Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 0 1360 138813 138321 2025-06-07T21:32:58Z AlwynapHuw 1710 138813 wikitext text/x-wiki {{mawr|''Croeso i '''Wicidestun''', y llyfrgell rydd!''}} {| cellspacing="5px" | width="60%" align= style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFE4C4; padding:1em;" class="plainlinks"; valign="top"| <div style="float:right;margin-left:0.5em;margin-right:0.5em;margin-top:0.5em"> [[Delwedd:Carl Spitzweg 021.jpg|150px]] </div> Mae '''Wicidestun''' yn storfa o destunau gwreiddiol sy'n [[w:en:Public domain|eiddo cyhoeddus]] neu o dan dermau [[w:cy:Cynnwys rhydd|trwydded agored]] [[:w:cy:Wicipedia:Hawlfraint|CC-BY-SA]]. Mae'r prosiect hwn yn rhan o deulu ehangach [[:en:Sefydliad Wikimedia|Wicimedia]] gan gynnwys [[:en:Creative Commons|Comin Wicimedia]], [[:d:cy:Wiciadur|Wiciadur]] a [[:w:cy:Wicipedia|Wicipedia]]. Erbyn hyn mae gennym ni '''[[Special:Statistics|{{NIFEROERTHYGLAU}}]]''' o weithiau. Gweler [[w:Wicipedia:Cymorth|tudalen help]] a chwaraewch yn y pwll tywod i ddysgu sut allwch '''chi''' olygu ac uwchlwytho testun. <br/> '''Rhai o'n llenorion:''' {{Div col}} : [[:Categori:William Jones (Ehedydd Iâl)|Ehedydd Iâl]] : [[:Categori:Iolo Goch|Iolo Goch]] : [[:Categori:Dafydd Nanmor|Dafydd Nanmor]] : [[:Categori:Lewis Glyn Cothi|Lewis Glyn Cothi]] : [[:Categori:Ann Griffiths|Ann Griffiths]] : [[:Categori:Owen Morgan Edwards| O. M. Edwards]] : [[:Categori:I. D. Hooson| I. D. Hooson]] : [[:Categori:Elizabeth Mary Jones (Moelona)|Moelona]] : [[:Categori:William Williams, Pantycelyn|William Williams, Pantycelyn]] : [[:Categori:Richard Griffith (Carneddog)|Richard Griffith (Carneddog)]] {{Div col end}} '''Rhai o'n Categorïau:''' <br/> *[[:Categori:Llyfrau|Llyfrau]] *[[:Categori:Barddoniaeth|Barddoniaeth]] *[[:Categori:Rhyddiaith|Rhyddiaith]] *[[:Categori:Testunau crefyddol|Testunau crefyddol]] *[[:Categori:Adolygiadau|Adolygiadau]] *[[:Categori:Llyfrau Ab Owen|Cyfres y Fil a Llyfrau Ab Owen]] *[[:Categori:Testunau cyfansawdd|Testunau cyfansawdd]] (Y modd gorau i lawrlwytho testynau ar gyfer e-ddarllenwyr) '''<big>[[Testunau sydd angen eu gwirio]]</big>''' | rowspan="2" width="30%" style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFFFFF; padding:1em;" valign="top"| {|width="*" | '''Rhai o'n gweithiau diweddaraf:''' *[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] *[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] *[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] *[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] *[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] *[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] *[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] *[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] *[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] *[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] *[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] *[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] *[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] *[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] *[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] *[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} <gallery> Ll Du C Bawd.png|'''[[Llyfr Du Caerfyrddin]]''' Delwedd:Llyfr Aneirin.png|'''[[Llyfr Aneirin]]''' </gallery> {{c|🙝&nbsp;🙟}} ... a nifer o gerddi: *[[Yr Wylan]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Y Drindod]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Beibl]] *[[Y Nefoedd Uwch fy Mhen]] gan Ehedydd Iâl *[[Stafell Gynddylan]] *[[Syr Hywel y Fwyall]] *[[Cystal am ofal im yw]] *[[Y Llafurwr]] *[[Hen Benillion]] *[[Ar ôl i fy Nghariad Farw]] *[[Wrth y drws, un a'i grwth drwg]] *[[Marwnad Siôn y Glyn]] gan Lewis Glyn Cothi *[[Ymddiddan Rhwng Dau Fardd]] *[[Ymddiddan Rhwyng Cymro a Saesnes]] *[[Gorhoffedd (Hywel ab Owain Gwynedd)]] *[[Englynion y Beddau]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} '''Cymuned'''<br /> [[Wicitestun:Y Sgriptoriwm|Y Sgriptoriwm]] <br /> |-- |} |- | style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#EEE9E9; padding:1em;" valign="top"| '''Ychwanegwch:''' [[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|200px|right]] Mae ar y safle hwn nifer o destunau o weithiau agored, di-hawlfraint neu weithiau lle mae eu hawlfraint wedi hen orffen. Os ydych am ychwanegu cerddi neu ryddiaeth gwnewch hynny - os ydych yn gwbwl sicr mai chi yw perchennog eu hawlfraint neu fod yr awdur wedi marw ers dros 70 o flynyddoedd. Am ragor am yr hyn y cewch ei gynnwys yma, darllenwch [[Wicidestun:Beth i'w roi ar Wicidestun?]] Os mai dod yma i bori ydych—mwynhewch y wledd! |} rcvk0nrnesazhb17dyzzl809fa1uaz3 2 10285 138815 138325 2025-06-07T21:34:45Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi sganio efo peiriant Wiki UK */ 138815 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ysten Sioned.pdf]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]] #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] d7hc6iji5o5laz87uayuen1lpfncjgm 138816 138815 2025-06-07T21:36:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi */ 138816 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ysten Sioned.pdf]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]] #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] g5mpy7996her6148yz8az84vlhtssgn 138817 138816 2025-06-07T21:36:34Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu Cyhoeddi */ 138817 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ysten Sioned.pdf]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]] #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] ryqi72ut7tdj36axiwr9qk6rm34x3ud 138818 138817 2025-06-07T21:37:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi sganio efo peiriant Wiki UK */ 138818 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ysten Sioned.pdf]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]]■ #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]] #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]] #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] n8a1fgixhltjvysl5xbhbzogtpk0gll 138819 138818 2025-06-07T21:38:33Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi sganio efo peiriant Wiki UK */ 138819 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caneuon Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ysten Sioned.pdf]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]]■ #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]] #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] lqhuqzjs2taqsa9g33q8i3oze9qgiia 104 16438 138742 112753 2025-06-07T15:08:34Z AlwynapHuw 1710 138742 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} <poem></noinclude>Y PERERINION YN DEISYF AR DEWR -GALON I AROS GYDA HWYNT BREUDDWYD TRUGAREDD MR GWISGI DOCTOR MEDRUS Y BUGEIL-LANC Y PERERINION YN CYFODI COLOFN HEN ONEST GAIUS YN CYMHELL PRIODAS HEN ONEST YN DATGAN EI DDAMMEG MR OFNUS WRTH Y PORTH IAGO YN DARLLEN Y BEIBL YN NHY GAIUS Y PERERINION YN DWYN PEN Y CAWR LLADD-DAIONI I'R LLETY GWAN -GALON YN CROESAWU PAROD-I-GLOFFI TRUGAREDD YN DILLADU'R TLAWD TRUGAREDD WRTH Y GAU-LWYBR I UFFERN EXCILIWR YN DIYSTYRU CYNGOR DA GLEW- DROS-Y-GWIR RHENI GLEW-DROS-Y-GWIR YN YMGAIS I'W DDARBWYLLO RHAG MYNED AR BERERINDOD SEFYLL-YN-DDIYSGOG A MRS TWYLL Y PLANT A'R BLODAU CRISTIANA YN BENDITHIO EI PHLANT CRISTIANA YN MYNED TRWY AFON ANGEU </poem> {{Div end}}<noinclude><references/></noinclude> j0dyhtzow8jvtv2s7ccc9bd88dhn0vl 104 16439 138741 112752 2025-06-07T15:07:06Z AlwynapHuw 1710 138741 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> GAU-DDYBENION A'I GYFEILLION CRISTION YN ATEB GAU-DDYBENION A'I GYFEILLION GWRAIG LOT. Y PERERINION YN GORPHWYS AR LAN AFON Y BYWYD CRISTION A GOBEITHIOL WRTH Y GAMFA OEDD YN ARWAIN I WEIRGLODD Y GAD-LWYBR Y PERERINION YN CAEL EU DAL YN CYBGU GAN Y CAWR ANOBAITH Y CAWR ANOBAITH WEDI CURO Y PERERINION YN EU GADAEL DAN BWYS EU TRALLOD CRISTION A GOBEITHIOL YN DIANC O'R CARCHARDY. Y BUGEILIAID YN CROESAWU Y PERERINION AR Y MYNYDDOEDD HYFRYD Y RHAI A DDALIWYD GAN Y CAWR ANOBAITH YN RHODIO YN MILITH Y BEDDAU ANWYBODAETH YCHYDIG FFYDD YN CAEL EI YSBEILIO GOFID YCHYDIG FFYDD OBLEGID EI COLLED ATHEIST GOBEITHIOL YN CAEL EI DDAL GAN EI BECHODAU FFYDDLON YN ADDYSGU GOBEITHIOL. Y PERERINION YN NGOLWG Y DDINAS SANCTAIDD Y PERERINION YN CROESI AFON ANGEU Y PERERINION YN ESGYN Y BRYN GYDA Y LLU NEFOL ANWYBODAETH YN CAEL EI FWRW I UFFERN {{c|TAITH Y PERERIN RHAN II.}} POBLOGRWYDD Y RHAN GYNTAF O DAITH Y PERERIN CRISTIANA YN EDIFARHAU BREUDDWYD CRISTIANA. CRISTIANA YN GWAHODD EI PHLANT I GYCHWYN AR BERERINDOD. MRS. OFNUS A THRUGAREDD YN CANFOD CRISTIANA YN YMBAROTOI MRS. OFNUS A'I CHYMYDOGESAU TRUGAREDD YN DYMUNO MYNED GYDA CRISTIANA TRUGAREDD WEDI EI GADAEL Y TU ALLAN I'R PORTH Y BECHGYN YN BWYTA FFRWYTH Y GELYN Y DYN A'I GRIBYN MR. DEWR-GALON BRYN ANHAWSDRA. MARWOLAETH Y CAWR CUCHIOG </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> t5ymgcssekmk71l20hayil7zjf1zl2n 104 16440 138740 112750 2025-06-07T15:04:57Z AlwynapHuw 1710 138740 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> CRISTION A MEDDAL YN NGHORS ANOBAITH DYCHWELIAD MEDDAL I'W DY EI HUN BYDOL DDOETHYN MYNYDD SINAI CRISTION YN CURO WRTH Y PORTH GWEINIDOG DUW NWYD AC AMYNEDD Y DYN A GWYNEBPRYD GWROL Y DYN YN Y CYFFION BREUDDWYD Y DYN BAICH CRISTION YN SYRTHIO Y TRI GWR DYSGLAER FFURFIOLWR {{c|RHAGRITH}} CRISTION YN DRINGO Y RHIW ANHAWDD OFNOG A DIGRED CRISTION WRTH DDRWS Y PALAS PRYDFERTH CRISTION YN CAEL EI HYFFORDDI YN Y PALAS PRYDFERTH CRISTION YN MYNED I WAERED I DDYFFRYN DAROSTYNGIAD CRISTION YN GORCHFYGU APOLYON CRISTION YN RHODDI DIOLCHGARWCH AM FUDDUGOLIAETH DYFFRYN CYSGOD ANGEU CRISTION YN MYNED YR AIL WAITH I LYN CYSGOD ANGEU Y CAWR PAB FFYDDLON YN CYNORTHWYO CRISTION I GODI MEDDAL YN CAEL EI WATWAR OBLEGID EI WRTHGILIAD FFYDDLON A THRYTHYLL FFYDDLON YN GWADU, AC YN CAEL EI WADU GAN , EI GERAINT SIARADUS YN Y DAFARN SIARADUS GARTREF FFAIR GWAGEDD Y PERERINION YN Y CARCHAR CRISTION AFFYDDLON YN CAEL EU HARWAIN MEWN CADWYNAU I FYNU ::AC I WAERED AR HYD Y FFAIR FFYDDLON YN GWNEUTHUR EI AMDDIFFYNIAD ARGLWYDD CAS-DDA Y RHEITHWYR YN CYTUNO AR EU RHEITHFARN CRISTION A GOBEITHIOL YN MYNED I GYFAMMOD BRAWDOL A'U GILYDD MERCH ARGLWYDDES RHAGRITHIOL </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> m5rxsyarklhulpmm78xwuy7v9h5hoh0 104 16441 138738 33517 2025-06-07T15:02:34Z AlwynapHuw 1710 138738 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|Dan Nawdd, ac yn Gyflwynedig i ei Uchelder Brenhinol Tywysog Cymru.}} <br> {{canoli|TAITH Y PERERIN}} {{canoli|DARLUNIADOL;}} <br> {{canoli|SEF EI DAITH O'R BYD HWN I'R HWN A DDAW,}} <br> {{canoli|YNGHYDA CYCHWYNIAD ALLAN CHRISTIANA}} {{canoli|A'I PHLANT,—EU TAITH BERYGLUS,—A'U MYNEDIAD DIOGEL I'R WLAD DDYMUNOL,<br> DAN GYFFELYBIAETH BREUDDWYD.}} <br> {{canoli|GAN}} <br> {{canoli|JOHN BUNYAN.}} <br> {{canoli|GYDA HANES BYWYD YR AWDWR, A LLIAWS O NODIADAU.}} <br> {{canoli|ADDURNEDIG A CHANT A DEG O ARLUNIAU, GAN J. D. WATSON,</br>WEDI EU CERFIO GAN Y BRODYR DALZIEL}}. <br> {{canoli|WREXHAM:}} {{canoli|CYHOEDDEDIG}} {{canoli|GAN R. HUGHES & SON,}} {{canoli|LONDON: SIMPKIN, MARSHALL , & CO.}}<noinclude><references/></noinclude> t9tfvf9wwy01f213x9bned3zzzdy2bf 104 16442 138739 112749 2025-06-07T15:03:55Z AlwynapHuw 1710 138739 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{canoli|RHESTR O'R DARLUNIAU}} {{canoli|GAN J. D. WATSON, WEDI EU CERFIO GAN Y BRODYR DALZIEL.}} {{canoli|DARLUN O'R AWDWR (oddiwrth Ddarlun Gwreiddiol gan R. WHITE, yn y British Museum).}} {{canoli|Y Cofiant}} {{Center block/s}} <poem> LLE GENEDIGAETH BUNYAN GWRAIG BUNYAN YN EI ANNOG I DDARLLEN EI LYFRAU BUNYAN YN TEIMLO BRAW YN ACHOS IACHAWDWRIAETH EI ENAID BUNYAN YN GWRANDO AR DAIR O WRAGEDD YN YMDDYDDAN AM BETHAU YSBRYDOL Y BUGAIL A'I DDEFAID. BUNYAN YN YMADAEL A'I WRAIG A'I BLANT GWRAIG BUNYAN O FLAEN Y BARNWR HALE CARCHARDY BEDFORD CARTREFLE BUNYAN AR OL EI GARCHARIAD CLADDFA BUNYAN {{canoli|TAITH Y PERERIN-RHAN I.}} BUNYAN YN NGHWSG YN NGHARCHAR CRISTION YN DARLLEN EI LYFR YN AGOR EI FEDDWL I'W WRAIG A'I BLANT YN NEILLDUO I'W YSTAFELL I WEDDIO. EFENGYLWR YN DANGOS Y FFORDD I'R PORTH BYCHAN CRISTION YN FFOI O DDYSTRYW CYNDYN YN TROI YN OL. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> gtasubqrnidvm9fc46bukruefs28s55 104 20851 138821 39925 2025-06-07T22:53:42Z AlwynapHuw 1710 138821 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{Mm-mawr|'''YSTEN SIONED'''}}}} {{lein|5em}} {{c|{{Mawr|Y FERCH ANFFODUS.}}}} {{lein|5em}} CEFAIS yr hanesyn canlynol mewn papyryn a ysgrifenwyd er ys mwy na chan mlynedd yn ol; a geilw yr ysgrifenydd ef yn "Ystori Wirioneddol." Yr wyf yn ei adrodd yn lled agos yng ngeiriau yr ysgrifen gyntefig. Yr oedd yn trigiannu yng Ngwern Hywel, yn agos i Yspytty Ifan, wr yn byw ar ei dir ei hun, ag iddo ddau fab; ond nid oedd yr hynaf o honynt, sef yr etifedd, mor ffetus a dynion ereill; eithr gwirion a phlentynaidd ydoedd; ac nid oedd rhianedd mewn un modd yn wrthddrychau deniadol yn ei gyfrif ef. Y tad, wrth weled ei gynfab felly, a feddyliodd wneuthur y mab arall yn etifedd yn ei le. Yn yr un gymmydogaeth yr oedd yn byw wr arall â dwy ferch ganddo; ac yr oedd ef yn ddyn o gryn feddiannau a gwerth. Beth a wnaeth y gwr yma ond ceisio gwthio un o'i ferched, o chwant y tir, ar yr etifedd gwirion, a rhoddi cryn dwysgen o eiddo gyda hi yn gynnysgaeth. Ac felly gwnaed cytundeb, a hwy a briodwyd, ac aethant i fyw yng nghyd ar y tyddyn a berthynai i'r gwr egwanbwyll. Dros flwyddyn neu ragor ymddygodd y ferch yn wraig go wastad; ond ar dro daeth rhyw hen gydymaith iddi heibio, a hudodd hi i'w ganlyn ef. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2ytf8zgfusx2igpgey499c0ksdnsdth 138825 138821 2025-06-07T22:59:52Z AlwynapHuw 1710 138825 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{Mm-mawr|'''YSTEN SIONED'''}}}} {{lein|5em}} {{c|{{Mawr|Y FERCH ANFFODUS.}}}} CEFAIS yr hanesyn canlynol mewn papyryn a ysgrifenwyd er ys mwy na chan mlynedd yn ol; a geilw yr ysgrifenydd ef yn "Ystori Wirioneddol." Yr wyf yn ei adrodd yn lled agos yng ngeiriau yr ysgrifen gyntefig. Yr oedd yn trigiannu yng Ngwern Hywel, yn agos i Yspytty Ifan, wr yn byw ar ei dir ei hun, ag iddo ddau fab; ond nid oedd yr hynaf o honynt, sef yr etifedd, mor ffetus a dynion ereill; eithr gwirion a phlentynaidd ydoedd; ac nid oedd rhianedd mewn un modd yn wrthddrychau deniadol yn ei gyfrif ef. Y tad, wrth weled ei gynfab felly, a feddyliodd wneuthur y mab arall yn etifedd yn ei le. Yn yr un gymmydogaeth yr oedd yn byw wr arall â dwy ferch ganddo; ac yr oedd ef yn ddyn o gryn feddiannau a gwerth. Beth a wnaeth y gwr yma ond ceisio gwthio un o'i ferched, o chwant y tir, ar yr etifedd gwirion, a rhoddi cryn dwysgen o eiddo gyda hi yn gynnysgaeth. Ac felly gwnaed cytundeb, a hwy a briodwyd, ac aethant i fyw yng nghyd ar y tyddyn a berthynai i'r gwr egwanbwyll. Dros flwyddyn neu ragor ymddygodd y ferch yn wraig go wastad; ond ar dro daeth rhyw hen gydymaith iddi heibio, a hudodd hi i'w ganlyn ef. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4yruw2rb8brm70i0mymw2fesrykzuu4 104 20852 138826 39926 2025-06-07T23:00:26Z AlwynapHuw 1710 138826 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Aeth hithau i ffordd gydag of dros ryw hyd, ac nis gwyddid pa le yr oeddynt; ond gadawodd yr adyn hi, a hi a fu yn cerdded i lawr ac i fyny o fan i fan, heb neb yn gwybod dim o'i hanes; ond hi a ddenai weithian i ryw un o'r caeau nid neppell o'r tŷ, ac a roddai rywbeth yno i annerch ei gwr, a hynny mor fynych ag y gallai hi gael y peth a garai ac a hoffai ef; eithr nid ai i'r tŷ er dim a geisient ganddi, ond i ffordd drachefn fel chwibleian nas gwyddid i ba le. Hi a fu ddwy neu dair blynedd yn y cyflwr crwydrus hwn, megys wedi cywilyddiaw o herwydd ei hymddygiad, a'i thad (yr hwn a wnelsai y briodas) yn ddig iawn wrthi, ac yn barod i'w tharaw yn ei phen ond cael ei gweled. Ond ym mhen hir a hwyr hi a ddaeth i dŷ ei thad; eithr nid oedd yr hen wr ei thad yn dygwydd bod yn y tŷ y pryd hynny, ond ei chwaer yn pobi wrth y bwrdd. "O! fy chwaer," ebai hi, "i ba beth y doit ti yma? Cymmer fwyd, a dos i ffordd cyn dyfod fy nhad i'r tŷ, rhag ofn iddo dy daraw a'th friwo, o herwydd ei fod yn ddig iawn;" ond hi a arosodd nes dyfod ei thad i mewn. Aeth yntan heibio tuag at y tân heb ei gweled, ac eisteddodd mewn cadair: ond hi a syrthiodd ar ei gliniau o'i flaen ef, gan ofyn ei fendith. Ebai'r hen wr, "Beth wyt ti, a phwy sydd yma?" Ebai'r chwaer arall wrtho, "Fy chwaer yw hi." Yntau gododd ei ddwylaw ac a'u rhoes ar ei phen, gan ddywedyd, "Duw a'th fendithio, ac a ddiwygio dy fuchedd!" Ar hynny hi a ollyngodd ei phen ar ei linian ef, ac yntau yn ceisio ganddi godi: ond yn ofer. Erbyn edrych yr oedd hi wedi marw! A'r hen wr. pan wybu ei marw, a gododd ei ddwylaw, gan ddiolch i Dduw na roisai ef na chlais na dyrnod iddi, er diced ydoedd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> dx7fo0k21b4d5czf7dfrgvh27aivdpz 104 20853 138822 39928 2025-06-07T22:54:49Z AlwynapHuw 1710 138822 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|TWMPATHAU ARTHUR.}}}} {{lein|5em}} PAN oedd Sioned ym Morganwg ar ei thro, rhoddwyd a ganlyn, ym mhlith pethau derbyniol ereill, yn ei Hystên. Y mae rhes o fynyddau yn rhedeg drwy Ddeheubarth o'r dwyrain i'r gorllewin, ag arnynt dwmpathan neu wyddfaoedd, a elwir Twmpathau Arthur, neu Neidiau Arthur; yr hwn, meddir, a'u cododd, gan osod dewisedigion o'i filwyr mewn lleoedd cyfaddas arnynt i wylied ymgyrch gelynion o for ao o dir; a phan welid y cyfryw yn agosäu, neidiai yr un a'u gwelai gyntaf o dwmpath i dwmpath, oni ddelai ef â'r newydd i Gaerlleon ar Wysg, lle yr oedd y milwyr dan arfau yn barod i fyned yn erbyn y gelynion. Y nesaf i Gaerlleon o'r Twmpathau hyn sydd ar ben Twyn Barlwm, yng Ngwaenllwg; yr ail, ar Arth Llanilltud Faerdref; y trydydd, ar Arth Maelwg; y pedwerydd, ar Fynydd y Gaer, Llangrallo; y pummed, ar Fynydd Morgeila, yn Nhir Iarll; y chweched, ar Fynydd y Gaer, Glyn Nedd; y seithfed, ar y druman rhwng Nedd a Thawy; yr wythted yw'r wyddfa ar y mynydd uwch ben Trewyddfa, yn Llangyfelach; a'r nawfed, yr hon yw y naid fwyaf oll, ac yn drigain milltir o leiaf, ar y Frenni Fawr, yn Nyfed. Nid aml y gwelir Cymro y dydd heddyw a ddichon neidio cyn belled; a phrin y gallasai Sioned gyflawni yr orchest pan oedd yn ei hamser goreu. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1kdtylg0oa9mlnaei1lc9188fgjioa4 138827 138822 2025-06-07T23:00:43Z AlwynapHuw 1710 138827 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|TWMPATHAU ARTHUR.}}}} PAN oedd Sioned ym Morganwg ar ei thro, rhoddwyd a ganlyn, ym mhlith pethau derbyniol ereill, yn ei Hystên. Y mae rhes o fynyddau yn rhedeg drwy Ddeheubarth o'r dwyrain i'r gorllewin, ag arnynt dwmpathan neu wyddfaoedd, a elwir Twmpathau Arthur, neu Neidiau Arthur; yr hwn, meddir, a'u cododd, gan osod dewisedigion o'i filwyr mewn lleoedd cyfaddas arnynt i wylied ymgyrch gelynion o for ao o dir; a phan welid y cyfryw yn agosäu, neidiai yr un a'u gwelai gyntaf o dwmpath i dwmpath, oni ddelai ef â'r newydd i Gaerlleon ar Wysg, lle yr oedd y milwyr dan arfau yn barod i fyned yn erbyn y gelynion. Y nesaf i Gaerlleon o'r Twmpathau hyn sydd ar ben Twyn Barlwm, yng Ngwaenllwg; yr ail, ar Arth Llanilltud Faerdref; y trydydd, ar Arth Maelwg; y pedwerydd, ar Fynydd y Gaer, Llangrallo; y pummed, ar Fynydd Morgeila, yn Nhir Iarll; y chweched, ar Fynydd y Gaer, Glyn Nedd; y seithfed, ar y druman rhwng Nedd a Thawy; yr wythted yw'r wyddfa ar y mynydd uwch ben Trewyddfa, yn Llangyfelach; a'r nawfed, yr hon yw y naid fwyaf oll, ac yn drigain milltir o leiaf, ar y Frenni Fawr, yn Nyfed. Nid aml y gwelir Cymro y dydd heddyw a ddichon neidio cyn belled; a phrin y gallasai Sioned gyflawni yr orchest pan oedd yn ei hamser goreu. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5t3q733f10t6x1dkq8ua2scxwotb75a 104 20854 138823 39929 2025-06-07T22:57:15Z AlwynapHuw 1710 138823 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|TRADDODIAD AM Y BARDD CWSG.}}}} {{lein|5em}} Y MAE (neu o leiaf yr oedd) y bobl gyffredin, yng nghymmydogaethau'r Las Ynys, yn o agos i Harlech, lle yr oedd Elis Wynn yn byw, yn credu mai damweiniau a ddygwyddasent mewn gwirionedd oedd i Elis Wynn gael ei gymmeryd i fynydd gan y Tylwyth Teg oddi ar ben y mynydd a elwir Moelfre, ac iddynt ei ddwyn ef gyda nhwy drwy yr holl fyd; ac iddo feddwl ei fod ef wedi bod gyda nhwy lawer iawn o flynyddau, neu gylch einioes hir; ond pan ddaeth ef yn ol nid oedd ei foreufwyd hanner parod, er bod ei dylwyth wedi bod yn ddiwyd iawn i'w barotoi iddo erbyn yr amser yr arferai gymmeryd ei bryd bore. Ac am Weledigaeth Uffern, y maent yn credu ei fod ef mewn gwirionedd wedi cael ei ddwyn i Uffern gan Angel o'r nef; a phan ddaeth ef yn ei ol, yr oedd, meddant, ei ddillad a'i benguwch wedi eu greidio a'u golosgi, a chymmaint o sawr ffaidd uffern ganddynt, fel na thalent mwyach eu gwisgo; eithr eu llosgi ar lan y môr a wnaed mewn lle y byddai sicr i'r llanw eu cyrhaedd, a chymmeryd ymaith yn lân eu lludw. Yn ei daith drwy uffern, ni fu ef mewn gwirionedd ond meityn bychan o amser, er iddo ef feddwl ei fod wedi bod oesoedd meithion yno. Yr oedd amryw goelion ereill o'r cyfryw am Elis Wynn ym mhenau hen wragedd eisingrug y wlad o amgylch y Las Ynys. Sonir yn gyffredin fod Elis Wynn wedi bwriadu cyhoeddi gweledigaeth arall, dan enw Gweledigaeth y Nef; ac yr oedd ef, meddir, wedi ysgrifenu llawer o'r weledigaeth honno; a pheth, fel y dywedir, o Weled-<noinclude><references/></noinclude> 776idu4o8yhucgwkxpcarxjug93eibi 138828 138823 2025-06-07T23:00:59Z AlwynapHuw 1710 138828 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|TRADDODIAD AM Y BARDD CWSG.}}}} Y MAE (neu o leiaf yr oedd) y bobl gyffredin, yng nghymmydogaethau'r Las Ynys, yn o agos i Harlech, lle yr oedd Elis Wynn yn byw, yn credu mai damweiniau a ddygwyddasent mewn gwirionedd oedd i Elis Wynn gael ei gymmeryd i fynydd gan y Tylwyth Teg oddi ar ben y mynydd a elwir Moelfre, ac iddynt ei ddwyn ef gyda nhwy drwy yr holl fyd; ac iddo feddwl ei fod ef wedi bod gyda nhwy lawer iawn o flynyddau, neu gylch einioes hir; ond pan ddaeth ef yn ol nid oedd ei foreufwyd hanner parod, er bod ei dylwyth wedi bod yn ddiwyd iawn i'w barotoi iddo erbyn yr amser yr arferai gymmeryd ei bryd bore. Ac am Weledigaeth Uffern, y maent yn credu ei fod ef mewn gwirionedd wedi cael ei ddwyn i Uffern gan Angel o'r nef; a phan ddaeth ef yn ei ol, yr oedd, meddant, ei ddillad a'i benguwch wedi eu greidio a'u golosgi, a chymmaint o sawr ffaidd uffern ganddynt, fel na thalent mwyach eu gwisgo; eithr eu llosgi ar lan y môr a wnaed mewn lle y byddai sicr i'r llanw eu cyrhaedd, a chymmeryd ymaith yn lân eu lludw. Yn ei daith drwy uffern, ni fu ef mewn gwirionedd ond meityn bychan o amser, er iddo ef feddwl ei fod wedi bod oesoedd meithion yno. Yr oedd amryw goelion ereill o'r cyfryw am Elis Wynn ym mhenau hen wragedd eisingrug y wlad o amgylch y Las Ynys. Sonir yn gyffredin fod Elis Wynn wedi bwriadu cyhoeddi gweledigaeth arall, dan enw Gweledigaeth y Nef; ac yr oedd ef, meddir, wedi ysgrifenu llawer o'r weledigaeth honno; a pheth, fel y dywedir, o Weled-<noinclude><references/></noinclude> cwzhsijxp5mpkn3phj6cff1cdyrvxha 104 20855 138824 39932 2025-06-07T22:59:17Z AlwynapHuw 1710 138824 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>igaeth Angeu yn ei Freninllys Uchaf, a hefyd o Weledigaeth y Farn Ddiweddaf; ond bu farw (gwae ni!) cyn gorphen un o'r tair Gweledigaeth hyn. Dywedir i Ffowc Prys, offeiriad Llanllyfni, yn Arfon, ofyn iddo unwaith pa bryd y gorphenai ef Weledigaeth y Nef. "Dim," eb yntau, "cyn myned yno, Duw yn ei dragaredd a'm dwg yno; am fod yn angenrheidiol myned yno, cyn y gellir gwybod a son yn gyfiawn am yr hyn ni welodd llygad, ac ni chlywodd clust, ac ni ddaeth erioed ar feddwl a deall dyn ei amgyffred yn y byd hwn. Ond am Weledigaeth Uffern, hawdd oedd i mi ei hysgrifenu, am fy mod yn gweled Ufferu o'm blaen yn amlwg yn y byd hwn, i ba le bynnag yr elwyf." <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|CAN Y FFERMWR.}}}} {{Center block/s}} <poem> O'R holl alwadau sy'n y byd, :A'u rhifo i gyd yn gysson, Pen arnynt oll yw'r ffermwr call :Sy'n attal gwall ar ddynion; Heb hwn fe fyddai'r byd bob awr :Dan lwythi mawr anghenion; Iawn iddaw barch a chlod ar gân :Am ffrwythau'i lân orchwylion. Llafurio'n ddiwall tir ein gwlad :Yw pen pob mad amcanion; Cawn amledd gwenith, ceirch, a haidd, :Cawn bawr i'r praidd eu digon; Rhydd âr ei chnwd o'r erfin gwych, :Dwg lwyth o'r bresych breision; Ymborth o'n holl gorlannau cawn, :A'n dyddiau'n llawn cysuron. </poem> <br> <section end="bbb"/><noinclude>{{Div end}}</noinclude> cxutsmlcqys1xd7ovgd3qwqoyi8lp1y 104 20856 138829 39931 2025-06-07T23:01:48Z AlwynapHuw 1710 138829 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Rhoer diog mewn anialwch gwyllt, :Ac yno hyllt ei galon; Bydd farw o newyn cyn bo hir, :Er meddu tir o gylchon: Ond ffermwr gwych, sy'n caru gwaith, :Gwna'r gwylltoedd maith yn ddofion; A'i offer llym, a'i eidion gwâr, :Fe dyn o'r âr ei ddigon. Tra bo'r uchelwyr yn eu rhwysg :Yn dirwyn twysg ynfydion, Ymarfer o bob drwg yn syth :Heb weled byth eu digon; Mae'r ffermwr doeth sy'n trin ei dir, :Yn meddu gwir fendithion; O'i gylch mae llwyddiant ym mhob rhith, :A'i barch ym mhlith y doethion. Fe god o'i wely ar glais dydd :I rodio'r meusydd tirion, I drefnu'r gwair, i drin yr yd, :Gan alw yng nghyd ei weision; Gwr llawn ei dŷ, nid oes un gell :Yn meddu gwell danteithion; Heb arno ddiffyg mewn un modd, :Pob peth wrth fodd ei galon. Mae'n canfod llwyddiant ar bob llaw, :Ni theimla fraw'n ei ddwyfron; Mae tâl diwydrwydd yn ddifeth, :Mae ym mhob peth yn gyfion: Caiff flith o'r ddôl, o gesail bryn :Caiff wenith gwyn ei ddigon; Ffy'r newyn gwelw hyd eithaf coll :O blith ei holl blwyfogion. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 0suw6376o8llktmq47qvhp5uzj5xltx 104 20857 138830 39933 2025-06-07T23:03:16Z AlwynapHuw 1710 138830 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Teg olud o gyfiawnder yw :A ddaw o'i syw orchwylion; Gan fyw'n ddi-gribddail a di-dwyll, :Fe ddilyn bwyll yn gysson: Doeth a diniwed yw ei swydd, :Mae'n gyfaill rhwydd ei galon; Y dyn a fo fal hyn yn byw, :Fe gaiff gan Dduw ei ddigon. Ar bob diwydrwydd rhown ein bryd, :A'n campau i gyd yn rhadlon, Cawn gan Ior nef ei rad i'n plith, :Rif defni gwlith y meillion; Gwelir digonedd ym mhob cell- :A pheth sydd well gan ddoethion, Cydwybod lân, pob awr yn hedd, :Dim gwell ni fedd nefolion. 1801 </poem> {{Div end}} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|TYLWYTHOG WR TREGAIAN.}}}} R yr unfed dydd ar ddeg o Fawrth, yn y bedwaredd flwyddyn ar hugain o deyrnasiad y Frenines Elisabeth, ym mhlwyf Tregaian, ym Mon, bu farw Wiliam Dafydd Powel Ierwerth, yn gan mlwydd a phamp oed. Bu iddo dair gwraig briod: cyntaf, Elin ach Wiliam; o ba nn y bu iddo ddau ar hugain o blant; ail, Catrin ach Rhisiart; o honno cafodd ddeg o blant; trydedd, Elin ach Wiliam; o'r hon y cafodd bedwar o blant. Bu iddo hefyd, yn ei amser, ddwy gariad. wraig: un, Sioned ach Wiliam; y llall, Lleucu <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> ix5yn9v8af62kxipcekn81flntxdzd7 104 20858 138831 39934 2025-06-07T23:04:58Z AlwynapHuw 1710 138831 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Llwyd; ac o hon bu iddo bump o blant; ac o Sioned ach Wiliam bu iddo ddau o blant. Rhif plant y gwragedd oedd un ar bymtheg ar hugain, a'i blant o'i gariadwragedd oedd saith; y cwbl yn dri a dengain. Yr oedd ei fab hynaf, Sion ab Wiliam, yn bedwar ugain a phedair oed, â chanddo blant, a phlant i blant, lawer o rifedi; a'i fab isaf, a elwid Gruffydd ab Wiliam, a oedd yn yr amser hwnnw yn ddwyflwydd oed; ac yr oedd y ddau yng nghynhebrwng eu tad. Ei ferch hynaf oedd Alis ach William, yr hon oedd yn ddeuddeg a thrigain oed, ac a fu yn briod ddwywaith, â chanddi blant, a phlant i blant, lawer o rifedi. Yr oedd yn fyw ym mhlwyf Tregaian yn amser y gwr hwnnw fwy na phedwar ugain o bobl, y rhai a hanent o hono ef yn unig; ac yr oedd o'i hiliogaeth ef yn Sir Fon fwy na thri-chant a naw. Nid oedd ef ond gwr bychan o faintioli, ond o natur gref. Blinid ef yn aml gau y goluddwst a'r garreg; cymmerai luniaeth cymmedrol; yr oedd yn byw wrth hwsmonaeth, ac yn difyrru ei hun wrth bysgota ac adara. Yr oedd ei olwg a'i gof, a'i synwyrau ereill, yn gwbl berffaith hyd at ei ddydd diweddaf. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|Y TOELI.}}}} GAN fod toelïod yn myned yn anamlach bob blwyddyn, a bod perygl iddynt lwyr ddiflannu, a bod llawer heb gymmaint a chlywed son am danynt, chweithach eu gweled â'u llygaid eu hun, angenrheidiol wrth gychwyn yw rhoddi rhyw faint o eglurhâd ar y gair, ac ar y peth y mae'r gair yn ei ddynodi. {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 4t8j8xn8a9lg5u35d6xyjokq24hsz1q 104 20901 138832 39983 2025-06-07T23:06:44Z AlwynapHuw 1710 138832 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>''Toeli'', yng Ngheredigion, sydd yr un peth â ''tholaeth'' neu ''dolath'' mewn rhai parthau eraill o Ddeheubarth; a thybir fod y naill yn llygriad gwerinaidd o'r gair teulu, a'r llall o'r gair tylwyth; ac felly mae'r ddau yn bur debyg o ran eu hystyr. Yr hyn a olygir wrth y naill a'r llall ydyw yspryd neu ddrychiolaeth angladd, claddadigaeth, neu gynhebrwng. Gelwir yr un ddrychiolaeth hefyd yn ''gyheuraeth'' mewn rhai mannau o'r Dywysogaeth. Y mae y toeli bob amser, pan y dygwyddo, yn myned o flaen marwolaeth mewn rhyw deulu neu gilydd. Cychwyn y ddrychiolaeth allan o'r tŷ yr a'r corff marw o hono, ar hyd y ffordd angladd tua'r eglwys, aiff i mewn i'r adail gyssegredig honno, ac wedi aros amser cymmesur yno, daw allan drachefn at y bedd; ac wedi darfod y claddu, ymwasgara y dyrfa ledrithiol, a derfydd am y toeli hwnnw. Mewn gair, y mae'r toeli yn gyffelyb yn mhob dim i'r angladd gwirioneddol, ond yn unig nad oes gan y gwyddfodolion toelïawl gnawd ac esgyrn, nac, hyd y gwyddys, un sylwedd arall. Nid oes, fel yr ymddengys, un amser pennodol i doeli gychwyn o'r tŷ y bydd marwolaeth i ddygwydd ynddo, ac wrth bob tebygolrwydd y mae cryn ryddid wedi ei roddi iddo o ran yr amser. Gall y farwolaeth a ragarwyddir ganddo ddygwydd yn ebrwydd iawn, ond nid oes rhaid iddi ddamweinio am rai wythnosau; eto bernir nad oes un toeli uniongred i'w ganfod am fwy na rhyw fis o amser cyn y gwelir angladd yn teithio ar hyd yr un ffordd. O herwydd yr ansicrwydd a dardd o'r rhyddid hwn, nis gellir gwybod, gyda dilysrwydd, pa bryd y dygwydd y farwolaeth ddisgwyliedig yn y tŷ a'r tŷ, er gweled o honoch y toeli yn dyfnd allan yn ei grynswth o hono. Gwyddoch beth sydd i ganlyn,<noinclude><references/></noinclude> iwkwo5scj6h27u6j9y7iz69f4fzly61 104 20902 138833 39984 2025-06-07T23:08:25Z AlwynapHuw 1710 138833 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cystal a phe baasai yno gelain eisoes yn gorwedd dan ei chrwys, ond y toeli yn unig sydd yn gwybod yr amser, os gŵyr hwnnw hefyd. Nid oes toeli, yn ol barn y dysgedigion, yn rhagflaenu pob claddedigaeth; ond y mae ''rhywbeth'' yn gyffredin i'w weled o flaen pawb. Efallai mai canwyll gorff sydd i fod yn ragredegydd i ambell un, neu gwn wybr, neu gwn annwn, neu wrach y rhibin, neu ryw ysprêd ereill. Y mae y ganwyll gorff, fel y gwyddys, yn gyfyngedig i Esgobaeth Tŷ Ddewi; ac nid wyf yn deall fod toeli o'r iawn ryw i'w weled byth yng Ngwynedd a Phowys; er bod yno ddigon o ryw fân ysprydion a drychiolaethau. Ond â'r toeli, ac â dim ond un enghraifft neillduol o'r toeli, y mae a wnelwyf ar hyn o bryd. Yr oedd cynhauaf y flwyddyn 1816 yn un o'r rhai gwlypaf, os nid y gwlypaf oll, y mae genym gof am dano yng nghorff y can mlynedd diweddaf. Dydd ar ol dydd, ac wythnos ar ol wythnos, nid oedd dim ond {{c|"Gwlaw, gwlaw, ar bob llaw yn llwyd."}} Eginai yr yd ar ei draed, a phydrai yr hyn a fedasid. Nid oedd modd cael cymmaint a diwrnod sych i achub sopyn o hono. Yng ngeiriau Gwallter Mechain, gellid dywedyd am y flwyddyn honno: {{center block| <poem> "Leni ni bu hardd-gu hin, Mai hafaidd na Mehefin; Ni ffynnodd ein Gorphenaf, Pob dyffryn a glyn yn glaf; Yn Awst gwlyb wair mewn ystod, Medi heb fedi i fod Pydra, egina'n gwenith, Ceiroh a haidd mewn cywair chwith; Daiar ni bu'n deori Hanner ffrwyth, o'i hadwyth hi; Ffrwythau ac eginau gant, Anhawdd fyd, ni addfedant." </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> m9y8s4gct38gcy8c9gby81p7u402k55 104 21041 138834 40195 2025-06-07T23:30:19Z AlwynapHuw 1710 138834 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>myned yn awr ac eilwaith dros ei hwyneb gwyl, a hithau drachefn pan ddeuai i'r golwg, a ymddangosai "fal yn brysiaw ar ei hwyl. " Yr oedd maes yr yd â ffordd fawr y plwyf yn myned gydag un ochr iddo, heb na chlawdd na gwrych rhyngddi a'r cae, ond yr oedd clawdd gweddol uchel yn rhedeg finfin â'r ffordd yr ochr arall iddi; neu , mewn geiriau ereill, nid oedd clawdd ond un ochr i'r ffordd, a'r ochr honno y bellaf oddi wrth y cae. Yr oedd y ffordd fawr felly yn myned drwy'r cae, ond ei bod yn cadw gydag un ochr iddo. Pan gyrhaeddasant y cae, cawsant yr yd wedi sychu yn bur wych; dechreuasant ar unwaith ar eu gwaith o rwymo; ac ymddiddanent yn siriol ddigon yng nghylch yr yd, yr hin, a phethau cyffelyb. Aent rhagddynt yn hwylus gyda'u gwaith. Eithr pan yr oeddynt wedi bod ryw yspaid hanner awr, neu ychydig yn chwaneg, yn diwyd gylymu yr ysgubau, dygwyddasant glywed, ar eu llaw chwith, tua phen uchaf y ffordd oedd yn arwain i'r cae, ryw swn a sisial megys o bell, megys fel pe buasai bagad o ddynion yn dyfod y ffordd honno. Safasant ennyd a'u tuswyau yd yn eu dwylaw, ac erbyn edrych tua'r lle y clywent y swn yn dyfod o hono, gwelent, wrth lewyrch y lloer, haid o bobl yn dyfod i'r golwg, ac yn symmud yn y blaen tuag atynt. Plygasant drachefn at eu gwaith heb feddwl nemawr yn chwaneg am a welsent ac a glywsent. Tybiasent fod rhywrai yr oedd y nos wedi eu dal yn tynnu rhagddynt tua'r pentref, yr hwn ydoedd tua milltir oddi yno. Ond cynnyddu a wnaeth y si, a chwanegu a wnaeth y godwrdd; ac wedi ymunioni a chraffu, gwelent fod yno dyrfa fawr; ac erbyn hyn yr oedd wedi dyfod yn agos ar eu cyfer ar y ffordd, ac o fewn ychydig bellder oddi wrthynt.<noinclude><references/></noinclude> q71fp0xn9iwh36n5z5shr6b3pshkcl6 104 21042 138835 40197 2025-06-07T23:30:53Z AlwynapHuw 1710 138835 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Tra yr oeddynt fel hyn yn syllu ar yr orymdaith, ac yn ceisio meddwl beth a allasai hi fod, gwelent yn eithaf amlwg arch ac elor yn cael eu dwyn ar ysgwyddau rhai o'r bobl, ac ereill yn cyfnewid â hwynt, yn ol fel y mae arfer angladd. "Dyma angladd," ebai'r naill wrth y llall, gan anghofio ar y mynydyn nad yw claddedigaethau i'w gweled yn y nos. Parhasant i syllu ar y dorf, yr hon oedd bellach yn gyflawn gyferbyn â hwynt; a chan nad oedd na chlawdd na gorclawdd rhwng y ffordd a'r cae, daeth amryw o bobl yr orymdaith allan o'r ffordd, a cherddasant y cae gydag ochr y ffordd , fel y gwelir lluaws o ddynion yn gwneuthur yn fynych pan na bo na chlawdd na chledrau, na dim o'r cyfryw, i'w cadw o fewn terfynau priodol. Mewn gair, cerddent ar hyd rhan o'r yd oedd yn gorwedd wedi ei dori ger llaw y ffordd. Clywai y ddau rwymydd y siarad a'r sibrwd , y trwst a'r berw, fel pe buasai yno gynnifer o bobl yn myned heibio mewn gwirionedd, ond ni ddeallent gymmaint a gair a leferid gan neb. Clywent drwst a hustyng y dyrfa yn myned heibio, ond ni ddeallent yr un sill, ac nid adwaenent un wyneb. Daliasant i edrych ar y nosawl orymdaith angladdol hon hyd oni chyrhaeddodd gwr arall y cae, a myned allan o'u golwg, ar hyd y ffordd a arweiniai tuag eglwys y plwyf. Wedi myned o'r olygfa drosodd , clywai y gwr a'r wraig ryw gymmaint o chwithdod a diflasder yn dyfod drostynt; edrychasant ar eu gilydd; gadawsant y rhwymo, ac aethant tua'r tŷ, gan obeithio cael hin a hwyl i gynnull yr yd ar ryw adeg arall. Daeth angladd i waered y ffordd honno o barthau uchaf y plwyf ym mhen rhyw dair wythnos. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> psw1a9glmuvu1ewj0oy6p0x7qk85gqq 104 21043 138836 40198 2025-06-07T23:31:45Z AlwynapHuw 1710 138836 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ni welsant ac ni chlywsant hwy chwaneg o'r ddrychiolaeth; ond yr un noson, ychydig yn ddiweddarach, ac yn nes ym mlaen ar y ffordd, yr oedd dilledydd o'r gymmydogaeth yn dyfod adref oddi wrth ei waith o'r pentref y cyfeiriwyd ato. Cyfarfu a thyrfa fawr o bobl yn lleinwi y ffordd yn dyn o glawdd bwygilydd. Ni ddeallai ddim o'u siarad. Methodd mewn an modd wthio ei ffordd trwyddynt; a chymmaint oedd gwasg y dorf fel y bu gorfod iddo fyned dros y clawdd allan o'r ffordd, cyn gallu o hono fyned rhagddo tua'i gartref; canys yn y cyfryw fan yr oedd y ffordd yn lled gul, a chlawdd ar bob ystlys iddi. Y mae ar hyd a lled y wlad ddigon o chwedlau am doeliod, a digon dros ben: ond y mae rhywbeth yn y chwedl hon yn wahanol i bob un arall a glywais i erioed yn en cylch; a dyna rheswm neillduol sy genyf am ei chyhoeddi yn Ystên Sioned. Gallaf egluro, o leiaf i'm boddlonrwydd fy hun, y rhan fwyaf o'r ffreglau a adroddir yng nghylch ysprydion, canwyllau cyrff, a bwciod; ond y mae hon yn gwahaniaethu mewn amryw bethau pwysig oddi wrth bob un o'i cheraint a ddygwyddodd ddyfod dan fy sylw i; a byddaf ddiolchgar dros ben i esponwyr llên gwerin gwlad a gorwlad am eglurhâd ar y ddrychiolaeth. Dyna ddau ddyn yn en hamser goreu gyda'u gilydd yn ddyfal ddiwyd wrth eu gwaith mewn cae llafar o'r eiddynt ger llaw'r tŷ, a'r awr o'r nos heb fod yn anamserol; canys nid oedd y noson mewn un modd yn noson fwcïaidd. Nid oeddynt ddynion ofergoelus, o'u cymharu â'a cyfoedion; yn hytrach dynion oeddynt ryw gymaint o flaen eu hoes. Nid oeddynt ofnog, ac felly yn creu bwganod o bob llwyn a thwmpath; canys yr oeddynt, fel y gwelsom, ill dau gyda'a gilydd;<noinclude><references/></noinclude> jrzcl6zcnp3l6139mgpyu98loqdwth6 104 21044 138837 40199 2025-06-07T23:32:21Z AlwynapHuw 1710 138837 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac ni feddylient ar y pryd am nac angladd na drychiolaeth angladd, am doeli, am fendith eu mamau, nac am un peth annaiarol arall, ond am rwymo yr yd ag oedd eisoes wedi goddef yn drwm oddi wrth wlybaniaoth y tywydd, a'i osod, os oedd modd, yn ei sopyn erbyn y bore. Gwelodd a chlywodd y ddau y cyfan oll yr un wedd â'u gilydd; a siaradent a'u gilydd am yr hyn oedd yn myned heibio ger bron eu llygaid; ni redasant i ffwrdd, yn ol braint ac arfer gweledyddion drychioliaethau; ac nid oeddynt yn breuddwydio am ddim cyffelyb pan glywsant y siffrwd, ac y gwelsant yr angladdwyr yn dynesn tuag atynt ar hyd y ffordd eglwys. Gofynir i'r chwedlofyddion pa beth a welodd y ddau ddyn hyn, neu pa beth y tybiasant iddynt ei weled. Ai dyfeisio chwedl anwir a wnaethant er mwyn fy nhwyllo i ac ereill? Nid oedd yn un fantais iddynt dwyllo neb pwy bynnag, heb law eu bod yn ddynion llawer rhy onest i wneuthur hynny. Yr wyf yn credu eu tystiolaeth, fel dynion geirwir, syml, dihoced, mor gadarn a phe buaswn wedi gweled yr olygfa fy hun. Adroddent y peth a welsent, nen a gredent eu bod wedi ei weled. Yr oedd ffugio chwedl ddychymmygol o'r fath yn hollol allan o'u cyrhaedd. Nid llenorion na chrach-lenorion mo honynt, ond amaethyddion gwledig syml. Ni allent lanio chwedl o'r cyffelyb, ac ni wnaethent pe gallasent. Nid oedd dim i'w cymhell a'u hannog i ddyfalu anwiredd noeth, a cheisio gan ddynion ei gredu yn lle gwirionedd. Nid wyf yn gwybod iddynt adrodd y weledigaeth wrth neb ond wrthyf fi, a dau neu dri arall o'u cydnabod. Rhaid cael rhyw gynhyrfydd nen ysgogydd i bob gweithred. Adroddent i mi yr hanes fel gwirionedd syml, gwir-<noinclude><references/></noinclude> 2u014aqkd8rkoc2bsxs5r3ve6y695xv 104 21045 138838 40200 2025-06-07T23:34:04Z AlwynapHuw 1710 138838 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ionedd nas medrent ei egluro; ac ni cheisient nac am ddiffyn cred na chadarnhau ofergoel. Pan glywais hwynt y tro diweddaf yn adrodd y dygwyddiad, yr oeddynt er war eu bedd; i'r hwn y disgynodd y ddau ym mhen ychydig wythnosau ar ol eu gilydd yn gynnar yn y flwyddyn 1852. Hunant eu tawel hun yn y fynwent y gwelsent y toeli yn ymdynnu tuag ati. Y mae chwedl marchog y nodwydd ddur yn sefyll ar ei phen ei hun, ac yn annibynol ar adroddiad yr amaethwr a'i wraig. Ni wyddai y naill ddim am y llall pan yr adroddasant eu hap a'u hanhap gyntaf. Gwelodd y gwr a'r wraig rywbeth, a bu'r gwnïedydd mewn cryn drybestod o herwydd rhywbeth a'i cyfarfu yntau ar y ffordd. Dyna'r modd y clywais i hanes y toeli nodedig hwn o ben y rhai a'i gwelsent. Gadawaf i'r athronydd mewn pethau o'r fath egluro a deongli y weledigaeth: ond dymunaf adgofio iddo mai nid dattod cwlwm yw ei dorri. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PROFIAD CEISPWL.}}}} ADDEFA pawb bron yn ddieithriad fod swydd ceispwl neu feili yn un lled waradwyddus; ac eto ar yr un pryd, yr ydys yn barnu ei bod yn hollol angenrheidol. Darfu i mi ymgymmeryd â hi yn unig ar yr ystyriaeth y byddai yn foddion i mi ennill bara i'm gwraig a'm plant; a gwirionedd profedig yw, os bydd dyn yn methu mewn un peth, fod yn bosibl iddo ragori mewn peth arall. Cefais ddechreu ar fy swydd drwy fy ngalw i gynnorthwyo hen swyddog oedd wedi bod yn y gwaith <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 3rnd7hwm45h4crikzhbzpi40i0mmxq0 104 22110 138839 43501 2025-06-07T23:36:19Z AlwynapHuw 1710 138839 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>am lawer o flynyddoedd, a thrwy i mi brofi fod genyf gryn lawer o athrylith yn cyflawni y swydd, dyrchafwyd fi bob yn ychydig i fod yn ben-ceispwl. Bûm yn llwyddiannus dros ben am lawer o flynyddoedd, ac mewn parch ac ymddiried gan fy meistriaid, P. ac A. Gwell yn ddiau gan y cyffredin fydd clywed am rai o'r troion trwstan a ddygwyddasant i mi, gan mai gwrthddrych i'w gasän ac i'w erlid, y rhan amlaf, yw y swyddog a adwaenir wrth yr enw ''Bwm-beili''. Cefais fy ngalw ryw brydnawn ym mis Tachwedd, yn y flwyddyn a'r flwyddyn, i'r swyddfa, pryd y rhoddid ar ddeall fod yn rhaid i mi fyned yn fore iawn drannoeth i Ffos y Cranc, i wasanaethu gwr y tyddyn hwnnw â ''gwrit'' am arian oedd yn ddyledus arno i fasnachwr yn nhref A{{bar|2}}. Gan fod genyf gryn bymtheg milltir o ffordd cychwynais yn fuan ar ol hanner nos, a chyrhaeddais y lle o gylch saith o'r gloch y bore; aethym i mewn, pryd y canfum y teulu, sef y gwr a'r wraig, a dau neu dri o blant, yn cymmeryd eu boreufwyd yn y gegin fawr, o gwmpas y bwrdd crwn o flaen y tân; a dau was, dwy forwyn, a thri o ddynion mewn oed, y rhai, fel y gallaswn feddwl, oeddynt weithwyr wrth y dydd, yn cymmeryd eu boreufwyd hwythau wrth y bwrdd mawr o flaen y ffenestr. Amneidiais ar y gwr i ddyfod allan am fynyd; fe ddaeth yn ddioedi. "Mae yn ddrwg iawn genyf," ebai fi, "fod yn rhaid i mi roi y papyr hwn i chwi am ddyled i {{bar|2}}" "Peidiwch ag yngan gair yn awr," ebai yntau, "rhoddwch ef yn yn eich llogell, nes yr â pawb allan ar ol eu boreufwyd." Gwnaethym innau felly. "Dewch i mewn," ebai yntau, "rhaid eich bod yn flinedig, ac eisieu rhywbeth i'w fwyta erbyn hyn." I mewn yr aethym. "Dewch<noinclude><references/></noinclude> 7pkmd66ar5g9ge053o12vjoq2u1xiq6 104 31341 138840 59790 2025-06-07T23:37:19Z AlwynapHuw 1710 138840 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ym mlaen, a neswch at y bwrdd; gwnewch eich han ya gartrefol;" ac yna, ebai fe wrth y wraig, "fe gymmer y gwr dieithr yma ei foreufwyd gyda ni, ac y mae iddo bob croesaw, fel y mae yma." "Na chaiff yn wir," ebai y wraig serchog; "mi wnaf gwpanaid o de nais iddo mewn mynyd, ac ychydig o ''foncagau'' (crempogau); mae ein bara ni yn hen ac yn gryf iawn.' Erfyniais innau arni beidio â myned i ddim trafferth er fy mwyn i; a dywedais y byddwn yn ddiolchgar am rywbeth oedd ar gerdded. "Dim trafferth o gwbl," ebai'r wraig, "pleser i gyd." "Mari," gwaeddai ar y forwyn, "dos â'r badell ffrio yma, a dyro hi ar y tân." Gwnaed hynny; ac ar y tân y bu am ychydig nes oedd yn wynias. Erbyn hyn yr oedd pawb wedi gorphen en boreufwyd; yna dygodd y wraig ystôl fechan dair troed, a dododd hi ar lawr yn fy ymyl, a chymmerodd y badell oddi ar y tân ac a'i rhoddes ar yr ystôl; a chyn i mi ystyried dim, ymaflwyd ynof gan y tri dyn oedd wrth y bwrdd mawr, a rhoddwyd fi i cistedd ar y badell ffrio; a chadwasant fi yno! Ysgrechais, bygythiais, rhegais, ac o'r diwedd ymbiliais am ymwared; ond ofer fu y cwbl; yr oeddynt yn rhy drech i mi. Nis gall y darllenydd ddychymmygu yr arteithiau yr oeddwn yn eu dioddef, a phawb oedd yn bresennol yn chwerthin fel ellyllon! Ym mhen ychydig —yr hyn a ymddangosai i mi yn oriau—"dyna," ebai gwr y tŷ, "gadewch iddo; fe allai na fydd mor barod i ddyfod yma i frecwest yn fuan ar ol hyn." Ceisiais ymlusgo rywfodd oddi yno wedi fy anafu; a da oedd i mi gyfarfod â rhyw Samariad ag oedd yn casglu carpiau gyda mul a throl ar hyd y wlad, i'm dwyn adref. Bûm am wythnosau yn gorwedd cyn i mi wella; o blegid yr oedd ''eistedd'' allan o'r pwnc. {{nop}<noinclude><references/></noinclude> ibm5algtovllx5zv71z6sk5iia6pvkf 106 41318 138812 85326 2025-06-07T21:31:39Z AlwynapHuw 1710 138812 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Gwilym a Benni Bach |Author=William Llewelyn Williams |Publisher=Hughes a'i Fab, Wrecsam |Year=1894 |Source=djvu |Image=1 |Progress=V |Pages=<pagelist 1= clawr 2to4=- 5=1 103to108=Hysb 109to111=- 112=clawr/> |Remarks= }} [[Categori:Nofelau]] [[Categori:Tudalen Indecs]] [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:PD-old]] [[Categori:Llyfrau 1894]] i8reksxlkrbr9k2z4ttr3tfpq5858ti 104 41323 138769 85184 2025-06-07T15:38:23Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 138769 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 41324 138768 85185 2025-06-07T15:38:06Z AlwynapHuw 1710 138768 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{Mm-mawr|GWILYM A BENNI BACH:}}}} {{c|Ffug-Chwedl,}} {{c|{{bach|GAN}}}} {{c|{{M-mawr|W. LLEWELYN WILLIAMS.}}}} <br> <br> <br> {{c|GWRECSAM:<br>ARGRAFFWYD GAN HUGHES & SON, HOPE STREET.<br>1894}} <br> <br><noinclude><references/></noinclude> co8kcxzd8l60jd2aghak2g5sx8p1b52 104 41325 138767 85188 2025-06-07T15:35:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 138767 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 138779 138767 2025-06-07T16:21:17Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138779 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|CYNNWYS}}}} {{center block| <poem> [[Gwilym a Benni Bach/I. GWILYM A BENNI BACH|Gwilym a Benni Bach]] [[Gwilym a Benni Bach/II. Y MODD Y CAFODD GWILYM A BENNI I BACH DDILLAD NEWYDD|Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd]] [[Gwilym a Benni Bach/III. MYND I'R YSGOL|Mynd i'r ysgol]] [[Gwilym a Benni Bach/IV. Y TY PRYDFERTH|Y Ty Prydferth]] [[Gwilym a Benni Bach/V. GWEDDI GWILYM A BENNI|Gweddi Gwilym a Benni]] [[Gwilym a Benni Bach/VI. BREUDDWYD BENNI BACH|Breuddwyd Benni Bach]] [[Gwilym a Benni Bach/VII. CHWAREU INDIAID|Chwareu Indiaid]] [[Gwilym a Benni Bach/VIII. GWILYM A BENNI YN ABERTAWE|Gwilym a Benni yn Abertawe]] [[Gwilym a Benni Bach/IX. Y PLANT A'R HEN DDOCTOR|Y Plant a'r Hen Ddoctor]] [[Gwilym a Benni Bach/X. Y DOCTOR YN TROI'N FARDD|Y doctor yn troi'n fardd]] [[Gwilym a Benni Bach/XI LLWYN AREL PLAS NEWYDD|Llwyn arel Plas Newydd]] [[Gwilym a Benni Bach/XII. AR OL LLAWER O DDYDIAU|Ar ol llawer o ddydiau]] </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> s07069qcjyh7pv39csdy143rsnqyq36 138793 138779 2025-06-07T16:58:18Z AlwynapHuw 1710 138793 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|CYNNWYS}}}} {{center block| <poem> [[Gwilym a Benni Bach/Gwilym a Benni Bach|I. GWILYM A BENNI BACH]] [[Gwilym a Benni Bach/Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|II. Y MODD Y CAFODD GWILYM A BENNI I BACH DDILLAD NEWYDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Mynd i'r ysgol|III. MYND I'R YSGOL]] [[Gwilym a Benni Bach/Y Ty Prydferth|IV. Y TY PRYDFERTH]] [[Gwilym a Benni Bach/Gweddi Gwilym a Benni|V. GWEDDI GWILYM A BENNI]] [[Gwilym a Benni Bach/Breuddwyd Benni Bach|VI. BREUDDWYD BENNI BACH]] [[Gwilym a Benni Bach/Chwareu Indiaid|VII. CHWAREU INDIAID]] [[Gwilym a Benni Bach/Gwilym a Benni yn Abertawe|VIII. GWILYM A BENNI YN ABERTAWE]] [[Gwilym a Benni Bach/Y Plant a'r Hen Ddoctor|IX. Y PLANT A'R HEN DDOCTOR]] [[Gwilym a Benni Bach/Y doctor yn troi'n fardd|X. Y DOCTOR YN TROI'N FARDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Llwyn arel Plas Newydd|XI LLWYN AREL PLAS NEWYDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Ar ol llawer o ddydiau|XII. AR OL LLAWER O DDYDIAU]] </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 2oxuzfcv2sw6l3n0q35jztojtm2hskq 138805 138793 2025-06-07T17:32:45Z AlwynapHuw 1710 138805 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|CYNNWYS}}}} {{center block| <poem> [[Gwilym a Benni Bach/Gwilym a Benni Bach|I. GWILYM A BENNI BACH]] [[Gwilym a Benni Bach/Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|II. Y MODD Y CAFODD GWILYM A BENNI I BACH DDILLAD NEWYDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Mynd i'r ysgol|III. MYND I'R YSGOL]] [[Gwilym a Benni Bach/Y Ty Prydferth|IV. Y TY PRYDFERTH]] [[Gwilym a Benni Bach/Gweddi Gwilym a Benni|V. GWEDDI GWILYM A BENNI]] [[Gwilym a Benni Bach/Breuddwyd Benni Bach|VI. BREUDDWYD BENNI BACH]] [[Gwilym a Benni Bach/Chwareu Indiaid|VII. CHWAREU INDIAID]] [[Gwilym a Benni Bach/Gwilym a Benni yn Abertawe|VIII. GWILYM A BENNI YN ABERTAWE]] [[Gwilym a Benni Bach/Y Plant a'r Hen Ddoctor|IX. Y PLANT A'R HEN DDOCTOR]] [[Gwilym a Benni Bach/Y doctor yn troi'n fardd|X. Y DOCTOR YN TROI'N FARDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Llwyn arel Plas Newydd|XI LLWYN AREL PLAS NEWYDD]] [[Gwilym a Benni Bach/Ar ol llawer o ddydiau|XII. AR OL LLAWER O DDYDIAU]] [[Gwilym a Benni Bach/Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd|EGLURIADUR Tafodiaith y De a'r Gogledd]] </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> qsaaxrdbqv2qkltgu026080rza51yuz 104 41326 138766 85189 2025-06-07T15:35:06Z AlwynapHuw 1710 138766 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{M-mawr|GWILYM A BENNI BACH.}}}} {{c|{{mawr|PENOD I<br>GWILYM A BENNI BACH.}}}} Yr wyf yn cofio fel ddoe y tro cyntaf y gwelais Gwilym a Benni Bach, er fod blynyddau oddi ar hyny, erbyn heddyw. Teir-blwydd oed oedd Gwilym ar y pryd, ac yr oedd Benni Bach flwydd yn iau. Cerdded уг oeddwn, ar ddiwrnod teg yn yr haf, o stesion Llanelwid i Blas Newydd, lle'r oedd fy chwaer yn byw. Gwyddwn fod Henri fy mrawd-yng-nghyfraith ynghanol y cynauaf gwair, ac nid oeddwn am iddo ddanfon ceffyl i gyfarfod â'r trên ar amser mor stresol. Ac felly, nid oeddwn wedi ynganu gair wrtho pwy awr o'r dydd y cyrhaeddwn Llanelwid; ond yn unig y buaswn ym Mhlas Newydd rywbryd dydd Sadwrn. Hawdd ddigon oedd cael gafael yn y ffordd i'r Plas. Yr oedd yr heol fawr yn rhedeg heibio i'r ty, ac nid oedd dim i wneyd ond ei dilyn, ac, er nad oeddwn yn gyfarwydd iawn â'r ardal, deuais i odrau'r heol fach sydd yn arwain i glôs Plas Newydd, heb un anhap na chamsynied. Ar waelod yr heol safai dau blentyn. Nis gwyddwn yn siwr p'un a'i merched bach neu fechgyn oeddynt; oblegid yr oedd gwallt y ddau yn hir ac yn gyrliog; ac yr oeddynt wedi eu gwisgo mewn ffroc a phais fach. Yr oedd yr henaf o'r ddau yn cydio yn llaw y llall, ac yn dangos yn eglur ei fod yn barod i'w amddiffyn rhag bob cam. Er na welais hwynt erioed o'r blaen, gwyddwn ar unwaith mai plant fy chwaer oeddynt, sef Gwilym a Benni Bach. Yr oedd gwallt cydynog modrwyog y ddau mor euraidd a'r fanadl; ond tra<noinclude><references/></noinclude> rh7ar8dq52uij73rcwbd8gcsbjgjx1g 104 41327 138765 85190 2025-06-07T15:32:50Z AlwynapHuw 1710 138765 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yr oedd llygaid du chwimwth ei dad gan Gwilym, yr oedd dau lygad ei fam gan Benni Bach, mor lased a'r cenin eu lliw, a dyfnder ynddynt fel pe tae'ch yn edrych i'r nefoedd fry. Arosais am fynud heb ddweyd gair, yn edrych ar y ddau fychan yn sefyll law yn llaw ar ganol yr heol. Yr oeddynt hwythau yn syllu arnaf finau, y gwr dieithr, ac yn amlwg ddigon yn petruso beth i wneyd. Ond ym mhen eiliad dyma Gwilym yn rhoddi plwc i Benni Bach ac yn gofyn, gan edrych yn syth yn fy ngwyneb, 'Nwncwl Abartawe 'ych chi, ie fe?' Wel,' meddwn inau, gan chwerthin, mae'n rhaid i fi gael gwbod yn gynta' pwy 'ych chi 'ch dou?' 