Википеди cvwiki https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%C4%95%D0%BF_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0 MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Медиа Ятарлă Сӳтсе явасси Хутшăнакан Хутшăнаканăн канашлу страници Википеди Википеди сӳтсе явмалли Ӳкерчĕк Ӳкерчĕке сӳтсе явмалли MediaWiki MediaWiki сӳтсе явмалли Шаблон Шаблона сӳтсе явмалли Пулăшу Пулăшăва сӳтсе явмалли Категори Категорине сӳтсе явмалли TimedText TimedText talk Модуль Обсуждение модуля Event Event talk 0 3673 857387 835220 2025-06-27T17:28:41Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857387 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă |Ят = Роза Шевлепи |Ӳкерчĕк = |Ӳкерчĕке ăнлантарни = |Çуралнă чухнехи ят = Петрова Роза Николаевна |Çуралнă вăхăт = [[1939]], [[авăн, 12]] |Çуралнă вырăн = [[File:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic.svg|25px]] [[Тенеяль]] ялĕ, {{ÇВ|Тăвай районĕ|Тăвай районĕнче}}, [[Чăваш АССР]] |Вилнĕ вăхăт = [[2021]], [[çурла, 12]] |Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Шупашкар|Шупашкарта}}, [[Чăваш Ен]] |Гражданлăх = {{Flagicon|USSR}} {{Flagicon|RUS}} |Ĕçлев тĕсĕ = [[чăвашсем|чăваш]] [[проза|прозăçĕ]] тата тăлмачĕ |Хастар çулсем = |Тĕлĕ = |Жанр = [[повеç]], [[роман]], [[калав]] |Ĕçсен чĕлхи = [[чăваш чĕлхи|чăваш]], [[вырăс чĕлхи|вырăс]] |Викиампар = }} '''Ахтимирова Роза Николаевна''' (чăн хушамачĕ '''Петрова''', 12.9.1939, [[Тенеяль]] ялĕ, [[Тăвай районĕ]], [[Чăваш АССР]] — 12.8.2021, Шупашкар, Чăваш Республики), — чăваш [[проза|прозăçĕ]], [[тăлмач]]ĕ. [[1939]] çулхи [[авăн, 12|авăн уйăхĕн 12]] [[Чăваш Енĕн Тăвай районĕ]]нчи [[Тенеяль]] [[ял]]ĕнче çуралнă. [[Чăваш çыравçисен пĕрлешĕвĕ]]н пайташĕ ([[1991]]-па), РФ журналисчĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ ([[2001]]), педагогика ăслăхĕсен кандидачĕ. Удмурт Республикин тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ ([[1994]]), Чăваш Енĕн халăха вĕрентекен тава тивĕçлĕ ĕçченĕ ([[1997]]), И. Я. Яковлев ячĕллĕ мĕнпур чăваш наци премийĕн лауреачĕ ([[1992]]), К. Герд ячĕллĕ мĕнпур удмурт наци премийĕн лауреачĕ ([[2002]]). ==Пурнăçĕ== [[1939]] çулхи [[авăн, 12|авăн уйăхĕн 12]] [[Чăваш Енĕн Тăвай районĕ]]нчи [[Тенеяль]] [[ял]]ĕнче çуралнă. [[Чăваш педагогика институчĕ]]н историпе филологи факультетĕнче вĕренсе тухнă. Çавăн хыççăн [[Вăрмар районĕ]]нчи [[Арапуç]]ри [[вăтам шкул]]та [[вырăс чĕлхи|вырăс]] тата [[чăваш чĕлхи]]пе литературине ачасене вĕрентнĕ. Мускавра вырнаçнă Наци шкулĕсен институтĕнче кандидат диссертацине хӳтеленĕ хыççăн Чăваш Енĕн аслă вĕрентӳ шкулĕсенче вĕрентӳçĕ тата доцент пулса ĕçленĕ. 2021 çулхи çурлан 12-мĕшĕнче Шупашкарта куçне ĕмĕрлĕхех хупнă. ==Пултарулăхĕ== Малтанхи хайлавĕсем [[1966]] çулта Вăрмар районĕн «[[Хĕрлĕ Ялав (хаçат)|Хĕрлĕ Ялав]]» тата Тăвай районĕн «[[Ял ĕçченĕ (хаçат)|Ял ĕçченĕ]]» хаçатсенче пичетленнĕ. Калавĕсем республикăра тухса тăракан ытти [[хаçат]]-[[журнал]]сенче те час-часах кун çутине курнă. Кĕнекисем: * [[Чăваш чĕлхи|Чăвашла]]: ** «Асанне халалĕ» (калавсем, [[1993]]); ** «Чăвашсен ырă йăла-йĕркисем» (калавсем, очерксем, аса илӳсем, [[1993]]); ** «Ача-пăча сăмахлăхĕ» (пухаканĕ, [[Юмарт Геннадий Фёдорович|Г. Юмартпа]] пĕрле, [[1993]]); ** «Роза Шевлепи пултарулăхĕ» (монографи, [[1998]]); ** «Юхма Мишши пултарулăхĕ тата халăх педагогики» (очерксем, [[1996]]); ** «Чăваш литературине шкулта вĕрентме çыхăннă меслетсем» (ăслăлăх кăларăмĕ, [[2001]]); ** «Тăван сăмах» (4-мĕш класс валли вĕренӳ кĕнеки, пухаканĕ, П. Дмитриевпа пĕрле ([[1988]]), Т. Артемьевăпа тата О. Печниковпа пĕрле ([[1992]])); ** «Чăваш литературине вĕрентес хăш-пĕр ыйтăвĕсем» (Вĕрентӳ пособиĕ, Д. Филипповăпа пĕрле, [[1989]]); ** «Ăсталăх тӳпинчен» ([[1999]]); ** «Г. Красновпа Г. Желтухинăн «Пурнăç иккĕ килмест» кĕнекинчи фольклорпа сăмах вĕççĕн çӳрекен педагогика» (монографи, [[1999]]); ** «Ачалăхри тусăмсем» (новеллăсем, [[2002]]); ** «Чăвашлăх управĕ» (очерксем, [[2002]]); * [[вырăс чĕлхи|Вырăсла]]: ** «Мишши Юхма в контексте мировой литературы» (монографи, [[1998]]); ** «Чувашская фольклорная педагогика в контексте словесной культуры народов Урало-Поволжья» (монографи, [[2002]]); * [[чăваш чĕлхи|Чăвашла]] куçарнисем: ** «Тăрă çăлкуçсен кĕвви» ([[1993]]); ** А. Авиповăн «Хура кĕркунне» (калавсем, [[1999]]); ** В. Ар-Сергиĕн «Хурчка чĕппи» (калавсем, [[1996]]); ** К. Гердăн «Матьи» (калавсем, хайлав, статьясем, [[1999]]); ** В. Крыловăн «Шыв çинчи çăлтăрсем» (калавсем, [[1998]]); ** В. Ванюшевăн «Салам, Шупашкар!..» (калавсем, [[1999]]); ** Г. Пироговăн «Асамат кĕперĕ» (калавсем, [[1998]]); ** В. Ванюшевăн «Туслăх — содружество — эшьяськон» (калавсем); ** Л. Кутяновăн «Шурă лили» (сăвăсем, [[1998]]); ** М. Петровăн «Кивĕ Мултан» (роман, [[1999]]); ** «Удмурт калавĕсем» ([[2002]]); ** «Элнет юррисем» ([[2002]]). == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://culture.cap.ru/news/2021/08/11/roza-shevlebi-sanare-cherinche-yalanlahah-yule Роза Шевлепи сăнарĕ чĕрере яланах юлĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210812231829/http://culture.cap.ru/news/2021/08/11/roza-shevlebi-sanare-cherinche-yalanlahah-yule |date=2021-08-12 }} [[Категори:Чăваш çыравçисем]] [[Категори:Чăваш тăлмачĕсем]] [[Категори:1939 çулта çуралнисем]] [[Категори:Авăнăн 12-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:2021 çулта вилнисем]] [[Категори:Çурлан 12-мĕшĕнче вилнисем]] 94qlp3zzstvfbwymdmbbrty940afehc 0 3689 857388 777531 2025-06-27T17:40:46Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857388 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă |Ят = Валериан Ашкеров |Ӳкерчĕк = |Ӳкерчĕке ăнлантарни = |Çуралнă чухнехи ят = Ашкеров Валериан Антипович |Çуралнă вăхăт = [[1934]], [[чӳк, 1]] |Çуралнă вырăн = [[Элшел (ял)|Элшел]] сали, [[Пăва районĕ]] [[Тутар АССР]] |Вилнĕ вăхăт = |Вилнĕ вырăн = |Гражданлăх = {{Flagicon|USSR}} {{Flagicon|RUS}} |Ĕçлев тĕсĕ = [[чăвашсем|чăваш]] [[сăвă]]çи тата публицисчĕ |Хастар çулсем = [[1961]] - |Тĕлĕ = |Жанр = [[сăвă]], [[очерк]] |Ĕçсен чĕлхи = [[чăваш чĕлхи|чăваш]], [[вырăс чĕлхи|вырăс]] |Викиампар = }} {{Пĕр хушаматлисем|Ашкеров}} '''Ашкеров Валериан Антипович''' ([[1934]], [[чӳк, 1]], [[Тутар АССР]], [[Пăва районĕ]], [[Элшел (ял)|Элшел]] сали çур.) — чăваш [[сăвă]]çи, публицисчĕ. <ref>[http://culture.cap.ru/memory/2014/11/1/80-let-nazad-rodilsya-ashkerov-valerian-antipovich 80 лет назад родился Ашкеров Валериан Антипович - поэт, публицист]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>[https://www.chuvash.org/lib/author/174.html Валериан Ашкеров. Электронлă вулавăш]</ref> ==Пурнăçĕ== [[1934]] çулхи [[Чӳк, 1|чӳк уйăхĕн 1-мĕшĕнче]] [[Тутарстанăн Пăва районĕ]]нчи [[Элшел (ял)|Элшел]] [[сала|салинче]] çуралнă. Чĕмпĕрти культурăпа çутĕç шкулĕнче вĕреннĕ. Клуб ĕçĕсен ертӳçи, Культура çурчĕн директорĕ пулса тăрăшнă. [[Чăваш патшалăх И. Н. Ульянов ячĕллĕ университечĕ|Чăваш патшалăх университетне]] вĕренсе пĕтернĕ. Элшелĕнчи вăтам шкулта ачасене чăваш чĕлхипе литературине вĕрентнĕ. «Тăван Атăл», «<nowiki/>[[Ялав (журнал)|Ялав]]<nowiki/>», «Пике» журналсенче, «Коммунар», «Хĕрлĕ ялав», «Вучах», «Чăнлă хыпарĕсем» тата ытти хаçатсенче нумай пичетленнĕ. == Пултарулăх ĕçĕсем == Пичетленсе тухнă [[кĕнеке|кĕнекисем]]: * «Вăрман чунĕ» ([[1996]]); * «Тумхахлă çул» ([[2001]]); * «Заказник души» ([[2004]]); * «Чĕкеç çуначĕ çинчи телей» ([[2007]]);[http://elbib.nbchr.ru/lib_files/kzd/kalendar/ashkerov_1.jpg]{{Ĕçлемен каçă|date=December 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * «Ăраскал пĕлĕтрен анмасть» ([[2009]])<ref>[http://elbib.nbchr.ru/lib_files/kzd/kalendar/ashkerov_11.jpg Валериан Ашкеров. Ăраскал пĕлĕтрен анмасть]{{Ĕçлемен каçă|date=December 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>; * «Самар чулĕ сар чул çеç – ылтăн мар» (2013). == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://www.old.nbchr.ru/index2.php?option=com_irbis_calendar Çулталăк кĕнеки] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170829121419/http://www.old.nbchr.ru/index2.php?option=com_irbis_calendar |date=2017-08-29 }} * [http://www.gasi.archives21.ru/pics/baneri/%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%8C1%202009/CD_kalend/11/0111/0111.htm Ашкеров В. А.]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://litkarta.nbchr.ru/cgi-bin/irbis64r_14/cgiirbis_64.exe?LNG=&Z21ID=&I21DBN=KZDKR&P21DBN=KZDKR&S21FMT=lk_biogr&C21COM=S&S21P03=I=&S21STR=-025063 Литературная карта Чувашии]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Категори:Чăваш сăвăçисем]] [[Категори:1934 çулта çуралнисем]] [[Категори:Чӳкĕн 1-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:Чăваш сăвăçисем]] [[Категори:Раççей сăвăçисем]] 57hd6coyzfffpspjue7g1szxai3wfm5 0 4324 857404 846201 2025-06-27T23:13:08Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857404 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă |Ят = Василий Дмитриев |Ӳкерчĕк = |Ӳкерчĕке ăнлантарни = |Çуралнă чухнехи ят = Дмитриев Василий Дмитриевич |Çуралнă вăхăт = [[1924]], [[çу, 27]] |Çуралнă вырăн = [[File:Flag of the Russian Soviet Federative Socialist Republic.svg|25px]] [[Энтепе]] ялĕ, {{ÇВ|Елчĕк районĕ|Елчĕк районĕнче}} [[Чăваш АССР]] |Вилнĕ вăхăт = [[2012]], [[раштав, 19]] |Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Шупашкар|Шупашкарта}}, Чăваш Ен, РФ |Гражданлăх = {{Flagicon|USSR}} {{Flagicon|RUS}} |Ĕçлев тĕсĕ = [[чăвашсем|чăваш]] [[проза|прозăçи]] |Хастар çулсем = |Тĕлĕ = |Жанр = [[асилӳ]], [[калав]] |Ĕçсен чĕлхи = [[чăваш чĕлхи|чăваш]] |Чыславсем = {{Хĕрлĕ Çăлтăр орденĕ}} {{3 степеньлĕ Богдан Хмельницкий орденĕ}} {{Тăван Çĕршывăн вăрçин 1 степеньлĕ орденĕ}} }} {{Пĕр хушаматлисем|Дмитриев}} '''Дмитриев Василий Дмитриевич''' (27.5.1924, [[Энтепе]] ялĕ, [[Елчĕк районĕ]], [[Чăваш АО]], РСФСР — 19.12.2012, Шупашкар, Чăваш Ен, РФ), — чăваш [[проза|прозăçи]]. [[2000]] çултанпа [[Чăваш çыравçисен пĕрлешĕвĕ|ЧÇП]] пайташĕ. Тăван Çĕршыв вăрçин 1 степеньлĕ, Хĕрлĕ Çăлтăр, Богдан Хмельницкий орденĕсене, медальсене тивĕçлĕ пулнă. <ref>[http://gov.cap.ru/SiteMap.aspx?gov_id=551&id=301086 Официальный сайт Янтиковского сельскогопоселения Ялчикского района]</ref> <ref>[http://sovch.chuvashia.com/?p=222678 Василий Дмитриев — фронтовик, учитель, человек]</ref> == Биографи == [[1924]] çулхи [[çу, 27|çу уйăхĕн 27-мĕшĕнче]] [[Чăваш АО|Чăваш Енĕн]] [[Елчĕк районĕ]]нчи [[Энтепе]] ялĕнче çуралнă. [[Патăрьел районĕ]]нчи [[Тури Туçа]] [[вăтам шкул]]ĕнче вăтам пĕлӳ илнĕ. [[1942]] çулта [[Мускав]]ри пулемёт училищинче вĕренсе тухсан 1942 году. Вунтăхăр çулти кĕçĕн лейтенант пĕрремĕш хут [[Курск пĕкки]]нче йывăр аманнă, ун чухне вăл танксене хирĕç перекен пăшаллă взвод командирĕ пулнă. 1945 çулхи кăрлач уйăхĕнче хоспитальре сипленсе тухать. Çамрăк офицера сусăрлăх панă, анчах та Василий Дмитриевич тыла кайма килĕшмест — фронтах таврăнать. [[1945]] çулхи акан 18-мĕшĕнче [[Берлин]] тулашĕнче юхакан [[Шпрее]] урлă çапăçса каçнă чухне ротă командирне суранлансан, Василий Дмитриевич салтаксене хăйĕн хыççăн тăшман çине, вĕçекен пульăсене хирĕçле атакăна ертсе кайнă, юханшывăн тепĕр çыранĕнче полк валли плацдарма ярса илнĕ. Çапла вара полк Берлин çине тапăнса кайнă. Анчах та, хăй командир йывăр суранланнă — пульă кăкăра чĕрепе юнашар шăтарнă. Хăюлăхпа хастарлăхшăн Василий Дмитриевича Богдан Хмельницкин III степеньлĕ орденĕпе чысланă. Хастар командирăн урăх чыславсемпе те — Хĕрлĕ Çăлтăр, Тăван çĕршыв вăрçин I степеньлĕ — орденĕсемпе палăртнă. Çĕнтерĕве Василий Дмитриевич хоспитăльте кĕтсе илнĕ. 1945 çулхи раштавчен Польшăра, кайран [[Совет Союзĕ]]нче сипленнĕ. Вăрçăран таврăнсан фронтовик саккун хĕсметне тăрать. [[Хусанти юридици институчĕ|Хусанти юридици институтĕ]]нче хĕрлĕ дипломпа вĕренсе тухнă та тăван çĕре таврăннă. Ăна Чăваш АССР прокурорĕн çумĕ пулма шаннă. Кайран ШĔМ системине куçнă — вунпиллĕк çул хушши, 1984 çулчен, Шупашкарти ССРП ятарлă вăтам пĕлӳ паракан милици шкулне ертсе пынă. Василий Дмитриевича патшалăхăн регионĕсенче прокурор пуканне сĕннĕ, анчах вăл тăван çĕртен кайма килĕшмен: çемьере асли пулнипе тăванĕсене пулăшса тăнă. == Пултарулăх ĕçĕсем == Асаилӳсем, [[калав]]сем çырнă. Пĕрремĕш статьисем [[1953]] çулта «[[Коммунизм ялавĕ (хаçат)|Коммунизм ялавĕ]]» тата «[[Советская Чувашия]]» [[хаçат]]сенче çутă курнă. Пичетленсе тухнă [[кĕнеке|кĕнекисем]]: * «Буржуазное избирательное право — орудие подавления» (очерксем, [[1959]]); * «Бои на ближних подступах к Берлину» (очерк, [[1995]]); * «Наедине с собой» (хроника, [[1999]]); * «Судьбы людские» ([[2003]]). == Çав. пекех == * [[Мĕтри Ваçлейĕ]] (Дмитриев Василий Дмитриевич), — чăваш [[сăвăç]]и, çыравçи. == Литература == * Садал, С. Хӑй хыҫҫӑн ырӑ ят хӑварнӑ / С. Садал // Хыпар. — 2014. — 27 ҫу (№ 96). — С. 4. * [Дмитриев Василий Дмитриевич] : [некролог] // Советская Чувашия. — 2012. — 22 дек. — С. 6. * Марков, В. П. Дмитриев (Семенов) Василий Дмитриевич / В. П. Марков // Яльчикский район : краткая энцикл. — Чебоксары, 2007. — С. 108. * Михеева, Л. Обмыли чайком / Л. Михеева // Чебоксарские новости. — 2010. — 9 дек. — С. 2. * Свили птицы гнездо у дома…С оптимизмом — в будущее // Милиция. — 2010. — № 8. — С. 38 : фот. — (МВД по Чувашской Республике — 90 лет). * Семендер, Ю. Слово о друге / Ю. Семендер // Советская Чувашия. — 2014. — 31 мая (№ 96). — С. 4. * «Сколько в человеке памяти, столько в нем человека» // Республика. — 2003. — 8 октября (№ 40). — С. 5. * Шмаков, А. «К букве закона всегда прилагал струны души» : Василий Дмитриев — фронтовик, учитель, человек / А. Шмаков ; [подгот. О. Казакова] // Советская Чувашия. — 2020. — 21 апр. (№ 43). — С. 8. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://21.мвд.рф/news/item/2259847 В Чебоксарах провели вечер памяти ветерана Великой Отечественной войны и органов внутренних дел В.Д.Дмитриева] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211020132557/https://21.xn--b1aew.xn--p1ai/news/item/2259847 |date=2021-10-20 }} * [https://наследиечувашии.рф/russian/%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2-%D0%B2%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9-%D0%B4%D0%BC%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87-%D1%8E%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82-27-05-1924-19/ Дмитриев, Василий Дмитриевич (юрист; 27.05.1924-19.12.2012)] * [https://culture.cap.ru/memory/2014/5/27/90-let-nazad-rodilsya-dmitriev-vasilij-dmitrievich 90 лет назад родился Дмитриев Василий Дмитриевич - юрист, член Международного сообщества писательских союзов] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20250125152139/https://culture.cap.ru/memory/2014/5/27/90-let-nazad-rodilsya-dmitriev-vasilij-dmitrievich |date=2025-01-25 }} [[Категори:Чăваш Енĕн çыравçисем]] [[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]] [[Категори:Çыравçăсем, алфавитпа]] [[Категори:Совет çыравçисем]] [[Категори:Раççей çыравçисем]] [[Категори:Раççей çыравçисем]] [[Категори:Чăваш çыравçисем]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:1924 çулта çуралнисем]] [[Категори:Çăвăн 27-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:2012 çулта вилнисем]] [[Категори:Раштавăн 19-мĕшĕнче вилнисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Елчĕк районĕ]] [[ru:Дмитриев, Василий Дмитриевич]] 21deu9npb1hbbtdipuja828fkntvsxg 0 4514 857407 840833 2025-06-28T01:06:01Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857407 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă | Ят = Виталий Золотов | Çуралнă чухнехи ят = Золотов Виталий Арсентьевич | Ӳкерчĕк = | Çуралнă вăхăт = [[1934]], [[ака, 2]] | Çуралнă вырăн = [[Синер]] ялĕ, {{ÇВ|Элĕк районĕ|Элĕк районĕнче}}, [[Чăваш АССР|Чăваш Ен]], РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = [[2021]], [[пуш, 27]] | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Санкт-Петербург|Санкт-Петербургра}}, РФ | Ĕçсен чĕлхи = [[чăваш чĕлхи|чăваш]], [[вырăс чĕлхи|вырăс]] | Ĕçлев тĕсĕ = ăсчах, çыравçă, пĕрлĕх ĕçченĕ | Жанр = проза, публицистика | Гражданлăх = {{USSR}} {{RUS}} | Чыславсем = Чăваш Енĕн тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ ([[2002]]), Чăваш Енĕн халăх академикĕ, ЧР ăслăхсемпе ӳнерсен наци академин хисеплĕ академикĕ }} {{Пĕр хушаматлисем|Золотов}} '''Золотов Виталий Арсентьевич''' (2.3.1934, [[Синер]] [[ял]]ĕ, [[Элĕк районĕ]], [[Чăваш АССР]], РСФСР, ССРП — 27.3.2021, [[Санкт-Петербург]], РФ<ref>[http://culture.cap.ru/news/2021/03/29/ushel-ot-nas-navsegda-chelovek-s-boljshoj-bukvi-vi {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210424094350/http://culture.cap.ru/news/2021/03/29/ushel-ot-nas-navsegda-chelovek-s-boljshoj-bukvi-vi |date=2021-04-24 }} Ушел от нас Человек с большой буквы ВИТАЛИЙ АРСЕНТЬЕВИЧ ЗОЛОТОВ</ref><ref>[https://vk.com/chuvashispb ЧУВАШИ САНКТ-ПЕТЕРБУРГА ЗЕМЛЯЧЕСТВО]</ref>) — ăсчах, чăваш [[проза|прозăçи]], пĕрлĕх ĕçченĕ, тăван ен тĕпчевçи, тинĕс-вăрçă ăслăхĕсен кандидачĕ (1966), 1-мĕш рангри капитан<ref>[http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=1715 Чувашская энциклопедия]</ref><ref>[http://gov.cap.ru/userfiles/orgs/grvid_827/baner/2015/god_literat/elek_pisatelesem.pdf Вăхăт таппи: çулсем, çынсем, сăнсем. Элӗк ен çырависем çинчен Биобиблиографи указателӗ. Элĕк, 2011]</ref>. Чăваш Енĕн халăх академикĕ, ЧР тава тивĕçлĕ культура ĕçченĕ ([[2002]]), [[Санкт-Петербург]]ри чăваш ентешлĕхĕн ертӳçисенчен пĕри<ref>[http://www.чнкаспб.рф/page16 ЧУВАШСКАЯ НАЦИОНАЛЬНО-КУЛЬТУРНАЯ АВТОНОМИЯ САНКТ-ПЕТЕРБУРГА] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190128170236/http://xn--80aczlml2b.xn--p1ai/page16 |date=2019-01-28 }}</ref>. [[ЧНК]] Ваттисен Канашĕн пайташĕ ([[2013]]) == Биографи == === Ачалăхĕ === [[1934]] çулхи [[ака, 2|ака уйăхĕн 2-мĕшĕнче]] [[Чăваш АССР]]ĕн [[Элĕк районĕ]]нчи [[Синер]] [[ял]]ĕнче çуралнă. Ашшĕ, [[Золотов Арсений Иванович|Арсений Иванович]] – [[Чĕмпĕрти чăваш вĕрентӳçисен шкулĕ|Чĕмпĕрти чăваш шкулĕнче]] пĕлӳ илнĕскер – хăйĕн пурнăçне чăвашсене çутта кăларас ĕçе панă, амăшĕ – Анна Сидоровна – колхозра ĕçленĕ, килти хуçалăха тытса пынă. Çиччĕ тултарсан Виталий [[Элĕкри И. Я. Яковлев ячĕллĕ вăтам шкул|Элĕкри шкула]] вĕренме кĕнĕ. Шкулта пĕлӳ илнĕ чухнех Виталий Золотов вĕрентӳçсем (М.П. Петрова – чăваш чĕлхи, А. И. Данилова – вырăс чĕлхи) пулăшнипе литература ĕçĕпе хăтланма тытăннă. === Флотри çулсем === Вăтам пĕлĕве илсен Виталий Золотов 1951 çулта Ленинградри аслă вăрçă-тинĕс инженери-радиотехника училищине вĕренме кĕнĕ, ăна ăнăçлă вĕçлесе радиоэлектроника инженерĕ квалификацине алла илнĕ. Çамрăк офицер [[Раççей Федерацин ТÇФ Çурçĕр флочĕ|Çурçĕр флочĕн]] шывай кимми çине хĕсмете тăнă. Вăрçă-тинĕс флотне Виталий Арсентьевич пурнăçăн 40 çулне панă: вăл шывай киммисен пĕрлешĕнĕвĕн флагман ăстаçи, Аслă вăрçă-тинĕс А.С.Попов ячĕллĕ радиоэлектроника училищин адъюнкчĕ, кафедра вĕрентӳçи, вĕренӳ уйрăмĕн пуçлăхĕ пулса тăрăшнă. 1989 çулта 1-мĕш рангри капитан хисеппе Виталий Арсентьевич саппаса тухать. === Ăслăх ĕçĕсем === [[1966]] çулта В.А.Золотов диссертацие хӳтĕлесе, вăрçă-тинĕс ăслăхĕсен кандидачĕ пулса тăнă, [[1968]] çулта вăл доцент хисепне тивĕçнĕ. Ăслăх-педагогика ĕç-хĕлĕнче пирĕн ентешĕн ССРП ХМ вăрçăиздатĕнче ТÇВ ăстаçисене çапăçăва хатĕрлемелли иккĕ кĕнеке, гидроакустикăпа монграфи пичетленсе тухнă, вăл 20 яхăн ăслăх-тĕпчев ĕçне тунă, 80 ăслăх статьине, педагогикăпа психологи енĕпе чылай рецензипе методика кĕнекине çырнă, вĕсене «Морской сборник» журналра тата А.С.Попов ячĕллĕ АВТРЭВ издательствиче пичетленĕ. === Литература пахчинче === Литература ĕç-пуçне Виталий Арсентьевич хĕсметрен запаса тухсан пĕтĕм чунĕпе пикеннĕ. Унăн хайлавĕсенчи тĕп темăсем: чăваш ялĕн пурнăçĕ, ача-пăча асамлă тĕнчи, çамрăксем кăмăл-туйăм енчен аталанса ӳсни, çар çыннисен ĕçĕ-хĕлĕ, хĕрарăмсен çăмăл мар кун-çулĕ. Хăйĕн пĕрремĕш калавне («Кушак çури») Виталий Золотов 1997 çулта республикăри «Хыпар» хаçата панă. Пĕрремĕш кĕнекине «Принципам не изменили» 1998 çулта çутта кăларнă. Тăван ене Виталий Арсентьевич 50 çур ĕмĕр ĕнтĕ тĕпчет, ытларах Синер ялĕн кун-çулне хăтлать. 20-мĕш ĕмĕрĕн пуçламăшĕнче çак ялта çуралнă 14 çын [[Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ]]нче çутлăха тухнă. В.А.Золотов хăйĕн хевтелĕх ĕçĕсенче тăтăшах хăйĕн 1779 çула çити йĕрленĕ пысăк ăрăвĕн кун-çулне çырать. Ун чухне вăл çакăн пек йĕркелĕхе тытать:{{Цитата пуçламăшĕ}}«Пулса иртнине улăштараймăн, ку пире пани, халĕ пурăнакансен ăна, килĕшет-и вăл, килĕшмест-и, йышăнмалла».{{Цитата вĕçĕ}} === Пĕрлĕхри ĕçĕ-хĕлĕ === В.А.Золотов – Чăваш Республикин çыравçисен пĕрлешĕвĕн тата «Многонациональный Санкт-Петербург» пĕрлешĕвĕн пайташĕ. Юлашки пиллĕк çул хушши ытларах чăвашла прозăпа публицистика жанрĕсенче ĕçлет. В.А. Золотов Санкт-Петербургри чăваш ентешлĕхĕ хушшинче пĕрремĕш тăван чĕлхепе кĕнеке кăларма, сарма пуçланă. [[2004]] çулта В.А.Золотова Санкт-Петербургри тата Ленинград облаçĕнчи чăваш наци-культура автономин ваттисен канашĕн председателĕ пулма суйланă, çав çулах ăна чăвашсен «Янташ» хаçатне редакцилеме шаннă. Пĕрремĕш номерне 2004 çулхи раштавăн 25-мĕшĕнче кăларнă. Хаçат 500 экзепляр шутпа тухать, ăна тӳлевсĕрех ентешсем хушшинче сараççĕ. В.А.Золотов Санкт-Петербургри чăваш наци-культура центрĕнче хевтеллĕ ĕçлет, чаплă чăвашсен литература каçĕсене хатĕрлет. Çапла, унăн сценарисемпе çак темăсен каçĕсем иртнĕ:«Михаил Çеçпĕл поэт-трибун çурални 100 çул», «Чăваш поэзин классикĕ К.В. Иванов çурални 110 çул», «Иакинф Бичурин çурални 225 çул», «Манайми «Нарспи» поэмине кăларни 100 çул» иртнĕ. М.А. Козлов академикăн «Живой мир» Э.Ф. Кузнецова çыравçăн «Архитектор Петр Егоров» кĕнекисене хăтланă. Юлашки çулсенче Н.Я. Бичурин паллă ăсчах-китайçă (Иакинф мăнах), П.Е.Егоров архитектор ĕçĕ-хĕлне пропагандăлать. 2021 çулхи пуш уйăхĕн 27-мĕшĕнче Санкт-Петербургра ĕмĕрлĕхех куçне хупнă. == Пичетленнĕ ĕçĕсем == Периодикăллă пичетре В.А.Золотов 40 çул ытла. Унăн пĕрремĕш ăслăх статьи «Морской сборник» журналра 1962 çулта тухнă. Хăйĕн калавĕсене, статьисене, очеркĕсене тата асаилĕвĕсене Чăваш Республикинче тата Санкт-Петербургра кăларать, «Ялав», «Медный всадник», «Невский альманах» журналсемпе, «Хыпар», «Чăваш хĕрарăмĕ», «За православие» хаçатсемпе туслă ĕçлет. 12 кĕнеке пичетлесе кăларнă. * «Принципам не изменили» (пĕрремĕш кăл.), (В.Т. тата А.А. Золотовсемпе пĕрле), Шупашкар, 1998. * «Принципам не изменили» (иккĕмĕш кăл., хуш.), Шупашкар, Наци библиотеки, 1998. * «Тепло матери», чăвашла вырăсла, СПб, 2000. * «Аркадий Золотов: писатель, критик, публицист», СПб, 2000. * «Верность» на чув. языке, СПб, 2001. * «Наша семья», СПб, 2002. * «Никита Бичурин – востоковед, литератор, историк и педагог», СПб, 2003. * «Древо жизни», первая книга, на чув. языке, СПб, 2003. * «Древо жизни», вторая книга, на чув. языке, СПб, 2004. * «О школе и учителях», СПб, 2004. * «Древо жизни», СПб, , 2005. * «С благоговением к родителям», СПб, 2005. * «Славный сын Отечества», об архитекторе Петре Егорове, СПб, 2006. * «Иакинф Бичурин и дело его жизни », СПб, 2006. * «Монах Иакинф», СПб, (В.А.Ивановпа пĕрле), 2007. * «Николай Яковлевич Золотов», Шупашкар, «Новое время», (В.Т. тата А.А. Золотовсемпе пĕрле) 2008. * «Золотой человек и продолжатели его дела»», Шупашкар, «Новое время», (В.Т. тата А.А. Золотовсемпе пĕрле), 2010. * «Аркадий Золотов – солдат и педагог, писатель и журналист, переводчик и критик», Шупашкар, «Новое время», (В.Т. тата А.А. Золотовсемпе пĕрле), 2010. * «Юратупа ырату», СПб, 2010. * « Наши родные в белых халатах», Шупашкар, «Новое время», (В.Т. тата А.А. Золотовсемпе пĕрле), 2011. * «Рыжик», (о братьях младших), СПб, 2011. * «Аннеçĕм»(Анне çинчен тăван чĕлхепе), СПб, 2011. * «Арсений Золотов – солдат, педагог и журналист», Шупашкар, «Новое время», 2012. == Чыслани == * [[1999]] çулта В. А. Золотова Ăслăхсемпе ӳнерсен Петĕр академин пайташ-корреспонденчĕ пулма суйланă. * Чăваш культурине нумай çул хушши тупăшлă ӳсĕм кӳнĕшĕн 2002 çулта В.А. Золотов Чăваш Республикин президенчĕн Хутайĕпе «Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ ĕçченĕ» хисеплĕ ята тивĕçтернĕ. * Чăваш Республикин ăслăхсен тата ӳнерсен наци академин хисеплĕ академикĕ * Чăваш Енĕн халăх академикĕ == Килйыш == * Ашшĕ — [[Золотов Арсений Иванович]], Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ вĕрентӳçи ** Шăллĕ — [[Золотов Анатолий Арсентьевич]], чăваш çыравçи, журналисчĕ, Чăваш Енĕн халăх академикĕ * Арăмĕ – Раиса Дмитриевна ** Ывăл: Алексей (1960 çур.) — терапевт-тухтăр *** Мăнук: Виталий — С.О. Макаров ячĕллĕ Тинĕс академинче вĕренсе тухнă, тинĕсре груз турттаракан компани менеджерĕ. ** Ывăл Сергей (1971 çур. ) — радиоинженер. == Çав. пекех == * [[Золотовсем]] == Вуламалли == * [[Ефимов Лев Архипович|Л.И.Ефимов]], "Элĕк Енĕ", [[Элĕк (Элĕк районĕ)|Элĕк]], [[1994]]. * [[Золотов Анатолий Арсентьевич|А. А. Золотов]], Муракаева (Золотова) Светлана Арсентьевна, * "Принципам не изменили", Элĕк - [[Шупашкар]], [[1998]]. * Золотов, В. Пурнӑç йывӑççи / В. Золотов; вырӑсларан Ю. Силэм куарнӑ // Ялав. – 2003. - № 2. – С. 82-85. * Силэс, Ю. Золотов Виталий Арсентьевич / Ю. Силэм //Ялав. -2004. - № 4. – С. 89. * Виталий Арсентьевич Золотов // Древо жизни (от пращура Федора до наших дней – 1779 - 2005) / * В. А. Золотов, В. Т. Золотов, А. А. Золотов. – Синерь, Аликово, Чебоксары, СПб., 2005. – С.95-97: * Золотов Виталий Арсентьевич // Календарь 2009. Праздники церковные, государственные. Юбилеи и дни рождения / сост. А. А. Ананьев. – Чебоксары: Новое Время, 2009. – С. 44-45. * Аликовская энциклопедия / редколлегия: Ефимов Л. А., Ефимов Е. Л., Ананьев А. А., Терентьев Г. К.. — Шупашкар: 2009. — ISBN 978-5-7670-1630-3 == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://gov.cap.ru/list4/publication/rec.aspx?gov_id=49&pos=6&id=135922 Из блокнота журналиста "Памятник большой родне"] [[Категори:Çыравçăсем, алфавитпа]] [[Категори:Чăваш çыравçисем]] [[Категори:Раççей çыравçисем]] [[Категори:ССРП çыравçисем]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Элĕк районĕ]] [[Категори:1934 çулта çуралнисем]] [[Категори:Акан 2-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:2021 çулта вилнисем]] [[Категори:Пушăн 27-мĕшĕнче вилнисем]] [[Категори:Чăваш Енĕн халăх академикĕсем]] i57hqkffmvh9s8du4rjq41prvp57aeq 0 13668 857389 834178 2025-06-27T18:21:31Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857389 wikitext text/x-wiki {{Çар ĕçченĕ |ят = Белобородов Афанасий Павлантьевич |çуралнă вăхăт = [[1903]], [[кăрлач, 18]] |вилнĕ вăхăт = [[1990]], [[авăн, 1]] |çуралнă вырăн = [[Акинино-Баклаши ]] ялĕ, {{ÇуралнăВырăн|Иркутск облаçĕ|Иркутск облаçĕнче}}, [[Раççей империйĕ]] |вилнĕ вырăн = {{ВилнĕВырăн|Мускав|Мускавра}}, [[Раççей]] |ӳкерчĕк = Afanasy Beloborodov c. 1950s.jpg |анлăш = |ӳкерчĕке ăнлантарни = |витлев = |пăхăнулăх = {{Flagicon|USSR}} [[СССР]] |хĕсмет çулĕсем = |хисеп = {{СССР, Çар генералĕ}} |çар ăрачĕ = |командăланă = 78-мĕш стрелоксен дивизийĕ, 43-мĕш çар |чаç = |çапăçусем = [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи|Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи]] |чыславсем ={{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Ылтăн Çăлтăр медалĕ}}{{!!}}{{Ылтăн Çăлтăр медалĕ}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!!}}{{Ленин орденĕ}}{{!!}}{{Ленин орденĕ }}{{!!}}{{Ленин орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{Ленин орденĕ}}{{!!}}{{Октябрь Революци орденĕ}}{{!!}}{{Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}{{!!}}{{Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}{{!!}}{{Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}{{!!}}{{Хĕрлĕ Ялав орденĕ}}{{!!}}{{1 степеньлĕ Суворов орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{2 степеньлĕ Суворов орденĕ}}{{!!}}{{2 степеньлĕ Кутузов орденĕ}}{{!!}}{{Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 1 степеньлĕ орденĕ}}{{!!}}{{СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсенче Тăван Çĕршыв хĕсметĕнче тăнăшăн 3 степеньлĕ орден}} {{!}}- {{!}}{{«Владимир Ильич Ленин 100 çул тултарнин асăну» медалĕ}}{{!!}}{{Мускава хӳтĕленĕшĕн медаль}}{{!!}}{{Сталинграда хӳтĕленĕшĕн медаль}}{{!!}}{{Тăван Çĕршывăн 1941-1945 çç. Аслă вăрçинче Германие çĕнтернĕшĕн медаль}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван Çĕршывăн 1941-1945 çç. Аслă вăрçинче çĕнтерни çирĕм çул» медаль}}{{!!}} {{«Тăван Çĕршывăн 1941-1945 çç. Аслă вăрçинче çĕнтерни вăтăр çул» медаль}}{{!!}}{{«Тăван Çĕршывăн 1941-1945 çç. Аслă вăрçинче çĕнтерни хĕрĕх çул» медаль}}{{!!}}{{Японие çĕнтернĕшĕн медаль}} {{!}}- {{!}}{{Кенигсберга илнĕшĕн медаль}}{{!!}}{{«СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсен ветеранĕ» медаль}}{{!!}}{{Çерем çĕрĕсене пусăланăшăн медаль}}{{!!}}{{РХХÇ XX çулта медаль}} {{!}}- {{!}}{{Совет Çарĕпе Флочĕ 30 çулта медаль}}{{!!}}{{СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсем 40 çулта медаль}}{{!!}}{{СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсем 50 çулта медаль}}{{!!}}{{СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсем 60 çулта медаль}} {{!}}} {{{!}} style="background: transparent" align="center" {{!}}{{СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсем 70 çулта медаль}} {{!}}} '''Ют патшалăх чыславĕсем:''' |çыхăнусем = |отставкăра = }} '''Афанасий Павлантьевич Белобородов''' — ([[1903]]—[[1990]]) — совет çарпуçĕ, иккĕ хут [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]], [[Витебск]]а нимĕç оккупанчĕсенчен ирĕке кăларнă [[43-мĕш çар (СССР)|43-мĕш çар]] ертӳçи, çар генералĕ. == Кун-çулĕ == Афанасий Павлантьевич Белобородов 1903 çулхи кăрлачăн 18 (31)-мĕшĕнче Акинино ялĕнче, халĕ Иркут облаçĕнче, çĕр ĕçтеш çемйинче çуралнă. [[1919]]—[[1920]] çулсенче партизан ушкăнĕнче Инçет Тухăçра çапăçнă. Хĕрлĕ Çарта [[1923]] çулта хĕсмете кĕнĕ. Пехота шкулĕнче [[1926]] çулта вĕреннĕ, кайран, 1929 çулта вăрçă политики курсĕсенче пĕлӳ пухнă. 1936 çулта Фрунзе ячĕллĕ Çар Академинче вĕренсе тухнă. 1929 çулхи КТЧÇ çинчи çапăçусене хутшăннă. [[ПКП(б)]] пайташĕ (1926). [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]нче [[1941]] çулхи юпа уйăхĕнчен пуçласа. Мускав çапăçăвĕнче палăрнă 78-мĕш (каярах 9-мĕш гварди) стрелоксен дивизийĕн командирĕ. [[1942]] çулхи юпа уйăхĕнчен пуçласа стрелоксен корпусĕн командирĕ, 1944, çу — [[Белорусси]] çар операцине хутшăннă ([[«Багратион» операцийĕ]] — 1944, çĕртме), Витебск хулине ирĕке кăларнă 43-мĕш çарăн çарпуçĕ. Çак çарпах вăл [[Литва]]на ирĕке кăларнă тата [[Тухăç-Прусси операцийĕ|Тухăç-Прусси операцине]] хутшăнать. [[Япони]]не хирĕç вăрçăра [[1945]] çулхи çурлара [[1-мĕш Хĕрлĕ Ялавлă çар]]а ертсе пынă. Вăрçă хыççăн «Выстрел» курсĕсен пуçлăхĕ пулса ĕçленĕ, [[1955]] çулта [[Воронеж]] вăрçă тăрăхĕн çарпуçĕ, [[1957]] çулта СССР Хӳтлев министерствин кадрсен Тĕп тытăмлăхĕн пуçлăхĕ. [[1963]] çулта Мускав çар округĕн ертӳçи. [[1968]] çултанпа [[СССР]] Хӳтлев министерствин явăплă ĕç вырăнĕнче. СССР Аслă Канашĕн 3-мĕш тата 7-мĕш чĕнĕвĕсен депутачĕ. [[Витебск]]ăн чыслă гражданинĕ. Афанасий Павлантьевич Белобородов [[1990]] çулхи авăнăн 1-мĕшĕнче вилнĕ. Ăна "Снегири" мемориал вăрçă çăви çине пытарнă. == Кĕнекесем == * Сквозь огонь и тайгу. М., 1960. * Приказ командира - закон для воина. М., 1969. * Ратный подвиг. 2-е изд., испp. и доп. М., 1973. * [http://militera.lib.ru/memo/russian/beloborodov/index.html Прорыв на Харбин. М., 1982.] * [http://militera.lib.ru/memo/russian/beloborodov2/index.html Всегда в бою. М., 1984.] == Чыслани == * Совет Союзĕн Паттăрĕн [[«Ылтăн Çăлтăр» медалĕ]] № 4157 (22.07.1944) * Совет Союзĕн Паттăрĕн [[«Ылтăн Çăлтăр» медалĕ]] № 5542 (19.04.1945) * 5 [[Ленин орденĕ]] * [[Октябрь Революци орденĕ]] * 5 [[Хĕрлĕ Ялав орденĕ]] * [[Суворов орденĕ|I-мĕш степеньлĕ Суворов орденĕ]] * [[Суворов орденĕ|II-мĕш степеньлĕ Суворов орденĕ]] * [[Кутузов орденĕ|II-мĕш степеньлĕ Кутузов орденĕ]] * [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин орденĕ|I-мĕш степеньлĕ Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин орденĕ]] * [[«СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсенче Тăван Çĕршыва хӳтĕленĕшĕн» орденĕ|III степеньлĕ «СССР Хĕçпăшаллă Вăйĕсенче Тăван Çĕршыва хӳтĕленĕшĕн» орденĕ]] * медальсем == Асăнмалăх == {{External media |image1=[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?id=12330 Аннотаци хăми, Витебск] |image2=[http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?id=13213 Мемориал хăми, Шелехов] }} * А. П. Белобородов çар генералĕ ятне [[Мускав]]ра — ([[Белобородов генерал урамĕ]]), [[Иркутск]]ра, [[Калининград]]ра, [[Мытищи|Мытищире]], [[Нахабино]]ра, [[Витебск]]ра тата [[Шелехов (хула)|Шелеховра]] урамсене, проспекта — [[Истра (хула)|Истрăра]] панă. * [[Иркутск]]ра тĕп вăрçă мемориалĕ патĕнче генерал бюсчĕ (скульптор [[Мотовилов Георгий Иванович|Г. И. Мотовилов]], архитектор [[Поляков Леонид Михайлович|Л. М. Поляков]])<ref>Фотографии бюста в Иркутске.