Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 0 1360 142845 142332 2025-07-06T18:23:24Z AlwynapHuw 1710 142845 wikitext text/x-wiki {{mawr|''Croeso i '''Wicidestun''', y llyfrgell rydd!''}} {| cellspacing="5px" | width="60%" align= style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFE4C4; padding:1em;" class="plainlinks"; valign="top"| <div style="float:right;margin-left:0.5em;margin-right:0.5em;margin-top:0.5em"> [[Delwedd:Carl Spitzweg 021.jpg|150px]] </div> Mae '''Wicidestun''' yn storfa o destunau gwreiddiol sy'n [[w:en:Public domain|eiddo cyhoeddus]] neu o dan dermau [[w:cy:Cynnwys rhydd|trwydded agored]] [[:w:cy:Wicipedia:Hawlfraint|CC-BY-SA]]. Mae'r prosiect hwn yn rhan o deulu ehangach [[:en:Sefydliad Wikimedia|Wicimedia]] gan gynnwys [[:en:Creative Commons|Comin Wicimedia]], [[:d:cy:Wiciadur|Wiciadur]] a [[:w:cy:Wicipedia|Wicipedia]]. Erbyn hyn mae gennym ni '''[[Special:Statistics|{{NIFEROERTHYGLAU}}]]''' o weithiau. Gweler [[w:Wicipedia:Cymorth|tudalen help]] a chwaraewch yn y pwll tywod i ddysgu sut allwch '''chi''' olygu ac uwchlwytho testun. <br/> '''Rhai o'n llenorion:''' {{Div col}} : [[:Categori:William Jones (Ehedydd Iâl)|Ehedydd Iâl]] : [[:Categori:Iolo Goch|Iolo Goch]] : [[:Categori:Dafydd Nanmor|Dafydd Nanmor]] : [[:Categori:Lewis Glyn Cothi|Lewis Glyn Cothi]] : [[:Categori:Ann Griffiths|Ann Griffiths]] : [[:Categori:Owen Morgan Edwards| O. M. Edwards]] : [[:Categori:I. D. Hooson| I. D. Hooson]] : [[:Categori:Elizabeth Mary Jones (Moelona)|Moelona]] : [[:Categori:William Williams, Pantycelyn|William Williams, Pantycelyn]] : [[:Categori:Richard Griffith (Carneddog)|Richard Griffith (Carneddog)]] {{Div col end}} '''Rhai o'n Categorïau:''' <br/> *[[:Categori:Llyfrau|Llyfrau]] *[[:Categori:Barddoniaeth|Barddoniaeth]] *[[:Categori:Rhyddiaith|Rhyddiaith]] *[[:Categori:Testunau crefyddol|Testunau crefyddol]] *[[:Categori:Adolygiadau|Adolygiadau]] *[[:Categori:Llyfrau Ab Owen|Cyfres y Fil a Llyfrau Ab Owen]] *[[:Categori:Testunau cyfansawdd|Testunau cyfansawdd]] (Y modd gorau i lawrlwytho testynau ar gyfer e-ddarllenwyr) '''<big>[[Testunau sydd angen eu gwirio]]</big>''' | rowspan="2" width="30%" style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFFFFF; padding:1em;" valign="top"| {|width="*" | '''Rhai o'n gweithiau diweddaraf:''' *[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc|Yr Efengyl yn ôl Sant Luc cyf William Morgan]] *[[Gemau Doethineb|Gemau Doethineb gan John Jones (Ioan Eifion)]] *[[Y Drws Agored|Y Drws Agored gan Robert Hughes Jones]] *[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] *[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] *[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] *[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] *[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] *[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] *[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol O. M. Edwards]] *[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] *[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] *[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] *[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] *[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] *[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} <gallery> Ll Du C Bawd.png|'''[[Llyfr Du Caerfyrddin]]''' Delwedd:Llyfr Aneirin.png|'''[[Llyfr Aneirin]]''' </gallery> {{c|🙝&nbsp;🙟}} ... a nifer o gerddi: *[[Yr Wylan]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Y Drindod]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Beibl]] *[[Y Nefoedd Uwch fy Mhen]] gan Ehedydd Iâl *[[Stafell Gynddylan]] *[[Syr Hywel y Fwyall]] *[[Cystal am ofal im yw]] *[[Y Llafurwr]] *[[Hen Benillion]] *[[Ar ôl i fy Nghariad Farw]] *[[Wrth y drws, un a'i grwth drwg]] *[[Marwnad Siôn y Glyn]] gan Lewis Glyn Cothi *[[Ymddiddan Rhwng Dau Fardd]] *[[Ymddiddan Rhwyng Cymro a Saesnes]] *[[Gorhoffedd (Hywel ab Owain Gwynedd)]] *[[Englynion y Beddau]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} '''Cymuned'''<br /> [[Wicitestun:Y Sgriptoriwm|Y Sgriptoriwm]] <br /> |-- |} |- | style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#EEE9E9; padding:1em;" valign="top"| '''Ychwanegwch:''' [[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|200px|right]] Mae ar y safle hwn nifer o destunau o weithiau agored, di-hawlfraint neu weithiau lle mae eu hawlfraint wedi hen orffen. Os ydych am ychwanegu cerddi neu ryddiaeth gwnewch hynny - os ydych yn gwbwl sicr mai chi yw perchennog eu hawlfraint neu fod yr awdur wedi marw ers dros 70 o flynyddoedd. Am ragor am yr hyn y cewch ei gynnwys yma, darllenwch [[Wicidestun:Beth i'w roi ar Wicidestun?]] Os mai dod yma i bori ydych—mwynhewch y wledd! |} 8wn5sm3ihm6xx0qnh54a2zkvwexrlw4 142898 142845 2025-07-06T23:26:33Z AlwynapHuw 1710 142898 wikitext text/x-wiki {{mawr|''Croeso i '''Wicidestun''', y llyfrgell rydd!''}} {| cellspacing="5px" | width="60%" align= style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFE4C4; padding:1em;" class="plainlinks"; valign="top"| <div style="float:right;margin-left:0.5em;margin-right:0.5em;margin-top:0.5em"> [[Delwedd:Carl Spitzweg 021.jpg|150px]] </div> Mae '''Wicidestun''' yn storfa o destunau gwreiddiol sy'n [[w:en:Public domain|eiddo cyhoeddus]] neu o dan dermau [[w:cy:Cynnwys rhydd|trwydded agored]] [[:w:cy:Wicipedia:Hawlfraint|CC-BY-SA]]. Mae'r prosiect hwn yn rhan o deulu ehangach [[:en:Sefydliad Wikimedia|Wicimedia]] gan gynnwys [[:en:Creative Commons|Comin Wicimedia]], [[:d:cy:Wiciadur|Wiciadur]] a [[:w:cy:Wicipedia|Wicipedia]]. Erbyn hyn mae gennym ni '''[[Special:Statistics|{{NIFEROERTHYGLAU}}]]''' o weithiau. Gweler [[w:Wicipedia:Cymorth|tudalen help]] a chwaraewch yn y pwll tywod i ddysgu sut allwch '''chi''' olygu ac uwchlwytho testun. <br/> '''Rhai o'n llenorion:''' {{Div col}} : [[:Categori:William Jones (Ehedydd Iâl)|Ehedydd Iâl]] : [[:Categori:Iolo Goch|Iolo Goch]] : [[:Categori:Dafydd Nanmor|Dafydd Nanmor]] : [[:Categori:Lewis Glyn Cothi|Lewis Glyn Cothi]] : [[:Categori:Ann Griffiths|Ann Griffiths]] : [[:Categori:Owen Morgan Edwards| O. M. Edwards]] : [[:Categori:I. D. Hooson| I. D. Hooson]] : [[:Categori:Elizabeth Mary Jones (Moelona)|Moelona]] : [[:Categori:William Williams, Pantycelyn|William Williams, Pantycelyn]] : [[:Categori:Richard Griffith (Carneddog)|Richard Griffith (Carneddog)]] {{Div col end}} '''Rhai o'n Categorïau:''' <br/> *[[:Categori:Llyfrau|Llyfrau]] *[[:Categori:Barddoniaeth|Barddoniaeth]] *[[:Categori:Rhyddiaith|Rhyddiaith]] *[[:Categori:Testunau crefyddol|Testunau crefyddol]] *[[:Categori:Adolygiadau|Adolygiadau]] *[[:Categori:Llyfrau Ab Owen|Cyfres y Fil a Llyfrau Ab Owen]] *[[:Categori:Testunau cyfansawdd|Testunau cyfansawdd]] (Y modd gorau i lawrlwytho testynau ar gyfer e-ddarllenwyr) '''<big>[[Testunau sydd angen eu gwirio]]</big>''' | rowspan="2" width="30%" style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#FFFFFF; padding:1em;" valign="top"| {|width="*" | '''Rhai o'n gweithiau diweddaraf:''' *[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc|Yr Efengyl yn ôl Sant Luc cyf William Morgan]] *[[Gemau Doethineb|Gemau Doethineb gan John Jones (Ioan Eifion)]] *[[Y Drws Agored|Y Drws Agored gan Robert Hughes Jones]] *[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] *[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] *[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] *[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] *[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] *[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] *[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol Owen M. Edwards]] *[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] *[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] *[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] *[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] *[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] *[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} <gallery> Ll Du C Bawd.png|'''[[Llyfr Du Caerfyrddin]]''' Delwedd:Llyfr Aneirin.png|'''[[Llyfr Aneirin]]''' </gallery> {{c|🙝&nbsp;🙟}} ... a nifer o gerddi: *[[Yr Wylan]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Y Drindod]] gan Dafydd ap Gwilym *[[Beibl]] *[[Y Nefoedd Uwch fy Mhen]] gan Ehedydd Iâl *[[Stafell Gynddylan]] *[[Syr Hywel y Fwyall]] *[[Cystal am ofal im yw]] *[[Y Llafurwr]] *[[Hen Benillion]] *[[Ar ôl i fy Nghariad Farw]] *[[Wrth y drws, un a'i grwth drwg]] *[[Marwnad Siôn y Glyn]] gan Lewis Glyn Cothi *[[Ymddiddan Rhwng Dau Fardd]] *[[Ymddiddan Rhwyng Cymro a Saesnes]] *[[Gorhoffedd (Hywel ab Owain Gwynedd)]] *[[Englynion y Beddau]] {{c|🙝&nbsp;🙟}} '''Cymuned'''<br /> [[Wicitestun:Y Sgriptoriwm|Y Sgriptoriwm]] <br /> |-- |} |- | style="border: 1px solid #6688AA; background-color:#EEE9E9; padding:1em;" valign="top"| '''Ychwanegwch:''' [[Delwedd:Flag of Wales (1959–present).svg|200px|right]] Mae ar y safle hwn nifer o destunau o weithiau agored, di-hawlfraint neu weithiau lle mae eu hawlfraint wedi hen orffen. Os ydych am ychwanegu cerddi neu ryddiaeth gwnewch hynny - os ydych yn gwbwl sicr mai chi yw perchennog eu hawlfraint neu fod yr awdur wedi marw ers dros 70 o flynyddoedd. Am ragor am yr hyn y cewch ei gynnwys yma, darllenwch [[Wicidestun:Beth i'w roi ar Wicidestun?]] Os mai dod yma i bori ydych—mwynhewch y wledd! |} 6lfjkg39yhe9knumnxbjxy62ggns98p 104 2679 142938 63908 2025-07-07T05:10:47Z Tylopous 3717 gorchymynasai 142938 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ef mewn breuddwyd, Minnau a wn mai ym mherffeithrwydd dy galon y gwnaethost hyn; a mi a’th atteliais rhag pechu i’m herbyn: am hynny ni adewais i ti gyffwrdd â hi. {{angor|20:7|7}} Yn awr gan hynny, dod y wraig drachefn i’r gwr; oherwydd prophwyd yw efe, ac efe a weddïa trosot, a byddi fyw: ond oni roddi hi drachefn, gwybydd y byddi farw yn ddïau, ti a’r rhai oll ydynt eiddot ti. {{angor|20:8|8}} Yna y cododd Abimelech yn fore, ac a alwodd am ei holl weision, ac a draethodd yr holl bethau hyn wrthynt hwy: a’r gwŷr a ofnasant yn ddirfawr. {{angor|20:9|9}} Galwodd Abimelech hefyd am Abraham, a dywedodd wrtho, Beth a wnaethost i ni? a pheth a bechais i’th erbyn, pan ddygit bechod ''mor'' fawr arnaf fi, ac ar fy nheyrnas? gwnaethost â mi weithredoedd ni ddylesid eu gwneuthur. {{angor|20:10|10}} Abimelech hefyd a ddywedodd wrth Abraham, Beth a welaist, pan wnaethost y peth hyn? {{angor|20:11|11}} A dywedodd Abraham, Am ddywedyd o honof fi. Yn ddïau nid ''oes'' ofn {{sc|Duw}} yn y lle hwn: a hwy a’m lladdant i o achos fy ngwraig. {{angor|20:12|12}} A hefyd yn wir fy chwaer ''yw'' hi: merch fy nhad yw hi, ond nid merch fy mam; ac y mae hi yn wraig i mi. {{angor|20:13|13}} Ond pan barodd {{sc|Duw}} i mi grwydro o dŷ fy nhad, yna y dywedais wrthi hi, Dyma dy garedigrwydd yr hwn a wnei â mi ym mhob lle y delom iddo; dywed am danaf fi, Fy mrawd yw efe. {{angor|20:14|14}} Yna y cymmerodd Abimelech ddefaid, a gwartheg, a gweision, a morwynion, ac a’u rhoddes i Abraham: rhoddes hefyd iddo ef Sarah ei wraig drachefn. {{angor|20:15|15}} A dywedodd Abimelech, Wele fy ngwlad ger dy fron di, trig lle y byddo da yn dy olwg. {{angor|20:16|16}} Ac wrth Sarah y dywedodd, Wele, rhoddais i’th frawd fil o ''ddarnau'' arian: wele ef yn orchudd llygaid i ti, i’r rhai oll ''sydd'' gyd â thi, a chyd â phawb ''eraill'': fel hyn y ceryddwyd hi. {{angor|20:17|17}} ¶ Yna Abraham a weddïodd ar {{sc|Dduw}}: a {{sc|Duw}} a iachaodd Abimelech, a’i wraig, a’i forwynion; a hwy a blantasant. {{angor|20:18|18}} O herwydd yr {{sc|Arglwydd}} gan gau a gauasai ar bob croth yn nhŷ Abimelech, o achos Sarah gwraig Abraham. {{angor|Pennod_21}}{{canoli|{{uc|Pennod XXI.}}}} {{bach|1 ''Genedigaeth Isaac,'' 4 ''a’i enwaediad.'' 6 ''Llawenydd Sarah.'' 9 ''Bwrw Agar ac Ismael allan.'' 15 ''Agar mewn cyfyngdra.'' 17 ''Yr angel yn ei chysuro hi.'' 22 ''Cynghrair rhwng Abimelech ac Abraham yn Beer-seba.''}} {{angor|21:1}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a ymwelodd â Sarah fel y dywedasai, a gwnaeth yr {{sc|Arglwydd}} i Sarah fel y llefarasai. {{angor|21:2|2}} O herwydd Sarah a feichiogodd, ac a ymddûg i Abraham fab yn ei henaint, ar yr amser nodedig y dywedasai {{sc|Duw}} wrtho ef. {{angor|21:3|3}} Ac Abraham a alwodd enw ei fab a anesid iddo, (yr hwn a ymddygasai Sarah iddo ef) Isaac. {{angor|21:4|4}} Ac Abraham a enwaedodd ar Isaac ei fab, yn wyth niwrnod oed; fel y gorchymynasai {{sc|Duw}} iddo ef. {{angor|21:5|5}} Ac Abraham ''oedd'' fab càn mlwydd, pan anwyd iddo ef Isaac ei fab. {{angor|21:6|6}} ¶ A Sarah a ddywedodd, Gwnaeth {{sc|Duw}} i mi chwerthin; pob un a glywo a chwardd gyd â mi. {{angor|21:7|7}} Hi a ddywedodd hefyd, Pwy a ddywedasai i Abraham y rhoisai Sarah sugn i blant? canys mi a esgorais ar fab yn ei henaint ef. {{angor|21:8|8}} A’r bachgen a gynnyddodd, ac a ddiddyfnwyd: ac Abraham a wnaeth wledd fawr ar y dydd y diddyfnwyd Isaac. {{angor|21:9|9}} ¶ A Sarah a welodd fab Agar yr Aiphtes, yr hwn a ddygasai hi i Abraham, yn gwatwar. {{angor|21:10|10}} A hi a ddywedodd wrth Abraham, Bwrw allan y gaeth-forwyn hon a’i mab; o herwydd ni chaiff mab y gaethes hon gyd-etifeddu â’m mab i Isaac. {{angor|21:11|11}} A’r peth hyn fu ddrwg iawn y’ngolwg Abraham, er mwyn ei fab. {{angor|21:12|12}} ¶ A {{sc|Duw}} a ddywedodd wrth Abraham, Na fydded drwg yn dy olwg am y llangc, nac am dy gaeth-forwyn; yr hyn oll a ddywedodd Sarah wrthyt, gwrando ar ei llais: o herwydd yn Isaac y gelwir i ti had. {{angor|21:13|13}} Ac am fab y forwyn gaeth hefyd, mi a’i gwnaf ef yn genhedlaeth, o herwydd dy had di ydyw ef. {{angor|21:14|14}} Yna y cododd Abraham yn fore, ac a gymmerodd fara, a chostrel o ddwfr, ac a’i rhoddes at Agar, (gan osod ar ei hysgwydd hi ''hynny'',)<noinclude><references/></noinclude> 2vk5nnmpk9l1kni85fpbk1h5m45cpny 104 2959 142939 63923 2025-07-07T05:11:52Z Tylopous 3717 orchymynodd 142939 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|31:37|37}} Gan i ti chwilio fy holl ddodrefn i, pa beth a gefaist o holl ddodrefn dy dŷ di? gosod ''ef'' yma ger bron fy mrodyr i a’th frodyr dithau, fel y barnont rhyngom ni ein dau. {{angor|31:38|38}} Myfi bellach ''a fûm'' ugain mlynedd gyd â thi; dy ddefaid a’th eifr ni erthylasant, ac ni fwytteais hyrddod dy braidd. {{angor|31:39|39}} Ni ddygais ysglyfaeth attat ti: myfi a’i gwnawn ef yn dda; o’m llaw i y gofynnit hynny, yr hyn a ladrattêid y dydd, a’r hyn a ladrattêid y nos. {{angor|31:40|40}} Bûm y dydd, y gwres a’m treuliodd, a rhew y nos; a’m cwsg a giliodd oddi wrth fy llygaid. {{angor|31:41|41}} Felly y bûm i ugain mlynedd yn dy dŷ di: pedair blynedd ar ddeg y gwasanaethais di am dy ddwy ferched, a chwe blynedd am dy braidd; a thi a newidiaist fy nghyflog ddeg o weithiau. {{angor|31:42|42}} Oni buasai ''fod'' {{sc|Duw}} fy nhad, {{sc|Duw}} Abraham, ac arswyd Isaac gyd â mi, dïau yr awr hon y gollyngasit fi ymaith yn waglaw. {{sc|Duw}} a welodd fy nghystudd a llafur fy nwylaw, ac a’th geryddodd ''di'' neithiwyr. {{angor|31:43|43}} ¶ Laban a attebodd ac a ddywedodd wrth Jacob, Y merched ''hyn ydynt'' fy merched i, a’r meibion ''hyn ŷnt'' fy meibion i, a’r praidd ''yw'' fy mhraidd i; a’r hyn oll a weli, eiddo fi yw: a heddyw pa beth a wnaf i’m merched hyn, ac i’w meibion hwynt y rhai a esgorasant? {{angor|31:44|44}} Tyred gan hynny yn awr, gwnawn gyfammod, mi a thi; a bydded yn dystiolaeth rhyngof fi a thithau. {{angor|31:45|45}} A Jacob a gymmerth garreg, ac a’i cododd hi yn golofn. {{angor|31:46|46}} Hefyd Jacob a ddywedodd wrth ei frodyr, Cesglwch gerrig: a hwy a gymmerasant gerrig, ac a wnaethant garnedd, ac a fwyttasant yno ar y garnedd. {{angor|31:47|47}} A Laban a’i galwodd hi Jeger-Sahadutha: a Jacob a’i galwodd hi Galeed. {{angor|31:48|48}} A Laban a ddywedodd, Y garnedd hon sydd dyst rhyngof fi a thithau heddyw: am hynny y galwodd ''Jacob'' ei henw hi Galeed, {{angor|31:49|49}} A Mispah; oblegid efe a ddywedodd, Gwilied yr {{sc|Arglwydd}} rhyngof fi a thithau, pan fôm ni bob un o olwg ein gilydd. {{angor|31:50|50}} Os gorthrymmi di fy merched, neu os cymmeri wragedd heb law fy merched i; nid ''oes neb'' gyd â ni; edrych, {{sc|Duw}} ''sydd'' dyst rhyngof fi a thithau. {{angor|31:51|51}} Dywedodd Laban hefyd wrth Jacob, Wele y garnedd hon, ac wele y golofn hon a osodais rhyngof fi a thi: {{angor|31:52|52}} Tyst ''a fydd'' y garnedd hon, a thyst ''a fydd'' y golofn, na ddeuaf fi dros y garnedd hon attat ti, ac na ddeui dithau dros y garnedd hon na’r golofn hon attaf fi, er niwed. {{angor|31:53|53}} {{sc|Duw}} Abraham, a {{sc|Duw}} Nachor, a farno rhyngom ni, {{sc|Duw}} eu tadau hwynt. A Jacob a dyngodd i ofn ei dad Isaac. {{angor|31:54|54}} Hefyd Jacob a aberthodd aberth yn y mynydd, ac a alwodd ar ei frodyr i fwytta bara: a hwy a fwyttasant fara, ac a drigasant dros nos yn y mynydd. {{angor|31:55|55}} A Laban a gyfododd yn fore, ac a gusanodd ei feibion a’i ferched, ac a’u bendithiodd hwynt: felly Laban a aeth ymaith, ac a ddychwelodd i’w fro ei hun. {{angor|Pennod_32}}{{canoli|{{uc|Pennod XXXII.}}}} {{bach|1 ''Gweledigaeth Jacob ym Mahanaim.'' 3 ''Ei gennadwriaeth at Esau.'' 6 ''Mae efe yn ofni dyfodiad Esau.'' 9 ''Yn gweddïo am ymwared.'' 13 ''Yn anfon anrheg i Esau.'' 24 ''Yn ymdrech âg angel yn Peniel; lle y gelwir ef Israel.'' 31 ''Mae efe yn cloffi.''}} {{angor|32:1}} A {{uc|Jacob}} a gerddodd i’w daith yntau: ac angylion {{sc|Duw}} a gyfarfu âg ef. {{angor|32:2|2}} A Jacob a ddywedodd, pan welodd hwynt, Dyma wersyll {{sc|Duw}}: ac a alwodd enw y lle hwnnw Mahanaim. {{angor|32:3|3}} A Jacob a anfonodd genhadau o’i flaen at ei frawd Esau, i wlad Seir, ''i'' wlad Edom: {{angor|32:4|4}} Ac a orchymynnodd iddynt, gan ddywedyd, Fel hyn y dywedwch wrth fy arglwydd Esau; Fel hyn y dywed dy was di Jacob; Gyd â Laban yr ymdeithiais, ac y trigais hyd yn hyn. {{angor|32:5|5}} Ac y mae i mi eidionau, ac asynod, defaid, a gweision, a morwynion: ac anfon a wneuthum i fynegi i’m harglwydd, i gael ffafr yn dy olwg. {{angor|32:6|6}} ¶ A’r cenhadau a ddychwelasant at Jacob, gan ddywedyd, Daethom at dy frawd Esau; ac y mae efe yn dyfod i’th gyfarfod di, a phedwar cant o wŷr gyd âg ef. {{angor|32:7|7}} Yna Jacob a ofnodd yn fawr, a chyfyng oedd arno: ac efe a ran-<noinclude><references/></noinclude> die3z3c9jilpeusf9c4vw0hltwaofl4 104 2974 142940 101762 2025-07-07T05:12:55Z Tylopous 3717 orchymynodd 142940 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>soniasoch ''am dano?'' ai byw efe etto? {{angor|43:28|28}} Hwythau a ddywedasant, Iach yw dy was, ein tad ni; byw ''yw'' efe etto. Yna yr ymgrymmasant, ac yr ymostyngasant. {{angor|43:29|29}} Yntau a ddyrchafodd ei lygaid, ac a ganfu ei frawd Benjamin, mab ei fam ei hun; ac a ddywedodd, Ai dyma eich brawd ieuangaf chwi, am yr hwn y dywedasoch wrthyf fi? Yna y dywedodd, {{sc|Duw}} a roddo ras i ti, fy mab. {{angor|43:30|30}} A Joseph a frysiodd, (oblegid cynnesasai ei ymysgaroedd ef tu ag at ei frawd,) ac a geisiodd ''le'' i wylo; ac a aeth i mewn i’r ystafell, ac a wylodd yno. {{angor|43:31|31}} Gwedi hynny ''efe'' a olchodd ei wyneb, ac a ddaeth allan, ac a ymattaliodd, ac a ddywedodd, Gosodwch fara. {{angor|43:32|32}} Hwythau a osodasant ''fwyd'' iddo ef wrtho ei hun, ac iddynt hwy wrthynt eu hun, ac i’r Aiphtiaid y rhai oedd yn bwytta gyd âg ef wrthynt eu hunain: oblegid ni allai yr Aiphtiaid fwytta bara gyd â’r Hebreaid, o herwydd ffieidd-dra oedd hynny gan yr Aiphtiaid. {{angor|43:33|33}} Yna yr eisteddasant ger ei fron ef, y cyntaf-anedig yn ol ei gyntaf-enedigaeth, a’r ieuangaf yn ol ei ieuengctid: a rhyfeddodd y gwŷr bob un wrth ei gilydd. {{angor|43:34|34}} Yntau a gymmerodd seigiau oddi ger ei fron ei hun iddynt hwy: a mwy ydoedd saig Benjamin o bùm rhan na seigiau yr un o honynt oll. Felly yr yfasant ac y gwleddasant gyd âg ef. {{angor|Pennod_44}}{{canoli|{{uc|Pennod XLIV.}}}} {{bach|1 ''Dyfais Joseph i attad ei frodyr.'' 14 ''Ufudd ddeisyfiad Judah at Joseph.''}} {{angor|44:1}} {{uc|Ac}} efe a orchymynodd i’r hwn ''oedd olygwr'' ar ei dŷ ef, gan ddywedyd, Llanw sachau y gwŷr o fwyd, cymmaint ag a allant ei ddwyn, a dod arian pob un y’ngenau ei sach. {{angor|44:2|2}} A dod fy nghwppan fy hun, ''sef'' y cwppan arian, y’ngenau sach yr ieuangaf, gyd âg arian ei ŷd ef. Yntau a wnaeth yn ol gair Joseph, yr hwn a ddywedasai efe. {{angor|44:3|3}} Y bore a oleuodd, a’r gwŷr a ollyngwyd ymaith, hwynt a’u hasynnod. {{angor|44:4|4}} Hwythau a aethant allan o’r ddinas. ''Ac'' nid aethant neppell, pan ddywedodd Joseph wrth yr hwn ''oedd olygwr'' ar ei dŷ, Cyfod, ''a'' dilyn ar ol y gwŷr: a phan oddiweddech hwynt, dywed wrthynt, Paham y talasoch ddrwg am dda? {{angor|44:5|5}} Onid dyma y ''cwppan'' yr yfai fy arglwydd ynddo, ac yr arferai ddewiniaeth wrtho? Drwg y gwnaethoch yr hyn a wnaethoch. {{angor|44:6|6}} ¶ Yntau a’u goddiweddodd hwynt, ac a ddywedodd y geiriau hynny wrthynt hwy. {{angor|44:7|7}} Y rhai a ddywedasant wrtho yntau, Paham y dywed fy arglwydd y cyfryw eiriau? na atto {{sc|Duw}} i’th weision di wneuthur y cyfryw beth. {{angor|44:8|8}} Wele, ni a ddygasom attat ti eilwaith o wlad Canaan yr arian a gawsom y’ngenau ein sachau; pa fodd gan hynny y lladrattâem ni arian neu aur o dŷ dy arglwydd di? {{angor|44:9|9}} Yr hwn o’th weision di y ceffir ''y cwppan'' gyd âg ef, bydded hwnnw farw; a ninnau hefyd a fyddwn gaeth-weision i’m harglwydd. {{angor|44:10|10}} Yntau a ddywedodd, Bydded yn awr fel y dywedasoch chwi: yr hwn y ceffir ''y cwppan'' gyd âg ef a fydd was i mi, a chwithau a fyddwch ddïeuog. {{angor|44:11|11}} Hwythau a frysiasant, ac a ddisgynasant bob un ei sach i lawr, ac a agorasant bawb ei ffettan. {{angor|44:12|12}} Yntau a chwiliodd; ar yr hynaf y dechreuodd, ac ar yr ieuangaf y diweddodd: a’r cwppan a gafwyd yn sach Benjamin. {{angor|44:13|13}} Yna y rhwygasant eu dillad, ac a bynniasant bawb ar ei asyn, ac a ddychwelasant i’r ddinas. {{angor|44:14|14}} ¶ A daeth Judah a’i frodyr i dŷ Joseph, ac efe etto yno; ac a syrthiasant i lawr ger ei fron ef. {{angor|44:15|15}} A dywedodd Joseph wrthynt, Pa waith ''yw'' hwn a wnaethoch chwi? oni wyddech chwi y medr gwr fel myfi ddewiniaeth? {{angor|44:16|16}} A dywedodd Judah, Pa beth a ddywedwn wrth fy arglwydd? pa beth a lefarwn? pa fodd yr ymgyfiawnhâwn? cafodd {{sc|Duw}} allan anwiredd dy weision: wele ni yn weision i’m harglwydd, ïe nyni, a’r hwn y cafwyd y cwppan gyd âg ef hefyd. {{angor|44:17|17}} Yntau a ddywedodd, Na atto ''{{sc|Duw}}'' i mi wneuthur hyn: y gwr y cafwyd y cwppan yn ei law, efe fydd was i mi; ewch chwithau i fynu, mewn heddwch, at eich tad. {{angor|44:18|18}} ¶ Yna yr aeth Judah atto ef, ac a ddywedodd, Fy arglwydd, caffed, attolwg, dy was ddywedyd gair<noinclude><references/></noinclude> luuuszlcopio0812sk6fu5bkzr0cvre 104 2978 142941 63942 2025-07-07T05:14:04Z Tylopous 3717 gorchymynasai 142941 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>goreu yn y wlad; trigant yn nhir Gosen: ac os gwyddost fod yn eu mysg wŷr grymmus, gosod hwynt yn ben-bugeiliaid ar yr eiddof fi. {{angor|47:7|7}} A dug Joseph Jacob ei dad, ac a’i gosododd ger bron Pharaoh: a Jacob a fendithiodd Pharaoh. {{angor|47:8|8}} A dywedodd Pharaoh wrth Jacob, Pa faint ''yw'' dyddiau blynyddoedd dy einioes di? {{angor|47:9|9}} A Jacob a ddywedodd wrth Pharaoh, Dyddiau blynyddoedd fy ymdaith ''ydynt'' ddeg ar hugain a chàn mlynedd: ychydig a drwg fu dyddiau blynyddoedd fy einioes, ac ni chyrhaeddasant ddyddiau blynyddoedd einioes fy nhadau yn nyddiau eu hymdaith hwynt. {{angor|47:10|10}} A bendithiodd Jacob Pharaoh, ac a aeth allan o ŵydd Pharaoh. {{angor|47:11|11}} ¶ A Joseph a gyfleodd ei dad a’i frodyr, ac a roddes iddynt feddiant y’ngwlad yr Aipht, y’nghwrr goreu y wlad, yn nhir Rameses, fel y gorchymynasai Pharaoh. {{angor|47:12|12}} Joseph hefyd a gynhaliodd ei dad, a’i frodyr, a holl dylwyth ei dad, â bara, yn ol ''eu'' teuluoedd. {{angor|47:13|13}} ¶ Ac nid ''oedd'' bara yn yr holl wlad: canys y newyn oedd drwm iawn; fel yr oedd gwlad yr Aipht, a gwlad Canaan, yn dyddfu gan y newyn. {{angor|47:14|14}} Joseph hefyd a gasglodd yr holl arian a gawsid yn nhir yr Aipht, ac yn nhir Canaan, am yr ymborth a brynasent hwy: a Joseph a ddug yr arian i dŷ Pharaoh. {{angor|47:15|15}} Pan ddarfu yr arian yn nhir yr Aipht, ac y’ngwlad Canaan, yr holl Aiphtiaid a ddaethant at Joseph, gan ddywedyd, Moes i ni fara: canys paham y byddem ni feirw ger dy fron? o herwydd darfu yr arian. {{angor|47:16|16}} A dywedodd Joseph, Moeswch eich anifeiliaid; a rhoddaf i chwi am eich anifeiliaid, os darfu yr arian. {{angor|47:17|17}} A hwy a ddygasant eu hanifeiliaid at Joseph: a rhoddes Joseph iddynt fara am y meirch, ac am y dïadelloedd defaid, ac am y gyrroedd gwartheg, ac am yr asynod; ac a’u cynhaliodd hwynt â bara, am eu holl anifeiliaid, dros y flwyddyn honno. {{angor|47:18|18}} A phan ddarfu y flwyddyn honno, y daethant atto ef yr ail flwyddyn, ac a ddywedasant wrtho, Ni chelwn oddi wrth fy arglwydd ddarfod yr arian, a ''myned ein'' hysgrubliaid a’n hanifeiliaid at fy arglwydd; ni adawyd ''i ni'' ger bron fy arglwydd onid ein cyrff a’n tir. {{angor|47:19|19}} Paham y byddwn feirw o flaen dy lygaid, nyni a’n tir? pryn ni a’n tir am fara; a nyni a’n tir a fyddwn gaethion i Pharaoh: dod dithau i ni had, fel y byddom fyw, ac na fyddom feirw, ac na byddo y tir yn anghyfannedd. {{angor|47:20|20}} A Joseph a brynodd holl dir yr Aipht i Pharaoh: canys yr Aiphtiaid a werthasant bob un ei faes; oblegid y newyn a gryfhasai arnynt: felly yr aeth y tir i Pharaoh. {{angor|47:21|21}} Y bobl hefyd, efe a’u symmudodd hwynt i ddinasoedd, o’r naill gwrr i derfyn yr Aipht hyd ei chwrr ''arall''. {{angor|47:22|22}} Yn unig tir yr offeiriaid ni phrynodd efe: canys rhan ''oedd'' i’r offeiriaid wedi ei phennu iddynt gan Pharaoh, a’u rhan a roddasai Pharaoh iddynt a fwyttasant hwy; am hynny ni werthasant hwy eu tir. {{angor|47:23|23}} Dywedodd Joseph hefyd wrth y bobl, Wele, prynais chwi heddiw, a’ch tir, i Pharaoh: wele i chwi had, heuwch chwithau y tir. {{angor|47:24|24}} A bydded i chwi roddi i Pharaoh y bummed ran o’r cnwd; a bydd y pedair rhan i chwi, yn had i’r maes, ac yn ymborth i chwi, ac i’r rhai ''sydd'' yn eich tai, ac yn fwyd i’ch rhai bach. {{angor|47:25|25}} A dywedasant, Cedwaist ni yn fyw: gâd i ni gael ffafr y’ngolwg fy arglwydd, a byddwn weision i Pharaoh. {{angor|47:26|26}} A Joseph a osododd hynny yn ddeddf hyd heddiw ar dir yr Aipht, gael o Pharaoh y bummed ran; ond o dir yr offeiriaid yn unig, yr hwn nid oedd eiddo Pharaoh. {{angor|47:27|27}} ¶ Trigodd Israel hefyd y’ngwlad yr Aipht o fewn tir Gosen, ac a gawsant feddiannau ynddi; cynyddasant hefyd, ac amlhasant yn ddirfawr. {{angor|47:28|28}} Jacob hefyd a fu fyw yn nhir yr Aipht ddwy flynedd ar bymtheg; felly yr oedd dyddiau Jacob, ''sef'' blynyddoedd ei einioes ef, yn saith mlynedd a deugain a chàn mlynedd. {{angor|47:29|29}} A dyddiau Israel a nesasant i farw: ac efe a alwodd am ei fab Joseph, ac a ddywedodd wrtho, O chefais yn awr ffafr yn dy olwg, gosod, attolwg, dy law dan fy morddwyd, a gwna â mi drugaredd a gwirionedd; na chladd fi, attolwg, yn yr Aipht: {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 7mcxh3zpcvozsvikgakp39ags2a9uoy 104 2980 142942 63944 2025-07-07T05:15:02Z Tylopous 3717 gorchymynodd 142942 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>goruwch dy frodyr, yr hon a ddygais o law yr Amoriaid â’m cleddyf ac â’m bwa. {{angor|Pennod_49}}{{canoli|{{uc|Pennod XLIX.}}}} {{bach|1 ''Jacob yn galw ei feibion i’w bendithio.'' 3 ''Bendith pob un o honynt.'' 29 ''Mae efe yn rhoddi siars arnynt ynghylch ei gladdedigaeth;'' 33 ''ac yn marw.''}} {{angor|49:1}} Yna y galwodd Jacob ar ei feibion, ac a ddywedodd, Ymgesglwch, fel y mynegwyf i chwi yr hyn a ddigwydda i chwi yn y dyddiau diweddaf. {{angor|49:2|2}} Ymgesglwch, a chlywch, meibion Jacob; ïe, gwrandêwch ar Israel eich tad. {{angor|49:3|3}} ¶ Reuben fy nghynfab, tydi ''oedd'' fy ngrym, a dechreuad fy nerth, rhagoriaeth braint, a rhagoriaeth cryfder. {{angor|49:4|4}} Ansafadwy ''oeddit'' fel dwfr: ni ragori di; canys dringaist wely dy dad; yna yr halogaist ''ef:'' fy ngwely a ddringodd. {{angor|49:5|5}} ¶ Simeon a Lefi ''sydd'' frodyr; offer creulondeb ''sydd yn'' eu hanheddau. {{angor|49:6|6}} Na ddeled fy enaid i’w cyfrinach hwynt: fy ngogoniant, na fydd un â’u cynnulleidfa hwynt: canys yn eu dig y lladdasant wr, ac o’u gwirfodd y diwreiddiasant gaer. {{angor|49:7|7}} Melltigedig fyddo eu dig, canys tost ''oedd;'' a’u llid, canys creulawn ''fu:'' rhannaf hwynt yn Jacob, a gwasgaraf hwynt yn Israel. {{angor|49:8|8}} ¶ Tithau, Judah, dy frodyr a’th glodforant di: dy law ''fydd'' yng ngwar dy elynion; meibion dy dad a ymgrymmant i ti. {{angor|49:9|9}} Cenau llew ''wyt ti'', Judah; o’r ysglyfaeth y daethost i fynu, fy mab: ymgrymmodd, gorweddodd fel llew, ac fel hen lew: pwy a’i cyfyd ef? {{angor|49:10|10}} Nid ymedy y deyrn-wïalen o Judah, na deddfwr oddi rhwng ei draed ef, hyd oni ddêl Seilo; ac atto ef ''y bydd'' cynhulliad pobloedd. {{angor|49:11|11}} Yn rhwymo ei ebol wrth y winwydden, a llwdn ei asyn wrth y bêr winwydden: golchodd ei wisg mewn gwin, a’i ddillad y’ngwaed y grawnwin. {{angor|49:12|12}} Coch ''fydd'' ei lygaid gan win, a gwỳn ''fydd'' ei ddannedd gan laeth. {{angor|49:13|13}} ¶ Zabulon a breswylia ym mhorthleoedd y môr; ac efe a fydd yn borthladd llongau, a’i derfyn fydd hyd Sidon. {{angor|49:14|14}} ¶ Issachar ''sydd'' asyn asgyrnog, yn gorwedd rhwng dau bwn. {{angor|49:15|15}} Ac a wêl lonyddwch mai da yw, a’r tir mai hyfryd: efe a ogwydda ei ysgwydd i ddwyn, ac a fydd yn gaeth dan deyrnged. {{angor|49:16|16}} ¶ Dan a farn ei bobl fel un o lwythau Israel. {{angor|49:17|17}} Dan fydd sarph ar y ffordd, a neidr ar y llwybr; yn brathu sodlau y march, fel y syrthio ei farchog yn ôl. {{angor|49:18|18}} Am dy iachawdwriaeth di y disgwyliais, {{sc|Arglwydd}}. {{angor|49:19|19}} ¶ Gad, llu a’i gorfydd; ac yntau a orfydd o’r diwedd. {{angor|49:20|20}} ¶ O Aser bras ''fydd'' ei fwyd ef, ac efe a rydd ddanteithion brenhinol. {{angor|49:21|21}} ¶ Naphtali ''fydd'' ewig wedi ei gollwng, yn rhoddi geiriau teg. {{angor|49:22|22}} ¶ Joseph ''fydd'' gangen ffrwythlawn, cangen ffrwythlawn wrth ffynnon, ceingciau yn cerdded ar hyd mur. {{angor|49:23|23}} A’r saethyddion fuant chwerw wrtho ef, ac a saethasant, ac a’i casasant ef. {{angor|49:24|24}} Er hynny arhôdd ei fwa ef yn gryf, a breichiau ei ddwylaw a gryfhasant, trwy ddwylaw grymmus ''{{sc|Dduw}}'' Jacob: oddi yno y ''mae'' y bugail, maen Israel: {{angor|49:25|25}} Trwy {{sc|Dduw}} dy dad, yr hwn a’th gynnorthwya, a’r Hollalluog, yr hwn a’th fendithia â bendithion y nefoedd oddi uchod, â bendithion y dyfnder yn gorwedd isod, â bendithion y bronnau a’r groth. {{angor|49:26|26}} Rhagorodd bendithion dy dad ar fendithion fy rhïeni, hyd derfyn bryniau tragwyddoldeb: byddant ar ben Joseph, ac ar goryn yr hwn a neillduwyd oddi wrth ei frodyr. {{angor|49:27|27}} ¶ Benjamin a ysglyfaetha ''fel'' blaidd: y bore y bwytty’r ysglyfaeth, a’r hwyr y rhan yr ysbail. {{angor|49:28|28}} ¶ Dyma ddeuddeg llwyth Israel oll, a dyma yr hyn a lefarodd eu tad wrthynt, ac y bendithiodd efe hwynt: pob un yn ol ei fendith y bendithiodd efe hwynt. {{angor|49:29|29}} Yna y gorchymynodd efe iddynt, ac a ddywedodd wrthynt, Myfi a gesglir at fy mhobl: cleddwch fi gyd â’m tadau, yn yr ogof ''sydd'' ym maes Ephron yr Hethiad; {{angor|49:30|30}} Yn yr ogof ''sydd'' ym maes Machpelah, yr hon ''sydd'' o flaen Mamre, y’ngwlad Canaan, yr hon a brynodd Abraham gyd â’r maes gan Ephron yr Hethiad, yn feddiant beddrod. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> jnisuv5oc1wci7ztw4am1ec919sd2et 104 2981 142943 63945 2025-07-07T05:15:57Z Tylopous 3717 gorchymynasai 142943 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|49:31|31}} Yno y claddasant Abraham a Sarah ei wraig; yno y claddasant Isaac a Rebeccah ei wraig; ac yno y cleddais i Leah. {{angor|49:32|32}} Meddiant y maes, a’r ogof ''sydd'' ynddo, ''a gaed'' gan feibion Heth. {{angor|49:33|33}} Pan orphenodd Jacob orchymyn i’w feibion, efe a dynnodd ei draed i’r gwely, ac a fu farw; a chasglwyd ef at ei bobl. {{angor|Pennod_50}}{{canoli|{{uc|Pennod L.}}}} {{bach|1 ''Arwyl Jacob.'' 4 ''Joseph yn cael cennad gan Pharaoh i fyned i’w gladdu ef.'' 7 ''Y claddedigaeth.'' 15 ''Joseph yn cysuro ei frodyr, y rhai oedd yn gofyn ei nawdd ef.'' 22 ''Ei oedran.'' 23 ''Mae efe yn gweled y drydedd genhedlaeth o’i feibion:'' 24 ''yn darogan i’w frodyr eu dynchweliad:'' 25 ''yn cymmeryd llw ganddynt am ei esgyrn:'' 26 ''yn marw, ac yn cael ei roddi mewn arch.''}} {{angor|50:1}} {{uc|Yna}} y syrthiodd Joseph ar wyneb ei dad, ac a wylodd arno ef, ac a’i cusanodd ef. {{angor|50:2|2}} Gorchymynodd Joseph hefyd i’w weision, y meddygon, bêr-arogli ei dad ef: felly y meddygon a bêr-aroglasant Israel. {{angor|50:3|3}} Pan gyflawnwyd iddo ddeugain niwrnod, (canys felly y cyflawnir dyddiau y rhai a bêr-aroglir,) yna yr Aiphtiaid a’i harwylasant ef ddeng niwrnod a thri ugain. {{angor|50:4|4}} Pan aeth dyddiau ei arwyl ef heibio, yna y llefarodd Joseph wrth deulu Pharaoh, gan ddywedyd, Os cefais yr awr hon ffafr yn eich golwg, lleferwch wrth Pharaoh, attolwg, gan ddywedyd, {{angor|50:5|5}} Fy nhad a’m tyngodd, gan ddywedyd, Wele fi yn marw: yn fy medd yr hwn a gloddiais i mi yng<nowiki/> ngwlad Canaan, yno y’m cleddi. Ac yr awr hon caffwyf fyned i fynu, attolwg, fel y claddwyf fy nhad; yna mi a ddychwelaf. {{angor|50:6|6}} A dywedodd Pharaoh, Dos i fynu, a chladd dy dad, fel y’th dyngodd. {{angor|50:7|7}} ¶ A Joseph a aeth i fynu i gladdu ei dad: a holl weision Pharaoh, ''sef'' henuriaid ei dŷ ef, a holl henuriaid gwlad yr Aipht, a aethant i fynu gyd âg ef, {{angor|50:8|8}} A holl dŷ Joseph, a’i frodyr, a thŷ ei dad: eu rhai bach yn unig, a’u defaid a’u gwartheg, a adawsant yn nhir Gosen. {{angor|50:9|9}} Ac aeth i fynu gyd âg ef gerbydau, a gwŷr meirch hefyd: ac yr oedd yn llu mawr iawn. {{angor|50:10|10}} A hwy a ddaethant hyd lawr-dyrnu Atad, yr hwn sydd dros yr Iorddonen; ac a alarasant yno alar mawr, a thrwm iawn: canys gwnaeth alar dros ei dad saith niwrnod. {{angor|50:11|11}} Pan welodd y Canaaneaid, y rhai oedd yn preswylio yn y wlad, y galar yn llawr-dyrnu Atad, yna y dywedasant, Dyma alar trwm gan yr Aiphtiaid: am hynny y galwasant ei enw Abel-Misraim, yr hwn ''sydd'' dros yr Iorddonen. {{angor|50:12|12}} A’i feibion a wnaethant iddo megis y gorchymynasai efe iddynt. {{angor|50:13|13}} Canys ei feibion a’i dygasant ef i wlad Canaan, ac a’i claddasant ef yn ogof maes Machpelah: yr hon a brynasai Abraham gyd â’r maes, yn feddiant beddrod, gan Ephron yr Hethiad, o flaen Mamre. {{angor|50:14|14}} ¶ A dychwelodd Joseph i’r Aipht, efe, a’i frodyr, a’r rhai oll a aethant i fynu gyd âg ef i gladdu ei dad, wedi iddo gladdu ei dad. {{angor|50:15|15}} ¶ Pan welodd brodyr Joseph farw o’u tad, hwy a ddywedasant, Joseph ond odid a’n casâ ni, a chan dalu a dâl i ni yr holl ddrwg a wnaethom ni iddo ef. {{angor|50:16|16}} A hwy a anfonasant at Joseph i ddywedyd, Dy dad a orchymynodd o flaen ei farw, gan ddywedyd, {{angor|50:17|17}} Fel hyn y dywedwch wrth Joseph; Attolwg, maddau yr awr hon gamwedd dy frodyr, a’u pechod hwynt, canys gwnaethant i ti ddrwg: ond yr awr hon, maddau, attolwg, gamwedd gweision {{sc|Duw}} dy dad. Ac wylodd Joseph pan lefarasant wrtho. {{angor|50:18|18}} A’i frodyr a ddaethant hefyd, ac a syrthiasant ger ei fron ef, ac a ddywedasant, Wele ni yn weision i ti. {{angor|50:19|19}} A dywedodd Joseph wrthynt, Nac ofnwch, canys a ''ydwyf'' fi yn lle {{sc|Duw}}? {{angor|50:20|20}} Chwi a fwriadasoch ddrwg i’m herbyn; ond {{sc|Duw}} a’i bwriadodd i ddaioni, i ddwyn i ben, fel ''y gwelir'' heddyw, i gadw yn fyw bobl lawer. {{angor|50:21|21}} Am hynny, nac ofnwch yr awr hon: myfi a’ch cynhaliaf chwi, a’ch rhai bach. Ac efe a’u cysurodd hwynt, ac a lefarodd wrth ''fodd'' eu calon. {{angor|50:22|22}} ¶ A Joseph a drigodd yn yr Aipht, efe, a theulu ei dad: a bu Joseph fyw gàn mlynedd a deg. {{angor|50:23|23}} Gwelodd Joseph hefyd, o Ephraim, orwyrion: maethwyd hefyd blant Machir, fab Manasseh, ar liniau Joseph. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> e1lzmo69vpryjgr64g41n4na346g8hm 104 3334 142937 63961 2025-07-07T05:09:29Z Tylopous 3717 orchymynion 142937 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>eiddrwydd, yn ofnadwy mewn moliant, yn gwneuthur rhyfeddodau? {{angor|15:12|12}} Estynaist dy ddeheulaw; llyngcodd y ddaear hwynt. {{angor|15:13|13}} Arweiniaist yn dy drugaredd y bobl y rhai a waredaist: yn dy nerth y tywysaist ''hwynt'' i anneddle dy sancteiddrwydd. {{angor|15:14|14}} Y bobloedd a glywant, ''ac'' a ofnant: dolur a ddeil breswylwyr Palestina. {{angor|15:15|15}} Yna y synna ar dduciaid Edom: cedyrn hyrddod Moab, dychryn a’u deil hwynt: holl breswylwyr Canaan a doddant ymaith. {{angor|15:16|16}} Ofn ac arswyd a syrth arnynt; gan fawredd dy fraich y tawant fel carreg, nes myned trwodd o’th bobl di, {{sc|Arglwydd}}, nes myned o’r bobl a ennillaist ti trwodd. {{angor|15:17|17}} Ti a’u dygi hwynt i mewn, ac a’u plenni hwynt ym mynydd dy etifeddiaeth, y lle a wnaethost, O {{sc|Arglwydd}}, yn anneddle i ti, y cyssegr, {{sc|Arglwydd}}, a gadarnhaodd dy ddwylaw. {{angor|15:18|18}} Yr {{sc|Arglwydd}} a deyrnasa byth ac yn dragwydd. {{angor|15:19|19}} O herwydd meirch Pharo, a’i gerbydau, a’i farchogion, a aethant i’r môr, a’r {{sc|Arglwydd}} a ddychwelodd ddyfroedd y môr arnynt: ond meibion Israel a aethant ar dir sych y’nghanol y môr. {{angor|15:20|20}} ¶ A Miriam y brophwydes, chwaer Aaron, a gymmerodd dympan yn ei llaw, a’r holl wragedd a aethant allan ar ei hol hi, â thympanau ac â dawnsiau. {{angor|15:21|21}} A dywedodd Miriam wrthynt, Cenwch i’r {{sc|Arglwydd}}; canys gwnaeth yn ardderchog; bwriodd y march a’r marchog i’r môr. {{angor|15:22|22}} Yna Moses a ddug Israel oddi wrth y môr coch; ac aethant allan i anialwch Sur: a hwy a gerddasant dri diwrnod yn yr anialwch, ac ni chawsant ddwfr. {{angor|15:23|23}} ¶ A phan ddaethant i Marah, ni allent yfed dyfroedd Marah, am eu bod yn chwerwon: o herwydd hynny y gelwir ei henw hi Marah. {{angor|15:24|24}} A’r bobl a duchanasant yn erbyn Moses, gan ddywedyd, Beth a yfwn ni? {{angor|15:25|25}} Ac efe a waeddodd ar yr {{sc|Arglwydd}}; a’r {{sc|Arglwydd}} a ddangosodd iddo ef bren; ac efe a’i bwriodd i’r dyfroedd, a’r dyfroedd a bereiddiasant: yno y gwnaeth efe ddeddf a chyfraith, ac yno y profodd efe hwynt, {{angor|15:26|26}} Ac a ddywedodd, Os gan wrandaw y gwrandewi ar lais yr {{sc|Arglwydd}} dy {{sc|Dduw}}, ac os gwnei di yr hyn sydd uniawn yn ei olwg ef, a rhoddi clust i’w orchymynion ef, a chadw ei holl ddeddfau ef; ni roddaf arnat un o’r clefydau a roddai ar yr Aiphtiaid; o herwydd myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} dy iachawdwr di. {{angor|15:27|27}} ¶ A daethant i Elim; ac yno yr oedd deuddeg ffynnon o ddwfr, a deg palmwydden a thri ugain: a hwy a wersyllasant yno wrth y dyfroedd. {{angor|Pennod_16}}{{c|PENNOD XVI.}} {{bach|1 ''Yr Israeliaid yn dyfod i Sin;'' 2 ''ac yn tuchan o eisieu bara.'' 4 ''Duw yn addaw iddynt fara o’r nefoedd.'' 11 ''Danfon soflieir,'' 14 ''a manna.'' 16 ''Trefn y manna.'' 25 ''Na cheid ef ar y dydd Sabbath.'' 32 ''Cadw llonaid omer o hono ef.''}} {{angor|16:1}} A hwy a symmudasant o Elim; a holl gynnulleidfa meibion Israel a ddaethant i anialwch Sin, yr hwn ''sydd'' rhwng Elim a Sinai, ar y pymthegfed dydd o’r ail fis, wedi iddynt fyned allan o wlad yr Aipht. {{angor|16:2|2}} A holl gynnulleidfa meibion Israel a duchanasant yn erbyn Moses ac Aaron, yn yr anialwch. {{angor|16:3|3}} A meibion Israel a ddywedasant wrthynt, O na buasem feirw trwy law yr {{sc|Arglwydd}} y’ngwlad yr Aipht, pan oeddem yn eistedd wrth y crochanau cig, ac yn bwytta bara ein gwala: ond chwi a’n dygasoch ni allan i’r anialwch hwn, i ladd yr holl dyrfa hon â newyn. {{angor|16:4|4}} ¶ Yna y dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Wele, mi a wlawiaf arnoch fara o’r nefoedd: a’r bobl a ânt allan, ac a gasglant ddogn dydd yn ei ddydd; fel y gallwyf eu profi, a rodiant yn fy nghyfraith, ai nas ''gwnant''. {{angor|16:5|5}} Ond ar y chweched dydd y darparant yr hyn a ddygant i mewn; a ''hynny'' fydd dau cymmaint ag a gasglant beunydd. {{angor|16:6|6}} A dywedodd Moses ac Aaron wrth holl feibion Israel, Yn yr hwyr y cewch wybod mai yr {{sc|Arglwydd}} a’ch dug chwi allan o wlad yr Aipht. {{angor|16:7|7}} Y bore hefyd y cewch weled gogoniant yr {{sc|Arglwydd}}; am iddo glywed eich tuchan chwi yn erbyn yr {{sc|Arglwydd}}: a pha beth ydym ni, i chwi i duchan i’n herbyn? {{angor|16:8|8}} Moses hefyd a ddywedodd, ''Hyn fydd'' pan roddo yr {{sc|Arglwydd}} i<noinclude><references/></noinclude> 4yi18lvmg6nk261lhi5ymjcyt0ucszc 104 3362 142936 8332 2025-07-07T05:08:24Z Tylopous 3717 [g]orchymynasai 142936 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Mahagaja" /></noinclude>ei bachau, ei hystyllod, ei barrau, a’i cholofnau, a’i mor&shy;teisiau, {{angor|39:34|34}} A’r tô o grwyn hyrddod wedi eu lliwio yn gochion, a’r tô o grwyn daearfoch, a’r llèn wahan yr hon oedd yn gor&shy;chuddio; {{angor|39:35|35}} Arch y dys&shy;tiolaeth, a’i thro&shy;solion, a’r druga&shy;reddfa; {{angor|39:36|36}} Y bwrdd hefyd, a’i holl lestri, a’r bara dangos; {{angor|39:37|37}} Y canhwyll&shy;bren pur, a’i lampau, a’r lampau i’w gosod mewn trefn, ei holl lestri, ac olew i’r goleuni; {{angor|39:38|38}} A’r allor aur, ac olew yr enneiniad, a’r arogl-darth llysieuog, a chaeadlen drws y babell; {{angor|39:39|39}} Yr allor bres, a’r alch bres yr hon ''oedd'' iddi, ei thro&shy;solion, a’i holl lestri; y noe a’i throed; {{angor|39:40|40}} Llenni y cynteddfa, ei golofnau, a’i for&shy;teisiau, a chaeadlen porth y cynteddfa, ei rhaffau, a’i hoelion, a holl ddodrefn gwasan&shy;aeth y tabernacl, ''sef'' pabell cyfarfod; {{angor|39:41|41}} Gwisgoedd y weinidogaeth i weini yn y cyssegr, sanctaidd wisgoedd Aaron yr offeiriad, a gwisgoedd ei feibion ef i offeir&shy;iadu. {{angor|39:42|42}} Yn ol yr hyn oll a orchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, felly y gwnaeth meibion Israel yr holl waith. {{angor|39:43|43}} A Moses a edrychodd ar yr holl waith; ac wele, hwy a’i gwnaeth&shy;ant megis y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}}, felly y gwnaeth&shy;ent: a Moses a’u bendith&shy;iodd hwynt. {{canoli|{{angor|Pennod_40|{{uc|Pennod XL.}}}}}} {{bach|1 ''Gorchymyn codi y tabernacl,'' 9 ''a’i enneinio;'' 13 ''a sancteiddio Aaron a’i feibion.'' 16 ''Moses yn gwneuthur fel y gorchy&shy;mynasid iddo.'' 34 ''Cwmmwl yn gor&shy;chuddio y babell.''}} {{angor|40:1}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|40:2|2}} Yn y mis cyntaf, ar y ''dydd'' cyntaf o’r mis, y cyfodi y tabernacl, pabell y cyfarfod. {{angor|40:3|3}} A gosod yno arch y dystiolaeth; a gorchuddia yr arch â’r wahanlen. {{angor|40:4|4}} Dwg i mewn hefyd y bwrdd, a threfna ef yn drefnus: dwg i mewn hefyd y canhwyll&shy;bren, a goleua ei lampau ef. {{angor|40:5|5}} Gosod hefyd allor aur yr arogl-darth ger bron arch y dys&shy;tiolaeth; a gosod gaeadlen drws y tabernacl. {{angor|40:6|6}} Dod hefyd allor y poeth-offrwm o flaen drws tabernacl pabell y cyfarfod. {{angor|40:7|7}} Dod hefyd y noe rhwng pabell y cyfarfod a’r allor, a dod ynddi ddwfr. {{angor|40:8|8}} A gosod hefyd y cynteddfa oddi amgylch; a dod gaeadlen ''ar'' borth y cynteddfa. {{angor|40:9|9}} A chymmer olew yr enneiniad, ac enneinia y tabernacl, a’r hyn oll ''sydd'' ynddo, a chyssegra ef a’i holl lestri; a sanctaidd fydd. {{angor|40:10|10}} Enneinia hefyd allor y poeth-offrwm, a’i holl lestri; a’r allor a gyssegri: a hi a fydd yn allor sancteidd&shy;iolaf. {{angor|40:11|11}} Enneinia y noe a’i throed, a sanc&shy;teiddia hi. {{angor|40:12|12}} A dwg Aaron a’i feibion i ddrws pabell y cyfarfod, a golch hwynt â dwfr. {{angor|40:13|13}} A gwisg am Aaron y gwisgoedd sanctaidd; ac enneinia ef, a sanc&shy;teiddia ef, i offeir&shy;iadu i mi. {{angor|40:14|14}} Dwg hefyd ei feibion ef, a gwisg hwynt â pheisiau. {{angor|40:15|15}} Ac enneinia hwynt, megis yr enneiniaist eu tad hwynt, i offeir&shy;iadu i mi: felly bydd eu hennein&shy;iad iddynt yn offeir&shy;iadaeth dragy&shy;wyddol, trwy eu cenhed&shy;laethau. {{angor|40:16|16}} Felly Moses a wnaeth yn ol yr hyn oll a orchy&shy;mynodd yr {{sc|Arglwydd}} iddo; felly y gwnaeth efe. {{angor|40:17|17}} ¶ Felly yn y mis cyntaf o’r ail flwyddyn, ar y ''dydd'' cyntaf o’r mis, y codwyd y tabernacl. {{angor|40:18|18}} A Moses a gododd y tabernacl, ac a sicrhaodd ei forteisiau, ac a osododd i fynu ei ystyllod, ac a roddes i mewn ei farrau, ac a gododd ei golofnau; {{angor|40:19|19}} Ac a ledodd y babell-lèn ar y tabernacl, ac a osododd do’r babell-lèn arni oddi arnodd; fel y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|40:20|20}} ¶ Cymmerodd hefyd a rhoddodd y dystiol&shy;aeth yn yr arch, a gosododd y trosolion wrth yr arch, ac a roddodd y drugaredd&shy;fa i fynu ar yr arch. {{angor|40:21|21}} Ac efe a ddug yr arch i’r tabernacl, ac a osododd y wahanlen orchudd, i orchuddio arch y dystiol&shy;aeth; megis y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|40:22|22}} ¶ Ac efe a roddodd y bwrdd o fewn pabell y cyfarfod, ar ystlys y tabernacl, o du y gogledd, o’r tu allan i’r wahanlen. {{angor|40:23|23}} Ac efe a drefnodd yn drefnus arno ef y bara, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; fel y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|40:24|24}} ¶ Ac efe a osododd y canhwyll&shy;bren o fewn pabell y cyfarfod, ar<noinclude><references/></noinclude> ootpj5113kz0ofy6fx2wzojey4cawdw 104 3406 142744 142683 2025-07-06T13:24:53Z Tylopous 3717 142744 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|Pennod_8}}{{c|{{uc|Pennod VIII}}.}} {{bach|1 ''Y modd y mae goleuo y llusernau.'' 5 ''Cyssegru y Lefiaid.'' 23 ''Oedran a thymmor eu gwasanaeth hwynt.''}} {{angor|8:1|}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:2|2}} Llefara wrth Aaron, a dywed wrtho, Pan oleuech y lampau, llewyrched y saith lamp ar gyfer y canhwyllbren. {{angor|8:3|3}} Ac felly y gwnaeth Aaron; ar gyfer y canhwyllbren y goleuodd efe ei lampau ef, megis y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|8:4|4}} Dyma waith y canhwyllbren: cyfanwaith o aur ''fydd'' hyd ei baladr, ''ïe'', hyd ei flodau cyfanwaith fydd; yn ol y dull a ddangosodd yr {{sc|Arglwydd}} i Moses, felly y gwnaeth efe y canhwyllbren. {{angor|8:5|5}} ¶ Llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:6|6}} Cymmer y Lefiaid o fysg meibion Israel, a glanhâ hwynt. {{angor|8:7|7}} Ac fel hyn y gwnei iddynt i’w glanhâu; taenella arnynt ddwfr puredigaeth, a gwnant i’r ellyn fyned dros eu holl gnawd, a golchant eu gwisgoedd, ac felly ymlanhânt. {{angor|8:8|8}} Yna cymmerant fustach ieuangc a’i fwyd-offrwm o beilliaid wedi ei gymmysgu trwy olew; a bustach ieuangc arall a gymmeri di yn aberth dros bechod. {{angor|8:9|9}} A phâr i’r Lefiaid ddyfod o flaen pabell y cyfarfod; a chynnull holl gynulleidfa meibion Israel ynghyd. {{angor|8:10|10}} A dwg y Lefiaid gerbron yr {{sc|Arglwydd}}; a gosoded meibion Israel eu dwylo ar y Lefiaid. {{angor|8:11|11}} Ac offrymed Aaron y Lefiaid ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, yn offrwm gan feibion Israel, fel y byddont hwy i wasanaethu gwasanaeth yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:12|12}} A gosoded y Lefiaid eu dwylaw ar ben y bustych: ac offrwm dithau un yn bech-aberth, a’r llall yn offrwm poeth i’r {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymod dros y Lefiaid. {{angor|8:13|13}} A gosod y Lefiaid gerbron Aaron, a cher bron ei feibion, ac offrwm hwynt yn offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:14|14}} A neilldua y Lefiaid o blith meibion Israel, a bydded y Lefiaid yn eiddof fi. {{angor|8:15|15}} Wedi hynny aed y Lefiaid i mewn i wasanaethu pabell y cyfarfod; a glanhâ di hwynt, ac offrymma hwynt yn offrwm. {{angor|8:16|16}} Canys hwynt a roddwyd yn rhodd i mi o blith meibion Israel: yn lle agorydd pob croth, ''sef'' pob cyntaf-anedig o feibion Israel, y cymmerais hwynt i mi. {{angor|8:17|17}} Canys i mi ''y perthyn'' pob cyntaf-anedig ym mhlith meibion Israel, o ddyn ac o anifail: er y dydd y tarewais bob cyntaf-anedig y’ngwlad yr Aipht, y sancteiddiais hwynt i mi fy hun. {{angor|8:18|18}} A chymmerais y Lefiaid yn lle pob cyntaf-anedig o feibion Israel. {{angor|8:19|19}} A rhoddais y Lefiaid yn rhodd i Aaron, ac i’w feibion, o blith meibion Israel, i wasanaethu gwasanaeth meibion Israel ym mhabell y cyfarfod, ac i wneuthur cymmod dros feibion Israel; fel na byddo pla ar feibion Israel, pan ddelo meibion Israel yn agos at y cyssegr. {{angor|8:20|20}} A gwnaeth Moses ac Aaron, a holl gynulleidfa meibion Israel, i’r Lefiaid, yn ol yr hyn oll a orchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses am y Lefiaid: felly y gwnaeth meibion Israel iddynt. {{angor|8:21|21}} A’r Lefiaid a lanhâwyd, ac a olchasant eu dillad: ac Aaron a’u hoffrymmodd hwynt yn offrwm ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: a gwnaeth Aaron gymmod drostynt i’w glanhâu hwynt. {{angor|8:22|22}} Ac wedi hynny y Lefiaid a ddaethant i wasanaethu gwasanaeth ym mhabell y cyfarfod, ger bron Aaron a’i feibion; megis y gorchymynnodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses am y Lefiaid, felly y gwnaethant iddynt. {{angor|8:23|23}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:24|24}} Dyma yr hyn ''a berthyn'' i’r Lefiaid: o fab pùm mlwydd ar hugain ac uchod, y deuant i filwrio milwriaeth y’ngwasanaeth pabell y cyfarfod. {{angor|8:25|25}} Ac o fab dengmlwydd a deugain y caiff un ddychwelyd yn ei ol o filwriaeth y gwasanaeth, fel na wasanaetho mwy. {{angor|8:26|26}} Ond gwasanaethed gyd â’i frodyr ym mhabell y cyfarfod, i oruchwylio; ac na wasanaethed wasanaeth: fel hyn y gwnei i’r Lefiaid yn eu goruchwyliaeth. {{angor|Pennod_9}}{{c|{{uc|Pennod IX}}.}} {{bach|1 ''Ail-orchymyn y Pase.'' 6 ''Caniattâu ail Base i’r rhai oedd aflan neu absennol.'' 15 ''Y cwmmwl yn cyfarwyddo yr Israeliaid i symmudo ac i wersyllu.''}} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 06aei9volzx8g8wskbr44svweb9x7et 104 3410 142750 6545 2025-07-06T13:44:43Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142750 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>weled a ddigwydd fy ngair i ti, ai na ''ddigwydd''. {{angor|11:24|24}} ¶ A Moses a aeth allan ac a draethodd eiriau yr {{sc|Arglwydd}} wrth y bobl, ac a gasglodd y dengwr a thri ugain o henuriaid y bobl, ac a’u gosododd hwynt o amgylch y babell. {{angor|11:25|25}} Yna y disgynodd yr {{sc|Arglwydd}} mewn cwmmwl, ac a lefarodd wrtho; ac a gymmerodd o’r yspryd ''oedd'' arno, ac a’i rhoddes i’r deg henaf-gwyr a thri ugain. A thra y gorphwysai yr yspryd arnynt, y prophwydent, ac ychwaneg ni wnaent. {{angor|11:26|26}} A dau ''o’r'' gwŷr a drigasant yn y gwersyll, (enw un ''ydoedd'' Eldad, enw y llall Medad;) a gorphwysodd yr yspryd arnynt hwy, am eu bod hwy o’r rhai a ysgrifenasid; ond nid aethant i’r babell, etto prophwydasant yn y gwersyll. {{angor|11:27|27}} A rhedodd llangc, a mynegodd i Moses, ac a ddywedodd, Y mae Eldad a Medad yn prophwydo yn y gwersyll. {{angor|11:28|28}} A Josua mab Nun, gweinidog Moses o’i ieuengctid, a attebodd ac a ddywedodd, Moses, fy arglwydd, gwahardd iddynt. {{angor|11:29|29}} A dywedodd Moses wrtho, Ai cenfigennu yr ydwyt ti drosof fi? O na byddai holl bobl yr {{sc|Arglwydd}} yn brophwydi, ''a'' rhoddi o’r {{sc|Arglwydd}} ei yspryd arnynt! {{angor|11:30|30}} A Moses a aeth i’r gwersyll, efe a henuriaid Israel. {{angor|11:31|31}} ¶ Ac fe aeth gwynt oddi wrth yr {{sc|Arglwydd}}, ac a ddug soflieir oddi wrth y môr, ac a’u taenodd wrth y gwersyll, megis taith diwrnod ar y naill du, a thaith diwrnod ar y tu arall, o amgylch y gwersyll, a ''hynny'' ynghylch dau gufydd, ar wyneb y ddaear. {{angor|11:32|32}} Yna y cododd y bobl y dydd hwnnw oll, a’r nos oll, a’r holl ddydd drannoeth, ac a gasglasant y soflieir: yr hwn a gasglodd leiaf, a gasglodd ddeg homer: a chan daenu y taenasant ''hwynt'' iddynt eu hunain o amgylch y gwersyll. {{angor|11:33|33}} A’r cig ''oedd'' etto rhwng eu dannedd hwynt heb ei gnoi, pan ennynodd digofaint yr {{sc|Arglwydd}} yn erbyn y bobl, a’r {{sc|Arglwydd}} a darawodd y bobl â phla mawr iawn. {{angor|11:34|34}} Ac efe a alwodd enw y lle hwnnw Cibroth-Hattaafah; am iddynt gladdu yno y bobl a flysiasent. {{angor|11:35|35}} O Feddau y blys yr aeth y bobl i Haseroth; ac arhosasant yn Haseroth. {{angor|Pennod_12}}{{c|{{uc|Pennod XII}}.}} {{bach|1 ''Duw yn ceryddu cynnen Miriam ac Aaron:'' 10 ''ac yn iachâu gwahan-glwyf Miriam, ar weddi Moses.'' 14 ''Duw yn gorchymyn ei chau hi allan o’r gwersyll.''}} {{angor|12:1|}} {{uc|Llefarodd}} Miriam hefyd ac Aaron yn erbyn Moses, o achos y wraig o Ethiopia yr hon a brïodasai efe: canys efe a gymmerasai Ethiopes yn wraig. {{angor|12:2|2}} A dywedasant, Ai yn unig trwy Moses y llefarodd yr {{sc|Arglwydd}}? oni lefarodd efe trwom ninnau hefyd? A’r {{sc|Arglwydd}} a glybu ''hynny''. {{angor|12:3|3}} A’r gwr Moses ''ydoedd'' larieiddiaf o’r holl ddynion ''oedd'' ar wyneb y ddaear. {{angor|12:4|4}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} yn ddisymmwth wrth Moses, ac wrth Aaron, ac wrth Miriam, Deuwch allan eich trïoedd i babell y cyfarfod. A hwy a aethant allan ill trïoedd. {{angor|12:5|5}} Yna y disgynodd yr {{sc|Arglwydd}} y’ngholofn y cwmmwl, ac a safodd ''wrth'' ddrws y babell, ac a alwodd Aaron a Miriam. A hwy a aethant allan ill dau. {{angor|12:6|6}} Ac efe a ddywedodd, Gwrandêwch yr awr hon fy ngeiriau. Os bydd prophwyd yr {{sc|Arglwydd}} yn eich mysg, mewn gweledigaeth yr ymhysbysaf iddo, ''neu'' mewn breuddwyd y llefaraf wrtho. {{angor|12:7|7}} Nid felly ''y mae'' fy ngwas Moses, yr hwn ''sydd'' ffyddlawn yn fy holl dŷ. {{angor|12:8|8}} Wyneb yn wyneb y llefaraf wrtho, ''mewn'' gwelediad, nid mewn damhegion; ond caiff edrych ar wedd yr {{sc|Arglwydd}}; paham gan hynny nad oeddych yn ofni dywedyd yn erbyn fy ngwas, ''sef'' yn erbyn Moses? {{angor|12:9|9}} A digofaint yr {{sc|Arglwydd}} a ennynodd yn eu herbyn hwynt; ac efe a aeth ymaith. {{angor|12:10|10}} A’r cwmmwl a ymadawodd oddi ar y babell: ac wele, Miriam ''ydoedd'' wahan-glwyfus, fel yr eira. Ac edrychodd Aaron ar Miriam; ac wele ''hi'' yn wahan-glwyfus. {{angor|12:11|11}} Yna y dywedodd Aaron wrth Moses, O fy arglwydd, attolwg, na osod yn ein herbyn y pechod yr hwn yn ynfyd a wnaethom, ''a thrwy'' yr hwn y pechasom. {{angor|12:12|12}} Na fydded hi, ''attolwg'', fel un marw, yr hwn y bydd hanner ei gnawd wedi ei ddifa pan ddêl allan o groth ei fam. {{angor|12:13|13}} A Moses a waeddodd ar yr {{sc|Ar}}-<noinclude><references/></noinclude> g0xxffvm8t1p7z8igk2wbitx28ttb8z 104 3411 142763 6546 2025-07-06T14:05:31Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142763 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{sc|glwydd}}, gan ddywedyd, O {{sc|Dduw}}, attolwg, meddyginiaetha hi yr awr hon. {{angor|12:14|14}} ¶ A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Os ei thad a boerai yn ei hwyneb, oni chywilyddiai hi saith niwrnod? cauer arni saith niwrnod o’r tu allan i’r gwersyll, ac wedi hynny derbynier hi. {{angor|12:15|15}} A chauwyd ar Miriam o’r tu allan i’r gwersyll saith niwrnod: a’r bobl ni chychwynodd hyd oni ddaeth Miriam i mewn ''drachefn''. {{angor|12:16|16}} Ac wedi hynny yr aeth y bobl o Haseroth, ac a wersyllasant yn anialwch Paran. {{angor|Pennod_13}}{{c|{{uc|Pennod XIII}}.}} {{bach|1 ''Enwau y gwŷr a ddanfonwyd i chwilio y wlad:'' 17 ''eu haddysg:'' 21 ''eu gweithredoedd:'' 26 ''eu newyddion.''}} {{angor|13:1|}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|13:2|2}} Anfon i ti wŷr i edrych tir Canaan, yr hwn yr ydwyf fi yn ei roddi i feibion Israel: gwr dros bob un o lwythau eu tadau a anfonwch; pob un yn bennaeth yn eu mysg hwynt. {{angor|13:3|3}} A Moses a’u hanfonodd hwynt o anialwch Paran, wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}}: pennaethiaid meibion Israel ''oedd'' y gwŷr hynny oll. {{angor|13:4|4}} A dyma eu henwau hwynt. Dros lwyth Reuben, Sammua mab Zaccur. {{angor|13:5|5}} Dros lwyth Simeon, Saphat mab Hori. {{angor|13:6|6}} Dros lwyth Judah, Caleb mab Jefphunneh. {{angor|13:7|7}} Dros lwyth Issachar, Igal mab Joseph. {{angor|13:8|8}} Dros lwyth Ephraim, Osea mab Nun. {{angor|13:9|9}} Dros lwyth Benjamin, Palti mab Raphu. {{angor|13:10|10}} Dros lwyth Zabulon, Gàdiel mab Sodi. {{angor|13:11|11}} O lwyth Joseph, dros lwyth Manasseh, Gadi mab Susi. {{angor|13:12|12}} Dros lwyth Dan, Amiel mab Gemali. {{angor|13:13|13}} Dros lwyth Aser, Sethur mab Michael. {{angor|13:14|14}} Dros lwyth Naphtali, Nahbi mab Fophsi. {{angor|13:15|15}} Dros lwyth Gad, Geuel mab Maci. {{angor|13:16|16}} Dyma enwau y gwŷr a anfonodd Moses i edrych ansawdd y wlad. A Moses a enwodd Osea mab Nun, Josua. {{angor|13:17|17}} ¶ A Moses a’u hanfonodd hwynt i edrych ansawdd gwlad Canaan, ac a ddywedodd wrthynt, Ewch yma tu a’r dehau, a dringwch i’r mynydd. {{angor|13:18|18}} Ac edrychwch y wlad beth ''yw'' hi, a’r bobl sydd yn trigo ynddi, pa un ai cryf ai gwan, ai ychydig ai llawer ydynt: {{angor|13:19|19}} A pheth ''yw'' y tir y maent yn trigo ynddo, ai da ai drwg; ac ym mha ddinasoedd y maent yn preswylio, ai mewn pebyll, ai mewn amddiffynfeydd; {{angor|13:20|20}} A pha dir, ai bras ''yw'' efe ai cul; a oes coed ynddo, ai nad ''oes''. Ac ymwrolwch, a dygwch o ffrwyth y tir. A’r dyddiau ''oeddynt'' ddyddiau blaen-ffrwyth grawnwin. {{angor|13:21|21}} ¶ A hwy a aethant i fynu, ac a chwiliasant y tir, o anialwch Sin hyd Rehob, ffordd y deuir i Hamath. {{angor|13:22|22}} Ac a aethant i fynu i’r dehau, ac a ddaethant hyd Hebron: ac yno ''yr oedd'' Ahiman, Sesai, a Thalmai, meibion Anac. (A Hebron a adeiladasid saith mlynedd o flaen Soan yn yr Aipht.) {{angor|13:23|23}} A daethant hyd ddyffryn Escol; a thorrasant oddi yno gangen âg un swp o rawnwin, ac a’i dygasant ar drosol rhwng dau: ''dygasant rai'' o’r pomgranadau hefyd, ac o’r ffigys. {{angor|13:24|24}} A’r lle hwnnw a alwasant dyffryn Escol; o achos y swp grawnwin a dorrodd meibion Israel oddi yno. {{angor|13:25|25}} A hwy a ddychwelasant o chwilio y wlad ar ol deugain niwrnod. {{angor|13:26|26}} ¶ A myned a wnaethant, a dyfod at Moses ac at Aaron, ac at holl gynulleidfa meibion Israel, i Cades, yn anialwch Paran; a dygasant yn eu hoi air iddynt, ac i’r holl gynnulleidfa, ac a ddangosasant iddynt ffrwyth y tir. {{angor|13:27|27}} A mynegasant iddo, a dywedasant, Daethom i’r tir lle yr anfonaist ni; ac yn ddïau llifeirio y mae o laeth a mêl: a dyma ei ffrwyth ef. {{angor|13:28|28}} Ond ''y mae'' y bobl sydd yn trigo yn y tir yn gryfion, a’r dinasoedd yn gaerog ''ac'' yn fawrion iawn; a gwelsom yno hefyd feibion Anac. {{angor|13:29|29}} Yr Amaleciaid sydd yn trigo yn nhir y dehau; a’r Hethiaid, a’r Jebusiaid, a’r Amoriaid, yn gwladychu yn y mynydd-dir; a’r Canaaneaid yn preswylio wrth y môr, a cher llaw yr Iorddonen. {{angor|13:30|30}} A gostegodd Caleb y bobl ger bron Moses, ac a ddywedodd, Gan fyned awn i fynu, a pherchennogwn hi: canys gan orchfygu y gorchfygwn hi. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gymq613v9pxpmapi7j3wmr81pszjqig 104 3412 142771 6547 2025-07-06T14:27:25Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142771 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|13:31|31}} Ond y gwŷr y rhai a aethant i fynu gyd âg ef a ddywedasant, Ni allwn ni fyned i fynu yn erbyn y bobl, canys cryfach ''ydynt'' na nyni. {{angor|13:32|32}} A rhoddasant allan anghlod am y tir a chwiliasent, wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Y tir yr aethom drosto i’w chwilio, tir yn difa ei breswylwyr yw efe, a’r holl bobl a welsom ynddo ''ydynt'' wŷr corphol: {{angor|13:33|33}} Ac yno y gwelsom y cawri, meibion Anac, ''y rhai a ddaethant'' o’r cawri; ac yr oeddem yn ein golwg ein hunain fel ceiliogod rhedyn, ac felly yr oeddem yn eu golwg hwythau. {{angor|Pennod_14}}{{c|{{uc|Pennod XIV}}.}} {{bach|1 ''Y bobl yn tuchan o ran y newyddion.'' 6 ''Josua a Chaleb yn ceisio eu llonyddu hwynt.'' 11 ''Duw yn eu bygwth.'' 13 ''Moses yn ymbil â Duw: ac yn caffael iddynt hwy faddeuant.'' 26 ''Y tuchanwyr heb gael myned i’r wlad.'' 36 ''Y gwŷr a roisant anghlod i’r tir yn marw o’r pla.'' 40 ''Y bobl a fynnai osod ar y wlad yn erbyn ewyllys Duw, yn cael eu taro.''}} {{angor|14:1}} {{uc|Yna}} yr holl gynnulleidfa a ddyrchafodd ei llef, ac a waeddodd; a’r bobl a wylasant y nos honno. {{angor|14:2|2}} A holl feibion Israel a duchanasant yn erbyn Moses, ac yn erbyn Aaron: a’r holl gynnulleidfa a ddywedasant wrthynt, O na buasem feirw yn nhir yr Aipht! neu, O na buasem feirw yn y diffeithwch hwn! {{angor|14:3|3}} A phaham y mae yr {{sc|Arglwydd}} yn ein dwyn ni i’r tir hwn, i gwympo ar y cleddyf? ein gwragedd a’n plant fyddant yn yspail. Onid gwell i ni ddychwelyd i’r Aipht? {{angor|14:4|4}} A dywedasant bawb wrth eu gilydd, Gosodwn ben ''arnom'', a dychwelwn i’r Aipht. {{angor|14:5|5}} Yna y syrthiodd Moses ac Aaron ar eu hwynebau ger bron holl gynnulleidfa tyrfa meibion Israel. {{angor|14:6|6}} ¶ Josua hefyd mab Nun, a Chaleb mab Jeffunneh, ''dau'' o ysbïwyr y tir, a rwygasant eu dillad; {{angor|14:7|7}} Ac a ddywedasant wrth holl dorf meibion Israel, gan ddywedyd, Y tir yr aethom drosto i’w chwilio, ''sydd'' dir da odiaeth. {{angor|14:8|8}} Os yr {{sc|Arglwydd}} sydd foddlawn i ni, efe a’n dwg ni i’r tir hwn, ac a’i rhydd i ni, ''sef'' y tir sydd yn llifeirio o laeth a mêl. {{angor|14:9|9}} Yn unig na wrthryfelwch yn erbyn yr {{sc|Arglwydd}}, ac nac ofnwch bobl y tir; canys bara i ni ydynt: ciliodd eu hamddiffyn oddi wrthynt, a’r {{sc|Arglwydd}} ''sydd'' gyd â ni: nac ofnwch hwynt. {{angor|14:10|10}} A’r holl dorf a ddywedasant am en llabyddio hwynt â meini. A gogoniant yr {{sc|Arglwydd}} a ymddangosodd ym mhabell y cyfarfod i holl feibion Israel. {{angor|14:11|11}} ¶ A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Pa hyd y digia y bobl yma fi? a pha hyd y byddant heb gredu i mi, am yr holl arwyddion a wneuthum yn eu plith? {{angor|14:12|12}} Tarawaf hwynt â haint, a gwasgaraf hwy, a gwnaf di yn genhedlaeth fwy, a chryfach na hwynt-hwy. {{angor|14:13|13}} ¶ A dywedodd Moses wrth yr {{sc|Arglwydd}}, Felly yr Aiphtiaid a glyw, (canys o’u mysg hwynt y dygaist y bobl yma i fynu yn dy nerth,) {{angor|14:14|14}} Ac a ddywedant i breswylwyr y tir hwn, (canys clywsant dy fod di, {{sc|Arglwydd}}, ymysg y bobl yma, a’th fod di, {{sc|Arglwydd}}, yn ymddangos ''iddynt'' wyneb yn wyneb, a bod dy gwmmwl di yn aros arnynt, a’th fod di yn myned o’u blaen hwynt mewn colofn o gwmmwl y dydd, ac mewn colofn dân y nos;) {{angor|14:15|15}} Os lleddi y bobl yma fel un gwr; yna y dywed y cenhedloedd y rhai a glywsant sôn am danat, gan ddywedyd, {{angor|14:16|16}} O eisiau gallu o’r {{sc|Arglwydd}} ddwyn y bobl yma i’r tir y tyngodd efe iddynt, am hynny y lladdodd efe hwynt yn y diffaethwch. {{angor|14:17|17}} Yr awr hon, gan hynny, mawrhâer, attolwg, nerth yr {{sc|Arglwydd}}, fel y lleferaist, gan ddywedyd, {{angor|14:18|18}} Yr {{sc|Arglwydd}} ''sydd'' hwyrfrydig i ddig, ac aml o drugaredd, yn maddeu anwiredd a chamwedd, a chan gyfiawnhâu ni chyfiawnhâ efe ''yr euog;'' ymweled y mae âg anwiredd y tadau ar y plant, hyd y drydedd a’r bedwaredd ''genhedlaeth''. {{angor|14:19|19}} Maddeu, attolwg, anwiredd y bobl yma, yn ol dy fawr drugaredd, ac megis y maddeuaist i’r bobl hyn, o’r Aipht hyd yma. {{angor|14:20|}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}}, Maddeuais, yn ol dy air: {{angor|14:21|21}} Ond os byw fi, yr holl dir a lenwir o ogoniant yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|14:22|22}} Canys yr holl ddynion y rhai a welsant fy ngogoniant, a’m harwyddion a wneuthum yn yr Aipht, ac yn y diffaethwch, ac a’m temtiasant y dengwaith hyn, ac ni wrandawsant ar fy llais, {{angor|14:23|23}} Ni welant y tir y tyngais wrth eu tadau hwynt; ''sef'' y rhai oll a’m digiasant, nis gwelant ef: {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> n1jj49lq8uxyip8jkl6sklzd5709d6k 104 3413 142934 6548 2025-07-07T04:33:44Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142934 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|14:24|24}} Ond fy ngwas Caleb, am fnd yspryd arall gyd âg ef, ac iddo fy nghyflawn-ddilyn, dygaf ef i’r tir y daeth iddo: a’i had a’i hetifedda ef. {{angor|14:25|25}} (Ond y mae yr Amaleciaid a’r Canaaneaid yn trigo yn y dyffryn;) y fory trowch, ac ewch i’r diffaethwch, ''ar hyd'' ffordd y môr coch. {{angor|14:26|26}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, ac wrth Aaron, gan ddywedyd, {{angor|14:27|27}} Pa hyd ''y cyd-ddygaf'' a’r gynnulleidfa ddrygionus hon sydd yn tuchan i’m herbyn? clywais duchan meibion Israel, y rhai sydd yn tuchan i’m herbyn. {{angor|14:28|28}} Dywed wrthynt, ''Fel mai'' byw fi, medd yr {{sc|Arglwydd}}, fel y llefarasoch yn fy nghlustiau, felly y gwnaf i chwi. {{angor|14:29|29}} Yn y diffaethwch hwn y cwymp eich celaneddau: a’ch holl rifedigion trwy eich holl rif, o fab ugain mlwydd ac uchod, y rhai a duchanasoch yn fy erbyn, {{angor|14:30|30}} Dïau ni ddeuwch chwi i’r tir ''am'' yr hwn y codais fy llaw, am wneuthur i chwi breswylio ynddo, ond Caleb mab Jephunneh, a Josua mab Nun. {{angor|14:31|31}} Ond eich plant chwi, y rhai y dywedasoch y byddent yn yspail, hwynt-hwy a ddygaf ''i’r wlad'', a hwy a gânt adnabod y tir a ddirmygasoch chwi. {{angor|14:32|32}} A’ch celaneddau chwi a gwympant yn y diffaethwch hwn. {{angor|14:33|33}} A’ch plant chwi a fugeilia yn y diffaethwch ddeugain mlynedd, ac a ddygant ''gosp'' eich putteindra chwi, nes darfod eich celaneddau chwi yn y diffaethwch. {{angor|14:34|34}} Yn ol rhifedi y dyddiau y chwiliasoch y tir, ''sef'' deugain niwrnod, (pob diwrnod am flwyddyn,) y dygwch eich hanwireddau, ''sef'' deugain mlynedd; a chewch wybod toriad fy ngair i. {{angor|14:35|35}} Myfi yr {{sc|Arglwydd}} a leferais, dïau y gwnaf hyn i’r holl gynnulleidfa ddrygionus yma, sydd wedi ymgynnull i’m herbyn i: yn y diffaethwch hwn y darfyddant, ac yno y byddant feirw. {{angor|14:36|36}} A’r dynion a anfonodd Moses i chwilio y tir, y rhai a ddychwelasant, ac a wnaethant i’r holl dorf duchan yn ei erbyn ef, gan roddi allan anair am y tir; {{angor|14:37|37}} Y dynion, ''meddaf'', y rhai a roddasant allan anair drwg i’r tir, a fuant feirw o’r pla, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|14:38|38}} Ond Josua mab Nun, a Chaleb mab Jephunneh, a fuant fyw o’r gwŷr hyn a aethant i chwilio y tir. {{angor|14:39|39}} A Moses a lefarodd y geiriau hyn wrth holl feibion Israel: a’r bobl a alarodd yn ddirfawr. {{angor|14:40|40}} ¶ A chodasant yn fore i fyned i ben y mynydd, gan ddywedyd, Wele ni, a ni a awn i fynu i’r lle ''am'' yr hwn y dywedodd yr {{sc|Arglwydd}}: canys ni a bechasom. {{angor|14:41|41}} A dywedodd Moses, Paham yr ydych fel hyn yn troseddu gair yr {{sc|Arglwydd}}? a hyn ni lwydda. {{angor|14:42|42}} Nac ewch i fynu; canys nid yw yr {{sc|Arglwydd}} yn eich plith: rhag eich taro o flaen eich gelynion. {{angor|14:43|43}} Canys yr Amaleciaid a’r Canaaneaid ''ydynt'' yno o’ch blaen chwi, a chwi a syrthiwch ar y cleddyf: canys am i chwi ddychwelyd oddi ar ol yr {{sc|Arglwydd}}, ni bydd yr {{sc|Arglwydd}} gyd â chwi. {{angor|14:44|44}} Etto rhyfygasant fyned i ben y mynydd: ond arch cyfammod yr {{sc|Arglwydd}}, a Moses, ni symmudasant o ganol y gwersyll. {{angor|14:45|45}} Yna y disgynodd yr Amaleciaid a’r Canaaneaid, y rhai oedd yn preswylio yn y mynydd hwnnw, ac a’u trawsant, ac a’u difethasant hyd Hormah. {{angor|Pennod_15}}{{c|{{uc|Pennod XV}}.