'Plant Plas Newydd y'n ni, meddai Gwilym, a mae mami wedi gweyd wrtho ni am sefyll man hyn i 'weyd wrth 'nwncwl am fyn'd lan i'r ty drwy'r hewl fach.' 'O dir,' meddwn inau, a shwd 'ych chi'n meddwl mai fi yw'ch 'nwncwl?' Ro'dd mami'n gweyd y byse 'nwncwl yn siwr o aros i 'ddryched arno' ni, wath 'ro'dd e'n wastod yn ffond o blant, meddai Gwilym. Brysiais i newid yr ymadrodd. 'A pheth yw'ch enw chi, 'nte?' meddwn. 'Gwilym yw'n enw reit i, ond mae tyta'n ngalw i yn Wil, weithe,' meddai'r gwr bach. Yr oedd yr un bach lleiaf wedi bod yn aros yn fud hyd yn hyn, heb dynu ei lygaid oddiarnaf fi, ond wrth glywed ei frawd yn siarad mor rhugl, dyma yntau yn dechreu cymeryd calon. 'A-a-a-a-' meddai, gan fethu, yn ei awydd i siarad, a dyfod a'r geiriau allan, 'a-a a-a-Benni Bach yw'n enw ine.' 'Wel, wel, o's cusan i 'nwncwl?' meddwn, gan blygu a gostwng fy mhen. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> e1fd6f3f0k3pmmvvor8r38dqloo5deg 104 41328 138764 85191 2025-06-07T15:31:43Z AlwynapHuw 1710 138764 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oedd y ddau yn disgwyl y gofyniad. Gyda'r gair dyma Gwilym yn tynu cadach i boced ac yn sychu gwefusau Benni Bach, ac yn dweyd wrtho, fel, mae'n sicr, y clywodd ei fam yn dweyd lawer gwaith o'r blaen, 'Nawr, Benni bach, cusan neis i 'nwncwl.' 'Cusan neis i 'nwncwl,' adleisiai Benni Bach, gan droi ei wyneb i fyny. Ac yna codais y ddau yn fy mreichiau. ac wrth eu cario tua'r ty, cefais wybod holl hanes y ffarm i gyd, ffordd yr oedd y lloi i gyd yn y Cae Bach, a'r ebolion yn Rhandir Cae Mawr, a'r gwartheg yn y Ddôl-dan-ty, a bod tyta gyda'r gwasanaeth-ddynion yn cywain gwair o Gors Ganol, a bod y ddau dy gwair wedi eu llanw, ac y byddai'r cynhauaf ar ben gyda'r nos. Cefais wybod, hefyd, enwau'r ceffylau i gyd, sef Duchess a Lester, a Jolly, a Ventin, a Black, a'r ddwy boni, Bess a Silver; ac enwau'r gwasanaeth-ddynion. Ond treuliwyd y rhan fwyaf o'r amser yn siarad am Tom y Waginer, oblegid ni fu erioed y fath wron ag ef, gallwn feddwl. Yr oedd yn gallu gyru wagen i'r calch a phedwar o geffylau ynddi. 'A mae e'n myn'd lawr y Mynydd Ddu fel y tân,' meddai Gwilym. 'Odi,' meddai Benni Bach, 'mae e'n myn'd fel y tân pô'th' 'A mae e'n ffysto waginer Cwmbrân o hewl,' meddai Gwilym. 'Odi, o hewl,' meddai Benni Bach. 'A fe gas y preis yn y preimin,' meddai Gwilym, 'a mae gyda fe slash yn 'i whip gyment a hyna,'—gan estyn ei fraich led y pen. 'A mae e'n yn g'neyd i'r slash fyn'd gric-grac,' meddai Benni Bach. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> trtrwulye0g5jwip1ep59dnnw42fyv8 104 41329 138763 85192 2025-06-07T15:30:52Z AlwynapHuw 1710 138763 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'A mae gydag e' blyfyn paun yn ochr 'i hat,' meddai Gwilym, fel i ddodi pen ar bob dadl, mai Tom y Waginer oedd y dyn mwyaf yn y byd. Erbyn hyn, yr oeddym wedi cyrhaedd y clôs, ac nid oedd yn bosibl i gadw'r ddau yn hwy yn fy nghôl. Yr oeddwn er ys peth amser wedi edifarhau i mi fod mor fyrbwyll a'u cario. Cofiais fod dillad newydd am danaf, ac yr oeddwn yn barod i gredu nad oedd traed y ddau yn gwneyd llawer o les i fy nghot. Gollyngais hwynt yn rhydd, ac ymaith y rhedasant mor gynted a'r ewig, gan waeddi, 'Mami, mami, mae 'nwncwl Abartawe wedi dwad!' Ac wrth y drws gwelais Elen fy chwaer—yr un Elen a chynt, ond ei bod yn dewach ac yn henach, ond nid oedd trafferthion byd na gofalon mam wedi rhychio ei gwyneb ddim. 'Dyma chi wedi dwad, John,' meddai, 'pa'm na fysech chi wedi hala i 'weyd gyda phwy drên yr o'ch chi'n dwad? 'Roedd Henri ddim yn fo'lon o gwbwl na chese fe ddwad i'ch cwrdda chi. Mi adewsoch eich pethe yn y stesion? O mi fyddan yn ddigon sâff yno dyn eitha piwr yw Driscoll y Stesionmaster, er mai Sais yw e; a mi halith Henri Tom y waginer a'r cart i mhoin nhw heno ar ol gellwng. A shwd 'ych chi os lawer dydd? 'Ry'n ni byth yn ca'l cl'wed gair o wrthoch chi 'nawr. 'Ro'en ni'n dechre' credu ein bod ni wedi'ch digio chi r'wffordd. A 'rych chi'n cael iechyd splended? Ond 'dych chi ddim yn dryched cystal ag o'ech chi. Dipyn yn llwydaidd yr 'ych chi-ond, dyna, fe neiff pythewnos o aer y wlad fyd o les i chi. 'Rych chi ddim wedi ca'l dim byd i fyta? Ma'n rhaid i chi gael llamed o dê ar unwaith—rwy bron llwgu'n hynan. Marged, dod y tegil ar y tân yn y fyned, a glanha'r ffrimpan yna ar ol cino. 'Rych chi'n ''bound'' o dreio'n ham ni.' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> tilo5a4mu14f0ani2b1cd55ua4f2fnt 104 41330 138762 85193 2025-06-07T15:29:44Z AlwynapHuw 1710 138762 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Mami,' meddai Benni Bach,—yr oedd ef a Gwilym bob ochr i Elen yn cydio yn ei gwn hi, tra'r oedd hi'n fy nghroesawi i 'mami, ga' i ham i dê?' 'Beth sydd ar y crwt, howyr?' meddai Elen. 'Ond ddo' cesoch ch'i ham i frecwast o'r blân.' 'O gad’wch iddyn nhw ga'l peth heddi,' meddwn inau. 'Wel, wel,' meddai Elen gydag ochenaid, 'mae pawb yn spwylo'r ddou blentyn. Wel, os byddwch chi'n fechgyn da,'—gan droi at Gwilym a Benni Bach, a rhedeg ei bysedd drwy eu gwallt, mi gewch chi ham gyda 'nwncwl Ond odi 'nwncwl yn ddyn neis i roi ham i chi fel hyn?' 'Nwncwl neis,' meddai Benni Bach, gan droi ei wyneb i fyny i dderbyn cusan drachefn. 'Na, na, meddai Elen. mae'n rhaid i chi folchyd yn lân cyn ca'l cusan gan 'nwncwl yto. 'Dyw 'nwncwl ddim yn lico cusan brwnt fel hyna. Mae arnai ofan, John bach, fod y plant yma wedi'ch bleino chi ishws, wath do's dim posib' 'i cadw nhw'n llonydd am eiliad yn y dydd. A 'dir gaton ni, mae nhw wedi trochi'ch dillad chi fel hyn ar unwaith! Mae'n rhaid i chi gael brwsh atyn nhw 'nawr yn y fyned. Marged, dere a'r brwsh dillad yma? De'wch miwn i'r nouadd i chi gael ishte lawr. Mi fydd te'n barod yn y fyned—mae'r tegil yn canu ishws.' Ty ffarm ardderchog yw Plas Newydd, yn gwynebu ar ddyffryn hyfryd Tywi. Eisteddais ar y sciw yn y neuadd ar bwys y ffenestr yn edrych allan ar y caeau gwyrdd a'r coedydd oedd yn britho'r dyffryn tawel, a chyn i mi gael amser i ddyhuno, yr oedd y tê ar y ford, ac Elen (â shôl fach newydd yr oeddwn i wedi roddi'n bresant iddi ar ei hysgwyddau), yn eistedd o flaen y llestri ar ben y ford, a Gwilym a Benni Bach yn eistedd un bob ochr iddi mewn cadeiriau uchel. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5cst8b41hiakt8amzylhvlpnnpv2zv0 104 41331 138761 85194 2025-06-07T15:29:01Z AlwynapHuw 1710 138761 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Trowch at y ford, John,' meddai Elen, 'mae'n siwr fod ishe bwyd arnoch chi ar ol trafeilu, a me gewch chi ranu'r ham, os gwelwch chi'n dda. Odi chi'n dewis lla'th a shwgir,—ond, dyna, 'rwy'n g'neyd dyn dierth o honoch chi ar unwaith—wel, 'rych chi wedi cadw'n ddierth iawn o ar priodes i,—ond wi'n cofio'ch bod chi'n ffond iawn o shwgir.' 'Dyna eitha digon o shwgir i fi,' meddwn, oblegid yr oedd Elen wedi dodi tri telpyn eisoes yn y cwpan, ac yr oedd yn barod i ddodi rhagor. 'Neis, neis yw shwgir,' meddai Benni Bach, gan edrych yn wangcus ar y basn, ac yn dangos ei fod yn berchen ar ddant mor felus a'i ewythr. 'Dyw shwgir ddim yn dda i blant bach,' meddai Elen. 'W'i ddim yn blentyn bach, odw i, mami?' meddai Gwilym. 'O mi ddei di'n fachgen mowr, dim, ond i ti stico,' meddai Elen. 'O's gyda chi, John, ddigon o hyfen yn eich tê? Mae'n well i chi helpi'ch hynan.' A gyda'r gair, dyma hi'n rhoddi'r jwg a'r hufen i fi. Os oes rhywbeth yn y byd yr wyf fi'n hoff o hono, hufen llaeth yw hwnw. Colli hwn yw'r golled fwyaf a gefais pan es i fyw i'r dref, a da y gwyddai Elen nad oedd dim oeddwn yn fwy balch o hono, pan oeddwn yn myned gartref dros y gwyliau er's llawer dydd, na digon o hufen. Ac ar ol cael ут hufen yn fy llaw, arllwysais yn helaeth o hono. Ond yn ddisymwth dychrynwyd fi gan ysgrech oddiwrth Gwilym a Benni Bach. Yr oeddynt yn edrych arnaf gydag arswyd, a'u llygaid fel afalau yn eu pen. 'Y dyn,' meddai Gwilym o'r diwedd, styriwch mai hufen sy' gyda chi!' Yr unig ateb roddodd Elen, oedd ei siglo yn drwsgl; ond nis gallwn i lai na chwerthin yn iachus. Daeth<noinclude><references/></noinclude> 4e68x5vrs3p98s635ds7jxwzgmcm7m9 104 41332 138760 85196 2025-06-07T15:28:12Z AlwynapHuw 1710 138760 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i'm côf ar darawiad amrant gynghorion fy mam—rhai, yr oedd yn amlwg, a drosglwyddwyd i fy neiaint gan Elen—am beidio rhoddi mwy na llwyaid o hufen. yn fy nhê, canys yr hufen oedd yn talu'r rhent! Ac fel yna y deuais i adnabod Gwilym a Benni Bach y tro cyntaf erioed. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9kwazqw7wb4tejswf5ucr0sfe5s8v2b 104 41335 138759 85199 2025-06-07T15:27:00Z AlwynapHuw 1710 138759 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD II.<br>Y MODD Y CAFODD GWILYM A BENNI I BACH DDILLAD NEWYDD.}}}} Nid oeddwn wedi codi o'r gwely boreu dranoeth pan ddaeth Gwilym a Benni Bach i ymweled a fi. Yr oeddwn yn gorwedd, rhwng cwsg ac effro, yn gwrando ar gân yr adar bach a sï y myrddiwn pryfed mân sydd yn gwneyd holl awyr Dyffryn Tywi yn fyw yn yr haf, ac yn methu dyfalu paham yr oedd neb yn siarad am dawelwch y wlad, pan glywais lais Gwilym tu allan i ddrws fy ystafell. 'Nwncwl' meddai, yn ei lais treiddgar, 'mae mami yn gofyn i chi pu'n sy' well gyda chi gal brecwast yn y gwely ne' gyda ni yn y nouadd 'O, gwedwch wrth mami,' meddwn inau—oblegid nid oeddwn wedi anghofio hen gwynion Elen gartref er's llawer dydd am y drafferth o roddi brecwast yn y gwely y byddai ar y llawr yn y fyned.' Ac yna clywwn swn y traed bach yn dringo lawr y grisiau. Nid oeddwn mewn brys i godi a gwisgo. Yr oedd yr olygfa swynol o'r ffenestr yn tynu gormod ar fy sylw. Cyn i mi fod yn haner parod i ddisgyn, clywais swn dau bâr o draed tu allan i'r drws, a llais Gwilym yn galw drachefn, 'Nwncwl.' Es at y drws, ac ar ol ei agor gwelais fy neiaint, Gwilym a Benni Bach. 'Nwncwl' meddai Gwilym, 'mae mami am i chi roi'r baish fach i fi sy' yn y chest?' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8iu7sujp4tduwtthwns4xi6sra1exfg 104 41336 138758 85200 2025-06-07T15:25:31Z AlwynapHuw 1710 138758 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'O'r gore,' meddwn inau, 'shwt un yw hi?' 'Paish goch sy' gen i,' meddai Gwilym. 'A mae mami'n gweyd' torai Benni Bach i mewn, 'y ca' yne baish goch tro nesa.' 'Wel, bachgen, meddwn, wrth dynu'r bais goch o'r chest of drawers, 'odi ch'i ddim yn myn'd yn rhy fowr 'nawr i wishgo paish fel hyn?' 'O, mae mami'n gweyd,' atebai Gwilym, 'y ca' i a Benni Bach drowsus penlin pan ewn ni i'r ysgol.' 'Ag i bwy ysgol y byddwch chi'n myn'd?' gofynais. Mi fyddwn ni'n myn'd gyda Tom Brynglas i ysgol Llanelwid,' meddai Gwilym. 'Wel, odi chi'n gw'bod rhw'beth am yr A B C?' gofynais eilwaith. 'Wi'n gw'bod hwna,' dywedai Benni Bach. Wel?' meddwn inau. <poem> 'ABC Cath a chi,' </poem> meddai Benni Bach. 'Da machgen i,' meddwn inau, gan dreio celu fy ngwên, a phwy ddysgodd hyna i chi?' Tom y Waginer, meddai Benni Bach. A mae Gwilym yn gw bod lot yn rhagor.' Odi chi Gwilym?' gofynais wed'yn. 'Roedd Gwilym yn sefyll yn syth, a'i lygaid yn edrych dros fy ysgwydd draw i'r pellderoedd. Heb ragor o ragymadrodd dyma fe'n dechreu:— {{center block| <poem> 'Mi af i'r ysgol 'fory A'm llyfr yn fy llaw Heib'o Castell Newydd. A'r cloc yn taro naw. O Malen, Malen cwyn Mae heddyw'n fore' mwyn, A'r adar bach yn tiwno, A'r gwew ar frig y llwyn.' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> q58lc6h6aayg97t3ztd3t12c068eb52 104 41337 138757 85201 2025-06-07T15:23:23Z AlwynapHuw 1710 138757 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Dier mi,' meddwn, 'a Tom y waginer sy' wedi dysgu hyna i gyd i chi?' 'Ie,' meddai Gwilym, 'a mae e'n myn'd i ofyn i mami os cewn ni fyn'd i wel'd y bedyddio.' 'Beth yw'r bedyddio?' gofynais. Ond cyn i fi gael ateb dyma lais Elen yn esgyn o odrau'r stâr, 'Nawr, blant, beth 'ych chi'n 'neyd i'r lan 'na'r holl amser hyn? Mae'n hen bryd eich bod chi wedi dybenu gwishgo, yn lle cadw nwncwl fel'na!' Ac i lawr yr aethant gan gario y bais goch, ac nis gwelais hwynt mwyach cyn amser ciniaw. Erbyn i mi ddisgyn i'r neuadd, nid oedd son am fy neiaint. 'Do'dd dim byw na bywyd gyda nhw,' esboniai Elen, os na chese nhw fyn'd gyda Tom y waginer i wel'd y Baptis yn bedyddio ym Mhwll Hesg. Mae Tom yn eu spwylo nhw mor anghyffredin, ag yw dyn ddim yn fo'lon bod yn gâs iddo 'fe am fod yn garedig wrth y plant. A dim ond i Gwilym gym'ryd rh'wbeth yn ei ben, mae'r un peth i chi dreio hydfan a threio'i droi e'! A phob peth 'wedi'th Gwilym, mae Benni'n siwr o 'weyd ar ei ol e'.' Cefais ddigon o hanes fy neiaint o hyny nes daeth yn amser cychwyn i'r cwrdd. O'r diwedd cymerodd Henri fy mrawd-yng-nghyfraith drugaredd arnaf a dywedodd, 'Elen fach, yr wyt ti'n meddwl fod John yn cymryd cymaint o ddyddordeb yn y plant ag yr wyt ti.' 'Wel, f'alle bydd gydag e' blant ei hunan rywbryd,' meddai Elen, ag yna mi ddiallith.' Ac, yn wir, nid oeddwn heb deimlo fod gan Elen esgus dros siarad am danynt. Mae Gwilym,' meddai, 'yr un spit weithe a'r peth o'ech chi pan yn blentyn (er na allwn i wel'd yr un<noinclude><references/></noinclude> 98okyqyzrx3vjs6u5fe0j0y1ja9l510 104 41338 138756 85202 2025-06-07T15:22:33Z AlwynapHuw 1710 138756 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>tebygolrwydd ynddo). Mae'r un tro yn ei lygad e', ag amser bydd e'n 'wherthin, wi fel tawn i'n eich gwel'd chi o hyd o' mlâ'n. Mae rh'wbeth mor ffel yndo fe! Nos Sul dwetha, 'ro'dd 'y mhen i ddim haner da, a mi aroses gatre' o'r cwrdd. 'Ro'dd pawb yn y cwrdd ond fi a Gwilym, me fynodd e' aros gatre' yn gwmpni i fi. Ar ol i fi fyn'd dros y lluniau yn y Beibl a Thaith y Pererin gyda fe, ag yn dodi swper ar y ford, dyma, fe'n gweyd wrtha i, 'Mami,' mynte fe, dyna neis mae i fod yma gyda'n gilydd. Dim ond gwr a gwraig y ty sy' gatre' 'nawr, ynte?' Pan ddaeth amser ciniaw, yr oedd y ddau blentyn wedi cyrhaedd gartef, ac yr oeddynt yn llawn o'r hyn. a welsant ac a glywsant ar lan yr afon, a mawr oedd holi ynghylch y bedyddio. 'Mami', gofynai Gwilym, 'odi chi wedi ca'l eich bedyddio? 'Nagw i,' meddai Elen. 'Odi e'n ddrwg, 'te, i gâ'l eich bedyddio,' holai Gwilym. 'O nag yw,' meddai Elen, dyw e' ddim yn ddrwg.' 'Pa'm na fysech chi'n cael eich bedyddio, 'te?' gofynai Gwilym. 'Nid oedd Elen yn barod â'i hateb. O,' meddai o'r diwedd, 'dwy i ddim yn credu yn hyny.' Odi Dafi'r Esger yn credu yndo fe?' dywedai Gwilym.—Dafi'r Esger oedd un o'r bobl fedyddiwyd y boreu hwnw, mae'n debyg. 'O odi,' atebai Elen. 'Pa'm nag 'ych chi'n credu yndo fe?' gofynai Gwilym. Aeth Elen yn fud, tra rhedai cysgod gwên dros wyneb agored Henri. 'Mrowch chi i ddwad yn fachgen mowr,' meddai Elen o'r diwedd, 'ag yna mi dde'wch chi i w'bod.' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> scajyva1lftcj4nr2n4nmi49t9v878c 104 41339 138754 85203 2025-06-07T15:21:17Z AlwynapHuw 1710 138754 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac fel yna y terfynodd yr ymddiddan yr adeg hono, ac ni fuasai yn werth ailadrodd yr hanes, oni bai am yr hyn a ddigwyddodd yn y prydnawn a boreu dranoeth. Ar ol ciniaw, aeth Henri, yn ol ei arfer, i'r Ysgol Sul, ac mi es inau allan ar hyd y caeau i fwynhau'r awyr iach. Ar ol rhodio yma a thraw am awr neu ddwy, deuais i'r cae bach tu ol i'r ty. O'r pen draw elywais yn ddisymwth ysgrech plentyn, a safodd fy nghalon yn fy mynwes. Gwyddwn fod pwll y chwyaid yn y cornel pellaf, a meddyliais ar unwaith mai ysgrech Gwilym neu Benni Bach a glywswn. Rhedais, fel na redais o'r blaen am flynyddau, i gyfeiriad y swn. Pan gyrhaeddais lan y dwfr, nis gwyddwn beth i wneyd p'un ai chwerthin neu ddwrdio. Ynghanol y dwr a'r llaid safai Gwilym a Benni Bach, a'u dillad yn lyb cors, ac hyd yn oed eu gwallt yn dyferu dafnau o ddwr llwydaidd, ac er ei bod yn ddiwrnod twym yn yr haf, yr oedd y dwr oer yn gwneyd i'w danedd guro. 'Beth yn enw'r anwyl 'ych chi'n 'neyd yma, blant? meddwn, dipyn yn wyllt. 'Bedyddio Benni Bach w i,' meddai Gwilym. 'Wel, mi fydd hi'n waeth na gweyd yn deg pan welith mami chi,' meddwn. 'Ond 'wedodd mami nag oedd dim drwg miwn bedyddio?' meddai Gwilym. 'Gewch chi wel'd p'un am hyny,' atebais, mor sarug ag y gallwn. A gwir a ddywedais. Pan welodd Elen hwynt, nid oedd diwedd ar ei haraeth. 'Yr arsw'd anw'l,' meddai, beth yw'r drych hyn sy arnoch chi, blant? Wedi bod yn bedyddio Benni Bach, ie fe? Mi ro i fedyddio Benni Bach i chi 'ch dou, a g'na! A thithe, Gwilym, a ffroc newydd, a phobo biner glân prydnawn heddi gyda chi'ch dou. A neithwr ddwetha y cesoch chi'ch golchi yn y twba! {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> sp23nicx6i2tpm3gopdfeo4jadn06ad 138755 138754 2025-06-07T15:21:36Z AlwynapHuw 1710 138755 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac fel yna y terfynodd yr ymddiddan yr adeg hono, ac ni fuasai yn werth ailadrodd yr hanes, oni bai am yr hyn a ddigwyddodd yn y prydnawn a boreu dranoeth. Ar ol ciniaw, aeth Henri, yn ol ei arfer, i'r Ysgol Sul, ac mi es inau allan ar hyd y caeau i fwynhau'r awyr iach. Ar ol rhodio yma a thraw am awr neu ddwy, deuais i'r cae bach tu ol i'r ty. O'r pen draw elywais yn ddisymwth ysgrech plentyn, a safodd fy nghalon yn fy mynwes. Gwyddwn fod pwll y chwyaid yn y cornel pellaf, a meddyliais ar unwaith mai ysgrech Gwilym neu Benni Bach a glywswn. Rhedais, fel na redais o'r blaen am flynyddau, i gyfeiriad y swn. Pan gyrhaeddais lan y dwfr, nis gwyddwn beth i wneyd p'un ai chwerthin neu ddwrdio. Ynghanol y dwr a'r llaid safai Gwilym a Benni Bach, a'u dillad yn lyb cors, ac hyd yn oed eu gwallt yn dyferu dafnau o ddwr llwydaidd, ac er ei bod yn ddiwrnod twym yn yr haf, yr oedd y dwr oer yn gwneyd i'w danedd guro. 'Beth yn enw'r anwyl 'ych chi'n 'neyd yma, blant? meddwn, dipyn yn wyllt. 'Bedyddio Benni Bach w i,' meddai Gwilym. 'Wel, mi fydd hi'n waeth na gweyd yn deg pan welith mami chi,' meddwn. 'Ond 'wedodd mami nag oedd dim drwg miwn bedyddio?' meddai Gwilym. 'Gewch chi wel'd p'un am hyny,' atebais, mor sarug ag y gallwn. A gwir a ddywedais. Pan welodd Elen hwynt, nid oedd diwedd ar ei haraeth. 'Yr arsw'd anw'l,' meddai, beth yw'r drych hyn sy arnoch chi, blant? Wedi bod yn bedyddio Benni Bach, ie fe? Mi ro i fedyddio Benni Bach i chi 'ch dou, a g'na! A thithe, Gwilym, a ffroc newydd, a phobo biner glân prydnawn heddi gyda chi'ch dou. A neithwr ddwetha y cesoch chi'ch golchi yn y twba!<noinclude><references/></noinclude> 5lm9dryzmzmt5w2uuzztr7yesdj7l9m 104 41340 138753 85204 2025-06-07T15:20:01Z AlwynapHuw 1710 138753 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Mi fydd yn rhaid i chi 'ch dou gâ'l eich ymolch a myn'd i'r gwely ar unwaith, a mi ddwa i i siarad a chi yn y bedroom.' Yr oedd y ddau fychan yn edrych mor ddiniwed a'r wyn, ac yr oedd eu hufudd-dra parod yn gwneyd i fy nghalon waedu drostynt. Ond gwyddwn yn rhy dda mai gwell oedd peidio ymyryd rhwng Elen a'i phlant. Es allan am awr yn ychwaneg, a phan ddychwelais yr oedd fy neiaint yn eu gwelyau'n dawel, a'r forwyn yn cadw cwmni iddynt hyd nes y cysgent, tra yr oedd eu dillad yn sychu wrth y ffwrn yn y gegin. Pan ddychwelodd Henri o'r ysgol, nid oedd taw ar achwyn Elen. 'Mae'r ddou yn drech yn lân na fi,' meddai. 'Wedi i fi dodi nhw yn y gwely, a thynu'r 'ialen fedw oddiar yr ho'l, 'Mami,' medde Gwilym, a geiff Dafi'r Esger ei whipo am lychu ei ddillad?' a 'dallwn i ddim dodi'n llaw i gwrdda'r crwt wed'yn. A 'dyw e' ddim iws i beido'i gospi e,' ne' mae e'n siwr o fyn'd a Benni Bach i'r pownd yto. Mae'n llawer gwell i chi fyn'd i whipo nhw.' 'Na, wna i'n wir i ti,' meddai Henri. Ti sy' wedi dechre' ar y gwaith. Ond os taw ishe hadel y plant i ddwyno'u dillad sy' arnat ti, mae gen i lawer gwell ffordd.' 'Beth yw hyny?' gofynai Elen. Rho drowsus penlin i'r ddou,' meddai Henri, mi ddrychan nhw nag a'n nhw ddim i'r pownd wed'yn.' Ac felly fu. Boreu dydd Llun, halwyd i ymofyn John y teiliwr i Blas Newydd, i wneyd dillad newydd i Gwilym a Benni Bach. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1lxmndoipkhsm1n3s3zn1di5k6ociyn 104 41341 138751 85205 2025-06-07T15:18:38Z AlwynapHuw 1710 138751 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>PENOD III. MYND I'R YSGOL. Pan oedd Gwilym yn chwech mlwydd oed a Benni Bach yn bump, penderfynwyd eu danfon i'r ysgol i Lanelwid. Yr oedd pawb yn meddwl yn uchel am yr ysgolfeistr newydd—Sais o'r enw Hartland. Yr oedd gwr Plas Newydd yn aelod o'r Bwrdd Ysgol; ac, fel llawer iawn o Gymry unieithog, yr oedd yn meddwl y byd o ddyn os gallai siarad Saesneg yn rhwydd neu os byddai yn siarad Cymraeg gyda llediaith. Llawer gwaith y gwelais ef yn dynoethi ei ben, ac yn dodi syr' ym mhob brawddeg, wrth siarad a stiwart meddw a diegwyddor—yr hwn, yn wir, nid oedd deilwng i ddatod carai ei esgid—yn unig am ei fod yn gallu siarad Saesneg. Yr oedd gan Henri feddwl uchel am ei gyd-genedl, ac yr oedd yn hoff o'i heniaith. Ond уг oedd ei gariad tuag ati fel cariad meddwyn at gwrw;-yr oedd yn rhy hoff o honi i'w rhoddi heibio, pe medrai, ond, ar yr un pryd, beiai hi am holl aflwydd a thlodi ei fywyd. Credai yn ddi-ysgog, mai yr iaith Gymraeg oedd wedi ei gadw ef a'i bobl dan draed cyhyd. Ond eto yr oedd yn gas ganddo y rhai hyny a anghofient. eu Cymraeg ar ol bod am dri mis mewn siop yn Llundain neu Abertawe! Nid oedd yn rhyfedd, felly, i'r neb a'i hadwaenai ei fod o blaid cael Sais yn ysgolfeistr yn Llanelwid. Yn wir, dywedir mai ei araeth ef droiodd y fantol yng nghwrdd y Bwrdd Ysgol. Cyflawnid gwaith y Bwrdd yn Gymraeg, am na allai'r aelodau siarad Saesneg; ond cedwid y cofnodion yn Saesneg gan yr ysgrifenydd, Tom Griffiths y Siop. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> k9kad6fcaqzzlmypp0ykybfn6xnccyg 138752 138751 2025-06-07T15:19:08Z AlwynapHuw 1710 138752 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD III.<br>MYND I'R YSGOL.}}}} Pan oedd Gwilym yn chwech mlwydd oed a Benni Bach yn bump, penderfynwyd eu danfon i'r ysgol i Lanelwid. Yr oedd pawb yn meddwl yn uchel am yr ysgolfeistr newydd—Sais o'r enw Hartland. Yr oedd gwr Plas Newydd yn aelod o'r Bwrdd Ysgol; ac, fel llawer iawn o Gymry unieithog, yr oedd yn meddwl y byd o ddyn os gallai siarad Saesneg yn rhwydd neu os byddai yn siarad Cymraeg gyda llediaith. Llawer gwaith y gwelais ef yn dynoethi ei ben, ac yn dodi syr' ym mhob brawddeg, wrth siarad a stiwart meddw a diegwyddor—yr hwn, yn wir, nid oedd deilwng i ddatod carai ei esgid—yn unig am ei fod yn gallu siarad Saesneg. Yr oedd gan Henri feddwl uchel am ei gyd-genedl, ac yr oedd yn hoff o'i heniaith. Ond уг oedd ei gariad tuag ati fel cariad meddwyn at gwrw;-yr oedd yn rhy hoff o honi i'w rhoddi heibio, pe medrai, ond, ar yr un pryd, beiai hi am holl aflwydd a thlodi ei fywyd. Credai yn ddi-ysgog, mai yr iaith Gymraeg oedd wedi ei gadw ef a'i bobl dan draed cyhyd. Ond eto yr oedd yn gas ganddo y rhai hyny a anghofient. eu Cymraeg ar ol bod am dri mis mewn siop yn Llundain neu Abertawe! Nid oedd yn rhyfedd, felly, i'r neb a'i hadwaenai ei fod o blaid cael Sais yn ysgolfeistr yn Llanelwid. Yn wir, dywedir mai ei araeth ef droiodd y fantol yng nghwrdd y Bwrdd Ysgol. Cyflawnid gwaith y Bwrdd yn Gymraeg, am na allai'r aelodau siarad Saesneg; ond cedwid y cofnodion yn Saesneg gan yr ysgrifenydd, Tom Griffiths y Siop. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gf73u3mx5o7n1965xzwvmknrbws19wk 104 41342 138750 85206 2025-06-07T15:17:53Z AlwynapHuw 1710 138750 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae y plant,' meddai Henri yn y cyfarfod, yn clywed digon o Gymraeg ar yr aelwyd gartref, ac y maent yn dysgu'r iaith yn yr ysgol Sul. Eisieu dysgu Saesneg iddynt sydd arnom ni, ac nis gallwn wneyd hyny ond drwy wneyd Saesneg yn iaith yr ysgol. Os mynwn ni Gymro yn feistr, y mae yn sicr o siarad peth Cymraeg a'r plant yn yr ysgol; ond os mynwn ni Sais, ni fydd yn gallu siarad gair o Gymraeg, a daw y plant yn rhwydd i siarad Saesneg.' Pan ddaeth Mr. Hartland i Lanelwid o Loegr, credai pawb yn y plwyf fod y mil blynyddoedd wedi gwawrio. Nid oedd neb yn ddigon hyddysg i wybod mai Saesneg troednoeth y parthau iselaf o Lundain a siaradai; ac ni freuddwydiai neb, chwaith, nad oedd yn meddu ar bob cymhwysder i ddysgu plant Cymru. Gwnaed yn fawr o hono gan bawb. Gwahoddid ef i dê i'r fan hyn, ac i giniaw i'r fan arall, a rhyfeddai pawb shwd ddyn bach ishel yw e.' Synwyd a llonwyd pawb pan wnaeth ei ymddangosiad yn Salem boreu dydd Sul, ac erbyn y nos, yr oedd y gweinidog yn barod i ddarllen ei destyn yn Saesneg ac i roddi penau ei bregeth hefyd yn yr iaith hono, a'r oll er mwyn boddio Mr. Hartland. Canys hyn yw hanes y Cymry wedi bod am ganrifoedd. Gwnant garedigrwydd a'r Sais er niweidio eu hunain, a gwell ganddynt newynu eu heneidiau na gweled enaid Sais yn dioddef eisieu maeth ysbrydol. Yr oedd cymaint o'i ofn ar y plant yn yr ysgol fel na fu trafferth ynghylch dim am rai wythnosau. Nid oedd y plant yn ei ddeall—'nit 'r un Sysneg mae e'n siarad a Mr. Thomas,' medde'r plant—ond ni fu gan neb ffydd fawr erioed yn Saesneg Mr. Thomas, yr hen ysgolfeistr; a thybid am Saesneg y meister newydd, fel y gwneir am bregeth llawer gwr—mai goreu i gyd yr oedd po leiaf ei deallid. Felly yr oedd pethau yn sefyll pan y danfonwyd<noinclude><references/></noinclude> tn0vdolugvnowi3b2i3mfny9ndvs6gi 104 41343 138749 85207 2025-06-07T15:17:13Z AlwynapHuw 1710 138749 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwilym a Benni Bach i'r ysgol am y tro cyntaf ar foreu dydd Llun yn amser Calan Mai. Yr oedd Elen wedi bod wrthi am oriau yn paratoi erbyn yr amgylchiad, a gallech gredu fod y plant yn myned i bellder byd, ac nid i bentref oedd tu fewn i filltir i'r ty, gan gymaint oedd helynt Elen yn eu cylch. Arosai y ddau yn barod i gychwyn,—yn disgwyl dyfodiad Tom Brynglas, mab cymydog oedd erbyn hyn yn Standard V. Yr oedd gwynebau y ddau yn disgleirio ar ol y dwr a'r sebon; yr oedd eu gwallt cyrliog wedi ei ranu yn ofalus, yr oedd coler glân ar y ddwy got lwyd; nid oedd brycheuyn ar y trowsus penlin rib gwyn, na bai na choll ar y sanau glân ddu'r ddafad. Dodwch eich cap yn gwmws, Gwilym,' meddai Elen gan edrych gyda balchder ar y ddau, a chan gymhwyso y Scotch cap oedd ar ochr eu cern. A chofiwch chi 'weyd good morning, syr,' wrth Mr. Hartland pan ewch chi miwn a rho'wch chi fow taliedd. iddo fe. Beth i chi fod i 'weyd wrth Mr. Hartland 'nawr?' Good mornin' syr, meddai Gwilym a Benni Bach gyda'u gilydd, fel pe baent yn adrodd pwnc. A chyn pen mynud ar ol hyny, dyma Tom Brynglas yn galw heibio. 