[http://pomnite-nas.ru/img/38/200710210046160.beloborodov1_.jpg]{{проверено|16|2|2009}}[http://pomnite-nas.ru/img/38/200710210047420.beloborodov22_.jpg]{{проверено|16|2|2009}}</ref>. * Иркутскра, 9-мĕш пехотна школĕ çине 2003-мĕш çулхи кăрлачра асăну хăми вырнаçтарнă<ref>[http://irkutskmemorial.ru/kirovskii-raion/5-i-armii?page=1 Белобородов Афанасий Павлантьевичăн асăну хăми] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140318050104/http://irkutskmemorial.ru/kirovskii-raion/5-i-armii?page=1 |date=2014-03-18 }}</ref> * Мускавра 1918 № шкул çурчĕ çине асăну хăмине çакнă: Генерал Белобородов ур., 22. * Витебскра, Белобородов проспекчĕн пĕр çурчĕ çине асăну хăмине çакнă. * Паттăрăн тăван çĕрĕнче, Баклашино шкулне Белобородов ятне тивĕçтернĕ, шкул çурчĕ çине асăну хăмине çакнă<ref>[http://www.sheladm.ru/asp/qa.aspx?noparma=ziwk&Gid=57.2&Mode=document Официальный сайт администрации города Шелехов] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120411022041/http://www.sheladm.ru/asp/qa.aspx?noparma=ziwk&Gid=57.2&Mode=document |date=2012-04-11 }}</ref>. * [[Иркутск]]ра, Афанасий Белобородов вĕреннĕ çурт çине асăну хăмине çакнă<ref>[http://irkutskmemorial.ru/memorialnaja-doska-v-jetom-zdanii-pehotnoi-shkoly-9-v-1923-godu-obuchalsja-beloborodov-afanasii-pavl Мемориальные доски и памятники Иркутска] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110909062337/http://irkutskmemorial.ru/memorialnaja-doska-v-jetom-zdanii-pehotnoi-shkoly-9-v-1923-godu-obuchalsja-beloborodov-afanasii-pavl |date=2011-09-09 }}</ref>. * А. П. Белобородов генерал «[[Дивизи командирĕн кунĕ]]» фильмри персонаж * А. П. Белобородов генерал 59 № шкулăн (халĕ 1286) музейне йĕркелесе янă. <gallery widths=200 heights=150> File:Бюст А. П. Белобородову в Иркутске.JPG|А. П. Белобородов бюсчĕ, Иркутск. File:Мемориальная доска на здании Иркутской пехотной школы, Белобородову Афанасию Павлантьевичу, крупный план.jpg|Иркутскри пехота шкулĕн çурчĕ çинчи асăну хăми. File:Lenino-Snegiri memorial - 13.jpeg|А. П. Белобородов ятне «Çĕпĕр салтакĕсене» мемориал комплексĕн плити çинче каснă, [[Ленино-Снегири вăрçă кун-çулĕн музейĕ.]]. </gallery> == Каçăсем == {{Warheroes|id=1073}}{{проверено|16|2|2009}} * [http://www.lib23.irk.ru/belob.htm Ача-пăча вылавăвăшĕ №23, Иркутск] * [http://bookz.ru/authors/aleksandr-bek/bek__a03/1-bek__a03.html День командира дивизии.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150715220039/http://bookz.ru/authors/aleksandr-bek/bek__a03/1-bek__a03.html |date=2015-07-15 }} А.Бек. * [http://magazines.russ.ru/zvezda/2001/10/nikolaev.html Последний приказ генерала.] [[Николаев, Игорь Иосифович|И. Николаев]]. «Звезда». 2001, № 10. * [http://www.clubistok.ru/contents.php?id=60 Подборка статей Клуба ИСТОК г. Истра] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304183943/http://clubistok.ru/contents.php?id=60 |date=2016-03-04 }} * [http://stihi.ru/2011/05/07/6405 Сыну Сибири А. П. Белобородову] [[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]] [[Категори:СССР çарпуçĕсем]] [[Категори:Çар генералĕсем (СССР)]] [[Категори:Икĕ хут Совет Союзĕн Паттăрĕсем]] [[Категори:Ленин орденĕн кавалерĕсем]] [[Категори:Хĕрлĕ Ялав орденĕн кавалерĕсем]] [[Категори:Суворов орденĕн кавалерĕсем]] [[Категори:Кутузов орденĕн кавалерĕсем]] [[Категори:Раççей империнче çуралнисем]] [[Категори:1903 çулта çуралнисем]] [[Категори:1990 çулта вилнисем]] [[Категори:Авăнăн 1-мĕшĕнче вилнисем]] [[Категори:Витебскăн чыслă гражданĕсем]] qtzpri23cgn2n1jtqmttqyro0sz5lgt 0 21242 857374 832058 2025-06-27T13:14:27Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857374 wikitext text/x-wiki [[Ӳкерчĕк:Sky scraper construction.jpg|thumb|Çӳллĕ çурт-йĕре туни.]] '''Çурт-йĕр тăваслăх''', '''çурттăвăм'''<ref>Г. Айхи çырнисенче тĕл пулать.</ref>, '''хăтлав''' — çурт, инженери çурт-йĕрне (?) ([[кĕпер]], [[çул]], [[аэродром]]), çаплах пĕрлĕх объекчĕсене ([[инженери эрешĕсем|инженери эрешĕсене]], [[ПАФ|пĕчĕк архитектура формисене]] т. ыт.) тăвас ĕç-хĕлĕн тĕсĕ. == «Хăтлав» (хăтлас) сăмах пирки == «Шăмаршă хыпарĕ» хаçтаран<ref>[http://shemursha-vesti.ru/linenew.php?id=888&text=news-publikacii Категория: Публикации Опубликовано: 2021-09-16 15:47:13 Версия для печати] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211003210841/http://shemursha-vesti.ru/linenew.php?id=888&text=news-publikacii |date=2021-10-03 }} — хаçат сайчĕ.</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Çĕнĕ ФАПсем уçăлĕç. Паянхи куна кунта шыв кĕртнĕ. Халĕ тирпей-'''хăтлав''' ĕçĕсем пыраççĕ. {{Цитата вĕçĕ}} «Хыпар» хаçатран<ref>[http://hypar.ru/cv/news/oleg-nikolaev-cerpu-kanash-komsomolski-rayonesenche Олег Николаев - Çĕрпӳ, Канаш, Комсомольски районĕсенче 18 Çурла, 2020] — Хаçат сайтĕнчен</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Чăваш Республикин Ертӳçи Комсомольски районĕнче Гульнара Хайртдинова хресчен-фермер хуçалăхĕн Комсомольскинчи юр-вар туса кăларакан заводне кĕрсе курчĕ. Унтан Комсомольски салине федерацин наци проекчĕпе килĕшӳллĕн '''хăтлас''' ĕç еплерех пынипе паллашрĕ. {{Цитата вĕçĕ}} «Авангард» хаçатран (Патăрьел]<ref>[http://batyr.cap.ru/about/seljskie-poseleniya/na-pogashenie-ipotechnogo-kredita-mnogodetnie-semji/2019/07/05/petem-ukca-yala-hatlama Публикациленĕ: 05 июль 2019 20:50] — районăн официаллă сайче кун çути кăтартнă</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Пĕтĕм укçа – яла хăтлама... Çак усĕм темиçе шайри бюджетран укçа-тенкĕ пухса вырăнти социаллă ыйтусене татса пама тăрăшнине çирĕплетет. Апла пулсан ку меслетпе тухăçлă усă кураççĕ. Строительство, реконструкции, юсав, '''хăтлав''' кăçал та кашни районтах сарăлнă... Пăчăрлă Пашьелĕнчи çул айне тимĕ р-бетон пăрăх хывн, Васан ял тăрăхĕнче хытă каяш пухмалли контейнерсене лартма лапамсем тунă, Карапай Шăмăршă стадионне '''хăтланă''' тата ытти çавнашкал ĕçе пурнăçланă. {{Цитата вĕçĕ}} «Грани» хаçат (Çĕнĕ Шупашкар)<ref>[http://www.grani21.ru/news/novyj-sadik-kak-igrushka 25.06.2017 / Актуально] — Хаçат сайтĕнчен.</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Шкулчченхи вĕрентÿ организацийĕсем '''хăтлас''' енĕпе хута кайнă федерации программи вĕçленнĕ пулин те республикăра кунашкал ĕç малалла аталанать. {{Цитата вĕçĕ}} Сăмахсартан<ref>[http://ru.samah.chv.su/s/хăт Чувашско-русский словарь (1982)]</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Хăт. I. сущ. 1. уют удобство и удобства комфорт {{Цитата вĕçĕ}} Патăрел муниципаллă округĕн тĕп (официаллă) сайтĕнчен<ref>[https://batyr.cap.ru/news/2019/07/05/petem-ukca-yala-hatlama Пĕтĕм укçа – яла хăтлама]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Пĕтĕм укçа – яла хăтлама {{Цитата вĕçĕ}} {{Цитата пуçламăшĕ}} {{Цитата вĕçĕ}} == Архитектурăпа граждан çурт-йĕр тăваслăхĕ == == Раççейре çурт-йĕре тумашкăн проектланă чухне усă курмалли документ тĕсĕсем == == Ĕç тата çурт-йĕр тăваслăхĕн тĕсĕсем == Тăвакан объектсене пулас ĕç-пуç тĕлĕпе çапла уйăраççĕ: * Промăçлă (савутсем, фабриксем) * Транспорт (çулсем, кĕперсем, тоннельсем) * Граждан пурăнан çурт-йĕр тăвăмĕ (пурăнан çуртсем, пĕрлĕх çурчĕсем) * Гидротехника (пĕвесем, дамбăсем, каналсем, çырана çирĕплетӳ çурт-йĕрпе хатĕрлĕх, шывусравĕсем) * Гидромелиораци (шăвару, типĕтӳ системисем) Çурт-йĕр тăвăмĕн кашни тĕсĕ валли план, проект, çурт-йĕр тума тата усă курма ятарлă ушкăн кирлĕ. [[Ӳкерчĕк:Construction of Millennium Stadium, Cardiff.jpg|thumb|350px|[[Миллениум (стадион)|Миллениум]] стадион çурт-йĕр тăвăмĕ. [[Кардифф]], [[Уэльс]]]] == Çав. пекех == * [[Девелопмент]] * [[Çурт-йĕр тăвакан компанисен ят-йышĕ]] * [[ФИДИК]] * [[Сейсмо изоляцийĕ]] == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Вуламалли == * {{кĕнеке |автор = |пуçелĕк = Техническое регулирование в строительстве. Аналитический обзор мирового опыта |яваплă = Под ред. А. Серых |кăларăм = |вырăн = |издательство = Snip |çул = 2010 |том = |страницы = |страниц = 889 |сери = |isbn = |тираж = |ref = Серых }} {{Çӳрев |Портал = |Викисăмахсар =Çурт-йĕр тăвăм |Викикĕнеке = |Викикаларăш = |Викивулавăш =ГОСТсем |Викитĕссем = |Викихыпар = |Викиампар = Category:Construction |Метавики = }} {{TBSW}} {{Инфраструктура}} [[Категори:Çурт-йĕр тăваслăх|*]] 41to90r3sol65r36y1qcroq2lt159ux 0 22041 857401 717104 2025-06-27T19:49:38Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857401 wikitext text/x-wiki {{пĕлтерĕшсем|Zeitgeist}} {{Фильм | ЧăвЯчĕ = Вăхăт Хакăлĕ | ТăвЯчĕ = Zeitgeist | Ӳкерчĕк = Zeitgeist-themovie.jpg | Жанр = [[Документлă фильм]] | Режиссёр = [[Джозеф Питер|Питер Джозеф]] | Продюсер = [[Джозеф Питер|Питер Джозеф]]<ref name="IMDb profile">[http://www.imdb.com/title/tt1166827/ IMDb профиль]</ref> | Сценарист = [[Джозеф Питер|Питер Джозеф]] | Рольсем = | Оператор = | Композитор = | Компани = | Бюджет = 7000 [[АПШ долларĕ|$]] | Патшалăх = {{Ялав|АПШ}} [[АПШ]] | Чĕлхе = [[Акăлчан чĕлхи|акăлчан]] | Вăхăт = 118 [[Минута|мин]].<ref name="IMDb profile"/> | Çул = 2007 | imdb_id = 1166827 }} '''Вăхăт Хакăлĕ''' ({{lang-en|Zeitgeist, the Movie}}) — [[Джозеф Питер|Питер Джозефăн]] [[документлă фильм]]ĕ, {{.ref|<ref name="IMDb profile"/>}} фильмра виçĕ [[кавар теорийĕ]]: [[Тĕн]], [[2001 çулхи авăнăн 11-мĕшĕнчи террор акчĕ]] тата [[АПШ федерацин резерв системи]]. Фильма 2007 çулхи çĕртмере [[Google Video|Google Video хостингĕн]] сервисĕнче кăтартнă. == Кунçулĕ == «Вăхăт Хакăлне» пĕрремĕш хутчен [[2007]] çулхи [[çĕртме, 25]] кăларнă хыççăн вăл тӳрех [[Google Video]] сервисĕнче видео пăхассипе мала тухать.{{.ref|<ref>http://video.google.com/videorankings?type=viewed&range=m2008-02-01&cr=* Google Video сервисĕнчи чин умай пăхнă фильмсем</ref>}} Фильма темиçе чĕлхене — [[арап чĕлхи|арап]], [[полхар чĕлхи|полхар]], [[испан чĕлхи|испан]], [[итал чĕлхи|итал]], [[китай чĕлхи|китай]], [[нимĕç чĕлхи|нимĕç]], [[норвег чĕлхи|норвег]], [[поляк чĕлхи|поляк]], [[португал чĕлхи|португал]], [[вырăс чĕлхи|вырăс]], [[Серб чĕлхи|серб]], [[Словак чĕлхи|словак]], [[Франци чĕлхи|франци]], [[япон чĕлхи|япон]] тата урăх чĕлхесене — куçарнă.{{.ref|<ref>http://zeitgeistmovie.com/ фильмăн официаллă сайчĕ </ref>}} «Вăхăтăн чун-чĕмне» официаллă [[Google Video]] видеохостингĕ тата [[BitTorrent]] урлă сараççĕ. [[2008]] çулта «Вăхăтăн чун-чĕмĕ» çулсеренхи «Активист» V кинофестивалĕн парнине туянать.{{.ref|<ref>http://www.marketwire.com/press-release/Artivist-Film-Festival-And-Awards-788818.html</ref>}} 2008 çулхи юпан 2-мĕшĕнче фильмăн [[Вăхăт Хакăлĕ: Хушма]] тăсăмне кăларнă. == Тытăмĕ == Пĕрремĕш пайĕнче [[Библи]]н истори пĕлтерĕшне уçса параççĕ. Авторсем шухăшланипе, [[Иисус Христос|Иисус]] — аллегориллĕ персонаж; Библи Ииусус Христос çуралличенхи авалхи чылай тĕнчесенче пулнă астрологи принципĕсемпе никĕсленет{{.ref|<ref>http://www.irishtimes.com/newspaper/weekend/2007/0825/1187332519087.html</ref>}}. Автор [[Хĕвел]]е [[Турă]] вырăнне хурса пуççапнă малтанхи тĕнчесене танлаштарса пăхать, Хĕвел тĕрлĕ тапхăрта тӳпере куçса пыракан [[Зодиак çăлтăрлăхĕсем|вуниккĕ çăлтăрлăхпа]] Иисус тата унăн [[Вуниккĕ апостол|вуниккĕ вĕренекенĕсем]] хушшинче параллель тытса пырать. Фильмăн пĕрремĕш пайĕнче çаплах хальхи христианлăхпа [[Христос тĕнĕн хĕресĕ|хĕрес]] символĕ [[халăх тĕнĕ]]н пулса тухнине çирĕплетекен хăшпĕр сăлтавсене кăтартать. Унсăр пуçне, авторсен шучĕпе, «пĕтĕм тĕнче» христос тĕнне кĕни [[Рим Империйĕ|Рима]] Европăра политика влаçне илме пулăшать. === Пĕрремĕш пайĕ: Чи мăнаç кун-çул === {{main|Христос тĕнĕ}} === Иккĕмĕш пайĕ: Глобальлĕ сценари === {{main|2001 çулхи аванăн 11-мĕшĕнчи пулăмсен официаллă версине тишкерни}} «Вăхăтăн чун-чĕмĕ» фильмăн иккĕмĕш пайĕнче 2001 çулхи [[авăн, 11|авăнăн 11-мĕшĕнчи]] ĕç-пуçа [[Афганистан]]па [[Ирак]]ри вăрçăна пуçлас шухăшпа халăха хумхантарса хапăллаттарасшăн тата пĕтĕм тĕнчери [[террор]] ирсĕрне хирĕç кĕрешес пирки американ халăхĕн граждан прависене хĕстерсе чакарас сăлтав тупăнтăр тесе [[АПШ]] правительстви шутласа тунине кăтартнă. «Вăхăтăн чун-чĕмĕ» çак теракта юриех майлаштарнă текен версие ĕнентерет. Бен Ладен ертсе пынă вунтăххăр арап (тăххăрĕшĕ халĕ те сывă пурăнаççĕ) этемлĕх кун-çулĕнчи пур енчен те вăйлă ирсĕр ĕçе йĕркелеме пултарайман. Çĕнĕ Йоркри [[Пĕтĕм тĕнче суту-илӳ центрĕ (Çĕнĕ Йорк)| Пĕтĕм тĕнче суту-илӳ центрĕн]] çурчĕсене малтанах ишĕлса анма хатĕрлесе хунă пулнă: [[Пĕтĕм тĕнче суту-илӳ центрĕ (Çĕнĕ Йорк)|ПСЦ]] тĕп колоннисене унченех [[Термит хутăшĕ|термит хутăшлĕ]] сирпĕнӳ хатĕрĕсемпе авăрласа хунă, самолётсем пырса çапăнсан вара вĕсене аякран чĕртсе янипе çуртсем хăвăрт та майлă ишĕлсе аннă (çапса илнĕ пĕр видео çеç пурри те иккĕлентерет, ăна монтаж мелĕпе тума пклтарнă), çакна нумай тĕслĕхсемпе куракансем пĕлтереççĕ. Çаплах фильм Пентагон çине самолёт ӳксе çĕмĕрнĕ официаллă версиине чăн мар тесе çирĕплетет. === Виççĕмĕш пайĕ: Чаршав хыçĕнчи çынсем === {{main|Виçĕ енлĕ комисси}} Фильмăн виççĕмĕш пайĕнче [[XX ĕмĕр]]ĕн пуçламăшĕнче [[банкир]]сем ([[Морган Джон Пирпонт|Джон Морган]], [[Рокфеллер Джон Дэвисон|Джон Рокфеллер]] тата урăххисем) [[картель]] йĕркелесе [[АПШ]]-н пĕтĕм финансă ресурсĕсене ярса илсе, тĕнчере хуçаланма шухăшланă. Çак çынсен ушкăнĕ хăйсен финансă ресурсĕсемпе тата пайăр çыхăнусемпе усă курса, этем пĕрлĕхĕнче финансă ахăрсамани туса ирĕклĕ банксене юхха кăларма тăрмашнă. [[Джозеф Питер|Питер Джозефăн]] шухăшĕпе, çак электронла кавар теорийĕ патне илсе пырать. Виççемĕш пайĕнче çаплах [[Федераллă резерв системи (АПШ)|АПШ ФРС]] улталас пĕр тĕллевпе — наци пурлăхне вăрласа вăрçă, политика тата этеплĕх пулăмĕсене тĕрĕслесе тытса пырса хăйсен пуйса пырасси,{{.ref|<ref>http://media.www.arbiteronline.com/media/storage/paper890/news/2007/10/15/Culture/zeitgeist.Raises.Real.Questions-3032256.shtml</ref>}}, çак вара, фильм авторĕсен шухăшĕпе, [[олигархи]] ертсе пыракан планета-патшалăха илсе çитерет. === Малалли пулать: Вăхăт Хакăлĕ — Хушма === {{main|Вăхăт Хакăлĕ: Хушма}} Премьера 2008 çулхи юпан 2-мĕшĕнче çулсеренхи V «Артивист» кинофестивалĕнче (Artivist Film Festival)<ref>http://www.artivists.org/</ref> Лос Анджелесре, Калифорни, иртнĕ. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Çав. пекех == * [[Вăхăт Хакăлĕ: Хушма]] — тăсăмĕ. * [[Империя добра]] — АПШ политики çинчен документлă фильм. Россия каналĕпе кăтартнă. * [[Фаренгейт 9/11]] — авăнăн 11-мĕшĕнчи кавар теорийĕ, Иракри вăрçă, Буша суйлани пирки фильм. * [[Loose change (фильм)]] — авăнăн 11-мĕшĕнчи кавар теорийĕ пирки тепĕр фильм. == Каçăсем == {{Навигаци |Викицитатник = Дух времени (фильм)}} * [http://zeitgeistmovie.com/ Фильмăн официаллă сайчĕ] {{ref-en}} * [http://zeitgeistmovie.ru/ Неофициальный русский сайт фильма] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100214000223/http://zeitgeistmovie.ru/ |date=2010-02-14 }} {{ref-ru}} * [http://zeitgeistmovement.in.ua/ Украинский сайт фильма] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100111034901/http://zeitgeistmovement.in.ua/ |date=2010-01-11 }} {{ref-uk}} * [http://thezeitgeistmovement.ru/ Неполитическое движение "Дух времени"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141115064725/http://thezeitgeistmovement.ru/ |date=2014-11-15 }} {{ref-ru}} * [http://anti-zeitgeistmovie.info Критика первой части фильма] {{ref-ru}} * [http://zeitgeistchallenge.com/ Критика первой части фильма]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{ref-en}} * [http://www.preventingtruthdecay.org/zeitgeistpartone.shtml Критика первой части фильма] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081217031529/http://www.preventingtruthdecay.org/zeitgeistpartone.shtml |date=2008-12-17 }}{{ref-en}} [[Категори:Кавар теорийĕ]] [[Категори:2007 çулхи фильмсем]] [[Категори:Документалистика фильмĕсем]] 9ua0eg0jl2agkp3i6xbzhwmd24c1zkd 0 23865 857386 787950 2025-06-27T16:45:11Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857386 wikitext text/x-wiki {{урăх пĕлтерĕшсем|Астрал (пĕлтерĕшсем)}} '''Астра́л планĕ''' ({{lang-el|αστέρι}} [астери] — «çăлтăр»), çаплах '''астрал''', '''астрал тĕнчи''', '''çӳхе тĕнче''' — [[оккультизм]]ри, [[эзотеризм|эзотерикăри]], [[Философи|философири]] ăнлав, тĕлĕк курнине ăнлантарма хăнăхтарăвĕ енчен каласан, материаллă пурнăçран уйрăммăн тĕнчен (çутçанталăкăн) калăпăшĕ (сийĕ). == Астрал терминĕ == «Астрал» ăнлав Çĕнĕ ăру (Нью-эйдж) шухăш-ĕмĕчĕсенче тĕл пулать, çак термина çаплах ĕлĕк алхимире усă курнă. XIX ĕмĕрĕн вĕçĕнче — XX ĕмĕрĕн пуçламĕшĕнче термин Теософи пĕлĕвĕпе халăх тăнне кĕрет, унăн уйрăмлăхĕсене Анни Безант тата Чарльз Ледбитер, каярах Алиса Бейли аслăлатнă. == Астрал планĕ тата астрал хăнăхтарăвĕ == == Интерпретацисем == Пĕр енчен, астрал планĕ — Декарт дуализмне анлăлатнă пек пулать, унта çутçанталăкри тĕнче шухăш-ăстăн тĕнчинчен уйрăм шутланать. Дуалилистика позицине нейробиологсем, çаплах ăстăна тĕпчекен чылай философ хыçала хăварнă. Эманационизм тата эзотерика перспективинче (кусем физикализм парадигмине йышăнмаççĕ), метафизика тата онтологи енчен астрал планне çутçанталăкран маларах пулнă тата ăна пуçарса яракан чăннипех тĕрĕс çут тĕнче пулать. == Популярлă культурăра == «Астрал» ăнлавĕ революциченхи вырăс литературинче сиксе тухать, унта ăна ''чун'' теççĕ, вăл материаллă кĕлеткен оппозицийĕ пулать<ref>[[Маслов Алексей Николаевич|Маслов А. Н.]]. «Музей восковых фигур», 1914.</ref>. Çак термина [[фэнтези]] романĕсенче тата [[рольсемпе выляни|рольсемпе вылянă]] чухне тĕл пулма пулать. Тĕслĕхрен, «[[Dungeons & Dragons]]» кĕнекере астрал планĕ темиçе хутлă çут тĕнчен пĕр планĕ шутланать. Çак планра пурнакан уйрăм существа пур, унăн энергипе усă курса ылханнисем пур. Астрал — [[Астрал (фильмсен серийĕ)|«Астрал» фильмĕсен серийĕнче]] пулнисен тĕп вырăнĕ ({{lang-en|Insidious — каварлă, вăрттăн}}). == Кăсăклă фактсем == Библин [[Екклесиаст кĕнеки]]н юлашки, 12-мĕш пайĕнче, çапла çырнă:{{цитата пуçламăшĕ}}Кĕмĕл сăнчăр татăлса кайиччен (''хăшпĕр çĕрте "кĕмĕл кантра" - авт.асăр.'') , тата ылтăн çыххи татăлса кайиччен, тата çăлкуç патĕнче чӳлмĕк ванса кайиччен, çăл кустăрми йăтăнса аниччен. Вара унăн вилли, мĕнле пулнă çаплах, çĕре таврăнчĕ; чунĕ хăйне чун панă Турă патне хăпарчĕ{{цитата вĕçĕ}} == Çав. пекех == * [[Кĕлетке тулашĕнчи хăнăхтару]] * [[Менталлă хăнăхтару]] * [[Çӳхе кĕлеткесем]] == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Литература == ; ăслăхрисем * {{статья |автор = Филонов С. В.|пуçелĕк = Книги с небес высшей чистоты и культурное пространство даосских астральных путешествий |каçă = http://www.amursu.ru/attachments/1320_2004_1.djvu |кăларăм = [[Религиоведение (журнал)|Религиоведение]]| çул = 2004 |номер = 1 |страницы = 38—60 |issn = 2072-8662 |ref = Филонов |archiveurl = = http://www.amursu.ru/attachments/1320_2004_1.djvu |archivedate = 2014-08-28}} ; оккультлисем * ''Брюс Р.'' Астральная динамика: теория и практика внетелесного опыта / Роберт Брюс. * ''Вебстер Р.'' Астральные путешествия для начинающих / Ричард Вебстер. * Видимые и невидимые миры // ''[[Макс Гендель|Гендель М.]]''. Мистерии Розенкрейцеров / Макс Гендель. — 1911. — Гл. III. * ''[[Ледбитер, Чарлз Уэбстер|Ледбитер Ч. У.]]'' [[Астральный план (книга)|Астральный план]], 1895. / [[s:Астральный план (Ледбитер; Трояновский)|Перевод]] [[Трояновский, Александр Валерьянович|А. В. Трояновского]], 1908; [http://www.theosophy.ru/lib/astral.htm перевод]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} К. А. Зайцева, 2002. * ''[[Монро, Роберт Аллен|Монро Р. А.]]'' Путешествия вне тела / Роберт Аллен Монро. * ''Монро Р. А.'' Далекие путешествия / Роберт Аллен Монро. * ''Монро Р. А.'' Окончательное путешествие / Роберт Аллен Монро. * ''Радуга М.'' Фаза. Взламывая иллюзию реальности / Михаил Радуга. * ''Пауэлл А. Е.'' [http://www.theosophy.ru/lib/powell-a.htm Астральное тело и другие астральные феномены] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230410131944/http://www.theosophy.ru/lib/powell-a.htm |date=2023-04-10 }} / Артур Е. Пауэлл. * ''[[Рудольф Штейнер|Штейнер Р.]]'' Теософия: Введение в сверхчувственное знание мира и назначение человека / Рудольф Штейнер. — Лондон: Rudolf Steiner Press, 1904, 1970. * ''Adams G., Adams M.'' Occult Science — An Outline. Trans / George and Mary Adams. — London: Rudolf Steiner Press, 1909, 1969. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://www.outbody.ru/ Ресурс, посвященный астральной проекции. Видео и книги.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100222093748/http://www.outbody.ru/ |date=2010-02-22 }} * [http://aing.ru/russian/ Прагматичный взгляд на феномен астральных путешествий] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101005102743/http://aing.ru/russian/ |date=2010-10-05 }} {{Оккультизм}} [[Категори:Эзотерика]] [[Категори:Нью-эйдж]] 9r2rh3tf7kqo2fgo1lt3j68czd41jet 0 24136 857383 725088 2025-06-27T15:49:26Z Sikander 37809 image update 857383 wikitext text/x-wiki {{redirect|Гейтс}} {{Çын |ят = Билл Гейтс |тăван ят = William Henry Gates III<br /> [[Файл:BillGates Signature.svg|180px]] |портрет = |калăпăш = |çырни = Билл Гейтс [[2007]] çулхи [[Тĕнчери экономика канашлăвĕ]]нче |çуралнă чухнехи ят = Уильям Генри Гейтс III |ĕçлĕх тĕсе = [[Билл тата Мелинда Гейтссен фончĕ]] пĕрле-председателĕ <br />[[Microsoft]] директорĕсен канашĕн председателĕ |çуралнă вăхăт = 28.10.1955 |çуралнă вырăн = [[АПШ]], [[Сиэтл]] |гражданлăх = {{flagicon|USA}} |пăхăнлăх = |вилнĕ вăхăт = |вилнĕ вырăн = |ашшĕ = |амăшĕ = |упăшки = |арăмĕ = [[Мелинда Гейтс]] |ачасем = |парнсемпе чыславсем = {{Чыслă легион орденĕ (Пысăк хĕрес)}} |сайт = {{cite web|url=http://www.microsoft.com/presspass/exec/billg/default.mspx|title=Microsoft PressPass - Bill Gates}} |тĕрлĕ = }} [[File:Bill Gates at the European Commission - 2025 - P067383-987995 (cropped).jpg|thumb|right|Bill Gates (2025)]] '''Уи́льям Ге́нри Гейтс III''' ({{lang-en|William Henry Gates III}}; 28.10.1955, [[Сиэтл]]), ытларах '''Билл Гейтс''' ({{lang-en|Bill Gates}}) — [[АПШ|американ]] усламçи, [[Билл тата Мелинда Гейтссен фончĕ]]н пĕрлĕ-председателĕ. 1996 — 2007 çç. тата 2009 çулта — [[Forbes (журнал)|Forbes]] журнал версипе [[Миллиардерсен ят-йышĕ|планета çинчи чи пуян çын]]. Унăн пурлăхĕ 2009 çулхи авăн уйăхĕнче 50 млрд АПШ долларе таран хакланă, иртнĕ çулхи авăнпа танлаштарсан [[Тĕнчери финансă кризисĕ (2008-2009)|тĕнчери финансă кризисне]] пула 7 млрд доллар ӳкнĕ.<ref>{{cite web | datepublished = 2009 çулхи юпан 1-мĕшĕ | url = http://business.compulenta.ru/463415/ | title = Билл Гейтс чи пуян американ пулать | publisher = [[Компьюлента]] | accessdate = 01-10-2009 | lang = ru }}</ref> [[Аллен Пол|Пол Алленпа]] пĕрле [[Microsoft|Майкрософт Корпорацине]] пуçарса ярать, унта 2008 çулхи çĕртме уйăхĕччен ĕçлет, корпораци директорĕсен канашĕн ертӳçи вырăнĕнче тăрăшать. == Кун-çулĕ == Гейтс [[Сиэтл]] хулинче ([[Вашингтон (штат)|Вашингтон штачĕ]]), [[Гейтс Уильям Генри II|Уильям Генри Гейтс II]] [[адвокат]]па First Interstate Bank, Pacific Northwest Bell директорсен канашĕн тата United Way наци канаш пайташĕн [[Гейтс Мэри Максвелл|Мэри Максвелл Гейтс]] çемьинче çуралнă. [[1973]] çулта вăл [[Гарвард университечĕ]]н студенчĕ пулса тăрать, анчах та 2 çултан ăна кăларса яраççĕ, вара вăл тӳрех [[программа хатĕрĕ|программа хатĕрне]] тума пуçлать.<ref>{{cite web|date=2007 çĕртмен 7-мĕшĕ|url=http://lenta.ru/news/2007/06/07/graduate/|title=Билл Гейтс получил на руки диплом Гарварда|publisher=[[Lenta.ru]]|accessdate=2010-08-13}}</ref> [[1975]] çулта Гейтс [[Аллен Пол|Алленпа]] пĕрле Micro-Soft компанине пуçарса ярать, каярах ăна тĕнчере [[Microsoft|Microsoft Corporation]] ятпа палăрать. [[1994]] çулхи [[кăрлач, 1]] Гейтс [[Гейтс Мелинда|Мелинда Френча]] качча илет. Вĕсен виçĕ ача çуралать — Дженнифер Катарин, Рори Джон тата Фиби Адель. [[1994]] çулта Гейтс Codex Leicester ([[Леонардо да Винчи]] пуху ĕçĕсене). [[2003]] çулта ăна [[Сиэтл]]ри Ӳнер музейĕнче кăтартнă. == Билл Гейтс пирки фмльмсем == * [[Пираты Силиконовой долины (фильм)]] (Pirates of Silicon Valley) * [[Билл Гейтс: как чудак изменил мир (фильм)]] (Bill Gates: How a Geek Changed the World) == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == {{çӳрев |Тема = Билл Гейтс |Викиампар=Category:Bill Gates |Викицитатник=Билл Гейтс }} * [http://www.thegatesnotes.com/ The Gates Notes] {{ref-en}} — пĕр çыннăн блогĕ * [http://www.facebook.com/BillGates Бил Гейтс] {{ref-en}} [[Facebook]] çинче * [http://twitter.com/BillGates Бил Гейтс] {{ref-en}} [[Twitter]] çинче * [http://www.microsoft.com/presspass/exec/billg/bio.mspx Кун-çулĕ] {{ref-en}} [[Майкрософт]] сайтĕнче * [http://lenta.ru/lib/14164143/ Билл Гейтс Лентапедире] {{Time Persons of the Year 2001-2025}} {{microsoft}} [[Категори:Сиэтлра çуралнисем]] [[Категори:Халĕ пурăнакансем]] [[Категори:Гарвардран вĕренсе тухнăскерсем]] [[Категори:АПШ усламçисем]] [[Категори:АПШ миллиардерĕсем]] [[Категори:Microsoft ĕçтешĕсем]] [[Категори:Британи импери орденĕн Рыцăрь-Командорĕсем]] [[Категори:Twitter-па усă куракансем]] [[Категори:Технологисемпе инновацисен облаçĕнче АПШ наци медалĕпе чысланăскерсем]] hdh7int4q5ciuqyepli4xb906brqeqb 0 25484 857436 856757 2025-06-28T08:05:23Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857436 wikitext text/x-wiki '''Кури́л утравӗсем́''' — [[Камчатка]] ҫурутравӗпе [[Хоккайдо]] утравӗ хушшинчи [[утрав]], мӑка пӗккипе [[Охотское тинĕсĕ|Охотское тинӗсӗ]] [[Лӑпкӑ океан]]ран уйӑрать. Тӑсӑлӑвӗ — 1200 яхӑн ҫм. Пӗтӗмӗшле лаптӑкӗ — 10,5 пин ҫм²<ref>{{кĕнеке|автор=Российская академия наук. Институт географии РАН. Тихоокеанский институт географии ДВО РАН; Редкол.: Котляков В. М. (председатель), Бакланов П. Я., Комедчиков Н. Н. (гл. ред.) и др.; Отв. ред.-картограф Фёдорова Е. Я.|пуçелĕк=Атлас Курильских островов|вырăн=М.; Владивосток |издательство=ИПЦ «ДИК»|çул=2009|страницăсем=516}}</ref><ref>{{cite web|author=Управление природных ресурсов и охраны окружающей среды МПР России по Сахалинской области.|date=2003|url=http://ecosakh.ru/data/97_Doklad_o_sostoyanii_i_ob_ohrane_OS_Sahalinskoi_oblasti_v_2002_godu.pdf|title=Доклад «О состоянии и об охране окружающей среды Сахалинской области в 2002 году»|publisher=|accessdate=2010-06-21}}</ref><ref>{{cite web|author=|date=|url=http://www.adm.sakhalin.ru/index.php?id=11|title=Сахалинская область|publisher=Официальный сайт губернатора и правительства Сахалинской области|accessdate=2010-06-21}}</ref>. Утравсем икӗ параллельлӗ йӗртен тӑраҫҫӗ: [[Мӑн Курил гряди|Мӑн Курил]] тата [[Кӗҫӗн Курил гряди|Кӗҫӗн Курил]]. Вӗсен шутӗнче 30 пысӑк тата темӗн чуль вӗтӗ утрав. Вӑрҫӑ енчен стратегиллӗ тата экономика паллӑхлӑ шутланать<ref>''Макеев Б.'' «Курильская проблема: военный аспект». [[Мировая экономика и международные отношения]], 1993 год, № 1, стр. 54</ref>. == Утравсен ят-йышӗ == 1 км² лаптӑкран пысӑк утравсен ят-йышӗ, ҫурҫӗртен кӑнтӑралла. [[File:Kuril Island.jpg|thumb|Курил ҫӗр пичӗ]] [[File:Atlasovisland.jpg|thumb|[[Атласов утравӗ]]]] [[File:Onekotan-Kurile-Islands.jpg|thumb|[[Онекотан]]]] [[File:Dolgaya 1.jpg|thumb|Вӑрӑм чул сӑрчӗ ([[Ловушки (чул сӑрчӗ)|Ловушки чул сӑрчӗ]])]] {| class="standard" |- class="highlight" !align=center|Ячӗ !align=center|Лаптӑк,<br /> км² !align=center|Максималлӑ<br /> ҫӳллӗш, м !align=center|Анлӑх !align=center|Вӑрӑмлӑх |- align=center | colspan=5 class="bright"|<big>'''''[[Мӑн Курил йӑранӗ]]'''''</big> |- align=center | colspan=5 class="highlight"|'''''Ҫурҫӗр ушкӑнӗ''''' |- align=right | [[Атласов утравĕ|Атласов]] || 150 || 2339 || 50°52' || 155°34' |- align=right | [[Шумшу]] || 388 || 189 || 50°45' || 156°21' |- align=right | [[Парамушир]] || 2053 || 1816 || 50°23' || 155°41' |- align=right | [[Анциферов утравĕ|Анциферов]] || 7 || 747 || 50°12' || 154°59' |- align=right | [[Маканруши]] || 49 || 1169 || 49°46' || 154°26' |- align=right | [[Онекотан]] || 425 || 1324 || 49°27' || 154°46' |- align=right | [[Харимкотан]] || 68 || 1157 || 49°07' || 154°32' |- align=right | [[Чиринкотан]] || 6 || 724 || 48°59' || 153°29' |- align=right | [[Экарма]] || 30 || 1170 || 48°57' || 153°57' |- align=right | [[Шиашкотан]] || 122 || 934 || 48°49' || 154°06' |- align=center | colspan=6 class="highlight"|'''''Вăта ушкăн''''' |- align=right | [[Райкоке]] || 4,6 || 551 || 48°17' || 153°15' |- align=right | [[Матуа]] || 52 || 1446 || 48°05' || 153°13' |- align=right | [[Расшуа]] || 67 || 948 || 47°45' || 153°01' |- align=right | ''[[Ушишир|Ушишир утравӗсем]]'' || 5 || 388 || — || — |- class="shadow" align=right | [[Рыпонкича]] || 1,3 || 121 || 47°32' || 152°50' |- class="shadow" align=right | [[Янкича]] || 3,7 || 388 || 47°31' || 152°49' |- align=right | [[Кетой]] || 73 || 1166 || 47°20' || 152°31' |- align=right | [[Симушир]] || 353 || 1539 || 46°58' || 152°00' |- align=right | [[Броутон утравĕ|Броутон]] || 7 || 800 || 46°43' || 150°44' |- align=right | ''[[Хура Тăвансем|Хура Тӑвансем утрав]]'' || 37 || 749 || — || — |- class="shadow" align=right | [[Чирпой]] || 21 || 691 || 46°30' || 150°55' |- class="shadow" align=right | [[Брат-Чирпоев]] || 16 || 749 || 46°28' || 150°50' |- align=center | colspan=6 class="highlight"|'''''Кӑнтӑр ушкӑнӗ''''' |- align=right | [[Уруп (утрав)|Уруп]] || 1450 || 1426 || 45°54' || 149°59' |- align=right | [[Итуруп]] || 3318,8 || 1634 || 45°00' || 147°53' |- align=right | [[Кунашир]] || 1495,24 || 1819 || 44°05' || 145°59' |-align=center |colspan=6 class="bright"|<big>'''''[[Кӗҫӗн Курил йӑранӗ]]'''''</big> |- align=right | [[Шикотан]] || 264,13 || 412 || 43°48' || 146°45' |- align=right | [[Полонскин утравĕ|Полонский]] || 11,57 || 16 || 43°38' || 146°19' <!-- |- align=right | ''[[Ванчăксем (утравсем)|Ванчӑксем]]'' || 0,2 || 38 || 43°35' || 146°25'--> |- align=right | [[Симĕс (утрав, Лăпкă океан)|Симӗс]] || 58,72 || 24 || 43°30' || 146°08' |- align=right | [[Остров Танфильева|Танфильева]] || 12,92 || 15 || 43°26' || 145°55' |- align=right | [[Юрий (утрав)|Юрий]] || 10,32 || 44 || 43°25' || 146°04' <!-- |- align=right | ''[[Дёмин утравĕсем|Дёмин]]'' || 0,7 || 34 || 43°25' || 146°10'--> |- align=right | [[Анучин утравĕ|Анучин]] || 2,35 || 33 || 43°22' || 146°00' |} == Флор, фауна == [[File:212 1264 Baklany Shumshu.jpg|thumb|[[Баклансем]] [[Шумшу]] утравӗнче. Хыҫалта — [[Парамушир]] утравӗ: [[Дунькин Пуп]] тӑвӗпе [[Северо-Курильск]] хули.]] == Утравсен кун-ҫулӗ == === XVII ӗмӗр === === XVIII ӗмӗр === === XIX ӗмӗр === [[File:Kuril islands 1893.jpg|thumb|Курил утравӗсем 1893 ҫулхи акӑлчан картти ҫинче]] === XX ӗмӗр === * 1905 ç. [[Вырăс-япун вăрçи|вырӑс-япун вӑрҫинче]] парӑнсан Раҫҫей [[Сахалин]]ӑн кӑнтӑр пайне Японие панӑ. * 1945 ҫ. нарӑс уйӑхӗнче Совет Союзӗ Сахалинпа Курил утравӗсене тавӑрас шутпа, АПШ-па Аслӑ Британи шантарнипе, Японие хирӗҫ вӑрҫа кӗме кӑмӑл тунӑ. * [[1946]] ҫ. [[нарӑс, 2]]. СССР Аслӑ Канашӗн Президиумӑн хутайӗпе Кӑнтӑр [[Сахалин]]па Курил утравӗсене РСФСР шутне кӗртнӗ. * [[1947]]. Япунсемпе айнсене утравсенчен Японие [[депортаци|кӑларса янӑ]]. 17 000 япунпа паллӑ мар шутлӑ айн инкеке лекнӗ. * [[1952]] ҫ. [[чӳк, 5]]. Хӑватлӑ [[цунами]] Курилӑн мӗнпур ҫыранне ҫапнӑ, чи пысӑк инкекӗ [[Парамушир]]а ҫитнӗ. Питӗ пысӑк хум [[Северо-Курильск]] (малт. [[Касивабара]]) хулана пӗтӗмпех шӑлса кайнӑ. Пичетре ҫак катастрофа пирки асӑнма чарнӑ<ref>О. Бондаренко, Неизвестные Курилы М. 1992 стр. 109</ref>. * 1956 ҫ., Совет Союзӗпе Япони официаллӑ икӗ патшалӑха вӑрҫӑран уйӑракан тата Японие [[Хабомаи]]пе [[Шикотан]]а паракан Пӗрлӗхлӗ килӗшӳ тӑваҫҫӗ. Ҫапах та, килӗшӳ ҫине алӑ пусайман: эхер те [[Итуруп]]па [[Кунашир]]шӑн кӗрешме пӑрахсан АПШ Японие [[Окинава]] утравне тавӑрса памастӑп тесе хӑратнӑ<ref>[http://kp.ru/daily/24566/739370/ Японцы просят Медведева не ехать на Курилы] // Сайт газеты [http://kp.ru/ «Комсомольская правда»], 29.09.2010</ref>. == Пӑхӑнуллӑх тавлашӑвӗ == {{Main|Кӑнтӑр Курил утравӗсен пӑхӑнуллӑхӗн тавлашӑвӗ}} == Халӑх йышӗ == Курил утравӗсенче халӑх пур ҫӗрте те пурӑнмасть. Пӗрмаях [[Парамушир]], [[Итуруп]], [[Кунашир]] тата [[Шикотан]] утравӗсенче йӑва ҫавӑрнӑ. 