}} {{bach|1 ''Cyfraith y bwyd-offrwm a’r ddïod-offrwm.'' 13, 29 ''Bod y dïeithrddyn dan yr un gyfraith.'' 17 ''Cyfraith blaenion toes yn offrwm dyrchafael.'' 22 ''Yr aberth am bechod o anwybod.'' 30 ''Cospedigaeth rhyfyg.'' 32 ''Llabyddio yr hwn a dorrodd y Sabbath.'' 37 ''Cyfraith y rhidens.''}} {{angor|15:1|}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|15:2|2}} Llefara wrth feibion Israel, a dywed wrthynt, Pan ddeloch i dir eich preswylfod, yr hwn yr ydwyf fi yn ei roddi i chwi, {{angor|15:3|3}} Ac offrymmu o honoch aberth tanllyd i’r {{sc|Arglwydd}}, offrwm poeth, neu aberth wrth dalu adduned, neu mewn offrwm gwirfodd, neu ar eich gwyliau gosodedig, gan wneuthur arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}, o’r eidionau, neu o’r praidd: {{angor|15:4|4}} Yna offrymmed yr hwn a offrymmo ei rodd i’r {{sc|Arglwydd}}, o beilliaid ddegfed ran, wedi ei gymmysgu trwy bedwaredd ran hin o olew, yn fwyd-offrwm. {{angor|15:5|5}} Ac offrwm di gyd â’r offrwm poeth, neu yr aberth, bedwaredd<noinclude><references/></noinclude> gpgd5apm6n6vpbw9int2a41qmsqeryk 104 3414 142935 6549 2025-07-07T05:04:21Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142935 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>ran hin o win am bob oen, yn ddïod-offrwm. {{angor|15:6|6}} A thi a offrymmi ''yn'' fwyd-offrwm gyd â hwrdd, o beilliaid ddwy ddegfed ran, wedi ei gymmysgu trwy drydedd ''ran'' hin o olew. {{angor|15:7|7}} A thrydedd ''ran'' hin o win yn ddïod-offrwm, a offrymmi yn arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|15:8|8}} A phan ddarperych lo buwch ''yn'' offrwm poeth, neu ''yn'' aberth yn talu adduned, neu aberth hedd i’r {{sc|Arglwydd}}; {{angor|15:9|9}} Yna offrymmed yn fwyd-offrwm gyd â llo y fuwch, o beilliaid dair degfed ran wedi ei gymmysgu trwy hanner hin o olew. {{angor|15:10|10}} Ac offrwm hanner hin o win yn ddïod-offrwm, ''yn'' aberth tanllyd, o arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|15:11|11}} Felly y gwneir am bob ŷch, neu am bob hwrdd, neu am oen, neu am fỳn. {{angor|15:12|12}} Yn ol y rhifedi a ddarparoch, felly y gwnewch i ''bob'' un, yn ol eu rhifedi. {{angor|15:13|13}} Pob prïodor a wna y pethau hyn felly, wrth offrymmu aberth tanllyd o arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|15:14|14}} A phan ymdeithio dïeithrddyn, neu yr hwn ''sydd'' yn eich plith trwy eich cenedlaethau, a darparu aberth tanllyd o arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}; fel y gwneloch chwi, felly gwnaed yntau. {{angor|15:15|15}} Yr un ddeddf ''fydd'' i chwi o’r dyrfa, ac i’r ymdeithydd dïeithr; deddf dragywyddol ''yw'' trwy eich cenhedlaethau: megis yr ''ydych'' chwi, felly y bydd y dïeithr ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|15:16|16}} Un gyfraith, ac un ddefod, fydd i chwi, ac i’r ymdeithydd a ymdeithio gyd â chwi. {{angor|15:17|17}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|15:18|18}} Llefara wrth feibion Israel, a dywed wrthynt, Pan ddeloch i’r tir yr ydwyf yn eich dwyn chwi iddo; {{angor|15:19|19}} Yna pan fwyttaoch o fara y tir, y dyrchefwch offrwm dyrchafael i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|15:20|20}} O flaenion eich toes yr offrymmwch deisen yn offrwm dyrchafael: fel offrwm dyrchafael y llawr-dyrnu, felly y dyrchefwch hithau. {{angor|15:21|21}} O ddechreu eich toes y rhoddwch i’r {{sc|Arglwydd}} offrwm dyrchafael trwy eich cenhedlaethau. {{angor|15:22|22}} ¶ A phan eloch dros y ffordd, ac na wneloch yr holl orchymynion hyn, y rhai a lefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, {{angor|15:23|23}} ''Sef'' yr hyn oll a orchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} i chwi trwy law Moses, o’r dydd y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}}, ac o hynny allan, trwy eich cenhedlaethau; {{angor|15:24|24}} Yna bydded, os allan o olwg y gynnulleidfa y gwnaed ''dim'' trwy anwybod, i’r holl gynnulleidfa ddarparu un bustach ieuangc yn offrwm poeth, i ''fod'' yn arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}, â’i fwyd-offrwm, a’i ddïod-offrwm, wrth y ddefod, ac un bwch geifr yn bech-aberth. {{angor|15:25|25}} A gwnaed yr offeiriad gymmod dros holl gynnulleidfa meibion Israel, a maddeuir iddynt; canys anwybodaeth ''yw:'' a dygant eu hoffrwm, aberth tanllyd i’r {{sc|Arglwydd}}, a’u pechaberth, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, am eu hanwybodaeth. {{angor|15:26|26}} A maddeuir i holl gynnulleidfa meibion Israel, ac i’r dïeithr a ymdeithio yn eu mysg; canys ''digwyddodd'' i’r holl bobl trwy anwybod. {{angor|15:27|27}} ¶ Ond os un dyn a becha trwy amryfusedd; yna offrymmed afr flwydd yn offrwm dros bechod. {{angor|15:28|28}} A gwnaed yr offeiriad gymmod dros y dyn a becho yn amryfus, pan becho trwy amryfusedd ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, gan wneuthur cymmod drosto; a maddeuir iddo. {{angor|15:29|29}} Yr hwn a aned o feibion Israel, a’r dïeithr a ymdeithio yn eu mysg, un gyfraith fydd i chwi am wneuthur ''pechod'' trwy amryfusedd. {{angor|15:30|30}} ¶ Ond y dyn a wnel bechod mewn rhyfyg, o brïodor, neu o ddïeithr; cablu yr {{sc|Arglwydd}} y mae: torrer ymaith y dyn hwnnw o fysg ei bobl. {{angor|15:31|31}} O herwydd iddo ddïystyru gair yr {{sc|Arglwydd}}, a thorri ei orchymyn ef; llwyr-dorrer ymaith y dyn hwnnw: ei anwiredd ''fydd'' arno. {{angor|15:32|32}} ¶ Fel yr ydoedd meibion Israel yn y diffaethwch, cawsant wr yn cynnutta ar y dydd Sabbath. {{angor|15:33|33}} A’r rhai a’i cawsant ef, a’i dygasant ef, ''sef'' y cynnuttwr, at Moses, ac at Aaron, ac at yr holl gynnulleidfa. {{angor|15:34|34}} Ac a’i dodasant ef mewn dalfa, am nad oedd hysbys beth a wneid iddo. {{angor|15:35|35}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Lladder y gwr yn farw: llabyddied yr holl gynnulleidfa ef â meini o’r tu allan i’r gwersyll. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 3fi2n9s3x1tjthmrsvqqapurhxo8lxu 104 6835 142848 16834 2025-07-06T18:40:30Z AlwynapHuw 1710 142848 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{Center|Gweddi Plentyn.}} {{center block|/s}} <poem> BOED i mi fod yn ''ddoeth'' fel Daniel, Dan.i. 17,20. Yn ''dduwiol'' fel y bachgen Samuel; 1 Sam. ii. 18. Mewn ''sel a ffydd'' fel Stephan ferthyr, Act. vi. 8. Fy nghynllun fyddo Paul mewn ''llafur''; 2'Ti.iv.1. ''Cymdeithas'' agos gaffwyf fi, Fel Ioan gynt â'r Iesu cu; Ioan xiii. 23. ''Sel'' fel Martha, ''cariad'' Mair, I hoffi yn mlaenaf peth y gair; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x.]] 38, 42. Yn ''fwyn'' fel Moses, proffwyd Duw, Num. xii. 3. Fel Lazarus, ''myn'd i'r nef'' i fyw; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xvi.]] 22. ''Amynedd'' Job dan chwerw wynt, Iago v. 11 A ''chalon dyner'' Lydia gynt; Act. xvi. 14 ''Cywirdeb'' Pedr fyddo'm rhan, A ddeil olygon Iesu glân; Ioan xxi. 15, 17. Fel Tmotheus, O na chawn ras, I ''ffoi rhag chwantau ffiaidd cas''; 2 Tim. ii. 22. Fel Joseph dan ''demtasiwn gref'', Gen. xxxix. 9. A Jacob pan ''ymdrechodd'' ef; Gen. xxxii. 24, 28. Fel Isaac mewn ''myfyrdod llwyr'', Tra'n cerdded yn ei faes yr hwyr; Gen. xxiv. 63. Yn ''gyfaill Duw'' boed i'm gael bod, Fel Abra'm gynt oedd fawr ei glod; Iago ii. 23. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> jv0ipggnjbrow6rnz23373a1e1acxsv 142850 142848 2025-07-06T18:42:22Z AlwynapHuw 1710 142850 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{Center|Gweddi Plentyn.}} {{center block/s}} <poem> BOED i mi fod yn ''ddoeth'' fel Daniel, Dan.i. 17,20. Yn ''dduwiol'' fel y bachgen Samuel; 1 Sam. ii. 18. Mewn ''sel a ffydd'' fel Stephan ferthyr, Act. vi. 8. Fy nghynllun fyddo Paul mewn ''llafur''; 2'Ti.iv.1. ''Cymdeithas'' agos gaffwyf fi, Fel Ioan gynt â'r Iesu cu; Ioan xiii. 23. ''Sel'' fel Martha, ''cariad'' Mair, I hoffi yn mlaenaf peth y gair; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x.]] 38, 42. Yn ''fwyn'' fel Moses, proffwyd Duw, Num. xii. 3. Fel Lazarus, ''myn'd i'r nef'' i fyw; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xvi.]] 22. ''Amynedd'' Job dan chwerw wynt, Iago v. 11 A ''chalon dyner'' Lydia gynt; Act. xvi. 14 ''Cywirdeb'' Pedr fyddo'm rhan, A ddeil olygon Iesu glân; Ioan xxi. 15, 17. Fel Tmotheus, O na chawn ras, I ''ffoi rhag chwantau ffiaidd cas''; 2 Tim. ii. 22. Fel Joseph dan ''demtasiwn gref'', Gen. xxxix. 9. A Jacob pan ''ymdrechodd'' ef; Gen. xxxii. 24, 28. Fel Isaac mewn ''myfyrdod llwyr'', Tra'n cerdded yn ei faes yr hwyr; Gen. xxiv. 63. Yn ''gyfaill Duw'' boed i'm gael bod, Fel Abra'm gynt oedd fawr ei glod; Iago ii. 23. </poem><noinclude>{{Div end}}</noinclude> 7thjou9yntsjoqcxc3auf0b0587tud2 104 6836 142849 13235 2025-07-06T18:41:08Z AlwynapHuw 1710 142849 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" />{{center block/s}}</noinclude><poem> Ond o ''flaen pawb'' fe gymrai'n awr ''Esiampl berffaith Iesu mawr.'' 1 Pedr ii. 21, Ymdrechaf wneuthur ar bob pryd, Yr hyn wnaeth ef pan yn y byd; Dylynaf gamrau Mab y dyn, Nes bod yn berffaith ar ei lun. </poem> {{Div end}} <br> <section begin="Diwedd A"/><section end="Diwedd A"/> <section begin="Dechrau B"/>{{Center|Paid a'i Sathru.}} {{center block| <poem> TRO heibio'th droed rhag rhoddi poen :I'r pryfyn lleiaf sydd Yn dysgwyl fel dy hun wrth Dduw, :Am damaid nos a dydd. Fe edrych Ef o'r nefoedd fry, :Yn dirion ar y llawr, Er gwneuthur â'i ddeheulaw gref :Y pryfyn bach neu fawr. Fath ryfyg i ti yn dy ddrwg :Roi i'r peth bychan friw, Neu ddwyn oddiarno'r einioes roed :Er mwyniant gan ei Dduw. </poem> }} {{nop}} {{nop}} <section end="Dechrau B"/><noinclude><references/></noinclude> ru7t3q06xscm07wumbu054a1acj9kea 104 10176 142856 19529 2025-07-06T21:56:09Z AlwynapHuw 1710 142856 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Duw yn garu. Felly, rhaid i Dduw golli ei briodoleddau o gyfiawnder a phurdeb, neu rhaid i ni gael gwaredigaeth oddiwrth euogrwydd a natur pechod, cyn y gallwn sefyll ger ei fron. (3) Rhaid symud y tywyllwch oddiar ein llygaid; fel y gwelom farwolaeth ynom ni a bywyd yn Nghrist, tywyllwch ynom ni a goleuni yn Nghrist, aflendid ynom ni a phurdeb ynddo ef, gwendid ynom ni a nerth ynddo ef. Ond rhaid i ni deimlo mor druenus ydym cyn yr awn ato, a rhaid ei uno a ni trwy ffydd fywiol, neu ni fydd yn fwy llesol i ni glywed am gyfiawnhad trwy ffydd a thrueni y rhai sydd heb fod yn Nghrist, na phe y clywem am feddyg pan yn wael ac heb gymeryd ei gyffeiriau. Cefais nerth; a phan ddaethum i'r fan yma, gwelwn fod llawer wedi teimlo i'r byw, a medrais bregethu yn felus. Daeth cawod hyfryd arnom wrth i mi ddweyd wrthynt nas gallwn eu twyllo. Yna soniais am ragorfreintiau y rhai sydd yn derbyn Crist. Y mae y rhai sydd yn meddu Crist yn meddu pob peth; a'r rhai nis meddant ef, ni feddant ddim. Cynghorion cyffredinol: molianu Duw. Gwagedd yw gobeithion gau. Pan fo'r Arglwydd yn dysgu ac yn rhoi nerth, peth melus yw gweithio, a pheth hawdd. Fel y teimlasom yr Adda cyntaf ynom, felly y rhaid i ni deimlo Adda'r ail. Mewn gweddi ddirgel, cefais mai dymuniad fy enaid ydyw bod yn ffyddlon, a gogoneddu enw'r hwn a'm danfonodd. Gwneled Duw ei ewyllys arnaf. Ac O, pa fodd y gallaf fod yn llawen tra mae pobl yn dianrhydeddu ac yn anghofio Duw! Ysgrifenais tan haner dydd, ac yna teithiais i'r Bala—pum' milldir. Nis gallwn gael fy enaid i feddwl am unrhyw fater ar y ffordd—dim ond meddyliau ysgafn—a dyma wnawn beunydd oni bai am ras. Cyrhaeddais y Bala cyn dau o'r gloch, a siaredais gyda rhai canoedd hyd yn agos i bedwar. Tra yr oeddwn yn siarad, yr oedd llawer yn chwerthin ar eu gilydd, a gollyngwyd ergyd o wn yn fy ymyl. Clywais un yn dymuno cael ei ddamnio, pe gwyddai mai Presbyteriad oeddwn, os cawn bregethu. Dywedais wrthynt fy mod yn perthyn i'r Eglwys. Pregethais ar y stryd ar gyfer neuadd y dref, ac yr oedd pregethu yno fel pregethu uwchben ceiliogod yn ymladd. Dechreuais gyda chatecism yr Eglwys, llw y bedydd, y ddwy ddyledswydd at Dduw a dyn, a'r sacramentau. Nid oeddwn hyd yn hyn wedi cael fawr o awdurdod arnynt, ond yr oeddwn yn edrych a fedrwn eu tynu ataf. Gwrandawodd llawer, a wylodd eraill. Pregethais ar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc xix]]. 12. Cefais awdurdod i siarad wrthynt am eu pechodau. Rhoddwyd i mi oleuni mawr, fel yn y tŷ cyn myned allan, o wybodaeth gliriach; a dangosais ddrwg pechod fel y mae yn bechod yn erbyn daioni Duw, er argyhoeddiad llawer yr wyf yn gobeithio. Y mae arnaf ofn na wnaed llawer o ddaioni yma, ond cefais nerth i fod yn ffyddlon. Wedi hyn bum ar fy mhen fy hun, yn bwyta, &c., hyd bump. Yna pregethais hyd chwech. Dangosais fel y mae Duw yn cario ei waith ymlaen yn raddol, o ris i ris; ceisiais gynorthwyo eu meddyliau i weled eu trueni; dangosais fel y mae Satan a'r byd yn ymgynhyrfu yn ein herbyn pan ddechreuom newid oddi mewn ac oddi allan, ac fel y medr yr enaid gael nerth i'w gwrthsefyll; a dywedais wrthynt hanes fy nhröedigaeth fy hun. Cefais felusder, a nerth i fod yn ffyddlon. A llefais yn y dirgel: ' O Arglwydd, gad i mi bob amser dy deimlo di ynof, a rho nerth i mi fod yn ffyddlawn i ti, anwyl Arglwydd.' Wedi hyn ymadewais, gan deimlad cariad cryf, tua Thal-ardd, pum milldir o ffordd. Cefais gipolwg ar y ffordd ar drueni yr hwn elo at y meirw heb Grist, ond nis gallwn wasgu y peth yn agosach at fy enaid. Gwelaf nad wyf ond pechod, yn farw a thywyll oll; nid oes genyf ond pechod a thrueni; nis gallaf wneyd dim, ond anghofio Duw o hyd; nis gwn ddim, ond y peth a ddangosir i mi. Daeth pryder ar fy enaid am fy mam, ac awydd i ddadleu drosti mewn yspryd tosturi ac ofn: ' O Arglwydd, gwared hi o drueni. O na welwn hi wedi ei newid. Dyro iddi dy Yspryd, lladd ei hanghrediniaeth, gwna hi yn rhydd, dadguddia dy anwyl Fab ynddi. Gad i mi weled arwyddion amlwg o gyfnewidiad ynddi, ac yn fy enaid tlawd fy hun. O Arglwydd, goleua fy meddwl; a gwrando fi ar ran fy mrodyr. A adewir iddynt fyned ymlaen yn eu pechodau, ac mewn gwrthryfel yn dy erbyn di? Cofia **<ref>Wrth ** y meddylir Ann Williams, o'r Ysgrin, yr hon ddaeth wedi hyny yn wraig i Howell Harris.</ref> yr hon sy'n rhan o'm henaid. Ac na alw fi i dragywyddoldeb tra'n farw yn fy mhechodau.' Cefais olwg ar y cyflwr ofnadwy y buaswn ynddo i dragywyddoldeb; a<noinclude><references/></noinclude> nvc4okrcu06wrh8tpqskomsefnwmqam 2 10285 142847 142560 2025-07-06T18:25:25Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi eu Cyhoeddi */ 142847 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc|Yr Efengyl yn ôl Sant Luc cyf William Morgan]] #[[Gemau Doethineb|Gemau Doethineb gan John Jones (Ioan Eifion)]] #[[Y Drws Agored|Y Drws Agored gan Robert Hughes Jones]] #[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] #[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] #[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] #[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] #[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol O. M. Edwards]] #[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] #[[John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896]] #[[Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau|Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau gan John Jones (Pyll)]] #[[Llofruddiaeth Caerfyrddin, Thomas yn cael ei grogi]] #[[Baled am drychineb gwaith glo Dinas y Cymer, Pontypridd, 1844]] #[[Baled am bechod William Evan, Trefddyn (1737)]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Rhwng Gwg a Gwên.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Dwyll.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Brawf.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Dyn Pren.djvu]] #[[Indecs:Llyfr Pawb.djvu]] #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Tair o gerddi newyddion - Yn gyntaf, Cerdd yn erbyn tyngu a chablu enw Duw, ar Crimson velvet, neu Gwynfan Brydain (IA wg35-1-179g).pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Y Drws Agored.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Pentre'r plant.djvu]]■ #[[Indecs:Straeon Gwerin Affrica.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]]■ #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]]■ #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]]■ #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] 417sxuu9mofrwu3d2h3asdrojdwb7d1 142899 142847 2025-07-06T23:38:33Z AlwynapHuw 1710 /* Angen eu prawfddarllen */ 142899 wikitext text/x-wiki ==Wedi eu Cyhoeddi== {{Div col}} #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc|Yr Efengyl yn ôl Sant Luc cyf William Morgan]] #[[Gemau Doethineb|Gemau Doethineb gan John Jones (Ioan Eifion)]] #[[Y Drws Agored|Y Drws Agored gan Robert Hughes Jones]] #[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] #[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] #[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] #[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] #[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol O. M. Edwards]] #[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Cyfrol Goffa Richard Bennett|Cyfrol Goffa Richard Bennett gol. D Teifgar Davies]] #[[Brut y Tywysogion (Ab Owen)|Brut y Tywysogion (Ab Owen) gol O. M. Edwards]] #[[Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig|Cymru Newydd, Hanes Y Wladva Gymreig gan Lewis Jones, Plas Hedd]] #[[Gwaith Huw Morus|Gwaith Huw Morus gan Huw Morus (Eos Ceiriog)]] #[[Wat Emwnt|Wat Emwnt gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith|John Ceiriog Hughes: ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith gan Llyfrbyf]] #[[Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil)|Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil) gan Evan Evans (Ieuan Glan Geirionydd)]] #[[Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd|Adgof am Ieuan Glan Geirionnydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Caniadau Barlwydon Llyfr 1|Caniadau Barlwydon Llyfr 1 gan Robert John Davies (Barlwydon)]] #[[Barlwydon (Cymru 1896)]] #[[Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig|Huw Huws neu y Llafurwr Cymreig gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Llewelyn Parri (nofel)|Llewelyn Parri (nofel) gan Lewis William Lewis (Llew Llwyfo)]] #[[Caniadau Owen Lewis (Glan Cymerig)|Caniadau gan Owen Lewis (Glan Cymerig)]] #[[Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd|Hanes Llangeitho a'i hamgylchoedd gan David Morgan, Llangeitho]] #[[Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam|Hanes dechreuad a chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Ngwrecsam gan Edward Francis]] #[[Gwaith Dewi Wyn|Gwaith Dewi Wyn gol O. M. Edwards]] #[[Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar|Cofiant John Williams (I ab Ioan) Aberduar gan John Davies, Llandysul]] #[[Athrylith Ceiriog|Athrylith Ceiriog gan Howell Elvet Lewis (Elfed)]] #[[Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig|Telyn Seion sef Pedwar ar Bymtheg o Garolau Nadolig gol. Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Iolo Goch|Gwaith Iolo Goch gol Thomas Matthews]] #[[Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn|Cofiant am y Parch. Richard Humphreys, Dyffryn gan Griffith Williams, Talsarnau]] #[[Gwaith Sion Cent|Gwaith Sion Cent gol Thomas Matthews]] #[[Dyddanwch yr Aelwyd|Dyddanwch yr Aelwyd gan Hughes a'i Fab, Wrecsam]] #[[Gwaith Ieuan Brydydd Hir|Gwaith Ieuan Brydydd Hir gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith yr Hen Ficer|Gwaith yr Hen Ficer gol O. M. Edwards]] #[[Am Dro i Erstalwm|Am Dro i Erstalwm gan Index]] #[[Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill|Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill gan Humphrey Jones (Bryfdir)]] #[[Ceiriog a Mynyddog|Ceiriog a Mynyddog gan John Morgan Edwards]] #[[Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon|Crynodeb o Hanes Dechreuad a Chynydd yr Eglwysi Annibynol yn Mon gan William Williams (Cromwell)]] #[[Awdl Dinyster Jerusalem|Awdl Dinyster Jerusalem gan Eben Fardd]] #[[Nedw|Nedw gan Edward Tegla Davies]] #[[Dros y Gamfa|Dros y Gamfa gan Fanny Edwards]] #[[Diwrnod yn Nolgellau|Diwrnod yn Nolgellau gan Robert Thomas Williams (Trebor Môn)]] #[[Awdl ar yr Adgyfodiad (Ieuan Ionawr)|Awdl ar yr Adgyfodiad gan Evan Jones (Ieuan Ionawr)]] #[[Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern|Cofiant y Diweddar Barch W Williams o'r Wern gan William Rees (Gwilym Hiraethog)]] #[[Tri Wyr o Sodom a'r Aipht|Tri Wyr o Sodom a'r Aipht gan William Williams, Pantycelyn]] #[[F'Ewythr Tomos: cân ddyri|F'Ewythr Tomos: cân ddyri gan Eben Fardd]] #[[Hynafiaethau Nant Nantlle|Hynafiaethau Nant Nantlle gan William Robert Ambrose]] #[[Bywyd y Parch. Ebenezer Richard|Bywyd y Parch. Ebenezer Richard gan Henry ac Edward W Richard]] #[[Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion|Traethawd ar Enwogion Swydd Feirion gan Edward Davies (Iolo Meirion)]] #[[Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion|Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i Henwogion gan Edward Davies, Penmorfa]] #[[Wil Ellis, Porthmadog-Cymru Cyf 29 1905]] #[[Hanes Niwbwrch|Hanes Niwbwrch gan Owen Williamson]] #[[Teulu Bach Nantoer|Teulu Bach Nantoer gan Moelona]] #[[Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf)|Barddoniaeth Goronwy Owen gol Isaac Foulkes (Llyfrbryf)]] #[[Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I|Y Tadau Methodistaidd Cyfrol I gan John Morgan Jones]] #[[Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw|Hwian-gerddi Cymraeg F' Ewyrth Huw gan O. M. Edwards]] #[[Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn|Hanes Tredegar ynghyd a Braslun o Hanes Pontgwaithyrhaiarn gan David Morris (Eiddil Gwent)]] #[[Hanes Sir Fôn|Hanes Sir Fôn gan Thomas Pritchard, ('Rhen Graswr Eleth)]] #[[Holl Waith Barddonol Goronwy Owen|Holl Waith Barddonol Goronwy Owen gol Isaac Foulkes]] #[[Adgofion am John Elias|Adgofion am John Elias gan Richard Parry (Gwalchmai)]] #[[Tro Trwy'r Wig|Tro Trwy'r Wig gan Richard Morgan (1854-1939)]] #[[Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog|Gyda'r Hen Feirdd, Carneddog gan Richard Griffith (Carneddog)]] #[[Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785)|Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785) gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Dafydd Jones o Drefriw, Cymru 1903]] #[[John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897)|John Evans, Eglwysbach (Cymru 1897) gan Walter Daniel]] #[[Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain|Awdlau Coffadwriaethol am Y Parch Goronwy Owain gan y Gwyneddigion]] #[[Cerdd coffa Goleufryn|Cerdd coffa Goleufryn gan J. T. Job]] #[[Adgofion am Goleufryn|Adgofion am Goleufryn gan Evan Williams, Llanfrothen]] #[[Goronwy Owen a'r Morrisiaid|Goronwy Owen a'r Morrisiaid gan Owen Gaianydd Williams]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc|Yr Efengyl yn ôl Sant Marc gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Llythyrau Goronwy Owen|Llythyrau Goronwy Owen gol John Morris-Jones]] #[[Diliau Meirion Cyf I|Diliau Meirion Cyf I gan gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch|Cyfarwyddiadau at brynu cadw a magu moch gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Gwaith Joshua Thomas|Gwaith Joshua Thomas gol O M Edwards]] #[[Glan Cledwen (Cymru 15 Rhagfyr 1897)]] #[[Dringo'r Andes|Dringo'r Andes gan Eluned Morgan]] #[[Naw Mis yn Nghymru|Naw Mis yn Nghymru gan Owen Griffith (Giraldus)]] #[[Ysgrifau Puleston|Ysgrifau Puleston gan John Puleston Jones]] #[[Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau|Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau gan Robert Thomas (Ap Vychan)]] #[[Rhigymau'r Ffordd Fawr|Rhigymau'r Ffordd Fawr gan Dewi Emrys]] #[[Coffadwriaeth, neu Hanes Byr o fywyd a Marwolaeth y Parchedig John Williams|Coffadwriaeth y Parch John Williams, Pantycelyn gan Maurice Davies, Llanfair-ym-Muallt]] #[[Fy Mhererindod Ysbrydol|Fy Mhererindod Ysbrydol gan Evan Keri Evans]] #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew|Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew gan y Fibl Gymdeithas Americanaidd (1894)]] #[[Beirdd y Bala|Beirdd y Bala gol O. M. Edwards]] #[[Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr)|Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr) gol O. M. Edwards]] #[[Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis|Can newydd yn rhoddi hanes dienyddiad Richard Lewis gan Dic Dywyll]] #[[Gwyllllis yn Nayd|Gwyllllis yn Nayd gan Dr William Price]] #[[Gwroniaid y Ffydd|Gwroniaid y Ffydd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Tanchwa yn Cilfynydd|Tanchwa yn Cilfynydd baled gan awdur Anhysbys]] #[[Damwain echrydus Glofa Carnant, Cwmaman, Sir Gaerfyrddin]] #[[Blodau Drain Duon|Blodau Drain Duon gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[Telyn Dyfi|Telyn Dyfi gan Daniel Silvan Evans]] #[[Cyfrinach y Dwyrain|Cyfrinach y Dwyrain gan David Cunllo Davies]] #[[Oriau yn y Wlad|Oriau yn y Wlad gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Branwen Ferch Llŷr (Tegla)|Branwen Ferch Llŷr (Tegla) gan Edward Tegla Davies]] #[[Prif Feirdd Eifionydd|Prif Feirdd Eifionydd gan Edward David Rowlands]] #[[Deddf Plant (Diddymu Amddiffyniad Cosb Resymol)(Cymru) 2020]] #[[Rhys Llwyd y Lleuad|Rhys Llwyd y Lleuad gan E Tegla Davies]] #[[Oriau Gydag Enwogion|Oriau Gydag Enwogion gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi|Byr Gofiant am Naw a Deugain o Weinidogion Ymadawedig Sir Aberteifi gan John Evans, Abermeurig]] #[[Hanes Alexander Fawr|Hanes Alexander Fawr gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II|Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Y Lleian Lwyd|Y Lleian Lwyd gan Moelona]] #[[Cenadon Hedd|Cenadon Hedd gan William Jones, Cwmaman]] #[[Dagrau Hiraeth|Dagrau Hiraeth gan William Jones, Pontsaeson]] #[[Saith o Farwnadau|Saith o Farwnadau gan William Williams, Pantycelyn]] #[[Storïau o Hanes Cymru cyf I|Storïau o Hanes Cymru cyf I gan Moelona]] #[[Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris|Traethawd bywgraffyddol a beirniadol ar fywyd ac athrylith Lewis Morris gan Griffith Jones (Glan Menai)]] #[[Hanes Bywyd Pio Nono|Hanes Bywyd Pio Nono gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Caniadau Watcyn Wyn|Caniadau Watcyn Wyn gan Watkin Hezekiah Williams (Watcyn Wyn)]] #[[Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth|Cofiant y Parch Thomas Edwards, Cwmystwyth gan John Evans, Abermeurig]] #[[Gwrid y Machlud|Gwrid y Machlud gan Richard Jones (Ap Alun Mabon)]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)|Yr Hwiangerddi gan O M Edwards]] #[[Noson o Farrug|Noson o Farrug gan Robert Griffith Berry]] #[[Meini Gwagedd|Meini Gwagedd gan James Kitchener Davies]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon|Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon gan William Hobley]] #[[Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903)|Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903) gan Evan Keri Evans]] #[[Rhobat Wyn|Rhobat Wyn gan Awena Rhun]] #[[Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry|Cofiant y Parch Isaac Morgan Harry gan Thomas Lewis Jones, Machen]] #[[Tanchwa y Mardy - Mercher, Rhagfyr 23, 1885; 80 wedi eu lladd]] #[[Cerddi Hanes|Cerddi Hanes gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur|Ieuan Gwyllt, Ei Fywyd, Ei Lafur gan John Eiddion Jones]] #[[Patrymau Gwlad|Patrymau Gwlad gan Thomas Jacob Thomas (Sarnicol)]] #[[David Williams y Piwritan|David Williams y Piwritan gan Richard Thomas, Bontnewydd]] #[[Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl|Cofiant y diweddar Barch Evan Rowlands, Ebenezer, Pontypwl gan Ellis Hughes, Penmaen]] #[[Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern|Cofiant Darluniadol Y Parch William Williams o'r Wern gan David Samuel Jones]] #[[Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price|Bywgraffiad y diweddar barchedig T. Price gan Benjamin Evans (Telynfab)]] #[[Llyfr Haf|Llyfr Haf gan Owen Morgan Edwards]] #[[Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896)|Drych y Prif Oesoedd (Detholiad 1896) gol O. M. Edwards]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr|Hanes Methodistiaeth Arfon-Waenfawr gan William Hobley]] #[[Beryl|Beryl gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog|Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog gan William Hobley]] #[[Breuddwydion Myfanwy|Breuddwydion Myfanwy gan Elizabeth Mary Jones (Moelona)]] #[[Lloffion o'r Mynwentydd|Lloffion o'r Mynwentydd gan Thomas Rowland Roberts (Asaph)]] #[[Cofiant y diweddar Barch Robert Everett|Cofiant y diweddar Barch Robert Everett gan David Davies (Dewi Emlyn)]] #[[Y Wen Fro|Y Wen Fro gan Ellen Evans]] #[[Cerrig y Rhyd|Cerrig y Rhyd gan Winnie Parry]] #[[Gwaith Edward Richard|Gwaith Edward Richard gan Edward Richard, Ystrad Meurig]] #[[Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun]] #[[Humphrey Jones a Diwygiad 1859|Humphrey Jones a Diwygiad 1859 gan Evan Isaac]] #[[Adgofion Andronicus|Adgofion Andronicus gan John Williams Jones (Andronicus)]] #[[Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill|Teithiau a Helyntion Meurig Ebrill gan Morris Davies (Meurig Ebrill)]] #[[Cofiant Richard Jones Llwyngwril|Cofiant Richard Jones Llwyngwril gan Evan Evans, Llangollen]] #[[Profiadau Pellach|Profiadau Pellach gan G M Ll Davies]] #[[Datganiad Cyffredinol o Hawliau Dynol]] #[[Hanes y Bibl Cymraeg|Hanes y Bibl Cymraeg gan Thomas Levi]] #[[Pererindod Heddwch|Pererindod Heddwch, G M Ll Davies]] #[[Tan yr Enfys|Tan yr Enfys gan D J Lewis Jenkins]] #[[Yr Ogof|Yr Ogof gan T Rowland Hughes]] #[[Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau]] #[[Profedigaethau Enoc Huws (1939)]] #[[Dyddgwaith|Dyddgwaith gan Thomas Gwynn Jones]] #[[Salm i Famon a Marwnad Grey|Salm i Famon a Marwnad Grey gan John Morris-Jones]] #[[Madam Wen|Madam Wen gan William David Owen]] #[[Dan Gwmwl|Dan Gwmwl gan Awena Rhun]] #[[Atgofion am Dalysarn]] #[[Cerddi'r Bwthyn|Cerddi'r Bwthyn gan Dewi Emrys]] #[[Capelulo]] #[[Y Pennaf Peth]] #[[Goronwy Owen - Detholiad o'i Farddoniaeth]] #[[Yr Hen Lwybrau|Yr Hen Lwybrau gan John Davies (Isfryn)]] #[[Gwaith Gwilym Marles]] #[[Gwaith ap Vychan]] #[[Gwaith Gwilym Hiraethog]] #[[Cadeiriau Enwog]] #[[Y Cychwyn]] #[[Cofiant Hwfa Môn]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[Aildrefniad Cymdeithas]] #[[Ar y Groesffordd]] #[[Astudiaethau T Gwynn Jones]] #[[Bil Cymru Atebolrwydd a Grymuso Ariannol 2014]] #[[Brethyn Cartref]] #[[Brithgofion]] #[[Bywyd a Chan Tomos Efans (Cyndelyn)]] #[[Bywyd a Gwaith Henry Richard AS]] #[[Bywyd a Llafur John Wesley]] #[[Bywyd a gweithiau Azariah Shadrach]] #[[Cân neu Ddwy]] #[[Caniadau'r Allt]] #[[Caniadau Buddug]] #[[Caniadau ac ati]] #[[Cartrefi Cymru, O. M. Edwards]] #[[Catherine Prichard (Buddug), Cymru, Cyfrol 39, 1910]] #[[Catiau Cwta]] #[[Cerddi'r Eryri]] #[[Cerddi a Baledi]] #[[Ceris y Pwll]] #[[Chwedlau'r Aelwyd]] #[[Clych Adgof - penodau yn hanes fy addysg]] #[[Coelion Cymru]] #[[Cofiant Dafydd Rolant, Pennal]] #[[Cofiant Daniel Owen: ynghyd a Sylwadau ar ei Ysgrifeniadau]] #[[Cwm Eithin]] #[[Cyflafan Ofnadwy Dolgellau]] #[[Cymeriadau (T. Gwynn Jones)]] #[[Cymru Fu]] #[[D Rhagfyr Jones (o Dywysydd y Plant 1901)]] #[[Daff Owen]] #[[Dau faled gan John Jones (Jac Glan-y-gors)]] #[[Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc|Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc gan Francis Jones, Abergele]] #[[Deddf Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Ieithoedd Swyddogol) 2012]] #[[Diarhebion Cymru]] #[[Drama Rhys Lewis]] #[[Drych yr Amseroedd]] #[[Er Mwyn Cymru]] #[[Griffith Ellis Bootle, Cymru Cyf 23, 1902]] #[[Gwaith Dewi Wnion]] #[[Gwaith Alun]] #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith Ceiriog]] #[[Gwaith Dafydd ap Gwilym]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith John Thomas]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 1]] #[[Gwaith Mynyddog Cyfrol 2]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Gweledigaethau Y Bardd Cwsg (Silvan Evans 1865)]] #[[Gwialen Fedw Fy Mam]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf I]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I]] #[[Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II]] #[[Hanes Pedr Fawr, Ymerawdwr Rwssia]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Bywyd ac Anturiaethau Dr Livingstone]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Hanes y Wladfa Gymreig yn Patagonia]] #[[Hen Gymeriadau Dolgellau]] #[[Hynafiaethau Edeyrnion]] #[[I'r Aifft ac yn Ol]] #[[Llenyddiaeth Fy Ngwlad]] #[[Lewsyn yr Heliwr (nofel)]] #[[Llio Plas y Nos]] #[[Llyfr Del]] #[[Llyfr Nest]] #[[Llyfr Owen]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 1]] #[[Mabinogion J M Edwards Cyf 2]] #[[Mary Jones y Gymraes fechan heb yr un Beibl]] #[[Mesur Addysg (Cymru) 2011]] #[[Mesur Diogelwch ar Gludiant i Ddysgwyr (Cymru) 2011]] #[[Mesur Gwneud Iawn am Gamweddau'r GIG (Cymru) 2008]] #[[Mesur Teithio gan Ddysgwyr (Cymru) 2008]] #[[O Law i Law]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Plant Dic Sion Dafydd]] #[[Rhai o Gymry Lerpwl]] #[[Rhamant Bywyd Lloyd George]] #[[Rhan o waith mewn Cernyweg Canol (Add. Ch. 19491)]] #[[Rhodd Mam i'w Phlentyn]] #[[Rhyfeddodau'r Cread]] #[[Adolygiad o lyfr Sadie "Twilight Hours"]] #[[Seren Tan Gwmwl]] #[[Storïau Mawr y Byd]] #[[Straeon y Pentan]] #[[Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu]] #[[Tanchwa ddychrynllyd yn Nyffryn Rhondda, ger Pontypridd]] #[[Telynegion Maes a Môr]] #[[Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd]] #[[Traethawd ar Gaio a'i Hynafiaethau]] #[[Traethawd ar Hanes Plwyf Merthyr]] #[[Tro Trwy'r Gogledd]] #[[Tro i'r De]] #[[Tro yn Llydaw]] #[[Trwy India'r Gorllewin]] #[[Twm o'r Nant Cyf II (ab Owen)]] #[[William Jones (Nofel)]] #[[Y Cywyddwyr Llyfrau'r Ford Gron]] #[[Y Gelfyddyd Gwta]] #[[Y Siswrn]] #[[Yn y Wlad]] #[[Yny lhyvyr hwnn]] #[[Yr Hwiangerddi (O M Edwards)]] #[[Yr Hynod William Ellis, Maentwrog]] #[[Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala]] #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]] #[[Yr Eneth Ga'dd ei Gwrthod]] #[[Myfyrdod mewn mynwent|Myfyrdod mewn mynwent gan John Parry, Llaneilian]] #[[Dyrif etholiadol Ceredigion 1892]] #[[Canmlwyddiant Marwolaeth y Parch. John Wesley, M.A., Mawrth 3ydd, 1891]] #[[Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno|Er cof am Joseph Meredith, Adelaide Villa, Llandudno D. S. Thomas (Glan Pair)]] #[[Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau|Deuddeg penill coffadwriaethol i'r diweddar Barch. John Hughes, Carneddau gan Ellis Isfryn Williams]] #[[Hanes Brwydr Waterloo|Hanes Brwydr Waterloo gan Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Galar gan, er coffadwriaeth am y ddamwain yn ngwaith glo Landshipping Chwefror 14eg, 1844]] #[[Galargan ar ol y Mochyn Du]] #[[Baledi-Cwynfan y Morwr a Deio Bach]] #[[Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar Barch John Elias]] #[[William Morgan, Pant, Dowlais (Trysorfa y Plant)]] #[[Hen Fibl Fawr fy Mam]] #[[Tanchwa ofnadwy yn Abersychan]] #[[Y Ffeiriau Hynotaf yn Ddeuddeg Sir Cymru]] #[[Henry Kirke White (Trysorfa y Plant Ebrill 1891)]] #[[Mynwy yng Nghymru (Cymru Cyf X Rhif 57)]] #[[Rhanau o'r Corff (Fanny Edwards)]] #[[Thomas Matthews, Cymru, Chwefror 1917]] #[[Huw Morus—Dadorchuddiad Ei Golofn Goffadwriaethol, Pont Y Meibion, Awst 26 1909]] #[[Owain Aran (erthyglau Cymru 1909)]] # [[Lewys Aran (Cymru Tachwedd 1918)]] #[[Owen R Lewis (Glan Cymerig) Perl y Plant 1910]] #[[John Puleston Jones (Trysorfa y Plant 1906)]] #[[Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898)|Dafydd Jones o Gaio (Cymru 1898) gan David Cunllo Davies]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] #[[John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896]] #[[Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau|Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau gan John Jones (Pyll)]] #[[Llofruddiaeth Caerfyrddin, Thomas yn cael ei grogi]] #[[Baled am drychineb gwaith glo Dinas y Cymer, Pontypridd, 1844]] #[[Baled am bechod William Evan, Trefddyn (1737)]] {{Div col end}} ==Wedi eu cyhoeddi heb sgan== #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Pascon Agan Arluth]] #[[Cyfieithiadau o gerddi i'r Gymraeg]] #[[Y Tri Brenin o Gwlen]] ==Wedi eu prawfddarllen heb eu cyhoeddi== {{Div col}} # [[Enwogion Ceredigion]] # [[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] # [[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] {{Div col end}} ==Rhannau wedi eu cyhoeddi== #[[Enwogion Sir Aberteifi]] 13/187 #[[Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion Cymru 1867-Cyf I]] 31/683 ==Angen eu prawfddarllen== {{Div col}} #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Rhwng Gwg a Gwên.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Dwyll.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Ddau Brawf.djvu]] #[[Indecs:Llyfr y Dyn Pren.djvu]] #[[Indecs:Llyfr Pawb.djvu]] #[[Indecs:Album Aberhonddu.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896.djvu]] #[[Indecs:Dafydd ab Gwilym o Fuallt.djvu]] #[[Indecs:John Wesley, ei fywyd a'i llafur.djvu]] (angen ei ail lwytho) #[[Indecs:Caniadydd 1841.djvu]] #[[Indecs:Archaeologia Lleynensis.djvu]] #[[Indecs:Y Gestiana.djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Bywgraffiad y Parch Thos Richard Abergwaen.djvu]] #[[Indecs:Camrau mewn grammadeg Cymreig (IA camraumewngramma00apiw).pdf]] #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Hiraethog.djvu]] #[[Indecs:Caniadau John Morris-Jones.djvu]] #[[Indecs:Casgliad o ganeuon Cymru.pdf]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Clasuron Rhyddiaith Cymru.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Farddol.djvu]] #[[Indecs:Ystoriau Siluria.djvu]] #[[Indecs:Ystorya de Carolo Magno o Lyfr Coch Hergest.djvu]] #[[Indecs:Ystyron Enwau ym Mhlwyfi Towyn, Llangelynin, Llanegryn etc.pdf]] #[[Indecs:Cofiant a Gweithiau Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a gweithiau Risiart Ddu o Wynedd.djvu]] #[[Indecs:Cofiant a Phregethau Robert Roberts, Clynnog.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Ann Griffiths gynt o Dolwar Fechan.pdf]] #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Cofiant James Davies Radnor O.djvu]] #[[Indecs:Cofiant Thomas Gee.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig John Jones Talsarn.djvu]] #[[Indecs:Cofiant y Parchedig William Evans, Tonyrefail.djvu]] #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Cyfystyron y gymraeg - sef y casgliad buddugol yn Eisteddfod Genhedlaethol Gwrecsam, 1888 (IA cyfystyronygymra00jone).pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Cymru Owen Jones Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diliau Meirion Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1884.djvu]] #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd 1902.djvu]] #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Enwogion y Ffydd Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Er mwyn Iesu - pregethau, &c t (IA ermwyniesupreget00jone).pdf]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur bywgraffyddol o enwogion cymru 1867-Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Geiriadur Bywgraffyddol o Enwogion cymru Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur Cymraeg a Saesneg Byr, Cyfres y Fil.pdf]] #[[Indecs:Geiriadur ysgrythyrol- yn cynnwys hanesiaeth, duwinyddiaeth, athroniaeth ... (IA geiriadurysgryt03chargoog).pdf]] #[[Indecs:Geirlyfr bywgraffiadol o enwogion Cymru 1870.pdf]] #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Gwaith barddonol Islwyn - 1832-1878 (IA gwaithbarddonoli00islw).pdf]] #[[Indecs:Gwaith Caledfryn.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Lewis Glyn Cothi.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Gweithiau Barddonol a Rhyddieithol Ieuan Gwynedd.djvu]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 1 (IA pantycelyn gweithiau1).pdf]] #[[Indecs:Gweithiau William Pant-y-Celyn, cyfrol 2 (IA pantycelyn gweithiau2).pdf]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 01.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 02.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 03.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 04.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 05.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 06.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 07.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 08.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 09.pdf]] #[[Indecs:Gwyddoniadur Cyf 10.pdf]] #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]] #[[Indecs:Hanes Cymru America.djvu]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 2.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 3.pdf]] #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 4.pdf]] #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Hanes Llenyddiaeth Gymreig o 1320 hyd 1650.pdf]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Hanes Morganwg (Dafydd Morganwg).djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llandyssul.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Helyntion Bywyd Hen Deiliwr.djvu]] #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Hunangofiant Rhys Lewis, Gweinidog Bethel.pdf]] #[[Indecs:Hynafiaethau Llandegai a Llanllechid.pdf]] #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Llenyddiaeth y Cymry - llawlyfr i efrydwyr.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Llyfr emynau (IA llyfrem00jone).pdf]] #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Gloywi Cymraeg.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Pawb ar Bob-peth.pdf]] #[[Indecs:Llyfr y Tri Aderyn.pdf]] #[[Indecs:Llynnoedd Llonydd.djvu]] #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Megys Trwy Dan.djvu]] #[[Indecs:Mesur y Gymraeg (Cymru) 2011.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol II.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Cymru Cyfrol III.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Môn.pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:O'r Bala i Geneva.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Oriau'r Hwyr.pdf]] #[[Indecs:Penillion ystyriol rhagorol yn dangos nad oes ag na fy ag na fydd dim waeth na phechod, pob meddwl, gair a gweithred croes i ewyllys Duw a elwir yn bechod (IA wg35-1-172).pdf]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 1.djvu]] #[[Indecs:Pigion Englynion Fy Ngwlad Casgliad 2.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.djvu]] #[[Indecs:Plant y Goedwig.pdf]] #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Prydnawngwaith y Cymry.djvu]] #[[Indecs:Red Book of Hergest - Jesus College MS 111.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Saith o Farwnadau.pdf]] #[[Indecs:Taith y pererin darluniadol.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry, cyhoeddwyd yn 1854.pdf]] #[[Indecs:Tecel gan Gabriel Parry.pdf]] #[[Indecs:Teithiau yng Nghymru Pennant.pdf]] #[[Indecs:Testament Newydd (1894).djvu]] #[[Indecs:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu]] #[[Indecs:Traethodau ac Areithiau R J Derfel.pdf]] #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Twm o'r Nant Cyf I.pdf]] #[[Indecs:Wil Brydydd y Coed.pdf]] #[[Indecs:Y Beibl (Argraffiad Caergrawnt 1891).djvu]] #[[Indecs:Y Bibl Cyssegr-Lan (BFBS 1861).pdf]] #[[Indecs:Y Bywgraffydd Wesleyaidd.djvu]] #[[Indecs:Y Digrifwr Cymraeg.djvu]] #[[Indecs:Y Mabinogion Cymreig-sef, Chwedlau rhamantus yr hen Gymry.pdf]] #[[Indecs:Y Monwyson.djvu]] #[[Indecs:Y Pigion.djvu]] #[[Indecs:Y tadau methodistaidd Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Y trydydd cynyg Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr ail Gynnyg, Mynyddog.djvu]] #[[Indecs:Yr athrawes o ddifrif.pdf]] #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Yr Iaith Gymraeg 1785 1885 1985.djvu]] #[[Indecs:A pocket dictionary, Welsh-English.djvu]] #[[Indecs:Aleluia - neu, lyfr o hymnau (IA aleluianh00will).pdf]] #[[Indecs:Argraphiad newydd o eiriadur beiblaidd (IA argraphiadnewydd00browuoft).pdf]] {{Div col end}} ==Angen testun cyfansawdd== {{Div col}} #[[Gwaith Ann Griffiths]] #[[Gwaith John Davies]] #[[Gwaith John Hughes]] #[[Gwaith S.R.]] #[[Gwaith Thomas Griffiths]] #[[Hanes bywyd Thomas Edwards bardd gynt o'r Nant]] #[[Hanes Bywyd Thomas Williams, Capelulo]] #[[Hanes Cymru O M Edwards Cyf II]] #[[Hanes llenyddiaeth ac enwogion Llanllechid a Llandegai]] #[[Oll synnwyr pen Kembero ygyd]] #[[Penillion Telyn Llyfrau'r Ford Gron]] {{Div col end}} <br> ==Wedi sganio efo peiriant Wiki UK== ■ Wedi cyhoeddi ▲ Rhannau wedi eu cyhoeddi ●Problemau cyhoeddi {{Div col}} #[[Indecs:Y Drws Agored.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau'r Gynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Yr Ysgol Gymraeg.djvu]] #[[Indecs:Pentre'r plant.djvu]]■ #[[Indecs:Straeon Gwerin Affrica.djvu]]■ #[[Indecs:Gwilym a Benni Bach.djvu]]■ #[[Indecs:Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill.djvu]]■ #[[Indecs:Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos.djvu]]■ #[[Indecs:Hunangofiant Tomi.djvu]]■ #[[Indecs:Beirdd a Bardd-rin Cymru Fu.djvu]] #[[Indecs:Hanes Gwareiddiad.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Bywyd Dic Aberdaron Twm o'r Nant.djvu]]■ #[[Indecs:Am dro i Fadagascar.djvu]]■ #[[Indecs:Elfennau Beirniadaeth Lenorol.djvu]] #[[Indecs:Caniadau Gwili.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau (T. Gwynn Jones).djvu]]■ #[[Indecs:Yng Ngwres y Dydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Fainc Sglodion.djvu]]■ #[[Indecs:Cathlau Bore a Nawn.djvu]]■ #[[Indecs:Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel).djvu]]■ #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Llyfr 2.djvu]] #[[Indecs:Anturiaethau Robinson Crusoe.djvu]]■ #[[Indecs:Nansi'r Dditectif.djvu]]■ #[[Indecs:Nedw (llyfr).djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Porthmadog ei Chrefydd a'i henwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Teulu Bach Nantoer.djvu]]■ #[[Indecs:Orgraff yr Iaith Gymraeg (adroddiad 1928).djvu]] #[[Indecs:Ceiriog a Mynyddog.djvu]]■ #[[Indecs:Bro fy Mebyd a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Branwen Ferch Llyr (Tegla).djvu]]■ #[[Indecs:Rhys Llwyd y Lleuad.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau Gydag Enwogion.djvu]]■ #[[Indecs:Prif Feirdd Eifionydd.djvu]]■ #[[Indecs:Y Lleian Lwyd.pdf]]■ #[[Indecs:Storïau o Hanes Cymru cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Meini Gwagedd.djvu]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Breuddwyd Pabydd Wrth Ei Ewyllys Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III.djvu]]■ #[[Indecs:Blodau Drain Duon.djvu]]■ #[[Indecs:Bugail y Bryn.djvu]]■ #[[Indecs:Y Wen Fro.djvu]]■ #[[Indecs:Ffynnonloyw.djvu]]● #[[Indecs:Breuddwydion Myfanwy.djvu]]■ #[[Indecs:Beryl.djvu]]■ #[[Indecs:Fy Mhererindod Ysbrydol.djvu]]■ #[[Indecs:Patrymau Gwlad.djvu]]■ #[[Indecs:Pererindod Heddwch.djvu]]■ #[[Indecs:Profiadau Pellach 01.djvu]]■ #[[Indecs:Tan yr Enfys.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgrifau Puleston.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant y Parch David Adams (Hawen).djvu]] #[[Indecs:Ceinion Llenyddiaeth Cymreig Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Watcyn Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant D Emlyn Evans.djvu]]■ #[[Indecs:Humphrey Jones a Diwygiad 1859.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Dr. Joseph Parry Mus. Doc. (1841-1903).djvu]]■ #[[Indecs:Gwreichion y Diwygiadau.djvu]] #[[Indecs:Erthyglau, Pregethau a Chaniadau.djvu]] #[[Indecs:Ysgrifau (John Breese Davies).djvu]]■ #[[Indecs:Gwrid y Machlyd.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrol Goffa Richard Bennett.djvu]]■ #[[Ysgrifau (Dewi Emrys)]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf I.pdf]]■ #[[Indecs:Robert Owen, Apostol Llafur, Cyf II.pdf]] #[[Indecs:Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig.pdf]]■ #[[Indecs:Yn y Wlad.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Plwyf Llanegryn.pdf]] #[[Indecs:Hanes Mynachdai.pdf]] #[[Indecs:Cerddi Hanes.pdf]]■ #[[Indecs:Beirdd y Bala.pdf]]■ #[[Indecs:Noson o Farug.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Joshua Thomas.pdf]] #[[Indecs:Llyfr Del (OME).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Dewi Wyn.djvu]]■ #[[Indecs:Brethyn Cartref.pdf]]■ #[[Indecs:Eben Fardd (Ab Owen).pdf]] #[[Indecs:Methodistiaeth Dwyrain Meirionydd.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Gwilym Marles.pdf]]■ #[[Indecs:Ieuan Glan Geirionydd (Cyfres y Fil).pdf]]■ #[[Indecs:O Law i Law.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Eithin.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Huw Morus.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Iolo Goch.djvu]]■ #[[Indecs:Ceris y Pwll.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Ogof.pdf]]■ #[[Indecs:Penillion Telyn.pdf]]■ #[[Indecs:Llyfr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Seren Tan Gwmwl.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Haf.pdf]]■ #[[Indecs:Tro Trwy'r Wig.pdf]]■ #[[Indecs:Tro i'r De.pdf]]■ #[[Indecs:Yr Hwiangerddi (O M Edwards).pdf]]■ #[[Indecs:Y Gelfyddyd Gwta.pdf]]■ #[[Indecs:Rhyfeddodau'r Cread.pdf]]■ #[[Indecs:Ar y Groesffordd.pdf]]■ #[[Indecs:Tom Ellis Gwladgarwr a Gwleidydd.pdf]]■ #[[Indecs:Wat Emwnt.pdf]]‎■ #[[Indecs:Ystoriau Siluria..pdf]]‎ #[[Indecs:Daffr Owen.pdf]]■ #[[Indecs:Y Geilwad Bach.pdf]]■ #[[Indecs:Lewsyn yr Heliwr 01.pdf]]‎■ #[[Indecs:Cofiant David Davies, Bermo.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Sion Cent.pdf]]■ #[[Indecs:Rhobat Wyn.pdf]]■ #[[Indecs:Prif Emynwyr Cymru.pdf]] #[[Indecs:Dafydd Jones o Drefriw (1708-1785).pdf]]■ #[[Indecs:Iolo Morganwg (Cadrawd).pdf]] #[[Indecs:Diwrnod yn Nolgellau.pdf]]■ #[[Indecs:Hanes Annibyniaeth ym Mhlwyf Ffestiniog.pdf]]●(angen ei ail sganio) #[[Indecs:Dechreuad a Chynydd y Methodistiaid Calfinaidd yn Abergele, Pensarn etc.pdf]]■ #[[Indecs:Emrys (Cyfres y Fil).pdf]] #[[Indecs:Cerrig y Rhyd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith yr Hen Ficer.pdf]]■ #[[Indecs:Capelulo (Elfyn).pdf]]■ #[[Indecs:Dr W Owen Pughe.pdf]] #[[Indecs:Gwaith Owen Gruffydd o Lanystumdwy.djvu]] #Gwaith Owen Gruffydd, Llanystumdwy.pdf #[[Indecs:Gwaith Hugh Jones, Maesglasau.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Edward Richard.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Ieuan Brydydd Hir.pdf]]■ #[[Indecs:Y Cychwyn.djvu]]■ #[[Indecs:Llyfr Emynau MC a MW 1930.pdf]]● #[[Indecs:Tro Trwy'r Gogledd.pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Robert Owen (Bardd y Môr).pdf]]■ #[[Indecs:Gwaith Glan y Gors.djvu]] #[[Indecs:Hanes Plwyf Ffestiniog.djvu]] #[[Indecs:Beirdd y Berwyn 1700-1750.djvu]]■ #[[Indecs:Robert Owen Apostol Llafur Cyf 1.djvu]] #[[Indecs:Gwaith Edward Morus.djvu]] #[[Indecs:Brut y Tywysogion Cyfres y Fil.djvu]]■ #[[Indecs:Ap-Vychan-CyK.djvu]]■ #[[Indecs:Cyfrinach y Dwyrain.djvu]]■ #[[Indecs:Ysgolfeistriaid Mr Charles o'r Bala.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Caernarvon.djvu]]■ #[[Indecs:Gwaith Goronwy Owen Cyf I.djvu]]■ #[[Indecs:Drych y Prif Oesoedd Ab Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaid Arfon-Waenfawr.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Clynnog.djvu]]■ #[[Indecs:Trwy India'r Gorllewin.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf III.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Gorllewin Meirionydd Cyf II.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bethesda.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Dinorwig.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Arfon-Bangor.djvu]] #[[Indecs:Methodistiaeth yn Nosbarth Colwyn Bay.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf I.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Liverpool Cyf II.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Gaerfyrddin.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Dyffryn Clwyd-Dosbarth Rhuthin.djvu]] #[[Indecs:Brithgofion.djvu]]■ #[[Indecs:Profedigaethau Enoc Huws (Addasiad 1939).djvu]]■ #[[Indecs:Yr Hynod William Ellis Maentwrog.djvu]]■ #[[Indecs:Ifor Owen.djvu]]■ #[[Indecs:Syr Owen M Edwards Detholiad o'i Ysgrifau.djvu]]■ #[[Indecs:Storïau Mawr y Byd.djvu]]■ #[[Indecs:Geraint ac Enid a Chaniadau Eraill.djvu]] #[[Indecs:Sŵn y Gwynt Sy'n Chwythu.pdf]]■ #[[Indecs:Cwm Glo.djvu]] #[[Indecs:Llwyn Hudol.pdf]] #[[Indecs:Cofiant Cadwaladr Jones, Dolgellau.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth Sir Fflint.djvu]] #[[Indecs:Hanes Methodistiaeth yn Nosbarth Trefffynon 1750-1910.djvu]] #[[Indecs:Chwalfa.djvu]]■ #[[Indecs:Barddoniaeth Goronwy Owen (gol Llyfrbryf).djvu]]■ #[[Indecs:I'r Aifft ac yn Ol.djvu]]■ #[[Indecs:Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun).djvu]]■ #[[Indecs:Howel Harris yn Llundain.djvu]] #[[Indecs:Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Manion.djvu]] #[[Indecs:Astudiaethau T Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Dyddgwaith.djvu]]■ #[[Indecs:Cymeriadau T. Gwynn Jones.djvu]]■ #[[Indecs:Y Trefedigaethau.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau Cymru.djvu]] #[[Indecs:Odl a Chynghanedd.djvu]] #[[Indecs:Cerddi'r Bwthyn.djvu]]■ #[[Indecs:Emynau a'u Hawduriaid.djvu]] #[[Indecs:Bugail Geirf Lorraine.djvu]]■ #[[Indecs:David Williams y Piwritan.djvu]]■ #[[Indecs:Telynegion (Silyn).djvu]]■ #[[Indecs:Ffrwythau Dethol.djvu]]■ #[[Indecs:Trystan ac Esyllt.djvu]] #[[Indecs:Gwersi Mewn Llysieueg.djvu]] #[[Indecs:Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill.djvu]]■ #[[Indecs:Siôn Gymro.djvu]]■ #[[Indecs:Rhamant Bywyd Lloyd George.djvu]]■ #[[Llio Plas y Nos|Llio Plas y Nos gan R Silyn Roberts]]■ #[[Indecs:Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II.djvu]]■ #[[Indecs:Caniadau'r Allt.djvu]]■ #[[Indecs:Dafydd Dafis sef Hunangofiant Ymgeisydd Seneddol.djvu]] #[[Indecs:Diwygwyr Cymru.djvu]] #[[Indecs:Gwaith William Ambrose (Emrys).djvu]] #[[Indecs:Blagur Awen Ben Bowen.djvu]] #[[Indecs:Ceinion Emrys.djvu]] #[[Indecs:Cadeiriau Enwog.djvu]]■ #[[Indecs:Catia Cwta.djvu|Catiau Cwta]]■ #[[Indecs:Yr Awen Barod.djvu]]■ #[[Indecs:Yr Efengyl yn ol Ioan XI-XXI (Esboniad 1931).djvu]] #[[Indecs:Bywyd Ieuan Gwynedd Ganddo Ef Ei Hun.djvu]]■ #[[Indecs:Chydig ar Gof a Chadw.djvu]]■ #[[Indecs:Roosevelt.djvu]] #[[Indecs:Llinell neu Ddwy.djvu]]■ #[[Indecs:Telyn Bywyd.djvu]]■ #[[Indecs:Oriau yn y Wlad.djvu]]■ #[[Indecs:Cofiant Hwfa Môn.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes eglwysi annibynol Cymru Cyf 1.djvu]]■ #[[Indecs:Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf V.djvu]] #[[Indecs:Yr Hen Lwybrau.djvu]]■ #[[Indecs:Y Pennaf Peth.djvu]]■ #[[Indecs:Atgofion am Dalysarn.djvu]]■ #[[Indecs:Dan Gwmwl (Awena Rhun).djvu]]■ #[[Indecs:Salm i Famon a Marwnad Grey.djvu]]■ {{Div col end}} ===Saesneg=== #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_The_Great_European_War_Vol_1.pdf The History of The Great European War Vol 1] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_II.pdf The History of The Great European War Vol II] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_III.pdf The History of The Great European War Vol III] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:The_History_of_the_Great_European_War_Vol_IV.djvu/Index:The History of the Great European War Vol IV.djvu] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Kalendars_of_Gwynedd.pdf Kalendars of Gwynedd] #[https://en.wikisource.org/wiki/Index:Speeches_and_addresses_by_the_late_Thomas_E_Ellis_M_P.pdf Speeches and addresses by the late Thomas E. Ellis M.P. ] f3r3156quglh722fu3l1fhb1u49sg54 104 11343 142853 49117 2025-07-06T21:49:50Z AlwynapHuw 1710 142853 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cristionogion cyntefig mor fawr, eu hysbrydoedd mor fwynaidd, a'u bucheddau mor gywir, yn gwahaniaethu cymaint oddiwrth yr eiddo y paganiaid o'u hamgylch, fel y gallem ddysgwyl fod effeithiau grymus yn dylyn eu hymdrechion. Yr oedd hefyd yn fanteisiol iawn i'w derbyniad gan y bobl, ei bod yn cael ei dwyn i'r wlad gan deulu Caradoc, yr hwn a berchid mor fawr ganddynt; heblaw y gallem ddysgwyl fod yr addewid yn cael ei gwirio gan yr Hwn a ddywedasai am ei air, "Ni ddychwel ataf yn wag, eithr efe a wna yr hyn a fynwyf, ac a lwydda yn y peth yr anfonais ef o'i blegid." Tua chanol yr ail ganrif, sef tua'r flwyddyn 156, y dywedir i ni gan Bede fod y brenin Lles-ap-Coel (Lucius) wedi anfon cenadau, Elfan a Medwy, i Rufain at yr esgob Eleutherius, i erchi ganddo anfon gwŷr cymhwys i'w ddysgu ef a'i bobl yn nghylch y ffydd yn Nghrist; mewn atebiad i'w gais, fod dau ŵr o'r enw Dwyfan a Ffagan wedi eu hanfon; yn y canlyniad, fod y brenin wedi cael ei fedyddio; fod ei holl ddeiliaid wedi canlyn ei ol; ac i'r temlau a berthynent gynt i eilunaddoliaeth, gael eu cysegru bellach i addoliad y gwir Dduw, ac i'w saint ef. Mae yr hanes hon, er fod rhyw sail iddi, wedi ei gorliwio, ac wedi ei gosod allan mewn goleu ag a fyddai fwyaf cydsyniol â honiadau eglwys Rhufain. Nid oes dim annghredadwy ddarfod i'r tywysog enwog Lles, neu yn hytrach Lleirwg-ap-Coel-ap-Cyllin-ap-Caradoc, wedi cofleidio Cristionogaeth ei hun, ddangos parodrwydd i'w noddi a'i lledaenu; ddarfod iddo ddyrchafu ei gweinidogion uwchlaw tlodi a gwaradwydd; a bod yn mhob modd yn dadmaeth iddi. Nid annhebyg chwaith ydyw iddo anfon i Rufain, i erchi am gynorthwywyr i'r gweinidogion ffyddlawn ag oedd yn y wlad eisoes. A phaham i Rufain?—ond am mai oddiyno y daethai yr efengyl i'r wlad ar y cyntaf. Nid am yr addefid trwy hyn uchafiaeth esgob Rhufain, er y mynai rhai ysgrifenwyr i'r byd feddwl hyny; ond am mai naturiol iawn oedd iddo anfon i'r unig le (fe allai) adnabyddus iddo y buasai yn debyg o lwyddo. Mynai yr hanesydd pabaidd, yn y British Chronicle, i ni feddwl fod Lleirwg yn frenin ar holl Frydain, pryd nad oedd ond tywysog ar ran o honi―y dalaeth rhwng Hafren a'r Wy, a elwid Siluria;—mynai i ni goelio mai dyma'r pryd y dygwyd yr efengyl gyntaf i'r wlad, a bod yr holl drigolion y'mron, ac megys ar unwaith, wedi eu dychwelyd i'r ffydd;—mynai i ni goelio hefyd, fod y wlad wedi ei rhanu trwy awdurdod esgob Rhufain, bid siwr, yn wyth esgobaeth ar hugain, a bod tri archesgob wedi eu creu, i ba rai yr oedd yr holl esgobion yn ddarostyngedig;—haeriad na raid ond ei hysbysu er i bawb weled y ffynnon y tarddodd o honi. Nid oes genym nemawr ddefnyddiau am hanes Cristionogaeth yn y wlad hon am ysbaid can mlynedd a mwy, ar ol yr hyn a grybwyllwyd uchod. Gwyddom yn dda pa mor arswydus a fu yr erlidigaethau ar y Cristionogion, trwy yr holl daleithiau, o dan amherawdwyr Rhufain, yn yr ail a'r drydedd ganrif; ac nid oes genym un lle i feddwl na ddyoddefodd y Cristionogion yn Mhrydain, i ryw raddau, fel taleithiau eraill; eto, ni a gawn eu bod wedi dianc rhag grym mwyaf y ddegfed erlidigaeth dan Dioclesian a Galerius, trwy fod ur. Carausius wedi codi yn erbyn llywodraeth Rhufain yn y wlad hon, a<noinclude><references/></noinclude> pse2u9fiks6lrq42omun8d8l1yqu8g3 104 11623 142857 21948 2025-07-06T21:58:28Z AlwynapHuw 1710 142857 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>tylwyth [i fyny] yn ofn yr Arglwydd, gan weddïo a chwilio yr Ysgrythyrau yn fanol, a'u cateceisio beunydd gartref, Deut. vi. 6, 7; Gen. viii. 19. Os tlawd ydych, byddwch foddlawn i'ch cyflwr, diwyd a ffyddlawn yn eich gwaith, gan fyw yn gyfatebol i'ch gradd. Os cyfoethog, edrychwch ar gyfrannu, gan ystyried mai ''stiwardiaid'' ydych chwi; ac fel mai eiddo y Pen yw eich da chwi oll, bod yn ddyledus iddo ef gael ei ffordd a'i ewyllys yn eu trefnu hwynt fel y myno ei hun. Os hen Gristionogion profiadol ydych, magwch a dysgwch mewn addfwynder a thiriondeb y rhai gwan. Os rhai iefainc ydych, gochelwch ymrysonau, hunan, ac anghrediniaeth; a dysgwyliwch oll am groesau beunydd oddiallan ac oddifewn; a phan y byddoch agosaf at yr orseddfainc, cofiwch ninnau, y rhai ydym ychydig, a llawn o lygredd; ond yr ydym, er eich mwyn, gwedi cael ein cymell i ymadael a phob peth, heb geisio dim ond bod yn ffyddlawn, fel y gallom ddywedyd yn y diwedd, ' Wele ni a'r plant a roddaist i ni.' {{canoli|SAIL Y CYFARFODYDD.}} "I. Gorchymyn yr Ysbryd Glan trwy St. Paul yw, nad esgeulusom ein cydgynulliad ein hunain, megys y mae arfer rhai, &c. "II. Os yw yn ddyledswydd arnom gynghori ein gilydd tra y gelwir hi heddyw (neu bob dydd), o herwydd mai dyna'r modd inni ymgadw rhag cael ein caledu trwy dwyll pechod, Heb. iii. 13; yna, ni a ddylem ddyfod ynghyd i gynghori ein gilydd. "III. Arfer y duwiolion oedd ymgynnull fel hyn dan yr Hen Destament (Gwel Mal. iii. 16), a than y Newydd hefyd. Wedi ymgynnull fel hyn yr oedd [y disgyblion] , pan ymddangosodd Crist iddynt wedi ei adgyfodiad, ac y dywedodd, 'Tangnefedd i chwi.' [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc xxiv]]. 33 — 36. "IV. Ein Hiachawdwr a addawodd fod yn y canol lle y byddai dau neu dri (oni fyddai ychwaneg) wedi ymgynnull, yr hon a addewid y mae pawb a ymgynullasant mewn gwirionedd, ymhob oes, wedi ei phrofi yn cael ei chyflawnu, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVIII|Mat. xviii]]. 20. {{canoli|EU DIBENION}} "1. Mewn ufudd—dod i'r gorchymyn, i annog i gariad a gweithredoedd da, Heb. X. 24. "2. I ragflaenu calongaledwch a gwrthgiliad tra y byddom weinion mewn gras, a'n llygredigaethau yn gryfion, a'n profedigaethau yn aml, i Cor. iii. i, 2, 3, &c. "3. Er mwyn dyfod i adnabod mwy o ddichellion Satan, 2 Cor. 11, a thwyll ein calonau, a gwaith gras a'i gynnydd yn ein heneidiau, i Pedr iii. 8. "4. Er mwyn goleuo eu gilydd yng ngair Duw, ac er mwyn cadarnhau ac adeiladu y naill y llall yn y sancteiddiaf ffydd. "5. Er mwyn cynghori eu gilydd a rhagflaenu ymrysonau, ac anghariad, a drwg-dybiau, a chenfigennau, &c. i Tim. vi. 4. "6. I edrych yn ôl bywyd ac ymarweddiad, ysbryd a thymer, y naill y llall, ac er mwyn dwyn beichiau ein gilydd, Galat. vi. 2. "7. Er mwyn gogoneddu gwaith gras Duw, trwy fynegu idd eu gilydd pa beth a wnaeth efe dros ein heneidiau, yn ôl esampl Dafydd, Salm Ixvi. 16. "8. Er mwyn ymgryfhau ynghyd yn erbyn gelynion ein heneidiau, y byd, y cnawd, a'r cythraul; er mwyn gweddïo dros ein gilydd, ac er mwyn cyfrannu pob addysg a ddysgasom am Dduw, am ei Fab, ac am danom ein hunain, er pan fuom ynghyd o'r blaen. ''Fel y byddo ir Dibenion hyn gael eu hatteb, yr ydym yn cytuno ar y Rheolau canlynol:—'' "1. Ar ôl canu mawl a gweddïo, i Tim. ii. i, bod ini agoryd ein calonau i'n gilydd, ac adrodd yn symlrwydd ein calonau yr hyn oll o'r drwg a'r da, yr ydym yn ei weled oddifewn ini, yn ôl y cymorth a gaffom, [ac mor bell ag y gweddai gwneyd hynny ger bron dynion.] Oherwydd yr ydym yn profi, trwy'r balchder sydd ynom, anewyllysgarwch i ddyfod a gweithredoedd y tywyllwch sydd o'n mewn i'r goleuni, rhag ini gael cywilydd; ac felly barodrwydd i guddio ein pechod: a thra byddom yn gwneuthur hyny, ni lwyddwn ni ddim yn ein heneidiau. Ond yr ydym yn profi, pan y gwelom ni y pechod wedi ei faddau, ac y caffom ein calonau i'w gasáu, y gallwn ddyfod ag ef i'r goleuni; a mawr yw yr undeb ysbryd, y rhyddid meddwl, a'r cariad yr ydym yn ei brofi fod yn canlyn y symlrwydd yma.