'Cofiw e', da machgen i,' medde Elen wrth Tom, am fyn'd a nhw yn sâff, a'u cadw nhw rhag trochi eu dillad. A mae slât a'u pensil nhw yn y bag, a mae'r bara menyn gyda Gwilym iddyn nhw erbyn haner dydd.' 'Me fydda nhw'n ol reit, Mrs. Morgan, gyda fi,' atebe Tom Brynglas, gyda phwyslais ar y fi, a chan roddi ei law dde i Benni Bach a'i law chwith i Gwilym. Ac ni fu rhyfelwr erioed yn dychwelyd o'r gâd a'i ysbail gydag ef yn fwy balch nag yr oedd Tom Brynglas wrth gerdded o glôs Plas Newydd a'i fyddin fach wrth ei gwt. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> auvbbn3hyvnx326jcgb83tedlaojl7t 104 41344 138748 85228 2025-06-07T15:16:01Z AlwynapHuw 1710 138748 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Safai Elen yn y cwrt bach yn edrych ar eu hôl gydag ochenaid. 'Mystres, mystres,' gwaeddai Marged, y llaethwraig, yn ddisymwth, mae Benni Bach wedi gadel ei hancisher ar ol.' 'Rhed ag e' ar eu hol nhw, los,' meddai Elen, a mi dali nhw cyn croesa nhw'r ca' i'r hewl.' A'r olwg ddiweddaf gafodd hi ar Marged oedd ei gweled yn hedeg fel saeth o fwa drwy gât y clôs, ac ar ôl y plant. A phan ddaliodd Marged nhw ar ganol y cae cafodd Tom gryn drafferth i symud y gwersyll ymlaen drachefn. Nid oedd Marged yn foddlon ar roddi yr hancisher yn ôl, ond yr oedd yn rhaid iddi godi Benni Bach yn ei chôl a'i gusanu a'i wasgu at ei mynwes. Ac уг oedd Benni Bach hefyd yn dechreu teimlo hiraeth, ac nid oedd dim ond ei galon fach ddewr yn ei atal rhag taflu ei freichiad am wddf Marged, a thori allan i lefain. Ar y ffordd i'r pentref, daeth Gwilym a Benni Bach i ddeall eu bod yn cychwyn ar fywyd newydd. Tom Brynglas, fel y daethant i wybod cyn hir, oedd capten yr ysgol. Efe oedd yn cadw'r bêl ddu; efe oedd i ddweyd pwy oedd i fyn'd i ofyn am bledren at y bêl ddu, ac i ble yr eid i'w chael; ac efe oedd i ddweyd pwy oedd i bigo ochrau wrth chwareu. Nid oedd un gamp yn gyflawn hebddo ef; a chydnabyddid mai efe oedd yr ymladdwr goreu, y niclwr goreu, y chwareuwr pelddu goreu, y cwdwmwr goreu, a'r neidiwr herc a cham a naid, a'r neidiwr caerbedw goreu yn yr ysgol. Ond y boreu hwn yr oedd brys tu hwnt i'r cyffredin ar Tom.' Newch hast, boys, bach,' meddai 'nawr ac yn y man, 'ne 'r'yn ni'n siwr o fod yn dd'weddar.' Ac yna ymlaen yr elent cyn gynted ag y gallai Benni Bach lusgo ei draed ar ei ol. 'Nawr ac yn y man bu raid i Tom godi Benni yn ei gôl a'i gario ran o'r ffordd.<noinclude><references/></noinclude> c4mjwsvijphq3oee5poymh7l5a7xs0m 104 41345 138747 85229 2025-06-07T15:15:28Z AlwynapHuw 1710 138747 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Erbyn cyrhaedd yr ysgol, gwelwyd nad oedd ond ugain mynud i naw—cwarter awr cyn amser canu'r gloch. Ond er cynared oedd, yr oedd yno yn agos i bedwar ugain o blant wedi crynhoi ynghyd, a gellid canfod yn hawdd ddigon fod rhywbeth anarferol ar waith. Dododd Tom Brynglas Gwilym a Benni Bach i eistedd. gyda'r plant lleiaf yn yr Infants' Room, ac ar ol eu cael oddiar ei ddwylaw, siaradai yn brysur a rhai o'r bechgyn mwyaf. O'r diwedd dyma fe yn rhoddi'r gair i bawb o'r plant i fyn'd i'r ysgoldy. I mewn yr aethant fel deadell o ddefaid, y merched a'r bechgyn gyda'u gilydd rhai yn ufuddhau yn llonydd, ereill yn gofyn. beth oedd yn bod. Arosai Tom mewn dwfn gynghor a thri o'i gyfeillion, John y Bryngwyn, William y Coed, a Dafi Felindre. Nid hir y buont mewn petrusder. 'Cerwch chi boys,' meddai Tom, 'i geuad y shutters, a mi gloia ine'r ddou ddrws.' Fel уr ufuddha cwch i droad y llyw, felly yr ufuddhaodd ei gyfeillion i orchymynion Tom Brynglas. Cyn bod bys y cloc yn dangos deng mynud i naw, yr oedd pob drws ynghlo, a phob ffenestr ynghau, a'r ysgoldy i gyd mewn haner tywyllwch. Eisteddai'r plant yn dawel,—rhai yn ofni gormod i ddweyd dim, ereill yn sisial â'u gilydd. Tramwyai Tom Brynglas drwy y rhengoedd, fel tywysog, heb ofni gwyneb neb,— yn bygwth y cecrus, yn ysbrydoli y gwan, ac yn rheoli yr oll. Ond eisteddai Gwilym a Benni Bach o hyd ar y ffwrwm yn yr 'Infants' Room,' gan gredu fod hyn oll yn rhan o waith yr ysgol. Mewn ychydig dyma guro wrth y drws. Yr oedd. Tom wedi gorchymyn nad oedd neb i ateb ond efe. Dyma guro drachefn a thrachefn. 'Open the door at once,' meddai llais y pupil teacher, William Jones y Wern. 'I know who it is. It's Tom Brynglas.' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> m7q2wyraiy77k6ar721t6iye9lrn5ik 104 41346 138746 85230 2025-06-07T15:14:37Z AlwynapHuw 1710 138746 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Na, agora i ddim,' atebai Tom yn ddigryn—'ryn ni wedi ca'l digon ar yr hen Sais 'na a'i ganen. Os addewith e' i beido'n whado ni ragor am siarad Cwmrag, mi agorwn y drws.' Yn ofer yr erfyniai William Jones ar i Tom i agor cyn y deuai Mr. Hartland. Safai Tom yn ddewr ac yn ddi-ildio. Ym mhen tipyn, pan oedd y cloc yn taro naw, dyma'r ysgolfeistr ei hunan yn dod. 'Open the door, you rascals,' meddai mewn nwydau. gwyllt, 'or I'll make you regret it.' Ac yna dechreuodd y frwydr fawr fythgofiadwy rhwng Tom Brynglas a'r Sais. O naw o'r gloch y boreu hyd dri o'r gloch y prydnawn safodd Tom ei dir. Ni thyciai na bygythion Mr. Hartland, nac ymresymiadau William Jones y Wern, nac ofnau y plant. Nid oedd dim allai wneyd i Tom daflu ei arfau i lawr. Gwangalonai ei gadfridogion uchelaf ambell waith; ond yr oedd ewyllys Tom yn drech na'r holl anhawsderau. Dechreuai rhai o'r plant i lefain, ac yr oedd. Gwilym a Benni Bach mewn dagrau cyn canol dydd. Ond cysurai Tom y bychain, ac yr oedd ei arswyd wedi disgyn ar y llwfr. Daeth newyn a syched ar y llu gwarchaeedig; ond yr oedd gan Tom ddwfr i'r sychedig gyda'u tocyn amser ciniaw, a gair o gysur i'r trallodus a'r trwm ei galon. Tua thri o'r gloch yn y prydnawn, yr oedd clôs yr ysgol yn llawn o bobl y plwyf—rhai yn cymeryd rhan y plant, ereill gyda'r meistr. Daeth Tom Griffiths y Siop—ysgrifenydd y Bwrdd Ysgol— i ymresymu a Tom; ond ni roddai y cadfridog hwnw ffordd un fodfedd. Daeth Mr. Edwards, Tynycwm,—cadeirydd y Bwrdd yno, yn chwythu bygythion, ond ni lwyddodd i agor y drysau. O'r diwedd daeth Dafi'r saer yno, a dau o'i brentisiaid, a briwyd y clô, ac agorwyd y drws uchaf led y pen. Safai Tom a ''ruler'' yn ei law, a llu arfog y tu cefn iddo. Ond pan ruthrodd<noinclude><references/></noinclude> m24oq7iiek39qu6l22e3y81nwmw3j2h 104 41347 138745 85231 2025-06-07T15:13:30Z AlwynapHuw 1710 138745 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y dyrfa oddiallan i fewn, gwasgarwyd llu Tom fel ûs o flaen y gwynt, ac efe ei hunan a adawyd i ymladd dros iawnderau plant yr ysgol. Ond buan ei goddiweddwya gan dynged greulawn; diarfogwyd y gwron, ac ymaflodd Mr. Hartland ynddo, a chyn bo hir, ar ol agor y shutters, a chael goleuni eto i'r ysgoldy, yr oedd pawb yn eistedd yn dawel, a theyrnasai tawelwch fel y môr drwy yr holl le. Yn unig clywid swn yr ysgolfeistr yn galw Thomas Thomas i gyfrif am ei ddrwg weithredoedd, ac, wedi hyny, ynghanol distawrwydd perffaith, dychrynai'r plant yn eu calonau wrth glywed swn maleisus y ganen yn glawio ergydion ar gorff Tom,— ond Tom ei hun ni ddywedodd air ac ni ddiangodd ochenaid dros ei wefusau. Ond yn yr 'Infants' Room' yr oedd braw a galar ac anhrefn. Yno y cymerodd cynorthwywyr Tom noddfa rhag llid yr ysgolfeistr. Cuddiodd un yn y cwpwrdd lle cedwid y llyfrau, ac aeth y ddau arall dan y ffwrwm ar yr hon yr eisteddai Gwilym a Benni Bach. Gwelodd y ddau fychain hyn, ac arswyd a ddisgynodd drachefn ar eu hysbryd. Yr oedd eu grudd yn lyb gan ddagrau; a'u llygaid yn goch gan wylo. Hiraethent am eu mham ac am ddiogelwch Plas Newydd. Nis gwyddent beth oedd y perygl, ond teimlent ei fod gerllaw. Ac fel y cyrcha pysgod mân i'r rhwyd rhag ofn swn y pysgodwyr, felly y daliwyd Gwilym a Benni Bach. Yn eu braw neidiasant oddiar y ffwrwm ar yr hon yr eisteddent, a dilynasant y ddau isarweinydd, ar eu traed a'u dwylaw, heb feddwl am lwch y llawr nac am eu trowsus rib glân, ac ymguddio a wnaethant o wyddfod y meistr dan gysgod y ffwrwm fach! Nid hir y buont yno. Yr oedd coesau Benni Bach yn amlwg ddigon, ac nid oedd ond ei ben cyrliog o'r golwg. Ar ol llwyr orchfygu'r gwersyll uchaf, cerddodd Mr. Hartland i'r 'Infants' Room,' a golwg sarug ar ei<noinclude><references/></noinclude> 00titzt5fp9pqw3dk3b2ltuvzaxg8t7 104 41348 138744 85232 2025-06-07T15:12:54Z AlwynapHuw 1710 138744 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wyneb a'i lygaid yn melltenu. Y cyntaf peth a welodd oedd traed Benni Bach yn ymestyn oddi dan y ffwrwm. Gafaelodd ynddynt, tra'r ysgrechai Benni Bach, a Gwilym gydag ef o gydymdeimlad. And what, sir do you mean by making this disturbance?' meddai'r ysgolfeistr. Adwaenai Benni Bach Mr. Hartland. Yr oedd wedi ei wel'd lawer gwaith yn Salem. Cofiodd gyngor ei fam. Gwnaeth ei oreu i wneyd bow taliedd, a dywedodd yn ei lais trebl, er fod y dagrau heillt yn ffrydio dros ei ruddiau brwnt, 'Good morning, syr. Nid y fi 'nath e', wir.' Gwyddai'r meistr mai meibion i aelod o'r Brwdd oedd y ddau dan y ffwrwm, a chanfyddai mai dieithriaid yn yr ysgol oeddynt. Dywedodd air caredig wrthynt,— er nad oeddynt yn deall ei ystyr. Arosasant yn haner crio tra y cospwyd y tri gwron am gynorthwyo yr arch-wrthryfelwr; ac yna am bedwar o'r gloch y prydnawn gollyngwyd hwy yn rhydd gyda'r rhan arall o'r ysgol, ac aethant gartref ond y tro hwn heb Tom Brynglas, oblegid yr oedd ef wedi ei ddior i fyn'd adref gyda'r lleill, fel y caffai Mr. Hartland gyfle yn rhagor i'w ddysgu i ufuddhau i'r awdurdodau y sydd. Hynod a helbulus, felly, y bu diwrnod cyntaf Gwilym a Benni Bach yn ysgol Llanelwid. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> by2ugsf8ph818sguoxrhhel971jcwjv 104 41349 138743 85233 2025-06-07T15:11:48Z AlwynapHuw 1710 138743 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD IV.<br>Y TY PRYDFERTH.}}}} Nid oes llawer o lyfrau ym Mhlas Newydd, ond y mae pob un sydd yno wedi ei ddarllen drosodd a throsodd gan Henri ac Elen. Mae rhai pobl yn credu na all neb fod yn ddysgedig os nad yw wedi darllen hyn a hyn. o lyfrau newyddion. Y maent yn barod i addoli pob un sydd wedi gwario ychydig flynyddoedd yn yr ysgol a'r coleg, neu sydd wedi darllen nofelau diweddaraf a bryntaf y Saeson. Ni fuasai dim yn synu Henri yn fwy na chlywed ei fod yn berchen ar drech diwylliant na haner y bechgyn sydd yn graddio yn Rhydychen a Chaergrawnt. Nid yw wedi ymgydnabyddu a damcaniaethau Hegel a Spencer; ni ddarllenodd air of weithiau Carlyle a Darwin a Ruskin; ni all ddifynu llinell o ysgrifeniadau Shakespeare a Miltwn a Wordsworth. Ond beth am hyny? Y mae yn deall ac yn gwerthfawrogi y llenyddiaeth sydd ganddo,—yr hyn. ni ellir ddweyd am y rhan fwyaf o'r rhai sydd yn cymeryd arnynt fod yn llawer mwy diwylliedig. Y mae yn hyddysg yn yr Ysgrythyr y casgliad goreu o'r lenyddiaeth fwyaf amryfal a'r fwyaf oruchel yn y byd. Beth sydd gan athronwyr Germani i ddweyd am ddirgelwch bywyd dyn a'i berthynas â'r Duwdod yn rhagor nag a ddywedwyd mewn geiriau llawer mwy miniog a grymus yn Llyfr Job? Nis gallant hwy, druain, ond diffynio a manylu; diwedd ei holl ddyfaliadau yw dechreuad hanes Job. Ac nis gall nofelwyr ac ysgrifenwyr yr oes oleuedig hon wneyd dim ond taflu goleu arall ar hen brofiadau'r hil ddynol—<noinclude><references/></noinclude> s7qwant0dhcsll0uszacnhrqazlc6m9 104 41350 138737 85234 2025-06-07T14:57:50Z AlwynapHuw 1710 138737 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>profiadau sydd wedi eu cofnodi mewn iaith anfarwol gan y Salmydd tyner, y Pregethwr doeth, y Prophwydi barddonol, ac yn y dirif ystorïau a geir o un pen i'r llall o'r Beibl. Ac am ei fod yn gwybod ei Feibl, ac yn ei deimlo, yr oedd Henri yn gwybod am adnodau (ac yn gweled ystyr newydd ynddynt) na ddaeth i feddwl gwyr ieuainc y prifysgolion. Yr oedd ganddo hefyd gyfieithiad o 'Daith y Pererin,' —mewn llythyrenau bras a darlun ar bob tudalen, a nodiadau gan Kilsby ar y gwaelod. Hwn, a Beibl Peter Williams, a ddarllenid ar nos Suliau yn y gauaf pan yr oedd yn rhy oer a glyb i Elen a'r plant i fyn'd i'r capel. Yr oedd Gwilym yn gwybod hanes Cristion bob cam o'r ffordd; ie, gwyddai am bob tro yn y daith o Ddinas Distryw i'r Mynyddoedd Dedwydd. Yr oedd ei galon wedi euro ganwaith gyda'r pererin yn y Gors a than fynydd Sinai, yn y Glyn ac yn Ffair Gwagedd, yng Nghastell Cawr Anobaith ac ar Lan yr Afon, ac nid oedd dim oedd Henri ac Elen mor hoff o wneyd a gofyn i Gwilym i esbonio yr hanes ynglyn â phob llun yn y llyfr. Mynych hefyd y byddai Henri yn darllen Cymru Fu,' a gwaith bendigedig yr hen Theophilus, 'Drych y Prif Oesoedd.' Gwyddai a chredai hanes goresgyniad Prydain gan y Saeson, fel y traethwyd ef gan yr hen ysgrifenwr melus, ac yr oedd ei nwyd wedi ei chynhyrfu lawer gwaith wrth ddarllen ystori bradwriaeth Gwrtheyrn a Modred, a thwyll Hengist a'i ferch ysgeler Rhonwen. Y mae dysgawdwyr yn dweyd mai ffug yw'r cyfan; na fu byw y fath ddyn a Hengist erioed, mai chwedl y beirdd yw'r brenin Arthur, ac mai dychymyg pobl orchfygedig a greodd 'Frad y Cyllill Hirion. Gwelais, yr haf diweddaf, wr ieuanc oedd wedi graddio ym Mhrifysgol Llundain yn edrych gyda gwên o wawd ar yr hen lyfr ym Mhlas Newydd, a<noinclude><references/></noinclude> 6ljf2ma37bujggfx0dxdrs8ulkw3l2a 104 41351 138736 85235 2025-06-07T14:56:56Z AlwynapHuw 1710 138736 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>chlywais ef yn esbonio wrth Henri mai chwedleuon disail oedd yr hanes i gyd. Ond ofer oedd ei siarad. Gallai yn hawdd ddigon ddangos beiau a diffygion Theophilus Evans; ond bydd Drych y Prif Oesoedd' fyw pan fydd oesau a ddel yn chwilio am bapyrau arholiad Prifysgol Llundain. Nis anghofiaf byth y dydd pan y rhoddes gopi o 'Rhys Lewis' i Henri. Gyda'r fath flas ac awydd y darllenai ef! O'r fath ddagrau a gollodd uwchben hanes Mari a Ben; a'r fath gyfaill y daeth Wil Bryan iddo! A'r fath chwerthin iachus oedd drwy'r teulu oll pan ddarllenai Henri yn y gegin nos Sadwrn hanes Wil a'r clòc, neu ei siars i Rhys Lewis, neu hanes Thomas Bartley, 'tw bi shiwar,' yn cael ei dderbyn yn aelod, neu yn ymweled â Dr. Edwards yn y Bala! Yn nesaf at y Beibl, Rhys Lewis' a 'Thaith y Pererin' yw ei lyfrau anwyl; ond nid yw yn darllen un llyfr ar nos Sul ond y Beibl a hanes Cristion. Ond yr wyf wedi cymeryd fy nhemtio i ddweyd mwy nag a feddyliais. Nid hanes Henri yr wyf am ysgrifenu, ond hanes Gwilym a Benni Bach. Yr hyn oeddwn am ddweyd oedd fod Gwilym yn gwybod Taith y Pererin' yn dda. Weithiau byddai yn cymeryd y gyfrol fawr ac yn ei hagor, ac yn dweyd ystyr y lluniau wrth Benni Bach. Yr oedd y stori o hyd yn newydd. Ni flinai un na'r llall ar glywed am y Bydol Ddoethyn a'r Efengylydd, am Ffyddlon yn marw Ffair Gwagedd, ac Apollyon yn cael ei goncro yn y Dyffryn. Ond o bob peth yn y llyfr, nid oedd dim oedd y plant mor hoff o hono a hanes Cristion yn y Ty Prydferth. Ni flinent byth ar glywed am y genethod glanwedd oedd yn arfogi Cristion cyn iddo ddisgyn i Ddyffryn Darostyngiad. Methai Gwilym yn lân a deall paham y bu Cristion mor ffôl ag ymadael erioed â'r fath gartref dedwydd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> clq2xrq6ehdj467qjwjbm1s6buhc1h3 104 41352 138734 85236 2025-06-07T14:53:04Z AlwynapHuw 1710 138734 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Pam na fydde fe'n aros yno, mami?' meddai. 'O' medd Elen, 'eisieu myn'd i'r wlad well oedd arno fe.' 'Ond 'ro'dd e'n eitha' sâff yn y Ty Prydferth, ond o'dd e'?' Wel, o'dd,' meddai Elen. 'Wel, pam o'dd e'n 'madel i fyn'd i ymladd â'r hen Apollyon 'te?' Ac i hyn nid oedd un ateb boddhaol i'w gael, {{Mm-mawr|{{*⁠*⁠*⁠|6}}}} Cred ddiysgog Gwilym oedd, mai yr ochr arall i Dywi, gerllaw Llangoediog, y safai y Ty Prydferth. Yr oedd weithiau yn gofyn i'w dad, pan oedd yn cychwyn i farchnad ddefaid Llangoediog, 'Dyta, fyddwch chi'n myn'd ar bwys y Ty Prydferth heddi?' 'Wel, gobeitho y bydda i,' atebai Henri, yn ffaelu a bod o'r galon i dori ar ddychmygion diniwed y plentyn. 'Ga i ddwad gyda chi?' 'Na, ddim heddi; mi gei di ddwad yto rywbryd pan fyddi di'n henach.' Ac felly o fis byddai disgwyliadau Gwilym yn cael eu siomi. Ond o'r diwedd daeth dydd pan nas gallai Gwilym aros yn hwy. Yr oedd yn ddiwrnod gerwin yn yr Hydref, pan mae'r coed yn cwyno ar ol eu dail ac yn crynu yn yr oerfel. Yr oedd Elen wedi gwahardd y plant i fyn'd i'r ysgol rhag iddynt gael anwyd. Ond wrth edrych ar lun y Ty Prydferth gyda Benni Bach yn y neuadd, daeth hiraeth mawr fel tòn dros galon Gwilym am weled y Ty Prydferth a siarad â'r genethod oedd yn byw yno. Ni ddywedodd air wrth neb, ond aeth allan i'r gegin, lle'r oedd Marged yn golchi'r llawr. Nawr Gwilym,' meddai Marged, 'peidwch chi dwad ffordd hyn i ddwyno'r llawr ar 'yn ol i â'ch trâd brwnt. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> oijayvbvdfc6xc3s1xfriy1hwpji0cr 138735 138734 2025-06-07T14:56:01Z AlwynapHuw 1710 138735 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Pam na fydde fe'n aros yno, mami?' meddai. 'O' medd Elen, 'eisieu myn'd i'r wlad well oedd arno fe.' 'Ond 'ro'dd e'n eitha' sâff yn y Ty Prydferth, ond o'dd e'?' Wel, o'dd,' meddai Elen. 'Wel, pam o'dd e'n 'madel i fyn'd i ymladd â'r hen Apollyon 'te?' Ac i hyn nid oedd un ateb boddhaol i'w gael, {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Cred ddiysgog Gwilym oedd, mai yr ochr arall i Dywi, gerllaw Llangoediog, y safai y Ty Prydferth. Yr oedd weithiau yn gofyn i'w dad, pan oedd yn cychwyn i farchnad ddefaid Llangoediog, 'Dyta, fyddwch chi'n myn'd ar bwys y Ty Prydferth heddi?' 'Wel, gobeitho y bydda i,' atebai Henri, yn ffaelu a bod o'r galon i dori ar ddychmygion diniwed y plentyn. 'Ga i ddwad gyda chi?' 'Na, ddim heddi; mi gei di ddwad yto rywbryd pan fyddi di'n henach.' Ac felly o fis byddai disgwyliadau Gwilym yn cael eu siomi. Ond o'r diwedd daeth dydd pan nas gallai Gwilym aros yn hwy. Yr oedd yn ddiwrnod gerwin yn yr Hydref, pan mae'r coed yn cwyno ar ol eu dail ac yn crynu yn yr oerfel. Yr oedd Elen wedi gwahardd y plant i fyn'd i'r ysgol rhag iddynt gael anwyd. Ond wrth edrych ar lun y Ty Prydferth gyda Benni Bach yn y neuadd, daeth hiraeth mawr fel tòn dros galon Gwilym am weled y Ty Prydferth a siarad â'r genethod oedd yn byw yno. Ni ddywedodd air wrth neb, ond aeth allan i'r gegin, lle'r oedd Marged yn golchi'r llawr. Nawr Gwilym,' meddai Marged, 'peidwch chi dwad ffordd hyn i ddwyno'r llawr ar 'yn ol i â'ch trâd brwnt.<noinclude><references/></noinclude> jmcki6kh8xuir4ghh2i1eg5csaw2thl 104 41353 138733 85238 2025-06-07T14:51:12Z AlwynapHuw 1710 138733 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Cerwch chi i aros i'r nouadd ne' dyma fi yn galw ar eich mami!! Ni ddywedodd Gwilym air am beth amser. mhen tipyn meddai, 'Faint o ffordd sydd odd'yma i Langoediog, Marged?' 'Yn enw dyn, beth sy' ar y crwt bach' atebai Marged. 'Pwy ishe gw'bod hyny sy arnoch chi?' 'Na gwedwch, Marged fach,' dywedai Gwilym, ac aeth y gwalch bach ymlaen ati a dododd ei law am ei gwddf diraen. Nis gallai Marged ddal yn erbyn hyn. Rhyw filltir a haner, 'y nghalon i' meddai, a'i llais wedi tyneru mewn eiliad. 'Nawr, cerwch o'n ffordd i, dyna fachgen da, ne me ga' i stwr am beido gneyd 'y ngwaith.' Ymaflodd Gwilym yn ei gap, ac aeth allan i'r awyr oer heb na chot fawr na chrafat i'w ymgeleddu. Nis gallai Gwilym feddwl am ddim ond am y Ty Prydferth. Aeth allan o'r clôs, a dilynodd y ffordd fawr ar hyd yr hon yr oedd wedi gweled ei dad. yn teithio lawer gwaith tua'r farchnad. Cerddodd yn gyflym nes iddo droi'r tro a myned o olwg Plas Newydd, ac yna, ar ol pasio'r efail, cafodd ei hunan mewn gwlad oedd yn hollol ddieithr iddo. Edrychai gyda syndod a braw ar y coed tàl oedd yn taflu eu cysgodion dros y ffordd, a thybiai na welodd erioed y fath goed mawr o'r blaen. Wrth groesi pont, dan yr hon y rhedai afonig fechan, credai ei fod yn clywed swn oeraidd yr Iorddonen. Yr oedd pob cam a gymerai yn ei adgoffa o rywbeth neu gilydd yn hanes Cristion, ond ni synai—yn wir, ni ddaeth i'w feddwl—fod trefn y daith wedi newid ychydig oddiar pan yr oedd Cristion wedi tramwyo y ffordd. Digwyddai pethau yn blith drafflith, ond ni wnai hyn greu un drwg-dybiaeth nac amheuaeth yn ei feddwl bach. Ar y llaw dde gwelai wàl uchel, yr hon a<noinclude><references/></noinclude> p64yw75nr2krvo1j7hsaxvp2n22szj5 104 41354 138732 85240 2025-06-07T14:49:16Z AlwynapHuw 1710 138732 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>amgauai berllan y Plas Mawr, a meddyliai mai hon oedd. y mur dros ba un y neidiodd Ffurfioldeb a Rhagrith. Ychydig yn nes ymlaen gwelai afal unig ar 'bren Morgan Niclas yn hongian dros ben y wàl, a thybiai mai ffrwyth y gelyn oedd, o'r hwn y bwytaodd plant Cristiana. Ac yna gwelai gamfa yn y clawdd, a chredai mai dyma'r gamfa oedd yn arwain i Gastell y Cawr, a bu am beth amser yn chwilio yn ofnus am y penillion yr oedd Cristion wedi gerfio ar golofn i rybuddio pererinion o'u perygl. Wedi hyny cyfarfu a gwr yn cerdded i gyfeiriad Plas Newydd. Tosturiodd ei galon wrtho ac nis gwyddai yn iawn p'un a'i Meddal a'i Anwybodus allai fod yn dychwelyd yn ol i Ddinas Distryw. Penderfynodd un waith i siarad â'r ynfyd-ddyn, fel y gwnaeth Cristion o'i flaen, ond fel y dynesai y gwr ato, syrthiodd arswyd a dychryn arno, ac aeth heibio, heb ddweyd gair, gan benderfynu na wnai ef, beth bynag, ddim troi ei gefn ar y wlad well. Erbyn hyn yr oedd yn teimlo yn oer ac yn finedig, ond er fod hiraeth am gartref yn tynu wrth linynau ei galon, ymlaen yr elai o hyd. Credai ei fod wedi teithio milltiroedd lawer, pan nad oedd lawn filltir o Blas Newydd. Treiai gadw i fyny ei ysbryd drwy feddwl am rai o'r penillion hyny yr oedd Cristion mor hoff o ganu ar y ffordd, ond rywfodd ni roddent iddo gymaint cysur yn yr oerni ar yr heol noeth ag a wnaethent wrth ochr tân y neuadd ym Mhlas Newydd. Mynych y pallai ei benderfyniad. Arosai 'nawr ac yn y man i edrych oddiamgylch, ac weithiau byddai yn gwanobeithio wrth gofio pa mor aml yr oedd Cristion yn yr hanes wedi colli ei ffordd. Ond cymerai gysur drachefn, ac er fod ochenaid yn gwasgu allan o'i anfodd ambell waith, ac er fod ei lygaid yn dechreu llanw o ddagrau, ni roddai fyny yr ymdrech. Ac yn ddisymwth, ar ol troi tro yn y ffordd, gwelai dy, braidd<noinclude><references/></noinclude> 4tykb1z3tq5yewi4n7hogobq45zdpe4 104 41355 138731 85241 2025-06-07T14:48:35Z AlwynapHuw 1710 138731 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ar ochr yr heol. Hwn, yn ddiau, oedd y Ty Prydferth. Edrychai arno yr ail waith, a sibrydai rhywbeth yn ei glust mai hwn oedd y lle, ac aeth ymlaen yn eofn, fel Cristion, at y drws. Bu am beth amser yn petruso pa fodd y dylai wneyd yn hysbys i'r merched oddifewn fod pererin yno yn gofyn am letty. Yr oedd knocker ar y drws, ond ni wyddai Gwilym beth oedd ystyr a defnydd hwnw, oherwydd nid oedd y fath beth ar un drws ym Mhlas. Newydd. O'r diwedd gwnaeth ei feddwl i fyny i guro â'i ddwrn yn erbyn y drws; ac, ar ol gwneyd, dychrynai wrth swn ei guriad gwylaidd. Ni fu raid iddo. aros yn hir am atebiad. Yn ebrwydd agorwyd y drws. gan y ferch lanaf a thecaf welodd Gwilym yn ei fywyd. Nis gallai y pererin bach wneyd dim ond edrych arni, ac yr oedd ei syndod a'i lawenydd gymaint fel yr anghofiodd ddweyd dim wrthi. 'Beth ych chi 'n 'mofyn, 'y machgen i?' meddai'r eneth o'r diwedd, a thybiai Gwilym na chlywodd y fath lais treiddgar, ac na chanfu y fath lygaid siriol erioed. 'A—a—a dyma'r Ty Prydferth?' gofynai ar ol ymdrech galed. 'Y Ty Prydferth?' ebai'r forwynig. 'Nage, machgen i. Brynhyfryd yw hwn.' O 'rown i'n meddwl taw hwn odd e,' meddai Gwilym, a siomiant yn llanw ei lais. Mae e'n gwmws yr un peth a'r llun.' 'Pwy lun, fachgen bach?' ebai'r eneth. 'Y llun sy' gyda ni gatre yn Nhaith y Pererin,' atebai Gwilym, 'a 'rodd tyta wedi gweyd wrtha i mai ffor hyn odd e' yn rhwle.' Wrth glywed y plentyn o'r braidd na wenodd y forwynig, ond disgleiriai ei llygaid fel fioledau dan wlith y boreu. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> iq1fzme9tlvlfnrb2xpf8bg98f7nxyx 104 41356 138730 85242 2025-06-07T14:42:08Z AlwynapHuw 1710 138730 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>A phwy ych chi 'nte?' ebai'r eneth ym mhen ysbaid. 'Gwilym Plas Newydd w i,' atebai'r plentyn. 'A pham o'ech chi am wel'd y Ty Prydferth?' ebai'r eneth drachefn. Yr oedd Gwilym bron wylo erbyn hyn, er holl garedigrwydd y forwynig. 'O, 'rown i'n meddwl,' dywedai, y ceswn ni fyw o hyd yndo fe gyda Phwyll, a Chariad, a nhw i gyd, a fyswn i byth ym myn'd bant o wrthyn nhw, byth, ''byth''. A mae llun Cariad yn gymws yr un peth a chi 'Odi e', machgen bach i!' ebai'r Forwynig, a'i llygaid yn gwlitho yn fwy fyth, wrth godi Gwilym yn ei breichiau, a gwasgu ei ben cyrliog at ei grudd. 