2010 ҫулӑн пуҫламӑшӗнче 19 пурӑнан вырӑн: икӗ хула ([[Северо-Курильск]], [[Курильск]]), хула евӗр паҫҫулкӑ ([[Южно-Курильск]]) тата 16 ял пулнӑ. == Экономика == == Ҫавӑн пекех пӑхӑр == {{commonscat|Kuril Islands}} * [[Раҫҫей-япун хутшӑнӑвӗсем]] == Асӑрхавсем == {{асăрхавсем}} == Вуламалли == * {{кĕнеке |пуçелĕк = Атлас Курильских островов |яваплă = Российская академия наук. Институт географии РАН. Тихоокеанский институт географии ДВО РАН; Редкол.: Котляков В. М. (председатель), Бакланов П. Я., Комедчиков Н. Н. (гл. ред.) и др.; Отв. ред.-картограф Фёдорова Е. Я. |вырăн = М.; Владивосток |издательство = ИПЦ «ДИК» |çул = 2009 |страница = 516 |isbn = 978-5-89658-034-8 |тираж = 300 }} == Каҫӑсем == * [http://www.kurilstour.ru/islands.shtml Курил утравӗсен тавралӑхӗ] * [http://www.sakhalin.info/kuriles.ru Курил утравӗсен ҫӗн хыпарӗсем] * [http://www.pref.hokkaido.lg.jp/sm/hrt/hopporyodo/rosia1.htm Управление по вопросам Северных территорий общего департамента губернаторства Хоккайдо] * [http://www.sakhalin.ru/Rover/TEXTS/bears.html А. К. Клитин. Субъективные заметки о буром медведе Сахалина и Курильских островов] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110808181104/http://www.sakhalin.ru/Rover/TEXTS/bears.html |date=2011-08-08 }} * [http://www.forcedmigration.org/video/chishima/ru/ Чишима: границы Сан-Франциско] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110216152209/http://www.forcedmigration.org/video/chishima/ru/ |date=2011-02-16 }} * [http://www.kuriles.ru/ Курил утравӗсем] * [http://www.caas.ru/kurili.html#top/ Кӑнтӑр Курил, Итуруп тата Кунашир]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * ''Н. А. Гвоздецкий, Н. И. Михайлов.'' [http://tapemark.narod.ru/geograf/6_3_2_6.html Курильские острова]. Физическая география СССР. М., 1978. * ''С. А. Липина'' [http://viperson.ru/wind.php?ID=631930&soch=1 Есть ли у России лишние острова]. Интервью О. Гороховской {{Шаблон:Курил утравӗсем}} {{Раҫҫей Федерацин чиккисем}} [[Категори:Курил утравӗсем| ]] [[Категори:Тавлашуллӑ территорисем]] evxbh2egoxpu7sd6ow8efcwwkmlkvrc 0 27876 857392 715109 2025-06-27T18:45:23Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857392 wikitext text/x-wiki {{coord|display=title|38|27|43|N|122|59|32|W|type:landmark_region:US}} [[File:Bohemian.jpg|thumb|150px|Салфетка çинче Богема клубĕн символĕ.]] '''Богема кати''' ({{lang-en|Bohemian Grove}}) — кану вырăнĕ, çĕр лаптăкĕ 11 км², вырнаçнă адресĕ: 20601 Bohemian Avenue, [[Монте-Рио (Калифорни)|Монте-Рио]] хула, [[Калифорни]] штачĕ. Клуб харпăрçи — арçынсен ӳнер клубĕ, [[Сан-Франциско]] хулинче вырнаçнă Богема клубĕ ятпа паллăскер. Çулсерен утă уйăхĕнче, [[1899]] çултанпа, кунта тĕнчери чи ятлă-сĕмлĕ çынсем иккĕ эрнеллĕхе çуллахи канăва килеççĕ. Богема клубенче нумай ӳнерçĕ, уйрăмах мусăкçăсем, çаплах сумлă ĕçлев ертӳçисем, правительство ĕçченĕсем (çав шутра американ президенчĕсем) тата [[МИХ]] кăлараканĕсем. Клубăн хăй евĕр уйрăмлăхĕ — клуб пайташĕ ятне тивĕçме 15 çул кĕтмелле. Клуб пайташĕсем Богема ращине хăйсем хăнасене чĕнме пултараççĕ, чĕннисене вара малтан тĕплĕн тĕрĕслеççĕ. Вĕсем Америкăран тата тĕнчипех пуçтарăнаççĕ. Катан геральд [[йыхравĕ]] — «Карта çыхакан эрешменсем кунта килмеççĕ», çак ĕнтĕ менпур йывăр ыйтăва, коммерци ĕçĕ-пуçне хапха леш енне хăвармалла. Çак йыхрава хирĕçлесех катара политика тата коммерции ĕçлевĕсене туни те пур. Богема ращинче, сăмахран [[1942 ]] çулта авăн уйăхĕнче [[Манхэттен проекчĕ|Манхэттен проектне]] сӳтсе явнă, хыçççăн вара [[йĕтре хĕçпăшалĕ|атом бомбине]] туса хураççĕ. Катара пулакансем хушшинче, [[Лоуренс Эрнест Орландо|Эрнест Лоуренсăр]] тата вăрçă ĕçченĕсемсĕр пуçне, [[Гарвард университечĕ|Гарвард]] президенчĕ тата [[Standard Oil]] тата [[General Electric]] элчисем. == Символика тата ритуалсем == Клуба никĕсленĕренпе Богема катин символĕ тăмана пулнă, сăмахран, ăна [[Иштар]] турă амипе танлаштараççĕ. Цементпа хытарса тунă 12 м (40 фут) çӳллĕшлĕ тăмана Богема катинчи кӳлĕ умĕнче тăрать, 1929 çултанпа кунта кашни çул чӳклев ирттереççĕ. == Çурт-йĕрсем== Богема раощинче тĕрлĕ ĕçсемпе хăтланаççĕ, Богема катин хаклă театр ӳнер йăпанăçĕ («Бурное веселье» пек паллăскер) тата мусăк камичĕ («Низкие Уловки») —унта хĕрарăм ролĕсене арçынсем, клуб пайташĕсем выляççĕ, — пирки асăнаççĕ. Çапла, чылайрахăш çурт-йĕрĕ — питĕ çӳллĕ хĕрлĕ йывăçсем хушшинче тĕрлĕ йăпанăç ирттермелли вырăнсем. Çавăнтах ыйхă çурчĕсене туса лартнă, 2005 çул тĕлне вĕсен шучĕ çĕртен ытла. Çак кабинкăсене лагерьсене пуçтарнă. Лагерь секторĕсем: * Mandalay (харпăр пурлăхĕ, инвесторсем; вăрçă подрядчикĕсем; политиксем; президентсем); * Hill Billies (харпăрçăсем, инвесторсем; банкирсем; политиксем; ăслăх ĕçтешĕсем; МИХ); * Cave Man («пуç мимми центрĕсем»; нефть компанисем; университетсем; МИХ; банкирсем; вăрçă подрядчики); * Stowaway (Рокфеллер çемьин компанисем; банк ĕçĕ; нефть компанисем); * Owls Nest (президентсем; хĕçпăшаллă вăйсем; вăрçă подрядчикĕсем); * Hideaway (фондсем; хĕçпăшаллă вăйсем; вăрçă подрядчикĕсем); * Isle of Aves (вăрçă подрядчикĕсем; хĕçпăшаллă вăйсем); * Lost Angels (банкирсем; МИХ; хӳтĕлев промăçлăхĕ); * Silverado squatters (шултра капитал; вăрçă подрядчикĕсем); * Sempervirens (калифорни корпорацисем); * Hillside (Штаб пуçлăхĕсен пĕрлештернĕ комитечĕ) * Богем катин стадионĕ — 2000 çын ларма вырăнлă амфитеатр; ытларах театр куравĕсем валли усă кураççĕ. * апатлану çаври, пĕр харăс 1500 яхăн çын апатланать. Сăваплă Тăмана тата Кӳлĕ — ката варринчи алăпа тунă кӳлĕ, унта пухусене, чӳклевсене (утă уйăхĕн пĕрремĕш эрнинче) ирттереççĕ. == Кун-çулĕ == Богема катине чылай вăхăт тапхăрĕнче, [[1872]] çулта Богема клубне никĕсленĕ хыççăнах, сарса пынă. Темиçе çул хушши Богема клубĕн пĕрремĕш пайташĕсем тĕрлĕ çĕрте, хальхи [[Мьюр, Джон (натуралист)|Мьюр]]-Вудс наци монуменчĕ тата штатăн Самюэл Тейлор паркĕнче тата Богема катине юханшывăн хирĕçле çыранĕнчи Дунканс-Миллс патĕнчи [[секвойя|секвой]] катинче лартнă пулнă. Паянхи пек пĕрмайхи утă уйăхĕнчи çуллахи пуçтарăнусем [[1899]] çулта пуçланса кайнă. Вăрманăн пĕрремĕш пайне вырăнти йывăç сутакан усламçăран туяннă. Майĕпен, клуб пайташĕсем таврари çĕрсене укçа парса илнĕ. [[Сан-Франциско]] журналисчĕсем вырăнти усламçăсене кăсăклантарнă хыççăн, юлашкисем Богема катинчи çĕрсене, çурт-йĕрсене илме [[укçасем|укçа]] панă. Ӳкерçĕсемпе мусăкçăсем «богемсем» статусĕнче тăнă — мĕншĕн тесен кану вырăнне тăваслăхĕн чи малтанхи тĕллевĕ клубăн ютçĕр пайташĕсене, хăнасене (репортёрсене каярах клуб пайташлăхĕнчен кăларнă) [[йăпанăç]]па тивĕçтересси. Катара 1500 çул ытла ӳсекен [[секвойя]] йывăçĕ. Богема кати — чуна илĕртекен пуртă касман [[çутçанталăк усравĕ]], нумай сукмак упранса юлнă. Вăрăм ĕмĕрлĕ секвойя хальхи сапаланчăк пурнăçран уйрăлса тăракан тĕкĕнмен çутçанталăка палăртать. == Клубра пулакансем == Богема клубĕ ({{lang-en|Bohemian Club}}) — халăха кĕртмен харпăр клуб; клуб пайташĕсемпе вĕсем чĕннĕ хăнасем кăна Богема катине кĕме пултараççĕ. Çак хăнасен шутне АПШ тулашĕнчи политика ĕçченĕсем тата паллă çынсем кĕнĕ. Çуллахи кану тапхăрĕнче кунта чылай хăна вырнаçаймасть. Çапах та, пĕр харăсах Богема катинче 2500 çын пурăнма пултарать. Богема рощине пынă пайăр çынсен ячĕсене вăрттăнлăхра упраççĕ, анчах та хăшпĕр тĕпчевçĕсем çав хыпарсене тупнă. Тĕрлĕ çăлкуçсенчен тупнă Богема ращинче пулнăскерсем: * [[Дик Чейни]] (малтан вице-президент); * [[Дональд Рамсфельд]] (малтан хӳтĕлев министрĕ); * [[Карл Роув]] (штаб пуçлăхĕн элчи тата Джордж В. Бушăн аслă канашçи); * Джеб Буш; * американ президенчĕсем — [[Джордж Буш (кĕçĕнни)]], [[Джордж Буш асли]], [[Билл Клинтон]], [[Рональд Рейган]], [[Джимми Картер]], [[Джеральд Форд]], [[Ричард Никсон]], [[Дуайт Эйзенхауэр]], [[Гарри Труман]], [[Герберт Гувер]], [[Калвин Кулидж]], [[Уильям Тафт]] и [[Теодор Рузвельт]]; * [[Генри Киссинджер]], [[Джордж Шульц]], [[Эрл Уоррен]] (Аслă Судăн председателĕ), [[Роберт Кеннеди]], Дэвид [[Рокфеллер]] (асли тата кĕçĕнни), [[Нельсон Рокфеллер]], [[Джеймс Вулфенсон]] (унчен Тĕнчери банкăн президенчĕ), [[Алан Гринспен]] (унчен Федерацин резерв банкĕн председателĕ), [[Пол Волкер]], [[Колин Пауэлл]], Джек Велч ([[General Electric]] хальхи председателĕ), [[Дэвид Паккард]]; * [[Филипп, Эдинбург херцăкĕ|Филипп тиккĕ]], [[Джон Мейджор]], [[Гельмут Шмидт]], [[Ли Куан Ю]], Джеймс А. Бейкер III, Тритон Гингрич; * [[Арнольд Шварценеггер]] (актёр, Калифорни кĕпернетĕрĕ), Боб Новак (политика комментаторĕ), Малком Форбс, Дэвид С. Бродер (Washington Post аслă комментаторĕ), [[Марк Твен]], [[Фрэнсис Форд Коппола]], Чарлтон Хестон, [[Клинт Иствуд]] и [[Уолтер Кронкайт]]. == Каларăшсем == {{Цитата пуçламăшĕ}} Так, я там видел кое-что прямо из Видений средневекового живописца [[Босх, Иероним|Иеронима Босха]] — [[Ад]]: горящие металлические кресты, священники в красных и чёрных одеждах с первосвященником в серебряной одежде с красной накидкой, горящее тело, кричащее от боли, гигантской каменной большой-рогатой сове. И во всем этом участвовали мировые лидеры, банкиры. Это было полным безумием. {{Цитата вĕçĕ|çăлкуç=Алекс Джонс, Богема катинче 2000 çулта чӳк ритуалне ăнлантарса}} {{Цитата пуçламăшĕ}} Мир разделен на три класса людей: очень маленькая группа людей, которая делает дела, более большая группа, которая наблюдает, как дела делаются, и большинство, которое никогда не знает того, что происходит. {{Цитата вĕçĕ|çăлкуç=Богема клубĕн пайташĕ Николас Марри Батлер (президент, [[Колумби университечĕ]], 1901—1945)}} == Тавлашусем == Клуб тата пайташĕсен пурнăçĕ питĕ кăсăклантарнă. Çак çулсенче темиçе çын территорие кĕрсе вăртăн камерăпа видео çапса илнĕ. Нимĕçсен канцлерĕ [[Гельмут Шмидт]] Богема кати пирки автобиографинче çырнă. Вăл каласа панипе, Германире те çакăн пек йĕркеленӳсем пулнă, анчах та Богема ращи унăн юратнă вырăнĕ шутланать. Канăçлакансем гомосексуаллă тыткаларашлă пулнă пирки тавлашнă. Сан-Франциско патĕнчи Богема клубне кĕрекен гомосексуалистсен йышĕ пирки, АПШ президенчĕ пулнă [[Ричард Никсон]], çапла асăннă: {{Цитата пуçламăшĕ}} Çак ĕнтĕ хулари йĕкехӳресен пайĕ. [[Сан Франциско]]ри çӳл таврашĕ те йĕкехӳресем. Богема катине хăшпĕр чух эпĕ çӳретĕп — кунта Тухăçран çеç мар килеççĕ — ку пуçпа шутласа илейми шуйтан гомосексуал шăтăкĕ, Сан-Францискона çӳрекен халăх-йăхĕ питĕ хăрушлă! Эпĕ Сан-Францискăри пĕр этеме те алă памастăп. {{Цитата вĕçĕ}} Гей-порноçăлтăр Чэд Сэведж (Chad Savage) Богема катинче хăй ятне палăртмасăр камердинер пулса ĕçленĕ. == Церемонисемпе йăласем == Чӳк тунă чухне катемпи-пуканене çунтарса яраççĕ — çак вара ритула хутшăнакансем тасалнине пĕлтерет, иккен. 1989 çулти харкашăва тĕпчекен йĕрлевçĕсем Пол А. Боначчи хăйĕн кун кĕнекинче Богема катине Республикансен ертӳçипе Лоренс Кингпа пĕрле вĕçнĕ, самолёт çинче унăн арçынсемпе секса хутшăнма, вĕлерсе мăшкăлланă çынсем пирки фильмсем пăхма тивнĕ. «Spy Magazine» журнал Богема ращи çинчен 1989 çулта çырнипе, унта кӳршĕ хуласенчен гомосексуаллă проститутсене илсе пынă. == Чӳклев == 2000 çулхи утăн 15-мĕшĕнче [[Алекс Джонс]]па Майк Хансон Богема ращинче 2 видео камерăна пытарса лартнă та çурхах çине чӳклев ритуалне çапса илнĕ. Хăйĕн документлă фильмĕнче Джонс каланипе, пайташсен пысăк ушкăнĕ «авалхи Тăманана пуç çапакан Люцифер, Вавилон Ритуалне» хутшăнать. 2004 çулта Богема катинче ĕçлекен, хăйне «Kyle» текен çын видео çине тăмана статуйин интерьерне çапса илет. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://www.redaktora.net/?p=85 Богем Кати] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110920193542/http://www.redaktora.net/?p=85 |date=2011-09-20 }}. * [http://video.google.com/videoplay?docid=4583149687541115475&ei=igEWTM2DJqPe2wKg05jfCg&q=The+Order+of+Death# The Order of Death] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100820075706/http://video.google.com/videoplay?docid=4583149687541115475 |date=2010-08-20 }} {{ref-en}}. * Peter M. Phillips. [http://libweb.sonoma.edu/regional/faculty/phillips/bohemianindex.html A Relative Advantage: Sociology of the San Francisco Bohemian Club] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130731052731/http://libweb.sonoma.edu/regional/faculty/phillips/bohemianindex.html |date=2013-07-31 }} {{ref-en}}. * G. William Domhoff. [http://sociology.ucsc.edu/whorulesamerica/power/bohemian_grove.html Social Cohesion & the Bohemian Grove. The Power Elite at Summer Camp] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111025083929/http://sociology.ucsc.edu/whorulesamerica/power/bohemian_grove.html |date=2011-10-25 }} {{ref-en}}. * Philip Weiss. [http://sociology.ucsc.edu/whorulesamerica/power/bohemian_grove_spy.html Masters of the Universe Go to Camp. Inside the Bohemian Grove] {{ref-en}}. [[Категори:Калифорни культури]] [[Категори:АПШ культури]] csss6io1gildlgbptr2erdbjywrpivz 0 30175 857384 714853 2025-06-27T15:58:18Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857384 wikitext text/x-wiki {{Пĕр хушаматлисем|Антонова}} {{Кинематографист |ят = Наталия Антонова |Ӳкерчĕк = Антонова Наталья.jpg |анлăшĕ = 250px |алпусни = Наталия Антонова «Третье желание» фильмĕн премьеринче, юпа уйăхĕ, 2009 çул |çуралнă чухнехи ят = Наталия Сергеевна Антонова |çураллнă вăхăт = 12.03.1974 |çуралнă вырăн = {{çуралнă вырăн|Мускав}} |професси = {{актриса|Раççей|Украина|XX ĕмĕрти|XXI ĕмĕрти}} |гражданлăх = {{Flagicon|RUS}} |хастар çулсем = 1997 — хал. вăх. |imdb_id = 1162336 |сайт = http://antonova.tv/ }} '''Наталия Сергеевна Антонова''' (1974 çулхи пушăн 12-мĕшĕ, [[Мускав]]) — театрпа кино раççей актриси. == Биографи == == Фильмографи == === Театр === * «Верная жена» * «Чужой ребёнок» * «Госпожа метелица» === Кино === * [[1997]] [[Учительница первая моя, или Мальчишник по-русски]] * [[1997]] [[На заре туманной юности (фильм)|На заре туманной юности]], Варя Лебедева * [[999]] [[Будем знакомы! (телесериал)|Будем знакомы!]], Наташа * [[1999]] [[Каменская (телесериал)|Каменская 1]], Элина Бартош * [[2001]] [[Золото Югры (телесериал)|Золото Югры]] * [[2001]] [[Курортный роман (телесериал)|Курортный роман]] * [[2001]] [[Сезон охоты 2 (фильм)|Сезон охоты 2]] * [[2002]] [[Всё, что ты любишь]], парикмахер * [[2002]] [[Только раз…]] * [[2002]] [[Трое против всех (телесериал)|Трое против всех]], Ирина Хавкина * [[2003]] [[Другая жизнь (телесериал)|Другая жизнь]], Полина * [[2003]] [[Любовь Императора (телесериал)|Любовь Императора]], Екатерина Долгорукова * [[2003]] [[Моя родня (телесериал)|Моя родня]], Сысуевич хĕрĕ * [[2004]] [[Виола Тараканова. В мире преступных страстей]], Вера * [[2004]] [[Золотая голова на плахе]] * [[2004]] [[Не забывай (телесериал)|Не забывай]], Маруç * [[2004] [[Самара-городок]] (Золушка из Запрудья), Ортега, юрăç * [[2004]] [[Строптивая мишень (телесериал)|Строптивая мишень]], Дина * [[2005]] [[Жених для Барби (телесериал)|Жених для Барби]], Варя * [[2005]] [[Лига обманутых жён (телесериал)|Лига обманутых жён]], Лариса Шарова * [[2005]] [[Происки любви (телесериал)|Происки любви]], Виктория, сăрăçă * [[2006]] [[Под Большой медведицей]] (Олигарх с Большой медведицы) * [[2006]] [[Любовь как любовь (телесериал)|Любовь как любовь]], Инга, Василий Ерошинăн пулăшавçи * [[2007]] [[Гастролёр (фильм)|Гастролёр]], Катя * [[2008]] [[Сюрприз (фильм, 2008)|Сюрприз]], Ира * [[2008]] [[Только вернись! (фильм)|Только вернись!]], Лиза, жена Михаил арăмĕ * [[2008]] [[Фотограф (телесериал)|Фотограф]], Елена Шиянова * [[2009]] [[Возмездие (телесериал)|Возмездие]], Полина, Максим арăмĕ * [[2009]] [[Грязная работа (телесериал)|Грязная работа]], Лара, çыравçă арăмĕ * [[2009]] [[Загадай желание (фильм 2009)|Загадай желание]], Настя Смирнова * [[2009]] [[Операция «Праведник»]] (Чёртова дюжина), Вика * [[2009]] [[Сердце капитана Немова]], Ирина Бойцова * [[2009]] [[Синие, как море, глаза (фильм)|Синие, как море, глаза]], Елена * [[2009]] [[Третье желание (фильм)|Третье желание]], Вера * [[2010]] [[Дыши со мной (телесериал)|Дыши со мной]], Лана, Игорь арăмĕ * [[2010]] [[Любовь Надежды (телесериал)|Любовь Надежды]], Надежда Касьянова * [[2010]] [[Мой грех (фильм)|Мой грех]], Ульяна * [[2010]] [[Солнечное затмение (телесериал)|Солнечное затмение]], Анна Патрушева * [[2010]] [[Тридцать седьмой роман]], Анна * [[2011]] [[Любовь приходит не одна]], Ирина * [[2011]] [[Терминал (телесериал)|Терминал]], Татьяна Муратова, Игорь арăмĕ * [[2011]] [[Бомбила]], Галина * [[2011]] [[Счастье есть]] | Светлана (Главная роль) == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://antonova.tv/ Официаллă сайт] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101224070838/http://antonova.tv/ |date=2010-12-24 }} * [http://www.gogoltheatre.ru/truppa/antonova.html Наталья Антонова Гоголь ячĕллĕ Театрта] * [http://www.rusactors.ru/a/antonova_ns/ Наталия Антонова RUSACTORS çинче] * [http://www.kino-teatr.ru/kino/acter/ros/182/bio/ Наталья Антонова Кино-Театр. Ру çинче] * [http://7dn.ru/article/7days/536480_openstat=ZGlyZWN0LnlhbmRleC5ydTsxNzQxOTIxOzIyMjExNjU5O3lhbmRleC5ydTpndWFyYW50ZWU Интервью Наталии Антоновой журналу «7 дней»]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.mega-stars.ru/actresses/antonova_ns.php Наталия Антонова Mega-Stars.Ru çинче] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120323125615/http://www.mega-stars.ru/actresses/antonova_ns.php |date=2012-03-23 }} [[Категори:Борис Щукин ячĕллĕ театр институтĕнче вĕренсе тухнисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Н. В. Гоголь ячĕллĕ драма театрĕ]] i4818tbp31j8hkpasep9bv6ekpjt4ni 0 56713 857379 560543 2025-06-27T14:25:18Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857379 wikitext text/x-wiki {{урăх пĕлтерĕшсем}} {{Пĕр хушаматлисем|Мухамедов}} {{Мусăкçă |Ят = Азиза |Фото = Aziza.jpg |Анлăшĕ = 240px |Фото_ăнлантарни = Азиза [[Тулă]]ра (2008) |Çуралнă_вăхăт = [[1964]], [[ака, 10]] |Çуралнă_вырăн = {{ÇВ|Ташкент|Ташкентра}}, [[Узбек Совет Социаллă Республики|Узбек ССР]] |Вилнĕ_вăхăт = |Вилнĕ_вырăн = |Çулсем = 1980 — хал.вăх. |Патшалăх = {{ялавлани|СССР}} <br />{{UZB}} <br />{{ялавлани|Раççей}} |Професси = СССР, Раççей, Узбекистан юрăçи |Жанрсем = [[поп-мусăк]] |Сайт = [http://www.aziza.info Официаллă сайт] |Викиампар = }} '''Азиза Абдурахимовна Мухамедова''', ытларах '''Азиза''' теççĕ (1964, [[ака, 10]], [[Ташкент]], [[СССР]]) — [[СССР|совет]], [[Узбекистан|узбек]] тата [[раççей]] эстрада юрăçи. == Биографи == 1991 çулта, [[Игорь Талькова вĕлерни|тĕкĕшсе хăтланнă чухне Игорь Талькова вĕлерсен]], Азиза нумайлăха мусăк кун-çулĕнчен тухса ӳкет<ref>[http://www.kp.ru/daily/25719.4/2711810/ Илья Резник: «Азиза возвращается на сцену после многолетней травли».]</ref>. 1995 çулта Азиза эстрада çине çĕнĕ юрăсемпе таврăнать, 1997 çулта унăн «Всё или ничего» çĕнĕ альбомĕ тухать. 1999 çулта юрăç [[Намин Стас|Стас Наминпа]] пĕрле ĕçлет. Çакна пула репертуарĕнче тухăç мусăк сĕмлĕ поп-рокĕ çуралать. 2007 çулта Азиза «Ты — Суперстар!» телепроекта ([[НТВ]]) хутшăнать те мĕнпур номинацире çĕнтерет, 2008 çулта вăл «Размышление» альбома кăларать, чылайрахăш юррине хĕйех çырнă. 2015 çулта «[[Точь-в-точь]]» иккĕмĕш сезонĕнче мала тухать. == Дискографи == * [[1989]] — «Aziza» * [[1997]] — «[[Всё или ничего]]» * [[2003]] — «Через столько лет» * [[2008]] — «Размышление» * [[2009]] — «По берегу шансона» * 2013 — «Млечный путь» * 2014 — «Рай неземной» == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://www.aziza.info Официаллă сайт] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170906234817/http://www.aziza.info/ |date=2017-09-06 }} * {{youtube user|lunnayatigrica|lunnayatigrica}}<!-- С оф. сайта--> * {{москва.фм|Азиза}} * [https://www.facebook.com/aziza.muhamedova.1?fref=photo Aziza Muhamedova в Facebook] * [https://twitter.com/7740422aziza Aziza в Twitter] [[Категори:Халĕ пурăнакансем]] k4er27rec6q1xie8s4vjg7t33mn1pam 0 57031 857396 857339 2025-06-27T18:56:07Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Gontenschwil-blason.png]] → [[File:Wappen Gontenschwil.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857396 wikitext text/x-wiki {{Пĕлтерĕшсем|Кульм}} {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Кульм (округ) |Тăван ячĕ = Kulm (Bezirk) |Герб = |Вырнаçу = Karte Bezirk Kulm 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Унтеркульм]] |Лаптăк = 101,35 |Пурăнан халăх = 36&nbsp;700 |Официаллă код = 1905 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} '''Кульм''' ({{lang-de|Kulm (Bezirk)}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Центрĕ — [[Унтеркульм]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 101,35 км². 36&nbsp;700 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1905''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Пурăнан халăх<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Лаптăк<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Beinwil am See.svg|35px|[[Байнвиль-ам-Зее]]]] || [[Байнвиль-ам-Зее]] || align="center" | 2646|| align="right" | 5,78|| align="center" | 4131 |- | align="center" | [[File:CHE Birrwil COA.svg|35px|[[Биррвиль]]]] || [[Биррвиль]] || align="center" | 924|| align="right" | 5,53|| align="center" | 4132 |- | align="center" | [[File:Wappen Burg AG.svg|35px|[[Бург (Ааргау)|Бург]]]] || [[Бург (Ааргау)|Бург]] || align="center" | 954|| align="right" | 0,94|| align="center" | 4133 |- | align="center" | [[File:Wappen Dürrenäsch.svg|35px|[[Дюрренеш]]]] || [[Дюрренеш]] || align="center" | 1126|| align="right" | 5,91|| align="center" | 4134 |- | align="center" | [[File:Wappen Gontenschwil.svg|35px|[[Гонтеншвиль]]]] || [[Гонтеншвиль]] || align="center" | 2084|| align="right" | 9,74|| align="center" | 4135 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Holziken.svg|35px|[[Хольцикен]]]] || [[Хольцикен]] || align="center" | 1180|| align="right" | 2,86|| align="center" | 4136 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Leimbach AG.svg|35px|[[Лаймбах]]]] || [[Лаймбах]] || align="center" | 389|| align="right" | 1,14|| align="center" | 4137 |- | align="center" | [[File:Wappen Leutwil.svg|35px|[[Лойтвиль]]]] || [[Лойтвиль]] || align="center" | 702|| align="right" | 3,75|| align="center" | 4138 |- | align="center" | [[File:CHE Menziken COA.svg|35px|[[Менцикен]]]] || [[Менцикен]] || align="center" | 5416|| align="right" | 6,38|| align="center" | 4139 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Oberkulm.svg|35px|[[Оберкульм]]]] || [[Оберкульм]] || align="center" | 2366|| align="right" | 9,40|| align="center" | 4140 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Reinach AG.svg|35px|[[Райнах]]]] || [[Райнах]] || align="center" | 7716|| align="right" | 9,48|| align="center" | 4141 |- | align="center" | [[File:CHE Schlossrued COA.svg|35px|[[Шлосрюд]]]] || [[Шлосрюд]] || align="center" | 899|| align="right" | 7,25|| align="center" | 4142 |- | align="center" | [[File:CHE Schmiedrued COA.svg|35px|[[Шмидрюд]]]] || [[Шмидрюд]] || align="center" | 1191|| align="right" | 8,65|| align="center" | 4143 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Schoeftland.svg|35px|[[Шёфтланд]]]] || [[Шёфтланд]] || align="center" | 3332|| align="right" | 6,28|| align="center" | 4144 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Teufenthal.svg|35px|[[Тойфенталь]]]] || [[Тойфенталь]] || align="center" | 1624|| align="right" | 3,57|| align="center" | 4145 |- | align="center" | [[File:Unterkulm-blason.png|35px|[[Унтеркульм]]]] || [[Унтеркульм]] || align="center" | 2918|| align="right" | 8,88|| align="center" | 4146 |- | align="center" | [[File:CHE Zetzwil COA.svg|35px|[[Цецвиль]]]] || [[Цецвиль]] || align="center" | 1233|| align="right" | 5,81|| align="center" | 4147 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (17) || align="center" | 36&nbsp;700|| align="right" | 101,35|| align="center" | 1905 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Кульм тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] q977rfbfc0we17h4umjw2p78qclqolo 0 57033 857390 857153 2025-06-27T18:25:03Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Gansingen-blason.png]] → [[File:Wappen Gansingen.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857390 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Лауфенбург (тăрăх) |Тăван ячĕ = Laufenburg (Bezirk) |Герб = |Вырнаçу = Karte Bezirk Laufenburg 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Лауфенбург]] |Лаптăк = 125,57 |Пурăнан халăх = 27&nbsp;469 |Официаллă код = 1906 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} {{пĕлтерĕшсем|Лауфенбург (пĕлтерĕшсем){{!}}Лауфенбург}} '''Лауфенбург''' ({{lang-de|Laufenburg (Bezirk)}}) — Швкйцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Центрĕ — [[Лауфенбург]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантон]] кĕрет. Лаптăк — 125,57 км². 27&nbsp;469 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1906''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Население<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Площадь<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Идентификационный код субъекта самоуправления|Официальный код]] |- | align="center" | [[File:Wappen Eiken.svg|35px|[[Айкен]]]] || [[Айкен]] || align="center" | 1914|| align="right" | 7,07|| align="center" | 4161 |- | align="center" | [[File:Wappen Etzgen.svg|35px|[[Эцген]]]] || [[Эцген]] || align="center" | 425|| align="right" | 3,28|| align="center" | 4162 |- | align="center" | [[File:Wappen Frick AG.svg|35px|[[Фрик (Ааргау)|Фрик]]]] || [[Фрик (Ааргау)|Фрик]] || align="center" | 4459|| align="right" | 9,96|| align="center" | 4163 |- | align="center" | [[File:Wappen Gansingen.svg|35px|[[Ганзинген]]]] || [[Ганзинген]] || align="center" | 933|| align="right" | 8,77|| align="center" | 4164 |- | align="center" | [[File:Gipf-Oberfrick-blason.png|35px|[[Гипф-Оберфрик]]]] || [[Гипф-Оберфрик]] || align="center" | 3104|| align="right" | 10,17|| align="center" | 4165 |- | align="center" | [[File:CHE Herznach COA.svg|35px|[[Херцнах]]]] || [[Херцнах]] || align="center" | 1208|| align="right" | 6,26|| align="center" | 4166 |- | align="center" | [[File:Hornussen blason.png|35px|[[Хорнуссен]]]] || [[Хорнуссен]] || align="center" | 852|| align="right" | 7,27|| align="center" | 4167 |- | align="center" | [[File:Wappen Ittenthal.svg|35px|[[Иттенталь]]]] || [[Иттенталь]] || align="center" | 208|| align="right" | 3,89|| align="center" | 4168 |- | align="center" | [[File:Kaisten-blason.png|35px|[[Кайстен]]]] || [[Кайстен]] || align="center" | 2173|| align="right" | 14,22|| align="center" | 4169 |- | align="center" | [[File:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|[[Лауфенбург]]]] || [[Лауфенбург]] || align="center" | 2050|| align="right" | 2,28|| align="center" | 4170 |- | align="center" | [[File:CHE Mettau COA.svg|35px|[[Меттау]]]] || [[Меттау]] || align="center" | 308|| align="right" | 3,29|| align="center" | 4171 |- | align="center" | [[File:CHE Münchwilen COA.svg|35px|[[Мюнхвилен]]]] || [[Мюнхвилен]] || align="center" | 612|| align="right" | 2,47|| align="center" | 4172 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhof COA.svg|35px|[[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]]]] || [[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]] || align="center" | 569|| align="right" | 8,20|| align="center" | 4173 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhofen AG COA.svg|35px|[[Оберхофен]]]] || [[Оберхофен]] || align="center" | 288|| align="right" | 3,12|| align="center" | 4174 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|[[Эшген]]]] || [[Эшген]] || align="center" | 862|| align="right" | 4,38|| align="center" | 4175 |- | align="center" | [[File:Schwaderloch-blason.png|35px|[[Швадерлох]]]] || [[Швадерлох]] || align="center" | 685|| align="right" | 2,77|| align="center" | 4176 |- | align="center" | [[File:CHE Sisseln COA.svg|35px|[[Зиссельн]]]] || [[Зиссельн]] || align="center" | 1324|| align="right" | 2,52|| align="center" | 4177 |- | align="center" | [[File:CHE Sulz COA.svg|35px|[[Зульц]]]] || [[Зульц]] || align="center" | 1144|| align="right" | 12,21|| align="center" | 4178 |- | align="center" | [[File:CHE Ueken COA.svg|35px|[[Икен (Ааргау)|Икен]]]] || [[Икен (Ааргау)|Икен]] || align="center" | 810|| align="right" | 5,10|| align="center" | 4179 |- | align="center" | [[File:CHE Wil AG COA.svg|35px|[[Виль (Ааргау)|Виль]]]] || [[Виль (Ааргау)|Виль]] || align="center" | 676|| align="right" | 7,71|| align="center" | 4180 |- | align="center" | [[File:CHE Wittnau COA.svg|35px|[[Витнау]]]] || [[Витнау]] || align="center" | 1120|| align="right" | 11,25|| align="center" | 4181 |- | align="center" | [[File:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|[[Вёльфлинсвиль]]]] || [[Вёльфлинсвиль]] || align="center" | 839|| align="right" | 9,51|| align="center" | 4182 |- | align="center" | [[File:CHE Zeihen COA.svg|35px|[[Цайэн]]]] || [[Цайэн]] || align="center" | 906|| align="right" | 6,87|| align="center" | 4183 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 27&nbsp;469|| align="right" | 125,57|| align="center" | 1906 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Лауфенбург тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] khm880yhzizccj8fjcvustwpwitv3e3 857393 857390 2025-06-27T18:46:44Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Gipf-Oberfrick-blason.png]] → [[File:Wappen Gipf-Oberfrick.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857393 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Лауфенбург (тăрăх) |Тăван ячĕ = Laufenburg (Bezirk) |Герб = |Вырнаçу = Karte Bezirk Laufenburg 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Лауфенбург]] |Лаптăк = 125,57 |Пурăнан халăх = 27&nbsp;469 |Официаллă код = 1906 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} {{пĕлтерĕшсем|Лауфенбург (пĕлтерĕшсем){{!