Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.4 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 104 9085 139494 17653 2025-06-10T22:25:29Z AlwynapHuw 1710 139494 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Digitized by Google<noinclude><references/></noinclude> n68je1tyzw8s5n907r1sll4fzai7b9m 139712 139494 2025-06-10T23:35:46Z AlwynapHuw 1710 139712 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 13310 139108 24757 2025-06-10T12:53:59Z AlwynapHuw 1710 139108 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Dinistr Jerusalem.}}}} <poem> {{Center block/s}} <poem> "AH! dinistr! dinistr yn donnau—chwalodd ::Uchelion ragfuriau, :A thirion byrth yr hen bau, :Caersalem sicr ei seiliau. Cref iawn oedd, ac ar fynyddau—dilyth ::Adeiladwyd ei chaerau; :Yn ei bri hon wnai barhau :Yn addurn byd flynyddau. Af yn awr i fan eirian,—golygaf ::O glogwyn eglurlan, :Nes gweld yr holl ddinas gan, :Y celloedd mewn ac allan. Jerusalem fawr islaw im fydd—gain ::Ar gynnar foreuddydd; :Ei chywrain byrth a'i chaerydd :I'w gweld oll mewn goleu dydd. Ceinwech brifddinas Canan—oludog, ::Fawladwy, gysegrlan; :O uthr byrth a thyrau ban, :Myrdd ogylch—mor ddiegwan! Ei hoff balasau, a'i phobl luosog, Dawnus lywiawdwyr, dinas oludog, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 4augn3cmbkljuwth5a3s2qrjxvpzpgb 139109 139108 2025-06-10T12:54:13Z AlwynapHuw 1710 139109 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Dinistr Jerusalem.}}}} {{Center block/s}} <poem> "AH! dinistr! dinistr yn donnau—chwalodd ::Uchelion ragfuriau, :A thirion byrth yr hen bau, :Caersalem sicr ei seiliau. Cref iawn oedd, ac ar fynyddau—dilyth ::Adeiladwyd ei chaerau; :Yn ei bri hon wnai barhau :Yn addurn byd flynyddau. Af yn awr i fan eirian,—golygaf ::O glogwyn eglurlan, :Nes gweld yr holl ddinas gan, :Y celloedd mewn ac allan. Jerusalem fawr islaw im fydd—gain ::Ar gynnar foreuddydd; :Ei chywrain byrth a'i chaerydd :I'w gweld oll mewn goleu dydd. Ceinwech brifddinas Canan—oludog, ::Fawladwy, gysegrlan; :O uthr byrth a thyrau ban, :Myrdd ogylch—mor ddiegwan! Ei hoff balasau, a'i phobl luosog, Dawnus lywiawdwyr, dinas oludog, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> otppsp9fk3y01acucg6kyqorshdpwv3 104 13311 139110 24758 2025-06-10T12:56:34Z AlwynapHuw 1710 139110 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Ei berthawg rannau, hen byrth gorenwog, Muriau diadwy, O mor odidog! Addien serenawl ddinas ariannog, Cywrain a llawen, ceir hi'n alluog; Heddyw o'i rhwysg nid hawdd yr ysgog— Hawddamor iddi, le hardd mawreddog. Uwch ei rhagfur, ban, eglur binaglau, Tai cyfaneddol, tecaf neuaddau, Lluon i'w 'nabod, llon eu wynebau, Sy'n chwai a diwyd mewn masnach deiau, Heirddion eu gwedd drwyddi'n gwau—yn drwyadl, Tawchog anadl ddyrch hwnt o'i cheginau. Ni bu le eisor, llawn o balasau, Iesinawg agwedd ei synagogau, Eu gwedd arnodwyd âg addurniadau, le, llawn addurn ei holl aneddau; Ac o fewn y trigfannau—ffrwyth y tir Er budd monwesir heb ddim yn eisiau. ::Urddedig ddysgedigion, ::Ddawnus wŷr, drwy'r ddinas hon ::Ymrodiant mewn mawrhydi, ::Addurnant, a harddant hi; ::Y rabbiniaid a'r bonedd, ::Eu dysg da ddadguddia'u gwedd, ::Wele, rhinwedd olrheiniant, ::Fawrion wŷr, myfyrio wnânt: ::Heirddion ser y ddinas hon ::Yw ei thrwyawl athrawon: ::Addas beunydd esboniant, ::Geiriau Ner agor a wnant: ::Ac efryd yn y Gyfraith ::Ddofn a gwir, ddeddf enwog iaith. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> g6eyn9iz9ng0ohc3fnq1cfp5khtlbva 104 13312 139111 24759 2025-06-10T12:59:29Z AlwynapHuw 1710 139111 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Ni fu ddinas mwy llawn o feddiannau Yn trin cymaint o arian ac emau; Un orhoff, orlawn o aur a pherlau; Ceir ynnod luosog gywrain dlysau, Aroglus, wiw-goeth, rywiogawl seigiau, Olewydd, gwinwydd, i'r genau—rydd hon, O! ddinas wiwlon, ddaionus, olau. ::Lliwdeg ddyffrynnoedd Ilydain, ::Sy o gylch y ddinas gain; ::Llwyni fyrdd yn llawn o faeth, ::Llwyni, llennyrch, llawn lluniaeth; ::Y blodau wynebledant, ::Ac yn eu nôdd gwenu wnant; ::Dyferion gloewon y gwlith ::Clau, ar eginau'r gwenith, ::Glaswellt a gwyrddfrig lysiau ::Ymhlith y blodau'n amlhau: ::Gerddi teg, iraidd eu twf, ::Dillyn ardai llawn irdwf. ::Cu ydynt y cawodau, ::Y fro sech a wnant frashau; ::Haul glwys i loewi y glyn ::Ergydia'i belydr gwedyn. :Aml res euraidd, mil o ros Saron, :Geir, a lili a'i gwawr oleulon, :Ar dwf iraidd, yn rhoi dyferion, :O deg liwiau, hynod, a gloewon. Acw yn y tiroedd clywir cantorion A'u syml, luosawg, leisiau melysion; Anian ogleisiant—O donau glwysion! Ar gangen eiddil, per gynganeddion; Pereidd-der, mwynder eu meindon—chwâl fraw, Ffy, derfydd wylaw a phwdr-feddylion. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 0zyo6nqgiadptaddf1kc9zb5txfwsi3 104 13313 139112 24760 2025-06-10T13:02:19Z AlwynapHuw 1710 139112 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::O! hardd frodir ddyfradwy, ::Ei dwfr glân adfer o glwy ::Y dyn fo dan waeau fyrdd, ::Gloesion iachâ'i dwfr glaswyrdd: ::Gerllaw o du'r gorllewin ::Wele, rhed yn loew ei rhin ::Hen ffrwd lon Gihon deg wawr, ::Dirionlif, hyd raianlawr; ::Deifr Etam, Siloam lyn, ::Pereiddflas, wyrddlas harddlyn, ::Yn ei godrau hen Gidron, ::Tra gloew o hyd treigla hon: ::Dŵr llonydd gyda'r llwyni, ::Tra llawn yw y tir o'i lli. :Ond O! i'r uchel harddfryn edrychaf, :Moriah amryliw mewn marmor welaf. Ah! dacw ymlaen acw y Deml enwocaf O'r un a seiliwyd, arni y sylwaf; Gweled i gyd ei golud gaf,—a hi, Damlygir ini, yw'r Deml gywreiniaf. Heirdd golofnau, eiliadau goludog, Canpwyth cywreiniawl, cnapwaith coronog; Gwnaed mewn dulliau y gwniad mandyllog, Wynebir ogylch â gwinwydd brigog: Sypiau gawn o'r grawn yn grôg,—gwyrddion ddail I'r hynod adail eirian odidog. O'r melyn aur amlenni—roed yn wych ::Ar hyd ei nen drosti; :Anfon ei lon oleuni :Mae'r haul ar ei muriau hi. ::Ond O! alar a'n dilyn, ::O!'r wylo hallt ar ol hyn; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> bsvhgvpo5bjybupcr2flhipltsiecsb 104 13314 139113 24762 2025-06-10T13:04:12Z AlwynapHuw 1710 139113 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ::Holl anian fyddo'n llonydd, ::Na seinied edn nos na dydd; ::Distawed, na chwythed chwa, ::Ac ust! eigion, gostega! ::Na fo'n dod fyny i dir ::Eildon o'r Môr Canoldir; ::lorddonen heb dwrdd ennyd, ::Gosteg! yn fwyndeg drwy fyd, ::Na fo dim yn rhwystr imi, ::Na llais trwm i'm llestair i. ::Rhagwelaf drwy argoelion, ::Na saif yr hardd ddinas hon, ::Am hiroes yn ei mawredd, ::Adfeilia, gwaela ei gwedd. Ger bron mae gwawr wybrenawl—darlleniad ::O'r lluniau rhyfeddawl; :A ddengys ei gwedd ingawl, :Lleiheir mwy yn llwyr ei mawl. ::Ceir Anian oll yn crynnu ::A braw llawn, crynn wybr a'i llu; ::Aruthr yw! hi wrth red ::Er dangos ei chwerw dynged; ::Ac O! lef drom glywaf draw, ::Hynod swn yn adseiniaw; Yn awr darogana rhyw drigienydd, Rhua drwy alar hyd yr heolydd, Ac o'i ben ''"Gwae!" "Gwae!"'' beunydd—a glywaf, Effro y sylwaf ar ei phreswylydd. Ond Duw ar unwaith sydd yn taranu, Ail swn llifeiriant ei lais yn llafaru; Ei air gorenwog wna i'w mur grynnu Geilw'n ddiatal y gâlon o'i ddeutu; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> hz4jqph7ezuro9wzt644uvgzsf6jb1c 139114 139113 2025-06-10T13:04:31Z AlwynapHuw 1710 139114 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Holl anian fyddo'n llonydd, ::Na seinied edn nos na dydd; ::Distawed, na chwythed chwa, ::Ac ust! eigion, gostega! ::Na fo'n dod fyny i dir ::Eildon o'r Môr Canoldir; ::lorddonen heb dwrdd ennyd, ::Gosteg! yn fwyndeg drwy fyd, ::Na fo dim yn rhwystr imi, ::Na llais trwm i'm llestair i. ::Rhagwelaf drwy argoelion, ::Na saif yr hardd ddinas hon, ::Am hiroes yn ei mawredd, ::Adfeilia, gwaela ei gwedd. Ger bron mae gwawr wybrenawl—darlleniad ::O'r lluniau rhyfeddawl; :A ddengys ei gwedd ingawl, :Lleiheir mwy yn llwyr ei mawl. ::Ceir Anian oll yn crynnu ::A braw llawn, crynn wybr a'i llu; ::Aruthr yw! hi wrth red ::Er dangos ei chwerw dynged; ::Ac O! lef drom glywaf draw, ::Hynod swn yn adseiniaw; Yn awr darogana rhyw drigienydd, Rhua drwy alar hyd yr heolydd, Ac o'i ben ''"Gwae!" "Gwae!"'' beunydd—a glywaf, Effro y sylwaf ar ei phreswylydd. Ond Duw ar unwaith sydd yn taranu, Ail swn llifeiriant ei lais yn llafaru; Ei air gorenwog wna i'w mur grynnu Geilw'n ddiatal y gâlon o'i ddeutu; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 8k2mpzrrp7yf6v8dshyqprl7iokdu86 104 13315 139115 24764 2025-06-10T13:06:08Z AlwynapHuw 1710 139115 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Ysa y farn y ddinas fu—yn gref, Ofnadwy'r fanllef wna dewr Rufeinllu. Dor hagdraethwyd y rhwygiad i'r eithaf, Gan Grist, ddwyfol, urddonol hardd Wiwnaf. Gwir daw garw adwyth, gair Duw a gredaf, Mwy ar Gaersalem, a mawr gur, sylwaf; Daw dydd yn wir, dywedodd Naf—y dryllir Mar acw dernir ei muriau cadarnaf. Maen ar faen yma yn hir fu—ond ow! ::Andwyir, medd lesu; :Dyma le gaed yn Deml gu, :Hon, och! welir yn chwalu. Yn fuan y nodawl fan annedwydd, Wiw, gysegredig, a wisg waradwydd, Gwaela ei chyflwr, gwelwch ei haflwydd; Agos ei rhwygiad inegis ar ogwydd, Deffroa Ilid, a phar i'w llwydd—beidio, Cyn ei malurio y cawn aml arwydd. Y grasol lesu a groeshoeliasant, Am hynny gofid miniawg a yfant; Un Duw ein bywyd ni adnabuant; Llu o goeg enwau yn lle gogoniant, I'r IESU anwyl, roisant—a bythol, Tragwyddol, ddwyfol lid a oddefant. ::Gorffwysaf, safaf yn syn, ::Nodaf am un munudyn; ::Cynnwrf a thwrf sy'r waith hon, ::Rhyw fygwth rhwng arfogion, ::Mewn goror. man a gerid, ::Níd oes lle nad ysa llid; ::Marwolion amryw welir ::O fewn tai cryfion y tir. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> mv1ecra8mcxm1ca2mm69fc4obdvhhrb 104 13316 139116 24765 2025-06-10T13:06:53Z AlwynapHuw 1710 139116 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Y ddinas oedd i Anian—yn addurn, ::Heddyw'n ddienyddfan; :Anhawdd fydd cael ynddi fan :Heb och gan fawr a bychan Eleasar bar loesion—a niwaid ::Wna Ioan a Simon; :Dewr dylwyth, diriaid âlon :A neshant i'r ddinas hon. Llid geir oddifewn, trallod, griddfannau Swn trueiniaid ac adsain tariannau, Gorthrech, gwrthrestr, a'u callestr bicellau, Ochrant i wared yn chwyrn o'u tyrau, Gwelwch y meirwon o gylch y muriau, Ba ryw gelanedd! briwa galonnau. Gwynfydodd gan ofidiau—'r ddinas gain, Mae'n mawr wylofain mewn amryw lefau. Bwâu a welir gan y bywiolion Cedyrn, dirus, ryfygus arfogion, Tra hyf trywananl eu heirf trwy weinion; We'e'n y ddinas fu llawn o ddynion Le anhymoraidd, geleiniau meirwon; Miloedd gwaeddant, amlhaodd y gweddwon; Bu â chig y beichiogion—frashau gwer Hyd ryw nifer o'r adar annofion. Lladron, llofruddion yn llu afrwyddawl Ysant y ddinas, O! nid diddanawl; Gan aml lueddu â gwŷn ymladdawl, Drwy dân ysant bob gwychder dinasawl, O! wastraff a rhwyg dinistriawl—a wnant, O! chwyrn ddifiant a chur anoddefawl. Ar Jerusalem y tremiaf—ddinas ::A ddenai'r rhan fwyaf, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> siwhbp4qwmvg0hmk3w6zpyer1lllfc3 104 13317 139117 24766 2025-06-10T13:09:16Z AlwynapHuw 1710 139117 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :Heddyw'n ei chylch hedd ni chaf, :Garw y swn! ah! gresynaf. ::Ha! fradwyr anhyfrydol, ::Trech yw Naf, O trowch yn ol! ::Gorffwyswch, sefwch dros awr, ::Er eich arfog roch erfawr— ::Dofydd o'r nef a lefair, ::Enciliwch oll, clywch ei air. Geilw Rufeiniaid, gwroniaid gorenwog, I wyneb gâlon, eon, bygylog; Deuant, lladdant mal cewri llueddog, Titus a'i ddirus fyddinoedd eurog, Anorfod ddewrion arfog—llawn calon, Gâlon terwynion, glewion, tariannog. ::O dir ochain, edrychaf, ::Neud lu a'r nen troi a wnaf; ::Mewn cur rhyw gysur geisiaf ::Diau mae'n chwith, dim ni chaf; ::Rhyw gwynaw gan rai gweinion ::Sy ar bob llaw, braw i'm bron. ::I'r ddinas mae myrddiynau ::Megis seirff am agoshau; ::Gwelaf, debygaf o bell, ::Ymwibiant ger fy mhabell; ::A'u hedrychiad yn drachwyrn, ::Dewrllu yn canu eu cyrn. ::Wynebu a gwanu gwynt, ::O'u blaen gyrru blin gorwynt, ::Tincian eirf glân, dyrfawg lu, ::Chwai bennwn yn chwibanu; ::Rhedant, eu meirch ant mor chwyrn ::Hwnt ergydiant trwy gedyrn; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 8bp9gxbvzjktmnjexxma7bf8x7jziv2 139118 139117 2025-06-10T13:09:31Z AlwynapHuw 1710 139118 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :Heddyw'n ei chylch hedd ni chaf, :Garw y swn! ah! gresynaf. ::Ha! fradwyr anhyfrydol, ::Trech yw Naf, O trowch yn ol! ::Gorffwyswch, sefwch dros awr, ::Er eich arfog roch erfawr— ::Dofydd o'r nef a lefair, ::Enciliwch oll, clywch ei air. Geilw Rufeiniaid, gwroniaid gorenwog, I wyneb gâlon, eon, bygylog; Deuant, lladdant mal cewri llueddog, Titus a'i ddirus fyddinoedd eurog, Anorfod ddewrion arfog—llawn calon, Gâlon terwynion, glewion, tariannog. ::O dir ochain, edrychaf, ::Neud lu a'r nen troi a wnaf; ::Mewn cur rhyw gysur geisiaf ::Diau mae'n chwith, dim ni chaf; ::Rhyw gwynaw gan rai gweinion ::Sy ar bob llaw, braw i'm bron. ::I'r ddinas mae myrddiynau ::Megis seirff am agoshau; ::Gwelaf, debygaf o bell, ::Ymwibiant ger fy mhabell; ::A'u hedrychiad yn drachwyrn, ::Dewrllu yn canu eu cyrn. ::Wynebu a gwanu gwynt, ::O'u blaen gyrru blin gorwynt, ::Tincian eirf glân, dyrfawg lu, ::Chwai bennwn yn chwibanu; ::Rhedant, eu meirch ant mor chwyrn ::Hwnt ergydiant trwy gedyrn; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 6av2mhe35gv4b1rr17sopo54sphiy6p 104 13318 139119 24767 2025-06-10T13:11:26Z AlwynapHuw 1710 139119 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::A phar anadl eu ffroenau, ::Yn un llen i'r nen wyllhau— ::Nifwl yn gwmwl a gerdd, ::Hyd wybr deg hed brwd agerdd— ::Chwyrn welediad ofnadwy, ::Annof, y meirch ofnaf mwy, ::Eu llygaid tanbaid bob tu, ::Oll tanynt yn melltennu, ::Ysgogant mewn rhwysg agwrdd, ::Ymdaflant, hyrddiant mewn twrdd. ::Golygaf, ac af o'm cell ::Allan, caf weled wellwell, ::Dda drefn yr holl luoedd draw, ::Ba ddynion sy'n byddinaw? Titus flaenora'r dyrfa frwd arfawg, Canan wna'n brif-ffordd i'w osgordd ysgawg, O mor ddiflin ei fyddin arfeiddiawg, Rhai'n trin y bwa, rhont droion bywiawg; A'u dieisor dywysawg—uchelfron, Trecha ei elynion tra chalonnawg. Ac allan daw'r picellwyr,—hwy fwriant ::Rai'n farwol gan wewyr; :Anturiol, gwrol y gwŷr, :A dewrion esgud aerwyr. Yna'r marchluoedd floeddiant,—rhyfelwyr ::Filoedd a ddilynant, :Ni luddir, iawn lueddant, :Cedyrn, lluon chwyrn, llawn chwant. Eto rhyfeddaf ar hynt arfeiddiog, Dewrion benaerwyr, cedyrn banerog, Nesânt i'm gŵydd, a'r arwydd eryrog Ar eu llumanau, llennau cynlluniog: </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 04ajta5fj608561suk8m7qdreanq9a7 104 13322 139173 24771 2025-06-10T14:44:03Z AlwynapHuw 1710 139173 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 13324 139290 24773 2025-06-10T15:12:19Z AlwynapHuw 1710 139290 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 13325 139120 24774 2025-06-10T13:12:06Z AlwynapHuw 1710 139120 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Yn ol y rhain, wele'r enwog—filwyr A'r holl udganwyr, lleiswyr lliosog. Imi, och! y mae achaws—i wylo ::O weled y lluaws, :Yma'n chwyrn oll mewn chwerw naws, :Modd ingol yn ymddangaws. Aerawg weilch enwog yn awr gylchynant Yr holl furiau, a dewr y llafarant; Lewion uchelwyr! yn ol ni chiliant, Aml fyrddiynau yn rhesau ni rusant, Eithr i fewn rhuthro fynnant—yn wrol A'r lle addurnol yn ddrylliau ddarniant. Suddir y dinasyddion—o 'ngolwg ::Yngwaelod trallodion, :O echrys air! chwerw yw son :O! 'r gwelwi mae'r trigolion! Ffoant rai o'r ffiniau trist O ethryb y braw athrist; Llesg, gweinion, a blinion blanl, Tra 'mddifaid, trwm oddefant, Heb un tad wedi'i adael, Mwy, mwy chwith, dim mam i'w chael; Rhieni mawr eu rhinwedd, Fu'n llon, sy gulion eu gwedd; A braw tost, ryw fyrdd bryd hyn A gnoa y dygn newyn. Gwelaf Rahel, isel, lwys, Yn wylo, fenyw wiwlwys, Am ei gŵr yn drom ei gwedd, A'i henaid mewn anhunedd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> thvv12thljsz8d7o96nc1red9vv5trh 104 13326 139121 24775 2025-06-10T13:12:50Z AlwynapHuw 1710 139121 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Hi ddywed yn grynedig,— "Yma nid oes namyn dig. Llid a chŵyn, trallod a chur, Dialedd a phob dolur; O! fy mhriod a godai, Llon wr rhydd, allan yr ai, Llwfr oedd, a d'ai llofruddion, Clwyfent, hwy frathent ei fron; A thrwy boen fe aeth o'r byd, Ni welaf mwy f'anwylyd. Minnau o'm bro a ffoaf, Cyn y dydd, ac onid af, Anheg glwyf drwy fin y cledd, A newyn fydd fy niwedd. Fy mhlant bychain, eich sain sydd, Yn boenawl i mi beunydd; ::''Bellach rhaid gwibio allan, ::Hwnt ymhell—''Dowch fy mhlant mân."'' A deg ochenaid hwy gydgychwynant, I'w taith, drwy anobaith, draw wynebant; Ac o furiau y ddinas cyfeiriant Dua'r mynyddoedd i droi am noddiant;— Trwy angau nychlyd trengant,—o ogof I hen wlad angof, yn wael diengant. Hyf lueddwyr, hwy a floeddiant,—i'r frwydr ::Ar frys y goruthrant; :Y Ddjnas a feddiannant, :A'u holl nerth ei dryllio wnant. Ewybr ennill, â'u hwrdd-beiriannau, Trwm, erwin ddyrnant, a'r mur yn ddarnau, Trwy ei ganol torri agenau, Eu hergydion a wnant rwygiadau; O! 'r niweidiol ddyrnodiau—a roddant Hwy fawr dyrfant anhyfryd arfau. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> hyt80wsmnmzc067xxo18mb2rbjp6glf 104 13327 139122 24776 2025-06-10T13:14:18Z AlwynapHuw 1710 139122 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Aerwyr, ymbieidwyr, heblaw—rhyw gannoedd ::Drwy gynnen yn unaw; :Eidiog âlon digiliaw, :Gofid, a llid ar bob llaw. Lliwir â gwaed y llawr gwiwdeg,—o fewn ::Afonydd yn rhedeg; :Bywiog gurant bob carreg :O'r muriau a'r tyrau teg. Trwy eu dymunol heolydd—ffriwdeg ::Y ffrydia gwaed beunydd; :Bawdd o fewn,—ba Iddew fydd :Mwy a gâr ei magwyrydd? Trwy'r ddinas, galanas wna'r gelynion, A gorwygant yn anrhugarogion; Lladdant, agorant fabanod gwirion; Ow! rwygaw, gwae rwyfaw y gwyryfon; Anniddanawl hen ddynion—a bwyant, Hwy ni arbedant mwy na'r abwydion. Swn anniddig sy yn y neuaddau, I drist fynwes pwy les wna palasau? Traidd galar trwodd i giliau—gwychion Holl dai y mawrion, er lled eu muriau. ::Nychir y glew gan newyn, ::Ac O! daw haint gyda hyn: ::Dyna ysa'r dinaswyr, ::Hwy ant i'r bedd mewn tro byr; ::Bonedd a gwreng yn trengi, ::Gweiniaid a'u llygaid yn lli. Y pennaf lueddwyr, O! pan floeddiant, Acw'r gelltydd a'r creigiau a holltant; Eraill gan loesion yn waelion wylant, Eu hanadl, a'u gallu, a'u hoedl gollant; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> hft0p5sodxwpk2fgnd98cqmmkn9gj1g 104 13328 139123 24777 2025-06-10T13:15:23Z AlwynapHuw 1710 139123 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Gan boen a chur, gwn, byw ni chant,—angau, Er gwae ugeiniau, dyrr eu gogoniant. Ys anwar filwyr sy yn rhyfela, Enillant, taniant gastell Antonia; Y gampus Deml a gwympa—cyn pen hir; Ac O! malurir gem o liw eira. Wele, drwy wyll belydr allan—fflamol A si anaturiol ail swn taran: Mirain Deml Moriah'n dân—try'n ulw— Trwst hon clyw acw'r trawstiau'n clecian! Yr adeiladaeth ddygir i dlodi, Be ba'i cywreiniach bob cwrr o honi; Tewynion treiddiawl tân a ant trwyddi; Chwyda o'i mynwes ei choed a'i meini; Uthr uchel oedd, eithr chwal hi—try'n llwch, A drych o dristwch yw edrych drosti. Fflamau angerddol yn unol enynnant, Diamau y lwyswych DEML a ysant; Y dorau eurog ynghyda'r ariant, Y blodau addurn, a'r cwbl a doddant, Wag annedd ddiogoniant—gyda bloedd Hyll bwyir miloedd lle bu roi moliant. :Llithrig yw'r palmant llathrwyn, :Môr gwaed ar y marmor gwyn. Eto rhwng udiad y rhai trengedig, Lleisiau, bloeddiadau y bobl luddedig, A swn y fflamau, ffyrnau uffernig, Tristwch oernadau, trwst echrynedig, A'r fan oedd orfoneddig—olwg drom! Ow! ow! mae'n Sodom anewisedig. Caersalem, deg em digymar,—oeddit ::Addurn yr holl ddaear, :Wedi'th gwymp pwy gwyd a'th gâr? :Ymgelant yn mhau galar— </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> bbpw83wjouyjrvu7yvq7p41wxruy17w 139125 139123 2025-06-10T13:17:57Z AlwynapHuw 1710 139125 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Gan boen a chur, gwn, byw ni chant,—angau, Er gwae ugeiniau, dyrr eu gogoniant. Ys anwar filwyr sy yn rhyfela, Enillant, taniant gastell Antonia; Y gampus Deml a gwympa—cyn pen hir; Ac O! malurir gem o liw eira. Wele, drwy wyll belydr allan—fflamol A si anaturiol ail swn taran: Mirain Deml Moriah'n dân—try'n ulw— Trwst hon clyw acw'r trawstiau'n clecian! Yr adeiladaeth ddygir i dlodi, Be ba'i cywreiniach bob cwrr o honi; Tewynion treiddiawl tân a ant trwyddi; Chwyda o'i mynwes ei choed a'i meini; Uthr uchel oedd, eithr chwal hi—try'n llwch, A drych o dristwch yw edrych drosti. Fflamau angerddol yn unol enynnant, Diamau y lwyswych DEML a ysant; Y dorau eurog ynghyda'r ariant, Y blodau addurn, a'r cwbl a doddant, Wag annedd ddiogoniant—gyda bloedd Hyll bwyir miloedd lle bu roi moliant. :Llithrig yw'r palmant llathrwyn, :Môr gwaed ar y marmor gwyn. Eto rhwng udiad y rhai trengedig, Lleisiau, bloeddiadau y bobl luddedig, A swn y fflamau, ffyrnau uffernig, Tristwch oernadau, trwst echrynedig, A'r fan oedd orfoneddig—olwg drom! Ow! ow! mae'n Sodom anewisedig. Caersalem, deg em digymar,—oeddit ::Addurn yr holl ddaear, :Wedi'th gwymp pwy gwyd a'th gâr? :Ymgelant yn mhau galar— </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> kldzejfmgeflp4rr62gt812pqoomcds 104 13329 139124 24779 2025-06-10T13:17:25Z AlwynapHuw 1710 139124 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :Udaf, can's daeth fy adeg, :Ni sai dim o'r ddinas deg; :Och! nid oes o'r gwychion dai :Aneddol gongl a'm noddai; :O! 'r llysoedd a ddrylliasant :I lawr o'n cwrr lawer cant; :Dinas gadarn yn garnedd, :Addien fu—Ow! heddyw'n fedd. :MYNYDD SION dirionaf, :Yn ddu i gyd heddyw gaf; :Eirian barth, arno y bu :Dyledog adeiladu; :Prif balas y ddinas dda, :Oedd eurog, emog, yma, :Trowd yn adfail, sail y sedd :Freninol, firain annedd; :Torri, difa Twr Dafydd, :O'i dirion sail, darnau sydd; :Y mynydd oll, man oedd wych, :A'i gyrrau yn aur gorwych, :Heddyw â lludw ddilledir, :Sawyr tân sy ar y tir. Meirwon sy lle bu'r muriau—rhai waedant, ::Ddrewedig domennau; :Ni wyddir bod neuaddau, :Neu byrth erioed yn y bau. :Darfu'r aberthu am byth, :Dir, o gof yn dragyfyth. :Wylofus gweld y Lefiaid :Yn feirw, yn y lludw a'r llaid. :Plaid y Rhufeiniaid o'r fan :Ar hynt oll droant allan; </poem><noinclude><references/></noinclude> ea64r6j2x9mrfh3zsatlbkaasex0nue 104 13330 139126 24780 2025-06-10T13:20:40Z AlwynapHuw 1710 139126 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :Rhyfelwyr llawn gorfoledd, :A llu gwych mewn dull a gwedd; :Mawrhydri ymerodrol :Ddanghosant, pan ant yn ol; :A da olud i'w dilyn, :Byddin gref—heb ddyn a gryn. Wele y ddinas heb liw o ddynion, O! O! drwm haeriad, ond y rhai meirwon; Heb le aneddawl i bobl newyddion, Rhuddwaed ac ulw yw'r eiddo âd gâlon, O! mor wael, a marwolion!—ceir hyll drein Mwy ar GAERSALEM, er gwae'r oesolion. :Y fan, i fwystfilod fydd, :Tynn rhai gwylltion o'r gelltydd; :Byw wrth eu melus borthiant :Yma ar gyrff y meirw gânt; :Cigfrain yn gerain o gwrr :Draw y pant, gyda'r pentwr; :A'r lle glân, wedi'r holl glod, :Llenwir o ddylluanod; :Pob bwystfil yma gilia, :Hoffi yn hon ei ffau wna; :Diau af finnau o'r fan, :Mae'n well i minnau allan; :A gado'r fan rwygedig, :Ddi drefn, i'r sawl ynddi drig. :Ah! wylaf, ac af o'i gŵydd, :Hi nodaf yn annedwydd; :Distryw a barn ddaeth arni, :Er gwae tost gorwygwyd hi. </poem> {{Div end}} </br><noinclude><references/></noinclude> tc2xpf21jxiohblwswlxjtahdiqv26t 104 13331 139127 24785 2025-06-10T13:21:45Z AlwynapHuw 1710 139127 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|At yr Eifionwyson}}}} {{center block| <poem> PAN oeddwn gynt yn laslanc llwyd, :Fe'm magwyd yn eich mysg; Yn ŵyl a syn wrth draed Sion Wyn :Y bumyn derbyn dysg. ::Cydgan,— :::Ond er na chân eich llais di lyth ::::Dôn mwyach byth i mi, :::Bydd cof hyd fedd o'ch pryd a'ch gwedd ::::Yn wledd i nghynnal i. Gwyr Eifion deg! Rhyw funud awr :O oes neu dymawr dyn Y ces y rhad o ganiatad :I fod â 'ngwlad ynglŷn. Yn hir caiff eraill eich mwynhau, :A minnau draw ymhell; I dŷ nid af, a chwrr ni chaf, :Lle gallaf weld eich gwell. Gynt eich cerddorion llon eu llais, :Eu sain a glywais i; Pa le mae Sal, a ganai 'i gwal, :Hoff oedd ei hardal hi. Ond er na chân eu llais di lyth :Dôn mwyach byth i mi, Bydd cof hyd fedd o'u pryd a'u gwedd, :Yn wledd i nghynnal i. </poem> }} </br><noinclude><references/></noinclude> civ28bmb9b804p8fjqn0bubvvlevfqo 104 13334 139128 24793 2025-06-10T13:27:44Z AlwynapHuw 1710 139128 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y Flwyddyn</big>}} {{Center block/s}} <poem> :::''Gair at yr Awen'' ::"Y FLWYDDYN," mawr fawl iddi, ::"Y Flwyddyn" yw 'nhestyn i; ::"Y Flwyddyn" sy' destyn da ::I'r awen a'i hamrywia;— ::Gan hynny rhag un anaf ::I gof nôd Gaeaf a Haf, ::Tyrd, Awen, tro dy hewyd ::At amcan y gân i gyd. :::''Deffiniad anianyddol y Flwyddyn'' Blwyddyn, mesuryn amserol—ydyw, ::O'i adeg dymhorol, :Y dyry'r glôb daearol, :Drwy emau ser, dro am Sol. Hyd eu blwyddyn tynn plant dynion—yn ddoeth ::Oddi ar yr un safon; :Er nad yw eu diwrnodion :O'r un rhi a ni yn hon. ::Y Ddaear i bawb ddywed ::Eu blwyddyn,—sef yr hyn 'red ::O dreigl i dreigl, un llawn dro, ::Gwmpas Palas Apolo; ::Dyna flwyddyn dyn, â'i deg ::Bentymor, heb wneud dameg. :::''Annerch Pellach at yr Awen, ar iddi ::ymddyrchafu i Alban Eilir yn arwydd yr Hwrdd ::ac ymsefydlu yno at waith y gân. Deisyfiad ::am ei hysbrydoliaeth.'' ::Hed, Awen, i ben y byd, ::Hed ar enfys dwyreinfyd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> chs8rz0ozc4205iqzh7b0jruzorhu62 139129 139128 2025-06-10T13:28:01Z AlwynapHuw 1710 139129 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y Flwyddyn}}}} {{Center block/s}} <poem> :::''Gair at yr Awen'' ::"Y FLWYDDYN," mawr fawl iddi, ::"Y Flwyddyn" yw 'nhestyn i; ::"Y Flwyddyn" sy' destyn da ::I'r awen a'i hamrywia;— ::Gan hynny rhag un anaf ::I gof nôd Gaeaf a Haf, ::Tyrd, Awen, tro dy hewyd ::At amcan y gân i gyd. :::''Deffiniad anianyddol y Flwyddyn'' Blwyddyn, mesuryn amserol—ydyw, ::O'i adeg dymhorol, :Y dyry'r glôb daearol, :Drwy emau ser, dro am Sol. Hyd eu blwyddyn tynn plant dynion—yn ddoeth ::Oddi ar yr un safon; :Er nad yw eu diwrnodion :O'r un rhi a ni yn hon. ::Y Ddaear i bawb ddywed ::Eu blwyddyn,—sef yr hyn 'red ::O dreigl i dreigl, un llawn dro, ::Gwmpas Palas Apolo; ::Dyna flwyddyn dyn, â'i deg ::Bentymor, heb wneud dameg. :::''Annerch Pellach at yr Awen, ar iddi ::ymddyrchafu i Alban Eilir yn arwydd yr Hwrdd ::ac ymsefydlu yno at waith y gân. Deisyfiad ::am ei hysbrydoliaeth.'' ::Hed, Awen, i ben y byd, ::Hed ar enfys dwyreinfyd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 03ofd5n1jlourrziq6ta4fifzhi0bq3 139130 139129 2025-06-10T13:28:34Z AlwynapHuw 1710 139130 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y Flwyddyn}}}} {{Center block/s}} <poem> :::''Gair at yr Awen'' ::"Y FLWYDDYN," mawr fawl iddi, ::"Y Flwyddyn" yw 'nhestyn i; ::"Y Flwyddyn" sy' destyn da ::I'r awen a'i hamrywia;— ::Gan hynny rhag un anaf ::I gof nôd Gaeaf a Haf, ::Tyrd, Awen, tro dy hewyd ::At amcan y gân i gyd. :::''Deffiniad anianyddol y Flwyddyn'' Blwyddyn, mesuryn amserol—ydyw, ::O'i adeg dymhorol, :Y dyry'r glôb daearol, :Drwy emau ser, dro am Sol. Hyd eu blwyddyn tynn plant dynion—yn ddoeth ::Oddi ar yr un safon; :Er nad yw eu diwrnodion :O'r un rhi a ni yn hon. ::Y Ddaear i bawb ddywed ::Eu blwyddyn,—sef yr hyn 'red ::O dreigl i dreigl, un llawn dro, ::Gwmpas Palas Apolo; ::Dyna flwyddyn dyn, â'i deg ::Bentymor, heb wneud dameg. :::''Annerch Pellach at yr Awen, ar iddi ::ymddyrchafu i Alban Eilir yn arwydd yr Hwrdd ::ac ymsefydlu yno at waith y gân. Deisyfiad ::am ei hysbrydoliaeth.'' ::Hed, Awen, i ben y byd, ::Hed ar enfys dwyreinfyd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> hahxjbzgjwzp9ahaooszojtpbhjmgk5 139131 139130 2025-06-10T13:29:30Z AlwynapHuw 1710 139131 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y Flwyddyn}}}} {{Center block/s}} <poem> :::''Gair at yr Awen'' ::"Y FLWYDDYN," mawr fawl iddi, ::"Y Flwyddyn" yw 'nhestyn i; ::"Y Flwyddyn" sy' destyn da ::I'r awen a'i hamrywia;— ::Gan hynny rhag un anaf ::I gof nôd Gaeaf a Haf, ::Tyrd, Awen, tro dy hewyd ::At amcan y gân i gyd. :::''Deffiniad anianyddol y Flwyddyn'' Blwyddyn, mesuryn amserol—ydyw, ::O'i adeg dymhorol, :Y dyry'r glôb daearol, :Drwy emau ser, dro am Sol. Hyd eu blwyddyn tynn plant dynion—yn ddoeth ::Oddi ar yr un safon; :Er nad yw eu diwrnodion :O'r un rhi a ni yn hon. ::Y Ddaear i bawb ddywed ::Eu blwyddyn,—sef yr hyn 'red ::O dreigl i dreigl, un llawn dro, ::Gwmpas Palas Apolo; ::Dyna flwyddyn dyn, â'i deg ::Bentymor, heb wneud dameg. :::''Annerch Pellach at yr Awen, ar iddi'' ::''ymddyrchafu i Alban Eilir yn arwydd yr Hwrdd'' ::''ac ymsefydlu yno at waith y gân. Deisyfiad'' ::am ei hysbrydoliaeth.'' ::Hed, Awen, i ben y byd, ::Hed ar enfys dwyreinfyd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> s5u562qlbfursd1z434h1vk8adzgifc 104 13335 139132 24790 2025-06-10T13:32:40Z AlwynapHuw 1710 139132 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Yna'n uwch, o nen i nen, ::Hofia trwy y ffurfafen; ::Esgyn, disgyn, ar d' esgyll, ::Trwy dragwyddawl wawl neu wyll; ::Yna sefydla'n fodlon ::Ar ryw hirbell linell lon, ::Yn nhalaeth Alban Eilir, ::Lle mae'r Hwrdd, y llamwr hir, ::Yn troedio crib trideg gradd, ::Yn ehud iawn, i wahadd ::Ato yr haul, yn hynt ei rod, ::I westa am ryw ystod: ::Dyna lle cei weld anian, ::O'i thirion gylch, i'w throi'n gân,— ::Y ddaear yn ymddeawl ::Yn bêl bach, o bawl i bawl, ::A'i threiglad trwy uthr wagle ::I uchel nôd, gylch haul ne; Gan wneyd, fel hyn, y testyn tau, "Y FLWYDDYN," yn fil o weddau. ::O'th le balch, wrth haul y byd, ::Llanw fi, yr holl ennyd, ::A'th nefol anian ganu, ::At wedd gas, neu at wedd gu, ::I'w troi yn wir bortreiad ::Hardd o fodd, yn y gerdd fad, ::Fel anian ei hunan,—hyn ::Deifl addysg da y flwyddyn. ::Dan dy sel, mewn haul belydr, ::Gyrr i mi y geiriau mydr, ::A'th ysprydiaeth sibrydol, ::I'm rhaid, na bo dim ar ol. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 3pmx71dti70fx84njjs8glqh0ujwjth 139138 139132 2025-06-10T13:52:31Z AlwynapHuw 1710 139138 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Yna'n uwch, o nen i nen, ::Hofia trwy y ffurfafen; ::Esgyn, disgyn, ar d' esgyll, ::Trwy dragwyddawl wawl neu wyll; ::Yna sefydla'n fodlon ::Ar ryw hirbell linell lon, ::Yn nhalaeth Alban Eilir, ::Lle mae'r Hwrdd, y llamwr hir, ::Yn troedio crib trideg gradd, ::Yn ehud iawn, i wahadd ::Ato yr haul, yn hynt ei rod, ::I westa am ryw ystod: ::Dyna lle cei weld anian, ::O'i thirion gylch, i'w throi'n gân,— ::Y ddaear yn ymddeawl ::Yn bêl bach, o bawl i bawl, ::A'i threiglad trwy uthr wagle ::I uchel nôd, gylch haul ne; Gan wneyd, fel hyn, y testyn tau, "Y FLWYDDYN," yn fil o weddau. ::O'th le balch, wrth haul y byd, ::Llanw fi, yr holl ennyd, ::A'th nefol anian ganu, ::At wedd gas, neu at wedd gu, ::I'w troi yn wir bortreiad ::Hardd o fodd, yn y gerdd fad, ::Fel anian ei hunan,—hyn ::Deifl addysg da y flwyddyn. ::Dan dy sel, mewn haul belydr, ::Gyrr i mi y geiriau mydr, ::A'th ysprydiaeth sibrydol, ::I'm rhaid, na bo dim ar ol. </poem> {{Div end}} </br><noinclude></noinclude> r5vndebuk6izv20bskspoisx95dwy4t 104 13336 139133 24791 2025-06-10T13:40:59Z AlwynapHuw 1710 139133 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> {{c|{{mawr|I. Y Gwanwyn}}<br>''Yr wyn bach''}} :Dechreu 'nghân fydd y Gwanwyn, :Yr adeg i eni ŵyn, :Bethau clysion, gwirion, gwâr, :A dimwaid yn naear. :Ymlamant yn aml yma, :A'u ''"me"'' mwyn, a'u ''"ma," "ma" "ma";'' :Gan heidio, gwylltio trwy'r gwellt, :Yn glysion hyd y glaswellt: :Miwsig oen ym maes gwanwyn, :O! y mae yn fiwsig mwyn! :A mamog weithiau'n mwmian :Yn fwy cre' 'i ''"me"'' na'r ŵyn mân;— :Bref côr yn brefu cariad, :Neb yn medru brefu brad; :Neb i gynnyg bugunad :Rhyw filain, oer, ryfel nâd. • :Yr ŵyn, dangosant ronyn :O gamp Duw, cyn i gwymp dyn :Anurddo eirian arddull :Anian deg, union ei dull; :Cyn y codwm, drwm dremynt, :Anian gain oedd yn oen gynt. :Heibio'n bur ar ben bore :Daear â'i llwyth droi i'w lle; :Yn chwern rôd, chwareuai'n rhwydd :Yn hoewdra diniweidrwydd, :Yn gyson, heb ddygasedd, :Fei yr oen mewn hoen a hedd: :Mwyn oedd anian ym mŷr, :A diniwed yn awyr. O! lwys baradwys, berr ydoedd; Brudded yw mai mal breuddwyd oedd! </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> qud250cd7d8ttg10tyyz44lglrgzc89 139137 139133 2025-06-10T13:51:24Z AlwynapHuw 1710 139137 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> {{c|{{mawr|I. Y Gwanwyn}}<br>''Yr wyn bach''}} {{Center block/s}} <poem> :Dechreu 'nghân fydd y Gwanwyn, :Yr adeg i eni ŵyn, :Bethau clysion, gwirion, gwâr, :A dimwaid yn naear. :Ymlamant yn aml yma, :A'u ''"me"'' mwyn, a'u ''"ma," "ma" "ma";'' :Gan heidio, gwylltio trwy'r gwellt, :Yn glysion hyd y glaswellt: :Miwsig oen ym maes gwanwyn, :O! y mae yn fiwsig mwyn! :A mamog weithiau'n mwmian :Yn fwy cre' 'i ''"me"'' na'r ŵyn mân;— :Bref côr yn brefu cariad, :Neb yn medru brefu brad; :Neb i gynnyg bugunad :Rhyw filain, oer, ryfel nâd. • :Yr ŵyn, dangosant ronyn :O gamp Duw, cyn i gwymp dyn :Anurddo eirian arddull :Anian deg, union ei dull; :Cyn y codwm, drwm dremynt, :Anian gain oedd yn oen gynt. :Heibio'n bur ar ben bore :Daear â'i llwyth droi i'w lle; :Yn chwern rôd, chwareuai'n rhwydd :Yn hoewdra diniweidrwydd, :Yn gyson, heb ddygasedd, :Fei yr oen mewn hoen a hedd: :Mwyn oedd anian ym mŷr, :A diniwed yn awyr. O! lwys baradwys, berr ydoedd; Brudded yw mai mal breuddwyd oedd! </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 9vcmbjgbj9mdlfgqvtn2crdsn6fe4s7 104 13337 139134 24792 2025-06-10T13:44:35Z AlwynapHuw 1710 139134 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::''Awelon y Cyhydedd.'' Awelon uchel a lawenychant, Adeg cyhydedd eu nwydau codant; Ag ynni edlym bywiog anadlant Anadl i anian yn ei hadloniant; Y neint, o wallus nwyon, wyntylliant, A hwyr a bore, yr awyr burant; Y rhingyll-wyntoedd a groch gyhoeddant, Fod y gwanwyn, a'i fyd o ogoniant, Yma yn neshau, ym monwes ieuant; Hwnt o or-daflu natur o'i diflant, Oes y gwyrdd-ddail i mewn osgorddant, Oes o hedd i'r llysiau wahoddant, Oes o bwysi hysbysant,—yn bybyr, Siriol, a difyr,—oes yr ail-dyfiant. ::''Arluniau yn y gwynt, megis teithiwr ar</br>draed, a'r gwynt i'w wyneb.'' ::Dacw'r hutyn dyn ar daith ::A'i amwisg ar fynd ymaith, ::Yn ei gôb fawr yn gwibio ::Drwy'r ffyrdd, â'i odre ar ffo; ::Mewn llawn dynn, mae un llaw'n dal ::Ar ei het, er ei hatal, ::Rhag, odid fawr, y gedy ::Ei ael frwd, i'r awel fry. ::''Llong yn "gorwedd wrthi"'' Dacw y llong o'r doc ollyngwyd, Yn "gorwedd wrthi," mewn lli llwyd; Hi aeth lom a noeth-lymun, Yn nwydd moel, heb hwyl, ddim un;— Hwylbrennau, llathau lleithion, Ac ambell raffbraif, ger bron; Dyna'i threc dan noeth ddrycin Ym murmur blwng môr mawr blin. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> mnma0z2bdoezmycr0aguuw32cpnbmxu 104 13338 139135 24794 2025-06-10T13:47:35Z AlwynapHuw 1710 139135 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::''Y goedwig dan bwys gwynt'' ::Dacw'r goedwig lom-frigog, ::Lle yn fuan y cân côg, ::Drwyddi'n clecian gan y gwynt, ::Yn gorwedd dan y gyrrwynt; ::Y crin-wydd mân yn cronni, ::Tua'r llwyn, gwter y lli; ::Er hyn i gyd, mae'r hen gainc ::Yn gref o flagur ifainc; ::Argoel mawr fod gwawr dydd gwell, ::Yn hapus, heb fod nepell. :::''Yr arddwr pylgryf.'' ::Yr arddwr ar dalar deg, ::Ni ystyr wynt neu osteg; ::Ei fryd maith yw gwaith y gŵys, ::O gam i gam, yn gymwys; ::Milain yrr ymlaen ei waith, ::Gan chwiban uwch ei obaith; ::Ei " wedd " gref gerdd yn ddi gryn, ::Yn hywaith, bob tenewyn; ::Ni ddawr yntau ddewr wyntoedd, ::A'i " wedd " o'i flaen yn ddi floedd; ::Yn unig rhag un anhap, ::'E ddeil â gên ddol ei gap, ::I gyd gael gyda'u gilydd ::Troed a dwrn at raid y dydd. ''Y gwyntyn torri i Wanwyn tawel hinonaidd,</br>y cawodydd maethlon.'' Eto nid gwynt yw'r helynt rheolaidd Yn y tymor hwn, ond "Taw" morwynaidd, Anian yn llithro'n Wanwyn llathraidd, I linell eurog awelon llariaidd, I foeth ddylanwad cawod faethlonaidd, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> q4wlzu0fq3dy8pjk0dxotb3ebvl0xzb 104 13339 139136 24795 2025-06-10T13:50:50Z AlwynapHuw 1710 139136 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> I eglur wybren, a nen hinonaidd, A dydd estynnol, meiriol tymhoraidd; Ple i edrych nad yw'r haul pelydraidd Yn troi, yn araf, Natur yn iraidd, Ac yn lleshau.yr egni llysieuaidd? Rhed o'r gwres i'r had o'r gwraidd—rym tyfu, Gan adnewyddu ail gnydau noddaidd. ::''Golygiad y bardd ar y fro o amgylch'' ::Af, orig, i fyfyrio, ::Gyferbyn, ar fryn o'r fro, ::Ar y wlad fawr, or-ledol, ::Mal hyn geir ymlaen ac ol; ::Syllaf ar y brys allan; ::Mae byw a mynd ym mhob man. ::''Yr Amaethwr a'i lafur'' Yma a thraw amaethwyr rhydd—welaf, ::O oleu bwygilydd; :Cymhwysant acw i'w meusydd :Hadau da ar hyd y dydd. Yr ôg ddanheddog enhudda—yr had, ::Yr hwn sydd at fara; :Hin nawsaidd a'i cynhesa :I gnwd ir o egin da. ::''Y llongwr a'i anturiaethau, llongwriaeth. Y</br>môr yn agor i drafnidiaeth'' ::Y llongau hwythau weithion, ::Ant i'w dawns ar hynt y don; ::Trwy wynt, oll troant allan, ::O bob modd, ac am bob man: ::Ac wele rhed clo yr iâ ::Oddi ar y moroedd eira; ::Bala bydd, o bawl i bawl, ::Holl-foriog a llifeiriawl. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> cvuydubuy9fwzwtdtfc5cfybdwetnm8 104 13340 139139 24796 2025-06-10T14:00:32Z AlwynapHuw 1710 139139 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ::Llongwriaeth ry' 'i law yngoror ::Pob llynn o faint, pob llain o fôr; ::A'i dwrn gwlyb hi dery'n glau ::Wrth ddrws aur ei thrysorau; ::Y tunelli tynn allan, ::Buan rhydd bawb yn eu rhan. Pob llong â'i thrum dan luman—gan awel ::A gyniwair allan; :A'i mentyll yn ymwyntian, :Hi fynn fôr, o fan i fan. ::Gyd â ffrwst a thrwst a thrin, ::Rhai llywiant i'r gorllewin; ::Rhed yn wych i'r de y naill, ::I'r dwyrain y rhed eraill; ::Rhai i'r tuedd gogleddol, ::Is rhin pwynt Seren y Pôl. ::Y myfyr a ymofyn, ::A da 'i hawl,—Beth ydyw hyn? ::Trefn yw dweyd,—Trafnid ydyw, ::Y ddawn fawr i ddyn i fyw. ::Daeth tymor agor eigion, ::Pryd tramwy maith daith y donn; ::Daeth dydd i bob llong hongian ::Ffunen berl ei phennwn ban; ::Gwynt i'w nawf dan gant y nen, ::Ar ei hwyliau, gwawr haulwen; ::Dyna fyd yn nofiadwy ::1 bebyll môr, bob lle mwy; ::A'u hclw ddaw'n hael i ddyn ::Yn fael—eiddo Y Flwyddyn. :::'' Y llwyni a r adar'' ::Awen fwyn! gad yna fôr, ::A thyred tu a'th oror; <poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> sxvcsu75um98jy4qvcmi56h0jbsbkio 139140 139139 2025-06-10T14:00:52Z AlwynapHuw 1710 139140 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Llongwriaeth ry' 'i law yngoror ::Pob llynn o faint, pob llain o fôr; ::A'i dwrn gwlyb hi dery'n glau ::Wrth ddrws aur ei thrysorau; ::Y tunelli tynn allan, ::Buan rhydd bawb yn eu rhan. Pob llong â'i thrum dan luman—gan awel ::A gyniwair allan; :A'i mentyll yn ymwyntian, :Hi fynn fôr, o fan i fan. ::Gyd â ffrwst a thrwst a thrin, ::Rhai llywiant i'r gorllewin; ::Rhed yn wych i'r de y naill, ::I'r dwyrain y rhed eraill; ::Rhai i'r tuedd gogleddol, ::Is rhin pwynt Seren y Pôl. ::Y myfyr a ymofyn, ::A da 'i hawl,—Beth ydyw hyn? ::Trefn yw dweyd,—Trafnid ydyw, ::Y ddawn fawr i ddyn i fyw. ::Daeth tymor agor eigion, ::Pryd tramwy maith daith y donn; ::Daeth dydd i bob llong hongian ::Ffunen berl ei phennwn ban; ::Gwynt i'w nawf dan gant y nen, ::Ar ei hwyliau, gwawr haulwen; ::Dyna fyd yn nofiadwy ::1 bebyll môr, bob lle mwy; ::A'u hclw ddaw'n hael i ddyn ::Yn fael—eiddo Y Flwyddyn. :::'' Y llwyni a r adar'' ::Awen fwyn! gad yna fôr, ::A thyred tu a'th oror; <poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> p64y2ze64ge21jwqh16xgn6l9yl06s3 139141 139140 2025-06-10T14:01:17Z AlwynapHuw 1710 139141 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Llongwriaeth ry' 'i law yngoror ::Pob llynn o faint, pob llain o fôr; ::A'i dwrn gwlyb hi dery'n glau ::Wrth ddrws aur ei thrysorau; ::Y tunelli tynn allan, ::Buan rhydd bawb yn eu rhan. Pob llong â'i thrum dan luman—gan awel ::A gyniwair allan; :A'i mentyll yn ymwyntian, :Hi fynn fôr, o fan i fan. ::Gyd â ffrwst a thrwst a thrin, ::Rhai llywiant i'r gorllewin; ::Rhed yn wych i'r de y naill, ::I'r dwyrain y rhed eraill; ::Rhai i'r tuedd gogleddol, ::Is rhin pwynt Seren y Pôl. ::Y myfyr a ymofyn, ::A da 'i hawl,—Beth ydyw hyn? ::Trefn yw dweyd,—Trafnid ydyw, ::Y ddawn fawr i ddyn i fyw. ::Daeth tymor agor eigion, ::Pryd tramwy maith daith y donn; ::Daeth dydd i bob llong hongian ::Ffunen berl ei phennwn ban; ::Gwynt i'w nawf dan gant y nen, ::Ar ei hwyliau, gwawr haulwen; ::Dyna fyd yn nofiadwy ::1 bebyll môr, bob lle mwy; ::A'u hclw ddaw'n hael i ddyn ::Yn fael—eiddo Y Flwyddyn. :::'' Y llwyni a r adar'' ::Awen fwyn! gad yna fôr, ::A thyred tu a'th oror; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 9x01jjm54z742p3mo6khsfq3tx6xwbj 104 13341 139142 24797 2025-06-10T14:02:49Z AlwynapHuw 1710 139142 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Trwy y llwyni, twyni teg, ::Ymrodia,—dynia'r adeg ::Nodi hoen, a gwrando ar ::Ddrydwst nwyf-gerddi'r adar; ::Pawb â'i gymar yn barau ::O wedd deg, yn ddau a dau, ::Yn llygadlon gynffonni ::Yn y llwyn, ym min y lli; ::Miwsig masw a leinw lwyn ::O'u gyddfau pluog addfwyn. ::Pob pig fel pib a chwiban, ::Ac o frig îr, cwafria gân; ::Pob pig drwy'r wig draw ar waith ::Yn crynnu cainc ar unwaith; ::Pob pig ei miwsig moesa, ::Pob siol a phig, pib sol ffâ. ::Rhagor sy rhwng rhywogaeth, ::Rhagor maint, a rhagor maeth, ::Rhagor llun, a rhagor lliw, ::Rhai'n or-las, rhai yn eurliw; ::Rhagor llais, rhai gwâr a lleddf, ::Yn eu cân, dyna'u cynneddf; ::A rhai llon yn chware'u llais ::Sain-eglur, nes ein hoglais; ::Amrywia eu mir awen ::Heb un bwlch o ben i ben, ::O'r gryglyd wich i'r greglais, ::O wâr lef i'r eryr lais; ::O'r dawn wng i'r dôn angel, ::O'r sïan main i'r swn mêl. ::O!'r ehedydd fydd mor falch ::O'i fywyd ef a'r fwyalch; ::A'r fronfraith fwria'i hunfryd ::Ar y gân yn awr i gyd. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 8jxel0ati6yiph47gt0oqbk2icwapwt 104 13342 139143 24799 2025-06-10T14:04:47Z AlwynapHuw 1710 139143 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Y gwanwyn ddwg y wennol ::A'i thelyn a'i theulu'n ol ::"O dir sy 'mhell dros y môr ::I Frydain wen yn frodor, ::I wneyd nyth drwy syth yn sad, ::A'i gleio yn dynn gload, ::Na syfi oddi ar ais oflaen ::I ffwrdd fyth, mwy na phridd faen ; ::A'i hediadau'n nodedig ::I osgo'i ffordd wysg ei phig; ::Tu a'r llawr yn troell-wyro, ::Gwna frad ednogion y fro; ::Braidd na hed heb rydd wanhau, ::Yn saeth, i'r fonwes weithiau ; ::Ond heibio 'r a, i'w hynt bryf,— ::Dyna'i hannel, edn heinyf. Ym mon to, ym mhen teiau,—ym mol coed, ::O! mal y cân heidiau; :Nyddu y dôn, ddau a dau, :Yn gân cariad, gainc orau. Y deusain priodasol—chwareua'r ::Wych yr awen adarol, :I aml swynion mil-seiniol, :Nad ŵyr un wneyd ar eu hol. Nythu a magu megis—eu rhiaint, ::Dyna'u rheol hysbys; :Dyna'u greddf leddf, a di-lŷs, :Dan foli ar dôn felys. Ond i adar yn dodwy,—Ow! lunio ::Galanas ofnadwy; :Gwae i'r plyf gan hogiau'r plwy, :A'u chwiw drem sy'n chwai dramwy. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> dda19sccffxos1s2n1t35stzkyhrh9h 104 13537 139144 51495 2025-06-10T14:09:45Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139144 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::''Blodeueg y tymor.'' ::Ym miri cân mawr y coed, ::Emyn-gar gôr y man-goed, ::Blodeueg y teg bryd hwn ::A dau lygad olygwn; ::Briallu, pob rhyw wullion, ::Aml wawr frith, ymyla’r fron. ::O! O!’r blodau!—un,—dau,—deg, ::Na, uwch hynny, ychwaneg; ::Dwedwch "deg cant," ar antur, ::Na, "mil," pam o liwiau pur; ::Na, deng mil,—mwy, " deng miliwn,"— ::Ofer rhoi y cyfri’ hwn.— ::At hyn, dyn, eto nid aeth ::I feiddio ei rifyddiaeth; ::Ni ŵyr yr hyn sy aneirif, ::Culach y w rhod y cylch rhif; ::Dyrysa, os a dros hon, ::''Aneirif'' a'i gwna’n wirion. Dyn gwael uwch ben y flodlen flawdlyd, Sì’a’i ymennydd os sai’ un munyd, Yn y gwanwyn ryw unig ennyd, Yn y gwastadedd, i geisio dwedyd Pa sawl newyddlun pwysiol, noddlyd, Lliwiedig, ifanc, o’r llaid a gyfyd; Daear chwardd, fel gardd i gyd,—a chwardd nen, Trybelid wybren, tua'r blodeubryd. O ! dlysau, nad ail esyd Neb eu bath ar wyneb y byd,— Namyn Efe y Crewr; Dyna gamp nad edwyn gŵr. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> ou58ssl2phkksfj7oj2wetixf7hvovi 104 28209 139733 68759 2025-06-11T00:23:12Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ 139733 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Emrys (Cyfres y Fil) (page 42 crop).jpg|600px|canol]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 51jr2a98rjdu6ebla3hg907nbiasnke 104 28211 139739 68760 2025-06-11T00:35:43Z AlwynapHuw 1710 /* Gwirwyd */ 139739 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Can's teilwng, teilwng wyt ti, Ti a luniaist oleuni: Agoriad un gair o dy enau-dwyfol, Lefarai nerthol fawrion wyrthiau. Y DUw ddylid addoli, Onid Tad pob peth wyt ti? Gwelir dy waith disglair di Drwy fydoedd dirifedi; Adrodd nerth dy roddion wnant, A'th glod cyfoethog ledant : Mawl! mawl: tragwyddawl ar goedd, I'r BOD sy'n llywio'r bydoedd! Q </poem> [[File:Emrys (Cyfres y Fil) (page 48 crop).jpg|500px|canol]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2ls007q8tqu1c8rvfdocropxhjx7z2h 104 28252 139714 54307 2025-06-11T00:11:00Z AlwynapHuw 1710 139714 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[File:Gwaith William Ambrose (Emrys) (page 16 crop).jpg|500px|canol]] {{c|Y GREADIGAETH.}} {{c|"Gwnaethost hwynt oll mewn doethineb; llawn yw y<br>ddaear o'th gyfoeth."}} {{Center block/s}} <poem> CYN creu cylchoedd bydoedd ban, ION a eisteddai'i hunan; Nid oedd nac angel na dyn, Na byd na gwan abwydyn; Duw oedd yn un, nid oedd neb I weld ei anfeidroldeb, Ond uthr ddiddymdra ar daen, O flaen ei Ddwyfol wyneb. </poem> }} <br> {{center block| <poem> Dedwydd breswyliai y DUWDOD—yn holl Fwynhad ei fawr hanfod; Anibynnol, fythol FOD—ei fawredd A'i hyfrydoledd yn för diwaelod— Heb eisiau doniau dynawl I fwyn gyhoeddi ei fawl, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 0771h37argf77wrmqpmmlejgo48higx 104 28253 139715 54309 2025-06-11T00:12:07Z AlwynapHuw 1710 139715 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Na chyngan un archangel, Na diliau mwyn odlau mêl, Na threiddgraff seraff na sant I gynnal ei ogoniant. Gorchmynnai, galwai ar goedd. I fod aneirif fydoedd. Gair ein IOR esgor a wnaeth Ar degwch CREADIGAETH. Drwy ei rym o'r diddym daeth Ser y nê' a'u saernïaeth. </poem> |} <br> {{center block| <poem> Ac ar ei air neidiai'r nen—i'w chylchoedd. A chwarddai bydoedd yn lluoedd llawen. A chwblhawyd hyd at drwch y blewyn, Y pebyll uchel a lle pob llwchyn, Anian gydbwyswyd, rhannwyd pob gronyn, Wrth arfaeth yr Hwn fu'n murio'i therfyn, Goleuadau gloew eu hedyn—welwyd, Trwy rym nodwyd eu tro i'r munudyn. Mawredd o olud! mil myrdd o heuliau, Yn llywio edyn eu holl leuadau, Enaid anian oedd yn llawn o donau, A charolodd y gloewych orielau; Clodfori DUW y duwiau—yn ei iaith, Wnai uthr beirianwaith hoew'r wybrennau. Ymuno'n gôr mewn hoen gainc, I DDUW wnai'r bydoedd ieuainc. Di rif gomedau ar hynt, Heibio'r ser a brysurynt, Cenhadon gloewon drwy heulog leoedd, A wibiadau'n ymweled â'r bydoedd, Gan gyfarch ser fil miloedd—ymwibiant, Teithiant, a chwalant drwy'r holl ucheloedd. </poem> </br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 5lzmxfsrnwxidikqd0g6icv3r6kypym 104 28255 139716 54313 2025-06-11T00:13:39Z AlwynapHuw 1710 139716 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> A throant oll wrth y rheol—a roed ::Gan yr AWDWR dwyfol, :Heb lygad d'rawiad ar ol—nac ymlaen, :Oll yn adwaen eu llinell hynodol. Ni welodd neb fanylion Di rif ryfeddodau'r ION; Ni chai'r Aifft er ei chraffder, Tra'n ceisio mesuro'r ser, Hyd i yrfa neu derfyn Erioed i'r bydoedd mawr hyn. Palestina, Abyssinia, A Chaldea, uchel deuwch, Syria, Persia, Groeg, Ethiopia, Ac Italia nac ateliwch. Pa un o'ch meibion pennaf—o raddau ::Seryddwyr perffeithiaf, :A welodd derfyn olaf :Ar weithredoedd nerthoedd NAF? O Frydain glodforedig Atat trof, ynnot y trig Amrywiaeth gwybodaeth bur, Un wyt sy'n darllen natur. Chwilio i natur oedd gorchwyl Newton, Rosse, a Herschel drwy uchel ymdrechion, Er chwilio i'r uchelion,—addefent Hwy, mai a welent oedd prin yr ymylon. > Ond awn yn uwch na dynion, I lys yr anfeidrol ION; Pa angel uchel ei âch, Pa ryw gerub rhagorach, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> j3k9luhzu5c8e5lj22ym5p5n2r9fkx2 104 69402 139145 2025-06-10T14:15:14Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139145 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Llun en dail a'u lliwiau'n deg, ::Yn hydwf yn eu hadeg; ::Llwyr hanfod lliwiau'r enfys. ::Dyfal fath y dwyfol fys. :::''Adgan ar fore gwanwyn'' ::Byr genir borau gwanwyn, ::Toriad y dydd fydd yn fwyn; ::Trwy fon gwawr y terfyn gylch, ::Awyr deg ddaw'n wrid ogylch. ::Godreu cwmwl gwawrddwl gwyn, ::A ddaw mal eddi melyn, ::Neu amleniad melynaur ::Ar daen syw, mewn rhidens aur. ::Draw, draw, trwy'r wyfre dawel, ::Gwelir banau, mannau mêl, ::O gwsg dwl, yn gwisgo'u dydd, ::Eulain awyr haul newydd; ::Y boreu glas, mewn byr glog, ::Eryri dry'n oreurog; ::Tyrau, dan olchiad terydd. ::A llawr tre, yn lliw aur trydd. :::''Parhad y flodeueg.'' ::Pa ryw arogl pêr, iraidd, ::Drwy yr awelon a draidd? ::Awyr sawyr bwysiau ::Ym mhob cwrr i'm bywiocau; ::Teg yr addurnwyd, bab tu, ::Y llwybr oll â briallu; ::A blodau gob y wlad gain, ::Ymagora'n em gywrain; ::With dlws, tlws yn ystlysu, ::A bywyd twf, ar bob tu. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> ctfbmei00v0uftf3guwjn4p4684lpej 104 69403 139146 2025-06-10T14:23:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "" 139146 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 491m8739jwlpxcta2lagmxbnsqcrle8 139365 139146 2025-06-10T17:27:37Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139365 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :::''Y cynhaeaf gwair.'' ::Ond siarad am y bladur ::Finia bwynt ei elfen bur, ::At amod fawr y tymor, ::Awchus fydd, pe chwysai for! ::"Diau, rhaid lladd gwair," dywed ::"Rhaid add y gwair, myn crair cred." ::::Y pladurwyr. ::Pladurwyr, gwŷr miniog wedd. ::Gwŷr y maes a'r grymusedd, ::Gwisgi o glun ac esgair, ::Di lûdd eu gwynt at ladd gwair, ::Ant oll yn fintai allan, ::Yn arfog, miniog, i'w man; ::Abl a dewr o bladurwr, ::A bywiog iawn yw pob gŵr; ::A'i fraich ef, gref a di gryn, ::Dery arfod â'r erfyn; ::Egyr wanaf gywreiniol, ::Rhed ei ddur ar hyd y ddôl; ::A'i bladur gaboledig, ::Glaer wawr, yn goleuo'r wig. ''Adgan ar fechgyn yn ymdrochi.'' ::Edrychwn ar ymdrochi, ::Gan fechgyn yn llynn y lli; ::Suddant, nofiant yn nwyfus, ::Yn ddewr oll ac yn ddi rus; ::Ac ar ddwr, y corro ddyn ::Ysgydwa fel pysgodyn. ::''Diwrnod trin gwair.'' Dwthwn gwair daeth i'n gwydd—yn hyn o le, ::Gwnawn ei lun yn ebrwydd; :Caf weirwyr da, cyfarwydd, :I'w drin, ac mae'r hin yn rhwydd. </poem> {{Div end}} <br><noinclude><references/></noinclude> mhh6ey6au92f8an29nw4692dpsucn45 104 69404 139147 2025-06-10T14:23:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 139147 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 69405 139148 2025-06-10T14:28:12Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139148 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Eben Fardd (Pladurwyr yr Haf).jpg|400px|canol]] {{c|PLADURWYR YR HAF<br>"Egyr wanat gywreiniol,<br>Rhed ei ddur ar hyd y ddol.}} <br><noinclude><references/></noinclude> msvfbyvgvnvm8elijk51djaiahu0445 104 69406 139149 2025-06-10T14:28:29Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Bloeddiadau y bobl ddodant—wynt amlwg I'w teimlad o foddiant ; Gau ddadwrdd a chwrdd chwarddant, Dadsain llen y nen a wnant. Un a gân, tra yn gweini,-un rŷ ffrwd O eiriau ffraeth, digri ; A'i ddiflin gribin grwbi, Wrth ei hoen, ar waith à hi. Daw rhyw herlod ar hirlam,—ymyrra A morwyn mewn cylgam, I dynnu chwaren dinam Heb fryd drwg, na gwg, neu gam. Hwy feglir ymhlith carfaglan-y gwair, Igwymp a bydd gawriau Meibion y dd... 139149 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Bloeddiadau y bobl ddodant—wynt amlwg I'w teimlad o foddiant ; Gau ddadwrdd a chwrdd chwarddant, Dadsain llen y nen a wnant. Un a gân, tra yn gweini,-un rŷ ffrwd O eiriau ffraeth, digri ; A'i ddiflin gribin grwbi, Wrth ei hoen, ar waith à hi. Daw rhyw herlod ar hirlam,—ymyrra A morwyn mewn cylgam, I dynnu chwaren dinam Heb fryd drwg, na gwg, neu gam. Hwy feglir ymhlith carfaglan-y gwair, Igwymp a bydd gawriau Meibion y ddôl am ben y ddau, Yn grych iawn o grecliwennau, Bras-dyrrir mewn brys diriaid,—a rhencir Ar winciad y llygaid, Gan lwylho, beichio'n ddibaid, Er cludo llawer clwydaid. Ym mhen y llwyth mae un llanc,-ar y llawr Wele'r llall, gryf hoywlane, Nerth ei gefn yn porthi gwanc A thro y llwythwr ieuanc. Mae un dyn ym mhen y dâs,—a chwaneg Yn gwych weini'r gadlas; Mae 'stwr a gwib meistr a gwas At ardeb twt y weir-dâs. Taranan! Ond och! Dacw ryw fann du-draw yn awr Drwy y nen yn lledu, D 41<noinclude><references/></noinclude> 0baahtj4w45bo0ymccqf2ybp481tlnl 139150 139149 2025-06-10T14:29:14Z AlwynapHuw 1710 139150 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Bloeddiadau y bobl ddodant—wynt amlwg I'w teimlad o foddiant ; Gau ddadwrdd a chwrdd chwarddant, Dadsain llen y nen a wnant. Un a gân, tra yn gweini,-un rŷ ffrwd O eiriau ffraeth, digri ; A'i ddiflin gribin grwbi, Wrth ei hoen, ar waith à hi. Daw rhyw herlod ar hirlam,—ymyrra A morwyn mewn cylgam, I dynnu chwaren dinam Heb fryd drwg, na gwg, neu gam. Hwy feglir ymhlith carfaglan-y gwair, Igwymp a bydd gawriau Meibion y ddôl am ben y ddau, Yn grych iawn o grecliwennau, Bras-dyrrir mewn brys diriaid,—a rhencir Ar winciad y llygaid, Gan lwylho, beichio'n ddibaid, Er cludo llawer clwydaid. Ym mhen y llwyth mae un llanc,-ar y llawr Wele'r llall, gryf hoywlane, Nerth ei gefn yn porthi gwanc A thro y llwythwr ieuanc. Mae un dyn ym mhen y dâs,—a chwaneg Yn gwych weini'r gadlas; Mae 'stwr a gwib meistr a gwas At ardeb twt y weir-dâs. Taranan! Ond och! Dacw ryw fann du-draw yn awr Drwy y nen yn lledu, Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 1hqmb03rddrgq7i0ucperx5pd093rzf 139366 139150 2025-06-10T20:49:14Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139366 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Bloeddiadau y bobl ddodant—wynt amlwg ::I'w teimlad o foddiant; :Gau ddadwrdd a chwrdd chwarddant, :Dadsain llen y nen a wnant. Un a gân, tra yn gweini,—un rŷ ffrwd ::O eiriau ffraeth, digri; :A'i ddiflin gribin grwbi, :Wrth ei hoen, ar waith â hi. Daw rhyw herlod ar hirlam,—ymyrra ::A morwyn mewn cylgam, :I dynnu chwaren dinam :Heb fryd drwg, na gwg, neu gam. Hwy feglir ymhlith carfaglan—y gwair, ::I gwymp a bydd gawriau :Meibion y ddôl am ben y ddau, :Yn grych iawn o grechwennau, Bras-dyrrir mewn brys diriaid,—a rhencir ::Ar winciad y llygaid, :Gan lwytho, beichio'n ddibaid, :Er cludo llawer clwydaid. Ym mhen y llwyth mae un llanc,—ar y llawr ::Wele'r llall, gryf hoywlanc, :Nerth ei gefn yn porthi gwanc :A thro y llwythwr ieuanc. Mae un dyn ym mhen y dâs,—a chwaneg ::Yn gwych weini'r gadlas; :Mae 'stwr a gwib meistr a gwas :At ardeb twt y weir-dâs. :::''Taranan!'' Ond och! Dacw ryw fann du—draw yn awr ::Drwy y nen yn lledu, </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> i00hkn8ejogwxnyglg4xpv1orbr73cv 104 69407 139151 2025-06-10T14:29:43Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> A lliw tân yn mellteanu, A thwrw gwan, froch ;-rhoch a rhu, Y tawch sydd yn tewychu,-y mae'r 'storm A'r 'stwr yn dynesu; A dilyn ar fwdylu. Yw rheol y ddol,-mae'n ddu! Dyna hi, 'n torri ! taran-a dreigl hwnt, A'r gwlaw sy'n pistyllian; Bellach ni erys neb allan, Pawb wna i'w fwth, pob un i'w fan. V buaid yn ymloddesta ar yr adladd, yn gorzvedi ac yn choi eu cil, yn fystodi. Eto, pan glirio, bydd glân Orielau awyr wiwlan, A'u g... 139151 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A lliw tân yn mellteanu, A thwrw gwan, froch ;-rhoch a rhu, Y tawch sydd yn tewychu,-y mae'r 'storm A'r 'stwr yn dynesu; A dilyn ar fwdylu. Yw rheol y ddol,-mae'n ddu! Dyna hi, 'n torri ! taran-a dreigl hwnt, A'r gwlaw sy'n pistyllian; Bellach ni erys neb allan, Pawb wna i'w fwth, pob un i'w fan. V buaid yn ymloddesta ar yr adladd, yn gorzvedi ac yn choi eu cil, yn fystodi. Eto, pan glirio, bydd glân Orielau awyr wiwlan, A'u gloyw asur yn glysach Nag erioed, mor liwgar iach ; Nesha'r haul yn siriolach, Nag un pryd, at ein byd bach : Yn naear, ceir gwedd newydd, Gwyrddlas faes, gardd-lysiau fydd ; Adladd o radd ireiddiol, A masw dŵf, mewn maes a dôl ; Ei nodd a adnewyddir, Efe a a yn fwy ir. A buaid teg a'i bwytânt, Hwy ddistaw ymloddestant Ar ei frasder per puraidd A newydd rin nodd ei wraidd ; Iraidd fydd eu gorweddfau Ar laswellt a pherlysiau, Yn cnoi cil, ac yn coledd Ymarhôus dymer o hedd; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> qi38odm933qy04og4v9cdz3cya60tcz 139367 139151 2025-06-10T20:50:27Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139367 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :A lliw tân yn mellteanu, :A thwrw gwan, froch;—rhoch a rhu, Y tawch sydd yn tewychu,—y mae'r 'storm ::A'r 'stwr yn dynesu; :A dilyn ar fwdylu. :Yw rheol y ddol,—mae'n ddu! Dyna hi, 'n torri! taran—a dreigl hwnt, ::A'r gwlaw sy'n pistyllian; :Bellach ni erys neb allan, :Pawb wna i'w fwth, pob un i'w fan. ''Y buaid yn ymloddesta ar yr adladd, yn<br> gorzvedi ac yn choi eu cil, yn fystodi.'' ::Eto, pan glirio, bydd glân ::Orielau awyr wiwlan, ::A'u gloyw asur yn glysach ::Nag erioed, mor liwgar iach; ::Nesha'r haul yn siriolach, ::Nag un pryd, at ein byd bach: ::Yn naear, ceir gwedd newydd, ::Gwyrddlas faes, gardd-lysiau fydd; ::Adladd o radd ireiddiol, ::A masw dŵf, mewn maes a dôl; ::Ei nodd a adnewyddir, ::Efe a a yn fwy ir. ::A buaid teg a'i bwytânt, ::Hwy ddistaw ymloddestant ::Ar ei frasder per puraidd ::A newydd rin nodd ei wraidd; ::Iraidd fydd eu gorweddfau ::Ar laswellt a pherlysiau, ::Yn cnoi cil, ac yn coledd ::Ymarhôus dymer o hedd; </poem> {{Div end}} <br><noinclude><references/></noinclude> agppaahgy50g49dp182ilkn2cml685w 139368 139367 2025-06-10T20:52:38Z AlwynapHuw 1710 139368 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :A lliw tân yn mellteanu, :A thwrw gwan, froch;—rhoch a rhu, Y tawch sydd yn tewychu,—y mae'r 'storm ::A'r 'stwr yn dynesu; :A dilyn ar fwdylu. :Yw rheol y ddol,—mae'n ddu! Dyna hi, 'n torri! taran—a dreigl hwnt, ::A'r gwlaw sy'n pistyllian; :Bellach ni erys neb allan, :Pawb wna i'w fwth, pob un i'w fan. :''Y buaid yn ymloddesta ar yr adladd, yn<br>gorwedd ac yn cnoi eu cil, yn fystodi.'' ::Eto, pan glirio, bydd glân ::Orielau awyr wiwlan, ::A'u gloyw asur yn glysach ::Nag erioed, mor liwgar iach; ::Nesha'r haul yn siriolach, ::Nag un pryd, at ein byd bach: ::Yn naear, ceir gwedd newydd, ::Gwyrddlas faes, gardd-lysiau fydd; ::Adladd o radd ireiddiol, ::A masw dŵf, mewn maes a dôl; ::Ei nodd a adnewyddir, ::Efe a a yn fwy ir. ::A buaid teg a'i bwytânt, ::Hwy ddistaw ymloddestant ::Ar ei frasder per puraidd ::A newydd rin nodd ei wraidd; ::Iraidd fydd eu gorweddfau ::Ar laswellt a pherlysiau, ::Yn cnoi cil, ac yn coledd ::Ymarhôus dymer o hedd; </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> dg0vafe4gd15qy80umzf66526l4yas3 104 69408 139152 2025-06-10T14:30:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Nes daw adeg pysdodi,-ac wedyn Codam i'w dirieidi, Dros ffos a rhos yn rhesi I'w hynt i'r llaid tua'r lli; Neu at dwyn, am wynt dano,-a chysgod Iach asgell y deildo, Gan faint y gwres sy 'n tesio Drwy awyr frwd ar y fro. ddgan ar regen yr yd. Y rhegen yn hwyr hogi Trwy'r nos yw ein heos ui; Mae ei thrwst yma a thraw, Chwysem ped aem i'w cheisiaw : Ei chug swn ar gilio sydd I gel o fan bwygilydd ; Diane oddiar y gwrandawydd, Ac... 139152 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Nes daw adeg pysdodi,-ac wedyn Codam i'w dirieidi, Dros ffos a rhos yn rhesi I'w hynt i'r llaid tua'r lli; Neu at dwyn, am wynt dano,-a chysgod Iach asgell y deildo, Gan faint y gwres sy 'n tesio Drwy awyr frwd ar y fro. ddgan ar regen yr yd. Y rhegen yn hwyr hogi Trwy'r nos yw ein heos ui; Mae ei thrwst yma a thraw, Chwysem ped aem i'w cheisiaw : Ei chug swn ar gilio sydd I gel o fan bwygilydd ; Diane oddiar y gwrandawydd, Ac yn ei ben canu bydd. ayuhaeaf yil, yr arwy a'r paratoi ato. Ar warthaf yr Haf, yr ŷd-addfeda Yn wyddfodol buryd ;- Crymanau ceir am eunyd Yu ben ymddiddan y byd. Ceir i'w min y crymanau,-a dwylo Medelwyr i'w stumiau;- Y fedel a'i defodau Hidla i mewn dâi am hau. 43 Llawenydd yr amaethon, goleg rwythlon y cuydau. Hauwr yn awr ŵyr ei nerth, Try i hoffi pob trafferth; Canys o amidra'r cynnyrch, Ei hawl, o gae, a'i elw gyrch; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> ip8h3n6xkpk4o892oyjupa3i2x8x4am 139369 139152 2025-06-10T20:55:09Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139369 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Nes daw adeg pysdodi,—ac wedyn ::Codam i'w dirieidi, :Dros ffos a rhos yn rhesi :I'w hynt i'r llaid tua'r lli; Neu at dwyn, am wynt dano,—a chysgod ::Iach asgell y deildo, :Gan faint y gwres sy 'n tesio :Drwy awyr frwd ar y fro. :::''Adgan ar regen yr yd.'' ::Y rhegen yn hwyr hogi ::Trwy'r nos yw ein heos ui; ::Mae ei thrwst yma a thraw, ::Chwysem ped aem i'w cheisiaw: ::Ei chug swn ar gilio sydd ::I gel o fan bwygilydd; ::Diane oddiar y gwrandawydd, ::Ac yn ei ben canu bydd. ''Y cynhaeaf yd, yr arlwy a'r paratoi ato.'' Ar warthaf yr Haf, yr ŷd—addfeda ::Yn wyddfodol buryd;— :Crymanau ceir am ennyd :Yn ben ymddiddan y byd. Ceir i'w min y crymanau,—a dwylo ::Medelwyr i'w stumiau;- :Y fedel a'i defodau :Hidla i mewn dâi am hau. ''Llawenydd yr amaethon,<br>golwg ffrwythlon y cuydau.'' Hauwr yn awr ŵyr ei nerth, ::Try i hoffi pob trafferth; ::Canys o amidra'r cynnyrch, ::Ei hawl, o gae, a'i elw gyrch; </poem> {{Div end}} Am y grawn, ac nid mwg o'r us-gorwag, Ie, grawn dinag o rin daionus. ::''Adgan ar oeriad tymheredd.'' Ymoeri mae y tymheredd;—nid yw Yn dês mor gyfannedd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> mnkcclcuxat4j90mkvhv1h9vhmjrutn 139371 139369 2025-06-10T20:57:06Z AlwynapHuw 1710 139371 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Nes daw adeg pysdodi,—ac wedyn ::Codam i'w dirieidi, :Dros ffos a rhos yn rhesi :I'w hynt i'r llaid tua'r lli; Neu at dwyn, am wynt dano,—a chysgod ::Iach asgell y deildo, :Gan faint y gwres sy 'n tesio :Drwy awyr frwd ar y fro. :::''Adgan ar regen yr yd.'' ::Y rhegen yn hwyr hogi ::Trwy'r nos yw ein heos ui; ::Mae ei thrwst yma a thraw, ::Chwysem ped aem i'w cheisiaw: ::Ei chug swn ar gilio sydd ::I gel o fan bwygilydd; ::Diane oddiar y gwrandawydd, ::Ac yn ei ben canu bydd. ''Y cynhaeaf yd, yr arlwy a'r paratoi ato.'' Ar warthaf yr Haf, yr ŷd—addfeda ::Yn wyddfodol buryd;— :Crymanau ceir am ennyd :Yn ben ymddiddan y byd. Ceir i'w min y crymanau,—a dwylo ::Medelwyr i'w stumiau;- :Y fedel a'i defodau :Hidla i mewn dâi am hau. ''Llawenydd yr amaethon,<br>golwg ffrwythlon y cuydau.'' Hauwr yn awr ŵyr ei nerth, ::Try i hoffi pob trafferth; ::Canys o amidra'r cynnyrch, ::Ei hawl, o gae, a'i elw gyrch; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> qapimmxw4zi5ft55pg58mlylbqkhmft 104 69409 139153 2025-06-10T14:31:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Mwyniant ddaeth o'i amynedd, Yd faes, am ei had, a fedd:- Dytech ddwyn diolch i Dduw, O! ddynion, yn ddiannuw. Ar fin y faenol, o'r fan a fynnir, Yn syn ar drwchus heiniar edrychir; "O! feusydd gwynion!" a fawsaidd genir Acw o'i minion, gan lanc a meinir ; Ei wawr felen orfolir, yn ddi hall Heddyw, un ddiwall Flwyddyn addewir. Cyfrifiadau hyderus yr yd-fasnachwyr. Amaethwyr, maelwyr, ymwelant-a'r maes, Er mwyn gwneyd cyfrifant... 139153 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mwyniant ddaeth o'i amynedd, Yd faes, am ei had, a fedd:- Dytech ddwyn diolch i Dduw, O! ddynion, yn ddiannuw. Ar fin y faenol, o'r fan a fynnir, Yn syn ar drwchus heiniar edrychir; "O! feusydd gwynion!" a fawsaidd genir Acw o'i minion, gan lanc a meinir ; Ei wawr felen orfolir, yn ddi hall Heddyw, un ddiwall Flwyddyn addewir. Cyfrifiadau hyderus yr yd-fasnachwyr. Amaethwyr, maelwyr, ymwelant-a'r maes, Er mwyn gwneyd cyfrifant; Ac yno y damcanant Y gwerth a'r farchnad a gânt. Wyneb holl dir ein pellderan-meithion Mewn amaethol barthau, Orchuddir gan geirch a beiddiau-llawn, glan, A digon weithian o deg wenithau. Duwiesaidd yw'r dywysen; Grym ei phwys a grymai phen. Medi. Bellach ati, i'w dorri'n hyderus ;— Mor dda, eilchwyl, fa'i tymer ddiolchus Yn ein dylenwi i'n Duw baelionus, Am rad y cynnydd fu mor dyciannus ; Am y grawn, ac nid mwg o'r us-gorwag, le, grawn dinag o rin daionus. Adgan ar veriad tymheredd. Ymoeri mae y tymheredd ;-nid yw Yn dês mor gyfannedd; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> qxt7eljlngusaaiyn9kmotmmw09rv2l 139370 139153 2025-06-10T20:56:00Z AlwynapHuw 1710 139370 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{Center block/s}} <poem> ::Mwyniant ddaeth o'i amynedd, ::Yd faes, am ei had, a fedd:- ::Dytech ddwyn diolch i Dduw, ::O! ddynion, yn ddiannuw. Ar fin y faenol, o'r fan a fynnir, Yn syn ar drwchus heiniar edrychir; "O! feusydd gwynion!" a fawsaidd genir Acw o'i minion, gan lanc a meinir; Ei wawr felen orfolir, yn ddi hall Heddyw, un ddiwall Flwyddyn addewir. Cyfrifiadau hyderus yr yd-fasnachwyr. Amaethwyr, maelwyr, ymwelant—a'r maes, ::Er mwyn gwneyd cyfrifant; :Ac yno y damcanant :Y gwerth a'r farchnad a gânt. Wyneb holl dir ein pellderan—meithion ::Mewn amaethol barthau, :Orchuddir gan geirch a beiddiau—llawn, glan, :A digon weithian o deg wenithau. ::Duwiesaidd yw'r dywysen; ::Grym ei phwys a grymai phen. ::::''Medi.'' Bellach ati, i'w dorri'n hyderus;— Mor dda, eilchwyl, fa'i tymer ddiolchus Yn ein dylenwi i'n Duw baelionus, Am rad y cynnydd fu mor dyciannus;<noinclude><references/></noinclude> 65lzvfdv8fc7h8kvqdyiblp8y9t4cbd 139372 139370 2025-06-10T20:58:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139372 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{Center block/s}} <poem> ::Mwyniant ddaeth o'i amynedd, ::Yd faes, am ei had, a fedd:- ::Dytech ddwyn diolch i Dduw, ::O! ddynion, yn ddiannuw. Ar fin y faenol, o'r fan a fynnir, Yn syn ar drwchus heiniar edrychir; "O! feusydd gwynion!" a fawsaidd genir Acw o'i minion, gan lanc a meinir; Ei wawr felen orfolir, yn ddi hall Heddyw, un ddiwall Flwyddyn addewir. Cyfrifiadau hyderus yr yd-fasnachwyr. Amaethwyr, maelwyr, ymwelant—a'r maes, ::Er mwyn gwneyd cyfrifant; :Ac yno y damcanant :Y gwerth a'r farchnad a gânt. Wyneb holl dir ein pellderan—meithion ::Mewn amaethol barthau, :Orchuddir gan geirch a beiddiau—llawn, glan, :A digon weithian o deg wenithau. ::Duwiesaidd yw'r dywysen; ::Grym ei phwys a grymai phen. ::::''Medi.'' Bellach ati, i'w dorri'n hyderus;— Mor dda, eilchwyl, fa'i tymer ddiolchus Yn ein dylenwi i'n Duw baelionus, Am rad y cynnydd fu mor dyciannus; Am y grawn, ac nid mwg o'r us-gorwag, Ie, grawn dinag o rin daionus. ::''Adgan ar oeriad tymheredd.'' Ymoeri mae y tymheredd;—nid yw Yn dês mor gyfannedd; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> nnp1pdqmwg8sekau5x9aqmkcf77d76t 104 69410 139154 2025-06-10T14:31:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Awyr glir yn awr yw gwledd Mireinwyr y maranedd. Yma, deufwy mwy difyr-i fynwes, Yw'r elfennau pybyr; O denenad yr awyr Ymburo mae wybyr a mŷr. Vleuad nazonos olen. Try y lloer fel troell arian, Uwch byd, yn yr entrych ban; Yn ei chlir liw a'i chlaer led A llun llon ei llawn lluned; Wyneb ei rhod wna barhau Nes el yn naw-nos olau, I roi i drinwyr yr yd Loew ffafr ei gwawl hoff hyfryd ; Ac a'n hwy, ddydd cynhaeaf, Na goleuddydd... 139154 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Awyr glir yn awr yw gwledd Mireinwyr y maranedd. Yma, deufwy mwy difyr-i fynwes, Yw'r elfennau pybyr; O denenad yr awyr Ymburo mae wybyr a mŷr. Vleuad nazonos olen. Try y lloer fel troell arian, Uwch byd, yn yr entrych ban; Yn ei chlir liw a'i chlaer led A llun llon ei llawn lluned; Wyneb ei rhod wna barhau Nes el yn naw-nos olau, I roi i drinwyr yr yd Loew ffafr ei gwawl hoff hyfryd ; Ac a'n hwy, ddydd cynhaeaf, Na goleuddydd hirddydd haf, cynnall. Diderfyn erlyn ac arlwy, ledu Pob lidiart ac adwy, A menni trymion at dramwy I lawr maes a welir mwy. Prysurir, heb hir siarad,-i hylwyr. Hela pob seldremiad, Er ydlannu'r adlenwad Yn 'stor dlos at raid y wlad. V Hoffa. Namyn tywys y minteioedd-tlodion, A'n taliadau cyhoedd Dan of Duw y nefoedd ; Eiddynt yw, a'u heiddynt oedd. Dyledus i dylodion,-wrth ddwyfol Raith-ddefod, yw'r lloffion; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 8mct2e2k3hqdvujedzkt6v50c88pmrm 139373 139154 2025-06-10T21:06:21Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139373 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}} <poem></noinclude>:Awyr glir yn awr yw gwledd :Mireinwyr y maranedd. Yma, deufwy mwy difyr—i fynwes, ::Yw'r elfennau pybyr; :O denenad yr awyr :Ymburo mae wybyr a mŷr. :::''Y lleuad nawnos oleu.'' ::Try y lloer fel troell arian, ::Uwch byd, yn yr entrych ban; ::Yn ei chlir liw a'i chlaer led ::A llun llon ei llawn lluned; ::Wyneb ei rhod wna barhau ::Nes el yn naw-nos olau, ::I roi i drinwyr yr yd ::Loew ffafr ei gwawl hoff hyfryd; ::Ac a'n hwy, ddydd cynhaeaf, ::Na goleuddydd hirddydd haf, :::''Y cynnull.'' Diderfyn erlyn ac arlwy, —lledu ::Pob Llidiart ac adwy, :A menni trymion at dramwy :I lawr maes a welir mwy. Prysurir, heb hir siarad,—i hylwyr. ::Hela pob seldremiad, :Er ydlannu'r adlenwad :Yn 'stor dlos at raid y wlad. ::::''Y lloffa.'' Namyn tywys y minteioedd—tlodion, ::A'n taliadau cyhoedd :Dan of Duw y nefoedd; :Eiddynt yw, a'u heiddynt oedd. Dyledus i dylodion,—wrth ddwyfol ::Raith-ddefod, yw'r lloffion; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 0tu64lkbsfn0ziiuj4wcm3s2ove04pq 104 69411 139155 2025-06-10T14:37:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Addef rhaid y ddeddf fawr hon Ytn mhethau yr amaethon. Hoen-dyrrant i’r rhandiroedd,—a synnanl Ar dwysennau filoedd ; I'w rhan dyrneidiau gannoedd A leinw’u blys, a lonna'u bloedd. Mae y plant yn inhob helyntion—yn swp O sypiau y lloffion ; Mae cefn dan faich,--braich a bron Sy' haenfa tywys anfon. Ar eu hol hwy, yr ail haid—ydyw’r gwyllt A’r gwâr anifeiliaid, A'r gwâr adar,—ehediaid Sy’ aml eu rhif, syml eu rhaid. Adgan ary... 139155 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Addef rhaid y ddeddf fawr hon Ytn mhethau yr amaethon. Hoen-dyrrant i’r rhandiroedd,—a synnanl Ar dwysennau filoedd ; I'w rhan dyrneidiau gannoedd A leinw’u blys, a lonna'u bloedd. Mae y plant yn inhob helyntion—yn swp O sypiau y lloffion ; Mae cefn dan faich,--braich a bron Sy' haenfa tywys anfon. Ar eu hol hwy, yr ail haid—ydyw’r gwyllt A’r gwâr anifeiliaid, A'r gwâr adar,—ehediaid Sy’ aml eu rhif, syml eu rhaid. Adgan ary gioenoliaidyn frarotoi i ymfudo. Ust ! tewch ! mae acw ryw ’stwr, Ho ! gwennol a wna gynnwr ;— Beth yw’r gyfrinach ddi baid Gynalia y gwenoliaid Ar bennau tai, ar bwynt tŵr, Adein-dorf fawr ei dwndwr?— Paratoi y maenty pryd hyn I fudo a chwifio edyn Trwy'r ne, o un lle i'r llall, I diroedd rhyw wlad arall ; O Walia gain i fol gwig, I siffrwd trwy gyrs Affrig ; Neu i fargod pagoda—i wrando Gwiriondeb y Bramah ; Yn ol eu hynt, ni leiha Rhin eu hoender yn India. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 55cm57ewzc5320f1vlv08rtb3h4hskk 104 69412 139156 2025-06-10T14:38:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> III. YR HYDREF, 47 Py haul yn Alban Elfed, yn arwydd y Fautol. Down funud!-gadawn faenor A thwrw maes, a thir a môr, At droi ein nod tu a'r nen Ar hoewbryd teyrn y wybren, Tra'i aur gant yn troi ar gyrch Ir Fantol yn nhref entyrch, Eirian ei drych, o'r hon dref Ar ddidro y rhydd Hydref I addfedu nodd-fwydion Grawn y brig ar waen a bron. Addfediad y coed ffrwythan. O boen ei wylfa yn Alban Elfed 'E dry ei euraidd belydri waered... 139156 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> III. YR HYDREF, 47 Py haul yn Alban Elfed, yn arwydd y Fautol. Down funud!-gadawn faenor A thwrw maes, a thir a môr, At droi ein nod tu a'r nen Ar hoewbryd teyrn y wybren, Tra'i aur gant yn troi ar gyrch Ir Fantol yn nhref entyrch, Eirian ei drych, o'r hon dref Ar ddidro y rhydd Hydref I addfedu nodd-fwydion Grawn y brig ar waen a bron. Addfediad y coed ffrwythan. O boen ei wylfa yn Alban Elfed 'E dry ei euraidd belydri waered ; Wrth ei ddeddfau, coedd ffrwythydd addfed Yn eu teg olwg fyddant i'w gweled ; O y perllennydd,-pwy wŵyr eu llawned ? Dyna gain froydd dan gnan afrifed; Gwedd afal-lwyni, i'n gwadd, fel yned! Y FLWYDDYN wych enfyn ar ei chanfed Yn ddobr i'n gwaith, ddibrin ged,-ffrwyth di drai, Ba fywiol osai! na bu'i felysed. Melyna amliw Anian-drwy y tir, Daw'r twf i'w lawn oedran ; Oi safle glwys afal glan A gwymp a hono'i bunan. Sgrympian Greyly Grog. I gyfarch Sol, Eolus-a eilw Ei awelon grymus : Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 8hsqbw2gpg7fs1it9z2npztalfihblp 104 69413 139157 2025-06-10T14:38:50Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yn nerthoedd croch a brochus Ar wedd dreng hyrddiau di rûs. A’r gwynt o'i glwyd, ar gant glyn—dyrr osteg, O ddeutu’r adeg fe ddetry’i edyn ; Ysgydwa ei fraisg aden, A’r chwa chwibana uwch ben. Mewn troiadau mae’n trydar—hydr wyntoedd Drwy entyrch y ddaear ; A gwynion genllysg anwar, Cerrig ôd yn curo gwarr. Bydd sgrympiau, rai dyddiau ’n dod, Dirybudd, diarwybod ; R'nuthro wnant o werthyr nen Drwy ddybryd orddu wybren, Yn eir... 139157 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yn nerthoedd croch a brochus Ar wedd dreng hyrddiau di rûs. A’r gwynt o'i glwyd, ar gant glyn—dyrr osteg, O ddeutu’r adeg fe ddetry’i edyn ; Ysgydwa ei fraisg aden, A’r chwa chwibana uwch ben. Mewn troiadau mae’n trydar—hydr wyntoedd Drwy entyrch y ddaear ; A gwynion genllysg anwar, Cerrig ôd yn curo gwarr. Bydd sgrympiau, rai dyddiau ’n dod, Dirybudd, diarwybod ; R'nuthro wnant o werthyr nen Drwy ddybryd orddu wybren, Yn eirwlaw rhydd ar ael rhiw, Neu gymysg genllysg, gwynlliw. Haf bnch Gwyl Fihangel. Ond ennyd yw,—a daw’n deg, Mae haf wrid am ferr adeg. Y Taw mwyn yn neutu mŷr, Swyn yw ! heb si yn awyr, Namyn si, neu’n hytrach, mân son—wybrol Mal sibrwd angylion, Nad wyr hil daearolion O ble daw y barabl dôn. Mae daear mewn amdoad—o osteg Distaw, digynhyrfiad ; Oddigerth rhyw nerth arw nâd Bu, ar foreu’n breferâd. Cwymft y daìl. At hyn, mae gwyrddliw y tw', Trwy wên haul, yn troi’n welw ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 4efdnju000y08lcmv9wvnj1bycau9xp 104 69414 139158 2025-06-10T14:39:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Anian yn troi yn henaidd, Maeth ei bron yn methu, braidd ; Coed yn en hoed yn hadu, Y berth yn llai nag y bu Dail ar ol dail yn dilyn I lawr gwlad, neu i li'r glyn, Yn gawod trwy y gwiail,- Camp y dydd yw cwymp y dail. Ac ail i'r dail ydyw dyn, Fel addail mân y flwyddyn ; Y addurnol am ddiwrnod, Pan dyf,-dyna'i gwymp yn dod ; A'i wrid yn troi i edwi, A'i ddelw hardd,−0! ni ddeil hi. Ond ni pharha yr ha byr hwn, Hyd eithaf... 139158 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Anian yn troi yn henaidd, Maeth ei bron yn methu, braidd ; Coed yn en hoed yn hadu, Y berth yn llai nag y bu Dail ar ol dail yn dilyn I lawr gwlad, neu i li'r glyn, Yn gawod trwy y gwiail,- Camp y dydd yw cwymp y dail. Ac ail i'r dail ydyw dyn, Fel addail mân y flwyddyn ; Y addurnol am ddiwrnod, Pan dyf,-dyna'i gwymp yn dod ; A'i wrid yn troi i edwi, A'i ddelw hardd,−0! ni ddeil hi. Ond ni pharha yr ha byr hwn, Hyd eithaf trideg dwthwn; Gwywa y wedd flug-ieuanc, Mal un trem yw ymlaen tranc. Adgan grefyddol ar y "Cynhacaf adre." Cawn fydru cynhaeaf adref yn wychr Yn nechreu yr hydref:- Mal yn awr y dyrch mawl nef Acw i entrych pob cantref, Pryd hau, caed priod dywydd, A ihwf i'r had, eithaf rhydd; A phob peth yn ddi feth a fu O duedd fad i'w addfedu ; Gororau'n esgor irwellt, O gwrri gwri, gwair a gwellt. . 49 "Awel a gwlaw, haul a gwlith,-in' oeddynt Weinyddion y fendith, Nes dwyn yn gyflawn, rawn rith, I gynnyrch gwair a gwenith.<noinclude><references/></noinclude> b246a5w56q8fz28jwuosnz8qvvtz95c 139227 139158 2025-06-10T15:02:43Z AlwynapHuw 1710 139227 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y Flwyddyn. Anian yn troi yn henaidd, Maeth ei bron yn methu, braidd ; Coed yn en hoed yn hadu, Y berth yn llai nag y bu Dail ar ol dail yn dilyn I lawr gwlad, neu i li'r glyn, Yn gawod trwy y gwiail,- Camp y dydd yw cwymp y dail. Ac ail i'r dail ydyw dyn, Fel addail mân y flwyddyn ; Y addurnol am ddiwrnod, Pan dyf,-dyna'i gwymp yn dod ; A'i wrid yn troi i edwi, A'i ddelw hardd,−0! ni ddeil hi. Ond ni pharha yr ha byr hwn, Hyd eithaf trideg dwthwn; Gwywa y wedd flug-ieuanc, Mal un trem yw ymlaen tranc. Adgan grefyddol ar y "Cynhacaf adre." Cawn fydru cynhaeaf adref yn wychr Yn nechreu yr hydref:- Mal yn awr y dyrch mawl nef Acw i entrych pob cantref, Pryd hau, caed priod dywydd, A ihwf i'r had, eithaf rhydd; A phob peth yn ddi feth a fu O duedd fad i'w addfedu ; Gororau'n esgor irwellt, O gwrri gwri, gwair a gwellt. . 49 "Awel a gwlaw, haul a gwlith,-in' oeddynt Weinyddion y fendith, Nes dwyn yn gyflawn, rawn rith, I gynnyrch gwair a gwenith.<noinclude><references/></noinclude> b8jkthoeb8jfg9znvnlx1e6vlh8cfj9 139291 139227 2025-06-10T15:13:00Z AlwynapHuw 1710 139291 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y Flwyddyn. Anian yn troi yn henaidd, Maeth ei bron yn methu, braidd ; Coed yn en hoed yn hadu, Y berth yn llai nag y bu Dail ar ol dail yn dilyn I lawr gwlad, neu i li'r glyn, Yn gawod trwy y gwiail,- Camp y dydd yw cwymp y dail. Ac ail i'r dail ydyw dyn, Fel addail mân y flwyddyn ; Y addurnol am ddiwrnod, Pan dyf,-dyna'i gwymp yn dod ; A'i wrid yn troi i edwi, A'i ddelw hardd,−0! ni ddeil hi. Ond ni pharha yr ha byr hwn, Hyd eithaf trideg dwthwn; Gwywa y wedd flug-ieuanc, Mal un trem yw ymlaen tranc. Adgan grefyddol ar y "Cynhacaf adre." Cawn fydru cynhaeaf adref yn wychr Yn nechreu yr hydref:- Mal yn awr y dyrch mawl nef Acw i entrych pob cantref, Pryd hau, caed priod dywydd, A ihwf i'r had, eithaf rhydd; A phob peth yn ddi feth a fu O duedd fad i'w addfedu ; Gororau'n esgor irwellt, O gwrri gwri, gwair a gwellt. . 49 "Awel a gwlaw, haul a gwlith,-in' oeddynt Weinyddion y fendith, Nes dwyn yn gyflawn, rawn rith, I gynnyrch gwair a gwenith. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> szezpbn50ef0ubunnx98dzx34og1tip 104 69415 139159 2025-06-10T14:40:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "50 Eben Fardd. "Pwy wnaeth hyn? Pennaeth Anian; Gwledd glws wnaeth ein Harglwydd Glân; I'w ofyniad elfennau Oedd o hyd yn ufuddhau. Yntau oedd yn tueddu Galluon teg oll o'u tu; Dwyn y gwlith, denu y gwlaw, Gwadd haul, a'i gu ddebeulaw, I Gangell fawr ei Gyngor, Cadair o'i mewn ceid i'r môr, A mainc i'r tir -mewn cwrr teg Eistedd wna'r gwynt ar osteg, At wrandaw y fad Drindod Yn erchi i ddyn gynnyrch ddod. "Cyfleai bob elfen yu ei sen... 139159 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>50 Eben Fardd. "Pwy wnaeth hyn? Pennaeth Anian; Gwledd glws wnaeth ein Harglwydd Glân; I'w ofyniad elfennau Oedd o hyd yn ufuddhau. Yntau oedd yn tueddu Galluon teg oll o'u tu; Dwyn y gwlith, denu y gwlaw, Gwadd haul, a'i gu ddebeulaw, I Gangell fawr ei Gyngor, Cadair o'i mewn ceid i'r môr, A mainc i'r tir -mewn cwrr teg Eistedd wna'r gwynt ar osteg, At wrandaw y fad Drindod Yn erchi i ddyn gynnyrch ddod. "Cyfleai bob elfen yu ei senedd, A chu wrandawai ei chywrain duedd: Cyd-dymherai a rhannai ei rhinwedd ; Hon-yma galwai i weini ymgeledd ; Hon-acw ataliai, seiliai ei sylwedd; Fe warafunai un fyrr o fonedd ; Agorai llyfr trugaredd y tymor I gyfri trysor ar gyfer trawsedd. "Y ddeddf ydoedd addfedu Gwair yn y cwm, a grawn cu Gwneyd moelydd yn gawd melyn, A chowd mawr ar glawr y glynn. "Duw yw'r llyw, awdwr y lles, Anian oedd y weinyddes ; O'i law ddwyfol, addefir, Yn hael daeth foraeth y tir ; Wedi'r fael, Duw lor folwn, A da yw hawl y Duw hwn.".<noinclude><references/></noinclude> fp2ntxrtc7cblexdm7lv3xkrq46e2rx 139228 139159 2025-06-10T15:03:04Z AlwynapHuw 1710 139228 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Pwy wnaeth hyn? Pennaeth Anian; Gwledd glws wnaeth ein Harglwydd Glân; I'w ofyniad elfennau Oedd o hyd yn ufuddhau. Yntau oedd yn tueddu Galluon teg oll o'u tu; Dwyn y gwlith, denu y gwlaw, Gwadd haul, a'i gu ddebeulaw, I Gangell fawr ei Gyngor, Cadair o'i mewn ceid i'r môr, A mainc i'r tir -mewn cwrr teg Eistedd wna'r gwynt ar osteg, At wrandaw y fad Drindod Yn erchi i ddyn gynnyrch ddod. "Cyfleai bob elfen yu ei senedd, A chu wrandawai ei chywrain duedd: Cyd-dymherai a rhannai ei rhinwedd ; Hon-yma galwai i weini ymgeledd ; Hon-acw ataliai, seiliai ei sylwedd; Fe warafunai un fyrr o fonedd ; Agorai llyfr trugaredd y tymor I gyfri trysor ar gyfer trawsedd. "Y ddeddf ydoedd addfedu Gwair yn y cwm, a grawn cu Gwneyd moelydd yn gawd melyn, A chowd mawr ar glawr y glynn. "Duw yw'r llyw, awdwr y lles, Anian oedd y weinyddes ; O'i law ddwyfol, addefir, Yn hael daeth foraeth y tir ; Wedi'r fael, Duw lor folwn, A da yw hawl y Duw hwn.".<noinclude><references/></noinclude> 428d422whniv67amb5gwgr88st4nkc0 139292 139228 2025-06-10T15:13:20Z AlwynapHuw 1710 139292 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Pwy wnaeth hyn? Pennaeth Anian; Gwledd glws wnaeth ein Harglwydd Glân; I'w ofyniad elfennau Oedd o hyd yn ufuddhau. Yntau oedd yn tueddu Galluon teg oll o'u tu; Dwyn y gwlith, denu y gwlaw, Gwadd haul, a'i gu ddebeulaw, I Gangell fawr ei Gyngor, Cadair o'i mewn ceid i'r môr, A mainc i'r tir -mewn cwrr teg Eistedd wna'r gwynt ar osteg, At wrandaw y fad Drindod Yn erchi i ddyn gynnyrch ddod. "Cyfleai bob elfen yu ei senedd, A chu wrandawai ei chywrain duedd: Cyd-dymherai a rhannai ei rhinwedd ; Hon-yma galwai i weini ymgeledd ; Hon-acw ataliai, seiliai ei sylwedd; Fe warafunai un fyrr o fonedd ; Agorai llyfr trugaredd y tymor I gyfri trysor ar gyfer trawsedd. "Y ddeddf ydoedd addfedu Gwair yn y cwm, a grawn cu Gwneyd moelydd yn gawd melyn, A chowd mawr ar glawr y glynn. "Duw yw'r llyw, awdwr y lles, Anian oedd y weinyddes ; O'i law ddwyfol, addefir, Yn hael daeth foraeth y tir ; Wedi'r fael, Duw lor folwn, A da yw hawl y Duw hwn.". Q </poem><noinclude><references/></noinclude> cpkst945humhq97zkg12siyu09ky0t3 104 69416 139160 2025-06-10T14:40:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Dyna un o dannau haf, Caneuon y cynbaeaf. Byrlud y dydd. Ar ei chil, mewn gorchwyledd Y Flwyddyn a, gwywa'i gwedd! Tegwch y wawr gwtoga, Hyd wddf yr hwyr, dydd fyrha. Ddoe ddifyr yn fyrr a fu, Heddyw'n fyrr, i ddwyn foru ; Foru bach, yu fyrrach fydd, Byrrach, truanach trennydd. Prudd-der yr adar. Mae'r adar yn fwy gwaraidd Ger ein bron, yn bruddion, braidd ; A'n chwiban yn gwynfan gwâr, Mewn tyle, ym mhen talar; Pa olwg g... 139160 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Dyna un o dannau haf, Caneuon y cynbaeaf. Byrlud y dydd. Ar ei chil, mewn gorchwyledd Y Flwyddyn a, gwywa'i gwedd! Tegwch y wawr gwtoga, Hyd wddf yr hwyr, dydd fyrha. Ddoe ddifyr yn fyrr a fu, Heddyw'n fyrr, i ddwyn foru ; Foru bach, yu fyrrach fydd, Byrrach, truanach trennydd. Prudd-der yr adar. Mae'r adar yn fwy gwaraidd Ger ein bron, yn bruddion, braidd ; A'n chwiban yn gwynfan gwâr, Mewn tyle, ym mhen talar; Pa olwg glaf-en plu elyd, Eu swp hoewblu mor 'spyblyd. Cyffroy drycinoedd. Cynnull a wna'r drycinoedd Eu holl rym, o'r man lle'r oedd Fel yn huno'n Ain, ennyd, Ar ol gwasgar bar trwy'r byd ; Ymresiant i amryson Yn ddihir, ar dir, ar donn; 51 Gwae filyn, gwae ddyn, gwae dda-gwymp i'w mysg I'w cau yn nherfysg eu cyniweirfa. 11 Adgan ar mymo yr anifeiliaid." Dyma adeg 'rhaid mudo Y praidd i rywfan dan do; Oddiar fynydd i'r faenawr, Cynnes loc yn is i lawr;<noinclude><references/></noinclude> lu64nbsqgr2agdbf7n1hp2wfiyk008w 139229 139160 2025-06-10T15:03:16Z AlwynapHuw 1710 139229 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dyna un o dannau haf, Caneuon y cynbaeaf. Byrlud y dydd. Ar ei chil, mewn gorchwyledd Y Flwyddyn a, gwywa'i gwedd! Tegwch y wawr gwtoga, Hyd wddf yr hwyr, dydd fyrha. Ddoe ddifyr yn fyrr a fu, Heddyw'n fyrr, i ddwyn foru ; Foru bach, yu fyrrach fydd, Byrrach, truanach trennydd. Prudd-der yr adar. Mae'r adar yn fwy gwaraidd Ger ein bron, yn bruddion, braidd ; A'n chwiban yn gwynfan gwâr, Mewn tyle, ym mhen talar; Pa olwg glaf-en plu elyd, Eu swp hoewblu mor 'spyblyd. Cyffroy drycinoedd. Cynnull a wna'r drycinoedd Eu holl rym, o'r man lle'r oedd Fel yn huno'n Ain, ennyd, Ar ol gwasgar bar trwy'r byd ; Ymresiant i amryson Yn ddihir, ar dir, ar donn; 51 Gwae filyn, gwae ddyn, gwae dda-gwymp i'w mysg I'w cau yn nherfysg eu cyniweirfa. 11 Adgan ar mymo yr anifeiliaid." Dyma adeg 'rhaid mudo Y praidd i rywfan dan do; Oddiar fynydd i'r faenawr, Cynnes loc yn is i lawr;<noinclude><references/></noinclude> lq0c1xyio1814tovkgrnxgzwfi28o5y 139293 139229 2025-06-10T15:13:44Z AlwynapHuw 1710 139293 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dyna un o dannau haf, Caneuon y cynbaeaf. Byrlud y dydd. Ar ei chil, mewn gorchwyledd Y Flwyddyn a, gwywa'i gwedd! Tegwch y wawr gwtoga, Hyd wddf yr hwyr, dydd fyrha. Ddoe ddifyr yn fyrr a fu, Heddyw'n fyrr, i ddwyn foru ; Foru bach, yu fyrrach fydd, Byrrach, truanach trennydd. Prudd-der yr adar. Mae'r adar yn fwy gwaraidd Ger ein bron, yn bruddion, braidd ; A'n chwiban yn gwynfan gwâr, Mewn tyle, ym mhen talar; Pa olwg glaf-en plu elyd, Eu swp hoewblu mor 'spyblyd. Cyffroy drycinoedd. Cynnull a wna'r drycinoedd Eu holl rym, o'r man lle'r oedd Fel yn huno'n Ain, ennyd, Ar ol gwasgar bar trwy'r byd ; Ymresiant i amryson Yn ddihir, ar dir, ar donn; 51 Gwae filyn, gwae ddyn, gwae dda-gwymp i'w mysg I'w cau yn nherfysg eu cyniweirfa. 11 Adgan ar mymo yr anifeiliaid." Dyma adeg 'rhaid mudo Y praidd i rywfan dan do; Oddiar fynydd i'r faenawr, Cynnes loc yn is i lawr; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> m41dgec3eysa4dgldtlzd9roultyzl6 104 69417 139161 2025-06-10T14:40:33Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "52 Eben Fardd. O hafotiri felws, Rhandir glyd yr hendre glws; Aerwyo o'r oer awel Y lo a'r fuwch yn llwyr fel gynnwys cymaint ag annai O'n buaid all yn eu beudai ; A'r march dihafarch hefyd Yn glwm wrth ei resel glyd. Aurhaith y gwyntoedd ar för a thir Gwynt wna helynt anaele A blinder mewn llawer lle; Hyrddia'r llong, a chordda'r lli, Gwna i för brigwyn ferwi; A gyrr o'i flaen y gref long, Addurnlwys hardd haiarn-long, Fawr, adeilgr... 139161 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>52 Eben Fardd. O hafotiri felws, Rhandir glyd yr hendre glws; Aerwyo o'r oer awel Y lo a'r fuwch yn llwyr fel gynnwys cymaint ag annai O'n buaid all yn eu beudai ; A'r march dihafarch hefyd Yn glwm wrth ei resel glyd. Aurhaith y gwyntoedd ar för a thir Gwynt wna helynt anaele A blinder mewn llawer lle; Hyrddia'r llong, a chordda'r lli, Gwna i för brigwyn ferwi; A gyrr o'i flaen y gref long, Addurnlwys hardd haiarn-long, Fawr, adeilgreſ, i'r dalgraig, Yn gandryll rhwng crigyll craig; A mi o'i hail, ant mal hi, I anoddyn yn eddi. Nid llai y tai ar y tir, A'r dasan, a ardysir ; A'r caedydd, crwca ydynt, Heb wisg oll, dan bwys y gwynt. curulas, y llifogydd. Ac wele, mwy, y gwlaw mawr Yn gyrru trwy ein gorawr; Agenir y clogwyni I eigion llawr gan y lli Y gofer cul a gyfyd Ei ddwr bach, ar foddi'r byd ; Llafara y llifeiriant Ei daran hir drwy y nant; Ac ar fyrr, bydd yn cryfhan Afonydd di derfynau,<noinclude><references/></noinclude> g1zd9mt2vh437rb3yzi355k2u54x7iy 139230 139161 2025-06-10T15:03:23Z AlwynapHuw 1710 139230 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O hafotiri felws, Rhandir glyd yr hendre glws; Aerwyo o'r oer awel Y lo a'r fuwch yn llwyr fel gynnwys cymaint ag annai O'n buaid all yn eu beudai ; A'r march dihafarch hefyd Yn glwm wrth ei resel glyd. Aurhaith y gwyntoedd ar för a thir Gwynt wna helynt anaele A blinder mewn llawer lle; Hyrddia'r llong, a chordda'r lli, Gwna i för brigwyn ferwi; A gyrr o'i flaen y gref long, Addurnlwys hardd haiarn-long, Fawr, adeilgreſ, i'r dalgraig, Yn gandryll rhwng crigyll craig; A mi o'i hail, ant mal hi, I anoddyn yn eddi. Nid llai y tai ar y tir, A'r dasan, a ardysir ; A'r caedydd, crwca ydynt, Heb wisg oll, dan bwys y gwynt. curulas, y llifogydd. Ac wele, mwy, y gwlaw mawr Yn gyrru trwy ein gorawr; Agenir y clogwyni I eigion llawr gan y lli Y gofer cul a gyfyd Ei ddwr bach, ar foddi'r byd ; Llafara y llifeiriant Ei daran hir drwy y nant; Ac ar fyrr, bydd yn cryfhan Afonydd di derfynau,<noinclude><references/></noinclude> bpqrlj6wp33quogkefhvq94avjr22lc 139294 139230 2025-06-10T15:13:51Z AlwynapHuw 1710 139294 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O hafotiri felws, Rhandir glyd yr hendre glws; Aerwyo o'r oer awel Y lo a'r fuwch yn llwyr fel gynnwys cymaint ag annai O'n buaid all yn eu beudai ; A'r march dihafarch hefyd Yn glwm wrth ei resel glyd. Aurhaith y gwyntoedd ar för a thir Gwynt wna helynt anaele A blinder mewn llawer lle; Hyrddia'r llong, a chordda'r lli, Gwna i för brigwyn ferwi; A gyrr o'i flaen y gref long, Addurnlwys hardd haiarn-long, Fawr, adeilgreſ, i'r dalgraig, Yn gandryll rhwng crigyll craig; A mi o'i hail, ant mal hi, I anoddyn yn eddi. Nid llai y tai ar y tir, A'r dasan, a ardysir ; A'r caedydd, crwca ydynt, Heb wisg oll, dan bwys y gwynt. curulas, y llifogydd. Ac wele, mwy, y gwlaw mawr Yn gyrru trwy ein gorawr; Agenir y clogwyni I eigion llawr gan y lli Y gofer cul a gyfyd Ei ddwr bach, ar foddi'r byd ; Llafara y llifeiriant Ei daran hir drwy y nant; Ac ar fyrr, bydd yn cryfhan Afonydd di derfynau, Q </poem><noinclude><references/></noinclude> lke6bd6hp5zn75ac27878eszfvzpwha 104 69418 139162 2025-06-10T14:40:50Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Dros y tir, mal rhodres tonn Fai ar nawf o för Neition. Yr his auradal. Wedi saib, nid oes wybod Un dydd, pa dywydd sy'n dod { Ni edy hin anwadal I goel dyn am ddim gael dal. Taith, izel. Weithiau tarth, fel rhyw garth gwyn, Yn ei rwysg, wna presgyn Yr awyr, a'r holl riwiau A harddai bur wedd y bau; Yna'r niwl a leinw'r nen; Ni welir, gan y niwlen A fwriwyd fel cyfaredd Dros y fro, i guddio'i gwedd, Oddieithr rhyw fynydd... 139162 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Dros y tir, mal rhodres tonn Fai ar nawf o för Neition. Yr his auradal. Wedi saib, nid oes wybod Un dydd, pa dywydd sy'n dod { Ni edy hin anwadal I goel dyn am ddim gael dal. Taith, izel. Weithiau tarth, fel rhyw garth gwyn, Yn ei rwysg, wna presgyn Yr awyr, a'r holl riwiau A harddai bur wedd y bau; Yna'r niwl a leinw'r nen; Ni welir, gan y niwlen A fwriwyd fel cyfaredd Dros y fro, i guddio'i gwedd, Oddieithr rhyw fynydd uthrol, Nad oedd yn uwch, un dydd yn ol, Na'n meddwl, mewn un moddion, Yo garn a braich ger ein bran, Ond heddyw maei bwynt addien, Trwy'r niwl, fel yn taro'r nen. Chatedly Tykeyth Tex Ni wiw son am hen syniad A ga'i hwyl glew ar goel gwlad, Mai nifwl oedd, mewn ofeg, Talaeth tai y Tylwyth Teg; Rhin a swyn yr hen syniant Fu i'n plith yn ofni plant; Ddydd fu, meddir, clybuwyd Eu erechwen dan y lenn lwyd ; Hoen en nwyf yn y nifwl, O olwg dyn halog, dwl. 53<noinclude><references/></noinclude> dlxzcnkap9mgm3nzdqcwzo2d8r02yuu 139231 139162 2025-06-10T15:03:30Z AlwynapHuw 1710 139231 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dros y tir, mal rhodres tonn Fai ar nawf o för Neition. Yr his auradal. Wedi saib, nid oes wybod Un dydd, pa dywydd sy'n dod { Ni edy hin anwadal I goel dyn am ddim gael dal. Taith, izel. Weithiau tarth, fel rhyw garth gwyn, Yn ei rwysg, wna presgyn Yr awyr, a'r holl riwiau A harddai bur wedd y bau; Yna'r niwl a leinw'r nen; Ni welir, gan y niwlen A fwriwyd fel cyfaredd Dros y fro, i guddio'i gwedd, Oddieithr rhyw fynydd uthrol, Nad oedd yn uwch, un dydd yn ol, Na'n meddwl, mewn un moddion, Yo garn a braich ger ein bran, Ond heddyw maei bwynt addien, Trwy'r niwl, fel yn taro'r nen. Chatedly Tykeyth Tex Ni wiw son am hen syniad A ga'i hwyl glew ar goel gwlad, Mai nifwl oedd, mewn ofeg, Talaeth tai y Tylwyth Teg; Rhin a swyn yr hen syniant Fu i'n plith yn ofni plant; Ddydd fu, meddir, clybuwyd Eu erechwen dan y lenn lwyd ; Hoen en nwyf yn y nifwl, O olwg dyn halog, dwl. 53<noinclude><references/></noinclude> 9pwvoymla6n8e0hyi9q0zc0nlgyz3hg 139295 139231 2025-06-10T15:13:58Z AlwynapHuw 1710 139295 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dros y tir, mal rhodres tonn Fai ar nawf o för Neition. Yr his auradal. Wedi saib, nid oes wybod Un dydd, pa dywydd sy'n dod { Ni edy hin anwadal I goel dyn am ddim gael dal. Taith, izel. Weithiau tarth, fel rhyw garth gwyn, Yn ei rwysg, wna presgyn Yr awyr, a'r holl riwiau A harddai bur wedd y bau; Yna'r niwl a leinw'r nen; Ni welir, gan y niwlen A fwriwyd fel cyfaredd Dros y fro, i guddio'i gwedd, Oddieithr rhyw fynydd uthrol, Nad oedd yn uwch, un dydd yn ol, Na'n meddwl, mewn un moddion, Yo garn a braich ger ein bran, Ond heddyw maei bwynt addien, Trwy'r niwl, fel yn taro'r nen. Chatedly Tykeyth Tex Ni wiw son am hen syniad A ga'i hwyl glew ar goel gwlad, Mai nifwl oedd, mewn ofeg, Talaeth tai y Tylwyth Teg; Rhin a swyn yr hen syniant Fu i'n plith yn ofni plant; Ddydd fu, meddir, clybuwyd Eu erechwen dan y lenn lwyd ; Hoen en nwyf yn y nifwl, O olwg dyn halog, dwl. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 53oehts5ul2wrrni7jci8plcjttyo1o 104 69419 139163 2025-06-10T14:41:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "54 Eben Fardd. IV. Y GAEAF. Y haul yn bun Arthan, yn arwydd yr Afr. y dydd byr. Yr haul dry i'w wely'n wan, I werthyr Alban Arthan; O'r nos oer fe hwyr nesha I fuan dreiglo 'i fwa ; Gyd a'i fod yn dod i'w daith, Isela i'r nos eilwaith. Phew distare. Gad anian i gadwyni Yr la mawr i'w rhwymo hi: A'r Iá i arbeda'r hyd, Ei iasau arno esyd : Ei efyn rwym afon rydd Yn galed yn ei gilydd ; A'r dŵr a lifai ar daen Sy eilfydd i risialfaen ;... 139163 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>54 Eben Fardd. IV. Y GAEAF. Y haul yn bun Arthan, yn arwydd yr Afr. y dydd byr. Yr haul dry i'w wely'n wan, I werthyr Alban Arthan; O'r nos oer fe hwyr nesha I fuan dreiglo 'i fwa ; Gyd a'i fod yn dod i'w daith, Isela i'r nos eilwaith. Phew distare. Gad anian i gadwyni Yr la mawr i'w rhwymo hi: A'r Iá i arbeda'r hyd, Ei iasau arno esyd : Ei efyn rwym afon rydd Yn galed yn ei gilydd ; A'r dŵr a lifai ar daen Sy eilfydd i risialfaen ; Aber loew, glws, yn berl glân, Y llyn bir fel llenn arian; Y gwlybwr yn troi'n globyn, Eilydd talp o sylwedd tynni Maes yn llwm, ac ymson lli Ystwyol, y distewi; A'r awel fel yn rhewi, Y tywydd hwn tawodd hi : Pob annedd mewn pibonwy O loew rew main, welir mwy ; A gleiniau rhew, fel glân-wydr, Bob gwedd fel rhyw bibau gwydr, A gydiant wrth fargodion O eirian bryd arian bron.<noinclude><references/></noinclude> t5te2mqqfauwswui43x01airwca72iz 139232 139163 2025-06-10T15:03:37Z AlwynapHuw 1710 139232 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> IV. Y GAEAF. Y haul yn bun Arthan, yn arwydd yr Afr. y dydd byr. Yr haul dry i'w wely'n wan, I werthyr Alban Arthan; O'r nos oer fe hwyr nesha I fuan dreiglo 'i fwa ; Gyd a'i fod yn dod i'w daith, Isela i'r nos eilwaith. Phew distare. Gad anian i gadwyni Yr la mawr i'w rhwymo hi: A'r Iá i arbeda'r hyd, Ei iasau arno esyd : Ei efyn rwym afon rydd Yn galed yn ei gilydd ; A'r dŵr a lifai ar daen Sy eilfydd i risialfaen ; Aber loew, glws, yn berl glân, Y llyn bir fel llenn arian; Y gwlybwr yn troi'n globyn, Eilydd talp o sylwedd tynni Maes yn llwm, ac ymson lli Ystwyol, y distewi; A'r awel fel yn rhewi, Y tywydd hwn tawodd hi : Pob annedd mewn pibonwy O loew rew main, welir mwy ; A gleiniau rhew, fel glân-wydr, Bob gwedd fel rhyw bibau gwydr, A gydiant wrth fargodion O eirian bryd arian bron.<noinclude><references/></noinclude> e8hxoby90u3uxc0vlhkga9kp63kld4h 139296 139232 2025-06-10T15:14:06Z AlwynapHuw 1710 139296 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> IV. Y GAEAF. Y haul yn bun Arthan, yn arwydd yr Afr. y dydd byr. Yr haul dry i'w wely'n wan, I werthyr Alban Arthan; O'r nos oer fe hwyr nesha I fuan dreiglo 'i fwa ; Gyd a'i fod yn dod i'w daith, Isela i'r nos eilwaith. Phew distare. Gad anian i gadwyni Yr la mawr i'w rhwymo hi: A'r Iá i arbeda'r hyd, Ei iasau arno esyd : Ei efyn rwym afon rydd Yn galed yn ei gilydd ; A'r dŵr a lifai ar daen Sy eilfydd i risialfaen ; Aber loew, glws, yn berl glân, Y llyn bir fel llenn arian; Y gwlybwr yn troi'n globyn, Eilydd talp o sylwedd tynni Maes yn llwm, ac ymson lli Ystwyol, y distewi; A'r awel fel yn rhewi, Y tywydd hwn tawodd hi : Pob annedd mewn pibonwy O loew rew main, welir mwy ; A gleiniau rhew, fel glân-wydr, Bob gwedd fel rhyw bibau gwydr, A gydiant wrth fargodion O eirian bryd arian bron. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> kvdtoiwl6flvgbo61ijhdgetttp7cbx 104 69420 139164 2025-06-10T14:41:19Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. dgan ar fechgyn yn ysglefrio. Y bechgyn, er rhynn yr iâ, Wych rwyfant i'w chwareufa ; Oll yn fyw a llawn o faidd Ar y lithren or-lathraidd ; Hawdd gamp fydd llithro'n ddigur Ar ysglent, heb drwsgl antur, Fel ergyd gwefr i 'sglefrio, Ar frys, gryn hammer y fro. 55 Y noszaith loergan, a golygfa y nef serenog. Cawn gan Sol ryw nefol nos, Oriau hirion, er aros Agor ei ddor dde-ddwyrain Iwthio i'n mysg ddwthwn main. Y mae'r ll... 139164 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. dgan ar fechgyn yn ysglefrio. Y bechgyn, er rhynn yr iâ, Wych rwyfant i'w chwareufa ; Oll yn fyw a llawn o faidd Ar y lithren or-lathraidd ; Hawdd gamp fydd llithro'n ddigur Ar ysglent, heb drwsgl antur, Fel ergyd gwefr i 'sglefrio, Ar frys, gryn hammer y fro. 55 Y noszaith loergan, a golygfa y nef serenog. Cawn gan Sol ryw nefol nos, Oriau hirion, er aros Agor ei ddor dde-ddwyrain Iwthio i'n mysg ddwthwn main. Y mae'r lloer ym miro y Llew, Talaeth y tanbaid hoew-lew, Yn gron yn ei gogoniant Mewn asur gylch, mån ser, gant ; Ar hynt deg, Oreion tyrr Fawr wibi yrfa'r wybyr; Gan ddwyn hoew a gloew "gledd," Ar "wregys" eurwawr agwedd, દ Gwych yw gwawr y "Ci mawr," mâd, Dihual yn dylievad. Raddau 'mlaen, ar ddim o le, A'u goglud ar y gwagle, Y chwery llu llachar, llon, Y Tewdws a'i atodion. O'r eang nen, rhyngyn' nhiŵ; Terwyn lygada'r Tarw Ar y llachar Droell uchel, Loyw bur Rod, mal heibio'r el.<noinclude><references/></noinclude> gieaj3gzj5zpy96ob2i95g7l4ua87sr 139233 139164 2025-06-10T15:03:44Z AlwynapHuw 1710 139233 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> dgan ar fechgyn yn ysglefrio. Y bechgyn, er rhynn yr iâ, Wych rwyfant i'w chwareufa ; Oll yn fyw a llawn o faidd Ar y lithren or-lathraidd ; Hawdd gamp fydd llithro'n ddigur Ar ysglent, heb drwsgl antur, Fel ergyd gwefr i 'sglefrio, Ar frys, gryn hammer y fro. 55 Y noszaith loergan, a golygfa y nef serenog. Cawn gan Sol ryw nefol nos, Oriau hirion, er aros Agor ei ddor dde-ddwyrain Iwthio i'n mysg ddwthwn main. Y mae'r lloer ym miro y Llew, Talaeth y tanbaid hoew-lew, Yn gron yn ei gogoniant Mewn asur gylch, mån ser, gant ; Ar hynt deg, Oreion tyrr Fawr wibi yrfa'r wybyr; Gan ddwyn hoew a gloew "gledd," Ar "wregys" eurwawr agwedd, દ Gwych yw gwawr y "Ci mawr," mâd, Dihual yn dylievad. Raddau 'mlaen, ar ddim o le, A'u goglud ar y gwagle, Y chwery llu llachar, llon, Y Tewdws a'i atodion. O'r eang nen, rhyngyn' nhiŵ; Terwyn lygada'r Tarw Ar y llachar Droell uchel, Loyw bur Rod, mal heibio'r el.<noinclude><references/></noinclude> nbtdmevod6naxyajv0uvsgt3g8dbebq 139297 139233 2025-06-10T15:14:12Z AlwynapHuw 1710 139297 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> dgan ar fechgyn yn ysglefrio. Y bechgyn, er rhynn yr iâ, Wych rwyfant i'w chwareufa ; Oll yn fyw a llawn o faidd Ar y lithren or-lathraidd ; Hawdd gamp fydd llithro'n ddigur Ar ysglent, heb drwsgl antur, Fel ergyd gwefr i 'sglefrio, Ar frys, gryn hammer y fro. 55 Y noszaith loergan, a golygfa y nef serenog. Cawn gan Sol ryw nefol nos, Oriau hirion, er aros Agor ei ddor dde-ddwyrain Iwthio i'n mysg ddwthwn main. Y mae'r lloer ym miro y Llew, Talaeth y tanbaid hoew-lew, Yn gron yn ei gogoniant Mewn asur gylch, mån ser, gant ; Ar hynt deg, Oreion tyrr Fawr wibi yrfa'r wybyr; Gan ddwyn hoew a gloew "gledd," Ar "wregys" eurwawr agwedd, દ Gwych yw gwawr y "Ci mawr," mâd, Dihual yn dylievad. Raddau 'mlaen, ar ddim o le, A'u goglud ar y gwagle, Y chwery llu llachar, llon, Y Tewdws a'i atodion. O'r eang nen, rhyngyn' nhiŵ; Terwyn lygada'r Tarw Ar y llachar Droell uchel, Loyw bur Rod, mal heibio'r el. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> priol0pce1rybbqbu6hqtfwrq2dzezn 104 69421 139165 2025-06-10T14:41:45Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ST Maes Bosworth. Ond pa fai, os teimlai tad ? Di-ymliw gyd-ymdeimlad Haeddai gael; ond eiddig ŷm, A drwg iawn ei dro gennym, Yn dywystio mab destlus Erioed, i lofrudd di rus. Nacaesai Rhys waneus raib Ffrom feistr, i affrwm ei fab A'i rwymo'n swrth, er mwyn saib, Yngwyst gwir, fyth i'r fath ab; Ah Stanley Tynnaist donn-loes Dros dy dŷ, a dristâi d'oes. Ar Rhisiart ai'n ddyryswch, Fe welai dro 'r rhyfel drwch ; Twrr o chwyrn gedyrn e... 139165 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ST Maes Bosworth. Ond pa fai, os teimlai tad ? Di-ymliw gyd-ymdeimlad Haeddai gael; ond eiddig ŷm, A drwg iawn ei dro gennym, Yn dywystio mab destlus Erioed, i lofrudd di rus. Nacaesai Rhys waneus raib Ffrom feistr, i affrwm ei fab A'i rwymo'n swrth, er mwyn saib, Yngwyst gwir, fyth i'r fath ab; Ah Stanley Tynnaist donn-loes Dros dy dŷ, a dristâi d'oes. Ar Rhisiart ai'n ddyryswch, Fe welai dro 'r rhyfel drwch ; Twrr o chwyrn gedyrn ei gâd Yn fferru'n un corfforiad O gelanedd gwael yno, Ym maes eu brad, ormes bro. A Stanley a'i estyn-lin Ato, mwy, yn troi 'r tu min ; A Siaspar ar wasgar wysg Eu cefnan, dorfan i derfysg. Yn ei orddwy anarddun, Tra yn synio ynddo 'i hun, Ar warchul effaith ei farchlu hyffordd, A Siaspar yn ysgar rhan o'i osgordd, 105 Ai flaenwyr ffel, fil yn rhoi ffordd yn chwai, Gerwin gilwgai ar ein gwely gordd. Ac at ci bencapteniaid-y melltia Ryw ymwylltiol amnaid, Gan floeddio,- "Chwyr ruthro raid, At Harri, ben traeturiaid !<noinclude><references/></noinclude> fttzyeztv081ycowejs55g35n60n0wd 139283 139165 2025-06-10T15:11:23Z AlwynapHuw 1710 139283 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem>. Ond pa fai, os teimlai tad ? Di-ymliw gyd-ymdeimlad Haeddai gael; ond eiddig ŷm, A drwg iawn ei dro gennym, Yn dywystio mab destlus Erioed, i lofrudd di rus. Nacaesai Rhys waneus raib Ffrom feistr, i affrwm ei fab A'i rwymo'n swrth, er mwyn saib, Yngwyst gwir, fyth i'r fath ab; Ah Stanley Tynnaist donn-loes Dros dy dŷ, a dristâi d'oes. Ar Rhisiart ai'n ddyryswch, Fe welai dro 'r rhyfel drwch ; Twrr o chwyrn gedyrn ei gâd Yn fferru'n un corfforiad O gelanedd gwael yno, Ym maes eu brad, ormes bro. A Stanley a'i estyn-lin Ato, mwy, yn troi 'r tu min ; A Siaspar ar wasgar wysg Eu cefnan, dorfan i derfysg. Yn ei orddwy anarddun, Tra yn synio ynddo 'i hun, Ar warchul effaith ei farchlu hyffordd, A Siaspar yn ysgar rhan o'i osgordd, 105 Ai flaenwyr ffel, fil yn rhoi ffordd yn chwai, Gerwin gilwgai ar ein gwely gordd. Ac at ci bencapteniaid-y melltia Ryw ymwylltiol amnaid, Gan floeddio,- "Chwyr ruthro raid, At Harri, ben traeturiaid !<noinclude><references/></noinclude> tchg4jkny61sx76cfzftth8tu7875co 139347 139283 2025-06-10T15:21:21Z AlwynapHuw 1710 139347 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem>. Ond pa fai, os teimlai tad ? Di-ymliw gyd-ymdeimlad Haeddai gael; ond eiddig ŷm, A drwg iawn ei dro gennym, Yn dywystio mab destlus Erioed, i lofrudd di rus. Nacaesai Rhys waneus raib Ffrom feistr, i affrwm ei fab A'i rwymo'n swrth, er mwyn saib, Yngwyst gwir, fyth i'r fath ab; Ah Stanley Tynnaist donn-loes Dros dy dŷ, a dristâi d'oes. Ar Rhisiart ai'n ddyryswch, Fe welai dro 'r rhyfel drwch ; Twrr o chwyrn gedyrn ei gâd Yn fferru'n un corfforiad O gelanedd gwael yno, Ym maes eu brad, ormes bro. A Stanley a'i estyn-lin Ato, mwy, yn troi 'r tu min ; A Siaspar ar wasgar wysg Eu cefnan, dorfan i derfysg. Yn ei orddwy anarddun, Tra yn synio ynddo 'i hun, Ar warchul effaith ei farchlu hyffordd, A Siaspar yn ysgar rhan o'i osgordd, 105 Ai flaenwyr ffel, fil yn rhoi ffordd yn chwai, Gerwin gilwgai ar ein gwely gordd. Ac at ci bencapteniaid-y melltia Ryw ymwylltiol amnaid, Gan floeddio,- "Chwyr ruthro raid, At Harri, ben traeturiaid ! Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 5nwm32knc8j7ubsc0oh22j7uiedrrew 104 69422 139166 2025-06-10T14:41:59Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "106 Eben Fardd. * Dewis 'n awr nid oes i ni―ond, nodwch, Dieneidio Harri ; Herr i'w meib,-Harri a Mi Ymdynown mwy am dani. "Boed lym-boed gyflym eich gyrr, A phawb yn chwim a phybyr ; Canlynwch eilfyddwch 6 ! Dwin Coron wna dranc Harri. 47 Mynn Sant Sior, mi a'i lloriaf! Y funud yw i fyned-Al!" Yn mroch y gair, y march gwyn Ymneidiai mewn munudyn; Hwnt a Rhisiart a'i ryswyr, O greulon wg, ar lawn yrr, Yn drinwyr diarynnaig, O dan ddr... 139166 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>106 Eben Fardd. * Dewis 'n awr nid oes i ni―ond, nodwch, Dieneidio Harri ; Herr i'w meib,-Harri a Mi Ymdynown mwy am dani. "Boed lym-boed gyflym eich gyrr, A phawb yn chwim a phybyr ; Canlynwch eilfyddwch 6 ! Dwin Coron wna dranc Harri. 47 Mynn Sant Sior, mi a'i lloriaf! Y funud yw i fyned-Al!" Yn mroch y gair, y march gwyn Ymneidiai mewn munudyn; Hwnt a Rhisiart a'i ryswyr, O greulon wg, ar lawn yrr, Yn drinwyr diarynnaig, O dan ddrul edyn y Ddraig ; Marc gem-res meiwyr Cymru, A llawr canolbwynt ein flu. At Richmond mewn eonder, Pwysai i ddigllon waywffon fferr; Yn hynny deuai 'n hoenwych Syr Rhys ab Thomas, gwas gwych, Fe wnai at fod yn Gu at fin, Gyfer-wyneb a'r gau-frenin ; Arwrol oedd gweryriad A mawr wawch certh eu meirch cad. Dau farchog mewn hyrddiog hynt- Pin teyrnas pwyntiai arnynt. Bu galed y bygylu A'r hyrddio dewr, o'r ddau du; Ni ddorai y ddau wron Unrhyw ffurf wnai'r wayw ffon ;<noinclude><references/></noinclude> pia735p11jv3v21neqf7ag6srdyrrr2 139348 139166 2025-06-10T15:21:28Z AlwynapHuw 1710 139348 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>106 Eben Fardd. * Dewis 'n awr nid oes i ni―ond, nodwch, Dieneidio Harri ; Herr i'w meib,-Harri a Mi Ymdynown mwy am dani. "Boed lym-boed gyflym eich gyrr, A phawb yn chwim a phybyr ; Canlynwch eilfyddwch 6 ! Dwin Coron wna dranc Harri. 47 Mynn Sant Sior, mi a'i lloriaf! Y funud yw i fyned-Al!" Yn mroch y gair, y march gwyn Ymneidiai mewn munudyn; Hwnt a Rhisiart a'i ryswyr, O greulon wg, ar lawn yrr, Yn drinwyr diarynnaig, O dan ddrul edyn y Ddraig ; Marc gem-res meiwyr Cymru, A llawr canolbwynt ein flu. At Richmond mewn eonder, Pwysai i ddigllon waywffon fferr; Yn hynny deuai 'n hoenwych Syr Rhys ab Thomas, gwas gwych, Fe wnai at fod yn Gu at fin, Gyfer-wyneb a'r gau-frenin ; Arwrol oedd gweryriad A mawr wawch certh eu meirch cad. Dau farchog mewn hyrddiog hynt- Pin teyrnas pwyntiai arnynt. Bu galed y bygylu A'r hyrddio dewr, o'r ddau du; Ni ddorai y ddau wron Unrhyw ffurf wnai'r wayw ffon ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 98a1krrfnw2yueaqqzj07g4g201wcse 139358 139348 2025-06-10T16:50:28Z AlwynapHuw 1710 139358 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dewis 'n awr nid oes i ni―ond, nodwch, Dieneidio Harri ; Herr i'w meib,-Harri a Mi Ymdynown mwy am dani. "Boed lym-boed gyflym eich gyrr, A phawb yn chwim a phybyr ; Canlynwch eilfyddwch 6 ! Dwin Coron wna dranc Harri. 47 Mynn Sant Sior, mi a'i lloriaf! Y funud yw i fyned-Al!" Yn mroch y gair, y march gwyn Ymneidiai mewn munudyn; Hwnt a Rhisiart a'i ryswyr, O greulon wg, ar lawn yrr, Yn drinwyr diarynnaig, O dan ddrul edyn y Ddraig ; Marc gem-res meiwyr Cymru, A llawr canolbwynt ein flu. At Richmond mewn eonder, Pwysai i ddigllon waywffon fferr; Yn hynny deuai 'n hoenwych Syr Rhys ab Thomas, gwas gwych, Fe wnai at fod yn Gu at fin, Gyfer-wyneb a'r gau-frenin ; Arwrol oedd gweryriad A mawr wawch certh eu meirch cad. Dau farchog mewn hyrddiog hynt- Pin teyrnas pwyntiai arnynt. Bu galed y bygylu A'r hyrddio dewr, o'r ddau du; Ni ddorai y ddau wron Unrhyw ffurf wnai'r wayw ffon ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> hcrzkmeid6bb6sa79welunpucvq9xhj 104 69423 139167 2025-06-10T14:42:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. A theflyt o'u gwrthaflau Ddyrnod am ddyrnod, y ddau; Nesi Syr Rhys, aswy'r hwrdd, Gynddeiriogi 'n ddewr agwrdd, Ac a'i fraich fraisg a'i froch fryd, Daro i fwyallt drwy i fywyd. Ar ddyrod mor ddiwyrni- I lawr ag ef, mal rhyw gi! 107 A hi yn brin nawn, pen y Breninwyr Poerid i'w wyneb dan draed Prydeinwyr; A llywydd du, bradog,-lleiddiad y brodyr, Felly obrwywyd trwy fwyallt breyr ; Ei gorffyn euog rwygai'r ffynwewyr, A... 139167 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. A theflyt o'u gwrthaflau Ddyrnod am ddyrnod, y ddau; Nesi Syr Rhys, aswy'r hwrdd, Gynddeiriogi 'n ddewr agwrdd, Ac a'i fraich fraisg a'i froch fryd, Daro i fwyallt drwy i fywyd. Ar ddyrod mor ddiwyrni- I lawr ag ef, mal rhyw gi! 107 A hi yn brin nawn, pen y Breninwyr Poerid i'w wyneb dan draed Prydeinwyr; A llywydd du, bradog,-lleiddiad y brodyr, Felly obrwywyd trwy fwyallt breyr ; Ei gorffyn euog rwygai'r ffynwewyr, A phwy ofalai?-ffoai ei filwyr, Gan lwfr redeg o ganol y frwydyr;- Gorhoenus ydoedd gawriau ein sawdwyr. Daeli RUDDUGOLIAETI i'n gwyr-uchelfri, A'n Draig yn hoewi drwy eigion awyr. Y goron hwyliwyd o goryn halog Dienaid fradwr, dyn diofrydog, I'w throi i Harri 'n dalaeth oreurog, Mal yr aer teilwng-mal arwr talog, Yrrai bwynt dial ar ben y tacog: Uwch-raddol linell âch hir-ddolennog A'i nodasai i fod yn dywysog; A'i boed yn hannu o edlin enwog Yr Ynys, a'i choronog-Unbennaeth, Drwy hen gadwraeth hawl deyrn-gadeiriog. Cyfryngind Rhagiuniaether adferu Unben- narth Prydain ir Brython. O dŵr glan da Ragluniaeth, I le 'r gâd Addoliad ddaeth ; A Heddwch, un llaw iddi, A Mawl hardd, i'w hymyl hi,<noinclude><references/></noinclude> h9urkgrho60dolemui2xdeeuw28iukt 139284 139167 2025-06-10T15:11:37Z AlwynapHuw 1710 139284 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A theflyt o'u gwrthaflau Ddyrnod am ddyrnod, y ddau; Nesi Syr Rhys, aswy'r hwrdd, Gynddeiriogi 'n ddewr agwrdd, Ac a'i fraich fraisg a'i froch fryd, Daro i fwyallt drwy i fywyd. Ar ddyrod mor ddiwyrni- I lawr ag ef, mal rhyw gi! 107 A hi yn brin nawn, pen y Breninwyr Poerid i'w wyneb dan draed Prydeinwyr; A llywydd du, bradog,-lleiddiad y brodyr, Felly obrwywyd trwy fwyallt breyr ; Ei gorffyn euog rwygai'r ffynwewyr, A phwy ofalai?-ffoai ei filwyr, Gan lwfr redeg o ganol y frwydyr;- Gorhoenus ydoedd gawriau ein sawdwyr. Daeli RUDDUGOLIAETI i'n gwyr-uchelfri, A'n Draig yn hoewi drwy eigion awyr. Y goron hwyliwyd o goryn halog Dienaid fradwr, dyn diofrydog, I'w throi i Harri 'n dalaeth oreurog, Mal yr aer teilwng-mal arwr talog, Yrrai bwynt dial ar ben y tacog: Uwch-raddol linell âch hir-ddolennog A'i nodasai i fod yn dywysog; A'i boed yn hannu o edlin enwog Yr Ynys, a'i choronog-Unbennaeth, Drwy hen gadwraeth hawl deyrn-gadeiriog. Cyfryngind Rhagiuniaether adferu Unben- narth Prydain ir Brython. O dŵr glan da Ragluniaeth, I le 'r gâd Addoliad ddaeth ; A Heddwch, un llaw iddi, A Mawl hardd, i'w hymyl hi,<noinclude><references/></noinclude> bltm7nlusn6wxtbdsslbnv7dcg2k526 139349 139284 2025-06-10T15:21:38Z AlwynapHuw 1710 139349 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A theflyt o'u gwrthaflau Ddyrnod am ddyrnod, y ddau; Nesi Syr Rhys, aswy'r hwrdd, Gynddeiriogi 'n ddewr agwrdd, Ac a'i fraich fraisg a'i froch fryd, Daro i fwyallt drwy i fywyd. Ar ddyrod mor ddiwyrni- I lawr ag ef, mal rhyw gi! 107 A hi yn brin nawn, pen y Breninwyr Poerid i'w wyneb dan draed Prydeinwyr; A llywydd du, bradog,-lleiddiad y brodyr, Felly obrwywyd trwy fwyallt breyr ; Ei gorffyn euog rwygai'r ffynwewyr, A phwy ofalai?-ffoai ei filwyr, Gan lwfr redeg o ganol y frwydyr;- Gorhoenus ydoedd gawriau ein sawdwyr. Daeli RUDDUGOLIAETI i'n gwyr-uchelfri, A'n Draig yn hoewi drwy eigion awyr. Y goron hwyliwyd o goryn halog Dienaid fradwr, dyn diofrydog, I'w throi i Harri 'n dalaeth oreurog, Mal yr aer teilwng-mal arwr talog, Yrrai bwynt dial ar ben y tacog: Uwch-raddol linell âch hir-ddolennog A'i nodasai i fod yn dywysog; A'i boed yn hannu o edlin enwog Yr Ynys, a'i choronog-Unbennaeth, Drwy hen gadwraeth hawl deyrn-gadeiriog. Cyfryngind Rhagiuniaether adferu Unben- narth Prydain ir Brython. O dŵr glan da Ragluniaeth, I le 'r gâd Addoliad ddaeth ; A Heddwch, un llaw iddi, A Mawl hardd, i'w hymyl hi, Q </poem><noinclude><references/></noinclude> qhoqvs201orn50ysgjgiw70d61fm0zi 104 69424 139168 2025-06-10T14:42:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "108 Eben Fardd. I fwrw llifo ofer llon I hoewalau'r awelon O ddifesur ddefosiwn, Am råd Duw 'r ymwared hwn ; A'n byddin, gyda gwin y gwynt. Ehedlif gras anadlynt, I 'mostwng ar y maes-dir, Mewn Mwch ddiolchgarwch gwir, I Frenin y Brenhinoedd, Ddaeth a'r fuddugoliaeth goedd O du hen Gymru, fu 'n goll Trwy ystwrf trais diarfoll. Harri Frenin Gyda i fyddin, Ar y ddeulin, for addolent; "Ti Dduw folwn," Mewn cyd-fyrdwn, A'u gwlad-farwn, W... 139168 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>108 Eben Fardd. I fwrw llifo ofer llon I hoewalau'r awelon O ddifesur ddefosiwn, Am råd Duw 'r ymwared hwn ; A'n byddin, gyda gwin y gwynt. Ehedlif gras anadlynt, I 'mostwng ar y maes-dir, Mewn Mwch ddiolchgarwch gwir, I Frenin y Brenhinoedd, Ddaeth a'r fuddugoliaeth goedd O du hen Gymru, fu 'n goll Trwy ystwrf trais diarfoll. Harri Frenin Gyda i fyddin, Ar y ddeulin, for addolent; "Ti Dduw folwn," Mewn cyd-fyrdwn, A'u gwlad-farwn, Wiw glodforent. Llywydd dwrn enillodd deyrnas, Amhai i gred, ym mawl gras; Amhai i gerdd mawl gwir-Dduw, Dogn y dydd oedd-Digon Duw." Eu teyrnged hwynt, er ungwr, Ga'i Duw, hollalluog dŵr. Têr orchwyl patriarchaidd, O rywiog rin Cymreig wraidd. Canlyniadau dedwydd buddugoliaethau Harri Tudur. O gael y fudddugoliaeth, Nid oedd Cymru'n Gymru gaeth ; Brydain nid oedd wobr heidwyr, Drawsiai i mewn dros y mur ;<noinclude><references/></noinclude> digmiyvjye74dtwenptpl2sqb43okzc 139285 139168 2025-06-10T15:11:43Z AlwynapHuw 1710 139285 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I fwrw llifo ofer llon I hoewalau'r awelon O ddifesur ddefosiwn, Am råd Duw 'r ymwared hwn ; A'n byddin, gyda gwin y gwynt. Ehedlif gras anadlynt, I 'mostwng ar y maes-dir, Mewn Mwch ddiolchgarwch gwir, I Frenin y Brenhinoedd, Ddaeth a'r fuddugoliaeth goedd O du hen Gymru, fu 'n goll Trwy ystwrf trais diarfoll. Harri Frenin Gyda i fyddin, Ar y ddeulin, for addolent; "Ti Dduw folwn," Mewn cyd-fyrdwn, A'u gwlad-farwn, Wiw glodforent. Llywydd dwrn enillodd deyrnas, Amhai i gred, ym mawl gras; Amhai i gerdd mawl gwir-Dduw, Dogn y dydd oedd-Digon Duw." Eu teyrnged hwynt, er ungwr, Ga'i Duw, hollalluog dŵr. Têr orchwyl patriarchaidd, O rywiog rin Cymreig wraidd. Canlyniadau dedwydd buddugoliaethau Harri Tudur. O gael y fudddugoliaeth, Nid oedd Cymru'n Gymru gaeth ; Brydain nid oedd wobr heidwyr, Drawsiai i mewn dros y mur ;<noinclude><references/></noinclude> m49qmwkivupg45mu26k6g6lc7aue9y3 139350 139285 2025-06-10T15:21:45Z AlwynapHuw 1710 139350 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I fwrw llifo ofer llon I hoewalau'r awelon O ddifesur ddefosiwn, Am råd Duw 'r ymwared hwn ; A'n byddin, gyda gwin y gwynt. Ehedlif gras anadlynt, I 'mostwng ar y maes-dir, Mewn Mwch ddiolchgarwch gwir, I Frenin y Brenhinoedd, Ddaeth a'r fuddugoliaeth goedd O du hen Gymru, fu 'n goll Trwy ystwrf trais diarfoll. Harri Frenin Gyda i fyddin, Ar y ddeulin, for addolent; "Ti Dduw folwn," Mewn cyd-fyrdwn, A'u gwlad-farwn, Wiw glodforent. Llywydd dwrn enillodd deyrnas, Amhai i gred, ym mawl gras; Amhai i gerdd mawl gwir-Dduw, Dogn y dydd oedd-Digon Duw." Eu teyrnged hwynt, er ungwr, Ga'i Duw, hollalluog dŵr. Têr orchwyl patriarchaidd, O rywiog rin Cymreig wraidd. Canlyniadau dedwydd buddugoliaethau Harri Tudur. O gael y fudddugoliaeth, Nid oedd Cymru'n Gymru gaeth ; Brydain nid oedd wobr heidwyr, Drawsiai i mewn dros y mur ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> mdp55aonp4x79ppxndzhw9jm88hwp2c 104 69425 139169 2025-06-10T14:42:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Neu gau deyrn enog a du, O honi i hunan yn hannu ; Ond dedwydd iawn dreftadaeth Unben mwyn o'i meibion maeth, Cain etifedd cyntefig. Yn nhwf ein bro- fon a brig ; Pa wr, uwch pawb, mewn parch pur? Pwy y tad, ond Ap Tudur? Bu llawer wyneb llewaidd-o Rufain, Ar ofwy milwraidd Llym, i godi'n grym a'n gwraidd, O'r tyner dir Brutanaidd, A phlannu cyff o linach--yr Eryr Ar år ein hien deyrn-âch; Ond erioed Prydeinwyr iach A... 139169 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Neu gau deyrn enog a du, O honi i hunan yn hannu ; Ond dedwydd iawn dreftadaeth Unben mwyn o'i meibion maeth, Cain etifedd cyntefig. Yn nhwf ein bro- fon a brig ; Pa wr, uwch pawb, mewn parch pur? Pwy y tad, ond Ap Tudur? Bu llawer wyneb llewaidd-o Rufain, Ar ofwy milwraidd Llym, i godi'n grym a'n gwraidd, O'r tyner dir Brutanaidd, A phlannu cyff o linach--yr Eryr Ar år ein hien deyrn-âch; Ond erioed Prydeinwyr iach A fethrynt y gyfathrach. 109 Yn aml donu, Saeson nesasant-ar chŵydd I orchuddio'n meddiant ; Ond essill Hu gadwasant Yn loyw i'n plith hawl ein plant. Daniaid, Normaniaid, o'r minion-treisient Hir oesoedd ein coron; Ond heb rith, meddiant Brython Eto o hyd ytyw hon. Rhyfedd ogonedd gwiwnef!-0 gwelwn, Yn galw pawb adref, 1 hoenus droi 'n hynys dref O'i du ing i dangnet. Er holl alar, arwyl Llywelyn,-trais Trwm arglwyddi'r terfyn, Aer o waed Cymry wedyn Rannai Naf yn frenin in'.<noinclude><references/></noinclude> 49tu87lavh39y6zq8pejwc6m4vjg1sz 139286 139169 2025-06-10T15:11:51Z AlwynapHuw 1710 139286 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Neu gau deyrn enog a du, O honi i hunan yn hannu ; Ond dedwydd iawn dreftadaeth Unben mwyn o'i meibion maeth, Cain etifedd cyntefig. Yn nhwf ein bro- fon a brig ; Pa wr, uwch pawb, mewn parch pur? Pwy y tad, ond Ap Tudur? Bu llawer wyneb llewaidd-o Rufain, Ar ofwy milwraidd Llym, i godi'n grym a'n gwraidd, O'r tyner dir Brutanaidd, A phlannu cyff o linach--yr Eryr Ar år ein hien deyrn-âch; Ond erioed Prydeinwyr iach A fethrynt y gyfathrach. 109 Yn aml donu, Saeson nesasant-ar chŵydd I orchuddio'n meddiant ; Ond essill Hu gadwasant Yn loyw i'n plith hawl ein plant. Daniaid, Normaniaid, o'r minion-treisient Hir oesoedd ein coron; Ond heb rith, meddiant Brython Eto o hyd ytyw hon. Rhyfedd ogonedd gwiwnef!-0 gwelwn, Yn galw pawb adref, 1 hoenus droi 'n hynys dref O'i du ing i dangnet. Er holl alar, arwyl Llywelyn,-trais Trwm arglwyddi'r terfyn, Aer o waed Cymry wedyn Rannai Naf yn frenin in'.<noinclude><references/></noinclude> 9bjjnu4g7xs1ig2xb96ywst43j7blnq 139351 139286 2025-06-10T15:21:51Z AlwynapHuw 1710 139351 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Neu gau deyrn enog a du, O honi i hunan yn hannu ; Ond dedwydd iawn dreftadaeth Unben mwyn o'i meibion maeth, Cain etifedd cyntefig. Yn nhwf ein bro- fon a brig ; Pa wr, uwch pawb, mewn parch pur? Pwy y tad, ond Ap Tudur? Bu llawer wyneb llewaidd-o Rufain, Ar ofwy milwraidd Llym, i godi'n grym a'n gwraidd, O'r tyner dir Brutanaidd, A phlannu cyff o linach--yr Eryr Ar år ein hien deyrn-âch; Ond erioed Prydeinwyr iach A fethrynt y gyfathrach. 109 Yn aml donu, Saeson nesasant-ar chŵydd I orchuddio'n meddiant ; Ond essill Hu gadwasant Yn loyw i'n plith hawl ein plant. Daniaid, Normaniaid, o'r minion-treisient Hir oesoedd ein coron; Ond heb rith, meddiant Brython Eto o hyd ytyw hon. Rhyfedd ogonedd gwiwnef!-0 gwelwn, Yn galw pawb adref, 1 hoenus droi 'n hynys dref O'i du ing i dangnet. Er holl alar, arwyl Llywelyn,-trais Trwm arglwyddi'r terfyn, Aer o waed Cymry wedyn Rannai Naf yn frenin in'. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> m03yus0fv3ctrfxscnu7h3iz1xurc3b 104 69426 139170 2025-06-10T14:43:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "I IO Eben Fardd. Os prid galondid Glyndwr a ballodd Heb wella ein cyflwr. Harri gaed a deulu'r gwr, Ac Harri fu'n gonewerwr; Enillodd ef hen allu A llonwych hawl llinach Hu, I'n dwylo 'n ol, a dal wnaeth Ein hanwyl hen frenhiniaeth. Llain Bosworth! Llyna i bwysi,- Elwa'n ol ein hawl i ni ; Aeth prid Unbennaeth Prydain, I'r iawn le, ar hyn o lain; O Fosworth, ti wnei fiwsig, Hoen di drai yunod a drig. Prydain Fawr, o dan wawr well, O... 139170 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>I IO Eben Fardd. Os prid galondid Glyndwr a ballodd Heb wella ein cyflwr. Harri gaed a deulu'r gwr, Ac Harri fu'n gonewerwr; Enillodd ef hen allu A llonwych hawl llinach Hu, I'n dwylo 'n ol, a dal wnaeth Ein hanwyl hen frenhiniaeth. Llain Bosworth! Llyna i bwysi,- Elwa'n ol ein hawl i ni ; Aeth prid Unbennaeth Prydain, I'r iawn le, ar hyn o lain; O Fosworth, ti wnei fiwsig, Hoen di drai yunod a drig. Prydain Fawr, o dan wawr well, O hyn allan ái 'n well-well Gwrthodai'r gorthoadol Wedd trais, oedd eto ar ol, A dygai wawr diwygiad I lanw ei le yn y wlad. Y wawr dorrai 'n weid arab, Ar wersyll pebyll y Pab; Ac wele! y cywilydd I'w wyneb ddaeth pan bu ddydd ; Mwy, ofer goel myfyr gau Pobl dan enw y Pabau, I faglu ein prif eglwys. Gaffai i ddal a dial dwys; Y fin-ddu, rwym, drefn ddi ras, Byth daflwyd fel peth diñas. Bri ar seremoni mwys, Coeglyd, mewn gwlad ac eglwys,<noinclude><references/></noinclude> h34qr05hrdgsj4zreqr26rvzdfjlbvs 139287 139170 2025-06-10T15:11:59Z AlwynapHuw 1710 139287 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Os prid galondid Glyndwr a ballodd Heb wella ein cyflwr. Harri gaed a deulu'r gwr, Ac Harri fu'n gonewerwr; Enillodd ef hen allu A llonwych hawl llinach Hu, I'n dwylo 'n ol, a dal wnaeth Ein hanwyl hen frenhiniaeth. Llain Bosworth! Llyna i bwysi,- Elwa'n ol ein hawl i ni ; Aeth prid Unbennaeth Prydain, I'r iawn le, ar hyn o lain; O Fosworth, ti wnei fiwsig, Hoen di drai yunod a drig. Prydain Fawr, o dan wawr well, O hyn allan ái 'n well-well Gwrthodai'r gorthoadol Wedd trais, oedd eto ar ol, A dygai wawr diwygiad I lanw ei le yn y wlad. Y wawr dorrai 'n weid arab, Ar wersyll pebyll y Pab; Ac wele! y cywilydd I'w wyneb ddaeth pan bu ddydd ; Mwy, ofer goel myfyr gau Pobl dan enw y Pabau, I faglu ein prif eglwys. Gaffai i ddal a dial dwys; Y fin-ddu, rwym, drefn ddi ras, Byth daflwyd fel peth diñas. Bri ar seremoni mwys, Coeglyd, mewn gwlad ac eglwys,<noinclude><references/></noinclude> 1kilvcd2sgd3n5bpbhrai9bq2nvx7xm 139352 139287 2025-06-10T15:21:55Z AlwynapHuw 1710 139352 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Neu gau deyrn enog a du, O honi i hunan yn hannu ; Ond dedwydd iawn dreftadaeth Unben mwyn o'i meibion maeth, Cain etifedd cyntefig. Yn nhwf ein bro- fon a brig ; Pa wr, uwch pawb, mewn parch pur? Pwy y tad, ond Ap Tudur? Bu llawer wyneb llewaidd-o Rufain, Ar ofwy milwraidd Llym, i godi'n grym a'n gwraidd, O'r tyner dir Brutanaidd, A phlannu cyff o linach--yr Eryr Ar år ein hien deyrn-âch; Ond erioed Prydeinwyr iach A fethrynt y gyfathrach. 109 Yn aml donu, Saeson nesasant-ar chŵydd I orchuddio'n meddiant ; Ond essill Hu gadwasant Yn loyw i'n plith hawl ein plant. Daniaid, Normaniaid, o'r minion-treisient Hir oesoedd ein coron; Ond heb rith, meddiant Brython Eto o hyd ytyw hon. Rhyfedd ogonedd gwiwnef!-0 gwelwn, Yn galw pawb adref, 1 hoenus droi 'n hynys dref O'i du ing i dangnet. Er holl alar, arwyl Llywelyn,-trais Trwm arglwyddi'r terfyn, Aer o waed Cymry wedyn Rannai Naf yn frenin in'. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> m03yus0fv3ctrfxscnu7h3iz1xurc3b 104 69427 139171 2025-06-10T14:43:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. O ystryw nwyf estron aidd Rhith-ddenol an-Frythonaidd,- Hyn, weithion, a ddynoethwyd, Tynnwyd Ffydd yn rhydd o'r rhwyd. Rhith i gyd oedd ymborth gau O fwydion hen ddefodau; Eithr o lith Ysgrythyr Lân, Seigiau moethus gaem weithian. A derwen hen y deyrn hawl, Ymgodai'n wrysg mygedawl, I fawr agwedd tewfrigog. Yn dwng grair uwch byd yn grog; Derwen yr hen Duduriaid, Ei bon ffyrhai yn ddibaid, A'i cheine aent mewn chwaon... 139171 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. O ystryw nwyf estron aidd Rhith-ddenol an-Frythonaidd,- Hyn, weithion, a ddynoethwyd, Tynnwyd Ffydd yn rhydd o'r rhwyd. Rhith i gyd oedd ymborth gau O fwydion hen ddefodau; Eithr o lith Ysgrythyr Lân, Seigiau moethus gaem weithian. A derwen hen y deyrn hawl, Ymgodai'n wrysg mygedawl, I fawr agwedd tewfrigog. Yn dwng grair uwch byd yn grog; Derwen yr hen Duduriaid, Ei bon ffyrhai yn ddibaid, A'i cheine aent mewn chwaon coedd Yn bleth am bobl a ieithoedd ; Pleth llywodraeth plith lladron, Cerddai'r gwrysg i'r ddaear gron, Ac erbyn hyn o'i hanes, Hi blan ym mhob man ei mes ; I'r wybr gyrr ei brig araul, Hi saif rhwng gorsalau 'r haul, O'r Eilir hyd orielau Haulfod glwys yr Elfed glau ; Epil llwythau pell weithion Wasg ynghyd is cangau hon; I'w bro hwynt tardd ei braint bi, Gwynt Rhyddid a gant drwyddi; Oi thwf ir, byth ddyferyd Wna gwlith ei bendith i'r byd. Ym Mosworth planwyd mesen Wnelai brif frenhinol bren ; A mesen oedd o'n maes ni, O iawn ddar ein hen dderi. III<noinclude><references/></noinclude> j8ffjfhwj7hzurc47oonvq07l6odjkn 139288 139171 2025-06-10T15:12:05Z AlwynapHuw 1710 139288 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O ystryw nwyf estron aidd Rhith-ddenol an-Frythonaidd,- Hyn, weithion, a ddynoethwyd, Tynnwyd Ffydd yn rhydd o'r rhwyd. Rhith i gyd oedd ymborth gau O fwydion hen ddefodau; Eithr o lith Ysgrythyr Lân, Seigiau moethus gaem weithian. A derwen hen y deyrn hawl, Ymgodai'n wrysg mygedawl, I fawr agwedd tewfrigog. Yn dwng grair uwch byd yn grog; Derwen yr hen Duduriaid, Ei bon ffyrhai yn ddibaid, A'i cheine aent mewn chwaon coedd Yn bleth am bobl a ieithoedd ; Pleth llywodraeth plith lladron, Cerddai'r gwrysg i'r ddaear gron, Ac erbyn hyn o'i hanes, Hi blan ym mhob man ei mes ; I'r wybr gyrr ei brig araul, Hi saif rhwng gorsalau 'r haul, O'r Eilir hyd orielau Haulfod glwys yr Elfed glau ; Epil llwythau pell weithion Wasg ynghyd is cangau hon; I'w bro hwynt tardd ei braint bi, Gwynt Rhyddid a gant drwyddi; Oi thwf ir, byth ddyferyd Wna gwlith ei bendith i'r byd. Ym Mosworth planwyd mesen Wnelai brif frenhinol bren ; A mesen oedd o'n maes ni, O iawn ddar ein hen dderi. III<noinclude><references/></noinclude> teb6lezftysewtkkh2ii84hagwj4fic 139353 139288 2025-06-10T15:22:03Z AlwynapHuw 1710 139353 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O ystryw nwyf estron aidd Rhith-ddenol an-Frythonaidd,- Hyn, weithion, a ddynoethwyd, Tynnwyd Ffydd yn rhydd o'r rhwyd. Rhith i gyd oedd ymborth gau O fwydion hen ddefodau; Eithr o lith Ysgrythyr Lân, Seigiau moethus gaem weithian. A derwen hen y deyrn hawl, Ymgodai'n wrysg mygedawl, I fawr agwedd tewfrigog. Yn dwng grair uwch byd yn grog; Derwen yr hen Duduriaid, Ei bon ffyrhai yn ddibaid, A'i cheine aent mewn chwaon coedd Yn bleth am bobl a ieithoedd ; Pleth llywodraeth plith lladron, Cerddai'r gwrysg i'r ddaear gron, Ac erbyn hyn o'i hanes, Hi blan ym mhob man ei mes ; I'r wybr gyrr ei brig araul, Hi saif rhwng gorsalau 'r haul, O'r Eilir hyd orielau Haulfod glwys yr Elfed glau ; Epil llwythau pell weithion Wasg ynghyd is cangau hon; I'w bro hwynt tardd ei braint bi, Gwynt Rhyddid a gant drwyddi; Oi thwf ir, byth ddyferyd Wna gwlith ei bendith i'r byd. Ym Mosworth planwyd mesen Wnelai brif frenhinol bren ; A mesen oedd o'n maes ni, O iawn ddar ein hen dderi. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> ed39rpfwz2e9kqiquqmmu1fnro28xqs 104 69428 139172 2025-06-10T14:43:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "112 Eben Fardd. Terfyn yr awdl, gyda" By fo's Frenhines." Felly o Gymru mae'r gwaed. Rhin eu hanwyl frenhinwaed A gerdd i sirioli 'n gain Wyneb wrid Banon Brydain. O Gymro teg, mae'r gwaed da Yn naturiaeth Victoria. Gan hyny, ni gauwn hanes-Boswortli, A'n bys ar dant cynnes, 1 Eiddunwn i'n prif ddynes-mewn trwyadl Ferw o un anadl, - Byw for Frenhines," Eiddunwn in prif ddynes, Mewn trwyadl ferw o un anad!,- "Byw fo'r Frenhines."" 139172 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>112 Eben Fardd. Terfyn yr awdl, gyda" By fo's Frenhines." Felly o Gymru mae'r gwaed. Rhin eu hanwyl frenhinwaed A gerdd i sirioli 'n gain Wyneb wrid Banon Brydain. O Gymro teg, mae'r gwaed da Yn naturiaeth Victoria. Gan hyny, ni gauwn hanes-Boswortli, A'n bys ar dant cynnes, 1 Eiddunwn i'n prif ddynes-mewn trwyadl Ferw o un anadl, - Byw for Frenhines," Eiddunwn in prif ddynes, Mewn trwyadl ferw o un anad!,- "Byw fo'r Frenhines."<noinclude><references/></noinclude> 4liysnrs18hpz74hfs9w2av3s515ucm 139289 139172 2025-06-10T15:12:12Z AlwynapHuw 1710 139289 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Terfyn yr awdl, gyda" By fo's Frenhines." Felly o Gymru mae'r gwaed. Rhin eu hanwyl frenhinwaed A gerdd i sirioli 'n gain Wyneb wrid Banon Brydain. O Gymro teg, mae'r gwaed da Yn naturiaeth Victoria. Gan hyny, ni gauwn hanes-Boswortli, A'n bys ar dant cynnes, 1 Eiddunwn i'n prif ddynes-mewn trwyadl Ferw o un anadl, - Byw for Frenhines," Eiddunwn in prif ddynes, Mewn trwyadl ferw o un anad!,- "Byw fo'r Frenhines."<noinclude><references/></noinclude> th2wmhmlkzneba5scmp06yx1a3vv4y0 139354 139289 2025-06-10T15:22:11Z AlwynapHuw 1710 139354 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Terfyn yr awdl, gyda" By fo's Frenhines." Felly o Gymru mae'r gwaed. Rhin eu hanwyl frenhinwaed A gerdd i sirioli 'n gain Wyneb wrid Banon Brydain. O Gymro teg, mae'r gwaed da Yn naturiaeth Victoria. Gan hyny, ni gauwn hanes-Boswortli, A'n bys ar dant cynnes, 1 Eiddunwn i'n prif ddynes-mewn trwyadl Ferw o un anadl, - Byw for Frenhines," Eiddunwn in prif ddynes, Mewn trwyadl ferw o un anad!,- "Byw fo'r Frenhines." Q </poem><noinclude><references/></noinclude> d6qf9z7f8902a1fpmigwlreratxk6mb 104 69429 139174 2025-06-10T14:50:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "56 Eben Fardd. Vstorm cira. Y glaer wybren disgleirbryd Sy'n berlau a gemau i gyd ; Noswaith deg, na, 'sywaeth! dydd Dry wychaf i'r edrychydd ; Rhaid ystyr nad rhew distaw, Fel hyn, o ddydd i ddydd ddaw. Na dua haeniad awyr. Mewn cerbyd ià, eira yrr; Ac o'i oerllyd gerbyd gwyn, Plua y byd, bob blewyn ; Plu fydd drwy'u gilydd yn gwau Yn belydrog fân bledrau, I'w hebrwng trwy yr wybren, Mal afrifaid, gannaid genn, Neu flawriog feflau o... 139174 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>56 Eben Fardd. Vstorm cira. Y glaer wybren disgleirbryd Sy'n berlau a gemau i gyd ; Noswaith deg, na, 'sywaeth! dydd Dry wychaf i'r edrychydd ; Rhaid ystyr nad rhew distaw, Fel hyn, o ddydd i ddydd ddaw. Na dua haeniad awyr. Mewn cerbyd ià, eira yrr; Ac o'i oerllyd gerbyd gwyn, Plua y byd, bob blewyn ; Plu fydd drwy'u gilydd yn gwau Yn belydrog fân bledrau, I'w hebrwng trwy yr wybren, Mal afrifaid, gannaid genn, Neu flawriog feflau oerion, Nes loi oer grwst daear gron. Yuzechfeydd. Ar gantau'r awyr y gwyol a rua, A chyfyd drycin erwin o eira; Y nen yn dryfwl o'r plu, 'n un drofa; Y gaenen d'w'llwch yn genn a'n dalla ; Ein daear farwol dan do oer fwria, Ein llawr meudwyol yn llwyr amdoa; A min y tro-wynt, yn awr, mewn traha, Oddiar y llechwedd a'r rhiw, a'i lluwchia I ffurf anghelfydd ddi-eilfydd walfa; Y fro annedwydd a fawr newidia; Cladd mewn llaid, ddefaid, neu dda ;—a'r beol, Antur amheuol, un a'i tramwya. Yty clyd, a'r aetyd gynues, a'r teulu dedwydd. Achles tân, a chael ystôl Oddi mewn, fydd ddymunol ;<noinclude><references/></noinclude> rjl6fqy2uua8seywjbvy9d8chm5zbpk 139234 139174 2025-06-10T15:04:08Z AlwynapHuw 1710 139234 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ystorm cira. Y glaer wybren disgleirbryd Sy'n berlau a gemau i gyd ; Noswaith deg, na, 'sywaeth! dydd Dry wychaf i'r edrychydd ; Rhaid ystyr nad rhew distaw, Fel hyn, o ddydd i ddydd ddaw. Na dua haeniad awyr. Mewn cerbyd ià, eira yrr; Ac o'i oerllyd gerbyd gwyn, Plua y byd, bob blewyn ; Plu fydd drwy'u gilydd yn gwau Yn belydrog fân bledrau, I'w hebrwng trwy yr wybren, Mal afrifaid, gannaid genn, Neu flawriog feflau oerion, Nes loi oer grwst daear gron. Yuzechfeydd. Ar gantau'r awyr y gwyol a rua, A chyfyd drycin erwin o eira; Y nen yn dryfwl o'r plu, 'n un drofa; Y gaenen d'w'llwch yn genn a'n dalla ; Ein daear farwol dan do oer fwria, Ein llawr meudwyol yn llwyr amdoa; A min y tro-wynt, yn awr, mewn traha, Oddiar y llechwedd a'r rhiw, a'i lluwchia I ffurf anghelfydd ddi-eilfydd walfa; Y fro annedwydd a fawr newidia; Cladd mewn llaid, ddefaid, neu dda ;—a'r beol, Antur amheuol, un a'i tramwya. Yty clyd, a'r aetyd gynues, a'r teulu dedwydd. Achles tân, a chael ystôl Oddi mewn, fydd ddymunol ;<noinclude><references/></noinclude> o0d6rd7c7ocajkj9rtdcwvg6y70nw3g 139298 139234 2025-06-10T15:14:19Z AlwynapHuw 1710 139298 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ystorm cira. Y glaer wybren disgleirbryd Sy'n berlau a gemau i gyd ; Noswaith deg, na, 'sywaeth! dydd Dry wychaf i'r edrychydd ; Rhaid ystyr nad rhew distaw, Fel hyn, o ddydd i ddydd ddaw. Na dua haeniad awyr. Mewn cerbyd ià, eira yrr; Ac o'i oerllyd gerbyd gwyn, Plua y byd, bob blewyn ; Plu fydd drwy'u gilydd yn gwau Yn belydrog fân bledrau, I'w hebrwng trwy yr wybren, Mal afrifaid, gannaid genn, Neu flawriog feflau oerion, Nes loi oer grwst daear gron. Yuzechfeydd. Ar gantau'r awyr y gwyol a rua, A chyfyd drycin erwin o eira; Y nen yn dryfwl o'r plu, 'n un drofa; Y gaenen d'w'llwch yn genn a'n dalla ; Ein daear farwol dan do oer fwria, Ein llawr meudwyol yn llwyr amdoa; A min y tro-wynt, yn awr, mewn traha, Oddiar y llechwedd a'r rhiw, a'i lluwchia I ffurf anghelfydd ddi-eilfydd walfa; Y fro annedwydd a fawr newidia; Cladd mewn llaid, ddefaid, neu dda ;—a'r beol, Antur amheuol, un a'i tramwya. Yty clyd, a'r aetyd gynues, a'r teulu dedwydd. Achles tân, a chael ystôl Oddi mewn, fydd ddymunol ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 49d50lgk5vwqs4f6wmvv5k2s1v5wc0n 104 69430 139175 2025-06-10T14:51:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "3 15 Y Flwyddyn. Tŷ ac aelwyd deg, wiwlan, A chwedl yn gymysg â chân ¡— Gloewi marwer glo mirain, A phen ambell fawnen fain, A bregus flaenau briwgoed, Neu ddarnau boncyffiau coed, Noson eira, dyna dân Sy loni iasol anian ! 57 V tân, y gân, a'r ymgomio, a'r gweini oddi- Goleuon ger bron, er bri, Benywaid heibio'n hoewi, Yn gwnio diwyg newydd, Drud, a då, at raid y dydd ; Neu gellwair a'u gwiallen, Gwau, bob yn ail, a gwneyd gwên, A g... 139175 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>3 15 Y Flwyddyn. Tŷ ac aelwyd deg, wiwlan, A chwedl yn gymysg â chân ¡— Gloewi marwer glo mirain, A phen ambell fawnen fain, A bregus flaenau briwgoed, Neu ddarnau boncyffiau coed, Noson eira, dyna dân Sy loni iasol anian ! 57 V tân, y gân, a'r ymgomio, a'r gweini oddi- Goleuon ger bron, er bri, Benywaid heibio'n hoewi, Yn gwnio diwyg newydd, Drud, a då, at raid y dydd ; Neu gellwair a'u gwiallen, Gwau, bob yn ail, a gwneyd gwên, A gweini bodd i'n gwyneb, A chalon iach uwchlaw neb. Rhynwynt lost, ar nen y tŷ Mal taran yn aiul lery ; I'r drysau ar hyrddiau 'r hêd, I glecian pob rhyw glicied; Ytŷ, yn nhreigl tonnau'r hin, Glecia mal rhyw glic melin ; Ond deil ei fur gur y gwynt, A'i ddorau bwys byddarwynt ; Cliciadau'r cloiau cedyrn Ni thyrr y chwa uthr a chwyrn. Steulu yn spera, yn darllen a gweddio cyn myned i orfeys. Ac o fewn, nid Gaeaf yw, Haf nod Mehefin ydyw ; Cyanes gongl, diddos gronglwyd, 1 burdda bobi, bwrdd a bwyd :<noinclude><references/></noinclude> 6arwybm6n2l7qh7b3j25zh4c3ujksjc 139235 139175 2025-06-10T15:04:16Z AlwynapHuw 1710 139235 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tŷ ac aelwyd deg, wiwlan, A chwedl yn gymysg â chân ¡— Gloewi marwer glo mirain, A phen ambell fawnen fain, A bregus flaenau briwgoed, Neu ddarnau boncyffiau coed, Noson eira, dyna dân Sy loni iasol anian ! 57 V tân, y gân, a'r ymgomio, a'r gweini oddi- Goleuon ger bron, er bri, Benywaid heibio'n hoewi, Yn gwnio diwyg newydd, Drud, a då, at raid y dydd ; Neu gellwair a'u gwiallen, Gwau, bob yn ail, a gwneyd gwên, A gweini bodd i'n gwyneb, A chalon iach uwchlaw neb. Rhynwynt lost, ar nen y tŷ Mal taran yn aiul lery ; I'r drysau ar hyrddiau 'r hêd, I glecian pob rhyw glicied; Ytŷ, yn nhreigl tonnau'r hin, Glecia mal rhyw glic melin ; Ond deil ei fur gur y gwynt, A'i ddorau bwys byddarwynt ; Cliciadau'r cloiau cedyrn Ni thyrr y chwa uthr a chwyrn. Steulu yn spera, yn darllen a gweddio cyn myned i orfeys. Ac o fewn, nid Gaeaf yw, Haf nod Mehefin ydyw ; Cyanes gongl, diddos gronglwyd, 1 burdda bobi, bwrdd a bwyd :<noinclude><references/></noinclude> 3shsukhdoig0u2951ubm4x6ymmx14hc 139299 139235 2025-06-10T15:14:27Z AlwynapHuw 1710 139299 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tŷ ac aelwyd deg, wiwlan, A chwedl yn gymysg â chân ¡— Gloewi marwer glo mirain, A phen ambell fawnen fain, A bregus flaenau briwgoed, Neu ddarnau boncyffiau coed, Noson eira, dyna dân Sy loni iasol anian ! 57 V tân, y gân, a'r ymgomio, a'r gweini oddi- Goleuon ger bron, er bri, Benywaid heibio'n hoewi, Yn gwnio diwyg newydd, Drud, a då, at raid y dydd ; Neu gellwair a'u gwiallen, Gwau, bob yn ail, a gwneyd gwên, A gweini bodd i'n gwyneb, A chalon iach uwchlaw neb. Rhynwynt lost, ar nen y tŷ Mal taran yn aiul lery ; I'r drysau ar hyrddiau 'r hêd, I glecian pob rhyw glicied; Ytŷ, yn nhreigl tonnau'r hin, Glecia mal rhyw glic melin ; Ond deil ei fur gur y gwynt, A'i ddorau bwys byddarwynt ; Cliciadau'r cloiau cedyrn Ni thyrr y chwa uthr a chwyrn. Steulu yn spera, yn darllen a gweddio cyn myned i orfeys. Ac o fewn, nid Gaeaf yw, Haf nod Mehefin ydyw ; Cyanes gongl, diddos gronglwyd, 1 burdda bobi, bwrdd a bwyd : Q </poem><noinclude><references/></noinclude> jt2nueeeofv6nb0qeg6zsrpl8p1d6q7 104 69431 139176 2025-06-10T14:51:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "58 Eben Fardd. Ac wedi'r swper peraidd, Cu nesheir, mewn cynnes aidd, A dodir heibio'r dadwrdd, I agor Beibl ar gwrr bwrdd ; 'N ol lith a gweddi dda ddwys, Darffod, a mynd i orffwys. Parhad y eira ar y ddarar, gwasgfa y gullfilod a'r adar, robin goch. O! yr eira! Hir erys Ar y fro, ni thawdd ar frys; A'r inilod oer en maelawr, Newyn yw arnynt yn awr ; Yr adar, dan eu rheidiau, Ynt yn 'swil i'n tai'n neshau: Cais rhan o'r digyngan gor... 139176 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>58 Eben Fardd. Ac wedi'r swper peraidd, Cu nesheir, mewn cynnes aidd, A dodir heibio'r dadwrdd, I agor Beibl ar gwrr bwrdd ; 'N ol lith a gweddi dda ddwys, Darffod, a mynd i orffwys. Parhad y eira ar y ddarar, gwasgfa y gullfilod a'r adar, robin goch. O! yr eira! Hir erys Ar y fro, ni thawdd ar frys; A'r inilod oer en maelawr, Newyn yw arnynt yn awr ; Yr adar, dan eu rheidiau, Ynt yn 'swil i'n tai'n neshau: Cais rhan o'r digyngan gor Ddrws gobaith yr ysgubor, Am rawn, yn fan fymrynau, Er nerth, rhag eu llwyr wanbau ; A robin yn finfin fud, Mal mewn siom lem yn symud, I'n dry sau picia'n dra-sionc, I ddrws pawb fe ddyry spone, Eto'n brudd, yn un 'spruddach, Heb ddim miwsig o'i big bach. Y llwyd folwag wyllifilod, Gwae ni ni chant ond gwyn ôd, Yn lle ymborth y llwm-bawr, Oedd er lles, cyn cuddio'r llawr. Estyniad y dydd yn arwyddo tymor gwell gerilaw; rhag gysuram dymor oddadmeriad. Ond estyn dernyn mae'r dydd O un goleu bwygilydd ; Argoel fod oriau Gŵyl Fair Ar agosi trwy gesair;<noinclude><references/></noinclude> 45lv7j7ztlqato6piln9fc2hsp6uh3o 139236 139176 2025-06-10T15:04:28Z AlwynapHuw 1710 139236 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac wedi'r swper peraidd, Cu nesheir, mewn cynnes aidd, A dodir heibio'r dadwrdd, I agor Beibl ar gwrr bwrdd ; 'N ol lith a gweddi dda ddwys, Darffod, a mynd i orffwys. Parhad y eira ar y ddarar, gwasgfa y gullfilod a'r adar, robin goch. O! yr eira! Hir erys Ar y fro, ni thawdd ar frys; A'r inilod oer en maelawr, Newyn yw arnynt yn awr ; Yr adar, dan eu rheidiau, Ynt yn 'swil i'n tai'n neshau: Cais rhan o'r digyngan gor Ddrws gobaith yr ysgubor, Am rawn, yn fan fymrynau, Er nerth, rhag eu llwyr wanbau ; A robin yn finfin fud, Mal mewn siom lem yn symud, I'n dry sau picia'n dra-sionc, I ddrws pawb fe ddyry spone, Eto'n brudd, yn un 'spruddach, Heb ddim miwsig o'i big bach. Y llwyd folwag wyllifilod, Gwae ni ni chant ond gwyn ôd, Yn lle ymborth y llwm-bawr, Oedd er lles, cyn cuddio'r llawr. Estyniad y dydd yn arwyddo tymor gwell gerilaw; rhag gysuram dymor oddadmeriad. Ond estyn dernyn mae'r dydd O un goleu bwygilydd ; Argoel fod oriau Gŵyl Fair Ar agosi trwy gesair;<noinclude><references/></noinclude> awfgf2meddg0tt8wvq7zhbhh2xwnk4j 139300 139236 2025-06-10T15:14:35Z AlwynapHuw 1710 139300 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac wedi'r swper peraidd, Cu nesheir, mewn cynnes aidd, A dodir heibio'r dadwrdd, I agor Beibl ar gwrr bwrdd ; 'N ol lith a gweddi dda ddwys, Darffod, a mynd i orffwys. Parhad y eira ar y ddarar, gwasgfa y gullfilod a'r adar, robin goch. O! yr eira! Hir erys Ar y fro, ni thawdd ar frys; A'r inilod oer en maelawr, Newyn yw arnynt yn awr ; Yr adar, dan eu rheidiau, Ynt yn 'swil i'n tai'n neshau: Cais rhan o'r digyngan gor Ddrws gobaith yr ysgubor, Am rawn, yn fan fymrynau, Er nerth, rhag eu llwyr wanbau ; A robin yn finfin fud, Mal mewn siom lem yn symud, I'n dry sau picia'n dra-sionc, I ddrws pawb fe ddyry spone, Eto'n brudd, yn un 'spruddach, Heb ddim miwsig o'i big bach. Y llwyd folwag wyllifilod, Gwae ni ni chant ond gwyn ôd, Yn lle ymborth y llwm-bawr, Oedd er lles, cyn cuddio'r llawr. Estyniad y dydd yn arwyddo tymor gwell gerilaw; rhag gysuram dymor oddadmeriad. Ond estyn dernyn mae'r dydd O un goleu bwygilydd ; Argoel fod oriau Gŵyl Fair Ar agosi trwy gesair; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 3sk0d92imdq9t8hzsd3cuefvsmxqyna 104 69432 139177 2025-06-10T14:51:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Tywydd ir at doddi iâ, Tywydd er toddi eira ; Gan y gwres, hyd gynhesir ; Daw, o ddwr gwlaw, ddaear glir: "Ni erys eira mis Mawrth Mwy na 'menyn ar dwymyn dorth," Ebe'r hen air -a barn hyn Yw, y tawdd ar bob tyddyn. O'r newydd daw tywydd leg, A ddetry'r iå'n ddiatreg; Pan bydd, o dipyn i beth, Wyneb hapus gan bopeth ; Daear rwym ddaw yn dir rhydd, Ac i'r arddwr ceir hirddydd, I'w chochi ac i'w chychwyn O lwn ddull i ail-y... 139177 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Tywydd ir at doddi iâ, Tywydd er toddi eira ; Gan y gwres, hyd gynhesir ; Daw, o ddwr gwlaw, ddaear glir: "Ni erys eira mis Mawrth Mwy na 'menyn ar dwymyn dorth," Ebe'r hen air -a barn hyn Yw, y tawdd ar bob tyddyn. O'r newydd daw tywydd leg, A ddetry'r iå'n ddiatreg; Pan bydd, o dipyn i beth, Wyneb hapus gan bopeth ; Daear rwym ddaw yn dir rhydd, Ac i'r arddwr ceir hirddydd, I'w chochi ac i'w chychwyn O lwn ddull i ail-ymddwyn. 59 Ve haul yn arwydd y Pysg, ar gyffiniau arsydd yr Hordd. Hey gorffen ei dro yn ei gylch, ac y dyry ail Wanaу. Mae'r haul yn ymwroli-hyd ei daith ་་ Odŷ i dŷ" 'n trosi; Ei le yn awr welwn ni, Ym mysg y Pysg yn pesgi. O'r Pysg, diderfysg y daw-trwy ei rod, Tua'r Hwrdd i drigaw; A dyna ei gylch o dan gaw, A'i ddeupen yn nen yn unaw. 61 Crynedd y nod angen Anian. Y testyn ynfyddyn gron," ac o ganlyniad yr azed! gazell grou. Y ddau eithaf a ddaethant, I roi y cwlm ar y cant. Nes eilfydd yw ein sylfon I'w henw gwraidd-Blwyddyn gron.<noinclude><references/></noinclude> d2ramqjlzdt4t2hlcsagelno28k8fth 139237 139177 2025-06-10T15:04:37Z AlwynapHuw 1710 139237 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tywydd ir at doddi iâ, Tywydd er toddi eira ; Gan y gwres, hyd gynhesir ; Daw, o ddwr gwlaw, ddaear glir: "Ni erys eira mis Mawrth Mwy na 'menyn ar dwymyn dorth," Ebe'r hen air -a barn hyn Yw, y tawdd ar bob tyddyn. O'r newydd daw tywydd leg, A ddetry'r iå'n ddiatreg; Pan bydd, o dipyn i beth, Wyneb hapus gan bopeth ; Daear rwym ddaw yn dir rhydd, Ac i'r arddwr ceir hirddydd, I'w chochi ac i'w chychwyn O lwn ddull i ail-ymddwyn. 59 Ve haul yn arwydd y Pysg, ar gyffiniau arsydd yr Hordd. Hey gorffen ei dro yn ei gylch, ac y dyry ail Wanaу. Mae'r haul yn ymwroli-hyd ei daith ་་ Odŷ i dŷ" 'n trosi; Ei le yn awr welwn ni, Ym mysg y Pysg yn pesgi. O'r Pysg, diderfysg y daw-trwy ei rod, Tua'r Hwrdd i drigaw; A dyna ei gylch o dan gaw, A'i ddeupen yn nen yn unaw. 61 Crynedd y nod angen Anian. Y testyn ynfyddyn gron," ac o ganlyniad yr azed! gazell grou. Y ddau eithaf a ddaethant, I roi y cwlm ar y cant. Nes eilfydd yw ein sylfon I'w henw gwraidd-Blwyddyn gron.<noinclude><references/></noinclude> 0aenns93ze2prln5wmo9otbu5nlikep 139301 139237 2025-06-10T15:14:50Z AlwynapHuw 1710 139301 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tywydd ir at doddi iâ, Tywydd er toddi eira ; Gan y gwres, hyd gynhesir ; Daw, o ddwr gwlaw, ddaear glir: "Ni erys eira mis Mawrth Mwy na 'menyn ar dwymyn dorth," Ebe'r hen air -a barn hyn Yw, y tawdd ar bob tyddyn. O'r newydd daw tywydd leg, A ddetry'r iå'n ddiatreg; Pan bydd, o dipyn i beth, Wyneb hapus gan bopeth ; Daear rwym ddaw yn dir rhydd, Ac i'r arddwr ceir hirddydd, I'w chochi ac i'w chychwyn O lwn ddull i ail-ymddwyn. 59 Ve haul yn arwydd y Pysg, ar gyffiniau arsydd yr Hordd. Hey gorffen ei dro yn ei gylch, ac y dyry ail Wanaу. Mae'r haul yn ymwroli-hyd ei daith ་་ Odŷ i dŷ" 'n trosi; Ei le yn awr welwn ni, Ym mysg y Pysg yn pesgi. O'r Pysg, diderfysg y daw-trwy ei rod, Tua'r Hwrdd i drigaw; A dyna ei gylch o dan gaw, A'i ddeupen yn nen yn unaw. 61 Crynedd y nod angen Anian. Y testyn ynfyddyn gron," ac o ganlyniad yr azed! gazell grou. Y ddau eithaf a ddaethant, I roi y cwlm ar y cant. Nes eilfydd yw ein sylfon I'w henw gwraidd-Blwyddyn gron. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> gwwtgeasa3z7a26j81k4q8s4z7pdykf 104 69433 139178 2025-06-10T14:51:54Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "60 Eben Fardd. Crynnedd yw'r marc ar anian, Crwn yw y glob, cywrain, glân; Crwn ar len yr wybren rydd, Ei osodiad, yw'r sidydd; Os cron yw'r sylfon neu'r sail, Cron rod ceir yn ar-adail; Awdl gron yw hon, gan hynny, Yn fath o droell fyth a dry, I agos ddangos i ddyn, Yr aml wedd geir ym mlwyddyn. Ystyriaethan difrifol ar gylchyniad y flwydd. Y flwyddyn i ddyn a ddwg Sylwedd ei oes i'w olwg; Herwydd hi a rydd i oes Ronynnol raunau ein... 139178 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>60 Eben Fardd. Crynnedd yw'r marc ar anian, Crwn yw y glob, cywrain, glân; Crwn ar len yr wybren rydd, Ei osodiad, yw'r sidydd; Os cron yw'r sylfon neu'r sail, Cron rod ceir yn ar-adail; Awdl gron yw hon, gan hynny, Yn fath o droell fyth a dry, I agos ddangos i ddyn, Yr aml wedd geir ym mlwyddyn. Ystyriaethan difrifol ar gylchyniad y flwydd. Y flwyddyn i ddyn a ddwg Sylwedd ei oes i'w olwg; Herwydd hi a rydd i oes Ronynnol raunau einioes; Hi a dry yn hyd i'r oes, Hi, 'r unwedd, fyrha'r einioes ; A'i thro, fel mewn gwrth-reol, Yn gwneyd, a dadwneyd yn ol. Rhyw olwyn yw, ar lawn waith, A yrr swm yr oes ymaith; Seml rôd, sy mal y rhedo, Bwynt tranc i bawb yn eu tro. Hi dry fyth, hyd awr y farn, Luosog ddynol wasarn Oddiar ei chant addoer, chwyrn, I gwsg, yn gnawd ac esgyrn; Hidla yr holl genhedloedd O'u hoes gylch; ddaw, sy, ac oedd ; Treigla'r byd trwy glawr ei bwrdd, Er ei ddidor or-ddadwrdd, I isderau dista wrwydd, A'u lle'n wag allan o wydd ;<noinclude><references/></noinclude> 3ix0z80yuz3duquz6641tyhus6izqq9 139238 139178 2025-06-10T15:04:52Z AlwynapHuw 1710 139238 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Crynnedd yw'r marc ar anian, Crwn yw y glob, cywrain, glân; Crwn ar len yr wybren rydd, Ei osodiad, yw'r sidydd; Os cron yw'r sylfon neu'r sail, Cron rod ceir yn ar-adail; Awdl gron yw hon, gan hynny, Yn fath o droell fyth a dry, I agos ddangos i ddyn, Yr aml wedd geir ym mlwyddyn. Ystyriaethan difrifol ar gylchyniad y flwydd. Y flwyddyn i ddyn a ddwg Sylwedd ei oes i'w olwg; Herwydd hi a rydd i oes Ronynnol raunau einioes; Hi a dry yn hyd i'r oes, Hi, 'r unwedd, fyrha'r einioes ; A'i thro, fel mewn gwrth-reol, Yn gwneyd, a dadwneyd yn ol. Rhyw olwyn yw, ar lawn waith, A yrr swm yr oes ymaith; Seml rôd, sy mal y rhedo, Bwynt tranc i bawb yn eu tro. Hi dry fyth, hyd awr y farn, Luosog ddynol wasarn Oddiar ei chant addoer, chwyrn, I gwsg, yn gnawd ac esgyrn; Hidla yr holl genhedloedd O'u hoes gylch; ddaw, sy, ac oedd ; Treigla'r byd trwy glawr ei bwrdd, Er ei ddidor or-ddadwrdd, I isderau dista wrwydd, A'u lle'n wag allan o wydd ;<noinclude><references/></noinclude> leydc3a5vt2ceiwcovzy47lilg04jn3 139302 139238 2025-06-10T15:15:02Z AlwynapHuw 1710 139302 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Crynnedd yw'r marc ar anian, Crwn yw y glob, cywrain, glân; Crwn ar len yr wybren rydd, Ei osodiad, yw'r sidydd; Os cron yw'r sylfon neu'r sail, Cron rod ceir yn ar-adail; Awdl gron yw hon, gan hynny, Yn fath o droell fyth a dry, I agos ddangos i ddyn, Yr aml wedd geir ym mlwyddyn. Ystyriaethan difrifol ar gylchyniad y flwydd. Y flwyddyn i ddyn a ddwg Sylwedd ei oes i'w olwg; Herwydd hi a rydd i oes Ronynnol raunau einioes; Hi a dry yn hyd i'r oes, Hi, 'r unwedd, fyrha'r einioes ; A'i thro, fel mewn gwrth-reol, Yn gwneyd, a dadwneyd yn ol. Rhyw olwyn yw, ar lawn waith, A yrr swm yr oes ymaith; Seml rôd, sy mal y rhedo, Bwynt tranc i bawb yn eu tro. Hi dry fyth, hyd awr y farn, Luosog ddynol wasarn Oddiar ei chant addoer, chwyrn, I gwsg, yn gnawd ac esgyrn; Hidla yr holl genhedloedd O'u hoes gylch; ddaw, sy, ac oedd ; Treigla'r byd trwy glawr ei bwrdd, Er ei ddidor or-ddadwrdd, I isderau dista wrwydd, A'u lle'n wag allan o wydd ; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> tivv64x6h71wisdywiihssq2t1qd3zk 104 69434 139179 2025-06-10T14:52:09Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Flwyddyn. Dyna fydd ;-a da in' fod Oll yn bur a llawn barod. dgan ar y Gwyliau. Nid yw ddrwg diweddu'r awdl, O rhy Awen air hyawdl, Yn fyrr, fyrr, i gyfeirio At Wyl, gan fod Gŵyl ar go' Byth ar Galendar glandeg, Cytun, pob Almanac teg. 61 Ym mlwyddyn Cristion, son sydd -am Wyliau I ymhel a chrefydd ; Dwyfolaf yw'r dihefelydd Foesolaidd Wyl, sef y Sul Ddydd. Nadolig noda alwad-i gynnal Dydd geni ein Ceidwad; A'r Croglith, ceir lith... 139179 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Flwyddyn. Dyna fydd ;-a da in' fod Oll yn bur a llawn barod. dgan ar y Gwyliau. Nid yw ddrwg diweddu'r awdl, O rhy Awen air hyawdl, Yn fyrr, fyrr, i gyfeirio At Wyl, gan fod Gŵyl ar go' Byth ar Galendar glandeg, Cytun, pob Almanac teg. 61 Ym mlwyddyn Cristion, son sydd -am Wyliau I ymhel a chrefydd ; Dwyfolaf yw'r dihefelydd Foesolaidd Wyl, sef y Sul Ddydd. Nadolig noda alwad-i gynnal Dydd geni ein Ceidwad; A'r Croglith, ceir lith a llad Ar sylwedd y Croeshoeliad. Ceir gwledd, pwysig heddy Pasg hael,-a'r Oen, A'i rinwedd pur, diwael; A chofion fydd o'r Dyrchafael, Yn ei gylch, a'r Sulgwyn, i'w gael. Gwyliau eraill a eglurir-yn rhes, Gan rai, ac fe'u cedwir ;- A farno neb o'i fron yn wir, Bid siwr o'i garn, trwy'r farn fernir. Gwladol, rhai Gwyliau ydynt,-at amod Pen-tymor, a helynt Tir a'i Hawl;-at dwrw a hynt Ariannol, rai ohonynt. Ysgrif neu air, Wyl Fair fydd Ddiogel i'r iawn ddygydd;<noinclude><references/></noinclude> awxc5haac0eri7l4rm0xku9bl36snor 139239 139179 2025-06-10T15:05:00Z AlwynapHuw 1710 139239 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dyna fydd ;-a da in' fod Oll yn bur a llawn barod. dgan ar y Gwyliau. Nid yw ddrwg diweddu'r awdl, O rhy Awen air hyawdl, Yn fyrr, fyrr, i gyfeirio At Wyl, gan fod Gŵyl ar go' Byth ar Galendar glandeg, Cytun, pob Almanac teg. 61 Ym mlwyddyn Cristion, son sydd -am Wyliau I ymhel a chrefydd ; Dwyfolaf yw'r dihefelydd Foesolaidd Wyl, sef y Sul Ddydd. Nadolig noda alwad-i gynnal Dydd geni ein Ceidwad; A'r Croglith, ceir lith a llad Ar sylwedd y Croeshoeliad. Ceir gwledd, pwysig heddy Pasg hael,-a'r Oen, A'i rinwedd pur, diwael; A chofion fydd o'r Dyrchafael, Yn ei gylch, a'r Sulgwyn, i'w gael. Gwyliau eraill a eglurir-yn rhes, Gan rai, ac fe'u cedwir ;- A farno neb o'i fron yn wir, Bid siwr o'i garn, trwy'r farn fernir. Gwladol, rhai Gwyliau ydynt,-at amod Pen-tymor, a helynt Tir a'i Hawl;-at dwrw a hynt Ariannol, rai ohonynt. Ysgrif neu air, Wyl Fair fydd Ddiogel i'r iawn ddygydd;<noinclude><references/></noinclude> qmlco3k1zvxqy7rdavls864rr46h97d 139303 139239 2025-06-10T15:15:08Z AlwynapHuw 1710 139303 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Dyna fydd ;-a da in' fod Oll yn bur a llawn barod. dgan ar y Gwyliau. Nid yw ddrwg diweddu'r awdl, O rhy Awen air hyawdl, Yn fyrr, fyrr, i gyfeirio At Wyl, gan fod Gŵyl ar go' Byth ar Galendar glandeg, Cytun, pob Almanac teg. 61 Ym mlwyddyn Cristion, son sydd -am Wyliau I ymhel a chrefydd ; Dwyfolaf yw'r dihefelydd Foesolaidd Wyl, sef y Sul Ddydd. Nadolig noda alwad-i gynnal Dydd geni ein Ceidwad; A'r Croglith, ceir lith a llad Ar sylwedd y Croeshoeliad. Ceir gwledd, pwysig heddy Pasg hael,-a'r Oen, A'i rinwedd pur, diwael; A chofion fydd o'r Dyrchafael, Yn ei gylch, a'r Sulgwyn, i'w gael. Gwyliau eraill a eglurir-yn rhes, Gan rai, ac fe'u cedwir ;- A farno neb o'i fron yn wir, Bid siwr o'i garn, trwy'r farn fernir. Gwladol, rhai Gwyliau ydynt,-at amod Pen-tymor, a helynt Tir a'i Hawl;-at dwrw a hynt Ariannol, rai ohonynt. Ysgrif neu air, Wyl Fair fydd Ddiogel i'r iawn ddygydd; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 1855xksev3idvfa70bg3olnpzmr257n 104 69435 139180 2025-06-10T14:52:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "62 Eben Fardd. Gwyl Fihangel, ei sel sai; Gwyl unmodd yw'r Galanmai; “Canol Haf,” cawn Wyl Ifan Pur glws ar y papyr glân; Yr Holl Saint, wyl arall sydd, Hon yw Clangana' newydd ; Pen-tymor, pwynt diamwys, Tra bo dim mater o bwys; Gwyl Nadolig lân, deilwng, At raid byd a chred, cyd rhwng, Hawlia gario'r ŵyl-goron, Addien grair y Flwyddyn gron. MOLAWD CLYNOG. AWN gynnyg hyn o ganu I Glynog, coron Cymru, Sy'n llannerch deg ar fin y môr,... 139180 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>62 Eben Fardd. Gwyl Fihangel, ei sel sai; Gwyl unmodd yw'r Galanmai; “Canol Haf,” cawn Wyl Ifan Pur glws ar y papyr glân; Yr Holl Saint, wyl arall sydd, Hon yw Clangana' newydd ; Pen-tymor, pwynt diamwys, Tra bo dim mater o bwys; Gwyl Nadolig lân, deilwng, At raid byd a chred, cyd rhwng, Hawlia gario'r ŵyl-goron, Addien grair y Flwyddyn gron. MOLAWD CLYNOG. AWN gynnyg hyn o ganu I Glynog, coron Cymru, Sy'n llannerch deg ar fin y môr, Iach oror hawdd ei charu. Nid oes difyrrach mangre, Dan wenlloer dian 'n unlle, Am a wn, na lle mwy iach, Na i glanach, ond goleune. Rhyw olygfeydd godidog A geir o fryniau Clynog Ar wastadedd Arfon hardd, Fel diwael ardd flodeuog. Di ri' yw 'r llwyni llawnion, A'r meusydd eang ffrwythlon, Rhwng llawer lewfrig goedwig ha, Ymlifa al i afon. Oddiyma y golygir Mon gywrain, man a gerir,<noinclude><references/></noinclude> 90j038vpwmiu92abo1et97nvoh4l6am 139240 139180 2025-06-10T15:05:07Z AlwynapHuw 1710 139240 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwyl Fihangel, ei sel sai; Gwyl unmodd yw'r Galanmai; “Canol Haf,” cawn Wyl Ifan Pur glws ar y papyr glân; Yr Holl Saint, wyl arall sydd, Hon yw Clangana' newydd ; Pen-tymor, pwynt diamwys, Tra bo dim mater o bwys; Gwyl Nadolig lân, deilwng, At raid byd a chred, cyd rhwng, Hawlia gario'r ŵyl-goron, Addien grair y Flwyddyn gron. MOLAWD CLYNOG. AWN gynnyg hyn o ganu I Glynog, coron Cymru, Sy'n llannerch deg ar fin y môr, Iach oror hawdd ei charu. Nid oes difyrrach mangre, Dan wenlloer dian 'n unlle, Am a wn, na lle mwy iach, Na i glanach, ond goleune. Rhyw olygfeydd godidog A geir o fryniau Clynog Ar wastadedd Arfon hardd, Fel diwael ardd flodeuog. Di ri' yw 'r llwyni llawnion, A'r meusydd eang ffrwythlon, Rhwng llawer lewfrig goedwig ha, Ymlifa al i afon. Oddiyma y golygir Mon gywrain, man a gerir,<noinclude><references/></noinclude> 3qko291ompl22tcdrdoelzhv9eur27x 139304 139240 2025-06-10T15:15:17Z AlwynapHuw 1710 139304 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwyl Fihangel, ei sel sai; Gwyl unmodd yw'r Galanmai; “Canol Haf,” cawn Wyl Ifan Pur glws ar y papyr glân; Yr Holl Saint, wyl arall sydd, Hon yw Clangana' newydd ; Pen-tymor, pwynt diamwys, Tra bo dim mater o bwys; Gwyl Nadolig lân, deilwng, At raid byd a chred, cyd rhwng, Hawlia gario'r ŵyl-goron, Addien grair y Flwyddyn gron. MOLAWD CLYNOG. AWN gynnyg hyn o ganu I Glynog, coron Cymru, Sy'n llannerch deg ar fin y môr, Iach oror hawdd ei charu. Nid oes difyrrach mangre, Dan wenlloer dian 'n unlle, Am a wn, na lle mwy iach, Na i glanach, ond goleune. Rhyw olygfeydd godidog A geir o fryniau Clynog Ar wastadedd Arfon hardd, Fel diwael ardd flodeuog. Di ri' yw 'r llwyni llawnion, A'r meusydd eang ffrwythlon, Rhwng llawer lewfrig goedwig ha, Ymlifa al i afon. Oddiyma y golygir Mon gywrain, man a gerir, Q </poem><noinclude><references/></noinclude> m6igr48oucmjccnl4q46bwo8gteuwg9 104 69436 139181 2025-06-10T14:53:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Gwanwyn. Hanes bir o'r Ynys lion, A'i beirdd, wyr llon, ddarllennir, Mor glysion mae 'r eglwysydd Rhwng cedyrn rengau coedydd, Byth y sai eu clochdai clau, A'u pennau 'n uwch na'r pinwydd. Ac acw 'r llongau mawrion, Cywreindai, ar y wendon, Yn saethu rhagddynt trwy y lli, Gan hollti'r toonau heilltion. A finnau, o Eifionnydd Y daethum fel ymdeithydd, I fyw a bod, am bennod bach, Hyd Glynog iach ei glennydd. Y GWANWYN. 63 SAE ael An... 139181 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Gwanwyn. Hanes bir o'r Ynys lion, A'i beirdd, wyr llon, ddarllennir, Mor glysion mae 'r eglwysydd Rhwng cedyrn rengau coedydd, Byth y sai eu clochdai clau, A'u pennau 'n uwch na'r pinwydd. Ac acw 'r llongau mawrion, Cywreindai, ar y wendon, Yn saethu rhagddynt trwy y lli, Gan hollti'r toonau heilltion. A finnau, o Eifionnydd Y daethum fel ymdeithydd, I fyw a bod, am bennod bach, Hyd Glynog iach ei glennydd. Y GWANWYN. 63 SAE ael Anian yn ymlouni-mae'n brain Mewn brys am ddeori, Mae ein hadar yn mwyn nodi Miwsig y nef, yn ein mysg ni. Mae ein gwanwyn yn min geni-y myrdd Myrddiwn math o dlysni; Mor wyrdd, lân, mor hardd eleni, Mae tir a môr i'm trem i. Main laswellt mynn ail oesi-man ile bu Mewn lliw balch yn codi ; Mae allan drefn meillion di ri' Mae ail olwg am y lili. Mae'r eigion yn ymrywiogi-mae'r donn Mor deneu'n ynılenwi ; Moddion tyner meddant ini,— Mae yn y Nef Un mwy na ni."<noinclude></noinclude> bcw5zercwlzkboqd1ftfprdom5u3dbu 139241 139181 2025-06-10T15:05:16Z AlwynapHuw 1710 139241 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Hanes bir o'r Ynys lion, A'i beirdd, wyr llon, ddarllennir, Mor glysion mae 'r eglwysydd Rhwng cedyrn rengau coedydd, Byth y sai eu clochdai clau, A'u pennau 'n uwch na'r pinwydd. Ac acw 'r llongau mawrion, Cywreindai, ar y wendon, Yn saethu rhagddynt trwy y lli, Gan hollti'r toonau heilltion. A finnau, o Eifionnydd Y daethum fel ymdeithydd, I fyw a bod, am bennod bach, Hyd Glynog iach ei glennydd. Y GWANWYN. 63 SAE ael Anian yn ymlouni-mae'n brain Mewn brys am ddeori, Mae ein hadar yn mwyn nodi Miwsig y nef, yn ein mysg ni. Mae ein gwanwyn yn min geni-y myrdd Myrddiwn math o dlysni; Mor wyrdd, lân, mor hardd eleni, Mae tir a môr i'm trem i. Main laswellt mynn ail oesi-man ile bu Mewn lliw balch yn codi ; Mae allan drefn meillion di ri' Mae ail olwg am y lili. Mae'r eigion yn ymrywiogi-mae'r donn Mor deneu'n ynılenwi ; Moddion tyner meddant ini,— Mae yn y Nef Un mwy na ni."<noinclude></noinclude> du14zcy803q56jpvpxqvgqrwi3yetmw 139305 139241 2025-06-10T15:15:24Z AlwynapHuw 1710 139305 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Hanes bir o'r Ynys lion, A'i beirdd, wyr llon, ddarllennir, Mor glysion mae 'r eglwysydd Rhwng cedyrn rengau coedydd, Byth y sai eu clochdai clau, A'u pennau 'n uwch na'r pinwydd. Ac acw 'r llongau mawrion, Cywreindai, ar y wendon, Yn saethu rhagddynt trwy y lli, Gan hollti'r toonau heilltion. A finnau, o Eifionnydd Y daethum fel ymdeithydd, I fyw a bod, am bennod bach, Hyd Glynog iach ei glennydd. Y GWANWYN. 63 SAE ael Anian yn ymlouni-mae'n brain Mewn brys am ddeori, Mae ein hadar yn mwyn nodi Miwsig y nef, yn ein mysg ni. Mae ein gwanwyn yn min geni-y myrdd Myrddiwn math o dlysni; Mor wyrdd, lân, mor hardd eleni, Mae tir a môr i'm trem i. Main laswellt mynn ail oesi-man ile bu Mewn lliw balch yn codi ; Mae allan drefn meillion di ri' Mae ail olwg am y lili. Mae'r eigion yn ymrywiogi-mae'r donn Mor deneu'n ynılenwi ; Moddion tyner meddant ini,— Mae yn y Nef Un mwy na ni." Q </poem><noinclude></noinclude> m50wihlhpmxcohm1jogw5qjkot14in9 104 69437 139182 2025-06-10T14:53:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "64 Eben Fardd. YMWELIAD A LLANGYB1, Yn Medi 23, 1854. LANGYBI-Os wyf fi fardd, Pa ehud! pwy a wahardd Un awdl fer, o anadi 'foes, Un annerch, brydnawn einioes, I ti, fy Llangybi gu, Fan o'i gwer wyf yn garu? Hoff o Fon oedd Goronwy, Tydi a garaf fi yn fwy; Yn dyon ar dy derfyn di Ynganaf gael fy ngeni ; Mae bendith fy mabandod Yn wir ar dy dir yn dod. Hiraeth heddyw yw'r arwr Egyr y gân o gwrri gwir; Y fynwent a'i beddfeini Yn flaena... 139182 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>64 Eben Fardd. YMWELIAD A LLANGYB1, Yn Medi 23, 1854. LANGYBI-Os wyf fi fardd, Pa ehud! pwy a wahardd Un awdl fer, o anadi 'foes, Un annerch, brydnawn einioes, I ti, fy Llangybi gu, Fan o'i gwer wyf yn garu? Hoff o Fon oedd Goronwy, Tydi a garaf fi yn fwy; Yn dyon ar dy derfyn di Ynganaf gael fy ngeni ; Mae bendith fy mabandod Yn wir ar dy dir yn dod. Hiraeth heddyw yw'r arwr Egyr y gân o gwrri gwir; Y fynwent a'i beddfeini Yn flaenaf, fyfyriaf fi; Y mae rhan o'm rhieni O fewn ei swrth fynwes hi; Deil en llwch, nes y del llaw Duw Anian i'w dihunaw. Isaac Morys gymerwyd I gwrr ei llawr a'i gro llwyd ; Ni eithrwyd yr hen Athiro, Yn anad r un, yn ei dro. Dyna fedd Dewi Wyn a fu-hen bardd, Heb neb uwch, yng Nghymru ; Ond ple mae adsain cain, cu, Tinc enaid Dewi'n canu? Mae degau o'm cymdogion, A'u tai yn y fynwent hon:<noinclude></noinclude> p8f96evtasv95aih7i3gcb6ppp0epny 139242 139182 2025-06-10T15:05:23Z AlwynapHuw 1710 139242 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YMWELIAD A LLANGYB1, Yn Medi 23, 1854. LANGYBI-Os wyf fi fardd, Pa ehud! pwy a wahardd Un awdl fer, o anadi 'foes, Un annerch, brydnawn einioes, I ti, fy Llangybi gu, Fan o'i gwer wyf yn garu? Hoff o Fon oedd Goronwy, Tydi a garaf fi yn fwy; Yn dyon ar dy derfyn di Ynganaf gael fy ngeni ; Mae bendith fy mabandod Yn wir ar dy dir yn dod. Hiraeth heddyw yw'r arwr Egyr y gân o gwrri gwir; Y fynwent a'i beddfeini Yn flaenaf, fyfyriaf fi; Y mae rhan o'm rhieni O fewn ei swrth fynwes hi; Deil en llwch, nes y del llaw Duw Anian i'w dihunaw. Isaac Morys gymerwyd I gwrr ei llawr a'i gro llwyd ; Ni eithrwyd yr hen Athiro, Yn anad r un, yn ei dro. Dyna fedd Dewi Wyn a fu-hen bardd, Heb neb uwch, yng Nghymru ; Ond ple mae adsain cain, cu, Tinc enaid Dewi'n canu? Mae degau o'm cymdogion, A'u tai yn y fynwent hon:<noinclude></noinclude> ttgnwgyfh39stzj0nh9whe9g4wtqm39 139306 139242 2025-06-10T15:15:35Z AlwynapHuw 1710 139306 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YMWELIAD A LLANGYB1, Yn Medi 23, 1854. LANGYBI-Os wyf fi fardd, Pa ehud! pwy a wahardd Un awdl fer, o anadi 'foes, Un annerch, brydnawn einioes, I ti, fy Llangybi gu, Fan o'i gwer wyf yn garu? Hoff o Fon oedd Goronwy, Tydi a garaf fi yn fwy; Yn dyon ar dy derfyn di Ynganaf gael fy ngeni ; Mae bendith fy mabandod Yn wir ar dy dir yn dod. Hiraeth heddyw yw'r arwr Egyr y gân o gwrri gwir; Y fynwent a'i beddfeini Yn flaenaf, fyfyriaf fi; Y mae rhan o'm rhieni O fewn ei swrth fynwes hi; Deil en llwch, nes y del llaw Duw Anian i'w dihunaw. Isaac Morys gymerwyd I gwrr ei llawr a'i gro llwyd ; Ni eithrwyd yr hen Athiro, Yn anad r un, yn ei dro. Dyna fedd Dewi Wyn a fu-hen bardd, Heb neb uwch, yng Nghymru ; Ond ple mae adsain cain, cu, Tinc enaid Dewi'n canu? Mae degau o'm cymdogion, A'u tai yn y fynwent hon: Q </poem><noinclude></noinclude> 3zvtmqdwaekds8g09yn36hxcn592cx9 104 69438 139183 2025-06-10T14:53:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139183 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 139307 139183 2025-06-10T15:15:43Z AlwynapHuw 1710 139307 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YMWELIAD A LLANGYB1, Yn Medi 23, 1854. LANGYBI-Os wyf fi fardd, Pa ehud! pwy a wahardd Un awdl fer, o anadi 'foes, Un annerch, brydnawn einioes, I ti, fy Llangybi gu, Fan o'i gwer wyf yn garu? Hoff o Fon oedd Goronwy, Tydi a garaf fi yn fwy; Yn dyon ar dy derfyn di Ynganaf gael fy ngeni ; Mae bendith fy mabandod Yn wir ar dy dir yn dod. Hiraeth heddyw yw'r arwr Egyr y gân o gwrri gwir; Y fynwent a'i beddfeini Yn flaenaf, fyfyriaf fi; Y mae rhan o'm rhieni O fewn ei swrth fynwes hi; Deil en llwch, nes y del llaw Duw Anian i'w dihunaw. Isaac Morys gymerwyd I gwrr ei llawr a'i gro llwyd ; Ni eithrwyd yr hen Athiro, Yn anad r un, yn ei dro. Dyna fedd Dewi Wyn a fu-hen bardd, Q </poem> Heb neb uwch, yng Nghymru ; Ond ple mae adsain cain, cu, Tinc enaid Dewi'n canu? Mae degau o'm cymdogion, A'u tai yn y fynwent hon: Q </poem><noinclude></noinclude> 0zzu4gafapzp2w0bjzxigh9trn9f5jz 139356 139307 2025-06-10T16:46:36Z AlwynapHuw 1710 Wedi gwacáu'r dudalen yn llwyr 139356 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 104 69439 139184 2025-06-10T14:54:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139184 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 104 69440 139185 2025-06-10T14:54:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Llangybi. A mi'n ieuane, mwyakeais, Ag aidd llon, eu gwedd a'u llais ; Ond Oy modd dyma hwy Isod, ar dde ac nswy, Yn fudion lwch-hanfodau, A neb o'i hun yn bywhau. Codwch codwch! twch di tun, Gwyntiwch, o'ch tawel gyntun, Eclwynwch un fach einiões, Neu ddarn o ryw newydd oes, I siarad hen amserau Gyda'ch gilydd, ddydd neu ddau ; Buoch bobl, a baich y byd Ar eich gwarrau uwch gweryd; O! mor chwai, pan delai dydd A'ch galwad at eich gi... 139185 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Llangybi. A mi'n ieuane, mwyakeais, Ag aidd llon, eu gwedd a'u llais ; Ond Oy modd dyma hwy Isod, ar dde ac nswy, Yn fudion lwch-hanfodau, A neb o'i hun yn bywhau. Codwch codwch! twch di tun, Gwyntiwch, o'ch tawel gyntun, Eclwynwch un fach einiões, Neu ddarn o ryw newydd oes, I siarad hen amserau Gyda'ch gilydd, ddydd neu ddau ; Buoch bobl, a baich y byd Ar eich gwarrau uwch gweryd; O! mor chwai, pan delai dydd A'ch galwad at eich gilydd, Fel hyn, gryn fil o honoch, Y gwnaech lawen grechwen groch; Gan annerch, yn gynhennid, Y naill y llall, heb un lliw llid: Torrech trwy holl faterion Hyn o blwy, yn wyneb lon; Dilynai eich dylanwad Trwy fywing lu tref a gwlad ; 1.loer eich dawn, fel llewyrch dydd Hwyliai'r genedl ar gynnydd. Ond wele'n awr, delw neb Ni ymwâna im wyneb; Heddyw'n dlawd-ddienaid lu, Mae'ch olion yn ymchwalu, Yn llwch, o un bedd i'r llall, Andwyol, heb un deall; Ebrwydd y llun, yn bridd llwyd, I aflerwch faluriwyd. 65<noinclude></noinclude> h8aq0nque90ieyhrf273unoilledpzt 139243 139185 2025-06-10T15:05:37Z AlwynapHuw 1710 139243 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A mi'n ieuane, mwyakeais, Ag aidd llon, eu gwedd a'u llais ; Ond Oy modd dyma hwy Isod, ar dde ac nswy, Yn fudion lwch-hanfodau, A neb o'i hun yn bywhau. Codwch codwch! twch di tun, Gwyntiwch, o'ch tawel gyntun, Eclwynwch un fach einiões, Neu ddarn o ryw newydd oes, I siarad hen amserau Gyda'ch gilydd, ddydd neu ddau ; Buoch bobl, a baich y byd Ar eich gwarrau uwch gweryd; O! mor chwai, pan delai dydd A'ch galwad at eich gilydd, Fel hyn, gryn fil o honoch, Y gwnaech lawen grechwen groch; Gan annerch, yn gynhennid, Y naill y llall, heb un lliw llid: Torrech trwy holl faterion Hyn o blwy, yn wyneb lon; Dilynai eich dylanwad Trwy fywing lu tref a gwlad ; 1.loer eich dawn, fel llewyrch dydd Hwyliai'r genedl ar gynnydd. Ond wele'n awr, delw neb Ni ymwâna im wyneb; Heddyw'n dlawd-ddienaid lu, Mae'ch olion yn ymchwalu, Yn llwch, o un bedd i'r llall, Andwyol, heb un deall; Ebrwydd y llun, yn bridd llwyd, I aflerwch faluriwyd. 65<noinclude></noinclude> kkv61gi5jb8g9w0g5k1ki9sdza1klu8 139308 139243 2025-06-10T15:16:00Z AlwynapHuw 1710 139308 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A mi'n ieuane, mwyakeais, Ag aidd llon, eu gwedd a'u llais ; Ond Oy modd dyma hwy Isod, ar dde ac nswy, Yn fudion lwch-hanfodau, A neb o'i hun yn bywhau. Codwch codwch! twch di tun, Gwyntiwch, o'ch tawel gyntun, Eclwynwch un fach einiões, Neu ddarn o ryw newydd oes, I siarad hen amserau Gyda'ch gilydd, ddydd neu ddau ; Buoch bobl, a baich y byd Ar eich gwarrau uwch gweryd; O! mor chwai, pan delai dydd A'ch galwad at eich gilydd, Fel hyn, gryn fil o honoch, Y gwnaech lawen grechwen groch; Gan annerch, yn gynhennid, Y naill y llall, heb un lliw llid: Torrech trwy holl faterion Hyn o blwy, yn wyneb lon; Dilynai eich dylanwad Trwy fywing lu tref a gwlad ; 1.loer eich dawn, fel llewyrch dydd Hwyliai'r genedl ar gynnydd. Ond wele'n awr, delw neb Ni ymwâna im wyneb; Heddyw'n dlawd-ddienaid lu, Mae'ch olion yn ymchwalu, Yn llwch, o un bedd i'r llall, Andwyol, heb un deall; Ebrwydd y llun, yn bridd llwyd, I aflerwch faluriwyd. Q </poem><noinclude></noinclude> cy9iio73xealyrm1u8fvp7mwlnsz1fs 104 69441 139186 2025-06-10T14:54:25Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "66 Eben Fardd. O mae'n dost i'm henaid i, Raianach sal, arnoch sylwi ; Ddof dorf!-mor ymddifad y'ch O'r ganwyll fu'n hir gennych! Y meddwl a'i ymwyddiant Ymaith ffodd, a chiliodd chwant. Cysgwch cysgwch ! lwch y wlad ! Hyd foreu yr adferiad; Eich Duw yn unig a'ch deall Yn y llawr llwch, y naill a'r llall. Af i'r Llan, fan o fonedd, Hyd yr hen Lan,-hi dry'n wledd; Cofion ar gofion gyfyd O lwybrau mêl boreu myd. Ah! dyma'r Fedyddfa deg... 139186 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>66 Eben Fardd. O mae'n dost i'm henaid i, Raianach sal, arnoch sylwi ; Ddof dorf!-mor ymddifad y'ch O'r ganwyll fu'n hir gennych! Y meddwl a'i ymwyddiant Ymaith ffodd, a chiliodd chwant. Cysgwch cysgwch ! lwch y wlad ! Hyd foreu yr adferiad; Eich Duw yn unig a'ch deall Yn y llawr llwch, y naill a'r llall. Af i'r Llan, fan o fonedd, Hyd yr hen Lan,-hi dry'n wledd; Cofion ar gofion gyfyd O lwybrau mêl boreu myd. Ah! dyma'r Fedyddfa deg, Man bedydd, 'min bo'i adeg; Er ystod faith cristiwyd fi Yn nawdd hon, newydd eni ; Duw i fy rhan! a'i dwfr rhydd Fe'm mwydwyd yn fy medydd ; Boed da y ffawd, bedydd ffydd Fo y ddefawd, fyw Ddofydd. Bedydd ffydd, boed da y ffawd, Fyw Ddofydd, fo y ddefawd. Roberts, beriglor hybarch, Y mwyn wr, mae yn ei arch; Urddasai'r Llan ar Ddy wsul, Am hir dalm, gyd â'i Salm Sul; Lle seiniai'r holl Wasanaeth Yn dawdd ffrwd o weddi ffraeth ; Pan i'w bulpud symudai, Ar ol Pader ferr, ddi fai. O'i ben y gangen gyngor Ddeuai dwf yn ddi dorr;<noinclude></noinclude> 21j663c9r17sf6x9medyaur1aw4rwv1 139244 139186 2025-06-10T15:05:45Z AlwynapHuw 1710 139244 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O mae'n dost i'm henaid i, Raianach sal, arnoch sylwi ; Ddof dorf!-mor ymddifad y'ch O'r ganwyll fu'n hir gennych! Y meddwl a'i ymwyddiant Ymaith ffodd, a chiliodd chwant. Cysgwch cysgwch ! lwch y wlad ! Hyd foreu yr adferiad; Eich Duw yn unig a'ch deall Yn y llawr llwch, y naill a'r llall. Af i'r Llan, fan o fonedd, Hyd yr hen Lan,-hi dry'n wledd; Cofion ar gofion gyfyd O lwybrau mêl boreu myd. Ah! dyma'r Fedyddfa deg, Man bedydd, 'min bo'i adeg; Er ystod faith cristiwyd fi Yn nawdd hon, newydd eni ; Duw i fy rhan! a'i dwfr rhydd Fe'm mwydwyd yn fy medydd ; Boed da y ffawd, bedydd ffydd Fo y ddefawd, fyw Ddofydd. Bedydd ffydd, boed da y ffawd, Fyw Ddofydd, fo y ddefawd. Roberts, beriglor hybarch, Y mwyn wr, mae yn ei arch; Urddasai'r Llan ar Ddy wsul, Am hir dalm, gyd â'i Salm Sul; Lle seiniai'r holl Wasanaeth Yn dawdd ffrwd o weddi ffraeth ; Pan i'w bulpud symudai, Ar ol Pader ferr, ddi fai. O'i ben y gangen gyngor Ddeuai dwf yn ddi dorr;<noinclude></noinclude> 5fgt5ksbvgo9am6xw7f79gj0qrz9vqr 139309 139244 2025-06-10T15:16:07Z AlwynapHuw 1710 139309 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O mae'n dost i'm henaid i, Raianach sal, arnoch sylwi ; Ddof dorf!-mor ymddifad y'ch O'r ganwyll fu'n hir gennych! Y meddwl a'i ymwyddiant Ymaith ffodd, a chiliodd chwant. Cysgwch cysgwch ! lwch y wlad ! Hyd foreu yr adferiad; Eich Duw yn unig a'ch deall Yn y llawr llwch, y naill a'r llall. Af i'r Llan, fan o fonedd, Hyd yr hen Lan,-hi dry'n wledd; Cofion ar gofion gyfyd O lwybrau mêl boreu myd. Ah! dyma'r Fedyddfa deg, Man bedydd, 'min bo'i adeg; Er ystod faith cristiwyd fi Yn nawdd hon, newydd eni ; Duw i fy rhan! a'i dwfr rhydd Fe'm mwydwyd yn fy medydd ; Boed da y ffawd, bedydd ffydd Fo y ddefawd, fyw Ddofydd. Bedydd ffydd, boed da y ffawd, Fyw Ddofydd, fo y ddefawd. Roberts, beriglor hybarch, Y mwyn wr, mae yn ei arch; Urddasai'r Llan ar Ddy wsul, Am hir dalm, gyd â'i Salm Sul; Lle seiniai'r holl Wasanaeth Yn dawdd ffrwd o weddi ffraeth ; Pan i'w bulpud symudai, Ar ol Pader ferr, ddi fai. O'i ben y gangen gyngor Ddeuai dwf yn ddi dorr; Q </poem><noinclude></noinclude> hdu2v3tzqc8ovug0rgj9db9mk4keflq 104 69442 139187 2025-06-10T14:54:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Llangybi. A llais lym, da'i rym, di rus, Seiniai eiriau soniarus; A'i ddygiad yn fon'ddigaidd, A iach o bryd, uwch ei braidd ; O'r hen ddull ei rinwedd oedd, Caredig mewn cur ydoedd ; Da i'r tlawd, er atal loes, A diddanu dydd einioes; Eto gwyllt, nid at y gwan, Wr gonest, rhywiog anian, Ond at y gweilch beilch, di bwyll, Na ddywedent yn ddidwyll; Ymawyddai am heddwch; - Ni haeddai lai,-hedd i'w lwch. Trof yn awr, trwy y fan hon, Hyd... 139187 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Llangybi. A llais lym, da'i rym, di rus, Seiniai eiriau soniarus; A'i ddygiad yn fon'ddigaidd, A iach o bryd, uwch ei braidd ; O'r hen ddull ei rinwedd oedd, Caredig mewn cur ydoedd ; Da i'r tlawd, er atal loes, A diddanu dydd einioes; Eto gwyllt, nid at y gwan, Wr gonest, rhywiog anian, Ond at y gweilch beilch, di bwyll, Na ddywedent yn ddidwyll; Ymawyddai am heddwch; - Ni haeddai lai,-hedd i'w lwch. Trof yn awr, trwy y fan hon, Hyd y grisiau lled-groesion, Ar osgo, i le'r Ysgol, Oedd fwy o nwyf, ddydd fu'n ol, Sef llofft y Llan, man mwyniant, Ddesgiau'r plwyf at ddysgu'r plant. dyma olygfa lwys O Ar waglofft brudd yr eglwys ; 67 Nid oes twrw !-hun distawrwydd Dwng yma'i le, ers tri deng mlwydd; Mae hynny'n oes, fel mewn un awr,- Fel dim onid dim yw'r tymawr! Onid dim, dim ond dameg, Yw ein hynt oll i henaint teg. Estyll y lleoedd eistedd Ynt o'r un waith, eto'r un wedd, Lle gallwyd, â llaw-gyllell, Gwneyd bwich, neu gnoad, o bell, A tharo brath i ryw bren, Neu ysu twll mewn ystyllen,<noinclude></noinclude> ov0rm2ys4jb604d0g20ielocj3dl4bm 139245 139187 2025-06-10T15:05:51Z AlwynapHuw 1710 139245 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A llais lym, da'i rym, di rus, Seiniai eiriau soniarus; A'i ddygiad yn fon'ddigaidd, A iach o bryd, uwch ei braidd ; O'r hen ddull ei rinwedd oedd, Caredig mewn cur ydoedd ; Da i'r tlawd, er atal loes, A diddanu dydd einioes; Eto gwyllt, nid at y gwan, Wr gonest, rhywiog anian, Ond at y gweilch beilch, di bwyll, Na ddywedent yn ddidwyll; Ymawyddai am heddwch; - Ni haeddai lai,-hedd i'w lwch. Trof yn awr, trwy y fan hon, Hyd y grisiau lled-groesion, Ar osgo, i le'r Ysgol, Oedd fwy o nwyf, ddydd fu'n ol, Sef llofft y Llan, man mwyniant, Ddesgiau'r plwyf at ddysgu'r plant. dyma olygfa lwys O Ar waglofft brudd yr eglwys ; 67 Nid oes twrw !-hun distawrwydd Dwng yma'i le, ers tri deng mlwydd; Mae hynny'n oes, fel mewn un awr,- Fel dim onid dim yw'r tymawr! Onid dim, dim ond dameg, Yw ein hynt oll i henaint teg. Estyll y lleoedd eistedd Ynt o'r un waith, eto'r un wedd, Lle gallwyd, â llaw-gyllell, Gwneyd bwich, neu gnoad, o bell, A tharo brath i ryw bren, Neu ysu twll mewn ystyllen,<noinclude></noinclude> 3x3jq0786l3oompwyr0hyordvt0502q 139310 139245 2025-06-10T15:16:14Z AlwynapHuw 1710 139310 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A llais lym, da'i rym, di rus, Seiniai eiriau soniarus; A'i ddygiad yn fon'ddigaidd, A iach o bryd, uwch ei braidd ; O'r hen ddull ei rinwedd oedd, Caredig mewn cur ydoedd ; Da i'r tlawd, er atal loes, A diddanu dydd einioes; Eto gwyllt, nid at y gwan, Wr gonest, rhywiog anian, Ond at y gweilch beilch, di bwyll, Na ddywedent yn ddidwyll; Ymawyddai am heddwch; - Ni haeddai lai,-hedd i'w lwch. Trof yn awr, trwy y fan hon, Hyd y grisiau lled-groesion, Ar osgo, i le'r Ysgol, Oedd fwy o nwyf, ddydd fu'n ol, Sef llofft y Llan, man mwyniant, Ddesgiau'r plwyf at ddysgu'r plant. dyma olygfa lwys O Ar waglofft brudd yr eglwys ; 67 Nid oes twrw !-hun distawrwydd Dwng yma'i le, ers tri deng mlwydd; Mae hynny'n oes, fel mewn un awr,- Fel dim onid dim yw'r tymawr! Onid dim, dim ond dameg, Yw ein hynt oll i henaint teg. Estyll y lleoedd eistedd Ynt o'r un waith, eto'r un wedd, Lle gallwyd, â llaw-gyllell, Gwneyd bwich, neu gnoad, o bell, A tharo brath i ryw bren, Neu ysu twll mewn ystyllen, Q </poem><noinclude></noinclude> 5ch7buo0r1izml4tkjq1nbu60mkadu0 104 69443 139188 2025-06-10T14:55:30Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "68 Eben Fardd. Gan hogiau go anhygar, Taeog o wedd, tew eu gwarr; Pery 'rhen graith i faith fyw, Ai naddiad yr un heddyw; Ond yr awdwyr o'r direidi, Neu ddim o'u nod, ni wyddom ni. Tonn ar ol tonn a'u laenodd, Pwy ŵyr eu rhan, na'u man, na'u modd ? Dyma fainc, a chaine ar ei chwrr, O! 'r dyndod mawr ei dwndwr Hyd-ddi gynt ydoedd dda'i gwedd, Yn gostwng, codi, ac eistedd; A throi llyfr, a tharo llaw, Cynllwyn o boblu'r canllaw, Yn gu,... 139188 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>68 Eben Fardd. Gan hogiau go anhygar, Taeog o wedd, tew eu gwarr; Pery 'rhen graith i faith fyw, Ai naddiad yr un heddyw; Ond yr awdwyr o'r direidi, Neu ddim o'u nod, ni wyddom ni. Tonn ar ol tonn a'u laenodd, Pwy ŵyr eu rhan, na'u man, na'u modd ? Dyma fainc, a chaine ar ei chwrr, O! 'r dyndod mawr ei dwndwr Hyd-ddi gynt ydoedd dda'i gwedd, Yn gostwng, codi, ac eistedd; A throi llyfr, a tharo llaw, Cynllwyn o boblu'r canllaw, Yn gu, rosynog, res anwyl, Yn gariad i gyd, mewn gwrid gwyl. Yr un fath yw yr hen fainc, Lle safai'r lluaws ifaine; Ond, O Dduw ne'! p'le, p'le mae'r plant Heinif, hoewon, yna fuant ? Trosglwyddwyd yr ysgolyddion Fu yn eu cylch ar y faine hon, I lawer math o leoedd O dreigl chwyrn, dirgel a choedd ; Un i'w le yn yr hen wlad, Trofa ei hen gartrefiad ; Rhyw bell fangre yw lle'r llall, Wyneb dŵr,-neu y byd arall ! Rhyw gwm sy'n rhy drwu i'w dramwy, Am obaith mainc yma byth mwy. Dyma fi, Langybi gu, A fannerch yn terfynu, Bellach, mae'm gwyneb allan O wynt y lle, fynwent a Llan;<noinclude><references/></noinclude> 2ho26jgdt66i5v4jzkh140uki5gia49 139246 139188 2025-06-10T15:05:58Z AlwynapHuw 1710 139246 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gan hogiau go anhygar, Taeog o wedd, tew eu gwarr; Pery 'rhen graith i faith fyw, Ai naddiad yr un heddyw; Ond yr awdwyr o'r direidi, Neu ddim o'u nod, ni wyddom ni. Tonn ar ol tonn a'u laenodd, Pwy ŵyr eu rhan, na'u man, na'u modd ? Dyma fainc, a chaine ar ei chwrr, O! 'r dyndod mawr ei dwndwr Hyd-ddi gynt ydoedd dda'i gwedd, Yn gostwng, codi, ac eistedd; A throi llyfr, a tharo llaw, Cynllwyn o boblu'r canllaw, Yn gu, rosynog, res anwyl, Yn gariad i gyd, mewn gwrid gwyl. Yr un fath yw yr hen fainc, Lle safai'r lluaws ifaine; Ond, O Dduw ne'! p'le, p'le mae'r plant Heinif, hoewon, yna fuant ? Trosglwyddwyd yr ysgolyddion Fu yn eu cylch ar y faine hon, I lawer math o leoedd O dreigl chwyrn, dirgel a choedd ; Un i'w le yn yr hen wlad, Trofa ei hen gartrefiad ; Rhyw bell fangre yw lle'r llall, Wyneb dŵr,-neu y byd arall ! Rhyw gwm sy'n rhy drwu i'w dramwy, Am obaith mainc yma byth mwy. Dyma fi, Langybi gu, A fannerch yn terfynu, Bellach, mae'm gwyneb allan O wynt y lle, fynwent a Llan;<noinclude><references/></noinclude> i0c2ibjj2qvpfhsnka5ael6whsi3pe8 139311 139246 2025-06-10T15:16:20Z AlwynapHuw 1710 139311 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gan hogiau go anhygar, Taeog o wedd, tew eu gwarr; Pery 'rhen graith i faith fyw, Ai naddiad yr un heddyw; Ond yr awdwyr o'r direidi, Neu ddim o'u nod, ni wyddom ni. Tonn ar ol tonn a'u laenodd, Pwy ŵyr eu rhan, na'u man, na'u modd ? Dyma fainc, a chaine ar ei chwrr, O! 'r dyndod mawr ei dwndwr Hyd-ddi gynt ydoedd dda'i gwedd, Yn gostwng, codi, ac eistedd; A throi llyfr, a tharo llaw, Cynllwyn o boblu'r canllaw, Yn gu, rosynog, res anwyl, Yn gariad i gyd, mewn gwrid gwyl. Yr un fath yw yr hen fainc, Lle safai'r lluaws ifaine; Ond, O Dduw ne'! p'le, p'le mae'r plant Heinif, hoewon, yna fuant ? Trosglwyddwyd yr ysgolyddion Fu yn eu cylch ar y faine hon, I lawer math o leoedd O dreigl chwyrn, dirgel a choedd ; Un i'w le yn yr hen wlad, Trofa ei hen gartrefiad ; Rhyw bell fangre yw lle'r llall, Wyneb dŵr,-neu y byd arall ! Rhyw gwm sy'n rhy drwu i'w dramwy, Am obaith mainc yma byth mwy. Dyma fi, Langybi gu, A fannerch yn terfynu, Bellach, mae'm gwyneb allan O wynt y lle, fynwent a Llan; Q </poem><noinclude><references/></noinclude> snj00tuh3qcrr2azm86fnch65xfimbr 104 69444 139189 2025-06-10T14:55:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Eifionnydd. Mae tynged yn mud longian, Gan ysgog at Glynog lan; Hi ddengys, pwy faidd wingo ? A brwd frys, y briod fro; Cyfeiria'i bys cyfarwydd I greu i'm rhan awgrym rhwydd Mai Clynog, i'm cu lonni, Ar fin mor, yw'r fan i mi. 69 EIFIONNYDD. IFIONNYDD, Eifionydd, fy anwyl Eifion- nydd, Eifionnydd, Eifionnydd ar gynnydd yw'r gân; Er gwyched yw bronnydd goludog y gwledydd, Yng nghoedydd Eifionnydd mae fanian. Hen finion Eifionydd a lu... 139189 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Eifionnydd. Mae tynged yn mud longian, Gan ysgog at Glynog lan; Hi ddengys, pwy faidd wingo ? A brwd frys, y briod fro; Cyfeiria'i bys cyfarwydd I greu i'm rhan awgrym rhwydd Mai Clynog, i'm cu lonni, Ar fin mor, yw'r fan i mi. 69 EIFIONNYDD. IFIONNYDD, Eifionydd, fy anwyl Eifion- nydd, Eifionnydd, Eifionnydd ar gynnydd yw'r gân; Er gwyched yw bronnydd goludog y gwledydd, Yng nghoedydd Eifionnydd mae fanian. Hen finion Eifionydd a luniant lawenydd O galon bwygilydd, o fynydd i for; Mi gara i magwyrydd, a'i llynau dŵr Ilonydd, Ei choedydd a'i dolydd hyd elor. Mae bendith mabandod fel gwlith oddiuchod Yn disgyn yn gawod ar geudod dy gŵys; Hen, iraidd, gynarol, fro awen forenol, Dewisol briodol baradwys. Draw, copa Carn Bentyrch, dan wyntoedd yr entrych, Rydd achles i'w llennyrch, a chynnyrch ei choed ; Cysgododd yn ffyddlon oludog waelodion Hen Eifion a'i meibion o'u maboed.<noinclude><references/></noinclude> 5e64fj2oi5roko8lntmhob7qlq9mlgw 139247 139189 2025-06-10T15:06:06Z AlwynapHuw 1710 139247 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mae tynged yn mud longian, Gan ysgog at Glynog lan; Hi ddengys, pwy faidd wingo ? A brwd frys, y briod fro; Cyfeiria'i bys cyfarwydd I greu i'm rhan awgrym rhwydd Mai Clynog, i'm cu lonni, Ar fin mor, yw'r fan i mi. 69 EIFIONNYDD. IFIONNYDD, Eifionydd, fy anwyl Eifion- nydd, Eifionnydd, Eifionnydd ar gynnydd yw'r gân; Er gwyched yw bronnydd goludog y gwledydd, Yng nghoedydd Eifionnydd mae fanian. Hen finion Eifionydd a luniant lawenydd O galon bwygilydd, o fynydd i for; Mi gara i magwyrydd, a'i llynau dŵr Ilonydd, Ei choedydd a'i dolydd hyd elor. Mae bendith mabandod fel gwlith oddiuchod Yn disgyn yn gawod ar geudod dy gŵys; Hen, iraidd, gynarol, fro awen forenol, Dewisol briodol baradwys. Draw, copa Carn Bentyrch, dan wyntoedd yr entrych, Rydd achles i'w llennyrch, a chynnyrch ei choed ; Cysgododd yn ffyddlon oludog waelodion Hen Eifion a'i meibion o'u maboed.<noinclude><references/></noinclude> 4y69mjvb7r2ubeenfhmpuw903rwy9a0 139312 139247 2025-06-10T15:16:26Z AlwynapHuw 1710 139312 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mae tynged yn mud longian, Gan ysgog at Glynog lan; Hi ddengys, pwy faidd wingo ? A brwd frys, y briod fro; Cyfeiria'i bys cyfarwydd I greu i'm rhan awgrym rhwydd Mai Clynog, i'm cu lonni, Ar fin mor, yw'r fan i mi. 69 EIFIONNYDD. IFIONNYDD, Eifionydd, fy anwyl Eifion- nydd, Eifionnydd, Eifionnydd ar gynnydd yw'r gân; Er gwyched yw bronnydd goludog y gwledydd, Yng nghoedydd Eifionnydd mae fanian. Hen finion Eifionydd a luniant lawenydd O galon bwygilydd, o fynydd i for; Mi gara i magwyrydd, a'i llynau dŵr Ilonydd, Ei choedydd a'i dolydd hyd elor. Mae bendith mabandod fel gwlith oddiuchod Yn disgyn yn gawod ar geudod dy gŵys; Hen, iraidd, gynarol, fro awen forenol, Dewisol briodol baradwys. Draw, copa Carn Bentyrch, dan wyntoedd yr entrych, Rydd achles i'w llennyrch, a chynnyrch ei choed ; Cysgododd yn ffyddlon oludog waelodion Hen Eifion a'i meibion o'u maboed.v<noinclude><references/></noinclude> jbwzjj923xr3y0vurrj7zac6t4ra4hi 139355 139312 2025-06-10T16:45:37Z AlwynapHuw 1710 139355 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mae tynged yn mud longian, Gan ysgog at Glynog lan; Hi ddengys, pwy faidd wingo ? A brwd frys, y briod fro; Cyfeiria'i bys cyfarwydd I greu i'm rhan awgrym rhwydd Mai Clynog, i'm cu lonni, Ar fin mor, yw'r fan i mi. 69 EIFIONNYDD. IFIONNYDD, Eifionydd, fy anwyl Eifion- nydd, Eifionnydd, Eifionnydd ar gynnydd yw'r gân; Er gwyched yw bronnydd goludog y gwledydd, Yng nghoedydd Eifionnydd mae fanian. Hen finion Eifionydd a luniant lawenydd O galon bwygilydd, o fynydd i for; Mi gara i magwyrydd, a'i llynau dŵr Ilonydd, Ei choedydd a'i dolydd hyd elor. Mae bendith mabandod fel gwlith oddiuchod Yn disgyn yn gawod ar geudod dy gŵys; Hen, iraidd, gynarol, fro awen forenol, Dewisol briodol baradwys. Draw, copa Carn Bentyrch, dan wyntoedd yr entrych, Rydd achles i'w llennyrch, a chynnyrch ei choed ; Cysgododd yn ffyddlon oludog waelodion Hen Eifion a'i meibion o'u maboed.v Q </poem><noinclude><references/></noinclude> gmhod3wda074v3cz3xn6dkuv8501hmj 104 69445 139190 2025-06-10T14:56:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "70 Eben Fardd. Llangybi, llwyn gwiber pob llondeb a llawnder, Islaw ar ei chyfer, heb chwerwder a chwardd; Bro llawn o berlleni, a gwyrddion ei gerddi, Heb ynddi i 'mhoeni ddim anhardd. Islaw tew gaeadfrig y Gadair a'r goedwig, Tardd ffynnon ſoneddig, nodedig, a da; Daw iechyd diochain, er culed eu celain, I'r truain ar ddamwain ddaw yma. Rhandiroedd Llanarmon a welir yn wiwlon, Mor siriol a Saron, yn minion y môr; Di anair ei dynion... 139190 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>70 Eben Fardd. Llangybi, llwyn gwiber pob llondeb a llawnder, Islaw ar ei chyfer, heb chwerwder a chwardd; Bro llawn o berlleni, a gwyrddion ei gerddi, Heb ynddi i 'mhoeni ddim anhardd. Islaw tew gaeadfrig y Gadair a'r goedwig, Tardd ffynnon ſoneddig, nodedig, a da; Daw iechyd diochain, er culed eu celain, I'r truain ar ddamwain ddaw yma. Rhandiroedd Llanarmon a welir yn wiwlon, Mor siriol a Saron, yn minion y môr; Di anair ei dynion, naturiol, nid taerion, Ond haelion, drwy gyrion en goror. Hyd Chwilog dychwelir, man glwysdeg mewn glasdir, Ddyfradwy hardd frodir, a gerir yn gu; Ac yma'n ddigamwedd, Sion Wyn sy'n ei annedd, Tangnefedd diwaeledd i'w deulu. Sion Wyn o Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Sion Wyn o Eifionnydd sy'n gelfydd ei gân ; Gwir Awen a grewyd, a Miwsig gymhwyswyd, Gyd-blethwyd, hwy unwyd a'i anian. O Chwilog iach olau, bro anwyl a'i bryniau, Yn llon at Llanllynau a glannau y gwlith, Rhown dremiad diatreg a chenir ychwaneg, Ychwaneg i fwyndeg fror fendith, Gwlad her Llanystumdwy, olndog, fawladwy, Erioed cymeradwy, clodadwy, clyd yw; Ireiddiawi fro addien, pau rywiog pêr awen, Nid amgen gardd Eden,-gwerdd ydyw.<noinclude><references/></noinclude> dbpkhkujmkm3ue3g9rs0quvog19itms 139248 139190 2025-06-10T15:06:13Z AlwynapHuw 1710 139248 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Llangybi, llwyn gwiber pob llondeb a llawnder, Islaw ar ei chyfer, heb chwerwder a chwardd; Bro llawn o berlleni, a gwyrddion ei gerddi, Heb ynddi i 'mhoeni ddim anhardd. Islaw tew gaeadfrig y Gadair a'r goedwig, Tardd ffynnon ſoneddig, nodedig, a da; Daw iechyd diochain, er culed eu celain, I'r truain ar ddamwain ddaw yma. Rhandiroedd Llanarmon a welir yn wiwlon, Mor siriol a Saron, yn minion y môr; Di anair ei dynion, naturiol, nid taerion, Ond haelion, drwy gyrion en goror. Hyd Chwilog dychwelir, man glwysdeg mewn glasdir, Ddyfradwy hardd frodir, a gerir yn gu; Ac yma'n ddigamwedd, Sion Wyn sy'n ei annedd, Tangnefedd diwaeledd i'w deulu. Sion Wyn o Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Sion Wyn o Eifionnydd sy'n gelfydd ei gân ; Gwir Awen a grewyd, a Miwsig gymhwyswyd, Gyd-blethwyd, hwy unwyd a'i anian. O Chwilog iach olau, bro anwyl a'i bryniau, Yn llon at Llanllynau a glannau y gwlith, Rhown dremiad diatreg a chenir ychwaneg, Ychwaneg i fwyndeg fror fendith, Gwlad her Llanystumdwy, olndog, fawladwy, Erioed cymeradwy, clodadwy, clyd yw; Ireiddiawi fro addien, pau rywiog pêr awen, Nid amgen gardd Eden,-gwerdd ydyw.<noinclude><references/></noinclude> 52296dkm3r8j3zjo41pr0r8u2aem7ld 139313 139248 2025-06-10T15:16:32Z AlwynapHuw 1710 139313 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Llangybi, llwyn gwiber pob llondeb a llawnder, Islaw ar ei chyfer, heb chwerwder a chwardd; Bro llawn o berlleni, a gwyrddion ei gerddi, Heb ynddi i 'mhoeni ddim anhardd. Islaw tew gaeadfrig y Gadair a'r goedwig, Tardd ffynnon ſoneddig, nodedig, a da; Daw iechyd diochain, er culed eu celain, I'r truain ar ddamwain ddaw yma. Rhandiroedd Llanarmon a welir yn wiwlon, Mor siriol a Saron, yn minion y môr; Di anair ei dynion, naturiol, nid taerion, Ond haelion, drwy gyrion en goror. Hyd Chwilog dychwelir, man glwysdeg mewn glasdir, Ddyfradwy hardd frodir, a gerir yn gu; Ac yma'n ddigamwedd, Sion Wyn sy'n ei annedd, Tangnefedd diwaeledd i'w deulu. Sion Wyn o Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Sion Wyn o Eifionnydd sy'n gelfydd ei gân ; Gwir Awen a grewyd, a Miwsig gymhwyswyd, Gyd-blethwyd, hwy unwyd a'i anian. O Chwilog iach olau, bro anwyl a'i bryniau, Yn llon at Llanllynau a glannau y gwlith, Rhown dremiad diatreg a chenir ychwaneg, Ychwaneg i fwyndeg fror fendith, Gwlad her Llanystumdwy, olndog, fawladwy, Erioed cymeradwy, clodadwy, clyd yw; Ireiddiawi fro addien, pau rywiog pêr awen, Nid amgen gardd Eden,-gwerdd ydyw.Q </poem><noinclude><references/></noinclude> ea7hd5ijjcgx4rcvvn6afsr3tecb06y 104 69446 139191 2025-06-10T14:56:38Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Eifionnydd. 71 Gwel glogwyn pinaglawg hen Griccieth gastell- awg, Uwch annwfu trochioniawg, ardderchog ei ddull, Uwch agwrdd grych eigion a'i lidiawg waelod- ion, Mor dirion i feirddion ei fawr-ddull. Hyd Dreflys a'r Ynys fy nhuedd a nhywys, Tremadawg ymddengys yn drefnus ar draeth, Goleidiawg waelodion, le treiglai y wendon, Yn feillion tra hylon, tir helaeth. Ar fynwes Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Y magwyd ein Dafydd, dieilfydd... 139191 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Eifionnydd. 71 Gwel glogwyn pinaglawg hen Griccieth gastell- awg, Uwch annwfu trochioniawg, ardderchog ei ddull, Uwch agwrdd grych eigion a'i lidiawg waelod- ion, Mor dirion i feirddion ei fawr-ddull. Hyd Dreflys a'r Ynys fy nhuedd a nhywys, Tremadawg ymddengys yn drefnus ar draeth, Goleidiawg waelodion, le treiglai y wendon, Yn feillion tra hylon, tir helaeth. Ar fynwes Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Y magwyd ein Dafydd, dieilfydd ei ddawn; Mae'r Bardd Dut 'n ymlonni oherwydd ei eni Rhwng llwyni a deri 'r fro diriawn. Fy anwyl Eihonnydd, bwriadai yn brydydd Ei Phedr sy mor gelfydd ei gywydd a'i gân. Ac Eliss o'i goledd, rhad awen o'r diwedd Droi 'n sylwedd o unwedd a'i anian. Planhigyn o ganol Eifionydd wiw faenol, Yw Morys awenol, farddonol ei ddawn; Paradwys y prydydd yw f anwyl Eifionnydd, Bro lonydd llawenydd, le uniawn. Clau wrandaw !-clyw'r wendon yn siaw yn gyson Hyd lenydd gwyrddleision bro Eifion bêr hardd, Wrth weld ei wrth-gysgod ar Gantrefy Gwaelod, Myfyrdod sy'n gorfod y gwirfardd. Dewi Wyn. Robert Ab Gwilym Ddu. Pear Parde. Ellis Owen, Cefn y Meusydd. || Nicander.<noinclude><references/></noinclude> f3we5n8rh73b60ywkurgksrlzbsbz83 139249 139191 2025-06-10T15:06:25Z AlwynapHuw 1710 139249 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwel glogwyn pinaglawg hen Griccieth gastell- awg, Uwch annwfu trochioniawg, ardderchog ei ddull, Uwch agwrdd grych eigion a'i lidiawg waelod- ion, Mor dirion i feirddion ei fawr-ddull. Hyd Dreflys a'r Ynys fy nhuedd a nhywys, Tremadawg ymddengys yn drefnus ar draeth, Goleidiawg waelodion, le treiglai y wendon, Yn feillion tra hylon, tir helaeth. Ar fynwes Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Y magwyd ein Dafydd, dieilfydd ei ddawn; Mae'r Bardd Dut 'n ymlonni oherwydd ei eni Rhwng llwyni a deri 'r fro diriawn. Fy anwyl Eihonnydd, bwriadai yn brydydd Ei Phedr sy mor gelfydd ei gywydd a'i gân. Ac Eliss o'i goledd, rhad awen o'r diwedd Droi 'n sylwedd o unwedd a'i anian. Planhigyn o ganol Eifionydd wiw faenol, Yw Morys awenol, farddonol ei ddawn; Paradwys y prydydd yw f anwyl Eifionnydd, Bro lonydd llawenydd, le uniawn. Clau wrandaw !-clyw'r wendon yn siaw yn gyson Hyd lenydd gwyrddleision bro Eifion bêr hardd, Wrth weld ei wrth-gysgod ar Gantrefy Gwaelod, Myfyrdod sy'n gorfod y gwirfardd. Dewi Wyn. Robert Ab Gwilym Ddu. Pear Parde. Ellis Owen, Cefn y Meusydd. || Nicander.<noinclude><references/></noinclude> 5jqc2497m88ikei1u5a6g4tddqyaxzs 139314 139249 2025-06-10T15:16:47Z AlwynapHuw 1710 139314 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwel glogwyn pinaglawg hen Griccieth gastell- awg, Uwch annwfu trochioniawg, ardderchog ei ddull, Uwch agwrdd grych eigion a'i lidiawg waelod- ion, Mor dirion i feirddion ei fawr-ddull. Hyd Dreflys a'r Ynys fy nhuedd a nhywys, Tremadawg ymddengys yn drefnus ar draeth, Goleidiawg waelodion, le treiglai y wendon, Yn feillion tra hylon, tir helaeth. Ar fynwes Eifionnydd, fy anwyl Eifionnydd, Y magwyd ein Dafydd, dieilfydd ei ddawn; Mae'r Bardd Dut 'n ymlonni oherwydd ei eni Rhwng llwyni a deri 'r fro diriawn. Fy anwyl Eihonnydd, bwriadai yn brydydd Ei Phedr sy mor gelfydd ei gywydd a'i gân. Ac Eliss o'i goledd, rhad awen o'r diwedd Droi 'n sylwedd o unwedd a'i anian. Planhigyn o ganol Eifionydd wiw faenol, Yw Morys awenol, farddonol ei ddawn; Paradwys y prydydd yw f anwyl Eifionnydd, Bro lonydd llawenydd, le uniawn. Clau wrandaw !-clyw'r wendon yn siaw yn gyson Hyd lenydd gwyrddleision bro Eifion bêr hardd, Wrth weld ei wrth-gysgod ar Gantrefy Gwaelod, Myfyrdod sy'n gorfod y gwirfardd. Dewi Wyn. Robert Ab Gwilym Ddu. Pear Parde. Ellis Owen, Cefn y Meusydd. || Nicander. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 3elutpjowgfre30lwarzp37vxtvjjk9 104 69447 139192 2025-06-10T14:57:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "72 Eben Fardd. MARWNAD JOHN ELIAS. WYLWYR Sion! Beth yw'r cynnwrf? Beth yw'r rhedeg yma a thraw O dŵr i dŵr ar fur y Ddinas? Pa ryw berygl sydd gerllaw? Pam yr ydych yn amneidio, Yn edrych mor gyffrous i gyd; A oes ymgyrch o byrth uffern, Neu ryw newydd boen o'r byd ? Nac oes, Sion! Na frawychia, Ddinas deg y Brenin mawr- Amlyga'r gwylwyr iti'r gofid, Yr hwn a'u gwnaeth mor brudd yn awr; Nid pyrth uffern gymaint ofnwn, Gwyddom na orc... 139192 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>72 Eben Fardd. MARWNAD JOHN ELIAS. WYLWYR Sion! Beth yw'r cynnwrf? Beth yw'r rhedeg yma a thraw O dŵr i dŵr ar fur y Ddinas? Pa ryw berygl sydd gerllaw? Pam yr ydych yn amneidio, Yn edrych mor gyffrous i gyd; A oes ymgyrch o byrth uffern, Neu ryw newydd boen o'r byd ? Nac oes, Sion! Na frawychia, Ddinas deg y Brenin mawr- Amlyga'r gwylwyr iti'r gofid, Yr hwn a'u gwnaeth mor brudd yn awr; Nid pyrth uffern gymaint ofnwn, Gwyddom na orchfygant hwy, Ein Dinas sydd ar Graig yr Oesoedd, Pwy a chwal ei meini mwy? Un o'r gwylwyr heddyw gwympodd, Hyn a'n gwnaeth ni oll mor drist, Un o'r tywysogion syrthiodd, Hen filwr da i Jesu Grist ; Angan gafodd le manteisiol I ergydio at ei fron, Mae'r tŵr heb neb yn sefyll arno, Fel cysgod angau yr awr hon. Siongwel ei gawell saethau, Edrych ar ei fwa dur; A'i darian hefyd wedi ei gosod Yn esgeulus ar y mur; Pwy o honom sydd ddigonal I drin ei arfau yn ei le? Pwy mor ffraeth i gynnyg cymod I'r gelynion âg efe?<noinclude></noinclude> plcjgjch89j1kepcrwql4z05hq5b8ww 139250 139192 2025-06-10T15:06:35Z AlwynapHuw 1710 139250 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JOHN ELIAS. WYLWYR Sion! Beth yw'r cynnwrf? Beth yw'r rhedeg yma a thraw O dŵr i dŵr ar fur y Ddinas? Pa ryw berygl sydd gerllaw? Pam yr ydych yn amneidio, Yn edrych mor gyffrous i gyd; A oes ymgyrch o byrth uffern, Neu ryw newydd boen o'r byd ? Nac oes, Sion! Na frawychia, Ddinas deg y Brenin mawr- Amlyga'r gwylwyr iti'r gofid, Yr hwn a'u gwnaeth mor brudd yn awr; Nid pyrth uffern gymaint ofnwn, Gwyddom na orchfygant hwy, Ein Dinas sydd ar Graig yr Oesoedd, Pwy a chwal ei meini mwy? Un o'r gwylwyr heddyw gwympodd, Hyn a'n gwnaeth ni oll mor drist, Un o'r tywysogion syrthiodd, Hen filwr da i Jesu Grist ; Angan gafodd le manteisiol I ergydio at ei fron, Mae'r tŵr heb neb yn sefyll arno, Fel cysgod angau yr awr hon. Siongwel ei gawell saethau, Edrych ar ei fwa dur; A'i darian hefyd wedi ei gosod Yn esgeulus ar y mur; Pwy o honom sydd ddigonal I drin ei arfau yn ei le? Pwy mor ffraeth i gynnyg cymod I'r gelynion âg efe?<noinclude></noinclude> j0k2bgy7aor2yz4drup89rtlbmzswrh 139315 139250 2025-06-10T15:16:54Z AlwynapHuw 1710 139315 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JOHN ELIAS. WYLWYR Sion! Beth yw'r cynnwrf? Beth yw'r rhedeg yma a thraw O dŵr i dŵr ar fur y Ddinas? Pa ryw berygl sydd gerllaw? Pam yr ydych yn amneidio, Yn edrych mor gyffrous i gyd; A oes ymgyrch o byrth uffern, Neu ryw newydd boen o'r byd ? Nac oes, Sion! Na frawychia, Ddinas deg y Brenin mawr- Amlyga'r gwylwyr iti'r gofid, Yr hwn a'u gwnaeth mor brudd yn awr; Nid pyrth uffern gymaint ofnwn, Gwyddom na orchfygant hwy, Ein Dinas sydd ar Graig yr Oesoedd, Pwy a chwal ei meini mwy? Un o'r gwylwyr heddyw gwympodd, Hyn a'n gwnaeth ni oll mor drist, Un o'r tywysogion syrthiodd, Hen filwr da i Jesu Grist ; Angan gafodd le manteisiol I ergydio at ei fron, Mae'r tŵr heb neb yn sefyll arno, Fel cysgod angau yr awr hon. Siongwel ei gawell saethau, Edrych ar ei fwa dur; A'i darian hefyd wedi ei gosod Yn esgeulus ar y mur; Pwy o honom sydd ddigonal I drin ei arfau yn ei le? Pwy mor ffraeth i gynnyg cymod I'r gelynion âg efe? Q </poem><noinclude></noinclude> mdpzp7djuwip7s89q7o1awlpw1d3jn5 104 69448 139193 2025-06-10T14:57:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "John Elias. Ar hyn Sion a edrychodd Yi olidus ar y mûr; A chraff sylwodd ar y gwylwyr Gyda chalon lawn o gur; Troes ei golwg yn naturiol, I'r lle safai ei phrif gawr,. Sef Elias fywiog, nerthol,- Canfu yno'r rhwygiad mawr. Ar amranliad gwaeddai'r Ddinas, Ar lewygu gan y braw, Nes i adsain ei hochenaid Dreiddio trwy y byd ger! aw,― O Elias efengylaidd, A lachludodd haul dy oes? 'wy mor hyawdl bellach draetha Yr ymadrodd am y groes?" C... 139193 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>John Elias. Ar hyn Sion a edrychodd Yi olidus ar y mûr; A chraff sylwodd ar y gwylwyr Gyda chalon lawn o gur; Troes ei golwg yn naturiol, I'r lle safai ei phrif gawr,. Sef Elias fywiog, nerthol,- Canfu yno'r rhwygiad mawr. Ar amranliad gwaeddai'r Ddinas, Ar lewygu gan y braw, Nes i adsain ei hochenaid Dreiddio trwy y byd ger! aw,― O Elias efengylaidd, A lachludodd haul dy oes? 'wy mor hyawdl bellach draetha Yr ymadrodd am y groes?" Ciliais draw i un o'r tyrau Pellaf oll o boenau'r byd ; Tŵr sancteiddrwydd a gwir gariad, Lle mac nefol hedd o hyd : Yno gwyliwr sobr, unigol, A eisteddai ar y mur, Gan ddwys ddatgan wrtho i hunan, Rinwedd ein Elias bur. Minnau'n ddirgel er mwyn clywed Ymsefydlais ar y tŵr; Ysgrifennais ei gofnodau- Yuna canlyn geiriau'r gwr,- "O fy mrawd, fy mrawd Elias! Ei fwa ef arhodd yn gryf Nes ei alw gan ei Frenin O'i ymdrechfa lew a hyf. 73<noinclude></noinclude> 9x2jby0t6sptbj68ayp3j70cly475tc 139251 139193 2025-06-10T15:06:42Z AlwynapHuw 1710 139251 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ar hyn Sion a edrychodd Yi olidus ar y mûr; A chraff sylwodd ar y gwylwyr Gyda chalon lawn o gur; Troes ei golwg yn naturiol, I'r lle safai ei phrif gawr,. Sef Elias fywiog, nerthol,- Canfu yno'r rhwygiad mawr. Ar amranliad gwaeddai'r Ddinas, Ar lewygu gan y braw, Nes i adsain ei hochenaid Dreiddio trwy y byd ger! aw,― O Elias efengylaidd, A lachludodd haul dy oes? 'wy mor hyawdl bellach draetha Yr ymadrodd am y groes?" Ciliais draw i un o'r tyrau Pellaf oll o boenau'r byd ; Tŵr sancteiddrwydd a gwir gariad, Lle mac nefol hedd o hyd : Yno gwyliwr sobr, unigol, A eisteddai ar y mur, Gan ddwys ddatgan wrtho i hunan, Rinwedd ein Elias bur. Minnau'n ddirgel er mwyn clywed Ymsefydlais ar y tŵr; Ysgrifennais ei gofnodau- Yuna canlyn geiriau'r gwr,- "O fy mrawd, fy mrawd Elias! Ei fwa ef arhodd yn gryf Nes ei alw gan ei Frenin O'i ymdrechfa lew a hyf. 73<noinclude></noinclude> j83c5ymcxiv0iawlfohhojp698jzd37 139316 139251 2025-06-10T15:17:01Z AlwynapHuw 1710 139316 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ar hyn Sion a edrychodd Yi olidus ar y mûr; A chraff sylwodd ar y gwylwyr Gyda chalon lawn o gur; Troes ei golwg yn naturiol, I'r lle safai ei phrif gawr,. Sef Elias fywiog, nerthol,- Canfu yno'r rhwygiad mawr. Ar amranliad gwaeddai'r Ddinas, Ar lewygu gan y braw, Nes i adsain ei hochenaid Dreiddio trwy y byd ger! aw,― O Elias efengylaidd, A lachludodd haul dy oes? 'wy mor hyawdl bellach draetha Yr ymadrodd am y groes?" Ciliais draw i un o'r tyrau Pellaf oll o boenau'r byd ; Tŵr sancteiddrwydd a gwir gariad, Lle mac nefol hedd o hyd : Yno gwyliwr sobr, unigol, A eisteddai ar y mur, Gan ddwys ddatgan wrtho i hunan, Rinwedd ein Elias bur. Minnau'n ddirgel er mwyn clywed Ymsefydlais ar y tŵr; Ysgrifennais ei gofnodau- Yuna canlyn geiriau'r gwr,- "O fy mrawd, fy mrawd Elias! Ei fwa ef arhodd yn gryf Nes ei alw gan ei Frenin O'i ymdrechfa lew a hyf. Q </poem><noinclude></noinclude> cy9cdp251lw582jhxrbs1t48wjyp5w1 104 69449 139194 2025-06-10T14:57:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "74 Eben Fardd. Llawer brwydyr boeth ymladdodd Oddiar furiau'r ddinas hon, Bu byddinoedd halogedig Y byd yn crynnu ger ei fron ; Pwy o'i fath am drin y cleddyf, Sydd yn clwyfo ac iachau? Calon llawer gelyn lesu, Wrth ei lef fu'n meddalhau. "O na allwn ei ddarlunio I feddyliau'r oes a ddel; A dysgrifio'i araithyddiaeth, A ddiferai fel dil mêl; Ni effeithiai presenoldeb Torf o ddysgedigion byw Un gwanhad ar ei ewynau, Ei nerth a wyddai... 139194 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>74 Eben Fardd. Llawer brwydyr boeth ymladdodd Oddiar furiau'r ddinas hon, Bu byddinoedd halogedig Y byd yn crynnu ger ei fron ; Pwy o'i fath am drin y cleddyf, Sydd yn clwyfo ac iachau? Calon llawer gelyn lesu, Wrth ei lef fu'n meddalhau. "O na allwn ei ddarlunio I feddyliau'r oes a ddel; A dysgrifio'i araithyddiaeth, A ddiferai fel dil mêl; Ni effeithiai presenoldeb Torf o ddysgedigion byw Un gwanhad ar ei ewynau, Ei nerth a wyddai yn llaw Duw, Pan esgynnai ir areithfa. Tawai myrddiwn ger ei fron; Ei ddistaw wên wnai greu teimladau, Nad hawdd eu traethu y waith hon; Edrychai, dro-yn fud, o amgylch Ar y lliaws fai gerllaw, Ei lygad saethai'r fath ddylanwad Nes rhoddi'r dyrfa yn ei law. L Dywedai'r gair-tynerai Anian! Gostyngaii law-ac wylai myrdd ; Pan wgai'n wrol,-beilchion grynnent, Arswydai'r coegddyn ffol ei ffyrdd : Ei law dyrchafai-bloedd gorfoledd A ddadseiniai drwy y llu, Roedd hyd yn oed ei atal-dwedyd, Yn gyfwng o hyawdledd cu.<noinclude></noinclude> lt8jaxqry5hg5xhpv3a91wnr5kg1eps 139252 139194 2025-06-10T15:06:53Z AlwynapHuw 1710 139252 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Llawer brwydyr boeth ymladdodd Oddiar furiau'r ddinas hon, Bu byddinoedd halogedig Y byd yn crynnu ger ei fron ; Pwy o'i fath am drin y cleddyf, Sydd yn clwyfo ac iachau? Calon llawer gelyn lesu, Wrth ei lef fu'n meddalhau. "O na allwn ei ddarlunio I feddyliau'r oes a ddel; A dysgrifio'i araithyddiaeth, A ddiferai fel dil mêl; Ni effeithiai presenoldeb Torf o ddysgedigion byw Un gwanhad ar ei ewynau, Ei nerth a wyddai yn llaw Duw, Pan esgynnai ir areithfa. Tawai myrddiwn ger ei fron; Ei ddistaw wên wnai greu teimladau, Nad hawdd eu traethu y waith hon; Edrychai, dro-yn fud, o amgylch Ar y lliaws fai gerllaw, Ei lygad saethai'r fath ddylanwad Nes rhoddi'r dyrfa yn ei law. L Dywedai'r gair-tynerai Anian! Gostyngaii law-ac wylai myrdd ; Pan wgai'n wrol,-beilchion grynnent, Arswydai'r coegddyn ffol ei ffyrdd : Ei law dyrchafai-bloedd gorfoledd A ddadseiniai drwy y llu, Roedd hyd yn oed ei atal-dwedyd, Yn gyfwng o hyawdledd cu.<noinclude></noinclude> s7w39t41bqj74zg7nzc3e92dv3bdf86 139317 139252 2025-06-10T15:17:09Z AlwynapHuw 1710 139317 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Llawer brwydyr boeth ymladdodd Oddiar furiau'r ddinas hon, Bu byddinoedd halogedig Y byd yn crynnu ger ei fron ; Pwy o'i fath am drin y cleddyf, Sydd yn clwyfo ac iachau? Calon llawer gelyn lesu, Wrth ei lef fu'n meddalhau. "O na allwn ei ddarlunio I feddyliau'r oes a ddel; A dysgrifio'i araithyddiaeth, A ddiferai fel dil mêl; Ni effeithiai presenoldeb Torf o ddysgedigion byw Un gwanhad ar ei ewynau, Ei nerth a wyddai yn llaw Duw, Pan esgynnai ir areithfa. Tawai myrddiwn ger ei fron; Ei ddistaw wên wnai greu teimladau, Nad hawdd eu traethu y waith hon; Edrychai, dro-yn fud, o amgylch Ar y lliaws fai gerllaw, Ei lygad saethai'r fath ddylanwad Nes rhoddi'r dyrfa yn ei law. L Dywedai'r gair-tynerai Anian! Gostyngaii law-ac wylai myrdd ; Pan wgai'n wrol,-beilchion grynnent, Arswydai'r coegddyn ffol ei ffyrdd : Ei law dyrchafai-bloedd gorfoledd A ddadseiniai drwy y llu, Roedd hyd yn oed ei atal-dwedyd, Yn gyfwng o hyawdledd cu. Q </poem><noinclude></noinclude> lhtalgcs3raaq45hkm52ol3ark0w8xm 104 69450 139195 2025-06-10T14:57:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "John Elias. Pan fai rhês o feddyl-ddrychau Yn llenwi i enaid eang, mawr ; A throellau iaith yn rhy ddiffygiol, I gyfleu y rhain ar lawr: Estynuaii fraich-dyrchafai'i olwg, Crynhoai ei wefusau per,- A'i ddull roi fawredd ar bob meddwl Uwchlaw un iaith o dan y ser. Gwir mai gŵr a Gymru ydoedd, Ni chyfrifir Cymru'n fawr ; Eto ymgystadled Athen, Os myn, gyda ni yn awr; Nid oedd Crist yn Araith Athen Rhyw blisgyn ydoedd, tlws a choeg, Eli... 139195 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>John Elias. Pan fai rhês o feddyl-ddrychau Yn llenwi i enaid eang, mawr ; A throellau iaith yn rhy ddiffygiol, I gyfleu y rhain ar lawr: Estynuaii fraich-dyrchafai'i olwg, Crynhoai ei wefusau per,- A'i ddull roi fawredd ar bob meddwl Uwchlaw un iaith o dan y ser. Gwir mai gŵr a Gymru ydoedd, Ni chyfrifir Cymru'n fawr ; Eto ymgystadled Athen, Os myn, gyda ni yn awr; Nid oedd Crist yn Araith Athen Rhyw blisgyn ydoedd, tlws a choeg, Elias Cymru'n traeth am Iesu, Gwilyddia holl areithiau Groeg. Fe allai'r eiddigedda Rhufain, Yn y gystadleuaeth hon, Ei hareithiwr ddyry hithau, Yn y clorian ger ein bron; Pwyser Araith Groeg a Rhufain, Ni cheir ynddi unrhyw foes Dal ei ddangos wrth Elias Yn areithio gwaed y groes. "Pam yr enwaf Gymru fechan ? Maes ei lafur oedd y byd! Gwnaeth gymwynas i'r holl ddaear Trwy ei ddawn a'i frawdol fryd: Dweded rhyw negesydd cyflym, Ei farw yn Americ draw, Bydd llawer mintai fawr yn wylo, Cwyn a galar ar bob llaw. 75<noinclude></noinclude> j96rcwdmx7xmfgw7wh4q3ql1q1g5ylx 139253 139195 2025-06-10T15:07:06Z AlwynapHuw 1710 139253 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Pan fai rhês o feddyl-ddrychau Yn llenwi i enaid eang, mawr ; A throellau iaith yn rhy ddiffygiol, I gyfleu y rhain ar lawr: Estynuaii fraich-dyrchafai'i olwg, Crynhoai ei wefusau per,- A'i ddull roi fawredd ar bob meddwl Uwchlaw un iaith o dan y ser. Gwir mai gŵr a Gymru ydoedd, Ni chyfrifir Cymru'n fawr ; Eto ymgystadled Athen, Os myn, gyda ni yn awr; Nid oedd Crist yn Araith Athen Rhyw blisgyn ydoedd, tlws a choeg, Elias Cymru'n traeth am Iesu, Gwilyddia holl areithiau Groeg. Fe allai'r eiddigedda Rhufain, Yn y gystadleuaeth hon, Ei hareithiwr ddyry hithau, Yn y clorian ger ein bron; Pwyser Araith Groeg a Rhufain, Ni cheir ynddi unrhyw foes Dal ei ddangos wrth Elias Yn areithio gwaed y groes. "Pam yr enwaf Gymru fechan ? Maes ei lafur oedd y byd! Gwnaeth gymwynas i'r holl ddaear Trwy ei ddawn a'i frawdol fryd: Dweded rhyw negesydd cyflym, Ei farw yn Americ draw, Bydd llawer mintai fawr yn wylo, Cwyn a galar ar bob llaw. 75<noinclude></noinclude> 5f95ffxseshnzt0h72jovrljh52n06i 139318 139253 2025-06-10T15:17:15Z AlwynapHuw 1710 139318 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Pan fai rhês o feddyl-ddrychau Yn llenwi i enaid eang, mawr ; A throellau iaith yn rhy ddiffygiol, I gyfleu y rhain ar lawr: Estynuaii fraich-dyrchafai'i olwg, Crynhoai ei wefusau per,- A'i ddull roi fawredd ar bob meddwl Uwchlaw un iaith o dan y ser. Gwir mai gŵr a Gymru ydoedd, Ni chyfrifir Cymru'n fawr ; Eto ymgystadled Athen, Os myn, gyda ni yn awr; Nid oedd Crist yn Araith Athen Rhyw blisgyn ydoedd, tlws a choeg, Elias Cymru'n traeth am Iesu, Gwilyddia holl areithiau Groeg. Fe allai'r eiddigedda Rhufain, Yn y gystadleuaeth hon, Ei hareithiwr ddyry hithau, Yn y clorian ger ein bron; Pwyser Araith Groeg a Rhufain, Ni cheir ynddi unrhyw foes Dal ei ddangos wrth Elias Yn areithio gwaed y groes. "Pam yr enwaf Gymru fechan ? Maes ei lafur oedd y byd! Gwnaeth gymwynas i'r holl ddaear Trwy ei ddawn a'i frawdol fryd: Dweded rhyw negesydd cyflym, Ei farw yn Americ draw, Bydd llawer mintai fawr yn wylo, Cwyn a galar ar bob llaw. Q </poem><noinclude></noinclude> cikmgugoeh4prhjashacpc9isdd1pud 104 69451 139196 2025-06-10T14:57:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "76 Eben Fardd. "Duon gynlleidfaoedd Affric A edrychant oll yn brudd, Am na chwery dawn Elias Mwy i wneuthur iddynt fudd: Hed ochenaid am brif golofn Achos lesu ar y llawr, Draw hyd lethrau'r Himalaya, Ac-hyd lannau'r Ganges fawr. Ynysoedd traffith Môr y Deau, Mac'ch dadleuwr yn y bedd ! Hawliodd rym ei holl ffraethineb I chwi gael cenadwri hedd: Gwisged Cymdeithasau Prydain Alarwisgoedd oll yn awr. Mae en pen areithiwr cywrain Yn fud... 139196 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>76 Eben Fardd. "Duon gynlleidfaoedd Affric A edrychant oll yn brudd, Am na chwery dawn Elias Mwy i wneuthur iddynt fudd: Hed ochenaid am brif golofn Achos lesu ar y llawr, Draw hyd lethrau'r Himalaya, Ac-hyd lannau'r Ganges fawr. Ynysoedd traffith Môr y Deau, Mac'ch dadleuwr yn y bedd ! Hawliodd rym ei holl ffraethineb I chwi gael cenadwri hedd: Gwisged Cymdeithasau Prydain Alarwisgoedd oll yn awr. Mae en pen areithiwr cywrain Yn fud a llonydd yn y llawr. "Trefnyddion Cymru ocheneidiant Am y sant a aeth o'u pli h, Yn eu cyfarfodydd pennaf chwith: Teimlant heb en brawd 311 I'wy fel ef mewn Cymdeithasfa A ddwg sylw'r dyrfa'i gyd, Trwy rin ei bêr hyawdledd nefol Nes cadwyno eu holl fryd? "Nid trwy swyn doethineb ddynol Ond byawdledi pêr y groes, A thafod wedi ei ysbrydoli, Y rhagorodd yn ei oes; Corff ac enaid efengylwr A dderbyniodd gan ei Dduw ; Meddwl eang, gwreiddiol, eglur ; Genau ffraeth i'w ddwyn i'n clyw.