'Ag 'rych chi wedi dwad i wel'd Cariad yn y Ty Prydferth, odi chi? Wel, mi gewch chi i gwel'd hi, a cewch !' A'r Forwynig a gymherth Gwilym i'w nhodded, ac â'i dygodd i'r ty, gan alw ar ei mham. A hi â'i rhoes ef i eistedd wrth dân hawddgar mewn ystafell brydferth, ac a eisteddodd yn ei ymyl, gan ei gynhesu a'i gusanu ac ymddiddan âg ef mewn geiriau caredig a difyr. Ac ym mhen ysbaid ei mham a alwodd ar un o'i llawforwynion, a hi a roddes iddo ddiod a lluniaeth. A Gwilym a drigodd y dydd hwnw ym Mryn Hyfryd, gan wledda ar ddanteithion melus, ac adrodd hanes Cristion wrth y Forwynig a'i mham. Ac yn y cyfamser, danfonwyd negesydd i Blas Newydd i ddweyd wrth y teulu pryderus fod y pererin bach yn ddiogel yn nhy Mrs. Bevan, gweddw Mr. Bevan, y Siop Fawr, Llangoediog. A phan oedd y prydnawn yn dechreu cilio o flaen llwydnos, a lleni y nos yn disgyn dros y bryniau ar y dyffryn tawel, daeth Henri i ymofyn Gwilym o Fryn<noinclude><references/></noinclude> ojroq8xrup4ziw3eviys5a7kwerd8v6 104 41357 138729 85243 2025-06-07T14:40:47Z AlwynapHuw 1710 138729 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Hyfryd, yn llawn esgusodion dros Gwilym, a diolch am yr oll yr oedd Mrs. Bevan wedi wneyd drosto. Ond nid oedd y Forwynig yn foddlon i ollwng Gwilym i ddychwelyd gartref. Aeth hi a'i mham i hebrwng Henri ac yntau yr holl ffordd i Blas Newydd, ac os byth y blinai Gwilym gerdded, ni ollyngai i neb i'w gario. ond hi ei hunan. Pan ddaethant hyd at Blas Newydd, erfyniodd am faddeuant i Gwilym, ac adroddodd yr hanes gyda'r fath deimlad a swyn fel na allai Elen wneyd dim ond gwasgu y plentyn a gollwyd at ei mhynwes, a dododd ef yn ei wely i gysgu wrth ochr Benni Bach heb ddweyd yr un gair croes wrtho. Ac aeth y Forwynig i'r ystafell wely ar ol i Gwilym ddweyd ei bader, a chusanodd y ddau yn ysgafn, canys yr oeddynt erbyn hyn yn cysgu. A phan ddihunodd Gwilym a Benni Bach boreu dranoeth, wele, cawsant ddwy dafell fawr o deisen frau ar eu gobenydd, a dywedai Gwilym ei fod yn sicr mai rhodd Cariad oeddynt, ac yn hyn, nid oedd ymhell o'i le. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> n4cau15ttkqg18cfy44ck157k6kzn2k 104 41358 138728 85244 2025-06-07T14:40:01Z AlwynapHuw 1710 138728 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD V.<br>GWEDDI GWILYM A BENNI.}}}} Holwr heb ei ail oedd Gwilym. Yr oedd am wybod y cyfan am bawb a phob peth, ac ni fu cyfreithiwr erioed mor anodd ei dwyllo ag atebiad amhenodol. Yr oedd Elen, druan, wedi hen orfod rhoddi y goreu iddo, ac yr oedd ei dad yn dechreu ofni ei gwestiynau treiddgar. Nid oedd dim yr oedd Gwilym mor hoff o wneyd a gofyn cwestiynau ynghylch y Beibl. Un dydd Sul, pan oedd Gwilym o gylch seithmlwydd oed, yr oedd Mr. Jones, gweinidog Salem, wedi bod yn pregethu ar y geiriau Llawer a ddichon taer weddi y cyfiawn.' Arfer Mr. Jones bob amser oedd parotoi bwyd cryf i'r cedyrn, a bwyd gwan i'r gweiniaid. Ei gyngor yn wastad i bregethwr ieuanc oedd, 'Cofiwch, 'y machgen i, fod yn yr Eglwys, fel yn y byd, amrywiol ddoniau, ac mi ddylech roi rhwbeth iddyn nhw gyd. 'Dall Mari Tyffald, druan, ddeall dim ond stori fach,—a 'do's gyda chi ddim hawl ei starfo hi er mwyn esbonio dyrus bethau'r ffydd i'r diaconiaid. Peidwch codi'r rhastal yn rhy uchel, 'y machgen i, neu cheiff yr wyn a'r defaid bach ddim bwyd. Ac nid y rhai sy'n deall fwya sy'n gneyd y crefyddwyr goreu'n wastad.' Ni fyddai Mr. Jones, felly, byth yn pregethu hyd yn oed bregeth 'athrawiaethol,' heb ddweyd stori fach, neu wneyd cymhwysiad syml ac agos o'r gwirionedd oedd ganddo dan sylw. Dywedai llawer fod hyn yn wendid. ynddo. Yr oedd yn ddoniol gwel'd fel yr oedd Daniel<noinclude><references/></noinclude> f72bf0lemga1yxeg15nkhbq6lxhx0xb 104 41359 138727 85245 2025-06-07T14:28:05Z AlwynapHuw 1710 138727 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y Bryn, y diacon henaf a'r gwr callaf yn Salem, yn agwrando ar Mr. Jones. Clustfeiniai ar y rhagymdrodd; eisteddai yn syth a byddai gwen foddhaus ar ei wyneb pan fyddai'r pen cyntaf yn cael ei drafod; yna delai'r stori,—a phlygai Daniel ei ben a chauai ei lygaid mewn cywilydd; ond pan ddelai'r pen diweddaf, agorai ei lygaid drachefn, a dangosai yn amlwg ei fwynhad. Ond, boed gwg, boed clod, yr un peth wnelai Mr. Jones. Tynwch sylw'r bobl a 'ch brawddeg gyntaf, 'y machgen i' arferai ddweyd. Ymresymwch ar eich pwnc yn y pen cyntaf—ceffyl cryf ddylai fod yn y ''shaft''. Cymhwyswch eich gwirionedd yn y diwedd ceffyl pert sydd eisieu yn geffyl blaen; a dodwch eich ceffyl ''useful'' rhwng y ddau.' Beth bynag am werth ei gynghorion, y mae yn sicr fod Mr. Jones yn eu dilyn, ac mai efe yw'r pregethwr mwyaf poblogaidd yn y sir. Ac nid yw, yn ol arfer rhai, wedi enill ei boblogrwydd oddicartref drwy esgeuluso ei eglwys ei hunan, o herwydd y mae yn parhau o hyd yn ei boblogrwydd yn Salem. Ond hyn sydd wedi fy synu lawer gwaith—mai y ceffyl useful, fel dywedodd yntau, sydd yn gwneyd y gwaith goreu. Mae'r pen cyntaf yn boddhau Daniel y Bryn, ac ambell un arall; mae'r cymhwysiadau pert, miniog yn cael effaith angerddol ar y pryd; ond yr hyn a ddywed, megis mewn cromfachau, rhwng y ddau, hwnw sydd yn gafael yng nghof a chydwybod y rhan fwyaf o'r bobl! Ac fel hyny y bu pan oedd yn pregethu ar daer weddi y cyfiawn.' Bu yn siarad am ychydig fynudau, ynghanol ei bregeth, wrth yr hen wragedd a'r plant. Defnyddiai eiriau syml, dirodres, hawdd eu deall, hawdd eu 'styried,' ys canodd yr Hen Ficar. 'Ie,' dywedai Mr. Jones, 'pe tae gyda chi ond cymaint a hedyn mwstart o ffydd, chi allech wneyd i'r<noinclude><references/></noinclude> pst0o6245ehql9e5vc9j8p5k2ir77th 104 41360 138726 85246 2025-06-07T14:26:32Z AlwynapHuw 1710 138726 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Mynydd Du dreiglo i'r môr. Ond mae'n rhaid fod genych ffydd, mae'n rhaid i chi gredu y ceiff eich gweddi ei hateb. Rhaid i chi beido bod fel yr hen wraig hono fu'n gweddio wrth fyn'd i'r gwely ar i'r Arglwydd symud ymaith y mynydd oedd o flaen drws ei thy. A phan gododd boreu dranoeth a gweld y mynydd yno, 'rown i'n meddwl' meddai, 'mai man hyn y byset ti wedi'r cwbl.' Yr oedd Daniel y Bryn yn cauad ei lygaid ac yn crychu ei dalcen, ac yr oedd gwên ledwawdlyd ar wyneb Mr. Thomas, yr hen ysgolfeistr, wrth glywed Mr. Jones yn disgyn i 'glebran' fel hyn. Ond, wedi'r cyfan, dyna'r hyn lynodd wrth feddwl y gynulleidfa, ac yn enwedig wrth feddwl Gwilym. 'Mami' meddai ar giniaw, ar ol myn'd gartref, 'a fyse'r mynydd wedi mynd bant i'r môr ta'r hen feniw yn credu y bydde fe'n myn’d?' 'Bydde, o bydde,' ebai Elen yn frysiog, oblegid yr oedd yn ofni beth oedd yn dyfod. 'A roiff Iesu Grist ''bob peth'' i fi os bydda i'n credu ca' i e?' Gneiff' atebai Elen, os bydd e ar eich lles chi i ga'l e.' 'A neiff e i fine, mami?' gofynai Benni Bach. 'O gneiff 'y machgen i,' meddai Elen. Cerwch chi mlan a'ch cino' nawr, ne mi oerith y tato.' 'A ta tyta ddim ond gofyn iddo fe a chredu,' meddai Gwilym, ar ol tipyn o ystyriaeth, 'fyse Tywi ddim yn llifo dros y ceie?' 'Na fyse, wrth gwrs,' dywedai Elen yn swrth, tra 'roedd Henri bron a thori allan i chwerthin. 'Wel, pam na fyse tyta yn gofyn 'te?' meddai Gwilym, oblegid un o brif helbulon Henri yn y gauaf a'r gwanwyn oedd y difrod a wneyd gan lif yr afon. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> e2fmrx5qaj6ie2ypkcferl33lacpvit 104 41361 138725 85247 2025-06-07T14:25:19Z AlwynapHuw 1710 138725 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Nawr, 'nawr,' ebai Elen, dyna ddigon o holi 'nawr. 'Mrowch chi i fyta'ch cino i chi ga'l mynd 'nol mewn pryd i'r ysgol.' A therfynodd yr holi a'r ateb, fel y gwnelai bob amser, drwy adael cywreinrwydd Gwilym heb ei ddiwallu. Nis gallai Gwilym lai na meddwl boreu dranoeth am y peth wrth fyn'd i'r ysgol—oherwydd yr oedd y ddau bob dydd yn yr ysgol, Gwilym erbyn hyn yn Standard ii, a Benni Bach newydd gael ei symud i Standard i. Yr oedd yn ddiwrnod glyb, a gollyngwyd y plant lleiaf yn rhydd yn gynar yn y prydnawn. Penderfynodd Gwilym a Benni Bach groesi adref drwy'r caeau, lle dilyn heol y plwyf, a chan gymaint eu brys, ni wnaethant aros i gael cwmni Tom Brynglas a'r bechgyn mwyaf. Daethant yn ddidaro bron hyd at Blas Newydd, ond ar odrau Gwaun-y-Cwm, yr oedd cwter agored. Nid oedd neb wedi meddwl taflu pon-pren drosti, gan mor fechan oedd hi, a gallai Benni Bach gamu drosti, fel rheol, yn rhwydd. Ond y dydd hwnw yr oedd wedi bwrw glaw mor drwm, fel yr oedd y dwr wedi llifo dros geulanau'r rhewyn. Safai Gwilym a Benni Bach yr ochr draw yn ffaelu dyfalu am amser beth i wneyd. Trueni na fyse jacoise gyda ni,' meddai Benni Bach. 'Rodd Tom Brynglas yn cerdded drw'r pownd pw ddwarnod arni nhw.' 'Ie, ne ta ni'n gallu hydfan fel deryn bach,' meddai Gwilym. Ac yna yna buont yn cerdded yn ol ac ymlaen i gael gweled os oedd lle y gallent gamu dros y ffrwd fach lidiog, ond methwyd gweled yr un. O'r diwedd meddai Gwilym, Ta ni ddim ond gweddio a chredu, falle y byse Iesu. Grist yn gneyd i'r dwr 'ma fyn'd bant,' 'Falle fe?' gofynai Benni Bach, braidd yn amheus. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2vdtibeflac32ypha0zzr3fkomlm0lq 104 41362 138724 85248 2025-06-07T14:24:35Z AlwynapHuw 1710 138724 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Byse, wrth gwrs,' dywedai Gwilym, yn fwy penderfynol nag o'r blaen. 'Odi e ddim yn cofio beth wedodd Mr. Jones yn y cwrdd bore ddo? 'Odw,' meddai Benni Bach, gan deimlo mwy o hyder wrth weled fod Gwilym yn bendant ar y pwnc. 'Well i ni weddïo 'te, i'r dwr fyn'd bant?' ebai Gwilym. O'n goreu,' meddai Benni Bach. 'Ma'n rhaid i ni beido dwyno'n trowsus,' ebai Gwilym, 'ne' ma mami 'n siwr o gadw stwr â ni.' Aeth y ddau ychydig lathenau tu ol hyd nes y cawsant le sych. 'Dodw e ei hancisher dan ei benlinie,' meddai Gwilym. Taenodd y plant eu macynau poced ar y llawr, a phenliniodd y ddau arnynt a'u gwynebau at y gwter. 'Mae e'n agor ei lyged, Benni,' meddai Gwilym yn ddisymwth. 'Nag w i,' atebai Benni Bach, gan gauad ei lygaid yn dyn. 'Cofiw e 'te,' dywedai Gwilym, 'ne eiff Iesu Grist ddim a'r dwr bant.' Wi'n ceuad 'yn llyged yn howld ffast,' meddai Benni Bach. 'O Iesu Grist,' ebai Gwilym, mae eishe myn'd gatre ar Benni Bach a fine, ac yr yn ni am i ti fyn'd a'r dwr yma bant. Amen.' 'Amen,' dywedai Benni Bach, gan agor ei lygaid. Ond yr oedd y dwfr yno o hyd! Mae'r dwr yma yto, Gwilym,' meddai Benni Bach. 'O nag yw,' meddai Gwilym, ar ol meddwl am eiliad. 'Nid dwr yw hwna.' Beth yw e 'te?' gofynai Benni a'i lygaid fel afalau surion bach yn ei ben. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8yqaipacr1q3g2ubo799t7sekog2j0s 104 41363 138723 85249 2025-06-07T14:23:16Z AlwynapHuw 1710 138723 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'O,' atebai Gwilym gyda chymaint awdurdod a hen dduwinydd, 'y diafol sy'n treio'n twyllo ni mai dwr yw e. Mae Iesu Grist wedi myn'd a'r dwr bant.' 'Odi e?' gofynai Benni Bach, ac anghrediniaeth ym mhob goslef o'i lais. 'O odi, medd Gwilym, gan fagu gwroldeb wrth ymresymu. Ond nid oedd mor rhwydd argyhoeddi Benni Bach. O'r diwedd cafodd Gwilym yr afael drechaf ar ei amheuaeth, a dyma'r ddau yn cerdded tuag at y dwr. Nid oedd Benni Bach yn eithaf boddlon, feallai, ond elai Gwilym ymlaen yn benderfynol, a Benni Bach yn ei law. Daethant i ochr y dwr, yna aethant iddo. Dechreuodd y dwr redeg at eu traed dros ymylon eu hesgidiau, a chyn pen hir yr oeddynt ynghanol y rhewyn, a'r dwr llwyd i'r lan dros eu penliniau. Wedi cyrhaedd yr ochr draw, ni ddywedodd Gwilym air. 'Wi'n shwc-shac,' gwaeddai Benni Bach, gan chwerthin, a cherdded ar flaenau ei draed, nes oedd dwr yn pistyllu allan drwy dyllau careion ei esgidiau. 'Dewed, Benni Bach,' meddai Gwilym, mae mami'n siwr o ddyfrio'n ddychrynllyd.' Gwir a ddywedodd. Nid â geiriau yn unig y cospodd Elen hwynt pan ddaethant i'r ty, ond bu ei llaw mor brysur a'i thafod am beth amser. Gorfu i'r ddau fyned i'r gwely yn union ar ol cael tê, ac yno, yn nistawrwydd yr ystafell dawel, bu Gwilym a Benni Bach yn rhyfeddu ac yn dadleu ynghylch yr helynt. 'Odi Iesu Grist ddim yn folon gneyd beth i ni am iddo neyd?' gofynai Benni. 'O odi, gwlei,' atebai Gwilym gan synfyfyrio. Wel, pam odd e'n gellwn i ni lychu'n dillad?' meddai Benni. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> r1f66mokmirofd91l5yma01au8t2r2t 104 41364 138722 85250 2025-06-07T14:22:28Z AlwynapHuw 1710 138722 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ni ddaeth atebiad Gwilym ar unwaith. Ar ol eiliad neu ddwy o betrusder, 'Benni Bach,' meddai, mi agores i'n llyged wrth weddïo.' Bu distawrwydd am beth amser ar ol hyn. 'Gwilym ?' meddai Benni Bach ym mhen tipyn. 'Ie?' dywedai Gwilym. 'Mi agores ine'n llyged hefyd,' ebai Benni Bach. A chyn pen pum' mynud yr oedd y ddau yn cysgu yn dawel. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 0uhm80kcm7vm8o2d9twck8lshuv8rcj 104 41365 138721 85251 2025-06-07T14:10:09Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138721 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD VI.<br>BREUDDWYD BENNI BACH.}}}} Nis gellir dirnad y gwahaniaeth wnaeth siwrne Gwilym i'r Ty Prydferth ym mywyd y ddau blentyn Yr oedd Cariad,' fel y mynai Miss Bevan iddynt ei galw, byth a hefyd ym Mhlas Newydd ar ol hyny, yn chwareu â'r plant, neu yn adrodd hanesion a dychmygion wrthynt. Ni chafodd neb erioed ffyddlonach gwrandawyr nag a gafodd Cariad yng Ngwilym a Benni Bach. Mynych y dychmygaf weled eto o flaen fy llygaid un o'r golygfeydd dedwydd hyny, pan fyddai Gwilym a Benni o'i hamgylch, yn lygaid ac yn glustiau i gyd, yn clywed am y tro cyntaf yr hanes am ddewrion Arthur a'r Ford Gron, neu am ystranciau y Tylwyth Teg, neu am wrhydri Buddug a Gwenllian, neu ryfeddodau gwlad Arabia, a mil a mwy o bethau ereill na ddaeth i'w gwybod na'u mheddwl erioed o'r blaen. A gwelaf, hefyd, yn eglur, ddarlun prydferth o'r Forwynig hygar, a'i llygaid yn dyhidlo sirioldeb, a'i gwallt eur-sidanaidd yn ffluwch, a'i gruddiau yn wridog gan fywyd nwyfus, a'i gwefusau—ond pa ham y gwnaf geisio desgrifio'r olygfa? Wrth edrych arnynt eill tri gyda'u gilydd nis gallai nag Elen na Henri na finau beidio teimlo'n calonau cynhesu at yr hon oedd wedi llithro i'n bywyd, fel pelydr haul ar foreu teg, i sirioli a goreuro y pethau distadlaf a ddigwyddai i ni. Nid y plant yn unig oedd yn mwynhau yr ystorïau. Gwnai Elen ryw esgus neu gilydd i fod yn agos i gael clywed am y rhyfeddodau. Eisteddai wrth ochr y<noinclude><references/></noinclude> 01099c9v4iutfvrqf5kfur3c67vjs9u 104 41366 138720 85253 2025-06-07T14:07:55Z AlwynapHuw 1710 138720 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bwrdd â sanau i gwyro neu waith gwnio, ac os byth y gallai, tynai Henri ei gadair at y goleu gan esgus darllen ei lyfr newyddaf neu'r Faner,' neu bryd arall, byddai yn llawn helbul yn ceision gosod ar gof a chadw yn y llyfr cownt' faint. oedd wedi dalu i'r wniyddes dros Marged y llaethwraig, neu faint oedd Tom y waginer wedi gael o'i gyflog i fyn'd i ffair Gwyl Barna. Ond fel yr elai Cariad ymlaen â'i stori, anghofiai Elen ei sanau a Henri ei drafferthion arianol, ac yr oeddem ninau ein tri mor awyddus i glywed y diwedd a'r ddau blentyn. Am danaf fi fy hun, nid gwiw i mi wadu i mi wario llawer mwy o amser ym Mhlas Newydd ar fy ngwyliau yr haf hwnw, nag oedd yn weddus mewn bachgen wyth ar hugain oed, oedd ond wedi newydd dechreu byd yn Abertawe fel meddyg. A phan elai Cariad yn ol i'r Ty Prydferth, awn inau i'w hebrwng heibio i goed tywyll y Plas, yn methu dweyd llawer wrthi, ond O! yr oedd fy nghalon yn myn'd mor gynted a chalon Myfanwy yng ngardd Dinas Bran. Ac ar ol i Gariad roddi ei llaw dyner yn fy llaw i wrth ddweyd ei Nost da' serchog ar drothwy drws Bryn Hyfryd, byddwn yn cerdded yn ol i'r heol fawr ac yn gwylio'r ty hyd nes y byddai'r holl le yn dywyll ac yn dawel, ac wrth fyn'd gartref byddwn yn mwmian canu'r 'Deryn Pur,' {{center block| <poem> Pan ei gwelas, syth mi safas Yn fy nghalon mi feddylias, Wele'r ddynas, lana'r deyrnas, A'i gwên yn harddu'r oll o'i chwmpas, Ni fynswn gredu un dyn byw Nad oedd hi ryw angylas. </poem> }} Maddeu im, ddarllenydd anwyl, am dy dywys fel hyn oddiar y ffordd, ond y mae yn anodd osgoi weithiau dweyd gair o brofiad personol. Ac os y cafodd ymweliadau Miss Bevan â Phlas Newydd gymaint o effaith arnaf fi, yr hwn wyf wr llariaidd a chyffredin,<noinclude><references/></noinclude> fm2apmgq502sb3h573y8vf0i003m869 104 41367 138719 85254 2025-06-07T14:07:02Z AlwynapHuw 1710 138719 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>nid oes eisieu dweyd iddynt gael dylanwad llawer mwy ar 'y pererin bach' fel y galwai hi Gwilym, ac ar Benni ei frawd. Ym myd y dychymyg y byddai'r ddau fyw am ddiwrnodau ar ol un o'i hymweliadau, ac yn y nos breuddwydient freuddwydion am bobl a gwledydd a phethau na chlywodd neb son am danynt erioed. Y mae pawb ym Mhlas Newydd yn credu mewn breuddwydion. Gwir fod Henri yn esgus gwneyd spri am ben Elen a'r morwynion ambell waith am eu bod yn dodi cymaint o dda arnynt, ond yr wyf yn dirgel gredu, ys dywed Mr. Jones, Salem, fod Henri a mwy o ffydd ynddynt nag yw yn foddlon cyfaddef. Yr wyf yn cofio dadi frwd iawn yn yr Ysgol Sul Tin tro ynghylch breuddwyd Pharaoh. Yr oedd Tomos y Crydd yn chwerthin ar ben y cyfan. 'Lol i gyd yw meddwl,' meddai, 'fod dal ar freuddwydon. Hawyr bach, odi dyn yn gallach pan mae e'n cysgu na phan mae e ar ddihun? Os yw e, gore i gyd pwy hwya y cysgwn ni! Gaton ni, pwy synwyr sy yn y fath beth?' 'Wel,' meddai Henri, 'odi chi ddim am ddweyd na ddylen ni ddim credu beth mae'r Beibi yn ddysgu?' 'Daf fi ddim i ddweyd,' atebai Tomos, 'nag o'dd Duw yn llefaru yn yr amser gynt mown llawer dull a llawer modd. Yr oedd e'n arfer gneyd gwyrthie—os gwyrthie i gwei'd 'nawr? 'Rodd prophwydi yn arfer bod ar y ddaear—'do's dim Tin i ga'l 'nawr tu fas i'r Almanac. A pham y credwn ni'n ots am freddwydon?' Nid yw Elen a Marged y llaethwraig yn cytuno, serch hyny, yn eu dull o ddeongli breuddwydion. Edrycha'r ddwy ar freuddwyd fel alegori. 'Y saith mlynedd newyn yn yr Aifft,' y mae Elen yn hoff o ddweyd, ro'en nhw'n ca'l eu dangos dan ffurf saith o dda culion. Fel'ny,' dyw breuddwyd ddim i ga'l ei ddeongli ond fel cysgod a rwbeth arall'<noinclude><references/></noinclude> 1vh1f5r802nq5qiq1tlgncegpr91tcc 104 41368 138718 85255 2025-06-07T14:06:16Z AlwynapHuw 1710 138718 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ond tra yr oedd y ddwy, Elen a Marged, yn cytuno yn hyn, yr oeddynt yn gwahaniaethu yn eu barn ynghylch un peth pwysig iawn. Yr oedd Marged yn dweyd y dylid deongli breuddwyd i'r gwthwyneb.' Fel hyn; os y breuddwydiai hi y cawsai gariad newydd yn Ffair Galan Mai, byddai hyny'n arwyddo na chai gariad newydd am saith mlynedd. O'r ochr arall, yr oedd Elen o'r farn fod breuddwyd yn gysgod o'r hyn oedd i ddigwydd, ac er fod y cysgod, feallai, yn gwahaniaethu rhywfaint oddiwrth y gwrthrych, eto ei fod yn ddigon tebyg iddo, i alluogi dynion hysbys' i adnabod beth oedd i ddisgyn i ran y breuddwydiwr. Bu amser pan y credai Elen fod dàl ar freuddwydion plant, ond yr oedd hyny cyn i Benni Bach ddadblygu ei gyneddfau breuddwydiol. Nid oedd Elen wedi colli pob ffydd ym mreuddwydion Gwilym, ond am Benni Bach—o'r braidd yr oedd yn foddlon gwrando arno yn adrodd ei freuddwydion wrth y ford ar frecwast. Un noswaith breuddwydiodd Benni fod cyrn wedi tyfu ar ei ben. A ro'en nhw'n tyfu at eu gilydd,' meddai, 'fel cyrn Crabi,' (un o'r gwartheg). 'Beth sy' ar y plentyn?' dywedai Elen. Cyrn yn tyfu ar eich pen chi? Mi gymersoch chi ormod o gawl i swper neithwr. Rhaid i fi beido rhoi swper i chi o hyn i ma's.' Ond nid ffolineb oedd y breuddwyd yng ngolwg Marged y llaethwraig. 'Rhaid i chi ei ddeongli e i'r gwrthwyneb, mystres fach, meddai Marged. Ei ystyr e yw, 'stim dowt, na fydd byth gyrn ar ben Benni Bach, ond y bydd cyrn ar ei drad e.' Ar noswaith arall breuddwydiodd Benni Bach ei fod wedi cael gafael mewn syfien fawr y fwyaf welwyd dan haul yn Rhandir Cae Mawr. Yn ei freuddwyd tybiodd ei fod ef a Gwilym wedi bwyta twll mawr yn y<noinclude><references/></noinclude> i35mbc4wylyz9ojt5iajko848kw896a 104 41369 138717 85256 2025-06-07T14:05:22Z AlwynapHuw 1710 138717 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>syfien oedd yn ddigon i'w gollwng eill dau i mewn iddi, ac iddynt i fyw am ddiwrnodau dan ei chysgod—fel y bydd milwyr fyw mewn pabell. Mor gryf oedd yr ar graff adawodd y breuddwyd ar ei feddwl, ac mor sicr y teimlai y gallai fyn'd yn gymhwys at y fan a'r lle, fel aeth ef a Gwilym i'r cae i chwilio am dani; ond er chwilio am oriau, ni welwyd byth mor syfien. Ond breuddwyd mwyaf nodedig Benni Bach oedd breuddwyd 'Brenhin y Tylwyth Teg.' Yr oedd Miss Bevan wedi bod yn dweyd hanes y Tylwyth Teg wrth y plant, ac yn desgrifio'r bobl fychain a welodd y Bardd Cwsg yn dawnsio yn eu capau coch, fel haid o Šipsiwn, ar ben y mynydd. A'r noswaith hono, breuddwydiodd Benni Bach ei freuddwyd mwyaf hynod. 'Gwilym,' meddai yn gynar boreu dranoeth, gan eis— tedd yn syth yn y gwely, a'i lygaid heb eithaf agor. Yr oedd Gwilym yn cysgu'n drwm wrth ei ochr. Edrychodd Benni Bach arno am fynud. Yna gorwedd— odd yn esmwyth, tynodd y dillad dros ei ben cyrliog, a cheisiodd fyn'd i gysgu drachefn, gan furmur wrtho ei hun; 'Treuni ei ddyhuno fe.' Mewn ychydig anesmwythodd drachefn, taflodd y dillad gwely oddiar ei wyneb, ar arosodd am rai mynudau yn syllu ar ddwy gleren yn chwareu rhwng ei ben a'r ''ceiling.'' Ond yn fuan cododd ar ei eistedd yr ailwaith. Edrychodd drachefn ar ei frawd; dododd ei law ar ei ysgwydd, 'Gwilym,' meddai yn ddistaw yn ei glust, 'Gwilym.' 'Be' sy'n bod?' gofynai Gwilym heb agor ei lygaid. 'O, dyna freuddwyd ges i neithwr,' dywedai Benni. 'O, gellw i fi gysgu,' meddai Gwilym yn go sarug. Arosodd Benni Bach yn ddistaw am beth amser, ond eto aeth ei awydd i ddweyd yr hanes yn drech na'i deimlad dros ei frawd.<noinclude><references/></noinclude> src9t8lpqkzoumiu9kfoalakkhy22r5 104 41370 138716 85257 2025-06-07T14:04:12Z AlwynapHuw 1710 138716 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Gwilym,' meddai, gan ei ysgwyd yn ysgafn 'amboitu'r Tylwyth Teg 'rown i'n breuddwydo.' 'Amboitu'r Tylwyth Teg?' dywedai Gwilym, gan godi ar ei eistedd, a'i lygaid yn agor led y pen. 'Ie,' atebai Benni, gan wneyd y goreu o'r cyfle, ''rown i'n meddwl i fod e' a fi ym myn'd tua'r ysgol, ac ar dòp y Cae Hir mi aroson i bigo shifi ar y clawdd.' 'Hen freuddwyd amboitu shifi sy' gydag e' yto,' torai Gwilym i mewn yn siomedig. 'Rown i'n meddwl taw amboitu'r Tylwyth Teg o'dd e' wedi breuddwydo.' 'Arosw e' fyned, i fi ga'l gweyd,' atebai Benni Bach. Ac ar ol pigo'r shifi dyma ni'n starto wed'yn ac yn treio croesi'r sticil sy' ar ben Cae Hir, ond 'roen ni'n ffaelu'n lân!' 'Pa'm na allen ni groesi'r sticil?' gofynai Gwilym. 'Dyna beth o'en ni'n ffaelu diall,' meddai Benni. Ta shwt y byse ni'n treio, 'doedd dim posib ei chroesi hi. Ac yna dyma ni'n treio myn'd 'nol tua gatre ond 'do'dd dim posib i ni symud 'nol na 'mlân.' 'Hen freuddwyd dwl yw hwna,' ebai Gwilym yn wawdlyd. 'Gellw e' i fi ddybenu,' atebai Benni. A dyna lle. buon ni am wn i bwy cyd! Ag o'r diwedd dyma fi'n gweyd, 'Wi'n ffaelu diall be' sy'm bod A chyda hynny dyma ni'n clywed rhyw un yn gweyd yn y berth. 'Licset ti wbod, licset ti?' 'Pwy o'dd yn y berth te?' gofynai Gwilym yn syn. 'Dallen ni ddim gwel'd,' meddai Benni. A dyma fyne'n ateb miwn tipyn, Lyeswn.' A dyma'r llaish yn gweyd, 'Rwyt ti a Gwilym ynghenol cylch y Tylwyth Teg, a mae'n rhaid i chi'ch dou ddwad gyda fi.' Pwy 'ych chi, syr?' mynte ni. Fi yw Brenhin y Tylwyth Teg,' mynte fe. A chyda'r gair dyma fe'n dwad ma's o'r berth.' 'Shwt un o'dd e'?' dywedai Gwilym, yn fwy syn fyth. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2pyxzskx06jjiq9nvqqf33l9zfm4j6c 104 41371 138715 85258 2025-06-07T14:03:05Z AlwynapHuw 1710 138715 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Hen ddyn bach bitw, bitw o'dd e',' dywedai Benni, 'lawer llai na babi Pen Cae, ond 'ro'dd gydag e' drâd mowr, mowr, ag 'ro'dd i wishgers e'n cwrdda'r llawr.' 'Ych y fi!' meddai Gwilym, 'wi'n falch nag y fi gwelws e'.' Ag 'ro'dd i laish e' fel llaish Wil Tanlan yn canu bâs,' aeth Benni ymlaen i ddweyd. A beth 'nath e' wed'yn?' gofynai Gwilym. 'Ro'dd gydag e' ffon fach yn ei law,' meddai Benni, 'a dyma fe'n bwrw'r llawr a hono, ag yn gweyd, {{center block| <poem> Cer ffor' hyn, :Cer ffor draw, Hindda heddi, :Fory glaw.' </poem> }} 'Dyna beth mae Marged yn weyd,' torai Gwilym i mewn. Ag yna,' dywedai Benni, 'dyma dwll mowr yn agor yn y ddaear na welse fe ddim o'r gwaelod! Dyna lle wi'n byw', mynte'r Brenhin, mae'n rhaid i chi ddwad gyda fi.' A dyma fe'n clymu hancisher dros ein llyged ni, fel ta ni'n myn'd i whare 'mangu lath,' a lawr o'en ni'n myn'd am oriau.' 'I genol y ddaear?' gofynai Gwilym. 'Ie, i genol y ddaear,' atebai Benni. Ag o'r diwedd. dyma ni'n dwad i'r cenol yn deg, a dyma'r Brenhin gweyd, Dyma'r lle wi'n Frenhin.' Ag wedyn mi dynws yr hancisher o ar ein llyged ni, ag O! dyna le pert o'dd yno!' 'Beth o'dd 'no?' gofynai Gwilym, yn lygaid i gyd. 'Yn y cenol 'ro'dd yno gader,' ebai Benni, gan siarad yn bwyllog, 'o'dd wedi ei gneyd o our i gyd, ag ar hono 'ro'dd y Brenhin yn ishte. Ag ar ei phwys hi 'ro'dd cader o arian i gyd, ag ar hono 'ro'dd meniw fach, 'run peth a'r feniw fach o'dd ym byw yn ei hesgid, yn ishte lawr. A rownd amboitu 'ro'dd milodd ar filodd o ddynon bach a wishgers hir yn ishte ar gadeire bach o<noinclude><references/></noinclude> lp334734ig26vvrian6nhxpck6058s0 104 41372 138714 85260 2025-06-07T14:02:16Z AlwynapHuw 1710 138714 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>our neu o arian. Pwy yw'r 'rhain?' mynte'r feniw fach, gan bointo ato ni—hi o'dd y Frenhines. 'Gwilym a Benni Bach,' mynte'r Brenhin. Bant â'u pene, bant â'u pene,' mynte'r dynon bach gyda'u gilydd.' Beth 'nethon ni wedyn?' gofynai Gwilym, braidd yn ffaelu cael ei anadl gan ei ddychryn. 'Neson ni ddim byd,' atebai Benni, wa'th 'ro'dd arno ni ormod o ofon. Ond mynte'r Frenhines wrth Brenhin, ‘Beth mae nhw wedi 'neyd?' 'Roen nhw'n demshgyn ar y glaswellt yng nghylch y Tylwyth Teg,' mynte fe. Bant a'u pene, bant a'u pene,' mynte'r dynon bach i gyd wedyn. Falle nag oen nhw ddim yn gwbod,' mynte'r Frenhines. Nag oen ni wir, yn wir,' mynte nine.' Beth wedodd hi wedyn,' gofynai Gwilym. 'Peidwch tori pene nhw bant,' mynte hi, 'ond gnewch nhw i fyta'r fale sur.' 