}}Лауфенбург}} '''Лауфенбург''' ({{lang-de|Laufenburg (Bezirk)}}) — Швкйцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Центрĕ — [[Лауфенбург]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантон]] кĕрет. Лаптăк — 125,57 км². 27&nbsp;469 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1906''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Население<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Площадь<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Идентификационный код субъекта самоуправления|Официальный код]] |- | align="center" | [[File:Wappen Eiken.svg|35px|[[Айкен]]]] || [[Айкен]] || align="center" | 1914|| align="right" | 7,07|| align="center" | 4161 |- | align="center" | [[File:Wappen Etzgen.svg|35px|[[Эцген]]]] || [[Эцген]] || align="center" | 425|| align="right" | 3,28|| align="center" | 4162 |- | align="center" | [[File:Wappen Frick AG.svg|35px|[[Фрик (Ааргау)|Фрик]]]] || [[Фрик (Ааргау)|Фрик]] || align="center" | 4459|| align="right" | 9,96|| align="center" | 4163 |- | align="center" | [[File:Wappen Gansingen.svg|35px|[[Ганзинген]]]] || [[Ганзинген]] || align="center" | 933|| align="right" | 8,77|| align="center" | 4164 |- | align="center" | [[File:Wappen Gipf-Oberfrick.svg|35px|[[Гипф-Оберфрик]]]] || [[Гипф-Оберфрик]] || align="center" | 3104|| align="right" | 10,17|| align="center" | 4165 |- | align="center" | [[File:CHE Herznach COA.svg|35px|[[Херцнах]]]] || [[Херцнах]] || align="center" | 1208|| align="right" | 6,26|| align="center" | 4166 |- | align="center" | [[File:Hornussen blason.png|35px|[[Хорнуссен]]]] || [[Хорнуссен]] || align="center" | 852|| align="right" | 7,27|| align="center" | 4167 |- | align="center" | [[File:Wappen Ittenthal.svg|35px|[[Иттенталь]]]] || [[Иттенталь]] || align="center" | 208|| align="right" | 3,89|| align="center" | 4168 |- | align="center" | [[File:Kaisten-blason.png|35px|[[Кайстен]]]] || [[Кайстен]] || align="center" | 2173|| align="right" | 14,22|| align="center" | 4169 |- | align="center" | [[File:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|[[Лауфенбург]]]] || [[Лауфенбург]] || align="center" | 2050|| align="right" | 2,28|| align="center" | 4170 |- | align="center" | [[File:CHE Mettau COA.svg|35px|[[Меттау]]]] || [[Меттау]] || align="center" | 308|| align="right" | 3,29|| align="center" | 4171 |- | align="center" | [[File:CHE Münchwilen COA.svg|35px|[[Мюнхвилен]]]] || [[Мюнхвилен]] || align="center" | 612|| align="right" | 2,47|| align="center" | 4172 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhof COA.svg|35px|[[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]]]] || [[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]] || align="center" | 569|| align="right" | 8,20|| align="center" | 4173 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhofen AG COA.svg|35px|[[Оберхофен]]]] || [[Оберхофен]] || align="center" | 288|| align="right" | 3,12|| align="center" | 4174 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|[[Эшген]]]] || [[Эшген]] || align="center" | 862|| align="right" | 4,38|| align="center" | 4175 |- | align="center" | [[File:Schwaderloch-blason.png|35px|[[Швадерлох]]]] || [[Швадерлох]] || align="center" | 685|| align="right" | 2,77|| align="center" | 4176 |- | align="center" | [[File:CHE Sisseln COA.svg|35px|[[Зиссельн]]]] || [[Зиссельн]] || align="center" | 1324|| align="right" | 2,52|| align="center" | 4177 |- | align="center" | [[File:CHE Sulz COA.svg|35px|[[Зульц]]]] || [[Зульц]] || align="center" | 1144|| align="right" | 12,21|| align="center" | 4178 |- | align="center" | [[File:CHE Ueken COA.svg|35px|[[Икен (Ааргау)|Икен]]]] || [[Икен (Ааргау)|Икен]] || align="center" | 810|| align="right" | 5,10|| align="center" | 4179 |- | align="center" | [[File:CHE Wil AG COA.svg|35px|[[Виль (Ааргау)|Виль]]]] || [[Виль (Ааргау)|Виль]] || align="center" | 676|| align="right" | 7,71|| align="center" | 4180 |- | align="center" | [[File:CHE Wittnau COA.svg|35px|[[Витнау]]]] || [[Витнау]] || align="center" | 1120|| align="right" | 11,25|| align="center" | 4181 |- | align="center" | [[File:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|[[Вёльфлинсвиль]]]] || [[Вёльфлинсвиль]] || align="center" | 839|| align="right" | 9,51|| align="center" | 4182 |- | align="center" | [[File:CHE Zeihen COA.svg|35px|[[Цайэн]]]] || [[Цайэн]] || align="center" | 906|| align="right" | 6,87|| align="center" | 4183 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 27&nbsp;469|| align="right" | 125,57|| align="center" | 1906 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Лауфенбург тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] 8ryy2k5e4sdmzl8rrem4jpfewvkuv5s 857398 857393 2025-06-27T19:14:30Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Hornussen blason.png]] → [[File:CHE Hornussen COA.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857398 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Лауфенбург (тăрăх) |Тăван ячĕ = Laufenburg (Bezirk) |Герб = |Вырнаçу = Karte Bezirk Laufenburg 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Лауфенбург]] |Лаптăк = 125,57 |Пурăнан халăх = 27&nbsp;469 |Официаллă код = 1906 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} {{пĕлтерĕшсем|Лауфенбург (пĕлтерĕшсем){{!}}Лауфенбург}} '''Лауфенбург''' ({{lang-de|Laufenburg (Bezirk)}}) — Швкйцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Центрĕ — [[Лауфенбург]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантон]] кĕрет. Лаптăк — 125,57 км². 27&nbsp;469 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1906''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Население<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Площадь<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Идентификационный код субъекта самоуправления|Официальный код]] |- | align="center" | [[File:Wappen Eiken.svg|35px|[[Айкен]]]] || [[Айкен]] || align="center" | 1914|| align="right" | 7,07|| align="center" | 4161 |- | align="center" | [[File:Wappen Etzgen.svg|35px|[[Эцген]]]] || [[Эцген]] || align="center" | 425|| align="right" | 3,28|| align="center" | 4162 |- | align="center" | [[File:Wappen Frick AG.svg|35px|[[Фрик (Ааргау)|Фрик]]]] || [[Фрик (Ааргау)|Фрик]] || align="center" | 4459|| align="right" | 9,96|| align="center" | 4163 |- | align="center" | [[File:Wappen Gansingen.svg|35px|[[Ганзинген]]]] || [[Ганзинген]] || align="center" | 933|| align="right" | 8,77|| align="center" | 4164 |- | align="center" | [[File:Wappen Gipf-Oberfrick.svg|35px|[[Гипф-Оберфрик]]]] || [[Гипф-Оберфрик]] || align="center" | 3104|| align="right" | 10,17|| align="center" | 4165 |- | align="center" | [[File:CHE Herznach COA.svg|35px|[[Херцнах]]]] || [[Херцнах]] || align="center" | 1208|| align="right" | 6,26|| align="center" | 4166 |- | align="center" | [[File:CHE Hornussen COA.svg|35px|[[Хорнуссен]]]] || [[Хорнуссен]] || align="center" | 852|| align="right" | 7,27|| align="center" | 4167 |- | align="center" | [[File:Wappen Ittenthal.svg|35px|[[Иттенталь]]]] || [[Иттенталь]] || align="center" | 208|| align="right" | 3,89|| align="center" | 4168 |- | align="center" | [[File:Kaisten-blason.png|35px|[[Кайстен]]]] || [[Кайстен]] || align="center" | 2173|| align="right" | 14,22|| align="center" | 4169 |- | align="center" | [[File:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|[[Лауфенбург]]]] || [[Лауфенбург]] || align="center" | 2050|| align="right" | 2,28|| align="center" | 4170 |- | align="center" | [[File:CHE Mettau COA.svg|35px|[[Меттау]]]] || [[Меттау]] || align="center" | 308|| align="right" | 3,29|| align="center" | 4171 |- | align="center" | [[File:CHE Münchwilen COA.svg|35px|[[Мюнхвилен]]]] || [[Мюнхвилен]] || align="center" | 612|| align="right" | 2,47|| align="center" | 4172 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhof COA.svg|35px|[[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]]]] || [[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]] || align="center" | 569|| align="right" | 8,20|| align="center" | 4173 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhofen AG COA.svg|35px|[[Оберхофен]]]] || [[Оберхофен]] || align="center" | 288|| align="right" | 3,12|| align="center" | 4174 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|[[Эшген]]]] || [[Эшген]] || align="center" | 862|| align="right" | 4,38|| align="center" | 4175 |- | align="center" | [[File:Schwaderloch-blason.png|35px|[[Швадерлох]]]] || [[Швадерлох]] || align="center" | 685|| align="right" | 2,77|| align="center" | 4176 |- | align="center" | [[File:CHE Sisseln COA.svg|35px|[[Зиссельн]]]] || [[Зиссельн]] || align="center" | 1324|| align="right" | 2,52|| align="center" | 4177 |- | align="center" | [[File:CHE Sulz COA.svg|35px|[[Зульц]]]] || [[Зульц]] || align="center" | 1144|| align="right" | 12,21|| align="center" | 4178 |- | align="center" | [[File:CHE Ueken COA.svg|35px|[[Икен (Ааргау)|Икен]]]] || [[Икен (Ааргау)|Икен]] || align="center" | 810|| align="right" | 5,10|| align="center" | 4179 |- | align="center" | [[File:CHE Wil AG COA.svg|35px|[[Виль (Ааргау)|Виль]]]] || [[Виль (Ааргау)|Виль]] || align="center" | 676|| align="right" | 7,71|| align="center" | 4180 |- | align="center" | [[File:CHE Wittnau COA.svg|35px|[[Витнау]]]] || [[Витнау]] || align="center" | 1120|| align="right" | 11,25|| align="center" | 4181 |- | align="center" | [[File:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|[[Вёльфлинсвиль]]]] || [[Вёльфлинсвиль]] || align="center" | 839|| align="right" | 9,51|| align="center" | 4182 |- | align="center" | [[File:CHE Zeihen COA.svg|35px|[[Цайэн]]]] || [[Цайэн]] || align="center" | 906|| align="right" | 6,87|| align="center" | 4183 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 27&nbsp;469|| align="right" | 125,57|| align="center" | 1906 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Лауфенбург тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] jk287ypady78742di5tudmy16igog3w 857400 857398 2025-06-27T19:23:01Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Kaisten-blason.png]] → [[File:Wappen Kaisten AG.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857400 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Лауфенбург (тăрăх) |Тăван ячĕ = Laufenburg (Bezirk) |Герб = |Вырнаçу = Karte Bezirk Laufenburg 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Лауфенбург]] |Лаптăк = 125,57 |Пурăнан халăх = 27&nbsp;469 |Официаллă код = 1906 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} {{пĕлтерĕшсем|Лауфенбург (пĕлтерĕшсем){{!}}Лауфенбург}} '''Лауфенбург''' ({{lang-de|Laufenburg (Bezirk)}}) — Швкйцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Центрĕ — [[Лауфенбург]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантон]] кĕрет. Лаптăк — 125,57 км². 27&nbsp;469 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1906''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Население<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Площадь<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Идентификационный код субъекта самоуправления|Официальный код]] |- | align="center" | [[File:Wappen Eiken.svg|35px|[[Айкен]]]] || [[Айкен]] || align="center" | 1914|| align="right" | 7,07|| align="center" | 4161 |- | align="center" | [[File:Wappen Etzgen.svg|35px|[[Эцген]]]] || [[Эцген]] || align="center" | 425|| align="right" | 3,28|| align="center" | 4162 |- | align="center" | [[File:Wappen Frick AG.svg|35px|[[Фрик (Ааргау)|Фрик]]]] || [[Фрик (Ааргау)|Фрик]] || align="center" | 4459|| align="right" | 9,96|| align="center" | 4163 |- | align="center" | [[File:Wappen Gansingen.svg|35px|[[Ганзинген]]]] || [[Ганзинген]] || align="center" | 933|| align="right" | 8,77|| align="center" | 4164 |- | align="center" | [[File:Wappen Gipf-Oberfrick.svg|35px|[[Гипф-Оберфрик]]]] || [[Гипф-Оберфрик]] || align="center" | 3104|| align="right" | 10,17|| align="center" | 4165 |- | align="center" | [[File:CHE Herznach COA.svg|35px|[[Херцнах]]]] || [[Херцнах]] || align="center" | 1208|| align="right" | 6,26|| align="center" | 4166 |- | align="center" | [[File:CHE Hornussen COA.svg|35px|[[Хорнуссен]]]] || [[Хорнуссен]] || align="center" | 852|| align="right" | 7,27|| align="center" | 4167 |- | align="center" | [[File:Wappen Ittenthal.svg|35px|[[Иттенталь]]]] || [[Иттенталь]] || align="center" | 208|| align="right" | 3,89|| align="center" | 4168 |- | align="center" | [[File:Wappen Kaisten AG.svg|35px|[[Кайстен]]]] || [[Кайстен]] || align="center" | 2173|| align="right" | 14,22|| align="center" | 4169 |- | align="center" | [[File:Wappen Laufenburg AG.svg|35px|[[Лауфенбург]]]] || [[Лауфенбург]] || align="center" | 2050|| align="right" | 2,28|| align="center" | 4170 |- | align="center" | [[File:CHE Mettau COA.svg|35px|[[Меттау]]]] || [[Меттау]] || align="center" | 308|| align="right" | 3,29|| align="center" | 4171 |- | align="center" | [[File:CHE Münchwilen COA.svg|35px|[[Мюнхвилен]]]] || [[Мюнхвилен]] || align="center" | 612|| align="right" | 2,47|| align="center" | 4172 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhof COA.svg|35px|[[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]]]] || [[Оберхоф (Ааргау)|Оберхоф]] || align="center" | 569|| align="right" | 8,20|| align="center" | 4173 |- | align="center" | [[File:CHE Oberhofen AG COA.svg|35px|[[Оберхофен]]]] || [[Оберхофен]] || align="center" | 288|| align="right" | 3,12|| align="center" | 4174 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Oeschgen.svg|35px|[[Эшген]]]] || [[Эшген]] || align="center" | 862|| align="right" | 4,38|| align="center" | 4175 |- | align="center" | [[File:Schwaderloch-blason.png|35px|[[Швадерлох]]]] || [[Швадерлох]] || align="center" | 685|| align="right" | 2,77|| align="center" | 4176 |- | align="center" | [[File:CHE Sisseln COA.svg|35px|[[Зиссельн]]]] || [[Зиссельн]] || align="center" | 1324|| align="right" | 2,52|| align="center" | 4177 |- | align="center" | [[File:CHE Sulz COA.svg|35px|[[Зульц]]]] || [[Зульц]] || align="center" | 1144|| align="right" | 12,21|| align="center" | 4178 |- | align="center" | [[File:CHE Ueken COA.svg|35px|[[Икен (Ааргау)|Икен]]]] || [[Икен (Ааргау)|Икен]] || align="center" | 810|| align="right" | 5,10|| align="center" | 4179 |- | align="center" | [[File:CHE Wil AG COA.svg|35px|[[Виль (Ааргау)|Виль]]]] || [[Виль (Ааргау)|Виль]] || align="center" | 676|| align="right" | 7,71|| align="center" | 4180 |- | align="center" | [[File:CHE Wittnau COA.svg|35px|[[Витнау]]]] || [[Витнау]] || align="center" | 1120|| align="right" | 11,25|| align="center" | 4181 |- | align="center" | [[File:CHE Wölflinswil COA.svg|35px|[[Вёльфлинсвиль]]]] || [[Вёльфлинсвиль]] || align="center" | 839|| align="right" | 9,51|| align="center" | 4182 |- | align="center" | [[File:CHE Zeihen COA.svg|35px|[[Цайэн]]]] || [[Цайэн]] || align="center" | 906|| align="right" | 6,87|| align="center" | 4183 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 27&nbsp;469|| align="right" | 125,57|| align="center" | 1906 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Лауфенбург тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] e2rebvmxfyv91r7ho0bk3sm7h59fusk 0 57041 857397 857336 2025-06-27T19:06:34Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Hellikon-blason.png]] → [[File:Wappen Hellikon AG.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857397 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Рейнфельден (тăрăх) |Тăван ячĕ = Rheinfelden (Bezirk) |Герб = Coat of arms of Rheinfelden (district).svg |Вырнаçу = Karte Bezirk Rheinfelden 2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Райнфельден]] |Лаптăк = 112,09 |Пурăнан халăх = 40&nbsp;434 |Официаллă код = 1909 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} '''Рейнфельден''' ({{lang-de|Rheinfelden (Bezirk)}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăх|тăрăх]]. Центрĕ — [[Райнфельден]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет . Лаптăк — 112,09 км². 40&nbsp;434 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1909''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Пурăнан халăх<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Лаптăк<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] |- | align="center" | [[File:Wappen Hellikon AG.svg|35px|[[Хелликон]]]] || [[Хелликон]] || align="center" | 756|| align="right" | 7,04|| align="center" | 4251 |- | align="center" | [[File:Wappen Kaiseraugst AG.svg|35px|[[Кайзераугст]]]] || [[Кайзераугст]] || align="center" | 4849|| align="right" | 4,91|| align="center" | 4252 |- | align="center" | [[File:Wappen Magden AG.svg|35px|[[Магден]]]] || [[Магден]] || align="center" | 3310|| align="right" | 11,04|| align="center" | 4253 |- | align="center" | [[File:Wappen Möhlin AG.svg|35px|[[Мёлин]]]] || [[Мёлин]] || align="center" | 8977|| align="right" | 18,79|| align="center" | 4254 |- | align="center" | [[File:Wappen Mumpf AG.svg|35px|[[Мумпф]]]] || [[Мумпф]] || align="center" | 1267|| align="right" | 3,13|| align="center" | 4255 |- | align="center" | [[File:Obermumpf-blason.png|35px|[[Обермумпф]]]] || [[Обермумпф]] || align="center" | 1052|| align="right" | 5,06|| align="center" | 4256 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Olsberg AG.svg|35px|[[Ольсберг (Ааргау)|Ольсберг]]]] || [[Ольсберг (Ааргау)|Ольсберг]] || align="center" | 363|| align="right" | 4,68|| align="center" | 4257 |- | align="center" | [[File:CHE Rheinfelden COA.svg|35px|[[Райнфельден]]]] || [[Райнфельден]] || align="center" | 10&nbsp;991|| align="right" | 16,12|| align="center" | 4258 |- | align="center" | [[File:Schupfart-blason.svg|35px|[[Шупфарт]]]] || [[Шупфарт]] || align="center" | 750|| align="right" | 7,05|| align="center" | 4259 |- | align="center" | [[File:CHE Stein COA.svg|35px|[[Штайн (Ааргау)|Штайн]]]] || [[Штайн (Ааргау)|Штайн]] || align="center" | 2502|| align="right" | 2,83|| align="center" | 4260 |- | align="center" | [[File:Wappen Wallbach AG.svg|35px|[[Вальбах (Ааргау)|Вальбах]]]] || [[Вальбах (Ааргау)|Вальбах]] || align="center" | 1642|| align="right" | 4,55|| align="center" | 4261 |- | align="center" | [[File:Wappen Wegenstetten AG.svg|35px|[[Вегенштеттен]]]] || [[Вегенштеттен]] || align="center" | 1066|| align="right" | 7,12|| align="center" | 4262 |- | align="center" | [[File:CHE Zeiningen COA.svg|35px|[[Цайнинген]]]] || [[Цайнинген]] || align="center" | 2102|| align="right" | 11,37|| align="center" | 4263 |- | align="center" | [[File:CHE Zuzgen COA.svg|35px|[[Цуцген]]]] || [[Цуцген]] || align="center" | 807|| align="right" | 8,40|| align="center" | 4264 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (14) || align="center" | 40&nbsp;434|| align="right" | 112,09|| align="center" | 1909 |} == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Рейнфельден тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] 0159zle3kdf6rxzvlkrae9x0to9mmja 0 57045 857409 857154 2025-06-28T03:12:51Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Klingnau-blason.png]] → [[File:Wappen Klingnau.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857409 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Цурцах |Тăван ячĕ = Zurzach |Герб = |Вырнаçу = Karte_Bezirk_Zurzach_2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Бад-Цурцах]] |Лаптăк = 129,99 |Пурăнан халăх = 31&nbsp;028 |Официаллă код = 1911 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} '''Цурцах''' ({{lang-de|Bezirk Zurzach}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]] . Центрĕ — [[Бад-Цурцах]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 129,99 км². 31&nbsp;028 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1911''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Пурăнан халăх<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Лаптăк<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] |- | align="center" | [[File:Zurzach Wappen.svg|35px|[[Бад-Цурцах]]]] || [[Бад-Цурцах]] || align="center" | 4055|| align="right" | 6,52|| align="center" | 4323 |- | align="center" | [[File:Wappen Baldingen AG.svg|35px|[[Бальдинген]]]] || [[Бальдинген]] || align="center" | 266|| align="right" | 2,82|| align="center" | 4301 |- | align="center" | [[File:Wappen Böbikon.svg|35px|[[Бёбикон]]]] || [[Бёбикон]] || align="center" | 179|| align="right" | 2,60|| align="center" | 4302 |- | align="center" | [[File:CHE Böttstein COA.svg|35px|[[Бётштайн]]]] || [[Бётштайн]] || align="center" | 3764|| align="right" | 7,43|| align="center" | 4303 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Doettingen AG.svg|35px|[[Дёттинген]]]] || [[Дёттинген]] || align="center" | 3391|| align="right" | 6,92|| align="center" | 4304 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Endingen AG.svg|35px|[[Эндинген]]]] || [[Эндинген]] || align="center" | 1842|| align="right" | 8,46|| align="center" | 4305 |- | align="center" | [[File:CHE Fisibach COA.svg|35px|[[Физибах]]]] || [[Физибах]] || align="center" | 381|| align="right" | 5,77|| align="center" | 4306 |- | align="center" | [[File:CHE Full-Reuenthal COA.svg|35px|[[Фулль-Ройенталь]]]] || [[Фулль-Ройенталь]] || align="center" | 832|| align="right" | 4,82|| align="center" | 4307 |- | align="center" | [[File:CHE Kaiserstuhl COA.svg|35px|[[Кайзерштуль]]]] || [[Кайзерштуль]] || align="center" | 420|| align="right" | 0,32|| align="center" | 4308 |- | align="center" | [[File:Wappen Klingnau.svg|35px|[[Клингнау]]]] || [[Клингнау]] || align="center" | 2924|| align="right" | 6,71|| align="center" | 4309 |- | align="center" | [[File:Koblenz-blason.png|35px|[[Кобленц (Ааргау)|Кобленц]]]] || [[Кобленц (Ааргау)|Кобленц]] || align="center" | 1568|| align="right" | 4,09|| align="center" | 4310 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Leibstadt.svg|35px|[[Лайбштадт]]]] || [[Лайбштадт]] || align="center" | 1282|| align="right" | 6,39|| align="center" | 4311 |- | align="center" | [[File:Lengnau-blason.png|35px|[[Ленгнау]]]] || [[Ленгнау]] || align="center" | 2434|| align="right" | 12,67|| align="center" | 4312 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Leuggern.svg|35px|[[Лойгерн]]]] || [[Лойгерн]] || align="center" | 2102|| align="right" | 13,76|| align="center" | 4313 |- | align="center" | [[File:CHE Mellikon COA.svg|35px|[[Мелликон]]]] || [[Мелликон]] || align="center" | 255|| align="right" | 2,70|| align="center" | 4314 |- | align="center" | [[File:CHE Rekingen COA.svg|35px|[[Рекинген]]]] || [[Рекинген]] || align="center" | 953|| align="right" | 3,10|| align="center" | 4315 |- | align="center" | [[File:CHE Rietheim COA.svg|35px|[[Ритайм]]]] || [[Ритайм]] || align="center" | 677|| align="right" | 3,92|| align="center" | 4316 |- | align="center" | [[File:CHE Rümikon COA.svg|35px|[[Рюмикон]]]] || [[Рюмикон]] || align="center" | 210|| align="right" | 2,91|| align="center" | 4317 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Schneisingen.svg|35px|[[Шнайзинген]]]] || [[Шнайзинген]] || align="center" | 1226|| align="right" | 8,26|| align="center" | 4318 |- | align="center" | [[File:CHE Siglistorf COA.svg|35px|[[Зиглисторф]]]] || [[Зиглисторф]] || align="center" | 557|| align="right" | 5,51|| align="center" | 4319 |- | align="center" | [[File:CHE Tegerfelden COA.svg|35px|[[Тегерфельден]]]] || [[Тегерфельден]] || align="center" | 1017|| align="right" | 7,11|| align="center" | 4320 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Unterendingen.svg|35px|[[Унтерендинген]]]] || [[Унтерендинген]] || align="center" | 357|| align="right" | 3,45|| align="center" | 4321 |- | align="center" | [[File:CHE Wislikofen COA.svg|35px|[[Висликофен]]]] || [[Висликофен]] || align="center" | 336|| align="right" | 3,75|| align="center" | 4322 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 31&nbsp;028|| align="right" | 129,99|| align="center" | 1911 |} </div> == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Цурцах тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] ljfnaefjoqdsq68xjy49if6d47p1iq5 857411 857409 2025-06-28T04:36:06Z Ziv 32730 ([[c:GR|GR]]) [[File:Koblenz-blason.png]] → [[File:Wappen Koblenz AG.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 857411 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Цурцах |Тăван ячĕ = Zurzach |Герб = |Вырнаçу = Karte_Bezirk_Zurzach_2007.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Аргау]] |Центр = [[Бад-Цурцах]] |Лаптăк = 129,99 |Пурăнан халăх = 31&nbsp;028 |Официаллă код = 1911 |Сайт = |Автомобиль кочĕ = AG }} '''Цурцах''' ({{lang-de|Bezirk Zurzach}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]] . Центрĕ — [[Бад-Цурцах]] хула. Тăрăх [[Аргау]] [[Швейцарин администрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăк — 129,99 км². 31&nbsp;028 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''1911''. == Тăрăхăн коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Пурăнан халăх<br /><small>(2005)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Лаптăк<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] |- | align="center" | [[File:Zurzach Wappen.svg|35px|[[Бад-Цурцах]]]] || [[Бад-Цурцах]] || align="center" | 4055|| align="right" | 6,52|| align="center" | 4323 |- | align="center" | [[File:Wappen Baldingen AG.svg|35px|[[Бальдинген]]]] || [[Бальдинген]] || align="center" | 266|| align="right" | 2,82|| align="center" | 4301 |- | align="center" | [[File:Wappen Böbikon.svg|35px|[[Бёбикон]]]] || [[Бёбикон]] || align="center" | 179|| align="right" | 2,60|| align="center" | 4302 |- | align="center" | [[File:CHE Böttstein COA.svg|35px|[[Бётштайн]]]] || [[Бётштайн]] || align="center" | 3764|| align="right" | 7,43|| align="center" | 4303 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Doettingen AG.svg|35px|[[Дёттинген]]]] || [[Дёттинген]] || align="center" | 3391|| align="right" | 6,92|| align="center" | 4304 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Endingen AG.svg|35px|[[Эндинген]]]] || [[Эндинген]] || align="center" | 1842|| align="right" | 8,46|| align="center" | 4305 |- | align="center" | [[File:CHE Fisibach COA.svg|35px|[[Физибах]]]] || [[Физибах]] || align="center" | 381|| align="right" | 5,77|| align="center" | 4306 |- | align="center" | [[File:CHE Full-Reuenthal COA.svg|35px|[[Фулль-Ройенталь]]]] || [[Фулль-Ройенталь]] || align="center" | 832|| align="right" | 4,82|| align="center" | 4307 |- | align="center" | [[File:CHE Kaiserstuhl COA.svg|35px|[[Кайзерштуль]]]] || [[Кайзерштуль]] || align="center" | 420|| align="right" | 0,32|| align="center" | 4308 |- | align="center" | [[File:Wappen Klingnau.svg|35px|[[Клингнау]]]] || [[Клингнау]] || align="center" | 2924|| align="right" | 6,71|| align="center" | 4309 |- | align="center" | [[File:Wappen Koblenz AG.svg|35px|[[Кобленц (Ааргау)|Кобленц]]]] || [[Кобленц (Ааргау)|Кобленц]] || align="center" | 1568|| align="right" | 4,09|| align="center" | 4310 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Leibstadt.svg|35px|[[Лайбштадт]]]] || [[Лайбштадт]] || align="center" | 1282|| align="right" | 6,39|| align="center" | 4311 |- | align="center" | [[File:Lengnau-blason.png|35px|[[Ленгнау]]]] || [[Ленгнау]] || align="center" | 2434|| align="right" | 12,67|| align="center" | 4312 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Leuggern.svg|35px|[[Лойгерн]]]] || [[Лойгерн]] || align="center" | 2102|| align="right" | 13,76|| align="center" | 4313 |- | align="center" | [[File:CHE Mellikon COA.svg|35px|[[Мелликон]]]] || [[Мелликон]] || align="center" | 255|| align="right" | 2,70|| align="center" | 4314 |- | align="center" | [[File:CHE Rekingen COA.svg|35px|[[Рекинген]]]] || [[Рекинген]] || align="center" | 953|| align="right" | 3,10|| align="center" | 4315 |- | align="center" | [[File:CHE Rietheim COA.svg|35px|[[Ритайм]]]] || [[Ритайм]] || align="center" | 677|| align="right" | 3,92|| align="center" | 4316 |- | align="center" | [[File:CHE Rümikon COA.svg|35px|[[Рюмикон]]]] || [[Рюмикон]] || align="center" | 210|| align="right" | 2,91|| align="center" | 4317 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Schneisingen.svg|35px|[[Шнайзинген]]]] || [[Шнайзинген]] || align="center" | 1226|| align="right" | 8,26|| align="center" | 4318 |- | align="center" | [[File:CHE Siglistorf COA.svg|35px|[[Зиглисторф]]]] || [[Зиглисторф]] || align="center" | 557|| align="right" | 5,51|| align="center" | 4319 |- | align="center" | [[File:CHE Tegerfelden COA.svg|35px|[[Тегерфельден]]]] || [[Тегерфельден]] || align="center" | 1017|| align="right" | 7,11|| align="center" | 4320 |- | align="center" | [[File:Coat of arms of Unterendingen.svg|35px|[[Унтерендинген]]]] || [[Унтерендинген]] || align="center" | 357|| align="right" | 3,45|| align="center" | 4321 |- | align="center" | [[File:CHE Wislikofen COA.svg|35px|[[Висликофен]]]] || [[Висликофен]] || align="center" | 336|| align="right" | 3,75|| align="center" | 4322 |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (23) || align="center" | 31&nbsp;028|| align="right" | 129,99|| align="center" | 1911 |} </div> == Каçăсем == {{Switzerland-geo-stub}} {{Аргау тăрăхĕсем}} {{Цурцах тăрăхĕн хулисем}} [[Категори:Аргау]] dtw5byvvyfvdk60gauwpkuheu7769xn 0 57589 857412 854958 2025-06-28T04:53:47Z Ziv 32730 → File has been renamed on Commons ([[:c:GR]]) 857412 wikitext text/x-wiki {{Швейцари тăрăхĕ |Чăвашла ячĕ = Арберг (тăрăх) |Тăван ячĕ = Aarberg (Bezirk) |Герб = CHE Aarberg BE COA.svg |Вырнаçу = Karte Bezirk Aarberg.png |Патшалăх = [[Швейцари]] |Кантон = [[Берн]] |Центр = [[Аарберг (Берн)]] |Лаптăк = 153 |Пурăнан халăх = 33&nbsp;474 |Официаллă код = 0201 |Автомобиль кочĕ = BE }} '''Арберг''' ({{lang-de|Aarberg (Bezirk)}}) — Швейцарири [[Швейцари тăрăхĕ|тăрăх]]. Тарăх центрĕ — [[Арберг (Берн)]] хула. Тăрăх [[Берн]] [[Швейцарин администрацилле пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. Лаптăкĕ — 153 км². 33&nbsp;474 çын пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0201''. == Тăрăх коммунисем == <div style="padding:1em 20px 1em 20px; color:#000000;text-align:left;"> {| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" style="border-collapse:collapse;" ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Герб ! align="left" bgcolor="#EFEFEF" | Коммуна ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Пурăнан халăх<br /><small>(2007)</small> ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | Лаптăк<br /> км² ! align="center" bgcolor="#EFEFEF" | [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] |- | align="center" | [[File:CHE Aarberg BE COA.svg|35px|[[Арберг (Берн)|Арберг]]]] || [[Арберг (Берн)|Арберг]] || align="center" | 3952|| align="right" | 7,9|| align="center" | |- | align="center" | [[File:Bargen-coat of arms.svg|35px|[[Барген (Берн)|Барген]]]] || [[Барген (Берн)|Барген]] || align="center" | 906|| align="right" | 7,9|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Grossaffoltern BE COA.svg|35px|[[Гроссаффольтерн]]]] || [[Гроссаффольтерн]] || align="center" | 2848|| align="right" | 15,1|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Kallnach COA.svg|35px|[[Кальнах]]]] || [[Кальнах]] || align="center" | 1532|| align="right" | 10,6|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Kappelen BE COA.svg|35px|[[Каппелен (Берн)|Каппелен]]]] || [[Каппелен (Берн)|Каппелен]] || align="center" | 1135|| align="right" | 10,9|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Lyss COA.svg|35px|[[Лис (Берн)|Лис]]]] || [[Лис (Берн)|Лис]] || align="center" | 10&nbsp;908|| align="right" | 11,8|| align="center" | |- | align="center" | [[File:Meikirch-coat of arms.svg|35px|[[Майкирх]]]] || [[Майкирх]] || align="center" | 2360|| align="right" | 10,3|| align="center" | |- | align="center" | [[File:Niederried bei Kallnach-coat of arms.svg|35px|[[Нидеррид-Кальнах]]]] || [[Нидеррид-Кальнах]] || align="center" | 281|| align="right" | 4,6|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Radelfingen BE COA.svg|35px|[[Радельфинген]]]] || [[Радельфинген]] || align="center" | 1216|| align="right" | 14,7|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Rapperswil BE official COA.svg|35px|[[Рапперсвиль (Берн)|Рапперсвиль]]]] || [[Рапперсвиль (Берн)|Рапперсвиль]] || align="center" | 2104|| align="right" | 18,2|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Schüpfen BE COA.svg|35px|[[Шюпфен]]]] || [[Шюпфен]] || align="center" | 3289|| align="right" | 19,8|| align="center" | |- | align="center" | [[File:CHE Seedorf BE COA.svg|35px|[[Зеедорф (Берн)|Зеедорф]]]] || [[Зеедорф (Берн)|Зеедорф]] || align="center" | 2943|| align="right" | 20,9|| align="center" | |- style="background-color:#EFEFEF;" | align="center" | | '''Пурĕпе''' (12) || align="center" | 33&nbsp;474|| align="right" | 152,7|| align="center" | |} {{Switzerland-geo-stub}} {{Берн тăрăхĕсем (2009-чен)}} {{Швейцари:Аарберг тăрăхĕ:Хуласем}} [[Категори:Берн (кантон)]] az72ncrmke7pf3fugx7s7q1ls9u8m1q 0 59122 857413 842188 2025-06-28T04:54:02Z Ziv 32730 → File has been renamed on Commons ([[:c:GR]]) 857413 wikitext text/x-wiki {{ПВ |статус=Коммуна |чăвашла çĕлĕк =Шюпфен |тăван çĕлĕк=Schüpfen |патшалăх=Швейцари |регион тĕсĕ=кантон (Швейцари) |регион=Берн (кантон) |регион тапăлра=Берн (кантон) |район тĕсĕ=тăрăх |район=Аарберг (тăрăх) |район тапăлра=Аарберг (тăрăх) |община тĕсĕ= |община= |община тапăлра= |пăхану= |герб=CHE Schüpfen BE COA.svg |ялав= |герб анлăшĕ= |ялав анлăшĕ= |lat_dir=N|lat_deg=47|lat_min=1|lat_sec=59 |lon_dir=E|lon_deg=7|lon_min=23|lon_sec=0 |CoordAddon= |CoordScale= |ЯндексКартти= |патшалăх картти= |регион картти= |район картти= |патшалăх карттин пысăкăшĕ= |регион карттин пысăкăшĕ= |район карттин пысăкăшĕ= |шалти пайлану= |пуçлăх тĕсĕ=Бургомистр |пуçлăх= |никĕсленĕ вăхăт= |пĕрремĕш асăну= |малтанхи ятсем= |статус= |лаптăк=19.83 |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ=520 |çӳллĕш тĕсĕ= |климат= |официаллă чĕлхе=нимĕç чĕлхи{{!