<noinclude><references/></noinclude> d157napx323egyqenhkwub2osiworh9 106 18808 142812 107109 2025-07-06T16:35:55Z AlwynapHuw 1710 142812 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist |Author=John Davies (Mallwyd) |Publisher=Y Bibl Gymdeithas Frytanaidd a Thramor |Year=1879 |Source=djvu |Image=6 |Progress=X |Pages=<pagelist /> |Remarks= }} [[Categori:PD-old]] [[Categori:Llyfrau 1879]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Y Testament Newydd]] jlvb4k3l6ayq0mxc26xl3qntrgp85nr 104 18814 142783 96079 2025-07-06T15:06:16Z AlwynapHuw 1710 142783 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|Mynegai}} {{Div col|5}} <poem> [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew I|Mathew I]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew II|Mathew II]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew III|Mathew III]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew IV|Mathew IV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew V|Mathew V]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew VI|Mathew VI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew VII|Mathew VII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew I|Mathew VIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew IX|Mathew IX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew X|Mathew X]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XI|Mathew XI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XII|Mathew XII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XIII|Mathew XIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XIV|Mathew XIV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XV|Mathew XV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XVI|Mathew XVI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XVII|Mathew XVII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XVIII|Mathew XVIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XIX|Mathew XIX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XX|Mathew XX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXI|Mathew XXI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXII|Mathew XXII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXIII|Mathew XXIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXIV|Mathew XXIV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXV|Mathew XXV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXVI|Mathew XXVI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXVII|Mathew XXVII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Mathew XXVIII|Mathew XXVIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc I|Marc I]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc II|Marc II]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc III|Marc III]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc IV|Marc IV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc V|Marc V]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc VI|Marc VI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc VII|Marc VII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc VIII|Marc VIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc IX|Marc IX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc X|Marc X]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc XI|Marc XI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc XII|Marc XII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc XIII|Marc XIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Marc XVI|Marc XVI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc I|Luc I]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc II|Luc II]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc III|Luc III]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc IV|Luc IV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc V|Luc V]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc VI|Luc VI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc VII|Luc VII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc VIII|Luc VIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc IX|Luc IX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc X|Luc X]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XI|Luc XI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XII|Luc XII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XIII|Luc XIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XIV|Luc XIV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XV|Luc XV]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XVI|Luc XVI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XVII|Luc XVII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XVIII|Luc XVIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XIX|Luc XIX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XX|Luc XX]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XXI|Luc XXI]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XXII|Luc XXII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XXIII|Luc XXIII]] [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)/Luc XXIV|Luc XXIV]] </poem> {{Div end}}<noinclude><references/></noinclude> ctafrbqtffwu8maysod45ct6v7xqzlc 104 21219 142858 40668 2025-07-06T22:00:24Z AlwynapHuw 1710 142858 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>awydd am ogoneddu Duw; yr oedd fy enaid ar dân gan fawl i Dduw. Llefwn: 'O Dduw, yr wyf yn dy garu ac yn dy fendithio am Grist. Yr wyf yn dy fendithio am ei fywyd, fy nheitl perffaith i'r nef; yr wyf yn dy fendithio am ei farwolaeth, fy ngwaredigaeth rhag y felldith; yr wyf yn dy fendithio am ei adgyfodiad, am orchfygu marwolaeth, a phechod, a'r diafol; yr wyf yn dy fendithio am ei fod yn awr mewn gogoniant, a phob awdurdod ganddo.' O, y rhyddid hwn! Cryfhawyd fy ffydd yn fawr wrth ddarllen [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod I|Mat. i. 21]], y gellid fy ngwaredu oddiwrth fy mhechodau. Cefais lawer o nerth i weddïo dros y sir hon, yn enwedig ar i Dduw aros yma, a'm bendithio inau iddi." Blwyddyn ryfedd yn hanes Methodistiaeth Cymru yw y flwyddyn 1743. Ynddi y cymerodd cyfansoddiad y Cyfundeb ffurf arosol, ac y darostyngwyd y seiadau a'r cynghorwyr i drefn. Bu yn gyfnod o ddirfawr bryder, o ymdrechion arwrol, ac o ymweliadau grymus. A chawn Howell Harris ar ei therfyn mewn yspryd bendigedig, yn bendithio ac yn molianu Duw. Y dydd Mercher cyntaf yn y flwyddyn 1744, cyfarfyddai y Gymdeithasfa Chwarterol yn Watford. Y mae profiad Harris ar ei ffordd yno yn haeddu ei groniclo: "Llefais mewn dwfn ddarostyngiad: O Arglwydd, oni bai am y gras sydd ynot ti, O Iesu, nis gallwn fyned yn y blaen; dychrynid fi gan y treialon a'r croesau; ynot ti ac ar dy ras yr wyf yn pwyso.' Cefais olwg hyfryd ar ogoniant, cariad, a melusder Duw; gorweddais yn gysurus arno, gan lefain: Gyda golwg ar fyned i Lundain, dangos i mi, Arglwydd, a ydwyt yn fy anfon. Yr un peth i mi yw myned neu beidio myned. Yn unig bydded i mi dy gael di, yna danfon fi i uffern, os wyt yn ewyllysio, i bregethu i'r gethr sydd yno. Yr wyt ti yn frenin arnynt hwy, ac y maent yn rhan o dy deyrnas." Gwelais hyn mor amlwg fel yr oeddwn yn barod i fyned neu beidio myned. Yna yn ddisymwth cododd cri ynof: O Arglwydd, anfon fi i Lundain; anfon genadwri gyda mi er bendith i'r wyn.' Teimlwn gariad dwfn, a dymuniad am gael fy anfon i'w mysg. Gyda golwg ar y mawrion yr wyf i ymddangos ger eu bron, sef esgobion, &c., gwnaed i fy enaid lefain: O Arglwydd, yr wyt ti yn y nefoedd; ar y gras sydd ynot ti yr wyf yn pwyso." . . . Y ddoe oedd y dydd yr ymddangosai yr wyn perthynol i Sir Drefaldwyn, gerbron y gelynion yn Bangor; teimlais gymundeb dwfn â hwy yn eu dyoddefaint, a hyder y byddai i Dduw fod gyda hwy. Am danaf fy hun, teimlwn yn barod i fyned i ganol y werinos, a marwolaethau o bob ffurf, gan fy mod. yn gweled Crist uwchlaw pob peth." Gyda golwg ar Fethodistiaid Sir Drefaldwyn yn cael eu gwysio i Bangor, teifl y difyniad canlynol o lythyr Howell Harris at yr Hybarch Griffith Jones, ryw gymaint o oleuni: "Oddiar pan welais chwi bum yn Sir Drefaldwyn. Y ddoe aethant (y Methodistiaid) i Bangor; ac yn ol eich cyfarwyddyd chwi ymgynghorais â rhai personau deallus yn y gyfraith. Ymddengys mai yr unig ffordd trwy ba un y gellir symud achosion o'r llys hwnw i'r ''Court of Arches'' yw trwy writ oddiwrth yr Arglwydd Brif Ynad, a elwir ''nolle prosequi''. Dydd Sadwrn nesaf, yn Nhrefecca, yr wyf yn dysgwyl cael hysbysrwydd am y gweithrediadau yn eu herbyn, a pha un a fydd i hyny, a materion eraill, fy ngalw ar unwaith i Lundain. Neithiwr, cyfarfyddais a Mr. Whitefield yma; y mae efe am i mi fyned, ac am gario yr achos yn mlaen. Ond gan mai achos yr Arglwydd ydyw, nid amheuaf y bydd iddo dueddu meddyliau pawb ydynt dan lywodraeth deddf ei gariad i uno, galon a llaw, i'w gario yn mlaen. Bendigedig a fyddo Duw, y mae y gwaith ar gynydd yn mhob man, a drysau newyddion yn agor." Ysgrifenwyd y llythyr hwn o Watford, Ionawr, 1744. Gwelwn fod Griffith Jones, er na ymunai yn ffurfiol â'r Methodistiaid, yn calonog gydymdeimlo â'r diwygiad, a'i fod yn wr o gynghor i'r Diwygwyr ar bob achos dyrys. Sut yr aeth pethau yn mlaen yn Mrawdlys Bangor, nis gwyddom, ond gallwn fod yn sicr ddarfod i'r Arglwydd, yn ol ei arfer, i'r rhai a garant ei enw, ofalu am ei eiddo. Y "materion eraill" y cyfeiria Harris atynt, fel yn debyg o'i alw i Lundain, oedd y cynghaws cyfreithiol a ddygid yn mlaen yn erbyn y rhai ddarfu ymosod ar y Methodistiaid yn Hampton, gan derfysgu eu cyfarfodydd. Yr oedd canlyniad y cynghaws o'r pwys mwyaf i'r Methodistiaid, am y penderfynai eu hawl i gael llonyddwch i addoli Duw yn ol argyhoeddiad eu cydwybod. Cymdeithasfa fechan ydoedd yn Watford. oedd Daniel Rowland, Williams, Pantycelyn, a Howell Davies, yn absenol; dywed cofnodau Trefecca mai gerwinder yr hin a'u rhwystrodd, ac i'w ceffylau fethu. Ond daethai Whitefield yno yn<noinclude><references/></noinclude> hfdbn2nphgeiolnxytcga2hxw0htli3 104 23148 142855 60999 2025-07-06T21:54:43Z AlwynapHuw 1710 142855 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Mae y ffeithiau yn cytuno ymhob peth o bwys â'r crynhodeb a roddwyd gan y Parch. Richard Humphreys,— "Megis y crybwyllwyd eisoes, yr oedd pregethu yn Harlech ac Abermaw rai blynyddau cyn bod dim yn y Dyffryn. Y bregeth gyntaf, hyd y gallai Robert Evans wybod, a fu yn y Dyffryn, a draddodwyd gan Robert Jones, Rhoslan, ar y Morfa, dan Llanddwywe. Yr oedd yno dwmpath yn nghanol y gwastad, i ben yr hwn yr esgynai y pregethwr, ac oddiar y topyn gwyrddlas hwn efe a lefarodd yn hynod o ddifrifol ac effeithiol oddiar Gen. xix. 17, 'Dianc am dy einioes; nac edrych ar dy ol, ac na saf yn yr holl wastadedd;' a pheth teilwng i'w grybwyll ydyw na ddangoswyd y duedd leiaf i erlid, er mai dyma yr odfa gyntaf erioed a fu gan Ymneillduwyr o un enwad. Yr oedd Griffith Jones, Ynys-y-pandy, yn dechreu yr odfa o flaen Robert Jones. Ymhen enyd o amser ar ol hyn, daeth Thomas Evans, Waunfawr, i'r ardal; a'r lle y sefydlwyd arno iddo ef bregethu, oedd wrth y gareg filldir, yn y Coedcoch, lle y mae capel y Dyffryn yn sefyll yn awr. Pan glybu Rowland Williams, goruchwyliwr Cors-y-gedol, efe a ddaeth yno ar fedr lluddias Thomas Evans i bregethu; ac yr oedd yn y lle cyn i Thomas Evans gyrhaeddyd yno, ac yn ei ddisgwyl yn awyddus. Pan ganfu ef yn dyfod, efe a dorodd drwy y dorf i'w gyfarfod, a gofynodd iddo yn awdurdodol a llym, Pa beth ydyw eich gwaith yn heleyd ar draws y wlad, i ddyfod yma i beri cynwrf? Yr ydych chwi yn gwneyd llawer o ddrwg drwy beri anghydfod ac amrafaelion mewn teuluoedd; y wraig, feallai, yn myn'd ar eich ol, a'r gŵr yn sefyll yn erbyn.' "I hyn yr atebodd Thomas Evans yn barchus ac arafaidd, 'Oni ddarllenasoch chwi yn y Beibl, Syr, i'n Hiachawdwr ei hun ragddywedyd mai felly y byddai gyda'i ddilynwyr ef? gan adrodd y geiriau yn [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Luc xii.]] 51-53; sef, 'Ydych chwi<noinclude><references/></noinclude> t222q51nm3lm5tdkob32i3644a78269 104 24530 142867 47596 2025-07-06T22:16:22Z AlwynapHuw 1710 142867 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>blant y rhieni a ddymunent iddo wneuthur hyny, a chyflawnai bob dyledswydd grefyddol gyda diwydrwydd a gofal difwlch. Cafodd ysgrifenydd y llinellau hyn yr hyfrydwch o dreulio rhan o dri diwrnod gydag ef yn ei dŷ, ac ar hyd y meusydd, oddeutu deng wythnos cyn ei farwolaeth. Ymddangosai y pryd hwnw yn weddol iach; ond crybwyllodd fod yn debygol nad oedd ei ymadawiad yn mhell. Gobeithiai ei gyfaill o'r ochr arall, y cyrhaeddai efe oedran ei dad a'i fam, a dywedai, na welai ond ychydig o arwyddion adfeiliad arno; ond yr oedd Mr. Jones, yn meddwl ac yn teimlo yn wahanol. Dywedai fod rhyw lesgedd a gwendid yn ei gyfansoddiad. Foreu dydd fy ymadawiad â Chefnmaelan, daeth i'm hanfon encyd o ffordd, i gyfarfod y cerbyd oedd yn myned tua'r Bala. Eisteddasom ar fin y ffordd i'w ddisgwyl. Dywedai wrthyf, ei fod yn myned i bregethu am Sabboth i'r Methodistiaid Calfinaidd, yn Llanuwchllyn, a bod hyny yn hyfrydwch mawr ganddo. Gyda hyny daeth y cerbyd. Ysgwydasom ddwylaw am y tro diweddaf. Canasom yn iach i'n gilydd, ac ni welais ef mwyach. Yn ol ei fwriad, aeth am Sabboth i Llanuwchllyn, a dychwelodd adref am y tro olaf o'r ardal y magesid ef ynddi. Bu wedi hyny yn pregethu ar y Sabboth yn Tabor a'r Brithdir. Traddododd ei bregeth ''olaf'' oll yn y BRITHDIR, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Luc xv.]] 2., brydnawn y Sabboth hwnw; a chan y teimlai yn lled wael, ni arosodd yno i bregethu yn yr hwyr, ond dychwelodd adref. Dywedasai lawer am ychwaneg na thriugain mlynedd, am barodrwydd y Gwaredwr i ymgeleddu pawb a ddeuent ato; a'r Sabboth hwnw, terfynodd ei weinidogaeth gyda phregeth ar y geiriau, "Y mae hwn yn derbyn pechaduriaid, ac yn bwyta gyda hwynt." Diweddiad teilwng iawn i weinidogaeth y Patriarch o Ddolgellau. Peth difrifol hynod oedd gweled yr hen weinidog llafurus a ffyddlon yn disgyn o'r areithfa am y tro olaf am byth, ac yn dychwelyd i'w annedd i roddi ei ben i lawr i farw. Nid oedd unrhyw afiechyd neillduol arno, ond bod ei gyfansoddiad yn ymddatod yn naturiol, fel y dderwen yn gwywo, am na all dderbyn nôdd i fod yn iraidd mwy. Felly yn<noinclude><references/></noinclude> de6az5bd41m9vnnfxu2tdq22m2cwjwb 104 24585 142868 55001 2025-07-06T22:18:10Z AlwynapHuw 1710 142868 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac anwyl," Col. iii. 12. "Pwy a rydd ddim yn erbyn etholedigion Duw?" Rhuf. viii. 33. "Oni ddial Duw ei etholedigion, sydd yn llefain arno ddydd a nos?" [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVIII|Luc xviii.]] 7. Credwn fod y ddwy blaid yn cytuno yn hollol am bob un o'r ystyriaethau uchod, yn ddiwahaniaeth. Y mae yr holl ddadl, gan hyny, yn nghylch Etholedigaeth bersonol a thragywyddol yn Nghrist i ras a gogoniant. Haora E. H. fod yr Etholedigaeth hon yn ysgrythyrol, a haera R. J. nad ydyw. {{c|II. NATUR YR ETHOLEDIGAETH HON A'I CHYNNWYSIAD.}} 1. Nid yw y "gadael eraill i farwolaeth," a'r "penderfynu peidio cadw dim un ond y rhai a gedwir," a briodolir gan R. J. i E. H. tudal. 115, bl. 1845, yn un rhan o honi. ''Gweithred benarglwyddiaethol'' ydyw ethol ac arfaethu achub; ond nid yw y penderfynu ''gadael'' i rai fyw a marw yn eu pechodau, neu benderfynu peidio cadw, &c. ddim amgen na ''pheidio'' gweithredu, neu benderfynu neu arfaethu dim; neu fel y dywed un "Arfaethu peidio arfaethu." Nid yw y penderfynu, arfaethu, neu fwriadu tybiedig hyn, yn effeithio dim ar neb o'r gwrthddrychau cadawedig mwy nag hebddo. 2. Nid yw "penderfynu damnio y rhai a ddemnir," (neu a gosbir) y sonir am dano gan E. H. tudal. 149, bl. 1845, yn dal un berthynas â'r Etholedigaeth dan sylw. Oblegid rhaid fod y fath benderfyniad i ''ddamnio'', neu gosbi, yn weithred berthynol i Dduw fel ''Llywodraethwr moesol;'' ond perthyn iddo fel Penarglwydd grasol yn unig y mae Etholedigaeth. 3. Nid yw gwrthodiad neb pechaduriaid yn dal un ber- thynas â'r Etholedigaeth hon. Pan sonir am yr Arglwydd yn gwrthod rhai, cymer hyn le mewn canlyniad i'w pechodau. Pan gynygiant eu gwasanaeth rhagrithiol iddo yn eu pechodau, nid yw yn eu cymeradwyo, nac yn eu derbyn hwy na'u gwas- anaeth; y maent fel "arian gwrthodedig" ganddo. Ond, craffwn, ymddygiad yw hwn etto perthynol i Dduw fel Llywodraethwr, ac nid fel ''Penarglwydd grasol''. Pechod yn y gwrthodedig sydd yn achosi y gwrthodiad a'r annghymeradwyaeth; ond gras yn Nuw yw yr unig achos o'r Etholedigaeth<noinclude><references/></noinclude> 81zjdzihw8e8u21oggiy9wzhrwkmzpe 0 28459 142810 96081 2025-07-06T16:31:30Z AlwynapHuw 1710 142810 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Wynebdalen/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879 testun cyfansawdd)]] }} Gellir darllen y testun gwreiddiol fel rhith lyfr ar [https://bookreader.toolforge.org/en/Testament_Newydd_ein_Harglwydd_a'n_Hiachawdwr_Iesu_Grist.djvu#mode/2up Bookreader] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=5 to=5 /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{Wicipedia|Y Testament Newydd}}{{Wicipedia|Cymdeithas y Beibl}} {{PD-old}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] [[Categori:Cymdeithas y Beibl]] [[Categori:Y Testament Newydd]] 4yfrsrhxyhbr4en55ciz0ip2a8v2on6 142811 142810 2025-07-06T16:33:53Z AlwynapHuw 1710 142811 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Mathew I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879 testun cyfansawdd)]] }} Gellir darllen y testun gwreiddiol fel rhith lyfr ar [https://bookreader.toolforge.org/en/Testament_Newydd_ein_Harglwydd_a'n_Hiachawdwr_Iesu_Grist.djvu#mode/2up Bookreader] <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=5 to=6 /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{Wicipedia|Y Testament Newydd}}{{Wicipedia|Cymdeithas y Beibl}} {{PD-old}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] [[Categori:Cymdeithas y Beibl]] [[Categori:Y Testament Newydd]] mx2v6daxs67u66bqvykcpludo3g7uid 14 28465 142808 54684 2025-07-06T16:23:55Z AlwynapHuw 1710 142808 wikitext text/x-wiki [[File:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu|thumb|page=6]] [[Category:Y Testament Newydd]] j8i8dy98l2vvwwpnyts93mwvfm04hyw 104 28894 142866 68619 2025-07-06T22:12:59Z AlwynapHuw 1710 142866 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Llanberis, oddiar II. Timotheus ii. 8. Y bregeth gyntaf yn y capel newydd gan H. Rawson Williams, Awst 10, 1890, am ddau y prynhawn, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x]]. 17, 18. Am chwech yr hwyr efe a bregethodd oddiar I Ioan iii. 2. Cynhaliwyd cyfarfod pregethu ar y nos Fawrth a'r Mercher dilynol. Nos Fawrth am 7, dechreuwyd gan Hugh Pugh Penygraig, a phregethwyd gan J. Puleston Jones oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xiv.]] 15 a David Williams Cwmyglo oddiar Ioan xix. 19. Yr ail bregethwr a gynlluniodd y capel. Traul y capel, £721. Yn 1889 y bu farw Griffith Francis, blaenor er 1868. Mewn coffhad am dano yn y Cyfarfod Misol, Rhagfyr 26, fe ddywedwyd y bu "am gyfnod maith yn ei ffordd ddirodres ei hun yn un o'r blaenoriaid ffyddlonaf." Sylw Mr. R. R. Morris arno: "Bu'n fawr ei sel gyda'r achos. Yr oedd yn wr lled wych am sylw yn y seiat. Yr wyf yn ei gofio yn dweyd fwy nag unwaith yn y seiat,—Y mae eisieu i ni ddod i'r bregeth y Sul fel y bydd y bobl yn mynd i'r farchnad i brynnu cig, ac yn dychwelyd gyda phawb ei bisin—pawb ei bisin—pawb ei bisin!" Dewiswyd W. T. Williams Brongwyrfai yn 1890, a derbyniwyd ef i'r Cyfarfod Misol y flwyddyn ddilynol. Owen Eames a dderbyniwyd i'r Cyfarfod Misol yn 1894. Yng Nghyfarfod Misol Tachwedd 5, 1894, fe geir cofnod i'r perwyl fod Syr E. W. Watkin, A.S., yn ymddiosg o'i hawl i ddarn tir ynglyn â'r capel a fu yng ngwasanaeth y capel ers 60 mlynedd, ond ag oedd a thywyllwch ar yr hawl iddo. Sef y darn tir y cafwyd prydles arno yn 1831. Yn 1896 rhowd galwad i Mr. R. W. Hughes, yr hwn a ddaeth yma o Breswylfa, Llanberis. Yn 1897 prynnwyd tŷ gweinidog am £425. Yn 1899 ymadawodd Mr. R. W. Hughes, gan dderbyn galwad o Park Hill, Bangor. Yn 1900, rhowd galwad i Mr. Isaac Davies, yr hwn a ddaeth yma o Glynceiriog. Ymadawodd i Frynrhos, Ionawr 8, 1903. Yr arolygwr cyntaf, wedi dechre cynnal yr ysgol yn y capel, oedd Dafydd Roberts y blaenor. Bu'n arolygwr hyd nes yr ymfudodd i'r America yn 1848, wedi gwasanaethu'r swydd am 22 flynedd. William Jones Llwynyforwyn a fu'n arolygwr am yn agos i 30 mlynedd. Sion Michael Llwynyforwyn fedrai drin ei<noinclude><references/></noinclude> r48tqcqu088fwjx96la31cmhqoi112i 104 29304 142881 101341 2025-07-06T22:36:57Z AlwynapHuw 1710 142881 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>xxvii. 27. Medi 9 (6), Danl Jones, Hosea vii. 2. omitted (6), Jno. Humphreys, Ioan iii. 14, 15. Medi 15 (2 a 6), John Humphreys, Exodus iii. 2, Salm iv. 3. (6) Jno. Huxley, Salm xlvi. 1. Medi 22, Heny. Williams Llandegai (2), Mat. i. 21. (6), William Havard, Esai lix. 2. Dyn o'i flaen, Rhuf. xvi. 25, 26. Medi 29, Evan Richards (2 a 6), Rhuf. viii. 30, Salm cxxx. 3. Hydref 2 (6) Rt. Griffith Doly. I. Petr ii. 24, Michael Robts., Jeremia x. 24. Hydref 3, Association (6) noson gyntaf, Jno. Williams Meidrim, Mat. ix. 12, Wm. Robts. Amlwch, Mat. v. 8. 3ydd [?] (6 bore) Petter Roberts, Ioan xx. 31. (10) Wm. Havard, Marc ii. 17, Eben Richard, Mat. xvi. 26. (2) Jno. Thomas Aberi., [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Luc xv.]] 24, Jno. Elias, Actau xxvi. 20. (6) Jno. Hughes Shir Drefaldwyn, Mica vi. 9, Jno. Roberts Llanllyfni, Amos iv. 12 (7 bore drannoeth) John Jones Edeyrn, Gal. ii. 21, David Cadwaladr, Gen. xv. I. Hydref 6, Evan Richards (2) Eph. v. 27, (6) Jno. Humphreys, Deut. xxxiii. 27. Hydref 13, Dd. Jones Beddgelert (2 a 6), Salm lxviii. 20, I. Tim. iv. 8. Hydref 20, Robt. David (2 a 6), Job x. 20—2, Actau xvii. 27. Hydref 27, Jno. Humphreys (2) a 6), Luc xxii. 60, I. Cor. xiii. 13. Tach. 1, Danl. Evans, Diar. xii.[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|ii.]] 38, Captn. W. Williams, Josua ii. 12; (6) Jno. Elias, Josh. xxiv. 15, Mr. Owen Jones, Heb. ix. 27. Tach. 10, Evan Richards (2 a 6), Mat. vi. 33, Col. ii. 6. Tach. 11—Jones (6), Esai xl. 6, 7. Dyn o'i flaen, 2 Cor. v. 21. Tach. 12, Jno. Elias, Rhuf. xiv. 17. Tach. 17 (10), Jas. Mathias, Heb. xii. 1, Jno. Prytherch, Heb. iii. 1; (6) Jno. Prytherch, Joel iii. 21. Tach. 19, David Cadwaladr, Job i. 1. Tach. 23, Jno. Elias, Job x. 15. Tach. 24, Jno. Huxley (2 a 6), 1 Thes. iv. 18, Exodus xxiv. 10. Yn ystod 1817, o Chwefror 7 ymlaen, ceir yma: Michael Roberts 2 waith, John Davies Nantglyn, John Elias 7 gwaith, Evan Richards 10 waith, John Jones Edeyrn 6 gwaith, Parch. Wm. Lloyd, Richard Lloyd Beaumaris, William Morris Deheudir. Yn ystod 1818 (heb gyfrif y Sasiwn), Michael Roberts 2 waith, Evan Richards 12 ngwaith, John Elias 3 gwaith, Mr. Lloyd 7 gwaith, Richard Lloyd, John Jones Edeyrn 3 gwaith. Ni chadwyd cofnod 1819 yn fanwl. Ni chyfrifwyd odfeuon y Sul ond megys un tro. Nid yw'r cofnodion hyn yn dangos y pregethai Evan Richardson yn aml ar noson waith yn y capel, er gwneuthur ohono hynny yn fynych mewn mannau<noinclude><references/></noinclude> 8ns9vgokgnqvf3y9x7pzmmvd7mhzjro 104 29379 142880 56420 2025-07-06T22:36:02Z AlwynapHuw 1710 142880 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>the Interest of Thirty Pounds for improveing the Methodist Chapel Near Newbridge P me John Owen £1 10s. 0d." Yr oedd Owen Jones llyfr-rwymydd yn flaenor yn Llanerchymedd cyn dod yma. Y mae ei enw ar lyfr yr eglwys am 1805. Dychwelodd yn ol i Lanerchymedd yn 1822. Yr oedd yn wr goleu yn yr ysgrythyrau, ac yn hyddysg yn athrawiaeth yr Efengyl. Gwelodd W. P. Williams rai o'i draethodau mewn llawysgrifen, ac ystyriai eu bod yn dangos cryn lawer o allu. Ei dyb ydyw ei fod ef yn rhagori ar ei gydswyddogion mewn gwybodaeth athrawiaethol. Yr oedd enw Griffith Samuel ar y llyfr eglwys yn 1805. Gwr byrr o gorff ond grymus, ac wedi colli un llygad. Saer maen wrth ei alwedigaeth. Ni wyddai W. P. Williams ddim am ei gymhwyster i'w swydd. Sylwir yn Nrych yr Amseroedd ar Richard Williams o Gaernarvon, na chafodd ond braidd ymddangos i weinidogaethu yn gyhoeddus, na chymerwyd ef oddiwrthym. Dywedir ddarfod iddo dreulio ei yrfa grefyddol yn syml a diargyhoedd. "Selog, ychydig a fu ar y maes," ebe Griffith Solomon. (''Drysorfa'', 1837, t. 119). Y mae gerbron lyfr testynau am y blynyddoedd 1816-9. Dwg arno enw E. Jones, Penrallt, Caernarvon. Y mae'r enw Edward Jones mewn man arall. Y mae'n amlwg yn dwyn cysylltiad â Phenrallt. Y mae'r llyfr yn ddiffygiol mewn mannau. Codir yma yr hyn ohono sy'n dwyn cysylltiad â'r flwyddyn 1816: July 21, Rees Rowe and [felly i lawr], 2 o'r gloch, x. 41-2; 6 o'r gloch, I Cor. ix. 24. July 28, 6 o'r gloch, Mat. xv. 21-8. July 30, John Humphreys Caerwys, 9 o'r gloch, Heb. v. 9. Dyn o'i flaen 1 [?] Malaci vi.; 6 o'r gloch, Evan Richards, Marc xvi. 15. Awst 4 (9. 2, 6), Evan Richards, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x.]] 42, II. Petr iii. 11, Mat. xi. 28. Awst 11 (2 a 6), Heny. Wms Llandy . . . Heb. xii. 24. Awst 15, John Hughes S Tref . . . Mat. xvi. 26. Awst 18. Wm. Roberts Clyng (2 a 6), Ioan iii. 15, Galarnad iii. 37-40. Awst 21, Mr. Hay, Warrington, Salm Ixv. 4. Awst 23, John Evans Deheudir, Heb. xi. 29, John Elias, Ioan x. 14. Awst 25 (9 a 6), John Elias, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc xxiv.]] 46-7. Ioan viii. 34. Awst 25, Edward Costley [?Coslett], Heb. ii. 14, 15. Dyn o'i flaen, Heb. xii. 5. Medi 1, Mr. Llwyd Bala (2 a 6), Ioan xi. 49-51, Phil. i. 27. -Petters (2 a 6), Ioan xv. 2, Heb. xi. 7. Medi 8, Richard Owen (2 a 6), Esai liii. 1, Actau<noinclude><references/></noinclude> hy2qjwcv64d2gtguj6neciceiswjjsh 104 36468 142891 141578 2025-07-06T22:52:27Z AlwynapHuw 1710 142891 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|TRAETHODAU A PHREGETHAU.}} {{c|SYLWADAU AR BRYNEDIGAETH.}} Yr wyf yn atolwg dwys ystyriaeth y darllenydd at yr hyn a ganlyn ar athrawiaeth y brynedigaeth. Y mae yn amlwg fod dau fath o brynu yn bod yn mhlith dynion. Un yw, prynu drwy fasnachu, megys prynu tir, anifeiliaid, lluniaeth, &c., drwy roddi uniawn werth am danynt, dim mwy na dim llai. Yr ail yw, prynu yr euog o gaethiwed, drwy roddi iawn drosto i'r gyfraith, a'i ollwng yn rhydd o'i gadwynau ar gyfrif yr iawn. Yn awr y golygiad ysgrythyrol ar brynedigaeth ydyw, personol ryddhad troseddwr oddiwrth ryw ddrwg naturiol neu foesol, ar gyfrif iawn drosto i'r gyfraith. I'r dyben o gael syniadau cywir ar yr athrawiaeth ogoneddus hon, y mae yn ymddangos i mi o'r pwys mwyaf i gadw mewn golwg mai yn gyfeiriol at brynu caethion o'u sefyllfa golledig, ac nid yn yr ystyr fasnachol, y mae yr ysgrythyrau yn darlunio prynedigaeth pechaduriaid drwy waed Crist. 1. Nid dyled o natur fasnachol ydyw pechod, ond peth annhraethol waeth, sef drwgweithred (crime), camwedd neu drosedd o gyfraith, o'r un natur ag y mae y gwrthryfelwr a'r uchel fradwr yn euog o hono pan yn ymgeisio at fywyd eu cyfiawn lywodraethwr. Er y darlunir maddeuant pechod weithiau fel maddeu dyled o arian, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VI|Mat.]] 6: 12; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VII|Luc 7:]] 42; eto nid felly un amser y darlunir pechadur yn ei ansawdd ei hun, nac yn ei berthynas ag aberth Crist, {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 4qpgxksg8haashumwl9cgkpuvofgctn 104 36469 142892 83804 2025-07-06T22:53:23Z AlwynapHuw 1710 142892 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>2. Y mae y golygiad masnachol o roddi gwerth am werth yn arwain yn ddiarbed i gamgymeriadau niweidiol iawn. Y mae yn rhoddi terfyn ar yr hyn sydd annherfynol, sef aberth Crist, yn dadsylfaenu drwy hyny alwad gyffredinol yr efengyl, a dyledswydd pechadur tuag at yr efengyl; yn gosod allan gyfran o ddynolryw mewn gwell cyflwr, ar ol marwolaeth Crist, na "phlant digofaint;" yn gosod o'r neilldu yr angenrheidrwydd o waith yr Ysbryd i'w symud o'r sefyllfa druenus hono; ac yn mawr gymylu ymddygiad gogoneddus y Barnwr yn y dydd olaf tuag at esgeuluswyr iechydwriaeth, yn rhoddi ychwanegol gosp arnynt na neb eraill. Nis gallaf weled lle i ysgoi y camgymeriadau dinystriol hyn, os dilynir prynu masnachol yn ei gywir ganlyniadau. 3. Y mae y geiriau a gyfieithir prynu, prynedigaeth, prynwr, &c., yn cael eu mynych gyfieithu ymwared, gollyngdod, gwaredwr, &c., yr hyn a fyddai yn gwbl anghyson â'r golygiad masnachol. Lef. 27: 29, "Ni cheir gollwng yn rhydd un anifail," &c. Salm 111: 9, "Anfonodd ymwared i'w bobl." Salm 130: 7, "Y mae trugaredd gyda'r Arglwydd ac aml ymwared gydag ef." Esa. 50: 2, "Gan gwtogi a gwtogodd fy llaw, fel na allai ymwared?" Esa. 59: 20, "Ac i Seion y daw y gwaredydd," &c. Felly hefyd yn y Testament Newydd, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Luc 1]]: 68, "Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel; canys efe a ymwelodd, ac a wnaeth ymwared i'w bobl." Luc 2: 33, "Y rhai oll oedd yn dysgwyl ymwared yn Jerusalem." [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc 24:]] 21. "Yr oeddym ni yn gobeithio mai efe oedd yr hwn a waredai yr Israel.". Act. 7: 35, "Hwn a anfonodd Duw yn llywydd ac yn waredwr." Gwel hefyd Lef. 25:<noinclude><references/></noinclude> 7vl4ruthzlpueaov8skr5q962q03x4j 104 36632 142859 79078 2025-07-06T22:02:12Z AlwynapHuw 1710 142859 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>Mae y Calendar hefyd wedi ei osod i mewn ar ei ddechreu, a chyflwyniad yn Saesneg, "I'r dra Rinweddol ac Ardderchog Dywysoges Elisabeth," &c., gan y prif gyfieithydd, ac epistol Cymraeg maith at ei gydwladwyr gan Dr. Davies, Esgob Tyddewi. Mae y copi o'r argraphiad hwn sydd yn y ''British Museum'' mewn cyflwr rhagorol. Ar ei ddiwedd, heblaw y pethau a nodwyd, ceir "TABUL Y GAHEL yr Epistole a'r Euangelon y ddarllenir yn yr Eglwys trwy'r blwyddyn, &c. Mae cerflun, cyffredin iawn o ran gwaith celfyddyd, yn egluro "[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XIII|Mat. 13]], f." (ad. 44, debygem). Darlun o ddynion yn bargeinio ydyw, ac odditano, mewn llythyrenau cochion, {{center block| <poem> "Gwerthwch a vedrwch o vudd (Llyma'r man lle mae'r modd Ac mewn ban angen ni bydd) I gael y perl goel hap wedd." </poem> }} 'Mae rhai adnodau yma a thraw yn darllen yn drwsgl a chlogyrnaidd, a llawer o eiriau anneallus ac annghymreigaidd yn cael eu defnyddio. Mae eraill yn darllen yn llithrig a naturiol. Dyma yr adnod gyntaf yn mhennod olaf y Testament:—"Ac ef y ddangosodd i mi afon pur o dwr y bywyd yn dysclaero mal y crystal, yn dyfod allau o eisteddle Dyw a'r<noinclude><references/></noinclude> ipzi6634swgsitc3vz7i1kfmtu1fo71 104 36643 142860 79089 2025-07-06T22:05:05Z AlwynapHuw 1710 142860 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{| class="wikitable" |SALESBURY. |DR MORGAN |DR PARRY |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Mat.  cciv. 15 |- |Ffieidd-dra y diffaethwch. |Ffieidd-dra annhraithiol. |Ffieidd-dra anghyfaneddol. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |[=[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc. xix.]] 4. |- |Ffigis bren gwyllt. |Ffigyswydd gwylltion. |Sycamorwydden. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act iii. 21. |- |Yr un vydd i'r nev ei dderbyn, yd yr amser yr adverir yr oll bethae, &c. |Yr adnewyddir pob peth. |Yr hwn sydd raid i'r nef ei dderbyn hyd amseroedd adferiad pob peth. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act xxvii. 9. |- |Wedi cerdded llawer amser |Yn ol hir amser |Ac wedi i dalm o amser fyned heibio. |-style="text-align: center;" |colspan="3" |Rhuf. xii. 3. |- |Na bo i neb ddyall uwchlaw y dyler dyall |(Yr un modd.) |Na byddo i neb uchel-synied yn amgen nag y dylid synied. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Rhuf. xiii. 6, 7. |- |Ys synwyr y cnawt, angeu yw. |Canys y mae synwyr y cnawd yn farwolaeth. |Syniad y cnawd, marwolaeth yw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Col. i. 10. |- |Fal y rotioch yn deilwng gan yr Arglwydd, a'i voddhau ev yn pop dim. |Gan ryglyddu bod yn mhob dim. |Gan ddwyn ffrwyth yn mhob gweithred dda. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Phil. i. 21. |- |Canys yr Christ ys ydd un ym bywyth, ac yn angeu yn enilliath. |Canys byw i mi (yw) Crist, ac elw yw marw. |Canys byw i mi yw Crist, a marw ''sydd'' elw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |2 Pedr. ii. 13. |- |Brychay yntynt, a thrisclynay |Brychau ydynt a tharysclynau. |Brychau a meflau ydynt. |} Iawn hysbysu fod y dysgedig Dr. John Davies, person Mallwyd, ac awdwr y Gramadeg Cymraeg yn yr iaith Ladinaidd, a'r Geirlyfr, wedi bod yn gymhorth mawr i'r esgob i ddwyn ei Fibl allan. Cyhoeddodd ei Ramadeg yn y flwyddyn 1621, a chyflwynodd<noinclude><references/></noinclude> byn2uvdvc2ld0p75zmltiforecjxu01 142861 142860 2025-07-06T22:06:20Z AlwynapHuw 1710 142861 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{| class="wikitable" |SALESBURY. |DR MORGAN |DR PARRY |-style="text-align: center;" | colspan="3" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXIV|Mat.  xxiv.]] 15 |- |Ffieidd-dra y diffaethwch. |Ffieidd-dra annhraithiol. |Ffieidd-dra anghyfaneddol. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |[=[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc. xix.]] 4. |- |Ffigis bren gwyllt. |Ffigyswydd gwylltion. |Sycamorwydden. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act iii. 21. |- |Yr un vydd i'r nev ei dderbyn, yd yr amser yr adverir yr oll bethae, &c. |Yr adnewyddir pob peth. |Yr hwn sydd raid i'r nef ei dderbyn hyd amseroedd adferiad pob peth. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act xxvii. 9. |- |Wedi cerdded llawer amser |Yn ol hir amser |Ac wedi i dalm o amser fyned heibio. |-style="text-align: center;" |colspan="3" |Rhuf. xii. 3. |- |Na bo i neb ddyall uwchlaw y dyler dyall |(Yr un modd.) |Na byddo i neb uchel-synied yn amgen nag y dylid synied. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Rhuf. xiii. 6, 7. |- |Ys synwyr y cnawt, angeu yw. |Canys y mae synwyr y cnawd yn farwolaeth. |Syniad y cnawd, marwolaeth yw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Col. i. 10. |- |Fal y rotioch yn deilwng gan yr Arglwydd, a'i voddhau ev yn pop dim. |Gan ryglyddu bod yn mhob dim. |Gan ddwyn ffrwyth yn mhob gweithred dda. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Phil. i. 21. |- |Canys yr Christ ys ydd un ym bywyth, ac yn angeu yn enilliath. |Canys byw i mi (yw) Crist, ac elw yw marw. |Canys byw i mi yw Crist, a marw ''sydd'' elw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |2 Pedr. ii. 13. |- |Brychay yntynt, a thrisclynay |Brychau ydynt a tharysclynau. |Brychau a meflau ydynt. |} Iawn hysbysu fod y dysgedig Dr. John Davies, person Mallwyd, ac awdwr y Gramadeg Cymraeg yn yr iaith Ladinaidd, a'r Geirlyfr, wedi bod yn gymhorth mawr i'r esgob i ddwyn ei Fibl allan. Cyhoeddodd ei Ramadeg yn y flwyddyn 1621, a chyflwynodd<noinclude><references/></noinclude> flkk0ugsm3hq3jp05wca8uot34puo0d 142862 142861 2025-07-06T22:06:41Z AlwynapHuw 1710 142862 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{| class="wikitable" |SALESBURY. |DR MORGAN |DR PARRY |-style="text-align: center;" | colspan="3" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXIV|Mat.  xxiv.]] 15 |- |Ffieidd-dra y diffaethwch. |Ffieidd-dra annhraithiol. |Ffieidd-dra anghyfaneddol. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |=[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc. xix.]] 4. |- |Ffigis bren gwyllt. |Ffigyswydd gwylltion. |Sycamorwydden. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act iii. 21. |- |Yr un vydd i'r nev ei dderbyn, yd yr amser yr adverir yr oll bethae, &c. |Yr adnewyddir pob peth. |Yr hwn sydd raid i'r nef ei dderbyn hyd amseroedd adferiad pob peth. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Act xxvii. 9. |- |Wedi cerdded llawer amser |Yn ol hir amser |Ac wedi i dalm o amser fyned heibio. |-style="text-align: center;" |colspan="3" |Rhuf. xii. 3. |- |Na bo i neb ddyall uwchlaw y dyler dyall |(Yr un modd.) |Na byddo i neb uchel-synied yn amgen nag y dylid synied. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Rhuf. xiii. 6, 7. |- |Ys synwyr y cnawt, angeu yw. |Canys y mae synwyr y cnawd yn farwolaeth. |Syniad y cnawd, marwolaeth yw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Col. i. 10. |- |Fal y rotioch yn deilwng gan yr Arglwydd, a'i voddhau ev yn pop dim. |Gan ryglyddu bod yn mhob dim. |Gan ddwyn ffrwyth yn mhob gweithred dda. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |Phil. i. 21. |- |Canys yr Christ ys ydd un ym bywyth, ac yn angeu yn enilliath. |Canys byw i mi (yw) Crist, ac elw yw marw. |Canys byw i mi yw Crist, a marw ''sydd'' elw. |-style="text-align: center;" | colspan="3" |2 Pedr. ii. 13. |- |Brychay yntynt, a thrisclynay |Brychau ydynt a tharysclynau. |Brychau a meflau ydynt. |} Iawn hysbysu fod y dysgedig Dr. John Davies, person Mallwyd, ac awdwr y Gramadeg Cymraeg yn yr iaith Ladinaidd, a'r Geirlyfr, wedi bod yn gymhorth mawr i'r esgob i ddwyn ei Fibl allan. Cyhoeddodd ei Ramadeg yn y flwyddyn 1621, a chyflwynodd<noinclude><references/></noinclude> ijtbers9nwd0ecfgmhvjznsmndso7w0 0 37564 142813 77224 2025-07-06T16:38:00Z AlwynapHuw 1710 142813 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Ogof | author = T Rowland Hughes | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = [[/Pennod I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Yr Ogof (testun cyfansawdd)]] }} {{Wicipedia|Thomas Rowland Hughes}} Gellir darllen y testun gwreiddiol fel rhith lyfr ar [https://bookreader.toolforge.org/en/Yr_Ogof.djvu#mode/2up|''Bookreader'']<br> <br> <br> <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Yr Ogof.pdf" from=4 to=7 /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{PD-old-70}} [[Categori:Yr Ogof]] [[Categori:T Rowland Hughes]] [[Categori:Llyfrau 1945]] [[Categori:Nofelau]] [[Categori:Y Testament Newydd]] djivguxar4le5no07dp8s3wviaqo8yt 0 37826 142814 77540 2025-07-06T16:38:20Z AlwynapHuw 1710 142814 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Ogof | author = T Rowland Hughes | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Ogof ]] }} {{Wicipedia|Thomas Rowland Hughes}} Gellir darllen y testun gwreiddiol fel rhith lyfr ar [https://bookreader.toolforge.org/en/Yr_Ogof.djvu#mode/2up|''Bookreader'']<br> <br> <br> <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Yr Ogof.djvu" from=1 to=256 /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{PD-old-70}} [[Categori:Yr Ogof]] [[Categori:T Rowland Hughes]] [[Categori:Llyfrau 1945]] [[Categori:Nofelau]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] 9n7yh8wbmxq83hjwjnvrhklx7fk8la0 104 38179 142864 136837 2025-07-06T22:09:44Z AlwynapHuw 1710 142864 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn Nhy'rdwncyn wedi i Mr. Rees ddyfod yno, a dengys llawysgrifau Mr. William Jones, fod Mr. Jones yn cadw ei Sabboth yn lled reolaidd yn y blynyddoedd 1764 a 1765, ond ni bu yn pregethu o gwbl yno yn 1766, etto yr oedd yn fyw, canys derbyniodd arian o'r Drysorfa Henadurol o Lundain yn y flwyddyn hono. Digon tebyg ei fod erbyn hyn wedi methu gan henaint, ac iddo farw yn y flwyddyn 1767, neu 1768, ond gan nad yw ysgrifau William Jones am y blynyddoedd hyny yn ein meddiant, nac un crybwylliad am dano mewn un llawysgrif arall, nac argraph a welsom ni, nis gallwn benderfynu amser ei farwolaeth. Gyferbyn a Tachwedd 24ain, 1764, ysgrifena Mr. W. Jones, "Y Sabboth hwn myfi a aethum i'r cwrdd fel arferol, ond ni chawsom ni yr un bregeth yno. Rhwng bod yr hin oer, a'r ffordd yn bell, Mr. Jones a dariodd gartref." Ar ddiwedd cofnodiad helaeth o bregeth gan Mr. Jones, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xiv]]. 47, yr hon a draddododd yn Nhy'rdwneyn, Awst 18fed, 1764, cawn fel y canlyn, "Hefyd mae cenhadon Duw yn galw ar eich hol. Myfi heddyw, (meddai yr hen ŵr,) sydd yn galw arnoch yn ngwydd nefoedd a daear i ddychwelyd at yr Arglwydd." Ac o'r cynghorion perthynasol, yr anogaethau tyner, a'r geiriau ennillgar oedd ganddo. Mor hyfryd yw traed y rhai sydd yn efengylu pethau daionus; ie yn wir, mor hyfryd yw eu gwedd, ac mor ardderchog yw eu swydd; mor fawr yw eu gwaith, etto mor ddysglaer fydd eu coron.' Er fod Samuel Jones yn ysgolhaig rhagorol, ac yn bregethwr da, etto, nid ymddengys ei fod yn ddyn cyhoeddus iawn. Unwaith yn unig y cawsom ei enw mewn cysylltiad ag urddiadau gweinidogion, ac ni ddigwyddodd i ni weled ei enw yn cael ei grybwyll mewn hanes unrhyw gyfarfod gweinidogion. Dichon fod ei amgylchiadau yn gyfyng, a'i fod yn cael ei gaethiwo gydag ysgol ddyddiol dros y rhan fwyaf o'i oes. Os felly, y mae yn hawdd cyfrif am ei anghyhoeddusrwydd. Mae yn amlwg ei fod yn bregethwr galluog, ac y mae y nifer o'i bregethau a ysgrifenwyd gan William Jones, yn dangos fod ei syniadau yn efengylaidd, ac os oedd yn Arminiad, nad oedd wedi myned cyn belled i'r tir hwnw a rhai o'i gydoeswyr. '''LEWIS REES'''. Ganwyd y diwygiwr a'r gweinidog enwog a llafurus hwn yn Glynllwydrew, Cwmgwrach, Glynnedd, Mawrth 2il, 1710. Yr oedd ei rieni yn bobl grefyddol, ac yn aelodau o'r eglwys yn Mlaengwrach, dan ofal gweinidogaethol Mr. Henry Davies. Enw ei dad oedd Rees Edward Lewis. Mab i offeiriad plwyf Penderyn ydoedd. Gofynodd Mr. Rees i'w dad ryw dro pan yn blentyn, pa beth a barodd iddo ef, ac yntau yn fab i offeiriad, ymuno a'r Ymneillduwyr; a'r ateb a gafodd ydoedd, "Lewis bach, gwrando fy machgen i, mi adewais dŷ fy nhad, ac mi ymneillduais oddiwrth yr Eglwys Wladol, o herwydd ysbryd erlidigaethus yr offeiriaid a'r uchel-eglwyswyr yn gyffredinol, ac yr oedd yn rhaid i mi ymneillduo neu fod yn elyn calon i grefydd a chanlynwyr Iesu Grist, ac mi a sicrhaf i ti, Lewis, os byddi di byw i weled fy oedran i, a bod o rhyw ddefnydd gydag achos Crist, y cai dithau deimlo yn chwerw oddiwrth eu hysbryd erlidgar hwy. Hefyd, Lewis, nid wyf yn gweled pa fodd y gall dyn fod yn dduwiol wrth erlid duwiolion, na pha fodd y gall Eglwys Wladol fod yn eglwys i Grist, ac hefyd yr wyf yn dewis crefydda yn mysg y dybycaf eu hysbryd i ysbryd addfwyn Iesu Grist.' Yn yr ateb hwn cafodd y mab ddigon o resymau dros ei ymneillduaeth gan ei dad, fel na ofynodd ddim iddo ar y pen hwn mwyach. Un o ddau o blant oedd Mr. Rees. Christiana oedd enw ei chwaer, yr hon a dreuliodd y rhan fwyaf o'i hoe s yn agos i Benybont-ar-ogwy, lle y bu farw. Pan yn blentyn ieuangc<noinclude><references/></noinclude> fof3hg5tixi7iey1jrt31l3uo0xi8pj 104 38181 142865 136672 2025-07-06T22:10:55Z AlwynapHuw 1710 142865 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Mr. John Davies, Llansamlet, Mawrth 21ain, 1800, yn 90 oed, ar ol bod yn pregethu yr efengyl am tua thriugain a deg o flynyddau. Ei destyn diweddaf yn y Mynyddbach oedd, "Canys ni fernais i mi wybod dim yn eich plith, ond Iesu Grist a hwnw wedi ei groeshoelio." Dywedir fod yr oedfa hono yn nodedig o doddedig. Claddwyd ef yn mynwent y Mynyddbach. Ar yr achlysur pregethwyd gan Mr. Evan Davies, Llanedi, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|Luc ii.]] 29. Testyn a ddewisasid gan yr ymadawedig flynyddau cyn ei farwolaeth. Tua y flwyddyn 1740, priododd Mr. Rees ferch Mr. Abraham Penry, gwr cyfrifol o ardal Maesyronen, a bu yn ddedwydd iawn yn ei sefyllfa briodasol am bedair blynedd-ar-ddeg-a-deugain. Cawsant chwech o blant, yr ail o ba rai oedd yr enwog Dr. Abraham Rees. Eu hunig ferch oedd Mary, gwraig Mr. John Davies, Llansamlet. Pan aeth Mr. Rees at ei dad-yn-nghyfraith i ofyn ei ganiatad i gael ei ferch yn wraig, gofynodd iddo pa eiddo oedd ganddo i gyfateb i'r hyn oedd ganddo ef i'w roddi gyda'i ferch. Yntau a ymaflodd mewn Bibl, ac a atebodd, "Hwn yw fy nghynysgaeth i." Boddlonodd hyny Mr. Penry, a chaniataodd iddo gael ei ferch yn wraig. Yr oedd Mr. Rees yn un o'r gweinidogion mwyaf enwog, llafurus, a defnyddiol yn ei oes. Teithiodd lawer trwy holl siroedd Cymru, ac yr oedd yn dderbyniol a defnyddiol pa le byang yr elai. Fel pregethwr rhagorai ar y rhan fwyaf o'i gydoeswyr, ac fel gweddiwr yr oedd heb ei ail. Sonia amryw o'i gydnabod am yr effeithiau digyffelyb a gydgerddent a'i weddiau cyhoeddus. A thra yr oedd ei gyflawniadau cyhoeddus agos bob amser yn cael eu dilyn gan effeithiau daionus, nid oedd ei ymddiddanion cyfrinachol a phersonau unigol a theuluoedd yn llai effeithiol. Unwaith aeth i dŷ i lettya, ac ar ol swper, adroddai y tad a'r fam wrtho gyda dagrau y gofid a deimlent o herwydd afradlondeb eu hunig blentyn, Thomas, yr hwn oedd yn troi allan yn llangc gwyllt iawn. Bore dranoeth cyn y weddi deuluaidd, ymaflodd Mr. Rees yn llaw y gwr ieuangc, a siaradodd ychydig yn effeithiol a serchus ag ef am fater ei enaid, ac yn ei weddi tywalltai allan ddymuniadau ei galon ar ei ran gyda dylanwad anorchfygol. Yn mysg pethau eraill, dywedai, "O Arglwydd, dywed wrth y Thomas hwn, Na fydd anghredadyn, ond credadyn." Dywedai Thomas ar ol hyny, fod y geiriau yn myned i'w galon fel cleddyf. Y canlyniad fu iddo gael ei wir droi at yr Arglwydd, a threuliodd weddill ei oes yn gristion hardd. Adroddai Mr. Roberts, Llanbrynmair, yr hwn oedd yn fab i un o gyfeillion mynwesol Mr. Rees, yr hanesyn canlynol:"Pan oedd Mr. Rees ar ymweliad yn Llanbrynmair, ar ol iddo symud i'r Mynyddbach, galwodd un diwrnod, tua chanol dydd, yn nhŷ fy nhad, ychydig wythnosau wedi marwolaeth fy mam. Ar ol ymddiddan ychydig a fy nhad, dymunodd am i'r plant gael eu galw yn nghyd i'r ystafell. Efe a eisteddai mewn cadair freichiau. Galwodd ato bob un o'r plant, ac yr oeddym yn saith o nifer. Ymaflodd yn llaw pob un o honom, o'r hen af i'r ieuengaf, gan ofyn ein henwau, a dywedyd ychydig eiriau caredig wrthym, cyfatebol i'n hoed. Ar ol darllen penod, ac egluro ychydig arni, aeth ar ei luniau a gweddiodd, gan ddymuno rhyw beth neillduol i bob aelod o'r teulu, ac enwi pob un o'r plant wrth ei enw. Er nad oeddwn i y pryd hwnw ond un-flwydd-ar-ddeg oed, gadawodd argraff ar fy meddw nas gall amser byth ei dileu." Nid yw yr hanesion hyn ond engreifftiau o'r hyn a wnelai y dyn da hwn yn gyffredin yn y teuluoedd yr elai iddynt. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> f936p4t86tjhikqt7txx9xaxee22tqy 104 39205 142893 80320 2025-07-06T23:02:06Z AlwynapHuw 1710 142893 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Wern, oddiwrth Dat. xxii. 20; a G. Lewis, Llanuwchllyn, oddiwrth Heb. ix. 28. Yn yr hwyr, pregethodd y Parchn. D. Davies, Rhes-y-cae, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Luc xx.]] 31; a W. Hughes, Brynbeddau, oddiwrth Ioan x. 27. Hefyd pregethwyd y nos flaenorol gan y Parchn. T. Jones, Newmarket, a D. Jones, Treffynon. Methasom a gweled ddarfod i Mr. Williams weinyddu mewn cymanfa ar ol ei ordeiniad cyn yr uchod. Yr oedd amgylchiadau yr achos y fath, fel y gorfodid gweinidogion yn yr oes hono i deithio llawer i gasglu at ddiddyledu addoldai. Cefnogai Mr. Williams y cyfryw ymwelwyr yn garedig, fel y dengys y nodyn gwerthfawr a ganlyn, yr hwn a anfonwyd i ni gan Mr. T. Thomas, Ty'nywern,—"Bu Mr. Hughes o'r Groeswen, a Mr. D. Beynon o Ferthyr, (wedi hyny o Lanerchymedd), ar daith drwy y Gogledd yn casglu at Gapel Llantrisant, Morganwg. Cychwynasent yn Ebrill, 1811, a buont ar eu taith am tua naw wythnos. Dilynodd Mr. Williams o'r Wern hwy am oddeutu wythnos, a dywedai ar ol y bregeth y noson olaf, gan godi ei ddwylaw i fyny, "Wel, Hughes dragwyddol,' gan gyfeirio at ddawn diderfyn ac hyawdledd Ilifeiriol y llefarwr. Yr oedd Mr. Hughes, mae'n debyg, yn pregethu pregeth wahanol yn mhob oedfa. Arwyddodd Mr. Williams ei enw wrth lyfr casglu Mr. Hughes fwy nag unwaith. Y mae y llyfr hwnw genyf, a chadwaf ef tra fyddaf byw.<noinclude><references/></noinclude> i3zid8q4vwa0rxrgxvnxnm4ideoj0ea 104 39209 142894 80324 2025-07-06T23:02:56Z AlwynapHuw 1710 142894 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{Sc|Beiblaidd a Chenadol—Apeliad y Parch. Richard Knill—Effaith yr apeliad ar MR. a MRS. Williams—Ei Araeth nodedig yn Llangollen— Cymanfa Horeb, Sir Aberteifi—Tystiolaethau yr Hybarch W. Evans, Aberaeron, y Parch. J. B. Jones, B.A., a Hiraethog, am y nerthoedd rhyfedd oedd yn cydfyned â phregeth ein gwrthddrych yn y Gymanfa hono}} HEBLAW gofalu am ddyfrhau yr eglwysi oeddynt yn uniongyrchol dan ofal gweinidogaethol Mr. Williams, yr adeg hon, ymchwyddai afon ei weinidogaeth bur dros ei cheulanau arferol, gan ymledu a llifeirio tua Llangollen a Rhuabon. Dechreuodd ef yr achosion yn y lleoedd a nodwyd, y naill yn 1811, a'r llall yn 1813. Pregethodd ei bregeth gyntaf yn Rhuabon yn 1813, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc xxiv.]] 47: "A phregethu edifeirwch a maddeuant pechodau yn ei enw ef yn mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem." Dywed Dr. W. Rees, yn gofiant i Mr. Williams, tudalen 21ain, y "Bu y bregeth hon yn allu Duw er iachawdwriaeth i rai eneidiau. Dygwyddodd i un dyn tra annuwiol ac erlidgar ddyfod heibio i'r ty ar amser y bregeth, a throes i mewn. Ymaflodd y gwirionedd yn ddwys yn ei feddwl, a chaled oedd iddo geisio gwingo yn erbyn y symbylau; ac efe oedd un o'r rhai cyntaf a ddaethent yn mlaen i ymofyn am aelodaeth eglwysig yn Rhuabon; yr oedd yn un o'r ychydig<noinclude><references/></noinclude> j4xc7rx9mskburdwbr6p8o7k1zq201n 104 39222 142895 80338 2025-07-06T23:03:40Z AlwynapHuw 1710 142895 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn Saesonaeg, oddiwrth Mathew ix. 37, 38; a'r Parch. William Williams, Wern, oddiwrth Caniad Solomon viii. 8. Yn yr hwyr pregethodd Dr. Winter, Llundain, yn Saesonaeg, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xiv.]] 23; a'r Parch. J. Griffith, Caernarfon, yn Gymraeg, oddiwrth Phil. i. 27. Am ddeg dranoeth, pregethodd y Parch. Combes, Haxton Academy, yn Saesonaeg, oddiwrth Mathew vi. 10; a Dr. Lewis, Llanfyllin, yn Gymraeg; oddiwrth Esaiah lv. II. Am haner awr wedi dau, yn yr un lle, cymerwyd y gadair gan D. F. Jones, Ysw., Caer. Gweddiodd Dr. Winter, a darllenodd Dr. Lewis yr adroddiad. Pasiwyd amrai benderfyniadau pwysig. Galwyd sylw y gynulleidfa fawr at sefyllfa y Paganiaid, ac at yr addewidion am lwyddiant yr efengyl, a'r pwys mawr o wneud ymdrechion yn nglŷn â'r genadaeth. Anerchodd Dr. Winter, Llundain; Mri. Reynolds, Caer; Charrier a Philips, Liverpool; Combes, Jones, Treffynon; a Dr. Lewis, y cyfarfod yn Saesonaeg; a'r Parchn. W. Williams, Wern, a T. Jones, Syrior, yn Gymraeg. Yn yr hwyr, pregethodd Y Parchn. P. S. Charrier, yn Saesonaeg, oddiwrth Actau ii. 14, a T. Jones, Syrior, yn Gymraeg, oddiwrth Matthew xxiv. 14. O herwydd gorlawnder, bu raid cynal cyfarfod mewn dau le ar yr un adeg. Yn Nghapel y Methodistiaid Calfinaidd y nos gyntaf, pregethodd y Parchn. C. Jones, Dolgellau (ni roddir ei destun ef), a W. Hughes, Dinasmawddwy, oddiwrth<noinclude><references/></noinclude> kd5yxrew7w2milincjg88qzde68qnpy 104 39752 142896 81685 2025-07-06T23:15:18Z AlwynapHuw 1710 142896 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn garedig a anfonwyd i ni gan y Parch. T. E. Thomas, Coedpoeth. Gwelir mor amrywiol a chyfoethog oedd ei faterion yn ei weinidogaeth sefydlog. {{Div col|4}} * Datguddiad xxii. 20. * Gen. xii. 2. * Diarhebion iii. I. * Salm cxxxvii. I. * Zechariah viii. 21. * Ephesiaid iv. 10-13. * Jeremiah vi. 10. * Ephesiaid i. 19. * Esaiah xlii. 21. * Philemon 10-19. * 2 Petr iii. 10-12. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod I|Mathew i.]] 23. * Hosea xiii. 13. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc/Pennod X|Marc x.]] 21-22. * Exodus xiii. 17, 18. * Daniel xii. 2. * 2 Corinthiaid vi. 18. * Salm cxviii. 22-23. * Judas 15. * Hebreaid ii. 16. * Philippiaid iii. 9. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Luc xii.]] 24. * Actau xxiv. 25. * Job xxii. 23. * I Petr i. 18-19. * Hebreaid xi. 16. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x]]. 38-42. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XVI|Mathew xvi]]. 26. * 2 Thessaloniaid v. 13. * Hebreaid x. 26, 27. * 1 Corinthiaid xi. 24. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc xxiv.]] 5-6. * Rhufeiniaid v. 21. * 2 Timotheus iv. 2. * Rhufeiniaid ix. 30-31. * Actau xiii. 15. * Rhufeiniaid x. 30. * Nehemiah iv. 6. * Rhufeiniaid v. II. * Jeremiah xxiii. 6. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IV|Luc iv.]] 10. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod V|Mathew v.]] 29, 30. * Haggai i. 2-6. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XIV|Mathew xiv.]] 13. * 1 Ioan v. 7. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXII|Mathew xxii.]] 30. * Luc xxiv. 48. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXIII|Mathew xxiii.]] 30. * 2 Corinthiaid i. 14. * Philippiaid i. 27. * Mathew vi. 13. * Joel ii. 28-29. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XX|Mathew xx.]] 30. * Ioan i. 19. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXII|Mathew xxii.]] 5. * [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xiv.]] 7-10. {{Div col end}} Cydnebydd pawb fod Mr. Williams yn feddianol ar y galluoedd, a'r cymhwysderau naturiol cryfaf i'w wneuthur yn dywysog—bregethwr ei oes. Ond<noinclude><references/></noinclude> qpkvtvcp0192osi82qse2wuu8475ftk 104 40372 142897 82987 2025-07-06T23:18:24Z AlwynapHuw 1710 142897 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>5. Fe effeithia ar ein sefyllfa ddyfodol yn y nefoedd am byth. Dangos hyn ydyw prif amcan dameg y punoedd ([[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc xix.]] 12—20). Ond nid yr un amcan sydd i ddameg y talentau ([[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XXV|Matthew XXV.]] 14—30). Amcan y ddiweddaf yw dangos nad yw pawb yn cael yr un manteision, ac mai yn ol ein manteision y bydd y Barnwr yn gofyn oddi-wrthym yn y farn; ond amcan y llall yw dangos fod rhai yn gwneuthur gwell defnydd o'u breintiau nag eraill, ac yn ol hyny y byddant yn cyfodi mewn graddoliaeth yn y nefoedd byth. Wrth yr hwn a enillodd ddeg punt y dywedodd ei Feistr, "Bydded i ti awdurdod ar ddeg dinas;" ac wrth yr hwn a enillodd bump punt y dywedodd, "Bydd dithau ar bump dinas." Yr oedd hwn bump o raddau am byth yn is na'r hwn a wnaeth ei bunt yn ddeg punt. Rhoddi i bob un yn ol fel y byddo ei waith a wna Crist yn y byd hwnw. Bydd rhagor rhwng seren a seren mewn gogoniant. Pob modfedd o dir yr ydym yn golli yn bresenol drwy ein hesgeulus—dod, yr ydym yn ei golli am byth; ac fe fydd pob gronyn o ffyddlondeb yn y byd yma yn ein cyfodi i raddau anrhaethol o fwynhad mewn byd arall. I derfynu— Mae yr hyn a draddodwyd yn berffaith gyson âg athrawiaeth gras, ac ag arfaeth. Oblegid gras a gyfansoddodd y moddion, gras sydd yn rhoddi cyfleustra i ni ddefnyddio y moddion, a gras hefyd sydd yn cynhyrfu dynion i'w hymarfer, "Canys Duw yw yr hwn sydd yn gweithio ynoch, ewyllysio a gweithredu o'i ewyllys da ef," Phil. ii. 13. gall fod ychwaith yn erbyn arfaeth; oblegid yr un arfaeth ag sydd wedi arfaethu y dyben, sydd hefyd wedi arfaethu y moddion i gyrhaedd y dyben. Os yw Duw wedi arfaethu mwy o dduwiolion i fod yr oes nesaf nag sydd yn yr oes hon, mae yr un Duw<noinclude><references/></noinclude> dq18jfatpqdz70qc2nlpyq49lu6ngz2 104 40540 142890 83541 2025-07-06T22:51:27Z AlwynapHuw 1710 142890 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>{{c|Yn NGHILFOWYR, Deheudir Cymru.}} {{c|ENOCH FRANCIS,}} {{c|Gweinidog Eglwys y Bedyddwyr yn y Castell-newydd, a'i hamryw ganghenau;}} {{c|A orphenodd ei yrfa, trwy lawenydd iddo ei hun,<br>ond tristwch i lawer, y 4ydd o Chwefror, 1740, yn 51 oed. }} {{c|"Enoc a rodiodd gyda Duw." (Gen. v. 22.)}} {{c|MARY, EI WRAIG,}} {{c|Hefyd a hunodd y 23ain o Awst, 1739, yn 49 oed, }} {{c|"Mair a ddewisodd y rhan dda, yr hon ni ddygir oddiarni." ([[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x.]] 42.)}} {{c|A NATHANIEL, EU MAB,}} {{c|A fu farw yn 1749, yn 18 oed.}} {{c|"Wele Israeliad yn wir, yn yr hwn nid oes dwyll." (Ioan i. 47.)}} <br> {{lein|5em}} <br> {{c|MR. EDWARD OWEN, Saddler, Tremadog, a'i WRAIG.}} {{center block| <poem> Trwm fu daearu gwraig addfwyn, dirion, Gyda'i thêg addysg, a'i doeth agweddion; Bu er daioni mewn yspryd union, Yn byw i'r Iesu, yn bur i'w weision; A mawrhau ei gŵr wneir am ragorion Ei rinwedd beunydd drwy iawn ddybenion; Hwy gawsant gyd—fyw'n gyson,—cânt hefyd Yma esmwythyd am oesau meithion. {{bwlch|10em}}—Ioan Madog. </poem> }} <br> {{lein|5em}} <br> {{c|Yn Mynwent LLANFOR, Meirion.}} {{center block| <poem> Melus yn mhriddellau'r dyffryn Cwsg ei gorff, heb boen na chur; A melusach yn mharadwys Yw gorphwysfa'r yspryd pur; Melus fydd i'r ddau gyfarfod, A chyfodi'n ddedwydd draw; Wedi huno gyda'r Iesu, Deffro ar ei ddehau law. </poem> }} <br> {{lein|5em}} <br><noinclude><references/></noinclude> 5f9owk95ni89xm020yyoytrkmtm8wqg 104 43236 142887 89021 2025-07-06T22:48:12Z AlwynapHuw 1710 142887 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>y peth o'i flaen yntau; dywedodd y deuai efe atynt os gallent gael tŷ cyfleus iddo i fyw; derbyniwyd y newydd gyda llawenydd mawr; ymofynwyd, a chafwyd tŷ cyfleus, yr wythnos ganlynol, sef y Talwrn, tua milldir o'r Rhos, ar ffordd y Wern; a symudodd yntau a'i deulu yno yn fuan; sylwai ar ei ddychweliad at ei hen gyfeillion, ei fod wedi cael gafael ar ei hen lyfr gweddi drachefn. Dechreuasid pregethu gan yr Annibynwyr yn Rhuabon hefyd, yn agos i'r un amser â Llangollen. Byddai y myfyrwyr o Wrecsam yn dyfod yno ar gylch; y Parch. J. Breese, wedi hyny o Lynlleifiad, yn awr o Gaerfyrddin, a ddeuai yno fynychaf; pregethodd Mr. WILLIAMS ei bregeth gyntaf yno yn 1813, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Luc 24,]] 47, ''"A phregethu edifeirwch a maddeuant pechodau yn ei enw ef, yn mhlith yr holl genedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem."'' Bu y bregeth hon yn allu Duw er iachawdwriaeth i rai eneidiau. Dygwyddodd i un dyn tra annuwiol ac erlidgar ddyfod heibio i'r tŷ ar amser y bregeth, a throes i mewn, ymaflodd y gwirionedd yn ddwys yn ei feddwl, a chaled oedd iddo geisio gwingo yn erbyn y symbylau; ac efe oedd un o'r rhai cyntaf o ddaethant yn mlaen i ymofyn am aelodaeth eglwysig yn Rhuabon; yr oedd yn un o'r ychydig nifer yn ffurfiad cyntaf yr eglwys yno; hyn a gymmerodd le yn y flwyddyn rag-grybwylledig mewn tŷ annedd bychan; yr oedd Mr. Breese, ag oedd yn fyfyriwr y pryd hyny, yn cynnorthwyo Mr. WILLIAMS ar yr amgylchiad hwn. Bu yr eglwysi yn Rhuabon a Llangollen, dan ofal Mr. WILLIAMS, gan eu gwasanaethu ei hunan hyd y gallai, a gofalu am gynnorthwyon i lenwi y bylchau yn rheolaidd, hyd y flwyddyn 1822, pan yr ymunodd y ddwy i fod yn weinidogaeth rhyngddynt yn ol cynghor a dymuniad Mr. WILLIAMS; cytunasant i roddi galwad i Mr. W. Davies, myfyriwr yn Athrofa y Drefnewydd, yr hwn sydd yn bresennol yn gweinidogaethu yn Rhydy ceisiaid, swydd Gaerfyrddin, yr hwn a gyd-syniodd â'u cais, ac a sefydlwyd yn fugail arnynt y flwyddyn ganlynol. Adeiladwyd capel Rhuabon dan arolygiaeth Mr. WILLIAMS, ac agorwyd hefyd yn yr un flwyddyn, sef 1813. Yr oedd baich ei ofal erbyn hyn wedi ei ysgafnhâu yn fawr; nid oedd ganddo mwyach dan ei ofal neillduol, ond Harwd, y Wern, a'r Rhos. Yr oedd y gwrandawyr a'r eglwysi yn y ddau le olaf yn myned ar gynnydd mewn rhifedi yn barhaus; ond am y cyntaf, Harwd, er cymmaint oedd dyfal-<noinclude><references/></noinclude> nxvkyaclwwdvx86i9xxb25rphwzodxe 104 43242 142888 89065 2025-07-06T22:48:57Z AlwynapHuw 1710 142888 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>hyny fod amrywiol bregethau ac anerchiadau yn cael eu traddodi yn olynol yn yr un oedfa. Pregethu ydyw eu mawr ddywenydd cymdeithasol, ac y maent yn caru cael gwledd o hono. "Y bregeth gyntaf neithiwr a draddodwyd gan y Parch. Samuel Roberts, o Lanbrynmair, oddiwrth Job 35, 10, 'Pa le y mae Duw, yr hwn a'm gwnaeth i, yr hwn sydd yn rhoddi achosion i ganu y nos?" Treuliodd oddeutu deng mynud (er fy mwyn i) i roddi sylwedd ei bregeth yn Saesonaeg; wedi hyny llefarodd tua chwarter awr yn Gymraeg. Y mae yn wr ieuanc o dalentau gorwych, hawddgar, duwiol, tra pharchus, a mawr ei ddylanwad; medd yr anrhydedd o fod yn wr tra dysgedig, yn awdwr gwych, ac ennillodd amryw wobrwyon yn yr eisteddfodau. Y mae yn anuhraethol fwy o anrhydedd iddo ei fod yn llwyddiannus iawn mewn ennill eneidiau at Grist. Y mae yn llawn mor hyddysg yn yr iaith Saesonaeg ag ydyw yn ei iaith ei hun, a'r drychfeddyliau a adroddai efe yn Saesonaeg oeddynt fuddiol, prydferth, a thra effeithiol, ond yn hytrach yn farddonol, fel ag yr oedd y testun yn ei arwain yn naturiol i'r cyfryw ddull: Yr hwn sydd yn rhoddi achosion i ganu y nos.' Ei brif fater ydoedd dangos rhagoriaeth cysuron y credadyn ar yr eiddo yr anghredadyn, yn ngwahanol dymhorau ac amgylchiadau eu bywyd, ac, yn olaf, yn awr angeu, lle y perffeithiwyd y darlun yn y modd mwyaf effeithiol. Argyhoeddwyd fy meddwl na allai dim ond ffrwythlonrwydd yr iaith Gymraeg osod allan ddelweddau yr olygfa olaf hon, fel ag yr oedd ei law yn ei cherfio drwy yr ychydig eiriau Saesonig a ddefnyddiai i'w harddangos. Yr oedd yn tra ragori ar ddim o'r fath a wrandawswn o'r blaen. Dilynwyd Mr. Roberts gan y Parch. W. WILLIAMS, o'r Wern. Ei destun ydoedd, 'O Feistr, er i ni boeni ar hyd y nos, ni ddaliasom ni ddim; etto, ar dy air di mi a fwriaf y rhwyd,' [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod V|Luc 5,]] 5. Rhoddodd yntau sylwedd ei bregeth yn Saesonaeg. Mawr oedd fy syndod at alluoedd a chyrhaeddiadau dyn, yr hwn oedd yn ddwy-ar-hugain oed cyn dechreu dysgu yr egwyddor yn iaith ei fam.<ref>Yr oedd y gwr parchedig wedi ei gam-hysbysu yn hyn; yr oedd Mr. WILLIAMS wedi dysgu darllen Cymraeg er yn fachgen ieuanc, ac yn yr Athrofa cyn bod yn ddwy-ar-hugain.</ref> Y mae yn wr o wneuthuriad Duw ei hun mewn amryw ystyriaethau, ac yn un o ddynion mawrion Cymru; mawr yn ei gymhwysderau naturiol; mawr mewn canlyniad i'w lafur a'i ddiwydrwydd; a mawr yn ei wybobaeth a'i ragoriaethau crefyddol. Ei fater oedd, ''Mai nid ein teimladau, ond gair Duw ydyw rheol ein dyledswydd.'' Dangosai yr anghyssondeb a'r gwrthuni osod teimladau yn rheol dyledswydd; oblegid felly, pa fwyaf anystyriol a llygredig a fyddai y dyn, lleiaf oll fyddai ei rwymedigaethau i ufyddhau a byw yn dduwiol! "Er ddarfod i'w bregeth pan draddodid hi yn Gymraeg, yn ei helaeth-<noinclude><references/></noinclude> m4ba2eki6ytu4z00ldkupzbm31pr75y 104 43327 142889 89125 2025-07-06T22:50:01Z AlwynapHuw 1710 142889 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Brin Rees" /></noinclude>eglwysi am flynyddau yn ychwaneg. Y rhesymau paham y cymmerir dynion defnyddiol ymaith, ac y gadewir ereill, y rhai pe symudid, na wybyddid eu colli, a gynnwysant lawer o ddirgeledigaethau annatguddiedig, a dyfnderoedd anamgyffredadwy i ni yn ein sefyllfa bresennol; etto, hwyrach y gallem yn ddibetrus gynnyg pedair neu bump o egwyddorion, y rhai a dueddant i daflu ychydig o oleuni ar y mater dan sylw. Mewn perthynas i'n hanwyl gyfaill, sylwn— 1. Ei fod wedi myned trwy ei raddau ''(degrees.)'' Y mae dyn yn y byd hwn yn debyg i blentyn yn yr ysgol, a chanddo lawer o wersi i'w dysgu, a llyfrau i'w darllen. Y mae Duw yn dysgu ei blant drwy gyfrwng dwy athrawes fawr, sef, Efengyl a Rhagluniaeth. Bydd Rhagluniaeth weithiau'n gwenu, ac weithiau'n gwgu—weithiau yn hael, ac weithiau'n gynnil-weithiau yn eu rhoi yn yr ystafell oleu, ac weithiau yn y daear-dŷ tywyll, a'r cwbl er dysgu'r plant. Y mae'r Efengyl gydag agwedd siriol, ddeniadol, a nefolaidd yn agor ei choleg, ac yn cynnyg ei baddysg; os bydd yr ysgolheigion yn gyndyn a gwrthnysig i gymmeryd eu dysg, hi try hwynt drosodd i law rhagluniaeth i'w ceryddu hyd oni chydnabyddont eu bai, a dysgu gwell moesau. Y mae y ddwy athrawes hon yn gweithredu dan gyfarwyddyd yr Ysbryd Glân, efe ydyw llywydd y Coleg. Yn yr ysgol hon dysgir y gwahaniaeth rhwng y gwerthfawr a'r gwael—rhwng pethau presennol a phethau i ddyfod—yma y dysgir dibrisio y naill, a gwerthfawrogi y llall. Gŵyr pawb a adwaenent Mr. W. ei fod ef yn y pethau yna yn ysgolar gwych. 2. Ei fod yn gwymhwys i goleg uwch. Pan y mae ysgolheigion da yn cael eu symud o'r a throfa isod, derbynir hwynt i'r athrofa uchod mewn trefn i ddyfod yn ysgolheigion gwell; pan y mae brodyr enwog yn cael eu cymmeryd o sefyllfa o ddefnyddioldeb yma, y maent yno yn cael eu codi i sefyllfa o ddefnyddioldeb mwy. Gallwn sylfaenu' yr haeriadau uchod ar awgrymiadau ysgrythyrol, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc 19,]] 11—27; Dat. 7, 15; ar ddoethineb Duw, ac ar ddefnyddioldeb yn hanffodol i ddedwyddwch creadur deallawl. Ar yr egwyddor hon gellir sylwi, er cyw reinied oedd Mr. W. yma mewn gwersi moesol, ei fod yn gywreiniach ynddynt yn awr—er cymmaint oedd ei ddefnyddioldeb yma, y mae'n llawer mwy yn y nef. Y mae pob dyn duwiol yn ddefnyddiol yn y byd hwn, ond yn ddefnyddiol mewn sefyllfa uwch ac anrhydeddusach yn y byd arall. Gan hyny, er symud Mr. W. oddiwrthym ni, nid ydyw ei ddefnyddioldeb wedi ei golli o'r gymdeithas ddeallawl, y mae yn gweithredu yn ol amgylchiadau ei fodoliaeth heddyw yn rymusach ac effeithiolach nag erioed. 