Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 104 3403 142131 6539 2025-07-01T19:44:33Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142131 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>perffeith-gwbl, yn boeth-offrwm; ac un hespin flwydd, berffeith-gwbl, yn bech-aberth; ac un hwrdd perffeith-gwbl, yn aberth hedd; {{angor|6:15|15}} Cawellaid o fara croyw hefyd, ''sef'' teisennau peilliaid wedi eu tylino trwy olew, ac afrllad croyw wedi eu henneinio âg olew, a’u bwyd-offrwm, a’u dïod-offrwm hwy. {{angor|6:16|16}} A dyged yr offeiriad ''hwynt'' ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ac offrymmed ei bech-aberth a’i boeth-offrwm ef. {{angor|6:17|17}} Offrymmed hefyd yr hwrdd yn aberth hedd i’r {{sc|Arglwydd}}, ynghyd â’r cawellaid bara croyw; ac offrymmed yr offeiriad ei fwyd-offrwm a’i ddïod-offrwm ef. {{angor|6:18|18}} Ac eillied y Nazaread ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod ben ei Nazareaeth; a chymmered flew pen ei Nazareaeth, a rhodded ar y tân ''a fyddo'' dan yr aberth hedd. {{angor|6:19|19}} Cymmered yr offeiriad hefyd balfais o’r hwrdd wedi ei berwi, ac un deisen groyw o’r cawell, ac un afrlladen groyw; a rhodded ar ddwylaw y Nazaread, wedi eillio ohono ei Nazareaeth; {{angor|6:20|20}} A chyhwfaned yr offeiriad hwynt ''yn'' offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: sanctaidd ''yw'' hyn i’r offeiriad, heb law parwyden y cyhwfan, a phalfais y dyrchafael. Ac wedi ''hyn'' y caiff y Nazaread yfed gwin. {{angor|6:21|21}} Dyma gyfraith y Nazaread a addunedodd, a’i offrwm i’r {{sc|Arglwydd}} am ei Nazareaeth, heb law ''yr hyn'' a gyrhaeddo ei law ef: fel ''y byddo'' ei adduned a addunedo, felly gwnaed, heb law cyfraith ei Nazareaeth. {{angor|6:22|22}} ¶ Llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|6:23|23}} Llefara wrth Aaron ac wrth ei feibion, gan ddywedyd, Fel hyn y bendithiwch feibion Israel, ''gan'' ddywedyd wrthynt, {{angor|6:24|24}} Bendithied yr {{sc|Arglwydd}} di, a chadwed di: {{angor|6:25|25}} A llewyrched yr {{sc|Arglwydd}} ei wyneb arnat, a thrugarhâed wrthyt: {{angor|6:26|26}} Dyrchafed yr {{sc|Arglwydd}} ei wyneb arnat, a rhodded i ti dangnefedd. {{angor|6:27|27}} Felly y gosodant fy enw ar feibion Israel, a mi a’u bendithiaf hwynt. {{angor|Pennod_5}}{{c|{{uc|Pennod VII}}.}} {{bach|1 ''Offrwm y tywysogion wrth gyssegru y tabernacl.'' 10 ''Offrwm pob un o honynt wrth gyssegru yr allor.'' 89 ''Duw yn llefaru wrth Moses o’r drugareddfa.''}} {{angor|7:1}} {{uc|Ac}} ar y dydd y gorphenodd Moses godi y tabernacl, a’i enneinio, a’i sancteiddio ef, a’i holl ddodrefn, yr allor hefyd a’i holl ddodrefn, a’u henneinio a’u sancteiddio hwynt; {{angor|7:2|2}} Yr offrymmodd tywysogion Israel, pennaethiaid tŷ eu tadau, (y rhai ''oedd'' dywysogion y llwythau, ac wedi eu gosod ar y rhifedigion:) {{angor|7:3|3}} A’u hoffrwm a ddygasant hwy ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, chwech o fenni diddos, a deuddeg o ychain; mèn dros ''bob'' dau dywysog, ac ŷch dros ''bob'' un: a cher bron y tabernacl y dygasant hwynt. {{angor|7:4|4}} A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|7:5|5}} Cymmer ganddynt, a byddant i wasanaethu gwasanaeth pabell y cyfarfod; a dod hwynt i’r Lefiaid, i bob un yn ol ei wasanaeth. {{angor|7:6|6}} A chymmerodd Moses y menni, a’r ychain, ac a’u rhoddodd hwynt i’r Lefiaid. {{angor|7:7|7}} Dwy fèn a phedwar ŷch a roddes efe i feibion Gerson, yn ol eu gwasanaeth hwynt; {{angor|7:8|8}} A phedair mèn ac wyth ychain a roddodd efe i feibion Merari, yn ol eu gwasanaeth hwynt, dan law Ithamar mab Aaron yr offeiriad. {{angor|7:9|9}} Ond i feibion Cohath ni roddodd efe ''ddim'', am ''fod'' gwasanaeth y cyssegr arnynt: ar eu hysgwyddau y dygent ''hwnnw''. {{angor|7:10|10}} ¶ A’r tywysogion a offrymmasant ''tu ag at'' gyssegru yr allor, ar y dydd yr enneiniwyd hi; a cher bron yr allor y dug y tywysogion eu rhoddion. {{angor|7:11|11}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Pob tywysog ar ei ddiwrnod a offrymmant eu hoffrymmau, tu ag at gyssegru yr allor. {{angor|7:12|12}} ¶ Ac ar y dydd cyntaf yr oedd yn offrymmu ei offrwm, Nahson mab Aminadab, dros lwyth Judah. {{angor|7:13|13}} A’i offrwm ef ''ydoedd'' un ddysgl arian o ddeg ar hugain a chant ''o siclau'' ei phwys, un phïol arian o ddeg sicl a thri ugain, yn ol sicl y cyssegr, yn llawn ill dwyoedd o beilliaid wedi ei gymmysgu trwy olew, yn fwyd-offrwm: {{angor|7:14|14}} Un llwy aur o ddeg ''sicl'', yn llawn arogl-darth: {{angor|7:15|15}} Un bustach ieuangc, un hwrdd, un oen blwydd, yn offrwm poeth: {{angor|7:16|16}} Un bwch geifr yn bech-aberth: {{angor|7:17|17}} Ac yn aberth hedd, dau ŷch, pùm hwrdd, pùm bwch, pùm hesp-<noinclude><references/></noinclude> 2ggtksd8m34kzimqkgjwll3t57fwewz 14 7089 142172 13768 2025-07-02T00:16:36Z AlwynapHuw 1710 142172 wikitext text/x-wiki [[Categori:Ymadroddion]] 1s99ekt2puksbshlf05olud17mfc8wk 106 59133 142171 120707 2025-07-02T00:15:35Z AlwynapHuw 1710 142171 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Gemau Doethineb |Author=John Jones (Ioan Eifion) |Publisher=W. Gwenlyn Evans |Year=1897 |Source=djvu |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Remarks= }} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:PD-old]] [[Categori:Tudalen Indecs]] [[Categori:Ymadroddion]] 6v6lix77a7rr4xjz94f6b9zvaize0ih 104 61005 142184 125456 2025-07-02T01:01:31Z AlwynapHuw 1710 142184 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>[[Delwedd:GemauDoethineb.djvu|canol|500px|tudalen=1]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> edp3ua5vvm4ihr1ue01nyombsua2t5q 104 61019 142231 125460 2025-07-02T02:13:28Z AlwynapHuw 1710 142231 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>[[File:GemauDoethineb (page 11 crop).jpg|canol|500px]] <br> <br> {{c|{{Mmmm-mawr|GEMAU DOETHINEB.}}}} Y BEIBL yw y maes lle y mae trysorau cuddiedig doethineb, a'r blwch lle mae gemau gras wedi eu trysori. Efe yw ariandy ffydd, ystordy bara y bywyd, a ffynon iachawdwriaeth. Darllenwch, nid yn unig lyfrau, ond dynion; ac yn benaf, byddwch ofalus i ddarllen eich hunain. Peidiwch blino eich hunain yn nghylch gwreiddioldeb, meddai Mr. Spurgeon wrth ei efrydwyr. Nid oedd Iesu Grist yn honi ei fod yn wreiddiol. Dywedai ef, "Y geiriau yr wyf fi yn eu llefaru, nid eiddof fi ydynt, ond eiddo yr hwn a'm hanfonodd i." Nid oedd yr Ysbryd Glân yn ei hòni, canys y mae yn ysgrifenedig, "Ni lefara ohono ei hun, ond yr hyn a glywo a lefara efe." Yn wir, yr unig feddyliwr a llefarwr gwreiddiol yn y Beibl yw yr hwn y dywedir am dano, "Pan yw yn dywedyd celwydd, o'r eiddo ei hun y mae yn dywedyd." {{c|CHWAETH.}} {{center block| <poem> I ddiwall noddi llenyddiaeth,—da yw ::Mewn dawn a gwybodaeth, :A synwyr o wasanaeth :I nodi chwyn, ydyw chwaeth. {{c|{{bar|1}}Bryfdir.}} </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> dmj6sdtclz16z0qjqf0eijjg4ua496t 104 61021 142232 141944 2025-07-02T02:14:11Z AlwynapHuw 1710 142232 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>rhy ddrud i'w yfed. O! enaid! cwpanaid o bleser yw y cwbl wyt ti yn ei gyrchu yn yr anturiaeth beryglus o redeg i gyfarfod arfau yr Hollalluog. Os bu cwpanaid erioed yn werth gwaed, y mae dy bleserau di felly, ac yn werth gwaed dy gymydog, ond trwy yfed pleser pechadurus yr ydwyt yn yfed dy waed dy hun!—I {{c|GORONWY OWEN.}} {{center block| <poem> Canai Awdlau Cenedloedd,—ac iddo ::Rhoed Cywyddau'r nefoedd; :Angel i wneyd Englyn oedd, :Mawr awdwr Cymru ydoedd! </poem> }} {{c|—''Dewi Wyn.''}} Y ffaith fawr yw fod bywyd yn wasanaeth; yr unig gwestiwn yw, Pwy a wasanaethwn? Os nad ydym am i'r byd wybod am ein gweithredoedd, peidiwn a'u cyflawni. Os wyt ti wedi dewis Duw, gelli fod yn sicr fod Duw wedi dy ddewis di. "Daliwn gyffes ein gobaith" hyd nes caffom ei gwell. Gwell i ni fod heb hyder, na meddu hunanhyder. Dylai pob dyn sydd yn arwain dynion ereill fod yn ofalus iawn o'i gamrau. Y mae y dyn sydd yn ofni edrych i'w gyfrifon mewn cyflwr drwg; felly gall y dyn sydd yn ofni edrych i'w galon ei hun fod yn sicr nad yw pob peth yn dda rhyngddo â Duw. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2xf2s7mt9yg3h8vq72nzditmv5ypiah 104 61022 142233 141946 2025-07-02T02:14:33Z AlwynapHuw 1710 142233 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|CARIAD.}} {{center block| <poem> Byd hynod mewn tywodyn, a chysur ::Iach oes mewn mynudyn: :Cyfrol mewn gair, ond gair gwyn, :A da fôr mewn dyferyn. </poem> }} {{c|—''Cadfan.''}} Yn eisieu: Yn gyntaf, cael genau glân i oganu. Yn ail, pregethwr heb fod yn erlidiwr. Yn drydydd, eglwys heb fod y fodrwy aur a'r dyn ffals yn cael ei addoli ynddynt yn fwy na'r Hollalluog. Yn bedwerydd, ysgrifenyddion mewn eglwysi yn meindio eu busnes eu hunain yn gyntaf, ac nid eiddo pobl ereill. Yn bumed, ynad heddwch anmhleidiol. Yn chweched, twrnai a gras yn ei galon, ac nid arian. Aiff Satan i grynu pan ddechreua dyn ''drwg'' feddwl am ei fam ''dda''. Pan ofynwyd i un o blant sefydliad mud a byddar Paris, beth oedd tragywyddoldeb, efe a atebodd, "Oes yr Anfeidrol." Y gradd cyntaf mewn ffolineb yw i un dybied ei hun yn ddoeth; y nesaf, dyweyd hyny wrth ereill; y trydydd, diystyru pob cyngor. Y mae cymeriad moesol dyn fel arf amddiffynol y milwr ar faes y frwydr. Gobaith ydyw y lliain a rydd Duw yn nwylaw ei bobl i sychu ymaith y dagrau a redant o'u llygaid oherwydd eu blinder, neu oherwydd hir—oediad y trugareddau a ddisgwyliant. Gonestrwydd sydd fel yr haul, yn hardd i edrych arno, ac heb achos cuddio ei wyneb o olwg byd cyfan. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> aiuye8bqbe558v3or3ps96nqvrvlft3 104 61023 142234 141948 2025-07-02T02:14:52Z AlwynapHuw 1710 142234 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|BEDDARGRAPH.}} {{center block| <poem> Yr Iôn, pan ddelo'r enyd,—ar ddiwedd, ::O'r ddaear a'n cyfyd: :Bydd dorau beddau y byd, :Ar un gair yn agoryd. </poem> }} {{c|{{bar|1}}''R. ab Gwilym Ddu o Eifion.''}} Dylai dyn mewn cwmni gadw gwyliadwriaeth ar ei dafod, ac mewn unigrwydd ar ei galon. Dywedir na ddarfu i Solomon erioed chwerthin. Nid ydyw hyny yn un syndod: nid oedd dyn a feddai saith gant o wragedd, a chanoedd o famau yn nghyfraith, yn debyg o fod mewn ysbryd llawen iawn. GWELL YW YR HEN.—Yr oedd gweinidog ieuanc, a'i wraig gydag ef, yn ymweled â chynulleidfa lle y bu ei dad gynt yn weinidog. Efe a bregethodd yno ar y Sabboth; ac ar ol y gwasanaeth, yr oedd un o'r hen ddiaconiaid yn ymddiddan â gwraig y gweinidog ieuanc, pan y dywedodd efe: "Darfu i'ch gŵr da bregethu heddyw oddiar yr un testyn ag y pregethodd ei dad arno y tro olaf y bu efe yn y pwlpud yma." "Ai ë, yn wir?" ebe'r wraig ieuanc; "os yr un testyn ydoedd, mi a obeithiaf mai nid yr un bregeth." "O! nage," ebe yr hen ddiacon, o ran yr oedd ei dad yn bregethwr hynod o dda." Y mae dau beth yn arddangosiad egluť o ddiffyg dealltwriaeth—bod yn ddistaw pan y dylai siarad, a siarad pan y dylai fod yn ddistaw. Gellir dyweyd gwirionedd mewn gwahanol eiriau bob tro (o'r un ystyr), a bydd yr un o hyd. Y mae fel dwy droedfedd, yr un hyd, trowch ef y ffordd a fynoch. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3yctk7eng8ze6ttn0q3ouya2lf28lqd 104 61024 142237 141949 2025-07-02T02:17:33Z AlwynapHuw 1710 142237 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Mae y Cristion, tra yn y byd hwn, yn cael ei gylchynu yn wastad gan ei elynion: felly ni ddylai fod un amser heb ei arfogaeth. Nid oes un dyn ar y ddaear yn ddigon cryf i orchfygu ei hun heb gymhorth Duw. Y mae pob caredigrwydd a wneir i arall yn gam at fod yn debyg i Iesu Grist. Dichon pan mai wrthym ein hunain yr ydym yn y perygl mwyaf. Cofiwn Dafydd ar nen y ty. {{c|BEDDARGRAPH.}} {{center block| <poem> O! fedd oer ein Dafydd Ddu,—henadur ::A hynododd Gymru: :Ewythr i feirdd—athro fu, :Cefn wrthynt i'w cyfnerthu. </poem> }} {{c|{{bar|1}}''Dewi Wyn o Eifion.''}} Y mae cyfoeth yn fynych fel y dienyddwr, yn rhoddi gorchudd ar wyneb dynion rhag iddynt weled eu diwedd, ac yna yn eu crogi. Y mae y llen sydd yn cuddio oddiwrthym ddigwyddiadau y blynyddoedd dyfodol yn cael ei gwau gan ddwylaw cariad. Bydd mor gywir i ti dy hunan, fel nas gelli fod yn anghywir i ereill. Dywed Dr. Johnson mai dau ysgogydd mawr y meddwl dynol ydyw yr awydd i wneyd da, a'r ofn i wneyd drwg. Y Saeson, lle bynag y teithiant, a adawant yn wâg ar eu holau naill ai potel soda water, potel gwrw, neu botel physig. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ndtynf84pohs2n1l64dmkue9hssajup 104 61025 142238 141951 2025-07-02T02:17:58Z AlwynapHuw 1710 142238 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|Y CRISTION GWAN.}} {{center block| <poem> Mordeithio mewn tymhestloedd 'rwyf, :A chreulawn iawn yw'r gwynt; Yn aml heb un llyw na rhwyf, :Na chwmpawd ar fy hynt; Wrth godi'm golwg tua'r nef, Gwatwara'r cefnfor croch fy llef. Ai tybed deuant byth i ben :Y fordaith hon mewn hedd, Dan d'wniad haul yr asur nen, :A gwên yn lloni'm gwedd; Fy Nuw! fy Nuw! nid oes ond ti, Yn unig all fy ngwared i. O! taena'th law drugarog fawr :Dros blentyn gwan ar gefn y lli'; Gostega dwrf y môr yn awr, :A gwrando fy nhruanaidd gri; Fy Nuw! fy Nuw! O clyw fy llef, A dwg fi'n lân i borthladd nef. </poem> }} {{c|{{bar|1}}''I. G. Aled.''}} Mae bywyd yn dyfod yn ddiwerth a diflas pan na bydd genym gyfeillion na gelynion. Gwneyd da am ddrwg sydd debyg i Dduw, gwneyd da am dda sydd debyg i ddyn, gwneyd drwg am ddrwg sydd debyg i anifail, gwneyd drwg am dda sydd debyg i ddiafol. Y mae hanesyddiaeth hynafol yn adrodd am ddau athronydd yn cydymddiddan yn nghylch bendith. Y naill a ddywedodd, Bendith fawr yw i ddyn feddu yr hyn mae yn ddymuno; a'r llall a atebodd, Bendith fwy yw i ddyn beidio dymuno yr hyn nad yw yn ei feddu. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 161zbqnth0cwkawjrwoioxdvtt4aszo 104 61026 142239 141954 2025-07-02T02:18:25Z AlwynapHuw 1710 142239 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|Y DYN TLAWD.}} {{center block| <poem> Isel yw dyn, sâl ei daith, —os i lawr, ::Iselach fydd eilwaith; :Ond uchel daw a chlod iaith, :Os i fyny saif unwaith. </poem> }} {{c|{{bar|1}}P. A. Mon.}} Llong ydyw amser na bydd byth yn angori. Pan y gwena llwyddiant, gochelwch ei dwyll. Gall un gair caredig droi ymaith lifeiriant o ddigofaint. Ni ddylai yr hwn na all gadw ei gyfrinach ei hun gwyno os gwna rhywun arall ei hysbysu. Wedi i ddyn golli ei gydwybod, nid oes ganddo wed'yn ddim sydd yn werth i'w gadw. Nis gall neb fod yn farnwr ar ofid arall : "Y galon sydd yn gwybod chwerwder ei henaid ei hun." Gall aur brynu agos i bob peth yn y byd hwn, oddigerth yr hyn y mae ar ddyn ei eisieu fwyaf, sef dedwyddwch. Os wyt yn ewyllysio cael peidio dy gyfrif yn ffôl yn ngolwg ereill, na fydd ddoeth yn dy olwg dy hun. {{c|GWRAIG GELWYDDOG.}} {{center block| <poem> Dywedodd a fedrodd tra fu—o gelwydd, ::Gwyliwch ei dadebru, :Neu hi ddywed, 'rwy'n credu, :I bawb mai'n y nef y bu. </poem> }} {{c|{{bar|1}}Ellis Owen.}} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> me5hwkvq0tm4pzyen351g6g1r7a3wux 104 61027 142240 141955 2025-07-02T02:19:43Z AlwynapHuw 1710 142240 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Daw siarad drwy natur, ond distawrwydd drwy ddeall. "Pa fodd y diangwn ni os esgeuluswn iachawdwriaeth gymaint ?" Dyma gwestiwn nad oes neb ar y ddaear a all ei ateb; 'dall neb yn uffern ei ateb; 'dall neb yn y nefoedd ei ateb; 'dall Duw ei hun ddim ei ateb; ac eto mae eisieu ei ofyn, "Pa fodd y diangwn ni?" "Fy enaid sydd ynof fel un wedi ei ddiddyfnu." Felly y mae eneidiau pawb sydd yn byw ar fronau y byd. {{c|TANGNEFEDD YSBRYDOL.<br>(Edmeston.)}} {{center block| <poem> Tyr'd, dawel hedd, gydymaith nefol, cu, A gwna dy drigfan dan fy nwyfron i; Duw sy'n dy roi, ac nid oes neb all ddwyn Oddiarnaf byth dy rin a'th wenau mwyn. Tymhestlog fyd, a chalon ddrwg, ddi—ras, Bâr ofn o fewn, ac ymrysonau o fa's; Ond gall fy Nuw roi imi heddwch llawn, Er grym y storm, a rhwystrau cryfion iawn. Tragwyddol haf, ffurfafen las a chlir, Grist'nogaidd ffrwd â'i dwfr yn maethu'r tir, Gyfoethog ford mewn anial diffaeth, mawr, Gobenydd clyd im' roi fy mhen i lawr,— Hyn oll yn nghyd yw'r hedd roir gan fy Nuw, Fy nhrysor penaf fo tra byddwyf byw; A phan y dêl yr olaf dywell awr, Yn nghwmni hwn dymunwn ado'r llawr. :::—Anthropos. </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> oo3ki4nr3jgygkhqimnqd0un9ebggs6 104 61028 142241 141956 2025-07-02T02:20:04Z AlwynapHuw 1710 142241 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Bydd yn foddlawn ar wneyd yr hyn sydd iawn, a gadawa i ereill siarad am danat fel y dewisont. Y mae cyngor fel yr eira, po dyneraf y disgyna hwyaf oll yr arosa, a dyfnach y sudda i'r galon. Gall brenhinoedd enill coronau, ond nis gallant orchfygu angeu. Dyn go dda yw y dyn y mae ei elynion mewn trafferth i dd'od o hyd i'w feiau.—''J. Gwyndud Jones.'' Gofynodd un o gyfoedion y diweddar Barch. R. Humphreys, Dyffryn, iddo, "Sut y mae hyn yn bod, Richard, nid oeddym ni yn eich ystyried chwi mor galled a ni pan oeddym yn blant." "Oni wyddost ti, Morris," ebe yntau, "fod llysieuyn mawr yn cymeryd mwy o amser i ymagor." Mewn difyrwch y dywedodd hyn, ond yr oedd yn hollol wir. {{c|TRAFFERTHION BYDOL.}} {{center block| <poem> Gyda gorchwylion geudeb, yn nghynwrf ::Anghenion meidroldeb, :Nychu wneir, fel na cha' neb :Hedd i wel'd tragwyddoldeb.—''Berw.'' </poem> }} "Y mae meddyliau yn eiddo sydd yn perthyn i bawb, frodyr," meddai Mr. Spurgeon wrth ei efrydwyr. "Nid wyf yn synu os yw pobl ereill yn lladrata fy meddyliau i, gan fy mod i yn lladrata cymaint oddiar bobl ereill. Am danaf fi, yr wyf yn begian, yn benthyca, ac yn lladrata, o bob man yn y byd; ond pan wyf yn lladrata cob rhywun, yr wyf yn ei thori i gyd yn ddarnau, ac yn gwneyd gwasgod ohoni." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hq3f018plwldd78cl1svum4r35gz193 104 61029 142248 141967 2025-07-02T02:28:00Z AlwynapHuw 1710 142248 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae y Cristion, mewn perthynas i bechod, yn dymuno tri pheth: sef, cyfiawnhad, fel na byddo pechod yn euogfarnu; sancteiddhad, fel na byddo yn teyrnasu; gogoneddiad, fel na byddo yn bod. Os collwch eich anadl, peidiwch rhedeg i chwilio am dano; chwi a ddeuwch o hyd iddo yn llawer cynt wrth sefyll yn llonydd. {{c|YR YSGOLFEISTR.}} {{center block| <poem> Diwyd agorwr deall,—sigla fyd, ::Yw'r Ysgolfeistr diball : :Heb draha cywira wall, :A sieryd wrth oes arall. :::—''Hywel Cernyw.'' </poem> }}<br> Dywedodd Jerusha wrth Eseciel na wnai hi ei briodi os na wnai ef arwyddo yr ardystiad dirwestol, ac felly efe a arwyddodd ddau. Gofynodd Jerusha iddo paham yr oedd yn gwneyd hyny; ac atebodd Eseciel yn ddiniwed ei fod wedi arwyddo dau, fel, os digwyddai iddo dori un, y gallai er hyny gadw y llall. Nid oedd holl ddyfroedd y dylif, er boddi byd euog, yn gallu dangos casineb Duw at bechod mor eglur ag yr oedd un dyferyn o'r gwaed a dywalltwyd ar y groes. Gall un cam gwâg, un arferiad drwg, un cyfaill llygredig, un egwyddor benrhydd, ddinystrio eich holl ragolygon, a siomi holl obeithion y rhai sydd yn eich caru. Gofynwyd i hen ŵr duwiol, pa fodd yr oedd yn gallu goddef ei ofidiau mor dawel: "Ysgafnheir y ddyrnod," meddai, "trwy wasgu yn nes at yr hwn y mae y wialen yn ei law." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hjwrqnyak8ro1inw3hac3968yyp3r6h 104 61030 142188 142066 2025-07-02T01:06:08Z AlwynapHuw 1710 142188 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Mae y cybydd yn debyg i ysbwng—rhaid ei wasgu cyn ceir dim ohono. Y mae pob hen ferch wedi gadael ei deugain oed wedi pasio Penrhyn Gobaith Da. Mae y dyn hwnw nad yw yn mwynhau ei gyfoeth yn debyg i asyn yn cario aur a pherlau, ac yn ymborthi ar ddrain ac ysgall. Gofynodd dyn anystyriol i weinidog yr Efengyl, un tro, " A ellwch chwi ddweyd wrthyf beth ydyw oed y diafol?" " Y mae yn rhaid i chwi gadw cofnodau eich teulu eich hun, fy nghyfaill," atebai y gweinidog. {{c|Y GOLOΜΕΝ.}} {{center block| <poem> Edn dôf, diniwed hefyd, —a roddir ::I arwyddo'r Ysbryd, :Yw'r Golomen, bob enyd; :A'i chân yn gwynfan i gyd. :::{{bar|1}}''Clwydfardd''. </poem> }} Gofynwyd i'r diweddar Barch. J. Evans, Llwynffortun, beth oedd ei farn am y dyn meddwa syrthiodd dros y bont yn ei feddwdod, ac a foddodd. "Dylem gymeryd yn araf iawn," ebe yntau, "oblegid nid oes neb a wyr na chafodd drugaredd rhwng y bont a'r afon." Yr oedd gweinidog yn ymweled â hen Gristion ar ei wely angeu, yr hwn oedd bob dydd yn disgwyl am ei ymddatodiad. "Wel, fy nghyfaill," ebe'r gweinidog, "pa fodd yr ydych yn ymdeimlo heddyw ?" "Yr wyf yn teimlo fod pob peth yn dda," oedd yr atebiad a roddid mewn tawelwch a difrifwch; "pob peth yn dda, ond fy mod dipyn yn drafferthus gyda'r mudo." [[Categori:David Griffith (Clwydfardd)]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> dcbiu88ft62ilqrf8igombvumihnsff 142255 142188 2025-07-02T02:34:29Z AlwynapHuw 1710 142255 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Mae y cybydd yn debyg i ysbwng—rhaid ei wasgu cyn ceir dim ohono. Y mae pob hen ferch wedi gadael ei deugain oed wedi pasio Penrhyn Gobaith Da. Mae y dyn hwnw nad yw yn mwynhau ei gyfoeth yn debyg i asyn yn cario aur a pherlau, ac yn ymborthi ar ddrain ac ysgall. Gofynodd dyn anystyriol i weinidog yr Efengyl, un tro, " A ellwch chwi ddweyd wrthyf beth ydyw oed y diafol?" " Y mae yn rhaid i chwi gadw cofnodau eich teulu eich hun, fy nghyfaill," atebai y gweinidog. {{c|Y GOLOΜΕΝ.}} {{center block| <poem> Edn dôf, diniwed hefyd, —a roddir ::I arwyddo'r Ysbryd, :Yw'r Golomen, bob enyd; :A'i chân yn gwynfan i gyd. :::{{bar|1}}''Clwydfardd''. </poem> }} Gofynwyd i'r diweddar Barch. J. Evans, Llwynffortun, beth oedd ei farn am y dyn meddwa syrthiodd dros y bont yn ei feddwdod, ac a foddodd. "Dylem gymeryd yn araf iawn," ebe yntau, "oblegid nid oes neb a wyr na chafodd drugaredd rhwng y bont a'r afon." Yr oedd gweinidog yn ymweled â hen Gristion ar ei wely angeu, yr hwn oedd bob dydd yn disgwyl am ei ymddatodiad. "Wel, fy nghyfaill," ebe'r gweinidog, "pa fodd yr ydych yn ymdeimlo heddyw ?" "Yr wyf yn teimlo fod pob peth yn dda," oedd yr atebiad a roddid mewn tawelwch a difrifwch; "pob peth yn dda, ond fy mod dipyn yn drafferthus gyda'r mudo." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8rz667qvjxar5sz58gzfaig45xe9d5u 104 61031 142199 142071 2025-07-02T01:22:05Z AlwynapHuw 1710 142199 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oeddynt yr ochr yma i'r mynydd yn trefnu gwledd i Iesu Grist, a'r ochr arall i'r mynydd yn trefnu croes iddo.—''Dr. O. Davies.'' {{c|PWY SYDD FWYAF.}} {{center block| <poem> Ymawydd am y mwyaf—dyn i lawr, ::Dyna loes i'r eithaf; :Da yw i ni, medd Duw Naf, :Ymryson am yr isaf. :::—''D Jones, Treborth'' </poem> }} <br> CROGI Y TELYNAU AR YR HELYG.—Yr oedd y pregethwr pert ac enwog hwnw, y diweddar William Jay, yn pregethu ar y geiriau hyny yn Psalm 137, "Ar yr helyg o'u mewn y crogasom ein telynau." Rhanai ei destyn i'r tri phen tarawiadol a ganlyn:—1. Y mae gan bob dyn ei lawenydd, onide beth a wnai efe a thelyn? 2. Y mae ganddo ei drallod, onide beth a wnai yn crogi ei delyn i fyny? 3. Y mae ganddo obaith, onide paham na ddrylliai ei delyn yn chwilfriw? YR ANIFAIL.—Yr oedd gwr oedd yn ei broffesu ei hun yn rhydd—feddyliwr, neu anffyddiwr, yn dadleu mewn cwmni nad oedd gan ddyn enaid nag ysbryd, gan ddwyn yn mlaen luaws o bethau a alwai efe yn rhesymau dros y syniad hwnw. Nid oedd neb yn y cwmni yn cymeryd y drafferth o'i ateb, ond yn edrych fel rhai oedd yn ddigon ganddynt lygadrythu ar y siaradwr. Efe a drodd at un foneddiges oedd yn bresenol, ac a ofynodd iddi, mewn dull ymffrostgar, beth oedd ei meddwl hi am ei athrawiaeth ef. "Mae yn ymddangos i mi, syr," atebai hi, "eich bod yn arfer llawer o ddawn i brofi eich hun yn anifail, ac nid yn ddyn." {{nop}} [[Categori:David Jones, Treborth]]<noinclude><references/></noinclude> bbgkvvlvru1p4e30f7xjxcr02nfu9n9 142200 142199 2025-07-02T01:23:14Z AlwynapHuw 1710 142200 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oeddynt yr ochr yma i'r mynydd yn trefnu gwledd i Iesu Grist, a'r ochr arall i'r mynydd yn trefnu croes iddo.