}}нимĕç |официаллă чĕлхе-ref= |пурăнан халăх=3262 |çырав çулĕ=2006 |йышлăх= |агломераци= |наци йышĕ= |конфесси йышĕ= |этнохороним= |вăхăт тăрăхĕ=+1 |DST=пур |телефон кочĕ= |почтă индексĕ=3254 |почтă индексĕсем= |автомобиль кочĕ=BE |идентификатор тĕсĕ=Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ{{!}}Официаллă код |цифрăллă идентификатор=0311 |категори Commons-ра=Schüpfen |сайт=http://www.schüpfen.ch |сайт чĕлхи=de |сайт чĕлхи 2= |сайт чĕлхи 3= |сайт чĕлхи 4= |сайт чĕлхи 5= |add2n= |add2= |add3n= |add3= }} '''Шюпфен''' — ({{lang-de|Schüpfen}}) — [[Швейцари|Швейцарири]] коммуна, [[Берн (кантон)|Берн]] [[Швейцарин адмистрациллĕ пайланăвĕ|кантонне]] кĕрет. [[Арберг (тăрăх)|Арберг]] тăрăхне кĕрет. 3262 çын ([[2006]]) пурăнать. [[Субъект хăйтытăмлăхĕн идентификаци кочĕ|Официаллă код]] — ''0311''. == Каçăсем == * [http://www.schüpfen.ch Официаллă страница]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Берн тăрăхĕсем}} {{Швейцари:Аарберг тăрăхĕ:Хуласем}} {{Switzerland-geo-stub}} [[Категори:Берн кантонĕн хулисем]] ai6gte3ie23l8mf5r822jt3hjgzulkf 0 59246 857376 569863 2025-06-27T13:47:28Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857376 wikitext text/x-wiki [[File:Wither - Emblem Wisdom.jpg|thumb|[[Джордж Уитер]]. Ăсхал эмблеми. [[1635]].]] '''Ăсхаллăх''' сăмахăн темиçе çывăх, анчах та уйрăмлă пĕлтерĕш термин: # [[пĕлӳ]]сене тата кĕçĕн ăсăн хăнăвне вĕренсе илес степенĕпе палăракан тата çавсене пĕрлĕхре, кашни ситуацире вырăнлă усă курма пултаракан çын ăс-хакалĕн уйрăмлăхĕ. == [[Халаплăх]]ра == * [[Мимир]] — ăсхаллăх, герман-скандинав халаплăхĕнче * [[Тюр]] — ăсхаллăх турри, герман-скандинав халаплăхĕнче * [[Сешат]] — богиня мудрости в древнеегипетской мифологии * [[Мнемозина]] — авалхи грек халаплăхĕнчи пайăр çын евĕр Астăвăм. Вăл пурне те курать, ăсхаллă. * [[Меродах]] — Вавилонри ăсхаллăх турри == Персоналисем == * [[Çич ăсхалçă]] * [[Соломон]] == Литература == * [http://www.theosophy.ru/lib/apologia.htm Платон. Апология Сократа]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Аристотель «Метафизика» * [[wikisource:ru:БЭАН/Премудрость|Премудрость]] в [[wikisource:ru:Библейская энциклопедия архимандрита Никифора|Библейской энциклопедии архимандрита Никифора]] == Çавăн пекех == * [[Минерва]] * [[Хăнăху пĕлĕвĕ]] == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == [[Категори:Философи терминĕсем]] [[Категори:Ыртăвакансем]] [[Категори:Эпистемологи]] [[Категори:Пултарулăхсем]] [[Категори:Пайăрлăх уйрăмлăхĕсем]] g4qdow3f3wpnmd13mz4pun4w45hgvj2 0 61809 857405 771414 2025-06-28T00:46:33Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857405 wikitext text/x-wiki {{Ăсчах |Ят = Жуковский Николай Егорович |Тăван ят = |Ӳкерчĕк = Николай Егорович Жуковский.jpg |Анлăшĕ = 260px |Ӳкерчĕке ăнлантарни = |Алпусни = |Çуралнă вăхăт = [[1847]], [[кăрлач, 7]] |Çуралнă вырăн = [[Орехово (Улатимĕр облаçĕ)|Орехово]] сали, {{ÇВ|Улатимĕр кĕперни|Улатимĕр кĕпернинче}}, [[Раççей империйĕ]] халь {{ÇВ|Улатимĕр облаçĕ|Улатимĕр облаçĕнче}} |Вилнĕ вăхăт = [[1921]], [[пуш, 7]] |Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}} |Гражданлăх = Раççей империйĕ, РСФСР |Ăслăх сфери = [[аэродинамика]] |Ĕçлев вырăнĕ = [[Мускав асла техника училищи|МВТУ]],[[Московский патшалăх университечĕ|МГУ]] |Ăсчах степенĕ = |Ăсчах хисепĕ = {{Ăсчах хисепĕ|}} |Альма-матер = [[Мускав патшалăх университечĕ|МПУ]] |Ăслăх ертӳçи = |Паллă вĕренекенсем = [[Аккерман Янис Давыдович|Я. Д. Аккерман]], [[Архангельский Александр Александрович|А. А. Архангельский]], [[Ассур Леонид Владимирович|Л. В. Ассур]], [[Делоне Николай Борисович (асли)|Н. Б. Делоне]], [[Лейбензон Леонид Самуилович|Л. С. Лейбензон]] |Паллă = [[аэродинамика]] ăслăхне никĕслекен |Чыславсемпе парнесем = |Сайт = }} ''' Николай Егорович Жуковский ''' – (07.01.1847 (5), [[Орехово (Улатимĕр облаçĕ)|Орехово]] сали, Улатимĕр кĕперни, [[Раççей империйĕ]] халь Улатимĕр облаçĕ- 07.03.1921, Мускав) - аэродинамика ăслăхне никĕслекен. Раççей ăслăх академин член-корреспонденчĕ (1894 ). <gallery> File:Museum of Moscow Aviation Institute 2016-02-02 009 (cropped).JPG File:Nikolay Zhukovsky.jpg File:Zhukovskij marka SSSR 1963.jpg File:Airfoil geometry.svg </gallery> === Филателире === <center><gallery widths=160 heights=160> File:Stamp of USSR 0795.jpg|<small>СССР почта марки, [[1941-мĕш çул]]</small> File:Stamp_of_USSR_0796.jpg|<small> СССР почта марки, [[1941-мĕш çул]]</small> File:Stamp_of_USSR_0797.jpg|<small>СССР почта марки, [[1941-мĕш çул]]</small> File:Stamp of USSR 1105.jpg|<small>СССР почта марки, [[1941-мĕш çул]]</small> File:Stamp of USSR 1106.jpg|<small>СССР почта марки, [[1941-мĕш çул]]</small> File:Zhukovskij marka SSSR 1963.jpg|<small> Жуковский Н. Е. халаланă Авиаци ĕçченĕçем серинчи СССР почта, посвящённая Н. Е. Жуковскому, [[1963]], 16 [[пус|пус]] ([[Каталог ЦФА|ЦФА]] 2915, [[Скотт (маркăсен каталогĕ)|Скотт]] 2774)</small> File:The Soviet Union 1969 CPA 3835 sheet of 1 (Supersonic Transport Aircraft Tupolev Tu-144, 31.12.1968. Signs of the Zodiac).jpg|<small>[[СССР]] почта блокĕ [[1969]], 50 [[пус|пус]] ([[Каталог ЦФА|ЦФА]] 3835, [[Скотт (маркăсен каталогĕ)|Скотт]] 3681)</small> </gallery></center> ==Вуламалли== * {{кĕнеке|автор=Арлазоров М. С.&nbsp;|пуçелĕк=Жуковский|вырăн=М.|издательство=[[Молодая гвардия (издательство)|Молодая гвардия]]|çул=1959|страниц=302|серия=Жизнь замечательных людей}} * {{кĕнеке|пуçелĕк=История механики в России / Под ред. А. Н. Боголюбова, И. З. Штокало|вырăн=Киев|издательство=Наукова думка|çул=1987|страниц=392|ref=История механики в России}} ==Каçăсем== {{Commons|}} * {{РĂА ĕçтешĕ|50472|Николая Егоровича Жуковского}} * [http://vivovoco.astronet.ru/VV/PAPERS/BIO/KRYLOV/KRYLOV_20.HTM Академик А. Н. Крылов. ВОСПОМИНАНИЯ О Н. Е. ЖУКОВСКОМ] * [http://www.prometeus.nsc.ru/archives/exhibit2/jukovsk.ssi Библиография Н. Е. Жуковского] * [http://www.tsagi.ru/rus/about/history/museum_ne/6.jpg Жуковский с дочерью и Н. Н. Бухгольц у аэродинамической трубы в МГУ (фото)]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} [[Категори:АВиаци пионерĕсем]] j2kkp1p9hscyvhxsfk9aesd933xfhzi 0 69720 857432 767494 2025-06-28T06:55:08Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857432 wikitext text/x-wiki {{Кинематографист | ят = Николай Конюшев | ӳкерчĕк = | ширина = | ӳкерчĕке ăнлантарни = | çуралнă чухнехи ят = Конюшев Николай Степанович | çуралнă вăхăт = [[1939]], [[кăрлач, 23]] | çуралнă вырăн = [[Калманттай]] ялĕ ([[Вольски районĕ]]), {{ÇВ|Сарăту облаçĕ|Сарăту облаçĕнче}}, [[РСФСР]], [[СССР]] | вилнĕ вăхăт = | вилнĕ вырăн = | професси = актёр, кинорежиссёр | гражданлăх = {{USSR}} [[СССР]] {{RUS}} | хастар çулсем = [[1970]]—хал. вăх. | тĕлĕ = [[Мускав]] | киностуди = "Юность" (Ролан Быков фончĕ) | чыславсем = | imdb_id = }} '''Конюшев Николай Степанович''' ([[кăрлач, 23]], [[1939]], [[Калманттай]] чăваш ялĕ, ([[Вольски районĕ]]), [[Сарăту облаçĕ]], [[РСФСР]], [[ССРП]]) — актёр, кинорежиссёр. Раççей кинематографисчĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ, РФ культура тава тивĕçлĕ ĕçлевçи ([[1995]])<ref>[http://www.r-komitet.ru/obraz/pc-003.htm Некоммерческое партнерство в защиту семьи, детства, личности и охраны здоровья “Родительский комитет”.]</ref>. == Биографи == [[1957]]-мĕш çулта тăван ялĕнчи, [[Калманттай]]ри, шкула вĕренсе пĕтернĕ<ref>[http://www.volsk-schkalmantai.edusite.ru/cs_common.html МОУ "Основная общеобразовательная школа с.Калмантай Вольского района Саратовской области"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171011191109/http://volsk-schkalmantai.edusite.ru/cs_common.html |date=2017-10-11 }}</ref>. МГУра журналистика факультечĕнче, ВГИКра режиссёрсен факультетенче вĕреннĕ. Сынсем, Николай Конюшевăн биографийĕпе хытăрах кăсăкланса, ак çакăн пек ыйтусем те лартаççĕ (аяларах илсе катартакан цитатăсене пăхăр). {{Цитата пуçламăшĕ}} {{oq|ru|№ 1 Губанов Владимир (г.Балаково) 5.07.2012 - 00:07 Николай Степанович родился в моём селе Калмантай Вольского района Саратовской области.Второй режиссёр "Белого солнца пустыни","Безымянная звезда"и др<ref>[http://www.kino-teatr.ru/kino/director/sov/89094/forum/#s1238824 Сÿтсе явни.]</ref>.}} <Куçару: 1№ Губанов Владимир (Балаково хули) 5.07.2012 - 00:07 Николай Степанович Саратов облаçĕнчи Вольски районĕнчи маншăн <тăван> Калманттай ялĕнче çуралнă. "Белого солнца пустыни","Безымянная звезда" тата ыттисен иккĕмĕш режиссёрĕ.> {{Цитата вĕçĕ}} {{Цитата пуçламăшĕ}} {{oq|ru|5 мар 2016 13:59 Владимир Губанов Конюшев Николай Степанович Родился 23 февраля 1939 года в с.Калмантай.Но тщательно это скрывает...почему-то... Директор киностудии «Юность» (Фонд Ролана Быкова). http://www.kino-teatr.ru/kino/director/sov/89094/foto<ref>[https://m.ok.ru/video/42581297903 Пĕркласрисем тетелтен.]</ref>}} <Куçару: 5 мар 2016 13:59 Владимир Губанов Конюшев Николай Степанович 1939-мĕш çулхи февралĕн 23-мĕшĕнче Калманттай ялĕнче çуралнă. Анчах та çакна тимлĕн пытарать... темшĕн..."Юность" студин директорĕ (Ролан Быков фончĕ) http://www.kino-teatr.ru/kino/director/sov/89094/foto > {{Цитата вĕçĕ}} {{Цитата пуçламăшĕ}} {{oq|ru|№ 1 Валентина Одноволенко(Конюшева) (г.Омск) 24.03.2014 - 07:58 УВАЖАЕМЫЙ Николай Степанович, я думаю что мы с вами родственники, мой отец Конюшев Фёдор Николаевич родился в 1908г.- Саратовская область Вольский район деревня Калмантай там же родились все его братья и сестры. Прошу вас если можно откликнетесь. С уважением Валентина Федоровна<ref>[http://www.kino-teatr.ru/kino/director/sov/89094/com/ Ыйтусемпе саламсем.]</ref>}} <Куçару: 1№ Валентина Одноволенко(Конюшева) (Омск хули) 24.03.2014 - 07:58 Хисеплĕ Николай Степанович, эпир сирĕнпе тăвансем пулас, ман атте Конюшев Фёдор Николаевич 1908-мĕш çулта çуралнă — Саратов облаçĕ, Вольски районĕ, Калманттай ялĕ, унтах унăн ытти пĕртăванĕсем те çуралнă. Май пулсан хуравлама ыйтатăп. Хисеплесе Валентина Федоровна.> {{Цитата вĕçĕ}} == Пултарулăх ĕçĕсем == "Дорога" ([[1975]]) тата "Лапта" ([[1988]]) фильмсене тĕп режиссёр пулса ÿкернĕ. Пĕрремĕшĕ — [[мелодрама]], тепри — [[драма]]. === Çак фильмсенче ассистент е иккĕмĕш режиссёр пулса тăрăшнă === * 1970 "Белое солнце пустыни", ассистент (актёрсемпе ĕçлесси енĕпе) * 1970 "Кража" 2-мĕш режиссер, актер * 1970 "Один из нас" ассистент, актер * 1976 "12 стульев", иккĕмĕш режиссёр. * 1974 "Лев Гурыч Синичкин", 2-мĕш режиссер * 1978 "Безымянная звезда", 2-мĕш режиссер * 1980 "Частное лицо" 2-мĕш режиссер, актер === Николай Конюшев çак фильмсенче вылянă === * 1981 "Шофёр на один рейс", ГАИ инспекторĕ Золотухин * 1981 "20 декабря", эпизод * 1980 "Частное лицо", Маркелов (титрсенче çук) * 1974 "Одиножды один", эпизод === Директор пулса хутшăннă === * 1998 "Факультет ненужных вещей", директор === Документлă кино === * 2008 Неизвестная версия | Невідома версія ([[Украина]], документла). == Килйыш == Машăрĕ — Ольга Ромашко, хĕрĕ — Марина Ромашко, мăнукĕсем — Саша (хĕр) тата Настя Ромашко<ref>[http://romashko.ru/site/o-seme/ Ольга Ромашко о своей семье.]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. == Çавăн пекех пăхăр == * [[Михлеев Дмитрий Никанорович]]. * [[Плющев Юрий Николаевич]]. == Вуламалли == * Андюков, Василий. [http://www.chnk.ru/pdf/Cavas_tenci_72.pdf Калмантай и "Белое солнце пустыни".]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} // Чăваш тĕнчи (хаçат). — 2015,сентябрь/авён,22, 5/72№. — С.11. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://gettube.cc/movies/-87245752_456239074 “Мой земляк - Николай Конюшев“ с.Калмантай Вольский р-н.]. [https://vk.com/videos-114210867?z=video-87245752_456239074%2Fpl_-114210867_-2 Çаках ак ку тĕлте те пур.] [[Категори:ВГИКра вĕренсе тухнисем]] [[Категори:ССРП кинематографисчĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕсем]] [[Категори:Чăвашран тухнă кинематографистсем]] m15s4jt8puxevmyc3s2bk85t6qkekpy 0 80246 857420 664126 2025-06-28T05:43:38Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857420 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă |Ят = Иван Кирюшкин |Ӳкерчĕк = |Ӳкерчĕке ăнлантарни = |Çуралнă чухнехи ят = Кирюшкин Иван Сергеевич |Çуралнă вăхăт = [[1919]], [[юпа, 23]] |Çуралнă вырăн = [[Ялавăр (Чĕмпĕр облаçĕ)|Ялавăр]] ялĕ, [[Сенгилей районĕ]] [[Чĕмпĕр облаçĕ]] |Вилнĕ вăхăт = [[1996]], [[раштав, 6]] |Вилнĕ вырăн = |Гражданлăх = {{Flagicon|USSR}} {{Flagicon|RUS}} |Ĕçлев тĕсĕ = [[чăвашсем|чăваш]] [[сăвă]]çи |Хастар çулсем = |Тĕлĕ = |Жанр = [[поэзи]], публицистика |Ĕçсен чĕлхи = [[чăваш чĕлхи|чăваш]] |Викиампар = }} {{Пĕр хушаматлисем|Кирюшкин}} '''Кирюшкин Иван Сергеевич''' ([[1919]] çулхи [[юпа, 23]], [[Чĕмпĕр облаçĕ]], [[Сенгилей районĕ]], [[Ялавăр (Чĕмпĕр облаçĕ)|Ялавăр]] [[ял]]ĕ — [[1996]], [[раштав, 6]]) — [[чăваш]], сăвăçи, журналисчĕ. Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ культура ĕçтешĕ (1996). [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]]не хутшăннă<ref>[http://culture.cap.ru/memory/2014/10/23/95-let-nazad-rodilsya-kiryushkin-ivan-sergeevich-zhu 95 лет назад родился Кирюшкин Иван Сергеевич - журналист, заслуженный работник культуры ЧР] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191122002556/http://culture.cap.ru/memory/2014/10/23/95-let-nazad-rodilsya-kiryushkin-ivan-sergeevich-zhu |date=2019-11-22 }}</ref>. == Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ == Иван Кирюшкин [[1919]] çулта [[юпа, 23|юпан 23-мĕшĕнче]] [[Чĕмпĕр облаçĕ]]н [[Сенгилей районĕ]]нчи [[Ялавăр (Чĕмпĕр облаçĕ)|Ялавăр]] [[ял]]ĕнче çуралнă. Чĕмпĕрти И. Я. Яковлев ячĕллĕ педагогика училищинче пĕлӳ илнĕ. ССКП ТК çумĕнчи Аслă парти шкулĕнче вĕренсе тухнă. Чĕмпĕр облаçĕнчи чăвашсен пĕрлĕх канашĕн, çаплах Чăваш нации конгресĕн Мăн Канашĕн пайташĕ пулнă. == Пултарулăхĕ == Хаçатсен редакцисенче вăйне хунă. Сăвăсене шăрçаланă. Чĕмпĕрте Чăвашсен И. Я. Яковлев ячĕллĕ пĕрлĕх-культура центрне йĕркелекенĕ, унăн пĕрремĕш председателĕ пулнă. Вăл тăрăшнипе Чĕмпĕр енре чăвашла «Еткер» телеярăмпа «Канаш» хаçат тухма тытăннă. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Вуламалли == == Каçăсем == * [https://chuvash.org/content/4937-Вспомнили%20первого%20председателя%20—%20Ивана%20Кирюшкина.html Николай Ларионов-Йӗлмел: Вспомнили первого председателя — Ивана Кирюшкина] * [http://monomax.sisadminov.net/main/view/article/964 Военные дороги братьев Кирюшкиных] [[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]] [[Категори:Сăвăçсем, алфавитпа]] [[Категори:Çыравçăсем, алфавитпа]] [[Категори:СССР çыравçисем]] [[Категори:СССР сăвăçисем]] [[Категори:Раççей çыравçисем]] [[Категори:Раççей çыравçисем]] [[Категори:Чăваш çыравçисем]] [[Категори:Чăваш сăвăçисем]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:1919 çулта çуралнисем]] [[Категори:Юпан 23-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:2014 çулта вилнисем]] [[Категори:Раштавăн 12-мĕшĕнче вилнисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Сенгилей районĕ]] b6bsc3c3roed6x7s4b587os48gxioix 0 80737 857399 851806 2025-06-27T19:20:43Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857399 wikitext text/x-wiki {{Пайăр çын |ят = Илья Бюргановский |тăван ят = Бюргановский Илья Савельевич |портрет = |калăпăш = |ăнлантару = |çуралнă чухнехи ят = паллă мар |ĕçлев тĕсĕ = [[вĕрентекен|вĕрентевçĕ]], [[сăвапçă|сăваплăхçă]] |çуралнă вăхăт = [[1881]] çулхи [[çĕртме, 29|çĕртмен 29-мĕшĕ]] |çуралнă вырăн = [[Пÿркел]], (хальхи [[Пăва районĕ]], [[Тутарстан]]) |гражданлăх = Раççей империйĕ |пăхăнулăх = {{Flagicon|RUS}} [[Раççей империйĕ]] |вилнĕ вăхăт = [[1896]] çулхи [[|]] |вилнĕ вырăн = [[Пухтел (Чăнлă районĕ)|Пухтел]] хули |ашшĕ = Савелий |амăшĕ = паллă мар |упăшка = |арăм = Анисия Игнатьевна Бюргановская |ачасем = Василий, Владимир, Виктор, Антонина, Мария, Александр |чыславсемпе парнесем = |сайт = |тĕрли = |Commons = |Rodovid = }} '''Бюргановский Илья Савельевич''' ([[1858]], Пÿркел, Чĕмпĕр кĕперни — [[1896]], [[Пухтел (Чăнлă районĕ)]], [[Чĕмпĕр кĕперни]]) — чăваш çуттатуртавçи, вĕрентевçĕ, сăваплăхçă. Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн чи малтанхи вĕренекенĕсенчен пĕри. == Пурнăçĕ == === Ăçта вĕренни === *[[Чĕмпĕрти чăваш шкулĕ]] ([[1870]]-?), асăннă шкулăн чи малтанхи вĕренекенĕсенчен пĕри (хăшпĕр çăлкуçсем тăрăх — пиллĕкмĕш, чăннипе вара иккĕмĕш теçеткере пулас) *Чĕмпĕрти кĕперне вĕрентĕшĕ (? —[[1874]]). Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн малтан ăна пĕтерекенсене документсем пама ирĕк пулман, çавăнпа унти ачасем ытти вĕрентĕшсене вырнаçма тăрăшнă. *Хусанти ют йăхсен вĕрентевçисен семинарийĕ (? —[[1877]]) === Ăçта ĕçлени === * Семинари пĕтернĕ хыççăн — [[Хулаçырми]]ри шкулта. * [[Хусан кĕперни]]н Сăпас уесĕнчи Сиктĕрмери шкул, [[1878]]-мĕш çултанпа<ref>Мурзин О. Сихтерма — село родное: Алькеевский район Республики Татарстан / предисл. Ф. Давлетшина. — Чебоксары: Новое Время, 2010. — С. 64—66.</ref><ref>[http://culture.cap.ru/news/2007/02/03/poet-231277r-shiv277nche Министерство культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики. Главная Пресс-центр Публикации]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>. *Чĕмпĕрти чăваш шкулĕн вĕрентевçи, [[1982]]-мĕш çултанпа кĕçĕн çулхи ачасене вĕрентнĕ, вĕрентÿ кĕнекисене кăларма хутшăннă, [[1984]]-мĕш çулхи чăваш букварьне вăл П.В.Васильевпа пĕрле хатĕрленĕ<ref>[http://elbib.nbchr.ru/lib_files/0/kkni_0_0000059.pdf Мефодьев А. И. Чувашская детская литература. Часть 1: истоки, возникновение, формирование / А. И. Мефодьев. — Чебоксары: Чуваш. гос. пед. ун-т, 2008, стр. 92] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170329142033/http://elbib.nbchr.ru/lib_files/0/kkni_0_0000059.pdf |date=2017-03-29 }}</ref>, унти хăшпĕр каллавсен авторĕсем те хăйсемех пулнă (сăмахран, "Эп сăхсăхма вĕренни" калава И.С. Бюргановский çырнă<ref>[http://vestnik.chgpu.edu.ru/upload/docs/2012/1(73)_2012_1.pdf Историко-этнографический музей при Симбирском чувашском институте народного образования / Н. Г. Краснов, О. В. Кириллова // Вестник Чувашского государственного педагогического университета имени И. Я. Яковлева. — № 1, ч. 1. — С. 76-81]</ref>). [[1883]]-мĕш çулта [[Шупашкар уесĕ]]нчи вĕрентевçĕсен съездне методист пулса хутшăннă<ref>[http://cyberleninka.ru/article/n/podgotovka-i-povyshenie-kvalifikatsii-uchiteley-chuvashskogo-kraya-v-kontse-xix-nachale-xx-vekov Подготовка и повышение квалификации учителей Чувашского края в конце XIX-начале XX вв. / Л. Н. Тохтиева // Вестник Чувашского университета. Гуманитарные науки. — 2011. — No 1. — С. 120—124]</ref>. *Вăта Тимĕрçенти чиркÿре тияккăн. *Пухтелти чиркÿре тияккăн, кунта вырăнти шкула уçас ĕçе хутшăннă ([[1888]]) == Килйыш<ref>[https://yakovlev1848.livejournal.com/3117.html У ИСТОКОВ НАРОДНОГО ОБРАЗОВАНИЯ]</ref> == Илья Савельевич Бюргановский. Арăмĕ — Анисия Игнатьевна Бюргановская ([[1861]]-[[1930]]). Вĕсен ачисемпе ытти тăхăмĕсем: *Василий Ильич Бюргановский ([[1885]]-[[1924]]). Граждан вăрçи витĕр тухнă (хăш енче пулни паллă мар), [[Владивосток]] хулинче ветеринарин тĕп тухтăрĕ пулнă теççĕ. *Владимир Ильич Бюргановский ([[1887]]-[[1916]]) ([[университет]] студенчĕ, патша çарĕн офицерĕ, вăрçăра вилнĕ; унăн виçĕ ывăл пулнă) *Виктор Ильич Бюргановский ([[1890]]-[[1945]]) Граждан варçинче Будённый çарĕнче тăнă, Аслă Атилĕх вăрçине хутшăнса пуç хунă. **Владимр Викторович (?-[[1943]]) ВОВра пуç хунă, лейтенант, йĕлтĕрçĕсен ротин командирĕ шутланнă. **Вера Викторовна, [[Калининград]] хулинче пурăннă теççĕ *Антонина Ильинична Бюргановская, качча кайсан Эсливанова ([[1893]]-[[1957]]), [[Эсливанова Капитолина Никитична|Капитолина Никитична Эсливанова (Максимова)]] пиччĕшĕпе, Пётр Никитич Эсливановпа ([[1881]]-[[1929]]), мăшăрлă пулнă. *Мария Ильинична Бюргановская (27, июнь, [[1992]]-[[1971]]). Пухтелти пуçламăш шкула ([[1903]]) тата [[1909]]-мĕш çулта Чĕмпĕрти епархи вĕрентĕшне пĕтернĕ, 47 çул хушши тĕрлĕ шкулсенче чăваш ачисене вĕрентсе пурăннă. [[Ленин орденĕ]]н кавалерĕ **Вера Аркадьевна Бюргановская (Цыганцова) (?-[[1961]]), [[вăрçă]]ра медицина аслă лейтенанчĕ пулнă. **Зинаида Архиповна Бюргановская (Тимиркина) (?-[[1982]]) ***Борис Николаевич Тимиркин, юрист. Пухтелте И.С.Бюргановский ячĕпе хăй вăйĕпе чассавай ларттарнă. **Борис Архипович Бюргановский ([[1927]], Пухтел — [[2014]], [[Салават]]). Фронтовик, çар вĕçевçи, подполковник, СССР спорт маçтăрĕ. *Александр Ильич Бюргановский ([[1893]]-?). Корнет. Граждан вăрçинче вилнĕ. Колчак çарĕнче çапăçнă теççĕ. Ачисем пулман. == Кун çути курнă ĕçĕсем == *Эпĕ сăхсăхма вĕренни. [[Калав]]. == Чыслав== Нина Еграшкина журналист çырнинчен<ref>Еграшкина, Нина. [http://kanash.su/174.html БЮРГАНОВСКИЕ АСĂНСА — ЧАСсАВАЙ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513053256/http://kanash.su/174.html |date=2021-05-13 }} — Чĕмпĕрти "Канаш" [[хаçат]], 1131-МĔШ (2011.09.29) КĂЛАРĂМ</ref>: {{Цитата|Авăн уйăхĕн 23-мĕшĕнче Чăнлă районĕнчи Пухтелĕнче часавай уçăлчĕ. Ăна И.Я. Яковлевăн вĕренекенне, çак ялта чиркӳ тата шкул уçакана — Илья Савельевич Бюргановские — халалланă. Пысăках мар часавая Пухтел çыннисем — Зинаида Макаровна тата Борис Николаевич Тимиркинсем — хăйсен укçи-тенкипе туса лартрĕç. Илья Савельевич Бюргановский Борис Тимиркинăн мăн аслашшĕ пулать. Малтанах Кивĕ Улхашри чиркӳ настоятелĕ Сергий атте кĕлĕ вуларĕ, часавай çуртне çутатрĕ. Унтан пухăннисене çапла каларĕ: - Чиркӳ яланах халăхпа пĕрле пулнă - влаçсем темле уйăрма тăрăшсан та. Темле йывăр вăхăтра та пирĕн мăн асатте-асаннесем чиркӳсене, турăшсене сыхласа хăварма тăрăшнă. Паянхи пулăм килес ăрушăн тивĕçлĕ тĕслĕх. Иртнĕ ĕмĕрсенче пирĕн чунсемшĕн тăрăшакансен ячĕсене манмалла мар. Илья Бюргановский пухтелсене çутта кăларас ĕçре нумай вăй хунă. Тимиркинсем тăрăшнипе унăн ячĕ ĕмĕрлĕхех юлĕ. Турă пулăшсан ĕлĕкхи вырăнта чиркӳ те çĕкленсе ларĕ акă, - терĕ вăл пухăннисене таса шывпа пĕрĕхсе. Унтан чиркӳ тăвакансене: Г. А. Воронков каменщика, П.И. Салюкин сварщика, вĕсене пулăшакан И.Н. Пидиксеева, хĕреспе куполне тăвакан А.А. Еграшкина – тав сăмахĕсем каласа пиллерĕ. Ял тăрăхĕн пуçлăхĕ Л.Л. Пидиксеева Пухтелĕнче часавай уçăлнишĕн савăнса çапла каларĕ: -Часавай лартас шухăш пирĕн 2000 çултах çуралнă. Тимиркинсем пирĕн ĕмĕте пурнăçа кĕртрĕç. Пысăк тав вĕсене уншăн. Ман шутпа, пухтелсене чиркӳ те кирлĕ. Турă пулăшнипе, хамăр тăрăшнипе çав ĕçе пуçăнасчĕ. Часавай тавра йĕрке туса ĕлкĕреймерĕмĕр. Шкул юбилейĕ тĕлне çулсем сарса, чечексем лартса илемлететпĕрех. Часавай уçăлнă ятпа саламлама УОЧНКА ертӳçи В.И. Сваев, И.Я. Яковлев ячĕллĕ çутĕç обществин председателĕ А.А. Мордовкин килсе çитнĕччĕ. Вĕсем те çак ял çыннисене çутта кăларакана, пачăшкăна асăнса часавай лартакансене чунран тав турĕç, Тав хучĕсем пачĕç. Часавай авторĕ Борис Тимиркин халăх умне çĕкленӳллĕ кăмăлпа тухрĕ: - Манăн мăн асатте çакăнта выртать. Унăн хĕрĕ Мария Бюргановская 47 çул çак ялта вĕрентнĕ. Вĕсен манăçми ĕçĕсем ĕмĕрлĕхех ентешĕмĕрсен асĕнче юлччăр тесе тăрăшрăмăр та ĕнтĕ эпир мăшăрпа. Çак часавай тăван ялăмăра пиртен парне пултăр,- терĕ вăл хăйне пулăшаканĕсене чĕререн тав туса. Тимиркинсене ял халăхĕ ăшă сăмахсем каларĕ. Халĕ çак таса вырăна кашни пырса çурта лартма, кĕлтума пултарать.}} == Вуламалли == *Комиссаров, Г. И. История чувашской письменности и литературы [Текст] / Г. И. Комиссаров // Комиссаров Г. И. О чувашах = Чӑвашсем ҫинчен : исследования, воспоминания, дневники, письма. - Чебоксары = Шупашкар, 2003. - С. 338 - 382 *Николай тата Светлана Костинсем. [https://ulpressa.ru/2015/02/21/selo-bogdashkino-chast-2/ Село Богдашкино. Часть 2 (Вĕçĕ. Пуçламăшĕ: 11, февраль, 2015.)Династия Бюргановских] — Улпресса. 21 февраля 2015 | listina73 * Разенкова, Зинаида. [http://www.cilna.ru/userfiles/file/CN/2016/47.pdf Память хранит героев давних лет]. «Цильнинские новости», № 47, 30 сентября 2016 *Пантелеймонов, Н. Çутта, ырлăха ăнтăлма пулăшнă / Н. Пантелеймонов // Хыпар. – 2001. – 3 çурла. *Юмарт, Г. Нимери пек пĕрлешсе : И. Д. Никитин (Юркки) çуралнăранпа 100 çул çитнĕ май / Г. Юмарт // Коммунизм ялавĕ. – 1981. – 1 июля. *Никитин Иван Дмитриевич // Моргаушский район : краткая энциклопедия – Чебоксары, 2002. – С. 99. *Трофимов, Г.Ф. Никитин Иван Дмитриевич (Юркки) / Г.Ф. Трофимов // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 293. *Юмарт, Г.Ф. Никитин (Юркки) Иван Дмитриевич / Г.Ф. Юмарт // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2009. – Т. 3 : М-Се. – С. 228 и др. * Георгиева, Н. Халăх сăмахлăх управçи : [публицист, фольклорист этнограф Юркка Иванĕ (Иван Никитин) çуралнăранпа 130 çул çитни çинчен] / Н. Георгиева // Хыпар. – 2011. – 9 утă. – С. 5. – (Культура : хушма кăларăм / кăларăма Надежда Смирнова хатĕрленĕ ; № 11). *Кириллов, Г. «Тĕрĕссине çырма тăрăшрăм...» / Г. Кириллов // Чăваш хĕрарăмĕ. – 2010. – 19-25 çĕртме (№ 24). – С. 10. *Юркки Иванĕ // Революцичченхи чăваш литератури : [текстсем]. – Шупашкар, 1988. – II том, I кĕнеке. – С. 147. * Юркки Иванĕ (1881-1948) // Чăваш сăмахлăхĕ : 10-мĕш класăн вĕрентÿпе вулав кĕнеки. – Шупашкар, 1996. – II пайĕ. – С. 47. == Каçăсем == * [http://gov.cap.ru/info.aspx?gov_id=842&id=3306081 Новости » Обзор книжной выставки «Халӑхра манӑҫми ячӗ», посвященная исследователю истории, культуры, и традиций чувашского народа Юркки Иванĕ] *Капитонова И.,[http://www.gap.archives21.ru/memorials.aspx?id=6688&s_page=9 Собиратель чувашского фольклора (К 130-летию со дня рождения Юркки Иванĕ)] *[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/issledovateli-jazyka/nikitin-ivan-dmitrievich-jurkki-ivane/ Исследователи чувашского языка : Никитин Иван Дмитриевич (Юркки Иванĕ)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191226001203/http://nasledie.nbchr.ru/personalii/issledovateli-jazyka/nikitin-ivan-dmitrievich-jurkki-ivane/ |date=2019-12-26 }} — Культурное наследие Чувашии. == Асăрхавсем == {{Асăрхавсем}} [[Категори:Публицистсем, алфавитпа]] [[Категори:Пайăр çынсем:Тутарстан]] [[Категори:Пĕрлĕх ĕçченĕсем]] [[Категори:Раççей публицисчĕсем]] [[Категори:1858 çулта çуралнисем]] [[Категори:1896 çулта вилнисем]] [[Категори:Н.И.Ильминскийĕн педагогика системи]] cdmr8cwjdku3ehj4etgh0quzb7gruj3 0 85661 857382 689680 2025-06-27T15:44:09Z CommonsDelinker 188 Removing [[:c:File:Wang_Mang.jpg|Wang_Mang.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Wang Mang.jpg|]]. 857382 wikitext text/x-wiki {{Пайăр çын |ят = |тăван ят = Цзюйцзюнь |портрет = |портрета ăнлантарни = |ĕçлев тĕсĕ = |çуралнă вăхăт = |çуралнă вырăн = |гражданлăх = |пăхăнулăх = |вилнĕ вăхăт = |вилнĕ вырăн = |амăшĕ = |ашшĕ = |упăшка = |арăм = |ачасем = |парнесемпе чыславсем = |сайт = |викиампар = }} '''Ван Ман''' — (кит. 王莽, пиньинь Wáng Măng; харпӑр ячӗ Цзюйцзюнь (кит. 巨君, пиньинь Jùjūn); [[п. эрч. 45]] — 6 юпа 23) — 9—23 ҫҫ. [[Китай императорӗсен ят-йышӗ|Китай императорӗ]], хӑйӗн ертӳвӗпе Хӗвеланӑҫ Хань империйне ертсе пынӑ Лю династийне татнӑ, [[Синь империйӗ|Синь («Ҫӗнӗ») империйӗн]] никӗслевҫи, унӑн пӗртен пӗр пайташӗ. Хӑюллӑ социаллӑ реформатор пулнӑ, анчах йӑла-йӗркеллӗ Китай историографийӗ ӑна узурпатор шутне кӗртет. == Пурнӑҫӗ == == Ӗҫӗ-хӗлӗ == == Вуламалли == *现代汉语词典 (Сяньдай ханьюй цыдянь) (кит.). — 5-е изд. (2005). — Пекин: Шану иньшугуань, 2010. — С. 723. — ISBN 9787100043854. *Ван Ман // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. == Каҫӑсем == * [http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000017/st072.shtml Реформы Ван Мана и восстание «Красных бровей»] * [http://www.synologia.ru/a/Ван_Ман_—_родственник_по_женской_линии,_который_стал_императором Китайский Борис Годунов. Ван Ман — родственник по женской линии, который стал императором] {{Китай императорĕсем}} [[Категори:Истори]] [[Категори:Китай регионĕсен историйĕ]] [[Категори:Китай]] [[Категори:Китай историйĕ]] [[Категори:Китай императорӗсем, алфавитпа]] 6jpynoan6d3812fh685bwr78lho3ot2 0 87367 857431 851121 2025-06-28T06:43:37Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857431 wikitext text/x-wiki {{Ӳкерçĕ |фон = |ят = Николай Кондр |тăван ят = |çуралнă чухнехи ят = Кондрашкин Николай Григорьевич |ӳкерчĕк = |анлăш = |ӳкерчĕке ăнлантарни = |çуралнă вăхăт = [[1949]], [[пуш, 28]] |çуралнă вырăн = [[Вăта Тимĕрçен]] ялĕ, [[Чăнлă районĕ]], {{ÇВ|Чĕмпĕр облаçĕ|Чĕмпĕр облаçĕнче}} |вилнĕ вăхăт = |вилнĕ вырăн = |пулса тухни = |пăхăнулăх = |гражданлăх = {{USSR}} {{RUS}} |жанр = |вĕренӳ = [[Чăваш патшалăх И. Я. Яковлев ячĕллĕ педагогика университечĕ|И.Я. Яковлев ячĕллĕ ЧППИ]] |стиль = |ĕçсем = |пулăшакансем = |сĕм илнĕ = |сĕмленĕ = |чыславсем = {{{!}} style="background: transparent" {{!}} Чăваш наци культурин тава тивĕçлĕ ĕçченĕ {{!}}} |хисепсем = {{{!}} style="background: transparent" {{!}} Чăваш Республикин тата тивĕçлĕ культура ĕçлевçи (2012) {{!}}} |парнесем = {{{!}} style="background: transparent" {{!}} Тĕнчери Искей Пайтулĕ ячĕллĕ литература премийĕ (2009) {{!}}} |сайт = |викиампар = }} '''Николай Григорьевич Кондрашкин''' (28.03.1949, [[Вăта Тимĕрçен]] ялĕ, [[Чăнлă районĕ]], [[Чĕмпĕр облаçĕ]] çур.) — чăваш скульпторĕ, çыравçи, пĕрлĕх ĕçченĕ. «Кĕмĕл ут» пултарулăх пĕрлешĕвĕн президенчĕ, Чĕмпĕр облаçĕнчи чăвашсен И.Я. Яковлев ячĕллĕ çутĕç пĕрлĕхĕн председатель çумĕ. Чăваш ÇП пайташĕ, Чăваш халăх академин чăн пайташĕ, Чăваш Республикин тава тивĕçлĕ культура ĕçлевçи, Тĕнчери Искей Пайтулĕ ячĕллĕ литература премиллĕ лауреат, Чăваш наци культурин тава тивĕçлĕ ĕçченĕ<ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/deyateli-iskusstva/khudozhniki-i-arkhitektory/kondrashkin-nikolajj-grigorevich/ Культурное наследие Чувашии] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201208234355/http://nasledie.nbchr.ru/personalii/deyateli-iskusstva/khudozhniki-i-arkhitektory/kondrashkin-nikolajj-grigorevich/ |date=2020-12-08 }}</ref>. Мажит Гафури премин лауреачĕ, Тăнай Пăлхарăн МАБИК академикĕ. == Биографи == 1949 çулхи пушăн 28-мĕшĕнче Чĕмпĕр облаçне кĕнĕ Чăнлă районĕнчи Вăта Тимĕрçен ялĕнче çуралнă. Вăтам шкулта вĕренсе тухсанах Чăваш патшалăх педагогика институчĕн ӳнер-графика факультетĕнчне аслă пĕлӳ илнĕ. == Пултарулăхĕ == * Чăваш букварĕн палăкĕ, Ватă Тимĕрçен ялĕ, Чĕмпĕр облаçĕ. 2008. * Пушкин, тата Кокель палăкĕсем, ЧР. 2019. * Кăтрак-паттăр ут çинчи ларакан, Шăмăршă, ЧР. 2022. * Вырăх кнеç палăкĕ * Кубрат палăкĕ, Шăмăршă, 2022. * «Апофеоз возрожденного булгара», * «Кубики булгар», * «Купание белого коня», * «Слово о чувашских великанах», * «Место под солнцем», * «Я твой солдат, Россия». * "Тимер". * "Народная дипломатия". * "Хождение за три моря". * "Ави-тохол". * Творческий альбом: "Серебряный всадник". [[File:Monument to Kotrag.jpg|thumb|left|Monument to Kotrag]] == Литература == * Игнатьев, Н. Кондрашкина Болгари чыслать : [скульптор ҫинчен] / Н. Игнатьев // Сувар. – 2017. – 14 ака/апрель (№ 14). – С. 8 : сӑн ӳкерчӗк. * Кондрашкин, Н. Кондрашкин кӳлепеҫӗ Шупашкарта Купрат хан палӑкне лартма сӗнет : [Н. Кондрашкин скульпторпа калаҫни / Э. Иванова ҫырса илнӗ] // Тӑван Атӑл. – 2017. – № 11. – С. 102-105 : сӑн ӳкерчӗксем. * Ларионов, Н. Н. Чӗмпӗр Ен ҫыравҫисем тата вӗсен пултарулӑхӗ : (20-мӗш ӗмӗр вӗҫӗ – 21-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗ) // Ларионов, Н. Н. Чун хушнипе пурӑнсан : Чӗмпӗр Ен ҫыравҫисен пултарулӑхӗ / Н. Н. Ларионов. – Шупашкар, 2009. – С. 5-33. * Николай Кондрашкин скульптор куравӗ уҫӑлнӑ // Канаш (Чӗмпӗр Ен). – 2017. – 3 пуш/март (№ 9). – С. 2 : сӑн ӳкерчӗк. * Селиванова, Е. Пӑлхарпа чӑваш халӑхӗсем хушшинче туслӑх кӗперне хывакан скульптор / Е. Селиванова // Канаш (Ульяновск обл.). – 2014. – 27 пуш (№ 12). – С. 3 : сӑн ӳкерчӗк. * Юман, А. Ентешӗсем тивӗҫлипе мухтанаҫҫӗ / А. Юман // Канаш (Чӗмпӗр Ен). – 2009. – 2 ака (№ 13). – С. 4. * Юхма, М. Пайдул ячӗллӗ преми лауреачӗ / М. Юхма // Канаш (Чӗмпӗр Ен). – 2010. – 26 нарӑс (№ 8). – С. 6. * Кондрашкин Николай Григорьевич // Краткая чувашская региональная энциклопедия. – Ульяновск, 2009. – Т. 1 : Пензенская, Саратовская, Ульяновская области. – 2009. – С. 238. * Кондрашкин Николай Григорьевич // Чувашские народные академики. – Чебоксары, 2009. – Вып. 2. – С. 84-86. * Степанов, В. В день открытых дверей – к тимерсянскому мастеру : [о скульпторе Н. Г. Кондрашкине] / В. Степанов // Республика. – 2014. – 22 марта (№ 10). – С. 7 : фот. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://ru.chuvash.org/news/4339.html?_utl_t=ok Скульптор Николай Кондрашкин провел «дни открытых дверей»] * [http://culture.cap.ru/memory/2014/3/28/65-let-nazad-rodilsya-kondrashkin-nikolaj-grigorjevi 65 лет назад родился Кондрашкин Николай Григорьевич - художник, скульптор, заслуженный работник культуры Чувашской Республики] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201208232434/http://culture.cap.ru/memory/2014/3/28/65-let-nazad-rodilsya-kondrashkin-nikolaj-grigorjevi |date=2020-12-08 }} * [https://ok.ru/video/2511711767053 ДУХОВНОЕ ЕДИНСТВО ВОЛЖСКИХ И ДУНАЙСКИХ БОЛГАР] {{Тĕнчери Искей Пайтулĕ ячĕллĕ литература премийĕн лауреачĕсем}} <!--Categories--> {{DEFAULTSORT:Кондрашкин,Николай,Григорьевич}} [[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:Халĕ пурăнакансем]] [[Категори:Чăваш ăсчахĕсем]] [[Категори:1949 çулта çуралнисем]] [[Категори:Пушăн 28-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Чăнлă районĕ]] g49gshebwfomiu26fiyu0iigt08c6vt 0 89396 857378 851773 2025-06-27T14:17:26Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857378 wikitext text/x-wiki {{Пайăр çын |ят = Аввакумов Илья Семенович |тăван ят = Аввакумов Илья Семенович |портрет = |анлăшĕ = 300px |портрета ăнлантарни = |çуралнă чухнехи ят = Аввакумов Илья Семенович |ĕçлев тĕсĕ = архитектор |çуралнă вăхăт = [[1900]] |çуралнă вырăн = Хальхи [[Чăваш Ен]]ĕн [[Вăрмар районĕ]]нчи [[Пăвакасси]] (ун чухне Хусан кĕперни) |гражданлăх = |пăхăнулăх = |вилнĕ вăхăт = [[1980]] |вилнĕ вырăн = |амăшĕ = |ашшĕ = |упăшка = |арăм = |ачасем = |парнесемпе чыславсем = |сайт = |викиампар = }} {{Пĕр хушаматлисем|Аввакумов}} '''Аввакумов Илья Семенович''' (Хусан кĕпернин Çĕрпÿ уесĕнчи Пăвакасси, [[1900]] — [[1980]], [[Йошкар-Ола]]) — [[архитектор]]. Шупашкар хулинче [[1930]]-[[1934]]-мĕш çулсенче ĕçленĕ, [[конструктивизм]] юхăмне кĕрсе вăй хунă. 1934-мĕш çул хыççăн Шупашкара ĕçлеме урăх килмен. == Биографи == [[1927]]-мĕш çулта [[Пăвакасси (Вăрмар районĕ)|Пăвакасси]]нче çуралса ÿснĕ. [[1917]]-мĕш çулччен килте хресчен [[ĕç]]ĕпе пурăннă. 1917-[[1920]]-мĕш çулсенче — [[Златоуст]] хулинче. 1920-мĕш [[çул]]тан пуçласа — Томск кĕпĕрнин социаллă тивĕçтерев уйрăмĕнче. Çав [[вăхăт]]рах илемлĕх (ÿнер) студийĕнче вĕреннĕ, кайран халăх вĕрентĕвĕн уйрăмĕн [[ӳнер]] палăкĕсене тата аваллăха сыхлас айурăмĕнче ÿкеревçĕ пулса тăрăшнă. [[1922]]-мĕш çулта ăна Томскри ÿнер ĕçлевçисен пофсоюзĕ Наркомпросăн [[Мускав]]ри илемлĕх-техника мастерскойĕсене (ВХУТЕМАС) вĕренме яма йышăнать. Анчах та И. С. Аввакумовăн, укçа-тенкĕ çитменнине кура, апла тума май килмест. Тепĕр çулхине ăна каллех яма йышанаççĕ, вăл каять, анчах çул çинче докуменчĕсене вăрлаççĕ те, хайхи ВХУТЕМАС сумĕнчи [[рабфак]]а çеç, [[сӳретле ӳнер]] енĕпе, кĕме май килет. Чăннипе унăн, документсем тăрăх, тÿрех [[аслă шкул]]а кĕме [[тивĕç-ирĕк]] пулнă. Рабфака [[1926]]-мĕш çулта пĕтерет, ВХУТЕМАСăн [[архитектура]] факультетне вĕрнме кĕрет. Мускаври аслă шкулта архитектура факультетĕнчен (1930)-мĕш çулта вĕренсе тухнă та Шупашкара çав енĕпе ĕçлеме килнĕ. 1934-мĕш çулччен ĕçленĕ. И. С. Аввакумовăн Шупашкартан тухса кайнă хыççăнхи [[пурнăç]]ĕ тата ĕçĕ-хĕлĕ питех паллă мар. [[1935]]-[[1936]]-мĕш çулсенче Оренбург (ун чухне ăна Чкалов тенĕ) хулин тĕп архитекторĕ. [[1954]]-[[1957]]-мĕш çулсенче — [[Новороссийск]] хулин тĕп архитекторĕ. [[File:Здание республиканского трахомотозного диспансера.JPG|thumb|285px|Çеçпĕл Мишши урамĕнчи И. Я. Аввакумов архитектор проектланă çурт]] == Шупашкарти вăл проектланă хапавсем == *Яков Ухсай ячĕллĕ Культура керменĕн çурчĕ *Кардиологи центрĕ (ытти хыпарсемпе — тухтăрсен квалификацине ÿстерекен вĕрентĕшĕн çурчĕ, Çеçпĕл Мишши урамĕ) *ЧЭАЗ корпусĕ (малтан пединститут корпусĕ пулнă) === Пурнăçа кĕмен проектсем === *Канашсен çурчĕн проекчĕ == Вуламалли == * Долгов-Кавалсем, В. E. Архитектор / В. E. Долгов-Кавалсем // Хĕрлĕ ялав (Вăрмар. р-нĕ). – 1994. – 7 апр. * Рахимов, Р. К. Аввакумов Илья Семенович / Р. К. Рахимов // Краткая чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2001. – С. 48. * Рахимов, Р. К. Аввакумов Илья Семенович / Р. К. Рахимов // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2006. – Т. 1 : А-Е. – С. 17. * Рахимов, Р. К. Аввакумов Илья Семенович // Рахимов, Р. К. Архитекторы Чувашии / Р. К. Рахимов. – Чебоксары, 2000. – С. 9-10. * Терентьев, А. И. Зодчие // Терентьев, А. И. Чебоксары и чебоксарцы / А. И. Терентьев. – Чебоксары, 2000. – С. 246-251. * Терентьев, А. И. Зодчие Чебоксар / А. И. Терентьев // Чебоксар. новости. – 1994. – 9 февр. * Ухналев А. Е. Невская ограда Летнего сада. Очерк истории строительства. СПб.: Левша, 2006. ISBN 5-93356-043-X * Коренцвит В. А. [http://www.d-c.spb.ru/archiv/31/68-70/68-70.htm Автор невской ограды Иван Фок?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210107220845/http://www.d-c.spb.ru/archiv/31/68-70/68-70.htm |date=2021-01-07 }} // АРДИС, № 3(31) 2006 * [[Юхма Мишши]], «Авалхи чăвашсем, [[Шупашкар]], [[1996]]. == Каçăсем == *[http://www.archives21.ru/home/989/files/kalen_2010/kal_2010/Kalend/0714avvakumov_full.htm 110 лет со дня рождения Аввакумова Ильи Семеновича (1900-1980)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211205144545/http://www.archives21.ru/home/989/files/kalen_2010/kal_2010/Kalend/0714avvakumov_full.htm |date=2021-12-05 }} *[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/deyateli-iskusstva/khudozhniki-i-arkhitektory/avvakumov/ Деятели культуры и искусства : Художники и архитекторы : Аввакумов Илья Семенович]{{Ĕçлемен каçă|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://yaltch.cap.ru/news/2007/03/13/nikolaj-yatmanov-ch259vashsen-p277rrem277sh Николай Ятманов – ч&#259;вашсен п&#277;ррем&#277;ш архитектор&#277;сенчен п&#277;ри] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201125162004/http://yaltch.cap.ru/news/2007/03/13/nikolaj-yatmanov-ch259vashsen-p277rrem277sh |date=2020-11-25 }} [[Категори:Архитекторсем, алфавитпа]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:Раççей архитекторĕсем]] [[Категори:Чăвашран тухнă архитекторсем]] [[Категори:Чăваш Ен архитекторĕсем]] [[Категори:Архитектура]] [[Категори:Шупашкар архитекторĕсем]] pykd8nvrf4lzv28p4j1y6btoyflkvye 0 89404 857435 719686 2025-06-28T07:48:43Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857435 wikitext text/x-wiki {{Пайăр çын |ят = Кузьмин Аполлон Кузьмич |тăван ят = Кузьмин Аполлон Кузьмич |портрет = |анлăшĕ = 300px |портрета ăнлантарни = |çуралнă чухнехи ят = Кузьмин Аполлон Кузьмич |ĕçлев тĕсĕ = Архитектор, инженер-гидротехник |çуралнă вăхăт = [[1924]], [[çĕртме, 10]] |çуралнă вырăн = Шупашкар уесĕ, [[Кĕслеяль]] (халĕ [[Сĕнтĕрвăрри районĕ]]) |гражданлăх = |пăхăнулăх = |вилнĕ вăхăт = [[1986]], [[çурла, 24]] |вилнĕ вырăн = Шупашкар |амăшĕ = |ашшĕ = |упăшка = |арăм = |ачасем = |парнесемпе чыславсем = Чăваш АССР тава тивĕçлĕ çурт тăваканĕ (1982) {{*}} {{Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин 1 степеньлĕ орденĕ}} {{*}} медальсем |сайт = |викиампар = }} {{Пĕр хушаматлисем|Кузьмин}} {{пĕр ятлисем|Кузьмин Аполлон}} '''Апоkлон Кузьмич Кузьмин''' (10.6.1924, [[Кĕслеяль]] ялĕ, [[Шупашкар уесĕ]], [[Хусан кĕпĕрни]] (халĕ [[Сĕнтĕрвăрри районĕ]], [[Чăваш Республики]]) — 24. 8.1986, [[Шупашкар]] хули, [[1986]]) — чăваш архитекторĕ, ССРП архитекторĕсен пĕрлешĕвĕн пайташĕ ([[1963]]). 1969-1977-мĕш çулсенче ССРП архитекторĕсен Чăваш Енри уйрăмне ертсе пынă. Чăваш АССР тава тивĕçлĕ çурт тăваканĕ (1982). [[Тăван Çĕршыв вăрçин орденĕ|Тăван çĕршывăн 1-мĕш степеньлĕ орденĕпе]], медальсемпе чысланă<ref>[http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=859 Чувашская энциклопедия]</ref>. == Кунçул == [[1924]]-мĕш çулта çуралнă. [[1958]]-мĕш çулта инженер-çурттавăмçă дипломне илнĕ. [[1986]]-мĕш çулта çĕре кĕнĕ. Архитектура енĕпе аслă пĕлÿ пулман, анчах та яланах çак пултарулăх енне туртăннă, çав енĕпе ĕçленĕ те. [[File:Музей Чапаева (Чебоксары).jpg|thumb|В. И. Чапаев музейĕн çурчĕ. Шупашкар хули]] == Ăсталанă хапавсем == * Шупашкарти В. И. Чапаев музейĕн çурчĕ (çумавтор) * Сĕнтервăрри районĕнчи «Октябрьский» тата «Аксаринский» хуçалахсен тĕп ялĕсене майлаштарни * Кÿкеç, Патăрьел, Каçал райцентрĕсене хăтлăлатнă * Шупашкарти хĕвелтухаç районĕн 210-211 кварталĕсене проектласа йĕркеленĕ. == Вуламалли == * Рахимов Р. К. [http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=856 Сергеев Феофан Сергеевич] — Электронла чăваш энциклопедири статья. * П.Ю. МАЛИНИНА, научный сотрудник сектора новой и новейшей истории ЧНМ [http://www.chnmuseum.ru/files/2018/almanac2017.pdf АРХИТЕКТУРНЫЕ СООРУЖЕНИЯ ГОРОДА ЧЕБОКСАРЫ 1920–1930 гг.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210302043304/http://www.chnmuseum.ru/files/2018/almanac2017.pdf |date=2021-03-02 }} / Чувашский национальный музей: люди, события, факты (2016-2017): Сборник статей. Вып. 12. – Чебоксары: ЧНМ, 2017. – 170 с. // с.43-46 * ГИА ЧР. - Ф.82. – Оп. 1. – Д. 320. – Л.140, 141; Ф. 81. – Оп. 1. – Д. 2933. – Л.51. * Иванов Е.И. Старые Чебоксары: памятники деревянного и каменного зодчества XVI-XX веков. – Чебоксары, 1994. * Терентьев А.И. Чебоксары и Чебоксарцы. – Чебоксары, 2001. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://minstroy.cap.ru/about/istoriya-stroiteljnoj-otrasli/vidayuschiesya-stroiteli-i-arhitektori-chuvashskoj Выдающиеся строители и архитекторы Чувашской Республики (Из книги "Строители Чувашии", 2015 год, составитель Петр Сымкин, под редакцией объединения работодателей "Союз строителей Чувашии")] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210421100008/http://minstroy.cap.ru/about/istoriya-stroiteljnoj-otrasli/vidayuschiesya-stroiteli-i-arhitektori-chuvashskoj |date=2021-04-21 }} * [https://tramvaiiskusstv.ru/grafika/spisok-khudozhnikov/item/2550-sergeev-feofan-sergeevich-1906-1978.html Сергеев Феофан Сергеевич (1906–1978)] * [https://tramvaiiskusstv.ru/grafika/spisok-khudozhnikov/item/2329-aleksandrov-vasilij-nikolaevich-1888-1953.html Александров Василий Николаевич (1888–1953)] [[Категори:Архитекторсем, алфавитпа]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:Раççей архитекторĕсем]] [[Категори:Шупашкар архитекторĕсем]] [[Категори:Чăвашран тухнă архитекторсем]] 0se1aql42t4wotelwb4qabroro6c6hk 0 89405 857433 719684 2025-06-28T07:21:24Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857433 wikitext text/x-wiki {{Пайăр çын |ят = Краснов Николай Семенович |тăван ят = Краснов Николай Семенович |портрет = |анлăшĕ = 300px |портрета ăнлантарни = |çуралнă чухнехи ят = Краснов Николай Семенович |ĕçлев тĕсĕ = Архитектор |çуралнă вăхăт = [[1931]] |çуралнă вырăн = Чăваш Ен, [[Куславкка районĕ]], [[Кĕнер]] ялĕ |гражданлăх = |пăхăнулăх = |вилнĕ вăхăт = [[2005]] |вилнĕ вырăн = Шупашкар |амăшĕ = |ашшĕ = |упăшка = |арăм = |ачасем = |парнесемпе чыславсем = |сайт = |викиампар = }} {{Пĕр хушаматлисем|Краснов}} '''Краснов Николай Семенович''' (Чăваш Енти Куславкка районĕнчи [[Кĕнер]] ялĕ, [[1931]] — 22.8.[[2005]]) — чăваш архитекторĕ. [[1958]]-мĕш çултанпа Шупашкарта «Чувашпроект» кантурта. Чăваш çыравçисен кĕнекисене ирĕклĕ ÿнерçĕ пулса иллюстрациленипе те паллă. [[1974]]-мĕш çултанпа ССРП архитекторесен пĕрлешĕвĕн пайташĕ. Чăваш АССР тава тивĕçлĕ архитекторĕ (1987)<ref>Ку ята республикăра пуринчен малтан илнĕ.</ref>. == Кунçул == [[1931]]-мĕш çулта çуралнă. [[1970]]-мĕш çул тĕлне, 1963-мĕш çултанпа Мускаври архитектура институтĕнче вĕренне май, архитектор дипломне илнĕ. [[1974]]-[[1978]] — [[Çĕнĕ Шупашкар]] хулин тĕп архитекторĕ. [[1978]]-[[1982]] — [[Шупашкар]] хулин тĕп архитекторĕ. [[1991]]-мĕш çултанпа пенсире. 2005-мĕш çулта вилнĕ. == Ăсталанă хапавсем == * Шупашкарти çурçĕр-хĕвеланăç районĕнчи 6 тата 7 микрорайонсен проекчĕ * «Чăвашгражданпроект» çуртне реконструкциленин (анлăлатнин) проекчĕ * Шупашкарти Мускав проспектĕнчи, Октябрь 50-çуллăхĕн урамĕнчи, Ярославль урамĕнчи çуртсен проекчĕ. * Шупашкарти МВД, МБ çурчĕсен проекчĕ. == Вуламалли == * Рахимов Р. К. [http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=2674 Краснов Николай Снмёнович] — Электронла чăваш энциклопедири статья. * Рахимов Р. К. [http://enc.cap.ru/?t=prsn&lnk=856 Сергеев Феофан Сергеевич] — Электронла чăваш энциклопедири статья. * П.Ю. МАЛИНИНА, научный сотрудник сектора новой и новейшей истории ЧНМ [http://www.chnmuseum.ru/files/2018/almanac2017.pdf АРХИТЕКТУРНЫЕ СООРУЖЕНИЯ ГОРОДА ЧЕБОКСАРЫ 1920–1930 гг.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210302043304/http://www.chnmuseum.ru/files/2018/almanac2017.pdf |date=2021-03-02 }} / Чувашский национальный музей: люди, события, факты (2016-2017): Сборник статей. Вып. 12. – Чебоксары: ЧНМ, 2017. – 170 с. // с.43-46 * ГИА ЧР. - Ф.82. – Оп. 1. – Д. 320. – Л.140, 141; Ф. 81. – Оп. 1. – Д. 2933. – Л.51. * Иванов Е.И. Старые Чебоксары: памятники деревянного и каменного зодчества XVI-XX веков. – Чебоксары, 1994. * Терентьев А.И. Чебоксары и Чебоксарцы. – Чебоксары, 2001. == Асăрхавсем == {{Асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://minstroy.cap.ru/about/istoriya-stroiteljnoj-otrasli/vidayuschiesya-stroiteli-i-arhitektori-chuvashskoj Выдающиеся строители и архитекторы Чувашской Республики (Из книги "Строители Чувашии", 2015 год, составитель Петр Сымкин, под редакцией объединения работодателей "Союз строителей Чувашии")] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210421100008/http://minstroy.cap.ru/about/istoriya-stroiteljnoj-otrasli/vidayuschiesya-stroiteli-i-arhitektori-chuvashskoj |date=2021-04-21 }} * [https://tramvaiiskusstv.ru/grafika/spisok-khudozhnikov/item/2550-sergeev-feofan-sergeevich-1906-1978.html Сергеев Феофан Сергеевич (1906–1978)] * [https://tramvaiiskusstv.ru/grafika/spisok-khudozhnikov/item/2329-aleksandrov-vasilij-nikolaevich-1888-1953.html Александров Василий Николаевич (1888–1953)] [[Категори:Архитекторсем, алфавитпа]] [[Категори:Чăваш Енĕн паллă çыннисем]] [[Категори:Раççей архитекторĕсем]] [[Категори:Шупашкар архитекторĕсем]] [[Категори:Чăвашран тухнă архитекторсем]] fpbdmj9r2xxgh58mu79rl75baj80aq3 0 89457 857385 698789 2025-06-27T16:44:17Z CommonsDelinker 188 Replacing Masaccio7.jpg with [[File:The_Tribute_Money_by_Masaccio.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]:). 857385 wikitext text/x-wiki {{Ӳкерçĕ |фон = |ят = Мазаччо |тăван ят = итал. Masaccio |çуралнă чухнехи ят = |ӳкерчĕк = Masaccio Self Portrait.jpg |анлăшĕ = |ӳкерчĕке ăнлантарни = варинчи хӑйне хӑй ӳкерни |çуралнă вăхăт = |çуралнă вырăн = |вилнĕ вăхăт = |вилнĕ вырăн = |пулса тухни = |пăхăнулăх = |гражданлăх = |жанр = |вĕренӳ = |стиль = |ĕçĕсем = |пулашакансем = |сĕм = |сĕм янă = |чыславсем = |хисепсем = |парнесем = |сайт = |викиампар = }} '''Мазаччо''' (итал. Masaccio; ҫуралнӑ чухнехи ячӗ Томмазо ди Джованни ди Симоне Кассаи (Гвиди), Томмазо ди сер Джованни ди Гвиди; 21 раштав 1401, Сан-Джованни-Вальдарно, Тоскана — кӗркунне 1428, Рим) — Италин чаплӑ ӳнерӵи, Флоренци шкулӗн чи пысӑк ӑсти, [[Кватроченто]] тапхӑрӗн сӑрӑ-ӳнер реформаторӗ. == Пурнӑҫӗ== == Ӗҫӗсем == <gallery mode="packed" heights="250px"> File:Cappella brancacci, Tentazione di Adamo ed Eva (restaurato), Masolino dettaglio 1.jpg| Адампа Ева ӗҫӗн пайӗ File:Masaccio expulsion-1427.jpg|Ҫӑтмахран хӑваласа яни File:The Tribute Money by Masaccio.jpg|Статир асамӗ File:Distribution of Alms and Death of Ananias 00.jpg File:Masaccio. St. Peter Healing the Sick with His Shadow.jpg </gallery> == Вуламалли == *Вазари Д. Жизнеописания наиболее знаменитых живописцев, ваятелей и зодчих.. — М., 1996. — Т. II. *Романов Н. И. Мазаччо // Учёные записки Московского университета. Вып. 126. М., 1947. *Знамеровская Т. П. Проблемы кватроченто и творчество Мазаччо / Ленинградский ордена Ленина и ордена Трудового Красного Знамени государственный университет имени А. А. Жданова. — Л.: Изд-во ЛГУ, 1975. — 176, [16] с. — 8 750 экз. (обл.) *Лазарев В. Н. Мазаччо // Начало раннего Возрождения в итальянском искусстве. М. 1979. *Дзери Ф. Мазаччо. Троица. М. 2002. == Каҫӑсем == * [[Категори:Флоренци ӳкерçисем]] [[Категори:Ӳкерçĕсем, алфавитпа]] [[Категори:Раштавăн 21-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:1401 çулта çуралнисем]] [[Категори:1428 çулта вилнисем]] [[Категори:XV ĕмĕрти Итали монументалист-ӳкерçисем]] p2kh6sa5agte2i1iseh23ygsx2epagt 0 90562 857380 703089 2025-06-27T14:30:37Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857380 wikitext text/x-wiki [[Ӳкерчĕк:Akashi Kaikyo Ohashi 01.jpg|мини|Акаси-Кайкё кӗперӗ]] '''Акаси-Кайкё''' (яп. 明石海峡大橋 Акаси Кайкё: О:хаси) — Акаси тинӗс пырӗ урлӑ [[Çакăнчăк кĕпер|ҫакӑнса тӑракан кĕпер]], Хонсю утравӗн Кобе хулине Авадзи утравӗн Авадзи хулисене ҫыхӑнтарать, Япони. Хонсю тата Сикоку хушшинчи виҫӗ магистральсенчен пӗри пулса тӑрать. == Кун-ҫулӗ== == Вуламалли== * == Каҫӑсем== * [http://www.bridgeart.ru/bridges/suspension-bridges/228-akashi-kaikyobridge.html Мост Akashi-Kaikyo (Япония)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101213155218/http://www.bridgeart.ru/bridges/suspension-bridges/228-akashi-kaikyobridge.html |date=2010-12-13 }}. {{Çакăнакан кĕпер}} {{Хонсю — Сикоку кĕперсен системи}} [[Категори:Кĕперсем, алфавитпа]] [[Категори:Японири çакăнакан кĕперсем]] [[Категори:Кобе çурчĕсем тата çурт-йĕрĕсем]] [[Категори:Японири тӳлевлĕ кĕперсем]] [[Категори:Гиннесс рекордчĕсен кĕнекери объектсем]] n5spvqushwifyrtonydp3nx6oodhsf9 0 90882 857402 704153 2025-06-27T20:33:49Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857402 wikitext text/x-wiki '''Ветера́н'''<ref>{{ВТ-ТСД2|Ветеран}}</ref><ref>{{ВТ-ВЭ|Ветеран}}</ref> (лат. veteranus, vetus, veteris — ''ватă'') — ватăлнă хĕсметçĕ, епле те пулин ĕç-пуçра пулнă [[сановник]], [[чиновник]], [[тăвамçă]], отставкăна тухнă вăрçăри ĕç-пуçа хутшăннă [[çар хĕсметçи]]; çак сăмахпа ытти сферăра тăрăшса ватăлнă [[ĕçчен]]е, [[ĕçлевçĕ]]не палăртаççĕ<ref>{{ВТ-БСЭ1|Ветераны}}</ref>. == Истори == === Авалхи Римри ветерансем === === Австро-Венгри=== === ССР Пĕрлешĕвĕнчи ветерансем === 1974 çулхи [[кăрлач, 18|кăрлачăн 18-мĕшĕнчи]] [[ССРП]] Аслă Канашĕн Президиумĕн Хутайĕпе «[[«Ĕç ветеранĕ»|Ĕç ветеранĕ]]» медалĕпе чыслама йышăннă. == Хальхи тĕнчери ветерансен статусĕ == === АПШ === АПШ правительстви ветеренсене те, пуçне хунă ветеран ачисене те пенси тӳлет<ref name="bbc">[http://www.bbc.co.uk/russian/uk/2013/03/130321_brit_press.shtml Би-Би-Си: «Пенсии американских ветеранов»]</ref>. * [[Коалици вăйĕсем Ирака тапăнни (2003)|Ирак]] тата [[Афганистанри вăрçа (2001-па)|Афганистан]]: 12 млрд [[АПШ долларĕ|долл]]. * [[Вьетнамри вăрçă|Вьетнам]]: 22 млрд долл.<ref group="к">[[Вьетнамри вăрçă|Вьетнам вăрçин]] ветеранĕсене [[ФБТ]] çулталăкри бюджетĕнче нумай тухать</ref>. * [[Корейăри вăрçă|Корея]]: 2,8 млрд долл. * [[Иккĕмеш Тĕнче вăрçи]]: 5 млрд долл.. * [[Пĕрремĕш Тенче вăрçи]]: пенсие 2 289 çын илет. * [[Испан-американ вăрçи|Испанипе АПШ 1898 çулхи вăрçи]]: 10 çын. * [[АПШ-ри граждан вăрçи|Граждан вăрçи]]: икĕ çын. == Çав. пекех == * [[Кавказри ветеран]] * [[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçин ветеранĕсем]] * [[Вăрçă инваличĕсем]] * [[Ĕç ветеранĕ (хисеп)]] == Комментарисем == {{асăрхавсем|group="к"}} == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [http://www.consultant.ru/popular/veteran/31_1.html Федеральный закон «О ветеранах» от 12.01.1995 N 5-ФЗ] * [http://mondvor.narod.ru Медали и ордена СССР] * [http://za-otechestvo.ru Ленинградское объединение ветеранов «Защитники Отечества»]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.answers.com/topic/pensions-military-and-naval Military and Naval Pensions] * [http://www.economist.com/news/united-states/21573984-government-failing-keep-faith-ex-soldiers-waiting-wounded America’s combat veterans] [[Категори:Çарçăсем пирки]] rysievelbh1i3toayk7rs2uxw1mz0l3 0 92548 857426 845197 2025-06-28T05:55:30Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857426 wikitext text/x-wiki {{Театр ĕçченĕ | Ят = Клементьев Пётр Андреевич | Тăван ят = | Ӳкерчĕк = | Анлăшĕ = 200px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Клементьев Пётр Андреевич | Çуралнă вăхăт = [[1955]], [[кăрлач, 27]] | Çуралнă вырăн = [[Саплăк (Çĕпрел районĕ)|Саплăк]] ялĕ, [[Çĕпрел районĕ]], [[Тутар АССР]], [[СССР]] | Вилнĕ вăхăт = [[2021]], [[утă, 26]] | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Шупашкар|Шупашкарта}}, {{ВВ|Чăваш АССР|Чăваш Енре}} | Професси = пукане артисчĕ | Гражданлăх = {{Flagicon|USSR}} {{Flagicon|RUS}} | Хастар çулсем = 1973 - 2021 | Суя ятсем = | Амплуа = | Театр = [[Чăваш патшалăх пукане театрĕ]] | Рольсем = Иван-Царевич, Зураб, Розина, Фрекен Бок, Попандопуло, Петя тата Анастасия Клементьевна, Джонни тата Ваня | Спектакльсем = «Ытарайми пике» (Е. В. Сперанский), «Йĕкĕрешсем» (С. И. Чахкиев), «Пĕчĕккипе унăн тусĕ Карлсон» (С. Л. Прокофьева, А. Линдгрен повеçĕпе), «Малиновкăри туй» (Л. А. Юхвид), «Çĕмĕрт çеçки çурăлсан» (И. С. Максимов-Кошкинский), «Çăлтăрлă ĕмĕт» (Р. В. Сарпи) | Чыславсем = Чăваш АССР тава тивĕçлĕ артисчĕ, Чăваш Республикин халăх артисчĕ | Сайт = | imdb_id = }} '''Пётр Андреевич Клементьев''' (27.01.1955, [[Саплăк (Çĕпрел районĕ)|Саплăк]] ялĕ, [[Çĕпрел районĕ]], [[Тутар АССР]] — 26.7.2021, [[Шупашкар]], Чăваш Республики) — чăваш актёрĕ, Чăваш АССР тава тивĕçлĕ артисчĕ (1987), Чăваш Республикин халăх артисчĕ (2005)<ref>[http://nasledie.nbchr.ru/personalii/deyateli-iskusstva/artisty-i-muzykanty/klementev-petr-andreevich/ Литературное наследие Чувашии] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210727085853/http://nasledie.nbchr.ru/personalii/deyateli-iskusstva/artisty-i-muzykanty/klementev-petr-andreevich/ |date=2021-07-27 }}</ref>. == Биографи == 1955 çулхи кăрлачăн 27-мĕшĕнче [[Тутар АССР|Тутарстанри]] Çĕпрел районне кĕрекен [[Саплăк (Çĕпрел районĕ)|Саплăк]] ялĕнче<ref>[https://chuvash.org/news/29238.html Пукане театрӗн артисчӗ пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ]</ref> çуралнă. 1973 çултанпа Чăваш патшалăх пукане театрĕнче хăйĕн пултарулăхĕпе халăха илентернĕ. 2021 çулхи утă уйăхĕн 26-мĕшĕнче Çĕр çинчи пурнăçран уйрăлса кайнă. == Чыслани == * «За преданность искусству театра кукол» диплом. * Чăваш АССР тава тивĕçлĕ артисчĕ (1987) * Чăваш Республикин халăх артисчĕ (2005) == Литература == * Клементьев, П. А. «Чарли Чаплинран выляма вӗрентӗм» / П. А. Клементьев ; Л. Давыдова [калаҫнӑ] ; С. Журавлев сӑн ӳкерчӗкӗ // Тантӑш. – 2005. – 24 пуш (№ 12). – С. 4. * Деточкин, Ю. Дед, Свинья и Кошка, ждать уже немножко / Ю. Деточкин // Молодеж. курьер. – 2008. – 27 марта (№ 6). – Прил.: с. 1. – (Сцена Чувашии). * Кириллов, Г. В. Клементьев Петр Андреевич / Г. В. Кириллов // Чувашская энциклопедия. – Чебоксары, 2008. – Т. 2 : Ж-Л. – С. 262. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://cheboksari.bezformata.com/listnews/chuvashskoy-respubliki-petr-klementev/95963828/ Ушел из жизни народный артист Чувашской Республики Петр Клементьев] * [https://yandex.ru/video/preview/?text=Пётр%20Клементьев%20чуваш&path=wizard&parent-reqid=1627378483684412-9096754632048349605-vla1-3687-vla-l7-balancer-prod-8080-BAL-2104&wiz_type=vital&filmId=3952053632340115996 Народный артист Чувашии актер-кукольник Петр Клементьев отпраздновал 60-летие] * [http://culture.cap.ru/news/2021/07/26/ushel-iz-zhizni-narodnij-artist-chuvashskoj-respub Ушел из жизни народный артист Чувашской Республики Петр Клементьев] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210727103428/http://culture.cap.ru/news/2021/07/26/ushel-iz-zhizni-narodnij-artist-chuvashskoj-respub |date=2021-07-27 }} {{actor-stub}} [[Категори:Чăваш артисчĕсем]] [[Категори:Чăваш халăх артисчĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Çĕпрел районĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]] [[Категори:1955 çулта çуралнисем]] [[Категори:Кăрлачăн 27-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:2021 çулта вилнисем]] [[Категори:Утăн 26-мĕшĕнче вилнисем]] [[Категори:Чăваш патшалăх пукане театрĕ]] s3ha40zf3nv1sfjazlne3sc4jtq47n6 0 92733 857377 780241 2025-06-27T13:50:42Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857377 wikitext text/x-wiki '''Ăшăярăш''' (ăшă яраслăх) — япалалăхсен, ĕскерсен, материалсен, вĕсенчи пĕрчĕсен (атомсен, электронсен, молекулăсен...) хаосла куçăмне кура, пĕр тĕлтен тепĕр тĕле, сивĕрех еннелле, ăшă куçарма пултараслăхĕ. == Çавăн пекех == * [[Термо хирĕçтăру]] == Вуламалли == *Balescu, Radu (1975), Equilibrium and Nonequilibrium Statistical Mechanics, John Wiley & Sons, ISBN 978-0-471-04600-4 *Chapman, Sydney; Cowling, T.G. (1970), The Mathematical Theory of Non-Uniform Gases (3rd ed.), Cambridge University Press. A very advanced but classic text on the theory of transport processes in gases. *Reid, C. R., Prausnitz, J. M., Poling B. E., Properties of gases and liquids, IV edition, Mc Graw-Hill, 1987 *Srivastava G. P (1990), The Physics of Phonons. Adam Hilger, IOP Publishing Ltd, Bristol == Каçăсем == * [http://twt.mpei.ac.ru/rbtpp/TC Теплопроводность воды и водяного пара] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210621192655/http://twt.mpei.ac.ru/rbtpp/TC/ |date=2021-06-21 }} * [http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/thermal.html Коэффициенты теплопроводности элементов]{{Ĕçлемен каçă|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://thermalinfo.ru/publ/tverdye_veshhestva/stroitelnye_materialy/plotnost_teploprovodnost_teploemkost_stroitelnyh_materialov/6-1-0-2 Таблица теплопроводности веществ и материалов] [[Категори:Термодинамика]] [[Категори:Энерги]] [[Категори:Ăшăярăш]] sp5ole9xbvtyxin544rizcb0k1wxeoc 0 96030 857403 792997 2025-06-27T21:53:48Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857403 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Ганг гавиалӗ | image file = Gharial san diego.jpg | classis = | ordo = | familia = | genus = | species = | subspecies = | latin = Gavialis gangeticus | wikispecies = | commons = | itis = | ncbi = | range map = }} '''Ганг гавиалӗ''' (лат. Gavialis gangeticus) — крокодил ушкӑнӗнчи шултра [[Шуса çӳрекенсем|шуса çӳрекенсен]], гавиалсен йӑхӗнчи (Gavialis) пӗртен-пӗр хальхи тӗс. Ячӗ хинди чӗлхинчен घड़ियाल (Ghaṛiyāl) пӑсӑлса пулса тухнӑ, «крокодил» тенине пӗлтерет.<ref>[https://terrariums.ru/reptiles/crocodiles/gavialis-gangeticus/ Ганг гавиалĕ пула вилекен ҫын: ӑҫта пурӑннине, мӗнпе тӑранса пурӑннине ҫырса кӑтартнӑ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221022210328/https://terrariums.ru/reptiles/crocodiles/gavialis-gangeticus/ |date=2022-10-22 }}</ref> Гавиал хальхи крокодилсем хушшинче хӑйне евӗрлӗ чӗрчун шутланать. Миллионшар ҫул каялла вӗсен темиҫе тӗс пулнӑ пулин те, паян ганг гавиалĕ ҫак авалхи йӑхӑн юлашки элчисенчен, тен, гавиалсен ҫемйин иккӗмӗш тӗсӗ (тепри - гавиал крокодилӗ[4). Гавиалсем пулӑсемпе тӑранса пурӑнаҫҫӗ, тарӑн шывсенче хӑвӑрт ишеççĕ. Мĕнпур крокодилпа танлаштарсан, гвиалсем ыттисенчен ытларах вӑхӑта шывра ирттереҫҫӗ, ӑшӑнас е ҫӑмартасене хурас чухне ҫеҫ типҫӗр ҫине тухаҫҫӗ. == Ареал == Гавиалсем пӑтранчӑк тарӑн шывсен лӑпкӑ юхан пайĕсенче пурăнма кӑмӑллаҫҫӗ. Сӑмахран, юханшывсен юпписем ҫавӑн пек вырăнсем пулаҫҫӗ. Гавиал ареалӗ Инд-Ганг тӳремлӗхӗпе Индостан ҫурутравӗн ҫурҫӗр пайне çавӑрса илет: çаплах Бангладеш территорийӗнче те тӗл пулать (ҫухалас патнех ҫитнĕ), Бутан (тен, ҫухалнӑ пуль), Непала (популяци юсанса пырать), Мьянма (тен, ҫухалнӑ та), Пакистан (ҫухалассине ҫывӑх), Инди (популяци юсанать). Брахмапутр шывӗсен бассейнӗсенче (Бутан, Инди), Инд тата унӑн юпписем (Пакистан), Ганг (Инди тата Непал), Маханадипе Кришна, Мегхна (Инди, Бангладеш), Каладанпа Иравади юханшывӗсем ҫинче пысӑках мар популяцисем пур.[[Ӳкерчĕк:Gavialis gangeticus Distribution.png|мини|Ареал]] == Епле курӑнни == Ганг гавиалӗн рационĕнче пулӑ пысăк пай йышăнса тӑрать. Пӗчӗк гавиалсем ҫурӑмсӑр чӗрчунсене, сӑмахран, хурт-кӑпшанкӑсене тытса çиеҫҫӗ. Вӗсен янах шӑммисем вӗлерме те, ҫӑтса яма та пултараймаҫҫӗ. Гавиалсем ӳсеҫҫӗ, вӗсен тупӑшӗн виҫи те ӳсет. Чи пысӑккисем сӗтпе ӳстерекен пысӑках мар ҫынсене вӗлерме пултараҫҫӗ. Вилесемпе тăранма та йӗрӗнмеҫҫӗ. Ҫынсемшӗн хӑрушлӑ мар, анчах ҫынсем ҫине тапӑнни палӑртнă. Пӗррехинче 16 фут таякан гавиал буйвола тапăнса вĕлернĕ. Ҫавӑн пекех пысӑк гавиалсем йытӑсемпе качакасене туртса каяҫҫӗ. == Классификаци == * == Вуламалли == * Ананьева Н. Б., Боркин Л. Я., Даревский И. С., Орлов Н. Л. Пятиязычный словарь названий животных. Амфибии и рептилии. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1988. — С. 139. — 10 500 экз. — ISBN 5-200-00232-X. * Зарва М. В.. Русское словесное ударение. Словарь. — М. : НЦ ЭНАС, 2001. — С. 99. — 6000 экз. — ISBN 5-93196-084-8. == Каҫӑсем== * [https://web.archive.org/web/20160319101431/http://www.gharialconservationalliance.org/:/ ''Исследовательский центр гавиалов'']{{ref-en}} * [http://crocodilian.com/cnhc/csp_ggan.htm crocodilian.com: ''Gavialis gangeticus''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111025183417/http://crocodilian.com/cnhc/csp_ggan.htm |date=2011-10-25 }} {{ref-en}} * [http://www.flmnh.ufl.edu/cnhc/csp_ggan.htm Gavialis gangeticus]{{ref-en}} * [https://web.archive.org/web/20091018084542/http://www.whozoo.org/students/lydia/gharials.htm Фотографии гавиалов]{{ref-en}} * [http://www.bbc.co.uk/russian/multimedia/2013/05/130506_nepal_crocodiles.shtml Как разводят редких крокодилов в Непале] {{ref-ru}} [[Категори:Чĕрчунсем, алфавитпа]] [[Категори:Крокодилсем]] [[Категори:Теветкеллĕ тĕссем]] [[Категори:Азири шуса çӳрекенсем]] jgozgngkx5n2rtdwsab5lo8q703p3ow 0 103409 857381 750286 2025-06-27T15:28:10Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857381 wikitext text/x-wiki {{Юрă |Ячĕ = Ан хумхан, çăкалăх |Хуплашка = |Шăрантаракан = |Альбом = |Кăларнă = |Çырнă = |Жанр = лирикăллă [[юрă|юрри]] |Вăрăхлăх = паллă мар |Лейбл = |Автор = Константин Архипов (мусăк), Фёдор Тихонов (сăвă) |Продюсер = |Унченхи = |Номер1 = |Номер2 = |Çитесси = |Номер3 = }} {{toc-right}} '''Ан хумхан, çăкалăх''' — [[XX ĕмĕр]] варринче халăхра, çавăн пекех [[чăвашсем]] хушшинчи юрăçсен, пултарулăх ушкăнĕсен репертуарĕсенче анлă сарăлнă [[юрă|юрăсенчен]] пĕри. [[Архипов Константин Павлович|Константин Архипов]] композитор [[Тихонов|Фёдор Тихонов]] сăввипе çырнă. == Авторĕсем камсем-ха? == Авторĕсем кам иккенне пĕлмешкĕн пулăшма ак çак хыпарсем пултараççĕ. Чăваш халăх поэчĕ Юрий Сементер аса илнинчен<ref>Алина Изман. [http://hypar.ru/ru/node/31896 Чăваш поэзине салтак кутамккипе килнĕскер. 13 Дек, 2018] — Интервью, «Хыпар»</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} '''Хими учителĕ Константин Архипов — композиторччĕ''', чăваш чĕлхипе литературине вĕрентекенни Федор Тихонов сăвăсем хайлатчĕ /«Ан хумхан, çăкалăх, ан хумхан, сирень» юрă авторĕсем/. Вĕсем эпĕ сăвă çырнине пĕлсен пулăшма тытăнчĕç. 1956 çултан вара районти, республикăри хаçатсенче пичетленме тытăнтăм. Ун чухне эпĕ 8-мĕш класра вĕренеттĕм. {{Цитата вĕçĕ}} Авторсене асăннă, анчах ашшĕ ячĕсемпе пĕлтермен. Тепĕр çăлкуçран (Леонид Антонов сăвăç каланинчен)<ref>[http://chuv-krarm.3dn.ru/publ/1 Трак Ен]</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Сăвă çырас ĕçре мана ырă сĕнÿсем парса пулăшнăшăн Ф.Л.Тихонова ("Ан хумхан, çăкалăх" юррăн авторĕсенчен пĕрне) тата П.