3. Fod ei Feistr mawr am ddangos nad ydyw llwyddiant ei achos yn ymddibynu ar alluoedd na chymhwysder neb o'i weision. Gwir yw, ei fod yn codi personau neillduol, erbyn amgylchiadan a gwaith neillduol, megys Luther a Chalfin, i effeithio y diwygiad Protestanaidd; Whitfield a Wesley, i godi crefydd ymarferol i sylw eu cyd-wladwyr; Fuller,<noinclude><references/></noinclude> 9swkx2vcfzv6ddjwzkz0tchthtiaht1 104 44254 142870 91395 2025-07-06T22:22:35Z AlwynapHuw 1710 142870 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bapur, a gosododd y personau canlynol eu henwau wrthynt: Morgan Griffiths, Hengoed; John Harry, a Miles Harry, Aberystruth, Gwrthfaban- fedyddwyr; David Williams, Daniel Rogers, ac Edmund Jones, Penmain; James Davies, Evan John, a Jenkin Lewis, Merthyr Tydfil, Bedyddwyr babanod. Llawnodwyd y papur hefyd gan y gweinidogion canlynol, y rhai oeddynt oll yn Annibynwyr, fel tystion o'r cytundeb: Fowler Walker, Abergavenny; Thomas Morgan, Llanwrtyd, mae yn debygol; Rees Davies, Hanover; Rees Prytherch, Watford; a Thomas Lewis, wedi hyny o Lanharan, fel y tybiwn. Mae hanesydd y Bedyddwyr yn cyhuddo Mr. Walker, o'r Fenni, o fod y cyntaf i dori yr heddwch hwn. Dichon mai efe a'i torodd gyntaf, os oedd ysgrifenu ar Fedydd yn doriad o hono, ond mae yn dra thebygol mai gwaith y blaid arall yn siarad, ac yn pregethu byth a hefyd ar Fedydd, ac yn gwneyd eu goreu i broselytio fu yr achos iddo ysgrifenu. Yn y flwyddyn 1734, cafodd Mr. Edmund Jones ei urddo yn gynorthwywr i Mr. Williams, mae yn debygol, i ofalu yn benaf am y gangen hono o'r eglwys a gyfarfyddai yn Nghwm Ebbwy Fawr. Yr oedd Mr. Daniel Rogers yn weinidog i'r gangen hon yn 1717, ac yn fyw, fel y gwelsom, yn amser y ddadl Bedydd yn 1728. Fel aelod a gweinidog cynnorthwyol yn Penmain, yr ystyrid ef. Mae yn debygol ei fod wedi marw erbyn 1734, pan yr urddwyd Mr. E. Jones. Yn y flwyddyn 1732, dechreuodd Mr. Phillip Dafydd bregethu, ac yn 1739, cafodd ei urddo yn gydweinidog â Mr. Williams, yn Mhenmain. Mae yn ymddangos i Mr. Edmund Jones deimlo i raddau yn dramgwyddus, o herwydd i'w fam eglwys ddewis brawd oedd o wyth i ddeng mlynedd yn ieuengach nag ef fel dyn, aelod, a phregethwr, yn weinidog cynnorthwyol i'r holl eglwys, pryd yr ymddengys fod ei wasanaeth ef fel gweinidog yn cael ei gyfyngu i un gangen fechan o honi. Y canlyniad fu iddo ef yn y flwyddyn ganlynol, adeiladu capel Ebenezer, yn agos i Bontypool, a darfod yn hollol a Phenmain fel aelod a gweinidog. Darfu i amryw o'r aelodau o blwyf Aberystruth, fyned gydag ef i gychwyn yr achos yn Ebenezer, a byddai yntau, yn fynych, yn pregethu yn eu tai hwy, gan.fod y ffordd yn mhell iddynt fyned i Ebenezer. Parhaodd Mr. Phillip Dafydd i bregethu hefyd yn Ebbwy Fawr a Thilerwy, i'r rhai lynasant wrth Benmain. Er na fu un terfysg yn yr eglwys gydag ymadawiad Mr. Jones a'i bleidwyr, etto, mae yn ymddangos fod yno fesur o oerni wedi aros rhyngddynt am flynyddau lawer. Cawn Phillip Dafydd, yn ei ddyddlyfr, mor ddiweddar ar flwyddyn 1772-deuddeg mlynedd ar hugain wedi iddynt ymadael a'u gilydd, wrth son am gyfarfod cymundeb a gynnelid yn Tynyllwyn, yn Nghwm Ebbwy Fawr, yn ysgrifenu fel y canlyn:-"Ebrill 26, 1772,-pregethais heddyw yn Tynyllwyn, oddiwrth Yr Efengyl yn ôl Sant [[Luc/Pennod XIX|Luc xix.]] 14, a gweinyddais Swper yr Arglwydd. Yr oedd y cyfarfod yn llawn, a darfu i rai o bobl Mr. Edmund Jones gymuno gyda ni, a thyma y tro cyntaf iddynt wneuthur felly." Bu Mr. Wil- liams a Mr. P. Dafydd yn cydlafurio yn Mhenmain, hyd farwolaeth Mr. Williams yn 1759, pryd yr aeth y gofal oll ar Mr. Dafydd ei hun. Gan fod Phillip Dafydd wedi cofnodi ei helyntion ei hun ac eiddo yr eglwys gyda llawer o fanylder, ac yn lled reolaidd, o'r flwyddyn 1759 hyd ddiwedd y flwyddyn 1786, a'n bod ninau, trwy garedigrwydd y diweddar Mr. George Lewis, Coed-duon, wedi cael meddiant o'r hen law ysgrifau hyn, gallwn roddi hanes lled gyflawn a chywir am eglwys Penmain, hyd yn agos i ddiwedd y ganrif ddiweddaf. Yn y flwyddyn 1759, bu farw naw o'r aelodau, a derbyniwyd yr un nifer i'r eglwys. Ar ddiwedd y<noinclude><references/></noinclude> lzpmznr2v4by13u5afgn53a6s3njkxk 142871 142870 2025-07-06T22:24:40Z AlwynapHuw 1710 142871 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bapur, a gosododd y personau canlynol eu henwau wrthynt: Morgan Griffiths, Hengoed; John Harry, a Miles Harry, Aberystruth, Gwrthfaban- fedyddwyr; David Williams, Daniel Rogers, ac Edmund Jones, Penmain; James Davies, Evan John, a Jenkin Lewis, Merthyr Tydfil, Bedyddwyr babanod. Llawnodwyd y papur hefyd gan y gweinidogion canlynol, y rhai oeddynt oll yn Annibynwyr, fel tystion o'r cytundeb: Fowler Walker, Abergavenny; Thomas Morgan, Llanwrtyd, mae yn debygol; Rees Davies, Hanover; Rees Prytherch, Watford; a Thomas Lewis, wedi hyny o Lanharan, fel y tybiwn. Mae hanesydd y Bedyddwyr yn cyhuddo Mr. Walker, o'r Fenni, o fod y cyntaf i dori yr heddwch hwn. Dichon mai efe a'i torodd gyntaf, os oedd ysgrifenu ar Fedydd yn doriad o hono, ond mae yn dra thebygol mai gwaith y blaid arall yn siarad, ac yn pregethu byth a hefyd ar Fedydd, ac yn gwneyd eu goreu i broselytio fu yr achos iddo ysgrifenu. Yn y flwyddyn 1734, cafodd Mr. Edmund Jones ei urddo yn gynorthwywr i Mr. Williams, mae yn debygol, i ofalu yn benaf am y gangen hono o'r eglwys a gyfarfyddai yn Nghwm Ebbwy Fawr. Yr oedd Mr. Daniel Rogers yn weinidog i'r gangen hon yn 1717, ac yn fyw, fel y gwelsom, yn amser y ddadl Bedydd yn 1728. Fel aelod a gweinidog cynnorthwyol yn Penmain, yr ystyrid ef. Mae yn debygol ei fod wedi marw erbyn 1734, pan yr urddwyd Mr. E. Jones. Yn y flwyddyn 1732, dechreuodd Mr. Phillip Dafydd bregethu, ac yn 1739, cafodd ei urddo yn gydweinidog â Mr. Williams, yn Mhenmain. Mae yn ymddangos i Mr. Edmund Jones deimlo i raddau yn dramgwyddus, o herwydd i'w fam eglwys ddewis brawd oedd o wyth i ddeng mlynedd yn ieuengach nag ef fel dyn, aelod, a phregethwr, yn weinidog cynnorthwyol i'r holl eglwys, pryd yr ymddengys fod ei wasanaeth ef fel gweinidog yn cael ei gyfyngu i un gangen fechan o honi. Y canlyniad fu iddo ef yn y flwyddyn ganlynol, adeiladu capel Ebenezer, yn agos i Bontypool, a darfod yn hollol a Phenmain fel aelod a gweinidog. Darfu i amryw o'r aelodau o blwyf Aberystruth, fyned gydag ef i gychwyn yr achos yn Ebenezer, a byddai yntau, yn fynych, yn pregethu yn eu tai hwy, gan.fod y ffordd yn mhell iddynt fyned i Ebenezer. Parhaodd Mr. Phillip Dafydd i bregethu hefyd yn Ebbwy Fawr a Thilerwy, i'r rhai lynasant wrth Benmain. Er na fu un terfysg yn yr eglwys gydag ymadawiad Mr. Jones a'i bleidwyr, etto, mae yn ymddangos fod yno fesur o oerni wedi aros rhyngddynt am flynyddau lawer. Cawn Phillip Dafydd, yn ei ddyddlyfr, mor ddiweddar ar flwyddyn 1772-deuddeg mlynedd ar hugain wedi iddynt ymadael a'u gilydd, wrth son am gyfarfod cymundeb a gynnelid yn Tynyllwyn, yn Nghwm Ebbwy Fawr, yn ysgrifenu fel y canlyn:—"Ebrill 26, 1772,—pregethais heddyw yn Tynyllwyn, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc xix.]] 14, a gweinyddais Swper yr Arglwydd. Yr oedd y cyfarfod yn llawn, a darfu i rai o bobl Mr. Edmund Jones gymuno gyda ni, a thyma y tro cyntaf iddynt wneuthur felly." Bu Mr. Wil- liams a Mr. P. Dafydd yn cydlafurio yn Mhenmain, hyd farwolaeth Mr. Williams yn 1759, pryd yr aeth y gofal oll ar Mr. Dafydd ei hun. Gan fod Phillip Dafydd wedi cofnodi ei helyntion ei hun ac eiddo yr eglwys gyda llawer o fanylder, ac yn lled reolaidd, o'r flwyddyn 1759 hyd ddiwedd y flwyddyn 1786, a'n bod ninau, trwy garedigrwydd y diweddar Mr. George Lewis, Coed-duon, wedi cael meddiant o'r hen law ysgrifau hyn, gallwn roddi hanes lled gyflawn a chywir am eglwys Penmain, hyd yn agos i ddiwedd y ganrif ddiweddaf. Yn y flwyddyn 1759, bu farw naw o'r aelodau, a derbyniwyd yr un nifer i'r eglwys. Ar ddiwedd y<noinclude><references/></noinclude> reb28y3jpgoq30crg6i1dttbb35pwcz 104 44266 142872 91411 2025-07-06T22:26:30Z AlwynapHuw 1710 142872 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>enwau rhai llawer ieuengach, a llai enwog, yn cael eu crybwyll yn fynych. Tybiwn fod hyn yn ddigon am byth i ddymchwelyd y dyb mai Bedyddiwr ydoedd. Mae Mr. C. Price yn dweyd mai pedwar ugain oedd rhif yr aelodau yn y flwyddyn 1690, a'i fod ef a Mr. Nathaniel Morgan, yn gofalu am y gangen yn Abergavenny, a bod y gangen yn Llantrisant, Llangwm, &c., dan ofal Mr. Quarrell, yr hwn a gynnorthwyid gan Mr. Walter Williams, a Mr. William Millman. Mae yn dra thebygol i'r Annibynwyr a'r Bedyddwyr ymranu oddiwrth eu gilydd tua'r flwyddyn 1690, neu yn fuan ar ol hyny. Pa un ai Mr. Quarrell ai Mr. Walter Williams oedd yn weinidogion i'r Annibynwyr ar ol y rhaniad, ai rhyw rai ereill, nis gwyddom. Mae yn dra thebygol mai hwy oeddynt y gweinidogion cyntaf. Ond gan eu bod hwy yn heneiddio, a bod yr eglwys yn wasgaredig iawn, dewiswyd gwr ieuangc doniol anghyffredin, o'r enw Hugh Pugh, yn weinidog yma tua'r flwyddyn 1695, neu ryw faint cyn hyny. Byddai gwasanaeth rheolaidd yn cael ei gynnal yn ei amser ef yn Abergwaenfan, yn mhlwyf y Goitre, o fewn hanner milldir i'r fan y mae capel Hanover yn awr, yn Mrynbiga, ac yn Llangwm, a dywedir i'r tri phulpud yn y lleoedd hyn gael eu gwneyd yn dduon ar ei farwolaeth, tua'r flwyddyn 1709. Ymddengys ei fod yn boblogaidd, ac yn rhyfeddol o barchus gan bobl ei ofal. Wedi marwolaeth Mr. Pugh, mae yn ymddangos i'r achos wanychu yn raddol yn Llangwm, nes darfod yn llwyr gydag amser, ac i'r aelodau oedd o gylch Brynbiga, Llangybi, a Llandegfeth, ymuno a'u gilydd a chymeryd lle i addoli yn mhlwyf Llandegfeth, a gwneyd eu hunain yn gangen o eglwys Penmain. Parhaodd y gangen yn mhlwyf y Goitre, i ymgynnull yn Abergwaenfan, a buont dros amryw flynyddau dan weinidogaeth Mr. Morgan Thomas. Mr. Thomas oedd gweinidog yn 1718, pryd yr anfonwyd cyfrif o rif y gynnulleidfa, a sefyllfa gymdeithasol yr aelodau, i'r Dr. John Evans, o Lundain. Yr ydym yn cael mai cant ac ugain oedd eu rhif y pryd hwnw, mae yn debygol heb gyfrif y gwragedd a'r plant, a bod yn eu mysg bump o foneddigion, deg yn byw ar eu tiroedd eu hunain, ugain o amaethwyr yn talu ardreth, deuddeg o fasnachwyr, a phymtheg o weithwyr; a bod gan y rhai hyn dair-ar-ddeg o bleidleisiau dros sir Fynwy, a phymtheg dros fwrdeisdrefi Mynwy. Yn 1724, dewiswyd Mr. Rees Davies yn weinidog. Yn ei amser ef symudwyd yr addoliad o blwyf y Goitre i blwyf Llanover. Mae yn ymddangos mai mewn anedd-dy y buwyd yn addoli am flynyddau ar ol dyfod i blwyf Llanover, oblegid yn 1744 yr agorwyd y capel cyntaf. Yr oedd Mr. Davies yn ddyn dysgedig a chyfoethog, ond fel yr ymddengys yn un o dymerau lled ddiserch. Er y fantais a roddid iddo gan ei ddysg a'i gyfoeth, i gyrhaedd dylanwad a phoblogrwydd, bu yn agos a llwyr waghau y lle flynyddau cyn ei farwolaeth trwy ei anserchogrwydd a chwerwder ei dymer. Mae Mr. Phillip Dafydd yn ei ddyddlyfrau yn cyfeirio yn aml at sefyllfa pethau yn Hanover. Gyferbyn a Gorphenaf 4ydd, 1759, dywed "Heddyw yr oedd cyfarfod gweinidogion yn Hanover, ond nid oedd ond pump o weinidogion yn y lle, a chynnwys Mr. Davies ei hun. Mr. Phillip Charles a bregethodd oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x,]] 37, ac yr oedd, feddyliwn i, yn fwy bywiog a hwylus nag yr arferai fod. Yr oedd yno amryw wrandawyr, ond yr wyf fi yn credu mai dyma y cyfarfod gweinidogion diweddaf a gynnelir yn y lle hwn tra byddo Mr. Davies yma. Y mae efe wedi pregethu y gwrandawyr allan o'r capel, ac yn awr y mae y gweinidogion yn debygol o gefnu arno." Bu Mr. Davies fyw tuag wyth<noinclude><references/></noinclude> co6dy9zt6dwg3cviimgnpu1joizb9w0 104 44267 142873 91412 2025-07-06T22:27:16Z AlwynapHuw 1710 142873 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mlynedd ar ol hyn, ond nid ydym yn cael yn nyddlyfrau Phillip Dafydd, un crybwylliad am gyfarfod gweinidogion yno mwyach yn ei ddyddiau ef. Os na ddarfu i Mr. Davies wneyd llawer o les i'r achos yn ei fywyd, bu yn ofalus i'w waddoli yn lled dda, os yw hyny yn rhyw les iddo. Mae yn debygol mai gyda ei wraig y cafodd ef ei gyfoeth, a darfu iddo ef a hithau mewn gweithred ddyogel wneyd y ty addoliad, y fynwent, ty y gweinidog, a'r tir perthynol iddo, yn feddiant dros byth i weinidogion Hanover. Yr oedd ei ofal yn gymaint am weinidogaeth ddysgedig fel y gosododd yn amod yn y weithred, na byddai neb yn addas i'w ddewis yn weinidog yno heb ei fod wedi cael addysg athrofaol. Ymddangosai nodwedd y dyn yn hyn fel mewn hynodion ereill. Bu Mrs. Davies farw yn 1765, yn 81 oed, a Mr. Davies yn 1767, yn 73 oed. Yr oedd yr achos mewn sefyllfa isel iawn pan y bu ef farw, ac agwedd pethau yn lled ofidus yno am dymor wedi hyny. Yn mhen ychydig wythnosau wedi claddu Mr. Davies, daeth yno un James Jones, i geisio ymwthio i'r weinidogaeth, ac ymddengys iddo beri gradd o annghydfod yn yr eglwys. Cyfeiria Phillip Dafydd at hyny fel y canlyn:—"Mai 5ed, 1768. Bum heddyw yn Hanover ond cefais fy arbed i bregethu gan Mr. Rees Davies, Canerw. Gweinyddais i swper yr Arglwydd, ac yr oedd y lle yn llawn. Buom yn ymdrechu troi James Jones allan oddi yno, yr hwn nid yw yn well na maen tramgwydd yn mhob man; ac yr wyf fi yn credu na chaiff ei gefnogi yno mwyach gan y bobl, na chan neb o'r ardalwyr, oblegid y mae ei gymmeriad mor ddrwg. Yr oedd Mr. Rees Davies, Canerw, Mr. John Griffiths, Glandwr, a minau yn bresenol." Nis gwyddom ddim am y James Jones hwn, o ba le y daeth, nac i ba le yr aeth, ond ymddengys i'w ymweliad a Hanover effeithio gradd o niwed yno i'r achos oedd yn ddigon gwan yn barod. Cawn Phillip Dafydd yno drachefn a'r y 23ain o Hydref, 1768, pryd y dywed, "Pregethais heddyw yn Hanover oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/PennodIX|Luc ix.]] 23. Yr oedd y lle yn llawn, a chefais oedfa hwylus. Diolch i Dduw. Cafodd pedwar eu derbyn i'r eglwys, ac y mae yn ymddangos fel pe byddai gan yr Arglwydd ryw waith i'w wneyd yno, ond y mae Satan trwy ei offerynau yn dechreu ei wrthwynebu eisioes." Bu Mr. Dafydd yno drachefn Ionawr 14eg, 1769, yn cadw cyfarfod cymundeb, pryd y derbyniodd un aelod. Etto Gorphenaf 2il, yn yr un flwyddyn, a Gorphenaf 29ain, a Tachwedd 18ed, 1770. Gan nad ydym yn cael un sylw ganddo o berthynas i sefyllfa yr achos mewn cysylltiad a'r ymweliadau hyn, yr ydym yn casglu fod pethau yn dawel a rheolaidd yno. Y gweinidog nesaf oedd Mr. Evan Lewis, un o'r Myfyrwyr o'r athrofa yn Abergavenny. Cafodd ef ei urddo yn haf y flwyddyn 1771, ond yr oedd wedi bod yn pregethu yn fisol, neu fynychach i'r gynnulleidfa dros У rhan fwyaf o'r amser y bu yn fyfyriwr yn Abergavenny. Ymddengys ei fod yn ddyn ieuangc llafurus a doniol iawn, ac iddo fod yn hynod o lwyddianus trwy dymor byr ei weinidogaeth, yr hyn ni bu fawr dros ddwy flynedd, canys bu farw ar yr 28ain o Dachwedd, 1773, yn 25ain oed. Yr oedd hen bobl yn fyw yn y gymydogaeth, tuag ugain mlynedd yn ol, oedd yn ei gofio, ac yn son yn barchus am ei enwogrwydd a'i lwyddiant. Mor dywyll yw ffyrdd Rhagluniaeth:—Rees Davies yn cael ei adael am dair blynedd a deugain, ac yn y rhan olaf o'i dymor yn pregethu y rhan fwyaf o'r gynnull-eidfa allan; ac Evan Lewis, gyda bod ei ddefnyddioldeb yn dechreu cael ei werthfawrogi gan yr eglwys a'r ardalwyr, yn cael ei symud ymaith. "Cymylau a thywyllwch sydd o'i amgylch ef," ond er hyny, "cyfiawnder a barn yw trigfa ei orseddfaingc ef." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1028uba443jalznpmtmsfh1115cmmdz 142874 142873 2025-07-06T22:27:59Z AlwynapHuw 1710 142874 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>mlynedd ar ol hyn, ond nid ydym yn cael yn nyddlyfrau Phillip Dafydd, un crybwylliad am gyfarfod gweinidogion yno mwyach yn ei ddyddiau ef. Os na ddarfu i Mr. Davies wneyd llawer o les i'r achos yn ei fywyd, bu yn ofalus i'w waddoli yn lled dda, os yw hyny yn rhyw les iddo. Mae yn debygol mai gyda ei wraig y cafodd ef ei gyfoeth, a darfu iddo ef a hithau mewn gweithred ddyogel wneyd y ty addoliad, y fynwent, ty y gweinidog, a'r tir perthynol iddo, yn feddiant dros byth i weinidogion Hanover. Yr oedd ei ofal yn gymaint am weinidogaeth ddysgedig fel y gosododd yn amod yn y weithred, na byddai neb yn addas i'w ddewis yn weinidog yno heb ei fod wedi cael addysg athrofaol. Ymddangosai nodwedd y dyn yn hyn fel mewn hynodion ereill. Bu Mrs. Davies farw yn 1765, yn 81 oed, a Mr. Davies yn 1767, yn 73 oed. Yr oedd yr achos mewn sefyllfa isel iawn pan y bu ef farw, ac agwedd pethau yn lled ofidus yno am dymor wedi hyny. Yn mhen ychydig wythnosau wedi claddu Mr. Davies, daeth yno un James Jones, i geisio ymwthio i'r weinidogaeth, ac ymddengys iddo beri gradd o annghydfod yn yr eglwys. Cyfeiria Phillip Dafydd at hyny fel y canlyn:—"Mai 5ed, 1768. Bum heddyw yn Hanover ond cefais fy arbed i bregethu gan Mr. Rees Davies, Canerw. Gweinyddais i swper yr Arglwydd, ac yr oedd y lle yn llawn. Buom yn ymdrechu troi James Jones allan oddi yno, yr hwn nid yw yn well na maen tramgwydd yn mhob man; ac yr wyf fi yn credu na chaiff ei gefnogi yno mwyach gan y bobl, na chan neb o'r ardalwyr, oblegid y mae ei gymmeriad mor ddrwg. Yr oedd Mr. Rees Davies, Canerw, Mr. John Griffiths, Glandwr, a minau yn bresenol." Nis gwyddom ddim am y James Jones hwn, o ba le y daeth, nac i ba le yr aeth, ond ymddengys i'w ymweliad a Hanover effeithio gradd o niwed yno i'r achos oedd yn ddigon gwan yn barod. Cawn Phillip Dafydd yno drachefn a'r y 23ain o Hydref, 1768, pryd y dywed, "Pregethais heddyw yn Hanover oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Luc ix.]] 23. Yr oedd y lle yn llawn, a chefais oedfa hwylus. Diolch i Dduw. Cafodd pedwar eu derbyn i'r eglwys, ac y mae yn ymddangos fel pe byddai gan yr Arglwydd ryw waith i'w wneyd yno, ond y mae Satan trwy ei offerynau yn dechreu ei wrthwynebu eisioes." Bu Mr. Dafydd yno drachefn Ionawr 14eg, 1769, yn cadw cyfarfod cymundeb, pryd y derbyniodd un aelod. Etto Gorphenaf 2il, yn yr un flwyddyn, a Gorphenaf 29ain, a Tachwedd 18ed, 1770. Gan nad ydym yn cael un sylw ganddo o berthynas i sefyllfa yr achos mewn cysylltiad a'r ymweliadau hyn, yr ydym yn casglu fod pethau yn dawel a rheolaidd yno. Y gweinidog nesaf oedd Mr. Evan Lewis, un o'r Myfyrwyr o'r athrofa yn Abergavenny. Cafodd ef ei urddo yn haf y flwyddyn 1771, ond yr oedd wedi bod yn pregethu yn fisol, neu fynychach i'r gynnulleidfa dros У rhan fwyaf o'r amser y bu yn fyfyriwr yn Abergavenny. Ymddengys ei fod yn ddyn ieuangc llafurus a doniol iawn, ac iddo fod yn hynod o lwyddianus trwy dymor byr ei weinidogaeth, yr hyn ni bu fawr dros ddwy flynedd, canys bu farw ar yr 28ain o Dachwedd, 1773, yn 25ain oed. Yr oedd hen bobl yn fyw yn y gymydogaeth, tuag ugain mlynedd yn ol, oedd yn ei gofio, ac yn son yn barchus am ei enwogrwydd a'i lwyddiant. Mor dywyll yw ffyrdd Rhagluniaeth:—Rees Davies yn cael ei adael am dair blynedd a deugain, ac yn y rhan olaf o'i dymor yn pregethu y rhan fwyaf o'r gynnull-eidfa allan; ac Evan Lewis, gyda bod ei ddefnyddioldeb yn dechreu cael ei werthfawrogi gan yr eglwys a'r ardalwyr, yn cael ei symud ymaith. "Cymylau a thywyllwch sydd o'i amgylch ef," ond er hyny, "cyfiawnder a barn yw trigfa ei orseddfaingc ef." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> kdz1gy7rgyessw4m6maol4xs21k583c 104 44294 142875 108046 2025-07-06T22:28:52Z AlwynapHuw 1710 142875 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>'''DAVID JARDINE'''. Yr oedd efe yn fab i Mr. James Jardine, gweinidog yr eglwys Ymneillduol yn Ninbych, ac yno y ganwyd ef yn y flwyddyn 1732. Yr oedd ei fam yn ferch i'r enwog a'r dysgedig Thomas Baddy, o Ddinbych. Cafodd ei addysgu yn athrofa Caerfyrddin, ac fel y crybwyllwyd yn barod, urddwyd ef yn weinidog yr eglwys yn Abergavenny yn 1752, a dewiswyd ef yn athraw yr athrofa yn 1757. Llanwodd y ddwy swydd i foddlonrwydd cyffredinol. Ymddengys ei fod yn ddyn galluog a gweithgar iawn. Achwyna Mr. Phillip Dafydd ei fod yn lled anystwyth fel pregethwr yn yr iaith Gymraeg. Cafodd Mr. Jardine ei dori i lawr yn nghanol ei ddyddiau a'i ddefnyddioldeb. Bu farw ar ol cystudd byr iawn, Hydref 1af, 1766, yn bedair ar ddeg ar hugain oed. Ymadawodd ar byd mewn sefyllfa meddwl nodedig o ddedwydd, ac yn ol pob ymddangosiad mewn mwynhad helaeth o gymdeithas â'r Arglwydd. Un o'r ymadroddion diweddaf a ddaeth dros ei wefusau, ar ol gorphen gweddi daer, ydoedd, "Gad i mi orphwys fy mhen ar dy fynwes anwyl dros byth, O fy Iesu tirion, fy Ngwaredwr mawr." Pregethodd Dr. Davies ei bregeth angladdol oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIII|Luc xxiii]]. 28. Cyfeiria Phillip Dafydd at ei farwolaeth yn ei ddyddlyfr, yn y geiriau canlynol: "Hydref, 1766. Ar y dydd cyntaf o'r mis hwn bu farw y Parchedig Mr. Jardine, o Abergavenny, yn mlodau ei ddyddiau, ac yn nghanol ei ddefnyddioldeb, gan adael ar ei ol weddw alarus a dau blentyn ieuangc. Colled a bwlch mawr iawn. 'O Arglwydd Dduw, pwy a gyfyd Jacob canys bychan yw."" Merch Mr. Lewis Jones, o Benybontarogwy, oedd gwraig Mr. Jardine. Cyfododd ei ddau fab i sefyllfaoedd o urddas yn y byd hwn. Yr oedd yr hynaf, Dr. Lewis Jardine, yn feddyg enwog yn Nghaerodor am rai blynyddau, ac ymfudodd oddiyno i America, lle y terfynodd ei oes. Ei fab David, yr hwn a ddygesid i fyny i'r weinidogaeth, a ymwrthododd ag egwyddorion ei dadau, ac a gofleidiodd syniadau crefyddol Dr. Priestley. Pan yr oedd yn fyfyriwr yn Homerton dan ofal Dr. Davies, cyfaill mynwesol ei dad, deallwyd ei fod wedi llyngeu golygiadau Undodaidd, ac mewn canlyniad trowyd ef allan o'r athrofa, ond derbyniwyd ef i athrofa Daventry i orphen ei addysg. Urddwyd ef yn weinidog cynnulleidfa o Undodiaid yn Warwick. Symudodd yn fuan i Bath. Priododd ddynes gyfoethog iawn yno, ond ni chafodd ef fawr o fwynhad o'i chyfoeth, oblegid bu farw yn ddisymwth o'r ''Apoplexy'', Mawrth 10fed, 1797, yn 31 oed. Cyhoeddwyd dwy gyfrol o'i bregethau yn 1798, dan olygiad Mr. J. P. Estlin, o Gaerodor, y rhai a ddangosant yn eglur fod Mr. Jardine yn ddyn o alluoedd rhagorol. '''BENJAMIN DAVIES, D.D'''. Mab ieuengaf Mr. Rees Davies, Canerw, Llanboidy, sir Gaerfyrddin, oedd Mr. Davies. Ganwyd ef yn 1739 neu 1740. Yr oedd ei dad yn dirfeddianydd cyfrifol, ac yn weinidog parchus gyda'r Annibynwyr, yn gyntaf yn y Drefach, ac wedi hyny yn Penygraig, gerllaw Caerfyrddin. Derbyniodd Benjamin Davies y rhan gyntaf o'i addysg mewn ysgol a gedwid gan y dysgedig Thomas Morgan, o Henllan, ac yn 1754 neu ddechreu 1755, derbyniwyd ef i athrofa Caerfyrddin, lle y treuliodd bedair neu bum' mlynedd yn ddiwyd a llwyddianus fel myfyriwr. Ar derfyniad ei amser yn Nghaerfyrddin, aeth yn is-athraw i'r athrofa Annibynol yn Abergavenny, ac ar farwolaeth Mr. Jardine, yn 1766, penodwyd ef yn brif athraw, a'r flwyddyn ganlynol urddwyd ef yn weinidog ar yr eglwys. Yn niwedd 1781, rhoddodd y swyddau hyn i fyny ar ei symudiad i fod yn athraw yn ngholeg Homerton. Yn Chwefror, 1783, derbyniodd alwad oddiwrth yr eglwys yn Fetter Lane, Llundain, a<noinclude><references/></noinclude> 1lx78n0pnazi1g0pzcg1cd84j309vtr 104 44974 142879 93037 2025-07-06T22:33:57Z AlwynapHuw 1710 142879 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>fy marn mai ychydig yw nifer y rhai sy'n estyn eu gwraidd wrth yr afon, a gorchfygu blynyddoedd sychder ac anffrwythlonrwydd felly, yn lle dibynnu ar gawod o law yn awr ac yn y man, er gwerthfawroced honno. Diau fod llawer o'r bai yn gorwedd wrth fy nrws i, er na wn beth yw. Gwn fy mod yn analluog i gasglu pobl anianol at ei gilydd, a'u galw yn eglwys. Nid wyf yn ymddiheuro o gwbl oherwydd yr anallu hwn, y sydd i'm tyb i yn ochr arall canfyddiad o ystyr a gwerth Eglwys y Duw byw. Yn sicr, arwydd o ddirywiad marwol a chwarae i ddwylo cnawd a byd yw ein bod yn gwneuthur cadw rhif yr aelodau i fyny yn brif safon llwyddiant crefyddol. Beth a ddywedid am arddwr a gyfeiriai at gyflawnder o chwyn yn ei ardd fel praw o fedr garddwrol? Bid siŵr, bydd efrau o hyd yn gymysg â'r gwenith, ond peth arall yw cyfrif hynny'n ystad foddhaol, neu yn safon llwyddiant. Yn ôl [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Luc xiv,]] 25 ff., yr hyn a ddylai ein blino ymlaenaf yw nid bod mwyafrif y bobl y tu allan i'r Eglwys, ond bod mwyafrif y rhai sydd i mewn yn ddieithr i fywyd Duw. Yn wir, euthum i Rydychen i gyfarfodydd y Grŵp yn 1933, nid yn unig oblegid bod eu golygiad ynghylch yr angen am berthynas bersonol â Christ, yn hytrach na chydsyniad ag athrawiaeth amdano, yn apelio ataf, ond i geisio darganfod a oedd ganddynt ryw allu, neu gyswllt â gallu, na feddwn i arno, i helpu bechgyn a merched anianol i "droi " mewn gwirionedd. Yr unig beth a ddysgais oedd bod Ysbryd Duw'n gallu grymuso ewyllys y sawl sydd o ddifrif heb help emosiwn brwd; yn wir, bod emosiwn yn rhwystr i'r graddau y caiff ei ffordd i fod yn feistr yn hytrach nag yn was. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> rd84qf1gx3hm9ja30wmslvborg46ydr 104 45413 142751 142644 2025-07-06T13:45:22Z AlwynapHuw 1710 142751 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mmm-mawr|SANT LUC.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} <small>''1 Rhagymadrodd yr holl efengyl. 5 Cenhedliad Ioan Fedyddiwr, 26 a Christ. 39 Prophwydol iaeth Elisabeth a Mair am Grist. 57 Genedigaeth ac enwaediad Ioan. 67 Prophwydoliaeth Zacharias am Grist, 78 ac Ioan.''</small> 1 YN gymmaint â darfod i lawer gymmeryd mewn llaw osod allan mewn trefn draethawd am y pethau a gredir yn ddïammeu yn ein plith, 2 Megis y traddodasant hwy i ni, y rhai oeddynt eu hunain o’r dechreuad yn gweled, ac yn weinidogion y gair: 3 Minnau a welais yn dda, wedi i mi ddilyn pob peth yn ddyfal o’r dechreuad, ysgrifenu mewn trefn atat, O ardderchoccaf Theophilus, 4 Fel y ceit wybod sicrwydd am y pethau y’th ddysgwyd ynddynt. 5 Yr oedd yn nyddiau Herod, brenin Judea, ryw offeiriad a’i enw Zacharïas, o ddydd-gylch Abïa: a’i wraig oedd o ferched Aaron, a’i henw Elisabeth. 6 Ac yr oeddynt ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn rhodio yn holl orchmynion a deddfau’r Arglwydd yn ddïargyhoedd. 7 Ac nid oedd plentyn iddynt, am fod Elisabeth yn ammhlantadwy; ac yr oeddynt wedi myned ill dau mewn gwth o oedran. 8 A bu, ac efe yn gwasanaethu swydd offeiriad gerbron Duw, yn nhrefn ei ddydd-gylch ef, 9 Yn ôl arfer swydd yr offeiriaid, ddyfod o ran iddo arogl-darthu yn ôl ei fyned i deml yr Arglwydd. 10 A holl lïaws y bobl oedd allan yn gweddïo ar awr yr arogl-darthiad. 11 Ac ymddangosodd iddo angel yr Arglwydd yn sefyll o’r tu deau i allor yr arogl-darth. 12 A Zacharïas, pan ganfu, a gythryblwyd, ac ofn a syrthiodd arno. 13 Eithr yr angel a ddywedodd wrtho, Nac ofna, Zacharïas: canys gwrandawyd dy weddi; a’th wraig Elisabeth a ddwg i ti fab, â thi a elwi ei enw ef Ioan. 14 A bydd iti lawenydd a gorfoledd; a llawer a lawenychant am ei enedigaeth ef. 15 Canys mawr fydd efe y'ngolwg yr Arglwydd, ac nid ŷf na gwin na dïod gadarn; ac efe a gyflawnir o’r Ysbryd Glân, ie, o groth ei fam. 16 A llawer o blant Israel a dry efe at yr Arglwydd eu Duw. 17 Ac efe a â o’i flaen ef yn yspryd a nerth Elïas, i droi calonnau’r tadau at y plant, a’r anufudd i ddoethineb y cyfiawn; i ddarparu i’r Arglwydd bobl barod. 18 A dywedodd Zacharïas wrth yr angel. Pa fodd y gwybyddaf fi hyn? canys henafgwr wyf fi, a’m gwraig hefyd mewn gwth o oedran. 19 A’r angel gan atteb a ddywedodd wrtho, Myfi yw Gabriel, yr hwn wyf yn sefyll gerbron Duw, ac a anfonwyd i lefaru wrthyt, ac i fynegi i ti’r newyddion da hyn. 20 Ac wele, ti a fyddi fud ac heb allu llefaru hyd y dydd y gwneler y pethau hyn, am na chredaist i’m geiriau i, y rhai a gyflawnir yn eu hamser. 21 Ac yr oedd y bobl yn disgwyl am Zacharïas: a rhyfeddu a wnaethant ei fod ef yn aros cyhyd yn y deml. 22 A phan ddaeth efe allan, ni allai efe lefaru wrthynt; a hwy a wybuant weled ohono weledigaeth yn y deml: ac yr oedd efe yn gwneuthur amnaid iddynt; ac ''efe'' a arhosodd yn fud. 23 A bu, cyn gynted ag y cyflawnwyd dyddiau ei weinidogaeth ef, fyned ohono i’w dŷ ei hun. 24 Ac ar ôl y dyddiau hynny y cafodd Elisabeth ei wraig ef feichiogi, ac a ymguddiodd bum mis, gan ddywedyd, 25 Fel hyn y gwnaeth yr Arglwydd i mi yn y dyddiau yr edrychodd arnaf, i dynnu ymaith fy ngwaradwydd ymhlith dynion. 26 Ac yn y chweched mis yr anfonwyd yr angel Gabriel oddi<noinclude><references/></noinclude> sqba7rr7a3ca0qu7ccd4ob414hh47d8 104 45425 142743 93871 2025-07-06T13:14:38Z AlwynapHuw 1710 142743 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>35 A hwythau a adroddasant y pethau a ''wnaethesid'' ar y ffordd, a pha fodd yr adnabuwyd ef ganddynt wrth dorriad y bara. 36 ¶ Ac a hwy yn dywedyd y peth- au hyn, yr Iesu ei hun a safodd yn eu canol hwynt, ac a ddywedodd wrthynt, Tangnefedd i chwi. 37 Hwythau, wedi brawychu ac ofni, a dybiasant weled o honynt yspryd. 38 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pahamy'ch trallodir? a paham y mae meddyliau yn codi yn eich calonnau? 39 Edrychwch fynwylaw a'm traed, mai myfi fy hun ydyw: teimlwch fi, a gwelwch: canys nid oes gan yspryd gnawd ac esgyrn, fel y gwelwch fod gennyf fi. 40 Ac wedi iddo ddywedyd hyn, efe a ddangosodd iddynt ei ddwylaw a'''i'' draed. 41 Ac a hwy etto heb gredu gan lawenydd, ac yn rhyfeddu, efe a ddywedodd wrthynt, A oes gennych chwi yma ddim bwyd? 42 A hwy a roisant iddo ddarn o bysgodyn wedi ei rostio, ac o ddil mêl. 43 Yntau a'i cymmerodd, ac a'i bwyttaodd yn eu gwydd hwynt. 44 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Dyma y geiriau a ddywedais i wrthych, pan oeddwn etto gyd â chwi, bod yn rhaid cyflawni pob peth a ysgrifenwyd y'nghyfraith Moses, a'r prophwydi, a'r psalmau, am danaf fi. 45 Yna yr agorodd efe eu deall hwynt, fel y deallent yr ysgrythyrau. 46 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Felly yr ysgrifenwyd, ac felly yr oedd raid i Grist ddioddef, a chyfodi o feirw y trydydd dydd: 47 A phregethu edifeirwch a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. {{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|<big><big>SANT IOAN.</big></big>}} {{c|PENNOD I.}} <small>''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''</small> YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbynias-<noinclude><references/></noinclude> p8vx157goth5tfsam9ilo79kcq706s6 142781 142743 2025-07-06T14:57:45Z AlwynapHuw 1710 142781 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>35 A hwythau a adroddasant y pethau a ''wnaethesid'' ar y ffordd, a pha fodd yr adnabuwyd ef ganddynt wrth dorriad y bara. 36 ¶ Ac a hwy yn dywedyd y peth- au hyn, yr Iesu ei hun a safodd yn eu canol hwynt, ac a ddywedodd wrthynt, Tangnefedd i chwi. 37 Hwythau, wedi brawychu ac ofni, a dybiasant weled o honynt yspryd. 38 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pahamy'ch trallodir? a paham y mae meddyliau yn codi yn eich calonnau? 39 Edrychwch fynwylaw a'm traed, mai myfi fy hun ydyw: teimlwch fi, a gwelwch: canys nid oes gan yspryd gnawd ac esgyrn, fel y gwelwch fod gennyf fi. 40 Ac wedi iddo ddywedyd hyn, efe a ddangosodd iddynt ei ddwylaw a'''i'' draed. 41 Ac a hwy etto heb gredu gan lawenydd, ac yn rhyfeddu, efe a ddywedodd wrthynt, A oes gennych chwi yma ddim bwyd? 42 A hwy a roisant iddo ddarn o bysgodyn wedi ei rostio, ac o ddil mêl. 43 Yntau a'i cymmerodd, ac a'i bwyttaodd yn eu gwydd hwynt. 44 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Dyma y geiriau a ddywedais i wrthych, pan oeddwn etto gyd â chwi, bod yn rhaid cyflawni pob peth a ysgrifenwyd y'nghyfraith Moses, a'r prophwydi, a'r psalmau, am danaf fi. 45 Yna yr agorodd efe eu deall hwynt, fel y deallent yr ysgrythyrau. 46 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Felly yr ysgrifenwyd, ac felly yr oedd raid i Grist ddioddef, a chyfodi o feirw y trydydd dydd: 47 A phregethu edifeirwch a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|<big><big>SANT IOAN.</big></big>}} {{c|PENNOD I.}} <small>''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''</small> YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbynias- <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> dn48jte9586dlzonbo5o2dwne96r2nu 104 45844 142876 94680 2025-07-06T22:29:51Z AlwynapHuw 1710 142876 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i Mr. John Hughes, o athrofa y Neuaddlwyd, yr hwn tua yr un amser a dderbyniasai alwad oddiwrth yr eglwys yn y Maendy, Bro Morganwg, ac er mawr siomedigaeth i bobl Blaenafon, y Maendy a ddewisodd. Wedi hyn edrychwyd allan am un arall, ac ar gymeradwyaeth Mr. T. G. Jones, y pryd hwnw o Bethania, Dowlais, rhoddwyd galwad i Mr. W. Phillips, yr hwn a fuasai am tua blwyddyn neu ddwy ar brawf yn Ruthin. Gwyddid nad oedd wedi cael ei urddo yno, er cyhyd y buasai yn pregethu ar brawf, ond gan faint eu hawydd am gael gweinidog, rhoddasant alwad iddo yn unig ar gymeradwyaeth Mr. Jones, heb holi dim o berthynas i'w gymmeriad. Dichon pe buasent yn ymgynghori ag eglwys Ruthin y buasent yn cymeryd mwy o bwyll cyn ei urddo. Pa fodd bynag, urddwyd ef Gorphenaf 13eg a'r 14eg, 1826. Cymerodd y gweinidogion canlynol ran yn ngwasanaeth yr urddiad: D. Griffiths, Castellnedd; D. Jones, Llanharan; G. Hughes, Groeswen; T. Powell, Aberhonddu; D. Lewis, Aber; D. Jenkins, Brychgoed; E. Jones, Pontypool; M. Jones, Merthyr; T. Rees, Llanfaple, &c. Yr oedd Mr. Phillips yn bregethwr galluog, ac yn feddianol ar lawer o gymwysderau at waith y weinidogaeth, ond ei fod yn amddifad o'r prif gymwysder, sef cymmeriad teilwng o'r efengyl. Bu ychwanegiad mawr at yr eglwys am ychydig fisoedd wedi urddiad Mr. Phillips, yn benaf trwy i adfywiad y gweithiau dynu llawer o aelodau eglwysig o ardaloedd eraill i'r gymydogaeth i fyw; ond lleihawyd eu rhif yn fuan trwy i 35 o'r aelodau a breswylient yn ardal y Varteg fyned i ddechreu yr achos yn Sardis. Yr oedd hyny yn golled fawr i'r achos yn Mlaenafon, ond y peth a wasgodd waethaf arno oedd y si annymunol a ymdaenodd trwy yr ardal o berthynas i gymmeriad y gweinidog. Daeth y peth yn fuan yn fater eglwysig, a galwyd gweinidogion cymydogaethol yno i ystyried yr achos. Y gweinidogion a ddaethant yno oeddynt Mr. Jones, Pontypool; Mr. Skeel, Abergavenny; Mr. Rees, Llanfaple; a Mr. Davies, Aberteifi. Aelod o Aberteifi oedd Mr. Phillips. Cynghorodd y gweinidogion yr eglwys i'w adael i bregethu ei bregeth ymadawol y Sul canlynol, a'i ollwng ymaith heb ddwyn un cyhuddiad yn ei erbyn. Cydsyniwyd a hyny; ond yr wythnos ganlynol cafodd ef blaid o'r eglwys i fyned allan gydag ef, a dechreuodd bregethu iddynt o dy i dy. Yn ngwyneb hyny, penderfynwyd galw gweinidogion drachefn i ail ystyried yr achos. Pan glywodd Mr. Phillips enciliodd at y Bedyddwyr; ac ni pherthyn i ni gofnodi ychwaneg o'i hanes. Bu yr amgylchiad yn wanychiad mawr i'r achos. Ymadawodd rhai teuluoedd a'r capel, ac ni ddychwelasant mwyach. Aeth eraill i dir gwrthgiliad. Un o'r swyddogion yn unig a drodd gyda phleidwyr Mr. Phillips. Dychwelodd hwnw i'w le yn mhen amser. Yn mhen ychydig fisoedd ar ol ymadawiad Mr. Phillips, rhoddwyd galwad i ddyn gwir dda a duwiol, sef Mr. Morgan Morgans, aelod o eglwys Llanharan; yr hwn oedd y pryd hwnw yn fyfyriwr gyda Mr. Davies, Penywaun. Urddwyd Mr. Morgans Chwefror 6ed a'r 7fed, 1828. Gweinyddwyd yn y gwahanol gyfarfodydd yn y drefn ganlynol: Am 3, y dydd cyntaf, gweddiodd Mr. D. Davies, Penywaun; a phregethodd Mr. H. Morgans, Samah, oddiwrth Math. v. 3; a Mr. E. Jones, Neuaddlwyd, oddiwrth Rhuf. v. 8. Yn yr hwyr, gweddiodd Mr. W. Watkin, Pontypool; a phregethodd Mr. D. Stephenson, Nantyglo, oddiwrth Ioan xvi. 20; Mr. H. Jones, Tredegar, yn Saesonaeg, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Luc xvi.]] 2; a Mr. J. Rowlands, Cwmllynfell, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Luc i]]. 32. Am 7, yr ail ddydd,<noinclude><references/></noinclude> cme4u36goo4mhbau2u2urkv578cgvj3 104 45854 142877 141589 2025-07-06T22:31:05Z AlwynapHuw 1710 142877 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>leoedd. Mae o wneuthuriad cadarn, ac yn un o'r addoldai mwyaf prydferth a chyfleus yn y Dywysogaeth. Agorwyd ef ar y 14eg, 15fed, a'r 16eg o Ionawr, 1866. A ganlyn sydd ddifyniad o hanes cyfarfodydd yr agoriad, a ymddangosodd yn y Diwygiur am Mawrth 1866: "Bore dydd Sabboth Ionawr 14eg, er fod y tywydd yn erwin yr oedd y capel eang wedi ei lenwi yn dda o bobl erbyn deg o'r gloch. Dechreuwyd yr addoliad trwy i'r Parch. R. Hughes, gweinidog y lle, roddi yr hen benill adnabyddus hwnw i'w ganu {{center block| <poem> 'Gosod babell yn ngwlad Gosen, Dere Arglwydd yno'th hun.' </poem> }} yr hwn a ganwyd gan y dorf yn cael eu harwain gan harmonium gref, yr hon a chwareuid gan Mr. Jacob Davies. Wedi hyny darllenodd y Parch. T. Evans, Llanwrthwl, 2 Cron. vi., a gweddiodd yn ddwys a thaer. Traddodwyd y bregeth gyntaf gan y Paich. T. Rees, D.D., Abertawy, (diweddar weinidog y lle). Nid oedd neb teilyngach o'r fraint o draddodi y bregeth gyntaf o fewn y capel hardd i'r gynnulleidfa y bu yn gweinidogaethu iddi dros lawer o flynyddau. Ei destyn ef oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XII|Mat. xii]]. 46-50. Dilynwyd ef gan y Parch. D. Rees, Llanelli, ei destyn yntau oedd Haggai i. 4. Am 2 o'r gloch, dechreuodd y Parch. D. Rees; a phregethodd y Parch. Dr. Rees, yn Saesonaeg, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc xix.]] 10; a'r Parch. T. Edwards, (Methodistiad Calfinaidd), Penycae, oddiwrth Salm lxviii. 18. Am 6, dechreuodd y Parch. E. Evans, gynt o Nantyglo, yr hwn sydd yn byw yn y lle; a phregethodd Dr. Rees, a'r Parch. D. Rees, oddiwrth Phil. iii. 12, ac Actau iii. 1-11. Dydd Llun, ymgynnullwyd erbyn 2 o'r gloch, a dechreuwyd yr oedfa gan y Parch. Mr. Thomas, (Bedyddiwr), Seion, Brynmawr; a phregethodd y Parch. T. Evans, Llanwrthwl, oddiwrth Ioan xv. 27; a'r Parch. Ellis Hughes, Penmain, oddiwrth Actau x. 36. Am 6, dechreuodd y Parch. Mr. Jones, (Wesleyad), Penycae; a phregethodd y Parch. J. Davies, Caerdydd, oddiwrth Esay xl. 9; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, oddiwrth Rhuf. iii. 31. Dydd Mawrth, am 10, dechreuodd y Parch. T. Jeffreys, Peny cae; a phregethodd y Parch. D. Jones, B.A., Merthyr, oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod X|Mat. x]]. 2-4, ac Actau i. 13; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, oddiwrth 1 Tim. iii. 16. Am 2, dechreuodd y Parch. J. Davies, Gedeon, sir Benfro; a phregethodd y Parch. D. Jones, B.A., yn Saesonaeg, ar Rhuf. v. 7, 8; a'r Parch. Thomas Thomas, Glandwr, ar 1 Tim. iii. 14, 15. Am 6, dechreuodd y Parch. J. Ridge, Maesaleg; a phregethodd y Parch P. Howells, Ynysgau, ar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Luc xv.]] 2; a'r Parch. R. Thomas, Bangor, Rhuf. vii. 9." Traul yr adeiladaeth oedd ychydig dros 2,000p., ac erbyn diwedd cy fodydd yr agoriad yr oedd y swm o 670p. wedi eu casglu. Oddiar hy hyd yn awr y mae yr eglwys a'r gynnulleidfa wedi bod yn ddiw iawn yn lleihau y ddyled, a bwriedir talu y geiniog olaf erbyn diwedd flwyddyn 1870. Mae hyn yn orchestwaith ardderchog, yn enwedig pan gofir fod masnach trwy yr holl wlad, ac yn enwedig yn yr ardal hon, wedi bod yn hynod o ddilewyrch er pan yr adeiladwyd y capel. Erbyn fod y capel newydd yn barod, yr oedd y diweddar Mrs. Needham, a'i phriod caredig, Joseph Needham, Ysw., wedi darparu set o lestri arian at weini yr ordinhadau o Fedydd a Swper yr Arglwydd, i'w rhoddi yn anrheg i'r eglwys. Cyflwynwyd hwy yn garedig gan y wraig dda yn<noinclude><references/></noinclude> qr3a9dbullrnkhu4p2fly7cmr4f1eza 104 46875 142882 96328 2025-07-06T22:38:07Z AlwynapHuw 1710 142882 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dlawd yn ei dad—o'ch tad diafol yr ydych. Yr oedd o ddechreu da, ond yn terfynu mewn carchar a chadwynau. 2. O ran ei gymeriad" Mewn anwiredd y'm lluniwyd," "plant digofaint" (gwel Rauf. iii., 10—18). 3. Tlawd o wisg—"Bratiau budron." 4. Tlawd o ymborth—"yfed anwiredd fel dwfr," "Ymborthi ar ludw y maent." 5. Tlawd o wybodaeth. 6. Bydd yn dlawd byth os na chaiff gyfnewidiad. II. Natur y tlodi. 1. Mae yn dlodi hen iawn, yn wreiddiol yn mhawb. Yn Eden cofiaf hyny byth, bendithion gollais rif y gwlith." 2. Mae yn dlodi cyffredinol, "megis deilen y syrthiasom ni oll," "pawb a bechasant." 3. Tlodi a anghofir y rhan amlaf ydyw-" myfi a gyfoethogais, ac nid oes arnaf eisiau dim,' yw iaith y dyn, fel dyn meddw yn ymffrostio yn ei gyfoeth, ac yntau heb ddim. 4. Tlodi a chanlyniadau pwysig iddo ydyw. III. Yr hyn mae y tlawd yn wneyd, "llefain." IV. Yr hyn a wnaeth yr Arglwydd iddo-" yr Arglwydd a'i clybu, ac a'i gwaredodd o'i holl drallodau." 1. Aeth y tlawd hwn i'r iawn fan. 2. Clybu Duw ei angen yn ei lef. 3. Mae y gair "clybu" ya dangos i Dduw gyfarfod a'i holl angen. Nid yn fuan, nac fel y mae y tlawd yn meddwl yn fynych, y gwna Duw waredu o'i holl drallodau, ond gwna yn ddoeth, yn brydlon, ac o bob trallod wrth farw, a hyny am byth. Pregeth arall ganddo ar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Luc ix]] 43. Rhan gyntaf. I. Sylwn ar FAWREDD Duw. 1. Ei fawredd hanfodol a gwreiddiol. 2. Ei fawredd yn ei briodoliaethau. 3. Mawredd gwaith creu pob peth. 4. Mawredd meddiant a llywodraeth. 5. Mawr yn ei ddarpariadau ar gyfer y duwiol a'r annuwiol. II. YR AMLYGIAD O'I FAWREDD TRWY IESU GRIST. 1. Yn ei osodiad i fod yn Waredwr. Wrth ran o'i waith y mae yma, pan ryfeddodd y dynion, meddwl yr oeddynt fod yr Hollalluog fraich y tucefn iddo. 2. Yn cyfanogiad o holl allu a gras Duw. 3. Yn ei waith yn tynu pechaduriaid ato. Eisiau cael hyn eto sydd, er rhoddi iawu farn i ddynion am Dduw." Yr oedd yn effeithiol iawn pan yn cymell y bobl i waeddi gydag ef, "I'r golwg y delo!" "Pe byddai ef yn dyfod i'r golwg, aethai pawb o honom i'r llwch fel Job. Delai llawer<noinclude><references/></noinclude> 7vbj3ltzot2djcpex1t2gwk5mu7auk7 142883 142882 2025-07-06T22:39:40Z AlwynapHuw 1710 142883 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dlawd yn ei dad—o'ch tad diafol yr ydych. Yr oedd o ddechreu da, ond yn terfynu mewn carchar a chadwynau. 2. O ran ei gymeriad" Mewn anwiredd y'm lluniwyd," "plant digofaint" (gwel Rhuf. iii., 10—18). 3. Tlawd o wisg—"Bratiau budron." 4. Tlawd o ymborth—"yfed anwiredd fel dwfr," "Ymborthi ar ludw y maent." 5. Tlawd o wybodaeth. 6. Bydd yn dlawd byth os na chaiff gyfnewidiad. II. Natur y tlodi. 1. Mae yn dlodi hen iawn, yn wreiddiol yn mhawb. Yn Eden cofiaf hyny byth, bendithion gollais rif y gwlith." 2. Mae yn dlodi cyffredinol, "megis deilen y syrthiasom ni oll," "pawb a bechasant." 3. Tlodi a anghofir y rhan amlaf ydyw—"myfi a gyfoethogais, ac nid oes arnaf eisiau dim,' yw iaith y dyn, fel dyn meddw yn ymffrostio yn ei gyfoeth, ac yntau heb ddim. 4. Tlodi a chanlyniadau pwysig iddo ydyw. III. Yr hyn mae y tlawd yn wneyd, "llefain." IV. Yr hyn a wnaeth yr Arglwydd iddo—"yr Arglwydd a'i clybu, ac a'i gwaredodd o'i holl drallodau." 1. Aeth y tlawd hwn i'r iawn fan. 2. Clybu Duw ei angen yn ei lef. 3. Mae y gair "clybu" ya dangos i Dduw gyfarfod a'i holl angen. Nid yn fuan, nac fel y mae y tlawd yn meddwl yn fynych, y gwna Duw waredu o'i holl drallodau, ond gwna yn ddoeth, yn brydlon, ac o bob trallod wrth farw, a hyny am byth. Pregeth arall ganddo ar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Luc ix]] 43. Rhan gyntaf. I. Sylwn ar FAWREDD Duw. 1. Ei fawredd hanfodol a gwreiddiol. 2. Ei fawredd yn ei briodoliaethau. 3. Mawredd gwaith creu pob peth. 4. Mawredd meddiant a llywodraeth. 5. Mawr yn ei ddarpariadau ar gyfer y duwiol a'r annuwiol. II. YR AMLYGIAD O'I FAWREDD TRWY IESU GRIST. 1. Yn ei osodiad i fod yn Waredwr. Wrth ran o'i waith y mae yma, pan ryfeddodd y dynion, meddwl yr oeddynt fod yr Hollalluog fraich y tucefn iddo. 2. Yn cyfanogiad o holl allu a gras Duw. 3. Yn ei waith yn tynu pechaduriaid ato. Eisiau cael hyn eto sydd, er rhoddi iawu farn i ddynion am Dduw." Yr oedd yn effeithiol iawn pan yn cymell y bobl i waeddi gydag ef, "I'r golwg y delo!" "Pe byddai ef yn dyfod i'r golwg, aethai pawb o honom i'r llwch fel Job. Delai llawer<noinclude><references/></noinclude> 4hlyfw65koypmb326se7nqswt4ghlxi 104 46975 142884 96501 2025-07-06T22:41:11Z AlwynapHuw 1710 142884 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oedd testyn Mr. Elias, ac yntau ar ei ol oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Luc x.]] 34, "Ac a'i dug i'r llety, ac a'i hymgeleddodd." Yr oedd llawer yn ofni na allai wneyd dim â'r fath destyn fyddai yn ateb i bregeth ragorol y gwr mawr o Fon. Ond buan y cafodd pawb weled fod yr "Ysbryd yn weddill" ar gyfer y bregeth arall. Dangosodd Mr. Morris ragoroldeb eglwys Dduw fel llety, a bod yn rhaid i ddyn wrth y fath lety, neu fod allan heb ymgeledd. Cydiodd yn y gair gwlawio " yr oedd ei frawd yn cyfeirio ato, a gwaeddai, " Y mae'r nos yn dyfod, a'r gwlaw mawr ar ymdywallt, a oes genych lety? Mae llawer o honoch yn agos, ond byddwch dan y bargod os nad ewch i fewn. Llety llety! llety!" Teimlai y gynulleidfa gyda'r bloeddiadau fel pe buasai daeargryn yn ysgwyd y lle. Daeth llawer yno i'r eglwys mewn canlyniad, ac i gyd yn tystio mai pregeth y llety oedd wedi eu darbwyllo i ddyfod. Ar ol dyfod adref, diflasodd llawer wrth weled mor llesg yr ymddangosai. Ni phregethodd ond teirgwaith neu bedair wedi dyfod adref. Yn ei gystudd dywedai, "Os allan o waith, allan o'r byd." "Fy nymuniad penaf yn awr yw, cael fy natod a bod gyda Christ." Galwodd Mrs. Morris ato, a dywedodd ei fod wedi bod gyda Llwyd o Gaio, a Jones, Llangan, a melus iawn oedd eu cwmni. "Ni fu neb erioed yn hoffach o'i deulu a'i wlad, ond wedi gweled gogoniant y wlad nefol, nid oes genyf ymlyniad wrth ddim sydd yma, na dymuniad am gael aros yn y corff. Yn awr mi a'i gwelaf! O! wlad ryfedd! O! y fath fwynhad wyf yn ei brofi? ïe, yn loesion angau." Wedi cael y fath olwg ar sancteiddrwydd y wlad, gwaeddai, "Pa le y mae'r Ysbryd Glân? pa y le mae'r Ysbryd Glân?" a bu farw gan ddweyd, "O! Ysbryd Glân," Awst 15fed, 1825, a chladdwyd ef yn mynwent Troedyraur. <section begin="mmm"/><section end="mmm"/> <section begin="nnn"/>{{c|<big>'''O'''</big>}} {{c|<big>PARCH. ABRAHAM OLIVER, LLANDDEWIBREFI.</big>}} Brodor ydoedd o ardal Pontarfynach. Yr oedd a'r Parch. David Oliver, Twrgwyn, yn efeilliaid, a hyny mewn amryw ystyr- <section end="nnn"/><noinclude><references/></noinclude> mgczrd3moadhln27z6rgec1knvma7fv 104 47005 142885 96535 2025-07-06T22:43:34Z AlwynapHuw 1710 142885 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gall pawb ddeall fod ei argyhoeddiad yn rhyfedd, pan ystyrir iddo orfod rhoddi i fyny yr ysgol o'r herwydd, a myned adref at ei rieni. Dychwelodd at yr ysgol drachefn yn ddyn newydd yn Nghrist Iesu. Wrth ei weled a'i glywed yn un mor hynod gyda chrefydd, cymhellwyd ef i ddechreu pregethu. Ei destyn cyntaf oedd y geiriau "Crist yw yr hwn a fu farw." Llwyr ymroddodd ar unwaith i'r gwaith mawr. Pan oedd ef a Thomas ei frawd yn cael eu derbyn yn aelodau o Gyfarfod Misol eu sir, dywedai y Parch. David Jones, Llangan, yr hwn ar y pryd oedd yn byw yn Manorowen, "Y mae y ddau fachgen hyn yn pregethu fel dau angel." Yn y flwyddyn 1806, symudodd i Aberteifi, i fod yn athraw teuluaidd yn nheulu Major Bowen, Llwyngwair, yr hwn oedd yn byw ar y pryd yn Aberteifi. Yn 1809, priododd â Miss Mary Williams, unig ferch Mr. William Williams, Tregaron; yr oedd hon yn wyres i'r hen gynghorwr David Evan Jenkins, o Gyswch, heb fod ymhell o Llanddewibrefi. Bu yn frwydr galed rhwng Aberteifi a Thregaron am beth amser ynghylch cael Mr. Richards i fyw atynt. Yr oedd ei ddefnyddioldeb yn cael ei deimlo mor fawr yn nghylchoedd Aberteifi, fel na fynent er dim golli ei wasanaeth; ond Tregaron orfyddodd. Cyn diwedd y flwyddyn, penodwyd ef yn ysgrifenydd Cyfarfod Misol y sir, swydd a gyflawnodd yn ffyddlawn hyd derfyn ei oes. Yn 1813, etholwyd ef yn Ysgrifenydd Cymdeithasfa y Deheudir, a bu yn y swydd hon hefyd hyd ddiwedd ei oes. Yr oedd ef yn un o'r rhai a ordeiniwyd gyntaf gyda'r Methodistiaid yn y Deheudir yn 1811. Yn y diwygiad mawr fu yn 1811-12, yr oedd yn pregethu yn Llangeitho, oddiar [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Luc xvi]]. 23, gyda'r fath nerth ac arddeliad dwyfol, fel y dwysbigwyd cynifer ag 28 o eneidiau, y rhai oll a briodolent eu hargyhoeddiad i'r bregeth ryfedd hono. Tua'r adeg hon, cafodd fwy nag un cymhelliad i droi yn offeiriad o Eglwys Loegr, ond gwrthododd yr oll yn ddibetrus. Atebodd Mr. Jones, Derryormond, yn yr ymadroddion cadarn hyn, "Y mae y peth yn anmhosibl, Syr." Gofynodd hwnw, "Paham ?" Ei atebiad oedd, "Byddai rhoddi derbyniad i'r cynyg, yn gyntaf, yn weithred gwbl groes i'm cydwybod, oblegid yr wyf o egwyddor<noinclude><references/></noinclude> 9i4xnqguxpie3n5ss40axe5tshbx7bg 0 49281 142752 101345 2025-07-06T13:46:22Z AlwynapHuw 1710 142752 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc IV|Luc IV]] | next = [[../Luc VI|Luc VI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=81 to=83 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 05}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] oavntg0krnpf1dkm103mlpx4856cotx 106 49283 142785 104318 2025-07-06T15:43:09Z AlwynapHuw 1710 142785 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Testament Newydd (1894) |Author=John Davies, Mallwyd |Publisher=Bibl Gymdeithas Americanaidd |Year=1894 |Source=djvu |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist 90=Luc 146=Ioan/> |Remarks= }} [[Categori:Beibl]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:PD-old]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:William Morgan]] 64uchgu01gmh4lsoei88djy1m2viwta 142809 142785 2025-07-06T16:26:04Z AlwynapHuw 1710 142809 proofread-index text/x-wiki {{:MediaWiki:Proofreadpage_index_template |Title=Testament Newydd (1894) |Author=John Davies, Mallwyd |Publisher=Bibl Gymdeithas Americanaidd |Year=1894 |Source=djvu |Image=1 |Progress=X |Pages=<pagelist 90=Luc 146=Ioan/> |Remarks= }} [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:PD-old]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:Y Testament Newydd]] lva90xvww7zpz9wphkwcgja6t2c0ux7 0 49336 142819 105152 2025-07-06T16:41:01Z AlwynapHuw 1710 142819 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = [[/Pennod I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew (testun cyfansawdd)]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Mathew}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=5 to=5 tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] 6u7eh2c8h21azs4k813kuiz4urtwn92 0 49337 142820 101481 2025-07-06T16:48:28Z AlwynapHuw 1710 142820 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew (testun cyfansawdd) | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Mathew}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=5 to=56 /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew]] [[categori:Testament Newydd (1894)]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] hkprj35s18olq88m2b49wa3ifuxrxk0 14 49366 142804 101459 2025-07-06T16:20:43Z AlwynapHuw 1710 142804 wikitext text/x-wiki [[Categori:Y Testament Newydd]] 741g9v5quiqc36eough055hil7fvm07 104 49708 142784 104332 2025-07-06T15:40:37Z AlwynapHuw 1710 142784 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>17 A'r arwyddion hyn a ganlynant y rhai a gredant: Yn fy enw i y bwriant allan gythreuliaid; ac â thafodau newyddion y llefarant; 18 Seirph a godant ymaith; ac os yfant ddim marwol, ni wna iddynt ddim niwed; ar y cleifion y rhoddant eu dwylaw, a hwy a fyddant iach. 19 Ac felly yr Arglwydd, wedi llefaru wrthynt, a gymmerwyd i fynu i'r nef, ac a eisteddodd ar ddeheulaw Duw. 20 A hwythau a aethant allan, ac a bregethasant ym mhob man, a'r Arglwydd yn cyd-weithio, ac yn cadarnhâu y gair trwy arwyddion, y rhai oedd yn canlyn.{{bwlch}}Amen. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>[[File:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (page 74 crop).jpg|canol|400px]] {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Pennod I]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Pennod IX]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVII|Pennod XVII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|Pennod II]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Pennod X]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVIII|Pennod XVIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod III|Pennod III]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XI|Pennod XI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Pennod XIX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IV|Pennod IV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Pennod XII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Pennod XX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod V|Pennod V]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIII|Pennod XIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXI|Pennod XXI]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VI|Pennod VI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Pennod XIV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXII|Pennod XXII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VII|Pennod VII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Pennod XV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIII|Pennod XXIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VIII|Pennod VIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Pennod XVI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Pennod XXIV]] |}} <section end="aaa"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mmm-mawr|SANT LUC.}}}} {{c|PENNOD I.}} <small>''1 Rhagymadrodd yr holl efengyl. 5 Cenhedliad Ioan Fedyddiwr, 26 a Christ. 39 Prophwydol iaeth Elisabeth a Mair am Grist. 57 Genedigaeth ac enwaediad Ioan. 67 Prophwydoliaeth Zacharias am Grist, 78 ac Ioan.''</small> 1 YN gymmaint â darfod i lawer gymmeryd mewn llaw osod allan mewn trefn draethawd am y pethau a gredir yn ddïammeu yn ein plith, 2 Megis y traddodasant hwy i ni, y rhai oeddynt eu hunain o’r dechreuad yn gweled, ac yn weinidogion y gair: 3 Minnau a welais yn dda, wedi i mi ddilyn pob peth yn ddyfal o’r dechreuad, ysgrifenu mewn trefn atat, O ardderchoccaf Theophilus, 4 Fel y ceit wybod sicrwydd am y pethau y’th ddysgwyd ynddynt. 5 Yr oedd yn nyddiau Herod, brenin Judea, ryw offeiriad a’i enw Zacharïas, o ddydd-gylch Abïa: a’i wraig oedd o ferched Aaron, a’i henw Elisabeth. 6 Ac yr oeddynt ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn rhodio yn holl orchmynion a deddfau’r Arglwydd yn ddïargyhoedd. 7 Ac nid oedd plentyn iddynt, am fod Elisabeth yn ammhlantadwy; ac yr oeddynt wedi myned ill dau mewn gwth o oedran. 8 A bu, ac efe yn gwasanaethu swydd offeiriad gerbron Duw, yn nhrefn ei ddydd-gylch ef, 9 Yn ôl arfer swydd yr offeiriaid, ddyfod o ran iddo arogl-darthu yn ôl ei fyned i deml yr Arglwydd. 10 A holl lïaws y bobl oedd allan yn gweddïo ar awr yr arogl-darthiad. 11 Ac ymddangosodd iddo angel yr Arglwydd yn sefyll o’r tu deau i allor yr arogl-darth. 12 A Zacharïas, pan ganfu, a gythryblwyd, ac ofn a syrthiodd arno. 13 Eithr yr angel a ddywedodd wrtho, Nac ofna, Zacharïas: canys gwrandawyd dy weddi; a’th wraig Elisabeth a ddwg i ti fab, â thi a elwi ei enw ef Ioan. 14 A bydd iti lawenydd <section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> 9m7eg8zmdr5hin0w6a5gs2rmfrp8z16 142791 142784 2025-07-06T16:02:14Z AlwynapHuw 1710 142791 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>17 A'r arwyddion hyn a ganlynant y rhai a gredant: Yn fy enw i y bwriant allan gythreuliaid; ac â thafodau newyddion y llefarant; 18 Seirph a godant ymaith; ac os yfant ddim marwol, ni wna iddynt ddim niwed; ar y cleifion y rhoddant eu dwylaw, a hwy a fyddant iach. 19 Ac felly yr Arglwydd, wedi llefaru wrthynt, a gymmerwyd i fynu i'r nef, ac a eisteddodd ar ddeheulaw Duw. 20 A hwythau a aethant allan, ac a bregethasant ym mhob man, a'r Arglwydd yn cyd-weithio, ac yn cadarnhâu y gair trwy arwyddion, y rhai oedd yn canlyn.{{bwlch}}Amen. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>[[File:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (page 74 crop).jpg|canol|400px]] {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Pennod I]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Pennod IX]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVII|Pennod XVII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|Pennod II]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Pennod X]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVIII|Pennod XVIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod III|Pennod III]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XI|Pennod XI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Pennod XIX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IV|Pennod IV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Pennod XII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Pennod XX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod V|Pennod V]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIII|Pennod XIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXI|Pennod XXI]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VI|Pennod VI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Pennod XIV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXII|Pennod XXII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VII|Pennod VII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Pennod XV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIII|Pennod XXIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VIII|Pennod VIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Pennod XVI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Pennod XXIV]] |}} <section end="aaa"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mmm-mawr|SANT LUC.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach}}''1 Rhagymadrodd yr holl efengyl. 5 Cenhedliad Ioan Fedyddiwr, 26 a Christ. 39 Prophwydol iaeth Elisabeth a Mair am Grist. 57 Genedigaeth ac enwaediad Ioan. 67 Prophwydoliaeth Zacharias am Grist, 78 ac Ioan.''}} 1 YN gymmaint â darfod i lawer gymmeryd mewn llaw osod allan mewn trefn draethawd am y pethau a gredir yn ddïammeu yn ein plith, 2 Megis y traddodasant hwy i ni, y rhai oeddynt eu hunain o’r dechreuad yn gweled, ac yn weinidogion y gair: 3 Minnau a welais yn dda, wedi i mi ddilyn pob peth yn ddyfal o’r dechreuad, ysgrifenu mewn trefn atat, O ardderchoccaf Theophilus, 4 Fel y ceit wybod sicrwydd am y pethau y’th ddysgwyd ynddynt. 5 Yr oedd yn nyddiau Herod, brenin Judea, ryw offeiriad a’i enw Zacharïas, o ddydd-gylch Abïa: a’i wraig oedd o ferched Aaron, a’i henw Elisabeth. 6 Ac yr oeddynt ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn rhodio yn holl orchmynion a deddfau’r Arglwydd yn ddïargyhoedd. 7 Ac nid oedd plentyn iddynt, am fod Elisabeth yn ammhlantadwy; ac yr oeddynt wedi myned ill dau mewn gwth o oedran. 8 A bu, ac efe yn gwasanaethu swydd offeiriad gerbron Duw, yn nhrefn ei ddydd-gylch ef, 9 Yn ôl arfer swydd yr offeiriaid, ddyfod o ran iddo arogl-darthu yn ôl ei fyned i deml yr Arglwydd. 10 A holl lïaws y bobl oedd allan yn gweddïo ar awr yr arogl-darthiad. 11 Ac ymddangosodd iddo angel yr Arglwydd yn sefyll o’r tu deau i allor yr arogl-darth. 12 A Zacharïas, pan ganfu, a gythryblwyd, ac ofn a syrthiodd arno. 13 Eithr yr angel a ddywedodd wrtho, Nac ofna, Zacharïas: canys gwrandawyd dy weddi; a’th wraig Elisabeth a ddwg i ti fab, â thi a elwi ei enw ef Ioan. 14 A bydd iti lawenydd <section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> 8f3p535akb89vndhq15y14ixbu8zmoq 142796 142791 2025-07-06T16:08:52Z AlwynapHuw 1710 142796 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>17 A'r arwyddion hyn a ganlynant y rhai a gredant: Yn fy enw i y bwriant allan gythreuliaid; ac â thafodau newyddion y llefarant; 18 Seirph a godant ymaith; ac os yfant ddim marwol, ni wna iddynt ddim niwed; ar y cleifion y rhoddant eu dwylaw, a hwy a fyddant iach. 19 Ac felly yr Arglwydd, wedi llefaru wrthynt, a gymmerwyd i fynu i'r nef, ac a eisteddodd ar ddeheulaw Duw. 20 A hwythau a aethant allan, ac a bregethasant ym mhob man, a'r Arglwydd yn cyd-weithio, ac yn cadarnhâu y gair trwy arwyddion, y rhai oedd yn canlyn.{{bwlch}}Amen. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>[[File:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (page 74 crop).jpg|canol|400px]] {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Pennod I]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Pennod IX]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVII|Pennod XVII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|Pennod II]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Pennod X]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVIII|Pennod XVIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod III|Pennod III]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XI|Pennod XI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Pennod XIX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IV|Pennod IV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Pennod XII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Pennod XX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod V|Pennod V]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIII|Pennod XIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXI|Pennod XXI]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VI|Pennod VI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Pennod XIV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXII|Pennod XXII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VII|Pennod VII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Pennod XV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIII|Pennod XXIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VIII|Pennod VIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Pennod XVI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Pennod XXIV]] |}} <section end="aaa"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mmm-mawr|SANT LUC.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Rhagymadrodd yr holl efengyl. 5 Cenhedliad Ioan Fedyddiwr, 26 a Christ. 39 Prophwydol iaeth Elisabeth a Mair am Grist. 57 Genedigaeth ac enwaediad Ioan. 67 Prophwydoliaeth Zacharias am Grist, 78 ac Ioan.''}} 1 YN gymmaint â darfod i lawer gymmeryd mewn llaw osod allan mewn trefn draethawd am y pethau a gredir yn ddïammeu yn ein plith, 2 Megis y traddodasant hwy i ni, y rhai oeddynt eu hunain o’r dechreuad yn gweled, ac yn weinidogion y gair: 3 Minnau a welais yn dda, wedi i mi ddilyn pob peth yn ddyfal o’r dechreuad, ysgrifenu mewn trefn atat, O ardderchoccaf Theophilus, 4 Fel y ceit wybod sicrwydd am y pethau y’th ddysgwyd ynddynt. 5 Yr oedd yn nyddiau Herod, brenin Judea, ryw offeiriad a’i enw Zacharïas, o ddydd-gylch Abïa: a’i wraig oedd o ferched Aaron, a’i henw Elisabeth. 6 Ac yr oeddynt ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn rhodio yn holl orchmynion a deddfau’r Arglwydd yn ddïargyhoedd. 7 Ac nid oedd plentyn iddynt, am fod Elisabeth yn ammhlantadwy; ac yr oeddynt wedi myned ill dau mewn gwth o oedran. 8 A bu, ac efe yn gwasanaethu swydd offeiriad gerbron Duw, yn nhrefn ei ddydd-gylch ef, 9 Yn ôl arfer swydd yr offeiriaid, ddyfod o ran iddo arogl-darthu yn ôl ei fyned i deml yr Arglwydd. 10 A holl lïaws y bobl oedd allan yn gweddïo ar awr yr arogl-darthiad. 11 Ac ymddangosodd iddo angel yr Arglwydd yn sefyll o’r tu deau i allor yr arogl-darth. 12 A Zacharïas, pan ganfu, a gythryblwyd, ac ofn a syrthiodd arno. 13 Eithr yr angel a ddywedodd wrtho, Nac ofna, Zacharïas: canys gwrandawyd dy weddi; a’th wraig Elisabeth a ddwg i ti fab, â thi a elwi ei enw ef Ioan. 14 A bydd iti lawenydd <section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> apr67s3tqn2sjdg9u7w1x2ay3e3bnhw 142851 142796 2025-07-06T18:51:15Z AlwynapHuw 1710 142851 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>17 A'r arwyddion hyn a ganlynant y rhai a gredant: Yn fy enw i y bwriant allan gythreuliaid; ac â thafodau newyddion y llefarant; 18 Seirph a godant ymaith; ac os yfant ddim marwol, ni wna iddynt ddim niwed; ar y cleifion y rhoddant eu dwylaw, a hwy a fyddant iach. 19 Ac felly yr Arglwydd, wedi llefaru wrthynt, a gymmerwyd i fynu i'r nef, ac a eisteddodd ar ddeheulaw Duw. 20 A hwythau a aethant allan, ac a bregethasant ym mhob man, a'r Arglwydd yn cyd-weithio, ac yn cadarnhâu y gair trwy arwyddion, y rhai oedd yn canlyn.{{bwlch}}Amen. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>[[File:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (page 74 crop).jpg|canol|400px]] {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Pennod I]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IX|Pennod IX]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVII|Pennod XVII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod II|Pennod II]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|Pennod X]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVIII|Pennod XVIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod III|Pennod III]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XI|Pennod XI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Pennod XIX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod IV|Pennod IV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Pennod XII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Pennod XX]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod V|Pennod V]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIII|Pennod XIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXI|Pennod XXI]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VI|Pennod VI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIV|Pennod XIV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXII|Pennod XXII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VII|Pennod VII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XV|Pennod XV]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIII|Pennod XXIII]] |- |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod VIII|Pennod VIII]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XVI|Pennod XVI]] |[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XXIV|Pennod XXIV]] |} <section end="aaa"/> <section begin="ccc"/><section end="ccc"/> <section begin="ddd"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mmm-mawr|SANT LUC.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Rhagymadrodd yr holl efengyl. 5 Cenhedliad Ioan Fedyddiwr, 26 a Christ. 39 Prophwydol iaeth Elisabeth a Mair am Grist. 57 Genedigaeth ac enwaediad Ioan. 67 Prophwydoliaeth Zacharias am Grist, 78 ac Ioan.''}} 1 YN gymmaint â darfod i lawer gymmeryd mewn llaw osod allan mewn trefn draethawd am y pethau a gredir yn ddïammeu yn ein plith, 2 Megis y traddodasant hwy i ni, y rhai oeddynt eu hunain o’r dechreuad yn gweled, ac yn weinidogion y gair: 3 Minnau a welais yn dda, wedi i mi ddilyn pob peth yn ddyfal o’r dechreuad, ysgrifenu mewn trefn atat, O ardderchoccaf Theophilus, 4 Fel y ceit wybod sicrwydd am y pethau y’th ddysgwyd ynddynt. 5 Yr oedd yn nyddiau Herod, brenin Judea, ryw offeiriad a’i enw Zacharïas, o ddydd-gylch Abïa: a’i wraig oedd o ferched Aaron, a’i henw Elisabeth. 6 Ac yr oeddynt ill dau yn gyfiawn gerbron Duw, yn rhodio yn holl orchmynion a deddfau’r Arglwydd yn ddïargyhoedd. 7 Ac nid oedd plentyn iddynt, am fod Elisabeth yn ammhlantadwy; ac yr oeddynt wedi myned ill dau mewn gwth o oedran. 8 A bu, ac efe yn gwasanaethu swydd offeiriad gerbron Duw, yn nhrefn ei ddydd-gylch ef, 9 Yn ôl arfer swydd yr offeiriaid, ddyfod o ran iddo arogl-darthu yn ôl ei fyned i deml yr Arglwydd. 10 A holl lïaws y bobl oedd allan yn gweddïo ar awr yr arogl-darthiad. 11 Ac ymddangosodd iddo angel yr Arglwydd yn sefyll o’r tu deau i allor yr arogl-darth. 12 A Zacharïas, pan ganfu, a gythryblwyd, ac ofn a syrthiodd arno. 13 Eithr yr angel a ddywedodd wrtho, Nac ofna, Zacharïas: canys gwrandawyd dy weddi; a’th wraig Elisabeth a ddwg i ti fab, â thi a elwi ei enw ef Ioan. 14 A bydd iti lawenydd <section end="ddd"/><noinclude><references/></noinclude> khrdn14yqzghjfwfrebxwve44xumic3 104 49800 142863 102131 2025-07-06T22:08:13Z AlwynapHuw 1710 142863 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>canys byddai ei waith yn ymdrechu â'r bregeth yn erbyn y rhwystrau, rywfodd, yn fwy llawn o ddoniolwch. Dygwyddodd tro helbulus o'r fath hwn arno unwaith yn Brymbo, G. C., pan yn galw heibio i'r eglwys yn y lle, i roddi iddynt bregeth ymadawol, ar ei symudiad o Lerpwl i gymeryd gofal yr eglwys yn Dinas. Ar ei ffordd yno, dygwyddodd iddo golli y trên iawn, fel y bu haner awr llawn ar ol amser dechreu, cyn gallu cyrhaedd. Yn teimlo yn ofidus o herwydd y diweddarwch hwn, esgynodd gyda brys i'r pwlpud. Yn fuan, canfyddid ei fod wedi ei daflu o hwyl pregethu, ac nad oedd hwn i fod yn un o'i droion goreu. Rhoddwn yma y rhan gyntaf o'r bregeth, fel engraifft o'r gweddill. Ei destyn oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Luc, 12]]:32: "Canys rhyngodd bodd i'r Tad roddi i chwi deyrnas." Wedi gwneyd esgusawd am ei ddiweddarwch yn cyrhaedd, a chrybwyll yr achos, aeth rhagddo yn y modd a ganlyn: "Gan fod yr amser wedi myn'd, ceisiwn ddweyd tipyn yn fyr ac yn felus. Teyrnas teyrnas (byr-beswch), teyrnas—peth gogoneddus iawn yw teyrnas. ('Diolch!' ebe hen frawd dan y pwlpud.) Wel, wel, mi welaf fod Shon Gruffydd eto yn fyw, wedi bod gynt yn mrwydr fawr Waterloo rhyfedd daioni a gofal Duw am dano. Teyrnas-teyrnas. 'Rhyngodd bodd;' y fath gariad, y fath ras a gofiodd am lwch y llawr. Teyrnas, teyrnas (dau beswch byr). Mae genych weinidog rhagorol, Mr. Parry, gweddiwch lawer drosto fo. Teyrnas, peth gogoneddus iawn yw teyrnas. 'Roedd Adda yn wr boneddig mawr yn Eden, (y gwefusau yn brys-symud), ond fe gododd ''fortgage'' ar ei ''estate'', ac fe gododd ormod; cododd ormod—methodd ei thalu yn ol (yn oslefol), do,<noinclude><references/></noinclude> bezz9tv4xft3u8nr7io79bt8dlj338b 0 51109 142818 104293 2025-07-06T16:40:28Z AlwynapHuw 1710 142818 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Marc (testun cyfansawdd) | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Marc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=57 to=90 tosection="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Marc]] [[categori:Testament Newydd (1894)]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] ndfekp7u40dhwofuszkghmguqkscc8x 0 51110 142817 141389 2025-07-06T16:40:08Z AlwynapHuw 1710 142817 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Marc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = [[/Pennod I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc (testun cyfansawdd)]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Marc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=57 to=57 tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Marc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] 35evox59t8mvr5592a4kukd6plug0s8 0 51126 142749 104317 2025-07-06T13:35:42Z AlwynapHuw 1710 142749 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Marc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=89 to=90 fromsection="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 16}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Marc]] a91apucjtt001tsup2esht82d9maa92 142852 142749 2025-07-06T18:56:22Z AlwynapHuw 1710 142852 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Marc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=89 to=90 fromsection="bbb" tosection="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 16}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Marc]] qpdw8ale01g0bxb6jebycx5d2ukccjy 104 51135 142792 104335 2025-07-06T16:03:28Z AlwynapHuw 1710 142792 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>64 Ac agorwyd ei enau ef yn ebrwydd', a'i dafod ef, ac efe a lefarodd, gan fendithio Duw. 65 A daeth ofn ar bawb oedd yn trigo yn eu cylch hwy: a thrwy holl fynydd-dir Judea y cyhoeddwyd y geiriau hyn oll. 66 A phawb a'r a<nowiki>'</nowiki>''u'' clywsant, a<nowiki>'</nowiki>''u'' gosodasant yn eu calonnau, gan ddywedydy Beth fydd y bachgennyn hwn? A llaw'r Arglwydd oedd gyd âg ef. 67 A'i dad ef Zacharïas a gyflawnwyd o'r Yspryd Glân, ac a brophwydodd, gafi' ddywedyd; 68 Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel: canys efe a ymwelodd, ac a wnaeth ymwared i'w bobl; 69 Ac efe a ddyrchafodd gorn iachawdwriaeth i ni, yn nhŷ Dafydd ei wasanaethwr; 70 Megis y llefarodd trwy enau ei sanctaidd brophwydi, y rhai oedd o ddechreuad y byd: 71 Fel y byddai i ni ymwared rhag ein gelynion, ac o law pawb o'n caseion; 72 I gwblhâu'r drugaredd â'n tadau, ac i gofio ei sanctaidd gyfamod: 73 Y llw a dyngodd efe wrth ein. tad-Abraham, ar roddi i ni, 74 Gwedi ein rhyddhâu o law ein gelynion, ei wasanaethu ef yn ddï ofn, 75 Mewn sancteiddrwydd a chyfiawnder ger ei fron ef, holl dyddiau ein bywyd. 