—''Dr. O. Davies.'' {{c|PWY SYDD FWYAF.}} {{center block| <poem> Ymawydd am y mwyaf—dyn i lawr, ::Dyna loes i'r eithaf; :Da yw i ni, medd Duw Naf, :Ymryson am yr isaf. :::—''D Jones, Treborth'' </poem> }} [[Categori:David Jones, Treborth]] <br> CROGI Y TELYNAU AR YR HELYG.—Yr oedd y pregethwr pert ac enwog hwnw, y diweddar William Jay, yn pregethu ar y geiriau hyny yn Psalm 137, "Ar yr helyg o'u mewn y crogasom ein telynau." Rhanai ei destyn i'r tri phen tarawiadol a ganlyn:—1. Y mae gan bob dyn ei lawenydd, onide beth a wnai efe a thelyn? 2. Y mae ganddo ei drallod, onide beth a wnai yn crogi ei delyn i fyny? 3. Y mae ganddo obaith, onide paham na ddrylliai ei delyn yn chwilfriw? YR ANIFAIL.—Yr oedd gwr oedd yn ei broffesu ei hun yn rhydd—feddyliwr, neu anffyddiwr, yn dadleu mewn cwmni nad oedd gan ddyn enaid nag ysbryd, gan ddwyn yn mlaen luaws o bethau a alwai efe yn rhesymau dros y syniad hwnw. Nid oedd neb yn y cwmni yn cymeryd y drafferth o'i ateb, ond yn edrych fel rhai oedd yn ddigon ganddynt lygadrythu ar y siaradwr. Efe a drodd at un foneddiges oedd yn bresenol, ac a ofynodd iddi, mewn dull ymffrostgar, beth oedd ei meddwl hi am ei athrawiaeth ef. "Mae yn ymddangos i mi, syr," atebai hi, "eich bod yn arfer llawer o ddawn i brofi eich hun yn anifail, ac nid yn ddyn." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> a65lq5fzmbsikr62vsvg31t4kluykdw 142261 142200 2025-07-02T02:38:35Z AlwynapHuw 1710 142261 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr oeddynt yr ochr yma i'r mynydd yn trefnu gwledd i Iesu Grist, a'r ochr arall i'r mynydd yn trefnu croes iddo.—''Dr. O. Davies.'' {{c|PWY SYDD FWYAF.}} {{center block| <poem> Ymawydd am y mwyaf—dyn i lawr, ::Dyna loes i'r eithaf; :Da yw i ni, medd Duw Naf, :Ymryson am yr isaf. :::—''D Jones, Treborth'' </poem> }} <br> CROGI Y TELYNAU AR YR HELYG.—Yr oedd y pregethwr pert ac enwog hwnw, y diweddar William Jay, yn pregethu ar y geiriau hyny yn Psalm 137, "Ar yr helyg o'u mewn y crogasom ein telynau." Rhanai ei destyn i'r tri phen tarawiadol a ganlyn:—1. Y mae gan bob dyn ei lawenydd, onide beth a wnai efe a thelyn? 2. Y mae ganddo ei drallod, onide beth a wnai yn crogi ei delyn i fyny? 3. Y mae ganddo obaith, onide paham na ddrylliai ei delyn yn chwilfriw? YR ANIFAIL.—Yr oedd gwr oedd yn ei broffesu ei hun yn rhydd—feddyliwr, neu anffyddiwr, yn dadleu mewn cwmni nad oedd gan ddyn enaid nag ysbryd, gan ddwyn yn mlaen luaws o bethau a alwai efe yn rhesymau dros y syniad hwnw. Nid oedd neb yn y cwmni yn cymeryd y drafferth o'i ateb, ond yn edrych fel rhai oedd yn ddigon ganddynt lygadrythu ar y siaradwr. Efe a drodd at un foneddiges oedd yn bresenol, ac a ofynodd iddi, mewn dull ymffrostgar, beth oedd ei meddwl hi am ei athrawiaeth ef. "Mae yn ymddangos i mi, syr," atebai hi, "eich bod yn arfer llawer o ddawn i brofi eich hun yn anifail, ac nid yn ddyn." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fotdg942419btd9smk2cl4skv9fczs1 104 61032 142202 142076 2025-07-02T01:25:06Z AlwynapHuw 1710 142202 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cartref budr a yrr y gŵr i grwydro. Nid oedd afon yr Aipht yn hollti, ond troi ei lliw wrth gael ei tharo; felly calon Pharaoh. {{c|IESU GRIST.}} {{center block| <poem> Iesu yw 'Nghymwynaswr,—fy Ngheidwad ::A fy nghadarn Farnwr; :Fy Nuw mad, fy Nhad, fy Nhŵr, :Fy Mrenin, a fy Mhrynwr. :::—''M. Ebrill''. </poem> }} [[Categori:Morris Davies (Meurig Ebrill)]] <br> ASYN PWY?—Methodd darlithydd un tro gadw ei gyhoeddiad, ac anfonodd wr ieuanc yn ei le. Wedi cyraedd o'r gŵr ieuanc gerbron y gynulleidfa, efe a ddywedodd: "Nid myfi ydyw y darlithydd, ac nid wyf yn wraig i'r darlithydd, na'i was, na'i ŷch, na'i asyn." "Wel, asyn pwy ydych, ynte?" gofynai un o'r gwrandawyr yn hollol dawel. {{c|YNYS MΟΝ.}} {{center block| <poem> Byw yn hon lle ce's fy ngeni,—fy Ior, ::Yw f' hiraeth a'm gweddi; :Yn naear Mon rhoi mi :Wely tawel 'rol tewi. :::—''T. Nicholson''. </poem> }} <br> Un tro pan oedd y Parch. John Williams, Llecheiddior, yn areithio ar ddirwest yn Lerpwl, dywedai, "Nid oes dim nerth ynoch chwi, pobl y trefi yma. Yr ydych wedi myned yn wan fel brwyn wrth yfed y diodydd meddwol. Dyma fi sydd wedi byw ar laeth enwyn a bara ceirch, yr ydwyf yn gryfach na'r un ohonoch. Mi wasgwn i unrhyw ddau ohonoch." Dywedodd rhywun hyny wrth y bwli oedd yn y dref, ac aeth hwnw i'r tŷ yr oedd yn lletya ynddo, gan ei herio i ymladd; dychrynodd hyny ef yn fawr.—''Parch. H. Hughes, Brynkir.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 9xwwyegoezkwyg5nr5lj27aka6ohcdw 142267 142202 2025-07-02T02:48:09Z AlwynapHuw 1710 142267 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cartref budr a yrr y gŵr i grwydro. Nid oedd afon yr Aipht yn hollti, ond troi ei lliw wrth gael ei tharo; felly calon Pharaoh. {{c|IESU GRIST.}} {{center block| <poem> Iesu yw 'Nghymwynaswr,—fy Ngheidwad ::A fy nghadarn Farnwr; :Fy Nuw mad, fy Nhad, fy Nhŵr, :Fy Mrenin, a fy Mhrynwr. :::—''M. Ebrill''. </poem> }} <br> ASYN PWY?—Methodd darlithydd un tro gadw ei gyhoeddiad, ac anfonodd wr ieuanc yn ei le. Wedi cyraedd o'r gŵr ieuanc gerbron y gynulleidfa, efe a ddywedodd: "Nid myfi ydyw y darlithydd, ac nid wyf yn wraig i'r darlithydd, na'i was, na'i ŷch, na'i asyn." "Wel, asyn pwy ydych, ynte?" gofynai un o'r gwrandawyr yn hollol dawel. {{c|YNYS MΟΝ.}} {{center block| <poem> Byw yn hon lle ce's fy ngeni,—fy Ior, ::Yw f' hiraeth a'm gweddi; :Yn naear Mon rhoi mi :Wely tawel 'rol tewi. :::—''T. Nicholson''. </poem> }} <br> Un tro pan oedd y Parch. John Williams, Llecheiddior, yn areithio ar ddirwest yn Lerpwl, dywedai, "Nid oes dim nerth ynoch chwi, pobl y trefi yma. Yr ydych wedi myned yn wan fel brwyn wrth yfed y diodydd meddwol. Dyma fi sydd wedi byw ar laeth enwyn a bara ceirch, yr ydwyf yn gryfach na'r un ohonoch. Mi wasgwn i unrhyw ddau ohonoch." Dywedodd rhywun hyny wrth y bwli oedd yn y dref, ac aeth hwnw i'r tŷ yr oedd yn lletya ynddo, gan ei herio i ymladd; dychrynodd hyny ef yn fawr.—''Parch. H. Hughes, Brynkir.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> oxbkhauj0z7wkx60my20fobnvejrtvc 104 61033 142207 142083 2025-07-02T01:27:38Z AlwynapHuw 1710 142207 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwell ydyw dilyn y doeth na bod yn arweinydd i ffyliaid. {{c|ENGLYN A'R GAIR "DIM" YNDDO WYTH GWAITH,}} {{center block| <poem> "I'R TLAWD." Ow! dim addysg na dim moddion,—dim tŷ ::Dim tân, dim cyfeillion; :Dim golud na dim gwiwlon, :Dim o'r ddaear hygar hon. :::—''J. E.'' </poem> }} <br> CYNGOR.—Beth bynag a ddaw i'th gyfarfod yn nhrefn naturiol pethau, derbyn ef fel o law Duw gan fod yn sicr na ddaeth i'th ran ond trwy ei ganiatad, a than ei gyfarwyddyd. {{c|JONAH YN MOL Y MORFIL.}} {{center block| <poem> Yn mawr fol y morfilyn—bu Jonah ::Dan benyd—wr cyndyn; :A challach, ystwythach dyn, :O beth, ydoedd byth wed'yn. :::—''Hiraethog''. </poem> }} [[Categori:William Rees (Gwilym Hiraethog)]] <br> MADARCH ''(Mushrooms)''.—Gan fod yn y wlad hon lawer yn casglu, ac yn bwyta madarch, a chan fod yn dra hawdd i'r un mwyaf cyfarwydd â hwynt gael ei dwyllo trwy gymeryd y rhai gwenwynig yn lle yr iawn ryw, yr hyn a fu yn achos o angeu i lawer, yr ydym yma yn rhoddi o flaen ein darllenwyr y cyfarwyddyd canlynol i brofi eu pureidd-dra. Rhodder ychydig halen ar y sylwedd yspwngaidd, sef yr ochr nesaf i'r ddaear iddynt, ac yn mhen ychydig efe a dry naill ai yn felyn neu yn ddu; os yn felyn, y mae y cyfryw fadeirch yn wenwyn angeuol; ond os yn ddu, gellir eu bwyta yn ddiberygl. Ni ddylai neb eu bwyta heb wneuthur y prawf rhad hwn.—''Eurgrawn.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> sio9l7o6oh410pet5nill44w5s6xgbv 142273 142207 2025-07-02T02:52:48Z AlwynapHuw 1710 142273 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwell ydyw dilyn y doeth na bod yn arweinydd i ffyliaid. {{c|ENGLYN A'R GAIR "DIM" YNDDO WYTH GWAITH,}} {{center block| <poem> "I'R TLAWD." Ow! dim addysg na dim moddion,—dim tŷ ::Dim tân, dim cyfeillion; :Dim golud na dim gwiwlon, :Dim o'r ddaear hygar hon. :::—''J. E.'' </poem> }} <br> CYNGOR.—Beth bynag a ddaw i'th gyfarfod yn nhrefn naturiol pethau, derbyn ef fel o law Duw gan fod yn sicr na ddaeth i'th ran ond trwy ei ganiatad, a than ei gyfarwyddyd. {{c|JONAH YN MOL Y MORFIL.}} {{center block| <poem> Yn mawr fol y morfilyn—bu Jonah ::Dan benyd—wr cyndyn; :A challach, ystwythach dyn, :O beth, ydoedd byth wed'yn. :::—''Hiraethog''. </poem> }} <br> MADARCH ''(Mushrooms)''.—Gan fod yn y wlad hon lawer yn casglu, ac yn bwyta madarch, a chan fod yn dra hawdd i'r un mwyaf cyfarwydd â hwynt gael ei dwyllo trwy gymeryd y rhai gwenwynig yn lle yr iawn ryw, yr hyn a fu yn achos o angeu i lawer, yr ydym yma yn rhoddi o flaen ein darllenwyr y cyfarwyddyd canlynol i brofi eu pureidd-dra. Rhodder ychydig halen ar y sylwedd yspwngaidd, sef yr ochr nesaf i'r ddaear iddynt, ac yn mhen ychydig efe a dry naill ai yn felyn neu yn ddu; os yn felyn, y mae y cyfryw fadeirch yn wenwyn angeuol; ond os yn ddu, gellir eu bwyta yn ddiberygl. Ni ddylai neb eu bwyta heb wneuthur y prawf rhad hwn.—''Eurgrawn.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5sk2ghavzr5zgxjrysohbms7lmrcsii 104 61035 142215 142093 2025-07-02T01:32:20Z AlwynapHuw 1710 142215 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SANCTEIDDRWYDD A DEDWYDDWCH.—Na fydded i ni byth wahanu yr hyn a gysylltodd Duw yn nghyd; bywyd sanctaidd yma, ac un nefol rhagllaw. Rhaid i ni yn awr "rodio gyda Duw," os mynwn fyw byth gydag Ef. Trwy deyrnas gras a sancteiddrwydd yn unig y gallwng gyrhaedd teyrnas y gogoniant. {{c|CYFNEWIDIAD.}} {{center block| <poem> Hyd odreu Penrhyndeudraeth—caf nodion ::Cyfnewidiad helaeth: :Caws, menyn, ac hwsmonaeth, :A llwybr y trên, lle bu'r traeth. :::—''Dewi Havhesp.'' </poem> }} <br> Y mae y ferch yn priodi y tro cyntaf oherwydd ei bod yn caru; yr ail dro oherwydd fod arni eisiau cartref; ac y mae yn awyddus am roddi trydydd prawf os bydd gan y dyn ddigon o arian. {{c|YR YMGNAWDOLIAD.}} {{center block| <poem> Y nef wen a'i hanfonodd, a'r Iesu ::O'i ras ymgyflwynodd: :Duw o'i gariad a'i gyrodd :I'r daith fawr, a daeth o'i fodd. ::—''Cynhaiarn.'' </poem> }} [[Categori:David Roberts (Dewi Havhesp)]] [[Categori:Nathaniel Jones (Cynhafal)]] <br> DYFAL-BARHAD.—Fe fu Syr Isaac Newton yn hir iawn yn ceisio allan y ddeddf sydd yn gwregysu creadigaeth Duw. Yr oedd y creadur bach yn ceisio taflu codwm â'r greadigaeth fawr yma. Yr oedd yn cael ei droi i lawr o hyd; yntau yn ei threio drachefn; ond o'r diwedd, dacw fe â'i draed yn ngafael â'r ddaear, a'i ysgwydd yn erbyn y lleuad, yn rhoi tro iddi, ac yn tynu yr allwedd, ac yn ei chrogi wrth ei wregys, gyda pha un y gall agor holl demlau'r ffurfafen.—''Parch. W. Rees, D.D., Liverpool.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 0zx3534op9yrhe3zrxymhj8ujp9cq7t 104 61036 142279 142098 2025-07-02T03:36:35Z AlwynapHuw 1710 142279 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>PETHAU I'W RHODDI.—Ein calonau i Dduw: Diar. xxiii. 26. Mawl iddo: Salm xcvi. 7, 8. Diolch iddo: I Thes. v. 18. Ein cyrph yn ebyrth byw: Rhuf. xii. 1. Ein harian i'r tlawd: Luc vi. 38. Rhoddwr llawen y mae Duw yn ei garu: 2 Cor. ix. 7. Gwell rhoddi na derbyn: Actau xx. 35. {{c|GWYRTH.}} {{center block| <poem> Arwydd goruwch naturiol,—a roddwyd ::Er addysg ysbrydol :Ydyw Gwyrth, nodedig ôl :Rhyw weithredwr eithriadol. :::—''Croesfryn. Penygroes''. </poem> }} <br> "I beth yr ydych yn wincio arnaf fi, syr," gofynai boneddiges brydferth i estron mewn parti "Maddeuwch i mi, madam," atebai y ffraethwr, "yr oeddwn yn wincio fel y gwna dynion pan yn edrych ar yr haul, yr oedd disgleirdeb yn teryllu fy llygaid. Y DIOGYN.—Yr olwg fwyaf hagr yn y byd ydyw, un o'r diogwyr trwyadl ''(thorough-bred)'' hyny sydd yn rhy ddiog braidd i ddal ei lestr i fyny pe buasai yn gwlawio cawl; ac yn sicr, ni ddaliai lestr mwy nag a fyddai eisiau ei lanw arno iddo ef ei hunan. Pe byddai y gawod yn troi yn gwrw, fe allai y gallai ddeffro tipyn: ond byddai yn sicr o wneyd i fyny am hyny wed'yn.—''Mr. Spurgeon.'' {{c|Y DÒN}} {{center block| <poem> Rhuthra'r dòn, gan ymgreuloni—o'i chwsg, ::Pan eilw'r chwa arni, :Mae angau ar ei mwng hi, :A dynol fedd o dani. ::—''Anant, Talysarn.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> ms1ycfqijnjfuiw6rl8wkpc9x00v9yn 104 61037 142220 142106 2025-07-02T02:00:53Z AlwynapHuw 1710 142220 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CYDODDEF CREFYDDOL.—Chwedl Ddwyreiniol.—"Pan oedd Abraham, yn ol ei arfer, yn eistedd wrth ddrws ei babell, gan ddisgwyl yn lletygar y dyeithrddyn, fe welodd hen wr, yn crymu gan ymbwyso ar ei ffon, yn dyfod tuagato, yr hwn oedd yn gan' mlwydd oed. Abraham a'i derbyniodd ef yn garedig, golchodd ei draed, darparodd iddo swper, gan ei argymhell i eistedd i lawr; ond pan welodd Abraham fod yr hen wr yn bwyta heb ddiolch, gofynodd iddo paham nad oedd ef yn addoli Duw y nefoedd. Atebodd yr hen ŵr iddo, mai y tân yn unig oedd ef yn addoli, ac nad oedd ef yn addef un Duw arall. Ar hyn, yn ei fawr sêl, fe ddigiodd Abraham, nes taflu yr hen ŵr allan o'i babell, gan ei adael yn agored i ddrygau y nos, mewn cyflwr diymgeledd. Ar ol ymadawiad yr hen ŵr, Duw a alwodd ar Abraham, gan ofyn pa le yr oedd y dyeithr—ddyn? Yntau a atebodd, 'Mi a'i gwthiais ef ymaith, am nad oedd yn dy addoli di.' Yna Duw a ddywedodd, 'Yr wyf fi wedi ei oddef er's can' mlynedd, er iddo fy nianrhydeddu, ac ni oddefit di ef am un noswaith, pan nad oedd yn rhoddi un trafferth i ti.' Ar hyn, Abraham a'i dygodd yn ol drachefn, gan roddi croesaw cysurus, ac addysg ddoeth iddo."—Cyf. Rebecca. {{c|GWRAIG DDA.}} {{center block| <poem> I'w gwr gwraig dda sydd goron:—ei thylwyth ::A welir mewn digon: :Ac arwydd gwendid gwirion :Yw i fab hir fyw heb hon. :::—''Ieuan Eifion''. </poem> }} [[Categori:Evan Jones (Ieuan Eifion)]] <br> Geneth fach ag oedd yn rhodio gyda'i mam trwy fynwent, wedi darllen y canmoliaethau ar y cerig beddau, a ofynai yn bur ddifrifol, "Mam, yn mha le y maent yn claddu y pechaduriaid?" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ipg0xbi7yc79l2h98a3gbmia2enizwg 104 61038 142222 142115 2025-07-02T02:02:38Z AlwynapHuw 1710 142222 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae tywyllwch yn datguddio y ser, megis ag y mae trallod yn datguddio gwirioneddau; ni byddwn byth yn gweled y ser hyd nes bydd yn anmhosibl i ni weled dim arall yn mron, ac felly y mae gyda gwirionedd. {{c|CYDWYBOD.}} {{center block| <poem> Ni oddef ei thangnefedd—i undyn ::Heb uniondeb buchedd; :Deil ei barn, hyd ael y bedd, :I arianu gwirionedd. :::—''Lewis Jones, Llanddulas.'' </poem> }} <br> URDDASOLRWYDD DYN.—Nid yw dyn ond corsen, a'r gorsen wanaf mewn natur; ond y mae yn gorsen feddyliol. Ni raid i'r holl fydysawd megis ymarfogi i'w ddyfetha; y mae hyd yn nod tarth, neu ddyferyn o ddwfr, yn ddigon i'w ddinystrio. Ond eto, pe byddai i'r holl fydysawd syrthio arno, ei wasgu, a'i ladd, eto byddai dyn yn fwy urddasol na'r oll o'r hyn a syrthiasai arno; oblegid byddai ef yn gallu deall am ei ddinystr, pan na byddai y bydysawd yn deall am ei fuddugoliaeth. Felly, mewn meddwl y mae ein hurddasolrwydd ni yn gynwysedig; yn ganlynol, yr ydym i ddyrchafu ein hunain, nid trwy gynorthwy gofod (space) a pharhad, ond trwy rym a gallu y meddwl. Boed i ni, ynte, efrydu y gelfyddyd o feddwl yn iawn, oblegid dyma sylfaen moesau ''(ethics).—Pascal.'' {{c|DARLLAW}} {{center block| <poem> Daw y grawn, wedi 'i goroni—â llaw ::Hollalluog, ini; :Llaw feidrol, ar ei hol hi, :A dry hwnw'n drueni. :::—''Plenydd.'' </poem> }} [[Categori:Henry Jones Williams (Plenydd)]] <br><noinclude><references/></noinclude> medswuqwom9i56wlt46fc4ayoi8w5e0 104 61040 142132 142026 2025-07-01T21:14:55Z AlwynapHuw 1710 142132 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y FFORDD I ADNABOD DYN.—Yr hyn yw dyn yn ymarferol, hyny ydyw yn wirioneddol. Gall y dyn goreu wneyd o'i le yn ddamweiniol, a'r dyn gwaethaf wneyd gweithred dda weithiau: gall y ddafad syrthio i'r llaid, ond yr hwch a orwedd ynddo. {{c|Y DDAFAD.}} {{center block| <poem> Un ddôf, dlôs, yw'r Ddafad lân,—a thra hoff,— ::Hawdd ei thrin yn mhobman: :Mawr ei chynydd; merch anian,— :Yn dwyn gwledd o dan ei gwlân. :::—''Namorydd''. </poem> }} <br> GWERTH ATHRYLITH.—Gofynodd rhai o wŷr y llys i'r ymherawdwr Sigismund, paham y dangosai y fath anrhydedd i bobl o radd isel, ar gyfrif eu gwybodaeth. Atebodd yr ymherawdwr, "Gallaf mewn un dydd greu lluoedd o farchogion, ond nis gallaf mewn blynyddoedd greu athrylith mewn un. Duw yn unig a all godi dynion doeth a dysgedig. Nis gall y fantais o ddysgeidiaeth, nac amgylchiadau ffafriol, greu talentau, lle ni hauodd Tad yr ysbrydoedd hadau athrylith yn eneidiau dynion." GRYM CYDWYBOD.—Prynasai dilynwr i Pythagoras bâr o esgidiau, ac a addawodd dalu am danynt ar ddydd penodol. Pan ddaeth yr amser talu, galwodd i gyflawni ei addewid: cafodd wybod fod y gwerthwr wedi marw; teimlai yn llawen: "Caf yr esgidiau a'r arian," ebai efe. Eithr ni oddefai cydwybod hyn. Aeth yn ol i dŷ y crydd, a thaflodd yr arian ar y bwrdd, a dywedodd, "Os ydyw wedi marw i'r byd i gyd, y mae yn fyw i mi." {{nop}} [[Categori:Thomas John Jones (Namorydd)]]<noinclude><references/></noinclude> 6v112tko4ycumq2uem6hzfyb4ri7c75 104 61041 142140 142032 2025-07-01T22:10:01Z AlwynapHuw 1710 142140 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CYSUR AR WELY ANGEU.—" Byddaf farw yn ddedwydd," ebe gŵr ar fin marw wrth ei wraig, yr hon oedd yn wylo wrth ochr ei wely yn ddefosiynol, "os addawch beidio priodi eich cefnder, Charles." "O, gwnewch eich meddwl yn dawel," ebe hithau yn gysurlawn, "ni ddigwydd hyny, canys yr wyf wedi addaw priodi ei frawd." {{c|NIWL LLUNDAIN.}} {{center block| <poem> Dyma fŵg o dom y fall,—yn gnwd tew, ::Mae'n gwneyd haul yn gibddall,— :Pob un yn ddwl—pawb yn ddall, :Teurwn dyma Aipht arall ! :::—''Hwfa Mon''. </poem> }} <br> [[Categori:Rowland Williams (Hwfa Môn)]] Priodolir a ganlyn i'r enwog Rowland Hill. Un Sabboth tra yr oedd yn pregethu trodd dau ddyeithr i mewn i'w gapel, cerddasant ar hyd y rhodfa, a chan nad oedd lle iddynt eistedd, safasant a gwrandawsant ar y bregeth. Yn y man troisant i fyned allan; ond cyn iddynt gyraedd y drws dywedodd y pregethwr," Yr wyf yn myned i ddweyd ystori." Ataliodd hyn y dyeithriaid, a throisant drachefn i wrandaw. "Yr oedd dyn unwaith," meddai y llefarwr, "a arferai ddweyd pe bai ganddo holl fwyelli y byd, a'r rhai hyny wedi eu gwneuthur yn un fwyall fawr, a holl goed y byd wedi eu gwneuthur yn un pren mawr; a phe medrai lywio y fwyall hono a thori y pren i lawr, efe a'i gwnai yn fflangell fawr, ac a fflangellai yr annuwiolion hyny sydd yn troi eu cefnau ar yr Efengyl, ond yn aros i wrando ar hen stori." Mae tunell o ofid yn ysgafnach nag wns o warth. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3pd9ex3ak80usf50v94yqnhhr4bzimq 104 61042 142144 142038 2025-07-01T22:17:44Z AlwynapHuw 1710 142144 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MERCHED EWROP. Y mae y gwragedd, medd hen ysgrifenydd, yn garcharorion yn Itali, yn gaethforwynion yn Spaen, yn feistresi yn Germany, yn foneddigesau yn Ffrainc, ac yn frenhinesau yn Lloegr. {{c|FY AWR OLAF.}} {{center block| <poem> Ar Iesu gwiwlwys trwy ras y galwaf, Oddiwrth y tonau yn ddiwarth tynaf, I nef y nefoedd mewn nwyf y nofiaf, O wely angeu yn fy awr olaf; A bythol swynol seiniaf—ei foliant, A'i wir ogoniant yn bur a ganaf. :::—I''oan Eifion.'' </poem> }} <br> [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] DECHREUAD PECHOD.—Dywed wrthyf, medd un, am ddechreuad pechod, a chwymp angylion. Dywed wrthyf, medd un arall, a allasai Duw waredu dynolryw heb aberth? Ein Harglwydd a geryddodd ysbryd gwag—ymofyngar Petr (Ioan xxi. 21, 23), pan y'i tueddodd i ofyn cwestiynau yn hytrach na chadw at wirioneddau eglur, a dilyn ei ddyledswydd. Y mae hyn yn gyffelyb i ddyn a'i dŷ ar dân yn dywedyd, Ni ddiffoddaf mohono, nes gwybod pa fodd y dechreuodd ef.—Cecil. {{c|ER COF AM MR. DAVID JONES, LLANBERIS,<br>TAD CERIDWEN PERIS, A PHERTHYNAS AGOS I AMRYW<br>ENWOGION EREILL.}} {{center block| <poem> Addfwyn sant oedd efe'n siwr,—yn onest, ::Ac yn uniawn gredwr: :Cymeriad plaen, di-staen, di-stwr, :Oedd eon fawr weddïwr. :::—''Geraint.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 6uils0abyisplt7h4kfsyv5khecsab5 104 61043 142150 142044 2025-07-01T22:25:33Z AlwynapHuw 1710 142150 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>EDIFEIRWCH.—Fulgentius, wedi gofyn paham y mae cyffes Dafydd yn cael ei hystyried yn brawf o wir edifeirwch, mwy na'r eiddo Saul, a ddywedai, fod y naill yn cashau pechod, tra nad oedd y llall ond yn ofni cosbedigaeth ei bechod yn y byd hwn. Ofn yn unig ydoedd cyffes Saul, ond ofn a chariad hefyd ydoedd cyffes Dafydd. Hyn oedd ffynonell dagrau Petr; hyn oedd bywyd a hyawdledd Dafydd yn yr emynau tra rhagorol hyny a elwir yn Salmau edifeiriol, lle mae geiriau galar am bechod yn cyffroi ymysgaroedd Duw i'w faddeu, a chysuron gras yn y profiad o faddeuant yn cario yr hwn ydoedd yn galaru megis i'r nefoedd, yn orlawn o lawenydd a hyfrydwch. Mae edifeirwch (os goddefir i ni siarad felly) yn atal Duw yn ei ffordd, pan y byddo wedi ei ddigio trwy gamwedd, ac yn myned allan i ddial arnynt â'i gosbedigaethau cyfiawnaf; ïe, y mae megis yn rhwymo dwylaw y dinystrydd, ac ni oddef iddo gael ei ewyllys. Ni fedd llygad tosturiol Duw ddim gallu i wrthsefyll edifeirwch, pa bryd bynag y delo i'w wydd ef.—''Hooker''. "Dychweliad melus," meddai y gwr, pan y taflodd y wraig y bowl siwgr ato. GEIRIAU A MEDDYLIAU.—Nid ydych yn gwneyd dim lles wrth newid geiriadaeth crefydd. Os newidiwch y geiriau, chwi a newidiwch y meddyliau. Nid oes cyfieithu arnynt. Nid oes eiriau cwbl gyfystyr i'w cael yn ngeirlyfr yr Ysbryd Glân. Po fwyaf a astudiwyf ar iaith, dyfnaf yw fy argyhoeddiad fod meddyliau yn anwahanol gysylltiedig wrth eiriau, pob meddwl wrth ei air ei hun. Os peidiwch ag arfer y gair, chwi a gollwch y meddwl.—''Dr. Duncan—"Colloquia Peripatetica."'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> bzzud8e1jq4lex9u3qe4jr2bak0vny4 104 61044 142157 142049 2025-07-01T23:14:14Z AlwynapHuw 1710 142157 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>GWEDDIAU WEDI EU GWRANDAW. Yr oedd dyn du yn rhodio trwy heolydd Llundain, ac yn ochr un heol fe welai saer maen yn gweithio ar gareg i'w dodi yn mur palas gorwych oedd yn cael ei adeiladu gerllaw. Gan gyfarch y saer maen, efe a ddywedodd wrtho am adeilad gwychach a mwy parhaus na hwnw yr oedd ef yn ei adeiladu. "Pa le y mae hwnw?" meddai y saer maen. "Yn y nefoedd," meddai y dyn du; mae Duw wedi parotoi trigfanau yno i'r rhai a'i carant ef, nas gall dyn ddychymygu am ddim tebyg iddynt o ran harddwch a gogoniant." "Pa le y dysgasoch chwi bethau fel hyn?" ebai y saer maen. "Yn ngorllewin Affrica," oedd yr ateb, "gan genhadwr a anfonwyd allan gan Gymdeithas Genhadol Llundain; ac yr wyf wedi dyfod i Loegr i dderbyn dysg, ac yna i ddychwelyd i bregethu yr Efengyl i bobl fy ngwlad." "Rhyfedd iawn!" meddai y saer maen; "yr wyf wedi bod yn gweddio am lwyddiant yr Efengyl yn mysg y paganiaid am yr ugain mlynedd diweddaf, ac yn rhoi ceiniog yn yr wythnos tuagat hyny. Yn awr, diolch i Dduw, dyma fi yn cael siarad â phagan dychweledig. Wele atebiad hyfryd i'm gweddiau." DATGUDDIAD AC YMCHWILIAD.—Lle nid oes datguddiad ni ddylai fod ymchwiliad. Sail pob gwir ymchwiliad yw gwir ddatguddiad. Sail pob ymchwiliad lle nad oes datguddiad yw rhyfyg i anturio, a balchder i ddyfeisio, a chyfyngder i dreisio, a chywreinrwydd i'w ''blesio'', oddiar elyniaeth, i ddodi gosodiad dyn uwchlaw gosodiad Duw; canys dangoswyd y cwbl i ddyn beth sydd dda, a pha beth a gais yr Arglwydd ganddo.—''Y diweddar Barch. Thomas Richard.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4xv372e4jq74n4nl6obe0appi9xhm7l 104 61390 142167 129811 2025-07-01T23:43:01Z AlwynapHuw 1710 142167 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nid ydym byth yn nes at Grist na phan y byddom yn ymgolli mewn syndod sanctaidd wrth feddwl am ei gariad annhraethadwy.