<noinclude></noinclude> 9u9vimnk2noziqlyj9pqpv5z64e8hox 139254 139196 2025-06-10T15:07:12Z AlwynapHuw 1710 139254 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Duon gynlleidfaoedd Affric A edrychant oll yn brudd, Am na chwery dawn Elias Mwy i wneuthur iddynt fudd: Hed ochenaid am brif golofn Achos lesu ar y llawr, Draw hyd lethrau'r Himalaya, Ac-hyd lannau'r Ganges fawr. Ynysoedd traffith Môr y Deau, Mac'ch dadleuwr yn y bedd ! Hawliodd rym ei holl ffraethineb I chwi gael cenadwri hedd: Gwisged Cymdeithasau Prydain Alarwisgoedd oll yn awr. Mae en pen areithiwr cywrain Yn fud a llonydd yn y llawr. "Trefnyddion Cymru ocheneidiant Am y sant a aeth o'u pli h, Yn eu cyfarfodydd pennaf chwith: Teimlant heb en brawd 311 I'wy fel ef mewn Cymdeithasfa A ddwg sylw'r dyrfa'i gyd, Trwy rin ei bêr hyawdledd nefol Nes cadwyno eu holl fryd? "Nid trwy swyn doethineb ddynol Ond byawdledi pêr y groes, A thafod wedi ei ysbrydoli, Y rhagorodd yn ei oes; Corff ac enaid efengylwr A dderbyniodd gan ei Dduw ; Meddwl eang, gwreiddiol, eglur ; Genau ffraeth i'w ddwyn i'n clyw.<noinclude></noinclude> 1r8rcou9jjrrxwdu7mrnscuopk11g2w 139319 139254 2025-06-10T15:17:22Z AlwynapHuw 1710 139319 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Duon gynlleidfaoedd Affric A edrychant oll yn brudd, Am na chwery dawn Elias Mwy i wneuthur iddynt fudd: Hed ochenaid am brif golofn Achos lesu ar y llawr, Draw hyd lethrau'r Himalaya, Ac-hyd lannau'r Ganges fawr. Ynysoedd traffith Môr y Deau, Mac'ch dadleuwr yn y bedd ! Hawliodd rym ei holl ffraethineb I chwi gael cenadwri hedd: Gwisged Cymdeithasau Prydain Alarwisgoedd oll yn awr. Mae en pen areithiwr cywrain Yn fud a llonydd yn y llawr. "Trefnyddion Cymru ocheneidiant Am y sant a aeth o'u pli h, Yn eu cyfarfodydd pennaf chwith: Teimlant heb en brawd 311 I'wy fel ef mewn Cymdeithasfa A ddwg sylw'r dyrfa'i gyd, Trwy rin ei bêr hyawdledd nefol Nes cadwyno eu holl fryd? "Nid trwy swyn doethineb ddynol Ond byawdledi pêr y groes, A thafod wedi ei ysbrydoli, Y rhagorodd yn ei oes; Corff ac enaid efengylwr A dderbyniodd gan ei Dduw ; Meddwl eang, gwreiddiol, eglur ; Genau ffraeth i'w ddwyn i'n clyw. Q </poem><noinclude></noinclude> ixnnkgzchlm4rhc1g0t6t3n3yui0i0x 104 69452 139197 2025-06-10T14:57:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "John Elias. Porthai'r praidd â phob danteithion, Seigiau breision o fwyd cryf Barotoai'n iach a maethlon, Heb un cyfeiliornad lyf; A llaeth y gair meithrinai'r gweiniaid At fesur oed cyflawnder Crist, Gan gyfaddasu'r bwyd ysbrydol At archwaeth gwael y baban trist. Ei ddawn cyrhaeddgar a ymaflai Yn holl gyngor rhyfedd Duw, Eglurai y ddarpariaeth ddwyfol Wnaed at achub dynol ryw; O'r cyfamod cryf trag'wyddol Hyd ogoneddiad Crist a'i ha... 139197 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>John Elias. Porthai'r praidd â phob danteithion, Seigiau breision o fwyd cryf Barotoai'n iach a maethlon, Heb un cyfeiliornad lyf; A llaeth y gair meithrinai'r gweiniaid At fesur oed cyflawnder Crist, Gan gyfaddasu'r bwyd ysbrydol At archwaeth gwael y baban trist. Ei ddawn cyrhaeddgar a ymaflai Yn holl gyngor rhyfedd Duw, Eglurai y ddarpariaeth ddwyfol Wnaed at achub dynol ryw; O'r cyfamod cryf trag'wyddol Hyd ogoneddiad Crist a'i had, Hysbysodd bob gor'chwyliaeth rasol Yu nhrefn iachawdwriaeth rad. Pan fai'r Eglwys mewn rhyw syrthni Yn nghysgodau'r hwyr yn brudd ; Elias godai'i law i'r Nefoedd, Yn y fan fe wawriai'r dydd: Ar ben Carmel yr amheuon Ymresymai'r tan i lawr; Baal na Jezebel ni ddalient Y tanbaid bresenoldeb mawr. 61 Pan gyffyrddai o'r areithle A llinynau calon dyn, Teimlid rywfodd fyw neu farw Fel with air ei enau 'nglŷn ; Pelydrai lewyrch pur, angylaidd, Fel cylch a choron am ei ben, ‘R oedd ol y marwor ar ei wefus, O'r allor bur tu draw i'r llen. 77<noinclude></noinclude> nk6igaaoqh297mjijkome4xh6dnd6zl 139255 139197 2025-06-10T15:07:20Z AlwynapHuw 1710 139255 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Porthai'r praidd â phob danteithion, Seigiau breision o fwyd cryf Barotoai'n iach a maethlon, Heb un cyfeiliornad lyf; A llaeth y gair meithrinai'r gweiniaid At fesur oed cyflawnder Crist, Gan gyfaddasu'r bwyd ysbrydol At archwaeth gwael y baban trist. Ei ddawn cyrhaeddgar a ymaflai Yn holl gyngor rhyfedd Duw, Eglurai y ddarpariaeth ddwyfol Wnaed at achub dynol ryw; O'r cyfamod cryf trag'wyddol Hyd ogoneddiad Crist a'i had, Hysbysodd bob gor'chwyliaeth rasol Yu nhrefn iachawdwriaeth rad. Pan fai'r Eglwys mewn rhyw syrthni Yn nghysgodau'r hwyr yn brudd ; Elias godai'i law i'r Nefoedd, Yn y fan fe wawriai'r dydd: Ar ben Carmel yr amheuon Ymresymai'r tan i lawr; Baal na Jezebel ni ddalient Y tanbaid bresenoldeb mawr. 61 Pan gyffyrddai o'r areithle A llinynau calon dyn, Teimlid rywfodd fyw neu farw Fel with air ei enau 'nglŷn ; Pelydrai lewyrch pur, angylaidd, Fel cylch a choron am ei ben, ‘R oedd ol y marwor ar ei wefus, O'r allor bur tu draw i'r llen. 77<noinclude></noinclude> cp9br2kaaa59jj495kawbkzj6hql8j3 139320 139255 2025-06-10T15:17:28Z AlwynapHuw 1710 139320 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Porthai'r praidd â phob danteithion, Seigiau breision o fwyd cryf Barotoai'n iach a maethlon, Heb un cyfeiliornad lyf; A llaeth y gair meithrinai'r gweiniaid At fesur oed cyflawnder Crist, Gan gyfaddasu'r bwyd ysbrydol At archwaeth gwael y baban trist. Ei ddawn cyrhaeddgar a ymaflai Yn holl gyngor rhyfedd Duw, Eglurai y ddarpariaeth ddwyfol Wnaed at achub dynol ryw; O'r cyfamod cryf trag'wyddol Hyd ogoneddiad Crist a'i had, Hysbysodd bob gor'chwyliaeth rasol Yu nhrefn iachawdwriaeth rad. Pan fai'r Eglwys mewn rhyw syrthni Yn nghysgodau'r hwyr yn brudd ; Elias godai'i law i'r Nefoedd, Yn y fan fe wawriai'r dydd: Ar ben Carmel yr amheuon Ymresymai'r tan i lawr; Baal na Jezebel ni ddalient Y tanbaid bresenoldeb mawr. 61 Pan gyffyrddai o'r areithle A llinynau calon dyn, Teimlid rywfodd fyw neu farw Fel with air ei enau 'nglŷn ; Pelydrai lewyrch pur, angylaidd, Fel cylch a choron am ei ben, ‘R oedd ol y marwor ar ei wefus, O'r allor bur tu draw i'r llen. Q </poem><noinclude></noinclude> ohs6vk94siw226ecug1n748bq3cg087 104 69453 139198 2025-06-10T14:57:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "78 Eben Fardd. Ffarwel Elias 1 hyd y bore, Pan yr adgyfodi'n fyw; Os gadewaist di y gwersyll Cawn eto'r golofn dân a Duw ; Fel hyn gobeithiwn dy gyfarfod Yn y nefol Ganan gu; Ac adnewyddu'n fil anwylach Yr hen gyfeillach yma fu.. ANNERCH I'R PARCH. J. JONES, TALYSARN, Ar farwolaeth ei eneth, yn 14 oed, Hydref, 1845. RAWD! Cofiwch, bu Dafydd a'i blentyn ar F dranc, A phrofwyd ei grefydd trwy angau ei lanc; A Dafydd ymolchodd a chododd... 139198 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>78 Eben Fardd. Ffarwel Elias 1 hyd y bore, Pan yr adgyfodi'n fyw; Os gadewaist di y gwersyll Cawn eto'r golofn dân a Duw ; Fel hyn gobeithiwn dy gyfarfod Yn y nefol Ganan gu; Ac adnewyddu'n fil anwylach Yr hen gyfeillach yma fu.. ANNERCH I'R PARCH. J. JONES, TALYSARN, Ar farwolaeth ei eneth, yn 14 oed, Hydref, 1845. RAWD! Cofiwch, bu Dafydd a'i blentyn ar F dranc, A phrofwyd ei grefydd trwy angau ei lanc; A Dafydd ymolchodd a chododd drachefn, Ei Dduw a addolodd pan drodd yn ei drefn. Beth meddwch, frawd, eilwaith am Job yn y pant, Ac angau ar unwaith yn llyncu'r holl blant ? Yr Arglwydd" dywedai "a roddodd am dro, Yr Arglwydd ddug ymaith, bendigaid a fo." Ni chollodd eich geneth wrth basio y ser, Mae'n byw yn ei phalas yn ninas ei Ner; Yr Hanfod wys dyner a fuoch chwi'n drin, Rhyw seraff a'i cymer yn awr ar ei lin. Mae'r meddwl bach cymysg, y bu arnoch boen I roi iddo addysg am rinwedd yr Oen, Yn awr o ryw argraff mwy disglaer na dydd Yn taflu, braidd, Seraff nen Gerub dan gudd. Pan gaiff ei chorff cryno heb arno ol bedd, I undeb a'i henaid, bydd gannaid ei gwedd ; I dan ewch i'r awyr, eich geneth ni'ch gåd, Ond geilw'n ddiwewyr," Fy Nhad! 01fy Nhad!"<noinclude></noinclude> e3xlw30t232njn7nravauckraoro2cb 139256 139198 2025-06-10T15:07:27Z AlwynapHuw 1710 139256 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ffarwel Elias 1 hyd y bore, Pan yr adgyfodi'n fyw; Os gadewaist di y gwersyll Cawn eto'r golofn dân a Duw ; Fel hyn gobeithiwn dy gyfarfod Yn y nefol Ganan gu; Ac adnewyddu'n fil anwylach Yr hen gyfeillach yma fu.. ANNERCH I'R PARCH. J. JONES, TALYSARN, Ar farwolaeth ei eneth, yn 14 oed, Hydref, 1845. RAWD! Cofiwch, bu Dafydd a'i blentyn ar F dranc, A phrofwyd ei grefydd trwy angau ei lanc; A Dafydd ymolchodd a chododd drachefn, Ei Dduw a addolodd pan drodd yn ei drefn. Beth meddwch, frawd, eilwaith am Job yn y pant, Ac angau ar unwaith yn llyncu'r holl blant ? Yr Arglwydd" dywedai "a roddodd am dro, Yr Arglwydd ddug ymaith, bendigaid a fo." Ni chollodd eich geneth wrth basio y ser, Mae'n byw yn ei phalas yn ninas ei Ner; Yr Hanfod wys dyner a fuoch chwi'n drin, Rhyw seraff a'i cymer yn awr ar ei lin. Mae'r meddwl bach cymysg, y bu arnoch boen I roi iddo addysg am rinwedd yr Oen, Yn awr o ryw argraff mwy disglaer na dydd Yn taflu, braidd, Seraff nen Gerub dan gudd. Pan gaiff ei chorff cryno heb arno ol bedd, I undeb a'i henaid, bydd gannaid ei gwedd ; I dan ewch i'r awyr, eich geneth ni'ch gåd, Ond geilw'n ddiwewyr," Fy Nhad! 01fy Nhad!"<noinclude></noinclude> 61yz9zpll3jkz9spu87swe9gsvkd8vu 139321 139256 2025-06-10T15:17:36Z AlwynapHuw 1710 139321 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ffarwel Elias 1 hyd y bore, Pan yr adgyfodi'n fyw; Os gadewaist di y gwersyll Cawn eto'r golofn dân a Duw ; Fel hyn gobeithiwn dy gyfarfod Yn y nefol Ganan gu; Ac adnewyddu'n fil anwylach Yr hen gyfeillach yma fu.. ANNERCH I'R PARCH. J. JONES, TALYSARN, Ar farwolaeth ei eneth, yn 14 oed, Hydref, 1845. RAWD! Cofiwch, bu Dafydd a'i blentyn ar F dranc, A phrofwyd ei grefydd trwy angau ei lanc; A Dafydd ymolchodd a chododd drachefn, Ei Dduw a addolodd pan drodd yn ei drefn. Beth meddwch, frawd, eilwaith am Job yn y pant, Ac angau ar unwaith yn llyncu'r holl blant ? Yr Arglwydd" dywedai "a roddodd am dro, Yr Arglwydd ddug ymaith, bendigaid a fo." Ni chollodd eich geneth wrth basio y ser, Mae'n byw yn ei phalas yn ninas ei Ner; Yr Hanfod wys dyner a fuoch chwi'n drin, Rhyw seraff a'i cymer yn awr ar ei lin. Mae'r meddwl bach cymysg, y bu arnoch boen I roi iddo addysg am rinwedd yr Oen, Yn awr o ryw argraff mwy disglaer na dydd Yn taflu, braidd, Seraff nen Gerub dan gudd. Pan gaiff ei chorff cryno heb arno ol bedd, I undeb a'i henaid, bydd gannaid ei gwedd ; I dan ewch i'r awyr, eich geneth ni'ch gåd, Ond geilw'n ddiwewyr," Fy Nhad! 01fy Nhad!" Q </poem><noinclude></noinclude> 6o9hft1fu4xo2fciawp3qt2yw8a4b6d 104 69454 139199 2025-06-10T14:57:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Fy Mhlant. FY MHIANT, Yn Mehefin 23ain, 1855. 79 Elin yng Nghaernarfon ar neges,-ei chwaer Elizabeth yn ei Ile yn y Bont.-James Ebenezer gartref :-a'u hanwyl chwaer Catherine newydd ei chladdu. N AE un wrth Gei Caerseiont :- Un yn y bedd ;-un yn y Bont; Dim ond un gartre, lle bu'r lleill, Naturiol frawd y plant ereill : Hwnnw a'i fam hieno a fydd I'w gweled gyd â'u gilydd. Deuddeng mlynedd ryfedd rifais I gael ger bron yn llon eu lla... 139199 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Fy Mhlant. FY MHIANT, Yn Mehefin 23ain, 1855. 79 Elin yng Nghaernarfon ar neges,-ei chwaer Elizabeth yn ei Ile yn y Bont.-James Ebenezer gartref :-a'u hanwyl chwaer Catherine newydd ei chladdu. N AE un wrth Gei Caerseiont :- Un yn y bedd ;-un yn y Bont; Dim ond un gartre, lle bu'r lleill, Naturiol frawd y plant ereill : Hwnnw a'i fam hieno a fydd I'w gweled gyd â'u gilydd. Deuddeng mlynedd ryfedd rifais I gael ger bron yn llon eu llais, Bedwar o blant i'w bwydo Yn fwyn a hyd dan fy nho; Dedwyddol i dad oeddynt, Pan yn chware gartre gynt. Ni welaf y rhain eilwaith Yma yn wir, am un waith, Yn galw oll gyd â'u gilydd Mam!" neu 66 dad mwy am un dydd ; Dychwelodd Duw i'w chwalu; Cyfran foes fydd cofio'r hyn fu. Iesu'n nawdd i'r rhai sy'n ol ! Dedwydd fo'm, er ein dido! ; Yr un waedd fawr yn weddi fo, A'r un Duw a'n gwrandawo; Er crwydro, suddo is år, Cymysgu, ac ymwasgar, Undeb tragwyddoldeb ddaw, Anwahanol i'n hunaw.<noinclude></noinclude> ghgvaz4hkc2uyl0asprcq1t5v9ubygl 139257 139199 2025-06-10T15:07:36Z AlwynapHuw 1710 139257 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FY MHIANT, Yn Mehefin 23ain, 1855. 79 Elin yng Nghaernarfon ar neges,-ei chwaer Elizabeth yn ei Ile yn y Bont.-James Ebenezer gartref :-a'u hanwyl chwaer Catherine newydd ei chladdu. N AE un wrth Gei Caerseiont :- Un yn y bedd ;-un yn y Bont; Dim ond un gartre, lle bu'r lleill, Naturiol frawd y plant ereill : Hwnnw a'i fam hieno a fydd I'w gweled gyd â'u gilydd. Deuddeng mlynedd ryfedd rifais I gael ger bron yn llon eu llais, Bedwar o blant i'w bwydo Yn fwyn a hyd dan fy nho; Dedwyddol i dad oeddynt, Pan yn chware gartre gynt. Ni welaf y rhain eilwaith Yma yn wir, am un waith, Yn galw oll gyd â'u gilydd Mam!" neu 66 dad mwy am un dydd ; Dychwelodd Duw i'w chwalu; Cyfran foes fydd cofio'r hyn fu. Iesu'n nawdd i'r rhai sy'n ol ! Dedwydd fo'm, er ein dido! ; Yr un waedd fawr yn weddi fo, A'r un Duw a'n gwrandawo; Er crwydro, suddo is år, Cymysgu, ac ymwasgar, Undeb tragwyddoldeb ddaw, Anwahanol i'n hunaw.<noinclude></noinclude> 5r2403io4ofmo0ggkhi21i0qjbjotai 139322 139257 2025-06-10T15:17:42Z AlwynapHuw 1710 139322 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FY MHIANT, Yn Mehefin 23ain, 1855. 79 Elin yng Nghaernarfon ar neges,-ei chwaer Elizabeth yn ei Ile yn y Bont.-James Ebenezer gartref :-a'u hanwyl chwaer Catherine newydd ei chladdu. N AE un wrth Gei Caerseiont :- Un yn y bedd ;-un yn y Bont; Dim ond un gartre, lle bu'r lleill, Naturiol frawd y plant ereill : Hwnnw a'i fam hieno a fydd I'w gweled gyd â'u gilydd. Deuddeng mlynedd ryfedd rifais I gael ger bron yn llon eu llais, Bedwar o blant i'w bwydo Yn fwyn a hyd dan fy nho; Dedwyddol i dad oeddynt, Pan yn chware gartre gynt. Ni welaf y rhain eilwaith Yma yn wir, am un waith, Yn galw oll gyd â'u gilydd Mam!" neu 66 dad mwy am un dydd ; Dychwelodd Duw i'w chwalu; Cyfran foes fydd cofio'r hyn fu. Iesu'n nawdd i'r rhai sy'n ol ! Dedwydd fo'm, er ein dido! ; Yr un waedd fawr yn weddi fo, A'r un Duw a'n gwrandawo; Er crwydro, suddo is år, Cymysgu, ac ymwasgar, Undeb tragwyddoldeb ddaw, Anwahanol i'n hunaw. Q </poem><noinclude></noinclude> 1zogmf3o07cemd4x5tnko89grk010ct 104 69455 139200 2025-06-10T14:58:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "80 Eben Fardd. BRWYDR MAES BOSWORTH. Gair at yr dwen. AWEN, bydd imin borth, Am hysbysion Maes Bosworth. Maes can yw ym mysg cenedl Y Cymry, a chwery'i chwedl Yn awyr pob oes newydd. A ddel, hyd yr olaf ddydd. Ym Mosworth caed gormeswr, Dyn i ddiawl, a'i ben dan ddŵr; Yn Bosworth y bu asio Darnau brad, er unaw bro A dreisiasid dros oesau, Trwy nwydog wŷn teyrniaid gau, Asgennol oresgynwyr, Yn lladd eu gwell, eiddig wyr ; Bosworth a w... 139200 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>80 Eben Fardd. BRWYDR MAES BOSWORTH. Gair at yr dwen. AWEN, bydd imin borth, Am hysbysion Maes Bosworth. Maes can yw ym mysg cenedl Y Cymry, a chwery'i chwedl Yn awyr pob oes newydd. A ddel, hyd yr olaf ddydd. Ym Mosworth caed gormeswr, Dyn i ddiawl, a'i ben dan ddŵr; Yn Bosworth y bu asio Darnau brad, er unaw bro A dreisiasid dros oesau, Trwy nwydog wŷn teyrniaid gau, Asgennol oresgynwyr, Yn lladd eu gwell, eiddig wyr ; Bosworth a wyntiai beiswyn Ach gyrrith, o'n gwenith gwyn; Us gwlad, a'i gwael asglodion, Fwriwyd draw yn y frwydr hon; Neshai Blaguryn i'n sedd, Orawn hen ein brenhinedd,— Rhuddin oedd o wreiddyn iach, Nd olynwr di linach. Rhagoriaeth brwydr Bosworth ar friwydian dinod. Na hidlwn drwy ein hawdlau Laeth afiach ymgeintach gau; Drud hawliau brwydrau teilwng, I'w hurdd da, y bardd a dwng; Adroddion brwydrau eiddil, I lawr a'u math, lawer mil!<noinclude></noinclude> fitxugf62n36ga0onmk4v07xrc4fvj8 139258 139200 2025-06-10T15:07:43Z AlwynapHuw 1710 139258 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BRWYDR MAES BOSWORTH. Gair at yr dwen. AWEN, bydd imin borth, Am hysbysion Maes Bosworth. Maes can yw ym mysg cenedl Y Cymry, a chwery'i chwedl Yn awyr pob oes newydd. A ddel, hyd yr olaf ddydd. Ym Mosworth caed gormeswr, Dyn i ddiawl, a'i ben dan ddŵr; Yn Bosworth y bu asio Darnau brad, er unaw bro A dreisiasid dros oesau, Trwy nwydog wŷn teyrniaid gau, Asgennol oresgynwyr, Yn lladd eu gwell, eiddig wyr ; Bosworth a wyntiai beiswyn Ach gyrrith, o'n gwenith gwyn; Us gwlad, a'i gwael asglodion, Fwriwyd draw yn y frwydr hon; Neshai Blaguryn i'n sedd, Orawn hen ein brenhinedd,— Rhuddin oedd o wreiddyn iach, Nd olynwr di linach. Rhagoriaeth brwydr Bosworth ar friwydian dinod. Na hidlwn drwy ein hawdlau Laeth afiach ymgeintach gau; Drud hawliau brwydrau teilwng, I'w hurdd da, y bardd a dwng; Adroddion brwydrau eiddil, I lawr a'u math, lawer mil!<noinclude></noinclude> 3qad9vi3a77e57recze0bd6zwpb8e8g 139323 139258 2025-06-10T15:17:49Z AlwynapHuw 1710 139323 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BRWYDR MAES BOSWORTH. Gair at yr dwen. AWEN, bydd imin borth, Am hysbysion Maes Bosworth. Maes can yw ym mysg cenedl Y Cymry, a chwery'i chwedl Yn awyr pob oes newydd. A ddel, hyd yr olaf ddydd. Ym Mosworth caed gormeswr, Dyn i ddiawl, a'i ben dan ddŵr; Yn Bosworth y bu asio Darnau brad, er unaw bro A dreisiasid dros oesau, Trwy nwydog wŷn teyrniaid gau, Asgennol oresgynwyr, Yn lladd eu gwell, eiddig wyr ; Bosworth a wyntiai beiswyn Ach gyrrith, o'n gwenith gwyn; Us gwlad, a'i gwael asglodion, Fwriwyd draw yn y frwydr hon; Neshai Blaguryn i'n sedd, Orawn hen ein brenhinedd,— Rhuddin oedd o wreiddyn iach, Nd olynwr di linach. Rhagoriaeth brwydr Bosworth ar friwydian dinod. Na hidlwn drwy ein hawdlau Laeth afiach ymgeintach gau; Drud hawliau brwydrau teilwng, I'w hurdd da, y bardd a dwng; Adroddion brwydrau eiddil, I lawr a'u math, lawer mil! Q </poem><noinclude></noinclude> hqbr6feg8kkxos38j1ra9twm2w8ukrj 104 69456 139201 2025-06-10T14:58:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139201 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 104 69457 139202 2025-06-10T14:58:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139202 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 104 69458 139203 2025-06-10T14:58:33Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Awdl Bosworth. Na luniont mewn ail einioes, Yn y dydd bo newid oes; Na roed cân iddynt anadl, Na beirdd dwys eu bwrdd i'w dadl : Ym mawl cledd, ni theimla clod Drydaniaeth brwydrau dinod ; A ganmolir gwŷn malais, A bradwyr trwch brwydrau trais? Na edwant i ddinodedd. Pwnc diwrnod fydd clod eu cledd ; Datroir blaenoriaid eu trin, Oedd ddoe'n wŷr, heddyw'n werin ; A cheiff holl gleddyfau chwant Eu gweinio'n ddiogoniant. Ond ar hawl y b... 139203 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Awdl Bosworth. Na luniont mewn ail einioes, Yn y dydd bo newid oes; Na roed cân iddynt anadl, Na beirdd dwys eu bwrdd i'w dadl : Ym mawl cledd, ni theimla clod Drydaniaeth brwydrau dinod ; A ganmolir gwŷn malais, A bradwyr trwch brwydrau trais? Na edwant i ddinodedd. Pwnc diwrnod fydd clod eu cledd ; Datroir blaenoriaid eu trin, Oedd ddoe'n wŷr, heddyw'n werin ; A cheiff holl gleddyfau chwant Eu gweinio'n ddiogoniant. Ond ar hawl y brwydrau hedd, Nis dywaid ui oes-" diwedd !" Ewybr dreiddia Brwydr Rhyddid Anad a bron cenedl brid, Yn ffun hunan-ddiffyniad, Yn gred Glyw, yn gariad Gwlad, Gwrthrym fydd i'r gorthrwm får, Dry'n adwyau drwy'n daear. Ar gleddyf, mae rhyglyddianı, A wano chŵydd hunan chwant, A ladd rwysg, a oludd red Y mathrwr, trwm ei weithred, Yr hwn gais drwy drais roi 'i droed Ar freinian arter henoed. Bosworth ar flaenau'n bysedd, A Waterloo, want hir wiedd ; Brwydrau a gaed, heb rodres, Yn creu llwydd yn cario lles, Yn bwrw trais i'r obry trwch, I adnewyddu dawn heddwch; 81<noinclude></noinclude> stqdocipzfwxzgx8fsky0lvw9zb6v04 139259 139203 2025-06-10T15:07:59Z AlwynapHuw 1710 139259 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Na luniont mewn ail einioes, Yn y dydd bo newid oes; Na roed cân iddynt anadl, Na beirdd dwys eu bwrdd i'w dadl : Ym mawl cledd, ni theimla clod Drydaniaeth brwydrau dinod ; A ganmolir gwŷn malais, A bradwyr trwch brwydrau trais? Na edwant i ddinodedd. Pwnc diwrnod fydd clod eu cledd ; Datroir blaenoriaid eu trin, Oedd ddoe'n wŷr, heddyw'n werin ; A cheiff holl gleddyfau chwant Eu gweinio'n ddiogoniant. Ond ar hawl y brwydrau hedd, Nis dywaid ui oes-" diwedd !" Ewybr dreiddia Brwydr Rhyddid Anad a bron cenedl brid, Yn ffun hunan-ddiffyniad, Yn gred Glyw, yn gariad Gwlad, Gwrthrym fydd i'r gorthrwm får, Dry'n adwyau drwy'n daear. Ar gleddyf, mae rhyglyddianı, A wano chŵydd hunan chwant, A ladd rwysg, a oludd red Y mathrwr, trwm ei weithred, Yr hwn gais drwy drais roi 'i droed Ar freinian arter henoed. Bosworth ar flaenau'n bysedd, A Waterloo, want hir wiedd ; Brwydrau a gaed, heb rodres, Yn creu llwydd yn cario lles, Yn bwrw trais i'r obry trwch, I adnewyddu dawn heddwch; 81<noinclude></noinclude> 9doo4by11y91odpdwc6kwiqlc9tn5te 139324 139259 2025-06-10T15:18:04Z AlwynapHuw 1710 139324 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Na luniont mewn ail einioes, Yn y dydd bo newid oes; Na roed cân iddynt anadl, Na beirdd dwys eu bwrdd i'w dadl : Ym mawl cledd, ni theimla clod Drydaniaeth brwydrau dinod ; A ganmolir gwŷn malais, A bradwyr trwch brwydrau trais? Na edwant i ddinodedd. Pwnc diwrnod fydd clod eu cledd ; Datroir blaenoriaid eu trin, Oedd ddoe'n wŷr, heddyw'n werin ; A cheiff holl gleddyfau chwant Eu gweinio'n ddiogoniant. Ond ar hawl y brwydrau hedd, Nis dywaid ui oes-" diwedd !" Ewybr dreiddia Brwydr Rhyddid Anad a bron cenedl brid, Yn ffun hunan-ddiffyniad, Yn gred Glyw, yn gariad Gwlad, Gwrthrym fydd i'r gorthrwm får, Dry'n adwyau drwy'n daear. Ar gleddyf, mae rhyglyddianı, A wano chŵydd hunan chwant, A ladd rwysg, a oludd red Y mathrwr, trwm ei weithred, Yr hwn gais drwy drais roi 'i droed Ar freinian arter henoed. Bosworth ar flaenau'n bysedd, A Waterloo, want hir wiedd ; Brwydrau a gaed, heb rodres, Yn creu llwydd yn cario lles, Yn bwrw trais i'r obry trwch, I adnewyddu dawn heddwch; Q </poem><noinclude></noinclude> rrabv1xg4nqjwzwot386p6wi2y7r9ym 104 69459 139204 2025-06-10T14:58:40Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "82 Eben Fardd. Brwydr Bosworth fu'n borth i'r byd, I ddod drwyddo at Ryddyd; Bu'n borth i unben o barch Ddod yma'n Udd ddiamarch, I ddadrys ein hynys ni Owdennog gadwyni Weithiasai penbleth oesoedd O dreigl a chwymp, dirgel a choedd, I'm darostwng dan drawsder, A bwrw baich ar ein bro bêr. Myrierid im, a'r aur da, Câd Bosworth a'u cydbwysa. Goleg yn ol ar gystudd Prydain. Ym moreu yr helbul mawr ar Albion, Tremiai Rhufeinwyr tua'r mô... 139204 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>82 Eben Fardd. Brwydr Bosworth fu'n borth i'r byd, I ddod drwyddo at Ryddyd; Bu'n borth i unben o barch Ddod yma'n Udd ddiamarch, I ddadrys ein hynys ni Owdennog gadwyni Weithiasai penbleth oesoedd O dreigl a chwymp, dirgel a choedd, I'm darostwng dan drawsder, A bwrw baich ar ein bro bêr. Myrierid im, a'r aur da, Câd Bosworth a'u cydbwysa. Goleg yn ol ar gystudd Prydain. Ym moreu yr helbul mawr ar Albion, Tremiai Rhufeinwyr tua'r môrfinion; Ac, o syllu ar Ynys Caswallon, O bleser golwg, âi blys i'r galon ;— Trwy gadau distryw y giwdawd estron, A garw fradwriaeth gwyr o frodorion, Dwrn swrth ar y deyrnas hon roes Caisar, Galedodd afar ar ein gwlad-ddefion. Hyd hyn o'n hanes, yn ein tŷ'n hunain, Am hir adeg, yr oeddym ym Mhrydain ; Ni bai ymwelwr o wyneb milain, Neu edn niweidiol dacnai ei adain, I ddwyn diowryd o dde na dwyrain, Hyd yr awr rhwyfodd dewr Eryr Rhufain, Ai ostef trwy'n hynyslain-yn cyrraedd, Yn eres grochwaedd, gan oer ysgrechain. Gormes y Caisariaid, Dyna drin wnai'n dwyn dan dreth, A dirdra, godai ardreth Echrys ar ein Hynys hon,<noinclude></noinclude> mjco6g6l79dn08n3uqtzm7fsb2lx3ln 139260 139204 2025-06-10T15:08:06Z AlwynapHuw 1710 139260 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Brwydr Bosworth fu'n borth i'r byd, I ddod drwyddo at Ryddyd; Bu'n borth i unben o barch Ddod yma'n Udd ddiamarch, I ddadrys ein hynys ni Owdennog gadwyni Weithiasai penbleth oesoedd O dreigl a chwymp, dirgel a choedd, I'm darostwng dan drawsder, A bwrw baich ar ein bro bêr. Myrierid im, a'r aur da, Câd Bosworth a'u cydbwysa. Goleg yn ol ar gystudd Prydain. Ym moreu yr helbul mawr ar Albion, Tremiai Rhufeinwyr tua'r môrfinion; Ac, o syllu ar Ynys Caswallon, O bleser golwg, âi blys i'r galon ;— Trwy gadau distryw y giwdawd estron, A garw fradwriaeth gwyr o frodorion, Dwrn swrth ar y deyrnas hon roes Caisar, Galedodd afar ar ein gwlad-ddefion. Hyd hyn o'n hanes, yn ein tŷ'n hunain, Am hir adeg, yr oeddym ym Mhrydain ; Ni bai ymwelwr o wyneb milain, Neu edn niweidiol dacnai ei adain, I ddwyn diowryd o dde na dwyrain, Hyd yr awr rhwyfodd dewr Eryr Rhufain, Ai ostef trwy'n hynyslain-yn cyrraedd, Yn eres grochwaedd, gan oer ysgrechain. Gormes y Caisariaid, Dyna drin wnai'n dwyn dan dreth, A dirdra, godai ardreth Echrys ar ein Hynys hon,<noinclude></noinclude> le7heh4y3cge4dhwxlua23ti3jx253o 139325 139260 2025-06-10T15:18:12Z AlwynapHuw 1710 139325 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Brwydr Bosworth fu'n borth i'r byd, I ddod drwyddo at Ryddyd; Bu'n borth i unben o barch Ddod yma'n Udd ddiamarch, I ddadrys ein hynys ni Owdennog gadwyni Weithiasai penbleth oesoedd O dreigl a chwymp, dirgel a choedd, I'm darostwng dan drawsder, A bwrw baich ar ein bro bêr. Myrierid im, a'r aur da, Câd Bosworth a'u cydbwysa. Goleg yn ol ar gystudd Prydain. Ym moreu yr helbul mawr ar Albion, Tremiai Rhufeinwyr tua'r môrfinion; Ac, o syllu ar Ynys Caswallon, O bleser golwg, âi blys i'r galon ;— Trwy gadau distryw y giwdawd estron, A garw fradwriaeth gwyr o frodorion, Dwrn swrth ar y deyrnas hon roes Caisar, Galedodd afar ar ein gwlad-ddefion. Hyd hyn o'n hanes, yn ein tŷ'n hunain, Am hir adeg, yr oeddym ym Mhrydain ; Ni bai ymwelwr o wyneb milain, Neu edn niweidiol dacnai ei adain, I ddwyn diowryd o dde na dwyrain, Hyd yr awr rhwyfodd dewr Eryr Rhufain, Ai ostef trwy'n hynyslain-yn cyrraedd, Yn eres grochwaedd, gan oer ysgrechain. Gormes y Caisariaid, Dyna drin wnai'n dwyn dan dreth, A dirdra, godai ardreth Echrys ar ein Hynys hon, Q </poem><noinclude></noinclude> 3kqh46om0u3t4qdqbxvsgc26fyr9tlj 104 69460 139205 2025-06-10T14:58:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. I Gaisariaid go surion : A'u lengoedd mal llu angau, Oddifewn yn ymddofhau ; Cestyl, gwersyll, a garsiwn, Yn taeru hawl i'n tir hwn ; A'i holl hyd, i gyd o'i gwrr, A'i loll led gan allwleidiwr ; Gwnaed ni yn dławd giwdawd gaeth, Heb enw o anibyniaeth; Ys taenodd Suetoniaid, Dros ein bro, drawsion, heb raid; Gwyr celyd Agricola, Gaseion dig, ysai'n da; Nes ein dwyn yn weision dôf, A thyngu'n nerth i anghof; Dinertli yr... 139205 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. I Gaisariaid go surion : A'u lengoedd mal llu angau, Oddifewn yn ymddofhau ; Cestyl, gwersyll, a garsiwn, Yn taeru hawl i'n tir hwn ; A'i holl hyd, i gyd o'i gwrr, A'i loll led gan allwleidiwr ; Gwnaed ni yn dławd giwdawd gaeth, Heb enw o anibyniaeth; Ys taenodd Suetoniaid, Dros ein bro, drawsion, heb raid; Gwyr celyd Agricola, Gaseion dig, ysai'n da; Nes ein dwyn yn weision dôf, A thyngu'n nerth i anghof; Dinertli yr aethom danynt Am ganrif ar ganrif gynt. Brad Hen Dderwydd. Yn nyddiau'r afonyddwch, A ni yn llawn yn y llwch,- Yn gorfod, mewn gweddwdod gwâr, Rhoi cusan oer i Caisar, 83 Hen Dderwydd, canmlwydd, mewn coed. - a gofiai Ar gyfer ei faboed, Gan honni, er gwŷn henoed, Y drefn ddeuai eto ar droed. Dan dewfrig yn y wig werdd, Dan gangau rhyw edn-gyngherdd Oedd, o reddf, mewn dof leddfau Galar rhydd, yn eglurhau Cwymp Prydain, a'u sain a'u si Hynaws yn ei ddiloeni ;<noinclude></noinclude> crh5eq04w6oviivpczzpkdcetiw5mdj 139261 139205 2025-06-10T15:08:13Z AlwynapHuw 1710 139261 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I Gaisariaid go surion : A'u lengoedd mal llu angau, Oddifewn yn ymddofhau ; Cestyl, gwersyll, a garsiwn, Yn taeru hawl i'n tir hwn ; A'i holl hyd, i gyd o'i gwrr, A'i loll led gan allwleidiwr ; Gwnaed ni yn dławd giwdawd gaeth, Heb enw o anibyniaeth; Ys taenodd Suetoniaid, Dros ein bro, drawsion, heb raid; Gwyr celyd Agricola, Gaseion dig, ysai'n da; Nes ein dwyn yn weision dôf, A thyngu'n nerth i anghof; Dinertli yr aethom danynt Am ganrif ar ganrif gynt. Brad Hen Dderwydd. Yn nyddiau'r afonyddwch, A ni yn llawn yn y llwch,- Yn gorfod, mewn gweddwdod gwâr, Rhoi cusan oer i Caisar, 83 Hen Dderwydd, canmlwydd, mewn coed. - a gofiai Ar gyfer ei faboed, Gan honni, er gwŷn henoed, Y drefn ddeuai eto ar droed. Dan dewfrig yn y wig werdd, Dan gangau rhyw edn-gyngherdd Oedd, o reddf, mewn dof leddfau Galar rhydd, yn eglurhau Cwymp Prydain, a'u sain a'u si Hynaws yn ei ddiloeni ;<noinclude></noinclude> je7ocwza7nwcybgkdyhl4985ubnwt1s 139326 139261 2025-06-10T15:18:18Z AlwynapHuw 1710 139326 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I Gaisariaid go surion : A'u lengoedd mal llu angau, Oddifewn yn ymddofhau ; Cestyl, gwersyll, a garsiwn, Yn taeru hawl i'n tir hwn ; A'i holl hyd, i gyd o'i gwrr, A'i loll led gan allwleidiwr ; Gwnaed ni yn dławd giwdawd gaeth, Heb enw o anibyniaeth; Ys taenodd Suetoniaid, Dros ein bro, drawsion, heb raid; Gwyr celyd Agricola, Gaseion dig, ysai'n da; Nes ein dwyn yn weision dôf, A thyngu'n nerth i anghof; Dinertli yr aethom danynt Am ganrif ar ganrif gynt. Brad Hen Dderwydd. Yn nyddiau'r afonyddwch, A ni yn llawn yn y llwch,- Yn gorfod, mewn gweddwdod gwâr, Rhoi cusan oer i Caisar, 83 Hen Dderwydd, canmlwydd, mewn coed. - a gofiai Ar gyfer ei faboed, Gan honni, er gwŷn henoed, Y drefn ddeuai eto ar droed. Dan dewfrig yn y wig werdd, Dan gangau rhyw edn-gyngherdd Oedd, o reddf, mewn dof leddfau Galar rhydd, yn eglurhau Cwymp Prydain, a'u sain a'u si Hynaws yn ei ddiloeni ; Q </poem><noinclude></noinclude> 4d555r06jj11a1v9m3fve92jldqrh0g 104 69461 139206 2025-06-10T14:58:54Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "84 Eben Fardd. O'r fan hon, ar fin einioes, I'w brid wlad y brudiai loes, Poen drom, ond yn y pen draw- Y diwedd yn blodeuaw; Dyma ei Frud am ei fro, Trwy niwlen, tra yn wylo,- Dyn dybiai ddod ein diben, Hoedl bach ein cenedl, i ben ; Nid felly Hi dyf allan, 1 enw mawr, yn y man¦ Er fod, yn awr ar glawr gwlad Drwst ing ei darostyngiad, Ie, i sut ddaw'n is eto,- Ond o'i dwfn ing, dring ryw dro. "Syrth hirnos ar ei theyrnedd, A syfl ei... 139206 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>84 Eben Fardd. O'r fan hon, ar fin einioes, I'w brid wlad y brudiai loes, Poen drom, ond yn y pen draw- Y diwedd yn blodeuaw; Dyma ei Frud am ei fro, Trwy niwlen, tra yn wylo,- Dyn dybiai ddod ein diben, Hoedl bach ein cenedl, i ben ; Nid felly Hi dyf allan, 1 enw mawr, yn y man¦ Er fod, yn awr ar glawr gwlad Drwst ing ei darostyngiad, Ie, i sut ddaw'n is eto,- Ond o'i dwfn ing, dring ryw dro. "Syrth hirnos ar ei theyrnedd, A syfl ei brenhinol sedd ; Cyll ei wyf, ac i'w lle naid Rhestr anwir o estroniaid. Ei gwddf tega oddef tan-iau'r Eryr, ()! 'r oeri wna'i hanian; Anad wyw y genedl wan Ddihoena ynddi 'i hunan. “Wedi mesur ei gofid am oesoedd, O dan estroniaid dawnus en trinoedd, Wedi'r blin oddef drwy y blynyddoedd, Diluw o aerwyr ddeuant, lawernedd: Cry' rym anciddil cawri'r mynyddoedd, Owyllt ymylan, 'n tywallt en miloedd Ar Ddinas y Dinasoedd.-i'w chwympo Ac i'w throedio, am draha'i gweithredoedd. Yu nhrofa'r farn, ar fyrr, fyrr, I'w ororau a'r Eryr,<noinclude></noinclude> hwv6ll08vmzb8a555kfy8y44d6erpis 139262 139206 2025-06-10T15:08:22Z AlwynapHuw 1710 139262 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O'r fan hon, ar fin einioes, I'w brid wlad y brudiai loes, Poen drom, ond yn y pen draw- Y diwedd yn blodeuaw; Dyma ei Frud am ei fro, Trwy niwlen, tra yn wylo,- Dyn dybiai ddod ein diben, Hoedl bach ein cenedl, i ben ; Nid felly Hi dyf allan, 1 enw mawr, yn y man¦ Er fod, yn awr ar glawr gwlad Drwst ing ei darostyngiad, Ie, i sut ddaw'n is eto,- Ond o'i dwfn ing, dring ryw dro. "Syrth hirnos ar ei theyrnedd, A syfl ei brenhinol sedd ; Cyll ei wyf, ac i'w lle naid Rhestr anwir o estroniaid. Ei gwddf tega oddef tan-iau'r Eryr, ()! 'r oeri wna'i hanian; Anad wyw y genedl wan Ddihoena ynddi 'i hunan. “Wedi mesur ei gofid am oesoedd, O dan estroniaid dawnus en trinoedd, Wedi'r blin oddef drwy y blynyddoedd, Diluw o aerwyr ddeuant, lawernedd: Cry' rym anciddil cawri'r mynyddoedd, Owyllt ymylan, 'n tywallt en miloedd Ar Ddinas y Dinasoedd.-i'w chwympo Ac i'w throedio, am draha'i gweithredoedd. Yu nhrofa'r farn, ar fyrr, fyrr, I'w ororau a'r Eryr,<noinclude></noinclude> 5sdksql9n7sj8ekpcm8mz26wibo0jm3 139327 139262 2025-06-10T15:18:24Z AlwynapHuw 1710 139327 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O'r fan hon, ar fin einioes, I'w brid wlad y brudiai loes, Poen drom, ond yn y pen draw- Y diwedd yn blodeuaw; Dyma ei Frud am ei fro, Trwy niwlen, tra yn wylo,- Dyn dybiai ddod ein diben, Hoedl bach ein cenedl, i ben ; Nid felly Hi dyf allan, 1 enw mawr, yn y man¦ Er fod, yn awr ar glawr gwlad Drwst ing ei darostyngiad, Ie, i sut ddaw'n is eto,- Ond o'i dwfn ing, dring ryw dro. "Syrth hirnos ar ei theyrnedd, A syfl ei brenhinol sedd ; Cyll ei wyf, ac i'w lle naid Rhestr anwir o estroniaid. Ei gwddf tega oddef tan-iau'r Eryr, ()! 'r oeri wna'i hanian; Anad wyw y genedl wan Ddihoena ynddi 'i hunan. “Wedi mesur ei gofid am oesoedd, O dan estroniaid dawnus en trinoedd, Wedi'r blin oddef drwy y blynyddoedd, Diluw o aerwyr ddeuant, lawernedd: Cry' rym anciddil cawri'r mynyddoedd, Owyllt ymylan, 'n tywallt en miloedd Ar Ddinas y Dinasoedd.-i'w chwympo Ac i'w throedio, am draha'i gweithredoedd. Yu nhrofa'r farn, ar fyrr, fyrr, I'w ororau a'r Eryr, Q </poem><noinclude></noinclude> n3ciya7qr857w19usp7fgipsk03hvfd 104 69462 139207 2025-06-10T14:59:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "85 Maes Bosworth. A thasga'i anferth esgyll, Ar bwrdd o gyflymder hyll. "Awyr Prydain fydd yn daistain, Trwy ei lefain tra wylofus; Gedy dalaeth ein brodoriaeth, Fal ysglylaeth afles, glwyfus. 24 Er arwain draw yr Eryr, A'i waedd, o gyrraedd ein gwyr; Oes drabaus a thost, er hyn, Arddelwaf i hir ddilyn; Y genedl, daroganir, Gyst ddy heu dan gystudd hir; Gorthrwm a glwm, am ein gwlad, Wrysgeni goresgyniad; A llwythau eraill weithion,... 139207 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>85 Maes Bosworth. A thasga'i anferth esgyll, Ar bwrdd o gyflymder hyll. "Awyr Prydain fydd yn daistain, Trwy ei lefain tra wylofus; Gedy dalaeth ein brodoriaeth, Fal ysglylaeth afles, glwyfus. 24 Er arwain draw yr Eryr, A'i waedd, o gyrraedd ein gwyr; Oes drabaus a thost, er hyn, Arddelwaf i hir ddilyn; Y genedl, daroganir, Gyst ddy heu dan gystudd hir; Gorthrwm a glwm, am ein gwlad, Wrysgeni goresgyniad; A llwythau eraill weithion, Treisiant hi tros ewyn tonn. Anwariaid a'u banerwyr-arbeithiant Yn rhith eynorthwywyr; Trwy linach ein teyinach tyrr Al estronol ystrinwyr i Heiuia'r marwol dramoriaid-i'u hynys, Yn hanner gwaligofaid, Hi ddaw i boen, a'i hedd baid Yn mhenbleth y drom ymblaid. "Sorrir y Llyw, sarheir Llys Cynhwynol mainc ein hynys; Bydd enw maine, byddin, a mur, Boenydiol i benadur : Sefydlir gorsaf waedlyd Llid a'i hawl, trwy'i lled a'i hyd; Try n godwm i'n teyrngadair- Hon a gyll ei henwog air;<noinclude></noinclude> ftcsr51turf7f18qn2mknghfhw3ik5g 139263 139207 2025-06-10T15:08:35Z AlwynapHuw 1710 139263 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A thasga'i anferth esgyll, Ar bwrdd o gyflymder hyll. "Awyr Prydain fydd yn daistain, Trwy ei lefain tra wylofus; Gedy dalaeth ein brodoriaeth, Fal ysglylaeth afles, glwyfus. 24 Er arwain draw yr Eryr, A'i waedd, o gyrraedd ein gwyr; Oes drabaus a thost, er hyn, Arddelwaf i hir ddilyn; Y genedl, daroganir, Gyst ddy heu dan gystudd hir; Gorthrwm a glwm, am ein gwlad, Wrysgeni goresgyniad; A llwythau eraill weithion, Treisiant hi tros ewyn tonn. Anwariaid a'u banerwyr-arbeithiant Yn rhith eynorthwywyr; Trwy linach ein teyinach tyrr Al estronol ystrinwyr i Heiuia'r marwol dramoriaid-i'u hynys, Yn hanner gwaligofaid, Hi ddaw i boen, a'i hedd baid Yn mhenbleth y drom ymblaid. "Sorrir y Llyw, sarheir Llys Cynhwynol mainc ein hynys; Bydd enw maine, byddin, a mur, Boenydiol i benadur : Sefydlir gorsaf waedlyd Llid a'i hawl, trwy'i lled a'i hyd; Try n godwm i'n teyrngadair- Hon a gyll ei henwog air;<noinclude></noinclude> c6ncqco31tgalzq7nwu8jdw4ma7f1k4 139328 139263 2025-06-10T15:18:30Z AlwynapHuw 1710 139328 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A thasga'i anferth esgyll, Ar bwrdd o gyflymder hyll. "Awyr Prydain fydd yn daistain, Trwy ei lefain tra wylofus; Gedy dalaeth ein brodoriaeth, Fal ysglylaeth afles, glwyfus. 24 Er arwain draw yr Eryr, A'i waedd, o gyrraedd ein gwyr; Oes drabaus a thost, er hyn, Arddelwaf i hir ddilyn; Y genedl, daroganir, Gyst ddy heu dan gystudd hir; Gorthrwm a glwm, am ein gwlad, Wrysgeni goresgyniad; A llwythau eraill weithion, Treisiant hi tros ewyn tonn. Anwariaid a'u banerwyr-arbeithiant Yn rhith eynorthwywyr; Trwy linach ein teyinach tyrr Al estronol ystrinwyr i Heiuia'r marwol dramoriaid-i'u hynys, Yn hanner gwaligofaid, Hi ddaw i boen, a'i hedd baid Yn mhenbleth y drom ymblaid. "Sorrir y Llyw, sarheir Llys Cynhwynol mainc ein hynys; Bydd enw maine, byddin, a mur, Boenydiol i benadur : Sefydlir gorsaf waedlyd Llid a'i hawl, trwy'i lled a'i hyd; Try n godwm i'n teyrngadair- Hon a gyll ei henwog air; Q </poem><noinclude></noinclude> f2nx9b9x51znmyrl5i4rlgnbu3t6kjs 104 69463 139208 2025-06-10T14:59:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "86 Eben Fardd. Ac o gostrel coeg estron, Yfir hêg ar y fro hon; Wenwyna hawl gynhennid, Wha'i llyw, un llaw, yn llawn llid, Ar y llaw arall, gwall gwaeth A ddryga i rhydd wriogaeth. Prydain a wel gwymp brodyr, Ar y maes gwaed, gormes gwyr; Cyll ei thraed-a'i gwaed ar ei gwedd, Ymwyra mwy i orwedd. Ond gwelaf draw y daw yn y diwedd, Fal gwyrth arni, ryw flagur o'i theyrnedd, O gyffy genedl-fe gaiff ogonedd, Bywheir yn ei enw hawl ein... 139208 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>86 Eben Fardd. Ac o gostrel coeg estron, Yfir hêg ar y fro hon; Wenwyna hawl gynhennid, Wha'i llyw, un llaw, yn llawn llid, Ar y llaw arall, gwall gwaeth A ddryga i rhydd wriogaeth. Prydain a wel gwymp brodyr, Ar y maes gwaed, gormes gwyr; Cyll ei thraed-a'i gwaed ar ei gwedd, Ymwyra mwy i orwedd. Ond gwelaf draw y daw yn y diwedd, Fal gwyrth arni, ryw flagur o'i theyrnedd, O gyffy genedl-fe gaiff ogonedd, Bywheir yn ei enw hawl ein brenhinedd, Pennwn a baner impyn o'n bonedd Yn awr a chwifia yn yr uchafedd, Yng ngwên nwyfus Tangnefedd-cân Prydain Hynod arwyrain wedi hir orwedd." Hyn oedd air yr hen Dderwydd, Ai Frud, cyn symud oi swydd ; Rhy faith ei araeth i'w oed, Blinai ei anabl henoed; A phan y llawn orffennodd, yn y fan Efe a ymliwiodd, A buan draw ei ben drodd, Yn hen, hen; yno hunodd. Gormes y Saeson. Pur ffodus y proffwydai Ein diwrnod niwl, dirnad wnai Dynesiad y wae nosol, A hardd wawr hedd, ar ei hol. Bu'r tonnog chwŷl Brutanaidd, Yr un funud a'r Brud, braidd ;<noinclude></noinclude> g3m236gg0w0ugurvt61ncq3vbl47qr1 139264 139208 2025-06-10T15:08:41Z AlwynapHuw 1710 139264 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac o gostrel coeg estron, Yfir hêg ar y fro hon; Wenwyna hawl gynhennid, Wha'i llyw, un llaw, yn llawn llid, Ar y llaw arall, gwall gwaeth A ddryga i rhydd wriogaeth. Prydain a wel gwymp brodyr, Ar y maes gwaed, gormes gwyr; Cyll ei thraed-a'i gwaed ar ei gwedd, Ymwyra mwy i orwedd. Ond gwelaf draw y daw yn y diwedd, Fal gwyrth arni, ryw flagur o'i theyrnedd, O gyffy genedl-fe gaiff ogonedd, Bywheir yn ei enw hawl ein brenhinedd, Pennwn a baner impyn o'n bonedd Yn awr a chwifia yn yr uchafedd, Yng ngwên nwyfus Tangnefedd-cân Prydain Hynod arwyrain wedi hir orwedd." Hyn oedd air yr hen Dderwydd, Ai Frud, cyn symud oi swydd ; Rhy faith ei araeth i'w oed, Blinai ei anabl henoed; A phan y llawn orffennodd, yn y fan Efe a ymliwiodd, A buan draw ei ben drodd, Yn hen, hen; yno hunodd. Gormes y Saeson. Pur ffodus y proffwydai Ein diwrnod niwl, dirnad wnai Dynesiad y wae nosol, A hardd wawr hedd, ar ei hol. Bu'r tonnog chwŷl Brutanaidd, Yr un funud a'r Brud, braidd ;<noinclude></noinclude> 9aueoyps9cethozk2n2yhrrnby4zjvq 139329 139264 2025-06-10T15:18:39Z AlwynapHuw 1710 139329 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac o gostrel coeg estron, Yfir hêg ar y fro hon; Wenwyna hawl gynhennid, Wha'i llyw, un llaw, yn llawn llid, Ar y llaw arall, gwall gwaeth A ddryga i rhydd wriogaeth. Prydain a wel gwymp brodyr, Ar y maes gwaed, gormes gwyr; Cyll ei thraed-a'i gwaed ar ei gwedd, Ymwyra mwy i orwedd. Ond gwelaf draw y daw yn y diwedd, Fal gwyrth arni, ryw flagur o'i theyrnedd, O gyffy genedl-fe gaiff ogonedd, Bywheir yn ei enw hawl ein brenhinedd, Pennwn a baner impyn o'n bonedd Yn awr a chwifia yn yr uchafedd, Yng ngwên nwyfus Tangnefedd-cân Prydain Hynod arwyrain wedi hir orwedd." Hyn oedd air yr hen Dderwydd, Ai Frud, cyn symud oi swydd ; Rhy faith ei araeth i'w oed, Blinai ei anabl henoed; A phan y llawn orffennodd, yn y fan Efe a ymliwiodd, A buan draw ei ben drodd, Yn hen, hen; yno hunodd. Gormes y Saeson. Pur ffodus y proffwydai Ein diwrnod niwl, dirnad wnai Dynesiad y wae nosol, A hardd wawr hedd, ar ei hol. Bu'r tonnog chwŷl Brutanaidd, Yr un funud a'r Brud, braidd ; Q </poem><noinclude></noinclude> lr0y7oeq302xyz1i0jm4izfyjnpd6e7 104 69464 139209 2025-06-10T14:59:15Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Oblegyd pan oblygwyd pennwn-Rhwyf Rhufain ym mro'r Brutwn, Ymwelodd llawer miliwn O wŷr trahaus â'r tir hwn. Prydain orfu gael llu llog Rhag aerwyr Brithwyr brathiog; Ys, i'w gwasanaeth Sacsoniaid-buriodd I heriaw'r dieithriaid; Yn rhith dod i'n plith, o'n plaid, Anras trais wnai'r estrysiaid. Hurio Sais fu yn arw siom, Drud ernes o'i draed arnom ; Hwt ei lawdrwm, frwnt ledrad, Dan annleg liw, dwyn ein gwlad. 87 Gormes... 139209 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Oblegyd pan oblygwyd pennwn-Rhwyf Rhufain ym mro'r Brutwn, Ymwelodd llawer miliwn O wŷr trahaus â'r tir hwn. Prydain orfu gael llu llog Rhag aerwyr Brithwyr brathiog; Ys, i'w gwasanaeth Sacsoniaid-buriodd I heriaw'r dieithriaid; Yn rhith dod i'n plith, o'n plaid, Anras trais wnai'r estrysiaid. Hurio Sais fu yn arw siom, Drud ernes o'i draed arnom ; Hwt ei lawdrwm, frwnt ledrad, Dan annleg liw, dwyn ein gwlad. 87 Gormes y Normaniaid, ymgystlyniad y gor mesteyr yn erbyn y Brython. Wedi hyn, deuai i hawl Normaniaid,-yn rym unawl A'r Saeson,-a'u meibion maeth Yn honni ein brenhiniaeth ; Dwyblaid yn un grym deublyg, Yn amlhau i'n dal ymhlyg :- O'n gwlad fras a'n dinas deg Y'n hwtiwyd, heb un ategi Ag esgud nerth gwasgwyd ni Ar waered i Eryri; Talgreig Cymru fu y fan Ini oll o hyn allan : Darostyngiad y Cymry dan Iorwerth. Anorfod oeddym yn nhwrf y dyddiau, Dan unfon nodded ein hien fynyddau; Yno daliasem ein hanadi, oesau, Yn curo y gelyn o'n creig-walian,<noinclude></noinclude> 0b9qt6l01mkrgktp0bpobh6howtvj12 139265 139209 2025-06-10T15:08:49Z AlwynapHuw 1710 139265 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Oblegyd pan oblygwyd pennwn-Rhwyf Rhufain ym mro'r Brutwn, Ymwelodd llawer miliwn O wŷr trahaus â'r tir hwn. Prydain orfu gael llu llog Rhag aerwyr Brithwyr brathiog; Ys, i'w gwasanaeth Sacsoniaid-buriodd I heriaw'r dieithriaid; Yn rhith dod i'n plith, o'n plaid, Anras trais wnai'r estrysiaid. Hurio Sais fu yn arw siom, Drud ernes o'i draed arnom ; Hwt ei lawdrwm, frwnt ledrad, Dan annleg liw, dwyn ein gwlad. 87 Gormes y Normaniaid, ymgystlyniad y gor mesteyr yn erbyn y Brython. Wedi hyn, deuai i hawl Normaniaid,-yn rym unawl A'r Saeson,-a'u meibion maeth Yn honni ein brenhiniaeth ; Dwyblaid yn un grym deublyg, Yn amlhau i'n dal ymhlyg :- O'n gwlad fras a'n dinas deg Y'n hwtiwyd, heb un ategi Ag esgud nerth gwasgwyd ni Ar waered i Eryri; Talgreig Cymru fu y fan Ini oll o hyn allan : Darostyngiad y Cymry dan Iorwerth. Anorfod oeddym yn nhwrf y dyddiau, Dan unfon nodded ein hien fynyddau; Yno daliasem ein hanadi, oesau, Yn curo y gelyn o'n creig-walian,<noinclude></noinclude> 62chwurnneze95g2ritw0bmiazkmudb 139330 139265 2025-06-10T15:18:52Z AlwynapHuw 1710 139330 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Oblegyd pan oblygwyd pennwn-Rhwyf Rhufain ym mro'r Brutwn, Ymwelodd llawer miliwn O wŷr trahaus â'r tir hwn. Prydain orfu gael llu llog Rhag aerwyr Brithwyr brathiog; Ys, i'w gwasanaeth Sacsoniaid-buriodd I heriaw'r dieithriaid; Yn rhith dod i'n plith, o'n plaid, Anras trais wnai'r estrysiaid. Hurio Sais fu yn arw siom, Drud ernes o'i draed arnom ; Hwt ei lawdrwm, frwnt ledrad, Dan annleg liw, dwyn ein gwlad. 87 Gormes y Normaniaid, ymgystlyniad y gor mesteyr yn erbyn y Brython. Wedi hyn, deuai i hawl Normaniaid,-yn rym unawl A'r Saeson,-a'u meibion maeth Yn honni ein brenhiniaeth ; Dwyblaid yn un grym deublyg, Yn amlhau i'n dal ymhlyg :- O'n gwlad fras a'n dinas deg Y'n hwtiwyd, heb un ategi Ag esgud nerth gwasgwyd ni Ar waered i Eryri; Talgreig Cymru fu y fan Ini oll o hyn allan : Darostyngiad y Cymry dan Iorwerth. Anorfod oeddym yn nhwrf y dyddiau, Dan unfon nodded ein hien fynyddau; Yno daliasem ein hanadi, oesau, Yn curo y gelyn o'n creig-walian, Q </poem><noinclude></noinclude> det7cvyxzsesgvwt5nw3jgyjt95bumo 104 69465 139210 2025-06-10T14:59:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "88 Eben Fardd. Oni bai i Iorwerth hebu ei eiriau, Nes y tarawodd ni a'i ystry wian; Ai Dywysog di eisiau-fen twyllodd, A dir wanychodd ein hen deyrnachau. Anghydfyddiaethau y Cymry a'r Saeson. Rhyw fyd terfysglyd a fu, A phoen wedyn yn ffynmu; Hen ddant yn dwyn rhyw hin ddu A didoliad i deulu; Rhyw sem wŷn a droes aml waith Ddau deulu yn ddwy dalaeth ; Neu ddau frawd yn ddwy Frydain, Oll yn ddrwg, a llawn o ddrain; A'r hen ddrwg droa... 139210 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>88 Eben Fardd. Oni bai i Iorwerth hebu ei eiriau, Nes y tarawodd ni a'i ystry wian; Ai Dywysog di eisiau-fen twyllodd, A dir wanychodd ein hen deyrnachau. Anghydfyddiaethau y Cymry a'r Saeson. Rhyw fyd terfysglyd a fu, A phoen wedyn yn ffynmu; Hen ddant yn dwyn rhyw hin ddu A didoliad i deulu; Rhyw sem wŷn a droes aml waith Ddau deulu yn ddwy dalaeth ; Neu ddau frawd yn ddwy Frydain, Oll yn ddrwg, a llawn o ddrain; A'r hen ddrwg droai'n ddreigiau I annog nwyd i'n gwanhau; Hen gas a arddai'n gwysi Ein gwyr nod a'n gwerin ni ; O had-gwysi dygasedd, Cnwd gwlad ydoedd cnawd i gledd ; A chenedl wrth genedl gynt, Trwy angau'r cledd y trengynt, Yn flin i bawb fel hyn bu Term oesoedd at ormesu; Odid oes-o daid i dad, Heb rifres sobr o afrad; Gnawd i boen ddygn a di baid Ddeillio oddiwrth rudd wylliaid, A grwydrent mewn gwrliydri, A'u dwrn brad i daro'n bri. A gwedd aethus goddeithiwyd Ein trefi nawdd, trwy fwy nwyd O ddial di faddeuant Yn un à chŵydd hunan chwant;<noinclude></noinclude> irrrcpuc65h0dswwesqv7udje7adu5m 139266 139210 2025-06-10T15:08:58Z AlwynapHuw 1710 139266 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Oni bai i Iorwerth hebu ei eiriau, Nes y tarawodd ni a'i ystry wian; Ai Dywysog di eisiau-fen twyllodd, A dir wanychodd ein hen deyrnachau. Anghydfyddiaethau y Cymry a'r Saeson. Rhyw fyd terfysglyd a fu, A phoen wedyn yn ffynmu; Hen ddant yn dwyn rhyw hin ddu A didoliad i deulu; Rhyw sem wŷn a droes aml waith Ddau deulu yn ddwy dalaeth ; Neu ddau frawd yn ddwy Frydain, Oll yn ddrwg, a llawn o ddrain; A'r hen ddrwg droai'n ddreigiau I annog nwyd i'n gwanhau; Hen gas a arddai'n gwysi Ein gwyr nod a'n gwerin ni ; O had-gwysi dygasedd, Cnwd gwlad ydoedd cnawd i gledd ; A chenedl wrth genedl gynt, Trwy angau'r cledd y trengynt, Yn flin i bawb fel hyn bu Term oesoedd at ormesu; Odid oes-o daid i dad, Heb rifres sobr o afrad; Gnawd i boen ddygn a di baid Ddeillio oddiwrth rudd wylliaid, A grwydrent mewn gwrliydri, A'u dwrn brad i daro'n bri. A gwedd aethus goddeithiwyd Ein trefi nawdd, trwy fwy nwyd O ddial di faddeuant Yn un à chŵydd hunan chwant;<noinclude></noinclude> 00nxf2h8a5fuaeru1khrdc3ju14s9e9 139331 139266 2025-06-10T15:19:07Z AlwynapHuw 1710 139331 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Oni bai i Iorwerth hebu ei eiriau, Nes y tarawodd ni a'i ystry wian; Ai Dywysog di eisiau-fen twyllodd, A dir wanychodd ein hen deyrnachau. Anghydfyddiaethau y Cymry a'r Saeson. Rhyw fyd terfysglyd a fu, A phoen wedyn yn ffynmu; Hen ddant yn dwyn rhyw hin ddu A didoliad i deulu; Rhyw sem wŷn a droes aml waith Ddau deulu yn ddwy dalaeth ; Neu ddau frawd yn ddwy Frydain, Oll yn ddrwg, a llawn o ddrain; A'r hen ddrwg droai'n ddreigiau I annog nwyd i'n gwanhau; Hen gas a arddai'n gwysi Ein gwyr nod a'n gwerin ni ; O had-gwysi dygasedd, Cnwd gwlad ydoedd cnawd i gledd ; A chenedl wrth genedl gynt, Trwy angau'r cledd y trengynt, Yn flin i bawb fel hyn bu Term oesoedd at ormesu; Odid oes-o daid i dad, Heb rifres sobr o afrad; Gnawd i boen ddygn a di baid Ddeillio oddiwrth rudd wylliaid, A grwydrent mewn gwrliydri, A'u dwrn brad i daro'n bri. A gwedd aethus goddeithiwyd Ein trefi nawdd, trwy fwy nwyd O ddial di faddeuant Yn un â chŵydd hunan chwant; Q </poem><noinclude></noinclude> jntexgfzcyki82j6ja71l06c7katfxo 104 69466 139211 2025-06-10T14:59:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Ein bonedd a'n hunbennaeth, Rhwng amryw weilch, yn deilch daeth. Hwn a darn or hen deyrnas Ai'n dreisiwr, o gyflwr gwas; Y llall â dan, ellyll du ! Ar ei draws yn rhodresu ; Ac aerod teg y goron, Cyfiawn feib or cyfan fôn, O'u gorsedd yn y gwersyll, Hawl-yn-hawl â'u halon hyll. Rhyfeloedd y Rhosynau 89 Aurhaeth resemnog yn rhith Rhosynau, Ar fyrdd o bleidwyr, fwriodd ei blodau, Yn haenfa sawyr y cynnen-fw ysiau, Gwnai... 139211 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Ein bonedd a'n hunbennaeth, Rhwng amryw weilch, yn deilch daeth. Hwn a darn or hen deyrnas Ai'n dreisiwr, o gyflwr gwas; Y llall â dan, ellyll du ! Ar ei draws yn rhodresu ; Ac aerod teg y goron, Cyfiawn feib or cyfan fôn, O'u gorsedd yn y gwersyll, Hawl-yn-hawl â'u halon hyll. Rhyfeloedd y Rhosynau 89 Aurhaeth resemnog yn rhith Rhosynau, Ar fyrdd o bleidwyr, fwriodd ei blodau, Yn haenfa sawyr y cynnen-fw ysiau, Gwnai eu dylanwad i genedl-wyniau Waedu ein hynys a duo ein henwau ; Gwaed byw raiadrodd, oblegyd brwydrau Hydra galanas â'i neidr-golynau. Anferth ydoedd ei gwenwyn-frathiadau ; A Phrydain yng nghyffroadau-y pryd Hyderai yn iechyd hen deyrnachau. Meddyliodd fod modd i alw Teyn i'r wlad, drinai ar lw Ei llywodraeth helaeth hi, Yn ddyddiwr a nawdd iddi; Hwn oedd deyrn na wyddid am Un mâd enw mwy dinam, O edryd ymerodron, Addurn sedd yr ynys hon, Rismwn wnai arwr esmwyth, Yn llyw ar Brydain a'i llwyth; Oi ddod i'w sedd, hi daw sôn Am ei rhos a'i hymryson.<noinclude></noinclude> ppjs4c9e0puzgx7jwxnmo8uy27wgvuy 139267 139211 2025-06-10T15:09:07Z AlwynapHuw 1710 139267 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ein bonedd a'n hunbennaeth, Rhwng amryw weilch, yn deilch daeth. Hwn a darn or hen deyrnas Ai'n dreisiwr, o gyflwr gwas; Y llall â dan, ellyll du ! Ar ei draws yn rhodresu ; Ac aerod teg y goron, Cyfiawn feib or cyfan fôn, O'u gorsedd yn y gwersyll, Hawl-yn-hawl â'u halon hyll. Rhyfeloedd y Rhosynau 89 Aurhaeth resemnog yn rhith Rhosynau, Ar fyrdd o bleidwyr, fwriodd ei blodau, Yn haenfa sawyr y cynnen-fw ysiau, Gwnai eu dylanwad i genedl-wyniau Waedu ein hynys a duo ein henwau ; Gwaed byw raiadrodd, oblegyd brwydrau Hydra galanas â'i neidr-golynau. Anferth ydoedd ei gwenwyn-frathiadau ; A Phrydain yng nghyffroadau-y pryd Hyderai yn iechyd hen deyrnachau. Meddyliodd fod modd i alw Teyn i'r wlad, drinai ar lw Ei llywodraeth helaeth hi, Yn ddyddiwr a nawdd iddi; Hwn oedd deyrn na wyddid am Un mâd enw mwy dinam, O edryd ymerodron, Addurn sedd yr ynys hon, Rismwn wnai arwr esmwyth, Yn llyw ar Brydain a'i llwyth; Oi ddod i'w sedd, hi daw sôn Am ei rhos a'i hymryson.<noinclude></noinclude> m1wswek3gp54otqtpm0nd6s3gr43co9 139332 139267 2025-06-10T15:19:13Z AlwynapHuw 1710 139332 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ein bonedd a'n hunbennaeth, Rhwng amryw weilch, yn deilch daeth. Hwn a darn or hen deyrnas Ai'n dreisiwr, o gyflwr gwas; Y llall â dan, ellyll du ! Ar ei draws yn rhodresu ; Ac aerod teg y goron, Cyfiawn feib or cyfan fôn, O'u gorsedd yn y gwersyll, Hawl-yn-hawl â'u halon hyll. Rhyfeloedd y Rhosynau 89 Aurhaeth resemnog yn rhith Rhosynau, Ar fyrdd o bleidwyr, fwriodd ei blodau, Yn haenfa sawyr y cynnen-fw ysiau, Gwnai eu dylanwad i genedl-wyniau Waedu ein hynys a duo ein henwau ; Gwaed byw raiadrodd, oblegyd brwydrau Hydra galanas â'i neidr-golynau. Anferth ydoedd ei gwenwyn-frathiadau ; A Phrydain yng nghyffroadau-y pryd Hyderai yn iechyd hen deyrnachau. Meddyliodd fod modd i alw Teyn i'r wlad, drinai ar lw Ei llywodraeth helaeth hi, Yn ddyddiwr a nawdd iddi; Hwn oedd deyrn na wyddid am Un mâd enw mwy dinam, O edryd ymerodron, Addurn sedd yr ynys hon, Rismwn wnai arwr esmwyth, Yn llyw ar Brydain a'i llwyth; Oi ddod i'w sedd, hi daw sôn Am ei rhos a'i hymryson. Q </poem><noinclude></noinclude> jpakk67apx06idurck7omuhy1gj4pmz 104 69467 139212 2025-06-10T14:59:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "90 Eben Fardd. Duw oi dosturi hefyd ystyriodd Lidiog Rosynau 'r wlad, a gresynodd ; Neud y Ddau Rosyn a ddad-ddyrysodd, Yn nodd gem-within y ddau gymhlethodd, Eu dail gŵyr-drawsion, dialgar, drwsiodd Yr hedd ddilynai a arwydd-luniodd; O'i benarglwyddiaeth, buan ryglyddodd I roi ymwared;-i'w air ymwyrodd Y dial-byrddiau ;-nid ail waharddodd, Nad, wele! 'n weddus, y nwyd lonyddodd, A moddion ni omeddodd i'n hynys, Tra gwaedai dinistr i... 139212 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>90 Eben Fardd. Duw oi dosturi hefyd ystyriodd Lidiog Rosynau 'r wlad, a gresynodd ; Neud y Ddau Rosyn a ddad-ddyrysodd, Yn nodd gem-within y ddau gymhlethodd, Eu dail gŵyr-drawsion, dialgar, drwsiodd Yr hedd ddilynai a arwydd-luniodd; O'i benarglwyddiaeth, buan ryglyddodd I roi ymwared;-i'w air ymwyrodd Y dial-byrddiau ;-nid ail waharddodd, Nad, wele! 'n weddus, y nwyd lonyddodd, A moddion ni omeddodd i'n hynys, Tra gwaedai dinistr i'w gadw danodd. Rhyw ail wawr a leuerai Yn glir ar ein tir a'n tai ; O'r prudd ochain, Angel Prydain, Fawr ei adain, Fry eliedodd ; A chan gynted A'r chwai luched, Efi waered A gyfeiriodd. Gan y porthor yn nôr Nef Y di-ingnaws Ros-dangnef, Dderbyniai'n rhodd arbennig, Rhosyn Duw, er swyno dig; A thrwsiad y pleth-rosyn Oedd fal ei foch-goch a gwyn; Prydwedd dyfodol Prydain, Yn ardd rôs heb unrhyw ddrain! Pwy wisg y Rhosyn gwyngochi? Cymro da, o waed cyfa coch!<noinclude></noinclude> jtimzv3malrsrq0iktrjnm0654pz69e 139268 139212 2025-06-10T15:09:14Z AlwynapHuw 1710 139268 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Duw oi dosturi hefyd ystyriodd Lidiog Rosynau 'r wlad, a gresynodd ; Neud y Ddau Rosyn a ddad-ddyrysodd, Yn nodd gem-within y ddau gymhlethodd, Eu dail gŵyr-drawsion, dialgar, drwsiodd Yr hedd ddilynai a arwydd-luniodd; O'i benarglwyddiaeth, buan ryglyddodd I roi ymwared;-i'w air ymwyrodd Y dial-byrddiau ;-nid ail waharddodd, Nad, wele! 'n weddus, y nwyd lonyddodd, A moddion ni omeddodd i'n hynys, Tra gwaedai dinistr i'w gadw danodd. Rhyw ail wawr a leuerai Yn glir ar ein tir a'n tai ; O'r prudd ochain, Angel Prydain, Fawr ei adain, Fry eliedodd ; A chan gynted A'r chwai luched, Efi waered A gyfeiriodd. Gan y porthor yn nôr Nef Y di-ingnaws Ros-dangnef, Dderbyniai'n rhodd arbennig, Rhosyn Duw, er swyno dig; A thrwsiad y pleth-rosyn Oedd fal ei foch-goch a gwyn; Prydwedd dyfodol Prydain, Yn ardd rôs heb unrhyw ddrain! Pwy wisg y Rhosyn gwyngochi? Cymro da, o waed cyfa coch!<noinclude></noinclude> m04yn74fen4i4x5nc2mdidrtgp8gry3 139333 139268 2025-06-10T15:19:20Z AlwynapHuw 1710 139333 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Duw oi dosturi hefyd ystyriodd Lidiog Rosynau 'r wlad, a gresynodd ; Neud y Ddau Rosyn a ddad-ddyrysodd, Yn nodd gem-within y ddau gymhlethodd, Eu dail gŵyr-drawsion, dialgar, drwsiodd Yr hedd ddilynai a arwydd-luniodd; O'i benarglwyddiaeth, buan ryglyddodd I roi ymwared;-i'w air ymwyrodd Y dial-byrddiau ;-nid ail waharddodd, Nad, wele! 'n weddus, y nwyd lonyddodd, A moddion ni omeddodd i'n hynys, Tra gwaedai dinistr i'w gadw danodd. Rhyw ail wawr a leuerai Yn glir ar ein tir a'n tai ; O'r prudd ochain, Angel Prydain, Fawr ei adain, Fry eliedodd ; A chan gynted A'r chwai luched, Efi waered A gyfeiriodd. Gan y porthor yn nôr Nef Y di-ingnaws Ros-dangnef, Dderbyniai'n rhodd arbennig, Rhosyn Duw, er swyno dig; A thrwsiad y pleth-rosyn Oedd fal ei foch-goch a gwyn; Prydwedd dyfodol Prydain, Yn ardd rôs heb unrhyw ddrain! Pwy wisg y Rhosyn gwyngochi? Cymro da, o waed cyfa coch! Q </poem><noinclude></noinclude> jf55fif8wznct3hwc30ib2t60m99mfz 104 69468 139213 2025-06-10T14:59:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Sibrwd lw ysbryd y wlad Deg fwriai gydgyfeiriad At Harri, yo anturus, Yn deyrn da'i radd-dwrn di rus, I wisgo'r Rhosyn gwyngoch, Droai'n dawel ryfel tôch. Anogasant negesaeth, Sul a gwyl, o dan sêl gaeth ; Gwyr o fri à gwladgar from, Freiniwyd i ddwyn cyfrinion I Armorig, drum eurwawr, Rhwng Harri à ni, yn awr. Mawr fael oedd caffael Kyffin, Wr hael, i goledd y rhin; Dyn doeth oedd y Deon Du, Wyddai ateb o'r ddeutu; Eo... 139213 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Sibrwd lw ysbryd y wlad Deg fwriai gydgyfeiriad At Harri, yo anturus, Yn deyrn da'i radd-dwrn di rus, I wisgo'r Rhosyn gwyngoch, Droai'n dawel ryfel tôch. Anogasant negesaeth, Sul a gwyl, o dan sêl gaeth ; Gwyr o fri à gwladgar from, Freiniwyd i ddwyn cyfrinion I Armorig, drum eurwawr, Rhwng Harri à ni, yn awr. Mawr fael oedd caffael Kyffin, Wr hael, i goledd y rhin; Dyn doeth oedd y Deon Du, Wyddai ateb o'r ddeutu; Eon oedd y Deon Du, Wrth raid i bur weithredu; Oi fain fad nid ofnai för, Wrth ddwyn gair rhaith ein goror, I gyrraedd yr agoriad A driniai glo dôr ein gwlad ; I Henry'n deilwng anrheg, Etifed ein teyrnedd leg. Y cennad gwych, Huw Conwy, Yn loew ei drefn, elai drwy Gyswynion ein gwasanaeth, Gan eu trin yn gyfrin gaeth, Hyd ddyfodiad addfedol Awr a rhaith agor y rhôl : Olwyn mewn olwyn elai, O bin i bin, heb un bai, A dirwynent i'r Ynys, Ar air lw, wir wr ei llys. 91<noinclude></noinclude> npkz0530e4ux0sc4lm6ducahtur63lp 139269 139213 2025-06-10T15:09:22Z AlwynapHuw 1710 139269 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Sibrwd lw ysbryd y wlad Deg fwriai gydgyfeiriad At Harri, yo anturus, Yn deyrn da'i radd-dwrn di rus, I wisgo'r Rhosyn gwyngoch, Droai'n dawel ryfel tôch. Anogasant negesaeth, Sul a gwyl, o dan sêl gaeth ; Gwyr o fri à gwladgar from, Freiniwyd i ddwyn cyfrinion I Armorig, drum eurwawr, Rhwng Harri à ni, yn awr. Mawr fael oedd caffael Kyffin, Wr hael, i goledd y rhin; Dyn doeth oedd y Deon Du, Wyddai ateb o'r ddeutu; Eon oedd y Deon Du, Wrth raid i bur weithredu; Oi fain fad nid ofnai för, Wrth ddwyn gair rhaith ein goror, I gyrraedd yr agoriad A driniai glo dôr ein gwlad ; I Henry'n deilwng anrheg, Etifed ein teyrnedd leg. Y cennad gwych, Huw Conwy, Yn loew ei drefn, elai drwy Gyswynion ein gwasanaeth, Gan eu trin yn gyfrin gaeth, Hyd ddyfodiad addfedol Awr a rhaith agor y rhôl : Olwyn mewn olwyn elai, O bin i bin, heb un bai, A dirwynent i'r Ynys, Ar air lw, wir wr ei llys. 91<noinclude></noinclude> qoovye8se6wrehaz6i42iq4jn5xhywz 139334 139269 2025-06-10T15:19:26Z AlwynapHuw 1710 139334 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Sibrwd lw ysbryd y wlad Deg fwriai gydgyfeiriad At Harri, yo anturus, Yn deyrn da'i radd-dwrn di rus, I wisgo'r Rhosyn gwyngoch, Droai'n dawel ryfel tôch. Anogasant negesaeth, Sul a gwyl, o dan sêl gaeth ; Gwyr o fri à gwladgar from, Freiniwyd i ddwyn cyfrinion I Armorig, drum eurwawr, Rhwng Harri à ni, yn awr. Mawr fael oedd caffael Kyffin, Wr hael, i goledd y rhin; Dyn doeth oedd y Deon Du, Wyddai ateb o'r ddeutu; Eon oedd y Deon Du, Wrth raid i bur weithredu; Oi fain fad nid ofnai för, Wrth ddwyn gair rhaith ein goror, I gyrraedd yr agoriad A driniai glo dôr ein gwlad ; I Henry'n deilwng anrheg, Etifed ein teyrnedd leg. Y cennad gwych, Huw Conwy, Yn loew ei drefn, elai drwy Gyswynion ein gwasanaeth, Gan eu trin yn gyfrin gaeth, Hyd ddyfodiad addfedol Awr a rhaith agor y rhôl : Olwyn mewn olwyn elai, O bin i bin, heb un bai, A dirwynent i'r Ynys, Ar air lw, wir wr ei llys. Q </poem><noinclude></noinclude> tualscz1r035zen19pzcang44m4y2jw 104 69469 139214 2025-06-10T14:59:57Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "92 Eben Fardd. Ymgyrch annhymig Buckingham. Ond Buckingham roes gam gŵyr, Bras iawn a byr o synwyr i Rhy deneu'r gwaed Prydeiniawl Oedd ganddo i eilio'i hawl; Rhy fan yr ai 'i feiwyr Dros hawl eu gwlad, i gåd gwyr : Ow! Buckingham, a'i gam gyrch, Tra siomgar Iroes ei ymgyrch; Anffodus yn ei ffwdan Gyda'i lu, fu yn y fan: Ni wypai fyned nepell, Na phrofodd fin rhyw hin hell; Nef drodd, gwaharddodd ei hynt, A diluw oedai'i helynt; Hawd... 139214 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>92 Eben Fardd. Ymgyrch annhymig Buckingham. Ond Buckingham roes gam gŵyr, Bras iawn a byr o synwyr i Rhy deneu'r gwaed Prydeiniawl Oedd ganddo i eilio'i hawl; Rhy fan yr ai 'i feiwyr Dros hawl eu gwlad, i gåd gwyr : Ow! Buckingham, a'i gam gyrch, Tra siomgar Iroes ei ymgyrch; Anffodus yn ei ffwdan Gyda'i lu, fu yn y fan: Ni wypai fyned nepell, Na phrofodd fin rhyw hin hell; Nef drodd, gwaharddodd ei hynt, A diluw oedai'i helynt; Hawdd y daliodd o'i dwylaw, Mal llestr, ryw gwmwl o'i llaw, Tywalltodd ef lyd holltau Cerygog ben creiging bau, I fyned yn afonydd O genllif a rhedlif rhydd. Ai lanw ar frys lynnai'r fro, O'r corneint, er cau arno, Och! Hafren! trech na chyfraith Oedd ei dŵr, i luddio'i daith : Dull o awgrym nad Lloegrwe Fyddai flaenaf, gyntaf gwr; Cymro, mal cynt, yr hynt hon A drigai yn Bendragon. Wb Weobley a ddiboblodd Buckingham, a pham, pan ffodd Croesodd i grafanc Risiart, A theimlodd gur ei ddur ddart?<noinclude></noinclude> 4hthihdu6xxoxhmst5cllzu2f3z3a2e 139270 139214 2025-06-10T15:09:29Z AlwynapHuw 1710 139270 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ymgyrch annhymig Buckingham. Ond Buckingham roes gam gŵyr, Bras iawn a byr o synwyr i Rhy deneu'r gwaed Prydeiniawl Oedd ganddo i eilio'i hawl; Rhy fan yr ai 'i feiwyr Dros hawl eu gwlad, i gåd gwyr : Ow! Buckingham, a'i gam gyrch, Tra siomgar Iroes ei ymgyrch; Anffodus yn ei ffwdan Gyda'i lu, fu yn y fan: Ni wypai fyned nepell, Na phrofodd fin rhyw hin hell; Nef drodd, gwaharddodd ei hynt, A diluw oedai'i helynt; Hawdd y daliodd o'i dwylaw, Mal llestr, ryw gwmwl o'i llaw, Tywalltodd ef lyd holltau Cerygog ben creiging bau, I fyned yn afonydd O genllif a rhedlif rhydd. Ai lanw ar frys lynnai'r fro, O'r corneint, er cau arno, Och! Hafren! trech na chyfraith Oedd ei dŵr, i luddio'i daith : Dull o awgrym nad Lloegrwe Fyddai flaenaf, gyntaf gwr; Cymro, mal cynt, yr hynt hon A drigai yn Bendragon. Wb Weobley a ddiboblodd Buckingham, a pham, pan ffodd Croesodd i grafanc Risiart, A theimlodd gur ei ddur ddart?<noinclude></noinclude> 1vjs4qmyz2b1tcoeheoszxz560e7cjl 139335 139270 2025-06-10T15:19:33Z AlwynapHuw 1710 139335 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ymgyrch annhymig Buckingham. Ond Buckingham roes gam gŵyr, Bras iawn a byr o synwyr i Rhy deneu'r gwaed Prydeiniawl Oedd ganddo i eilio'i hawl; Rhy fan yr ai 'i feiwyr Dros hawl eu gwlad, i gåd gwyr : Ow! Buckingham, a'i gam gyrch, Tra siomgar Iroes ei ymgyrch; Anffodus yn ei ffwdan Gyda'i lu, fu yn y fan: Ni wypai fyned nepell, Na phrofodd fin rhyw hin hell; Nef drodd, gwaharddodd ei hynt, A diluw oedai'i helynt; Hawdd y daliodd o'i dwylaw, Mal llestr, ryw gwmwl o'i llaw, Tywalltodd ef lyd holltau Cerygog ben creiging bau, I fyned yn afonydd O genllif a rhedlif rhydd. Ai lanw ar frys lynnai'r fro, O'r corneint, er cau arno, Och! Hafren! trech na chyfraith Oedd ei dŵr, i luddio'i daith : Dull o awgrym nad Lloegrwe Fyddai flaenaf, gyntaf gwr; Cymro, mal cynt, yr hynt hon A drigai yn Bendragon. Wb Weobley a ddiboblodd Buckingham, a pham, pan ffodd Croesodd i grafanc Risiart, A theimlodd gur ei ddur ddart? Q </poem><noinclude></noinclude> rvezfaxiz6fe15vib20s1twepsfxd0w 104 69470 139215 2025-06-10T15:00:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth Ond, Risiart! na rodresa, Elyn hedd, na lawenha; Fe dyrr y rhwysg-fe dry'r rhod. Mwynha d' ofwy,-mae'n dyfod. Gwae di, daeog! daw dial, A myn Rhys y maen i'r wal. Mesur hawl y mac Syr Rhys, I'r Aer iawn ar yr Ynys,- Mesurir maes i Harri, Eang, teg, ond ing i ti ! Ai argoel drwg rhyw ddirgel drefn, Yn swcro ymgais y Crwmgefn, Oedd dryglam Buckingham? Ho! Na, digwyddiad, gwae iddo! Wnai ennyn tan o wyniau, I ysu i fron a'... 139215 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth Ond, Risiart! na rodresa, Elyn hedd, na lawenha; Fe dyrr y rhwysg-fe dry'r rhod. Mwynha d' ofwy,-mae'n dyfod. Gwae di, daeog! daw dial, A myn Rhys y maen i'r wal. Mesur hawl y mac Syr Rhys, I'r Aer iawn ar yr Ynys,- Mesurir maes i Harri, Eang, teg, ond ing i ti ! Ai argoel drwg rhyw ddirgel drefn, Yn swcro ymgais y Crwmgefn, Oedd dryglam Buckingham? Ho! Na, digwyddiad, gwae iddo! Wnai ennyn tan o wyniau, I ysu i fron a'i oes frau, I droi'i arswyd o'r orsedd, A'i erwin fyddin i fedd. 93 Llan Cymru gyda Harri Tudur, iarti Ris- wzat. Coeliach, yn hytrach, oedd hyn I ddarbod nawdd i w erbyn: I rybuddio tair byddin I uno 'u trâs mewn un trin, Er mysgu dan rwym-wasgiad, Wridog lu, i wared gwlad O afael teyrn anghyfiawn, A'i throï'n ol i'w theyn iawn; Yn aerfa fawr anorfod Gurai falch, lle gore'i fod. Gwaeddi Her!" a gwa'wdd Harri, A'u habl nerth, wnai ein pobl ni, — "O tyred, tyred Harri! Dyweddia, a nodda ni!"<noinclude></noinclude> d0lyly0xfrxrfrc5ol288b26hhcox86 139271 139215 2025-06-10T15:09:36Z AlwynapHuw 1710 139271 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ond, Risiart! na rodresa, Elyn hedd, na lawenha; Fe dyrr y rhwysg-fe dry'r rhod. Mwynha d' ofwy,-mae'n dyfod. Gwae di, daeog! daw dial, A myn Rhys y maen i'r wal. Mesur hawl y mac Syr Rhys, I'r Aer iawn ar yr Ynys,- Mesurir maes i Harri, Eang, teg, ond ing i ti ! Ai argoel drwg rhyw ddirgel drefn, Yn swcro ymgais y Crwmgefn, Oedd dryglam Buckingham? Ho! Na, digwyddiad, gwae iddo! Wnai ennyn tan o wyniau, I ysu i fron a'i oes frau, I droi'i arswyd o'r orsedd, A'i erwin fyddin i fedd. 93 Llan Cymru gyda Harri Tudur, iarti Ris- wzat. Coeliach, yn hytrach, oedd hyn I ddarbod nawdd i w erbyn: I rybuddio tair byddin I uno 'u trâs mewn un trin, Er mysgu dan rwym-wasgiad, Wridog lu, i wared gwlad O afael teyrn anghyfiawn, A'i throï'n ol i'w theyn iawn; Yn aerfa fawr anorfod Gurai falch, lle gore'i fod. Gwaeddi Her!" a gwa'wdd Harri, A'u habl nerth, wnai ein pobl ni, — "O tyred, tyred Harri! Dyweddia, a nodda ni!"<noinclude></noinclude> barn5zxq535kfb01lde056amd5sevo3 139336 139271 2025-06-10T15:19:42Z AlwynapHuw 1710 139336 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ond, Risiart! na rodresa, Elyn hedd, na lawenha; Fe dyrr y rhwysg-fe dry'r rhod. Mwynha d' ofwy,-mae'n dyfod. Gwae di, daeog! daw dial, A myn Rhys y maen i'r wal. Mesur hawl y mac Syr Rhys, I'r Aer iawn ar yr Ynys,- Mesurir maes i Harri, Eang, teg, ond ing i ti ! Ai argoel drwg rhyw ddirgel drefn, Yn swcro ymgais y Crwmgefn, Oedd dryglam Buckingham? Ho! Na, digwyddiad, gwae iddo! Wnai ennyn tan o wyniau, I ysu i fron a'i oes frau, I droi'i arswyd o'r orsedd, A'i erwin fyddin i fedd. 93 Llan Cymru gyda Harri Tudur, iarti Ris- wzat. Coeliach, yn hytrach, oedd hyn I ddarbod nawdd i w erbyn: I rybuddio tair byddin I uno 'u trâs mewn un trin, Er mysgu dan rwym-wasgiad, Wridog lu, i wared gwlad O afael teyrn anghyfiawn, A'i throï'n ol i'w theyn iawn; Yn aerfa fawr anorfod Gurai falch, lle gore'i fod. Gwaeddi Her!" a gwa'wdd Harri, A'u habl nerth, wnai ein pobl ni, — "O tyred, tyred Harri! Dyweddia, a nodda ni!" Q </poem><noinclude></noinclude> 568zmjyilchefb1puh4qyarpl04uo21 104 69471 139216 2025-06-10T15:00:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "94 Eben Fardd. Syr Rhys af Thomas. Syr Rhys ap Thomas lyfasodd―roi 'i air, A Harri a'i credodd, Hyd o Lydaw dyludodd, A phryd trin, i Filffwrd trodd. A'i rym aer o Armorig, Yn ddiencil, ddwyfil ddig. Ytiriad yn Aberdangleddyf. Caed yno Rismwnt a'r Hwntw, Law yn llaw, do, lw yn llw; Gloywddur Aberdaugleddyf Wnai'r ddau gawr yn awr yn hyf: Ap Tudur, yn bur i'w bau, Ar hyn agorai "i enau- Areithiai'n gall wrth ein gwyr, Diofrydai i gyd-... 139216 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>94 Eben Fardd. Syr Rhys af Thomas. Syr Rhys ap Thomas lyfasodd―roi 'i air, A Harri a'i credodd, Hyd o Lydaw dyludodd, A phryd trin, i Filffwrd trodd. A'i rym aer o Armorig, Yn ddiencil, ddwyfil ddig. Ytiriad yn Aberdangleddyf. Caed yno Rismwnt a'r Hwntw, Law yn llaw, do, lw yn llw; Gloywddur Aberdaugleddyf Wnai'r ddau gawr yn awr yn hyf: Ap Tudur, yn bur i'w bau, Ar hyn agorai "i enau- Areithiai'n gall wrth ein gwyr, Diofrydai i gyd-frodyr, I resu'n erbyn Risiard, A rhoi gwth w wyr o gard; Nes cyrraedd Ynys Cawri, A hawl yn ol i'n hii ni. Ymgrymai, gwenai y gwr, A dyna i eiriau, dwyn arwr ; — "Os fi'n wir sy' i fwynhau Y goron, heblaw geiriau A gwag swi,-profwn mewn pryd― Dyma mwa a 'mywyd ! Ai ornest hawi teyrnas deg Fy nheidiau,-hon fo'n hadeg! A chwithau profwch weithion Nad sur frad a ysai'r fron, Ond rhin goreu teyrngariad, I alw i'w le lyw y wlad. Yn erbyn malais trais trwch, Tarian gwyr yw teyrngarwch ;<noinclude></noinclude> fqm1i4p1rvqn0663m6epuysd0lhasp5 139272 139216 2025-06-10T15:09:52Z AlwynapHuw 1710 139272 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Syr Rhys ap Thomas. Syr Rhys ap Thomas lyfasodd―roi 'i air, A Harri a'i credodd, Hyd o Lydaw dyludodd, A phryd trin, i Filffwrd trodd. A'i rym aer o Armorig, Yn ddiencil, ddwyfil ddig. Ytiriad yn Aberdangleddyf. Caed yno Rismwnt a'r Hwntw, Law yn llaw, do, lw yn llw; Gloywddur Aberdaugleddyf Wnai'r ddau gawr yn awr yn hyf: Ap Tudur, yn bur i'w bau, Ar hyn agorai "i enau- Areithiai'n gall wrth ein gwyr, Diofrydai i gyd-frodyr, I resu'n erbyn Risiard, A rhoi gwth w wyr o gard; Nes cyrraedd Ynys Cawri, A hawl yn ol i'n hii ni. Ymgrymai, gwenai y gwr, A dyna i eiriau, dwyn arwr ; — "Os fi'n wir sy' i fwynhau Y goron, heblaw geiriau A gwag swi,-profwn mewn pryd― Dyma mwa a 'mywyd ! Ai ornest hawi teyrnas deg Fy nheidiau,-hon fo'n hadeg! A chwithau profwch weithion Nad sur frad a ysai'r fron, Ond rhin goreu teyrngariad, I alw i'w le lyw y wlad. Yn erbyn malais trais trwch, Tarian gwyr yw teyrngarwch ;<noinclude></noinclude> d7192430g5kowz70a32m8uct2p6jdo2 139337 139272 2025-06-10T15:19:49Z AlwynapHuw 1710 139337 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Syr Rhys ap Thomas. Syr Rhys ap Thomas lyfasodd―roi 'i air, A Harri a'i credodd, Hyd o Lydaw dyludodd, A phryd trin, i Filffwrd trodd. A'i rym aer o Armorig, Yn ddiencil, ddwyfil ddig. Ytiriad yn Aberdangleddyf. Caed yno Rismwnt a'r Hwntw, Law yn llaw, do, lw yn llw; Gloywddur Aberdaugleddyf Wnai'r ddau gawr yn awr yn hyf: Ap Tudur, yn bur i'w bau, Ar hyn agorai "i enau- Areithiai'n gall wrth ein gwyr, Diofrydai i gyd-frodyr, I resu'n erbyn Risiard, A rhoi gwth w wyr o gard; Nes cyrraedd Ynys Cawri, A hawl yn ol i'n hii ni. Ymgrymai, gwenai y gwr, A dyna i eiriau, dwyn arwr ; — "Os fi'n wir sy' i fwynhau Y goron, heblaw geiriau A gwag swi,-profwn mewn pryd― Dyma mwa a 'mywyd ! Ai ornest hawi teyrnas deg Fy nheidiau,-hon fo'n hadeg! A chwithau profwch weithion Nad sur frad a ysai'r fron, Ond rhin goreu teyrngariad, I alw i'w le lyw y wlad. Yn erbyn malais trais trwch, Tarian gwyr yw teyrngarwch ; Q </poem><noinclude></noinclude> 638y4e39p85a7rbwu6joxomahfj01w2 104 69472 139217 2025-06-10T15:00:25Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Teyrngarwch at 'r hen goran, A'r iawn aer i arwain hon. Baich y brad a'r toriad hwn At Rhisiart ni a'i troswn; Dyna'r gwr-bradwr Brydain ! Coll fydd, gan ein picell fain. Llueddwn â'n llaw iddo- Π O'i lurig falch, lawr ag fo! Chwimrwydd, a Duw a Chymru, Addawant oll ddydd o'n tu." Ar y gair hyawdl, O! 'r gorhoïan-fu, Diatal lamu hyd al ei luman ; Gan swn aml bennwn ban-siffrwdiadau Hyd y bryniau 'n dadebru anian ; 95 Y... 139217 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Teyrngarwch at 'r hen goran, A'r iawn aer i arwain hon. Baich y brad a'r toriad hwn At Rhisiart ni a'i troswn; Dyna'r gwr-bradwr Brydain ! Coll fydd, gan ein picell fain. Llueddwn â'n llaw iddo- Π O'i lurig falch, lawr ag fo! Chwimrwydd, a Duw a Chymru, Addawant oll ddydd o'n tu." Ar y gair hyawdl, O! 'r gorhoïan-fu, Diatal lamu hyd al ei luman ; Gan swn aml bennwn ban-siffrwdiadau Hyd y bryniau 'n dadebru anian ; 95 Yinwibiai myrdd ym mhob man-i weld brys Cymry, o wyllys, yn camrio allan. Ein hesgob, yno 'n wisgi, agorai Y Gair, i'w cynghori,- Eiddunai nawdd Ion i ni, Bendith Dduw, sef Duw Dewi. Cychwyniad y lluoedd i Bosworth dau nawdd cenhedlaethol y Ddraig Goch. "Y Ddraig Goch roddai'r cychwy Hyf weilch dewr fu'n falch o'i dwyn; Morwriai fel mawr arwydd, Neu eilum chwai lawn o chŵydd ; Siffrwd drwy ffrwd awyr ffraw, Drwy uchañon derch chwyfiaw; Gan chwarau yn nhonnau nen, Ei phrawf lyf drwy'r ffurfafen; Dig lacio ac ad-glecian Drwy sybwb mawr, dros bob man; Nes troi 'r fro yn gyffro gwyllt O wrhydri rhaiadrwyllt.<noinclude></noinclude> ol2ibi7ngxq362t4yrd9lfbt8x4sfue 139273 139217 2025-06-10T15:09:59Z AlwynapHuw 1710 139273 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Teyrngarwch at 'r hen goran, A'r iawn aer i arwain hon. Baich y brad a'r toriad hwn At Rhisiart ni a'i troswn; Dyna'r gwr-bradwr Brydain ! Coll fydd, gan ein picell fain. Llueddwn â'n llaw iddo- Π O'i lurig falch, lawr ag fo! Chwimrwydd, a Duw a Chymru, Addawant oll ddydd o'n tu." Ar y gair hyawdl, O! 'r gorhoïan-fu, Diatal lamu hyd al ei luman ; Gan swn aml bennwn ban-siffrwdiadau Hyd y bryniau 'n dadebru anian ; 95 Yinwibiai myrdd ym mhob man-i weld brys Cymry, o wyllys, yn camrio allan. Ein hesgob, yno 'n wisgi, agorai Y Gair, i'w cynghori,- Eiddunai nawdd Ion i ni, Bendith Dduw, sef Duw Dewi. Cychwyniad y lluoedd i Bosworth dau nawdd cenhedlaethol y Ddraig Goch. "Y Ddraig Goch roddai'r cychwy Hyf weilch dewr fu'n falch o'i dwyn; Morwriai fel mawr arwydd, Neu eilum chwai lawn o chŵydd ; Siffrwd drwy ffrwd awyr ffraw, Drwy uchañon derch chwyfiaw; Gan chwarau yn nhonnau nen, Ei phrawf lyf drwy'r ffurfafen; Dig lacio ac ad-glecian Drwy sybwb mawr, dros bob man; Nes troi 'r fro yn gyffro gwyllt O wrhydri rhaiadrwyllt.<noinclude></noinclude> kzpae4js9lyotk3csr3qm65sgr6pi32 139338 139273 2025-06-10T15:20:07Z AlwynapHuw 1710 139338 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Teyrngarwch at 'r hen goran, A'r iawn aer i arwain hon. Baich y brad a'r toriad hwn At Rhisiart ni a'i troswn; Dyna'r gwr-bradwr Brydain ! Coll fydd, gan ein picell fain. Llueddwn â'n llaw iddo- Π O'i lurig falch, lawr ag fo! Chwimrwydd, a Duw a Chymru, Addawant oll ddydd o'n tu." Ar y gair hyawdl, O! 'r gorhoïan-fu, Diatal lamu hyd al ei luman ; Gan swn aml bennwn ban-siffrwdiadau Hyd y bryniau 'n dadebru anian ; 95 Yinwibiai myrdd ym mhob man-i weld brys Cymry, o wyllys, yn camrio allan. Ein hesgob, yno 'n wisgi, agorai Y Gair, i'w cynghori,- Eiddunai nawdd Ion i ni, Bendith Dduw, sef Duw Dewi. Cychwyniad y lluoedd i Bosworth dau nawdd cenhedlaethol y Ddraig Goch. "Y Ddraig Goch roddai'r cychwy Hyf weilch dewr fu'n falch o'i dwyn; Morwriai fel mawr arwydd, Neu eilum chwai lawn o chŵydd ; Siffrwd drwy ffrwd awyr ffraw, Drwy uchañon derch chwyfiaw; Gan chwarau yn nhonnau nen, Ei phrawf lyf drwy'r ffurfafen; Dig lacio ac ad-glecian Drwy sybwb mawr, dros bob man; Nes troi 'r fro yn gyffro gwyllt O wrhydri rhaiadrwyllt. Q </poem><noinclude></noinclude> 9chtoiks0eji32n5iaurx3w7pi8v2rm 104 69473 139218 2025-06-10T15:00:31Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "96 Eben Fardd. Ymweithient tua'r Mwythig, A'u hanadl dewr yn dal dig; A'u llun a'u gwedd, yn llawn gwyr- Galonnog, fywiog feiwyr: Ac o'u blaen, yn gwbl unol, Syr Rhys, heb un gwas ar ol, Siasper, a'r T'wysog Harri,- Ba wr traws wynebai'r tri ? Y cydgyfarfod ar Gefn Digoll. Diogel ar Gefn Digoll, I ddant aer, flueddynt oll; Perrott, a Wogan, a'r Morganiaid-dewr Tyrrent gyda'u cyd-blaid; I ffurfio pleth-flyrfbau plaid Ddialai ar gau dd... 139218 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>96 Eben Fardd. Ymweithient tua'r Mwythig, A'u hanadl dewr yn dal dig; A'u llun a'u gwedd, yn llawn gwyr- Galonnog, fywiog feiwyr: Ac o'u blaen, yn gwbl unol, Syr Rhys, heb un gwas ar ol, Siasper, a'r T'wysog Harri,- Ba wr traws wynebai'r tri ? Y cydgyfarfod ar Gefn Digoll. Diogel ar Gefn Digoll, I ddant aer, flueddynt oll; Perrott, a Wogan, a'r Morganiaid-dewr Tyrrent gyda'u cyd-blaid; I ffurfio pleth-flyrfbau plaid Ddialai ar gau ddeiliaid. Bronnau duon "Brain" y Deau-oeddynt Eiddig ar fanerau ; 16 A Llewod" o bob lliwiau Yn ngherrynt y gwynt yo gwau— A llewod o hob lliwiau. Di ffug, wedi dod o'u ffau. Ap Gruffydd deg. ddi freg from, Lywiai dorfoedd gwlad Arfon; A swyn mawrhydi Sion Ambredydd, Alwai i fyny i Eifionnydd,- Hwy aent, yn llewod dan eu llywydd, I gâd y gelyn gyda'u gilydd. Dichwith oedd Rhys Rodychen, Yoo 'n bur ar Fôn yn ben; Gwr Mostyn, mewn grymusder, A phlant ei ban o Fflint bér ; A Rhys Fawr, yn gawr a gaf, I awchu y Wlad Uchaf:<noinclude></noinclude> 0sm1w4b5g6ss8zewyb85ddvae9484yu 139274 139218 2025-06-10T15:10:06Z AlwynapHuw 1710 139274 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ymweithient tua'r Mwythig, A'u hanadl dewr yn dal dig; A'u llun a'u gwedd, yn llawn gwyr- Galonnog, fywiog feiwyr: Ac o'u blaen, yn gwbl unol, Syr Rhys, heb un gwas ar ol, Siasper, a'r T'wysog Harri,- Ba wr traws wynebai'r tri ? Y cydgyfarfod ar Gefn Digoll. Diogel ar Gefn Digoll, I ddant aer, flueddynt oll; Perrott, a Wogan, a'r Morganiaid-dewr Tyrrent gyda'u cyd-blaid; I ffurfio pleth-flyrfbau plaid Ddialai ar gau ddeiliaid. Bronnau duon "Brain" y Deau-oeddynt Eiddig ar fanerau ; 16 A Llewod" o bob lliwiau Yn ngherrynt y gwynt yo gwau— A llewod o hob lliwiau. Di ffug, wedi dod o'u ffau. Ap Gruffydd deg. ddi freg from, Lywiai dorfoedd gwlad Arfon; A swyn mawrhydi Sion Ambredydd, Alwai i fyny i Eifionnydd,- Hwy aent, yn llewod dan eu llywydd, I gâd y gelyn gyda'u gilydd. Dichwith oedd Rhys Rodychen, Yoo 'n bur ar Fôn yn ben; Gwr Mostyn, mewn grymusder, A phlant ei ban o Fflint bér ; A Rhys Fawr, yn gawr a gaf, I awchu y Wlad Uchaf:<noinclude></noinclude> 7kdyfhsbthvssbuh4u2qg2l0of6pszv 139357 139274 2025-06-10T16:49:38Z AlwynapHuw 1710 139357 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ymweithient tua'r Mwythig, A'u hanadl dewr yn dal dig; A'u llun a'u gwedd, yn llawn gwyr- Galonnog, fywiog feiwyr: Ac o'u blaen, yn gwbl unol, Syr Rhys, heb un gwas ar ol, Siasper, a'r T'wysog Harri,- Ba wr traws wynebai'r tri ? Y cydgyfarfod ar Gefn Digoll. Diogel ar Gefn Digoll, I ddant aer, flueddynt oll; Perrott, a Wogan, a'r Morganiaid-dewr Tyrrent gyda'u cyd-blaid; I ffurfio pleth-flyrfbau plaid Ddialai ar gau ddeiliaid. Bronnau duon "Brain" y Deau-oeddynt Eiddig ar fanerau ; 16 A Llewod" o bob lliwiau Yn ngherrynt y gwynt yo gwau— A llewod o hob lliwiau. Di ffug, wedi dod o'u ffau. Ap Gruffydd deg. ddi freg from, Lywiai dorfoedd gwlad Arfon; A swyn mawrhydi Sion Ambredydd, Alwai i fyny i Eifionnydd,- Hwy aent, yn llewod dan eu llywydd, I gâd y gelyn gyda'u gilydd. Dichwith oedd Rhys Rodychen, Yoo 'n bur ar Fôn yn ben; Gwr Mostyn, mewn grymusder, A phlant ei ban o Fflint bér ; A Rhys Fawr, yn gawr a gaf, I awchu y Wlad Uchaf: </poem><noinclude></noinclude> 2odjmokcls8sc80x3aeasil8l1o8xu8 104 69474 139219 2025-06-10T15:00:38Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Sel breyr y Salbriaid 97 Oedd i'n plith - yn nawdd i'n plaid ; Pob enw mawr, pawb yn eu min-ddisgleirynt A dilwfr oeddynt ar dal y Freiddyn, A pha Loegyr na phlygai, Dan gedyrn mor chwyrn a chwai ? Pa wr dreng ddarparai drin, Fyth i feiddio'r fath fyddin ? Richmond, mewn gwir ffyddlondeb A'i ryfel, yn awr, o flaen neb, Rhoddai Corbed grêd ddi gryn, Ai gein-lu yn ei ganlyn; A Thalbot, pan ddaeth helbul, Blaidd blwng, oe... 139219 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Sel breyr y Salbriaid 97 Oedd i'n plith - yn nawdd i'n plaid ; Pob enw mawr, pawb yn eu min-ddisgleirynt A dilwfr oeddynt ar dal y Freiddyn, A pha Loegyr na phlygai, Dan gedyrn mor chwyrn a chwai ? Pa wr dreng ddarparai drin, Fyth i feiddio'r fath fyddin ? Richmond, mewn gwir ffyddlondeb A'i ryfel, yn awr, o flaen neb, Rhoddai Corbed grêd ddi gryn, Ai gein-lu yn ei ganlyn; A Thalbot, pan ddaeth helbul, Blaidd blwng, oedd mewn cyfwng cul; Yntau yn awr, o'n tu ni, A'i ddwy fil oedd i'w foli. Coedmor, hys!-cydmar Rhisiart, Ffei ei ddi bwyll, ffiaidd bart ! Y parotond irfreyðr Ymlaen aent, gan amlhau'r nerth, Ym mhob cwm ceid meib cymorth Yn rhuddin o fyddin ferth, Hwy bwysent tua Bosworth. Hwn yw'r maes, lle'r hen wir mwy Frydain yn adferadwy. Gwyr Cymru, un tu, 'n llawn tân, Orin ynnir iawn anian; Mal callestr yn eu rhestrau, Gwae y syr faidd agoshan I'w taro à dur-tery dân, I'w fynwes lyf ei hunan, Ai difa 'n llwyr fel dafn llaith Ar frigyn glir foreg waith.<noinclude></noinclude> htvwp13b2kh5bv230lbowoofm3ikykx 139275 139219 2025-06-10T15:10:17Z AlwynapHuw 1710 139275 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Sel breyr y Salbriaid 97 Oedd i'n plith - yn nawdd i'n plaid ; Pob enw mawr, pawb yn eu min-ddisgleirynt A dilwfr oeddynt ar dal y Freiddyn, A pha Loegyr na phlygai, Dan gedyrn mor chwyrn a chwai ? Pa wr dreng ddarparai drin, Fyth i feiddio'r fath fyddin ? Richmond, mewn gwir ffyddlondeb A'i ryfel, yn awr, o flaen neb, Rhoddai Corbed grêd ddi gryn, Ai gein-lu yn ei ganlyn; A Thalbot, pan ddaeth helbul, Blaidd blwng, oedd mewn cyfwng cul; Yntau yn awr, o'n tu ni, A'i ddwy fil oedd i'w foli. Coedmor, hys!-cydmar Rhisiart, Ffei ei ddi bwyll, ffiaidd bart ! Y parotond irfreyðr Ymlaen aent, gan amlhau'r nerth, Ym mhob cwm ceid meib cymorth Yn rhuddin o fyddin ferth, Hwy bwysent tua Bosworth. Hwn yw'r maes, lle'r hen wir mwy Frydain yn adferadwy. Gwyr Cymru, un tu, 'n llawn tân, Orin ynnir iawn anian; Mal callestr yn eu rhestrau, Gwae y syr faidd agoshan I'w taro à dur-tery dân, I'w fynwes lyf ei hunan, Ai difa 'n llwyr fel dafn llaith Ar frigyn glir foreg waith.<noinclude></noinclude> 8ctgxb2brue6j4f8fxecdvlbnlxn2ss 139339 139275 2025-06-10T15:20:18Z AlwynapHuw 1710 139339 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Sel breyr y Salbriaid 97 Oedd i'n plith - yn nawdd i'n plaid ; Pob enw mawr, pawb yn eu min-ddisgleirynt A dilwfr oeddynt ar dal y Freiddyn, A pha Loegyr na phlygai, Dan gedyrn mor chwyrn a chwai ? Pa wr dreng ddarparai drin, Fyth i feiddio'r fath fyddin ? Richmond, mewn gwir ffyddlondeb A'i ryfel, yn awr, o flaen neb, Rhoddai Corbed grêd ddi gryn, Ai gein-lu yn ei ganlyn; A Thalbot, pan ddaeth helbul, Blaidd blwng, oedd mewn cyfwng cul; Yntau yn awr, o'n tu ni, A'i ddwy fil oedd i'w foli. Coedmor, hys!-cydmar Rhisiart, Ffei ei ddi bwyll, ffiaidd bart ! Y parotond irfreyðr Ymlaen aent, gan amlhau'r nerth, Ym mhob cwm ceid meib cymorth Yn rhuddin o fyddin ferth, Hwy bwysent tua Bosworth. Hwn yw'r maes, lle'r hen wir mwy Frydain yn adferadwy. Gwyr Cymru, un tu, 'n llawn tân, Orin ynnir iawn anian; Mal callestr yn eu rhestrau, Gwae y syr faidd agoshan I'w taro à dur-tery dân, I'w fynwes lyf ei hunan, Ai difa 'n llwyr fel dafn llaith Ar frigyn glir foreg waith. Q </poem><noinclude></noinclude> 0dxhks8h4y7jzb6d5on8sf9n39pjfgt 104 69475 139220 2025-06-10T15:00:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "98 Eben Fardd. Rhisiart frenin, O'r tu arall, traeturiaid Ffurfient finfin eu blin blaid; A Rhisiart oedd eu rhyswr, Abl un o fil, blaenaf wr; Ag ael hagyr. gilwgus, Ar guwch y Ddraig Goch ddi rus Tremiai mewn dirmyg tramawr- Yn goeg-amheus, mewn gwg mawr ; Bradawg oedd ei sibrydion A'i sisial dwys, isel don,- Swn trahaus o natur herr, O dordyn lid a dewrder, Ynghyd ag ias o gas gur At edyn nerthol Tudur. Trwy'r drem, torrai ar ei dr... 139220 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>98 Eben Fardd. Rhisiart frenin, O'r tu arall, traeturiaid Ffurfient finfin eu blin blaid; A Rhisiart oedd eu rhyswr, Abl un o fil, blaenaf wr; Ag ael hagyr. gilwgus, Ar guwch y Ddraig Goch ddi rus Tremiai mewn dirmyg tramawr- Yn goeg-amheus, mewn gwg mawr ; Bradawg oedd ei sibrydion A'i sisial dwys, isel don,- Swn trahaus o natur herr, O dordyn lid a dewrder, Ynghyd ag ias o gas gur At edyn nerthol Tudur. Trwy'r drem, torrai ar ei draws, I dyngu'n groch, a dangaws Enyniad ei flin wyniau, Hydri gwyllt ei hyder gau. Ac ebe fe, yn y fan, O gynnwrf ei ddrwg anian - "Am eu Draig, mae darogan Y baidd wneyd y Baedd yn wan! Ond, myn Sant Sior! byddaf bor byw, Heinyf, rhydd, neu farw heddyw!" Desgrifiad o weithrediadau y frwydr. Gan barodrwydd gwyniau brwydrol,-iasau O ysiant ymladdol Anadl eiddig dialeddol, Y ddwy fyddin ar wedd feiddiol, A gyfeirient olwg farwol, Un at arall, yn naturiol; A diflin gåd, flaen ac ol-ar ddechrau Ing-wacau angenol.<noinclude></noinclude> rgntvy28vfwdd205c5ama8heugf0tu1 139276 139220 2025-06-10T15:10:24Z AlwynapHuw 1710 139276 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhisiart frenin, O'r tu arall, traeturiaid Ffurfient finfin eu blin blaid; A Rhisiart oedd eu rhyswr, Abl un o fil, blaenaf wr; Ag ael hagyr. gilwgus, Ar guwch y Ddraig Goch ddi rus Tremiai mewn dirmyg tramawr- Yn goeg-amheus, mewn gwg mawr ; Bradawg oedd ei sibrydion A'i sisial dwys, isel don,- Swn trahaus o natur herr, O dordyn lid a dewrder, Ynghyd ag ias o gas gur At edyn nerthol Tudur. Trwy'r drem, torrai ar ei draws, I dyngu'n groch, a dangaws Enyniad ei flin wyniau, Hydri gwyllt ei hyder gau. Ac ebe fe, yn y fan, O gynnwrf ei ddrwg anian - "Am eu Draig, mae darogan Y baidd wneyd y Baedd yn wan! Ond, myn Sant Sior! byddaf bor byw, Heinyf, rhydd, neu farw heddyw!" Desgrifiad o weithrediadau y frwydr. Gan barodrwydd gwyniau brwydrol,-iasau O ysiant ymladdol Anadl eiddig dialeddol, Y ddwy fyddin ar wedd feiddiol, A gyfeirient olwg farwol, Un at arall, yn naturiol; A diflin gåd, flaen ac ol-ar ddechrau Ing-wacau angenol.<noinclude></noinclude> tc5a25kgrdfjg9i9lnv3n4k8k8sx3jk 139340 139276 2025-06-10T15:20:23Z AlwynapHuw 1710 139340 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhisiart frenin, O'r tu arall, traeturiaid Ffurfient finfin eu blin blaid; A Rhisiart oedd eu rhyswr, Abl un o fil, blaenaf wr; Ag ael hagyr. gilwgus, Ar guwch y Ddraig Goch ddi rus Tremiai mewn dirmyg tramawr- Yn goeg-amheus, mewn gwg mawr ; Bradawg oedd ei sibrydion A'i sisial dwys, isel don,- Swn trahaus o natur herr, O dordyn lid a dewrder, Ynghyd ag ias o gas gur At edyn nerthol Tudur. Trwy'r drem, torrai ar ei draws, I dyngu'n groch, a dangaws Enyniad ei flin wyniau, Hydri gwyllt ei hyder gau. Ac ebe fe, yn y fan, O gynnwrf ei ddrwg anian - "Am eu Draig, mae darogan Y baidd wneyd y Baedd yn wan! Ond, myn Sant Sior! byddaf bor byw, Heinyf, rhydd, neu farw heddyw!" Desgrifiad o weithrediadau y frwydr. Gan barodrwydd gwyniau brwydrol,-iasau O ysiant ymladdol Anadl eiddig dialeddol, Y ddwy fyddin ar wedd feiddiol, A gyfeirient olwg farwol, Un at arall, yn naturiol; A diflin gåd, flaen ac ol-ar ddechrau Ing-wacau angenol. Q </poem><noinclude></noinclude> noeaqa6h3mu4l8u4a8gippy2gfe2j1u 104 69476 139221 2025-06-10T15:00:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Rhagluniaeth, ar baladr goleuni―ter, Hwnt, oedd yn penodi Rhesau treiswyr i astrusi, A hwyl hyrwydd i lu Harri, I ail ynnill yn ol inni, Ein tir anwyl a'n tirioni; A brwydr er adfer en bri,-ydoedd hon, I'n Brython bur wythi. Gerwin wŷs anwar yr udgorn seiniai, A thwrw arwrol uthyr or-awriai, Trwy'r awyr uchod, hir yr her-wawchiai,- A swn, hyd adref, hyson a didrai, O bwyntiau wybyr, a'l ban atebai, Hedd-luest Anian a d... 139221 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Rhagluniaeth, ar baladr goleuni―ter, Hwnt, oedd yn penodi Rhesau treiswyr i astrusi, A hwyl hyrwydd i lu Harri, I ail ynnill yn ol inni, Ein tir anwyl a'n tirioni; A brwydr er adfer en bri,-ydoedd hon, I'n Brython bur wythi. Gerwin wŷs anwar yr udgorn seiniai, A thwrw arwrol uthyr or-awriai, Trwy'r awyr uchod, hir yr her-wawchiai,- A swn, hyd adref, hyson a didrai, O bwyntiau wybyr, a'l ban atebai, Hedd-luest Anian a ddolysteiniai; Mal ar wirodydd, y milwr wridai, Ei ysbryd enwyllt a'i asbri daniai, A gwyn arf a gynhyrfai-dechreu wnaeth Mawr rôch aerwriaeth, a'r march weryrai. O'r rhengoedd!-ein tynged rhyngddynt hongia! Syr Rhys ap Domos yr yspaid yma Dasgai ei filwyr, ac nid ysgafala, Ond tynn i'r byw oedd tynwyr y bwa, Tynnent am goron Britannia,-cystal Ar awr y treial ag arwyr Troia. Y gwyr o saethyddion gwarsyth oeddynt, A bywyd-annel y bwa dynnynt, A thafai cawri saethau fel corwynt, Yn haenau dallol, y nen dywyllynt; Yn do arswydus hwy draws ehedynt, A thrwy dariannau, aruthr drywenynt, 99 Ein trás, o gwmpas a gwympynt !-ond mwy O ach Afarwy i'r llwch a fwrynt.<noinclude></noinclude> tfa9y54jv9oklff8f1019ut53f3f5es 139277 139221 2025-06-10T15:10:31Z AlwynapHuw 1710 139277 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhagluniaeth, ar baladr goleuni―ter, Hwnt, oedd yn penodi Rhesau treiswyr i astrusi, A hwyl hyrwydd i lu Harri, I ail ynnill yn ol inni, Ein tir anwyl a'n tirioni; A brwydr er adfer en bri,-ydoedd hon, I'n Brython bur wythi. Gerwin wŷs anwar yr udgorn seiniai, A thwrw arwrol uthyr or-awriai, Trwy'r awyr uchod, hir yr her-wawchiai,- A swn, hyd adref, hyson a didrai, O bwyntiau wybyr, a'l ban atebai, Hedd-luest Anian a ddolysteiniai; Mal ar wirodydd, y milwr wridai, Ei ysbryd enwyllt a'i asbri daniai, A gwyn arf a gynhyrfai-dechreu wnaeth Mawr rôch aerwriaeth, a'r march weryrai. O'r rhengoedd!-ein tynged rhyngddynt hongia! Syr Rhys ap Domos yr yspaid yma Dasgai ei filwyr, ac nid ysgafala, Ond tynn i'r byw oedd tynwyr y bwa, Tynnent am goron Britannia,-cystal Ar awr y treial ag arwyr Troia. Y gwyr o saethyddion gwarsyth oeddynt, A bywyd-annel y bwa dynnynt, A thafai cawri saethau fel corwynt, Yn haenau dallol, y nen dywyllynt; Yn do arswydus hwy draws ehedynt, A thrwy dariannau, aruthr drywenynt, 99 Ein trás, o gwmpas a gwympynt !-ond mwy O ach Afarwy i'r llwch a fwrynt.<noinclude></noinclude> din1syp6xx2vxpika905b7c0go4ztri 139341 139277 2025-06-10T15:20:29Z AlwynapHuw 1710 139341 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhagluniaeth, ar baladr goleuni―ter, Hwnt, oedd yn penodi Rhesau treiswyr i astrusi, A hwyl hyrwydd i lu Harri, I ail ynnill yn ol inni, Ein tir anwyl a'n tirioni; A brwydr er adfer en bri,-ydoedd hon, I'n Brython bur wythi. Gerwin wŷs anwar yr udgorn seiniai, A thwrw arwrol uthyr or-awriai, Trwy'r awyr uchod, hir yr her-wawchiai,- A swn, hyd adref, hyson a didrai, O bwyntiau wybyr, a'l ban atebai, Hedd-luest Anian a ddolysteiniai; Mal ar wirodydd, y milwr wridai, Ei ysbryd enwyllt a'i asbri daniai, A gwyn arf a gynhyrfai-dechreu wnaeth Mawr rôch aerwriaeth, a'r march weryrai. O'r rhengoedd!-ein tynged rhyngddynt hongia! Syr Rhys ap Domos yr yspaid yma Dasgai ei filwyr, ac nid ysgafala, Ond tynn i'r byw oedd tynwyr y bwa, Tynnent am goron Britannia,-cystal Ar awr y treial ag arwyr Troia. Y gwyr o saethyddion gwarsyth oeddynt, A bywyd-annel y bwa dynnynt, A thafai cawri saethau fel corwynt, Yn haenau dallol, y nen dywyllynt; Yn do arswydus hwy draws ehedynt, A thrwy dariannau, aruthr drywenynt, 99 Ein trás, o gwmpas a gwympynt !-ond mwy O ach Afarwy i'r llwch a fwrynt. Q </poem><noinclude></noinclude> phz5j3qqkwj2riyjgddzee63xgqq36r 104 69477 139222 2025-06-10T15:01:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "100 Eben Fardd. A phoethach, boethach y bu Neges wythig y saethu ; Saeth ar ol saeth gyda si Echrysawl fylchiai'r rhesi; Ac Angan yn rhygyngawl Rodianna, i hela hawl; Gan had amad ei enau, Lluaws a geid yn llesgha Am arwr mwy a loriwyd, Wele i fedd wala o fwyd : Gweld gwaed. galedai gedyrn At dwrw a châd dewr a chwyrn, Can archoll yn cynyrchu Aidd i ladd, yn y ddau lu. Gyda hyn, Rhisiard, a'r gâd yn wresog — Bwria ergydion yn bur gaw... 139222 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>100 Eben Fardd. A phoethach, boethach y bu Neges wythig y saethu ; Saeth ar ol saeth gyda si Echrysawl fylchiai'r rhesi; Ac Angan yn rhygyngawl Rodianna, i hela hawl; Gan had amad ei enau, Lluaws a geid yn llesgha Am arwr mwy a loriwyd, Wele i fedd wala o fwyd : Gweld gwaed. galedai gedyrn At dwrw a châd dewr a chwyrn, Can archoll yn cynyrchu Aidd i ladd, yn y ddau lu. Gyda hyn, Rhisiard, a'r gâd yn wresog — Bwria ergydion yn bur gawodog- Ei ddu ochr yno ddechreuai annog, A'i milain wasgu ymlaen i ysgog; Ac yntau i human fal eigion tonnog, Treiglai i wyniau i'r antur galonung: Hyn a argoelai Henry wagelog. A pharotoai i'r cyffro taeog, Efoi fyddin fyw feiddiog-ni syflai Ac ni ddorai ei elyn cynddeiriog. Pwys y rhuthr oedd aruthrol, Y cadfeirch llamsarhol, Yn hyrddiau anwaharddol. Anturi neh en troi'n ol. -ac hedfa Marchogion ym mroch agwedd -ellylion Cyllellawg brad-rysedd; Diangai clust o dinc cledd Hydri gwŷr di drugaredd.<noinclude></noinclude> 7t70udznnja9whruoq87xlf0pdmx9xr 139278 139222 2025-06-10T15:10:43Z AlwynapHuw 1710 139278 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A phoethach, boethach y bu Neges wythig y saethu ; Saeth ar ol saeth gyda si Echrysawl fylchiai'r rhesi; Ac Angan yn rhygyngawl Rodianna, i hela hawl; Gan had amad ei enau, Lluaws a geid yn llesgha Am arwr mwy a loriwyd, Wele i fedd wala o fwyd : Gweld gwaed. galedai gedyrn At dwrw a châd dewr a chwyrn, Can archoll yn cynyrchu Aidd i ladd, yn y ddau lu. Gyda hyn, Rhisiard, a'r gâd yn wresog — Bwria ergydion yn bur gawodog- Ei ddu ochr yno ddechreuai annog, A'i milain wasgu ymlaen i ysgog; Ac yntau i human fal eigion tonnog, Treiglai i wyniau i'r antur galonung: Hyn a argoelai Henry wagelog. A pharotoai i'r cyffro taeog, Efoi fyddin fyw feiddiog-ni syflai Ac ni ddorai ei elyn cynddeiriog. Pwys y rhuthr oedd aruthrol, Y cadfeirch llamsarhol, Yn hyrddiau anwaharddol. Anturi neh en troi'n ol. -ac hedfa Marchogion ym mroch agwedd -ellylion Cyllellawg brad-rysedd; Diangai clust o dinc cledd Hydri gwŷr di drugaredd.<noinclude></noinclude> ljgyiilad6i0e4g7acshg80e75fg3r2 139342 139278 2025-06-10T15:20:35Z AlwynapHuw 1710 139342 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A phoethach, boethach y bu Neges wythig y saethu ; Saeth ar ol saeth gyda si Echrysawl fylchiai'r rhesi; Ac Angan yn rhygyngawl Rodianna, i hela hawl; Gan had amad ei enau, Lluaws a geid yn llesgha Am arwr mwy a loriwyd, Wele i fedd wala o fwyd : Gweld gwaed. galedai gedyrn At dwrw a châd dewr a chwyrn, Can archoll yn cynyrchu Aidd i ladd, yn y ddau lu. Gyda hyn, Rhisiard, a'r gâd yn wresog — Bwria ergydion yn bur gawodog- Ei ddu ochr yno ddechreuai annog, A'i milain wasgu ymlaen i ysgog; Ac yntau i human fal eigion tonnog, Treiglai i wyniau i'r antur galonung: Hyn a argoelai Henry wagelog. A pharotoai i'r cyffro taeog, Efoi fyddin fyw feiddiog-ni syflai Ac ni ddorai ei elyn cynddeiriog. Pwys y rhuthr oedd aruthrol, Y cadfeirch llamsarhol, Yn hyrddiau anwaharddol. Anturi neh en troi'n ol. -ac hedfa Marchogion ym mroch agwedd -ellylion Cyllellawg brad-rysedd; Diangai clust o dinc cledd Hydri gwŷr di drugaredd. Q </poem><noinclude></noinclude> fifbvxnt13qheo76ztv9nyh42whcmsb 104 69478 139223 2025-06-10T15:01:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. ΙΟΙ Ow! Brandon! with ffon praff Faner-Prydain, Prid oedd ei eonder; Llumanyddir lle mynner, Noddwr hyf, na dorai her. Ar ei luman, carlamu wnaeth Rhisiart, A throes i'w drywanu, Mab y fall, a'i fwyall fu, Wrth-arwr i'w ferthyru. Ond trwy y fintai troai y fantol; Y brwd, hyderus, burwaed Tudurol Ferwai wythenau'r fyddin Frytl onol, Henry orfyddai yr honnwr arfeiddiol, A bwriai adref yr ynni brwydrol Yn erchyll foryn, a... 139223 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. ΙΟΙ Ow! Brandon! with ffon praff Faner-Prydain, Prid oedd ei eonder; Llumanyddir lle mynner, Noddwr hyf, na dorai her. Ar ei luman, carlamu wnaeth Rhisiart, A throes i'w drywanu, Mab y fall, a'i fwyall fu, Wrth-arwr i'w ferthyru. Ond trwy y fintai troai y fantol; Y brwd, hyderus, burwaed Tudurol Ferwai wythenau'r fyddin Frytl onol, Henry orfyddai yr honnwr arfeiddiol, A bwriai adref yr ynni brwydrol Yn erchyll foryn, a rhoch lifeiriol Ohyll adladdiad, hallt, dialeddol, Ar fronnau anwir y dort frenhinol ; Dyna nawl y donn yn ol, yn ffodus Troi wnai'n warthus y teyrn yn ei wrthol. Mae flawd ac anflawd wrth gynffon-cadfarch Cyhydfwng a digllon; Rhy arwydd a'i weryron, Le ffynno honno neu hon. At Harri ffel troal flawd Unffurf,—at Risiart anffawd. Ap Tudur oedd yn curo-a rhesan Rhisiart yn teneva ; A chledd Siaspar yn taro, Ddiwrnod trin, ddau ar un tro. I ddial teryll ni ddaliai tarian, Troi wnai rhengoedd y teyrn i ryw hongian, Ac ar eu gogwydd, gwyro a gwegian- Yn wyneb eu hamharcli yn bwhwman,<noinclude></noinclude> 7rk7z29388h8cflwxbkca5iba9plv1q 139279 139223 2025-06-10T15:10:55Z AlwynapHuw 1710 139279 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ow! Brandon! with ffon praff Faner-Prydain, Prid oedd ei eonder; Llumanyddir lle mynner, Noddwr hyf, na dorai her. Ar ei luman, carlamu wnaeth Rhisiart, A throes i'w drywanu, Mab y fall, a'i fwyall fu, Wrth-arwr i'w ferthyru. Ond trwy y fintai troai y fantol; Y brwd, hyderus, burwaed Tudurol Ferwai wythenau'r fyddin Frytl onol, Henry orfyddai yr honnwr arfeiddiol, A bwriai adref yr ynni brwydrol Yn erchyll foryn, a rhoch lifeiriol Ohyll adladdiad, hallt, dialeddol, Ar fronnau anwir y dort frenhinol ; Dyna nawl y donn yn ol, yn ffodus Troi wnai'n warthus y teyrn yn ei wrthol. Mae flawd ac anflawd wrth gynffon-cadfarch Cyhydfwng a digllon; Rhy arwydd a'i weryron, Le ffynno honno neu hon. At Harri ffel troal flawd Unffurf,—at Risiart anffawd. Ap Tudur oedd yn curo-a rhesan Rhisiart yn teneva ; A chledd Siaspar yn taro, Ddiwrnod trin, ddau ar un tro. I ddial teryll ni ddaliai tarian, Troi wnai rhengoedd y teyrn i ryw hongian, Ac ar eu gogwydd, gwyro a gwegian- Yn wyneb eu hamharcli yn bwhwman,<noinclude></noinclude> 0rb3mconinuofkxzafvfts82mbyuhba 139343 139279 2025-06-10T15:20:42Z AlwynapHuw 1710 139343 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ow! Brandon! with ffon praff Faner-Prydain, Prid oedd ei eonder; Llumanyddir lle mynner, Noddwr hyf, na dorai her. Ar ei luman, carlamu wnaeth Rhisiart, A throes i'w drywanu, Mab y fall, a'i fwyall fu, Wrth-arwr i'w ferthyru. Ond trwy y fintai troai y fantol; Y brwd, hyderus, burwaed Tudurol Ferwai wythenau'r fyddin Frytl onol, Henry orfyddai yr honnwr arfeiddiol, A bwriai adref yr ynni brwydrol Yn erchyll foryn, a rhoch lifeiriol Ohyll adladdiad, hallt, dialeddol, Ar fronnau anwir y dort frenhinol ; Dyna nawl y donn yn ol, yn ffodus Troi wnai'n warthus y teyrn yn ei wrthol. Mae flawd ac anflawd wrth gynffon-cadfarch Cyhydfwng a digllon; Rhy arwydd a'i weryron, Le ffynno honno neu hon. At Harri ffel troal flawd Unffurf,—at Risiart anffawd. Ap Tudur oedd yn curo-a rhesan Rhisiart yn teneva ; A chledd Siaspar yn taro, Ddiwrnod trin, ddau ar un tro. I ddial teryll ni ddaliai tarian, Troi wnai rhengoedd y teyrn i ryw hongian, Ac ar eu gogwydd, gwyro a gwegian- Yn wyneb eu hamharcli yn bwhwman, Q </poem><noinclude></noinclude> bc9klu2hn5dyudj89vtwyqdixiohtjm 104 69479 139224 2025-06-10T15:01:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "102 Eben Fardd. Freeni, a gwynna, mewn ffyrnig anian,- Choi gwell, o ofid, gan y gyflafan; Ramsar tro Rhisiart, druan,-dip neu ddau, Ai ciddig aeliau mal rhyw ddwy geulan; Ond O Lei ddewredd !-nid oedd a'i hoerai, Na den na diafol, na dawn a'i dofai; Golygon y Ddraig ail-gynddeiriogai Bi galon dirial, gelyn ni ddorai Fi luon agwrdd a ail anogai, Cyd wydheiddiwch mewn cad adnewyddai; T'w holat autur hwyliai ei fintai— Tewder ei osgord... 139224 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>102 Eben Fardd. Freeni, a gwynna, mewn ffyrnig anian,- Choi gwell, o ofid, gan y gyflafan; Ramsar tro Rhisiart, druan,-dip neu ddau, Ai ciddig aeliau mal rhyw ddwy geulan; Ond O Lei ddewredd !-nid oedd a'i hoerai, Na den na diafol, na dawn a'i dofai; Golygon y Ddraig ail-gynddeiriogai Bi galon dirial, gelyn ni ddorai Fi luon agwrdd a ail anogai, Cyd wydheiddiwch mewn cad adnewyddai; T'w holat autur hwyliai ei fintai— Tewder ei osgordd ar Tudur wasgai,- Yn de o chwys ei farch chwai-i'r cyrch hwn, Yn ysbryd annwn, a ysbardunai. Pwy y canol, mal y Twre ei hunan, Ar annel by wiog ei garnol buan, Vingeisiai at redeg, megys trydan, Copyn llamog, gipio ein luman, A bwrw ar Harri, ei'n breyr eirian, Holl adwyth ynni melldith ei anian, Nes, à troed dig, ei sathru tan-echrys Wyniau ei 'wyllys o hynny allan. Syr Sion, oddiwrth fón y faniar,-druan Darawyd i'r ddaear; Yn yr ergyd arwrgar, Is dwrn bwys gormesdeyrn bår. Taer gydiai, trwy y gedwrdd,-heb unon Yn ein Baner agwrdd ; Ni chaffai prin ei chyffwrdd- 'Lawr a'hi oi law, ar hwrdd. Ym myw yr adeg Rhys Amhredydd,-ar air Harri, ai 'n llamanydd.- "Cymro fu-Cymro a fydd " Benaerwr a banerydd!<noinclude></noinclude> daf3s2py7xvnjxsxcznpm2plrmudiar 139280 139224 2025-06-10T15:11:03Z AlwynapHuw 1710 139280 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Freeni, a gwynna, mewn ffyrnig anian,- Choi gwell, o ofid, gan y gyflafan; Ramsar tro Rhisiart, druan,-dip neu ddau, Ai ciddig aeliau mal rhyw ddwy geulan; Ond O Lei ddewredd !-nid oedd a'i hoerai, Na den na diafol, na dawn a'i dofai; Golygon y Ddraig ail-gynddeiriogai Bi galon dirial, gelyn ni ddorai Fi luon agwrdd a ail anogai, Cyd wydheiddiwch mewn cad adnewyddai; T'w holat autur hwyliai ei fintai— Tewder ei osgordd ar Tudur wasgai,- Yn de o chwys ei farch chwai-i'r cyrch hwn, Yn ysbryd annwn, a ysbardunai. Pwy y canol, mal y Twre ei hunan, Ar annel by wiog ei garnol buan, Vingeisiai at redeg, megys trydan, Copyn llamog, gipio ein luman, A bwrw ar Harri, ei'n breyr eirian, Holl adwyth ynni melldith ei anian, Nes, à troed dig, ei sathru tan-echrys Wyniau ei 'wyllys o hynny allan. Syr Sion, oddiwrth fón y faniar,-druan Darawyd i'r ddaear; Yn yr ergyd arwrgar, Is dwrn bwys gormesdeyrn bår. Taer gydiai, trwy y gedwrdd,-heb unon Yn ein Baner agwrdd ; Ni chaffai prin ei chyffwrdd- 'Lawr a'hi oi law, ar hwrdd. Ym myw yr adeg Rhys Amhredydd,-ar air Harri, ai 'n llamanydd.