76 A thithau, fachgennyn, a elwir yn brophwyd i'r Goruchaf: canys ti a âi o flaen wyneb yr Arglwydd, i baratoi ei ffyrdd ef; 77 I roddi gwybodaeth iachawdwriaeth i'w bobl, trwy faddeuant o'u pechodau, 78 Oherwydd tiriondeb trugaredd ein Duw, trwy yr hon yr ymwelodd â ni godiad haul o'r uchelder, 79 I lewyrchu i'r rhai sydd yn eistedd mewn tywyllwch a chysgod angau, i gyfeirio ein traed i ffordd tangnefedd. 80 A'r bachgen a gynyddodd, ac a gryfhâwyd yn yr yspryd, ac a fu yn y diffeithwch hyd y dydd yr ymddangosodd efe i'r Israel. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>{{c|{{mawr|PENNOD II }}}} {{bach|Angel yn ei fynegi ir bugeiliaid: 13 a llawer yn canu moliant i Dduw am dano. 21 Enwaedu Crist. 22 Puredigaeth Mair. 28 Simeon ac Anna yn prophwydo am Grist: 40 ac yntau yn cynnyddu mein doethineb: 46 yn ymresymmu a'r doctoriaid yn y deml, 51 ac yn ufudd i'w rieni.''}} 1 BU hefyd yn y dyddiau hynny, fyned gorchymyn allan oddi wrth Augustus Cesar, i drethu'r holl fyd. 2 (Y trethiad yma a wnaethpwyd gyntaf pan oedd Cyrenius yn rhaglaw ar Syria.) 3 A phawb a aethant i'w trethu, bob' mi. i'w ddinas ei hun. 4 A Joseff hefyd a aeth i fyny o Galilea, o ddinas Nazareth, i Judea, i ddinas Dafydd, yr hon a elwir Bethlehem (am ei fdd o dy a thylwyth Dafydd), 5 I'w drethu gyd â Mair, yr hon a ddyweddiasïd yn wraig iddo, yr hon oedd yn feichiog. 6 A bu, tra oeddynt hwy yno, cyflawnwyd y dyddiau i esgor ohoni. 7 A hi a esgorodd ar ei mab cyntaf-anedig, ac a'i rhwymodd ef mewn cadachau, ac a'i dododd ef yn y preseb, am nad oedd iddynt le yn y llety. 8 Ac yr oedd yn y wlad <section end="aaa"/><noinclude><references/></noinclude> 79om0sp7gkyist3tzmpy9oa42uk6c1h 104 51137 142790 104338 2025-07-06T16:01:14Z AlwynapHuw 1710 142790 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>edloedd, a gogoniant dy bobl Israel; 33 Ac yr oedd Joseph a'i fam ef yn rhyfeddu am y pethau a ddywedwy amdano ef. 34 A Simeon a'u bendithiodd hwynt, ac a ddywedodd wrth Mair ei fam ef, Wele, hwn a osodwyd yn gwymp ac yn gyfodiad i lawer yn Israel, ac yn arwydd yr hwn y dywedir yn ei erbyn; 35 (A thrwy dy enaid di dy hun hefyd yr â cleddyf;) fel y datguddir meddyliau llawer o galonnau. 36 Ac yr oedd Anna brophwydes, merch Phanwel, o lwyth Aser: hon oedd oedrannus iawn, ac a fuasai fyw gyd â gwr saith mlynedd o'i morwyndod; 37 Ac a ''fuasai'' yn weddw ynghylch pedair a phedwar ugain mlynedd, yr hon nid ai allan o'r deml, ond gwasanaethu ''Duw'' mewn ymprydiau a gweddïau ddydd a nos. 38 A hon hefyd yn yr awr honno, gan sefyll gerllaw, a foliannodd yr Arglwydd, ac a lefarodd amdano ef wrth y rhai oll oedd yn disgwyl ymwared yn Jerusalem. 39 Ac wedi iddynt orphen pob peth yn ol deddf yr Arglwydd, hwy a ddychwelasant i Galilea, i'w dinas eu hun Nazareth. 40 A'r bachgen a gynnyddodd, ac a gryfhaodd yn yr yspryd, yn gyflawn o ddoethineb: a gras Duw oedd arno ef. 41 ¶ A'i rieni ef a aent i Jerusalem bob blwyddyn ar wyl y pasc. 42 A phan oedd efe yn ddeuddeng mlwydd oed, hwynt-hwy a aethant i fynu i Jerusalem yn ol defod yr wyl. 43 Ac wedi gorphen y dyddiau, a hwy yn dychwelyd, arhosodd y bachgen Iesu yn Jerusalem; ac ni wyddai Joseph a'i fam ef: 44 Eithr gan dybied ei fod ef yn y fintai, hwy a aethant daith diwrnod; ac a'i ceisiasant ef ym mhlith eu cenedl a'''u'' cydnabod. 45 A phryd na chawsant ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gan ei geisio ef. 46 A bu, ar ol tridiau, gael o honynt hwy ef yn y deml, yn eistedd y nghanol y doctoriaid, yn gwrandaw arnynt, ac yn eu holi hwynt. 47 A synnu a wnaeth ar bawb a'r a'i clywsant ef, o herwydd ei ddeall ef a'i attebion. 48 A phan welsant ef, bu aruthr ganddynt. A'i fam a ddywedodd wrtho, Fy mab, paham y gwnaethost felly â ni? wele, dy dad a minnau yn ofidus a'th geisiasom di. 49 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Paham y ceisiech fi? oni wyddech fod yn rhaid i mi fod ynghylch y pethau a berthyn i'm Tad? 50 A hwy ni ddeallasant y gair a ddywedasai efe wrthynt. 51 Ac efe a aeth i waered gyd â hwynt, ac a ddaeth i Nazareth, ac a fu ostyngedig iddynt. A'i fam ef a gadwodd yr holl eiriau hyn yn ei chalon. 52 A'r Iesu a gynnyddodd mewn doethineb a chorpholaeth, a ffafr gyd â Duw a dynion. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>{{c|{{mawr|PENNOD III.}}}} {{bach|''1 Pregeth a bedydd Ioan: 15 ei dystiolaeth ef am Grist. 20 Herod yn carcharu Ioan. 21 Crist, wedi ei fedyddio, yn derbyn tystiolaeth o'r nef. 23 Oedran ac achau Crist o Joseph i fynu.''}} YN y bymthegfed flwyddyn o ymerodraeth Tiberius <section end="aaa"/><noinclude><references/></noinclude> ehleuy2z3776tnewntvfshz2o96bg6z 104 51139 142793 104341 2025-07-06T16:04:44Z AlwynapHuw 1710 142793 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>21 A bu, pan oeddid yn bedyddio yr holl bobl, a'r Iesu yn ei fedyddio hefyd, ac yn gweddïo, agoryd y nef 22 A disgyn o'r Yspryd Glân mewn rhith corphorol, megis colommen, arno ef; a dyfod llef o'r nef yn dy wedyd, Ti yw fy anwyl Fab; ynot ti y'm boddlonwyd. 23 A'r Iesu ei hun oedd ynghylch dechreu ei ddengmlwydd ar hugain oed, mab (fel y tybid) i Joseph, ''fab'' Eli, 24 ''Fab'' Matthat, ''fab'' Lefi, ''fab'' Melchi, ''fab'' Janna, ''fab'' Joseph, 25 ''Fab'' Mattathias, ''fab'' Amos, ''fab'' Näum, ''fab'' Esli, ''fab'' Naggai, 26 ''Fab'' Maath, ''fab'' Mattathias, ''fab'' Semei, ''fab'' Joseph, ''fab'' Juda, 27 ''Fab'' Joanna, ''fab'' Rhesa, ''fab'' Zorobabel, ''fab'' Salathiel, ''fab'' Neri, 28 ''Fab'' Melchi, ''fab'' Adi, ''fab'' Cosam, ''fab'' Elmodam, ''fab'' Er, 29 ''Fab'' Jose, ''fab'' Eliezer, ''fab'' Jorim, ''fab'' Matthat, ''fab'' Lefi, 30 ''Fab'' Simeon, ''fab'' Juda, ''fab'' Joseph, ''fab'' Jonan, ''fab'' Eliacim, 31 ''Fab'' Melea, ''fab'' Mainan, ''fab'' Mattatha, ''fab'' Nathan, ''fab'' Dafydd, 32 ''Fab'' Jesse, ''fab'' Obed, ''fab'' Booz, ''fab'' Salmon, ''fab'' Naasson, 33 ''Fab'' Aminadab, ''fab'' Aram, ''fab'' Esrom, ''fab'' Phares, ''fab'' Juda, 34 ''Fab'' Jacob, ''fab'' Isaac, ''fab'' Abraham, ''fab'' Thara, ''fab'' Nachor, 35 ''Fab'' Saruch, ''fab'' Ragau, ''fab'' Phalec, ''fab'' Heber, ''fab'' Sala, 36 ''Fab'' Cainan, ''fab'' Arphaxad, ''fab'' Sem, ''fab'' Nöe, ''fab'' Lamech, 37 ''Fab'' Mathusala, ''fab'' Enoch, ''fab'' Jared, ''fab'' Maleleel, ''fab'' Cainan, 38 ''Fab'' Enos, ''fab'' Seth, ''fab'' Adda, ''fab'' Duw. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>{{c|{{mawr|PENNOD IV.}}}} {{bach|''1 Temtiad ac ympryd Crist. 13 Y mae efe yn gorchfygu y cythraud: 14 yn dechreu pregethu. 16 Pobl Nazareth yn rhyfeddu am ei eiriau grasusol ef. 33 Y mae efe yn iacháu um CY threulig, 38 a mam guraig Petr, 40 a Hawer gleifion eraill. 41 Y cythreuliaid yn cydnabod Crist, ac yn cael cerydd am hynny. 43 Y mae efe yn pregethu trwy y dinasoedd.''}} A'R Iesu yn llawn o'r Yspryd Glân, a ddychwelodd oddi wrth yr Iorddonen, ac a arweiniwyd gan yr yspryd i'r anialwch, 2 Yn cael ei demtio gan ddiafol ddeugain niwrnod. Ac ni fwytta odd efe ddim o fewn y dyddiau hyn ny: ac wedi eu diweddu hwynt, ar ol hynny y daeth arno chwant bwyd. 3 A dywedodd diafol wrtho, Os mab Duw ydwyt ti, dywed wrth y garreg hon fel y gwneler hi yn fara. 4 A'r Iesu a attebodd iddo, gan ddywedyd, Ysgrifenedig yw, Nad ar fara yn unig y bydd dyn fyw, ond ar bob gair Duw. 5 A diafol, wedi ei gymmeryd ef i fynu i fynydd uchel, a ddangosodd iddo holl deyrnasoedd y ddaear mewn munud awr. 6 A diafol a ddywedodd wrtho, I ti y rhoddaf yr awdurdod hon oll, a'u gogoniant hwynt: canys i mi y rhoddwyd; ac i bwy bynnag y mynnwyf y rhoddaf finnau hi. 7 Os tydi gan hynny a addoli oʻm blaen, eiddot ti fyddant oll. {{nop}} <section end="aaa"/><noinclude><references/></noinclude> ork874chy88n5wk6zqifjriyn7pzmtl 104 51141 142794 104343 2025-07-06T16:05:49Z AlwynapHuw 1710 142794 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ar ael y bryn yr hwn yr oedd eu dinas wedi ei hadeiladu arno, ar fedr ei fwrw ef bendramwnwgl i lawr. 30 Ond efe, gan fyned trwy eu canol hwynt, a aeth ymaith; 31 Ac a ddaeth i waered i Capernaum, dinas yn Galilea: ac yr oedd yn eu dysgu hwynt ar y dyddiau Sabbath. 32 A bu arathr ganddynt wrth ei athrawiaeth ef: canys ei ymadrodd ef oedd gyd âg awdurdod. 33 ¶ Ac yn y synagog yr oedd dyn a chanddo yspryd cythraul aflan; ac efe a waeddodd â llef uchel, 34 Gan ddywedyd, Och, beth sydd i ni a wnelom a thi, Iesu o Nazareth a ddaethost ti i'n difetha ni? Myfi a'th adwaen pwy ydwyt; Sanct Duw. 35 A'r Iesu a'i ceryddodd ef, gan ddywedyd, Distawa, a dos allan o hono. A'r cythraul, wedi ei daflu ef i'r canol, a aeth allan o hono, heb wneuthur dim niwed iddo. 36 A daeth braw arnynt oll: a chyd-ymddiddanasant a'u gilydd, gan ddywedyd, Pa ymadrodd ''yw'' hwn! gan ei fod ef trwy awdurdod a nerth yn gorchymyn yr ysprydion aflan, a hwythau yn myned allan. 37 A sôn am dano a aeth allan i bob man o'r wlad oddi amgylch. 38 ¶ A phan gyfododd ''yr'' ''Iesu'' o'r synagog, efe a aeth i mewn i dy Simon. Ac yr oedd chwegr Simon yn glaf o gryd blin: a hwy a attolygasant arno drosti hi. 39 Ac efe a safodd uwch ''ei phen'' hi, ac a geryddodd y cryd; ''a'r cryd'' a'i gadawodd hi: ac yn y fan hi a gyfododd, ac a wasanaethodd arnynt hwy. 40 ¶ A phan fachludodd yr haul, pawb a'r oedd ganddynt rai cleifion o amryw glefydau, a'u dygasant hwy atto ef; ac efe a roddes ei ddwylaw ar bob un o honynt, ac a'u hiachaodd hwynt. 41 A'r cythreuliaid hefyd a aethant allan o lawer, dan lefain a dy- wedyd, Ti yw Crist, Mab Duw. Ac efe a'u ceryddodd hwynt, ac ni adawai iddynt ddywedyd y gwyddent mai efe oedd y Crist. 42 Ac wedi ei myned hi yn ddydd, efe a aeth allan, ac a gychwynodd i le diffaeth: a'r bobloedd a'i ceisiasant ef; a hwy a ddaethant hyd atto, ac a'i hattaliasant ef rhag myned ymaith oddi wrthynt. 43 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Yn wir y mae yn rhaid i mi bregethu teyrnas Dduw i ddinasoedd eraill hefyd: canys i hyn y'm danfonwyd. 44 Ac yr oedd efe yn pregethu yn synagogau Galilea. <section begin="bbb"/><section end="bbb"/> <section begin="aaa"/>{{c|{{mawr|PENNOD V.}}}} {{bach|''1 Crist yn dysgu y bobl allan o long Petr: 4 trwy helfa ryfeddol o bysgod, yn dangos pa fodd y gwnai efe ef a'i gyfeillion yn bysgodwyr dynion: 12 yn glanhau y gwahan-glwyfus: 16 yn gweddio yn y diffaethwch: 18 yn iachau un claf o'r parlys: 27 yn galw Matthew y publican: 29 megis Physygur eneidiau, yn bwytta gyd â phechadursaid: 34 yn rhag-fynegi ymprydiau a chystudd- iau i'r apostolio ar ol ei ddyrchafiad ef: 36 ac yn cyffelybu disgyblion lwrf gweiniaid i gostrelau hen, a dillad wedi treulio.''}} 1 BU hefyd, a'r bobl yn pwyso atto i wrandaw gair Duw, yr oedd yntau yn sefyll yn ymyl llyn Gennesaret; 2 Ac efe a welai ddwy long yn sefyll wrth y llyn: a'r pysgodwyr a aethent allan o honynt, ac oeddynt yn golchi ''eu'' rhwydau. {{nop}} <section end="aaa"/><noinclude><references/></noinclude> 11q6ae7p4h952sbicv4fbbji8rd8znr 14 51425 142807 105138 2025-07-06T16:23:03Z AlwynapHuw 1710 142807 wikitext text/x-wiki [[Categori:Y Testament Newydd]] 741g9v5quiqc36eough055hil7fvm07 104 51855 142878 141591 2025-07-06T22:32:27Z AlwynapHuw 1710 142878 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>eglwys alwad i Mr. Thomas Jeffreys, ei gweinidog presenol. Ganwyd Mr. Jeffreys yn Nghaerdydd yn 1810. Ymunodd a chrefydd yn Dowlais cyn ei fod yn 18 oed, a dechreuodd bregethu cyn ei fod yn 21 oed, trwy gymhelliad yr eglwys a'r gweinidog, y Parch. Samuel Evans, yr hwn oedd y pryd hwnw yn weinidog Bethania, Dowlais, yn gystal a Soar, Merthyr. Urddwyd Mr. Jeffreys yma Rhagfyr 24ain a'r 25ain, 1838. Ceir yr hanes canlynol am gyfarfodydd yr urddiad yn y ''Diwygiwr'' am Mawrth 1839, tudalen 90:—"Ar y 24ain a'r 25ain o Ragfyr, neillduwyd y brawd Thomas Jeffreys i gyflawn waith y weinidogaeth yn Saron, Penycae. Am 6, y dydd cyntaf, dechreuodd y Parch. H. Daniel, Tabor; a phregethodd y Parchedigion J. Davies, Abersychan; D. Roberts, Dowlais; a J. Davies, Aberdare; oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod VIII|Mat. viii.]] 25; [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XX|Luc xx.]] 35, 36; Eph. ii. 4. Boreu Nadolig, am 5, dechreuodd L. Smith; a phregethodd H. Daniel, Tabor, ac E. Watkins, Llanelli; oddiwrth [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod I|Luc i. 32]]; a Ioan i. 14. Am 10, dechreuodd y Parch. D. Davies, Taf-fechan; a phregethodd y Parch. D. Stephenson, Nantyglo, ar natur eglwys Gristionogol, oddiwrth Ioan xviii. 36; y Parch. J. Ridge, a ofynodd yr holiadau arferol; y Parch. E. Rowlands, Ebenezer, a ddyrchafodd yr urdd-weddi; yna pregethodd y Parch. J. Hughes, Dowlais, ar ddyledswydd y gweinidog; a'r Parch. H. Jones, Tredegar, ar ddyledswydd yr eglwys, oddiwrth Ioan xxi. 17, a Heb. xiii. 17. Am 3, dechreuodd y Parch. W. Watkins, Rhymni; a phregethodd y Parchedigion E. Rowlands, Ebenezer; J. Jones, Penmain, (yn Saesonaeg); a J. Thomas, Adulam; oddiwrth 2 Bren. ii. 14, [[Yr Efengyl yn ôl Sant Marc/Pennod IX|Marc ix]]. 24, a 2 Cor. iii. 7, 8, 9. Am 6, dechreuodd J. Richards, Dowlais; a phregethodd y Parchedigion W. Watkins, Rhymni; a D. Davies, Taf-fechan; oddiwrth Ioan iv. 35-38, a Heb. ix. 27. Yr oedd y cynnulliad yn dra lluosog, ac arogl esmwyth ar y cyfarfod o'i ddechreu i'w ddiwedd." Nid oedd ond ychydig dros 60 o aelodau yn y lle pan ymsefydlodd Mr. Jeffreys yma, ond cynyddodd yr achos yn fuan fel y daeth yma eglwys gref a dylanwadol. Cafodd Mr. Jeffreys dipyn o helbul yn fuan wedi ei sefydliad yma, drwy fod rhyw gamddealldwriaeth rhwng adeiladydd y capel a'r cyfeillion yn y lle. Mynasant hwy saerfesurydd i brisio gwerth y capel, a mynodd yr adeiladydd un arall i'w brisio, ac yr oedd yr olaf gan' punt yn uwch na'r blaenaf. Bygythiwyd hwy yn mhob modd oblegid na thalent yn ol y prisiad uwchaf; ond trwy bwyll a doethineb Mr. Jeffreys llwyddwyd i gael gan yr adeiladydd foddloni i ganolwr i'w brisio rhwng y ddau brisiwr blaenorol; ac yn ffodus i'r eglwys prisiodd hwnw ef yn is na'r prisiad isaf; ac felly arbedwyd i'r eglwys yn agos i 115p. Llwyddodd Mr. Jeffreys ddwyn yr ysgol Sabbothol i drefn, a thrwy ei wresowgrwydd fel pregethwr, a'i hawddgarwch fel dyn a Christion ennillodd lawer i wrando arno, ac y mae wedi parhau i ymgodi mewn parch yn ngolwg y bobl. Bu cryn adfywiad ar yr achos y gwanwyn cyntaf wedi urddiad Mr. Jeffreys, fel yr ychwanegwyd tua 60 at yr eglwys yn y chwe' mis cyntaf o'i weinidogaeth; a chyn pen dwy flynedd yr oedd yr eglwys yn fwy na 200 o rifedi. Aeth y capel yn llawer yn rhy fychan i gynwys y gynnulleidfa, ac estynwyd ef fel y mae agos yn gymaint arall a'r hen gapel. Costiodd yr helaethiad 350p., ac ar y 24ain a'r 25ain o Ragfyr, 1850, ail agorwyd ef, pryd y gweinyddwyd gan Meistriaid Lewis, Llanfaple; Griffiths, Blaenafon; Watkins, Llangatwg; Richards, Aberhonddu; Thomas, Graig, Rhymni; Daniel, Pontypool; Hughes, Victoria; Davies, New Inn; Griffiths, Casnewydd; Havard, Tredwstan; Lewis, Coed-duon; Jenkins, Brynmawr;<noinclude><references/></noinclude> n6x1vmurzmqx7sz0oerc3q0fithgz8l 2 60395 142846 142559 2025-07-06T18:24:50Z AlwynapHuw 1710 142846 wikitext text/x-wiki {{header | title =Defnyddiwr:AlwynapHuw/Llyfrau 2025 | author = | andauthor = | translator = | editor = | section = | previous =[[Defnyddiwr:AlwynapHuw/Llyfrau 2024]] | next = | notes = Llyfrau a gyhoeddwyd ar Wicidestun yn 2025 }} #[[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc|Yr Efengyl yn ôl Sant Luc cyf William Morgan]] #[[Gemau Doethineb|Gemau Doethineb gan John Jones (Ioan Eifion)]] #[[Y Drws Agored|Y Drws Agored gan Robert Hughes Jones]] #[[Ffrwythau Dethol|Ffrwythau Dethol gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Straeon Gwerin Affrica|Straeon Gwerin Affrica gan Robert Griffith, Madagascar]] #[[Caneuon Mynyddog|Caneuon Mynyddog gan Richard Davies (Mynyddog)]] #[[Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill|Blagur y Gwanwyn a Chaneuon Ereill gan William J Richards]] #[[Pentre'r Plant|Pentre'r Plant gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Y Ddau Adda|Y Ddau Adda gan Dafydd Rhys Williams (Index)]] #[[Gweithiau Eben Fardd|Gweithiau Eben Fardd gol O. M. Edwards]] #[[Ystên Sioned|Ystên Sioned gan Daniel Silvan Evans a John Jones (Ivon)]] #[[Gwilym a Benni Bach|Gwilym a Benni Bach gan William Llewelyn Williams]] #[[Bugail y Bryn|Bugail y Bryn gan Moelona]] #[[Bil y Gymraeg ac Addysg|Bil y Gymraeg ac Addysg (Cymru) 2025 gan Senedd Cymru]] #[[Y Fainc Sglodion|Y Fainc Sglodion gan John William Jones]] #[[Beirdd y Berwyn 1700-1750|Beirdd y Berwyn 1700-1750 gol O. M. Edwards]] #[[Y Geilwad Bach|Y Geilwad Bach gan Lewis Davies, y Cymer]] #[[Murmuron Awen|Murmuron Awen gan Robert Roberts (Gwaenfab)]] #[[Clawdd Terfyn|Clawdd Terfyn gan Robert Dewi Williams]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol II gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I|Gwaith Barddonol Glasynys Cyfrol I gan Owen Wynne Jones (Glasynys)]] #[[Cofiant, neu Hanes bywyd a marwolaeth y Parch. Thomas Jones, Dinbych|Cofiant y Parch. Thomas Jones, Dinbych gan Thomas Jones, Dinbych]] #[[Chydig ar Gof a Chadw|Chydig ar Gof a Chadw gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd|Hugh Owen Bronyclydwr Apostol y Gogledd gan Zachary Mather]] #[[Siôn Gymro (llyfr)|Siôn Gymro (llyfr) gan Ben Davies, Pant-teg]] #[[Cofiant Watcyn Wyn|Cofiant Watcyn Wyn gan Penar Griffiths]] #[[Yr Awen Barod|Yr Awen Barod gan William Thomas Edwards (Gwilym Deudraeth)]] #[[Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos|Goronwy ar Grwydr 1, Italia Dlos gan Goronwy Jones, Prestatyn]] #[[Hunangofiant Tomi|Hunangofiant Tomi gan Edward Tegla Davies]] #[[Caniadau (T. Gwynn Jones)|Caniadau gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1|Hanes Eglwysi Annibynol Cymru Cyf 1 (Mynwy, Meirion, Maldwyn) gan gan Thomas Rees a John Thomas]] #[[Hanes Gwareiddiad|Hanes Gwareiddiad gan Gwilym Arthur Edwards]] #[[Dail y Dderwen|Dail y Dderwen gan William J Richards]] #[[Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant)|Hanes Bywyd (Dic Aberdaron a Twm o'r Nant) gol Hugh Humphreys, Caernarfon]] #[[Am dro i Fadagascar|Am dro i Fadagascar gan Daniel Owen Jones]] #[[Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun)|Cerddoriaeth yng Nghymru (Cyfres Pobun) gan Idris Lewis]] #[[Caniadau Gwili|Caniadau Gwili gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Yng Ngwres y Dydd|Yng Ngwres y Dydd gan Joseph Jones (J. J. Drefnewydd)]] #[[Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill|Gwlad y Gan a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill|Ymadawiad Arthur a Chaniadau Eraill gan T. Gwynn Jones]] #[[Hanes y Lleuad|Hanes y Lleuad ffug awdur Syr John Herschel]] #[[Llinell neu Ddwy|Llinell neu Ddwy gan John Jones (Ioan Brothen)]] #[[Yn Llefaru Eto|Yn Llefaru Eto gan Anhysbys]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf III gan Emrys ap Iwan]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf II gan Emrys ap Iwan]] #[[Methodistiaeth Cymru Cyfrol I|Methodistiaeth Cymru Cyfrol I gan John Hughes, Lerpwl]] #[[Y Trefedigaethau|Y Trefedigaethau gan Ifor Leslie Evans]] #[[Telyn Bywyd|Telyn Bywyd gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Cathlau Bore a Nawn|Cathlau Bore a Nawn gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel)|Derwyn neu Pob Pant a Gyfodir (Nofel) gan Robert David Morris]] #[[Ifor Owen (nofel)|Ifor Owen (nofel) gan Henry Emlyn Thomas (Emlyn)]] #[[Ysgrifau (John Breese Davies)|Ysgrifau gan John Breese Davies]] #[[Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I|Erthyglau Emrys ap Iwan Cyf I gan Emrys ap Iwan]] #[[Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig|Canmlwyddiant Wesleyaeth Gymreig gan Thomas Jones-Humphreys]] #[[Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant)|Rheinallt ab Gruffydd (Rhamant) gan Isaac Foulkes]] #[[Y Ddau Frawd|Y Ddau Frawd gan Nel Wyn (sef Llew Tegid)]] #[[Anturiaethau Robinson Crusoe|Anturiaethau Robinson Crusoe cyf gan William Rowlands, Porthmadog]] #[[Cofiant D Emlyn Evans|Cofiant D Emlyn Evans gan Evan Keri Evans]] #[[Telynegion (Silyn a Gruffydd)|Telynegion gan R Silyn Roberts a W. J. Gruffudd]] #[[Gwaith Hugh Jones, Maesglasau|Gwaith Hugh Jones, Maesglasau gol O. M. Edwards]] #[[Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill|Y Cwm Unig a Chaniadau Eraill gan Dewi Emrys]] #[[Beddau'r Proffwydi (drama)|Beddau'r Proffwydi (drama) gan W. J. Gruffydd ]] #[[Storio a Chadw dogfennau Ewyllys Crynodeb Gweithredol o Ymateb y Llywodraeth]] #[[Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad|Storio a chadw dogfennau ewyllys gwreiddiol. Ymgynghoriad gan Lywodraeth y DU]] #[[Nansi'r Dditectif|Nansi'r Dditectif gan Owain Llew Rowlands]] #[[Fel y gwelais Arglwyddes Llanofer]] #[[Ioan Madog (Cymru 1896)]] #[[Llofruddiaeth Thomas Watkins gan Benjamin Jones, Aberdâr 1866]] # [[Ròseen-Dhu|Ròseen-Dhu gan William Sharp (Fiona Macleod) wedi'i gyfieithu gan Owen Griffith Owen (Alafon)]] #[[Son-days (Henry Vaughan)|Son-days gan Henry Vaughan wedi'i gyfieithu gan Robert David Rowland (Anthropos)]] #[[Can Coffadwriaethol Tanymarian|Can Coffadwriaethol Tanymarian gan John Henry Hughes (Ieuan o Leyn)]] #[[Morwynion Glan Meirionydd|Morwynion Glan Meirionydd gan Lewis Morris (Llewelyn Ddu o Fôn)]] #[[A Poison Tree gan William Blake|A Poison Tree gan William Blake wedi'i gyfieithu gan John Jenkins (Gwili)]] #[[Dewi Idris (Cymru 1899)|Dewi Idris (Cymru 1899) gan Carneddog]] #[[John Jones (Ioan Eifion) Cymru 1896]] #[[Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau|Cwyn Lewis Rees a'i chwaer Ann am eu halltuddiaeth am ladrad yn Nolgellau gan John Jones (Pyll)]] #[[Llofruddiaeth Caerfyrddin, Thomas yn cael ei grogi]] #[[Baled am drychineb gwaith glo Dinas y Cymer, Pontypridd, 1844]] #[[Baled am bechod William Evan, Trefddyn (1737)]] ::''Mehefin 30=73'' dogcj67apcs6mtan4wte890v3hajzrr 104 62506 142869 127113 2025-07-06T22:20:36Z AlwynapHuw 1710 142869 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oddiwrth yr adroddiadau a geir yn yr Eurgrawn" o hanes y Cyfarfodydd Talaethol ni chynygiwyd neb fel ymgeiswyr am y weinidogaeth, gan fod cryn nifer o'r rhai a gymeradwywyd mewn Cyfarfodydd o'r blaen heb gael eu galw allan. Ni alwyd neb allan o'r newydd i waith y weinidogaeth, yn Nghynadledd 1853. Ond yn mis Medi canlynol bu farw y Parch. Daniel Jones, yn Llanrhaiadryn—Mochnant, ac i lanw yr adwy, galwyd allan OWEN EVANS, o Langefni, Sir Fôn. Yr oedd ef yn ddyn caredig ac hynod o ymroddol i'w waith, ac yr oedd llwyddiant yr achos yn agos at ei galon bob amser. Bu farw yn Llanrwst, Hydref 1ofed, 1864, yn ei 39ain o'i oedran, a'r 11eg o'i weinidogaeth. Cynhaliwyd Cyfarfod Talaethol y Deheu am 1854, yn Nantyglo. Prif digwyddiad y Cyfarfod hwnw oedd yr anerchiad a draddodwyd gan y Parch. Isaac Jenkins, i'r Parchn. C. Nuttal, D. Evans a H. Parry, ar derfyn eu tymor prawf wedi iddynt gael eu cymeradwyo gan y Cyfarfod i gael eu hordeinio yn y Gynhadledd nesaf. Y testyn oedd [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Luc xii.]] 34, a sylwyd ar gymeriad, gwaith a gwobr y gweision ffyddlon. Yn Nghaernarfon y cynhaliwyd Cyfarfod Talaethol y Gogledd. Yr oedd hwn yn gyfarfod neillduol iawn Penodwyd pwyllgor ganddo i ystyried pa lyfrau i ''recommendio'' i'w darllen i'r pregethwyr ar brawf y flwyddyn gyntaf, yr ail, y drydedd, a'r bedwaredd. Yn y cyfarfod hwn hefyd y cafodd y Parch. T. Aubrey y fath hwyl a dylanwad i draddodi ei ddarlith ar "Drefnyddiaeth Wesleyaidd" nes synu pawb. Ond efallai mai prif ddigwyddiad y cyfarfod oedd ymneillduad y Parch. Edward Anwyl o'r gwaith rheolaidd i fod yn uwchrif, ar ol llafurio yn galed am 46ain o flynyddoedd. Fel hyn yr rhydd y Parch. Samuel Davies yr hanes Fel ei gyfoed y Parch. David Williams dan amgylchiadau cyffelyb, methodd a dywedyd ond ychydig eiriau, torodd i wylo, ac eisteddodd i lawr, tra yr oedd llygaid yr holl frawdoliaeth o'i amgylch yn ffynnonau of ddagrau. Pa ryfedd wrth weled hen gadfridog na bu arno ofn na dyn na diafol pan yn ymladd brwydrau y groes wrth ddiosg ei arfogaeth oddiamdano am nad allai ymladd yn hwy oherwydd ei wendid, yn tori i lawr ac yn wylo? Dilynwyd ef gan yr un cais gan y Parch. R. Bonner, ond<noinclude><references/></noinclude> h3fn4vwl1eyan5bah5brqde0r7h1skp 104 63694 142854 129113 2025-07-06T21:52:52Z AlwynapHuw 1710 142854 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Drachefn, ar adeg arall daeth Mr. Richardson o Gaernarfon i'r dref i bregethu. Safai ar gareg-farch yn yr heol. Ar yr achlysur hwn, daeth nifer o'r hen blant, a'r cerig a'r brynti gyda hwy, ar fedr arllwys eu cynddaredd ar y Methodist, druan. Tra yr oedd Mr. Richardson yn darllen ac yn gweddio, safai ar y gris isaf o'r gareg-farch; acar ganol ei weddi eiddigeddai rhyw hen fenyw gymaint dros ei chrefydd, a thros anrhydedd trigolion Corwen, y rhai a ennillasent iddynt eu hunain y fathenw gwiw am erlid y Methodistiaid, nes y torodd allan i waeddi, "Tarewch ef, oh, tarewch ef;tarawed rhyw un ef!" Ond ni wnaeth neb, er fod Mr. Richardson yn dysgwyl ergyd o ryw gwr bob mynyd. Pregethodd wedi hyny ar y geiriau yn [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XIX|Luc xix]]. 41, 42, "Ac wedi iddo ddyfod yn agos, pan welodd efe y ddinas, efe a wylodd drosti, gan ddywedyd, Pe gwybuasit tithau, ïe, yn dy ddydd hwn y pethau a berthynant i'th heddwch! eithr y maent yn awr yn guddiedig oddiwrth dy lygaid." Yr oedd yn y dref, ar y pryd, gyfarfod gan yr hedd-ynadon a rhyw wŷr mawr. Canfyddwyd amryw o'r gwŷr hyn yn gwrando yn astud ar y bregeth, ac yn ymddwyn fel dynion yn perchen rheswm. Daliai y gynulleidfa sylw ar hyn, ac effeithiodd ymddygiadau gweddus y boneddwyr gymaint, ar y pryd o leiaf, ar y rhai a ddaethent yno gyda bwriad o erlid, nes en dofi. Cafodd y pregethwr gymhorth a nerth i draddodi ei genadwri, a chafodd seibiant y tro hwn oddiwrth bob terfysg, a bu y tro yn foddion i leithio aidd yr erlidwyr o hyny allan. Tua'r amser hwn, neu yn fuan ar ol hyn, cynaliwyd cwrdd misol yn y gymydogaeth. Y cyfarfod neillduol a gedwid yn nhy Richard White, sef Bodhaulog (neu Botulog, fel y gelwid ef), a'r oedfaon cyhoeddus yn Nghorwen. Daeth Mr. Charles, Lewis Morris, a dau bregethwr eraill yno i bregethu, a chawsant lonydd a seibiant i bregethu, y tro cyntaf erioed y cafwyd ilonydd hollol, er fod yr ymosodiad gwrthwynebol, er ys amser, yn gwanychu. Mewn canlyniad i'r tro hwn, pa fodd bynag, cafodd Richard White rybudd oddiwrth ei feistr tir, i ymadael â Bodhaulog. Fel hyn, yr oedd yr erlid nid wedi darfod, ond wedi newid dull ei ymosodiad. Yr oedd y werin, erbyn hyn, yn rhoddi heibio y gwaith o derfysgu ac aflonyddu y cyfarfodydd, ac nid oedd dim i'w wneyd, tybygid, ond i'r gwŷr mawr, wedi colli yr offer arferol, ddangos eu dygasedd mewn ffordd arall. Y trosedd mawr yr oedd Richard White yn euog o hono, oedd lletya a chroesawu y Methodistiaid yn ei dŷ:—caniatâu i gynulliadau crefyddol gael eu cynal dan ei gronglwyd. Rhoddwyd iddo ei ddewis, un ai y tyddyn ai y Methodistiaid. Ar dderbyniad y rhybudd i ymadael, a deall y telerau y gallai ddysgwyl cael aros, daeth y geiriau hyny i'w feddwl, "A phob un a'r a adawodd dai, neu frodyr, neu chwiorydd, neu dad, neu fam, neu wraig, neu blant, neu diroedd, er mwyn fy enw i, a dderbyn y can' cymaint, a bywyd tragywyddol a etifedda efe," [[Yr Efengyl yn ôl Sant Matthew/Pennod XIX|Mat. xix.]] 29. Ac ebe y Cristion cydwybodol, "Wel, wel ynte, nid Bodhaulog i mi!" Yr oedd yn mhaias ei feistr tir ddrulliad ''(butler)'', yr hwn oedd yn berwi gan wŷn i ddirmygu y Methodistiaid. Un noswaith, gyda rhyw gwmni yn y<noinclude><references/></noinclude> ig6lb4pd2mpxtf5lp91v9ik0w6pjf4l 104 67229 142886 134976 2025-07-06T22:46:35Z AlwynapHuw 1710 142886 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>xiv: 71. "Ac efe a ddechreuodd ddymuno melldithion arno ei hun a thyngu, nid adwaen i y dyn hwn y dywedwch am dano." XV: 26. "Ac yr oedd ei fai ef (ysgrifen ei gyhuddiad) yn ysgrifenedig oddiarnodd, Brenin yr Iddewon." XV: 33. "Ac o'r chweched awr hyd y nawfed awr bu tywyllwch ar yr holl wlad." XV: 43. "Daeth Joseph, Joseph o Arimathea, Seneddwr anrhydeddus, yr hwn yntau hefyd oedd yn disgwyl breniniaeth Duw, ac a feiddiodd fyned i mewn at Pilat, ac a geisiodd gorph yr Iesu." [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod XII|Luc. xii:]] 22. "Na flin ofelwch am eich einioes—a phwy ohonoch chwi wrth flin ofalu a all chwanegu un cufydd at ei faintioli? (oes)." [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc/Pennod X|x:]] 16. "A defaid eraill sydd gennyf, y rhai nid ynt o'r gorlan hon—a bydd un ddiadell, ac un bugail." Iago. v: 16, 17. "Llawer a ddichon taer weddi dyn uniawn. Elias oedd ddyn o'r un naturiaeth a ninnau, a chan weddio, efe a weddiodd na byddai gwlawio; ac ni bu gwlawio ar y wlad dair blynedd a chwe mis." {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 67h6bj2fmsvtzc048b3uech3j6yy1fy 104 70380 142755 141393 2025-07-06T13:50:41Z AlwynapHuw 1710 142755 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>traed: ond hon a olchodd fy nhraed â dagrau, ac ''a'u'' sychodd â gwallt ei phen. 45 Ni roddaist i mi gusan: ond hon, er pan ddeuthum i mewn, ni pheidiodd â chusanu fy nhraed. 46 Fy mhen âg olew nid iraist: ond hon a irodd fy nhraed âg ennaint. 47 O herwydd paham y dywedaf wrthyt, Maddeuwyd ei haml bechodau hi; oblegid hi a garodd yn fawr: ond y neb y maddeuer ychydig iddo, a gâr ychydig. 48 Ac efe a ddywedodd wrthi, Maddeuwyd i ti dy bechodau. 49 A'r rhai oedd yn cyd-eistedd i fwytta a ddechreuasant ddywedyd ynddynt eu hunain, Pwy yw hwn sydd yn maddeu pechodau hefyd? 50 Ac efe a ddywedodd wrth y wraig, Dy ffydd a'th gadwodd; dos mewn tangnefedd. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD VIII.}}}} {{bach|''1 Y gwragedd yn gweini í Grist o'u golud. 4 Crist, wedi iddo bregethu o fan i fan, a'i apostolion yn ei ganlyn, yn gosod allan ddammeg yr hauwr; 16 a'r ganwyll: 21 yn dangos pwy ydyw ei fam a'i frodyr 22 yn ceryddu y gwyntoedd: 26 yn bwrw y lleng gythreuliaid allan o'r dyn i'r gen faint foch. 37 Y Gadareniaid yn ei wrthod ef: 43 yntau yn iachâu y wraig d'i diferlif gwaed, 49 ac yn bywhdu merch Jairus.''}} 1 A BU wedi hynny, iddo fyned trwy bob dinas a thref, gan bregethu, ac efengylu teyrnas Dduw: a'r deuddeg ''oedd'' gyd âg ef; 2 A gwragedd rai, a'r a iachesid oddi wrth ysprydion drwg a gwendid; Mair yr hon a elwid Magdalen, o'r hon yr aethai saith gythraul allan; 3 Joanna, gwraig Chusa goruchwyliwr Herod, a Susanna, a llawer eraill, y rhai oedd yn gweini iddo o'r pethau oedd ganddynt. 4 ¶ Ac wedi i lawer o bobl ymgynnull ynghyd, a chyrchu atto o bob dinas, efe a ddywedodd ar ddammeg: 5 Yr hauwr a aeth allan i hau ei had: ac wrth hau, peth a syrthiodd ar ymyl y ffordd, ac a fathrwyd; ac ehediaid y nef a'i bwyttaodd. 6 A pheth arall a syrthiodd ar y graig; a phan eginodd, y gwywodd, am nad oedd iddo wlybwr. 7 A pheth arall a syrthiodd ym mysg drain; a'r drain a gyd-dyfasant, ac a'i tagasant ef. 8 A pheth arall a syrthiodd ar dir da; ac a eginodd, ac a ddug ffrwyth ar ei ganfed. Wrth ddywedyd y pethau hyn, efe a lefodd, Y neb sydd a chlustiau ganddo i wran daw, gwrandawed. 9 A'i ddisgyblion a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Pa ddammeg oedd hon? 10 Yntau a ddywedodd, I chwi y rhoddwyd gwybod dirgeloedd teyrnas Dduw; eithr i eraill ar ddamhegion; fel yn gweled na welant, ac yn clywed na ddeallant. 11 A dyma y ddammeg: Yr had yw gair Duw. 12 A'r rhai ar ymyl y ffordd, ydyw y rhai sydd yn gwrandaw; wedi hynny y mae y diafol yn dyfod, ac yn dwyn ymaith y gair o'u calon hwynt, rhag iddynt gredu, a bod yn gadwedig. 13 A'r rhai ar y graig, ''yw y rhai'' pan glywant, a dderbyniant y gair yn llawen; a'r rhai hyn nid oes ganddynt wreiddyn, y rhai sydd yn credu dros amser, ac yn amser profedigaeth yn cilio. 14 A'r hwn a syrthiodd ym mysg drain, yw y rhai a wrandawsant; ac wedi iddynt fyned ymaith, hwy a dagwyd gan ofalon, a golud, a melyswedd buchedd, ac nid ydynt yn dwyn ffrwyth i berffeithrwydd. 15 A'r hwn ar y tir da, yw y rhai hyn, y rhai & chalon hawddgar a da, ydynt yn gwrandaw y gair, ac yn ei gadw, ac yn dwyn ffrwyth trwy amynedd. 16 ¶ Nid yw neb wedi goleu canwyll, yn ei chuddio hi â llestr, neu yn ei dodi dan wely; eithr yn ei gosod ar ganhwyllbren, fel y caffo y rhai a ddel i mewn weled y goleuni. 17 Canys nid oes dim dirgel, a'r ni bydd amlwg; na dim cuddiedig, a'r nis gwybyddir, ac na ddaw i'r goleu. 18 Edrychwch am hynny pa fodd y clywoch: canys pwy bynnag y mae ganddo, y rhoddir iddo; a'r neb nid oes ganddo, ie, yr hyn y mae yn tybied ei fod ganddo, a ddygir oddi arno. 19 Daeth atto hefyd ''ei'' fam a'i <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> r897neesuio6blpk8t9d09ngss010fs 104 70883 142759 142654 2025-07-06T13:58:28Z AlwynapHuw 1710 142759 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>23 ¶ Ac efe a drodd at ''ei'' ddisgyblion, ac a ddywedodd o'r neilldu, Gwyn fyd y llygaid sydd yn gweled y pethau yr ydych chwi yn eu gweled: 24 Canys yr wyf yn dywedyd i chwi, ewyllysio o lawer o brophwydi a brenhinoedd weled y pethau yr ydych chwi yn eu gweled, ac nis gwelsant; a chlywed y pethau yr ydych chwi yn eu clywed, ac nis clywsant. 25 ¶ Ac wele, rhyw gyfreithiwr a gododd, gan ei demtio ef, a dywedyd, Athraw, pa beth a wnaf i gael etifeddu bywyd tragywyddol? 26 Yntau a ddywedodd wrtho, Pa beth sydd ysgrifenedig yn y gyfraith? pa fodd y darlleni? 27 Ac efe gan atteb a ddywedodd, Ti a geri yr Arglwydd dy Dduw a'th holl galon, ac a'th holl enaid, ac â'th holl nerth, ac a'th holl feddwl; a'th gymmydog fel ti dy hun. 28 Yntau a ddywedodd wrtho, Ti a attebaist yn uniawn gwna hyn, a byw fyddi. 29 Eithr efe, yn ewyllysio ei gyfiawnhâu ei hun, a ddywedodd wrth. yr Iesu, A phwy yw fy nghymmydog? 30 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd, Rhyw ddyn oedd yn myned i waered o Jerusalem i Jericho, ac a syrthiodd ym mysg lladron; y rhai wedi ei ddïosg ef, a'''i'' archolli, a aethant ymaith, gan ''ei'' adael yn hanner marw. 31 Ac ar ddamwain, rhyw offeiriad a ddaeth i waered y ffordd honno: a phan ei gwelodd, efe a aeth o'r tu arall heibio. 32 A'r un ffunud Lefiad hefyd, wedi dyfod i'r fan, a'i weled ''ef'', a aeth o'r tu arall heibio. 33 Eithr rhyw Samariad, wrth ymdaith, a ddaeth atto ef: a phan ei gwelodd, a dosturiodd, 34 Ac a aeth atto, ac a rwymodd ei archollion ef, gan dywallt ynddynt olew a gwin; ac a'i gosododd ef ar ei anifail ei hun, ac a'i dug ef i'r lletty, ac a'i hamgeleddodd. 35 A thrannoeth wrth fyned ymaith, efe a dynnodd allan ddwy geiniog, ac a'u rhoddes i'r llettŷwr, ac a ddywedodd wrtho, Cymmer ofal drosto: a pha beth bynnag a dreuliech yn ychwaneg, pan ddelwyf drachefn, mi a'i talaf i ti. 36 Pwy gan hynny o'r tri hyn, yr ydwyt ti yn tybied ei fod yn gymmydog i'r hwn a syrthiasai ym mhlith y lladron? 37 Ac efe a ddywedodd, Yr hwn a wnaeth drugaredd âg ef. A'r Iesu am hynny a ddywedodd wrtho, Dos, a gwna dithau yr un modd. 38 ¶ A bu, a hwy yn ymdeithio, ddyfod o hono i ryw dref: a rhyw wraig, a'i hénw Martha, a'i derbyniodd ef i'w thŷ. 39 Aci hon yr oedd chwaer a elwid Mair, yr hon hefyd a eisteddodd wrth draed yr Iesu, ac a wrandawodd ar ei ymadrodd ef. 40 Ond Martha oedd drafferthus ynghylch llawer o wasanaeth: a chan sefyll ger llaw, hi a ddywedodd, Arglwydd, onid oes ofal gennyt am i'm chwaer fy ngadael i fy hun i wasanaethu? dywed wrthi gan hynny am fy helpio. 41 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd wrthi, Martha, Martha, gofalus a thrafferthus wyt ynghylch llawer o bethau: 42 Eithr un peth sydd angenrheidiol: a Mair a ddewisedd y rhan dda, yr hon ni ddygir oddi arni. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XI.}}}} {{bach|1 Crist yn dysgu gweddio: a hynny heb ddiffygio: 11 gan sicrhau y rhydd Duw felly i ni bethau da. 14 Wrth fwrw allan gythraul mud, y mae efe yn ceryddu y Phariseaid cablaidd: 28 ac yn dangos pwy sydd fendigedig: 29 ac yn pregethu i'r bobl; 37 ac yn argyhoeddi ffug sancteiddrwydd y Phariseaid, a'r ysgrifenyddion, a'r cyfreithwyr.}} A BU, ac efe mewn rhyw fan yn gweddio, pan beidiodd, ddywedyd o un o'i ddisgyblion wrtho, Arglwydd, dysg i ni weddïo, megis ag y dysgodd Ioan i'w ddisgyblion. 2 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pan weddïoch, dywedwch, Ein Tad yr hwn wyt yn y nefoedd, Sancteiddier dy enw. Deued dy deyrnas. Gwneler dy ewyllys, megis yn y nef, felly ar y ddaear hefyd. 3 Dyro i ni o ddydd i ddydd ein bara beunyddiol. {{nop}} <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 7jio7m2ldpzdwmsciorubew3pdljhdm 104 70884 142710 142655 2025-07-06T12:14:14Z AlwynapHuw 1710 142710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>4 A maddeu i ni ein pechodau : canys yr ydym ninnau yn maddeu i bawb sydd yn ein dyled. Ac nac arwain ni i brofedigaeth; eithr gwared ni rhag drwg. 5 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pwy o honoch fydd iddo gyfaill, ac a à atto hanner nos, ac a ddywed wrtho, ''O'' gyfaill, moes i mi dair torth yn echwyn; 6 Canys cyfaill i mi a ddaeth attaf wrth ymdaith, ac nid oes gennyf ddim i'w ddodi ger ei fron ef: 7 Ac yntau oddi mewn a ettyb ac a ddywed, Na flina fi: yn awr y mae y drws yn gauad, a'm plant gyd â mi yn y gwely; ni allaf godi a'u rhoddi i ti. 8 Yr wyf yn dywedyd i chwi, Er na chyfyd efe a rhoddi iddo, am ei fod yn gyfaill iddo; etto o herwydd ei daerni, efe a gyfyd, ac a rydd iddo gynnifer ag y sydd arno eu heisieu. 9 Ac yr ydwyf yn dywedyd i chwi, Gofynwch, a rhoddir i chwi; ceisiwch, a chwi a gewch; curwch, ac fe a agorir i chwi. 10 Canys pob un sydd yn gofyn, sydd yn derbyn; a'r neb sydd yn ceisio, sydd yn cael; ac i'r hwn sydd yn curo, yr agorir. 11 Os bara a ofyn mab i un o honoch chwi sydd dad, a ddyry efe garreg iddo? ac os pysgodyn, a ddyry efe iddo sarph yn lle pysgodyn? 12 Neu os gofyn efe ŵy, a ddyry efe ysgorpion iddo? 13 Os chwychwi gan hynny, y rhai ydych ddrwg, a fedrwch roi rhoddion da i'ch plant chwi; pa faint mwy y rhydd ''eich'' Tad o'r nef yr Yspryd Glân i'r rhai a ofyno ganddo? 14 ¶ Ac yr oedd efe yn bwrw allan gythraul, a hwnnw oedd fud. A bu, wedi i'r cythraul fyned allan, i'r mudan lefaru; a'r bobloedd a ryfeddasant. 15 Eithr rhai o honynt a ddywedasant, Trwy Beelzebub, pennaeth y cythreuliaid, y mae efe yn bwrw allan gythreuliaid. 16 Ac eraill, gan ''ei'' demtio, a geisiasant ganddo arwydd o'r nef. 17 Yntau, yn gwybod en meddyliau hwynt, a ddywedodd wrthynt, Pob teyrnas wedi ymrannu yn ei herbyn ei hun, a anghyfanneddir; a thŷ yn erbyn tŷ, a syrth. 18 Ac os Satan hefyd sydd wedi ymrannu yn ei erbyn ei hun, pa fodd y saif ei deyrnas ef? gan eich bod yn dywedyd, mai trwy Beelzebub yr wyf fi yn bwrw allan gythreuliaid. 19 Ac os trwy Beelzebub yr wyf fi yn bwrw allan gythreuliaid, trwy bwy y mae eich plant chwi yn eu bwrw hwynt allan? am hynny y byddant hwy yn farnwyr arnoch chwi. 20 Eithr os myfi trwy fys Duw ydwyf yn bwrw allan gythreuliaid, diammeu ddyfod teyrnas Dduw attoch chwi. 21 Pan fyddo un cryf arfog yn cadw ei neuadd, y mae yr hyn sydd ganddo mewn heddwch: 22 Ond pan ddel un cryfach nag ef arno, a'i orchfygu, efe a ddwg ymaith ei holl arfogaeth ef yn yr hon yr oedd yn ymddiried, ac a ran ei anrhaith ef. 23 Y neb nid yw gyd â mi, sydd yn fy erbyn a'r neb nid yw yn casglu gyd â mi, sydd yn gwasgaru. 24 Pan êl yr yspryd aflan allan o ddyn, efe a rodia mewn lleoedd sychion, gan geisio gorphwysdra : a phryd na chaffo, efe a ddywed, Mi a ddychwelaf i'm tŷ o'r lle y deuthum allan. 25 A phan ddel, y mae yn ei gael wedi ei ysgubo a'i drefnu. 26 Yna yr â efe, ac y cymmer atto saith yspryd eraill gwaeth nag ef ei hun; a hwy a ânt i mewn, ac a arhosant yno: a diwedd y dyn hwnnw fydd gwaeth na'i ddechreuad. 27 ¶ A bu, fel yr oedd efe yn dywedyd hyn, rhyw wraig o'r dyrfa a gododd ei llef, ac a ddywedodd wrtho, Gwyn fyd y groth a'th ddug di, a'r bronnau a sugnaist. 28 Ond efe a ddywedodd, Yn hytrach gwyn fyd y rhai sydd yn gwrandaw gair Duw, ac yn ei gadw. 29 Ac wedi i'r bobloedd ymdyrru ynghyd, efe a ddechreuodd daywedyd, Y genhedlaeth hon sydd ddrwg: y mae hi yn ceisio arwydd; ac arwydd ni roddir iddi, ond arwydd Jonas y prophwyd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> nfyvhwx1z4hpu5c11ux586geunfrod4 104 70886 142713 142657 2025-07-06T12:17:27Z AlwynapHuw 1710 142713 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|{{mawr|PENNOD XII.}}}} {{bach|''1 Crist yn pregethu i'w ddisgyblion am ochel rhagrith, ac ofn wrth ddatgan ei athrawiaeth ef: 13 yn rhybuddio y bobl i ochelyd cybydd-dra, trwy ddammeg y gwr goludog a adeiladodd ysguboriau mwy. 22 Ni wasanaetha i ni fod yn rhy ofalus am bethau bydol; 31 ond ceisio teyrnas Dduw, 33 a rhoddi elusen, 36 a bod yn barod i agoryd in Harglwydd pan guro, pa bryd bynnag y delo. 41 Y dylai gweinidogion Crist edrych ar eu siars, 49 a disgwyl am erlid. 54 Rhaid i'r bobl dderbyn yr amser hwn o ras, 58 oblegid peth ofnadwy yw marw heb gymmodi.''}} YN y cyfamser, wedi i fyrddiwn bobl ymgasglu ynghyd, hyd oni ymsathrai y naill y llall, efe a ddechreuodd ddywedyd wrth ei ddisgyblion, Yn gyntaf, gwyliwch arnoch rhag surdoes y Phariseaid, yr hwn yw rhagrith. 2 Canys nid oes dim cuddiedig, a'r nas datguddir; na dirgel, a'r nis gwybyddir. 3 Am hynny pa bethau bynnag a ddywedasoch yn y tywyllwch, a glywir yn y goleu; a'r peth a ddywedasoch yn y glust mewn ystafelloedd, a bregethir ar bennau tai. 4 Ac yr wyf yn dywedyd wrthych, fy nghyfeillion, Nac ofnwch y rhai sydd yn lladd y corph, ac wedi hynny heb ganddynt ddim mwy i'w wneuthur. 5 Ond rhag-ddangosaf i chwi pwy a ofnwch Ofnwch yr hwn, wedi y darffo iddo ladd, sydd ag awdurdod ganddo i fwrw i uffern; ie, meddaf i chwi, Hwnnw a ofnwch. 6 Oni werthir pump o adar y tô er dwy ffyrling? ac nid oes un o hon- ynt mewn anghof ger bron Duw: 7 Ond y mae hyd yn nod blew eich pennau chwi yn gyfrifedig oll. Am hynny nac ofnwch yr ydych chwi yn well na llawer o adar y tô. 8 Ac meddaf i chwi, Pwy bynnag a'm haddefo i ger bron dynion, Mab y dyn hefyd a'i haddef yntau ger bron angelion Duw. 9 A'r hwn a'm gwado i ger bron dynion, a wedir ger bron angelion Duw. 10 A phwy bynnag a ddywedo air yn erbyn Mab y dyn, fe a faddeuir iddo: eithr i'r neb a gablo yn erbyn yr Yspryd Glân, ni faddeuir. 11 A phan y'ch dygant i'r synagogau, ac ''at'' y llywiawdwyr, a'r awdurdodau, na ofelwch pa fodd, neu pa beth a atteboch, neu beth a ddywedoch: 12 Canys yr Yspryd Glân a ddysg i chwi yn yr awr honno beth sydd raid ei ddywedyd. 13 A rhyw un o'r dyrfa a ddywedodd wrtho, Athraw, dywed wrth fy mrawd am rannu â myfi yr etifeddiaeth. 14 Yntau a ddywedodd wrtho, Y dyn, pwy a'm gosododd i yn farnwr neu yn rhannwr arnoch chwi? 15 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Edrychwch, ac ymogelwch rhag cybydd-dod: canys nid yw bywyd neb yn sefyll ar amlder y pethau sydd ganddo. 16 ¶ Ac efe a draethodd wrthynt ddammeg, gan ddywedyd, Tir rhyw wr goludog a gnydiodd yn dda. 17 Ac efe a ymresymmodd ynddo ei hun, gan ddywedyd, Beth a wnaf, am nad oes gennyf le i gasglu fy ffrwythau iddo? 18 Ac efe a ddywedodd, Hyn a wnaf: Mi a dynnaf i lawr fy ysguboriau, ac a adeiladaf rai mwy; ac yno y casglaf fy holl ffrwythau, a'm dâ. 19 A dywedaf wrth fy enaid, Fy enaid, y mae gennyt ddå lawer wedi eu rhoi i gadw dros lawer o flynydd- oedd: gorphwys, bwytta, ŷf, bydd lawen. 20 Eithr Duw a ddywedodd wrtho, ''O'' ynfyd, y nos hon y gofynant dy enaid oddi wrthyt; ac eiddo pwy fydd y pethau a barottoaist? 21 Felly y mae yr hwn sydd yn trysori iddo ei hun, ac nid yw gyfoethog tu ag at Dduw. 22 ¶ Ac efe a ddywedodd wrth ei ddisgyblion, Am hyn yr wyf yn dywedyd wrthych, Na chymmerwch ofal am eich bywyd, beth a fwyttaoch; nac am eich corph, beth a wisgoch. 23 Y mae y bywyd yn fwy na'r ymborth, a'r corph ''yn fwy'' na'r dillad. 24 Ystyriwch y brain: canys nid ydynt yn hau nac yn medi; i'r rhai nid oes gell nac ysgubor; ac y mae Duw yn eu porthi hwynt: o ba<noinclude><references/></noinclude> m3i1uua9odsnxgs1kj1mwecuaolpssm 104 70887 142715 142662 2025-07-06T12:19:27Z AlwynapHuw 1710 142715 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>faint mwy yr ydych chwi yn well na'r adar? 25 A phwy o honoch, gan gymmeryd gofal, a ddichon chwanegu un cufydd at ei faintioli? 26 Am hynny, oni ellwch wneuthur y peth lleiaf, paham yr ydych yn cymmeryd gofal am y lleill? 27 Ystyriwch y lili, pa fodd y maent yn tyfu; nid ydynt yn llafurio, nac yn nyddu: ac yr wyf yn dywedyd i chwi, na wisgwyd Solomon yn ei holl ogoniant fel un o'r rhai hyn. 28 Ac os yw Duw felly yn dilladu y llysieuyn, yr hwn sydd heddyw yn y maes, ac y fory a deflir i'r ffwrn: pa faint mwy ''y dillada efe'' chwychwi, O rai o ychydig ffydd? 29 Chwithau na cheisiwch beth a fwyttaoch, neu pa beth a yfoch; ac na fyddwch ammheüus. 30 Canys y pethau hyn oll y mae cenhedloedd y byd yn eu hargeisio: ac y mae eich Tad chwi yn gwybod fod arnoch chwi eisieu y pethau hyn. 31 ¶ Yn hytrach ceisiwch deyrnas Dduw; a'r pethau hyn oll a roddir i chwi yn chwaneg. 32 Nac ofna, braidd bychan: canys rhyngodd bodd i'ch Tad roddi i chwi y deyrnas. 33 Gwerthwch yr hyn sydd gennych, a rhoddwch elusen: gwnewch i chwi byrsau y rhai ni heneiddiant; trysor yn y nefoedd, yr hwn ni dderfydd, lle ni ddaw lleidr yn agos, ac ni lygra pryf. 34 Canys lle y mae eich trysor chwi, yno y bydd eich calon hefyd. 35 Bydded eich lwynau wedi eu hymwregysu, a'''ch'' canhwyllau wedi eu goleu: 36 A chwithau yn debyg i ddynion yn disgwyl eu harglwydd, pa bryd y dychwel o'r neithior; fel pan ddelo a churo, yr agoront iddo yn ebrwydd. 37 Gwyn eu byd y gweision hynny, y rhai a gaiff eu harglwydd, pan ddel, yn neffro: yn wir, meddaf i chwi, efe a ymwregysa, ac a wna iddynt eistedd i lawr i fwytta, ac a ddaw, ac a wasanaetha arnynt hwy. 38 Ac os daw efe ar yr ail wyliadwriaeth, ac ''os'' ar y drydedd wyliadwriaeth y daw, a'u cael ''hwynt'' felly, gwyn eu byd y gweision hynny. 39 A hyn gwybyddwch, pe gwybuasai gwr y tŷ pa awr y deuai y lleidr, efe a wyliasai, ac ni adawsai gloddio ei dy trwodd. 40 A chwithau gan hynny, byddwch barod: canys yr awr ni thybioch, y daw Mab y dyn. 41 TA Phetr a ddywedodd wrtho, Arglwydd, ai wrthym ni yr wyt ti yn dywedyd y ddammeg hon, ai wrth bawb hefyd? 42 A'r Arglwydd a ddywedodd, Pwy yw y goruchwyliwr ffyddlawn a phwyllog, yr hwn a esyd ei arglwydd ar ei deulu, i roddi cyfluniaeth ''iddynt'' mewn pryd? 43 Gwyn ei fyd y gwas hwnnw, yr hwn y caiff ei arglwydd ef, pan ddel, yn gwneuthur felly. 44 Yn wir meddaf i chwi, Efe a'i gesyd ef ''yn llywodraethwr'' ar gwbl a'r y sydd eiddo. 45 Eithr os dywed y gwas hwnnw yn ei galon, Y mae fy arglwydd yn oedi dyfod; a dechreu curo y gweision a'r morwynion, a bwytta ac yfed, a meddwi; 46 Daw arglwydd y gwas hwnnw mewn dydd nad yw efe yn disgwyl, ac ar awr nad yw efe yn gwybod, ac a'i gwahana ef, ac a esyd ei ran ef gyd â'r anffyddloniaid. 47 A'r gwas hwnnw, yr hwn a wybu ewyllys ei arglwydd, ac nid ymbarottodd, ac ni wnaeth yn ol ei ewyllys ef, a gurir à llawer ''ffonnod''. 48 Eithr yr hwn ni wybu, ac a wnaeth bethau yn haeddu ''ffonnodiau'', a gurir âg ychydig fonnodiau. Ac i bwy bynnag y rhoddwyd llawer, llawer a ofynir ganddo; a chyd a'r neb y gadawsant lawer, ychwaneg a ofynant ganddo. 49 Mi a ddeuthum i fwrw tân ar y ddaear: a pheth a fynnaf os cynneuwyd ef eisoes? 50 Eithr y mae gennyf fedydd i'm bedyddio âg ef; ac mor gyfyng yw arnaf hyd oni orphener! 51 Ydych chwi yn tybied mai heddwch y deuthum i i'w roddi ar y<noinclude><references/></noinclude> e1rvw5nlt71z0tae8y801fn6bambskn 104 70889 142764 142664 2025-07-06T14:08:55Z AlwynapHuw 1710 142764 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>16 Ac oni ddylai hon, a hi yn ferch i Abraham, yr hon a rwymodd Satan, wele, ddeunaw mlynedd, gael ei rhyddhâu o'r rhwym hwn ar y dydd Sabbath? 17 Ac fel yr oedd efe yn dywedyd y pethau hyn, ei holl wrthwynebwyr ef a gywilyddiasant: a'r holl bobl a lawenychasant am yr holl bethau gogoneddus a wnaid ganddo. 18 ¶ Ac efe a ddywedodd, I ba beth y mae teyrnas Dduw yn debyg? ac i ba beth y cyffelybaf hi? 19 Tebyg yw i ronyn o had mwstard, yr hwn a gymmerodd dyn, ac a'i hauodd yn ei ardd; ac efe a gynnyddodd, ac a aeth yn bren mawr, ac adar yr awyr a nythasant yn ei ganghennau ef. 20 A thrachefn y dywedodd, I ba beth y cyffelybaf deyrnas Dduw ? 21 Cyffelyb yw i surdoes, yr hwn a gymmerodd gwraig, ac a'i cuddiodd mewn tri mesur o flawd, hyd oni surodd y cwbl oll. 22 Ac efe a dramwyodd trwy ddinasoedd a threfi, gan athrawiaethu, ac ymdeithio tu a Jerusalem. 23 ¶ A dywedodd un wrtho, Arglwydd, ai ychydig yw y rhai cadwedig? Ac efe a ddywedodd wrthynt, 24 Ymdrechwch am fyned i mewn trwy y porth cyfyng: canys llawer, meddaf i chwi, a geisiant fyned i mewn, ac nis gallant. 25 Gwedi cyfodi gwr y tŷ, a chau y drws, a dechreu o honoch sefyll oddi allan, a churo y drws, gan ddywedyd, Arglwydd, Arglwydd, agor i ni; ac iddo yntau atteb a dywedyd wrthych, Nid adwaen ddim o honoch o ba le yr ydych: 26 Yna y dechreuwch ddywedyd, Ni a fwyttasom ac a yfasom yn dy ŵydd di, a thi a ddysgaist yn ein heolydd ni. 27 Ac efe a ddywed, Yr wyf yn dywedyd i ''chwi'', Nid adwaen chwi o ba le yr ydych: ewch ymaith oddi wrthyf, chwi holl weithredwyr anwiredd. 28 Yno y bydd wylofain a rhingeian dannedd, pan weloch Abraham, ac Isaac, a Jacob, a'r holl brophwydi, yn nheyrnas Dduw, a chwithau wedi eich bwrw allan. 29 A daw rhai o'r dwyrain, ac o'r gorllewin, ac ''o''<nowiki>'</nowiki>r gogledd, ac ''o''<nowiki>'</nowiki>r dehau, ac a eisteddant yn nheyrnas Dduw. 30 Ac wele, olaf ydyw y rhai a fyddant flaenaf, a blaenaf ydyw y rhai a fyddant olaf. 31 ¶ Y dwthwn hwnnw y daeth atto ryw Phariseaid, gan ddywedyd wrtho, Dos allan, a cherdda oddi yma: canys y mae Herod yn ewyllysio dy ladd di. 32 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Ewch, a dywedwch i'r cadnaw hwnnw, Wele, yr wyf yn bwrw allan gythreuliaid, ac yn iachâu heddyw ac y fory, a'r trydydd dydd y'm perffeithir. 33 Er hynny rhaid i mi ymdaith heddyw ac y fory, a thrennydd : canys ni all fod y derfydd am brophwyd allan o Jerusalem. 34 O Jerusalem, Jerusalem, yr hon wyt yn lladd y prophwydi, ac yn llabyddio y rhai a anfonir attat: pa sawl gwaith y mynnaswn gasglu dy blant ynghyd, y modd ''y casgl'' yr iâr ei chywion dan ei hadenydd, ac nis mynnech! 35 Wele, eich tŷ a adewir i chwi yn anghyfannedd. Ac yn wir yr wyf yn dywedyd wrthych, Ni welwch fi, hyd oni ddêl yr amser pan ddywedoch, Bendigedig ''yw'' yr hwn sydd yn dyfod yn enw yr Arglwydd. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XIV.}}}} {{bach|''2 Crist yn iachau y dropsi ar y Sabbath: 7 yn dysgu gostyngeiddrwydd; 12 a gwneuthur ciniawau ir tlodion: 16 wrth ddammeg y supper mawr, yn dangos pa fodd y cauir dynion d meddyliau bydol, y rhai a ddiystyrant air Duw, allan o'r nef. 25 Rhaid i'r rhai a fynnai fod yn ddisgyblion iddo, i ddwyn eu croes, a gwneuthur eu cyfrifon ym mlaen llaw; rhag iddynt trwy gywilydd syrthio oddi wrtho ar ol hynny, 34 a myned yn gwbl ddilês, fel halen wedi colli ei flas.''}} BU hefyd, pan ddaeth efe i dŷ un o bennaethiaid y Phariseaid ar y Sabbath, i fwytta bara, iddynt hwythau ei wylied ef. 2 Ac wele, yr oedd ger ei fron ef ryw ddyn yn glaf o'r dropsi. 3 A'r Iesu gan atteb a lefarodd wrth y cyfreithwyr a'r Phariseaid, gan ddywedyd, Ai rhydd iachâu ar y Sabbath? {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 5e8qvtx8gu7w1sf35a4ituvkzm18y9n 104 70893 142768 142668 2025-07-06T14:21:22Z AlwynapHuw 1710 142768 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ai efe a lŷn wrth y naill, ac a ddirmyga y llall. Ni ellwch wasanaethu Duw a mammon. 14 A'r Phariseaid hefyd, y rhai oedd ariangar, a glywsant y pethau hyn oll, ac a'i gwatwarasant ef. 15 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Chwychwi yw y rhai sydd yn eich cyfiawnhâu eich hunain ger bron dynion; eithr Duw a ŵyr eich calonnau chwi: canys y peth sydd uchel gyd â dynion, sydd ffiaidd ger bron Duw. 16 Y gyfraith a'r prophwydi ''oedd'' hyd Ioan: er y pryd hwnnw y pregethir teyrnas Dduw, a phob dyn sydd yn ymwthio iddi. 17 A haws yw i nef a daear fyned heibio, nag i un tippyn o'r gyfraith ballu. 18 Pwy bynnag a ollyngo ymaith ei wraig, ac a brïodo un arall, y mae efe yn godinebu; a phwy bynnag a briodo yr hon a ollyngwyd ymaith oddi wrth ei gwr, y mae efe yn godinebu. 19 ¶ Yr oedd rhyw wr goludog, ac a wisgid & phorphor a llian main, ac yr oedd yn cymmeryd byd da yn helaethwych beunydd: 20 Yr oedd hefyd ryw gardottyn, a'i enw Lazarus, yr hwn a fwrid wrth ei borth ef yn gornwydlyd, 21 Ac yn chwennychu cael ei borthi â'r briwsion a syrthiai oddi ar fwrdd y gwr cyfoethog; ond y cwn a ddaethant, ac a lyfasant ei gornwydydd ef. 22 A bu, i'r cardottyn farw, a'i ddwyn gan yr angelion i fynwes Abraham. A'r goludog hefyd a fu farw, ac a gladdwyd: 23 Ac yn uffern efe a gododd ei olwg, ac efe mewn poenau, ac a ganfu Abraham o hirbell, a Lazarus yn ei fynwes. 24 Ac efe a lefodd, ac a ddywedodd, O. dad Abraham, trugarhâ wrthyf, a danfon Lazarus, i drochi pen ei fys mewn dwfr, ac i oeri fy nhafod: canys fe a'm poenir yn y fflam hon. 25 Ac Abraham a ddywedodd, ''Ha'' fab, coffa i ti dderbyn dy wynfyd yn dy fywyd, ac felly Lazarus ei adfyd: ac yn awr y diddenir ef, ac y poenir dithau. 26 Ac heb law hyn oll, rhyngom ni a chwithau y sicrhâwyd gagendor mawr: fel na allo y rhai a fynnent, dramwy oddi yma attoch chwi; na'r rhai oddi yna, dramwy attom ni. 27 Ac efe a ddywedodd, Yr wyf yn attolwg i ti gan hynny, O dad, ddanfon o honot ef i dy fy nhad; 28 Canys y mae i mi bump o frodyr: fel y tystiolaetho iddynt hwy, rhag dyfod o honynt hwythau hefyd i'r lle poenus hwn. 29 Abraham a ddywedodd wrtho, Y mae ganddynt Moses a'r prophwydi; gwrandawant arnynt hwy. 30 Yntau a ddywedodd, Nag ê, y tad Abraham: eithr os â un oddi wrth y meirw attynt, hwy a edifarhânt. 31 Yna ''Abraham'' a ddywedodd wrtho, Oni wrandawant ar Moses a'r prophwydi, ni chredant chwaith pe codai un oddi wrth y meirw. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XVII.}}}} {{bach|''1 Crist yn dysgu gochelyd achosion rhwystr. 3 Am faddeu bawb i'w gilydd. 6 Gallu ffydd. 7 Pa fodd yr ydym ni yn rhwymedig i Dduw, ac nid efe ini. 11 Y mae yn iachau deg o wahangleifion. 20 Am deyrnas Dduw, a dyfodiad Mab y dyn. }} Ac efe a ddywedodd wrth y disgyblion, Ni all na ddôl rhwystrau: ond gwae ''efe'' trwy yr hwn y deuant! 2 Gwell fyddai iddo pe rhoddid maen melin o amgylch ei wddf ef; a'i daflu i'r môr, nag iddo rwystro un o'r rhai bychain hyn. 3 ¶ Edrychwch arnoch eich hunain. Os pecha dy frawd yn dy erbyn, cerydda ef; ac os edifarhâ efe, maddeu iddo. 4 Ac os pecha yn dy erbyn seithwaith yn y dydd, a seithwaith yn y dydd droi attat, gan ddywedyd, Y mae yn edifar gennyf; maddeu iddo. 5 A'r apostolion a ddywedasant wrth yr Arglwydd, Anghwanega ein ffydd ni. 6 A'r Arglwydd a ddywedodd, Pe byddai gennych ffydd gymmaint a gronyn o had mwstard, chwi a ellych ddywedyd wrth y sycamorwydden hon, Ymddadwreiddia, a <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> t2ghyxck1hjooxfd4osx1w11xnfaf2c 104 70903 142737 142680 2025-07-06T13:07:02Z AlwynapHuw 1710 142737 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>50 ¶ A rhyw un o honynt a darawodd was yr arch-offeiriad, ac a dorrodd ymaith ei glust ddehau ef. 51 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd, Goddefwch hyd yn hyn. Ac efe a gyffyrddodd â'i glust, ac a'i hiachaodd ef. 52 A'r Iesu a ddywedodd wrth arch-offeiriaid, a blaenoriaid y deml, a'r henuriaid, y rhai a ddaethent atto, Ai fel at leidr y daethoch chwi allan, â chleddyfau ac â ffyn? 53 Pan oeddwn beunydd gyd â chwi yn y deml, nid estynasoch ddwylaw i'm herbyn: eithr hon yw eich awr chwi, a gallu y tywyllwch. 54 ¶ A hwy a'i daliasant ef, ac a'i harweiniasant, ac a'i dygasant i mewn i dŷ yr arch-offeiriad. A Phetr a ganlynodd o hirbell. 55 Ac wedi iddynt gynneu tân y'nghanol y neuadd, a chyd-eistedd o honynt, eisteddodd Petr yntau yn eu plith hwynt. 56 A phan ganfu rhyw langces ef yn eistedd wrth y tân, a dal sylw arno, hi a ddywedodd, Yr oedd hwn hefyd gyd âg ef. 57 Yntau a'i gwadodd ef, gan ddywedyd, ''O'' wraig, nid adwaen i ef. 58 Ac ychydig wedi, un arall a'i gwelodd ef, ac a ddywedodd, Yr wyt tithau hefyd ''yn un'' o honynt. A Phetr a ddywedodd, ''O'' ddyn, nid ydwyf. . 59 Ac ar ol megis yspaid un awr, rhyw un arall a daerodd, gan ddywedyd, Mewn gwirionedd yr oedd hwn hefyd gyd âg ef: canys Galilead yw. 60 A Phetr a ddywedodd, Y dyn, nis gwn beth yr wyt yn ei ddywedyd. Ac yn y man, ac efe etto yn Ilefaru, canodd y ceiliog. 61 A'r Arglwydd a drodd, ac a edrychodd ar Petr. A Phetr a gofiodd ymadrodd yr Arglwydd, fel y dywedasai efe wrtho, Cyn canu o'r ceiliog, y gwedi fi deirgwaith. 62 A Phetr a aeth allan, ac a wylodd yn chwerw-dost. 63 A'r gwŷr oedd yn dal yr Iesu, a'i gwatwarasant ef, gan ei daro. 64 Ac wedi iddynt guddio ei lygaid ef, hwy a'i tarawsant ef ar ei wyneb, ac a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Prophwyda, pwy yw yr hwn a'th darawodd di? 65 A llawer o bethau eraill, gan gablu, a ddywedasant yn ei erbyn ef. 66 A phan aeth hi yn ddydd, ymgynhullodd henuriaid y bobl, a'r arch-offeiriaid, a'r ysgrifenyddion, ac a'i dygasant efi'w cynghor hwynt, 67 Gan ddywedyd, Ai ti yw Crist? dywed i ni. Ac efe a ddywedodd wrthynt, Os dywedaf i chwi, ni chredwch ddim: 68 Ac os gofynaf hefyd i chwi, ni'm hattebwch, ac ni'm gollyngwch ymaith. 69 År ol hyn y bydd Mab y dyn yn eistedd ar ddeheulaw gallu Duw. 70 A hwy oll a ddywedasant, Ai Mab Duw gan hynny ydwyt ti? Ac efe a ddywedodd wrthynt, Yr ydych chwi yn dywedyd fy mod. 71 Hwythau a ddywedasant, Pa raid i ni mwyach wrth dystiolaeth? canys clywsom ein hunain o'i enau ef ei hun. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XXIII.}}}} {{bach|''1 Cyhuddo yr Iesu ger bron Pilat, a'i anfon at Herod; 8 a Herod yn ei watwar ef. 12 Herod a Philat yn cymmodi d'u gilydd. 13 Y bobl yn deisyf cael Barabbas; a Philat yn ei ollwng ef iddynt, ac yn rhoddi yr Iesu i'w groeshoelio. 27 Yntau yn mynegi i'r gwragedd, a alarent o'i blegid ef, ddinystr Jerusalem: 34 yn gweddio dros ei elynion. 39 Crogi dau ddrwg-weithredwyr gyd ag ef. 46 Ei farwolaeth, 50 a'i gladdedigaeth ef.''}} A'R holl laws o honynt a gyfodasant, ac a'i dygasant ef at Pilat: 2 Ac a ddechreuasant ei gyhuddo ef, gan ddywedyd, Ni a gawsom hwn yn gwyrdroi y bobl, ac yn gwahardd rhoi teyrnged i Cesar, gan ddywedyd mai efe ei hun yw Crist Frenhin. 3 A Philat a ofynodd iddo, gan ddywedyd, Ai ti ᎩᎳ Brenhin yr Iuddewon? Ac efe a attebodd iddo, ac a ddywedodd, Yr wyt ti yn dywedyd. 4 A dywedodd Pilat wrth yr archoffeiriaid a'r bobl, Nid wyf fi yn cael dim bai ar y dyn hwn. 5 A hwy a fuant daerach, gan ddywedyd, Y mae efe yn cyffrôi y bobl, gan ddysgu trwy holl Judea, wedi dechreu o Galilea hyd yma. 6 A phan glybu Pilat sôn am Ga-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 4e2hrr915uc6ljh8zhp2kd5wih5nu6e 0 70907 142788 142690 2025-07-06T15:55:25Z AlwynapHuw 1710 142788 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = [[/Pennod I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc (testun cyfansawdd)]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Luc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=90 fromsection="aaa" tosection ="ccc" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Beibl]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] ovkvr2ffolcxx3fs13u57v47pb7toio 142815 142788 2025-07-06T16:39:09Z AlwynapHuw 1710 142815 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = [[/Pennod I/]] | notes =I'w lawr lwytho ar gyfer darllenydd e-lyfrau gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc (testun cyfansawdd)]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Luc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=90 fromsection="aaa" tosection ="ccc" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:[[Categori:Y Testament Newydd]]]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] j2u1j6sqfg1qt9a5tr21e4gbee1z13y 0 70908 142787 142691 2025-07-06T15:53:23Z AlwynapHuw 1710 142787 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc (testun cyfansawdd) | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Luc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=146 fromsection="aaa" "tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Beibl]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] ck4twcrfru3hxywr7w3jzwmedgjen6z 142816 142787 2025-07-06T16:39:45Z AlwynapHuw 1710 142816 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc (testun cyfansawdd) | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Luc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=146 fromsection="aaa" "tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] 8qw78mom6xvhk4ga2hh5o327v7aghwh 142843 142816 2025-07-06T18:21:05Z AlwynapHuw 1710 142843 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc (testun cyfansawdd) | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = | next = | notes =I'w darllen pennod wrth bennod gweler [[Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] }} {| {| style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |- | {{Wicipedia|William Morgan}} | {{Wicipedia|John Davies, (Mallwyd)|John Davies, Mallwyd}} | {{Wicipedia|Yr Efengyl yn ôl Luc}} |} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=146 fromsection="aaa" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{PD-old}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] [[Categori:William Morgan]] [[Categori:John Davies, Mallwyd]] [[Categori:Llyfrau 1894]] [[Categori:Llyfrau'r 1890au]] [[Categori:Y Testament Newydd]] [[Categori:Testament Newydd (1894)]] [[Categori:Testunau cyfansawdd]] emgmhy9t89j5mzeiiflkatcuk0nw9a7 104 70910 142803 142694 2025-07-06T16:19:20Z AlwynapHuw 1710 142803 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Pwy yw hwn sydd yn dywedyd cabledd? pwy a ddichon faddeu pechodau ond Duw yn unig? 22 A'r Iesu, yn gwybod eu hym resymiadau hwynt, a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, Pa resymmu yn eich calonnau yr ydych? 23 Pa un hawsaf, ai dywedyd, Maddeuwyd i ti dy bechodau; ai dywedyd, Cyfod, a rhodia? 24 Ond fel y gwypoch fod gan Fab y dyn awdurdod ar y ddaear i faddeu pechodau, (eb efe wrth y claf o'r parlys,) Yr wyf yn dywedyd wrthyt, Cyfod, a chymmer dy wely, a dos i'th dŷ. 25 Ac yn y man y cyfododd efe i fynu yn eu gŵydd hwynt; ac efe a gymmerth yr hyn y gorweddai arno, ac a aeth ymaith i'w dŷ ei hun, gan ogoneddu Duw. 26 A syndod a ddaeth ar bawb, a hwy a ogoneddasant Dduw; a hwy a lanwyd o ofn, gan ddywedyd, Gwelsom bethau anhygoel heddyw. 27 ¶ Ac ar ol y pethau hyn yr aeth efe allan, ac a welodd bublican, a'i enw Lefi, yn eistedd wrth y dollfa; ac efe a ddywedodd wrtho, Dilyn fi. 28 Ac efe a adawodd bob peth, ac a gyfododd i fynu, ac a'i dilynodd ef. 29 A gwnaeth Lefi iddo wledd fawr yn ei dŷ: ac yr oedd tyrfa fawr o bublicanod ac eraill; yn eistedd gyd â hwynt ar y bwrdd. 30 Eithr eu hysgrifenyddion a'u Phariseaid hwynt a furmurasant yn erbyn ei ddisgyblion ef, gan ddywedyd, Paham yr ydych chwi yn bwytta ac yn yfed gyd â phublicanod a phechaduriaid? 31 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, Nid rhaid i'r rhai iach wrth feddyg; ond i'r rhai cleifion. 32 Ni ddeuthum i alw rhai cyfiawn, ond pechaduriaid, i edifeirwch. 33 ¶ A hwy a ddywedasant wrtho, Paham y mae disgyblion Ioan yn ymprydio yn fynych, ac yn gwneuthur gweddiau, a'r un modd yr eiddo y Phariseaid; ond yr eiddot ti yn bwytta ac yn yfed? 34 Yntau a ddywedodd wrthynt, A ellwch chwi beri i blant yr ystafell briodas ymprydio, tra fyddo y priodas-fab gyd â hwynt? 35 Ond y dyddiau a ddaw, pan ddyger y priodas-fab oddi arnynt: ac yna yr ymprydiant yn y dyddiau hynny. 36 ¶ Ac efe a ddywedodd hefyd ddammeg wrthynt: Ni rydd neb lain o ddilledyn newydd mewn hen ddilledyn: os amgen, y mae y newydd yn gwneuthur rhwygiad, a'r llain o'r newydd ni chyttuna a'r hen. 37 Ac nid yw neb yn bwrw gwin newydd i hen gostrelau: os amgen, y gwin newydd a ddryllia y costrelau, ac efe a red allan, a'r costrelau a gollir. 38 Eithr gwin newydd sydd raid eifwrw mewn costrelau newyddion; a'r ddau a gedwir. 39 Ac nid oes neb, gwedi iddo yfed gwin hen, a chwennych y newydd yn y fan: canys efe a ddywed, Gwell yw yr hen. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD VI.}}}} {{bach|''1 Crist yn argyhoeddi dallineb y Phariseaid ynghylch cadw y Sabbath, trwy ysgrythyrau, a rheswm, a gwyrthiau: 13 yn dewis deuddeg apostol: 17 yn iachau y cleifion: 20 a cher bron y bobl, yn pregethu i'w ddisgyblion fendithion a melldithion. 27 Pa fodd y mae i ni garu ein gelynion: 46 a chyssylltu ufudd-dod gweithredoedd da ynghyd a gwrandaw y gair; rhag, yn nryg-ddydd profedigaeth, i ni syrthio fel tŷ wedi ei adeiladu ar wyneb y ddaear, heb ddim sylfaen.''}} {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> kimv9la1ccp20v2gq6r1mbunnd7nmpt 104 70915 142699 2025-07-06T11:59:32Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142699 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dy wyneb, yr hwn a barottoa dy ffordd o'th flaen. 28 Canys meddaf i chwi, Ym mhlith y rhai a aned o wragedd, nid oes brophwyd mwy nag Ioan Fedyddiwr: eithr yr hwn sydd leiaf yn nheyrnas Dduw, sydd fwy nag ef. 29 A'r holl bobl a'r oedd yn gwrandaw, a'r publicanod, a gyfiawnhasant Dduw, gwedi eu bedyddio â bedydd Ioan. 30 Eithr y Phariseaid a'r cyfreithwyr yn eu herbyn eu hunain a ddiystyrasant gynghor Duw, heb eu bedyddio ganddo. 31 ¶ A dywedodd yr Arglwydd, I bwy gan hynny y cyffelybaf ddynion y genhedlaeth hon? ac i ba beth y maent yn debyg ? 32 Tebyg ydynt i blant yn eistedd yn y farchnad, ac yn llefain wrth eu gilydd, ac yn dywedyd, Canasom bibau i chwi, ac ni ddawnsiasoch; cwynfanasom i chwi, ac nid wylasoch. 33 Canys daeth Ioan Fedyddiwr heb na bwytta bara, nac yfed gwin; a chwi a ddywedwch, Y mae cythraul ganddo. 34 Daeth Mab y dyn yn bwytta ac yn yfed; ac yr ydych yn dywedyd, Wele ddyn glwth, ac yfwr gwin, cyfaill publicanod a phechaduriaid. 35 A doethineb a gyfiawnhâwyd gan bawb o'i phlant. 36 ¶ Ac un o'r Phariseaid a ddymunodd arno fwytta gyd âg ef: ac yntau a aeth i dŷ y Pharisead, ac a eisteddodd i fwytta. 37 Ac wele, gwraig yn y ddinas, yr hon oedd bechadures, pan wybu hi fod yr Iesu yn eistedd ar y bwrdd yn nhŷ y Pharisead, a ddug flwch o ennaint: 38 A chan sefyll wrth ei draed ef o'r tu ol, ac wylo, ''hi'' a ddechreuodd olchi ei draed ef â dagrau, ac a'u sychodd â gwallt ei phen: a hi a gusanodd ei draed ef, ac a'u hirodd â'r ennaint. 39 A phan welodd y Pharisead, yr hwn a'i gwahoddasai, efe a ddywedodd ynddo ei hun, gan ddywedyd, Pe bai hwn brophwyd, efe a wybuasai pwy, a pha fath wraig yw ''yr hon'' sydd yn cyffwrdd âg ef: canys pechadures yw hi. 40 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd wrtho, Simon, y mae gennyf beth i'w ddywedyd wrthyt. Yntau a ddywedodd, Athraw, dywed. 41 Dau ddyledwr oedd i'r un echwynwr: y naill oedd arno bùm càn ceiniog o ddyled, a'r llall ddeg a deugain. 42 A phryd nad oedd ganddynt ddim i dalu, efe a faddeuodd iddynt ill dau. Dywed gan hynny, pwy o'r rhai hyn a'i câr ef yn fwyaf? 43 A Simon a attebodd ac a ddywedodd, Yr wyf fi yn tybied mai yr hwn y maddeuodd efe iddo fwyaf. Yntau a ddywedodd wrtho, Uniawn y bernaist. 44 Ac efe a drodd at y wraig, ac a ddywedodd wrth Simon, A weli di y wraig hon? mi a ddeuthum i'th dŷ di, ''ac'' ni roddaist i mi ddwfr i'm traed: ond hon a olchodd fy nhraed â dagrau, ac ''a'u'' sychodd â gwallt ei phen. 45 Ni roddaist i mi gusan: ond hon, er pan ddeuthum i mewn, ni pheidiodd â chusanu fy nhraed. 