—''Dr. Owen.'' Y mae yr hunan gyfiawn yn gwau gwe o'u hymysgaroedd eu hunain, yr hyn a brawf yn we y pryf copyn iddynt yn y diwedd. — ''W. Romaine.'' THOMAS HOOD A'R YSTUMOG. I ddangos ei bleser mewn llyfrau, pan waharddai y meddyg fwydydd iddo, dywedai, "Mae pob cigfwyd, o ŷch hyd wningen, yn cael eu gwahardd, a phob diodydd cryfach na'r gwlybwr sydd yn darostwng llwch ac yn golchi ''pinafores''. Ond y mae gwledd rheswm, a dyfroedd meddwl, yn rhydd i mi eto. Os gwaherddir ''beef'' i mi, y mae genyf ''Bulwer'' a ''Cowper''; os gwaherddir ''mutton'' i mi, mae ''Lamb'' genyf; ac yn lle ''pork'', mae genyf ''Bacon'' a ''Hogg''. Am ddiod, y mae yn galed i Gristion osod ei wyneb fel Twrc yn erbyn sudd y grawnwin; ond os na chaf win, mae ''Butler'' genyf; ac os gwrthodir gwirod, mae ysbrydion dewisedig Tom Browne a Tom Moore genyf." DUW, MOMENT, TRAGYWYDDOLDEB.—Dywed teithiwr i'w sylw gael ei dynu, mewn gwesty yn Savoy, at ddalen fawr oedd ar y mur, a deallodd fod y cyffelyb ddalen yn hongian ar furiau pob tŷ yn y plwyf. Dyma y geiriau oedd mewn llythyrenau breision ar y ddalen:—"Duw—Moment—Tragywyddoldeb: ''Duw'', sydd yn dy weled—''moment'', sydd yn dianc oddiarnat—''tragywyddoldeb'', sydd yn dy aros; Duw, yr hwn wyt yn ei wasanaethu mor wael; moment, yr hon wyt yn ddefnyddio mor ddibwrpas; a thragywyddoldeb, yr wyt yn mentro iddo mor anystyriol." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4eic1iaav75ksb9y669il54bqtzqmch 104 61391 142243 141959 2025-07-02T02:25:35Z AlwynapHuw 1710 142243 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|I'R PARCH. DAFYDD THOMAS, LLANGEFNI.}} {{center block| <poem> Nid siolwag ddyn disylwedd—yw Thomas, ::Ond diamhur nodwedd; :Awdwr syw, dyry o'i sedd :Yn firain, waith o fawredd. :::—''Syntax Mon.'' </poem> }} <br> Bèr yw y bont rhwng gorfoledd a galar. Y mae arian yn was da, ond yn feistr drwg. Y mae y dyn sydd bob amser mewn brys yn sicr o farw felly. "O Bozra yn goch ei ddillad." Merchyg Iesu yn llwyddianus trwy rengau y gelynion, a holl ddreigiau Gehennah fawr yn gelaneddau dan ei draed, a'u gwaed rhedegog ar ei wisgoedd yn arwydd o'i fuddugoliaeth! Ond pan ddaeth i fyny o frwydr Calfaria, arwyddion o'i dragwyddol fuddugoliaeth oedd ei waed ei hun! {{c|CROES CRIST.}} {{center block| <poem> Nid crog odidog, dywedaf,—ond hon, ::O tani'r ymgrymaf: :I hon yr ymfoddlonaf; Gras i gyd o'r Groes a gaf. :::—''Sion Lleyn.'' </poem> }} <br> Dywedodd Esgob Beveridge, "Yr wyf yn bwriadu peidio byth a son am rinweddau dyn o flaen ei wyneb, nac am ei feiau o'r tu ol i'w gefn." Dyma reol euraidd, yr hon pe dilynid hi gan bawb, a ddileai weniaeth ac enllib oddiar wyneb y ddaear megis âg un ddyrnod.<noinclude><references/></noinclude> p7g66fdr1tolen4zf8zdym8e7fl1rxq 104 61392 142186 141963 2025-07-02T01:04:54Z AlwynapHuw 1710 142186 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Y CRYD.}} {{center block| <poem> Cwch un bach yn cychwyn byw yn hafan ::Nefol mebyd ydyw; :A Duw, mewn cariad menyw, :Yn nerthol lŷn wrth ei lyw. ::{{bar|1}}''Ioan Môn.'' </poem> }} <br> [[Categori:John Hughes (Ioan Môn)]] Mae casineb, yn gystal a chariad, yn ddall. Ni wna can' mlynedd o ymofidio dalu dimai o ddyled. Y mae Cenfigen yn saethu at ereill, ac yn archolli ei hun. Peth ynfyd iawn ydyw cario heddyw flinderau yfory a threnydd. Nid oes un ddynes hagr yn gwybod ei bod yn hyll hyd nes y byddo rhyw fwystfil o ddyn yn dyweyd hyny wrthi. {{c|Y MEL.}} {{center block| <poem> Sugn melus a ganmolaf—yw y Mêl, ::Fel y maeth pereiddiaf: :Yn ei ddîl y nôdd welaf, :Wedi 'i hel hyd flodau haf. :::—''Tudwal.'' </poem> }} <br> [[Categori:Hugh Tudwal Davies]] Y mae y tafod yn myned at y dant dolurus. Y mae y dyn doeth yn rhoddi terfyn ar ei ddigofaint. Dywedir am yr ysgorpion, os cynheuir cylch o dân o'i chwmpas, y colyna ei hun i farwolaeth. Felly y gwna Cenfigen, pan amgylchynir hi â llwyddiant un arall. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> e66xsamiqvn7s2g5hedpu97zmyix548 142244 142186 2025-07-02T02:26:28Z AlwynapHuw 1710 142244 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Y CRYD.}} {{center block| <poem> Cwch un bach yn cychwyn byw yn hafan ::Nefol mebyd ydyw; :A Duw, mewn cariad menyw, :Yn nerthol lŷn wrth ei lyw. ::{{bar|1}}''Ioan Môn.'' </poem> }} <br> Mae casineb, yn gystal a chariad, yn ddall. Ni wna can' mlynedd o ymofidio dalu dimai o ddyled. Y mae Cenfigen yn saethu at ereill, ac yn archolli ei hun. Peth ynfyd iawn ydyw cario heddyw flinderau yfory a threnydd. Nid oes un ddynes hagr yn gwybod ei bod yn hyll hyd nes y byddo rhyw fwystfil o ddyn yn dyweyd hyny wrthi. {{c|Y MEL.}} {{center block| <poem> Sugn melus a ganmolaf—yw y Mêl, ::Fel y maeth pereiddiaf: :Yn ei ddîl y nôdd welaf, :Wedi 'i hel hyd flodau haf. :::—''Tudwal.'' </poem> }} <br> [[Categori:Hugh Tudwal Davies]] Y mae y tafod yn myned at y dant dolurus. Y mae y dyn doeth yn rhoddi terfyn ar ei ddigofaint. Dywedir am yr ysgorpion, os cynheuir cylch o dân o'i chwmpas, y colyna ei hun i farwolaeth. Felly y gwna Cenfigen, pan amgylchynir hi â llwyddiant un arall. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> krdyo6s1gfy5yvf0pqc5f93t7njy7hi 142249 142244 2025-07-02T02:28:47Z AlwynapHuw 1710 142249 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Y CRYD.}} {{center block| <poem> Cwch un bach yn cychwyn byw yn hafan ::Nefol mebyd ydyw; :A Duw, mewn cariad menyw, :Yn nerthol lŷn wrth ei lyw. ::{{bar|1}}''Ioan Môn.'' </poem> }} <br> Mae casineb, yn gystal a chariad, yn ddall. Ni wna can' mlynedd o ymofidio dalu dimai o ddyled. Y mae Cenfigen yn saethu at ereill, ac yn archolli ei hun. Peth ynfyd iawn ydyw cario heddyw flinderau yfory a threnydd. Nid oes un ddynes hagr yn gwybod ei bod yn hyll hyd nes y byddo rhyw fwystfil o ddyn yn dyweyd hyny wrthi. {{c|Y MEL.}} {{center block| <poem> Sugn melus a ganmolaf—yw y Mêl, ::Fel y maeth pereiddiaf: :Yn ei ddîl y nôdd welaf, :Wedi 'i hel hyd flodau haf. :::—''Tudwal.'' </poem> }} <br> Y mae y tafod yn myned at y dant dolurus. Y mae y dyn doeth yn rhoddi terfyn ar ei ddigofaint. Dywedir am yr ysgorpion, os cynheuir cylch o dân o'i chwmpas, y colyna ei hun i farwolaeth. Felly y gwna Cenfigen, pan amgylchynir hi â llwyddiant un arall. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> af3pbqout9gx8banbyuoe6bn33d9b1l 104 61393 142245 141964 2025-07-02T02:26:48Z AlwynapHuw 1710 142245 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cewch agos bob dyn yn achwyn ar ei ddiffyg cof; ond ni chlywir neb yn cwyno am ei ddiffyg barn. {{c|"CYMRU LAN, GWLAD Y GAN."}} {{center block| <poem> Yr Andes ä'n ddyffryndir,—y Werydd ::A droir yn gyfandir,— :Dyffryn Clwyd i Ffrainc gludir, :Cyn yr ä tân cân o'r tir. ::—''Dewi Arfon.'' </poem> }} Y mae tri heddwch i'w dymuno—heddwch gwladol, heddwch teuluol, a heddwch yn nghydwybodau dynion. {{c|CEIDWAD Y CARCHAR.}} {{center block| <poem> Y gŵr ddeil yr agoriad—i orchwyl ::Y Carchar yw'r Ceidwad: :Swyddwr rhag pob troseddiad, :A'i glo yn amddiffyn gwlad. :::—Meilir Môn </poem> }} Gofynodd hen wraig unwaith i Abulfeda, " O brophwyd, pa beth a ddylwn i wneyd tuagat gael myned i Baradwys?" "Fy nghyfeilles dirion," atebai y prophwyd; "rhaid i mi ddyweyd wrthych nad oes dim hen wragedd yn myned yno." "Pa beth," ebe yr hen wraig yn ffrochwyllt, "dim hen wragedd yn cael myned i Baradwys!" "Nag oes," meddai yntau yn dawel; "maent yn wastad yn cael eu gwneyd yn ieuainc cyn myned i mewn trwy y porth." "Yr wyf fi gyda chwi bob amser hyd ddiwedd y byd." Felly ofer yw i elynion Seion geisio ymosod arni hi, canys nid yw ei Brenin byth yn absenol. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 45o3a6vk9kgbyult8iz82bsaof2pa5v 104 61394 142246 141965 2025-07-02T02:27:16Z AlwynapHuw 1710 142246 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae dyn heb grefydd fel llong yn y dymhestl heb lyw nac angor. Y mae yn haws dyweyd na gwneyd. ''Gwna'' sydd orchymyn, ond ''gwneyd'' sydd ufudd-dod i'r gorchymyn. Dylid gwybod pa bryd i gyflawni y naill a'r llall. Dywedir mai Adda oedd yr unig ddyn lwcus a fu erioed ar y ddaear. Nid oedd dim mamau yn nghyfraith yn y dyddiau hyny. Beth ydyw hwnw sydd yn rhwymo dau berson yn nghyd, ond nad ydyw yn cyffwrdd ond yn unig âg un?—Y fodrwy briodasol. Dirmyg ydyw y cerydd mwyaf llym. Calon y Cristion yw y peth goreu a fedd, er cymaint y mae yn achwyn arni. {{c|Y BEIBL.}} {{center block| <poem> O law Duw yn loew y daeth—y pur Lyfr, ::Perl o'i ysbrydoliaeth: :Rhodd Iôr cu i'r rhydd a'r caeth, :A chôd aur Iachawdwriaeth. —''R. W. (Beuno), Porthmadog.'' </poem> }}<br> Cydwybod dda, a meddwl boddlawn, a wna ddyn yn ddedwydd mewn unrhyw sefyllfa. Gelyn peryglus yw gwenieithwr.—Nac adrodd yr oll a wyddost, na chreda yr oll a glywi, na waria yr oll a feddi.—''Gwylym Ros''. Mae yr amaethydd yn gweled y fendith yn y gawod wlaw, ac yn gwenu dan y cwmwl dudew : felly y mae y saint dan drallodion. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 82u8g4fc8v6d9ydqooahu1e5cxkp5ub 142247 142246 2025-07-02T02:27:37Z AlwynapHuw 1710 142247 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae dyn heb grefydd fel llong yn y dymhestl heb lyw nac angor. Y mae yn haws dyweyd na gwneyd. ''Gwna'' sydd orchymyn, ond ''gwneyd'' sydd ufudd-dod i'r gorchymyn. Dylid gwybod pa bryd i gyflawni y naill a'r llall. Dywedir mai Adda oedd yr unig ddyn lwcus a fu erioed ar y ddaear. Nid oedd dim mamau yn nghyfraith yn y dyddiau hyny. Beth ydyw hwnw sydd yn rhwymo dau berson yn nghyd, ond nad ydyw yn cyffwrdd ond yn unig âg un?—Y fodrwy briodasol. Dirmyg ydyw y cerydd mwyaf llym. Calon y Cristion yw y peth goreu a fedd, er cymaint y mae yn achwyn arni. {{c|Y BEIBL.}} {{center block| <poem> O law Duw yn loew y daeth—y pur Lyfr, ::Perl o'i ysbrydoliaeth: :Rhodd Iôr cu i'r rhydd a'r caeth, :A chôd aur Iachawdwriaeth. :::—''R. W. (Beuno), Porthmadog.'' </poem> }}<br> Cydwybod dda, a meddwl boddlawn, a wna ddyn yn ddedwydd mewn unrhyw sefyllfa. Gelyn peryglus yw gwenieithwr.—Nac adrodd yr oll a wyddost, na chreda yr oll a glywi, na waria yr oll a feddi.—''Gwylym Ros''. Mae yr amaethydd yn gweled y fendith yn y gawod wlaw, ac yn gwenu dan y cwmwl dudew : felly y mae y saint dan drallodion. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> elay1vyi33e5f7xecitm3isoedwy0ux 104 61395 142251 141968 2025-07-02T02:32:53Z AlwynapHuw 1710 142251 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr unig ddyn i'w ofni ydyw y dyn nad yw yn ofni Duw. Mae un dyferyn o gysur oddiwrth Dduw yn fil gwell nag afonydd o hyfrydwch y creadur. Peidiwch byth ag ofni gwneuthur yr hyn sydd iawn. Nid yw yr hwn sydd yn ceisio boddhau pawb yn boddhau neb. {{c|GWEDDI.}} {{center block| <poem> Cri gwylaidd cywir galon—yw Gweddi ::O egwyddor union : :Hi ddyrch mewn ffydd ei heirchion, :A gras ddwg o orsedd Ion. :::—''Eifionydd.'' </poem> }}<br> DARLLEN Y LLYFR. — Darfu i ddyn oedd newydd gyhoeddi cyfrol fechan o ganeuon gyfarfod Mr. Jones yn ddiweddar, a chymerodd yr ymddiddan canlynol le: "A ddarllenasoch chwi fy llyfr?" "O! do, darllenais ef i gyd." "Sut yr oeddych yn ei hoffi ?" "Fy anwyl syr, gallaf eich sicrhau fy mod wedi ei osod o'r neilldu gyda llawer iawn o bleser !" Os gadewi iddynt osod y llô ar dy ysgwyddau, nid hir yr arosant cyn gosod y fuwch yno hefyd. Nid oedd raid i'r llofrudd yn y ddinas noddfa fyned adref i ymofyn lluniaeth, yr oedd yno ddigon ar ei gyfer; ni raid i neb sydd yn Nghrist fyned allan ohono i ymofyn cynhaliaeth. Y mae yn iawn i anifail wneuthur ei oreu o'r byd hwn—ei fyd ef ydyw. Ond dynion ydym ni—y mae anian byd arall ynom: tragwyddoldeb yw elfen ein gwlad gartrefol. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 86b5p9vynyh5hd0ucdffzy7fju0bijm 104 61396 142252 141969 2025-07-02T02:33:17Z AlwynapHuw 1710 142252 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MEDDYLIAU DRWG.–Gall llawer o bethau drwg ymgynyg i'r meddwl na byddwn yn gyfrifol am danynt, os na roddwn lety a chroesaw iddynt. Nid oes genyf help os daw mintai o ladron at fy nrws i geisio derbyniad a llety; ond os bydd i mi eu croesawu, yr wyf yn gydgyfranog a hwynt. Os bydd y galon yn gwahodd meddyliau drwg i mewn, ac yn aelwyd iddynt, yn lle eu gyru ymaith, y mae yn gydgyfranog a hwynt, ac yn gyfrifol am danynt;" ond nid oes ganddi help fod y lladron hyn yn troi at ei drws ac yn ceisio llety ganddi. "Meddyliau ofer a gasheais," ebe Dafydd. — Williams o'r Wern {{c|IEUAN GLAN GEIRIONYDD.}} {{center block| <poem> Tra haul fe gofir trylen—Emynydd ::Minion yr Iorddonen; :Wedi dwys "oedi" di—wên,—mae'r "ochr draw," :Uwch ei harswydaw'n chwareus ei aden. :::—''Trebor Mai.'' </poem> }} <br> MEISTR PLWYF.—Rhyw foreu, yr oedd athraw cloff, gwledig, yn hopian gyda'i ddwy ffon tua'i drigfa drwstfawr, cyfarfu âg ef ryw bendefig, yr hwn a ofynodd iddo ei enw, a pha fodd yr oedd yn cael ei fywioliaeth. "Fy enw," eb efe, "yw R. T., ac yr ydwyf yn feistr ar y plwyf." Yr ateb hwn a chwanegodd gywreinrwydd ei arglwyddiaeth, ac a ddymunodd gael gwybod pa fodd yr oedd ef yn feistr y plwyf. "Yr wyf," ebe yr ysgolfeistr, "yn feistr ar blant y plwyf; ac y mae y plant yn feistradoedd ar eu mamau; a'r mamau yn llywodraethesau ar y tadau; ac o ganlyniad, yr wyf yn feistr ar yr holl blwyf." Boddhawyd ei arglwyddiaeth i'r fath raddau â'r cyfryw ateb rhesymegol, fel ag yr anrhegodd yr ysgolfeistr yn haelionus. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ph2okw5yr9xy3d8jh1672qr77wevlb2 104 61397 142187 141970 2025-07-02T01:05:39Z AlwynapHuw 1710 142187 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Duw sydd yn gwellau, ond y meddyg a gaiff y clod. Y mae hen ddynion yn myned at farwolaeth, ond marwolaeth yn dyfod at ddynion ieuainc. Dylem gofio na bydd crefydd yn y capel yn ddim ond oferedd, os na bydd crefydd yn ein tai a'n cartrefleoedd. Mae cri yr edifeiriol am faddeuant trwy waed yr Oen yn bereiddiach yn nghlustiau y Goruchaf na pheroriaeth swynol telyn yr archangel. {{c|YR IESU.}} {{center block| <poem> Y Gŵr waedodd i'm gwaredu—â gwir ::Serch garaf fawrygu: :Yn y tân yn enaid du, :Y buaswn heb Iesu. ::—''Parch. W. Nicholson.'' </poem> }} <br> Un ffordd i roddi lle i ddiafol yw bod yn ddiofal a difater yn ei gylch. Os mynwn beidio rhoddi lle i ddiafol y mae yn rhaid i ni ofalu am wrthwynebu pechod ynom ein hunain mewn modd neillduol. Os mynwn fod yn filwyr da i Iesu Grist, a pheidio rhoddi lle i ddiafol, y mae yn rhaid i ni wisgo arfogaeth Duw, ïe, a'r holl arfogaeth.—''R. Jones, Llanllyfni.'' "A ddangosasoch y cyfrif i'ch dyledwr?" ebai cyfreithiwr wrth ddyn ag oedd yn ei osod ar waith i godi dyled, "Do, syr," atebai y dyn. "Wel, pa beth a ddywedodd wrthych ?" "Dywedodd wrthyf am fyned at y diafol." "A pha beth a wnaethoch chwithau wedi hyny ?" "Myfi a ddaethym atoch chwi, syr." [[Categori:William John Nicholson]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> aq448f87hyhv1m9pn695o96l3zh38ok 142253 142187 2025-07-02T02:33:46Z AlwynapHuw 1710 142253 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Duw sydd yn gwellau, ond y meddyg a gaiff y clod. Y mae hen ddynion yn myned at farwolaeth, ond marwolaeth yn dyfod at ddynion ieuainc. Dylem gofio na bydd crefydd yn y capel yn ddim ond oferedd, os na bydd crefydd yn ein tai a'n cartrefleoedd. Mae cri yr edifeiriol am faddeuant trwy waed yr Oen yn bereiddiach yn nghlustiau y Goruchaf na pheroriaeth swynol telyn yr archangel. {{c|YR IESU.}} {{center block| <poem> Y Gŵr waedodd i'm gwaredu—â gwir ::Serch garaf fawrygu: :Yn y tân yn enaid du, :Y buaswn heb Iesu. ::—''Parch. W. Nicholson.'' </poem> }} <br> Un ffordd i roddi lle i ddiafol yw bod yn ddiofal a difater yn ei gylch. Os mynwn beidio rhoddi lle i ddiafol y mae yn rhaid i ni ofalu am wrthwynebu pechod ynom ein hunain mewn modd neillduol. Os mynwn fod yn filwyr da i Iesu Grist, a pheidio rhoddi lle i ddiafol, y mae yn rhaid i ni wisgo arfogaeth Duw, ïe, a'r holl arfogaeth.—''R. Jones, Llanllyfni.'' "A ddangosasoch y cyfrif i'ch dyledwr?" ebai cyfreithiwr wrth ddyn ag oedd yn ei osod ar waith i godi dyled, "Do, syr," atebai y dyn. "Wel, pa beth a ddywedodd wrthych ?" "Dywedodd wrthyf am fyned at y diafol." "A pha beth a wnaethoch chwithau wedi hyny ?" "Myfi a ddaethym atoch chwi, syr." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mfhofcjtee932atu5c8zbfos2r6w408 104 61398 142254 141971 2025-07-02T02:34:06Z AlwynapHuw 1710 142254 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Rhaid i chwi faddeu llawer o gamweddau mewn ereill; ond na faddeuwch un camwedd ynoch eich hun. Y mae'n hyfryd i farw â'n pen ar fynwes Crist, a bod yr enaid yn cael ei gusanu ymaith o'r corph gan wefusau cariad Dwyfol. —Spurgeon. Mae gwir rinwedd yn debyg i afon—po ddyfnaf y byddo, lleiaf oll ydyw ei sŵn. Nid ydyw o nemawr bwys mewn cydmariaeth pa fodd y trinir dyn oddiallan gan ereill: y mater pwysicaf iddo ef ydyw, pa fodd y llywodraethir ef oddimewn ganddo ef ei hun. Boreu teg a fydd dydd cyfodi o'r bedd i'r Cristion. Diosga ei arfogaeth, a cheidw ei darianau, ei esgidiau, a'i gleddyf. Pan gyfoda yn y boreu, nid esgidiau rhyfel, ond esgidiau gogoniant a wisga; nid cleddyf, ond palmwydd ; nid gweddio a gwylio, ond gwaeddi, Iachawdwriaeth i'n Duw ni, a chanu y gân newydd. ——Christmas Evans. {{c|I BOB EFFAITH Y MAE ACHOS.}} {{center block| <poem> Mae rhyw Un mawr a hynod—Ei duedd, ::A deall diddarfod, :Yn y gorchwyl o'n gwarchod; :A dyna ben—Mae Duw'n bod! :::—''Robyn Ddu Eryri.'' </poem> }}<br> Darfu i wraig briod, yn ddiweddar, ymgynghori â'i chyfreithiwr ar y cwestiwn cywrain canlynol :Gan fy mod wedi priodi Mr. Green er mwyn ei gyfoeth, a'r cyfoeth hwnw yn awr wedi ei wario; onid ydwyf, yn mhob ystyr, yn weddw, ac at fy rhyddid i briodi rhywun arall? {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3z800bkl78f0bnjj86ryfgtv3smdizh 104 64020 142257 142067 2025-07-02T02:37:11Z AlwynapHuw 1710 142257 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae yn fwy dyogel i ddyn farnu yn ffafriol am ei gyd—ddynion. Nid yw y galon falch byth yn ffrwytho mwy na'r mynydd uchel. {{c|Y FUWCH.}} {{center block| <poem> Gan y Fuwch ceir cig yn faeth,—a 'menyn, ::I'n mynych gynaliaeth,— :Caws, gwêr, a llawnder o'i llaeth, :I gynal bri coginiaeth. :::{{bar|1}}''Gwyneddon.'' </poem> }} PREGETH Y FLWYDDYN.—Yn fy ymweliad byr â'r ddaear, gwelais gyfnewidiadau mawrion: gwelais rew ac eira, oerni a gwres, haf a gauaf, ystormydd a thawelwch; gwelais y dail yn blaguro, a gwelais hwy eilwaith yn syrthio; siglais gryd i dorf aneirif o blant, ac agorais feddau i gynulleidfa o feirwon. Bûm yn dyst o olygfeydd rhyfeddol ar y tir ac ar y môr. Yn awr, gwrandewch arnaf fi, chwi blant Amser. Bûm unwaith yn ieuanc a heinyf: trwsiais fy hun â choronbleth o ddail, fy anadl oedd awelon haf, fy ngwên oedd gwrid y wawr; medais y cynhauaf melyndeg, cesglais y grawnwin a chnydau y winllan. Ond yn fuan teimlais gysgodion nos marwolaeth yn hongian dros fy aeliau; fy nyddiau a aethant yn fyrach, fyrach. Cesglais gyfoeth, ond nis gwn pwy a'i mwynha. Adeiledais dai, ond nis gwn pwy a'u preswylia. Nid ydwyf ond ymwelydd â'r ddaear o fyd mawr yr ysbrydoedd. Farwolion! prynwch yr amser: nid yw eich bywyd ond tarth yn cilio. Wele fi yn myned. Mae yr awrlais bron ar ddeuddeg. Daethum o dragwyddoldeb, a dyma fi yn myned i dragwyddoldeb. Ffarwel! Ffarwel!!{{bar|1}}''D. Oliver Edwards.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> i7mm77j5m49lan3n010aiu8tdqqvoaa 104 64021 142258 142068 2025-07-02T02:37:29Z AlwynapHuw 1710 142258 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwell myned i'r gwely heb swper na chodi ohono mewn dyled. "Yr wyf fel Balaam, wedi cael fy atal gan angel," ebai coegyn, pan y eyfarfu â geneth ieuanc brydferth mewn culffordd. "Ac yr wyf finau fel yr angel, wedi cael fy atal gan asyn," oedd yr ateb. Mae celwydd fel pysgodyn marw ar dir sych: gall neidio ac ymysgwyd, a chadw cryn swn am beth amser; ond ni wna niwaid yn y byd. Gadewch lonydd iddo, a bydd farw ohono ei hun. "Byddai yn well i chwi gymeryd tipyn o snuff er eich cadw yn effro yn ystod y bregeth," ebe pregethwr wrth un o'i wrandawyr cysglyd. "Byddai yn well i chwithau roi tipyn o snuff yn y bregeth," oedd yr atebiad. {{c|IESU O NAZARETH.}} {{center block| <poem> Yn lleddf, fel oen i'r lladdfa,—drwy ing byd, ::Dringa i ben Calfaria; :A gwan ddyn, rhag i wên dda—'i gyrhaeddyd, :O'i bell daranfyd yn bolltio'r Wynfa! :::{{bar|1}}''Dyfed''. </poem> }} Dylai pawb wybod am hanes ei gysylltiadau crefyddol ei hun. Peth annaturiol ydyw i rai fod yn ddyeithr i'w cysylltiadau perthynasol. Dengys oerder a difaterwch. Peth peryglus ydyw bod yn ddyeithr i gysylltiadau ac amgylchiadau masnachol. Dyma sydd yn cyfrif am drallod llawer o fasnachwyr, a'u teuluoedd. Ond mwy annaturiol pheryglus ydyw i ddynion fod yn ddyeithr i'w cysylltiadau crefyddol. Mae yn well methu gyda phob peth na chyda chrefydd, am mai "penaf peth yw doethineb."—''Parch. H. Jones (W.).'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> qbmoh750ghz81ra31hyugc4qjsmr9jx 104 64022 142259 142069 2025-07-02T02:37:57Z AlwynapHuw 1710 142259 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Os mynwch fod yn ddoeth, byddwch ewyllysgar i gymeryd eich dysgu. Dirwest yw arweinydd rheswm a ffrwyn nwydau, nerth yr enaid, a sylfaen rhinwedd. DYLED.—Mae myned i ddyled yn debyg iawn i lygoden yn myned i "drap"—yn hawdd iawn myned i mewn, ond yn anhawdd ofnadwy myned allan. {{c|TEIMLAD Y SAINT YN NHY'R ARGLWYDD.}} {{center block| <poem> Arglwydd ein Ior, gwledd i ni—ydyw d'od ::I dŷ mawl a gweddi; :O dirion Dad, arwain di :Dy ddeiliaid i addoli. :::{{c|{{bar|1}}''Meigant''.}} </poem> }} Dygwyd hen wraig fel tyst gerbron yr ynadon, a gofynwyd iddi dynu ymaith ei bonet, yr hyn a wrthododd, gan ddyweyd, "Nid oes yr un gyfraith i orfodi dynes i dynu ei bonet." "O," meddai un o'r ynadon, " yr ydych chwi yn gwybod y gyfraith. Hwyrach y carech chwi ddyfod ac eistedd ar y fainc i'n dysgu ni." "Na, diolch yn fawr i chwi,” atebai yr hen wraig, " y mae yna ormod o hen wragedd eisoes." BETH YW MEDDWYN ?—Blinder i orchwyledd—gelyn i foesgarwch—lindys i ddiwydrwydd—storm mewn cymdeithas—bedd i olud—goruchwyliwr i'r darllawydd ''(brewer)''—cymwynaswr y tafarnwr—cydymaith y cardotyn—poen i'r heddgeidwad—llofrudd i'w synwyrau—gwrthddrych gwawd i'w gymydogion—gwae i'w wraig—melldith i'w blant—gwarth i ddynoliaeth—a chythraul i'w enaid ei hun. Da fyddai i ddynion ieuainc gadw hyn o linellau yn eu cof. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> teaa2ynzcs94dfl8vx6jy9js9ogqay1 104 64023 142197 142070 2025-07-02T01:20:31Z AlwynapHuw 1710 142197 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae angeu yn y dyddiau yma yn bylchio Seion yn fawr; ond mae Duw yn cau y bylchau fel nas gall dyn nag angel weled eu holion. {{bar|1}}Parch. E. Jones (W.), Talysarnau. {{c|IAWN CRIST.}} {{center block| <poem> Duw Ior a phechaduriaid—unwyd ::Yn yr Iawn bendigaid; :Ac yn Ei gur digon gaid :I lanw gwagle enaid. :::{{c|{{bar|1}}''Isaled.''}} </poem> }} TWRCI.—Dywedir ei bod yn arferiad yn Twrci i dduo gwyneb tŷ celwyddwr adnabyddus. Och! pe bai y cyfryw arferiad yn cael ei osod ar droed yn y deyrnas hon, y mae lle i ofni yr anurddid llawer o'n trefi mwyaf prydferth. Dywed un newyddiadur Seisnig yr ymddangosai trefi cyfain mewn dwfn alar—wisgoedd, ac y byddai llawer o'r heolydd mewn du o'r naill ben i'r llall. HEN LANC.—Dywedai hen lanc, y dydd o'r blaen, mai yr oll a ddymunai ef gael mewn gwraig ydoedd tymer dda, iechyd, synwyr cryf, gwyneb prydferth, corph hardd, cysylltiadau perthynasol parchus, trefniadaeth deuluol, sirioldeb, galluoedd difyrol, talentau ymddiddanol, moes—arferion coeth, ac arian—dim ond hyny! Pan oedd Cato yn tynu at derfyn ei fywyd, efe a ddywedai wrth ei gyfeillion nad oedd dim yn rhoddi mwy o gysur iddo ef yn ei hen ddyddiau na'r coffadwriaeth boddhaus o'r ychydig droion caredig a chymwynasgar a wnaeth efe i ereill. Yr oedd gweled ereill yn gysurus a dedwydd trwyddo ef, yn ei wneyd ef yn wirioneddol felly. [[Categori:Edward Harker (Isaled)]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hialljqaqfb43ch386pbmzg5vbf0dcr 142198 142197 2025-07-02T01:21:39Z AlwynapHuw 1710 142198 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae angeu yn y dyddiau yma yn bylchio Seion yn fawr; ond mae Duw yn cau y bylchau fel nas gall dyn nag angel weled eu holion. {{bar|1}}Parch. E. Jones (W.), Talysarnau. {{c|IAWN CRIST.