- "Cymro fu-Cymro a fydd " Benaerwr a banerydd!<noinclude></noinclude> oswui8kfeud34icweikc70sxri5z9jw 139344 139280 2025-06-10T15:20:51Z AlwynapHuw 1710 139344 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Freeni, a gwynna, mewn ffyrnig anian,- Choi gwell, o ofid, gan y gyflafan; Ramsar tro Rhisiart, druan,-dip neu ddau, Ai ciddig aeliau mal rhyw ddwy geulan; Ond O Lei ddewredd !-nid oedd a'i hoerai, Na den na diafol, na dawn a'i dofai; Golygon y Ddraig ail-gynddeiriogai Bi galon dirial, gelyn ni ddorai Fi luon agwrdd a ail anogai, Cyd wydheiddiwch mewn cad adnewyddai; T'w holat autur hwyliai ei fintai— Tewder ei osgordd ar Tudur wasgai,- Yn de o chwys ei farch chwai-i'r cyrch hwn, Yn ysbryd annwn, a ysbardunai. Pwy y canol, mal y Twre ei hunan, Ar annel by wiog ei garnol buan, Vingeisiai at redeg, megys trydan, Copyn llamog, gipio ein luman, A bwrw ar Harri, ei'n breyr eirian, Holl adwyth ynni melldith ei anian, Nes, à troed dig, ei sathru tan-echrys Wyniau ei 'wyllys o hynny allan. Syr Sion, oddiwrth fón y faniar,-druan Darawyd i'r ddaear; Yn yr ergyd arwrgar, Is dwrn bwys gormesdeyrn bår. Taer gydiai, trwy y gedwrdd,-heb unon Yn ein Baner agwrdd ; Ni chaffai prin ei chyffwrdd- 'Lawr a'hi oi law, ar hwrdd. Ym myw yr adeg Rhys Amhredydd,-ar air Harri, ai 'n llamanydd.- "Cymro fu-Cymro a fydd " Benaerwr a banerydd! Q </poem><noinclude></noinclude> o4e3aleotg492z2815wmkc50wgpl0hz 104 69480 139225 2025-06-10T15:01:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Maes Bosworth. Nid Rhisiart a'i gyd-dreiswyr-llurygog Allai rwygo'n rhestyr; Trwy'r gwrych-flew o ffynwewyr, Pa ofer gamp a fu'r gyrr? 103 Llu Cymru Nid mur ac, amrwd-ydoedd, Ddatodai ar hergwd,- Nid cleiach brau, ond calch brwd, Dinas aer nad ai 'n swrwd. Crymu wnaeth y Crwm yn ol, Er ei yriad arwrol; A'i farch-lu 'n ymdaflu 'n dost, Dratheryl, drythyll drathost; Pob cadfarch yn tywarchu Turri y llawr trwy y llu; A'r gwayw ffyn yn r... 139225 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Maes Bosworth. Nid Rhisiart a'i gyd-dreiswyr-llurygog Allai rwygo'n rhestyr; Trwy'r gwrych-flew o ffynwewyr, Pa ofer gamp a fu'r gyrr? 103 Llu Cymru Nid mur ac, amrwd-ydoedd, Ddatodai ar hergwd,- Nid cleiach brau, ond calch brwd, Dinas aer nad ai 'n swrwd. Crymu wnaeth y Crwm yn ol, Er ei yriad arwrol; A'i farch-lu 'n ymdaflu 'n dost, Dratheryl, drythyll drathost; Pob cadfarch yn tywarchu Turri y llawr trwy y llu; A'r gwayw ffyn yn rhwygo'u ffordd, Rhyfel-dwrf a mawr faldordd, Mewn dewr-stwr trwm, yn darstain, Rwyfawg lu! eu harfau glain; Gan rincian yn yr encil, O ddig cas, eu dannedd eil ; A'u lluryg, fal croen llawrudd, Yn wrid trwch o orwaed rhudd ; Neidiai gwaed hyd egwydydd Pob cadfarchi a rhedfarch rhydd, Tra'n wasan i'w trwm garniad, Gyrff gwyr, cymrodyr ym mrad. Pryder Stanley. Stanley, i'r cymelrhi mawr, Dynesai yn wydn aesawr; Hwyr o'i dwll rhodiai allan, Ai gâd-dorf fig tua'r fan; Edrychodd pwy wnai drechu, Cyn ceisio taro un tu ;<noinclude></noinclude> 0jkr6iio48l9bdoyt34z4t6l8ipy47x 139281 139225 2025-06-10T15:11:09Z AlwynapHuw 1710 139281 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Nid Rhisiart a'i gyd-dreiswyr-llurygog Allai rwygo'n rhestyr; Trwy'r gwrych-flew o ffynwewyr, Pa ofer gamp a fu'r gyrr? 103 Llu Cymru Nid mur ac, amrwd-ydoedd, Ddatodai ar hergwd,- Nid cleiach brau, ond calch brwd, Dinas aer nad ai 'n swrwd. Crymu wnaeth y Crwm yn ol, Er ei yriad arwrol; A'i farch-lu 'n ymdaflu 'n dost, Dratheryl, drythyll drathost; Pob cadfarch yn tywarchu Turri y llawr trwy y llu; A'r gwayw ffyn yn rhwygo'u ffordd, Rhyfel-dwrf a mawr faldordd, Mewn dewr-stwr trwm, yn darstain, Rwyfawg lu! eu harfau glain; Gan rincian yn yr encil, O ddig cas, eu dannedd eil ; A'u lluryg, fal croen llawrudd, Yn wrid trwch o orwaed rhudd ; Neidiai gwaed hyd egwydydd Pob cadfarchi a rhedfarch rhydd, Tra'n wasan i'w trwm garniad, Gyrff gwyr, cymrodyr ym mrad. Pryder Stanley. Stanley, i'r cymelrhi mawr, Dynesai yn wydn aesawr; Hwyr o'i dwll rhodiai allan, Ai gâd-dorf fig tua'r fan; Edrychodd pwy wnai drechu, Cyn ceisio taro un tu ;<noinclude></noinclude> phyjq8hzwr6a4ewq9holp1xwk1orvr3 139345 139281 2025-06-10T15:20:57Z AlwynapHuw 1710 139345 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Nid Rhisiart a'i gyd-dreiswyr-llurygog Allai rwygo'n rhestyr; Trwy'r gwrych-flew o ffynwewyr, Pa ofer gamp a fu'r gyrr? 103 Llu Cymru Nid mur ac, amrwd-ydoedd, Ddatodai ar hergwd,- Nid cleiach brau, ond calch brwd, Dinas aer nad ai 'n swrwd. Crymu wnaeth y Crwm yn ol, Er ei yriad arwrol; A'i farch-lu 'n ymdaflu 'n dost, Dratheryl, drythyll drathost; Pob cadfarch yn tywarchu Turri y llawr trwy y llu; A'r gwayw ffyn yn rhwygo'u ffordd, Rhyfel-dwrf a mawr faldordd, Mewn dewr-stwr trwm, yn darstain, Rwyfawg lu! eu harfau glain; Gan rincian yn yr encil, O ddig cas, eu dannedd eil ; A'u lluryg, fal croen llawrudd, Yn wrid trwch o orwaed rhudd ; Neidiai gwaed hyd egwydydd Pob cadfarchi a rhedfarch rhydd, Tra'n wasan i'w trwm garniad, Gyrff gwyr, cymrodyr ym mrad. Pryder Stanley. Stanley, i'r cymelrhi mawr, Dynesai yn wydn aesawr; Hwyr o'i dwll rhodiai allan, Ai gâd-dorf fig tua'r fan; Edrychodd pwy wnai drechu, Cyn ceisio taro un tu ; Q </poem><noinclude></noinclude> 1aum2wmsf6doq6o9f8nmo62kpod2flf 104 69481 139226 2025-06-10T15:01:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "104 Eben Fardd. Ofnai falais trais trwm, Eofngryf lid y Cefngrwm. I Rhisiart eisoes rhuisai Ei fab yn wystl,- ef be wnai? Os troi wnai yn yr ystrin Nerth bron yng ngwrth y Brenin, Collai ei fab! ond call 10, Hir oedodd i'w waredu. Er hynny, mae rhyw anair O gas liw, ac isel air, Ir tro hwn rhyw watwor oedd, Drwe ehud gyda'r cyhoedd ; Bloedd rhyddid gwlad brid Brydain, Ro wys i'w gleddyf o'r wain, A dylasai gwlad-lesiant Y bobl oll, h... 139226 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>104 Eben Fardd. Ofnai falais trais trwm, Eofngryf lid y Cefngrwm. I Rhisiart eisoes rhuisai Ei fab yn wystl,- ef be wnai? Os troi wnai yn yr ystrin Nerth bron yng ngwrth y Brenin, Collai ei fab! ond call 10, Hir oedodd i'w waredu. Er hynny, mae rhyw anair O gas liw, ac isel air, Ir tro hwn rhyw watwor oedd, Drwe ehud gyda'r cyhoedd ; Bloedd rhyddid gwlad brid Brydain, Ro wys i'w gleddyf o'r wain, A dylasai gwlad-lesiant Y bobl oll, heibio i'w blant, Ei yrru 'mlaen yn arab Dros y myrdd Duw dros y mab.* Y genedl ar ei gwyneb, Hawlia 'n uwch na theulu neb; Gnawd i arwr gwên-dirion Aberthu teulu at hon; Trawsedd i wr betruso, Os gwel fråd yn siglo'i fro; I Dd ledog mae'n ddyladwy, O gefu ei larch, gofio'n fwy Am ei wlad, nag am ei les Ei hun, neu fun ei fynwes ; Je, yn alfa anwylfab, Naw mwy yw cenedl na mab, *Yr oedd mab Stanley yn wysil gan Rhisiart, ac wedi methu diane.<noinclude></noinclude> oom625y9yuif5ac17abxiyt8l1s6nbp 139282 139226 2025-06-10T15:11:17Z AlwynapHuw 1710 139282 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ofnai falais trais trwm, Eofngryf lid y Cefngrwm. I Rhisiart eisoes rhuisai Ei fab yn wystl,- ef be wnai? Os troi wnai yn yr ystrin Nerth bron yng ngwrth y Brenin, Collai ei fab! ond call 10, Hir oedodd i'w waredu. Er hynny, mae rhyw anair O gas liw, ac isel air, Ir tro hwn rhyw watwor oedd, Drwe ehud gyda'r cyhoedd ; Bloedd rhyddid gwlad brid Brydain, Ro wys i'w gleddyf o'r wain, A dylasai gwlad-lesiant Y bobl oll, heibio i'w blant, Ei yrru 'mlaen yn arab Dros y myrdd Duw dros y mab.* Y genedl ar ei gwyneb, Hawlia 'n uwch na theulu neb; Gnawd i arwr gwên-dirion Aberthu teulu at hon; Trawsedd i wr betruso, Os gwel fråd yn siglo'i fro; I Dd ledog mae'n ddyladwy, O gefu ei larch, gofio'n fwy Am ei wlad, nag am ei les Ei hun, neu fun ei fynwes ; Je, yn alfa anwylfab, Naw mwy yw cenedl na mab, *Yr oedd mab Stanley yn wysil gan Rhisiart, ac wedi methu diane.<noinclude></noinclude> r15k0xtmt8c1paehu44xk7o2ob7bpe0 139346 139282 2025-06-10T15:21:14Z AlwynapHuw 1710 139346 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ofnai falais trais trwm, Eofngryf lid y Cefngrwm. I Rhisiart eisoes rhuisai Ei fab yn wystl,- ef be wnai? Os troi wnai yn yr ystrin Nerth bron yng ngwrth y Brenin, Collai ei fab! ond call 10, Hir oedodd i'w waredu. Er hynny, mae rhyw anair O gas liw, ac isel air, Ir tro hwn rhyw watwor oedd, Drwe ehud gyda'r cyhoedd ; Bloedd rhyddid gwlad brid Brydain, Ro wys i'w gleddyf o'r wain, A dylasai gwlad-lesiant Y bobl oll, heibio i'w blant, Ei yrru 'mlaen yn arab Dros y myrdd Duw dros y mab.* Y genedl ar ei gwyneb, Hawlia 'n uwch na theulu neb; Gnawd i arwr gwên-dirion Aberthu teulu at hon; Trawsedd i wr betruso, Os gwel fråd yn siglo'i fro; I Dd ledog mae'n ddyladwy, O gefu ei larch, gofio'n fwy Am ei wlad, nag am ei les Ei hun, neu fun ei fynwes ; Je, yn alfa anwylfab, Naw mwy yw cenedl na mab, *Yr oedd mab Stanley yn wysil gan Rhisiart, ac wedi methu dianc. Q </poem><noinclude></noinclude> ce1e2b4zv162bd7qlhg6yvno4u43d9f 104 69482 139359 2025-06-10T17:19:53Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139359 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Pob blodyn em, ei drem draidd ::I nen anian hinonaidd; ::A'r nen ddi len a ddeil ar ::Y wedd newydd yn naear; ::Daear a nen dry'n Wanwyn; ::Try môr, yntau, er eu mwyn; ::Yn awr yn Wanwyn a hi; ::Doed Anian i'w dadeni; ::Ir dir ac awyr derydd, ::A hinon dda gwanwyn ddydd, :::''Yr eginau.'' ::A gwlad deg, lle gwelwyd hau, ::Yn gaenen o eginau; ::::''Y gôg.'' ::Y coed yn llawn o "Gw cw," ::O fwyn adarol fân dwrw; ::Nen lân yn gyngan i gyd, ::A nawf awyr gan fywyd. ::Y gwanwyn yn elyn Gwendid a Henaint. ::Eto, Henaint, dilioena, ::Tymor wyt a'i marwha; ::Ti, Wanwyn, wyt i weiniaid, ::Hynod beth, yn ofn di baid; ::Hen gwynant yn y Gwanwyn, ::Ni ddeil llawer un i'w ddwyn. ::F' ewyrth a lwnc "Fawrth i ladd," ::Mal rhyw syn englyn angladd; ::Ac Ebrill ing i flingo ::Yn fwy na'i Feibl ofna fo. ::Y fan nad oes elfen dw, ::Y naill hedyn a'n lludw, ::Tra blaguro'n llon y llall, ::Neu'r erys dymor arall; </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 6rkousrtbzcf630594fo9gjhp4kg8eq 104 69483 139360 2025-06-10T17:21:47Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139360 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Od yw yn ber hedyn byw, ::Yn perchen elfen eilfyw. ::Twf di had, (byf y d'wedwn,) ::Lladd y tir mae'r lludded hwn; ::Lle na bo cn'wyllyn bywyd, ::Siga gwedd y plisg i gyd; ::A gwanwyn nerth, gwenwyn yw, ::I'r llwydfoch waelwr lledfy w. </poem> {{Div end}} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|II. YR HAF.}} {{Center block/s}} <poem> ::Rhaid symud, Awen huda ::Fi yn rhwydd i fewn i'r Ha; ::Nid oes fferf linell-derfyn ::Im rhwng y tymhorau hyn; ::Ha mwyn trwy Wanwyn wena, ::A rhed y Gwanwyn i'r Ha; ::Felly Flwyddyn dynn yn deg ::I'w chynnydd yn ychwaneg. ''Y'r haul yn Alban Hefin yn arwydd y Cranc.'' ::Nwyfus yw Phoebus ar ffin ::Hafod yr Alban Hefin; ::Fe bair des o wres yr hin ::Yn Nhy Haf Alban Hefin; ::A'r gwres yn lles i'r llysiau, ::Ceir ei fudd at eu cryfhau. ''Y cynhesneydd tymharaidd.'' ::Cawn dywydd i'r cnwd ieuanc ::Trwy fwa crwm Tref y Cranc; ::Gan ei wres fe gynhesir ::Amrywiaeth hardd môr a thir; ::Cynnes gan des yw'r gain donn, ::A rhywiogaidd yw'r eigion. </poem><section end="bbb"/><noinclude>{{Div end}}</noinclude> sbvefs9nn79vtomjo59cffgla5kgphn 139361 139360 2025-06-10T17:22:00Z AlwynapHuw 1710 139361 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Od yw yn ber hedyn byw, ::Yn perchen elfen eilfyw. ::Twf di had, (byf y d'wedwn,) ::Lladd y tir mae'r lludded hwn; ::Lle na bo cn'wyllyn bywyd, ::Siga gwedd y plisg i gyd; ::A gwanwyn nerth, gwenwyn yw, ::I'r llwydfoch waelwr lledfy w. </poem> {{Div end}} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|II. YR HAF.}}}} {{Center block/s}} <poem> ::Rhaid symud, Awen huda ::Fi yn rhwydd i fewn i'r Ha; ::Nid oes fferf linell-derfyn ::Im rhwng y tymhorau hyn; ::Ha mwyn trwy Wanwyn wena, ::A rhed y Gwanwyn i'r Ha; ::Felly Flwyddyn dynn yn deg ::I'w chynnydd yn ychwaneg. ''Y'r haul yn Alban Hefin yn arwydd y Cranc.'' ::Nwyfus yw Phoebus ar ffin ::Hafod yr Alban Hefin; ::Fe bair des o wres yr hin ::Yn Nhy Haf Alban Hefin; ::A'r gwres yn lles i'r llysiau, ::Ceir ei fudd at eu cryfhau. ''Y cynhesneydd tymharaidd.'' ::Cawn dywydd i'r cnwd ieuanc ::Trwy fwa crwm Tref y Cranc; ::Gan ei wres fe gynhesir ::Amrywiaeth hardd môr a thir; ::Cynnes gan des yw'r gain donn, ::A rhywiogaidd yw'r eigion. </poem><section end="bbb"/><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 2yzxr7r0ozalj6sqlg36djy629xwp5x 139362 139361 2025-06-10T17:22:41Z AlwynapHuw 1710 139362 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Od yw yn ber hedyn byw, ::Yn perchen elfen eilfyw. ::Twf di had, (byf y d'wedwn,) ::Lladd y tir mae'r lludded hwn; ::Lle na bo cn'wyllyn bywyd, ::Siga gwedd y plisg i gyd; ::A gwanwyn nerth, gwenwyn yw, ::I'r llwydfoch waelwr lledfyw. </poem> {{Div end}} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|II. YR HAF.}}}} {{Center block/s}} <poem> ::Rhaid symud, Awen huda ::Fi yn rhwydd i fewn i'r Ha; ::Nid oes fferf linell-derfyn ::Im rhwng y tymhorau hyn; ::Ha mwyn trwy Wanwyn wena, ::A rhed y Gwanwyn i'r Ha; ::Felly Flwyddyn dynn yn deg ::I'w chynnydd yn ychwaneg. ''Y'r haul yn Alban Hefin yn arwydd y Cranc.'' ::Nwyfus yw Phoebus ar ffin ::Hafod yr Alban Hefin; ::Fe bair des o wres yr hin ::Yn Nhy Haf Alban Hefin; ::A'r gwres yn lles i'r llysiau, ::Ceir ei fudd at eu cryfhau. ''Y cynhesneydd tymharaidd.'' ::Cawn dywydd i'r cnwd ieuanc ::Trwy fwa crwm Tref y Cranc; ::Gan ei wres fe gynhesir ::Amrywiaeth hardd môr a thir; ::Cynnes gan des yw'r gain donn, ::A rhywiogaidd yw'r eigion. </poem><section end="bbb"/><noinclude>{{Div end}}</noinclude> ktd17rp085sxc5p5lroxp52g9ieqgxj 104 69484 139363 2025-06-10T17:24:37Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139363 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> ::Cynesir y tir; a'r toraeth ::Gwlaw ar y twf, glaiared daeth! ::Awel oer a glaiarodd, ::Yr ias drwg yn wres a drodd. ''Y man bryfaid yn heidio allan.'' ::Daw'r pryfaid o'u llaid a'u llwch, ::Hen nawdd eu hun a'u heddwch, ::I'w Haf hynt, i ail fywhau, ::O'u lleoedd, yn bob lliwiau; ::Haid o arliw diweir-lan, ::Beryl glwys neu berlau glân, ::Milonos fel melynaur, ::Dymchwel y dom chwilod aur. ::::''Y gloyn byw'' ::Y gloyn byw, glân ei bais, ::Oddi amgylch ddaw i ymgais ::Yn ei awyr wen, newydd, ::Neu, a'i draed ar flodau'r dydd. ::::''Cacwn'' ::Cacwn â'i swn unseiniol, ::Lunia gylch ymlaen ac ol; ::Ei bwysig gainc mewn bys coch<ref>Bys coch, bysedd cochion, digitalis.</ref>, ::Chwery, pan y'i carcharoch; ::Ond gwyliwch nod ei golyn, ::Gwna wayw tost trwy gnawd dyn. ::::''Y gwenyn.'' Y gwenyn o'n ceginau—a heidiant ::Hyd y newydd flodau, :Ar eu mêl hynt, er amlhau :Hardd olud eu pêr ddiliau. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> o858aoe0zm0xvk2gpl3oj9z011rc2si 104 69485 139364 2025-06-10T17:26:28Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139364 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> :::''Yr eog, y genweirio.'' Nwyfus eog yn afon—yn araf ::Enweiria rhyw Walton; :Genweirir i dir o donn :Llawer brithyll i'r Brython. ::::''Y cnwd toreithiog.'' O'r gorifyny ar gwrr y faenol I fasw dwynen y llinell feisdonol, Wele'r ydau a'r gweiriau rhagorol Yn gnydau cyforiog, tonnog, taenol; O dan awyriad awel dynerol:— Porfaoedd breision, meithion, a maethol, Yo taflu drwyddynt flodau ireiddiol; Pob rhyw ddanteithion meillion cymhellol Yn lithio dannedd y llwyth eidionol, Oran pêr fywyn eu rhin porfaol; Ac i'w dawn gwig a dôl,—a'r lleddf wynt, A byncia erddynt alaw bencerddiol. :::''Y tes mawr.'' ::Chwysu a dyddfu mae dyn, ::Ai gadach sych ei gudyn; ::Cais gysgodfan dan ryw do, ::Rhyw dwyn i wyraw dano; ::Ai iad frwd, ynghyd a'i fron ::Yn furum o ddyferion. ::Da yn wisg denen, ysgawn, ::Fyddai gwe edafedd gwawn, ::Oni bai twym danbaid dês ::A wna'r gwawn yn rhy gynnes. ::Mae'n dyheu,—'n myned a'i hwyl ::Ac archwaeth at bob gorchwyl; ::Diosga hyd ei wasgod,— ::Hyd ei grys,—bai'n felys fod ::Hab un cerpyn, bretyn brau, ::Ond rhyw lain ddeutu'r lwynau. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> srcwes0xnbr2x0zas26sc3hlfxff3bl 104 69486 139374 2025-06-10T21:19:31Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139374 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Presbyteriaeth fel ffurf o lywodraeth Eglwysig.<ref>The Presbyterian form of church government never having been an essential of English Presbyterianism, the name has long been used, and may with perfect correctness continue to be used. . . . though no Presbyterian Government is exercised among those who bear it."- (Our English Presbyterian Forefathers, p. 12.)</ref> Gan mlynedd. wedi sefydlu'r Eglwys "Bresbyteraidd" gyntaf yn Lloegr (1572) y caniataodd Siarl II. (yn 1672) drwyddedau o dan ei "Declara- tion of Indulgence" i wahanol bregethwyr yn Lloegr a Chymru -a cheir yr enwau "Presbyteriad," a "Chynulleidfaolwr," ac "Anibynnwr" yn cael eu cymhwyso weithiau at yr un person yn y trwyddedau hynny. Mewn cyfnod diweddarach cymhwysid y gair "Methodist " yn yr un modd mewn ystyr hollol wahanol i'r hyn a olyga heddyw. "Methodist" oedd pob un a ddanghosai unrhyw yni neu ysbryd diwygiadol ynglyn à chrefydd, pa un bynnag ai Eglwyswr ai Ymneillduwr a fyddai. Erbyn heddyw cymhwysir yr enw at un Enwad yn unig yng Nghymru ac at Enwad arall yn unig yn Lloegr. Mewn gair, Ysbryd Diwygiad Crefyddol yn gweithio allan yn mywyd cyffredin a chyflawniadau cyhoeddus gwahanol bersonau, a roddodd fod mewn gwahanol gyfnodau i'r enwau gwahaniaethol Protestant, Puritan Anghydffurfiwr, Ymneillduwr, a Methodist. Dylid cofio, hefyd, y ceid y rhai hyn oll gynt yn eglwys Loegr. Ysbryd y Diwygiad yn methu cael lle i ymddadblygu o'r tu fewn i'r Eglwys, a gymhellodd y Diwygwyr ymhob cyfnod i weithio o'r tu allan i'r Eglwys; ysbryd cul caethiwus awdurdod Eglwysig yrrodd y Diwygwyr ymhob oes dros y trothwy, ac a'u gorfododd, yn aml yn groes i'w hewyllys, i ymffurfio yn gym- deithasau ac yn gyfundrefnau crefyddol o'r tu allan i, yn anibynnol ar, ac yn ymddangosiadol wrthwynebol i Eglwys" Loegr. Dyna hanes Diwygiadau a Diwygwyr Crefyddol Lloegr a Chymru o ddyddiau Hooper a Cartwright a Penry, hyd yn nyddiau Thomas Charles. Nid oedd Morgan Llwyd a Hugh Owen, Vavasor Powel a John Myles, John Wesley a George Whitefield, Rowlands Llangeitho a Williams Pantycelyn, ond<noinclude><references/></noinclude> tiddnmpoyq53dpz01y9p1z3i5tsl412 104 69487 139375 2025-06-10T21:23:12Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 139375 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> iau Cymreig yn ddeugain, tringain, a mwy, o filldiroedd. Cerddodd ef unwaith 72ain o filldiroedd mewn un Sabboth, a phregethu dair gwaith! Teimlodd braidd yn stiff un bore wrth godi, wedi teithio y dydd cyn hyny o Lanidloes i Drelai, yn ymyl Caerdydd, y pellder o agos i gan milldir!! Ymddengys fod Mr. Anwyl yn un o haneswyr goraf Cymru; nid yn unig yn henafiaethau a thraddodiadau ei wlad ei hun, ond mewn ystyr gyffredinol. Yr oedd yn ddaearyddwr da; ac y mae tuedd naturiol mewn hanesineth gyffredin a daear- yddiaeth i eangu y meddwl am weithredoedd Duw, ac am symudiadau, gweithredoedd, a chymeriadau dynion. Cof genym dreulio dau ddiwrnod gyda Mr. Anwyl yn Nhreffyn- non yn y flwyddyn 1849; aethom gydag ef trwy y dref a'i chymydogaethau, a theimlasom ddyddordeb mawr yn yr hanes a roddai am y fan hon, a thraddodiad y fan arall, ac yn yr hen draddodiadau am y Ffynnon.' Fel cyfaill, yr oedd yn anhawdd cael ei ragorach. Yr oedd Mr. Anwyl yn meddu ysbryd gwrol; ni ddigalonai yn ngwyneb anhawsderau, ond ymwrolai i gyraedd amcan teilwng, er dringo rhiwian serth, cyn gorphwys. Er profi ei wroniaeth Gristionogol, nodwn yr hanesyn canlynol, yr hyn a gymerodd le yn 1822, pan oedd efe yn llafurio yn Nghylch- daith Caerdydd. Gwyddis yn dds yn Ngwent a Morganwg, fod Ffair Llandaf' yn un hynod am ei gwagedd, ei lluoedd, a'i phechod. Dydd Llun Sulgwyn y cedwir hi, ac y mae paroto- adau mawrion yn myned yn mlaen yno trwy y Sul blaenorol. Nis gwyddom a fu hyn mewn cysylltiad â'r ffair ai peidio: modd bynag, ni ddaeth ond dau neu dri o bobl i wrandaw Mr. Anwyl yn pregethu. Gofynodd yr achos fod mor ychydig wedi dyfod yn nghyd; a chafodd ar ddeall fod y bobl wedi myned i weled y Mountebanks. Penderfynodd yntan fyned yno, er syndod i un o'r hen bobl. Ond ei fwriad ef oedd myned yno i bregethu. Ymaith ag ef, ac ychydig o gyfeillion gydag of, a chludai un gadair, i'r pregethwr sefyllarni. Pregethodd er gwaethaf y gwageddwyr a'u hoffwyr, a thynodd lu mawr o blant diafol i'w wrandaw, a rhoddodd derfyn ar obaith elw y Mountebanks ar y pryd hwnw. Rhagorai Mr. Anwyl yn fawr fel areithiwr o blaid ein Cen- Q<noinclude><references/></noinclude> lvu8n63lphw2avzmn3fh7fxvqgpxkts 104 69488 139376 2025-06-10T21:24:31Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " adaeth, a dysgwylid ef gyda llawenydd pa le bynag y penodid of fel dirprwywr. Pan oedd Mr. Anwyl yn Nghylchdaith Treffynnon, cyfar- fyddodd & thri o ddynion meddwon ar y ffordd fawr, a gofyn- odd un o honynt iddo yn y tywyllwch, 'A oes arnoch chwi mo'n Q " 139376 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> adaeth, a dysgwylid ef gyda llawenydd pa le bynag y penodid of fel dirprwywr. Pan oedd Mr. Anwyl yn Nghylchdaith Treffynnon, cyfar- fyddodd & thri o ddynion meddwon ar y ffordd fawr, a gofyn- odd un o honynt iddo yn y tywyllwch, 'A oes arnoch chwi mo'n Q<noinclude></noinclude> 5vlliee9bhwmfk94vzw5exhloofpa8s 139395 139376 2025-06-10T21:36:53Z AlwynapHuw 1710 139395 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. adaeth, a dysgwylid ef gyda llawenydd pa le bynag y penodid of fel dirprwywr. Pan oedd Mr. Anwyl yn Nghylchdaith Treffynnon, cyfar- fyddodd & thri o ddynion meddwon ar y ffordd fawr, a gofyn- odd un o honynt iddo yn y tywyllwch, 'A oes arnoch chwi mo'n hofn ni?' 'Ofni dyn!" meddai Mr. Anwyl; 'na, yr wyf fi yn ofni Daw.' Synwyd y dynion, so aeth pawb i'w ffordd. Yn mhen blynyddoedd lawer wedi hyny, pan oedd yn teith- io yn Nghylchdaith Dinbych, cyfarfyddodd dyn ig of ar yr heol; a gofynodd iddo, pa fodd yr ydoedd. Yr wyf yn iach, diolch i chwi,' oedd yr ateb; ond y mae genych fantais arnaf-nid wyf yn gwybod pwy sydd yn gofyn. Na wyddoch, mae'n debyg, Syr,' ebai y dyn dyeithr. Ond a yd- ych yn cofio i chwi, rai blynyddoedd yn ol, ryw noson gyfar- fod & thri o ddynion meddwon rhwng Treffynnon a Mostyn, ac i un o honynt droi atoch, a gofyn a oeddych chwi ddim yn ein hofni, ac i chwithau mewn atebiad ddywedyd eich bod yn ofni Duw ? O ydwyf yn dda,' ebai Mr. A. Wel,' meddai yntau, myfi oedd y dyn anystyriol hwnw; ac o'r noson bòno hyd heddyw, yr wyf finau yn ofni Duw-cydiodd y sylw yn fy ngha- lon,'meddai, gan daro ei law ar ei fynwes, 'ac y mae yma fy th.' Bu Mr. Anwyl am 16eg o flynyddoedd yn Gadeirydd y Dalaeth Ogleddol, a gweithredai fel patriarch a thad tuag at yr achos. Nid gwaith a gofal bach yw cynrychioli Talaeth, a gofalu am dani yn y Gynadledd, ao ar hyd y flwyddyn. Y mae eisiau gwybodaeth, gofal, ac amynedd, i drafod holl amrywiaeth materion cyfundebol gwahanol Gylehdeithiau Talaeth. Ond cariwyd Mr. Anwyl yn llwyddiannus trwy bob perygl, pryder, ac anhawsder, a throsglwyddodd y llong yn ddiogel i ofal ei olynydd teilwng. Bu yn y Weinidogaeth Deithiol am 46ain o flynyddoedd-y cyfnod hwyaf a ganiata- wyd i un Gweinidog Cymreig-am fod y Cylchdeithiau gy- maint yn fwy llafurus yn gyffredin na Chylchdeithiau yn Lloegr: y mae llawer gweinidog yno yn medda nerth teithiol wedi bod mewn llawn waith am yn agos i 50 o flynyddoedd. Yn Nghyfarfod Taleithiol y Gogledd yn 1854, datganodd ei, feddwl mewn modd tra theimladwy, fod yn rhaid iddo, o' ddiffyg nerth, roddi i fyny ei swydd fel Cadeirydd, a'i weini-<noinclude></noinclude> 5njj569twf3r5efpbs2x3v6meels7gg 104 69489 139377 2025-06-10T21:25:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " y nos, dywedodd un o'r cwmpeini, Y mae Mr. Bryan yn pregethu heno yn nghapel y Wesleyaid, a dde'wch chwi yno P' Bu gweinidogaeth Mr. Bryan y noswaith hono yn foddion i ddychwelyd Wm. Batteu. Gwnai y pregethwr apeliadau agos a dwys; a phan ddaeth at y geiriau, Tor ef i lawr, pa- ham y mae yn diffrwytho y tir;" a phan yn gweddio, 'Gad ef y flwyddyn hon hefyd,' penderfynodd roddi ei hunan i'r Arglwydd, ac i'w bobl yn ol ewyllys Duw. Yn... 139377 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> y nos, dywedodd un o'r cwmpeini, Y mae Mr. Bryan yn pregethu heno yn nghapel y Wesleyaid, a dde'wch chwi yno P' Bu gweinidogaeth Mr. Bryan y noswaith hono yn foddion i ddychwelyd Wm. Batteu. Gwnai y pregethwr apeliadau agos a dwys; a phan ddaeth at y geiriau, Tor ef i lawr, pa- ham y mae yn diffrwytho y tir;" a phan yn gweddio, 'Gad ef y flwyddyn hon hefyd,' penderfynodd roddi ei hunan i'r Arglwydd, ac i'w bobl yn ol ewyllys Duw. Yn y flwyddyn 1803 y tueddwyd ei feddwl i bregethu, a mynegodd ei deimlad wrth y Parch. Owen Davies, yr hwn a ystyrid yn dad gan yr holl weinidogion y pryd hwnw. Pregethodd yn Nautglyn, Cerigdderwyddon, Henllan, Llandyrnog, a rhai manau ereill. Ar ol byny, pregethodd ei bregeth brawf yn nghapel Dinbych, o flaen Mr. O. Davies, yr hwn oedd yn y pulpud tu cefn iddo. Yr oedd yr hen fardd Twm o'r Nant' yn gwrandaw; ac wedi gorphen y cyfarfod, daeth y bardd at Mr. Batten, a chan roddi ei law ar ei ysgwydd, dywedodd, 'Da machgen i, dal di ati. Yr oedd tón y llais, y llaw, a'r person a'i gosododd, yn galondid mawr i'r bachgen Batten. Yn y flwyddyn 1804, penodwyd ef i Gylchdaith Rhuthyn a Dinbych: ymestynai cylch ei lafar i sir Drefaldwyn. Yr oedd sel, diwydrwydd, a gwres yn hynodion gweinidogaeth Mr. Batten. Yn y flwydd- yn 1807, sefydlwyd ef yn Merthyr Tydfil, a bu ei lafur yn dra bendithiol i lawer o weithwyr Gwent a Morganwg. Coron- wyd ei lafur mewn llawer Cylchdaith & llwyddiant. Yn y flwyddyn 1828, dewiswyd ef i fod yn Gadeirydd y Dalaeth Ogleddol, a bu bedair blynedd yn y swydd bwysig bòno.. Wedi llafurio llawer yn y Gogledd a'r Deau, gorfodwyd et i orphwys, fel Uwchrifiad, yn 1843, ac aeth i Gylohdaith Llan- fyllin i fyw. Pregethai fyth yn ol ei nerth, ac yn lled gyson ar y Sabbothau. Ei destyn olaf oedd, Yr hauwr a aeth allan i hau,' Awst 24, 1864. Yn ei gystudd yr oedd yn dra ded- wydd. Yr oedd yn ddyn o feddwl craffus a pharod, o dymher siriol, a rhodini yn agos gyda Duw. Rhai o'i eiriau olaf oeddynt, Digonir fi, pan ddihunwyf, a'th ddelw di.' Bu farw yn Llansantffraid-yn-mechain, Medi 1, 1864, yn ei 86 mlwydd oed, ac 61 o'i weinidogaeth. Q<noinclude></noinclude> hz6ityqlvtlx8k1k5fv33yg3rnhj1nw 104 69490 139378 2025-06-10T21:25:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " JOSEPH BEAUMONT, M. D., OEDD fab i'r Parch. John Beaumont, gweinidog Wesleyaidd; & ganwyd ef yn Castle Donington, swydd Leicester, Mawrth 19, 1794. Dychwelwyd ef at yr Arglwydd pan oedd yn Ysgol Kingswood. Pan ar ei rwymwasanaeth, danghosodd ddiwyd. rwydd mawr mewn diwyllio ei dalent fel meddyg, a gwnaeth gynydd parchus, tra yr ymgeisiai fyned rhagddo ar gynydd Duw hefyd. Yn Macclesfield, eisteddai dan weinidogaeth y Parch. Melville... 139378 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> JOSEPH BEAUMONT, M. D., OEDD fab i'r Parch. John Beaumont, gweinidog Wesleyaidd; & ganwyd ef yn Castle Donington, swydd Leicester, Mawrth 19, 1794. Dychwelwyd ef at yr Arglwydd pan oedd yn Ysgol Kingswood. Pan ar ei rwymwasanaeth, danghosodd ddiwyd. rwydd mawr mewn diwyllio ei dalent fel meddyg, a gwnaeth gynydd parchus, tra yr ymgeisiai fyned rhagddo ar gynydd Duw hefyd. Yn Macclesfield, eisteddai dan weinidogaeth y Parch. Melville Horne yn aml, a chafodd les mawr trwy hyny. Darfu i rai o'i gyfeillion ryddhau ei ffordd i fyned i'r weinidogaeth yn yr Eglwys Sefydledig; ond dewisodd aros gyda'r Wealeyaid, a derbyniwyd ef ar brawf gan y Gynadledd yn 1813. Gwelwyd yn fuan ei fod yn ddyn mwy gobeithiol na'r cyffredin, so ymroddodd i'w waith gyda dyfalwch a sel mawr. Llafuriai dan anfanteision hynod o herwydd diffyg yn nhaflod ei enan, fel ag i beri attal ar ei leferydd; ond trwy benderfyniad cryf, a defnyddio llafn arian i leihau y gwagle. yn nhaflod y genau, daeth yn llefarwr hyawdl a phoblogaidd. Cyrhaeddodd enwogrwydd mawr fel pregethwr, a byddai galw parhaus am dano i wasanaethu mewn cysylltiad â chylch- wyliau capeli, ysgolion Sabbothol, &c. Llafuriodd yn galed a diarbed. Nis gwyddom iddo erioed ymddangos fel awdwr, ond y mae amrai o'i bregethau wedi ymddangos yn y London Penny Pulpit, a chyhoeddiadau o'r fath, & gipiant bregethau a draddodir yn ddiysgrif er mwyn eu gwerthu. Cynwysai ci bregethau bob amser for a sylwedd yr efengyl, a gafaelai yn y gwirioneddau mwyaf pwysig, hanfodol i iachawdwriaeth dynion. Yr oedd yn dra hapus yn ei ymhelaethiad, a dang- osai ardderchogrwydd yn fynych wrth drin ei bynciau. Wedi gwresogi, byddai ei ystumiau yn amrywiol a chynhyrfus; siglai ei ben ar brydiau, nes y cuddid hanner ei wyneb gan ei wallt; ond ar y fath adegau byddai yn sicr o gludo ei gynull- eidfa gydag ef, a thywalltai ffrydiau nerthol o hyawdledd efengylaidd gyda grym a swn y rhaiadr. Defnyddiai eiriau ansathredig yn ei bregethan, yr hyn a ystyrir yn gyffredin yn Google<noinclude></noinclude> jtt3k3b620rwmps1lwk1jpmfy2f1ivx 139397 139378 2025-06-10T21:37:53Z AlwynapHuw 1710 139397 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> JOSEPH BEAUMONT, M. D., OEDD fab i'r Parch. John Beaumont, gweinidog Wesleyaidd; & ganwyd ef yn Castle Donington, swydd Leicester, Mawrth 19, 1794. Dychwelwyd ef at yr Arglwydd pan oedd yn Ysgol Kingswood. Pan ar ei rwymwasanaeth, danghosodd ddiwyd. rwydd mawr mewn diwyllio ei dalent fel meddyg, a gwnaeth gynydd parchus, tra yr ymgeisiai fyned rhagddo ar gynydd Duw hefyd. Yn Macclesfield, eisteddai dan weinidogaeth y Parch. Melville Horne yn aml, a chafodd les mawr trwy hyny. Darfu i rai o'i gyfeillion ryddhau ei ffordd i fyned i'r weinidogaeth yn yr Eglwys Sefydledig; ond dewisodd aros gyda'r Wealeyaid, a derbyniwyd ef ar brawf gan y Gynadledd yn 1813. Gwelwyd yn fuan ei fod yn ddyn mwy gobeithiol na'r cyffredin, so ymroddodd i'w waith gyda dyfalwch a sel mawr. Llafuriai dan anfanteision hynod o herwydd diffyg yn nhaflod ei enan, fel ag i beri attal ar ei leferydd; ond trwy benderfyniad cryf, a defnyddio llafn arian i leihau y gwagle. yn nhaflod y genau, daeth yn llefarwr hyawdl a phoblogaidd. Cyrhaeddodd enwogrwydd mawr fel pregethwr, a byddai galw parhaus am dano i wasanaethu mewn cysylltiad â chylch- wyliau capeli, ysgolion Sabbothol, &c. Llafuriodd yn galed a diarbed. Nis gwyddom iddo erioed ymddangos fel awdwr, ond y mae amrai o'i bregethau wedi ymddangos yn y London Penny Pulpit, a chyhoeddiadau o'r fath, & gipiant bregethau a draddodir yn ddiysgrif er mwyn eu gwerthu. Cynwysai ci bregethau bob amser for a sylwedd yr efengyl, a gafaelai yn y gwirioneddau mwyaf pwysig, hanfodol i iachawdwriaeth dynion. Yr oedd yn dra hapus yn ei ymhelaethiad, a dang- osai ardderchogrwydd yn fynych wrth drin ei bynciau. Wedi gwresogi, byddai ei ystumiau yn amrywiol a chynhyrfus; siglai ei ben ar brydiau, nes y cuddid hanner ei wyneb gan ei wallt; ond ar y fath adegau byddai yn sicr o gludo ei gynull- eidfa gydag ef, a thywalltai ffrydiau nerthol o hyawdledd efengylaidd gyda grym a swn y rhaiadr. Defnyddiai eiriau ansathredig yn ei bregethan, yr hyn a ystyrir yn gyffredin yn<noinclude></noinclude> 5qquju6gcwhjln8osgy7o1kpldf0b2w 104 69491 139379 2025-06-10T21:26:40Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " feius; ond yr oedd ei ddawn yn aml yn rhuthro ac yn ymdori fel tân y foelfre ar ol hir dwrw, ac felly nid arosai gyda phethau bychain. Cafodd llusws eu bendithio dan ei weinid- ogaeth. Cymerai olygiadau cryfion neillduol ar ddynion a mesurau, & mynegai ei feddwl yn ddibetrus, yn anfoneddig- sidd i'r ymddanghosiad, ac weithiau ymosodai ar bersonau yn bytrach na phethau. Cariai ei opiniwn yn y Gynadledd i eithafoedd, er fod pawb yn c... 139379 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> feius; ond yr oedd ei ddawn yn aml yn rhuthro ac yn ymdori fel tân y foelfre ar ol hir dwrw, ac felly nid arosai gyda phethau bychain. Cafodd llusws eu bendithio dan ei weinid- ogaeth. Cymerai olygiadau cryfion neillduol ar ddynion a mesurau, & mynegai ei feddwl yn ddibetrus, yn anfoneddig- sidd i'r ymddanghosiad, ac weithiau ymosodai ar bersonau yn bytrach na phethau. Cariai ei opiniwn yn y Gynadledd i eithafoedd, er fod pawb yn credu ei fod yn gywir. Yr oedd o galon hael. Neillduolrwydd ei dymher a rydd gyfrif, fe allai, am chwithigrwydd rhai o'i sylwadau mewn pwyllgorau. Pregethodd amrai weithiau yn Nghymru; ac yr oedd yn un o'r rhai oedd yn gweini yn agoriad ein capel Cymreig ya Merthyr Tydfil. Gwanychodd ei iechyd beth amser cyn ei farwolaeth; ac i'r dyben i ymadfywio, cymerodd daith i ffynnonau Germany, ond ychydig o les a gafodd yno. Ar ei ddychweliad adref, yr oedd yn awyddus i gymeryd ei ran lawn mewn llafur gweinid- ogaethol; ac ymddengys iddo ei gario tuhwnt i'w nerth corfforol. Codai ei awydd i wneyd daioni uwchlaw pob teimlad o wendid cord, ac ymddanghosai yn llawn o gariad at Dduw a dyn. Cyfeiriai ei ymddyddanion yn mhlith pobl ei ofal at bethau ysbrydol yn hollol. Bore dydd Sul, Ionawr 21, 1855, ymddanghossi gystal ag y bussai er's tro, a siaradai yn siriol am gyflwr ei iechyd. Aeth i gapel Waltham street, Leeds, i bregethu; a chyn i'r pennill cyntaf o'r hymn gael ei ganu drwyddo, cyffrowyd, a syrthiodd ya y pulpud. Ym- ddengys iddo farw y mynyd y cwympodd. Fel hyn y terfyn- odd y gweinidog poblogaidd hwn ei ddydd yn ei lafur, yn 60 mlwydd oed, wedi bod 41 o flynyddoedd yn y weinidogaeth. Gwyn ei fyd y gwas hwnw, yr hwn y caiff ei arglwydd ef, pan ddelo, yn gwneuthur felly.' Ysgrifenodd Mr. West o'r America fraslun o'r Doctor flynyddau yn ol; ac ysgrifenwyd ei Fucheddiaeth gan ei fab, yn gyfrol 8-plyg fawr. Yn ddioed ar ol ei farwolaeth, gosododd ychydig o gyfeill- ion yn Leeds dansgrifiad ar droed i gynorthwyo y weddw a'i theulu; cafodd eu hapeliad y fath dderbyniad gan luaws yn y Cyfundeb fel y cyfranwyd £2,000 i ffurfio trysorfa. Q Q<noinclude></noinclude> 37qwhzqwg9qf5wgzkan4vplam60qwcl 104 69492 139380 2025-06-10T21:27:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " JOHN BEECHAM, D.D., A ANWYD yn Bartholdy-le-Beck, swydd Lincoln, yn y fl. 1787. Dychweliad ei dad, pan ar wely angau, trwy offeryn- oliseth Wesleyad ymroddol a ymwelai ag ef, a fu yn foddion i'w argyhoeddi yntau, a'i arwain i ymofyn am achubiaeth i'w enaid. Wedi adnabod gras ein Harglwydd Iesu Grist, ym- drechai arwain ei gyfeillion a'i gymydogion at y Ceidwad, ac ni bu ei lafur yn ofer yn yr Arglwydd. Darfu i'w ymlyniad wrth Wesley... 139380 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> JOHN BEECHAM, D.D., A ANWYD yn Bartholdy-le-Beck, swydd Lincoln, yn y fl. 1787. Dychweliad ei dad, pan ar wely angau, trwy offeryn- oliseth Wesleyad ymroddol a ymwelai ag ef, a fu yn foddion i'w argyhoeddi yntau, a'i arwain i ymofyn am achubiaeth i'w enaid. Wedi adnabod gras ein Harglwydd Iesu Grist, ym- drechai arwain ei gyfeillion a'i gymydogion at y Ceidwad, ac ni bu ei lafur yn ofer yn yr Arglwydd. Darfu i'w ymlyniad wrth Wesleyaeth gostio iddo florifetio cyfeillach a nawdd y rhai hyny a'i bwriadent ef i fyned i'r Weinidogaeth yn yr Eglwys Sefydledig. Meddyliasent ei gynorthwyo i hyny, ac ymbarotoisant i'r gwaith. O herwydd y cyfryw gyfnewidiad yn ei amgylchiadau, aeth i fasnach; ond yn y diwedd, rhydd- hawyd ei ffordd i'r Weinidogaeth Wesleyaidd. Penodwyd ef i Gylchdaith yn 1815; ac am yr un mlynedd ar bymtheg can- lynol, llafuriodd mewn amrai Gylehdeithiau gyda chymerad- wyseth a pharch cynyddol. Cyrhaeddodd gryn wybodaeth dduwinyddol a chyffredinol pan yn ieuane, a bu trwy ei fywyd yn fyfyriwr diwyd a gostyngedig yn ngair Duw. Yn ei bregethau, dygai allan bethau newydd a hen. Darllenai ben- nod o'r Testament Groeg bob bore, a meddai wybodaeth mewn amrywiol dafodieithoedd Affricanaidd. Yr oedd yn dra diwyd a phrydlon yn nghyflawniad ei holl ddyledswyddau gweinid- ogaethol, ac ymwelai a'r cyfeillion, yn enwedig y oleifion, o dŷ idy. Pan yn llafurio yn Liverpool, cafodd gyfle neillduol i ddangos ei dalentau mewn trafod materion mawrion cyhoeddus perthynol i ddysgyblaeth y Cyfundeb. Mewn Cyfarfod Chwarterol yno, yn Rhagfyr, 1828, traddododd araeth a fu o wasanaeth fawr yn y Gylebdaith; a phan helaethwyd hi, ym- ddanghosodd trwy y wasg dan y teitl o Draethawd ar y Cyfansoddiad Wesleyaidd.' Ystyrir y gwaith hwn yn gamp- us, a bu ymgynghori mawr âg ef yn nherfysg Everett, Dunn, a Griffith. Dengys farn addfed, ymresymiad goleu a chryf, a deall trwyadl o'r pwno yr ymdrinir ag ef. Yn 1831, apwyntiwyd ef yn un o'r Cofiaduron Cyffredinol Q<noinclude></noinclude> hktozna1uwda0h6uihmf9tkgs02xule 139398 139380 2025-06-10T21:38:18Z AlwynapHuw 1710 139398 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> JOHN BEECHAM, D.D., A ANWYD yn Bartholdy-le-Beck, swydd Lincoln, yn y fl. 1787. Dychweliad ei dad, pan ar wely angau, trwy offeryn- oliseth Wesleyad ymroddol a ymwelai ag ef, a fu yn foddion i'w argyhoeddi yntau, a'i arwain i ymofyn am achubiaeth i'w enaid. Wedi adnabod gras ein Harglwydd Iesu Grist, ym- drechai arwain ei gyfeillion a'i gymydogion at y Ceidwad, ac ni bu ei lafur yn ofer yn yr Arglwydd. Darfu i'w ymlyniad wrth Wesleyaeth gostio iddo florifetio cyfeillach a nawdd y rhai hyny a'i bwriadent ef i fyned i'r Weinidogaeth yn yr Eglwys Sefydledig. Meddyliasent ei gynorthwyo i hyny, ac ymbarotoisant i'r gwaith. O herwydd y cyfryw gyfnewidiad yn ei amgylchiadau, aeth i fasnach; ond yn y diwedd, rhydd- hawyd ei ffordd i'r Weinidogaeth Wesleyaidd. Penodwyd ef i Gylchdaith yn 1815; ac am yr un mlynedd ar bymtheg can- lynol, llafuriodd mewn amrai Gylehdeithiau gyda chymerad- wyseth a pharch cynyddol. Cyrhaeddodd gryn wybodaeth dduwinyddol a chyffredinol pan yn ieuane, a bu trwy ei fywyd yn fyfyriwr diwyd a gostyngedig yn ngair Duw. Yn ei bregethau, dygai allan bethau newydd a hen. Darllenai ben- nod o'r Testament Groeg bob bore, a meddai wybodaeth mewn amrywiol dafodieithoedd Affricanaidd. Yr oedd yn dra diwyd a phrydlon yn nghyflawniad ei holl ddyledswyddau gweinid- ogaethol, ac ymwelai a'r cyfeillion, yn enwedig y oleifion, o dŷ idy. Pan yn llafurio yn Liverpool, cafodd gyfle neillduol i ddangos ei dalentau mewn trafod materion mawrion cyhoeddus perthynol i ddysgyblaeth y Cyfundeb. Mewn Cyfarfod Chwarterol yno, yn Rhagfyr, 1828, traddododd araeth a fu o wasanaeth fawr yn y Gylebdaith; a phan helaethwyd hi, ym- ddanghosodd trwy y wasg dan y teitl o Draethawd ar y Cyfansoddiad Wesleyaidd.' Ystyrir y gwaith hwn yn gamp- us, a bu ymgynghori mawr âg ef yn nherfysg Everett, Dunn, a Griffith. Dengys farn addfed, ymresymiad goleu a chryf, a deall trwyadl o'r pwno yr ymdrinir ag ef. Yn 1831, apwyntiwyd ef yn un o'r Cofiaduron Cyffredinol Q<noinclude></noinclude> 7fphky6micpvo58r5y055wwu2251gae 104 69493 139381 2025-06-10T21:27:45Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "10 10 Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. Cenadol, a threuliodd weddill ei oes yn Llundain, fel un o brif gyfarwyddwyr ein Cymdeithas Genadol fawr. Am bedair blynedd ar hugain llafuriodd yn ddiwyd yn y swydd bwysig hon, a danghosodd fedr arbenig i gyfarfod âg amgylchiadau anhawdd a dyrys, i ba rai y teflid y Gymdeithas yn achlysurol, o herwydd rhyw helyntion & godent mewn parthau tramor, yn effeithio ar y Cenadon a'r Genadaeth Wesleyaidd. Dy... 139381 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>10 10 Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. Cenadol, a threuliodd weddill ei oes yn Llundain, fel un o brif gyfarwyddwyr ein Cymdeithas Genadol fawr. Am bedair blynedd ar hugain llafuriodd yn ddiwyd yn y swydd bwysig hon, a danghosodd fedr arbenig i gyfarfod âg amgylchiadau anhawdd a dyrys, i ba rai y teflid y Gymdeithas yn achlysurol, o herwydd rhyw helyntion & godent mewn parthau tramor, yn effeithio ar y Cenadon a'r Genadaeth Wesleyaidd. Dywedid ei fod mor hysbys yn naearyddiaeth y parthau yn mha rai y llafuriai y Cenadon dan ei ofal, yn enwedig tir Gorllewin Affrica, a'r Gweinidogion eu hunain a bregethent yno. Yr oedd ei wybodaeth yn hanes y llwythau Affricanaidd yn rhyfeddol. Yr oedd yn wybodus, pwyllog, craffus, a chofus. Edrychai ar bynciau mawrion a chyhoeddus megys o bob cyfeiriad-eu natur, eu canlyniadau tebygol da neu ddrwg, &c. Meddai ddawn i lunio, trefnu, a llywodraethu mewn graddau tuhwnt i'r cyffredin; a phan yr ymgymerodd A'r swydd Gofiadurol, ar ddymuniad y Gynadledd, ymddengys ei fod y dyn addas mewn lle addas. Teimlid fod achos y Gym- deithas yn wastad yn ddiogel yn ei law ef, mor bell ag y gall dyn fyned. Pan ddeisebid y Llywodraeth, yn enwedig y Foreign Secretary of State, Doctor Beecham, yn gyffredin, a gyflawnai bwys y gwaith; a gwnai hyny yn effeithiol hefyd. Yr oedd efe yn un o'r prif ddynion a lwyddodd i ddwyn New Zealand a'i Chenadaethau Cristionogol, o dan nawdd y Llyw- odraeth Brydeinig, ac i ddwyn tiroedd so eiddo ereill y pen- Bethiaid yn ol iddynt o ddwylaw Ewropiaid lladronllyd a dibyriog, pa rai a'u hyspeiliasent trwy dwyll neu drais. Y mae llawer mesur da, ag sydd hyd heddyw yn effeithio yn hapus ar ddynoliaeth a chrefydd yn y Trefedigaethau Pryd- einig, wedi cael eu gwasgu yn llwyddiannus ar ein Llywodr aethwyr ganddo ef ac ychydig ddynion o'r un ysbryd a swydd. Treuliodd gryn smser, yn mlynyddoedd diweddaf ei fywyd, i ffurfio y ffordd oraf i gyfansoddi Cynadleddau newyddion yn Ffrainc, Australia, Canada, ac America Brydeinig Ddwyrein- iol, sef Newfoundland, &c. Yn 1855, anfonwyd ef fel dir- prwywr, yn meddu llawn alluoedd, i sefydlu Cynadledd newydd yn y parth olaf a enwyd, ac i selio cyfluniad Cynadl edd Canada. Yr oedd ganddo orchwyl mawr, oblegid fod Google<noinclude></noinclude> chp1e3sxgkuhi4pbbhomiw8xpuw79ea 104 69494 139382 2025-06-10T21:27:52Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139382 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 139383 139382 2025-06-10T21:28:45Z AlwynapHuw 1710 139383 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>BENSON. JOSEPH, 11 sefyllfa y gwahanol enwadau yn Canada &'r Llywodraeth yn myned dan gyfnewidiad mawr. Yr oedd pwnc y 'Clergy Reserves, neu arian a delid i bob enwad yno i gynorthwyo crefydd, ar gael ei attal; ond llwyddodd efi derfynu y mater dyrys hwn i foddhad cyffredinol, ond nid heb ofnau a phryder mawr. Dychwelodd o'r negesiaeth uchod mewn pryd i adrodd ei deithiau a'i lwyddiant cyn i Gynadledd y flwyddyn hono der- fynu; a mawr y dyddordeb a ddangoswyd ynddo ef a'i waith. Dywedir i'r gorchwyl hwn drethu ei alluoedd corfforol a meddyliol yn ormodol. Cafodd ei radd o D. D. lawer o flynyddoedd cyn ei farwol- seth, gan un o Brif Ysgolion America. Yn 1850, dewiswyd ef i fod yn Llywydd y Gynadledd; ac mewn amser o flinder hwyliodd y llong yn ddiogel trwy a thros donan terfysg. Ymwelodd, yn haf 1851, à Chaerdydd, i lywyddu gorchwylion Cyfarfod Taleithiol y Deau; a dang- osodd ysbryd o gydymdeimlad, o serch, ac arafwch. Ymad- awodd yn mharch Cristionogol yr holl Weinidogion. Pa fwyaf yr adnabyddid ef, mwyaf oll y deuai ei ragoriaethau a'i werth i'r golwg. Llafuriodd yn gyhoeddus hyd o fewn ychydig wythnosan i'w farwolaeth. Yr oedd ei orian diweddaf yn dawel. Yr oedd y cwbl yn sicrwydd a diogelwch. Gofynodd un iddo ychydig fynydau cyn iddo ehedeg ymaith, 'A wyddoch chwi, Syr, eich bod yn marw ? Na wn,' obai efe; ond y mae pobpeth yn dda.' Wrth un arall, dywedodd, Dyns y rhai dysglaer; y maent yn aros am danaf fi; caf fod yn fuan gyda hwynt. Y mae pont arw a dreiniog i groesi, ond bydd drosodd yn fuan.' Llesgaodd i'r bywyd pur, Ebrill 22, 1856, ya 68 mlwydd oed. JOSEPH BENSON, A.C., YDOEDD Weinidog o enwogrwydd mawr fel pregethwr ac ys- golbaig. Ganwyd ef yn Melmerby, yn mhlwyf Kirk Oswald, swydd Cumberland, ar y 25ain o Ionawr, 1748. Amsethwr parchus oedd ei dad, a bwriadai godi ei fab i weinidogaeth yr Eglwys Sefydledig. Yr oedd Mr. Benson yn hoff iawn o lyfrau er yn fachgen, sc anfynych yr ymddifyrai gyda'i gyd-<noinclude></noinclude> 4gir9ktxcsqzujqblj36gs4cnxrsay5 139399 139383 2025-06-10T21:38:56Z AlwynapHuw 1710 139399 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BENSON. JOSEPH, sefyllfa y gwahanol enwadau yn Canada &'r Llywodraeth yn myned dan gyfnewidiad mawr. Yr oedd pwnc y 'Clergy Reserves, neu arian a delid i bob enwad yno i gynorthwyo crefydd, ar gael ei attal; ond llwyddodd efi derfynu y mater dyrys hwn i foddhad cyffredinol, ond nid heb ofnau a phryder mawr. Dychwelodd o'r negesiaeth uchod mewn pryd i adrodd ei deithiau a'i lwyddiant cyn i Gynadledd y flwyddyn hono der- fynu; a mawr y dyddordeb a ddangoswyd ynddo ef a'i waith. Dywedir i'r gorchwyl hwn drethu ei alluoedd corfforol a meddyliol yn ormodol. Cafodd ei radd o D. D. lawer o flynyddoedd cyn ei farwol- seth, gan un o Brif Ysgolion America. Yn 1850, dewiswyd ef i fod yn Llywydd y Gynadledd; ac mewn amser o flinder hwyliodd y llong yn ddiogel trwy a thros donan terfysg. Ymwelodd, yn haf 1851, à Chaerdydd, i lywyddu gorchwylion Cyfarfod Taleithiol y Deau; a dang- osodd ysbryd o gydymdeimlad, o serch, ac arafwch. Ymad- awodd yn mharch Cristionogol yr holl Weinidogion. Pa fwyaf yr adnabyddid ef, mwyaf oll y deuai ei ragoriaethau a'i werth i'r golwg. Llafuriodd yn gyhoeddus hyd o fewn ychydig wythnosan i'w farwolaeth. Yr oedd ei orian diweddaf yn dawel. Yr oedd y cwbl yn sicrwydd a diogelwch. Gofynodd un iddo ychydig fynydau cyn iddo ehedeg ymaith, 'A wyddoch chwi, Syr, eich bod yn marw ? Na wn,' obai efe; ond y mae pobpeth yn dda.' Wrth un arall, dywedodd, Dyns y rhai dysglaer; y maent yn aros am danaf fi; caf fod yn fuan gyda hwynt. Y mae pont arw a dreiniog i groesi, ond bydd drosodd yn fuan.' Llesgaodd i'r bywyd pur, Ebrill 22, 1856, ya 68 mlwydd oed. JOSEPH BENSON, A.C., YDOEDD Weinidog o enwogrwydd mawr fel pregethwr ac ys- golbaig. Ganwyd ef yn Melmerby, yn mhlwyf Kirk Oswald, swydd Cumberland, ar y 25ain o Ionawr, 1748. Amsethwr parchus oedd ei dad, a bwriadai godi ei fab i weinidogaeth yr Eglwys Sefydledig. Yr oedd Mr. Benson yn hoff iawn o lyfrau er yn fachgen, sc anfynych yr ymddifyrai gyda'i gyd-<noinclude></noinclude> 6tkf5ii5t9v2c62mb06pyej6voccomf 104 69495 139384 2025-06-10T21:29:30Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " 12 Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. ysgolorion. Derbyniodd elfenau ei addysg foreol gan Wein- idog Presbyteraidd, yr hwn a gadwai ysgol yn y plwyf. Nid ymfoddlonai ar gyraedd gwybodaeth o lenyddiaeth hen Roeg a Rhufain, ond awyddai am wybodaeth mewn duwinyddiaeth. Ymroddai i ddarlleniad manwl a dyfal; a meddai ystyriaeth, pan yn dra ieuane, o werth amser. Yr oedd wedi ymgynefino & chaledi yn fore, a chafodd iechyd da hyd yn agos i derfyn... 139384 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> 12 Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. ysgolorion. Derbyniodd elfenau ei addysg foreol gan Wein- idog Presbyteraidd, yr hwn a gadwai ysgol yn y plwyf. Nid ymfoddlonai ar gyraedd gwybodaeth o lenyddiaeth hen Roeg a Rhufain, ond awyddai am wybodaeth mewn duwinyddiaeth. Ymroddai i ddarlleniad manwl a dyfal; a meddai ystyriaeth, pan yn dra ieuane, o werth amser. Yr oedd wedi ymgynefino & chaledi yn fore, a chafodd iechyd da hyd yn agos i derfyn ei oes. Weithiau ai gyda gweision ei dad à phawliau ganddynt, mewn ymchwil am ddefaid a allent fod yn orchuddiedig yn yr eira. Pan yn ddeunaw oed, dychwelwyd ef at yr Arglwydd trwy offerynoliaeth perthynas iddo, ag ydoedd yn perthyn i'r Wesleyaid. Yn fuan wedi ei ddychweliad at Dduw, dygwyd ef i sylw y Parch. John Wesley, yr hwn a'i penododd ar yr 1leg o Fawrth, 1766, yn Athraw Ieithyddol yn Ysgol Kings- wood, yr hon a sefydlesid ganddo ef. Yr amser yma, cawn fod amrai benderfyniadau pwysig wedi eu llunio gan Mr. Benson i ymarweddu wrthynt; sef, codi am bedwar yn y bore, prynu yr amser, peidio myfyrio dim diles, bod yn ofalns i barhau mewn gweddi ddirgel, i gyfeirio yn mhob peth at ogoniant Duw, ac i addysgu y plant yn y wybodaeth fwyaf ddefnyddiol, ac yn enwedig yn egwyddorion crefydd. Tra yn Kingswood, darllenodd lawer o'r llyfrau goraf, hen a diwedd- ar, a gwnai sylwadau ar bob un. Tua'r flwyddyn 1769, sylfaenasai Iarlles Huntingdon Goleg Trefecca, i addysgu dynion ieuaine duwiol o bob enwad i'r weinidogaeth. Ar ddymuniad arbenig yr larlles, cymerodd Mr. Fletcher y swydd o fod yn Bendawd y Coleg, a thrwy ei gynghor of, perswadiwyd Mr. Benson i fod yn Ben Meistr, wedi ei argymhell yn gyntaf gan Mr. Wesley. Ni fu ond tua dwy flynedd yn y swydd hono; torodd allan wahaniaeth athrawiaethol, ac ymadawodd Mr. Benson. Yr oedd er hyny mewn cysylltiad à Phrif Ysgol Rhydychain, a threuliai ran o'i amser yno. Ymddengys oddiwrth ysgrif-dyst (certificate) Iarlles Huntingdon i Mr. Benson, dyddiedig Ionawr 17, 1771, Da fu yn byw yn Nhrefecca ond naw mis. Y mae yr ysgrif dyst yn gwbl ffafriol i gymeriad llenyddol a chrefyddol Mr. Benson. Pan yn Rhydychain, cynyddodd gwybodaeth gwrth- ddrych y nodion hyn yn fawr mewn coethicithiant a gwydd-<noinclude></noinclude> 7feik6zismz2d3hgklvf2fl1wj32xuq 104 69496 139385 2025-06-10T21:30:05Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BENSON. JOSEPH, onau, a gwrandawai ddarlithoedd ar bob cangen o sthroniaeth naturiol. Gwrthododd ei athraw ei dderbyn fel graddiwr o herwydd ei fod wedi pregethu yn afreolaidd, ac wedi cyflawni rhai gŵyriadau ereill oddiwrth y rheolau colegawl; a thrwy olyfant o amgylchiadau, rhy faith i'w crybwyll yma, arwein- iwyd ef i fod yn Weinidog Wesleyaidd. Yn Nghynadledd Awst, 1771, y derbyniwyd ef ar brawf, ac apwyntiwyd ef i Lundain. Pa... 139385 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BENSON. JOSEPH, onau, a gwrandawai ddarlithoedd ar bob cangen o sthroniaeth naturiol. Gwrthododd ei athraw ei dderbyn fel graddiwr o herwydd ei fod wedi pregethu yn afreolaidd, ac wedi cyflawni rhai gŵyriadau ereill oddiwrth y rheolau colegawl; a thrwy olyfant o amgylchiadau, rhy faith i'w crybwyll yma, arwein- iwyd ef i fod yn Weinidog Wesleyaidd. Yn Nghynadledd Awst, 1771, y derbyniwyd ef ar brawf, ac apwyntiwyd ef i Lundain. Pan ddechreuodd ei weinidogaeth, nid oedd yr aelodau yn y cymdeithasau Wesleyaidd trwy y byd ond 31,340; ond bu ef fyw i'w gweled wedi cynyddu i 500,000. Bu yn Weinidog yn y Cyfundeb Wesleyaidd am 50 o flynyddoedd; yn Llywydd y Gynadledd ddwywaith-yn 1798 ac yn 1810; ac yn Olygydd y Cyhoeddiadau Misol Saesonig am 17 o flynyddoedd. Fel ysgolhaig, yr oedd ei wybodaeth yn eang, manol, a beirniadol, ya holl brif awduron Groeg a Rhufain; yn y Beibl Hebreig; ac yn enwedig yn y Testament Newydd Groeg, a gallai adrodd llawer o hono o'i gof. Yr oedd yn ddarllenwr mawr a chraffus o'i ieuenctid; a chan ei fod yn meddu gallu- oedd meddyliol yn mhell tuhwnt i'r cyffredin, meistrolai bob math o awdwr a phwnc a gymerai mewn llaw. Yr oedd yn hoffwr mawr o weithiau prif awduron hen a diweddar, ond cilient oll i'r cysgod mewn cymhariaeth i'r Beibl, a'r pynciau ardderchog a ddatguddir ynddo. Meddai allu i wneyd ei ddysg amrywiol yn wasanaethgar i grefydd. Mor fawr a thrwyadl oedd ei ostyngeiddrwydd, fel y danghosai na wyddai efe ei fod yn ddysgedig, er y talai llawer warogaeth a pharch iddo ar gyfrif ei wybodaeth. Yr oedd yn ysgrifenwr mawr a galluog. Gyrwyd ef lawer gwaith, fel Golygydd a phrif amddiffynydd Wesleyaeth, i'r cylch dadleuol; ond gofalai beidio cychwyn yn yr anturiaeth ag y mae llawer yn colli eu hysbryd a'u cymeriad llenyddol ydddi, os na fyddai hanfodion crefydd neu ddysgyblaeth mewn perygl. Pan unwaith y cymerai ran mewn 'dadleu yn mhlaid y ffydd,' ceid na byddai yn wrthwynebwr cyffredin; a chai cynyrchion ei feddwl a'i ysgrifell, ddarlleniad ac ystyriaeth yn mhell tuhwnt i gylch y Cyfundeb yn yr hwn yr oedd efe mor enwog. Yr oedd ei ysgrifau yn wastad yn ddefnyddiol, ac yn<noinclude></noinclude> asq0shx80gyj88yc2jzqbxksa5ii6wg 104 69497 139386 2025-06-10T21:31:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " Y BYWORAFFYDD WESLEYAIDD. ei ddangos ef yn ddyn o ddysg, talent, a santeiddrwydd. Gwrthwynebodd Fateroliaeth a Sociniaeth Dr. Priestly; am- ddiffynodd Foesoldeb y Beibl yn erbyn ynfydrwydd Madan; a phleidiodd Bobl, Achos, a Gwaith Duw, yn erbyn uchel- eglwysiaeth annyoddefol Tatham, Russel, ac ereill,. Ond ei brif weithiau, ag sydd yn debyg o gadw ei glod tra y bydd. crefydd yn y tir, yw Bucheddiaeth Mr. Fletcher, a'i Esboniad ar y... 139386 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWORAFFYDD WESLEYAIDD. ei ddangos ef yn ddyn o ddysg, talent, a santeiddrwydd. Gwrthwynebodd Fateroliaeth a Sociniaeth Dr. Priestly; am- ddiffynodd Foesoldeb y Beibl yn erbyn ynfydrwydd Madan; a phleidiodd Bobl, Achos, a Gwaith Duw, yn erbyn uchel- eglwysiaeth annyoddefol Tatham, Russel, ac ereill,. Ond ei brif weithiau, ag sydd yn debyg o gadw ei glod tra y bydd. crefydd yn y tir, yw Bucheddiaeth Mr. Fletcher, a'i Esboniad ar yr Ysgrythyrau Santaidd. Cyhoeddwyd hefyd ddwy gyf- rol o'i bregethan. Ychydig dros wyth mlynedd y bu yn ysgrifenu ei Esboniad: ac wrth ystyried ei waith Golygydd- ol ar y pryd, yn nghyda'i oed, y mae yn syndod iddo allu ei orphen. Cymerodd y gorchwyl mewn llaw ar ddymuniad taer y Gynadledd. Byddai yn ei fyfyrgell am bedwar neu bump yn y bore, ac hyd un-ar-ddeg y nos. Mynegodd y Gynadledd ei chymeradwyaeth ddiffuant o'r gwaith, a phleid- leisiodd £500 i'r awdwr, nid fel tål, ond fel arwydd o barch; ond gwrthododd Mr. Benson dderbyn un ffyrling. Fel pregethwr, yr oedd yn un o'r rhai mwyaf doniol a llwyddiannus yn Lloegr. Dywed y rhai a'i hadwaenent oraf, ei fod yn talu mwy o sylw i'w bethau nag i brydferthwch ar- ddull. Treuliai amser mawr i ddarparu i'r pulpud, ac ym- ddanghosai fel cenad wedi ei anfon o'r byd arall i alw dynion i gyfrif. Byddai y gydwybod yn gystal a'r glust ar waith pan yn ei wrandaw ef. Cyrhaeddodd gryn enwogrwydd pan yn ieuano, a pharhaodd i lewyrchu fel seren o'r maintioli mwyaf hyd y diwedd. Pregethai yn aml yn mhrif ddinas- oedd a threfydd Lloegr; a phan ài ar daith achlysurol trwy y wlad i bregethu ar Gylchwyliau Cenadol, Ysgolion Sabbothol, neu Gapeli, yr oedd y torfeydd a ymdyrent i'w wrandaw yn anferth, a'r casgliadau a wneid yn fawr. Mewn rhai parthau o Gernyw, byddai 5,000, 12,000, no weithiau 20,000 yn ei wrandaw. Fe allai na ffafriwyd yr un pregethwr unigol mewn amser- oedd diweddar & chymaint o lwyddiant a Mr. Benson. Yr oedd ei destynau yn wastad yn ddewisol, a'i bynciau yn cynwys mèr yr efengyl, ac anfynych y pregethai heb fod gras mawr ar ei wrandawyr. Byddai ei apeliadau llym a dwys yn gydfynedol & gallu yr Ysbryd, yr hwn a felltenai ei wirionedd<noinclude></noinclude> bwqz9s4gb51y0f8ntr5c6ruzjofsvqg 104 69498 139387 2025-06-10T21:31:40Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BUDGETT. SAMUEL, trwy y dorf, a gwneid argraff ddofn ar lawer calon. Gwelwyd ugeiniau, ac weithiau gannoedd, yn cael eu dychwelyd at Dduw dan ei weinidogaeth, a byddai ei enw yn mhob man ac ardal yr ymwelai & hwy fel enaint wedi ei dywallt. Am iddo fod yn offeryn i droi cynifer i gyfiawnder, bydd coron ei or- foledd yn fawr yn nydd yr Arglwydd Iesu. Yr oedd gweddi derfynol Mr. Benson mor nerthol weithiau nes y toddid yr holl gynul... 139387 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BUDGETT. SAMUEL, trwy y dorf, a gwneid argraff ddofn ar lawer calon. Gwelwyd ugeiniau, ac weithiau gannoedd, yn cael eu dychwelyd at Dduw dan ei weinidogaeth, a byddai ei enw yn mhob man ac ardal yr ymwelai & hwy fel enaint wedi ei dywallt. Am iddo fod yn offeryn i droi cynifer i gyfiawnder, bydd coron ei or- foledd yn fawr yn nydd yr Arglwydd Iesu. Yr oedd gweddi derfynol Mr. Benson mor nerthol weithiau nes y toddid yr holl gynulleidfa; a'i ymdrech mor daer gyda Duw ar ei rhan, nes yr ymddanghosai y nefoedd megys yn agor, a theimlai pawb mai tŷ Dduw oedd yno. Yr oedd yn un bynod am ei ysbryd rhyddfrydig tuag at enwadau Protestanaidd ereill. Pregethai weithiau mewn capeli ereill yn Llundain, ac unwaith yn nghapel y diweddar Barch. Robert Hall, yn Nghaerlan (Leicester), yr hwn a ddy- wedai wrth gyfaill am dano, mai o bawb a glywodd erioed, efe oedd yn peri iddo feddwl gryfaf am Demosthenes. Er hyny, nid hyawdledd oedd taran ei nerth, ond ei allu mewn gweddi, i sicrhau dylanwadau yr Ysbryd i gydfyned â'r gair a draddodai. Cadwai ddyddlyfr o'r holl brif bethau yn ei deimladau per- sonol, helyntion teuluaidd, eglwysig, a gwladol a gymerent le, yn nghyda nodiadau ar y llyfrau a ddarllenai. Y mae ei ddyddlyfr yn 4,000 o dudalenau mewn llawysgrifen fàn; ond ni chyhoeddwyd mo hono, oddieithr y pigion a geir yn ei Fucheddiaethau gan y Parch. James Macdonald, a chan y Parch. Richard Treffry, henaf. Terfynodd ei oes yn Llundain, Chwefror 16, 1821, yn 73 mlwydd oed. Traddododd Dr. Bunting, yr hwn oedd y flwyddyn hono yn Llywydd y Gynadledd, ei bregeth anghladd- ol, yn Nghapel Heol-y-Ddinas (City Road): ac ar y diwedd, darllenodd fraalun campus o fywyd a marwolaeth yr hybarch Joseph Benson. SAMUEL BUDGETT A ANWYD yn nhref fechan Wrington, Gwlad-yr-haf, Gorph. 27, 1794. Meddai Samuel Budgett argraffiadau crefyddol yn dra bore; canys dysgai ei fam dduwiol ei theulu yn mhethau<noinclude></noinclude> r5q9w1s3qym7unalr3pxcqo2axz0x95 104 69499 139388 2025-06-10T21:32:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. Daw o'u mebyd. Pan eto yn dyner mewn dyddiau, dychwel- wyd ef at yr Arglwydd. Ganesid ef yn fasnachwr; & chael ben bedol ceffyl ar y ffordd, a'i gwerthu am geiniog i of, oedd decbread ei godiad a'i fawredd. Dechreuodd ar ei waith o brynu a gwerthu pan oddeutu deng mlwydd oed; se nid allai neb ei attal rhag masnachu mewn marbles, cyflaeth, wyau, &c. Pan gafodd hanner coron, fel ffrwyth ei fasnach gyf- reit... 139388 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. Daw o'u mebyd. Pan eto yn dyner mewn dyddiau, dychwel- wyd ef at yr Arglwydd. Ganesid ef yn fasnachwr; & chael ben bedol ceffyl ar y ffordd, a'i gwerthu am geiniog i of, oedd decbread ei godiad a'i fawredd. Dechreuodd ar ei waith o brynu a gwerthu pan oddeutu deng mlwydd oed; se nid allai neb ei attal rhag masnachu mewn marbles, cyflaeth, wyau, &c. Pan gafodd hanner coron, fel ffrwyth ei fasnach gyf- reithlon, prynodd Lyfr Hymnsu Charles Wesley: yr oedd Hymnau Watta i Blant gan ei dad eisioes, ond ei fod yn ngholl yn y tŷ. Er cymaint ei swydd i werthu ac ennill, nid oedd y Llyfr Hymnau i'w werthu, ond i'w ddarllen a'i ganu. Yn 1801, symudodd y teulu i Kingswood, a daeth Samuel yn hynod yn ei gysylltiad a'r lle hwn. Pan ya bedair-ar-ddeg oed, aeth yn rhwymwas at ei frawd oedd lawer yn hynach nag ef, yn Kingswood. Yr oedd ganddo erbyn hyn ddeg pant ar hugain o elw clir trwy fasnachu; ond yn lle ymffrostio yn- ddynt, fel y gwna bechgyn yn gyffredin, pan yn meddu mwy o arian nag ereill o'u bath, rhoddodd y cyfan i'w rieni, y rhai oeddynt yn aml yn ymdrechu yn galed i fyw yn onest. Wedi bod am gryn amser yn rhwymwas, anfonodd ei frawd ef ymaith cyn bod ei dymhor ar ben; ond wedi dangos medr yn ei alwad mewn shop yn Nghaerodor, mynai y brawd ei gael yn ol i orphen amser ei rwym-wasanaeth. O hyn allan, cawn ef yn cyfodi yn barchus yn ffafr ei frawd, yr hwn a welai ei werth fwyfwy. Mewn amser priodol, daeth yn un o shopwyr ei frawd, a derbyniai gyflog cynyddol o flwyddyn i flwyddyn. Yn y diwedd, daeth yn gyfranogwr yn y shop gyda'i frawd. Tra yma, cynhyrfwyd Samuel i helaethu y fasnach, a'i chwyddo i fod yn gyfanwerthol (wholesale). Dechreuodd deithio i'r pentrefi cymydogaethol i dderbyn archebion y prynwyr a ddeuent i'w shop, a llwyddodd. Aeth bellach, bellach, nes myned i Frome. Cafodd driniaeth arw yma gan rai o'r shopwyr mawr, wrth feddwl fod dyn ienano yn dyfod o Kingswood, o bob man dan haul, i gynyg nwyddau iddynt hwy. Nid oedd eisian dim ond gwrthwyneb- iad i alw egnioedd ac anianfryd Samuel i'r golwg. Ymhyf. häai gyda phob gwrthwynebiad, a llwyddai hefyd. Cafodd shopwyr Frome weled nad dyn ieuano cyffredin oedd y<noinclude></noinclude> 4oyv6f7jpuxu2q7ww6bf5bn6b5oqxi2 104 69500 139389 2025-06-10T21:32:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BUDGETT. SAMUEL, masnachwr o Kingswood; a gwelent, os na phrynent ganddo ef, y collent holl bryniadau siopwyr bach y lle, gan fod Samuel yn gwerthu yn rhatach iddynt nag y gallent hwy wneyd. Wedi gorchfygu anhawsderau fel hyn, a phob math o rwystrau i fasnach ymdaenol, efo a âi yn rheolaidd i deith- ian. Yn y diwedd, aeth y siop yn ystorfäau mawrion, a'r fasnach yn gyfanwerthol, gan ymestyn o Penzance i Birming- ham, ac o Hwlffordd... 139389 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BUDGETT. SAMUEL, masnachwr o Kingswood; a gwelent, os na phrynent ganddo ef, y collent holl bryniadau siopwyr bach y lle, gan fod Samuel yn gwerthu yn rhatach iddynt nag y gallent hwy wneyd. Wedi gorchfygu anhawsderau fel hyn, a phob math o rwystrau i fasnach ymdaenol, efo a âi yn rheolaidd i deith- ian. Yn y diwedd, aeth y siop yn ystorfäau mawrion, a'r fasnach yn gyfanwerthol, gan ymestyn o Penzance i Birming- ham, ac o Hwlffordd i swydd Wilts. Yn lle meddu chwech neu saith o ddynion mewn siop, daethant yn gant a hanner; ac yn lle bod tri neu bedwar o geffylan yn gweithio, aethant yn gant mewn nifer. Gwnaethpwyd amrai gynygion dryg- ionus a gwael i ddinystrio cymeriad a masnach y brodyr; ond trwy ddiwydrwydd a medr arbenig, yn nghyda bendith Daw, hwn a biai yr aur a'r arian, llwyddent yn ngwyneb pob amcan maleisus. Yr oedd y llwyddiant yn mron yn fwy nag oedd yn en gallu i'w reoli. Cenfigonai hon fasnachdai yn ninas Caerodor wrthynt; ond heb lawer o dwrw, aent rhagddynt yn gyflym. Yn mhen blynyddau, dinystriwyd y cydfasnach- dy yn Kingswood trwy dân; ond cyfododd un fantais fawr o'r anffawd, sef symudiad y tŷ i ddinas Caerodor, yr hyn oedd yn gyfleusdra mawr yn mhob ystyr. Helacthid y fasnach fyth, a byddai yr holl dŷ fel ewch gwenyn. Masnachwyr mown ym- borth o bob math oedd y brodyr. Cafodd Samuel y cyfan i'w law ei hun flynyddau cyn iddo farw. Nid dyn am bentyru golud oedd Mr. Budgett: yr oedd am fargen dda, ac nid ài neb tuhwnt iddo yn hyny; ond nid cariad at arian a'i cy- nhyrfai, eithr ei awydd cynhenid i wthio masnach yn mlaen, a meddu moddion i wneyd daioni i ereill. Nid efe ei hun oedd yn medi yr holl olw a ddeilliai ar ben y flwyddyn oddi- wrth gyd-fasnachdy mor fawr a threfnus: cai pawb yn ei was- anaeth gyfran o'r elw-pob un yn ol ei safiad, ei ddiwydrwydd, a'i fedr. Yr oedd haelioni Mr. Budgett tuhwnt i ddarluniad, gan fod cymaint o hono yn cael ei wneyd yn ddirgelaidd rhwng y rhoddwr a'r derbynwyr. Yr oedd trysorfa yn y masnachdy i gynorthwyo y dynion mewn aficcbyd; bwrid pob dirwy am anmbrydlonrwydd i hon; ond bwriai ef £40 yn y flwyddyn iddi. Mr. Budgett a'i frawd oeddynt y rhai cyntaf i ddechreu diwygio haid o lofruddion a lladron a ymgartrefent<noinclude></noinclude> 1kn1k3r6u9s1z5ongmz7z0vgx1ke15d 104 69501 139390 2025-06-10T21:33:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. gerllaw Kingswood. Yr oedd Mr. Budgett yn gyfaill gwas- tadol i'r tylawd; rhoddai £60 yn wythnosol weithiau; i'r ty- lawd, mewn dull o wobr i'w ddynion, &c. Ei garedigrwydd oedd dirgelwch ei ddylanwad dros ereill; cai fwy o waith gan ddynion nag a gai dyn arall. Cynorthwyai ei holl berthynas- au. Rhoddai yn mhob dull tua £2,000 yn y flwyddyn. Yr oedd yn Bregethwr Cynorthwyol gyda ni, ond yn dra rhydd- fryd... 139390 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. gerllaw Kingswood. Yr oedd Mr. Budgett yn gyfaill gwas- tadol i'r tylawd; rhoddai £60 yn wythnosol weithiau; i'r ty- lawd, mewn dull o wobr i'w ddynion, &c. Ei garedigrwydd oedd dirgelwch ei ddylanwad dros ereill; cai fwy o waith gan ddynion nag a gai dyn arall. Cynorthwyai ei holl berthynas- au. Rhoddai yn mhob dull tua £2,000 yn y flwyddyn. Yr oedd yn Bregethwr Cynorthwyol gyda ni, ond yn dra rhydd- frydig at enwadau ereill. Yr oedd yn athraw yn yr Ysgol Sabbothol hyd derfyn ei oes; a meddai ddau restr egwydd- orig, y rhai a gedwid ganddo ef ei hun. Mynai y pleser, tray gallai, o wneyd daioni ei hun. Marchogai ar ferlyn weithiau ar y Sabboth, fel y gallai fyned oddiamgylch i wahodd ei gy- mydogion annuwiol i'r Ysgol Sabbothol. Taflai yr egni a'r di- wydrwydd hyny a ddanghosai mewn masnach, i'w ymdrech- iadau i wneyd daioni. Ei gymydogaeth oedd cylch ei ddyn- garwch a'i lafur duwiol ef. Nid oedd am adeiladu capeli ac ysgoldai ei hunan; ond ymdrechai ennill cydweithrediad, a llwyddai bob amser. Addawai symisu anrhydeddus o arian at ryw achos crefyddol ar yr ammod y gwnai y bobl ddyfod yn mlaen i wneyd eu rhan. Ni wnaeth neb erioed lawer mwy nag ef yn y ffordd hon. Arferai ei blant i holl ranan crefydd ymarferol. Ni ddarfu i gyfoeth [erioed fod yn fagl iddo. Gofalai am gyrff no eneidiau pawb yn ei wasanaeth. Cy- mhellai lanweithdra, gonestrwydd, cymedroldeb, a diwyd- rwydd ar bob un o'i weithwyr. Yr oedd segurdod a thwyll yn ffiaidd ganddo. Os gwelai neb yn ei wasanaeth yn sefyll yn ystod oriau gweithio, âi ato, a danghosai y fath beth pwysig, oedd colli pum mynyd; dywedai faint fyddai hyny mewn wythnos, a blwyddyn, a phe gwnai ei holl ddynion ymddwyn felly, y byddai ei golled ef yn fawr. Synai y dyn, ac edrychai o'i amgylch yn lled gyflym i fyned yn mlaen â'i orchwyl, Cassai dwyll gymaint ag y gwnai segurdod. Daeth dyn ato un tro i ddangos iddo ffordd ryfeddol o rad i wneyd finogr twyllodrus: gwrandawodd ar y dyn yn adrodd y ddyfais; ond er yr ymhonai ei fod yn Wesleyad, ac y cynygiai ffynonnell newydd o elw i Mr. Budgett, gyrodd ef o'i wydd yn dra buan, gyda' cheryddon a chynghorion dwys. Yr oedd ganddo ys- tafell fawr yn y masnachdy i addoliad teulusidd: yma yr<noinclude></noinclude> otmvezmeuu4uvj5kdbl8gx5mvpu4qfy 104 69502 139391 2025-06-10T21:34:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BUDGETT. SAMUEL, ymgynullai yr holl ddynion nad oeddynt yn myned i'w tai i gymeryd eu boreubryd, tua 80 o honynt; darllenai ef neu ryw un arall bennod, cenid, a gweddiid. Yr oedd dylanwad hyn yn iachus a da ar y dynion. Anaml y ceid siampl o anon- estrwydd yn eu plith; ac yr oedd llawer o honynt yn ddynion gwir dduwiol. Yr oedd Mr. Budgett yn un o'r rhai blaenaf i fyrhan oriau gweithio mewn cydfasnachdai. Tynodd oriau llafur i law... 139391 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BUDGETT. SAMUEL, ymgynullai yr holl ddynion nad oeddynt yn myned i'w tai i gymeryd eu boreubryd, tua 80 o honynt; darllenai ef neu ryw un arall bennod, cenid, a gweddiid. Yr oedd dylanwad hyn yn iachus a da ar y dynion. Anaml y ceid siampl o anon- estrwydd yn eu plith; ac yr oedd llawer o honynt yn ddynion gwir dduwiol. Yr oedd Mr. Budgett yn un o'r rhai blaenaf i fyrhan oriau gweithio mewn cydfasnachdai. Tynodd oriau llafur i lawr o naw o'r gloch y nos i hanner awr wedi pump; er hyny yr oedd gwaith y dydd yn cael ei wneyd yn y dydd, a chai pawb aros hyd nes y byddai pob dyn wedi gorphen ei waith. Weithiau byddai cant yn aros i ryw ychydig o'r dynion orphen eu gwaith penodol; byddai hyny yn rhoddi egni yn mhawb i ofalu bod yn brydlon a diwyd gyda phob peth, fel na chai neb aros wrthynt hwy wedi i'r mynyd i ymadael ddyfod i fyny. Fel hyn cai y dynion hamdden i rodio er mwyn eu hiechyd, i ddiwyllio eu meddyliau, ac i feddwl am eu heneidiau. Rhodd- id ciniaw i'r dynion oll ar amsorau neillduol, a chai ou gwragedd a'u cyfeillesau ddyfod i de. Areithid ar y cyfryw achosion ar gyfodiad a chynydd y faanach, ar ryw welliant mewn golwg, ar foesau da, duwioldeb, &c. Byddai y fath gyf- arfod yn rhoddi ysbryd arall yn yr holl ddwylaw, ac ymddyg- ai pawb fel pe buasai holl nwyddau y tŷ yn eiddo iddynt hwy, Gwrthddrych y nodiadau hyn oedd un o'r rhai blaenaf i hwtio y gyfundraeth o echwyn maith mewn masnach: wyth diwrnod ar hugain oedd amser ei echwyn ef. Os gwnai rhyw brynwr beidio talu ar ben yr amser, nid oedd dim masnach i gael ei wneyd ag ef byd nes y talai. Nid allai dim na neb beri iddo wyro oddiwrth y rheol hon. Nid hir y bu cyn gweled mantais fawr arian parod. Safai a llwyddai ef tra yr elai hen gydfasnachdai yn y ddinas yn chwilfriw. Y mae arian parod wedi achub gwledydd cyfain rhag cyfyngder a dinystr. Y mae llawer o'r tai penaf yn y deyrnas yn awr yn cymeryd yr un drefn ag a gychwynodd Mr. Budgett. Yr oedd efe yn siampl bynod o'r hyn a wadir yn aml, sef, fod yn bosibl bod yn ddiwyd a llwyddiannus ar raddeg anferth, a byw yn dduwiol; ac yn hyn y mae yn ddylynwiw i holl faenach- wyr y byd gwareiddiedig. {{nop}}<noinclude></noinclude> spcxi5dxrtzv14s3a4mfqjdwiecbgmo 104 69503 139392 2025-06-10T21:34:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD.Yn ei gystudd olaf cafodd mai gwirionedd yw holl addew- idion Duw. Yn nechre ei gystudd yr oedd peth ofn yn ei flino; ond fel yr ai yn ddyfnach i'r dyffryn, eiliai pob cysgod o ofn angau a'r dyfodiant. Caumolui Dduw yn barhaus, a gollyngodd ef ei was mewn tangnefedd yn ol ei air, Mai, 1851, yn 56 mlwydd oed. JAMES BUNDY A ANWYD yn Dymock, yn agos i Forest of Dean, yn swydd Henffordd, yn y fl. 1750. Yr oedd... 139392 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD.Yn ei gystudd olaf cafodd mai gwirionedd yw holl addew- idion Duw. Yn nechre ei gystudd yr oedd peth ofn yn ei flino; ond fel yr ai yn ddyfnach i'r dyffryn, eiliai pob cysgod o ofn angau a'r dyfodiant. Caumolui Dduw yn barhaus, a gollyngodd ef ei was mewn tangnefedd yn ol ei air, Mai, 1851, yn 56 mlwydd oed. JAMES BUNDY A ANWYD yn Dymock, yn agos i Forest of Dean, yn swydd Henffordd, yn y fl. 1750. Yr oedd ei rieni yn dylodion, ond ymdrechent i faethu eu toulu lluosog yn addysg ac athraw- iaeth yr Arglwydd. Aeth James yn forcu i wasanaeth at amaethwr; a'r deg swllt cyntaf a ennillodd, a roddwyd i dalu i feddyg am weini ar ei fam mewn cystudd. Nid allai ddar- llen pan acth gyntaf i wasanaeth: ond cafodd help rhyw ddynion ieuaine a'i gwelsent ef yn y maesydd gyda defaid ei feistr. Dysgwyd iddo y Wyddor a'r modd i osod y llythyrenau yn ngbyd i ffurfio sillau; a dyna yr holl addysg a gafodd. Argyhoeddwyd ef o bechod with wrandaw yr efengyl yn yr ardal, a chafodd ei droi at Dduw. Ar ol hyn, symudodd i Gaerodor; ac ar ei ddyfodiad yno, cafodd fod diwygiad mawr wedi tori allan yn mysg y Wesleyaid. Arweiniodd byn ef i ym- sefydlu yn y lle hwnw, a bu yn offeryn i wneyd llawer o dda- ioni yno. Wedi dysgu darllen ac ysgrifenu, cafodd swydd fel penacth darllawdy, a bu ynddi am amrai flynyddoedd, nes y galluogwyd of i gyfodi trafodiacth iddo ei hun. Fel gwas yr oedd yn siampl o ffyddlondeb: cai bob parch gan ei feistr, a chan y sawl ag oeddynt dan ei ofal of. Teimlai yn fawr dros eneidiau dynion. Yr oedd ganddo gongl yn y darllawdy i fyned i weddio dros bawb yn y lle. Ofnai mai rhith duwiol- deb oedd gan ei feistr, ac a acth ato yn barchus i fynegu ei ambeuaeth. Ond dywedodd hwnw ei fod yn camsynied. Ni wnai hyny foddloni y dyn da a selog. Y noson hono, taraw- yd cydwybod y meistr yn fawr fel nad allai gysgu, a darfu i doriad un o'r llestri gwaed gynyddu ei ofnau. Anfonodd am ei was ffyddlon yn ddioed, a dywedodd wrtho, 'O! gweddi- wch drosof: twyll ac anwiredd oedd yr hyn a ddywedais<noinclude></noinclude> qjuw58nbbtsf7t3uu0epos0fo9o2k6n 104 69504 139393 2025-06-10T21:35:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BUNDY. JAMES, wrthych neithiwr: nid wyf yn adnabod Duw: pa beth wnaf fel y byddwyf gadwedig?' Gweddiodd Bundy-adfer- wyd y meistr, a daeth o'r dydd hwnw allan yn dyst byw o allu gras ar galon a buchedd dyn. Yr oedd Mr. Bundy yn fanwl iawn gyda gweddi deulnaidd, yn nghyda phobpeth a dueddai i ddangos a meithrin duwioldeb gartref. Byddai cyfarfodydd gweddi yn cael eu cynal yn ei dŷ ef, a byddai un offeiriad yn dyfod yno. Dechreuodd... 139393 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BUNDY. JAMES, wrthych neithiwr: nid wyf yn adnabod Duw: pa beth wnaf fel y byddwyf gadwedig?' Gweddiodd Bundy-adfer- wyd y meistr, a daeth o'r dydd hwnw allan yn dyst byw o allu gras ar galon a buchedd dyn. Yr oedd Mr. Bundy yn fanwl iawn gyda gweddi deulnaidd, yn nghyda phobpeth a dueddai i ddangos a meithrin duwioldeb gartref. Byddai cyfarfodydd gweddi yn cael eu cynal yn ei dŷ ef, a byddai un offeiriad yn dyfod yno. Dechreuodd ar fywyd o ddefnyddioldeb cyn dyfod yn un math o swyddog yn eglwys Dduw. Ni wna rhai dynion ddim os na ddyrchefir hwy i swydd. Penodwyd ef yn flaenor gan y Parch. John Wesley, a chafodd ei gymeradwyneth i ddyfod yn Bregethwr Cynorthwyol. Byddai yn hynod o brydlon yn ei gyhoeddiad- au; ac os dywedai neb wrtho fod y tywydd yn arw, atobai, 'Nid yw yn gwlawio tân: pan wna hyny, rhaid i'r bobl beidio fy nysgwyl.' Pregethai yn fynych yn yr awyr agored i filwyr a phwy bynag a ewyllysiai wrandaw ar ei gynghorion gonest a phwysig. Tröid rhai trwy ei bregethau a ystyrid gan lawer yn wyllt ac afreolaidd. Yr oedd yn gyfaill calon i'r tylawd a'r amddifaid, a mynych yr ai o dŷ i dŷ, no i gyf- arfodydd pobl grefyddol, i ddadleu achos y cyfryw. Anfonid sypynau o hen ddillad iddo i'w rhanu fel y gwelai yn oraf. Yr oedd ei elusengarwch a'i gydymdeimlad yn fawr ac angherddol. Yr oedd unwaith mewn rhan o Gaerodor heb ddim yn ei logell i dalu am gwch i groesi yr afon wrth fyned adref: tra yn aros wrth y dwfr, daeth boneddwr ato, ac a es- tynodd iddo ddeg punt, gan ddywedyd y gwyddai Mr. Bundy pa fodd i'w defnyddio yn well nag ef! Dechreuodd eu gwasgaru, trwy fyned a llwyth o lo i'w ranu rhwng carchar- orion Newgate. Ar nos Sadwrn arferai ymweled &'r farchnad, a gwyliai y bobl dylodion nad allent brynu ond ychydig neu ddim cig, a chynorthwyai hwy yn eu hangen a'u trallod, a dychwelai i'w dŷ gyda chalon lawen am fod yr Arglwydd wedi ei alluogi i wneyd rhywfaint o ddaioni. Ymddengys oddiwrth ei ddyddlyfr iddo ymweled & deugain mil o bobl gystuddiol. Nod arbenig yn ei gymeriad oedd ei waith yn ymweled &'r carcharorion yn y carchardai. Bu mewn perygl bywyd un-<noinclude></noinclude> m1aqueqgpogte6g2wyfciz4b8xbinnb 104 69505 139394 2025-06-10T21:35:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. waith. Cafodd ganiatâd ceidwad y carchar i aros trwy y nos gydag un drwgweithredwr o'r enw Haynes, er ei rybyddo o'i berygl: eto efe a arhosodd. Yr oedd gan Haynes gyllell yn nghudd, ac amcanodd â'r llaw oedd yn rhydd i gymeryd bywyd ei gymwynaswr ymaith. Teimlodd Mr. Bundy am fynyd fod ei fywyd ar derfynu; ond yn ddisymwth daeth y geiriau hyny i'w feddwl, Ni byddai i ti ddim awdurdod ar- naf fi, oni bae... 139394 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> Y BYWGRAFFYDD WESLEYAIDD. waith. Cafodd ganiatâd ceidwad y carchar i aros trwy y nos gydag un drwgweithredwr o'r enw Haynes, er ei rybyddo o'i berygl: eto efe a arhosodd. Yr oedd gan Haynes gyllell yn nghudd, ac amcanodd â'r llaw oedd yn rhydd i gymeryd bywyd ei gymwynaswr ymaith. Teimlodd Mr. Bundy am fynyd fod ei fywyd ar derfynu; ond yn ddisymwth daeth y geiriau hyny i'w feddwl, Ni byddai i ti ddim awdurdod ar- naf fi, oni bae ei fod wedi ei roddi i ti oddiuchod." Ond gorchfygodd ffydd, a chafodd y carcharor faddeuant pechod- au cyn ei ddienyddio. Aeth Mr. Bundy gydag ef at y grog- bren. Efe a aeth ar ei draed i Lundain unwaith yn achos un a garcharesid am ffug-ysgrif ar fasnachwr yno, ond yn Nghaerodor yr oedd yr euogddyn. Ar ol llawer o drafferth, efe a lwyddodd. Apeliodd at galon y tad; gan osod ei law ar ben un o blant y masnachwr, dywedodd ei fod yn gobeithio na fyddai ar y plentyn hwnw byth eisiau cael neb i ddadleu drosto am ei fywyd. Am na ddaethai yr erlynwr yn erbyn y carcharor efe a ryddhawyd. Cynygiodd ei wraig £20 i Mr. Bundy am ei drafferth, ond gwrthododd ef gymeryd dim. Gwnaeth daith i Lundain i ymweled à charcharorion lluosog Newgate, a bu yn foddion i achub amrai o honynt rhag angau tragwyddol. Mewn un carchar cafodd ddeg-ar-hugain o ddihirod yn chwareu pél, er eu bod dan ddedfryd marwolaeth. Treuliodd ddwy noson a rhan o ddiwrnod gyda hwy, gan eu gorchymyn i drugaredd Duw. Yn ystod y daith hon, siarad- odd & thros chwe chant o garcharorion, ac ni thynodd ei ddillad oddiam dano o'r amser yr ymadawodd â'i gartref hyd nes y dychwelodd. Nid budr-elw a'i cymhellai ef i'r gweithredoedd hyn o elusen a dyngarwch. Gadawodd ei hen feistr gryn swm o arian iddo, o herwydd ei fod wedi cael ei wneyd yn fendith iddo; ond dychwelodd ef y cyfan i'r executors. Gadawodd un dyn rês o dai gwerthfawr iddo, ond dywedodd am danynt, 'Gadewch i'r etifedd cyfreithlon eu cael-ni chaiff y rhai hyn fod yn wobr i mi am lefaru ychydig o eiriau dyddanus wrth bechadur truenus pan yn marw.' Ymddanghosai holl ffrwyth- au yr Ysbryd yn nghymeriad Mr. Bundy. Yr oedd ei allu o flaen gorsedd gras yn fawr iawn. Cafodd<noinclude></noinclude> t9by7vfyfxuskvw8zns30kjgv4msm2g 104 69506 139396 2025-06-10T21:37:23Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda " BATTEN. WILLIAM, dogaeth deithiol. Cynyrchodd byny deimladau dyfnion yn mhob mynwes yn y Cyfarfod; eto ymdrechid plyga i awgrym- iadau a phenodiadau rhagluniaeth oll-ddoeth Duw. Darfu i'r Cyfarfod ei anrhega à'i Arlun, a phwrs yn cynwys £40, fel arwyddion bychain o'i wasanaeth bir a derbyniol yn y Dal- aeth. Ymneillduodd, fel Uwchrif, i Rutbyn yn y flwydd- yn 1854; ond ni fu yn alluog i lafurio nemawr, byd yn nod mewn ffordd achlys... 139396 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> BATTEN. WILLIAM, dogaeth deithiol. Cynyrchodd byny deimladau dyfnion yn mhob mynwes yn y Cyfarfod; eto ymdrechid plyga i awgrym- iadau a phenodiadau rhagluniaeth oll-ddoeth Duw. Darfu i'r Cyfarfod ei anrhega à'i Arlun, a phwrs yn cynwys £40, fel arwyddion bychain o'i wasanaeth bir a derbyniol yn y Dal- aeth. Ymneillduodd, fel Uwchrif, i Rutbyn yn y flwydd- yn 1854; ond ni fu yn alluog i lafurio nemawr, byd yn nod mewn ffordd achlysurol. Ar ol bywyd mor faith o lafur bron digyffelyb, nid rhyfedd i derfyn braidd disymwth ddyfod ar ei lafur llawn. Bu farw yn Nhreffynnon, locawr 23, 1857, yn ei 70 mlwydd oed, a'r 49 o'i weinidogaeth. Rhai o'i eiriau olaf oeddynt, 'O! y mae yn werth marw, i deimlo fel hyn freichiau tragwyddol Duw odditanaf i'm cynal.' Pan oedd yn marw, dywedodd, Y mae y cwbl yn ddysglaer a goleu.' Fel byn dygwyd un o'n cedyrn i'r bedd, ar ol gyrfa o ddefnyddiol- deb a llwyddiant: ac wedi bod mewn blinderau yn helaeth- ach,' aeth i orphwys yn dragwyddol oddiwrth ei lafur ar y llawr. O ran ymddanghosiad, yr oedd Mr. Anwyl yn dál, cryf, a bywiog, wedi ei lunio i waith, a'i fwriadu i fywyd o lafur. Yr oedd yn wyneb-agored o bryd, ac yn llawn natur dda; o duedd gymdeithasgar, a dawn siarad, a danghosid dynoliaeth yn dra ffafriol ynddo fel dyn, fel Cristion, ac fel gweinidog. Dylai yr eglwysi deimlo yn ddwys symudiad eu gwŷr cryfion,' a gweddio am i'r Ysbryd Glân gyfodi dynion cymwys a pharod i bob cangen o'r gwaith da, sydd yn cynwys dychweliad ac iachawdwriaeth eneidiau, a gogoniant ein Ceidwad mewn amser a thrwy gylchoedd tragwyddoldeb. WILLIAM BATTEN A ANWYD yn Ninbych, yn y flwyddyn 1779, a chafodd ei fedydd- io yn Eglwyswen, yn Nyffryn Clwyd. Rhodiodd yn ol helynt y byd hwn hyd nes iddo gyraedd ei 23 mlwydd oed. Yn Ngwyliau Nadolig 1802, eynaliwyd Cyfarfod Chwarterol genym yn nhref Dinbych. Yr oedd y Parch. Lot Hughes yn bresenol. Pregethodd Mr. R. Harrison, Llanorgain, a Mr. Bryan. Testyn Mr. Bryan oedd Luo xiii. 6-9. Yr oedd Mr. Batten y noson hòno (nos Calan) yn y dafarn. Yn min<noinclude><references/></noinclude> 163n0is5b6ma19ocu0wzz0a0utiu3v8 104 69507 139400 2025-06-10T21:41:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "HANES EGLWYSI ANNIBYNOL CYMRU. GAN Y PARCH. JOHN THOMAS, D.D., LIVERPOOL. CYFROL V. DOLGELLAU: ARGRAFFWYD A CHYHOEDDWYD GAN WILLIAM HUGHES. ALL RIGHTS RESERVED." 139400 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>HANES EGLWYSI ANNIBYNOL CYMRU. GAN Y PARCH. JOHN THOMAS, D.D., LIVERPOOL. CYFROL V. DOLGELLAU: ARGRAFFWYD A CHYHOEDDWYD GAN WILLIAM HUGHES. ALL RIGHTS RESERVED.<noinclude></noinclude> ojarokdq13uie8ljsw6hkjgek2u7gvy 104 69508 139401 2025-06-10T21:41:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "RHAGYMADRODD. AT Y DARLLENWYR. FY ANWYL GYFEILLION. Wele y gyfrol wedi ei chwblhau. Costiodd i mi bryder a llafur dirfawr; ac nid wrth faint y gyfrol y mae barnu swim y llafur. Treuliais weithiau haner diwrnod yn chwilio, er gwneud yn sicr o un dyddiad. Chwyddodd o dan fy llaw yn mhell tuhwnt i'm dysgwyliad, a hyny yn aml er cwtogi hanes llawer o eglwysi i raddau oedd yn boenus i mi fy hun, ac yn enwedig felly gyda'r COFNODION BY GRA... 139401 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>RHAGYMADRODD. AT Y DARLLENWYR. FY ANWYL GYFEILLION. Wele y gyfrol wedi ei chwblhau. Costiodd i mi bryder a llafur dirfawr; ac nid wrth faint y gyfrol y mae barnu swim y llafur. Treuliais weithiau haner diwrnod yn chwilio, er gwneud yn sicr o un dyddiad. Chwyddodd o dan fy llaw yn mhell tuhwnt i'm dysgwyliad, a hyny yn aml er cwtogi hanes llawer o eglwysi i raddau oedd yn boenus i mi fy hun, ac yn enwedig felly gyda'r COFNODION BY GRAFFYDDOL, am lawer o weinidogion; ond angen- rhaid a osodwyd arnaf i wneud hyny. Pa fodd bynag, dyma y gyfrol i chwi fel y mae. Nis gallaswn ei gwneud yn well, o fewn y terfynau a osodais i mi fy hun; a chyda'r ychwanegiadau a'r cyweiriadau a geir ar y diwedd, yr wyf yn hyderus ei bod yn lled ddiwall. Saif haneswyr eglwysig yn uchel fel gwasanaethwyr eu cenedl. Yn nesaf at gyfieithwyr y Beibl i'n hiaith, a'r rhai sydd wedi egluro ei feddwl i'r bobl, daw ein Haneswyr Cymreig yn mlaen fel cymwynaswyr i'w gwlad. Gwnaeth Mr. Joshua Thomas wasanaeth anmhrisiadwy wrth ddwyn allan HANES Y BEDYDDWYR yn Nghymru; ac yr oedd ynddo gymhwysderau arbenig at y fath orchwyl. Er ei fod yn Fedyddiwr cryf, yr oedd yn ddyn hynod o deg at rai o olygiadau gwahanol. Cymerodd lawer o boen. i gael allan yr hanesion cywiraf oedd yn bosibl, a theithiodd lawer o'r<noinclude></noinclude> 88idryf1svvjdv2m40ob0utlc0uj8th 104 69509 139402 2025-06-10T21:41:54Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "iv RHAGYMADRODD. wlad i'r perwyl. Nid ydwyf, wrth ddweyd hyn, yn awgrymu ei fod yn gywir bob amser, ond y mae yn eglur yr amcanai bob amser at fod felly; a phan y cafodd, ar ol cyhoeddi ei waith, ei fod mewn rhai pethau wedi camgymeryd, brysiodd i gywiro hyny. Gresyn na buasai rhywun o gyffelyb feddwl wedi ymgymeryd â pharhau yr hanes hyd ganol y ganrif hon. Nid wyf, wrth ddywedyd hyn, yn amcanu taflu unrhyw anmharch ar lafurus garia... 139402 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iv RHAGYMADRODD. wlad i'r perwyl. Nid ydwyf, wrth ddweyd hyn, yn awgrymu ei fod yn gywir bob amser, ond y mae yn eglur yr amcanai bob amser at fod felly; a phan y cafodd, ar ol cyhoeddi ei waith, ei fod mewn rhai pethau wedi camgymeryd, brysiodd i gywiro hyny. Gresyn na buasai rhywun o gyffelyb feddwl wedi ymgymeryd â pharhau yr hanes hyd ganol y ganrif hon. Nid wyf, wrth ddywedyd hyn, yn amcanu taflu unrhyw anmharch ar lafurus gariad y rhai a ym- gymerodd â hyny o orchwyl. Cyhoeddodd Mr. Robert Jones, Rhoslan, DDRYCH YR AMSEROEDD, yr hon sydd yn gyfrol fechan werthfawr, ac wedi ei hysgrifenu mewn Cymraeg pur a diledryw; ac yn yr hon y ceir lluaws mawr o ffeithiau dyddorol a fuasai wedi myned i ebargofiad, oni buasai iddo ef eu gosod ar gof a chadw. Mae llawer o'r pethau a gofnodir ganddo wedi cymeryd lle o fewn cylch ei sylw a'i wybodaeth ef ei hun, ac oblegid hyny, y mae yn well na chwmwl o dystion, heblaw ei fod yn wr craff a deallgar, yn ngair yr hwn y rhoddai pawb ymddiried. Gwnaeth Mr. David Morgan, Llanfyllin, gais teg i ddwyn allan HANES YMNEILLDU- AETH, fel y galwai efe ef; ond nid ydoedd mewn gwirionedd ond Hares Annibyniaeth. Gweithiodd yn galed i gasglu defnyddiau, a llwyddodd i ddod o hyd i gronfa o ffeithiau pwysig am lawer o'r hen eglwysi; ond oblegid hwyrfrydigrwydd yr eglwysi i anfon eu hanesion iddo, a hwyrfrydigrwydd mwy i dderbyn y gwaith, a thalu am dano, a'i oedran ef ei hun, rhoddodd ef i fyny ar yr haner; ond erys yr hyn a ddaeth allan yn gofadail o'i lafur diflino i wasanaethu ei enwad a'i oes. Gall mai ei brofedigaeth fwyaf fel Hanesydd oedd cymeryd ochr, a thraethu ei farn ar ryw achosion blinion mewn eglwysi, y rhai y deuai i'w ffordd i'w cofnodi; a dichon fod hyny yn brofedigaeth i lawer o Haneswyr. Mae HANES METHODISTIAETH CYMRU, gan Mr. John Hughes, Liverpool, a gyhoeddwyd mewn tair cyfrol hardd, yn cynwys<noinclude></noinclude> t4vkwkdf8w7rlf19hplbsxsh3zekk71 104 69510 139403 2025-06-10T21:42:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "RHAGYMADRODD. cronfa o ffeithiau dyddorol yn nglŷn â chrefydd Cymru yn y cyf- nod mwyaf nodedig yn ei hanes. Ceir yma lawer o bethau hynod, a rhai pethau a ymddengys yn anhygoel; ond nid oes yma ddim sydd yn anmhosibl, yn ol syniad y rhai sydd yn credu mewn cyf- ryngiadau a dadguddiedigaethau neillduol oddiwrth Dduw; ond y mae yr awdwr yn rhoddi y rhai hyny yn ochelgar iawn, heb war- antu o gwbl i'w cywirdeb. Dichon mai cynllun y gwa... 139403 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>RHAGYMADRODD. cronfa o ffeithiau dyddorol yn nglŷn â chrefydd Cymru yn y cyf- nod mwyaf nodedig yn ei hanes. Ceir yma lawer o bethau hynod, a rhai pethau a ymddengys yn anhygoel; ond nid oes yma ddim sydd yn anmhosibl, yn ol syniad y rhai sydd yn credu mewn cyf- ryngiadau a dadguddiedigaethau neillduol oddiwrth Dduw; ond y mae yr awdwr yn rhoddi y rhai hyny yn ochelgar iawn, heb war- antu o gwbl i'w cywirdeb. Dichon mai cynllun y gwaith yw y peth mwyaf diffygiol ynddo; ond y mae yma ystorfa o'r defnydd- iau gwerthfawrocaf i Hanesydd Methodistiaeth yn y dyfodol. Dr. THOMAS REES, Abertawy, ya ci HISTORY OF NONCONFORMITY, yn ddiau, ydyw yr awdurdod uchaf ar Ymneillduaeth Cymru yn ei hanes boreuol. Yn ychwanegol at y ffaith mai ei eiddo ef a gyhoeddwyd ddiweddaf; cafodd hefyd at gofnodion na chafodd neb o'r rhai a ysgrifenodd o'i flaen ef atynt. Nid yn unig yr oedd pob peth a gyhoeddwyd o'r blaen at ei wasanaeth, ond cafodd fynediad at Y State Paper Office, Y Lambeth MSS., Y British Museum, Llyfrgell Dr. Daniel Williams yn Llundain, a Llyfrgell- oedd Rhydychain a Chaergrawnt; a'i ragoriaeth mawr ef fel Han- esydd ydyw ei fod yn rhoddi ei awdurdod am bob peth a ddywedir ganddo. Mae eraill wedi cyhoeddi hanesion y naill enwad neu y llall mewn rhai siroedd, neu ar rai cyfnodau, ond nis gallaf yma gyfeirio atynt. Mae yn anmhosibl lai nag i enwadaeth yr haneswyr ddyfod i'r golwg yn eu hysgrifeniadau; oblegid maent yn enwadwyr cyn bod yn haneswyr; a'u sel enwadol sydd yn peri eu bod mor awyddus i osod eu hanes ar gof a chadw; ac y mae yn naturiol iddynt gofnodi pob peth a dybiant yn ffafriol i'w henwad eu hunain; ond fel han- eswyr, dysgwylir iddynt godi uwchlaw ysbryd plaid, ac edrych ar bethau yn deg a dibartïaeth, a derbyn yr hyn y mae y profion cryfaf o'i blaid, pa mor groes bynag y gallai hyny fod i'w tybiau<noinclude></noinclude> gs6ba3d6od1m3ytv0ldjtvxz9rqcbpj 104 69511 139404 2025-06-10T21:42:08Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "vi RHAGYMADRODD. a'u rhagfarnau blaenorol. Amcenais yn deg at hyny yn y gyfrol hon; pa mor bell y llwyddais gadawaf i'r darllenydd farnu. Y ddau bwynt ar y rhai y gall fy mod yn dyfod i wrthdarawiad â rhai haneswyr ydyw henafiaeth Eglwys Olchon, a sefyllfa Ym- neillduaeth yn Nghymru ar gychwyniad Methodistiaeth. Ni ddywedaf ragor ar hyn, yn ychwaneg na dweyd fy mod yn credu fod yr olwg a gymeraf mor deg, fel nad oes arnaf ofn dedfryd... 139404 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>vi RHAGYMADRODD. a'u rhagfarnau blaenorol. Amcenais yn deg at hyny yn y gyfrol hon; pa mor bell y llwyddais gadawaf i'r darllenydd farnu. Y ddau bwynt ar y rhai y gall fy mod yn dyfod i wrthdarawiad â rhai haneswyr ydyw henafiaeth Eglwys Olchon, a sefyllfa Ym- neillduaeth yn Nghymru ar gychwyniad Methodistiaeth. Ni ddywedaf ragor ar hyn, yn ychwaneg na dweyd fy mod yn credu fod yr olwg a gymeraf mor deg, fel nad oes arnaf ofn dedfryd unrhyw ddyn deallgar a dibartïaeth; ac am y rhai sydd mor ddall- bleidiol, fel y mae yn well ganddynt lynu wrth yr hyn a dderbyn- iasant trwy draddodiad, na chredu yr hyn a gadarnheir gan brof- ion eglur a diamheuol, nid yw o fawr bwys pa beth a ddywedant. Yn mhen ugain mlynedd eto bydd eisieu cyfrol arall. Byddaf fi wedi myned yn mhell cyn hyny ar ol fy mrodyr sydd wedi blaenu, ond cyfyd yr Arglwydd ryw un llawer mwy cymhwys i wneud y gwaith. Mae heddyw i mi yn ddiwrnod i'w gofio. Mab deng mlwydd a thriugain ydwyf fi heddyw. Yr wyf felly wedi cyrhaedd nifer dyddiau ein blynyddoedd. Ychydig a drwg ful nifer blynyddoedd fy einioes; ond yn wahanol i Jacob, yr wyf wedi cyrhaedd yn mhellach na'r terfyn a gyrhaeddodd y rhan fwyaf o'm tadau. Ni byddaf finau bellach yn hir cyn dyosg yr arfau; ond cyhyd ag y caniateir i mi nerth ac iechyd, gwir ewyllys fy nghalon a'm gweddi ar Dduw ydyw, ar i mi gael ei wasanaethu Ef yn efengyl ei Fab; a gwasanaethu fy nghenedlaeth yn ol ei ewyllys Ef cyn huno o honof gyda'm tadau. Yr eiddoch yn rhwymau yr Efengyl, 11, The Willows, Liverpool, Chwefror 3ydd, 1891. J. THOMAS.<noinclude></noinclude> g5ucnzf37ffgduvkijzkv698i9izs7x 104 69512 139405 2025-06-10T21:44:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y CYNWYSIAD. Y RHAGYMADRODD HANESIAETH Y SIROEDD. SIR FYNWY... SIR DREFALDWYN... SIR FEIRIONYDD SIR FORGANWG SIR FON SIR FAESYFED SIR BENFRO... SIR GAERNARFON SIR GAERFYRDDIN SIR DDINBYCH SIR ABERTEIFI SIR FFLINT SIR FRYCHEINIOG EGLWYSI CYMREIG YN LLOEGR... YR ATDDODIAD ATHROFEYDD YR ENWAD UNDEB YR ANNIBYNWYR CYMREIG ... TUDAL. 3 9 57 79 ... 104 230 251 255 278 316 351 363 379 388 399 *** 428 433 434 B B B B AD-DREM AR YMNEILLDUAETH... 139405 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y CYNWYSIAD. Y RHAGYMADRODD HANESIAETH Y SIROEDD. SIR FYNWY... SIR DREFALDWYN... SIR FEIRIONYDD SIR FORGANWG SIR FON SIR FAESYFED SIR BENFRO... SIR GAERNARFON SIR GAERFYRDDIN SIR DDINBYCH SIR ABERTEIFI SIR FFLINT SIR FRYCHEINIOG EGLWYSI CYMREIG YN LLOEGR... YR ATDDODIAD ATHROFEYDD YR ENWAD UNDEB YR ANNIBYNWYR CYMREIG ... TUDAL. 3 9 57 79 ... 104 230 251 255 278 316 351 363 379 388 399 *** 428 433 434 B B B B AD-DREM AR YMNEILLDUAETH CYMRU: PENNOD I. O Godiad Ymneillduaeth hyd Ddeddf Unffurfiaeth 1662. CYNWYSIAD. Yr Eglwysi Boreuaf-Adeg eu Ffurfiad-En Syl- faenwyr Walter Cradoc yn Ngwrecsam-Ffurfiad Eglwys gyntaf y Bedyddwyr yn Ilston-Cyweiriadau Joshua Thomas, ar ol der- byn yr Extracts oddiwrth Mr. Backus-Dyfyniadau o honynt- Codiad y Crynwyr-Elfenau Croesion wedi dyfod i mewn i'r Eglwysi Dadl Bedydd yn Abergavenny-Nifer yr Eglwysi Ymneillduol yn 1662-Rhestr o honynt-Yr Eglwysi sydd yn ddilyniad iddynt 441-447<noinclude></noinclude> bnkh2q81zwgam07sb2zwtyvl15ttt91 139407 139405 2025-06-10T21:45:38Z AlwynapHuw 1710 139407 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CYNWYSIAD. Y RHAGYMADRODD HANESIAETH Y SIROEDD. SIR FYNWY... SIR DREFALDWYN... SIR FEIRIONYDD SIR FORGANWG SIR FON SIR FAESYFED SIR BENFRO... SIR GAERNARFON SIR GAERFYRDDIN SIR DDINBYCH SIR ABERTEIFI SIR FFLINT SIR FRYCHEINIOG EGLWYSI CYMREIG YN LLOEGR... YR ATDDODIAD ATHROFEYDD YR ENWAD UNDEB YR ANNIBYNWYR CYMREIG ... </poem> AD-DREM AR YMNEILLDUAETH CYMRU: PENNOD I. O Godiad Ymneillduaeth hyd Ddeddf Unffurfiaeth 1662. CYNWYSIAD. Yr Eglwysi Boreuaf-Adeg eu Ffurfiad-En Syl- faenwyr Walter Cradoc yn Ngwrecsam-Ffurfiad Eglwys gyntaf y Bedyddwyr yn Ilston-Cyweiriadau Joshua Thomas, ar ol der- byn yr Extracts oddiwrth Mr. Backus-Dyfyniadau o honynt- Codiad y Crynwyr-Elfenau Croesion wedi dyfod i mewn i'r Eglwysi Dadl Bedydd yn Abergavenny-Nifer yr Eglwysi Ymneillduol yn 1662-Rhestr o honynt-Yr Eglwysi sydd yn ddilyniad iddynt 441-447<noinclude></noinclude> 7e4rrkhr793txc401v2sunc1gvcis8n 104 69513 139406 2025-06-10T21:44:29Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "viii Y OYNWYSIAD PENNOD II. O Ddeddf Unffurfiaeth hyd Godiad Methodistiaeth. CYNWYSIAD. Yr Anghydffurfwyr-Anfantais eu Hamgylchiadau Y modd y cyflawnent eu gwaith-Y Seibiant yn 1672-Cofrestru a Thrwyddedu-Cyhoeddiad Deddf Goddefiad 1688-Codi capeli -Y Tawelwch yn arwain i Ddadleu-Dadl Bedydd gerllaw Freninfawr yn 1692-Y Ddadl trwy y Wasg-Dirywiad mewn Athrawiaeth-Y Ddadl Arminaidd--Jenkin Jones yn Arweinydd -Ystadegaeth Dr. John Evan... 139406 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>viii Y OYNWYSIAD PENNOD II. O Ddeddf Unffurfiaeth hyd Godiad Methodistiaeth. CYNWYSIAD. Yr Anghydffurfwyr-Anfantais eu Hamgylchiadau Y modd y cyflawnent eu gwaith-Y Seibiant yn 1672-Cofrestru a Thrwyddedu-Cyhoeddiad Deddf Goddefiad 1688-Codi capeli -Y Tawelwch yn arwain i Ddadleu-Dadl Bedydd gerllaw Freninfawr yn 1692-Y Ddadl trwy y Wasg-Dirywiad mewn Athrawiaeth-Y Ddadl Arminaidd--Jenkin Jones yn Arweinydd -Ystadegaeth Dr. John Evans yn 1715-Rhestr y Gweinidogion, yr Eglwysi, a nifer yr Aelodau-Eglurhad ar rai o'r fligyrau -Nerth rhifyddol a nerth ysbrydol-Hwyrfrydigrwydd i ffurfio y Canghenau yn Eglwysi-Esiamplau o hyn yn mysg y Bedyddwyr -Eglwysi Ymneillduol Cymru yn 1735-Y Rhestrau yn Sirol. PENNOD III. O Godiad Methodistiaeth hyd Ddiwedd y Ganrif. 447-464 CYNWYSIAD. Y Diwygwyr Methodistaidd-Howell Harris a Daniel Rowlands-Perthynas y Diwygiad ag Ymneillduaeth- Cefnogaeth y Gweinidogion Ymneillduol i'r Diwygwyr-Y Cy- nghorwyr cyntaf o'r Eglwysi Ymneillduol-Sefydliad yr Eglwysi Methodistaidd cyntaf lle yr oedd Ymneillduaeth eisoes-Dylan- wad y Diwygiad Methodistaidd-Mai Ysbryd ydoedd-Ei Nod- weddion--Y wedd a roddai ar drefn yr Efengyl-Gwresawgrwydd y gwasanaeth-Y Seat-Gwroldeb i fyned allan yn erbyn An- nuwioldeb yr Oes-Pregethu Teithiol-Cysylltiad a'r Eglwys Sefydledig yn peri flafr iddynt-Y Diwygiad Crefyddol Grymus -Sefyllfa yr Ymneillduwyr yn y Cyfnod yma-Deffroad Diwedd y Ganrif-John Griffith a George Lewis-Codiad David Davies, Llangeler, a Christmas Evans-A'u holynwyr PENNOD IV. ... 464-476 Ymneillduaeth yn y Ganrif Bresenol. CYNWYSIAD. Pregethwyr Haner Cyntaf y Ganrif-Dyfodiad Wesleyaeth i Gymru-Dylanwad eu Dyfodiad-Yr Afael a gaw- sant yn y Gogledd-Y Pregethwyr Cyntaf-Gwasanaeth y Wasg i Grefydd Y Llyfrau Gyhoeddwyd-Y Wasg Gyfnodol-Cipdrem ar Safle yr Euwadau Crefyddol yn Nghymru-Yr Eglwys Sef- ydledig Nad ydyw wedi bod yn allu ysbrydol yn ein gwlad-Y Diweddglo. ... 476-483 YSTADEGAETH EGLWYSI ANNIBYNOL CYMRU YN 1890 CRYNODEB SIROL O'R YSTADEGAETH OL-NODIADAU THE ...484-528 529 530 Athrofa Neuaddlwyd Y DARLUNIAU. 1 Y Capel Newydd, Lleyn ... 278 Capel Penystryd, Trawsfynydd 98 Tynewydd, Chwilog 196 Hen Gapel Caegwigyn ... 342 Capel Bethania, Treorci Capel Llanedi ...284 ... 304<noinclude></noinclude> kooi05vckn21dgxwwo0zyzpovcf65vm 104 69514 139408 2025-06-10T21:47:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> RHYDDID EIN GWLAD. ALAW:-" Molawd Arthur.” MAE Cymru yn rhydd Fel awelon y horau. Chweru gyich y cangenau a'r dail; Mae Cymru yn rhydd Fel pelydron y golau Ddawnsiant ar aeliau 'n mynyddau diail: Cymru grefyddol, anwyl wyt ti; Diolch am ryddid ein henwlad gynhenid, A'i breintiau diri'. Huno mae'r cledd Gyda'i lafn wedi rhydu, Gormes a thrais sydd yn isel eu pen; Baner wen hedd Sydd yn hardd gyhwfanu Ar ben pob bryn trwy yr hen... 139408 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHYDDID EIN GWLAD. ALAW:-" Molawd Arthur.” MAE Cymru yn rhydd Fel awelon y horau. Chweru gyich y cangenau a'r dail; Mae Cymru yn rhydd Fel pelydron y golau Ddawnsiant ar aeliau 'n mynyddau diail: Cymru grefyddol, anwyl wyt ti; Diolch am ryddid ein henwlad gynhenid, A'i breintiau diri'. Huno mae'r cledd Gyda'i lafn wedi rhydu, Gormes a thrais sydd yn isel eu pen; Baner wen hedd Sydd yn hardd gyhwfanu Ar ben pob bryn trwy yr hen Ynys Wen: Prydain grefyddol, anwyl wyt ti, Diolch am ryddid ein henwlad gynhenid, A'i breintiau diri'. Cilio mae'r nos O flaen gwawr yr efengyl, Cyfyd yr haul ile mae t'w'llwch yn awr; Daear lân, rydd, Fydd ein daear ryw egwyl, Daw, fe ddaw 'n ddydd dros derfynau y lawr: Prydain grefyddol, anwyl wyt ti, Diolch am ryddid ein henwlad gynhenid A'i breintiau diri'. </poem><noinclude><references/></noinclude> c7ovko32q4ognpcx0586dsxru97dlco 104 69515 139409 2025-06-10T21:50:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "RHYWBETH MWY. O NA BAWN YN AFON! ALAW:"Rosalie the Prairie Flower." MYN'D ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Rhwng y dolydd lle mae blodau fyrdd; Chwerthin mae am ben y 'Deryn du a'i gân, Byngcia ar y cangau gwyrdd: Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Nid yw'n hidio rhwystrau bach na mawr; Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Myn'd ymlaen i lawr, i lawr: Rhwng ei cheulanau araf yr ä, Gwenu yn llon ar bobpeth a wna, Siarad dw... 139409 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>RHYWBETH MWY. O NA BAWN YN AFON! ALAW:"Rosalie the Prairie Flower." MYN'D ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Rhwng y dolydd lle mae blodau fyrdd; Chwerthin mae am ben y 'Deryn du a'i gân, Byngcia ar y cangau gwyrdd: Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Nid yw'n hidio rhwystrau bach na mawr; Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Myn'd ymlaen i lawr, i lawr: Rhwng ei cheulanau araf yr ä, Gwenu yn llon ar bobpeth a wna, Siarad dwyfol iaith yn mysg y graian mân Mae yr afon loew, lân. O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Unrhyw ofid dwys na phoen ni chawn; Treulio f' oes ynghanol blodau tlws a chân,— Fel yr afon, O na bawn! O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Fel y gallwn beidio hidio 'r byd, Chwerthin ar flinderau'r ddaear fawr a mân, Myn'd ymlaen, ymlaen o hyd: Teithio yn ddiwyd i de fy nhad, Tynu o hyd tua môr cariad rhad; Treiglo tuag eigion gwynfyd pur a chân, Fel yr afon loew lân. RHYWBETH MWY. SAIF y dyn uwch ben goludoedd, Prif ddymuniad calon ffol, Rhifa'r arian wrth y miloedd. Gan eu gwasgu yn ei gol; Llawer un mewn awydd annoeth Fu'n ymdd'rysu gyda hwy, Ond ar garnedd auraidd cyfoeth Llefa 'r enaid,-Rhywbeth Mwy. 51 Digitized by Google<noinclude></noinclude> b8bnfe1hdyp3n5kzrtdp44du9h7it6n 139560 139409 2025-06-10T22:41:05Z AlwynapHuw 1710 139560 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O NA BAWN YN AFON! ALAW:"Rosalie the Prairie Flower." MYN'D ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Rhwng y dolydd lle mae blodau fyrdd; Chwerthin mae am ben y 'Deryn du a'i gân, Byngcia ar y cangau gwyrdd: Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Nid yw'n hidio rhwystrau bach na mawr; Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Myn'd ymlaen i lawr, i lawr: Rhwng ei cheulanau araf yr ä, Gwenu yn llon ar bobpeth a wna, Siarad dwyfol iaith yn mysg y graian mân Mae yr afon loew, lân. O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Unrhyw ofid dwys na phoen ni chawn; Treulio f' oes ynghanol blodau tlws a chân,— Fel yr afon, O na bawn! O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Fel y gallwn beidio hidio 'r byd, Chwerthin ar flinderau'r ddaear fawr a mân, Myn'd ymlaen, ymlaen o hyd: Teithio yn ddiwyd i de fy nhad, Tynu o hyd tua môr cariad rhad; Treiglo tuag eigion gwynfyd pur a chân, Fel yr afon loew lân. RHYWBETH MWY. SAIF y dyn uwch ben goludoedd, Prif ddymuniad calon ffol, Rhifa'r arian wrth y miloedd. Gan eu gwasgu yn ei gol; Llawer un mewn awydd annoeth Fu'n ymdd'rysu gyda hwy, Ond ar garnedd auraidd cyfoeth Llefa 'r enaid,-Rhywbeth Mwy. 51 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 4e30ih3w8mbhqiym6swddjgj7b4cvf4 139627 139560 2025-06-10T22:59:34Z AlwynapHuw 1710 139627 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O NA BAWN YN AFON! ALAW:"Rosalie the Prairie Flower." MYN'D ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Rhwng y dolydd lle mae blodau fyrdd; Chwerthin mae am ben y 'Deryn du a'i gân, Byngcia ar y cangau gwyrdd: Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Nid yw'n hidio rhwystrau bach na mawr; Myn'd ymlaen mae'r afon loew, loew, lân, Myn'd ymlaen i lawr, i lawr: Rhwng ei cheulanau araf yr ä, Gwenu yn llon ar bobpeth a wna, Siarad dwyfol iaith yn mysg y graian mân Mae yr afon loew, lân. O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Unrhyw ofid dwys na phoen ni chawn; Treulio f' oes ynghanol blodau tlws a chân,— Fel yr afon, O na bawn! O na bawn i'n afon loew, loew, lân, Fel y gallwn beidio hidio 'r byd, Chwerthin ar flinderau'r ddaear fawr a mân, Myn'd ymlaen, ymlaen o hyd: Teithio yn ddiwyd i de fy nhad, Tynu o hyd tua môr cariad rhad; Treiglo tuag eigion gwynfyd pur a chân, Fel yr afon loew lân. RHYWBETH MWY. SAIF y dyn uwch ben goludoedd, Prif ddymuniad calon ffol, Rhifa'r arian wrth y miloedd. Gan eu gwasgu yn ei gol; Llawer un mewn awydd annoeth Fu'n ymdd'rysu gyda hwy, Ond ar garnedd auraidd cyfoeth Llefa 'r enaid,-Rhywbeth Mwy. 51 Q </poem><noinclude></noinclude> fjpn93jfqje9vrdz5df42hu9d20dfwj 104 69516 139410 2025-06-10T21:50:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "12 ELEN WYNN: NEU, YR ENETH AMDDIFAD DDIGARTREF. • MAE boncyff du o dan y twyn, Yn ngodrau'r bryn, A'r mwswg oesol am ei drwyn Yn rhwymyn tyn; Bu oesau a blynyddau maith Yn cerfio arno lawer craith,- Bu hwn yn orsedd lawer gwaith I Elen Wynn. O flaen ei sedd fwsoglyd hi Mae gloew lyn, A'r unig addurn sy' ar ei li' Yw alarch gwyn, Yn ddarlun hardd o'r purdeb mwyn, A'r rhinwedd, ac o bob rhyw swyn, Feddianai 'r ferch fu dan y twyn, Sef... 139410 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>12 ELEN WYNN: NEU, YR ENETH AMDDIFAD DDIGARTREF. • MAE boncyff du o dan y twyn, Yn ngodrau'r bryn, A'r mwswg oesol am ei drwyn Yn rhwymyn tyn; Bu oesau a blynyddau maith Yn cerfio arno lawer craith,- Bu hwn yn orsedd lawer gwaith I Elen Wynn. O flaen ei sedd fwsoglyd hi Mae gloew lyn, A'r unig addurn sy' ar ei li' Yw alarch gwyn, Yn ddarlun hardd o'r purdeb mwyn, A'r rhinwedd, ac o bob rhyw swyn, Feddianai 'r ferch fu dan y twyn, Sef Elen Wynn. Chwilfrydedd sy'n awyddus iawn- Ymwibio fyn, I roi darluniad teg a llawn O'r ilenyrch hyn; Y llenyrch bu ymlyniad pur Yn profi 'n nerthol fel y dur, Ond nid heb beri llawer cur I Elen Wynn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> ml6n76i76v06tk38varxosjb6bu54gd 139527 139410 2025-06-10T22:32:45Z AlwynapHuw 1710 139527 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN: NEU, YR ENETH AMDDIFAD DDIGARTREF. • MAE boncyff du o dan y twyn, Yn ngodrau'r bryn, A'r mwswg oesol am ei drwyn Yn rhwymyn tyn; Bu oesau a blynyddau maith Yn cerfio arno lawer craith,- Bu hwn yn orsedd lawer gwaith I Elen Wynn. O flaen ei sedd fwsoglyd hi Mae gloew lyn, A'r unig addurn sy' ar ei li' Yw alarch gwyn, Yn ddarlun hardd o'r purdeb mwyn, A'r rhinwedd, ac o bob rhyw swyn, Feddianai 'r ferch fu dan y twyn, Sef Elen Wynn. Chwilfrydedd sy'n awyddus iawn- Ymwibio fyn, I roi darluniad teg a llawn O'r ilenyrch hyn; Y llenyrch bu ymlyniad pur Yn profi 'n nerthol fel y dur, Ond nid heb beri llawer cur I Elen Wynn. </poem><noinclude></noinclude> 1kehqwetsd1h8epll38amolnu4ni8ge 104 69517 139411 2025-06-10T21:50:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "13 ELEN WYNN. Gerllaw y Llan, wrth foncyn crwn, Mae tyddyn iach, Nid oedd y teulu fu yn hwn O uchel âch; 'Roedd gwyntoedd ffawd yn chwythu llwch Goludoedd i ryw leoedd uwch, Ond yno'n godro pedair buwch 'Roedd Elen fach. A llawer gwaith bu'r eneth dlos, Wrth odro rhai'n, Yn suo canu fore a nos Yn bêr ei sain, A'i horiau 'n fwyniant pur i gyd; Trwy forau oes, mewn cartref clyd, Ni welsai eto yn y byd Ddim pigau drain. A iechyd gyda'i... 139411 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>13 ELEN WYNN. Gerllaw y Llan, wrth foncyn crwn, Mae tyddyn iach, Nid oedd y teulu fu yn hwn O uchel âch; 'Roedd gwyntoedd ffawd yn chwythu llwch Goludoedd i ryw leoedd uwch, Ond yno'n godro pedair buwch 'Roedd Elen fach. A llawer gwaith bu'r eneth dlos, Wrth odro rhai'n, Yn suo canu fore a nos Yn bêr ei sain, A'i horiau 'n fwyniant pur i gyd; Trwy forau oes, mewn cartref clyd, Ni welsai eto yn y byd Ddim pigau drain. A iechyd gyda'i rosyn coch Addurnai hon; Eisteddai harddwch fel ar foch Yr eneth lon; Ymranai 'i heurwallt ar wahan, O gylch ei gwddf yn dònau mân, Ac arlun o brydferthwch glân Oedd yn mhob tòn. Cymerai 'r eneth hawddgar dlos Yn bleser mawr I fyned weithiau ar fin nos Am haner awr I gŵr y llwyn oedd dipyn draw, Ac ar y "boncyff" yn ddi fraw, A llyfryn bychan yn ei llaw, Eisteddai' lawr. : Digitized by Google<noinclude></noinclude> t9rsnrrtlkoz920tcyt0gdutgq1zm3h 139528 139411 2025-06-10T22:33:03Z AlwynapHuw 1710 139528 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. Gerllaw y Llan, wrth foncyn crwn, Mae tyddyn iach, Nid oedd y teulu fu yn hwn O uchel âch; 'Roedd gwyntoedd ffawd yn chwythu llwch Goludoedd i ryw leoedd uwch, Ond yno'n godro pedair buwch 'Roedd Elen fach. A llawer gwaith bu'r eneth dlos, Wrth odro rhai'n, Yn suo canu fore a nos Yn bêr ei sain, A'i horiau 'n fwyniant pur i gyd; Trwy forau oes, mewn cartref clyd, Ni welsai eto yn y byd Ddim pigau drain. A iechyd gyda'i rosyn coch Addurnai hon; Eisteddai harddwch fel ar foch Yr eneth lon; Ymranai 'i heurwallt ar wahan, O gylch ei gwddf yn dònau mân, Ac arlun o brydferthwch glân Oedd yn mhob tòn. Cymerai 'r eneth hawddgar dlos Yn bleser mawr I fyned weithiau ar fin nos Am haner awr I gŵr y llwyn oedd dipyn draw, Ac ar y "boncyff" yn ddi fraw, A llyfryn bychan yn ei llaw, Eisteddai' lawr. : </poem><noinclude></noinclude> rdr6gk96254z6g9l275quz2ffyr7i3q 104 69518 139412 2025-06-10T21:50:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "14 ELEN WYNN. Ond Ow! pan oedd yn ddeuddeg oed, Mewn cartref mâd, Mor ddedwydd ag bu neb erioed Mewn unrhyw wlad; Trywanodd gofid fynwes hon, A chiliai'r gwrid o'i boch fach gron, Pan 'sgubodd rhyw angeuol dòn Ei mam a'i thad! Ac nid oedd ganddi chwaer na brawd I gyd-ymddwyn; O ris i ris aeth yn dylawd, Heb gartref mwyn: Y dydd 'r aeth eiddo 'i rhiaint cu Yn gipris rhwng chwerthinllyd lu, Hi wylai ar y "boncyff du" Oedd dan y twyn. Y... 139412 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>14 ELEN WYNN. Ond Ow! pan oedd yn ddeuddeg oed, Mewn cartref mâd, Mor ddedwydd ag bu neb erioed Mewn unrhyw wlad; Trywanodd gofid fynwes hon, A chiliai'r gwrid o'i boch fach gron, Pan 'sgubodd rhyw angeuol dòn Ei mam a'i thad! Ac nid oedd ganddi chwaer na brawd I gyd-ymddwyn; O ris i ris aeth yn dylawd, Heb gartref mwyn: Y dydd 'r aeth eiddo 'i rhiaint cu Yn gipris rhwng chwerthinllyd lu, Hi wylai ar y "boncyff du" Oedd dan y twyn. Yn mrig yr hwyr aeth at y tŷ, A'i bron yn blwm; Cyfodai adgof am a fu, Ryw hiraeth trwm; Agorai'r drws â chalon wan,- Edrychai'r annedd wag bob rhan, A llais atebai o bob man- "Mae 'n eithaf llwm." Pob dimai goch a aeth ar goll O'i llogell hi, Ac awyr ei gobeithion oll Oedd berffaith ddu; Ac felly gyda chalon drom Gorweddodd yn y gongl lom, Lle bu hi gynt cyn profi siom, Ar wely ply'. Digitized by Google<noinclude></noinclude> oirsyxxnsk56lf5ogmb3o657u5f5djv 139529 139412 2025-06-10T22:33:17Z AlwynapHuw 1710 139529 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. Ond Ow! pan oedd yn ddeuddeg oed, Mewn cartref mâd, Mor ddedwydd ag bu neb erioed Mewn unrhyw wlad; Trywanodd gofid fynwes hon, A chiliai'r gwrid o'i boch fach gron, Pan 'sgubodd rhyw angeuol dòn Ei mam a'i thad! Ac nid oedd ganddi chwaer na brawd I gyd-ymddwyn; O ris i ris aeth yn dylawd, Heb gartref mwyn: Y dydd 'r aeth eiddo 'i rhiaint cu Yn gipris rhwng chwerthinllyd lu, Hi wylai ar y "boncyff du" Oedd dan y twyn. Yn mrig yr hwyr aeth at y tŷ, A'i bron yn blwm; Cyfodai adgof am a fu, Ryw hiraeth trwm; Agorai'r drws â chalon wan,- Edrychai'r annedd wag bob rhan, A llais atebai o bob man- "Mae 'n eithaf llwm." Pob dimai goch a aeth ar goll O'i llogell hi, Ac awyr ei gobeithion oll Oedd berffaith ddu; Ac felly gyda chalon drom Gorweddodd yn y gongl lom, Lle bu hi gynt cyn profi siom, Ar wely ply'. </poem><noinclude></noinclude> tuhfpr9dp0by2dbu5r8g1zwfepb72rs 104 69519 139413 2025-06-10T21:51:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ELEN WYNN. Ysgubai hen adgofion fyrdd Trwy 'i mynwes brudd, Tra dan ddyrnodiau pwysig gyrdd Gofidiau cudd; Ond wrth wel'd hyny oll yn awr O'i gafael, hithau ar y llawr, Fe dreiglai deigryn gloew mawr Ar hyd ei grudd. Hi geisiai gysgu-methai 'n llwyr Trwy'r noson laith, A Duw o'r nef yn unig wyr Ei gofid maith; Myfyrdod dwys mewn lle fel hyn A doddai'i chalon fach yn llyn: Ah! dweud gofidiau Elen Wynn Byth nis gall iaith. Y borau aeth... 139413 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ELEN WYNN. Ysgubai hen adgofion fyrdd Trwy 'i mynwes brudd, Tra dan ddyrnodiau pwysig gyrdd Gofidiau cudd; Ond wrth wel'd hyny oll yn awr O'i gafael, hithau ar y llawr, Fe dreiglai deigryn gloew mawr Ar hyd ei grudd. Hi geisiai gysgu-methai 'n llwyr Trwy'r noson laith, A Duw o'r nef yn unig wyr Ei gofid maith; Myfyrdod dwys mewn lle fel hyn A doddai'i chalon fach yn llyn: Ah! dweud gofidiau Elen Wynn Byth nis gall iaith. Y borau aeth at ffryndiau cu, Fu gynt yn hael, A'r ateb gai oedd llygad du, A chuchiog ael; Er cerdded hyd yn hwyr brydnawn, O dŷ i dŷ oedd ddigon llawn, A hithau yn newynog iawn, 'D oedd dim i'w gael. Mor rhyfedd fel mae'r byd yn myn'd! Os arian fydd, Bydd pawb yn gyfaill, pawb yn ffrynd, Yn morau 'r dydd; Ond cyn y nos, os angau ddaw, Fe gilia 'r holl gyfeillion draw, Ac ni bydd neb a estyn law I'n tynu 'n rhydd. 