46 Fy mhen âg olew nid iraist: ond hon a irodd fy nhraed âg ennaint. 47 O herwydd paham y dywedaf wrthyt, Maddeuwyd ei haml bechodau hi; oblegid hi a garodd yn fawr: ond y<noinclude><references/></noinclude> 4fbxmzno60sp39t3yongmd7dyuc9zde 104 70916 142700 2025-07-06T12:00:24Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142700 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>neb y maddeuer ychydig iddo, a gâr ychydig. 48 Ac efe a ddywedodd wrthi, Maddeuwyd i ti dy bechodau. 49 A'r rhai oedd yn cyd-eistedd i fwytta a ddechreuasant ddywedyd ynddynt eu hunain, Pwy yw hwn sydd yn maddeu pechodau hefyd? 50 Ac efe a ddywedodd wrth y wraig, Dy ffydd a'th gadwodd; dos mewn tangnefedd. {{c|{{mawr|PENNOD VIII.}}}} {{bach|''1 Y gwragedd yn gweini í Grist o'u golud. 4 Crist, wedi iddo bregethu o fan i fan, a'i apostolion yn ei ganlyn, yn gosod allan ddammeg yr hauwr; 16 a'r ganwyll: 21 yn dangos pwy ydyw ei fam a'i frodyr 22 yn ceryddu y gwyntoedd: 26 yn bwrw y lleng gythreuliaid allan o'r dyn i'r gen faint foch. 37 Y Gadareniaid yn ei wrthod ef: 43 yntau yn iachâu y wraig d'i diferlif gwaed, 49 ac yn bywhdu merch Jairus.''}} 1 A BU wedi hynny, iddo fyned trwy bob dinas a thref, gan bregethu, ac efengylu teyrnas Dduw: a'r deuddeg ''oedd'' gyd âg ef; 2 A gwragedd rai, a'r a iachesid oddi wrth ysprydion drwg a gwendid; Mair yr hon a elwid Magdalen, o'r hon yr aethai saith gythraul allan; 3 Joanna, gwraig Chusa goruchwyliwr Herod, a Susanna, a llawer eraill, y rhai oedd yn gweini iddo o'r pethau oedd ganddynt. 4 ¶ Ac wedi i lawer o bobl ymgynnull ynghyd, a chyrchu atto o bob dinas, efe a ddywedodd ar ddammeg: 5 Yr hauwr a aeth allan i hau ei had: ac wrth hau, peth a syrthiodd ar ymyl y ffordd, ac a fathrwyd; ac ehediaid y nef a'i bwyttaodd. 6 A pheth arall a syrthiodd ar y graig; a phan eginodd, y gwywodd, am nad oedd iddo wlybwr. 7 A pheth arall a syrthiodd ym mysg drain; a'r drain a gyd-dyfasant, ac a'i tagasant ef. 8 A pheth arall a syrthiodd ar dir da; ac a eginodd, ac a ddug ffrwyth ar ei ganfed. Wrth ddywedyd y pethau hyn, efe a lefodd, Y neb sydd a chlustiau ganddo i wran daw, gwrandawed. 9 A'i ddisgyblion a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Pa ddammeg oedd hon? 10 Yntau a ddywedodd, I chwi y rhoddwyd gwybod dirgeloedd teyrnas Dduw; eithr i eraill ar ddamhegion; fel yn gweled na welant, ac yn clywed na ddeallant. 11 A dyma y ddammeg: Yr had yw gair Duw. 12 A'r rhai ar ymyl y ffordd, ydyw y rhai sydd yn gwrandaw; wedi hynny y mae y diafol yn dyfod, ac yn dwyn ymaith y gair o'u calon hwynt, rhag iddynt gredu, a bod yn gadwedig. 13 A'r rhai ar y graig, ''yw y rhai'' pan glywant, a dderbyniant y gair yn llawen; a'r rhai hyn nid oes ganddynt wreiddyn, y rhai sydd yn credu dros amser, ac yn amser profedigaeth yn cilio. 14 A'r hwn a syrthiodd ym mysg drain, yw y rhai a wrandawsant; ac wedi iddynt fyned ymaith, hwy a dagwyd gan ofalon, a golud, a melyswedd buchedd, ac nid ydynt yn dwyn ffrwyth i berffeithrwydd. 15 A'r hwn ar y tir da, yw y rhai hyn, y rhai & chalon hawddgar a da, ydynt yn gwrandaw y gair, ac yn ei gadw, ac yn dwyn ffrwyth trwy amynedd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 6czcf1vg602vdc2nkb8rrmuxe4wlu26 142821 142700 2025-07-06T16:52:01Z AlwynapHuw 1710 142821 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>neb y maddeuer ychydig iddo, a gâr ychydig. 48 Ac efe a ddywedodd wrthi, Maddeuwyd i ti dy bechodau. 49 A'r rhai oedd yn cyd-eistedd i fwytta a ddechreuasant ddywedyd ynddynt eu hunain, Pwy yw hwn sydd yn maddeu pechodau hefyd? 50 Ac efe a ddywedodd wrth y wraig, Dy ffydd a'th gadwodd; dos mewn tangnefedd. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD VIII.}}}} {{bach|''1 Y gwragedd yn gweini í Grist o'u golud. 4 Crist, wedi iddo bregethu o fan i fan, a'i apostolion yn ei ganlyn, yn gosod allan ddammeg yr hauwr; 16 a'r ganwyll: 21 yn dangos pwy ydyw ei fam a'i frodyr 22 yn ceryddu y gwyntoedd: 26 yn bwrw y lleng gythreuliaid allan o'r dyn i'r gen faint foch. 37 Y Gadareniaid yn ei wrthod ef: 43 yntau yn iachâu y wraig d'i diferlif gwaed, 49 ac yn bywhdu merch Jairus.''}} 1 A BU wedi hynny, iddo fyned trwy bob dinas a thref, gan bregethu, ac efengylu teyrnas Dduw: a'r deuddeg ''oedd'' gyd âg ef; 2 A gwragedd rai, a'r a iachesid oddi wrth ysprydion drwg a gwendid; Mair yr hon a elwid Magdalen, o'r hon yr aethai saith gythraul allan; 3 Joanna, gwraig Chusa goruchwyliwr Herod, a Susanna, a llawer eraill, y rhai oedd yn gweini iddo o'r pethau oedd ganddynt. 4 ¶ Ac wedi i lawer o bobl ymgynnull ynghyd, a chyrchu atto o bob dinas, efe a ddywedodd ar ddammeg: 5 Yr hauwr a aeth allan i hau ei had: ac wrth hau, peth a syrthiodd ar ymyl y ffordd, ac a fathrwyd; ac ehediaid y nef a'i bwyttaodd. 6 A pheth arall a syrthiodd ar y graig; a phan eginodd, y gwywodd, am nad oedd iddo wlybwr. 7 A pheth arall a syrthiodd ym mysg drain; a'r drain a gyd-dyfasant, ac a'i tagasant ef. 8 A pheth arall a syrthiodd ar dir da; ac a eginodd, ac a ddug ffrwyth ar ei ganfed. Wrth ddywedyd y pethau hyn, efe a lefodd, Y neb sydd a chlustiau ganddo i wran daw, gwrandawed. 9 A'i ddisgyblion a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Pa ddammeg oedd hon? 10 Yntau a ddywedodd, I chwi y rhoddwyd gwybod dirgeloedd teyrnas Dduw; eithr i eraill ar ddamhegion; fel yn gweled na welant, ac yn clywed na ddeallant. 11 A dyma y ddammeg: Yr had yw gair Duw. 12 A'r rhai ar ymyl y ffordd, ydyw y rhai sydd yn gwrandaw; wedi hynny y mae y diafol yn dyfod, ac yn dwyn ymaith y gair o'u calon hwynt, rhag iddynt gredu, a bod yn gadwedig. 13 A'r rhai ar y graig, ''yw y rhai'' pan glywant, a dderbyniant y gair yn llawen; a'r rhai hyn nid oes ganddynt wreiddyn, y rhai sydd yn credu dros amser, ac yn amser profedigaeth yn cilio. 14 A'r hwn a syrthiodd ym mysg drain, yw y rhai a wrandawsant; ac wedi iddynt fyned ymaith, hwy a dagwyd gan ofalon, a golud, a melyswedd buchedd, ac nid ydynt yn dwyn ffrwyth i berffeithrwydd. 15 A'r hwn ar y tir da, yw y rhai hyn, y rhai & chalon hawddgar a da, ydynt yn gwrandaw y gair, ac yn ei gadw, ac yn dwyn ffrwyth trwy amynedd. {{nop}} <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> g59ybu732bv63nsq8sihhlj2pyyuw1n 104 70917 142701 2025-07-06T12:02:08Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142701 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>16 ¶ Nid yw neb wedi goleu canwyll, yn ei chuddio hi â llestr, neu yn ei dodi dan wely; eithr yn ei gosod ar ganhwyllbren, fel y caffo y rhai a ddel i mewn weled y goleuni. 17 Canys nid oes dim dirgel, a'r ni bydd amlwg; na dim cuddiedig, a'r nis gwybyddir, ac na ddaw i'r goleu. 18 Edrychwch am hynny pa fodd y clywoch: canys pwy bynnag y mae ganddo, y rhoddir iddo; a'r neb nid oes ganddo, ie, yr hyn y mae yn tybied ei fod ganddo, a ddygir oddi arno. 19 Daeth atto hefyd ''ei'' fam a'i frodyr; ac ni allent ddyfod hyd atto gan y dorf. 20 A mynegwyd iddo ''gan rai'', yn dywedyd, Y mae dy fam a'th frod- yr yn sefyll allan, yn ewyllysio dy weled. 21 Ac efe a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, Fy mam i a'm brodyr i yw y rhai hyn sydd yn gwrandaw gair Duw, ac yn ei wneuthur. 22 ¶ A bu ar ryw ddiwrnod, ac efe a aeth i long, efe a'i ddisgyblion: a dywedodd wrthynt, Awn trosodd i'r tu hwnt i'r llyn. A hwy a gychwynasant. 23 Ac fel yr oeddynt yn hwylio, efe a hunodd: a chawod o wynt a ddisgynodd ar y llyn; ac yr oeddynt yn llawn o ''ddwfr'', ac mewn enbydrwydd. 24 A hwy a aethant atto, ac a'i deffroisant ef, gan ddywedyd, ''O'' Feistr, Feistr, darfu am danom. Ac efe a gyfododd, ac a geryddodd y gwynt a'r tonnau dwfr: a hwy a beidiasant, a hi a aeth yn dawel. 25 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pale y mae eich ffydd chwi? A hwy wedi ofni, a ryfeddasant, gan ddywedyd wrth eu gilydd, Pwy yw hwn, gan ei fod yn gorchymyn i'r gwyntoedd ac i'r dwfr hefyd, a hwythau yn ufuddhâu iddo? 26 ¶ A hwy a hwyliasant i wlad y Gadareniaid, yr hon sydd o'r tu arall, ar gyfer Galilea. 27 Ac wedi iddo fyned allan i dir, cyfarfu âg ef ryw wr o'r ddinas, yr hwn oedd ganddo gythreuliaid er ys talm o amser; ac ni wisgai ddillad, ac nid arhosai mewn tŷ, ond yn y beddau. 28 ''Hwn'', wedi gweled yr Iesu, a dolefain, a syrthiodd i lawr ger ei fron ef, ac a ddywedodd â llef uchel, Beth sydd i mi â thi, ''O'' Iesu, Fab Duw goruchaf? yr wyf yn attolwg i ti na'm poenech. 29 (Canys efe a orchymynasai i'r yspryd aflan ddyfod allan o'r dyn. Canys llawer o amserau y cipiasaief; ac efe a gedwid yn rhwym â chadwynau, ac â llyffetheiriau; ac wedi dryllio y rhwymau, efe a yrrwyd gan y cythraul i'r diffaethwch.) 30 A'r Iesu a ofynodd iddo, gan ddywedyd, Beth yw dy enw di? Yntau a ddywedodd, Lleng: canys llawer o gythreuliaid a aethent iddo ef. 31 A hwy a ddeisyfasant arno, na orchymynai iddynt fyned i'rdyfnder. 32 Ac yr oedd yno genfaint o foch lawer yn pori ar y mynydd: a hwynt-hwy a attolygasant iddo adael idd ynt fyned i mewn i'r rhai hynny. Ac efe a adawodd iddynt. 33 A'r cythreuliaid a aethant allan o'r dyn, ac a aethant i mewn i'r moch: a'r genfaint a ruthrodd oddi ar y dibyn i'r llyn, ac a foddwyd. 34 A phan welodd y meich-<noinclude><references/></noinclude> f0mg604mxjpfdjf2gr0q55g9h1gv7iu 104 70918 142702 2025-07-06T12:03:58Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142702 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iaid yr hyn a ddarfuasai, hwy a ffoisant, ac a aethant, ac a fynegasant yn y ddinas, ac yn y wlad. 35 A hwy a aethant allan i weled y peth a wnelaid; ac a ddaethant at yr Iesu, ac a gawsant y dyn, o'r hwn yr aethai y cythreuliaid allan, yn ei ddillad, a'i iawn bwyll, yn eistedd wrth draed yr Iesu: a hwy a ofnasant. 36 A'r rhai a welsent, a fynegasant hefyd iddynt pa fodd yr iachasid y cythreulig. 37 ¶ A'r holl liaws o gylch gwlad y Gadareniaid a ddymunasant arno fyned ymaith oddi wrthynt; am eu bod mewn ofn mawr. Ac efe wedi myned i'r llong, a ddychwelodd. 38 A'r gwr o'r hwn yr aethai y cythreuliaid allan, a ddeisyfodd arno gael bod gyd âg ef: eithr yr Iesu a'i danfonodd ef ymaith, gan ddywedyd, 39 Dychwel i'th dŷ, a dangos faint o bethau a wnaeth Duw i ti. Ac efe a aeth, dan bregethu trwy gwbl o'r ddinas, faint a wnaethai yr Iesu iddo. 40 A bu, pan ddychwelodd yr Iesu, dderbyn o'r bobl ef: canys yr oeddynt oll yn disgwyl am dano ef. 41 Ac wele, daeth gwr a'i enw Jairus; ac efe oedd lywodraethwr y synagog: ac efe a syrthiodd wrth draed yr Iesu, ac a attolygodd iddo ddyfod i'w dŷ ef: 42 O herwydd yr oedd iddo ferch unig-anedig, ynghylch deuddeng mlwydd oed, a hon oedd yn marw. Ond fel yr oedd efe yn myned, y bobloedd a'i gwasgent ef. 43 ¶ A gwraig, yr hon oedd mewn diferlif gwaed er ys deuddeng mlyn edd, yr hon a dreuliasai ar physygwyr ei holl fywyd, ac nis gallai gael gan neb ei hiachâu, 44 A ddaeth o'r tu cefn, ac a gyffyrddodd ag ymyl ei wisg ef: ac yn y fan y safodd diferlif ei gwaed hi. 45 A dywedodd yr Iesu, Pwy yw a gyffyrddodd â mi? Ac a phawb yn gwadu, y dywedodd Petr, a'r rhai oedd gyd âg ef, ''O'' Feistr, y mae y bobloedd yn dy wasgu, ac yn ''dy'' flino; ac a ddywedi di, Pwy ''yw'' a gyffyrddodd â mi? 46 A'r Iesu a ddywedodd, Rhyw un a gyffyrddodd â mi: canys mi a wn fyned rhinwedd allan o honof. 47 A phan welodd y wraig nad oedd hi guddiedig, hi a ddaeth dan grynu, ac a syrthiodd ger ei fron ef, ac a fynegodd iddo, y'ngŵydd yr holl bobl, am ba achos y cyffyrddasai hi âg ef, ac fel yr iachasid hi yn ebrwydd. 48 Yntau a ddywedodd wrthi, Cymmer gysur, ferch; dy ffydd a'th iachaodd: dos mewn tangnefedd. 49 ¶ Ac efe etto yn llefaru, daeth un o ''dŷ'' llywodraethwr y synagog, gan ddywedyd wrtho, Bu farw dy ferch: na phoena mo'r Athraw. 50 A'r Iesu pan glybu ''hyn'', a'i hattebodd ef, gan ddywedyd, Nac ofna cred yn unig, a hi a iachêir. 51 Ac wedi ei fyned ef i'r tŷ, ni adawodd i neb ddyfod i mewn, ond Petr, ac Iago, ac Ioan, a thad yr eneth a'i mam. 52 Ac wylo a wnaethant oll, a chwynfan am dani. Eithr efe a ddywedodd, Nac wylwch: nid marw hi, eithr cysgu y mae. 53 A hwy a'i gwatwarasant<noinclude><references/></noinclude> hqc7p20xzlt7luup4hf2d2grvinerzp 104 70919 142703 2025-07-06T12:05:12Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142703 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ef, am iddynt wybod ei marw hi. 54 Ac efe a'u bwriodd hwynt oll allan, ac a'i cymmerth hi erbyn ei llaw, ac a lefodd, gan ddywedyd, Herlodes, cyfod. 55 A'i hyspryd hi a ddaeth drachefn, a hi a gyfododd yn ebrwydd: ac efe a orchymynodd roi bwyd iddi. 56 A synnu a wnaeth ar ei rhïeni hi: ac efe a orchymynodd iddynt, na ddywedent i neb y peth a wnaethid. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD IX.}}}} {{bach|''1 Crist yn anfon ei apostolion i wneuthur rhyfeddodau, ac i bregethu. 7 Herod yn chwennych gweled Crist. 10 Crist yn porthi pum mil: 18 yn ymofyn beth yr oedd y byd yn ei dybied am dano: 22 yn rhag-fynegi ei ddioddefaint: 23 yn gosod allan i bawb siampl o'i ddioddefgarwch. 28 Eiwedd-newidiad ef. 37 Mae efe yn iachdu y lloerig: 43 a thrachefn yn rhag-rybuddio ei ddisgyblion am ei ddioddefaint: 46 yn canmol gostyngeiddrwydd; 51 yn gorchymyn iddynt ddangos llarieidd-dra tu ag at bawb, heb chwennych dial. 57 Rhai yn chwennych ei ganlyn ef, ond dan ammod.''}} 1 AC efe a alwodd ynghyd ei ddeuddeg disgybl, ac a roddes iddynt feddiant ac awdurdod ar yr holl gythreuliaid, ac i iachâu clefydau. 2 Ac efe a'u hanfonodd hwynt i bregethu teyrnas Dduw, ac i iachâu y rhai cleifion. 3 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Na chymmerwch ddim i'r daith, na ffyn, nac ysgrepan, na bara, nac arian; ac na fydded gennych ddwy bais bob un. 4 Ac i ba dŷ bynnag yr eloch i mewn, arhoswch yno, ac oddi yno ymadowch. 5 A pha rai bynnag ni'ch derbyniant, pan eloch allan o'r ddinas honno, ysgydwch hyd yn nod y llwch oddi wrth eich traed, yn dystiolaeth yn eu herbyn hwynt. 6 Ac wedi iddynt fyned allan, hwy a aethant trwy y trefi, gan bregethu yr efengyl, a iachâu ym. mhob lle. 7 ¶ A Herod y tetrarch a glybu y cwbl oll a wnaethid ganddo; ac efe a betrusodd, am fod rhai yn dywedyd gyfodi Ioan o feirw; 8 A rhai eraill, ymddangos o Elïas; a rhai eraill, mai prophwyd, un o'r rhai gynt, a adgyfodasai. 9 A Herod a ddywedodd, Ioan a dorrais i ei ben: ond pwy ydyw hwn yr wyf yn clywed y cyfryw bethau am dano? Ac yr oedd efe yn ceisio ei weled ef. 10 ¶ A'r apostolion, wedi dychwelyd, a fynegasant iddo y cwbl a wnaethent. Ac efe a'u cymmerth hwynt, ac a aeth o'r neilldu, i le anghyfannedd yn perthynu i'r ddinas a elwir Bethsaida. 11 A'r bobloedd pan wybuant, a'i dilynasant ef: ac efe a'u derbyniodd hwynt, ac a lefarodd wrthynt am deyrnas Dduw, ac a iachaodd y rhai oedd arnynt eisieu eu hiachâu. 12 A'r dydd a ddechreuodd hwyrhâu; a'r deuddeg a ddaethant, ac a ddywedasant wrtho, Gollwng y dyrfa ymaith, fel y gallont fyned i'r trefi, ac i'r wlad oddi amgylch, i lettŷa, ac i gael bwyd: canys yr ydym ni yma mewn lle anghyfannedd. 13 Eithr efe a ddywedodd wrthynt, Rhoddwch chwi iddynt ''beth'' i'w fwytta. A hwythau a ddywedasant, Nid oes gennym ni ond pùm torth, a dau bysgodyn, oni bydd i ni fyned a phrynu bwyd i'r bobl hyn oll. {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> dis0gth59t9daas0n359yr53njk0gnb 104 70920 142704 2025-07-06T12:05:54Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142704 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>14 Canys yr oeddynt ynghylch pùm mil o wŷr. Ac efe a ddywedodd wrth ei ddisgyblion, Gwnewch iddynt eistedd yn fyrddeidiau, bob yn ddeg a deugain. 15 Ac felly y gwnaethant; a ''hwy'' a wnaethant iddynt oll eistedd. 16 Ac efe a gymmerodd y pùm torth, a'r ddau bysgodyn, ac a edrychodd i fynu i'r nef, ac a'u bendithiodd hwynt, ac a'''u'' torrodd, ac a'u rhoddodd i'r disgyblion i'w gosod ger bron y bobl. 17 A hwynt-hwy oll a fwyttasant, ac a gawsant ddigon: a chyfodwyd a weddillasai iddynt o friw-fwyd, ddeuddeg basgedaid. 18 ¶ Bu hefyd, fel yr oedd efe yn gweddio ei hunan, fod ei ddisgyblion gyd âg ef: ac efe a ofynodd iddynt, gan ddywedyd, Pwy y mae y bobl yn dywedyd fy mod i?" 19 Hwythau gan atteb a ddywedasant, Ioan Fedyddiwr; ond eraill, mai Elias; ac eraill, mai rhyw brophwyd o'r rhai gynt a adgyfododd. 20 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Ond pwy yr ydych chwi yn dywedyd fy mod i? A Phetr gan atteb a ddywedodd, Crist Duw. 21 Ac efe a roes orchymyn arnynt, ac a archodd ''iddynt'' na ddywedent hynny i neb; 22 Gan ddywedyd, Mae yn rhaid i Fab y dyn oddef llawer, a'i wrthod gan yr henuriaid, a'r arch-offeiriaid, a'r ysgrifenyddion, a'i ladd, a'r trydydd dydd adgyfodi. 23 ¶ Ac efe a ddywedodd wrth bawb, Os ewyllysia neb ddyfod ar fy ol i, ymwaded âg ef ei hun, a choded ei groes beunydd, a dilyned fi. 24 Canys pwy bynnag a ewyllysio gadw ei einioes, a'i cyll; ond pwy bynnag a gollo ei einioes o'm hachos i, hwnnw a'i ceidw hi. 25 Canys pa lesâd i ddyn, er ennill yr holl fyd, a'i ddifetha ei hun, neu fod wedi ei golli? 26 Canys pwy bynnag fyddo cywilydd ganddo fi a'm geiriau, hwnnw fydd gywilydd gan Fab y dyn, pan ddelo yn ei ogoniant ei hun, a'r Tad, a'r angelion sanctaidd. 27 Eithr dywedaf i chwi yn wir, Y mae rhai o'r sawl sydd yn sefyll yma a'r ni archwaethant angau, hyd oni welont deyrnas Dduw. 28 ¶ A bu, ynghylch wyth niwrnod wedi y geiriau hyn, gymmeryd o hono ef Petr, ac Ioan, ac Iago, a myned i fynu i'r mynydd i weddïo. 29 Ac fel yr oedd efe yn gweddïo, gwedd ei wynebpryd ef a newidiwyd, a'i wisg ''oedd'' yn wèn ddisglaer. 30 Ac wele, dau wr a gyd-ymddiddanodd âg ef, y rhai oedd Moses ac Elias: 31 Y rhai a ymddangosasant mewn gogoniant, ac a ddywedasant am ei ymadawiad ef, yr hwn a gyflawnai efe yn Jerusalem. 32 A Phetr, a'r rhai oedd gyd âg ef, oeddynt wedi trymhâu gan gysgu: a phan ddihunasant, hwy a welsant ei ogoniant ef, a'r ddau wr y rhai oedd yn sefyll gyd âg ef. 33 A bu, a hwy yn ymadaw oddi wrtho ef, ddywedyd o Petr wrth yr Iesu, O Feistr, da yw i ni fod yma: a gwnawn dair pabell; un i ti, ac un i Moses, ac un i Elias: heb wybod beth yr oedd yn ei ddywedyd. 34 Ac fel yr oedd efe yn dywedyd hyn, daeth cwmmwl, ac a'u cysgododd hwynt:<noinclude><references/></noinclude> 8645ja8ikqueite91dcjpifpzhu62nr 104 70921 142705 2025-07-06T12:07:06Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142705 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a hwynt-hwy a ofnasant wrth fyned o honynt i'r cwmmwl. 35 A daeth llef allan o'r cwmmwl, gan ddywedyd, Hwn yw fy Mab anwyl; gwrandewch ef. 36 Ac wedi bod y llef, cafwyd yr Iesu yn unig. A hwy a gelasant, ac ni fynegasant i neb y dyddiau hynny ddim o'r pethau a welsent. 37 ¶ A darfu drannoeth, pan ddaethant i waered o'r mynydd, i dyrfa fawr gyfarfod âg ef. 38 Ac wele, gwr o'r dyrfa a ddolefodd, gan ddywedyd, ''O'' Athraw, yr wyf yn attolwg i ti, edrych ar fy mab; canys fy unig-anedig yw. 39 Ac wele, y mae yspryd yn ei gymmeryd ef, ac yntau yn ddisymmwth yn gwaeddi; ac y mae yn ei ddryllio ef, hyd oni falo ewyn; a braidd yr ymedy oddi wrtho, wedi iddo ei ysigo ef. 40 Ac mi a ddeisyfais ar dy ddisgyblion di ei fwrw ef allan; ac nis gallasant. 41 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd, O genhedlaeth anffyddlawn a throfaus, pa hyd y byddaf gyd â chwi, ac y'ch goddefaf? dwg dy fab yma. 42 Ac fel yr oedd efe etto yn dyfod, y cythraul a'i rhwygodd ef, ac a'i drylliodd a'r Iesu a geryddodd yr yspryd aflan, ac a iachaodd y bachgen, ac a'i rhoddes ef i'w dad. 43 ¶ A brawychu a wnaethant oll gan fawredd Duw. Ac a phawb yn rhyfeddu am yr holl bethau a wnaethai yr Iesu, efe a ddywedodd wrth ei ddisgyblion, 44 Gosodwch chwi yn eich clustiau yr ymadroddion hyn: canys Mab y dyn a draddodir i ddwylaw dynion. 45 Eithr hwy ni wybuant y gair hwn, ac yr oedd yn guddiedig oddi wrthynt, fel nas deallent ef: ac yr oedd arnynt arswyd ymofyn âg ef am y gair hwn. 46 ¶ A dadl a gyfododd yn eu plith, pwy a fyddai fwyaf o honynt. 47 A'r Iesu, wrth weled meddwl eu calon hwynt, a gymmerth fachgennyn, ac a'i gosododd yn ei ymyl, 48 Ac a ddywedodd wrthynt, Pwy bynnag a dderbynio y bachgennyn hwn yn fy enw i, sydd yn fy nerbyn i; a phwy bynnag a'm derbynio i, sydd yn derbyn yr hwn a'm hanfonodd i: canys yr hwn sydd leiaf yn eich plith chwi oll, hwnnuw a fydd mawr. 49 ¶ Ac Ioan a attebodd ac a ddywedodd, ''O'' Feistr, ni a welsom ryw un yn dy enw di yn bwrw allan gythreuliaid; ac a waharddasom iddo, am nad oedd yn canlyn gyd â ni. 50 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Na waherddwch ''iddo'': canys y neb nid yw i'n herbyn, trosom ni y mae. 51 ¶ A bu, pan gyflawnwyd y dyddian y cymmerid ef i fynu, yntau a roddes ei fryd ar fyned i Jerusalem. 52 Ac efe a ddanfonodd genhadau o flaen ei wyneb: a hwy wedi myned, a aethant i mewn i dref y Samariaid, i barottôi iddo ef. 53 Ac nis derbyniasant hwy ef, oblegid fod ei wyneb ef yn tueddu tu a Jerusalem. 54 A'i ddisgyblion ef, Iago ac Ioan, pan welsant, a ddywedasant, Arglwydd, a fynmi di ddywedyd o honom am ddyfod tân i lawr o'r nef, a'u difa hwynt, megis y gwnaeth Elias? 55 Ac efe a drodd, ac a'u ceryddodd hwynt; ac a ddy-<noinclude><references/></noinclude> 8wlmss34sa6rintnpn4oh1f7hzuuvaf 104 70922 142706 2025-07-06T12:08:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142706 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wedodd, Ni wyddoch o ba yspryd yr ydych chwi. 56 Canys ni ddaeth Mab y dyn i ddistrywio eneidiau dynion, ond i'w cadw. A hwy a aethant i dref arall. 57 ¶ A bu, a hwy yn myned, ddywedyd o ryw un ar y ffordd wrtho ef, Arglwydd, mi a'th ganlynaf i ba le bynnag yr elych. 58 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Y mae gan y llwynogod ffauau, a ''chan'' adar yr awyr nythod; ond gan Fab y dyn nid oes lle y rhoddo ei ben i lawr. 59 Ac efe a ddywedodd wrth un arall, Dilyn fi. Ac yntau a ddywedodd, Arglwydd, gâd i mi yn gyntaf fyned a chladdu fy nhad. 60 Eithr yr Iesu a ddywedodd wrtho, Gâd i'r meirw gladdu eu meirw; ond dos di, a phregetha deyrnas Dduw. 61 Ac un arall hefyd a ddywedodd, Mi a'th ddilynaf di, O Arglwydd; ond gâd i mi yn gyntaf ganu yn iach i'r rhai sydd yn fy nhy. 62 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Nid oes neb a'r sydd yn rhoi ei law ar yr aradr, ac yn edrych ar y pethau sydd o'i ol, yn gymmwys i deyrnas Dduw. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD X.}}}} {{bach|''1 Crist yn anfon allan ar unwaith ddeg disgybl a thri ugain i wneuthur gwyrthiau, ac i bregethu; 17 yn eu rhybuddio hwy i fod yn ostyngedig, ac ym mha beth y gorfoleddent: 21 yn diolch i'w Dad am ei ras: 23 yn mawrygu dedwydd gyflwr ei eglwys: 25 yn dysgu y cyfreithiwr y modd i gael bywyd tragywyddol, ac i gymmeryd pawb yn gymmydog iddo, a'r a fo ag eisieu ei drugaredd ef arno: 41 yn argyhoeddi Martha, ac yn canmol Mair ei chwaer hi.''}} WEDI y pethau hyn yr ordeiniodd yr Arglwydd ddeg a thri ugain eraill hefyd, ac a'u danfonodd hwynt bob yn ddau o flaen ei wyneb i bob dinas a man lle yr oedd efe ar fedr dyfod. 2 Am hynny efe a ddywedodd wrthynt, Y cynhauaf yn wir ''sydd'' fawr, ond y gweithwyr yn anaml: gweddiwch gan hynny ar Arglwydd y cynhauaf, am ddanfon allan weith- wyr i'w gynhauaf. 3 Ewch: wele, yr wyf fi yn eich danfon chwi fel ŵyn ym mysg bleiddiaid. 4 Na ddygwch god, nac ysgrepan, nac esgidiau; ac na chyferchwch well i neb ar y ffordd. 5 Ac i ba dŷ bynnag yr eloch i mewn, yn gyntaf dywedwch, Tangnefedd i'r tŷ hwn. 6 Ac o bydd yno fab tangnefedd, eich tangnefedd a orphwys arno: os amgen, hi a ddychwel attoch chwi. 7 Ac yn y tŷ hwnnw arhoswch, gan fwytta ac yfed y cyfryw bethau ag ''a gaffoch'' ganddynt: canys teilwng yw i'r gweithiwr ei gyflog. Na threiglwch o dŷ i dŷ. 8 A pha ddinas bynnag yr eloch iddi, a hwy yn eich derbyn, bwyttêwch y cyfryw bethau ag a rodder ger eich bronnau: 9 Ac iachêwch y cleifion a fyddo ynddi, a dywedwch wrthynt, Daeth teyrnas Dduw yn agos attoch. 10 Eithr pa ddinas bynnag yr eloch iddi, a hwy heb eich derbyn, ewch allan i'w heolydd, a dywedwch, 11 Hyd yn nod y llwch, yr hwn a lynodd wrthym o'ch dinas, yr ydym yn ei sychu ymaith i chwi: er hynny gwybyddwch hyn, fod teyrnas Dduw wedi nesâu attoch. 12 Eithr dywedaf wrthych, mai esmwythach fydd i Sod-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 0k2rkn1xmjeezwn1xjoc8bzbq6cthna 104 70923 142707 2025-07-06T12:10:58Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142707 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>om yn y dydd hwnnw, nag i'r ddinas honno. 13 Gwae di, Chorazin! gwae di, Bethsaida canys pe gwnaethid yn Tyrus a Sidon y gweithredoedd nerthol a wnaethpwyd yn eich plith chwi, hwy a edifarhasent er ys talm, gan eistedd mewn sachlïan a lludw. 14 Eithr esmwythach fydd i Tyrus a Sidon yn y farn, nag i chwi. 15 A thithau, Capernaum, yr hon ddyrchafwyd hyd y nef, a dynnir i lawr hyd yn uffern. 16 Y neb sydd yn eich gwrandaw chwi, sydd yn fy ngwrandaw i; a'r neb sydd yn eich dirmygu chwi, sydd yn fy nirmygu i; a'r neb sydd yn fy nirmygu i, sydd yn dirmygu yr hwn a'm hanfonodd i. 17 ¶ A'r deg a thri ugain a ddychwelasant gyd â llawenydd, gan ddywedyd, Arglwydd, hyd yn nod y cythreuliaid a ddarostyngir i ni, yn dy enw di. 18 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Mi a welais Satan megis mellten, yn syrthio o'r nef. 19 Wele, yr ydwyf fi yn rhoddi i chwi awdurdod i sathru ar seirph ac ysgorpionau, ac ar holl gryfder y gelyn ac nid oes dim a wna ddim niwed i chwi. 20 Eithr yn hyn na lawenhêwch, fod yr ysprydion wedi eu darostwng ichwi; ond llawenhêwch yn hytrach, am fod eich enwau yn ysgrifenedig yn y nefoedd. 21 ¶ Yr awr honno yr Iesu a lawenychodd yn yr yspryd, ac a ddywedodd, Yr wyf yn diolch i ti, O Dad, Arglwydd nef a daear, am guddio o honot y pethau hyn oddi wrth y doethion a'r deallus, a'u datguddio o honot i rai bychain: yn wir, O Dad; oblegid felly y gwelid yn dda yn dy olwg di. 22 Pob peth a roddwyd i mi gan fy Nhad: ac ni ŵyr neb pwy yw y Mab, ond y Tad; na phwy yw y Tad, ond y Mab, a'r neb y mynno y Mab ei ddatguddio iddo. 23 ¶ Ac efe a drodd at ''ei'' ddisgyblion, ac a ddywedodd o'r neilldu, Gwyn fyd y llygaid sydd yn gweled y pethau yr ydych chwi yn eu gweled: 24 Canys yr wyf yn dywedyd i chwi, ewyllysio o lawer o brophwydi a brenhinoedd weled y pethau yr ydych chwi yn eu gweled, ac nis gwelsant; a chlywed y pethau yr ydych chwi yn eu clywed, ac nis clywsant. 25 ¶ Ac wele, rhyw gyfreithiwr a gododd, gan ei demtio ef, a dywedyd, Athraw, pa beth a wnaf i gael etifeddu bywyd tragywyddol? 26 Yntau a ddywedodd wrtho, Pa beth sydd ysgrifenedig yn y gyfraith? pa fodd y darlleni? 27 Ac efe gan atteb a ddywedodd, Ti a geri yr Arglwydd dy Dduw a'th holl galon, ac a'th holl enaid, ac â'th holl nerth, ac a'th holl feddwl; a'th gymmydog fel ti dy hun. 28 Yntau a ddywedodd wrtho, Ti a attebaist yn uniawn gwna hyn, a byw fyddi. 29 Eithr efe, yn ewyllysio ei gyfiawnhâu ei hun, a ddywedodd wrth. yr Iesu, A phwy yw fy nghymmydog? 30 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd, Rhyw ddyn oedd yn myned i waered o Jerusalem i Jericho, ac a syrthiodd ym mysg lladron; y rhai wedi ei ddïosg ef, a'''i'' archolli, a aeth-<noinclude><references/></noinclude> c94sdpqkrqovnfkr2h92fr7ex7ddlpc 104 70924 142708 2025-07-06T12:12:40Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142708 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ant ymaith, gan ''ei'' adael yn hanner marw. 31 Ac ar ddamwain, rhyw offeiriad a ddaeth i waered y ffordd honno: a phan ei gwelodd, efe a aeth o'r tu arall heibio. 32 A'r un ffunud Lefiad hefyd, wedi dyfod i'r fan, a'i weled ''ef'', a aeth o'r tu arall heibio. 33 Eithr rhyw Samariad, wrth ymdaith, a ddaeth atto ef: a phan ei gwelodd, a dosturiodd, 34 Ac a aeth atto, ac a rwymodd ei archollion ef, gan dywallt ynddynt olew a gwin; ac a'i gosododd ef ar ei anifail ei hun, ac a'i dug ef i'r lletty, ac a'i hamgeleddodd. 35 A thrannoeth wrth fyned ymaith, efe a dynnodd allan ddwy geiniog, ac a'u rhoddes i'r llettŷwr, ac a ddywedodd wrtho, Cymmer ofal drosto: a pha beth bynnag a dreuliech yn ychwaneg, pan ddelwyf drachefn, mi a'i talaf i ti. 36 Pwy gan hynny o'r tri hyn, yr ydwyt ti yn tybied ei fod yn gymmydog i'r hwn a syrthiasai ym mhlith y lladron? 37 Ac efe a ddywedodd, Yr hwn a wnaeth drugaredd âg ef. A'r Iesu am hynny a ddywedodd wrtho, Dos, a gwna dithau yr un modd. 38 ¶ A bu, a hwy yn ymdeithio, ddyfod o hono i ryw dref: a rhyw wraig, a'i hénw Martha, a'i derbyniodd ef i'w thŷ. 39 Aci hon yr oedd chwaer a elwid Mair, yr hon hefyd a eisteddodd wrth draed yr Iesu, ac a wrandawodd ar ei ymadrodd ef. 40 Ond Martha oedd drafferthus ynghylch llawer o wasanaeth: a chan sefyll ger llaw, hi a ddywedodd, Arglwydd, onid oes ofal gennyt am i'm chwaer fy ngadael i fy hun i wasanaethu? dywed wrthi gan hynny am fy helpio. 41 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd wrthi, Martha, Martha, gofalus a thrafferthus wyt ynghylch llawer o bethau: 42 Eithr un peth sydd angenrheidiol: a Mair a ddewisedd y rhan dda, yr hon ni ddygir oddi arni. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XI.}} {{bach|1 Crist yn dysgu gweddio: a hynny heb ddiffygio: 11 gan sicrhau y rhydd Duw felly i ni bethau da. 14 Wrth fwrw allan gythraul mud, y mae efe yn ceryddu y Phariseaid cablaidd: 28 ac yn dangos pwy sydd fendigedig: 29 ac yn pregethu i'r bobl; 37 ac yn argyhoeddi ffug sancteiddrwydd y Phariseaid, a'r ysgrifenyddion, a'r cyfreithwyr.}} A BU, ac efe mewn rhyw fan yn gweddio, pan beidiodd, ddywedyd o un o'i ddisgyblion wrtho, Arglwydd, dysg i ni weddïo, megis ag y dysgodd Ioan i'w ddisgyblion. 2 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pan weddïoch, dywedwch, Ein Tad yr hwn wyt yn y nefoedd, Sancteiddier dy enw. Deued dy deyrnas. Gwneler dy ewyllys, megis yn y nef, felly ar y ddaear hefyd. 3 Dyro i ni o ddydd i ddydd ein bara beunyddiol. 4 A maddeu i ni ein pechodau : canys yr ydym ninnau yn maddeu i bawb sydd yn ein dyled. Ac nac arwain ni i brofedigaeth; eithr gwared ni rhag drwg. 5 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pwy o honoch fydd iddo gyfaill, ac a à atto hanner nos, ac a ddywed wrtho, ''O'' gyfaill, moes i mi dair torth yn echwyn; 6 Canys cyfaill i mi a ddaeth attaf wrth ymdaith, ac nid oes <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> lvw8q0k1h0apai9gtcf5ac4cu3an7ht 142825 142708 2025-07-06T16:59:27Z AlwynapHuw 1710 142825 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ant ymaith, gan ''ei'' adael yn hanner marw. 31 Ac ar ddamwain, rhyw offeiriad a ddaeth i waered y ffordd honno: a phan ei gwelodd, efe a aeth o'r tu arall heibio. 32 A'r un ffunud Lefiad hefyd, wedi dyfod i'r fan, a'i weled ''ef'', a aeth o'r tu arall heibio. 33 Eithr rhyw Samariad, wrth ymdaith, a ddaeth atto ef: a phan ei gwelodd, a dosturiodd, 34 Ac a aeth atto, ac a rwymodd ei archollion ef, gan dywallt ynddynt olew a gwin; ac a'i gosododd ef ar ei anifail ei hun, ac a'i dug ef i'r lletty, ac a'i hamgeleddodd. 35 A thrannoeth wrth fyned ymaith, efe a dynnodd allan ddwy geiniog, ac a'u rhoddes i'r llettŷwr, ac a ddywedodd wrtho, Cymmer ofal drosto: a pha beth bynnag a dreuliech yn ychwaneg, pan ddelwyf drachefn, mi a'i talaf i ti. 36 Pwy gan hynny o'r tri hyn, yr ydwyt ti yn tybied ei fod yn gymmydog i'r hwn a syrthiasai ym mhlith y lladron? 37 Ac efe a ddywedodd, Yr hwn a wnaeth drugaredd âg ef. A'r Iesu am hynny a ddywedodd wrtho, Dos, a gwna dithau yr un modd. 38 ¶ A bu, a hwy yn ymdeithio, ddyfod o hono i ryw dref: a rhyw wraig, a'i hénw Martha, a'i derbyniodd ef i'w thŷ. 39 Aci hon yr oedd chwaer a elwid Mair, yr hon hefyd a eisteddodd wrth draed yr Iesu, ac a wrandawodd ar ei ymadrodd ef. 40 Ond Martha oedd drafferthus ynghylch llawer o wasanaeth: a chan sefyll ger llaw, hi a ddywedodd, Arglwydd, onid oes ofal gennyt am i'm chwaer fy ngadael i fy hun i wasanaethu? dywed wrthi gan hynny am fy helpio. 41 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd wrthi, Martha, Martha, gofalus a thrafferthus wyt ynghylch llawer o bethau: 42 Eithr un peth sydd angenrheidiol: a Mair a ddewisedd y rhan dda, yr hon ni ddygir oddi arni. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XI.}}}} {{bach|1 Crist yn dysgu gweddio: a hynny heb ddiffygio: 11 gan sicrhau y rhydd Duw felly i ni bethau da. 14 Wrth fwrw allan gythraul mud, y mae efe yn ceryddu y Phariseaid cablaidd: 28 ac yn dangos pwy sydd fendigedig: 29 ac yn pregethu i'r bobl; 37 ac yn argyhoeddi ffug sancteiddrwydd y Phariseaid, a'r ysgrifenyddion, a'r cyfreithwyr.}} A BU, ac efe mewn rhyw fan yn gweddio, pan beidiodd, ddywedyd o un o'i ddisgyblion wrtho, Arglwydd, dysg i ni weddïo, megis ag y dysgodd Ioan i'w ddisgyblion. 2 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pan weddïoch, dywedwch, Ein Tad yr hwn wyt yn y nefoedd, Sancteiddier dy enw. Deued dy deyrnas. Gwneler dy ewyllys, megis yn y nef, felly ar y ddaear hefyd. 3 Dyro i ni o ddydd i ddydd ein bara beunyddiol. 4 A maddeu i ni ein pechodau : canys yr ydym ninnau yn maddeu i bawb sydd yn ein dyled. Ac nac arwain ni i brofedigaeth; eithr gwared ni rhag drwg. 5 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pwy o honoch fydd iddo gyfaill, ac a à atto hanner nos, ac a ddywed wrtho, ''O'' gyfaill, moes i mi dair torth yn echwyn; 6 Canys cyfaill i mi a ddaeth attaf wrth ymdaith, ac nid oes <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 4y5g8y0kj28h9bbg9108hs2bastt2ak 104 70925 142709 2025-07-06T12:13:20Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142709 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gennyf ddim i'w ddodi ger ei fron ef: 7 Ac yntau oddi mewn a ettyb ac a ddywed, Na flina fi: yn awr y mae y drws yn gauad, a'm plant gyd â mi yn y gwely; ni allaf godi a'u rhoddi i ti. 8 Yr wyf yn dywedyd i chwi, Er na chyfyd efe a rhoddi iddo, am ei fod yn gyfaill iddo; etto o herwydd ei daerni, efe a gyfyd, ac a rydd iddo gynnifer ag y sydd arno eu heisieu. 9 Ac yr ydwyf yn dywedyd i chwi, Gofynwch, a rhoddir i chwi; ceisiwch, a chwi a gewch; curwch, ac fe a agorir i chwi. 10 Canys pob un sydd yn gofyn, sydd yn derbyn; a'r neb sydd yn ceisio, sydd yn cael; ac i'r hwn sydd yn curo, yr agorir. 11 Os bara a ofyn mab i un o honoch chwi sydd dad, a ddyry efe garreg iddo? ac os pysgodyn, a ddyry efe iddo sarph yn lle pysgodyn? 12 Neu os gofyn efe ŵy, a ddyry efe ysgorpion iddo? 13 Os chwychwi gan hynny, y rhai ydych ddrwg, a fedrwch roi rhoddion da i'ch plant chwi; pa faint mwy y rhydd ''eich'' Tad o'r nef yr Yspryd Glân i'r rhai a ofyno ganddo? 14 ¶ Ac yr oedd efe yn bwrw allan gythraul, a hwnnw oedd fud. A bu, wedi i'r cythraul fyned allan, i'r mudan lefaru; a'r bobloedd a ryfeddasant. 15 Eithr rhai o honynt a ddywedasant, Trwy Beelzebub, pennaeth y cythreuliaid, y mae efe yn bwrw allan gythreuliaid. 16 Ac eraill, gan ''ei'' demtio, a geisiasant ganddo arwydd o'r nef. 17 Yntau, yn gwybod en meddyliau hwynt, a ddywedodd wrthynt, Pob teyrnas wedi ymrannu yn ei herbyn ei hun, a anghyfanneddir; a thŷ yn erbyn tŷ, a syrth. 18 Ac os Satan hefyd sydd wedi ymrannu yn ei erbyn ei hun, pa fodd y saif ei deyrnas ef? gan eich bod yn dywedyd, mai trwy Beelzebub yr wyf fi yn bwrw allan gythreuliaid. 19 Ac os trwy Beelzebub yr wyf fi yn bwrw allan gythreuliaid, trwy bwy y mae eich plant chwi yn eu bwrw hwynt allan? am hynny y byddant hwy yn farnwyr arnoch chwi. 20 Eithr os myfi trwy fys Duw ydwyf yn bwrw allan gythreuliaid, diammeu ddyfod teyrnas Dduw attoch chwi. 21 Pan fyddo un cryf arfog yn cadw ei neuadd, y mae yr hyn sydd ganddo mewn heddwch: 22 Ond pan ddel un cryfach nag ef arno, a'i orchfygu, efe a ddwg ymaith ei holl arfogaeth ef yn yr hon yr oedd yn ymddiried, ac a ran ei anrhaith ef. 23 Y neb nid yw gyd â mi, sydd yn fy erbyn a'r neb nid yw yn casglu gyd â mi, sydd yn gwasgaru. 24 Pan êl yr yspryd aflan allan o ddyn, efe a rodia mewn lleoedd sychion, gan geisio gorphwysdra : a phryd na chaffo, efe a ddywed, Mi a ddychwelaf i'm tŷ o'r lle y deuthum allan. 25 A phan ddel, y mae yn ei gael wedi ei ysgubo a'i drefnu. 26 Yna yr â efe, ac y cymmer atto saith yspryd eraill gwaeth nag ef ei hun; a hwy a ânt i mewn, ac a arhosant yno: a diwedd y dyn hwnnw fydd gwaeth na'i ddechreuad. 27 ¶ A bu, fel yr oedd efe yn<noinclude><references/></noinclude> cfcrid5339kflm4uecya1rmojtspnd3 104 70926 142711 2025-07-06T12:14:53Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142711 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dywedyd hyn, rhyw wraig o'r dyrfa a gododd ei llef, ac a ddywedodd wrtho, Gwyn fyd y groth a'th ddug di, a'r bronnau a sugnaist. 28 Ond efe a ddywedodd, Yn hytrach gwyn fyd y rhai sydd yn gwrandaw gair Duw, ac yn ei gadw. 29 Ac wedi i'r bobloedd ymdyrru ynghyd, efe a ddechreuodd daywedyd, Y genhedlaeth hon sydd ddrwg: y mae hi yn ceisio arwydd; ac arwydd ni roddir iddi, ond arwydd Jonas y prophwyd. 30 Canys fel y bu Jonas yn arwydd i'r Ninifeaid, felly y bydd Mab y dyn hefyd i'r genhedlaeth hon. 31 Brenhines y dehau a gyfyd yn y farn gyd â gwyr y genhedlaeth hon, ac a'u condemnia hwynt; am iddi hi ddyfod o eithafoedd y ddaear i wrandaw doethineb Solomon: ac wele un mwy na Solomon yma. 32 Gwŷr Ninife a godant i fynu yn y farn gyd â'r genhedlaeth hon, ac a'i condemniant hi; am iddynt edifarhâu wrth bregeth Jonas: ac wele un mwy na Jonas yma. 33 Ac nid yw neb wedi goleu canwyll, yn ''ei'' gosod mewn lle dirgel, na than lestr; eithr ar ganhwyllbren, fel y gallo y rhai a ddelo i mewn weled y goleuni. 34 Canwyll y corph yw y llygad: am hynny pan fyddo ''dy lygad'' yn syml, dy holl gorph hefyd fydd oleu; ond pan fyddo dy lygad yn ddrwg, dy gorph hefyd fydd tywyll. 35 Edrych am hynny rhag i'r goleuni sydd ynot fod yn dywyllwch. 36 Os dy holl gorph gan hynny ''sydd'' oleu, heb un rhan dywyll yn ddo, bydd y cwbl yn oleu, megis pan fo canwyll â'i llewyrch yn dy oleuo di. 37 ¶ Ac fel yr oedd efe yn llefaru, rhyw Pharisead a ddymunodd arno giniawa gyd âg ef. Ac wedi iddo ddyfod i mewn, efe a eisteddodd i fwytta. 38 A'r Pharisead pan welodd, a ryfeddodd nad ymolchasai efe yn gyntaf o flaen ciniaw. 39 A'r Arglwydd a ddywedodd wrtho, Yn awr chwychwi y Phariseaid ydych yn glanhâu y tu allan i'r cwppan a'r ddysgl; ond eich tu mewn sydd yn llawn o drais a drygioni. 40 ''O'' ynfydion, onid yr hwn a wnaeth yr hyn sydd oddi allan, a wnaeth yr hyn sydd o fewn hefyd? 41 Yn hytrach rhoddwch elusen o'r pethau sydd gennych: ac wele, pob peth sydd lân i chwi. 42 Eithr gwae chwi y Phariseaid! canys yr ydych chwi yn degymmu y mintys, a'r ryw, a phob llysieuyn, ac yn myned heibio i farn a chariad Duw. Y pethau hyn oedd raid eu gwneuthur, ac na adewid y lleill heb wneuthur. 43 Gwae chwi y Phariseaid! canys yr ydych yn caru y prif-gadeiriau yn y synagogau, a chyfarch yn y marchnadoedd. 44 Gwae chwi, ysgrifenyddion a Phariseaid, ragrithwyr! am eich bod fel beddau anamlwg, a'r dynion a rodiant ''arnynt'' heb wybod ''oddi wrthynt''. 45 ¶ Ac un o'r cyfreithwyr a attebodd ac a ddywedodd wrtho, Athraw, wrth ddywedyd hyn, yr wyt ti yn ein gwaradwyddo ninnau hefyd. 46 Yntau a ddywedodd,<noinclude><references/></noinclude> qz8edraqpepw5qc0n50vi3xwegao6jh 104 70927 142712 2025-07-06T12:16:41Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142712 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwae chwithau hefyd, y cyfreithwyr! canys yr ydych yn llwytho dynion â beichiau anhawdd eu dwyn, a chwi nid ydych yn cyffwrdd â'r beichiau âg un o'ch bysedd. 47 Gwae chwychwi! canys yr ydych yn adeiladu beddau y prophwydi, a'ch tadau chwi a'u lladdodd hwynt. 48 Yn wir yr ydych yn tystiolaethu, ac yn gyd-foddlawn i weithredoedd eich tadau: canys hwynt-hwy yn wir a'u lladdasant hwy, a chwithau ydych yn adeiladu eu beddau hwynt. 49 Am hynny hefyd y dywedodd doethineb Duw, Anfonaf attynt brophwydi ac apostolion, a ''rhai'' o honynt a laddant ac a erlidiant: 50 Fel y gofyner i'r genhedlaeth hon waed yr holl brophwydi, yr hwn a dywalltwyd o ddechreuad y byd; 51 O waed Abel hyd waed Zacharias, yr hwn a laddwyd rhwng yr allor a'r deml: diau meddaf i chwi, Gofynir ef i'r genhedlaeth hon. 52 Gwae chwychwi, y cyfreithwyr! canys chwi a ddygasoch ymaith agoriad y gwybodaeth: nid aethoch i mewn eich hunain, a'r rhai oedd yn myned a waharddasoch chwi. 53 Ac fel yr oedd efe yn dywedyd y pethau hyn wrthynt, y dechreuodd yr ysgrifenyddion a'r Phariseaid fod yn daer iawn daer iawn ''arno'', a'i annog i ymadrodd am lawer o bethau; 54 Gan ei gynllwyn ef, a cheisio hela rhyw beth o'i ben ef, i gael achwyn arno. {{c|{{mawr|PENNOD XII.}}}} {{bach|''1 Crist yn pregethu i'w ddisgyblion am ochel rhagrith, ac ofn wrth ddatgan ei athrawiaeth ef: 13 yn rhybuddio y bobl i ochelyd cybydd-dra, trwy ddammeg y gwr goludog a adeiladodd ysguboriau mwy. 22 Ni wasanaetha i ni fod yn rhy ofalus am bethau bydol; 31 ond ceisio teyrnas Dduw, 33 a rhoddi elusen, 36 a bod yn barod i agoryd in Harglwydd pan guro, pa bryd bynnag y delo. 41 Y dylai gweinidogion Crist edrych ar eu siars, 49 a disgwyl am erlid. 54 Rhaid i'r bobl dderbyn yr amser hwn o ras, 58 oblegid peth ofnadwy yw marw heb gymmodi.''}} YN y cyfamser, wedi i fyrddiwn bobl ymgasglu ynghyd, hyd oni ymsathrai y naill y llall, efe a ddechreuodd ddywedyd wrth ei ddisgyblion, Yn gyntaf, gwyliwch arnoch rhag surdoes y Phariseaid, yr hwn yw rhagrith. 2 Canys nid oes dim cuddiedig, a'r nas datguddir; na dirgel, a'r nis gwybyddir. 3 Am hynny pa bethau bynnag a ddywedasoch yn y tywyllwch, a glywir yn y goleu; a'r peth a ddywedasoch yn y glust mewn ystafelloedd, a bregethir ar bennau tai. 4 Ac yr wyf yn dywedyd wrthych, fy nghyfeillion, Nac ofnwch y rhai sydd yn lladd y corph, ac wedi hynny heb ganddynt ddim mwy i'w wneuthur. 5 Ond rhag-ddangosaf i chwi pwy a ofnwch Ofnwch yr hwn, wedi y darffo iddo ladd, sydd ag awdurdod ganddo i fwrw i uffern; ie, meddaf i chwi, Hwnnw a ofnwch. 6 Oni werthir pump o adar y tô er dwy ffyrling? ac nid oes un o hon- ynt mewn anghof ger bron Duw: 7 Ond y mae hyd yn nod blew eich pennau chwi yn gyfrifedig oll. Am hynny nac ofnwch yr ydych chwi yn well na llawer o adar y tô. 8 Ac meddaf i chwi, Pwy bynnag a'm haddefo i ger bron dynion, Mab y dyn hefyd a'i<noinclude><references/></noinclude> 1pddpoigo5ozwm57w5kh65ojn73dsdp 142827 142712 2025-07-06T17:01:43Z AlwynapHuw 1710 142827 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Gwae chwithau hefyd, y cyfreithwyr! canys yr ydych yn llwytho dynion â beichiau anhawdd eu dwyn, a chwi nid ydych yn cyffwrdd â'r beichiau âg un o'ch bysedd. 47 Gwae chwychwi! canys yr ydych yn adeiladu beddau y prophwydi, a'ch tadau chwi a'u lladdodd hwynt. 48 Yn wir yr ydych yn tystiolaethu, ac yn gyd-foddlawn i weithredoedd eich tadau: canys hwynt-hwy yn wir a'u lladdasant hwy, a chwithau ydych yn adeiladu eu beddau hwynt. 49 Am hynny hefyd y dywedodd doethineb Duw, Anfonaf attynt brophwydi ac apostolion, a ''rhai'' o honynt a laddant ac a erlidiant: 50 Fel y gofyner i'r genhedlaeth hon waed yr holl brophwydi, yr hwn a dywalltwyd o ddechreuad y byd; 51 O waed Abel hyd waed Zacharias, yr hwn a laddwyd rhwng yr allor a'r deml: diau meddaf i chwi, Gofynir ef i'r genhedlaeth hon. 52 Gwae chwychwi, y cyfreithwyr! canys chwi a ddygasoch ymaith agoriad y gwybodaeth: nid aethoch i mewn eich hunain, a'r rhai oedd yn myned a waharddasoch chwi. 53 Ac fel yr oedd efe yn dywedyd y pethau hyn wrthynt, y dechreuodd yr ysgrifenyddion a'r Phariseaid fod yn daer iawn daer iawn ''arno'', a'i annog i ymadrodd am lawer o bethau; 54 Gan ei gynllwyn ef, a cheisio hela rhyw beth o'i ben ef, i gael achwyn arno. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XII.}}}} {{bach|''1 Crist yn pregethu i'w ddisgyblion am ochel rhagrith, ac ofn wrth ddatgan ei athrawiaeth ef: 13 yn rhybuddio y bobl i ochelyd cybydd-dra, trwy ddammeg y gwr goludog a adeiladodd ysguboriau mwy. 22 Ni wasanaetha i ni fod yn rhy ofalus am bethau bydol; 31 ond ceisio teyrnas Dduw, 33 a rhoddi elusen, 36 a bod yn barod i agoryd in Harglwydd pan guro, pa bryd bynnag y delo. 41 Y dylai gweinidogion Crist edrych ar eu siars, 49 a disgwyl am erlid. 54 Rhaid i'r bobl dderbyn yr amser hwn o ras, 58 oblegid peth ofnadwy yw marw heb gymmodi.''}} YN y cyfamser, wedi i fyrddiwn bobl ymgasglu ynghyd, hyd oni ymsathrai y naill y llall, efe a ddechreuodd ddywedyd wrth ei ddisgyblion, Yn gyntaf, gwyliwch arnoch rhag surdoes y Phariseaid, yr hwn yw rhagrith. 2 Canys nid oes dim cuddiedig, a'r nas datguddir; na dirgel, a'r nis gwybyddir. 3 Am hynny pa bethau bynnag a ddywedasoch yn y tywyllwch, a glywir yn y goleu; a'r peth a ddywedasoch yn y glust mewn ystafelloedd, a bregethir ar bennau tai. 4 Ac yr wyf yn dywedyd wrthych, fy nghyfeillion, Nac ofnwch y rhai sydd yn lladd y corph, ac wedi hynny heb ganddynt ddim mwy i'w wneuthur. 5 Ond rhag-ddangosaf i chwi pwy a ofnwch Ofnwch yr hwn, wedi y darffo iddo ladd, sydd ag awdurdod ganddo i fwrw i uffern; ie, meddaf i chwi, Hwnnw a ofnwch. 6 Oni werthir pump o adar y tô er dwy ffyrling? ac nid oes un o hon- ynt mewn anghof ger bron Duw: 7 Ond y mae hyd yn nod blew eich pennau chwi yn gyfrifedig oll. Am hynny nac ofnwch yr ydych chwi yn well na llawer o adar y tô. 8 Ac meddaf i chwi, Pwy bynnag a'm haddefo i ger bron dynion, Mab y dyn hefyd a'i <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> q4q5nhueiiecfep7siy2a1nbns6u807 104 70928 142714 2025-07-06T12:18:42Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142714 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>haddef yntau ger bron angelion Duw. 9 A'r hwn a'm gwado i ger bron dynion, a wedir ger bron angelion Duw. 10 A phwy bynnag a ddywedo air yn erbyn Mab y dyn, fe a faddeuir iddo: eithr i'r neb a gablo yn erbyn yr Yspryd Glân, ni faddeuir. 11 A phan y'ch dygant i'r synagogau, ac ''at'' y llywiawdwyr, a'r awdurdodau, na ofelwch pa fodd, neu pa beth a atteboch, neu beth a ddywedoch: 12 Canys yr Yspryd Glân a ddysg i chwi yn yr awr honno beth sydd raid ei ddywedyd. 13 A rhyw un o'r dyrfa a ddywedodd wrtho, Athraw, dywed wrth fy mrawd am rannu â myfi yr etifeddiaeth. 14 Yntau a ddywedodd wrtho, Y dyn, pwy a'm gosododd i yn farnwr neu yn rhannwr arnoch chwi? 15 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Edrychwch, ac ymogelwch rhag cybydd-dod: canys nid yw bywyd neb yn sefyll ar amlder y pethau sydd ganddo. 16 ¶ Ac efe a draethodd wrthynt ddammeg, gan ddywedyd, Tir rhyw wr goludog a gnydiodd yn dda. 17 Ac efe a ymresymmodd ynddo ei hun, gan ddywedyd, Beth a wnaf, am nad oes gennyf le i gasglu fy ffrwythau iddo? 18 Ac efe a ddywedodd, Hyn a wnaf: Mi a dynnaf i lawr fy ysguboriau, ac a adeiladaf rai mwy; ac yno y casglaf fy holl ffrwythau, a'm dâ. 19 A dywedaf wrth fy enaid, Fy enaid, y mae gennyt ddå lawer wedi eu rhoi i gadw dros lawer o flynydd- oedd: gorphwys, bwytta, ŷf, bydd lawen. 20 Eithr Duw a ddywedodd wrtho, ''O'' ynfyd, y nos hon y gofynant dy enaid oddi wrthyt; ac eiddo pwy fydd y pethau a barottoaist? 21 Felly y mae yr hwn sydd yn trysori iddo ei hun, ac nid yw gyfoethog tu ag at Dduw. 22 ¶ Ac efe a ddywedodd wrth ei ddisgyblion, Am hyn yr wyf yn dywedyd wrthych, Na chymmerwch ofal am eich bywyd, beth a fwyttaoch; nac am eich corph, beth a wisgoch. 23 Y mae y bywyd yn fwy na'r ymborth, a'r corph ''yn fwy'' na'r dillad. 24 Ystyriwch y brain: canys nid ydynt yn hau nac yn medi; i'r rhai nid oes gell nac ysgubor; ac y mae Duw yn eu porthi hwynt: o ba faint mwy yr ydych chwi yn well na'r adar? 25 A phwy o honoch, gan gymmeryd gofal, a ddichon chwanegu un cufydd at ei faintioli? 26 Am hynny, oni ellwch wneuthur y peth lleiaf, paham yr ydych yn cymmeryd gofal am y lleill? 27 Ystyriwch y lili, pa fodd y maent yn tyfu; nid ydynt yn llafurio, nac yn nyddu: ac yr wyf yn dywedyd i chwi, na wisgwyd Solomon yn ei holl ogoniant fel un o'r rhai hyn. 28 Ac os yw Duw felly yn dilladu y llysieuyn, yr hwn sydd heddyw yn y maes, ac y fory a deflir i'r ffwrn: pa faint mwy ''y dillada efe'' chwychwi, O rai o ychydig ffydd? 29 Chwithau na cheisiwch beth a fwyttaoch, neu pa beth a yfoch; ac na fyddwch ammheüus. 30 Canys y pethau hyn oll y mae cenhedloedd y byd yn eu hargeisio: ac y mae eich Tad<noinclude><references/></noinclude> 3l5gcrcmig1y2fpvzpm7owsajpc225x 104 70929 142716 2025-07-06T12:20:19Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142716 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>chwi yn gwybod fod arnoch chwi eisieu y pethau hyn. 31 ¶ Yn hytrach ceisiwch deyrnas Dduw; a'r pethau hyn oll a roddir i chwi yn chwaneg. 32 Nac ofna, braidd bychan: canys rhyngodd bodd i'ch Tad roddi i chwi y deyrnas. 33 Gwerthwch yr hyn sydd gennych, a rhoddwch elusen: gwnewch i chwi byrsau y rhai ni heneiddiant; trysor yn y nefoedd, yr hwn ni dderfydd, lle ni ddaw lleidr yn agos, ac ni lygra pryf. 34 Canys lle y mae eich trysor chwi, yno y bydd eich calon hefyd. 35 Bydded eich lwynau wedi eu hymwregysu, a'''ch'' canhwyllau wedi eu goleu: 36 A chwithau yn debyg i ddynion yn disgwyl eu harglwydd, pa bryd y dychwel o'r neithior; fel pan ddelo a churo, yr agoront iddo yn ebrwydd. 37 Gwyn eu byd y gweision hynny, y rhai a gaiff eu harglwydd, pan ddel, yn neffro: yn wir, meddaf i chwi, efe a ymwregysa, ac a wna iddynt eistedd i lawr i fwytta, ac a ddaw, ac a wasanaetha arnynt hwy. 38 Ac os daw efe ar yr ail wyliadwriaeth, ac ''os'' ar y drydedd wyliadwriaeth y daw, a'u cael ''hwynt'' felly, gwyn eu byd y gweision hynny. 39 A hyn gwybyddwch, pe gwybuasai gwr y tŷ pa awr y deuai y lleidr, efe a wyliasai, ac ni adawsai gloddio ei dy trwodd. 40 A chwithau gan hynny, byddwch barod: canys yr awr ni thybioch, y daw Mab y dyn. 41 TA Phetr a ddywedodd wrtho, Arglwydd, ai wrthym ni yr wyt ti yn dywedyd y ddammeg hon, ai wrth bawb hefyd? 42 A'r Arglwydd a ddywedodd, Pwy yw y goruchwyliwr ffyddlawn a phwyllog, yr hwn a esyd ei arglwydd ar ei deulu, i roddi cyfluniaeth ''iddynt'' mewn pryd? 43 Gwyn ei fyd y gwas hwnnw, yr hwn y caiff ei arglwydd ef, pan ddel, yn gwneuthur felly. 44 Yn wir meddaf i chwi, Efe a'i gesyd ef ''yn llywodraethwr'' ar gwbl a'r y sydd eiddo. 45 Eithr os dywed y gwas hwnnw yn ei galon, Y mae fy arglwydd yn oedi dyfod; a dechreu curo y gweision a'r morwynion, a bwytta ac yfed, a meddwi; 46 Daw arglwydd y gwas hwnnw mewn dydd nad yw efe yn disgwyl, ac ar awr nad yw efe yn gwybod, ac a'i gwahana ef, ac a esyd ei ran ef gyd â'r anffyddloniaid. 47 A'r gwas hwnnw, yr hwn a wybu ewyllys ei arglwydd, ac nid ymbarottodd, ac ni wnaeth yn ol ei ewyllys ef, a gurir à llawer ''ffonnod''. 48 Eithr yr hwn ni wybu, ac a wnaeth bethau yn haeddu ''ffonnodiau'', a gurir âg ychydig fonnodiau. Ac i bwy bynnag y rhoddwyd llawer, llawer a ofynir ganddo; a chyd a'r neb y gadawsant lawer, ychwaneg a ofynant ganddo. 49 Mi a ddeuthum i fwrw tân ar y ddaear: a pheth a fynnaf os cynneuwyd ef eisoes? 50 Eithr y mae gennyf fedydd i'm bedyddio âg ef; ac mor gyfyng yw arnaf hyd oni orphener! 51 Ydych chwi yn tybied mai heddwch y deuthum i i'w roddi ar y ddaear? nag<noinclude><references/></noinclude> ou7w1lpd3a5pky0otz8hid8yd9gyuha 104 70930 142717 2025-07-06T12:20:59Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142717 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ê, meddaf i chwi; ond yn hytrach ymrafael: 52 Canys bydd o hyn allan bump yn yr un tŷ wedi ymrannu, tri yn erbyn dau, a dau yn erbyn tri. 53 Y tad a ymranna yn erbyn y mab, a'r mab yn erbyn y tad, y fam yn erbyn y ferch, a'r ferch yn erbyn y fam; y chwegr yn erbyn ei gwaudd, a'r waudd yn erbyn ei chwegr. 54 ¶ Ac efe a ddywedodd hefyd wrth y bobloedd, Pan weloch gwmmwl yn codi o'r gorllewin, yn y fan y dywedwch, Y mae cawod yn dyfod: ac felly y mae. 55 A phan ''weloch'' y deheu-wynt yn chwythu, y dywedwch, Y bydd gwres: ac fe fydd. 56 ''O'' ragrithwyr, chwi a fedrwch ddeall wynebpryd y ddaear a'r wybr: ond yr amser hwn, pa fodd nad ydych yn ei ddeall? 57 A phaham nad ydych, ïe, o honoch eich hunain, yn barnu yr hyn sydd gyfiawn? 58 ¶ Canys tra fyddech yn myned gyd a'th wrthwynebwr at lywodraethwr, gwna dy oreu ar y ffordd i gael myned yn rhydd oddi wrtho; rhag iddo dy ddwyn at y barnwr, ac i'r barnwr dy roddi at y swyddog, ac i'r swyddog dy daflu yng ngharchar: 59 Yr wyf yn dywedyd i ti, Nad âi di ddim oddi yno, hyd oni thelych, ïe, yr hatling eithaf. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XIII.}}}} {{bach|''1 Crist yn pregethu edifeirwch, wrth gospedigaeth y Galileaid, ac eraill. 6 Y figysbren diffrwyth ni chaiff sefyll. 11 Crist yn iachau y wraig oedd wedi crymmu: 18 yn dangos galluog weithrediad y gair y'nghalonnau ei etholedigion, trwy ddammeg y gronyn mustard, a'r surdoes: 24 yn annog i fyned i mewn trwy y porth cyfyng: 31 ac yn argyhoeddi Herod, a Jerusalem. Aº A amser hwnnw rai yn mynegi yr oedd yn bresennol y cyfiddo am y Galileaid, y rhai y cymmysgasai Pilat eu gwaed ynghyd â'u haberthau.''}} 2 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd wrthynt, Ydych chwi yn tybied fod y Galileaid hyn yn bechaduriaid mwy na'r holl Galileaid, am iddynt ddioddef y cyfryw bethau? 3 Nac oeddynt, meddaf i chwi: eithr, onid edifarhêwch, chwi a ddifethir oll yn yr un modd. 4 Neu y deunaw hynny ar y rhai y syrthiodd y tŵr yn Siloam, ao a'u lladdodd hwynt: a ydych chwi yn tybied eu bod hwy yn bechaduriaid mwy na'r holl ddynion oedd yn cyfanneddu yn Jerusalem? 5 Nac oeddynt, meddaf i chwi: eithr, onid edifarhêwch, chwi a ddifethir oll yn yr un modd. 6 ¶ Ac efe a ddywedodd y ddammeg hon: Yr oedd gan un ffigysbren wedi ei blannu yn ei winllan; ac efe a ddaeth i geisio ffrwyth arno, ac nis cafodd. 7 Yna efe a ddywedodd wrth y gwinllannydd, Wele, tair blynedd yr ydwyf yn dyfod, gan geisio ffrwyth ar y ffigysbren hwn; ac nid ydwyf yn cael ''dim'': torr ef i lawr; paham y mae efe yn diffrwytho y tir? 8 Ond efe gan atteb a ddywedodd wrtho, Arglwydd, gâd ef y flwyddyn hon hefyd, hyd oni ddarffo i mi gloddio o'i amgylch, a bwrw tail : 9 Ac os dwg efe ffrwyth, da: onid ê, gwedi hynny torr ef i lawr. {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 4t8c94s66hniim8icd0oiawlobw2ijw 104 70931 142718 2025-07-06T12:22:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142718 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>10 Ac yr oedd efe yn dysgu yn un o'r synagogau ar y Sabbath. 11 ¶ Ac wele, yr oedd gwraig ag ynddi yspryd gwendid ddeunaw mlynedd, ac oedd wedi cyd-grymmu, ac ni allai hi mewn modd yn y byd ymuniawnu. 12 Pan welodd yr Iesu hon, efe a'i galwodd ''hi'' atto, ac a ddywedodd wrthi, ''Ha'' wraig, rhyddhawyd di oddi wrth dy wendid. 13 Ac efe a roddes ei ddwylaw arni; ac yn ebrwydd hi a uniawnwyd, ac a ogoneddodd Dduw. 14 A'r arch-synagogydd a attebodd yn ddigllawn, am i'r Iesu iachâu ar y Sabbath, ac a ddywedodd wrth y bobl, Chwe diwrnod sydd, yn y rhai y dylid gweithio: ar y rhai hyn gan hynny deuwch, a iachâer chwi: ac nid ar y dydd Sabbath. 15 Am hynny yr Arglwydd a'i hattebodd ef, ac a ddywedodd, ''O'' ragrithiwr, oni ollwng pob un o honoch ar y Sabbath ei ŷch neu ei asyn o'r preseb, a'i arwain i'r dwfr? 16 Ac oni ddylai hon, a hi yn ferch i Abraham, yr hon a rwymodd Satan, wele, ddeunaw mlynedd, gael ei rhyddhâu o'r rhwym hwn ar y dydd Sabbath? 17 Ac fel yr oedd efe yn dywedyd y pethau hyn, ei holl wrthwynebwyr ef a gywilyddiasant: a'r holl bobl a lawenychasant am yr holl bethau gogoneddus a wnaid ganddo. 18 ¶ Ac efe a ddywedodd, I ba beth y mae teyrnas Dduw yn debyg? ac i ba beth y cyffelybaf hi? 19 Tebyg yw i ronyn o had mwstard, yr hwn a gymmerodd dyn, ac a'i hauodd yn ei ardd; ac efe a gynnyddodd, ac a aeth yn bren mawr, ac adar yr awyr a nythasant yn ei ganghennau ef. 20 A thrachefn y dywedodd, I ba beth y cyffelybaf deyrnas Dduw ? 21 Cyffelyb yw i surdoes, yr hwn a gymmerodd gwraig, ac a'i cuddiodd mewn tri mesur o flawd, hyd oni surodd y cwbl oll. 22 Ac efe a dramwyodd trwy ddinasoedd a threfi, gan athrawiaethu, ac ymdeithio tu a Jerusalem. 23 ¶ A dywedodd un wrtho, Arglwydd, ai ychydig yw y rhai cadwedig? Ac efe a ddywedodd wrthynt, 24 Ymdrechwch am fyned i mewn trwy y porth cyfyng: canys llawer, meddaf i chwi, a geisiant fyned i mewn, ac nis gallant. 25 Gwedi cyfodi gwr y tŷ, a chau y drws, a dechreu o honoch sefyll oddi allan, a churo y drws, gan ddywedyd, Arglwydd, Arglwydd, agor i ni; ac iddo yntau atteb a dywedyd wrthych, Nid adwaen ddim o honoch o ba le yr ydych: 26 Yna y dechreuwch ddywedyd, Ni a fwyttasom ac a yfasom yn dy ŵydd di, a thi a ddysgaist yn ein heolydd ni. 27 Ac efe a ddywed, Yr wyf yn dywedyd i ''chwi'', Nid adwaen chwi o ba le yr ydych: ewch ymaith oddi wrthyf, chwi holl weithredwyr anwiredd. 28 Yno y bydd wylofain a rhingeian dannedd, pan weloch Abraham, ac Isaac, a Jacob, a'r holl brophwydi, yn nheyrnas Dduw, a chwithau wedi eich bwrw allan. 29 A daw rhai o'r dwyrain, ac o'r gorllewin, ac o'r gogledd,<noinclude><references/></noinclude> h1n64vhm83gq8edie1evc8iwvca5dni 104 70932 142719 2025-07-06T12:24:43Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142719 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac o'r dehau, ac a eisteddant yn nheyrnas Dduw. 30 Ac wele, olaf ydyw y rhai a fyddant flaenaf, a blaenaf ydyw y rhai a fyddant olaf. 31 ¶ Y dwthwn hwnnw y daeth atto ryw Phariseaid, gan ddywedyd wrtho, Dos allan, a cherdda oddi yma: canys y mae Herod yn ewyllysio dy ladd di. 32 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Ewch, a dywedwch i'r cadnaw hwnnw, Wele, yr wyf yn bwrw allan gythreuliaid, ac yn iachâu heddyw ac y fory, a'r trydydd dydd y'm perffeithir. 33 Er hynny rhaid i mi ymdaith heddyw ac y fory, a thrennydd : canys ni all fod y derfydd am brophwyd allan o Jerusalem. 34 O Jerusalem, Jerusalem, yr hon wyt yn lladd y prophwydi, ac yn llabyddio y rhai a anfonir attat: pa sawl gwaith y mynnaswn gasglu dy blant ynghyd, y modd ''y casgl'' yr iâr ei chywion dan ei hadenydd, ac nis mynnech! 35 Wele, eich tŷ a adewir i chwi yn anghyfannedd. Ac yn wir yr wyf yn dywedyd wrthych, Ni welwch fi, hyd oni ddêl yr amser pan ddywedoch, Bendigedig ''yw'' yr hwn sydd yn dyfod yn enw yr Arglwydd. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XIV.}}}} {{bach|''2 Crist yn iachau y dropsi ar y Sabbath: 7 yn dysgu gostyngeiddrwydd; 12 a gwneuthur ciniawau ir tlodion: 16 wrth ddammeg y supper mawr, yn dangos pa fodd y cauir dynion d meddyliau bydol, y rhai a ddiystyrant air Duw, allan o'r nef. 25 Rhaid i'r rhai a fynnai fod yn ddisgyblion iddo, i ddwyn eu croes, a gwneuthur eu cyfrifon ym mlaen llaw; rhag iddynt trwy gywilydd syrthio oddi wrtho ar ol hynny, 34 a myned yn gwbl ddilês, fel halen wedi colli ei flas.''}} BU hefyd, pan ddaeth efe i dŷ un o bennaethiaid y Phariseaid ar y Sabbath, i fwytta bara, iddynt hwythau ei wylied ef. 2 Ac wele, yr oedd ger ei fron ef ryw ddyn yn glaf o'r dropsi. 3 A'r Iesu gan atteb a lefarodd wrth y cyfreithwyr a'r Phariseaid, gan ddywedyd, Ai rhydd iachâu ar y Sabbath? 4 A thewi a wnaethant. Ac efe a'i cymmerodd atto, ac a'''i'' hiachaodd ef, ac a'i gollyngodd ymaith; 5 Ac a attebodd iddynt hwythau, ac a ddywedodd, Asyn neu ŷch pa un o honoch a syrth i bwll, ac yn ebrwydd nis tyn ef allan ar y dydd Sabbath? 6 Ac ni allent roi atteb yn ei erbyn ef am y pethau hyn. 7 ¶ Ac efe a ddywedodd wrth y gwahoddedigion ddammeg, pan ystyriodd fel yr oeddynt yn dewis yr eisteddleoedd uchaf; gan ddywedyd wrthynt, 8 Pan y'th wahodder gan neb i neithior, nac eistedd yn y lle uchaf, rhag bod un anrhydeddusach na thi wedi ei wahodd ganddo; 9. Aci hwn a'th wahoddodd di ac yntau ddyfod, a dywedyd wrthyt, Dyro le i hwn; ac yna dechreu o honot ti trwy gywilydd gymmeryd y lle isaf. 10 Eithr pan y'th wahodder, dos ac eistedd yn y lle isaf; fel pan ddelo yr hwn a'th wahoddodd di, y gallo efe ddywedyd wrthyt, Y cyfaill, eistedd yn uwch i fynu: yna y bydd i ti glod yngwydd y rhai a eisteddant gyd â thi ar y bwrdd. 11 Canys pob un a'r a'i dyrchafo ei hun, a ostyngir; a'r hwn sydd yn ei ostwng ei hun, a ddyrchefir. 12 ¶ Ac efe a ddywedodd hefyd wrth yr hwn a'i gwa-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 0ddou6akpi2mh7dfpbqabkoajz8szlg 104 70933 142720 2025-07-06T12:25:55Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142720 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>hoddasai ef, Pan wnelych giniaw neu swpper, na alw dy gyfeillion, na'th frodyr, na'th geraint, na'''th'' gymmydogion goludog; rhag iddynt hwythau eilchwyl dy wahodd dithau, a gwneuthur taledigaeth i ti. 13 Eithr pan wnelych wledd, galw y tlodion, yr efryddion, y cloffion, y deillion: 14 A dedwydd fyddi; am nad oes ganddynt ddim i dalu i ti: canys fe a delir i ti yn adgyfodiad y rhai cyfiawn. 15 A phan glywodd rhyw un o'r rhai oedd yn eistedd ar y bwrdd y pethau hyn, efe a ddywedodd wrtho, Gwyn ei fyd y neb a fwyttao fara yn nheyrnas Dduw. 16 Ac yntau a ddywedodd wrtho, Rhyw wr a wnaeth swpper mawr, ac a wahoddodd lawer: 17 Ac a ddanfonodd ei was bryd swpper, i ddywedyd wrth y rhai a wahoddasid, Deuwch; canys weithian y mae pob peth yn barod. 18 A hwy oll a ddechreuasant yn un-''fryd'' ymesgusodi. Y cyntaf a ddywedodd wrtho, Mi a brynais dyddyn, ac y mae yn rhaid i mi fyned a'i weled: attolwg i ti, cymmer fi yn esgusodol. 19 Ac arall a ddywedodd, Mi a brynais bùm iau o ychain, ac yr ydwyf yn myned i'w profi hwynt: attolwg i ti, cymmer fi yn esgusodol. 20 Ac arall a ddywedodd, Mi a brïodais wraig; ac am hynny nis gallaf fi ddyfod. 21 A'r gwas hwnnw, pan ddaeth ''adref'', a fynegodd y pethau hyn i'w arglwydd. Yna gwr y tŷ, wedi digio, a ddywedodd wrth ei was, Dos allan ar frys i heolydd ac ystrydoedd y ddinas, a dwg i mewn yma y tlodion, a'r anafus, a'r cloffion, a'r deillion. 22 A'r gwas a ddywedodd, Arglwydd, gwnaethpwyd fel y gorchymynaist; ac etto y mae lle. 23 A'r arglwydd a ddywedodd wrth y gwas, Dos allan i'r prifffyrdd a'r cacau, a chymmell ''hwynt'' i ddyfod i mewn, fel y llanwer fy nhŷ. 24 Canys yr wyf yn dywedyd i chwi, na chaiff yr un o'r gwŷr hynny a wahoddwyd, brofi o'm swpper i. 25 ¶ A llawer o bobl a gyd-gerddodd âg ef: ac efe a droes, ac a ddywedodd wrthynt, 26 Os daw neb attaf fi, ac ni chasao ei dad, a'i fam, a'i wraig, a'i blant, a'i frodyr, a'i chwiorydd, ïe, a'i einioes ei hun hefyd, ni all efe fod yn ddisgybl i mi. 27 A phwy bynnag ni ddycco ei groes, a dyfod ar fy ol i, ni all efe fod yn ddisgybl i mi. 28 ¶ Canys pwy o honoch chwi a'i fryd ar adeiladu tŵr, nid eistedd yn gyntaf, a bwrw y draul, a oes ganddo a'i gorpheno? 29 Rhag wedi iddo osod y sail, ac heb allu ''ei'' orphen, ddechreu o bawb a'i gwelant ei watwar ef, 30 Gan ddywedyd, Y dyn hwn a ddechreuodd adeiladu, ac ni allodd ei orphen. 31 Neu pa frenhin yn myned i ryfel yn erbyn brenhin arall, nid eistedd yn gyntaf, ac ymgynghori a all efe à deng mil gyfarfod a'r hwn sydd yn dyfod yn ei erbyn ef âg ugain mil? 32 Ac os amgen, tra fyddo efe ym mhell ''oddi wrtho'', efe a enfyn gennadwri, ac a ddeisyf ammodau heddwch. 33 Felly hefyd, pob un o honoch chwithau nid ym-<noinclude><references/></noinclude> jv2ijst78hlp9t38nebinioncrspdyl 104 70934 142721 2025-07-06T12:26:58Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142721 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wrthodo â chymmaint oll ag a feddo, ni all fod ddisgybl i mi. yn 34 ¶ Da ''yw'' yr halen: eithro bydd yr halen yn ddiflas, â pha beth yr helltir ef? 35 Nid yw efe gymmwys nac i'r tir, nac i'r dommen; ''ond'' ei fwrw ef allan y maent. Y neb sydd ganddo glustiau i wrandaw, gwrandawed. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XV.}}}} {{bach|''1 Dammeg y ddafad a gollesid, 8 y darn arian, 14 a'r mab afradlon.''}} Ac yr oedd holl bublicanod a'r pechaduriaid yn nesâu atto ef, i wrandaw arno. 2 A'r Phariseaid a'r ysgrifenyddion a rwgnachasant, gan ddywedyd, Y mae hwn yn derbyn pechaduriaid, ac yn bwytta gyd â hwynt. 3 ¶ Ac efe a adroddodd wrthynt y ddammeg hon, gan ddywedyd, 4 Pa ddyn o honoch a chanddo gant o ddefaid, ac os cyll un o honynt, nid yw yn gadael yr amyn un pùm ugain yn yr anialwch, ac yn myned ar ol yr hon a gollwyd, hyd oni chaffo efe hi? 5 Ac wedi iddo ''ei'' chael, efe a'''i'' dŷd ''hi'' ar ei ysgwyddau ei hun yn llawen. 6 A phan ddêl adref, efe a eilw ynghyd ''ei'' gyfeillion ''a'i'' gymmydogion, gan ddywedyd wrthynt, Llawenhewch gyd â mi; canys cefais fy nafad a gollasid. 7 Yr wyf yn dywedyd i chwi, mai felly y bydd llawenydd yn y nef am un pechadur a edifarhao, ''mwy'' nag am onid un pùm ugain o rai cyfiawn, y rhai nid rhaid iddynt wrth edifeirwch. 8 ¶ Neu pa wraig a chanddi ddeg dryll o arian, os cyll hi un dryll, ni oleu ganwyll, ac ysgubo y tŷ, a cheisio yn ddyfal, hyd onis caffo ''ef''? 9 Ac wedi iddi ei gael, hi a eilw ynghyd ''ei'' chyfeillesau a'''i'' chymmydogesau, gan ddywedyd, Cydlawenhêwch â mi; canys cefais y dryll a gollaswn. 10 Felly, meddaf i chwi, y mae llawenydd y'ngŵydd angelion Duw am un pechadur a edifarhao. 11 ¶ Ac efe a ddywedodd, Yr oedd gan ryw wr ddau fab: 12 A'r ieuangaf o honynt a ddywedodd wrth ''ei'' dad, ''Fy'' nhad, dyro i mi y rhan a ddigwydd o'r da. Ac efe a rannodd iddynt ''ei'' fywyd. 13 Ac ar ol ychydig ddyddiau y mab ieuangaf a gasglodd y cwbl ynghyd, ac a gymmerth ei daith i wlad bell; ac yno ''efe'' a wasgarodd ei ddâ, gan fyw yn afradlon. 14 Ac wedi iddo dreulio y cwbl, y cododd newyn mawr trwy y wlad honno; ac yntau a ddechreuodd fod mewn eisieu. 15 Ac efe a aeth, ac a lynodd wrth un o ddinaswyr y wlad honno; ac efe a'i hanfonodd ef i'w feusydd i borthi moch. 16 Ac efe a chwennychai lenwi ei fol â'r cibau a fwyttâi y moch; ac ni roddodd neb iddo. 17 A phan ddaeth atto ei hun, efe a ddywedodd, Pa sawl gwas cyflog o'r eiddo fy nhad sydd yn cael eu gwala a'u gweddill o fara, a minnau yn marw o newyn? 18 Mi a godaf, ac a âf at fy nhad, ac a ddywedaf wrtho, ''Fy'' nhad, pechais yn erbyn y nef, ac o'th flaen dithau; 19 Ac mwyach nid ydwyf deilwng i'm galw yn fabiti: gwna fi fel un o'th weision cyflog. 20 Ac efe a gododd, ac a aeth <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 404xn5bqimzd3uswsaz1x5gxoxsofed 104 70935 142722 2025-07-06T12:28:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142722 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>at ei dad. A phan oedd efe etto ym mhell oddi wrtho, ei dad a'i canfu ef, ac a dosturiodd, ac a redodd, ac a syrthiodd ar ei wddf ef, ac a'i cusanodd. 21 A'r mab a ddywedodd wrtho, ''Fy'' nhad, pechais yn erbyn y nef, ac o'th flaen dithau; ac nid ydwyf mwy deilwng i'm galw yn fab i ti. 22 A'r tad a ddywedodd wrth ei weision, Dygwch allan y wisg oreu, a gwisgwch am dano ef, a rhoddwch fodrwy ar ei law, ac esgidiau am ei draed: 23 A dygwch y llo pasgedig, a lleddwch ''ef''; a bwyttâwn, a byddwn lawen. 24 Canys fy mab hwn oedd farw, ac a aeth yn fyw drachefn; ''ac'' efe a gollesid, ac a gaed. A hwy a ddechreuasant fod yn llawen. 25 Ac yr oedd ei fab hynaf ef yn y maes; a phan ddaeth efe a nesâu at y tŷ, efe a glywai gynghanedd a dawnsio. 26 Ac wedi iddo alw un o'r gweision, efe a ofynodd beth oedd hyn. 27 Yntau a ddywedodd wrtho, Dy frawd a ddaeth; a'th dad a laddodd y llo pasgedig, am iddo ei dderbyn ef yn iach. 28 Ond efe a ddigiodd, ac nid âi i mewn. Am hynny y daeth ei dad allan, ac a ymbiliodd âg ef. 29 Yntau a attebodd ''ac'' a ddywedodd wrth ''ei'' dad, Wele, cynnifer o flynyddoedd yr ydwyf yn dy wasanaethu di, ac ni throseddais i un amser dy orchymyn; ac ni roddaist fyn erioed i mi, i fod yn llawen gyd a'm cyfeillion: 30 Eithr pan ddaeth dy fab hwn, yr hwn a ddifaodd dy fywyd di gyd â phutteiniaid, ti a leddaist iddo ef y llo pasgedig. 