}} {{center block| <poem> Duw Ior a phechaduriaid—unwyd ::Yn yr Iawn bendigaid; :Ac yn Ei gur digon gaid :I lanw gwagle enaid. :::{{c|{{bar|1}}''Isaled.''}} </poem> }} [[Categori:Edward Harker (Isaled)]] TWRCI.—Dywedir ei bod yn arferiad yn Twrci i dduo gwyneb tŷ celwyddwr adnabyddus. Och! pe bai y cyfryw arferiad yn cael ei osod ar droed yn y deyrnas hon, y mae lle i ofni yr anurddid llawer o'n trefi mwyaf prydferth. Dywed un newyddiadur Seisnig yr ymddangosai trefi cyfain mewn dwfn alar—wisgoedd, ac y byddai llawer o'r heolydd mewn du o'r naill ben i'r llall. HEN LANC.—Dywedai hen lanc, y dydd o'r blaen, mai yr oll a ddymunai ef gael mewn gwraig ydoedd tymer dda, iechyd, synwyr cryf, gwyneb prydferth, corph hardd, cysylltiadau perthynasol parchus, trefniadaeth deuluol, sirioldeb, galluoedd difyrol, talentau ymddiddanol, moes—arferion coeth, ac arian—dim ond hyny! Pan oedd Cato yn tynu at derfyn ei fywyd, efe a ddywedai wrth ei gyfeillion nad oedd dim yn rhoddi mwy o gysur iddo ef yn ei hen ddyddiau na'r coffadwriaeth boddhaus o'r ychydig droion caredig a chymwynasgar a wnaeth efe i ereill. Yr oedd gweled ereill yn gysurus a dedwydd trwyddo ef, yn ei wneyd ef yn wirioneddol felly. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1ou7nmpg1cawlivkikol9hwa82ikl7s 142260 142198 2025-07-02T02:38:16Z AlwynapHuw 1710 142260 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae angeu yn y dyddiau yma yn bylchio Seion yn fawr; ond mae Duw yn cau y bylchau fel nas gall dyn nag angel weled eu holion. {{bar|1}}Parch. E. Jones (W.), Talysarnau. {{c|IAWN CRIST.}} {{center block| <poem> Duw Ior a phechaduriaid—unwyd ::Yn yr Iawn bendigaid; :Ac yn Ei gur digon gaid :I lanw gwagle enaid. :::{{c|{{bar|1}}''Isaled.''}} </poem> }} TWRCI.—Dywedir ei bod yn arferiad yn Twrci i dduo gwyneb tŷ celwyddwr adnabyddus. Och! pe bai y cyfryw arferiad yn cael ei osod ar droed yn y deyrnas hon, y mae lle i ofni yr anurddid llawer o'n trefi mwyaf prydferth. Dywed un newyddiadur Seisnig yr ymddangosai trefi cyfain mewn dwfn alar—wisgoedd, ac y byddai llawer o'r heolydd mewn du o'r naill ben i'r llall. HEN LANC.—Dywedai hen lanc, y dydd o'r blaen, mai yr oll a ddymunai ef gael mewn gwraig ydoedd tymer dda, iechyd, synwyr cryf, gwyneb prydferth, corph hardd, cysylltiadau perthynasol parchus, trefniadaeth deuluol, sirioldeb, galluoedd difyrol, talentau ymddiddanol, moes—arferion coeth, ac arian—dim ond hyny! Pan oedd Cato yn tynu at derfyn ei fywyd, efe a ddywedai wrth ei gyfeillion nad oedd dim yn rhoddi mwy o gysur iddo ef yn ei hen ddyddiau na'r coffadwriaeth boddhaus o'r ychydig droion caredig a chymwynasgar a wnaeth efe i ereill. Yr oedd gweled ereill yn gysurus a dedwydd trwyddo ef, yn ei wneyd ef yn wirioneddol felly. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> qfkfe2axrjcjrghz3g8cuf8icv68a6f 104 64024 142168 129812 2025-07-01T23:45:30Z AlwynapHuw 1710 142168 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>BARN ARCHDDIACON ABERTEIFI AM Y WASG GYMREIG.—Wedi i'r hen glerigwyr ymneillduedig fyned ymaith, aeth eu holynwyr i ddechreu rhoddi addysg eu hunain i'r ymgeiswyr yn eu mysg am y weinidogaeth. Ymffurfiasant i drefniant rheolaidd, ac yn raddol gwasgarasant eu hymdrechiadau o'r pulpud at yr ysgol, ac at y wasg—ac nid heb lwyddiant gyda y naill a'r llall. Maent yn dysgu y bobl i ddarllen yn eu Hysgolion Sabbothol, ac y maent yn porthi eu harchwaeth gynyddol a llenyddiaeth gylchgyhoeddiadol mewn modd cyfaddas i'w hanghenion. Gan ddeall fod eu nerth yn dibynu llawer ar ymlyniad y Cymro at iaith ei wlad, maent yn feunyddiol yn gwneuthur y dafodiaith yn gymhwysach at bob amcan llenyddol—ac y mae y bobl yn galw am yr ymdrech hwn. Yr wyf yn deall fod pedwar o eirlyfrau newyddion, Cymraeg a Saesoneg, yn y wasg yr awr hon. Gallaf chwanegu fod y wasg Ymneillduol yn Nghymru, yn ol fy marn i, yn cael ei hynodi gan ragoriaeth amlwg ar y cyhoeddiadau sydd yn cael eu rhoddi allan dan nawdd yr offeiriaid. Yn mysg y rhai diweddaf nid wyf yn gweled dim a ellir eu cymharu i'r ''Amserau'' a'r ''Traethodydd''.—''Llythyr at Esgob Tyddewi, dyddiedig Mawrth, 1848.'' {{c|JUBILEE VICTORIA, 1897.}} {{center block| <poem> Tyrodd parch i'n Victoria,—y forwyn ::Fawrwych, hir deyrnasa; :A'i choron dyrch, a'r enw da :Ynddi'n em y flwyddyn yma. ::—{{c|{{bar|1}}''Ioan Eifion.''}} </poem> }} <br> [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] <br> {{rule}} {{c|Argraphwyd gan W. Gwenlyn Evans, Caernarfon.}} <br><noinclude><references/></noinclude> qxqi1l378x6tnzytrxslo1a837nlrds 142169 142168 2025-07-01T23:49:32Z AlwynapHuw 1710 142169 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>BARN ARCHDDIACON ABERTEIFI AM Y WASG GYMREIG.—Wedi i'r hen glerigwyr ymneillduedig fyned ymaith, aeth eu holynwyr i ddechreu rhoddi addysg eu hunain i'r ymgeiswyr yn eu mysg am y weinidogaeth. Ymffurfiasant i drefniant rheolaidd, ac yn raddol gwasgarasant eu hymdrechiadau o'r pulpud at yr ysgol, ac at y wasg—ac nid heb lwyddiant gyda y naill a'r llall. Maent yn dysgu y bobl i ddarllen yn eu Hysgolion Sabbothol, ac y maent yn porthi eu harchwaeth gynyddol a llenyddiaeth gylchgyhoeddiadol mewn modd cyfaddas i'w hanghenion. Gan ddeall fod eu nerth yn dibynu llawer ar ymlyniad y Cymro at iaith ei wlad, maent yn feunyddiol yn gwneuthur y dafodiaith yn gymhwysach at bob amcan llenyddol—ac y mae y bobl yn galw am yr ymdrech hwn. Yr wyf yn deall fod pedwar o eirlyfrau newyddion, Cymraeg a Saesoneg, yn y wasg yr awr hon. Gallaf chwanegu fod y wasg Ymneillduol yn Nghymru, yn ol fy marn i, yn cael ei hynodi gan ragoriaeth amlwg ar y cyhoeddiadau sydd yn cael eu rhoddi allan dan nawdd yr offeiriaid. Yn mysg y rhai diweddaf nid wyf yn gweled dim a ellir eu cymharu i'r ''Amserau'' a'r ''Traethodydd''.—''Llythyr at Esgob Tyddewi, dyddiedig Mawrth, 1848.'' {{c|JUBILEE VICTORIA, 1897.}} {{center block| <poem> Tyrodd parch i'n Victoria,—y forwyn ::Fawrwych, hir deyrnasa; :A'i choron dyrch, a'r ''enw da'' :Ynddi'n ''em y flwyddyn yma''. ::—''Ioan Eifion.''}} </poem> }} <br> [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] <br> {{rule}} {{c|Argraphwyd gan W. Gwenlyn Evans, Caernarfon.}} <br><noinclude><references/></noinclude> pfv9o0z5qn83lez9z3lsmokwui718a7 104 70616 142263 142072 2025-07-02T02:46:51Z AlwynapHuw 1710 142263 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MOR COCH.—Yr oedd ffordd y Mor Coch yn ddyogel i Israel; ond pan aeth Pharaoh iddi, collodd ei fywyd; 'doedd dim busnes ganddo fyned iddi—''Private road'' a agorodd Jehofah i'w ''family'' ei hun ydoedd. {{c|Y DYNGED AR OL MARW.}} {{center block| <poem> Fe ddaw dydd barn—barn heb wyrni:—f'enaid, ::Yn mha fan y byddi? :Ai yn y nef? ni wni! :Ynte rhan mewn trueni! :::—''Eben Fardd''. </poem> }} <br> Dyn ieuanc, yr hwn oedd aelod gyda'r Wesleyaid a feddyliodd ei fod wedi ei alw i bregethu, ond yr oedd ei gyfeillion o feddwl gwahanol, ac yn fynych a wrthwynebasant iddo barhau i wasanaethu. Dygwyddodd i Mr. Wesley ymweled a'r lle yn yr amser yna, pryd y darfu i rai o'r aelodau gwyno wrtho yn nghylch awyddfryd y dyn ieuanc hwn. Pan glybu Mr. Wesley hyn, efe a gynygiodd iddo gael dewis ei destyn, a phregethu o'i flaen ef, i'r hyn y cytunwyd; o ganlyniad, Mr. Wesley a eisteddodd y tu ol iddo yn y pwlpud. Yn ystod ei bregeth, y dyn ieuanc a ddwyfol gynorthwywyd gymaint, fel y tybiodd Mr. Wesley yn sicr ei fod wedi ei alw i'r gwaith, ac a'i hanogodd i ddal ati. Wedi i Mr. Wesley adael y lle, cyfeillion y dyn ieuanc a ofynasant iddo pa fodd yr aeth trwyddi mor dda, "Myfi a ddywedaf i chwi," ebai efe, "mi a osodais Dduw o'm blaen, a Mr. Wesley y tu oli mi; a thrwy y moddion hyny y gwnaethym." Oddiwrth hyn sylwodd un o'i gyfeillion mai felly y dylai pob pregethwr wneuthur, hyny yw, gosod Duw o'i flaen, a dyn o'i ol. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gnxubzbkue4x97xnw9h2daj857by5se 104 70617 142264 142073 2025-07-02T02:47:09Z AlwynapHuw 1710 142264 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr hwn sydd a Christ ganddo ni all fod yn dlawd, a'r hwn sydd heb Grist ganddo ni all fod yn gyfoethog. AWGRYM I'R BONEDDIGESAU. Bydd i natur dda wneuthur i fyny ddiffyg neu absenoldeb harddwch; ond nis gall harddwch yn hir wneuthur i fyny ddiffyg neu absenoldeb natur dda. {{c|YR IESU.}} {{center block| <poem> Iesu hael, dros Ei elyn,—yn brydlon, ::I'n brawdle wnai ddisgyn: :Dal dyrnod Duwdod, wed'yn, :A llid Ior, wnai yn lle dyn. :::—''Garmonydd''. </poem> }} <br> TRECHU CYFREITHIWR.—Ychydig amser yn ol, yr oedd un o wŷr y gyfraith yn myned ar ei farch i daith; ac wedi myned dipyn o ffordd, troes at dŷ i ofyn am gyfarwyddyd, gan ei fod yn lled ddyeithr yn y parthau hyny. Dywedodd gwraig y tŷ wrtho am fyned yn ei flaen am hyn a hyn, a throi ar y llaw aswy. "Ond," ebe hi, "yr wyf yn dod yn y cyfeiriad hwnw, ac mi a ddangosaf y ffordd i chwi." "Mae cwmni drwg," atebai y cyfreithiwr, "yn well na bod heb un cwmni." Cyd—deithiodd y ddau am lawer o filltiroedd; ac o'r diwedd, gofynodd y cyfreithiwr i'r wraig yn mha le yr oedd efe i droi. "Yn mha le i droi, yn wir," meddai y wraig, "chwi ddylasech droi chwe' milldir yn ol." "O!'r faeden ddrwg," gwaeddai y cyfreithiwr, "paham na ddywedaset hyny wrthyf?" “Wel,” meddai y wraig, yn bur ddidaraw, " y mae cwmni drwg yn well na bod heb un cwmni." Gadewir i'r darllenydd gasglu beth oedd effaith yr atebiad hwn ar y cyfreithiwr siomedig; ond gellir sicrhau iddo gyfarfod a'i drech yn y wraig ffraethbert hon. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 97z3fvh2bvkb4g8fg7db4pvwwcpsvfl 104 70618 142201 142074 2025-07-02T01:24:01Z AlwynapHuw 1710 142201 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cofied pob pregethwr fod Duw yn un o'i wrandawyr. Y mae yn ddigon hawdd caru cyfaill; ond Cristion yn unig a all garu gelyn. {{c|IAITH ANGAU WRTHO EI HUNAN.}} {{center block| <poem> Marwolion y môr wyliaf;—ïe'r byd ::Efo'r bedd gysylltaf: :Pwy o'r plant uwch gwywiant, gaf :Dan elor y dyn olaf! :::—''Ap Glaslyn''. </poem> }} [[Categori:John Owen (Ap Glaslyn)]] <br> CYLCH BYD A BYWYD GAN CATWG FAWR. Tlodi a bair ymgais; ymgais a bair lwyddiant; llwyddiant a bair gyfoeth; cyfoeth a bair falchder; balchder a bair gynhen; cynhen a bair ryfel; rhyfel a bair tlodi; tlodi a bair heddwch; heddwch tlodi a bair ymgais; ac ymgais a dreigla yr un cylch ag o'r blaen. Yr oedd bachgenyn yn Eifionydd yn hoff iawn o ddilyn pregethwyr o'r naill gapel i'r llall ar y Sabbothau. Un tro yr oedd yn myned gyda'r Parch. R. Lloyd, Beaumaris. Gofynodd Mr. Lloyd iddo a oedd ef yn hoff o bregethwyr, "Ydwyf," ebai y bachgen. Gofynodd Mr. Lloyd iddo a fyddai yn gweddio dros bregethwyr, "Byddaf," oedd yr ateb, "ac yn enwedig dros ddau." Gofynodd Mr. Lloyd pwy oedd y ddau hyny, “John Williams, Llecheiddior, a chwithau, syr," oedd yr ateb, "Paham yr wyt yn gweddio drosom ni mwy na rhyw rai ereill," "O," ebai y bachgen, “ yr ydwyf yn gweddio am i chwi gael rhywbeth i ddweyd, ac yn gweddio dros John Williams, Llecheiddior, am iddo beidio dweyd gormod." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> cq2aezzr4i5rkoicqs9sehowe2p3nr7 142265 142201 2025-07-02T02:47:27Z AlwynapHuw 1710 142265 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cofied pob pregethwr fod Duw yn un o'i wrandawyr. Y mae yn ddigon hawdd caru cyfaill; ond Cristion yn unig a all garu gelyn. {{c|IAITH ANGAU WRTHO EI HUNAN.}} {{center block| <poem> Marwolion y môr wyliaf;—ïe'r byd ::Efo'r bedd gysylltaf: :Pwy o'r plant uwch gwywiant, gaf :Dan elor y dyn olaf! :::—''Ap Glaslyn''. </poem> }} <br> CYLCH BYD A BYWYD GAN CATWG FAWR. Tlodi a bair ymgais; ymgais a bair lwyddiant; llwyddiant a bair gyfoeth; cyfoeth a bair falchder; balchder a bair gynhen; cynhen a bair ryfel; rhyfel a bair tlodi; tlodi a bair heddwch; heddwch tlodi a bair ymgais; ac ymgais a dreigla yr un cylch ag o'r blaen. Yr oedd bachgenyn yn Eifionydd yn hoff iawn o ddilyn pregethwyr o'r naill gapel i'r llall ar y Sabbothau. Un tro yr oedd yn myned gyda'r Parch. R. Lloyd, Beaumaris. Gofynodd Mr. Lloyd iddo a oedd ef yn hoff o bregethwyr, "Ydwyf," ebai y bachgen. Gofynodd Mr. Lloyd iddo a fyddai yn gweddio dros bregethwyr, "Byddaf," oedd yr ateb, "ac yn enwedig dros ddau." Gofynodd Mr. Lloyd pwy oedd y ddau hyny, “John Williams, Llecheiddior, a chwithau, syr," oedd yr ateb, "Paham yr wyt yn gweddio drosom ni mwy na rhyw rai ereill," "O," ebai y bachgen, “ yr ydwyf yn gweddio am i chwi gael rhywbeth i ddweyd, ac yn gweddio dros John Williams, Llecheiddior, am iddo beidio dweyd gormod." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 55l56s518bmdfcho8gegqk214m1u0f4 104 70619 142266 142075 2025-07-02T02:47:47Z AlwynapHuw 1710 142266 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CYDWYBOD.—Llysgenadwr Duw yw y gydwybod yn enaid dyn, yn amddiffyn iawnderau y nefoedd. Rhaglaw ydyw, os mynir, ar un o daleithiau y Brenin tragwyddol, i bleidio ei hawliau, i sefyll dros ei ddeddfau, ac i amddiffyn ei gymeriad.—Parch. O. Hughes, Talysarn. {{c|YMADAWIAD Y PARCH. S. ROBERTS, M.A., LLANBRYNMAIR.}} {{center block| <poem> Mil trymach, trymach fydd tramwy—Brynmair, ::Bryn mêl a phob arlwy; :Nid Brynmair fydd Brynmair mwy, :Am adeg, ond Bryn Meudwy. :::—''Caledfryn''. </poem> }} <br> Yr ydym yn edrych ar y diluw fel moddion yn llaw Duw i argraphu ar yr oesau dilynol atgasrwydd Duw yn erbyn pechod a phechadur. Mae yn wir mai golygfa ddychrynllyd oedd canfod parotoadau y farn hon i ddisgyn ar y byd, oblegid, mor fuan ag y gosodwyd Noah mewn diddosrwydd, dyma'r cymylau yn dechreu ymgasglu, y corwynt yn chwibanu, yr awyr yn duo, yr anifeiliaid yn ffroeni y dymhestl, y llewod yn rhuo, yr ehediaid yn ymwau trwy eu gilydd, y llew cadarnaf wedi myned i grynu gan ofn, i welwi mewn dychryn, ac i bangfeydd gan fraw. Golygfa ofnadwy hefyd o farn oedd gweled y gawod frwmstanaidd yn disgyn ar ddinasoedd y gwastadedd, gweled y ddaear yn agor ei safn i lyncu Cora, Dathan, ac Abiram yn fyw i uffern; a'r gwahanol amlygiadau o farnedigaethau yn yr anialwch a Chanaan ar y genedl Israelaidd. Nid oddiar hoffder yr oedd Duw yn tywallt y barnedigaethau hyn, ond yr oedd yn gwneyd y cyfan er mwyn cael dyn i'w le.—''Parch. R. D. Roberts, Llwynhendy''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> r7pe6yrg9cpxuqsi79u7f4zrliug2rm 104 70620 142203 142079 2025-07-02T01:26:12Z AlwynapHuw 1710 142203 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Buasai gweithredoedd Paul, neu ei ddysgeidiaeth, yn ddigon i'w anfarwoli; ac yn gymaint ag iddo gyflawni y ddau, a hyny yn nglyn â lledaeniad teyrnas Dduw yn y byd, nid rhyfedd fod hanes am ei droedigaeth dair gwaith yn llyfr yr Actau, ac yntau mewn gwahanol ddulliau yn meddiannu haner y Testament Newydd.—Parch. L. Probert, D.D. {{c|IAITH Y NEF.}} {{center block| <poem> Pan yn y nef ni gartrefwn, ein hiaith ::Ein hun a siaradwn; :Ac yno Cymraeg ganwn,— :Yntau'r Sais gaiff wneyd rhyw swn. :::—''Llewelyn Twrog.'' </poem> }} <br> YR EPISTOL AT YR HEBREAID.—Nid oes un awdwr cyntefig yn dal mai Paul a ysgrifenodd yr Epistol yn yr iaith Roeg, yr iaith yn yr hon y ceir ef yn awr yn y Testament Newydd. Haera y rhai sydd yn dal mai Paul yw yr awdwr iddo ei ysgrifenu yn Hebraeg. Gwelsom fod y golygiad hwn yn sicr o fod yn gyfeiliornus. Gan hyny, os nad yn Hebraeg yr ysgrifenwyd yr Epistol, pa sail o gwbl sydd genym i gredu oddiwrth y tystiolaethau hyn mai Paul a'i hysgrifenodd?—''T. C. Edwards, M.A., D.D., Bala.'' {{c|TREM TRWY FWYADUR.}} {{center block| <poem> Pur ryfedd yw gwel'd pryfyn—aelodog ::Fel eidion gyferbyn: :Rhifo torf o'r pryfaid hyn— :Haid farus mewn dyferyn! :::—''Hywel Tudur.'' </poem> }} [[Categori:Lewis Edwards (Llewelyn Twrog)]] [[Categori:Howell Roberts (Hywel Tudur)]] [[Categori:Thomas Charles Edwards]] <br> {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> pok89jrcmmhkjzjycveiorpyn4dfgx9 142269 142203 2025-07-02T02:51:20Z AlwynapHuw 1710 142269 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Buasai gweithredoedd Paul, neu ei ddysgeidiaeth, yn ddigon i'w anfarwoli; ac yn gymaint ag iddo gyflawni y ddau, a hyny yn nglyn â lledaeniad teyrnas Dduw yn y byd, nid rhyfedd fod hanes am ei droedigaeth dair gwaith yn llyfr yr Actau, ac yntau mewn gwahanol ddulliau yn meddiannu haner y Testament Newydd.—Parch. L. Probert, D.D. {{c|IAITH Y NEF.}} {{center block| <poem> Pan yn y nef ni gartrefwn, ein hiaith ::Ein hun a siaradwn; :Ac yno Cymraeg ganwn,— :Yntau'r Sais gaiff wneyd rhyw swn. :::—''Llewelyn Twrog.'' </poem> }} <br> YR EPISTOL AT YR HEBREAID.—Nid oes un awdwr cyntefig yn dal mai Paul a ysgrifenodd yr Epistol yn yr iaith Roeg, yr iaith yn yr hon y ceir ef yn awr yn y Testament Newydd. Haera y rhai sydd yn dal mai Paul yw yr awdwr iddo ei ysgrifenu yn Hebraeg. Gwelsom fod y golygiad hwn yn sicr o fod yn gyfeiliornus. Gan hyny, os nad yn Hebraeg yr ysgrifenwyd yr Epistol, pa sail o gwbl sydd genym i gredu oddiwrth y tystiolaethau hyn mai Paul a'i hysgrifenodd?—''T. C. Edwards, M.A., D.D., Bala.'' {{c|TREM TRWY FWYADUR.}} {{center block| <poem> Pur ryfedd yw gwel'd pryfyn—aelodog ::Fel eidion gyferbyn: :Rhifo torf o'r pryfaid hyn— :Haid farus mewn dyferyn! :::—''Hywel Tudur.'' </poem> }} <br> {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3um0f8hsfzgiks0o59hcezmhcrr0tjs 104 70621 142204 142080 2025-07-02T01:26:33Z AlwynapHuw 1710 142204 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae diogi yn teithio ar ful, ac angen yn ei ddilyn ar farch. Yr oedd asen Balaam yn gweled yn well nag ef, pan wedi ei ddallu gan wobr anghyfiawnder. Os dymuna oferddyn wybod gwerth gini, gofyned am fenthyg un i foneddwr dyeithr iddo. {{c|ENGLYN O UN GYDSAIN I ERYRI.}} {{center block| <poem> Awyr oer arw rewa—yr Eirig, ::Oer arw o'r oera; :Oer, oer, oer, yw yr eira, :Eryri oer orawr ia. :::—''O. Dinorwig.'' </poem> }} [[Categori:Owen Morris (Owen Dinorwig)]] <br> Buasai dyledswyddau moesol yn rhwymedig ar ddynion, hyd yn nod pe buasai Duw heb eu gorchymyn. Buasai dyn o dan rwymau i garu Duw â'i holl galon, a'i gymydog fel efe ei hun, pe na fuasai y Creawdwr wedi gorchymyn hyny, gan fod y ddyledswydd yn ymgodi oddiar natur perthynas dyn â Duw ac a'i gyd-ddyn; ond ni fuasai rhwymau ar Abraham i offrymu Isaac, nag ar Moses i daro y graig, nac ar Gristionogion i weinyddu Swper yr Arglwydd, oni buasai fod Duw wedi gorchymyn hyny. Dengys hyn fod dyledswyddau crefyddol allanol yn amrywio mewn gwahanol gyfnodau, yn ol natur yr oruchwyliaeth a fyddo mewn grym ar y pryd. Nid oedd bedydd a Swper yr Arglwydd yn rhwymedig ar yr Iuddewon, ac nid yw y Cristionogion o dan rwymau i aberthu a myned i Jerusalem i'r gwyliau blynyddol; ond y mae deddf fawr cariad goruchel at Dduw i barhau yn ddiysgog fel y mynyddoedd cedyrn yn mhob oes, ac o dan pob goruchwyliaeth.—''Parch. H. Jones, D.D., Llangollen.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gh49cj6amj978zu1g0nx8siete3fta7 142270 142204 2025-07-02T02:51:48Z AlwynapHuw 1710 142270 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae diogi yn teithio ar ful, ac angen yn ei ddilyn ar farch. Yr oedd asen Balaam yn gweled yn well nag ef, pan wedi ei ddallu gan wobr anghyfiawnder. Os dymuna oferddyn wybod gwerth gini, gofyned am fenthyg un i foneddwr dyeithr iddo. {{c|ENGLYN O UN GYDSAIN I ERYRI.}} {{center block| <poem> Awyr oer arw rewa—yr Eirig, ::Oer arw o'r oera; :Oer, oer, oer, yw yr eira, :Eryri oer orawr ia. :::—''O. Dinorwig.'' </poem> }} <br> Buasai dyledswyddau moesol yn rhwymedig ar ddynion, hyd yn nod pe buasai Duw heb eu gorchymyn. Buasai dyn o dan rwymau i garu Duw â'i holl galon, a'i gymydog fel efe ei hun, pe na fuasai y Creawdwr wedi gorchymyn hyny, gan fod y ddyledswydd yn ymgodi oddiar natur perthynas dyn â Duw ac a'i gyd-ddyn; ond ni fuasai rhwymau ar Abraham i offrymu Isaac, nag ar Moses i daro y graig, nac ar Gristionogion i weinyddu Swper yr Arglwydd, oni buasai fod Duw wedi gorchymyn hyny. Dengys hyn fod dyledswyddau crefyddol allanol yn amrywio mewn gwahanol gyfnodau, yn ol natur yr oruchwyliaeth a fyddo mewn grym ar y pryd. Nid oedd bedydd a Swper yr Arglwydd yn rhwymedig ar yr Iuddewon, ac nid yw y Cristionogion o dan rwymau i aberthu a myned i Jerusalem i'r gwyliau blynyddol; ond y mae deddf fawr cariad goruchel at Dduw i barhau yn ddiysgog fel y mynyddoedd cedyrn yn mhob oes, ac o dan pob goruchwyliaeth.—''Parch. H. Jones, D.D., Llangollen.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8lik8vhznd2h5k3cnrh39y4pcq428y1 104 70622 142205 142081 2025-07-02T01:26:53Z AlwynapHuw 1710 142205 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Golygfa ddymunol iawn oedd gweled yr eunuch galluog hwnw o Ethiopia, yn darllen llyfr y prophwyd Esaiah yn ei gerbyd, wrth ddychwelyd o'r ŵyl yn Jerusalem. Anfonwyd Phylip yr efengylydd, gan Ysbryd yr Arglwydd, i'w gyfarfod ar y ffordd, i wneyd trefn iechydwriaeth trwy angeu Crist yn adnabyddus iddo; a'r cwestiwn cyntaf a ofynodd Phylip i'r boneddwr urddasol oedd, "A wyt ti yn deall y pethau yr wyt yn eu darllen?" (Act. viii. 26—40.) Y mae o'r pwys mwyaf i ninau, yn gystal a'r swyddog anrhydeddus hwnw, ddeall y pethau y byddwn yn eu darllen yn yr Ysgrythyrau sanctaidd, oblegid nis gellir cael gwir leshad oddiwrth y gwirionedd heb ei ddeall.—Parch. ''O. Evans, D.D., Llundain.'' {{c|BLODEUYN Y GLASWELLTYN.}} {{center block| <poem> Yr awel oer a wywodd y gwelltyn, :A'i flod'yn ef lwydodd; Yna swrth iawn y syrthiodd, Dyna wna mab dyn un modd. :::—''Taliesin o Eifion.'' </poem> }} <br> Gall plentyn ofyn cwestiwn na all athronydd ei ateb yn aml. "Pwy sydd yn gwneyd y gwair?" meddai hogyn wrth ei fam. "Duw." "Pa bryd?" "O hyd." "Ar ddydd Sul?" "Ië, ar ddydd Sul." "Onid yw yn bechod gwneyd gwair ar y Sul?" {{c|BLODEUYN Y GLASWELLTΥΝ.}} {{center block| <poem> Am chwe' awr ar glawr y glyn—y lledai ::Y lliwdeg flodeuyn; :Ac er ei dardd, hardd mewn hyn, :Ni cheidw hyd chwech wed'yn. :::—''Absalom Fardd'' </poem> }} [[Categori:Thomas Jones (Taliesin o Eifion)]] [[Categori:Absalom Roberts (Absalom Fardd)]] <br> {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hrtbxba2t5p3d47pyybojr5q6x0n0an 142271 142205 2025-07-02T02:52:10Z AlwynapHuw 1710 142271 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Golygfa ddymunol iawn oedd gweled yr eunuch galluog hwnw o Ethiopia, yn darllen llyfr y prophwyd Esaiah yn ei gerbyd, wrth ddychwelyd o'r ŵyl yn Jerusalem. Anfonwyd Phylip yr efengylydd, gan Ysbryd yr Arglwydd, i'w gyfarfod ar y ffordd, i wneyd trefn iechydwriaeth trwy angeu Crist yn adnabyddus iddo; a'r cwestiwn cyntaf a ofynodd Phylip i'r boneddwr urddasol oedd, "A wyt ti yn deall y pethau yr wyt yn eu darllen?" (Act. viii. 26—40.) Y mae o'r pwys mwyaf i ninau, yn gystal a'r swyddog anrhydeddus hwnw, ddeall y pethau y byddwn yn eu darllen yn yr Ysgrythyrau sanctaidd, oblegid nis gellir cael gwir leshad oddiwrth y gwirionedd heb ei ddeall.—Parch. ''O. Evans, D.D., Llundain.'' {{c|BLODEUYN Y GLASWELLTYN.}} {{center block| <poem> Yr awel oer a wywodd y gwelltyn, :A'i flod'yn ef lwydodd; Yna swrth iawn y syrthiodd, Dyna wna mab dyn un modd. :::—''Taliesin o Eifion.'' </poem> }} <br> Gall plentyn ofyn cwestiwn na all athronydd ei ateb yn aml. "Pwy sydd yn gwneyd y gwair?" meddai hogyn wrth ei fam. "Duw." "Pa bryd?" "O hyd." "Ar ddydd Sul?" "Ië, ar ddydd Sul." "Onid yw yn bechod gwneyd gwair ar y Sul?" {{c|BLODEUYN Y GLASWELLTΥΝ.}} {{center block| <poem> Am chwe' awr ar glawr y glyn—y lledai ::Y lliwdeg flodeuyn; :Ac er ei dardd, hardd mewn hyn, :Ni cheidw hyd chwech wed'yn. :::—''Absalom Fardd'' </poem> }} <br> {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5bp8b7r2g22994qaltuy2cz16h38tbr 104 70623 142206 142082 2025-07-02T01:27:13Z AlwynapHuw 1710 142206 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Dywed un dyn enwog mai y geiriau mwyaf anhawdd eu llefaru ydynt, "Gwnaethum gamsynied." Ysgrifenodd Ffrederick Fawr at ei Senedd, wedi colli brwydr bwysig, "Collais y frwydr, ac arnaf fi fy hunan yn hollol yr oedd y bai." Dywed Goldsmith fod yr addefiad yna wedi gosod mwy o anrhydedd arno na'r holl frwydrau a enillodd yn ystod ei fywyd. Na fyddwn yn rhy falch i addef bai lle byddo. {{c|BEDDARGRAPH Y CYBYDD.