15 Digilized by Google<noinclude></noinclude> 3tl0t9ckz756j1vrcktg4w91mroif4n 139530 139413 2025-06-10T22:33:35Z AlwynapHuw 1710 139530 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. Ysgubai hen adgofion fyrdd Trwy 'i mynwes brudd, Tra dan ddyrnodiau pwysig gyrdd Gofidiau cudd; Ond wrth wel'd hyny oll yn awr O'i gafael, hithau ar y llawr, Fe dreiglai deigryn gloew mawr Ar hyd ei grudd. Hi geisiai gysgu-methai 'n llwyr Trwy'r noson laith, A Duw o'r nef yn unig wyr Ei gofid maith; Myfyrdod dwys mewn lle fel hyn A doddai'i chalon fach yn llyn: Ah! dweud gofidiau Elen Wynn Byth nis gall iaith. Y borau aeth at ffryndiau cu, Fu gynt yn hael, A'r ateb gai oedd llygad du, A chuchiog ael; Er cerdded hyd yn hwyr brydnawn, O dŷ i dŷ oedd ddigon llawn, A hithau yn newynog iawn, 'D oedd dim i'w gael. Mor rhyfedd fel mae'r byd yn myn'd! Os arian fydd, Bydd pawb yn gyfaill, pawb yn ffrynd, Yn morau 'r dydd; Ond cyn y nos, os angau ddaw, Fe gilia 'r holl gyfeillion draw, Ac ni bydd neb a estyn law I'n tynu 'n rhydd. </poem><noinclude></noinclude> kh56r6ikofnhmwwooo3ty4u6v86uz06 104 69520 139414 2025-06-10T21:51:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "16 ELEN WYNN. Fe daflai'r nos ei mantell oer Dros fro a bryn, Ac wrth oleuni gwan y lloer Aeth Elen Wynn, I gŵr y llwyn bu lawer awr Yn ddifyr ar y "boncyff" mawr Sibrydai ar ol eistedd lawr Y geiriau hyn :- "Mor unig wyf! O faint fy loes! Y funyd hon; Un cysur mwyach im' nid oes Drwy'r ddaear gron; Wyf yma yn fy hiraeth trwm, A'm cylla 'n wag, a'm cefn yn llwm; Fy nghalon sydd fel darn o blwm O fewn fy mron. "Os troaf tua'r annedd g... 139414 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>16 ELEN WYNN. Fe daflai'r nos ei mantell oer Dros fro a bryn, Ac wrth oleuni gwan y lloer Aeth Elen Wynn, I gŵr y llwyn bu lawer awr Yn ddifyr ar y "boncyff" mawr Sibrydai ar ol eistedd lawr Y geiriau hyn :- "Mor unig wyf! O faint fy loes! Y funyd hon; Un cysur mwyach im' nid oes Drwy'r ddaear gron; Wyf yma yn fy hiraeth trwm, A'm cylla 'n wag, a'm cefn yn llwm; Fy nghalon sydd fel darn o blwm O fewn fy mron. "Os troaf tua'r annedd gu Bum gynt yn byw, Unigrwydd dd'wed ar drothwy 'r tŷ. Nid cartref yw; Os gofyn wnaf i feibion ffawd Am damaid bach i Elen d'lawd, Hwy daflant ataf wg neu wawd, -- 'Does neb a'm clyw. "Mor ddedwydd ydyw 'r alarch gwyn, Heb brofi sen, Yn gwthio 'i big ar loew lyn I'w aden wen; Mae ef yn cael ei ddewis fan I gysgu'n dawel wrth y lan, A minau gyda chalon wan Heb le i ro'i 'mhen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> lxlrmtrpqyabws84p9dv4ay1rt3jgho 139531 139414 2025-06-10T22:33:52Z AlwynapHuw 1710 139531 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. Fe daflai'r nos ei mantell oer Dros fro a bryn, Ac wrth oleuni gwan y lloer Aeth Elen Wynn, I gŵr y llwyn bu lawer awr Yn ddifyr ar y "boncyff" mawr Sibrydai ar ol eistedd lawr Y geiriau hyn :- "Mor unig wyf! O faint fy loes! Y funyd hon; Un cysur mwyach im' nid oes Drwy'r ddaear gron; Wyf yma yn fy hiraeth trwm, A'm cylla 'n wag, a'm cefn yn llwm; Fy nghalon sydd fel darn o blwm O fewn fy mron. "Os troaf tua'r annedd gu Bum gynt yn byw, Unigrwydd dd'wed ar drothwy 'r tŷ. Nid cartref yw; Os gofyn wnaf i feibion ffawd Am damaid bach i Elen d'lawd, Hwy daflant ataf wg neu wawd, -- 'Does neb a'm clyw. "Mor ddedwydd ydyw 'r alarch gwyn, Heb brofi sen, Yn gwthio 'i big ar loew lyn I'w aden wen; Mae ef yn cael ei ddewis fan I gysgu'n dawel wrth y lan, A minau gyda chalon wan Heb le i ro'i 'mhen. </poem><noinclude></noinclude> nyz204v7x2naflui1sryzm0ssfjd6e9 104 69521 139415 2025-06-10T21:51:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ELEN WYNN. "Tra dedwydd treuliwn f' oriau gynt, Mewn mwyniat llon, Pan redwn ar fy nifyr hynt I'r gilfach hon, Cyn gwel'd a phrofi gofid cudd, Na deigryn galar ar fy ngrudd, A chyn bod nyth i deimlad prudd O dan fy mron. "Yr amser hwnw 'n ol ni ddaw, Aeth dan y llen; Byth mwy ni thyn fy nhad ei law Ar hyd fy mhen : O na chawn wel'd fy anwyl fam, Gawn gynt i'm gwylio rhag pob cam, A'm helpu i wisgo 'n brydferth am Fy noli bren." Ond p... 139415 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ELEN WYNN. "Tra dedwydd treuliwn f' oriau gynt, Mewn mwyniat llon, Pan redwn ar fy nifyr hynt I'r gilfach hon, Cyn gwel'd a phrofi gofid cudd, Na deigryn galar ar fy ngrudd, A chyn bod nyth i deimlad prudd O dan fy mron. "Yr amser hwnw 'n ol ni ddaw, Aeth dan y llen; Byth mwy ni thyn fy nhad ei law Ar hyd fy mhen : O na chawn wel'd fy anwyl fam, Gawn gynt i'm gwylio rhag pob cam, A'm helpu i wisgo 'n brydferth am Fy noli bren." Ond pan oedd cysur wedi ffoi, A'i dagrau 'n lli', Dechreuai'r fantol bwysig droi O'i hochr hi; Sibrydai rhywbeth yn ei chlyw,- "Mae Tad amddifaid eto 'n fyw, Bydd dda gan galon dirion Duw Dy wrando di." Yn mhob cyfyngder rhedai mwy At orsedd gras; A phrofai yno dan ei chlwy' Ryw nefol flas; Trwy yspieinddrych galar dwys Hi welai byrth y nefoedd lwys, A gwelai fan i ro'i ei phwys Mewn gofid cas. B 17 Digitized by Google<noinclude></noinclude> n8aunoe7s29lpngib11cmffexx0wxsg 139532 139415 2025-06-10T22:34:13Z AlwynapHuw 1710 139532 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. "Tra dedwydd treuliwn f' oriau gynt, Mewn mwyniat llon, Pan redwn ar fy nifyr hynt I'r gilfach hon, Cyn gwel'd a phrofi gofid cudd, Na deigryn galar ar fy ngrudd, A chyn bod nyth i deimlad prudd O dan fy mron. "Yr amser hwnw 'n ol ni ddaw, Aeth dan y llen; Byth mwy ni thyn fy nhad ei law Ar hyd fy mhen : O na chawn wel'd fy anwyl fam, Gawn gynt i'm gwylio rhag pob cam, A'm helpu i wisgo 'n brydferth am Fy noli bren." Ond pan oedd cysur wedi ffoi, A'i dagrau 'n lli', Dechreuai'r fantol bwysig droi O'i hochr hi; Sibrydai rhywbeth yn ei chlyw,- "Mae Tad amddifaid eto 'n fyw, Bydd dda gan galon dirion Duw Dy wrando di." Yn mhob cyfyngder rhedai mwy At orsedd gras; A phrofai yno dan ei chlwy' Ryw nefol flas; Trwy yspieinddrych galar dwys Hi welai byrth y nefoedd lwys, A gwelai fan i ro'i ei phwys Mewn gofid cas. </poem><noinclude></noinclude> gvki2o8cya2er0t1ezvtpd9he18z4tu 104 69522 139416 2025-06-10T21:51:27Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "18 ELEN WYNN. Un lle oedd ganddi i ddweud ei chwyn Yn eithaf hy', Sef wrth ei Duw ar lwydaidd drwyn Y "boncyff du;" Cai yno ddiange rhag pob gwawd Ro'id gan y byd ar Elen d'lawd, A dal cymdeithas gyda'i Brawd, Sef Iesu cu. Er lluchio hon gan dònau 'r byd I draethell cur; Er i'w felusder pena'i gyd Droi iddi 'n sur; Hi gadwodd olwg dan bob loes At haeddiant UN fu ar y groes, A gweithiodd allan ddisglaer oes O rinwedd pur. Chwi blant a... 139416 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>18 ELEN WYNN. Un lle oedd ganddi i ddweud ei chwyn Yn eithaf hy', Sef wrth ei Duw ar lwydaidd drwyn Y "boncyff du;" Cai yno ddiange rhag pob gwawd Ro'id gan y byd ar Elen d'lawd, A dal cymdeithas gyda'i Brawd, Sef Iesu cu. Er lluchio hon gan dònau 'r byd I draethell cur; Er i'w felusder pena'i gyd Droi iddi 'n sur; Hi gadwodd olwg dan bob loes At haeddiant UN fu ar y groes, A gweithiodd allan ddisglaer oes O rinwedd pur. Chwi blant amddifaid yn mhob man, Ystyriwch hyn, Os mynwch Iesu Grist yn rhan, Eich codi fyn; Ystyriwch chwithau, fawrion byd, Sy 'n byw mewn llawnder cartref clyd, Fod llawer geneth ar y pryd Fel Elen Wvnn Digitized by Google<noinclude></noinclude> a6k1s7pr3h2n78vq9nie0dbs0wut68b 139533 139416 2025-06-10T22:34:41Z AlwynapHuw 1710 139533 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude></poem> ELEN WYNN. Un lle oedd ganddi i ddweud ei chwyn Yn eithaf hy', Sef wrth ei Duw ar lwydaidd drwyn Y "boncyff du;" Cai yno ddiange rhag pob gwawd Ro'id gan y byd ar Elen d'lawd, A dal cymdeithas gyda'i Brawd, Sef Iesu cu. Er lluchio hon gan dònau 'r byd I draethell cur; Er i'w felusder pena'i gyd Droi iddi 'n sur; Hi gadwodd olwg dan bob loes At haeddiant UN fu ar y groes, A gweithiodd allan ddisglaer oes O rinwedd pur. Chwi blant amddifaid yn mhob man, Ystyriwch hyn, Os mynwch Iesu Grist yn rhan, Eich codi fyn; Ystyriwch chwithau, fawrion byd, Sy 'n byw mewn llawnder cartref clyd, Fod llawer geneth ar y pryd Fel Elen Wvnn </poem><noinclude></noinclude> 661g1tompkzdv9ntmej0sdc3ab6bry8 139594 139533 2025-06-10T22:52:34Z AlwynapHuw 1710 139594 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ELEN WYNN. Un lle oedd ganddi i ddweud ei chwyn Yn eithaf hy', Sef wrth ei Duw ar lwydaidd drwyn Y "boncyff du;" Cai yno ddiange rhag pob gwawd Ro'id gan y byd ar Elen d'lawd, A dal cymdeithas gyda'i Brawd, Sef Iesu cu. Er lluchio hon gan dònau 'r byd I draethell cur; Er i'w felusder pena'i gyd Droi iddi 'n sur; Hi gadwodd olwg dan bob loes At haeddiant UN fu ar y groes, A gweithiodd allan ddisglaer oes O rinwedd pur. Chwi blant amddifaid yn mhob man, Ystyriwch hyn, Os mynwch Iesu Grist yn rhan, Eich codi fyn; Ystyriwch chwithau, fawrion byd, Sy 'n byw mewn llawnder cartref clyd, Fod llawer geneth ar y pryd Fel Elen Wvnn Q </poem><noinclude></noinclude> 4fwk1mwvdayusrw8ma86yaeziwdmghr 104 69523 139417 2025-06-10T21:51:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "" COLLIANT Y ROYAL CHARTER.” COLLIANT Y "ROYAL CHARTER.” MORIAL, hir hwyliai 'r "Royal Charter" hylon, Heb arw agwedd ar wyneb yr eigion; A difyr ddwndwr dyfroedd y wendon, A'i ru o danynt dawelai 'r dynion: Eithr er alaeth rhuthrai yr awelon, A huliwyd awyr a chymyl duon; Cynhyrfa, digia y don!—croch rua- Ei brig a lidia,—berwa 'i gwaelodion! Corwynt erchyll sydd fel cawr yn tyrchu Yr eigion erfawr, er ei gynhyrfu; Ac mal i gwrdd y... 139417 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>" COLLIANT Y ROYAL CHARTER.” COLLIANT Y "ROYAL CHARTER.” MORIAL, hir hwyliai 'r "Royal Charter" hylon, Heb arw agwedd ar wyneb yr eigion; A difyr ddwndwr dyfroedd y wendon, A'i ru o danynt dawelai 'r dynion: Eithr er alaeth rhuthrai yr awelon, A huliwyd awyr a chymyl duon; Cynhyrfa, digia y don!—croch rua- Ei brig a lidia,—berwa 'i gwaelodion! Corwynt erchyll sydd fel cawr yn tyrchu Yr eigion erfawr, er ei gynhyrfu; Ac mal i gwrdd y cymylau gorddu, Môr gan ddryc-hin sy'n diflin ymdaflu; Rhag gwel'd yr annhrefn mae'r dydd yn cefnu, O! wg mantellawg, mae hi'n tywyllu! Ac ar y llong, O! dacw 'r llu-dynion Gan eu byw loesion yn gwyneb lasu! Ffraeo 'n wgus wna'r dòn, a ffyrniga,— Angau agwrddawl ar ei mwng gerdda; A'i lli' angerddol y llong a hyrddia I greigiog làn; ar y graig y glyna : Ah! edrych i wyneb y drych yna Dŷn lwyth o alar,-dynoliaeth wyla; Y llong a ymollynga-i'w dyfnfedd,- Y waneg halltwedd ffyrnig a'i hollta! Oling y teithwyr! eu tynged hwythau Yw marw yn eigion môr a'i wanegau; Ac uwch tabyrddiad 'storm a'i rhuadau E gwyd wylofain, gwae, a dolefau; Ar lanau tudwedd orlan eu tadau Erfawr rengoedd a rifir i angau; Ac yn mhob man ar y glanau-geirwon, Ymrolia dynion mewn marwol dònau' 19 Digitized by Google<noinclude></noinclude> eygkqjygpgdyh8s0eiw56q08m4hn00r 139534 139417 2025-06-10T22:34:52Z AlwynapHuw 1710 139534 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> COLLIANT Y ROYAL CHARTER.” COLLIANT Y "ROYAL CHARTER.” MORIAL, hir hwyliai 'r "Royal Charter" hylon, Heb arw agwedd ar wyneb yr eigion; A difyr ddwndwr dyfroedd y wendon, A'i ru o danynt dawelai 'r dynion: Eithr er alaeth rhuthrai yr awelon, A huliwyd awyr a chymyl duon; Cynhyrfa, digia y don!—croch rua- Ei brig a lidia,—berwa 'i gwaelodion! Corwynt erchyll sydd fel cawr yn tyrchu Yr eigion erfawr, er ei gynhyrfu; Ac mal i gwrdd y cymylau gorddu, Môr gan ddryc-hin sy'n diflin ymdaflu; Rhag gwel'd yr annhrefn mae'r dydd yn cefnu, O! wg mantellawg, mae hi'n tywyllu! Ac ar y llong, O! dacw 'r llu-dynion Gan eu byw loesion yn gwyneb lasu! Ffraeo 'n wgus wna'r dòn, a ffyrniga,— Angau agwrddawl ar ei mwng gerdda; A'i lli' angerddol y llong a hyrddia I greigiog làn; ar y graig y glyna : Ah! edrych i wyneb y drych yna Dŷn lwyth o alar,-dynoliaeth wyla; Y llong a ymollynga-i'w dyfnfedd,- Y waneg halltwedd ffyrnig a'i hollta! Oling y teithwyr! eu tynged hwythau Yw marw yn eigion môr a'i wanegau; Ac uwch tabyrddiad 'storm a'i rhuadau E gwyd wylofain, gwae, a dolefau; Ar lanau tudwedd orlan eu tadau Erfawr rengoedd a rifir i angau; Ac yn mhob man ar y glanau-geirwon, Ymrolia dynion mewn marwol dònau' 19 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 5cwerf97844cmd846noqd76o8jl8hkh 139595 139534 2025-06-10T22:52:53Z AlwynapHuw 1710 139595 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> COLLIANT Y ROYAL CHARTER.” COLLIANT Y "ROYAL CHARTER.” MORIAL, hir hwyliai 'r "Royal Charter" hylon, Heb arw agwedd ar wyneb yr eigion; A difyr ddwndwr dyfroedd y wendon, A'i ru o danynt dawelai 'r dynion: Eithr er alaeth rhuthrai yr awelon, A huliwyd awyr a chymyl duon; Cynhyrfa, digia y don!—croch rua- Ei brig a lidia,—berwa 'i gwaelodion! Corwynt erchyll sydd fel cawr yn tyrchu Yr eigion erfawr, er ei gynhyrfu; Ac mal i gwrdd y cymylau gorddu, Môr gan ddryc-hin sy'n diflin ymdaflu; Rhag gwel'd yr annhrefn mae'r dydd yn cefnu, O! wg mantellawg, mae hi'n tywyllu! Ac ar y llong, O! dacw 'r llu-dynion Gan eu byw loesion yn gwyneb lasu! Ffraeo 'n wgus wna'r dòn, a ffyrniga,— Angau agwrddawl ar ei mwng gerdda; A'i lli' angerddol y llong a hyrddia I greigiog làn; ar y graig y glyna : Ah! edrych i wyneb y drych yna Dŷn lwyth o alar,-dynoliaeth wyla; Y llong a ymollynga-i'w dyfnfedd,- Y waneg halltwedd ffyrnig a'i hollta! Oling y teithwyr! eu tynged hwythau Yw marw yn eigion môr a'i wanegau; Ac uwch tabyrddiad 'storm a'i rhuadau E gwyd wylofain, gwae, a dolefau; Ar lanau tudwedd orlan eu tadau Erfawr rengoedd a rifir i angau; Ac yn mhob man ar y glanau-geirwon, Ymrolia dynion mewn marwol dònau' Q </poem><noinclude></noinclude> cuxcs92e6tobvp5l0em0lzd4seui0wj 104 69524 139418 2025-06-10T21:51:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "20 YR ARIAN. YR ARIAN. MAE 'r testyn yn boblogaidd Beth bynag fydd y gân, Mae fel tae swyn gyfaredd Yn nglyn a'r darnau mân; O'r anwyl! mae nhw 'n anwyl, Mae pawb yn caru 'r rhai'n; Os na fydd gwr ag arian A'i barch i le lled fain. Yn grynion gwneir yr arian Er mwyn eu treiglo'n rhydd; Ond dyna sydd yn rhyfedd, Er cymaint treiglo sydd. Ni welais i'r un ddimai Yn treiglo 'rioed i'm cwrdd, Ond gwelais lawer ceiniog Yn treiglo 'n syth i... 139418 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>20 YR ARIAN. YR ARIAN. MAE 'r testyn yn boblogaidd Beth bynag fydd y gân, Mae fel tae swyn gyfaredd Yn nglyn a'r darnau mân; O'r anwyl! mae nhw 'n anwyl, Mae pawb yn caru 'r rhai'n; Os na fydd gwr ag arian A'i barch i le lled fain. Yn grynion gwneir yr arian Er mwyn eu treiglo'n rhydd; Ond dyna sydd yn rhyfedd, Er cymaint treiglo sydd. Ni welais i'r un ddimai Yn treiglo 'rioed i'm cwrdd, Ond gwelais lawer ceiniog Yn treiglo 'n syth i ffwrdd. Mae tuedd yn y darnau I ddiange rhag y t’lawd, A rhedeg i'r palasau I goffrau meibion ffawd; Mae aur yn treiglo ' fynu Yn lle yn treiglo i lawr, Peth od fod aur a chopor Yn adwaen pobl fawr. Fel hyn mae'r byd a'i ffafrau Yn rhedeg nerth ei goes, Os gwel dylawd mewn eisiau, Pe'r doethaf yn ei oes; Os nad oes rhyw wahaniaeth 'Nol croesi i'r ail fyd; Siawns wael fydd i'r tylodion Am nefoedd dawel, glyd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 4h9lc7n5vbwonryodrwjpuj1q6rxib5 139535 139418 2025-06-10T22:35:04Z AlwynapHuw 1710 139535 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. YR ARIAN. MAE 'r testyn yn boblogaidd Beth bynag fydd y gân, Mae fel tae swyn gyfaredd Yn nglyn a'r darnau mân; O'r anwyl! mae nhw 'n anwyl, Mae pawb yn caru 'r rhai'n; Os na fydd gwr ag arian A'i barch i le lled fain. Yn grynion gwneir yr arian Er mwyn eu treiglo'n rhydd; Ond dyna sydd yn rhyfedd, Er cymaint treiglo sydd. Ni welais i'r un ddimai Yn treiglo 'rioed i'm cwrdd, Ond gwelais lawer ceiniog Yn treiglo 'n syth i ffwrdd. Mae tuedd yn y darnau I ddiange rhag y t’lawd, A rhedeg i'r palasau I goffrau meibion ffawd; Mae aur yn treiglo ' fynu Yn lle yn treiglo i lawr, Peth od fod aur a chopor Yn adwaen pobl fawr. Fel hyn mae'r byd a'i ffafrau Yn rhedeg nerth ei goes, Os gwel dylawd mewn eisiau, Pe'r doethaf yn ei oes; Os nad oes rhyw wahaniaeth 'Nol croesi i'r ail fyd; Siawns wael fydd i'r tylodion Am nefoedd dawel, glyd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> sd1mb0jnjoc96f3el6sxkjuvybek5db 139596 139535 2025-06-10T22:53:01Z AlwynapHuw 1710 139596 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. YR ARIAN. MAE 'r testyn yn boblogaidd Beth bynag fydd y gân, Mae fel tae swyn gyfaredd Yn nglyn a'r darnau mân; O'r anwyl! mae nhw 'n anwyl, Mae pawb yn caru 'r rhai'n; Os na fydd gwr ag arian A'i barch i le lled fain. Yn grynion gwneir yr arian Er mwyn eu treiglo'n rhydd; Ond dyna sydd yn rhyfedd, Er cymaint treiglo sydd. Ni welais i'r un ddimai Yn treiglo 'rioed i'm cwrdd, Ond gwelais lawer ceiniog Yn treiglo 'n syth i ffwrdd. Mae tuedd yn y darnau I ddiange rhag y t’lawd, A rhedeg i'r palasau I goffrau meibion ffawd; Mae aur yn treiglo ' fynu Yn lle yn treiglo i lawr, Peth od fod aur a chopor Yn adwaen pobl fawr. Fel hyn mae'r byd a'i ffafrau Yn rhedeg nerth ei goes, Os gwel dylawd mewn eisiau, Pe'r doethaf yn ei oes; Os nad oes rhyw wahaniaeth 'Nol croesi i'r ail fyd; Siawns wael fydd i'r tylodion Am nefoedd dawel, glyd. Q </poem><noinclude></noinclude> em38459mmnmf5bzfjxposx5we0x8otq 104 69525 139419 2025-06-10T21:51:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "YR ARIAN. Peth ffol yw son am arian I lenwi rheidiau bol, A gwneuthur tŷ o arian, Mae hyny 'n berffaith lol; A gwisgo côt o arian Sydd waeth na'r ddau yn nghyd, Ac eto rhaid cael arian I gael y rhai'n i gyd Mae'r byd, 'run fath a gofaint, Yn gyru darn o ddur, Yn gyru aur yn synwyr I dalcen hurtyn pur; Ac felly mae'r boneddwyr Yn ddynion call, wrth gwrs, Os na fydd synwyr coryn Bydd synwyr yn y pwrs. Mae ambell ŵr arianog Sy 'n hynod... 139419 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>YR ARIAN. Peth ffol yw son am arian I lenwi rheidiau bol, A gwneuthur tŷ o arian, Mae hyny 'n berffaith lol; A gwisgo côt o arian Sydd waeth na'r ddau yn nghyd, Ac eto rhaid cael arian I gael y rhai'n i gyd Mae'r byd, 'run fath a gofaint, Yn gyru darn o ddur, Yn gyru aur yn synwyr I dalcen hurtyn pur; Ac felly mae'r boneddwyr Yn ddynion call, wrth gwrs, Os na fydd synwyr coryn Bydd synwyr yn y pwrs. Mae ambell ŵr arianog Sy 'n hynod fawr ei wange, A'i barch mewn cist o haiarn A'i synwyr yn y bange; Mae hwnw 'n fawr ei helynt Ɔ foreu hyd brydnawn, I lenwi coffrau'r bangcwr, A'i ben ddim haner llawn. Y cybydd yw 'r pencampwr Am hela aur yn nghyd, Mae ef yn tynu arian O bobpeth yn y byd; Ei Alpha a'i Omega Yw aur yn mhob ysgwrs, Mae'i enaid yn ei boced, A'i galon yn ei bwrs. 21 Digitized by Google<noinclude></noinclude> g6ke2zfqrxgj6ork2oyr9a8wd8x6usl 139536 139419 2025-06-10T22:35:14Z AlwynapHuw 1710 139536 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. Peth ffol yw son am arian I lenwi rheidiau bol, A gwneuthur tŷ o arian, Mae hyny 'n berffaith lol; A gwisgo côt o arian Sydd waeth na'r ddau yn nghyd, Ac eto rhaid cael arian I gael y rhai'n i gyd Mae'r byd, 'run fath a gofaint, Yn gyru darn o ddur, Yn gyru aur yn synwyr I dalcen hurtyn pur; Ac felly mae'r boneddwyr Yn ddynion call, wrth gwrs, Os na fydd synwyr coryn Bydd synwyr yn y pwrs. Mae ambell ŵr arianog Sy 'n hynod fawr ei wange, A'i barch mewn cist o haiarn A'i synwyr yn y bange; Mae hwnw 'n fawr ei helynt Ɔ foreu hyd brydnawn, I lenwi coffrau'r bangcwr, A'i ben ddim haner llawn. Y cybydd yw 'r pencampwr Am hela aur yn nghyd, Mae ef yn tynu arian O bobpeth yn y byd; Ei Alpha a'i Omega Yw aur yn mhob ysgwrs, Mae'i enaid yn ei boced, A'i galon yn ei bwrs. 21 Digitized by Google<noinclude></noinclude> ew1tl0ik1iuki2ypybe55epx1maynr5 139597 139536 2025-06-10T22:53:08Z AlwynapHuw 1710 139597 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. Peth ffol yw son am arian I lenwi rheidiau bol, A gwneuthur tŷ o arian, Mae hyny 'n berffaith lol; A gwisgo côt o arian Sydd waeth na'r ddau yn nghyd, Ac eto rhaid cael arian I gael y rhai'n i gyd Mae'r byd, 'run fath a gofaint, Yn gyru darn o ddur, Yn gyru aur yn synwyr I dalcen hurtyn pur; Ac felly mae'r boneddwyr Yn ddynion call, wrth gwrs, Os na fydd synwyr coryn Bydd synwyr yn y pwrs. Mae ambell ŵr arianog Sy 'n hynod fawr ei wange, A'i barch mewn cist o haiarn A'i synwyr yn y bange; Mae hwnw 'n fawr ei helynt Ɔ foreu hyd brydnawn, I lenwi coffrau'r bangcwr, A'i ben ddim haner llawn. Y cybydd yw 'r pencampwr Am hela aur yn nghyd, Mae ef yn tynu arian O bobpeth yn y byd; Ei Alpha a'i Omega Yw aur yn mhob ysgwrs, Mae'i enaid yn ei boced, A'i galon yn ei bwrs. Q </poem><noinclude></noinclude> jk0rsaduxnlhexhjxacfmgezivjygvi 104 69526 139420 2025-06-10T21:52:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "22 YR ARIAN. Ond wedi ail ystyried, Gwahaniaeth bychan sydd Rhwng cybydd wrth gynilo A'r dyn gwastraffus, rhydd; Mae un yn hela arian Er mwyn cael cadw punt, A'r llall yn hela arian I'w lluchio hefo'r gwynt. Gall cybydd ac oferddyn "Gyd rwbio gefn y'nghefn," Mae'r ddau yn trafod arian, Ond nid yw'r ddau 'r un drefn; Mae'r naill yn cloi ei hunan Yn nghyd a'i aur i gyd, Mae'r llall yn llyngcu'i hunan,- Pe gallai, llyngcai 'r byd! 'Ran... 139420 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>22 YR ARIAN. Ond wedi ail ystyried, Gwahaniaeth bychan sydd Rhwng cybydd wrth gynilo A'r dyn gwastraffus, rhydd; Mae un yn hela arian Er mwyn cael cadw punt, A'r llall yn hela arian I'w lluchio hefo'r gwynt. Gall cybydd ac oferddyn "Gyd rwbio gefn y'nghefn," Mae'r ddau yn trafod arian, Ond nid yw'r ddau 'r un drefn; Mae'r naill yn cloi ei hunan Yn nghyd a'i aur i gyd, Mae'r llall yn llyngcu'i hunan,- Pe gallai, llyngcai 'r byd! 'Ran hyny nid oes undyn, Boed ef yn ffol neu gall, Yn mhwnge yr aur a'r arian, All ddannod fawr i'r llall; Mae'r byd wrth hyn fel pobpeth, Yn fyd amrywiog iawn, Mae pawb a'i ffordd a'i ddyben, Ond nid yw pawb 'run ddawn. Er hyn i gyd mae rhywbeth Yn eisiau ar y dyn, Er tyru aur o'i gwmpas Mae'i angen ef yr un; Nid ydyw casglu cyfoeth Yn ateb dyben oes, Pe rhoech chwi fyd i'r galon Mae hono 'n gwaeddi "Moes." Digitized by Google<noinclude></noinclude> 474nlgapiababgt9onwr59c2kv8j33n 139537 139420 2025-06-10T22:35:28Z AlwynapHuw 1710 139537 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. Ond wedi ail ystyried, Gwahaniaeth bychan sydd Rhwng cybydd wrth gynilo A'r dyn gwastraffus, rhydd; Mae un yn hela arian Er mwyn cael cadw punt, A'r llall yn hela arian I'w lluchio hefo'r gwynt. Gall cybydd ac oferddyn "Gyd rwbio gefn y'nghefn," Mae'r ddau yn trafod arian, Ond nid yw'r ddau 'r un drefn; Mae'r naill yn cloi ei hunan Yn nghyd a'i aur i gyd, Mae'r llall yn llyngcu'i hunan,- Pe gallai, llyngcai 'r byd! 'Ran hyny nid oes undyn, Boed ef yn ffol neu gall, Yn mhwnge yr aur a'r arian, All ddannod fawr i'r llall; Mae'r byd wrth hyn fel pobpeth, Yn fyd amrywiog iawn, Mae pawb a'i ffordd a'i ddyben, Ond nid yw pawb 'run ddawn. Er hyn i gyd mae rhywbeth Yn eisiau ar y dyn, Er tyru aur o'i gwmpas Mae'i angen ef yr un; Nid ydyw casglu cyfoeth Yn ateb dyben oes, Pe rhoech chwi fyd i'r galon Mae hono 'n gwaeddi "Moes." Digitized by Google<noinclude></noinclude> t05azpzlu3r1wdmw3bnc3wyk848u6tn 139598 139537 2025-06-10T22:53:15Z AlwynapHuw 1710 139598 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ARIAN. Ond wedi ail ystyried, Gwahaniaeth bychan sydd Rhwng cybydd wrth gynilo A'r dyn gwastraffus, rhydd; Mae un yn hela arian Er mwyn cael cadw punt, A'r llall yn hela arian I'w lluchio hefo'r gwynt. Gall cybydd ac oferddyn "Gyd rwbio gefn y'nghefn," Mae'r ddau yn trafod arian, Ond nid yw'r ddau 'r un drefn; Mae'r naill yn cloi ei hunan Yn nghyd a'i aur i gyd, Mae'r llall yn llyngcu'i hunan,- Pe gallai, llyngcai 'r byd! 'Ran hyny nid oes undyn, Boed ef yn ffol neu gall, Yn mhwnge yr aur a'r arian, All ddannod fawr i'r llall; Mae'r byd wrth hyn fel pobpeth, Yn fyd amrywiog iawn, Mae pawb a'i ffordd a'i ddyben, Ond nid yw pawb 'run ddawn. Er hyn i gyd mae rhywbeth Yn eisiau ar y dyn, Er tyru aur o'i gwmpas Mae'i angen ef yr un; Nid ydyw casglu cyfoeth Yn ateb dyben oes, Pe rhoech chwi fyd i'r galon Mae hono 'n gwaeddi "Moes." Q </poem><noinclude></noinclude> mvlx5o0d228rt55ixezof8eho1jgur8 104 69527 139421 2025-06-10T21:52:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> 28 O TYRED Y GWANWYN ! O! TYRED y Gwanwyn, cynhesa ein byd, Trydana ei rewllyd wythenau; Mae natur yn curo ei gliniau yn nghyd Gan anwyd er's llawer o ddyddiau. O! tyred y Gwanwyn, mae llygaid y byd Yn disgwyl am weled dy wyneb; Tyr'd, dangos i'r eira fu 'n aros cyhyd, Y medri ei ladd â'th sirioldeb. O! tyred y Gwanwyn, a chladda lwyd wedd Y gauaf yn meddrod tymorau; A chwyd gofadeilad i ddangos ei fedd, O ddail, o friallu, a... 139421 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 28 O TYRED Y GWANWYN ! O! TYRED y Gwanwyn, cynhesa ein byd, Trydana ei rewllyd wythenau; Mae natur yn curo ei gliniau yn nghyd Gan anwyd er's llawer o ddyddiau. O! tyred y Gwanwyn, mae llygaid y byd Yn disgwyl am weled dy wyneb; Tyr'd, dangos i'r eira fu 'n aros cyhyd, Y medri ei ladd â'th sirioldeb. O! tyred y Gwanwyn, a chladda lwyd wedd Y gauaf yn meddrod tymorau; A chwyd gofadeilad i ddangos ei fedd, O ddail, o friallu, a blodau. O! tyred y Gwanwyn, mae natur yn fud, A'i thanau i gyd wedi rhewi; Cyweiria'r hen delyn fu'n ddistaw cyhyd, A deffro beroriaeth y llwyni. .O! tyred y Gwanwyn, mae llygaid y dydd Yn tyfu yn ol dy gerddediad; Wrth deimlo tynerwch dy awel iach, rydd, Y rhosyn a egyr ei lygad. O! tyred y Gwanwyn, anadla yn llon, Anadla ail fywyd i'n bröydd, A gad i brydferthwch roi 'i phen ar dy fron I wrando caniadau llawenydd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 5sah0cq5q9umnpiex5fgpotjsghsa92 139703 139421 2025-06-10T23:30:42Z AlwynapHuw 1710 139703 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 28 O TYRED Y GWANWYN ! O! TYRED y Gwanwyn, cynhesa ein byd, Trydana ei rewllyd wythenau; Mae natur yn curo ei gliniau yn nghyd Gan anwyd er's llawer o ddyddiau. O! tyred y Gwanwyn, mae llygaid y byd Yn disgwyl am weled dy wyneb; Tyr'd, dangos i'r eira fu 'n aros cyhyd, Y medri ei ladd â'th sirioldeb. O! tyred y Gwanwyn, a chladda lwyd wedd Y gauaf yn meddrod tymorau; A chwyd gofadeilad i ddangos ei fedd, O ddail, o friallu, a blodau. O! tyred y Gwanwyn, mae natur yn fud, A'i thanau i gyd wedi rhewi; Cyweiria'r hen delyn fu'n ddistaw cyhyd, A deffro beroriaeth y llwyni. .O! tyred y Gwanwyn, mae llygaid y dydd Yn tyfu yn ol dy gerddediad; Wrth deimlo tynerwch dy awel iach, rydd, Y rhosyn a egyr ei lygad. O! tyred y Gwanwyn, anadla yn llon, Anadla ail fywyd i'n bröydd, A gad i brydferthwch roi 'i phen ar dy fron I wrando caniadau llawenydd. Q </poem><noinclude></noinclude> nenlb32qsg6th0rutun7a081hloajqb 104 69528 139422 2025-06-10T21:52:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y GWYLIAU. RHYDDID. Geiriau ar y Glee "Here in Cool Grot." DADBLYGER baner rhyddid cu Uwchben cadwynau'r Ethiop du Uwch anialdiroedd Affric fawr, Cilied y nos o flaen y wawr; Daw, daw amser gwell, mae'r dysglaer ddydd Yn nesu, nesu ar ol dunos brudd: Lle clywid trwst y gadwyn gref Cyhoeddir geiriau pur y Nef; Newidir swn y fflangell lem Am fwyn newyddion Bethlehem: Caniadau rhyddid fydd ryw bryd Yn adsain dros derfynau'r byd.... 139422 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWYLIAU. RHYDDID. Geiriau ar y Glee "Here in Cool Grot." DADBLYGER baner rhyddid cu Uwchben cadwynau'r Ethiop du Uwch anialdiroedd Affric fawr, Cilied y nos o flaen y wawr; Daw, daw amser gwell, mae'r dysglaer ddydd Yn nesu, nesu ar ol dunos brudd: Lle clywid trwst y gadwyn gref Cyhoeddir geiriau pur y Nef; Newidir swn y fflangell lem Am fwyn newyddion Bethlehem: Caniadau rhyddid fydd ryw bryd Yn adsain dros derfynau'r byd. Y GWYLIAU. TON:-" Dydd Gwyl Dewi." MAE rhai yn hoff o hinon haf, Ei flodau tlws a'i ddail, Ei wresog hin a'i ffrwythydd braf, Ei hirddydd teg a'i haul; Ond o bob darn o'r flwyddyn gron Y Gwyliau well gen i, Mae rhywbeth yn y Gwyliau llon Yn anwyl iawn i mi : Cawn eiste 'n rhes o gylch y tân ○ swn y storm a'i rhu, Cawn chwedl bob yn ail a chân Ar hirnos Galan gu. Digilized by Google<noinclude></noinclude> 1zn8bqqz2y5lwglh3eaqh1dq6srvpkz 139599 139422 2025-06-10T22:53:42Z AlwynapHuw 1710 139599 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWYLIAU. RHYDDID. Geiriau ar y Glee "Here in Cool Grot." DADBLYGER baner rhyddid cu Uwchben cadwynau'r Ethiop du Uwch anialdiroedd Affric fawr, Cilied y nos o flaen y wawr; Daw, daw amser gwell, mae'r dysglaer ddydd Yn nesu, nesu ar ol dunos brudd: Lle clywid trwst y gadwyn gref Cyhoeddir geiriau pur y Nef; Newidir swn y fflangell lem Am fwyn newyddion Bethlehem: Caniadau rhyddid fydd ryw bryd Yn adsain dros derfynau'r byd. Y GWYLIAU. TON:-" Dydd Gwyl Dewi." MAE rhai yn hoff o hinon haf, Ei flodau tlws a'i ddail, Ei wresog hin a'i ffrwythydd braf, Ei hirddydd teg a'i haul; Ond o bob darn o'r flwyddyn gron Y Gwyliau well gen i, Mae rhywbeth yn y Gwyliau llon Yn anwyl iawn i mi : Cawn eiste 'n rhes o gylch y tân ○ swn y storm a'i rhu, Cawn chwedl bob yn ail a chân Q </poem><noinclude></noinclude> g0selr4jpllwdbiybp4mybl2smuenwl 104 69529 139423 2025-06-10T21:52:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y GWYLIAU. Er fod yr eira ar y tô, A rhew yn hulio 'r llyn, Ac er fod stormydd trwy y fro Yn chwythu 'n gryf pryd hyn; Ond chwythed gwynt, a rhewed dw', Mi neswn ninau 'n nes, Ac ar yr aelwyd lân, ddi stwr, Try 'r gauaf oer yn wres: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau daw y plant di nam I gyd o'r trefydd pell, Cant groesaw tad, a gwenau mam, A llawer henffych well; Mor ddifyr ydynt wedi cwrdd, Daw pawb a'i stori'n r... 139423 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWYLIAU. Er fod yr eira ar y tô, A rhew yn hulio 'r llyn, Ac er fod stormydd trwy y fro Yn chwythu 'n gryf pryd hyn; Ond chwythed gwynt, a rhewed dw', Mi neswn ninau 'n nes, Ac ar yr aelwyd lân, ddi stwr, Try 'r gauaf oer yn wres: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau daw y plant di nam I gyd o'r trefydd pell, Cant groesaw tad, a gwenau mam, A llawer henffych well; Mor ddifyr ydynt wedi cwrdd, Daw pawb a'i stori'n rhwydd, Cant wledda oll o gylch un bwrdd Ar gorpws ceiliog gŵydd: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau caiff hen ffryndiau llon Ddweud cyffes calon lawn, Ac adrodd helynt blwyddyn gron Wrth olau tân o fawn; Mae tad a mam, mae mab a merch, A phawb yn ei fwynhau, A hen gylymau anwyl serch Yn cael eu hail dynhau: Cawn eiste 'n rhes o gylch y tân, ○ swn y storm a'i rhu,- Cawn chwedl bob yn ail a chân Ar hirnos Galan gu. Digitized by 25 Google<noinclude></noinclude> kqso5hm0ayuyip1rbjmg42wszldqn6a 139600 139423 2025-06-10T22:54:01Z AlwynapHuw 1710 139600 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWYLIAU. Er fod yr eira ar y tô, A rhew yn hulio 'r llyn, Ac er fod stormydd trwy y fro Yn chwythu 'n gryf pryd hyn; Ond chwythed gwynt, a rhewed dw', Mi neswn ninau 'n nes, Ac ar yr aelwyd lân, ddi stwr, Try 'r gauaf oer yn wres: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau daw y plant di nam I gyd o'r trefydd pell, Cant groesaw tad, a gwenau mam, A llawer henffych well; Mor ddifyr ydynt wedi cwrdd, Daw pawb a'i stori'n rhwydd, Cant wledda oll o gylch un bwrdd Ar gorpws ceiliog gŵydd: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau caiff hen ffryndiau llon Ddweud cyffes calon lawn, Ac adrodd helynt blwyddyn gron Wrth olau tân o fawn; Mae tad a mam, mae mab a merch, A phawb yn ei fwynhau, A hen gylymau anwyl serch Yn cael eu hail dynhau: Cawn eiste 'n rhes o gylch y tân, ○ swn y storm a'i rhu,- Cawn chwedl bob yn ail a chân Ar hirnos Galan gu. Digitized by Digitized by Google<noinclude></noinclude> rm0dra7npzbzoiniap4l0da2dmx24ji 139601 139600 2025-06-10T22:54:30Z AlwynapHuw 1710 139601 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWYLIAU. Er fod yr eira ar y tô, A rhew yn hulio 'r llyn, Ac er fod stormydd trwy y fro Yn chwythu 'n gryf pryd hyn; Ond chwythed gwynt, a rhewed dw', Mi neswn ninau 'n nes, Ac ar yr aelwyd lân, ddi stwr, Try 'r gauaf oer yn wres: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau daw y plant di nam I gyd o'r trefydd pell, Cant groesaw tad, a gwenau mam, A llawer henffych well; Mor ddifyr ydynt wedi cwrdd, Daw pawb a'i stori'n rhwydd, Cant wledda oll o gylch un bwrdd Ar gorpws ceiliog gŵydd: Cawn eiste'n rhes o gylch y tân, &c. Y Gwyliau caiff hen ffryndiau llon Ddweud cyffes calon lawn, Ac adrodd helynt blwyddyn gron Wrth olau tân o fawn; Mae tad a mam, mae mab a merch, A phawb yn ei fwynhau, A hen gylymau anwyl serch Yn cael eu hail dynhau: Cawn eiste 'n rhes o gylch y tân, ○ swn y storm a'i rhu,- Cawn chwedl bob yn ail a chân Ar hirnos Galan gu. Digitized by Q </poem><noinclude></noinclude> a209sffx2ksm4a6ysxemyhb9fvp930n 104 69530 139424 2025-06-10T21:52:58Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y DIFFYG AR YR HAUL. Y DIFFYG AR YR HAUL GORPHENAF 18, 1860. EDRYCHA'r ddaear werdd yn brudd Fel pe b'ai t'w'llwch nos yn dyfod, A'r miloedd blodau tlysion sydd Yn plygu 'u penau mewn yswildod. Mae Duw fel pe 'n rho'i cŵr ei law Cydrhwng y byd a'r haul tanbeidiol, I dynu sylw 'r dyn uwch law Ei bryder a'i ofalon bydol. Ni wna'r digwyddiad hwn ddim dwyn Y dyn di feddwl, hurt, o'i gaban, Ddim cynt na phe b'ai canwyll frwyn Yn ca... 139424 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DIFFYG AR YR HAUL. Y DIFFYG AR YR HAUL GORPHENAF 18, 1860. EDRYCHA'r ddaear werdd yn brudd Fel pe b'ai t'w'llwch nos yn dyfod, A'r miloedd blodau tlysion sydd Yn plygu 'u penau mewn yswildod. Mae Duw fel pe 'n rho'i cŵr ei law Cydrhwng y byd a'r haul tanbeidiol, I dynu sylw 'r dyn uwch law Ei bryder a'i ofalon bydol. Ni wna'r digwyddiad hwn ddim dwyn Y dyn di feddwl, hurt, o'i gaban, Ddim cynt na phe b'ai canwyll frwyn Yn cael ei chuddio gan law baban. Anffyddiwr, cwyd dy olwg 'n awr, A gwel mor gywrain yw 'r peirianau, A wel' di enw y Bôd Mawr Mewn du ar fron yr ëangderau ? Edrycha, ddyn, ar dad y dydd, A gorchudd dros ei wyneb melyn; Rhyw fawredd anhraethadwy sydd Yn argraffedig ar y darlun. Yr hwn sy 'n edrych ar y nen Bob amser gydag anystyriaeth, Cwyd d' olwg 'nawr, a gwel uwch ben Amlygiad clir o Dduw Rhagluniaeth. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 2mexxsycq7dsavlq68o4nj2tx2er7c8 139602 139424 2025-06-10T22:54:36Z AlwynapHuw 1710 139602 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DIFFYG AR YR HAUL. Y DIFFYG AR YR HAUL GORPHENAF 18, 1860. EDRYCHA'r ddaear werdd yn brudd Fel pe b'ai t'w'llwch nos yn dyfod, A'r miloedd blodau tlysion sydd Yn plygu 'u penau mewn yswildod. Mae Duw fel pe 'n rho'i cŵr ei law Cydrhwng y byd a'r haul tanbeidiol, I dynu sylw 'r dyn uwch law Ei bryder a'i ofalon bydol. Ni wna'r digwyddiad hwn ddim dwyn Y dyn di feddwl, hurt, o'i gaban, Ddim cynt na phe b'ai canwyll frwyn Yn cael ei chuddio gan law baban. Anffyddiwr, cwyd dy olwg 'n awr, A gwel mor gywrain yw 'r peirianau, A wel' di enw y Bôd Mawr Mewn du ar fron yr ëangderau ? Edrycha, ddyn, ar dad y dydd, A gorchudd dros ei wyneb melyn; Rhyw fawredd anhraethadwy sydd Yn argraffedig ar y darlun. Yr hwn sy 'n edrych ar y nen Bob amser gydag anystyriaeth, Cwyd d' olwg 'nawr, a gwel uwch ben Amlygiad clir o Dduw Rhagluniaeth. Q </poem><noinclude></noinclude> m12s27ua7e8nbu3bxevw4fthhn3m3yx 104 69531 139425 2025-06-10T21:53:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r ll... 139425 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r lle bychan hardd, Teyrnasa dedwyddwch a symledd tra swynol Ar wyneb pob rhosyn a dyf yn yr ardd; Y fwyalch chwibana ei chân o'r gelynen, A'r pistyll chwareua'r isalaw gerllaw, A mantell o iddew ddillada y talcen, I'w gadw'n ddiangol rhag curiad y gwlaw. Os ydyw y bwthyn yn hardd oddi allan, O'i fewn mae'r prydferthwch foddlona y Nef, Mae perl fydd yn nghoron y Duwdod ei hunan Mewn telpyn o ddaear yn byw ynddo ef : Ti weddw unigol, anwylyd y Nefoedd, Os cefnodd perth'nasau, a'th adael dy hun, Dy noddwr tra chadarn yw Arglwydd y lluoedd, Mae'n Dad a Gwaredwr, mae 'n Gyfaill a lŷn. Ar aelwyd gysurus eistedda y weddw, Heb unrhyw rwysg bydol o'i chylch yn un lle, Nac unrhyw gydymaith, ond hen gadair dderw, A Bibl Peter Williams, sydd ar ei llaw dde': Ah! gadair henafol, mae mwy o wir fawredd, Er gwaeled dy olwg, yn perthyn i ti, Na'r eurawg orseddau, er maint eu hanrhydedd, Sy'n dal ymerawdwyr mewn urddas a bri. 27 Digitized by Google<noinclude></noinclude> arqovo06bvt2j5w1pjieg9ft7w7w041 139603 139425 2025-06-10T22:54:43Z AlwynapHuw 1710 139603 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r lle bychan hardd, Teyrnasa dedwyddwch a symledd tra swynol Ar wyneb pob rhosyn a dyf yn yr ardd; Y fwyalch chwibana ei chân o'r gelynen, A'r pistyll chwareua'r isalaw gerllaw, A mantell o iddew ddillada y talcen, I'w gadw'n ddiangol rhag curiad y gwlaw. Os ydyw y bwthyn yn hardd oddi allan, O'i fewn mae'r prydferthwch foddlona y Nef, Mae perl fydd yn nghoron y Duwdod ei hunan Mewn telpyn o ddaear yn byw ynddo ef : Ti weddw unigol, anwylyd y Nefoedd, Os cefnodd perth'nasau, a'th adael dy hun, Dy noddwr tra chadarn yw Arglwydd y lluoedd, Mae'n Dad a Gwaredwr, mae 'n Gyfaill a lŷn. Ar aelwyd gysurus eistedda y weddw, Heb unrhyw rwysg bydol o'i chylch yn un lle, Nac unrhyw gydymaith, ond hen gadair dderw, A Bibl Peter Williams, sydd ar ei llaw dde': Ah! gadair henafol, mae mwy o wir fawredd, Er gwaeled dy olwg, yn perthyn i ti, Na'r eurawg orseddau, er maint eu hanrhydedd, Sy'n dal ymerawdwyr mewn urddas a bri. Q </poem><noinclude></noinclude> if8c04jvatwjilerapdjn8h453n7vbv 104 69532 139426 2025-06-10T21:53:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r ll... 139426 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r lle bychan hardd, Teyrnasa dedwyddwch a symledd tra swynol Ar wyneb pob rhosyn a dyf yn yr ardd; Y fwyalch chwibana ei chân o'r gelynen, A'r pistyll chwareua'r isalaw gerllaw, A mantell o iddew ddillada y talcen, I'w gadw'n ddiangol rhag curiad y gwlaw. Os ydyw y bwthyn yn hardd oddi allan, O'i fewn mae'r prydferthwch foddlona y Nef, Mae perl fydd yn nghoron y Duwdod ei hunan Mewn telpyn o ddaear yn byw ynddo ef : Ti weddw unigol, anwylyd y Nefoedd, Os cefnodd perth'nasau, a'th adael dy hun, Dy noddwr tra chadarn yw Arglwydd y lluoedd, Mae'n Dad a Gwaredwr, mae 'n Gyfaill a lŷn. Ar aelwyd gysurus eistedda y weddw, Heb unrhyw rwysg bydol o'i chylch yn un lle, Nac unrhyw gydymaith, ond hen gadair dderw, A Bibl Peter Williams, sydd ar ei llaw dde': Ah! gadair henafol, mae mwy o wir fawredd, Er gwaeled dy olwg, yn perthyn i ti, Na'r eurawg orseddau, er maint eu hanrhydedd, Sy'n dal ymerawdwyr mewn urddas a bri. 27 Digitized by Google<noinclude></noinclude> arqovo06bvt2j5w1pjieg9ft7w7w041 139604 139426 2025-06-10T22:54:49Z AlwynapHuw 1710 139604 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. DAN aden gysgodfawr celynen henafol Y saif bwthyn bychan yn ngodrau y bryn, O'i amgylch y gwelir rhyw symledd tra gwladol, Ei do sydd wellt llathraidd, a'i fur oll yn wyn; Y llwyn a gysgoda ei gefn rhag gerwindeb Hyf wynt y gorllewin a'r dymhestl gref, A heulwen y nefoedd a chwardd yn ei wyneb,- Arllwysa fendithion i lawr arno ef. Mae'r gwynt a'r elfenau mewn cyngrair gwastadol, Am adael tawelwch i'r lle bychan hardd, Teyrnasa dedwyddwch a symledd tra swynol Ar wyneb pob rhosyn a dyf yn yr ardd; Y fwyalch chwibana ei chân o'r gelynen, A'r pistyll chwareua'r isalaw gerllaw, A mantell o iddew ddillada y talcen, I'w gadw'n ddiangol rhag curiad y gwlaw. Os ydyw y bwthyn yn hardd oddi allan, O'i fewn mae'r prydferthwch foddlona y Nef, Mae perl fydd yn nghoron y Duwdod ei hunan Mewn telpyn o ddaear yn byw ynddo ef : Ti weddw unigol, anwylyd y Nefoedd, Os cefnodd perth'nasau, a'th adael dy hun, Dy noddwr tra chadarn yw Arglwydd y lluoedd, Mae'n Dad a Gwaredwr, mae 'n Gyfaill a lŷn. Ar aelwyd gysurus eistedda y weddw, Heb unrhyw rwysg bydol o'i chylch yn un lle, Nac unrhyw gydymaith, ond hen gadair dderw, A Bibl Peter Williams, sydd ar ei llaw dde': Ah! gadair henafol, mae mwy o wir fawredd, Er gwaeled dy olwg, yn perthyn i ti, Na'r eurawg orseddau, er maint eu hanrhydedd, Sy'n dal ymerawdwyr mewn urddas a bri. Q </poem><noinclude></noinclude> if8c04jvatwjilerapdjn8h453n7vbv 104 69533 139427 2025-06-10T21:53:22Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. Gerllaw mae ei gwely, lle 'r huna ei chyntun, 'Nol trafferth y dydd a'i ystormydd tra blin, A chlustog o fanwellt sydd dan yr hen erchwyn, Fu filoedd o weithiau o dan ben ei glin; Oddiar yr hen wely ei henaid seraphaidd Eheda ryw ddiwrnod i fynwes ei Thad, Ca hwn fod yn orsaf i'r gosgordd angylaidd Wrth gychwyn ei henaid fry, fry, i well gwlad. 29 Yn mhob conglo'r bwthyn mae rhywbeth yn rhyfedd, Ei ddodrefn a'... 139427 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. Gerllaw mae ei gwely, lle 'r huna ei chyntun, 'Nol trafferth y dydd a'i ystormydd tra blin, A chlustog o fanwellt sydd dan yr hen erchwyn, Fu filoedd o weithiau o dan ben ei glin; Oddiar yr hen wely ei henaid seraphaidd Eheda ryw ddiwrnod i fynwes ei Thad, Ca hwn fod yn orsaf i'r gosgordd angylaidd Wrth gychwyn ei henaid fry, fry, i well gwlad. 29 Yn mhob conglo'r bwthyn mae rhywbeth yn rhyfedd, Ei ddodrefn a'i bethau deilyngant ryw fri; A'r hon a'i preswylia sy 'n haeddu anrhydedd, Mae palas gogoniant yn ol iddi hi; Ac er i helbulon yr anial dwfn gwyso Y gruddiau fu'n gwisgo prydferthwch a moes, Daw adeg y gwisgant ieuengctyd hardd eto, Dros faith drag'wyddoldeb, heb drallod na loes. Ac er mai tô manwellt sy'n cadw yn ddiddos Ei bwthyn bach prydferth a gwladol ei lun, Y palas mawreddog sydd draw yn ei haros, Ddiddosir gan law yr Anfeidrol ei hun; Ac er mai llawr pridd ydyw 'r llawr y mae 'n sangu, Un gareg nag astell i'w urddo ni roed, Aur balmant grisialaidd trigfanau yr Iesu Ryw adeg yn fuan a ga dan ei throed. Chwi feilchion freninoedd, er gwyched palasau Sydd genych, er cymaint eich rhwysg yn y byd, Er amled y milwyr a wyliant eich dorau, Oferedd a gwagedd yw'r cyfan i gyd; Mae mwy o gadernid o amgylch y bwthyn Lle trig y wraig weddw, er gwaeled ei wedd, Lleng gref o angylion a wyliant y llecyn, A mynwes y weddw sy'n orlawn o hedd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3kfplmfhb2s9k1lw5bv8e88nb1l6m6z 139538 139427 2025-06-10T22:35:55Z AlwynapHuw 1710 139538 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. Gerllaw mae ei gwely, lle 'r huna ei chyntun, 'Nol trafferth y dydd a'i ystormydd tra blin, A chlustog o fanwellt sydd dan yr hen erchwyn, Fu filoedd o weithiau o dan ben ei glin; Oddiar yr hen wely ei henaid seraphaidd Eheda ryw ddiwrnod i fynwes ei Thad, Ca hwn fod yn orsaf i'r gosgordd angylaidd Wrth gychwyn ei henaid fry, fry, i well gwlad. 29 Yn mhob conglo'r bwthyn mae rhywbeth yn rhyfedd, Ei ddodrefn a'i bethau deilyngant ryw fri; A'r hon a'i preswylia sy 'n haeddu anrhydedd, Mae palas gogoniant yn ol iddi hi; Ac er i helbulon yr anial dwfn gwyso Y gruddiau fu'n gwisgo prydferthwch a moes, Daw adeg y gwisgant ieuengctyd hardd eto, Dros faith drag'wyddoldeb, heb drallod na loes. Ac er mai tô manwellt sy'n cadw yn ddiddos Ei bwthyn bach prydferth a gwladol ei lun, Y palas mawreddog sydd draw yn ei haros, Ddiddosir gan law yr Anfeidrol ei hun; Ac er mai llawr pridd ydyw 'r llawr y mae 'n sangu, Un gareg nag astell i'w urddo ni roed, Aur balmant grisialaidd trigfanau yr Iesu Ryw adeg yn fuan a ga dan ei throed. Chwi feilchion freninoedd, er gwyched palasau Sydd genych, er cymaint eich rhwysg yn y byd, Er amled y milwyr a wyliant eich dorau, Oferedd a gwagedd yw'r cyfan i gyd; Mae mwy o gadernid o amgylch y bwthyn Lle trig y wraig weddw, er gwaeled ei wedd, Lleng gref o angylion a wyliant y llecyn, A mynwes y weddw sy'n orlawn o hedd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> aw92z7g32c2br4u0s3am6x96azyvqf3 139605 139538 2025-06-10T22:54:56Z AlwynapHuw 1710 139605 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYN Y WEDDW DDUWIOL. Gerllaw mae ei gwely, lle 'r huna ei chyntun, 'Nol trafferth y dydd a'i ystormydd tra blin, A chlustog o fanwellt sydd dan yr hen erchwyn, Fu filoedd o weithiau o dan ben ei glin; Oddiar yr hen wely ei henaid seraphaidd Eheda ryw ddiwrnod i fynwes ei Thad, Ca hwn fod yn orsaf i'r gosgordd angylaidd Wrth gychwyn ei henaid fry, fry, i well gwlad. 29 Yn mhob conglo'r bwthyn mae rhywbeth yn rhyfedd, Ei ddodrefn a'i bethau deilyngant ryw fri; A'r hon a'i preswylia sy 'n haeddu anrhydedd, Mae palas gogoniant yn ol iddi hi; Ac er i helbulon yr anial dwfn gwyso Y gruddiau fu'n gwisgo prydferthwch a moes, Daw adeg y gwisgant ieuengctyd hardd eto, Dros faith drag'wyddoldeb, heb drallod na loes. Ac er mai tô manwellt sy'n cadw yn ddiddos Ei bwthyn bach prydferth a gwladol ei lun, Y palas mawreddog sydd draw yn ei haros, Ddiddosir gan law yr Anfeidrol ei hun; Ac er mai llawr pridd ydyw 'r llawr y mae 'n sangu, Un gareg nag astell i'w urddo ni roed, Aur balmant grisialaidd trigfanau yr Iesu Ryw adeg yn fuan a ga dan ei throed. Chwi feilchion freninoedd, er gwyched palasau Sydd genych, er cymaint eich rhwysg yn y byd, Er amled y milwyr a wyliant eich dorau, Oferedd a gwagedd yw'r cyfan i gyd; Mae mwy o gadernid o amgylch y bwthyn Lle trig y wraig weddw, er gwaeled ei wedd, Lleng gref o angylion a wyliant y llecyn, A mynwes y weddw sy'n orlawn o hedd. Q </poem><noinclude></noinclude> 20muji1hg715ybh3forfbszkvieiurk 104 69534 139428 2025-06-10T21:53:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "80 GWENO FWYN. GWENO FWYN. ALAW:"Nelly Bly." GWENO fwyn, Gweno fwyn, 'Sguba 'r tŷ yn lân, A thyr'd a'r gadair freichiau 'mlaen, Ni fynwn ganu cân; Dyro fawnen ar y tân, A golau ganwyll frwyn, Tra byddwyf fi yn rho'i mewn hwyl Hen dànau'r delyn fwyn: O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n rhoi tro i'r uwd, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Wel'di Johnny bach, Yn chwerthin arnat yn ei gryd, Fel pe bai'n angel... 139428 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>80 GWENO FWYN. GWENO FWYN. ALAW:"Nelly Bly." GWENO fwyn, Gweno fwyn, 'Sguba 'r tŷ yn lân, A thyr'd a'r gadair freichiau 'mlaen, Ni fynwn ganu cân; Dyro fawnen ar y tân, A golau ganwyll frwyn, Tra byddwyf fi yn rho'i mewn hwyl Hen dànau'r delyn fwyn: O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n rhoi tro i'r uwd, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Wel'di Johnny bach, Yn chwerthin arnat yn ei gryd, Fel pe bai'n angel iach? Dyro gusan ar ei rudd, A sua ef i hûn; 'Does neb anwylach yn y byd, Os nad wyt ti dy hun. O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n cusanu John, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid gwyn ein byd, Cael canu a gweithio bob yn ail, Fel hyn o hyd, o hyd. 'Rwyf fi yn frenin yn fy nhŷ, A phen a chalon iach; A chan 'mod i yn frenin, Gwen, 'Rwyt ti'n frenhines fach. O Gweno fwyn, Gweno, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 382alhh2kuk0xdsebzfdisdds4ge9w0 139539 139428 2025-06-10T22:36:02Z AlwynapHuw 1710 139539 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> GWENO FWYN. GWENO FWYN. ALAW:"Nelly Bly." GWENO fwyn, Gweno fwyn, 'Sguba 'r tŷ yn lân, A thyr'd a'r gadair freichiau 'mlaen, Ni fynwn ganu cân; Dyro fawnen ar y tân, A golau ganwyll frwyn, Tra byddwyf fi yn rho'i mewn hwyl Hen dànau'r delyn fwyn: O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n rhoi tro i'r uwd, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Wel'di Johnny bach, Yn chwerthin arnat yn ei gryd, Fel pe bai'n angel iach? Dyro gusan ar ei rudd, A sua ef i hûn; 'Does neb anwylach yn y byd, Os nad wyt ti dy hun. O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n cusanu John, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid gwyn ein byd, Cael canu a gweithio bob yn ail, Fel hyn o hyd, o hyd. 'Rwyf fi yn frenin yn fy nhŷ, A phen a chalon iach; A chan 'mod i yn frenin, Gwen, 'Rwyt ti'n frenhines fach. O Gweno fwyn, Gweno, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> o289wg7b8qpc2nabnmaf9ao67pu26o2 139606 139539 2025-06-10T22:55:13Z AlwynapHuw 1710 139606 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> GWENO FWYN. ALAW:"Nelly Bly." GWENO fwyn, Gweno fwyn, 'Sguba 'r tŷ yn lân, A thyr'd a'r gadair freichiau 'mlaen, Ni fynwn ganu cân; Dyro fawnen ar y tân, A golau ganwyll frwyn, Tra byddwyf fi yn rho'i mewn hwyl Hen dànau'r delyn fwyn: O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n rhoi tro i'r uwd, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Wel'di Johnny bach, Yn chwerthin arnat yn ei gryd, Fel pe bai'n angel iach? Dyro gusan ar ei rudd, A sua ef i hûn; 'Does neb anwylach yn y byd, Os nad wyt ti dy hun. O Gweno fwyn, Gweno, Dyro gân i mi, A thra bo'ch ti'n cusanu John, Rhof finau gân i ti. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid gwyn ein byd, Cael canu a gweithio bob yn ail, Fel hyn o hyd, o hyd. 'Rwyf fi yn frenin yn fy nhŷ, A phen a chalon iach; A chan 'mod i yn frenin, Gwen, 'Rwyt ti'n frenhines fach. O Gweno fwyn, Gweno, &c. Q </poem><noinclude></noinclude> e8gzdby8vc5auwbtle0xfzn2mun2f01 104 69535 139429 2025-06-10T21:53:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "FRY, FRY. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid hapus yw, Cael bwyd, a thân, ac ambell gân, A chornel glân i fyw; O bobpeth da sydd yn y byd, Y gorau genyf fi, Yw cefnu ar ofidau blin, A rhedeg atat ti. O Gweno fwyn, Gweno, &c. FRY, FRY. ALAW:-"Home." FRY, fry, Mae fy nghyfeiriad, Uwch pob Gofid a phla; Myn'd fry Yw fy nymuniad, Fry ceir Pobpeth yn dda; Fry mae Engyl yn byw, Fry mae Nefoedd fy Nuw. Fry mae Pob rhyw anrhydedd, Fry, fry, Gwynfy... 139429 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>FRY, FRY. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid hapus yw, Cael bwyd, a thân, ac ambell gân, A chornel glân i fyw; O bobpeth da sydd yn y byd, Y gorau genyf fi, Yw cefnu ar ofidau blin, A rhedeg atat ti. O Gweno fwyn, Gweno, &c. FRY, FRY. ALAW:-"Home." FRY, fry, Mae fy nghyfeiriad, Uwch pob Gofid a phla; Myn'd fry Yw fy nymuniad, Fry ceir Pobpeth yn dda; Fry mae Engyl yn byw, Fry mae Nefoedd fy Nuw. Fry mae Pob rhyw anrhydedd, Fry, fry, Gwynfyd a gawn, Fry mae'r Teulu a'u bysedd Ar dant Anwyl yr lawn; Fry mae Palmwydd a gwledd, Fry mae Moroedd o hedd. 81 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 64c3aja3firzyfeoo11xh4m6rpxwz04 139540 139429 2025-06-10T22:36:11Z AlwynapHuw 1710 139540 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FRY, FRY. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid hapus yw, Cael bwyd, a thân, ac ambell gân, A chornel glân i fyw; O bobpeth da sydd yn y byd, Y gorau genyf fi, Yw cefnu ar ofidau blin, A rhedeg atat ti. O Gweno fwyn, Gweno, &c. FRY, FRY. ALAW:-"Home." FRY, fry, Mae fy nghyfeiriad, Uwch pob Gofid a phla; Myn'd fry Yw fy nymuniad, Fry ceir Pobpeth yn dda; Fry mae Engyl yn byw, Fry mae Nefoedd fy Nuw. Fry mae Pob rhyw anrhydedd, Fry, fry, Gwynfyd a gawn, Fry mae'r Teulu a'u bysedd Ar dant Anwyl yr lawn; Fry mae Palmwydd a gwledd, Fry mae Moroedd o hedd. 81 Digitized by Google<noinclude></noinclude> fwvhpknve53rn9bk7sea9ttcx6m4gao 139607 139540 2025-06-10T22:55:19Z AlwynapHuw 1710 139607 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FRY, FRY. Gweno fwyn, Gweno fwyn, Onid hapus yw, Cael bwyd, a thân, ac ambell gân, A chornel glân i fyw; O bobpeth da sydd yn y byd, Y gorau genyf fi, Yw cefnu ar ofidau blin, A rhedeg atat ti. O Gweno fwyn, Gweno, &c. FRY, FRY. ALAW:-"Home." FRY, fry, Mae fy nghyfeiriad, Uwch pob Gofid a phla; Myn'd fry Yw fy nymuniad, Fry ceir Pobpeth yn dda; Fry mae Engyl yn byw, Fry mae Nefoedd fy Nuw. Fry mae Pob rhyw anrhydedd, Fry, fry, Gwynfyd a gawn, Fry mae'r Teulu a'u bysedd Ar dant Anwyl yr lawn; Fry mae Palmwydd a gwledd, Fry mae Moroedd o hedd. Q </poem><noinclude></noinclude> 8vwceuu24nujr8t58cpwmloz2j28yld 104 69536 139430 2025-06-10T21:53:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "32 MARWNAD JACK Y LANTERN. Fry, fry, Heb un Mae ein cyfeillion, Trallod na loes; Fry, fry, Gwisgir y goron Gan bawb Gariodd y groes; Fry mae Iesu fy Nuw, Fry af Finau i fyw. MARWNAD JACK Y LANTERN. MAE beirdd pob oes a gwlad Wrth ganu marwnadau, Yn arfer gwneud rhyw nâd Gwynfanus iawn i ddechrau; Mi nadaf finau 'n awr,- Beth bynag wnaf, rhaid nadu, Gwneud nâd yw'r orchest fawr Sy'n nglŷn a marwnadu. Gadewch ro'i nâd i Jack Sy 'n huno... 139430 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>32 MARWNAD JACK Y LANTERN. Fry, fry, Heb un Mae ein cyfeillion, Trallod na loes; Fry, fry, Gwisgir y goron Gan bawb Gariodd y groes; Fry mae Iesu fy Nuw, Fry af Finau i fyw. MARWNAD JACK Y LANTERN. MAE beirdd pob oes a gwlad Wrth ganu marwnadau, Yn arfer gwneud rhyw nâd Gwynfanus iawn i ddechrau; Mi nadaf finau 'n awr,- Beth bynag wnaf, rhaid nadu, Gwneud nâd yw'r orchest fawr Sy'n nglŷn a marwnadu. Gadewch ro'i nâd i Jack Sy 'n huno gyda'i deulu, Mae tànau 'mhawen lac Bron at y peth i nadu; Mae 'n ffasiwn trwy y wlad I nadu am enwogion, Os haedda neb gael nâd, Mae Jack yn un o'r dynion. 1 Digitized by Google<noinclude></noinclude> fndff1mz2qwzafsclp1bhubo30czolg 139541 139430 2025-06-10T22:36:18Z AlwynapHuw 1710 139541 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Fry, fry, Heb un Mae ein cyfeillion, Trallod na loes; Fry, fry, Gwisgir y goron Gan bawb Gariodd y groes; Fry mae Iesu fy Nuw, Fry af Finau i fyw. MARWNAD JACK Y LANTERN. MAE beirdd pob oes a gwlad Wrth ganu marwnadau, Yn arfer gwneud rhyw nâd Gwynfanus iawn i ddechrau; Mi nadaf finau 'n awr,- Beth bynag wnaf, rhaid nadu, Gwneud nâd yw'r orchest fawr Sy'n nglŷn a marwnadu. Gadewch ro'i nâd i Jack Sy 'n huno gyda'i deulu, Mae tànau 'mhawen lac Bron at y peth i nadu; Mae 'n ffasiwn trwy y wlad I nadu am enwogion, Os haedda neb gael nâd, Mae Jack yn un o'r dynion. 1 Digitized by Google<noinclude></noinclude> aca75ya9vtgs1jqjah762lja0tbqfjx 139608 139541 2025-06-10T22:55:26Z AlwynapHuw 1710 139608 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Fry, fry, Heb un Mae ein cyfeillion, Trallod na loes; Fry, fry, Gwisgir y goron Gan bawb Gariodd y groes; Fry mae Iesu fy Nuw, Fry af Finau i fyw. MARWNAD JACK Y LANTERN. MAE beirdd pob oes a gwlad Wrth ganu marwnadau, Yn arfer gwneud rhyw nâd Gwynfanus iawn i ddechrau; Mi nadaf finau 'n awr,- Beth bynag wnaf, rhaid nadu, Gwneud nâd yw'r orchest fawr Sy'n nglŷn a marwnadu. Gadewch ro'i nâd i Jack Sy 'n huno gyda'i deulu, Mae tànau 'mhawen lac Bron at y peth i nadu; Mae 'n ffasiwn trwy y wlad I nadu am enwogion, Os haedda neb gael nâd, Mae Jack yn un o'r dynion. Q </poem><noinclude></noinclude> rg3ckw33zsn14cvpydtvlkfun3ee3ue 104 69537 139431 2025-06-10T21:53:56Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MARWNAD JACK Y LANTERN. Pwy oedd rhieni John, (Neu Jack yn fwy priodol,) Fe dd'wed'r oes olau hon Nad oes dim sicrwydd hollol; Ymholais a hen ŵr A wyddai bron y cwbwl, A d'wedai ef yn siwr Ei fod yn fab i benbwl. Pe na buasai Jack Yn fwy na'i holl gyfoedion, Ni roiswn i ddim crack Am ganu i'w weddillion; O na, 'r oedd Jack yn fawr Pan oedd yn fach 'ran hyny, 'Roedd o'n un bychan mawr Ac nid pob un sydd felly. Yn ysgol Glan y gors Ca'... 139431 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MARWNAD JACK Y LANTERN. Pwy oedd rhieni John, (Neu Jack yn fwy priodol,) Fe dd'wed'r oes olau hon Nad oes dim sicrwydd hollol; Ymholais a hen ŵr A wyddai bron y cwbwl, A d'wedai ef yn siwr Ei fod yn fab i benbwl. Pe na buasai Jack Yn fwy na'i holl gyfoedion, Ni roiswn i ddim crack Am ganu i'w weddillion; O na, 'r oedd Jack yn fawr Pan oedd yn fach 'ran hyny, 'Roedd o'n un bychan mawr Ac nid pob un sydd felly. Yn ysgol Glan y gors Ca'dd Jack ei education, Fe'i llusgwyd ef by force Trwy'r classics, ben a chynffon; Ca'dd deitl, sef B.A., Yn union am ei drafferth, A dyma'r ystyr wna'r Llyth'renau, "Bwgan Anferth." Ond cyn pen nemawr iawn, Fel bydd y llangciau 'n wastad, Aeth Jack ar ryw brydnawn Am dro i geisio cariad; A syrthiodd dros ei ben Mewn cariad anghyffredin, ▲ rhyw hen lady wen A elwid "Gwrach y Rhibyn." 83 Digitized by Google<noinclude></noinclude> a92atbxit2xuqoifiyz13r0wfbys4db 139542 139431 2025-06-10T22:36:26Z AlwynapHuw 1710 139542 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Pwy oedd rhieni John, (Neu Jack yn fwy priodol,) Fe dd'wed'r oes olau hon Nad oes dim sicrwydd hollol; Ymholais a hen ŵr A wyddai bron y cwbwl, A d'wedai ef yn siwr Ei fod yn fab i benbwl. Pe na buasai Jack Yn fwy na'i holl gyfoedion, Ni roiswn i ddim crack Am ganu i'w weddillion; O na, 'r oedd Jack yn fawr Pan oedd yn fach 'ran hyny, 'Roedd o'n un bychan mawr Ac nid pob un sydd felly. Yn ysgol Glan y gors Ca'dd Jack ei education, Fe'i llusgwyd ef by force Trwy'r classics, ben a chynffon; Ca'dd deitl, sef B.A., Yn union am ei drafferth, A dyma'r ystyr wna'r Llyth'renau, "Bwgan Anferth." Ond cyn pen nemawr iawn, Fel bydd y llangciau 'n wastad, Aeth Jack ar ryw brydnawn Am dro i geisio cariad; A syrthiodd dros ei ben Mewn cariad anghyffredin, ▲ rhyw hen lady wen A elwid "Gwrach y Rhibyn." 83 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 2ducr8plv2ijil5zi3hc4btuyvucupq 139609 139542 2025-06-10T22:55:38Z AlwynapHuw 1710 139609 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Pwy oedd rhieni John, (Neu Jack yn fwy priodol,) Fe dd'wed'r oes olau hon Nad oes dim sicrwydd hollol; Ymholais a hen ŵr A wyddai bron y cwbwl, A d'wedai ef yn siwr Ei fod yn fab i benbwl. Pe na buasai Jack Yn fwy na'i holl gyfoedion, Ni roiswn i ddim crack Am ganu i'w weddillion; O na, 'r oedd Jack yn fawr Pan oedd yn fach 'ran hyny, 'Roedd o'n un bychan mawr Ac nid pob un sydd felly. Yn ysgol Glan y gors Ca'dd Jack ei education, Fe'i llusgwyd ef by force Trwy'r classics, ben a chynffon; Ca'dd deitl, sef B.A., Yn union am ei drafferth, A dyma'r ystyr wna'r Llyth'renau, "Bwgan Anferth." Ond cyn pen nemawr iawn, Fel bydd y llangciau 'n wastad, Aeth Jack ar ryw brydnawn Am dro i geisio cariad; A syrthiodd dros ei ben Mewn cariad anghyffredin, A rhyw hen lady wen A elwid "Gwrach y Rhibyn." Q </poem><noinclude></noinclude> gnw4lqs511qhzmze1wiifj9h2pundu3 104 69538 139432 2025-06-10T21:54:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "84 MANWNAD JACK Y LANTERN. Ni fynai mo'no 'n ŵr, A'i rheswm oedd, fe dd'wedir, 'R oedd ef am fyw 'n y dw'r, A hithau ar y sychdir; Ac felly hyd ei drange, Ar ol i hon ei siomi, Bu Jacko fyw'n hen lange Heb neb i'w ymgeleddu. ○ gors i gors yr äi Trwy 'i oes, heb neb yn agos, A golau 'i lantern wnai Pan unwaith doi y ddunos: Pob "Canwyll Gorff" fu 'rioed Yn gwibio cymoedd Cymru, O lantern Jack y rhoed Y golau ar y rhei'ny. Pan welai de... 139432 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>84 MANWNAD JACK Y LANTERN. Ni fynai mo'no 'n ŵr, A'i rheswm oedd, fe dd'wedir, 'R oedd ef am fyw 'n y dw'r, A hithau ar y sychdir; Ac felly hyd ei drange, Ar ol i hon ei siomi, Bu Jacko fyw'n hen lange Heb neb i'w ymgeleddu. ○ gors i gors yr äi Trwy 'i oes, heb neb yn agos, A golau 'i lantern wnai Pan unwaith doi y ddunos: Pob "Canwyll Gorff" fu 'rioed Yn gwibio cymoedd Cymru, O lantern Jack y rhoed Y golau ar y rhei'ny. Pan welai deithiwr t'lawd Yn cerdded braidd yn fyrbwyll, Fe dynai Jack y brawd I ddilyn golau 'i ganwyll; A phan y syrthiai'r dyn I fawnog o gryn ddyfnder, Gadawai Jack ê 'i hun Heb son 'run gair am swper. Pan welai Jack ryw dŵr O langciau gwylltion, penrhydd, Yn cerdded gyda chwr Tiriogaeth wlyb y corsydd, Fe'u denai hwy mor fwyn I'r corsydd at eu gyddfau, A'i yntau i ben twyn brwyn I chwerthin am eu penau. Digitized by Google<noinclude></noinclude> dqops0s4mlkbabxjy58r5cdouqo53xb 139543 139432 2025-06-10T22:36:38Z AlwynapHuw 1710 139543 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MANWNAD JACK Y LANTERN. Ni fynai mo'no 'n ŵr, A'i rheswm oedd, fe dd'wedir, 'R oedd ef am fyw 'n y dw'r, A hithau ar y sychdir; Ac felly hyd ei drange, Ar ol i hon ei siomi, Bu Jacko fyw'n hen lange Heb neb i'w ymgeleddu. ○ gors i gors yr äi Trwy 'i oes, heb neb yn agos, A golau 'i lantern wnai Pan unwaith doi y ddunos: Pob "Canwyll Gorff" fu 'rioed Yn gwibio cymoedd Cymru, O lantern Jack y rhoed Y golau ar y rhei'ny. Pan welai deithiwr t'lawd Yn cerdded braidd yn fyrbwyll, Fe dynai Jack y brawd I ddilyn golau 'i ganwyll; A phan y syrthiai'r dyn I fawnog o gryn ddyfnder, Gadawai Jack ê 'i hun Heb son 'run gair am swper. Pan welai Jack ryw dŵr O langciau gwylltion, penrhydd, Yn cerdded gyda chwr Tiriogaeth wlyb y corsydd, Fe'u denai hwy mor fwyn I'r corsydd at eu gyddfau, A'i yntau i ben twyn brwyn I chwerthin am eu penau. Digitized by Google<noinclude></noinclude> jyyz0zdu7vrrjc7hype79vptnzyh481 139610 139543 2025-06-10T22:57:31Z AlwynapHuw 1710 139610 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MANWNAD JACK Y LANTERN. Ni fynai mo'no 'n ŵr, A'i rheswm oedd, fe dd'wedir, 'R oedd ef am fyw 'n y dw'r, A hithau ar y sychdir; Ac felly hyd ei drange, Ar ol i hon ei siomi, Bu Jacko fyw'n hen lange Heb neb i'w ymgeleddu. ○ gors i gors yr äi Trwy 'i oes, heb neb yn agos, A golau 'i lantern wnai Pan unwaith doi y ddunos: Pob "Canwyll Gorff" fu 'rioed Yn gwibio cymoedd Cymru, O lantern Jack y rhoed Y golau ar y rhei'ny. Pan welai deithiwr t'lawd Yn cerdded braidd yn fyrbwyll, Fe dynai Jack y brawd I ddilyn golau 'i ganwyll; A phan y syrthiai'r dyn I fawnog o gryn ddyfnder, Gadawai Jack ê 'i hun Heb son 'run gair am swper. Pan welai Jack ryw dŵr O langciau gwylltion, penrhydd, Yn cerdded gyda chwr Tiriogaeth wlyb y corsydd, Fe'u denai hwy mor fwyn I'r corsydd at eu gyddfau, A'i yntau i ben twyn brwyn I chwerthin am eu penau. Q </poem><noinclude></noinclude> 8ypbpgrr7vt5uydd6cs08t1x5zewlzt 104 69539 139433 2025-06-10T21:54:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MARWNAD JACK Y LANTERN. Wrth fyw mewn lle rhy wlyb Aeth Jack yn sal ryw amser, O leiaf dyna'r dyb Gyffredin ar y mater; Hen gynjer o Sir Fôn Fu'n rho'i cyfferi iddo, Mi glywais rai yn sôn Fod hwnw 'n perthyn iddo. Ysgydwai hwnw 'i ben Wrth deimlo puls 'r hen fachgen, A d'wedai'n brudd dros ben "Wel, mae o'n ddrwg ofnatsen;" Wrth iddo fyn'd yn waeth, Aeth Jack i ffaelu chwythu, A chyn bo hir fe ddaeth Yn barod iawn i'w gladdu. Y lante... 139433 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MARWNAD JACK Y LANTERN. Wrth fyw mewn lle rhy wlyb Aeth Jack yn sal ryw amser, O leiaf dyna'r dyb Gyffredin ar y mater; Hen gynjer o Sir Fôn Fu'n rho'i cyfferi iddo, Mi glywais rai yn sôn Fod hwnw 'n perthyn iddo. Ysgydwai hwnw 'i ben Wrth deimlo puls 'r hen fachgen, A d'wedai'n brudd dros ben "Wel, mae o'n ddrwg ofnatsen;" Wrth iddo fyn'd yn waeth, Aeth Jack i ffaelu chwythu, A chyn bo hir fe ddaeth Yn barod iawn i'w gladdu. Y lantern oedd gan Jack Adawodd yn ei 'wyllys I'w gefnder, "Wil-y-Wisp," Mae yntau 'n ddigon hysbys; Fe redodd rhyw hen frawd A lantern Jack i hwnw, Ond erbyn cyraedd “Wil,” 'Roedd yntau wedi marw ! Mae Wil a Jack yn awr Yn huno 'n ddigon tawel, Yn hen Gors Fachno Fawr, A'u penau 'n od o isel; 'Doedd neb wrth gladdu'r ddau Yn teimlo fawr o bryder, Nac undyn yn pruddhau, Os nad oedd ambell gynjer. 85 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 86dv8158tloe13e1cwgsikynjcnlz6d 139544 139433 2025-06-10T22:36:47Z AlwynapHuw 1710 139544 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Wrth fyw mewn lle rhy wlyb Aeth Jack yn sal ryw amser, O leiaf dyna'r dyb Gyffredin ar y mater; Hen gynjer o Sir Fôn Fu'n rho'i cyfferi iddo, Mi glywais rai yn sôn Fod hwnw 'n perthyn iddo. Ysgydwai hwnw 'i ben Wrth deimlo puls 'r hen fachgen, A d'wedai'n brudd dros ben "Wel, mae o'n ddrwg ofnatsen;" Wrth iddo fyn'd yn waeth, Aeth Jack i ffaelu chwythu, A chyn bo hir fe ddaeth Yn barod iawn i'w gladdu. Y lantern oedd gan Jack Adawodd yn ei 'wyllys I'w gefnder, "Wil-y-Wisp," Mae yntau 'n ddigon hysbys; Fe redodd rhyw hen frawd A lantern Jack i hwnw, Ond erbyn cyraedd “Wil,” 'Roedd yntau wedi marw ! Mae Wil a Jack yn awr Yn huno 'n ddigon tawel, Yn hen Gors Fachno Fawr, A'u penau 'n od o isel; 'Doedd neb wrth gladdu'r ddau Yn teimlo fawr o bryder, Nac undyn yn pruddhau, Os nad oedd ambell gynjer. 85 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 0m1p4guvtzto8y421s6bwkwlywi2azd 139611 139544 2025-06-10T22:57:37Z AlwynapHuw 1710 139611 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD JACK Y LANTERN. Wrth fyw mewn lle rhy wlyb Aeth Jack yn sal ryw amser, O leiaf dyna'r dyb Gyffredin ar y mater; Hen gynjer o Sir Fôn Fu'n rho'i cyfferi iddo, Mi glywais rai yn sôn Fod hwnw 'n perthyn iddo. Ysgydwai hwnw 'i ben Wrth deimlo puls 'r hen fachgen, A d'wedai'n brudd dros ben "Wel, mae o'n ddrwg ofnatsen;" Wrth iddo fyn'd yn waeth, Aeth Jack i ffaelu chwythu, A chyn bo hir fe ddaeth Yn barod iawn i'w gladdu. Y lantern oedd gan Jack Adawodd yn ei 'wyllys I'w gefnder, "Wil-y-Wisp," Mae yntau 'n ddigon hysbys; Fe redodd rhyw hen frawd A lantern Jack i hwnw, Ond erbyn cyraedd “Wil,” 'Roedd yntau wedi marw ! Mae Wil a Jack yn awr Yn huno 'n ddigon tawel, Yn hen Gors Fachno Fawr, A'u penau 'n od o isel; 'Doedd neb wrth gladdu'r ddau Yn teimlo fawr o bryder, Nac undyn yn pruddhau, Os nad oedd ambell gynjer. Q </poem><noinclude></noinclude> jv6tryv488o3fxe1wpat9gwawav528y 104 69540 139434 2025-06-10T21:54:24Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "86 HEDDWCH. Y "Tylwyth Teg" i gyd Fu farw gyda rhei'ny, A phob hen yspryd mud Fu 'n blino yr hen Gymry; Wel, bendith ar eu hol, A waeddaf fi o galon, 'Does neb yn awr mor ffol A meddwl am ysprydion. Yn awr fe ddrachtia 'r wlad O ffrydiau pur gwybodaeth, A bechgyn Cymru fad Sy'n dringo bryn dysgeidiaeth; Y niwlen ddu fu'n toi Ein gwlad â llèn o d'w'llwch, Sy'n awr yn prysur ffoi- Mae 'n toddi 'n ddydd o harddwch. Mae addysg ar ei hynt... 139434 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>86 HEDDWCH. Y "Tylwyth Teg" i gyd Fu farw gyda rhei'ny, A phob hen yspryd mud Fu 'n blino yr hen Gymry; Wel, bendith ar eu hol, A waeddaf fi o galon, 'Does neb yn awr mor ffol A meddwl am ysprydion. Yn awr fe ddrachtia 'r wlad O ffrydiau pur gwybodaeth, A bechgyn Cymru fad Sy'n dringo bryn dysgeidiaeth; Y niwlen ddu fu'n toi Ein gwlad â llèn o d'w'llwch, Sy'n awr yn prysur ffoi- Mae 'n toddi 'n ddydd o harddwch. Mae addysg ar ei hynt Trwy lawer ardal lydan, Lle d'wedai pobl gynt Fod Jack y Lantern druan; A llygad Cymru wen Sy'n edrych ar i fynu, Rhoed pawb trwy'r wlad Amen, I fynu 'r elo Cymru ! HEDDWCH. ARWYDDAIR amser heddwch-yw cariad, Ac eirian dawelwch; Darfu trwst arfau tristwch, O tan draed rhydant yn drwch. Heddwch, hoff heddwch ddiffodda-gynen, A'r gwanaf gyfoda; O'i flaen, llèn brudd ymdaena,— Rhyw ail Nef ar ei ol wna. Digitized by Google<noinclude></noinclude> adx7j43fm6rigthhw4ik90bz8unh0o2 139545 139434 2025-06-10T22:36:56Z AlwynapHuw 1710 139545 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 86 HEDDWCH. Y "Tylwyth Teg" i gyd Fu farw gyda rhei'ny, A phob hen yspryd mud Fu 'n blino yr hen Gymry; Wel, bendith ar eu hol, A waeddaf fi o galon, 'Does neb yn awr mor ffol A meddwl am ysprydion. Yn awr fe ddrachtia 'r wlad O ffrydiau pur gwybodaeth, A bechgyn Cymru fad Sy'n dringo bryn dysgeidiaeth; Y niwlen ddu fu'n toi Ein gwlad â llèn o d'w'llwch, Sy'n awr yn prysur ffoi- Mae 'n toddi 'n ddydd o harddwch. Mae addysg ar ei hynt Trwy lawer ardal lydan, Lle d'wedai pobl gynt Fod Jack y Lantern druan; A llygad Cymru wen Sy'n edrych ar i fynu, Rhoed pawb trwy'r wlad Amen, I fynu 'r elo Cymru ! HEDDWCH. ARWYDDAIR amser heddwch-yw cariad, Ac eirian dawelwch; Darfu trwst arfau tristwch, O tan draed rhydant yn drwch. Heddwch, hoff heddwch ddiffodda-gynen, A'r gwanaf gyfoda; O'i flaen, llèn brudd ymdaena,— Rhyw ail Nef ar ei ol wna. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 80g26wv8zgf1dagegkcri2hfi4zpuyd 139612 139545 2025-06-10T22:57:43Z AlwynapHuw 1710 139612 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 86 HEDDWCH. Y "Tylwyth Teg" i gyd Fu farw gyda rhei'ny, A phob hen yspryd mud Fu 'n blino yr hen Gymry; Wel, bendith ar eu hol, A waeddaf fi o galon, 'Does neb yn awr mor ffol A meddwl am ysprydion. Yn awr fe ddrachtia 'r wlad O ffrydiau pur gwybodaeth, A bechgyn Cymru fad Sy'n dringo bryn dysgeidiaeth; Y niwlen ddu fu'n toi Ein gwlad â llèn o d'w'llwch, Sy'n awr yn prysur ffoi- Mae 'n toddi 'n ddydd o harddwch. Mae addysg ar ei hynt Trwy lawer ardal lydan, Lle d'wedai pobl gynt Fod Jack y Lantern druan; A llygad Cymru wen Sy'n edrych ar i fynu, Rhoed pawb trwy'r wlad Amen, I fynu 'r elo Cymru ! HEDDWCH. ARWYDDAIR amser heddwch-yw cariad, Ac eirian dawelwch; Darfu trwst arfau tristwch, O tan draed rhydant yn drwch. Heddwch, hoff heddwch ddiffodda-gynen, A'r gwanaf gyfoda; O'i flaen, llèn brudd ymdaena,— Rhyw ail Nef ar ei ol wna. Q </poem><noinclude></noinclude> desgout1msivhicpwwgbernebubz63i 104 69541 139435 2025-06-10T21:54:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "EINIOES. 87 EINIOES. O WANED ydyw einioes! Ail yw i niwl: olwyn oes, A'i throad erch wthia 'r dyn O'r byd fel rhyw abwydyn: Gyda bod ei gyfnod gwael Y' myd, mae yn ymadael. Fy awr red, mor frau yw oes Edef fain ydyw f' einioes; Afiechyd enyd fechan A dŷr y wyw ede' wan. Ar eu hynt cyflym y rhed Yr oriau ar i waered, Hyd riniog pen draw einioes, Lle derfydd hwyrddydd ein hoes. Cadwen fain a'n ceidw 'n fyw,- Dyma'n dydd, dim ond heddyw... 139435 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>EINIOES. 87 EINIOES. O WANED ydyw einioes! Ail yw i niwl: olwyn oes, A'i throad erch wthia 'r dyn O'r byd fel rhyw abwydyn: Gyda bod ei gyfnod gwael Y' myd, mae yn ymadael. Fy awr red, mor frau yw oes Edef fain ydyw f' einioes; Afiechyd enyd fechan A dŷr y wyw ede' wan. Ar eu hynt cyflym y rhed Yr oriau ar i waered, Hyd riniog pen draw einioes, Lle derfydd hwyrddydd ein hoes. Cadwen fain a'n ceidw 'n fyw,- Dyma'n dydd, dim ond heddyw; Yr oed sy 'n cyflym redeg,- Ah! ddoe nid oedd y wen deg, Y foru eto 'n farwol; - O Dduw Ner! beth fydd yn ol I'r enaid wedi'r einioes? P'le bydd ei le mewn ail oes? O! na ddoem i chwilio 'n ddwys, Ai cam, ai ynte cymwys Y rhodiwn tra byddwn byw,- Adeg dra phwysig ydyw. Bore einioes, byw rhinwedd, Tua'r nawn sy 'n troi yn hedd; A draen yn hydre' einioes, Yw wario rhan orau 'r oes. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 86r0tegvdyhxne7hekg6q9c2esq3r0g 139546 139435 2025-06-10T22:37:03Z AlwynapHuw 1710 139546 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 87 EINIOES. O WANED ydyw einioes! Ail yw i niwl: olwyn oes, A'i throad erch wthia 'r dyn O'r byd fel rhyw abwydyn: Gyda bod ei gyfnod gwael Y' myd, mae yn ymadael. Fy awr red, mor frau yw oes Edef fain ydyw f' einioes; Afiechyd enyd fechan A dŷr y wyw ede' wan. Ar eu hynt cyflym y rhed Yr oriau ar i waered, Hyd riniog pen draw einioes, Lle derfydd hwyrddydd ein hoes. Cadwen fain a'n ceidw 'n fyw,- Dyma'n dydd, dim ond heddyw; Yr oed sy 'n cyflym redeg,- Ah! ddoe nid oedd y wen deg, Y foru eto 'n farwol; - O Dduw Ner! beth fydd yn ol I'r enaid wedi'r einioes? P'le bydd ei le mewn ail oes? O! na ddoem i chwilio 'n ddwys, Ai cam, ai ynte cymwys Y rhodiwn tra byddwn byw,- Adeg dra phwysig ydyw. Bore einioes, byw rhinwedd, Tua'r nawn sy 'n troi yn hedd; A draen yn hydre' einioes, Yw wario rhan orau 'r oes. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 8k3d6w5zl5aurgxtvpdx4k1lyi7nl2w 139613 139546 2025-06-10T22:57:49Z AlwynapHuw 1710 139613 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 87 EINIOES. O WANED ydyw einioes! Ail yw i niwl: olwyn oes, A'i throad erch wthia 'r dyn O'r byd fel rhyw abwydyn: Gyda bod ei gyfnod gwael Y' myd, mae yn ymadael. Fy awr red, mor frau yw oes Edef fain ydyw f' einioes; Afiechyd enyd fechan A dŷr y wyw ede' wan. Ar eu hynt cyflym y rhed Yr oriau ar i waered, Hyd riniog pen draw einioes, Lle derfydd hwyrddydd ein hoes. Cadwen fain a'n ceidw 'n fyw,- Dyma'n dydd, dim ond heddyw; Yr oed sy 'n cyflym redeg,- Ah! ddoe nid oedd y wen deg, Y foru eto 'n farwol; - O Dduw Ner! beth fydd yn ol I'r enaid wedi'r einioes? P'le bydd ei le mewn ail oes? O! na ddoem i chwilio 'n ddwys, Ai cam, ai ynte cymwys Y rhodiwn tra byddwn byw,- Adeg dra phwysig ydyw. Bore einioes, byw rhinwedd, Tua'r nawn sy 'n troi yn hedd; A draen yn hydre' einioes, Yw wario rhan orau 'r oes. Q </poem><noinclude></noinclude> 988m5joq85tu7oiyt4hxoai5pc0lm4k 104 69542 139436 2025-06-10T21:54:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "88 " RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN." “RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN.” Hen Ddiareb. MAE llawer o ddulliau gan ddynion i fyw, Rhai'n myn'd ar i waered, a'r lleill fynu 'r rhiw; Mae rhai hyd eu hoes dros eu penau 'n y byd, A'r lleill ar eu heithaf yn falchder i gyd: Peth anhawdd yw d'weud pwy sydd gall, Ac anhawdd yw d'weud pwy sydd ffol; Mae rhai am "roi'r troed gorau 'mlaen," A'r lleill am roi'r troed gorau 'n ol. Peth digon di barch yw "rhoi... 139436 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>88 " RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN." “RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN.” Hen Ddiareb. MAE llawer o ddulliau gan ddynion i fyw, Rhai'n myn'd ar i waered, a'r lleill fynu 'r rhiw; Mae rhai hyd eu hoes dros eu penau 'n y byd, A'r lleill ar eu heithaf yn falchder i gyd: Peth anhawdd yw d'weud pwy sydd gall, Ac anhawdd yw d'weud pwy sydd ffol; Mae rhai am "roi'r troed gorau 'mlaen," A'r lleill am roi'r troed gorau 'n ol. Peth digon di barch yw "rhoi'r troed gorau 'mlaen,” A digon colledus a d'wedyd yn blaen; Peth gwael byw mewn sidan o'r gwaelod i'r top, A bill cy'd a braich yn 'sgyrnygu'n y siop: Mae "rhoi'r troed gorau 'mlaen" ddyliwn i, Wrth sylwi, yn waith digon ffol; Os bydd rhyw un troed gwell na'r llall, Gwell cadw'r troed gorau ar ol. 'Roedd party ryw ddiwrnod yn Hafod-y-rhyd, A'r "anwyl a minau!" yr oedd yno fyd; Ond ar ganol y gwledda 'n y parlwr mawr tlws, Dyna "feili'r cwrt bach" yn rho'i cnoc ar y drws! 'Roedd pobpeth yn hallt erbyn hyn, Os oedd pobpeth yn felus o'r blaen, A gwyneb y wraig yn troi 'n wyn, O achos "rhoi'r troed gorau 'mlaen." Peth sobr yw gweled y llange yn rhoi 'i bres, I dalu am bethau sydd waeth na di les; A chadwyn o arian neu aur ar ei fron, A chadwyn o ddyled yn pwyso wrth hon: Gadewch ini gofio i gyd, Os byddwn ni'n wastad mor ffol, A "rhoi'r troed gorau 'mlaen" yn y byd, Bydd y ddau droed ryw ddiwrnod ar ol Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6vdzo84dcj19zad6c149giq3l5a3zz8 139547 139436 2025-06-10T22:37:11Z AlwynapHuw 1710 139547 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> " RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN." “RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN.” Hen Ddiareb. MAE llawer o ddulliau gan ddynion i fyw, Rhai'n myn'd ar i waered, a'r lleill fynu 'r rhiw; Mae rhai hyd eu hoes dros eu penau 'n y byd, A'r lleill ar eu heithaf yn falchder i gyd: Peth anhawdd yw d'weud pwy sydd gall, Ac anhawdd yw d'weud pwy sydd ffol; Mae rhai am "roi'r troed gorau 'mlaen," A'r lleill am roi'r troed gorau 'n ol. Peth digon di barch yw "rhoi'r troed gorau 'mlaen,” A digon colledus a d'wedyd yn blaen; Peth gwael byw mewn sidan o'r gwaelod i'r top, A bill cy'd a braich yn 'sgyrnygu'n y siop: Mae "rhoi'r troed gorau 'mlaen" ddyliwn i, Wrth sylwi, yn waith digon ffol; Os bydd rhyw un troed gwell na'r llall, Gwell cadw'r troed gorau ar ol. 'Roedd party ryw ddiwrnod yn Hafod-y-rhyd, A'r "anwyl a minau!" yr oedd yno fyd; Ond ar ganol y gwledda 'n y parlwr mawr tlws, Dyna "feili'r cwrt bach" yn rho'i cnoc ar y drws! 'Roedd pobpeth yn hallt erbyn hyn, Os oedd pobpeth yn felus o'r blaen, A gwyneb y wraig yn troi 'n wyn, O achos "rhoi'r troed gorau 'mlaen." Peth sobr yw gweled y llange yn rhoi 'i bres, I dalu am bethau sydd waeth na di les; A chadwyn o arian neu aur ar ei fron, A chadwyn o ddyled yn pwyso wrth hon: Gadewch ini gofio i gyd, Os byddwn ni'n wastad mor ffol, A "rhoi'r troed gorau 'mlaen" yn y byd, Bydd y ddau droed ryw ddiwrnod ar ol Digitized by Google<noinclude></noinclude> 4aqin7vkrvun393p5abttxdyacw2w95 139614 139547 2025-06-10T22:57:56Z AlwynapHuw 1710 139614 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> " RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN." “RHOI'R TROED GORAU 'MLAEN.” Hen Ddiareb. MAE llawer o ddulliau gan ddynion i fyw, Rhai'n myn'd ar i waered, a'r lleill fynu 'r rhiw; Mae rhai hyd eu hoes dros eu penau 'n y byd, A'r lleill ar eu heithaf yn falchder i gyd: Peth anhawdd yw d'weud pwy sydd gall, Ac anhawdd yw d'weud pwy sydd ffol; Mae rhai am "roi'r troed gorau 'mlaen," A'r lleill am roi'r troed gorau 'n ol. Peth digon di barch yw "rhoi'r troed gorau 'mlaen,” A digon colledus a d'wedyd yn blaen; Peth gwael byw mewn sidan o'r gwaelod i'r top, A bill cy'd a braich yn 'sgyrnygu'n y siop: Mae "rhoi'r troed gorau 'mlaen" ddyliwn i, Wrth sylwi, yn waith digon ffol; Os bydd rhyw un troed gwell na'r llall, Gwell cadw'r troed gorau ar ol. 'Roedd party ryw ddiwrnod yn Hafod-y-rhyd, A'r "anwyl a minau!" yr oedd yno fyd; Ond ar ganol y gwledda 'n y parlwr mawr tlws, Dyna "feili'r cwrt bach" yn rho'i cnoc ar y drws! 'Roedd pobpeth yn hallt erbyn hyn, Os oedd pobpeth yn felus o'r blaen, A gwyneb y wraig yn troi 'n wyn, O achos "rhoi'r troed gorau 'mlaen." Peth sobr yw gweled y llange yn rhoi 'i bres, I dalu am bethau sydd waeth na di les; A chadwyn o arian neu aur ar ei fron, A chadwyn o ddyled yn pwyso wrth hon: Gadewch ini gofio i gyd, Os byddwn ni'n wastad mor ffol, A "rhoi'r troed gorau 'mlaen" yn y byd, Bydd y ddau droed ryw ddiwrnod ar ol Q </poem><noinclude></noinclude> 6k30xuuycwkt3rixc851iyvu6k3x2zu 104 69543 139437 2025-06-10T21:54:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. GYMRU anwylaf, mor aml yw'th ofidiau, Mynych y rhwygwyd dy fynwes gan gur; Llawer tro gynt y derbyniai 'th briddellau Gochwaed dy feibion gwladgarol a phur: Gormes fradwrus a fu ddigon creulon Wrth dy iawnderau i'w mathru dan draed; Gwelwyd cyn hyn yn dy gestyll talgryfion Bur Ddiniweidrwydd yn marw 'n ei gwaed.... 139437 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. GYMRU anwylaf, mor aml yw'th ofidiau, Mynych y rhwygwyd dy fynwes gan gur; Llawer tro gynt y derbyniai 'th briddellau Gochwaed dy feibion gwladgarol a phur: Gormes fradwrus a fu ddigon creulon Wrth dy iawnderau i'w mathru dan draed; Gwelwyd cyn hyn yn dy gestyll talgryfion Bur Ddiniweidrwydd yn marw 'n ei gwaed. O!'r fath gyflafan fu 'n Nghastell Beaumaris! O!'r fath fradwriaeth ddadblygwyd fan hyn! Pan y cyfrifid gwaed beirddion yn ddibris; Safai Ceridwen i wylo yn syn, Gollwng ei deigryn ar balmant y castell Wnai, i gymysgu â gwaed plant y gân; 8. Cleddyf melldigaid bradwriaeth a dichell Drochwyd mewn bronau dihalog a glân. Cymru ddynesa yn foddfa o ddagrau Uwch y gyflafan, edrycha yn syn; Gyda'r awelon gollynga 'i hoch'neidiau, Tra y sibryda ryw eiriau fel hyn:- "O, fy anwyliaid! ai yma gorweddwch Wedi'ch llofruddio yn aberth i drais? Mwyach nid oes yn fy aros ond tristwch,- Ffarwel am byth i gael clywed eich llais! - "Hoffwyr y gerdd, rhoddwch heibio 'ch telynau. Tafod yr Awen ddistawodd yn lân; Na foed i'w glywed ond dwfn ocheneidiau Mwyach trwy Walia am feibion y gân: 89 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 76r7gcmau025jiwkkc7qk6zrp5wahyb 139548 139437 2025-06-10T22:37:23Z AlwynapHuw 1710 139548 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. GYMRU anwylaf, mor aml yw'th ofidiau, Mynych y rhwygwyd dy fynwes gan gur; Llawer tro gynt y derbyniai 'th briddellau Gochwaed dy feibion gwladgarol a phur: Gormes fradwrus a fu ddigon creulon Wrth dy iawnderau i'w mathru dan draed; Gwelwyd cyn hyn yn dy gestyll talgryfion Bur Ddiniweidrwydd yn marw 'n ei gwaed. O!'r fath gyflafan fu 'n Nghastell Beaumaris! O!'r fath fradwriaeth ddadblygwyd fan hyn! Pan y cyfrifid gwaed beirddion yn ddibris; Safai Ceridwen i wylo yn syn, Gollwng ei deigryn ar balmant y castell Wnai, i gymysgu â gwaed plant y gân; 8. Cleddyf melldigaid bradwriaeth a dichell Drochwyd mewn bronau dihalog a glân. Cymru ddynesa yn foddfa o ddagrau Uwch y gyflafan, edrycha yn syn; Gyda'r awelon gollynga 'i hoch'neidiau, Tra y sibryda ryw eiriau fel hyn:- "O, fy anwyliaid! ai yma gorweddwch Wedi'ch llofruddio yn aberth i drais? Mwyach nid oes yn fy aros ond tristwch,- Ffarwel am byth i gael clywed eich llais! - "Hoffwyr y gerdd, rhoddwch heibio 'ch telynau. Tafod yr Awen ddistawodd yn lân; Na foed i'w glywed ond dwfn ocheneidiau Mwyach trwy Walia am feibion y gân: 89 Digitized by Google<noinclude></noinclude> rjsye79s5rovgqpo4fgkodcupqq6c1o 139615 139548 2025-06-10T22:58:02Z AlwynapHuw 1710 139615 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. GYMRU anwylaf, mor aml yw'th ofidiau, Mynych y rhwygwyd dy fynwes gan gur; Llawer tro gynt y derbyniai 'th briddellau Gochwaed dy feibion gwladgarol a phur: Gormes fradwrus a fu ddigon creulon Wrth dy iawnderau i'w mathru dan draed; Gwelwyd cyn hyn yn dy gestyll talgryfion Bur Ddiniweidrwydd yn marw 'n ei gwaed. O!'r fath gyflafan fu 'n Nghastell Beaumaris! O!'r fath fradwriaeth ddadblygwyd fan hyn! Pan y cyfrifid gwaed beirddion yn ddibris; Safai Ceridwen i wylo yn syn, Gollwng ei deigryn ar balmant y castell Wnai, i gymysgu â gwaed plant y gân; 8. Cleddyf melldigaid bradwriaeth a dichell Drochwyd mewn bronau dihalog a glân. Cymru ddynesa yn foddfa o ddagrau Uwch y gyflafan, edrycha yn syn; Gyda'r awelon gollynga 'i hoch'neidiau, Tra y sibryda ryw eiriau fel hyn:- "O, fy anwyliaid! ai yma gorweddwch Wedi'ch llofruddio yn aberth i drais? Mwyach nid oes yn fy aros ond tristwch,- Ffarwel am byth i gael clywed eich llais! - "Hoffwyr y gerdd, rhoddwch heibio 'ch telynau. Tafod yr Awen ddistawodd yn lân; Na foed i'w glywed ond dwfn ocheneidiau Mwyach trwy Walia am feibion y gân: 89 Q </poem><noinclude></noinclude> jicfae6a9rx0ocsggw12k38ocoueps0 139704 139615 2025-06-10T23:31:21Z AlwynapHuw 1710 139704 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. CYFLAFAN Y BEIRDD YN NGHASTELL BEAUMARIS. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. GYMRU anwylaf, mor aml yw'th ofidiau, Mynych y rhwygwyd dy fynwes gan gur; Llawer tro gynt y derbyniai 'th briddellau Gochwaed dy feibion gwladgarol a phur: Gormes fradwrus a fu ddigon creulon Wrth dy iawnderau i'w mathru dan draed; Gwelwyd cyn hyn yn dy gestyll talgryfion Bur Ddiniweidrwydd yn marw 'n ei gwaed. O!'r fath gyflafan fu 'n Nghastell Beaumaris! O!'r fath fradwriaeth ddadblygwyd fan hyn! Pan y cyfrifid gwaed beirddion yn ddibris; Safai Ceridwen i wylo yn syn, Gollwng ei deigryn ar balmant y castell Wnai, i gymysgu â gwaed plant y gân; 8. Cleddyf melldigaid bradwriaeth a dichell Drochwyd mewn bronau dihalog a glân. Cymru ddynesa yn foddfa o ddagrau Uwch y gyflafan, edrycha yn syn; Gyda'r awelon gollynga 'i hoch'neidiau, Tra y sibryda ryw eiriau fel hyn:- "O, fy anwyliaid! ai yma gorweddwch Wedi'ch llofruddio yn aberth i drais? Mwyach nid oes yn fy aros ond tristwch,- Ffarwel am byth i gael clywed eich llais! - "Hoffwyr y gerdd, rhoddwch heibio 'ch telynau. Tafod yr Awen ddistawodd yn lân; Na foed i'w glywed ond dwfn ocheneidiau Mwyach trwy Walia am feibion y gân: 89 Q </poem><noinclude></noinclude> fa4mpfcj4gg4vd05t8ajbirp99sy21a 104 69544 139438 2025-06-10T21:54:58Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "40 Y DYDD YN MARW. Clywed y Fronfraith sy 'n tori fy nghalon, Byngcia ar gangen yn ymyl ei nyth, Tra mae y bardd a fu'n moli 'i hacenion Wedi dystewi yn lân ac am byth." Chwythed yr awel ei lleddfdon alarus, Wyled y nefoedd ei gwlith ar y fan; Donau y môr, ocheneidiwch yn glwyfus, Pan tuag yno'r ymroliwch i'r làn: Oes ar ol oes pan fo'r Cymro twymgalon Tua'r hen Gastell yn edrych yn syn, Hiraeth a wthia ochenaid o'i ddwyfron, Teimlad... 139438 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>40 Y DYDD YN MARW. Clywed y Fronfraith sy 'n tori fy nghalon, Byngcia ar gangen yn ymyl ei nyth, Tra mae y bardd a fu'n moli 'i hacenion Wedi dystewi yn lân ac am byth." Chwythed yr awel ei lleddfdon alarus, Wyled y nefoedd ei gwlith ar y fan; Donau y môr, ocheneidiwch yn glwyfus, Pan tuag yno'r ymroliwch i'r làn: Oes ar ol oes pan fo'r Cymro twymgalon Tua'r hen Gastell yn edrych yn syn, Hiraeth a wthia ochenaid o'i ddwyfron, Teimlad a dodda ei lygad yn llyn. Y DYDD YN MARW. EDRYCH mae'r cymylau 'n drymllyd O gylch gwely angau 'r dydd, Yntau ar obenydd dyfrllyd Yn tynu 'i anadl olaf sydd: Dal eu hanadl mae perth'nasau Yn ngwydd angau erch ei wedd, Felly anian ddeil ei hanadl Pan ymsudda'r dydd i'w fedd. O! mor brydferth yw'r gorllewin, Ond y mae 'n brydferthwch prudd, Fel prydferthwch merch yn marw Gyda rhosyn ar ei grudd; Gwena'r eneth pan yn meddwl Am yr adgyfodiad mawr, Felly gwena'r Dydd wrth farw, D'wed ei wên-"Daw borau wawr." Digitized by Google<noinclude></noinclude> aatr4udwbhcifw3jcax9dhi2gextrk4 139549 139438 2025-06-10T22:37:35Z AlwynapHuw 1710 139549 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DYDD YN MARW. Clywed y Fronfraith sy 'n tori fy nghalon, Byngcia ar gangen yn ymyl ei nyth, Tra mae y bardd a fu'n moli 'i hacenion Wedi dystewi yn lân ac am byth." Chwythed yr awel ei lleddfdon alarus, Wyled y nefoedd ei gwlith ar y fan; Donau y môr, ocheneidiwch yn glwyfus, Pan tuag yno'r ymroliwch i'r làn: Oes ar ol oes pan fo'r Cymro twymgalon Tua'r hen Gastell yn edrych yn syn, Hiraeth a wthia ochenaid o'i ddwyfron, Teimlad a dodda ei lygad yn llyn. Y DYDD YN MARW. EDRYCH mae'r cymylau 'n drymllyd O gylch gwely angau 'r dydd, Yntau ar obenydd dyfrllyd Yn tynu 'i anadl olaf sydd: Dal eu hanadl mae perth'nasau Yn ngwydd angau erch ei wedd, Felly anian ddeil ei hanadl Pan ymsudda'r dydd i'w fedd. O! mor brydferth yw'r gorllewin, Ond y mae 'n brydferthwch prudd, Fel prydferthwch merch yn marw Gyda rhosyn ar ei grudd; Gwena'r eneth pan yn meddwl Am yr adgyfodiad mawr, Felly gwena'r Dydd wrth farw, D'wed ei wên-"Daw borau wawr." Digitized by Google<noinclude></noinclude> nvxe8sktzi7g3d8omtgbju4k5j2wqv7 139616 139549 2025-06-10T22:58:08Z AlwynapHuw 1710 139616 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DYDD YN MARW. Clywed y Fronfraith sy 'n tori fy nghalon, Byngcia ar gangen yn ymyl ei nyth, Tra mae y bardd a fu'n moli 'i hacenion Wedi dystewi yn lân ac am byth." Chwythed yr awel ei lleddfdon alarus, Wyled y nefoedd ei gwlith ar y fan; Donau y môr, ocheneidiwch yn glwyfus, Pan tuag yno'r ymroliwch i'r làn: Oes ar ol oes pan fo'r Cymro twymgalon Tua'r hen Gastell yn edrych yn syn, Hiraeth a wthia ochenaid o'i ddwyfron, Teimlad a dodda ei lygad yn llyn. Y DYDD YN MARW. EDRYCH mae'r cymylau 'n drymllyd O gylch gwely angau 'r dydd, Yntau ar obenydd dyfrllyd Yn tynu 'i anadl olaf sydd: Dal eu hanadl mae perth'nasau Yn ngwydd angau erch ei wedd, Felly anian ddeil ei hanadl Pan ymsudda'r dydd i'w fedd. O! mor brydferth yw'r gorllewin, Ond y mae 'n brydferthwch prudd, Fel prydferthwch merch yn marw Gyda rhosyn ar ei grudd; Gwena'r eneth pan yn meddwl Am yr adgyfodiad mawr, Felly gwena'r Dydd wrth farw, D'wed ei wên-"Daw borau wawr." Q </poem><noinclude></noinclude> epr491veu41x8kb0mcc4pmavkew6aae 104 69545 139439 2025-06-10T21:55:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "EDWARD A HUW. EDWARD A HUW. 'ROEDD Edward yn dipyn o lengcyn Pan nad oedd ond tair-ar-ddeg oed, Yn hoff braidd o'r taclau pysgota, A chario ei ŵn trwy y coed; A phan oedd rhwng pymtheg a deunaw, Ryw noson fe ga'dd ei fam dlos Hen getyn yn llogell ei wasgod, A 'baco yn mhoced ei glôs. 'Roedd Huw wed'yn eisiau cael ysgol, A darllen, a darllen o hyd, Fe'i magwyd a'i drwyn mewn rhyw lyfrau, Fel cybydd a'i drwyn yn y byd; Fe yfai wybodaet... 139439 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>EDWARD A HUW. EDWARD A HUW. 'ROEDD Edward yn dipyn o lengcyn Pan nad oedd ond tair-ar-ddeg oed, Yn hoff braidd o'r taclau pysgota, A chario ei ŵn trwy y coed; A phan oedd rhwng pymtheg a deunaw, Ryw noson fe ga'dd ei fam dlos Hen getyn yn llogell ei wasgod, A 'baco yn mhoced ei glôs. 'Roedd Huw wed'yn eisiau cael ysgol, A darllen, a darllen o hyd, Fe'i magwyd a'i drwyn mewn rhyw lyfrau, Fel cybydd a'i drwyn yn y byd; Fe yfai wybodaeth yn ieuangc, A'i syched gynyddai bob llwnge; Aberthai ei gwsg a'i gysuron Er mwyn cael llwyr ddeall rhyw bwngc. Waeth tewi na siarad, 'roedd Edward Yn llawer mwy dyn gyda'i dad, A brolio ei fachgen am gamblo Oedd gwaith yr hen ŵr hyd y wlad; Adroddai ei droion direidus Dan wenu, heb arwydd o ŵg, Aeth Edward fel hyny i feddwl Nad ydoedd dim drwg mewn gwneud drwg. Os sonid am Huw, ei fab arall, Ysgydwai'r hen gyfaill ei ben, A meddwl am Huw, dyn a'i helpo, A'i gyrai cyn sobred a phren; A d'wedai yn fynych, "'Rwy'n ofni Yr aiff yr Huw acw o'i go', Wrth bondro a phwndro mewn llyfrau, Mae 'n edrych mor wirion a llô.” 41 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 24dfk0dfw13f4xbdrmn4pk4n1iff723 139550 139439 2025-06-10T22:37:42Z AlwynapHuw 1710 139550 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> EDWARD A HUW. 'ROEDD Edward yn dipyn o lengcyn Pan nad oedd ond tair-ar-ddeg oed, Yn hoff braidd o'r taclau pysgota, A chario ei ŵn trwy y coed; A phan oedd rhwng pymtheg a deunaw, Ryw noson fe ga'dd ei fam dlos Hen getyn yn llogell ei wasgod, A 'baco yn mhoced ei glôs. 'Roedd Huw wed'yn eisiau cael ysgol, A darllen, a darllen o hyd, Fe'i magwyd a'i drwyn mewn rhyw lyfrau, Fel cybydd a'i drwyn yn y byd; Fe yfai wybodaeth yn ieuangc, A'i syched gynyddai bob llwnge; Aberthai ei gwsg a'i gysuron Er mwyn cael llwyr ddeall rhyw bwngc. Waeth tewi na siarad, 'roedd Edward Yn llawer mwy dyn gyda'i dad, A brolio ei fachgen am gamblo Oedd gwaith yr hen ŵr hyd y wlad; Adroddai ei droion direidus Dan wenu, heb arwydd o ŵg, Aeth Edward fel hyny i feddwl Nad ydoedd dim drwg mewn gwneud drwg. Os sonid am Huw, ei fab arall, Ysgydwai'r hen gyfaill ei ben, A meddwl am Huw, dyn a'i helpo, A'i gyrai cyn sobred a phren; A d'wedai yn fynych, "'Rwy'n ofni Yr aiff yr Huw acw o'i go', Wrth bondro a phwndro mewn llyfrau, Mae 'n edrych mor wirion a llô.” 41 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 5ao52tlc7eymyieaekqzlouluywfk38 139617 139550 2025-06-10T22:58:15Z AlwynapHuw 1710 139617 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> EDWARD A HUW. 'ROEDD Edward yn dipyn o lengcyn Pan nad oedd ond tair-ar-ddeg oed, Yn hoff braidd o'r taclau pysgota, A chario ei ŵn trwy y coed; A phan oedd rhwng pymtheg a deunaw, Ryw noson fe ga'dd ei fam dlos Hen getyn yn llogell ei wasgod, A 'baco yn mhoced ei glôs. 'Roedd Huw wed'yn eisiau cael ysgol, A darllen, a darllen o hyd, Fe'i magwyd a'i drwyn mewn rhyw lyfrau, Fel cybydd a'i drwyn yn y byd; Fe yfai wybodaeth yn ieuangc, A'i syched gynyddai bob llwnge; Aberthai ei gwsg a'i gysuron Er mwyn cael llwyr ddeall rhyw bwngc. Waeth tewi na siarad, 'roedd Edward Yn llawer mwy dyn gyda'i dad, A brolio ei fachgen am gamblo Oedd gwaith yr hen ŵr hyd y wlad; Adroddai ei droion direidus Dan wenu, heb arwydd o ŵg, Aeth Edward fel hyny i feddwl Nad ydoedd dim drwg mewn gwneud drwg. Os sonid am Huw, ei fab arall, Ysgydwai'r hen gyfaill ei ben, A meddwl am Huw, dyn a'i helpo, A'i gyrai cyn sobred a phren; A d'wedai yn fynych, "'Rwy'n ofni Yr aiff yr Huw acw o'i go', Wrth bondro a phwndro mewn llyfrau, Mae 'n edrych mor wirion a llô.” Q </poem><noinclude></noinclude> klu7txceemsofc7mxue9y3eewrbwbqt 104 69546 139440 2025-06-10T21:55:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "42 Y WAWR. Bu farw'r hen ŵr a'r hen wreigan, A marw difrifol oedd hwn, Sef marw oherwydd i Edward Roi'u meddwl dan ormod o bwn: Aeth Edward yn lleidra meddwyn, Efe fu yn hogi y cledd, Efe fu'n ei estyn i angau I daro ei riaint i'w bedd. Ond Huw ddaeth yn gristion goleuddysg, Er cymaint dderbyniodd o wawd, Ysgodd yr adfydau truenus Sydd tua phen draw ffordd ei frawd; Rieni, cymerwch yr awgrym, Tra byddo y plant yn eich clyw, Ymdrechwc... 139440 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>42 Y WAWR. Bu farw'r hen ŵr a'r hen wreigan, A marw difrifol oedd hwn, Sef marw oherwydd i Edward Roi'u meddwl dan ormod o bwn: Aeth Edward yn lleidra meddwyn, Efe fu yn hogi y cledd, Efe fu'n ei estyn i angau I daro ei riaint i'w bedd. Ond Huw ddaeth yn gristion goleuddysg, Er cymaint dderbyniodd o wawd, Ysgodd yr adfydau truenus Sydd tua phen draw ffordd ei frawd; Rieni, cymerwch yr awgrym, Tra byddo y plant yn eich clyw, Ymdrechwch eu gwneud yn ddarllenwyr, A chofiwch am Edward a Huw. Y WAWR.-CANIG. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. YMEGYR dorau'r dwyrain draw Gan dywallt golau ar bob llaw; O forau teg! mae llaw 'r wawr dlos Yn ysgwyd llaw â llaw ddu'r nos: Yr adar a chwery gân, Gan edrych i'r dwyrain glaer, Chwarddant am ben yr haul yn codi Fry o'i wely aur : Yr awel chwery rhwng y dail, Yn araf a thyner y chwyth; A dawnsia llon belydrau 'r haul Ar fynwes pob defnyn o wlith. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6s8fj0bdmfocm4l684npwxj8neh2ebz 139551 139440 2025-06-10T22:37:49Z AlwynapHuw 1710 139551 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y WAWR. Bu farw'r hen ŵr a'r hen wreigan, A marw difrifol oedd hwn, Sef marw oherwydd i Edward Roi'u meddwl dan ormod o bwn: Aeth Edward yn lleidra meddwyn, Efe fu yn hogi y cledd, Efe fu'n ei estyn i angau I daro ei riaint i'w bedd. Ond Huw ddaeth yn gristion goleuddysg, Er cymaint dderbyniodd o wawd, Ysgodd yr adfydau truenus Sydd tua phen draw ffordd ei frawd; Rieni, cymerwch yr awgrym, Tra byddo y plant yn eich clyw, Ymdrechwch eu gwneud yn ddarllenwyr, A chofiwch am Edward a Huw. Y WAWR.-CANIG. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. YMEGYR dorau'r dwyrain draw Gan dywallt golau ar bob llaw; O forau teg! mae llaw 'r wawr dlos Yn ysgwyd llaw â llaw ddu'r nos: Yr adar a chwery gân, Gan edrych i'r dwyrain glaer, Chwarddant am ben yr haul yn codi Fry o'i wely aur : Yr awel chwery rhwng y dail, Yn araf a thyner y chwyth; A dawnsia llon belydrau 'r haul Ar fynwes pob defnyn o wlith. Digitized by Google<noinclude></noinclude> d1rx243vqr472u77foch0fvnj66fopu 139618 139551 2025-06-10T22:58:20Z AlwynapHuw 1710 139618 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y WAWR. Bu farw'r hen ŵr a'r hen wreigan, A marw difrifol oedd hwn, Sef marw oherwydd i Edward Roi'u meddwl dan ormod o bwn: Aeth Edward yn lleidra meddwyn, Efe fu yn hogi y cledd, Efe fu'n ei estyn i angau I daro ei riaint i'w bedd. Ond Huw ddaeth yn gristion goleuddysg, Er cymaint dderbyniodd o wawd, Ysgodd yr adfydau truenus Sydd tua phen draw ffordd ei frawd; Rieni, cymerwch yr awgrym, Tra byddo y plant yn eich clyw, Ymdrechwch eu gwneud yn ddarllenwyr, A chofiwch am Edward a Huw. Y WAWR.-CANIG. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. YMEGYR dorau'r dwyrain draw Gan dywallt golau ar bob llaw; O forau teg! mae llaw 'r wawr dlos Yn ysgwyd llaw â llaw ddu'r nos: Yr adar a chwery gân, Gan edrych i'r dwyrain glaer, Chwarddant am ben yr haul yn codi Fry o'i wely aur : Yr awel chwery rhwng y dail, Yn araf a thyner y chwyth; A dawnsia llon belydrau 'r haul Ar fynwes pob defnyn o wlith. Q </poem><noinclude></noinclude> p3wwif8nmvkdc1edtiyzewcsjspzz5b 104 69547 139441 2025-06-10T21:55:24Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y CAETHWAS. Y CAETHWAS. EISTEDDAI Sambo 'r caethwas t'lawd O fewn ei gaban gwael, I feddwl munud am y gwawd A'r dirmyg oedd yn gael; Fe dreiglai'r chwys yn ddafnau mawr Ar hyd ei aeliau duon, 'Rol llafur blin am bymtheg awr O dan y fflangell greulon. Edrychydd, gwel y deigryn mawr, Wrth dreiglo hyd ei rudd, Yn sefyll ar ei ffordd i lawr, I ddangos gofid cudd: A wel di greithiog gefn y dyn, Dy gydgreadur tirion? Pob craith sy'n gyfrol... 139441 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y CAETHWAS. Y CAETHWAS. EISTEDDAI Sambo 'r caethwas t'lawd O fewn ei gaban gwael, I feddwl munud am y gwawd A'r dirmyg oedd yn gael; Fe dreiglai'r chwys yn ddafnau mawr Ar hyd ei aeliau duon, 'Rol llafur blin am bymtheg awr O dan y fflangell greulon. Edrychydd, gwel y deigryn mawr, Wrth dreiglo hyd ei rudd, Yn sefyll ar ei ffordd i lawr, I ddangos gofid cudd: A wel di greithiog gefn y dyn, Dy gydgreadur tirion? Pob craith sy'n gyfrol ynddi 'i hun, Yn erbyn cadw caethion. Tynerwch gyda gwridog rudd, Saif uwch y caeth was cu, Gan synu'r fath wahaniaeth sydd Gydrhwng y "gwyn" a'r "du;" A hithau Rhyddid oddi draw A wyla ddeigryn tristwch, Ond O! ni feiddia estyn llaw I'w dywys i ddedwyddwch. Wrth huno ar ei wely gwael, 'Rol llafur maith y dydd, Rhyw freuddwyd dedwydd mae yn gael Ei fod yn fachgen rhydd; Ond O! y gadwen gylch ei draed, A ddengys ei sefyllfa, A hono 'n rhydu gan y gwaed Oddiar ei gefn ddisgyna. 48 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6s686ydwdd600pxv30bd13x86w4vgez 139552 139441 2025-06-10T22:37:56Z AlwynapHuw 1710 139552 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. EISTEDDAI Sambo 'r caethwas t'lawd O fewn ei gaban gwael, I feddwl munud am y gwawd A'r dirmyg oedd yn gael; Fe dreiglai'r chwys yn ddafnau mawr Ar hyd ei aeliau duon, 'Rol llafur blin am bymtheg awr O dan y fflangell greulon. Edrychydd, gwel y deigryn mawr, Wrth dreiglo hyd ei rudd, Yn sefyll ar ei ffordd i lawr, I ddangos gofid cudd: A wel di greithiog gefn y dyn, Dy gydgreadur tirion? Pob craith sy'n gyfrol ynddi 'i hun, Yn erbyn cadw caethion. Tynerwch gyda gwridog rudd, Saif uwch y caeth was cu, Gan synu'r fath wahaniaeth sydd Gydrhwng y "gwyn" a'r "du;" A hithau Rhyddid oddi draw A wyla ddeigryn tristwch, Ond O! ni feiddia estyn llaw I'w dywys i ddedwyddwch. Wrth huno ar ei wely gwael, 'Rol llafur maith y dydd, Rhyw freuddwyd dedwydd mae yn gael Ei fod yn fachgen rhydd; Ond O! y gadwen gylch ei draed, A ddengys ei sefyllfa, A hono 'n rhydu gan y gwaed Oddiar ei gefn ddisgyna. 