31 Ac efe a ddywedodd wrtho, Fy mab, yr wyt ti yn wastadol gyd â mi, a'r eiddof fi oll ydynt eiddot ti. 32 Rhaid oedd llawenychu, a gorfoleddu oblegid dy frawd hwn oedd yn farw, ac a aeth yn fyw drachefn; ac a fu golledig, ac a gafwyd. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XVI.}}}} {{bach|''1 Dammeg y goruchwyliwr anghyfiawn. 14 Crist yn ceryddu rhagrith y Phariseaid cybyddlyd. 19 Y glwth goludog, a Lazarus y cardottyn.''}} Ac efe a ddywedodd hefyd wrth ei ddisgyblion, Yr oedd rhyw wr goludog, yr hwn oedd ganddo oruchwyliwr; a hwn a gyhuddwyd wrtho, ei fod efe megis yn afradloni ei ddâ ef. 2 Ac efe a'i galwodd ef, ac a ddywedodd wrtho, Pa beth yw hyn yr wyf yn ei glywed am danat? dyro gyfrif o'th oruchwyliaeth: canys ni elli fod mwy yn oruchwyliwr. 3 A'r goruchwyliwr a ddywedodd ynddo ei hun, Pa beth a wnaf? canys y mae fy arglwydd yn dwyn yr oruchwyliaeth oddi arnaf: cloddio nis gallaf, ''a'' chardotta sydd gywilyddus gennyf. 4 Mi a wn beth a wnaf, fel, pan y'm bwrier allan o'r oruchwyliaeth, y derbyniont fi i'w tai. 5 Ac wedi iddo alw atto bob un o ddyledwyr ei arglwydd, efe a ddywedodd wrth y cyntaf, Pa faint sydd arnat ti o ddyled i'm harglwydd? 6 Ac efe a ddywedodd, Càn mesur o olew. Ac efe a ddywedodd wrtho, Cymmer dy ysgrifen, ac eistedd ar frys, ac ysgrifena ddeg a deugain. 7 Yna y dywedodd wrth un <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> lwe12qwcnz90l9dt9lq9w8vwr2o5m6j 104 70936 142723 2025-07-06T12:29:24Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142723 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>arall, A pha faint o ddyled sydd arnat tithau? Ac efe a ddywedodd, Càn mesur o wenith. Ac efe a ddywedodd wrtho, Cymmer dy ysgrifen, ac ysgrifena bedwar ugain. 8 A'r arglwydd a ganmolodd y goruchwyliwr anghyfiawn, am iddo wneuthur yn gall: oblegid y mae plant y byd hwn yn gallach yn eu cenhedlaeth na phlant y goleuni. 9 Ac yr wyf yn dywedyd i chwi, Gwnewch i chwi gyfeillion o'r mammon anghyfiawn: fel, pan fo eisieu arnoch, y'ch derbyniont i'r tragywyddol bebyll. 10 Y neb sydd ffyddlawn yn y lleiaf, sydd ffyddlawn hefyd mewn llawer; a'r neb sydd anghyfiawn yn y lleiaf, sydd anghyfiawn hefyd mewn llawer. 11 Am hynny, oni buoch ffyddlawn yn y mammon anghyfiawn, pwy a ymddiried i chwi am y gwir ''olud''? 12 Ac oni buoch ffyddlawn yn yr eiddo arall, pwy a rydd i chwi yr eiddoch eich hun? 13 Ni ddichon un gwas wasanaethu dau arglwydd: canys naill ai efe a gasâ y naill, ac a gâr y llall; ai efe a lŷn wrth y naill, ac a ddirmyga y llall. Ni ellwch wasanaethu Duw a mammon. 14 A'r Phariseaid hefyd, y rhai oedd ariangar, a glywsant y pethau hyn oll, ac a'i gwatwarasant ef. 15 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Chwychwi yw y rhai sydd yn eich cyfiawnhâu eich hunain ger bron dynion; eithr Duw a ŵyr eich calonnau chwi: canys y peth sydd uchel gyd â dynion, sydd ffiaidd ger bron Duw. 16 Y gyfraith a'r prophwydi ''oedd'' hyd Ioan: er y pryd hwnnw y pregethir teyrnas Dduw, a phob dyn sydd yn ymwthio iddi. 17 A haws yw i nef a daear fyned heibio, nag i un tippyn o'r gyfraith ballu. 18 Pwy bynnag a ollyngo ymaith ei wraig, ac a brïodo un arall, y mae efe yn godinebu; a phwy bynnag a briodo yr hon a ollyngwyd ymaith oddi wrth ei gwr, y mae efe yn godinebu. 19 ¶ Yr oedd rhyw wr goludog, ac a wisgid & phorphor a llian main, ac yr oedd yn cymmeryd byd da yn helaethwych beunydd: 20 Yr oedd hefyd ryw gardottyn, a'i enw Lazarus, yr hwn a fwrid wrth ei borth ef yn gornwydlyd, 21 Ac yn chwennychu cael ei borthi â'r briwsion a syrthiai oddi ar fwrdd y gwr cyfoethog; ond y cwn a ddaethant, ac a lyfasant ei gornwydydd ef. 22 A bu, i'r cardottyn farw, a'i ddwyn gan yr angelion i fynwes Abraham. A'r goludog hefyd a fu farw, ac a gladdwyd: 23 Ac yn uffern efe a gododd ei olwg, ac efe mewn poenau, ac a ganfu Abraham o hirbell, a Lazarus yn ei fynwes. 24 Ac efe a lefodd, ac a ddywedodd, O. dad Abraham, trugarhâ wrthyf, a danfon Lazarus, i drochi pen ei fys mewn dwfr, ac i oeri fy nhafod: canys fe a'm poenir yn y fflam hon. 25 Ac Abraham a ddywedodd, ''Ha'' fab, coffa i ti dderbyn dy wynfyd yn dy fywyd, ac felly Lazarus ei adfyd: ac yn awr y diddenir ef, ac y poenir dithau. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1yacvvr5x6qvua0wofr0tn1v8ywviy8 104 70937 142724 2025-07-06T12:31:26Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142724 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>26 Ac heb law hyn oll, rhyngom ni a chwithau y sicrhâwyd gagendor mawr: fel na allo y rhai a fynnent, dramwy oddi yma attoch chwi; na'r rhai oddi yna, dramwy attom ni. 27 Ac efe a ddywedodd, Yr wyf yn attolwg i ti gan hynny, O dad, ddanfon o honot ef i dy fy nhad; 28 Canys y mae i mi bump o frodyr: fel y tystiolaetho iddynt hwy, rhag dyfod o honynt hwythau hefyd i'r lle poenus hwn. 29 Abraham a ddywedodd wrtho, Y mae ganddynt Moses a'r prophwydi; gwrandawant arnynt hwy. 30 Yntau a ddywedodd, Nag ê, y tad Abraham: eithr os â un oddi wrth y meirw attynt, hwy a edifarhânt. 31 Yna ''Abraham'' a ddywedodd wrtho, Oni wrandawant ar Moses a'r prophwydi, ni chredant chwaith pe codai un oddi wrth y meirw. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XVII.}}}} {{bach|''1 Crist yn dysgu gochelyd achosion rhwystr. 3 Am faddeu bawb i'w gilydd. 6 Gallu ffydd. 7 Pa fodd yr ydym ni yn rhwymedig i Dduw, ac nid efe ini. 11 Y mae yn iachau deg o wahangleifion. 20 Am deyrnas Dduw, a dyfodiad Mab y dyn. }} Ac efe a ddywedodd wrth y disgyblion, Ni all na ddôl rhwystrau: ond gwae ''efe'' trwy yr hwn y deuant! 2 Gwell fyddai iddo pe rhoddid maen melin o amgylch ei wddf ef; a'i daflu i'r môr, nag iddo rwystro un o'r rhai bychain hyn. 3 ¶ Edrychwch arnoch eich hunain. Os pecha dy frawd yn dy erbyn, cerydda ef; ac os edifarhâ efe, maddeu iddo. 4 Ac os pecha yn dy erbyn seithwaith yn y dydd, a seithwaith yn y dydd droi attat, gan ddywedyd, Y mae yn edifar gennyf; maddeu iddo. 5 A'r apostolion a ddywedasant wrth yr Arglwydd, Anghwanega ein ffydd ni. 6 A'r Arglwydd a ddywedodd, Pe byddai gennych ffydd gymmaint a gronyn o had mwstard, chwi a ellych ddywedyd wrth y sycamorwydden hon, Ymddadwreiddia, a phlanner di yn y môr; a hi a ufuddhâi i chwi. 7 Eithr pwy o honoch chwi ag iddo was yn aredig, neu yn bugeilio, a ddywed wrtho yn y man pan ddêl o'r maes, Dos ac eistedd i lawr i fwytta? 8 Ond yn hytrach a ddywed wrtho, Arlwya i mi i swpperu, ac ymwregysa, a gwasanaetha arnaf fi, nes i mi fwytta ac yfed; ac wedi hynny y bwyttêi ac yr yfi dithau? 9 Oes ganddo ddiolch i'r gwas hwnnw, am wneuthur o hono y pethau a orchymynasid iddo? Nid wyf yn tybied. 10 Felly chwithau hefyd, gwedi i chwi wneuthur y cwbl oll ag a orchymynwyd i chwi, dywedwch, Gweision anfuddiol ydym: oblegid yr hyn a ddylasem ei wneuthur, a wnaethom. 11 ¶ Bu hefyd, ac efe yn myned i Jerusalem, fyned o hono ef trwy ganol Samaria a Galilea. 12 A phan oedd efe yn myned i mewn i ryw dref, cyfarfu âg ef ddeg o wŷr gwahan-gleifion, y rhai a safasant o hirbell: 13 A hwy a godasant ''eu'' llef, gan ddywedyd, Iesu Feistr, trugarhá wrthym. 14 A phan welodd efe ''hwynt'', efe a ddywedodd wrthynt, Ewch a dangoswch eich hun-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> cwsezg23ezr7ntcf549n1dm715ni5ou 104 70938 142725 2025-07-06T12:40:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142725 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ain i'r offeiriaid. A bu, fel yr oeddynt yn myned, fe a'u glanhawyd hwynt. 15 Ac un o honynt, pan welodd ddarfod ei iachâu, a ddychwelodd, gan foliannu Duw â llef uchel. 16 Ac efe a syrthiodd ar ei wyneb wrth ei draed ef, gan ddiolch iddo. A Samariad oedd efe. 17 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd, Oni lanhâwyd y deg? ond pa le ''y mae'' y naw? 18 Ni chaed a ddychwelasant i roi gogoniant i Dduw, ond yr estron hwn. 19 Ac efe a ddywedodd wrtho, Cyfod, a dos ymaith: dy ffydd a'th iachaodd. 20 ¶ A phan ofynodd y Phariseaid iddo, pa bryd y deuai teyrnas Dduw, efe a attebodd iddynt, ac a ddywedodd, Ni ddaw teyrnas Dduw wrth ddisgwyl. 21 Ac ni ddywedant, Wele yma; neu, Wele accw: canys wele, teyrn- as Dduw, o'ch mewn chwi y mae. 22 Ac efe a ddywedodd wrth y disgyblion, Y dyddiau a ddaw pan chwennychoch weled un o ddyddiau Mab y dyn, ac nis gwelwch. 23 A hwy a ddywedant wrthych, Wele yma; neu, Wele accw: nac ewch, ac na chanlynwch ''hwynt''. 24 Canys megis y mae y fellten a felltenna o'r naill ''ran'' dan y nef, yn disgleirio hyd y ''rhan'' arall dan y nef; felly y bydd Mab y dyn hefyd yn ei ddydd ef. 25 Eithr yn gyntaf rhaid iddo ddioddef llawer, a'i wrthod gan y genhedlaeth hon. 26 Ac megis y bu yn nyddiau Nöe, felly y bydd hefyd yn nyddiau Mab y dyn. 27 Yr oeddynt yn bwytta, yn yfed, yn gwreicca, yn gŵra, hyd y dydd yr aeth Nöe i mewn i'r arch; a daeth, y diluw, ac a'u difethodd hwynt oll. 28 Yr un modd hefyd ag y bu yn nyddiau Lot: yr oeddynt yn bwytta, yn yfed, yn prynu, yn gwerthu, yn plannu, yn adeiladu; 29 Eithr y dydd yr aeth Lot allan o Sodom, y gwlawiodd tân a brwm- stan o'r nef, ac a'u difethodd hwynt oll: 30 Fel hyn y bydd yn y dydd y datguddir Mab y dyn. 31 Yn y dydd hwnnw y neb a fyddo ar ben y tŷ, a'i ddodrefn o fewn y tŷ, na ddisgyned i'w cymmeryd hwynt; a'r hwn a ''fyddo'' yn y maes, yr un ffunud na ddychweled yn ei ol 32 Cofiwch wraig Lot. 33 Pwy bynnag a geisio gadw ei einioes, a'i cyll; a phwy bynnag a'i cyll, a'i bywhâ hi. 34 Yr wyf yn dywedyd i chwi, Y nos honno y bydd dau yn yr un gwely; y naill a gymmerir, a'r llall a adewir. 35 Dwy a fydd yn malu yn yr un lle; y naill a gymmerir, a'r llall a adewir. 36 Dau a fyddant yn y maes; y naill a gymmerir, a'r llall a adewir. 37 A hwy a attebasant ac a ddywedasant wrtho, Pa le, Arglwydd? Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pa le bynnag ''y byddo'' y corph, yno yr ymgasgl yr eryrod. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XVIII.}}}} {{bach|''3 Am y weddw daer. 9 Am y Pharisead a'r publican. 15 Dwyn plant at Grist. 18 Y llywydd a fynnai ganlyn Crist, ond a rwystrir gan ei gyfoeth. 28 Gwobr y rhai a ymadawant dr cwbl oll er ei fwyn ef. 31 Y mae efe yn rhagfynegi ei farwolaeth; 35 ac yn rhoddi i ddyn dall ei olwg.''}} <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> lbfv4vehe1domcyr8bjhqyibsqqdyzn 104 70939 142726 2025-07-06T12:40:37Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142726 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>AC efe a ddywedodd hefyd ddammeg wrthynt, fod yn rhaid gweddio yn wastad, ac heb ddiffygio; 2 Gan ddywedyd, Yr oedd rhyw farnwr mewn rhyw ddinas, yr hwn nid ofnai Dduw, ac ni pharchai ddyn. 3 Yr oedd hefyd yn y ddinas honno wraig weddw; a hi a ddaeth atto ef, gan ddywedyd, Dial fi ar fy ngwrthwynebwr. 4 Ac efe nis gwnai dros amser: eithr wedi hynny efe a ddywedodd ynddo ei hun, Er nad ofnaf Dduw, ac na pharchaf ddyn; 5 Etto am fod y weddw hon yn peri i mi flinder, mi a'i dialaf hi; rhag iddi yn y diwedd ddyfod a'm syfrdanu i. 6 A'r Arglwydd a ddywedodd, Gwrandewch beth a ddywed y barnwr anghyflawn. 7 Ac oni ddïal Duw ei etholedigion, sydd yn llefain arno ddydd a nos, er ei fod yn hir oedi drostynt? 8 Yr wyf yn dywedyd i chwi, y dial efe hwynt ar frys. Eithr Mab y dyn, pan ddêl, a gaiff efe ffydd ar y ddaear? 9 Ac efe a ddywedodd y ddammeg hon hefyd wrth y rhai oedd yn hyderu arnynt eu hunain eu bod yn gyfiawn, ac yn diystyru eraill: 10 Dau wr a aeth i fynu i'r demli weddïo; un yn Pharisead, a'r llall yn bublican. 11 Y Pharisead o'i sefyll a weddiodd rhyngddo ag ef ei hun fel hyn; O Dduw, yr wyf yn diolch i ti nad wyf fi fel ''y mae'' dynion eraill, yn drawsion, yn anghyfiawn, yn odinebwyr; neu, fel y publican hwn chwaith. 12 Yr wyf yn ymprydio ddwywaith yn yr wythnos; yr wyf yn degymmu cymmaint oll ag a feddaf. 13 A'r publican, gan sefyll ohirbell, ni fynnai gymmaint a chodi ei olygon tu a'r nef; eithr efe a gurodd ei ddwyfron, gan ddywedyd, O Dduw, bydd drugarog wrthyf bechadur. 14 Dywedaf i chwi, Aeth hwn i waered i'w dy wedi ei gyfiawnhâu yn fwy na'r llall: canys pob un a'r y sydd yn ei ddyrchafu ei hun, a ostyngir; a phob un a'r y sydd yn ei ostwng ei hun, a ddyrchefir. 15 ¶ A hwy a ddygasant atto blant bychain hefyd, fel y cyffyrddai efe â hwynt: a'r disgyblion pan welsant, a'u ceryddasant hwy. 16 Eithr yr Iesu a'u galwodd hwynt atto, ac a ddywedodd, Gadêwch i'r plant bychain ddyfod attaf fi, ac na waherddwch hwynt: canys eiddo y cyfryw rai yw teyrnas Dduw. 17 Yn wir meddaf i chwi, Pwy bynnag ni dderbynio deyrnas Dduw fel dyn bach, nid â efe i mewn iddi. 18 ¶ A rhyw lywodraethwr a ofynodd iddo, gan ddywedyd, Athraw da, wrth wneuthur pa beth yr etifeddaf fi fywyd tragywyddol? 19 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Paham y'm gelwi yn dda? nid oes neb yn dda ond un, sef Duw. 20 Ti a wyddost y gorchymynion, Na odineba, Na ladd, Na ladratta, Na ddwg gam dystiolaeth, Anrhydedda dy dad a'th fam. 21 Ac efe a ddywedodd, Hyn oll a gedwais o'm hieuengetid. 22 A'r Iesu pan glybu hyn, a ddywedodd wrtho, Y mae un peth etto yn ol i ti: gwerth yr hyn oll sydd gennyt, a dyro<noinclude><references/></noinclude> rrlex7aifcb5bnukh9mpg2u5i7n2din 104 70940 142727 2025-07-06T12:47:58Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142727 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i'r tlodion; a thi a gei drysor yn y nef: a thyred, canlyn fi. 23 Ond pan glybu efe y pethau hyn, efe a aeth yn athrist: canys yr oedd efe yn gyfoethog iawn. 24 A'r Iesu, pan welodd ef wedi myned yn athrist, a ddywedodd, Mor anhawdd yr â y rhai y mae golud ganddynt i mewn i deyrnas Dduw! 25 Canys haws yw i gamel fyned trwy grai y nodwydd ddur, nag i oludog fyned i mewn i deyrnas Dduw. 26 A'r rhai a glywsent a ddywedasant, A phwy a all fod yn gadwedig? 27 Ac efe a ddywedodd, Y pethau sydd ammhosibl gyd â dynion, sydd bosibl gyd â Duw. 28 A dywedodd Petr, Wele, nyni a adawsom bob peth, ac a'th ganlynasom di. 29 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Yn wir meddaf i chwi, Nid oes neb a'r a adawodd dŷ, neu rïeni, neu frodyr, neu wraig, neu blant, er mwyn teyrnas Dduw, 30 A'r nis derbyn lawer cymaint yn y pryd hwn, ac yn y byd a ddaw fywyd tragywyddol. 31 ¶ Ac efe a gymmerodd y deuddeg atto, ac a ddywedodd wrthynt, Wele, yr ydym ni yn myned i fynu i Jerusalem; a chyflawnir pob peth a'r sydd yn ysgrifenedig trwy y prophwydi am Fab y dyn. 32 Canys efe a draddodir i'r Cenhedloedd, ac a watwerir, ac a ammherchir, ac a boerir arno: 33 Ac wedi iddynt ''ei'' fflangellu, y lladdant ef: a'r trydydd dydd efe a adgyfyd. 34 A hwy ni ddeallasant ddim o'r pethau hyn; a'r gair hwn oedd guddiedig oddi wrthynt, ac ni wybuant y pethau a ddywedwyd. 35 ¶ A bu, ac efe yn nesâu at Jericho, i ryw ddyn dall fod yn eistedd yn ymyl y ffordd yn cardotta: 36 A phan glybu efe y dyrfa yn myned heibio, efe a ofynodd pa beth oedd hyn. 37 A hwy a ddywedasant iddo, Mai Iesu o Nazareth oedd yn myned heibio. 38 Ac efe a lefodd, gan ddywedyd, Iesu, Mab Dafydd, trugarhâ wrthyf. 39 A'r rhai oedd yn myned o'r blaen a'i ceryddasant ef i dewi: eithr efe a lefodd yn fwy o lawer, Mab Dafydd, trugarhâ wrthyf. 40 A'r Iesu a safodd, ac a orchymynodd ei ddwyn ef atto. A phan ddaeth efe yn agos, efe a ofynodd iddo, 41 Gan ddywedyd, Pa beth a fynni di i mi ei wneuthur i ti? Yntau a ddywedodd, Arglwydd, cael o honof fy ngolwg. 42 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Cymmer dy olwg: dy ffydd a'th iachaodd. 43 Ac allan o law y cafodd efe ei olwg, ac a'i canlynodd ef, gan ogoneddu Duw. A'r holl bobl, pan welsant, a roisant foliant i Dduw. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XIX.}}}} {{bach|''1 Am Zaccheus y publican. 11 Y deg darn o arian. 28 Crist yn marchogaeth i Jerusalem mewn gorfoledd: 41 yn wylo drosti: 45 yn gyrru y prynwyr a'r gwerthwyr allan o'r deml; 47 gan athrawiaethu beunydd ynddi. Y llywodraethwyr a fynnent ei ddifetha ef, oni bai rhag ofn y bobl. ''}} A'''R Iesu'' a aeth i mewn, ac a aeth trwy Jericho. 2 Ac wele wr a elwid wrth ei enw Zaccheus, ''ac'' efe oedd ben-publican, a hwn oedd gyfoethog. {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 7ie0ilbiyj7sj2zgp6bbdzt91ez3k6f 104 70941 142728 2025-07-06T12:50:02Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142728 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>3 Ac yr oedd efe yn ceisio gweled yr Iesu, pwy ydoedd; ac ni allai gan y dyrfa, am ei fod yn fychan o gorpholaeth. 4 Ac efe a redodd o'r blaen, ac a ddringodd i sycamor-wydden, fel y gallai ei weled ef: oblegid yr oedd efe i ddyfod y ffordd honno. 5 A phan ddaeth yr Iesu i'r lle, efe a edrychodd i fynu, ac a'i canfu ef; ac a ddywedodd wrtho, Zaccheus, disgyn ar frys: canys rhaid i mi heddyw aros yn dy dŷ di. 6 Ac efe a ddisgynodd ar frys, ac a'i derbyniodd ef yn llawen. 7 A phan welsant, grwgnach a wnaethant oll, gan ddywedyd, Fyned o hono ef i mewn i lettya at wr pechadurus. 8 A Zaccheus a safodd, ac a ddywedodd wrth yr Arglwydd, Wele, hanner fy na, ''O'' Arglwydd, yr ydwyf yn ei roddi i'r tlodion; ac os dygais ddim o'r eiddo neb trwy gam-achwyn, yr ydwyf yn ei dalu ar ei bedwerydd. 9 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Heddyw y daeth iachawdwriaeth i'r tŷ hwn, o herwydd ei fod yntau yn fab i Abraham. 10 Canys Mab y dyn a ddaeth i geisio ac i gadw yr hyn a gollasid. 11 ¶ Ac a hwy yn gwrandaw ar y pethau hyn, efe a chwanegodd, ac a ddywedodd ddammeg, am ei fod efe yn agos i Jerusalem, ac am iddynt dybied yr ymddangosai teyrnas Dduw yn y fan. 12 Am hynny y dywedodd efe, Rhyw wr bonheddig a aeth i wlad bell i dderbyn teyrnas iddo ei hun, ac i ddychwelyd. 13 Ac wedi galw ei ddeg gwas, efe a roddes iddynt ddeg punt, ac a ddywedodd wrthynt, Marchnattêwch hyd oni ddelwyf. 14 Eithr ei ddinaswyr a'i casasant ef, ac a ddanfonasant gennadwri ar ei ol ef, gan ddywedyd, Ni fynnwn ni hwn i deyrnasu arnom. 15 A bu, pan ddaeth efe yn ei ol, wedi derbyn y deyrnas, erchi o hono ef alw y gweision hyn atto, i'r rhai y rhoddasai efe yr arian, fel y gwybyddai beth a elwasai bob un wrth farchnatta. 16 A daeth y cyntaf, gan ddywedyd, Arglwydd, dy bunt a ennillodd ddeg punt. 17 Yntau a ddywedodd wrtho, Da, was da am i ti fod yn ffyddlawn yn y lleiaf, bydded i ti awdurdod ar ddeg dinas. 18 A'r ail a ddaeth, gan ddywedyd, Arglwydd, dy bunt di a wnaeth bum punt. 19 Ac efe a ddywedodd hefyd wrth hwnnw, Bydd dithau ar bùm dinas. 20 Ac un arall a ddaeth, gan ddywedyd, Arglwydd, wele dy bunt, yr hon oedd gennyf wedi ei dodi mewn napcyn: 21 Canys mi a'th ofnais, am dy fod yn wr tost: yr wyt ti yn cymmeryd i fynu y peth ni roddaist i lawr, ac yn medi y peth ni heuaist. 22 Yntau a ddywedodd wrtho, O'th enau dy hun y'th farnaf, tydi was drwg. Ti a wyddit fy mod i yn wr tost, yn cymmeryd i fynu y peth ni roddais i lawr, ac yn medi y peth ni heuais: 23 A phaham na roddaist fy arian i i'r bwrdd ''cyfnewid,'' fel, pan ddaethwn, y gallaswn ei gael gyd â llog? 24 Ac efe a ddywedodd wrth y rhai oedd yn sefyll ger llaw, Dygwch oddi arno ef y bunt, a rhoddwch i'r hwn sydd a deg punt ganddo; {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> lnyfvfzaa3xrcjvukkeo1zigpmzzvqw 104 70942 142729 2025-07-06T12:51:23Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142729 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>25 (A hwy a ddywedasant wrtho, Arglwydd, y mae ganddo ef ddeg punt;) 26 Canys yr wyf fi yn dywedyd i chwi, mai i bob un y mae ganddo, y rhoddir iddo; eithr oddi ar yr hwn nid oes ganddo, y dygir oddi arno, ïe, yr hyn sydd ganddo. 27 A ''hefyd'' fy ngelynion hynny, y rhai ni fynnasent i mi deyrnasu arnynt, dygwch hwynt yma, a lleddwch ger fy mron i. 28 Ac wedi iddo ddywedyd y pethau hyn, efe a aeth o'r blaen, gan fyned i fynu i Jerusalem. 29 Ac fe a ddigwyddodd pan ddaeth efe yn agos at Bethphage a Bethania, i'r mynydd a elwir Olew-wydd, efe a anfonodd ddau o'i ddisgyblion, 30 Gan ddywedyd, Ewch i'r pentref ar ''eich'' cyfer; yn yr hwn, gwedi eich dyfod i mewn, chwi a gewch ebol yn rhwym, ar yr hwn nid eisteddodd dyn erioed: gollyngwch ef, a dygwch ''yma''. 31 Ac os gofyn neb i chwi, Paham yr ydych yn ''ei'' ollwng? fel hyn y dywedwch wrtho, Am fod yn rhaid i'r Arglwydd wrtho. 32 A'r rhai a ddanfonasid a aethant ymaith, ac a gawsant fel y dywedasai efe wrthynt. 33 Ac fel yr oeddynt yn gollwng yr ebol, ei berchennogion a ddywedasant wrthynt, Paham yr ydych yn gollwng yr ebol? 34 A hwy a ddywedasant, Mae yn rhaid i'r Arglwydd wrtho ef. 35 A hwy a'i dygasant ef at yr Iesu: ac wedi iddynt fwrw eu dillad ar yr ebol, hwy a ddodasant yr Iesu arno. 36 Ac fel yr oedd efe yn myned, hwy a daenasant eu dillad ar hyd y ffordd. 37 Ac weithian, ac efe yn nesâu at ddisgynfa mynydd yr Olew-wydd, dechreuodd yr holl lïaws disgyblion lawenhâu, a chlodfori Duw â llef uchel, am yr holl weithredoedd nerthol a welsent; 38 Gan ddywedyd, Bendigedig ''yw'' y Brenhin sydd yn dyfod yn enw yr Arglwydd Tangnefedd yn y nef, a gogoniant yn y goruchaf. 39 A rhai o'r Phariseaid o'r dyrfa a ddywedasant wrtho, Athraw, cerydda dy ddisgyblion. 40 Ac efe a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, Yr ydwyf yn dywedyd i chwi, Pe tawai y rhai hyn, y llefai y cerrig yn y fan. 41 Ac wedi iddo ddyfod yn agos, ''pan'' welodd efe y ddinas, efe a wylodd drosti, 42 Gan ddywedyd, Pe gwybuasit dithau, ie, yn dy ddydd hwn, y pethau a ''berthynent'' i'th heddwch! eithr y maent yn awr yn guddiedig oddi wrth dy lygaid. 43 Canys daw y dyddiau arnat, a'th elynion a fwriant glawdd o'th amgylch, ac a'th amgylchant, ac a'th warchaeant o bob parth, 44 Ac a'th wnant yn gyd-wastad â'r llawr, a'th blant o'th fewn; ac ni adawant ynot faen ar faen; o herwydd nad adnabuost amser dy ymweliad. 45 Ac efe a aeth i mewn i'r deml, ac a ddechreuodd fwrw allan y rhai oedd yn gwerthu ynddi, ac yn prynu; 46 Gan ddywedyd wrthynt, Y mae yn ysgrifenedig, Fy nhŷ i, ty gweddi yw: eithr chwi a'i gwnaethoch yn ogof lladron.<noinclude><references/></noinclude> 2uqwtde9v7rwv0j7ph4dkbj13fpp33g 142836 142729 2025-07-06T18:02:51Z AlwynapHuw 1710 142836 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>25 (A hwy a ddywedasant wrtho, Arglwydd, y mae ganddo ef ddeg punt;) 26 Canys yr wyf fi yn dywedyd i chwi, mai i bob un y mae ganddo, y rhoddir iddo; eithr oddi ar yr hwn nid oes ganddo, y dygir oddi arno, ïe, yr hyn sydd ganddo. 27 A ''hefyd'' fy ngelynion hynny, y rhai ni fynnasent i mi deyrnasu arnynt, dygwch hwynt yma, a lleddwch ger fy mron i. 28 Ac wedi iddo ddywedyd y pethau hyn, efe a aeth o'r blaen, gan fyned i fynu i Jerusalem. 29 Ac fe a ddigwyddodd pan ddaeth efe yn agos at Bethphage a Bethania, i'r mynydd a elwir Olew-wydd, efe a anfonodd ddau o'i ddisgyblion, 30 Gan ddywedyd, Ewch i'r pentref ar ''eich'' cyfer; yn yr hwn, gwedi eich dyfod i mewn, chwi a gewch ebol yn rhwym, ar yr hwn nid eisteddodd dyn erioed: gollyngwch ef, a dygwch ''yma''. 31 Ac os gofyn neb i chwi, Paham yr ydych yn ''ei'' ollwng? fel hyn y dywedwch wrtho, Am fod yn rhaid i'r Arglwydd wrtho. 32 A'r rhai a ddanfonasid a aethant ymaith, ac a gawsant fel y dywedasai efe wrthynt. 33 Ac fel yr oeddynt yn gollwng yr ebol, ei berchennogion a ddywedasant wrthynt, Paham yr ydych yn gollwng yr ebol? 34 A hwy a ddywedasant, Mae yn rhaid i'r Arglwydd wrtho ef. 35 A hwy a'i dygasant ef at yr Iesu: ac wedi iddynt fwrw eu dillad ar yr ebol, hwy a ddodasant yr Iesu arno. 36 Ac fel yr oedd efe yn myned, hwy a daenasant eu dillad ar hyd y ffordd. 37 Ac weithian, ac efe yn nesâu at ddisgynfa mynydd yr Olew-wydd, dechreuodd yr holl lïaws disgyblion lawenhâu, a chlodfori Duw â llef uchel, am yr holl weithredoedd nerthol a welsent; 38 Gan ddywedyd, Bendigedig ''yw'' y Brenhin sydd yn dyfod yn enw yr Arglwydd Tangnefedd yn y nef, a gogoniant yn y goruchaf. 39 A rhai o'r Phariseaid o'r dyrfa a ddywedasant wrtho, Athraw, cerydda dy ddisgyblion. 40 Ac efe a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, Yr ydwyf yn dywedyd i chwi, Pe tawai y rhai hyn, y llefai y cerrig yn y fan. 41 Ac wedi iddo ddyfod yn agos, ''pan'' welodd efe y ddinas, efe a wylodd drosti, 42 Gan ddywedyd, Pe gwybuasit dithau, ie, yn dy ddydd hwn, y pethau a ''berthynent'' i'th heddwch! eithr y maent yn awr yn guddiedig oddi wrth dy lygaid. 43 Canys daw y dyddiau arnat, a'th elynion a fwriant glawdd o'th amgylch, ac a'th amgylchant, ac a'th warchaeant o bob parth, 44 Ac a'th wnant yn gyd-wastad â'r llawr, a'th blant o'th fewn; ac ni adawant ynot faen ar faen; o herwydd nad adnabuost amser dy ymweliad. 45 Ac efe a aeth i mewn i'r deml, ac a ddechreuodd fwrw allan y rhai oedd yn gwerthu ynddi, ac yn prynu; 46 Gan ddywedyd wrthynt, Y mae yn ysgrifenedig, Fy nhŷ i, ty gweddi yw: eithr chwi a'i gwnaethoch yn ogof lladron. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> kygfxajxhnk54bplzbtiheihqliydyc 104 70943 142730 2025-07-06T12:52:10Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142730 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>47 Ac yr oedd efe beunydd yn athrawiaethu yn y deml. A'r archoffeiriaid, a'r ysgrifenyddion, a phennaethiaid y bobl, a geisient ei ddifetha ef; 48 Ac ni fedrasant gael beth a wnaent: canys yr holl bobl oedd yn glynu wrtho i wrandaw arno. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XX.}}}} {{bach|''1 Crist yn profi ei awdurdod, trwy ymofyn am fedydd Ioan. 9 Dammeg y winllan. 19 Am roddi teyrnged i Cesar. 27 Y mae efe yn gorchfygu y Saduceaid, y rhai a wadent yr adgyfodiad. 41 Y modd y mae Crist yn fab Dafydd. 45 Y mae efe yn rhybuddio ei ddisgyblion i ochelyd yr ysgrifenyddion.''}} A DIGWYDDODD ar un o'r dyddiau hynny, ac efe yn dysgu y bobl yn y deml, ac yn pregethu yr efengyl, ddyfod arno yr arch-offeiriaid a'r ysgrifenyddion, gyd â'r henuriaid, 2 A llefaru wrtho, gan ddywedyd, Dywed i ni, Trwy ba awdurdod yr wyt yn gwneuthur y pethau hyn? neu pwy yw yr hwn a roddodd i ti yr awdurdod hon? 3 Ac efe a attebodd ac a ddywedodd wrthynt, A minnau a ofynaf i chwithau un gair; a dywedwch i mi: 4 Bedydd Ioan, ai o'r nef yr ydoedd, ai o ddynion? 5 Eithr hwy a ymresymmasant yn eu plith eu hunain, gan ddywedyd, Os dywedwn, O'r nef; efe a ddywed, Paham gan hynny na chredech ef? 6 Ac os dywedwn, O ddynion; yr holl bobl a'n llabyddiant ni: canys y maent hwy yn cwbl-gredu fod Ioan yn brophwyd. 7 A hwy a attebasant, nas gwyddent o ba le. 8 A'r Iesu a ddywedodd wrthynt, Ac nid wyf finnau yn dywedyd i chwi trwy ba awdurdod yr wyf yn gwneuthur y pethau hyn. 9 ¶ Ac efe a ddechreuodd ddywedyd y ddammeg hon wrth y bobl: Rhyw wr a blannodd winllan, ac a'i gosododd i lafurwyr, ac a aeth oddi cartref dros dalm o amser. 10 Ac mewn amser efe a anfonodd was at y llafurwyr, fel y rhoddent iddo o ffrwyth y winllan: eithr y llafurwyr a'i curasant ef, ac a'''i'' hanfonasant ymaith yn wag-''law''. 11 Ac efe a chwanegodd anfon gwas arall: eithr hwy a gurasant ac a ammharchasant hwnnw hefyd, ac a'i hanfonasant ymaith yn wag-''law.'' 12 Ac efe a chwanegodd anfon y trydydd: a hwy a glwyfasant hwn hefyd, ac a'i bwriasant ''ef'' allan. 13 Yna y dywedodd arglwydd y winllan, Pa beth a wnaf? Mi a anfonaf fy anwyl fab: fe allai pan welant ef, y parchant ''ef''. 14 Eithr y llafurwyr, pan welsant ef, a ymresymmasant a'u gilydd, gan ddywedyd, Hwn yw yr etifedd: deuwch, lladdwn ef, fel y byddo yr etifeddiaeth yn eiddom ni. 15 A hwy a'i bwriasant ef allan o'r winllan, ac a'''i'' lladdasant. Pa beth gan hynny a wna arglwydd y winllan iddynt hwy? 16 Efe a ddaw, ac a ddifetha y llafurwyr hyn, ac a rydd ei winllan i eraill. A phan glywsant hyn, hwy a ddywedasant, Na atto Duw. 17 Ac efe a edrychodd arnynt, ac a ddywedodd, Beth gan hynny yw hyn a ysgrifenwyd, Y maen a wrthododd yr adeiladwyr, hwn a wnaethpwyd yn ben y gongl? {{nop}} <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> m8drx4apc5bmtlw2s7fpbjwnsti1stp 104 70944 142731 2025-07-06T12:53:26Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142731 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>18 Pwy bynnag a syrthio ar y maen hwnnw, a ddryllir: ac ar bwy bynnag y syrthio, efe a'i mâl ef. 19 ¶ A'r arch-offeiriaid a'r ysgrifenyddion a geisiasant roddi dwylaw arno yr awr honno; ac yr oedd arnynt ofn y bobl: canys gwybuant mai yn eu herbyn hwynt y dywedasai efe y ddammeg hon. 20 A hwy a'''i'' gwyliasant ''ef'', ac a yrrasant gynllwynwyr, y rhai a gymmerent arnynt eu bod yn gyfiawn; fel y dalient ef yn ei ymadrodd, i'w draddodi ym meddiant ac awdurdod y rhaglaw. 21 A hwy a ofynasant iddo ef, gan ddywedyd, Athraw, ni a wyddom mai uniawn yr ydwyt ti yn dywedyd ac yn dysgu, ac nad wyt yn derbyn wyneb, eithr yn dysgu ffordd Duw mewn gwirionedd. 22 Ai cyfreithlawn i ni roi teyrnged i Cesar, ai nid yw? 23 Ac efe a ddeallodd eu cyfrwysdra hwy, ac a ddywedodd wrthynt, Paham y temtiwch fi? 24 Dangoswch i mi geiniog. Llun ac argraph pwy sydd arni? A hwy a attebasant ac a ddywedasant, Yr eiddo Cesar. 25 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Rhoddwch chwithau yr eiddo Cesar i Cesar, a'r eiddo Duw i Dduw. 26 Ac ni allasant feio ar ei eiriau ef ger bron y bobl: a chan ryfeddu wrth ei atteb ef, hwy a dawsant â sôn. 27 ¶ A rhai o'r Saduceaid (y rhai sydd yn gwadu nad oes adgyfodiad,) a ddaethant atto ef, ac a ofynasant iddo, 28 Gan ddywedyd, Athraw, Moses a ysgrifenodd i ni, Os byddai farw brawd neb, ac iddo wraig, a marw o hono yn ddiblant, ar gymmeryd o'i frawd ei wraig ef, a chodi had i'w frawd. 29 Yr oedd gan hynny saith o frodyr: a'r cyntaf a gymmerodd wraig, ac a fu farw yn ddiblant. 30 A'r ail a gymmerth y wraig, ac a fu farw yn ddiblant. 31 A'r trydydd a'i cymmerth hi; ac yr un ffunud y saith hefyd: ac ni adawsant blant, ac a fuont feirw. 32 Ac yn ddiweddaf oll bu farw y wraig hefyd. 33 Yn yr adgyfodiad gan hynny, gwraig i bwy un o honynt yw hi? canys y saith a'i cawsant hi yn wraig. 34 A'r Iesu gan atteb a ddywedodd wrthynt, Plant y byd hwn sydd yn gwreicca, ac yn gŵra: 35 Eithr y rhai a gyfrifir yn deilwng i gael y byd hwnnw, a'r adgyfodiad oddi wrth y meirw, nid ydynt nac yn gwreicca, nac yn gŵra: 36 Canys nis gallant farw mwy: oblegid cyd-stad ydynt a'r angelion; a phlant Duw ydynt, gan eu bod yn blant yr adgyfodiad. 37 Ac y cyfyd y meirw, Moses hefyd a hysbysodd wrth y berth, pan yw ef yn galw yr Arglwydd yn Dduw Abraham, ac yn Dduw Isaac, ac yn Dduw Jacob. 38 Ac nid yw efe Dduw y meirw, ond y byw: canys pawb sydd fyw iddo ef. 39 Yna rhai o'r ysgrifenyddion gan atteb a ddywedasant, Athraw, da y dywedaist. 40 Ac ni feiddiasant mwyach ofyn dim iddo ef. 41 ¶ Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pa fodd y maent yn dywedyd fod Crist yn fab i Dafydd? {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> otnwd480druoxjo9jm4u2ocw5qm8gur 104 70945 142732 2025-07-06T12:54:54Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142732 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>42 Ac y mae Dafydd ei hun yn dywedyd yn llyfr y Psalmau, Yr ARGLWYDD a ddywedodd wrth fy Arglwydd, Eistedd ar fy neheulaw, 43 Hyd oni osodwyf dy elynion yn droed-faingc i'th draed di. 44 Y mae Dafydd gan hynny yn ei alw ef yn Arglwydd; a pha fodd y mae efe yn fab iddo? 45 Ac a'r holl bobl yn clywed, efe a ddywedodd wrth ei ddisgyblion, 46 Ymogelwch rhag yr ysgrifenyddion, y rhai a ewyllysiant rodio mewn dillad lleision, ac a garant gyfarchiadau yn y marchnadoedd, a'r prif-gadeiriau yn y synagogau, a'r prif-eisteddleoedd yn y gwleddoedd; 47 Y rhai sydd yn llwyr-fwytta tai gwragedd gweddwon, ac mewn rhith yn hir-weddio: y rhai hyn a dderbyniant farn fwy. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XXI.}}}} {{bach|''1 Crist yn canmol y weddw dlawd: 5 yn rhagfynegi dinystr y deml a dinas Jerusalem: 25 a'r arwyddion a fydd o flaen y dydd diweddaf: 34 ac yn eu hannog hwy i fod yn wyliadurus. 37 Arfer Crist tra fu yn Jerusalem. ''}} AC wedi iddo edrych i fynu, efe a ganfu y rhai goludog yn bwrw eu rhoddion i'r drysorfa. 2 Ac efe a ganfu hefyd ryw wraig weddw dlawd yn bwrw yno ddwy hatling. 3 Ac efe a ddywedodd, Yn wir meddaf i chwi, fwrw o'r wraig weddw dlawd hon i mewn fwy na hwynt oll: 4 Canys y rhai hyn oll o'r hyn oedd weddill ganddynt a fwriasant at offrymmau Duw: eithr hon o'i phrinder a fwriodd i mewn yr holl fywyd a oedd ganddi. 5 ¶ Ac fel yr oedd rhai yn dywedyd am y deml, ei bod hi wedi ei harddu â meini teg a rhoddion, efe a ddywedodd, 6 Y pethau hyn yr ydych yn edrych arnynt, daw y dyddiau yn y rhai ni adewir maen ar faen, a'r nis dattodir. 7 A hwy a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Athraw, pa bryd gan hynny y bydd y pethau hyn? a pha arwydd ''fydd'' pan fo y pethau hyn ar ddyfod? 8 Ac efe a ddywedodd, Edrychwch na thwyller chwi: canys llawer a ddeuant yn fy enw i, gan ddywedyd, Myfi yw ''Crist''; a'r amser a nesaodd: nac ewch gan hynny ar eu hol hwynt. 9 A phan glywoch sôn am ryfeloedd a therfysgoedd, na chymmerwch fraw: canys rhaid i'r pethau hyn fod yn gyntaf: ond ni ''ddaw'' y diwedd yn y man. 10 Yna y dywedodd efe wrthynt, Cenedl a gyfyd yn erbyn cenedl, a theyrnas yn erbyn teyrnas: 11 A daear-grynfäau mawrion a fyddant yn amryw leoedd, a newyn, a heintiau; a phethau ofnadwy, ac arwyddion mawrion a fydd o'r nef. 12 Eithr o flaen hyn oll, hwy a roddant eu dwylaw arnoch, ac a'ch erlidiant, gan ''eich'' traddodi i'r synagogau, ac i garcharau, wedi eich dwyn ger bron brenhinoedd a llywodraethwyr o achos fy enw i. 13 Eithr fe a ddigwydd i chwi yn dystiolaeth. 14 Am hynny rhoddwch eich bryd ar na rag-fyfyrioch beth a atteboch: y deml a Jerusalem. 15 Canys myfi a roddaf i chwi enau a doethineb, yr hon nis gall eich holl wrthwyneb-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> ozf2cy0b6d3c92li83kfx3aqrvcsbcr 104 70946 142733 2025-07-06T13:01:56Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142733 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wyr na dywedyd yn ei herbyn na'i gwrth-sefyll. 16 A chwi a fradychir, ie, gan rïeni, a brodyr, a cheraint, a chyfeillion; ac ''i rai'' o honoch y parant farwolaeth. 17 A chas fyddwch gan bawb o herwydd fy enw i. 18 Ond ni chyll blewyn o'ch pen chwi. 19 Yn eich amynedd meddiennwch eich eneidiau. 20 A phan weloch Jerusalem wedi ei hamgylchu gan luoedd, yna gwybyddwch fod ei hanghyfannedd-dra hi wedi nesâu. 21 Yna y rhai fyddant yn Judea, ffoant i'r mynyddoedd; a'r rhai a fyddant yn ei chanol hi, ymadawant; a'r rhai a fyddant yn y meusydd, nac elont i mewn iddi. 22 Canys dyddiau dial yw y rhai hyn, i gyflawni yr holl bethau a ysgrifenwyd. 23 Eithr gwae y rhai beichiogion, a'r rhai yn rhoi bronnau, yn y dyddiau hynny! canys bydd angen mawr yn y tir, a digofaint ar y bobl hyn. 24 A hwy a syrthiant trwy fin y. cleddyf, a chaeth-gludir hwynt at bob cenhedlaeth: a Jerusalem a fydd wedi ei mathru gan y Cenhedloedd, hyd oni chyflawner amser y Cenhedloedd. 25 ¶ A bydd arwyddion yn yr haul, a'r lleuad, a'r sêr; ac ar y ddaear ing cenhedloedd, gan gyfyng-gynghor; a'r môr a'r tonnau yn rhuo; 26 A dynion yn llewygu gan ofn, a disgwyl am y pethau sydd yn dyfod ar y ddaear: oblegid nerthoedd y nefoedd a ysgydwir. 27 Ac yna y gwelant Fab y dyn yn dyfod mewn cwmmwl, gyd â gallu a gogoniant mawr. 28 A phan ddechreuo y pethau hyn ddyfod, edrychwch i fynu, a chodwch eich pennau: canys y mae eich ymwared yn nesâu. 29 Ac efe a ddywedodd ddammeġ iddynt; Edrychwch ar y ffigysbren, a'r holl brennau; 30 Pan ddeiliant hwy weithian, chwi a welwch ac a wyddoch o honoch eich hun, fod yr haf yn agos. 31 Felly chwithau, pan weloch y pethau hyn yn digwydd, gwybyddwch fod teyrnas Dduw yn agos. 32 Yn wir meddaf i chwi, Nid â yr oes hon heibio, hyd oni ddêl y cwbl i ben. 33 Y nef a'r ddaear a ânt heibio; ond fy ngeiriau i nid ânt heibio ddim. 34 ¶ Ac edrychwch arnoch eich hunain, rhag i'ch calonnau un amser drymhâu trwy lythineb, a meddwdod, a gofalon y bywyd hwn, a dyfod y dydd hwnnw arnoch yn ddisymmwth; 35 Canys efe a ddaw, fel magl, ar warthaf pawb oll a'r sydd yn trigo ar wyneb yr holl ddaear. 36 Gwyliwch gan hynny a gweddiwch bob amser, ar gael eich cyfrif yn deilwng i ddïange rhag y pethau hyn oll sydd ar ddyfod, ac i sefyll ger bron Mab y dyn. 37 A'r dydd yr ydoedd efe yn athrawiaethu yn y deml; a'r nos yr oedd efe yn myned ac yn aros yn y mynydd a elwid yr Olew-wydd. 38 A'r holl bobl a fore-gyrchent atto ef yn y deml, i'w glywed ef. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XXII.}}}} {{bach|1 Yr Iuddewon yn cyd-fwriadu yn erbyn Crist. 3 Satan yn parottoi Judas i'w fradychu ef. 7 Yr apostolion yn arlwyo y pasc. 19 Crist yn ordeinio ei swpper sanctaidd 21 yn guddiedig yn rhagddywedyd am y bradychwr: 24 yn annog y rhan arall o'i apostolion i ochelyd rhyfyg: 31 yn sicrhâu Petr na phallai ei ffydd ef: 34 ac er hynny y gwadai efe ef dair gwaith: 39 yn gweddio yn y mynydd; ac yn chwysu y gwaed: 47 yn cael ei fradychu â chusan: 50 yn iachâu clust Malchus: 54 yn cael ei wadu dair gwaith gan Petr, 63 a'i ammherchi yn gywilyddus; 66 ac yn cyfaddef ei fod yn Fab Duw.}} {{nop}}<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> j9vn0ev7s43rsyqs7ji9jp9360gw2rm 104 70947 142734 2025-07-06T13:04:35Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142734 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>A NESAODD gwyl y bara croyw, Α yr hon a elwir y pasc. 2 A'r arch-offeiriaid a'r ysgrifenyddion a geisiasant pa fodd y difethent ef: oblegid yr oedd arnynt ofn y bobl. 3 ¶ A Satan a aeth i mewn i Judas, yr hwn a gyfenwid Iscariot, yr hwn oedd o rifedi y deuddeg. 4 Ac efe a aeth ymaith, ac a ymddiddanodd â'r arch-offeiriaid a'r blaenoriaid, pa fodd y bradychai efe ef iddynt. 5 Ac yr oedd yn llawen ganddynt: a hwy a gyttunasant ar roddi arian iddo. 6 Ac efe a addawodd, ac a geisiodd amser cyfaddas i'w fradychu ef iddynt yn absen y bobl. 7 ¶ A daeth dydd y bara croyw, ar hwn oedd rhaid lladd y pasc. 8 Ac efe a anfonodd Petr ac Ioan, gan ddywedyd, Ewch, parottowch i ni y pasc, fel y bwyttaom. 9 A hwy a ddywedasant wrtho, Pa le y mynni barottôi o honom? 10 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Wele, pan ddeloch i mewn i'r ddinas, cyferfydd â chwi ddyn yn dwyn ystenaid o ddwfr: canlynwch ef i'r ty lle yr êl efe i mewn. 11 A dywedwch wrth wr y tŷ, Y mae yr Athraw yn dywedyd wrthyt, Pa le y mae y lletty, lle y gallwyf fwytta y pasc gyd a'm disgyblion?. 12 Ac efe a ddengys i chwi oruwch-ystafell fawr, wedi ei thaenu: yno parottowch. 13 A hwy a aethant, ac a gawsant fel y dywedasai efe wrthynt; ac a barottoisant y pasc. 14 A phan ddaeth yr awr, efe a eisteddodd i lawr, a'r deuddeg apostol gyd âg ef. 15 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Mi a chwennychais yn fawr fwytta y pasc hwn gyd â chwi cyn dioddef o honof. 16 Canys yr ydwyf yn dywedyd i chwi, Ni fwyttâf fi mwyach o hono, hyd oni chyflawner yn nheyrnas Dduw. 17 Ac wedi iddo gymmeryd y cwppan, a rhoddi diolch, efe a ddywedodd, Cymmerwch hwn, a rhennwch yn eich plith: 18 Canys yr ydwyf yn dywedyd i chwi, nad yfaf o ffrwyth y winwydden, hyd oni ddêl teyrnas Dduw. 19 Ac wedi iddo gymmeryd bara, a rhoi diolch, efe a'i torrodd, ac a'i rhoddes iddynt, gan ddywedyd, Hwn yw fy nghorph yr hwn yr ydys yn ei roddi drosoch: gwnewch hyn er coffa am danaf. 20 Yr un modd y cwppan hefyd wedi swpperu, gan ddywedyd, Y cwppan hwn yw y testament newydd yn fy ngwaed i, yr hwn yr ydys yn ei dywallt drosoch. 21 ¶ Eithr wele law yr hwn sydd yn fy mradychu gyd â mi ar y bwrdd. 22 Ac yn wir y mae Mab y dyn yn myned, megis y mae wedi ei luniaethu eithr gwae y dyn hwnnw, trwy yr hwn y bradychir ef! {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> jipehzfg64mf0h3ve9glxbt8yz8zsmz 104 70948 142735 2025-07-06T13:05:09Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142735 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>23 Hwythau a ddechreuasant ymofyn yn eu plith eu hunain, pwy o honynt oedd yr hwn a wnai hynny. 24 ¶ A bu ymryson yn eu plith, pwy o honynt a dybygid ei fod yn fwyaf. 25 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Y mae brenhinoedd y Cenhedloedd yn arglwyddiaethu arnynt; a'r rhai sydd mewn awdurdod arnynt, a elwir yn bendefigion. 26 Ond na ''fyddwch'' chwi felly: eithr y mwyaf yn eich plith chwi, bydded megis yr ieuangaf; a'r pennaf, megis yr hwn sydd yn gweini. 27 Canys pa un fwyaf, ai yr hwn sydd yn eistedd ar y bwrdd, ai yr hwn sydd yn gwasanaethu? onid yr hwn sydd yn eistedd ar y bwrdd? eithr yr ydwyf fi yn eich mysg fel un yn gwasanaethu. 28 A chwychwi yw y rhai a arhosasoch gyd â mi yn fy mhrofedigaethau. 29 Ac yr wyf fi yn ordeinio i chwi deyrnas, megis yr ordeiniodd fy Nhad i minnau; 30 Fel y bwyttaoch ac yr yfoch ar fy mwrdd i yn fy nheyrnas, ac yr eisteddoch ar orseddfeydd, yn barnu deuddeg llwyth Israel. 31 ¶ A'r Arglwydd a ddywedodd, Simon, Simon, wele, Satan a'ch ceisiodd chwi, i'''ch'' nithio fel gwenith: 32 Eithr mi a weddïais drosot, na ddiffygiai dy ffydd di: tithau pan y'th dröer, cadarnhâ dy frodyr. 33 Ac efe a ddywedodd wrtho, Arglwydd, yr ydwyf fi yn barod i fyned gyd â thi i garchar, aci angau. 34 Yntau a ddywedodd, Yr wyf yn dywedyd i ti, Petr, Na chân y ceiliog heddyw, nes i ti wadu dair gwaith yr adweini fi. 35 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pan y'ch anfonais heb na phwrs, na Bradychu Crist. chôd, nac esgidiau, a fo arnoch eisieu dim? A hwy a ddywedasant, Na ddo ddim. 36 Yna y dywedodd wrthynt, Ond yn awr y neb sydd ganddo bwrs, cymmered; a'r un modd god: a'r neb nid oes ganddo, gwerthed ei bais, a phryned gleddyf. 37 Canys yr wyf yn dywedyd i chwi, fod yn rhaid etto gyflawni ynof fi y peth hwn a ysgrifenwyd; ''sef'', A chyd a'r anwir y cyfrifwyd ef; canys y mae diben i'r pethau am danaf fi. 38 A hwy a ddywedasant, Arglwydd, wele ddau gleddyf yma. Ac efe a ddywedodd wrthynt, Digon yw. 39 ¶ Ac wedi iddo fyned allan, efe a aeth, yn ol ei arfer, i fynydd yr Olew-wydd; a'i ddisgyblion hefyd a'i canlynasant ef. 40 A phan ddaeth efe i'r man, efe a ddywedodd wrthynt, Gweddiwch nad eloch mewn profedigaeth. 41 Ac efe a dynnodd oddi wrthynt tu ag ergyd carreg; ac wedi iddo fyned ar ei liniau, efe a weddïodd, 42 Gan ddywedyd, O Dad, os ewyllysi droi heibio y cwppan hwn oddi wrthyf: er hynny nid fy ewyllys i, ond yr eiddot ti a wneler. 43 Ac angel o'r nef a ymddangosodd iddo, yn ei nerthu ef. 44 Ac efe mewn ymdrech meddwl, a weddiodd yn ddyfalach: a'i chwys ef oedd fel defnynau gwaed yn disgyn ar y ddaear. 45 A phan gododd efe o'i<noinclude><references/></noinclude> ookirqi08xzny426hy4l60nszfa5fbm 104 70949 142736 2025-07-06T13:06:28Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142736 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>weddi, a dyfod at ei ddisgyblion, efe a'u cafodd hwynt yn cysgu gan dristwch; 46 Ac a ddywedodd wrthynt, Paham yr ydych yn cysgu? codwch, a gweddiwch nad eloch mewn profedigaeth. 47 ¶ Ac efe etto yn llefaru, wele dyrfa; a'r hwn a elwir Judas, un o'r deuddeg, oedd yn myned o'u blaen hwynt, ac a nesaodd at yr Iesu, i'w gusanu ef. 48 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Judas, ai â chusan yr wyt ti yn bradychu Mab y dyn? 49 A phan welodd y rhai oedd yn ei gylch ef y peth oedd ar ddyfod, hwy a ddywedasant wrtho, Arglwydd, a darâwn ni â chleddyf? 50 ¶ A rhyw un o honynt a darawodd was yr arch-offeiriad, ac a dorrodd ymaith ei glust ddehau ef. 51 A'r Iesu a attebodd ac a ddywedodd, Goddefwch hyd yn hyn. Ac efe a gyffyrddodd â'i glust, ac a'i hiachaodd ef. 52 A'r Iesu a ddywedodd wrth arch-offeiriaid, a blaenoriaid y deml, a'r henuriaid, y rhai a ddaethent atto, Ai fel at leidr y daethoch chwi allan, â chleddyfau ac â ffyn? 53 Pan oeddwn beunydd gyd â chwi yn y deml, nid estynasoch ddwylaw i'm herbyn: eithr hon yw eich awr chwi, a gallu y tywyllwch. 54 ¶ A hwy a'i daliasant ef, ac a'i harweiniasant, ac a'i dygasant i mewn i dŷ yr arch-offeiriad. A Phetr a ganlynodd o hirbell. 55 Ac wedi iddynt gynneu tân y'nghanol y neuadd, a chyd-eistedd o honynt, eisteddodd Petr yntau yn eu plith hwynt. 56 A phan ganfu rhyw langces ef yn eistedd wrth y tân, a dal sylw arno, hi a ddywedodd, Yr oedd hwn hefyd gyd âg ef. 57 Yntau a'i gwadodd ef, gan ddywedyd, ''O'' wraig, nid adwaen i ef. 58 Ac ychydig wedi, un arall a'i gwelodd ef, ac a ddywedodd, Yr wyt tithau hefyd ''yn un'' o honynt. A Phetr a ddywedodd, ''O'' ddyn, nid ydwyf. . 59 Ac ar ol megis yspaid un awr, rhyw un arall a daerodd, gan ddywedyd, Mewn gwirionedd yr oedd hwn hefyd gyd âg ef: canys Galilead yw. 60 A Phetr a ddywedodd, Y dyn, nis gwn beth yr wyt yn ei ddywedyd. Ac yn y man, ac efe etto yn Ilefaru, canodd y ceiliog. 61 A'r Arglwydd a drodd, ac a edrychodd ar Petr. A Phetr a gofiodd ymadrodd yr Arglwydd, fel y dywedasai efe wrtho, Cyn canu o'r ceiliog, y gwedi fi deirgwaith. 62 A Phetr a aeth allan, ac a wylodd yn chwerw-dost. 63 A'r gwŷr oedd yn dal yr Iesu, a'i gwatwarasant ef, gan ei daro. 64 Ac wedi iddynt guddio ei lygaid ef, hwy a'i tarawsant ef ar ei wyneb, ac a ofynasant iddo, gan ddywedyd, Prophwyda, pwy yw yr hwn a'th darawodd di? 65 A llawer o bethau eraill, gan gablu, a ddywedasant yn ei erbyn ef. 66 A phan aeth hi yn ddydd, ymgynhullodd henuriaid y bobl, a'r arch-offeiriaid, a'r ysgrifenyddion, ac a'i dygasant efi'w cynghor hwynt, 67 Gan ddywedyd, Ai ti yw Crist? dywed i ni. Ac efe a ddywedodd wrthynt, Os dy-<noinclude><references/></noinclude> 09r4gnzb9eucp2i36dgcvjf7gxef2dq 104 70950 142738 2025-07-06T13:08:38Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142738 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wedaf i chwi, ni chredwch ddim: 68 Ac os gofynaf hefyd i chwi, ni'm hattebwch, ac ni'm gollyngwch ymaith. 69 År ol hyn y bydd Mab y dyn yn eistedd ar ddeheulaw gallu Duw. 70 A hwy oll a ddywedasant, Ai Mab Duw gan hynny ydwyt ti? Ac efe a ddywedodd wrthynt, Yr ydych chwi yn dywedyd fy mod. 71 Hwythau a ddywedasant, Pa raid i ni mwyach wrth dystiolaeth? canys clywsom ein hunain o'i enau ef ei hun. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XXIII.}}}} {{bach|''1 Cyhuddo yr Iesu ger bron Pilat, a'i anfon at Herod; 8 a Herod yn ei watwar ef. 12 Herod a Philat yn cymmodi d'u gilydd. 13 Y bobl yn deisyf cael Barabbas; a Philat yn ei ollwng ef iddynt, ac yn rhoddi yr Iesu i'w groeshoelio. 27 Yntau yn mynegi i'r gwragedd, a alarent o'i blegid ef, ddinystr Jerusalem: 34 yn gweddio dros ei elynion. 39 Crogi dau ddrwg-weithredwyr gyd ag ef. 46 Ei farwolaeth, 50 a'i gladdedigaeth ef.''}} A'R holl laws o honynt a gyfodasant, ac a'i dygasant ef at Pilat: 2 Ac a ddechreuasant ei gyhuddo ef, gan ddywedyd, Ni a gawsom hwn yn gwyrdroi y bobl, ac yn gwahardd rhoi teyrnged i Cesar, gan ddywedyd mai efe ei hun yw Crist Frenhin. 3 A Philat a ofynodd iddo, gan ddywedyd, Ai ti ᎩᎳ Brenhin yr Iuddewon? Ac efe a attebodd iddo, ac a ddywedodd, Yr wyt ti yn dywedyd. 4 A dywedodd Pilat wrth yr archoffeiriaid a'r bobl, Nid wyf fi yn cael dim bai ar y dyn hwn. 5 A hwy a fuant daerach, gan ddywedyd, Y mae efe yn cyffrôi y bobl, gan ddysgu trwy holl Judea, wedi dechreu o Galilea hyd yma. 6 A phan glybu Pilat sôn am Galilea, efe a ofynodd ai Galilead oedd y dyn. 7 A phan wybu efe ei fod ef o lywodraeth Herod, efe a'i hanfonodd ef at Herod, yr hwn oedd yntau yn Jerusalem y dyddiau hynny. 8 ¶ A Herod, pan welodd yr Iesu, a lawenychodd yn fawr: canys yr oedd efe yn chwennych er ys talm ei weled ef, oblegid iddo glywed llawer am dano ef; ac yr ydoedd yn gobeithio cael gweled gwneuthur rhyw arwydd ganddo ef. 9 Ac efe a'i holodd ef mewn llawer o eiriau; eithr efe nid attebodd ddim iddo. 10 A'r arch-offeiriaid a'r ysgrifenyddion a safasant, gan ei gyhuddo ef yn haerllug. 11 A Herod a'i filwyr, wedi iddo ei ddïystyru ef, a'i watwar, a'i wisgo â gwisg glaerwen, a'i danfonodd ef drachefn at Pilat. 12 ¶ A'r dwthwn hwnnw yr aeth Pilat a Herod yn gyfeillion: canys yr oeddynt o'r blaen mewn gelyniaeth â'u gilydd. 13 ¶ A Philat, wedi galw ynghyd yr arch-offeiriaid, a'r llywiawdwyr, a'r bobl, 14 A ddywedodd wrthynt, Chwi a ddygasoch y dyn hwn attaf fi, fel un a fyddai yn gŵyrdroi y bobl: ac wele, myfi a'''i'' holais ''ef'' yn eich gŵydd chwi, ac ni chefais yn y dyn hwn ddim bai, o ran y pethau yr ydych chwi yn ei gyhuddo ef am danynt: 15 Na Herod chwaith: canys anfonais chwi atto ef; ac wele, dim yn haeddu marwolaeth nis gwnaed iddo. 16 Am hynny mi a'i cer-<section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> kg3j4p3c08473pnsid4nzefou6j03p4 104 70951 142739 2025-07-06T13:10:04Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142739 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yddaf ef, ac a'i gollyngaf ymaith. 17 Canys yr ydoedd yn rhaid iddo ollwng un yn rhydd iddynt ar yr wyl. 18 A'r holl laws a lefasant ar unwaith, gan ddywedyd, Bwrw hwn ymaith, a gollwng i ni Barabbas yn rhydd: 19 (Yr hwn, am ryw derfysg a wnaethid yn y ddinas, a llofruddiaeth, oedd wedi ei daflu i garchar.) 20 Am hynny Pilat a ddywedodd wrthynt drachefn, gan ewyllysio-gollwng yr Iesu yn rhydd. 21 Eithr hwy a lefasant arno, gan ddywedyd, Croeshoelia, croeshoelia ef. 22 Ac efe a ddywedodd wrthynt y drydedd waith, Canys pa ddrwg a wnaeth efe? ni chefais i ddim achos marwolaeth ynddo; am hynny mi a'i ceryddaf ef, ac a'''i'' gollyngaf yn rhydd. 23 Hwythau a fuont daerion â llefau uchel, gan ddeisyfu ei groeshoelio ef. A'u llefau hwynt a'r archoffeiriaid a orfuant. 24 A Philat a farnodd wneuthur eu deisyfiad hwynt. 25 Ac efe a ollyngodd yn rhydd iddynt yr hwn am derfysg a llofruddiaeth a fwriasid y'ngharchar, yr hwn a ofynasant: eithr yr Iesu a draddododd efe i'w hewyllys hwynt. 26 Ac fel yr oeddynt yn ei arwain ef ymaith, hwy a ddaliasant un Simon o Cyrene, yn dyfod o'r wlad, ac a ddodasant y groes arno ef, i'''w'' dwyn ar ol yr Iesu. 27 ¶ Ac yr oedd yn ei ganlyn ef laws mawr o bobl, ac o wragedd, y rhai hefyd oedd yn cwynfan ac yn galaru o'i blegid ef. 28 A'r Iesu, wedi troi attynt, a ddywedodd, Merched Jerusalem, na wylwch o'm plegid i: eithr wylwch o'ch plegid eich hunain, ac oblegid eich plant. 29 Canys wele, y mae y dyddiau yn dyfod, yn y rhai y dywedant, Gwyn eu byd y rhai ammhlantadwy, a'r crothau ni eppiliasant, a'r bronnau ni roisant sugn. 30 Yna y dechreuant ddywedyd wrth y mynyddoedd, Syrthiwch arnom; ac wrth y bryniau, Cuddiwch ni. 31 Canys os gwnant hyn yn y pren ir, pa beth a wneir yn y crin? 32 Ac arweiniwyd gyd âg ef hefyd ddau eraill, drwg-weithredwyr, i'w rhoi i'w marwolaeth. 33 A phan ddaethant i'r lle a elwir Calfaria, yno y croeshoeliasant ef, a'r drwg-weithredwyr; un ar y llaw ddehau, a'r llall ar yr aswy. 34 ¶ A'r Iesu a ddywedodd, O Dad, maddeu iddynt: canys ni wyddant pa beth y maent yn ei wneuthur. A hwy a rannasant ei ddillad ef, ac a fwriasant goelbren. 35 A'r bobl a safodd yn edrych. A'r pennaethiaid hefyd gyd â hwynt a watwarasant, gan ddywedyd, Eraill a waredodd efe; gwareded ef ei hun, os hwn yw Crist, etholedig Duw. 36 A'r milwyr hefyd a'i gwatwarasant ef, gan ddyfod atto, a chynnyg iddo finegr, 37 A dywedyd, Os tydi yw Brenhin yr Iuddewon, gwared dy hun. 38 Ac yr ydoedd hefyd ar-ysgrifen wedi ei ysgrifenu uwch ei ben ef, â llythyrenau Groeg, a Lladin, ac Hebraeg, HWN YW BRENHIN YR IUDDEWON. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 87xra31wk9xg8q5hkxqbkyorvtrviy8 104 70952 142740 2025-07-06T13:10:33Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142740 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>39 ¶ Ac un o'r drwg-weithredwyr a grogasid a'i cablodd ef, gan ddywedyd, Os tydi yw Crist, gwared dy hun a ninnau. 40 Eithr y llall a attebodd, ac a'i ceryddodd ef, gan ddywedyd, Onid wyt ti yn ofni Duw, gan dy fod dan yr un ddamnedigaeth? 41 A nyni yn wir yn gyfiawn; canys yr ydym yn derbyn yr hyn a haeddai y pethau a wnaethom: eithr hwn ni wnaeth ddim allan o'i le. 42 Ac efe a ddywedodd wrth yr Iesu, Arglwydd, cofia fi pan ddelych i'th deyrnas. 43 A'r Iesu a ddywedodd wrtho, Yn wir meddaf i ti, Heddyw y byddi gyd â mi ym mharadwys. 44 Ac yr ydoedd hi ynghylch y chweched awr, a thywyllwch a fu ar yr holl ddaear hyd y nawfed awr. 45 A'r haul a dywyllwyd, a llèn y deml a rwygwyd yn ei chanol. 46 ¶ A'r Iesu, gan lefain â llef uchel, a ddywedodd, O Dad, i'th ddwylaw di y gorchymynaf fy yspryd. Ac wedi iddo ddywedyd hyn, efe a drengodd. 47 A'r canwriad, pan welodd y peth a wnaethpwyd, a ogoneddodd Dduw, gan ddywedyd, Yn wir yr oedd hwn yn wr cyfiawn. 48 A'r holl bobloedd y rhai a ddaethent ynghyd i edrych hyn, wrth weled y pethau a wnaethpwyd, a ddychwelasant, gan guro eu dwyfronnau. 49 A'i holl gydnabod ef a safasant a hirbell, a'r gwragedd y rhai a’i canlynasent ef o Galilea, yn edrych ar y pethau hyn. 50 ¶ Ac wele, gwr a'i enw Joseph, yr hwn oedd gynghorwr, gwr da a chyfiawn: 51 (Hwn ni chyttunasai â'u cynghor ac â'u gweithred hwynt;) o Arimathea, dinas yr Iuddewon, yr hwn oedd yntau yn disgwyl hefyd am deyrnas Dduw ; 52 Hwn a ddaeth at Pilat, ac a ofynodd gorph yr Iesu. 53 Ac efe a'i tynnodd i lawr, ac a'i hamdodd mewn llian main, ac a'i rhoddes mewn bedd wedi ei naddu mewn carreg, yn yr hwn ni roddasid dyn erioed. 54 A'r dydd hwnnw oedd ddarparwyl, a'r Sabbath oedd yn nesâu. 55 A'r gwragedd hefyd, y rhai a ddaethent gyd âg ef o Galilea, a ganlynasant, ac a welsant y bedd, a pha fodd y dodwyd ei gorph ef. 56 A hwy a ddychwelasant, ac a barottoisant bêr-aroglau ac ennaint; ac a orphwysasant ar y Sabbath, yn ol y gorchymyn. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|{{mawr|PENNOD XXIV.}}}} {{bach|''1 Dau angel yn mynegi adgyfodiad Crist ir gwragedd oedd yn dyfod at y bedd; 9 a'r rhai hynny yn ei adrodd i eraill. 13 Crist ei hun yn ymddangos i'r ddau ddisgybl oedd yn myned i Emmäus: 36 ac wedi hynny i'r apostolion; ac yn ceryddu eu hanghrediniaeth hwy: 47 yn rhoddi gorchymyn iddynt: 49 ac yn addaw yr Yspryd Glân: 51 ac felly yn esgyn i'r nefoedd. A'R ''dydd'' cyntaf o'r wythnos, ar y cynddydd, hwy a ddaethant at y bedd, gan ddwyn y pêraroglau a barottoisent, a rhai gyd â hwynt. 2 A hwy a gawsant y maen wedi ei dreiglo ymaith oddi wrth y bedd. 3 Ac wedi iddynt fyned i mewn, ni chawsant gorph yr Arglwydd Iesu. 4 A bu, a hwy yn petruso am <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> nh67hqlc2au61ccvn1fjxcfjyugproq 104 70953 142741 2025-07-06T13:11:50Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142741 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>y peth hwn, wele, dau wr a safodd yn eu hymyl mewn gwisgoedd disglaer. 5 Ac wedi iddynt ofni, a gostwng eu hwynebau tu a'r ddaear, hwy a ddywedasant wrthynt, Paham yr ydych yn ceisio y byw ym mysg y meirw? 6 Nid yw efe yma, ond efe a gyfododd. Cofiwch pa fodd y dywedodd. wrthych, ac efe etto yn Galilea " 7 Gan ddywedyd, Rhaid yw rhoi Mab y dyn yn nwylaw dynion pechadurus, a'i groeshoelio, a'r trydydd dydd adgyfodi. 8 A hwy a gofrasant ei eiriau ef; 9 Ac a ddychwelasant oddi wrth y bedd, ac a fynegasant hyn oll i'r un ar ddeg, ac i'r lleill oll. 10 A Mair Magdalen, a Joanna, a Mair ''mam'' Iago, a'r lleill gyd â hwynt, oedd y rhai a ddywedasant y pethau hyn wrth yr apostolion. 11 A'u geiriau a welid yn eu golwg hwynt fel gwegi, ac ni chredasant iddynt. 12 Eithr Petr a gododd i fynu, ac a redodd at y bedd; ac wedi ymgrymmu, efe a ganfu y llïeiniau wedi eu gosod o'r neilldu; ac a aeth ymaith, gan ryfeddu rhyngddo ag ef ei hun am y peth a ddarfuasai. 13 ¶ Ac wele, dau o honynt oedd yn myned y dydd hwnnw i dref a'i henw Emmaus, yr hon oedd ynghylch tri ugain ystâd oddi wrth Jerusalem. 14 Ac yr oeddynt hwy yn ymddiddan â'u gilydd am yr holl bethau hyn a ddigwyddasent. 15 A bu, fel yr oeddynt yn ymddiddan, ac yn ymofyn a'u gilydd, yr Iesu ei hun hefyd a nesaodd, ac a aeth gyd â hwynt. 16 Eithr eu llygaid hwynt a attaliwyd, fel nas adwaenent ef. 17 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pa ryw ymadroddion yw y rhai hyn yr ydych yn eu bwrw at eu gilydd, dan rodio, ac yn wyneb-drist? 18 Ac un ''o honynt'', a'i enw Cleopas, gan atteb a ddywedodd wrtho, A wyt ti yn unig yn ymdeithydd yn Jerusalem, ac ni wybuost y pethau a wnaethpwyd ynddi hi yn y dyddiau hyn? 19 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pa bethau? Hwythau a ddywedasant wrtho, Y pethau ynghylch Iesu o Nazareth, yr hwn oedd wr o brophwyd, galluog mewn gweithred a gair ger bron Duw a'r holl bobl ; 20 A'r modd y traddododd yr archoffeiriaid a'n llywodraethwyr ni ef i farn marwolaeth, ac a'i croeshoeliasant ef. 21 Ond yr oeddym ni yn gobeithio mai efe oedd yr hwn a waredai yr Israel. Ac heb law hyn oll, heddyw yw y trydydd dydd er pan wnaethpwyd y pethau hyn. 22 A hefyd rhai gwragedd o honom mi a'n dychrynasant ni, gwedi iddynt fod yn fore wrth y bedd: 23 A phan na chawsant ei gorph ef, hwy a ddaethant, gan ddywedyd weled o honynt weledigaeth o angelion, y rhai a ddywedent ei fod ef yn fyw. 24 A rhai o'r rhai oedd gyd â nyni a aethant at y bedd, ac a gawsant felly, fel y dywedasai y gwragedd: ond ef nis gwelsant. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> lbpkx7ov4hoqtxfn20yrbdyeqik69vn 104 70954 142742 2025-07-06T13:13:37Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142742 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>25 Ac efe a ddywedodd wrthynt, O ynfydion, a hwyrfrydig o galon i gredu yr holl bethau a ddywedodd y prophwydi! 26 Onid oedd raid i Grist ddioddef y pethau hyn, a myned i mewn i'w ogoniant? 27 A chan ddechreu ar Moses, a'r holl brophwydi, efe a esponiodd iddynt yn yr holl ysgrythyrau y pethau am dano ei hun. 28 Ac yr oeddynt yn nesâu i'r dref lle yr oeddynt yn myned: ac yntau a gymmerth arno ei fod yn myned ym mhellach. 29 A hwy a'i cymhellasant ef, gan ddywedyd, Aros gyd â ni; canys y mae hi yn hwyrhâu, a'r dydd yn darfod. Ac efe a aeth i mewn i aros gyd â hwynt. 30 A darfu, ac efe yn eistedd gyd â hwynt, efe a gymmerodd fara, ac a'i bendithiodd, ac a'i torrodd, ac a'i rhoddes iddynt. 31 A'u llygaid hwynt a agorwyd, a hwy a'i hadnabuant ef: ac efe a ddiflannodd allan o'u golwg hwynt. 32 A hwy a ddywedasant wrth eu gilydd, Onid oedd ein calon ni yn llosgi ynom tra yr ydoedd efe yn ymddiddan â ni ar y ffordd, a thra yr ydoedd efe yn agoryd i ni yr ysgrythyrau ? 33 A hwy a godasant yr awr honno, ac a ddychwelasant i Jerusalem, ac a gawsant yr unarddeg wedi ymgasglu ynghyd, a'r sawl ''oedd'' gyd â hwynt, 34 Yn dywedyd, Yr Arglwydd a gyfododd yn wir, ac a ymddangosodd i Simon. 35 A hwythau a adroddasant y pethau a ''wnaethesid'' ar y ffordd, a pha fodd yr adnabuwyd ef ganddynt wrth dorriad y bara. 36 ¶ Ac a hwy yn dywedyd y peth- au hyn, yr Iesu ei hun a safodd yn eu canol hwynt, ac a ddywedodd wrthynt, Tangnefedd i chwi. 37 Hwythau, wedi brawychu ac ofni, a dybiasant weled o honynt yspryd. 38 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Pahamy'ch trallodir? a paham y mae meddyliau yn codi yn eich calonnau? 39 Edrychwch fynwylaw a'm traed, mai myfi fy hun ydyw: teimlwch fi, a gwelwch: canys nid oes gan yspryd gnawd ac esgyrn, fel y gwelwch fod gennyf fi. 40 Ac wedi iddo ddywedyd hyn, efe a ddangosodd iddynt ei ddwylaw a'''i'' draed. 41 Ac a hwy etto heb gredu gan lawenydd, ac yn rhyfeddu, efe a ddywedodd wrthynt, A oes gennych chwi yma ddim bwyd? 42 A hwy a roisant iddo ddarn o bysgodyn wedi ei rostio, ac o ddil mêl. 43 Yntau a'i cymmerodd, ac a'i bwyttaodd yn eu gwydd hwynt. 44 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Dyma y geiriau a ddywedais i wrthych, pan oeddwn etto gyd â chwi, bod yn rhaid cyflawni pob peth a ysgrifenwyd y'nghyfraith Moses, a'r prophwydi, a'r psalmau, am danaf fi. 45 Yna yr agorodd efe eu deall hwynt, fel y deallent yr ysgrythyrau. 46 Ac efe a ddywedodd wrthynt, Felly yr ysgrifenwyd, ac felly yr oedd raid i Grist ddioddef, a chyfodi o feirw y trydydd dydd: 47 A phregethu edifeirwch<noinclude><references/></noinclude> pl4smwbwj3rt60mubkg6xm0mf0ta6kf 104 70955 142745 2025-07-06T13:31:45Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142745 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. {{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|Mm-mawrSANT IOAN.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''}} YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbyniasant ef, efe a roddes iddynt allu i fod yn feibion i Dduw, ''sef'' i'r sawl a gredant yn ei enw ef: 13 Y rhai ni aned o waed, nac o ewyllys y cnawd, nac o ewyllys gwr, eithr o Dduw. 14 A'r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, ac a drigodd yn ein plith ni, (ac ni a welsom ei ogoniant ef, gogoniant megis yr Unig-anedig oddi wrth y Tad,) yn llawn gras a gwirionedd. 15 ¶ Ioan a dystiolaethodd am dano ef, ac a lefodd, gan ddywedyd, Hwn oedd yr un y dywedais am dano, Yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol<noinclude><references/></noinclude> fwgipbyi2g7n359fsi8ebwjuz679apk 142746 142745 2025-07-06T13:32:18Z AlwynapHuw 1710 142746 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. {{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|Mm-mawr|SANT IOAN.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''}} YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbyniasant ef, efe a roddes iddynt allu i fod yn feibion i Dduw, ''sef'' i'r sawl a gredant yn ei enw ef: 13 Y rhai ni aned o waed, nac o ewyllys y cnawd, nac o ewyllys gwr, eithr o Dduw. 14 A'r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, ac a drigodd yn ein plith ni, (ac ni a welsom ei ogoniant ef, gogoniant megis yr Unig-anedig oddi wrth y Tad,) yn llawn gras a gwirionedd. 15 ¶ Ioan a dystiolaethodd am dano ef, ac a lefodd, gan ddywedyd, Hwn oedd yr un y dywedais am dano, Yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol<noinclude><references/></noinclude> 205obgzr21sxswg2qgs2wzwjvxu62dm 142747 142746 2025-07-06T13:32:45Z AlwynapHuw 1710 142747 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. {{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mm-mawr|SANT IOAN.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''}} YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbyniasant ef, efe a roddes iddynt allu i fod yn feibion i Dduw, ''sef'' i'r sawl a gredant yn ei enw ef: 13 Y rhai ni aned o waed, nac o ewyllys y cnawd, nac o ewyllys gwr, eithr o Dduw. 14 A'r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, ac a drigodd yn ein plith ni, (ac ni a welsom ei ogoniant ef, gogoniant megis yr Unig-anedig oddi wrth y Tad,) yn llawn gras a gwirionedd. 15 ¶ Ioan a dystiolaethodd am dano ef, ac a lefodd, gan ddywedyd, Hwn oedd yr un y dywedais am dano, Yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol<noinclude><references/></noinclude> lbukr4bsxcnb9mvvuw3kq2e5tfpyi5q 142786 142747 2025-07-06T15:45:39Z AlwynapHuw 1710 142786 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a maddeuant pechodau yn ei enw ef ym mhlith yr holl genhedloedd, gan ddechreu yn Jerusalem. 48 Ac yr ydych chwi yn dystion o'r pethau hyn. 49 ¶ Ac wele, yr ydwyf fi yn anfon addewid fy Nhad arnoch: eithr arhoswch chwi yn ninas Jerusalem, hyd oni wisger chwi â nerth o'r uchelder. 50 ¶ Ac efe a'u dug hwynt allan hyd yn Bethania; ac a gododd ei ddwylaw, ac a'u bendithiodd hwynt. 51 Ac fe a ddarfu, tra yr oedd efe yn eu bendithio hwynt, ymadael o hono ef oddi wrthynt, ac efe a ddygwyd i fynu i'r nef. 52 Ac wedi iddynt ei addoli ef, hwy a ddychwelasant i Jerusalem, gyd â llawenydd mawr: 53 Ac yr oeddynt yn wastadol yn y deml, yn moli ac yn bendithio, Duw.{{bwlch}}Amen. <section begin="aaa"/><section end="aaa"/> <section begin="bbb"/>{{c|YR EFENGYL YN OL}} {{c|{{Mm-mawr|SANT IOAN.}}}} {{c|{{mawr|PENNOD I.}}}} {{bach|''1 Duwdab, dyndab, a swydd Iesu Grist. 15 Tystiolaeth Ioan. 39 Galwad Andreas, Petr, Phylip, a Nathanäel.''}} YN dechreuad yr oedd y Gair, a'r Gair oedd gyd â Duw, a Duw oedd y Gair. 2 Hwn oedd yn y dechreuad gyd â Duw. 3 Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth; ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim a'r a wnaethpwyd. 4 Ynddo ef yr oedd bywyd; a'r bywyd oedd oleuni dynion. 5 A'r goleuni sydd yn llewyrchu yn y tywyllwch; a'r tywyllwch nid oedd yn ei amgyffred. 6 ¶ Yr ydoedd gwr wedi ei anfon oddi wrth Dduw, a'i enw Ioan. 7 Hwn a ddaeth yn dystiolaeth, fel y tystiolaethai am y Goleuni, fel y credai pawb trwyddo ef. 8 Nid efe oedd y Goleuni, ''eithr efe a anfonasid'' fel y tystiolaethai am y Goleuni. 9 Hwn ydoedd y gwir Oleuni, yr hwn sydd yn goleuo pob dyn a'r y sydd yn dyfod i'r byd. 10 Yn y byd yr oedd efe, a'r byd a wnaethpwyd trwyddo ef; a'r byd nid adnabu ef. 11 At ei eiddo ei hun y daeth, a'r eiddo ei hun nis derbyniasant ef. 12 Ond cynnifer ag a'i derbyniasant ef, efe a roddes iddynt allu i fod yn feibion i Dduw, ''sef'' i'r sawl a gredant yn ei enw ef: 13 Y rhai ni aned o waed, nac o ewyllys y cnawd, nac o ewyllys gwr, eithr o Dduw. 14 A'r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, ac a drigodd yn ein plith ni, (ac ni a welsom ei ogoniant ef, gogoniant megis yr Unig-anedig oddi wrth y Tad,) yn llawn gras a gwirionedd. 15 ¶ Ioan a dystiolaethodd am dano ef, ac a lefodd, gan ddywedyd, Hwn oedd yr un y dywedais am dano, Yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol <section end="bbb"/><noinclude><references/></noinclude> 6sfpagpcl7ckujo760amt3q9ci2sjip 104 70956 142748 2025-07-06T13:33:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142748 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ant ef, efe a roddes iddynt allu i fod yn feibion i Dduw, ''sef'' i'r sawl a gredant yn ei enw ef: 13 Y rhai ni aned o waed, nac o ewyllys y cnawd, nac o ewyllys gwr, eithr o Dduw. 14 A'r Gair a wnaethpwyd yn gnawd, ac a drigodd yn ein plith ni, (ac ni a welsom ei ogoniant ef, gogoniant megis yr Unig-anedig oddi wrth y Tad,) yn llawn gras a gwirionedd. 15 ¶ Ioan a dystiolaethodd am dano ef, ac a lefodd, gan ddywedyd, Hwn oedd yr un y dywedais am dano, Yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol i, a aeth o'm blaen i: canys yr oedd efe o'm blaen i. 16 Ac o'i gyflawnder ef y derbyniasom ni oll, a gras am ras. 17 Canys y gyfraith a roddwyd trwy Moses, ond y gras a'r gwirionedd a ddaeth trwy Iesu Grist. 18 Ni welodd neb Dduw erioed: yr unig-anedig Fab, yr hwn sydd ym mynwes y Tad, hwnnw a'i hysbysodd ''ef''. 19 ¶ A hon yw tystiolaeth Ioan, pan anfonodd yr Iuddewon o Jerusalem offeiriaid a Lefiaid i ofyn iddo, Pwy wyt ti? 20 Ac efe a gyffesodd, ac ni wadodd; a chyffesodd, Nid myfi yw y Crist. 21 A hwy a ofynasant iddo, Beth ynte? Ai Elias wyt ti? Yntau a ddywedodd, Nag ê. Ai y Prophwyd wyt ti? Ac efe a attebodd, Nag ê. 22 Yna y dywedasant wrtho, Pwy wyt ti? fel y rhoddom atteb i'r rhai a'n danfonodd. Beth yr wyt ti yn ei ddywedyd am danat dy hun? 23 Eb efe, Myfi ''yw'' llef un yn gwaeddi yn y diffaethwch, Uniawnwch ffordd yr Arglwydd, fel y dywedodd Esaias y prophwyd. 24 A'r rhai a anfonasid oedd o'r Phariseaid. 25 A hwy a ofynasant iddo, ac a ddywedasant wrtho, Paham gan hynny yr wyt ti yn bedyddio, onid ydwyt ti na'r Crist, nac Elias, na'r prophwyd? 26 Ioan a attebodd iddynt, gan ddywedyd, Myfi sydd yn bedyddio â dwfr; ond y mae un yn sefyll yn eich plith chwi, yr hwn nid adwaenoch chwi: 27 Efe yw yr hwn sydd yn dyfod ar fy ol i, yr hwn a aeth o'm blaen i; yr hwn nid ydwyf fi deilwng i ddattod carrai ei esgid. 28 Y pethau hyn a wnaethpwyd yn Bethabara, y tu hwnt i'r Iorddonen, lle yr oedd Ioan yn bedyddio. 