}} {{center block| <poem> Yn y bedd hwn Cybydd huna,—un fu ::Fwya'i fâr am elwa; :Aur oedd ei dŵr a'i dduw da: :Ysgydwch bwrs 'e goda ! :::—''Gwilym Cowlyd''. </poem> }} [[Categori:William John Roberts (Gwilym Cowlyd)]] <br> CYFLOG PECHOD YW MARWOLAETH.—Y mae pechod yn talu ei weision trwy eu cosbi. Cofiwyf amgylchiad yn fy hanes pan yn fachgen sydd wedi bod i mi fel dameg o'r gwirionedd difrifol hwn. Gwahoddwyd fi, gyda dau neu dri ereill o fechgyn a gyd-chwareuent a mi, gan ddyn i'w ardd; a dododd i ni, gyda ein bod i mewn, dasg bob un, gan addaw i ni geiniogau wedi ei gorphen. Yr oeddym yn barod iawn i roddi i fyny ein chwareu gyda'r rhagolwg o enill cyflog! Gweithiasom yn galed a dygn am oriau. Wedi gorphen ohonom y dasg a ddodwyd i ni, aethom at y gwr am ein ceiniogau. Yn lle y ceiniogau, tynodd roden o'r gwrych, a rhoddodd hi gyda nerth creulon ar draws ein hysgwyddau; a gorfuwyd ni i ddianc nerth ein traed. Fel hyn y mae pechod yn talu cyflog i'r rhai a'i gwasanaethant yn ffyddlon!—''Parch. A. J. Parry.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> nu4zcjz6kw2re2mmnrg8swn302y5dkp 142272 142206 2025-07-02T02:52:27Z AlwynapHuw 1710 142272 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Dywed un dyn enwog mai y geiriau mwyaf anhawdd eu llefaru ydynt, "Gwnaethum gamsynied." Ysgrifenodd Ffrederick Fawr at ei Senedd, wedi colli brwydr bwysig, "Collais y frwydr, ac arnaf fi fy hunan yn hollol yr oedd y bai." Dywed Goldsmith fod yr addefiad yna wedi gosod mwy o anrhydedd arno na'r holl frwydrau a enillodd yn ystod ei fywyd. Na fyddwn yn rhy falch i addef bai lle byddo. {{c|BEDDARGRAPH Y CYBYDD.}} {{center block| <poem> Yn y bedd hwn Cybydd huna,—un fu ::Fwya'i fâr am elwa; :Aur oedd ei dŵr a'i dduw da: :Ysgydwch bwrs 'e goda ! :::—''Gwilym Cowlyd''. </poem> }} <br> CYFLOG PECHOD YW MARWOLAETH.—Y mae pechod yn talu ei weision trwy eu cosbi. Cofiwyf amgylchiad yn fy hanes pan yn fachgen sydd wedi bod i mi fel dameg o'r gwirionedd difrifol hwn. Gwahoddwyd fi, gyda dau neu dri ereill o fechgyn a gyd-chwareuent a mi, gan ddyn i'w ardd; a dododd i ni, gyda ein bod i mewn, dasg bob un, gan addaw i ni geiniogau wedi ei gorphen. Yr oeddym yn barod iawn i roddi i fyny ein chwareu gyda'r rhagolwg o enill cyflog! Gweithiasom yn galed a dygn am oriau. Wedi gorphen ohonom y dasg a ddodwyd i ni, aethom at y gwr am ein ceiniogau. Yn lle y ceiniogau, tynodd roden o'r gwrych, a rhoddodd hi gyda nerth creulon ar draws ein hysgwyddau; a gorfuwyd ni i ddianc nerth ein traed. Fel hyn y mae pechod yn talu cyflog i'r rhai a'i gwasanaethant yn ffyddlon!—''Parch. A. J. Parry.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> cktd09lxzqt2h76oosix42v7jt9kllq 104 70624 142208 142084 2025-07-02T01:28:03Z AlwynapHuw 1710 142208 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Y SÊR}}. {{center block| <poem> Clyw, asur! ser clysion,—beth ydynt? ::Bathodau'r angylion? :Neu lewyrch oddiar loewon :Lestri aur palasdy'r Ion? :::—''Alafon.'' </poem> }} [[Categori:Owen Griffith Owen (Alafon)]] <br> ESIAMPL CRIST I'W BOBL.—I. Yn ei addfwynder a'i ostyngeiddrwydd (Matth. xi. 29). 2. Yn ei fywyd difeius, a'i weithredoedd didramgwydd (I Petr ii. 22). 3. Yn ei dawelwch a'i foddlonrwydd mewn cyflwr isel (Luc xii. 29). 4. Yn ei barch a'i ufudd—dod i'w rieni (Luc ii. 51). 5. Yn ei ddiwydrwydd a'i ddyfal—barhad "yn cerdded o amgylch gan wneuthur daioni" (Act. x. 38). 6. Ynei dosturi tuagat y gofidus a'r anghenus (Luc vii. 13). 7. Yn ei barodrwydd i faddeu pechodau (Luc xxiii. 34). 8. Yn ei amynedd o dan ddyoddefiadau a gwawdiaeth ei elynion (1 Petr ii. 23). 9. Yn ei ddiolchgarwch i'w "Dad, Arglwydd nef a daear" (Matth. xi. 25. 10. Yn ei ofid oherwydd pechodau a gyflawnid gan y bobl (Marc iii. 5). 11. Yn ei fynych arferiad o weddio yn y dirgel (Luc xxii. 39—41). 12. Yn ei waith yn ymostwng i ewyllys ei Dad, ac yn ei ogoneddu. {{c|Y PRIF-ATHRAW JOHN RHYS, RHYDYCHAIN.}} {{center block| <poem> Yn llys moliant dyrcha lleisiau miloedd Enw'r mawr ddoethawr mewn Celtaidd ieithoedd, Rhys alluog, gwr enwog a'i rinoedd Yma'n addurn i wlad y mynyddoedd, Addas gawr goleuddysg, c'oedd,—o'n entyrch Ni chilia llewyrch haul ei alluoedd. :::—''R. E. Jones. Llanberis.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 0dko6d64m8q0qwkzcl3msrpeu0qj4d3 142275 142208 2025-07-02T02:58:52Z AlwynapHuw 1710 142275 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Y SÊR}}. {{center block| <poem> Clyw, asur! ser clysion,—beth ydynt? ::Bathodau'r angylion? :Neu lewyrch oddiar loewon :Lestri aur palasdy'r Ion? :::—''Alafon.'' </poem> }} <br> ESIAMPL CRIST I'W BOBL.—I. Yn ei addfwynder a'i ostyngeiddrwydd (Matth. xi. 29). 2. Yn ei fywyd difeius, a'i weithredoedd didramgwydd (I Petr ii. 22). 3. Yn ei dawelwch a'i foddlonrwydd mewn cyflwr isel (Luc xii. 29). 4. Yn ei barch a'i ufudd—dod i'w rieni (Luc ii. 51). 5. Yn ei ddiwydrwydd a'i ddyfal—barhad "yn cerdded o amgylch gan wneuthur daioni" (Act. x. 38). 6. Ynei dosturi tuagat y gofidus a'r anghenus (Luc vii. 13). 7. Yn ei barodrwydd i faddeu pechodau (Luc xxiii. 34). 8. Yn ei amynedd o dan ddyoddefiadau a gwawdiaeth ei elynion (1 Petr ii. 23). 9. Yn ei ddiolchgarwch i'w "Dad, Arglwydd nef a daear" (Matth. xi. 25. 10. Yn ei ofid oherwydd pechodau a gyflawnid gan y bobl (Marc iii. 5). 11. Yn ei fynych arferiad o weddio yn y dirgel (Luc xxii. 39—41). 12. Yn ei waith yn ymostwng i ewyllys ei Dad, ac yn ei ogoneddu. {{c|Y PRIF-ATHRAW JOHN RHYS, RHYDYCHAIN.}} {{center block| <poem> Yn llys moliant dyrcha lleisiau miloedd Enw'r mawr ddoethawr mewn Celtaidd ieithoedd, Rhys alluog, gwr enwog a'i rinoedd Yma'n addurn i wlad y mynyddoedd, Addas gawr goleuddysg, c'oedd,—o'n entyrch Ni chilia llewyrch haul ei alluoedd. :::—''R. E. Jones. Llanberis.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 5iu283rqevyan531rf8nx0ts2mznhnq 104 70625 142209 142000 2025-07-02T01:29:05Z AlwynapHuw 1710 142209 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MYN'D ALLAN.—Gofynodd myfyriwr i'r proffeswr: A all unrhyw beth fyn'd, ac heb fyn'd i unlle? Y proffeswr: Yr wyf fi yn meddwl fod hyny yn anmhosibl. Y myfyriwr: Felly, byddwn yn ddiolchgar i chwi am ddyweyd wrthyf i ba le y mae y goleuni yn myn'd pan y mae yn myn'd allan? {{c|RHITH.}} {{center block| <poem> Eilun honiadol ei nodwedd—yw Rhith, ::O'r hyn sydd wir sylwedd: :Gwna'r llofruddiog wisgo gwedd, :A swyn tegwch sant agwedd. —H. E. Jones (Hywel Cefni), Talysarn. </poem> }} [[Categori:Hugh Evan Jones (Hywel Cefni)]] <br> Amser yn ol daeth boneddwr, ag arno eisiau gweled yr awdwr hyglod Mr.{{bar|2}} a galwodd wrth ei ddrws, gan ofyn a oedd yr awdwr gartref, i'r hyn yr atebwyd yn gadarnhaol, a chyfeiriwyd ef i'r ystafell lle yr oedd y gŵr dysgedig yn eistedd ynghanol ei lyfrau, ac yn prysur ysgrifenu ei draethawd. Wedi i'r gŵr boneddig eistedd enyd yn yr ystafell, teimlai y lle yn hynod o frŵd, a sylwodd, "Y mae'r ystafell hon gan boethed a phobty." "Felly y dylai fod," ebai yr awdwr parod-ffraeth, "canys yma yr wyf fi yn gwneyd fy mara." {{c|ENGLYN I'R PRYF-GOPYN.<br>Yn yr hwn nid oes gydsain.}} {{center block| <poem> O'i wiw wy i weu e ä—a'i weau ::O'i wyau e weua; :E weua ei we aua, :A'i weau yw ieuau iâ. ::—S. ap Tydfil, Trehomer. </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> mlotdvzgzgffpvaaa4r791cbjtdkcjb 142276 142209 2025-07-02T02:59:10Z AlwynapHuw 1710 142276 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MYN'D ALLAN.—Gofynodd myfyriwr i'r proffeswr: A all unrhyw beth fyn'd, ac heb fyn'd i unlle? Y proffeswr: Yr wyf fi yn meddwl fod hyny yn anmhosibl. Y myfyriwr: Felly, byddwn yn ddiolchgar i chwi am ddyweyd wrthyf i ba le y mae y goleuni yn myn'd pan y mae yn myn'd allan? {{c|RHITH.}} {{center block| <poem> Eilun honiadol ei nodwedd—yw Rhith, ::O'r hyn sydd wir sylwedd: :Gwna'r llofruddiog wisgo gwedd, :A swyn tegwch sant agwedd. —H. E. Jones (Hywel Cefni), Talysarn. </poem> }} <br> Amser yn ol daeth boneddwr, ag arno eisiau gweled yr awdwr hyglod Mr.{{bar|2}} a galwodd wrth ei ddrws, gan ofyn a oedd yr awdwr gartref, i'r hyn yr atebwyd yn gadarnhaol, a chyfeiriwyd ef i'r ystafell lle yr oedd y gŵr dysgedig yn eistedd ynghanol ei lyfrau, ac yn prysur ysgrifenu ei draethawd. Wedi i'r gŵr boneddig eistedd enyd yn yr ystafell, teimlai y lle yn hynod o frŵd, a sylwodd, "Y mae'r ystafell hon gan boethed a phobty." "Felly y dylai fod," ebai yr awdwr parod-ffraeth, "canys yma yr wyf fi yn gwneyd fy mara." {{c|ENGLYN I'R PRYF-GOPYN.<br>Yn yr hwn nid oes gydsain.}} {{center block| <poem> O'i wiw wy i weu e ä—a'i weau ::O'i wyau e weua; :E weua ei we aua, :A'i weau yw ieuau iâ. ::—S. ap Tydfil, Trehomer. </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 7mx120wy3nu54s8v0hzzhuzkt3qqfsd 104 70626 142210 142085 2025-07-02T01:29:34Z AlwynapHuw 1710 142210 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Darfu i un berswadio ei gyfaill i briodi dynes fechan, am mai doeth o ddau ddrwg ydoedd dewis y lleiaf. {{c|YR EIDDEW.}} {{center block| <poem> Gwas'naethgar, hygar blanhigyn—ro'es Duw ::Ar ei 'stâd fawr ddillyn, :I ddal tai, â'i ddwylaw tyn, :Yn sad ar wyntoedd sydyn. :::—''Ieuan Dwyfach.'' </poem> }} <br> Dywedir fod haner y boblogaeth yn methu penderfynu i ba le yr änt i wario eu harian. Y mae yr haner arall yn ceisio dyfeisio yn mha le y cänt arian i'w gwario. {{c|MURMUR Y MOR YN Y NOS.}} {{center block| <poem> O! fôr mawr, dy furmuron—a fynant ::Fy enaid o'i gyffion; :Hydreiddiawl ymadroddion :'Wyllys Duw yw llais y dòn! :::—''Llew Llwyfo''. </poem> }} [[Categori:Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] <br> Dywedir fod yn Berlin ddyn sydd wedi claddu saith o wragedd, ac fod ei holl famau-yn-nghyfraith yn byw gydag ef yn awr. Bernir mai efe yw y dyn mwyaf gwydn ar y ddaear. Gofynodd cyfaill un tro i Milton a wnai efe addysgu ei ferched yn y gwahanol ieithoedd. Atebodd yntau, "Na, syr, gwell peidio: y mae un tafod yn llawn ddigon i ferch!" "Yr wyf wedi bod yn ddirwestwr holl ddyddiau fy mywyd!" llefai areithydd dirwestol. Yn y fan clywid llais o ganol y gynulleidfa: "Do, ond beth am eich nosweithiau?—dyna'r pwnc." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> b4cq313qfv5p06raow56f5844dgqs0y 142277 142210 2025-07-02T02:59:48Z AlwynapHuw 1710 142277 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Darfu i un berswadio ei gyfaill i briodi dynes fechan, am mai doeth o ddau ddrwg ydoedd dewis y lleiaf. {{c|YR EIDDEW.}} {{center block| <poem> Gwas'naethgar, hygar blanhigyn—ro'es Duw ::Ar ei 'stâd fawr ddillyn, :I ddal tai, â'i ddwylaw tyn, :Yn sad ar wyntoedd sydyn. :::—''Ieuan Dwyfach.'' </poem> }} <br> Dywedir fod haner y boblogaeth yn methu penderfynu i ba le yr änt i wario eu harian. Y mae yr haner arall yn ceisio dyfeisio yn mha le y cänt arian i'w gwario. {{c|MURMUR Y MOR YN Y NOS.}} {{center block| <poem> O! fôr mawr, dy furmuron—a fynant ::Fy enaid o'i gyffion; :Hydreiddiawl ymadroddion :'Wyllys Duw yw llais y dòn! :::—''Llew Llwyfo''. </poem> }} <br> Dywedir fod yn Berlin ddyn sydd wedi claddu saith o wragedd, ac fod ei holl famau-yn-nghyfraith yn byw gydag ef yn awr. Bernir mai efe yw y dyn mwyaf gwydn ar y ddaear. Gofynodd cyfaill un tro i Milton a wnai efe addysgu ei ferched yn y gwahanol ieithoedd. Atebodd yntau, "Na, syr, gwell peidio: y mae un tafod yn llawn ddigon i ferch!" "Yr wyf wedi bod yn ddirwestwr holl ddyddiau fy mywyd!" llefai areithydd dirwestol. Yn y fan clywid llais o ganol y gynulleidfa: "Do, ond beth am eich nosweithiau?—dyna'r pwnc." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mg04dwga0nuzjj6tzh9ttnxc8mv044e 104 70627 142211 142086 2025-07-02T01:30:09Z AlwynapHuw 1710 142211 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Un diwrnod aeth dyn, yr hwn a dybiai ei hun yn lled ddoeth, at yr hen bregethwr hynod Rowland Hill, a gofynodd, "Yn awr, Mr. Hill, a ydych chwi yn tybied y gwnai gwydraid o wirod yru gras allan o fy nghalon?" Nag ydwyf," ebe Mr. Hill, "oblegid nid oes dim ynddi i'w yru allan." {{c|YR HUNANOL.}} {{center block| <poem> Y Fi heddyw ganfyddwn,—yn unig ::Hunanol mewn myrddiwn; :Fe gollai'r byd ei begwn, :A rhewai'r haul, ar air hwn! :::—''Elfyn.'' </poem> }} <br> Y MAB AFRADLON.—Yr oedd gwraig ieuanc yn ymresymu â'i gŵr, yr hwn, er ei mawr siomedigaeth a'i gofid, oedd wedi troi allan yn oferddyn, gan ymroi i ddiota a meddwdod. "Ho," ebe ef, "nid wyf fi ond fel y mab afradlon: yr wyf yn bwriadu, fel yntau, diwygio yn mhen tipyn o amser." "Eisieu aros yn gyntaf sydd arnoch, dybygwn," atebai hi, "nes i mi, fel chwithau, fod fel yr afradlon, yn marw o newyn. Ond gan mai dyna eich penderfyniad, yr wyf finau yn penderfynu bod fel yr afradlon hefyd, oherwydd mi a godaf, ac a äf at fy nhad." Ac felly, yn ddioed, ymaith yr aeth i'w hen gartref at ei theulu, gan adael rhwng ei gŵr meddw a'i gymdeithion mochynaidd. {{c|GLYN CYSGOD ANGEU.}} {{center block| <poem> Glyn llwm, llaith, glyn lle mae llu—yn myn'd ::Drwyddo'n mhell i'w barnu; :Nid oes neb yn gwynebu :Un glyn dêg yn y glyn du. :::—''Dewi Glan Dulas'' </poem> }} [[Categori:Robert Owen Hughes (Elfyn)]] [[Categori:David Morris (Dewi Glan Dulas)]] <br><noinclude><references/></noinclude> iqktkv5vksizdle2grx8u0y7i6bn3cg 142278 142211 2025-07-02T03:00:42Z AlwynapHuw 1710 142278 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Un diwrnod aeth dyn, yr hwn a dybiai ei hun yn lled ddoeth, at yr hen bregethwr hynod Rowland Hill, a gofynodd, "Yn awr, Mr. Hill, a ydych chwi yn tybied y gwnai gwydraid o wirod yru gras allan o fy nghalon?" Nag ydwyf," ebe Mr. Hill, "oblegid nid oes dim ynddi i'w yru allan." {{c|YR HUNANOL.}} {{center block| <poem> Y Fi heddyw ganfyddwn,—yn unig ::Hunanol mewn myrddiwn; :Fe gollai'r byd ei begwn, :A rhewai'r haul, ar air hwn! :::—''Elfyn.'' </poem> }} <br> Y MAB AFRADLON.—Yr oedd gwraig ieuanc yn ymresymu â'i gŵr, yr hwn, er ei mawr siomedigaeth a'i gofid, oedd wedi troi allan yn oferddyn, gan ymroi i ddiota a meddwdod. "Ho," ebe ef, "nid wyf fi ond fel y mab afradlon: yr wyf yn bwriadu, fel yntau, diwygio yn mhen tipyn o amser." "Eisieu aros yn gyntaf sydd arnoch, dybygwn," atebai hi, "nes i mi, fel chwithau, fod fel yr afradlon, yn marw o newyn. Ond gan mai dyna eich penderfyniad, yr wyf finau yn penderfynu bod fel yr afradlon hefyd, oherwydd mi a godaf, ac a äf at fy nhad." Ac felly, yn ddioed, ymaith yr aeth i'w hen gartref at ei theulu, gan adael rhwng ei gŵr meddw a'i gymdeithion mochynaidd. {{c|GLYN CYSGOD ANGEU.}} {{center block| <poem> Glyn llwm, llaith, glyn lle mae llu—yn myn'd ::Drwyddo'n mhell i'w barnu; :Nid oes neb yn gwynebu :Un glyn dêg yn y glyn du. :::—''Dewi Glan Dulas'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> lx0s7k6g43sb252gei253x93kmsxodc 104 70628 142212 142088 2025-07-02T01:30:53Z AlwynapHuw 1710 142212 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>MYNED YN DENEU.—" Yr wyt yn myned yn deneu iawn, fy machgen," meddai mam dyner wrth ei mab un diwrnod. "Ydwyf, fy mam," atebai y llanc; "ac yr wyf yn disgwyl y gellwch weled fy asen cyn bo hir." Yr oedd y gwalch ar fyned i'w briodi. {{c|ENGLYN I'R "GYLLELL GERIG."}} {{center block| <poem> I lunio'n hardd, ddalenau,—o hyll graig, ::Cyllell gref yw'n ddiau; :Ceir nen deg, nid gwellt breg, brau, :I wael lys, a phalasau. ::—''Parch. W. R. Ambrose.'' </poem> }} <br> [[Categori:Categori:William Robert Ambrose]] ACHAN AC ACHAR, AI YR UN? (Job. vii. 18; 1 Chron. ii. 7.) Dau enw ar yr un person yw y rhai hyn, er, efallai, ei fod yn fwy adnabyddus dan y cyntaf, am mai dyna yr enw a roddir iddo yn hanes ei drachwant gyda'r llafn aur, a'r fantell Fabilonig dêg. Eithr Achar y gelwir ef yn Chronicl, yn yr Hebraeg, a'r holl gyfieithiadau. Achan yw yn Llyfr Josua mewn pump o leoedd olynol, yn pen. vii. Y dyffryn lle y llabyddiwyd ef oedd Achor. Gall i'r gair Achan lithro ar dafod leferydd i fod yn Achar oddiwrth adgof o le ei farwolaeth. Pa fodd bynag, nid yw ond gwahaniaethiad un lythyren.—''Parch. T. Frimston, Llangefni.'' {{c|Y GAREG ATEB.}} {{center block| <poem> Careg enwog creig uniaith,—ca' ystyr :Pob cwestiwn ar unwaith; :Ac, heb orphwys dyg berffaith :Eiriau'n ol yn yr un iaith. :::—''Eos Eifion''. </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> kpk5ern0gnw6emt0cwgrowd2jscjke9 104 70629 142213 142089 2025-07-02T01:31:21Z AlwynapHuw 1710 142213 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y neb a gloddio bydew, a syrth iddo. {{c|YR AWEL.}} {{center block| <poem> Si yr awel sy', 'rwan,—yn min nos, ::Yn mwynhau ei hunan; :O oriel geillt, ei hwyrol gân :Ogleisia dyner glust anian. :::—''Robyn Wyn o Eifion.'' </poem> }} <br> "A ydych chwi yn meddwl y bydd i chwi roi y goreu i ddiod ryw dro?" gofynai ynad heddwch i Wyddel a ddygwyd ger ei fron. "Ydwyf, syr," ebe y Pat. "Pa bryd?" "Pan fyddaf farw, syr." {{c|Y CRYD.}} {{center block| <poem> I fyd y farn dyfodfa yw;—drwy gryd ::I'r gro ä dynolryw; :Sigledig gysgle ydyw, :Dwy ochr bedd cyn dechreu byw. :::—''Ceiriog.'' </poem> }} [[Categori:Robert Hughes (Robyn Wyn o Eifion)]] [[Categori:John Ceiriog Hughes (Ceiriog)]] <br> Gwell eistedd gyda dyn doeth yn ngharchar na chyda ffŵl yn Mharadwys. Paid gadael i'th dafod dori dy wddf. DR. JOHNSON A'I WRAIG.—Pan oedd yr enwog Dr. Johnson yn caru y ferch ieuangc a gymerodd wedi hyny yn wraig, dywedodd wrthi, er mwyn profi ei ffydd, nad oedd gadddo ddim eiddo, ac heblaw hyny, fod ewyrth iddo wedi ei grogi. Atebodd y foneddiges nad oedd ganddi ddim ychwaneg o eiddo nag yntau, ac mewn perthynas i'w cheraint, nid oedd erioed wedi clywed i un o honynt gael ei grogi, ond gwyddai fod llawer o honynt yn haeddu. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ewgyilowcp5cnxtfwh1qjfgut4mnn9y 104 70630 142214 142090 2025-07-02T01:31:43Z AlwynapHuw 1710 142214 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gofynodd boneddwr i fachgen bychan paham na byddai merched yn tynu eu hetiau yn y capel? "Am nad oes yno ddrych (looking glass) fel y gallant eu gwisgo drachefn," meddai y bachgen. {{c|Y GWANWYN.}} {{center block| <poem> Tra mae'r adar pêr yn pyncio, A'r dolydd gwyrdd yn hardd flodeuo, Coedydd fyrdd yn gwych flaguro, A holl natur yn ymdrwsio, I gadw dawnsfa fawr flynyddol, O glod a mawl i Dduw tragwyddol,— A raid i'm henaid bach fy hunan Beidio uno yn y gydgan, A rhoddi bloedd am fywyd newydd, Mewn cân a bery yn dragywydd; I seinio clodydd pêr, laweroedd, Am olud gras a gwanwyn nefoedd, Am wisgoedd gwych y Prynedigaeth, A pheraidd gân y Fuddugoliaeth? —''Esther Jones, Brynychain, Llanllyfni,'' </poem> }} <br> Dywedodd offeiriad wrth ei wraig, pan yn ei geryddu am na phregethai yn well, "Mae yn anmhosibl pregethu yn iawn i'r fath gynulleidfa o asynod." "Wel, ai dyna y rheswm y gelwch hwynt yn 'Anwyl gariadus frodyr'?" meddai y wraig. YFORY.—Diwrnod y bydd diogwyr yn addaw gweithio, a ffyliaid yn addaw diwygio. {{c|Y PETHAU BYCHAIN.}} {{center block| <poem> Er gwaned ydyw'r eginyn, a'r fyr ::Ymgryfha ei wreiddyn; :Yntau yr eiddiol blentyn :O geir i dd'od yn gawr o ddyn. :::—''Ieuan Nebo''. </poem> }} [[Categori:Evan Jones (Ieuan Nebo)]] <br><noinclude><references/></noinclude> drkn3qbbfnkpser3g6dipfovsyke8oz 104 70632 142216 142094 2025-07-02T01:32:44Z AlwynapHuw 1710 142216 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>PREGETHWR MAHOMETANAIDD.—Un diwrnod esgynodd Moold, y pregethwr, i'r areithfa yn y deml ''(mosque)'' a dywedodd wrth ei wrandawyr: "O! blant ffyddlawn, a wyddoch chwi beth yr wyf yn myned i'w ddyweyd?" Atebasant ef: "Na wyddom." Dywedodd yntau: "Wel, nid yw o un pwrpas i mi wastraffu fy amser ar dyrfa o bobl mor ystyfnig." Dranoeth esgynodd i'r areithfa drachefn, a dywedodd: "O! wir Fahometaniaid, a wyddoch chwi beth wyf yn myned i'w ddyweyd?" Dywedasant hwythau wrtho heddyw: "Gwyddom." "Yna," ebe yntau, "nid oes angen i mi ddyweyd wrthych." Y trydydd dydd, wele y pregethwr i fyny eto, ac yn gofyn yr un cwestiwn. Meddyliodd y bobl y buasent yn ei ddal y tro hwn, a dywedasant: "Y mae rhai ohonom yn gwybod, a rhai heb wybod." Atebodd yntau: "Wel, gwnaed y rhai sydd yn gwybod ddyweyd wrth y rhai nad ydynt yn gwybod." {{c|CRIST YN GETHSEMANE.}} {{center block| <poem> Un hwyrnos yn ei hoerni—bu'n lesu'n ::Benisel mewn gweddi; :Ac yno'n wan gan gyni :Chwysai 'i waed o'm hachos i. :::—''Ioan Brothen.'' </poem> }} [[Categori:John Jones (Ioan Brothen)]] <br> SANCTEIDDRWYDD.—Sancteiddrwydd ydyw gogoniant y Jehofah mawr. Y mae yn ardderchog mewn mawrhydi, yn alluog mewn nerth, yn anrhydeddus mewn cyfoeth, ond yn ogoneddus mewn sancteiddrwydd. Gan mai sancteiddrwydd ydyw prif ogoniant y Duwdod ei hunan, nid ydyw yn un iselhad ar bryfyn deudroed i arddel yr un peth.—''Parch. William Morris, Tyddewi.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> oz5vwfixbeshkiyvylezeqxjrx6ondg 104 70634 142217 142096 2025-07-02T01:57:31Z AlwynapHuw 1710 142217 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>HYNOD FOESGAR.—" Syr, a ydych yn meddwl dyweyd fy mod yn siarad anwiredd?" gofynai person un tro i foneddwr Ffrengig. "Nac ydwyf, syr, nid wyf yn dweyd hyny: ond, syr, yr wyf yn dweyd eich bod yn cerdded llawer o gwmpas y gwir. {{c|GWIRIONEDD.}} {{center block| <poem> Y Gwir, fel aur ac arian,—drwy y ffwrn :Dra phoeth ni chyll gyfran; :Di-dwyll mae'n myned i dân, :A di-dwyll yn do'd allan. :::—''Gwalchmai.'' </poem> }} <br> Mewn cyfarfod perthynol i'r Feibl Gymdeithas yn Llundain, gofynai y diweddar Barch. T. Jones, Llundain—yr hwn oedd i bregethu yn nghyfarfod blynyddol y gymdeithas—pa un a fyddai ddoethaf iddo, ai darllen ei bregeth ai ynte ei thraddodi allan, fel arfer. "Gwell i chwi ei darllen," atebai y Parch. Ddr. Wilks; "ond cofiwch am ddigon o'r tân Cymreig ynddi." "Y mae papyr," sylwai un brawd, "yn anghymwys i gario tân ynddo." "Y mae hyny yn wir," atebai Dr. Wilks; "ond y mae yn rhagorol at gyneu tân." {{c|Y BEIBL.}} {{center block| <poem> Gair Duw byth yw y gwir di ball,—iach rad, ::Ni chredaf i arall; :Gair Duw egyr y deall, :Gair Duw rydd olwg i'r dall. :::—''Gutyn Peris.'' </poem> }} [[Categori:Richard Parry (Gwalchmai)]] [[Categori:Griffith Williams (Gutyn Peris)]] <br> Y mae y rhai hyny sydd yn credu y gall arian wneyd pob peth, yn fynych yn barod i wneyd pob peth am arian. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fezvfrgdflub9yurcbd2eo56sx29wfn 104 70636 142280 142099 2025-07-02T03:37:03Z AlwynapHuw 1710 142280 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ni chlywais ond am ddau le dyogel iawn erioedy nefoedd a'r llwch, ac o'r ddau braidd na feddyliwn nad y llwch yw y mwyaf dyogel. Clywais am rai wedi syrthio o'r nefoedd, ond ni chlywais am neb a syrthiodd o'r llwch erioed.—''Parch. Morgan Howells.'' {{c|Y BARDD PAN YN GLAF.}} {{center block| <poem> 'Rwy'n glaf, a'r gauaf sy'n gwywo—fy nerth, ::Fy nydd sydd yn cilio; :'Rwy'n disgyn i'r glyn dan glo— :Cledd anwyd a'm clodd yno. :::—''Deiniolfryn.'' </poem> }} <br> Un tro safai y Parch. R. Jones, Llanllyfni uwchben bedd gwr ar a gyflawnodd hunanladdiad, gyda dyben o ddweyd gair.—"Wel," meddai, "yr wyf wedi bod yn dweyd gair wrth lawer bedd, uwchben pob math o gymeriadau, o bob gradd ac oed, yn wŷr a gwragedd, ieuanc a hen, rhai duwiol ac annuwiol ond nis gwn yn iawn beth i'w ddweyd wrth ben bedd fel hyn. Y mae angau wedi dyfod at hwn yn wahanol i bawb arall. Y mae angau wedi dyfod trwy ddrws y cefn at hwn, am hyny yr wyf fi yn tewi." {{c|Y NOS.}} {{center block| <poem> Y nos bruddaidd gan sobreiddiaw—y byd ::Fel y bedd ddaeth heibiaw: :Dwyster ei mawredd distaw; :Y ser drydd i siarad draw. :::—''Dewi Glan Peris, Dinorwig'' </poem> }} <br> DYLANWAD ARGYHOEDDIAD.—Y mae y dyn a fo wedi derbyn gwir argyhoeddiad, gan nad i ba le y crwydra, yn sicr yn y diwedd o ddyfod yn ol at ei egwyddorion cychwynol.