Архипова ырăпа асăнас килет {{Цитата вĕçĕ}} Красноармейски муниципаллă тăрахĕн сайтĕнчен<ref>[https://krarm.cap.ru/news/2012/06/16/shavlar277-k277rler277-aka-tuj Шавлар&#277;, к&#277;рлер&#277; Ака туй (Районти юбилейлă 60-мĕш ĕçпе юрă тата спорт уявĕнче хатерленĕ фоторепортаж)]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>: {{Цитата пуçламăшĕ}} Кăçал вара, районти Ака туйсен историйĕпе интересленсе, район центрĕнче пурăнакан вăрçăпа педагогика ĕçĕн ветеранĕпе Михаил Прохорович Прохоровпа калаçрăм. Вăл 1956 çулта культура пайĕн заведующийĕнче ĕçлеме тытăннă. Малтанласа уява Красноармейскин Янкас енчи вăрманĕн илемлĕ пĕр уçланкинче йĕркелесе ирттернине палăртрĕ ветеран. Михаил Прохорович каланă тăрăх, çав çулсенче пĕрлештернĕ хорта 600—700 çын таранах пулнă. “1957 çултаччĕ пулас-ха, çак хор “Подмосковные вечера” юрра шăрантарнă чухне эпĕ дирижер пултăм. Ара, районта музыкантсем çукпа пĕрехчĕ те. Районти культура çурчĕн илемлĕх ертÿçинче Маргарита Кирилловна Репина вăй хуратчĕ”, — терĕ М. П. Прохоров. Дирижер вырăнне '''Константин Павлович Архипов композитор''' та, Михаил Ильич Ильин учитель те пĕрре мар йышăннă. {{Цитата вĕçĕ}} === Юррăн сăвви === {{Цитата пуçламăшĕ}} <big>Ан хумхан, çăкалăх</big> <poem> Ан хумхан, çăкалăх, Ан хумхан, сирень халь аçта-ши тусăм Эс иртсе çÿрен? Сад пахчи ем-ешĕл, Туллиех çеçке. Сан сăнна унта эп Тĕл пулмастăп-çке? Лăпкăн асилтернĕн Ырă кăмăлна Уçă çил юххи çеç Ачашлать чуна. Ан хумхан, çăкалăх, Ан хумхан, сирень, халь аçта-ши тусăм Эс иртсе çÿрен? </poem> {{Цитата вĕçĕ}} === Юррăн кĕвии === Александр Сергеев хăй тĕллĕн вĕреннĕ композитор. == Юррăн кунçулĕ == === Хайлав — юрăçсен, пултарулăх ушкăнĕсен репертуарĕнче === == Асăрхавсем == {{Асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://www.youtube.com/watch?v=nGmIZ7xzwwc Концерт 03.11.2014г в Юмашево, Башкортостан, Евгений Николаев - "Ан хумхан, çăкалăх"] * [https://m.ok.ru/video/312405397906 Марта Зайцева : Ан хумхан çăкалăх] * [https://www.youtube.com/watch?v=3E_UufGMWnU "Пĕчĕк çеç путене" юрă, Комсомольски 3-мĕш ача садне çÿрекенсем юрлаççĕ] {{Song-stub}} [[Категори:Чăвашла юрăсем]] [[Категори:Чăваш юррисем]] [[Категори:Юрăсем, алфавитпа]] qx354b0inlpy8ui858d96fjl9fdk9n4 0 115736 857410 843610 2025-06-28T03:58:53Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857410 wikitext text/x-wiki '''Светлана Анатольевна Каликова''' (12.08.1971, [[Пĕчĕк Кăнаш]] ялĕ, Çĕрпӳ районĕ, Чăваш АССР, РСФСР, ССРП çур.) == Биографи == Светлана Каликова [[Чăваш патшалăх И. Н. Ульянов ячĕллĕ университечĕ|Чăваш патшалăх университеĕнче]] тата [[Чăваш патшалăх И. Я. Яковлев ячĕллĕ педагогика университечĕ|Чăваш патшалăх педагогика институтĕнче]] аслă пĕлӳ илнĕ. 1995-2006 çулсенче Шупашкарти 50-мĕш №-лĕ вăтам шкулта, 2006-2008 çулсенче 1-мĕш №-лĕ гимназире вырăс чĕлхипе литературине вĕрентнĕ. 2008-2013 çулсенче – Чăваш Республикин Сывлăха сыхлас тата социаллă политикинче ĕçленĕ. 2013 - 2014 çулсенче Чăваш Республики Пуçлăхĕн Администрцинче пресс-хĕсмечĕ уйрăмĕн пуçлăхĕ. 2014-2015 çулсенче – Чăваш Республикин Информаци политикин тата массăллă коммуникацисен министрĕн çумĕ. 2015 — 2016 çулсенче Чăваш Республикин Пуçлăхĕн пулăшавçи, пресс-секретарĕ, 2016-2018 çулсенче — Чăваш Республикин Администраци Пуçлăхĕн çумĕ — пресс-секретарĕ. 2018-2019 çулсенче — Чăваш Республикин цифрăллă аталану, информаци политикин тата массăллă коммуникацисен министрĕң çумĕ. 2019-2020 çулсенче Чăваш кĕнеке кăларăвăшне ертсе пынă. 2020 çулхи авăнăн 24-мĕшĕ — чӳкĕн 1-мĕшĕнче – Чăваш Республикин Культура, национальноçсен ĕçĕсен тата архив ĕçĕн министрĕн ĕçне вăхăтлăха пурнăçлаканĕ. 2020 çулхи чӳкĕн 2-мĕшĕнче Чăваш Республикин Культура, национальноçсен ĕçĕсен тата архив ĕçĕн министрĕ пулса тăнă. == Чыслани == * Чăваш Республикин Хисеплĕ грамоти (2016) * Чăваш Республики Пуçлăхĕн тавĕ (2014). == Литература == * Чувашская Республика. Глава (2020- ; О. А. Николаев). Об исполняющем обязанности министра культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики : [о назначении С. А. Каликовой исполняющим обязанности министра культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики] : Указ Главы Чувашской Республики [от 23 сентября 2020 года № 245] // Вести Чувашии. — 2020. — 2 окт. (№ 39). — С. 1. * Чувашская Республика. Глава (2020- ; О. А. Николаев). О министре культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики : Указ Главы Чувашской Республики [от 2 ноября 2020 года № 284] // Вести Чувашии. — 2020. — 6 нояб. (№ 44). — С. 1. * Министр — Мариинка театрӗнче : [Чӑваш Республикин культура министрӗ Светлана Анатольевна Каликова Санкт-Петербургра пулни ҫинчен / Н. Смирнова хатӗрленӗ]. // Хыпар. — 2021. — 2 утӑ/июль. — С. 16 : сӑн ӳкерчӗк. * Каликова, С. А. Светлана Каликова: Поддержка культуры — дорога с двусторонним движением : [беседа с министром культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики / записала Е. Тры] ; фото М. Васильева, Советская Чувашия. — 2022. — 25 марта. — С. 1, 3. * Каликова Светлана Анатольевна – Министр. — Текст : электронный // Министерство культуры, по делам национальностей и архивного дела Чувашской Республики : сайт. — URL: https://culture.cap.ru/about/structure/7754b103-72d6-4034-9208-849d109b80f2 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240130163140/https://culture.cap.ru/about/structure/7754b103-72d6-4034-9208-849d109b80f2 |date=2024-01-30 }} (дата обращения: 25.09.2022).. — См. текст * Киркина, Н. В. Каликова Светлана Анатольевна / Н. В. Киркина // Энциклопедия Цивильского района. — Чебоксары, 2019. — С. 142. == Каçăсем == * [https://наследиечувашии.рф/russian/%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0-%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B0-%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B0-%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BB/ Каликова, Светлана Анатольевна (филолог, государственный служащий; 12.08.1971)] {{Чăваш кĕнеке кăларавăшĕ}} [[Категори:1971 çулта çуралнисем]] [[Категори:Çурлан 12-мĕшĕнче çуралнисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Çĕрпӳ районĕ]] tln1pwcfwvq533bmf7qduk2a7jxsbh8 0 121617 857434 836509 2025-06-28T07:42:14Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857434 wikitext text/x-wiki {{Çыравçă | Ят = Олег Михайлович Куваев | Ӳкерчĕк = Kuvaev.jpg | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă вăхăт = [[1934]], [[çурла, 12]] | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Поназырево|Кострома облаçĕнче}} станцийĕ, <br> [[Ивановăри промăçлă облаç]], [[РСФСР]], [[ССРП]] | Вилнĕ вăхăт = [[1975]], [[ака, 8]] | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Переславль-Залесский|Переславль-Залесскинче}}, [[Ярославль облаçĕ]], [[РСФСР]], [[ССРП]] | Гражданлăх = {{URS}} | Ĕçлев тĕсĕ = XX ĕмĕрт совет/раççей прозăçи, совет геологĕ | Хастар çулсем = | Жанр = [[повеç]], [[роман]] | Тĕлĕ = [[социализм реализмĕ]] | Ĕçсен чĕлхи = [[вырăс чĕлхи|вырăс]] | Парнесем = Магадан комсомолĕн премийĕ (1976) }} == Биографи == == Литература == * ''Иванов В. В.'' Куваевская романистика: Романы О. Куваева «Территория» и «Правила бегства»: История создания, духовное и художественное своеобразие: Опыт исслед. Магадан, Кордис, 2001. 148, [2] с., [8] л. ил.; 21 см, ISBN 5-89678-027-3 ISBN 978-5-89678-027-4 * ''Шагалов Александр''. Олег Куваев: Жизнь, книги, мечты. — М.: Сов. Россия, 1984. (То же: Магадан: Кн. изд-во, 1989.) * ''Курбатов Владимир''. Из памяти не вычеркнуть… (За строками писем и книг Олега Куваева). — Магадан, 2000. * ''[[Авченко, Василий Олегович|Авченко Василий]], [[Коровашко, Алексей Валерьевич|Коровашко Алексей]]''. Олег Куваев: Повесть о нерегламентированном человеке. — М.: АСТ, Редакция Елены Шубиной, 2020. — (Великие шестидесятники). — ISBN 978-5-17-119911-1 * ''Лившиц Семён''. Олег Куваев и свирепая инквизиция // На Севере Дальнем. — 2002. — № 1. * ''Гринь С. А.'' Камень верности // Вятка: Моск.-Вят. лит.-худож., краевед. журн. — 1996. — № 1. — С. 69-83. * ''Епанчинцев Р. В.'' «Неизвестные» рассказы Олега Куваева // Современная наука: Актуальные проблемы теории и практики. Серия — Гуманитарные науки. — 2011 — № 4. — С. 72-74. * ''Епанчинцев Р. В.'' Этические и эстетические воззрения писателя Олега Куваева // Вестник Северо-Восточного государственного университета. — Выпуск 10. — Магадан: Изд-во СВГУ, 2008. — С. 33-37. == Асăрхавсем == {{асăрхавсем|2}} == Каçăсем == * ''Штильмарк Ф.'' Следы невиданных зверей // [[Вокруг света (журнал)|Вокруг света]], 1968, № 5 * [http://photokopilka.narod.ru/guides/moscow/korolev/nov2006_4.htm#1 «Когда тревожат сны из детства…» (ноябрь 2006, поездка в город Королев) // Дом для бродяг] * [http://www.mosoblpress.ru/kalin/show.shtml?d_id=6500 ''Леонид Горовой''. Писатель и время // Калининградская правда, 10.06.2004, No 62]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090630005627/http://www.mosoblpress.ru/kalin/show.shtml?d_id=6500 |date=2009-06-30 }} * [http://forum.aldebaran.ru/index.php/topic,6648.msg134637.html#msg134637 Ответы Олега Куваева на вопросы анкеты Магаданского телевидения, 1970.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304082513/http://forum.aldebaran.ru/index.php/topic,6648.msg134637.html#msg134637 |date=2016-03-04 }} Опубликованы в издании: Правила бегства / Олег Куваев. — Магадан: [[Магаданское книжное издательство]], 1981. — (Северная проза) * [http://talks.guns.ru/forummessage/21/254181.html Обсуждение творчества Олега Куваева, богато иллюстририванное редкими фотографиями Севера] на форуме Guns.ru, раздел ''Выживание'' * [http://geo.1september.ru/2002/04/5.htm ''Евдокимов В. И.'' Олег Куваев — рассказчик последней территории]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081024121631/http://geo.1september.ru/2002/04/5.htm |date=2008-10-24 }} * [http://www.litrossia.ru/archive/11/culture/193.php Новое слово о Куваева //ЛР, № 34. 25.08.2000]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090701004940/http://www.litrossia.ru/archive/11/culture/193.php |date=2009-07-01 }} — содержит детальный обзор основных исследований творчества Олега Куваева. * [http://gallery.net.ru/lib/ Олег Куваев online] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210918172657/http://gallery.net.ru/lib/ |date=2021-09-18 }} * [lib.aldebaran.ru/author/kuvaev_oleg/ Олег Михайлович Куваев на aldebaran] * [http://nauka.relis.ru/04/9811/04811026.htm ''Сидоров А.'', Чл.-корр. Росс. АН. Легенды о серебряной горе / Наука и жизнь] * Воспроизведение романа «Дом для бродяг» в редакции 1972 г. на сайте журнала [[Вокруг света (журнал)|Вокруг Света]], [http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/4703/ часть 1] и [http://www.vokrugsveta.ru/vs/article/4720/ часть 2] * [http://www.outdoor.ho.ua/kuvaev.html ''Елаховский С. Б.'' Слово о Куваеве] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150520001625/http://www.outdoor.ho.ua/kuvaev.html |date=2015-05-20 }} * Горовой Леонид. Территория Олега Куваева // Подмосковный летописец: историко-краеведческий альманах. № 4. 2014 [http://i-podmoskovie.ru/php/podmoskovnii-letopisets/articles/2700-territoriya-olega-kuvaeva.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150518074201/http://i-podmoskovie.ru/php/podmoskovnii-letopisets/articles/2700-territoriya-olega-kuvaeva.html |date=2015-05-18 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=wvYNeejkRlw Голос О. М. Куваева (Архив 1970 г.)] * [https://www.youtube.com/watch?v=MIqS-3h1VLo В. С. Курбатов о Куваеве. Из памяти не вычеркнуть (Архив 2000 г.)] * [https://www.youtube.com/watch?v=GlardplrmZM А. Мифтахутдинов и О. Куваев (Архив 1987 г.)] {{Тулаш каçăсем}} 9iayv00jz6u08plbpgys5ctxk6saal7 0 121909 857408 837331 2025-06-28T01:15:23Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857408 wikitext text/x-wiki '''Иван Хитров призĕшĕн волейбол турнирĕ''', Чăваш Енти Патăрьелĕнче [[1992]]-мĕш çултанпа иртекен спорт ĕçтăвăмĕ. Сăмахран, унашкал турнирсенчен пĕри 2024-мĕш çулхи февралĕн 17-мĕшĕнче Патăрьелĕнчи «Паттăр» ФСК спорт залĕнче пулса иртнĕ. Унта «Исток», «Здоровье», «ФСК «Паттар» тата «Мастер+» командăсем хутшăннă, турира уçнă чухне Иван Фёдорович Хитров хăй те пулнă. Иван Фёдорович Хитров — ĕç тата спорт ветеранĕ, «Халăхсен туслăхĕ» орден кавалерĕ, ĕмĕр тăршшĕпех тенĕ пек Патăрьел район тĕп пульниццинче Рентген аппарпачĕ енĕпе специалист пулса ĕçленĕ. Вăл — Патăрьел районĕнчи Кословккă ялĕнче çуралса ÿснĕ, Патăрьел ялĕнче пурăнать. == Çавăн пекех == * [[Алексей Антипов ячĕллĕ волейбол турнирĕ]] == Çăлкуçсем == * [https://batyr.cap.ru/news/2024/02/17/sostoyalsya-tradicionnij-turnir-po-volejbolu-na-pr Состоялся традиционный турнир по волейболу на призы кавалера ордена «Дружба народов», ветерана труда и спорта Ивана Федоровича Хитрова. Опубликовано 17 февраля 2024 18:53] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20241202045845/https://batyr.cap.ru/news/2024/02/17/sostoyalsya-tradicionnij-turnir-po-volejbolu-na-pr |date=2024-12-02 }} — Патăрьел муниципалитет округĕн сайчĕ. Чăваш республикинчи влаç органĕсен официаллă порталĕ. * [https://batyrevo-crb.med.cap.ru/press/2022/6/17/denj-rozhdeniya-prazdnuet-veteran-zdravoohraneniya День рождения празднует ветеран здравоохранения - Иван Федорович Хитров] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220902101843/https://batyrevo-crb.med.cap.ru/press/2022/6/17/denj-rozhdeniya-prazdnuet-veteran-zdravoohraneniya |date=2022-09-02 }} — Бюджетное учреждение Чувашской Республики "Батыревская центральная районная больница" Министерства здравоохранения Чувашской Республики (сайт) [[Категори:Патăрьел муниципалитет округĕ]] [[Категори:Спорт]] [[Категори:Спорт тата вăй-хал культури]] rovw4mk1604ooyaflqwhx27zpkeg1a4 0 123679 857375 849030 2025-06-27T13:27:07Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857375 wikitext text/x-wiki :{{←|Çуткам (пĕлтерĕшсем)|Çуткам (фильм)|2022-мĕш çулхи фильм пирки}} [[Ӳкерчĕк:Young blond man.jpg|thumb|right|{{center|Çуткам}}]] [[Ӳкерчĕк:Light hair coloration map.png|thumb|right|Çуткамсен Европăри географилле валеçĕнĕвĕ<ref>{{Cite web|url=http://cogweb.ucla.edu/ep/Frost_06.html|title=Frost: Why Do Europeans Have So Many Hair and Eye Colors?|website=cogweb.ucla.edu|accessdate=2021-01-04|archive-date=2018-02-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180227072836/http://cogweb.ucla.edu/ep/Frost_06.html|deadlink=no}}</ref>:<br> {{legend|#FFFF00|80—100 %}} {{legend|#FFC438|50—79 %}} {{legend|#BF8A00|20—49 %}} {{legend|#8B6500|1—19 %}} {{legend|#201000| < 1 %}}]] '''Çуткам''', '''блонди́н(ка)''' ({{lang-fr|blondins, blondines}}, ''blond'' «çутă çÿçлĕ») — çутă çÿçлĕ çын<ref> блондин // Большой толковый словарь русского языка : А-Я / РАН. Ин-т лингв. исслед.; Сост., гл. ред. канд. филол. наук С. А. Кузнецов. — СПб.: Норинт, 1998. — 1534 с. — ISBN 5-7711-0015-3.</ref>. Анчах та ку сăмах чăваш чĕлхинче тепер чухне çÿç тĕсне мар, ÿт çутă иккенне кăтартма пултарать. Анчах та, ÿт çутă пулсан, ытларах чухне, çÿç те çута пулать. == Текстсем == #<ref>[https://yaltch.cap.ru/news/2017/08/26/tavah-yuratna-verentekenem Тавах, юратнă вĕрентекенĕм]{{Ĕçлемен каçă|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Йăрăс та çỹллĕ кĕлеткеллĕ хĕр. Сăнĕ-сăпачĕ хỹхĕм, '''çуткам'''. Çырă çỹçне çивĕтлесе кăшăл тунă. Кĕпи чĕркуççинчен аяларах, ăна тỹрĕ касса çĕленĕ, çанни чавсинчен кăшт вăрăмрахчĕ, кĕлетки ятуллă, тĕрĕссипе, ытармалла мар. <Ку тĕслехре çуткам тесе ÿт тĕсĕ пирки каланă, çÿсĕ вара — çырă.> #<ref>[https://ru.chuvash.su/lib/haylav/pay/7455.6.html Ытла та вăрттăн юрату :: Виççĕмĕш пайĕ Иван Вутлан | Роман]</ref>[Пассажирсемпе пĕрле чăматанне илме пысăк зала тухсан халăх хушшинчен ун еннелле '''çуткам''' хĕрарăм ыткăнчĕ. Ку Мэри пулчĕ. == Çавăн пекех == * [[Блонди (пĕлтерĕшсем)|Блонди]] * [[Хурамша]] * [[Çырă]] == Асăрхавсем == {{Навигаци}} {{Асăрхавсем}} {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:Çӳç тĕсĕ]] [[Категори:Çӳç]] [[Категори:Çутă çӳç]] b4qwjnrbn102izw1vugolzcm75cstft 0 125526 857430 854140 2025-06-28T06:03:50Z InternetArchiveBot 28304 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 857430 wikitext text/x-wiki {{ПВ-Раççей |статус = Хутор |чăвашла çĕлĕк = Козий Лоб |тăван çĕлĕк = |герб = |ялав = |CoordAddon = type:city(100)_region:RU |CoordScale = |ЯндексКартти = |регион карттин пысăкăшĕ = |район карттин пысăкăшĕ = |регион = Сарӑту облаҫӗ |регион тапăлра = Сарӑту облаҫӗ |район тĕсĕ = Муниципаллӑ район |район = Татищево районӗ |район тапăлра = Татищево районӗ{{!}}Татищево районӗ |пурăнан тăрăх тĕсĕ = Муниципаллӑ йӗркеленӳ |пурăнан тăрăх = Вязовка муниципаллӑ йӗркеленӗвӗ (Татищево районӗ) |пурăнан тăрăх тапăлра = Вязовка муниципаллӑ йӗркеленӗвӗ (Татищево районӗ){{!}}Вязовка |шалти пайлану = |пуçлăх = |никĕсленĕ вăхăт = 1911 |пĕрремĕш асăну = |малтанхи ятсем = |лаптăк = |ПВ центрĕн çӳллĕшĕ = |пурăнан халăх = {{Пурăнан халăх| Козий Лоб | тс }} |халăх çыравĕн çулĕ = {{Пурăнан халăх| Козий Лоб | г }} |йышлăх = |агломераци = |наци йышĕ = |конфесси йышĕ = |этнохороним = |вăхăт тăрăхĕ = [[Самар вӑхӑчӗ]] |почтă индексĕ = 412184 |почтă индексĕсем = |телефон кочĕ = |автомобиль кочĕ = 164, 64 |цифрăллă идентификатор = 63246855006 |категори Commons-ра = |сайт = }} '''Козий Лоб''' (''Качака Ҫамки'', {{lang-myv|Катяга Коня}}<ref>[https://mordvarf.com/%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D1%8D%D1%80%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C/ РУССКО-ЭРЗЯНСКИЙ СЛОВАРЬ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181231123533/http://mordvarf.com/%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE-%D1%8D%D1%80%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C/ |date=2018-12-31 }}</ref>) — [[Сарӑту облаҫӗ]]н ([[РФ]]) [[Татищево районӗ]]нчи [[Вязовка муниципаллӑ йӗркеленӗвӗ (Татищево районӗ)|Вязовка муниципаллӑ йӗркеленӗвӗнче]] вырнаҫнӑ [[ирҫесем|ирҫе]] [[хутор]]ӗ<ref name = "Kozinets">{{кĕнеке |автор = Козинец С.Б. |пуçелĕк = Сарӑту облаҫӗн топонимиллӗ сӑмахсарӗ |каçă = https://oldsaratov.ru/sites/default/files/attachments/comments/forum/2020-08/kozinets_s_b_toponimicheskiy_slovar_saratovskoy_oblasti.pdf |вырăн = Сарӑту |издательство = "Саратовский справочник" |çул = 2015 |isbn = 978-5-91879-282-7}}</ref>. == Тавралӑх == [[Татищево|Татищевӑран]] 38 ҫухрӑм ҫурҫӗр-тухӑҫалла вырнаҫнӑ. Хутор [[Чардым|Чардымӑн]] Кузьминовка ҫырминче лартнӑ<ref name=pz>[https://putevodzvezda.ru/kozij-lob/ Козий Лоб . Обзор и фотографии. Purevodzvezda.ru]</ref>. Козий Лобпа юнашар ялсем: [[Бурловино]], [[Беседка (Сарӑту облаҫӗ)|Беседка]], [[Сокур (Сарӑту облаҫӗ)|Сокур]], [[Оркино (Сарӑту облаҫӗ)|Оркино]], [[Озерки (Петровск районӗ)|Озерки]], [[Ҫырла Уҫланки (Сарӑту облаҫӗ)|Ҫырла Уҫланки]], [[Первомайская (Сарӑту облаҫӗ)|Первомайская]], [[Агарёвка (Татищево районӗ)|Агарёвка]]. == Ят == "Козий Лоб" тенине куҫарсан — [[качака]] [[Ҫамка|ҫамки]] пулӗ. Вырӑнти ландшафтӑн уйрӑмлӑхӗсене пула хутора ку ят панӑ. Хуторпа юнашар [[вӑрман]]семпе [[хир]]сем качака ҫамки пек курӑнаҫҫӗ<ref name = "Kozinets"/>. == Кунҫул == Хутор [[XX ӗмӗр]] пуҫламӑшӗнчи [[1911]] ҫулта никӗсленӗ<ref name = "Kozinets"/>. Хресчен ҫӗр банкӗн операцисем урлӑ туяннӑ [[Сарӑту уесӗ]]н [[Сокур (Сарӑту облаҫӗ)|Сокур]] вулӑсӗн ирӗк ҫӗрӗсенче [[мордвасем]] Козий Лоб хуторӗ тунӑ. Ахӑртнех, юнашар хуторсене [[Бурловино|Бурловинӑпа]] [[Беседка (Сарӑту облаҫӗ)|Беседкӑна]], Козий Лоб хуторне те инҫе мар [[Оркино (Сарӑту облаҫӗ)|Оркинӑран]] [[ирҫесем]] никӗсленӗ, мӗншӗн тесен [[1924]] ҫулхи [[ҫурла уйӑхӗ]]нчен пуҫласа хутор [[Петровск уесӗн]] [[Озерки (Петровск районӗ)|Озерки]] вулӑсӗнчи Оркино ял канашне кӗртнӗ (ӑҫта нумай ирҫесем пурӑнчӗҫ)<ref name=dzen>[https://dzen.ru/a/Xu3vOv9vPwcZG2N8 PROвинциальный TOURистъ. Хутор Козий Лоб, Татищевский район. Яндекс Дзен (2020)]</ref>. Кайранхи [[ССРП|совет вӑхӑтӗнче]] хутор [[Татищево районӗ]]н Сокур ял канашне кӗнӗ. [[1989]] ҫулта кунта 27 кил хуҫалӑхӗ пулнӑ<ref name=dzen/>. [[Совет Пӗрлешӗвӗ]]н [[ССРП арканӑвӗ|арканӑвӗ]] хыҫҫӑнхи Козий Лобра халӑх йышӗ сахалланма пуҫланнӑ, [[2022]] ҫулхи пӗлӗм тӑрӑх хуторта 1 кӑна кил хуҫалӑхӗ юлнӑ<ref name=pz/>. == Халӑх == {{Пурăнан халăх| Козий Лоб }} * [[2002]] ҫулта хуторта 1 ҫын пурӑнать ([[Мордвасем|мордва]])<ref>{{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/settlem-database.shtml|title=База данных "Этно-языковой состав населённых пунктов России"|author=Коряков Ю.Б.|website=|date=|publisher=|access-date=2020-11-13|archive-date=2017-11-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116115903/http://www.lingvarium.org/russia/settlem-database.shtml|deadlink=no}}</ref>. == Асӑрхавсем == {{Асӑрхавсем}} == Вуламалли == * {{Cite web|url=http://www.lingvarium.org/russia/settlem-database.shtml|title=База данных «Этно-языковой состав населённых пунктов России»|author=Коряков Ю.Б.|website=|date=|publisher=|access-date=2020-11-13|archive-date=2017-11-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20171116115903/http://www.lingvarium.org/russia/settlem-database.shtml|deadlink=no}} * {{кĕнеке |автор = Козинец С.Б. |пуçелĕк = Сарӑту облаҫӗн топонимиллӗ сӑмахсарӗ |каçă = https://oldsaratov.ru/sites/default/files/attachments/comments/forum/2020-08/kozinets_s_b_toponimicheskiy_slovar_saratovskoy_oblasti.pdf |вырăн = Сарӑту |издательство = "Саратовский справочник" |çул = 2015 |isbn = 978-5-91879-282-7}} == Каҫӑсем == *[http://srtv.old.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/score_2010/ Численность и размещение населения Саратовской области. Статистический сборник. 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210908183629/http://srtv.old.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/score_2010/ |date=2021-09-08 }} {{Татищево районӗ}} [[Категори:Пурăнан вырăнсем, алфавитпа]] [[Категори:1911 ҫулта никӗсленӗ пурӑнан вырӑнсем]] [[Категори:Татищево районӗнчи пурӑнан вырӑнсем]] 1098qz1u9hhxmqao4gm5igkd800ejze 0 126104 857406 857368 2025-06-28T00:55:29Z EmausBot 4769 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q4454863]] 857406 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] ci6br2v5h6r5hjiu9ufpk3g64l58jxu 857414 857406 2025-06-28T05:29:46Z Viktor 168 /* Чыслани */ 857414 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === === Фильмографи === == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] 4n5qzilq02ilmyxwnl5uvr49y8kncc5 857415 857414 2025-06-28T05:30:32Z Viktor 168 /* Фильмографи */ 857415 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === === Фильмографи === {{ВФильмеВерх|ру}} {{ВФильме|1966|[[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]]|''<small>младшая сестра</small> Лида''||5=ру}} {{ВФильме|1967|[[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]]|''[[Варвара Николаевна Асенкова]]''||5=ру}} {{ВФильме|1968|[[Наши знакомые]]|''Антонина Старосельская''||5=ру}} {{ВФильме|1968|[[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]]|''Саша Вихрова''||5=ру}} {{ВФильме|1984|[[Любовь и голуби]]|''баба Шура''||5=ру}} {{ВтФильме|1985|[[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]]|''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой''||5=ру}} {{ВФильме|1990|[[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>жена Чернова</small> Таня (<small>нет в титрах</small>)''||5=ру}} {{ВФильме|1998|[[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша''||5=ру}} {{ВФильме|2008|[[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]]|''Арина Власьевна, мать [[Евгений Базаров|Базаров]]а''||5=ру}} {{ВФильме|2019|[[Француз (фильм, 2019)|Француз]]|''Мария Кирилловна Обрезкова''||5=ру}} {{ВФильмеНиз|ру}} === === == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] 1juyam180qbh504fwhluosnn96u2tpe 857416 857415 2025-06-28T05:37:10Z Viktor 168 /* Фильмографи */ 857416 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === === == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] imxb193rb35c1kum5el1em2f7ld1fdt 857417 857416 2025-06-28T05:39:32Z Viktor 168 /* */ 857417 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === Сасă çырни === '''Дубляж''' * [[1973 çул кинора|1973]] — [[Леди Каролина Лэм]] — ''[[Каролина Лэм]]'' ([[Сара Майлз]]) * [[2008 çул кинора|2008]] — [[Татарская княжна (фильм)|Татарская княжна]] — ''[[Анна Ахматова]] в 1965 году'' ([[Шигулла Ханна|Ханна Шигулла]]) * [[2011 çул кинора|2011]] — [[Джейн Эйр (фильм, 2011)|Джейн Эйр]] — ''миссис Фэрфакс'' ([[Джуди Денч]]) == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] 80jlusu4r2m9ks2zxcyiig7zdc77i02 857418 857417 2025-06-28T05:40:15Z Viktor 168 /* Телекурав */ 857418 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === * 1965 — «Большая кошачья сказка», по [[Чапек, Карел|К. Чапеку]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Алиса'' * 1966 — «Первая любовь», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). Постановка [[Додин, Лев Абрамович|Л. Додина]] — ''Зинаида Засекина'' * 1966 — «Смуглая леди сонетов», по [[Шоу, Джордж Бернард|Б. Шоу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''смуглая леди'' * 1969 — «Апрель», по [[Афиногенов, Александр Николаевич|А. Афиногенову]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] * 1969 — «[[Смерть Вазир-Мухтара (телеспектакль)|Смерть Вазир-Мухтара]]», по [[Тынянов, Юрий Николаевич|Ю. Тынянову]] (телеспектакль). Постановка [[Сирота, Роза Абрамовна|Р. Сироты]] и [[Рецептер, Владимир Эммануилович|В. Рецептера]] — ''Ленхен, жена [[Булгарин, Фаддей Венедиктович|Булгарина]]'' * 1970 — «Срочно требуются седые волосы», по [[Нагибин, Юрий Маркович|Ю. Нагибину]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] — ''Наташа'' * 1971 — «Где тонко, там и рвется», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). — ''Вера Николаевна'' * 1971 — «Фиеста» (реж. Сергей Юрский, Ленинградское телевидение, телеспектакль по роману Э. Хемингуэя в исполнении актёров БДТ им. М. Горького) * 1975 — «Александр Демьяненко. Страницы несыгранного» (фильм-концерт). Постановка [[Цуцульковский, Лев Израилевич|Л. Цуцульковского]] * 1975 — «Троил и Крессида», по [[Шекспир, Уильям|У. Шекспиру]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Крессида'' * 1977 — «Жена», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка Ю. Маляцкого — ''Наталья Гавриловна'' * 1978 — «Ограбление в полночь» (телеспектакль), по [[Митрович, Мирослав|М. Митровичу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''жена, зам.директора — шефа'' * 1978 — «Полковник Шабер», по [[Бальзак, Оноре де|О. Бальзаку]] (телеспектакль). Постановка И. Сорокина — ''графиня Ферро'' * 1979 — «Бал», по [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. Пушкину]] (телеспектакль). Постановка [[Лукова, Дина Федоровна|Д. Луковой]] — * 1980 — «Версия», по [[Штейн, Александр Петрович|А. Штейну]] (телеспектакль). Постановка [[Спесивцев, Вячеслав Семёнович|В. Спесивцева]] — ''Люба Менделеева «Прекрасная Дама»'' * 1981 — «Дядюшкин сон», по [[Достоевский, Фёдор Михайлович|Ф. Достоевскому]] (телеспектакль). Постановка [[Орлов, Александр Сергеевич (кинематографист)|А. Орлова]] — ''Марья Александровна Москалева'' * 1983 — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» (телеспектакль). Постановка [[Рябоконь, Олег Всеволодович|О. Рябоконя]] — ''Фатима, жена Касима'' * 1985 — «Печка на колесе», по Н. Семеновой (телеспектакль). Постановка [[Щедрин, Борис Ефимович|Б. Щедрина]] и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Ефросинья Сидоровна, телятница'' * 1986 — «Театр И. С. Тургенева», (телеспектакль). Постановка [[Торстенсен, Андрей Владимирович|А. Торстенсена]] — ''сценарист'' * 1988 — «И свет во тьме светит», по [[Толстой, Лев Николаевич|Л. Толстому]] (телеспектакль). Постановка [[Козаков, Михаил Михайлович|М. Козакова]] — ''Александра Ивановна Коховцева, сестра Марьи Ивановны'' * 1988 — «Кабала святош», по [[Булгаков, Михаил Афанасьевич|М. Булгакову]] (телеспектакль). Постановка [[Шапиро, Адольф Яковлевич|А. Шапиро]] — ''Мадлена Бежар'' * 1989 — «Вдовий пароход», по И. Грековой (телеспектакль). Постановка Г. Яновской и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Панька Зыкова'' * 1990 — «Лебединая песня», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Борисов, Юрий Олегович|Ю. Борисова]] — ''Коробочка'' * 1993 — «Игроки-XXI». Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''горничная'' * 1997 — «Женитьба», по [[Гоголь, Николай Васильевич|Н. Гоголю]] (телеспектакль). Постановка [[Козак, Роман Ефимович|Р. Козака]] — ''Фёкла Ивановна'' * 1998 — «Чехов и Ко», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Ройзман, Зиновий Александрович|З. Ройзмана]] — ''Даша свояченица Стрижина'' * 2002 — «Ретро», по [[Галин, Александр Михайлович|А. Галину]] (телеспектакль). Постановка [[Мягков, Андрей Васильевич|А. Мягкова]] — ''Диана Владимировна Барабанова'' * 2002 — «Рождественские грёзы», по [[Птушкина, Надежда Михайловна|Н. Птушкиной]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] и [[Кротенко, Пётр Юрьевич|П. Кротенко]] — * 2003 — «Эта пиковая дама», по [[Улицкая, Людмила Евгеньевна|Л. Улицкой]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] — ''Анна Фёдоровна '' * 2004 — «Лес», по [[Островский, Александр Николаевич|А. Островскому]] (телеспектакль). Постановка [[Серебренников, Кирилл Семёнович|К. Серебренникова]] — ''Раиса Павловна Гурмыжская'' * 2004 — «Случай с доктором Лекриным», по сценарию [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] (телеспектакль). Постановка Л. Тимофеевой и [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''доктор Ленникова'' * 2009 — «По поводу Лысой певицы…», по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]], сценарий [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] ([[Спектакль|телеспектакль]]). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — * 2010 — «Стулья» по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]] (телеспектакль). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === Сасă çырни === '''Дубляж''' * [[1973 çул кинора|1973]] — [[Леди Каролина Лэм]] — ''[[Каролина Лэм]]'' ([[Сара Майлз]]) * [[2008 çул кинора|2008]] — [[Татарская княжна (фильм)|Татарская княжна]] — ''[[Анна Ахматова]] в 1965 году'' ([[Шигулла Ханна|Ханна Шигулла]]) * [[2011 çул кинора|2011]] — [[Джейн Эйр (фильм, 2011)|Джейн Эйр]] — ''миссис Фэрфакс'' ([[Джуди Денч]]) == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] 5gzozgioy0mz7r1j531yg0gpu10wa2v 857419 857418 2025-06-28T05:42:27Z Viktor 168 /* Сасă çырни */ 857419 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === * 1965 — «Большая кошачья сказка», по [[Чапек, Карел|К. Чапеку]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Алиса'' * 1966 — «Первая любовь», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). Постановка [[Додин, Лев Абрамович|Л. Додина]] — ''Зинаида Засекина'' * 1966 — «Смуглая леди сонетов», по [[Шоу, Джордж Бернард|Б. Шоу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''смуглая леди'' * 1969 — «Апрель», по [[Афиногенов, Александр Николаевич|А. Афиногенову]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] * 1969 — «[[Смерть Вазир-Мухтара (телеспектакль)|Смерть Вазир-Мухтара]]», по [[Тынянов, Юрий Николаевич|Ю. Тынянову]] (телеспектакль). Постановка [[Сирота, Роза Абрамовна|Р. Сироты]] и [[Рецептер, Владимир Эммануилович|В. Рецептера]] — ''Ленхен, жена [[Булгарин, Фаддей Венедиктович|Булгарина]]'' * 1970 — «Срочно требуются седые волосы», по [[Нагибин, Юрий Маркович|Ю. Нагибину]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] — ''Наташа'' * 1971 — «Где тонко, там и рвется», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). — ''Вера Николаевна'' * 1971 — «Фиеста» (реж. Сергей Юрский, Ленинградское телевидение, телеспектакль по роману Э. Хемингуэя в исполнении актёров БДТ им. М. Горького) * 1975 — «Александр Демьяненко. Страницы несыгранного» (фильм-концерт). Постановка [[Цуцульковский, Лев Израилевич|Л. Цуцульковского]] * 1975 — «Троил и Крессида», по [[Шекспир, Уильям|У. Шекспиру]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Крессида'' * 1977 — «Жена», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка Ю. Маляцкого — ''Наталья Гавриловна'' * 1978 — «Ограбление в полночь» (телеспектакль), по [[Митрович, Мирослав|М. Митровичу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''жена, зам.