48 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 10yy7svkz91t2i77tezmoc1nw9oskf1 139619 139552 2025-06-10T22:58:28Z AlwynapHuw 1710 139619 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. EISTEDDAI Sambo 'r caethwas t'lawd O fewn ei gaban gwael, I feddwl munud am y gwawd A'r dirmyg oedd yn gael; Fe dreiglai'r chwys yn ddafnau mawr Ar hyd ei aeliau duon, 'Rol llafur blin am bymtheg awr O dan y fflangell greulon. Edrychydd, gwel y deigryn mawr, Wrth dreiglo hyd ei rudd, Yn sefyll ar ei ffordd i lawr, I ddangos gofid cudd: A wel di greithiog gefn y dyn, Dy gydgreadur tirion? Pob craith sy'n gyfrol ynddi 'i hun, Yn erbyn cadw caethion. Tynerwch gyda gwridog rudd, Saif uwch y caeth was cu, Gan synu'r fath wahaniaeth sydd Gydrhwng y "gwyn" a'r "du;" A hithau Rhyddid oddi draw A wyla ddeigryn tristwch, Ond O! ni feiddia estyn llaw I'w dywys i ddedwyddwch. Wrth huno ar ei wely gwael, 'Rol llafur maith y dydd, Rhyw freuddwyd dedwydd mae yn gael Ei fod yn fachgen rhydd; Ond O! y gadwen gylch ei draed, A ddengys ei sefyllfa, A hono 'n rhydu gan y gwaed Oddiar ei gefn ddisgyna. Q </poem><noinclude></noinclude> ouggt698uxb8umfypciljtn568mw4s2 104 69548 139442 2025-06-10T21:55:31Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "44 Y JAETHWAS. Gorphwysfa'r nos, mor felus yw I lawer bachgen gwyn, Ond Sambo, druan, ddu ei liw, Sy'n methu profi hyn; Mae tinge y gadwen rydlyd, gref, A phoen ei gefn dolurus, Yn ddau gydymaith iddo ef Ar hyd ei oes druenus. Mor hyfryd ydyw 'r borau cu I'r bachgen gwyn sy'n rhydd, Ond cenad gwae i'r caethwas du Yw'r ceiliog gyda'r dydd; Mae'r wawr yn gwasgar cysur pur Trwy'r cread maith o'i chwmpas, Tra mae 'n pentyru cur ar gur Yn... 139442 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>44 Y JAETHWAS. Gorphwysfa'r nos, mor felus yw I lawer bachgen gwyn, Ond Sambo, druan, ddu ei liw, Sy'n methu profi hyn; Mae tinge y gadwen rydlyd, gref, A phoen ei gefn dolurus, Yn ddau gydymaith iddo ef Ar hyd ei oes druenus. Mor hyfryd ydyw 'r borau cu I'r bachgen gwyn sy'n rhydd, Ond cenad gwae i'r caethwas du Yw'r ceiliog gyda'r dydd; Mae'r wawr yn gwasgar cysur pur Trwy'r cread maith o'i chwmpas, Tra mae 'n pentyru cur ar gur Yn mywyd blin y caethwas. Ysgydwa'r awel frig y twyn, A dawnsia'r ddeilen fach, A miloedd o alawon mwyn Gofleidia'r borau iach; Yr afon dreigla nɔs a dydd I'r môr, heb ddim i'w lluddias,- Mae'r greadigaeth oll yn rhydd Oddieithr Sambo'r caethwas. Ryw noson wedi llafur maith Eisteddai Sambo 'n brudd, Dan furmur ei doredig iaith A'r deigryn ar ei rudd :- "Mae Massa 'n elyn pur i mi, Er cymaint'rwy 'n ei weithio, 'Does neb trwy'r ddaear wrendy gri Ochenaid glwyfus Sambo. Digitized by Google<noinclude></noinclude> atwhn7uhhufar8b7ny6obhh44to3of8 139553 139442 2025-06-10T22:38:14Z AlwynapHuw 1710 139553 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. Gorphwysfa'r nos, mor felus yw I lawer bachgen gwyn, Ond Sambo, druan, ddu ei liw, Sy'n methu profi hyn; Mae tinge y gadwen rydlyd, gref, A phoen ei gefn dolurus, Yn ddau gydymaith iddo ef Ar hyd ei oes druenus. Mor hyfryd ydyw 'r borau cu I'r bachgen gwyn sy'n rhydd, Ond cenad gwae i'r caethwas du Yw'r ceiliog gyda'r dydd; Mae'r wawr yn gwasgar cysur pur Trwy'r cread maith o'i chwmpas, Tra mae 'n pentyru cur ar gur Yn mywyd blin y caethwas. Ysgydwa'r awel frig y twyn, A dawnsia'r ddeilen fach, A miloedd o alawon mwyn Gofleidia'r borau iach; Yr afon dreigla nɔs a dydd I'r môr, heb ddim i'w lluddias,- Mae'r greadigaeth oll yn rhydd Oddieithr Sambo'r caethwas. Ryw noson wedi llafur maith Eisteddai Sambo 'n brudd, Dan furmur ei doredig iaith A'r deigryn ar ei rudd :- "Mae Massa 'n elyn pur i mi, Er cymaint'rwy 'n ei weithio, 'Does neb trwy'r ddaear wrendy gri Ochenaid glwyfus Sambo. Digitized by Google<noinclude></noinclude> ad984uofochbcqmn60fxx587o859mbo 139620 139553 2025-06-10T22:58:34Z AlwynapHuw 1710 139620 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. Gorphwysfa'r nos, mor felus yw I lawer bachgen gwyn, Ond Sambo, druan, ddu ei liw, Sy'n methu profi hyn; Mae tinge y gadwen rydlyd, gref, A phoen ei gefn dolurus, Yn ddau gydymaith iddo ef Ar hyd ei oes druenus. Mor hyfryd ydyw 'r borau cu I'r bachgen gwyn sy'n rhydd, Ond cenad gwae i'r caethwas du Yw'r ceiliog gyda'r dydd; Mae'r wawr yn gwasgar cysur pur Trwy'r cread maith o'i chwmpas, Tra mae 'n pentyru cur ar gur Yn mywyd blin y caethwas. Ysgydwa'r awel frig y twyn, A dawnsia'r ddeilen fach, A miloedd o alawon mwyn Gofleidia'r borau iach; Yr afon dreigla nɔs a dydd I'r môr, heb ddim i'w lluddias,- Mae'r greadigaeth oll yn rhydd Oddieithr Sambo'r caethwas. Ryw noson wedi llafur maith Eisteddai Sambo 'n brudd, Dan furmur ei doredig iaith A'r deigryn ar ei rudd :- "Mae Massa 'n elyn pur i mi, Er cymaint'rwy 'n ei weithio, 'Does neb trwy'r ddaear wrendy gri Ochenaid glwyfus Sambo. Q </poem><noinclude></noinclude> ft4d5ds10kb3rcraizl3c2ny4xq9ndv 104 69549 139443 2025-06-10T21:55:44Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y CAETHWAS. "Tynghedwyd Sambo ddu yn nôd I boen, a chefn yn friw, A hyn i gyd oherwydd fod Ei groen yn ddu ei liw; O Ryddid hoff! p'odd cefnaist ti Ar feibion duon Affrig? Gwynfyd na theimlai 'm gwadnau i Dy ddaear fendigedig. "Mae 'm hoes er pan y sugnais fron Fy mam, yn llawn o gur, ○ mam! paham yr enwais hon I ddeffro cariad pur? ○ mam! rwy'n cofio'r borau erch Y rhwygwyd fi o'i mynwes, Pan ddrylliwyd holl linynau serch Gan ddwyla... 139443 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y CAETHWAS. "Tynghedwyd Sambo ddu yn nôd I boen, a chefn yn friw, A hyn i gyd oherwydd fod Ei groen yn ddu ei liw; O Ryddid hoff! p'odd cefnaist ti Ar feibion duon Affrig? Gwynfyd na theimlai 'm gwadnau i Dy ddaear fendigedig. "Mae 'm hoes er pan y sugnais fron Fy mam, yn llawn o gur, ○ mam! paham yr enwais hon I ddeffro cariad pur? ○ mam! rwy'n cofio'r borau erch Y rhwygwyd fi o'i mynwes, Pan ddrylliwyd holl linynau serch Gan ddwylaw gwaedlyd gormes "Cofleidiai fi yn dyner iawn, Cofleidiwn inau mam, Wrth feddwl am y cam a gawn Ei serch enynai 'n fflam; Mi gofia'i threm,-ei chalon oedd Am danaf fel ei breichiau, Yn swn ei thorcalonus floedd Gwahanwyd mam a minau. "Gwreichionen olaf cariad pur Enhuddwyd yn y fan, A byth er hyny wermod cur Ddarperir ar fy rhan; Fy nghalon sydd fel darn o faen Galedwyd gan ofidiau; Tywyllwch dudew 'n haen ar haen Orchuddiant fy syniadau. 45 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 91asx0shsn4xknglzinagrtsr0a6p2u 139554 139443 2025-06-10T22:40:13Z AlwynapHuw 1710 139554 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. "Tynghedwyd Sambo ddu yn nôd I boen, a chefn yn friw, A hyn i gyd oherwydd fod Ei groen yn ddu ei liw; O Ryddid hoff! p'odd cefnaist ti Ar feibion duon Affrig? Gwynfyd na theimlai 'm gwadnau i Dy ddaear fendigedig. "Mae 'm hoes er pan y sugnais fron Fy mam, yn llawn o gur, ○ mam! paham yr enwais hon I ddeffro cariad pur? ○ mam! rwy'n cofio'r borau erch Y rhwygwyd fi o'i mynwes, Pan ddrylliwyd holl linynau serch Gan ddwylaw gwaedlyd gormes "Cofleidiai fi yn dyner iawn, Cofleidiwn inau mam, Wrth feddwl am y cam a gawn Ei serch enynai 'n fflam; Mi gofia'i threm,-ei chalon oedd Am danaf fel ei breichiau, Yn swn ei thorcalonus floedd Gwahanwyd mam a minau. "Gwreichionen olaf cariad pur Enhuddwyd yn y fan, A byth er hyny wermod cur Ddarperir ar fy rhan; Fy nghalon sydd fel darn o faen Galedwyd gan ofidiau; Tywyllwch dudew 'n haen ar haen Orchuddiant fy syniadau. 45 Digitized by Google<noinclude></noinclude> kcd7ik73hzd80urch9lpb0s7gdmofsw 139621 139554 2025-06-10T22:58:40Z AlwynapHuw 1710 139621 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. "Tynghedwyd Sambo ddu yn nôd I boen, a chefn yn friw, A hyn i gyd oherwydd fod Ei groen yn ddu ei liw; O Ryddid hoff! p'odd cefnaist ti Ar feibion duon Affrig? Gwynfyd na theimlai 'm gwadnau i Dy ddaear fendigedig. "Mae 'm hoes er pan y sugnais fron Fy mam, yn llawn o gur, ○ mam! paham yr enwais hon I ddeffro cariad pur? ○ mam! rwy'n cofio'r borau erch Y rhwygwyd fi o'i mynwes, Pan ddrylliwyd holl linynau serch Gan ddwylaw gwaedlyd gormes "Cofleidiai fi yn dyner iawn, Cofleidiwn inau mam, Wrth feddwl am y cam a gawn Ei serch enynai 'n fflam; Mi gofia'i threm,-ei chalon oedd Am danaf fel ei breichiau, Yn swn ei thorcalonus floedd Gwahanwyd mam a minau. "Gwreichionen olaf cariad pur Enhuddwyd yn y fan, A byth er hyny wermod cur Ddarperir ar fy rhan; Fy nghalon sydd fel darn o faen Galedwyd gan ofidiau; Tywyllwch dudew 'n haen ar haen Orchuddiant fy syniadau. Q </poem><noinclude></noinclude> 5wb8urt51d176zcqe8bak6p7sns8sgi 104 69550 139444 2025-06-10T21:55:52Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "46 Y CAETHWAS. "Os tremiaf i'r dyfodiant du, Mae hwnw fel y nos, Heb belydr gobaith o un tu Nac amnaid seren dlos; O'r newydd daw pob nos a dydd A llu o greulonderau, Ac felly 'r caethion truain sydd Yn etifeddion gwaeau. " ○ ormes erchyll! beth a fydd Dy dynged di ryw bryd? Pan egyr rhyddid byrth y dydd I'th ddangos di i'r byd; Dalenau 'th hanes erch a droir Ryw dro gan fys cyfiawnder, A thithau yn y gadwyn ro'ir, Fe rifwyd dyddiau... 139444 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>46 Y CAETHWAS. "Os tremiaf i'r dyfodiant du, Mae hwnw fel y nos, Heb belydr gobaith o un tu Nac amnaid seren dlos; O'r newydd daw pob nos a dydd A llu o greulonderau, Ac felly 'r caethion truain sydd Yn etifeddion gwaeau. " ○ ormes erchyll! beth a fydd Dy dynged di ryw bryd? Pan egyr rhyddid byrth y dydd I'th ddangos di i'r byd; Dalenau 'th hanes erch a droir Ryw dro gan fys cyfiawnder, A thithau yn y gadwyn ro'ir, Fe rifwyd dyddiau d' amser. ○ ormes erchyll! byddar yw Dy glust wrth bob rhyw gri, Swn flangell lem ar gefnau briw, Peroriaeth yw i ti; Ar ol dy gamrau gwaedlyd di Mae llygaid Hollalluog, Gofynir gwaed rhyw dorf ddi ri’ Oddiar dy law lofruddiog. Pelydred golau rhyddid cu Ŏ fôr hyd fôr yn awr, Datoded rwymau'r caethwas du Sy 'n gruddfan am y wawr; A thodder holl gadwyni'r byd Yn gadwyn cyfeillgarwch, Y "du" a'r "gwyn" fo'n rhodio 'nghyd Dan aden aur dedwyddwch. Digitized by Google<noinclude></noinclude> h9owf9pea0cwcdeogfrey5p683txedd 139555 139444 2025-06-10T22:40:20Z AlwynapHuw 1710 139555 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. "Os tremiaf i'r dyfodiant du, Mae hwnw fel y nos, Heb belydr gobaith o un tu Nac amnaid seren dlos; O'r newydd daw pob nos a dydd A llu o greulonderau, Ac felly 'r caethion truain sydd Yn etifeddion gwaeau. " ○ ormes erchyll! beth a fydd Dy dynged di ryw bryd? Pan egyr rhyddid byrth y dydd I'th ddangos di i'r byd; Dalenau 'th hanes erch a droir Ryw dro gan fys cyfiawnder, A thithau yn y gadwyn ro'ir, Fe rifwyd dyddiau d' amser. ○ ormes erchyll! byddar yw Dy glust wrth bob rhyw gri, Swn flangell lem ar gefnau briw, Peroriaeth yw i ti; Ar ol dy gamrau gwaedlyd di Mae llygaid Hollalluog, Gofynir gwaed rhyw dorf ddi ri’ Oddiar dy law lofruddiog. Pelydred golau rhyddid cu Ŏ fôr hyd fôr yn awr, Datoded rwymau'r caethwas du Sy 'n gruddfan am y wawr; A thodder holl gadwyni'r byd Yn gadwyn cyfeillgarwch, Y "du" a'r "gwyn" fo'n rhodio 'nghyd Dan aden aur dedwyddwch. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3xqlgzx4cx9jbwv2vlxwv3xypp5m7ex 139622 139555 2025-06-10T22:58:46Z AlwynapHuw 1710 139622 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CAETHWAS. "Os tremiaf i'r dyfodiant du, Mae hwnw fel y nos, Heb belydr gobaith o un tu Nac amnaid seren dlos; O'r newydd daw pob nos a dydd A llu o greulonderau, Ac felly 'r caethion truain sydd Yn etifeddion gwaeau. " ○ ormes erchyll! beth a fydd Dy dynged di ryw bryd? Pan egyr rhyddid byrth y dydd I'th ddangos di i'r byd; Dalenau 'th hanes erch a droir Ryw dro gan fys cyfiawnder, A thithau yn y gadwyn ro'ir, Fe rifwyd dyddiau d' amser. ○ ormes erchyll! byddar yw Dy glust wrth bob rhyw gri, Swn flangell lem ar gefnau briw, Peroriaeth yw i ti; Ar ol dy gamrau gwaedlyd di Mae llygaid Hollalluog, Gofynir gwaed rhyw dorf ddi ri’ Oddiar dy law lofruddiog. Pelydred golau rhyddid cu Ŏ fôr hyd fôr yn awr, Datoded rwymau'r caethwas du Sy 'n gruddfan am y wawr; A thodder holl gadwyni'r byd Yn gadwyn cyfeillgarwch, Y "du" a'r "gwyn" fo'n rhodio 'nghyd Dan aden aur dedwyddwch. Q </poem><noinclude></noinclude> g6jrk9wopszg2v158x5ojeh2cjn4h75 104 69551 139445 2025-06-10T21:56:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y DDAU HEN LANGC. Y DDAU HEN LANGC. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. Dafydd. A 'dwaenost ti Tomos fu'n byw 'n Tanygro? 'Dwaenwn siwr, 'dwaenwn siwr. Rhys. D. R. D. R. D. R. Mae wedi priodi 'r wraig sala 'n y fro. Felly 'n siwr, felly 'n siwr. Mae'n slwt yn ol ystyr fanylaf y gair. Dear me, dear me. Aiff cymaint i'w chadw ag ambell i dair! Dyna hi, dyna hi. 47 Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig... 139445 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y DDAU HEN LANGC. Y DDAU HEN LANGC. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. Dafydd. A 'dwaenost ti Tomos fu'n byw 'n Tanygro? 'Dwaenwn siwr, 'dwaenwn siwr. Rhys. D. R. D. R. D. R. Mae wedi priodi 'r wraig sala 'n y fro. Felly 'n siwr, felly 'n siwr. Mae'n slwt yn ol ystyr fanylaf y gair. Dear me, dear me. Aiff cymaint i'w chadw ag ambell i dair! Dyna hi, dyna hi. 47 Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Rhys. Dafydd. R. D. Mi'dwaenost Cadwalad' ga'dd wraig gyda brys, Ddigon glân, ddigon glân, Esmwythach fuasai i hwnw roi 'i fys Yn y tân, yn y tân, Neu oddef ei drwyn ar faen llifo fai 'n troi. Gwarchod ni, gwarchod ni ! Mae gwenwyn y wraig bron a lladd yr hen foy, Catto ni, catto ni! Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Dafydd. Dyn helpo John Edward fu'n byw'n Mhant-yr- Wela hai, wela hai. Rhys. D. R. D. R. D. R. [hin. Mae gwraig hwnw wed'yn yn anferth o flin, Wela hai, wela hai. Wrth fethu ei hateb ryw dro'n ddigon mwyn, Hynod iawn, hynod iawn. Ca'dd gic yn ei grumog nes gwaedodd ei drwyn. Hynod iawn, hynod iawn. Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> j5snixp0oenm8d44jzpl94ini0paevl 139556 139445 2025-06-10T22:40:28Z AlwynapHuw 1710 139556 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DDAU HEN LANGC. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. Dafydd. A 'dwaenost ti Tomos fu'n byw 'n Tanygro? 'Dwaenwn siwr, 'dwaenwn siwr. Rhys. D. R. D. R. D. R. Mae wedi priodi 'r wraig sala 'n y fro. Felly 'n siwr, felly 'n siwr. Mae'n slwt yn ol ystyr fanylaf y gair. Dear me, dear me. Aiff cymaint i'w chadw ag ambell i dair! Dyna hi, dyna hi. 47 Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Rhys. Dafydd. R. D. Mi'dwaenost Cadwalad' ga'dd wraig gyda brys, Ddigon glân, ddigon glân, Esmwythach fuasai i hwnw roi 'i fys Yn y tân, yn y tân, Neu oddef ei drwyn ar faen llifo fai 'n troi. Gwarchod ni, gwarchod ni ! Mae gwenwyn y wraig bron a lladd yr hen foy, Catto ni, catto ni! Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Dafydd. Dyn helpo John Edward fu'n byw'n Mhant-yr- Wela hai, wela hai. Rhys. D. R. D. R. D. R. [hin. Mae gwraig hwnw wed'yn yn anferth o flin, Wela hai, wela hai. Wrth fethu ei hateb ryw dro'n ddigon mwyn, Hynod iawn, hynod iawn. Ca'dd gic yn ei grumog nes gwaedodd ei drwyn. Hynod iawn, hynod iawn. Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> c3v3we8q28etc8bevlly124g1of6asq 139623 139556 2025-06-10T22:58:55Z AlwynapHuw 1710 139623 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DDAU HEN LANGC. Y Miwsig gan Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. Dafydd. A 'dwaenost ti Tomos fu'n byw 'n Tanygro? 'Dwaenwn siwr, 'dwaenwn siwr. Rhys. D. R. D. R. D. R. Mae wedi priodi 'r wraig sala 'n y fro. Felly 'n siwr, felly 'n siwr. Mae'n slwt yn ol ystyr fanylaf y gair. Dear me, dear me. Aiff cymaint i'w chadw ag ambell i dair! Dyna hi, dyna hi. 47 Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Rhys. Dafydd. R. D. Mi'dwaenost Cadwalad' ga'dd wraig gyda brys, Ddigon glân, ddigon glân, Esmwythach fuasai i hwnw roi 'i fys Yn y tân, yn y tân, Neu oddef ei drwyn ar faen llifo fai 'n troi. Gwarchod ni, gwarchod ni ! Mae gwenwyn y wraig bron a lladd yr hen foy, Catto ni, catto ni! Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Dafydd. Dyn helpo John Edward fu'n byw'n Mhant-yr- Wela hai, wela hai. Rhys. D. R. D. R. D. R. [hin. Mae gwraig hwnw wed'yn yn anferth o flin, Wela hai, wela hai. Wrth fethu ei hateb ryw dro'n ddigon mwyn, Hynod iawn, hynod iawn. Ca'dd gic yn ei grumog nes gwaedodd ei drwyn. Hynod iawn, hynod iawn. Y ddau. 'Rym ninau mor llawen a'r ŵyn ar y bryn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. Q </poem><noinclude></noinclude> ey88sb89twf64czble2quqwbex4kljk 104 69552 139446 2025-06-10T21:56:08Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "48 Rhys. Dafydd. R. D. D. R. D. R. DEDE DDOI DI, GWEN ? A blygı di Dafydd o flaen allor serch? Na wnaf byth, na wnaf byth. A ro'i di dy hunan yn aberth i ferch? Na wnaf byth, na wnaf byth. Ai tybed, Rhys anwyl, wnei dithau mo hyn? Na wna 'n wir, na wna 'n wir. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Ydyw 'n wir, ydyw 'n wir. Y ddau. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. DDOI DI, GWEN! A ro'i di... 139446 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>48 Rhys. Dafydd. R. D. D. R. D. R. DEDE DDOI DI, GWEN ? A blygı di Dafydd o flaen allor serch? Na wnaf byth, na wnaf byth. A ro'i di dy hunan yn aberth i ferch? Na wnaf byth, na wnaf byth. Ai tybed, Rhys anwyl, wnei dithau mo hyn? Na wna 'n wir, na wna 'n wir. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Ydyw 'n wir, ydyw 'n wir. Y ddau. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. DDOI DI, GWEN! A ro'i di genad eneth lân I'th anerch gyda phenill? Fy mynwes lysg gan serchog dân O eisiau gallu 'th enill; Ac O! na allwn er dy fwyn Ro'i f'enaid yn fy ngeiriau, A'th yru i gredu iti ddwyn Y cyfan o'm serchiadau: Ond O! nid geiriau ingc ar bapur gwyn, A fedr ddweud y filfed ran o hyn. A wnei di wrando ar fy llef? Llef bron sy'n llawn anwyldeb, Llef un a'th gara fel mae'r Nef Yn caru delw purdeb; Llef un ystyria glod a bri Yn ddim wrth gariad meinwen, — Llef un a lyna wrthyt ti Fel iddew am y goeden: A chyn y gollwng iddew gorff y pren, Rhaid myn'd a'i fywyd,-felly finau, Gwen. Digilized by Google<noinclude></noinclude> ei1sftp1bgebuzcc0ywqaqo2pcl4930 139557 139446 2025-06-10T22:40:36Z AlwynapHuw 1710 139557 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhys. Dafydd. R. D. D. R. D. R. DEDE DDOI DI, GWEN ? A blygı di Dafydd o flaen allor serch? Na wnaf byth, na wnaf byth. A ro'i di dy hunan yn aberth i ferch? Na wnaf byth, na wnaf byth. Ai tybed, Rhys anwyl, wnei dithau mo hyn? Na wna 'n wir, na wna 'n wir. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Ydyw 'n wir, ydyw 'n wir. Y ddau. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. DDOI DI, GWEN! A ro'i di genad eneth lân I'th anerch gyda phenill? Fy mynwes lysg gan serchog dân O eisiau gallu 'th enill; Ac O! na allwn er dy fwyn Ro'i f'enaid yn fy ngeiriau, A'th yru i gredu iti ddwyn Y cyfan o'm serchiadau: Ond O! nid geiriau ingc ar bapur gwyn, A fedr ddweud y filfed ran o hyn. A wnei di wrando ar fy llef? Llef bron sy'n llawn anwyldeb, Llef un a'th gara fel mae'r Nef Yn caru delw purdeb; Llef un ystyria glod a bri Yn ddim wrth gariad meinwen, — Llef un a lyna wrthyt ti Fel iddew am y goeden: A chyn y gollwng iddew gorff y pren, Rhaid myn'd a'i fywyd,-felly finau, Gwen. Digilized by Google<noinclude></noinclude> tu6jfpg96zopsaii90p79znzn7re0li 139624 139557 2025-06-10T22:59:03Z AlwynapHuw 1710 139624 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Rhys. Dafydd. R. D. D. R. D. R. DEDE DDOI DI, GWEN ? A blygı di Dafydd o flaen allor serch? Na wnaf byth, na wnaf byth. A ro'i di dy hunan yn aberth i ferch? Na wnaf byth, na wnaf byth. Ai tybed, Rhys anwyl, wnei dithau mo hyn? Na wna 'n wir, na wna 'n wir. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Ydyw 'n wir, ydyw 'n wir. Y ddau. Mae cwlwm priodas yn gwlwm rhy dŷn, Pwy byth gymer wraig tra bo gwragedd fel hyn. DDOI DI, GWEN! A ro'i di genad eneth lân I'th anerch gyda phenill? Fy mynwes lysg gan serchog dân O eisiau gallu 'th enill; Ac O! na allwn er dy fwyn Ro'i f'enaid yn fy ngeiriau, A'th yru i gredu iti ddwyn Y cyfan o'm serchiadau: Ond O! nid geiriau ingc ar bapur gwyn, A fedr ddweud y filfed ran o hyn. A wnei di wrando ar fy llef? Llef bron sy'n llawn anwyldeb, Llef un a'th gara fel mae'r Nef Yn caru delw purdeb; Llef un ystyria glod a bri Yn ddim wrth gariad meinwen, — Llef un a lyna wrthyt ti Fel iddew am y goeden: A chyn y gollwng iddew gorff y pren, Rhaid myn'd a'i fywyd,-felly finau, Gwen. Q </poem><noinclude></noinclude> 09zrp3cn3c6q0l5qgvmxogxxt4i4elo 104 69553 139447 2025-06-10T21:56:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "DDOI LI, GWEN ? O'th gwmni anwyl!—na chawn i Un haner awr o'i fwyniant, Mor ddedwydd byddwn gyda thi A'r angel mewn gogoniant; Mae'r byd yn bobpeth gyda thi, A dim pan heb dy gwmni, Dy golli sydd yn nos i mi, A'th gael sydd wawr goleuni; Ai tybed y gadewi i'm, O eneth dlos, I fyw a marw mewn rhyw anobeithiol nos! Mae 'th dremiad arnaf fel y lloer Yn edrych o'r uchelder,- Mor dlws, mor glir, ac eto 'n oer Fel delw ar fy nghyfer; Mae't... 139447 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>DDOI LI, GWEN ? O'th gwmni anwyl!—na chawn i Un haner awr o'i fwyniant, Mor ddedwydd byddwn gyda thi A'r angel mewn gogoniant; Mae'r byd yn bobpeth gyda thi, A dim pan heb dy gwmni, Dy golli sydd yn nos i mi, A'th gael sydd wawr goleuni; Ai tybed y gadewi i'm, O eneth dlos, I fyw a marw mewn rhyw anobeithiol nos! Mae 'th dremiad arnaf fel y lloer Yn edrych o'r uchelder,- Mor dlws, mor glir, ac eto 'n oer Fel delw ar fy nghyfer; Mae'th wên a fu yn nefoedd im' Yn gwanu fy nheimladau; Ac wrth ei gwel'd wna f' enaid ddim Ond gwaedu'i hun i angau; O na bai'r Greenland sy'n dy fynwes di, Yn troi yn Affric grasboeth fel f' un i. Disgyned fflam o gariad cu I wneud dy fron yn gynes, Ai tybed Gwen i'th galon di Droi 'n gareg yn dy fynwes; Wrth ddrws dy galon, anwyl fun, Rwy'n curo 'n ddyfal, ddyfal, Ac nid oes dim ond angau 'i hun A feiddia ddod i'm hatal; Ac os na wnei di agor, Cei wylio nghalon i, Yn rho'i ei churiad olaf Ar drothwy 'th galon di. 49 i D Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3u2r9t3jtxr94bvc4jge152bwvuj31n 139558 139447 2025-06-10T22:40:48Z AlwynapHuw 1710 139558 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> DDOI LI, GWEN ? O'th gwmni anwyl!—na chawn i Un haner awr o'i fwyniant, Mor ddedwydd byddwn gyda thi A'r angel mewn gogoniant; Mae'r byd yn bobpeth gyda thi, A dim pan heb dy gwmni, Dy golli sydd yn nos i mi, A'th gael sydd wawr goleuni; Ai tybed y gadewi i'm, O eneth dlos, I fyw a marw mewn rhyw anobeithiol nos! Mae 'th dremiad arnaf fel y lloer Yn edrych o'r uchelder,- Mor dlws, mor glir, ac eto 'n oer Fel delw ar fy nghyfer; Mae'th wên a fu yn nefoedd im' Yn gwanu fy nheimladau; Ac wrth ei gwel'd wna f' enaid ddim Ond gwaedu'i hun i angau; O na bai'r Greenland sy'n dy fynwes di, Yn troi yn Affric grasboeth fel f' un i. Disgyned fflam o gariad cu I wneud dy fron yn gynes, Ai tybed Gwen i'th galon di Droi 'n gareg yn dy fynwes; Wrth ddrws dy galon, anwyl fun, Rwy'n curo 'n ddyfal, ddyfal, Ac nid oes dim ond angau 'i hun A feiddia ddod i'm hatal; Ac os na wnei di agor, Cei wylio nghalon i, Yn rho'i ei churiad olaf Ar drothwy 'th galon di. 49 i D Digitized by Google<noinclude></noinclude> kpkmyye1zflyqpo04i3iah30usetnrv 139625 139558 2025-06-10T22:59:10Z AlwynapHuw 1710 139625 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> DDOI LI, GWEN ? O'th gwmni anwyl!—na chawn i Un haner awr o'i fwyniant, Mor ddedwydd byddwn gyda thi A'r angel mewn gogoniant; Mae'r byd yn bobpeth gyda thi, A dim pan heb dy gwmni, Dy golli sydd yn nos i mi, A'th gael sydd wawr goleuni; Ai tybed y gadewi i'm, O eneth dlos, I fyw a marw mewn rhyw anobeithiol nos! Mae 'th dremiad arnaf fel y lloer Yn edrych o'r uchelder,- Mor dlws, mor glir, ac eto 'n oer Fel delw ar fy nghyfer; Mae'th wên a fu yn nefoedd im' Yn gwanu fy nheimladau; Ac wrth ei gwel'd wna f' enaid ddim Ond gwaedu'i hun i angau; O na bai'r Greenland sy'n dy fynwes di, Yn troi yn Affric grasboeth fel f' un i. Disgyned fflam o gariad cu I wneud dy fron yn gynes, Ai tybed Gwen i'th galon di Droi 'n gareg yn dy fynwes; Wrth ddrws dy galon, anwyl fun, Rwy'n curo 'n ddyfal, ddyfal, Ac nid oes dim ond angau 'i hun A feiddia ddod i'm hatal; Ac os na wnei di agor, Cei wylio nghalon i, Yn rho'i ei churiad olaf Ar drothwy 'th galon di. 49 i D Q </poem><noinclude></noinclude> puglnnak04an5c9kuxgewq2cv2xonrq 104 69554 139448 2025-06-10T21:56:33Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "50 BU FARW YR ENETH. BU FARW YR ENETH. Bu farw yr eneth! a'r Nefoedd a ŵyr Y chwerwder a deimlodd wrth farw; A'r lleuad yn wylaidd dan amrant yr hwyr Edrychai i'w gwyneb oer, gwelw. Bu farw yr eneth yn ymyl y ddor, A phwysau ei phen ar y rhiniog, A rhewai dyferion y bargod oer, oer, Ar fynwes fu unwaith yn wresog. Bu farw ar drothwy tŷ anwyl ei thad, Yr hwn roddodd dro i'r agoriad, Ar ol troi yr eneth anwyla 'n y wlad O'r tŷ, am mai... 139448 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>50 BU FARW YR ENETH. BU FARW YR ENETH. Bu farw yr eneth! a'r Nefoedd a ŵyr Y chwerwder a deimlodd wrth farw; A'r lleuad yn wylaidd dan amrant yr hwyr Edrychai i'w gwyneb oer, gwelw. Bu farw yr eneth yn ymyl y ddor, A phwysau ei phen ar y rhiniog, A rhewai dyferion y bargod oer, oer, Ar fynwes fu unwaith yn wresog. Bu farw ar drothwy tŷ anwyl ei thad, Yr hwn roddodd dro i'r agoriad, Ar ol troi yr eneth anwyla 'n y wlad O'r tŷ, am mai t'lawd oedd ei chariad. Bu farw y ferch, tra â'i dwrn bychan gwyn Y curai y ddôr er ys meityn, Ond perffaith ddistawrwydd atebai pryd hyn, Fod tad wedi bolltio 'n ei herbyn. Bu farw, tra llithrai rhyw air trist neu ddau, Dros wefus oedd wanaidd a gwelw; "Yn ffyddlon i un rwy' o hyd yn parhau, Ar allor ffyddlondeb rwy'n marw. Bu farw, a'i beddrod a erys o hyd Yn ddarlun o dad heb ddim teimlad; Y twmpath gwyrdd yna a ddengys i'r byd Fod nerth anorchfygol mewn cariad. Digitized by Google<noinclude></noinclude> ao4511qu0vu0lmgs2ouue2ifa2cq2wu 139559 139448 2025-06-10T22:40:57Z AlwynapHuw 1710 139559 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BU FARW YR ENETH. Bu farw yr eneth! a'r Nefoedd a ŵyr Y chwerwder a deimlodd wrth farw; A'r lleuad yn wylaidd dan amrant yr hwyr Edrychai i'w gwyneb oer, gwelw. Bu farw yr eneth yn ymyl y ddor, A phwysau ei phen ar y rhiniog, A rhewai dyferion y bargod oer, oer, Ar fynwes fu unwaith yn wresog. Bu farw ar drothwy tŷ anwyl ei thad, Yr hwn roddodd dro i'r agoriad, Ar ol troi yr eneth anwyla 'n y wlad O'r tŷ, am mai t'lawd oedd ei chariad. Bu farw y ferch, tra â'i dwrn bychan gwyn Y curai y ddôr er ys meityn, Ond perffaith ddistawrwydd atebai pryd hyn, Fod tad wedi bolltio 'n ei herbyn. Bu farw, tra llithrai rhyw air trist neu ddau, Dros wefus oedd wanaidd a gwelw; "Yn ffyddlon i un rwy' o hyd yn parhau, Ar allor ffyddlondeb rwy'n marw. Bu farw, a'i beddrod a erys o hyd Yn ddarlun o dad heb ddim teimlad; Y twmpath gwyrdd yna a ddengys i'r byd Fod nerth anorchfygol mewn cariad. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 8y3dzcmd082lyljmz9gioticruplffy 139626 139559 2025-06-10T22:59:18Z AlwynapHuw 1710 139626 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BU FARW YR ENETH. Bu farw yr eneth! a'r Nefoedd a ŵyr Y chwerwder a deimlodd wrth farw; A'r lleuad yn wylaidd dan amrant yr hwyr Edrychai i'w gwyneb oer, gwelw. Bu farw yr eneth yn ymyl y ddor, A phwysau ei phen ar y rhiniog, A rhewai dyferion y bargod oer, oer, Ar fynwes fu unwaith yn wresog. Bu farw ar drothwy tŷ anwyl ei thad, Yr hwn roddodd dro i'r agoriad, Ar ol troi yr eneth anwyla 'n y wlad O'r tŷ, am mai t'lawd oedd ei chariad. Bu farw y ferch, tra â'i dwrn bychan gwyn Y curai y ddôr er ys meityn, Ond perffaith ddistawrwydd atebai pryd hyn, Fod tad wedi bolltio 'n ei herbyn. Bu farw, tra llithrai rhyw air trist neu ddau, Dros wefus oedd wanaidd a gwelw; "Yn ffyddlon i un rwy' o hyd yn parhau, Ar allor ffyddlondeb rwy'n marw. Bu farw, a'i beddrod a erys o hyd Yn ddarlun o dad heb ddim teimlad; Y twmpath gwyrdd yna a ddengys i'r byd Fod nerth anorchfygol mewn cariad. Q </poem><noinclude></noinclude> p1vwhj2i6vzi4jz4u0hs4f77jqmavj5 104 69555 139449 2025-06-10T21:56:54Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "52 RHYWBETH MWY. Rhed un arall at bleserau, Gan gofleidio mwyniant byd, Trocha 'i enaid yn y ffrydiau Sydd yn llygru dyn bob pryd;. Pan nofio'r dyfroedd swynol Teimla yn ei enaid glwy', Ac yn nghanol mwyniant bydol Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. yn Rhed y llall at dduwies mawredd Gan ymgrymu iddi hi, Ymgais hwn yw cael anrhydedd Enw bydol a phob bri; Ar ol dringo'r grisiau hyny Yn llawn o iechyd nerth a nwy', Metha gael tawelwch felly,... 139449 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>52 RHYWBETH MWY. Rhed un arall at bleserau, Gan gofleidio mwyniant byd, Trocha 'i enaid yn y ffrydiau Sydd yn llygru dyn bob pryd;. Pan nofio'r dyfroedd swynol Teimla yn ei enaid glwy', Ac yn nghanol mwyniant bydol Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. yn Rhed y llall at dduwies mawredd Gan ymgrymu iddi hi, Ymgais hwn yw cael anrhydedd Enw bydol a phob bri; Ar ol dringo'r grisiau hyny Yn llawn o iechyd nerth a nwy', Metha gael tawelwch felly, Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. Llecha 'r llall mewn rhyw ystafell Lle mae llyfrau 'n haen ar haen, Pleser hwn yw byw 'n ei lyfrgell A thalentau'r byd o'i flaen; Plymia 'r gwersi dwfn di waelod Sydd yn gronfa ynddynt hwy, Ond yn nghanol ffrwyth myfyrdod Llefa'r enaid,-Rhywbeth Mwy. Try y llall i feusydd gwyrddion Yr Ysgrythyr Sanctaidd, wiw, Bwyty 'r cynyrch pur a ffrwythlon Sydd yn tyfu 'n ngwinllan Duw; Teimla arogl Rhosyn Saron Fel yn llwyr wellau ei glwy', Yna gwaedda 'r enaid," Digon, Nid oes eisiau dim sydd fwy.” Digitized by Google<noinclude></noinclude> cratnchy7qdwgzpuukn4lxjthnywhi1 139561 139449 2025-06-10T22:41:13Z AlwynapHuw 1710 139561 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHYWBETH MWY. Rhed un arall at bleserau, Gan gofleidio mwyniant byd, Trocha 'i enaid yn y ffrydiau Sydd yn llygru dyn bob pryd;. Pan nofio'r dyfroedd swynol Teimla yn ei enaid glwy', Ac yn nghanol mwyniant bydol Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. yn Rhed y llall at dduwies mawredd Gan ymgrymu iddi hi, Ymgais hwn yw cael anrhydedd Enw bydol a phob bri; Ar ol dringo'r grisiau hyny Yn llawn o iechyd nerth a nwy', Metha gael tawelwch felly, Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. Llecha 'r llall mewn rhyw ystafell Lle mae llyfrau 'n haen ar haen, Pleser hwn yw byw 'n ei lyfrgell A thalentau'r byd o'i flaen; Plymia 'r gwersi dwfn di waelod Sydd yn gronfa ynddynt hwy, Ond yn nghanol ffrwyth myfyrdod Llefa'r enaid,-Rhywbeth Mwy. Try y llall i feusydd gwyrddion Yr Ysgrythyr Sanctaidd, wiw, Bwyty 'r cynyrch pur a ffrwythlon Sydd yn tyfu 'n ngwinllan Duw; Teimla arogl Rhosyn Saron Fel yn llwyr wellau ei glwy', Yna gwaedda 'r enaid," Digon, Nid oes eisiau dim sydd fwy.” Digitized by Google<noinclude></noinclude> l293u8ygyrmp46oam9myor9v81tmqa5 139628 139561 2025-06-10T22:59:41Z AlwynapHuw 1710 139628 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHYWBETH MWY. Rhed un arall at bleserau, Gan gofleidio mwyniant byd, Trocha 'i enaid yn y ffrydiau Sydd yn llygru dyn bob pryd;. Pan nofio'r dyfroedd swynol Teimla yn ei enaid glwy', Ac yn nghanol mwyniant bydol Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. yn Rhed y llall at dduwies mawredd Gan ymgrymu iddi hi, Ymgais hwn yw cael anrhydedd Enw bydol a phob bri; Ar ol dringo'r grisiau hyny Yn llawn o iechyd nerth a nwy', Metha gael tawelwch felly, Llefa'r enaid,—Rhywbeth Mwy. Llecha 'r llall mewn rhyw ystafell Lle mae llyfrau 'n haen ar haen, Pleser hwn yw byw 'n ei lyfrgell A thalentau'r byd o'i flaen; Plymia 'r gwersi dwfn di waelod Sydd yn gronfa ynddynt hwy, Ond yn nghanol ffrwyth myfyrdod Llefa'r enaid,-Rhywbeth Mwy. Try y llall i feusydd gwyrddion Yr Ysgrythyr Sanctaidd, wiw, Bwyty 'r cynyrch pur a ffrwythlon Sydd yn tyfu 'n ngwinllan Duw; Teimla arogl Rhosyn Saron Fel yn llwyr wellau ei glwy', Yna gwaedda 'r enaid," Digon, Nid oes eisiau dim sydd fwy.” Q </poem><noinclude></noinclude> 02i5flu5zm3dl3qop1j5z3cqa1cc7x7 104 69556 139450 2025-06-10T21:57:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "DIOLOHGARWOH AM FFON. CYWYDD DIOLCHGARWCH, (Chwedl yr hen feirdd) am ffon a gefais gan fy nghyfaill N. BENNETT, Yew. (Nicola), Trefeglwys. Fr llonwych gyfaill union Wnaeth harddaf, hoffusaf ffon I MYNYDDOG; —mae'n haeddu Am y rhodd fad, ganiad gu. Tyr'd awen gymen o'th gôd, Diosga hyd dy wasgod; Cyweiria dànau cariad I ddwyn mel o dy ddawn mad, A diolch mewn brwd awydd Heb un trais i BENNETT rydd. Yn awr caf y ffon eirioes I'm cynal... 139450 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>DIOLOHGARWOH AM FFON. CYWYDD DIOLCHGARWCH, (Chwedl yr hen feirdd) am ffon a gefais gan fy nghyfaill N. BENNETT, Yew. (Nicola), Trefeglwys. Fr llonwych gyfaill union Wnaeth harddaf, hoffusaf ffon I MYNYDDOG; —mae'n haeddu Am y rhodd fad, ganiad gu. Tyr'd awen gymen o'th gôd, Diosga hyd dy wasgod; Cyweiria dànau cariad I ddwyn mel o dy ddawn mad, A diolch mewn brwd awydd Heb un trais i BENNETT rydd. Yn awr caf y ffon eirioes I'm cynal cystal a'm coes, Gwna 'm dilyn o hyn i henoed, Os deil ei thrwyn, cystal a throed. Wyr eres dewch yr awrhon I weled hardded yw hon, Ei chlapiog goes a'i chlwpa Sy' lawn dwf,-sy o lun da. Os daw y ddunos dywell Dros anian a'i hugan hell, A minau yn mhell o'm hanedd Yn pallu dod o'r pwll di hedd; Y ffon a'm hamddiffyna, Wrth f'w'llys fy nhywys wna. Os bwriada ysprydion Rodio gwyll yr adeg hon, Laeniaf yr holl gâd elynol Ffwr 'n un haid i uffern yn ol! Wandio i lawr gŵn diles Yn yroedd wna 'r ffon eres; I Ddaeargi rhydd ergyd Ar ei ben, a'i gyr o'r byd. 53 Digitized by Google<noinclude></noinclude> hi2jhsrpybl9aou2afo75zhp03bmelc 139562 139450 2025-06-10T22:42:53Z AlwynapHuw 1710 139562 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CYWYDD DIOLCHGARWCH, (Chwedl yr hen feirdd) am ffon a gefais gan fy nghyfaill N. BENNETT, Yew. (Nicola), Trefeglwys. Fr llonwych gyfaill union Wnaeth harddaf, hoffusaf ffon I MYNYDDOG; —mae'n haeddu Am y rhodd fad, ganiad gu. Tyr'd awen gymen o'th gôd, Diosga hyd dy wasgod; Cyweiria dànau cariad I ddwyn mel o dy ddawn mad, A diolch mewn brwd awydd Heb un trais i BENNETT rydd. Yn awr caf y ffon eirioes I'm cynal cystal a'm coes, Gwna 'm dilyn o hyn i henoed, Os deil ei thrwyn, cystal a throed. Wyr eres dewch yr awrhon I weled hardded yw hon, Ei chlapiog goes a'i chlwpa Sy' lawn dwf,-sy o lun da. Os daw y ddunos dywell Dros anian a'i hugan hell, A minau yn mhell o'm hanedd Yn pallu dod o'r pwll di hedd; Y ffon a'm hamddiffyna, Wrth f'w'llys fy nhywys wna. Os bwriada ysprydion Rodio gwyll yr adeg hon, Laeniaf yr holl gâd elynol Ffwr 'n un haid i uffern yn ol! Wandio i lawr gŵn diles Yn yroedd wna 'r ffon eres; I Ddaeargi rhydd ergyd Ar ei ben, a'i gyr o'r byd. 53 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 733bpcbk4e9bpv1zr96br28ffax8aet 139629 139562 2025-06-10T22:59:48Z AlwynapHuw 1710 139629 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CYWYDD DIOLCHGARWCH, (Chwedl yr hen feirdd) am ffon a gefais gan fy nghyfaill N. BENNETT, Yew. (Nicola), Trefeglwys. Fr llonwych gyfaill union Wnaeth harddaf, hoffusaf ffon I MYNYDDOG; —mae'n haeddu Am y rhodd fad, ganiad gu. Tyr'd awen gymen o'th gôd, Diosga hyd dy wasgod; Cyweiria dànau cariad I ddwyn mel o dy ddawn mad, A diolch mewn brwd awydd Heb un trais i BENNETT rydd. Yn awr caf y ffon eirioes I'm cynal cystal a'm coes, Gwna 'm dilyn o hyn i henoed, Os deil ei thrwyn, cystal a throed. Wyr eres dewch yr awrhon I weled hardded yw hon, Ei chlapiog goes a'i chlwpa Sy' lawn dwf,-sy o lun da. Os daw y ddunos dywell Dros anian a'i hugan hell, A minau yn mhell o'm hanedd Yn pallu dod o'r pwll di hedd; Y ffon a'm hamddiffyna, Wrth f'w'llys fy nhywys wna. Os bwriada ysprydion Rodio gwyll yr adeg hon, Laeniaf yr holl gâd elynol Ffwr 'n un haid i uffern yn ol! Wandio i lawr gŵn diles Yn yroedd wna 'r ffon eres; I Ddaeargi rhydd ergyd Ar ei ben, a'i gyr o'r byd. Q </poem><noinclude></noinclude> sxmyl1t4w0u4npnhknu7bszr62zlr5l 104 69557 139451 2025-06-10T21:57:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "54 HOFFDER PENAF CYMRO. Cawri uchel,- corachod Geir dan haul, a gwŷr di nod Rêd ffwrdd rhag curiad y ffon, O'r golwg yn llwfr galon. Ni chym'raf ragor o'm sorri,- Ddowch chwi feirdd i heddwch a fi? Oes dawel gewch os deuwch, Onide eich lle fydd llwch; Os clyw Cymru eich rhu a'ch rhoch, Pwniaf bob copa o honoch. HOFFDER PENAF CYMRO. CANIG. HOFFDER penaf Cymro yw Gwlad ei dadau; Dyna'r fan dymuna fyw Hyd ei angau: Chwareu ar ei bronydd... 139451 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>54 HOFFDER PENAF CYMRO. Cawri uchel,- corachod Geir dan haul, a gwŷr di nod Rêd ffwrdd rhag curiad y ffon, O'r golwg yn llwfr galon. Ni chym'raf ragor o'm sorri,- Ddowch chwi feirdd i heddwch a fi? Oes dawel gewch os deuwch, Onide eich lle fydd llwch; Os clyw Cymru eich rhu a'ch rhoch, Pwniaf bob copa o honoch. HOFFDER PENAF CYMRO. CANIG. HOFFDER penaf Cymro yw Gwlad ei dadau; Dyna'r fan dymuna fyw Hyd ei angau: Chwareu ar ei bronydd, Yfed o'i ffynonydd, A gwrando cân, yr adar mân Delorant yn ei gelltydd. Clywed rhu ei nentydd gwylltion, Ac yfed iechyd o'i hawelon, Yw prif ddymuniad pena'i galon: Mae golwg ar ei dolydd gwiwlwys, Yn adlewyrchiad o baradwys, Ac awyr iachus ei mynyddoedd Yw'r awyr iachaf dan y nefoedd: Mae'ngwlad a fy nghalon fel wedi ymglymu, Yn uwch, yn uwch dyrchafer hen Gymru. Digitized by Google<noinclude></noinclude> hdx438syr354z6ze4hsp7uiu5bg22e3 139563 139451 2025-06-10T22:43:00Z AlwynapHuw 1710 139563 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> HOFFDER PENAF CYMRO. Cawri uchel,- corachod Geir dan haul, a gwŷr di nod Rêd ffwrdd rhag curiad y ffon, O'r golwg yn llwfr galon. Ni chym'raf ragor o'm sorri,- Ddowch chwi feirdd i heddwch a fi? Oes dawel gewch os deuwch, Onide eich lle fydd llwch; Os clyw Cymru eich rhu a'ch rhoch, Pwniaf bob copa o honoch. HOFFDER PENAF CYMRO. CANIG. HOFFDER penaf Cymro yw Gwlad ei dadau; Dyna'r fan dymuna fyw Hyd ei angau: Chwareu ar ei bronydd, Yfed o'i ffynonydd, A gwrando cân, yr adar mân Delorant yn ei gelltydd. Clywed rhu ei nentydd gwylltion, Ac yfed iechyd o'i hawelon, Yw prif ddymuniad pena'i galon: Mae golwg ar ei dolydd gwiwlwys, Yn adlewyrchiad o baradwys, Ac awyr iachus ei mynyddoedd Yw'r awyr iachaf dan y nefoedd: Mae'ngwlad a fy nghalon fel wedi ymglymu, Yn uwch, yn uwch dyrchafer hen Gymru. Digitized by Google<noinclude></noinclude> abfosmazxiwk0rlwdklqvx0269wzlx2 139630 139563 2025-06-10T22:59:55Z AlwynapHuw 1710 139630 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> HOFFDER PENAF CYMRO. Cawri uchel,- corachod Geir dan haul, a gwŷr di nod Rêd ffwrdd rhag curiad y ffon, O'r golwg yn llwfr galon. Ni chym'raf ragor o'm sorri,- Ddowch chwi feirdd i heddwch a fi? Oes dawel gewch os deuwch, Onide eich lle fydd llwch; Os clyw Cymru eich rhu a'ch rhoch, Pwniaf bob copa o honoch. HOFFDER PENAF CYMRO. CANIG. HOFFDER penaf Cymro yw Gwlad ei dadau; Dyna'r fan dymuna fyw Hyd ei angau: Chwareu ar ei bronydd, Yfed o'i ffynonydd, A gwrando cân, yr adar mân Delorant yn ei gelltydd. Clywed rhu ei nentydd gwylltion, Ac yfed iechyd o'i hawelon, Yw prif ddymuniad pena'i galon: Mae golwg ar ei dolydd gwiwlwys, Yn adlewyrchiad o baradwys, Ac awyr iachus ei mynyddoedd Yw'r awyr iachaf dan y nefoedd: Mae'ngwlad a fy nghalon fel wedi ymglymu, Yn uwch, yn uwch dyrchafer hen Gymru. Q </poem><noinclude></noinclude> 4b72hg5lns6whe7q5qqu3wrgfsfgxk3 104 69558 139452 2025-06-10T21:57:13Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "UN GOEG OEDD Y GNEUEN. UN GOEG OEDD Y GNEUEN. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan V., gan Mr. J. D. Jones. AR frigyn hen gollen yn ngwrych top y rhos Mi welais un gneuen, Edrychai o draw yn un hynod o dlos Mor felen a sofren; Mi wnes benderfyniad y mynwn i hi Er cymaint y drafferth, Mae clamp o gnewyllyn i'w gael, ebe fi, Mewn cneuen mor brydferth. 55 Tra 'n llamu trwy 'r d'rysni, mi rwygais fy nghôt Wrth ryw hen fieren, Ac wedi c... 139452 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>UN GOEG OEDD Y GNEUEN. UN GOEG OEDD Y GNEUEN. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan V., gan Mr. J. D. Jones. AR frigyn hen gollen yn ngwrych top y rhos Mi welais un gneuen, Edrychai o draw yn un hynod o dlos Mor felen a sofren; Mi wnes benderfyniad y mynwn i hi Er cymaint y drafferth, Mae clamp o gnewyllyn i'w gael, ebe fi, Mewn cneuen mor brydferth. 55 Tra 'n llamu trwy 'r d'rysni, mi rwygais fy nghôt Wrth ryw hen fieren, Ac wedi cael ffwdan braidd fwy na gwerth grôt, Cyrhaeddais y gollen; Ar ol myned ati, nid mymryn o waith Oedd cyraedd y gangen, Ond wedi im' gynyg ryw chwe' thro neu saith, Mi gefais y gneuen. Ac wrth im' ei thori, mi holltais ryw ddau O'm danedd yn yfflon, Mae'r ddanodd er hyny heb byth esmwythau, Bron tori fy nghalon; 'D oes ryfedd fy mod i yn methu o hyd Ag edrych yn llawen; A dyna 'r peth gwaethaf o'r stori i gyd,— Un goeg oedd y Gneuen. Y llangciau ddygwyddodd gael gwragedd lled wael A wyddant i'r mymryn, Y casgliad sydd fwyaf priodol i'w gael Oddiwrth yr hanesyn; Ar ol cael colledion a llawer o fyd I gyraedd y feinwen, Yr byn sy 'n eu nychu i'w meddwl o hyd Mai coeg oedd y Gneuen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 21h4jlkghw9l4f00eutxsv28ql7bf4m 139564 139452 2025-06-10T22:43:07Z AlwynapHuw 1710 139564 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> UN GOEG OEDD Y GNEUEN. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan V., gan Mr. J. D. Jones. AR frigyn hen gollen yn ngwrych top y rhos Mi welais un gneuen, Edrychai o draw yn un hynod o dlos Mor felen a sofren; Mi wnes benderfyniad y mynwn i hi Er cymaint y drafferth, Mae clamp o gnewyllyn i'w gael, ebe fi, Mewn cneuen mor brydferth. 55 Tra 'n llamu trwy 'r d'rysni, mi rwygais fy nghôt Wrth ryw hen fieren, Ac wedi cael ffwdan braidd fwy na gwerth grôt, Cyrhaeddais y gollen; Ar ol myned ati, nid mymryn o waith Oedd cyraedd y gangen, Ond wedi im' gynyg ryw chwe' thro neu saith, Mi gefais y gneuen. Ac wrth im' ei thori, mi holltais ryw ddau O'm danedd yn yfflon, Mae'r ddanodd er hyny heb byth esmwythau, Bron tori fy nghalon; 'D oes ryfedd fy mod i yn methu o hyd Ag edrych yn llawen; A dyna 'r peth gwaethaf o'r stori i gyd,— Un goeg oedd y Gneuen. Y llangciau ddygwyddodd gael gwragedd lled wael A wyddant i'r mymryn, Y casgliad sydd fwyaf priodol i'w gael Oddiwrth yr hanesyn; Ar ol cael colledion a llawer o fyd I gyraedd y feinwen, Yr byn sy 'n eu nychu i'w meddwl o hyd Mai coeg oedd y Gneuen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> amnen069opttjhzcdux9q2ehfr0tfjn 139631 139564 2025-06-10T23:00:02Z AlwynapHuw 1710 139631 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> UN GOEG OEDD Y GNEUEN. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan V., gan Mr. J. D. Jones. AR frigyn hen gollen yn ngwrych top y rhos Mi welais un gneuen, Edrychai o draw yn un hynod o dlos Mor felen a sofren; Mi wnes benderfyniad y mynwn i hi Er cymaint y drafferth, Mae clamp o gnewyllyn i'w gael, ebe fi, Mewn cneuen mor brydferth. 55 Tra 'n llamu trwy 'r d'rysni, mi rwygais fy nghôt Wrth ryw hen fieren, Ac wedi cael ffwdan braidd fwy na gwerth grôt, Cyrhaeddais y gollen; Ar ol myned ati, nid mymryn o waith Oedd cyraedd y gangen, Ond wedi im' gynyg ryw chwe' thro neu saith, Mi gefais y gneuen. Ac wrth im' ei thori, mi holltais ryw ddau O'm danedd yn yfflon, Mae'r ddanodd er hyny heb byth esmwythau, Bron tori fy nghalon; 'D oes ryfedd fy mod i yn methu o hyd Ag edrych yn llawen; A dyna 'r peth gwaethaf o'r stori i gyd,— Un goeg oedd y Gneuen. Y llangciau ddygwyddodd gael gwragedd lled wael A wyddant i'r mymryn, Y casgliad sydd fwyaf priodol i'w gael Oddiwrth yr hanesyn; Ar ol cael colledion a llawer o fyd I gyraedd y feinwen, Yr byn sy 'n eu nychu i'w meddwl o hyd Mai coeg oedd y Gneuen. Q </poem><noinclude></noinclude> kwgsieb1d2gjbyz3mklog7u7s4xgj19 104 69559 139453 2025-06-10T21:57:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "56 PAN DDAW YR HAF. Ar aelwyd annhrefnus eistedda y gŵr Gan edrych o'i ddeutu, A synu fod gwneuthur cyfeillach a'r dw'r Mor gas gan ei deulu; Yn hulio 'r holl aelwyd yn ymyl ei droed Mae'r lludw 'n un domen, Ac wrtho ei hunan fe dd'wed yn ddioed, Un goeg oedd y Gneuen. Mae gwe y pryf copyn yn nghonglau y ty Er rywbryd y llynedd, A'r plates ar y dresser yn edrych yn ddu O eisiau ymgeledd; Mae'r llawr heb ei 'sgubo,—mae lludw yn drwch... 139453 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>56 PAN DDAW YR HAF. Ar aelwyd annhrefnus eistedda y gŵr Gan edrych o'i ddeutu, A synu fod gwneuthur cyfeillach a'r dw'r Mor gas gan ei deulu; Yn hulio 'r holl aelwyd yn ymyl ei droed Mae'r lludw 'n un domen, Ac wrtho ei hunan fe dd'wed yn ddioed, Un goeg oedd y Gneuen. Mae gwe y pryf copyn yn nghonglau y ty Er rywbryd y llynedd, A'r plates ar y dresser yn edrych yn ddu O eisiau ymgeledd; Mae'r llawr heb ei 'sgubo,—mae lludw yn drwch Ar hyd yr holl ddodr'en; ;- Bys du esgeulusdod argraffodd mewn llwch— Un goeg oedd y Gneuen. PAN DDAW YR HAF. Y Miwsig gan Mr. E. James, Newcross. PAN ddaw yr haf a'i dyner hin I loni bro a bryn, Cawn drwsio bedd y gauaf blin A blodau gwyrdd a gwyn; Cawn weled myrdd o egin mân Yn tyfu 'n ngwres yr haul, A chlywed cân yr awel lân Ar dànau'r delyn ddail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. Digitized by Google<noinclude></noinclude> jritochiwh61sx7qfn08fbxrvk5wuue 139565 139453 2025-06-10T22:43:19Z AlwynapHuw 1710 139565 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PAN DDAW YR HAF. Ar aelwyd annhrefnus eistedda y gŵr Gan edrych o'i ddeutu, A synu fod gwneuthur cyfeillach a'r dw'r Mor gas gan ei deulu; Yn hulio 'r holl aelwyd yn ymyl ei droed Mae'r lludw 'n un domen, Ac wrtho ei hunan fe dd'wed yn ddioed, Un goeg oedd y Gneuen. Mae gwe y pryf copyn yn nghonglau y ty Er rywbryd y llynedd, A'r plates ar y dresser yn edrych yn ddu O eisiau ymgeledd; Mae'r llawr heb ei 'sgubo,—mae lludw yn drwch Ar hyd yr holl ddodr'en; ;- Bys du esgeulusdod argraffodd mewn llwch— Un goeg oedd y Gneuen. PAN DDAW YR HAF. Y Miwsig gan Mr. E. James, Newcross. PAN ddaw yr haf a'i dyner hin I loni bro a bryn, Cawn drwsio bedd y gauaf blin A blodau gwyrdd a gwyn; Cawn weled myrdd o egin mân Yn tyfu 'n ngwres yr haul, A chlywed cân yr awel lân Ar dànau'r delyn ddail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. Digitized by Google<noinclude></noinclude> hggtrgdj06qrbpldb76irs37rem2250 139632 139565 2025-06-10T23:00:09Z AlwynapHuw 1710 139632 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PAN DDAW YR HAF. Ar aelwyd annhrefnus eistedda y gŵr Gan edrych o'i ddeutu, A synu fod gwneuthur cyfeillach a'r dw'r Mor gas gan ei deulu; Yn hulio 'r holl aelwyd yn ymyl ei droed Mae'r lludw 'n un domen, Ac wrtho ei hunan fe dd'wed yn ddioed, Un goeg oedd y Gneuen. Mae gwe y pryf copyn yn nghonglau y ty Er rywbryd y llynedd, A'r plates ar y dresser yn edrych yn ddu O eisiau ymgeledd; Mae'r llawr heb ei 'sgubo,—mae lludw yn drwch Ar hyd yr holl ddodr'en; ;- Bys du esgeulusdod argraffodd mewn llwch— Un goeg oedd y Gneuen. PAN DDAW YR HAF. Y Miwsig gan Mr. E. James, Newcross. PAN ddaw yr haf a'i dyner hin I loni bro a bryn, Cawn drwsio bedd y gauaf blin A blodau gwyrdd a gwyn; Cawn weled myrdd o egin mân Yn tyfu 'n ngwres yr haul, A chlywed cân yr awel lân Ar dànau'r delyn ddail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. Q </poem><noinclude></noinclude> h7830p7hmf28l77h0mfaom6do6qucye 104 69560 139454 2025-06-10T21:57:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y BACHGEN DIDEIMLAD. Daw 'r haf i dynu newydd gân ○ dànau cangau 'r coed, Lle sang yr haf mae meillion mân Yn tyfu 'n ol ei droed; Prydferthwch wisga am ei ben, A'i ddwylaw 'n llawnion sydd; Ac ar ei fron mae 'r lili wen Mor deg a gwawr y dydd: Cawn gasglu blodau, &c. Ar wely 'r haf, ffarwel i'r rhew Roi blaen ei droed i lawr, A'r lle bu 'r eira 'n haenen dew Daw haen o flodau 'n awr; Daw 'r byd i wenu ar y nen Mewn newydd wisg o dda... 139454 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y BACHGEN DIDEIMLAD. Daw 'r haf i dynu newydd gân ○ dànau cangau 'r coed, Lle sang yr haf mae meillion mân Yn tyfu 'n ol ei droed; Prydferthwch wisga am ei ben, A'i ddwylaw 'n llawnion sydd; Ac ar ei fron mae 'r lili wen Mor deg a gwawr y dydd: Cawn gasglu blodau, &c. Ar wely 'r haf, ffarwel i'r rhew Roi blaen ei droed i lawr, A'r lle bu 'r eira 'n haenen dew Daw haen o flodau 'n awr; Daw 'r byd i wenu ar y nen Mewn newydd wisg o ddail, Daw hithau 'r awyr las uwch ben I wenu bob yn ail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio 'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. 57 Y BACHGEN DIDEIMLAD. EISTEDDAI henwr, llwyd ei wallt, Ar bincyn craig, A thano rhuai tonau hallt Y brigwyn aig; Bu 'i fron yn nyth i lawer clwy', A gorthrymderau fwy na mwy; A than dywarchen mynwent plwy' Yr oedd ei wraig. Digitized by Google<noinclude></noinclude> p2hoirr1s37kzagq2fiatzj4xo0c88a 139566 139454 2025-06-10T22:43:27Z AlwynapHuw 1710 139566 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Daw 'r haf i dynu newydd gân ○ dànau cangau 'r coed, Lle sang yr haf mae meillion mân Yn tyfu 'n ol ei droed; Prydferthwch wisga am ei ben, A'i ddwylaw 'n llawnion sydd; Ac ar ei fron mae 'r lili wen Mor deg a gwawr y dydd: Cawn gasglu blodau, &c. Ar wely 'r haf, ffarwel i'r rhew Roi blaen ei droed i lawr, A'r lle bu 'r eira 'n haenen dew Daw haen o flodau 'n awr; Daw 'r byd i wenu ar y nen Mewn newydd wisg o ddail, Daw hithau 'r awyr las uwch ben I wenu bob yn ail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio 'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. 57 Y BACHGEN DIDEIMLAD. EISTEDDAI henwr, llwyd ei wallt, Ar bincyn craig, A thano rhuai tonau hallt Y brigwyn aig; Bu 'i fron yn nyth i lawer clwy', A gorthrymderau fwy na mwy; A than dywarchen mynwent plwy' Yr oedd ei wraig. Digitized by Google<noinclude></noinclude> h6vp3latonzir00qu87dyzg251dtxeh 139633 139566 2025-06-10T23:00:15Z AlwynapHuw 1710 139633 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Daw 'r haf i dynu newydd gân ○ dànau cangau 'r coed, Lle sang yr haf mae meillion mân Yn tyfu 'n ol ei droed; Prydferthwch wisga am ei ben, A'i ddwylaw 'n llawnion sydd; Ac ar ei fron mae 'r lili wen Mor deg a gwawr y dydd: Cawn gasglu blodau, &c. Ar wely 'r haf, ffarwel i'r rhew Roi blaen ei droed i lawr, A'r lle bu 'r eira 'n haenen dew Daw haen o flodau 'n awr; Daw 'r byd i wenu ar y nen Mewn newydd wisg o ddail, Daw hithau 'r awyr las uwch ben I wenu bob yn ail: Cawn gasglu blodau hyd y glyn A rhodio 'r dyffryn dir, A chanu marwnad gauaf gwyn Ar goryn clogwyn clir. 57 Y BACHGEN DIDEIMLAD. EISTEDDAI henwr, llwyd ei wallt, Ar bincyn craig, A thano rhuai tonau hallt Y brigwyn aig; Bu 'i fron yn nyth i lawer clwy', A gorthrymderau fwy na mwy; A than dywarchen mynwent plwy' Yr oedd ei wraig. Q </poem><noinclude></noinclude> g6m3wqtxc87fqi7dnm64buxbwyy3bqj 104 69561 139455 2025-06-10T21:57:43Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "68 Y BACHGEN DIDEIMLAD. Cynhyrfai corwynt Hydref fru Y dyfnder mawr, A'r haul ar fynwes cwmwl du Ymsuddai 'i lawr; A chwifiai'r gwyntoedd y gwallt gwyn Ar hyd ysgwyddau 'r henwr syn, Eisteddai ar y graig ddi gryn Er's pedair awr. 'R oedd bron a rhynu 'n delpyn oer, Tra 'stormus nwyd- Y môr a luchiai ei glafoer I'w wyneb llwyd: Fe deimlai ar ei galon wan Ryw lesmair, a chwant bwyd mewn rhan, Er hyn ni wyddai am un man Y caffai fwyd. G... 139455 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>68 Y BACHGEN DIDEIMLAD. Cynhyrfai corwynt Hydref fru Y dyfnder mawr, A'r haul ar fynwes cwmwl du Ymsuddai 'i lawr; A chwifiai'r gwyntoedd y gwallt gwyn Ar hyd ysgwyddau 'r henwr syn, Eisteddai ar y graig ddi gryn Er's pedair awr. 'R oedd bron a rhynu 'n delpyn oer, Tra 'stormus nwyd- Y môr a luchiai ei glafoer I'w wyneb llwyd: Fe deimlai ar ei galon wan Ryw lesmair, a chwant bwyd mewn rhan, Er hyn ni wyddai am un man Y caffai fwyd. Gwnai gais at godi, er mor wan, Dros amser maith, A'r gwynt a'i gwthiai 'n ol i'w fan Am lawer gwaith; Ond ildio wnai i'r gwynt a'i drais, Ac wedi methu yn ei gais, Clustfeiniai 'r 'storm i wrando 'i luis, A dyma 'i iaith :— "O mor resynus wyf yn awr! Mewn unig fan, Nis gwn am neb trwy'r holl fyd mawr A rydd im' ran ; Fy mab a'm gwthiodd dros ei ddôr, (Ac yntau 'n byw mewn llawnder stôr,) I drengu 'n swn rhuadau 'r môr, Yn hen, a gwan. Digitized by Google<noinclude></noinclude> l6f00zmlxnvzgz6swke1v0vh73ifehv 139567 139455 2025-06-10T22:43:36Z AlwynapHuw 1710 139567 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y BACHGEN DIDEIMLAD. Cynhyrfai corwynt Hydref fru Y dyfnder mawr, A'r haul ar fynwes cwmwl du Ymsuddai 'i lawr; A chwifiai'r gwyntoedd y gwallt gwyn Ar hyd ysgwyddau 'r henwr syn, Eisteddai ar y graig ddi gryn Er's pedair awr. 'R oedd bron a rhynu 'n delpyn oer, Tra 'stormus nwyd- Y môr a luchiai ei glafoer I'w wyneb llwyd: Fe deimlai ar ei galon wan Ryw lesmair, a chwant bwyd mewn rhan, Er hyn ni wyddai am un man Y caffai fwyd. Gwnai gais at godi, er mor wan, Dros amser maith, A'r gwynt a'i gwthiai 'n ol i'w fan Am lawer gwaith; Ond ildio wnai i'r gwynt a'i drais, Ac wedi methu yn ei gais, Clustfeiniai 'r 'storm i wrando 'i luis, A dyma 'i iaith :— "O mor resynus wyf yn awr! Mewn unig fan, Nis gwn am neb trwy'r holl fyd mawr A rydd im' ran ; Fy mab a'm gwthiodd dros ei ddôr, (Ac yntau 'n byw mewn llawnder stôr,) I drengu 'n swn rhuadau 'r môr, Yn hen, a gwan. Digitized by Google<noinclude></noinclude> smnwzkkbrx7jlqq575014ygc7e08tm4 139634 139567 2025-06-10T23:00:22Z AlwynapHuw 1710 139634 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y BACHGEN DIDEIMLAD. Cynhyrfai corwynt Hydref fru Y dyfnder mawr, A'r haul ar fynwes cwmwl du Ymsuddai 'i lawr; A chwifiai'r gwyntoedd y gwallt gwyn Ar hyd ysgwyddau 'r henwr syn, Eisteddai ar y graig ddi gryn Er's pedair awr. 'R oedd bron a rhynu 'n delpyn oer, Tra 'stormus nwyd- Y môr a luchiai ei glafoer I'w wyneb llwyd: Fe deimlai ar ei galon wan Ryw lesmair, a chwant bwyd mewn rhan, Er hyn ni wyddai am un man Y caffai fwyd. Gwnai gais at godi, er mor wan, Dros amser maith, A'r gwynt a'i gwthiai 'n ol i'w fan Am lawer gwaith; Ond ildio wnai i'r gwynt a'i drais, Ac wedi methu yn ei gais, Clustfeiniai 'r 'storm i wrando 'i luis, A dyma 'i iaith :— "O mor resynus wyf yn awr! Mewn unig fan, Nis gwn am neb trwy'r holl fyd mawr A rydd im' ran ; Fy mab a'm gwthiodd dros ei ddôr, (Ac yntau 'n byw mewn llawnder stôr,) I drengu 'n swn rhuadau 'r môr, Yn hen, a gwan. Q </poem><noinclude></noinclude> 876rszsbinx8lfv1ictl3d0afsp3w29 104 69562 139456 2025-06-10T21:57:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y BACHGEN LIDEIMLAD. "Ei holl deimladau mabaidd ef O'i fynwes ffoes, Ac ni wrandawai 'm hegwan lef O dan fy loes; Agorais iddo ddwylaw hael, Pan oedd yn faban bychan gwael, A dyma'r tâl wyf finau 'n gael Yn niwedd oes! "Fy mab a ddeliais ar fy nglin Am lawer awr, Rhoi's lawer cusan ar ei fin, Heb feddwl fawr Mai dyma'r bachgen wnai fy nhroi Dros drothwy 'r tŷ, gan feiddio 'i gloi, A minau 'n hen heb le i roi Fy mhen i lawr. "Mae ef y... 139456 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y BACHGEN LIDEIMLAD. "Ei holl deimladau mabaidd ef O'i fynwes ffoes, Ac ni wrandawai 'm hegwan lef O dan fy loes; Agorais iddo ddwylaw hael, Pan oedd yn faban bychan gwael, A dyma'r tâl wyf finau 'n gael Yn niwedd oes! "Fy mab a ddeliais ar fy nglin Am lawer awr, Rhoi's lawer cusan ar ei fin, Heb feddwl fawr Mai dyma'r bachgen wnai fy nhroi Dros drothwy 'r tŷ, gan feiddio 'i gloi, A minau 'n hen heb le i roi Fy mhen i lawr. "Mae ef yn eiste 'r fynyd hon Ar aelwyd gu, A phawb o'i ddeutu 'n iach a llon Yn gwenu 'n llu; Heb feddwl fawr am henwr llwyd, Sydd bron newynu eisiau bwyd, Heb wely gwell na chareg lwyd, Ar noson ddu." Rhoes angau derfyn ar ei oes, A'i chwerw hynt, Anadlodd anadl olaf oes I gôl y gwynt; Dan sibrwd gweddi o'r iawn ryw Ar ran ei fab i glust ei Dduw,- 'R oedd cariad tad wrth farw 'n fyw, A chryf fel cynt. Digitized by 59 Google<noinclude></noinclude> 1xd4x8ju0fcl44iv1csbol5bfxrap88 139568 139456 2025-06-10T22:44:01Z AlwynapHuw 1710 139568 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y BACHGEN LIDEIMLAD. "Ei holl deimladau mabaidd ef O'i fynwes ffoes, Ac ni wrandawai 'm hegwan lef O dan fy loes; Agorais iddo ddwylaw hael, Pan oedd yn faban bychan gwael, A dyma'r tâl wyf finau 'n gael Yn niwedd oes! "Fy mab a ddeliais ar fy nglin Am lawer awr, Rhoi's lawer cusan ar ei fin, Heb feddwl fawr Mai dyma'r bachgen wnai fy nhroi Dros drothwy 'r tŷ, gan feiddio 'i gloi, A minau 'n hen heb le i roi Fy mhen i lawr. "Mae ef yn eiste 'r fynyd hon Ar aelwyd gu, A phawb o'i ddeutu 'n iach a llon Yn gwenu 'n llu; Heb feddwl fawr am henwr llwyd, Sydd bron newynu eisiau bwyd, Heb wely gwell na chareg lwyd, Ar noson ddu." Rhoes angau derfyn ar ei oes, A'i chwerw hynt, Anadlodd anadl olaf oes I gôl y gwynt; Dan sibrwd gweddi o'r iawn ryw Ar ran ei fab i glust ei Dduw,- 'R oedd cariad tad wrth farw 'n fyw, A chryf fel cynt. Digitized by 59 Google<noinclude></noinclude> ccgzk1172hjpwpdtb52fmt6bw2rinxb 139635 139568 2025-06-10T23:00:28Z AlwynapHuw 1710 139635 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y BACHGEN LIDEIMLAD. "Ei holl deimladau mabaidd ef O'i fynwes ffoes, Ac ni wrandawai 'm hegwan lef O dan fy loes; Agorais iddo ddwylaw hael, Pan oedd yn faban bychan gwael, A dyma'r tâl wyf finau 'n gael Yn niwedd oes! "Fy mab a ddeliais ar fy nglin Am lawer awr, Rhoi's lawer cusan ar ei fin, Heb feddwl fawr Mai dyma'r bachgen wnai fy nhroi Dros drothwy 'r tŷ, gan feiddio 'i gloi, A minau 'n hen heb le i roi Fy mhen i lawr. "Mae ef yn eiste 'r fynyd hon Ar aelwyd gu, A phawb o'i ddeutu 'n iach a llon Yn gwenu 'n llu; Heb feddwl fawr am henwr llwyd, Sydd bron newynu eisiau bwyd, Heb wely gwell na chareg lwyd, Ar noson ddu." Rhoes angau derfyn ar ei oes, A'i chwerw hynt, Anadlodd anadl olaf oes I gôl y gwynt; Dan sibrwd gweddi o'r iawn ryw Ar ran ei fab i glust ei Dduw,- 'R oedd cariad tad wrth farw 'n fyw, A chryf fel cynt. Q </poem><noinclude></noinclude> 5k8a4f3h3197yatlckcpagkflgit3na 104 69563 139457 2025-06-10T21:57:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "60 PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS y ddaear yw Cymru fach lonydd, A bendith y Nef ar ei phen; 'R wy'n caru gwylltineb ysgythrog ei chreigydd A'm serch a ymglyma o amgylch ei moelydd Fel iddew 'n ymglymu am bren. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes,- Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Mae'r awel a chwery a grug ei mynyddoedd, A'i dyfroedd yn iechyd i gyd; Ac yma mae '... 139457 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>60 PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS y ddaear yw Cymru fach lonydd, A bendith y Nef ar ei phen; 'R wy'n caru gwylltineb ysgythrog ei chreigydd A'm serch a ymglyma o amgylch ei moelydd Fel iddew 'n ymglymu am bren. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes,- Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Mae'r awel a chwery a grug ei mynyddoedd, A'i dyfroedd yn iechyd i gyd; Ac yma mae 'r awen, a'r delyn trwy'r oesoedd, A rhyddid yn byw yn mynwesau y glynoedd, Addurnant baradwys y byd. Coleddwn ein hiaith, &c. Mae enwau ei dewrion trwy'r byd yn ddiareb, Ni fagodd y ddaear eu hail; Ei harwyr gwladgarol sydd lawn o wroldeb, A'u henwau ddarllenir ar graig anfarwoldeb Tra goleu yn llygad yr haul. Coleddwn ein hiaith, &c. Cael bwthwn i fyw, a chael bedd a ddymunaf Yn rhywle yn Nghymru bach lon, A'm gweddi at Dduw mewn Cymraeg a anadlaf,- Bendithia hen Gymru, O! Dad trugarocaf, Dy nodded fo'n aros ar hon. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes, Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Digitized by Google<noinclude></noinclude> nia5fb7uuya0m19pnf82pmqj48wqqlm 139569 139457 2025-06-10T22:44:07Z AlwynapHuw 1710 139569 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS y ddaear yw Cymru fach lonydd, A bendith y Nef ar ei phen; 'R wy'n caru gwylltineb ysgythrog ei chreigydd A'm serch a ymglyma o amgylch ei moelydd Fel iddew 'n ymglymu am bren. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes,- Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Mae'r awel a chwery a grug ei mynyddoedd, A'i dyfroedd yn iechyd i gyd; Ac yma mae 'r awen, a'r delyn trwy'r oesoedd, A rhyddid yn byw yn mynwesau y glynoedd, Addurnant baradwys y byd. Coleddwn ein hiaith, &c. Mae enwau ei dewrion trwy'r byd yn ddiareb, Ni fagodd y ddaear eu hail; Ei harwyr gwladgarol sydd lawn o wroldeb, A'u henwau ddarllenir ar graig anfarwoldeb Tra goleu yn llygad yr haul. Coleddwn ein hiaith, &c. Cael bwthwn i fyw, a chael bedd a ddymunaf Yn rhywle yn Nghymru bach lon, A'm gweddi at Dduw mewn Cymraeg a anadlaf,- Bendithia hen Gymru, O! Dad trugarocaf, Dy nodded fo'n aros ar hon. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes, Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Digitized by Google<noinclude></noinclude> gcue8c6z8wn889gidi700ytyya801ef 139636 139569 2025-06-10T23:00:34Z AlwynapHuw 1710 139636 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS Y DDAEAR. PARADWYS y ddaear yw Cymru fach lonydd, A bendith y Nef ar ei phen; 'R wy'n caru gwylltineb ysgythrog ei chreigydd A'm serch a ymglyma o amgylch ei moelydd Fel iddew 'n ymglymu am bren. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes,- Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Mae'r awel a chwery a grug ei mynyddoedd, A'i dyfroedd yn iechyd i gyd; Ac yma mae 'r awen, a'r delyn trwy'r oesoedd, A rhyddid yn byw yn mynwesau y glynoedd, Addurnant baradwys y byd. Coleddwn ein hiaith, &c. Mae enwau ei dewrion trwy'r byd yn ddiareb, Ni fagodd y ddaear eu hail; Ei harwyr gwladgarol sydd lawn o wroldeb, A'u henwau ddarllenir ar graig anfarwoldeb Tra goleu yn llygad yr haul. Coleddwn ein hiaith, &c. Cael bwthwn i fyw, a chael bedd a ddymunaf Yn rhywle yn Nghymru bach lon, A'm gweddi at Dduw mewn Cymraeg a anadlaf,- Bendithia hen Gymru, O! Dad trugarocaf, Dy nodded fo'n aros ar hon. Coleddwn ein hiaith, a mawrygwn ein gwlad; Tra cura y galon yn gynes, Tra gronyn o serch yn ein mynwes, Carwn hen Gymru fad. Q </poem><noinclude></noinclude> t2h9q02u1qwv8sgd544r3h7887t7a5e 104 69564 139458 2025-06-10T21:58:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y TE. Y TE. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan 28. Os bydd gwr a gwraig mewn ffrae, Fel mae weithiau 'n digwydd; A'r gwr am ddangos, fel pe bae Pwy sydd uwcha 'i ysgwydd; Os gall hi liniaru 'i wg Nes daw "Moc" i ferwi, Bodda 'r "Tê" ei natur ddrwg Ddim ond iddo 'i brofi: Am gael yspryd dyn i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o “Dê‚” Melus, melus. Os bydd gwraig, dro arall, braidd Fel pe am golynu, A'i geiriau 'n glyn... 139458 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y TE. Y TE. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan 28. Os bydd gwr a gwraig mewn ffrae, Fel mae weithiau 'n digwydd; A'r gwr am ddangos, fel pe bae Pwy sydd uwcha 'i ysgwydd; Os gall hi liniaru 'i wg Nes daw "Moc" i ferwi, Bodda 'r "Tê" ei natur ddrwg Ddim ond iddo 'i brofi: Am gael yspryd dyn i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o “Dê‚” Melus, melus. Os bydd gwraig, dro arall, braidd Fel pe am golynu, A'i geiriau 'n glynu fel col haidd Wrth i'r gwr eu llyngcu; Swn y llestri yn eu lle Leddfa 'r 'storm a'r dwndwr, Todda geiriau'r wraig mewn “Tê” Fel y todda 'r siwgwr: Am gael yspryd gwraig i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o "De,” Melus, melus. Pan fydd gwaew yn dy ben Nes bydd ar ymagor, Gofyn di am De gan Gwen Lle myn'd at doctor; llestri ar y bwrdd, Swn y y Sü y dwfr yn berwi, Yr y gwaew blin i ffwrdd Cyn i ddyn ei brofi; 61 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6b8mb2funjmr3vmpsim38f87f152349 139570 139458 2025-06-10T22:44:14Z AlwynapHuw 1710 139570 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TE. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan 28. Os bydd gwr a gwraig mewn ffrae, Fel mae weithiau 'n digwydd; A'r gwr am ddangos, fel pe bae Pwy sydd uwcha 'i ysgwydd; Os gall hi liniaru 'i wg Nes daw "Moc" i ferwi, Bodda 'r "Tê" ei natur ddrwg Ddim ond iddo 'i brofi: Am gael yspryd dyn i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o “Dê‚” Melus, melus. Os bydd gwraig, dro arall, braidd Fel pe am golynu, A'i geiriau 'n glynu fel col haidd Wrth i'r gwr eu llyngcu; Swn y llestri yn eu lle Leddfa 'r 'storm a'r dwndwr, Todda geiriau'r wraig mewn “Tê” Fel y todda 'r siwgwr: Am gael yspryd gwraig i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o "De,” Melus, melus. Pan fydd gwaew yn dy ben Nes bydd ar ymagor, Gofyn di am De gan Gwen Lle myn'd at doctor; llestri ar y bwrdd, Swn y y Sü y dwfr yn berwi, Yr y gwaew blin i ffwrdd Cyn i ddyn ei brofi; 61 Digitized by Google<noinclude></noinclude> oudfygf70xuoy574hr3o4tc72fko5vn 139637 139570 2025-06-10T23:00:41Z AlwynapHuw 1710 139637 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TE. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan 28. Os bydd gwr a gwraig mewn ffrae, Fel mae weithiau 'n digwydd; A'r gwr am ddangos, fel pe bae Pwy sydd uwcha 'i ysgwydd; Os gall hi liniaru 'i wg Nes daw "Moc" i ferwi, Bodda 'r "Tê" ei natur ddrwg Ddim ond iddo 'i brofi: Am gael yspryd dyn i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o “Dê‚” Melus, melus. Os bydd gwraig, dro arall, braidd Fel pe am golynu, A'i geiriau 'n glynu fel col haidd Wrth i'r gwr eu llyngcu; Swn y llestri yn eu lle Leddfa 'r 'storm a'r dwndwr, Todda geiriau'r wraig mewn “Tê” Fel y todda 'r siwgwr: Am gael yspryd gwraig i'w le Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o "De,” Melus, melus. Pan fydd gwaew yn dy ben Nes bydd ar ymagor, Gofyn di am De gan Gwen Lle myn'd at doctor; llestri ar y bwrdd, Swn y y Sü y dwfr yn berwi, Yr y gwaew blin i ffwrdd Cyn i ddyn ei brofi; Q </poem><noinclude></noinclude> 0dgvam7e6qbwblg51ltp5rlwayuvkfu 104 69565 139459 2025-06-10T21:58:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "62 CARTREF. Am gael iechyd dyn i'w le, Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. Os bydd arnoch eisiau cael Pob hanesion hynod, Ceisiwch swp o wragedd hael I gael "Te" ryw ddiwrnod; Tingc y llestri Te, a'r llwy, Sydd fel miwsig dyddan, Yn eu swn cewch hanes plwy' Yn wir a chelwydd allan: Am gael hanes gwlad a thre' Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. CARTREF. ALAW-" The tight little Island,... 139459 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>62 CARTREF. Am gael iechyd dyn i'w le, Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. Os bydd arnoch eisiau cael Pob hanesion hynod, Ceisiwch swp o wragedd hael I gael "Te" ryw ddiwrnod; Tingc y llestri Te, a'r llwy, Sydd fel miwsig dyddan, Yn eu swn cewch hanes plwy' Yn wir a chelwydd allan: Am gael hanes gwlad a thre' Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. CARTREF. ALAW-" The tight little Island," WEDI teithio mynyddoedd, Llechweddi a chymoedd, A llawer o diroedd blinderus; 'Does unlle mor swynol, Na man mor ddymunol A chartref bach siriol cysurus : O fel mae 'n dda gen' i 'nghartef,- Mae swn bendigedig mewn 'cartref;' Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Digitized by Google<noinclude></noinclude> k7w7fzrv20pikr917bmgvq86cwes6mf 139571 139459 2025-06-10T22:44:20Z AlwynapHuw 1710 139571 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CARTREF. Am gael iechyd dyn i'w le, Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. Os bydd arnoch eisiau cael Pob hanesion hynod, Ceisiwch swp o wragedd hael I gael "Te" ryw ddiwrnod; Tingc y llestri Te, a'r llwy, Sydd fel miwsig dyddan, Yn eu swn cewch hanes plwy' Yn wir a chelwydd allan: Am gael hanes gwlad a thre' Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. CARTREF. ALAW-" The tight little Island," WEDI teithio mynyddoedd, Llechweddi a chymoedd, A llawer o diroedd blinderus; 'Does unlle mor swynol, Na man mor ddymunol A chartref bach siriol cysurus : O fel mae 'n dda gen' i 'nghartef,- Mae swn bendigedig mewn 'cartref;' Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Digitized by Google<noinclude></noinclude> tdolo1qavbqg0be3snu7ovrrz23vkqf 139638 139571 2025-06-10T23:00:47Z AlwynapHuw 1710 139638 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CARTREF. Am gael iechyd dyn i'w le, Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. Os bydd arnoch eisiau cael Pob hanesion hynod, Ceisiwch swp o wragedd hael I gael "Te" ryw ddiwrnod; Tingc y llestri Te, a'r llwy, Sydd fel miwsig dyddan, Yn eu swn cewch hanes plwy' Yn wir a chelwydd allan: Am gael hanes gwlad a thre' Yn drefnus, drefnus; Eithaf peth yw pryd o De, Melus, melus. CARTREF. ALAW-" The tight little Island," WEDI teithio mynyddoedd, Llechweddi a chymoedd, A llawer o diroedd blinderus; 'Does unlle mor swynol, Na man mor ddymunol A chartref bach siriol cysurus : O fel mae 'n dda gen' i 'nghartef,- Mae swn bendigedig mewn 'cartref;' Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Q </poem><noinclude></noinclude> smivywyhmjle2fm8dskny51mh2ua0qx 104 69566 139460 2025-06-10T21:58:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y FODRWY BRIODASOL. Pan fo'r gwyntoedd yn chwythu, A'r 'storm yn taranu Ei chorn i groesawi y gauaf; Mae nefoedd fy mynwes Yn yr hen gornel cynes, Yn nghwmni fy nheulu anwylaf: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae yr aelwyd ddirodres Yn agor ei mynwes I'm derbyn yn gynes, heb genad; Ac mae'r hen gadair hithau, Yn estyn ei breichiau, A bron a dweud geiriau o gariad: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae y dodrefn yn gwenu I... 139460 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y FODRWY BRIODASOL. Pan fo'r gwyntoedd yn chwythu, A'r 'storm yn taranu Ei chorn i groesawi y gauaf; Mae nefoedd fy mynwes Yn yr hen gornel cynes, Yn nghwmni fy nheulu anwylaf: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae yr aelwyd ddirodres Yn agor ei mynwes I'm derbyn yn gynes, heb genad; Ac mae'r hen gadair hithau, Yn estyn ei breichiau, A bron a dweud geiriau o gariad: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae y dodrefn yn gwenu I gyd o fy neutu, A phrin mae'r piseri heb siarad; Ac mae'r hen awrlais tirion Pan cura ei galon, Yn siarad cysuron croesawiad. O fel mae 'n dda gen' i'nghartref,- Hen le bendigedig yw cartref; Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Y FODRWY BRIODASOL. Y fodrwy briodasol Sydd ar y bys yn dweud, Fod dau yn byw yn ei chanol A'r ammod wedi'i gwneud; Mae 'n grwn 'r un fath a chariad,- Difwlch fel yntau yw; Mae 'n gylch am fyd o deimlad Anwylaf dynolryw. 63 Digitized by Google<noinclude></noinclude> euimhlv8el3nh0dek1wtefqth8t5fgr 139572 139460 2025-06-10T22:44:28Z AlwynapHuw 1710 139572 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Pan fo'r gwyntoedd yn chwythu, A'r 'storm yn taranu Ei chorn i groesawi y gauaf; Mae nefoedd fy mynwes Yn yr hen gornel cynes, Yn nghwmni fy nheulu anwylaf: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae yr aelwyd ddirodres Yn agor ei mynwes I'm derbyn yn gynes, heb genad; Ac mae'r hen gadair hithau, Yn estyn ei breichiau, A bron a dweud geiriau o gariad: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae y dodrefn yn gwenu I gyd o fy neutu, A phrin mae'r piseri heb siarad; Ac mae'r hen awrlais tirion Pan cura ei galon, Yn siarad cysuron croesawiad. O fel mae 'n dda gen' i'nghartref,- Hen le bendigedig yw cartref; Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Y FODRWY BRIODASOL. Y fodrwy briodasol Sydd ar y bys yn dweud, Fod dau yn byw yn ei chanol A'r ammod wedi'i gwneud; Mae 'n grwn 'r un fath a chariad,- Difwlch fel yntau yw; Mae 'n gylch am fyd o deimlad Anwylaf dynolryw. 63 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 24gqqump21vb9rmzhq05nvux3yy8pys 139639 139572 2025-06-10T23:00:53Z AlwynapHuw 1710 139639 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Pan fo'r gwyntoedd yn chwythu, A'r 'storm yn taranu Ei chorn i groesawi y gauaf; Mae nefoedd fy mynwes Yn yr hen gornel cynes, Yn nghwmni fy nheulu anwylaf: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae yr aelwyd ddirodres Yn agor ei mynwes I'm derbyn yn gynes, heb genad; Ac mae'r hen gadair hithau, Yn estyn ei breichiau, A bron a dweud geiriau o gariad: O fel mae'n dda gen' i 'nghartref, &c. Mae y dodrefn yn gwenu I gyd o fy neutu, A phrin mae'r piseri heb siarad; Ac mae'r hen awrlais tirion Pan cura ei galon, Yn siarad cysuron croesawiad. O fel mae 'n dda gen' i'nghartref,- Hen le bendigedig yw cartref; Chwiliwch y byd, drwyddo i gyd, 'D oes unman yn debyg i gartref. Y FODRWY BRIODASOL. Y fodrwy briodasol Sydd ar y bys yn dweud, Fod dau yn byw yn ei chanol A'r ammod wedi'i gwneud; Mae 'n grwn 'r un fath a chariad,- Difwlch fel yntau yw; Mae 'n gylch am fyd o deimlad Anwylaf dynolryw. Q </poem><noinclude></noinclude> rofrhd6h4bq7kuoj8xlrgpqk8ddz78n 104 69567 139461 2025-06-10T21:58:30Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "64 Y FODRWY BRIODASOL. Ar forau i'engtyd swynol Edrycha 'r eneth lon, A llygaid clir, gobeithiol, I gylch y fodrwy gron; Mae 'n gweled nef o hawddfyd O'i mewn, a d'wed y ferch,- "Ah! dyma 'gylch y gwynfyd,'- Cylch cysegredig serch." Mae dymuniadau calon Yr eneth fywiog iach, A sylwedd ei gobeithion Yn byw 'n y fodrwy fach; Wrth nofio cefnfor cariad, Mae nodwydd gobaith llon Yn wastad a'i chyfeiriad Yn syth i ganol hon. Mae hon 'r un... 139461 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>64 Y FODRWY BRIODASOL. Ar forau i'engtyd swynol Edrycha 'r eneth lon, A llygaid clir, gobeithiol, I gylch y fodrwy gron; Mae 'n gweled nef o hawddfyd O'i mewn, a d'wed y ferch,- "Ah! dyma 'gylch y gwynfyd,'- Cylch cysegredig serch." Mae dymuniadau calon Yr eneth fywiog iach, A sylwedd ei gobeithion Yn byw 'n y fodrwy fach; Wrth nofio cefnfor cariad, Mae nodwydd gobaith llon Yn wastad a'i chyfeiriad Yn syth i ganol hon. Mae hon 'r un fath a'r tywed Sy 'n wregys am yr aig, Yn wregys am yr ammod. Sy 'n uno gwr a gwraig; Mae serch a chywir undeb Yn cadw 'r fodrwy 'n gron, A llanw môr anwyldeb Sy 'n chwyddo byth yn hon. Mae cariad yn y galon Yn gwneud ei nefol nyth, A holl serchiadau dynion Ehedant yno 'n syth; Mae hithau'r fodrwy eres Fel ffrwyth ar gangen pren, Yn siarad iaith y fynwes Ar law yr eneth wen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> gucv6rgqlujl49fz9bos3mzkd4ezz55 139573 139461 2025-06-10T22:44:36Z AlwynapHuw 1710 139573 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Ar forau i'engtyd swynol Edrycha 'r eneth lon, A llygaid clir, gobeithiol, I gylch y fodrwy gron; Mae 'n gweled nef o hawddfyd O'i mewn, a d'wed y ferch,- "Ah! dyma 'gylch y gwynfyd,'- Cylch cysegredig serch." Mae dymuniadau calon Yr eneth fywiog iach, A sylwedd ei gobeithion Yn byw 'n y fodrwy fach; Wrth nofio cefnfor cariad, Mae nodwydd gobaith llon Yn wastad a'i chyfeiriad Yn syth i ganol hon. Mae hon 'r un fath a'r tywed Sy 'n wregys am yr aig, Yn wregys am yr ammod. Sy 'n uno gwr a gwraig; Mae serch a chywir undeb Yn cadw 'r fodrwy 'n gron, A llanw môr anwyldeb Sy 'n chwyddo byth yn hon. Mae cariad yn y galon Yn gwneud ei nefol nyth, A holl serchiadau dynion Ehedant yno 'n syth; Mae hithau'r fodrwy eres Fel ffrwyth ar gangen pren, Yn siarad iaith y fynwes Ar law yr eneth wen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> k4qvj1khh8lsui3a2v4ajag0n2kde5z 139640 139573 2025-06-10T23:00:59Z AlwynapHuw 1710 139640 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Ar forau i'engtyd swynol Edrycha 'r eneth lon, A llygaid clir, gobeithiol, I gylch y fodrwy gron; Mae 'n gweled nef o hawddfyd O'i mewn, a d'wed y ferch,- "Ah! dyma 'gylch y gwynfyd,'- Cylch cysegredig serch." Mae dymuniadau calon Yr eneth fywiog iach, A sylwedd ei gobeithion Yn byw 'n y fodrwy fach; Wrth nofio cefnfor cariad, Mae nodwydd gobaith llon Yn wastad a'i chyfeiriad Yn syth i ganol hon. Mae hon 'r un fath a'r tywed Sy 'n wregys am yr aig, Yn wregys am yr ammod. Sy 'n uno gwr a gwraig; Mae serch a chywir undeb Yn cadw 'r fodrwy 'n gron, A llanw môr anwyldeb Sy 'n chwyddo byth yn hon. Mae cariad yn y galon Yn gwneud ei nefol nyth, A holl serchiadau dynion Ehedant yno 'n syth; Mae hithau'r fodrwy eres Fel ffrwyth ar gangen pren, Yn siarad iaith y fynwes Ar law yr eneth wen. Q </poem><noinclude></noinclude> coq9x3mmgc68pudus9hpoizvxo9bg55 104 69568 139462 2025-06-10T21:58:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y FODRWY BRIODASOL. Waeth beth a fyddo 'i defnydd, Os bydd y serch yn grwn, Maent oll 'r un fath a'u gilydd Gan deimlad cryf fel hwn; Lle bynag byddo cariad, Boed ef yn llawn neu 'n llwm, Mae cysur yno 'n wastad, Pe ba'i y fodrwy 'n blwm. Addurna rhai 'u modrwyau A pherlau gwledydd pell, Fel pe bae addurniadau Yn gwneud priodi 'n well; Ond bywyd llawn o rinwedd, Ah ! dyma addurn drud, Mae hwnw yn y diwedd Yn werth holl berlau'r byd.... 139462 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y FODRWY BRIODASOL. Waeth beth a fyddo 'i defnydd, Os bydd y serch yn grwn, Maent oll 'r un fath a'u gilydd Gan deimlad cryf fel hwn; Lle bynag byddo cariad, Boed ef yn llawn neu 'n llwm, Mae cysur yno 'n wastad, Pe ba'i y fodrwy 'n blwm. Addurna rhai 'u modrwyau A pherlau gwledydd pell, Fel pe bae addurniadau Yn gwneud priodi 'n well; Ond bywyd llawn o rinwedd, Ah ! dyma addurn drud, Mae hwnw yn y diwedd Yn werth holl berlau'r byd. Mae serchog gymydogion Lle byddo heddwch llawn, A rhwymyn pur gyfeillion Yn rhwymyn agos iawn ;- Mae modrwy fawr cymdeithas Yn nesu mab a mun, Ond modrwy fach priodas Sy 'n gwneud y ddau yn un. Mae mil o addurniadau, A gwenau bron heb ri'; Ac oes o amgylchiadau Yn gorwedd ynddi hi: Mae 'n gryfach fil o weithiau Na chreigiau 'r ddaear hon, 'D oes dim ond dyrnod angau All dori 'r fodrwy gron. 65 E Digitized by Google<noinclude></noinclude> i9h2d6xhzaw1mx7tolkm6yn5siw1gjm 139574 139462 2025-06-10T22:45:12Z AlwynapHuw 1710 139574 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Waeth beth a fyddo 'i defnydd, Os bydd y serch yn grwn, Maent oll 'r un fath a'u gilydd Gan deimlad cryf fel hwn; Lle bynag byddo cariad, Boed ef yn llawn neu 'n llwm, Mae cysur yno 'n wastad, Pe ba'i y fodrwy 'n blwm. Addurna rhai 'u modrwyau A pherlau gwledydd pell, Fel pe bae addurniadau Yn gwneud priodi 'n well; Ond bywyd llawn o rinwedd, Ah ! dyma addurn drud, Mae hwnw yn y diwedd Yn werth holl berlau'r byd. Mae serchog gymydogion Lle byddo heddwch llawn, A rhwymyn pur gyfeillion Yn rhwymyn agos iawn ;- Mae modrwy fawr cymdeithas Yn nesu mab a mun, Ond modrwy fach priodas Sy 'n gwneud y ddau yn un. Mae mil o addurniadau, A gwenau bron heb ri'; Ac oes o amgylchiadau Yn gorwedd ynddi hi: Mae 'n gryfach fil o weithiau Na chreigiau 'r ddaear hon, 'D oes dim ond dyrnod angau All dori 'r fodrwy gron. 65 E Digitized by Google<noinclude></noinclude> 46ez98gb2y7jpl0wnin7kti51fhk16o 139641 139574 2025-06-10T23:01:05Z AlwynapHuw 1710 139641 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FODRWY BRIODASOL. Waeth beth a fyddo 'i defnydd, Os bydd y serch yn grwn, Maent oll 'r un fath a'u gilydd Gan deimlad cryf fel hwn; Lle bynag byddo cariad, Boed ef yn llawn neu 'n llwm, Mae cysur yno 'n wastad, Pe ba'i y fodrwy 'n blwm. Addurna rhai 'u modrwyau A pherlau gwledydd pell, Fel pe bae addurniadau Yn gwneud priodi 'n well; Ond bywyd llawn o rinwedd, Ah ! dyma addurn drud, Mae hwnw yn y diwedd Yn werth holl berlau'r byd. Mae serchog gymydogion Lle byddo heddwch llawn, A rhwymyn pur gyfeillion Yn rhwymyn agos iawn ;- Mae modrwy fawr cymdeithas Yn nesu mab a mun, Ond modrwy fach priodas Sy 'n gwneud y ddau yn un. Mae mil o addurniadau, A gwenau bron heb ri'; Ac oes o amgylchiadau Yn gorwedd ynddi hi: Mae 'n gryfach fil o weithiau Na chreigiau 'r ddaear hon, 'D oes dim ond dyrnod angau All dori 'r fodrwy gron. Q </poem><noinclude></noinclude> cj26zwluu0vhkezuwjvd8oftt7a8yfr 104 69569 139463 2025-06-10T21:58:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "66 MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. WR ieuangc, wrth ollwng y ffrwyn i dy feddwl I edrych yn mlaen ar bleserau y byd; Wrth dynu darluniau o einioes ddigwmwl Meddyli mai mwyniant fydd d' amser i gyd;- Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod gofid yn meddwl fel arall. Wrth edrych yn mlaen ar ryw gyfnod dych'mygol, Mae 'n hawdd genyt feddwl am gyfoeth a bri, A rhed dy ddychymyg yn mhell i'r dyfodol, A... 139463 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>66 MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. WR ieuangc, wrth ollwng y ffrwyn i dy feddwl I edrych yn mlaen ar bleserau y byd; Wrth dynu darluniau o einioes ddigwmwl Meddyli mai mwyniant fydd d' amser i gyd;- Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod gofid yn meddwl fel arall. Wrth edrych yn mlaen ar ryw gyfnod dych'mygol, Mae 'n hawdd genyt feddwl am gyfoeth a bri, A rhed dy ddychymyg yn mhell i'r dyfodol, A lleinw dy logell ag aur yn ddi ri';— Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod t'lodi yn meddwl fel arall. Dy feddwl goledda fod coron anrhydedd Yn goron osodir ryw dro ar dy ben; Dychymyg gymera ddyrchafiad, a mawredd, A gwenau cyfeillion i fritho ei len; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod siomiant yn meddwl fel arall. Wrth edrych ar iechyd yn gosod ei rosyn I harddu dy wyneb,-ystyria ei werth; Wrth deimlo corff iachus, a nwyf yn mhob gewyn, Mae 'n hawdd genyt feddwl y pery dy nerth; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod cystudd yn meddwl fel arall. Wrth syllu ar d' einioes yn ngolau trybelid, Yr heulwen ddisgleiria ar forau oes glir, Gwnai gynllun o fywyd llawn c'yd a'r addewid, Edrychi ar d' einioes yn gyfnod hir, hir;- dy gamrau, ystyria 'th ffyrdd anghall, fod angau yn edrych fel arall. - Digitized by Google<noinclude></noinclude> oqyel0n7hpnpwhd0pnofznvzsl3upll 139575 139463 2025-06-10T22:45:24Z AlwynapHuw 1710 139575 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. WR ieuangc, wrth ollwng y ffrwyn i dy feddwl I edrych yn mlaen ar bleserau y byd; Wrth dynu darluniau o einioes ddigwmwl Meddyli mai mwyniant fydd d' amser i gyd;- Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod gofid yn meddwl fel arall. Wrth edrych yn mlaen ar ryw gyfnod dych'mygol, Mae 'n hawdd genyt feddwl am gyfoeth a bri, A rhed dy ddychymyg yn mhell i'r dyfodol, A lleinw dy logell ag aur yn ddi ri';— Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod t'lodi yn meddwl fel arall. Dy feddwl goledda fod coron anrhydedd Yn goron osodir ryw dro ar dy ben; Dychymyg gymera ddyrchafiad, a mawredd, A gwenau cyfeillion i fritho ei len; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod siomiant yn meddwl fel arall. Wrth edrych ar iechyd yn gosod ei rosyn I harddu dy wyneb,-ystyria ei werth; Wrth deimlo corff iachus, a nwyf yn mhob gewyn, Mae 'n hawdd genyt feddwl y pery dy nerth; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod cystudd yn meddwl fel arall. Wrth syllu ar d' einioes yn ngolau trybelid, Yr heulwen ddisgleiria ar forau oes glir, Gwnai gynllun o fywyd llawn c'yd a'r addewid, Edrychi ar d' einioes yn gyfnod hir, hir;- dy gamrau, ystyria 'th ffyrdd anghall, fod angau yn edrych fel arall. - Digitized by Google<noinclude></noinclude> 4f74y0gzbcput9de07vjc8yj0b24525 139642 139575 2025-06-10T23:01:12Z AlwynapHuw 1710 139642 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. MEDDYLIAU OFER IEUENGTYD. WR ieuangc, wrth ollwng y ffrwyn i dy feddwl I edrych yn mlaen ar bleserau y byd; Wrth dynu darluniau o einioes ddigwmwl Meddyli mai mwyniant fydd d' amser i gyd;- Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod gofid yn meddwl fel arall. Wrth edrych yn mlaen ar ryw gyfnod dych'mygol, Mae 'n hawdd genyt feddwl am gyfoeth a bri, A rhed dy ddychymyg yn mhell i'r dyfodol, A lleinw dy logell ag aur yn ddi ri';— Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod t'lodi yn meddwl fel arall. Dy feddwl goledda fod coron anrhydedd Yn goron osodir ryw dro ar dy ben; Dychymyg gymera ddyrchafiad, a mawredd, A gwenau cyfeillion i fritho ei len; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall Efallai fod siomiant yn meddwl fel arall. Wrth edrych ar iechyd yn gosod ei rosyn I harddu dy wyneb,-ystyria ei werth; Wrth deimlo corff iachus, a nwyf yn mhob gewyn, Mae 'n hawdd genyt feddwl y pery dy nerth; Arafa dy gamrau,-ystyria 'th ffyrdd anghall, Efallai fod cystudd yn meddwl fel arall. Wrth syllu ar d' einioes yn ngolau trybelid, Yr heulwen ddisgleiria ar forau oes glir, Gwnai gynllun o fywyd llawn c'yd a'r addewid, Edrychi ar d' einioes yn gyfnod hir, hir;- dy gamrau, ystyria 'th ffyrdd anghall, fod angau yn edrych fel arall. Q </poem><noinclude></noinclude> tl6jxge614jb7bqlm9yth5xauzyemcm 104 69570 139464 2025-06-10T21:58:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "DACW 'R BWTHYN GWYN. 67 DACW 'R BWTHYN GWYN. ALAW" Just before the battle, mother." DACw 'r bwthyn gwyn ym ganwyd Ar y llechwedd bychan, tlws; Dacw 'r pistyll gloew 'n disgyn Ar y gareg wrth y drws: Dacw 'r hen gelynen anwyl Yn ymgrymu gyda 'r gwynt, Dan ei chysgod bum yn chwareu Fil o weithiau 'r amser gynt: Ond ffarwel i'r holl fwynderau Gefais pan yn faban iach, Mynwes ysgafn, ddi ofidiau, Ydyw mynwes plentyn bach. Borau disglaer... 139464 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>DACW 'R BWTHYN GWYN. 67 DACW 'R BWTHYN GWYN. ALAW" Just before the battle, mother." DACw 'r bwthyn gwyn ym ganwyd Ar y llechwedd bychan, tlws; Dacw 'r pistyll gloew 'n disgyn Ar y gareg wrth y drws: Dacw 'r hen gelynen anwyl Yn ymgrymu gyda 'r gwynt, Dan ei chysgod bum yn chwareu Fil o weithiau 'r amser gynt: Ond ffarwel i'r holl fwynderau Gefais pan yn faban iach, Mynwes ysgafn, ddi ofidiau, Ydyw mynwes plentyn bach. Borau disglaer di gymylau Ydyw borau bywyd brau, Cyn y daw canolddydd einioes Mae'r awyrgylch yn trymhau; Gofid eilw ofid arall,— 'Stormydd ddaw i hulio 'r nen, Ni ddaw diwrnod heb ei gawod I ymdywallt am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. P'le mae'r hen gymdeithion difyr Oedd yn llawn o nerth a nwyf? Ateb mae'r twmpathau gwyrddion Sydd yn mynwent oer y plwyf; Amser chwalodd nyth fy ngwynfyd Gyda phedwar gwynt y nen, Pan a'i 'n awr i geisio cysur, Trallod chwardda am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> b1ieffyz7n3p43rosfumsw2iznsy8lj 139576 139464 2025-06-10T22:45:37Z AlwynapHuw 1710 139576 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 67 DACW 'R BWTHYN GWYN. ALAW" Just before the battle, mother." DACw 'r bwthyn gwyn ym ganwyd Ar y llechwedd bychan, tlws; Dacw 'r pistyll gloew 'n disgyn Ar y gareg wrth y drws: Dacw 'r hen gelynen anwyl Yn ymgrymu gyda 'r gwynt, Dan ei chysgod bum yn chwareu Fil o weithiau 'r amser gynt: Ond ffarwel i'r holl fwynderau Gefais pan yn faban iach, Mynwes ysgafn, ddi ofidiau, Ydyw mynwes plentyn bach. Borau disglaer di gymylau Ydyw borau bywyd brau, Cyn y daw canolddydd einioes Mae'r awyrgylch yn trymhau; Gofid eilw ofid arall,— 'Stormydd ddaw i hulio 'r nen, Ni ddaw diwrnod heb ei gawod I ymdywallt am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. P'le mae'r hen gymdeithion difyr Oedd yn llawn o nerth a nwyf? Ateb mae'r twmpathau gwyrddion Sydd yn mynwent oer y plwyf; Amser chwalodd nyth fy ngwynfyd Gyda phedwar gwynt y nen, Pan a'i 'n awr i geisio cysur, Trallod chwardda am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> s2sgzyn1eu69jfbqxdqj0a9cq8pgb7w 139643 139576 2025-06-10T23:01:17Z AlwynapHuw 1710 139643 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 67 DACW 'R BWTHYN GWYN. ALAW" Just before the battle, mother." DACw 'r bwthyn gwyn ym ganwyd Ar y llechwedd bychan, tlws; Dacw 'r pistyll gloew 'n disgyn Ar y gareg wrth y drws: Dacw 'r hen gelynen anwyl Yn ymgrymu gyda 'r gwynt, Dan ei chysgod bum yn chwareu Fil o weithiau 'r amser gynt: Ond ffarwel i'r holl fwynderau Gefais pan yn faban iach, Mynwes ysgafn, ddi ofidiau, Ydyw mynwes plentyn bach. Borau disglaer di gymylau Ydyw borau bywyd brau, Cyn y daw canolddydd einioes Mae'r awyrgylch yn trymhau; Gofid eilw ofid arall,— 'Stormydd ddaw i hulio 'r nen, Ni ddaw diwrnod heb ei gawod I ymdywallt am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. P'le mae'r hen gymdeithion difyr Oedd yn llawn o nerth a nwyf? Ateb mae'r twmpathau gwyrddion Sydd yn mynwent oer y plwyf; Amser chwalodd nyth fy ngwynfyd Gyda phedwar gwynt y nen, Pan a'i 'n awr i geisio cysur, Trallod chwardda am fy mhen: Ffarwel byth i'r holl fwynderau, &c. Q </poem><noinclude></noinclude> fnvka6h7zxthhmfbijm55h7pmhe5zbf 104 69571 139465 2025-06-10T21:58:58Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "68 YR ENETH AR Y BEDD. YR ENETH AR Y BEDD. ALAW:-" Annie Lisle." DAN yr Ywen dewfrig gauad Ar dywarchen lwys, Gwelais eneth fach amddifad Yn och'neidio 'n ddwys, Ebai 'r fechan, "Dyma'r beddrod Lle mae 'm rhiaint cu," Ond o ganol loes a thrallod Codai 'i golwg fry; - D'wedai 'r awel dyner, denau, Yn yr Yw uwch ben; Nid oes galar na gofidiau Yn y nefoedd wen. Hiraeth wthiai 'r dagrau gloewon Dros ei gruddiau mad, Yn y beddrod 'r oedd... 139465 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>68 YR ENETH AR Y BEDD. YR ENETH AR Y BEDD. ALAW:-" Annie Lisle." DAN yr Ywen dewfrig gauad Ar dywarchen lwys, Gwelais eneth fach amddifad Yn och'neidio 'n ddwys, Ebai 'r fechan, "Dyma'r beddrod Lle mae 'm rhiaint cu," Ond o ganol loes a thrallod Codai 'i golwg fry; - D'wedai 'r awel dyner, denau, Yn yr Yw uwch ben; Nid oes galar na gofidiau Yn y nefoedd wen. Hiraeth wthiai 'r dagrau gloewon Dros ei gruddiau mad, Yn y beddrod 'r oedd ei chalon Gyda 'i mam a'i thad; Môr o dristwch ydyw 'r ddaear, Mwy i'r eneth gu, Ond o ganol tònau galar Codai 'i golwg fry; D'wedai 'r awel, &c. "O na allwn wylo 'nghalon," Ebai'r eneth gu, "Fel bo ' nagrau 'n berlau gloewon Ar y beddrod du: Nid yw'nhad a mam yn wylo Yn y nefoedd wiw, Ac mae'r Iesu anwyl yno,— Tad amddifaid yw: "- D'wedai 'r awel dyner denau, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 32x9ofjzqrvs2gj6mh59ernnxiclu54 139577 139465 2025-06-10T22:46:08Z AlwynapHuw 1710 139577 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ENETH AR Y BEDD. YR ENETH AR Y BEDD. ALAW:-" Annie Lisle." DAN yr Ywen dewfrig gauad Ar dywarchen lwys, Gwelais eneth fach amddifad Yn och'neidio 'n ddwys, Ebai 'r fechan, "Dyma'r beddrod Lle mae 'm rhiaint cu," Ond o ganol loes a thrallod Codai 'i golwg fry; - D'wedai 'r awel dyner, denau, Yn yr Yw uwch ben; Nid oes galar na gofidiau Yn y nefoedd wen. Hiraeth wthiai 'r dagrau gloewon Dros ei gruddiau mad, Yn y beddrod 'r oedd ei chalon Gyda 'i mam a'i thad; Môr o dristwch ydyw 'r ddaear, Mwy i'r eneth gu, Ond o ganol tònau galar Codai 'i golwg fry; D'wedai 'r awel, &c. "O na allwn wylo 'nghalon," Ebai'r eneth gu, "Fel bo ' nagrau 'n berlau gloewon Ar y beddrod du: Nid yw'nhad a mam yn wylo Yn y nefoedd wiw, Ac mae'r Iesu anwyl yno,— Tad amddifaid yw: "- D'wedai 'r awel dyner denau, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> ms7jyl8ajw7fo1ryy0njoffheox3i2q 139644 139577 2025-06-10T23:01:24Z AlwynapHuw 1710 139644 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR ENETH AR Y BEDD. YR ENETH AR Y BEDD. ALAW:-" Annie Lisle." DAN yr Ywen dewfrig gauad Ar dywarchen lwys, Gwelais eneth fach amddifad Yn och'neidio 'n ddwys, Ebai 'r fechan, "Dyma'r beddrod Lle mae 'm rhiaint cu," Ond o ganol loes a thrallod Codai 'i golwg fry; - D'wedai 'r awel dyner, denau, Yn yr Yw uwch ben; Nid oes galar na gofidiau Yn y nefoedd wen. Hiraeth wthiai 'r dagrau gloewon Dros ei gruddiau mad, Yn y beddrod 'r oedd ei chalon Gyda 'i mam a'i thad; Môr o dristwch ydyw 'r ddaear, Mwy i'r eneth gu, Ond o ganol tònau galar Codai 'i golwg fry; D'wedai 'r awel, &c. "O na allwn wylo 'nghalon," Ebai'r eneth gu, "Fel bo ' nagrau 'n berlau gloewon Ar y beddrod du: Nid yw'nhad a mam yn wylo Yn y nefoedd wiw, Ac mae'r Iesu anwyl yno,— Tad amddifaid yw: "- D'wedai 'r awel dyner denau, &c. Q </poem><noinclude></noinclude> r5j91idfkjyi37b47gno7e1es98z1hc 104 69572 139466 2025-06-10T21:59:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "PRIODAS HUW AC ANN. 69 PRIODAS HUW AC ANN. MAE ambell un wrth geisio gwraig Yn ceisio bod yn gryn 'sgylaig, Ond llawer un a'i cafodd hi Heb fedru countio "Rule of Three." Peth diflas iawn gan bob rhyw ferch Yw son am rywbeth heblaw serch; Addition yw eu cownts i gyd, Sef addio un ac un yn nghyd. Fe ddarfu Huw a'i anwyl fun Gyd ddysgu addio un at un, Ond mewn addition mab a merch, Mae'r ddau yn un yn nghwlwm serch! 'R y'ch chwithau 'n... 139466 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>PRIODAS HUW AC ANN. 69 PRIODAS HUW AC ANN. MAE ambell un wrth geisio gwraig Yn ceisio bod yn gryn 'sgylaig, Ond llawer un a'i cafodd hi Heb fedru countio "Rule of Three." Peth diflas iawn gan bob rhyw ferch Yw son am rywbeth heblaw serch; Addition yw eu cownts i gyd, Sef addio un ac un yn nghyd. Fe ddarfu Huw a'i anwyl fun Gyd ddysgu addio un at un, Ond mewn addition mab a merch, Mae'r ddau yn un yn nghwlwm serch! 'R y'ch chwithau 'n un, er bod yn ddau Ac un y byddoch yn parhau; Gweniadau siriol o bob man Belydro byth ar Huw ac Ann. Ar ol priodi, pawb heb feth Sy 'n dysgu multiplyo peth; A hwyrach yn mhen amser teg Y multiplyir dau yn ddeg. Beth bynag, boed i'ch yrfa hir O dan weniadau awyr glir; A phan ddiffodda 'r anadl wan, Y nef fo 'n derbyn Huw ac Ann. Digitized by Google<noinclude></noinclude> rezdfa9ikt38vd5i5ys69aqmqpqxr29 139578 139466 2025-06-10T22:46:16Z AlwynapHuw 1710 139578 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 69 PRIODAS HUW AC ANN. MAE ambell un wrth geisio gwraig Yn ceisio bod yn gryn 'sgylaig, Ond llawer un a'i cafodd hi Heb fedru countio "Rule of Three." Peth diflas iawn gan bob rhyw ferch Yw son am rywbeth heblaw serch; Addition yw eu cownts i gyd, Sef addio un ac un yn nghyd. Fe ddarfu Huw a'i anwyl fun Gyd ddysgu addio un at un, Ond mewn addition mab a merch, Mae'r ddau yn un yn nghwlwm serch! 'R y'ch chwithau 'n un, er bod yn ddau Ac un y byddoch yn parhau; Gweniadau siriol o bob man Belydro byth ar Huw ac Ann. Ar ol priodi, pawb heb feth Sy 'n dysgu multiplyo peth; A hwyrach yn mhen amser teg Y multiplyir dau yn ddeg. Beth bynag, boed i'ch yrfa hir O dan weniadau awyr glir; A phan ddiffodda 'r anadl wan, Y nef fo 'n derbyn Huw ac Ann. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3mpj9supbnkitgrenlfjdxocnjlhu6w 139645 139578 2025-06-10T23:01:42Z AlwynapHuw 1710 139645 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 69 PRIODAS HUW AC ANN. MAE ambell un wrth geisio gwraig Yn ceisio bod yn gryn 'sgylaig, Ond llawer un a'i cafodd hi Heb fedru countio "Rule of Three." Peth diflas iawn gan bob rhyw ferch Yw son am rywbeth heblaw serch; Addition yw eu cownts i gyd, Sef addio un ac un yn nghyd. Fe ddarfu Huw a'i anwyl fun Gyd ddysgu addio un at un, Ond mewn addition mab a merch, Mae'r ddau yn un yn nghwlwm serch! 'R y'ch chwithau 'n un, er bod yn ddau Ac un y byddoch yn parhau; Gweniadau siriol o bob man Belydro byth ar Huw ac Ann. Ar ol priodi, pawb heb feth Sy 'n dysgu multiplyo peth; A hwyrach yn mhen amser teg Y multiplyir dau yn ddeg. Beth bynag, boed i'ch yrfa hir O dan weniadau awyr glir; A phan ddiffodda 'r anadl wan, Y nef fo 'n derbyn Huw ac Ann. Q </poem><noinclude></noinclude> mk1p4llqbj6ee62i7zcrmmmn4ct4ea8 104 69573 139467 2025-06-10T21:59:19Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "70 ADGOFION PLENTYNAIDD. ADGOFION PLENTYNAIDD. Anfonodd yr awdwr y llinellau hyn at ei anwyl gyfaill Mr. W. JONES, gynt o'r Tymawr, Llanbrynmair, yr hwn a ymfudodd i'r America. An! fy nghyfaill hawdd yw cofio Oriau dedwydd borau oes, Pan oedd gafael byd heb gydio Yn ein bryd i beri loes; Cofio 'r oriau llawn o fwyniant Dreuliem hyd ein hardal iach,- Rhoddwn fyd, pe yn fy meddiant, Am fod eto 'n blentyn bach. O!'r fath ddarlun prydfer... 139467 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>70 ADGOFION PLENTYNAIDD. ADGOFION PLENTYNAIDD. Anfonodd yr awdwr y llinellau hyn at ei anwyl gyfaill Mr. W. JONES, gynt o'r Tymawr, Llanbrynmair, yr hwn a ymfudodd i'r America. An! fy nghyfaill hawdd yw cofio Oriau dedwydd borau oes, Pan oedd gafael byd heb gydio Yn ein bryd i beri loes; Cofio 'r oriau llawn o fwyniant Dreuliem hyd ein hardal iach,- Rhoddwn fyd, pe yn fy meddiant, Am fod eto 'n blentyn bach. O!'r fath ddarlun prydferth, eglur, Sydd y fynyd hon o'm blaen, Sef adgofion oriau difyr Dreuliem gylch yr afon laen; Corwynt anghof chwyth yn erwin,— O'i flaen llawer adgof ffoes, Ond fel derwen yn y ddryghin Saif adgofion borau oes. Cwrdd a wnaethom fil o weithiau Wrth y "bont" yn morau 'r dydd, Yna dechreu ar y campau,— Chwareu, neidio, rhodio 'n rhydd; Colli amser myn'd i'r ysgol,- Chwareu weithiau gryn ddwy awr, Yna teimlem arg'oeddiadol Bwysau 'r wialen fedw fawr. Gwnaem yn ddirgel wrth ein llyfrau Ryw fân gastiau fwy na mwy, Gorfod byw heb godi 'n penau Wnai un awr cyhyd a dwy; 'N ol cael awgrym am ollyngiad, Aem i chwareu amser maith, Gwelem ddwyawr fel dau eiliad, Gan felysed oedd y gwaith. Digitized by Google<noinclude></noinclude> i07c1901jtwwitdk9zvlu7occ5vjade 139579 139467 2025-06-10T22:46:23Z AlwynapHuw 1710 139579 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. ADGOFION PLENTYNAIDD. Anfonodd yr awdwr y llinellau hyn at ei anwyl gyfaill Mr. W. JONES, gynt o'r Tymawr, Llanbrynmair, yr hwn a ymfudodd i'r America. An! fy nghyfaill hawdd yw cofio Oriau dedwydd borau oes, Pan oedd gafael byd heb gydio Yn ein bryd i beri loes; Cofio 'r oriau llawn o fwyniant Dreuliem hyd ein hardal iach,- Rhoddwn fyd, pe yn fy meddiant, Am fod eto 'n blentyn bach. O!'r fath ddarlun prydferth, eglur, Sydd y fynyd hon o'm blaen, Sef adgofion oriau difyr Dreuliem gylch yr afon laen; Corwynt anghof chwyth yn erwin,— O'i flaen llawer adgof ffoes, Ond fel derwen yn y ddryghin Saif adgofion borau oes. Cwrdd a wnaethom fil o weithiau Wrth y "bont" yn morau 'r dydd, Yna dechreu ar y campau,— Chwareu, neidio, rhodio 'n rhydd; Colli amser myn'd i'r ysgol,- Chwareu weithiau gryn ddwy awr, Yna teimlem arg'oeddiadol Bwysau 'r wialen fedw fawr. Gwnaem yn ddirgel wrth ein llyfrau Ryw fân gastiau fwy na mwy, Gorfod byw heb godi 'n penau Wnai un awr cyhyd a dwy; 'N ol cael awgrym am ollyngiad, Aem i chwareu amser maith, Gwelem ddwyawr fel dau eiliad, Gan felysed oedd y gwaith. Digitized by Google<noinclude></noinclude> ktmt7mv5ijmsgsdftgofjlj2e24h1n9 139646 139579 2025-06-10T23:01:50Z AlwynapHuw 1710 139646 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. ADGOFION PLENTYNAIDD. Anfonodd yr awdwr y llinellau hyn at ei anwyl gyfaill Mr. W. JONES, gynt o'r Tymawr, Llanbrynmair, yr hwn a ymfudodd i'r America. An! fy nghyfaill hawdd yw cofio Oriau dedwydd borau oes, Pan oedd gafael byd heb gydio Yn ein bryd i beri loes; Cofio 'r oriau llawn o fwyniant Dreuliem hyd ein hardal iach,- Rhoddwn fyd, pe yn fy meddiant, Am fod eto 'n blentyn bach. O!'r fath ddarlun prydferth, eglur, Sydd y fynyd hon o'm blaen, Sef adgofion oriau difyr Dreuliem gylch yr afon laen; Corwynt anghof chwyth yn erwin,— O'i flaen llawer adgof ffoes, Ond fel derwen yn y ddryghin Saif adgofion borau oes. Cwrdd a wnaethom fil o weithiau Wrth y "bont" yn morau 'r dydd, Yna dechreu ar y campau,— Chwareu, neidio, rhodio 'n rhydd; Colli amser myn'd i'r ysgol,- Chwareu weithiau gryn ddwy awr, Yna teimlem arg'oeddiadol Bwysau 'r wialen fedw fawr. Gwnaem yn ddirgel wrth ein llyfrau Ryw fân gastiau fwy na mwy, Gorfod byw heb godi 'n penau Wnai un awr cyhyd a dwy; 'N ol cael awgrym am ollyngiad, Aem i chwareu amser maith, Gwelem ddwyawr fel dau eiliad, Gan felysed oedd y gwaith. Q </poem><noinclude></noinclude> 621vyfogxmpwi9qdmontqc50iwgl991 104 69574 139468 2025-06-10T21:59:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwr... 139468 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Digitized by Google 71<noinclude></noinclude> n2jcd3ik9p0mt0vfwlkytu2pvuxuznw 139580 139468 2025-06-10T22:46:39Z AlwynapHuw 1710 139580 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Digitized by Google 71<noinclude></noinclude> noxx3r15ba6xef0ys2moo3t1v7bv7oc 139647 139580 2025-06-10T23:05:10Z AlwynapHuw 1710 139647 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Q </poem><noinclude></noinclude> 4wbg5y7wivprq5v1qt6ygb5myinwpkz 104 69575 139469 2025-06-10T21:59:31Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwr... 139469 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Digitized by Google 71<noinclude></noinclude> n2jcd3ik9p0mt0vfwlkytu2pvuxuznw 139581 139469 2025-06-10T22:46:47Z AlwynapHuw 1710 139581 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Digitized by Google 71<noinclude></noinclude> noxx3r15ba6xef0ys2moo3t1v7bv7oc 139648 139581 2025-06-10T23:05:16Z AlwynapHuw 1710 139648 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ADGOFION PLENTYNAIDD. Maes y chwareu ddyl'sai enw'r Hen "Glwt Glas" gael bod o hyd, Ond yn awr mae beddau 'r meirw‍ Yn ei hulio bron i gyd; Wrth y llanerch anwyl hono Piniwyd hen adgofion fyrdd, Ond mae rhai fu 'n chwareu yno Heddyw dan ei gwyneb gwyrdd. A y'ch chwi 'n cofio 'r chwarau “banɩlo” Fyddai ar y "Llanerch wen"? Yno cadd aml hogyn deimlo Pwysau'r "clap" yn nghyd a'i ben Wedi methu chwareu chwaneg Pwyntiem dranoeth i gyd gwrdd, Os na wnaem 'r oedd rhaid rhoi careg Ar ben canllaw "Pont-glyn-hwrdd.* Pysgota buom lawer adeg, Dal, a gadael rhai ar ol, Gwyddem lun a maint pob careg O'r Ddolfach hyd at Benddol; Llawer cenllif fu'n chwyrnellu Wedi hyny 'n wyllt i lawr, Fel nad oes o'r ceryg hyny Nemawr un yn aros 'n awr. Amser sydd ar chwyrn olwynion Yn ymdreiglo yn ei flaen, Pur ychydig o'r golygon Heddyw erys fel o'r blaen; Ond mae penau 'r hen fynyddoedd Eto 'n aros megys gynt, Gan roi her i ymadferthoedd 'Stormydd blin, a nerth y gwvnt. Q </poem><noinclude></noinclude> 4wbg5y7wivprq5v1qt6ygb5myinwpkz 104 69576 139470 2025-06-10T21:59:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "NI WN I P'RUN AM HYNY. A haul anian melynwawr,—a lawen Dryliwia 'r ffrwd erfawr Yn rhyw enfys eirianfawr, Groga fyth dros y graig fawr. 78 NI WN I P'RUN AM HYNY. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan IX., Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. CWRDI) a wnawn yn nghysgod llwyn A'r eneth wy 'n ei charu, Mentrais ofyn yn y fan A ddoi hi i'r Llan eleni? Ond trodd ei chwt a d'wedai 'r fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Cyn pen deufis 'r oedd y ferch O... 139470 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>NI WN I P'RUN AM HYNY. A haul anian melynwawr,—a lawen Dryliwia 'r ffrwd erfawr Yn rhyw enfys eirianfawr, Groga fyth dros y graig fawr. 78 NI WN I P'RUN AM HYNY. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan IX., Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. CWRDI) a wnawn yn nghysgod llwyn A'r eneth wy 'n ei charu, Mentrais ofyn yn y fan A ddoi hi i'r Llan eleni? Ond trodd ei chwt a d'wedai 'r fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Cyn pen deufis 'r oedd y ferch O draserch bron a d'rysu, Holi wnai 'n druanaidd iawn A wnawn i ffyddlawn lynu? D'wedais inau wrth y fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Pob hen lange o fewn y byd A ddeil o hyd i daeru, Mai gwell i ddyn fod heb un ffrynd Na meddwl myn'd i garu,- Byw yn fynach arno 'i hun, - "Nis gwn i p'run am hyny." Y sawl briododd forau 'u hoes Sy 'n dal yn groes i'r rhei'ny, Mai llawer gwell i bawb o'r braidd, (Dros fyw ar haidd,) briodi; Ffoledd yw fod dyn ei hun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Digitized by Google<noinclude></noinclude> pgoy7m5r05tk2gbfl8d8cmt98dlqz9m 139582 139470 2025-06-10T22:46:56Z AlwynapHuw 1710 139582 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> NI WN I P'RUN AM HYNY. A haul anian melynwawr,—a lawen Dryliwia 'r ffrwd erfawr Yn rhyw enfys eirianfawr, Groga fyth dros y graig fawr. 78 NI WN I P'RUN AM HYNY. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan IX., Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. CWRDI) a wnawn yn nghysgod llwyn A'r eneth wy 'n ei charu, Mentrais ofyn yn y fan A ddoi hi i'r Llan eleni? Ond trodd ei chwt a d'wedai 'r fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Cyn pen deufis 'r oedd y ferch O draserch bron a d'rysu, Holi wnai 'n druanaidd iawn A wnawn i ffyddlawn lynu? D'wedais inau wrth y fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Pob hen lange o fewn y byd A ddeil o hyd i daeru, Mai gwell i ddyn fod heb un ffrynd Na meddwl myn'd i garu,- Byw yn fynach arno 'i hun, - "Nis gwn i p'run am hyny." Y sawl briododd forau 'u hoes Sy 'n dal yn groes i'r rhei'ny, Mai llawer gwell i bawb o'r braidd, (Dros fyw ar haidd,) briodi; Ffoledd yw fod dyn ei hun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Digitized by Google<noinclude></noinclude> f71i3ejzevt1nc29mwi1jp9u0fvi1sl 139649 139582 2025-06-10T23:05:22Z AlwynapHuw 1710 139649 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> NI WN I P'RUN AM HYNY. A haul anian melynwawr,—a lawen Dryliwia 'r ffrwd erfawr Yn rhyw enfys eirianfawr, Groga fyth dros y graig fawr. 78 NI WN I P'RUN AM HYNY. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol," Rhan IX., Mr. J. D. Jones, A.R.C.P. CWRDI) a wnawn yn nghysgod llwyn A'r eneth wy 'n ei charu, Mentrais ofyn yn y fan A ddoi hi i'r Llan eleni? Ond trodd ei chwt a d'wedai 'r fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Cyn pen deufis 'r oedd y ferch O draserch bron a d'rysu, Holi wnai 'n druanaidd iawn A wnawn i ffyddlawn lynu? D'wedais inau wrth y fun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Pob hen lange o fewn y byd A ddeil o hyd i daeru, Mai gwell i ddyn fod heb un ffrynd Na meddwl myn'd i garu,- Byw yn fynach arno 'i hun, - "Nis gwn i p'run am hyny." Y sawl briododd forau 'u hoes Sy 'n dal yn groes i'r rhei'ny, Mai llawer gwell i bawb o'r braidd, (Dros fyw ar haidd,) briodi; Ffoledd yw fod dyn ei hun,- "Nis gwn i p'run am hyny." Q </poem><noinclude></noinclude> 5zn0b0c0wi3tr5jj3vdaww8w8krj049 104 69577 139471 2025-06-10T21:59:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "74 CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. Myn'd ymlaen fel hyn mae'r byd A phawb o hyd a'i stori, Yn groes i'w gilydd ar un gwynt, Nes ydynt bron a'm gyru I ddweud wrth wrando pob rhyw ddyn— "Nis gwn i p'run am hyny." CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. ALAW:-" The good Rhine Wine." AWYR hen fynyddoedd Cymru iach Yw 'r awyr buraf brofais, A swn ei nentydd bywiog, bach, Yw 'r swn pereiddia' 'rioed a glywais; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cy... 139471 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>74 CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. Myn'd ymlaen fel hyn mae'r byd A phawb o hyd a'i stori, Yn groes i'w gilydd ar un gwynt, Nes ydynt bron a'm gyru I ddweud wrth wrando pob rhyw ddyn— "Nis gwn i p'run am hyny." CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. ALAW:-" The good Rhine Wine." AWYR hen fynyddoedd Cymru iach Yw 'r awyr buraf brofais, A swn ei nentydd bywiog, bach, Yw 'r swn pereiddia' 'rioed a glywais; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Penderfynu sefyll fel y dur Dros ei iawnderau 'n mhobman, Ac esgyn grisiau rhinwedd pur Fo nod pob Cymro 'gwaed coch cyfan; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Gymru wen. Oes y byd i'r iaith Gymraeg, a chân, A thelyn anwyl Cymru, A'r hen alawon llawn o dân ○ oes i oes fo 'n cael eu canu; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> m30eugkfof7h77owtoy6t5ag2t1pm4i 139583 139471 2025-06-10T22:47:38Z AlwynapHuw 1710 139583 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. Myn'd ymlaen fel hyn mae'r byd A phawb o hyd a'i stori, Yn groes i'w gilydd ar un gwynt, Nes ydynt bron a'm gyru I ddweud wrth wrando pob rhyw ddyn— "Nis gwn i p'run am hyny." CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. ALAW:-" The good Rhine Wine." AWYR hen fynyddoedd Cymru iach Yw 'r awyr buraf brofais, A swn ei nentydd bywiog, bach, Yw 'r swn pereiddia' 'rioed a glywais; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Penderfynu sefyll fel y dur Dros ei iawnderau 'n mhobman, Ac esgyn grisiau rhinwedd pur Fo nod pob Cymro 'gwaed coch cyfan; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Gymru wen. Oes y byd i'r iaith Gymraeg, a chân, A thelyn anwyl Cymru, A'r hen alawon llawn o dân ○ oes i oes fo 'n cael eu canu; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 2b2da3qj6dmmi2cee3n7ntku4isttsy 139650 139583 2025-06-10T23:05:29Z AlwynapHuw 1710 139650 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. Myn'd ymlaen fel hyn mae'r byd A phawb o hyd a'i stori, Yn groes i'w gilydd ar un gwynt, Nes ydynt bron a'm gyru I ddweud wrth wrando pob rhyw ddyn— "Nis gwn i p'run am hyny." CYMRU, CYMRO, CYMRAEG. ALAW:-" The good Rhine Wine." AWYR hen fynyddoedd Cymru iach Yw 'r awyr buraf brofais, A swn ei nentydd bywiog, bach, Yw 'r swn pereiddia' 'rioed a glywais; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Penderfynu sefyll fel y dur Dros ei iawnderau 'n mhobman, Ac esgyn grisiau rhinwedd pur Fo nod pob Cymro 'gwaed coch cyfan; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Gymru wen. Oes y byd i'r iaith Gymraeg, a chân, A thelyn anwyl Cymru, A'r hen alawon llawn o dân ○ oes i oes fo 'n cael eu canu; Tra t'w'no seren yn y nen, Yn uwch, uwch, uwch, eled Cymru wen. Q </poem><noinclude></noinclude> l9gjyg8qdt5ar3lmaazv40jy1bxi5bi 104 69578 139472 2025-06-10T22:00:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "EWCH I'R YSGOL SUL. CARTRE 'R BARDD. CARTRE 'r bardd caredig mwyn Sydd dan y llwyn celynen, Pwy a welodd lecyn bach Siriolach is yr heulwen; Dymunoldeb pur a'i todd Mae 'n lle wrth fodd yr awen. Mynydd mawr tu cefn i'r tŷ Ymgoda fry mewn mawredd, Creigiau noethion ar ei war Sydd goron arucheledd; Ac ar gopa tal y bryn Mae'r cwmwl gwyn yn eistedd. O! mae'r ardd o flaen y drws Yn arlun tlws o Eden, Hawdd yw gwel'd oddeutu'r lle Ei fod... 139472 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>EWCH I'R YSGOL SUL. CARTRE 'R BARDD. CARTRE 'r bardd caredig mwyn Sydd dan y llwyn celynen, Pwy a welodd lecyn bach Siriolach is yr heulwen; Dymunoldeb pur a'i todd Mae 'n lle wrth fodd yr awen. Mynydd mawr tu cefn i'r tŷ Ymgoda fry mewn mawredd, Creigiau noethion ar ei war Sydd goron arucheledd; Ac ar gopa tal y bryn Mae'r cwmwl gwyn yn eistedd. O! mae'r ardd o flaen y drws Yn arlun tlws o Eden, Hawdd yw gwel'd oddeutu'r lle Ei fod yn gartre 'r awen; Yn y gwrychoedd gylch y tŷ Barddoniaeth sy 'n mhob deilen. EWCH I'R YSGOL SUL. ALAW:-" The Hazel Dell." GWELAIS Johnny bach yn myn'd i'r Ysgol Pan yn bedair oed, Clywais ef yn dweud y geiriau Dwyfol Yn ei ddwylaw roed; Gwelais ef o flwydd i flwydd yn tyfu Gyda gruddiau iach, Sylwais arno 'n dilyn llwybrau'r Iesu Pan yn blentyn bach: D'wedai 'r byd yr ai yn uchel Ar y ddaear hon, Ond dywedai 'r Nef mai coron angel Oedd yn disgwyl John. Digitized by 75 Google<noinclude></noinclude> dbweifum1vly9lv31w7e3bypyouldre 139651 139472 2025-06-10T23:05:35Z AlwynapHuw 1710 139651 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>EWCH I'R YSGOL SUL. CARTRE 'R BARDD. CARTRE 'r bardd caredig mwyn Sydd dan y llwyn celynen, Pwy a welodd lecyn bach Siriolach is yr heulwen; Dymunoldeb pur a'i todd Mae 'n lle wrth fodd yr awen. Mynydd mawr tu cefn i'r tŷ Ymgoda fry mewn mawredd, Creigiau noethion ar ei war Sydd goron arucheledd; Ac ar gopa tal y bryn Mae'r cwmwl gwyn yn eistedd. O! mae'r ardd o flaen y drws Yn arlun tlws o Eden, Hawdd yw gwel'd oddeutu'r lle Ei fod yn gartre 'r awen; Yn y gwrychoedd gylch y tŷ Barddoniaeth sy 'n mhob deilen. EWCH I'R YSGOL SUL. ALAW:-" The Hazel Dell." GWELAIS Johnny bach yn myn'd i'r Ysgol Pan yn bedair oed, Clywais ef yn dweud y geiriau Dwyfol Yn ei ddwylaw roed; Gwelais ef o flwydd i flwydd yn tyfu Gyda gruddiau iach, Sylwais arno 'n dilyn llwybrau'r Iesu Pan yn blentyn bach: D'wedai 'r byd yr ai yn uchel Ar y ddaear hon, Ond dywedai 'r Nef mai coron angel Oedd yn disgwyl John. Digitized by Q </poem><noinclude></noinclude> q1bcapq0u407opv87ufg7hccokepjnn 139705 139651 2025-06-10T23:32:27Z AlwynapHuw 1710 139705 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> CARTRE 'R BARDD. CARTRE 'r bardd caredig mwyn Sydd dan y llwyn celynen, Pwy a welodd lecyn bach Siriolach is yr heulwen; Dymunoldeb pur a'i todd Mae 'n lle wrth fodd yr awen. Mynydd mawr tu cefn i'r tŷ Ymgoda fry mewn mawredd, Creigiau noethion ar ei war Sydd goron arucheledd; Ac ar gopa tal y bryn Mae'r cwmwl gwyn yn eistedd. O! mae'r ardd o flaen y drws Yn arlun tlws o Eden, Hawdd yw gwel'd oddeutu'r lle Ei fod yn gartre 'r awen; Yn y gwrychoedd gylch y tŷ Barddoniaeth sy 'n mhob deilen. EWCH I'R YSGOL SUL. ALAW:-" The Hazel Dell." GWELAIS Johnny bach yn myn'd i'r Ysgol Pan yn bedair oed, Clywais ef yn dweud y geiriau Dwyfol Yn ei ddwylaw roed; Gwelais ef o flwydd i flwydd yn tyfu Gyda gruddiau iach, Sylwais arno 'n dilyn llwybrau'r Iesu Pan yn blentyn bach: D'wedai 'r byd yr ai yn uchel Ar y ddaear hon, Ond dywedai 'r Nef mai coron angel Oedd yn disgwyl John. Digitized by Q </poem><noinclude></noinclude> s7fd4jwrtzugu0r0baerpv9etwkx65g 104 69579 139473 2025-06-10T22:00:08Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Rydych wedi creu tudalen wag 139473 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> knt9697boubqhndiyw081zn8sckd1yy 139584 139473 2025-06-10T22:48:04Z AlwynapHuw 1710 139584 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 'R OEDD 'DERYN BACH UNWAITH. Gwelais John yn gorwedd ar ei elor Pan yn ddeuddeg oed, Gwelais feddrod bach yn cael ei agor Yntau ynddo roed; Tad a mam a wylent eu calonau Am eu bachgen llon, Tra 'r oedd engyl gyda mwyn delynau Yn croesawi John: Dyma lais y bachgen duwiol Draw o'r beddrod cul, "Ymhyfrydwch yn y geiriau dwyfol,- Ewch i'r Ysgol Sul." "'R OEDD 'DERYN BACH UNWAITH.” Cyfansoddwyd y geiriau hyn ar y deuawd-" The last links are broken." 'ROEDD 'deryn bach unwaith heb 'hedeg erioed Mewn nyth fach o fwswg yn nghanol y coed; Canfyddai yr adar dros ymyl ei nyth, A theimlai awyddfryd i 'hedeg i'w plith; A hiraethai am weled yr adeg hoff, pan Y doi nerth i ehedeg i'w aden fach wan, A chredai fod gwynfyd mewn 'hedeg yn rhydd O gangen i gangen trwy gydol y dydd. Cyn hir ei ddymuniad i'r 'deryn a roed, Ac ehedai mor heinyf a'r un yn y coed; Ond buan y gwelodd fod siomiant tra chwith Mewn bywyd aderyn 'n ol gadael ei nyth: Tra y troai gobeithion y nyth iddo 'n groes, A'i wynfyd dych'mygol yn ofid a loes, Dymunai ddychwelyd o gyraedd pob cam, I'r nyth fach o fwswg dan aden ei fam. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 87faco1pnlx9rh6lrxizxwv959km4n8 139652 139584 2025-06-10T23:05:44Z AlwynapHuw 1710 139652 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 'R OEDD 'DERYN BACH UNWAITH. Gwelais John yn gorwedd ar ei elor Pan yn ddeuddeg oed, Gwelais feddrod bach yn cael ei agor Yntau ynddo roed; Tad a mam a wylent eu calonau Am eu bachgen llon, Tra 'r oedd engyl gyda mwyn delynau Yn croesawi John: Dyma lais y bachgen duwiol Draw o'r beddrod cul, "Ymhyfrydwch yn y geiriau dwyfol,- Ewch i'r Ysgol Sul." "'R OEDD 'DERYN BACH UNWAITH.” Cyfansoddwyd y geiriau hyn ar y deuawd-" The last links are broken." 'ROEDD 'deryn bach unwaith heb 'hedeg erioed Mewn nyth fach o fwswg yn nghanol y coed; Canfyddai yr adar dros ymyl ei nyth, A theimlai awyddfryd i 'hedeg i'w plith; A hiraethai am weled yr adeg hoff, pan Y doi nerth i ehedeg i'w aden fach wan, A chredai fod gwynfyd mewn 'hedeg yn rhydd O gangen i gangen trwy gydol y dydd. Cyn hir ei ddymuniad i'r 'deryn a roed, Ac ehedai mor heinyf a'r un yn y coed; Ond buan y gwelodd fod siomiant tra chwith Mewn bywyd aderyn 'n ol gadael ei nyth: Tra y troai gobeithion y nyth iddo 'n groes, A'i wynfyd dych'mygol yn ofid a loes, Dymunai ddychwelyd o gyraedd pob cam, I'r nyth fach o fwswg dan aden ei fam. Q </poem><noinclude></noinclude> kahxrfwvhdy97kofkgn7u07usdgjhod 104 69580 139474 2025-06-10T22:00:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "UST, GORWYNT. Mae'r plentyn yn edrych i'r dde ac i'r chwith, 'R un fath a'r aderyn dros ymyl ei nyth; A chreda fod perffaith ddedwyddwch yn nglyn A gadael plentyndod, a "dyfod yn ddyn"; Breuddwydia am yrfa heb ofid na loes, A rhosynau yn tyfu hyd lwybrau ei oes; Ond diange wna 'r hawddfyd, daw trallod i'w le,- Mae drain dan y blodau a welodd efe. Pwy byth na ddymunai gael bod hyd ei oes Yn blentyn diniwaid o gyrhaedd pob loes, Mae ei... 139474 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>UST, GORWYNT. Mae'r plentyn yn edrych i'r dde ac i'r chwith, 'R un fath a'r aderyn dros ymyl ei nyth; A chreda fod perffaith ddedwyddwch yn nglyn A gadael plentyndod, a "dyfod yn ddyn"; Breuddwydia am yrfa heb ofid na loes, A rhosynau yn tyfu hyd lwybrau ei oes; Ond diange wna 'r hawddfyd, daw trallod i'w le,- Mae drain dan y blodau a welodd efe. Pwy byth na ddymunai gael bod hyd ei oes Yn blentyn diniwaid o gyrhaedd pob loes, Mae ei ben bach modrwyog rhy isel yn awr. I wynt profedigaeth ei daro i lawr; Caiff chwareu a chysgu heb deimlo un cam, A derbyn pob tamaid o ddwylaw ei fam; 77 'R wy 'n barod i dd'wedyd mewn llawer storm groes, “O na bawn i 'n blentyn trwy ystod fy oes." UST, GORWYNT. Y Liwig yn y " Gyfres Gerddorol,” Rhan XV., gan Mr. J. D. Jones. UST, gorwynt erchyll, ust! Ystormydd cysgwch bellach; Disgynodd ar fy nghlust Ryw seiniau llawer mwynach; Fe ddaeth y gwanwn gwych A'i felus beroriaeth i'n lloni; Ymloewa 'r nefoedd megys drych I natur wisgo am dani. Mae'r nefoedd a'r ddaear yn ateb eu gilydd, Mewn cân gymysgedig o fawl a llawenydd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> b4zpakc312o21izhr51ujwnlxeefamo 139585 139474 2025-06-10T22:48:21Z AlwynapHuw 1710 139585 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> UST, GORWYNT. Mae'r plentyn yn edrych i'r dde ac i'r chwith, 'R un fath a'r aderyn dros ymyl ei nyth; A chreda fod perffaith ddedwyddwch yn nglyn A gadael plentyndod, a "dyfod yn ddyn"; Breuddwydia am yrfa heb ofid na loes, A rhosynau yn tyfu hyd lwybrau ei oes; Ond diange wna 'r hawddfyd, daw trallod i'w le,- Mae drain dan y blodau a welodd efe. Pwy byth na ddymunai gael bod hyd ei oes Yn blentyn diniwaid o gyrhaedd pob loes, Mae ei ben bach modrwyog rhy isel yn awr. I wynt profedigaeth ei daro i lawr; Caiff chwareu a chysgu heb deimlo un cam, A derbyn pob tamaid o ddwylaw ei fam; 77 'R wy 'n barod i dd'wedyd mewn llawer storm groes, “O na bawn i 'n blentyn trwy ystod fy oes." UST, GORWYNT. Y Liwig yn y " Gyfres Gerddorol,” Rhan XV., gan Mr. J. D. Jones. UST, gorwynt erchyll, ust! Ystormydd cysgwch bellach; Disgynodd ar fy nghlust Ryw seiniau llawer mwynach; Fe ddaeth y gwanwn gwych A'i felus beroriaeth i'n lloni; Ymloewa 'r nefoedd megys drych I natur wisgo am dani. Mae'r nefoedd a'r ddaear yn ateb eu gilydd, Mewn cân gymysgedig o fawl a llawenydd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> j2u0qiiadm2gp1tw77zla9womekj0d6 139653 139585 2025-06-10T23:05:49Z AlwynapHuw 1710 139653 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> UST, GORWYNT. Mae'r plentyn yn edrych i'r dde ac i'r chwith, 'R un fath a'r aderyn dros ymyl ei nyth; A chreda fod perffaith ddedwyddwch yn nglyn A gadael plentyndod, a "dyfod yn ddyn"; Breuddwydia am yrfa heb ofid na loes, A rhosynau yn tyfu hyd lwybrau ei oes; Ond diange wna 'r hawddfyd, daw trallod i'w le,- Mae drain dan y blodau a welodd efe. Pwy byth na ddymunai gael bod hyd ei oes Yn blentyn diniwaid o gyrhaedd pob loes, Mae ei ben bach modrwyog rhy isel yn awr. I wynt profedigaeth ei daro i lawr; Caiff chwareu a chysgu heb deimlo un cam, A derbyn pob tamaid o ddwylaw ei fam; 77 'R wy 'n barod i dd'wedyd mewn llawer storm groes, “O na bawn i 'n blentyn trwy ystod fy oes." UST, GORWYNT. Y Liwig yn y " Gyfres Gerddorol,” Rhan XV., gan Mr. J. D. Jones. UST, gorwynt erchyll, ust! Ystormydd cysgwch bellach; Disgynodd ar fy nghlust Ryw seiniau llawer mwynach; Fe ddaeth y gwanwn gwych A'i felus beroriaeth i'n lloni; Ymloewa 'r nefoedd megys drych I natur wisgo am dani. Mae'r nefoedd a'r ddaear yn ateb eu gilydd, Mewn cân gymysgedig o fawl a llawenydd. Q </poem><noinclude></noinclude> e0k6cicb2x471vi0dt4ki8d9f0cjov1 104 69581 139475 2025-06-10T22:00:23Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "78 "GAIR O GYNGOR." "GAIR O GYNGOR." MAE genyf gyngor bach i'w ddweud, Mae 'n gyngor da 'r wy 'n credu, Mae 'n gyngor hen, a hawdd ei wneud, Ond nid yw 'n waeth er hyny; Y sawl a wnelo 'r cyngor hwn Ni fydd ef ar y golled, Caiff fwy o barch gan bawb mi wn, A mwy o bres i'w boced; A dyma y cyngor, gwrandawed pob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Os gwelwch ddyn yn fawr ei flys Am wybod pob helyntion, Mae 'n debyg iawn o losgi 'i fy... 139475 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>78 "GAIR O GYNGOR." "GAIR O GYNGOR." MAE genyf gyngor bach i'w ddweud, Mae 'n gyngor da 'r wy 'n credu, Mae 'n gyngor hen, a hawdd ei wneud, Ond nid yw 'n waeth er hyny; Y sawl a wnelo 'r cyngor hwn Ni fydd ef ar y golled, Caiff fwy o barch gan bawb mi wn, A mwy o bres i'w boced; A dyma y cyngor, gwrandawed pob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Os gwelwch ddyn yn fawr ei flys Am wybod pob helyntion, Mae 'n debyg iawn o losgi 'i fys Yn mrowes ei gymydogion; chwech i rôt” Feä y gwr " Yn gyflym anghyffredin, Ac odid fawr nad â ei gôt A thwll yn mhen ei helin: Mae'n siwr fod y cyngor o werth i bob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Fe fyddai llawer llai o ddrwg Tae pawb yn gwneuthur felly A llai o gas, a llai o wg, A llawer llai o bechu; A mwy o heddwch yn y wlad, A mwy o gariad brawdol, A llawer mwy o bob mwynhad Gydrhwng y teulu dynol: Gofalwn am wneuthur y cyngor bob un- Meindied pawb ei fusnes ei hun. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6ds5ge0i0oju57gokjw6mp0psah1vgm 139586 139475 2025-06-10T22:48:27Z AlwynapHuw 1710 139586 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "GAIR O GYNGOR." "GAIR O GYNGOR." MAE genyf gyngor bach i'w ddweud, Mae 'n gyngor da 'r wy 'n credu, Mae 'n gyngor hen, a hawdd ei wneud, Ond nid yw 'n waeth er hyny; Y sawl a wnelo 'r cyngor hwn Ni fydd ef ar y golled, Caiff fwy o barch gan bawb mi wn, A mwy o bres i'w boced; A dyma y cyngor, gwrandawed pob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Os gwelwch ddyn yn fawr ei flys Am wybod pob helyntion, Mae 'n debyg iawn o losgi 'i fys Yn mrowes ei gymydogion; chwech i rôt” Feä y gwr " Yn gyflym anghyffredin, Ac odid fawr nad â ei gôt A thwll yn mhen ei helin: Mae'n siwr fod y cyngor o werth i bob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Fe fyddai llawer llai o ddrwg Tae pawb yn gwneuthur felly A llai o gas, a llai o wg, A llawer llai o bechu; A mwy o heddwch yn y wlad, A mwy o gariad brawdol, A llawer mwy o bob mwynhad Gydrhwng y teulu dynol: Gofalwn am wneuthur y cyngor bob un- Meindied pawb ei fusnes ei hun. Digitized by Google<noinclude></noinclude> rbxu6mc7ocg3mg8u92xut06omvkun8w 139654 139586 2025-06-10T23:05:55Z AlwynapHuw 1710 139654 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "GAIR O GYNGOR." "GAIR O GYNGOR." MAE genyf gyngor bach i'w ddweud, Mae 'n gyngor da 'r wy 'n credu, Mae 'n gyngor hen, a hawdd ei wneud, Ond nid yw 'n waeth er hyny; Y sawl a wnelo 'r cyngor hwn Ni fydd ef ar y golled, Caiff fwy o barch gan bawb mi wn, A mwy o bres i'w boced; A dyma y cyngor, gwrandawed pob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Os gwelwch ddyn yn fawr ei flys Am wybod pob helyntion, Mae 'n debyg iawn o losgi 'i fys Yn mrowes ei gymydogion; chwech i rôt” Feä y gwr " Yn gyflym anghyffredin, Ac odid fawr nad â ei gôt A thwll yn mhen ei helin: Mae'n siwr fod y cyngor o werth i bob dyn― Meindied pawb ei fusnes ei hun. Fe fyddai llawer llai o ddrwg Tae pawb yn gwneuthur felly A llai o gas, a llai o wg, A llawer llai o bechu; A mwy o heddwch yn y wlad, A mwy o gariad brawdol, A llawer mwy o bob mwynhad Gydrhwng y teulu dynol: Gofalwn am wneuthur y cyngor bob un- Meindied pawb ei fusnes ei hun. Q </poem><noinclude></noinclude> 7hq2h52xnla8uyemkkbhgndjji76iku 104 69582 139476 2025-06-10T22:00:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y TRI BACH SY N ISDER BEDD. Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD, JANE, JOHN, A RICHARD; 79 Plant Richard a Mary Breese, Ffriddfawr, Cemmes, Maldwyn. Cyfansoddwyd y naw penill cyntaf cyn marw John, a'r degfed cyn marw Richard. WRTH edrych tua'r bedd 'D oes yno ddim ond t'w'llwch, Ac angau ar ei sedd Yn gwylio rhandir tristwch; Ac O! mae'r afon ddofn, Ac ymchwydd gwyllt ei thonaa, Yn creu pryderus ofn Mewn miloedd o fynwesau. Efallai gallech ch... 139476 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y TRI BACH SY N ISDER BEDD. Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD, JANE, JOHN, A RICHARD; 79 Plant Richard a Mary Breese, Ffriddfawr, Cemmes, Maldwyn. Cyfansoddwyd y naw penill cyntaf cyn marw John, a'r degfed cyn marw Richard. WRTH edrych tua'r bedd 'D oes yno ddim ond t'w'llwch, Ac angau ar ei sedd Yn gwylio rhandir tristwch; Ac O! mae'r afon ddofn, Ac ymchwydd gwyllt ei thonaa, Yn creu pryderus ofn Mewn miloedd o fynwesau. Efallai gallech chwi Cyn claddu 'ch geneth dirion, Roi tro trwy'r fynwent ddu A llygaid digon sychion; Cyn teimlo, gwelir myrdd Yn edrych ddigon diwall Ar dwmpath beddrod gwyrdd, Bron fel rhyw dwmpath arall Ond O! pan droir y bedd Yn wely anwyl blentyn, Mae'r fynwent oer ei gwedd Yn ddaear barchus wed'yn; Cryn gamp i chwithau fydd, Pan we.och fynwent dawel, Gadwyno'r meddwl prudd O fynwent yr Hen Gapel. Digitized by Google<noinclude></noinclude> hwhevd2cvpm7owgxjvndfhvq4zw6i2v 139587 139476 2025-06-10T22:48:55Z AlwynapHuw 1710 139587 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD, JANE, JOHN, A RICHARD; 79 Plant Richard a Mary Breese, Ffriddfawr, Cemmes, Maldwyn. Cyfansoddwyd y naw penill cyntaf cyn marw John, a'r degfed cyn marw Richard. WRTH edrych tua'r bedd 'D oes yno ddim ond t'w'llwch, Ac angau ar ei sedd Yn gwylio rhandir tristwch; Ac O! mae'r afon ddofn, Ac ymchwydd gwyllt ei thonaa, Yn creu pryderus ofn Mewn miloedd o fynwesau. Efallai gallech chwi Cyn claddu 'ch geneth dirion, Roi tro trwy'r fynwent ddu A llygaid digon sychion; Cyn teimlo, gwelir myrdd Yn edrych ddigon diwall Ar dwmpath beddrod gwyrdd, Bron fel rhyw dwmpath arall Ond O! pan droir y bedd Yn wely anwyl blentyn, Mae'r fynwent oer ei gwedd Yn ddaear barchus wed'yn; Cryn gamp i chwithau fydd, Pan we.och fynwent dawel, Gadwyno'r meddwl prudd O fynwent yr Hen Gapel. Digitized by Google<noinclude></noinclude> dhytwu9my9topw7r8zkyrf5d0j9a4ys 139655 139587 2025-06-10T23:06:01Z AlwynapHuw 1710 139655 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD, JANE, JOHN, A RICHARD; 79 Plant Richard a Mary Breese, Ffriddfawr, Cemmes, Maldwyn. Cyfansoddwyd y naw penill cyntaf cyn marw John, a'r degfed cyn marw Richard. WRTH edrych tua'r bedd 'D oes yno ddim ond t'w'llwch, Ac angau ar ei sedd Yn gwylio rhandir tristwch; Ac O! mae'r afon ddofn, Ac ymchwydd gwyllt ei thonaa, Yn creu pryderus ofn Mewn miloedd o fynwesau. Efallai gallech chwi Cyn claddu 'ch geneth dirion, Roi tro trwy'r fynwent ddu A llygaid digon sychion; Cyn teimlo, gwelir myrdd Yn edrych ddigon diwall Ar dwmpath beddrod gwyrdd, Bron fel rhyw dwmpath arall Ond O! pan droir y bedd Yn wely anwyl blentyn, Mae'r fynwent oer ei gwedd Yn ddaear barchus wed'yn; Cryn gamp i chwithau fydd, Pan we.och fynwent dawel, Gadwyno'r meddwl prudd O fynwent yr Hen Gapel. Q </poem><noinclude></noinclude> h72eetbniswau4jhh41xjv6hxpigu29 104 69583 139477 2025-06-10T22:00:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "80 Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD. Mae yno dwmpath gwyrdd Yn nghanol maes o feddau, O'i amgylch gwibia myrdd O'ch dyfnaf ocheneidiau. Dwys hiraeth, nos a dydd Gyfeiria 'i fys at hwnw, Gan ddyblu 'r geiriau prudd,- "Fod JANE yn mysg y meirw." Ond diolch, y mae gwlad Heblaw gwlad lom y beddau I feddwl mam a thad I 'hedeg at berth'nasau Mae'r nefoedd dawel iach Ga'r saint tu draw i adfyd Yn nefoedd i blant bach Ant adre 'n morau ’u bywyd. Y... 139477 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>80 Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD. Mae yno dwmpath gwyrdd Yn nghanol maes o feddau, O'i amgylch gwibia myrdd O'ch dyfnaf ocheneidiau. Dwys hiraeth, nos a dydd Gyfeiria 'i fys at hwnw, Gan ddyblu 'r geiriau prudd,- "Fod JANE yn mysg y meirw." Ond diolch, y mae gwlad Heblaw gwlad lom y beddau I feddwl mam a thad I 'hedeg at berth'nasau Mae'r nefoedd dawel iach Ga'r saint tu draw i adfyd Yn nefoedd i blant bach Ant adre 'n morau ’u bywyd. Y sawl sy 'n byw yn hen Gânt fyrdd o'r llwybrau garwaf, Ond croesodd yspryd JANE I Ganaan y ffordd nesaf; Pe cawsai deithio oes O bedwar ugain mlynedd, Hi brof'sai lawer loes, A marw yn y diwedd. Mae'r plant a gymer Duw I'r Nef yn morau 'u bywyd, Yn blant rhy dlws i fyw Mewn byd sydd lawn o adfyd; A chofiwch chwithau hyn, Mewn bywyd o groeswyntoedd, Fod JANE ar Seion fryn Yn un o dlysau 'r nefoedd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3yy7dss9oy51kxjg5c1ripf7rvhh2q6 139588 139477 2025-06-10T22:49:02Z AlwynapHuw 1710 139588 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD. Mae yno dwmpath gwyrdd Yn nghanol maes o feddau, O'i amgylch gwibia myrdd O'ch dyfnaf ocheneidiau. Dwys hiraeth, nos a dydd Gyfeiria 'i fys at hwnw, Gan ddyblu 'r geiriau prudd,- "Fod JANE yn mysg y meirw." Ond diolch, y mae gwlad Heblaw gwlad lom y beddau I feddwl mam a thad I 'hedeg at berth'nasau Mae'r nefoedd dawel iach Ga'r saint tu draw i adfyd Yn nefoedd i blant bach Ant adre 'n morau ’u bywyd. Y sawl sy 'n byw yn hen Gânt fyrdd o'r llwybrau garwaf, Ond croesodd yspryd JANE I Ganaan y ffordd nesaf; Pe cawsai deithio oes O bedwar ugain mlynedd, Hi brof'sai lawer loes, A marw yn y diwedd. Mae'r plant a gymer Duw I'r Nef yn morau 'u bywyd, Yn blant rhy dlws i fyw Mewn byd sydd lawn o adfyd; A chofiwch chwithau hyn, Mewn bywyd o groeswyntoedd, Fod JANE ar Seion fryn Yn un o dlysau 'r nefoedd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> hufhmg8990yjjz8zuv15i9y36dee2vl 139656 139588 2025-06-10T23:06:07Z AlwynapHuw 1710 139656 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y TRI BACH SY'N ISDER BEDD. Mae yno dwmpath gwyrdd Yn nghanol maes o feddau, O'i amgylch gwibia myrdd O'ch dyfnaf ocheneidiau. Dwys hiraeth, nos a dydd Gyfeiria 'i fys at hwnw, Gan ddyblu 'r geiriau prudd,- "Fod JANE yn mysg y meirw." Ond diolch, y mae gwlad Heblaw gwlad lom y beddau I feddwl mam a thad I 'hedeg at berth'nasau Mae'r nefoedd dawel iach Ga'r saint tu draw i adfyd Yn nefoedd i blant bach Ant adre 'n morau ’u bywyd. Y sawl sy 'n byw yn hen Gânt fyrdd o'r llwybrau garwaf, Ond croesodd yspryd JANE I Ganaan y ffordd nesaf; Pe cawsai deithio oes O bedwar ugain mlynedd, Hi brof'sai lawer loes, A marw yn y diwedd. Mae'r plant a gymer Duw I'r Nef yn morau 'u bywyd, Yn blant rhy dlws i fyw Mewn byd sydd lawn o adfyd; A chofiwch chwithau hyn, Mewn bywyd o groeswyntoedd, Fod JANE ar Seion fryn Yn un o dlysau 'r nefoedd. Q </poem><noinclude></noinclude> d5xw9x4i0pq6yu1nn0gxogvk5h4aq07 104 69584 139478 2025-06-10T22:00:56Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y TRI BACH YN ISDER BEDD. Bydd enw'r clefyd cas Yn ddychryn byth i'ch teimlad, Mae hwnw 'n ffyddlon was I angau 'n mhob amgylchiad; Ond er mor ddu yw 'r glyn, Ac er mor gas yw 'r clefyd, Gwnaeth Duw e 'n gerbyd gwyn I fyn'd a JANE i'r gwynfyd. Ar fur ganllawiau 'r nef Mae JANE yn gwel'd eich dagrau, A d'wed a thyner lef,- "Na wylwch hoff berth'nasau; Mae cwmni'r Iesu cu- Y saint, a'r engyl hoew, Yn well na'ch cwmni chwi, Er cystal yd... 139478 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y TRI BACH YN ISDER BEDD. Bydd enw'r clefyd cas Yn ddychryn byth i'ch teimlad, Mae hwnw 'n ffyddlon was I angau 'n mhob amgylchiad; Ond er mor ddu yw 'r glyn, Ac er mor gas yw 'r clefyd, Gwnaeth Duw e 'n gerbyd gwyn I fyn'd a JANE i'r gwynfyd. Ar fur ganllawiau 'r nef Mae JANE yn gwel'd eich dagrau, A d'wed a thyner lef,- "Na wylwch hoff berth'nasau; Mae cwmni'r Iesu cu- Y saint, a'r engyl hoew, Yn well na'ch cwmni chwi, Er cystal ydoedd hwnw. Ac am eich anwyl John A guddiwyd yn y gweryd, Mae yntau 'r fynyd hon Yn yfed awyr gwynfyd: Mae'r ddau yn ddigon iach Uwch cyraedd pob rhyw elyn, Ar "oriel y plant bach" Yn chwareu pawb ei delyn. Y blodau fu 'n eich gardd A foddiai y Gwaredydd, Ac ol cael dau mor hardd, Anfonodd am y trydydd; Cymerodd RICHARD bach, Rhag ofn i groes awelon Edwino 'i ruddiau iach, A gwelwi ei olygon. F .. Digitized by Google 81<noinclude></noinclude> rtbttdki4azk1jdkc18v8o6quy9zqnl 139657 139478 2025-06-10T23:06:14Z AlwynapHuw 1710 139657 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y TRI BACH YN ISDER BEDD. Bydd enw'r clefyd cas Yn ddychryn byth i'ch teimlad, Mae hwnw 'n ffyddlon was I angau 'n mhob amgylchiad; Ond er mor ddu yw 'r glyn, Ac er mor gas yw 'r clefyd, Gwnaeth Duw e 'n gerbyd gwyn I fyn'd a JANE i'r gwynfyd. Ar fur ganllawiau 'r nef Mae JANE yn gwel'd eich dagrau, A d'wed a thyner lef,- "Na wylwch hoff berth'nasau; Mae cwmni'r Iesu cu- Y saint, a'r engyl hoew, Yn well na'ch cwmni chwi, Er cystal ydoedd hwnw. Ac am eich anwyl John A guddiwyd yn y gweryd, Mae yntau 'r fynyd hon Yn yfed awyr gwynfyd: Mae'r ddau yn ddigon iach Uwch cyraedd pob rhyw elyn, Ar "oriel y plant bach" Yn chwareu pawb ei delyn. Y blodau fu 'n eich gardd A foddiai y Gwaredydd, Ac ol cael dau mor hardd, Anfonodd am y trydydd; Cymerodd RICHARD bach, Rhag ofn i groes awelon Edwino 'i ruddiau iach, A gwelwi ei olygon. F .. Q </poem><noinclude></noinclude> g9h6b0prb1nmq5tvsd5djfjhhmq6udi 139706 139657 2025-06-10T23:33:02Z AlwynapHuw 1710 139706 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Bydd enw'r clefyd cas Yn ddychryn byth i'ch teimlad, Mae hwnw 'n ffyddlon was I angau 'n mhob amgylchiad; Ond er mor ddu yw 'r glyn, Ac er mor gas yw 'r clefyd, Gwnaeth Duw e 'n gerbyd gwyn I fyn'd a JANE i'r gwynfyd. Ar fur ganllawiau 'r nef Mae JANE yn gwel'd eich dagrau, A d'wed a thyner lef,- "Na wylwch hoff berth'nasau; Mae cwmni'r Iesu cu- Y saint, a'r engyl hoew, Yn well na'ch cwmni chwi, Er cystal ydoedd hwnw. Ac am eich anwyl John A guddiwyd yn y gweryd, Mae yntau 'r fynyd hon Yn yfed awyr gwynfyd: Mae'r ddau yn ddigon iach Uwch cyraedd pob rhyw elyn, Ar "oriel y plant bach" Yn chwareu pawb ei delyn. Y blodau fu 'n eich gardd A foddiai y Gwaredydd, Ac ol cael dau mor hardd, Anfonodd am y trydydd; Cymerodd RICHARD bach, Rhag ofn i groes awelon Edwino 'i ruddiau iach, A gwelwi ei olygon. F .. Q </poem><noinclude></noinclude> b0ohlmtkntapz22ghja33vvy81xi6f5 104 69585 139479 2025-06-10T22:01:05Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "82 MAE EISIAU NERTH. MAE EISIAU NERTH. MAE eisiau nerth i fyn'd trwy 'r byd,— Mae eisiau nerth o hyd o hyd; Mae'r oes i gyd yn rhiwiau serth, Ac ar bob rhiw mae eisiau nerth. Wrth deithio 'r haf mewn haul a thes Mae eisiau nerth i ddal y gwres, Ac yn ystormydd croesion certh Y gauaf oer, mae eisiau nerth. Pan fyddo clod a'i awel lefn Yn chwythu 'n union o'r tu cefn, A llwyddiant teg yn gwenu 'n rhwydd, Mae eisiau nerth i ddal y llwyd... 139479 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>82 MAE EISIAU NERTH. MAE EISIAU NERTH. MAE eisiau nerth i fyn'd trwy 'r byd,— Mae eisiau nerth o hyd o hyd; Mae'r oes i gyd yn rhiwiau serth, Ac ar bob rhiw mae eisiau nerth. Wrth deithio 'r haf mewn haul a thes Mae eisiau nerth i ddal y gwres, Ac yn ystormydd croesion certh Y gauaf oer, mae eisiau nerth. Pan fyddo clod a'i awel lefn Yn chwythu 'n union o'r tu cefn, A llwyddiant teg yn gwenu 'n rhwydd, Mae eisiau nerth i ddal y llwydd. A phan ddaw gofid cas ei hun Fel nos dros holl feddyliau dyn; Fe'i llethir o dan draed rhyw loes, Os na cheir nerth o dan bob croes. Pan fo cyfeillion bron heb ri Yn estyn i'n cofleidio ni, Mae eisiau nerth i beidio myn'd Rhy bell i fynwes unrhyw ffrynd. Pan fo'r cyfeillion oll yn ffoi, A rhyw elyniaeth cas yn troi Pob cyfeillgarwch yn ddi werth, Ceir gwel'd pryd hyn fod eisiau nerth. Wrth ini agor llygad ffydd I edrych tua gwlad y dydd, Ein nerth ein hun rhy fychan yw, Mae eisiau nerth deheulaw Duw. Digitized by Google<noinclude></noinclude> rsc2zb8sglifg0syhsg2c9wu4vz1767 139658 139479 2025-06-10T23:06:20Z AlwynapHuw 1710 139658 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>82 MAE EISIAU NERTH. MAE EISIAU NERTH. MAE eisiau nerth i fyn'd trwy 'r byd,— Mae eisiau nerth o hyd o hyd; Mae'r oes i gyd yn rhiwiau serth, Ac ar bob rhiw mae eisiau nerth. Wrth deithio 'r haf mewn haul a thes Mae eisiau nerth i ddal y gwres, Ac yn ystormydd croesion certh Y gauaf oer, mae eisiau nerth. Pan fyddo clod a'i awel lefn Yn chwythu 'n union o'r tu cefn, A llwyddiant teg yn gwenu 'n rhwydd, Mae eisiau nerth i ddal y llwydd. A phan ddaw gofid cas ei hun Fel nos dros holl feddyliau dyn; Fe'i llethir o dan draed rhyw loes, Os na cheir nerth o dan bob croes. Pan fo cyfeillion bron heb ri Yn estyn i'n cofleidio ni, Mae eisiau nerth i beidio myn'd Rhy bell i fynwes unrhyw ffrynd. Pan fo'r cyfeillion oll yn ffoi, A rhyw elyniaeth cas yn troi Pob cyfeillgarwch yn ddi werth, Ceir gwel'd pryd hyn fod eisiau nerth. Wrth ini agor llygad ffydd I edrych tua gwlad y dydd, Ein nerth ein hun rhy fychan yw, Mae eisiau nerth deheulaw Duw. Q </poem><noinclude></noinclude> 8hb1msra8z3jcvc0kf66n9c86bl10ct 139707 139658 2025-06-10T23:33:16Z AlwynapHuw 1710 139707 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MAE EISIAU NERTH. MAE eisiau nerth i fyn'd trwy 'r byd,— Mae eisiau nerth o hyd o hyd; Mae'r oes i gyd yn rhiwiau serth, Ac ar bob rhiw mae eisiau nerth. Wrth deithio 'r haf mewn haul a thes Mae eisiau nerth i ddal y gwres, Ac yn ystormydd croesion certh Y gauaf oer, mae eisiau nerth. Pan fyddo clod a'i awel lefn Yn chwythu 'n union o'r tu cefn, A llwyddiant teg yn gwenu 'n rhwydd, Mae eisiau nerth i ddal y llwydd. A phan ddaw gofid cas ei hun Fel nos dros holl feddyliau dyn; Fe'i llethir o dan draed rhyw loes, Os na cheir nerth o dan bob croes. Pan fo cyfeillion bron heb ri Yn estyn i'n cofleidio ni, Mae eisiau nerth i beidio myn'd Rhy bell i fynwes unrhyw ffrynd. Pan fo'r cyfeillion oll yn ffoi, A rhyw elyniaeth cas yn troi Pob cyfeillgarwch yn ddi werth, Ceir gwel'd pryd hyn fod eisiau nerth. Wrth ini agor llygad ffydd I edrych tua gwlad y dydd, Ein nerth ein hun rhy fychan yw, Mae eisiau nerth deheulaw Duw. Q </poem><noinclude></noinclude> rar78w1tulbu0q12kxetztv9trdoqm1 104 69586 139480 2025-06-10T22:01:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "GWR HAFOD-Y-GAD. Mae eisiau nerth i fyw 'n gall Yn nghanol holl ystrywiau 'r fall, Mae eisiau nerth i farw yn gry', A hwnw 'n nerth o'r nefoedd fry. GWR HAFOD-Y-GAD. 'R OEDD dyn yn byw unwaith yn HAFOD-Y-GAD A gerid yn wastad gan bawb yn y wlad; Ni fu yr un wg yn llychwino 'i ael lon, Ac ni fu cenfigen erioed yn ei fron: Er hyny 'd oedd dim yn neillduol yn hwn Heblaw fod o 'n talu ei rent a'i dreth, . A'i fod o mor dewed, mor dewed,... 139480 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>GWR HAFOD-Y-GAD. Mae eisiau nerth i fyw 'n gall Yn nghanol holl ystrywiau 'r fall, Mae eisiau nerth i farw yn gry', A hwnw 'n nerth o'r nefoedd fry. GWR HAFOD-Y-GAD. 'R OEDD dyn yn byw unwaith yn HAFOD-Y-GAD A gerid yn wastad gan bawb yn y wlad; Ni fu yr un wg yn llychwino 'i ael lon, Ac ni fu cenfigen erioed yn ei fron: Er hyny 'd oedd dim yn neillduol yn hwn Heblaw fod o 'n talu ei rent a'i dreth, . A'i fod o mor dewed, mor dewed, mor dewed,— Yn siarad mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Dymunwn drwy'nghalon gael "bydio" fel hwn, A'm hysgwydd yn wastad yn rhydd oddiwrth bwn: Os do'i rhyw ofidiau i gwrddyd a'r brawd, Wynebai hwy 'n ëon dan glecian ei fawd: Nid oedd ef yn hidio na thrallod, na loes, Na gofid, na mwstwr, na ffwndwr, na pheth; Ond byddai fel 'deryn ar frigyn y gangen, Yn canu mor llawen, mor llawen, mor llawen, Na chlywsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Pan fyddai rhyw chwedlau ar hyd yr holl fró, 'D oedd hyny 'n effeithio dim byd arno fo; Rho'i dân ar ei getyn pan gai newydd drwg, A chwythai y cyfan i gwmwl o fwg: I wrando ystraeon celwyddog y fro, Ni roddodd ei glustiau erioed o dan dretn; Ond troai ei wegil mor sythed, mor sythed, A cherddai mor faned, mor faned, mor faned, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Digitized by Google 83<noinclude></noinclude> g1oorewkvy973hn2nlf796du9ngq1fh 139659 139480 2025-06-10T23:06:26Z AlwynapHuw 1710 139659 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>GWR HAFOD-Y-GAD. Mae eisiau nerth i fyw 'n gall Yn nghanol holl ystrywiau 'r fall, Mae eisiau nerth i farw yn gry', A hwnw 'n nerth o'r nefoedd fry. GWR HAFOD-Y-GAD. 'R OEDD dyn yn byw unwaith yn HAFOD-Y-GAD A gerid yn wastad gan bawb yn y wlad; Ni fu yr un wg yn llychwino 'i ael lon, Ac ni fu cenfigen erioed yn ei fron: Er hyny 'd oedd dim yn neillduol yn hwn Heblaw fod o 'n talu ei rent a'i dreth, . A'i fod o mor dewed, mor dewed, mor dewed,— Yn siarad mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Dymunwn drwy'nghalon gael "bydio" fel hwn, A'm hysgwydd yn wastad yn rhydd oddiwrth bwn: Os do'i rhyw ofidiau i gwrddyd a'r brawd, Wynebai hwy 'n ëon dan glecian ei fawd: Nid oedd ef yn hidio na thrallod, na loes, Na gofid, na mwstwr, na ffwndwr, na pheth; Ond byddai fel 'deryn ar frigyn y gangen, Yn canu mor llawen, mor llawen, mor llawen, Na chlywsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Pan fyddai rhyw chwedlau ar hyd yr holl fró, 'D oedd hyny 'n effeithio dim byd arno fo; Rho'i dân ar ei getyn pan gai newydd drwg, A chwythai y cyfan i gwmwl o fwg: I wrando ystraeon celwyddog y fro, Ni roddodd ei glustiau erioed o dan dretn; Ond troai ei wegil mor sythed, mor sythed, A cherddai mor faned, mor faned, mor faned, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Q </poem><noinclude></noinclude> t47pbvzu3s85fb8mog1pvqioduy6y0k 139708 139659 2025-06-10T23:33:30Z AlwynapHuw 1710 139708 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mae eisiau nerth i fyw 'n gall Yn nghanol holl ystrywiau 'r fall, Mae eisiau nerth i farw yn gry', A hwnw 'n nerth o'r nefoedd fry. GWR HAFOD-Y-GAD. 'R OEDD dyn yn byw unwaith yn HAFOD-Y-GAD A gerid yn wastad gan bawb yn y wlad; Ni fu yr un wg yn llychwino 'i ael lon, Ac ni fu cenfigen erioed yn ei fron: Er hyny 'd oedd dim yn neillduol yn hwn Heblaw fod o 'n talu ei rent a'i dreth, . A'i fod o mor dewed, mor dewed, mor dewed,— Yn siarad mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Dymunwn drwy'nghalon gael "bydio" fel hwn, A'm hysgwydd yn wastad yn rhydd oddiwrth bwn: Os do'i rhyw ofidiau i gwrddyd a'r brawd, Wynebai hwy 'n ëon dan glecian ei fawd: Nid oedd ef yn hidio na thrallod, na loes, Na gofid, na mwstwr, na ffwndwr, na pheth; Ond byddai fel 'deryn ar frigyn y gangen, Yn canu mor llawen, mor llawen, mor llawen, Na chlywsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Pan fyddai rhyw chwedlau ar hyd yr holl fró, 'D oedd hyny 'n effeithio dim byd arno fo; Rho'i dân ar ei getyn pan gai newydd drwg, A chwythai y cyfan i gwmwl o fwg: I wrando ystraeon celwyddog y fro, Ni roddodd ei glustiau erioed o dan dretn; Ond troai ei wegil mor sythed, mor sythed, A cherddai mor faned, mor faned, mor faned, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Q </poem><noinclude></noinclude> ku3j3bd7k6pk2wqwmvdk0zs3839p5fd 104 69587 139481 2025-06-10T22:01:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "84 Y GAN A GANAI BETSI. Gwynfyd na fa'i chwaneg o ddynion fel hwn, Yn byw yn y byd heb na phenyd na phwn; A dim ond un gwyneb, a hwnw 'n un llon, A chalon ddi ddichell yn curo 'n eu bron: Pe gallem ni dreulio ein heinioes i'r pen, Heb hidio na mwstwr, na ffwndwr, na pheth, Ae'r byd ar i fynu, yn lle ar i waered, A hyny mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Y GAN A GANAJ BETSI. Y Miwsig yn y "Gyfres Ge... 139481 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>84 Y GAN A GANAI BETSI. Gwynfyd na fa'i chwaneg o ddynion fel hwn, Yn byw yn y byd heb na phenyd na phwn; A dim ond un gwyneb, a hwnw 'n un llon, A chalon ddi ddichell yn curo 'n eu bron: Pe gallem ni dreulio ein heinioes i'r pen, Heb hidio na mwstwr, na ffwndwr, na pheth, Ae'r byd ar i fynu, yn lle ar i waered, A hyny mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Y GAN A GANAJ BETSI. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol,”" Rhan VI., gan Mr. J. D. Jones. AR lechwedd bryn yn mhell o'm gwlad, Heb fam, na thad, na theulu; Eisteddais gyda 'm dwylaw 'mhleth, I feddwl peth am Gymru: Pan oedd alawon brig yr hwyr Bron wedi llwyr ddystewi, Ymwthiai i'm dychymyg gwan Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith yn Ngwalia lon Yn gwrando hon yn canu, Pereidd-dra ei halawon mwyn, A'i swyn oedd yn fy synu; Er clywed prif gerddorion byd O bryd i bryd i'm lloni, Ni chlywais un mor llawn o dân A'r gân a ganai Betsi. Digitized by Google<noinclude></noinclude> jku2tr3hytm3a4c1uogr5arjf33xltu 139660 139481 2025-06-10T23:06:33Z AlwynapHuw 1710 139660 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>84 Y GAN A GANAI BETSI. Gwynfyd na fa'i chwaneg o ddynion fel hwn, Yn byw yn y byd heb na phenyd na phwn; A dim ond un gwyneb, a hwnw 'n un llon, A chalon ddi ddichell yn curo 'n eu bron: Pe gallem ni dreulio ein heinioes i'r pen, Heb hidio na mwstwr, na ffwndwr, na pheth, Ae'r byd ar i fynu, yn lle ar i waered, A hyny mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Y GAN A GANAJ BETSI. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol,”" Rhan VI., gan Mr. J. D. Jones. AR lechwedd bryn yn mhell o'm gwlad, Heb fam, na thad, na theulu; Eisteddais gyda 'm dwylaw 'mhleth, I feddwl peth am Gymru: Pan oedd alawon brig yr hwyr Bron wedi llwyr ddystewi, Ymwthiai i'm dychymyg gwan Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith yn Ngwalia lon Yn gwrando hon yn canu, Pereidd-dra ei halawon mwyn, A'i swyn oedd yn fy synu; Er clywed prif gerddorion byd O bryd i bryd i'm lloni, Ni chlywais un mor llawn o dân A'r gân a ganai Betsi. Q </poem><noinclude></noinclude> 9pwkvcvt0f8y5kukzpiihnfi7zhx78z 139709 139660 2025-06-10T23:33:47Z AlwynapHuw 1710 139709 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwynfyd na fa'i chwaneg o ddynion fel hwn, Yn byw yn y byd heb na phenyd na phwn; A dim ond un gwyneb, a hwnw 'n un llon, A chalon ddi ddichell yn curo 'n eu bron: Pe gallem ni dreulio ein heinioes i'r pen, Heb hidio na mwstwr, na ffwndwr, na pheth, Ae'r byd ar i fynu, yn lle ar i waered, A hyny mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth. Y GAN A GANAJ BETSI. Y Miwsig yn y "Gyfres Gerddorol,”" Rhan VI., gan Mr. J. D. Jones. AR lechwedd bryn yn mhell o'm gwlad, Heb fam, na thad, na theulu; Eisteddais gyda 'm dwylaw 'mhleth, I feddwl peth am Gymru: Pan oedd alawon brig yr hwyr Bron wedi llwyr ddystewi, Ymwthiai i'm dychymyg gwan Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith yn Ngwalia lon Yn gwrando hon yn canu, Pereidd-dra ei halawon mwyn, A'i swyn oedd yn fy synu; Er clywed prif gerddorion byd O bryd i bryd i'm lloni, Ni chlywais un mor llawn o dân A'r gân a ganai Betsi. Q </poem><noinclude></noinclude> su132g41zjqgs1khfqmve1iwzm4d0kd 104 69588 139482 2025-06-10T22:23:50Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y PWN AR GEFN YR AWEN. Mae un ochr olau, onid oes, I ddarlun celfydd a di wall, A thywyll yw yr ochr groes, Tra 'r naill yn brydferth fel y llail. Y Gauaf yw y cysgod du Sydd gan y flwyddyn yn ei llun, A pherffaith oll yw 'r darlun cu A wnaed gan Ddwyfol law ei hun. Y PWN AR GEFN YR AWEN. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol,” Rhan &. "WEL, Evan, tyr'd i lawr Lle llosgi canwyll, Mae 'th dad er's haner awr Yn trin yn erchyll; 'R wyt wedi... 139482 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y PWN AR GEFN YR AWEN. Mae un ochr olau, onid oes, I ddarlun celfydd a di wall, A thywyll yw yr ochr groes, Tra 'r naill yn brydferth fel y llail. Y Gauaf yw y cysgod du Sydd gan y flwyddyn yn ei llun, A pherffaith oll yw 'r darlun cu A wnaed gan Ddwyfol law ei hun. Y PWN AR GEFN YR AWEN. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol,” Rhan &. "WEL, Evan, tyr'd i lawr Lle llosgi canwyll, Mae 'th dad er's haner awr Yn trin yn erchyll; 'R wyt wedi dylu 'n lân Yn "moidro" hefo 'th gân, Yn lle bod wrth y tân Drwy'r hirnos dywyll. Mae 'th dad yn dod i'r tŷ Yn ddrwg ei dymer, Yn wir, mi "cei di hi" 'Mhen 'chydig amser; Mae 'i lygaid fel y mellt Gan eisiau tori gwellt, Mi wna ei ffon yn ddellt O gylch dy grwper.” 117 Digitized by Google<noinclude></noinclude> q6umck257d0vckiromefe0x89zq6sc5 139691 139482 2025-06-10T23:21:08Z AlwynapHuw 1710 139691 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Mae un ochr olau, onid oes, I ddarlun celfydd a di wall, A thywyll yw yr ochr groes, Tra 'r naill yn brydferth fel y llail. Y Gauaf yw y cysgod du Sydd gan y flwyddyn yn ei llun, A pherffaith oll yw 'r darlun cu A wnaed gan Ddwyfol law ei hun. Y PWN AR GEFN YR AWEN. Y Miwsig, yn y "Gyfres Gerddorol,” Rhan &. "WEL, Evan, tyr'd i lawr Lle llosgi canwyll, Mae 'th dad er's haner awr Yn trin yn erchyll; 'R wyt wedi dylu 'n lân Yn "moidro" hefo 'th gân, Yn lle bod wrth y tân Drwy'r hirnos dywyll. Mae 'th dad yn dod i'r tŷ Yn ddrwg ei dymer, Yn wir, mi "cei di hi" 'Mhen 'chydig amser; Mae 'i lygaid fel y mellt Gan eisiau tori gwellt, Mi wna ei ffon yn ddellt O gylch dy grwper.” Q </poem><noinclude></noinclude> j5jifq50t2i7n9ivqzh7sskk2jbqvf5 104 69589 139483 2025-06-10T22:23:58Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "118 BETH SYDD DDEWR. A dyma 'i dad yn dod Dan ddulio 'i wadnau; Cadd EVAN deimlo 'i fod O fewn y muriau; Ymaflodd yn y gân I'w rhoi yn dreat i'r tân, A dyna ddiwedd glân Ar ffwdan oriau! Ah! dyma erchyll bwn Ar gefn yr awen, Nis gall un llange fel hwn Byth ganu 'n gymhen; Mae gwg y fam a'r tad, Yn nghyd a gwawd y wlad, Yn gwneuthur perffaith frad Ar duedd darllen. Rieni! er eich chwant, Gwrandewch am unwaith, Rhowch chwarau teg i'r p... 139483 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>118 BETH SYDD DDEWR. A dyma 'i dad yn dod Dan ddulio 'i wadnau; Cadd EVAN deimlo 'i fod O fewn y muriau; Ymaflodd yn y gân I'w rhoi yn dreat i'r tân, A dyna ddiwedd glân Ar ffwdan oriau! Ah! dyma erchyll bwn Ar gefn yr awen, Nis gall un llange fel hwn Byth ganu 'n gymhen; Mae gwg y fam a'r tad, Yn nghyd a gwawd y wlad, Yn gwneuthur perffaith frad Ar duedd darllen. Rieni! er eich chwant, Gwrandewch am unwaith, Rhowch chwarau teg i'r plant Ar faes llenyddiaeth; Efallai, fam, deg bryd, Dy fod yn siglo 'r cryd I ddyn a sigla fyd A'i dalent helaeth. BETH SYDD DDEWR? BETH sydd ddewr? Cenhadwr ffyddlon, Gefna ar anwylion cu, Er mwyn traethu y newyddion Am y Gwaed i bagan du; Diystyru pob mwynderau,- Dewis adfyd yn eu lle, Er lledaenu 'r nefol olau,- Dyma ddewrder, onide? Digitized by Google<noinclude></noinclude> qbnaz81onw32q1l9xz5rxf6ws3vukp6 139692 139483 2025-06-10T23:21:24Z AlwynapHuw 1710 139692 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> BETH SYDD DDEWR. A dyma 'i dad yn dod Dan ddulio 'i wadnau; Cadd EVAN deimlo 'i fod O fewn y muriau; Ymaflodd yn y gân I'w rhoi yn dreat i'r tân, A dyna ddiwedd glân Ar ffwdan oriau! Ah! dyma erchyll bwn Ar gefn yr awen, Nis gall un llange fel hwn Byth ganu 'n gymhen; Mae gwg y fam a'r tad, Yn nghyd a gwawd y wlad, Yn gwneuthur perffaith frad Ar duedd darllen. Rieni! er eich chwant, Gwrandewch am unwaith, Rhowch chwarau teg i'r plant Ar faes llenyddiaeth; Efallai, fam, deg bryd, Dy fod yn siglo 'r cryd I ddyn a sigla fyd A'i dalent helaeth. BETH SYDD DDEWR? BETH sydd ddewr? Cenhadwr ffyddlon, Gefna ar anwylion cu, Er mwyn traethu y newyddion Am y Gwaed i bagan du; Diystyru pob mwynderau,- Dewis adfyd yn eu lle, Er lledaenu 'r nefol olau,- Dyma ddewrder, onide? Q </poem><noinclude></noinclude> kvgvcdr2a2g5w54hm3sqz37bg54203o 104 69590 139484 2025-06-10T22:24:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MAE'R NOS YN DOD. Beth sydd ddewr? Cardotyn duwiol Deithia 'n foddlon trwy y byd, A gred y rhydd rhagluniaeth ddwyful Ďamaid iddo yn ei bryd; Gwel'd haelioni ei Dad nefol Yn mhob tamaid gaiff efe,- Yn mhob cyni, dal i ganmol, Dyna ddewrder, onide? Beth sydd ddewr? Y taer weddiwr, Sydd mewn edifeirwch llawn, Yn apelio at Waredwr, Am faddeuant yn yr Iawn; Nerth ei ffydd ddadgloa ddorau, Holl drysorau 'r Nefoedd wen, Gyda thaerni ei wed... 139484 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MAE'R NOS YN DOD. Beth sydd ddewr? Cardotyn duwiol Deithia 'n foddlon trwy y byd, A gred y rhydd rhagluniaeth ddwyful Ďamaid iddo yn ei bryd; Gwel'd haelioni ei Dad nefol Yn mhob tamaid gaiff efe,- Yn mhob cyni, dal i ganmol, Dyna ddewrder, onide? Beth sydd ddewr? Y taer weddiwr, Sydd mewn edifeirwch llawn, Yn apelio at Waredwr, Am faddeuant yn yr Iawn; Nerth ei ffydd ddadgloa ddorau, Holl drysorau 'r Nefoedd wen, Gyda thaerni ei weddiau Tyn fendithion am ei ben. Beth sydd ddewr? Y cristion hwnw Genfydd seren gobaith cu, Yn ymddyrchu 'n berlyn gloew Uwch terfyngylch angau du; Wrth ei olwg hyf, a thawel, Ffy ysprydion dychrynfeydd, Yntau 'n edrych dros y gorwel Ar nefolaidd olygfeydd. "MAE'R NOS YN DOD." Geiriau ar y GLEE,--"Ye spotted snakes." MAE 'r nos yn dod,-holl natur fawi Blyga 'i phen i orwedd lawr, Cryma 'r Lili hardd pryd hyn Fel angyles yn ei gwyn, Dywed wrth y rhosyn iach “Cysga, cysga 'n ddistaw bach." Cefnu 'n brudd Mae golau 'r dydd; Digitized by Google 119<noinclude></noinclude> jnt031l1yy6vbx828pv5p4znnv8d5yv 139693 139484 2025-06-10T23:21:50Z AlwynapHuw 1710 139693 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> MAE'R NOS YN DOD. Beth sydd ddewr? Cardotyn duwiol Deithia 'n foddlon trwy y byd, A gred y rhydd rhagluniaeth ddwyful Ďamaid iddo yn ei bryd; Gwel'd haelioni ei Dad nefol Yn mhob tamaid gaiff efe,- Yn mhob cyni, dal i ganmol, Dyna ddewrder, onide? Beth sydd ddewr? Y taer weddiwr, Sydd mewn edifeirwch llawn, Yn apelio at Waredwr, Am faddeuant yn yr Iawn; Nerth ei ffydd ddadgloa ddorau, Holl drysorau 'r Nefoedd wen, Gyda thaerni ei weddiau Tyn fendithion am ei ben. Beth sydd ddewr? Y cristion hwnw Genfydd seren gobaith cu, Yn ymddyrchu 'n berlyn gloew Uwch terfyngylch angau du; Wrth ei olwg hyf, a thawel, Ffy ysprydion dychrynfeydd, Yntau 'n edrych dros y gorwel Ar nefolaidd olygfeydd. "MAE'R NOS YN DOD." Geiriau ar y GLEE,--"Ye spotted snakes." MAE 'r nos yn dod,-holl natur fawi Blyga 'i phen i orwedd lawr, Cryma 'r Lili hardd pryd hyn Fel angyles yn ei gwyn, Dywed wrth y rhosyn iach “Cysga, cysga 'n ddistaw bach." Cefnu 'n brudd Mae golau 'r dydd; Q </poem><noinclude></noinclude> a3qmschjg5ybqfrkh038m2oymmq76l7 104 69591 139485 2025-06-10T22:24:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "120 Y "NHW." Hithau 'r awel dyner, iach, Dd'wed "nos da" yn ddystaw bach. Dacw 'r sêr aneirif lu, Draw ar fron yr wybren fry; Heirdd ffenestri 'r nefoedd wiw, Wedi'r nos yn dangos Duw: Hithau'r awel dyner, iach, Dd'wed "Nos da" yn ddystaw, ddystaw bach. Y "NHW.” MAE llawer o chwedlau yn cerdded trwy'r wlad Na fyddai eu coelio o nemawr leshad; Pe'r holid eu hachau, mi gym'rwn fy llw Eu bod hwy yn disgyn o deulu y "Nhw:" Y "nhw" fu'n e... 139485 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>120 Y "NHW." Hithau 'r awel dyner, iach, Dd'wed "nos da" yn ddystaw bach. Dacw 'r sêr aneirif lu, Draw ar fron yr wybren fry; Heirdd ffenestri 'r nefoedd wiw, Wedi'r nos yn dangos Duw: Hithau'r awel dyner, iach, Dd'wed "Nos da" yn ddystaw, ddystaw bach. Y "NHW.” MAE llawer o chwedlau yn cerdded trwy'r wlad Na fyddai eu coelio o nemawr leshad; Pe'r holid eu hachau, mi gym'rwn fy llw Eu bod hwy yn disgyn o deulu y "Nhw:" Y "nhw" fu'n eu meddwl,-y "nhw" fu'n eu gwneud, A chofiwn bob amser, y "nhw" sy 'n eu dweud. Cryn bwnc eu dal “nhw,” y mae “nhw" 'n rhai mor chwim Mae pob cais i'w canfod yn darfod mewn dim; Pe gyrid Policemen y byd ar eu hol, ol; 'Rwy 'n siwr na ddoi neb ond Policemen yn Wyr neb yn y byd lle cartref y "nhw," Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Y "nhw" sydd yn cofio pob helynt y fu,- A "nhw" sy 'n cofrestru pob helynt y sy'; Hwy wyddant bob hanes fu 'rioed tan y nen, Ac ambell i hanes bach arall dros ben! Am wybod a chofio 'does neb fel y "nhw," Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Digitized by Google<noinclude></noinclude> a6wsk8cgg3a39c3hua20e1sceovwm6m 139694 139485 2025-06-10T23:22:04Z AlwynapHuw 1710 139694 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Y "NHW." Hithau 'r awel dyner, iach, Dd'wed "nos da" yn ddystaw bach. Dacw 'r sêr aneirif lu, Draw ar fron yr wybren fry; Heirdd ffenestri 'r nefoedd wiw, Wedi'r nos yn dangos Duw: Hithau'r awel dyner, iach, Dd'wed "Nos da" yn ddystaw, ddystaw bach. Y "NHW.” MAE llawer o chwedlau yn cerdded trwy'r wlad Na fyddai eu coelio o nemawr leshad; Pe'r holid eu hachau, mi gym'rwn fy llw Eu bod hwy yn disgyn o deulu y "Nhw:" Y "nhw" fu'n eu meddwl,-y "nhw" fu'n eu gwneud, A chofiwn bob amser, y "nhw" sy 'n eu dweud. Cryn bwnc eu dal “nhw,” y mae “nhw" 'n rhai mor chwim Mae pob cais i'w canfod yn darfod mewn dim; Pe gyrid Policemen y byd ar eu hol, ol; 'Rwy 'n siwr na ddoi neb ond Policemen yn Wyr neb yn y byd lle cartref y "nhw," Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Y "nhw" sydd yn cofio pob helynt y fu,- A "nhw" sy 'n cofrestru pob helynt y sy'; Hwy wyddant bob hanes fu 'rioed tan y nen, Ac ambell i hanes bach arall dros ben! Am wybod a chofio 'does neb fel y "nhw," Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Q </poem><noinclude></noinclude> cq2sh843v9ji41oclqe7btehpa3utc1 104 69592 139486 2025-06-10T22:24:22Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "SIAN PENRHOS. Mi glywais gyfrinach, ai gwir yw, nis gwn,- Mai teulu menywaidd ryfeddol yw hwn; Mae'r oll o'r gyfrinach yn wir meddai'r gwynt,— Cymered y merched a'r gwragedd yr hint: - P'run bynag ai gwryw ai benyw yw "nhw,”- Waeth tew na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Mae rhai am fedyddio y teulu 'n ddioed A rhyw enw newydd rhyfeddaf fu 'rioed; Un dosparth a'u geilw 'n "hiliogaeth y wrach," Ac eraill a'u geilw yn "blant y gras bach;"... 139486 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SIAN PENRHOS. Mi glywais gyfrinach, ai gwir yw, nis gwn,- Mai teulu menywaidd ryfeddol yw hwn; Mae'r oll o'r gyfrinach yn wir meddai'r gwynt,— Cymered y merched a'r gwragedd yr hint: - P'run bynag ai gwryw ai benyw yw "nhw,”- Waeth tew na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Mae rhai am fedyddio y teulu 'n ddioed A rhyw enw newydd rhyfeddaf fu 'rioed; Un dosparth a'u geilw 'n "hiliogaeth y wrach," Ac eraill a'u geilw yn "blant y gras bach;" Ond wedi 'r holl helynt y "nhw" ydyw “nhw,” Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." 121 SIAN PENRHOS. 'R OEDD Sian Penrhos yn eneth dlos Yn rhai o'r oesoedd aethant heibio, Ond erbyn hyn, mae 'i gwallt yn wyn, A hithau wedi llwyd heneiddio. Roedd Sian Penrhos yn caru 'r nos Yn 'r oesoedd gynt, medd rhai hen bobol; Ond erbyn hyn, 'does neb a'i myn, O na! mae Sian yn hen ryfeddol. Mae wedi blino 'n dal ei bys I ddangos nad oes dim am dano, Ond llawer gwaith y teimlodd flys I gael y fodrwy i'w addurno. Fe wenodd llawer bachgen glân Wrth glywed son am bres y feinwen, Ond d'wedent oll pan welent Sian Ei bod mor hen a boncyff derwen. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 8c7mhw6qgkieb03syif5bo3rx0kl8w7 139695 139486 2025-06-10T23:22:27Z AlwynapHuw 1710 139695 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Mi glywais gyfrinach, ai gwir yw, nis gwn,- Mai teulu menywaidd ryfeddol yw hwn; Mae'r oll o'r gyfrinach yn wir meddai'r gwynt,— Cymered y merched a'r gwragedd yr hint: - P'run bynag ai gwryw ai benyw yw "nhw,”- Waeth tew na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." Mae rhai am fedyddio y teulu 'n ddioed A rhyw enw newydd rhyfeddaf fu 'rioed; Un dosparth a'u geilw 'n "hiliogaeth y wrach," Ac eraill a'u geilw yn "blant y gras bach;" Ond wedi 'r holl helynt y "nhw" ydyw “nhw,” Waeth tewi na siarad rhai rhyfedd yw "nhw." 121 SIAN PENRHOS. 'R OEDD Sian Penrhos yn eneth dlos Yn rhai o'r oesoedd aethant heibio, Ond erbyn hyn, mae 'i gwallt yn wyn, A hithau wedi llwyd heneiddio. Roedd Sian Penrhos yn caru 'r nos Yn 'r oesoedd gynt, medd rhai hen bobol; Ond erbyn hyn, 'does neb a'i myn, O na! mae Sian yn hen ryfeddol. Mae wedi blino 'n dal ei bys I ddangos nad oes dim am dano, Ond llawer gwaith y teimlodd flys I gael y fodrwy i'w addurno. Fe wenodd llawer bachgen glân Wrth glywed son am bres y feinwen, Ond d'wedent oll pan welent Sian Ei bod mor hen a boncyff derwen. Q </poem><noinclude></noinclude> su5phn8w8k93nmrw326rt0bw65t7rqc 104 69593 139487 2025-06-10T22:24:29Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "122 SIAN PENRHOS. Mae 'n gwisgo bonet fach yn awr, I ddilyn ffasiwn y genethod; Yn hyn mae Sian yn methu 'n fawr.— Mae mwy o'r gwyneb hen i'w ganfod. Mae Sian, er hyned yw, mor ffol A gosod cylchau i'w hamgylchu, A'r llangciau 'n sibrwd o'r tu ol, Fod "Sian yn hen, ac eisiau 'i chylchu." Mae 'n gwisgo blodau gylch ei phen, Gan feddwl gwneud ei hun yn harddach; Ond dyna 'r drwg, mae'r lili wen Yn dangos gwyneb hen yn hyllach. Mae cada... 139487 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>122 SIAN PENRHOS. Mae 'n gwisgo bonet fach yn awr, I ddilyn ffasiwn y genethod; Yn hyn mae Sian yn methu 'n fawr.— Mae mwy o'r gwyneb hen i'w ganfod. Mae Sian, er hyned yw, mor ffol A gosod cylchau i'w hamgylchu, A'r llangciau 'n sibrwd o'r tu ol, Fod "Sian yn hen, ac eisiau 'i chylchu." Mae 'n gwisgo blodau gylch ei phen, Gan feddwl gwneud ei hun yn harddach; Ond dyna 'r drwg, mae'r lili wen Yn dangos gwyneb hen yn hyllach. Mae cadair hen yn nghongl y tŷ, I ddysgwyl gwr, pe doi rhyw fachgen; Ond beth sydd arni? Hen gath ddu, Yn golchi 'i gwyneb hefo 'i phawen. Anrhegodd gynjer a dwy ham Am ddweud pa'm ddrwg na ddoi y bechgyn, Ond methodd hwnw ddweud y "pa'm" Nes bwyta 'r hamiau cig bob mymryn. Wrth halltu cig am flwydd neu ddwy, Bu 'n halltu mwy o haner mochyn; Mewn hyder byddai 'r teulu 'n fwy Cyn halltu moch y flwyddyn wed'yn. Pa fodd y safodd hi 'n hen ferch ? Nid oes trwy'r ardal gystal dynes! Am nad oedd lle i angor serch I fachu yn ei hoerllyd fynwes. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6r1huqoagj3firf4ka4etjs7k5kiu2h 139696 139487 2025-06-10T23:22:44Z AlwynapHuw 1710 139696 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> SIAN PENRHOS. Mae 'n gwisgo bonet fach yn awr, I ddilyn ffasiwn y genethod; Yn hyn mae Sian yn methu 'n fawr.— Mae mwy o'r gwyneb hen i'w ganfod. Mae Sian, er hyned yw, mor ffol A gosod cylchau i'w hamgylchu, A'r llangciau 'n sibrwd o'r tu ol, Fod "Sian yn hen, ac eisiau 'i chylchu." Mae 'n gwisgo blodau gylch ei phen, Gan feddwl gwneud ei hun yn harddach; Ond dyna 'r drwg, mae'r lili wen Yn dangos gwyneb hen yn hyllach. Mae cadair hen yn nghongl y tŷ, I ddysgwyl gwr, pe doi rhyw fachgen; Ond beth sydd arni? Hen gath ddu, Yn golchi 'i gwyneb hefo 'i phawen. Anrhegodd gynjer a dwy ham Am ddweud pa'm ddrwg na ddoi y bechgyn, Ond methodd hwnw ddweud y "pa'm" Nes bwyta 'r hamiau cig bob mymryn. Wrth halltu cig am flwydd neu ddwy, Bu 'n halltu mwy o haner mochyn; Mewn hyder byddai 'r teulu 'n fwy Cyn halltu moch y flwyddyn wed'yn. Pa fodd y safodd hi 'n hen ferch ? Nid oes trwy'r ardal gystal dynes! Am nad oedd lle i angor serch I fachu yn ei hoerllyd fynwes. Q </poem><noinclude></noinclude> 48ofo3cgyn8wv3sulm7k0wd75mrknj5 104 69594 139488 2025-06-10T22:24:40Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "LLANBRYNMAIR. LLANBRYNMAIR. ALAW:-"The moon behind the hill.” MAE llawer lle, a llawer llan Yn hyfryd fan i fyw, A llawer llanerch deg, a bron, Yn hardd a llon eu lliw; Ond O! mi wn am ardal fach, Mil hoffach ydyw hi; Ei henw yw fy newis air,- Hen LANBRYNMAIR i mi. D'wed rhai fod awyr mil mwy iach Yn rhai o'r gwledydd pell, Ac er mor iach yw Cymru fach, Fod gwledydd llawer gwell; Pe bawn yn ffeirio hon ryw bryd, Cawn golled yn y flai... 139488 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>LLANBRYNMAIR. LLANBRYNMAIR. ALAW:-"The moon behind the hill.” MAE llawer lle, a llawer llan Yn hyfryd fan i fyw, A llawer llanerch deg, a bron, Yn hardd a llon eu lliw; Ond O! mi wn am ardal fach, Mil hoffach ydyw hi; Ei henw yw fy newis air,- Hen LANBRYNMAIR i mi. D'wed rhai fod awyr mil mwy iach Yn rhai o'r gwledydd pell, Ac er mor iach yw Cymru fach, Fod gwledydd llawer gwell; Pe bawn yn ffeirio hon ryw bryd, Cawn golled yn y flair, Mae'r awyr iachaf fedd y byd Ar fryniau LLANBRYNMAIR. Ymffrostia ambell ardal hardd Yn ei hafonydd mawr, Ond llawer gwell i lygad bardd Yw'r cornant dreigla i lawr; O mae hi'n dlws mewn creigiog hafn, Yn berwi fel rhyw bair! Mae byd o iechyd yn mhob dafn O ddyfroedd LLANBRYNMAIR. Ond moesau da yw coron hon,- Hir, hir parhao 'i bri, A rhinwedd bletha ar ei bron Ei cheinion harddaf hi: I hon tywysodd Duw ei arch, Bu 'n gryd i'r Dwyfol air, Mae Cymru oll yn talu parch I grefydd LLANBRYNMAIR. Digitized by Google 123<noinclude></noinclude> tivsgw7450dfj1a376a82j3y3n1u1us 139697 139488 2025-06-10T23:23:02Z AlwynapHuw 1710 139697 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> LLANBRYNMAIR. ALAW:-"The moon behind the hill.” MAE llawer lle, a llawer llan Yn hyfryd fan i fyw, A llawer llanerch deg, a bron, Yn hardd a llon eu lliw; Ond O! mi wn am ardal fach, Mil hoffach ydyw hi; Ei henw yw fy newis air,- Hen LANBRYNMAIR i mi. D'wed rhai fod awyr mil mwy iach Yn rhai o'r gwledydd pell, Ac er mor iach yw Cymru fach, Fod gwledydd llawer gwell; Pe bawn yn ffeirio hon ryw bryd, Cawn golled yn y flair, Mae'r awyr iachaf fedd y byd Ar fryniau LLANBRYNMAIR. Ymffrostia ambell ardal hardd Yn ei hafonydd mawr, Ond llawer gwell i lygad bardd Yw'r cornant dreigla i lawr; O mae hi'n dlws mewn creigiog hafn, Yn berwi fel rhyw bair! Mae byd o iechyd yn mhob dafn O ddyfroedd LLANBRYNMAIR. Ond moesau da yw coron hon,- Hir, hir parhao 'i bri, A rhinwedd bletha ar ei bron Ei cheinion harddaf hi: I hon tywysodd Duw ei arch, Bu 'n gryd i'r Dwyfol air, Mae Cymru oll yn talu parch I grefydd LLANBRYNMAIR. Q </poem><noinclude></noinclude> ekyi48bbs8h5chk71k12dt7wpomh7pb 104 69595 139489 2025-06-10T22:24:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "124 Y TEGAN ENBYD. Tra cura gwaed fy mynwes i, Tra calon dan fy mron, A thra y saif ei bryniau hi, Bydd dda gan i am hon: O cofiwch fy nymuniad i, A deliwch ar fy ngair; Pan wedi marw, rhowch i mi Gael bedd yn LLANBRYNNAIR. Y TEGAN ENBYD. WR ieuangc a ddarfu 'ti feddwl ryw bryd Fod pwys mewn dewisiad teganau A welaist ti rywbryd yn ngwagedd y byd, Ryw swyn yn at-dynu 'th feddylian? A ddarfu ti deimlo rhyw flys yn dy fron I hoffi 'r t... 139489 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>124 Y TEGAN ENBYD. Tra cura gwaed fy mynwes i, Tra calon dan fy mron, A thra y saif ei bryniau hi, Bydd dda gan i am hon: O cofiwch fy nymuniad i, A deliwch ar fy ngair; Pan wedi marw, rhowch i mi Gael bedd yn LLANBRYNNAIR. Y TEGAN ENBYD. WR ieuangc a ddarfu 'ti feddwl ryw bryd Fod pwys mewn dewisiad teganau A welaist ti rywbryd yn ngwagedd y byd, Ryw swyn yn at-dynu 'th feddylian? A ddarfu ti deimlo rhyw flys yn dy fron I hoffi 'r teganau peryglus, Sy 'n tynu y llange heb yn wybod o'r bron I byllau o adfyd truenus? Ystyriwn y perygl, gyd-ie'ngetyd i gyd, Os tegan a ddaw dan ein sylw, Gadawn i gydwybod roi barn ar y pryd Fydd rhywbeth yn enbyd yn hwnw; Meddyliwn o ddifrif cyn cellwair a'r un, Fydd niwaid yn dilyn y chwarau; Mae argraff y tegan ar fywyd y dyn,— Mae pwys mewn dewisiad teganau. Mor fawr ydyw gofal a phryder y fam Yn gwylio o amgylch ei phlentyn, Rhag iddo trwy anffawd gael briw, neu ryw gam, Ei llygad o byd sy 'n ei ddilyn; Digitized by Google<noinclude></noinclude> 7oae2jq4f8b9pu6g74ruqiyj9ile9af 139698 139489 2025-06-10T23:25:32Z AlwynapHuw 1710 139698 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Y TEGAN ENBYD. Tra cura gwaed fy mynwes i, Tra calon dan fy mron, A thra y saif ei bryniau hi, Bydd dda gan i am hon: O cofiwch fy nymuniad i, A deliwch ar fy ngair; Pan wedi marw, rhowch i mi Gael bedd yn LLANBRYNNAIR. Y TEGAN ENBYD. WR ieuangc a ddarfu 'ti feddwl ryw bryd Fod pwys mewn dewisiad teganau A welaist ti rywbryd yn ngwagedd y byd, Ryw swyn yn at-dynu 'th feddylian? A ddarfu ti deimlo rhyw flys yn dy fron I hoffi 'r teganau peryglus, Sy 'n tynu y llange heb yn wybod o'r bron I byllau o adfyd truenus? Ystyriwn y perygl, gyd-ie'ngetyd i gyd, Os tegan a ddaw dan ein sylw, Gadawn i gydwybod roi barn ar y pryd Fydd rhywbeth yn enbyd yn hwnw; Meddyliwn o ddifrif cyn cellwair a'r un, Fydd niwaid yn dilyn y chwarau; Mae argraff y tegan ar fywyd y dyn,— Mae pwys mewn dewisiad teganau. Mor fawr ydyw gofal a phryder y fam Yn gwylio o amgylch ei phlentyn, Rhag iddo trwy anffawd gael briw, neu ryw gam, Ei llygad o byd sy 'n ei ddilyn; Q </poem><noinclude></noinclude> phk50gbts0r6bqih2ybuy9kvu7qb5xr 104 69596 139490 2025-06-10T22:24:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "DIRWEST. Dychlama ei chalon gan bryder a braw Os gwel hi y bach yn ymaflyd Mewn rhywbeth peryglus, a thyn ef o'i law, A cheidw bob tegan sy 'n enbyd. Y mamau rhinweddol a geisiant bob pryd Ryw degan a'r A, B, C, arno, Er mwyn i'w rhai bach tra o amgylch y cryd Gael dysgu 'r egwyddor a'i chofio; Mor fuddiol a fyddai i langciau ein gwlad Gymeryd esiampl y baban, Gofalu bob amser, heblaw cael mwynhad, Am ddysgu egwyddor o'r tegan. 125 D... 139490 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>DIRWEST. Dychlama ei chalon gan bryder a braw Os gwel hi y bach yn ymaflyd Mewn rhywbeth peryglus, a thyn ef o'i law, A cheidw bob tegan sy 'n enbyd. Y mamau rhinweddol a geisiant bob pryd Ryw degan a'r A, B, C, arno, Er mwyn i'w rhai bach tra o amgylch y cryd Gael dysgu 'r egwyddor a'i chofio; Mor fuddiol a fyddai i langciau ein gwlad Gymeryd esiampl y baban, Gofalu bob amser, heblaw cael mwynhad, Am ddysgu egwyddor o'r tegan. 125 DIR WEST. ALAW:"Y Deryn Pur.” : LLEDAENER dirwest dros y byd, Estyner hyd ei hedyn, A gwasged yn ei thyner gôl Bob ffol anfuddiol feddwyn; Iachus oriau a chysuron. A helaeth daena yn mhlith dynion, Egyr ddorau hen garcharau Lle cadwynwyd meibion gwaeau, Gan ddwyn y rhai'n i awyr iach Anwylach yn eu holau: Perlau anwyl pur lawenydd A eres gluda dros y gwledydd, Gwena 'n dirion ar y meddwon, Nes diflana 'u anghysuron, Brenhines bendith yw mewn gwlad, A chariad yw ei choron. Digitized by Google<noinclude></noinclude> g94xwsly0r2grzoc828mq11tpts43bc 139699 139490 2025-06-10T23:28:59Z AlwynapHuw 1710 139699 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> DIRWEST. Dychlama ei chalon gan bryder a braw Os gwel hi y bach yn ymaflyd Mewn rhywbeth peryglus, a thyn ef o'i law, A cheidw bob tegan sy 'n enbyd. Y mamau rhinweddol a geisiant bob pryd Ryw degan a'r A, B, C, arno, Er mwyn i'w rhai bach tra o amgylch y cryd Gael dysgu 'r egwyddor a'i chofio; Mor fuddiol a fyddai i langciau ein gwlad Gymeryd esiampl y baban, Gofalu bob amser, heblaw cael mwynhad, Am ddysgu egwyddor o'r tegan. 125 DIR WEST. ALAW:"Y Deryn Pur.” : LLEDAENER dirwest dros y byd, Estyner hyd ei hedyn, A gwasged yn ei thyner gôl Bob ffol anfuddiol feddwyn; Iachus oriau a chysuron. A helaeth daena yn mhlith dynion, Egyr ddorau hen garcharau Lle cadwynwyd meibion gwaeau, Gan ddwyn y rhai'n i awyr iach Anwylach yn eu holau: Perlau anwyl pur lawenydd A eres gluda dros y gwledydd, Gwena 'n dirion ar y meddwon, Nes diflana 'u anghysuron, Brenhines bendith yw mewn gwlad, A chariad yw ei choron. Q </poem><noinclude></noinclude> l3sjjkkafn9rtiyiz2lciz2p6ewkqcb 104 69597 139491 2025-06-10T22:25:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "126 PRYDFERTHWCH Y GREADIGAETH. Derbyniwch feddwon tref a gwlad Ei galwad a'i bymgeledd, Addurna eich aneddau mad A chariad yn lle chwerwedd; Dewch o feddwon dan ei baner, Ufuddhewch i'w galwad tyner; Gwelwch fel mae 'i phlant yn gwenu, Wrth eich gwa'dd yn un o'r teulu, A chwithau, druain, heb un wên Trwy angen bron yn trengu: Dirwest leinw nythod newyn, Dirwest esmwythä y coryn, Anedwyddwch nos o dristwch, Dry yn ddydd o wir hyfrydw... 139491 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>126 PRYDFERTHWCH Y GREADIGAETH. Derbyniwch feddwon tref a gwlad Ei galwad a'i bymgeledd, Addurna eich aneddau mad A chariad yn lle chwerwedd; Dewch o feddwon dan ei baner, Ufuddhewch i'w galwad tyner; Gwelwch fel mae 'i phlant yn gwenu, Wrth eich gwa'dd yn un o'r teulu, A chwithau, druain, heb un wên Trwy angen bron yn trengu: Dirwest leinw nythod newyn, Dirwest esmwythä y coryn, Anedwyddwch nos o dristwch, Dry yn ddydd o wir hyfrydwch, A than ei nawdd gofidiau gant A doddant yn ddedwyddwch. PRYDFERTHWCH Y GREADIGAETH. Y Greadigaeth sydd yn brydferth oll, Edryched dyn i'r man y myno ef, Prydferthwch saif o'i flaen. Ei ddelw sydd I'w weled mewn tywodyn bach ar fin Y môr, yn gystal ag ar wyneb haul. Ei lais a glywir yn nghaniadau 'r llwyn, Yn gystal ag yn nghyngherdd mawr y 'storm, Neu yn rhuadau dyfnion eigion blin. Darlithio ar brydferthwch natur fawr A wna y pistyll bach wrth ddrws y tŷ ; A'r un hyawdledd sydd yn ngenau hwn Ag sydd gan raiadr y Niag'ra fawr. Digitized by Google--<noinclude></noinclude> hbvg1dyhfhlp96aj09d8ygw4c9r3zit 139700 139491 2025-06-10T23:29:13Z AlwynapHuw 1710 139700 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> PRYDFERTHWCH Y GREADIGAETH. Derbyniwch feddwon tref a gwlad Ei galwad a'i bymgeledd, Addurna eich aneddau mad A chariad yn lle chwerwedd; Dewch o feddwon dan ei baner, Ufuddhewch i'w galwad tyner; Gwelwch fel mae 'i phlant yn gwenu, Wrth eich gwa'dd yn un o'r teulu, A chwithau, druain, heb un wên Trwy angen bron yn trengu: Dirwest leinw nythod newyn, Dirwest esmwythä y coryn, Anedwyddwch nos o dristwch, Dry yn ddydd o wir hyfrydwch, A than ei nawdd gofidiau gant A doddant yn ddedwyddwch. PRYDFERTHWCH Y GREADIGAETH. Y Greadigaeth sydd yn brydferth oll, Edryched dyn i'r man y myno ef, Prydferthwch saif o'i flaen. Ei ddelw sydd I'w weled mewn tywodyn bach ar fin Y môr, yn gystal ag ar wyneb haul. Ei lais a glywir yn nghaniadau 'r llwyn, Yn gystal ag yn nghyngherdd mawr y 'storm, Neu yn rhuadau dyfnion eigion blin. Darlithio ar brydferthwch natur fawr A wna y pistyll bach wrth ddrws y tŷ ; A'r un hyawdledd sydd yn ngenau hwn Ag sydd gan raiadr y Niag'ra fawr. Q </poem><noinclude></noinclude> i6jyr2csnxa7j5h8ortbw60i50kpqgx 104 69598 139492 2025-06-10T22:25:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "! EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Rhyw dlws yw 'r cread roed ar bared mawr Y gwagle anherfynol, di bendraw, 127 Yr hwn sydd ardeb hardd o'r Duw a'i gwnaeth: Neu fel dwyfroneg lawn o feini byw, A roed ar fynwes tragwyddoldeb maith,- Pob maen a pherl yn cynnwys enw'r Ion. Edrych, O! ddyn ar bobpeth o dy gylch, Ymrithia yr Anfeidrol o dy flaen. Pa fodd y meiddi wadu nad oes Duw, Ag yntau 'n siarad gyda thi bob dydd, Yn mhobpeth welaist ti er... 139492 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>! EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Rhyw dlws yw 'r cread roed ar bared mawr Y gwagle anherfynol, di bendraw, 127 Yr hwn sydd ardeb hardd o'r Duw a'i gwnaeth: Neu fel dwyfroneg lawn o feini byw, A roed ar fynwes tragwyddoldeb maith,- Pob maen a pherl yn cynnwys enw'r Ion. Edrych, O! ddyn ar bobpeth o dy gylch, Ymrithia yr Anfeidrol o dy flaen. Pa fodd y meiddi wadu nad oes Duw, Ag yntau 'n siarad gyda thi bob dydd, Yn mhobpeth welaist ti erioed. EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. ○ BOED Tywysog Cymru wiw, A'i anwyl Dywysoges, Yn drachtio hawddfyd pur wrth fyw, A'r nefoedd lon'd eu mynwes; Ac o fewn cylch eu modrwy gron Blodeued pob rhinweddau, A haul dedwyddwch byth ar hon Fo'n taflu ei belydrau. Mae Prydain gyda gwên o serch Yn estyn ei deheulaw, I law ei mabwysiedig ferch Gan ddweud o galon,-" Croesaw;" Mae'r Cymro 'n gwenu, ac mae'r Sais Yn ateb gwên y Gwyddel, A'r 'Scotyn yn dyrchafu 'i lais I chwyddo 'r fanllef uchel. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 477ccea8j1jrjibhiqt1txve485pdjh 139701 139492 2025-06-10T23:29:49Z AlwynapHuw 1710 139701 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Rhyw dlws yw 'r cread roed ar bared mawr Y gwagle anherfynol, di bendraw, 127 Yr hwn sydd ardeb hardd o'r Duw a'i gwnaeth: Neu fel dwyfroneg lawn o feini byw, A roed ar fynwes tragwyddoldeb maith,- Pob maen a pherl yn cynnwys enw'r Ion. Edrych, O! ddyn ar bobpeth o dy gylch, Ymrithia yr Anfeidrol o dy flaen. Pa fodd y meiddi wadu nad oes Duw, Ag yntau 'n siarad gyda thi bob dydd, Yn mhobpeth welaist ti erioed. EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. ○ BOED Tywysog Cymru wiw, A'i anwyl Dywysoges, Yn drachtio hawddfyd pur wrth fyw, A'r nefoedd lon'd eu mynwes; Ac o fewn cylch eu modrwy gron Blodeued pob rhinweddau, A haul dedwyddwch byth ar hon Fo'n taflu ei belydrau. Mae Prydain gyda gwên o serch Yn estyn ei deheulaw, I law ei mabwysiedig ferch Gan ddweud o galon,-" Croesaw;" Mae'r Cymro 'n gwenu, ac mae'r Sais Yn ateb gwên y Gwyddel, A'r 'Scotyn yn dyrchafu 'i lais I chwyddo 'r fanllef uchel. Q </poem><noinclude></noinclude> r8vttmvkkn54thzg32myor1edkwuaru 104 69599 139493 2025-06-10T22:25:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "128 EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Mae tywysogion Cymru won Yn huno dan garneddau, Ond awel rhyddid uwch eu pen Sy 'n suo hwyr a borau; A'r blodau ar y beddau hyn Sy 'n awr yn cym'ryd sylw, Maent fel angylion yn eu gwyn Yn gwenu dros y meirw. Coelcerthi fyrdd a dd'wed "Lwc dda* I'r T'wysog calon gynes, A'r clychau etyb gyda'r chwa "Lwc dda" i'r Dywysoges; Mae holl fagnelau môr a thir Yn dweud mewn iaith daranllyd,- O boed eu hoes yn ddwy... 139493 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>128 EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Mae tywysogion Cymru won Yn huno dan garneddau, Ond awel rhyddid uwch eu pen Sy 'n suo hwyr a borau; A'r blodau ar y beddau hyn Sy 'n awr yn cym'ryd sylw, Maent fel angylion yn eu gwyn Yn gwenu dros y meirw. Coelcerthi fyrdd a dd'wed "Lwc dda* I'r T'wysog calon gynes, A'r clychau etyb gyda'r chwa "Lwc dda" i'r Dywysoges; Mae holl fagnelau môr a thir Yn dweud mewn iaith daranllyd,- O boed eu hoes yn ddwy oes hir, A'u dyddiau oll yn hawddfyd. Mae'r deyrnas fawr a'i herys ef Yn addurn i deyrnasoedd, Boed yntau ar ei orsedd gref Yn addurn i frenhinoedd; A holl adnoddau 'i meddwl coeth O boed i ALEXANDRA, Ei gynorthwyo i ddal yn ddoeth Deyrnwialen aur Brittania. . BRITISH 28 NO 70 MUSEUM GWRECSAM: ARGRAFFWYD GAN R. HUGHES A'I FAB. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3esjgo49vdst5s681wkge869494wfsh 139702 139493 2025-06-10T23:30:08Z AlwynapHuw 1710 139702 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> EIN TYWYSOG A'N TYWYSOGES. Mae tywysogion Cymru won Yn huno dan garneddau, Ond awel rhyddid uwch eu pen Sy 'n suo hwyr a borau; A'r blodau ar y beddau hyn Sy 'n awr yn cym'ryd sylw, Maent fel angylion yn eu gwyn Yn gwenu dros y meirw. Coelcerthi fyrdd a dd'wed "Lwc dda* I'r T'wysog calon gynes, A'r clychau etyb gyda'r chwa "Lwc dda" i'r Dywysoges; Mae holl fagnelau môr a thir Yn dweud mewn iaith daranllyd,- O boed eu hoes yn ddwy oes hir, A'u dyddiau oll yn hawddfyd. Mae'r deyrnas fawr a'i herys ef Yn addurn i deyrnasoedd, Boed yntau ar ei orsedd gref Yn addurn i frenhinoedd; A holl adnoddau 'i meddwl coeth O boed i ALEXANDRA, Ei gynorthwyo i ddal yn ddoeth Deyrnwialen aur Brittania. . BRITISH 28 NO 70 MUSEUM GWRECSAM: ARGRAFFWYD GAN R. HUGHES A'I FAB. Q </poem><noinclude></noinclude> n1e0wgboc5rfgc5fbocivxx73wu2s0i 104 69600 139495 2025-06-10T22:26:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y GAN A GANAI BETSI. O! na pa rawel ar fy nghais Yn cludo 'i llais hyd ataf, Ac O! na allai 'r fronfraith lân Ail ddweud ei chân bereiddiaf; Gwynfyd na bawn y fynyd hon Tu draw i'r tonog heli, Hyd cyraedd i ryw adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Mi glywais lawer geneth wen Uwch ben ei phwyth yn canu, Er hyn i gyd eu mwynder llon A wnai i'm bron alaru; Rhyw adgof gluda 'm meddwl cu I aelwyd tŷ 'm rhïeni, I wrando 'n dawel wrth y tân Y... 139495 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y GAN A GANAI BETSI. O! na pa rawel ar fy nghais Yn cludo 'i llais hyd ataf, Ac O! na allai 'r fronfraith lân Ail ddweud ei chân bereiddiaf; Gwynfyd na bawn y fynyd hon Tu draw i'r tonog heli, Hyd cyraedd i ryw adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Mi glywais lawer geneth wen Uwch ben ei phwyth yn canu, Er hyn i gyd eu mwynder llon A wnai i'm bron alaru; Rhyw adgof gluda 'm meddwl cu I aelwyd tŷ 'm rhïeni, I wrando 'n dawel wrth y tân Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith pan fyddai'r haul Yn cyffwrdd ael y gorwel, Yn gwrando ar ei nodau clau Yn marw 'n mreichiau 'r awel; A chyda hwy bu feirw i gyd Fwynderau ien'gtyd heini;- O na chawn glywed adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Os na chaf wel'd fy chwaer byth mwy Os na cha'm clwy' ei wella; Os na chaf roi fy nhroed ar làn Hen diroedd anwyl Gwalia; Gobeithio daw rhyw gyfaill mad O'r wlad lle ce's fy ngeni, I ganu uwch fy marwol ran Y gân a ganai Betsi. Digitized by 85 Google<noinclude></noinclude> dykal1chfnf4xt6oey64qdi4ave4cia 139661 139495 2025-06-10T23:06:39Z AlwynapHuw 1710 139661 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y GAN A GANAI BETSI. O! na pa rawel ar fy nghais Yn cludo 'i llais hyd ataf, Ac O! na allai 'r fronfraith lân Ail ddweud ei chân bereiddiaf; Gwynfyd na bawn y fynyd hon Tu draw i'r tonog heli, Hyd cyraedd i ryw adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Mi glywais lawer geneth wen Uwch ben ei phwyth yn canu, Er hyn i gyd eu mwynder llon A wnai i'm bron alaru; Rhyw adgof gluda 'm meddwl cu I aelwyd tŷ 'm rhïeni, I wrando 'n dawel wrth y tân Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith pan fyddai'r haul Yn cyffwrdd ael y gorwel, Yn gwrando ar ei nodau clau Yn marw 'n mreichiau 'r awel; A chyda hwy bu feirw i gyd Fwynderau ien'gtyd heini;- O na chawn glywed adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Os na chaf wel'd fy chwaer byth mwy Os na cha'm clwy' ei wella; Os na chaf roi fy nhroed ar làn Hen diroedd anwyl Gwalia; Gobeithio daw rhyw gyfaill mad O'r wlad lle ce's fy ngeni, I ganu uwch fy marwol ran Y gân a ganai Betsi. Q </poem><noinclude></noinclude> byto9hngrjueb8bawlzicedkokxtqyh 139710 139661 2025-06-10T23:34:06Z AlwynapHuw 1710 139710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O! na pa rawel ar fy nghais Yn cludo 'i llais hyd ataf, Ac O! na allai 'r fronfraith lân Ail ddweud ei chân bereiddiaf; Gwynfyd na bawn y fynyd hon Tu draw i'r tonog heli, Hyd cyraedd i ryw adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Mi glywais lawer geneth wen Uwch ben ei phwyth yn canu, Er hyn i gyd eu mwynder llon A wnai i'm bron alaru; Rhyw adgof gluda 'm meddwl cu I aelwyd tŷ 'm rhïeni, I wrando 'n dawel wrth y tân Y gân a ganai Betsi. Bum lawer gwaith pan fyddai'r haul Yn cyffwrdd ael y gorwel, Yn gwrando ar ei nodau clau Yn marw 'n mreichiau 'r awel; A chyda hwy bu feirw i gyd Fwynderau ien'gtyd heini;- O na chawn glywed adlais gwan O'r gân a ganai Betsi. Os na chaf wel'd fy chwaer byth mwy Os na cha'm clwy' ei wella; Os na chaf roi fy nhroed ar làn Hen diroedd anwyl Gwalia; Gobeithio daw rhyw gyfaill mad O'r wlad lle ce's fy ngeni, I ganu uwch fy marwol ran Y gân a ganai Betsi. Q </poem><noinclude></noinclude> 2l6a0yh69rl5fg3kqajv6eowvwwguc1 104 69601 139496 2025-06-10T22:26:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "86 Y FFYNON. O NA BAWN I GARTREF. ALAW:"The last Rose of Summer." O NA bawn i gartref ar aelwyd fy nhad, Yn lle bod fel alltud yn mhell o fy ngwlad; Lle treuliwn foreuddydd fy einioes yn llon Heb ofid na hiraeth, yn ysgafn fy mron. 'N ol chwarau boreuddydd fy einioes i gyd, Newidiodd y chwarau am ofal y byd; Ymguddiodd haul dysglaer boreuddydd fy oes Tu ol i gymylau o drallod a loes R oedd awyr boreuddydd fy einioes yn glir, Ond Ow!... 139496 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>86 Y FFYNON. O NA BAWN I GARTREF. ALAW:"The last Rose of Summer." O NA bawn i gartref ar aelwyd fy nhad, Yn lle bod fel alltud yn mhell o fy ngwlad; Lle treuliwn foreuddydd fy einioes yn llon Heb ofid na hiraeth, yn ysgafn fy mron. 'N ol chwarau boreuddydd fy einioes i gyd, Newidiodd y chwarau am ofal y byd; Ymguddiodd haul dysglaer boreuddydd fy oes Tu ol i gymylau o drallod a loes R oedd awyr boreuddydd fy einioes yn glir, Ond Ow! ni pharhaodd fy heulwen yn hir; Daeth 'stormydd o ofid i hulio fy nen, Mae rhei'ny 'n ymdywallt o hyd am fy mhen. Pan fyddwyf yn cefnu ar ofid a loes, Boed f' awyr yn ddysglaer fel borau fy oes, Terfyngylch fy hwyrddydd fo 'n olau pryd hyn A'i belydr yn cyraedd gwaelodion y glyn. Y FFYNON. MEWN llwyn o frwyn ar gwr y Y llecha distaw ffynon fach, A thros ei min y treigla 'n llon fron Y ffrwd risialaidd, loew, iach; Ond rhwystro hon, 'does neb a faidd, Mae anfeidroldeb wrth ei gwraidd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> n0x2degxzjokoydndiduu5lbktksrog 139590 139496 2025-06-10T22:51:07Z AlwynapHuw 1710 139590 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FFYNON. O NA BAWN I GARTREF. ALAW:"The last Rose of Summer." O NA bawn i gartref ar aelwyd fy nhad, Yn lle bod fel alltud yn mhell o fy ngwlad; Lle treuliwn foreuddydd fy einioes yn llon Heb ofid na hiraeth, yn ysgafn fy mron. 'N ol chwarau boreuddydd fy einioes i gyd, Newidiodd y chwarau am ofal y byd; Ymguddiodd haul dysglaer boreuddydd fy oes Tu ol i gymylau o drallod a loes R oedd awyr boreuddydd fy einioes yn glir, Ond Ow! ni pharhaodd fy heulwen yn hir; Daeth 'stormydd o ofid i hulio fy nen, Mae rhei'ny 'n ymdywallt o hyd am fy mhen. Pan fyddwyf yn cefnu ar ofid a loes, Boed f' awyr yn ddysglaer fel borau fy oes, Terfyngylch fy hwyrddydd fo 'n olau pryd hyn A'i belydr yn cyraedd gwaelodion y glyn. Y FFYNON. MEWN llwyn o frwyn ar gwr y Y llecha distaw ffynon fach, A thros ei min y treigla 'n llon fron Y ffrwd risialaidd, loew, iach; Ond rhwystro hon, 'does neb a faidd, Mae anfeidroldeb wrth ei gwraidd. Q </poem><noinclude></noinclude> b0mt4u9yk1q2co1w05uox3avlwgh0fq 104 69602 139497 2025-06-10T22:26:44Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y FFYNON. ○ oes i oes mae Duw ei hun Yn gweithio 'r sugnedyddion hyn, Ac wrth fyn'd heibio, gwel'd ei lun Yn nrych ei dwfr mae'r cwmwl gwyn; Dwy chwaer yw Rhinwedd hoff a hon A delw 'r nefoedd yn eu bron. Y ffrwd a dreigla fyth o hon Fel llinyn arian rhwng y brwyn, A disycheda 'r bugail llon Sy 'n gwylio 'r defaid mân a'r ŵyn; Fel hyn wrth ddrws darllawdy natur lon Mae'r ddiod orau fedd y ddaear gron. Edrycha 'r ffynon ar i lawr I we... 139497 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y FFYNON. ○ oes i oes mae Duw ei hun Yn gweithio 'r sugnedyddion hyn, Ac wrth fyn'd heibio, gwel'd ei lun Yn nrych ei dwfr mae'r cwmwl gwyn; Dwy chwaer yw Rhinwedd hoff a hon A delw 'r nefoedd yn eu bron. Y ffrwd a dreigla fyth o hon Fel llinyn arian rhwng y brwyn, A disycheda 'r bugail llon Sy 'n gwylio 'r defaid mân a'r ŵyn; Fel hyn wrth ddrws darllawdy natur lon Mae'r ddiod orau fedd y ddaear gron. Edrycha 'r ffynon ar i lawr I wel'd ei merch, y gornant lon Yn ymeangu 'n afon fawr I dderbyn llongau ar ei bron; 78 Mae fel pe'n dweud yn nghlust pob defnyn mad, "Fy nghofion serchog at y môr, dy dad." Pan fydd yr haul a gwresog hin Yn yfed llawer ffrwd bob dafn, A llawer nant gan sychder blin Yn marw yn ei chreigiog hafn; Mae'r ffynon fach yn herio 'r haul a'i wres, Gan daflu i dwfr i wyneb poeth y tes. O mae hi 'n dlws! 'r un fath a'r gwir, Yn byw yn lân,—yn mynu byw; Tra 'n edrych ' lawr i'w gwyneb clir 'Rwy'n gwel'd fy hun, wrth weled Duw: A diolch, gwelaf ffynon Crist a'i drefn, A môr anfeidrol gariad wrth ei chefn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 5hi8r7a93ou9zb1cyek0hzj37byh6m8 139589 139497 2025-06-10T22:50:50Z AlwynapHuw 1710 139589 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FFYNON. ○ oes i oes mae Duw ei hun Yn gweithio 'r sugnedyddion hyn, Ac wrth fyn'd heibio, gwel'd ei lun Yn nrych ei dwfr mae'r cwmwl gwyn; Dwy chwaer yw Rhinwedd hoff a hon A delw 'r nefoedd yn eu bron. Y ffrwd a dreigla fyth o hon Fel llinyn arian rhwng y brwyn, A disycheda 'r bugail llon Sy 'n gwylio 'r defaid mân a'r ŵyn; Fel hyn wrth ddrws darllawdy natur lon Mae'r ddiod orau fedd y ddaear gron. Edrycha 'r ffynon ar i lawr I wel'd ei merch, y gornant lon Yn ymeangu 'n afon fawr I dderbyn llongau ar ei bron; 78 Mae fel pe'n dweud yn nghlust pob defnyn mad, "Fy nghofion serchog at y môr, dy dad." Pan fydd yr haul a gwresog hin Yn yfed llawer ffrwd bob dafn, A llawer nant gan sychder blin Yn marw yn ei chreigiog hafn; Mae'r ffynon fach yn herio 'r haul a'i wres, Gan daflu i dwfr i wyneb poeth y tes. O mae hi 'n dlws! 'r un fath a'r gwir, Yn byw yn lân,—yn mynu byw; Tra 'n edrych ' lawr i'w gwyneb clir 'Rwy'n gwel'd fy hun, wrth weled Duw: A diolch, gwelaf ffynon Crist a'i drefn, A môr anfeidrol gariad wrth ei chefn. Q </poem><noinclude></noinclude> dxrlqr34z8rvzai453sbpqmzjpqu65j 104 69603 139498 2025-06-10T22:26:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "88 BEDD LEWYS MORUS. BEDD LEWYS MORUS. MAE Cymru wedi rho'i ei bardd,— Ei serchog fardd anwylaf, Yn mynwes Ceredigion hardd, I huno 'i hun ddiweddaf; Ond er mai oer a marwol yw Gweddillion LEWYS MORUS, Mae 'i enw 'n gynes, ac yn fyw, A'i goffa 'n anrhydeddus. Mae Cymru n caru 'r priddlyd flwch Sydd yn y fynwent isel, Lle 'r ymgymysga 'i anwyl lwch A llwch Llanbadarn dawel; Ac fel gofala 'r fynwent ddu Am lwch y rhai sy 'n marw, Bytho... 139498 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>88 BEDD LEWYS MORUS. BEDD LEWYS MORUS. MAE Cymru wedi rho'i ei bardd,— Ei serchog fardd anwylaf, Yn mynwes Ceredigion hardd, I huno 'i hun ddiweddaf; Ond er mai oer a marwol yw Gweddillion LEWYS MORUS, Mae 'i enw 'n gynes, ac yn fyw, A'i goffa 'n anrhydeddus. Mae Cymru n caru 'r priddlyd flwch Sydd yn y fynwent isel, Lle 'r ymgymysga 'i anwyl lwch A llwch Llanbadarn dawel; Ac fel gofala 'r fynwent ddu Am lwch y rhai sy 'n marw, Bytholrwydd anfarwoldeb sy 'n Gofalu am ei enw. O anwyl fedd! anrhydedd yw I'r rhosyn bach gwywedig Gael marw yn yr Hydref gwyw Ar lwch mor gysegredig; Ac adgyfodi 'r gwanwyn hardd, Yn ddarlun o'r newydd-deb Sydd yn llinellau byw y bardd Ar ddwyfron anfarwoldeb. Yn nghalon hoff ei anwyl wlad Mae 'i babell yn malurio, Ac yn nghalonau 'i genedl fad Mae 'i enw yn blaguro; Yn nghanol adfail oesau hir Ei awen, ddeil yn newydd, Tra cano 'r "gog" ei deunod clir, "Ar fryniau Sir Feirionydd." Digitized by Google<noinclude></noinclude> 7epfq260m32z4h4gemc5af4j4c3kc1w 139591 139498 2025-06-10T22:51:22Z AlwynapHuw 1710 139591 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>88 BEDD LEWYS MORUS. BEDD LEWYS MORUS. MAE Cymru wedi rho'i ei bardd,— Ei serchog fardd anwylaf, Yn mynwes Ceredigion hardd, I huno 'i hun ddiweddaf; Ond er mai oer a marwol yw Gweddillion LEWYS MORUS, Mae 'i enw 'n gynes, ac yn fyw, A'i goffa 'n anrhydeddus. Mae Cymru n caru 'r priddlyd flwch Sydd yn y fynwent isel, Lle 'r ymgymysga 'i anwyl lwch A llwch Llanbadarn dawel; Ac fel gofala 'r fynwent ddu Am lwch y rhai sy 'n marw, Bytholrwydd anfarwoldeb sy 'n Gofalu am ei enw. O anwyl fedd! anrhydedd yw I'r rhosyn bach gwywedig Gael marw yn yr Hydref gwyw Ar lwch mor gysegredig; Ac adgyfodi 'r gwanwyn hardd, Yn ddarlun o'r newydd-deb Sydd yn llinellau byw y bardd Ar ddwyfron anfarwoldeb. Yn nghalon hoff ei anwyl wlad Mae 'i babell yn malurio, Ac yn nghalonau 'i genedl fad Mae 'i enw yn blaguro; Yn nghanol adfail oesau hir Ei awen, ddeil yn newydd, Tra cano 'r "gog" ei deunod clir, "Ar fryniau Sir Feirionydd." Q </poem><noinclude></noinclude> sioiwikv9150gqy1x88si4le4x4ogys 139662 139591 2025-06-10T23:07:18Z AlwynapHuw 1710 139662 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BEDD LEWYS MORUS. MAE Cymru wedi rho'i ei bardd,— Ei serchog fardd anwylaf, Yn mynwes Ceredigion hardd, I huno 'i hun ddiweddaf; Ond er mai oer a marwol yw Gweddillion LEWYS MORUS, Mae 'i enw 'n gynes, ac yn fyw, A'i goffa 'n anrhydeddus. Mae Cymru n caru 'r priddlyd flwch Sydd yn y fynwent isel, Lle 'r ymgymysga 'i anwyl lwch A llwch Llanbadarn dawel; Ac fel gofala 'r fynwent ddu Am lwch y rhai sy 'n marw, Bytholrwydd anfarwoldeb sy 'n Gofalu am ei enw. O anwyl fedd! anrhydedd yw I'r rhosyn bach gwywedig Gael marw yn yr Hydref gwyw Ar lwch mor gysegredig; Ac adgyfodi 'r gwanwyn hardd, Yn ddarlun o'r newydd-deb Sydd yn llinellau byw y bardd Ar ddwyfron anfarwoldeb. Yn nghalon hoff ei anwyl wlad Mae 'i babell yn malurio, Ac yn nghalonau 'i genedl fad Mae 'i enw yn blaguro; Yn nghanol adfail oesau hir Ei awen, ddeil yn newydd, Tra cano 'r "gog" ei deunod clir, "Ar fryniau Sir Feirionydd." Q </poem><noinclude></noinclude> 9b8aynpgc8f2d8ve5fqo6euj602g61i 104 69604 139499 2025-06-10T22:26:58Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "SAFLE 'R RHEILFFORDD. Nid careg fedd yr anwyl un Yw 'r unig gareg wybu Am'enw'r gŵr a wnaeth ei hun Yn ganwyll llygad Cymru; Na, na, holl greigiau Cymru wiw Sy 'n adsain ei awenydd, A chareg fedd i'r gwron yw Holl geryg ein haelwydydd. Na ddeued haf a'i hyfryd wedd Dros wyneb Ceredigion, Heb fardd a cherddor ar ei fedd 1 ganu ei benillion; Boed farw sain y gân a'r tant Yn swn y floedd ddychrynllyd A ddyry Duw i alw 'i blant I chwarau... 139499 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SAFLE 'R RHEILFFORDD. Nid careg fedd yr anwyl un Yw 'r unig gareg wybu Am'enw'r gŵr a wnaeth ei hun Yn ganwyll llygad Cymru; Na, na, holl greigiau Cymru wiw Sy 'n adsain ei awenydd, A chareg fedd i'r gwron yw Holl geryg ein haelwydydd. Na ddeued haf a'i hyfryd wedd Dros wyneb Ceredigion, Heb fardd a cherddor ar ei fedd 1 ganu ei benillion; Boed farw sain y gân a'r tant Yn swn y floedd ddychrynllyd A ddyry Duw i alw 'i blant I chwarau telyn gwynfyd. 89 SAFLE 'R RHEILFFORDD,* I Safle 'r Rheilffordd af am dro yn awr, Y fan mae bywyd masnach yn cartrefu, O'm blaen y gwelaf yr adeilad mawr Fel pen yr adeiladau 'n ymddyrchafu. Ei do grisialaidd sy 'n cofleidio 'r dydd, A'r awyr, yma, wêl ei delw beunydd, A'r nen y Safle hoff gelfyddyd sydd A natur megys yn cofleidio 'u gilydd. Ond oddifewn, mae natur fawr yn rhoi Y gorau i gelfyddyd, gan ei pharchu; Mae 'i holl elfenau megys yn cyd droi ○ amgylch llaw y dyn i'w wasanaethu. *Fe wel y cyfarwydd fod rhai o'r drychfeddyliau sydd yn y gân hon, wedi eu cymeryd o ddarlun dihafal Frith,-" The Railway Station." Digitized by Google<noinclude></noinclude> rogr0rvb5rkajr0wmdcj8484k23ydxp 139592 139499 2025-06-10T22:51:28Z AlwynapHuw 1710 139592 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SAFLE 'R RHEILFFORDD. Nid careg fedd yr anwyl un Yw 'r unig gareg wybu Am'enw'r gŵr a wnaeth ei hun Yn ganwyll llygad Cymru; Na, na, holl greigiau Cymru wiw Sy 'n adsain ei awenydd, A chareg fedd i'r gwron yw Holl geryg ein haelwydydd. Na ddeued haf a'i hyfryd wedd Dros wyneb Ceredigion, Heb fardd a cherddor ar ei fedd 1 ganu ei benillion; Boed farw sain y gân a'r tant Yn swn y floedd ddychrynllyd A ddyry Duw i alw 'i blant I chwarau telyn gwynfyd. 89 SAFLE 'R RHEILFFORDD,* I Safle 'r Rheilffordd af am dro yn awr, Y fan mae bywyd masnach yn cartrefu, O'm blaen y gwelaf yr adeilad mawr Fel pen yr adeiladau 'n ymddyrchafu. Ei do grisialaidd sy 'n cofleidio 'r dydd, A'r awyr, yma, wêl ei delw beunydd, A'r nen y Safle hoff gelfyddyd sydd A natur megys yn cofleidio 'u gilydd. Ond oddifewn, mae natur fawr yn rhoi Y gorau i gelfyddyd, gan ei pharchu; Mae 'i holl elfenau megys yn cyd droi ○ amgylch llaw y dyn i'w wasanaethu. *Fe wel y cyfarwydd fod rhai o'r drychfeddyliau sydd yn y gân hon, wedi eu cymeryd o ddarlun dihafal Frith,-" The Railway Station." Q </poem><noinclude></noinclude> 2dlx1fa8o1hwrs8tavsr0kjv962za9c 139663 139592 2025-06-10T23:07:34Z AlwynapHuw 1710 139663 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> SAFLE 'R RHEILFFORDD. Nid careg fedd yr anwyl un Yw 'r unig gareg wybu Am'enw'r gŵr a wnaeth ei hun Yn ganwyll llygad Cymru; Na, na, holl greigiau Cymru wiw Sy 'n adsain ei awenydd, A chareg fedd i'r gwron yw Holl geryg ein haelwydydd. Na ddeued haf a'i hyfryd wedd Dros wyneb Ceredigion, Heb fardd a cherddor ar ei fedd 1 ganu ei benillion; Boed farw sain y gân a'r tant Yn swn y floedd ddychrynllyd A ddyry Duw i alw 'i blant I chwarau telyn gwynfyd. 89 SAFLE 'R RHEILFFORDD,* I Safle 'r Rheilffordd af am dro yn awr, Y fan mae bywyd masnach yn cartrefu, O'm blaen y gwelaf yr adeilad mawr Fel pen yr adeiladau 'n ymddyrchafu. Ei do grisialaidd sy 'n cofleidio 'r dydd, A'r awyr, yma, wêl ei delw beunydd, A'r nen y Safle hoff gelfyddyd sydd A natur megys yn cofleidio 'u gilydd. Ond oddifewn, mae natur fawr yn rhoi Y gorau i gelfyddyd, gan ei pharchu; Mae 'i holl elfenau megys yn cyd droi ○ amgylch llaw y dyn i'w wasanaethu. *Fe wel y cyfarwydd fod rhai o'r drychfeddyliau sydd yn y gân hon, wedi eu cymeryd o ddarlun dihafal Frith,-" The Railway Station." Q </poem><noinclude></noinclude> s9ommrdxl3l25qq9rwvvypp2yq6up5z 104 69605 139500 2025-06-10T22:27:05Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "90 SAFLE 'R RHEILFFORDD. Os hoffit weled mawredd meddwl dyn, A natur a'i helfenau iddo 'n osgordd, Yn cyd ymgrymu iddo ef bob un, Tyr'd gyda ni am dro i Safle 'r Rheilffordd Bywiogrwydd welir yma ar bob llaw, A gweision a swyddogion mewn prysurdeb Yn gwibio trwy eu gilydd yma' thraw, Ac arwydd "myn'd" i'w ganfod ar bob wyneb; Ac ambell hoglangc yma sydd mewn swydd Yn teimlo 'i hun yn fwy na llon'd ei wasgod, A theimla gan ei falchder... 139500 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>90 SAFLE 'R RHEILFFORDD. Os hoffit weled mawredd meddwl dyn, A natur a'i helfenau iddo 'n osgordd, Yn cyd ymgrymu iddo ef bob un, Tyr'd gyda ni am dro i Safle 'r Rheilffordd Bywiogrwydd welir yma ar bob llaw, A gweision a swyddogion mewn prysurdeb Yn gwibio trwy eu gilydd yma' thraw, Ac arwydd "myn'd" i'w ganfod ar bob wyneb; Ac ambell hoglangc yma sydd mewn swydd Yn teimlo 'i hun yn fwy na llon'd ei wasgod, A theimla gan ei falchder ffrom a'i chwydd Fel pe bae llyw y byd dan ei awdurdod. Cyn hir ymdyra dynion gyda ffrwst, Pob un a chob neu rywbeth ar ei freichiau, A cherbyd ar ol cerbyd, gyda thrwst, Arllwysa eu cynwysiad wrth y drysau. Ac fel mae'r dyrfa 'n chwyddo 'n fwy o hyd, Mae'r brys a'r cynhwrf hefyd, yn cynyddu, Ac engraifft bron o holl deuluoedd byd Yn safle 'r Rheilffordd geir yn ymgymysgu. A rhai i geisio tocyn gyda brys, A'r lleill yn ymdrafferthu gyda choffrau; Daw 'r lleill i mewn yn gagal, ac yn chwys, A golwg wyllt, a'u hanadl "yn eu dyrnau": Ond yn y cynhwrf, dyna swn y gloch, A chwiban "teyrn y ffyrdd" yn ateb hono; A rhuad ei besychiad dwfn a chroch, A sigla 'r ddaear tra 'r ysguba heibio. Yr adeg i gychwyn yn awr sydd gerllaw, Ac anhawdd yw tynu darluniad. O gymaint o ddwndwr, a chymaint o fraw, A chymaint o ferw a siarad; Mae rhai gan wylltineb, a phryder, a braw, O gerbyd i gerbyd yn rhedeg, A'r lleill yn ymddyddan yn dawel gerllaw Mor oer a digyffro a'r gareg. Digitized by Google.<noinclude></noinclude> c22ixyw3v05jbvgi0bpi5ghiqhql9bt 139593 139500 2025-06-10T22:51:47Z AlwynapHuw 1710 139593 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>90 SAFLE 'R RHEILFFORDD. Os hoffit weled mawredd meddwl dyn, A natur a'i helfenau iddo 'n osgordd, Yn cyd ymgrymu iddo ef bob un, Tyr'd gyda ni am dro i Safle 'r Rheilffordd Bywiogrwydd welir yma ar bob llaw, A gweision a swyddogion mewn prysurdeb Yn gwibio trwy eu gilydd yma' thraw, Ac arwydd "myn'd" i'w ganfod ar bob wyneb; Ac ambell hoglangc yma sydd mewn swydd Yn teimlo 'i hun yn fwy na llon'd ei wasgod, A theimla gan ei falchder ffrom a'i chwydd Fel pe bae llyw y byd dan ei awdurdod. Cyn hir ymdyra dynion gyda ffrwst, Pob un a chob neu rywbeth ar ei freichiau, A cherbyd ar ol cerbyd, gyda thrwst, Arllwysa eu cynwysiad wrth y drysau. Ac fel mae'r dyrfa 'n chwyddo 'n fwy o hyd, Mae'r brys a'r cynhwrf hefyd, yn cynyddu, Ac engraifft bron o holl deuluoedd byd Yn safle 'r Rheilffordd geir yn ymgymysgu. A rhai i geisio tocyn gyda brys, A'r lleill yn ymdrafferthu gyda choffrau; Daw 'r lleill i mewn yn gagal, ac yn chwys, A golwg wyllt, a'u hanadl "yn eu dyrnau": Ond yn y cynhwrf, dyna swn y gloch, A chwiban "teyrn y ffyrdd" yn ateb hono; A rhuad ei besychiad dwfn a chroch, A sigla 'r ddaear tra 'r ysguba heibio. Yr adeg i gychwyn yn awr sydd gerllaw, Ac anhawdd yw tynu darluniad. O gymaint o ddwndwr, a chymaint o fraw, A chymaint o ferw a siarad; Mae rhai gan wylltineb, a phryder, a braw, O gerbyd i gerbyd yn rhedeg, A'r lleill yn ymddyddan yn dawel gerllaw Mor oer a digyffro a'r gareg. Q </poem><noinclude></noinclude> 40mr41e3emewuq0qc1jkh1rtyg4ydxw 139664 139593 2025-06-10T23:07:46Z AlwynapHuw 1710 139664 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> SAFLE 'R RHEILFFORDD. Os hoffit weled mawredd meddwl dyn, A natur a'i helfenau iddo 'n osgordd, Yn cyd ymgrymu iddo ef bob un, Tyr'd gyda ni am dro i Safle 'r Rheilffordd Bywiogrwydd welir yma ar bob llaw, A gweision a swyddogion mewn prysurdeb Yn gwibio trwy eu gilydd yma' thraw, Ac arwydd "myn'd" i'w ganfod ar bob wyneb; Ac ambell hoglangc yma sydd mewn swydd Yn teimlo 'i hun yn fwy na llon'd ei wasgod, A theimla gan ei falchder ffrom a'i chwydd Fel pe bae llyw y byd dan ei awdurdod. Cyn hir ymdyra dynion gyda ffrwst, Pob un a chob neu rywbeth ar ei freichiau, A cherbyd ar ol cerbyd, gyda thrwst, Arllwysa eu cynwysiad wrth y drysau. Ac fel mae'r dyrfa 'n chwyddo 'n fwy o hyd, Mae'r brys a'r cynhwrf hefyd, yn cynyddu, Ac engraifft bron o holl deuluoedd byd Yn safle 'r Rheilffordd geir yn ymgymysgu. A rhai i geisio tocyn gyda brys, A'r lleill yn ymdrafferthu gyda choffrau; Daw 'r lleill i mewn yn gagal, ac yn chwys, A golwg wyllt, a'u hanadl "yn eu dyrnau": Ond yn y cynhwrf, dyna swn y gloch, A chwiban "teyrn y ffyrdd" yn ateb hono; A rhuad ei besychiad dwfn a chroch, A sigla 'r ddaear tra 'r ysguba heibio. Yr adeg i gychwyn yn awr sydd gerllaw, Ac anhawdd yw tynu darluniad. O gymaint o ddwndwr, a chymaint o fraw, A chymaint o ferw a siarad; Mae rhai gan wylltineb, a phryder, a braw, O gerbyd i gerbyd yn rhedeg, A'r lleill yn ymddyddan yn dawel gerllaw Mor oer a digyffro a'r gareg. Q </poem><noinclude></noinclude> e47iqyrun25wrjpwfs97ffuzy4er1a8 104 69606 139501 2025-06-10T22:27:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "SAFLE'R Rheilffordd. Fan acw mae mintai yn cychwyn i'r wlad I yfed awelon y moelydd, Yn ysgafn eu calon y sugnant fwynhad Yn nifyr gymdeithas eu gilydd; Gadawant y dref a'i thrafferthion yn awr, Rho'nt heibio bob gofal masnachol, A rhed eu meddyliau 'n gyflymach na 'r wawr, I benau 'r mynyddau iachusol. Yn ymyl, mae mam yn ymaflyd yn llaw Ei bachgen ymunodd â'r fyddin, 91 Rhaid myn'd, dyna 'r swyddog yn galw 'n ddi daw Rhaid myn'd tu... 139501 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SAFLE'R Rheilffordd. Fan acw mae mintai yn cychwyn i'r wlad I yfed awelon y moelydd, Yn ysgafn eu calon y sugnant fwynhad Yn nifyr gymdeithas eu gilydd; Gadawant y dref a'i thrafferthion yn awr, Rho'nt heibio bob gofal masnachol, A rhed eu meddyliau 'n gyflymach na 'r wawr, I benau 'r mynyddau iachusol. Yn ymyl, mae mam yn ymaflyd yn llaw Ei bachgen ymunodd â'r fyddin, 91 Rhaid myn'd, dyna 'r swyddog yn galw 'n ddi daw Rhaid myn'd tuag India 'r Gorllewin; Ac O! fel mae cariad, a hiraeth, ac ofn, O lygaid y fam yn ymsaethu, Mae 'i thafod yn fud, ac ochenaid ddofn, ddofn I wyneb ei mab mae 'n anadlu. Fan acw mae rhian brydweddol a hardd Yn pwyso ar fraich ei hanwylyd, Mae 'n ysgafn ei bron a hapusrwydd a chwardd Trwy'r wên sydd yn toi ei hwynebpryd; Rhoi awgrym o'i hanes y mae'r faneg wen Sy 'n cuddio y fodrwy aur newydd, Fel hyn y cychwyna Llewelyn a Gwen I'w taith briodasol yn ddedwydd. Yn ymyl y pâr priodasol mae dyn Yn llamu i'r cerbyd yn frysiog, Ond ar yr amrantiad mae 'n teimlo ei hun Dan law awdurdodol y swyddog; Mae grym ei euogrwydd yn ysgwyd ei fron, A'i galon yn suddo 'n ei fynwes, A'r gwaed yn ymdaflu yn dòn ar ol tòn I'w wyneb i adrodd ei hanes. 1 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 2m6xtvxu6d46slke7tmgk0sst7t01a2 139665 139501 2025-06-10T23:08:00Z AlwynapHuw 1710 139665 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Fan acw mae mintai yn cychwyn i'r wlad I yfed awelon y moelydd, Yn ysgafn eu calon y sugnant fwynhad Yn nifyr gymdeithas eu gilydd; Gadawant y dref a'i thrafferthion yn awr, Rho'nt heibio bob gofal masnachol, A rhed eu meddyliau 'n gyflymach na 'r wawr, I benau 'r mynyddau iachusol. Yn ymyl, mae mam yn ymaflyd yn llaw Ei bachgen ymunodd â'r fyddin, 91 Rhaid myn'd, dyna 'r swyddog yn galw 'n ddi daw Rhaid myn'd tuag India 'r Gorllewin; Ac O! fel mae cariad, a hiraeth, ac ofn, O lygaid y fam yn ymsaethu, Mae 'i thafod yn fud, ac ochenaid ddofn, ddofn I wyneb ei mab mae 'n anadlu. Fan acw mae rhian brydweddol a hardd Yn pwyso ar fraich ei hanwylyd, Mae 'n ysgafn ei bron a hapusrwydd a chwardd Trwy'r wên sydd yn toi ei hwynebpryd; Rhoi awgrym o'i hanes y mae'r faneg wen Sy 'n cuddio y fodrwy aur newydd, Fel hyn y cychwyna Llewelyn a Gwen I'w taith briodasol yn ddedwydd. Yn ymyl y pâr priodasol mae dyn Yn llamu i'r cerbyd yn frysiog, Ond ar yr amrantiad mae 'n teimlo ei hun Dan law awdurdodol y swyddog; Mae grym ei euogrwydd yn ysgwyd ei fron, A'i galon yn suddo 'n ei fynwes, A'r gwaed yn ymdaflu yn dòn ar ol tòn I'w wyneb i adrodd ei hanes. 1 Q </poem><noinclude></noinclude> f9t1omc2nkh9pyks8ovlfn2sdyzsn5e 104 69607 139502 2025-06-10T22:27:19Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "92 SAFLE'R RHEILFFORDD. Canfyddaf eneth lwyd ei boch Yn gwthio 'i hun i'r cerbyd, Aeth trallod cas a'r rhosyn coch Addurnai ei hwynebpryd, Ni ddywed air, eistedda' lawr,— Ond ah! yn nghil ei llygad Sylldremia 'r deigryn gloew mawr, Mae hwnw 'n mynu siarad. Try hon ei hwyneb ar y wlad Ond nid i ymddifyru, Y dydd o'r blaen bu farw 'i thad, Mae hithau 'n myn'd i'w gladdu; Er cymaint terfysg sydd o'i chylch 'D oes dim a dyn ei sylw, Ei c... 139502 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>92 SAFLE'R RHEILFFORDD. Canfyddaf eneth lwyd ei boch Yn gwthio 'i hun i'r cerbyd, Aeth trallod cas a'r rhosyn coch Addurnai ei hwynebpryd, Ni ddywed air, eistedda' lawr,— Ond ah! yn nghil ei llygad Sylldremia 'r deigryn gloew mawr, Mae hwnw 'n mynu siarad. Try hon ei hwyneb ar y wlad Ond nid i ymddifyru, Y dydd o'r blaen bu farw 'i thad, Mae hithau 'n myn'd i'w gladdu; Er cymaint terfysg sydd o'i chylch 'D oes dim a dyn ei sylw, Ei chadach gyda'i dagrau ylch Gan hiraeth am y marw. With gerbyd arall, dacw ferch Yn edrych yn bryderus, O'i llygaid byw rhed ffrwd o serch I lygaid morwr nwyfus; Mae gwasgiad llaw yr eneth ddel Yn gyfrol fawr ar gariad, A'i phwyslais ar y gair "ffarwel" Yn ddarlun byw o deimlad. Ond dyna dreiddgar swn y gloch Yn nghlustiau pawb yn suo, A dyma'r peiriant a'i bwff croch Yn ateb adsain hono; A'n mlaen, a sigla 'r ddaear gref O dan ei chwyrn olwynion, Ac wrth ro'i ffarwel prudd i'r dref Ysgydwa llawer calon. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 2s5l19ifpeadwzas9nltquql00zohug 139666 139502 2025-06-10T23:08:18Z AlwynapHuw 1710 139666 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> SAFLE'R RHEILFFORDD. Canfyddaf eneth lwyd ei boch Yn gwthio 'i hun i'r cerbyd, Aeth trallod cas a'r rhosyn coch Addurnai ei hwynebpryd, Ni ddywed air, eistedda' lawr,— Ond ah! yn nghil ei llygad Sylldremia 'r deigryn gloew mawr, Mae hwnw 'n mynu siarad. Try hon ei hwyneb ar y wlad Ond nid i ymddifyru, Y dydd o'r blaen bu farw 'i thad, Mae hithau 'n myn'd i'w gladdu; Er cymaint terfysg sydd o'i chylch 'D oes dim a dyn ei sylw, Ei chadach gyda'i dagrau ylch Gan hiraeth am y marw. With gerbyd arall, dacw ferch Yn edrych yn bryderus, O'i llygaid byw rhed ffrwd o serch I lygaid morwr nwyfus; Mae gwasgiad llaw yr eneth ddel Yn gyfrol fawr ar gariad, A'i phwyslais ar y gair "ffarwel" Yn ddarlun byw o deimlad. Ond dyna dreiddgar swn y gloch Yn nghlustiau pawb yn suo, A dyma'r peiriant a'i bwff croch Yn ateb adsain hono; A'n mlaen, a sigla 'r ddaear gref O dan ei chwyrn olwynion, Ac wrth ro'i ffarwel prudd i'r dref Ysgydwa llawer calon. Q </poem><noinclude></noinclude> ccswg5fz7wqlwelue1578ej163my2l8 104 69608 139503 2025-06-10T22:27:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "SAFLE 'R RHEILFFORDD. Mae wedi myn'd! ond dyma frawd A'i wyneb fel marworyn, Yn holi 'n nghanol 'storm o wawd "Pa bryd mae'r trên yn cychwyn?” Daeth ef mewn pryd i fod ar ol, A gwarth orchuddia 'i wyneb, Yn siomiant y creadur ffol Cawn draethawd ar brydlondeb. Trown yn awr i wel'd prysurdeb Gweision bywiog y swyddfeydd, Aci wel'd y byd o nwyddau Sydd yn beichio 'r ystorfeydd; Dyma lle teyrnasa masnach Gyda dwylaw llawn bob pryd, Un s... 139503 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SAFLE 'R RHEILFFORDD. Mae wedi myn'd! ond dyma frawd A'i wyneb fel marworyn, Yn holi 'n nghanol 'storm o wawd "Pa bryd mae'r trên yn cychwyn?” Daeth ef mewn pryd i fod ar ol, A gwarth orchuddia 'i wyneb, Yn siomiant y creadur ffol Cawn draethawd ar brydlondeb. Trown yn awr i wel'd prysurdeb Gweision bywiog y swyddfeydd, Aci wel'd y byd o nwyddau Sydd yn beichio 'r ystorfeydd; Dyma lle teyrnasa masnach Gyda dwylaw llawn bob pryd, Un sydd ganddi 'n casglu beunydd, Tra mae 'r llall yn rhoi o hyd. Wrth ei hystlys mae celfyddyd Yn ymgrymu gyda pharch, Dim ond iddi roddi awgrym Dyna hono at ei harch; Nid oes raid i'r dyn ond edrych, Gyda sefyll wrth y llyw,― Rhoddi awgrym i'w beirianau,- Dweud y gair,—a digon yw. Wele 'n dod gerbydres anferth Gyda nwyddau môr a thir, Rhwygo dyfod mae y peiriant Gyda 'i gynffon bwysig, hir; Nid yw miloedd o dunelli Ddim i hwn ond “plyf i wynt," Rhua farwnad pedrolfeni, A hen droliau 'r dyddiau gynt. Digitized by Google 98<noinclude></noinclude> dlqima0lqfufd9ha3p2xcj238a8xhr1 139667 139503 2025-06-10T23:08:35Z AlwynapHuw 1710 139667 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Mae wedi myn'd! ond dyma frawd A'i wyneb fel marworyn, Yn holi 'n nghanol 'storm o wawd "Pa bryd mae'r trên yn cychwyn?” Daeth ef mewn pryd i fod ar ol, A gwarth orchuddia 'i wyneb, Yn siomiant y creadur ffol Cawn draethawd ar brydlondeb. Trown yn awr i wel'd prysurdeb Gweision bywiog y swyddfeydd, Aci wel'd y byd o nwyddau Sydd yn beichio 'r ystorfeydd; Dyma lle teyrnasa masnach Gyda dwylaw llawn bob pryd, Un sydd ganddi 'n casglu beunydd, Tra mae 'r llall yn rhoi o hyd. Wrth ei hystlys mae celfyddyd Yn ymgrymu gyda pharch, Dim ond iddi roddi awgrym Dyna hono at ei harch; Nid oes raid i'r dyn ond edrych, Gyda sefyll wrth y llyw,― Rhoddi awgrym i'w beirianau,- Dweud y gair,—a digon yw. Wele 'n dod gerbydres anferth Gyda nwyddau môr a thir, Rhwygo dyfod mae y peiriant Gyda 'i gynffon bwysig, hir; Nid yw miloedd o dunelli Ddim i hwn ond “plyf i wynt," Rhua farwnad pedrolfeni, A hen droliau 'r dyddiau gynt. Q </poem><noinclude></noinclude> 6tydvgyzzeq1liqx5n3vahw668qywsx 104 69609 139504 2025-06-10T22:27:35Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "94 SAFLE 'R RHEILFFORDU. Dacw swyddfa y pellebyr Mewn ystafell fechan draw, Lle mae dyn a'r mellt ofnadwy Fel teganau gylch ei law; Yma, duwies hardd celfyddyd Sydd yn plethu mellt y nen Fel pe byddent wiail irion, I'w rhoi 'n dalaith am ei phen. Rhyfedd gweled dyn yn gallu Chwareu 'n ddifyr gyda'r mellt, A chadwyno'r gallu hwnw Rwyga 'r dderwen gref yn ddellt; Dodi ffrwyn yn mhen y trydan, Arwr gwyllt y 'stormydd ban, D'wedyd wrtho,... 