—''Parch. J. Frimston''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> mh19z8lu6jcwtyvvbxwauim0lrf14h9 104 70637 142218 142103 2025-07-02T01:58:30Z AlwynapHuw 1710 142218 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>GAIR WRTH YR ANNUWIOL. Y mae yr annuwiol yn anfoddlon, terfysglyd, grwgnachlyd ac ansefydlog. Y mae fel y môr, yn dygyfor pan na allo fod yn llonydd, bwrw allan dom, Esai. lxxxvii. Mae anfoddlonrwydd yn nod dyn annuwiol, Num. xvi. 41, y mae yn wrthryfel yn erbyn Duw. Yr ydym yn colli yr amser y dylem ei ddefnyddio i ddiolch—anaddasu i ddyledswyddau; pechod ynfyd; rhwystro i ni gysur yn y pethau sydd genym. Mae ymddygiad anaddas at Dduw a dynion yn ysbeilio trugareddau o'u melusder; yn ychwanegu trallod, ac yn annog Duw i ddigofaint. Y mae annuwioldeb yn golled fawr—colled fawr yn y byd hwn; bod heb Grist, heb Dduw, heb obaith, heb gymod, heb heddwch, heb faddeuant, heb sylwedd. Yn fuan collant yr enaid; collant bob peth, ïe, collant y byd y bu eu calon gymaint arno, a'u serch ar ei bethau. Och! pair annuwioldeb golled fawr. Y rhai a gawsant dduwioldeb mawrygant Dduw am yr elw mawr a gawsant. Gwrthryfelwyr wedi eu rhyddhau o'r carchar i gael y fath gyfoeth! Y tlawd wedi ei godi o'r llwch, a'r rheidus o'r domen! Byddant yn byw yn addas i'r elw sydd ganddynt; mynegant rinweddau yr hwn a'u galwodd. Byddant lafurus am gynyddu mewn agwedd foddlawn, gweddio am gynyddu mewn gras; gochel caru y byd ac ymgyraedd am dano; arfer ffydd; marweiddio eu calonau i'r pethau a welir; cael meddylfryd ysbrydol; peidio addaw iddynt eu hunain na disgwyl pethau mawr yn y byd hwn.—Y Parch. ''John Elias.'' GWRAIG LOT.—Un weithred ddrwg sydd genym hanes am dani o eiddo gwraig Lot, ond y mae hono fel pendulum damnedigaeth yn crogi wrth ei hanes hi byth!—''Spinther.'' [[Categori:John Elias]] [[Categori:James James (Spinther)]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> guxges6i00sicmqh3l9yggwwyt74ae0 104 70638 142219 142104 2025-07-02T01:58:58Z AlwynapHuw 1710 142219 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Rhoddodd swyddog uchel orchymyn i'w gadfridog i gymeryd rhyw sefyllfa yn y rhyfel, gan chwanegu na chostiai hyny ond bywydau ychydig o ddynion. "A wnewch chwi fod yn un o'r ychydig hyny?" gofynai y cadfridog. {{c|"GOLLWNG I NI BARABBAS YN RHYDD."}} {{center block| <poem> Is haul, dyma olygfa syn!—hoelio'r ::Dihalog ar noethfryn: :Rho'i rhyddhad i'r du adyn, :A dewis gwaed Iesu gwyn! :::—''Dewi Orwig''. </poem> }} <br> CREDO HENGIST.—Rhag bod rhai pobl heb weled Credo Hengist, dyma fo:—"Mae bywyd yn ymborthi ar angeu. Mae yr afal yn bwyta y blodeuyn, yr anifail yn bwyta yr afal, y dyn yn bwyta yr anifail, natur yn bwyta y dyn, a'r duwiau yn bwyta natur." Tybiai Hengist mai dyna ydyw yr achos fod dalenau crefydd mor waedlyd, a bod yr offeiriaid mor bleidiol i ryfel. {{c|HEB DDUW HEB DDIM.}} {{center block| <poem> Bod yn wâg, byd yn wegi,—bod heb Dduw, ::Byd heb ddim ond tlodi: :Byd caethwas, heb ras na bri, : A'i dranoeth yn drueni. ::—''Dyfed''. </poem> }} [[Categori:David Price (Dewi Dinorwig)]] [[Categori:Evan Rees (Dyfed)]] <br> "Doctor," ebai gŵr claf goludog wrth ei feddyg, "y mae arnaf eisieu i chwi wneyd gwaith trwyadl, a tharaw ar wraidd y drwg." "O'r goreu, mi wnaf," meddai y meddyg: a chan godi ei lawffon braff i fyny, dygodd hi i lawr gyda nerth digonol i wneyd costrel a gwydryn—celfi gwirod—oedd ar y bwrdd—yn ganddryll. Ymweliad olaf y gŵr gonest a'r tŷ oedd hwn. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3jw62hd35phkl6gwqq32x4wc9bv39gj 104 70640 142221 142109 2025-07-02T02:01:31Z AlwynapHuw 1710 142221 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CARWRIAETH YN YR EGLWYS.—Boneddwr ieuanc a ddygwyddai eistedd yn yr eglwys mewn côr, yn nesaf at ba un yr eisteddai boneddiges ieuanc, yr hon y syrthiodd mewn cariad â hi ar yr olwg gyntaf, a theimlai ddymuniad i ddechreu hysbysu ei feddwl yn y fan; ond gan nas gallai ymddiddan â hi, efe a wnaeth ddefnydd o'r ddyfais ganlynol: Efe a roddodd iddi y Beibl yn agored, a phin wedi ei osod yn yr adnod hon,2 Epistol Ioan 5, "Ac yn awr yr wyf yn atolwg i ti, arglwyddes, nid fel un yn ysgrifenu gorchymyn newydd i ti, eithr yr hwn oedd genym o'r dechreuad, garu ohonom ein gilydd." Hi a ddychwelodd y llyfr yn agored, a'r pin wedi ei osod yn Ruth ii. 10, "Yna hi a syrthiodd ar ei hwyneb, ac a ymgrymodd i lawr, ac a ddywedodd wrtho ef, Paham y cefais ffafr yn dy olwg di, fel y cymerit gydnabod arnaf, a minau yn alltudes?" Y boneddwr a ddychwelodd y Beibl yr ail waith, gan gyfeirio at 3 Epistol Ioan 13, 14, "Yr oedd genyf lawer o bethau i'w hysgrifenu, ond nid wyf yn chwenych ysgrifenu âg inc a phin atat ti: eithr gobeithio yr ydwyf gael dy weled ar fyrder, ac ni a ymddiddanwn wyneb yn wyneb." O'r garwriaeth ryfedd hon a ddechreuodd mor anghyffredin, cymorodd priodas le yn mhen wythnos. {{c|Y DIRWESTWR.}} {{center block| <poem> Dirwestwr nid yw drwstan—yn ei ffordd, ::Nac yn ffwl penchwiban, :Wrth yfed dw'r, gloewddw'r glân,— :Dw'r oer o reieidr anian. :::—''Ap Fychan.'' </poem> }} [[Categori:Robert Thomas (Ap Vychan)]] <br> DIGOFAINT.—Mae digofaint yn dechreu mewn ffolineb, ac yn diweddu mewn edifeirwch. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> qra5ff17tm0xws0nm5ur6ppok4egmzk 104 70659 142223 142117 2025-07-02T02:03:17Z AlwynapHuw 1710 142223 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Pan roddwyd ei ddewisiad i'r Tywysog Conde ar ol ei ddal yn garcharor gan Siarl IX., brenin Ffrainc, naill ai myned i wasanaeth yr offeren, neu ei osod i farwolaeth, neu oddef carchariad parhaus; efe a atebodd, "Trwy gymorth Duw ni ddewisaf byth mo'r cyntaf; ac am y lleill, gadawaf hwy i Ragluniaeth Duw ac ewyllys y brenin." {{c|SINAI A CHALFARIA.}} {{center block| <poem> Os swn y ddeddf yn Sinai ddu—rua ::Yr euog i grynu, :Calfaria lân dry'n gân gu :Yng ngrasol angeu'r Iesu. :::—''Pedrog''. </poem> }} [[Categori:John Owen Williams (Pedrog)]] <br> SEIRIOL A CHYBI.—Dywed traddodiad am Seiriol a Chybi y cyfarfyddent unwaith bob wythnos yn agos i Glorach, yn mhlwyf Llandyfrydeg: ac oherwydd y byddai Seiriol ar daith yr ymweliad hwn bob amser yn teithio a'i gefn at yr haul; y boreu yr haul yn y dwyrain, a'r prydnawn, wrth ddychwelyd, yr haul yn y gorllewin, a Chybi i'r gwrthwyneb, yn teithio a'i wyneb i'r haul, gelwid hwy Seiriol Wyn, a Chybi Felyn. Gan fod y ddau hyn mewn bri mawr gan Gymry Gwynedd, mewn amser diweddarach, gwnai y Mynachod cardodaidd ddefnydd mawr ohonynt yn eu teithiau cardodaidd. Cludent luniau bychain o goed o'r ddau sant, i'w newid am ŷd, caws, a chig moch, &c. Dywedant fod llun Seiriol yn feddyginiaeth anffaeledig i amryw glefydau, a llun Curig mor effeithiol i yru ysbrydion drwg o dai ffermydd ac ysguboriau, am hyny dywedai y bardd, {{center block| <poem> "Un ohonynt a ddygai Gurig lwyd dan gwr ei gôl, Gwas arall a ddygai Seiriol. ::—''R. Llwyd, Beaumaris.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> 7gmqkk6x803bdjc8sy5xskflt4pxxjf 104 70661 142224 142122 2025-07-02T02:03:58Z AlwynapHuw 1710 142224 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cred in UNIG.—Y mae marchnad wedi ei chyfodi gan Dduw er delio â phechaduriaid. Y man yr agorwyd hi oedd yn y Prynedigaeth, y nwydd a gynygir yw bywyd tragywyddol, a'r term i'w gael yw "Cred yn unig."—''Parch. Foulk Evans, Machynlleth.'' YR ADDA DIWEDDAF.—Ni chollasom hi oll yn yr Adda cyntaf, ond gwyliwn ei methu gyda'r Ail; oblegid hwn yw y diweddaf—nid oes un i ddyfod ar ei ol. Os misiwn ni hwn, misio'r last train am byth i fywyd tragywyddol fydd hi.—''Parch. Joseph Thomas, Carno.'' ESBONIAD GWERTH EI GOFIO.—" A llefarasant bob un wrth ei gymydog." Y felldith sydd yn dilyn lluaws crefyddwyr yr oes hon ydyw eu bod yn llefaru bob un am ei gymydog, ac nid wrth ei gymydog. Mwy o lefaru wrthynt, a llai am danynt, a wna les. {{c|DYDD Y FARN.}} {{center block| <poem> Dydd i'r Anfeidrawl Fythawl fod—gynal ::Gogoniant Ei hanfod,— :Heb ail na thebyg yn bod :Yn nyddiadur ei Dduwdod! ::—''Gwilym Alltwen.'' </poem> }} [[Categori:William Williams (Gwilym Alltwen)]] <br> ENAID.—Canwyll ydyw yr enaid nas gall rhuthriadau corwyntoedd marwolaeth ei rhoddi allan—nad oes digon o ddwfr yn yr Iorddonen i'w diffodd, na digon o dân yn uffern i'w llosgi. Sylwedd ydyw nad oes digon o bryf yn uffern i'w ddifa—nas gall meithder tragywyddoldeb ei falurio—tonau tanllyd digofaint ei dreulio—na thragywyddol bwys gogoniant ei lethu.—''Parch. R. Davies, Tre Taliesin.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> fhdxdenzbdygmsxtyvja3059xy88zxg 104 70664 142225 142129 2025-07-02T02:04:48Z AlwynapHuw 1710 142225 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Pan ddaw newyddion drwg yn rhy ddiweddar i fod o les i dy gymydog cadw nhw i ti dy hun.Pan mae dyn yn edrych ar bechod yn fach, y mae ar y ffordd i'r tir na wêl yr un pechod yn fawr.—''Parch. J. Thomas, Carno.'' Y DDWY DAITH.—Rhai a änt yn llawen i ddistryw; ereill dan wylo i ogoniant.—''Mason''. Peth ofnadwy yw i ddyn gael ei gymeryd o'r byd gan angeu, cyn ei gymeryd yn gyntaf o'r byd gan ras.—''Ralph Venning.'' {{c|DYFFRYN MADOG.}} {{center block| <poem> Gweledig yw gwaelodion—y llynau, ::Sy'n llenyrch o feillion: E daenwyd preswyl dynion Lle bu dw'r a llwybr y dòn. :::—''Alltud Eifion''. </poem> }} [[Categori:Robert Isaac Jones (Alltud Eifion)]] <br> Yr hwn sydd yn gaeth i'r byd sydd â melldith Canaan arno—"Gwas gweision a fyddi di." Fe gasaodd y byd Dduw heb achos, ac yntau a garodd y byd heb achos. Clywir pobl yn son yn fynych am ymsefydlu yn y byd: yr un peth fyddai meddwl bwrw angor i ganol Môr y Werydd, neu son am fod careg wedi ymsefydlu pan y byddo yn treiglo i lawr ar hyd llechwedd y bryn. EUOGRWYDD AC OFN.—Ffrwythau pechod ydynt euogrwydd ac ofn; oblegid pan dderfydd pechu fe dderfydd ofni—pan sycho hen gorsydd pechod ni cheir gwel'd yr un Jacko' Lantern byth mwy yn ceisio dy arwain ar gyfeiliorn.—''Y Parch. Dafydd Rowland, Bala''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 82z96wzzp4jqjld6vfs4qij22y8gutj 104 70667 142135 142028 2025-07-01T21:46:58Z AlwynapHuw 1710 142135 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cawsom ddifyrwch neillduol un diwrnod wrth glywed bachgen gwledig yn ateb nifer o fechgyn oedd o'i gwmpas. Gofynodd iddynt, "Pa beth sydd debycaf i haner cosyn?" Dechreuodd y bechgyn ddyfeisio yn uniongyrchol. Dywedai rhai mai y lleuad, ereill mai haner maen llifo; ond rhoddasant i fyny cyn hir. "Ond yr haner arall, y ffyliaid," ebe y gofynydd. {{c|ERFYNIAD.}} {{center block| <poem> Trwy y niwl at Ior y nen—ni awn oll, ::Yn awr, mewn gwir angen: :A'th dyner law, Dad Awen, :O! gwylia Di ein gwlad wen. :::—''Gutyn Arfon''. </poem> }} <br> [[Categori:Griffith Hugh Jones (Gutyn Arfon)]] "Wele yr wyf fi gyda chwi bob amser hyd ddiwedd y byd." Pregethwch Grist beth bynag; cysylltwch bob peth â Christ, efe a wnaiff y tro i bechadur. Cedwch y drws yn ddigon llydan i bechaduriaid ddyfod ato ef; gwell ei cholli hi yr ochr hono na'r llall. Byddwch yn fwy am bethau nag am eiriau. Darllenais am henafiaid Groeg y byddai eu dywediadau yn fyr ac yn gynwysfawr: rhoddent fôr o fater mewn dyferyn o eiriau. Mae rhai yn dda am baentio y derw a'r ffawydd, fel yr ymddangosant yn hardd; ond gweithio y coed eu hunain yw y goreu. Goreu po leiaf o baent fyddo genym yn ein pregethau—sylwedd wnaiff y tro.—Wm. Charles. {{c|Y DEDWYDD.}} {{center block| <poem> O fôr, o faenor, o fynydd,—agos ::O eigion afonydd, :Y daw Duw, ar hyd y dydd, :A da i adail y Dedwydd. :::—''Sion Tudur''. </poem> }} <br> [[Categori:Siôn Tudur]]<noinclude><references/></noinclude> pcez3eftmpn8qcs66jy090i4rfzln3b 142226 142135 2025-07-02T02:06:14Z AlwynapHuw 1710 142226 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cawsom ddifyrwch neillduol un diwrnod wrth glywed bachgen gwledig yn ateb nifer o fechgyn oedd o'i gwmpas. Gofynodd iddynt, "Pa beth sydd debycaf i haner cosyn?" Dechreuodd y bechgyn ddyfeisio yn uniongyrchol. Dywedai rhai mai y lleuad, ereill mai haner maen llifo; ond rhoddasant i fyny cyn hir. "Ond yr haner arall, y ffyliaid," ebe y gofynydd. {{c|ERFYNIAD.}} {{center block| <poem> Trwy y niwl at Ior y nen—ni awn oll, ::Yn awr, mewn gwir angen: :A'th dyner law, Dad Awen, :O! gwylia Di ein gwlad wen. :::—''Gutyn Arfon''. </poem> }} [[Categori:Griffith Hugh Jones (Gutyn Arfon)]] <br> "Wele yr wyf fi gyda chwi bob amser hyd ddiwedd y byd." Pregethwch Grist beth bynag; cysylltwch bob peth â Christ, efe a wnaiff y tro i bechadur. Cedwch y drws yn ddigon llydan i bechaduriaid ddyfod ato ef; gwell ei cholli hi yr ochr hono na'r llall. Byddwch yn fwy am bethau nag am eiriau. Darllenais am henafiaid Groeg y byddai eu dywediadau yn fyr ac yn gynwysfawr: rhoddent fôr o fater mewn dyferyn o eiriau. Mae rhai yn dda am baentio y derw a'r ffawydd, fel yr ymddangosant yn hardd; ond gweithio y coed eu hunain yw y goreu. Goreu po leiaf o baent fyddo genym yn ein pregethau—sylwedd wnaiff y tro.—Wm. Charles. {{c|Y DEDWYDD.}} {{center block| <poem> O fôr, o faenor, o fynydd,—agos ::O eigion afonydd, :Y daw Duw, ar hyd y dydd, :A da i adail y Dedwydd. :::—''Sion Tudur''. </poem> }} [[Categori:Siôn Tudur]] <br><noinclude><references/></noinclude> 27vv6mkdj5wcrw2r22e48ttaept07b5 104 70668 142138 142029 2025-07-01T22:07:42Z AlwynapHuw 1710 142138 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>HANESYN CHINEAIDD.—Yr oedd gan Kin-Tsong, brenin Tsi, geffyl a werthfawrogai ac a hoffai yn fawr; yr hwn a fu farw drwy ddiofalwch y gwas. Y brenin yn ei gynddaredd a ymaflodd mewn gwaewffon i'w drywanu yn y fan. Yn ffodus, yr oedd Iyan Tsi yn bresenol ar y pryd."Fy arglwydd," meddai, "fe fydd y dyn farw mewn anwybodaeth o echryslonrwydd ei drosedd." "Wel," ebe y brenin, "argyhoedda ef yn gyntaf." Cymerodd Iyan y waewffon, a chan droi at y troseddwr, dywedodd: "Fab anffodus! gad i mi ddangos i ti fawredd dy drosedd. Yn gyntaf, yr wyt wedi achosi marwolaeth ceffyl a ymddiriedwyd i'th ofal, am hyny rhaid i ti farw. Yn ail, achosaist i'w Fawrhydi fyned i'r fath dymher, nes yr oedd yn ei wylltineb am dy ladd. Y mae y trosedd yma yn fwy na'r cyntaf. Yn ddiweddaf, fe glyw pawb drwy'r deyrnas, yn nghyda'n cymydogion, fod ein harglwydd y brenin wedi rhoi cyd-greadur i farwolaeth o achos ei geffyl, trwy yr hyn y mae yn sicr o golli ei enw da. Dyna dy drosedd mwyaf. Mor erchyll yw canlyniadau dy ddiofalwch! A ydwyt yn awr yn eu canfod yn eglur?" "Gad iddo fyw," ebe y brenin, " yr wyf yn maddeu iddo." Bu y dull doeth hwn yn foddion i ateb dyben cosb trwy argraphu drwg y weithred ar feddwl ereill, a sicrhau na wnelai y gwas mo'r drwg ond hyny, a thueddu y brenin i faddeu. {{c|DIM.}} {{center block| <poem> Dim! o Ddim, yn ddiamau,—lluniwyd ::Holl anian a'i throellau; :Dim ydyw dyn, briddyn brau, :Ow! fenaid, Dim wyf finau. :::—''Edyrn o Fon''. </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> m5hqwbsum3coszvzxeintedrnn5czth 104 70669 142139 142031 2025-07-01T22:08:34Z AlwynapHuw 1710 142139 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"GWERTHFAWR WAED CRIST."—Yr oedd gwerth y gwaed yn tarddu oddiwrth werth y bywyd, a gwerth y bywyd yn tarddu oddiwrth fawredd y Person. Pan y mae dyn yn cael ei ferthyru, nid yw yr enaid yn marw, ac er hyny y mae yr enaid yn trosglwyddo gwerth i fywyd y corph, ac yn rhoddi rhyw bwysfawrogrwydd anghydmarol fwy i angeu dyn nag i angeu yr anifail. Ond er mor fawr y gwahaniaeth rhwng dyn ac anifail, nid yw ond gwahaniaeth graddau. Creadur yw dyn yr un modd a'r anifail. Ond y mae cymaint o wahaniaeth rhwng dyn a Duw ag sydd rhwng creadur a Chreawdwr. Ac eto, yn mherson yr Arglwydd Iesu Grist, y mae y Creawdwr wedi dyfod i undeb agosach â'r ddynoliaeth nag yw yr undeb rhwng ein heneidiau ni a'n cyrph. Er, feallai, nad yw yn addas dyweyd fod Duw wedi marw, eto yr oedd yr Hwn a fu farw yn Dduw: yr oedd Person anfeidrol y Mab yn yr holl ufudd—dod; yr oedd y Person anfeidrol yn y dyoddefiadau; yr oedd y Person anfeidrol yn yr angeu; yn rhoddi gwerth a haeddiant anfeidrol yn y cwbl i fod yn "Iawn dros ein pechodau ni; ac nid dros yr eiddom ni yn unig, eithr dros bechodau yr holl fyd."—Y Parch. Lewis Edwards, D.D. {{c|I JOHN JONES, MAB W. A MARTHA JONES, BRYN MEURIG, TALYSARN.}} {{center block| <poem> O aelwyd hoff, a gofal tad,—a mam ::Yn hedd iddi'n wastad, :Mab gwylaidd ym mhob galwad :Dywysai Duw i'w ystâd. :::—''Hywel Cefni, Talysarn,'' </poem> }} <br> [[Categori:Hugh Evan Jones (Hywel Cefni)]]<noinclude><references/></noinclude> 7b901rfi86d3e7kv03nxjt892le51yu 142227 142139 2025-07-02T02:06:46Z AlwynapHuw 1710 142227 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"GWERTHFAWR WAED CRIST."—Yr oedd gwerth y gwaed yn tarddu oddiwrth werth y bywyd, a gwerth y bywyd yn tarddu oddiwrth fawredd y Person. Pan y mae dyn yn cael ei ferthyru, nid yw yr enaid yn marw, ac er hyny y mae yr enaid yn trosglwyddo gwerth i fywyd y corph, ac yn rhoddi rhyw bwysfawrogrwydd anghydmarol fwy i angeu dyn nag i angeu yr anifail. Ond er mor fawr y gwahaniaeth rhwng dyn ac anifail, nid yw ond gwahaniaeth graddau. Creadur yw dyn yr un modd a'r anifail. Ond y mae cymaint o wahaniaeth rhwng dyn a Duw ag sydd rhwng creadur a Chreawdwr. Ac eto, yn mherson yr Arglwydd Iesu Grist, y mae y Creawdwr wedi dyfod i undeb agosach â'r ddynoliaeth nag yw yr undeb rhwng ein heneidiau ni a'n cyrph. Er, feallai, nad yw yn addas dyweyd fod Duw wedi marw, eto yr oedd yr Hwn a fu farw yn Dduw: yr oedd Person anfeidrol y Mab yn yr holl ufudd—dod; yr oedd y Person anfeidrol yn y dyoddefiadau; yr oedd y Person anfeidrol yn yr angeu; yn rhoddi gwerth a haeddiant anfeidrol yn y cwbl i fod yn "Iawn dros ein pechodau ni; ac nid dros yr eiddom ni yn unig, eithr dros bechodau yr holl fyd."—Y Parch. Lewis Edwards, D.D. {{c|I JOHN JONES, MAB W. A MARTHA JONES, BRYN MEURIG, TALYSARN.}} {{center block| <poem> O aelwyd hoff, a gofal tad,—a mam ::Yn hedd iddi'n wastad, :Mab gwylaidd ym mhob galwad :Dywysai Duw i'w ystâd. :::—''Hywel Cefni, Talysarn,'' </poem> }} [[Categori:Hugh Evan Jones (Hywel Cefni)]] <br><noinclude><references/></noinclude> jpcz5x2jjuv4em559yt1iuurdmmmg4u 104 70670 142141 142033 2025-07-01T22:10:23Z AlwynapHuw 1710 142141 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Sut bynag y daeth pechod i'r galon, ein pwynt pwysig ni yw defnyddio ffordd Duw i'w yru allan. Nid colli amser i holi sut yr aeth y gwartheg i'r ŷd, ond heb oedi eu troi allan. Nis gall dim roddi heddwch i'r hwn sydd yn mynu bod mewn rhyfel â'i gydwybod. Y mae Cristionogion weithiau yn ddigon drwg, ond y mae y byd yn llawer gwaeth. Beth yw helaethrwydd Iawn Mab Duw? Y mae mor helaeth fel na bydd neb yn golledig am fod prinder ynddo; y mae mor helaeth fel pe credai pawb yn Nghrist, y byddai pawb yn gadwedig. Y mae digon o le yn yr Iawn, ac etholedigaeth gras, i gadw pawb a gredant.—''C. Evans.'' GWLEDD Y METHDALWR.—Y mae Dr. Franklin yn adrodd yr hanesyn canlynol am Mr. Denham, masnachwr Americanaidd, gyda'r hwn yr aeth ar fordaith i Loegr. "Yr oedd wedi bod gynt," meddai, "mewn masnach yn Bristol; methodd, ac yr oedd yn ddyledwr i lawer o bobl; cyfrandalodd ''(compound)'', ac aeth i America; yno, trwy ddilyn ei orchwyl yn ddiwyd fel masnachwr, casglodd gyfoeth mawr mewn ychydig o flynyddoedd. Ar ol dychwelyd i Loegr yn y llong gyda mi, gwahoddwyd ei hen ofynwyr i gydwledda âg ef, yn mha le y diolchodd iddynt am eu tiriondeb yn cymeryd swm llai nag oedd yn ddyledus; a phan nad oeddynt yn disgwyl dim ond y wledd, cafodd pob dyn o dan ei blât, ar y newidiad cyntaf, ''order'' ar y banc am yr holl swm oedd yn aros heb ei dalu, yn nghyda llôg." Dyma engraifft nodedig o wir onestrwydd, a theilwng o efelychiad gan bob un a deflir i amgylchiad cyffelyb. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> dmsehh58r9kd9thc5g1v5uhl499y1ae 104 70672 142142 142036 2025-07-01T22:11:36Z AlwynapHuw 1710 142142 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>doethineb Rhagluniaeth yn dyfod i'r golwg yn hyn; sef ei bod yn rhoddi athrylith i ddynion sydd heb eu "geni a llwy arian yn eu geneuau," fel y dywedir. Efallai pe cawsai pawb eu geni yn gyfoethogion, nad aethai dim cymaint ag sydd o waith meddwl yn mlaen mwy nag o waith corph.—''Caledfryn''. [[Categori:William Williams (Caledfryn)]] CYFRAITH AC NID EFENGYL.—Periglor yn Nghaint, yr hwn oedd yn gadael ei ddyledswydd yn yr eglwys i gael ei chyflawni gan ei gurad, ond yn dra selog yn ei swydd fel ustus heddwch, a ddywedai yn ffyrnig wrth grwydryn a ddygid o'i flaen, "Mi ddysgaf fi y gyfraith i ti, adyn drwg; cei weled hyny." "Yn wir, syr," ebai y dyn, "byddai yn llawer mwy cymwys i chwi ddysgu yr Efengyl i mi." Llawer o ddynion enwog, y rhai nad ymddengys eu henwau mewn hanesyddiaeth, a gawsant eu rhan o ogoniant daearol; ond yn awr gorweddant yn y llwch, a'r holl ogoniant â pha un yr addurnwyd hwynt a ddiflanodd ymaith. Ereill, y rhai y mae eu henwau wedi eu cofrestru, a gogoniant pa rai a fu unwaith yn disgleirio yn ngolwg dynion, a aethant ymaith fel goruchion disglaer ar noson dywyll. Ond ni all hyn ddigwydd i breswylyddion y byd nefol; canys y mae tragywyddoldeb yn argraphedig ar bob coron gogoniant. Pob anrhydedd a gyfranwyd, heb wir deilyngdod nis gallant barhau; a phan addurner y drygionus â hwynt, y maent yn diflanu yn ebrwydd, a'r rhai diles a deflir i ddyfnderoedd o warth haeddianol. Ond effaith gwir ragoroldeb yw gogoniant yn y nefoedd, ac o ganlyniad rhaid iddo fodoli a blodeuo yn ddiderfyn.—''Edmondson''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2tf7822vhy8vtbk491kfa8ndscitpql 104 70673 142143 142037 2025-07-01T22:12:12Z AlwynapHuw 1710 142143 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>SARAH A'I MAM.—Un diwrnod, yn St. Louis, yr oedd amryw ferched wedi dyfod ar ymweliad am y prydnawn i dŷ cyfaill iddynt, pan y cymerodd yr amgylchiad a'r ymddiddan canlynol le:—Yr oedd plentyn pump oed i un o'r boneddigesau wedi bod yn euog o ymddygiad anfoesgar ac anweddaidd—yr hyn sydd yn dra annymunol mewn plant bach ar bob adeg, ond yn fwy felly yn nhai dyeithriaid. Ceryddodd ei mam hi mewn ysbryd caredig, gan ddyweyd, "Sarah, rhaid i chwi beidio gwneyd hyn yna." Yn fuan, anghofiodd y plentyn ei cherydd, ac aeth wedi hyny mor drystiog ag erioed. Dywedai y fam yn llym drachefn, "Sarah, os bydd i chwi wneyd hyn yna eto, mi a'ch cosbaf." Ond cyn hir, gwnaeth Sarah "hyny drachefn." Pan oedd y cwmpeini ar ymadael bawb i'w fan, aeth y fam am fynud i dŷ cymydog, gan fwriadu dyfod yn ol drachefn i geisio y plentyn. Darfu i'r meddwl am fyned gartref adgofio i Sarah y gosbedigaeth y dywedasai ei mam yr oedd i'w disgwyl, a throdd hyny ei hanfoesgarwch a'i hanfeddylgarwch yn dristwch a galar. Wedi i foneddiges ieuanc oedd yn bresenol ddeall yr achos, mewn trefn i'w thawelu, dywedai wrthi: "Na ofelwch, gofynaf i'ch mam beidio eich chwipio." "O!" ebe Sarah, "ni wna hyny un lles, oherwydd nid yw fy mam yn arfer dweyd anwiredd." Y mae yn werth pob peth wrth addysgu plentyn, ei ddwyn i deimlo na byddai ei fam byth yn dywedyd anwiredd. {{c|Y FELLTEN A'R DARAN.}} {{center block| <poem> Y fellten wyllt, a'r daran,—y peiriant ::Sy'n puro'r nef lydan; :Yw uchenaid groch anian, :Neu lef Duw trwy lif o dân. :::—''Emrys.'' </poem> }} <br> [[Categori:William Ambrose (Emrys)]] <br><noinclude><references/></noinclude> rnwuzgkuzi6olad07cudupd493pkaxt 104 70674 142145 142039 2025-07-01T22:19:47Z AlwynapHuw 1710 142145 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Un tro yr oedd Siencyn Penhydd mewn ymddiddanion â'r blaenoriaid. Yr oedd yr hynaf a'r blaenaf ohonynt yn achwyn ar y sychder a'r syrthni gyda hi, ac yn ymddangos fel pe buasai wedi colli tir yn ei ysbryd gyda chrefydd, oddiwrth y peth y gwelwyd ef. Torodd Siencyn allan yn danbaid, gan ddywedyd, "Jack, Jack, hoga dy gryman: hoga dy gryman, Jack. Ti yw y medelwr blaenaf yn y fan hyn, er's llawer blwyddyn bellach; ac yn wir, chwareu teg, medelwr go dda hefyd. Ond yn awr, y mae'r peth yn wahanol; y mae bwlch yn dy gryman. Eto, mi dy gynghoraf di i fyned a dy gryman i'r maen y bûm i wrtho y boreu heddyw: fe ddaw hwnw ag ef i awch eto." Yna, gyda llais dyrchafedig, gwaeddodd, "Jack, hoga dy gryman, onide fe ddaw Arglwydd y fedel i dy droi oddiar y grwn, am dy fod ar y ffordd i fyned yn y blaen." Dywedir fod yn anmhosibl darlunio effeithiau y dywediad uchod ar y brawd ei hun, ac ar y cyfarfod yn gyffredinol. Yr ydoedd fel pe gwefrasai yr Hollalluog bob cnawd. {{c|I'R HAUL.