директора — шефа'' * 1978 — «Полковник Шабер», по [[Бальзак, Оноре де|О. Бальзаку]] (телеспектакль). Постановка И. Сорокина — ''графиня Ферро'' * 1979 — «Бал», по [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. Пушкину]] (телеспектакль). Постановка [[Лукова, Дина Федоровна|Д. Луковой]] — * 1980 — «Версия», по [[Штейн, Александр Петрович|А. Штейну]] (телеспектакль). Постановка [[Спесивцев, Вячеслав Семёнович|В. Спесивцева]] — ''Люба Менделеева «Прекрасная Дама»'' * 1981 — «Дядюшкин сон», по [[Достоевский, Фёдор Михайлович|Ф. Достоевскому]] (телеспектакль). Постановка [[Орлов, Александр Сергеевич (кинематографист)|А. Орлова]] — ''Марья Александровна Москалева'' * 1983 — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» (телеспектакль). Постановка [[Рябоконь, Олег Всеволодович|О. Рябоконя]] — ''Фатима, жена Касима'' * 1985 — «Печка на колесе», по Н. Семеновой (телеспектакль). Постановка [[Щедрин, Борис Ефимович|Б. Щедрина]] и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Ефросинья Сидоровна, телятница'' * 1986 — «Театр И. С. Тургенева», (телеспектакль). Постановка [[Торстенсен, Андрей Владимирович|А. Торстенсена]] — ''сценарист'' * 1988 — «И свет во тьме светит», по [[Толстой, Лев Николаевич|Л. Толстому]] (телеспектакль). Постановка [[Козаков, Михаил Михайлович|М. Козакова]] — ''Александра Ивановна Коховцева, сестра Марьи Ивановны'' * 1988 — «Кабала святош», по [[Булгаков, Михаил Афанасьевич|М. Булгакову]] (телеспектакль). Постановка [[Шапиро, Адольф Яковлевич|А. Шапиро]] — ''Мадлена Бежар'' * 1989 — «Вдовий пароход», по И. Грековой (телеспектакль). Постановка Г. Яновской и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Панька Зыкова'' * 1990 — «Лебединая песня», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Борисов, Юрий Олегович|Ю. Борисова]] — ''Коробочка'' * 1993 — «Игроки-XXI». Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''горничная'' * 1997 — «Женитьба», по [[Гоголь, Николай Васильевич|Н. Гоголю]] (телеспектакль). Постановка [[Козак, Роман Ефимович|Р. Козака]] — ''Фёкла Ивановна'' * 1998 — «Чехов и Ко», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Ройзман, Зиновий Александрович|З. Ройзмана]] — ''Даша свояченица Стрижина'' * 2002 — «Ретро», по [[Галин, Александр Михайлович|А. Галину]] (телеспектакль). Постановка [[Мягков, Андрей Васильевич|А. Мягкова]] — ''Диана Владимировна Барабанова'' * 2002 — «Рождественские грёзы», по [[Птушкина, Надежда Михайловна|Н. Птушкиной]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] и [[Кротенко, Пётр Юрьевич|П. Кротенко]] — * 2003 — «Эта пиковая дама», по [[Улицкая, Людмила Евгеньевна|Л. Улицкой]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] — ''Анна Фёдоровна '' * 2004 — «Лес», по [[Островский, Александр Николаевич|А. Островскому]] (телеспектакль). Постановка [[Серебренников, Кирилл Семёнович|К. Серебренникова]] — ''Раиса Павловна Гурмыжская'' * 2004 — «Случай с доктором Лекриным», по сценарию [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] (телеспектакль). Постановка Л. Тимофеевой и [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''доктор Ленникова'' * 2009 — «По поводу Лысой певицы…», по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]], сценарий [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] ([[Спектакль|телеспектакль]]). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — * 2010 — «Стулья» по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]] (телеспектакль). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === Сасă çырни === * [[1981 çул кинора|1981]] — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» ([[Смехов Вениамин Борисович|Вениамин Смеховăн]] мусăк аудиоспектаклĕ) — ''Фатима, Касим арăмĕ'' * [[1986 çул кинора|1986]] — «[[Банкет (мультфильм)|Банкет]]» — ''Василий Петровичăн арăмĕ'' '''Дубляж''' * [[1973 çул кинора|1973]] — [[Леди Каролина Лэм]] — ''[[Каролина Лэм]]'' ([[Сара Майлз]]) * [[2008 çул кинора|2008]] — [[Татарская княжна (фильм)|Татарская княжна]] — ''[[Анна Ахматова]] 1965 çулта'' ([[Шигулла Ханна|Ханна Шигулла]]) * [[2011 çул кинора|2011]] — [[Джейн Эйр (фильм, 2011)|Джейн Эйр]] — ''миссис Фэрфакс'' ([[Джуди Денч]]) == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] c3sk9rsris5qvylp7jqrfqp0lkaaa7w 857421 857419 2025-06-28T05:44:18Z Viktor 168 /* Чыслани */ 857421 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === * 1965 — «Большая кошачья сказка», по [[Чапек, Карел|К. Чапеку]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Алиса'' * 1966 — «Первая любовь», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). Постановка [[Додин, Лев Абрамович|Л. Додина]] — ''Зинаида Засекина'' * 1966 — «Смуглая леди сонетов», по [[Шоу, Джордж Бернард|Б. Шоу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''смуглая леди'' * 1969 — «Апрель», по [[Афиногенов, Александр Николаевич|А. Афиногенову]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] * 1969 — «[[Смерть Вазир-Мухтара (телеспектакль)|Смерть Вазир-Мухтара]]», по [[Тынянов, Юрий Николаевич|Ю. Тынянову]] (телеспектакль). Постановка [[Сирота, Роза Абрамовна|Р. Сироты]] и [[Рецептер, Владимир Эммануилович|В. Рецептера]] — ''Ленхен, жена [[Булгарин, Фаддей Венедиктович|Булгарина]]'' * 1970 — «Срочно требуются седые волосы», по [[Нагибин, Юрий Маркович|Ю. Нагибину]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] — ''Наташа'' * 1971 — «Где тонко, там и рвется», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). — ''Вера Николаевна'' * 1971 — «Фиеста» (реж. Сергей Юрский, Ленинградское телевидение, телеспектакль по роману Э. Хемингуэя в исполнении актёров БДТ им. М. Горького) * 1975 — «Александр Демьяненко. Страницы несыгранного» (фильм-концерт). Постановка [[Цуцульковский, Лев Израилевич|Л. Цуцульковского]] * 1975 — «Троил и Крессида», по [[Шекспир, Уильям|У. Шекспиру]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Крессида'' * 1977 — «Жена», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка Ю. Маляцкого — ''Наталья Гавриловна'' * 1978 — «Ограбление в полночь» (телеспектакль), по [[Митрович, Мирослав|М. Митровичу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''жена, зам.директора — шефа'' * 1978 — «Полковник Шабер», по [[Бальзак, Оноре де|О. Бальзаку]] (телеспектакль). Постановка И. Сорокина — ''графиня Ферро'' * 1979 — «Бал», по [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. Пушкину]] (телеспектакль). Постановка [[Лукова, Дина Федоровна|Д. Луковой]] — * 1980 — «Версия», по [[Штейн, Александр Петрович|А. Штейну]] (телеспектакль). Постановка [[Спесивцев, Вячеслав Семёнович|В. Спесивцева]] — ''Люба Менделеева «Прекрасная Дама»'' * 1981 — «Дядюшкин сон», по [[Достоевский, Фёдор Михайлович|Ф. Достоевскому]] (телеспектакль). Постановка [[Орлов, Александр Сергеевич (кинематографист)|А. Орлова]] — ''Марья Александровна Москалева'' * 1983 — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» (телеспектакль). Постановка [[Рябоконь, Олег Всеволодович|О. Рябоконя]] — ''Фатима, жена Касима'' * 1985 — «Печка на колесе», по Н. Семеновой (телеспектакль). Постановка [[Щедрин, Борис Ефимович|Б. Щедрина]] и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Ефросинья Сидоровна, телятница'' * 1986 — «Театр И. С. Тургенева», (телеспектакль). Постановка [[Торстенсен, Андрей Владимирович|А. Торстенсена]] — ''сценарист'' * 1988 — «И свет во тьме светит», по [[Толстой, Лев Николаевич|Л. Толстому]] (телеспектакль). Постановка [[Козаков, Михаил Михайлович|М. Козакова]] — ''Александра Ивановна Коховцева, сестра Марьи Ивановны'' * 1988 — «Кабала святош», по [[Булгаков, Михаил Афанасьевич|М. Булгакову]] (телеспектакль). Постановка [[Шапиро, Адольф Яковлевич|А. Шапиро]] — ''Мадлена Бежар'' * 1989 — «Вдовий пароход», по И. Грековой (телеспектакль). Постановка Г. Яновской и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Панька Зыкова'' * 1990 — «Лебединая песня», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Борисов, Юрий Олегович|Ю. Борисова]] — ''Коробочка'' * 1993 — «Игроки-XXI». Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''горничная'' * 1997 — «Женитьба», по [[Гоголь, Николай Васильевич|Н. Гоголю]] (телеспектакль). Постановка [[Козак, Роман Ефимович|Р. Козака]] — ''Фёкла Ивановна'' * 1998 — «Чехов и Ко», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Ройзман, Зиновий Александрович|З. Ройзмана]] — ''Даша свояченица Стрижина'' * 2002 — «Ретро», по [[Галин, Александр Михайлович|А. Галину]] (телеспектакль). Постановка [[Мягков, Андрей Васильевич|А. Мягкова]] — ''Диана Владимировна Барабанова'' * 2002 — «Рождественские грёзы», по [[Птушкина, Надежда Михайловна|Н. Птушкиной]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] и [[Кротенко, Пётр Юрьевич|П. Кротенко]] — * 2003 — «Эта пиковая дама», по [[Улицкая, Людмила Евгеньевна|Л. Улицкой]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] — ''Анна Фёдоровна '' * 2004 — «Лес», по [[Островский, Александр Николаевич|А. Островскому]] (телеспектакль). Постановка [[Серебренников, Кирилл Семёнович|К. Серебренникова]] — ''Раиса Павловна Гурмыжская'' * 2004 — «Случай с доктором Лекриным», по сценарию [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] (телеспектакль). Постановка Л. Тимофеевой и [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''доктор Ленникова'' * 2009 — «По поводу Лысой певицы…», по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]], сценарий [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] ([[Спектакль|телеспектакль]]). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — * 2010 — «Стулья» по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]] (телеспектакль). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === Сасă çырни === * [[1981 çул кинора|1981]] — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» ([[Смехов Вениамин Борисович|Вениамин Смеховăн]] мусăк аудиоспектаклĕ) — ''Фатима, Касим арăмĕ'' * [[1986 çул кинора|1986]] — «[[Банкет (мультфильм)|Банкет]]» — ''Василий Петровичăн арăмĕ'' '''Дубляж''' * [[1973 çул кинора|1973]] — [[Леди Каролина Лэм]] — ''[[Каролина Лэм]]'' ([[Сара Майлз]]) * [[2008 çул кинора|2008]] — [[Татарская княжна (фильм)|Татарская княжна]] — ''[[Анна Ахматова]] 1965 çулта'' ([[Шигулла Ханна|Ханна Шигулла]]) * [[2011 çул кинора|2011]] — [[Джейн Эйр (фильм, 2011)|Джейн Эйр]] — ''миссис Фэрфакс'' ([[Джуди Денч]]) == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> * [[Хисеп орденĕ (Раççей)|Хисеп орденĕ]] (2016 çулхи çăвăн 17-мĕшĕ) — ''за большие заслуги в развитии отечественной культуры и искусства, средств массовой информации и многолетнюю плодотворную деятельность''<ref>{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1 |title=Указ Президента Российской Федерации от 17 мая 2016 года № 233 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2016-05-18 |archive-date=2018-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1 |deadlink=no }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] nb7oinj1eyfmpp7t15iyvrir71rqe87 857425 857421 2025-06-28T05:54:00Z Viktor 168 /* Чыслани */ 857425 wikitext text/x-wiki {{пĕр хушаматлисем|Тенякова}} {{Театр ĕçченĕ | Ят = Наталья Тенякова | Ӳкерчĕк = Наталья Максимовна Тенякова.jpg | Анлăшĕ = 220px | Ӳкерчĕке ăнлантарни = | Çуралнă чухнехи ят = Наталья Максимовна Тенякова | Тулли ят = Наталья Максимовна Юрская | Çуралнă вăхăт = 3.7.1944 | Çуралнă вырăн = {{ÇВ|Ленинград|Санкт-Петербургра}}, РСФСР, ССРП | Вилнĕ вăхăт = 18.6.2025 | Вилнĕ вырăн = {{ВВ|Мускав|Мускавра}}, РФ | Професси = XX, XXI ĕмĕрсенчи совет/раççей актриси | Гражданлăх = {{USSR}} →<br>{{RUS}} | Хастар çулсем = 1966—2025 | Амплуа = | Театр = [[Большой драматический театр имени Г. А. Товстоногова|БДТ]],<br> [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов ячĕллĕ МӲТ]] | Чыславсемпе парнесем= {{{!}} style="background:transparent" {{!}}«[[Ника (кинопреми)|Ника]]» (2020) {{!!}} {{Ылтăн питлĕх}} {{!}}} {{{!}} style="background:transparent" {{!}}{{РФ халăх артисчĕ}}{{!!}}{{Раççей Федерацин тава тивĕçлĕ артисчĕ}}{{!!}}{{Ĕçлĕх Хĕрлĕ Ялав орденĕ}} {{!}}- {{!}}{{«Тăван çĕршыв умĕнчи тава тивĕçлĕхĕн» 4 степеньлĕ орденĕ|1985}}{{!!}}{{Хисеп орденĕ}}{{!!}}{{Туслăх орденĕ}} {{!}}} }} '''Ната́лья Макси́мовна Теняко́ва''' (паспорчĕпе — '''Ю́рская'''<ref>{{Cite web|url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|title=Указ Президента Российской Федерации от 17.05.2016 № 233 ∙ Официальное опубликование правовых актов ∙ Официальный интернет-портал правовой информации|website=publication.pravo.gov.ru|access-date=2022-02-17|archive-date=2018-11-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1|deadlink=no}}</ref>; [[утă, 3]] [[1944]], [[Ленинград]], [[РСФСР]], [[ССРП]] — [[çĕртме, 18]] [[2025]], [[Мускав]], [[РФ]]<ref>{{Cite web|url=https://www.kommersant.ru/doc/7800954|title=Скончалась звезда советского фильма «Любовь и голуби» Наталья Тенякова|lang=ru|website=Коммерсантъ|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>) — совет/раççей кино/театр актриси. [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994)<ref>{{Cite web |url=http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |title=Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О присвоении почётного звания „Народный артист Российской Федерации“ Юрской Н. М.» |accessdate=2014-07-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140714121819/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1177363 |archivedate=2014-07-14 |deadlink=yes }}</ref>. == Биографи == === Çамрăклăхĕ === === Карьера === === Вилĕм/пытарни === 2025 çулхи çĕртмен 18-мĕшĕнче пурнăçĕн 81-мĕш çулĕнче [[Мускав]]ра чĕре тапма чарăннипе<ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/6852aa759a7947e7425e8b96|title=Стала известна причина смерти актрисы Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18|url-status=live}}</ref>. вилнĕ<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/20250618/tenyakova-2023490084.html|title=Умерла Наталья Тенякова|website=РИА Новости|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tass.ru/kultura/24253025|title=Умерла народная артистка России Наталья Тенякова|website=ТАСС|date=2025-06-18|access-date=2025-06-18}}</ref>. Сывпуллашу церемонийĕ çĕртмен 20-мĕшĕнче [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|Чехов яч. МӲТ]] сцени çинче иртнĕ. Актриса виллине çĕртмен 26-мĕшĕнче [[Троекурово çăви]]н Актёрсен аллейинче, [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрский]] упăшкин вырăнĕпе юнашар, пытарнă<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/amp/20250620/tenjakova-2024235338.html|title=В Москве простились с народной артисткой России Натальей Теняковой|website=РИА Новости|date=2025-06-20|access-date=2025-06-20|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rbc.ru/rbcfreenews/685944969a7947a4160f629b|title=Стала известна дата похорон Натальи Теняковой|website=РБК|date=2025-06-23|access-date=2025-06-25|url-status=live}}</ref>. === Пайăр пурнăçĕ === * Пĕрремĕш упăшка — [[Додин Лев Абрамович|Лев Абрамович Додин]] (1944 çур.), режиссёр, [[РФ халăх артисчĕ]] (1993). * Иккĕмĕш упăшка (1970—2019) — [[Юрский Сергей Юрьевич|Сергей Юрьевич Юрский]] (1935—2019), совет/раççей актёрĕ, режиссёр, [[РСФСР халăх артисчĕ]] **Хĕрĕ — [[Юрская Дарья Сергеевна|Дарья Сергеевна Юрская]] (1973 çур.), [[Мускаври А. П. Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ|А. П. Чехов яч. МӲТ]], [[РФ тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (2010). *** Мăнук — Георгий (2002 çур.). *** Мăнук — Алексей (2009 çур.). == Пултарулăхĕ == === Театр === '''[[Балти килĕ|Ленинградри Ленин комсомолĕ ячĕллĕ театр]]''' * «Трёхгрошовая опера» — ''Полли Пичем'' * «Дни нашей жизни» — ''Оль-Оль'' '''[[ПДТ]]''' === Телекурав === * 1965 — «Большая кошачья сказка», по [[Чапек, Карел|К. Чапеку]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Алиса'' * 1966 — «Первая любовь», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). Постановка [[Додин, Лев Абрамович|Л. Додина]] — ''Зинаида Засекина'' * 1966 — «Смуглая леди сонетов», по [[Шоу, Джордж Бернард|Б. Шоу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''смуглая леди'' * 1969 — «Апрель», по [[Афиногенов, Александр Николаевич|А. Афиногенову]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] * 1969 — «[[Смерть Вазир-Мухтара (телеспектакль)|Смерть Вазир-Мухтара]]», по [[Тынянов, Юрий Николаевич|Ю. Тынянову]] (телеспектакль). Постановка [[Сирота, Роза Абрамовна|Р. Сироты]] и [[Рецептер, Владимир Эммануилович|В. Рецептера]] — ''Ленхен, жена [[Булгарин, Фаддей Венедиктович|Булгарина]]'' * 1970 — «Срочно требуются седые волосы», по [[Нагибин, Юрий Маркович|Ю. Нагибину]] (телеспектакль). Постановка [[Рассомахин, Иван Данилович|И. Рассомахина]] — ''Наташа'' * 1971 — «Где тонко, там и рвется», по [[Тургенев, Иван Сергеевич|И. Тургеневу]] (телеспектакль). — ''Вера Николаевна'' * 1971 — «Фиеста» (реж. Сергей Юрский, Ленинградское телевидение, телеспектакль по роману Э. Хемингуэя в исполнении актёров БДТ им. М. Горького) * 1975 — «Александр Демьяненко. Страницы несыгранного» (фильм-концерт). Постановка [[Цуцульковский, Лев Израилевич|Л. Цуцульковского]] * 1975 — «Троил и Крессида», по [[Шекспир, Уильям|У. Шекспиру]] (телеспектакль). Постановка [[Карасик, Давид Исаакович|Д. Карасика]] — ''Крессида'' * 1977 — «Жена», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка Ю. Маляцкого — ''Наталья Гавриловна'' * 1978 — «Ограбление в полночь» (телеспектакль), по [[Митрович, Мирослав|М. Митровичу]] (телеспектакль). Постановка [[Белинский, Александр Аркадьевич|А. Белинского]] — ''жена, зам.директора — шефа'' * 1978 — «Полковник Шабер», по [[Бальзак, Оноре де|О. Бальзаку]] (телеспектакль). Постановка И. Сорокина — ''графиня Ферро'' * 1979 — «Бал», по [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. Пушкину]] (телеспектакль). Постановка [[Лукова, Дина Федоровна|Д. Луковой]] — * 1980 — «Версия», по [[Штейн, Александр Петрович|А. Штейну]] (телеспектакль). Постановка [[Спесивцев, Вячеслав Семёнович|В. Спесивцева]] — ''Люба Менделеева «Прекрасная Дама»'' * 1981 — «Дядюшкин сон», по [[Достоевский, Фёдор Михайлович|Ф. Достоевскому]] (телеспектакль). Постановка [[Орлов, Александр Сергеевич (кинематографист)|А. Орлова]] — ''Марья Александровна Москалева'' * 1983 — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» (телеспектакль). Постановка [[Рябоконь, Олег Всеволодович|О. Рябоконя]] — ''Фатима, жена Касима'' * 1985 — «Печка на колесе», по Н. Семеновой (телеспектакль). Постановка [[Щедрин, Борис Ефимович|Б. Щедрина]] и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Ефросинья Сидоровна, телятница'' * 1986 — «Театр И. С. Тургенева», (телеспектакль). Постановка [[Торстенсен, Андрей Владимирович|А. Торстенсена]] — ''сценарист'' * 1988 — «И свет во тьме светит», по [[Толстой, Лев Николаевич|Л. Толстому]] (телеспектакль). Постановка [[Козаков, Михаил Михайлович|М. Козакова]] — ''Александра Ивановна Коховцева, сестра Марьи Ивановны'' * 1988 — «Кабала святош», по [[Булгаков, Михаил Афанасьевич|М. Булгакову]] (телеспектакль). Постановка [[Шапиро, Адольф Яковлевич|А. Шапиро]] — ''Мадлена Бежар'' * 1989 — «Вдовий пароход», по И. Грековой (телеспектакль). Постановка Г. Яновской и [[Покровский, Александр Владимирович|А. Покровского]] — ''Панька Зыкова'' * 1990 — «Лебединая песня», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Борисов, Юрий Олегович|Ю. Борисова]] — ''Коробочка'' * 1993 — «Игроки-XXI». Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''горничная'' * 1997 — «Женитьба», по [[Гоголь, Николай Васильевич|Н. Гоголю]] (телеспектакль). Постановка [[Козак, Роман Ефимович|Р. Козака]] — ''Фёкла Ивановна'' * 1998 — «Чехов и Ко», по [[Чехов, Антон Павлович|А. Чехову]] (телеспектакль). Постановка [[Ройзман, Зиновий Александрович|З. Ройзмана]] — ''Даша свояченица Стрижина'' * 2002 — «Ретро», по [[Галин, Александр Михайлович|А. Галину]] (телеспектакль). Постановка [[Мягков, Андрей Васильевич|А. Мягкова]] — ''Диана Владимировна Барабанова'' * 2002 — «Рождественские грёзы», по [[Птушкина, Надежда Михайловна|Н. Птушкиной]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] и [[Кротенко, Пётр Юрьевич|П. Кротенко]] — * 2003 — «Эта пиковая дама», по [[Улицкая, Людмила Евгеньевна|Л. Улицкой]] (телеспектакль). Постановка [[Штейн, Пётр Александрович|П. Штейна]] — ''Анна Фёдоровна '' * 2004 — «Лес», по [[Островский, Александр Николаевич|А. Островскому]] (телеспектакль). Постановка [[Серебренников, Кирилл Семёнович|К. Серебренникова]] — ''Раиса Павловна Гурмыжская'' * 2004 — «Случай с доктором Лекриным», по сценарию [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] (телеспектакль). Постановка Л. Тимофеевой и [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — ''доктор Ленникова'' * 2009 — «По поводу Лысой певицы…», по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]], сценарий [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] ([[Спектакль|телеспектакль]]). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] — * 2010 — «Стулья» по [[Ионеско, Эжен|Э. Ионеско]] (телеспектакль). Постановка [[Юрский, Сергей Юрьевич|С. Юрского]] === Фильмографи === * 1966, [[Старшая сестра (фильм)|Старшая сестра]], ''<small>йăмăк</small> Лида'' * 1967, [[Зелёная карета (фильм, 1967)|Зелёная карета]], ''[[Варвара Николаевна Асенкова]]'' * 1968, [[Наши знакомые]], ''Антонина Старосельская'' * 1968, [[Гроза над Белой (фильм)|Гроза над Белой]], ''Саша Вихрова'' * 1984, [[Любовь и голуби]], ''Шура кинеми'' * 1985, [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пожар]], ''Евдокия Матвеевна Стольникова, завбазой'' * 1990, [[Чернов/Chernov (фильм)|Чернов/Chernov]]|''<small>Чернов арăмĕ</small> Таня (<small>титрта çук</small>)'' * 1998, [[Чехов и Ко]]|''<small>свояченица Стрижина</small> Даша'' * 2008, [[Отцы и дети (фильм, 2008)|Отцы и дети]], ''Арина Власьевна, [[Евгений Базаров|Базаров]] амăшĕ'' * 2019, [[Француз (фильм, 2019)|Француз]], ''Мария Кирилловна Обрезкова'' === Сасă çырни === * [[1981 çул кинора|1981]] — «[[Али-Баба и сорок разбойников (спектакль)|Али-Баба и сорок разбойников]]» ([[Смехов Вениамин Борисович|Вениамин Смеховăн]] мусăк аудиоспектаклĕ) — ''Фатима, Касим арăмĕ'' * [[1986 çул кинора|1986]] — «[[Банкет (мультфильм)|Банкет]]» — ''Василий Петровичăн арăмĕ'' '''Дубляж''' * [[1973 çул кинора|1973]] — [[Леди Каролина Лэм]] — ''[[Каролина Лэм]]'' ([[Сара Майлз]]) * [[2008 çул кинора|2008]] — [[Татарская княжна (фильм)|Татарская княжна]] — ''[[Анна Ахматова]] 1965 çулта'' ([[Шигулла Ханна|Ханна Шигулла]]) * [[2011 çул кинора|2011]] — [[Джейн Эйр (фильм, 2011)|Джейн Эйр]] — ''миссис Фэрфакс'' ([[Джуди Денч]]) == Чыслани == '''Хисеплĕ ятсем:''' * [[РСФСР тава тивĕçлĕ артисчĕ]] (1984) * [[Раççей Федерацин халăх артисчĕ]] (1994 çулхи утăн 6-мĕшĕ) — ''театр ӳнерĕ облаçĕнче пысăк ӳсĕм кӳнĕшĕн''<ref>{{Cite web |url=http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |title=Указ Президента Российской Федерации от 6 июля 1994 года № 1434 «О присвоении почётного звания «Народный артист Российской Федерации» Юрской Н.М.» |access-date=2022-06-02 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319212136/http://www.kremlin.ru/acts/bank/6536 |deadlink=no }}</ref> '''Орденсем:''' * [[Туслăх орденĕ (Раççей)|Туслăх орденĕ]] (1998 çулхи юпан 23-мĕшĕ) — ''за многолетнюю плодотворную деятельность в области театрального искусства и в связи со 100-летием Московского Художественного академического театра''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 Указ Президента Российской Федерации от 23 октября 1998 года № 1300 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140307223408/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?1130711 |date=2014-03-07 }}</ref> * IV степеньлĕ [[«Тăван Çĕршыв умĕнчи тивĕçлĕх» орденĕ]] (2005 çулхи акан 3-мĕшĕ) — ''за большой вклад в развитие театрального искусства и многолетнюю творческую деятельность''<ref>[http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 Указ Президента Российской Федерации от 3 апреля 2005 года № 388 «О награждении государственными наградами Российской Федерации»] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140413150348/http://graph.document.kremlin.ru/page.aspx?819453 |date=2014-04-13 }}</ref> * [[Хисеп орденĕ (Раççей)|Хисеп орденĕ]] (2016 çулхи çăвăн 17-мĕшĕ) — ''за большие заслуги в развитии отечественной культуры и искусства, средств массовой информации и многолетнюю плодотворную деятельность''<ref>{{Cite web |url=http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1 |title=Указ Президента Российской Федерации от 17 мая 2016 года № 233 «О награждении государственными наградами Российской Федерации» |access-date=2016-05-18 |archive-date=2018-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181112061009/http://publication.pravo.gov.ru/Document/View/0001201605180001?index=6&rangeSize=1 |deadlink=no }}</ref> '''Урăх чыславсем:''' * [[Ылтăн питлĕх]] (1995) за лучшую женскую роль (Лавьей в спектакле «Стулья» Э. Ионеско, театр «Школа современной пьесы») * Станиславский ячĕллĕ преми (2005) за лучшую женскую роль (Гурмыжская в спектакле «Лес» А. Н. Островского, МХТ им. А. П. Чехова) * Премия зрительских симпатий «Звезда театрала» в номинации «Легенда сцены» (2022)<ref>{{cite web|url=https://rg.ru/2022/12/06/reg-cfo/v-vahtangovskom-teatre-vruchili-zvezdu-teatrala-kogo-vybrali-zriteli.html|title=В Вахтанговском театре вручили "Звезду Театрала". Кого выбрали зрители?|publisher=[[Российская газета]]|lang=ru|accessdate=2025-04-13}}</ref> * Специальная премия «За выдающийся вклад в развитие театрального искусства» Национальной театральной премии «[[Золотая маска]]» (2025)<ref>{{cite web|url=https://culture.gov.ru/press/news/v_moskve_nagradili_laureatov_spetsialnykh_premiy_xxxi_zolotoy_maski/|title=В Москве наградили лауреатов специальных премий XXXI «Золотой Маски»|publisher=[[Министерство культуры Российской Федерации]]|lang=ru|accessdate=2025-04-13}}</ref> == Асăрхавсем == {{асăрхавсем}} == Каçăсем == * [https://web.archive.org/web/20110727132747/http://www.kultura-portal.ru/tree_new/cultpaper/article.jsp?number=591&crubric_id=100444&rubric_id=210&pub_id=665217 ''Наталья Каминская''. Большой стиль Натальи Теняковой: К юбилею актрисы] * [http://www.5-tv.ru/programs/adetails.php?archiveId=1591 Наталья Тенякова в программе «Встречи на Моховой», — ''16 мая 2007'']{{Недоступная ссылка|date=Июнь 2019 |bot=InternetArchiveBot }} * [https://mxat.ru/actors/teniakova/ Краткая биография Натальи Теняковой на сайте МХТ им. А. П. Чехова // mxat.ru] * [https://meduza.io/feature/2025/06/20/ne-prosto-personazh-a-sudba-tseloy-strany «Не просто персонаж, а судьба целой страны» Кирилл Серебренников — памяти актрисы Натальи Теняковой, звезды МХТ, БДТ и фильма «Любовь и голуби»] {{Тулаш каçăсем}} [[Категори:«Ылтăн питлĕх» премин лауреачĕсем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Мускаври Чехов ячĕллĕ ӳнер театрĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем:Товстоногов ячĕллĕ ПДТ]] [[Категори:Юрскисем]] [[Категори:Пайăр çынсем:Моссовет ячĕллĕ театр]] [[Категори:«Шурă пил» премин лауреачĕсем (Раççей)]] [[Категори:Пайăр çынсем:«Балти килĕ» театр]] [[Категори:Троекурово çăвинче пытарнисем]] 8d8lbrgp5s2jqbnuvjhvsa2a30dc7ih 10 126105 857391 2025-06-27T18:41:33Z Ymblanter 7764 Ҫӗнӗ страница: «__NOTOC__ [[#1|1]] | [[#2|2]] | [[#3|3]] | [[#4|4]] | [[#5|5]] | [[#6|6]] | [[#7|7]] | [[#8|8]] | [[#9|9]] | [[#10|10]] | [[#11|11]] | [[#12|12]] | [[#13|13]] | [[#14|14]] | [[#15|15]] | [[#16|16]] | [[#17|17]] | [[#18|18]] | [[#19|19]] | [[#20|20]] | [[#21|21]] | [[#22|22]] | [[#23|23]] | [[#24|24]] | [[#25|25]] | [[#26|26]] | [[#27|27]] | [[#28|28]] | [[#29|29]] | [[#30|30]] | [[#31|31]] {{Potd/Day|month=2025-07|day=1|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-...» 857391 wikitext text/x-wiki __NOTOC__ [[#1|1]] | [[#2|2]] | [[#3|3]] | [[#4|4]] | [[#5|5]] | [[#6|6]] | [[#7|7]] | [[#8|8]] | [[#9|9]] | [[#10|10]] | [[#11|11]] | [[#12|12]] | [[#13|13]] | [[#14|14]] | [[#15|15]] | [[#16|16]] | [[#17|17]] | [[#18|18]] | [[#19|19]] | [[#20|20]] | [[#21|21]] | [[#22|22]] | [[#23|23]] | [[#24|24]] | [[#25|25]] | [[#26|26]] | [[#27|27]] | [[#28|28]] | [[#29|29]] | [[#30|30]] | [[#31|31]] {{Potd/Day|month=2025-07|day=1|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=2|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=3|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=4|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=5|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=6|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=7|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=8|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=9|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=10|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=11|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=12|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=13|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=14|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=15|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=16|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=17|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=18|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=19|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=20|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=21|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=22|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=23|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=24|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=25|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=26|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=27|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=28|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=29|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=30|width=300}} {{Potd/Day|month=2025-07|day=31|width=300}} p5zkurtyomprmyud9f1dt2yu0r3o6bn 10 126106 857394 2025-06-27T18:51:52Z Ymblanter 7764 Ҫӗнӗ страница: «CN Tower, Toronto, Canada (Unsplash DJ kOgH5u0o).jpg» 857394 wikitext text/x-wiki CN Tower, Toronto, Canada (Unsplash DJ kOgH5u0o).jpg s44xryf7puk1gei48i5t5onqwpdfvx7 10 126107 857395 2025-06-27T18:52:09Z Ymblanter 7764 Ҫӗнӗ страница: «Си-Эн Тауэр, Торонто, Онтарио, Канада» 857395 wikitext text/x-wiki Си-Эн Тауэр, Торонто, Онтарио, Канада ngrza1rtw4o3mhee1afnqqiek0meh7o 14 126108 857422 2025-06-28T05:47:53Z Viktor 168 Ҫӗнӗ страница: «[[Категори:Балти килĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем, Санкт-Петербургари драма театрĕсемпе|Балти килĕ]] [[ru:Категория:Персоналии:Театр «Балтийский дом»]]» 857422 wikitext text/x-wiki [[Категори:Балти килĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем, Санкт-Петербургари драма театрĕсемпе|Балти килĕ]] [[ru:Категория:Персоналии:Театр «Балтийский дом»]] lj3vmpihqrznvggvly50ea5yvlug85d 857423 857422 2025-06-28T05:48:28Z Viktor 168 857423 wikitext text/x-wiki [[Категори:Балти килĕ]] [[Категори:Пайăр çынсем, Санкт-Петербургри драма театрĕсемпе|Балти килĕ]] [[ru:Категория:Персоналии:Театр «Балтийский дом»]] s62s0blvj6yqr6s7g5tkn9xn1nj1gqu 14 126109 857424 2025-06-28T05:50:16Z Viktor 168 Ҫӗнӗ страница: «{{Catmain}} [[Категори:Санкт-Петербургри драма театрĕсен категорисем]] [[ru:Категория:Балтийский дом]]» 857424 wikitext text/x-wiki {{Catmain}} [[Категори:Санкт-Петербургри драма театрĕсен категорисем]] [[ru:Категория:Балтийский дом]] mpa69z91xmcgwnia2euo2jb61fhdqnx 14 126110 857427 2025-06-28T05:57:34Z Viktor 168 Ҫӗнӗ страница: «[[Категори:Актёрсен династисем]] [[Категори:Жихаревсем]] [[ru:Категория:Юрские]]» 857427 wikitext text/x-wiki [[Категори:Актёрсен династисем]] [[Категори:Жихаревсем]] [[ru:Категория:Юрские]] sy9dxpxb5vgxwchkd1tihgyxd58f9x2 14 126111 857428 2025-06-28T05:58:53Z Viktor 168 Ҫӗнӗ страница: «[[ru:Категория:Жихаревы]]» 857428 wikitext text/x-wiki [[ru:Категория:Жихаревы]] qp1g5o98j3b8er908bplqpc2x9e4tpu 857429 857428 2025-06-28T06:01:41Z Viktor 168 857429 wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Категори:Раççей дворянĕсем, йăхсемпе]] [[ru:Категория:Жихаревы]] 01ndbhxm8o3bpwl9fcm1f93zk7gy8by