Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.7 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 104 8698 141594 76703 2025-06-28T16:08:31Z AlwynapHuw 1710 141594 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>::5. Trwy gadw disgyblaeth yn nhy Dduw. 2 Thes. iii. 6; 1 Cor. v. 11—13. ::6. Mewn haelioni at gynal achos Duw yn y byd mewn pethau arianol. 2 Cor. viii. 35; Ezra ii. 69. ::7. Trwy roddi esiamplau da i eraill i fyw yn addas i'r efengyl, a gogoneddu Duw. Phil. iii. 17; 1 Cor. x. 32, 33; Heb. xiii. 7. ::8. Mewn glynu wrth achos yr Arglwydd trwy bob tywydd ac amgylchiad. Num. xv. 24; Actau xx. 24; Heb. x. 39. ::9. Trwy roddi eu bywydau i lawr dros Grist a'i achos os gelwir am hyny. Act. xxi. 13; Dat. ii. 13. :G. Pa bethau sydd yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Ffyddlondeb y personau dwyfol yn iachawdwriaeth pechadwriaid. ::1. Ffyddlondeb y Tad yn caru ac yn ethol pechaduriaid yn Nghrist, ac yn eu tynu ato. Rhuf. viii, 29, 30; Ioan vi. 44 Num. xxiii. 19. ::2. Ffyddlondeb y Mab yn marw dros bechaduriaid fel Mechniydd. Hos. xiii. 14; Gal. iii. 13, 14. ::3. Ffyddlondeb yr Ysbryd Glân yn codi delw sanctaidd arnynt. Phil. i. 6; Eph. v. 26, 27. :G. A oes rhyw bethau eraill yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Oes. 1. Y ganmoliaeth a rydd yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn, megis :::(a) Abraham, Gen. xii. 1 ; Heb xi. 8; Gal. iii. 9 :::(b)Moses, am ei ffyddlondeb yn arwain Israel i dir yr addewid. Nuni. xii. 7, 8; Heb. iii. 5. :::(c)Dafydd, am ei ffyddlondeb yn llwyr feddianu y wlad, ac yn dfetha ei holl elynion. 1 Sam. xiii. 14 ; Actau xiii. 22. :::(d)Y Rechabiaid, am eu ffyddlondeb yn cadw gorchymyn eu tad. Jerem. xxxv. 1319. ::2. Y gwobrwyau a addewir gan yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn. :::(a) Tymhorol. Deut. xxviii. 1, 2; l Bren. iii. 14. :::(b) Ysbrydol a thragwyddol. Dat. ii. 10; Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd XXV|Mat. xxv.]] 21. Wele eto un engraifft o'r Anerchiadau a draddodid ganddo ar nos Sabbothau. Yr ydym yn cofio yn dda y traddodiad o'r anerchiad hwn. Yr oedd ef ei hun dan deimlad dwys, yn enwedig wrth draddodi y darn olaf; ac yr ydym yn dra sicr fod yr ychydig sydd yn aros o'r rhai a'i gwrandawent yn cofio am ddwysder eu teimladau eu hunain dano. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1cu7h9xrz22gyswb5uj86bd52ob7vob 141595 141594 2025-06-28T16:09:57Z AlwynapHuw 1710 141595 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>::5. Trwy gadw disgyblaeth yn nhy Dduw. 2 Thes. iii. 6; 1 Cor. v. 11—13. ::6. Mewn haelioni at gynal achos Duw yn y byd mewn pethau arianol. 2 Cor. viii. 35; Ezra ii. 69. ::7. Trwy roddi esiamplau da i eraill i fyw yn addas i'r efengyl, a gogoneddu Duw. Phil. iii. 17; 1 Cor. x. 32, 33; Heb. xiii. 7. ::8. Mewn glynu wrth achos yr Arglwydd trwy bob tywydd ac amgylchiad. Num. xv. 24; Actau xx. 24; Heb. x. 39. ::9. Trwy roddi eu bywydau i lawr dros Grist a'i achos os gelwir am hyny. Act. xxi. 13; Dat. ii. 13. :G. Pa bethau sydd yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Ffyddlondeb y personau dwyfol yn iachawdwriaeth pechadwriaid. ::1. Ffyddlondeb y Tad yn caru ac yn ethol pechaduriaid yn Nghrist, ac yn eu tynu ato. Rhuf. viii, 29, 30; Ioan vi. 44 Num. xxiii. 19. ::2. Ffyddlondeb y Mab yn marw dros bechaduriaid fel Mechniydd. Hos. xiii. 14; Gal. iii. 13, 14. ::3. Ffyddlondeb yr Ysbryd Glân yn codi delw sanctaidd arnynt. Phil. i. 6; Eph. v. 26, 27. :G. A oes rhyw bethau eraill yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Oes. 1. Y ganmoliaeth a rydd yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn, megis :::(a) Abraham, Gen. xii. 1 ; Heb xi. 8; Gal. iii. 9 :::(b)Moses, am ei ffyddlondeb yn arwain Israel i dir yr addewid. Nuni. xii. 7, 8; Heb. iii. 5. :::(c)Dafydd, am ei ffyddlondeb yn llwyr feddianu y wlad, ac yn dfetha ei holl elynion. 1 Sam. xiii. 14 ; Actau xiii. 22. :::(d)Y Rechabiaid, am eu ffyddlondeb yn cadw gorchymyn eu tad. Jerem. xxxv. 1319. ::2. Y gwobrwyau a addewir gan yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn. :::(a) Tymhorol. Deut. xxviii. 1, 2; l Bren. iii. 14. :::(b) Ysbrydol a thragwyddol. Dat. ii. 10; [[Hanes Methodistiaeth Corris a'r Amgylchoedd XXV|Mat. xxv.]] 21. Wele eto un engraifft o'r Anerchiadau a draddodid ganddo ar nos Sabbothau. Yr ydym yn cofio yn dda y traddodiad o'r anerchiad hwn. Yr oedd ef ei hun dan deimlad dwys, yn enwedig wrth draddodi y darn olaf; ac yr ydym yn dra sicr fod yr ychydig sydd yn aros o'r rhai a'i gwrandawent yn cofio am ddwysder eu teimladau eu hunain dano. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4v1lki5mi5jbrzvzekfysloyhbu0ecc 141596 141595 2025-06-28T16:10:54Z AlwynapHuw 1710 141596 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>::5. Trwy gadw disgyblaeth yn nhy Dduw. 2 Thes. iii. 6; 1 Cor. v. 11—13. ::6. Mewn haelioni at gynal achos Duw yn y byd mewn pethau arianol. 2 Cor. viii. 35; Ezra ii. 69. ::7. Trwy roddi esiamplau da i eraill i fyw yn addas i'r efengyl, a gogoneddu Duw. Phil. iii. 17; 1 Cor. x. 32, 33; Heb. xiii. 7. ::8. Mewn glynu wrth achos yr Arglwydd trwy bob tywydd ac amgylchiad. Num. xv. 24; Actau xx. 24; Heb. x. 39. ::9. Trwy roddi eu bywydau i lawr dros Grist a'i achos os gelwir am hyny. Act. xxi. 13; Dat. ii. 13. :G. Pa bethau sydd yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Ffyddlondeb y personau dwyfol yn iachawdwriaeth pechadwriaid. ::1. Ffyddlondeb y Tad yn caru ac yn ethol pechaduriaid yn Nghrist, ac yn eu tynu ato. Rhuf. viii, 29, 30; Ioan vi. 44 Num. xxiii. 19. ::2. Ffyddlondeb y Mab yn marw dros bechaduriaid fel Mechniydd. Hos. xiii. 14; Gal. iii. 13, 14. ::3. Ffyddlondeb yr Ysbryd Glân yn codi delw sanctaidd arnynt. Phil. i. 6; Eph. v. 26, 27. :G. A oes rhyw bethau eraill yn anogaethol i ffyddlondeb? :A. Oes. 1. Y ganmoliaeth a rydd yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn, megis :::(a) Abraham, Gen. xii. 1 ; Heb xi. 8; Gal. iii. 9 :::(b)Moses, am ei ffyddlondeb yn arwain Israel i dir yr addewid. Nuni. xii. 7, 8; Heb. iii. 5. :::(c)Dafydd, am ei ffyddlondeb yn llwyr feddianu y wlad, ac yn dfetha ei holl elynion. 1 Sam. xiii. 14 ; Actau xiii. 22. :::(d)Y Rechabiaid, am eu ffyddlondeb yn cadw gorchymyn eu tad. Jerem. xxxv. 1319. ::2. Y gwobrwyau a addewir gan yr Arglwydd i'r rhai ffyddlawn. :::(a) Tymhorol. Deut. xxviii. 1, 2; l Bren. iii. 14. :::(b) Ysbrydol a thragwyddol. Dat. ii. 10; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Mat. xxv.]] 21. Wele eto un engraifft o'r Anerchiadau a draddodid ganddo ar nos Sabbothau. Yr ydym yn cofio yn dda y traddodiad o'r anerchiad hwn. Yr oedd ef ei hun dan deimlad dwys, yn enwedig wrth draddodi y darn olaf; ac yr ydym yn dra sicr fod yr ychydig sydd yn aros o'r rhai a'i gwrandawent yn cofio am ddwysder eu teimladau eu hunain dano. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 98e2rcjp5qqdnfuf519hsvqyywjr8ah 104 8707 141592 76707 2025-06-28T16:05:37Z AlwynapHuw 1710 141592 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>felly ymhob man lle y bu yn preswylio; a bu o wasanaeth mawr gydag achos crefydd hyd y diwedd. Yn ei gystudd diweddaf, yr oedd ei brofiad yn uchel a hapus. Bu farw yn gyflawn o ddyddiau, wedi byw yn serch a chalon ei gymydogion ar hyd y blynyddoedd. Fel engraifft o'i lafur gyda'r Ysgol Sabbothol, y mae yn hyfryd genym gael rhoddi o flaen ein darllenwyr y Mater canlynol a barotowyd ganddo {{c|AM GYFEILIORNADAU.}} 1 CWESTIWN. Pa un a'i cyfeiliorniad a'i gwirionedd yw fod bedydd yn ail enedigaeth? :ATEB. Cyfeiliorniad echryslawn ydyw. 2 C. Beth yw bedydd? :A. Arwydd gweledig oddiallan, tra y mae ailenedigaeth yn gyfnewidiad grasol o waith yr Ysbryd Glân ar enaid pechadur. 1 Ioan iii: 5, 6 3 C. Pa fodd y dangoswch yn mhellach nad ydyw bedydd yn ailenedigaeth? :A. 1. Gwaith dyn ydyw bedyddio, ond gwaith Duw ydyw aileni 1 Ioan v. 1 ::2 Mae yn amnhosibl i'r arwydd fod yr un peth ar hyn a arwyddoceir. [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod III|Mat. iii.]] 11 ::3 Oddiallan ar y corff y gosodir yr arwydd, tra y mae yr hyn a arwyddoceir. yn dumewnol ar yr enaid. 1 Pedr iii. 21; Ioan iii. 6 ::4 Fe gafodd y tair mil yn Jerusalem, eu haileni cyn eu bedyddio; ac am hyny nis gall bedydd fod yn ailenedigaeth. Actau ii. 41 ::5 Fe gafodd Saul o Tarsis ei aileni cyn ei fedyddio, a Lydia hithau yr un modd. Actau ix. 4, 5, 11, 17, 18; a xvi. 14, 15 ::6 Fe gafodd y lleidr ar y groes ei aileni, ond ni chafodd ei fedyddio. Luc xxiii. 43 ::7. Fe gafodd Simon Magus ei fedyddio, ond ni chafodd ei aileni. Actau vii. 23 ::8 Pan sonir yn y Beibl am aileni, dywedir yn gyffredin ei fod o Dduw. 1 Ioan ii. 29; iii. 9; iv. 7 4 C. Paham y dywed neu yr haera rhai fod bedydd o weinyddiad<noinclude><references/></noinclude> 3sj7cr1ah741iho7xihg8osz94o9wix 104 8709 141593 76709 2025-06-28T16:06:54Z AlwynapHuw 1710 141593 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>::4 Nid oes angenrheidrwydd am wyrthiau i argyhoeddi pechaduriaid ac i berffeithio y saint, oherwydd fod moddion addas wedi eu hordeinio. 2 Tim. iii. 16, 17 10.C. A ddylem ni Gristionogion wrthwynebu cyfeiliornoadau? :A. Dylem ::1. O ufudd—dod i orchymyn yr Arglwydd, ac er amddiffyniad i'w ogoniant. Esaiah xliii. 10, 12 ::2 Heb hyny nis gallwn ateb i'r enwau sydd arnom yn y Beibl. 1 Tim. iii, 15 ::3 Dylem wneuthur hyny o gariad a thosturi at yr eneidiau sydd yn cael eu hudo trwy gyfeiliornadau. Deut. xiii. 6, 8, 9, 10 ::4 Dylem ei wnenthur i ddangos ein zêl dros Dduw a'i Air, ac er dilyn esiampl yr Apostolion [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXII|Mat. xxii.]] 29; Actau xiii. 8, 9, 10 Nid ydym yn dymuno ychwanegu. unrhyw sylwadau beirniadol na chanmoliaethol ar y Mater hwn. Dichon y dylid crybwyll fod Cwestiwn 4 yn seilledig ar gamsyniad, gan yr haera y Pabyddion ar uchel Eglwyswyr fod bedydd a weinyddir yn enw y Drindod gan unrhyw un yn ail enedigaeth. Gwelir yn y Mater arwyddion o lafur mawr; ac amlwg yw, fel y crybwyllwyd eisoes, fod llafur gwerthfawr ymysg aelodau yr Ysgolion Sabbothol yn Aberllefenni yn nyddiau y Materion hyn. Gofelid yn wastad am anfon rhan o bob Mater i Ysgol y Fronfraith. Mae dau eraill a alwyd yn flaenoriaid yn Aberllefenni, ac a wasanaethasant y swydd am rai blynyddoedd gyda Rowland Evans yn deilwng o grybwylliad parchus, sef Robert Lumley a Richard Jones. Yn yr eglwys yn Aberllefenni, yn 1852, nid oedd ond dau swyddog, sef Rowland Evans a Samuel Williams. Galwyd wedi hyny Robert Owen, Llwynmafon, yn awr o'r Pandy, Corris. Ar ei ol ef, dewiswyd Robert Lumley, ac ymhen amser drachefn Richard Jones, Blue Cottages. Ymadawodd R. Lumley i Abergynolwyn i dreulio blynyddoedd diweddaf ei oes. Gŵr da ydoedd; a gŵr ag yr ydym ni dan rwymau<noinclude><references/></noinclude> 8sk2x0fp574vj1z0fh9uxd4ksfqg212 2 10285 141773 141552 2025-06-29T03:30:26Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi sganio efo peiriant Wiki UK */ 141773 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] #[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] #[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] #[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] #[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol O. M. Edwards]] #[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Rhwng Gwg a Gwên.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Dwyll.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Brawf.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Dyn Pren.djvu]] #[[Indecs:Llyfr Pawb.djvu]] #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Straeon Gwerin Affrica.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:GemauDoethineb.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Y Drws Agored.djvu]] #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Pentre'r plant.djvu]]■ #[[Indecs:Straeon Gwerin Affrica.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]]■ #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]]■ #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]]■ #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] gx4etr7z3f87ekvuxw09btstkuxvhh2 104 11185 141608 72819 2025-06-28T16:35:18Z AlwynapHuw 1710 141608 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Arglwydd Rendel, A.S., Thomas Ellis, A.S., a Mr. Lewis Morris, ac ereill, ac nid yw yr oll ond yr hyn a gwbl haeddai ein cydwladwr enwog, Mr. Henry Richard. Yn fuan ar ol ei farwolaeth, gwnaed symudiad i gael Cofadail teilwng iddo ar ei fedd ym mynwent Abney Park, a chariwyd y peth i weithrediad, a chaed un brydferth dros ben. Ar un ochr y mae y geiriau canlynol,— "Wedi ei godi trwy danysgrifiadau cyhoeddus, er cof am fywyd a dreuliwyd mewn ymdrechion diwyd a hunanymwadol i hyrwyddo egwyddorion Heddwch a Rhyddid Crefyddol, ac i ddyrchafu sefyllfa addysgol, foesol a pholiticaidd y bobl, ac yn arbennig trigolion y Dywysogaeth, y rhai a garai mor fawr. Gan fod yn ffyddlon i'w argyhoeddiadau, ac yn ddewr yn eu hamddiffyn, trwy ei gysondeb a'i hynawsedd, fe enillodd barch ei wrthwynebwyr yn gystal a serch a hoffter ei gyfeillion, y rhai sydd yn mawr gofleidio coffadwriaeth ei gymeriad Cristionogol uchel a'i wladgarwch goleuedig." Ar du arall y gof-golofn y mae yr adnod ganlynol,— "Gwyn eu byd y tangnefeddwyr, canys hwy a elwir yn blant i Dduw."—''[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod X|Mat. x.]] 5.'' A’r darn adnod ganlynol yng Nghymraeg, "Canys yr oedd yn fawr gan ei genedl, ac yn gymeradwy ym mysg lluaws ei frodyr, yn ceisio daioni i'w bobl, ac yn dywedyd am heddwch i'w hoil hiliogaeth." —''Esther x. 3.''<noinclude><references/></noinclude> 5qvlwk69q58nte6iim1pskuvph5lwyq 104 36468 141578 83803 2025-06-28T15:39:04Z AlwynapHuw 1710 141578 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|TRAETHODAU A PHREGETHAU.}} {{c|SYLWADAU AR BRYNEDIGAETH.}} Yr wyf yn atolwg dwys ystyriaeth y darllenydd at yr hyn a ganlyn ar athrawiaeth y brynedigaeth. Y mae yn amlwg fod dau fath o brynu yn bod yn mhlith dynion. Un yw, prynu drwy fasnachu, megys prynu tir, anifeiliaid, lluniaeth, &c., drwy roddi uniawn werth am danynt, dim mwy na dim llai. Yr ail yw, prynu yr euog o gaethiwed, drwy roddi iawn drosto i'r gyfraith, a'i ollwng yn rhydd o'i gadwynau ar gyfrif yr iawn. Yn awr y golygiad ysgrythyrol ar brynedigaeth ydyw, personol ryddhad troseddwr oddiwrth ryw ddrwg naturiol neu foesol, ar gyfrif iawn drosto i'r gyfraith. I'r dyben o gael syniadau cywir ar yr athrawiaeth ogoneddus hon, y mae yn ymddangos i mi o'r pwys mwyaf i gadw mewn golwg mai yn gyfeiriol at brynu caethion o'u sefyllfa golledig, ac nid yn yr ystyr fasnachol, y mae yr ysgrythyrau yn darlunio prynedigaeth pechaduriaid drwy waed Crist. 1. Nid dyled o natur fasnachol ydyw pechod, ond peth annhraethol waeth, sef drwgweithred (crime), camwedd neu drosedd o gyfraith, o'r un natur ag y mae y gwrthryfelwr a'r uchel fradwr yn euog o hono pan yn ymgeisio at fywyd eu cyfiawn lywodraethwr. Er y darlunir maddeuant pechod weithiau fel maddeu dyled o arian, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VI|Mat.]] 6: 12; Luc 7: 42; eto nid felly un amser y darlunir pechadur yn ei ansawdd ei hun, nac yn ei berthynas ag aberth Crist, {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 7g5btdsznr7ugr3hm2jkw86kpjfs69m 104 38045 141577 78477 2025-06-28T15:33:26Z AlwynapHuw 1710 141577 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>mai tarw ydoedd. Difyrai ei hun â rhagfyfyrdod ar y bregeth a fwriadai ei thraddodi. Mynai sicrwydd am yr amser y cyhoeddid fod y moddion i ddechreu. A phan y tybiai fod yr amser hwnw yn agosâu, taflai ei olwg yn awr ac eilwaith ar yr awrlais; a phan ddeall ai ei bod yn amser priodol i gychwyn, dyma ef ar ei draed, ac ymaith ag ef. "Aroswch, Richard Jones, aroswch dipyn eto, eisteddwch, y mae'n ddigon buan, ni ddaw yno ddim pobl y rhawg etto." "Dyma fi yn mynd," meddai yntau," dewch chwi amther a fynoch chwi, dechddau 'naf fi yn yr amther." Ofer fyddai ei berswadio i aros wrth undyn—ffwrdd ag ef yn ddi-ymdroi. Wedi myned o hono i'r addoldy, eisteddai ronyn bach i gael ei anadl, oblegid yr oedd yn ŵr tew a chorphol, Codai ei olwg ar yr areithfa, ac os dygwydd. ai ei bod yn lled uchel, dywedai, " 'Dat fi ddim yna, ni dda geni mo'dd pulpudau uchel yma, rhyw felldith ydyn' nhw; mae dynion yn gwiddioni wrth wneyd capeli— bydd fy mhen i yn tyddoi ynddyn nhw, wfft iddynt. Tyr'd fachgian, ceithia y blocyn yna i mi dan fy nhraed." "Dyna fo, Richard Jones." Yna efe a safai arno, a'r Beibl ar y bwrdd o'i flaen. Agorai ef, nid ar antur, eithr ar ryw fan penodol ynddo a rag fwriadasai efe ei ddarllen. Darllenai y bennod neu y Salm gan ei ''hesbonio'' with fyned yn mlaen. Addefir mai darllenydd go anghelfydd ydoedd, fel y buasai yn hawdd i blant yr Ysgol Sabbathol ganfod ei wallau yn hyn, a mynych y gwelid bechgyn ieuainc yn cilwenu ar eu gilydd wrth ei glywed yn darllen. Gwyddai ef hyn yn dda, a bu hyn yn brofedigaeth iddo rai gweithiau, megis y tro hwnw pan y digwyddodd iddo ddarllen [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XII|Mat.]] xii: wrth ddarllen y rhan olaf o'r bedwaredd adnod ar hugain, fel hyn, "Nid yw hwn yn<noinclude><references/></noinclude> k6lnnjce6ivxxf41koqd272ec98726b 104 38164 141603 136659 2025-06-28T16:25:08Z AlwynapHuw 1710 141603 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mewn ysbryd addfwynder, gan ystyried dy hun rhag dy demtio dithau." [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVIII|Mat. xviii.]] 15. "Ac os pecha dy frawd i'th erbyn, dos, ac argyhoedda ef rhyngot ti ac ef ei hun," &c. Lef. xix. 17. "Ac na chasa dy frawd yn dy galon, gan geryddu cerydda dy gymydog, ac na ddyoddef bechod ynddo." 2 Thes. iii. 15. Iago v. 19, 20. "Fy mrodyr, od aeth nebo honoch ar gyfeiliorn oddiwrth y gwirionedd, a throi o ryw un ef; gwybydded y bydd i'r hwn a drodd bechadur oddiwrth gyfeiliorni ei ffordd, gadw enaid rhag angau, a chuddio lluaws o bechodau." Ac os y cerydd neu'r rhybudd neillduol ni thycia gyda'r cyfryw a roddodd y tramgwydd, ond myned yn mlaen; mae yn ddyled arnoch chwi gymeryd un neu ddau gyda chwi i'w rybuddio a'i ddwysbigo ef o'i fai; os hyny ni thycia, rhaid i chwi ddywedyd wrth yr eglwys. Mat. xviii. 17. "Ac os ni wrendy efe ar yr eglwys chwaith, bydded ef i chwi megis yr Ethnig a'r Publican," RHEOL. II.—''Yn nghylch undeb yr eglwys''.—Mae yn rhaid i chwi ymegnio yn ddiwyd ac yn ofalus i gynal a chadw undeb yr eglwys. 1 Cor. i. 10. "Ac yr wyf yn atolwg i chwi, frodyr, trwy enw ein Harglwydd Iesu Grist, ddywedyd o bawb o honoch chwi yr un peth, ac na byddo ymbleidio yn eich plith; eithr bod o honoch wedi eich cyfan—gysylltu yn yr un meddwl ac yn yr un farn." Phil. ii. 1—3. "Od oes gan hyny ddim diddanwch yng Nghrist, od oes dim cysur cariad, od oes dim cymdeithas yr Ysbryd, od oes dim ymysgaroedd a thosturiaethau. Cyflawnwch yn awr fy llawenydd, fel o byddoch yn meddwl yr un peth, a'r un cariad genych, yn gytun yn synied yr un peth," &c. 2 Cor. xiii. 11. "Bellach, frodyr, byddwch wych, byddwch berffaith, diddaner chwi, syniwch yr un peth, byddwch heddychol; a Duw y cariad a'r heddwch a fydd gyda chwi." Act. iv. 32. "A lluaws y rhai a gredasent oedd o un galon ac un enaid," &c. Eph. iv. 3. "Gan fod yn ddyfal i gadw undeb yr Ysbryd yn nghwlwm tangnefedd." Ac i'r dyben hyn dylech graffu yn ddiwyd, a gochelyd yn ofalus yn gystal yr ''achos'' o'r ymraniad a'r rhai a fyddant yn peri ymryson ac anghydfod yn yr eglwys. Rhuf. xvi. 17. "Yr ydwyf yn atolwg i chwi, frodyr, graffu ar y rhai sydd yn peri anghydfod a rhwystrau yn erbyn yr athrawiaeth a ddysgasoch chwi, a chiliwch oddiwrthynt." Sef hudolwyr y gau athrawon, yn dal heresiau a chyfeiliornadau yn wrthwyneb i'r ffurf o ymadroddion iachus. Act. xx. 29. "Canys mi wn hyn, y daw yn ol fy ymadawiad i, fleiddiau blinion i'ch plith, heb arbed y praidd. Ac o honoch chwi eich hunain y cyfyd gwyr yn llefaru pethau gwyr—draws, i dynu disgyblion ar eu hol." 1 Tim. vi. 3. "Od oes neb yn dysgn yn amgenach, ac heb gytuno a iachus eiriau ein Harglwydd Iesu Grist, a'r athrawiaeth sydd yn ol duwioldeb. Chwyddo y mae ac heb wybod dim. Cilia oddiwrth y cyfryw," Dat. ii. 14, 15. Ac os digwydd i chwi gael allan neb a fo'n gwneuthur yn orchwyl iddo, i ranu a rhwygo, hudo a themtio un o'ch cydaelodau i dori ei gyfamod a'r eglwys, gyda pha un yr unodd efe yn ol y rheol yn yr Ephesiaid iv. 16., eich dyled yw myned at y cyfryw un a fo yn cael ei demtio, ac ymdrechu hyd eithaf eich gallu, gan arfer pob moddion tuag at ei waredu ef neu hi o faglau'r cyfryw hudolwr. Ac os bydd y gorchwyl hwn yn rhy anhawdd i chwi eich hunan, eich dyled yw cymeryd rhyw frawd arall gyda chwi i'w gynghori ef. Os hyny ni thycia gydag ef i wella ei amcan, eich dyled yw mynegi i'r eglwys brofedigaethau'r cyfryw un; ac yna yr eglwys a ddylai wneuthur ei dyledswydd tuag ato. RHEOL III.—''Yn nghylch addoliad Duw yn ei eglwys''.—1. Edrychwch at bob aelod yn fanol, rhag bod neb o fewn eich terfynau yn esgeuluso addoliad Duw yn y gymanfa gyhoeddus, sef gweddio a gwrando pregethiad gair Duw, neu ynteu yn gwrando addysg a bar iddynt gyfeiliorni. Diar. xix. 27. "A thrwy hyny osod tramgwydd o flaen eu cydaelodau." 2 Tim. iv. 3, 4. "Canys daw'r amser, pan na ddyoddefont athrawiaeth iachus; eithr yn ol eu chwantau eu hunain, y pentyrant iddynt eu hunain athrawon, gan fod eu clustiau yn merwino. Ac oddiwrth y gwirionedd y troant ymaith eu clustiau, ac at chwedlau y troant." 2. Daliwch hefyd sylw enwedigol o fewn eich terfynau, pwy a fyddo yn esgeuluso cymuno yn Swper yr Arglwydd. Act. xx. 7. 1 Cor. xxv. 26. "A phan gaffoch allan nob a fyddo yn esgeuluso ewch ato a gofynwch ei resymau am ei esgeulusdra, a pha ham y mae efe neu hi yn tori addunedau eu cyfamod a Christ ac a'i eglwys." Act. ii. 42, 46. "Ac yr oeddent (sef y rhai a dderbyniasant y gair) yn parhau yn athrawiaeth, ac yn nghymdeithas yr apostolion, ac yn tori bara, ac mewn gweddiau," &c. 1 Cor. xi. 1. 1 Thes. ii. 14.<noinclude><references/></noinclude> dxjrdjawuoldnbt9gtq9579z6ylnxna 104 38165 141604 78082 2025-06-28T16:26:29Z AlwynapHuw 1710 141604 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>3. Creffwch hefyd os bydd neb o fewn eich terfynau yn esgeuluso'r farfodydd neillduol o weddio gyda'r eglwys. Heb. x. 25. "Heb esgeuluso ein cydgynnulliad ein hunain, fel y mae arfer rhai, ond annog pawb eu gilydd, a hyny yn fwy o gy. maint a'ch bod yn gweled y dydd yn neshau." Act. xii. 5—12. Rhybuddiwch y cyfryw mewn cariad i ddiwygio eu hesgeulusdra a'u diofalwch. RHEOL IV.—''Yn nghylch rheolaeth ac addoliad Duw mewn teuluoedd''.—1. Gwyliwch ar bob pen teulu a ydyw efe yn cymeryd y cyfryw ofal a ddylai efe i osod i fyny addoliad y Duw mawr yn ei deulu, megis gweddio gyda hwynt, a darllen yr Ysgrythyrau sanctaidd iddynt. Act. x. 1. Yr oedd Cornelius yn ŵr defosiynol, yn ofni Duw yn nghyd a'i holl dŷ, ac yn gweddio Duw yn wastadol. Jer. x. 25. "Tywallt dy lid ar y cenhedloedd y rhai ni'th adnabuant, ac ar y teuluoedd ni alwasant ar dy enw." Jos. xxiv. 15. Ioan v. 39. Dat. i. 3. 2. Gwiliwch hefyd arnynt pa un a'u bod hwy yn cymeryd y cyfryw ofal ag a ddy. lent, yn ol gair Duw, i ddysgu eu plant yn addysg ac ofn, ffydd ac athrawiaeth yr Arglwydd. Eph. vi. 4. Deut. vi. 6, 7. "A bydded y geiriau hyn yr ydwyf yn eu gorchymyn i ti heddyw, yn dy galon, a hyspysa hwynt i'th blant, a chrybwyll am danynt pan eisteddych yn dy dŷ, a phan gerddych ar y ffordd, a phan orweddych i lawr, a phan gyfodych i fyny." Diar. xxii. 6. 2 Tim. iii. 15. 3. Gwyliwch yn fanol arnynt, a ydynt yn sancteiddio dydd yr Arglwydd, ac yn ei barchu, rhag bod un aelod o fewn eich terfynau yn euog o ddyoddef eu plant, na neb o'u tylwyth, i halogi dydd yr Arglwydd. RHEOL V.—''Yn nghylch gofalu am dlodion yr eglwys''.—Gwnewch eich goreu hyd y mae ynoch tuag at fod yn gydnabyddus a'r cyfryw aelod a fyddo o fewn eich terfynau, yn enwedig y cyfryw y tybygwch fydd trwy eu hymddangosiadau allanol yn dlawd ac yn anghenus, gan sefyll mewn diffyg o gynorthwy gan yr eglwys, "Os bydd yn dy fysg di un o'th frodyr yn dlawd o fewn un o'th byrth, yn dy dir, yr hwn y mae'r Arglwydd dy Dduw yn ei roddi i ti, na chaleda dy galon, ac na chau dy law oddiwrth dy frawd tlawd," Deut. xv. 7. "Eithr yr hwn sydd ganddo dda'r byd hwn, ac a welo ei frawd mewn eisiau, ac a gauo ei dosturi oddiwrtho; pa fodd y mae cariad Duw yn aros ynddo ef ?" 1 Ioan iii. 17. Ewch atynt ac ymddiddanwch a hwynt eich hunain, yn ol ymddangosiad eu cyflwr, gwnewch chwithau of yn gydnabyddus i'r eglwys, gan annog eich brodyr allan o air Duw, i gyfranu yn rhwydd ac yn ewyllysgar o'u pethau tymhorol, er diwallu eu angenrheidiau presenol fel aelodau i'r Arglwydd Iesu, ac felly dwyn rhan o'u beichiau yn nydd eu cyfyngder. "Dygwch feichiau eich gilydd, ac felly y cyflawnwch gyfraith Crist," Gal. iv. 2. "Cofiwch y rhai sydd yn rhwym, fel pettech yn rhwym gyda hwynt." Heb. xiii. 3. RHEOL VI.—''Yn nghylch cyflwr ysbrydol a phrofedigaethau ein gilydd''.—Ymofynwch hyd y mae ynoch am brofedigaethau y naill a'r llall, fel y gallech gynorthwyo eu gilydd ynddynt, fel y gweddai i gristionogion. "Gweddi ddyfal a wnaethpwyd gan yr eglwys at Dduw drosto ef," sef Pedr, Act. xii. 5. Mali aelod yw'r hwn ni theimla a bai yr aelodau eraill. "Pwy sydd wan, nad wyf finau wan? pwy a dramgwyddir, nad wyf finau yn llosgi?" 2 Cor. xi. 29. Ac os digwydda i un aelod gael ei daflu i lawr, yn anghysurus yn ei enaid, neu dan wan obaith, eich dyled yw myned at y cyfryw i geisio ei gynal, yn ol eich gallu a'ch gwybodaeth, ac hefyd ei gysuro a'i ddyddanu ef. "Ond yr ydym yn deisyf arnoch, frodyr, rhybuddiwch y rhai afreolus, dyddanwch y gwan eu meddwl, cynheliwch y gweiniaid, byddwch ymarhous wrth bawb, 1 Thes. v. 14. A gweddiwch gydag ef, a throsto ef hefyd; ac os na thycia hyny, rhaid myned a'i gyflwr i'r eglwys, fel y byddo iddi hithau weddio drosto ef, Act. xii. 5. RHEOL VII.—''Yn nghylch galwedigaethau ein cydaelodau''.—Byddwch yn esiampl dda o dduwioldeb i'ch cydaelodau. Llewyrched felly eich goleuni ger bron dyn ion, fel y gwelont eich gweithredoedd da chwi, ac y gogoneddont eich Tad yr hwn sydd yn y nefoedd," [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v.]] 15. Ac hefyd byddwch yn ddiwyd yn y galwedigaethau neillduol a beunyddiol sydd genych i fyw wrthynt yn y byd. 1 Cor. vii. 17. "Megis y darfu i'r Arglwydd alw pob un, felly rhodied." Ac fel y mae'n ddyled arnoch chwi eich hunain, felly hefyd edrychwch at bob aelod gwryw a menyw, o fewn eich cyrhaedd, ar fod ganddynt rhyw alwedigaeth cyfreithlon a didramgwydd i fyw arno, oddieithr ei fod yn oedranus neu yn anhwylus, heb allu gweithio mewn un galwad; canys y mae segurdod yn un o bechodau Sodom, Ezec. xvi. 49., ac yn<noinclude><references/></noinclude> 898zg5dh305azafmg5sna6y59b4fsdn 104 38166 141605 136835 2025-06-28T16:27:35Z AlwynapHuw 1710 141605 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gymhwysach i'w gyfrif ef gyda'r Sodomiaid, nag i'w ddyoddef mewn eglwys. Mae'n wrthwyneb i reol yr efengyl i'w ddyoddef, 2 Thes. iii. 10. "Os byddai neb ni fynai weithio, na chai fwyta chwaith." Nis gallwn addo i'n hunain ddim cysur oddiwrth gymundeb y cyfryw rai rhodresgar, afreolus, ond yn hytrach cywilydd a gwaradwydd yn mlynyddau eu hieuengctyd, a baich trwm i'r eglwys yn mlynyddau eu mhethiant a'u hoedran; am hyny ein dyled yw dal sylw ar y cyfryw mewn pryd, a'u rhybuddio hwy. RHEOL VIII.—''Yn nghylch y claf a'r cystuddiol mewn eglwys''.—Eich dyledswydd yw bod yn gydwybodol i ymweled a'r claf a'r cystuddiol. Iago v. 14. "A oes neb yn eich plith yn glaf? galwed ato henuriaid yr eglwys; a gweddiant hwy drosto." Job ii. 11. "Canys hwy a gytunasent i ddyfod i gyd-ofidio ag ef, ac i'w gysuro." [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Mat. xxv.]] 36. “Bum glaf, ac ymwelsoch a mi;" yn enwedig y rhai y mae eu cyflyrau neu eu blinderau tu fewnol neu allanol yn gwneyd eu profedigaethau yn eu drygfyd yn ddyfnach ac yn drymach ar gyfrif y cyfryw amgylchiadau, sefy tlodion, yr amddifaid, y gweddwon, neu ddyeithriaid, a'r cyffelyb. Iago i. 27. "Crefydd bur a dihalogedig ger bron Duw a'r Tad yw hyn; Ymweled a'r amddifaid a'r gwragedd gweddwon yn eu hadfyd, a'i gadw ei hun yn ddifrycheulyd oddiwrth y byd." Yn ol i chwi eich hunain gyflawni eich dyledswydd tuag atynt, rhaid i chwi wneuthur eu clefyd a'u cystudd yn gydnabyddus i'r eglwys, fel y byddo iddi hithau weddio drostynt, Iago v. 14, 16. RHEOL IX.—''Yn nghylch adeiladaeth eu gilydd yn neillduol''.—Eich dyled yw bod yn nghyd yn fynych mewn gweithredoedd o gymundeb ysbrydol er adeiladaeth eu gilydd. Judas 20. "Eithr chwy-chwi anwylyd, gan eich adeiladu eich hunain ar eich sancteiddiaf ffydd." 1 Thes. v. 11. "O herwydd paham y cynghorwch eich gilydd, ac adeiledwch bob un eich gilydd, megis ag yr ydych yn gwneuthur." Mal. iii. 16. Eph. iv. 16. I'r dyben hyn yr amser mwyaf cyfaddas yw diwedd dyddiau'r Arglwydd, tra na byddo yn rhwystro cyfarfodydd cyhoeddus. I bob rhai o fewn eich terfynau eich hunain alw ar enw yr Arglwydd. [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVIII|Mat. xviii.]] 19, 20. "Os cydsynia dau o honoch ar y ddaear am ddim oll, beth bynag a'r a ofynant, efe a wneir iddynt gan fy Nhad yr hwn sydd yn y nefoedd. Canys lle y mae dau neu dri wedi ymgynnull yn fy enw i, yno yr ydwyf yn eu canol hwynt." I ddarllen gair Duw, Act. viii. 32. I ail adrodd pregethau, Heb. ii. 1 "Am hyny y mae yn rhaid i ni ddal yn well ar y pethau a glywsom, rhag un amser i ni eu gollwng hwy i golli." I ganu mawl i'r Arglwydd. 