}} {{center block| <poem> Golau eurawg leuerydd,—ëwn, tanbaid, ::Tywynboeth olwynydd; :Planed losgawl, ysplenydd, :Pair o dân yn peri dydd. ::—''Eryron Gwyllt Walia''. </poem> }} <br> [[Categori:Robert Owen (Eryron Gwyllt Walia)]] Gorsedd GRAS.—Os ydwyt yn wir Gristion, y mae gorseddfainc y gras yn eiddo i ti. Dy Dad sydd yn eistedd arni. Dy Waredwr a'i taenellodd â'i waed ei hun. Yr Ysbryd Glân sydd yn dy ddirgel—dynu i ben—linio o'i blaen; a phan yr wyt yno, yr addewid i ti ydyw, "Lleda dy safn, a mi a'i llanwaf." ''John Newton''.<noinclude><references/></noinclude> m7txnfwctq08307a0rceknyy7u6cgq0 104 70675 142146 142040 2025-07-01T22:20:06Z AlwynapHuw 1710 142146 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>AWGRYMIADAU O BARTHED LLWYDDIANT.Prif ddirgelwch llwyddiant yw gwaith caled. Nis gall dim ond bratiau a thlodi ddyfod o ddiogi. Saim penelin yw yr unig ystwff i wneyd aur. Dim chwysu—dim ffynu. Rhaid i'r hwn fyddo am gael wyau y frân ddringo y goeden. Rhaid i bob dyn wneyd ei ffortiwn ei hunan y dyddiau presenol. Llewis crys torchedig a sicrhant y dillad goreu; a bydd yr hwn nad oes arno gywilydd o'r ffedog yn fuan yn alluog i wneyd hebddi. "Diwydrwydd yw mam lwc dda." Y mae dwy siop yn debyg i ddwy ystôl y mae dyn yn syrthio i'r llawr rhyngddynt. Na fydd uwchlaw dy fusnes. Y mae yr hwn a godo ei drwyn ar ei waith yn ymrafaelio a'i fara a'i ymenyn. Gôf gwael yw yr hwn sydd yn ofni ei wreichion ei hunan. Nwyddau da, pwysau llawn, a phris rhesymol sydd yn dwyn cwsmeriaid i'r siop, ond nid yw dynion yn canmol y siop lle y twyllir hwynt. Nid yw twyllwyr byth yn llwyddo; neu os gwnant, rhaid iddynt wneyd hyny yn Llundain, lle y daliant ddigon o gwsmeriaid newydd i fyw arnynt. Gall y saethwr hir—fwaog daro'r marc weithiau, ond ergyd dêg yw yr oreu. Y mae pwrs twyllwr yn llawn tyllau. Paid byth ymdroi mewn afradlonrwydd, oddigerth dy fod am wneyd ffordd fer i'r tlotty. Spurgeon. IECHYD.—Y gyfrinach pa fodd i gael iechyd da, yn gwneuthur y pedwar peth canlynol:—1. Codi yn foreu. 2. Ymarferyd â gweithio neu gerdded allan yn yr awyr agored. 3. Cadw y corph yn lân. 4. Cyfodi oddiwrth y bwrdd heb orlwytho y cylla. Fe all dyn, mae yn wir, oddiar ryw achosion, fod yn afiach er y pethau hyn; ond gyda hwynt, bydd ei afiechyd yn llai, ac hebddynt, nis gall feddu iechyd da o gwbl.—Hen Lyfr. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 6j72kjmle2d99v7d4wjvu526gut1xd0 142147 142146 2025-07-01T22:20:40Z AlwynapHuw 1710 142147 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>AWGRYMIADAU O BARTHED LLWYDDIANT.Prif ddirgelwch llwyddiant yw gwaith caled. Nis gall dim ond bratiau a thlodi ddyfod o ddiogi. Saim penelin yw yr unig ystwff i wneyd aur. Dim chwysu—dim ffynu. Rhaid i'r hwn fyddo am gael wyau y frân ddringo y goeden. Rhaid i bob dyn wneyd ei ffortiwn ei hunan y dyddiau presenol. Llewis crys torchedig a sicrhant y dillad goreu; a bydd yr hwn nad oes arno gywilydd o'r ffedog yn fuan yn alluog i wneyd hebddi. "Diwydrwydd yw mam lwc dda." Y mae dwy siop yn debyg i ddwy ystôl y mae dyn yn syrthio i'r llawr rhyngddynt. Na fydd uwchlaw dy fusnes. Y mae yr hwn a godo ei drwyn ar ei waith yn ymrafaelio a'i fara a'i ymenyn. Gôf gwael yw yr hwn sydd yn ofni ei wreichion ei hunan. Nwyddau da, pwysau llawn, a phris rhesymol sydd yn dwyn cwsmeriaid i'r siop, ond nid yw dynion yn canmol y siop lle y twyllir hwynt. Nid yw twyllwyr byth yn llwyddo; neu os gwnant, rhaid iddynt wneyd hyny yn Llundain, lle y daliant ddigon o gwsmeriaid newydd i fyw arnynt. Gall y saethwr hir—fwaog daro'r marc weithiau, ond ergyd dêg yw yr oreu. Y mae pwrs twyllwr yn llawn tyllau. Paid byth ymdroi mewn afradlonrwydd, oddigerth dy fod am wneyd ffordd fer i'r tlotty.— ''Spurgeon''. IECHYD.—Y gyfrinach pa fodd i gael iechyd da, yn gwneuthur y pedwar peth canlynol:—1. Codi yn foreu. 2. Ymarferyd â gweithio neu gerdded allan yn yr awyr agored. 3. Cadw y corph yn lân. 4. Cyfodi oddiwrth y bwrdd heb orlwytho y cylla. Fe all dyn, mae yn wir, oddiar ryw achosion, fod yn afiach er y pethau hyn; ond gyda hwynt, bydd ei afiechyd yn llai, ac hebddynt, nis gall feddu iechyd da o gwbl.—''Hen Lyfr.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> a0yo1cqay7dugvalj6plznqe9h7zlcl 104 70676 142148 142041 2025-07-01T22:22:20Z AlwynapHuw 1710 142148 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ROWLAND HILL A'R ANTINOMIAD.—Galwodd dyn o ddaliadau Antinomaidd unwaith ar y Parch. Rowland Hill, i'w hyfforddi yn fanylach, meddai efe, yn y wir Efengyl, gan fod ei bregethau yn rhy ddeddfol. "A ydych chwi," gofynai Mr. Hill, "yn dal fod y Deg Gorchymyn yn rheol buchedd i Gristionogion?" "O, nac ydwyf," oedd yr ateb; "wedi i ni farw i'r ddeddf, nid oes a fynom â hi." Mr. Hill yn ddioed a ganodd y gloch, ac wedi i'r gwas ymddangos, efe a ddywedodd wrtho, "John, dangoswch y drws i'r dyn yma, a chedwch eich llygaid arno nes y byddo wedi myned allan o gyraedd pob dilledyn neu unrhyw beth arall sydd yn y neuadd." {{c|GOHEBIAETH GYFEILLGAR.}} {{center block| <poem> Gorweddais, glynais yn glaf,—a nychais ::Dan ochain drwy'r gauaf; :'Rwy'n gaeth—mae hiraeth am haf, :Wedi oerni du arnaf. :::—''Dafydd Ddu Eryri''. </poem> }} <br> [[Categori:David Thomas (Dafydd Ddu Eryri)]] MUR MAWR CHINA.—Gan nad yw mesur a maintioli yr adeilad rhyfeddol hwn yn adnabyddus i'r cyffredin, feallai y bydd yr ychydig hysbysiadau canlynol yn dderbyniol gan y rhai na wyddant ragor nag am ei fodolaeth. Meddylir i'r Mur nodedig hwn gael ei adeiladu oddeutu 213 o flynyddoedd cyn geni Crist. Y mae yn 714 0 filldiroedd Almaenaidd o hyd, yn 14eg o droedfeddi o led, ac yn 26ain o uchder. Gan hyny, pe buasai yr un defnyddiau yn cael eu gwneyd yn fur o un droedfedd o drwch, a 23ain o uchder, cyrhaeddasai oddiamgylch y byd ddwy waith!<noinclude><references/></noinclude> ajswmvw8ehbs6d9wbok8h6z97wmrmvz 104 70677 142149 142042 2025-07-01T22:24:10Z AlwynapHuw 1710 142149 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y DOSBARTHIADAU BEIBLAIDD.—Os mynem lwyddo yn yr amserau hyn, rhaid i ni fod yn ofalus am gario yn mlaen ddosbarthiadau Beiblaidd. Dylem ddilyn yr esiampl a roes ein Harglwydd i ni yn hyn. Beth yn amgen na dosbarth Beiblaidd oedd ganddo Ef pan yn esbonio i'r dysgyblion yn yr Ysgrythyrau y pethau am dano ei hun? Mae cyfundrefn y dosbarthiadau Beiblau yn ein heglwysi yn wir angenrheidiol; a dylid anog i hynyma ar gyfrif yr anhawsder i athrawon yr Ysgol Sabbothol gael bechgyn a genethod wedi cyraedd oedran penodol i ddyfod i'w dosbarthiadau (yn Lloegr). Dylent fod yn ddolen gysylltiol rhwng yr Ysgol Sabbothol a'r eglwys. Càn gynted ag y byddo bachgen yn addas i fyned allan o ddosbarth y bechgyn, dylai fod dosbarth gwŷr ieuainc yn barod i'w dderbyn ar unwaith; ac wedi iddo fyned yn hynach, dylai fod rhyw sefydliad yn barod i berffeithio ei addysg.—''Spurgeon.'' {{c|I'R CYMRO BACH.}} {{center block| <poem> Y da wladwr diledach—i'w genedl ::Mae'n gweini'n ddirwgnach: :Ni feddwn un ufuddach,— :Gem yw i'r byd, Gymro bach. :::—''Cynddelw''. </poem> }} <br> [[Categori:Robert Ellis (Cynddelw)]] Y PRIDD YN DARFOD.—Fel yr oedd mam a'i dwy eneth bach yn edrych ar ddyn neillduol o fychan yn ngorsaf Afon Wen, "Mam," meddai yr eneth hynaf, yr hon oedd rhwng pedair a phump oed, "Sut y mae'r dyn yna mor fychan?" "O," atebai'r fam, "fel yna y gwnaeth Iesu Grist o." Yr eneth fach bert a ddywedai yn sobr, "Y pridd ddarf'odd, debyg, mami." Cofio yr oedd y fechan ei bod wedi clywed y gwnaed dyn o bridd y ddaear.—''Ll.'' {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> pcc733juxj7xm4zkxj4jtyqm8qsmom1 104 70678 142151 142045 2025-07-01T22:28:29Z AlwynapHuw 1710 142151 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>GWELL I Dduw DORI I NI.—Ychydig iawn o ddynion sydd yn gwybod y ffordd i drin cyfoeth heb fyned yn lythion ac yn feilchion, na byw mewn tlodi heb gablu. Ymddiried yn Nuw am ddigon o fara, dogn dydd yn ei ddydd, yw y bywyd mwyaf cysurus ar y ddaear; myned i'r nefoedd rhwng y ddau. Mi gefais y dorth unwaith gan fy Nhad nefol, a dywedodd wrthyf, "Dyna—tor drosot dy hun;" ond wrth dori, mi a dorais fy nwylaw, collais y dorth, a syrthiais i ofidiau mawrion. Gwelir peth felly weithiau: yr ydym yn meddwl y gallem drefnu pethau yn hapus ein hunain; ond yn y man dacw bethau yn myned yn ddiflas rhwng ein dwylaw. Arglwydd, tòr di dafell, ddydd yn ei ddydd, bellach hyd fy marw. ''Carve thou for me, O Lord!'' "Na ddyro i mi na thlodi na chyfoeth; portha fi â'm digonedd o fara."—''Y diweddar Barch. Morgan Howells''. [[Categori:Morgan Howells]] {{c|CRIST Y MEDDYG PERFFAITH.}} {{center block| <poem> Pob cur a dolur, drwy'r daith,—wellheir ::Yn llaw'r Meddyg perffaith: :Gwaed y Groes a gŵyd y graith, :Na welir mo'ni eilwaith. :::—Ioan Madog. </poem> }} <br> [[Categori:John Williams (Ioan Madog)]] Y PREGETHWR INDIAIDD.—Pan yr oedd y Parch. Mr. Kirkland yn genhadwr at yr Oneidas, yr oedd efe un prydnawn Sabboth yn ei deimlo ei hun yn analluog i bregethu gan anhwyldeb; ac efe a ddywedodd wrth un o'r Indiaid dychweledig, a elwid Peter Dda, fod yn rhaid iddo ef anerch y gynulleidfa. Yr oedd Peter yn dra anfoddlawn a hwyrfrydig i fyned at y gwaith; ond o'r diwedd boddlonodd mewn ufudd—dod i Mr. Kirkland, ac wedi peth rhagymadrodd, dechreuodd gyfeirio sylw ei wrandawyr at Iesu Grist. "Pa beth, fy mrodyr,"<noinclude><references/></noinclude> io5v0e4d4yygf8w0rmzv8xjgdavnyrb 104 70679 142153 142046 2025-07-01T22:32:59Z AlwynapHuw 1710 142153 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>meddai, "yw eich golygiadau chwi am yr Iesu? Chwi a atebwch, hwyrach, ei fod yn un hynod am ei garedigrwydd, a bod hyny i'w weled yn y gwyrthiau a wnaeth. Yr oedd, yn y cwbl, meddwch, yn dirion iawn. Fe wnaeth i fara borthi miloedd oedd ar lewygu. Fe gyfododd o farw i fyw fab i wraig weddw, i'r hon yr oedd ei lafur yn angenrheidiol er ei chynal mewn henaint. Felly, fy mrodyr: ac ai dyna eich holl syniadau am y Gwaredwr? A ydych chwi yn gweled ynddo ddim mwy na dyn rhyfedd am ei garedigrwydd? Os felly, mae genych feddwl rhy fach am dano. Gwrandewch: pan ddaeth Iesu i'r byd yma, efe a daflodd ei wrthban o'i gwmpas, ond yr oedd y Duw oddifewn—yr oedd y Duw oddifewn!" YR YRFA YSBRYDOL.—Yr wyf yn eich cynghori i beidio rhoi gorphwysdra i'ch enaid, na hûn i'ch amrantau, hyd nes byddoch wedi cael hyd i ryw beth a wyneba, ac a ddeil y dymhestl. Ni ddaw pawb adref erbyn nos o'r sawl a dybiant eu bod wedi troi eu hwynebau at y nefoedd; a llawer a redant yn gyflym, o'r rhai a fethant y gamp. Miloedd a dwyllir ac a gywilyddir am eu gobaith. Mi a welaf fod proffes gyffredinol, ac enw yn mysg dynion, yn awr, yn cael ei ystyried yn ddigonol i gludo proffeswyr i'r nefoedd. {{c|GORPHENWYD.}} {{center block| <poem> Gorphenwyd cafwyd y cyfiawn—Aberth, :Gobaith i'r anghyfiawn; :Tros enaid du rhoes uniawn, :Drwy ei loes anfeidrol Iawn. :::—''Cennin'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> bcj7l3j1gffyfhyovy5fv8gin5m5n3c 104 70680 142154 142047 2025-07-01T22:48:49Z AlwynapHuw 1710 142154 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Tomos: Wel, Danni, sut wyt yn hoffi dy athrawes newydd?" Dan: "Fawr o beth, Tom; yr oedd yn gofyn i mi ddoe pwy ddarganfyddodd America? Hi ddylasai wybod hyny, 'does bosib'." Dic: "Pa ddiwrnod o'r wythnos wyt ti yn feddwl yw yr un mwyaf lwcus i gael ei eni arno?" Dan: Yn wir, Dic, nid wyf yn gwybod, threiais i erioed ddim ond un." {{c|AR GERDYN COF GWRAIG IEUANC.}} {{center block| <poem> Y wraig ieuanc, er gwywo—o'i heinioes, ::Côf anwyl fydd eto; :Nefol, dawel flodeuo :Bydd ei rhin uwch bedd a'i rô. :::—''Cyndeyrn''. </poem> }} <br> [[Categori:Robert Davies (Cyndeyrn)]] MWY NAG UN WEINIDOGAETH.—Pan yr oedd yr Arglwydd John Russell yn Ysgotland, darfu i wraig o'r Ucheldiroedd deithio pellder dirfawr dros y mynyddoedd i ddyfod i'r fan lle yr oedd ei Arglwyddiaeth yn aros. Yr oedd hi wedi clywed mai yr Arglwydd Johny oedd Prif "Weinidog " holl deyrnas Lloegr, ac, fel y cyfryw, yr oedd y chwaer hon yn disgwyl ei glywed "yn pregethu pregeth orddwfn;" a mawr oedd ei siomedigaeth pan y deallodd nad oedd y "Gweinidog" penaf yn yr holl wlad yn arfer pregethu o gwbl! {{c|"DYDD MAWR EI DDIGTER EF."}} {{center block| <poem> Heuliau dywyllir fel deillion!—Pwy a saif? ::Cwymp sêr yn adfeilion! :Clyw'r beddau'r clir rybuddion,— :Yn mhair y dydd fflamia'r dòn! :::—''Eifion Wyn''. </poem> }} <br> [[Categori:Eliseus Williams (Eifion Wyn)]]<noinclude><references/></noinclude> hy4i229cy1yldj7fqpeku7is6i04uz7 104 70681 142156 142048 2025-07-01T23:13:48Z AlwynapHuw 1710 142156 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>AMGYLCHIADAU.—Pe yr ysgrifenid llythyr at y gair dylanwadol hwnw, amgylchiadau, gan derfynu, "Ydwyf, syr, eich gostyngedig a thra ufudd wasanaethydd," gallai y rhan fwyaf o bobl roddi eu henwau wrtho, heb wyro dim oddiwrth y gwirionedd manylaf.—Horace Smith. {{c|NIWL.}} {{center block| <poem> Rhyw amdo yn oer ymdaith—ydyw'r Niwl, ::Dry y nos yn hirfaith; :A daw a'i olwg dulaith,— :Mwgwd tew yn mygu taith. ::—''John Griffith (Maesyn), Gwàr y Rhos.'' </poem> }} <br> GWASANAETHU TRWY DDYODDEF.—Dychwelwyd yr hen Betty at yr Arglwydd yn ddiweddar ar ei bywyd; ac er ei bod yn dlawd iawn, yr oedd hi yn hynod weithgar. Ymwelai â'r cleifion; allan o'i thlodi, hi a roddai i'r rhai oedd yn dlotach na hithau; casglai ychydig arian oddiwrth ereill at yr achos da pan na byddai ganddi ddim ei hunan i'w roddi; a dywedodd wrth lawer am gariad y Gwaredwr. O'r diwedd, aeth i ddyoddef llawer oddiwrth anwyd trwm a'r gewynwst (rheumatism); a bu raid iddi aros yn ei gwely am fisoedd, yn hoenus a digymhorth. Aeth gweinidog da i ymweled â hi, yr hwn a ofynodd iddi ai nid ydoedd hi, oedd mor ddiwyd, yn teimlo yn chwith wrth gael ei rhwymo gan gystudd. "Nac ydwyf ddim, syr," oedd ei hateb. "Pan oeddwn yn iach, yr oeddwn yn clywed yr Arglwydd yn dyweyd wrthyf, "Betty, ewch yma; Betty, ewch acw. Betty, gwnewch hyn; Betty, gwnewch y llall;" ac mi geisiwn inau wneyd hyny oreu y gallwn. Ond yn awr yr wyf yn ei glywed yn dyweyd wrthyf, "Betty, gorwedd yna a phesycha."—''Dr. James Hamilton''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1z21k5g8y4vxl1bh5yxy9mam59biozd 104 70682 142158 142050 2025-07-01T23:14:35Z AlwynapHuw 1710 142158 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y LLYFR DWYFOL A'R EGLWYS.—Nid yr eglwys sydd i farnu y Llyfr, ond y Llyfr sydd i'w barnu a'i llywodraethu hi. Y mae yr eglwys i roddi y byd i'r Arglwydd Iesu; ond trwy y Llyfr y mae hyn i gael ei wneuthur. Heb y Beibl ni bydd eglwys ond milwr heb ei arfau—lighthouse heb oleuni—trostan heb sarph bres arni—cwmpas heb nodwydd—teml heb sancteiddiolaf ynddi. Trwy offerynoldeb y Llyfr y mae yr eglwys i wneyd wyneb y ddaear fel wyneb y nefoedd. Y Llyfr ydyw "bwyell" y Salmydd, sydd yn tori i lawr y "dyrysgoed," i ddechreu arloesi yr anialwch. Y Llyfr ydyw "afon" Ezeciel, sydd yn rhedeg yn fendithion y ffordd y treigla hi. Ei nôd eithaf hi ydyw cyraedd y Môr Marw, i iachau dyfroedd hwnw; ond wrth fyned mae hi yn taenu gwyrddlesni a phrydferthwch ar bob peth y ffordd y cerdd hi. Y mae pysgod mawrion yn ei dyfroedd hi, a choed ffrwythlawn yn harddu ei glanau hi. Yr oedd ei ffrydiau hi wedi llawenhau dinas Duw o'r blaen, ac yn awr y maent yn rhedeg o'r ddinas yn fendithion i'r byd. Nid yw yr eglwys eto, heb son am y byd, ond prin wedi agor ei llygaid ar yr hyn ydyw gwerth y Llyfr Dwyfol i'r byd. Parch. E. Morgan, Dyffryn. {{c|GARDD GETHSEMANE.}} {{center block| <poem> Ha! Gethsemane! mae iti enwogrwydd :Urddasol, uwch gerddi y byd, Cynullfan Anfeidrol Greawdydd, :A Llywydd y cyfan yn nghyd; Yn nyfnder ei ingoedd dirwasgol, :Neillduodd i ymbil â'i Dad, I weithio y "bwriad tragwyddol," :Er rhoi i bechadur ryddhad. ''::—R. Williams, Criccieth.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> iucv61cotwicnjgsa8h2zx0tk5kghlg 104 70683 142159 142051 2025-07-01T23:25:22Z AlwynapHuw 1710 142159 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn un o ymweliadau y Parch. George Whitfield âg America, gweinidog o'r enw Lathrop, pan mewn cyfeillach âg ef un boreu, a adroddodd iddo hanes am ryw amgylchiad a ddaethai dan ei sylw yn bersonol. Yr oedd Mr. Lathrop yn adrodd yr ystori mewn dull oer a digynhwrf, fel nad oedd yn ymddangos fod yr adroddiad yn gwneyd un math o effaith ar y cymdeithion. Ond yr oedd Mr. Whitfield yn canfod pwrpas yn yr hanes; ac yn ei bregeth ar brydnawn y dydd hwnw, efe a ddygodd yr ystori i mewn, gan ei hadrodd gyda'i deimlad brwd ef, nes yr oedd Mr. Lathrop ei hun, a'r cymdeithion ereill, o dan yr adroddiad effeithiol ohoni yn methu ymatal rhag wylo yn hidl. PROFIAD GOSTYNGEDIG PAUL.—Mae yr olwg eithafol oedd gan Paul arno ei hunan, ac fel yr oedd efe yn gweled mwy—fwy o'i anheilyngdod, yn orlawn o addysg. Yn mlwyddyn ein Harglwydd 59, mae yn ei weled ei hunan y lleiaf o'r apostolion, ac heb fod yn addas i gael ei alw yn apostol, am iddo erlid eglwys Dduw. Yn y flwyddyn 64, wedi pum' mlynedd ychwaneg o gynydd mewn gras, mae wedi myned yn llai na'r lleiaf o'r holl saint. Ond yn y flwyddyn 65, ac nid hir cyn ei fod i dderbyn ei goron yn y nefoedd, efe yw y penaf o bechaduriaid. Fel hyn y mae y Cristion, fel y mae yn myned i lawr mewn hunan yn myned i fyny yn Nuw; ac fel y mae yn myned i fyny yn Nuw yn myned i lawr mewn hunan.—Dr. Cheever. {{c|LLYFR NEWYDD IOAN EIFION.}} {{center block| <poem> Ar faes llên bu'n hufenu—ystôr dêg, :Brasder dawn i Gymru; :Ffraethebion byw—ceinion cu, Aidd enaid i'n dyddanu. :::—''Machraeth Mon.'' </poem> }} <br><noinclude><references/></noinclude> legu3aknxg2ln57wjty14a99lzlitcp 104 70684 142160 142052 2025-07-01T23:27:57Z AlwynapHuw 1710 142160 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Beth ydyw y peth hwnw, er ei fod y duaf o ran sylwedd, eto sydd yn goleuo y byd? Inc. Gŵr synwyrol ger Bangor-yn-Arfon a roddodd waith i ddyn cryf ac iach i ddyrnu ŷd, ac ar ol ychydig ddyddiau fe'i trodd ymaith. Aeth gwraig y dyn at y meistr, a gofynai, "Pa beth a wnaeth fy ngŵr i chwi, Mr. Thomas?" "Ni wnaeth efe ddim i mi," meddai yntau. "Rhaid oedd iddo wneyd rhywbeth," meddai'r wraig, "onide ni fuasech yn ei droi ymaith." "Naddo, naddo," meddai'r meistr, " pe buasai yn gwneuthur rhywbeth, cawsai aros." {{c|YR EOS.}} {{center block| <poem> Ochenaid leddf ei chân dlos—anadlir ::Yn odlau yr Eos: :Gwae ei phigyn gaiff agos :Alw'r nef i lawr y nos. :::—''Tudno''. </poem> }} <br> TRAGYWYDDOLDEB.—O! dragywyddoldeb! pe byddai holl gyflawnder y ddaear a'r môr, wedi eu cyfnewid i dywod; a'r awyr hyd y ffurfafen ddim ond tywod, ac i aderyn bychan ddyfod unwaith mewn mil o flynyddoedd, a chludo ymaith y ddegfed ran o dywodyn o'r pentwr difesur hwn. O! y nifer anamgyffredadwy o flynyddoedd a dreulid ymaith cyn cludo y twmpath dirfawr hwnw o dywod i ffordd! Acer hyny, pe byddai yn y diwedd fodd i'r pechadur ddyfod o uffern, fe fyddai rhyw obaith; ond y gair yma, Tragywyddoldeb, sydd yn tori y galon. O! y dychryn ydyw hyn i'r annuwiolion, i feddwl cyhyd ag y byddo Duw yn dragywyddol, ei fod yn byw byth i ddial arnynt.—''Watson.'' {{nop}} [[Categori:Thomas Jones (Tudno)]]<noinclude><references/></noinclude> 2rayhgv2bjgza6hm52m4dqaaf2qsvnv 104 70686 142161 142056 2025-07-01T23:29:55Z AlwynapHuw 1710 142161 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nis gellir caboli gem heb ei rwbio i'r cyflwr hwnw; ac nis gellir perffeithio dyn heb iddo fyned trwy lawer o brofedigaethau a themtasiynau y byd. Bachgenyn Bach: Mam, ydw i'n methu deall yr hen ddaearyddiaeth yma. Mam: Beth sy'n ddyrys i ti, machgen i? B. B.: Beth yw diffaethwch? M.: Lle noethlwm, moel, lle nad oes dim yn tyfu arno. B.: Ydwy'n deall 'nawr, mam; lle moel fel pen fy nhad. LLYFRAU ADDYSG.—Mae Duw wedi rhoddi i ni bedwar Llyfr: Llyfr Gras, Llyfr Natur, Llyfr y Byd, a Llyfr Rhagluniaeth. Mae pob digwyddiad yn ddalen yn un o'r llyfrau hyn: nid yw yn gweddu i ni fod yn esgeulus yn yr ymarferiad o'r un ohonynt. Cecil. GWERTH A PHWYS GWEDDI.—Y darn mwyaf ymarferol o arfogaeth y Cristion yw gweddi. Mae gweddi i'w hymarfer bob amser: peidio gwneyd dim heb weddi, gwneyd pob peth yn ddefnydd gweddi, a gwneyd gweddi yn ddiwedd pob peth. Rhoddir mwy o briodoliaethau i weddi nag i ddim a berthyn i Gristion: rhoddir wrthi waeddi, llefain, galw, ceisio, gofyn, curo, taerni, ymgodi, ymdrechu, myned. Gweddi yw y daith a'r gwaith at ac wrth orsedd gras. Ffaeledd mawr ar Gristion yw diffyg yn nghylch gweddi: rhy fach o feddwl am weddi, rhy fach o weddi, rhy fach o hyder mewn gweddi, rhy fach o anwyldeb at weddi, rhy fach o obaith mewn gweddi, rhy fach o afael ar weddi, rhy fach o gysur wedi gweddi, a rhy fach o sicrwydd am ffrwyth gweddi. Ofnir mwy rhag nad yw y gweddio yn iawn na rhag bod gweddio yn rhy fach. Po fwyaf o weddi, mwyaf o feddu.—''Y diweddar Barch. Thomas Richard''. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> hc15crj153470lcd0w6ew6g8pvb7884 104 70687 142162 142057 2025-07-01T23:31:20Z AlwynapHuw 1710 142162 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y dydd o'r blaen, mewn ysgol ddyddiol, gofynodd yr athraw i ddosbarth o fechgyn beth oedd y gwahaniaeth rhwng ynys a gorynys. Wedi gwasgu y cwestiwn heb lwyddo i gael atebiad boddhaol, dyma fachgen bychan yn gwaeddi, "Mi wn i, syr. Yn gyntaf, ceisiwch ddau wydryn; llenwch un â dwfr, a'r llall â llaeth. Yna deliwch wybedyn, a dodwch ef yn y dwfr. Mae y gwybedyn hwnw yn ynys, oherwydd y mae yn cael ei amgylchu â dwfr. Ond meddyliwch eich bod yn ei roddi yn y llaeth, yna fe fydd yn orynys, oherwydd y mae bron yn cael ei amgylchu â dwfr." Ni raid dyweyd fod y bachgen ar ben y dosbarth ar unwaith. {{c|YR ENFYS.}} {{center block| <poem> Agoriad addysg i'r di—Dduw i wel'd ::Anfeidroldeb Gwir—Dduw, :Yw'r Enfys dêr; neu fys Duw, :'N haner dolen, er diluw. ::—''Owen Gethin Jones''. </poem> }} <br> [[Categori:Owen Gethin Jones]] GORSEDDFAINC Y GWEINIDOG.–Adroddir yn mywgraphiad y Parch. Dr. Leifchild, pan y byddai gweinidog yn achwyn wrtho oherwydd angharedigrwydd diaconiaid, y dywedai efe wrth y cyfryw, "Os gallwch chwi bregethu yn dda, chwi a ellwch feiddio y diaconiaid; ond os na ellwch bregethu yn dda, gall y diaconiaid eich beiddio chwi. Eich nerth mwyaf sydd yn gorwedd mewn dal y bobl; ac nis gellwch eu dal hwy yn hir ond trwy y pregethu a fyddo yn dda drwyadl. Gellwch ymweled â hwy, a chymeryd tê gyda hwy bob prydnawn, os mynwch; y mae hyny yn foddhaol mewn un ffordd; ond ofer fydd y cwbl os na theimlant hwy eich bod yn ŵr galluog yn y pwlpud. Y pwlpud yw gorseddfainc y gweinidog—yno y mae efe yn frenin!" {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3hue94x2q88pitxoo486gaht5sirdph 104 70690 142163 142062 2025-07-01T23:32:27Z AlwynapHuw 1710 142163 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y mae balchder fel codymydd medrus, yn rhoddi codiad i fyny i'r dyn cyn ei dynu ef i lawr. CHWEDL HEBREAIDD.—Dygwyd Abraham gerbron Nimrod y gormesdeyrn, yr hwn a'i hanogodd ef i addoli y tân. "O, frenin mawr," ebai tad y ffyddloniaid, "onid gwell fyddai addoli y dwfr? Galluocach ydyw na'r tân, oherwydd fod ganddo nerth i'w ddiffoddi." "Addola y dwfr, ynte," ebai Nimrod. "Meddyliwyf," atebai Abraham, y byddai yn fwy rhesymol addoli y cymylau, gan mai hwynthwy sydd yn cludo y dyfroedd, ac yn eu bwrw i lawr ar y ddaear." "Wel, ynte," ebai y brenin, wedi haner digio, "addola y cymylau, gan dy fod yn cyfaddef fod ganddynt fwy o allu." "Nage," atebai Abraham drachefn, "os gallu sydd i fod yn wrthddrych addoliad, fe ddylid yn hytrach addoli y gwynt, yr hwn trwy ei allu mawr a wasgara y cymylau, ac a'u gyr hwynt o'i flaen." "Mia welaf," ebai Nimrod, na chawn ni byth ddiwedd ar yr ofer—siarad yma. Addola y gwynt, ynte, ac ni a faddeuwn i ti y geiriau a ddywedaist o'r blaen." "Na ddigia wrthyf, O frenin mawr," meddai Abraham, "nis gallaf addoli y tân, na'r dwfr, na'r cymylau, na'r gwynt, na'r un o'r pethau yr wyt ti yn eu galw yn dduwiau. Gallu y rhai hyny sydd yn deilliaw oddiwrth Fôd anfeidrol alluog, llawn trugaredd a chariad, Creawdwr nef a daear. Ef yn unig a addolaf fi." "Wel, ynte," meddai y gormesdeyrn, "gan dy fod yn nacau addoli y tân, fe wneir i ti yn fuan deimlo ei nerth mawr." Efe a orchymynodd daflu Abraham i ffwrn dân. Eithr Duw a'i gwaredodd rhag angerdd y fflamau, ac a'i gwnaeth ef yn fendith i lawer o genhedloedd.