'Byta'r fale sur, byta'r fale sur,' mynte'r dynon bach gyda'u gilydd. A dyma'r hen Frenhin yn gofyn, 'P'un well geno chi gael tori 'ch pen chi bant ne fyta'r fale sur.' ' 'Byta'r fale sur,' medde nine. O'r gore, 'te,' mynte'r Brenhin, dewch chi gyda fi. A gydag e' yr ethon ni, nes i ni ddwad o'r diwedd i berllan fowr yn llawn o fale surion bach. 'Nawr,' mynte'r Brenhin, 'bytwch chi afal o'r pren hyn, gan bointo at y pren cynta'. A dyma nine'n byta'r fale, a 'doen nhw ddim yn sur o gwbwl!' 'Ddim yn sur?' dywedai Gwilym, 'Pa'm oen nhw'n galw nhw'n fale sur 'te?' 'O, nid am i bod nhw'n sur,' atebai Benni, ond am i bod nhw'n gneyd i'r dynon o'dd yn i byta nhw i ''ddryched'' yn sur.' 'Own i'n dryched yn sur?' gofynai Gwilym. 'Rown i ddim yn dryched arno fe ar y cynta,' meddai Benni. Wath gyda'n bod ni wedi dybenu byta'r fale, 'rodd y Tylwyth Teg wedi gneyd ring amboitu ni, a<noinclude><references/></noinclude> 71i17n891dhq6zfg36027ad40fwfzce 104 41373 138713 85261 2025-06-07T14:00:52Z AlwynapHuw 1710 138713 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dyna lle'r oen nhw'n downso'n rownd i ni, fel ta nhw'n whare ring a ring a rosi, pic a pic a posi, ag yn sgrechen ag yn 'wherthin.' Pa'm oen nhw'n 'wherthin?' dywedai Gwilym. 'Rown i'n ffaelu diall ar y cynta,' atebai Benni, 'ond fel 'roen nhw'n downso'n rownd i ni 'roen nhw'n canu, {{center block| <poem> :Trwyn, trwyn, :Drych ar eu trwyn, Ond ôs fath olwg ar eu trwyn. </poem> }} 'Hwfft!' meddai Gwilym, 'dyna beth mae Cariad yn ganu.' 'Wel, ta beth,' ebai Benni Bach, 'dyna beth o'dd y Tylwyth Teg yn ganu. A miwn tipyn dyma fi'n clwed rhwbeth mas o le ar 'y nhrwyn, a dyma fi'n dedi'n llaw arno fe.' 'O'dd rhwbeth yn rong arno fe?' gofynai Gwilym. 'Ro'dd e' wedi pryfo nes o'dd i flân e'n cwrdda'r llawr,' meddai Benni Bach yn ddifrifol. 'O'dd 'yn un i hefyd wedi pryfo?' gofynai Gwilym, gan deimlo i drwyn rhag ofn fod y stori'n wir. 'Ro'dd ei un e' yn wath na'n un i!' atebai Benni, 'ond 'ro'dd 'y nhrwyn i yn streit a yn rhwbio yn erbyn y llawr o hyd. Ond 'ro'dd i un e' yn gam fel cryman, a fel'ny do'dd e' ddim yn rhwbio yn erbyn y llawr, ond 'ro'dd i flân e' wedi rowndo rhwng i gose fe.' 'Ych getsh!' meddai Gwilym, a ïas o ychryd yn rhedeg drwyddo, ''rwy'n falch na weles i e', ta beth.' Ag ar ol gneyd spri ar'n pene ni am amser, dyma'r hen Frenhin,' ychwanegai Benni, yn gweyd, 'Nawr, chewch chi ddim myn'd gatre cyn y gallwch chi froch-gau y gaseg hyddug.' O gellwch iddi nhw i ga'l y trwyne bant,' mynte'r Frenhines. Na na i,' mynte'r Brenhin. Wel, gadewch i un o honi nhw 'te,' medde hi wedyn. O'r gore,' mynte'r hen Frenhin.'<noinclude><references/></noinclude> hko8h2fj2fxk7r00djh2haey62k2yez 104 41374 138712 85263 2025-06-07T13:59:44Z AlwynapHuw 1710 138712 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'P'un o ni gas i wared e'?' gofynai Gwilym gan gydio drachefn yn ei drwyn. 'O,' meddai Benni, 'mi wedodd y Brenhin y ceien ni redeg râs a'n gilydd, a'r un ffyste gese golli ei drwyn.' A ph'un ffystodd?' gofynai Gwilym. 'O,' atebai Benni, ''ro'dd 'y nhrwyn i ym bwrw yn erbyn y llawr o hyd, ag un tro mi cices e' nes o'dd e'n pistyllo'r gwaed, ond ro'dd i drwyn e' yn camu rhwng goese fe, a mi alle fe redeg yn ôl reit, a mi ffystodd e' fi o hewl.' 'A shwt colles i'y nhrwyn?' dywedai Gwilym. Ar ddiwedd y ras' ebai Benni, 'dyma'r Frenhines yn dwad ymlan ato fe, ac yn rhoi poeri'r gwew iddo fe ar ddeilen dafol, ac ar ol i rwbio fe, mi gwmpws i drwyn ar y llawr o'i flaen e'. A dyma'r dynon bach yn gwaeddi ag yn screchen ag yn cydio yn y trwyn a'i gario fe bant gyda'u gilydd, ag yn gwaeddi, {{center block| <poem> :Trwyn, trwyn, :Drych ar eu trwyn, Ond és fath olwg ar eu trwyn. </poem> }} 'Ag o'dd i drwyn e' yn aros o hyd?' gofynai Gwilym. 'O'dd,' atebai Benni, 'ond ar ol iddi nhw fyn'd bant i gyd, dyma'r Frenhines yn rhedeg 'nol ag yn rhoi deilen dafol arall i fi a phoeri'r gwew erni. Rhwbiwch chi e' ar unwaith,' mynte hi, a gyda hyny, dyma fi yn dechreu tishan, a mi gwmpws 'y nhrwyn ine ar y llawr!' A ffordd deson ni 'nol gatre?' gofynai Gwilym. 'Miwn tipyn,' atebai Benni, 'dyma'r hen Frenhin yn dwad 'nol wrth i hunan, a dyma fe'n gorwedd i lawr i fyn'd i gysgu. 'Drych di ar ol y ddau fredych hyn,' mynte fe wrth i wraig, ag yna mi ddechreuodd hwrnu nes o'dd yr holl le yn crynu i gyd. A dyma'r Frenhines yn dwad ato ni, ag yn gweyd, 'Licech chi fyn'd gatre, mhlant i?' 'Licen,' mynte nine. 'O'r<noinclude><references/></noinclude> dkvzclnpog9jhv4e0xie4q2nk6qnzha 104 41375 138711 85264 2025-06-07T13:58:29Z AlwynapHuw 1710 138711 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gore,' mynte hithe, mi 'na i gaseg hyddug i chi 'nawr.' A dyma hi'n myn'd i grynhoi côd 'sgynydd, ag ar ol ea'l coeled o heni nhw, dyma hi'n dodi nhw at eu gilydd ag yn cynu tân. 'Dringadwch chi i ben y pren 'na,' mynte hi, a man gwelwch chi wreichonen yn dwad i'r lan atoch chi, neidwch ar i phen hi a gwaeddwch {{center block| <poem> Gaseg hyddug Der' i'r golwg. </poem> }} a mi eiff hi a chi 'nol yn ôl reit.' A dyma nine'n dou yn dringad y pren, ag miwn tipyn 'rodd y tân yn cynu a'r gwreichon ym myn'd i'r lan, ond 'ro'dd dim un yn dwad yn agos ato ni. Ag o'r diwedd dyma'r Frenhines ym myn'd ar bwys lle 'ro'dd y Brenhin yn cysgu, a dyma hi yn plwco dou welltyn o'i ben e', ag yn eu towlu nhw i'r tân, ag yn gweyd wrthi nhw, {{center block| <poem> Wreichon mowr Cerwch 'nawr. </poem> }} A dyna ddwy wreichonen fowr yn neido mas o'r tân, a dyma un o heni nhw yn dwad ato fe ag un ata i, a dyma ni'n dou yn neido arni nhw, ag yn gwaeddi {{center block| <poem> Gaseg hyddug Der' i'r golwg. </poem> }} A gyda hyny, 'roen ni'n ishte bagal abowt ar gefn caseg hyddug ddu fowr fel ta ni'n brochgau ceffyl, a lan a ni drwy'r twll fel y gwynt!' A 'ro'dd yr hen Frenhin yn cysgu o hyd?' gofynai Gwilym. 'O'dd,' atebai Benni, 'ro'dd e'n cysgu pan oen ni'n dechre'r ffordd, ond pan oen ni wedi bod yn brochgau am amboitu awr, mi glywsen yr hen Frenhin yn hydfan lan whyr, whyr, ar ein hol ni mor gynted ag y galle fe, ag 'roen ni'n clwed e'n dwad yn nes, nes o hyd. Ond 'rodd y gaseg hyddug yn gynt nag ê, a gyda'n bod ni yn gwel'd tòp y Cae Hir, dyma'r hen Frenhin<noinclude><references/></noinclude> 79427cf447hrv2dlhehrmfw8jalu3kl 104 41376 138710 85265 2025-06-07T13:56:55Z AlwynapHuw 1710 138710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn rhoi sgrech ddychrynllyd,—a gyda hyny mi ddihunes.' {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Nid oedd gan neb esboniad i roddi ar y fath freuddwyd, pan adroddodd Benni Bach ef yr ail waith ar frecwast. Er hyny, daeth 'Stori Brenhin y Tylwyth Teg' yn un o draddodiadau'r teulu, a mynych y gwnaeth Cariad i Benni Bach ei hadrodd ar hirnos gauaf wedi hyn, ac y mae'n rhaid cyfaddef fod y stori, cyn i'r gwr bach ddybenu a hi, wedi tyfu mor hired a'i drwyn ar ol bwyta afal sur y Tylwyth Teg. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 55gje0nbsb5cctdym3iu8ihjylz9f3m 104 41377 138709 85266 2025-06-07T13:55:31Z AlwynapHuw 1710 138709 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD VII.<br>CHWAREU INDIAID.}}}} 'Nwncwl,' meddai Gwilym wrthyf un diwrnod, 'a welsoch chi ddyn du ariod?' Yr oedd Cariad, mae'n debyg, wedi bod yn dweyd rhywbeth wrth y plant yn ddiweddar am yr Ethiopiaid. 'Do, lawer gwaith,' meddwn inau. 'Allan nhw ddim ca'l i golchi yn wyn?' gofynai Gwilym. 'Na allan,' meddwn inau, 'wath ma'r lliw du yn i gwa'd nhw.' 'Odi gwa'd nhw yn ddu, 'te?' meddai'r gwr bach. wedyn. 'Nag yw, am wn i,' dywedais, 'do's dim gwahaniaeth rhyngddo fe a gwa'd dyn gwyn.' Be' sy'n gneyd nhw'n ddu 'te?' gofynai Gwilym. 'Nawr, yr wyf mor ffond o blant a nemawr i neb, ac y mae cymaint o amynedd genyf ag sydd yn werth i wr ei feddu; ond mae yn rhaid cyfaddef nad oeddwn yn foddlon i gael fy holi a'm croesholi fel hyn gan Gwilym. Atebais ef, gan hyny, braidd yn swrth. 'W'i ddim yn gw bod, 'y machgen i,' meddwn. 'Beth sy'n gneyd rhai pobol yn felyn ag erill yn goch?' 'Os dynon melyn a dynon coch i gâl?' gofynai Gwilym. 'Os, ma pobol China yn felyn,' atebais, 'a mae'r Indied sy' yn America yn goch.' 'Shwd mae Indied, 'te, yn America? holai'r plentyn. 'Rown i'n meddwl taw yn India 'ro'en nhw'n byw.' Yr oeddwn yn y ddalfa, ac nid oedd modd diangid. Gwnes y goreu o'r gwaethaf, a chymerais haner awr,<noinclude><references/></noinclude> 7chfhpwcgpeb5lzcbkblnzlbfilv9qf 104 41378 138708 85270 2025-06-07T13:52:59Z AlwynapHuw 1710 138708 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>neu ragor, i ddweyd yr holl hanes wrth fy nai. Adroddais fel y darfu i Golumbus hwylio ymaith gan feddwl taro ar draws ffordd newydd i India, fel y darganfyddodd America ac y credodd mai India oedd y wlad, ac fel y galwodd y trigolion yn Indiaid. 'A nit Indied y'n nhw'n reit?' gofynai Gwilym. Nage,' meddwn inau, 'do's dim shiwrans pwy y'n nhw. 'Ro'dd rhai yn arfer gweyd mai Cymry o'en nhw.' 'Shwt o'en nhw'n Gymry? holai Gwilym. 'Odi nhw'n gallu siarad Cwmrag?' 'Na, nit Cymry y'n nhw,' atebais, 'ond 'ro'dd yr hen bobol 'slawer dydd yn credu taw Madog, mab i un o frenhinoedd Cymru, oedd wedi câl gafel gynta' yn America, a mai plant Madog, neu y Madogwys, oedd yr Indied Coch. A mi dda'th un ffeirad 'nol i'r wlad hyn i ddweyd ei fod e' wedi bod yn trafaelu ar lan afon fowr yn America, ymhell o wrth un tre neu bentre, ag iddo gâl i ddala yn ddisymwth gan yr Indied coch. A dyma'r Indied, yn credu taw Sais oedd e', yn penderfynu ei ladd e'. 'O'en nhw'n lladd pob Sais 'te?' meddai Gwilym. 'O'en, y pryd hyny,' atebais. 'A fysen nhw'n lladd Mr. Hartland?' dywedai Gwilym. 'Gynta bysen nhw,' meddwn, gan chwerthin. A dyma nhw'n clymu'r ffeirad, â rhaff wrth stanc, medde fe, yn partoi gogyfer a'i losgi e'.' 'Pam o'en nhw'n i losgi e'?' gofynai Gwilym. ' O, dyna'r ffordd o'dd gyda nhw i ladd eu gelynion,' atebais. A phan oedd e' wedi câl ei glymu, a'r tân yn dechre cynu, dyma'r ffeirad yn gweddio'n Gymrag. Man clwodd yr Indied, dyma nhw'n dechre dryched ar eu gilydd, a dyma'u Capten nhw yn gweyd ym mhen tipyn, Hei'r dyn!' mynte fe, 'nit Sais 'ych chi?' Nage,' mynte'r ffeirad, Cymro bach w i o sir Drefald— wyn.' 'Cymry y'n nine hefyd medde'r dyn coch, a<noinclude><references/></noinclude> du7pooi8n73sivwg3301w1vx912h4n8 104 41379 138706 85271 2025-06-07T13:50:51Z AlwynapHuw 1710 138706 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'dyn ni ddim yn myn'd i ladd ein brawd.' A dyma fe yn gwasgar y co'd tân, ag yn tori'r rhaff, ag yn gellwn y ffeirad yn rhydd!' Am mai Cymro o'dd e?' dywedai Gwilym. Ie, medde fe; ond 'do's neb yn credu'r stori 'nawr.' 'Ond ta fe'n Sais,' ebai Gwilym, mi fysen nhw wedi ladd e'?' 'O bysen, yn go siwr,' atebais inau.' Llawer gwaith bu yn edifar genyf ar ol hyn i mi ddechreu ar hanes y gwyr cochion. Ni chefais lonydd cyn i mi ddweyd yr oll a wyddwn—a mwy na'r oll— am Indiaid America,—fel y maent yn byw mewn wig-wams, ac yn dal ceffylau gwylltion a lassoes, ac yn 'scalpo' eu gelynion, ac yn tynu mwgyn o 'bib tangnefedd,' gyda llawer iawn o fanylion ereill oeddwn yn gallu eu cofio o ystorïau Fenimore Cooper a Mayne Reade. Ychydig a wyddwn, serch hyny, i ba ddefnydd yr oedd fy neiaint yn dodi eu gwybodaeth newydd, a pha beth fyddai'r canlyniadau. Ni ddaethum i wybod y cyfan am fisoedd wedi hyn, oblegid bu raid i mi ddychwelyd yn gynt nag y disgwyliwn at fy nghleifion yn Abertawe. Ond gwnaf fy ngoreu i ddweyd yr helynt fel y clywais ei adrodd gan Elen a Henri a Chariad, er nad oeddwn yn llygad-dyst o hono. {{Mmmm-mawr|{{***|6}}}} Y mae yn debyg y byddai Gwilym yn ail—adrodd yr hanes am y bobl gochion wrth Tom Brynglas a phlant yr ysgol, ac yr oedd 'plant yr hewl isaf' yn gwybod, cyn bo hir, fwy am Indiaid America nag am drigolion un wlad arall dan haul. Un diwrnod teg, meddai Tom Brynglas yn ddisymwth, 'Beth ta ni'n gneyd wigwam, fechgyn?' Rhoddwyd derbyniad croesawus i'r awgrym, ac ni fachludodd haul heb i'r cynllun gael ei berffeithio. Cyn pen wythnos yr oedd ty o wïail a rhedyn wedi ei godi yn y Cae Carw ar y ffordd rhwng Plas Newydd<noinclude><references/></noinclude> bto7s2p1lzxhc83uiv1ucn5e9txxu4p 138707 138706 2025-06-07T13:52:01Z AlwynapHuw 1710 138707 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'dyn ni ddim yn myn'd i ladd ein brawd.' A dyma fe yn gwasgar y co'd tân, ag yn tori'r rhaff, ag yn gellwn y ffeirad yn rhydd!' Am mai Cymro o'dd e?' dywedai Gwilym. Ie, medde fe; ond 'do's neb yn credu'r stori 'nawr.' 'Ond ta fe'n Sais,' ebai Gwilym, mi fysen nhw wedi ladd e'?' 'O bysen, yn go siwr,' atebais inau.' Llawer gwaith bu yn edifar genyf ar ol hyn i mi ddechreu ar hanes y gwyr cochion. Ni chefais lonydd cyn i mi ddweyd yr oll a wyddwn—a mwy na'r oll— am Indiaid America,—fel y maent yn byw mewn wig-wams, ac yn dal ceffylau gwylltion a lassoes, ac yn 'scalpo' eu gelynion, ac yn tynu mwgyn o 'bib tangnefedd,' gyda llawer iawn o fanylion ereill oeddwn yn gallu eu cofio o ystorïau Fenimore Cooper a Mayne Reade. Ychydig a wyddwn, serch hyny, i ba ddefnydd yr oedd fy neiaint yn dodi eu gwybodaeth newydd, a pha beth fyddai'r canlyniadau. Ni ddaethum i wybod y cyfan am fisoedd wedi hyn, oblegid bu raid i mi ddychwelyd yn gynt nag y disgwyliwn at fy nghleifion yn Abertawe. Ond gwnaf fy ngoreu i ddweyd yr helynt fel y clywais ei adrodd gan Elen a Henri a Chariad, er nad oeddwn yn llygad-dyst o hono. {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Y mae yn debyg y byddai Gwilym yn ail—adrodd yr hanes am y bobl gochion wrth Tom Brynglas a phlant yr ysgol, ac yr oedd 'plant yr hewl isaf' yn gwybod, cyn bo hir, fwy am Indiaid America nag am drigolion un wlad arall dan haul. Un diwrnod teg, meddai Tom Brynglas yn ddisymwth, 'Beth ta ni'n gneyd wigwam, fechgyn?' Rhoddwyd derbyniad croesawus i'r awgrym, ac ni fachludodd haul heb i'r cynllun gael ei berffeithio. Cyn pen wythnos yr oedd ty o wïail a rhedyn wedi ei godi yn y Cae Carw ar y ffordd rhwng Plas Newydd<noinclude><references/></noinclude> 2249cj6ymkysglxq8xxmwkss3w53fk9 104 41380 138705 85272 2025-06-07T13:48:50Z AlwynapHuw 1710 138705 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a'r pentre. Ni fu erioed gwmni mwy hapus na byddin Tom Brynglas un prydnawn dydd Gwener yn y Cae Garw. Yr oedd y wigwam, erbyn hyn, yn barod, act yr oedd Tom a Gwilym a Benni Bach yn dathlu yr amgylchiad drwy fitshan o'r ysgol. Eisteddai Tom. wrth ddrws y wigwam, a phib glai yn ei geg, yn smoco dail troed-yr-ebol. Eisteddai Gwilym a Benn Bach ar bob ochr iddo, a'u coesau wedi eu croesi, fel dau deiliwr bach. Yn eu llaw dalient bob i bib glai ddu—iddo Tom y Waginer ond nid oedd ganddynt na dail na dim ynddynt, er y gwnaent esgus dynu mwg drwy-ddynt. Gerllaw yr oedd darnau o raffau, a chwlwm dolen ar bob un, ac o'u blaen, er ei bod yn ddiwrnod twym ym Mis Medi, yr oedd tân coed yn mygu ac yn flamio. Yr oedd difrifoldeb nid bychan ar wynebau brwnt y tri, ac am beth amser ni wnaent siarad gair a'u gilydd. A welsot ti y ''mustang''s ffordd hyn yn ddiweddar?' gofynai Tom Brynglas o'r diwedd, heb wên ar ei wyneb. Naddo ddim heddi,' atebai Gwilym yr un mor ddifrifol. Ond tynai Benni Bach wrth ei bib heb ddweyd gair. Nid oedd golwg rhy dda ar y gwr bach erbyn hyn. Yr oedd ei wyneb yn welw, ac, ym mhen tipyn, gollyngodd i'r bib gwympo o'i law. 'Be' sy'm bod, Benni?' meddai Tom Brynglas. 'Stim byd yn bod arna i,' atebai Benni yn benderfynol. Odi e'n dost?' meddai Tom eilwaith. 'Ma'r bib yma'n gryf, hefyd,' torodd Gwilym allan i ddweyd, gan osod ei un ef ar y glaswellt. Gwyddai Gwilym beth oedd yn bod. 'M-m-ma'r hen luwch yma o'r bib yn stico yn 'y ngwddwg i,' dywedai Benni o'r diwedd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 499l6bj3iqb9jsctef31juw4n89fzx2 104 41381 138703 85274 2025-06-07T13:47:23Z AlwynapHuw 1710 138703 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Mi ddweda i beth 'newn i,' meddai Tom Brynglas, 'mi bigwn fwyar coch. 'Do's dim, fel mwyar coch i wella dyn ar ol smoco gormod.' 'Mi liewn i ga'l mwyar,' atebai Benni. Ac ymaith yr aeth y tri i berth y cae i bigo mwyar a'u bwyta wrth eu pigo. A gwir a ddywedodd Tom Brynglas am effaith mwyar coch oblegid cyn pen haner awr уг oedd Benni Bach wedi llwyr wella o'i anhwylusdod. Ond cafodd y mwyar effaith arall ar y plant. Edrychodd Gwilym ar benau ei fysedd, a gwelodd fod sudd y mwyar wedi eu cochi. 'Hei boys,' meddai, 'mae'n mysedd i fel bysedd y dynon coch.' 'Ga i wel'd?' dywedai Tom, gan redeg ato. Ac ar ol gweled y wyrth, daeth rhywbeth arall i'w feddwl. 'Beth ta ni'n lliwo'n hynen yn goch, boys?' meddai. 'Dyn ni ddim yn dryched fel Indied fel hyn.' 'Shwd gallwn ni?' gofynai Gwilym. Wrth wasgu'r mwyar yn erbyn ein gwynebe,' atebai Tom, ag yna fydd neb yn ein nhabod ni o gwbwl.' Nid cynt y gair na'r weithred. Paentiodd Tom Brynglas Gwilym a Benni Bach, a phaentiasant hwythau Tom, ac ni fu ar haid o Indiaid olwg mwy gwyllt a dieithr nag oedd ar y tri chrwt pan aethant yn ôl i'r wigwam. Ond nid oes nyth heb ddraenen, ac nid oes dedwyddwch heb helbul. Tua thri o'r gloch y prydnawn pwy ddaeth atynt ond hen elyn Tom,—William Jones, y pupil-teacher. 'Nawr boys,' meddai fe, 'beth 'ych chi'n neyd man hyn? Pam na ddewch chi i'r ysgol? 'Whare Indied y'n ni ebai Tom Brynglas, yn araf, gan dynu mwgyn o'i bib, 'a 'dyn nhw ddim ym myn'd i'r ysgol.' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 379llakgokz5viucs7xqpwj6jnhan80 138704 138703 2025-06-07T13:47:48Z AlwynapHuw 1710 138704 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Mi ddweda i beth 'newn i,' meddai Tom Brynglas, 'mi bigwn fwyar coch. 'Do's dim, fel mwyar coch i wella dyn ar ol smoco gormod.' 'Mi liewn i ga'l mwyar,' atebai Benni. Ac ymaith yr aeth y tri i berth y cae i bigo mwyar a'u bwyta wrth eu pigo. A gwir a ddywedodd Tom Brynglas am effaith mwyar coch oblegid cyn pen haner awr уг oedd Benni Bach wedi llwyr wella o'i anhwylusdod. Ond cafodd y mwyar effaith arall ar y plant. Edrychodd Gwilym ar benau ei fysedd, a gwelodd fod sudd y mwyar wedi eu cochi. 'Hei boys,' meddai, 'mae'n mysedd i fel bysedd y dynon coch.' 'Ga i wel'd?' dywedai Tom, gan redeg ato. Ac ar ol gweled y wyrth, daeth rhywbeth arall i'w feddwl. 'Beth ta ni'n lliwo'n hynen yn goch, boys?' meddai. 'Dyn ni ddim yn dryched fel Indied fel hyn.' 'Shwd gallwn ni?' gofynai Gwilym. Wrth wasgu'r mwyar yn erbyn ein gwynebe,' atebai Tom, ag yna fydd neb yn ein nhabod ni o gwbwl.' Nid cynt y gair na'r weithred. Paentiodd Tom Brynglas Gwilym a Benni Bach, a phaentiasant hwythau Tom, ac ni fu ar haid o Indiaid olwg mwy gwyllt a dieithr nag oedd ar y tri chrwt pan aethant yn ôl i'r wigwam. Ond nid oes nyth heb ddraenen, ac nid oes dedwyddwch heb helbul. Tua thri o'r gloch y prydnawn pwy ddaeth atynt ond hen elyn Tom,—William Jones, y ''pupil-teacher.'' 'Nawr boys,' meddai fe, 'beth 'ych chi'n neyd man hyn? Pam na ddewch chi i'r ysgol? 'Whare Indied y'n ni ebai Tom Brynglas, yn araf, gan dynu mwgyn o'i bib, 'a 'dyn nhw ddim ym myn'd i'r ysgol.' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> f9ni27wfgdfynvnnrlexo9afg9if7fx 104 41382 138702 85275 2025-06-07T13:46:17Z AlwynapHuw 1710 138702 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Gewch chi wel'd fod yn rhaid i'r Indied hyn fyn'd i'r ysgol,' atebai William. Mae Mr. Hartland yn benwan mas natur, a mae e' wedi'n hala i i'ch moin chi. Dyma'r trydydd prydnawn 'r wthnos yma 'rych chi wedi mitshan o'r ysgol.' Ond nid oedd yn bosibl gwneyd dim â Thom Brynglas wrth ymresymu âg ef, a gwyddai William Jones yn rhy dda mai gwell oedd peidio gwneyd dim ond trwy deg. Ond pan welodd nad oedd dim yn tycio, penderfynodd nad elai yn ol i'r ysgol yn waglaw. Credai fod ganddo ddigon o ddylanwad ar Benni Bach i wneyd iddo ef, beth bynag, ufuddhau. 'Nawr, Benjamin,' meddai, mae'n rhaid i chi, ta beth, ddwad 'nol gen i.' Gadewch chi rhynta i a Benni Bach,' meddai Tom yn fawreddog. 'Na wna i,' atebai William Jones, gan dreio cael gafael ar Benni. Ond yr oedd y gwr bach ar ddihun er ys meityn, a dechreuodd redeg o gylch y wigwam a William Jones ar ei ol. Coesau byr oedd gan Benni ar y goreu, ac yn fuan buasai wedi syrthio yn ysglyfaeth i fab hir-goes y Wern, oni bai am Tom. Cydiodd Tom yn un o'r rhaffau, taflodd y ddolen ar ei phen am ysgwyddau William Jones, a thynodd hi mor dyn nes y gwaeddodd William gan ei boen. 'Dyma fe wedi ddala, boys,' meddai Tom. Beth ta ni'n i rosto fe, hei?' Gyda'r gair, yr oedd Tom wedi syrthio ar William, a chyn i hwnw gael amser i wybod yn iawn beth oedd yn digwydd, yr oedd yn garcharor, heb allu syflyd llaw na throed, oblegid yr oedd ei goesau a'i freichiau wedi eu cylymu. 'Beth ta ni'n ei beinto fe'n goch?' meddai Tom Brynglas. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> oqba1ugjpwr59a55g0cm1zwapmswfgz 104 41383 138701 85276 2025-06-07T13:43:31Z AlwynapHuw 1710 138701 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Dal di e' atebai Gwilym, yn llawn zêl, a mi af fi i moin rhagor o fwyar.' Yn ofer yr ymbiliai William am drugaredd a rhyddhad. Mewn ychydig daeth Gwilym a Benni yn ol a mwyar yn eu dwylaw. Tom Brynglas fu yn paentio gwyneb William yn goch, ac ni chafodd Jezebel well hwyl ar y fath waith. Ond odi e'n dryched yn bert,' meddai,, ar ganol ei orchwyl. Yr oedd William, erbyn hyn, ar ei hyd ar y llawr, a Tom yn eistedd arno, a Gwilym a Benni yn helpi dal ei ben. Wo, my beauty! Stand you steady! Tipyn bach rhagor o liw coch ar i drwyn e'— wo 'na ti, machgen i—dyna fe 'nawr, 'ryt ti'n dryched fel ta ti wedi hyfed cymaint o licer a Dai Llwyncelyn.' Ac ni chai haid o Indiaid fwy o ddifyrwch wrth ddawnsio o beutu carcharor nag a gai y plant wrth neidio a bloeddio o gylch corff syrthiedig William Jones. Yn wir, nis gallai William lai na chwerthin, ynghanol ei holl drallodion, wrth weled Benni, a'i wyneb yn goch fel cwmwl pan fachluda haul ar ddiwrnod têg, yn carlamu yma a thraw a gambwlet yn un llaw a bwa yn y llall! Ond daeth diwedd trist a buan i'w pleser. Cyn iddynt feddwl am berygl, yr oedd Mr. Hartland a mintai fawr o blant yr ysgol ar eu gwarthaf. Nid gwiw oedd iddynt wingo yn erbyn y symbylau, na cheisio dianc rhag y llid oedd yn eu haros. Yr oedd Mr. Hartland wedi trefnu ei fyddinoedd ym mlaenllaw, ac wedi llwyr amgylchynu'r gwersyll. Gwnaeth Tom i Gwilym a Benni blygu ar eu gliniau a bwa a saeth. yn eu llaw. Penliniodd yntau hefyd, ac yn y modd hwn, fel y Piwritaniaid gynt, disgwyliai y tri ruthr y gelyn. Anelodd Tom ei fwa, saethodd saeth, a chlwyfodd un o'r gelynion. Ond nis gallai Gwilym a Benni gadw eu saeth ar y llinyn, gan gymaint<noinclude><references/></noinclude> bberld0xwh5m7mltr2bk52l8ojbvykq 104 41384 138700 85277 2025-06-07T13:41:58Z AlwynapHuw 1710 138700 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>eu dychryn, ac, felly, ar ol brwydr fèr ac anhyglod, gorfu iddynt daflu eu harfau i lawr, a chymerwyd hwy yn garcharorion gan fyddin yr ysgolfeistr. Datodwyd rhwymau William Jones, rhoddwyd Tom Brynglas i'w ofal, ac yna, cludwyd y tri mitsher, mewn gorymdaith orfoleddus, i'r ysgoldy. Ni chawsant gyfle i amddiffyn eu hunain,—pe, yn wir, y gallent fod o'r wyneb i geisio gwneyd y fath beth. Adroddodd William Jones yr hanes fel y cafodd ei drin, ac heb ragor o ragymadrodd, disgynodd gwialen Mr. Hartland fel cawod o gesair ar eu hysgwyddau, eu cefnau, ac, hyd yn oed, ar eu coesau, nes yr oeddynt yn llosgi drostynt. Yr unig un o'r tri fethodd ddioddef y gosp heb lefain oedd Benni Bach. Yr oedd y dagrau yn rhedeg lawr dros ei ruddiau cochion, ac yn golchi ymaith y lliw mwyar, ac yn gadael rhychiau llydain o'i groen claerwyn ei hun yn y golwg. O'r diwedd, cafodd Benni Bach hyd yn ei le ei hunan yn Standard ii., ac eisteddodd i lawr gyda'r plant ereill wrth y desc. Nis gallai eistedd i'r lan yn syth, ond plygodd ei ben ar y desc, a dyrchafodd ei lef mewn wylofain. 'Sit up straight, sir,' crochlefai Mr. Hartland uwch ei ben. Nid oedd llef nac ateb ond igian a wylo. Cynddeiriogodd yr ysgolfeistr o'r newydd, a disgynodd gwïalenodau geirwon ar gefn Benni Bach. 'Sit up straight, sir,' meddai'r athraw, wedyn. 'C—c—can't, sir,' atebai Benni Bach rhwng ei ochneidiau. 'Why not, sir?' llefai Mr. Hartland yn sarug, gan afael yn dynach yn ei wïalen. Nid oedd gan Benni Bach ddigon o Saesneg i'w ateb. 'Why not, sir?' gwaeddai'r athraw yn fwy bygythiol fyth. 'Wi wedi tori'n ngalasis, syr,' meddai Benni, a'r dwr yn bwrlwmu o'i lygaid. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 14g1a3a4wm84e921jt8cn0gv3rbxewy 104 41385 138699 85279 2025-06-07T13:40:14Z AlwynapHuw 1710 138699 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ni ddisgynodd y wïalen drachefn. {{Mmmm-mawr{{***|6}}} Ni fu Mr. Hartland yn hir yn Llanelwid ar ol hyn. Yr oedd efe ei hunan wedi hen flino ar these horrid little Welsh ruffians,' ac yr oedd aelodau'r Bwrdd wedi cael llawn digon ar un oedd yn defnyddio'r wïalen mor aml ac mor greulawn. Nid oedd Miss Bevan, hefyd, heb ddylanwad ar Henri. Dangosodd iddo y ffolineb a'r anghyfiawnder o gael Sais unieithog i ddysgu plant Cymreig, ac, felly, pan ddywedodd Mr. Hartland ar ddiwedd y flwyddyn ei fod wedi derbyn 'galwad' i fyned yn ol i'w wlad ei hun, ni chodwyd un gwrthwynebiad yn y Bwrdd. Ond am Tom Brynglas, ni welwyd ef mwyach yn ysgol Llanelwid ar ol y dydd Gwener hwnw. Dydd Sadwrn aeth ei dad ag ef i Gaerfyrddin, a'r wythnos ar ol hyny, nid Tom Brynglas oedd y gwron mwy, ond Mr. Thomas Thomas, clerc yn siop yr Afr Aur yn hen dref Caerfyrddin. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> jsql9z5wx1fppn9lmi3eogqwhqgqj48 138770 138699 2025-06-07T15:41:59Z AlwynapHuw 1710 138770 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ac ni ddisgynodd y wïalen drachefn. {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Ni fu Mr. Hartland yn hir yn Llanelwid ar ol hyn. Yr oedd efe ei hunan wedi hen flino ar these horrid little Welsh ruffians,' ac yr oedd aelodau'r Bwrdd wedi cael llawn digon ar un oedd yn defnyddio'r wïalen mor aml ac mor greulawn. Nid oedd Miss Bevan, hefyd, heb ddylanwad ar Henri. Dangosodd iddo y ffolineb a'r anghyfiawnder o gael Sais unieithog i ddysgu plant Cymreig, ac, felly, pan ddywedodd Mr. Hartland ar ddiwedd y flwyddyn ei fod wedi derbyn 'galwad' i fyned yn ol i'w wlad ei hun, ni chodwyd un gwrthwynebiad yn y Bwrdd. Ond am Tom Brynglas, ni welwyd ef mwyach yn ysgol Llanelwid ar ol y dydd Gwener hwnw. Dydd Sadwrn aeth ei dad ag ef i Gaerfyrddin, a'r wythnos ar ol hyny, nid Tom Brynglas oedd y gwron mwy, ond Mr. Thomas Thomas, clerc yn siop yr Afr Aur yn hen dref Caerfyrddin. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> pxclfob2x74h3hi2smgrmhume26ysj0 104 41386 138698 85280 2025-06-07T13:38:34Z AlwynapHuw 1710 138698 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENOD VIII.<br>GWILYM A BENNI YN ABERTAWE.}}}} Amser gwyliau yw'r Nadolig i bawb ond cooks a doctoriaid, a, digon tebyg, pe cymerai'r cogyddion eu gwyliau ar yr adeg hon, y cawsai'r doctoriaid fwy o hamdden hefyd. Ond fel mae pethau'n bod, amser prysur iawn i feddyg yw'r Nadolig. Nid oeddwn erioed wedi meiddio hebgor diwrnod i redeg i'r lan o Abertawe i Blas Newydd ar ddiwedd y flwyddyn, ac, a dweyd y gwir, nid oeddwn wedi teimlo fy nghaethiwed yn faich. Yn wyf yn cofio yn dda fel yr hoffwn dalu ymweliad a'r farchnad y dydd Sadwrn cyn Nadolig yn y blynyddau cyntaf ar ol i mi sefydlu yn Abertawe. Nid oedd genyf lawer i wneyd yr amser hwnw, ond gwyddwn fod fy nghynhauaf gerllaw pan welwn y gwyddau a'r twrcis breisgion yn rhestri yn y farchnad. 'Ha gyfeillion,' dywedwn yn ddistaw wrthyf fy hun, 'chi yw'r ffryndiau goreu sy' gan ddoctor ifanc! Gwell ydych na'i berthynasau agosaf, mwy dylanwadol na'i enwad na'i gapel, rhowch fwy o waith na chymdeithas Insurance na chlwb! O ardderchocaf wyddau, cymerwch y deyrnged hon o barch i'ch gallu, ac o ddiolchgarwch am y nodded a estynwch i ddoctor bach wrth ddechreu ei fyd!' Ond, rywfodd, y Nadolig ar ol y digwyddiadau a gofnodais ddiweddaf, teimlais am y tro cyntaf fy mod yn gaethwas i fy nghrefft. Yr oeddwn, erbyn hyn, wedi ymadael a fy lodgings, ac wedi dechru cadw ty' oddiar Calan Gauaf, ac yr oedd Marged, hen laethwraig Plas Newydd, yn deuluyddes i fi yn Cadog Street.<noinclude><references/></noinclude> bq0yjtoeeop01hk82uat0ns8r7eqg6x 104 41387 138697 85281 2025-06-07T13:37:17Z AlwynapHuw 1710 138697 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Mawr fu fy nisgwyliadau a'm gobeithion pan es i fyw i dy fy hunan. Ffarwel mwyach, meddwn, i anghysur a diflasdod ac aflonyddwch; cawn bobpeth wrth fy modd yn fy nhy fy hun; ac yr oedd Elen. a chymaint ffydd. ym Marged fel y dywedai na wnai fadel a hi er mwyn ''neb'' ond myfi. Treiodd Marged ei goreu glâs i fy ngwneyd yn gysurus. Yr oedd yn hoff iawn o ddyfod i mewn i'r study fach lle yr arferwn dreio cymeryd ychydig fwyd, pan fyddwn ar frecwast. Deuai i mewn i'r ystafell, gosodai y tê a'r tost a'r pethach ar y ford, dywedai Boreu da,' a gofynai os oedd y gwely yn gysurus, ac yna aethai allan ar ffrwst. Nid cynt, serch hyny, y gosodai un droed dros y trothwy nag y buasai yr ia oedd wedi rhewi ei thafod yn flaenorol yn dadlaith ar unwaith. Troiai ei gwyneb ataf, cydiai ym mwl y drws ag un llaw, a daliai y llestri yn y llaw arall, ac yna dylifai ffrwd ei hyawdledd am ysbaid hir. Wi'n ''gobeitho'', mishtir bach, meddai un diwrnod. ychydig cyn Nadolig, 'y gwedwch chi wrtha i os nad wi yn eich gneyd chi'n gysurus 'ma. Mae arna i ofan, yn yng ngwir i, nag w i ddim, ond wi'n gneyd 'y ngore, ag odw, ac os gwelwch chi fod yn dda i ''weyd'' wrtha i ost bydd rhwbeth yn rong,—wath mi fyse arna i gwilydd. i wel'd eich chwaer, Mrs. Morgan, os na fyddwch chi'n lico i. A beth fynwch chi i gino heddi? 'Stim ost gyda chi beth? Os, ôs, mae'n ''rhaid'' fod yn well geno chi rwbeth. Ga i bartoi whyad fach i chi, ne ffowlyn bach neis? Na? Wel, mi bryna i ribyn o beef—'rodd mystres yn arfer bod yn ffond iawn o hwnw, ag 'rodd hi'n wastod yn i fynid e' pan fydde'r Mis ym Mhlas Newydd, wath, fel odd hi'n arfer gweyd, 'rodd ''pawb'' yn rhoi ffowlyn neu whyad i'r pregethwyr, ag yr oedd tipyn o gig eidon yn foethyn iddyn nhw. 'Rodd gwel'd anghyffredin ym mystres! Glwsoch chi shwt mae nhw<noinclude><references/></noinclude> r9thvdvsm3og5z7gb746ez4mkp386oo 104 41388 138693 85282 2025-06-07T13:34:25Z AlwynapHuw 1710 Gwacawyd y dudalen a gosod y canlynol yn ei le: '' 138693 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> faisrlv11i65z34e5mlsda3xoytk2d9 138696 138693 2025-06-07T13:36:38Z AlwynapHuw 1710 138696 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>tua Plas Newydd, syr? Mae hireth ambeidus arna i weithe, i wel'd y plant. Odi nhw'n dwad lawr dros Nadolig? 'Rych chi ddim yn ceisio gweyd! O mae'n dda gen 'y nghalon i! Mi fydd fel ta ni ym Mhlas Newydd yto, ond bydd e'? Pryd mae'n nhw'n dwad? Heddi, wedsoch chi? O'r anwl fach, mae'n rhaid i fi ddodi dillad gwely i galedu ar unwaith. 'Dos dim iws i'r bitws bach ga'l gwely llaith. Mae gwely llaith wedi bod yn ange i ddyseni cyn hyn, ond cheiff neb weyd nag yw'r hen Farged ond dyna fanners sy gen i—yn siarad a chi, misthir bach, fel hyn a'r drws ar gil- agor! Cofiwch chi ganu'r gloch os bydd eishe rhwbeth arnoch chi. Ac ymaith a hi fel lluwch o flaen corwynt! Yr oeddwn wedi gofyn yn fynych i Elen os cawsai Gwilym a Benni Bach ddod i aros gyda fi, ond yr oedd Elen ag ofn eu hymddiried i ofal lodgings. Ond yn awr yr oedd genyf dy fy hun a Marged yn ei gadw. Un noson, ar ol cau'r drws maes, a phan oeddwn yn tynu y mwgyn diweddaf yn fy study cyn myn'd i'r gwely, dechreuais, yn ol arfer hen lanciau, a chydymdeimlo a fy hunan yn fy unigrwydd. Meddyliais am y croesaw calon fyddai yn fy aros ym Mhlas Newydd; a dychmygais fy ngweled yn eistedd yn y gadair freichiau wrth dân siriol y neuadd, a Henri yn darllen wrth y ford, ac Elen yn cwyro sanau neu yn gwnïo botwm ar grys, a Gwilym a Benni Bach yn gwrando ar fy storhaus ar fy nglin. Golygfa lonydd, dawel, ymhell o swn a dwndwr tref a dinas, ond O! fel yr hiraethai fy nghalon am dani! A phaham y gwnaf wadu fod un gwyneb hawddgar yn ymddangos yn wastad yn narlun fy meddwl—gwyneb a welwn o flaen gwyneb neb— gwyneb a garwn yn fwy na gwyneb car na chyfaill na pherthynas yn y byd? Nis gallwn ymatal rhag codi oddiwrth y tân ac eistedd wrth fy nesc ar unwaith i ysgrifenu llythyr at Elen i ofyn iddi os y boddlonai i<noinclude><references/></noinclude> 0yw2lmyqzyn1kk412i4f0c5nwrrbot5 104 41389 138695 138692 2025-06-07T13:36:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138695 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mi gael benthyg fy neiaint dros y Nadolig. A'r boreu hwnw, pan am yr ugeinfed waith y bu Marged yn esgusodi ei manners am gadw'r drws yn gil-agored wrth siarad â mi, yr oeddwn wedi derbyn llythyr o Blas: Newydd i ddweyd y byddai Gwilym a Benni Bach yn cyrhaedd stesion Abertawe gyda'r trên un-ar-ddeg o'r gloch, ac y byddai Miss Bevan, Bryn Hyfryd, yn d'od' i'w hebrwng. Yn brydlon am un ar ddeg o'r gloch yr oeddwn yn y stesion yn disgwyl fy neiaint a Miss Bevan. Ond nid. oedd sôn am y trên erbyn i mi gyrhaedd yno. Daeth pum' mynud a deg mynud wedi un-ar-ddeg; am gwarter wedi, es at un o'r swyddogion a gofynais iddo beth oedd. wedi dod or trên. 'Odi chi'n dishgwl rhywun gyda'r trên, Dr. Davies?' gofynai'n eithaf didaro. Odw, odw,' atebais, 'rwy'n dishgwl fy neiaint bach.' 'O,' meddai, ''rwy'n erfyn y bydd y trên yn ddiweddar heddi, wath dyma ddwarnod y farchnad Nadolig.' Cerddais ymaith ar frys, rhag i mi yn fy ngwylltineb felldithio'r dyn a'r trên. Garw mor lleied o gydymdeimlad a geir yn y byd! Dyna lle'r oeddwn i yn dychmygu fod pob math o ddrygau wedi digwydd, fod y tren wedi rhedeg oddiar y ''rails,'' neu ei fod wedi ei chwilfriwio gan drên arall, neu fod pont wedi tori dano, a degau o bethau ereill—ac nis gallwn gael dim gair oddiwrth un o'r swyddogion ond fod y trên yn ddiweddar! Ond o'r diwedd, am haner awr wedi un-ar-ddeg, dyma'r trên yn ymlusgo, gan ei bwyll, i'r stesion. Credais, ar y cyntaf, na chawswn byth afael ar fy neiaint, gan gymaint nifer y bobl, a'r pasgedi, a'r bags a'r hores, a phob rhyw gitraments oedd yno. Ond wedi ymladd am amser â'r dorf, yn gwasgu penelin dan<noinclude><references/></noinclude> mjkk2016rf3n8oq623bbmmcw43girhe 104 41390 138694 138691 2025-06-07T13:34:49Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138694 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bumed ais un, a gwthio, goreu gallwn, heibio i fasged chwyddedig y llall, des i ben pella'r llwyfan, ac yno gwelais Gwilym a Benni ar ben pob i faril gwrw wâg, a Miss Bevan yn eu dàl i'r lan gan wenu yn ei modd siriolaf. 'Dyma ni wedi dwad, 'nwncwl,' gwaeddai Gwilym, ymhell cyn i fi gyrhaedd atynt. 'Ie, rwy'n gwel'd eich bod chi wedi dwad,' meddwn inau yn ol. A-a-a- mae gyda ni whar fach i gâl,' dywedai Benni. A mae mami'n gweyd,' ychwanegai Gwilym, 'taw Elen fydd i henw hi, ond yr y'n ''ni'n'' gweyd taw Cariad y galw ni ''hi''.' Shwd ych chi Miss Bevan?' meddwn wrth Cariad, gan siglo llaw. Mae arnai ofan ych bod chi wedi cael digon o waith gyda'r plant 'ma.' O'r fath ffwdan fu ynghylch cael ''luggage'' y ddau grwt at ei gilydd! Ac ar ol ei gael dywedodd Miss Bevan ei bod yn myn'd i wneyd ei negeseion yn y dref. 'O, peidwch a myn'd, Cariad fach,' meddai Gwilym, dynu wrth ei braich. 'Mae hireth arna i ar eich hol chi, Cariad fach,' dywedai Benni, a'r dagrau parod ar ei ruddiau. 'Nawr, 'nawr,' meddai Miss Bevan, gan geisio siarad yn ysgafn, mi fyddwch chi gyda 'nwncwl.' 'Ishe chi sy' arno ni,' atebai Benni Bach, gan lefain yn uwch—ac ni allwn fod yn sarug wrtho, oblegid rhoddwn y byd am allu dweyd yr un peth wrthi. 'Wel, mi ddwa i i roi gwd bei i chi cyn af fi'n ôl heno,' meddai Miss Bevan, 'os ewch chi gyda 'nwncwl 'nawr yn blant neis.' Ac ar ol rhoddi cusan i'r plant, a'i llaw a'i gwen i finau, trodd ymaith, a chollasom ein golwg arni yn y dorf. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ogi8xqy84aaw4uorwjyuijh4d0wqq5s 104 41408 138771 138652 2025-06-07T15:43:10Z AlwynapHuw 1710 138771 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'Nawr, 'nawr, Tom,' meddwn inau, mae'n ''rhaid'' i chi,' gan saco darn arian yn eu gilddwrn. Wel, yn 'y ngwir i, 'down i ddim yn dishgwl dim, Doctor,' atebai Tom, gan roddi'r awenau yn fy law. Ac yna, trodd ei gefn arnaf, cymerodd gipolwg ar y swllt oedd yn ei law, a chyn ei ddodi yn ei boced poerodd arno er ei wneyd yn 'ebol glâs lwcus.' Ar ol cryn helynt, cychwynasom o'r diwedd tua Phlas Newydd y fi a Gwilym a Benni y tu blaen, a Thom y tu ol. Er nad yw Plas Newydd ond milltir o ffordd o'r stesion, buem dros haner awr cyn dyfod yno. Ychydig yr ochr arall i'r stesion saif Bryn Hyfryd,—'Ty Prydferth' Gwilym. Pan ddaethom ato, gwelsom Gariad a'i mham yn aros wrth y glwyd sydd yn arwain i'r ty. Ac yno yr arosasom am amser, pawb yn siarad yr un pryd, ac yn holi, ac yn ateb, ac yn chwerthin, ac ni fuasem wedi gallu tynu ein hunain yn rhydd o'r diwedd, oni bai i Gariad addaw y deuai i dê i Blas Newydd yn y prydnawn. Yna, wedi dyfod at yr efail, yr oedd Nat, tad Marged, yn disgwyl am danom, a bu raid i ni aros am amser gydag ef, yn ateb ei holiadau ynghylch ei ferch. Ond o'r diwedd cyrhaeddasom Blas Newydd, ac o'r fath ffair a ffwdan fu yno! Rhedodd y morwynion allan i'r clôs i helpi fy neiaint lawr o'r trap ac i'w croesawi gartref. Yr oedd Dafi'r gwas mawr wedi cael rhywbeth i wneyd yn y siop waith,'—lle yr arferai helpi'r clwydydd, neu osod coes newydd mewn rhaw, ar ddiwrnodau glyb,—a phan ddaeth y cerbyd i'r clôs yr oedd yntau yno yn ein disgwyl. Yr oedd John y cow— man yn un o'r beudyau, a gwaeddodd flwyddyn newydd dda i ni drwy'r drws agored. Cyn i'r plant gael amser i fyn'd i'r ty, yr oedd Henri wedi dod allan. Credai Henri fod penteulu yn iselhau eu hunan drwy ddangos ei deimlad yn rhy eglur, a threiodd roddi cusan i̇r ddau blentyn, fel pe byddai heb deimlo ei galon yn dychlamu wrth eu gwel'd. Ond dyma'r tro cyntaf erioed iddynt<noinclude><references/></noinclude> bhzhdhskv1amoadie2a7b6v8woka8qm 104 41418 138772 138632 2025-06-07T15:43:50Z AlwynapHuw 1710 138772 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>am ei dyfodol. Ond nid cynt y collir y Gymraeg, nag y collir gafael hefyd ar y diwylliant sydd yn hynodi ein gwerin. Nid Islwyn yn unig ymhlith ei bobl sydd wedi dal cymdeithas ag angel y dyffryn ac awen yr afon; ond pan gilia'r Gymraeg, lleda yr angel ei adenydd, a'r afon nid edwyn mwy ei hawen. Cyll anian ei llais; try Paradwys yn ddiffaethdir gwyllt, lle ni thyf ond drain a mieri. Y blodau ni fyddant, fel y cana ein beirdd, yn 'ser gloewon y llawr,' ond porfa ych a dafad. Cerdd eos ni fydd ond swn i oglais clust, fel crwth mewn tafarn. Y fwyalchen a'r deryn du, ni fyddant ond lladron yr ardd, ac nis danfonir hwynt yn llatai at Forfydd neu Ddyddgu. Y dydd ni fydd ond amser bwyd a gwaith, a'r nos ni fydd ond amser gor— ffwys. Y bugail a'r gweithiwr, ni chlywant, yn nhrigfanau tawelwch, sibrwd o'r wlad tu draw i'r llen. Diflana prydferthwch a barddoniaeth bywyd; ac ni fydd y Cymro, heb hanes iddo na gobaith, yn ddim. gwell na pheiriant cywrain i ddadblygu cynheddfau materol y wlad. {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Meddyliais, ar y cyntaf, roddi rhagor o hanes fy neiaint, Gwilym a Benni Bach, ond mae fy ngorchwyion yn cynyddu o hyd, ac y mae fy amser yn brin. Pan gaf egwyl, ac os bydd hyn o ysgrif yn ddyddorol neu yn adeiladol i'm cyfeillion—oblegid ni ddisgwyliaf darllenir hi gan neb arall—rhoddaf, feallai, rywbryd eto, ragor o hanes y ddau. Y maent, erbyn hyn, fel y dywedais, yn yr Ysgol Ramadegol—Gwilym a'i fryd ar fyned i Aberystwyth er graddio ym Mhrifysgol Cymru cyn cystadlu a'r byd yn Rhydychen, a Benni yn paratoi ar gyfer un o ysgolion meddygol y brifddinas. Hyn a ddywedaf am danynt,—na fagwyd yn un cartref yng Nghymru gyfan decach plant, mwy addawol yn yr ysgol, mwy ufudd i'w rhieni, mwy siriol<noinclude><references/></noinclude> 1jj4c6yr61yyw9a420lc7q6kcjh8yk2 104 41419 138773 138629 2025-06-07T15:44:08Z AlwynapHuw 1710 138773 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i'w cydymdeithion, mwy caredig i bawb o'u hamgylch. Y mae iddynt erbyn hyn ddwy chwaer a brawd, a diau genyf eu bod mor ffel a'r ddau henaf. Ond nis gallaf fi deimlo yr un ffordd tuag at eu brodyr a'u chwiorydd ag y gwnaf at y ddau a ddygodd Gariad i'm cartref, a'r rhai a gyhoeddodd ein gostegion priodas yn llwyn arel Plas Newydd. Nid wyf heb gredu weithiau fod Elen a Henri, hefyd, yn meddwl yn wahanol am eu cyntafanedigion, ond mae cariad rhieni at eu plant. yn rhywbeth rhy gyfrin i neb i geisio ei ddiffynio a'i ddosbarthu. Ond gwn fod gan Elen a Henri olwg fawr ar eu mheibion henaf, a chredaf yr erys y ddau yn gysur i'w rhieni ac y byddant yn ogoniant i'w gwlad. {{Mm-mawr|{{***|6}}}} Nis gallaf adaw i'm hysgrifbin syrthio o fy llaw heb droi i edrych, am yr ugeinfed waith yn y nos, ar y cymhar bywyd a syrthiodd i fy anheilwng ran y dydd hwnw yin Mhlas Newydd. Beth allaf ddweyd am dani? Teimlaf fod cyfoethogrwydd y Gymraeg yn pallu pan geisiaf ddweyd y filfed ran o'r hyn yr wyf yn deimlo pan edrychaf ar ei hawddgarwch. Gwraig rinweddol meddai'r gwr doeth sydd goron i'w gwr,' ac ni chafodd Lemuel Frenhin well gwraig na myfi. Pan fo blinderon bywyd yn fy nirwasgu, y mae ei sirioldeb a'i chydymdeimlad dihysbydd hi yn fy nghysuro. Pan fo llwyddiant yn gwenu arnaf, y mae hi wrth fy ochr i gydlawenhau a mi. Pan y'm bwrir i'r llawr gan afiechyd, y mae ei llaw dyner yn barod i'w gosod ar fy nhalcen poeth, ac i lyfnhau y gobenydd garw. Pan wnaf anghofio i bwy y dylwn ddiolch am fy myd da, ac yr af i gredu mae fi fy hunan sydd wedi enill y cwbl a ddaeth i'm rhan drwy rym fy mraich a disgleirdeb fy athrylith, y mae llais addfwyn, caruaidd wrth law, yn fy rhybuddio i beidio gadaw i fy enaid syrthio i drwmgwsg. nac i ymffrostio yn y dydd yfory. O na fuasai genyf<noinclude><references/></noinclude> 9umdczpeph9x7wvszqdfc7jq16y8syn 104 41422 138775 138621 2025-06-07T15:50:38Z AlwynapHuw 1710 138775 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|EGLURIADUR.}} {{c|Tafodiaith y De a'r Gogledd.}} {{Center block/s}} <poem> {{div col}} {{bwlch|3em}}A * Aer—awyr * Ais—asen * Ambeidus—enbyd * Amboitu—oddeutu; ynghylch * Ar bwys—gerllaw.. * Arei,—''laurel''; llwyn arel, ''laurel grove'' {{bwlch|3em}}B * Bagal abowt—ar fforchog, ''astride'' * Bant—ymaith, ffwrdd * Benwan mas natur—allan o'i gof" * Berth—gwrych * Bib—bibell * Bitw—bychan * Bledren chwysigen,—pledren, ''bladder''. * Bore bach—yn gynar yn y boreu * Briwyd—drylliwyd * Brwnt—budr * Bwys y ty—gwel "ar bwys" {{bwlch|3em}}C * Cramboithe—crempogau, ''pancakes''. * Crwt—hogyn, crwtyn * Cwato—cuddio * Cywain gwair &c.—cario {{bwlch|3em}}CH * Chyffra—gwel "na chyffra" {{bwlch|3em}}D * Demshgyn, demsgyn—sathru tread * Diraen—dilun, ''unkempt, rough'' * Dost—gwael, ''ill'' * Dyn, ag yw dyn,—un amhersonol, ''One does not like''. {{bwlch|3em}}DD * Ddior—atal, rwystro * Ddyfrio—dwrdio, hel, ''scold'' * Ddynon—ddynion * Ddyseni—ddwsinau {{bwlch|3em}}F * Feindo'i hits—edrych ati, ''look out'' * Fioledan—crinllys, ''violets'' * Fitshan—chware triwant * Fredych—''imps'' * Frochgau—marchogaeth.. * Fwyar—mafon {{bwlch|3em}}FF * Ffolant—''valentine'' * Ffrimpan padell ffrio, ''frying-pan * Ffwrwm—mainc, ''form'' * Ffysto—curo, cael y goreu ar, ''beats'' {{bwlch|3em}}G *Gambwlet—gwn pren, pop-gun * Gawl—cawl, potes, broth * Gesair—cenllusg * Glanach i ti—wift i ti * Gitraments—taclau, ''accoutrements'' * Gleren—gwybedyn, jy * Glos—buarth, yard * Glou—glau, buan, soon * Glwyd—llidiart * Gwaddod—tyrchod daear, * Gwaddotwr—tyrchwr, ''mole-catcher'' * Gwyro—trwsio; sanau i gwyro —''stockings to mend'' * Gynta—mi wranta i, mi gynta,—''I daresay'' </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 76ls40oviw3i4paiqtyd0808ul6mh79 138784 138775 2025-06-07T16:37:06Z AlwynapHuw 1710 138784 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|EGLURIADUR.}} {{c|Tafodiaith y De a'r Gogledd.}} {{Center block/s}} <poem> {{div col}} {{bwlch|3em}}A * Aer—awyr * Ais—asen * Ambeidus—enbyd * Amboitu—oddeutu; ynghylch * Ar bwys—gerllaw.. * Arei,—''laurel''; llwyn arel, ''laurel grove'' {{bwlch|3em}}B * Bagal abowt—ar fforchog, ''astride'' * Bant—ymaith, ffwrdd * Benwan mas natur—allan o'i gof" * Berth—gwrych * Bib—bibell * Bitw—bychan * Bledren chwysigen,—pledren, ''bladder''. * Bore bach—yn gynar yn y boreu * Briwyd—drylliwyd * Brwnt—budr * Bwys y ty—gwel "ar bwys" {{bwlch|3em}}C * Cramboithe—crempogau, ''pancakes''. * Crwt—hogyn, crwtyn * Cwato—cuddio * Cywain gwair &c.—cario {{bwlch|3em}}CH * Chyffra—gwel "na chyffra" {{bwlch|3em}}D * Demshgyn, demsgyn—sathru tread * Diraen—dilun, ''unkempt, rough'' * Dost—gwael, ''ill'' * Dyn, ag yw dyn,—un amhersonol, ''One does not like''. {{bwlch|3em}}DD * Ddior—atal, rwystro * Ddyfrio—dwrdio, hel, ''scold'' * Ddynon—ddynion * Ddyseni—ddwsinau {{bwlch|3em}}F * Feindo'i hits—edrych ati, ''look out'' * Fioledan—crinllys, ''violets'' * Fitshan—chware triwant * Fredych—''imps'' * Frochgau—marchogaeth.. * Fwyar—mafon {{bwlch|3em}}FF * Ffolant—''valentine'' * Ffrimpan padell ffrio, ''frying-pan * Ffwrwm—mainc, ''form'' * Ffysto—curo, cael y goreu ar, ''beats'' {{bwlch|3em}}G *Gambwlet—gwn pren, pop-gun * Gawl—cawl, potes, broth * Gesair—cenllusg * Glanach i ti—wift i ti * Gitraments—taclau, ''accoutrements'' * Gleren—gwybedyn, jy * Glos—buarth, yard * Glou—glau, buan, soon * Glwyd—llidiart * Gwaddod—tyrchod daear, * Gwaddotwr—tyrchwr, ''mole-catcher'' * Gwyro—trwsio; sanau i gwyro —''stockings to mend'' * Gynta—mi wranta i, mi gynta,—''I daresay'' </poem><noinclude>{{Div end}} {{div col end}}</noinclude> 58g2loinwkjl9czpdneq1djgxnkjc6h 138785 138784 2025-06-07T16:37:49Z AlwynapHuw 1710 138785 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|EGLURIADUR.}} {{c|Tafodiaith y De a'r Gogledd.}} {{Center block/s}} <poem> {{div col}} {{bwlch|3em}}A * Aer—awyr * Ais—asen * Ambeidus—enbyd * Amboitu—oddeutu; ynghylch * Ar bwys—gerllaw.. * Arei,—''laurel''; llwyn arel, ''laurel grove'' {{bwlch|3em}}B * Bagal abowt—ar fforchog, ''astride'' * Bant—ymaith, ffwrdd * Benwan mas natur—allan o'i gof" * Berth—gwrych * Bib—bibell * Bitw—bychan * Bledren chwysigen,—pledren, ''bladder''. * Bore bach—yn gynar yn y boreu * Briwyd—drylliwyd * Brwnt—budr * Bwys y ty—gwel "ar bwys" {{bwlch|3em}}C * Cramboithe—crempogau, ''pancakes''. * Crwt—hogyn, crwtyn * Cwato—cuddio * Cywain gwair &c.—cario {{bwlch|3em}}CH * Chyffra—gwel "na chyffra" {{bwlch|3em}}D * Demshgyn, demsgyn—sathru tread * Diraen—dilun, ''unkempt, rough'' * Dost—gwael, ''ill'' * Dyn, ag yw dyn,—un amhersonol, ''One does not like''. {{bwlch|3em}}DD * Ddior—atal, rwystro * Ddyfrio—dwrdio, hel, ''scold'' * Ddynon—ddynion * Ddyseni—ddwsinau {{bwlch|3em}}F * Feindo'i hits—edrych ati, ''look out'' * Fioledan—crinllys, ''violets'' * Fitshan—chware triwant * Fredych—''imps'' * Frochgau—marchogaeth.. * Fwyar—mafon {{bwlch|3em}}FF * Ffolant—''valentine'' * Ffrimpan padell ffrio, ''frying-pan * Ffwrwm—mainc, ''form'' * Ffysto—curo, cael y goreu ar, ''beats'' {{bwlch|3em}}G *Gambwlet—gwn pren, pop-gun * Gawl—cawl, potes, broth * Gesair—cenllusg * Glanach i ti—wift i ti * Gitraments—taclau, ''accoutrements'' * Gleren—gwybedyn, jy * Glos—buarth, yard * Glou—glau, buan, soon * Glwyd—llidiart * Gwaddod—tyrchod daear, * Gwaddotwr—tyrchwr, ''mole-catcher'' * Gwyro—trwsio; sanau i gwyro —''stockings to mend'' * Gynta—mi wranta i, mi gynta,—''I daresay'' </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 76ls40oviw3i4paiqtyd0808ul6mh79 138789 138785 2025-06-07T16:43:20Z AlwynapHuw 1710 138789 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|EGLURIADUR.}} {{c|Tafodiaith y De a'r Gogledd.}} {{Center block/s}} <poem> {{bwlch|3em}}A * Aer—awyr * Ais—asen * Ambeidus—enbyd * Amboitu—oddeutu; ynghylch * Ar bwys—gerllaw.. * Arei,—''laurel''; llwyn arel, ''laurel grove'' {{bwlch|3em}}B * Bagal abowt—ar fforchog, ''astride'' * Bant—ymaith, ffwrdd * Benwan mas natur—allan o'i gof" * Berth—gwrych * Bib—bibell * Bitw—bychan * Bledren chwysigen,—pledren, ''bladder''. * Bore bach—yn gynar yn y boreu * Briwyd—drylliwyd * Brwnt—budr * Bwys y ty—gwel "ar bwys" {{bwlch|3em}}C * Cramboithe—crempogau, ''pancakes''. * Crwt—hogyn, crwtyn * Cwato—cuddio * Cywain gwair &c.—cario {{bwlch|3em}}CH * Chyffra—gwel "na chyffra" {{bwlch|3em}}D * Demshgyn, demsgyn—sathru tread * Diraen—dilun, ''unkempt, rough'' * Dost—gwael, ''ill'' * Dyn, ag yw dyn,—un amhersonol, ''One does not like''. {{bwlch|3em}}DD * Ddior—atal, rwystro * Ddyfrio—dwrdio, hel, ''scold'' * Ddynon—ddynion * Ddyseni—ddwsinau {{bwlch|3em}}F * Feindo'i hits—edrych ati, ''look out'' * Fioledan—crinllys, ''violets'' * Fitshan—chware triwant * Fredych—''imps'' * Frochgau—marchogaeth.. * Fwyar—mafon {{bwlch|3em}}FF * Ffolant—''valentine'' * Ffrimpan padell ffrio, ''frying-pan * Ffwrwm—mainc, ''form'' * Ffysto—curo, cael y goreu ar, ''beats'' {{bwlch|3em}}G *Gambwlet—gwn pren, pop-gun * Gawl—cawl, potes, broth * Gesair—cenllusg * Glanach i ti—wift i ti * Gitraments—taclau, ''accoutrements'' * Gleren—gwybedyn, jy * Glos—buarth, yard * Glou—glau, buan, soon * Glwyd—llidiart * Gwaddod—tyrchod daear, * Gwaddotwr—tyrchwr, ''mole-catcher'' * Gwyro—trwsio; sanau i gwyro —''stockings to mend'' * Gynta—mi wranta i, mi gynta,—''I daresay'' </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 9rucmokqxa4l0lzuvgziwasahi3irrq 104 41423 138774 138622 2025-06-07T15:45:36Z AlwynapHuw 1710 138774 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Div col}}</noinclude>{{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,{{div col end}}''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' {{div col end}} ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> 0phq4oe0wvb1759jxlozs6j0xzsz0wi 138776 138774 2025-06-07T15:52:58Z AlwynapHuw 1710 138776 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} <poem> {{Div col}}</noinclude>{{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,{{div col end}}''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> pkvw5h7y2vu6rwio1zezzarg7epn10g 138777 138776 2025-06-07T15:54:08Z AlwynapHuw 1710 138777 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} {{Div col}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,{{div col end}}''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> 64fhgdxl13mgtgyb0vo2noiom7ivw6p 138778 138777 2025-06-07T15:55:13Z AlwynapHuw 1710 138778 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} {{Div col}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> t2ihb7a3g6f4hj0x0pegpgvr8er63gc 138782 138778 2025-06-07T16:30:35Z AlwynapHuw 1710 138782 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> {{div col}} {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> h9lmkex7l0exybrkc78jope9ohfmf59 138783 138782 2025-06-07T16:36:43Z AlwynapHuw 1710 138783 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} {{div col}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> {{div col end}} ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> 48ihrz7cm53ehd87vklqxhbczz72y2a 138786 138783 2025-06-07T16:39:37Z AlwynapHuw 1710 138786 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{div col}} {{Center block/s}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> {{div col end}} ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> np0d8vxq8onz0edfvpn0sb3ldht16q2 138787 138786 2025-06-07T16:40:34Z AlwynapHuw 1710 138787 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> {{div col end}} ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> kjyp5biskzqyabq4bfyqdp4lueh2h8f 138788 138787 2025-06-07T16:43:01Z AlwynapHuw 1710 138788 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> {{bwlch|3em}}NG * Ngalasis—galasis, ''braces'' {{bwlch|3em}}H * Hadel—attal. * Halith—yrrith, gyrru * Helpi—drwsio'r llidiardau * Hewl—heol, ffordd * Hits—gwel "feindo'i hits " * Howyr hawyr * Hydfan—hedeg * Hyddug huddugl, ''soot''. {{bwlch|3em}}J * Jacoise stryd fachau, stryd * fache, ''stilts'' {{bwlch|3em}}L * Làn—fyny; i'r lan—i fyny * Los—lodes, herlodes, hogen {{bwlch|3em}}LL * Llatal—genadon serch * Llefen—llefain, crio, wylo {{bwlch|3em}}M * Maes—allan; drws maes, ''outer door'' * Mamgu—nain.. * Mangu lath—mamgu ddall (7), * mwgwd yr ieir, ''blindman's buff'' * Mis mis i gymeryd, neu letya pregethwyr * Mynte—medde {{bwlch|3em}}N * Na chyffra i—'da i byth o'r fan yma, &c * Nhrap,—''trap'' * Noundd—neuadd, ystafell,''hall'' * Nwnewl—ewyrth, uncle {{bwlch|3em}}O * Our—aur {{bwlch|3em}}P * Pert—tlws, prydferth * Phobo biner phob un ei frat * Piwr—pur, gonest * Pownd pwll, pond * Preimin—clwb troi, ''ploughing match'' {{bwlch|3em}}R * Rhastal—rhesel gwair * Rhewyn ffos fach {{bwlch|3em}}S * Saco—gwthio * Sciw—serin, ''settle'' * Shifi—mefus, ''strawberries'' * Stâr—grisiau, ysteiriau * Sticil camfa, ''stile'' * Stresol—prysur, ''stressful'' * Syber—glanwaith, ''clean'' * Syfien—mefusen, ''strawberry'' * Taro—siwtio * Taw—mai {{bwlch|3em}}T * Tadcu—taid * Taliedd; bow taliedd—''neat or polite bow'' * Twlayn—tlysyn; O'r twlsyn ag me'—''O you little love'' * Tyta—tada, tad {{bwlch|3em}}W * Whado—curo, ''beat'' * Whar—chwaer * Whiban—chwibianu, whistle * Wishgon—pentwr, ''pile'' {{bwlch|3em}}Y * Ychryd—gryndod, ''shiver'' </poem> {{Div end}} <br> ERRATA Tud. 34, lin. 2, agurando yn lle "gwrando'; tud. 34, llin. 3, drodd yn lle "adrodd"; tud. 71, ambaru yn lle "amharu."<noinclude><references/></noinclude> jm5iymuwx39x05zzdhqbaejt3reaycd 14 54609 138810 112002 2025-06-07T17:40:36Z AlwynapHuw 1710 138810 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:Gwilym a Benni Bach.djvu|bawd|tudalen=1]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Nofelau]] 86h60gzj3hfrbbnmvzl31cgv4fm37p2 2 60395 138814 138322 2025-06-07T21:33:39Z AlwynapHuw 1710 138814 wikitext text/x-wiki {{header | title =Defnyddiwr:AlwynapHuw/Llyfrau 2025 | author = | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous =[[Defnyddiwr:AlwynapHuw/Llyfrau 2024]] | next = | notes = Llyfrau a gyhoeddwyd ar Wicidestun yn 2025 }} #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] ::''Mai 31=60'' afoza4jq27smhsfm8a75zvr5vm9amwv 0 69242 138780 2025-06-07T16:21:38Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Cynnwys/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div..." 138780 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Cynnwys/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=5 to=6 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Testun]] rshqeg0c5rofy2qkspbnumtp7tnjhor 138791 138780 2025-06-07T16:53:29Z AlwynapHuw 1710 138791 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Cynnwys/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=5 to=5 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Testun]] ahi3b86jkjwjwqb4h6gmkopj7p05hq7 138799 138791 2025-06-07T17:08:25Z AlwynapHuw 1710 138799 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Cynnwys/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=5 to=5 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Nofelau]] 4w5njhofd8nv20ji3scdkjk36f44ub3 0 69243 138781 2025-06-07T16:25:10Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd) | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="..." 138781 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd) | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=1 to=112 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Testun]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] tk5tjjosayfiaso17ox2qxx473hledb 138797 138781 2025-06-07T17:06:11Z AlwynapHuw 1710 138797 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd) | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gwilym a Benni Bach (testun cyfansawdd)]] }} {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Llewelyn Williams}} | {{Wicipedia|Gwilym a Benni Bach}} | {{Wicipedia|Y nofel Gymraeg}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=1 to=112 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] [[Categori:William Llewelyn Williams]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Nofelau]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] hb201fn327azmhfzotd9wumk79m4ybu 0 69244 138790 2025-06-07T16:53:15Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../]] | next = [[../Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=6 to=6 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Cynnwys}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]]" 138790 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../]] | next = [[../Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=6 to=6 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Cynnwys}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] hcypa6ujmwa6xtwqo525gnzxkaawn64 0 69245 138792 2025-06-07T16:55:36Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Cynnwys|Cynnwys]] | next = [[../Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=7 to=13 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:G..." 138792 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Cynnwys|Cynnwys]] | next = [[../Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=7 to=13 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Gwilym a Benni Bach}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] gmmnc9jnz1mzulft4fzxqgduzi6pecf 0 69246 138794 2025-06-07T17:00:22Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach]] | next = [[../Mynd i'r ysgol|Mynd i'r ysgol]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=14 to=19 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd..." 138794 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach]] | next = [[../Mynd i'r ysgol|Mynd i'r ysgol]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=14 to=19 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 4yp3baoux5bdiit2tpv80t976w09dq0 0 69247 138795 2025-06-07T17:02:58Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd]] | next = [[../Y Ty Prydferth|Y Ty Prydferth]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=20 to=27 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}}..." 138795 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd|Y modd y cafodd Gwilym a Benni i Bach ddillad newydd]] | next = [[../Y Ty Prydferth|Y Ty Prydferth]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=20 to=27 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Mynd i'r ysgol}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 77wlriadrmak9pu34a96mnz61yfqmwk 0 69248 138796 2025-06-07T17:04:33Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Mynd i'r ysgol|Mynd i'r ysgol]] | next = [[../Gweddi Gwilym a Benni|Gweddi Gwilym a Benni]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=28 to=36 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Ty Prydferth}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]]" 138796 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Mynd i'r ysgol|Mynd i'r ysgol]] | next = [[../Gweddi Gwilym a Benni|Gweddi Gwilym a Benni]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=28 to=36 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Ty Prydferth}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] scnediq83zehueg7ign0j7nn1r9xk98 0 69249 138798 2025-06-07T17:08:03Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Ty Prydferth|Y Ty Prydferth]] | next = [[../Breuddwyd Benni Bach|Breuddwyd Benni Bach]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=37 to=43 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Gweddi Gwilym a Benni}} Categori:Gwilym a Benni..." 138798 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Ty Prydferth|Y Ty Prydferth]] | next = [[../Breuddwyd Benni Bach|Breuddwyd Benni Bach]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=37 to=43 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Gweddi Gwilym a Benni}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 49qco46egmjge265j69icr8znbgd04j 0 69250 138800 2025-06-07T17:11:11Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gweddi Gwilym a Benni|Gweddi Gwilym a Benni]] | next = [[../Chwareu Indiaid|Chwareu Indiaid]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=44 to=55 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Breuddwyd Benni Bach}} Categori:Gwilym a Be..." 138800 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gweddi Gwilym a Benni|Gweddi Gwilym a Benni]] | next = [[../Chwareu Indiaid|Chwareu Indiaid]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=44 to=55 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Breuddwyd Benni Bach}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] jmt6zrqgtlre91to6asnvn63br0z0pz 0 69251 138801 2025-06-07T17:14:15Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Breuddwyd Benni Bach|Breuddwyd Benni Bach]] | next = [[../Gwilym a Benni yn Abertawe|Gwilym a Benni yn Abertawe]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=56 to=64 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Chwareu Indiaid}} Categ..." 138801 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Breuddwyd Benni Bach|Breuddwyd Benni Bach]] | next = [[../Gwilym a Benni yn Abertawe|Gwilym a Benni yn Abertawe]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=56 to=64 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Chwareu Indiaid}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 48729qnnqybdjqzzc3psektbiebjgge 0 69252 138802 2025-06-07T17:17:07Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Chwareu Indiaid|Chwareu Indiaid]] | next = [[../Y Plant a'r Hen Ddoctor|Y Plant a'r Hen Ddoctor]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=65 to=73 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Gwilym a Benni yn Abertawe}} Categori:G..." 138802 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Chwareu Indiaid|Chwareu Indiaid]] | next = [[../Y Plant a'r Hen Ddoctor|Y Plant a'r Hen Ddoctor]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=65 to=73 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Gwilym a Benni yn Abertawe}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] kpdsmgpipwslzl4oujglx2suarnljnq 0 69253 138803 2025-06-07T17:20:27Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gwilym a Benni yn Abertawe|Gwilym a Benni yn Abertawe]] | next = [[../Y doctor yn troi'n fardd|Y doctor yn troi'n fardd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=74 to=79 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Plant a'r Hen Dd..." 138803 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Gwilym a Benni yn Abertawe|Gwilym a Benni yn Abertawe]] | next = [[../Y doctor yn troi'n fardd|Y doctor yn troi'n fardd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=74 to=79 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Plant a'r Hen Ddoctor}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 5fydvdxdgm84f1y57aus4vu0y5gae24 0 69254 138804 2025-06-07T17:27:04Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Plant a'r Hen Ddoctor|Y Plant a'r Hen Ddoctor]] | next = [[../Llwyn arel Plas Newydd|Llwyn arel Plas Newydd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=80 to=84 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y doctor yn troi'n fardd}}..." 138804 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Plant a'r Hen Ddoctor|Y Plant a'r Hen Ddoctor]] | next = [[../Llwyn arel Plas Newydd|Llwyn arel Plas Newydd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=80 to=84 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y doctor yn troi'n fardd}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] p6d2b3uzrplpcok3ivycxd1h7pi5ndi 0 69255 138806 2025-06-07T17:34:02Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y doctor yn troi'n fardd|Y doctor yn troi'n fardd]] | next = [[../Ar ol llawer o ddydiau|Ar ol llawer o ddydiau]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=85 to=93 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Llwyn arel Plas Newydd}}..." 138806 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y doctor yn troi'n fardd|Y doctor yn troi'n fardd]] | next = [[../Ar ol llawer o ddydiau|Ar ol llawer o ddydiau]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=85 to=93 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Llwyn arel Plas Newydd}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 6g0zayqcmej1lw3ie1zsvb6uhbj0ko1 0 69256 138807 2025-06-07T17:35:29Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Llwyn arel Plas Newydd|Llwyn arel Plas Newydd]] | next = [[../Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd|Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=94 to=99 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSOR..." 138807 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Llwyn arel Plas Newydd|Llwyn arel Plas Newydd]] | next = [[../Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd|Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=94 to=99 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Ar ol llawer o ddydiau}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] mn250a7lsn4s7zwkx1phg0jujz9pyh8 0 69257 138808 2025-06-07T17:37:46Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Ar ol llawer o ddydiau|Ar ol llawer o ddydiau]] | next = [[../Hysbysebion|Hysbysebion]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=101 to=102 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd}} Catego..." 138808 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Ar ol llawer o ddydiau|Ar ol llawer o ddydiau]] | next = [[../Hysbysebion|Hysbysebion]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=101 to=102 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] 8tay5v1jnibmzao92bc7ddmki33m7d1 0 69258 138809 2025-06-07T17:39:20Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd|Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=103 to=108 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Hysbysebion}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]]" 138809 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gwilym a Benni Bach | author =William Llewelyn Williams | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd|Egluriadur Tafodiaith y De a'r Gogledd]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Gwilym a Benni Bach.djvu" from=103 to=108 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Hysbysebion}} [[Categori:Gwilym a Benni Bach]] c2qfcqthywtqr00zvzxkw91ctfaku7t 104 69259 138811 2025-06-07T20:33:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "[[File:Robert Dafydd, Brynengan.jpg|bawd]] ROBERT DAFYDD, BRYNENGAN. 69 wanc am wrando yr efengyl, ond nid oedd pregethu cyson gan y Methodistiaid yn nes na"r Waenfawr o un tu, neu 13ryneng- an o'r tu arall. Yn y lle olaf y bwriodd efe ei goelbren, er fod ganddo tua phym- theg mültir o ffordd arw, anhygyrch, i'w cherdded. Os byddai pregeth yn rhywle o fewn cyrhaedd, byddai Robert Dafydd yn sicr o fod yno. A gofala... 138811 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Robert Dafydd, Brynengan.jpg|bawd]] ROBERT DAFYDD, BRYNENGAN. 69 wanc am wrando yr efengyl, ond nid oedd pregethu cyson gan y Methodistiaid yn nes na"r Waenfawr o un tu, neu 13ryneng- an o'r tu arall. Yn y lle olaf y bwriodd efe ei goelbren, er fod ganddo tua phym- theg mültir o ffordd arw, anhygyrch, i'w cherdded. Os byddai pregeth yn rhywle o fewn cyrhaedd, byddai Robert Dafydd yn sicr o fod yno. A gofalai Robert Jones, tra y bu efe yn Meddgelert, ei hysbysu o bob odfa. Diau i gynghorion a hyffordd- iant Robert Jones fod yn dra bendithiol iddo; ond ymddeng- ys mai pregeth o eiddo Dafydd Alorris, Twrgwyn, a dynodd ei draed allan o'r maglau. Testun Dafydd Morris oedd : " Dygwch allan y wisg oreu, a gwisg- wch am dano ef." Wrth wrando aeth cadwynau y gwehydd ieuanc yn chwilfriw mân. Eithrnidoedd ei waith yn cyrchu i wrando pregethu, ac yn ymwasgu at y Methodistiaid, yn gy- meradwy gan ei ewythr, a bu raid iddo ymadael. Sym- udodd yntau i Fryn- engan, ac yma y treuHodd weddill ei oes. Yn bur fuan wedi dyfod i Frynengan dechreuodd Roi)ert Dafydd bregethu. Ni thybid y pryd hwnw fod Uawer o barotoad i'r weini- dogaeth yn angen- rheidiol ; pwy bynag a feddai galon gyn- hes at yr lesu, ac a awyddai ddweyd am dano wrth bechadur- iaid, yr oedd croesaw iddo i arfer ei ddawn. Digon tebyg fod rhywbeth yn y gwe- hydd ieuanc a barai i bobl dduwiol Bryn- engan ei gymhell at y gwaith. Mawr awyddai am gyhoeddi yr efengyl yn Meddgelert, ardal ei enedigaeth ; efe a gawsai ei gyhoeddi i bregethu yno y tro û^a-^e^-í- <^cvj^cW BRYNENGAX. cyntaf, ond fel y gwelsom, oblegyd rhyw ddygwyddiad na wyddis ci natur, Robert Jones, Rhoslan, a gafodd y fraint. Ni ddaeth Robert Dafydd yn bregethwr poblogaidd. Ni fyddai cyrchu i'w wrando o bob cwr o'r wlad, fel gyda Roberts, Clynog. Ni fyddai ychwaith yn gallu trin athrawiaethau yr efengyl mewn modd medrus, gan ddatod cylymau, ac egluro dyrus bethau, fel rhai o'i frodyr. Felly, cynghorwr y cafodd ei ystyried trwy ystod ei oes. Ond yr oedd yn hynod gymeradwy, ac ni fyddai cynuUeidfa un amser yn diflasu arno. Byddai yn hynod syml wrth lefaru ; gwisgai yr oll o'i sylwadau mewn defnydd o'i wneuthuriad ei hun. Os na elHd dweyd fod gwreiddiolrwydd yn y meddyHau, byddai gwreiddiolder dirfawr yn yr ar- dduH, ac yn y cym- hariaethau a pha rai eu heglurid. Gwe- hydd oedd Robert Dafydd yn y pwlpud. Meddai y Parch. H enry H ughes, Brynlíir, yn ei fyw- graffiad : " Byddai ei draed yn symud yn ddiorphwys yn y pwlpud fel wrth yru y gwehydd. Byddai ysgydwadauei gorph yn debyg yn y naiH a'r Hall. Os byddai pob peth yn myned yn mlaen wrth ei fodd odid fawr na fyddai ei fysedd yn cyffwrdd a'i ben, ac yn crafu peth arno. Dyrysai edafedd yr ymresymiad ychydig, ac yna gwelid ei fysedd yn chwareu trwy ei wallt gwyn, i'w ddad-ddyrysu. Torai bryd arall, ac yna'byddai a'i ddwylaw yn cael y ddau ben at eu gilydd, ac yn eu cylymu yn nghyd. Wedi gwneyd hyny, byddai yn chwareu y wenol yn esmwyth a rhwydd, hyd nes y deuai dyryswch drachefn. Ac<noinclude><references/></noinclude> 89k95oxmji8h467e8rqngry4y77k1ok 104 69260 138820 2025-06-07T21:55:01Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138820 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nid wyf yn gallu dirnad pa ham y galwyd y lle yn Ffos y Cranc, oddi eithr iddo gael ei enwi yn brophwydoliaethol am fy null i yn ceisio symmud oddi yno y boreu bythgofiadwy hwnnw. {{c|RHISIART IORWERTH BRYDYDD.<br>(TRADDODIAD A GAED MEWN YSGRIFEN).}} RHISIART IORWERTH (mab Iorwerth Fynglwyd, fal y tybir), o Langynwyd, y Prydydd, yn myned i fan, ac yntau yn fachgen, lle ydd oedd Cwrdd Prydyddion; gofynwyd iddo pwy oedd ef. "Prydydd," ebe fe. "Prydydd," ebe'r gofynwr; "a fedri di brydyddu?" "Mi fedraf ei gynnyg weithiau," ebe Rhisiart. "A fedri di ddodi ar englyn y pethau a ofynaf ac a ddangosaf iti?" "Mia amcanaf eu dodi y naill ai ar englyn neu englynion," ebe Rhisiart; "dechreuwch ofyn a dangos." Yna dechreuwyd: {{center block| <poem> "Beth yw hwn?"—"''Padell''." "Beth yw yr un oco?"—"''Cawell''." "Beth a weli yn gorwedd oco?"—"''Сі''." "Beth arall?"—"''Costog'' (Ceneu)," "Beth yw yr un yna?"—"''Cawnen''." "Beth a weli ar y graig oco?"—"''Tarth''." "Beth yw'r pren glas oco?"—"''Ywen''." "Beth yw'r pren nesaf eti?"—"''Gewïen.''" "Beth sy'n llaw'r wraig yna?"—"''Torth gri''." </poem> }} <br> "Dod y cwbl archa englyn." "Gwnaf." {{center block| <poem> "Padell, a Chawell, a Chi,—a Chawnen, ::A Cheneu costawcci, :A phren Yw, a phren Ewi, :A Tharth y graig, a Thorth gri." </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> fo2kcl05u3mifg7ncqdrrm0k05f1u8f 138841 138820 2025-06-07T23:38:46Z AlwynapHuw 1710 138841 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nid wyf yn gallu dirnad pa ham y galwyd y lle yn Ffos y Cranc, oddi eithr iddo gael ei enwi yn brophwydoliaethol am fy null i yn ceisio symmud oddi yno y boreu bythgofiadwy hwnnw. <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|Mawr|RHISIART IORWERTH BRYDYDD.}}<br>(TRADDODIAD A GAED MEWN YSGRIFEN).}} RHISIART IORWERTH (mab Iorwerth Fynglwyd, fal y tybir), o Langynwyd, y Prydydd, yn myned i fan, ac yntau yn fachgen, lle ydd oedd Cwrdd Prydyddion; gofynwyd iddo pwy oedd ef. "Prydydd," ebe fe. "Prydydd," ebe'r gofynwr; "a fedri di brydyddu?" "Mi fedraf ei gynnyg weithiau," ebe Rhisiart. "A fedri di ddodi ar englyn y pethau a ofynaf ac a ddangosaf iti?" "Mia amcanaf eu dodi y naill ai ar englyn neu englynion," ebe Rhisiart; "dechreuwch ofyn a dangos." Yna dechreuwyd: {{center block| <poem> "Beth yw hwn?"—"''Padell''." "Beth yw yr un oco?"—"''Cawell''." "Beth a weli yn gorwedd oco?"—"''Сі''." "Beth arall?"—"''Costog'' (Ceneu)," "Beth yw yr un yna?"—"''Cawnen''." "Beth a weli ar y graig oco?"—"''Tarth''." "Beth yw'r pren glas oco?"—"''Ywen''." "Beth yw'r pren nesaf eti?"—"''Gewïen.''" "Beth sy'n llaw'r wraig yna?"—"''Torth gri''." </poem> }} <br> "Dod y cwbl archa englyn." "Gwnaf." {{center block| <poem> "Padell, a Chawell, a Chi,—a Chawnen, ::A Cheneu costawcci, :A phren Yw, a phren Ewi, :A Tharth y graig, a Thorth gri." </poem> }} <br> <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> djn9ctn69nq579ifgqprunvx66ymz6i 138842 138841 2025-06-07T23:39:57Z AlwynapHuw 1710 138842 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nid wyf yn gallu dirnad pa ham y galwyd y lle yn Ffos y Cranc, oddi eithr iddo gael ei enwi yn brophwydoliaethol am fy null i yn ceisio symmud oddi yno y boreu bythgofiadwy hwnnw. <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{Mawr|RHISIART IORWERTH BRYDYDD.}}<br>(TRADDODIAD A GAED MEWN YSGRIFEN).}} RHISIART IORWERTH (mab Iorwerth Fynglwyd, fal y tybir), o Langynwyd, y Prydydd, yn myned i fan, ac yntau yn fachgen, lle ydd oedd Cwrdd Prydyddion; gofynwyd iddo pwy oedd ef. "Prydydd," ebe fe. "Prydydd," ebe'r gofynwr; "a fedri di brydyddu?" "Mi fedraf ei gynnyg weithiau," ebe Rhisiart. "A fedri di ddodi ar englyn y pethau a ofynaf ac a ddangosaf iti?" "Mia amcanaf eu dodi y naill ai ar englyn neu englynion," ebe Rhisiart; "dechreuwch ofyn a dangos." Yna dechreuwyd: {{center block| <poem> "Beth yw hwn?"—"''Padell''." "Beth yw yr un oco?"—"''Cawell''." "Beth a weli yn gorwedd oco?"—"''Сі''." "Beth arall?"—"''Costog'' (Ceneu)," "Beth yw yr un yna?"—"''Cawnen''." "Beth a weli ar y graig oco?"—"''Tarth''." "Beth yw'r pren glas oco?"—"''Ywen''." "Beth yw'r pren nesaf eti?"—"''Gewïen.''" "Beth sy'n llaw'r wraig yna?"—"''Torth gri''." </poem> }} <br> "Dod y cwbl archa englyn." "Gwnaf." {{center block| <poem> "Padell, a Chawell, a Chi,—a Chawnen, ::A Cheneu costawcci, :A phren Yw, a phren Ewi, :A Tharth y graig, a Thorth gri." </poem> }} <br> {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 8ehzudqornnrhen1tfwqjaa6ybepbz1 104 69261 138843 2025-06-07T23:42:25Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 138843 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y FFYNNON FYW.}}}} YM mhlwyf Llangïan, yn Lleyn, Swydd Gaernarfon, yn agos i bentref bychan distadl, noethlwm, dadfeiliog Welington, neu, ar lafar yr ardal, "Y Wilings," yr oedd gynt Ffynnon ragorol yn bwrw allan helaethrwydd o ddwfr gloew odiaeth, ag ynddo, meddai yr hen bobl, lawer iawn o rinweddau i welläu gwahanol glefydau a doluriau. Gelwid hi y Ffynnon Fyw, ac yr oedd y dwfr bywiog a darddai i fyny ynddi, ac a redai yn ffrwd gref allan o honi, yn rhoddi iddi gryn hawl i'r cyfryw enw. Hi oedd y ffynnon glodforusaf yn yr holl ardaloedd hynny ond Ffynnon Leudad, ym mhlwyf Bryncroes, nid neppell o Aberdaron, os nad oedd hi yn rhychor i horno; a chyrchid ati gan lawer o gleifion o bell ac o agos, yn enwedig y sawl a flinid gan y cryd cymmalau, yr hwn anhwylder sy bur gyffredin yn Lleyn; ond y mae ei gogoniant drosodd, a'i defnyddioldeb wedi darfod. Amryw flynyddoedd yn ol darfu i ryw ddynionach bawaidd fod mor anystyriol ac anwar a thaflu iddi gelain ci. Peidiodd ei dyfroedd ar unwaith, a sych ydyw, haf a gauaf, o'r pryd hwnnw hyd y pryd hwn. Y tro diweddaf yr ymwelais â hi, ryw ugain mlynedd yn ol, nid oedd ynddi ddim dwfr; ond yr oedd peth o'r maenwaith a'i hamgylchasai gynt fyth yn aros; ac ond odid nad oes rhyw faint o hono yn aros hyd heddyw. Bernir mai ffynnon gyssegredig i Cir Ferthyr ydoedd y Ffynnon Fyw; canys y mae traddodiad yn y gymmydogaeth fod eglwys gyflwynedig i'r sant hwnnw yn sefyll ger llaw y fan yn yr oesoedd gynt; a chaed rhywbeth tebyg i weddillion hen fynwent yn agos yno o fewn cof rhai sydd yn awr yn fyw. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 6ygjtqwhmnf3vyrklldivjtnpssuinu 104 69262 138844 2025-06-08T02:14:09Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen */ 138844 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>21 AERONWYDD MARGAM . PAN ymwelodd Tywysog Cymru ag Abertawy yn Hydref 1881 , efe a blannodd bren ffrwyth ym Margam, pan yr ydoedd ar ei daith tuag yno. Nid y waith hon yw y waith gyntaf fod a fynno breninoldeb ag aeronwydd Margam. Y mae ar gof a gafael hanesyn i'r perwyl canlynol. Aeronwydd Margam a gyrchwyd o'r Eidal, gau Syr Harri Wotton, dros y Brenin Siarlas y Cyntaf. Ond pan oedd y llong a'u dygai ar ei mordaith , cyfododd tymmestl-wynt aethus, yr hwn a'i gyrrodd hi i For Hafren, lle y tarawodd ar y traeth yn agos i Fargam. Erbyn hyn yr oedd y Brenin a'r Senedd ben yng nghad â'u gilydd, ac yn y benbleth a'r terfysg anghofiwyd yr aeronwydd y gyrrasid mor bell i'w cyrchu : plannwyd hwynt, gan hynny, rhag eu myned yn ofer, yng ngerddi harddwych Margam. Pan adferwyd teyrnogaeth, a dyfod Siarlas yr Ail i'r orsedd, nid oedd hwnnw, mwy na'i frawd Iago, yr hwn a'i holiannodd, yn gofalu dim am y fath bethau ; ac nis gellid disgwyl fod gan Wilym yr Isallman ddim archwaeth at arddoriaeth na phlennyddiaeth ; ond pan ddaeth y Frenines Ann i arwedd coron y deyrnas, hi a gyflwynodd yr aeronwydd hyn i'r Arglwydd Mansel , o Fargam ; ac, medd un a ysgrifai er ys llai na chan mlynedd yn ol, y maent yno yn awr mewn llysieudy hardd dros ben o gerryg nadd addurnedig, a'r mwyaf yn y deyrnas ; a'r ffrwythau yn addfedu yn dda iawn arnynt. Hyd y gŵyr yr ysgrifenydd presennol, y maent yn yr un cyflwr llewyrchus hyd y dydd heddyw.<noinclude><references/></noinclude> r5cucodorx1oa5vg3ku18os6i4r4f4p