29 ¶ Trannoeth Ioan a ganfu yr Iesu yn dyfod atto; ac ''efe'' a ddywedodd, Wele Oen Duw, yr hwn sydd yn tynnu ymaith bechodau y byd. 30 Hwn yw efe am yr hwn y dywedais i, Ar fy oli y mae gwr yn dyfod, yr hwn a aeth o'm blaen i: canys yr oedd efe o'm blaen i. 31 Ac myfi nid adwaenwn ef: eithr fel yr amlygid ef i Israel, i hynny y deuthum i, gan fedyddio â dwfr. 32 Ac Ioan a dystiolaethodd, gan ddywedyd, Mi a welais yr Yspryd yn disgyn megis colommen, o'r nef, ac efe a arhosodd arno ef. 33 A myfi nid adwaenwn ef; eithr yr hwn a'm hanfonodd i fedyddio â dwfr, efe a ddywedodd wrthyf, Ar yr hwn y gwelych yr Yspryd yn disgyn, ac yn aros arno, hwnnw yw yr un sydd yn bedyddio â'r Yspryd Glân. 34 A mi a welais, ac a dystiolaethais mai hwn yw Mab Duw. 35 Trannoeth drachefn y safodd Ioan, a dau o'i ddisgyblion: 36 A chan edrych ar yr Iesu yn rhodio, efe a ddywedodd, Wele Oen Duw. 37 A'r ddau ddisgybl a'i clywsant ef yn llefaru, ac a ganlynasant yr Iesu. 38 Yna yr Iesu a droes; a phan welodd hwynt yn canlyn, efe a ddywedodd wrthynt, Beth yr ydych chwi yn ei geisio? A hwy a ddywedasant wrtho ef, Rabbi, (yr hyn o'i gyfieithu yw, Athraw,) pa le yr wyt ti yn trigo? 39 Efe a ddywedodd wrthynt, Deuwch, a gwelwch. A hwy a ddaethant, ac a welsant lle yr oedd efe yn trigo, ac a arhosasant gyd âg ef y diwrnod hwnnw: ac yr oedd hi ynghylch y ddegfed awr. 40 Andreas, brawd Simon Petr, oedd un o'r ddau a glywsent ''hynny'' gan Ioan, ac a'i dilynasent ef. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5pxu92e9qkdwuw87jl2i9gb1j95jjo5 0 70957 142753 2025-07-06T13:48:12Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc V|Luc V]] | next = [[../Luc VII|Luc VII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=83 to=85 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAUL..." 142753 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc V|Luc V]] | next = [[../Luc VII|Luc VII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=83 to=85 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 05}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] opgohmcvaibf9g2cde9zttpviatctra 142754 142753 2025-07-06T13:49:16Z AlwynapHuw 1710 142754 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc V|Luc V]] | next = [[../Luc VII|Luc VII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=83 to=85 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 06}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] dwep27j9912nu0rt4qi28n1g58ykss0 0 70958 142756 2025-07-06T13:51:16Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VI|Luc VI]] | next = [[../Luc VIII|Luc VIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=85 to=87 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{D..." 142756 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VI|Luc VI]] | next = [[../Luc VIII|Luc VIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=85 to=87 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 07}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] svoacnaw8roasf5jsi411v4wj563u0g 0 70959 142757 2025-07-06T13:54:06Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VII|Luc VII]] | next = [[../Luc IX|Luc IX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=87 to=89 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEF..." 142757 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VII|Luc VII]] | next = [[../Luc IX|Luc IX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=87 to=89 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 08}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] p7s3a4jbbwiyqheo6qfs4maekj2w8dl 0 70960 142758 2025-07-06T13:56:47Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VIII|Luc VIII]] | next = [[../Luc X|Luc X]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=89 to=92 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEF..." 142758 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc VIII|Luc VIII]] | next = [[../Luc X|Luc X]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=89 to=92 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 09}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 5i2axp3c5ibnmzyep938753l8z6y0zp 0 70961 142760 2025-07-06T14:01:00Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc IX|Luc IX]] | next = [[../Luc XI|Luc XI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=92 to=93 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAU..." 142760 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc IX|Luc IX]] | next = [[../Luc XI|Luc XI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=92 to=93 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 10}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] hraj7eds7ttdw3psxeiunk42c5rff63 0 70962 142761 2025-07-06T14:03:46Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc X|Luc X]] | next = [[../Luc XII|Luc XII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=93 to=95 fromsection="bbb" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 11}}..." 142761 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc X|Luc X]] | next = [[../Luc XII|Luc XII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=93 to=95 fromsection="bbb" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 11}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] f9vzhhxziz6zl21f0i13t05ml3izmas 0 70963 142762 2025-07-06T14:05:27Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XI|Luc XI]] | next = [[../Luc XIII|Luc XIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=96 to=98 tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 12..." 142762 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XI|Luc XI]] | next = [[../Luc XIII|Luc XIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=96 to=98 tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 12}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 1fezu52u6dai47ri5y769cgqujzwyco 0 70964 142765 2025-07-06T14:09:28Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XII|Luc XII]] | next = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=98 to=99 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {..." 142765 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XII|Luc XII]] | next = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=98 to=99 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 12}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] ofytz3dqy8fk2be7b8npc3w68xpxkvn 142766 142765 2025-07-06T14:10:22Z AlwynapHuw 1710 142766 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XII|Luc XII]] | next = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=98 to=99 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 13}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] drbr8c8wl1umn7lwf99n9827vl26erl 0 70965 142767 2025-07-06T14:11:38Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIII|Luc XIII]] | next = [[../Luc XV|Luc XV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=99 to=101 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142767 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIII|Luc XIII]] | next = [[../Luc XV|Luc XV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=99 to=101 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 14}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] gdcvederakmqqmzwoy5qb99wvfftbf3 0 70966 142769 2025-07-06T14:24:59Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | next = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=101 to=103 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{..." 142769 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | next = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=101 to=103 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 14}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] tvp5r1sul1xiyqbutnwozdg07qfg1jc 142770 142769 2025-07-06T14:25:43Z AlwynapHuw 1710 142770 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | next = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=101 to=103 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 15}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 1f6i0s97fjzhjy09452qnx8scxmf5wz 142772 142770 2025-07-06T14:28:45Z AlwynapHuw 1710 142772 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIV|Luc XIV]] | next = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=101 to=102 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 15}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] md2bg31w3y6qdyqqlyqvo0bd3yym9vp 0 70967 142773 2025-07-06T14:30:36Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XV|Luc XV]] | next = [[../Luc XVII|Luc XVII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=102 to=103 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{..." 142773 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XV|Luc XV]] | next = [[../Luc XVII|Luc XVII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=102 to=103 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 16}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] cxes10mtkfmwmulnhbuo5d46g5majs6 0 70968 142774 2025-07-06T14:38:05Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | next = [[../Luc XVIII|Luc XVIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=103 to=105 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142774 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVI|Luc XVI]] | next = [[../Luc XVIII|Luc XVIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=103 to=105 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 17}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] jbwoq78ofjrjy4ya8we37u99ciyy3g0 0 70969 142775 2025-07-06T14:39:23Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVII|Luc XVII]] | next = [[../Luc XIX|Luc XIX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=105 to=106 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142775 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVII|Luc XVII]] | next = [[../Luc XIX|Luc XIX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=105 to=106 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 18}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] tfd1f7xs3ubj2tjj2h94mrkmtuc4ewa 0 70970 142776 2025-07-06T14:43:30Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVIII|Luc XVIII]] | next = [[../Luc XX|Luc XX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=106 to=108 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142776 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XVIII|Luc XVIII]] | next = [[../Luc XX|Luc XX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=106 to=108 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 19}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 9zcpyizllcycbh813hz9phulzskqmsl 0 70971 142777 2025-07-06T14:45:41Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIX|Luc XIX]] | next = [[../Luc XXI|Luc XXI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=108 to=109 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{..." 142777 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XIX|Luc XIX]] | next = [[../Luc XXI|Luc XXI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=108 to=109 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 20}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] p6chkak6z64rbs2cthj2jhs1bkk9ljo 0 70972 142778 2025-07-06T14:49:51Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XX|Luc XX]] | next = [[../Luc XXII|Luc XXII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=109 to=111 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{..." 142778 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XX|Luc XX]] | next = [[../Luc XXII|Luc XXII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=109 to=111 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 21}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 9vj9588157idah9y3pn2ly6rm39d2gi 0 70973 142779 2025-07-06T14:53:22Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXI|Luc XXI]] | next = [[../Luc XXIII|Luc XXIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=111 to=113 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142779 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXI|Luc XXI]] | next = [[../Luc XXIII|Luc XXIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=111 to=113 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 22}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 5kf4zxmw70vgawtgwmni9jemee58lfg 0 70974 142780 2025-07-06T14:56:10Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXII|Luc XXII]] | next = [[../Luc XXIV|Luc XXIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=113 to=115 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142780 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXII|Luc XXII]] | next = [[../Luc XXIV|Luc XXIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=113 to=115 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 23}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 1q1qgzhks1oi2n0g1p48iysh94x92kh 0 70975 142782 2025-07-06T14:59:01Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXIII|Luc XXIII]] | next = [[../Ioan I|Ioan I]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=115 to=117 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/>..." 142782 wikitext text/x-wiki {{Header | title = [[Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] | author = Cymdeithas y Beibl | translator = | editor = | section = | previous = [[../Luc XXIII|Luc XXIII]] | next = [[../Ioan I|Ioan I]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.djvu" from=115 to=117 fromsection="bbb" tosection="aaa" /> </div> ==Nodiadau== <references/> {{DEFAULTSORT:Luc 24}} [[Categori:Testament Newydd ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist (1879)]] 3mjfjxqm2wwts28la5tkjy6fuq4hecp 0 70976 142789 2025-07-06T15:58:51Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../]] | next = [[../Pennod II|Pennod II]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=93 fromsection="ddd" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod I}} Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant..." 142789 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../]] | next = [[../Pennod II|Pennod II]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=93 fromsection="ddd" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod I}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] k6yko4bb140uqxva4zerioft4owe4sn 142795 142789 2025-07-06T16:08:13Z AlwynapHuw 1710 142795 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../]] | next = [[../Pennod II|Pennod II]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=90 to=93 fromsection="ddd" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 01}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 1c3bktr6off3tjgnk1ejclubj9ybam6 0 70977 142797 2025-07-06T16:09:36Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod I|Pennod I]] | next = [[../Pennod III|Pennod III]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=93 to=95 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 02}} Categori:Yr..." 142797 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod I|Pennod I]] | next = [[../Pennod III|Pennod III]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=93 to=95 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 02}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] qx6p6eb5m40a6mh9v351macno2qngao 0 70978 142798 2025-07-06T16:13:13Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod II|Pennod II]] | next = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=95 to=97 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 03}} Categori:Yr..." 142798 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod II|Pennod II]] | next = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=95 to=97 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 03}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] md511asf01a3zrq55g83hkcky34x981 0 70979 142799 2025-07-06T16:14:46Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod III|Pennod III]] | next = [[../Pennod V|Pennod V]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=97 to=99 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 04}} Categori:Yr..." 142799 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod III|Pennod III]] | next = [[../Pennod V|Pennod V]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=97 to=99 fromsection="aaa" tosection ="bbb" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 04}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] q6ob7fqok5kyzhxx73a013hnt4btrka 0 70980 142800 2025-07-06T16:17:01Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | next = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=99 to=101 fromsection="aaa" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 05}} Categori:Y..." 142800 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | next = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=99 to=101 fromsection="aaa" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 05}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] j0durhhx2t2t14a40yr5dabhrddkstw 0 70981 142801 2025-07-06T16:18:08Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | next = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=101 to=104 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 06}} Categori:..." 142801 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IV|Pennod IV]] | next = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=101 to=104 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 06}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] n8ck7y4f02gro1jd2f34xs9e4rmclwg 142802 142801 2025-07-06T16:18:40Z AlwynapHuw 1710 142802 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod V|Pennod V]] | next = [[../Pennod VII|Pennod VII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=101 to=104 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 06}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] q9dmiwzvptulevh5p5zqabe0n74wcbc 14 70982 142805 2025-07-06T16:21:20Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Categori:Beibl]]" 142805 wikitext text/x-wiki [[Categori:Beibl]] 2o09fc5cdqixcs20qc8ybzi5anmozpg 14 70983 142806 2025-07-06T16:22:01Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "[[Categori:Y Testament Newydd]]" 142806 wikitext text/x-wiki [[Categori:Y Testament Newydd]] 741g9v5quiqc36eough055hil7fvm07 0 70984 142822 2025-07-06T16:52:26Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | next = [[../Pennod VIII|Pennod VIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=104 to=107 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 07}} Categ..." 142822 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VI|Pennod VI]] | next = [[../Pennod VIII|Pennod VIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=104 to=107 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 07}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] jl22rv231zeuyoaeirvlqyh7h0atdtg 0 70985 142823 2025-07-06T16:53:52Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VII|Pennod VII]] | next = [[../Pennod IX|Pennod IX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=107 to=110 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 09}} Categor..." 142823 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VII|Pennod VII]] | next = [[../Pennod IX|Pennod IX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=107 to=110 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 09}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 1c47piwbopnqx1loqf6yn8e92095h2y 0 70986 142824 2025-07-06T16:57:23Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VIII|Pennod VIII]] | next = [[../Pennod X|Pennod X]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=110 to=113 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 09}} Categor..." 142824 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod VIII|Pennod VIII]] | next = [[../Pennod X|Pennod X]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=110 to=113 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 09}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] hxagj5t3qgpt798g1b2vxiicvizycqd 0 70987 142826 2025-07-06T17:00:08Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IX|Pennod IX]] | next = [[../Pennod XI|Pennod XI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=113 to=115 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 10}} Categori:..." 142826 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod IX|Pennod IX]] | next = [[../Pennod XI|Pennod XI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=113 to=115 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 10}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 1lmdyakwsvp8yew3ocnl6supnl5dvxx 0 70988 142828 2025-07-06T17:02:17Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod X|Pennod X]] | next = [[../Pennod XII|Pennod XII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=115 to=118 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 11}} Categori:..." 142828 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod X|Pennod X]] | next = [[../Pennod XII|Pennod XII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=115 to=118 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 11}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] ss6oe7odr67qo6dsq2vpzv9d7vh0dky 0 70989 142829 2025-07-06T17:05:04Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XI|Pennod XI]] | next = [[../Pennod XIII|Pennod XIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=118 to=121 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 12}} Categ..." 142829 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XI|Pennod XI]] | next = [[../Pennod XIII|Pennod XIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=118 to=121 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 12}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 2e596le2ucidvbjgd91e585j2nrualb 0 70990 142830 2025-07-06T17:07:05Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XII|Pennod XII]] | next = [[../Pennod XIV|Pennod XIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=121 to=123 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 13}} Categ..." 142830 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XII|Pennod XII]] | next = [[../Pennod XIV|Pennod XIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=121 to=123 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 13}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] cp6qkxwk24mmyvxsskgfn82xfdav453 0 70991 142831 2025-07-06T17:08:16Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIII|Pennod XIII]] | next = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=123 to=125 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 14}} Categ..." 142831 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIII|Pennod XIII]] | next = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=123 to=125 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 14}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] sbvw7lqllzmm78eecspkvhdsle0rn1v 0 70992 142832 2025-07-06T17:32:58Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIV|Pennod XIV]] | next = [[../Pennod XVI|Pennod XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=125 to=126 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 15}} Categ..." 142832 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIV|Pennod XIV]] | next = [[../Pennod XVI|Pennod XVI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=125 to=126 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 15}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] llnismuqct2mcp2khbtyr6502gn69l4 0 70993 142833 2025-07-06T17:34:38Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | next = [[../Pennod XVII|Pennod XVII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=126 to=128 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 16}} Categ..." 142833 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XV|Pennod XV]] | next = [[../Pennod XVII|Pennod XVII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=126 to=128 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 16}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 0imdxij4jec84ydx0sc1h5z0werre1c 0 70994 142834 2025-07-06T17:35:52Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVI|Pennod XVI]] | next = [[../Pennod XVIII|Pennod XVIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=128 to=129 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 17}} C..." 142834 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVI|Pennod XVI]] | next = [[../Pennod XVIII|Pennod XVIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=128 to=129 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 17}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] tvo0qvcd37vk48epafieiet156fslgg 0 70995 142835 2025-07-06T17:55:12Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVII|Pennod XVII]] | next = [[../Pennod XIX|Pennod XIX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=129 to=131 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 18}} Cat..." 142835 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVII|Pennod XVII]] | next = [[../Pennod XIX|Pennod XIX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=129 to=131 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 18}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 0nc38oymehae3jrr4tz8yarqdhhyjwe 0 70996 142837 2025-07-06T18:03:21Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVIII|Pennod XVIII]] | next = [[../Pennod XX|Pennod XX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=131 to=134 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 19}} Ca..." 142837 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XVIII|Pennod XVIII]] | next = [[../Pennod XX|Pennod XX]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=131 to=134 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 19}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] r87hqv331oqub8kbs45p0nj4qzxkbmj 0 70997 142838 2025-07-06T18:06:55Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIX|Pennod XIX]] | next = [[../Pennod XXI|Pennod XXI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=134 to=136 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 20}} Cate..." 142838 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XIX|Pennod XIX]] | next = [[../Pennod XXI|Pennod XXI]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=134 to=136 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 20}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] imvhvbsc4kz401011eutrcujmspi7ur 0 70998 142839 2025-07-06T18:08:38Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XX|Pennod XX]] | next = [[../Pennod XXII|Pennod XXII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=136 to=137 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 21}} Cate..." 142839 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XX|Pennod XX]] | next = [[../Pennod XXII|Pennod XXII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=136 to=137 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 21}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 3jeybppht0cua1ghw09qvzqmabgghko 0 70999 142840 2025-07-06T18:15:51Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXI|Pennod XXI]] | next = [[../Pennod XXIII|Pennod XXIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=137 to=141 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 21}} ..." 142840 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXI|Pennod XXI]] | next = [[../Pennod XXIII|Pennod XXIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=137 to=141 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 21}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] d381e93poupl0q7y2vhv46c9rotedzv 142841 142840 2025-07-06T18:16:36Z AlwynapHuw 1710 142841 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXI|Pennod XXI]] | next = [[../Pennod XXIII|Pennod XXIII]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=137 to=141 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 22}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] fllxzv7239h9e0je0m5eici4vr7yjz9 0 71000 142842 2025-07-06T18:19:10Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXII|Pennod XXII]] | next = [[../Pennod XXIV|Pennod XXIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=141 to=143 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 23}} ..." 142842 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXII|Pennod XXII]] | next = [[../Pennod XXIV|Pennod XXIV]] | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=141 to=143 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 23}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] mrpygx7lgy7lg4z8ows8le8fp6io430 0 71001 142844 2025-07-06T18:21:22Z AlwynapHuw 1710 Dechrau tudalen newydd gyda "{{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXIII|Pennod XXIII]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=143 to=146 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 24}} Categori:Yr Efengyl yn ôl S..." 142844 wikitext text/x-wiki {{header | title =Yr Efengyl yn ôl Sant Luc | author = | andauthor = | translator =William Morgan | editor = John Davies, Mallwyd | section = | previous = [[../Pennod XXIII|Pennod XXIII]] | next = | notes = }} <div style="margin-left:10%; margin-right:10%;"> <pages index="Testament Newydd (1894).djvu" from=143 to=146 fromsection="bbb" tosection ="aaa" /> </div> ==Nodiadau== {{Cyfeiriadau}} {{DEFAULTSORT:Pennod 24}} [[Categori:Yr Efengyl yn ôl Sant Luc]] 1ueflfxag07t3zznrnn2du0f8rehwn0 104 71002 142900 2025-07-06T23:40:11Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142900 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Am y'n shimplo, Syr!—a nid dicon i'n shimplo i yma, ond y'm hala, yn hen ddyn, dros y mynydd i 'neud ffwl o hano' i o flân 'Sgweiar Llanharan!" "Shimplo! G'neud ffwl! beth sy' arnot ti'r dyn? Dangos dy feddwl!" "G'naf, Syr, mewn eiliad—'drychwch beth a halsoch gyda fi yn lle canddo at 'Sgweiar Jenkins!"—ar hyn plygodd i agor y sach, a thynnodd allan— y canddo bach! "Mishtir! Mishtir! maddeuwch i fi, Syr, ond fe gym'ra'n llw mai dyma'r creatur oda' ar ddaear Duw yn ganddo yn y Gelli, ond yn gwrcyn yn Llanharan." Credai Mr. Jenkins bod Meredydd wedi d'rysu yn ei synhwyrau, ac aeth i'r tŷ heb ddywedyd gair ymhellach wrtho ef nac arall am y peth. Pan ddaeth allan o'r parlwr ymhen tua hanner awr gwelai Feredydd yn eistedd wrth ford y gegin yn ei iawn bwyll, a rhyw olwg wylaidd neilltuol arno. Y Sadwrn canlynol cyfarfu'r ddau ysgweier ym. marchnad Penybont, a daeth hanes yr holl helynt allan mewn canlyniad i ofyniad gawsant ar yr heol gan un o weilch y "Fox and Hounds," sef, Pa bryd yr y'ch yn mynd i hela'r canddo du? Bu Meredydd yng ngwasanaeth teulu'r Gelli hyd ei fedd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gmxempl1z4n29vj6xmihm1x6q4sqcbu 104 71003 142901 2025-07-06T23:43:28Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142901 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Ystoriau Siluria.djvu|canol|600px|tudalen=160]]<noinclude><references/></noinclude> 7klr4hcgbult0ex9miosxqy9gbujado 104 71004 142902 2025-07-06T23:43:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 142902 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 71005 142903 2025-07-06T23:43:53Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 142903 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 71006 142904 2025-07-06T23:44:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 142904 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 71007 142905 2025-07-06T23:44:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb destun */ 142905 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="0" user="AlwynapHuw" /></noinclude><noinclude><references/></noinclude> 10ansarm6f15g8ejc3xh9xlmnuxyjpz 104 71008 142906 2025-07-06T23:46:06Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y ychwanegu to add y From the Vale of Glamorgan yr Alban Scotland yngan to utter yngŵydd in the presence of ymgeledd secour ymgyrch campaign ymgroesi to make the sign of the Cross ymerawdr emperor ysbonc to give a sudden notion ysbyty hosptial ysgarmes-skirmish ysgerbwd skeleton ysgil=guile ysgrepan a wallet ysmala droll ystenaid a pitcher full" 142906 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y ychwanegu to add y From the Vale of Glamorgan yr Alban Scotland yngan to utter yngŵydd in the presence of ymgeledd secour ymgyrch campaign ymgroesi to make the sign of the Cross ymerawdr emperor ysbonc to give a sudden notion ysbyty hosptial ysgarmes-skirmish ysgerbwd skeleton ysgil=guile ysgrepan a wallet ysmala droll ystenaid a pitcher full<noinclude><references/></noinclude> 1ry6hhro3qp34w4npz1p6neiatyqg5j 104 71009 142907 2025-07-06T23:50:18Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XII.<br>{{mawr|"THE FRENCHMAN'S PATCH."}}}} RHYFEDD fel y mae ambell lecyn ar hyd a lled ein gwlad wedi cael enw drwg; a rhyfeddach fyth fel y mae ambell un o honynt yn haeddu hynny. Y lle hynotaf o'r fath a glywsom erioed sôn am dano yw "The Frenchman's Patch," ger genau yr afon Nedd ar gyfer Baglan a Llansawel—llain o dir orchuddir ddwywaith yn y dydd gan y llanw, ond y sydd, ar drai lleiaf y tymor, yn gerddadwy ato o'r traet... 142907 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XII.<br>{{mawr|"THE FRENCHMAN'S PATCH."}}}} RHYFEDD fel y mae ambell lecyn ar hyd a lled ein gwlad wedi cael enw drwg; a rhyfeddach fyth fel y mae ambell un o honynt yn haeddu hynny. Y lle hynotaf o'r fath a glywsom erioed sôn am dano yw "The Frenchman's Patch," ger genau yr afon Nedd ar gyfer Baglan a Llansawel—llain o dir orchuddir ddwywaith yn y dydd gan y llanw, ond y sydd, ar drai lleiaf y tymor, yn gerddadwy ato o'r traeth. Yn gynnar yn y ganrif ddiweddaf chwythwyd llong fawr Ffrengig ar y llain hwn gan ystorom o'r Werydd, ac yno yr arhosodd yn y llaid am chwarter canrif gan reibio pawb a elai ati. Yr oedd rhyw ddirgelwch ynglŷn â'r llestr o'r cychwyn er na foddwyd neb yn y llong— ddrylliad ei hun. Enillodd y dwylo y lan ar forfa Crymlyn a cherddasant ar hyd y traeth i Abertawe yn ol llaw. Wedi cyrraedd yno, diflanasant fel pe bai yr hen long o ddim gwerth na diddordeb iddynt mwyach. Yr oedd oes y môr—ladron a'r llong—ddryllwyr bron mynd heibio yn ein moroedd erbyn yr<noinclude></noinclude> hyil10q361cm5uivd56ql7sz9zb1vbz 104 71010 142908 2025-07-06T23:50:42Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "adeg y soniwn am dani, ond pan welodd pedwar glöwr o Faglan lestr mawr yn y llaid ar eu cyfer heb na dyn na chreadur byw arno aeth trachwant yn drech na hwy, a phenderfynasant ymweld ag ef y noson honno, llwytho eu bad â'r hyn oedd werthfawrocaf ynddo, a chuddio'r ysbail wedyn yn Hen Lefel Tŷ'r Halen hyd amser cyfaddas i'w werthu. Pan ddringasant i'r bwrdd a dechreu ei chwilio, gwelsant fod ynddo gyfoeth tuhwnt i'w disgwyliad penna... 142908 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>adeg y soniwn am dani, ond pan welodd pedwar glöwr o Faglan lestr mawr yn y llaid ar eu cyfer heb na dyn na chreadur byw arno aeth trachwant yn drech na hwy, a phenderfynasant ymweld ag ef y noson honno, llwytho eu bad â'r hyn oedd werthfawrocaf ynddo, a chuddio'r ysbail wedyn yn Hen Lefel Tŷ'r Halen hyd amser cyfaddas i'w werthu. Pan ddringasant i'r bwrdd a dechreu ei chwilio, gwelsant fod ynddo gyfoeth tuhwnt i'w disgwyliad pennaf. Llwythwyd y bad hyd yr ymyl ac yna arhoswyd yn y prif gaban erbyn troi o'r llanw i'w helpu i gyrraedd Baglan. Yna y dechreuwyd yfed gwirod gan yr oll, neu yn hytrach gan dri o honynt. Cynllun y pedwerydd ydoedd yfed ond ychydig ei hun, a cheisio peri i'r lleill feddwi, ac yna dwyn yr oll oddiarnynt. Pan farnodd bod ei gymdeithion yn hollol feddw, aeth i'r bwrdd i gario ei fwriad allan, ond erbyn iddo gyrraedd ochr y llong nid oedd yno fad o gwbl. Tebyg mai eu diofalwch oedd yr achos o hynny, ond mynnai ei gydwybod euog ef mai rhyw ysbryd a wnaeth y drwg. Pan ddychwelodd i'r caban gyda'r teimlad hwn, cadarnhawyd ei syniad wrth weld yr ystafell yn wenfflam—yr oedd un o'r glowyr<noinclude></noinclude> 6dnkgdiolqqd0lcz8l9smkobpc8vugj 142920 142908 2025-07-07T00:54:01Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142920 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>adeg y soniwn am dani, ond pan welodd pedwar glöwr o Faglan lestr mawr yn y llaid ar eu cyfer heb na dyn na chreadur byw arno aeth trachwant yn drech na hwy, a phenderfynasant ymweld ag ef y noson honno, llwytho eu bad â'r hyn oedd werthfawrocaf ynddo, a chuddio'r ysbail wedyn yn Hen Lefel Tŷ'r Halen hyd amser cyfaddas i'w werthu. Pan ddringasant i'r bwrdd a dechreu ei chwilio, gwelsant fod ynddo gyfoeth tuhwnt i'w disgwyliad pennaf. Llwythwyd y bad hyd yr ymyl ac yna arhoswyd yn y prif gaban erbyn troi o'r llanw i'w helpu i gyrraedd Baglan. Yna y dechreuwyd yfed gwirod gan yr oll, neu yn hytrach gan dri o honynt. Cynllun y pedwerydd ydoedd yfed ond ychydig ei hun, a cheisio peri i'r lleill feddwi, ac yna dwyn yr oll oddiarnynt. Pan farnodd bod ei gymdeithion yn hollol feddw, aeth i'r bwrdd i gario ei fwriad allan, ond erbyn iddo gyrraedd ochr y llong nid oedd yno fad o gwbl. Tebyg mai eu diofalwch oedd yr achos o hynny, ond mynnai ei gydwybod euog ef mai rhyw ysbryd a wnaeth y drwg. Pan ddychwelodd i'r caban gyda'r teimlad hwn, cadarnhawyd ei syniad wrth weld yr ystafell yn wenfflam—yr oedd un o'r glowyr<noinclude></noinclude> 7p4kor6ssffg8a35207pkj3jb00512g 104 71011 142909 2025-07-06T23:51:05Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "meddw wedi gosod y gwirod ar dân yn ddamweiniol. Os oedd y tri yn feddw cyn hynny, yr oedd y tân yn ddigon i'w sobri erbyn hyn. Yn ei ofn mawr gwnaeth y pedwerydd ar unwaith gyffesiad iddynt o'i fwriad ynglŷn â'r bad. Cododd y tri fel un gŵr ato am ei frad, ac ni wyddys beth fuasai ei dynged oddiar eu dwylo, ond yn sydyn clywsant oll ryw sŵn dieithr o fol y llong. Neidiasant ar eu traed gan ruthro allan o'r caban i fyny i'r bwrdd, ac... 142909 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>meddw wedi gosod y gwirod ar dân yn ddamweiniol. Os oedd y tri yn feddw cyn hynny, yr oedd y tân yn ddigon i'w sobri erbyn hyn. Yn ei ofn mawr gwnaeth y pedwerydd ar unwaith gyffesiad iddynt o'i fwriad ynglŷn â'r bad. Cododd y tri fel un gŵr ato am ei frad, ac ni wyddys beth fuasai ei dynged oddiar eu dwylo, ond yn sydyn clywsant oll ryw sŵn dieithr o fol y llong. Neidiasant ar eu traed gan ruthro allan o'r caban i fyny i'r bwrdd, ac yna, gan fod y sŵn yn parhau, neidiasant i'r môr gan geisio nofio i'r lan. Glaniodd y tri meddwyn, ond ni welwyd mo'r bad na chorff y bradwr byth. Cytunodd y tri i gadw'r helynt yn gyfrinach, ac ni wybuwyd yr hanes hyd wely angau yr olaf, pan adroddodd hwnnw'r cwbl. A'r digwyddiad uchod eto ynghudd, aeth pedwar eraill o fechgynnos Llansawel y prynhawn cyn y Nadolig i gerdded i'r hen long ar y Patch. Hyn a wnaethant yn rhwydd, ac wedi cyrraedd yno llwythasant eu hunain â pheth o dda yr hen lestr; ond oedasant ddychwelyd mewn pryd, a phan ar eu ffordd adref, daliwyd hwy gan y nos a'r llanw, a boddodd dau o'r pedwar. Ymhen amryw flynyddoedd ar ol hyn, aeth tri o ddynion ieuainc yr ardal allan mewn bad<noinclude></noinclude> l1biwhzp9t77thjfdtaheb22unwex30 104 71012 142910 2025-07-06T23:51:29Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "ar noson deg, oleu-leuad, i rwyfo o gylch yr hen long oedd bellach fel rhyw ysgerbwd yn llawn dwfr a thywod. Gwelwyd, fore trannoeth, eu bod heb ddychwelyd, ac aethpwyd i chwilio pob cilfach yn agos i'r hen lestr am danynt, ac o'r diwedd cafwyd cyrff y tri yn y dwfr tu mewn iddo. Y mae eto yn gwestiwn dadl yn yr ardal am y modd mwyaf dichonadwy y daethant i'w hangau yno. Cafodd yr hen long ofnadwy hon lonydd wedyn ond yn raddol torro... 142910 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ar noson deg, oleu-leuad, i rwyfo o gylch yr hen long oedd bellach fel rhyw ysgerbwd yn llawn dwfr a thywod. Gwelwyd, fore trannoeth, eu bod heb ddychwelyd, ac aethpwyd i chwilio pob cilfach yn agos i'r hen lestr am danynt, ac o'r diwedd cafwyd cyrff y tri yn y dwfr tu mewn iddo. Y mae eto yn gwestiwn dadl yn yr ardal am y modd mwyaf dichonadwy y daethant i'w hangau yno. Cafodd yr hen long ofnadwy hon lonydd wedyn ond yn raddol torrodd y tonnau ei hysgerbwd hithau, ac nid yw llestr y ''Frenchman's Patch'' ond traddodiad i'r oes hon. {{nop}}<noinclude></noinclude> kjusdiyyr0pj78dqv35kqmriognzxxp 104 71013 142911 2025-07-06T23:52:40Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XIII.<br>{{mawr|Y LLANC RHYFYGUS.}}}} YCHYDIG lathenni o ddrws Eglwys Fair, Aberafan, y gorwedd llech a'n hatgofia am un o ystorïau mwyaf cynhyrfus Deheudir Cymru. Yr argraff ar y llech, sydd yn awr bron yn annarllenadwy, ydyw "R. L. 1831," a dywed mai odditani y gorwedd yr hyn sydd farwol o Dic Penderyn (Richard Lewis). Brodor oedd o Aberafan (er y llysenw "Penderyn "), a dywedir ei fod, pan yn llanc, yn llawn bywyd ac egni beun... 142911 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XIII.<br>{{mawr|Y LLANC RHYFYGUS.}}}} YCHYDIG lathenni o ddrws Eglwys Fair, Aberafan, y gorwedd llech a'n hatgofia am un o ystorïau mwyaf cynhyrfus Deheudir Cymru. Yr argraff ar y llech, sydd yn awr bron yn annarllenadwy, ydyw "R. L. 1831," a dywed mai odditani y gorwedd yr hyn sydd farwol o Dic Penderyn (Richard Lewis). Brodor oedd o Aberafan (er y llysenw "Penderyn "), a dywedir ei fod, pan yn llanc, yn llawn bywyd ac egni beunydd, ac yn anfoddog os nad efe a arweiniai bob chwarae. Anfynych yr elai i'r ysgol, a phan fyddai yno, aml y gorfodwyd ei hen ysgolfeistr i'w rybuddio rhag rhoi ffrwyn i'w dymer nwydwyllt. Ni chofiai Dic am ei fam, ond yr oedd iddo chwaer, Gwen, oedd yn ofalus iawn o hono. Fel yr ysgolfeistr, ceisiai hithau ddenu Dic o'i ffyrdd rhyfygus; ond nid oedd dim yn tycio, parhau a wnai efe i fod yn drafferth ac yn bryder. Un o'i bangfeydd sydyn fu yr achos iddo adael ei gartre, oblegid mewn ffrae rhyngddo a Dafi Cound, Taibach, ynghylch chwarae bando, gwthiodd efe Ddafi dros ddibyn gwàl y porthladd i'r afon islaw. {{nop}}<noinclude></noinclude> ilm5s1r9fgz5yaw427fmok6a3sq9vi3 104 71014 142912 2025-07-06T23:53:15Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Yr eiliad nesaf neidiodd Dic ar ei ol i geisio achub y bachgen ag yr oedd efe y foment cyn hynny yn ei dymer ryfygus wedi ei wthio i lawr. Pe byddai ond pwnc o wlychu yn unig byddai yn eithaf gwers i'r ddau, ond, druan o Dafi, pan syrthiodd i'r dwfr tarawodd yn erbyn y trawst mawr ar waelod yr argae a thorrwyd ei gefn drwy hynny. Arswydodd Dic am yr hyn a wnaeth, ac o herwydd cnofeydd ei gydwybod ciliodd i Ferthyr. Y dref honno oed... 142912 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr eiliad nesaf neidiodd Dic ar ei ol i geisio achub y bachgen ag yr oedd efe y foment cyn hynny yn ei dymer ryfygus wedi ei wthio i lawr. Pe byddai ond pwnc o wlychu yn unig byddai yn eithaf gwers i'r ddau, ond, druan o Dafi, pan syrthiodd i'r dwfr tarawodd yn erbyn y trawst mawr ar waelod yr argae a thorrwyd ei gefn drwy hynny. Arswydodd Dic am yr hyn a wnaeth, ac o herwydd cnofeydd ei gydwybod ciliodd i Ferthyr. Y dref honno oedd Mecca pob crwydryn Cymreig yn yr amseroedd hynny, ac yno buan y daeth y "Dic fel 'deryn" o Aberafan yn "Ddic Penderyn " yn y lle newydd, ac yn hysbys i bawb fel un o fechgyn dewraf ond mwyaf afreolus yr ardal. Pe bai dewrder Dic wedi ei droi i'r cyfeiriad iawn, dichon mai darllen am dano fel gwron y byddem ni yn awr, ac nid fel drwg-weithredwr a thorrwr cyfraith. Ym Merthyr aeth i gyfeillach gŵr oedd yn hŷn nag ef, elwid Lewsyn yr Helwr, brodor, fel mae'n òd, o Benderyn yn wirioneddol, y pentref bychan ychydig hwnt i ffin Brycheiniog ger Hirwaun. Terfysglyd iawn oedd Merthyr yr adeg hon, a'r Lewsyn hwn oedd eilun y lliaws, a'u<noinclude></noinclude> ah2pl194szu1x2vo5p7cc7obvde8oh1 104 71015 142913 2025-07-06T23:53:52Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "harweinydd ymhob cynnwrf rhwng y bechgyn afreolaidd a cheidwaid heddwch y lle. Yn yr holl ysgarmesau hyn, nid oedd neb ffyddlonach i'w arweinydd na Dic. Efe oedd wrth ei ochr pan orfu ar gapten meirch-filwyr Abertawe ildio ei gledd i'r Helwr o Benderyn ar fynydd Aberdâr. Efe, hefyd, â'i ddynion, ollyngodd y gawod gerrig i lawr o fynydd Cilsanws ar draws meirch-filwyr Aberhonddu a geisiodd gyrraedd Merthyr o'r gogledd. Ond o flaen g... 142913 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>harweinydd ymhob cynnwrf rhwng y bechgyn afreolaidd a cheidwaid heddwch y lle. Yn yr holl ysgarmesau hyn, nid oedd neb ffyddlonach i'w arweinydd na Dic. Efe oedd wrth ei ochr pan orfu ar gapten meirch-filwyr Abertawe ildio ei gledd i'r Helwr o Benderyn ar fynydd Aberdâr. Efe, hefyd, â'i ddynion, ollyngodd y gawod gerrig i lawr o fynydd Cilsanws ar draws meirch-filwyr Aberhonddu a geisiodd gyrraedd Merthyr o'r gogledd. Ond o flaen gwesty y Castell yn Heol Fawr Merthyr yr ymladdwyd yr ornest fawr rhwng y Cymry afreolaidd a'r milwyr Ysgotaidd, ag a fu yn achos condemniad i'r crogbren i Lewsyn a Dic am eu rhan ynddi. Ymgasglodd y lliaws, yn gynddeiriog gan newyn, ac yn ddi-ofn o herwydd eu llwyddiant blaenorol, yn un torf o flaen yr hen westy enwog. Wedi eu trefnu yn "rheng sengl" ar y palmant, gyda'u cefnau ar y wàl, safai y Scottish Highlanders oedd yn ymdrechu cadw drysau a ffenestri isaf y gwesty yn glir, tra yr anerchid y dorf o'r ffenestri uchaf gan Mr. Crawshay a'r haearn-feistri eraill. Ar y foment y cynghorid y gweithwyr i ddychwelyd i'w tai yn heddychlon wele Lewsyn yn neidio i fyny'n ffyrnig, a chan waeddi,<noinclude></noinclude> qw9ufwqmhqb0d25gohii3l8mdntzf5g 104 71016 142914 2025-07-06T23:54:22Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda ""Gwaed neu Fara!" a gipiodd fwsged y milwr nesaf ato, ac a'i trywanodd â'i fidog ei hun. Fel cad ar faes y bu yr ystrŷd am yr hanner awr nesaf, y Cymry yn ceisio rhuthro ar y milwyr a'r rhei'ny—bechgyn dewr bob un—yn egnio eu dà yn ol rhag dringo i mewn i'r gwesty. Y pryd hwnnw y gwelwyd y camsyniad wnaed i osod y "rheng sengl ar y palmant o gwbl, a'r gorchwyl caletaf yn awr oedd eu cael oddiyno rhag lid y dyrfa. Rhaid oedd iddynt... 142914 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Gwaed neu Fara!" a gipiodd fwsged y milwr nesaf ato, ac a'i trywanodd â'i fidog ei hun. Fel cad ar faes y bu yr ystrŷd am yr hanner awr nesaf, y Cymry yn ceisio rhuthro ar y milwyr a'r rhei'ny—bechgyn dewr bob un—yn egnio eu dà yn ol rhag dringo i mewn i'r gwesty. Y pryd hwnnw y gwelwyd y camsyniad wnaed i osod y "rheng sengl ar y palmant o gwbl, a'r gorchwyl caletaf yn awr oedd eu cael oddiyno rhag lid y dyrfa. Rhaid oedd iddynt bob yn un ac un i redeg am eu bywyd heibio congl y tŷ, i gyrchu at ddrws mawr buarth y tafarn yn y groesheol. Yno, i'w hatal rhag cyrraedd y noddfa, oedd Dic Penderyn gyda rhai o'r mwyaf penderfynol o'i wŷr. Ond er gwaethaf y rhain, cyrhaeddwyd a diogelwch gan yr Ysgotiaid i gyd oddigerth yr olaf. Hwn oedd amlycaf ei ddewrder o'r oll, ac arno ef yr arllwyswyd holl lid yr ymosodwyr. Curwyd ef yn ddidrugaredd, ond parhau i ymladd a wnai efe er ei holl glwyfau. O'r diwedd, wele yntau yn rhedeg er ceisio ennill nodded y drws mawr; ond pan y cyrhaeddodd y fan, yr oedd Dic Penderyn a dau neu dri eraill yn hongian wrth ei ystlys fel gwaedgwn yn ceisio tynnu i lawr lew clwyfedig. {{nop}}<noinclude></noinclude> htuuwcneyjkj4qse46ovnxn8ptyz1r1 104 71017 142915 2025-07-06T23:54:36Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Bellach ni ddeuir byth i wybod am a ddigwyddodd i gyd y tu oli'r drws mawr, ond yr oedd y milwr dewr yn farw, a chyhuddid Dic o fod yn achos ei farwolaeth. Yn y prawf a ddilynodd yr helynt trist, condemniwyd Lewsyn a Dic i ddioddef marwolaeth, ond cyn cwblhau y ddedfryd, newidiwyd cosb Lewsyn i benyd am ei oes. Crogwyd Dic druan, er yn dal i daeru ei ddiniweidrwydd hyd y diwedd. Yn y dyddiau hynny, rhoddid i dylwyth yr un grogesid... 142915 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Bellach ni ddeuir byth i wybod am a ddigwyddodd i gyd y tu oli'r drws mawr, ond yr oedd y milwr dewr yn farw, a chyhuddid Dic o fod yn achos ei farwolaeth. Yn y prawf a ddilynodd yr helynt trist, condemniwyd Lewsyn a Dic i ddioddef marwolaeth, ond cyn cwblhau y ddedfryd, newidiwyd cosb Lewsyn i benyd am ei oes. Crogwyd Dic druan, er yn dal i daeru ei ddiniweidrwydd hyd y diwedd. Yn y dyddiau hynny, rhoddid i dylwyth yr un grogesid y fraint bruddaidd o gladdu gweddillion eu perthynas. Hawliwyd y ffafr honno gan frawd Dic. Benthyciodd gert ffermwr a chan ymdaith liw nos, dygodd gorff ei frawd drwy Fro Morgannwg bob cam o Gaerdydd i Aberafan erbyn prynhawn trannoeth. Yr oedd yr angladd yn un nodedig o fawr, oblegid er bod Dic wedi ei gondemnio yn llys ei wlad, ymddengys ei fod o gyff parchus, a mwy na'r oll, yr oedd y werin bobl yn credu'n ddi- ysgog mai ar gam y crogwyd ef. Yr holl wasanaeth claddu a gafodd oedd canu emyn Cymraeg, a roddwyd allan, meddir, gan ei hen athro— Dafydd Jones, Ysgolfeistr, Aberafan. {{nop}}<noinclude></noinclude> plf3c1ex7qw3m57yxll7i172xqfviim 104 71018 142916 2025-07-06T23:55:33Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XIV.<br>{{mawr|HEOLYDD SIR.}}}} ODDIAR y flwyddyn yr ymadawodd Rhufeiniaid â'n gwlad (410 o.c.) hyd amser Telford yn niwedd y ddeunawfed ganrif, ychydig, os dim, o heolydd boddhaol a welodd ein gwlad. Nid oedd ein ffyrdd, ar y goreu, ond rhai culion a cheimion iawn, yn arwain o le i le. Ond tua'r flwyddyn 1770 o.c. diwygiwyd llawer yn y peth pwysig hwn, a dihunodd y gwahanol siroedd i weld mai ofer oedd cynnydd masnach os mai gwa... 142916 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XIV.<br>{{mawr|HEOLYDD SIR.}}}} ODDIAR y flwyddyn yr ymadawodd Rhufeiniaid â'n gwlad (410 o.c.) hyd amser Telford yn niwedd y ddeunawfed ganrif, ychydig, os dim, o heolydd boddhaol a welodd ein gwlad. Nid oedd ein ffyrdd, ar y goreu, ond rhai culion a cheimion iawn, yn arwain o le i le. Ond tua'r flwyddyn 1770 o.c. diwygiwyd llawer yn y peth pwysig hwn, a dihunodd y gwahanol siroedd i weld mai ofer oedd cynnydd masnach os mai gwael fyddai yr heolydd. Felly awd ati i uno â'i gilydd, nid yn unig drefydd y fro—wlad, megis Caerdydd, Casnewydd, y Bontfaen, Penybont, Castellnedd, ac Abertawe, ond hefyd leoedd fel Merthyr, Aberdâr, Pont-y-pridd, ac hyd yn oed Aberhonddu, yn y mynydd-dir. Wedi cwblhau yr heolydd hyn, y peth nesaf oedd gofalu am eu cadw mewn cyflwr da; ac i'r perwyl hynny, rhaid wrth gwrs oedd cael arian cyson. Y modd y trefnwyd i ddwyn y gost oedd gwneuthur i'r sawl a yrrai greaduriaid neu gerbydau o unrhyw fath drostynt dalu am y<noinclude></noinclude> nvj3f50l55q25v7am8ef94app3d7lwn 104 71019 142917 2025-07-06T23:56:16Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "fraint. Gosodwyd tai i gasglyddion y dreth mewn mannau neilltuol ar ymyl y ffyrdd, gyda chlwyd fawr gyferbyn â phob tŷ, i atal pawb i fynd ymhellach cýn talu o honynt yn gyntaf. Ar hyd y dydd yr oedd y clwydi hyn gan amlaf ar agor, ond wedi'r nos byddent, ran fynychaf, ynghau. Y gair ''"Gate!"'' mewn llais uchel, a dynnai allan, fodd bynnag, hen ŵr neu hen wraig o'r tŷ i agor y glwyd i'r anifail neu'r cerbyd fynd trwy, ar daliad y... 142917 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>fraint. Gosodwyd tai i gasglyddion y dreth mewn mannau neilltuol ar ymyl y ffyrdd, gyda chlwyd fawr gyferbyn â phob tŷ, i atal pawb i fynd ymhellach cýn talu o honynt yn gyntaf. Ar hyd y dydd yr oedd y clwydi hyn gan amlaf ar agor, ond wedi'r nos byddent, ran fynychaf, ynghau. Y gair ''"Gate!"'' mewn llais uchel, a dynnai allan, fodd bynnag, hen ŵr neu hen wraig o'r tŷ i agor y glwyd i'r anifail neu'r cerbyd fynd trwy, ar daliad y dreth briodol. Dyna fel bu trefn yr heolydd sir am oddeutu can mlynedd, hynny yw, hyd y flwyddyn 1889, pan ddaeth y cyngor sir newydd â threfn arall i weithredu, ac y peidiwyd â chasglu wrth y glwyd. Bu llawer o achwyn tua chanol y ganrif ddiweddaf am annhegwch ynglŷn â'r hen drefn. Dyna adeg y "Beca," pan gymerodd rhai pobl y gyfraith i'w llaw eu hun, gan fwrw i lawr nifer o'r clwydi, a churo, ac hyd yn oed lladd, rhai o'r hen bobl gasglai y dreth. Glywsoch chwi sôn am Shoni 'Sgubor Fawr a Dai'r Cantwr? Dyna ddau a alltudiwyd dros y môr am eu rhan yn nhrafodaeth "Y Beca." Llawer o ganeuon ac ystorïau sydd ynglŷn â'r hen glwydi, yn enwedig am y bechgyn mewn dillad menywod, a'u torrent i lawr. Wele<noinclude></noinclude> ryrnmugo9b43kijb5lgqxj3qqjxksaw 142921 142917 2025-07-07T00:54:17Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142921 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>fraint. Gosodwyd tai i gasglyddion y dreth mewn mannau neilltuol ar ymyl y ffyrdd, gyda chlwyd fawr gyferbyn â phob tŷ, i atal pawb i fynd ymhellach cýn talu o honynt yn gyntaf. Ar hyd y dydd yr oedd y clwydi hyn gan amlaf ar agor, ond wedi'r nos byddent, ran fynychaf, ynghau. Y gair ''"Gate!"'' mewn llais uchel, a dynnai allan, fodd bynnag, hen ŵr neu hen wraig o'r tŷ i agor y glwyd i'r anifail neu'r cerbyd fynd trwy, ar daliad y dreth briodol. Dyna fel bu trefn yr heolydd sir am oddeutu can mlynedd, hynny yw, hyd y flwyddyn 1889, pan ddaeth y cyngor sir newydd â threfn arall i weithredu, ac y peidiwyd â chasglu wrth y glwyd. Bu llawer o achwyn tua chanol y ganrif ddiweddaf am annhegwch ynglŷn â'r hen drefn. Dyna adeg y "Beca," pan gymerodd rhai pobl y gyfraith i'w llaw eu hun, gan fwrw i lawr nifer o'r clwydi, a churo, ac hyd yn oed lladd, rhai o'r hen bobl gasglai y dreth. Glywsoch chwi sôn am Shoni 'Sgubor Fawr a Dai'r Cantwr? Dyna ddau a alltudiwyd dros y môr am eu rhan yn nhrafodaeth "Y Beca." Llawer o ganeuon ac ystorïau sydd ynglŷn â'r hen glwydi, yn enwedig am y bechgyn mewn dillad menywod, a'u torrent i lawr. Wele<noinclude></noinclude> eg65enegxk3ajp7q51yw04z5839qfir 104 71020 142918 2025-07-06T23:57:10Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "bennill o un gân, am doriad clwyd y mynydd ym mlaenau Tâf: {{center block| <poem> "Mae Beca a'i merched mor ffalsed a'r fox, Yn torri rhai clwydi mor fân a choed clocs, A rhyw noson dywell, on'd ydyw yn syn! Fe ddrylliwyd yn chwilfriw Glwyd Tyrpig y Glyn." </poem> }} <br> Ond gweli gennym ni yr ystori am yr hen wraig a ddysgodd wers i goegyn am unwaith yn ei fywyd. Daeth hwnnw yn ei gerbyd un diwrnod at glwyd neilltuol, ac a wae... 142918 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bennill o un gân, am doriad clwyd y mynydd ym mlaenau Tâf: {{center block| <poem> "Mae Beca a'i merched mor ffalsed a'r fox, Yn torri rhai clwydi mor fân a choed clocs, A rhyw noson dywell, on'd ydyw yn syn! Fe ddrylliwyd yn chwilfriw Glwyd Tyrpig y Glyn." </poem> }} <br> Ond gweli gennym ni yr ystori am yr hen wraig a ddysgodd wers i goegyn am unwaith yn ei fywyd. Daeth hwnnw yn ei gerbyd un diwrnod at glwyd neilltuol, ac a waeddodd mewn llais awdurdodol, "Gate!" Pan ddaeth yr hen wraig allan i dderbyn yr ychydig geiniogau oedd yn ddyledus, yn lle ei chyfarch ac estyn yr arian i'w llaw, taflodd hanner coron i'r llaid wrth ei thraed. Wedi agor y glwyd, hi a chwiliodd yn ei chôd am y newid" priodol. Rhifodd hwynt yn ofalus, ac yna, heb edrych ar y dyn balch, plygodd a gosododd yr arian yn union ar yr un man ag y gorweddai yr hanner coron cyn hynny; a chan ymsythu, cerddodd yn ol i'r tŷ. Rhaid oedd i'r ffug foneddwr naill ai disgyn o'i gerbyd i godi ei newid o'r llaid, neu ynteu yrru ymlaen hebddo. {{nop}}<noinclude></noinclude> hm4spzlgsb7rli7sbqvdtptkwunb9js 104 71021 142919 2025-07-07T00:53:27Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblog... 142919 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: {{c|{l₁ m |m :-r :d .l, |l |l.se₁:— :l,.t, l |d :-d r.d |t₁ :—}<br>Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam; {{c|{:d .r |m :-m :f .r |m.d :— r.t, m -d,t₁ :1₁.t₁ |l₁:— ||}<br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam, {{nop}}<noinclude></noinclude> 4sq3rmj7jv60f0hm90bt8cu9377xcpg 142922 142919 2025-07-07T01:05:50Z AlwynapHuw 1710 142922 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}}}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: {{c|<nowiki>{l₁ m |m :-r :d .l, |l |l.se₁:— :l,.t, l |d :-d r.d |t₁ :—}</nowiki><br>Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam;}} {{c|<nowiki>{:d .r |m :-m :f .r |m.d :— r.t, m -d,t₁ :1₁.t₁ |l₁:— ||}</nowiki><br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam,}} {{nop}}<noinclude></noinclude> oqo0fsbn4o4dwf35s1ta7zkfu4lkqqt 142923 142922 2025-07-07T01:07:05Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142923 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}}}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: {{c|<nowiki>{l₁ m |m :-r :d .l, |l |l.se₁:— :l,.t, l |d :-d r.d |t₁ :—}</nowiki><br>Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam;}} {{c|<nowiki>{:d .r |m :-m :f .r |m.d :— r.t, m -d,t₁ :1₁.t₁ |l₁:— ||}</nowiki><br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam,}} {{nop}}<noinclude></noinclude> hn34l3t1nzz6dqjf5nsxhievabgyr6z 142924 142923 2025-07-07T01:07:14Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ 142924 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}}}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: {{c|<nowiki>{l₁ m |m :-r :d .l, |l |l.se₁:— :l,.t, l |d :-d r.d |t₁ :—}</nowiki><br>Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam;}} {{c|<nowiki>{:d .r |m :-m :f .r |m.d :— r.t, m -d,t₁ :1₁.t₁ |l₁:— ||}</nowiki><br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam,}} {{nop}}<noinclude></noinclude> oqo0fsbn4o4dwf35s1ta7zkfu4lkqqt 142929 142924 2025-07-07T01:11:21Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142929 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}}}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: {{c|<nowiki>{l₁ m |m :-r :d .l, |l |l.se₁:— :l,.t, l |d :-d r.d |t₁ :—}</nowiki><br>Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam;}} {{c|<nowiki>{:d .r |m :-m :f .r |m.d :— r.t, m -d,t₁ :1₁.t₁ |l₁:— ||}</nowiki><br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam,}} {{nop}}<noinclude></noinclude> hn34l3t1nzz6dqjf5nsxhievabgyr6z 104 71022 142925 2025-07-07T01:07:48Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "ac nid oedd y datganiad byth heb ei effaith arnom. Un o'r Cymry aeth allan i'r mwnfeydd aur dros drigain mlynedd yn ol oedd y Morgan hwn, a diddorol dros ben oedd clywed am rai digwyddiadau a'i cyfarfu yn Awstralia. Pan diriodd yno, wedi tri mis o hwylio'r cefnforoedd, yr oedd hiraeth eisoes ymron â'i ladd. Er mwyn lleddfu y teimlad am y fam a'r cartref adawodd ar ei ol, prynodd gi bach ym Melbourne, ac ni fynnai siarad dim ag ef... 142925 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac nid oedd y datganiad byth heb ei effaith arnom. Un o'r Cymry aeth allan i'r mwnfeydd aur dros drigain mlynedd yn ol oedd y Morgan hwn, a diddorol dros ben oedd clywed am rai digwyddiadau a'i cyfarfu yn Awstralia. Pan diriodd yno, wedi tri mis o hwylio'r cefnforoedd, yr oedd hiraeth eisoes ymron â'i ladd. Er mwyn lleddfu y teimlad am y fam a'r cartref adawodd ar ei ol, prynodd gi bach ym Melbourne, ac ni fynnai siarad dim ag ef ond mewn Cymraeg. Rhoddodd hefyd iddo yr enw Gelert, fel y byddai hyd yn oed yn hynny o beth yn hollol Gymreig. Bu Gelert yn gysur mawr i'w feistr, ac a'i dilynodd i bob man. Pan fyddai Morgan yn lluddedig ar ol diwrnod caled o dwrio am y mwn gwerthfawr, ychydig o ysgwrs Gymraeg â Gelert a'i llonnai drachefn; ac unwaith, yn Bendigo, bu cyfarthiad amserol ei gi ffyddlon yn foddion i ddeffro ei feistr pan ddaeth lladron i geisio ysbeilio'r babell y cysgai ynddi. Ond yn Ballarat y bu'r digwyddiad hynotaf oll. Wedi mis o weithio diwyd yn y mwǹglawdd yno, sylwodd Morgan ryw ddiwrnod nad oedd Gelert yn ei ymyl fel arfer. ei ymyl fel arfer. Chwibanodd am dano i fyny ac i lawr drwy yr holl le, ond absennol o hyd oedd Gelert, fel y Gelert arall<noinclude></noinclude> l587osrix41g3p5sqoiplq1mgw5h6tz 142930 142925 2025-07-07T01:11:33Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142930 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ac nid oedd y datganiad byth heb ei effaith arnom. Un o'r Cymry aeth allan i'r mwnfeydd aur dros drigain mlynedd yn ol oedd y Morgan hwn, a diddorol dros ben oedd clywed am rai digwyddiadau a'i cyfarfu yn Awstralia. Pan diriodd yno, wedi tri mis o hwylio'r cefnforoedd, yr oedd hiraeth eisoes ymron â'i ladd. Er mwyn lleddfu y teimlad am y fam a'r cartref adawodd ar ei ol, prynodd gi bach ym Melbourne, ac ni fynnai siarad dim ag ef ond mewn Cymraeg. Rhoddodd hefyd iddo yr enw Gelert, fel y byddai hyd yn oed yn hynny o beth yn hollol Gymreig. Bu Gelert yn gysur mawr i'w feistr, ac a'i dilynodd i bob man. Pan fyddai Morgan yn lluddedig ar ol diwrnod caled o dwrio am y mwn gwerthfawr, ychydig o ysgwrs Gymraeg â Gelert a'i llonnai drachefn; ac unwaith, yn Bendigo, bu cyfarthiad amserol ei gi ffyddlon yn foddion i ddeffro ei feistr pan ddaeth lladron i geisio ysbeilio'r babell y cysgai ynddi. Ond yn Ballarat y bu'r digwyddiad hynotaf oll. Wedi mis o weithio diwyd yn y mwǹglawdd yno, sylwodd Morgan ryw ddiwrnod nad oedd Gelert yn ei ymyl fel arfer. ei ymyl fel arfer. Chwibanodd am dano i fyny ac i lawr drwy yr holl le, ond absennol o hyd oedd Gelert, fel y Gelert arall<noinclude></noinclude> 6lv6hoibdj76m8a51dcu9vnylybdo3a 104 71023 142926 2025-07-07T01:10:08Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "gynt, pan alwai y tywysog Llywelyn arno i'r helfa. Bu y golled yn ergyd trwm i Forgan, oblegid fel y dywedai efe, dyna'r unig Gymro oedd gennyf i siarad ag ef yn yr holl wlad." Aeth wythnos heibio, ond nid oedd sôn am y ci coll yn unman. Ysgrifennodd Morgan i'r "Ballarat Times," gan gynnyg gwobr hael am ei adferiad, ond ni ddaeth atebiad o un math. Pan aeth wythnos arall heibio ac yntau wedi anobeithio gweld ei gi mwy, wele, un d... 142926 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gynt, pan alwai y tywysog Llywelyn arno i'r helfa. Bu y golled yn ergyd trwm i Forgan, oblegid fel y dywedai efe, dyna'r unig Gymro oedd gennyf i siarad ag ef yn yr holl wlad." Aeth wythnos heibio, ond nid oedd sôn am y ci coll yn unman. Ysgrifennodd Morgan i'r "Ballarat Times," gan gynnyg gwobr hael am ei adferiad, ond ni ddaeth atebiad o un math. Pan aeth wythnos arall heibio ac yntau wedi anobeithio gweld ei gi mwy, wele, un diwrnod, Gelert yn dyfod i lawr yr ystryd wrth sodlau gŵr cawraidd, sarrug yr olwg. Ond er cymaint y gwahaniaeth rhwng y ddau ddyn aeth Morgan ymlaen at y gŵr dieithr ar unwaith, a dyma'r siarad fu rhyngddynt: Morgan: ''"I say, mate, that is my dog!''" Y Gêr Dieithr "What are you talking about?" Morgan: ''"My dog, of course, and I mean to have him."'' Y Gŵr Dieithr: ''"You mean that you are asking for trouble."'' Morgan: ''"Nothing of the sort, but trouble or no trouble, that dog is mine, and have him I will!"'' Y Gŵr Dieithr: ''"You are going to have something very different. Put up your dukes!"'' {{nop}}<noinclude></noinclude> 2d3zch66zxfzx9by3imievru2jfv86w 104 71024 142927 2025-07-07T01:10:43Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Ar hyn rhuthrodd y cawr ar y Cymro bach, fel pe am ddiweddu'r oll ag un ergyd. Ond llawer ergyd a fu o'r ddwy ochr, er mai hollol anobeithiol oedd i Forgan drechu dyn o faint ei elyn. Er hynny, cymaint oedd ei serch at Gelert fel y penderfynodd ymladd cyhyd ag y gallai. O'r diwedd, tarawodd y gŵr dieithr ef mor gryf fel, rhwng y boen a'r gofid, y gwaeddodd Morgan allan "O'r nefoedd fawr!" ac yna aeth popeth yn dywyll iddo. Pan ddae... 142927 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ar hyn rhuthrodd y cawr ar y Cymro bach, fel pe am ddiweddu'r oll ag un ergyd. Ond llawer ergyd a fu o'r ddwy ochr, er mai hollol anobeithiol oedd i Forgan drechu dyn o faint ei elyn. Er hynny, cymaint oedd ei serch at Gelert fel y penderfynodd ymladd cyhyd ag y gallai. O'r diwedd, tarawodd y gŵr dieithr ef mor gryf fel, rhwng y boen a'r gofid, y gwaeddodd Morgan allan "O'r nefoedd fawr!" ac yna aeth popeth yn dywyll iddo. Pan ddaeth ato ei hun, mawr oedd ei syndod i ganfod y gŵr a'i tarawodd yn dàl ei ben i fyny, ac yn arllwys gwirod rhwng ei wefusau. Pan sylwodd hwnnw fod Morgan wedi adfywio dywedodd wrtho mewn Cymraeg glân, Fachgen! mae giâm ynot ti! Pam na faset wedi gweud ta' Cymro oe't ti?—ti faset wedi arbed yr hamrad i gyd! O b'le wyt ti'n dod?" Gwenodd Morgan i'w wyneb a chydiodd yn llaw fawr ei drechwr. "O 'Berdâr wy' i— a bron torri 'nghalon he'd," meddai, gan barhau i ddal ac ysgwyd y llaw am beth amser. "Wel, ma' dy gi yn ol i ti; 'rwyt wedi ei ennill yn deg. Rwy'n lico giâm, ti'n gweld! Gwedast ti taw o 'Berdâr wyt ti'n dod? Glywaist ti sôn erio'd am Gomer—mab hwn a<noinclude></noinclude> qg3bqrerp093q7heur4vns0vs549to9 104 71025 142928 2025-07-07T01:11:03Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "hwn?" ebe fe drachefn, gan enwi un o deulu— oedd parchusaf Cwm Cynon. "Y fi oedd y ddafad ddu, ti'n gwel'd, ond mae'n dda genny' gwrdd â Chymro, 'n enwetig bachan o grit. Shwd ma' Gwilym 'y mrawd? Ma rhai'n gweyd 'i fod a'n top notcher erbyn hyn. Wel, pob lwc iddo, ond Gomer, y ddafad ddu, fydda i i'r pen, tepig!" Dygodd y mab afradlon o Gwm Aberdâr Forgan i'w lety. Golchodd ei glwyfau, a rhoddodd olew ynddynt hefyd, os yw geiriau ca... 142928 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>hwn?" ebe fe drachefn, gan enwi un o deulu— oedd parchusaf Cwm Cynon. "Y fi oedd y ddafad ddu, ti'n gwel'd, ond mae'n dda genny' gwrdd â Chymro, 'n enwetig bachan o grit. Shwd ma' Gwilym 'y mrawd? Ma rhai'n gweyd 'i fod a'n top notcher erbyn hyn. Wel, pob lwc iddo, ond Gomer, y ddafad ddu, fydda i i'r pen, tepig!" Dygodd y mab afradlon o Gwm Aberdâr Forgan i'w lety. Golchodd ei glwyfau, a rhoddodd olew ynddynt hefyd, os yw geiriau caredig yn gallu esmwythâu doluriau. Aeth y tri—Morgan, Gomer, a Gelert yn gyfeillion mawr, a phan wedi blwyddyn o amser y penderfynodd Morgan ddychwelyd i Gymru, gan ddwyn Gelert gydag ef, y diweddaf i ysgwyd ei law ar y llong ym Melbourne, gyda deigryn Cymro yn ei lygad mawr, oedd Gomer, y ddafad ddu. {{nop}}<noinclude></noinclude> syqgdxwz00kytdu1y91wfnkhioculr5 104 71026 142931 2025-07-07T01:46:31Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142931 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[delwedd:Ystoriau Siluria (Dic Penderyn a Dafi Cound).jpg|500px|canol|bawd|Ffrae Dic Penderyn a Dafi Cound]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> lh7t1fic1fr13hl4qh2dciaon2m6rq0 142932 142931 2025-07-07T01:47:02Z AlwynapHuw 1710 142932 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[delwedd:Ystoriau Siluria (Dic Penderyn a Dafi Cound).jpg|400px|canol|bawd|Ffrae Dic Penderyn a Dafi Cound]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8vfuwv32ja5unn7xjbmdfr2tk6c0t08 142933 142932 2025-07-07T01:47:44Z AlwynapHuw 1710 142933 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude><br> [[delwedd:Ystoriau Siluria (Dic Penderyn a Dafi Cound).jpg|400px|canol|bawd|{{c|Ffrae Dic Penderyn a Dafi Cound}}]] {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> cek090lr1t4sadpfe5os97n7gmoo7pi