1 Cor. xiv. 26. "Pan ddeloch yn nghyd, y mae gan bob un o honoch salm." I hyfforddi eich gilydd allan o air Duw, er cynydd cariad, gwybodaeth, profiadau, ymddiddan cristionogol, ac arfer y doniau a dderbyniwyd; i bob un roi dim cymhorth ag y gallo tuag at adeiladaeth y babell tra fo genym oedfa, oblegid ein hamser sydd fyr, a'n dyddiau yn ddrwg, gan hyny, bydded i'r rhan sy'n ol o'n bywyd gael ei dreulio i fyw i'r hwn a fu farw trosom. na chydymffurfiwn a'r byd hwn, nag ag arferiadau'r bobl gnawdol sydd ynddo chwaith. RHEOL. X.—''Yn nghylch priodas''.—Dyled pob aelod yn arddel crefydd cristionogol yw gofalu am briodi yn yr Arglwydd, pan alwo Duw ef i newid ei gyflwr. 1 Cor. vii. 39. Gen xxxiv. 14. "Ni allwn wneuthur y peth hyn, gan roddi ein chwaer i ŵr dienwaededig; oblegid gwarthrudd yw hyny i ni." 2 Cor. vi. 14. "Na iauer chwi yn anghydmarus gyda'r rhai digred." Os digwydd fod un o fewn eich terfynau yn troseddu y rheol hon, trwy chwedleua ar gyfrif priodas a rhyw un cyfeiliornus yn ei farn, neu'n annuwiol a drwg yn ei fywyd, neu yn wrthwyneb i grefydd. Deut. vii. 4. " Canys efe a dry dy fab di oddiar fy ol i, fel y gwasanaethont dduwiau dyeithr." Neh. xiii. 28. "Ac un o feibion Joiada, mab Eliasib, yr archoffeiriad, oedd ddaw i Sambalat yr Horoniad; yr hwn a ymlidiais i oddi wrthyf." Dylid rhybuddio'r cyfryw o'r bai, ac oni thycia hyny, ei fynegi ef i'r eglwys. ''''Holiadau neu gwestiynau buddiol i'w gofyn i swyddogion eglwysig, ar gyrddau neillduol mewn trefn i chwilio allan pwy sydd yn ein mysg yn esgeuluso'r rheolau hyn.'''' 1. A wyddoch chwi fod neb yn byw yn anaddas i'r efengyl, neu yn dramgwyddus yn eu bywyd o fewn eich terfynau chwi? 2. A wyddoch chwi am neb sy'n anesmwyth, ac yn ceisio ymranu neu neillduo oddiwrth yr eglwys, o fewn eich terfynau chwi ?<noinclude><references/></noinclude> nb1gsw22jjnrhjy8m03p98s9hn2l4nz 104 38187 141606 78107 2025-06-28T16:29:41Z AlwynapHuw 1710 141606 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oedd yr eglwys yn amddifad o fywyd ysbrydol: "Medi 6ed, 1762, heddyw trwy gydsyniad unfrydol yr eglwys, cadwasom ddydd o ympryd a gweddi ar ran ein plant ac ieuengctyd y gymydogaeth yn gyffredinol, i ddeisyf bendith yr Arglwydd i wneyd y weinidogaeth yn effeithiol er eu troedig aeth. Traddodwyd ychydig sylwadau sylfaenedig ar y nawfed benod o Nehemiah, a rhoddodd yr Arglwydd radd o'i gymorth i'r hen frodyr i ymdrechu ag ef mewn gweddi. Yr ydym yn cyfrif hyn yn arwydd y bydd iddo, yn ol ei addewid, ein hateb i ryw fesur yn ei amser ei hun." Mae y crybwyllion am gasgliadau sydd yn yr hen lyfr yn dangos fod yr eglwys. hon yn meddu gradd helaethach o gyfoeth ac ysbryd haelionus na'r eglwysi yn gyffredinol yn y dyddiau hyny. Mehefin 22ain, 1755, casglwyd pymtheg swllt ar gais Mr. Owen Davies at adeiladu capel Esgairdawe. Ebrill 22ain, 1759, casglwyd tair punt a deuddeg swllt a chwe' cheiniog at gynorthwyo Mr. Jenkin Morgan i adeiladu capel yn Mon. Yn 1762, casglodd Mr. Lewis Rees dair punt at adeiladu capel y Mynyddbach, ac yn Tachwedd 1770, casglodd Mr. Thomas Lewis ddeg swllt-ar-hugain at adeiladu capel Ty'nycoed, Glyntawy. Mae yn ymddangos fod cyfarfod gweinidogion yn cael ei gynal yn y lle hwn fynychaf bob blwyddyn. Mae y cofnodion canlynol am gyfarfodydd o'r fath wedi diange rhag y difrod a ddigwyddodd i'r rhan fwyaf o hen lyfr yr eglwys. "Cynaliwyd cyfarfod gweinidogion yn Rhydymardy Mai 22ain a'r 23ain, 1751. Yr oedd y gweinidogion canlynol yn bresenol, sef Meistri Edmund Jones, Joseph Simons, Millbourn Bloom, Thomas Lewis, Owen Davies, Evan Williams, Thomas Davies, a William Evans, gweinidog y lle. Y dydd cyntaf pregethodd Mr. Edmund Jones, oddiwrth Iago i. 16. Yr ail ddydd pregethodd Mr. Owen Davies, a Mr. Millbourn Bloom, y ddau oddiwrth yr un testyn, sef Heb. ii. 3., ac oedfa anghyffredin o doddedig ydoedd. Yr oedd llaw yr Arglwydd i'w gweled yn amlwg yn yr effeithiau a ganfyddid ar y bobl. Dydd o wledd fras i bob cristion ydoedd. Cydunodd y gweinidogion ar y pethau canlynol: (1) I gadw dydd o ddiolchgarwch i'r Arglwydd am arbed y da corniog yn Nghymru rhag y clefyd sydd mewn ffordd o farn oddiwrth yr Arglwydd, wedi difetha miloedd o honynt yn Lloegr. (2) I weinyddu dysgyblaeth lemach ar bersonau o fuchedd anfoesol yn ein gwahanol eglwysi." "Cynaliwyd cyfarfod gweinidogion yn Rhydymardy, Mehefin 2il a'r 3ydd, 1756. Yr oedd y gweinidogion parchedig canlynol yn bresenol, sef Meistri Lewis Jones, Edmund Jones, Lewis Rees, Evan Williams, Thomas Jones, Thomas Davies, Henry Thomas, Rees Davies, William Miller, Benjamin Cadman, Thomas Lewis, William Jones, a William Evans. Pregethodd Mr. Rees Davies bregeth ardderchog y dydd cyntaf oddiwrth 1 Tim. i. 15. Y dydd canlynol pregethodd Mr. Lewis Rees oddiwrth Gal. iv. 18., a Mr. Lewis Jones oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXVIII|Mat. xxviii.]] 20., a bendigedig fyddo enw Duw, oedfa hyfryd ydoedd, canys fe anrhydeddodd yr Arglwydd ni a'i bresenoldeb, i'w enw mawr y byddo'r holl ogoniant. Cydunwyd yn mysg y gweinidogion-(1) I gadw dydd o ympryd a gweddi yn ein gwahanol eglwysi unwaith bob tri mis ar gyfrif cyfeiliornadau yr oes, y marweidd-dra crefyddol sydd yn mysg yr Ymneillduwyr, i ddymuno bendith yr Arglwydd ar arfau Lloegr yn y rhyfel presenol a Ffraingc, ein gelyn cyffredin, i ddeisyf dylanwad yr Ysbryd er troedigaeth y dynion duon yn yr India Orllewinol, ac i ddiolch i Dduw dros y rhai sydd wedi eu dychwelyd yno yn barod. (2) I gadw dysgyblaeth fanylach yn ein heglwysi, ac i fod yn fwy diwyd i holwyddori ein pobl."<noinclude><references/></noinclude> sxulmxeb0eur08nl0q474nxdaufquoy 104 38201 141607 78122 2025-06-28T16:31:13Z AlwynapHuw 1710 141607 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn Eglwys Evan 18p. Yr oedd y cwbl a anfonwyd i'r fam-gymdeithas o'r cyfarfod hwn yn 500p. Oddiar y cyfarfodydd enwog hyn y mae eglwysi Cymru wedi anfon degau o filoedd o bunau i Gymdeithas Genhadol Llundain, ac mewn ychwanegiad at hyny, wedi anfon allan amryw o'u gwyr ieuaingc i'r maes cenhadol, y rhai sydd wedi troi allan yn genhadon enwog a llwyddianus iawn, ac yn mysg yr enwocaf o ba rai y mae Mr. Griffith John, un o blant eglwys Ebenezer. Bu farw Mr. David Davies, yn nghanol ei ddyddiau a'i ddefnyddioldeb, yn Rhagfyr, 1816, er galar dirfawr i bobl ei ofal, ac i Gymru yn gyffredinol. Yn mhen ychydig gyda blwyddyn ar ol marwolaeth Mr. Davies, rhoddodd yr eglwysi yn Ebenezer a'r Ysgetty alwad i Mr. Thomas Davies, myfyriwr yn athrofa Llanfyllin, ac urddwyd ef Ebrill 23ain, 1818. Dechreuwyd cyfarfod yr urddiad trwy weddi gan Mr. T. Bowen, Castellnedd; pregethwyd ar natur eglwys, a gofynwyd y gofyniadau arferol gan Mr. J. Davies, Alltwen; gweddiwyd yr urdd-weddi gan Mr. T. Powell, Aberhonddu; pregethwyd ar ddyledswydd y gweinidog gan Mr. D. Peter, Caerfyrddin, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXI|Mat. xxi.]] 28.; ac ar ddyledswydd yr eglwys gan Mr. G. Hughes, Groeswen, oddiwrth 1 Tim. i. 17., a diweddwyd trwy weddi gan Mr. T. Luke, Abertawy. Pregethwyd yn yr hwyr, ac yn hwyr y dydd blaenorol, gan Meistri H. Williams, Llanelli; J. Williams, Ty'ny coed; J. Jones, Talgarth, a J. Rowlands, Llanybri. Bu Mr. T. Davies am rai blynyddau yn boblogaidd a rhyfeddol o barchus, nid yn unig gan ei bobl ei hun, ond hefyd gan y wlad yn gyffredinol. Gydag amser, pa fodd bynag, o herwydd rhyw wendidau perthynol iddo, bu raid i'r eglwys ymwrthod ag ef fel eu gweinidog, etto parhaodd canoedd yn y dref a'r cyffiniau yn eu teimlad o anwyldeb tuag ato er ei holl wendidau. Yn 1826, helaethwyd y capel trwy ychwanegu un-droedfedd-ar-bymtheg at ei led, fel yr oedd yn 50 troedfedd wrth 46 oddi fewn i'r muriau. Cynnaliwyd cyfarfodydd agoriad ar ol yr helaethiad hwn, Hydref 25ain a'r 26ain, 1826. Dechreuwyd y nos gyntaf gan Mr. D. Davies, Sardis, a phregethodd y Meistri L. Powell, Mynyddbach, Llandilo, a W. Jones, Penybont ar-ogwy. Am haner awr wedi deg yr ail ddydd, gweddiodd Mr. S. Price, Llanedi, a phregethodd y Meistri D. Davies, Sardis, Brittan, Heolycastell, Abertawy, yn Saesonaeg, a D. Peter, Caerfyrddin. Yn y prydnawn, gweddiodd Mr. H. Herbert, Drefnewydd, a phregethodd y Meistri J. Williams, Ty'nycoed, a J. Rowlands, Cwmllynfell. Yn yr hwyr, gweddiodd Mr. J. Davies, Castellnedd, a phregethodd y Meistri Jenkins, Llangeitho, (Trefynydd,) a D. Peter, Caerfyrddin. Bu y capel ar ol ei helaethiad yn anghysurus o lawn am tua phymtheng mlynedd, ond wedi adeiladu Canaan, Capel Sion, Pentre-estyll, a Zoar, teneuodd y gynnulleidfa i raddau. Yn Mehefin, 1842, darfu cysylltiad Mr. Thomas Davies a'r eglwys hon fel ei gweinidog, ac yn niwedd yr un flwyddyn, rhoddwyd galwad i Mr. Elias Jacob, myfyriwr yn athrofa Aberhonddu, yr hwn a urddwyd yma Chwefror 1af a'r 2il, 1843. Yr oedd trefn y gwasanaeth fel y canlyn: Y nos gyntaf pregethodd y Meistri J. Evans, Crwys, a W. Morris, Glandwr. Am ddeg, dranoeth, pregethwyd ar natur eglwys gan Mr. D. Rees, Llanelli; gofynwyd y gofyniadau gan Mr. Evans, Crwys; gweddiwyd yr urdd-weddi gan Mr. Jones, Heolycastell, a phregethwyd ar ddyledswydd y gweinidog gan Mr. E. Davies, un o athrawon yr athrofa yn Aberhonddu. Am ddau, pregethodd Mr. E. Lewis, athrofa Aberhonddu, a Mr. D. Evans, Castellnedd. Am chwech, pregethodd Mr. W. Griffiths, Llanharan, ar ddyledswydd yr eglwys, a Mr. Jones,<noinclude><references/></noinclude> 39eijkpji7e6cvllapf7swix0xy6vzd 104 44263 141597 91408 2025-06-28T16:12:56Z AlwynapHuw 1710 141597 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bregethodd yn fy nhy i. Ei destyn oedd Jer. xxxi. 9. Ychydig iawn a allais glywed oherwydd fy myddarwch. Yr oedd yno dorf o bobl. Darfu i minau heddyw weini swper yr Arglwydd gyda theimlad toddedig yn fy enaid. Diolch i Dduw am hyny." Etto "Chwefror 5ed, 1786. Heddyw oedd ein cyfarfod cymundeb. Yr oedd y gynnulleidfa yn fawr iawn. Gwr dyeithr a bregethodd oddiwrth Eph. i. 19,—testyn na chlywais i neb yn pregethu arno o'r blaen. Yr oeddwn yn ystyried y bregeth yn un ardderchog, ond y mae yn amheus genyf mai ei gyfansoddiad ef ydoedd. Er fod y gwr ieuangc yn ddiau yn alluog, etto yr oedd y fath fawredd yn y bregeth, fel yr oedd tu hwnt i'r hyn a allesid ddysgwyl oddiwrtho ef. Ei enw yw David Thomas." Etto Mai 10fed, 1786. Heddyw oedd ein cyfarfod gweddio ac yr oedd llawer o bobl wedi ymgynnull. Gweddiodd chwech, a chawsom bregeth gan David Thomas, gwr ieuangc o sir Gaerfyrddin. Mae y gynnulleidfa yn tueddu i roddi galwad iddo i ddyfod yma yn gynnorthwywr yn y weinidogaeth." Etto "Awst 9fed, 1786. Heddyw bum yn Mhenmain yn gwrandaw dwy bregeth; un gan David Thomas, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v.]] 8, a'r llall gan William Thomas, (Bala, wedi hyny), oddiwrth Daniel ix. 24. Ni ddechreuwyd yr oedfa cyn chwech o'r gloch yn yr hwyr. Yr wyf fi yn barnu fod y ddwy bregeth uwchlaw amgyffred y gwrandawyr cyffredin. Yr oedd y cynnulliad yn fawr iawn, ag ystyried mor ddiweddar yn y prydnawn yr oedd yr oedfa yn dechreu." Cyn pen chwe' mis wedi iddo ysgrifenu y diweddaf o'r cofnodion hyn, yr oedd Phillip Dafydd yn ei fedd, a chafodd David Thomas alwad i'w ganlyn yn uniongyrchol. Urddwyd ef yn y flwyddyn 1787. Yr ydym wedi methu cael allan pa fis o'r flwyddyn y bu hyny. Derbyniwyd y gyffes ffydd a gweddiwyd yr urdd weddi gan Mr. W. Edwards, Groeswen, rhoddwyd y siars i'r gweinidog gan Mr. John Griffiths, o Abergavenny, ac i'r eglwys gan Mr. W. Gibbon, Capel Isaac. Nis gwyddom pwy gyflawnodd ranau eraill y gwaith. Cyn gynted ag yr ymsefydlodd yn ei gylch pwysig, ymroddodd a'i holl egni i "gyflawni ei weinidogaeth," a gwneyd "gwaith efengylwr." Pregethodd filoedd o weithiau ar hyd a lled y wlad am filldiroedd o gwmpas, ac yr oedd yn mhob man yr elai yn dderbyniol gan fyd ac eglwys, ffol a chall, gwreng a boneddig. Ar ol claddu ei fam, priododd ddynes ieuangc ragorol, sef merch Mr. William George, o'r Brithdir, yn mhlwyf Gelligaer, o'r hon y cafodd bedwar-ar-ddeg o blant, a cafodd naw o honynt eu magu i'w maintioli. Ar ol bod yn ddedwydd yn y sefyllfa briodasol am ddwy flynedd a'r hugain, collodd ei briod ffyddlon, a gadawyd ef yn wr gweddw gyda naw o blant ieuangc. Effeithiodd colli ei briod yn fawr ar ei feddwl a'i iechyd, ond er ei holl ofid a'i drafferthion cafodd gymorth am flynyddau lawer wedi hyny i wasanaethu yr achos goreu gartref ac oddi cartref. Cafodd yr hyfrydwch cyn ei farwolaeth o weled ei blant oll ond un yn grefyddol, a dau o honynt yn weinidogion yr efengyl, sef Mr. William Thomas, gweinidog y Bedyddwyr yn y Casnewydd, a Mr. Joshua Thomas, yn awr o Aberdare. Daeth yr un oedd yn ddigrefydd pan fu farw ei dad i geisio crefydd yn fuan wedi hyny. Yr oedd iechyd Mr. Thomas wedi rhoddi ffordd yn fawr er's mwy na deng mlynedd cyn ei farwolaeth, a bu am y pedair neu y pum' mlynedd diweddaf o'i fywyd yn analluog i bregethu ond yn anfynych iawn. Ond bob tro y gallai wneyd ei ymddangosiad yn y capel byddai yr olwg arno yn sirioli pawb, ac os gallai ddyweyd ychydig eiriau toddid yr holl<noinclude><references/></noinclude> n9c2vudhtwh6mzl3itlcjkoedzrlzjd 104 44273 141598 108039 2025-06-28T16:13:36Z AlwynapHuw 1710 141598 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iawn." Urddwyd ef, fel y nodasom, yn nechreu haf y flwyddyn 1771, a bu farw Tachwedd 28ain, 1773, yn 25 oed. Crybwylla Phillip Dafydd ei farwolaeth yn ei ddyddlyfr yn y geiriau canlynol: "Tachwedd 30ain, 1773—Heddyw y clywais am farwolaeth Mr. Evan Lewis, gweinidog Hanover. Gwr ieuangc gobeithiol iawn, ond fe drefnodd Duw nad oedd ei yrfa i fod ond un fer. Colled ddirfawr i'r wlad yw ei farwolaeth. Ychydig gyda dwy flynedd yn ol yr urddwyd ef." '''THOMAS DAVIES'''. Y cwbl a wyddom am dano ef yw iddo gael ei urddo yn Hanover, Mai 23ain, 1776, ac iddo ymadael yn mhen llai na phedair blynedd. Mae genym yn awr ger ein bron gyffes o'i ffydd, a anfonwyd ganddo i'r Bwrdd Cynnulleidfaol yn Mehefin 1778, lle y canfyddwn mai Calfiniad o ran golygiadau ydoedd. Cyfrifid ef yn bregethwr galluog gan Phillip Dafydd, yr hwn a ysgrifena fel y canlyn yn ei ddyddlyfr am Gorphenaf 1af, 1778: "Heddyw yr oedd cyfarfod gweinidogion yn Mhenmain, lle y pregethodd Mr. John Davies, Cwmllynfell, (Alltwen), oddiwrth Ioan x. 28. Yr oedd yn ei bregeth yn dal yn gadarn dros ddyogelwch a pharhad y saint, ond yr wyf fi yn barnu fod ei ddull o ymresymu uwchlaw cyrhaeddiadau pobl gyffredin. Ar ei ol pregethodd Mr. Thomas Davies, o Hanover, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v.]] 4. Pregeth dda ac eglur, ac yn cael ei thraddodi gyda gwresogrwydd gweddaidd." '''WILLIAM THOMAS''', gweler hanes eglwys y Bala. '''EMANUEL DAVIES'''. Ganwyd ef yn ardal Brynberian, sir Benfro, Mawrth 3ydd, 1758. Derbyniwyd ef yn aelod i eglwys Brynberian pan oedd yn bymtheng mlwydd oed. Ar ol iddo ddechreu pregethu bu am ychydig amser yn yr ysgol gyda Mr. John Griffiths, Glandwr, ac yn amser y Nadolig 1784, derbyniwyd ef i'r athrofa yn Croesoswallt. Dywed ei athraw, Dr. Edward Williams, yn ei adroddiad o sefyllfa yr athrofa, yn Rhagfyr, 1785, nad oedd ganddo ond gwybodaeth anmherffaith iawn o'r Lladinaeg pan dderbyniwyd ef, ond ei fod yn dysgu yn rhagorol, a'i fod yn obeithiol iawn o ran galluoedd a duwioldeb. Drachefn yn ei adroddiad dyddiedig Rhagfyr 26ain, 1786, dywed fod Emanuel Davies yn mynel rhagddo yn gwbl foddhaol. Yn fuan wedi gorphen ei amser yn yr athrofa derbyniodd alwad oddiwrth yr eglwys yn Hanover. Dechreuodd ei weinidogaeth yno yn Mai, 1790, ac urddwyd ef yn yr Hydref canlynol. Yn mhen ychydig amser ar ol ei urddiad priododd ferch Mr. Rees Harris, Pwllheli. Yr oedd Mrs. Davies yn perthyn i un o'r teuluoedd hynotaf am enwogrwydd crefyddol yn y deyrnas, am yr hwn y bydd genym lawer i ddyweyd pan ddeuwn at hanes sir Gaernarfon. Yr oedd hi ei hun yn ferch i weinidog parchus; ei mham yn ferch i Mr. David Williams, gweinidog enwog yn Ninbych; a'i mham hithau yn ferch i'r enwog Daniel Phillips, gweinidog Pwllheli o'r flwyddyn 1684 hyd 1722. Cafodd Mr. a Mrs. Davies naw o blant, a chawsant yr hyfrydwch o weled wyth o honynt yn grefyddwyr selog a defnyddiol. Aeth dau o'u meibion, fel y nodasom, i'r weinidogaeth. Bu farw Mr. Davies Awst 29ain, 1838, ond bu Mrs. Davies fyw amryw flynyddau ar ei ol ef. Ystyrid Mr. Davies, o Hanover, gan bawb a'i hadwaenai, uchel ac isel, fel dyn dirodres, Cristion cywir, a gweinidog da i Iesu Grist. Yr oedd yn ddyn cyflawn o wybodaeth, yn rhagorach ysgolhaig na'r rhan fwyaf o weinidogion ei oes, ac yn bregethwr buddiol, er nad oedd yn ddoniol, ac felly llanwodd ei gylch yn anrhydeddus ac yn barchus yn yr un lle am naw a deugain o flynyddau. Claddwyd ef wrth gapel Hanover, Medi 5ed, 1838,<noinclude><references/></noinclude> 34kln9gnjlpzyk56o7de14pnkz7nrm3 104 44670 141599 108053 2025-06-28T16:16:25Z AlwynapHuw 1710 141599 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|COFNODION BYWGRAPHYDDOL}} '''DAVID WILLIAMS.''' Er pob ymchwiliad, nid ydym wedi dyfod i wybod ond y peth nesaf i ddim o hanes Mr. Williams. Yr oll a wyddom am dano ydyw, iddo gael ei addysgu yn athrofa Caerfyrddin dan Mr. William Evans, ei urddo yn Llanfaches a'r Casnewydd yn 1710, ei fod yn byw mewn lle a elwir Salisbury, yn mhlwyf Magor, yn 1718, yn rhywle yn mhlwyf Maesaleg, yn 1738, ac iddo farw yn Rhagfyr, 1754. Yr ydym yn casglu oddiwrth ddistawrwydd hollol pob llyfr argraffedig, a phob llaw ysgrif y gallasom daro wrthi, yn ei gylch, nad oedd unrhyw gyhoeddusrwydd nac enwogrwydd yn perthyn iddo; ac o'r tu arall, mae y ffaith iddo allu cadw ei le fel gweinidog i'r un gynnulleidfa am bedair a deugain o flynyddau, heb lwyr ladd yr achos, yn dangos fod ynddo ryw gymhwysder at waith y weinidogaeth, '''ROGER ROGERS'''. Ganwyd Mr. Rogers yn y flwyddyn 1732, yn mhlwyf Bedwellty, ond nis gwyddom yn mha dy yn y plwyf hwnw. Ymunodd a'r eglwys yn Mhenmain, ond ymddengys mai dan nawdd Mr. Edmund Jones, Pontypool, yn benaf y dechreuodd bregethu, canys yr oedd ei weinidog, Mr. Phillip Dafydd, yn teimlo rhyw oerni tuag ato. Yr ydym yn cael y ddau gofnodiad oerllyd a ganlyn yn nyddlyfrau Mr. Phillip Dafydd o berthynas iddo: "Mehefin 28ain, 1760.—Heddyw yr oedd ein cyfarfod parotoad. Nid oedd y cynnulliad ond bychan. Hysbysodd Roger Rogers i'r eglwys ei fod wedi derbyn rhywbeth a alwai yn alwad i bregethu yn y Casnewydd. Pa beth a feddyliai wrth wneuthur felly nis gwn i. Ni ddarfu iddo erioed ofyn cynghor yr eglwys, ond aeth oddiamgylch i bregethu o hono ei hun, fel y gwna y bobl a elwir y Methodistiaid, ac nid yw yn un o gymmeriad da yn ei gymydogaeth." "Awst 6ed, 1761—Yr oedd cyfarfod gweinidogion yn Abergavenny heddyw, ac amryw weinidogion wedi dyfod yn nghyd yno. Pregethodd Mr. Joseph Simmons, yn Saesoneg, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXIV|Mat. xxiv]]. 45; a Mr. William Evans, Cwmllynfell, yn Gymraeg, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Mat. xxv.]] 13. Y prif fater fu dan sylw y Gynhadledd oedd achos Roger Rogers, yr hwn a urddwyd ar yr 28ain o Fai diweddaf, trwy waith Mr. Edmund Jones, heb edrych i mewn i gymmeriad y dyn; ond yn awr yr ydys wedi edrych i mewn iddo, ac y mae wedi ei gael yn anheilwng o'r enw sydd arno, er gofid i lawer.' Pa beth bynag oedd allan o le yn Mr. Rogers, mae genym bob sail i gredu nad oedd yn euog o unrhyw fath o anfoesoldeb, pe amgen, ni buasai gŵr o dduwioldeb Mr. Edmund Jones yn gosod ei ddwylaw arno; ac nid yn fyrbwyll y gwnaed hyny, canys yr oedd Mr. Rogers wedi hysbysu eglwys Penmain ei fod wedi cael galwad o'r Casnewydd tuag un mis ar ddeg cyn i Mr. E. Jones, ac eraill, fyned yno i'w urddo. Yr ydym yn gwbl argyhoeddedig mai rhyw ychydig o afreoleiddiwch gyda golwg ar ei gychwyniad fel pregethwr cyhoeddus, yn nghyda'r ysbryd Methodistaidd a amlygai, oedd cyfanswm pechodau Roger Rogers yn erbyn Phillip Dafydd a'i gyfeillion. Bu Mr. Rogers yn rhyfeddol o lwyddianus dros dymor byr ei weinidogaeth. Bu farw yn dair ar ddeg ar hugain oed, Awst 27ain, 1765, nid 1766, fel cam-nodasom yn hanes Llanfaches. Cafodd rai wythnosau o gystudd, a bu farw mewn llawn fwynhad o orfoledd crefydd. Dywedai ar ei wely angau, fod arno chwant cael ei ddattod ac i fod gyda Christ; "Ond," meddai, "buasai yn dda genyf gael gwneyd ychydig yn rhagor o waith<noinclude><references/></noinclude> srp1895odsfiwpjzp041ox866610frn 104 44676 141581 108066 2025-06-28T15:45:24Z AlwynapHuw 1710 141581 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei ffyddlondeb, ei ddiwydrwydd, ei dduwioldeb, a'i safle uchel fel gwladwr, yn ei wneyd yn barchus a defnyddiol iawn. Dywedir ei fod yn feddyg rhagorol, a pha le bynag y cyhoeddesid ef i bregethu buasai pob claf a allasai symud o'i wely yn dyfod i'r oedfa, er mwyn cael cyfle i ymgynghori a'r pregethwr am ei anhwyldeb corfforol. Nid y werin anwybodus yn unig oedd yn mawrygu ei wybodaeth feddygol, ond dywedir y byddai un o brif feddygon y Casnewydd yn ei gymeryd yn fynych gydag ef i weled rhyw achosion nodedig er mwyn ymgynghori ag ef. '''EDWARD FRANCIS.''' Ymunodd ag eglwys y New Inn yn ieuangc. Nis gwyddom pa bryd y dechreuodd bregethu. Ymddengys mai Awst 7fed, 1785, oedd y tro cyntaf iddo ymweled â Phenmain. Ysgrifena Phillip Dafydd gyferbyn ar diwrnod hwnw yn ei ddyddlyfr, "Bum yn Mhenmain heddyw, ond cefais fy arbed i bregethu gan Edward Francis, gwr ieuangc sydd yn perthyn i gynnulleidfa y New Inn. Ni allaswn i glywed ond y peth nesaf i ddim, am fy mod wedi cael anwyd trwm, ond hysbyswyd fi gan y rhai a'i clywsant, iddo bregethu yn dda. Ei destyn oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XI|Mat. xi]]. 29." Mae yn ymddangos iddo foddio y bobl yn dda, oblegid cofnodir iddo fod yno drachefn Medi 11eg, o'r un flwyddyn, a phregethu i gynnulleidfa fawr, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVI|Mat]]. xvi. 26. Bu yno y drydedd waith, Hydref 23ain, a phregethodd yn weddol dda," oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v.]] 3. Y tro nesaf yr ymwelodd â Phenmain oedd Ebrill 9fed, 1786, a'r tro hwn aeth ychydig yn is yn nghyfrif yr hen weinidog. Ysgrifena, "Bum heddyw yn Mhenmain, a phregethodd y gwr ieuangc Edward Francis yno. Ei destyn oedd Deut. xxxii. 10—testyn llawn o fater, ond ni ddarfu iddo ef sefyll yn ddigon agos gyda ei destyn. Yn yr hwyr clywais ef drachefn yn nhy William Williams, yn pregethu oddiwrth Dat. ii. 10. Mae ei ddull o draddodi yn debyg i'r Methodistiaid yn gyffredin:—peidio sefyll ar unrhyw bwnge mewn duwinyddiaeth, ond crwydro o'r naill beth i'r llall." Etto ar y 9fed o Orphenaf, pregethodd yno oddiwrth Caniadau ii. 15. Ond yr oedd yr hen weinidog yn rhy fyddar y waith hon i glywed dim, ac felly dywed nas gallasai roddi ei farn ar y bregeth. Bu yno unwaith drachefn cyn diwedd y flwyddyn 1786, ac yr oedd y gwrandawyr yn lluosog. Dengys hyn fod y gwr ieuangc yn boblogaidd iawn. Gresyn gan hyny na fuasai yn cadw ei wisgoedd yn lân. Yr ydym yn lled sicr mai yn y flwyddyn 1786 yr urddwyd ef, ac iddo golli ei le yn 1789, neu ddechreu 1790. Cafodd ei adferu drachefn i fod yn aelod ac yn bregethwr; yna symudodd i Lundain, lle y bu am rai blynyddau, yn pregethu i'r Cymry yn Lambeth. Dychwelodd i Gymru yn 1799, a bu yn weinidog derbyniol a llwyddianus iawn yn Machynlleth dros oddeutu tair blynedd, yna aeth yn ol i Lundain. Dywedir i Dr. Lewis, y pryd hwnw o Lanuwchllyn, ddyweyd wrtho, os ymadawai o Fachynlleth, lle yr oedd mor llwyddianus, y buasai yn digio yr Arglwydd, ac na ddeuai daioni byth o hono. Mae yn debygol i brophwydoliaeth y Dr. gael ei chyflawni, oblegid nid ymddengys iddo fod o fawr ddefnydd yn un lle mwyach. Yr ydym yn barnu nad arosodd yn hir yn Llundain yr ail waith, ond iddo ddychwelyd i Fynwy, ac mai yno y bu farw. Yr ydym yn cael ei enw yn hen lyfr eglwys Heol-y-felin, Casnewydd, fel pregethwr achlysurol yno o 1806 hyd Mai 24ain, 1818. Mae yn debygol iddo farw yn fuan ar ol hyn. '''THOMAS WALTERS.''' Ganwyd ef yn mhlwyf Mynyddislwyn, yn y flwyddyn 1761. Ymunodd a chrefydd yn lled ieuangc yn y Tynewydd, Mynyddislwyn. Yr oedd eglwys y Tynewydd y pryd hwnw dan ofal gweinidog-<noinclude><references/></noinclude> 05lncvcf1cbk9g87xinm54wfq37lz40 104 44699 141582 108067 2025-06-28T15:52:30Z AlwynapHuw 1710 141582 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>aethol ei ewythr Mr. Thomas Walters, ac yn ryw haner Methodistiaid. Yn fuan wedi iddo ef ddechreu pregethu ymgysylltodd yn fwy a'r Methodistiaid nag a'r Annibynwyr, ac yn eu plith hwy yn benaf y bu yn pregethu, hyd nes iddo dderbyn galwad gan eglwys y New Inn, i fod yn gynnorthwywr i'w hen weinidog, Mr. Daniel James. Urddwyd ef yno gan weinidogion yr Annibynwyr, ond nis gwyddom pa flwyddyn, yr ydym yn tybied mai tua y flwyddyn 1793 yr urddwyd ef. Bu eglwys y Tŷ-newydd, yn gystal a'r New Inn, dan ei ofal o 1794, pryd y bu farw ei ewythr, hyd 1811, pryd yr urddwyd Mr. William George yno. Yn mlynyddoedd cyntaf ei weinidogaeth bu yn llafurus, ac i fesur yn llwyddianus, ond wedi hyny ymroddodd mor llwyr i ymdrafiaethau bydol, fel yr aeth agos yn hollol ddiwerth fel gweinidog. Cafodd ei siomi yn ei ddisgwyliadau oddiwrth y byd presenol, a bu farw yn gymharol dlawd. Tua phedair blynedd cyn ei farwolaeth ymunodd drachefn a'r Methodistiaid, a bu yn pregethu ychydig yn eu mysg hyd derfyn ei oes. Bu farw yn Cwmdows, Mynyddislwyn, Tachwedd 2il, 1821, yn 60 oed, a chladdwyd ef yn mynwent eglwys Mynyddislwyn. Yr oedd Mr. Walters yn nechreuad ei fywyd cyhoeddus yn bregethwr melus ac effeithiol iawn, a diau y buasai yn un o'r dynion mwyaf defnnyddiol yn ei oes pe buasai yn ymgysegru yn llwyrach i wasanaeth ei Arglwydd. "Ymddengys iddo gael grodd o adnewyddiad i'w ysbryd cyn ymadael ar byd hwn, gan y dywedir iddo farw yn orfoleddus iawn, gan ddiolch yn wresog am drysor gwell yn y nef na dim a fedd y ddaear hon."<ref>Methodistiaeth Cymru; Cyf iii tudalen 379</ref> '''BENJAMIN MOSES.''' Ganwyd ef yn ardal Tynygwndwn, sir Aberteifi, derbyniodd ei addysg yn athrofâau y Neuaddlwyd a Llanfyllin; ac urddwyd ef yn y New Inn, Ionawr 6ed, 1820. Bu raid i'r eglwys ymwrthod ag ef yn mhen dwy flynedd am nad oedd. yn bucheddu yn addas. Wedi ymadael o'r New Inn aeth i Abertawy, a phriododd yno ag un Mrs. Edwards, tafarnwraig, yr hon a gadwai y Tymelyn. Derbyniwyd ef yn aelod i Ebenezer, Abertawy, a bu yn pregethu yn achlysurol yno, ac mewn rhai manau eraill hyd ddiwedd ei oes. Bu farw ar ol cystudd byr Mai 16eg, 1829, a chladdwyd ef yn mynwent Ebenezer, Abertawy. Dywedir ei fod yn bregethwr derbyniol iawn. Priododd ei weddw a'r nodedig Shadrach Davies. '''DAVID DAVIES.''' Mae Mr. Davies yn enedigol o ardal Rhydybont, sir Gaerfyrddin. Disgyna oddiwrth henafiaid enwog am eu duwioldeb. Derbyniwyd ef yn ieuangc yn Rhydybont gan Mr. Jonathan Jones, ac yn fuan wedi iddo ddechreu pregethu aeth i athrofa y Neuaddlwyd, ac oddi-yno i'r New Inn, lle yr urddwyd ef Mawrth 27ain, 1823. Yr oedd trefn cyfarfodydd yr urddiad fel y canlyn: Prydnawn ddydd Mercher, am 3, dechreuwyd trwy weddi gan Mr. D. Jenkins, Brychgoed, a phregethodd y Meistriaid D. Griffiths, Castellnedd, oddiar Sal. iii. 8; T. Davies, Cymmar, oddiar Dat. i. 5; a D. Williams, Llanwrtyd, oddiar Heb. ii. 17. Yn yr hwyr, gweddiodd Mr. D. Stephenson, Rhymni; a phregethodd y Meistriaid H. Heibert, Caerodor, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XIX|Mat. xix]]. 16; a T. Phillips, Neuaddlwyd, oddiar Sal. xvi. 11. Am 10, dydd Iau, gweddiodd Mr. D. Davies, Penywaun; traddodwyd y gynaraeth gan Mr. T. B. Evans, Ynys—gau; derbyniwyd y gyffes ffydd gan Mr. D. Lewis, Aber; gweddiodd Mr. E. Jones, Pontypool, yr urddweddi gydag a'r ddodiad dwylaw; pregeth-<noinclude><references/></noinclude> 0grh7j1dp7b8vrfncdd7yql26b8su9f 104 44700 141583 108068 2025-06-28T15:53:27Z AlwynapHuw 1710 141583 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wyd i'r gweinidog gan Mr. Phillips, Neuaddlwyd, oddiar 1 Tim. iv. 15; ac i'r eglwys gan Mr. W. Jones, Rhydybont, oddiar 1 Cor. xvi. 10. Am 2, gweddiodd Mr. W. Jones, Penybont; a phregethodd y Meistriaid W. Lewis, Tredwstan, (yn Saesoneg), oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VIII|Mat. viii.]] 22; a G. Hughes, Groeswen, oddiar 1 Cor. xiii. 13. Am 6, gweddiodd Mr. John Phillips, Neuaddlwyd; a phregethodd y Meistriaid T. Jones, myfyriwr, Neuaddlwyd, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXVIII|Mat. xxviii]]. 18; a P. Griffiths, Alltwen, oddiar Heb. i. 2. Mae Mr. Davies yn awr yn dechreu yr wythfed flwyddyn a deugain o'i weinidogaeth, ac mor fywiog mewn corff a meddwl a phe byddai yn llangc ugain oed. Rhodded yr Arglwydd iddo lawer o wedd ei wyneb, a llwyddiant mawr o hyn hyd derfyn ei oes.<ref>Yr ydym yn ddyledus am lawer o'r ffeithiau pwysicaf yn yr hanes hwn i lythyrau dyddorol a dderbyniasom oddiwrth Mr. Davies, gweinidog presenol y New Inn.</ref> <section begin="lll"/><section end="lll"/> <section begin="mmm"/>{{c|<big>BRYNBIGA.</big>}} Nodasom yn hanes Llanfaches a Hanover fod Ymneillduaeth wedi cymeryd cryn afael yn y dref hon a'r gymydogaeth yn lled gynar yn yr ail ganrif ar bymtheg, ac iddi ddal ei gafael yma am rai blynyddau wedi dechreu y ddeunawfed ganrif. Yr oedd yn y dref hon gynnulleidfa dan ofal y doniol Hugh Pugh, yr hwn a fu farw tua 1709, ond y mae yn ymddangos i'r achos wywo yn fuan ar ol ei farwolaeth ef, ac nad oedd yma ond ychydig neu ddim o'i weddillion tua y flwyddyn 1743, pan y dechreuodd Mr. Abraham Williams, sylfaenydd yr achos sydd yma yn bresenol, ddyfod i bregethu i'r dref. Os nad oedd rhai o hen aelodau Hugh Pugh heb farw ar gychwyniad yr achos presenol, mae yn ddiau fod rhai o'u hiliogaeth yn y dref a'r gymydogaeth yn teimlo rhyw beth at yr achos yn wahanol i'r hyn fuasai disgynyddion dynion paganaidd yn deimlo. Yr hanes a gawn am ddechreuad yr achos presenol sydd fel y canlyn:—Yr oedd yma bump o bobl grefyddol aelodau yn awr yn y New Inn—lle yr oedd cymdeithas grefyddol, er fod yr eglwys heb ei ffurfio yno etto. Unodd y rhai hyn a Mr. Abraham Williams i osod i fyny addoliad crefyddol yn y dref, tua y flwyddyn 1743. Nid oedd yr un o honynt ond y pregethwr ei hun yn meddu dawn i ganu, gan hyny, cafwyd gan ryw bump eraill a fedrent ganu, i fyned yno yn lled gyson o'r New Inn. Yn mhen amser ffurfiwyd yno eglwys, nis gwyddom pa bryd, ond y mae yn ddigon tebygol mai tua yr un amser ag y corffolwyd eglwys y New Inn; neu efallai mai yn 1756, pryd yr urddwyd y gweinidog cyntaf yn y New Inn. Mewn anedd-dai y buwyd yn addoli yma am lawer o flynyddau. Tua y flwyddyn 1770 yr adeiladwyd y capel yma, a chan iddo gael ei adeiladu yn agos iawn at gapel y Bedyddwyr teimlodd y brodyr hyny i raddau yn dramgwyddus, ac edrychasant arno fel amcan i ddrygu eu hachos hwy.