—''Ieuan Ardudwy.''<noinclude><references/></noinclude> ly8czihvhbybhjimasw8dqtzy0vt0m8 104 70691 142164 142063 2025-07-01T23:33:56Z AlwynapHuw 1710 142164 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>CYFRIF-LYFR MARSIANDWYR.—Yr oedd yn arferiad gan y marsiandwyr gynt i gael "Laus Deo," neu, Moliant i Dduw, yn ysgrifenedig mewn llythyrenau mawrion ac amlwg ar ben pob tudalen o'u cyfrif—lyfrau (ledgers), fel y rhoid ar ddeall iddynt bob amser, yn eu holl fasnach, y dylai fod ganddynt amcan duwiol i ogoneddu Duw.Idrisyn. {{c|DYSTAWRWYDD.}} {{center block| <poem> O! Ddystawrwydd! ystyriol—dawelwch ::Hudolus, myfyriol, :Ister bedd—lle pob stwr baid— :Dyma d'enaid mudanol! :::—''Fferyllfardd''. </poem> }} <br> [[Categori:William Morgan Williams (Fferyllfardd)]] GWIR WYBODAETH YN OSTYNGEIDDIOL.—Ysgolheigion ieuainc yw y rhai mwyaf hunandybus. Byddai Duarenus yn arfer dywedyd am y rhai a ddeuent i'r brifysgol, eu bod yn y flwyddyn gyntaf yn ddoctoriaid yn eu tyb eu hunain; yn yr ail flwyddyn nid oeddynt ond yn y gradd dechreu, ac yn y drydedd yr oeddynt yn teimlo fel plant gyda'r llyfrau bach cyntaf. Socrates, yr hwn oedd y dyn mwyaf gwybodus yn ei oes, oedd yn ymdeimlo nad ydoedd efe yn gwybod dim; oherwydd po fwyaf a wypo dyn, mwyaf y gwêl ei anwybodaeth, fod y pethau y mae efe yn anwybodus ohonynt yn llawer amlach na'r pethau y mae ei ddeall yn dechreu gafaelu ynddynt. Fel hyn y mae gyda'r Cristion: mae efe yn deimladol fod yr hyn a ŵyr efe am Dduw a Christ yn annhraethol lai na'r hyn sydd eto heb ei wybod ganddo. Po fwyaf a ganfyddo dyn ar Dduw, lleiaf y syrth efe yn ei olwg ei hun.—Charnock. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> erz0dg0l8l7gq4mdassatzr4fq5hmgy 104 70693 142166 142065 2025-07-01T23:42:21Z AlwynapHuw 1710 142166 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>HENAFIAETH CAWS.—Crybwyllir am gaws a cheulo yn Llyfr Job. Anfonwyd Dafydd gan ei dad, Jesse, i gario deg cosyn i'r gwersyll, ac i edrych am ei frodyr. Caws gwartheg oedd yn cyfansoddi rhan o gyflenwadau byddin Dafydd yn Mahanaim yn ystod gwrthryfel Absalom. Dywed Homer fod caws yn cyfansoddi rhan o'r ystorfeydd a gafwyd gan Ulysses yn ogof Cyclops Polyphemus. Y mae Euripides, Theocritus, a beirdd boreuol ereill, yn crybwyll am gaws. Dywed Ludolphus fod yr hen Ethiopiaid yn gwneyd caws ac ymenyn rhagorol; a dywed Strabo fod rhai o'r hen Frythoniaid mor anwybodus, er fod ganddynt gyflawnder o laeth, fel nad oeddynt yn deall y gelfyddyd o wneyd caws. Gan fod Dafydd, pan oedd yn rhy ieuanc i gario arfau, yn alluog i redeg i'r gwersyll gyda deg cosyn ac ephah o ŷd wedi ei grasu, rhaid fod y cosynod yn rhai bychain iawn. ANALLU DWYFOL.—Y mae anallu yn perthyn i Dduw mewn dwy ffordd. Oddiwrth yr hyn yw yn mherffeithrwydd ei natur, nid all efe edrych ar anwiredd. Paham? Am ei fod yn sanctaidd. Oddiwrth yr hyn a ddywedodd yn ei air, nid all efe ballu. Paham? Am ei fod yn ffyddlawn, heb anwiredd. Mae y rhai sydd wedi derbyn y Mab mewn sefyllfa nad all Duw ballu rhoddi iddynt bob peth sydd yn yr iachawdwriaeth; ac y mae y rhai sydd yn ei wrthod mewn sefyllfa nad all Duw beidio eu damnio, heb eu symud o'r sefyllfa hono. Daeth Crist cyfiawn i sefyllfa yr oedd yn anmhosibl ei arbed ef ynddi, er mwyn cael yr anghyfiawn i sefyllfa y bydd yn anmhosibl llai na'i arbed. Hebddo ef, mae yr enaid mewn lle ofnadwy—dan bechod, dan felldith. Nis gall Duw ond gwrthod yr hwn a wrthodo Grist.—''D. Charles, Caerfyrddin''.<noinclude><references/></noinclude> nhmfh9h8fki8ykyrkurpyx52czl5tu7 14 70698 142133 2025-07-01T21:41:22Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Thomas John Jones''' (Namorydd 1857-1939) yn fardd a chwarelwr. Fe aned Namorydd yn Nantmor, Sir Feirionnydd ym 1857 neu 1858. Roedd yn fab i John Jones, Chwarelwr a Jane ei wraig. Dilynodd ei dad i'r chwarel gan gael ei ddyrchafu i swydd clerc chwarel Bryneglwys, Abergynolwyn. Ym 1884 ymfudodd i Awstralia lle fu'n gwerthu yswiriant. Bu farw yn Newcastle, De Cymru Newydd. Roedd Namorydd yn cael ei ystyried yn englynwr dawnus, bu enghreifftiau o'i waith..." 142133 wikitext text/x-wiki Roedd '''Thomas John Jones''' (Namorydd 1857-1939) yn fardd a chwarelwr. Fe aned Namorydd yn Nantmor, Sir Feirionnydd ym 1857 neu 1858. Roedd yn fab i John Jones, Chwarelwr a Jane ei wraig. Dilynodd ei dad i'r chwarel gan gael ei ddyrchafu i swydd clerc chwarel Bryneglwys, Abergynolwyn. Ym 1884 ymfudodd i Awstralia lle fu'n gwerthu yswiriant. Bu farw yn Newcastle, De Cymru Newydd. Roedd Namorydd yn cael ei ystyried yn englynwr dawnus, bu enghreifftiau o'i waith yn ymddangos yn rheolaidd yn y wasg Gymraeg o ganol yr 1870au. Ar ôl symud i Awstralia fu'n parhau i ddanfon englynion i bapurau a chylchgronau Cymru. [[Categori:Jones, Thomas John]] [[Categori:Beirdd]] 7o2tyj6rs2uk4e9y05ged89evkr7hmg 142134 142133 2025-07-01T21:41:50Z AlwynapHuw 1710 142134 wikitext text/x-wiki Roedd '''Thomas John Jones''' (Namorydd 1857-1939) yn fardd a chwarelwr. Fe aned Namorydd yn Nantmor, Sir Feirionnydd ym 1857 neu 1858. Roedd yn fab i John Jones, Chwarelwr a Jane ei wraig. Dilynodd ei dad i'r chwarel gan gael ei ddyrchafu i swydd clerc chwarel Bryneglwys, Abergynolwyn. Ym 1884 ymfudodd i Awstralia lle fu'n gwerthu yswiriant. Bu farw yn Newcastle, De Cymru Newydd. Roedd Namorydd yn cael ei ystyried yn englynwr dawnus, bu enghreifftiau o'i waith yn ymddangos yn rheolaidd yn y wasg Gymraeg o ganol yr 1870au. Ar ôl symud i Awstralia fu'n parhau i ddanfon englynion i bapurau a chylchgronau Cymru. {{DEFAULTSORT:Jones, Thomas John}} [[Categori:Beirdd]] lpc0hho7rm4e0jajp8r63ypnnygwkto 14 70699 142136 2025-07-01T22:02:09Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Delwedd:File:Nantperis - Eglwys Sant Peris, Gwynedd, Cymru (Wales) 67.jpg|bawd]] Roedd Griffith Hugh Jones (''Gutyn Arfon'' 1849-1919) yn athro yn fardd ac yn gerddor [https://bywgraffiadur.cymru/article/c-JONE-HUG-1849 Gutyn Arfon yn y Bywgraffiadur]] {{DEFAULTSORT:Jones, Griffith Hugh}} [[Categori:Beirdd]] [[Categori:Cerddorion Cymreig]]" 142136 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:File:Nantperis - Eglwys Sant Peris, Gwynedd, Cymru (Wales) 67.jpg|bawd]] Roedd Griffith Hugh Jones (''Gutyn Arfon'' 1849-1919) yn athro yn fardd ac yn gerddor [https://bywgraffiadur.cymru/article/c-JONE-HUG-1849 Gutyn Arfon yn y Bywgraffiadur]] {{DEFAULTSORT:Jones, Griffith Hugh}} [[Categori:Beirdd]] [[Categori:Cerddorion Cymreig]] 22xpddbv79ta8m6n9fpuhjoysrsey36 142137 142136 2025-07-01T22:02:39Z AlwynapHuw 1710 142137 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:Nantperis - Eglwys Sant Peris, Gwynedd, Cymru (Wales) 67.jpg|bawd]] Roedd Griffith Hugh Jones (''Gutyn Arfon'' 1849-1919) yn athro yn fardd ac yn gerddor [https://bywgraffiadur.cymru/article/c-JONE-HUG-1849 Gutyn Arfon yn y Bywgraffiadur]] {{DEFAULTSORT:Jones, Griffith Hugh}} [[Categori:Beirdd]] [[Categori:Cerddorion Cymreig]] dm9uwcuicl93le6pi46uknd230zsvnu 14 70700 142152 2025-07-01T22:31:59Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[https://bywgraffiadur.cymru/article/c-HOWE-MOR-1794 Roberts, G. M., (1953). HOWELLS, MORGAN (1794 - 1852), gweinidog gyda'r Methodistiaid. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 1 Gor 2025] {{DEFAULTSORT:Howells, Morgan}} [[Categori:Gweinidogion Presbyteraidd Cymreig]]" 142152 wikitext text/x-wiki [https://bywgraffiadur.cymru/article/c-HOWE-MOR-1794 Roberts, G. M., (1953). HOWELLS, MORGAN (1794 - 1852), gweinidog gyda'r Methodistiaid. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 1 Gor 2025] {{DEFAULTSORT:Howells, Morgan}} [[Categori:Gweinidogion Presbyteraidd Cymreig]] 5jtd36rmtqvrfn9bgs6yrgcro4nkdy9 14 70701 142155 2025-07-01T23:13:06Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "Griffith, R. D., (1953). DAVIES, ROBERT ('Cyndeyrn '; 1814 - 1867), cerddor. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 1 Gor 2025, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-DAVS-ROB-1814 {{DEFAULTSORT:Davies, Robert}} [[Categori:Cerddorion Cymreig]]" 142155 wikitext text/x-wiki Griffith, R. D., (1953). DAVIES, ROBERT ('Cyndeyrn '; 1814 - 1867), cerddor. Y Bywgraffiadur Cymreig. Adferwyd 1 Gor 2025, o https://bywgraffiadur.cymru/article/c-DAVS-ROB-1814 {{DEFAULTSORT:Davies, Robert}} [[Categori:Cerddorion Cymreig]] 9pzhwudyvkx85f5l9hzqcoyhe4ha8se 14 70702 142165 2025-07-01T23:36:01Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Wicipedia|William Morgan Williams|William Morgan Williams (Fferyllfardd)}} {{DEFAULTSORT:Williams, Morgan William}} [[Categori:Beirdd]]" 142165 wikitext text/x-wiki {{Wicipedia|William Morgan Williams|William Morgan Williams (Fferyllfardd)}} {{DEFAULTSORT:Williams, Morgan William}} [[Categori:Beirdd]] 13ca62pbafrovmxswm7ez4vhngykeqr 14 70703 142170 2025-07-02T00:15:27Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Categori:Llyfrau]]" 142170 wikitext text/x-wiki [[Categori:Llyfrau]] 5hjqu4tmcnck6r16cer2dopbr7fldfz 0 70704 142173 2025-07-02T00:22:31Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb (testun cyfansawdd) | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gemau Doethineb]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=1 to=122 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] ..." 142173 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb (testun cyfansawdd) | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gemau Doethineb]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=1 to=122 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] 4lub82r0agz0vvmy5p98fwxemxine20 142182 142173 2025-07-02T00:56:52Z AlwynapHuw 1710 142182 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb (testun cyfansawdd) | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Gemau Doethineb]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=1 to=122 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] 8yfax54ygmemjwqztnz7ttu1ar4d09x 0 70705 142174 2025-07-02T00:43:47Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Y Rhagymadrodd/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gemau Doethineb (testun cyfansawdd)]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=6 to=7 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] Categor..." 142174 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Y Rhagymadrodd/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gemau Doethineb (testun cyfansawdd)]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=6 to=7 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]] ev1aat15h0vmzd4757dmvyppyj89c0s 142181 142174 2025-07-02T00:56:34Z AlwynapHuw 1710 142181 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Y Rhagymadrodd/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Gemau Doethineb (testun cyfansawdd)]] }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=6 to=7 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]] fakr59inku6vow1pbw30i7o8a5iek9k 0 70706 142175 2025-07-02T00:47:58Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../]] | next = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=9 to=9 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Rhagymadrodd}} [[Categori:Gemau Doethinebl]]" 142175 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../]] | next = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=9 to=9 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Rhagymadrodd}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] m4gz2csamtqkio454yk6ss5g3tl051a 142180 142175 2025-07-02T00:56:14Z AlwynapHuw 1710 142180 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../]] | next = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=9 to=9 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Y Rhagymadrodd}} [[Categori:Gemau Doethineb]] rnt0btmqz2ksv6bl11bskglporph7yl 0 70707 142176 2025-07-02T00:51:41Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethinebl]]" 142176 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] m9brvz9eagfw65phm3hgclszxph8xvv 142179 142176 2025-07-02T00:56:01Z AlwynapHuw 1710 142179 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 1wtxm9fz50nuknslnsqbgmmimi91d2o 142228 142179 2025-07-02T02:10:07Z AlwynapHuw 1710 142228 wikitext text/x-wiki [[Categori:{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:David Owen (Dewi Wyn o Eifion)]] [[Categori:Goronwy Owen]] [[Categori:Hugh Williams (Cadfan)]] Robert Williams (Robert ap Gwilym Ddu)]] qe472boqy7xxac749loakcnv6p5ka03 142229 142228 2025-07-02T02:10:36Z AlwynapHuw 1710 /* Nodiadau */ 142229 wikitext text/x-wiki [[Categori:{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:David Owen (Dewi Wyn o Eifion)]] [[Categori:Goronwy Owen]] [[Categori:Hugh Williams (Cadfan)]] [[Robert Williams (Robert ap Gwilym Ddu)]] qzusph8nx4nu695bxo9nqkr177y4psp 142230 142229 2025-07-02T02:11:08Z AlwynapHuw 1710 /* Nodiadau */ 142230 wikitext text/x-wiki [[Categori:{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:David Owen (Dewi Wyn o Eifion)]] [[Categori:Goronwy Owen]] [[Categori:Hugh Williams (Cadfan)]] [[Categori:Robert Williams (Robert ap Gwilym Ddu)]] g6sw3qz1sww8t5vvbziykv9b7x9wut9 142235 142230 2025-07-02T02:15:20Z AlwynapHuw 1710 142235 wikitext text/x-wiki [[Categori:{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Y Rhagymadrodd|Y Rhagymadrodd]] | next = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=11 to=15 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 01}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:Humphrey Jones (Bryfdir)]] [[Categori:David Owen (Dewi Wyn o Eifion)]] [[Categori:Goronwy Owen]] [[Categori:Hugh Williams (Cadfan)]] [[Categori:Robert Williams (Robert ap Gwilym Ddu)]] sbg47yx8f7jc8bsrilu2zu42it71pnp 0 70708 142177 2025-07-02T00:54:34Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | next = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=16 to=20 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 02}} [[Categori:Gemau Doethinebl]]" 142177 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | next = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=16 to=20 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 02}} [[Categori:Gemau Doethinebl]] chzsvpxzn4j0s98al6xm38527iykk5w 142178 142177 2025-07-02T00:55:43Z AlwynapHuw 1710 142178 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | next = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=16 to=20 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 02}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 15f6b2qle5zswlsmqcpt0dufzlb7t2k 142236 142178 2025-07-02T02:17:04Z AlwynapHuw 1710 142236 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 1|Rhan 1]] | next = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=16 to=20 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 02}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:David Owen (Dewi Wyn o Eifion)]] [[Categori:Edward Roberts (Iorwerth Glan Aled)]] [[Categori:Ben Jones (P. A. Môn)]] [[Categori:Ellis Owen, Cefn-y-meysydd]] [[Categori:Robert David Rowland (Anthropos)]] [[Categori:Robert Arthur Williams (Berw)]] 2pawe3m4peo5k001oekjooykio53sk7 0 70709 142183 2025-07-02T00:59:11Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | next = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=21 to=25 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 03}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142183 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | next = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=21 to=25 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 03}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 521z763c1gp60pj9pdlxvgacjzyb0w5 142242 142183 2025-07-02T02:22:22Z AlwynapHuw 1710 142242 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 2|Rhan 2]] | next = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=21 to=25 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 03}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:Richard Davies (Syntax Môn)]] [[Categori:John Roberts (Siôn Lleyn)]] [[Categori:John Hughes (Ioan Môn)]] [[Categori:Hugh Tudwal Davies]] [[Categori:David Hugh Jones (Dewi Arfon)]] [[Categori:David Milton Aubrey (Meilir Môn)]] [[Categori:Richard Williams (Beuno)]] [[Categori:Hugh Williams (Hywel Cernyw)]] 4o4mchv8ycvigdk75qumje32mw0m449 14 70710 142185 2025-07-02T01:02:00Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Delwedd:GemauDoethineb.djvu|bawd|tudalen=1]] [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]]" 142185 wikitext text/x-wiki [[Delwedd:GemauDoethineb.djvu|bawd|tudalen=1]] [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Jones (Ioan Eifion)]] [[Categori:Llyfrau 1897]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Ymadroddion]] b3527engryp8vtzkw62n37w4xbz4m8p 0 70711 142189 2025-07-02T01:06:34Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | next = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=26 to=30 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 04}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142189 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | next = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=26 to=30 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 04}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 18a9edfv4dvrwoqfoc3ab1amuxukuav 142250 142189 2025-07-02T02:31:47Z AlwynapHuw 1710 142250 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 3|Rhan 3]] | next = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=26 to=30 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 04}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Thomas (Eifionydd)]] [[Categori:Robert Williams (Trebor Mai)]] [[Categori:Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] [[Categori:William Williams o'r Wern]] [[Categori:William John Nicholson]] [[Categori:Robert Parry (Robyn Ddu Eryri)]] [[Categori:David Griffith (Clwydfardd)]] qcvvjau79qewziuc5xowvs7wuqsx2q6 0 70712 142190 2025-07-02T01:12:26Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | next = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=31 to=35 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 05}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142190 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | next = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=31 to=35 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 05}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 2bjmadnx93brvw4ibzjg8ovh82jgxh7 142256 142190 2025-07-02T02:36:43Z AlwynapHuw 1710 142256 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 4|Rhan 4]] | next = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=31 to=35 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 05}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:John Davies (Gwyneddon)]] [[Categori:David Oliver Edwards]] [[Categori:Evan Rees (Dyfed)]] [[Categori:Robert Jones, Llanllyfni]] [[Categori:Edward Harker (Isaled)]] [[Categori:David Jones, Treborth]] sp4jtxa8mo35qjydg00kct9s0lxs1mo 0 70713 142191 2025-07-02T01:14:26Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | next = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=31 to=35 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 06}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142191 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | next = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=31 to=35 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 06}} [[Categori:Gemau Doethineb]] h031cqpvrh0gb2redst70h33xxuvbh2 142193 142191 2025-07-02T01:17:03Z AlwynapHuw 1710 142193 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | next = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=36 to=30 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 06}} [[Categori:Gemau Doethineb]] jefu97qrbvl1jnhxcbxc7i37den54j6 142194 142193 2025-07-02T01:17:17Z AlwynapHuw 1710 142194 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | next = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=36 to=40 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 06}} [[Categori:Gemau Doethineb]] s7f0v0op8nz61k1wsk1t2zrhsw7k4ie 142262 142194 2025-07-02T02:46:11Z AlwynapHuw 1710 142262 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 5|Rhan 5]] | next = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=36 to=40 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 06}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:Ebenezer Thomas (Eben Fardd)]] [[Categori:Humphrey Bradley Jones (Garmonydd)]] [[Categori:John Owen (Ap Glaslyn)]] [[Categori:William Williams (Caledfryn)]] [[Categori:Morris Davies (Meurig Ebrill)]] 93c2888h6tbjbb6ord798uvm3kiqk5p 0 70714 142192 2025-07-02T01:15:36Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | next = [[../Rhan 8|Rhan 8]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=36 to=40 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 07}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142192 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | next = [[../Rhan 8|Rhan 8]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=36 to=40 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 07}} [[Categori:Gemau Doethineb]] tp6z0zyw7uhrde3thx4v50rclffgb00 142195 142192 2025-07-02T01:17:55Z AlwynapHuw 1710 142195 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | next = [[../Rhan 8|Rhan 8]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=41 to=45 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 07}} [[Categori:Gemau Doethineb]] 9d7gk76mtyrhyj3sm6ynpkxb3gpi2cz 142268 142195 2025-07-02T02:50:57Z AlwynapHuw 1710 142268 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 6|Rhan 6]] | next = [[../Rhan 8|Rhan 8]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=41 to=45 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 07}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:Lewis Edwards (Llewelyn Twrog)]] [[Categori:Howell Roberts (Hywel Tudur)]] [[Categori:Thomas Charles Edwards]] [[Categori:Owen Morris (Owen Dinorwig)]] [[Categori:Thomas Jones (Taliesin o Eifion)]] [[Categori:Absalom Roberts (Absalom Fardd)]] [[Categori:William John Roberts (Gwilym Cowlyd)]] [[Categori:William Rees (Gwilym Hiraethog)]] d111oymxhy79hq3jtyrfwgekrpykxwi 0 70715 142196 2025-07-02T01:19:50Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | next = [[../Rhan 9|Rhan 9]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=46 to=50 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 08}} [[Categori:Gemau Doethineb]]" 142196 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | next = [[../Rhan 9|Rhan 9]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=46 to=50 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 08}} [[Categori:Gemau Doethineb]] jxsmt8jq5rrxhf0l4k50y3pck560hx2 142274 142196 2025-07-02T02:58:26Z AlwynapHuw 1710 142274 wikitext text/x-wiki {{header | title =Gemau Doethineb | author =John Jones (Ioan Eifion) | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = [[../Rhan 7|Rhan 7]] | next = [[../Rhan 9|Rhan 9]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="GemauDoethineb.djvu" from=46 to=50 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Rhan 08}} [[Categori:Gemau Doethineb]] [[Categori:Owen Griffith Owen (Alafon)]] [[Categori:Hugh Evan Jones (Hywel Cefni)]] [[Categori:Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] [[Categori:Robert Owen Hughes (Elfyn)]] [[Categori:David Morris (Dewi Glan Dulas)]] nszrrbkeb9v5rqss5yk0g59p8k9jylp