139504 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>94 SAFLE 'R RHEILFFORDU. Dacw swyddfa y pellebyr Mewn ystafell fechan draw, Lle mae dyn a'r mellt ofnadwy Fel teganau gylch ei law; Yma, duwies hardd celfyddyd Sydd yn plethu mellt y nen Fel pe byddent wiail irion, I'w rhoi 'n dalaith am ei phen. Rhyfedd gweled dyn yn gallu Chwareu 'n ddifyr gyda'r mellt, A chadwyno'r gallu hwnw Rwyga 'r dderwen gref yn ddellt; Dodi ffrwyn yn mhen y trydan, Arwr gwyllt y 'stormydd ban, D'wedyd wrtho, "Dos i neges," Yntau 'n myned yn y fan. Natur a chelfyddyd unant I drosglwyddo meddwl dyn Cyn gyflymed bron ag aden Y dychymyg chwim ei hun; Enfyn newydd,-caiff atebiad, Dros gyfandir,-dan y dòn; Saetha 'i eiriau ar amrantiad I eithafcedddaear gron. " Ust! mae tinge y gloch yn suo Yn fy nghlustiau,-Beth sy 'n bod? Ac mae'r lle yn ferw drwyddo,- Y gerbydres sydd yn dod: Chwyrnu 'n ddigllon mae y peiriant,— Lluchia fwg a thân o'i gol, Ac mae 'n tuchan fel pe byddai 'n Llusgo 'r ddaear ar ei ol! Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3ha3qhxyfrsrwnayqxq0f84tprzvqz3 139668 139504 2025-06-10T23:08:55Z AlwynapHuw 1710 139668 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> SAFLE 'R RHEILFFORDU. Dacw swyddfa y pellebyr Mewn ystafell fechan draw, Lle mae dyn a'r mellt ofnadwy Fel teganau gylch ei law; Yma, duwies hardd celfyddyd Sydd yn plethu mellt y nen Fel pe byddent wiail irion, I'w rhoi 'n dalaith am ei phen. Rhyfedd gweled dyn yn gallu Chwareu 'n ddifyr gyda'r mellt, A chadwyno'r gallu hwnw Rwyga 'r dderwen gref yn ddellt; Dodi ffrwyn yn mhen y trydan, Arwr gwyllt y 'stormydd ban, D'wedyd wrtho, "Dos i neges," Yntau 'n myned yn y fan. Natur a chelfyddyd unant I drosglwyddo meddwl dyn Cyn gyflymed bron ag aden Y dychymyg chwim ei hun; Enfyn newydd,-caiff atebiad, Dros gyfandir,-dan y dòn; Saetha 'i eiriau ar amrantiad I eithafcedddaear gron. " Ust! mae tinge y gloch yn suo Yn fy nghlustiau,-Beth sy 'n bod? Ac mae'r lle yn ferw drwyddo,- Y gerbydres sydd yn dod: Chwyrnu 'n ddigllon mae y peiriant,— Lluchia fwg a thân o'i gol, Ac mae 'n tuchan fel pe byddai 'n Llusgo 'r ddaear ar ei ol! Q </poem><noinclude></noinclude> bz7u4d4fs5ouo15yh2ms0hfsw2bumz3 104 69610 139505 2025-06-10T22:27:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "SAFLE'R RHEILFFORDD. Dyma'r dorau yn agoryd Ac mae cynhwrf wrth bob dôr, Rhuthra dynion o'r cerbydan Fel llifeiriant llanw 'r môr; Tonau o wynebau dynol Fel yn gwthio 'u gilydd sydd, Megys diluw byth barhaol Drwy y Safle nos a dydd. Ar balmant llwfn y Safle Y gwelir trefi mad, Fel pe baent yn dod allan I ysgwyd llaw a'r wlad; Amrywiaeth amgylchiadau,- Amrywiaeth rhyw ac oed, A welir yn y Safle Rifedi dail y coed. Yr agerbeiriant nert... 139505 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SAFLE'R RHEILFFORDD. Dyma'r dorau yn agoryd Ac mae cynhwrf wrth bob dôr, Rhuthra dynion o'r cerbydan Fel llifeiriant llanw 'r môr; Tonau o wynebau dynol Fel yn gwthio 'u gilydd sydd, Megys diluw byth barhaol Drwy y Safle nos a dydd. Ar balmant llwfn y Safle Y gwelir trefi mad, Fel pe baent yn dod allan I ysgwyd llaw a'r wlad; Amrywiaeth amgylchiadau,- Amrywiaeth rhyw ac oed, A welir yn y Safle Rifedi dail y coed. Yr agerbeiriant nerthol ○ fôr i fôr yr â, Cyfandir â chyfandir Fel dau gymydog wna: A gwregys cyfeillgarwch Gwregysa lwyna 'r byd, Ac a llinynau cariad Cenhedloedd rwyma' nghyd. Adseinio 'i bwff a'i beswch Y mae clogwyni 'r byd, A'i chwiban cryf a eilw Ddynoliaeth oll yn nghyd; Ei ager a'i fwg torchog Fo 'n gorwedd ar bob glyn, O begwn pell y Deau I eitha'r Gogledd gwyn. Digitized by Google 95<noinclude></noinclude> 3dypg57nxw6nmhd0da8iywvoirt6994 139669 139505 2025-06-10T23:09:14Z AlwynapHuw 1710 139669 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> SAFLE'R RHEILFFORDD. Dyma'r dorau yn agoryd Ac mae cynhwrf wrth bob dôr, Rhuthra dynion o'r cerbydan Fel llifeiriant llanw 'r môr; Tonau o wynebau dynol Fel yn gwthio 'u gilydd sydd, Megys diluw byth barhaol Drwy y Safle nos a dydd. Ar balmant llwfn y Safle Y gwelir trefi mad, Fel pe baent yn dod allan I ysgwyd llaw a'r wlad; Amrywiaeth amgylchiadau,- Amrywiaeth rhyw ac oed, A welir yn y Safle Rifedi dail y coed. Yr agerbeiriant nerthol ○ fôr i fôr yr â, Cyfandir â chyfandir Fel dau gymydog wna: A gwregys cyfeillgarwch Gwregysa lwyna 'r byd, Ac a llinynau cariad Cenhedloedd rwyma' nghyd. Adseinio 'i bwff a'i beswch Y mae clogwyni 'r byd, A'i chwiban cryf a eilw Ddynoliaeth oll yn nghyd; Ei ager a'i fwg torchog Fo 'n gorwedd ar bob glyn, O begwn pell y Deau I eitha'r Gogledd gwyn. Q </poem><noinclude></noinclude> 2lnickbe9p70gf8w8nlzct4rysjhvua 104 69611 139506 2025-06-10T22:27:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "96 RHWYFA DY GWCH DY HUN. RHWYFA DY GWCH DY HUN. [EFELYCHIAD.] Mi welais lawer tref a gwlad, A llawer rhyw fath o ddyn; Ond welais i ddim byd mor rhad A rhwyfo fy nghwch fy hun: P'run bynag gaf ai gauaf ai haf, 'Dwy 'n hidio fawr pa un, 'Rwy 'n taflu pob croes i gefnfor oes Wrth rwyfo fy nghwch fy hun; Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd o hyd Rhwyfa dy gwch dy hun. Ni feddaf fi na gwra... 139506 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>96 RHWYFA DY GWCH DY HUN. RHWYFA DY GWCH DY HUN. [EFELYCHIAD.] Mi welais lawer tref a gwlad, A llawer rhyw fath o ddyn; Ond welais i ddim byd mor rhad A rhwyfo fy nghwch fy hun: P'run bynag gaf ai gauaf ai haf, 'Dwy 'n hidio fawr pa un, 'Rwy 'n taflu pob croes i gefnfor oes Wrth rwyfo fy nghwch fy hun; Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd o hyd Rhwyfa dy gwch dy hun. Ni feddaf fi na gwraig, na phlant, Na chariad i hel, a thrin; Ond canaf yn llon ar frig y don Wrth rwyfo fy nghwch fy hun: 'Rwy 'n edrych yn wyneb y byd yn rhydd Dan wenu ar bob dyn; 'Dwy 'n hidio am arian, os digon a fydd I rwyfo fy nghwch fy hun: Gan hyny 'r ffordd, &c. Mae 'n burion peth cael ffrynd wrth law Os cefaist ti brofi 'r dyn, Ond gwell o lawer yn y pen draw Iti rwyfo dy gwch dy hun; Na cheisia fenthyg,—prynu 'r peth Yw 'r rhataf i bob dyn, Ni chei di na gwg na thafod drwg Wrth rwyfo dy gwch dy hun: Gan hyny 'r ffordd, &c. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 362tzx1a60svp5zb8pcb5dcm5nzaqsn 139670 139506 2025-06-10T23:09:59Z AlwynapHuw 1710 139670 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> RHWYFA DY GWCH DY HUN. RHWYFA DY GWCH DY HUN. [EFELYCHIAD.] Mi welais lawer tref a gwlad, A llawer rhyw fath o ddyn; Ond welais i ddim byd mor rhad A rhwyfo fy nghwch fy hun: P'run bynag gaf ai gauaf ai haf, 'Dwy 'n hidio fawr pa un, 'Rwy 'n taflu pob croes i gefnfor oes Wrth rwyfo fy nghwch fy hun; Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd o hyd Rhwyfa dy gwch dy hun. Ni feddaf fi na gwraig, na phlant, Na chariad i hel, a thrin; Ond canaf yn llon ar frig y don Wrth rwyfo fy nghwch fy hun: 'Rwy 'n edrych yn wyneb y byd yn rhydd Dan wenu ar bob dyn; 'Dwy 'n hidio am arian, os digon a fydd I rwyfo fy nghwch fy hun: Gan hyny 'r ffordd, &c. Mae 'n burion peth cael ffrynd wrth law Os cefaist ti brofi 'r dyn, Ond gwell o lawer yn y pen draw Iti rwyfo dy gwch dy hun; Na cheisia fenthyg,—prynu 'r peth Yw 'r rhataf i bob dyn, Ni chei di na gwg na thafod drwg Wrth rwyfo dy gwch dy hun: Gan hyny 'r ffordd, &c. Q </poem><noinclude></noinclude> 3btncvz6e363r6vdqz1y1x4017fwdp6 104 69612 139507 2025-06-10T22:27:56Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MARW 'R GROES. Os stormydd ddaw i beri braw Trwy fynwes llawer un, Na hidia 'r byd a'i wg i gyd Ond rhwyfa dy gwch dy hun: Daw haul dan odrau 'r cwmwl du Gan wenu ar bob dyn, A d'wed ei wên o'r nefoedd fry,—. Rhwyfa dy gwch dy hun: Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd, o hyd,- Rhwyfa dy gwch dy hun. 97 MARW R GROES. Draw yn mhell cyn geni amser,- Cyn bod son am haul na byd; Cyn rhoi sere... 139507 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MARW 'R GROES. Os stormydd ddaw i beri braw Trwy fynwes llawer un, Na hidia 'r byd a'i wg i gyd Ond rhwyfa dy gwch dy hun: Daw haul dan odrau 'r cwmwl du Gan wenu ar bob dyn, A d'wed ei wên o'r nefoedd fry,—. Rhwyfa dy gwch dy hun: Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd, o hyd,- Rhwyfa dy gwch dy hun. 97 MARW R GROES. Draw yn mhell cyn geni amser,- Cyn bod son am haul na byd; Cyn rhoi seren, lloer, na phlaned ○ gysawdau'r nef yn nghyd; Cyn i angel chwim anadlu Anadl ysprydoliaeth fyw, 'R oedd cyfamod wedi 'i drefnu I heddychu dyn a Duw. Holl weithredoedd Duw mewn natur Sydd yn rhyfedd iawn i ddyn, Delw anfeidroldeb welir Yn gerfiedig ar bob un; Casgler rhyfeddodau'r cread Welwyd,―welir yn mhob oes, Nid yw'r cwbl ond cysgod eiddil O ryfeddod marw 'r Groes. G Digitized by Google<noinclude></noinclude> ljc9tm0k11zxn48fogy98no54fatww8 139671 139507 2025-06-10T23:10:18Z AlwynapHuw 1710 139671 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> MARW 'R GROES. Os stormydd ddaw i beri braw Trwy fynwes llawer un, Na hidia 'r byd a'i wg i gyd Ond rhwyfa dy gwch dy hun: Daw haul dan odrau 'r cwmwl du Gan wenu ar bob dyn, A d'wed ei wên o'r nefoedd fry,—. Rhwyfa dy gwch dy hun: Gan hyny 'r ffordd i fyn'd trwy 'r byd Yw parchu dyn fel dyn, A chanu 'n llon o hyd, o hyd,- Rhwyfa dy gwch dy hun. 97 MARW R GROES. Draw yn mhell cyn geni amser,- Cyn bod son am haul na byd; Cyn rhoi seren, lloer, na phlaned ○ gysawdau'r nef yn nghyd; Cyn i angel chwim anadlu Anadl ysprydoliaeth fyw, 'R oedd cyfamod wedi 'i drefnu I heddychu dyn a Duw. Holl weithredoedd Duw mewn natur Sydd yn rhyfedd iawn i ddyn, Delw anfeidroldeb welir Yn gerfiedig ar bob un; Casgler rhyfeddodau'r cread Welwyd,―welir yn mhob oes, Nid yw'r cwbl ond cysgod eiddil O ryfeddod marw 'r Groes. Q </poem><noinclude></noinclude> 99zmpy86zy47cs4fjxb94qc428qpijn 104 69613 139508 2025-06-10T22:28:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "98 MARW 'R GROES. Do, bu farw 'r Iesu tirion Dan arteithiau poen a chur, Tra 'r oedd beiau byd o ddynion Bron a llethu 'i yspryd pur; Pob ochenaid ddofn a dreiddiodd O ddyfnderau 'i galon friw, Dd'wedai'n hyf yn nghlust cyfiawnder Fod pechadur i gael byw. Do, bu farw 'r lesu tirion, Ond mae bywyd yn ei glwy'; Dyma ddadl fawr y cristion Am fendithion fwy na mwy: Edrych ar ei groes, bechadur,- Edrych gyda llygad ffydd, Ti gai falm i we... 139508 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>98 MARW 'R GROES. Do, bu farw 'r Iesu tirion Dan arteithiau poen a chur, Tra 'r oedd beiau byd o ddynion Bron a llethu 'i yspryd pur; Pob ochenaid ddofn a dreiddiodd O ddyfnderau 'i galon friw, Dd'wedai'n hyf yn nghlust cyfiawnder Fod pechadur i gael byw. Do, bu farw 'r lesu tirion, Ond mae bywyd yn ei glwy'; Dyma ddadl fawr y cristion Am fendithion fwy na mwy: Edrych ar ei groes, bechadur,- Edrych gyda llygad ffydd, Ti gai falm i wella 'th ddolur, Ti gai enaid iach a rhydd. Do, bu farw, ond cyfododd, Trwy ei ddwyfol nerth ei hun, Ac mae agoriadau uffern A marwolaeth wrth ei glun: Wrth fyn'd adref yn fuddugol Heibio i gysawdau 'r nen, Taflai byrth y nefoedd olau Yn agored led y pen. 'N awr mae llaw trugaredd dirion Wedi'i hestyn at y byd Ac mae 'n cynyg nef a choron Yn haeddianau'r aberth drud: Gwrando ddyn ar lais trugaredd. Gan fod barn yn agoshau, Ac mae llaw trugaredd ddwyfol Cyn bo hir i gael ei chau. igitized by Google-<noinclude></noinclude> jysex5bcew1lip29zw8mk6hijb2l5a0 139672 139508 2025-06-10T23:10:39Z AlwynapHuw 1710 139672 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Do, bu farw 'r Iesu tirion Dan arteithiau poen a chur, Tra 'r oedd beiau byd o ddynion Bron a llethu 'i yspryd pur; Pob ochenaid ddofn a dreiddiodd O ddyfnderau 'i galon friw, Dd'wedai'n hyf yn nghlust cyfiawnder Fod pechadur i gael byw. Do, bu farw 'r lesu tirion, Ond mae bywyd yn ei glwy'; Dyma ddadl fawr y cristion Am fendithion fwy na mwy: Edrych ar ei groes, bechadur,- Edrych gyda llygad ffydd, Ti gai falm i wella 'th ddolur, Ti gai enaid iach a rhydd. Do, bu farw, ond cyfododd, Trwy ei ddwyfol nerth ei hun, Ac mae agoriadau uffern A marwolaeth wrth ei glun: Wrth fyn'd adref yn fuddugol Heibio i gysawdau 'r nen, Taflai byrth y nefoedd olau Yn agored led y pen. 'N awr mae llaw trugaredd dirion Wedi'i hestyn at y byd Ac mae 'n cynyg nef a choron Yn haeddianau'r aberth drud: Gwrando ddyn ar lais trugaredd. Gan fod barn yn agoshau, Ac mae llaw trugaredd ddwyfol Cyn bo hir i gael ei chau. Q </poem><noinclude></noinclude> 02p8opksq87lzrvnbhxbmqwibrpoev6 104 69614 139509 2025-06-10T22:28:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MOEL FADIAN. 88 99 MOEL FADIAN. UN borau esgynais i gopa Moel Fadian, Tra'r t'w'llwch yn plygu ei leni yn nghyd, A'r wawr yn ymdrwsio mewn gemwaith o arian I dywys yr haul dros derfyngylch y byd; 'Roedd gwên fel yn eistedd ar ruddiau'r gre'digaeth, A natur yn gorwedd ar wely o swyn, Tra 'r awel fach dyner yn siarad barddoniaeth Wrth yfed y dagrau oedd ar flaenau 'r brwyn. O hyfryd olygfa! caiff fyw yn fy meddwl 'N ol marw tymorau a b... 139509 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MOEL FADIAN. 88 99 MOEL FADIAN. UN borau esgynais i gopa Moel Fadian, Tra'r t'w'llwch yn plygu ei leni yn nghyd, A'r wawr yn ymdrwsio mewn gemwaith o arian I dywys yr haul dros derfyngylch y byd; 'Roedd gwên fel yn eistedd ar ruddiau'r gre'digaeth, A natur yn gorwedd ar wely o swyn, Tra 'r awel fach dyner yn siarad barddoniaeth Wrth yfed y dagrau oedd ar flaenau 'r brwyn. O hyfryd olygfa! caiff fyw yn fy meddwl 'N ol marw tymorau a blwyddau maith, maith, Tra teimlwn fy hun fel cymydog i'r cwmwl Yr hwn newydd ddeffro gychwynai i'w daith; Rhyfeddais, a d'wedais,-mae môr o feddyliau Yn gorwedd rhwng plygion naturiaeth ei hun, Yr afon a'r mynydd,-y dolydd a'r creigiau, Bregethant ddwyfoldeb o flaen wyneb dyn. Oddiar yr hen Foel mae dalenau 'r gre'digaeth I'w gwel'd yn agored heb rwymiad na sêl, Os hoffet ti deimlo pa beth yw barddoniaeth, Dos yno os oes genyt deimlad, a gwêl: Pob dalen gynwysa ryw fyd o feddyliau Sydd wedi'u hargraffu mewn harddwch di ail, yma a thraw mae hanesiaeth hen oesau Yn gwneud ei nodiadau ar ymyl y dail. Ac Yn ymyl o danodd mae bro Aberhosan O dan amddiffyniad y bryniau di ri', Brefiadau y defaid, a swn y nant fechan Yw 'r unig beroriaeth a roed iddi hi: Mae yma addoldy sy 'n glod i'r ardalwyr Lle derbyn plant Seion fendithion y ne'; Boed dynion yr ardal i gyd yn grefyddwyr Mor gedyrn a'r bryniau amgylchynant y lle. Digitized by Google<noinclude></noinclude> rl8zrqgn964nq88tri243ufcwzt4cjw 139673 139509 2025-06-10T23:11:35Z AlwynapHuw 1710 139673 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> 99 MOEL FADIAN. UN borau esgynais i gopa Moel Fadian, Tra'r t'w'llwch yn plygu ei leni yn nghyd, A'r wawr yn ymdrwsio mewn gemwaith o arian I dywys yr haul dros derfyngylch y byd; 'Roedd gwên fel yn eistedd ar ruddiau'r gre'digaeth, A natur yn gorwedd ar wely o swyn, Tra 'r awel fach dyner yn siarad barddoniaeth Wrth yfed y dagrau oedd ar flaenau 'r brwyn. O hyfryd olygfa! caiff fyw yn fy meddwl 'N ol marw tymorau a blwyddau maith, maith, Tra teimlwn fy hun fel cymydog i'r cwmwl Yr hwn newydd ddeffro gychwynai i'w daith; Rhyfeddais, a d'wedais,-mae môr o feddyliau Yn gorwedd rhwng plygion naturiaeth ei hun, Yr afon a'r mynydd,-y dolydd a'r creigiau, Bregethant ddwyfoldeb o flaen wyneb dyn. Oddiar yr hen Foel mae dalenau 'r gre'digaeth I'w gwel'd yn agored heb rwymiad na sêl, Os hoffet ti deimlo pa beth yw barddoniaeth, Dos yno os oes genyt deimlad, a gwêl: Pob dalen gynwysa ryw fyd o feddyliau Sydd wedi'u hargraffu mewn harddwch di ail, yma a thraw mae hanesiaeth hen oesau Yn gwneud ei nodiadau ar ymyl y dail. Ac Yn ymyl o danodd mae bro Aberhosan O dan amddiffyniad y bryniau di ri', Brefiadau y defaid, a swn y nant fechan Yw 'r unig beroriaeth a roed iddi hi: Mae yma addoldy sy 'n glod i'r ardalwyr Lle derbyn plant Seion fendithion y ne'; Boed dynion yr ardal i gyd yn grefyddwyr Mor gedyrn a'r bryniau amgylchynant y lle. Q </poem><noinclude></noinclude> 3yauj9lm2n2g4ipgn7g2d46g626tldp 104 69615 139510 2025-06-10T22:28:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "100 MOEL FADIAN. Mewn bythol dawelwch y mae Rhyd-y-felin Yn gorwedd o'r golwg yn nghesail y bryn, Gan warchglawdd o fryniau ni feiddia y ddryghin Prin ysgwyd y dail mewn ardaloedd fel hyn; Mae natur yn gwisgo y ddwy am yr harddaf, Mae'r ddwy wedi clywed newyddion y Groes, Ac felly esgyned y ddwy am yr uwchaf Hyd ysgol anrhydedd, a rhinwedd, a moes. I'r gogledd orllewin y tro'f fy ngolygon, Tu hwnt i Benegoes y gwelaf o draw, Y mwg a... 139510 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>100 MOEL FADIAN. Mewn bythol dawelwch y mae Rhyd-y-felin Yn gorwedd o'r golwg yn nghesail y bryn, Gan warchglawdd o fryniau ni feiddia y ddryghin Prin ysgwyd y dail mewn ardaloedd fel hyn; Mae natur yn gwisgo y ddwy am yr harddaf, Mae'r ddwy wedi clywed newyddion y Groes, Ac felly esgyned y ddwy am yr uwchaf Hyd ysgol anrhydedd, a rhinwedd, a moes. I'r gogledd orllewin y tro'f fy ngolygon, Tu hwnt i Benegoes y gwelaf o draw, Y mwg a esgyna yn farwaidd ddyblygion Gan ddweud fod Machynlleth yn rhywle is law: Machynlleth mae d' enw yn anwyl yn Nghymru, Tydi fu 'n breswylfod i Owain Glyndwr, Ac oesau i ddyfod a fynant dy barchu, Mae d' enw 'n anfarwol yn nglyn a'r fath wr. Mae gwaed wedi britho dalenau ei hanes, Sef gwaed a dywalltwyd dros ryddid ei wlad; Bu 'n darian iawnderau,—bu 'n weṛmod i ormes,- Bu 'n ddychryn i'r gelyn ar feusydd y gâd: Fel gwron yn angerdd ei deimlad gwladgarol Y teithiai ymlaen trwy afonydd o waed, Er gwaethaf pob trais a dichellion gormesol Ar fryn annibyniaeth gosododd ei draed. - Is law i Fachynlleth mae hen afon Dyfi Yn dotio ar swyn a phryferthwch y wlad, Tra 'n estyn bendithion i Feirion a Theifi Cyn marw mewn heddwch ar ddwyfron ei thad; O na byddai tafod ac iaith gan yr afon I ddweud hen hanesion ei dyffryn hardd hi, Mi hoffwn ei chlywed yn adrodd helyntion Enwogion a fagwyd yn murmur ei lli'. „Google Digitized by<noinclude></noinclude> 51qac29rdfl1lsdimzz3n7jxf3tk5zc 139674 139510 2025-06-10T23:12:22Z AlwynapHuw 1710 139674 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Mewn bythol dawelwch y mae Rhyd-y-felin Yn gorwedd o'r golwg yn nghesail y bryn, Gan warchglawdd o fryniau ni feiddia y ddryghin Prin ysgwyd y dail mewn ardaloedd fel hyn; Mae natur yn gwisgo y ddwy am yr harddaf, Mae'r ddwy wedi clywed newyddion y Groes, Ac felly esgyned y ddwy am yr uwchaf Hyd ysgol anrhydedd, a rhinwedd, a moes. I'r gogledd orllewin y tro'f fy ngolygon, Tu hwnt i Benegoes y gwelaf o draw, Y mwg a esgyna yn farwaidd ddyblygion Gan ddweud fod Machynlleth yn rhywle is law: Machynlleth mae d' enw yn anwyl yn Nghymru, Tydi fu 'n breswylfod i Owain Glyndwr, Ac oesau i ddyfod a fynant dy barchu, Mae d' enw 'n anfarwol yn nglyn a'r fath wr. Mae gwaed wedi britho dalenau ei hanes, Sef gwaed a dywalltwyd dros ryddid ei wlad; Bu 'n darian iawnderau,—bu 'n weṛmod i ormes,- Bu 'n ddychryn i'r gelyn ar feusydd y gâd: Fel gwron yn angerdd ei deimlad gwladgarol Y teithiai ymlaen trwy afonydd o waed, Er gwaethaf pob trais a dichellion gormesol Ar fryn annibyniaeth gosododd ei draed. - Is law i Fachynlleth mae hen afon Dyfi Yn dotio ar swyn a phryferthwch y wlad, Tra 'n estyn bendithion i Feirion a Theifi Cyn marw mewn heddwch ar ddwyfron ei thad; O na byddai tafod ac iaith gan yr afon I ddweud hen hanesion ei dyffryn hardd hi, Mi hoffwn ei chlywed yn adrodd helyntion Enwogion a fagwyd yn murmur ei lli'. Q </poem><noinclude></noinclude> bx119bbo942y7xlvvzujleko3o19n67 104 69616 139511 2025-06-10T22:28:25Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MOEL FADIAN. Draw 'n mhellach canfyddaf yr eigion trochionog Yn yfed afonydd a ffrydiau ein tir, Amgylcha ein hynys fel gwregys mawreddog Cyn loewed a'r grisial neu'r deiamwnt clir; A dacw y llongau yn britho ei ddwyfron Gan wneud negeseuon fil myrdd ar eu hynt, Symudant mor esmwyth ar wyneb yr eigion Tra 'u hwyliau chwyddedig yn yfed y gwynt. Mae gwledd i'r golygon os troir tua 'r gogledd, Darowen a'r Cemmes a welaf is law, 101 A br... 139511 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MOEL FADIAN. Draw 'n mhellach canfyddaf yr eigion trochionog Yn yfed afonydd a ffrydiau ein tir, Amgylcha ein hynys fel gwregys mawreddog Cyn loewed a'r grisial neu'r deiamwnt clir; A dacw y llongau yn britho ei ddwyfron Gan wneud negeseuon fil myrdd ar eu hynt, Symudant mor esmwyth ar wyneb yr eigion Tra 'u hwyliau chwyddedig yn yfed y gwynt. Mae gwledd i'r golygon os troir tua 'r gogledd, Darowen a'r Cemmes a welaf is law, 101 A bryniau Meirionydd eisteddant mewn mawredd Y naill ar y llall yn y pellder draw, draw; Y Gader, a'r Aran-dwy ysgwydd hen Gymru, Sy 'n esgyn yn hyfion fry, fry, tua'r nen, Ac O! dacw 'r Wyddfa tu cefn i'r rhai hyny Yn dweud mewn awdurdod mai hi sydd yn ben. Draw, draw tua 'r deau edrychaf yr awrhon A gwelaf fynyddau ar draws ac ar hyd, Yn sefyll fel grisiau i ddringo Plunlumon, Yr hwn yw tywysog y deau i gyd; A dacw fryn Hyddgant yn esgyn yn dirion Yn uwchaf mewn hanes y saif yn eu plith, Efe sydd yn cadw llwch anwyl ein dewrion Heb feddfaen nac addurn, ond cawod o wlith. Ddarllenydd! os hoffet ti weled gwir fawredd, Rho dro i Foel Fadian, cei ddigon o waith I syllu a synu ar bur arucheledd, Mae 'n werth iti fyned, cei dâl am y daith; Hanesiaeth a natur sydd fel ar eu gorau Yn dangos eu hunain yn mhob cwm a glyn, A hefyd cei glywed hyawdledd y creigiau Bregethant Ddwyfoldeb ar gopa pob bryn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 0w4z22wcqpodx9jps0uv5zl0zb26p1v 139675 139511 2025-06-10T23:12:40Z AlwynapHuw 1710 139675 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Draw 'n mhellach canfyddaf yr eigion trochionog Yn yfed afonydd a ffrydiau ein tir, Amgylcha ein hynys fel gwregys mawreddog Cyn loewed a'r grisial neu'r deiamwnt clir; A dacw y llongau yn britho ei ddwyfron Gan wneud negeseuon fil myrdd ar eu hynt, Symudant mor esmwyth ar wyneb yr eigion Tra 'u hwyliau chwyddedig yn yfed y gwynt. Mae gwledd i'r golygon os troir tua 'r gogledd, Darowen a'r Cemmes a welaf is law, 101 A bryniau Meirionydd eisteddant mewn mawredd Y naill ar y llall yn y pellder draw, draw; Y Gader, a'r Aran-dwy ysgwydd hen Gymru, Sy 'n esgyn yn hyfion fry, fry, tua'r nen, Ac O! dacw 'r Wyddfa tu cefn i'r rhai hyny Yn dweud mewn awdurdod mai hi sydd yn ben. Draw, draw tua 'r deau edrychaf yr awrhon A gwelaf fynyddau ar draws ac ar hyd, Yn sefyll fel grisiau i ddringo Plunlumon, Yr hwn yw tywysog y deau i gyd; A dacw fryn Hyddgant yn esgyn yn dirion Yn uwchaf mewn hanes y saif yn eu plith, Efe sydd yn cadw llwch anwyl ein dewrion Heb feddfaen nac addurn, ond cawod o wlith. Ddarllenydd! os hoffet ti weled gwir fawredd, Rho dro i Foel Fadian, cei ddigon o waith I syllu a synu ar bur arucheledd, Mae 'n werth iti fyned, cei dâl am y daith; Hanesiaeth a natur sydd fel ar eu gorau Yn dangos eu hunain yn mhob cwm a glyn, A hefyd cei glywed hyawdledd y creigiau Bregethant Ddwyfoldeb ar gopa pob bryn. Q </poem><noinclude></noinclude> euxaplviarblrvtdcvb41rjaa5xheb0 104 69617 139512 2025-06-10T22:28:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "102 Y MAB AFRADLON. Y MAB AFRADLON.* AR riniog tŷ ei fam a'i dad Y safa bachgen glân a hoew, Bwriada gefnu ar ei wlad, A chysur pur y cartref hwnw. Dirmyga erfyniadau ’i fam, Ac ymbil tad sydd lawn o deimlad; A ymaith heb un rheswm pa'm Heblaw mai-dyna 'i benderfyniad. Disgyna heilltion ddagrau 'r tad Wrth ysgwyd llaw, ar law y bachgen, Ond profa 'r dagrau 'n ddi leshad Edrycha ef yn hyf a llawen. Sibryda 'i fam,-"Bydd fachgen da,” M... 139512 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>102 Y MAB AFRADLON. Y MAB AFRADLON.* AR riniog tŷ ei fam a'i dad Y safa bachgen glân a hoew, Bwriada gefnu ar ei wlad, A chysur pur y cartref hwnw. Dirmyga erfyniadau ’i fam, Ac ymbil tad sydd lawn o deimlad; A ymaith heb un rheswm pa'm Heblaw mai-dyna 'i benderfyniad. Disgyna heilltion ddagrau 'r tad Wrth ysgwyd llaw, ar law y bachgen, Ond profa 'r dagrau 'n ddi leshad Edrycha ef yn hyf a llawen. Sibryda 'i fam,-"Bydd fachgen da,” Mewn iaith doredig un yn teimlo, Rhydd yntau ffarwel oer fel ia Tra 'n edrych ar ei fam yn wylo. Mae 'n cefnu yn ei fympwy ffol Ar gartref İle na welodd gilwg, A sylla 'i riaint ar ei ol Nes llwyr ddiflana ef o'r golwg. A phan ddaw y terfyngylch pell I'w gau o olwg ei rieni, Pan dry y ddau i'w hunig gell Mae enw'r bachgen yn eu gweddi. Nid oeddwn wedi bwriadu dodi yr un gân cyn feithed a hon yn y llyfr hwn o gwbl, ond "ar daer annogaeth lluaws o gyfeillion" (fely bydd yr awdwyr enwog yma yn dweud) dodir hi i mewn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 6sfp7el3gudob44y14arevp8f8b9v4d 139676 139512 2025-06-10T23:13:46Z AlwynapHuw 1710 139676 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Y MAB AFRADLON.* AR riniog tŷ ei fam a'i dad Y safa bachgen glân a hoew, Bwriada gefnu ar ei wlad, A chysur pur y cartref hwnw. Dirmyga erfyniadau ’i fam, Ac ymbil tad sydd lawn o deimlad; A ymaith heb un rheswm pa'm Heblaw mai-dyna 'i benderfyniad. Disgyna heilltion ddagrau 'r tad Wrth ysgwyd llaw, ar law y bachgen, Ond profa 'r dagrau 'n ddi leshad Edrycha ef yn hyf a llawen. Sibryda 'i fam,-"Bydd fachgen da,” Mewn iaith doredig un yn teimlo, Rhydd yntau ffarwel oer fel ia Tra 'n edrych ar ei fam yn wylo. Mae 'n cefnu yn ei fympwy ffol Ar gartref İle na welodd gilwg, A sylla 'i riaint ar ei ol Nes llwyr ddiflana ef o'r golwg. A phan ddaw y terfyngylch pell I'w gau o olwg ei rieni, Pan dry y ddau i'w hunig gell Mae enw'r bachgen yn eu gweddi. <ref>Nid oeddwn wedi bwriadu dodi yr un gân cyn feithed a hon yn y llyfr hwn o gwbl, ond "ar daer annogaeth lluaws o gyfeillion" (fely bydd yr awdwyr enwog yma yn dweud) dodir hi i mewn.</ref> Q </poem><noinclude></noinclude> o3ly41feqbsj3tbz6yfp0m2hl5dtox8 104 69618 139513 2025-06-10T22:28:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "TRADLON. Y MAB AFRADLON. Mae ef a'i hyder ynddo 'i hun, Ac yn y llogell lawn sydd ganddo ; — Ni ddaeth i'w feddwl ef fod Un Sydd uwch na 'r uwchaf wedi digio. A'n mlaen, a phawb sydd iddo 'n ffrynd,— Gwna arian bawb yn ben cyfeillion;- A'n mlaen, ond i ba le mae 'n myn'd With foddio awydd gwag ei galon? Mewn cwmni difyr gyda 'r gwin, A'r ddawns, y cawn ei weled nesaf; Wrth godi 'r gwydrau at ei fin Ei grechwen ef a glywir uwchaf. Y t... 139513 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>TRADLON. Y MAB AFRADLON. Mae ef a'i hyder ynddo 'i hun, Ac yn y llogell lawn sydd ganddo ; — Ni ddaeth i'w feddwl ef fod Un Sydd uwch na 'r uwchaf wedi digio. A'n mlaen, a phawb sydd iddo 'n ffrynd,— Gwna arian bawb yn ben cyfeillion;- A'n mlaen, ond i ba le mae 'n myn'd With foddio awydd gwag ei galon? Mewn cwmni difyr gyda 'r gwin, A'r ddawns, y cawn ei weled nesaf; Wrth godi 'r gwydrau at ei fin Ei grechwen ef a glywir uwchaf. Y tafod ddysgodd eiriau Duw Dan ofal tad pryderus, duwiol, Fwrlyma lwon o bob rhyw, A heria ddigter yr Anfeidrol. Ehed pob meddwl da o'i fron, Mewn gloddest ffol mae 'n ymddifyru; Ac mewn awyrgylch megys hon Mae annuwioldeb yn addfedu. Mae anadl cwmni drwg fel hyn Yn gwywo tuedd at ddaioni, 'R un fath ag effaith llwydrew gwyn Yn lladd y blodau yn y gerddi. A'r bachgen yn ei flaen o hyd Gan ymhyfhau mewn drwg weithredoedd Ac yfa wagedd ffol y byd Fel ych neu farch yn yfed dyfroedd. 103 Digitized by Google<noinclude></noinclude> n1v1z78qp38r7ny71cgtba4ll34wcq7 139677 139513 2025-06-10T23:14:06Z AlwynapHuw 1710 139677 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Mae ef a'i hyder ynddo 'i hun, Ac yn y llogell lawn sydd ganddo ; — Ni ddaeth i'w feddwl ef fod Un Sydd uwch na 'r uwchaf wedi digio. A'n mlaen, a phawb sydd iddo 'n ffrynd,— Gwna arian bawb yn ben cyfeillion;- A'n mlaen, ond i ba le mae 'n myn'd With foddio awydd gwag ei galon? Mewn cwmni difyr gyda 'r gwin, A'r ddawns, y cawn ei weled nesaf; Wrth godi 'r gwydrau at ei fin Ei grechwen ef a glywir uwchaf. Y tafod ddysgodd eiriau Duw Dan ofal tad pryderus, duwiol, Fwrlyma lwon o bob rhyw, A heria ddigter yr Anfeidrol. Ehed pob meddwl da o'i fron, Mewn gloddest ffol mae 'n ymddifyru; Ac mewn awyrgylch megys hon Mae annuwioldeb yn addfedu. Mae anadl cwmni drwg fel hyn Yn gwywo tuedd at ddaioni, 'R un fath ag effaith llwydrew gwyn Yn lladd y blodau yn y gerddi. A'r bachgen yn ei flaen o hyd Gan ymhyfhau mewn drwg weithredoedd Ac yfa wagedd ffol y byd Fel ych neu farch yn yfed dyfroedd. Q </poem><noinclude></noinclude> n0q5abp6a5x439nlhs5qqs0hrmq4hyq 104 69619 139514 2025-06-10T22:28:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "104 Y MAB AFRADLON. Ond er a yf, mae 'i chwant o hyd Am ryw oferedd, yn cynyddu, Mae gwagedd ffol yn ddiod ddrud, A syched byth yn dilyn pechu. Rhyw adgof byw o'i gartref gynt O'i flaen rai prydiau sy 'n ymrithio, A thybia glywed gyda'r gwynt Ochenaid mam sy 'n teimlo drosto. Cydwybod euog ambell dro Sy 'n chwerwi cwpan ei bleserau, Tra bydd a'i bys ar len y co' Yn tynu darlun o'i bechodau. Ond er y cyfan, myn'd ymlaen Mae'r llange a... 139514 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>104 Y MAB AFRADLON. Ond er a yf, mae 'i chwant o hyd Am ryw oferedd, yn cynyddu, Mae gwagedd ffol yn ddiod ddrud, A syched byth yn dilyn pechu. Rhyw adgof byw o'i gartref gynt O'i flaen rai prydiau sy 'n ymrithio, A thybia glywed gyda'r gwynt Ochenaid mam sy 'n teimlo drosto. Cydwybod euog ambell dro Sy 'n chwerwi cwpan ei bleserau, Tra bydd a'i bys ar len y co' Yn tynu darlun o'i bechodau. Ond er y cyfan, myn'd ymlaen Mae'r llange ar yrfa annuwioldeb; Pentyra 'n ddiwyd, haen ar haen, Ddefnyddiau gwae am dragwyddoldeb. Y mab a fagwyd gan ei dad Yn anwyl, welir erbyn heddyw Yn ddigon hyf i gael boddhad Wrth wawdio'r nef ar drothwy distryw. Ond nid yn hir mae llogell lawn Yn dal yn llawn i lange fel yma, Mewn afradlonedd, buan iawn Y gwelir lliw y geiniog ola'. Rhy wag yw cronfa cyfoeth drud I borthi blys afradlon penrhydd; O ran ei awydd gwariai fyd, Ac wedi 'r cyfan yn anedwydd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> din7tm0uut1i668av7hulz7r0c92fgy 139678 139514 2025-06-10T23:15:49Z AlwynapHuw 1710 139678 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Ond er a yf, mae 'i chwant o hyd Am ryw oferedd, yn cynyddu, Mae gwagedd ffol yn ddiod ddrud, A syched byth yn dilyn pechu. Rhyw adgof byw o'i gartref gynt O'i flaen rai prydiau sy 'n ymrithio, A thybia glywed gyda'r gwynt Ochenaid mam sy 'n teimlo drosto. Cydwybod euog ambell dro Sy 'n chwerwi cwpan ei bleserau, Tra bydd a'i bys ar len y co' Yn tynu darlun o'i bechodau. Ond er y cyfan, myn'd ymlaen Mae'r llange ar yrfa annuwioldeb; Pentyra 'n ddiwyd, haen ar haen, Ddefnyddiau gwae am dragwyddoldeb. Y mab a fagwyd gan ei dad Yn anwyl, welir erbyn heddyw Yn ddigon hyf i gael boddhad Wrth wawdio'r nef ar drothwy distryw. Ond nid yn hir mae llogell lawn Yn dal yn llawn i lange fel yma, Mewn afradlonedd, buan iawn Y gwelir lliw y geiniog ola'. Rhy wag yw cronfa cyfoeth drud I borthi blys afradlon penrhydd; O ran ei awydd gwariai fyd, Ac wedi 'r cyfan yn anedwydd. Q </poem><noinclude></noinclude> 5mzgq2xnold8f8qm0gh0zr3eyzhnu29 104 69620 139515 2025-06-10T22:28:52Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y MAB AFRADLON. Ond gyda i'r afradlon roi Y geiniog olaf am oferedd, Mae 'i holl gyfeillion pena 'n ffoi Heb gynyg iddo 'r un drugaredd. Fel hyn mae'r byd yn gwthio dyn Ar oriwaered annuwioldeb, A phan â 'n d'lawd ca wel'd ei hun  th'lodi 'n tremio yn ei wyneb. A 105 Machluda 'r haul tu hwnt i gymyl trwchus Y rhai a yrir gan y gwynt ystormus Fel prudd genhadon trwy yr wybren uchod, I ddweud fod nos ddryghinog bron a dyfod. Dwfn rua... 139515 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y MAB AFRADLON. Ond gyda i'r afradlon roi Y geiniog olaf am oferedd, Mae 'i holl gyfeillion pena 'n ffoi Heb gynyg iddo 'r un drugaredd. Fel hyn mae'r byd yn gwthio dyn Ar oriwaered annuwioldeb, A phan â 'n d'lawd ca wel'd ei hun  th'lodi 'n tremio yn ei wyneb. A 105 Machluda 'r haul tu hwnt i gymyl trwchus Y rhai a yrir gan y gwynt ystormus Fel prudd genhadon trwy yr wybren uchod, I ddweud fod nos ddryghinog bron a dyfod. Dwfn rua 'r corwynt yn nganghenau 'r pinwydd Wrth alw 'n nghyd fyddinoedd yr ystormydd: Y gweithiwr druan red i'w fwthyn bychan Gan ddwys resymu wrth y sawl sydd allan; Wrth wel'd y gwg ar guchiog ael y ddunos Mae pawb trwy'r fro yn cyrchu i ryw ddyddos. Tabyrdda 'r gwynt ar furiau 'r palas uchel Tra mae'r preswylwyr oll yn eithaf tawel; Mae'r goleu yn y ffenestr fel pe 'n chwerthin Am ben bygythion a rhuadau 'r ddryghin: Ond wele un tu ol i'r palas yna ○ dan guriadau'r storm, yn wag ei gylla; Mae 'n ceisio llechu rhag rhuthriadau ffyrnig Y corwynt blin, dan gysgod coeden dewfrig; Ond O! ei changau llymion a wrthoda Fod i'r newynog hwn yn unrhyw noddfa. Ah! dyma'r llange wrthododd holl gynghorion Rhieni duwiol, a'u herfyniau taerion; Hwn yw y llange fu 'n lluchio ei holl gyfoeth I borthi blys a phob rhyw nwydau annoeth: Digitized by Google<noinclude></noinclude> 0yzygpjzbhf87x08bm3e444zmaw1lof 139679 139515 2025-06-10T23:16:10Z AlwynapHuw 1710 139679 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Ond gyda i'r afradlon roi Y geiniog olaf am oferedd, Mae 'i holl gyfeillion pena 'n ffoi Heb gynyg iddo 'r un drugaredd. Fel hyn mae'r byd yn gwthio dyn Ar oriwaered annuwioldeb, A phan â 'n d'lawd ca wel'd ei hun  th'lodi 'n tremio yn ei wyneb. A 105 Machluda 'r haul tu hwnt i gymyl trwchus Y rhai a yrir gan y gwynt ystormus Fel prudd genhadon trwy yr wybren uchod, I ddweud fod nos ddryghinog bron a dyfod. Dwfn rua 'r corwynt yn nganghenau 'r pinwydd Wrth alw 'n nghyd fyddinoedd yr ystormydd: Y gweithiwr druan red i'w fwthyn bychan Gan ddwys resymu wrth y sawl sydd allan; Wrth wel'd y gwg ar guchiog ael y ddunos Mae pawb trwy'r fro yn cyrchu i ryw ddyddos. Tabyrdda 'r gwynt ar furiau 'r palas uchel Tra mae'r preswylwyr oll yn eithaf tawel; Mae'r goleu yn y ffenestr fel pe 'n chwerthin Am ben bygythion a rhuadau 'r ddryghin: Ond wele un tu ol i'r palas yna ○ dan guriadau'r storm, yn wag ei gylla; Mae 'n ceisio llechu rhag rhuthriadau ffyrnig Y corwynt blin, dan gysgod coeden dewfrig; Ond O! ei changau llymion a wrthoda Fod i'r newynog hwn yn unrhyw noddfa. Ah! dyma'r llange wrthododd holl gynghorion Rhieni duwiol, a'u herfyniau taerion; Hwn yw y llange fu 'n lluchio ei holl gyfoeth I borthi blys a phob rhyw nwydau annoeth: Q </poem><noinclude></noinclude> 6fj4fn5ejy0uqk7wzh5wunj1ihjga24 104 69621 139516 2025-06-10T22:29:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "106 Y MAB AFRADLON. Hwn yw y llange fu 'n rhedeg i bob rhysedd Yn awr yn rhwym yn rhwydau caeth anwiredd. Hwn yw y llange fu 'n meddwi ar win pechod Yn awr yn profi chwerw flas y gwaddod: Ac yn y cyflwr hwn o ddarostyngiad, Mae'n dweud yn nghlust y nos ei bruddaidd brofiad: — "Gwae 'rioed imi gefnu ar gartref mor gu, Lle chwarddai cysuron o'r nef ar bob tu; Lle ni chyfarfyddais a gwg ar un ael, A'r lle mae rhagluniaeth bob amser yn h... 139516 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>106 Y MAB AFRADLON. Hwn yw y llange fu 'n rhedeg i bob rhysedd Yn awr yn rhwym yn rhwydau caeth anwiredd. Hwn yw y llange fu 'n meddwi ar win pechod Yn awr yn profi chwerw flas y gwaddod: Ac yn y cyflwr hwn o ddarostyngiad, Mae'n dweud yn nghlust y nos ei bruddaidd brofiad: — "Gwae 'rioed imi gefnu ar gartref mor gu, Lle chwarddai cysuron o'r nef ar bob tu; Lle ni chyfarfyddais a gwg ar un ael, A'r lle mae rhagluniaeth bob amser yn hael. Digonedd o fara ga gweision fy nhad, ▲ minau yn marw yn mhell o fy ngwlad; Cysuron a redant trwy nghartref fel lli' Tra 'r “cibau” yn fwyd gwaharddedig i mi. 'Rwy 'n marw o newyn yn estron tylawd O gyraedd tosturi rhieni a brawd ; Nid oes unrhyw galon a ystyr fy nghri, Mae pawb yn dirmygu afradlon fel fi. O na bai y corwynt sy 'n rhynu fy nghnawd Yn cludo am unwaith f' ochenaid dylawd, I'r cartref adewais pan ddigiais y Nef, 'Rwy 'n siwr y gwrandawai fy nhad ar fy llef. Yn ngolau'r mellt fforchog mae'r storm yn gwneud gwawd O'r wisg oer a thyllog ddarn guddia fy nghnawd; Y curwlaw, a'r oerfel, a'm noethni y sydd Yn uno i wneud fy sefyllfa 'n fwy prudd. Ac O! mae cydwybod yn gwanu fy mron, Er ceisio ei hatal, llefaru fyn hon; A'i bys ar fy meiau mae 'n dweud yn fy nghlust "Ple bynag yr ai, dof i'th erbyn yn dyst.' Digitized by Google<noinclude></noinclude> 47bm3fnlvk4snbmfxuvqdnar1sowdun 139680 139516 2025-06-10T23:16:26Z AlwynapHuw 1710 139680 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Hwn yw y llange fu 'n rhedeg i bob rhysedd Yn awr yn rhwym yn rhwydau caeth anwiredd. Hwn yw y llange fu 'n meddwi ar win pechod Yn awr yn profi chwerw flas y gwaddod: Ac yn y cyflwr hwn o ddarostyngiad, Mae'n dweud yn nghlust y nos ei bruddaidd brofiad: — "Gwae 'rioed imi gefnu ar gartref mor gu, Lle chwarddai cysuron o'r nef ar bob tu; Lle ni chyfarfyddais a gwg ar un ael, A'r lle mae rhagluniaeth bob amser yn hael. Digonedd o fara ga gweision fy nhad, ▲ minau yn marw yn mhell o fy ngwlad; Cysuron a redant trwy nghartref fel lli' Tra 'r “cibau” yn fwyd gwaharddedig i mi. 'Rwy 'n marw o newyn yn estron tylawd O gyraedd tosturi rhieni a brawd ; Nid oes unrhyw galon a ystyr fy nghri, Mae pawb yn dirmygu afradlon fel fi. O na bai y corwynt sy 'n rhynu fy nghnawd Yn cludo am unwaith f' ochenaid dylawd, I'r cartref adewais pan ddigiais y Nef, 'Rwy 'n siwr y gwrandawai fy nhad ar fy llef. Yn ngolau'r mellt fforchog mae'r storm yn gwneud gwawd O'r wisg oer a thyllog ddarn guddia fy nghnawd; Y curwlaw, a'r oerfel, a'm noethni y sydd Yn uno i wneud fy sefyllfa 'n fwy prudd. Ac O! mae cydwybod yn gwanu fy mron, Er ceisio ei hatal, llefaru fyn hon; A'i bys ar fy meiau mae 'n dweud yn fy nghlust "Ple bynag yr ai, dof i'th erbyn yn dyst.' Q </poem><noinclude></noinclude> q4yhavrikpmuen9s2hg5nnb3ts6woba 104 69622 139517 2025-06-10T22:29:15Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y MAB AFRADLON. Mae awyr fy ngobaith yn hynod o ddu, Ni welaf er syllu ond un llecyn cu; 107 A chraffu ar hwnw sy 'n rhoi im' foddhad, Mae'r wawr olau 'n union uwch ben tŷ fy nhad. Mi godaf 'n ol gweled goleuni 'r wawr fwyn Af at fy nhad tirion a d'wedaf fy nghwyn; Efallai er imi ei ddigio cyhyd Y todda ei galon yn gariad i gyd. Addefaf fy mhechod, a chwympaf o'i flaen, Mewn dwfn edifeirwch rho'f f' achos ar daen; Pwy wyr wrth fy ngw... 139517 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y MAB AFRADLON. Mae awyr fy ngobaith yn hynod o ddu, Ni welaf er syllu ond un llecyn cu; 107 A chraffu ar hwnw sy 'n rhoi im' foddhad, Mae'r wawr olau 'n union uwch ben tŷ fy nhad. Mi godaf 'n ol gweled goleuni 'r wawr fwyn Af at fy nhad tirion a d'wedaf fy nghwyn; Efallai er imi ei ddigio cyhyd Y todda ei galon yn gariad i gyd. Addefaf fy mhechod, a chwympaf o'i flaen, Mewn dwfn edifeirwch rho'f f' achos ar daen; Pwy wyr wrth fy ngweled na chaiff ef foddhad, Mi af dan ymddiried i gariad fy nhad.” Pan oedd y gwynt yn chwythu Ar nawn dryghinog du, Yn ffenestr ei ystafell Eisteddai henwr cu; 'R oedd olion bysedd gofid Yn amlwg ar ei rudd, A phryder a ganfyddid Yn ngwraidd ei lygaid prudd. Ehedai aml ochenaid O'i fynwes brudd yn awr, Y rhai 'n yw tafod enaid Fo wedi'i lethu' lawr; Ei lygaid llawn gyfeiriodd I'r gorwel du ei liw, A gweddi daer anadlodd I glust agored Duw. Digitized by Google<noinclude></noinclude> stdaaiupnrk2u1e34bq9w76jmis0l8d 139681 139517 2025-06-10T23:16:51Z AlwynapHuw 1710 139681 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Mae awyr fy ngobaith yn hynod o ddu, Ni welaf er syllu ond un llecyn cu; 107 A chraffu ar hwnw sy 'n rhoi im' foddhad, Mae'r wawr olau 'n union uwch ben tŷ fy nhad. Mi godaf 'n ol gweled goleuni 'r wawr fwyn Af at fy nhad tirion a d'wedaf fy nghwyn; Efallai er imi ei ddigio cyhyd Y todda ei galon yn gariad i gyd. Addefaf fy mhechod, a chwympaf o'i flaen, Mewn dwfn edifeirwch rho'f f' achos ar daen; Pwy wyr wrth fy ngweled na chaiff ef foddhad, Mi af dan ymddiried i gariad fy nhad.” Pan oedd y gwynt yn chwythu Ar nawn dryghinog du, Yn ffenestr ei ystafell Eisteddai henwr cu; 'R oedd olion bysedd gofid Yn amlwg ar ei rudd, A phryder a ganfyddid Yn ngwraidd ei lygaid prudd. Ehedai aml ochenaid O'i fynwes brudd yn awr, Y rhai 'n yw tafod enaid Fo wedi'i lethu' lawr; Ei lygaid llawn gyfeiriodd I'r gorwel du ei liw, A gweddi daer anadlodd I glust agored Duw. Q </poem><noinclude></noinclude> jn5sl2qk9lqvwr2a0wkvhk647y732qw 104 69623 139518 2025-06-10T22:29:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "108 Y MAB AFRADLON. Cyn hir y corwynt beiddgar, (A siglai ddol a bryn,) Oddiar ei wefus hawddgar A gludai 'r geiriau hyn; "P'le mae fy machgen anwyl Adawodd de ei dad, Cael gwybod peth o'i hanes Ro'i imi fawr foddhad. 'Rwy 'n cofio wrth ffarwelio Ei olwg falch a hyf, Ond O! 'rwyf yn ei garu,- Mae gafael serch mor gryf; Mae dagrau hiraeth eto Heb sychu ar fy ngrudd, A'r adgof byw am dano Yn gwanu' mynwes brudd. O na chawn air o'i hane... 139518 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>108 Y MAB AFRADLON. Cyn hir y corwynt beiddgar, (A siglai ddol a bryn,) Oddiar ei wefus hawddgar A gludai 'r geiriau hyn; "P'le mae fy machgen anwyl Adawodd de ei dad, Cael gwybod peth o'i hanes Ro'i imi fawr foddhad. 'Rwy 'n cofio wrth ffarwelio Ei olwg falch a hyf, Ond O! 'rwyf yn ei garu,- Mae gafael serch mor gryf; Mae dagrau hiraeth eto Heb sychu ar fy ngrudd, A'r adgof byw am dano Yn gwanu' mynwes brudd. O na chawn air o'i hanes,— O na chawn wel'd ei wedd; Os ydyw wedi marw, Pa le mae 'i anwyl fedd? Os marw wnaeth, bu farw Heb dad i ddal ei ben, Na llaw perthynas anwyl I sychu 'i ddwyrudd wen." Fel yna syn fyfyriai Tad yr afradlon ffol, Heb feddwl y dychwelai Y bachgen byth yn ol; Ond gyda hyn e welai Ryw grwydryn wrtho 'i hun, Adnabu ei gerddediad,- Ei fachgen oedd y dyn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> heee7mkh5itz3ty6teh7sm4e9uv02ml 139682 139518 2025-06-10T23:17:08Z AlwynapHuw 1710 139682 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Cyn hir y corwynt beiddgar, (A siglai ddol a bryn,) Oddiar ei wefus hawddgar A gludai 'r geiriau hyn; "P'le mae fy machgen anwyl Adawodd de ei dad, Cael gwybod peth o'i hanes Ro'i imi fawr foddhad. 'Rwy 'n cofio wrth ffarwelio Ei olwg falch a hyf, Ond O! 'rwyf yn ei garu,- Mae gafael serch mor gryf; Mae dagrau hiraeth eto Heb sychu ar fy ngrudd, A'r adgof byw am dano Yn gwanu' mynwes brudd. O na chawn air o'i hanes,— O na chawn wel'd ei wedd; Os ydyw wedi marw, Pa le mae 'i anwyl fedd? Os marw wnaeth, bu farw Heb dad i ddal ei ben, Na llaw perthynas anwyl I sychu 'i ddwyrudd wen." Fel yna syn fyfyriai Tad yr afradlon ffol, Heb feddwl y dychwelai Y bachgen byth yn ol; Ond gyda hyn e welai Ryw grwydryn wrtho 'i hun, Adnabu ei gerddediad,- Ei fachgen oedd y dyn. Q </poem><noinclude></noinclude> bcimvony1rpy4p134wp57fgxeej07gg 104 69624 139519 2025-06-10T22:29:45Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y MAB AFRADLON. Y bachgen a fu farw Yn meddwl ei hoff dad, Sydd eto 'n gwel'd o'i gwmpas Fynyddau ei hen wlad; A mwy na 'r cwbl, e welai Ei dad ar lawr y ddol Yn rhedeg i'w gyfarfod I'w dderbyn yn ei ol. O! dacw 'r tad yn syrthio Ar wddf y bachgen drwg, Tra 'r deigryn mawr yn treiglo Ar hyd ei ael ddi wg; O! dyma gyfarfyddiad Na fu ei fath rhwng dau,- Y bachgen drwg yn diolch, A'r tad yn llawenhau. O! fel yr wylai'r bachgen Wrth rodi... 139519 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y MAB AFRADLON. Y bachgen a fu farw Yn meddwl ei hoff dad, Sydd eto 'n gwel'd o'i gwmpas Fynyddau ei hen wlad; A mwy na 'r cwbl, e welai Ei dad ar lawr y ddol Yn rhedeg i'w gyfarfod I'w dderbyn yn ei ol. O! dacw 'r tad yn syrthio Ar wddf y bachgen drwg, Tra 'r deigryn mawr yn treiglo Ar hyd ei ael ddi wg; O! dyma gyfarfyddiad Na fu ei fath rhwng dau,- Y bachgen drwg yn diolch, A'r tad yn llawenhau. O! fel yr wylai'r bachgen Wrth rodio tua 'r tŷ, Tra rhuthrai i'w feddwl drylling Adgofion dyddiau fu; Y coed a'r ceryg hyny Amgylchent de ei dad Oedd erbyn heddyw 'n harddach Na pherlau estron wlad. "Dygwch allan y wisg orau," Ebai 'r tad, “mae 'm mab yn fyw Do, atebwyd fy ngweddiau, Bendigedig fyddo Duw! O! 'rwy 'n maddeu, wedi clywed Swn ei edifeiriol lef,- - Pobpeth gorau fedd ei gartref Sydd yn eiddo iddo ef." Digitized by Google 109<noinclude></noinclude> tm6i0k6m6jtozdnubcp89tvfmtm0fr2 139683 139519 2025-06-10T23:17:42Z AlwynapHuw 1710 139683 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Y bachgen a fu farw Yn meddwl ei hoff dad, Sydd eto 'n gwel'd o'i gwmpas Fynyddau ei hen wlad; A mwy na 'r cwbl, e welai Ei dad ar lawr y ddol Yn rhedeg i'w gyfarfod I'w dderbyn yn ei ol. O! dacw 'r tad yn syrthio Ar wddf y bachgen drwg, Tra 'r deigryn mawr yn treiglo Ar hyd ei ael ddi wg; O! dyma gyfarfyddiad Na fu ei fath rhwng dau,- Y bachgen drwg yn diolch, A'r tad yn llawenhau. O! fel yr wylai'r bachgen Wrth rodio tua 'r tŷ, Tra rhuthrai i'w feddwl drylling Adgofion dyddiau fu; Y coed a'r ceryg hyny Amgylchent de ei dad Oedd erbyn heddyw 'n harddach Na pherlau estron wlad. "Dygwch allan y wisg orau," Ebai 'r tad, “mae 'm mab yn fyw Do, atebwyd fy ngweddiau, Bendigedig fyddo Duw! O! 'rwy 'n maddeu, wedi clywed Swn ei edifeiriol lef,- Pobpeth gorau fedd ei gartref Sydd yn eiddo iddo ef." Digitized by Q </poem><noinclude></noinclude> q6d66cwlye4k6h8xqsq2c9lsmqf94kv 104 69625 139520 2025-06-10T22:29:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "110 Y MAB AFRAELON. Parotowch y llo pasgedig Ac arlwywch lawen wledd, Dyma'r bachgen a gollasid Fel pe wedi dod o'i fedd; Am gael gwneud cymwynas iddo,— Am gael gwel'd fy mab yn fyw, Boed ein cân yn ddiolchgarwch,- Diolch i drugaredd Duw." y Mae gwers i bechadur oddiwrth yr afradlon, Mae yntau 'n golledig a Duw yn anfoddlon: Dirmygodd baradwys, ei chyfoeth, a'i breintiau,— Newidiodd ddedwyddwch am ardal "cibau." Mae 'n grwydryn di gy... 139520 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>110 Y MAB AFRAELON. Parotowch y llo pasgedig Ac arlwywch lawen wledd, Dyma'r bachgen a gollasid Fel pe wedi dod o'i fedd; Am gael gwneud cymwynas iddo,— Am gael gwel'd fy mab yn fyw, Boed ein cân yn ddiolchgarwch,- Diolch i drugaredd Duw." y Mae gwers i bechadur oddiwrth yr afradlon, Mae yntau 'n golledig a Duw yn anfoddlon: Dirmygodd baradwys, ei chyfoeth, a'i breintiau,— Newidiodd ddedwyddwch am ardal "cibau." Mae 'n grwydryn di gysur, yn nod i bob aflwydd, A'i fynwes yn uffern dan bwysau euogrwydd: Nid oes gwag ddigrifwch nad yw wedi'i brofi, Ond "Moes,” medd ei enaid mae heb ei ddigoni. Ni ellir cael allan un gongl o'r cyfanfyd Heb ol troed dynoliaeth yn chwilio am wynfyd. Hi gefnodd ar gartref, a thad, a dedwyddwch I chwilio am gysur mewn byd o anialwch; Gadawodd afonydd grisialaidd a gloewon, A chloddiodd bydewau toredig a gweigion: Gwatwara alwadau tyneraf trugaredd, Mae 'n treiglo i ddinystr fel maen ar y llechwedd. Arafa bechadur rhyfygus, arafa! Mae cefnfor o wae o dy flaen y ffordd yna: O gwel! dacw fellten cyfiawnder yn fflachio, A chlyw! dyna daran ar daran yn rhuo! Byddinoedd digofaint sydd bron ag ymosod, Mae dryghin yn ymyl, a thithau heb gysgod: Ond clyw rhwng dwy daran mae llais o Galfaria Yn sibrwd mor dyner,-" trugaredd a noddfa." Tro adref, bechadur, o ffyrdd annuwioldeb, Mae 'th dad yn hiraethu am weled dy wyneb: Edrycha angylion dros ganllaw y gwynfyd, Gan ddisgwyl a disgwyl dy wel'd yn dychwelyd: -Google Digitized by<noinclude></noinclude> 6zjup63wrnaq25kc8sj80m6huwot96f 139684 139520 2025-06-10T23:17:59Z AlwynapHuw 1710 139684 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Parotowch y llo pasgedig Ac arlwywch lawen wledd, Dyma'r bachgen a gollasid Fel pe wedi dod o'i fedd; Am gael gwneud cymwynas iddo,— Am gael gwel'd fy mab yn fyw, Boed ein cân yn ddiolchgarwch,- Diolch i drugaredd Duw." y Mae gwers i bechadur oddiwrth yr afradlon, Mae yntau 'n golledig a Duw yn anfoddlon: Dirmygodd baradwys, ei chyfoeth, a'i breintiau,— Newidiodd ddedwyddwch am ardal "cibau." Mae 'n grwydryn di gysur, yn nod i bob aflwydd, A'i fynwes yn uffern dan bwysau euogrwydd: Nid oes gwag ddigrifwch nad yw wedi'i brofi, Ond "Moes,” medd ei enaid mae heb ei ddigoni. Ni ellir cael allan un gongl o'r cyfanfyd Heb ol troed dynoliaeth yn chwilio am wynfyd. Hi gefnodd ar gartref, a thad, a dedwyddwch I chwilio am gysur mewn byd o anialwch; Gadawodd afonydd grisialaidd a gloewon, A chloddiodd bydewau toredig a gweigion: Gwatwara alwadau tyneraf trugaredd, Mae 'n treiglo i ddinystr fel maen ar y llechwedd. Arafa bechadur rhyfygus, arafa! Mae cefnfor o wae o dy flaen y ffordd yna: O gwel! dacw fellten cyfiawnder yn fflachio, A chlyw! dyna daran ar daran yn rhuo! Byddinoedd digofaint sydd bron ag ymosod, Mae dryghin yn ymyl, a thithau heb gysgod: Ond clyw rhwng dwy daran mae llais o Galfaria Yn sibrwd mor dyner,-" trugaredd a noddfa." Tro adref, bechadur, o ffyrdd annuwioldeb, Mae 'th dad yn hiraethu am weled dy wyneb: Edrycha angylion dros ganllaw y gwynfyd, Gan ddisgwyl a disgwyl dy wel'd yn dychwelyd: Q </poem><noinclude></noinclude> 1pf3sdderrpyrks6zmouut9jdyfrqcx 104 69626 139521 2025-06-10T22:30:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MERCHED Y FLWYDDYN. " 111 Mae'r nefoedd mewn pryder o herwydd dy gyflwr, Wyt beunydd yn destyn eiriolaeth Gwaredwr. Y chwysu a'r gruddfan fu 'n ngardd Gethsemane Sy 'n gwaeddi yn uchel "Bechadur tro adre; Ac O! mae llef gwaed dy Waredwr mor anwyl, Yn d'wedyd fod cartref a gwledd yn dy ddisgwyl; Mae 'th dad yn hiraethu am roi iti delyn, A gwisgoedd gogoniant sydd barod i'th dderbyn. MERCHED Y FLWYDDYN. Y GWANWYN. MERCH henaf blwyddyn... 139521 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MERCHED Y FLWYDDYN. " 111 Mae'r nefoedd mewn pryder o herwydd dy gyflwr, Wyt beunydd yn destyn eiriolaeth Gwaredwr. Y chwysu a'r gruddfan fu 'n ngardd Gethsemane Sy 'n gwaeddi yn uchel "Bechadur tro adre; Ac O! mae llef gwaed dy Waredwr mor anwyl, Yn d'wedyd fod cartref a gwledd yn dy ddisgwyl; Mae 'th dad yn hiraethu am roi iti delyn, A gwisgoedd gogoniant sydd barod i'th dderbyn. MERCHED Y FLWYDDYN. Y GWANWYN. MERCH henaf blwyddyn ydyw Y GWANWYN, dyner, fwyn; Ac O! mae heb ei chyfryw Mewn i'engctyd, ac mewn swyn; Mae 'n sangu fel ar wywdra, Ac yna 'n ol ei throed Y ddaear a esgora Ar flodau tlysa' 'rioed. Y rhew sydd fel yn marw O flaen ei gwyneb hardd, Ac yn ei mantell loew Yr wybren fawr a chwardd; Distawa 'r corwynt bellach,- Ymdodda 'n awel fwyn, I chwarau gyda 'r deiliach Flaendardda o bob twyn. Digitized by Google<noinclude></noinclude> t8ieh7tzgmyicbq31k8z7ad673z18t7 139685 139521 2025-06-10T23:18:51Z AlwynapHuw 1710 139685 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> Mae'r nefoedd mewn pryder o herwydd dy gyflwr, Wyt beunydd yn destyn eiriolaeth Gwaredwr. Y chwysu a'r gruddfan fu 'n ngardd Gethsemane Sy 'n gwaeddi yn uchel "Bechadur tro adre; Ac O! mae llef gwaed dy Waredwr mor anwyl, Yn d'wedyd fod cartref a gwledd yn dy ddisgwyl; Mae 'th dad yn hiraethu am roi iti delyn, A gwisgoedd gogoniant sydd barod i'th dderbyn. MERCHED Y FLWYDDYN. Y GWANWYN. MERCH henaf blwyddyn ydyw Y GWANWYN, dyner, fwyn; Ac O! mae heb ei chyfryw Mewn i'engctyd, ac mewn swyn; Mae 'n sangu fel ar wywdra, Ac yna 'n ol ei throed Y ddaear a esgora Ar flodau tlysa' 'rioed. Y rhew sydd fel yn marw O flaen ei gwyneb hardd, Ac yn ei mantell loew Yr wybren fawr a chwardd; Distawa 'r corwynt bellach,- Ymdodda 'n awel fwyn, I chwarau gyda 'r deiliach Flaendardda o bob twyn. Q </poem><noinclude></noinclude> p87ijhirbgndlfk9wjxf63vyhpjkgso 104 69627 139522 2025-06-10T22:30:08Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "112 MERCHED Y FLWYDDYN. I wel'd ei gwyneb tirion Deffroa natur iach; I'w chyfarch a'u halawon Daw myrdd o adar bach: Yn ei deheulaw dalia Y brigyn llawn o ddail, Ar hwnw 'r fronfraith gana Alawon heb eu hail. Yn ei llaw aswy gwelir Yr egin mân di ri'; A'r rhai 'n a ymgeleddir Gan ei thynerwch hi; A gwlith mae 'n eu diodi O gwpan natur fwyn, ▲ gwna i'r huan godi 'n Fwy borau er eu nɩwyn. Ar ben ei hysgwydd dyner Disgyna 'r Gog mor llo... 139522 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>112 MERCHED Y FLWYDDYN. I wel'd ei gwyneb tirion Deffroa natur iach; I'w chyfarch a'u halawon Daw myrdd o adar bach: Yn ei deheulaw dalia Y brigyn llawn o ddail, Ar hwnw 'r fronfraith gana Alawon heb eu hail. Yn ei llaw aswy gwelir Yr egin mân di ri'; A'r rhai 'n a ymgeleddir Gan ei thynerwch hi; A gwlith mae 'n eu diodi O gwpan natur fwyn, ▲ gwna i'r huan godi 'n Fwy borau er eu nɩwyn. Ar ben ei hysgwydd dyner Disgyna 'r Gog mor llon, I glust y Gwanwyn syber Ei deunod gana hon; A neidia 'r ŵyn o'i deutu Yn hoenus ac yn iach, Fel mam mae hithau 'n gwenu Uwch ben ei theulu bach. Edrychwch! Ar ei dwyfron Mae llygaid mân y dydd, Fel seren ar ei chalon A wnaed gan natur rydd; O gylch ei thalcen purwyn Y mân friallu chwardd; Wel, onid yw y Gwanwyn A'i gwisg yn hynod hardd. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 3o114gh4zhouf7j3hpvkxck3hxzs003 139686 139522 2025-06-10T23:19:46Z AlwynapHuw 1710 139686 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> MERCHED Y FLWYDDYN. I wel'd ei gwyneb tirion Deffroa natur iach; I'w chyfarch a'u halawon Daw myrdd o adar bach: Yn ei deheulaw dalia Y brigyn llawn o ddail, Ar hwnw 'r fronfraith gana Alawon heb eu hail. Yn ei llaw aswy gwelir Yr egin mân di ri'; A'r rhai 'n a ymgeleddir Gan ei thynerwch hi; A gwlith mae 'n eu diodi O gwpan natur fwyn, ▲ gwna i'r huan godi 'n Fwy borau er eu nɩwyn. Ar ben ei hysgwydd dyner Disgyna 'r Gog mor llon, I glust y Gwanwyn syber Ei deunod gana hon; A neidia 'r ŵyn o'i deutu Yn hoenus ac yn iach, Fel mam mae hithau 'n gwenu Uwch ben ei theulu bach. Edrychwch! Ar ei dwyfron Mae llygaid mân y dydd, Fel seren ar ei chalon A wnaed gan natur rydd; O gylch ei thalcen purwyn Y mân friallu chwardd; Wel, onid yw y Gwanwyn A'i gwisg yn hynod hardd. Q </poem><noinclude></noinclude> f7k8wi4cz4iowmymh411v31to69rdxh 139711 139686 2025-06-10T23:35:09Z AlwynapHuw 1710 139711 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <poem> MERCHED Y FLWYDDYN. I wel'd ei gwyneb tirion Deffroa natur iach; I'w chyfarch a'u halawon Daw myrdd o adar bach: Yn ei deheulaw dalia Y brigyn llawn o ddail, Ar hwnw 'r fronfraith gana Alawon heb eu hail. Yn ei llaw aswy gwelir Yr egin mân di ri'; A'r rhai 'n a ymgeleddir Gan ei thynerwch hi; A gwlith mae 'n eu diodi O gwpan natur fwyn, A gwna i'r huan godi 'n Fwy borau er eu nɩwyn. Ar ben ei hysgwydd dyner Disgyna 'r Gog mor llon, I glust y Gwanwyn syber Ei deunod gana hon; A neidia 'r ŵyn o'i deutu Yn hoenus ac yn iach, Fel mam mae hithau 'n gwenu Uwch ben ei theulu bach. Edrychwch! Ar ei dwyfron Mae llygaid mân y dydd, Fel seren ar ei chalon A wnaed gan natur rydd; O gylch ei thalcen purwyn Y mân friallu chwardd; Wel, onid yw y Gwanwyn A'i gwisg yn hynod hardd. Q </poem><noinclude></noinclude> bbx8ur7zewjspctw0ehj0p1accmf24t 104 69628 139523 2025-06-10T22:30:15Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MERCHED Y FLWYDDYN. 118 YR HAY. YR HAF yw merch arall y flwyddyn Yr hon sydd mor brydferth a'i chwaer, Ar dranoeth cynhebrwng y Gwanwyn Ymddengys mewn gwisgoedd mor glaer; Mae mwy o rosynau o'i deutu; A mwy o haelioni 'n ei bron; Ei gwaith drwy ei hoes yw cyfranu, Mae golud dihysbydd gan hon. Mae 'n gwisgo y ddol gyda meillion, A'r mynydd mewn mantell o wyrdd, A blodau amryliw a thlysion Sy 'n rhidens o amgylch ei ffyrdd; Mae'r nefoe... 139523 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MERCHED Y FLWYDDYN. 118 YR HAY. YR HAF yw merch arall y flwyddyn Yr hon sydd mor brydferth a'i chwaer, Ar dranoeth cynhebrwng y Gwanwyn Ymddengys mewn gwisgoedd mor glaer; Mae mwy o rosynau o'i deutu; A mwy o haelioni 'n ei bron; Ei gwaith drwy ei hoes yw cyfranu, Mae golud dihysbydd gan hon. Mae 'n gwisgo y ddol gyda meillion, A'r mynydd mewn mantell o wyrdd, A blodau amryliw a thlysion Sy 'n rhidens o amgylch ei ffyrdd; Mae'r nefoedd gan burdeb ei glesni Fel drych o flaen wyneb y byd, I'r Haf i gael gwisgo am dani Ei dillad prydferthaf i gyd. Ei gwisg gan mwyaf sydd yn wyrdd, Wedi ei britho â blodau fyrdd; A natur olcha rhai'n bob nos Mewn gwlith, yn nghelwrn anian dlos. "w sychu eilwaith daw yr haul, Ac awel dyner bob yn ail: Mae'r Haf fel merched "gwlad y gân,” Yn hoffi gwel'd ei gwisg yn lân. Yn mhlith holl addurniadau 'i phen Y benaf yw y lili wen, Bengryma 'n wylaidd ar ei boch I fwyn gusanu 'r rhosyn coch. H Digitized by Google<noinclude></noinclude> duzix1dxs7sp3jh53lm9tnreomwfa00 139687 139523 2025-06-10T23:20:04Z AlwynapHuw 1710 139687 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> YR HAY. YR HAF yw merch arall y flwyddyn Yr hon sydd mor brydferth a'i chwaer, Ar dranoeth cynhebrwng y Gwanwyn Ymddengys mewn gwisgoedd mor glaer; Mae mwy o rosynau o'i deutu; A mwy o haelioni 'n ei bron; Ei gwaith drwy ei hoes yw cyfranu, Mae golud dihysbydd gan hon. Mae 'n gwisgo y ddol gyda meillion, A'r mynydd mewn mantell o wyrdd, A blodau amryliw a thlysion Sy 'n rhidens o amgylch ei ffyrdd; Mae'r nefoedd gan burdeb ei glesni Fel drych o flaen wyneb y byd, I'r Haf i gael gwisgo am dani Ei dillad prydferthaf i gyd. Ei gwisg gan mwyaf sydd yn wyrdd, Wedi ei britho â blodau fyrdd; A natur olcha rhai'n bob nos Mewn gwlith, yn nghelwrn anian dlos. "w sychu eilwaith daw yr haul, Ac awel dyner bob yn ail: Mae'r Haf fel merched "gwlad y gân,” Yn hoffi gwel'd ei gwisg yn lân. Yn mhlith holl addurniadau 'i phen Y benaf yw y lili wen, Bengryma 'n wylaidd ar ei boch I fwyn gusanu 'r rhosyn coch. Q </poem><noinclude></noinclude> kpvrefrcb2m0lwxks6etkdidn62nwtj 104 69629 139524 2025-06-10T22:30:22Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "114 MERCHED Y FLWYDDYN. Mae'r haul yn methu symud bron Gan edrych ar brydferthwch hon, Yn forau cwyd,—mae 'n dotio 'n llwyr Wrth syllu arni hyd yr hwyr : Mae 'n chwerthin arni fry o'r nef, A gwena hithau arno ef; Gwastraffa 'i amser hyd yr awyr dlos Fel pe mewn awydd i ohirio 'r nos: A phan yn araf yr ymsudda i lawr Gollynga ddagrau fel o'i lygaid mawr, Disgyna rhei'ny i addurno 'r byd Fel pe baent gawod fawr o berlau drud. Gan hirae... 139524 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>114 MERCHED Y FLWYDDYN. Mae'r haul yn methu symud bron Gan edrych ar brydferthwch hon, Yn forau cwyd,—mae 'n dotio 'n llwyr Wrth syllu arni hyd yr hwyr : Mae 'n chwerthin arni fry o'r nef, A gwena hithau arno ef; Gwastraffa 'i amser hyd yr awyr dlos Fel pe mewn awydd i ohirio 'r nos: A phan yn araf yr ymsudda i lawr Gollynga ddagrau fel o'i lygaid mawr, Disgyna rhei'ny i addurno 'r byd Fel pe baent gawod fawr o berlau drud. Gan hiraeth am gael gweld yr Haf drachefn, O'r braidd pryd hyn y try yr haul ei gefn; Dros derfyngylch y gogledd gwelir draw Yr hwyr a'r borau fel yn ysgwyd llaw, A'r dydd brysura ar ei yrfa lou I gael ail olwg ar brydferthwch hon. YR HYDREF. HYDREF yw 'r foneddiges nesaf ddaw A myrdd o bob bendithion yn ei llaw; Er nad yw mor rhosynog, nac mor glaer, Mae mwy o gyfoeth ganddi na'i dwy chwaer. Ei llaw a esyd yn ei llogell lawn, A'i holl gynwysiad ganddi 'n siriol gawn; Rhyw "Ddorcas" gan ragluniaeth ydyw hon A phur haelioni 'n llywodraethu 'i bron. Digitized by Google<noinclude></noinclude> 82cgr0aafkd2kvei94yrulxk7dmqrd5 139688 139524 2025-06-10T23:20:20Z AlwynapHuw 1710 139688 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> MERCHED Y FLWYDDYN. Mae'r haul yn methu symud bron Gan edrych ar brydferthwch hon, Yn forau cwyd,—mae 'n dotio 'n llwyr Wrth syllu arni hyd yr hwyr : Mae 'n chwerthin arni fry o'r nef, A gwena hithau arno ef; Gwastraffa 'i amser hyd yr awyr dlos Fel pe mewn awydd i ohirio 'r nos: A phan yn araf yr ymsudda i lawr Gollynga ddagrau fel o'i lygaid mawr, Disgyna rhei'ny i addurno 'r byd Fel pe baent gawod fawr o berlau drud. Gan hiraeth am gael gweld yr Haf drachefn, O'r braidd pryd hyn y try yr haul ei gefn; Dros derfyngylch y gogledd gwelir draw Yr hwyr a'r borau fel yn ysgwyd llaw, A'r dydd brysura ar ei yrfa lou I gael ail olwg ar brydferthwch hon. YR HYDREF. HYDREF yw 'r foneddiges nesaf ddaw A myrdd o bob bendithion yn ei llaw; Er nad yw mor rhosynog, nac mor glaer, Mae mwy o gyfoeth ganddi na'i dwy chwaer. Ei llaw a esyd yn ei llogell lawn, A'i holl gynwysiad ganddi 'n siriol gawn; Rhyw "Ddorcas" gan ragluniaeth ydyw hon A phur haelioni 'n llywodraethu 'i bron. Q </poem><noinclude></noinclude> pz50umqq9ygto16zvhgd81j8201a00f 104 69630 139525 2025-06-10T22:30:29Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "MERCHED Y FLWYDDYN. Yr agoriadau welir ganddi yw Allweddau ystorfeydd bendithion Duw; Dadglöa gelloedd ymborth dyn i gyd, A hulia fyrddau llawn o flaen y byd. Os yw wrth sangu ar y ddaear ddwys Yn llethu ambell flodyn, tyner, glwys, Bob amser y mae ol ei throed yn llawn O ffrwythau addfed, ac o ŷd a grawn. Y GAUAF. YR olaf o ferched y flwyddyn Yw'r GAUAF wywedig ei gwedd, Y llwydrew yw addurn ei choryn A'r ia gloew, oer, yw ei sedd;... 139525 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MERCHED Y FLWYDDYN. Yr agoriadau welir ganddi yw Allweddau ystorfeydd bendithion Duw; Dadglöa gelloedd ymborth dyn i gyd, A hulia fyrddau llawn o flaen y byd. Os yw wrth sangu ar y ddaear ddwys Yn llethu ambell flodyn, tyner, glwys, Bob amser y mae ol ei throed yn llawn O ffrwythau addfed, ac o ŷd a grawn. Y GAUAF. YR olaf o ferched y flwyddyn Yw'r GAUAF wywedig ei gwedd, Y llwydrew yw addurn ei choryn A'r ia gloew, oer, yw ei sedd; Ar bentwr o flodau gwywedig Y gesyd hi bwysau ei phen, A gwisga, mewn amdo rhewedig, Weddillion yr hoff lili wen. Prydferthwch merch ieuangc yn gwywo A gwelwder y glyn ar ei gwedd, A'r darfodedigaeth yn gwyro Ei phabell yn araf i'r bedd; Y blodau sydd yn ei llaw ddehau A dorwyd er's deuddydd neu dri, Bregethant ddynesiad yr angau Wrth wywo 'r un fath a'i grudd hi: Prydferthwch pruddglwyfus fel yna A gawn trwy y gauaf oer, oer; Neu fel y prydferthwch ymrithia Ar wyneb arianaidd y lloer; Mae hono yn brydferth, er hyny Mae 'n edrych yn hynod o brudd, Ond mae rhyw ddwyfoldeb o'i deutu, Er oered, a gwyned ei grudd. 115 Digitized by Google<noinclude></noinclude> 9al3xtfiva9c6szmnxout3rvti2s1yu 139689 139525 2025-06-10T23:20:35Z AlwynapHuw 1710 139689 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem> Yr agoriadau welir ganddi yw Allweddau ystorfeydd bendithion Duw; Dadglöa gelloedd ymborth dyn i gyd, A hulia fyrddau llawn o flaen y byd. Os yw wrth sangu ar y ddaear ddwys Yn llethu ambell flodyn, tyner, glwys, Bob amser y mae ol ei throed yn llawn O ffrwythau addfed, ac o ŷd a grawn. Y GAUAF. YR olaf o ferched y flwyddyn Yw'r GAUAF wywedig ei gwedd, Y llwydrew yw addurn ei choryn A'r ia gloew, oer, yw ei sedd; Ar bentwr o flodau gwywedig Y gesyd hi bwysau ei phen, A gwisga, mewn amdo rhewedig, Weddillion yr hoff lili wen. Prydferthwch merch ieuangc yn gwywo A gwelwder y glyn ar ei gwedd, A'r darfodedigaeth yn gwyro Ei phabell yn araf i'r bedd; Y blodau sydd yn ei llaw ddehau A dorwyd er's deuddydd neu dri, Bregethant ddynesiad yr angau Wrth wywo 'r un fath a'i grudd hi: Prydferthwch pruddglwyfus fel yna A gawn trwy y gauaf oer, oer; Neu fel y prydferthwch ymrithia Ar wyneb arianaidd y lloer; Mae hono yn brydferth, er hyny Mae 'n edrych yn hynod o brudd, Ond mae rhyw ddwyfoldeb o'i deutu, Er oered, a gwyned ei grudd. Q </poem><noinclude></noinclude> 3scj0lpug2nktc7owjw7zyz04brqm4s 104 69631 139526 2025-06-10T22:30:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "116 MERCHED Y FLWYDDYN. O gwel y fantell yna sydd Dros ysgwydd lom y gauaf du! Mae 'n wynach bron na gwawr y dydd Sy 'n agor dôr y borau cu. ... A gwel yr afon loew lefn Oedd ddoe yn dònau mân i gyd, Ca'dd wisg o risial am ei chefn Ddisgleiriach na holl berlau 'r byd. Gwel raiadr serth wrth neidio i lawr Dros grib y graig yn ddafnau mân, Yn rhewi fel rhyw enfys fawr O risial teg, neu berlau glân. Yn aml y gwelir tlysau llon Yn nghrog... 139526 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>116 MERCHED Y FLWYDDYN. O gwel y fantell yna sydd Dros ysgwydd lom y gauaf du! Mae 'n wynach bron na gwawr y dydd Sy 'n agor dôr y borau cu. ... A gwel yr afon loew lefn Oedd ddoe yn dònau mân i gyd, Ca'dd wisg o risial am ei chefn Ddisgleiriach na holl berlau 'r byd. Gwel raiadr serth wrth neidio i lawr Dros grib y graig yn ddafnau mân, Yn rhewi fel rhyw enfys fawr O risial teg, neu berlau glân. Yn aml y gwelir tlysau llon Yn nghrog wrth glustiau llawer merch; A'r rhaiadr sydd yr adeg hon Fel tlws wrth glust y gauaf erch. Ofnadwy brydferth yw ei gwedd Ar brydiau pan y ffroma hi, Chwibana ei angeuol gledd Nes gwelwa gwedd ein daear ni. Yn crogi mae wrth wregys hon Allweddau pyrth y corwynt cryf, Yr hwn a sigla 'r ddaear gron Wrth alw ar y dymestl hyf. Mae 'n cadw drws yr eira gwyn Ac ystorfeydd y cenllysg erch, I'w gollwng allan pan y myn I gôl y 'storm, ei hanwyl ferch. Digitized by Google<noinclude></noinclude> t24rnoeh6j2rpp098ztiyjs26or6m7b 139690 139526 2025-06-10T23:20:52Z AlwynapHuw 1710 139690 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Q <poem>. O gwel y fantell yna sydd Dros ysgwydd lom y gauaf du! Mae 'n wynach bron na gwawr y dydd Sy 'n agor dôr y borau cu. ... A gwel yr afon loew lefn Oedd ddoe yn dònau mân i gyd, Ca'dd wisg o risial am ei chefn Ddisgleiriach na holl berlau 'r byd. Gwel raiadr serth wrth neidio i lawr Dros grib y graig yn ddafnau mân, Yn rhewi fel rhyw enfys fawr O risial teg, neu berlau glân. Yn aml y gwelir tlysau llon Yn nghrog wrth glustiau llawer merch; A'r rhaiadr sydd yr adeg hon Fel tlws wrth glust y gauaf erch. Ofnadwy brydferth yw ei gwedd Ar brydiau pan y ffroma hi, Chwibana ei angeuol gledd Nes gwelwa gwedd ein daear ni. Yn crogi mae wrth wregys hon Allweddau pyrth y corwynt cryf, Yr hwn a sigla 'r ddaear gron Wrth alw ar y dymestl hyf. Mae 'n cadw drws yr eira gwyn Ac ystorfeydd y cenllysg erch, I'w gollwng allan pan y myn I gôl y 'storm, ei hanwyl ferch. Q </poem><noinclude></noinclude> jnztjzxzgbe4i6vgs5brba875kfgi62 104 69632 139713 2025-06-10T23:52:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yna daeth y trydydd dydd, A ION roes ei leferydd, "Prysured, torred tiroedd yn llwyr oll Ar wahân o'r dyfroedd; Ymadewch ac ewch ar g'oedd Yn llawen tua'ch lleoedd." 15 Ar hyn clybuwyd gerwin ddryghinoedd, A rhwygo'r entrych wnai rhyw gorwyntoedd ; Yn ddiymaros rhuthrodd v moroedd, Tua'r gwaelodion, eu trigle ydoedd," A deilliai pistylloedd-chwyrn, tryloewaf, Am yr ufyddaf i NAF y nefoedd. Oesol fynyddau a sylfein iddynt, Dan... 139713 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yna daeth y trydydd dydd, A ION roes ei leferydd, "Prysured, torred tiroedd yn llwyr oll Ar wahân o'r dyfroedd; Ymadewch ac ewch ar g'oedd Yn llawen tua'ch lleoedd." 15 Ar hyn clybuwyd gerwin ddryghinoedd, A rhwygo'r entrych wnai rhyw gorwyntoedd ; Yn ddiymaros rhuthrodd v moroedd, Tua'r gwaelodion, eu trigle ydoedd," A deilliai pistylloedd-chwyrn, tryloewaf, Am yr ufyddaf i NAF y nefoedd. Oesol fynyddau a sylfein iddynt, Dan ryw ysgydwad yn rhes a godynt; Ynysoedd at eu gilydd nesynt, Bryniau cribog ardderchog a ddyrchynt; Ymhell ac agos yr ymddanghosynt, Gwledydd addien o'r cymysglaid ddeddynt, A'r dolydd hyfryd elynt i'w lleoedd, Gwaith eu Hawdwr oedd yn goeth goeth drwy- ddynt. Rhedai y gloewon afonydd-mawrion Tua'r môr yn ufydd; Gwrid y wawr hawddgar derydd-ar eu lli, Nes bywiol lonni y drych ysblenydd. Yr hyfion reieidr hefyd, Ruent yn uwch, uwch o hyd; Mynnent eu ffordd drwy'r meini-cauedig, Codent hwy fel gwegi: Agenent y clogwyni I'r llawr i wneud llwybr i'w lli. Q </poem><noinclude><references/></noinclude> 8843cyl9qpjcns99cij0lv3qs2hndhh 104 69633 139717 2025-06-11T00:14:25Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y Greadigaeth. Eu chwyrn lifeiriant ffyrnig-i'r eithrin A ruthrai'n ferwedig; Chwalai fron, dymchwelai frig, Y graig gadarn grogedig. Gan ruo a neidio'n wyllt O'r bryn i'r llyn diglionwyllt, Adsain stwr y dyfnddwr du Barodd ateb o'r ddeutu. Ar ol i'r ddaear helaeth, Ei thir oll, ei môr a'i thraeth, I'w rhyfedd ddull a'i ffurf ddod, Ail dd'wedai'r uchel DDUWDOD, "Cynhyrched, dyged egin Llysiau er rhoi lles a rhin, Yn dwyn had a... 139717 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y Greadigaeth. Eu chwyrn lifeiriant ffyrnig-i'r eithrin A ruthrai'n ferwedig; Chwalai fron, dymchwelai frig, Y graig gadarn grogedig. Gan ruo a neidio'n wyllt O'r bryn i'r llyn diglionwyllt, Adsain stwr y dyfnddwr du Barodd ateb o'r ddeutu. Ar ol i'r ddaear helaeth, Ei thir oll, ei môr a'i thraeth, I'w rhyfedd ddull a'i ffurf ddod, Ail dd'wedai'r uchel DDUWDOD, "Cynhyrched, dyged egin Llysiau er rhoi lles a rhin, Yn dwyn had annewidiol, Mewn trefn heb un maint ar ol ; Llysiau a phreniau'n dwyn ffrwyth, Tyfant er mwyniant a maeth; Oll yn eu lle yn llawn llwyth, Yn elw a chynhaliaeth." Ar hyn mewn munudyn ymnewidiai Y ddaearen, hi lawen ymliwiai, Hen lwydaidd wisg mewn eiliad ddiosgai, Mewn gogoniant mwy enwog y gwenai; Hardd wyrddlesni darddai-ar fryn a dôl, Bywyd mawliadol drwy'r byd ymledai. Blodau amryliw eu ffriw ddeffrowyd, Y rhos a'r lili mor siriol welwyd. A llygad y dydd pob ffrith a frithwyd, A pheraidd feillion ddigon a ddygwyd; y ilon friallu anwyd-ar bob llaw; I aml flaguraw milfil agorwyd. Q </poem><noinclude></noinclude> p2ylvlnzqobmfz78f8taxyjdatcc509 104 69634 139718 2025-06-11T00:15:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Chweg aroglau, oedd yn chwarau O rinweddau llysiau llesol; Dail iachus sawrus siriol yn filoedd, A lledu yr oedd glaswellt ireiddiol. Y nardus yn ei irdwf, Y cassia tala'n llawn twf, Arogl myrr drwy y gwlaw mân, A ddeilliai'n beraidd allan. Codai tewfrig goedwigoedd, a chuddient Lechweddau'r mynyddoedd; Hardd ddrych ar y ddaear oedd, a gwelwyd Chwaon yn ysgwyd ei cheinion wisgoedd. Y cedrwydd hardd caeadwrysg, Yn eu maint oedd... 139718 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Chweg aroglau, oedd yn chwarau O rinweddau llysiau llesol; Dail iachus sawrus siriol yn filoedd, A lledu yr oedd glaswellt ireiddiol. Y nardus yn ei irdwf, Y cassia tala'n llawn twf, Arogl myrr drwy y gwlaw mân, A ddeilliai'n beraidd allan. Codai tewfrig goedwigoedd, a chuddient Lechweddau'r mynyddoedd; Hardd ddrych ar y ddaear oedd, a gwelwyd Chwaon yn ysgwyd ei cheinion wisgoedd. Y cedrwydd hardd caeadwrysg, Yn eu maint oedd yn eu mysg, Ar bob tu yn lledu'n llawn, Y caeadlu cysgodlawn. A ban oedd y binwydden, Anturiai'n hyf tua'r nen, Union aeth a'i phen yn nes I'r nen fel tal frenhines: Ffynidwydd gorffenedig, Mwya' byw geid ym mhob gwig; Y dderwen, onnen, a'r yw, Llu mawr o gyll a meryw; Y ffawydd hirbreiff hoewon, Y gwern a'r bocs lliwgar llon; Y palmwydd a'r myrtwydd mân Oll, oll yn eu dull allan; Coed ffrwythlon breision eu brig I gyd mewn ffurf blygedig. Ac yn llawnion, o addfedion Aeron iraidd Y ffigysbren, a'r winwydden A'i grawn noddaidd. Q </poem><noinclude></noinclude> m69khgn2lnz7znm3pnafqr7x82lpir8 104 69635 139719 2025-06-11T00:15:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y mwynbryd almonbren-a'i ddail sawrus, A'r fawleddus dirf olewydden. Mandragorau, promgranadau, Eur afalau, uwch rhif welwyd; A'r ddaear a ryddhawyd ar bob rhyw, A ION a'i gwneddyw a ogoneddwyd. Y pedwerydd ddydd a ddaeth, Ar y deg GREADIGAETH; Y Pen, sef perchen pob hawl, Ddywedodd yn dreiddiadawl,- "Boed i loewdeg danbaid oleuadau Lenwi'r entrych â'u hydrwych belydrau, Haul, a lleuad, y ser a'u trefniadau, Yn ddynodiad, mesu... 139719 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y mwynbryd almonbren-a'i ddail sawrus, A'r fawleddus dirf olewydden. Mandragorau, promgranadau, Eur afalau, uwch rhif welwyd; A'r ddaear a ryddhawyd ar bob rhyw, A ION a'i gwneddyw a ogoneddwyd. Y pedwerydd ddydd a ddaeth, Ar y deg GREADIGAETH; Y Pen, sef perchen pob hawl, Ddywedodd yn dreiddiadawl,- "Boed i loewdeg danbaid oleuadau Lenwi'r entrych â'u hydrwych belydrau, Haul, a lleuad, y ser a'u trefniadau, Yn ddynodiad, mesuriad amserau, Nos a dydd, misoedd a blynyddau, A'r môr helaeth yng ngrym eu rheolau,. Arwyddion ffyddlon i goffhau-fy nerth, I osod mawrwerth barhaus dymhorau." Ac wele'r nen yn disglair enynnu, A llewyrch eirian tân yn tywynnu, Cysgodion llwydion yn llu-a chwalodd, Mwyfwy lledaenodd gan ymfelltenu. Cyn i'r haul roi'i araul wrid, Y wylaidd wawr a welid, Fel lliwdeg ragredegydd, Ar daith yn cyhoeddi'r dydd. I'r nen daeth brenin y dydd! Llawenhai oll o newydd. Fel priodfab i'w 'nabod Yn hawdd wrth ei wylaidd nôd, Q </poem><noinclude></noinclude> 4i95sk52mk8hnwyqqf6xn1i27wrdfue 104 69636 139720 2025-06-11T00:16:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yn dyfod o'i ystafell Fore mwyn, fry fry ymhell: Neu fel mawr gawr rhagorwych A chalon hoen uwchlaw nych, Gyrchai at enwog orchwyl Mewn llawn nerth, mewn llawen hwyl. Aeth yn llawen trwy'r entrych, Yn ei danllyd gerbyd gwych; Gwisg o dân, ei gysgod oedd Ar ddwyfron y clir ddyfroedd. Y byd dros funud a fu Fel un f'ai ar ddiflannu, Gan syndod, wrth ganfod gwedd Lwys yr haul a'i sirioledd; A phob ryw syw lysieuyn Fud syllai, safa... 139720 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yn dyfod o'i ystafell Fore mwyn, fry fry ymhell: Neu fel mawr gawr rhagorwych A chalon hoen uwchlaw nych, Gyrchai at enwog orchwyl Mewn llawn nerth, mewn llawen hwyl. Aeth yn llawen trwy'r entrych, Yn ei danllyd gerbyd gwych; Gwisg o dân, ei gysgod oedd Ar ddwyfron y clir ddyfroedd. Y byd dros funud a fu Fel un f'ai ar ddiflannu, Gan syndod, wrth ganfod gwedd Lwys yr haul a'i sirioledd; A phob ryw syw lysieuyn Fud syllai, safai yn syn. Ond ar lygad d'rawiad rhwydd Y torrwyd y distawrwydd, Bore awel isel wan Ledaenai deimlad anian, Coed gwyrddion, llon ar bob llaw, A'r dail yn curo'u dwylaw : Dylanwad haul a'i wenau Ym mhob cwm i'w bywiocâu. Wele'r hwyr a'r haul a'i rin Yn lliwio y gorllewin; Y nen mewn gwrid enynnawl, A'r môr yn darnguddio'r gwawl; Y donn lariaidd dan loew-wrid, Awel leddf heb chwa o lid, Yn hebrwng teyrn y wybren I wely'r lli' islaw'r llen. Y lloer a'i mantell eirian, A'i gemwisg, ddisgleirwisg lân, Q </poem><noinclude></noinclude> rclozzix98obs3zsl0zm2gb5jggx841 104 69637 139721 2025-06-11T00:16:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Diwres frenhines y nef Arweiniai gôr y wiwnef; A'r ser yn rhesi arian, I gyd yn disgleirio'n gann: Holl len y ffurfafen faith Oedd lawen hardd oleuwaith. Gwedyn daeth tymp ac adeg Y pumed dydd, twfddydd teg: Duw Ddofydd ddwedodd hefyd,- "Boed dyfroedd aberoedd byd, Y môr a'r holl ffrydiau mân, Yn llawn oll, o hyn allan, Obob pysg yn cymysg wau O fewn dŵr y dyfnderau; Boed eigion llwydion y llaid Yn esgor ar ymlusgiaid; A'r ehe... 139721 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Diwres frenhines y nef Arweiniai gôr y wiwnef; A'r ser yn rhesi arian, I gyd yn disgleirio'n gann: Holl len y ffurfafen faith Oedd lawen hardd oleuwaith. Gwedyn daeth tymp ac adeg Y pumed dydd, twfddydd teg: Duw Ddofydd ddwedodd hefyd,- "Boed dyfroedd aberoedd byd, Y môr a'r holl ffrydiau mân, Yn llawn oll, o hyn allan, Obob pysg yn cymysg wau O fewn dŵr y dyfnderau; Boed eigion llwydion y llaid Yn esgor ar ymlusgiaid; A'r ehediaid ar aden, Chwiwio wnant yn entrych nen; A lliwdeg yn wyllt a gwâr Bo heidiau o bob adar." Yna'r eigion erfawr a gynhyrfent, Miliynau o rywiau pysg chwareuent, Mwyfwy o heigiau a ymfywiogent, Yn ddiflin nwyfus hwy ddyfal nofient, Rhai hyd wyneb y dŵr a daenent Eu cenn arian, drwy'r aig cyniweirient, Eraill a ymdyrrent-at eu gilydd Yn heigiau llonydd, heb goll hwy unent. 21 Rhai yn anniben mewn tai cragenog Rhai osodwyd mewn llwyd waddod lleidiog, Rhai o dan hwyliau ar y donn heulog, Eraill a'u llwybrau mewn mannau gwmonog, Q </poem><noinclude></noinclude> 323tneckomokjh39abid8x0acl7n9zc 104 69638 139722 2025-06-11T00:17:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> A phob rhyw yn fywiog, yn arwyddaw Amryw allu llaw'r MAWR hollalluog. Y dwyfol anfeidrol FOD, Er ei fawl, wnaeth forfilod; Rhyw ynysoedd byw oeddynt a'r môr mawr Murmurawl a rwygynt; Aent fel dwl gwmwl o flaen gwynt-ar ffrwst, A rhuadfawr drwst cauai'r dwfr drostynt. Yna'r adar yn heidiau-ddeorwyd, Awyr a lanwyd o amryw luniau; Rhai dofion oedd yno'n hel Eu dewis fwyd yn dawel, Yn eu greddf yn chwalu'r gro, Adwaenent eu bwyd y... 139722 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A phob rhyw yn fywiog, yn arwyddaw Amryw allu llaw'r MAWR hollalluog. Y dwyfol anfeidrol FOD, Er ei fawl, wnaeth forfilod; Rhyw ynysoedd byw oeddynt a'r môr mawr Murmurawl a rwygynt; Aent fel dwl gwmwl o flaen gwynt-ar ffrwst, A rhuadfawr drwst cauai'r dwfr drostynt. Yna'r adar yn heidiau-ddeorwyd, Awyr a lanwyd o amryw luniau; Rhai dofion oedd yno'n hel Eu dewis fwyd yn dawel, Yn eu greddf yn chwalu'r gro, Adwaenent eu bwyd yno. Y ceiliog glân a'i gân gu, A'r ddof iar i'w ddifyrru. Ymloewai'r paen amliwiog-a moesgar Yn eu mysg yn serchog,, Gan ddangos ei dlos wisg dlysog a'i ben; Ysgydwai'i aden mewn rhwysg godidog. Y droedweog ŵydd a'r twrci chwyddog, A'r golomen lawen symudliwiog, Yr hwyaden ferr-droediog-a phob llin O' diofn fyddin yn cydfyw'n foddog. Rhai ar gopâu creigiau crog Yn byw'n y gwynt chwibanog, Chwifio'n rhydd uwch ofn yr aig, Uwch aelgref uthr uchelgraig; Q </poem><noinclude></noinclude> k4o2ki21z8yoqm8fpf8fm1q9mwj1utb 104 69639 139723 2025-06-11T00:17:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Neu'n eistedd ar ddannedd hon, Ar nawn yn llu bronwynion, A'u trydar toredig-yn adseiniaw I gellau didaw y graig holltiedig. Neu'n disgyn ar edyn rhydd Yn awyr y byd newydd, I nofio'r môr fawr a mân Yn hoenus yn eu hanian; Neu suddo i geisio'n gyson Eu pryd a ddarparai ION, Ddosbarthai'r gweddus BORTHWR Ym mwydgell dywell y dŵr. I'r awyr yr eryr aeth, Gwelai ef ei ysglyfaeth; I'w nyth, yn syth y saethai, Trwy'r nen, hollti'r a... 139723 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Neu'n eistedd ar ddannedd hon, Ar nawn yn llu bronwynion, A'u trydar toredig-yn adseiniaw I gellau didaw y graig holltiedig. Neu'n disgyn ar edyn rhydd Yn awyr y byd newydd, I nofio'r môr fawr a mân Yn hoenus yn eu hanian; Neu suddo i geisio'n gyson Eu pryd a ddarparai ION, Ddosbarthai'r gweddus BORTHWR Ym mwydgell dywell y dŵr. I'r awyr yr eryr aeth, Gwelai ef ei ysglyfaeth; I'w nyth, yn syth y saethai, Trwy'r nen, hollti'r awyr wnai; Ar bob perchen aden aeth Fry i nen y frenhiniaeth. Yn y rhestr y tal estrys Drwy y fro rodiai ar frys: 23 Balch oedd o'i blu chwyddog syth y rhodiai, Fry y gorddyrchai ei frig ardderchog. Ar y llyn, mewn dŵr llonydd, O dan frig crogedig wŷdd, Yr alarch hawddgar hwyliai, A difyr hyd y dwfr ai; Addolai'i hardd ddelw ei hun, A'i llun mewn dŵr a'i llonnai. Chwyrndeithio, troellwibio'n haid, Mewn hwyl, wnai'r chwim wenoliaid, Trwy'r awyr mewn difyr daith, Yn ol ac ymlaen eilwaith Q </poem><noinclude></noinclude> feq4ch4im8trblin66ccnlp0125wg2h 104 69640 139724 2025-06-11T00:18:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Ar dro chwyrn, a'r drych arnynt Fel arf dur yn gwanu'r gwynt. Erail oedd yn ymdyrru Yn ddiflin i'r llwyni'n llu; Ai'r ednog gôr a dawn gwell I fysg y gwrysg ar asgell, Wrth ddeddf, neu reddf awen rydd, I frig cauedig goedydd: A syml leisiau melysion-aneiri Oedd yn codi o'r llwyni llawnion. Yno y falch fwyalchen Roddai brawf ar iraidd bren O'i newydd gywrain awen, A'r perffaith fron fraith ar frig Ddyfeisiai beraidd fiwsig. Y d... 139724 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ar dro chwyrn, a'r drych arnynt Fel arf dur yn gwanu'r gwynt. Erail oedd yn ymdyrru Yn ddiflin i'r llwyni'n llu; Ai'r ednog gôr a dawn gwell I fysg y gwrysg ar asgell, Wrth ddeddf, neu reddf awen rydd, I frig cauedig goedydd: A syml leisiau melysion-aneiri Oedd yn codi o'r llwyni llawnion. Yno y falch fwyalchen Roddai brawf ar iraidd bren O'i newydd gywrain awen, A'r perffaith fron fraith ar frig Ddyfeisiai beraidd fiwsig. Y dryw, gerllaw, yn llawen, Heb och, a'r brongoch ar bren, Ag eofndra ysgafndroed Yn chwarau rhwng cangau'r coed : Mwynber yn nyfnder y nos-mal dwsmel Yn llys yr awel oedd llais yr eos. Aneirif oedd y fawr fyddin O bob ffriw, a lliw, a llin, A'r ION yn foddlon a fu Ar ddydd oedd ar ddiweddu; Ei ddi-rith fendith o'i fodd A ddododd, gan ddywedyd,- "Ffrwythwch, epiliwch ym mhob pau-llennwch Yn llon eich elfennau: Tra byd o hyd heb wanhau, Parhaed trefn pob rhywiau." Q </poem><noinclude></noinclude> 2hpb368yag7rerisllu496ub3j6xpw4 104 69641 139725 2025-06-11T00:18:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Daeth y chwechfed dydd a'i weithredoedd, A difyr oedd yr hyfryd foreuddydd. O forau anarferol!-dihunai Pob dawn peroriaethol, Yn gytun heb un yn ol, O gân i Dduw'n blygeiniol. Parai'r Duw mawr ddistawrwydd,-ataliwyd Pob telyn yn ebrwydd, Pawb yn uno i wrando'n rhwydd Ar hirglod air yr ARGLWYDD ;- "Dyrodded daear heddyw, O bob creaduriaid byw, Oll yn eu rhyw, llanwer hon A'r hiliawg amrywiolion- Yr ymlusgiaid, anifeiliaid, Yn f... 139725 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Daeth y chwechfed dydd a'i weithredoedd, A difyr oedd yr hyfryd foreuddydd. O forau anarferol!-dihunai Pob dawn peroriaethol, Yn gytun heb un yn ol, O gân i Dduw'n blygeiniol. Parai'r Duw mawr ddistawrwydd,-ataliwyd Pob telyn yn ebrwydd, Pawb yn uno i wrando'n rhwydd Ar hirglod air yr ARGLWYDD ;- "Dyrodded daear heddyw, O bob creaduriaid byw, Oll yn eu rhyw, llanwer hon A'r hiliawg amrywiolion- Yr ymlusgiaid, anifeiliaid, Yn fywiolion; A bwystfilod, lluon hynod Oll yn union." Ar hyn y ddaear hynod Wisgai newydd newydd nôd, Ger bron, agorai ei bru Yn ddiatal o'r ddeutu; A'r prysur greaduriaid Yn codi o honi'n haid. Rhai oedd yn chwarau'n rhyddion iach yrroedd ; Ac ai degau i rodio'r coedwigoedd; Rhai ar eu torrau yn mynd drwy'r tiroedd ; Ac eres lywiai rhai tua'r corsleoedd ; Ai rhyw lu i'r pawrleoedd,-a heidiau Am eu haneddau, tua'r mynyddoedd. Q </poem><noinclude></noinclude> kzazwqyl8giqug0ezjsu6ch40cknolz 104 69642 139726 2025-06-11T00:20:15Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y llew melynddu blewog, Newydd a glân oedd ei glôg; Ysgydwai'i fwng cysgodol-a rhodiai'n Greadur brenhinol; Dros bob bryn, dyffryn a dôl, Chwareuai'i lais crochruol. Y cawrfil uthrwanc erfawr Oedd yno yn llwybro'r llawr, Gan estyn y dwnyn du At ei borthiant i'w barthu. Torrai flys ei felus fant Ar lysiau, er ei lesiant; A'r rhai a f'ai wrth ei fodd A ddoeth hwylus ddetholodd. A'r march anha farch nwyfus-a neidiai Mewn nodwedd... 139726 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y llew melynddu blewog, Newydd a glân oedd ei glôg; Ysgydwai'i fwng cysgodol-a rhodiai'n Greadur brenhinol; Dros bob bryn, dyffryn a dôl, Chwareuai'i lais crochruol. Y cawrfil uthrwanc erfawr Oedd yno yn llwybro'r llawr, Gan estyn y dwnyn du At ei borthiant i'w barthu. Torrai flys ei felus fant Ar lysiau, er ei lesiant; A'r rhai a f'ai wrth ei fodd A ddoeth hwylus ddetholodd. A'r march anha farch nwyfus-a neidiai Mewn nodwedd tra champus; Ffroenio gan brancio heb rus, Yr oedd yn dra mawreddus. A'i gyflym draed grymus-yn cloddio'r llawr; Esgynnai'i erfawr lais cynhyrfus. Dan nawdd glyd ei newydd glôg, At ael bryn hyfryd heulog, Y ddof garuaidd ddafad Ddeuai mewn hedd a mwynhad, Heb berygl yno'n pori Yn eorth o'i hymborth hi. Hithau'r afr ar lethr hyfryd, Oedd lawen uwch ben y byd; Q </poem><noinclude></noinclude> tjmlae1ugd3bj0n7focf01cevismq7y 104 69643 139727 2025-06-11T00:20:38Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Daliai ei thraed, dilithr oedd, Yn yfed gwynt y nefoedd: A choron hardd ei chyrn hi Yn nawdd ac addurn iddi. A'r fuwch mewn llawnder o fwyd, Ar y ddôl iraidd welwyd, Yn y gwair hir yn gorwedd, Yn mwynhau ei rhan mewn hedd; Cilgnoi heb gyffroi ei phryd, Yn dawel iawn a diwyd. Llyfnion iyrchod ac ewigod, Tirfion hyddod mewn trefn weddus, Oedd yn pori'n mysg y lili, Oll mewn ynni'n llamu'n hoenus. Trychfilod hynod eu hanian-luoed... 139727 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Daliai ei thraed, dilithr oedd, Yn yfed gwynt y nefoedd: A choron hardd ei chyrn hi Yn nawdd ac addurn iddi. A'r fuwch mewn llawnder o fwyd, Ar y ddôl iraidd welwyd, Yn y gwair hir yn gorwedd, Yn mwynhau ei rhan mewn hedd; Cilgnoi heb gyffroi ei phryd, Yn dawel iawn a diwyd. Llyfnion iyrchod ac ewigod, Tirfion hyddod mewn trefn weddus, Oedd yn pori'n mysg y lili, Oll mewn ynni'n llamu'n hoenus. Trychfilod hynod eu hanian-luoedd Amlhaent ym mhobman; Rhif llwch y llawr y mawr a'r mân-darddai, A'r isaf lanwai'i orsafle'i hunan. Ai ei haden, yn ei helfen, Y wenynen oedd yn enwog; Llawnion gellau, oedd ei chrwybrau, Ni fu diliau'n fwy dihalog. Pa awen addien, heddyw, All enwi'r oll yn eu rhyw, Y gwâr a'r anwar heinif, Yn eu trefn, eu maint, a'u rhif, O'r trychfil i'r cawrfil certh, A'u mynedfa mewn adferth? Er hyn oll o waith cadarn allu-DUW, Nid oedd bôd i'w garu; Nid oedd yn llengoedd y llu Berchen deall i'w barchu. Q </poem><noinclude></noinclude> fdhbbwgdkpj1orr09e62c9l0slhj6k0 104 69644 139728 2025-06-11T00:21:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Holl natur oedd fel telyn,-llawenydd Yn llanw pob llinyn; Ond heb law hylaw er hyn-i wau clod I'r DUWDOD ar ei pharod offeryn. Duw hael ddywedai eilwaith, Fel hyn yn ei ddwyfol iaith,- "Gwnawn ddyn yn ddernyn addurnawl-yn ben Pob bod iswybrenawl, Dyn a medr i ledu'n mawl-mewn meddiant O raglawyddiant a dawn arglwyddawl. "Ar ein llun a'n delw ein hunain―yn ben Ar bob perchen adain; Ar holl heidiau'r deifr llydain-ymlusgiaid, A... 139728 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Holl natur oedd fel telyn,-llawenydd Yn llanw pob llinyn; Ond heb law hylaw er hyn-i wau clod I'r DUWDOD ar ei pharod offeryn. Duw hael ddywedai eilwaith, Fel hyn yn ei ddwyfol iaith,- "Gwnawn ddyn yn ddernyn addurnawl-yn ben Pob bod iswybrenawl, Dyn a medr i ledu'n mawl-mewn meddiant O raglawyddiant a dawn arglwyddawl. "Ar ein llun a'n delw ein hunain―yn ben Ar bob perchen adain; Ar holl heidiau'r deifr llydain-ymlusgiaid, A'r anifeiliaid hygar neu filain." Yna'r dyn a rodiai yno yn dal, A delw Duw arno; Heb baid o'i lygaid siriol o-y daeth Tân o wybodaeth yn tanbeidio. Y dyn y dyn ! dianaf, Oedd lawn urdd ar ddelw ei NAF, Onid oedd gelynion DUW, Adeiniog ddiafliaid annuw, Dan gynhyrfiad teimlad dig, Gan bryder gŵyn berwedig, Wrth ganfod llawn berth Gwynfa-a'r addurn A roddwyd ar Adda? Llunient pan heidient yn ol, Idd ei fythol ddyfetha." Angylion gwynion a gyd-ddisgynnent, Yn yr awyr o'i gylch y chwareuent, Q </poem><noinclude></noinclude> bgg29fkdwieihyuydy9tj1h8tvdmbd1 104 69645 139729 2025-06-11T00:21:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yn iaith ysbrydion noeth y sibrydent ; Arno'n addoli a moli ymwilient, Ac yna esgynnent-fry i'w helfen,- Am Eden lawen o hyd chwedleuent. Dyn wnaed yn fod eneidiol,-yn gadarn Gydiad priodasol; Rhwng dwy anian wahanol, Ef a ddaeth yn rhyfedd ddol. Rhwng naturiaeth yr angel-puredig Sy'n ysbryd aruchel, A rhes y natur isel-ddistadlaf, A ddyrai y NAF idd yr anifel. Dyn a wnaed o anian i Ddilyth a syml addoli, I lawn dreulio ei ein... 139729 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yn iaith ysbrydion noeth y sibrydent ; Arno'n addoli a moli ymwilient, Ac yna esgynnent-fry i'w helfen,- Am Eden lawen o hyd chwedleuent. Dyn wnaed yn fod eneidiol,-yn gadarn Gydiad priodasol; Rhwng dwy anian wahanol, Ef a ddaeth yn rhyfedd ddol. Rhwng naturiaeth yr angel-puredig Sy'n ysbryd aruchel, A rhes y natur isel-ddistadlaf, A ddyrai y NAF idd yr anifel. Dyn a wnaed o anian i Ddilyth a syml addoli, I lawn dreulio ei einioes, I foli y RHI a'i rhoes. Yr holl greaduriaid di ri-ddaethan' Yn dyrfa allan i'w gydarfolli; Tueddent oll at Adda-yn lluoedd O'r llew i'r distadla, Eu henwi wnaeth yn eitha-priodol, Wrth reol ddwyfol a rodd IEHOFA. Yno'n chwannog y rhoddent warogaeth Hwylus i'w banawg ddynol isbennaeth; Addunent yn ddiwahaniaeth i'w llyw A'i wir, ddiledryw urddol lywodraeth. Amnaid ei lygaid a'i law Oedd yn eu cyfarwyddaw. Ebai DUW," Nid da bod dyn, Greadur hawddgar hydyn, Yng Nghwynfa ei hunan heb-ymgeledd I loewi'i annedd â'i siriol wyneb." Q </poem><noinclude></noinclude> o18jr5e6hamn3di9h2ftlv8zekeqboe 104 69646 139730 2025-06-11T00:22:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> ION a roes yno'n rasol Gymhares i'w gynnes gôl; Efa lwys yng Ngwynfa lân Roed i Adda'i gŵr diddan. I rodio drwy Baradwys Ei bro glyd a'i llwybrau glwys, A chydlawen chwedleua, Gan ddilyn rhyw destyn da, Heb un clwyf, nefolbwnc glân, Am DDUW oedd eu hymddiddan; Gwibiai'r ddau drwy demlau dail, Blodeuog goediog adail; Ara' ddwr oedd eu hardd ddrych, I'w fin yr aent yn fynych I weld eu llun eu hunain, A chanfod pob cysgod cain, W... 139730 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> ION a roes yno'n rasol Gymhares i'w gynnes gôl; Efa lwys yng Ngwynfa lân Roed i Adda'i gŵr diddan. I rodio drwy Baradwys Ei bro glyd a'i llwybrau glwys, A chydlawen chwedleua, Gan ddilyn rhyw destyn da, Heb un clwyf, nefolbwnc glân, Am DDUW oedd eu hymddiddan; Gwibiai'r ddau drwy demlau dail, Blodeuog goediog adail; Ara' ddwr oedd eu hardd ddrych, I'w fin yr aent yn fynych I weld eu llun eu hunain, A chanfod pob cysgod cain, Wrth fwynhau yr oriau hyn, A'u mwynhad fel munudyn; Y dydd glwys dedwydd a glân, Ddiangai yn ddiyngan; Mynd yn ddistaw, llithraw'n llon Fel niwl o flaen awelon. Gwelodd NAF, ARGLWYDD nefoedd, Ei waith i gyd, a theg oedd, Gwnaeth yr harddbryd fyd heb fai, A dwedai mai "Da ydoedd." Rhyw sain enynnai'n y nef, Melysleis mewn aml oslef; Meibion IOR ar eu goreu-gyweirient Ragorel ganiadau, Rhes hir o bur ser v borau Yno heb rif yn hir barhau. Q </poem><noinclude></noinclude> ryz9civmvtvs3x8tvaj563k2kfexx4o 104 69647 139731 2025-06-11T00:22:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Cywir roent i'r Hwn fu'n creu-yn gyson, Eu mawl o galon ar gwmwl goleu. Parhau y mae deddfau'r dydd, Ein lluniaeth a'n llawenydd, Yr haul sydd yn rheoli Pob dydd o newydd i ni; Hithau'r lloer lathr a'i llu Ar y nos sy'n teyrnasu. Parhau o hyd y mae darpariadau Y DUW mawr yn y cyson dymhorau ; Fe nodir eu trefniadau yn gywraint, Diaflerw beiriant fel hwyr a borau. Y GWANWYN a wisg wenau, Mewn llawn nwyf mae'n llawenhau; Yn y gw... 139731 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Cywir roent i'r Hwn fu'n creu-yn gyson, Eu mawl o galon ar gwmwl goleu. Parhau y mae deddfau'r dydd, Ein lluniaeth a'n llawenydd, Yr haul sydd yn rheoli Pob dydd o newydd i ni; Hithau'r lloer lathr a'i llu Ar y nos sy'n teyrnasu. Parhau o hyd y mae darpariadau Y DUW mawr yn y cyson dymhorau ; Fe nodir eu trefniadau yn gywraint, Diaflerw beiriant fel hwyr a borau. Y GWANWYN a wisg wenau, Mewn llawn nwyf mae'n llawenhau; Yn y gwanwyn y genir Prydferthwch tegwch ein tir; Yr amrywiog, flodau bywiog, Eu goludog frig a ledant, A'u sawrau a brysurant, drwy y nen, Yn chwai ar aden y chwa'r ehedant : A charuaidd chwareuant, mewn purdeb, Bywhad hyd wyneb y byd a daenant. Yna'r mwyn wanwyn mewn hedd, I'r HAF a dawdd yn rhyfedd, Siglo'n dawel dan yr awel Dyner, rywiog, Mae meusydd meith toreithiog-gwair ac ŷd, Heblaw y diwyd goedydd blodeuog. Dilyna'r HYDREF hefyd A defnydd da bara'r byd, Q </poem><noinclude></noinclude> nifxdl8m5oyssm9wm1ar5xuxnlzobbm 104 69648 139732 2025-06-11T00:22:59Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 139732 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 69649 139734 2025-06-11T00:23:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yn cario ei enwog goron-a roed Gan Greawdwr ffyddlon; Y coronau cywreinion Diwerth ynt i gyd wrth hon. Pa ryw deyrn, neu gampwr da, Fyth garia y fath goron? Minir y crymanau-allan yr a Llawn res o bladuriau; Gwylio'r adeg, casglu'r ydau, O forau i hwyr heb lwfrhau. Yna daw y du AEAF-ei oerni, A'i hirnos yn araf; At y tân eto tynnaf-rhag anwyd, Mynwes yr aelwyd yw'r man siriolaf. Daw'r ia cer, y llwydrew arian-a'r od Puredig dr... 139734 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yn cario ei enwog goron-a roed Gan Greawdwr ffyddlon; Y coronau cywreinion Diwerth ynt i gyd wrth hon. Pa ryw deyrn, neu gampwr da, Fyth garia y fath goron? Minir y crymanau-allan yr a Llawn res o bladuriau; Gwylio'r adeg, casglu'r ydau, O forau i hwyr heb lwfrhau. Yna daw y du AEAF-ei oerni, A'i hirnos yn araf; At y tân eto tynnaf-rhag anwyd, Mynwes yr aelwyd yw'r man siriolaf. Daw'r ia cer, y llwydrew arian-a'r od Puredig dros anian; Rhy drwm yw i'r adar mån Daro sill fedrus allan. Daeth stormydd yn dywydd du, Swn brochus i'n brawychu. 33 Trymha eu dinistr, ymdaenant,-coedydd Cedyrn a ddadwreiddiant ; V digllon eigion rwygant, Ewynu ei donnau wnant. Du echrys ofn a dychryn A ddaw o'r tymhestloedd hyn. Q </poem><noinclude></noinclude> 6rxjlcpkfxiorkdw94veqyxqunso46d 104 69650 139735 2025-06-11T00:24:17Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Fel hyn rhedant eu diflin rodau-deall Eu DUW mae'r tymhorau; Yn eu pryd maent yn parhau Yn ddilynol ddolennau. Weithiau crasder, sychder sydd Ar y maes yn ormesydd : (Da oll, er nas deallwn, Ydyw'r holl gyfyngder hwn) Dihoeni mae pryd anian, Och'neidio, gan wywo'n wan, A'i thylwyth hi a welir Ar frig rhostiedig y tir, Yn eu dychryn yn dechreu Am ddwr i gyd ymddyheu, Nes ochain gan eu syched, Ar lawr, a'u genau ar led, O'i dir... 139735 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Fel hyn rhedant eu diflin rodau-deall Eu DUW mae'r tymhorau; Yn eu pryd maent yn parhau Yn ddilynol ddolennau. Weithiau crasder, sychder sydd Ar y maes yn ormesydd : (Da oll, er nas deallwn, Ydyw'r holl gyfyngder hwn) Dihoeni mae pryd anian, Och'neidio, gan wywo'n wan, A'i thylwyth hi a welir Ar frig rhostiedig y tir, Yn eu dychryn yn dechreu Am ddwr i gyd ymddyheu, Nes ochain gan eu syched, Ar lawr, a'u genau ar led, O'i diriondeb DUW wrendy Lef y rhain o'i breswyl fry; A gair y trugarog Ion Duedda'r sugniedyddion At ddwfn drysor y môr maith, Yn gyson ar negeswaith; Dwfr, yn awr, gwyd â'i fawr nerth, Drwy offer llyfn didrafferth; Y CREWR mawr a'i croewa, A'i fwrw'n ol yn groewddwfr wna; Amlhau wna cymylau nen Hyd lwybrau'r dawel wybren. Am wlawon inae'n ymliwiaw!-mor ebrwydd Mae'r wybren yn duaw; Hyfryd ddwfr o hyd a ddaw-heb balldod Yn fuan gawod ar fyd f'ai'n gwywaw. Q </poem><noinclude></noinclude> phtzn1fkj4n31of4ah1l1s3ubkrka8r 104 69651 139736 2025-06-11T00:24:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Ac wedi y cawodydd, Yr enfys wiw seithliw sydd, A roddwyd yn arwydd da, A'r iach entyrch rychwanta; Gwenau yr haul digynnwr Yn chwarau rhwng dafnau dŵr; Lliwiau anian seirian sydd Yn y gwawl gyda'u gilydd; Hysbys y dengys ei DUW, A dialedd y diluw. Hyfryd iawn ar foreu dydd, Ar adeg yr ehedydd, Yw rhoddi tro drwy'r fro fras A chwardd mewn gorwych urddas, I weld deddf esgoreddfa Y wawr hoen ar foreu ha, A gweld y gwlith gloewde... 139736 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac wedi y cawodydd, Yr enfys wiw seithliw sydd, A roddwyd yn arwydd da, A'r iach entyrch rychwanta; Gwenau yr haul digynnwr Yn chwarau rhwng dafnau dŵr; Lliwiau anian seirian sydd Yn y gwawl gyda'u gilydd; Hysbys y dengys ei DUW, A dialedd y diluw. Hyfryd iawn ar foreu dydd, Ar adeg yr ehedydd, Yw rhoddi tro drwy'r fro fras A chwardd mewn gorwych urddas, I weld deddf esgoreddfa Y wawr hoen ar foreu ha, A gweld y gwlith gloewdeg glân Ar wyneb hawddgar anian; Y blodau a'r llysiau llon A geir dan ddisglair goron; Maethol iawn yw'r esmwyth wlith, A'i fwynder sydd yn fendith: Dyry nodd i'n daear ni, yna 'mad Wedi'i mwydo drwyddi, Wyla'i hunan allan i Gol hynaws y goleuni. Ef geir yn brawf, ger ein bron, o Dduwdod Y Rhwyf fu'n gosod ei rif yn gyson. Y nifwl ysgafn hefyd, Ei len ar y ddaear ddyd; Taen ei lwydion dewion dyrch Hyd y llennyrch dillynaf; Q </poem><noinclude></noinclude> cvu5pmsuarq0p1sddntcq4ksjgsemdc 104 69652 139737 2025-06-11T00:34:19Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> A'i welwon ddafnau hylif Yn parhau uwchlaw pob rhif. Mae weithiau'n gorwedd yn y dyffrynnoedd, Yn dawel lenni, ar hyfryd lynnoedd ; Mae weithiau'n farw hyd v meithion foroedd, Yn cuddio hwyliau y llongau'n llengoedd; Fe ail nesa fel nofiawl ynysoedd, Ac ymaith tawdd am nawdd i'r mynyddoedd ; Gan wres, o'r achles lle'r oedd, ymddyrcha, Wedi hyn nofia fry hyd y nefoedd. Y fellten sydd yn folltiawg,-hon lywir Gan law Hollalluawg;... 139737 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> A'i welwon ddafnau hylif Yn parhau uwchlaw pob rhif. Mae weithiau'n gorwedd yn y dyffrynnoedd, Yn dawel lenni, ar hyfryd lynnoedd ; Mae weithiau'n farw hyd v meithion foroedd, Yn cuddio hwyliau y llongau'n llengoedd; Fe ail nesa fel nofiawl ynysoedd, Ac ymaith tawdd am nawdd i'r mynyddoedd ; Gan wres, o'r achles lle'r oedd, ymddyrcha, Wedi hyn nofia fry hyd y nefoedd. Y fellten sydd yn folltiawg,-hon lywir Gan law Hollalluawg; Troi allan ar hynt droellawg-wna'r gwefrdan, A gwywa anian dan glwyf gewynawg. Yr adeiniog drydaniaeth-a ysgwyd Esgyrn Creadigaeth; Oni welwa dynoliaeth Gan ofn y DUW mawr a'i gwnaeth! A thrwst y rhuthr aruthrol-drwy y dŵr Ydyw'r daran nerthol ; Rhydd dafod, arwydd Dwyfol-i bob glyn, Clogwyn, a dyffryn, a bryn wybrenol. Y fellten wyllt a'r daran, y peiriant Sy'n puro'r nef lydan, Yw uchenaid groch anian, Neu lef Duw drwy lif o dân. A rhan o waith ein HIOR ni Yw'r mynor oll a'r meini; Smaragdus, a sardius sydd Waith ei law, y doeth Lywydd; Q </poem><noinclude></noinclude> ibosdrnh8gcua9t9g5z1zi1z4m2xfqq 104 69653 139738 2025-06-11T00:34:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y grut bras, a'r topas teg, Y cwrel, a phob carreg, Yr onix tlws, eirianwawr, Y jaspis, gabis, deg wawr, Lugur a'r beryl hygain, A rhyw fyrdd o bob rhyw fain, Yr aur, y plwm, a'r arian, Creig y môr, a'r cerrig mân. Llaw fy Ion wnae'r holl fwnau,-ef a wnaeth Drefn ar eu gwelyau; Gyrr wedyn agoriadau I ddyn gael iddo'u rhyddhau. Ni cha unoes, er chwennych, Gloddio i gell pob mwnglawdd gwych; Yn araf daw'r mwn eirioes I'r lan i... 139738 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y grut bras, a'r topas teg, Y cwrel, a phob carreg, Yr onix tlws, eirianwawr, Y jaspis, gabis, deg wawr, Lugur a'r beryl hygain, A rhyw fyrdd o bob rhyw fain, Yr aur, y plwm, a'r arian, Creig y môr, a'r cerrig mân. Llaw fy Ion wnae'r holl fwnau,-ef a wnaeth Drefn ar eu gwelyau; Gyrr wedyn agoriadau I ddyn gael iddo'u rhyddhau. Ni cha unoes, er chwennych, Gloddio i gell pob mwnglawdd gwych; Yn araf daw'r mwn eirioes I'r lan i oes ar ol oes. Mawl! mawl! i'r anfeidrawl Fod, Prif addurn pob rhyfeddod ; Deued, dihuned anian Ei thonau, a'i doniau'n dân. De'wch fydoedd filoedd, cydfolwch,-chwithau Yn eich iaith dadgenwch, Y fywiol fflam o fawl fflwch Drwy y nen draw enynnwch. Cór hoewber y cerubiaid,-anadlwch Mewn odlau bendigaid; Cydunwn, pynciwn oll heb baid—yn bêr, A seinier offer tanllyd seraffiaid. Y dwyfol ION, tydi a foliannwn, Dy fawredd a glodforwn-O ARGLWYDD, Yn union it' rwydd ogoniant a roddwn. Q </poem><noinclude></noinclude> l5ta2cx23sz2np7ki4ecj3nlk89uxth 104 69654 139740 2025-06-11T00:36:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> MARWNAD MICHAEL ROBERTS. AWEN Cymru cywilyddia; Pa le buost yn ymdroi? Er pan hunodd MICHAEL ROBERTS Mae blynyddau wedi ffoi: Cenaist alarebau llyfnion I rai dinod yn eu dydd ; Gwelaist gladdu seraff Cymru Heb un deigryn ar dy rudd! MICHAEL ROBERTS! mae ei enwi Yn agor beddau'r fynwes hon, Ac yn codi hen adgofion I ymrithio ger fy mron: Wyf fel gwr mewn gweledigaeth Yn ail dreulio bore f'oes Ymysg dylanwadau nerthol Yr ymadrod... 139740 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MARWNAD MICHAEL ROBERTS. AWEN Cymru cywilyddia; Pa le buost yn ymdroi? Er pan hunodd MICHAEL ROBERTS Mae blynyddau wedi ffoi: Cenaist alarebau llyfnion I rai dinod yn eu dydd ; Gwelaist gladdu seraff Cymru Heb un deigryn ar dy rudd! MICHAEL ROBERTS! mae ei enwi Yn agor beddau'r fynwes hon, Ac yn codi hen adgofion I ymrithio ger fy mron: Wyf fel gwr mewn gweledigaeth Yn ail dreulio bore f'oes Ymysg dylanwadau nerthol Yr ymadrodd am y groes." Llawer wyneb welaf yma Yn siriol wenu arna i'n awr, Roddwyd ers blynyddau bellach Ym mhridd wely oer y llawr: Teimlo 'rwyf yr hen oedfaon- Teimlo'r awel yn yr hwyl- Clywed adsain cân y moliant, Fel llais tyría yn cadw gwyl." Taener clodydd John Elias- Sonier am ei ryfedd ddawn- Casgler holl engreifftiau Cymru Ohyawdledd nerthol, llawn: Gwell i mi oedd dawn trydanol Gwrthddrych yr alargerdd hon; Medrai ef y ffordd i gelloedd Dyfnaf, t'w'llaf, dan fy mron. Q <poem><noinclude></noinclude> dcmcoz4579yor7j6d2fk7gscf7rzatt 104 69655 139741 2025-06-11T00:36:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Nid oedd neb yn nyddiau'm hie'nctyd Garwn glywed fel efe; Pan agorai ei wefusau Teimlwa Dduw yn llenwi'r lle; Drychfeddyliau yn disgleirio Drwy'r ymadrodd treiddiol mwyn, Nes oedd creigiau hen galonnau Yn ymollwng dan y swyn. Nid drwy floedd, a geiriau gweigion, Y cyrhaeddodd y fath radd; Nid oes niwed mewn taranau, Y mellt distaw sydd yn lladd : Yr oedd swn ei ddoniau esmwyth Fel awelon rhwng y dail; Medrai ysgwyd teimlad ple... 139741 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Nid oedd neb yn nyddiau'm hie'nctyd Garwn glywed fel efe; Pan agorai ei wefusau Teimlwa Dduw yn llenwi'r lle; Drychfeddyliau yn disgleirio Drwy'r ymadrodd treiddiol mwyn, Nes oedd creigiau hen galonnau Yn ymollwng dan y swyn. Nid drwy floedd, a geiriau gweigion, Y cyrhaeddodd y fath radd; Nid oes niwed mewn taranau, Y mellt distaw sydd yn lladd : Yr oedd swn ei ddoniau esmwyth Fel awelon rhwng y dail; Medrai ysgwyd teimlad plentyn A'i gydwybod bob yn ail. Mae dychymyg eto'n clywed Yng nghlogwyni Ebal draw, Adsain hir y llais effeithiol, Fu'n cydrwymo myrdd mewn braw: Pan gyhoeddai'r addewidion Ar bob gair gosodai swyn; Y mae heulog fryn Gerazim Byth yn anwyl er ei fwyn. Cofir rhai oedfaon rhyfedd Yn yr hen Gymdeithas fau, Gan ryw luoedd yn y nefoedd Gawsant ynddynt eu bywhâu, Pan y torrai'r cwmwl tanllyd Uwch ben y gynulleidfa lawn, Myrdd mewn gwasgfa am eu bywyd Yn cydwaeddi "Beth a wnawn?" Q </poem><noinclude></noinclude> 3e1rh698o0irphq574s0v15qswweeh3 104 69656 139742 2025-06-11T00:37:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Cofir byth yr oedfa hynod Yng Nghymanfa Dinbych gynt, Pan y plygai'r gynulleidfa Fel y goedwig dan y gwynt: Gwelai'r dorf y farn yn eistedd- Bydoedd yn llesmeírio 'nghyd- Ond y dyn trwy ras yn sefyll Ger bron Barnwr mawr y byd. Bu yn wasanaethwr ffyddlawn I'r Trefnyddion lawer blwydd; Tynnodd atynt gorff y werin Drwy ei anghymharol lwydd ; Cyn bod adeiladau mawrion, Cyn i'r miloedd amlhau: Eraill sydd yn awr yn medi Lle bu ef... 139742 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Cofir byth yr oedfa hynod Yng Nghymanfa Dinbych gynt, Pan y plygai'r gynulleidfa Fel y goedwig dan y gwynt: Gwelai'r dorf y farn yn eistedd- Bydoedd yn llesmeírio 'nghyd- Ond y dyn trwy ras yn sefyll Ger bron Barnwr mawr y byd. Bu yn wasanaethwr ffyddlawn I'r Trefnyddion lawer blwydd; Tynnodd atynt gorff y werin Drwy ei anghymharol lwydd ; Cyn bod adeiladau mawrion, Cyn i'r miloedd amlhau: Eraill sydd yn awr yn medi Lle bu ef yn diwyd hau. Ni chyfodid un disgwyliad Drwy ei olwg wledig iawn, Oni buasai'r llygaid tanllyd Yn bradychu trigle'r dawn: Dan y symledd gwledig isel Ceid addfedrwydd barn a dysg. Wnaeth i lawer coeg ymhonnwr Deimlo'i bwysau yn ein mysg. Myfyrdodau dwfn, diorffwys, Pryder meddwl, llafur mawr, Oeddynt ormod baich i natur― Suddai dan y pwys i lawr, Chwarddai uffern, wylai Sion, Synnai'r byd at drefn y Nef, Pan y d'ryswyd y cylymau, Rhwng ei gorff a'i feddwl ef. Q </poem><noinclude></noinclude> 3kkrs2s38cjbeauwscfpzni2zhbh5hj