<ref>Hanes y Bedyddwyr tudalen 676.</ref> Tua yr amser yr adeiladwyd y capel, neu yn fuan ar ol hyny, cyfododd gwr ieuangc doniol ac anarferol o boblogaidd i bregethu yma, ac mewn parthau eraill o'r sir, o'r enw Jehoiada Brewer.<ref>James's Nonconformity in Birmingham, tudalen 124.</ref> Bu ef yma am rai blynyddau yn gynorthwyol iawn i'r achos, a bu yn ei noddi ar ol iddo ymadael a'r lle, ac am flynyddau wedi marwolaeth Mr. Williams. Ei enw ef yw y blaenaf o'r ymddiriedolwyr yn ngweithredoedd y capel, yr hon, o herwydd <section end="mmm"/><noinclude><references/></noinclude> c86ytuxas262e3yfiasca2ckyvtsc6a 104 44708 141600 108088 2025-06-28T16:17:52Z AlwynapHuw 1710 141600 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gael unrhyw adeiladaeth wrth ei wrandaw. Enwodd fel ei destyn [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v.]] 6, ond ychydig neu ddim a wnaeth o hono." Dylem gofio fod rhagfarn Phillip Dafydd mor gryf yn erbyn pob peth tebyg i Fethodistiaeth, fel mai braidd yr oedd yn gymhwys i roddi barn deg ar bregeth gwr mor Fethodistaidd a Thomas Walters. Pa fodd bynag, dengys y difyniadau canlynol fod cyflawnder o dân yn ei gyflawniadau os nad oedd ynddynt ddigon o oleuni i foddio P. Dafydd: "Hydref 6ed, 1776. Bum heddyw mewn cyfarfod gweinidogion yn nhy cyfarfod Mr. Edmund Jones. Pregethodd Mr. William Morgan, o'r Cymar, oddiwrth 1 Cor. xv. 20; a Mr. William Thomas, o Aberhonddu. Diweddwyd y gwasanaeth trwy weddi gan Thomas Walters, a mawr y swn a gadwyd ganddo ef a'i gyfeillion." "Ebrill 1af, 1778. Heddyw yr oedd cyfarfod gweinidogion yn y Casnewydd. Yn y bore, pregethodd Mr. Benjamin Davies, yn Saesonig; a Mr. William Edwards, yn Gymraeg, oddiwrth Mat. v. 3. Yn y pryd—nhawn, yn lle cadw cynnadledd, er fod ei heisiau yn fawr, gosodwyd Abraham Williams, a Thomas Walters i draddodi rhywbeth ar lun pregethau i gynhyrfu y bobl." Os nad oedd Phillip Dafydd, a Thomas Walters yn hollol gydolygu ar y ddaear am y dull goreu i wasanaethu Duw, maent yn sicr o fod yn cyduno yn hyfryd heddyw i ganu cân Moses a chân yr Oen. '''THOMAS WALTERS, yr ail'''. Nid oes genym ddim i'w gofnodi am dano ef yn ychwanegol at yr hyn a welir yn hanes y New Inn. '''WILLIAM GEORGE.''' Ganwyd ef yn mhlwyf Risca yn y flwyddyn 1758. Enwau ei rieni oedd David a Mary George. Bu farw ei dad pan nad oedd ef ond deg oed. Ymddengys iddo gael ychydig addysg yn ieuangc, a thrwy ddiwydrwydd personol ar ol hyny daeth yn ysgolhaig gweddol dda. Ar ol bod am rai blynyddau yn gwasanaethu gydag amaethwyr, yn mhlwyfi Henllys a Mynyddislwyn, ystoriodd ddigon o arian i'w osod ei hun yn egwyddorwas gyda Lewis Miles y saer yn Llanhiddel. Priododd a Margaret Miles, (merch ei feistr mae yn debygol), ac yna symudodd i fyw i Abercarn yn y flwyddyn 1783. Yn fuan wedi hyny, ymunodd a'r eglwys yn y Tynewydd. Nis gwyddom pa mor fuan ar ol ei dderbyn y dechreuodd bregethu. Yn ol llyfr eglwys Heol-y-felin, Casnewydd, bu yn pregethu yno Tachwedd 23ain, 1795. Mae yn ddigon tebygol ei fod wedi dechreu rai blynyddau cyn hyny. Bu yn bregethwr cynnorthwyol yn ei fam-eglwys a'r eglwysi cymydogaethol hyd 1811, pryd, fel y nodasom, yr urddwyd ef yn weinidog yn y Tynewydd. Ymneillduodd o'r weinidogaeth yn rhanol yn 1828, ac yn hollol yn 1829, ond parhaodd i bregethu yn achlysurol cyhyd ag y parhaodd ei nerth. Bu farw Chwefror 21ain, 1838, yn 81 oed, a chladdwyd ef wrth gapel y New Inn. Pan gynygiwyd yn yr eglwys i William George gael ei anog i ddechreu pregethu, dywedir i rai o'r aelodau wrthwynebu hyny. Wrth glywed y brodyr yn gwrthwynebu y cynygiad, cyfododd un Harry Siams, yr hwn yn mhen blynyddau wedi hyny fu yn ddiacon enwog yn yr eglwys, a dywedodd "Bydd yn well gan yr Arglwydd ladd ''tri'' o'r rhai penaf o honoch nag atal ''un'' William George i bregethu yr efengyl." Yn mhen ychydig wedi hyn, bu farw tri o'i brif wrthwynebwyr, a chafodd yntau y ffordd yn rhydd i bregethu. Er nad oedd Mr. George yn cael ei resu yn mysg y pregethwyr mawr, ni bu un gweinidog erioed yn anwylach gan bobl ei ofal, na neb mwy gwresog ei ysbryd yn sefyll uwch ben cynnulleidfa. Braidd y safai un amser i fyny heb danio y gynnulleidfa. Perchid<noinclude><references/></noinclude> 5clc8qbhxm3515nutjkuiioy67h8b3b 104 44718 141601 92667 2025-06-28T16:19:15Z AlwynapHuw 1710 141601 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>arall yn yr ardal; ac felly y bu. Buont yn yr Eglwys dros yr haf cyntaf, ond pan ddaeth y gauaf, bu raid iddynt ranu eu hysgol i wahanol anedd-dai, o herwydd fod yr Eglwys yn rhy oer. Yr oedd erbyn hyn angen am lyfrau. Aeth John Evans i Ferthyr, lle y cafodd ychydig o lyfrau at ddysgu darllen, am y rhai y bu yn rhaid iddo dalu tair ceiniog yr un. Wedi hyny aeth i Abergavenny i edrych am Feiblau, ond ni lwyddodd i gael ychwaneg na dau, y rhai a gostiodd iddo ddeg swllt yr un. Yn mhen ychydig wedi hyny, cawsant bedwar Beibl yn rhad trwy Mr. Davies, yr offeiriad; ac yn fuan drachefn llwyddodd John Evans i gael deuddeg Beibl a chwech Testament; y Beiblau am bedwar swllt a chwecheiniog yr un, a'r Testamentau am ddau swllt a thair ceiniog yr un, gan Mr. Bevan, offeiriad Crughowell. Cariodd y baich llyfrau yn llawen ar ei gefn o Grughowell i'r Brynmawr. Wedi cael ychydig gopiau o Hyfforddwor Mr. Charles, dysgwyd ef yn awyddus, ac ar ol hyny aed trwy Gatecism Dr. Phillips, Neuaddlwyd. Erbyn hyn yr oedd yr ysgol wedi myned yn lluosog ac enwog, a thrwy ei llwyddiant aeth y gynnulleidfa yn rhy lucsog i "Dy Solomon" i'w chynnwys, ac felly penderfynwyd adeiladu capel yn ymyl ty a elwid y "Caban Gwyn," ar lechwedd y mynydd yn agos i waith Nantyglo. Galwyd y capel newydd yn Horeb. Agorwyd ef Gorphenaf 19eg a'r 20fed, 1820. Yr oedd trefn cyfarfodydd yr agoriad fel y canlyn: Nos Fercher, gweddiodd Mr. D. Stephenson, Rhymni, (wedi hyny gweinidog y lle), a phregethodd Mr. J. Harrison, Aberdare, a Mr. B. Moses, New Inn, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXVIII|Mat. xxviii.]] 20; ac Esay xxvii. 3. Yr ail ddydd, am 10, gweddiodd Mr. M. Jones, Bethesda, Merthyr, a phregethodd Mr. D. Jones, Llanharan, Mr. E. Jones, Pontypool, (yn Saesoneg), a Mr. G. Hughes, Groeswen, oddiwrth 1 Ioan iv. 10; Act. xvi. 30, 31; a Salm lxxxiv. 2. Am 3, gweddiodd Mr. E. Davies, Hanover, a phregethodd Mr. T. Davies, Cymar, Mr. T. B. Evans, Ynysgau, (yn Saesoneg), a Mr. D. Lewis, Aber, oddiwrth Sal. cii. 16; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVI|Mat. xvi.]] 26; ac Esay lx. 7. Am 6, gweddiodd Mr. D. Stephenson, Rhymni, a phregethodd Mr. M. Jones, Bethesda, Merthyr, oddiwrth Ioan vi. 27. Felly yr agorwyd capel cyntaf eglwys Rehoboth. Bu Mr. Thomas, Penmain, yn dyfod yma yn fisol am tua thair blynedd ar ol agoriad y capel, yna o herwydd gwaeledd ei iechyd, a'i awydd am i Mr. Stephenson sefydlu yn eu plith, rhoddodd eu gofal i fyny, ac anogodd hwy i roddi galwad i Mr. Stephenson, yr hyn a wnaethant, ac efe a ymsefydlodd yn eu plith yn y flwyddyn 1823, ond yr oedd wedi bod yn eu gwasanaethu yn fynych trwy ystod y pum' mlynedd blaenorol. Rhifyr aelododau pan yr ymgymerodd ef a'r weinidogaeth oedd dau-ar-hugain. Pan dderbyniodd yr alwad ni ddarfu iddo ar unwaith symud yno o Rhymni, ond deuai drosodd ddau Sul o bob mis. Cynyddodd yr eglwys a'r gynnulleidfa yn fuan i raddau mawr, fel cyn pen pedair blynedd yr oedd Horeb y Caban Gwyn wedi myned lawer yn rhy fychan i gynnwys y gwrandawyr, ac y bu raid edrych am le cyfleus i adeiladu capel helaethach. Ond ni chafwyd y llwyddiant hwn heb fesur o drallod yn gysylltiedig ag ef. Y gofid cyntaf a gafwyd yno oedd yn nglyn a dysgybliad dynes o gymmeriad amheus. Trodd rhai yn bleidiol i'r ddynes, ac ymneillduasant o'r eglwys, gan geisio gosod i fyny achos newydd yn agos i Bont Clydach. Mae yn ymddangos i'r terfysg hwn gyfodi yn fuan wedi i Mr. Stephenson ddechreu ei weinidogaeth, oblegid pasiwyd y penderfyniad canlynol yn nghymanfa Pontypool ar y 7fed o Awst, 1823, gyda golwg ar y terfysgwyr: "Na<noinclude><references/></noinclude> 4w0wdeb8eeypoq8s8k2bxkyo1fbatab 104 45823 141584 94655 2025-06-28T15:54:49Z AlwynapHuw 1710 141584 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>byngciau dyfnion duwinyddiaeth, a byddai yn fynych ddadleuon brwd, ond caredig rhyngddynt a'u gilydd ar Benarglwyddiaeth, gwaith yr Ysbryd, &c. Arferent fyned yn fintai tua thy Solomon, a thy Daniel a'r Caban Gwyn, ac ar ol y gwasanaeth, eisteddent yn fynych yn ymyl ffynon i fwyta eu bara a chaws ac yfed dwfr, ac wrth wneuthur hyny ailgnoent eu cil ar y gwirioneddau oeddynt wedi wrandaw. O'r flwyddyn 1809, ni buont yn myned nemawr oddicartref i addoli, am fod gwasanaeth cyson wedi cael ei osod i fyny yn eu plith eu hunain. Tua dwy flynedd cyn adeiladu y capel, dechreuwyd ysgol Sabbothol, yr hon a gynhelid yn nhy William Hoskins. Yn y bore y cynhelid yr ysgol, yna cyfeillach grefyddol am un-ar-ddeg o'r gloch, yn nhy Nicholas Rees, a phregeth neu gyfarfod gweddi yn y prydnhawn, yn nhy Daniel Rowland, Nantybwch, neu dy Nicholas Rees, ond gan amlaf yn yr olaf. O'r ty hwnw y symudwyd yr arch i Saron yn y flwyddyn 1819. Agorwyd y capel newydd Mai 5ed a'r 6ed, 1819. Dechreuwyd yr addoliad y dydd cyntaf, gan Mr. Thomas, Llanharan, a phregethodd Mr. B. Moses, oddiwrth Zeph. iii. 17, a Mr. D. Davies, Llangattwg oddiwrth Deut. vi. 3. Yr ail ddydd am 10, dechreuwyd gan Mr. Methusalem Jones, Bethesda, a phregethodd Mr. D. Jones, Llanharan, oddiwrth Salm. xxiii. 3, 4; Mr. T. B. Evans, Ynysgau, yn Saesonaeg, oddi-wrth Ioan xiv. 2; a Mr. G. Hughes, Groeswen, oddiwrth Ioan vi. 37. Am 3, gweddiodd Mr. B. Moses, a phregethodd Mr. J. Harrison, Aberdare, oddiwrth Ioan v. 25, a Mr. S. Evans, Zoar, oddiwrth Eph. ii. 7, yn Gymraeg ac yn Saesonaeg. Cydunodd y gweinidogion i gymeradwyo yr achos ieuangc hwn i'r eglwysi fel un teilwng o gymhorth i ddwyn traul yr adeiladaeth. Yr oedd pregethu wedi bod yn y capel newydd cyn dydd yr agoriad, a dywedir mai Mr. D. Stephenson, Rhymni, a draddododd y bregeth gyntaf ynddo.. Wedi cael lle cyfleus i addoli, aeth yr achos rhagddo yn ddymunol. Cyn pen dwy flynedd wedi agoriad y capel, rhoddwyd galwad i Mr. Robert Morris, myfyriwr yn athrofa Llanfyllin, ac urddwyd ef Chwefror 22ain, 1821. Yr oedd trefn gwasanaeth yr urddiad fel y canlyn: Y nos flaenorol pregethwyd gan Mr. D. Jones, Llanharan, oddiwrth Heb. ii. 3, a Mr. J. Jones, Talgarth, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v]]. 18. Am 10 yr ail ddydd, pregethwyd ar natur eglwys gan Mr. D. Lewis, Aber, oddiwrth Rhuf. vi. 5; derbyniwyd y gyffes ffydd gan Mr. E. Davies, Hanover; gweddiwyd yr urdd-weddi gan Mr. Thomas Powell, Aberhonddu; Pregethwyd y Siars i'r gweinidog gan Mr. E. Jones, Pontypool, oddiwrth Ezec. ii. 17; yna pregethodd Mr. T. B. Evans, Ynysgau, yn Saesonaeg, oddiwrth Heb. xii. 12; a Mr. G. Hughes, Groeswen, y Siars i'r eglwys, oddiwrth 1 Thess. v. 12, 13. Am 3 yn y prydnawn, cynhaliwyd y gwasanaeth yn nghapel y Bedyddwyr, pryd y pregethodd Mr. E. Jones, oddiwrth 2 Tim. ii. 20, 21, a Mr. J. Jones, oddiwrth Act. v. 31. Dechreuwyd y gwahanol oedfaon gan Mr. D. Thomas, Nebo, Mr. E. Williams, Caerphili, &c. Yr oedd Mr. Morris yn anwyl iawn gan ei bobl, ac yn boblogaidd fel pregethwr. Ychwanegwyd tua chant o aelodau at yr Eglwys yn y pum' mlynedd y bu yn gweinidogaethu yma. Torwyd ef i lawr gan angau yn mlodau ei ddyddiau, yn Rhagfyr, 1825, er mawr golled a galar i bobl ei ofal a phawb o'i gydnabod. Yn mhen tua blwyddyn wedi marwolaeth Mr. Morris, rhoddwyd galwad i Mr. Hugh Jones, myfyriwr yn athrofa y Drefnewydd. Cynhaliwyd cyfarfodydd ei urddiad ar yr 28ain a'r 29ain o Fawrth, 1827. Dechreu-<noinclude><references/></noinclude> d7ggkw7vi5efjvd842i6g3hgxmdcwwa 104 45824 141585 94656 2025-06-28T15:55:18Z AlwynapHuw 1710 141585 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wyd yr addoliad y nos gyntaf gan Mr. W. Phillips, Blaenafon, a phregethodd Mr. E. Price, Grosmont, a Mr. D. Morgan, Machynlleth, oddiwrth Rhuf. viii. 28; a Jer. viii. 22. Dydd Iau am 10, dechreuodd Mr. M. Jones, Bethesda, a phregethwyd a'r natur eglwys gan Mr. T. B. Evans, Ynysgau, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVI|Mat. xvi.]] 18. Holwyd y gofyniadau gan Mr. E. Davies, Hanover; gweddiwyd yr urdd weddi gan Mr. D. Morgan, Machynlleth, a phregethodd Dr. J. Lewis, Casnewydd, y Siars i'r gweinidog, a Mr. David Lewis, Aber, y Siars i'r eglwys, oddiwrth Heb. xiii. 17; Phil. ii. 29. Yn y prydnawn, dechreuwyd gan Mr. Joshua Thomas, Penmain, a phregethodd Mr. T. Evans, Aberhonddu, a Mr. D. Davies, New Inn. Pregethwyd drachefn yn yr hwyr gan Mr. E. James, Caerodor, a Mr. D. Stephenson, Nantyglo. Bu Mr. Jones yn gweinidogaethu yn Saron am yn agos i ddeunaw mlynedd, ac yn nhymor ei weinidogaeth, helaethodd yr achos ei derfynau yn fawr. Ail adeiladwyd y capel yn y flwyddyn 1828. Nis gwyddom faint y capel cyntaf, ond yr oedd yr ail yn addoldy prydferth, ac yn cynwys tua 650 o eisteddleoedd. Yn 1830, adeiladwyd capel bychan ar y Trifil, at wasanaeth yr aelodau a gyfaneddent yn y pentref hwnw, ac y mae yno Eglwys wedi ei ffurfio er's amryw flynyddau bellach. Yn 1837, adeiladwyd Ebenezer, Sirhowy, a chorffolwyd yno eglwys gref yn uniongyrchol wedi agoriad y capel. Yn 1840, aeth cangen arall allan o Saron, ac adeiladasant gapel Adulam. Er ymadawiad y canghenau hyn oll, parhaodd yr eglwys a'r gynnulleidfa yn yr hen gapel yn gryf a lluosog. Yn nechreu y flwyddyn 1845, symudodd Mr. Jones o Dredegar i Gaerfyrddin, i gymeryd gofal yr eglwys yn Heol Awst, yn y dref hono. Yn mhen ychydig ar ol ymadawiad Mr. Jones, rhoddodd yr eglwys alwad i Mr. Evan Jones, o goleg Aberhonddu. Urddwyd ef Gorphenaf 31ain, 1845. Dechreuwyd trwy weddi gan Mr. M. Jones, Farteg; pregethwyd ar natur eglwys gan Mr. R. Jones, Sirhowy; derbyniwyd y gyffes ffydd gan Mr. M. Ellis, Mynyddislwyn; gweddiwyd yr urdd-weddi gan Mr. D. Stephenson, Nanyglo; pregethwyd i'r gweinidog gan Mr. E. Davies, athraw clasurol coleg Aberhonddu; ac i'r eglwys gan Mr. H. Jones, Caerfyrddin. Pregethwyd y dydd blaenorol, ac ar brydnawn a hwyr dydd yr urddiad, gan y Meistriaid W. Edwards, Aberdare; T. Pierce, Liverpool; E. Roberts, Cwmafon; E. Griffiths, Abertawy; J. Hughes, Dowlais; T. Griffiths, Blaenafon, &c. Ychydig iawn o, amser gafodd Mr. Jones i gyflawni ei weinidogaeth yn Nhredegar. Gwaelodd ei iechyd i'r fath raddau fel y bu raid iddo yn niwedd y flwyddyn 1847, roddi y weinidogaeth i fyny. Gwerthfawrogai yr eglwys ei gweinidog yn fawr, a chyda theimladau gofidus iawn y gollyngodd ei gafael ynddo, fel y dengys yr hyn a ganlyn, a gyhoeddwyd yn y ''Diwygiwr,'' am Chwefror 1848: "Gyda yr ewyllysgarwch mwyaf ar y naill law, etto, gyda y gofid dwysaf ar y llall, yr ydym yn dymuno amlygu ein parodrwydd dros eglwys Annibynol Saron, Tredegar, i ddwyn y dystiolaeth gryfaf a gwresocaf am gymmeriad gwir deilwng ein diweddar weinidog, y Parch. Evan Jones, yr hwn, nes ei attal gan afiechyd, a lafuriodd yn ein plith yn ffyddlon, diwyd, a derbyniol. Gofidus iawn genym ni, a chan yr eglwys oll, fod Mr. Jones yn cael ei orfodi gan sefyllfa ei iechyd, ac yn cael ei gyfarwyddo gan y meddygon goreu, a'i gynghori gan ei gyfeillion mwyaf pwyllog, i roddi heibio y weinidogaeth, i'r dyben o symud i hinsawdd dynerach, ac ymwneyd a gwaith mwy cyfaddas i'w gyfansoddiad. Mae ein gofid a'n siomedigaeth<noinclude><references/></noinclude> f29ef2kq6gu43mzw4knpmyhsu2gl2pm 104 45854 141589 94690 2025-06-28T15:59:24Z AlwynapHuw 1710 141589 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>leoedd. Mae o wneuthuriad cadarn, ac yn un o'r addoldai mwyaf prydferth a chyfleus yn y Dywysogaeth. Agorwyd ef ar y 14eg, 15fed, a'r 16eg o Ionawr, 1866. A ganlyn sydd ddifyniad o hanes cyfarfodydd yr agoriad, a ymddangosodd yn y Diwygiur am Mawrth 1866: "Bore dydd Sabboth Ionawr 14eg, er fod y tywydd yn erwin yr oedd y capel eang wedi ei lenwi yn dda o bobl erbyn deg o'r gloch. Dechreuwyd yr addoliad trwy i'r Parch. R. Hughes, gweinidog y lle, roddi yr hen benill adnabyddus hwnw i'w ganu {{center block| <poem> 'Gosod babell yn ngwlad Gosen, Dere Arglwydd yno'th hun.' </poem> }} yr hwn a ganwyd gan y dorf yn cael eu harwain gan harmonium gref, yr hon a chwareuid gan Mr. Jacob Davies. Wedi hyny darllenodd y Parch. T. Evans, Llanwrthwl, 2 Cron. vi., a gweddiodd yn ddwys a thaer. Traddodwyd y bregeth gyntaf gan y Paich. T. Rees, D.D., Abertawy, (diweddar weinidog y lle). Nid oedd neb teilyngach o'r fraint o draddodi y bregeth gyntaf o fewn y capel hardd i'r gynnulleidfa y bu yn gweinidogaethu iddi dros lawer o flynyddau. Ei destyn ef oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XII|Mat. xii]]. 46-50. Dilynwyd ef gan y Parch. D. Rees, Llanelli, ei destyn yntau oedd Haggai i. 4. Am 2 o'r gloch, dechreuodd y Parch. D. Rees; a phregethodd y Parch. Dr. Rees, yn Saesonaeg, oddiwrth Luc xix. 10; a'r Parch. T. Edwards, (Methodistiad Calfinaidd), Penycae, oddiwrth Salm lxviii. 18. Am 6, dechreuodd y Parch. E. Evans, gynt o Nantyglo, yr hwn sydd yn byw yn y lle; a phregethodd Dr. Rees, a'r Parch. D. Rees, oddiwrth Phil. iii. 12, ac Actau iii. 1-11. Dydd Llun, ymgynnullwyd erbyn 2 o'r gloch, a dechreuwyd yr oedfa gan y Parch. Mr. Thomas, (Bedyddiwr), Seion, Brynmawr; a phregethodd y Parch. T. Evans, Llanwrthwl, oddiwrth Ioan xv. 27; a'r Parch. Ellis Hughes, Penmain, oddiwrth Actau x. 36. Am 6, dechreuodd y Parch. Mr. Jones, (Wesleyad), Penycae; a phregethodd y Parch. J. Davies, Caerdydd, oddiwrth Esay xl. 9; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, oddiwrth Rhuf. iii. 31. Dydd Mawrth, am 10, dechreuodd y Parch. T. Jeffreys, Peny cae; a phregethodd y Parch. D. Jones, B.A., Merthyr, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod X|Mat. x]]. 2-4, ac Actau i. 13; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, oddiwrth 1 Tim. iii. 16. Am 2, dechreuodd y Parch. J. Davies, Gedeon, sir Benfro; a phregethodd y Parch. D. Jones, B.A., yn Saesonaeg, ar Rhuf. v. 7, 8; a'r Parch. Thomas Thomas, Glandwr, ar 1 Tim. iii. 14, 15. Am 6, dechreuodd y Parch. J. Ridge, Maesaleg; a phregethodd y Parch P. Howells, Ynysgau, ar Luc xv. 2; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, Rhuf. vii. 9." Traul yr adeiladaeth oedd ychydig dros 2,000p., ac erbyn diwedd cy fodydd yr agoriad yr oedd y swm o 670p. wedi eu casglu. Oddiar hy hyd yn awr y mae yr eglwys a'r gynnulleidfa wedi bod yn ddiw iawn yn lleihau y ddyled, a bwriedir talu y geiniog olaf erbyn diwedd flwyddyn 1870. Mae hyn yn orchestwaith ardderchog, yn enwedig pan gofir fod masnach trwy yr holl wlad, ac yn enwedig yn yr ardal hon, wedi bod yn hynod o ddilewyrch er pan yr adeiladwyd y capel. Erbyn fod y capel newydd yn barod, yr oedd y diweddar Mrs. Needham, a'i phriod caredig, Joseph Needham, Ysw., wedi darparu set o lestri arian at weini yr ordinhadau o Fedydd a Swper yr Arglwydd, i'w rhoddi yn anrheg i'r eglwys. Cyflwynwyd hwy yn garedig gan y wraig dda yn<noinclude><references/></noinclude> g0vqg5izvwggxsfguo7rticsla54ue9 104 45857 141588 94694 2025-06-28T15:58:23Z AlwynapHuw 1710 141588 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>xxix. 5.; a Mr. S. Evans, Zoar, Merthyr, oddiwrth Heb. ii. 16, a dybenwyd trwy fawl a gweddi. Am 3, dechreuwyd trwy ddarllen, mawl, a gweddi, gan Mr. J. Nicholas, Tredegar; pregethodd Mr. M. Jones, Merthyr, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VII|Mat. vii]]. 24-27. Bu genym gyfarfod am 7: dechreuwyd trwy fawl a gweddi gan Mr. D. Jones; pregethodd Mr. Moses, New Inn, oddiwrth Rhuf. iv. 6, 7, 8; a Mr. Davies, gweinidog y lle, oddiwrth Rhuf. xv. 33, a dybenodd trwy fawl a gweddi. Y draul o adeiladu y ty, mae yn debyg, sydd oddeutu 140p. ac y mae 90p. wedi eu casglu yn y gymydogaeth." Er nad oedd y Carmel cyntaf ond addoldy lled fychan, yr oedd lawer yn helaethach a mwy cyfleus na'r ystafell fechan lle y cynelid y moddion cyn hyny. Wedi cael addoldy, cryfhaodd yr achos a lluosogodd y gwrandawyr yn fawr. Yr oedd yma bregethu cyson bellach fore a hwyr bob Sabboth. Er nad oedd Mr. Davies, Llangattwg, yn gallu ymweled a'r lle ond anfynych, etto, trwy fod Mr. Daniel Jones, o ardal Llanwrtyd, yr hwn oedd yn bregethwr derbyniol a llafurus iawn, wedi dyfod yma i fyw, ac i Mr. Thomas Rees, wedi hyny o Gasgwent, ddyfod yma i gadw ysgol, nid oedd yr eglwys ieuangc yn amddifad iawn o ddoniau gweinidogaethol. Yr oedd yma hefyd amryw wyr rhagorol a galluog fel diaconiaid, megys Edward Reynallt, John Phillips, Isaac Evans, &c. Erbyn y flwyddyn 1824, yr oedd rhif yr aelodau wedi cynyddu i 43. Yn y flwyddyn hono rhoddasant alwad i Mr. Daniel E. Owen, gwr ieuangc rhyfeddol o enwog fel pregethwr, a myfyriwr y pryd hwnw yn athrofa y Neuaddlwyd. Urddwyd ef yma Medi laf a'r 2il, 1824. Am 3, y dydd cyntaf, dechreuwyd trwy weddi gan Mr. T. Rees, Llanfaple; a phregethodd y Meistriaid G. Griffiths, Tynygwndwn, ac S. Griffiths, Horeb, oddiwrth 2 Tim. iii. 15, ac 2 Cor. x. 4, 5. Am 6, dechreuwyd gan Mr. T. Williams, myfyriwr yn y Neuaddlwyd; a phregethodd y Meistriaid W. Jones, Rhydybont, a G. Hughes, Groeswen, oddiwrth 2 Cor. ii. 15, a Zech. iii. 12. Am 10, yr ail ddydd, dechreuwyd yr addoliad gan Mr. S. Griffiths, Horeb; traddodwyd y gynaraeth gan Mr. D. Lewis, Aber, oddiwrth Col. iv. 15; derbyniwyd y gyffes ffydd gan Mr. S. Evans, Zoar, Merthyr; dyrchafwyd yr urddweddi gan Mr. M. Jones, Bethesda, Merthyr; rhoddwyd cynghorion i'r gweinidog ieuangc gan ei ewythr, Mr. T. Griffiths, Hawen, oddiwrth Dan. vi. 20; ac i'r eglwys gan Mr. G. Hughes, Groeswen, oddiwrth 2 Thes. iii. 1. Ám 3, dechreuwyd yr addoliad gan Mr. D. Jenkins, Brychgoed; a phregethodd y Meistriaid D. Davies, New Inn, ac S. Evans, Zoar, oddiwrth Ioan iii. 16, a Salm exviii. 24. Dybenwyd trwy weddi gan Mr. J. Jones, Talgarth. Cyffrodd gweinidogaeth y gwr ieuangc digyffelyb hwn sylw yr holl ardal, fel cyn pen tair blynedd yr oedd yr aelodau wedi cynyddu i chwech ugain o rif, a'r capel wedi myned lawer iawn yn rhy fychan i gynwys y gynnulleidfa. Yr oedd heddwch, cariad, a gweithgarwch crefyddol hefyd yn blaguro yn ardderchog yn yr eglwys. Ar ganol y tymor hafaidd hwn ar yr eglwys, aeth yn auaf du, maith, a blin, trwy i'r gweinidog ieuangc, llafurus, a llwyddianus gael ei gymeryd yn glaf o glefyd nychlyd ac angeuol, yr hwn a'i gwnaeth yn hollol ddiddefnydd am y gweddill o'i oes. Bu yr eglwys am yn agos i dair blynedd yn disgwyl i weled a oedd gobaith am adferiad iddo, ac wedi cael ar ddeall fod ei glefyd yn hollol anfeddyginiaethol, tua diwedd y flwyddyn 1829, rhoddasant alwad i Mr. John Ridge, y pryd hwnw o'r Bala. Yr oeddid wedi dechreu ail adeiladu y capel yn 1828, ac yr oedd y ty newydd, yr hwn oedd yn fwy na chym-<noinclude><references/></noinclude> 3fjs610vx6cdo70idz4t0mevlms6jqn 104 45858 141587 94696 2025-06-28T15:57:41Z AlwynapHuw 1710 141587 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>tua y flwyddyn 1808. Buwyd yn cyfarfod mewn ychwaneg nag un o fanau i addoli, ond y lle y buwyd hwyaf ynddo, ac o'r hwn y symudodd y gynnulleidfa i'r capel newydd, oedd rhan o'r ty a elwir yn awr y Refiner's Arms. Yr oedd ystafell lled eang o'r ty hwn wedi cael ei threfnu at gynal gwasanaeth crefyddol, a thelid pum' swllt yn y mis am dani. Mr. Davies, Llangattwg, oedd yn cael ei ystyried yn weinidog, ond byddai gweinidogion a phregethwyr eraill yn ymweled yn lled fynych a'r lle. Gwan iawn oedd yr achos ar y cychwyniad cyntaf. Yr oedd talu y pum' swllt yn y mis am yr ystafell, ac estyn ambell i swllt i'r pregethwyr a'u gwasanaethai, yn llawn ddigon o waith i'r ychydig aelodau. Dywedwyd wrthym fod un o'r diaconiaid un Sabboth yn apelio at y gwrandawyr, a dagrau yn treiglo dros ei ruddiau, i ddeisyf arnynt eu cynnorthwyo i ddwyn y draul. Effeithiodd yr apeliad ar un gwrandawr fel y penderfynodd roddi haner coron yn y mis yn y casgliad o hyny allan, ac ni fu yn hir cyn rhoddi ei hunan i'r achos. Yr oedd yma un dyn ya aelod y pryd hwnw, yr hwn y mae ei hanes yn rhybudd arswydus i bob proffeswr. Wedi ymuno a'r achos trodd allan yn ddyn nodedig o ddoniol, llafurus, a defnyddiol. Cymaint oedd ei sel, ei hunanymwadiad, a'i ymdrech, fel y dywedir y byddai yn aml yn myned i'w waith a chrystyn o fara heb enllyn, er mwyn i'r wraig fod a thipyn o gaws ac ymenyn i'w osod o flaen y pregethwyr a ddeuent yno. Bu am rai blynyddau yn ddyn blaenllaw ac enwog iawn gyda'r achos; ond wedi hyny trodd yn ddiotwr, ac yn raddol aeth yn feddwyn anniwygiadwy. Wedi ei ddiarddel, aeth yn un o brif feddwon уг ardal. Elai a'i Feiblau a llyfrau crefyddol eraill, a gasglesid ganddo pan yn byw yn sobr, i'r tafarndai i'w gwerthu am gwrw!! Bu farw un nos Sadwrn yn ei feddwdod yn agos i ffwrneisi Sirhowy, a chludid ei gorph ar ystyllen i'w gartref ar fore y Sul heibio i gapel Carmel, pan oedd y bobl yn myned i'r oedfa. Dywedai un o'r hen aelodau wrthym flynyddau yn ol, na fu dim erioed yn nes i siglo ei gred ef yn yr athrawiaeth o barhad mewn gras, na hanes y dyn nodedig a thruenus hwn. Wedi i'r achos ennill ychydig o nerth ac i'r aelodau luosogi, aed i edrych allan am dir i adeiladu capel. Darn o dir agored, ar lan y nant sydd yn rhedeg trwy y Rasau, ac heb fod yn mhell oddiwrth ei hymarllwysiad i'r Ebbwy, yw y fan y saif y capel arno. Mae rhai yn awr yn cofio fod y darn tir hwnw yn arfer cael ei ddefnyddio, ar y pasg a'r Sulgwyn yn neillduol, gan annuwiolion y gymydogaeth at ymladd ceiliogod a champau drygionus eraill. Yn 1820, y dechreuwyd adeiladu y capel, ac agorwyd ef yn Hydref 1821. Mae yn sefyll o fewn sir Frycheiniog, yn mhlwyf Llangynidr, ond o fewn ychydig latheni i sir Fynwy. Cawn yr hanes canlynol am yr agoriad yn ''Seren Gomer'' am Ionawr 1822:-"Hydref 17eg a'r 18ed, 1821, agorwyd Ty Addoliad, a elwir Carmel, yn agos i Rydyblew, Brycheiniog, perthynol i'r Anymddibynwyr, dan ofal Mr. Davies, Llangattwg, Crughywell. Dechreuwyd yr addoliad y dydd cyntaf am 3 o'r gloch, trwy ddarllen, mawl, a gweddi, gan Mr. T. Rees, o Ferthyr; pregethodd Mr. B. Moses, New Inn, oddiwrth Ioan xvii. 1., a Mr. J. Jones, Talgarth, oddiwith Iago ii. 5. Am 7, dechreuwyd trwy faw! a gweddi gan D. Evans, Nantyglo; pregethodd Mr. T. Powell, Aberhonddu, yn Saesonaeg, oddiwith Jonah ii. 2, y rhan olaf; a Mr. D. Davies, Penywaun, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVI|Mat. xvi]]. 18., a dybenwyd trwy weddi. Bore dydd Iau am 10, gweddiodd Mr. M. Jones, Merthyr; pregethodd Mr. D. Lewis, Aber, oddiwrth Gal. v. 1; a Mr. D. Davies, Penywaun, yn Saesonaeg, oddiwrth 1. Cron.<noinclude><references/></noinclude> iuyjv1c77b66gk6un0wrdgo6q7ckti7 104 46466 141579 95799 2025-06-28T15:40:07Z AlwynapHuw 1710 141579 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|<big><big>Cenadon Hedd.</big></big>}} {{c|<big>Y PARCH. D. BOWEN, LLANSAINT.</big>}} GANWYD David Bowen mewn lle a elwir Aberhenllan, yn mhlwyf Abernant, yn y flwyddyn 1770. Yr oedd ei dad yn glochydd yn y llan. Galwyd ef i'r winllan yn foreu, ac ymunodd a'r eglwys Fethodistaidd yn Meidrim, lle yr oedd ar y pryd yn cyfaneddu; ac wedi profi daioni yr Arglwydd i'w enaid ei hun, teimlodd awydd am i eraill gael profiad o'r un peth, a chymhelliad cryf i berswadio dynion i wneuthur derbyniad o'r iachawdwriaeth fawr yn Nghrist. Y bregeth gyntaf, mae yn debyg, a bregethodd, oedd yn Cydwely. testun oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mat. v]]. 4. Efe a neillduwyd i weinyddu yr ordinhadau o fedydd a swper yr Arglwydd yn Nghymdeithasfa Aberteifi, yn y flwyddyn 1830; a bu yn ddiwyd a llafurus gyda phob rhan o waith y weinidogaeth, mor bell ag y goddefai ei iechyd, hyd ddydd ei farwolaeth. Parhaodd ei gystudd yn hir, yr hyn a ddyoddefodd yn amyneddgar; ond pan gaffai ychydig seibiant ni byddai yn segur. Pregethodd y bregeth olaf yn Llandyfeiliog, Medi 24, 1848, oddiar Dat. ii. 19. Bu farw y 10fed o'r mis canlynol, yn 78 oed. Pregethwyd yn ei angladd gan y Parch. D. Humphreys, a gosodwyd yr hyn oedd farwol i orphwys yn mynwent St. Ismael, hyd foreu yr adgyfodiad, pryd y daw y corph blinedig i fyny yn anllygredig, ar ddelw ei Bryn-<noinclude><references/></noinclude> q8rj915pe64xj09z57nxdiqt4a6uin7 104 46746 141586 96154 2025-06-28T15:56:35Z AlwynapHuw 1710 141586 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>hefyd yn debyg. Gwallt melyngoch, ond bod arwyddion henaint arno ar y pryd, eto ddim yn gymaint felly a llawer oedd 20 mlynedd yn ieuangach nag ef. Yr oedd tyfiant o faintioli wy petrisen ar ei dalcen, yn union uwchben ei lygad de, os ydym yn iawn gofio. Mae yr un peth ar ei wyr, y Parch. Evan Phillips, Castellnewydd, ond ei fod y tu ol i'w ben ef. Yr oedd yn sefyll yn unionsyth yn y pulpud, a golwg heinyf a bywiog arno, a'i ysbryd hefyd yn llawn yni a gwres. Nid oedd yn gwaeddi, gyda'r eithriad o ambell i floedd fer. Yr oedd ei lais o'r dechreu i'r diwedd yn hyfryd, ac yn glywadwy i bawb. Pregeth fer a llawn o wres fyddai ganddo bron bob amser, fel y mae ei wyr eto. Yr oedd yn deithiwr mawr, a byddai felly yn ei sir ei hun, pryd na byddai ar daith i'r Gogledd na'r De. Mewn llyfr cofnodion yn Abermeurig, yr ydym yn gael Chwef. 15fed, 1831, mewn Cyfarfod Misol, yn pregethu oddiar Salm lxxxviii. 3, a'r Parch. Richard Davies, Llansadwrn, ar ei ol oddiar Act. xiv. 11; Mawrth y 25ain, ar nos Lun, oddiar Act. xiv. 5; Awst 26ain, dydd Gwener, am 12, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Mat. xxv]]. 6; Tach. 13eg, Sabbath, oddiar Heb. ii. 3; Tach. 19eg, Sadwrn, am 12, ond ni chofnodir y testyn. Mae wedi bod yn debyg yr un nifer o weithiau yma y blynyddoedd eraill. Yr oedd yn un fyddai bob amser yn hynod o flasus ac adeiladol yn pregethu ac yn cadw seiat, fel yr oedd galw mawr am dano, ac yntau yn ymroddi i wasanaethu yr eglwysi yn nheyrnas ac amynedd Iesu Grist. Yr oedd yn un o ddefnyddioldeb cyffredinol. Efe fynodd yr acer a haner o dir sydd at wasanaeth Abermeurig ar ''lease'' o 999. "Mae genyf newydd da i chwi," meddai, "cewch acer a haner o dir hyd yn agos ddiwedd y byd, os yw y mil blynyddoedd mor agos ag y dywed rhai eu bod." Pan ddaeth dirwest i'r wlad, daeth allan yn gefnogol iawn iddo, gan gadw cyfarfodydd yn bur fynych i bleidio yr egwyddor. Ni chafodd gystudd maith. Wrth ei deulu dywedodd, "Gofalwch chwi dderbyn y Ceidwad wyf wedi ei gynyg i'r holl wlad, gofalwch chwi ei dderbyu." "Gyda golwg ar y siwrnai sydd o'm blaen, mae pobpeth yn barod." "Mae yn galed iawn arnoch," meddai un wrtho; ae atebai, "O nag yw, mae y<noinclude><references/></noinclude> dpkf61zq2r51p826i3lz1l07eycnwh7 104 47044 141590 96591 2025-06-28T16:02:00Z AlwynapHuw 1710 141590 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>heb ei ddillad; dyna yw gwerth dyn, cymaint â dâl wedi talu ei ddyled." "Hi wnaeth noswaith fawr iawn o wynt neithiwr, dadwreiddiwyd llawer o dderw cryfion. Ai e, ebe y llall, ni chlywais i yr un twrw yn y byd. Pa le yr oeddit ti ynte? O, gyda'r myrtwydd yn y pant-yn y llwch." "I ba le y mae y dyfroedd yn llifo, ai i ben y mynyddoedd uchel? Nage, wr, lawr i'r dyffrynoedd. Os bendith a ddaw i'r odfa, pwy ai caiff? Ai y Phariseaid uchelfryd? Nage, y publican druan, yr hwn ni fyn edrych i fyny." "Y ffordd i wybod a ydym yn credu yn Nghrist, yw ceisio credu ynddo yn barhaus, ac nid gobeithio fod hyny wedi ei wneyd rywbryd." Pan oedd chwrer grefyddol wedi claddu mab mewn tipyn o oed, ac wedi bod mewn cystudd mawr ar ol hyny, dywedai wrth adrodd ei phrofiad yn yr eglwys, ei bod yn methu peidio grwgnach, ac mai hyny oedd yn ei gofidio. "Nid wyf," meddai yntau, "heb wybod am bethau o'r fath; ond y feddyginiaeth oreu yn eu herbyn yw gofyn yn daer am gael prawf newydd o faddeuant pechodau." Coffhaodd yr adnod hono, "Ac ni ddywed y preswylydd, claf ydwyf, canys maddeuir anwiredd y bobl a drigant ynddi,' Ië," meddai y wraig, "yn y nefoedd y maent felly." "O, nage," meddai yntau, "nid oes angen maddeuant yn y nefoedd, ond yma ar Ꭹ llawr y mae eisiau hwnw. Ië, meddai rhywun, nid ydynt yn glaf; ydynt, ond ni ddywedant claf ydwyf pan fyddo y prawf melus o faddeuant yn tawelu y meddwl yn nghanol pob gorthrymder a thrallod." "Pwy gafodd gysgod yr arch wrth fyned trwy'r Iorddonen? Neb ond y rhai oedd yn ei dilyn trwy eu bywyd." Yn nhy y capel yr oedd yn byw am ran olaf ei fywyd. Yr oedd yn rhy lesg i fyned fawr o gwmpas wedi pasio ei 85 oed. Bu farw Chwefror 3, 1849, yn 89 oed. Mae yn ei gofiant ddeuddeg o bregethau, ac un ar ddeg o anerchiadau, pregeth angladdol iddo gan Richards, Abergwaen, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod II|Mat. ii.]] 6; a'r Cyngor a roddodd i bregethwyr ar ordeiniad yn Sasiwn Aberteifi, 1847. Claddwyd ef yn mynwent Eglwys y dref. <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|<big>PARCH. JOHN THOMAS, ABERYSTWYTH.</big>}} Bu farw y gwr da hwn am wyth o'r gloch, nos Iau, Ionawr 4ydd. 1894, yn 51 mlwydd oed. Cafodd ei ddwyn i fyny yn Ysguborfach, Cwmystwyth. Enwau ei rieni oeddynt John ac Elizabeth Thomas. Yr oedd ei fam yn chwaer i'r Parch. Thomas Edwards, Cwmystwyth. Bu brawd iddo, ieuangach nag ef, o'r enw Mr. <section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> k5phccyonzawecantl8ab5balnigte7 104 51855 141591 141557 2025-06-28T16:02:54Z AlwynapHuw 1710 141591 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>eglwys alwad i Mr. Thomas Jeffreys, ei gweinidog presenol. Ganwyd Mr. Jeffreys yn Nghaerdydd yn 1810. Ymunodd a chrefydd yn Dowlais cyn ei fod yn 18 oed, a dechreuodd bregethu cyn ei fod yn 21 oed, trwy gymhelliad yr eglwys a'r gweinidog, y Parch. Samuel Evans, yr hwn oedd y pryd hwnw yn weinidog Bethania, Dowlais, yn gystal a Soar, Merthyr. Urddwyd Mr. Jeffreys yma Rhagfyr 24ain a'r 25ain, 1838. Ceir yr hanes canlynol am gyfarfodydd yr urddiad yn y ''Diwygiwr'' am Mawrth 1839, tudalen 90:—"Ar y 24ain a'r 25ain o Ragfyr, neillduwyd y brawd Thomas Jeffreys i gyflawn waith y weinidogaeth yn Saron, Penycae. Am 6, y dydd cyntaf, dechreuodd y Parch. H. Daniel, Tabor; a phregethodd y Parchedigion J. Davies, Abersychan; D. Roberts, Dowlais; a J. Davies, Aberdare; oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VIII|Mat. viii.]] 25; Luc xx. 35, 36; Eph. ii. 4. Boreu Nadolig, am 5, dechreuodd L. Smith; a phregethodd H. Daniel, Tabor, ac E. Watkins, Llanelli; oddiwrth Luc i. 32; a Ioan i. 14. Am 10, dechreuodd y Parch. D. Davies, Taf-fechan; a phregethodd y Parch. D. Stephenson, Nantyglo, ar natur eglwys Gristionogol, oddiwrth Ioan xviii. 36; y Parch. J. Ridge, a ofynodd yr holiadau arferol; y Parch. E. Rowlands, Ebenezer, a ddyrchafodd yr urdd-weddi; yna pregethodd y Parch. J. Hughes, Dowlais, ar ddyledswydd y gweinidog; a'r Parch. H. Jones, Tredegar, ar ddyledswydd yr eglwys, oddiwrth Ioan xxi. 17, a Heb. xiii. 17. Am 3, dechreuodd y Parch. W. Watkins, Rhymni; a phregethodd y Parchedigion E. Rowlands, Ebenezer; J. Jones, Penmain, (yn Saesonaeg); a J. Thomas, Adulam; oddiwrth 2 Bren. ii. 14, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc/Pennod IX|Marc ix]]. 24, a 2 Cor. iii. 7, 8, 9. Am 6, dechreuodd J. Richards, Dowlais; a phregethodd y Parchedigion W. Watkins, Rhymni; a D. Davies, Taf-fechan; oddiwrth Ioan iv. 35-38, a Heb. ix. 27. Yr oedd y cynnulliad yn dra lluosog, ac arogl esmwyth ar y cyfarfod o'i ddechreu i'w ddiwedd." Nid oedd ond ychydig dros 60 o aelodau yn y lle pan ymsefydlodd Mr. Jeffreys yma, ond cynyddodd yr achos yn fuan fel y daeth yma eglwys gref a dylanwadol. Cafodd Mr. Jeffreys dipyn o helbul yn fuan wedi ei sefydliad yma, drwy fod rhyw gamddealldwriaeth rhwng adeiladydd y capel a'r cyfeillion yn y lle. Mynasant hwy saerfesurydd i brisio gwerth y capel, a mynodd yr adeiladydd un arall i'w brisio, ac yr oedd yr olaf gan' punt yn uwch na'r blaenaf. Bygythiwyd hwy yn mhob modd oblegid na thalent yn ol y prisiad uwchaf; ond trwy bwyll a doethineb Mr. Jeffreys llwyddwyd i gael gan yr adeiladydd foddloni i ganolwr i'w brisio rhwng y ddau brisiwr blaenorol; ac yn ffodus i'r eglwys prisiodd hwnw ef yn is na'r prisiad isaf; ac felly arbedwyd i'r eglwys yn agos i 115p. Llwyddodd Mr. Jeffreys ddwyn yr ysgol Sabbothol i drefn, a thrwy ei wresowgrwydd fel pregethwr, a'i hawddgarwch fel dyn a Christion ennillodd lawer i wrando arno, ac y mae wedi parhau i ymgodi mewn parch yn ngolwg y bobl. Bu cryn adfywiad ar yr achos y gwanwyn cyntaf wedi urddiad Mr. Jeffreys, fel yr ychwanegwyd tua 60 at yr eglwys yn y chwe' mis cyntaf o'i weinidogaeth; a chyn pen dwy flynedd yr oedd yr eglwys yn fwy na 200 o rifedi. Aeth y capel yn llawer yn rhy fychan i gynwys y gynnulleidfa, ac estynwyd ef fel y mae agos yn gymaint arall a'r hen gapel. Costiodd yr helaethiad 350p., ac ar y 24ain a'r 25ain o Ragfyr, 1850, ail agorwyd ef, pryd y gweinyddwyd gan Meistriaid Lewis, Llanfaple; Griffiths, Blaenafon; Watkins, Llangatwg; Richards, Aberhonddu; Thomas, Graig, Rhymni; Daniel, Pontypool; Hughes, Victoria; Davies, New Inn; Griffiths, Casnewydd; Havard, Tredwstan; Lewis, Coed-duon; Jenkins, Brynmawr;<noinclude><references/></noinclude> bnzkozea8iz4l428d5ey23pqdzzbckb 104 56514 141602 115314 2025-06-28T16:20:18Z AlwynapHuw 1710 141602 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wylo; a phan y gofynwyd iddo y rheswm, atebodd—"Nid yn gymaint am fod Mr. Lewis yn marw; ond am fy mod i heb grefydd, ac yntau yn arfer dyweyd bob amser ei fod yn gobeithio cael fy ngweled yn grefyddwr cyn ei farw." Yn y flwyddyn 1793, priododd âg un o aelodau yr eglwys Annibynol yn y Bala; ond ni fu yr un plentyn iddynt. Dygai arwyddion amlwg ei fod yn addfedu i'r nefoedd fel yr oedd yn nesau at derfyn bywyd; ac ar ddydd yr Arglwydd, Tachwedd 24ain, 1805, hunodd mewn tangnefedd. Claddwyd ei gorff yn mynwent Eglwys y plwyf y dydd Mercher canlynol; ac wedi gadael ei weddillion marwol yn "nhy ei hir gartref," aeth y dorf i'r capel, a phregethodd Mr. Jenkin Lewis, Casnewydd; Mr. John Roberts, Llanbrynmair; a Dr. George Lewis, y pryd hwnw o Lanuwchllyn —yr olaf, trwy ddymuniad, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Mat. xxv.]] 21: "Da, was da a ffyddlon, buost ffyddlon ar ychydig; mi a'th osodaf ar lawer, dos i mewn i lawenydd dy Arglwydd." '''DAVID ROBERTS.''' Daw ei hanes ef yn nglyn âg eglwys Dinbych, lle y terfynodd ei yrfa. '''DR. GEORGE LEWIS.''' Gweler ei hanes ef mewn cysylltiad a'r achos yn y Drefnewydd, lle y bu farw y flwyddyn gyntaf wedi gadael Llanfyllin. '''WILLIAM MORRIS'''. Er mai yn Llanfyllin yr urddwyd ef, y bu farw, ac y claddwyd ef, etto, gan mai Bryngwran, Mon, fu ddiweddaf dan ei weinidogaeth, yn nglyn â'r eglwys yno y ceir ei hanes. '''DAVID MORGAN.''' Ganwyd ef Rhagfyr 27ain, 1779, yn y Ddolwen, yn mhlwyf Llanfihangel-Creuddyn; un o ardaloedd gwylltaf a mwyaf mynyddig sir Aberteifi. Yr oedd ei dad yn amaethwr cyfrifol, ac yn berchenog ar gryn lawer o dir; ac yr oedd ef a'i henafiaid er's cenedlaethau wedi trigianu yn y Ddolwen. Bu i'w rieni saith o blant, dau o ba rai a fuont feirw yn eu mabandod. David oedd eu chweched plentyn. Bu farw ei fam pan nad oedd ef ond dwyflwydd oed, a disgynodd gofal y plant ieuengaf mewn cysylltiad â'i thad ar y ferch hynaf. Yn y Bywgraphiad a ysgrifenodd Mr. Morgan o hono ei hun-o'r hwn y cymerwyd y rhan fwyaf o ddefnyddiau y cofnodion hyn-llefara yn uchel iawn am ei chwaer hynaf, a'i ddyled iddi am yr addysg grefyddol a gafodd ganddi. Ymunodd hi â'r Methodistiaid Calfinaidd pan yn ieuangc, a glynodd gyda hwy hyd ddiwedd ei hoes, a bu farw mewn oedran teg er's blynyddau lawer yn Ponterwyd, sir Aberteifi. Er mai Eglwyswr defosiynol oedd ei dad rhan fwyaf o'i oes, etto, cyn diwedd ei ddyddiau, ymunodd yntau â'r Methodistiaid, gan ddwyn arwyddion amlwg o gyfnewidiad cyflwr. Derbyniodd Mr. Morgan yn ei ddyddiau boreuol well addysg nag a roddid i'r rhan fwyaf hyd yn nod o blant amaethwyr a thirfeddianwyr y dyddiau hyny; ond cwyna yn enbyd yn erbyn anfedrusrwydd yr athrawon y rhoddwyd ef dan eu gofal, ac ar yr afreoleiddiwch oedd yn nglyn a'i addysg foreuol, oblegid sefyllfa anghysbell ei gartref, a'r ffyrdd anhygyrch oedd ganddynt i fyned i bob man. Dechreuodd deimlo argraffiadau crefyddol yn foreu ar ei feddwl. Y cof cyntaf oedd ganddo am unrhyw argraff ddwys a gynyrchwyd ar ei feddwl oedd ar un nos Lun Pasg, pan oedd yn saith neu wyth mlwydd oed, wrth wrando Mr. Williams, Lledrod, yn pregethu mewn lle a elwir Brynchwith, oddiar y geiriau, "Lle nid yw eu pryf hwynt yn marw, na'u tân yn diffodd." Cafodd y testun a'r bregeth effeithiau dwfn ar ei feddwl. Dygodd of i wrande yn amlach, ac i ddarllen y Gair yn fwy astud, ac i ymhyfrydu yn fwy mewn cyfeillachau<noinclude><references/></noinclude> fuctijzzu57yglhlh5nroc2ut3s5kpr 104 56521 141580 133568 2025-06-28T15:42:24Z AlwynapHuw 1710 141580 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn 1840, codwyd capel arall yn mhlwyf Ceri, a galwyd ef Bethany, ac y mae claddfa gyfleus yn nglyn ag ef. Agorwyd ef Gwener y Groglith, 1840, pryd y pregethodd Meistri J. Jones, Forden; T. Morgan, Trallwm; A. Francis, Drefnewydd, a J. Owen, Bishop Castle. Daeth Mr. Robert Jones yma, yr hwn a urddasid yn Nghorwen; ond ni bu yma ond ychydig. Syrthiodd oddiar ben y cerbyd wrth deithio, a bu farw. Yn y flwyddyn 1843, rhoddwyd galwad i Mr. William Daniel, ac urddwyd ef Mehefin 7fed; a gweinyddwyd ar yr achlysur gan Meistri D. Evans, Llanidloes; A. Francis, Drefnewydd; J. Owen, Bishop Castle, a T. Jones, Minsterley. Ni bu Mr. Daniel yma ond ychydig flynyddoedd; ac yr oedd yr achos yn nhreflan Ceri wedi disgyn mor isel, fel yn 1849, y gwerthwyd y capel i'r Bedyddwyr. Bu Mr. Thomas Davies yma am dymor, ond symudodd ef i Gaerdydd; ac er hyny ni bu yma yr un gweinidog sefydlog; ond y mae Mr. John Owen wedi gofalu am y lle yn fwy na neb arall am y blynyddau diweddaf. Mae golwg lewyrchus ar yr achos yn Bethany, a phob peth yn myned yn mlaen yn llwyddianus; ond colled fawr i'r achos oedd gwerthu y capel yn y dreflan lle y cychwynwyd yr achos, a lle yr oedd cynnulleidfa luosog, ac eglwys flodeuog, ddeugain mlynedd yn ol. Mae amryw o'r eglwysi ar y terfynau hyn, wedi dyoddef yn enbyd oblegid mai "gweision cyflog" ac nid bugeiliaid sydd wedi bod yn rhy fynych yn bwrw golwg drostynt. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>{{c|<big>FORDEN.</big>}} Dechreuwyd pregethu yn y lle hwn yn benaf, trwy lafur y myfyrwyr yn athrofa y Drefnewydd, yn fuan wedi sefydliad yr athrofa yno. Ar derfyniad ei amser yn yr athrofa, penderfynodd Mr. John Jones, ymroddi i lafurio yn yr ardal dywyll yma, ac wedi ymdrechu yn ddiflino, llwyddodd i godi capel a ffurfio eglwys yma, a chymerodd ei urddiad ac agoriad y capel le yr un pryd. Fel hyn y ceir yr hanes yn y ''Dysgedydd'', 1827, tu dal. 53. "Ar y 12fed a'r 13eg o Ragfyr diweddaf, agorwyd addoldy newydd, perthynol i'r Anymddibynwyr, yn Forden, swydd Drefaldwyn. Yn yr hwyr y dydd cyntaf, gweddiodd y Parch. E. Bebb, Drefesgob, a phregethodd y Parch. T. James, Minsterley, a'r Parch. S. Bowen, Athraw Awdurol, athrofa Gwynedd, oddiwrth Salm lxviii. 16, a [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVIII|Mat. xviii]]. 20. Dranoeth am 10, dechreuodd y Parch. J. Jones, Main, a phregethodd y Parch. J. J. Beynon, Dorrington, oddiar Ioan iv. 19-24. Am ddau yn y prydnhawn, neillduwyd y Parch. John Jones, gynt myfyriwr yn y Drefnewydd, i gymeryd gofal gweinidogaethol yr eglwys ag ydoedd newydd gael ei phlanu yn Forden. Cyflawnwyd y rhanau arweiniol o'r gwaith gan y Parch. J. Davies, Llanfair. Darluniwyd natur eglwys efengylaidd, a holwyd y gofyniadau gan y Parch. E. Davies, Athraw Duwinyddol yr athrofa grybwylledig. Traddodwyd yr urdd-weddi gan y Parch. G. Ryan, Trallwng. Anerchwyd y gweinidog gan y Parch. T Weaver, o'r Amwythig, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod IV|Mat. iv]]. 19, a therfynwyd trwy weddi gan y Parch. J. Roberts, Llanbrynmair. Yn yr hwyr, gweddiodd y Parch. J. Rees, Sarney, ac anerchwyd yr eglwys a'r gynnulleidfa gan y Parch. J. Roberts, Llanbrynmair, a therfynwyd gwaith y dydd trwy weddi gan y Parch. T. Weaver. Yr oedd y gynnulleidfa yn lled luosog, y gwrandawyr yn astud, a hyderir y bydd i ddwys gyflawniadau y cyfarfod <section end="aaa"/><noinclude><references/></noinclude> 3za9gjp6g9d561xq65s3krw8l56bj6q 104 61616 141576 125855 2025-06-28T15:32:03Z AlwynapHuw 1710 141576 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>odd yn hapus iawn. Nid oedd Mr. Rees yn or-hoff o'r gorfoledd yn amser y diwygiad ; ond bu raid iddo yntau y tro hwnw, gyda'r pethau gogoneddus oedd ganddo, ddygymod a thipyn o hono. Yn y prydnawn dechreuwyd yr oedfa, gyda hwyl anarferol, gan y Parchedig David Davies, Abermaw. Pregethodd yn gyntaf y Parchedig Rees Jones, Felinheli, oddiar Rhuf. xvi. 25, 26. Mynych y clywais ef wedi hyny yn son am yr oedfa hono fel oedfa galed ei oes. Ei bwnc oedd "Ufudd-dod Ffydd;" a thaflesid ef oddiar ei echel i fesur gan bregeth Mr. Rees yn y boreu ar "Ddeddf Ffydd." Ond yr oedd y bregeth yn gyfansoddiad cryf, a'r syniadau yn dangos yn eglur nodweddion arbenig meddwl Mr. Jones. Y tro diweddaf y clywais ef yn pregethu oedd yn Nghymanfa Gyffredinol Aberdar yn 1885, lle yr oeddwn yn cael y fraint o gyd-bregethu ag ef. Oedfa fendigedig oedd hono. Am yspaid yn y dechreu symudai yr olwynion yn araf; ac yr oedd ei ogwydd at fod yn drymaidd. Ond yn raddol fe gynhesodd, a chyda'r gwres daeth goleuni. Gwefreiddid y gynulleidfa, ac yn enwedig y rhan fwyaf deallus o honi, gan brydferthwch yn gystal a grym rhai o'i sylwadau. A chyn y diwedd yr oedd wedi enill llwyr feistrolaeth ar ei wrandawyr. Ond yn Nolgellau, yn 1860, rhaid addef nad oedd yr oedfa a gafodd mor hwyliog o gryn lawer ag ydoedd rhai o'r oedfeuon eraill. Ar ei ol cyfododd "John Hughes, Everton," a phregethodd oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod X|Mat. x]]. 37, "Yr hwn sydd yn caru tad neu fam yn fwy na myfi," &c. Nid oedd ar y pryd wedi cyrhaedd 33 mlwydd oed; ond galwyd ef, fel y gwelir, i bregethu yn olaf yn un o'r prif oedfeuon. Ac os nad wyf yn cam-gofio, cyhoeddwyd ef i bregethu drachefn yn yr hwyr gyda Mr. Rees; ond yr oedd hyny allan o'r cwestiwn ar ol yr oedfa fawr yn y prydnawn. Disgynodd y gorchwyl gan hyny i ran y Parchedig David Davies; a chafodd, fel y clywais wedi hyny, hwyl nodedig. Bu raid i mi droi tuag adref, er croesi y mynydd cyn nos, cyn yr oedfa hono. Yn awr, yr wyf wedi dyfod at yr hyn yr wyf yn cyrchu ato o'r dechreu, desgrifiad o bregeth Dr. Hughes; ond ychydig iawn sydd genym i'w ddweyd. Ofer yw troi at y llyfr yr oeddwn yn cofnodi y pregethau ynddo; nid oes yno braidd ddim wedi ei ysgrifenu. Sefyll yr oeddwn o ddechreu yr oedfa i'r diwedd, yn y tyndra, yn lled agos at y stage, ac oblegyd hyny nid gorchwyl hawdd fuasai ysgrifenu o gwbl. Ond yr wyf yn cofio yn dda nas gallwn feddwl am ysgrifenu; yr oedd y bregeth yn cario fy holl ysbryd gyda hi, fel mai yn brin y<noinclude><references/></noinclude> dqy4kj0bkzgl339el3mqrtxlqcwss0m 106 70467 141609 2025-06-28T19:13:02Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "" 141609 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Y Drws Agored |Author=Robert Hughes Jones |Publisher=Hugh Evans, Lerpwl |Year=1909 |Source=djvu |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Remarks= }} [[Categori:Y Drws Agored]] [[Categori:Robert Hughes Jones]] [[Categori:PD-old-70]] [[Categori:Barddoniaeth]] [[Categori:Tudalen Indecs]] [[Categori:Llyfrau 1909]] in3vrrjoa3nps99vky7r9iy61x9zuzi 104 70468 141610 2025-06-28T19:17:55Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141610 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Robert Hughes Jones (1860-1943).jpg|canol|400px|bawd|Robert Hughes Jones (1860-1943]]<noinclude><references/></noinclude> jkm7seldjdnr8ubsyh5e5zgcfexm6dv 14 70469 141611 2025-06-28T19:18:25Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Delwedd:Robert Hughes Jones (1860-1943).jpg|canol|bawd|Robert Hughes Jones (1860-1943]] Roedd Robert Hughes Jones yn swyddog mewn banciau yn Lerpwl a Swydd Caer. Yn enedigol o Lanfihangel Glyn Myfyr, mae nifer o gerddi yn rhai hiraethlon am fro ei febyd." 141611 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:Robert Hughes Jones (1860-1943).jpg|canol|bawd|Robert Hughes Jones (1860-1943]] Roedd Robert Hughes Jones yn swyddog mewn banciau yn Lerpwl a Swydd Caer. Yn enedigol o Lanfihangel Glyn Myfyr, mae nifer o gerddi yn rhai hiraethlon am fro ei febyd. k4pw9xjttse9ph384kpj1xws0n10mtq 141612 141611 2025-06-28T19:22:53Z AlwynapHuw 1710 141612 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:Robert Hughes Jones (1860-1943).jpg|bawd|Robert Hughes Jones (1860-1943]] Roedd Robert Hughes Jones yn swyddog mewn banciau yn Lerpwl a Swydd Caer ac yn fardd telynegol. Yn enedigol o Lanfihangel Glyn Myfyr, Sir Ddinbych, mae nifer o'i gerddi yn rhai hiraethlon am fro ei febyd. {{DEFAULTSORT:Jones, Robert Hughes}} [[Categori:Beirdd]] rq018kh28y2u6yk8ftjafa6teq6pg8p 104 70470 141613 2025-06-28T19:39:18Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141613 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Y Drws Agored.djvu|canol|600px|tudalen=1]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> sh9v6jxvdlnbfyw0ajsfar4a114k6tk 104 70471 141614 2025-06-28T19:40:09Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141614 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Y Drws Agored.djvu|canol|600px|tudalen=84]]<noinclude><references/></noinclude> htjmu2lmr1q4x6vekiohbd6bwibjx4y 104 70472 141615 2025-06-28T19:40:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141615 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70473 141616 2025-06-28T19:41:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141616 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70474 141617 2025-06-28T19:41:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141617 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70475 141618 2025-06-28T19:41:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|LLANFIHANGEL GLYN MYFYR.}}" 141618 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|LLANFIHANGEL GLYN MYFYR.}}<noinclude></noinclude> 7m9qkve50e245vqqj0y0e2dgvmxlxx4 141696 141618 2025-06-28T20:38:09Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141696 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Llanfihangel Glyn Myfyr).jpg|canol|500px]] {{c|LLANFIHANGEL GLYN MYFYR.}} {{nop}}<noinclude></noinclude> 3lwl1fgjtl6io70eryuldzqqa8la1qu 141718 141696 2025-06-28T21:51:10Z AlwynapHuw 1710 141718 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Llanfihangel Glyn Myfyr).jpg|canol|400px]] {{c|LLANFIHANGEL GLYN MYFYR.}} {{nop}}<noinclude></noinclude> d5zlpo17w9bxqtxda0bv19kyluhd9ag 104 70476 141619 2025-06-28T19:42:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y DRWS... AGORED. GAN R. H. JONES (Awdwr "Drwy Gil y Drws"). GYDA 12 O DDARLUNIAU. LIVERPOOL: HUGH EVANS, CYHOEDDWR, 356, 358 STANLEY ROAD 1909" 141619 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y DRWS... AGORED. GAN R. H. JONES (Awdwr "Drwy Gil y Drws"). GYDA 12 O DDARLUNIAU. LIVERPOOL: HUGH EVANS, CYHOEDDWR, 356, 358 STANLEY ROAD 1909<noinclude></noinclude> 21nto81rrv4ek7iru8cpdv0icj8k5ka 141697 141619 2025-06-28T20:48:56Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141697 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- ! scope=col style="width: 350px;" | ! scope=col style="width: 350px;" | |- |- | [[Delwedd:Y Drws Agored (page 6 crop).jpg|chwith|150px]] || {{color|red|{{Mm-mawr|'''Y<br>DRWS...<br>AGORED.'''</big></big>}}}} |} {{c|{{bach|GAN}}}} {{c|{{M-mawr|R. H. JONES}}}} {{c|(Awdwr "Drwy Gil y Drws").}} <br> <br> {{c|GYDA 12 O DDARLUNIAU.}} {{lein|5em}} <br> <br> {{c|LIVERPOOL:<br>HUGH EVANS, CYHOEDDWR, 356, 358 STANLEY ROAD<br>1909}} <br> <br><noinclude></noinclude> ediuedtqocao5z7k4cbhv069lq7z62a 104 70477 141620 2025-06-28T19:42:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141620 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70478 141621 2025-06-28T19:43:41Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{center block| <poem> Iddi HI y cyflwynaf y caneuon hyn. </poem> }} <br>" 141621 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Iddi HI y cyflwynaf y caneuon hyn. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 0fb0r77jwhey38t0l8wsqzqf2hsqqez 141698 141621 2025-06-28T20:50:51Z AlwynapHuw 1710 141698 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> {{c|Iddi<br>HI<br>y<br>cyflwynaf<br>y<br>caneuon<br>hyn.}} <br><noinclude></noinclude> 3vcdwxdr8qqqp6kg3qdkwrs3z6lps9c 104 70479 141622 2025-06-28T19:43:50Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141622 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70480 141623 2025-06-28T19:45:35Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|{{mawr|Cynhwysiad}}}} {{Center block/s}} <poem> Y drws agored Yr angylion Y weddi Y pethau mawr Y galon friw Chwareuon mebyd Fy mrawd Y ddwy ddinas Dy siomi gei Y gweithiwr Ymhlith y dail I weled y brenin O, arwain fi Lleisiau anian Mae'n rhaid fy mod mewn cariad Plant yr ysgol Yr Iesu yn y wledd Y pagan a'i dduw Y llwybrau ceimion I fyny Cwsg, fy maban Mynd adre i wella </poem>" 141623 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Cynhwysiad}}}} {{Center block/s}} <poem> Y drws agored Yr angylion Y weddi Y pethau mawr Y galon friw Chwareuon mebyd Fy mrawd Y ddwy ddinas Dy siomi gei Y gweithiwr Ymhlith y dail I weled y brenin O, arwain fi Lleisiau anian Mae'n rhaid fy mod mewn cariad Plant yr ysgol Yr Iesu yn y wledd Y pagan a'i dduw Y llwybrau ceimion I fyny Cwsg, fy maban Mynd adre i wella </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> tijtl8q2vd67mykue9ojhdjqcwb3jvf 104 70481 141624 2025-06-28T19:47:25Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Hiraethog John a'i fam Yr afon Doli a minnau Gyda'r nos Bwthynod gwynnion Cymru Rhy fach o ganmol Yr hen a'r newydd Glan y môr Rhanna dy bethau gore Bob tro bwy'n gwasgu'th law Y darlun Toriad y wawr Rhoi a gwrthod Pen y bryn Nos a bore Yn nwylo'u gilydd Afon Alwen Mair a Martha Blodau'r nef Y blodyn Y cweryl Llwybrau'r defaid Syched y galon Y fynwent Nef y nef Nid digon dysg Fy nghalon Y dychymyg Agorwch y drysau </poem> {{Div... 141624 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Hiraethog John a'i fam Yr afon Doli a minnau Gyda'r nos Bwthynod gwynnion Cymru Rhy fach o ganmol Yr hen a'r newydd Glan y môr Rhanna dy bethau gore Bob tro bwy'n gwasgu'th law Y darlun Toriad y wawr Rhoi a gwrthod Pen y bryn Nos a bore Yn nwylo'u gilydd Afon Alwen Mair a Martha Blodau'r nef Y blodyn Y cweryl Llwybrau'r defaid Syched y galon Y fynwent Nef y nef Nid digon dysg Fy nghalon Y dychymyg Agorwch y drysau </poem> {{Div end}} <br><noinclude></noinclude> 0gjds2eqqg85673847v48qbg48p77kd 104 70482 141625 2025-06-28T19:49:19Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|{{mawr|Y DRWS AGORED.}} {{Center block/s}} <poem> BREUDDWYDIAIS weled aelwyd lân, :Ymhell o dwrf y byd, Ond yn y breuddwyd ddaeth i'm rhan, Y nefoedd weithiau oedd y fan, :Ac nid yr aelwyd glyd. Dychwelai'r plant o un i un :Gan lenwi'r aelwyd lon; Nid oedd tawelwch min yr hwyr Ond cysgod o'r tawelwch llwyr :Breswyliai yn eu bron. A llenwi fwy-fwy 'roedd y tŷ, :A chwyddo'r oedd y gân; A thybio wnawn mai gorlawn mwy Oedd cwpan eu d... 141625 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y DRWS AGORED.}} {{Center block/s}} <poem> BREUDDWYDIAIS weled aelwyd lân, :Ymhell o dwrf y byd, Ond yn y breuddwyd ddaeth i'm rhan, Y nefoedd weithiau oedd y fan, :Ac nid yr aelwyd glyd. Dychwelai'r plant o un i un :Gan lenwi'r aelwyd lon; Nid oedd tawelwch min yr hwyr Ond cysgod o'r tawelwch llwyr :Breswyliai yn eu bron. A llenwi fwy-fwy 'roedd y tŷ, :A chwyddo'r oedd y gân; A thybio wnawn mai gorlawn mwy Oedd cwpan eu dedwyddwch hwy :Oedd ar yr aelwyd lân. Ond na, 'roedd yno gadair wâg, :A llygaid pawb ar hon; Ac er mor ddedwydd oedd yr oll, 'Roedd cadair wâg y mab ar goll :Yn lleddfu'r nodau llon. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 68zqiw6mds7jffg2i4umwtdl6a76wgc 141699 141625 2025-06-28T20:51:30Z AlwynapHuw 1710 141699 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y DRWS AGORED.}}}} {{Center block/s}} <poem> BREUDDWYDIAIS weled aelwyd lân, :Ymhell o dwrf y byd, Ond yn y breuddwyd ddaeth i'm rhan, Y nefoedd weithiau oedd y fan, :Ac nid yr aelwyd glyd. Dychwelai'r plant o un i un :Gan lenwi'r aelwyd lon; Nid oedd tawelwch min yr hwyr Ond cysgod o'r tawelwch llwyr :Breswyliai yn eu bron. A llenwi fwy-fwy 'roedd y tŷ, :A chwyddo'r oedd y gân; A thybio wnawn mai gorlawn mwy Oedd cwpan eu dedwyddwch hwy :Oedd ar yr aelwyd lân. Ond na, 'roedd yno gadair wâg, :A llygaid pawb ar hon; Ac er mor ddedwydd oedd yr oll, 'Roedd cadair wâg y mab ar goll :Yn lleddfu'r nodau llon. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> aqull1iue7hc2pfuipflxy9v1yp6s7l 104 70483 141626 2025-06-28T19:50:35Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Ond gwelai'r tad y dydd yn dod :Cai wasgu'i fab i'w gôl; Ran credo cariad sydd yn iawn— Sef nad yw aelwyd byth yn llawn :Tra byddo un ar ol. A chlo nid oedd ar ddrws y tŷ— :'Rwy'n hoffi'r syniad tlws; Mae cariad pur yng nghalon dyn, 'Run fath a chariad Duw Ei Hun, :Yn methu cau y drws. </poem> {{Div end}} <br>" 141626 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Ond gwelai'r tad y dydd yn dod :Cai wasgu'i fab i'w gôl; Ran credo cariad sydd yn iawn— Sef nad yw aelwyd byth yn llawn :Tra byddo un ar ol. A chlo nid oedd ar ddrws y tŷ— :'Rwy'n hoffi'r syniad tlws; Mae cariad pur yng nghalon dyn, 'Run fath a chariad Duw Ei Hun, :Yn methu cau y drws. </poem> {{Div end}} <br><noinclude></noinclude> dmsix8xvv1s771swg913wwo04kkta6e 104 70484 141627 2025-06-28T19:52:46Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|{{mawr|YR ANGYLION.}}}} {{center block| <poem> MAE'R byd yn llawn angylion, :Ymhob rhyw fan ceir engyl Duw :Yn codi pen rhyw flodyn gwyw. Mae'r byd yn llawn angylion. Adwaenost ti'r angylion? :Ceir llawer un yn wr tylawd: :Anghofia'i hun wrth gofio'i frawd. Adwaenost ti'r angylion? Gwyn fyd yr holl angylion; :Bydd llawer angel bychan, gwan, :Yn magu edyn yn y man; Gwyn fyd yr holl angylion. </poem> }} <br> ## aaa ## ## bbb ## {{c... 141627 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YR ANGYLION.}}}} {{center block| <poem> MAE'R byd yn llawn angylion, :Ymhob rhyw fan ceir engyl Duw :Yn codi pen rhyw flodyn gwyw. Mae'r byd yn llawn angylion. Adwaenost ti'r angylion? :Ceir llawer un yn wr tylawd: :Anghofia'i hun wrth gofio'i frawd. Adwaenost ti'r angylion? Gwyn fyd yr holl angylion; :Bydd llawer angel bychan, gwan, :Yn magu edyn yn y man; Gwyn fyd yr holl angylion. </poem> }} <br> ## aaa ## ## bbb ## {{c|{{mawr|Y WEDDI.}}}} {{center block| <poem> GWYRA i'r llawr mewn gweddi; :Ymbil nes chwysu'r gwaed; Ond weithiau bydd rheitiach gweithio; A chofia di'r adeg honno :Weddio oddiar dy draed; Rhagorach fil na gweddi faith Yw gweddi fer mewn dillad gwaith. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> o2pjdke38lphn4g5gl7363p85ubotsl 141700 141627 2025-06-28T20:52:00Z AlwynapHuw 1710 141700 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YR ANGYLION.}}}} {{center block| <poem> MAE'R byd yn llawn angylion, :Ymhob rhyw fan ceir engyl Duw :Yn codi pen rhyw flodyn gwyw. Mae'r byd yn llawn angylion. Adwaenost ti'r angylion? :Ceir llawer un yn wr tylawd: :Anghofia'i hun wrth gofio'i frawd. Adwaenost ti'r angylion? Gwyn fyd yr holl angylion; :Bydd llawer angel bychan, gwan, :Yn magu edyn yn y man; Gwyn fyd yr holl angylion. </poem> }} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|Y WEDDI.}}}} {{center block| <poem> GWYRA i'r llawr mewn gweddi; :Ymbil nes chwysu'r gwaed; Ond weithiau bydd rheitiach gweithio; A chofia di'r adeg honno :Weddio oddiar dy draed; Rhagorach fil na gweddi faith Yw gweddi fer mewn dillad gwaith. </poem> }} <br> <section end="bbb"/><noinclude></noinclude> cpyme1vux2j5y2tiafffyj0z2lynp3b 104 70485 141628 2025-06-28T19:54:22Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|{{mawr|Y PETHAU MAWR.}}}} {{center block| <poem> PAID diystyru'r pethau bach, :Na moli'r mawr heb feddwl; Mor anhawdd dweyd pa beth sy'n fawr. :Oes bach a mawr o gwbwl? Gwna di dy ore—yma—'nawr; Y rhai'n i ti yw'r pethau mawr. Paid son am bethau uchel-fri :Gyflawni pan gei gyfle; Yr orchest fawr yw gwneud yn awr :Rhyw weithred dda yn rhywle; Mil gwell na son am bethau fydd, Yw gado'th nôd ar bethau sydd. </poem> }} <br>" 141628 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y PETHAU MAWR.}}}} {{center block| <poem> PAID diystyru'r pethau bach, :Na moli'r mawr heb feddwl; Mor anhawdd dweyd pa beth sy'n fawr. :Oes bach a mawr o gwbwl? Gwna di dy ore—yma—'nawr; Y rhai'n i ti yw'r pethau mawr. Paid son am bethau uchel-fri :Gyflawni pan gei gyfle; Yr orchest fawr yw gwneud yn awr :Rhyw weithred dda yn rhywle; Mil gwell na son am bethau fydd, Yw gado'th nôd ar bethau sydd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> js2053gvolt80f0wm9466yd8mmwigu5 104 70486 141629 2025-06-28T19:56:28Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|{{mawr|Y GALON FRIW.}}}} {{center block| <poem> FRWYN y mynydd, peidiwch cwynfan; :Dderw'r llwyni, tewch â'ch cri; Os oes storm yn rhuthro arnoch, :Beth am storm fy enaid i? Sychir dagrau grug y mynydd, :Try pob storm yn swynol si; Yn y man daw'r haf i Gymru; :Pryd daw'r haf i'm henaid i? Yn fy ing 'rwy'n clywed miwsig― :Miwsig adar mân di-ri'; Dod mae'r haf i erddi ereill; :Pryd daw'r haf i'm henaid i? Daw, fe ddaw yr haf i min... 141629 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y GALON FRIW.}}}} {{center block| <poem> FRWYN y mynydd, peidiwch cwynfan; :Dderw'r llwyni, tewch â'ch cri; Os oes storm yn rhuthro arnoch, :Beth am storm fy enaid i? Sychir dagrau grug y mynydd, :Try pob storm yn swynol si; Yn y man daw'r haf i Gymru; :Pryd daw'r haf i'm henaid i? Yn fy ing 'rwy'n clywed miwsig― :Miwsig adar mân di-ri'; Dod mae'r haf i erddi ereill; :Pryd daw'r haf i'm henaid i? Daw, fe ddaw yr haf i minnau; :Gwn y gwrendy'r nef fy nghri; Dyna'r pryd y clywir canu, :Pan ddaw'r haf i'm henaid i. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> kjk7um5t8coki90euiqr0y4nod2lvt9 104 70487 141630 2025-06-28T19:57:07Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> CHWAREUON MEBYD. PAN glywyf son am afon, Fy nghalon red fel lli' Yn syth at Afon Alwen; Hon yw fy afon i. Rhyw afon fach yw hon yn awr ; Arferai fod yn afon fawr! Pan ganai plant yr ysgol Eu hemyn bychan tlws, Arafai'r Afon Alwen I wrando wrth y drws. Hyfrydwaith plant y pentre Oedd chware'n llon fel hyn- Sef gyrru'r cerrig llyfnion I rodio ar hyd y llyn. Pysgotem yn yr Alwen Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig Wy'... 141630 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CHWAREUON MEBYD. PAN glywyf son am afon, Fy nghalon red fel lli' Yn syth at Afon Alwen; Hon yw fy afon i. Rhyw afon fach yw hon yn awr ; Arferai fod yn afon fawr! Pan ganai plant yr ysgol Eu hemyn bychan tlws, Arafai'r Afon Alwen I wrando wrth y drws. Hyfrydwaith plant y pentre Oedd chware'n llon fel hyn- Sef gyrru'r cerrig llyfnion I rodio ar hyd y llyn. Pysgotem yn yr Alwen Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig Wy'n son am dano'n awr). Mor hyfryd yn yr hafddydd Oedd dal y brithyll mân; Yn wir 'rwyf bron a theimlo Y pysgod yn fy nwylo Wrth geisio llunio'm cân. Q </poem><noinclude></noinclude> 6x33crinb0u3syck9flog74v8aokbtp 141706 141630 2025-06-28T21:05:08Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141706 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|CHWAREUON MEBYD.}}}} {{center block| <poem> PAN glywyf son am afon, :Fy nghalon red fel lli' Yn syth at Afon Alwen; :Hon yw fy afon i. Rhyw afon fach yw hon yn awr; Arferai fod yn afon fawr! Pan ganai plant yr ysgol :Eu hemyn bychan tlws, Arafai'r Afon Alwen :I wrando wrth y drws. Hyfrydwaith plant y pentre :Oedd chware'n llon fel hyn— Sef gyrru'r cerrig llyfnion :I rodio ar hyd y llyn. Pysgotem yn yr Alwen :Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig :Wy'n son am dano'n awr). Mor hyfryd yn yr hafddydd :Oedd dal y brithyll mân; Yn wir 'rwyf bron a theimlo Y pysgod yn fy nwylo :Wrth geisio llunio'm cân. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 1guoh4xgx9fu4hzjxy844y3txfc1psy 104 70488 141631 2025-06-28T19:57:40Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Pysgotem yn yr Alwen Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig Wy'n son am dano'n awr)." t[12] </poem>" 141631 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Pysgotem yn yr Alwen Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig Wy'n son am dano'n awr)." t[12] </poem><noinclude></noinclude> ai2nhc5esr4nolp0af8mfhtuf6gwh9t 141707 141631 2025-06-28T21:09:03Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141707 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Afon Alwen).jpg|canol|500px]] {{center block| <poem> "Pysgotem yn yr Alwen :Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig :Wy'n son am dano'n awr)." t[12] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> kk9ugm7pmjfwhy6ovl1wnio3naspo0b 141716 141707 2025-06-28T21:50:12Z AlwynapHuw 1710 141716 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Afon Alwen).jpg|canol|300px]] {{center block| <poem> "Pysgotem yn yr Alwen :Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig :Wy'n son am dano'n awr)." t[12] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> jmehwejpji2okfwpwncl73up4by12e1 141717 141716 2025-06-28T21:50:31Z AlwynapHuw 1710 141717 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Afon Alwen).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> "Pysgotem yn yr Alwen :Am frithyll bach a mawr (Pysgota o dan y cerrig :Wy'n son am dano'n awr)." t[12] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 8rmq7xwh5gpzm08npvt0w8hw1k73lg4 104 70489 141632 2025-06-28T19:58:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Un tro gafaelodd plentyn Mewn rhyw bysgodyn mawr, A gwaeddodd ar y gweddill, Dewch, gwelwch faint y brithyll Wy'n mynd i ddal yn awr." Ond nid mor hawdd oedd hynny ; Fe lithrodd drwy ei law; A llithrodd rhywun arall I'r afon yn ei fraw. Ces siom yr adeg honno; Daeth wedyn lawer loes; 'Does neb all rifo'r brithyll A gollais yn fy oes. </poem>" 141632 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Un tro gafaelodd plentyn Mewn rhyw bysgodyn mawr, A gwaeddodd ar y gweddill, Dewch, gwelwch faint y brithyll Wy'n mynd i ddal yn awr." Ond nid mor hawdd oedd hynny ; Fe lithrodd drwy ei law; A llithrodd rhywun arall I'r afon yn ei fraw. Ces siom yr adeg honno; Daeth wedyn lawer loes; 'Does neb all rifo'r brithyll A gollais yn fy oes. </poem><noinclude></noinclude> acvepxtdlh2qm3gul9i8zw3clrhkzaw 141708 141632 2025-06-28T21:11:55Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141708 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Un tro gafaelodd plentyn :Mewn rhyw bysgodyn mawr, A gwaeddodd ar y gweddill, :"Dewch, gwelwch faint y brithyll :Wy'n mynd i ddal yn awr." Ond nid mor hawdd oedd hynny; :Fe lithrodd drwy ei law; A llithrodd rhywun arall :I'r afon yn ei fraw. Ces siom yr adeg honno; :Daeth wedyn lawer loes; 'Does neb all rifo'r brithyll :A gollais yn fy oes. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 46e4ddln5ngzi3vjlflq68us2rvj6q6 104 70490 141633 2025-06-28T19:58:25Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "</poem> FY MRAWD. DYCHWELWN adre gyda'r nos O'r ysgol fechan draw, 'Roedd storm yn dod, a'r dydd yn fyr, A noson erch gerllaw. 'Roedd rhaid wynebu'r mynydd moel, Tra'r lluwch yn gwynnu'r bryn. Fe'm dallai'n llwyr, a methwn weld Y llwybr erbyn hyn. Dolefai'r ddrycin yn fy nghlust; Dolefwn innau'n ol. Ond ah, fe'm codwyd ar fy nhraed Gan rywun ddaeth i'm nol. Anghofiais bopeth am y storm, A'm hofnau bob yr un. Es adre'n ddiogel a di-fr... 141633 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude></poem> FY MRAWD. DYCHWELWN adre gyda'r nos O'r ysgol fechan draw, 'Roedd storm yn dod, a'r dydd yn fyr, A noson erch gerllaw. 'Roedd rhaid wynebu'r mynydd moel, Tra'r lluwch yn gwynnu'r bryn. Fe'm dallai'n llwyr, a methwn weld Y llwybr erbyn hyn. Dolefai'r ddrycin yn fy nghlust; Dolefwn innau'n ol. Ond ah, fe'm codwyd ar fy nhraed Gan rywun ddaeth i'm nol. Anghofiais bopeth am y storm, A'm hofnau bob yr un. Es adre'n ddiogel a di-fraw Yn llaw fy mrawd oedd hŷn. Mi'th welais dithau, f'anwyl frawd, Yn cefnu fin yr hwyr. Y storm yn dod, a'r dydd yn fyr- Rhy fyr y nefoedd ŵyr. 'Roedd eira'r nef yn gwynnu'r llawr, A'r llwybrau-collwyd hwy. Ond cerddaist adre yn ddi-fraw Yn llaw y Brawd sydd fwy. Q </poem><noinclude></noinclude> b4nysmtpfz6rfiaf53i1qpa20w5nycs 141701 141633 2025-06-28T20:55:37Z AlwynapHuw 1710 141701 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FY MRAWD. DYCHWELWN adre gyda'r nos O'r ysgol fechan draw, 'Roedd storm yn dod, a'r dydd yn fyr, A noson erch gerllaw. 'Roedd rhaid wynebu'r mynydd moel, Tra'r lluwch yn gwynnu'r bryn. Fe'm dallai'n llwyr, a methwn weld Y llwybr erbyn hyn. Dolefai'r ddrycin yn fy nghlust; Dolefwn innau'n ol. Ond ah, fe'm codwyd ar fy nhraed Gan rywun ddaeth i'm nol. Anghofiais bopeth am y storm, A'm hofnau bob yr un. Es adre'n ddiogel a di-fraw Yn llaw fy mrawd oedd hŷn. Mi'th welais dithau, f'anwyl frawd, Yn cefnu fin yr hwyr. Y storm yn dod, a'r dydd yn fyr- Rhy fyr y nefoedd ŵyr. 'Roedd eira'r nef yn gwynnu'r llawr, A'r llwybrau-collwyd hwy. Ond cerddaist adre yn ddi-fraw Yn llaw y Brawd sydd fwy. Q </poem><noinclude></noinclude> b0n07o1ix93r6tcbs3vommy9nyjpksj 141709 141701 2025-06-28T21:27:11Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141709 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|FY MRAWD.}}}} {{center block| <poem> DYCHWELWN adre gyda'r nos :O'r ysgol fechan draw, 'Roedd storm yn dod, a'r dydd yn fyr, :A noson erch gerllaw. 'Roedd rhaid wynebu'r mynydd moel, :Tra'r lluwch yn gwynnu'r bryn. Fe'm dallai'n llwyr, a methwn weld :Y llwybr erbyn hyn. Dolefai'r ddrycin yn fy nghlust; :Dolefwn innau'n ol. Ond ah, fe'm codwyd ar fy nhraed :Gan rywun ddaeth i'm nol. Anghofiais bopeth am y storm, :A'm hofnau bob yr un. Es adre'n ddiogel a di-fraw :Yn llaw fy mrawd oedd hŷn. Mi'th welais dithau, f'anwyl frawd, :Yn cefnu fin yr hwyr. Y storm yn dod, a'r dydd yn fyr- :Rhy fyr y nefoedd ŵyr. 'Roedd eira'r nef yn gwynnu'r llawr, :A'r llwybrau-collwyd hwy. Ond cerddaist adre yn ddi-fraw :Yn llaw y Brawd sydd fwy. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> ep0mv40j3hfpm8srnphp17cvaerh9vy 104 70491 141634 2025-06-28T19:58:57Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y DDWY DDINAS. SIARADENT am eu plant a'u hynt, 'Nol arfer hoff y mamau. "Mae gennyf blentyn," ebe un, "Nid plentyn chwaith, mae John yn ddyn, Yn Llundain ers blynyddau. "Mae'r mawr a'r bach yn parchu John, A'i feistr yn ei foli. Caiff ffafrau ganddo fwy na mwy, A'i godi beunydd, meddent hwy, 'Dwy'n synnu dim at hynny. "Er hyn i gyd mae'n hoff o'i fam, Caf fynych roddion ganddo, A dyma beth mae'n ddweyd yn awr- Fod rhaid im' fy... 141634 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DDWY DDINAS. SIARADENT am eu plant a'u hynt, 'Nol arfer hoff y mamau. "Mae gennyf blentyn," ebe un, "Nid plentyn chwaith, mae John yn ddyn, Yn Llundain ers blynyddau. "Mae'r mawr a'r bach yn parchu John, A'i feistr yn ei foli. Caiff ffafrau ganddo fwy na mwy, A'i godi beunydd, meddent hwy, 'Dwy'n synnu dim at hynny. "Er hyn i gyd mae'n hoff o'i fam, Caf fynych roddion ganddo, A dyma beth mae'n ddweyd yn awr- Fod rhaid im' fynd i'r ddinas fawr I weld y wedd sydd arno." "Mae mab gen innau," ebe'r llall, Gan ddirgel sychu deigryn. "'Rwy'n caru son am f'anwyl un; Ddymunech chwi ddim gweld ei lun Sydd gennyf yn fy mwthyn? "Ym marn ei Feistr eglur yw Fod hwn yn ffefryn hefyd; Ran gyda'r wawr ryw fore'n ol, Cyn codi'r gwlith oedd ar y ddol, Fe godwyd fy anwylyd. Q </poem><noinclude></noinclude> s9u4iri6vnmn3j3k9rwwn5njpcqwmyq 141710 141634 2025-06-28T21:30:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y DDWY DDINAS.}}}} {{Center block/s}} <poem> SIARADENT am eu plant a'u hynt, :'Nol arfer hoff y mamau. "Mae gennyf blentyn," ebe un, "Nid plentyn chwaith, mae John yn ddyn, :Yn Llundain ers blynyddau. "Mae'r mawr a'r bach yn parchu John, :A'i feistr yn ei foli. Caiff ffafrau ganddo fwy na mwy, A'i godi beunydd, meddent hwy, :'Dwy'n synnu dim at hynny. # "Er hyn i gyd mae'n hoff o'i fam, :Caf fynych roddion ganddo, A dyma beth mae'n ddweyd yn awr— Fod rhaid im' fynd i'r ddinas fawr :I weld y wedd sydd arno." "Mae mab gen innau," ebe'r llall, :Gan ddirgel sychu deigryn. "'Rwy'n caru son am f'anwyl un; Ddymunech chwi ddim gweld ei lun :Sydd gennyf yn fy mwthyn? "Ym marn ei Feistr eglur yw :Fod hwn yn ffefryn hefyd; Ran gyda'r wawr ryw fore'n ol, Cyn codi'r gwlith oedd ar y ddol, :Fe godwyd fy anwylyd. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> i4nqs442o3b443kujci5h00k2y54s10 104 70492 141635 2025-06-28T19:59:24Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Mae'i ddarlun gennyf ar y mur, Ac O, 'rwy'n hoff o hono, Er hynny llefaf am yr awr Caf fynd fy hun i'r ddinas fawr I weld y wedd sydd arno." DY SIOMI GEI. PAID edrych cymaint ar i lawr; Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. I fyny'r rhiwiau serthaf gaed, A gwlith y wawr yn golchi'th draed: Ffordd yna mae y nefoedd. Nid wrth ei cheisio mae ei chael; Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. Wrth geisio nef i arall un, Gan lwyr anghofio'th nef d... 141635 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Mae'i ddarlun gennyf ar y mur, Ac O, 'rwy'n hoff o hono, Er hynny llefaf am yr awr Caf fynd fy hun i'r ddinas fawr I weld y wedd sydd arno." DY SIOMI GEI. PAID edrych cymaint ar i lawr; Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. I fyny'r rhiwiau serthaf gaed, A gwlith y wawr yn golchi'th draed: Ffordd yna mae y nefoedd. Nid wrth ei cheisio mae ei chael; Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. Wrth geisio nef i arall un, Gan lwyr anghofio'th nef dy hun; Ffordd yna ceir y nefoedd. Dos, caria'th groes i ben y bryn; Mae'r nef ffordd hyn yn rhywle. A phan ei goddiweddyd wnei, 'Rwy'n credu mai dy siomi gei- Dy siomi'r ochr ore. Q </poem><noinclude></noinclude> dmbst5f468ripjptmtcpjtrv10c6qbg 141711 141635 2025-06-28T21:33:01Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141711 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> "Mae'i ddarlun gennyf ar y mur, :Ac O, 'rwy'n hoff o hono, Er hynny llefaf am yr awr Caf fynd fy hun i'r ddinas fawr :I weld y wedd sydd arno." </poem> {{Div end}} <br> {{c|{{mawr|DY SIOMI GEI.}}}} {{center block| <poem> PAID edrych cymaint ar i lawr; :Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. I fyny'r rhiwiau serthaf gaed, A gwlith y wawr yn golchi'th draed: :Ffordd yna mae y nefoedd. Nid wrth ei cheisio mae ei chael; :Nid dyna'r ffordd i'r nefoedd. Wrth geisio nef i arall un, Gan lwyr anghofio'th nef dy hun; :Ffordd yna ceir y nefoedd. Dos, caria'th groes i ben y bryn; :Mae'r nef ffordd hyn yn rhywle. A phan ei goddiweddyd wnei, 'Rwy'n credu mai dy siomi gei— :Dy siomi'r ochr ore. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> e22emkhkr371xzr5t2p9p9jltyvaepu 104 70493 141636 2025-06-28T19:59:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y GWEITHIWR. CEIR llawer un ar fin y ffordd Yn uchel godi'i lef, Gan haeru nad yw archoll neb Mor friw a'i archoll ef; Ond hunan glwyf yw eiddo'r dyn; Mae'r bicell yn ei law ei hun. Ond arall orwedd yn ei waed, Heb nerth i ddweyd ei gŵyn. Y cyfoeth wnaeth yng ngwres y dydd, Mae'r lladron wedi'i ddwyn. Mae lladron eto, Duw a'i gŵyr, Yn gwylio'r gweithiwr fin yr hwyr. Diolchwn it', Samariad gwiw- Diolchwn fwy na mwy, Am olchi br... 141636 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y GWEITHIWR. CEIR llawer un ar fin y ffordd Yn uchel godi'i lef, Gan haeru nad yw archoll neb Mor friw a'i archoll ef; Ond hunan glwyf yw eiddo'r dyn; Mae'r bicell yn ei law ei hun. Ond arall orwedd yn ei waed, Heb nerth i ddweyd ei gŵyn. Y cyfoeth wnaeth yng ngwres y dydd, Mae'r lladron wedi'i ddwyn. Mae lladron eto, Duw a'i gŵyr, Yn gwylio'r gweithiwr fin yr hwyr. Diolchwn it', Samariad gwiw- Diolchwn fwy na mwy, Am olchi briwiau dynol ryw, A rhwymo llawer clwy'. Ond erbyn hyn mae'n hen, hen bryd I rwymo'r lladron sy'n y byd. Q </poem><noinclude></noinclude> bnfqric43v7nsq7v0vtsrn6dgg9z1z9 141712 141636 2025-06-28T21:44:18Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141712 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y GWEITHIWR.}}}} {{center block| <poem> CEIR llawer un ar fin y ffordd :Yn uchel godi'i lef, Gan haeru nad yw archoll neb :Mor friw a'i archoll ef; Ond hunan glwyf yw eiddo'r dyn; Mae'r bicell yn ei law ei hun. Ond arall orwedd yn ei waed, :Heb nerth i ddweyd ei gŵyn. Y cyfoeth wnaeth yng ngwres y dydd, :Mae'r lladron wedi'i ddwyn. Mae lladron eto, Duw a'i gŵyr, Yn gwylio'r gweithiwr fin yr hwyr. Diolchwn it', Samariad gwiw— :Diolchwn fwy na mwy, Am olchi briwiau dynol ryw, :A rhwymo llawer clwy'. Ond erbyn hyn mae'n hen, hen bryd I rwymo'r lladron sy'n y byd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> hae7du91q2zmde1ic8qtk0dbwmx7l7m 104 70494 141637 2025-06-28T20:00:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> YM MHLITH Y DAIL. TRA melyn, melyn haul Yn tynnu llun y dail Mor dlws ar lawr; 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun Mewn pryder mawr. "Mae'r dail sydd ar y coed, A'r dail sydd wrth fy nhroed, 'Run fath yn glir; A yw'r cysgodion hyn Sydd ar y papur gwyn Yr un mor wir? "A ddeil y frawddeg hon, A theimlad dyfna'i fron, Oleuni haul? Nis gwn pa beth a wnaf, Os nad rhyw awgrym gaf Ym myd y dail." Ei hateb aeth fel hyn-... 141637 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YM MHLITH Y DAIL. TRA melyn, melyn haul Yn tynnu llun y dail Mor dlws ar lawr; 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun Mewn pryder mawr. "Mae'r dail sydd ar y coed, A'r dail sydd wrth fy nhroed, 'Run fath yn glir; A yw'r cysgodion hyn Sydd ar y papur gwyn Yr un mor wir? "A ddeil y frawddeg hon, A theimlad dyfna'i fron, Oleuni haul? Nis gwn pa beth a wnaf, Os nad rhyw awgrym gaf Ym myd y dail." Ei hateb aeth fel hyn- Dim byd ond papur gwyn, A deilen gron. Ac yntau-meddwl wnaeth, Nes gweledigaeth ddaeth I lonni'i fron. Q </poem><noinclude></noinclude> 10m6ckdrh4urfphu9740tts0p9ipgy2 141713 141637 2025-06-28T21:46:27Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141713 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YM MHLITH Y DAIL.}}}} {{center block| <poem> TRA melyn, melyn haul Yn tynnu llun y dail :Mor dlws ar lawr; 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun :Mewn pryder mawr. "Mae'r dail sydd ar y coed, A'r dail sydd wrth fy nhroed, :'Run fath yn glir; A yw'r cysgodion hyn Sydd ar y papur gwyn :Yr un mor wir? "A ddeil y frawddeg hon, A theimlad dyfna'i fron, :Oleuni haul? Nis gwn pa beth a wnaf, Os nad rhyw awgrym gaf :Ym myd y dail." Ei hateb aeth fel hyn— Dim byd ond papur gwyn, :A deilen gron. Ac yntau—meddwl wnaeth, Nes gweledigaeth ddaeth :I lonni'i fron. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 7b11ookjz92dad8lwa5och5m1nzzjls 104 70495 141638 2025-06-28T20:00:44Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Rhyw awgrym gaf Ym myd y dail." </poem>" 141638 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Rhyw awgrym gaf Ym myd y dail." </poem><noinclude></noinclude> 7m9ag35elhbpmmmfapzjajis0g3unyn 141714 141638 2025-06-28T21:49:23Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141714 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Ym mhlith y dail).jpg|canol|500px]] {{center block| <poem> "Rhyw awgrym gaf :Ym myd y dail." </poem> }} <br><noinclude></noinclude> kty44swknvyv7qcy28mn9n5u0jgfl2m 141715 141714 2025-06-28T21:49:43Z AlwynapHuw 1710 141715 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude> <br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Ym mhlith y dail).jpg|canol|300px]] {{center block| <poem> "Rhyw awgrym gaf :Ym myd y dail." </poem> }} <br><noinclude></noinclude> gdmwand16hu33e56kb5vghbfj1whdpn 104 70496 141639 2025-06-28T20:01:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Gwnaeth amlinelliad clir O'r ddeilen fechan ir, Ryw deg brydnawn: Ac wedi gwneuthur hyn 'Roedd ar y papur gwyn Lun calon lawn. Tra melyn, melyn haul, Yn tynnu llun y dail Mor dlws ar lawr, 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun Mewn gwynfyd mawr. Q </poem>" 141639 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Gwnaeth amlinelliad clir O'r ddeilen fechan ir, Ryw deg brydnawn: Ac wedi gwneuthur hyn 'Roedd ar y papur gwyn Lun calon lawn. Tra melyn, melyn haul, Yn tynnu llun y dail Mor dlws ar lawr, 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun Mewn gwynfyd mawr. Q </poem><noinclude></noinclude> kmduuyquql5zcj5m8n8f176khfouudf 141719 141639 2025-06-28T21:53:10Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141719 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Gwnaeth amlinelliad clir O'r ddeilen fechan ir, :Ryw deg brydnawn: Ac wedi gwneuthur hyn 'Roedd ar y papur gwyn :Lun ''calon'' lawn. Tra melyn, melyn haul, Yn tynnu llun y dail :Mor dlws ar lawr, 'Roedd rhywun hardd ei llun Yn siarad wrthi'i hun :Mewn gwynfyd mawr. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> i2mokimd889cnbjuxvaffx508qqu5rc 104 70497 141640 2025-06-28T20:01:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> I WELED Y BRENIN. MAE'r brenin i ddod-lledaenir y son- I ddod yn ei gerbyd agored; Yng nghanol y dorf mae genethig fach lom Yn crynnu gan awydd ei weled. "Hwre, dyna'r brenin!" Hi welodd y meirch, Ond O, 'roedd y dorf mor anhydrin; Hi geisiodd ei weled, ond methu a wnaeth, Hi fethodd a gweled y brenin ; Er sefyll yn hir, a'r dwyreinwynt yn oer, Hi fethodd a gweled y brenin. Dewch gyda mi eto at wely y ferch. Dolefa ym mhoethde... 141640 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I WELED Y BRENIN. MAE'r brenin i ddod-lledaenir y son- I ddod yn ei gerbyd agored; Yng nghanol y dorf mae genethig fach lom Yn crynnu gan awydd ei weled. "Hwre, dyna'r brenin!" Hi welodd y meirch, Ond O, 'roedd y dorf mor anhydrin; Hi geisiodd ei weled, ond methu a wnaeth, Hi fethodd a gweled y brenin ; Er sefyll yn hir, a'r dwyreinwynt yn oer, Hi fethodd a gweled y brenin. Dewch gyda mi eto at wely y ferch. Dolefa ym mhoethder y dwymyn, "Mae'n dod," meddai, "Codwch fi, sefwch o'r ffordd, Er mwyn i mi weled y brenin." Tawela, f'anwylyd; llonydda yn awr; Cest ormod o'r oerfel a'r ddrycin. Gorffwysa am ennyd hyd doriad y wawr, Ac yna cei weled y Brenin. Q </poem><noinclude></noinclude> 36o5ksjh8odep9cviyln7x4fmcml7fd 141720 141640 2025-06-28T21:56:00Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141720 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|I WELED Y BRENIN.}}}} {{center block| <poem> MAE'r brenin i ddod—lledaenir y son— :I ddod yn ei gerbyd agored; Yng nghanol y dorf mae genethig fach lom :Yn crynnu gan awydd ei weled. "Hwre, dyna'r brenin!" Hi welodd y meirch, :Ond O, 'roedd y dorf mor anhydrin; Hi geisiodd ei weled, ond methu a wnaeth, :Hi fethodd a gweled y brenin; Er sefyll yn hir, a'r dwyreinwynt yn oer, :Hi fethodd a gweled y brenin. Dewch gyda mi eto at wely y ferch. :Dolefa ym mhoethder y dwymyn, "Mae'n dod," meddai, "Codwch fi, sefwch o'r ffordd, :Er mwyn i mi weled y brenin." Tawela, f'anwylyd; llonydda yn awr; :Cest ormod o'r oerfel a'r ddrycin. Gorffwysa am ennyd hyd doriad y wawr, :Ac yna cei weled y Brenin. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 99ydaiot2d8b1msy862hxionsohib0b 104 70498 141641 2025-06-28T20:02:09Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> O, ARWAIN FI. TYDI, 'r hwn wyddost am y daith- Ei chroesffyrdd fil, a'i rhiwiau maith; O, arwain fi. Cychwynnais draw mewn heulwen glir; Ond tarth sy'n awr yn toi y tir ; O, arwain fi. Arweinwyr ereill fwy na mwy Gynhygiant eu gwasanaeth hwy I'm harwain i. Ond rhywbeth sibrwd yn fy nghlyw:- "Dall neb dy arwain di ond Duw." O, arwain fi. Paham nas gallaf fynd fy hun, Heb gymorth Duw na chymorth dyn I'm harwain i ? Ai 'r rheswm... 141641 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> O, ARWAIN FI. TYDI, 'r hwn wyddost am y daith- Ei chroesffyrdd fil, a'i rhiwiau maith; O, arwain fi. Cychwynnais draw mewn heulwen glir; Ond tarth sy'n awr yn toi y tir ; O, arwain fi. Arweinwyr ereill fwy na mwy Gynhygiant eu gwasanaeth hwy I'm harwain i. Ond rhywbeth sibrwd yn fy nghlyw:- "Dall neb dy arwain di ond Duw." O, arwain fi. Paham nas gallaf fynd fy hun, Heb gymorth Duw na chymorth dyn I'm harwain i ? Ai 'r rheswm yw fod nef yn llon Pan glywo gri y weddi hon:- "O, arwain fi"? Yn wyneb pob cyfnewid ddaw, Mi gydia'n dynnach yn dy law. Pe'n ddiddim 'r âi credoau'r byd, Fy ngweddi'n daerach âi o hyd- O, arwain fi. Q </poem><noinclude></noinclude> htca1s8p0cpim5svh4p11n5peufhcir 141721 141641 2025-06-28T21:58:11Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141721 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|O, ARWAIN FI.}}}} {{Center block/s}} <poem> TYDI, 'r hwn wyddost am y daith— Ei chroesffyrdd fil, a'i rhiwiau maith; ::O, arwain fi. Cychwynnais draw mewn heulwen glir; Ond tarth sy'n awr yn toi y tir; ::O, arwain fi. Arweinwyr ereill fwy na mwy Gynhygiant eu gwasanaeth hwy ::I'm harwain i. Ond rhywbeth sibrwd yn fy nghlyw:— "Dall neb dy arwain di ond Duw." ::O, arwain fi. Paham nas gallaf fynd fy hun, Heb gymorth Duw na chymorth dyn ::I'm harwain i? Ai 'r rheswm yw fod nef yn llon Pan glywo gri y weddi hon:— ::"O, arwain fi"? Yn wyneb pob cyfnewid ddaw, Mi gydia'n dynnach yn dy law. Pe'n ddiddim 'r âi credoau'r byd, Fy ngweddi'n daerach âi o hyd— ::O, arwain fi. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 06bcakhr9rd62ovghy9bvscqztyx4lt 104 70499 141642 2025-06-28T20:02:36Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Pan gilia pawb yn nos y glyn, Anadlaf weddi fach fel hyn:- "O, arwain fi." Ac wedi cyrraedd gwlad y dydd, Fy ngweddi fach yr un a fydd; Yng nghanol rhyfeddodau'r nef I oesoedd fyrdd hyn fydd fy llef.:- O, arwain fi." LLEISIAU ANIAN. MAE lleisiau fyrdd o'n hamgylch (Gwyn fyd y sawl a'u clyw), A chredu'r ym mai amcan Holl gyfrin leisiau anian Yw dysgu gwersi Duw. Os caret ddeall ystyr Y rhosyn wrth dy ddrws, Y ffordd i wneuthur... 141642 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Pan gilia pawb yn nos y glyn, Anadlaf weddi fach fel hyn:- "O, arwain fi." Ac wedi cyrraedd gwlad y dydd, Fy ngweddi fach yr un a fydd; Yng nghanol rhyfeddodau'r nef I oesoedd fyrdd hyn fydd fy llef.:- O, arwain fi." LLEISIAU ANIAN. MAE lleisiau fyrdd o'n hamgylch (Gwyn fyd y sawl a'u clyw), A chredu'r ym mai amcan Holl gyfrin leisiau anian Yw dysgu gwersi Duw. Os caret ddeall ystyr Y rhosyn wrth dy ddrws, Y ffordd i wneuthur hynny Yw gwrando'i genadwri, A dysgu byw yn dlws. Q </poem><noinclude></noinclude> 7jza5dzeplotnavihdn4i4jyrg9xy1a 141722 141642 2025-06-28T22:01:27Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141722 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Pan gilia pawb yn nos y glyn, Anadlaf weddi fach fel hyn:— ::"O, arwain fi." Ac wedi cyrraedd gwlad y dydd, Fy ngweddi fach yr un a fydd; Yng nghanol rhyfeddodau'r nef I oesoedd fyrdd hyn fydd fy llef.:— ::O, arwain fi." </poem> {{Div end}} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|LLEISIAU ANIAN.}}}} {{center block| <poem> MAE lleisiau fyrdd o'n hamgylch :(Gwyn fyd y sawl a'u clyw), A chredu'r ym mai amcan Holl gyfrin leisiau anian :Yw dysgu gwersi Duw. Os caret ddeall ystyr :Y rhosyn wrth dy ddrws, Y ffordd i wneuthur hynny Yw gwrando'i genadwri, :A dysgu byw yn dlws. </poem> }} <br><section end="bbb"/><noinclude></noinclude> gfyqxgwzlito2cnwrgxe6mcg6ouiaq9 104 70500 141643 2025-06-28T20:03:45Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> MAE'N RHAID FY MOD MEWN CARIAD. (Adroddiad). MAE'n rhaid fy mod mewn cariad Yn fwy na neb erioed; 'Rwy'n hoffi sain ei eiriau, 'Rwy'n caru trwst ei droed. Pan sonir am ei enw Gan rywun yn fy nghlyw, Er ceisio peidio gwrido 'Rwy'n methu yn fy myw. Pan rof fy mhen i orffwys, Daw breuddwyd bron bob tro; A chan nad pwy a welaf 'Rwy'n siwr o'i weled o. 'Rwy'n caru fy anwylyd, A dyma'r rheswm pam- 'Does faban ar y ddaear Fel cariad... 141643 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MAE'N RHAID FY MOD MEWN CARIAD. (Adroddiad). MAE'n rhaid fy mod mewn cariad Yn fwy na neb erioed; 'Rwy'n hoffi sain ei eiriau, 'Rwy'n caru trwst ei droed. Pan sonir am ei enw Gan rywun yn fy nghlyw, Er ceisio peidio gwrido 'Rwy'n methu yn fy myw. Pan rof fy mhen i orffwys, Daw breuddwyd bron bob tro; A chan nad pwy a welaf 'Rwy'n siwr o'i weled o. 'Rwy'n caru fy anwylyd, A dyma'r rheswm pam- 'Does faban ar y ddaear Fel cariad aur ei fam. Q </poem><noinclude></noinclude> s5ip9a5yh7q5jp4idvycmtjyz3ua767 141723 141643 2025-06-28T22:05:34Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141723 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|MAE'N RHAID FY MOD MEWN CARIAD.}}<br>(Adroddiad).}} {{center block| <poem> MAE'n rhaid fy mod mewn cariad :Yn fwy na neb erioed; 'Rwy'n hoffi sain ei eiriau, :'Rwy'n caru trwst ei droed. Pan sonir am ei enw :Gan rywun yn fy nghlyw, Er ceisio peidio gwrido :'Rwy'n methu yn fy myw. Pan rof fy mhen i orffwys, :Daw breuddwyd bron bob tro; A chan nad pwy a welaf :'Rwy'n siwr o'i weled o. 'Rwy'n caru fy anwylyd, :A dyma'r rheswm pam— 'Does faban ar y ddaear :Fel cariad aur ei fam. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> iyr051vr95d5wngvbra1s4qebnqwie1 104 70501 141644 2025-06-28T20:04:26Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> PLANT YR YSGOL. 'Rwy'n caru mynd yn ol, Hyd lwybrau'r meddwl, I fryniau bore oes, A'u nen ddigwmwl. 'Rwyf yno'r funud hon Yn nhrwst yr Ysgol, A'r afon wrth y drws Yn llifo'n raddol. Dychmygaf weld fy hun Ymhlith cyfoedion, Yn poeni gyda'r wers, A'r iawn atebion. Os byth b'ai neb yn glaf, Cai ado'n brydlon; Ai adre wrth ei bwys, Hyd lan yr afon. Mae mebyd wedi mynd, A'i ddyddiau dedwydd ; A ninnau gyda'r wers Mewn ysgol newydd.... 141644 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PLANT YR YSGOL. 'Rwy'n caru mynd yn ol, Hyd lwybrau'r meddwl, I fryniau bore oes, A'u nen ddigwmwl. 'Rwyf yno'r funud hon Yn nhrwst yr Ysgol, A'r afon wrth y drws Yn llifo'n raddol. Dychmygaf weld fy hun Ymhlith cyfoedion, Yn poeni gyda'r wers, A'r iawn atebion. Os byth b'ai neb yn glaf, Cai ado'n brydlon; Ai adre wrth ei bwys, Hyd lan yr afon. Mae mebyd wedi mynd, A'i ddyddiau dedwydd ; A ninnau gyda'r wers Mewn ysgol newydd. Ond collwyd aml un- Aeth adre'n brydlon; 'Rwy'n cofio'i weld yn mynd Hyd lan yr afon. Q </poem><noinclude></noinclude> 0glftosuno3pjdrf6s4c1apgvx6eagy 141724 141644 2025-06-28T22:10:03Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141724 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PLANT YR YSGOL.}}}} {{center block| <poem> 'Rwy'n caru mynd yn ol, :Hyd lwybrau'r meddwl, I fryniau bore oes, :A'u nen ddigwmwl. 'Rwyf yno'r funud hon :Yn nhrwst yr Ysgol, A'r afon wrth y drws :Yn llifo'n raddol. Dychmygaf weld fy hun :Ymhlith cyfoedion, Yn poeni gyda'r wers, :A'r iawn atebion. Os byth b'ai neb yn glaf, :Cai ado'n brydlon; Ai adre wrth ei bwys, :Hyd lan yr afon. Mae mebyd wedi mynd, :A'i ddyddiau dedwydd; A ninnau gyda'r wers :Mewn ysgol newydd. Ond collwyd aml un— :Aeth adre'n brydlon; 'Rwy'n cofio'i weld yn mynd :Hyd lan yr afon. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> lgfcyzirdqjefbydy8onczicnld7ena 104 70502 141645 2025-06-28T20:05:27Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Yr ysgol, A'r afon wrth y drws Yn llifo'n raddol." [24] Q </poem>" 141645 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Yr ysgol, A'r afon wrth y drws Yn llifo'n raddol." [24] Q </poem><noinclude></noinclude> 213nrvc6d25q2lqwobwthg0cp5h970v 141725 141645 2025-06-28T22:15:12Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141725 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Hen ysgol Llanfihangel Glyn Myfyr).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> "Yr ysgol, A'r afon wrth y drws :Yn llifo'n raddol." [24] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 6wjx0h6pqgp1j8322opxzokw87cbr3v 104 70503 141646 2025-06-28T20:05:59Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Ac er mor egwan oedd, Cadd nerth o rywle; 'Does neb o'r plant rhy lesg I gyrraedd adre. YR IESU YN Y WLEDD. FE ballodd y gwin yn y briodas; Daeth prinder a gwarth at y bwrdd. Eu gweld barodd ofid i'r Ceidwad; Ei gariad a'u gyrrodd i ffwrdd. Amneidiodd â'i fys; daeth gwyrth yn ddi-stŵr; Ac ebrwydd 'roedd archwaeth y gwin ar y dŵr. Mae gwin pob gwledd yn ansicr; Fe balla pob mwyniant a fedd. Os mynnir cael llawnder dihysbydd, Gw... 141646 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ac er mor egwan oedd, Cadd nerth o rywle; 'Does neb o'r plant rhy lesg I gyrraedd adre. YR IESU YN Y WLEDD. FE ballodd y gwin yn y briodas; Daeth prinder a gwarth at y bwrdd. Eu gweld barodd ofid i'r Ceidwad; Ei gariad a'u gyrrodd i ffwrdd. Amneidiodd â'i fys; daeth gwyrth yn ddi-stŵr; Ac ebrwydd 'roedd archwaeth y gwin ar y dŵr. Mae gwin pob gwledd yn ansicr; Fe balla pob mwyniant a fedd. Os mynnir cael llawnder dihysbydd, Gwahodder yr Iesu i'r wledd. Pan dderfydd y gwinoedd yng ngwleddoedd y byd Gall Iesu greu gwinoedd melusach o hyd. Q </poem><noinclude></noinclude> 6a5u2k6cuaeoih9u67gg44h86wriv5i 141726 141646 2025-06-28T22:18:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141726 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Ac er mor egwan oedd, :Cadd nerth o rywle; 'Does neb o'r plant rhy lesg :I gyrraedd adre. </poem> }} <br> <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|YR IESU YN Y WLEDD.}}}} {{center block| <poem> :FE ballodd y gwin yn y briodas; ::Daeth prinder a gwarth at y bwrdd. :Eu gweld barodd ofid i'r Ceidwad; ::Ei gariad a'u gyrrodd i ffwrdd. Amneidiodd â'i fys; daeth gwyrth yn ddi-stŵr; Ac ebrwydd 'roedd archwaeth y gwin ar y dŵr. :Mae gwin pob gwledd yn ansicr; ::Fe balla pob mwyniant a fedd. :Os mynnir cael llawnder dihysbydd, ::Gwahodder yr Iesu i'r wledd. Pan dderfydd y gwinoedd yng ngwleddoedd y byd Gall Iesu greu gwinoedd melusach o hyd. </poem> }} <br><section end="bbb"/><noinclude></noinclude> b7paw287pjdb97f2yt03e57qo8nxspi 104 70504 141647 2025-06-28T20:06:24Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y PAGAN A'I DDUW. (Adroddiad Cenhadol.) 'Rwy'n clywed lleisiau ambell dro- Q </poem>" 141647 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y PAGAN A'I DDUW. (Adroddiad Cenhadol.) 'Rwy'n clywed lleisiau ambell dro- Q </poem><noinclude></noinclude> h6cb5z2twq49120o7pwsjla6rxxln09 141727 141647 2025-06-28T22:21:19Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141727 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y PAGAN A'I DDUW.}}<br>(Adroddiad Cenhadol.)}} {{center block| <poem> 'Rwy'n clywed lleisiau ambell dro— :(Wyt tithau ddim yn clywed?) Rhyw ochain pruddaidd gyda'r gwynt, :Rhyw lefau o gaethiwed. Ust, ust, mi glywa'r llefau'n awr O China bell a'r India fawr. Daw'r lleisiau weithiau yn y nos. :Bryd arall mewn myfyrdod. Ond nos neu ddydd mae'u nôd yr un, :Sef deffro y gydwybod; Gan ddweyd fod llefau dynol ryw 'Run peth a llef o orsedd Duw. Ces freuddwyd neithiwr rhyfedd iawn: :Gweld pagan ar ei ddeulin Yn offrwm moliant pur i'w dduw— :A'i dduw yn ddim ond eilun. Tydi sy'n gwrando yn fan draw, I'r pagan tlawd rho help dy law. Fe ddichon na ddisgwylia'r ne' :Ddim iti fynd dy hunan; Ond anfon arall yn dy le— :Tosturia wrth y truan. Fe haedda'r pagan dua'i groen Gael clywed son am waed yr Oen. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> b5oritxuo0u61clk2chx17qjpdv8igy 104 70505 141648 2025-06-28T20:06:46Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y LLWYBRAU CEIMION. 'ROEDD eira'n drwch ar fryn a dôl ('Rwy'n methu cofio'r flwyddyn); I mi peth hynod iawn yw hyn- Sef nad yw'r eira 'n awr mor wyn A phan o'n i yn hogyn. 'Roedd gweld y ddôl mewn mantell wen, Mor hardd a dim a welswn; Ac oddi draw dewisais nôd, A cherddais drwy y claerwyn ôd Mor union ag y medrwn. Ond pan gyrhaeddais ben y daith, Ces loes a siom nid bychan. 'Roedd ôl fy nghamrau hyd y ddôl, Fel llawer ereill... 141648 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y LLWYBRAU CEIMION. 'ROEDD eira'n drwch ar fryn a dôl ('Rwy'n methu cofio'r flwyddyn); I mi peth hynod iawn yw hyn- Sef nad yw'r eira 'n awr mor wyn A phan o'n i yn hogyn. 'Roedd gweld y ddôl mewn mantell wen, Mor hardd a dim a welswn; Ac oddi draw dewisais nôd, A cherddais drwy y claerwyn ôd Mor union ag y medrwn. Ond pan gyrhaeddais ben y daith, Ces loes a siom nid bychan. 'Roedd ôl fy nghamrau hyd y ddôl, Fel llawer ereill ar eu hôl, Yn hynod o ddiamcan. A gofid barai'r llwybr im' Bob tro'r edrychwn arno, Nes gwenodd haul o awyr las, Gan lwyr ddileu y llwybr cas, Na welwyd byth mo hono. Q </poem><noinclude></noinclude> scs7x9h3jv0quxwtru9qzwdlfbp89c1 141728 141648 2025-06-28T22:23:38Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141728 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y LLWYBRAU CEIMION.}}}} {{center block| <poem> 'ROEDD eira'n drwch ar fryn a dôl :('Rwy'n methu cofio'r flwyddyn); I mi peth hynod iawn yw hyn— :Sef nad yw'r eira 'n awr mor wyn A phan o'n i yn hogyn. :'Roedd gweld y ddôl mewn mantell wen, Mor hardd a dim a welswn; :Ac oddi draw dewisais nôd, A cherddais drwy y claerwyn ôd :Mor union ag y medrwn. Ond pan gyrhaeddais ben y daith, :Ces loes a siom nid bychan. 'Roedd ôl fy nghamrau hyd y ddôl, :Fel llawer ereill ar eu hôl, Yn hynod o ddiamcan. :A gofid barai'r llwybr im' Bob tro'r edrychwn arno, :Nes gwenodd haul o awyr las, Gan lwyr ddileu y llwybr cas, :Na welwyd byth mo hono. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 9v6q1z9gpomnd18ps0b66o9gv9hyzug 104 70506 141649 2025-06-28T20:07:09Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> I FYNY. TRA'r bore yn agor ei lygad glas, A'r haf yn faban, Mi ddringais lethrau gwlithog y bryn Wrthyf fy hunan. Gadewais y dref wrth odrau y rhiw; Fan honno mae dynion, i fyny mae Duw. Dring dithau i fyny, cei dâl am dy waith; Dos i fyny. Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr ei Ar i fyny. Mae Duw yn llefaru wrth ddynion o hyd- Y dynion sy'n dringo mynyddau y byd. Q </poem>" 141649 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> I FYNY. TRA'r bore yn agor ei lygad glas, A'r haf yn faban, Mi ddringais lethrau gwlithog y bryn Wrthyf fy hunan. Gadewais y dref wrth odrau y rhiw; Fan honno mae dynion, i fyny mae Duw. Dring dithau i fyny, cei dâl am dy waith; Dos i fyny. Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr ei Ar i fyny. Mae Duw yn llefaru wrth ddynion o hyd- Y dynion sy'n dringo mynyddau y byd. Q </poem><noinclude></noinclude> mma74qpi717af8327jru2iz1h2wmqcp 141729 141649 2025-06-28T22:25:40Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141729 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|I FYNY.}}}} {{center block| <poem> TRA'r bore yn agor ei lygad glas, ::A'r haf yn faban, Mi ddringais lethrau gwlithog y bryn ::Wrthyf fy hunan. Gadewais y dref wrth odrau y rhiw; Fan honno mae dynion, i fyny mae Duw. Dring dithau i fyny, cei dâl am dy waith; ::Dos i fyny. Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr ei ::Ar i fyny. Mae Duw yn llefaru wrth ddynion o hyd— Y dynion sy'n dringo mynyddau y byd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> bpsus0iek2cs0xe4rb3wpk8f0ier8ea 104 70507 141650 2025-06-28T20:07:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Dos i fyny, Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr eir Ar i fyny." [28] Q </poem>" 141650 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Dos i fyny, Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr eir Ar i fyny." [28] Q </poem><noinclude></noinclude> 20dgnzealou3qjpvrmofouu0pb37j7e 141730 141650 2025-06-28T22:28:41Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141730 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Dos i fyny).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> ::"Dos i fyny, Mae popeth yn gwella po'r uchaf yr eir ::Ar i fyny." [28] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 180e6jherevinlw3l0y0nw7uaycdats 104 70508 141651 2025-06-28T20:08:08Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> CWSG, FY MABAN. CwsG yn dawel yn fy mreichiau, Gariad aur dy fam; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro, Rhag i ti gael cam. Clywais lawer mam yn moli'i Baban dinod hi; Ac os ydoedd honno'n methu Peidio caru baban felly- Beth am danaf fi ? Cwsg, fy maban, wrth fy nghalon- Calon lawn o fraw. Paid a gwrando ei churiadau, Meddwl mae am faint y croesau I dy gwrddyd ddaw. Methaf beidio dy gusanu; Gwasgaf di i'm côl; Dl... 141651 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> CWSG, FY MABAN. CwsG yn dawel yn fy mreichiau, Gariad aur dy fam; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro, Rhag i ti gael cam. Clywais lawer mam yn moli'i Baban dinod hi; Ac os ydoedd honno'n methu Peidio caru baban felly- Beth am danaf fi ? Cwsg, fy maban, wrth fy nghalon- Calon lawn o fraw. Paid a gwrando ei churiadau, Meddwl mae am faint y croesau I dy gwrddyd ddaw. Methaf beidio dy gusanu; Gwasgaf di i'm côl; Dlysed oeddit pan yn huno, Tlysach ganwaith wedi deffro; Paid a chysgu'n ol. Cadw'n effro; paid a chysgu : Effro-bywyd yw. Tlysni gau yw'r tlws sy'n huno: Tlysni gwir yw'r tlws sy'n effro; Dyna dlysni Duw. Q </poem><noinclude></noinclude> f2fl2k6ozacb7r92nzezphezk6wvmb9 141731 141651 2025-06-28T22:46:39Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141731 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|CWSG, FY MABAN.}}}} {{center block| <poem> CWSG yn dawel yn fy mreichiau, :Gariad aur dy fam; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro, :Rhag i ti gael cam. Clywais lawer mam yn moli'i :Baban dinod hi; Ac os ydoedd honno'n methu Peidio caru baban felly— :Beth am danaf fi? Cwsg, fy maban, wrth fy nghalon— :Calon lawn o fraw. Paid a gwrando ei churiadau, Meddwl mae am faint y croesau :I dy gwrddyd ddaw. Methaf beidio dy gusanu; :Gwasgaf di i'm côl; Dlysed oeddit pan yn huno, Tlysach ganwaith wedi deffro; :Paid a chysgu'n ol. Cadw'n effro; paid a chysgu : :Effro—bywyd yw. Tlysni gau yw'r tlws sy'n huno: Tlysni gwir yw'r tlws sy'n effro; :Dyna dlysni Duw. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> aptmqn8448cezkleyqnvnq80fqtdlcj 104 70509 141652 2025-06-28T20:08:34Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> II. Cwsg, O wagle (ebe'r Duwdod), Yn dy esmwyth gryd; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro; Cwsg, fy maban mud. Ond ryw fore fe'i cusanodd- Cusan "bydded" Duw. Cododd gwrid i ruddiau'r cread; Fflachiodd bywyd yn ei lygad; Baban effro yw. Paid a chysgu; cadw'n effro; Effro-bywyd yw; Tlysni gau yw'r tlws sy'n huno: Tlysni gwir yw'r tlws sy'n effro; Bythol dlysni Duw. Q </poem>" 141652 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> II. Cwsg, O wagle (ebe'r Duwdod), Yn dy esmwyth gryd; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro; Cwsg, fy maban mud. Ond ryw fore fe'i cusanodd- Cusan "bydded" Duw. Cododd gwrid i ruddiau'r cread; Fflachiodd bywyd yn ei lygad; Baban effro yw. Paid a chysgu; cadw'n effro; Effro-bywyd yw; Tlysni gau yw'r tlws sy'n huno: Tlysni gwir yw'r tlws sy'n effro; Bythol dlysni Duw. Q </poem><noinclude></noinclude> nwext8dbg06noecjdp7xpldfrglvtlp 141732 141652 2025-06-28T22:49:26Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141732 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|II.}}}} {{center block| <poem> Cwsg, O wagle (ebe'r Duwdod), :Yn dy esmwyth gryd; Carwn allu dy anwylo, Ond mae arnaf ofn dy ddeffro; :Cwsg, fy maban mud. Ond ryw fore fe'i cusanodd— :Cusan "bydded" Duw. Cododd gwrid i ruddiau'r cread; Fflachiodd bywyd yn ei lygad; :Baban effro yw. Paid a chysgu; cadw'n effro; :Effro—bywyd yw; Tlysni gau yw'r tlws sy'n huno: Tlysni gwir yw'r tlws sy'n effro; :Bythol dlysni Duw. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> omjk7qn2ckw4go5p79cg8x0vzuye8m3 104 70510 141653 2025-06-28T20:08:59Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> MYND ADRE I WELLA. 'ROEDD nodau angeu ar ei wedd- Y gruddiau gwelw, gwelw. Yr ysgwydd gul, y peswch blin, A'r llygad gloyw, gloyw. Dychwelyd 'roedd o'r ddinas draw I'w gartre'n Nghymru dirion; "Ewch yno," meddai'r meddyg mwyn, "Chwi wellwch ar eich union;" (Y nef faddeuo lawer gair Ddywedir gan feddygon). Cadd siwrne flin i Gymru'n ol; Cadd siomiant, dyna'r gwaetha'. Cyrhaeddodd adre, digon gwir, Ond nid mynd adre i wella. Mi'... 141653 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MYND ADRE I WELLA. 'ROEDD nodau angeu ar ei wedd- Y gruddiau gwelw, gwelw. Yr ysgwydd gul, y peswch blin, A'r llygad gloyw, gloyw. Dychwelyd 'roedd o'r ddinas draw I'w gartre'n Nghymru dirion; "Ewch yno," meddai'r meddyg mwyn, "Chwi wellwch ar eich union;" (Y nef faddeuo lawer gair Ddywedir gan feddygon). Cadd siwrne flin i Gymru'n ol; Cadd siomiant, dyna'r gwaetha'. Cyrhaeddodd adre, digon gwir, Ond nid mynd adre i wella. Mi'i gwelaf ar ei daith drachefn- Dim siom y siwrne yma; Drwy'r twnel du i'r goleu gwyn, Ac wedyn-adre i wella. Q </poem><noinclude></noinclude> nf7ij7fz9hbc189tnib6nq6py8sw5gq 141733 141653 2025-06-28T22:51:52Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141733 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|MYND ADRE I WELLA.}}}} {{center block| <poem> 'ROEDD nodau angeu ar ei wedd— :Y gruddiau gwelw, gwelw. Yr ysgwydd gul, y peswch blin, :A'r llygad gloyw, gloyw. Dychwelyd 'roedd o'r ddinas draw :I'w gartre'n Nghymru dirion; "Ewch yno," meddai'r meddyg mwyn, :"Chwi wellwch ar eich union;" (Y nef faddeuo lawer gair :Ddywedir gan feddygon). Cadd siwrne flin i Gymru'n ol; :Cadd siomiant, dyna'r gwaetha'. Cyrhaeddodd adre, digon gwir, :Ond nid mynd adre i wella. Mi'i gwelaf ar ei daith drachefn— :Dim siom y siwrne yma; Drwy'r twnel du i'r goleu gwyn, :Ac wedyn—adre i wella. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> s9fv32auzgbwnthyovff7xqn9e8mb5t 104 70511 141654 2025-06-28T20:09:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> HIRAETHOG. MAE mynydd Hiraethog yn anwyl i mi, Anwylach na llawer i fynydd o fri; Mae'r Wyddfa yn uwch, a'i llechweddau yn hwy; Ond tybed mai maint sydd yn gwneud peth yn fwy? Paham mae Hiraethog yn hoff gennyf fi ? Wel, pam mae y Moelwyn yn hoff gennyt ti ? A dyma un arall o ddosbarth Paham- Paham mae y baban yn hoff gan ei fam? Mae llethrau Hiraethog yn berlog gan wlith; Fe'u cerais yn fore, fe'u caraf dros byth; Mae popeth... 141654 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> HIRAETHOG. MAE mynydd Hiraethog yn anwyl i mi, Anwylach na llawer i fynydd o fri; Mae'r Wyddfa yn uwch, a'i llechweddau yn hwy; Ond tybed mai maint sydd yn gwneud peth yn fwy? Paham mae Hiraethog yn hoff gennyf fi ? Wel, pam mae y Moelwyn yn hoff gennyt ti ? A dyma un arall o ddosbarth Paham- Paham mae y baban yn hoff gan ei fam? Mae llethrau Hiraethog yn berlog gan wlith; Fe'u cerais yn fore, fe'u caraf dros byth; Mae popeth Hiraethog y gore'n y byd; Mae hyd 'n oed y defaid yn anwyl i gyd. 'Does unman mor geindeg ble bynnag yr âf; A mawr yw fy sêl dros fynd yno bob haf. Ond nid yw fy nghalon yn foddlon ar hyn; Mae hi yn mynd yno bryd bynnag y myn. Yr Iddew, tra'n caru ei Ganaan wrth law, Ganfyddai yng Nghanaan y Ganaan tu draw; A minnau wrth garu Hiraethog o bell Hiraethaf am gyrraedd Hiraethog sydd well. Q </poem><noinclude></noinclude> oxiwbz9wddiq19zjgwtho0kp528fth2 141734 141654 2025-06-28T22:53:42Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141734 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|HIRAETHOG.}}}} {{center block| <poem> MAE mynydd Hiraethog yn anwyl i mi, Anwylach na llawer i fynydd o fri; Mae'r Wyddfa yn uwch, a'i llechweddau yn hwy; Ond tybed mai maint sydd yn gwneud peth yn fwy? Paham mae Hiraethog yn hoff gennyf fi? Wel, pam mae y Moelwyn yn hoff gennyt ti? A dyma un arall o ddosbarth Paham— Paham mae y baban yn hoff gan ei fam? Mae llethrau Hiraethog yn berlog gan wlith; Fe'u cerais yn fore, fe'u caraf dros byth; Mae popeth Hiraethog y gore'n y byd; Mae hyd 'n oed y defaid yn anwyl i gyd. 'Does unman mor geindeg ble bynnag yr âf; A mawr yw fy sêl dros fynd yno bob haf. Ond nid yw fy nghalon yn foddlon ar hyn; Mae hi yn mynd yno bryd bynnag y myn. Yr Iddew, tra'n caru ei Ganaan wrth law, Ganfyddai yng Nghanaan y Ganaan tu draw; A minnau wrth garu Hiraethog o bell Hiraethaf am gyrraedd Hiraethog sydd well. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> tijj0cwgplldw37oujjfemiwzzpcrbc 104 70512 141655 2025-06-28T20:10:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> PONT YR ALWEN (Hiraethog). [32 Q </poem>" 141655 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PONT YR ALWEN (Hiraethog). [32 Q </poem><noinclude></noinclude> sincsd8h28epd5r2frc37r8spwananz 141735 141655 2025-06-28T22:57:46Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141735 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Pont yr Alwen).jpg|canol|400px]] {{c|PONT YR ALWEN (Hiraethog).<br>[32]}} {{nop}}<noinclude></noinclude> niud136hubddn5f3ktclpu1cgwjkjh2 104 70513 141656 2025-06-28T20:10:52Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "JOHN A'I FAM. (Adroddiad). MAE'm calon bron a rhwygo'n ddwy (Ond peidiwch gofyn pam); 'Rwy'n ceisio gwenu dan fy nghlwy Wrth ddioddef pennyd mam; Ond Duw a ŵyr fod beiau John Yn pwyo hoelion dan fy mron. Mae'n rhodio ar y dibyn serth; Ei weld bâr friw i'm bron; Pe medrwn gwympo yn ei le, Mi wnawn y funud hon; O Dduw, rho'th fraich yn ganllaw'n awr I gadw John rhag syrthio i lawr. Mae'i weld yn rhuthro yn ei flaen Mor nwydwyllt ar ei... 141656 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>JOHN A'I FAM. (Adroddiad). MAE'm calon bron a rhwygo'n ddwy (Ond peidiwch gofyn pam); 'Rwy'n ceisio gwenu dan fy nghlwy Wrth ddioddef pennyd mam; Ond Duw a ŵyr fod beiau John Yn pwyo hoelion dan fy mron. Mae'n rhodio ar y dibyn serth; Ei weld bâr friw i'm bron; Pe medrwn gwympo yn ei le, Mi wnawn y funud hon; O Dduw, rho'th fraich yn ganllaw'n awr I gadw John rhag syrthio i lawr. Mae'i weld yn rhuthro yn ei flaen Mor nwydwyllt ar ei hynt Yn dwyn adgofion chwerw im' Am freuddwyd gefais gynt ; Ces freuddwyd blin tra'm baban llon Yn huno'n dawel wrth fy mron. Breuddwydiais weld fy mhlentyn hoff Mewn rhyw enbydrwydd erch; A minnau'n methu, methu'n glir Ag arbed mab fy serch. Disgynnodd dros y clogwyn draw; Deffroais innau yn fy mraw. 33 C<noinclude></noinclude> 0su3utlitu5jk2u4syxfuq4lm9837d8 141702 141656 2025-06-28T20:56:31Z AlwynapHuw 1710 141702 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> JOHN A'I FAM. (Adroddiad). MAE'm calon bron a rhwygo'n ddwy (Ond peidiwch gofyn pam); 'Rwy'n ceisio gwenu dan fy nghlwy Wrth ddioddef pennyd mam; Ond Duw a ŵyr fod beiau John Yn pwyo hoelion dan fy mron. Mae'n rhodio ar y dibyn serth; Ei weld bâr friw i'm bron; Pe medrwn gwympo yn ei le, Mi wnawn y funud hon; O Dduw, rho'th fraich yn ganllaw'n awr I gadw John rhag syrthio i lawr. Mae'i weld yn rhuthro yn ei flaen Mor nwydwyllt ar ei hynt Yn dwyn adgofion chwerw im' Am freuddwyd gefais gynt ; Ces freuddwyd blin tra'm baban llon Yn huno'n dawel wrth fy mron. Breuddwydiais weld fy mhlentyn hoff Mewn rhyw enbydrwydd erch; A minnau'n methu, methu'n glir Ag arbed mab fy serch. Disgynnodd dros y clogwyn draw; Deffroais innau yn fy mraw. Q </poem><noinclude></noinclude> 1vkpu2pp1pidq198ac3lzilqzj091vp 141736 141702 2025-06-28T23:09:27Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141736 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|JOHN A'I FAM.}}<br>(Adroddiad).}} {{Center block/s}} <poem> MAE'm calon bron a rhwygo'n ddwy :(Ond peidiwch gofyn pam); 'Rwy'n ceisio gwenu dan fy nghlwy :Wrth ddioddef pennyd mam; Ond Duw a ŵyr fod beiau John Yn pwyo hoelion dan fy mron. Mae'n rhodio ar y dibyn serth; :Ei weld bâr friw i'm bron; Pe medrwn gwympo yn ei le, :Mi wnawn y funud hon; O Dduw, rho'th fraich yn ganllaw'n awr I gadw John rhag syrthio i lawr. Mae'i weld yn rhuthro yn ei flaen :Mor nwydwyllt ar ei hynt Yn dwyn adgofion chwerw im' :Am freuddwyd gefais gynt; Ces freuddwyd blin tra'm baban llon Yn huno'n dawel wrth fy mron. Breuddwydiais weld fy mhlentyn hoff :Mewn rhyw enbydrwydd erch; A minnau'n methu, methu'n glir :Ag arbed mab fy serch. Disgynnodd dros y clogwyn draw; Deffroais innau yn fy mraw. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> ipa8mr4lqsmg2pbto85jmnbfme7x6se 104 70514 141657 2025-06-28T20:11:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Deffroais gan fy mloedd fy hun, A'm gruddiau'n llaith gan chwys; Ac yna i fy mhlentyn tlws Rhois gusan yn fy mrys; A chenais gân o glod i Dduw Wrth weled John yn blentyn byw. Ond nid breuddwydio 'rwyf yn awr, Dioddefwn hynny'n llon; O na, y ffeithiau mwya' i mi Yw'r dibyn du a John. O, na chawn ddeffro'n awr, fy Nuw, A gweled John yn "blentyn byw." Q </poem>" 141657 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Deffroais gan fy mloedd fy hun, A'm gruddiau'n llaith gan chwys; Ac yna i fy mhlentyn tlws Rhois gusan yn fy mrys; A chenais gân o glod i Dduw Wrth weled John yn blentyn byw. Ond nid breuddwydio 'rwyf yn awr, Dioddefwn hynny'n llon; O na, y ffeithiau mwya' i mi Yw'r dibyn du a John. O, na chawn ddeffro'n awr, fy Nuw, A gweled John yn "blentyn byw." Q </poem><noinclude></noinclude> oaud6qye7tmbk5am8r4yx6m24q8jgnx 141737 141657 2025-06-28T23:11:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141737 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Deffroais gan fy mloedd fy hun, :A'm gruddiau'n llaith gan chwys; Ac yna i fy mhlentyn tlws :Rhois gusan yn fy mrys; A chenais gân o glod i Dduw Wrth weled John yn blentyn byw. Ond nid breuddwydio 'rwyf yn awr, :Dioddefwn hynny'n llon; O na, y ffeithiau mwya' i mi :Yw'r dibyn du a John. O, na chawn ddeffro'n awr, fy Nuw, A gweled John yn "blentyn byw." </poem> {{Div end}} <br><noinclude></noinclude> e10gl1ntzg9u5mkofha3121ak8fj24e 104 70515 141658 2025-06-28T20:11:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> YR AFON. Pwy ŵyr am afon Mersey? Pwy groesodd draws ei lli ?- Pwy groesodd yn yr heulddydd? Pwy yn y caddug du? Pan gauo'r niwl fel amdo, Bydd pawb yn llesg gan fraw, Yn ofni na chyrhaeddant Mo'r lan yr ochr draw. Ond pan fo'r niwl dywyllaf, Heb obaith o un man, Bydd cloch yr adeg honno Yn canu ar y lan. Wrth fynych groesi'r Mersey I'r ddinas hwnt i'r lli, Daw ambell syniad arall Fel hyn i'm meddwl i:- Fydd heulwen ar y tonnau... 141658 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR AFON. Pwy ŵyr am afon Mersey? Pwy groesodd draws ei lli ?- Pwy groesodd yn yr heulddydd? Pwy yn y caddug du? Pan gauo'r niwl fel amdo, Bydd pawb yn llesg gan fraw, Yn ofni na chyrhaeddant Mo'r lan yr ochr draw. Ond pan fo'r niwl dywyllaf, Heb obaith o un man, Bydd cloch yr adeg honno Yn canu ar y lan. Wrth fynych groesi'r Mersey I'r ddinas hwnt i'r lli, Daw ambell syniad arall Fel hyn i'm meddwl i:- Fydd heulwen ar y tonnau Pan groesaf gyda'r nos? Ai ynte a fydd caddug Yn cuddio'r ddinas dlos? Os niwl fydd ar yr afon Yn digalonni'r gwan, A gaf fi glywed clychau Yn canu ar y lan? Q </poem><noinclude></noinclude> s6d9ulhj2h4uh23qfqs0stf8gu7o2yj 141738 141658 2025-06-28T23:13:50Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141738 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YR AFON.}}}} {{center block| <poem> Pwy ŵyr am afon Mersey? :Pwy groesodd draws ei lli?— Pwy groesodd yn yr heulddydd? :Pwy yn y caddug du? Pan gauo'r niwl fel amdo, :Bydd pawb yn llesg gan fraw, Yn ofni na chyrhaeddant :Mo'r lan yr ochr draw. Ond pan fo'r niwl dywyllaf, :Heb obaith o un man, Bydd cloch yr adeg honno :Yn canu ar y lan. Wrth fynych groesi'r Mersey :I'r ddinas hwnt i'r lli, Daw ambell syniad arall :Fel hyn i'm meddwl i:— Fydd heulwen ar y tonnau :Pan groesaf gyda'r nos? Ai ynte a fydd caddug :Yn cuddio'r ddinas dlos? Os niwl fydd ar yr afon :Yn digalonni'r gwan, A gaf fi glywed clychau :Yn canu ar y lan? </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 689x3tmdkievwg5stcwnbp9zpk1umil 104 70516 141659 2025-06-28T20:12:20Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> DOLI A MINNAU. (Adroddiad i eneth fach). 'Rwy'n credu nad oes ffrindiau Fel Doli bach a minnau Ar wyneb daear gron;' Pan fyddo'r gwynt yn chwythu, A hithau bron a chysgu, Mi fyddaf yn ei gwasgu Yn gynnes at fy mron.' Mae ambell eneth fechan O hyd yn syrthio allan A'i dollies gore hi. 'Rwy'n caru doli ddiddig,' Fu 'rioed air angharedig Rhwng Doli bach a fi.. (1) Anwylo Doli. (2) Gwasgu Doli. (3) Owenu ar Doli. (3) Cusan i Doli... 141659 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> DOLI A MINNAU. (Adroddiad i eneth fach). 'Rwy'n credu nad oes ffrindiau Fel Doli bach a minnau Ar wyneb daear gron;' Pan fyddo'r gwynt yn chwythu, A hithau bron a chysgu, Mi fyddaf yn ei gwasgu Yn gynnes at fy mron.' Mae ambell eneth fechan O hyd yn syrthio allan A'i dollies gore hi. 'Rwy'n caru doli ddiddig,' Fu 'rioed air angharedig Rhwng Doli bach a fi.. (1) Anwylo Doli. (2) Gwasgu Doli. (3) Owenu ar Doli. (3) Cusan i Doli Q </poem><noinclude></noinclude> qdmrcfq8n8ozpvaeg1r6sco69tyw5dg 141739 141659 2025-06-28T23:18:52Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141739 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|DOLI A MINNAU.}}(Adroddiad i eneth fach).}} {{center block| <poem> 'Rwy'n credu nad oes ffrindiau Fel Doli bach a minnau :Ar wyneb daear gron;<ref>Anwylo Doli.</ref> Pan fyddo'r gwynt yn chwythu, A hithau bron a chysgu, Mi fyddaf yn ei gwasgu Yn gynnes at fy mron.<ref>Gwasgu Doli.</ref> Mae ambell eneth fechan O hyd yn syrthio allan :A'i ''dollies'' gore hi. 'Rwy'n caru doli ddiddig,<ref>Gwenu ar Doli.</ref> Fu 'rioed air angharedig :Rhwng Doli bach a fi.<ref>Cusan i Doli</ref> </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 7mreb1lpje1bdec1hxupvyks2qbfpm8 141740 141739 2025-06-28T23:26:01Z AlwynapHuw 1710 141740 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|DOLI A MINNAU.}}(Adroddiad i eneth fach).}} {{center block| <poem> 'Rwy'n credu nad oes ffrindiau Fel Doli bach a minnau :Ar wyneb daear gron;<ref>Anwylo Doli.</ref> Pan fyddo'r gwynt yn chwythu, A hithau bron a chysgu, Mi fyddaf yn ei gwasgu Yn gynnes at fy mron.<ref>Gwasgu Doli.</ref> Mae ambell eneth fechan O hyd yn syrthio allan :A'i ''dollies'' gore hi. 'Rwy'n caru doli ddiddig,<ref>Gwenu ar Doli.</ref> Fu 'rioed air angharedig :Rhwng Doli bach a fi.<ref>Cusan i Doli</ref> </poem> }} <br> {{Reflist}}<noinclude></noinclude> h9cs5kgy7gwf76j19ndkzr3nsicviwm 141741 141740 2025-06-28T23:27:11Z AlwynapHuw 1710 141741 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|DOLI A MINNAU.}}(Adroddiad i eneth fach).}} {{center block| <poem> 'Rwy'n credu nad oes ffrindiau Fel Doli bach a minnau :Ar wyneb daear gron;<ref>Anwylo Doli.</ref> Pan fyddo'r gwynt yn chwythu, A hithau bron a chysgu, Mi fyddaf yn ei gwasgu Yn gynnes at fy mron.<ref>Gwasgu Doli.</ref> Mae ambell eneth fechan O hyd yn syrthio allan :A'i ''dollies'' gore hi. 'Rwy'n caru doli ddiddig,<ref>Gwenu ar Doli.</ref> Fu 'rioed air angharedig :Rhwng Doli bach a fi.<ref>Cusan i Doli</ref> </poem> }} <br> {{Cyfeiriadau}}<noinclude></noinclude> oo8xpx3iu5jwsm8meligpq46vwgjhvj 104 70517 141660 2025-06-28T20:13:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> GYDA'R NOS. Ti haul, goreura fryniau'r fro; Addurna'r nen yn dlos. Fe haedda'r gweithiwr groeso teyrn Pan ddychwel gyda'r nos. A thithau hwyrol awel fwyn, Cyhwfan ddail y coed, I ddangos croeso teulu'r llwyn I'r gwron gore 'rioed. O'r diwedd dacw fe yn dod I lawr hyd lethrau'r bryn, A baich o ludded ar ei gefn, Yn hen, a'i wallt yn wyn. Mae ôl ei lafur ar ei law- Ceir arni lawer craith; Ond llawer mwy o ôl ei law A welir ar ei... 141660 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> GYDA'R NOS. Ti haul, goreura fryniau'r fro; Addurna'r nen yn dlos. Fe haedda'r gweithiwr groeso teyrn Pan ddychwel gyda'r nos. A thithau hwyrol awel fwyn, Cyhwfan ddail y coed, I ddangos croeso teulu'r llwyn I'r gwron gore 'rioed. O'r diwedd dacw fe yn dod I lawr hyd lethrau'r bryn, A baich o ludded ar ei gefn, Yn hen, a'i wallt yn wyn. Mae ôl ei lafur ar ei law- Ceir arni lawer craith; Ond llawer mwy o ôl ei law A welir ar ei waith. Wrth nesu at ei gartref llwm Mae'n canu'n llon ei lef- "Ac er mor lleied yw fy ngrym Mae digon ynddo Ef." O ddrws ei fwth fe wêl yr haul Yn machlud yn ei rôd; Ond dwed y gwlith sydd ar y ddol Fod bore braf yn dod. Q </poem><noinclude></noinclude> hagrb0vsg21ky2f3w584x523diadyv9 141742 141660 2025-06-28T23:29:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141742 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|GYDA'R NOS.}}}} {{center block| <poem> Ti haul, goreura fryniau'r fro; :Addurna'r nen yn dlos. Fe haedda'r gweithiwr groeso teyrn :Pan ddychwel gyda'r nos. A thithau hwyrol awel fwyn, :Cyhwfan ddail y coed, I ddangos croeso teulu'r llwyn :I'r gwron gore 'rioed. O'r diwedd dacw fe yn dod :I lawr hyd lethrau'r bryn, A baich o ludded ar ei gefn, :Yn hen, a'i wallt yn wyn. Mae ôl ei lafur ar ei law— :Ceir arni lawer craith; Ond llawer mwy o ôl ei law :A welir ar ei waith. Wrth nesu at ei gartref llwm :Mae'n canu'n llon ei lef— "Ac er mor lleied yw fy ngrym :Mae digon ynddo Ef." O ddrws ei fwth fe wêl yr haul :Yn machlud yn ei rôd; Ond dwed y gwlith sydd ar y ddol :Fod bore braf yn dod. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> rlp2ghviecffkzq5zh5xr4ltf7c2gug 104 70518 141661 2025-06-28T20:13:30Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> BWTHYNOD GWYNNION CYMRU. NID canu molawd llawnder, Neu folawd moeth a phleser- Nid dyna yw fy ngwaith; Mil hawddach ydyw moli Y sawl ynghanol tlodi Sy'n canu ar y daith. Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu Er mwyn eich gwneud yn wyn; Mae'r galon wrth anwylo, O hyd yn gallu lliwio Gwrthddrychau fel y mynn. Fwthynod gwlad fy mebyd, Byth, byth na feiddier newid Y gwyn oddiar eich mur; Sibryda'r gwyn am gariad, Am... 141661 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BWTHYNOD GWYNNION CYMRU. NID canu molawd llawnder, Neu folawd moeth a phleser- Nid dyna yw fy ngwaith; Mil hawddach ydyw moli Y sawl ynghanol tlodi Sy'n canu ar y daith. Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu Er mwyn eich gwneud yn wyn; Mae'r galon wrth anwylo, O hyd yn gallu lliwio Gwrthddrychau fel y mynn. Fwthynod gwlad fy mebyd, Byth, byth na feiddier newid Y gwyn oddiar eich mur; Sibryda'r gwyn am gariad, Am dlysni mewn cymeriad, Am hoffter at y pur. Mae llawer palas ceinwych Newidiai'i le yn fynych A bwthyn gwyn y wlad. Pa fudd yw cyfoeth lawer ? Pa elw geir mewn llawnder, Os na fydd gwir fwynhad? Q </poem><noinclude></noinclude> sht4ym1irbb9cpt8qk89amkxa4xw18x 141744 141661 2025-06-28T23:35:54Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141744 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|BWTHYNOD GWYNNION CYMRU.}}}} {{center block| <poem> NID canu molawd llawnder, Neu folawd moeth a phleser— :Nid dyna yw fy ngwaith; Mil hawddach ydyw moli Y sawl ynghanol tlodi :Sy'n canu ar y daith. Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu :Er mwyn eich gwneud yn wyn; Mae'r galon wrth anwylo, O hyd yn gallu lliwio :Gwrthddrychau fel y mynn. Fwthynod gwlad fy mebyd, Byth, byth na feiddier newid :Y gwyn oddiar eich mur; Sibryda'r gwyn am gariad, Am dlysni mewn cymeriad, :Am hoffter at y pur. Mae llawer palas ceinwych Newidiai'i le yn fynych :A bwthyn gwyn y wlad. Pa fudd yw cyfoeth lawer? Pa elw geir mewn llawnder, :Os na fydd gwir fwynhad? </poem> }} <br><noinclude></noinclude> khg5c024oss9s9dirde50nxdqlehor6 104 70519 141662 2025-06-28T20:13:51Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu Er mwyn eich gwneud yn wyn." [38] </poem>" 141662 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu Er mwyn eich gwneud yn wyn." [38] </poem><noinclude></noinclude> jfsya4cqci6e6ii8n2lnh8g7a75xzq8 141743 141662 2025-06-28T23:35:01Z AlwynapHuw 1710 141743 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu :Er mwyn eich gwneud yn wyn;" [38] </poem><noinclude></noinclude> 616w1hffq4tpab57fmgzeus0qn9tdgv 141745 141743 2025-06-28T23:38:39Z AlwynapHuw 1710 141745 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Bwthyn gwyn).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> "Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu :Er mwyn eich gwneud yn wyn;" [38] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> i7qtdhhwmkfcd5dtkt05flb6lahi5g9 141746 141745 2025-06-28T23:38:47Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141746 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Bwthyn gwyn).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> "Fwthynod anwyl Cymru, 'Does eisiau mo'ch gwyngalchu :Er mwyn eich gwneud yn wyn;" [38] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> k7hhhy2ovnyj60tovquctyxe232tpsp 104 70520 141663 2025-06-28T20:14:13Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Ond ble yr â'r bwthynod ? A yw eu dyddiau'n darfod ? Ai tewi mae eu cân ? Beth bynnag gwrdd â Chymru, Mae'i llwyddiant hi'n dibynnu Ar gadw'i thŷ yn lân. RHY FACH O GANMOL. GORMOD o feio sydd ar y byd, A llawer rhy fach o ganmol; Nid ar y byd y mae'r bai o hyd,― Mae'r bai i gyd ar y bobol. 'Does dim wrth ein bodd ond tywydd braf, A blodau'r ardd yn gwenu. Disgwyliwn gael haf, a dim ond haf; A chwynwn os na chawn hynny. Ond y d... 141663 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Ond ble yr â'r bwthynod ? A yw eu dyddiau'n darfod ? Ai tewi mae eu cân ? Beth bynnag gwrdd â Chymru, Mae'i llwyddiant hi'n dibynnu Ar gadw'i thŷ yn lân. RHY FACH O GANMOL. GORMOD o feio sydd ar y byd, A llawer rhy fach o ganmol; Nid ar y byd y mae'r bai o hyd,― Mae'r bai i gyd ar y bobol. 'Does dim wrth ein bodd ond tywydd braf, A blodau'r ardd yn gwenu. Disgwyliwn gael haf, a dim ond haf; A chwynwn os na chawn hynny. Ond y ddrycin rydd werth ar yr heulwen gu, Y wermod rydd sawr ar y blodau; Mae'r byd yn ddifai pe na byddem ni Mor hoff o ddychmygu beiau. </poem><noinclude></noinclude> lf6teawyvt1dwjfu2jztsggly1opur7 141747 141663 2025-06-28T23:41:13Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141747 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Ond ble yr â'r bwthynod? A yw eu dyddiau'n darfod? Ai tewi mae eu cân? Beth bynnag gwrdd â Chymru, Mae'i llwyddiant hi'n dibynnu Ar gadw'i thŷ yn lân. </poem> }} <br> {{c|{{mawr|RHY FACH O GANMOL.}}}} {{center block| <poem> GORMOD o feio sydd ar y byd, :A llawer rhy fach o ganmol; Nid ar y byd y mae'r bai o hyd,― :Mae'r bai i gyd ar y bobol. 'Does dim wrth ein bodd ond tywydd braf, :A blodau'r ardd yn gwenu. Disgwyliwn gael haf, a dim ond haf; :A chwynwn os na chawn hynny. Ond y ddrycin rydd werth ar yr heulwen gu, :Y wermod rydd sawr ar y blodau; Mae'r byd yn ddifai pe na byddem ni :Mor hoff o ddychmygu beiau. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> cpj9zmxbspm7ldxv9eegmc8rgtayo1d 104 70521 141664 2025-06-28T20:14:47Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> YR HEN A'R NEWYDD. [Ar agoriad Ysgoldy newydd Llanfihangel Glyn Myfyr, Mawrth 3ydd, 1909]. I LANFIHANGEL cyrcha llu, Af finnau yno hefyd; Ac er na'm gwelir yn y dorf, 'Rwyf yno yn yr ysbryd. Un nodyn glywaf ar bob llaw, Sef moli yr adeilad; Ac er na welais faen o'i fur, Mae'm dymuniadau innau'n bur Am lwyddiant y sefydliad. Ond pell bo'r newid sy'n y wlad; Mae popeth bron yn newid; Yr "Afon Alwen" aiff o'r fro, A'r "Garreg Faw... 141664 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YR HEN A'R NEWYDD. [Ar agoriad Ysgoldy newydd Llanfihangel Glyn Myfyr, Mawrth 3ydd, 1909]. I LANFIHANGEL cyrcha llu, Af finnau yno hefyd; Ac er na'm gwelir yn y dorf, 'Rwyf yno yn yr ysbryd. Un nodyn glywaf ar bob llaw, Sef moli yr adeilad; Ac er na welais faen o'i fur, Mae'm dymuniadau innau'n bur Am lwyddiant y sefydliad. Ond pell bo'r newid sy'n y wlad; Mae popeth bron yn newid; Yr "Afon Alwen" aiff o'r fro, A'r "Garreg Fawr" oedd ar y "Gro Diflannodd honno hefyd; 'Does dim yn aros dan y nen; 'Rwy'n ofni am y "Llidiart Wen" Fod honno wedi newid. Er ceined yw yr ysgol hon- A nawdd y Nef fo drosti- Mi drof fy nghamrau tua'r "Llan," At ysgol fach sydd ger y fan, A hyn ddywedaf wrthi :- Q </poem><noinclude></noinclude> h546ok59sjdezc5jtrv987tuuv3y87x 141748 141664 2025-06-28T23:48:55Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141748 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YR HEN A'R NEWYDD.}}<br>[Ar agoriad Ysgoldy newydd Llanfihangel Glyn Myfyr, Mawrth 3ydd, 1909].}} {{Center block/s}} <poem> I LANFIHANGEL cyrcha llu, :Af finnau yno hefyd; Ac er na'm gwelir yn y dorf, :'Rwyf yno yn yr ysbryd. Un nodyn glywaf ar bob llaw, :Sef moli yr adeilad; Ac er na welais faen o'i fur, :Mae'm dymuniadau innau'n bur Am lwyddiant y sefydliad. :Ond pell bo'r newid sy'n y wlad; Mae popeth bron yn newid; :Yr "Afon Alwen" aiff o'r fro, A'r "Garreg Fawr" oedd ar y "Gro :Diflannodd honno hefyd; 'Does dim yn aros dan y nen; 'Rwy'n ofni am y "Llidiart Wen" :Fod honno wedi newid. Er ceined yw yr ysgol hon— :A nawdd y Nef fo drosti— Mi drof fy nghamrau tua'r "Llan," At ysgol fach sydd ger y fan, :A hyn ddywedaf wrthi:— </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> ah1418k626pvdu19wpfpm30s3e84sie 104 70522 141665 2025-06-28T20:15:13Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Fy ysgol hoff, fy eilun i, Yw'r dorf yn cefnu arnat ? Wel, os yw pawb yn troi ei gefn, A gaf fi ddod-a dod drachefn- I blethu'm braich am danat? Mae'th ddarlun gen i'r funud hon ('Rwy'n caru'r darlun, hefyd); A chan nad pa gyfnewid ddaw, Mi gadwaf hwn sydd yn fy llaw, Er cof am ddyddiau mebyd. Ac er malurio o'th furiau'n llwyr, Ac er i'r llun ddiflannu, Dy ddelw erys ar fy mron, Ac nid oes difa'r ddelw hon Tra pery'r fron i ga... 141665 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Fy ysgol hoff, fy eilun i, Yw'r dorf yn cefnu arnat ? Wel, os yw pawb yn troi ei gefn, A gaf fi ddod-a dod drachefn- I blethu'm braich am danat? Mae'th ddarlun gen i'r funud hon ('Rwy'n caru'r darlun, hefyd); A chan nad pa gyfnewid ddaw, Mi gadwaf hwn sydd yn fy llaw, Er cof am ddyddiau mebyd. Ac er malurio o'th furiau'n llwyr, Ac er i'r llun ddiflannu, Dy ddelw erys ar fy mron, Ac nid oes difa'r ddelw hon Tra pery'r fron i garu. Ac os gwna'r ysgol newydd hardd Ei gwaith er gwaethaf rhwystrau Bydd rhywrai ereill yn y man Yn rhwym o'i moli hithau. Q </poem><noinclude></noinclude> q02w9frwxlol0pb12arga4qnk09fy1g 141749 141665 2025-06-28T23:51:25Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141749 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" />{{Center block/s}}</noinclude><poem> Fy ysgol hoff, fy eilun i, :Yw'r dorf yn cefnu arnat? Wel, os yw pawb yn troi ei gefn, A gaf fi ddod—a dod drachefn— :I blethu'm braich am danat? Mae'th ddarlun gen i'r funud hon :('Rwy'n caru'r darlun, hefyd); A chan nad pa gyfnewid ddaw, Mi gadwaf hwn sydd yn fy llaw, :Er cof am ddyddiau mebyd. Ac er malurio o'th furiau'n llwyr, :Ac er i'r llun ddiflannu, Dy ddelw erys ar fy mron, Ac nid oes difa'r ddelw hon :Tra pery'r fron i garu. Ac os gwna'r ysgol newydd hardd :Ei gwaith er gwaethaf rhwystrau Bydd rhywrai ereill yn y man :Yn rhwym o'i moli hithau. </poem> <br><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 5cwos2o4g203ya3y60e5tzjbdixhxsp 104 70523 141666 2025-06-28T20:21:57Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> GLAN Y MOR. TYRD gyda mi, gyfaill, i làn y môr. Awn yno a hi yn dyddhau; Yn oedfa y bore Ceir Duw ar ei ore; Awn yno yn brydlon ein dau. Mae acen y dwyfol ym miwsig y môr (Nid stwr yr ystorm wy'n olygu); Po fwynaf yr eigion Bydd uchaf sibrydion Y dwyfol sy'n cyfrin lefaru. Mae'r dòn wrth ymdaflu ar dywod y làn Yn son am ryw draethau pellenig; A gwrando di'n astud, Fe sonia hon hefyd Am eurdraeth y byd anweledig. Tyrd gyda mi,... 141666 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> GLAN Y MOR. TYRD gyda mi, gyfaill, i làn y môr. Awn yno a hi yn dyddhau; Yn oedfa y bore Ceir Duw ar ei ore; Awn yno yn brydlon ein dau. Mae acen y dwyfol ym miwsig y môr (Nid stwr yr ystorm wy'n olygu); Po fwynaf yr eigion Bydd uchaf sibrydion Y dwyfol sy'n cyfrin lefaru. Mae'r dòn wrth ymdaflu ar dywod y làn Yn son am ryw draethau pellenig; A gwrando di'n astud, Fe sonia hon hefyd Am eurdraeth y byd anweledig. Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr. Mae'r awel yn chwythu o'r de; Cawn fwyniant, cawn lonydd, Cawn yfed llawenydd Ác iechyd dan fendith y ne'. Mae'r cychod yn dawnsio ar donnau y traeth, Yn union fel plant fo'n aflonydd, Wrth weled y llongau Yn hwylio i'w teithiau, A hwythau yn gaeth wrth y glennydd. Q </poem><noinclude></noinclude> q2mt1k9jiywdppxxkhlyu0gurgjou2i 141750 141666 2025-06-28T23:55:03Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141750 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|GLAN Y MOR.}}}} {{center block| <poem> TYRD gyda mi, gyfaill, i làn y môr. :Awn yno a hi yn dyddhau; ::Yn oedfa y bore ::Ceir Duw ar ei ore; :Awn yno yn brydlon ein dau. Mae acen y dwyfol ym miwsig y môr :(Nid stwr yr ystorm wy'n olygu); ::Po fwynaf yr eigion ::Bydd uchaf sibrydion :Y dwyfol sy'n cyfrin lefaru. Mae'r dòn wrth ymdaflu ar dywod y làn :Yn son am ryw draethau pellenig; ::A gwrando di'n astud, ::Fe sonia hon hefyd :Am eurdraeth y byd anweledig. Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr. :Mae'r awel yn chwythu o'r de; ::Cawn fwyniant, cawn lonydd, ::Cawn yfed llawenydd :Ac iechyd dan fendith y ne'. Mae'r cychod yn dawnsio ar donnau y traeth, :Yn union fel plant fo'n aflonydd, ::Wrth weled y llongau ::Yn hwylio i'w teithiau, :A hwythau yn gaeth wrth y glennydd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> qb20cpfxtuxzim1l43lopkd0bg6m42l 104 70524 141667 2025-06-28T20:22:32Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda ""Mae'r awel yn chwythu o'r de." [42]" 141667 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Mae'r awel yn chwythu o'r de." [42]<noinclude></noinclude> 54ba8x84k7ifwm7gdw0uipv3a6afhax 141751 141667 2025-06-28T23:57:42Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141751 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Glan y môr).jpg|400px|canol]] {{c|"Mae'r awel yn chwythu o'r de."<br>[42]}} {{nop}}<noinclude></noinclude> n84mn38r73msk7uxl5f1l8db9fh8qoy 104 70525 141668 2025-06-28T20:23:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr, Mae'n ferw gan nerth y rhyferthwy; Yng nghrochlef y weilgi Mae ochain a gweddi: O, Dduw, y mae'r storm yn ofnadwy! Awn eto i'r oedfa ar làn y môr; Mae'r Duw-ddyn yn annerch y miloedd ; Mae murmur y tonnau, Ac adsain Ei eiriau Yn fiwsig yng nghlustiau y nefoedd. </poem>" 141668 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr, Mae'n ferw gan nerth y rhyferthwy; Yng nghrochlef y weilgi Mae ochain a gweddi: O, Dduw, y mae'r storm yn ofnadwy! Awn eto i'r oedfa ar làn y môr; Mae'r Duw-ddyn yn annerch y miloedd ; Mae murmur y tonnau, Ac adsain Ei eiriau Yn fiwsig yng nghlustiau y nefoedd. </poem><noinclude></noinclude> jkif10am4ixtqmhtxx12tvmigsc8y1l 141703 141668 2025-06-28T20:57:42Z AlwynapHuw 1710 141703 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr, Mae'n ferw gan nerth y rhyferthwy; Yng nghrochlef y weilgi Mae ochain a gweddi: O, Dduw, y mae'r storm yn ofnadwy! Awn eto i'r oedfa ar làn y môr; Mae'r Duw-ddyn yn annerch y miloedd ; Mae murmur y tonnau, Ac adsain Ei eiriau Yn fiwsig yng nghlustiau y nefoedd. Q </poem><noinclude></noinclude> 9lr1pfby7paq5w2jsjge2ty849dvrvu 141752 141703 2025-06-29T00:23:34Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141752 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Tyrd gyda mi, gyfaill, i làn y môr, :Mae'n ferw gan nerth y rhyferthwy; ::Yng nghrochlef y weilgi ::Mae ochain a gweddi: :O, Dduw, y mae'r storm yn ofnadwy! Awn eto i'r oedfa ar làn y môr; :Mae'r Duw—ddyn yn annerch y miloedd; ::Mae murmur y tonnau, ::Ac adsain Ei eiriau :Yn fiwsig yng nghlustiau y nefoedd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 3u3ru6buhry8tsf0s5nq09953yv2bcb 104 70526 141669 2025-06-28T20:23:27Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> RHANNA DY BETHAU GORE. RHOI wnaeth y weddw honno (Rhoi wna ei rhyw o hyd). Rhoi 'run fath a'r ffynnon, Rhoi o waelod ei chalon, Rhoi a chael 'run pryd; Y ffordd i gadw trysor yw Ei roi yn ol ar allor Duw. Rhanna dy bethau gore, Rhanna, a thi yn dylawd, Rhanna dy wên a'th gariad, Rhanna dy gydymdeimlad, Rhanna dy nefoedd, frawd; Rhyw nefoedd wael yw eiddo'r dyn Fynn gadw'i nefoedd iddo'i hun. </poem>" 141669 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHANNA DY BETHAU GORE. RHOI wnaeth y weddw honno (Rhoi wna ei rhyw o hyd). Rhoi 'run fath a'r ffynnon, Rhoi o waelod ei chalon, Rhoi a chael 'run pryd; Y ffordd i gadw trysor yw Ei roi yn ol ar allor Duw. Rhanna dy bethau gore, Rhanna, a thi yn dylawd, Rhanna dy wên a'th gariad, Rhanna dy gydymdeimlad, Rhanna dy nefoedd, frawd; Rhyw nefoedd wael yw eiddo'r dyn Fynn gadw'i nefoedd iddo'i hun. </poem><noinclude></noinclude> ppo7jr9xqdkg3g03qrbzq6qw4j87c7b 141704 141669 2025-06-28T20:57:56Z AlwynapHuw 1710 141704 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHANNA DY BETHAU GORE. RHOI wnaeth y weddw honno (Rhoi wna ei rhyw o hyd). Rhoi 'run fath a'r ffynnon, Rhoi o waelod ei chalon, Rhoi a chael 'run pryd; Y ffordd i gadw trysor yw Ei roi yn ol ar allor Duw. Rhanna dy bethau gore, Rhanna, a thi yn dylawd, Rhanna dy wên a'th gariad, Rhanna dy gydymdeimlad, Rhanna dy nefoedd, frawd; Rhyw nefoedd wael yw eiddo'r dyn Fynn gadw'i nefoedd iddo'i hun. Q </poem><noinclude></noinclude> pwc8htj39mf8bys6i0jn5sfo7ntjwvx 141753 141704 2025-06-29T00:35:34Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141753 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|RHANNA DY BETHAU GORE.}}}} {{center block| <poem> RHOI wnaeth y weddw honno :(Rhoi wna ei rhyw o hyd). Rhoi 'run fath a'r ffynnon, Rhoi o waelod ei chalon, :Rhoi—a chael 'run pryd; Y ffordd i gadw trysor yw :Ei roi yn ol ar allor Duw. Rhanna dy bethau gore, :Rhanna, a thi yn dylawd, Rhanna dy wên a'th gariad, Rhanna dy gydymdeimlad, :Rhanna dy nefoedd, frawd; Rhyw nefoedd wael yw eiddo'r dyn Fynn gadw'i nefoedd iddo'i hun. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> or5zzafvptgmzfk8si7upv3xuj80ldp 104 70527 141670 2025-06-28T20:24:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> BOB TRO BWY'N GWASGU'TH LAW. CYDGERDDAI ef a minnau, Yn araf bob yn gam; A mawr fy ngofal drosto- Fy mhlentyn bach di-nam. Fy llaw ro'wn iddo'n fynych; Ymaflai yntau'n dynn; (Pwy byth all draethu mwyniant Y serch-wasgiadau hyn ?) Amherffaith oedd ei eiriau; Ond gwenai yn ddi-fraw, Gan sibrwd iaith ei galon Heb ddim ond gwasgu'm llaw. Fy Nuw, mae'm golwg arnat ; Paid troi Dy wyneb draw. I ddangos maint fy nghariad, Gad imi wasg... 141670 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BOB TRO BWY'N GWASGU'TH LAW. CYDGERDDAI ef a minnau, Yn araf bob yn gam; A mawr fy ngofal drosto- Fy mhlentyn bach di-nam. Fy llaw ro'wn iddo'n fynych; Ymaflai yntau'n dynn; (Pwy byth all draethu mwyniant Y serch-wasgiadau hyn ?) Amherffaith oedd ei eiriau; Ond gwenai yn ddi-fraw, Gan sibrwd iaith ei galon Heb ddim ond gwasgu'm llaw. Fy Nuw, mae'm golwg arnat ; Paid troi Dy wyneb draw. I ddangos maint fy nghariad, Gad imi wasgu'th law. A phan fo geiriau'n methu Mynegu maint fy mraw, Ti wyddost beth wy'n feddwl Bob tro 'bwy'n gwasgu'th law. </poem><noinclude></noinclude> omrscn7ydwqb3qd5a5vj4ezclm2rems 141705 141670 2025-06-28T20:58:13Z AlwynapHuw 1710 141705 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BOB TRO BWY'N GWASGU'TH LAW. CYDGERDDAI ef a minnau, Yn araf bob yn gam; A mawr fy ngofal drosto- Fy mhlentyn bach di-nam. Fy llaw ro'wn iddo'n fynych; Ymaflai yntau'n dynn; (Pwy byth all draethu mwyniant Y serch-wasgiadau hyn ?) Amherffaith oedd ei eiriau; Ond gwenai yn ddi-fraw, Gan sibrwd iaith ei galon Heb ddim ond gwasgu'm llaw. Fy Nuw, mae'm golwg arnat ; Paid troi Dy wyneb draw. I ddangos maint fy nghariad, Gad imi wasgu'th law. A phan fo geiriau'n methu Mynegu maint fy mraw, Ti wyddost beth wy'n feddwl Bob tro 'bwy'n gwasgu'th law. Q </poem><noinclude></noinclude> 33nvg97wslamjun70a3ilnq2ifdgjl3 141754 141705 2025-06-29T00:35:52Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141754 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|BOB TRO BWY'N GWASGU'TH LAW.}}}} {{center block| <poem> CYDGERDDAI ef a minnau, :Yn araf bob yn gam; A mawr fy ngofal drosto— :Fy mhlentyn bach di-nam. Fy llaw ro'wn iddo'n fynych; :Ymaflai yntau'n dynn; (Pwy byth all draethu mwyniant :Y serch—wasgiadau hyn?) Amherffaith oedd ei eiriau; :Ond gwenai yn ddi-fraw, Gan sibrwd iaith ei galon :Heb ddim ond gwasgu'm llaw. {{***|5}} Fy Nuw, mae'm golwg arnat; :Paid troi Dy wyneb draw. I ddangos maint fy nghariad, :Gad imi wasgu'th law. A phan fo geiriau'n methu :Mynegu maint fy mraw, Ti wyddost beth wy'n feddwl :Bob tro 'bwy'n gwasgu'th law. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 8uffybmdtrsp4iqm314b6ew61rbn3q9 104 70528 141671 2025-06-28T20:24:24Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y DARLUN. (Cyflwynedig i Gyfail!). FY narlun a geisiwch, Pa ddiben nis gwn; Ond cewch un â chroeso- Gymerwch chwi hwn? Nis gallech f'yspeilio Pe cym'rech bob un, Oblegid 'rwy'n cadw Un copi fy hun. Rhagorach na'r darlun, Boed wych neu boed wael. Yw darlun o'r galon Os gellir ei gael. Chwi gewch fy nghaneuon, Os mynnwch, bob un, Oblegid 'rwy'n cadw Un copi fy hun. Q </poem>" 141671 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DARLUN. (Cyflwynedig i Gyfail!). FY narlun a geisiwch, Pa ddiben nis gwn; Ond cewch un â chroeso- Gymerwch chwi hwn? Nis gallech f'yspeilio Pe cym'rech bob un, Oblegid 'rwy'n cadw Un copi fy hun. Rhagorach na'r darlun, Boed wych neu boed wael. Yw darlun o'r galon Os gellir ei gael. Chwi gewch fy nghaneuon, Os mynnwch, bob un, Oblegid 'rwy'n cadw Un copi fy hun. Q </poem><noinclude></noinclude> fjv11wwj7j3f0ldhdgt77po2c6q8uv4 141755 141671 2025-06-29T00:37:19Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141755 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y DARLUN.}}<br>(Cyflwynedig i Gyfail!).}} {{center block| <poem> FY narlun a geisiwch, :Pa ddiben nis gwn; Ond cewch un â chroeso— :Gymerwch chwi hwn? Nis gallech f'yspeilio :Pe cym'rech bob un, Oblegid 'rwy'n cadw :Un copi fy hun. Rhagorach na'r darlun, :Boed wych neu boed wael. Yw darlun o'r galon :Os gellir ei gael. Chwi gewch fy nghaneuon, :Os mynnwch, bob un, Oblegid 'rwy'n cadw :Un copi fy hun. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> g7d7mpg0wcd6nmq3tpzyaulo9gov7hc 104 70529 141672 2025-06-28T20:24:56Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> TORIAD Y WAWR. MAE gerddi y ddaear Yn swynol dros ben; Ond cwyd dy olygon, Gwel erddi y nen. Mae "llygaid y dydd " Yn dlws ar y rhos; Ond gwn am eu tlysach- Llygaid y nos. Rhagorach na'r cyfaill Ddaw ataf liw dydd, Yw'r cyfaill ddaw ataf A'r wawr ar ei rudd. 'Dwy'n caru mo'r hydref, Er llawned ei gôd; Mae'n well gen i'r gwanwyn, A'r gore i ddod. Ar drothwy y wawr Ceir disgwyliad yn llawn; Ond trengu wna gobaith Ar drothwy'r pr... 141672 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> TORIAD Y WAWR. MAE gerddi y ddaear Yn swynol dros ben; Ond cwyd dy olygon, Gwel erddi y nen. Mae "llygaid y dydd " Yn dlws ar y rhos; Ond gwn am eu tlysach- Llygaid y nos. Rhagorach na'r cyfaill Ddaw ataf liw dydd, Yw'r cyfaill ddaw ataf A'r wawr ar ei rudd. 'Dwy'n caru mo'r hydref, Er llawned ei gôd; Mae'n well gen i'r gwanwyn, A'r gore i ddod. Ar drothwy y wawr Ceir disgwyliad yn llawn; Ond trengu wna gobaith Ar drothwy'r prynhawn. 'Rwy'n caru y nefoedd Fel heulddydd yn fawr ; Ond caraf hi ore Fel toriad y wawr. Q </poem><noinclude></noinclude> ch5crauteeirwstma3g992t8nzbcpgg 141756 141672 2025-06-29T00:44:46Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141756 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|TORIAD Y WAWR.}}}} {{center block| <poem> MAE gerddi y ddaear :Yn swynol dros ben; Ond cwyd dy olygon, :Gwel erddi y nen. Mae "llygaid y dydd " :Yn dlws ar y rhos; Ond gwn am eu tlysach— :Llygaid y nos. Rhagorach na'r cyfaill :Ddaw ataf liw dydd, Yw'r cyfaill ddaw ataf :A'r wawr ar ei rudd. 'Dwy'n caru mo'r hydref, :Er llawned ei gôd; Mae'n well gen i'r gwanwyn, :A'r gore i ddod. Ar drothwy y wawr :Ceir disgwyliad yn llawn; Ond trengu wna gobaith :Ar drothwy'r prynhawn. 'Rwy'n caru y nefoedd :Fel heulddydd yn fawr; Ond caraf hi ore :Fel toriad y wawr. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> ecslb03ih2l6srwxw2ny11d126lryqd 104 70530 141673 2025-06-28T20:25:18Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> RHOI A GWRTHOD Y PLENTYN erfyniai am ffafr gan ei fam; Erfyniai yn daer mewn anwybod ; A hithau o gariad wrthodai ei gais: Trugaredd â'r bach oedd ei wrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, Ond dichon y cei ar ol mynd yn fawr.' Bum innau yn deisyf rhyw bethau cyn hyn; A'u deisyf yn daer mewn anwybod; A'r nefoedd o gariad yn gwrthod eu rhoi : Rhagorach na'u rhoi oedd eu gwrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, O... 141673 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> RHOI A GWRTHOD Y PLENTYN erfyniai am ffafr gan ei fam; Erfyniai yn daer mewn anwybod ; A hithau o gariad wrthodai ei gais: Trugaredd â'r bach oedd ei wrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, Ond dichon y cei ar ol mynd yn fawr.' Bum innau yn deisyf rhyw bethau cyn hyn; A'u deisyf yn daer mewn anwybod; A'r nefoedd o gariad yn gwrthod eu rhoi : Rhagorach na'u rhoi oedd eu gwrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, Ond dichon y cei ar ol mynd yn fawr." Q </poem><noinclude></noinclude> 9umigk4dsy3n1ntg670k7dfp2dt6mun 141757 141673 2025-06-29T00:46:26Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141757 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|RHOI A GWRTHOD}}}} {{center block| <poem> Y PLENTYN erfyniai am ffafr gan ei fam; :Erfyniai yn daer mewn anwybod; A hithau o gariad wrthodai ei gais: :Trugaredd â'r bach oedd ei wrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, Ond dichon y cei ar ol mynd yn fawr.' Bum innau yn deisyf rhyw bethau cyn hyn; :A'u deisyf yn daer mewn anwybod; A'r nefoedd o gariad yn gwrthod eu rhoi : :Rhagorach na'u rhoi oedd eu gwrthod; "Ni wiw i ti gael yr hyn geisi, yn awr, Ond dichon y cei ar ol mynd yn fawr." </poem> }} <br><noinclude></noinclude> rcltau7zlv5xi23fshf1bv8qiisx26p 104 70531 141674 2025-06-28T20:25:49Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> PEN Y BRYN. PAHAM mae rhwystrau ar y ffordd, A chroesau fil i'w cario? Paham y crewyd rhiwiau'r byd Mor serth a blin i'w dringo ? Dwed teg olygfa pen y bryn Mai Duw Ei Hun a drefnodd hyn. Mor ddyrys yw cynlluniau'r nef, Ond nid yw hyn yn hynod, Ran un o'r croesau 'rhaid eu dwyn Yw aros nes cael gwybod ; Dwed teg olygfa pen pob bryn Mai Duw ei Hun a drefnodd hyn. Mae gwraidd y lili dlysa 'rioed Yn dynn mewn daear domlyd; A gwre... 141674 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> PEN Y BRYN. PAHAM mae rhwystrau ar y ffordd, A chroesau fil i'w cario? Paham y crewyd rhiwiau'r byd Mor serth a blin i'w dringo ? Dwed teg olygfa pen y bryn Mai Duw Ei Hun a drefnodd hyn. Mor ddyrys yw cynlluniau'r nef, Ond nid yw hyn yn hynod, Ran un o'r croesau 'rhaid eu dwyn Yw aros nes cael gwybod ; Dwed teg olygfa pen pob bryn Mai Duw ei Hun a drefnodd hyn. Mae gwraidd y lili dlysa 'rioed Yn dynn mewn daear domlyd; A gwreiddia'r wên sydd ar dy rudd Yn ddwfn mewn poen ac adfyd. Dwed teg olygfa pen pob bryn, Mai Duw Ei Hun a drefnodd hyn. Q </poem><noinclude></noinclude> 2zj3cuktzdaj69r83qkjwnwid6ttwhy 141758 141674 2025-06-29T00:47:54Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141758 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PEN Y BRYN.}}}} {{center block| <poem> PAHAM mae rhwystrau ar y ffordd, :A chroesau fil i'w cario? Paham y crewyd rhiwiau'r byd :Mor serth a blin i'w dringo? Dwed teg olygfa pen y bryn Mai Duw Ei Hun a drefnodd hyn. Mor ddyrys yw cynlluniau'r nef, :Ond nid yw hyn yn hynod, Ran un o'r croesau 'rhaid eu dwyn :Yw aros nes cael gwybod; Dwed teg olygfa pen pob bryn Mai Duw ei Hun a drefnodd hyn. Mae gwraidd y lili dlysa 'rioed :Yn dynn mewn daear domlyd; A gwreiddia'r wên sydd ar dy rudd :Yn ddwfn mewn poen ac adfyd. Dwed teg olygfa pen pob bryn, Mai Duw Ei Hun a drefnodd hyn. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 0aj4mzyoj6hu1428taopfyzdazf7l8y 104 70532 141675 2025-06-28T20:26:12Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> NOS A BORE. RHAID iti godi'n fore Os mynni ganu cân. Y wawr yw'r adeg ore, Medd cerddi'r adar mân. Dos allan gyda'r wawrddydd; Yr awr ryfeddaf yw; Mae dwndwr dyn heb ddeffro, A'r fro yn llawn o Dduw. Yn nrych y gwlithyn gloyw Mae'r lili'n gweld ei llun, A chlywir si yr awel Yn siarad wrthi'i hun. 'Rwy'n caru gwawr y bore; Mae'n dweyd cyfrinach Duw ; Anghofia son am farw Gan frys i son am fyw. Os bydd y nos yn arw, Os bydd y no... 141675 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> NOS A BORE. RHAID iti godi'n fore Os mynni ganu cân. Y wawr yw'r adeg ore, Medd cerddi'r adar mân. Dos allan gyda'r wawrddydd; Yr awr ryfeddaf yw; Mae dwndwr dyn heb ddeffro, A'r fro yn llawn o Dduw. Yn nrych y gwlithyn gloyw Mae'r lili'n gweld ei llun, A chlywir si yr awel Yn siarad wrthi'i hun. 'Rwy'n caru gwawr y bore; Mae'n dweyd cyfrinach Duw ; Anghofia son am farw Gan frys i son am fyw. Os bydd y nos yn arw, Os bydd y nos yn brudd, Boddlonaf os caf farw A'r bore ar fy ngrudd. Q </poem><noinclude></noinclude> bd2zzn9id2zpvu5fpdif14ngcvwpajf 141759 141675 2025-06-29T01:11:38Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141759 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|NOS A BORE.}}}} {{center block| <poem> RHAID iti godi'n fore :Os mynni ganu cân. Y wawr yw'r adeg ore, :Medd cerddi'r adar mân. Dos allan gyda'r wawrddydd; :Yr awr ryfeddaf yw; Mae dwndwr dyn heb ddeffro, :A'r fro yn llawn o Dduw. Yn nrych y gwlithyn gloyw :Mae'r lili'n gweld ei llun, A chlywir si yr awel :Yn siarad wrthi'i hun. 'Rwy'n caru gwawr y bore; :Mae'n dweyd cyfrinach Duw; Anghofia son am farw :Gan frys i son am fyw. Os bydd y nos yn arw, :Os bydd y nos yn brudd, Boddlonaf os caf farw :A'r bore ar fy ngrudd. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> etjoqi1yxng5s8kqwwexri12flg5x23 104 70533 141676 2025-06-28T20:26:39Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> YN NWYLO'U GILYDD. CERDD yn araf, araf, Deio; Gad im' gydio yn dy law; Mwyach nid oes angen brysio; Gwel, mae drws y ty gerllaw. Deio anwyl, wyt ti'n cofio'r Noson, flwyddi maith yn ol, Pan yn llon yn nwylo'n gilydd Y rhodiannem hyd y ddol ? Wyt ti'n cofio cyfnod arall Plant yn chware ar y rhos? Cydient hwythau'n nwylo'u gilydd Wrth fynd adre gyda'r nos. Cerdd yn araf, araf, Deio; Cydia'n dynnach yn fy llaw; Os yw'n nosi, ni r... 141676 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> YN NWYLO'U GILYDD. CERDD yn araf, araf, Deio; Gad im' gydio yn dy law; Mwyach nid oes angen brysio; Gwel, mae drws y ty gerllaw. Deio anwyl, wyt ti'n cofio'r Noson, flwyddi maith yn ol, Pan yn llon yn nwylo'n gilydd Y rhodiannem hyd y ddol ? Wyt ti'n cofio cyfnod arall Plant yn chware ar y rhos? Cydient hwythau'n nwylo'u gilydd Wrth fynd adre gyda'r nos. Cerdd yn araf, araf, Deio; Cydia'n dynnach yn fy llaw; Os yw'n nosi, ni raid brysio, Gwel, mae drws y ty gerllaw. Q </poem><noinclude></noinclude> 6pd573buer98876sjuez6nbbhk4t8sa 141760 141676 2025-06-29T01:23:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141760 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|YN NWYLO'U GILYDD.}}}} {{center block| <poem> CERDD yn araf, araf, Deio; :Gad im' gydio yn dy law; Mwyach nid oes angen brysio; :Gwel, mae drws y ty gerllaw. Deio anwyl, wyt ti'n cofio'r :Noson, flwyddi maith yn ol, Pan yn llon yn nwylo'n gilydd :Y rhodiannem hyd y ddol? Wyt ti'n cofio cyfnod arall :Plant yn chware ar y rhos? Cydient hwythau'n nwylo'u gilydd :Wrth fynd adre gyda'r nos. Cerdd yn araf, araf, Deio; :Cydia'n dynnach yn fy llaw; Os yw'n nosi, ni raid brysio, :Gwel, mae drws y ty gerllaw. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 8we65a3n6ntx0n9ld782tmbu1vq0rru 104 70534 141677 2025-06-28T20:27:04Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> AFON ALWEN. Y FI bia Afon Alwen. 'Does undyn all wadu fy hawl yn un man. Nid y fi bia'r dolydd oddeutu ei glân; Ond y fi bia Afon Alwen. Mae'r estron yn bygwth yspeilio ei lli; Ond nis gall wneud hynny heb ofyn i mi, Ran y fi bia Afon Alwen. Breswylwyr y ddinas, distawer eich stŵr, Rwy'n gwrando o hirbell ar furmur y dŵr Yn llifo yn Afon Alwen. Hi dardda (fel minnau) o galon y wlad, Mae'n llifo gan roddi, a rhoddi yn rhad; Mae... 141677 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> AFON ALWEN. Y FI bia Afon Alwen. 'Does undyn all wadu fy hawl yn un man. Nid y fi bia'r dolydd oddeutu ei glân; Ond y fi bia Afon Alwen. Mae'r estron yn bygwth yspeilio ei lli; Ond nis gall wneud hynny heb ofyn i mi, Ran y fi bia Afon Alwen. Breswylwyr y ddinas, distawer eich stŵr, Rwy'n gwrando o hirbell ar furmur y dŵr Yn llifo yn Afon Alwen. Hi dardda (fel minnau) o galon y wlad, Mae'n llifo gan roddi, a rhoddi yn rhad; Mae'n rhoddi tan ganu, mae'n rhoddi'n mhob man- Y "Pentre," a'r "Hendre," a'r "Fodwen," a'r "Llan"; Un hael ydyw Afon Alwen. Mi wn am ei lled, ac am ddyfnder pob llyn: Mi'i croesais yn droednoeth, do, ganwaith cyn hyn; Dolenna mewn mannau, ond dychwel yn ol; Mae'n rhwym o'm cyfarfod wrth waelod y ddol; Un fwyn ydyw Afon Alwen. Q </poem><noinclude></noinclude> c3cy0cf057o1xtjojl1pmi7txu7lgqm 141761 141677 2025-06-29T01:26:00Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141761 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|AFON ALWEN.}}}} {{center block| <poem> ::Y FI bia Afon Alwen. 'Does undyn all wadu fy hawl yn un man. Nid y fi bia'r dolydd oddeutu ei glân; ::Ond y fi bia Afon Alwen. Mae'r estron yn bygwth yspeilio ei lli; Ond nis gall wneud hynny heb ofyn i mi, ::Ran y fi bia Afon Alwen. Breswylwyr y ddinas, distawer eich stŵr, Rwy'n gwrando o hirbell ar furmur y dŵr ::Yn llifo yn Afon Alwen. Hi dardda (fel minnau) o galon y wlad, Mae'n llifo gan roddi, a rhoddi yn rhad; Mae'n rhoddi tan ganu, mae'n rhoddi'n mhob man— Y "Pentre," a'r "Hendre," a'r "Fodwen," a'r "Llan"; ::Un hael ydyw Afon Alwen. Mi wn am ei lled, ac am ddyfnder pob llyn: Mi'i croesais yn droednoeth, do, ganwaith cyn hyn; Dolenna mewn mannau, ond dychwel yn ol; Mae'n rhwym o'm cyfarfod wrth waelod y ddol; ::Un fwyn ydyw Afon Alwen. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> ik4y63p2xpru2nik9nii7vap35qcorw 104 70535 141678 2025-06-28T20:27:38Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Mae'n rhoddi tan ganu, mae'n rhoddi'n mhob man- Y Pentre,' a'r 'Hendre,' a'r Fodwen,' a'r 'Llan'; Un hael ydyw Afon Alwen." [52] Q </poem>" 141678 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Mae'n rhoddi tan ganu, mae'n rhoddi'n mhob man- Y Pentre,' a'r 'Hendre,' a'r Fodwen,' a'r 'Llan'; Un hael ydyw Afon Alwen." [52] Q </poem><noinclude></noinclude> dxbdi5282eosh0tg0t3ibffqhehk5eb 141762 141678 2025-06-29T01:30:51Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141762 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Afon Alwen 2).jpg|canol|400px]] {{center block| <poem> "Mae'n rhoddi tan ganu, mae'n rhoddi'n mhob man— Y Pentre,' a'r 'Hendre,' a'r Fodwen,' a'r 'Llan'; ::Un hael ydyw Afon Alwen." [52] </poem> }} <br><noinclude></noinclude> bjq3s0iheuayu13apw4vfg85k70hnmn 104 70536 141679 2025-06-28T20:28:01Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Mi'i gwelaf yn llifo at ysgol y llan; Dychlama fy nghalon wrth son am y fan. 'Rwy'n cofio pob trofa, pob carreg o'r bron, A dyna pam Îlefaf o ddyfnder fy mron- Y fi bia Afon Alwen. Tu isaf i'r ysgol prysura i ffwrdd, 'Ddaw hi, mwy na mebyd, byth mwyach i'm cwrdd; Mynd adre mae'r Alwen; mae'n graddol nesau. Mynd adre 'rwyf finnau. Mynd adre ein dau- Y fi a'r Afon Alwen. Q </poem>" 141679 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Mi'i gwelaf yn llifo at ysgol y llan; Dychlama fy nghalon wrth son am y fan. 'Rwy'n cofio pob trofa, pob carreg o'r bron, A dyna pam Îlefaf o ddyfnder fy mron- Y fi bia Afon Alwen. Tu isaf i'r ysgol prysura i ffwrdd, 'Ddaw hi, mwy na mebyd, byth mwyach i'm cwrdd; Mynd adre mae'r Alwen; mae'n graddol nesau. Mynd adre 'rwyf finnau. Mynd adre ein dau- Y fi a'r Afon Alwen. Q </poem><noinclude></noinclude> pmmxrb9jf7bnjmoztb21xpyfst6cwtl 141763 141679 2025-06-29T01:43:29Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141763 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{center block| <poem> Mi'i gwelaf yn llifo at ysgol y llan; Dychlama fy nghalon wrth son am y fan. 'Rwy'n cofio pob trofa, pob carreg o'r bron, A dyna pam Îlefaf o ddyfnder fy mron— ::Y fi bia Afon Alwen. Tu isaf i'r ysgol prysura i ffwrdd, 'Ddaw hi, mwy na mebyd, byth mwyach i'm cwrdd; Mynd adre mae'r Alwen; mae'n graddol nesau. Mynd adre 'rwyf finnau. Mynd adre ein dau— ::Y fi a'r Afon Alwen. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> q0cm2d7uepn87mueynbslyoc4jz12rc 104 70537 141680 2025-06-28T20:28:38Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> MAIR A MARTHA. Pwy roddai groeso i Fab y Dyn? Mair a Martha; Pob un a'i croesawai'n ei ffordd ei hun- Mair a Martha; Y naill wrth Ei draed a'i llygaid yn llaith; Y llall a'i haddolai o ganol ei gwaith. Pwy sy'n rhoi croeso i'r Iesu o hyd ? Mair a Martha; Pwy sydd yn hoff gan Waredwr y byd ? Mair a Martha; Gofalwn rhag beio ar gynllun yr un; Mae'r ddwy yn rhoi croeso i Fab y Dyn. Q </poem>" 141680 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> MAIR A MARTHA. Pwy roddai groeso i Fab y Dyn? Mair a Martha; Pob un a'i croesawai'n ei ffordd ei hun- Mair a Martha; Y naill wrth Ei draed a'i llygaid yn llaith; Y llall a'i haddolai o ganol ei gwaith. Pwy sy'n rhoi croeso i'r Iesu o hyd ? Mair a Martha; Pwy sydd yn hoff gan Waredwr y byd ? Mair a Martha; Gofalwn rhag beio ar gynllun yr un; Mae'r ddwy yn rhoi croeso i Fab y Dyn. Q </poem><noinclude></noinclude> je5zr3zbzmxyta6s86flw9knoru84vr 141764 141680 2025-06-29T01:46:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141764 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|MAIR A MARTHA.}}}} {{center block| <poem> Pwy roddai groeso i Fab y Dyn? ::Mair a Martha; Pob un a'i croesawai'n ei ffordd ei hun— ::Mair a Martha; Y naill wrth Ei draed a'i llygaid yn llaith; Y llall a'i haddolai o ganol ei gwaith. Pwy sy'n rhoi croeso i'r Iesu o hyd? ::Mair a Martha; Pwy sydd yn hoff gan Waredwr y byd? ::Mair a Martha; Gofalwn rhag beio ar gynllun yr un; Mae'r ddwy yn rhoi croeso i Fab y Dyn. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 4jd9i54fcm12g6m6a8bhd4bkozeb0mz 104 70538 141681 2025-06-28T20:29:00Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> BLODAU'R NEF. PLENNAIS hedyn yn yr ardd, Dagrau'r cwmwl du- Gwenau'r heulwen gu- A thyfu wnaeth yn flodyn hardd. Syrthiodd hedyn oddi fry, Dim ond cosb a gwg- Tyfu'n fachgen drwg- Diffyg gwên yr heulwen gu. Syrthiodd un o hadau Duw, Dim ond heulddydd poeth- Tad a mam anoeth- Gwywodd blodyn teca'i liw. Dysgwn wersi gerddi'r nef, Deigryn dros y bai, Gwên am ufuddhau; Dyna wersi gerddi'r nef. Q </poem>" 141681 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> BLODAU'R NEF. PLENNAIS hedyn yn yr ardd, Dagrau'r cwmwl du- Gwenau'r heulwen gu- A thyfu wnaeth yn flodyn hardd. Syrthiodd hedyn oddi fry, Dim ond cosb a gwg- Tyfu'n fachgen drwg- Diffyg gwên yr heulwen gu. Syrthiodd un o hadau Duw, Dim ond heulddydd poeth- Tad a mam anoeth- Gwywodd blodyn teca'i liw. Dysgwn wersi gerddi'r nef, Deigryn dros y bai, Gwên am ufuddhau; Dyna wersi gerddi'r nef. Q </poem><noinclude></noinclude> d9b9pbwied4snefelp53jqfjcxh8zjk 141765 141681 2025-06-29T01:48:31Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141765 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|BLODAU'R NEF.}}}} {{center block| <poem> PLENNAIS hedyn yn yr ardd, :Dagrau'r cwmwl du— :Gwenau'r heulwen gu— A thyfu wnaeth yn flodyn hardd. Syrthiodd hedyn oddi fry, :Dim ond cosb a gwg— :Tyfu'n fachgen drwg— Diffyg gwên yr heulwen gu. Syrthiodd un o hadau Duw, :Dim ond heulddydd poeth— :Tad a mam anoeth— Gwywodd blodyn teca'i liw. Dysgwn wersi gerddi'r nef, :Deigryn dros y bai, :Gwên am ufuddhau; Dyna wersi gerddi'r nef. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> rbdukry70bs82udms7a3jjbfrvdvhjv 104 70539 141682 2025-06-28T20:29:31Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y BLODYN. (Cyflwynedig i dad a mam yn eu galar.) RHODIANNAI gwr bonheddig Ryw fore yn ei ardd; A denwyd bryd ei galon Gan flodyn bychan hardd. 'Dyw cariad byth yn foddlon I'w wrthrych fyw ymhell; Er cystal gerddi'r pellder, Mae'r ardd sy'n nes yn well. A'r blodyn bach symudwyd I ardd wrth ddrws y tŷ, Lle gallai ei berchennog Gael mwy o'i wenau cu. Fe'i plannodd ef ei hunan Mewn man yn wyneb haul; Os tlws oedd ar y cyntaf, Mae'... 141682 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y BLODYN. (Cyflwynedig i dad a mam yn eu galar.) RHODIANNAI gwr bonheddig Ryw fore yn ei ardd; A denwyd bryd ei galon Gan flodyn bychan hardd. 'Dyw cariad byth yn foddlon I'w wrthrych fyw ymhell; Er cystal gerddi'r pellder, Mae'r ardd sy'n nes yn well. A'r blodyn bach symudwyd I ardd wrth ddrws y tŷ, Lle gallai ei berchennog Gael mwy o'i wenau cu. Fe'i plannodd ef ei hunan Mewn man yn wyneb haul; Os tlws oedd ar y cyntaf, Mae'n awr yn dlws ddi-ail! Ond hiraeth am y blodyn A drodd yr ardd yn brudd; Bu'r blodau bach yn crio Drwy'r nos y noswaith honno, A dagrau ar eu grudd. Ond peidiwch wylo, flodau ; Daw bore hyfryd pan Symudir chwithau hefyd I'r heulwen yn y man. Q </poem><noinclude></noinclude> obr3rgwlep9jtz23k5omk9uvukgy4ny 141766 141682 2025-06-29T01:51:42Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141766 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y BLODYN.}}<br>(Cyflwynedig i dad a mam yn eu galar.)}}}} {{center block| <poem> RHODIANNAI gwr bonheddig :Ryw fore yn ei ardd; A denwyd bryd ei galon :Gan flodyn bychan hardd. 'Dyw cariad byth yn foddlon :I'w wrthrych fyw ymhell; Er cystal gerddi'r pellder, :Mae'r ardd sy'n nes yn well. A'r blodyn bach symudwyd :I ardd wrth ddrws y tŷ, Lle gallai ei berchennog :Gael mwy o'i wenau cu. Fe'i plannodd ef ei hunan :Mewn man yn wyneb haul; Os tlws oedd ar y cyntaf, :Mae'n awr yn dlws ddi—ail! Ond hiraeth am y blodyn :A drodd yr ardd yn brudd; Bu'r blodau bach yn crio Drwy'r nos y noswaith honno, :A dagrau ar eu grudd. Ond peidiwch wylo, flodau; :Daw bore hyfryd pan Symudir chwithau hefyd :I'r heulwen yn y man. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> n4rifyp35j27ztaheiryl1ftu507sm6 141767 141766 2025-06-29T01:52:20Z AlwynapHuw 1710 141767 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y BLODYN.}}<br>(Cyflwynedig i dad a mam yn eu galar.)}} {{center block| <poem> RHODIANNAI gwr bonheddig :Ryw fore yn ei ardd; A denwyd bryd ei galon :Gan flodyn bychan hardd. 'Dyw cariad byth yn foddlon :I'w wrthrych fyw ymhell; Er cystal gerddi'r pellder, :Mae'r ardd sy'n nes yn well. A'r blodyn bach symudwyd :I ardd wrth ddrws y tŷ, Lle gallai ei berchennog :Gael mwy o'i wenau cu. Fe'i plannodd ef ei hunan :Mewn man yn wyneb haul; Os tlws oedd ar y cyntaf, :Mae'n awr yn dlws ddi—ail! Ond hiraeth am y blodyn :A drodd yr ardd yn brudd; Bu'r blodau bach yn crio Drwy'r nos y noswaith honno, :A dagrau ar eu grudd. Ond peidiwch wylo, flodau; :Daw bore hyfryd pan Symudir chwithau hefyd :I'r heulwen yn y man. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> pj3kwhpq3nhf2i99ib2k67uwozisvlm 104 70540 141683 2025-06-28T20:29:57Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y CWERYL. (Adroddiad). CHWAREUAI'r ddau yn llon eu gwedd Ynghanol eu teganau; Ond cododd cweryl yn eu plith Ynghylch y tegan goreu. Anafwyd un, ac yna'r llall, A chollwyd dagrau heilltion; Ac yn y frwydr ffol a fu Y tegan wnaed yn yfflon. Ai gwenu 'rwyt, wrandawr doeth, Gan gyfri'r ddau yn anghall? Wel, ti dy hun oedd un o'r ddau, A minnau'r baban arall. Q </poem>" 141683 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y CWERYL. (Adroddiad). CHWAREUAI'r ddau yn llon eu gwedd Ynghanol eu teganau; Ond cododd cweryl yn eu plith Ynghylch y tegan goreu. Anafwyd un, ac yna'r llall, A chollwyd dagrau heilltion; Ac yn y frwydr ffol a fu Y tegan wnaed yn yfflon. Ai gwenu 'rwyt, wrandawr doeth, Gan gyfri'r ddau yn anghall? Wel, ti dy hun oedd un o'r ddau, A minnau'r baban arall. Q </poem><noinclude></noinclude> kd7auektzfxekse0rglqoqz7xhto0w2 141768 141683 2025-06-29T02:01:00Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141768 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|Y CWERYL.}}<br>(Adroddiad).}} {{center block| <poem> CHWAREUAI'r ddau yn llon eu gwedd :Ynghanol eu teganau; Ond cododd cweryl yn eu plith :Ynghylch y tegan goreu. Anafwyd un, ac yna'r llall, :A chollwyd dagrau heilltion; Ac yn y frwydr ffol a fu :Y tegan wnaed yn yfflon. Ai gwenu 'rwyt, wrandawr doeth, :Gan gyfri'r ddau yn anghall? Wel, ti dy hun oedd un o'r ddau, :A minnau'r baban arall. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> kc0x5nhhbyzwwu7jzrymxx8wqyeohxt 104 70541 141684 2025-06-28T20:30:21Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> LLWYBRAU'R DEFAID. MAE llwybrau Hiraethog-hoff lwybrau fy mebyd- Yn newid rhyw gymaint o hyd ac o hyd; Bum yno (pa ddiwrnod ?) yn rhodio ar hyd-ddynt ; I mi 'roedd y llwybrau yn newydd i gyd; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun; Pa syndod yw hynny ?-'Rwy'n newid fy hun. Mae llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog Yn symud ffordd yma, yn symud ffordd draw; Ceir glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; 'Does neb all broffwyd... 141684 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> LLWYBRAU'R DEFAID. MAE llwybrau Hiraethog-hoff lwybrau fy mebyd- Yn newid rhyw gymaint o hyd ac o hyd; Bum yno (pa ddiwrnod ?) yn rhodio ar hyd-ddynt ; I mi 'roedd y llwybrau yn newydd i gyd; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun; Pa syndod yw hynny ?-'Rwy'n newid fy hun. Mae llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog Yn symud ffordd yma, yn symud ffordd draw; Ceir glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; 'Does neb all broffwydo pa lwybrau a ddaw; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae mynydd Hiraethog yn aros yr un. Anwadal, ansicr, yw rhodiad y meddwl; A newid mae'i lwybr wrth geisio y gwir; Mae glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; Bydd glaswellt yn tyfu ar ereill cyn hir; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae'r bryniau tragwyddol yn aros yr un. Q </poem><noinclude></noinclude> lx4yb4ldiedq5dvdcuen3wz3f9n3ffa 141769 141684 2025-06-29T02:03:39Z AlwynapHuw 1710 141769 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|LLWYBRAU'R DEFAID.}}}} {{center block| <poem> MAE llwybrau Hiraethog—hoff lwybrau fy mebyd— :Yn newid rhyw gymaint o hyd ac o hyd; Bum yno (pa ddiwrnod?) yn rhodio ar hyd—ddynt; :I mi 'roedd y llwybrau yn newydd i gyd; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun; Pa syndod yw hynny?—'Rwy'n newid fy hun. Mae llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog :Yn symud ffordd yma, yn symud ffordd draw; Ceir glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; :'Does neb all broffwydo pa lwybrau a ddaw; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae mynydd Hiraethog yn aros yr un. Anwadal, ansicr, yw rhodiad y meddwl; :A newid mae'i lwybr wrth geisio y gwir; Mae glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; :Bydd glaswellt yn tyfu ar ereill cyn hir; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae'r bryniau tragwyddol yn aros yr un. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> edrk9l72jpywe1ma5y8lndz3l7799cc 141770 141769 2025-06-29T02:03:49Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141770 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|LLWYBRAU'R DEFAID.}}}} {{center block| <poem> MAE llwybrau Hiraethog—hoff lwybrau fy mebyd— :Yn newid rhyw gymaint o hyd ac o hyd; Bum yno (pa ddiwrnod?) yn rhodio ar hyd—ddynt; :I mi 'roedd y llwybrau yn newydd i gyd; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun; Pa syndod yw hynny?—'Rwy'n newid fy hun. Mae llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog :Yn symud ffordd yma, yn symud ffordd draw; Ceir glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; :'Does neb all broffwydo pa lwybrau a ddaw; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae mynydd Hiraethog yn aros yr un. Anwadal, ansicr, yw rhodiad y meddwl; :A newid mae'i lwybr wrth geisio y gwir; Mae glaswellt yn tyfu ar lwybrau'r gorffennol; :Bydd glaswellt yn tyfu ar ereill cyn hir; Ond os yw y llwybrau yn newid eu llun, Mae'r bryniau tragwyddol yn aros yr un. </poem> }} <br><noinclude></noinclude> 507l5xf8ovol64ynkpn08g9u7nvon1i 104 70542 141685 2025-06-28T20:30:43Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog." [58] </poem>" 141685 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog." [58] </poem><noinclude></noinclude> jhnbrisiijamhgeg6106z33qtzpqf31 141771 141685 2025-06-29T02:06:37Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 141771 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[Delwedd:Y Drws Agored (Mynydd Hiraethog).jpg|canol|400px]] {{c|"Llwybrau y defaid hyd lethrau Hiraethog."<br>[58]}} {{nop}}<noinclude></noinclude> aot67qlgwtwt6ab2c3n16vxd1n7as7b 104 70543 141686 2025-06-28T20:31:11Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> SYCHED Y GALON. AR draws y cae ger drws y tŷ Mi welais lwybr bychan; Rhodiannais hyd y llwybr hwn Er gweld beth oedd ei amcan; A ffynnon loyw welais i, A llun y nefoedd yn ei lli. Mae cri am ffynnon ymhob bron; Mae'n rhaid i ddyn gael ffynnon; Rhyw son o hyd mae'r wefus sych Am syched mwy y galon. Tydi, O Dduw! yw'm ffynnon i, Mae'r nefoedd yn Dy ddyfroedd Di. Q </poem>" 141686 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> SYCHED Y GALON. AR draws y cae ger drws y tŷ Mi welais lwybr bychan; Rhodiannais hyd y llwybr hwn Er gweld beth oedd ei amcan; A ffynnon loyw welais i, A llun y nefoedd yn ei lli. Mae cri am ffynnon ymhob bron; Mae'n rhaid i ddyn gael ffynnon; Rhyw son o hyd mae'r wefus sych Am syched mwy y galon. Tydi, O Dduw! yw'm ffynnon i, Mae'r nefoedd yn Dy ddyfroedd Di. Q </poem><noinclude></noinclude> 5inrgmde46hdbmwhxl71rrjql9kta40 104 70544 141687 2025-06-28T20:31:37Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y FYNWENT. CERDD yn ysgafn drwy y fynwent; Nid y byw a bia'r fan; Eiddo'r marw-ei unig eiddo,- Ydyw erw fach y llan. Ti gei lamu ar y mynydd ; Rhed, os mynni, ar draws y ddol; Ond cerdd yn araf tua'r fynwent- Haws yw mynd na dod yn ol. Rhaid, fy nghyfaill; rhaid mynd yno; Pam mae cryndod yn dy law? Gwel, mae llwybr drwy y fynwent. Dacw'r porth yr ochr draw. Q </poem>" 141687 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y FYNWENT. CERDD yn ysgafn drwy y fynwent; Nid y byw a bia'r fan; Eiddo'r marw-ei unig eiddo,- Ydyw erw fach y llan. Ti gei lamu ar y mynydd ; Rhed, os mynni, ar draws y ddol; Ond cerdd yn araf tua'r fynwent- Haws yw mynd na dod yn ol. Rhaid, fy nghyfaill; rhaid mynd yno; Pam mae cryndod yn dy law? Gwel, mae llwybr drwy y fynwent. Dacw'r porth yr ochr draw. Q </poem><noinclude></noinclude> sfsx7xo3339fy5o4pv9ycgpesk84lvh 104 70545 141688 2025-06-28T20:31:59Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> NEF Y NEF. RHо heibio'th or-bryderon Am nef ar ben y daith, Mae'r nefoedd yn dy ymyl- Y nefoedd yn ei gwaith; Mae hon wrth law; ond cofia di Mai "treiswyr sy'n ei chipio hi." Rhyw ddwyfol rôdd yw'r nefoedd (Diolchwn am y ffaith); Ond nefoedd fach yw honno; Mae'r nefoedd fawr mewn gwaith; Cynhygir nefoedd fawr i ti; Ond nid am ddim cynhygir hi. NID DIGON DYSG. DIWYLLIANT nis diwalla-ddyn. Pa ddawn, Pa ddysg a'i gwareda ? I dden... 141688 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> NEF Y NEF. RHо heibio'th or-bryderon Am nef ar ben y daith, Mae'r nefoedd yn dy ymyl- Y nefoedd yn ei gwaith; Mae hon wrth law; ond cofia di Mai "treiswyr sy'n ei chipio hi." Rhyw ddwyfol rôdd yw'r nefoedd (Diolchwn am y ffaith); Ond nefoedd fach yw honno; Mae'r nefoedd fawr mewn gwaith; Cynhygir nefoedd fawr i ti; Ond nid am ddim cynhygir hi. NID DIGON DYSG. DIWYLLIANT nis diwalla-ddyn. Pa ddawn, Pa ddysg a'i gwareda ? I ddenu dyn yn ddyn da, Crefydd yw'r gallu cryfa'. Q </poem><noinclude></noinclude> r65sqi8zqs3q3fmf61v4f6zjimfiylf 104 70546 141689 2025-06-28T20:32:41Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> FY NGHALON. MAE'm calon 'run fath a'r afonig- Ceir llawnder o ddagrau'n mhob un. Mae'm calon 'run fath a'r afonig, Yn siarad â hi ei hun. Mae'm calon 'run fath a'r cefnfor A siglir gan ddwylaw cudd. Brenhines y nos sy'n ei siglo, Fe'i siglir gan deyrn y dydd. Mae'm calon 'run fath a'r aderyn Fynn hedfan i entrych y nef; Tra'r ddaear yn tynnu, a thynnu. Nes llaesu ei aden gref. Mae craig ar lethr Hiraethog Yn ateb pob llef a gl... 141689 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> FY NGHALON. MAE'm calon 'run fath a'r afonig- Ceir llawnder o ddagrau'n mhob un. Mae'm calon 'run fath a'r afonig, Yn siarad â hi ei hun. Mae'm calon 'run fath a'r cefnfor A siglir gan ddwylaw cudd. Brenhines y nos sy'n ei siglo, Fe'i siglir gan deyrn y dydd. Mae'm calon 'run fath a'r aderyn Fynn hedfan i entrych y nef; Tra'r ddaear yn tynnu, a thynnu. Nes llaesu ei aden gref. Mae craig ar lethr Hiraethog Yn ateb pob llef a glyw; Ac felly mae'm calon innau Yn ateb lleferydd Duw. Mae oriel yn ninas Llundain Yn adsain pob egwan gri; Ac felly mae'r nefoedd yn ateb Murmuron fy nghalon i; O, diolch i'r nefoedd am wrando Murmuron fy nghalon i. Q </poem><noinclude></noinclude> 83wnfw0t5oklpepj1pklo8cws8h4lol 104 70547 141690 2025-06-28T20:33:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> "Mae'm calon 'run fath a'r afonig, Yn siarad â hi ei hun." [62] Q </poem>" 141690 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> "Mae'm calon 'run fath a'r afonig, Yn siarad â hi ei hun." [62] Q </poem><noinclude></noinclude> gfisxw0i4lqpncbou2bs1fn1fd5pmun 104 70548 141691 2025-06-28T20:33:27Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> Y DYCHYMYG. PA beth yw'r gallu hwn dderbyniodd dyn- Y gallu i ddychmygu pethau fyrdd, Nad ynt, na fuont, ac na fyddant byth? Ym myd dychymyg nid oes dim nas gall; Gall eistedd ar ei orsedd yn y nef A galw bydoedd fwy na rhif i fod, A hwythau'n ufudd ddeuant ger ei fron; Ac yna gyda'i anadl chwyth yr oll Yn ol fel cynt i'r anweledig pell; A chwyd ei fys drachefn, ac wele lu O bethau ereill, cwbl groes i ddim Y gwelodd Duw hyd y... 141691 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> Y DYCHYMYG. PA beth yw'r gallu hwn dderbyniodd dyn- Y gallu i ddychmygu pethau fyrdd, Nad ynt, na fuont, ac na fyddant byth? Ym myd dychymyg nid oes dim nas gall; Gall eistedd ar ei orsedd yn y nef A galw bydoedd fwy na rhif i fod, A hwythau'n ufudd ddeuant ger ei fron; Ac yna gyda'i anadl chwyth yr oll Yn ol fel cynt i'r anweledig pell; A chwyd ei fys drachefn, ac wele lu O bethau ereill, cwbl groes i ddim Y gwelodd Duw hyd yma'n ddoeth ei greu. Fel hyn y cerdd dychymyg fyth ymlaen Gan efelychu yr Anfeidrol Fod; A phrawf pob darlun welir ar ei lech Fod yn y plentyn dalent at y gwaith; Ac awgrym geir fod hwn sy'n chware creu Yn fab i'r Tad sy'n creu o oes i oes. Q </poem><noinclude></noinclude> q85qv99l2o6qgf046fedu9gkgj5za0g 104 70549 141692 2025-06-28T20:33:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "<poem> AGORWCH Y DRYSAU. MAE awel y dehau yn tramwy trwy'r ardd, Agorwch y drysau; Yn chwilio am danom mae'r tyner a'r hardd, Agorwch y drysau; Rhyw ddyfais gan ddynion yw drysau y byd, Mae'r pyrth greodd Duw yn agored i gyd. Daw dydd pryd na welir cyfoethog a thlawd, Agorir y drysau; (Gofala di ymddwyn yn deilwng, fy mrawd, Pan egyr y drysau); Nid trefniant y nef ydyw drysau y byd, Mae'r pyrth greodd Duw yn agored i gyd. Mae pyrth g... 141692 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude><poem> AGORWCH Y DRYSAU. MAE awel y dehau yn tramwy trwy'r ardd, Agorwch y drysau; Yn chwilio am danom mae'r tyner a'r hardd, Agorwch y drysau; Rhyw ddyfais gan ddynion yw drysau y byd, Mae'r pyrth greodd Duw yn agored i gyd. Daw dydd pryd na welir cyfoethog a thlawd, Agorir y drysau; (Gofala di ymddwyn yn deilwng, fy mrawd, Pan egyr y drysau); Nid trefniant y nef ydyw drysau y byd, Mae'r pyrth greodd Duw yn agored i gyd. Mae pyrth gwir ddedwyddwch bob amser ar lêd, Pwy glywodd am ddrysau? Mae'r nefoedd i'w chael i bwy bynnag a gred, 'Does yno ddim drysau; Rhyw ddyfais gan ddynion yw'r drysau o hyd, Mae'r pyrth greodd Duw yn agored i gyd. Q </poem><noinclude></noinclude> c0r3f3977fyc5c54lo4vjh8x29nfe8f 104 70550 141693 2025-06-28T20:33:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141693 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70551 141694 2025-06-28T20:34:02Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141694 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70552 141695 2025-06-28T20:34:10Z AlwynapHuw 1710 /* Heb y testun */ Rydych wedi creu tudalen wag 141695 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude></noinclude> 506k4kh16c1hszew1tvjo8ogwvmghaq 104 70553 141772 2025-06-29T03:23:57Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 141772 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz