Wicidestun cywikisource https://cy.wikisource.org/wiki/Hafan MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Media Arbennig Sgwrs Defnyddiwr Sgwrs Defnyddiwr Wicidestun Sgwrs Wicidestun Delwedd Sgwrs Delwedd MediaWici Sgwrs MediaWici Nodyn Sgwrs Nodyn Cymorth Sgwrs Cymorth Categori Sgwrs Categori Tudalen Sgwrs Tudalen Indecs Sgwrs Indecs TimedText TimedText talk Modiwl Sgwrs modiwl 104 2617 143029 63901 2025-07-08T05:27:43Z Tylopous 3717 dehau 143029 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|Pennod_13}}{{canoli|{{uc|Pennod XIII.}}}} {{bach|1 ''Abram a Lot yn dychwelyd o’r Aipht.'' 7 ''Trwy anghyttundeb yn ymadael â’u gilydd.'' 10 ''Lot yn myned i Sodom ddrygionus.'' 14 ''Duw yn adnewyddu y cyfammod i Abram.'' 18 ''Yntau yn symmudo i Hebron, ac yn adeiladu allor yno.''}} {{angor|13:1}} {{uc|Ac}} Abram a aeth i fynu o’r Aipht, efe a’i wraig, a’r hyn oll ''oedd'' eiddo, a Lot gyd âg ef, i’r dehau. {{angor|13:2|2}} Ac Abram ''oedd'' gyfoethog iawn o anifeiliaid, ''ac'' o arian, ac aur. {{angor|13:3|3}} Ac efe a aeth ar ei deithiau, o’r dehau hyd Bethel, hyd y lle y buasai ei babell ef ynddo yn y dechreuad, rhwng Bethel a Hai; {{angor|13:4|4}} I le yr allor a wnaethai efe yno o’r cyntaf: ac yno y galwodd Abram ar enw yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|13:5|5}} ¶ Ac i Lot hefyd, yr hwn a aethai gyd âg Abram, yr oedd defaid, a gwartheg, a phebyll. {{angor|13:6|6}} A’r wlad nid oedd abl i’w cynnal hwynt i drigo ynghyd; am fod eu cyfoeth hwynt yn helaeth, fel na allent drigo ynghyd. {{angor|13:7|7}} Cynnen hefyd oedd rhwng bugeilydd anifeiliaid Abram a bugeilydd anifeiliaid Lot: y Canaaneaid hefyd a’r Phereziaid oedd yna yn trigo yn y wlad. {{angor|13:8|8}} Ac Abram a ddywedodd wrth Lot, Na fydded cynnen, attolwg, rhyngof fi a thi, na rhwng fy mugeiliaid i a’th fugeiliaid di; o herwydd brodyr ydym ni. {{angor|13:9|9}} Onid yw yr holl dir o’th flaen di? Ymneilldua, attolwg, oddi wrthyf: os ar y llaw aswy y ''troi di'', minnau a droaf ar y ddehau; ac os ar y llaw ddehau, minnau ''a droaf'' ar yr aswy. {{angor|13:10|10}} A Lot a gyfododd ei olwg, ac a welodd holl wastadedd yr Iorddonen, mai dyfradwy ''ydoedd'' oll, cyn i’r {{sc|Arglwydd}} ddifetha Sodom a Gomorrah, fel gardd yr {{sc|Arglwydd}}, fel tir yr Aipht, ffordd yr elych i Soar. {{angor|13:11|11}} A Lot a ddewisodd iddo holl wastadedd yr Iorddonen, a Lot a aeth tu a’r dwyrain: felly yr ymneillduasant bob un oddi wrth ei gilydd. {{angor|13:12|12}} Abram a drigodd yn nhir Canaan, a Lot a drigodd yn ninasoedd y gwastadedd, ac a luestodd hyd Sodom. {{angor|13:13|13}} A dynion Sodom ''oedd'' ddrygionus, ac yn pechu yn erbyn yr {{sc|Arglwydd}} yn ddirfawr. {{angor|13:14|14}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a ddywedodd wrth Abram, wedi ymneillduo o Lot oddi wrtho ef, Cyfod dy lygaid, ac edrych o’r lle yr wyt ynddo, tu a’r gogledd, a’r dehau, a’r dwyrain, a’r gorllewin. {{angor|13:15|15}} Canys yr holl dir a weli, i ti y rhoddaf ef, ac i’th had byth. {{angor|13:16|16}} Gwnaf hefyd dy had di fel llwch y ddaear; megis os dichon gwr rifo llwch y ddaear, yna y rhifir dy had dithau. {{angor|13:17|17}} Cyfod, rhodia trwy y wlad, ar ei hŷd, ac ar ei lled; canys i ti y rhoddaf hi. {{angor|13:18|18}} Ac Abram a symmudodd ''ei'' luest, ac a ddaeth, ac a drigodd y’ngwastadedd Mamre, yr hwn ''sydd'' yn Hebron, ac a adeiladodd yno allor i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|Pennod_14}}{{canoli|{{uc|Pennod XIV.}}}} {{bach|1 ''Pedwar brenhin yn rhyfela yn erbyn pump.'' 12 ''Dala Lot yn garcharor.'' 14 ''Abram yn ei achub ef.'' 18 ''Melchisedec yn bendithio Abram.'' 20 ''Abram yn talu degwn iddo ef.'' 22 ''Wedi i’w gyfranwyr gael eu rhannau, mae efe yn rhoddi y rhan arall o’r ysglyfaeth i frenhin Sodom.''}} {{angor|14:1}} A {{uc|bu}} yn nyddiau Amraphel brenhin Sinar, Arioch brenhin Elasar, Cedorlaomer brenhin Elam, a Thidal brenhin y cenhedloedd; {{angor|14:2|2}} Wneuthur o honynt ryfel â Bera brenhin Sodom, ac â Birsa brenhin Gomorrah, â Sinab brenhin Admah, ac â Semeber brenhin Seboim, ac â brenhin Bela, hon ''yw'' Soar. {{angor|14:3|3}} Y rhai hyn oll a ymgyfarfuant yn nyffryn Sidim: hwnnw yw y môr heli. {{angor|14:4|4}} Deuddeng mlynedd y gwasanaethasant Cedorlaomer, a’r drydedd flwyddyn ar ddeg y gwrthryfelasant. {{angor|14:5|5}} A’r bedwaredd flwyddyn ar ddeg y daeth Cedorlaomer, a’r brenhinoedd y rhai ''oedd'' gyd âg ef, ac a darawsant y Rephaimiaid yn Asteroth-Carnaim, a’r Zuziaid yn Ham, a’r Emiaid yn Safeh-Ciriathaim, {{angor|14:6|6}} A’r Horiaid yn eu mynydd Seir, hyd wastadedd Paran, yr hwn ''sydd'' wrth yr anialwch. {{angor|14:7|7}} Yna y dychwelasant, ac y daethant i Enmispat, honno ''yw'' Cades, ac a darawsant holl wlad yr Amaleciaid, a’r Amoriaid hefyd, y rhai oedd yn trigo yn Haseson-tamar. {{angor|14:8|8}} Allan hefyd yr aeth brenhin Sodom, a brenhin Gomorrah, a<noinclude><references/></noinclude> hr6tcisahlmu0s69yo2evqikkeopc6n 104 2667 143030 63907 2025-07-08T05:28:24Z Tylopous 3717 dehau 143030 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ant ef allan, ac a’i gosodasant o’r tu allan i’r ddinas. {{angor|19:17|17}} Ac wedi iddynt eu dwyn hwynt allan, efe a ddywedodd, Dïangc am dy einioes; nac edrych ar dy ol, ac na saf yn yr holl wastadedd: dïangc i’r mynydd, rhag dy ddifetha. {{angor|19:18|18}} A dywedodd Let wrthynt, O nid ''felly'', fy Arglwydd. {{angor|19:19|19}} Wele yn awr, cafodd dy was ffafr yn dy olwg, a mawrheaist dy drugaredd a wnaethost â mi, gan gadw fy einioes; ac ni allaf fi ddïangc i’r mynydd, rhag i ddrwg fy ngoddiweddyd, a marw o honof. {{angor|19:20|20}} Wele yn awr, y ddinas hon yn agos i ffoi iddi, a bechan yw: O gâd i mi ddïangc yno, (onid bechan yw hi?) a byw fydd fy enaid. {{angor|19:21|21}} Yntau a ddywedodd wrtho, Wele, mi a ganiatteais dy ddymuniad hefyd am y peth hyn, fel na ddinistriwyf y ddinas ''am'' yr hon y dywedaist. {{angor|19:22|22}} Brysia, dïangc yno; o herwydd ni allaf wneuthur dim nes dy ddyfod yno: am hynny y galwodd efe enw y ddinas Soar. {{angor|19:23|23}} ¶ Cyfodasai yr haul ar y ddaear, pan ddaeth Lot i Soar. {{angor|19:24|24}} Yna yr {{sc|Arglwydd}} a wlawiodd ar Sodom a Gomorrah frwmstan a thân oddi wrth yr {{sc|Arglwydd}}, allan o’r nefoedd. {{angor|19:25|25}} Felly y dinystriodd efe y dinasoedd hynny, a’r holl wastadedd, a holl drigolion y dinasoedd, a chnwd y ddaear. {{angor|19:26|26}} ¶ Eithr ei wraig ef a edrychodd drach ei chefn o’i du ol ef, a hi a aeth yn golofn halen. {{angor|19:27|27}} ¶ Ac Abraham a aeth yn fore i’r lle y safasai efe ynddo ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|19:28|28}} Ac efe a edrychodd tua Sodom a Gomorrah, a thu a holl dir y gwastadedd; ac a edrychodd, ac wele, cyfododd mwg y tir fel mwg ffwrn. {{angor|19:29|29}} ¶ A phan ddifethodd {{sc|Duw}} ddinasoedd y gwastadedd, yna y cofiodd {{sc|Duw}} am Abraham, ac a yrrodd Lot o ganol y dinystr, pan ddinystriodd efe y dinasoedd yr oedd Lot yn trigo ynddynt. {{angor|19:30|30}} ¶ A Lot a esgynnodd o Soar, ac a drigodd yn y mynydd, a’i ddwy ferch gyd âg ef: o herwydd efe a ofnodd drigo yn Soar; ac a drigodd mewn ogof, efe a’i ddwy ferched. {{angor|19:31|31}} ¶ A dywedodd yr hynaf wrth yr ieuangaf, Ein tad ni ''sydd'' hen, a gwr nid oes yn y wlad i ddyfod attom ni, wrth ddefod yr holl ddaear. {{angor|19:32|32}} Tyred, rhoddwn i’n tad win i’w yfed, a gorweddwn gyd âg ef, fel y cadwom had o’n tad. {{angor|19:33|33}} A hwy a roddasant win i’w tad i yfed y noson honno: a’r hynaf a ddaeth ac a orweddodd gyd â’i thad; ac ni wybu efe pan orweddodd hi, na phan gyfododd hi. {{angor|19:34|34}} A thrannoeth y dywedodd yr hynaf wrth yr ieuangaf, Wele, myfi a orweddais neithiwr gyd â’m tad; rhoddwn win iddo i’w yfed heno hefyd, a dos dithau a gorwedd gyd âg ef, fel y cadwom had o’n tad. {{angor|19:35|35}} A hwy a roddasant win i’w tad i yfed y noson honno hefyd: a’r ieuangaf a gododd, ac a orweddodd gyd âg ef; ac ni wybu efe pan orweddodd hi, na phan gyfododd hi. {{angor|19:36|36}} Felly dwy ferched Lot a feichiogwyd o’u tad. {{angor|19:37|37}} A’r hynaf a esgorodd ar fab, ac a alwodd ei enw ef Moab: efe yw tad y Moabiaid hyd heddyw. {{angor|19:38|38}} A’r ieuangaf, hefyd, a esgorodd hithau ar fab, ac a alwodd ei enw ef Ben-ammi: efe yw tad meibion Ammon hyd heddyw. {{angor|Pennod_20}}{{canoli|{{uc|Pennod XX.}}}} {{bach|1 ''Abraham yn ymdaith yn Gerar,'' 2 ''yn gwadu ei wraig, ac yn ei cholli hi.'' 3 ''Ceryddu Abimelech mewn breuddwyd o’i hachos hi.'' 9 ''Yntau yn ceryddu Abraham,'' 14 ''yn rhoddi Sarah yn ei hol,'' 16 ''ac yn ei cheryddu hi,'' 17 ''ac yn cael ei iachâu trwy weddi Abraham.''}} {{angor|20:1}} {{uc|Ac}} Abraham a aeth oddi yno i dir y dehau, ac a gyfanheddodd rhwng Cades a Sur, ac a ymdeithiodd yn Gerar. {{angor|20:2|2}} A dywedodd Abraham am Sara ei wraig, Fy chwaer yw hi: ac Abimelech brenhin Gerar a anfonodd, ac a gymmerth Sara. {{angor|20:3|3}} Yna y daeth {{sc|Duw}} at Abimelech, noswaith, mewn breuddwyd, ac a ddywedodd wrtho, Wele, dyn marw wyt ti am y wraig a gymmeraist, a hithau yn berchen gwr. {{angor|20:4|4}} Ond Abimelech ni nesasai atti hi: ac efe a ddywedodd, {{sc|Arglwydd}}, a leddi di genedl gyfiawn hefyd? {{angor|20:5|5}} Oni ddywedodd efe wrthyf fi, Fy chwaer yw hi? a hithau hefyd ei hun a ddywedodd, Fy mrawd yw efe: ym mherffeithrwydd fy nghalon, ac y’nglendid fy nwylaw, y gwneuthum hyn. {{angor|20:6|6}} Yna y dywedodd {{sc|Duw}} wrtho<noinclude><references/></noinclude> 1087l3xg0da6ihnk9pq5nyeuyn4nyp8 104 2683 142955 63909 2025-07-07T20:23:48Z Tylopous 3717 tragywyddol 142955 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a’r bachgen hefyd, ac efe a’i gollyngodd hi ymaith: a hi a aeth, ac a grwydrodd yn anialwch Beer-seba. {{angor|21:15|15}} A darfu y dwfr yn y gostrel; a hi a fwriodd y bachgen dan un o’r gwŷdd. {{angor|21:16|16}} A hi a aeth, ac a eisteddodd ei hunan ym mhell ar ''ei'' gyfer, megis ergyd bwa: canys dywedasai, Ni allaf fi edrych ar y bachgen yn marw. Felly hi a eisteddodd ar ''ei'' gyfer, ac a ddyrchafodd ei llef, ac a wylodd. {{angor|21:17|17}} A {{sc|Duw}} a wrandawodd ar lais y llangc; ac angel {{sc|Duw}} a alwodd ar Agar o’r nefoedd, ac a ddywedodd wrthi, Beth ''a ddarfu'' i ti, Agar? nac ofna, oherwydd {{sc|Duw}} a wrandawodd ar lais y llangc lle y mae efe. {{angor|21:18|18}} Cyfod, cymmer y llangc, ac ymafael ynddo â’th law, oblegid myfi a’i gwnaf ef yn genhedlaeth fawr. {{angor|21:19|19}} A {{sc|Duw}} a agorodd ei llygaid hi, a hi a ganfu bydew dwfr; a hi a aeth, ac a lanwodd y gostrel ''o’r'' dwfr, ac a ddïododd y llangc. {{angor|21:20|20}} Ac yr oedd Duw gyd â’r llangc; ac efe a gynyddodd, ac a drigodd yn yr anialwch, ac a aeth yn berchen bwa. {{angor|21:21|21}} Ac yn anialwch Paran y trigodd efe; a’i fam a gymmerodd iddo ef wraig o wlad yr Aipht. {{angor|21:22|22}} ¶ Ac yn yr amser hwnnw, Abimelech, a Phichol tywysog ei lu ef, a ymddiddanasant âg Abraham, gan ddywedyd, {{sc|Duw}} ''sydd'' gyd â thi yn yr hyn oll yr ydwyt yn ei wneuthur. {{angor|21:23|23}} Yn awr gan hynny, twng wrthyf fi yma i {{sc|Dduw}}, na fyddi anffyddlawn i mi, nac i’m mab, nac i’m hŵyr: yn ol y drugaredd a wneuthum â thi y gwnei di â minnau, ac â’r wlad yr ymdeithiaist ynddi. {{angor|21:24|24}} Ac Abraham a ddywedodd, Mi a dyngaf. {{angor|21:25|25}} Ac Abraham a geryddodd Abimelech, o achos y pydew dwfr a ddygasai gweision Abimelech trwy drais. {{angor|21:26|26}} Ac Abimelech a ddywedodd, Nis gwybum i pwy a wnaeth y peth hyn: tithau hefyd ni fynegaist i mi, a minnau ni chlywais ''hynny'' hyd heddyw. {{angor|21:27|27}} Yna y cymmerodd Abraham ddefaid a gwartheg, ac a’u rhoddes i Abimelech; a hwy a wnaethant gynghrair ill dau. {{angor|21:28|28}} Ac Abraham a osododd saith o hesbinod ''o’r'' praidd wrthynt eu hunain. {{angor|21:29|29}} Yna y dywedodd Abimelech wrth Abraham, Beth ''a wna'' y saith hesbin hyn a osodaist wrthynt eu hunain? {{angor|21:30|30}} Ac yntau a ddywedodd, Canys ti a gymmeri y saith hesbin o’m llaw, i fod yn dystiolaeth mai myfi a gloddiais y pydew hwn. {{angor|21:31|31}} Am hynny efe a alwodd enw y lle hwnnw Beer-seba: oblegid yno y tyngasant ill dau. {{angor|21:32|32}} Felly y gwnaethant gynghrair yn Beer-seba: a chyfododd Abimelech, a Phichol tywysog ei lu ef, ac a ddychwelasant i dir y Philistiaid. {{angor|21:33|33}} ¶ Ac yntau a blannodd goed yn Beer-seba, ac a alwodd yno ar enw yr {{sc|Arglwydd Dduw}} tragywyddol. {{angor|21:34|34}} Ac Abraham a ymdeithiodd ddyddiau lawer yn nhir y Philistiaid. {{angor|Pennod_22}}{{center|{{uc|Pennod XXII.}}}} {{bach|1 ''Profi Abraham i aberthu ei fab.'' 3 ''Yntau yn dangos ei ffydd a’i ufudd-dod.'' 11 ''Yr angel yn ei rwystro ef.'' 13 ''Newid Isaac am hwrdd.'' 14 ''Galw y lle Jehofah-jire.'' 15 ''Bendithio Abraham drachefn.'' 20 ''Cenhedlaeth Nachor hyd Rebeccah.''}} {{angor|22:1}} {{uc|Ac}} wedi’r pethau hyn y bu i {{sc|Dduw}} brofi Abraham, a dywedyd wrtho, Abraham. Yntau a ddywedodd, Wele fi. {{angor|22:2|2}} Yna y dywedodd ''{{sc|Duw}}'', Cymmer yr awr hon dy fab, sef dy unig ''fab'' Isaac, yr hwn a hoffaist, a dos rhagot i dir Morïah, ac offrymma ef yno yn boeth-offrwm ar un o’r mynyddoedd yr hwn a ddywedwyf wrthyt. {{angor|22:3|3}} ¶ Ac Abraham a fore-gododd, ac a gyfrwyodd ei asyn, ac a gymmerodd ei ddau langc gyd âg ef, ac Isaac ei fab; ac a holltodd goed y poeth-offrwm, ac a gyfododd, ac a aeth i’r lle a ddywedasai {{sc|Duw}} wrtho. {{angor|22:4|4}} Ac ar y trydydd dydd y dyrchafodd Abraham ei lygaid, ac efe a welai y lle o hirbell. {{angor|22:5|5}} Ac Abraham a ddywedodd wrth ei langciau, Arhoswch chwi yma gyd â’r asyn; a mi a’r llangc a awn hyd accw, ac a addolwn, ac a ddychwelwn attoch. {{angor|22:6|6}} Yna y cymmerth Abraham goed y poeth-offrwm, ac a’i gosododd ar Isaac ei fab; ac a gymmerodd y tân, a’r gyllell yn ei law ei hun: a hwy a aethant ill dau ynghyd. {{angor|22:7|7}} A llefarodd Isaac wrth Abraham ei dad, ac a ddywedodd, Fy nhad.<noinclude><references/></noinclude> 8w6i9d58jff7qyu4kbaobrx35xbzsud 104 2979 142956 63943 2025-07-07T20:24:38Z Tylopous 3717 dragywyddol 142956 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|47:30|30}} Eithr mi a orweddaf gyd â’m tadau; yna dwg fi allan o’r Aipht, a chladd fi yn eu beddrod hwynt. Yntau a ddywedodd, Mi a wnaf yn ol dy air. {{angor|47:31|31}} Ac efe a ddywedodd, Twng wrthyf. Ac efe a dyngodd wrtho. Yna Israel a ymgrymmodd ar ben y gwely. {{angor|Pennod_48}}{{canoli|{{uc|Pennod XLVIII.}}}} {{bach|1 ''Joesph a’i ddau fab yn ymweled â’i dad yn ei glefyd.'' 2 ''Jacob yn ymgryfhâu i’w bendithio hwy.'' 3 ''Yn adrodd yr addewid.'' 5 ''Yn cymmeryd Ephraim a Manasseh yn eiddo ei hun.'' 7 ''Yn crybwyll wrtho am fedd ei fam.'' 9 ''Yn bendithio Ephraim a Manasseh.'' 17 ''Yn gosod yr ieuangaf o flaen yr hynaf.'' 21 ''Yn prophwydo am eu dychweliad hwy i Canaan.''}} {{angor|48:1}} A {{uc|bu,}} wedi’r pethau hyn, ddywedyd o un wrth Joseph, Wele, y mae dy dad yn glaf. Ac efe a gymmerth ei ddau fab gyd âg ef, Manasseh ac Ephraim. {{angor|48:2|2}} A mynegodd ''un'' i Jacob, ac a ddywedodd, Wele dy fab Joseph yn dyfod attat. Ac Israel a ymgryfhaodd, ac a eisteddodd ar y gwely. {{angor|48:3|3}} A dywedodd Jacob wrth Joseph, {{sc|Duw}} Hollalluog a ymddangosodd i mi yn Luz, y’ngwlad Canaan, ac a’m bendithiodd: {{angor|48:4|4}} Dywedodd hefyd wrthyf, Wele, mi a’th wnaf yn ffrwythlawn, ac a’th amlhâf, ac yn dyrfa o bobloedd y’th wnaf, a rhoddaf y tir hwn i’th had di ar dy ol di, yn etifeddiaeth dragywyddol. {{angor|48:5|5}} ¶ Ac yr awr hon, dy ddau fab, y rhai a anwyd i ti yn nhir yr Aipht, cyn fy nyfod attat i’r Aipht, eiddof fi ''fyddant'' hwy: Ephraim a Manasseh fyddant eiddof fi, fel Reuben a Simeon. {{angor|48:6|6}} A’th eppil, y rhai a genhedlych ar eu hol hwynt, fyddant eiddot ti dy hun, ar enw eu brodyr y gelwir hwynt yn eu hetifeddiaeth. {{angor|48:7|7}} ¶ A phan ddeuthum i o Mesopotamia, bu Rahel farw gyd â mi yn nhir Canaan, ar y ffordd, pan oedd etto filltir o dir hyd Ephrath: a chleddais hi yno ar ffordd Ephrath: honno ''yw'' Bethlehem. {{angor|48:8|8}} A gwelodd Israel feibion Joseph, ac a ddywedodd, Pwy ''yw'' y rhai hyn? {{angor|48:9|9}} A Joseph a ddywedodd wrth ei dad, Dyma fy meibion i, a roddodd {{sc|Duw}} i ni yma. Yntau a ddywedodd, Dwg hwynt, attolwg, attaf fi, a mi a’u bendithiaf hwynt. {{angor|48:10|10}} Llygaid Israel hefyd oedd drymion gan henaint, ''fel'' na allai efe weled; ac efe a’u dygodd hwynt atto ef: yntau a’u cusanodd hwynt, ac a’u cofleidiodd. {{angor|48:11|11}} Dywedodd Israel hefyd wrth Joseph, Ni feddyliais weled dy wyneb; etto, wele parodd {{sc|Duw}} i mi weled dy had hefyd. {{angor|48:12|12}} A Joseph a’u tynnodd hwynt allan wrth ei liniau ef, ac a ymgrymmodd i lawr ar ei wyneb. {{angor|48:13|13}} Cymmerodd Joseph hefyd hwynt ill dau, Ephraim yn ei law ddehau tu a llaw aswy Israel, a Manasseh yn ei law aswy tu a llaw ddehau Israel; ac a’u nesaodd hwynt atto ef. {{angor|48:14|14}} Ac Israel a estynodd ei law ddehau, ac a’i gosododd ar ben Ephraim, (a hwn oed yr ieuangaf,) a’i law aswy ar ben Manasseh: gan gyfarwyddo ei ddwylo trwy wybod; canys Manasseh ''oedd'' y cynfab. {{angor|48:15|15}} ¶ Ac efe a fendithiodd Joseph, ac a ddywedodd, {{sc|Duw}}, yr hwn y rhodiodd fy nhadau Abraham ac Isaac ger ei fron, {{sc|Duw}}, yr hwn a’m porthodd er pan ydwyf, hyd y dydd hwn, {{angor|48:16|16}} Yr angel yr hwn a’m gwaredodd oddi wrth bob drwg, a fendithio’r llangciau; fy enw hefyd, ac enw fy nhadau Abraham ac Isaac, a alwer arnynt: heigiant hefyd yn llïaws y’nghanol y wlad. {{angor|48:17|17}} Pan welodd Joseph osod o’i dad ei law ddehau ar ben Ephraim, bu anfoddlawn ganddo: ac efe a ddaliodd law ei dad, i’w symmud hi oddi ar ben Ephraim, ar ben Manasseh. {{angor|48:18|18}} Dywedodd Joseph hefyd wrth ei dad, Nid felly, fy nhad: canys dyma’r cynfab, gosod dy law ddehau ar ei ben ef. {{angor|48:19|19}} A’i dad a ommeddodd, ac a ddywedodd, Mi a wn, fy mab, mi a wn: bydd hwn hefyd yn bobl, a mawr fydd hwn hefyd, ond yn wir ei frawd ieuangaf fydd mwy nag ef, a’i had ef fydd yn llïaws o genhedloedd. {{angor|48:20|20}} Ac efe a’u bendithiodd hwynt yn y dydd hwnnw, gan ddywedyd, Ynot ti y bendithia Israel, gan ddywedyd, Gwnaed {{sc|Duw}} di fel Ephraim, ac fel Manasseh. Ac efe a osododd Ephraim o flaen Manasseh. {{angor|48:21|21}} Dywedodd Israel hefyd wrth Joseph, Wele fi yn marw, a bydd Duw gyd â chwi, ac efe a’ch dychwel chwi i dir eich tadau. {{angor|48:22|22}} A mi a roddais i ti un rhan<noinclude><references/></noinclude> d01n4xgudfi4fv88bu7qrv7031pghge 104 2980 142957 142942 2025-07-07T20:25:29Z Tylopous 3717 tragywyddoldeb 142957 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>goruwch dy frodyr, yr hon a ddygais o law yr Amoriaid â’m cleddyf ac â’m bwa. {{angor|Pennod_49}}{{canoli|{{uc|Pennod XLIX.}}}} {{bach|1 ''Jacob yn galw ei feibion i’w bendithio.'' 3 ''Bendith pob un o honynt.'' 29 ''Mae efe yn rhoddi siars arnynt ynghylch ei gladdedigaeth;'' 33 ''ac yn marw.''}} {{angor|49:1}} Yna y galwodd Jacob ar ei feibion, ac a ddywedodd, Ymgesglwch, fel y mynegwyf i chwi yr hyn a ddigwydda i chwi yn y dyddiau diweddaf. {{angor|49:2|2}} Ymgesglwch, a chlywch, meibion Jacob; ïe, gwrandêwch ar Israel eich tad. {{angor|49:3|3}} ¶ Reuben fy nghynfab, tydi ''oedd'' fy ngrym, a dechreuad fy nerth, rhagoriaeth braint, a rhagoriaeth cryfder. {{angor|49:4|4}} Ansafadwy ''oeddit'' fel dwfr: ni ragori di; canys dringaist wely dy dad; yna yr halogaist ''ef:'' fy ngwely a ddringodd. {{angor|49:5|5}} ¶ Simeon a Lefi ''sydd'' frodyr; offer creulondeb ''sydd yn'' eu hanheddau. {{angor|49:6|6}} Na ddeled fy enaid i’w cyfrinach hwynt: fy ngogoniant, na fydd un â’u cynnulleidfa hwynt: canys yn eu dig y lladdasant wr, ac o’u gwirfodd y diwreiddiasant gaer. {{angor|49:7|7}} Melltigedig fyddo eu dig, canys tost ''oedd;'' a’u llid, canys creulawn ''fu:'' rhannaf hwynt yn Jacob, a gwasgaraf hwynt yn Israel. {{angor|49:8|8}} ¶ Tithau, Judah, dy frodyr a’th glodforant di: dy law ''fydd'' yng ngwar dy elynion; meibion dy dad a ymgrymmant i ti. {{angor|49:9|9}} Cenau llew ''wyt ti'', Judah; o’r ysglyfaeth y daethost i fynu, fy mab: ymgrymmodd, gorweddodd fel llew, ac fel hen lew: pwy a’i cyfyd ef? {{angor|49:10|10}} Nid ymedy y deyrn-wïalen o Judah, na deddfwr oddi rhwng ei draed ef, hyd oni ddêl Seilo; ac atto ef ''y bydd'' cynhulliad pobloedd. {{angor|49:11|11}} Yn rhwymo ei ebol wrth y winwydden, a llwdn ei asyn wrth y bêr winwydden: golchodd ei wisg mewn gwin, a’i ddillad y’ngwaed y grawnwin. {{angor|49:12|12}} Coch ''fydd'' ei lygaid gan win, a gwỳn ''fydd'' ei ddannedd gan laeth. {{angor|49:13|13}} ¶ Zabulon a breswylia ym mhorthleoedd y môr; ac efe a fydd yn borthladd llongau, a’i derfyn fydd hyd Sidon. {{angor|49:14|14}} ¶ Issachar ''sydd'' asyn asgyrnog, yn gorwedd rhwng dau bwn. {{angor|49:15|15}} Ac a wêl lonyddwch mai da yw, a’r tir mai hyfryd: efe a ogwydda ei ysgwydd i ddwyn, ac a fydd yn gaeth dan deyrnged. {{angor|49:16|16}} ¶ Dan a farn ei bobl fel un o lwythau Israel. {{angor|49:17|17}} Dan fydd sarph ar y ffordd, a neidr ar y llwybr; yn brathu sodlau y march, fel y syrthio ei farchog yn ôl. {{angor|49:18|18}} Am dy iachawdwriaeth di y disgwyliais, {{sc|Arglwydd}}. {{angor|49:19|19}} ¶ Gad, llu a’i gorfydd; ac yntau a orfydd o’r diwedd. {{angor|49:20|20}} ¶ O Aser bras ''fydd'' ei fwyd ef, ac efe a rydd ddanteithion brenhinol. {{angor|49:21|21}} ¶ Naphtali ''fydd'' ewig wedi ei gollwng, yn rhoddi geiriau teg. {{angor|49:22|22}} ¶ Joseph ''fydd'' gangen ffrwythlawn, cangen ffrwythlawn wrth ffynnon, ceingciau yn cerdded ar hyd mur. {{angor|49:23|23}} A’r saethyddion fuant chwerw wrtho ef, ac a saethasant, ac a’i casasant ef. {{angor|49:24|24}} Er hynny arhôdd ei fwa ef yn gryf, a breichiau ei ddwylaw a gryfhasant, trwy ddwylaw grymmus ''{{sc|Dduw}}'' Jacob: oddi yno y ''mae'' y bugail, maen Israel: {{angor|49:25|25}} Trwy {{sc|Dduw}} dy dad, yr hwn a’th gynnorthwya, a’r Hollalluog, yr hwn a’th fendithia â bendithion y nefoedd oddi uchod, â bendithion y dyfnder yn gorwedd isod, â bendithion y bronnau a’r groth. {{angor|49:26|26}} Rhagorodd bendithion dy dad ar fendithion fy rhïeni, hyd derfyn bryniau tragywyddoldeb: byddant ar ben Joseph, ac ar goryn yr hwn a neillduwyd oddi wrth ei frodyr. {{angor|49:27|27}} ¶ Benjamin a ysglyfaetha ''fel'' blaidd: y bore y bwytty’r ysglyfaeth, a’r hwyr y rhan yr ysbail. {{angor|49:28|28}} ¶ Dyma ddeuddeg llwyth Israel oll, a dyma yr hyn a lefarodd eu tad wrthynt, ac y bendithiodd efe hwynt: pob un yn ol ei fendith y bendithiodd efe hwynt. {{angor|49:29|29}} Yna y gorchymynodd efe iddynt, ac a ddywedodd wrthynt, Myfi a gesglir at fy mhobl: cleddwch fi gyd â’m tadau, yn yr ogof ''sydd'' ym maes Ephron yr Hethiad; {{angor|49:30|30}} Yn yr ogof ''sydd'' ym maes Machpelah, yr hon ''sydd'' o flaen Mamre, y’ngwlad Canaan, yr hon a brynodd Abraham gyd â’r maes gan Ephron yr Hethiad, yn feddiant beddrod. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 2ibalbxoh6wglgzmljtn8d0p4m2cmu4 104 3330 142958 101730 2025-07-07T20:26:31Z Tylopous 3717 dragywyddol (2) 142958 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>cenhedlaethau: cedwch ef yn wyl trwy ddeddf dragywyddol. {{angor|12:15|15}} Saith niwrnod y bwyttêwch fara croyw, y dydd cyntaf y bwriwch surdoes allan o’ch tai; o herwydd pwy bynnag a fwyttao fara lefeinllyd o’r dydd cyntaf hyd y seithfed dydd, yr enaid hwnnw a dorrir ymaith oddi wrth Israel. {{angor|12:16|16}} Ar y dydd cyntaf hefyd ''y bydd'' i chwi gymmanfa sanctaidd, a chymmanfa sanctaidd ar y seithfed dydd: dim gwaith ni wneir ynddynt, onid yr hyn a fwytty pob dyn, hynny yn unig a ellwch ei wneuthur. {{angor|12:17|17}} Cedwch hefyd ''wyl'' y bara croyw; o herwydd o fewn corph y dydd hwn y dygaf eich lluoedd chwi allan o wlad yr Aipht: am hynny cedwch y dydd hwn yn eich cenhedlaethau, trwy ddeddf dragywyddol. {{angor|12:18|18}} ¶ Yn y ''mis'' cyntaf, ar y pedwerydd dydd at ddeg o’r mis yn yr hwyr, y bwyttêwch fara croyw, hyd yr unfed dydd ar hugain o’r mis yn yr hwyr. {{angor|12:19|19}} Na chaffer surdoes yn eich tai saith niwrnod: canys pwy bynnag a fwyttao fara lefeinllyd, yr enaid hwnnw a dorrir ymaith o gynnulleidfa Israel, yn gystal y dïeithr a’r prïodor. {{angor|12:20|20}} Na fwyttêwch ddim lefeinllyd: bwyttêwch fara croyw yn eich holl drigfannau. {{angor|12:21|21}} ¶ A galwodd Moses am holl henuriaid Israel, ac a ddywedodd wrthynt, Tynnwch a chymmerwch i chwi oen yn ol eich teuluoedd, a lleddwch y Pasc. {{angor|12:22|22}} A chymmerwch dusw o isop, a throchwch ef yn y gwaed a ''fyddo'' yn y cawg, a rhoddwch ar gappan y drws, ac ar y ddau ystlysbost, o’r gwaed a ''fyddo'' yn y cawg; ac nac aed neb ohonoch allan o ddrws ei dŷ hyd y bore. {{angor|12:23|23}} O herwydd yr {{sc|Arglwydd}} a dramwya i daro yr Aiphtiaid: a phan welo efe y gwaed ar gappan y drws, ac ar y ddau ystlysbost, yna yr {{sc|Arglwydd}} a â heibio i’r drws, ac ni âd i’r dinystrydd ddyfod i mewn i’ch tai chwi i ddinystrio, {{angor|12:24|24}} A chwi a gedwch y peth hyn yn ddeddf i ti, ac i’th feibion yn dragywydd. {{angor|12:25|25}} A phan ddeloch i’r wlad a rydd yr {{sc|Arglwydd}} i chwi, megis yr addawodd, yna cedwch y gwasanaeth hwn. {{angor|12:26|26}} A bydd, pan ddywedo eich meibion wrthych, Pa wasanaeth ''yw'' hwn gennych? {{angor|12:27|27}} Yna y dywedwch, Aberth Pasc yr {{sc|Arglwydd}} ydyw, yr hwn a aeth heibio i dai meibion Israel yn yr Aipht, pan drawodd efe yr Aiphtiaid, ac yr achubodd ein tai ni. Yna yr ymgrymmodd y bobl, ac yr addolasant. {{angor|12:28|28}} A meibion Israel a aethant ymaith, ac a wnaethant megis y gorchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses ac Aaron, felly y gwnaethant. {{angor|12:29|29}} ¶ Ac ar hanner nos y tarawodd y {{sc|Arglwydd}} bob cyntaf-anedig y’ngwlad yr Aipht, o gyntaf-anedig Pharaoh yr hwn a eisteddai ar ei frenhin-faingc, hyd gyntaf-anedig y gaethes ''oedd'' yn y carchardy; a phob cyntaf-anedig i anifail. {{angor|12:30|30}} A Pharaoh a gyfododd liw nos, efe a’i holl weision, a’r holl Aiphtiaid; ac yr oedd gweiddi mawr yn yr Aipht: oblegid nid ''oedd'' dŷ a’r nad ''ydoedd'' un marw ynddo. {{angor|12:31|31}} ¶ Ac efe a alwodd ar Moses ac Aaron liw nos, ac a ddywedodd, Codwch, ewch allan o fysg fy mhobl, chwi a meibion Israel hefyd; ac ewch, a gwasanaethwch yr {{sc|Arglwydd}}, fel y dywedasoch. {{angor|12:32|32}} Cymmerwch eich defaid, a’ch gwartheg hefyd, fel y dywedasoch, ac ewch ymaith, a bendithiwch finnau. {{angor|12:33|33}} A’r Aiphtiaid a fuant daerion ar y bobl, gan eu gyrru ar ffrwst allan o’r wlad; oblegid dywedasant, ''Dynion'' meirw ydym ni oll. {{angor|12:34|34}} A’r bobl a gymmerodd eu toes cyn ei lefeinio, a’u toes oedd wedi ei rwymo yn eu dillad ar eu hysgwyddau. {{angor|12:35|35}} A meibion Israel a wnaethant yn ol gair Moses; ac a fenthycciasant gan yr Aiphtiaid dlysau arian, a thlysau aur, a gwisgoedd. {{angor|12:36|36}} A’r {{sc|Arglwydd}} a roddasai i’r bobl hawddgarwch y’ngolwg yr Aiphtiaid, fel yr echwynasant iddynt: a hwy a yspeiliasant yr Aiphtiaid. {{angor|12:37|37}} ¶ A meibion Israel a aethant o Rameses i Succoth, y’nghylch chwe chàn mil o wŷr traed, heb law plant. {{angor|12:38|38}} A phobl gymmysg lawer a aethant i fynu hefyd gyd â hwynt; defaid hefyd a gwartheg, ''sef'' dâ lawer iawn. {{angor|12:39|39}} A hwy a bobasant y toes a ddygasent allan o’r Aipht yn deisennau<noinclude><references/></noinclude> auqxuep623vcu0g55n4da1bc7wkkx8z 104 3333 143031 64020 2025-07-08T05:29:21Z Tylopous 3717 dehau, ddehau 143031 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>hwynt: a mi a ogoneddir ar Pharaoh, ac ar ei holl fyddin, ar ei gerbydau ef, ac ar eu farchogion. {{angor|14:18|18}} A’r Aiphtiaid a gânt wybod mai myfi yw yr {{sc|Arglwydd}}, pan y’m gogoneddir ar Pharaoh, ar ei gerbydau, ac ar ei farchogion. {{angor|14:19|19}} ¶ Ac angel {{sc|Duw}}, yr hwn oedd yn myned o flaen byddin Israel, a symmudodd, ac a aeth o’u hol hwynt; a’r golofn niwl a aeth ymaith o’u tu blaen hwynt, ac a safodd o’u hol hwynt. {{angor|14:20|20}} Ac efe a ddaeth rhwng llu yr Aiphtiaid a llu Israel; ac yr ydoedd yn gwmmwl ac yn dywyllwch ''i’r Aiphtiaid'', ac yn goleuo y nos ''i Israel:'' ac ni nesaodd y naill at y llall ar hyd y nos. {{angor|14:21|21}} A Moses a estynodd ei law ar y môr: a’r {{sc|Arglwydd}} a yrrodd y môr ''yn ei ol'', trwy ddwyreinwynt cryf ar hyd y nos, ac a wnaeth y môr yn sychdir, a holltwyd y dyfroedd. {{angor|14:22|22}} A meibion Israel a aethant trwy ganol y môr ar dir sych: a’r dyfroedd ''oedd'' yn fur iddynt, o’r tu dehau, ac o’r tu aswy. {{angor|14:23|23}} ¶ A’r Aiphtiaid a erlidiasant, ac a ddaethant ar eu hol hwynt; ''sef'' holl feirch Pharaoh, a’i gerbydau, a’r farchogion, i ganol y môr. {{angor|14:24|24}} Ac ar y wyliadwriaeth fore yr {{sc|Arglwydd}} a edrychodd ar fyddin yr Aiphtiaid trwy y golofn dân a’r cwmmwl, ac a derfysgodd fyddin yr Aiphtiaid. {{angor|14:25|25}} Ac efe a dynnodd ymaith olwynion eu cerbydau; ac yr oeddynt yn gyrru yn drwm: fel y dywedodd yr Aiphtiaid, Ffown oddi wrth Israel; oblegid yr {{sc|Arglwydd}} sydd yn ymladd drostynt hwy yn erbyn yr Aiphtiaid. {{angor|14:26|26}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a ddywedodd wrth Moses, Estyn dy law ar y môr; fel y dychwelo’r dyfroedd ar yr Aiphtiaid, ar eu cerbydau, ac ar eu marchogion. {{angor|14:27|27}} A Moses a estynodd ei law ar y môr: a dychwelodd y môr cyn y bore i’w nerth; a’r Aiphtiaid a ffoisant yn ei erbyn ef: a’r {{sc|Arglwydd}} a ddymchwelodd yr Aiphtiaid yng nghanol y môr. {{angor|14:28|28}} A’r dyfroedd a ddychwelasant, ac a orchuddiasant gerbydau, a marchogion: a holl fyddin Pharaoh, y rhai a ddaethant ar eu hol hwynt i’r môr: ni adawyd o honynt gymmaint ag un. {{angor|14:29|29}} Ond meibion Israel a gerddasant ar dir sych y’nghanol y môr: a’r dyfroedd oedd yn fur iddynt, ar y llaw ddehau, ac ar y llaw aswy. {{angor|14:30|30}} Felly yr {{sc|Arglwydd}} a achubodd Israel y dydd hwnnw o law yr Aiphtiaid: a gwelodd Israel yr Aiphtiaid yn feirw ar fin y môr. {{angor|14:31|31}} A gwelodd Israel y grymmusder mawr a wnaeth yr {{sc|Arglwydd}} yn erbyn yr Aiphtiaid: a’r bobl a ofnasant yr {{sc|Arglwydd}}, ac a gredasant i’r {{sc|Arglwydd}} ac i’w was ef Moses. {{angor|Pennod_15}}{{c|PENNOD XV.}} {{bach|1 ''Cân Moses.'' 2 ''Y bobl ag eisieu dwfr arnynt.'' 23 ''Chwerw ddyfroedd Marah.'' 25 ''Pren yn eu pereiddio hwy.'' 27 ''Deuddeg ffynnon o ddwfr, a deg palmwydden a thri ugain, yn Elim.''}} {{angor|15:1}} Yna y canodd Moses a meibion Israel y gân hon i’r {{sc|Arglwydd}}, ac a lefarasant, gan ddywedyd, Canaf i’r {{sc|Arglwydd}}; canys gwnaeth yn rhagorol iawn: taflodd y march a’i farchog i’r môr. {{angor|15:2|2}} Fy nerth a’m cân ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}}; ac y mae efe yn iachawdwriaeth i mi: efe yw fy {{sc|Nuw}}, efe a ogoneddaf fi; {{sc|Duw}} fy nhad, a mi a’i dyrchafaf ef. {{angor|15:3|3}} Yr {{sc|Arglwydd}} ''sydd'' ryfelwr: yr {{sc|Arglwydd}} ''yw'' ei enw. {{angor|15:4|4}} Efe a daflodd gerbydau Pharaoh a’i fyddin yn y môr: ei gapteiniaid dewisol a foddwyd yn y môr coch. {{angor|15:5|5}} Y dyfnderau a’u toesant hwy; disgynasant i’r gwaelod fel carreg. {{angor|15:6|6}} Dy ddeheulaw, {{sc|Arglwydd}}, sydd ardderchog o nerth; a’th ddeheulaw, {{sc|Arglwydd}}, a ddrylliodd y gelyn. {{angor|15:7|7}} Ym mawredd dy ardderchowgrwydd y tynnaist i lawr y rhai a gyfodasant i’th erbyn: dy ddigofaint a anfonaist allan, ''ac'' efe a’u hysodd hwynt fel sofl. {{angor|15:8|8}} Trwy chwythad dy ffroenau y casglwyd y dyfroedd ynghyd: y ffrydiau a safasant fel pentwr; y dyfnderau a geulasant y’nghanol y môr. {{angor|15:9|9}} Y gelyn a ddywedodd, Mi a erlidiaf, mi a oddiweddaf, mi a rannaf yr yspail; caf fy ngwynfyd arnynt; tynnaf fy nghleddyf, fy llaw a’u difetha hwynt. {{angor|15:10|10}} Ti a chwythaist â’th wynt; y môr a’u todd hwynt: soddasant fel plwm yn y dyfroedd cryfion. {{angor|15:11|11}} Pwy ''sydd'' debyg i ti, O {{sc|Arglwydd}}, ym mhlith y duwiau? pwy fel tydi yn ogoneddus mewn sanct-<noinclude><references/></noinclude> pv4woxf1c8trhfrwacauio52ygw01mi 104 3334 142959 142937 2025-07-07T20:27:10Z Tylopous 3717 dragywydd 142959 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>eiddrwydd, yn ofnadwy mewn moliant, yn gwneuthur rhyfeddodau? {{angor|15:12|12}} Estynaist dy ddeheulaw; llyngcodd y ddaear hwynt. {{angor|15:13|13}} Arweiniaist yn dy drugaredd y bobl y rhai a waredaist: yn dy nerth y tywysaist ''hwynt'' i anneddle dy sancteiddrwydd. {{angor|15:14|14}} Y bobloedd a glywant, ''ac'' a ofnant: dolur a ddeil breswylwyr Palestina. {{angor|15:15|15}} Yna y synna ar dduciaid Edom: cedyrn hyrddod Moab, dychryn a’u deil hwynt: holl breswylwyr Canaan a doddant ymaith. {{angor|15:16|16}} Ofn ac arswyd a syrth arnynt; gan fawredd dy fraich y tawant fel carreg, nes myned trwodd o’th bobl di, {{sc|Arglwydd}}, nes myned o’r bobl a ennillaist ti trwodd. {{angor|15:17|17}} Ti a’u dygi hwynt i mewn, ac a’u plenni hwynt ym mynydd dy etifeddiaeth, y lle a wnaethost, O {{sc|Arglwydd}}, yn anneddle i ti, y cyssegr, {{sc|Arglwydd}}, a gadarnhaodd dy ddwylaw. {{angor|15:18|18}} Yr {{sc|Arglwydd}} a deyrnasa byth ac yn dragywydd. {{angor|15:19|19}} O herwydd meirch Pharo, a’i gerbydau, a’i farchogion, a aethant i’r môr, a’r {{sc|Arglwydd}} a ddychwelodd ddyfroedd y môr arnynt: ond meibion Israel a aethant ar dir sych y’nghanol y môr. {{angor|15:20|20}} ¶ A Miriam y brophwydes, chwaer Aaron, a gymmerodd dympan yn ei llaw, a’r holl wragedd a aethant allan ar ei hol hi, â thympanau ac â dawnsiau. {{angor|15:21|21}} A dywedodd Miriam wrthynt, Cenwch i’r {{sc|Arglwydd}}; canys gwnaeth yn ardderchog; bwriodd y march a’r marchog i’r môr. {{angor|15:22|22}} Yna Moses a ddug Israel oddi wrth y môr coch; ac aethant allan i anialwch Sur: a hwy a gerddasant dri diwrnod yn yr anialwch, ac ni chawsant ddwfr. {{angor|15:23|23}} ¶ A phan ddaethant i Marah, ni allent yfed dyfroedd Marah, am eu bod yn chwerwon: o herwydd hynny y gelwir ei henw hi Marah. {{angor|15:24|24}} A’r bobl a duchanasant yn erbyn Moses, gan ddywedyd, Beth a yfwn ni? {{angor|15:25|25}} Ac efe a waeddodd ar yr {{sc|Arglwydd}}; a’r {{sc|Arglwydd}} a ddangosodd iddo ef bren; ac efe a’i bwriodd i’r dyfroedd, a’r dyfroedd a bereiddiasant: yno y gwnaeth efe ddeddf a chyfraith, ac yno y profodd efe hwynt, {{angor|15:26|26}} Ac a ddywedodd, Os gan wrandaw y gwrandewi ar lais yr {{sc|Arglwydd}} dy {{sc|Dduw}}, ac os gwnei di yr hyn sydd uniawn yn ei olwg ef, a rhoddi clust i’w orchymynion ef, a chadw ei holl ddeddfau ef; ni roddaf arnat un o’r clefydau a roddai ar yr Aiphtiaid; o herwydd myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} dy iachawdwr di. {{angor|15:27|27}} ¶ A daethant i Elim; ac yno yr oedd deuddeg ffynnon o ddwfr, a deg palmwydden a thri ugain: a hwy a wersyllasant yno wrth y dyfroedd. {{angor|Pennod_16}}{{c|PENNOD XVI.}} {{bach|1 ''Yr Israeliaid yn dyfod i Sin;'' 2 ''ac yn tuchan o eisieu bara.'' 4 ''Duw yn addaw iddynt fara o’r nefoedd.'' 11 ''Danfon soflieir,'' 14 ''a manna.'' 16 ''Trefn y manna.'' 25 ''Na cheid ef ar y dydd Sabbath.'' 32 ''Cadw llonaid omer o hono ef.''}} {{angor|16:1}} A hwy a symmudasant o Elim; a holl gynnulleidfa meibion Israel a ddaethant i anialwch Sin, yr hwn ''sydd'' rhwng Elim a Sinai, ar y pymthegfed dydd o’r ail fis, wedi iddynt fyned allan o wlad yr Aipht. {{angor|16:2|2}} A holl gynnulleidfa meibion Israel a duchanasant yn erbyn Moses ac Aaron, yn yr anialwch. {{angor|16:3|3}} A meibion Israel a ddywedasant wrthynt, O na buasem feirw trwy law yr {{sc|Arglwydd}} y’ngwlad yr Aipht, pan oeddem yn eistedd wrth y crochanau cig, ac yn bwytta bara ein gwala: ond chwi a’n dygasoch ni allan i’r anialwch hwn, i ladd yr holl dyrfa hon â newyn. {{angor|16:4|4}} ¶ Yna y dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Wele, mi a wlawiaf arnoch fara o’r nefoedd: a’r bobl a ânt allan, ac a gasglant ddogn dydd yn ei ddydd; fel y gallwyf eu profi, a rodiant yn fy nghyfraith, ai nas ''gwnant''. {{angor|16:5|5}} Ond ar y chweched dydd y darparant yr hyn a ddygant i mewn; a ''hynny'' fydd dau cymmaint ag a gasglant beunydd. {{angor|16:6|6}} A dywedodd Moses ac Aaron wrth holl feibion Israel, Yn yr hwyr y cewch wybod mai yr {{sc|Arglwydd}} a’ch dug chwi allan o wlad yr Aipht. {{angor|16:7|7}} Y bore hefyd y cewch weled gogoniant yr {{sc|Arglwydd}}; am iddo glywed eich tuchan chwi yn erbyn yr {{sc|Arglwydd}}: a pha beth ydym ni, i chwi i duchan i’n herbyn? {{angor|16:8|8}} Moses hefyd a ddywedodd, ''Hyn fydd'' pan roddo yr {{sc|Arglwydd}} i<noinclude><references/></noinclude> dma1f24e43ip6ongldrul7kyf2kl82t 104 3349 142960 63976 2025-07-07T20:28:03Z Tylopous 3717 dragywyddol 142960 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|29:26|26}} Cymmer hefyd barwyden hwrdd y cyssegriad yr hwn ''fyddo'' dros Aaron, a chyhwfana hi yn offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; a’th ran di fydd. {{angor|29:27|27}} A sancteiddia barwyden yr offrwm cyhwfan, ac ysgwyddog yr offrwm dyrchafael, yr hon a gyhwfanwyd, a’r hon a ddyrchafwyd, o hwrdd y cyssegriad, o’r hwn ''a fyddo'' dros Aaron, ac o’r hwn ''a fyddo'' dros ei feibion. {{angor|29:28|28}} Ac eiddo Aaron a’i feibion fydd trwy ddeddf dragywyddol oddi wrth feibion Israel: canys offrwm dyrchafael ''yw;'' ac offrwm dyrchafael a fydd oddi wrth feibion Israel o’u haberthau hedd, ''sef'' eu hoffrwm dyrchafael i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|29:29|29}} ¶ A dillad sanctaidd Aaron a fyddant i’w feibion ar ei ol ef, i’w henneinio ynddynt, ac i’w cyssegru ynddynt. {{angor|29:30|30}} Yr hwn o’i feibion ef a fyddo offeiriad yn ei le ef, a’u gwisg hwynt saith niwrnod, pan ddelo i babell y cyfarfod i weini yn y cyssegr. {{angor|29:31|31}} ¶ A chymmer hwrdd y cyssegriad, a berwa ei gig yn y lle sanctaidd. {{angor|29:32|32}} A bwyttâed Aaron a’i feibion gig yr hwrdd, a’r bara yr hwn ''fydd'' yn y cawell, ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|29:33|33}} A hwy a fwyttânt y pethau hyn y gwnaed y cymmod â hwynt, i’w cyssegru hwynt ac i’w sancteiddio: ond y dïeithr ni chaiff eu bwytta; canys cyssegredig ydynt. {{angor|29:34|34}} Ac os gweddillir o gig y cyssegriad, neu o’r bara, hyd y bore, yna ti a losgi’r gweddill â thân: ni cheir ei fwytta, oblegid cyssegredig ''yw''. {{angor|29:35|35}} A gwna fel hyn i Aaron, ac i’w feibion, yn ol yr hyn oll a orchymynais i ti: saith niwrnod y cyssegri hwynt. {{angor|29:36|36}} A phob dydd yr aberthi fustach yn aberth dros bechod, er cymmod: a glanhâ yr allor, wedi i ti wneuthur cymmod drosti, ac enneinia hi, i’w chyssegru. {{angor|29:37|37}} Saith niwrnod y gwnei gymmod dros yr allor, ac y sancteiddi hi: felly yr allor fydd sanctaidd: pob peth a gyffyrddo â’r allor, a sancteiddir. {{angor|29:38|38}} ¶ A dyma yr hyn a offrymmi ar yr allor. Dau oen blwyddiaid, bob dydd yn wastadol. {{angor|29:39|39}} Yr oen cyntaf a offrymmi di y bore; a’r ail pen a offrymmi di yn y cyfnos. {{angor|29:40|40}} A chyd â’r naill oen ddegfed ran o beilliaid wedi ei gymmysgu a phedwaredd ran hìn o olew coethedig; a phedwaredd ran hìn o win, yn ddïod-offrwm, {{angor|29:41|41}} A’r oen arall a offrymmi di yn y cyfnos, ac a wnei iddo yr un modd ag i fwyd-offrwm y bore, ac i’w ddïod-offrwm, i fod yn arogl peraidd, yn aberth tanllyd i’r {{sc|Arglwydd}}: {{angor|29:42|42}} Yn boeth-offrwm gwastadol trwy eich oesoedd, ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; lle y cyfarfyddaf â chwi, i lefaru wrthyt yno. {{angor|29:43|43}} Ac yn y lle hwnnw y cyfarfyddaf â meibion Israel; ac ''efe'' a sancteiddir trwy fy ngogoniant. {{angor|29:44|44}} A mi a sancteiddiaf babell y cyfarfod a’r allor; ac Aaron a’i feibion a sancteiddiaf, i offeiriadu i mi. {{angor|29:45|45}} ¶ A mi a breswyliaf ym mysg meibion Israel, ac a fyddaf yn {{sc|Dduw}} iddynt. {{angor|29:46|46}} A hwy a gânt wybod mai myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eu {{sc|Duw}}, yr hwn a’u dygais hwynt allan o dir yr Aipht, fel y trigwn yi eu plith hwynt; myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eu {{sc|Duw}}. {{angor|Pennod_30}}{{c|{{uc|Pennod XXX.}}}} {{bach|1 ''Allor yr arogl-darth.'' 11 ''Yr iawn dros bob enaid.'' 17 ''Y golch-lestr pres.'' 22 ''Yr olew sanctaidd i enneinio.'' 34 ''Defnydd yr arolg-darth.''}} {{angor|30:1}} {{uc|Gwna}} hefyd allor i arogl-darthu arogl-darth: o goed Sittim y gwnei di hi. {{angor|30:2|2}} Yn gufydd ei hŷd, ac yn gufydd ei lled, (pedeirongl fydd hi,) ac yn ddau gufydd ei huchder: ei chyrn ''fyddant'' o’r un. {{angor|30:3|3}} A gwisg hi âg aur coeth, ei chefn a’i hystlysau o amgylch, a’i chyrn: a gwna hefyd iddi goron o aur o amgylch. {{angor|30:4|4}} A gwna iddi ddwy fodrwy aur oddi tan ei choron, wrth ei dwy gongl: ar ei dau ystlys y gwnei ''hwynt''; fel y byddant i wisgo am drosolion, i’w dwyn hi arnynt. {{angor|30:5|5}} A’r trosolion a wnei di o goed Sittim: a gwisg hwynt âg aur. {{angor|30:6|6}} A gosod hi o flaen y wahanlen ''sydd'' wrth arch y dystiolaeth; o flaen y drugareddfa ''sydd'' ar y dystiolaeth, lle y cyfarfyddaf â thi. {{angor|30:7|7}} Ac arogl-darthed Aaron arni arogl-darth llysieuog bob bore: pan daclo efe lampau, yr arogl-dartha efe. {{angor|30:8|8}} A phan oleuo Aaron y lampau<noinclude><references/></noinclude> rpg0sv28zf51sq0ah5maj6siizcspvs 104 3350 142961 63977 2025-07-07T20:28:47Z Tylopous 3717 dragywyddol 142961 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn y cyfnos, arogl-darthed arni arogl-darth gwastadol ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, trwy eich cenhedlaethau. {{angor|30:9|9}} Nac offrymmwch arni arogl-darth dïeithr, na phoeth-offrwm, na bwyd-offrwm; ac na thywelltwch ddïod-offrwm arni. {{angor|30:10|10}} A gwnaed Aaron gymmod ar ei chyrn hi unwaith yn y flwyddyn, â gwaed pech-aberth y cymmod: unwaith yn y flwyddyn y gwna efe gymmod arni trwy eich cenhedlaethau; sancteiddiolaf i’r {{sc|Arglwydd}} ''yw'' hi. {{angor|30:11|11}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|30:12|12}} Pan rifech feibion Israel, dan eu rhifedi; yna rhoddant bob un iawn am ei einioes i’r {{sc|Arglwydd}}, pan rifer hwynt: fel na byddo pla yn eu plith, pan rifer hwynt. {{angor|30:13|13}} Hyn a ddyry pob un a elo dan rif. Hanner sicl, yn ol sicl y cyssegr: ugain gerah ''yw'' y sicl: hanner sicl ''fydd'' yn offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|30:14|14}} Pob un a elo dan rif, o fab ugeinmlwydd ac uchod, a rydd offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|30:15|15}} Ni rydd y cyfoethog fwy, ac ni rydd y tlawd lai, na hanner sicl, wrth roddi offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymmod dros eich eneidiau. {{angor|30:16|16}} A chymmer yr arian cymmod gan feibion Israel, a dod hwynt i wasanaeth pabell y cyfarfod; fel y byddant yn goffadwriaeth i feibion Israel ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymmod dros eich eneidiau. {{angor|30:17|17}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|30:18|18}} Gwna noe bres, a’i throed o bres, i ymolchi: a dod hi rhwng pabell y cyfarfod a’r allor: a dod ynddi ddwfr. {{angor|30:19|19}} A golched Aaron a’i feibion o honi eu dwylaw a’u traed. {{angor|30:20|20}} Pan ddelont i babell y cyfarfod, ymolchant â dwfr, fel na byddont feirw; neu pan ddelont wrth yr allor i weini, gan arogl-darthu aberth tanllyd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|30:21|21}} Golchant eu dwylaw a’u traed, fel na byddont feirw: a bydded ''hyn'' iddynt yn ddeddf dragywyddol, iddo ef, ac i’w had, trwy eu cenhedlaethau. {{angor|30:22|22}} ¶ Yr {{sc|Arglwydd}} hefyd a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|30:23|23}} Cymmer i ti ddewis lysiau, o’r myrr pur, ''bwys'' pùm càn sicl, a hanner hynny o’r sinamon peraidd, ''sef pwys'' deucant a deg a deugain ''o siclau'', ac o’r calamus peraidd ''pwys'' deucant a deg a deugain ''o siclau''; {{angor|30:24|24}} Ac o’r casia ''pwys'' pùm cant ''o siclau'', yn ol sicl y cyssegr; a hin o olew olew-wydden. {{angor|30:25|25}} A gwna ef yn olew enneiniad sanctaidd, yn ennaint cymmysgadwy o waith yr apothecari: olew enneiniad sanctaidd fydd efe. {{angor|30:26|26}} Ac enneinia âg ef babell y cyfarfod, ac arch y dystiolaeth, {{angor|30:27|27}} Y bwrdd hefyd a’i holl lestri, a’r canhwyllbren a’i holl lestri, ac allor yr arogl-darth. {{angor|30:28|28}} Ac allor y poeth-offrwm a’i holl lestri, a’r noe a’i throed. {{angor|30:29|29}} A chyssegra hwynt, fel y byddant yn sancteiddiolaf: pob peth a gyffyrddo â hwynt, a fydd sanctaidd. {{angor|30:30|30}} Enneinia hefyd Aaron a’i feibion, a chyssegra hwynt, i offeiriadu i mi. {{angor|30:31|31}} A llefara wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Olew enneiniad sanctaidd a fydd hwn i mi, trwy eich cenhedlaethau. {{angor|30:32|32}} Nac enneinier âg ef gnawd dyn, ac ar ei waith ef na wnewch ei fath: sanctaidd ''yw'', bydded sanctaidd gennych. {{angor|30:33|33}} Pwy bynnag a gymmysgo ei fath, a’r hwn a roddo o hono ef ar ''ddyn'' dïeithr, a dorrir ymaith oddi wrth ei bobl. {{angor|30:34|34}} ¶ Yr {{sc|Arglwydd}} hefyd a ddywedodd wrth Moses, Cymmer i ti lysiau peraidd, ''sef'' stacte, ac onycha, a galbanum; y llysiau ''hyn'', a thus pur; yr un faint o bob un. {{angor|30:35|35}} A gwna ef yn arogl-darth arogl-bêr o waith yr apothecari, wedi ei gyd-dymheru, yn bur ac yn sanctaidd. {{angor|30:36|36}} Gan guro cur yn fân beth o hono, a dod o hono ef ger bron y dystiolaeth o fewn pabell y cyfarfod, lle y cyfarfyddaf â thi: sancteiddiolaf fydd efe i chwi. {{angor|30:37|37}} A’r arogl-darth a wnelech, na wnewch i chwi eich hunain ei fath ef: bydded gennyt yn sanctaidd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|30:38|38}} Pwy bynnag a wnel ei fath ef, i arogli o hono, a dorrir ymaith oddi wrth ei bobl. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> t5ureaypd39xtr5up2fmobgazqtrsub 104 3352 143033 63979 2025-07-08T05:32:26Z Tylopous 3717 Cyssegrwch 143033 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>iddynt lo tawdd, ac addolasant ef, ac aberthasant iddo; dywedasant hefyd, Dyma dy dduwiau di, Israel, y rhai a’th ddygasnt i fynu o wlad yr Aipht. {{angor|32:9|9}} Yr {{sc|Arglwydd}} hefyd a ddywedodd wrth Moses, Gwelais y bobl hyn; ac wele, pobl wàr-galed ydynt. {{angor|32:10|10}} Am hynny yn awr gâd i mi lonydd, fel yr ennyno fy llid yn eu herbyn, ac y difethwyf hwynt: a mi a’th wnaf di yn genhedlaeth fawr. {{angor|32:11|11}} A Moses a ymbiliodd ger bron yr {{sc|Arglwydd}} ei {{sc|Dduw}}, ac a ddywedodd, Paham, {{sc|Arglwydd}}, yr ennyna dy ddigofaint yn erbyn dy bobl, y rhai a ddygaist allan o wlad yr Aipht, trwy nerth mawr, a llaw gadarn? {{angor|32:12|12}} Paham y caiff yr Aiphtiaid lefaru, gan ddywedyd, Mewn malais y dygodd efe hwynt allan, i’w lladd yn y mynyddoedd, ac i’w difetha oddi ar wyneb y ddaear? Tro oddi with angerdd dy ddigofaint, a bydded edifar gennyt y drwg ''a amcenaist'' i’th bobl. {{angor|32:13|13}} Cofia Abraham, Isaac, ac Israel, dy weision, y rhai y tyngaist wrthynt i ti dy hun, ac y dywedaist wrthynt. Mi a amlhâf eich had chwi fel sêr y nefoedd; a’r holl wlad yma yr hon a ddywedais, a roddaf i’ch had chwi, a hwy a’i hetifeddant byth. {{angor|32:14|14}} Ac edifarhaodd ar yr {{sc|Arglwydd}} am y drwg a ddywedasai efe y gwnai i’w bobl. {{angor|32:15|15}} ¶ A Moses a drodd, ac a ddaeth i waered o’r mynydd, a dwy lech y dystiolaeth yn ei law: y llechau a ysgrifenasid o’u dau du, hwy a ysgrifenasid o bob tu. {{angor|32:16|16}} A’r llechau hynny ''oedd'' o waith {{sc|Duw}}: yr ysgrifen hefyd ''oedd'' ysgrifen {{sc|Duw}} yn ysgrifenedig ar y llechau. {{angor|32:17|17}} A phan glywodd Josua swn y bobl yn bloeddio, efe a ddywedodd wrth Moses, Y ''mae'' swn rhyfel yn y gwersyll. {{angor|32:18|18}} Yntau a ddywedodd, Nid llais bloeddio am oruchafiaeth, ac nid llais gweiddi am golli y maes; ond swn canu a glywaf fi. {{angor|32:19|19}} ¶ A bu, wedi dyfod o hono yn agos i’r gwersyll, iddo weled y llo a’r dawnsiau: ac ennynodd digofaint Moses: ac efe a daflodd y llechau o’i ddwylo ac a’u torrodd hwynt îs law y mynydd. {{angor|32:20|20}} Ac efe a gymmerodd y llo a wnaethent hwy, ac a’i llosgodd â thân, ac a’i malodd yn llwch, ac a’i taenodd ar wyneb y dwfr, ac a’i rhoddes i’w yfed i feibion Israel. {{angor|32:21|21}} A dywedodd Moses wrth Aaron, Beth a wnaeth y bobl hyn i ti, pan ddygaist arnynt bechod ''mor'' fawr? {{angor|32:22|22}} A dywedodd Aaron, Nac ennyned digofaint fy arglwydd: ti a adwaenost y bobl, mai ar ddrwg y maent. {{angor|32:23|23}} Canys dywedasant wrthyf, Gwna i ni dduwiau i fyned o’n blaen: canys y Moses hwn, y gwr a’n dug ni i fynu o wlad yr Aipht, ni wyddom beth ''a ddaeth'' o hono. {{angor|32:24|24}} A dywedais wrthynt, I’r neb ''y mae'' aur, tynnwch ef: a hwy a’i rhoddasant i mi: a mi a’i bwriais yn tân, a daeth y llo hwn allan. {{angor|32:25|25}} ¶ A phan welodd Moses fod y bobl yn noeth, (canys Aaron a’u noethasai hwynt, i’w gwaradwyddo ym mysg eu gelynion;) {{angor|32:26|26}} Yna y safodd Moses ym mhorth y gwersyll, ac a ddywedodd, Pwy sydd ar du yr {{sc|Arglwydd}}? ''deued'' attaf fi. A holl feibion Lefi a ymgasglasant atto ef. {{angor|32:27|27}} Ac efe a ddywedodd wrthynt, Fel hyn y dywed {{sc|Arglwydd Dduw}} Israel; Gosodwch bob un ei gleddyf ar ei glun, ac ewch, cynniweiriwch o borth i borth trwy y gwersyll, a lleddwch bob un ei frawd, a phob un ei gyfaill, a phob un ei gymmydog. {{angor|32:28|28}} A meibion Lefi a wnaethant yn ol gair Moses: a chwympodd o’r bobl y dydd hwnnw ynghylch tair mil o wŷr. {{angor|32:29|29}} Canys dywedasai Moses, Cyssegrwch eich llaw heddyw i’r {{sc|Arglwydd}}, bob un ar ei fab, ac ar ei frawd; fel y rhodder heddyw i chwi fendith. {{angor|32:30|30}} ¶ A thrannoeth y dywedodd Moses wrth y bobl, Chwi a bechasoch bechod mawr: ac yn awr mi a âf i fynu at yr {{sc|Arglwydd}}; ond odid mi a wnaf gymmod dros eich pechod chwi. {{angor|32:31|31}} A Moses a ddychwelodd at yr {{sc|Arglwydd}}, ac a ddywedodd, Och! pechodd y bobl hyn bechod mawr, ac a wnaethant iddynt dduwiau o aur. {{angor|32:32|32}} Ac yn awr, os maddeui eu pechod; ac os amgen, dilea fi, attolwg, allan o’th lyfr a ysgrifenaist. {{angor|32:33|33}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Pwy bynnag a bechodd i’m herbyn, hwnnw a ddileaf allan o’m llyfr. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 8bm2mkcz6phn3j6djgcwcopbngppejx 104 3359 143018 64025 2025-07-08T04:41:46Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143018 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>goed Sittim y ac a’u gwisgodd hwynt â phres. {{angor|38:7|7}} Ac efe a dynnodd y trosolion trwy’r modrwyau ar ystlysau yr allor, i’w dwyn hi arnynt: yn gau y gwnaeth efe hi âg ystyllod. {{angor|38:8|8}} ¶ Ac efe a wnaeth noe bres, a’i throed o bres, o ddrychau ''gwragedd'', y rhai a ymgasglent ''yn finteioedd'' at ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|38:9|9}} ¶ Ac efe a wnaeth y cynteddfa: ar yr ystlys dehau, tu a’r dehau, llenni’r cynteddfa ''oedd'' o lïan main cyfrodedd, o gàn cufydd: {{angor|38:10|10}} A’u hugain colofn, ac â’u hugain mortais, o bres: a phennau’r colofnau a’u cylchau, o arian ''yr oeddynt''. {{angor|38:11|11}} Ac ar du y gogledd, ''y llenni oedd'' gàn cufydd; eu hugain colofn, a’u hugain mortais, o bres: a phennau’r colofnau a’u cylchau o arian. {{angor|38:12|12}} Ac o du y gorllewin, llenni o ddeg cufydd a deugain: eu deg colofn, a’u deg mortais, a phennau y colofnau, a’u cylchau, o arian. {{angor|38:13|13}} Ac i du’r dwyrain tu a’r dwyrain ''yr oedd llenni'' o ddeg cufydd a deugain. {{angor|38:14|14}} Llenni o bymtheg cufydd ''a wnaeth efe'' o’r ''naill'' du i’r porth; eu tair colofn, a’u tair mortais. {{angor|38:15|15}} Ac ''efe a wnaeth'' ar yr ail ystlys, o ddeutu drws porth y cynteddfa, lenni o bymtheg cufydd; eu tair colofn, a’u tair mortais. {{angor|38:16|16}} Holl lenni y cynteddfa o amgylch ''a wnaeth efe'' o lïan main cyfrodedd. {{angor|38:17|17}} A morteisiau y colofnau, ''oedd'' o bres; pennau y colofnau, a’u cylchau, o arian; a gwisg eu pennau, o arian, a holl golofnau y cynteddfa oedd wedi eu cylchu âg arian. {{angor|38:18|18}} A chaeadlen drws y cynteddfa ''ydoedd'' waith edau a nodwydd o ''sidan'' glas, a phorphor, ac ysgarlad, a llïan main cyfrodedd; ac yn ugain cufydd o hŷd, a’i huchder o’i lled yn bùm cufydd, ar gyfer llenni y cynteddfa. {{angor|38:19|19}} Eu pedair colofn hefyd, a’u pedair mortais, ''oedd'' o bres; a’u pennau o arian; gwisg eu pennau hefyd a’u cylchau ''oedd'' arian. {{angor|38:20|20}} A holl hoelion y tabernacl, a’r cynteddfa oddi amgylch, ''oedd'' bres. {{angor|38:21|21}} ¶ Dyma gyfrif ''perthynasau'' y tabernacl, ''sef'' tabernacl y dystiolaeth, y rhai a gyfrifwyd wrth orchymyn Moses, ''i'' wasanaeth y Lefiaid, trwy law Ithamar, mab Aaron yr offeiriad. {{angor|38:22|22}} A Bezaleel, mab Uri, mab Hur, o lwyth Judah, a wnaeth yr hyn oll a orchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|38:23|23}} A chyd âg ef yr ydoedd Aholïab, mab Achisamach, o lwyth Dan, saer cywraint, a gwnïedydd mewn ''sidan'' glas, ac mewn porphor, ac mewn ysgarlad, ac mewn llïan main. {{angor|38:24|24}} Yr holl aur a weithiwyd yn y gwaith, ''sef'' yn holl waith y cyssegr, sef aur yr offrwm, ydoedd naw talent ar hugain, a saith gàn sicl a deg ar hugain, yn ol sicl y cyssegr. {{angor|38:25|25}} Ac arian y rhai a gyfrifwyd o’r gynnulleidfa, ''oedd'' gàn talent, a mil a saith gant a phymtheg sicl a thri ugain, yn ol sicl y cyssegr. {{angor|38:26|26}} Becah am bob pen; ''sef'' hanner sicl, yn ol sicl y cyssegr, am bob un a elai heibio dan rif, o fab ugeinmlwydd ac uchod: sef am chwe chàn mil a thair mil a phùm cant a deg a deugain. {{angor|38:27|27}} Ac o’r càn talent arian y bwriwyd morteisiau y cyssegr, a morteisiau y wahanlen; càn mortais o’r càn talent, talent i bob mortais. {{angor|38:28|28}} Ac o’r mil a saith gant a phymtheg ''sicl'' a thri ugain, y gwnaeth efe bennau’r colofnau; ac y gwisgodd eu pennau, ac y cylchodd hwynt. {{angor|38:29|29}} A phres yr offrwm ''oedd'' ddeg talent a thri ugain, a dwy fil a phedwar cant o siclau. {{angor|38:30|30}} Ac efe a wnaeth o hynny forteisiau drws pabell y cyfarfod, a’r allor bres, a’r alch bres yr hon ''oedd'' iddi, a holl lestri yr allor; {{angor|38:31|31}} A morteisiau y cynteddfa o amgylch, a morteisiau porth y cynteddfa, a holl hoelion y tabernacl, a holl hoelion y cynteddfa o amgylch. {{angor|Pennod_39}}{{c|{{uc|Pennod XXXIX.}}}} {{bach|1 ''Gwisgoedd y weinidogaeth, a’r gwisgoedd sanctaidd.'' 2 ''Yr ephod.'' 8 ''Y ddwyfronneg.'' 22 ''Mantell yr ephod.'' 27 ''Y peisiau, y meitr, a’r gwregys o lïan main.'' 30 ''Talaith y goron sanctaidd.'' 32 ''Moses yn golygu y cwbl, ac yn eu bendithio.''}} {{angor|39:1}} {{uc|Ac}} o’r ''sidan'' glas, a’r porphor, a’r ysgarlad, y gwnaethant wisgoedd gweinidogaeth, i weini yn y cyssegr: gwnaethant y gwisgoedd sanctaidd i Aaron; fel y gorchymynasai’r {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|39:2|2}} Ac efe a wnaeth yr effod o aur, ''sidan'' glas, a phorphor, ac ysgarlad, a llïan main cyfrodedd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> tejyuvdsmtmgwke4twdlurt58ec8pee 104 3371 143019 63988 2025-07-08T04:42:40Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143019 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>a’u cyhw&shy;fanodd hwynt yn offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:28|28}} A Moses a’u cymmerth oddi ar eu dwylaw hwynt, ac a’u llosgodd ar yr allor, ar yr offrwm poeth. Dyma gysseg&shy;riadau o arogl peraidd: dyma aberth tanllyd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:29|29}} Cymmerodd Moses y barwyden hefyd, ac a’i cyhw&shy;fanodd yn offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: rhan Moses o hwrdd y cysseg&shy;riad oedd hi; fel y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}} with Moses. {{angor|8:30|30}} A chymmerodd Moses o olew yr enneiniad, ac o’r gwaed ''oedd'' ar yr allor, ac a’i tae&shy;nellodd ar Aaron, ar ei wisgoedd, ar ei feibion hefyd, ac ar wisgoedd ei feibion ynghyd âg ef: ac efe a gysseg&shy;rodd Aaron, a’i wisgoedd, a’i feibion hefyd, a gwisgoedd ei feibion ynghyd âg ef. {{angor|8:31|31}} ¶ A dywedodd Moses wrth Aaron, ac wrth ei feibion, Berwch y cig ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod: ac yno bwyttêwch ef, a’r bara hefyd sydd y’nghawell y cysseg&shy;riadau; megis y gorchy&shy;mynais, gan ddywedyd, Aaron a’i feibion a’i bwytty ef. {{angor|8:32|32}} A’r gweddill o’r cig, ac o’r bara, a losgwch yn tân. {{angor|8:33|33}} Ac nac ewch dros saith niwrnod allan o ddrws pabell y cyfarfod, hyd y dydd y cyflawner dyddiau eich cysseg&shy;riadau: oherwydd saith niwrnod y bydd efe yn eich cyssegru chwi. {{angor|8:34|34}} Megis y gwnaeth efe heddyw, y gorchy&shy;mynodd yr {{sc|Arglwydd}} wneuthur, i wneuthur cymmod drosoch. {{angor|8:35|35}} Ac arhoswch ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod saith niwrnod, ddydd a nos, a chedwch wyliad&shy;wriaeth yr {{sc|Arglwydd}}, fel na byddoch feirw: canys fel hyn y’m gorchy&shy;mynwyd. {{angor|8:36|36}} A gwnaeth Aaron a’i feibion yr holl bethau a orchy&shy;mynodd yr {{sc|Arglwydd}} trwy law Moses. {{angor|Pennod_9}}{{c|{{uc|Pennod IX.}}}} {{bach|1 ''Yr offrymmau cyntaf a offrym&shy;modd Aaron drosto ei hun a’r bobl.'' 8 ''Y pech-offrwm,'' 12 ''a’r poeth-offrwm drosto ei hun.'' 15 ''Yr offrymmau dros y bobl.'' 23 ''Moses ac Aaron yn bendithio y bobl.'' 23 ''Moses ac Aaron yn bendithio y bobl.'' 24 ''Tân yn dyfod oddi wrth yr Arglwydd ar yr allor.''}} {{angor|9:1}} {{uc:Yna}} y bu, ar yr wythfed dydd, i Moses alw Aaron a’i feibion, a henuriaid Israel; {{angor|9:2|2}} Ac efe a ddywedodd wrth Aaron, Cymmer i ti lo ieuangc yn aberth dros bechod, a hwrdd yn boeth-offrwm, o rai perffeith-gwbl, a dwg ''hwy'' ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|9:3|3}} Llefarodd hefyd wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Cymmerwch fyn gafr, yn aberth dros bechod; a llo, ac oen, biwydd&shy;iaid, perffeith-gwbl, yn boeth-offrwm; {{angor|9:4|4}} Ac eidion, a hwrdd, yn aberth hedd, i aberthu ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; a bwyd-offrwm wedi ei gymysgu trwy olew: oherwydd heddyw yr ymddengys yr {{sc|Arglwydd}} i chwi. {{angor|9:5|5}} ¶ A dygasant yr hyn a orchy&shy;mynodd Moses ger bron pabell y cyfarfod: a’r holl gynnu&shy;lleidfa a ddaethant yn agos, ac a safasant ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|9:6|6}} A dywedodd Moses, Dyma y peth a orchy&shy;mynodd yr {{sc|Arglwydd}} i chwi ei wneuthur; ac ymddengys gogoniant yr {{sc|Arglwydd}} i chwi. {{angor|9:7|7}} Dywedodd Moses hefyd wrth Aaron, Dos at yr allor, ac abertha dy aberth dros bechod a’th boeth-offrwm, a gwna gymmod drosot dy hun, a thros y bobl; ac abertha offrwm y bobl, a gwna gymmod drostynt; fel y gorchy&shy;mynodd yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|9:8|8}} ¶ Yna y nesaodd Aaron at yr allor, ac a laddodd lo yr aberth dros bechod, yr hwn ''oedd'' drosto ef ei hun. {{angor|9:9|9}} A meibion Aaron a ddygasant y gwaed atto: ac efe a wlychodd ei fys yn y gwaed, ac a’i gosododd ar gyrn yr allor, ac a dywall&shy;todd y gwaed arall wrth waelod yr allor. {{angor|9:10|10}} Ond efe a losgodd ar yr allor o’r aberth dros bechod y gwer a’r arennau, a’r rhwyden oddi ar yr afu; fel y gorchy&shy;mynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|9:11|11}} A’r cig a’r croen a losgodd efe yn tân, o’r tu allan i’r gwersyll. {{angor|9:12|12}} Ac efe a laddodd y poeth-offrwm: a meibion Aaron a ddygasant y gwaed atto; ac efe a’i tae&shy;nellodd ar yr allor o amgylch. {{angor|9:13|13}} A dygasant y poeth-offrwm atto, gyda’i ddarnau, a’i ben hefyd; ac efe a’u llosgodd hwynt ar yr allor. {{angor|9:14|14}} Ac efe a olchodd y perfedd a’r traed, ac a’u llosgodd hwynt ynghyd â’r offrwm poeth ar yr allor. {{angor|9:15|15}} ¶ Hefyd efe a ddug offrwm y bobl; ac a gymmerodd fwch yr aberth dros bechod y bobl, ac a’i lladdodd, ac a’i hoffrym&shy;modd dros bechod, fel y cyntaf. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 41jwst58gs2beszxrlr86n8uewqfobm 104 3372 142963 63989 2025-07-07T20:29:57Z Tylopous 3717 dragywyddol 142963 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|9:16|16}} Ac efe a ddug y poeth-offrwm, ac a’i hoff&shy;rymmodd yn ol y ddefod. {{angor|9:17|17}} Ac efe a ddug y bwyd-offrwm: ac a lanwodd ei law ohono, ac a’i llosgodd ar yr allor, heb law poeth-offrwm y bore. {{angor|9:18|18}} Ac efe a laddodd y bustach a’r hwrdd, yn aberth hedd, yr hwn ''oedd'' dros y bobl: a meibion Aaron a ddygasant y gwaed atto; ac efe a’i tae&shy;nellodd ar yr allor o amgylch. {{angor|9:19|19}} ''Dygasant'' hefyd wer y bustach a’r hwrdd, y gloren, a’r weren fol, a’r arennau, a’r rhwyden oddi ar yr afu. {{angor|9:20|20}} A gosodasant y gwer ar y parwydennau, ac efe a losgodd y gwer ar yr allor. {{angor|9:21|21}} Y parwydennau hefyd, a’r ysgwyddog ddehau a gyhw&shy;fanodd Aaron yn offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; fel y gorchy&shy;mynodd Moses. {{angor|9:22|22}} A chododd Aaron ei law tu ag at y bobl, ac a’u ben&shy;dithiodd; ac a ddaeth i waered o wneuthur yr aberth dros bechod, a’r poeth-offrwm, a’r ebyrth hedd. {{angor|9:23|23}} A Moses ac Aaron a aethant i babell y cyfarfod; a daethant allan, ac a fen&shy;dithiasant y bobl: a gogoniant yr {{sc|Arglwydd}} a ym&shy;ddangos&shy;odd i’r holl bobl. {{angor|9:24|24}} A daeth tân allan oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ac a ysodd y poeth-offrwm, a’r gwer, ar yr allor: a gwelodd yr holl bobl; a gwae&shy;ddasant, a chwym&shy;pasant ar eu hwynebau. {{angor|Pennod_10}}{{c|{{uc|Pennod}} X.}} {{bach|1 ''Nadab ac Abihu, am offrymmu tân dïeithr, a losgir gan dân.'' 6 ''Gwarafun i Aaron ac i’w feibion alaru am danynt.'' 8 ''Gwahardd gwin i’r offeir&shy;iaid pan fônt ar fyned i’r babell.'' 12 ''Y gyfraith ynghylch bwytta pethau sanctaidd.'' 19 ''Esgus Aaron am ei throseddu.''}} {{angor|10:1}} Yna Nadab ac Abihu, meibion Aaron, a gymme&shy;rasant bob un ei thusser, ac a roddasant dân ynddynt, ac a osodasant arogl-darth ar hynny; ac a offrym&shy;masant ger bron yr {{sc|Arglwydd}} dân dïeithr yr hwn ni orchy&shy;mynasai efe iddynt. {{angor|10:2|2}} A daeth tân allan oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ac a’u difaodd hwynt; a buant feirw ger bron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|10:3|3}} A dywedodd Moses wrth Aaron, Dyma yr hyn a lefarodd yr {{sc|Arglwydd}}, gan ddywedyd, Mi a sanc&shy;teiddir yn y rhai a nesânt attaf, a cher bron yr holl bobl y’m gogo&shy;neddir. A thewi a wnaeth Aaron. {{angor|10:4|4}} A galwodd Moses Misael ac Elsaphan, meibion Uzziel, ewythr Aaron, a dywedodd wrthynt, Deuwch yn nês; dygwch eich brodyr oddi ger bron y cyssegr, allan o’r gwersyll. {{angor|10:5|5}} A nesâu a wnaethant, a’u dwyn hwynt yn eu peisiau allan o’r gwersyll; fel y llefa&shy;rasai Moses. {{angor|10:6|6}} A dywedodd Moses wrth Aaron, ac wrth Eleazar ac wrth Ithamar ei feibion, Na ddïosgwch oddi am eich pennau, ac na rwygwch eich gwisgoedd: rhag i chwi farw, a dyfod digofaint ar yr holl gynnu&shy;lleidfa: ond wyled eich brodyr chwi, holl dŷ Israel, am y llosgiad a losgodd yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|10:7|7}} Ac nac ewch allan o ddrws pabell y cyfarfod; rhag i chwi farw: o herwydd ''bod'' olew enneiniad yr {{sc|Arglwydd}} arnoch chwi. A gwnaeth&shy;ant fel y llefarodd Moses. {{angor|10:8|8}} ¶ Llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Aaron, gan ddywedyd, {{angor|10:9|9}} Gwin a dïod gadarn nac ŷf di, na’th feibion gyd â thi, pan ddeloch i babell y cyfarfod; fel na byddoch feirw. Deddf dra&shy;gywyddol trwy eich cenhed&shy;laethau ''fydd hyn:'' {{angor|10:10|10}} A ''hynny'' er gwahanu rhwng cys&shy;segredig a digys&shy;segredig, a rhwng aflan a glân; {{angor|10:11|11}} Ac i ddysgu i feibion Israel yr holl ddeddfau a lefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrthynt trwy law Moses. {{angor|10:12|12}} ¶ A llefarodd Moses wrth Aaron, ac wrth Eleazar ac wrth Ithamar, y rhai a adawsid o’i feibion ef, Cymmerwch y bwyd-offrwm sydd y’ngweddill o ebyrth tanllyd yr {{sc|Arglwydd}}, a bwyttêwch yn groyw ger llaw yr allor: o herwydd sanc&shy;teiddiolaf ''yw''. {{angor|10:13|13}} A bwyttêwch ef yn y lle sanctaidd: o herwydd dy ran di, a rhan dy feibion di, o ebyrth tanllyd yr {{sc|Arglwydd}}, ''yw'' hyn: canys fel hyn y’m gorchy&shy;mynwyd. {{angor|10:14|14}} Y barwyden gyhwfan hefyd, a’r ysgwyddog ddyr&shy;chafael, a fwyttêwch mewn lle glân; tydi, a’th feibion, a’th ferched, ynghyd â thi: o herwydd hwynt a roddwyd yn rhan i ti, ac yn rhan i’th feibion di, o ebyrth hedd meibion Israel. {{angor|10:15|15}} Yr ysgwyddog ddyrchafael, a’r barwyden gyhwfan, a ddygant ynghyd âg ebyrth tanllyd o’r gwer, i gyhwfanu offrwm cyhwfan ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: a bydded i ti, ac i’th feibion gyd â thi, yn rhan<noinclude><references/></noinclude> jr3e5pj4qmx562o1nyyysdbzwkaqezz 104 3373 143020 63990 2025-07-08T04:43:22Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143020 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dragy&shy;wyddol; fel y gorchy&shy;mynnodd yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|10:16|16}} ¶ A Moses a geisiodd yn ddyfal fwch yr aberth dros bechod; ac wele ef wedi ei losgi: ac efe a ddigiodd wrth Eleazar ac Ithamar, y rhai a adawsid o feibion Aaron, gan ddywedyd, {{angor|10:17|17}} Paham na fwyt&shy;tasoch yr aberth dros bechod yn y lle sanctaidd; oherwydd sanctei&shy;ddiolaf yw, a Duw a’i rhoddodd i chwi, i ddwyn anwiredd y gynnulleid&shy;fa, gan wneuthur cymod drostynt, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}? {{angor|10:18|18}} Wele, ni ddygwyd ei waed ef i fewn y cysegr: ei fwytta a ddylasech yn y cysegr; fel y gorchy&shy;mynnais. {{angor|10:19|19}} A dywedodd Aaron wrth Moses, Wele, heddyw yr offrym&shy;masant eu haberth dros bechod, a’u poeth&shy;offrwm, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; ac fel hyn y digwydd&shy;odd i mi; am hynny os bwyttawn aberth dros bechod heddiw, a fyddai hynny dda yng ngolwg yr {{sc|Arglwydd}}? {{angor|10:20|20}} A phan glybu Moses hynny, efe a fu fodlon. {{angor|Pennod_11}}{{c|{{uc|Pennod}} XI.}} {{bach|1 ''Pa anifeil&shy;iaid a ellir,'' 4 ''a pha rai ni ellir eu bwytta.'' 9 ''Pa bysgod hefyd,'' 13 ''a pha adar.'' 29 ''Pa ymlusg&shy;iaid sydd aflan.''}} {{angor|11:1}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses ac Aaron, gan ddywedyd wrthynt, {{angor|11:2|2}} Llefarwch wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Dyma yr anifeil&shy;iaid a fwyttêwch, o’r holl anifeil&shy;iaid ''sydd'' ar y ddaear. {{angor|11:3|3}} Beth bynnag a hollto yr ewin, ac a fforchogo hollt yr ewinedd, ac a gno ei gil, o’r anifeil&shy;iaid; hwnnw a fwyttêwch. {{angor|11:4|4}} Ond y rhai hyn ni fwyttêwch; o’r rhai a gnoant eu cil, ac o’r rhai a holltant yr ewin: y camel, er ei fod yn cnoi ''ei'' gil, am nad yw yn hollti yr ewin; aflan ''fydd'' i chwi. {{angor|11:5|5}} A’r gwningen, am ei bod yn cnoi ''ei'' chil, ac heb fforchogi yr ewin; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:6|6}} A’r ysgyfarnog, am ei bod yn cnoi ''ei'' chil, ac heb fforchogi yr ewin; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:7|7}} A’r llwdn hwch, am ei fod yn hollti yr ewin, ac yn fforchogi fforchog&shy;edd yr ewin, a heb gnoi ''ei'' gil; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:8|8}} Na fwyttêwch o’u cig hwynt, ac na chyffyrdd&shy;wch â’u burgyn hwynt: aflan ''ydynt'' i chwi. {{angor|11:9|9}} ¶ Hyn a fwyttêwch o bob dim a’r sydd yn y dyfroedd: pob peth ''y mae'' iddo esgyll a chèn, yn y dyfroedd, yn y moroedd, ac yn yr afonydd; y rhai hynny a fwyttêwch. {{angor|11:10|10}} A phob dim nid ''oes'' iddo esgyll a chèn, yn y moroedd, ac yn yr afonydd, o bob dim a ymsymmudo yn y dyfroedd, ac o bob peth byw, y rhai ''fyddant'' yn y dyfroedd; byddant ffiaidd gennych. {{angor|11:11|11}} Byddant ffiaidd gennych: na fwyttêwch o’u cig hwynt, a ffieidd&shy;iwch eu burgyn hwy. {{angor|11:12|12}} Yr hyn oll yn y dyfroedd ni ''byddo'' esgyll a chèn iddo, ffieidd&shy;beth fydd i chwi. {{angor|11:13|13}} ¶ A’r rhai hyn a ffieiddiwch chwi o’r adar; na fwyttêwch ''hwynt'', ffieidd-dra ydynt: sef yr eryr, a’r ŵyddwalch, a’r fôr-wennol; {{angor|11:14|14}} A’r fwltur, a’r barcud yn ei ryw; {{angor|11:15|15}} Pob cigfran yn ei rhyw; {{angor|11:16|16}} A chyw yr estrys, a’r fran nos, a’r gog, a’r gwalch yn ei ryw; {{angor|11:17|17}} Ac aderyn y cyrph, a’r fulfran, a’r dylluan, {{angor|11:18|18}} A’r gogfran, a’r pelican, a’r bïogen, {{angor|11:19|19}} A’r ciconia, a’r crŷr yn ei ryw, a’r gorn&shy;chwigl, a’r ystlum. {{angor|11:20|20}} Pob ehediad a ymlusgo ''ac'' a gerddo ar bedwar troed, ffieidd-dra yw i chwi. {{angor|11:21|21}} Ond hyn a fwyttêwch, o bob ehediad a ymlusgo, ac a gerddo ar bedwar ''troed'', yr hwn y byddo coesau iddo oddi ar ei draed, i neidio wrthynt ar hyd y ddaear; {{angor|11:22|22}} O’r rhai hynny y rhai hyn a fwyttêwch: y locust yn ei ryw, a’r selam yn ei ryw, a’r hargol yn ei ryw, a’r hagab yn ei ryw. {{angor|11:23|23}} A phob ehediad ''arall'' a ymlusgo, yr hwn ''y mae'' pedwar troed iddo, ffieidd-dra fydd i chwi. {{angor|11:24|24}} Ac am y rhai hyn y byddwch aflan: pwy bynnag a gyffyrddo â’u burgyn hwynt, a fydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|11:25|25}} A phwy bynnag a ddygo ddim o’u burgyn hwynt, golched ei ddillad; ac aflan fydd hyd yr hwyr. {{angor|11:26|26}} Am bob anifail fydd yn hollti’r ewin, ac heb ei fforchogi, ac heb gnoi ei gil aflan yw y rhai hynny i chwi; aflan fydd pob un a gyffyrddo â hwynt. {{angor|11:27|27}} Pob un hefyd a gerddo ar ei<noinclude><references/></noinclude> qybihv9xa6v5hbk2c5qa48h7sxwdqso 143034 143020 2025-07-08T05:33:15Z Tylopous 3717 cyssegr (2) 143034 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>dragy&shy;wyddol; fel y gorchy&shy;mynnodd yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|10:16|16}} ¶ A Moses a geisiodd yn ddyfal fwch yr aberth dros bechod; ac wele ef wedi ei losgi: ac efe a ddigiodd wrth Eleazar ac Ithamar, y rhai a adawsid o feibion Aaron, gan ddywedyd, {{angor|10:17|17}} Paham na fwyt&shy;tasoch yr aberth dros bechod yn y lle sanctaidd; oherwydd sanctei&shy;ddiolaf yw, a Duw a’i rhoddodd i chwi, i ddwyn anwiredd y gynnulleid&shy;fa, gan wneuthur cymod drostynt, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}? {{angor|10:18|18}} Wele, ni ddygwyd ei waed ef i fewn y cyssegr: ei fwytta a ddylasech yn y cyssegr; fel y gorchy&shy;mynnais. {{angor|10:19|19}} A dywedodd Aaron wrth Moses, Wele, heddyw yr offrym&shy;masant eu haberth dros bechod, a’u poeth&shy;offrwm, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; ac fel hyn y digwydd&shy;odd i mi; am hynny os bwyttawn aberth dros bechod heddiw, a fyddai hynny dda yng ngolwg yr {{sc|Arglwydd}}? {{angor|10:20|20}} A phan glybu Moses hynny, efe a fu fodlon. {{angor|Pennod_11}}{{c|{{uc|Pennod}} XI.}} {{bach|1 ''Pa anifeil&shy;iaid a ellir,'' 4 ''a pha rai ni ellir eu bwytta.'' 9 ''Pa bysgod hefyd,'' 13 ''a pha adar.'' 29 ''Pa ymlusg&shy;iaid sydd aflan.''}} {{angor|11:1}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses ac Aaron, gan ddywedyd wrthynt, {{angor|11:2|2}} Llefarwch wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Dyma yr anifeil&shy;iaid a fwyttêwch, o’r holl anifeil&shy;iaid ''sydd'' ar y ddaear. {{angor|11:3|3}} Beth bynnag a hollto yr ewin, ac a fforchogo hollt yr ewinedd, ac a gno ei gil, o’r anifeil&shy;iaid; hwnnw a fwyttêwch. {{angor|11:4|4}} Ond y rhai hyn ni fwyttêwch; o’r rhai a gnoant eu cil, ac o’r rhai a holltant yr ewin: y camel, er ei fod yn cnoi ''ei'' gil, am nad yw yn hollti yr ewin; aflan ''fydd'' i chwi. {{angor|11:5|5}} A’r gwningen, am ei bod yn cnoi ''ei'' chil, ac heb fforchogi yr ewin; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:6|6}} A’r ysgyfarnog, am ei bod yn cnoi ''ei'' chil, ac heb fforchogi yr ewin; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:7|7}} A’r llwdn hwch, am ei fod yn hollti yr ewin, ac yn fforchogi fforchog&shy;edd yr ewin, a heb gnoi ''ei'' gil; aflan ''yw'' i chwi. {{angor|11:8|8}} Na fwyttêwch o’u cig hwynt, ac na chyffyrdd&shy;wch â’u burgyn hwynt: aflan ''ydynt'' i chwi. {{angor|11:9|9}} ¶ Hyn a fwyttêwch o bob dim a’r sydd yn y dyfroedd: pob peth ''y mae'' iddo esgyll a chèn, yn y dyfroedd, yn y moroedd, ac yn yr afonydd; y rhai hynny a fwyttêwch. {{angor|11:10|10}} A phob dim nid ''oes'' iddo esgyll a chèn, yn y moroedd, ac yn yr afonydd, o bob dim a ymsymmudo yn y dyfroedd, ac o bob peth byw, y rhai ''fyddant'' yn y dyfroedd; byddant ffiaidd gennych. {{angor|11:11|11}} Byddant ffiaidd gennych: na fwyttêwch o’u cig hwynt, a ffieidd&shy;iwch eu burgyn hwy. {{angor|11:12|12}} Yr hyn oll yn y dyfroedd ni ''byddo'' esgyll a chèn iddo, ffieidd&shy;beth fydd i chwi. {{angor|11:13|13}} ¶ A’r rhai hyn a ffieiddiwch chwi o’r adar; na fwyttêwch ''hwynt'', ffieidd-dra ydynt: sef yr eryr, a’r ŵyddwalch, a’r fôr-wennol; {{angor|11:14|14}} A’r fwltur, a’r barcud yn ei ryw; {{angor|11:15|15}} Pob cigfran yn ei rhyw; {{angor|11:16|16}} A chyw yr estrys, a’r fran nos, a’r gog, a’r gwalch yn ei ryw; {{angor|11:17|17}} Ac aderyn y cyrph, a’r fulfran, a’r dylluan, {{angor|11:18|18}} A’r gogfran, a’r pelican, a’r bïogen, {{angor|11:19|19}} A’r ciconia, a’r crŷr yn ei ryw, a’r gorn&shy;chwigl, a’r ystlum. {{angor|11:20|20}} Pob ehediad a ymlusgo ''ac'' a gerddo ar bedwar troed, ffieidd-dra yw i chwi. {{angor|11:21|21}} Ond hyn a fwyttêwch, o bob ehediad a ymlusgo, ac a gerddo ar bedwar ''troed'', yr hwn y byddo coesau iddo oddi ar ei draed, i neidio wrthynt ar hyd y ddaear; {{angor|11:22|22}} O’r rhai hynny y rhai hyn a fwyttêwch: y locust yn ei ryw, a’r selam yn ei ryw, a’r hargol yn ei ryw, a’r hagab yn ei ryw. {{angor|11:23|23}} A phob ehediad ''arall'' a ymlusgo, yr hwn ''y mae'' pedwar troed iddo, ffieidd-dra fydd i chwi. {{angor|11:24|24}} Ac am y rhai hyn y byddwch aflan: pwy bynnag a gyffyrddo â’u burgyn hwynt, a fydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|11:25|25}} A phwy bynnag a ddygo ddim o’u burgyn hwynt, golched ei ddillad; ac aflan fydd hyd yr hwyr. {{angor|11:26|26}} Am bob anifail fydd yn hollti’r ewin, ac heb ei fforchogi, ac heb gnoi ei gil aflan yw y rhai hynny i chwi; aflan fydd pob un a gyffyrddo â hwynt. {{angor|11:27|27}} Pob un hefyd a gerddo ar ei<noinclude><references/></noinclude> g1hmo9ufgm2c6qd05w2opewu6evwl16 104 3380 143021 63997 2025-07-08T04:44:00Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143021 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei ddillad, ac ymolched mewn dwfr, a bydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|15:23|23}} Ac os ar y gwely ''y bydd'' efe, neu ar ddim y byddo hi yn eistedd arno, wrth gyffwrdd âg ef; hyd yr hwyr y bydd efe aflan. {{angor|15:24|24}} Ond os gwr gan gysgu a gwsg gyd â hi, fel y byddo o’i mis-glwyf hi arno ef; aflan fydd efe saith niwrnod, ac aflan fydd yr holl wely y gorwedd efe arno. {{angor|15:25|25}} A phan fyddo diferlif ei gwaed yn rhedeg ar wraig lawer o ddyddiau, allan o amser ei hanhwyl, neu pan redo diferlif arni ar ôl ei hanhwyl; bydded holl ddyddiau diferlif ei haflendid hi megis dyddiau ei gwahaniaeth: aflan ''fydd'' hi. {{angor|15:26|26}} Pob gwely y gorweddo hi arno holl ddyddiau ei diferlif, ''fydd'' iddi fel gwely ei mis-glwyf; a phob dodrefnyn yr eisteddo hi arno fydd aflan, megis aflendid ei mis-glwyf hi. {{angor|15:27|27}} A phwy bynnag a gyffyrddo â hwynt, aflan fydd, a golched ei ddillad, ac ymolched mewn dwfr, a bydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|15:28|28}} Ac os glanhêir hi o’i diferlif; yna cyfrifed iddi saith niwrnod: ac wedi hynny glân fydd. {{angor|15:29|29}} A’r wythfed dydd cymmered iddi ddwy durtur, neu ddau gyw colommen, a dyged hwynt at yr offeiriad, i ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|15:30|30}} Ac offrymmed yr offeiriad un yn bech-aberth, a’r llall yn boeth-offrwm; a gwnaed yr offeiriad gymmod drosti ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, am ddiferlif ei haflendid. {{angor|15:31|31}} Felly y neillduwch blant Israel oddi wrth eu haflendid, fel na byddant feirw yn eu haflendid, pan halogant fy mhabell yr hon ''sydd'' yn eu mysg. {{angor|15:32|32}} Dyma gyfraith yr hwn y byddo’r diferlif arno, a’r hwn y daw oddi wrtho ddisgyniad had, fel y byddo aflan o’u herwydd; {{angor|15:33|33}} A’r glaf o’i mis-glwyf, a’r neb y byddo y diferlif arno, o wrryw, ac o fenyw, ac i’r gwr a orweddo ynghyd â’r hon a fyddo aflan. {{angor|Pennod_16}}{{c|{{uc|Pennod XVI.}}}} {{bach|1 ''Y modd y mae i’r arch-offeiriad fyned i mewn i’r cyssegr.'' 11 ''Y pech-aberth dros y bobl.'' 20 ''Yr afr ddïangol.'' 29 ''Gwyl y cymmod bob blwyddyn.''}} {{angor|16:1|}} {{uc|Llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, wedi marwolaeth dau fab Aaron, pan offrymmasant ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ac y buant feirw, {{angor|16:2|2}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Llefara wrth Aaron dy frawd, na ddelo bob amser i’r cysegr o fewn y wahanlen, ger bron y drugareddfa ''sydd'' ar yr arch; fel na byddo efe farw: o herwydd mi a ymddangosaf ar y drugareddfa yn y cwmmwl. {{angor|16:3|3}} A hyn y daw Aaron i’r cysegr: â bustach ieuangc yn bech-aberth, ac â hwrdd yn boeth-offrwm. {{angor|16:4|4}} Gwisged bais lïan sanctaidd, a bydded llodrau llïan am ei gnawd, a gwregyser ef â gwregys llïan, a gwisged feitr llïan: gwisgoedd sanctaidd ''yw'' y rhai hyn; golched yntau ei gnawd mewn dwfr, pan wisgo hwynt. {{angor|16:5|5}} A chymmered gan gynnulleidfa meibion Israel ddau lwdn gafr yn bech-aberth, ac un hwrdd yn boeth-offrwm. {{angor|16:6|6}} Ac offrymmed Aaron fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun, a gwnaed gymmod drosto ei hun, a thros ei dŷ. {{angor|16:7|7}} A chymmered y ddau fwch, a gosoded hwynt ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|16:8|8}} A rhodded Aaron goelbrennau ar y ddau fwch; un coelbren dros yr {{sc|Arglwydd}}, a’r coelbren arall dros y bwch dihangol. {{angor|16:9|9}} A dyged Aaron y bwch y syrthiodd coelbren yr {{sc|Arglwydd}} arno, ac offrymmed ef yn bech-aberth. {{angor|16:10|10}} A’r bwch y syrthiodd arno y coelbren i fod yn fwch dïangol, a roddir i sefyll yn fyw ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymmod ag ef, ''ac'' i’w ollwng i’r anialwch yn fwch dïangol. {{angor|16:11|11}} A dyged Aaron fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun, a gwnaed gymmod drosto ei hun, a thros ei dŷ; a lladded fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun: {{angor|16:12|12}} A chymmered lonaid thusser o farwor tanllyd oddi ar yr allor, oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, a llonaid ei ddwylaw o arogl-darth peraidd mân, a dyged o fewn y wahanlen: {{angor|16:13|13}} A rhodded yr arogl-darth ar y tân, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; fel y cuddio mwg yr arogl-darth y drugareddfa, yr hon ''sydd'' ar y dystiolaeth, ac na byddo efe farw: {{angor|16:14|14}} A chymmered o waed y bustach, a thaenelled â’i fys ar y dru-<noinclude><references/></noinclude> 4tlt32fdze9yoecvwwkv0pa6z7bmwla 143035 143021 2025-07-08T05:33:57Z Tylopous 3717 cyssegr (2) 143035 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei ddillad, ac ymolched mewn dwfr, a bydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|15:23|23}} Ac os ar y gwely ''y bydd'' efe, neu ar ddim y byddo hi yn eistedd arno, wrth gyffwrdd âg ef; hyd yr hwyr y bydd efe aflan. {{angor|15:24|24}} Ond os gwr gan gysgu a gwsg gyd â hi, fel y byddo o’i mis-glwyf hi arno ef; aflan fydd efe saith niwrnod, ac aflan fydd yr holl wely y gorwedd efe arno. {{angor|15:25|25}} A phan fyddo diferlif ei gwaed yn rhedeg ar wraig lawer o ddyddiau, allan o amser ei hanhwyl, neu pan redo diferlif arni ar ôl ei hanhwyl; bydded holl ddyddiau diferlif ei haflendid hi megis dyddiau ei gwahaniaeth: aflan ''fydd'' hi. {{angor|15:26|26}} Pob gwely y gorweddo hi arno holl ddyddiau ei diferlif, ''fydd'' iddi fel gwely ei mis-glwyf; a phob dodrefnyn yr eisteddo hi arno fydd aflan, megis aflendid ei mis-glwyf hi. {{angor|15:27|27}} A phwy bynnag a gyffyrddo â hwynt, aflan fydd, a golched ei ddillad, ac ymolched mewn dwfr, a bydd aflan hyd yr hwyr. {{angor|15:28|28}} Ac os glanhêir hi o’i diferlif; yna cyfrifed iddi saith niwrnod: ac wedi hynny glân fydd. {{angor|15:29|29}} A’r wythfed dydd cymmered iddi ddwy durtur, neu ddau gyw colommen, a dyged hwynt at yr offeiriad, i ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|15:30|30}} Ac offrymmed yr offeiriad un yn bech-aberth, a’r llall yn boeth-offrwm; a gwnaed yr offeiriad gymmod drosti ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, am ddiferlif ei haflendid. {{angor|15:31|31}} Felly y neillduwch blant Israel oddi wrth eu haflendid, fel na byddant feirw yn eu haflendid, pan halogant fy mhabell yr hon ''sydd'' yn eu mysg. {{angor|15:32|32}} Dyma gyfraith yr hwn y byddo’r diferlif arno, a’r hwn y daw oddi wrtho ddisgyniad had, fel y byddo aflan o’u herwydd; {{angor|15:33|33}} A’r glaf o’i mis-glwyf, a’r neb y byddo y diferlif arno, o wrryw, ac o fenyw, ac i’r gwr a orweddo ynghyd â’r hon a fyddo aflan. {{angor|Pennod_16}}{{c|{{uc|Pennod XVI.}}}} {{bach|1 ''Y modd y mae i’r arch-offeiriad fyned i mewn i’r cyssegr.'' 11 ''Y pech-aberth dros y bobl.'' 20 ''Yr afr ddïangol.'' 29 ''Gwyl y cymmod bob blwyddyn.''}} {{angor|16:1|}} {{uc|Llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, wedi marwolaeth dau fab Aaron, pan offrymmasant ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ac y buant feirw, {{angor|16:2|2}} A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Llefara wrth Aaron dy frawd, na ddelo bob amser i’r cyssegr o fewn y wahanlen, ger bron y drugareddfa ''sydd'' ar yr arch; fel na byddo efe farw: o herwydd mi a ymddangosaf ar y drugareddfa yn y cwmmwl. {{angor|16:3|3}} A hyn y daw Aaron i’r cyssegr: â bustach ieuangc yn bech-aberth, ac â hwrdd yn boeth-offrwm. {{angor|16:4|4}} Gwisged bais lïan sanctaidd, a bydded llodrau llïan am ei gnawd, a gwregyser ef â gwregys llïan, a gwisged feitr llïan: gwisgoedd sanctaidd ''yw'' y rhai hyn; golched yntau ei gnawd mewn dwfr, pan wisgo hwynt. {{angor|16:5|5}} A chymmered gan gynnulleidfa meibion Israel ddau lwdn gafr yn bech-aberth, ac un hwrdd yn boeth-offrwm. {{angor|16:6|6}} Ac offrymmed Aaron fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun, a gwnaed gymmod drosto ei hun, a thros ei dŷ. {{angor|16:7|7}} A chymmered y ddau fwch, a gosoded hwynt ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|16:8|8}} A rhodded Aaron goelbrennau ar y ddau fwch; un coelbren dros yr {{sc|Arglwydd}}, a’r coelbren arall dros y bwch dihangol. {{angor|16:9|9}} A dyged Aaron y bwch y syrthiodd coelbren yr {{sc|Arglwydd}} arno, ac offrymmed ef yn bech-aberth. {{angor|16:10|10}} A’r bwch y syrthiodd arno y coelbren i fod yn fwch dïangol, a roddir i sefyll yn fyw ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymmod ag ef, ''ac'' i’w ollwng i’r anialwch yn fwch dïangol. {{angor|16:11|11}} A dyged Aaron fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun, a gwnaed gymmod drosto ei hun, a thros ei dŷ; a lladded fustach y pech-aberth ''a fyddo'' drosto ei hun: {{angor|16:12|12}} A chymmered lonaid thusser o farwor tanllyd oddi ar yr allor, oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, a llonaid ei ddwylaw o arogl-darth peraidd mân, a dyged o fewn y wahanlen: {{angor|16:13|13}} A rhodded yr arogl-darth ar y tân, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; fel y cuddio mwg yr arogl-darth y drugareddfa, yr hon ''sydd'' ar y dystiolaeth, ac na byddo efe farw: {{angor|16:14|14}} A chymmered o waed y bustach, a thaenelled â’i fys ar y dru-<noinclude><references/></noinclude> 9fgaks9fquprje5sborn5z9g1bw1q5v 104 3381 142964 63998 2025-07-07T20:31:21Z Tylopous 3717 dragywyddol (3) 142964 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>gareddfa tu a’r dwyrain: a saith waith y taenella efe o’r gwaed â’i fys o flaen y drugareddfa. {{angor|16:15|15}} ¶ Yna lladded fwch y pech-aberth ''fydd'' dros y bobl, a dyged ei waed ef o fewn y wahanlen; a gwnaed ''â’i'' waed megis ag y gwnaeth â gwaed y bustach, a thaenelled ef ar y drugareddfa, ac o flaen y drugareddfa: {{angor|16:16|16}} A glanhâed y cyssegr oddi wrth aflendid meibion Israel, ac oddi wrth eu hanwireddau, yn eu holl bechodau: a gwnaed yr un modd i babell y cyfarfod, yr hon sydd yn aros gyd â hwynt, ymysg eu haflendid hwynt. {{angor|16:17|17}} Ac na fydded un dyn ym mhabell y cyfarfod, pan ddelo efe ''i mewn'' i wneuthur cymmod yn y cyssegr, hyd oni ddelo efe allan, a gwneuthur o hono ef gymmod drosto ei hun, a thros ei dŷ, a thros holl gynnulleidfa Israel. {{angor|16:18|18}} Ac aed efe allan at yr allor ''sydd'' ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, a gwnaed gymmod arni; a chymmered o waed y bustach, ac o waed y bwch, a rhodded ar gyrn yr allor oddi amgylch. {{angor|16:19|19}} A thaenelled arni o’r gwaed seithwaith â’i fys, a glanhâed hi, a sancteiddied hi oddi wrth aflendid meibion Israel. {{angor|16:20|20}} ¶ A phan ddarffo iddo lanhâu y cyssegr, a phabell y cyfarfod, a’r allor, dyged y bwch byw: {{angor|16:21|21}} A gosoded Aaron ei ddwylaw ar ben y bwch byw, a chyffesed arno holl anwiredd meibion Israel, a’u holl gamweddau hwynt yn eu holl bechodau; a rhodded hwynt ar ben y bwch, ac anfoned ''ef ymaith'' yn llaw gŵr cymwys i’r anialwch. {{angor|16:22|22}} A’r bwch a ddwg eu holl anwiredd hwynt arno, i dir neillduaeth: am hynny hebrynged efe y bwch i’r anialwch. {{angor|16:23|23}} Yna deued Aaron i babell y cyfarfod, a dïosged y gwisgoedd llïan a wisgodd efe wrth ddyfod i’r cyssegr, a gadawed hwynt yno. {{angor|16:24|24}} A golched ei gnawd mewn dwfr yn y lle sanctaidd, a gwisged ei ddillad, ac aed allan, ac offrymmed ei boeth-offrwm ei hun, a phoeth-offrwm y bobl, a gwnaed gymmod drosto ei hun, a thros y bobl. {{angor|16:25|25}} A llosged wer y pech-aberth ar yr allor. {{angor|16:26|26}} A golched yr hwn a anfonodd y bwch ''i fod'' yn fwch dïangol, ei ddillad, a golched ei gnawd mewn dwfr; ac yna deued i’r gwersyll. {{angor|16:27|27}} A bustach y pech-aberth, a bwch y pech-aberth, y rhai y dygwyd eu gwaed i wneuthur cymmod yn y cyssegr, a ddwg ''un'' i’r tu allan i’r gwersyll; a hwy a losgant eu crwyn hwynt, a’u cnawd, a’u biswail, yn tân. {{angor|16:28|28}} A golched yr hwn a’u llosgo hwynt ei ddillad, golched hefyd ei gnawd mewn dwfr; wedi hynny deued i’r gwersyll. {{angor|16:29|29}} ¶ A bydded ''hyn'' yn ddeddf dragywyddol i chwi: y seithfed mis, ar y degfed ''dydd'' o’r mis, y cystuddiwch eich eneidiau, a dim gwaith nis gwnewch, y prïodor a’r dïeithr a fyddo yn ymdaith yn eich plith. {{angor|16:30|30}} O herwydd y dydd hwnnw y gwna ''yr offeiriad'' gymmod drosoch, i’ch glanhâu o’ch holl bechodau, ''fel'' y byddoch lân gerbron yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|16:31|31}} Sabbath gorphwystra ''yw'' hwn i chwi; yna cystuddiwch eich eneidiau, trwy ddeddf dragywyddol. {{angor|16:32|32}} A’r offeiriad, yr hwn a enneinio efe, a’r hwn a gyssegro efe, i offeiriadu yn lle ei dad, a wna y cymmod, ac a wisg y gwisgoedd llïan, ''sef'' y gwisgoedd sanctaidd: {{angor|16:33|33}} Ac a lanhâ y cyssegr sanctaidd, ac a lanhâ babell y cyfarfod, a’r allor; ac a wna gymmod dros yr offeiriaid, a thros holl bobl y gynnulleidfa. {{angor|16:34|34}} A bydded hyn yn ddeddf dragywyddol i chwi, i wneuthur cymmod dros feibion Israel, am eu pechodau oll, un waith yn y flwyddyn. Ac efe a wnaeth megis y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|Pennod_17}}{{c|{{uc|Pennod XVII.}}}} {{bach|1 ''Rhaid yw offrwm i’r Arglwydd wrth ddrws y babell waed yr holl anifeiliaid a leddir.'' 7 ''Ni wasanaetha iddynt aberthu i gythreuliaid.'' 10 ''Gwahardd bwytta gawed,'' 15 ''a phob peth a fo marw ei hun, neu a ynglyfaethwyd.''}} {{angor|17:1|}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|17:2|2}} Llefara wrth Aaron, ac wrth ei feibion, ac wrth holl feibion Israel, a dywed wrthynt, Dyma y peth a orchymynodd yr {{sc|Arglwydd}}, gan ddywedyd, {{angor|17:3|3}} Pob un o dŷ Israel a laddo ŷch, neu oen, neu afr, o fewn y gwersyll, neu a laddo allan o’r gwersyll, {{angor|17:4|4}} Ac heb ei ddwyn i ddrws pabell y cyfarfod, i offrymmu offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}, o flaen tabernacl yr {{sc|Arglwydd}}; gwaed a fwrir yn er-<noinclude><references/></noinclude> ha9tragb7vgu5b3whcenwx1f31r4wu4 104 3383 143022 64000 2025-07-08T04:44:36Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143022 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ei noethni hi: ei chyfnesaf hi ''yw'' y rhai hyn: ysgelerder ''yw'' hyn. {{angor|18:18|18}} Hefyd na chymmer wraig ynghyd â’i chwaer, i’w chystuddio ''hi'', gan noethi noethni honno gyd â’r llall, yn ei byw hi. {{angor|18:19|19}} Ac na nesâ at wraig yn neillduaeth ei haflendid, i noethi ei noethni hi. {{angor|18:20|20}} Ac na chyd-orwedd gyd â gwraig dy gymmydog, i fod yn aflan o’i phlegid. {{angor|18:21|21}} Ac na ddod o’th had i fyned trwy ''dân'' i Moloch: ac na haloga enw dy {{sc|Dduw}}: myfi yw yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|18:22|22}} Ac na orwedd gyd â gwrryw, fel gorwedd gyd â benyw: ffieidd-dra ''yw'' hynny. {{angor|18:23|23}} Ac na chyd-orwedd gyd âg un anifail, i fod yn aflan gyd âg ef; ac na safed gwraig o flaen un anifail i orwedd dano: cymmysgedd ''yw'' hynny. {{angor|18:24|24}} Nac ymhalogwch yn yr un o’r pethau hyn: canys yn y rhai hyn oll yr halogwyd y cenhedloedd yr ydwyf yn eu gyrru allan o’ch blaen chwi: {{angor|18:25|25}} A’r wlad a halogwyd: am hynny yr ydwyf yn ymweled â’i hanwiredd yn ei herbyn, fel y chwydo y wlad ei thrigolion. {{angor|18:26|26}} Ond cedwch chwi fy neddfau a’m barnedigaethau i, ac na wnewch ddim o’r holl ffiaidd bethau hyn; na’r prïodor, na’r dïeithrddyn sydd yn ymdaith yn eich mysg: {{angor|18:27|27}} (O herwydd yr holl ffiaidd bethau hyn a wnaeth gwŷr y wlad, y rhai ''a fu'' o’ch blaen, a’r wlad a halogwyd;) {{angor|18:28|28}} Fel na chwydo y wlad chwithau, pan halogoch hi, megis y chwydodd hi y genedl ''oedd'' o’ch blaen. {{angor|18:29|29}} Canys pwy bynnag a wnel ddim o’r holl ffiaidd bethau hyn; torrir ymaith yr eneidiau a’u gwnelo o blith eu pobl. {{angor|18:30|30}} Am hynny cedwch fy neddf i, heb wneuthur ''yr un'' o’r deddfau ffiaidd a wnaed o’ch blaen chwi, ac nac ymhalogwch ynddynt: myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} chwi. {{angor|Pennod_19}}{{c|{{uc|Pennod}} XIX.}} {{bach|''Ail-adrodd amryw gyfreithiau.''}} {{angor|19:1|}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|19:2|2}} Llefara wrth holl gynnulleidfa meibion Israel, a dywed wrthynt, Byddwch sanctaidd: canys sanctaidd ''ydwyf'' fi, yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} chwi. {{angor|19:3|3}} ¶ Ofnwch bob un ei fam, a’i dad; a chedwch fy Sabbathau: yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} ''ydwyf'' fi. {{angor|19:4|4}} Na throwch at eilunod, ac na wnewch i chwi dduwiau tawdd: yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} ''ydwyf'' fi. {{angor|19:5|5}} ¶ A phan aberthoch hedd-aberth i’r {{sc|Arglwydd}}, yn ol eich ewyllys eich hun yr aberthwch hynny. {{angor|19:6|6}} Ar y dydd yr offrymmoch, a thrannoeth, y bwyttêir ef: a llosger yn tân yr hyn a weddillir hyd y trydydd dydd. {{angor|19:7|7}} Ond os gan fwytta y bwyttêir ef o fewn y trydydd dydd, ffiaidd ''fydd'' efe, ni bydd gymmeradwy. {{angor|19:8|8}} A’r hwn a’i bwyttao a ddwg ei anwiredd, am iddo halogi cyssegredig ''beth'' yr {{sc|Arglwydd}}; a’r enaid hwnnw a dorrir ymaith o blith ei bobl. {{angor|19:9|9}} ¶ A phan gynhauafoch gynhauaf eich tir, na feda yn llwyr gonglau dy faes, ac na chynnull loffion dy gynhauaf. {{angor|19:10|10}} Na loffa hefyd dy winllan, ac na chynnull rawn gweddill dy winllan; gâd hwynt i’r tlawd ac i’r dïeithr: yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} chwi ''ydwyf'' fi. {{angor|19:11|11}} ¶ Na ladrattêwch, ac na ddywedwch gelwydd, ac na thwyllwch bob un ei gymmydog. {{angor|19:12|12}} ¶ Ac na thyngwch i’m henw i yn anudon, ac na haloga enw dy {{sc|Dduw}}; yr {{sc|Arglwydd}} ''ydwyf'' fi. {{angor|19:13|13}} ¶ Na cham-atal oddi wrth dy gymmydog, ac nac yspeilia ef: na thriged cyflog y gweithiwr gyd â thi hyd y bore. {{angor|19:14|14}} ¶ Na felldiga’r byddar, ac na ddod dramgwydd o flaen y dall; ond ofna dy {{sc|Dduw}}: yr {{sc|Arglwydd}} ydwyf fi. {{angor|19:15|15}} ¶ Na wnewch gam mewn barn; na dderbyn wyneb y tlawd, ac na pharcha wyneb y cadarn: barna dy gymmydog mewn cyfiawnder. {{angor|19:16|16}} ¶ Ac na rodia yn athrodwr ym mysg dy bobl; na saf yn erbyn gwaed dy gymmydog; yr {{sc|Arglwydd}} ''ydwyf'' fi. {{angor|19:17|17}} ¶ Na chasâ dy frawd yn dy galon: gan geryddu cerydda dy gymmydog, ac na ddïoddef bechod ynddo. {{angor|19:18|18}} ¶ Na ddïala, ac na chadw lid i feibion dy bobl; ond câr dy gym-<noinclude><references/></noinclude> 5z2qpokvc5yp2x5ir67ry5rusmfgxw8 104 3391 142965 64008 2025-07-07T20:32:04Z Tylopous 3717 dragywyddol 142965 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{angor|25:24|24}} Ac yn holl dir eich etifeddiaeth rhoddwch ollyngdod i’r tir. {{angor|25:25|25}} ¶ Os tloda dy frawd, a gwerthu ''dim'' o’i etifeddiaeth, a dyfod ei gyfnesaf i’w ollwng, ''yna'' efe a gaiff ollwng yr hyn a werthodd ei frawd. {{angor|25:26|26}} Ond os y gwr ni bydd ganddo neb a’i gollyngo, a chyrhaeddyd o’i law ef ei hun gael digon i’w ollwng: {{angor|25:27|27}} Yna cyfrifed flynyddoedd ei werthiad, a rhodded drachefn yr hyn fyddo dros ben i’r gwr yr hwn y gwerthodd ef iddo; felly aed eilwaith i’w etifeddiaeth. {{angor|25:28|28}} Ac os ei law ni chaiff ddigon i dalu iddo; yna bydded yr hyn a werthodd efe yn llaw yr hwn a’i prynodd hyd flwyddyn y jubili; ac yn y jubili yr â yn rhydd, ac efe a ddychwel i’w etifeddiaeth. {{angor|25:29|29}} A phan wertho gwr dŷ annedd ''o fewn'' dinas gaerog, yna bydded ei ollyngdod hyd ''ben'' blwyddyn gyflawn wedi ei werthu: ''dros'' flwyddyn y bydd rhydd ei ollwng ef. {{angor|25:30|30}} Ac oni ollyngir cyn cyflawni iddo flwyddyn gyfan; yna sicrhâer y tŷ, yr hwn ''fydd'' yn y ddinas gaerog, yn llwyr i’r neb a’i prynodd, ''ac'' i’w hiliogaeth: nid â yn rhydd yn y jubili. {{angor|25:31|31}} Ond tai y trefi nid oes caerau o amgylch iddynt, a gyfrifir fel meusydd: bid gollyngdod iddynt, ac yn y jubili yr ânt yn rhydd. {{angor|25:32|32}} Ond dinasoedd y Lefiaid, a thai dinasoedd eu hetifeddiaeth hwynt, bid i’r Lefiaid eu gollwng bob amser. {{angor|25:33|33}} Ac os pryn un gan y Lefiaid; yna aed y tŷ a werthwyd, a dinas ei etifeddiaeth ef, allan yn y jubili: canys tai dinasoedd y Lefiaid ''ydyw'' eu hetifeddiaeth hwynt ym mysg meibion Israel. {{angor|25:34|34}} Ac ni cheir gwerthu maes pentrefol eu dinasoedd hwynt: canys etifeddiaeth dragywyddol ''yw'' efe iddynt. {{angor|25:35|35}} ¶ A phan dlodo dy frawd gyd â thi, a llesgâu o’i law; cynnorthwya ef, fel y byddo byw gyd â thi; ''er ei fod'' yn ddïeithrddyn, neu yn alltud. {{angor|25:36|36}} Na chymmer ganddo occraeth na llog; ond ofna dy {{sc|Dduw}}: a gâd i’th frawd fyw gyd â thi. {{angor|25:37|37}} Na ddod dy arian iddo ar usuriaeth, ac na ddod dy fwyd iddo ar log. {{angor|25:38|38}} Myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}} chwi, yr hwn a’ch dygais allan o dir yr Aipht, i roddi i chwi dir Canaan, ''ac'' i fod yn {{sc|Dduw}} i chwi. {{angor|25:39|39}} ¶ A phan dlodo dy frawd gyd â thi, a’i werthu ef i ti; na wna iddo wasanaethu yn gaethwas. {{angor|25:40|40}} Bydded gyd â thi fel gweinidog cyflog, fel ymdeithydd; hyd flwyddyn y jubili y caiff wasanaethu gyd â thi. {{angor|25:41|41}} Yna aed oddi wrthyt ti, efe a’i blant gyd âg ef, a dychweled at ei dylwyth, ac aed drachefn i etifeddiaeth ei dadau. {{angor|25:42|42}} Canys fy ngweision i ydynt, y rhai a ddygais allan o dir yr Aipht: na werther hwynt fel caethweision. {{angor|25:43|43}} Na feistrola arno ef yn galed; ond ofna dy {{sc|Dduw}}. {{angor|25:44|44}} A ''chymmer'' dy wasanaethwr, a’th wasanaethferch, y rhai fyddant i ti, o fysg y cenhedloedd y rhai ''ydynt'' o’ch amgylch: o honynt y prynwch wasanaethwr a gwasanaethferch. {{angor|25:45|45}} A hefyd o blant yr alltudion y rhai a ymdeithiant gyd â chwi, prynwch o’r rhai hyn, ac o’u tylwyth y rhai ''ŷnt'' gyd â chwi, y rhai a genhedlasant hwy yn eich tir chwi: byddant hwy i chwi yn feddiant. {{angor|25:46|46}} Ac etifeddwch hwynt i’ch plant ar eich ol, i’w meddiannu ''hwynt'' yn etifeddiaeth; gwnewch iddynt eich gwasanaethu byth: ond eich brodyr, meibion Israel, na feistrolwch yn galed y naill ar y llall. {{angor|25:47|47}} ¶ A phan gyrhaeddo llaw dyn dïeithr neu ymdeithydd ''gyfoeth'' gyd â thi, ac i’th frawd dlodi yn ei ymyl ef, a’i werthu ei hun i’r dïeithr yr hwn ''fydd'' yn trigo gyd â thi, neu i un o hiliogaeth tylwyth y dïeithrddyn: {{angor|25:48|48}} Wedi ei werthu, ceir ei ollwng yn rhydd; un o’i frodyr a gaiff ei ollwng yn rhydd; {{angor|25:49|49}} Naill ai ei ewythr, ai mab ei ewythr, a’i gollwng ef yn rhydd; neu ''un'' o’i gyfnesaf ef, o’i dylwyth ei hun, a’i gollwng yn rhydd, neu, os ei law a gyrhaedd, gollynged efe ef ei hun. {{angor|25:50|50}} A chyfrifed â’i brynwr, o’r flwyddyn y gwerthwyd ef, hyd flwyddyn y jubili a bydded arian ei werthiad ef fel rhifedi y blynyddoedd, megis dyddiau gweinidog cyflog y bydd gyd âg ef. {{angor|25:51|51}} Os llawer ''fydd'' o flynyddoedd yn ol; taled ei ollyngdod o arian ei brynedigaeth yn ol hynny. {{angor|25:52|52}} Ac os ychydig flynyddoedd<noinclude></noinclude> l8ixjc9aqkwe00e7c13ssgwunq8azcr 104 3397 143032 64014 2025-07-08T05:30:49Z Tylopous 3717 dehau 143032 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>''fyddant'' bedair mil ar ddeg a thri ugain: a chwe chant. {{angor|2:5|5}} A llwyth Issachar a wersyllant yn nesaf atto: a chapten meibion Issachar ''fydd'' Nethaneel mab Suar. {{angor|2:6|6}} A’i lu ef, a’i rifedigion, ''fyddant'' bedair mil ar ddeg a deugain a phedwar cant. {{angor|2:7|7}} ''Yna'' llwyth Sabulon: ac Elïab mab Helon ''fydd'' capten meibion Sabulon. {{angor|2:8|8}} A’i lu ef, a’i rifedigion, ''fyddant'' ddwy fil ar bymtheg a deugain a phedwar cant. {{angor|2:9|9}} Holl rifedigion gwersyll Judah ''fyddant'', yn ol eu lluoedd, yn gàn mil a phedwar ugain mil a chwe mil a phedwar cant. Yn flaenaf y cychwyn y rhai hyn. {{angor|2:10|10}} Lluman gwersyll Reuben ''fydd'' tu a’r dehau, yn ol eu lluoedd: a chapten meibion Reuben ''fydd'' Elisur mab Sedeur. {{angor|2:11|11}} A’i lu ef, a’i rifedigion, fyddant chwe mil a deugain a phum cant. {{angor|2:12|12}} A’r rhai a wersyllant yn ei ymyl ef fydd llwyth Simeon: a chapten meibion Simeon fydd Selumiel mab Surisadai. {{angor|2:13|13}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fydd'' onid un tri ugain mil a thri chant. {{angor|2:14|14}} Yna llwyth Gad: a chapten meibion Gad ''fydd'' Elïasaph mab Reuel. {{angor|2:15|15}} A’i lu ef, a’u rhifedigion hwynt, ''fyddant'' bùm mil a deugain a chwe chant a deg a deugain. {{angor|2:16|16}} Holl rifedigion gwersyll Reuben ''fyddant'' gàn mil ac un ar ddeg a deugain o filoedd, a phedwar cant a deg a deugain, yn ol eu lluoedd. Ac yn ail y cychwynnant hwy. {{angor|2:17|17}} ¶ A phabell y cyfarfod a gychwyn y’nghanol y gwersylloedd, gyd â gwersyll y Lefiaid: fel y gwersyllant, felly y symmudant, pob un yn ei le, wrth eu llummanau. {{angor|2:18|18}} ¶ Lluman gwersyll Ephraim fydd tu a’r gorllewin, yn ol eu lluoedd: a chapten meibion Ephraim ''fydd'' Elisama mab Ammihud. {{angor|2:19|19}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' ddeugain mil a phùm cant. {{angor|2:20|20}} Ac yn ei ymyl ef llwyth Manasse; a chapten meibion Manasse ''fydd'' Gamaliel mab Pedasur. {{angor|2:21|21}} A’u lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' ddeuddeng mil ar hugain a dau gant. {{angor|2:22|22}} Yna llwyth Benjamin: a chapten meibion Benjamin ''fydd'' Abidan mab Gideoni. {{angor|2:23|23}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' bymtheng mil ar hugain a phedwar cant. {{angor|2:24|24}} Holl rifedigion gwersyll Ephraim ''fyddant'', yn ol eu lluoedd, gan mil ac wyth mil a chant. Ac a gychwynnant yn drydydd. {{angor|2:25|25}} ¶ Llumman gwersyll Dan ''fydd'' tu a’r gogledd, yn ol eu lluoedd: a chapten meibion Dan ''fydd'' Ahïezer mab Ammisàdai. {{angor|2:26|26}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' ddwy fil a thri ugain a saith gant. {{angor|2:27|27}} A’r rhai a wersyllant yn ei ymyl ef ''fydd'' llwyth Aser: a chapten meibion Aser ''fydd'' Pagïel mab Ocran. {{angor|2:28|28}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' un fil a deugain a phùm cant. {{angor|2:29|29}} Yna llwyth Naphtali: a chapten meibion Naphtali ''fydd'' Ahira mab Enan. {{angor|2:30|30}} A’i lu ef, a’u rhifedigion, ''fyddant'' dair mil ar ddeg a deugain a phedwar cant. {{angor|2:31|31}} Holl rifedigion gwersyll Dan fyddant gàn mil ac onid tair mil tri ugain mil a chwe chant. Yn olaf y cychwynnant â’u llumanau. {{angor|2:32|32}} ¶ Dyma rifedigion meibion Israel, wrth dŷ eu tadau. Holl rifedigion y gwersylloedd, yn ol eu lluoedd, ''oedd'' chwe chàn mil a thair mil a phùm cant a deg a deugain. {{angor|2:33|33}} Ond y Lefiaid ni chyfrifwyd ym mysg meibion Israel; megis y gorchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|2:34|34}} A meibion Israel a wnaethant yn ol yr hyn oll a orchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses: felly y gwersyllasant wrth eu llummanau, ac felly y cychwynasant, bob un yn ei deuluoedd, yn ol tŷ eu tadau. {{angor|Pennod_3}}{{c|{{uc|Pennod}} III.}} {{bach|1 ''Meibion Aaron.'' 5 ''Rhoddi y Lefiaid i’r offeiriaid, er mwyn gwasanaeth y babell,'' 11 ''yn lle y cyntaf-anedig.'' 14 ''Rhifo y Leifiaid wrth eu teuluoedd.'' 21 ''Teuluoedd, rhifedi, a swydd y Gersoniaid,'' 27 ''y Cohathiaid,'' 33 ''y Merariaid.'' 38 ''Lle a swydd Moses ac Aaron.'' 40 ''Bod y cyntaf-anedig yn rhydd oddi wrth y Lefiaid.'' 44 ''Prynu y rhai oedd dros ben.''}} {{angor|3:1|}} {{uc|A dyma}} genhedlaethau Aaron a Moses, ar y dydd y llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses ym mynydd Sinai. {{angor|3:2|2}} Dyma enwau meibion Aaron:<noinclude><references/></noinclude> ioa10wih0xthjpgse13araotg7grqz6 104 3398 143023 64015 2025-07-08T04:45:28Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143023 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Nadab y cyntaf-anedig, ac Abihu, Eleazar, ac Ithamar. {{angor|3:3|3}} Dyma enwau meibion Aaron, yr offeiriaid eneiniog, y rhai a gyssegrodd efe i offeiriadu. {{angor|3:4|4}} A marw a wnaeth Nadab ac Abihu ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, pan offrymasant dân dïeithr ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, yn anialwch Sinai; a meibion nid oedd iddynt: ac offeiriadodd Eleazar ac Ithamar yng ngŵydd Aaron eu tad. {{angor|3:5|5}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|3:6|6}} Nesâ lwyth Lefi, a gwna iddo sefyll ger bron Aaron yr offeiriad, fel y gwasanaethont ef. {{angor|3:7|7}} A hwy a gadwant ei gadwraeth ef, a chadwraeth yr holl gynnulleidfa, o flaen pabell y cyfarfod, i wneuthur gwasanaeth y tabernacl. {{angor|3:8|8}} A chadwant holl ddodrefn pabell y cyfarfod, a chadwraeth meibion Israel, i wasanaethu gwasanaeth y tabernacl. {{angor|3:9|9}} A thi a roddi’r Lefiaid i Aaron, ac i’w feibion: y rhai hyn ''sydd'' wedi eu rhoddi yn rhodd iddo ef o feibion Israel. {{angor|3:10|10}} Ac urdda di Aaron a’i feibion i gadw eu hoffeiriadaeth: a’r dïeithrddyn a ddelo yn agos, a roddir i farw. {{angor|3:11|11}} ¶ Llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|3:12|12}} Ac wele, mi a gymmerais y Lefiaid o blith meibion Israel, yn lle pob cyntaf-anedig, ''sef pob cyntaf'' a agoro y groth o feibion Israel; am hynny y Lefiaid a fyddant eiddof fi: {{angor|3:13|13}} Canys eiddof fi ''yw'' pob cyntaf-anedig. Ar y dydd y trewais y cyntaf-anedig yn nhir yr Aipht, cyssegrais i mi fy hun bob cyntaf-anedig yn Israel o ddyn ac anifail: eiddof fi ydynt: myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|3:14|14}} ¶ Yr {{sc|Arglwydd}} hefyd a lefarodd wrth Moses yn anialwch Sinai, gan ddywedyd. {{angor|3:15|15}} Cyfrif feibion Lefi yn ol tŷ eu tadau, trwy eu teuluoedd: cyfrif hwynt, bob gwrryw, o fab misyriad ac uchod. {{angor|3:16|16}} A Moses a’u cyfrifodd hwynt wrth air yr {{sc|Arglwydd}}, fel y gorchymynasid iddo. {{angor|3:17|17}} A’r rhai hyn oedd feibion Lefi wrth eu henwau; Gerson, a Cohath, a Merari. {{angor|3:18|18}} A dyma enwau meibion Gerson, yn ol eu teuluoedd; Libni a Simei. {{angor|3:19|19}} A meibion Cohath, yn ol eu teuluoedd; Amram, Ishar, Hebron, ac Uzziel. {{angor|3:20|20}} A meibion Merari, yn ol eu teuluoedd; Mahli a Musi. Dyma deuluoedd Lefi, wrth dŷ eu tadau. {{angor|3:21|21}} O Gerson ''y daeth'' tylwyth y Libniaid, a thylwyth y Simiaid: dyma deuluoedd y Gersoniaid. {{angor|3:22|22}} Eu rhifedigion hwynt, dan rif pob gwrryw o fab misyriad ac uchod, eu rhifedigion, ''meddaf, oedd'' saith mil a phùm cant. {{angor|3:23|23}} Teuluoedd y Gersoniaid a wersyllant ar y tu ol i’r tabernacl tu a’r gorllewin. {{angor|3:24|24}} A phennaeth tŷ tad y Gersoniaid ''fydd'' Elïasaph mab Lael. {{angor|3:25|25}} A chadwraeth meibion Gerson, ym mhabell y cyfarfod, ''fydd'' y tabernacl, a’r babell, ei thô ''hefyd'', a chaeadlen drws pabell y cyfarfod, {{angor|3:26|26}} A llenni y cynteddfa, a chaeadlen drws y cynteddfa, yr hwn ''sydd'' ynghylch y tabernacl, a’r allor o amgylch, a’i rhaffau i’w holl wasanaeth. {{angor|3:27|27}} ¶ Ac o Cohath ''y daeth'' tylwyth yr Amramiaid, a thylwyth yr Ishariaid, a thylwyth yr Hebroniaid, a thylwyth yr Uzzieliaid: dyma dylwyth y Cohathiaid. {{angor|3:28|28}} Rhifedi yr holl wrrywiaid, o fab misyriad ac uchod, ''oedd'' wyth mil a chwe chant, yn cadw cadwraeth y cyssegr. {{angor|3:29|29}} Teuluoedd meibion Cohath a wersyllant ar ystlys y tabernacl tu a’r dehau. {{angor|3:30|30}} A phennaeth tŷ tad tylwyth y Cohathiaid ''fydd'' Elisaphan mab Uzziel. {{angor|3:31|31}} A’u cadwraeth hwynt ''fydd'' yr arch, a’r bwrdd, a’r canhwyllbren, a’r allorau, a llestri y cyssegr, y rhai y gwasanaethant â hwynt, a’r gaeadlen, a’i holl wasanaeth. {{angor|3:32|32}} A phennaf ar bennaethiaid y Lefiaid ''fydd'' Eleazar mab Aaron yr offeiriad; a llywodraeth ar geidwaid cadwraeth y cyssegr ''fydd iddo ef''. {{angor|3:33|33}} ¶ O Merari ''y daeth'' tylwyth y Mahliaid, a thylwyth y Musiaid: dyma dylwyth Merari. {{angor|3:34|34}} A’u rhifedigion hwynt, wrth gyfrif pob gwrryw, o fab misyriad ac uchod, ''oedd'' chwe mil a deucant. {{angor|3:35|35}} A phennaeth tŷ tad tylwyth Merari ''fydd'' Suriel mab Abihael.<noinclude><references/></noinclude> hat04lf4lu9u1zg7urvq727s2wxczpa 104 3406 143024 142744 2025-07-08T04:46:25Z Tylopous 3717 gynnulleidfa (2) 143024 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|Pennod_8}}{{c|{{uc|Pennod VIII}}.}} {{bach|1 ''Y modd y mae goleuo y llusernau.'' 5 ''Cyssegru y Lefiaid.'' 23 ''Oedran a thymmor eu gwasanaeth hwynt.''}} {{angor|8:1|}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:2|2}} Llefara wrth Aaron, a dywed wrtho, Pan oleuech y lampau, llewyrched y saith lamp ar gyfer y canhwyllbren. {{angor|8:3|3}} Ac felly y gwnaeth Aaron; ar gyfer y canhwyllbren y goleuodd efe ei lampau ef, megis y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|8:4|4}} Dyma waith y canhwyllbren: cyfanwaith o aur ''fydd'' hyd ei baladr, ''ïe'', hyd ei flodau cyfanwaith fydd; yn ol y dull a ddangosodd yr {{sc|Arglwydd}} i Moses, felly y gwnaeth efe y canhwyllbren. {{angor|8:5|5}} ¶ Llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} hefyd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:6|6}} Cymmer y Lefiaid o fysg meibion Israel, a glanhâ hwynt. {{angor|8:7|7}} Ac fel hyn y gwnei iddynt i’w glanhâu; taenella arnynt ddwfr puredigaeth, a gwnant i’r ellyn fyned dros eu holl gnawd, a golchant eu gwisgoedd, ac felly ymlanhânt. {{angor|8:8|8}} Yna cymmerant fustach ieuangc a’i fwyd-offrwm o beilliaid wedi ei gymmysgu trwy olew; a bustach ieuangc arall a gymmeri di yn aberth dros bechod. {{angor|8:9|9}} A phâr i’r Lefiaid ddyfod o flaen pabell y cyfarfod; a chynnull holl gynnulleidfa meibion Israel ynghyd. {{angor|8:10|10}} A dwg y Lefiaid gerbron yr {{sc|Arglwydd}}; a gosoded meibion Israel eu dwylo ar y Lefiaid. {{angor|8:11|11}} Ac offrymed Aaron y Lefiaid ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, yn offrwm gan feibion Israel, fel y byddont hwy i wasanaethu gwasanaeth yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:12|12}} A gosoded y Lefiaid eu dwylaw ar ben y bustych: ac offrwm dithau un yn bech-aberth, a’r llall yn offrwm poeth i’r {{sc|Arglwydd}}, i wneuthur cymod dros y Lefiaid. {{angor|8:13|13}} A gosod y Lefiaid gerbron Aaron, a cher bron ei feibion, ac offrwm hwynt yn offrwm i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|8:14|14}} A neilldua y Lefiaid o blith meibion Israel, a bydded y Lefiaid yn eiddof fi. {{angor|8:15|15}} Wedi hynny aed y Lefiaid i mewn i wasanaethu pabell y cyfarfod; a glanhâ di hwynt, ac offrymma hwynt yn offrwm. {{angor|8:16|16}} Canys hwynt a roddwyd yn rhodd i mi o blith meibion Israel: yn lle agorydd pob croth, ''sef'' pob cyntaf-anedig o feibion Israel, y cymmerais hwynt i mi. {{angor|8:17|17}} Canys i mi ''y perthyn'' pob cyntaf-anedig ym mhlith meibion Israel, o ddyn ac o anifail: er y dydd y tarewais bob cyntaf-anedig y’ngwlad yr Aipht, y sancteiddiais hwynt i mi fy hun. {{angor|8:18|18}} A chymmerais y Lefiaid yn lle pob cyntaf-anedig o feibion Israel. {{angor|8:19|19}} A rhoddais y Lefiaid yn rhodd i Aaron, ac i’w feibion, o blith meibion Israel, i wasanaethu gwasanaeth meibion Israel ym mhabell y cyfarfod, ac i wneuthur cymmod dros feibion Israel; fel na byddo pla ar feibion Israel, pan ddelo meibion Israel yn agos at y cyssegr. {{angor|8:20|20}} A gwnaeth Moses ac Aaron, a holl gynnulleidfa meibion Israel, i’r Lefiaid, yn ol yr hyn oll a orchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses am y Lefiaid: felly y gwnaeth meibion Israel iddynt. {{angor|8:21|21}} A’r Lefiaid a lanhâwyd, ac a olchasant eu dillad: ac Aaron a’u hoffrymmodd hwynt yn offrwm ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: a gwnaeth Aaron gymmod drostynt i’w glanhâu hwynt. {{angor|8:22|22}} Ac wedi hynny y Lefiaid a ddaethant i wasanaethu gwasanaeth ym mhabell y cyfarfod, ger bron Aaron a’i feibion; megis y gorchymynnodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses am y Lefiaid, felly y gwnaethant iddynt. {{angor|8:23|23}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|8:24|24}} Dyma yr hyn ''a berthyn'' i’r Lefiaid: o fab pùm mlwydd ar hugain ac uchod, y deuant i filwrio milwriaeth y’ngwasanaeth pabell y cyfarfod. {{angor|8:25|25}} Ac o fab dengmlwydd a deugain y caiff un ddychwelyd yn ei ol o filwriaeth y gwasanaeth, fel na wasanaetho mwy. {{angor|8:26|26}} Ond gwasanaethed gyd â’i frodyr ym mhabell y cyfarfod, i oruchwylio; ac na wasanaethed wasanaeth: fel hyn y gwnei i’r Lefiaid yn eu goruchwyliaeth. {{angor|Pennod_9}}{{c|{{uc|Pennod IX}}.}} {{bach|1 ''Ail-orchymyn y Pase.'' 6 ''Caniattâu ail Base i’r rhai oedd aflan neu absennol.'' 15 ''Y cwmmwl yn cyfarwyddo yr Israeliaid i symmudo ac i wersyllu.''}} {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> cq1qc1k74tqicuhce2yl5fpahhbngck 104 3407 143026 142684 2025-07-08T04:48:01Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143026 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|9:1|}} {{uc|A’r}} {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses yn anialwch Sinai, yn yr ail flwyddyn wedi eu dyfod hwynt allan o dir yr Aipht, ar y mis cyntaf, gan ddywedyd, {{angor|9:2|2}} Cadwed meibion Israel y Pasc hefyd yn ei dymmor. {{angor|9:3|3}} Ar y pedwerydd dydd ar ddeg o’r mis hwn, yn y cyfnos, y cedwch ef yn ei dymmor: yn ol ei holl ddeddfau, ac yn ol ei holl ddefodau, y cedwch ef. {{angor|9:4|4}} A llefarodd Moses wrth feibion Israel am gadw y Pasc. {{angor|9:5|5}} A chadwasant y Pasc ar y ''mis'' cyntaf, ar y pedwerydd dydd ar ddeg o’r mis, yn y cyfnos, yn anialwch Sinai: yn ol yr hyn oll a orchymynasai yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, felly y gwnaeth meibion Israel. {{angor|9:6|6}} ¶ Ac yr oedd dynion, y rhai oedd wedi eu halogi wrth gelain dyn, fel na allent gadw y Pasc ar y dydd hwnnw: a hwy a ddaethant ger bron Moses, a cher bron Aaron, ar y dydd hwnnw. {{angor|9:7|7}} A’r dynion hynny a ddywedasant wrtho, ''Yr ydym'' ni wedi ein halogi wrth gorph dyn marw: paham y’n gwaherddir rhag offrymmu offrwm i’r {{sc|Arglwydd}} yn ei dymmor ymysg meibion Israel? {{angor|9:8|8}} A dywedodd Moses wrthynt, Sefwch, a mi a wrandawaf beth a orchymynno yr {{sc|Arglwydd}} o’ch plegid. {{angor|9:9|9}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|9:10|10}} Llefara wrth feibion Israel, gan ddywedyd, Pan fyddo neb wedi ei halogi gan gorph marw, neu ''neb'' o honoch neu o’ch hiliogaeth mewn ffordd bell, etto cadwed Basc i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|9:11|11}} Ar y pedwerydd dydd ar ddeg o’r ail mis, yn y cyfnos, y cadwant ef: ynghyd â bara croyw a ''dail'' chwerwon y bwyttânt ef. {{angor|9:12|12}} Na weddillant ''ddim'' o hono hyd y bore, ac na thorrant asgwrn ohono: yn ol holl ddeddf y Pasc y cadwant ef. {{angor|9:13|13}} A’r gwr a fyddo glân, ac heb fod mewn taith, ac a beidio â chadw y Pasc, torrir ymaith yr enaid hwnnw o fysg ei bobl, am na offrymmodd offrwm yr {{sc|Arglwydd}} yn ei dymmor: ei bechod a ddwg y gwr hwnnw. {{angor|9:14|14}} A phan ymdeithio dïeithr gyd â chwi, ac ewyllysio cadw Pasc i’r {{sc|Arglwydd}}; fel ''y byddo'' deddf y Pasc a’i ddefod, felly y ceidw: yr un ddeddf fydd i chwi, ''sef'' i’r dïeithr ac i’r un fydd a’i enedigaeth o’r wlad. {{angor|9:15|15}} ¶ Ac ar y dydd y codwyd y tabernacl, y cwmmwl a gauodd am y tabernacl dros babell y dystiolaeth; a’r hwyr yr ydoedd ar y tabernacl megis gwelediad tân hyd y bore. {{angor|9:16|16}} Felly yr ydoedd yn wastadol; y cwmmwl a gauai am dano ''y dydd'', a’r gwelediad tân y nos. {{angor|9:17|17}} A phan gyfodai y cwmmwl oddi ar y babell, wedi hynny y cychwynai meibion Israel: ac yn y lle yr arhosai y cwmmwl ynddo, yno y gwersyllai meibion Israel. {{angor|9:18|18}} Wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}} y cychwynai meibion Israel, ac wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}} y gwersyllent: yr holl ddyddiau yr arhosai y cwmmwl ar y tabernacl, yr arhosent yn y gwersyll. {{angor|9:19|19}} A phan drigai y cwmmwl yn hir ar y tabernacl lawer o ddyddiau, yna meibion Israel a gadwent wyliadwriaeth yr {{sc|Arglwydd}}, ac ni chychwynent. {{angor|9:20|20}} Ac os byddai y cwmmwl ychydig ddyddiau ar y tabernacl, wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}} y gwersyllent, ac wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}} y cychwynent. {{angor|9:21|21}} Hefyd os byddai y cwmmwl o hwyr hyd fore, a chyfodi o’r cwmmwl y bore, hwythau a symmudent: pa un bynnag ai dydd ai nos ''fyddai'' pan gyfodai y cwmmwl, yna y cychwynent. {{angor|9:22|22}} Os deuddydd, os mis, os blwyddyn ''fyddai'', tra y trigai y cwmmwl ar y tabernacl, gan aros arno, meibion Israel a arhosent yn eu pebyll, ac ni chychwynent: ond pan godai efe, y cychwynent. {{angor|9:23|23}} Wrth air yr {{sc|Arglwydd}} y gwersyllent, ac wrth air yr {{sc|Arglwydd}} y cychwynent: ''felly'' y cadwent wyliadwriaeth yr {{sc|Arglwydd}}, yn ol gair yr {{sc|Arglwydd}} trwy law Moses. {{angor|Pennod_10}}{{c|{{uc|Pennod X}}.}} {{bach|1 ''Beth a wneid â’r udgyrn arian.'' 11 ''Yr Israeliaid yn symmudo o Sinai i Paran.'' 14 ''Trefn eu cerddediad hwy.'' 29 ''Moses yn attolwg ar Hobab nad ymadawai â hwynt.'' 33 ''Bendith Moses wrth symmudo a gorphwyso o’r arch.''}} {{angor|10:1|}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|10:2|2}} Gwna i ti ddau udgorn arian, yn gyfanwaith y gwnei hwynt: a byddant i ti i alw y gynnulleidfa ynghyd, ac i beri i’r gwersylloedd gychwyn. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> ruu86tx1kfzcn61qrkhpyi9covonsbe 104 3408 142967 142685 2025-07-07T20:33:52Z Tylopous 3717 dragywyddol 142967 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|10:3|3}} A phan ganant â hwynt, yr ymgasgl yr holl gynulleidfa attat, wrth ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|10:4|4}} Ond os âg un y canant; yna y tywysogion, ''sef'' pennaethiaid miloedd Israel, a ymgasglant. {{angor|10:5|5}} Pan ganoch larwm; yna y gwersylloedd, y rhai a wersyllant tu a’r dwyrain, a gychwynant. {{angor|10:6|6}} Pan ganoch larwm yr ail waith; yna y gwersylloedd, y rhai a wersyllant tu a’r dehau, a gychwynant: larwm a ganant hwy wrth eu cychwyn. {{angor|10:7|7}} Ac wrth alw ynghyd y gynulleidfa, cenwch yr udgyrn; ond na chenwch larwm. {{angor|10:8|8}} A meibion Aaron, yr offeiriaid, a ganant ar yr udgyrn; a byddant i chwi yn ddeddf dragywyddol trwy eich cenedlaethau. {{angor|10:9|9}} Hefyd pan eloch i ryfel yn eich gwlad yn erbyn y gorthrymmwr a’ch gorthrymmo chwi; cenwch larwm mewn udgyrn: yna y coffêir chwi ger bron yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}}, ac yr achubir chwi rhag eich gelynion. {{angor|10:10|10}} Ar ddydd eich llawenydd hefyd, ac ar eich gwyliau gosodedig, ac ar ddechreu eich misoedd, y cenwch ar yr udgyrn uwch ben eich offrymmau poeth, ac uwch ben eich aberthau hedd; a byddant i chwi yn goffadwriaeth ger bron eich {{sc|Duw}}: myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}}. {{angor|10:11|11}} ¶ A bu yn yr ail flwyddyn, sef yr ail mis, ar yr ugeinfed ''dydd'' o’r mis, gyfodi o’r cwmmwl oddi ar dabernacl y dystiolaeth. {{angor|10:12|12}} A meibion Israel a gychwynasant i’w taith o anialwch Sinai; a’r cwmmwl a arhosodd yn anialwch Paran. {{angor|10:13|13}} Felly y cychwynasant y waith gyntaf, wrth air yr {{sc|Arglwydd}} trwy law Moses. {{angor|10:14|14}} ¶ Ac yn gyntaf y cychwynodd llumman gwersyll meibion Judah yn ol eu lluoedd: ac ar ei lu ef ''yr ydoedd'' Nahson mab Aminadab. {{angor|10:15|15}} Ac ar lu llwyth meibion Issachar, Nethaneel mab Suar. {{angor|10:16|16}} Ac ar lu llwyth meibion Zabulon, Elïab mab Helon. {{angor|10:17|17}} Yna y tynnwyd i lawr y tabernacl; a meibion Gerson a meibion Merari a gychwynasant, gan ddwyn y tabernacl. {{angor|10:18|18}} ¶ Yna y cychwynodd llumman gwersyll Reuben yn ol eu lluoedd: ac ''yr ydoedd'' ar ei lu ef Elisur mab Sedëur. {{angor|10:19|19}} Ac ar lu llwyth meibion Simeon, Selumiel mab Surisàdai. {{angor|10:20|20}} Ac ar lu llwyth meibion Gad, Elïasaph mab Deuel. {{angor|10:21|21}} A’r Cohathiaid a gychwynasant, gan ddwyn y cyssegr; ''a’r lleill'' a godent y tabernacl, tra fyddent hwy yn dyfod. {{angor|10:22|22}} ¶ Yna llumman gwersyll meibion Ephraim a gychwynnodd yn ol eu lluoedd: ac ''yr oedd'' ar ei lu ef Elisama mab Ammihud. {{angor|10:23|23}} Ac ar lu llwyth meibion Manasseh, Gamaliel mab Pedasur. {{angor|10:24|24}} Ac ar lu llwyth meibion Benjamin, Abidan mab Gideoni. {{angor|10:25|25}} ¶ Yna llumman gwersyll meibion Dan, yn olaf o’r holl wersylloedd, a gychwynnodd yn ol eu lluoedd: ac ''yr ydoedd'' ar ei lu ef Ahïeser mab Ammisàdai. {{angor|10:26|26}} Ac ar lu llwyth meibion Aser, Pagïel mab Ocran. {{angor|10:27|27}} Ac ar lu llwyth meibion Naphtali, Ahira mab Enan. {{angor|10:28|28}} Dyma gychwyniadau meibion Israel yn ol eu lluoedd, pan gychwynasant. {{angor|10:29|29}} ¶ A dywedodd Moses wrth Hobab, mab Raguel y Midianiad, chwegrwn Moses, Myned yr ydym i’r lle am yr hwn y dywedodd yr {{sc|Arglwydd}}, Rhoddaf hwnnw i chwi: tyred gyd â ni, a gwnawn ddaioni i ti; canys llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} ddaioni am Israel. {{angor|10:30|30}} Dywedodd yntau wrtho, Nid âf ddim; ond i’m gwlad fy hun, ac at fy nghenedl fy hun, yr âf. {{angor|10:31|31}} Ac efe a ddywedodd, Na âd ni, attolwg; canys ti a adwaenost ein gwersyllfaoedd yn yr anialwch, ac a fyddi yn lle llygaid i ni. {{angor|10:32|32}} A phan ddelych gyd â ni, a dyfod o’r daioni hwnnw, yr hwn a wna yr {{sc|Arglwydd}} i ni, ninnau a wnawn ddaioni i tithau. {{angor|10:33|33}} ¶ A hwy a aethant oddi wrth fynydd yr {{sc|Arglwydd}} daith tri diwrnod: ac arch cyfammod yr {{sc|Arglwydd}} oedd yn myned o’u blaen hwynt daith tri diwrnod, i chwilio am orphwysfa iddynt. {{angor|10:34|34}} A chwmmwl yr {{sc|Arglwydd}} ''oedd'' arnynt y dydd, pan elent o’r gwersyll. {{angor|10:35|35}} A hefyd pan gychwynai yr arch, Moses a ddywedai, Cyfod,<noinclude><references/></noinclude> oj8coo7oayevrt3huv7oa2xkpm5qz3q 143025 142967 2025-07-08T04:47:23Z Tylopous 3717 gynnulleidfa (2) 143025 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|10:3|3}} A phan ganant â hwynt, yr ymgasgl yr holl gynnulleidfa attat, wrth ddrws pabell y cyfarfod. {{angor|10:4|4}} Ond os âg un y canant; yna y tywysogion, ''sef'' pennaethiaid miloedd Israel, a ymgasglant. {{angor|10:5|5}} Pan ganoch larwm; yna y gwersylloedd, y rhai a wersyllant tu a’r dwyrain, a gychwynant. {{angor|10:6|6}} Pan ganoch larwm yr ail waith; yna y gwersylloedd, y rhai a wersyllant tu a’r dehau, a gychwynant: larwm a ganant hwy wrth eu cychwyn. {{angor|10:7|7}} Ac wrth alw ynghyd y gynnulleidfa, cenwch yr udgyrn; ond na chenwch larwm. {{angor|10:8|8}} A meibion Aaron, yr offeiriaid, a ganant ar yr udgyrn; a byddant i chwi yn ddeddf dragywyddol trwy eich cenedlaethau. {{angor|10:9|9}} Hefyd pan eloch i ryfel yn eich gwlad yn erbyn y gorthrymmwr a’ch gorthrymmo chwi; cenwch larwm mewn udgyrn: yna y coffêir chwi ger bron yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}}, ac yr achubir chwi rhag eich gelynion. {{angor|10:10|10}} Ar ddydd eich llawenydd hefyd, ac ar eich gwyliau gosodedig, ac ar ddechreu eich misoedd, y cenwch ar yr udgyrn uwch ben eich offrymmau poeth, ac uwch ben eich aberthau hedd; a byddant i chwi yn goffadwriaeth ger bron eich {{sc|Duw}}: myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}}. {{angor|10:11|11}} ¶ A bu yn yr ail flwyddyn, sef yr ail mis, ar yr ugeinfed ''dydd'' o’r mis, gyfodi o’r cwmmwl oddi ar dabernacl y dystiolaeth. {{angor|10:12|12}} A meibion Israel a gychwynasant i’w taith o anialwch Sinai; a’r cwmmwl a arhosodd yn anialwch Paran. {{angor|10:13|13}} Felly y cychwynasant y waith gyntaf, wrth air yr {{sc|Arglwydd}} trwy law Moses. {{angor|10:14|14}} ¶ Ac yn gyntaf y cychwynodd llumman gwersyll meibion Judah yn ol eu lluoedd: ac ar ei lu ef ''yr ydoedd'' Nahson mab Aminadab. {{angor|10:15|15}} Ac ar lu llwyth meibion Issachar, Nethaneel mab Suar. {{angor|10:16|16}} Ac ar lu llwyth meibion Zabulon, Elïab mab Helon. {{angor|10:17|17}} Yna y tynnwyd i lawr y tabernacl; a meibion Gerson a meibion Merari a gychwynasant, gan ddwyn y tabernacl. {{angor|10:18|18}} ¶ Yna y cychwynodd llumman gwersyll Reuben yn ol eu lluoedd: ac ''yr ydoedd'' ar ei lu ef Elisur mab Sedëur. {{angor|10:19|19}} Ac ar lu llwyth meibion Simeon, Selumiel mab Surisàdai. {{angor|10:20|20}} Ac ar lu llwyth meibion Gad, Elïasaph mab Deuel. {{angor|10:21|21}} A’r Cohathiaid a gychwynasant, gan ddwyn y cyssegr; ''a’r lleill'' a godent y tabernacl, tra fyddent hwy yn dyfod. {{angor|10:22|22}} ¶ Yna llumman gwersyll meibion Ephraim a gychwynnodd yn ol eu lluoedd: ac ''yr oedd'' ar ei lu ef Elisama mab Ammihud. {{angor|10:23|23}} Ac ar lu llwyth meibion Manasseh, Gamaliel mab Pedasur. {{angor|10:24|24}} Ac ar lu llwyth meibion Benjamin, Abidan mab Gideoni. {{angor|10:25|25}} ¶ Yna llumman gwersyll meibion Dan, yn olaf o’r holl wersylloedd, a gychwynnodd yn ol eu lluoedd: ac ''yr ydoedd'' ar ei lu ef Ahïeser mab Ammisàdai. {{angor|10:26|26}} Ac ar lu llwyth meibion Aser, Pagïel mab Ocran. {{angor|10:27|27}} Ac ar lu llwyth meibion Naphtali, Ahira mab Enan. {{angor|10:28|28}} Dyma gychwyniadau meibion Israel yn ol eu lluoedd, pan gychwynasant. {{angor|10:29|29}} ¶ A dywedodd Moses wrth Hobab, mab Raguel y Midianiad, chwegrwn Moses, Myned yr ydym i’r lle am yr hwn y dywedodd yr {{sc|Arglwydd}}, Rhoddaf hwnnw i chwi: tyred gyd â ni, a gwnawn ddaioni i ti; canys llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} ddaioni am Israel. {{angor|10:30|30}} Dywedodd yntau wrtho, Nid âf ddim; ond i’m gwlad fy hun, ac at fy nghenedl fy hun, yr âf. {{angor|10:31|31}} Ac efe a ddywedodd, Na âd ni, attolwg; canys ti a adwaenost ein gwersyllfaoedd yn yr anialwch, ac a fyddi yn lle llygaid i ni. {{angor|10:32|32}} A phan ddelych gyd â ni, a dyfod o’r daioni hwnnw, yr hwn a wna yr {{sc|Arglwydd}} i ni, ninnau a wnawn ddaioni i tithau. {{angor|10:33|33}} ¶ A hwy a aethant oddi wrth fynydd yr {{sc|Arglwydd}} daith tri diwrnod: ac arch cyfammod yr {{sc|Arglwydd}} oedd yn myned o’u blaen hwynt daith tri diwrnod, i chwilio am orphwysfa iddynt. {{angor|10:34|34}} A chwmmwl yr {{sc|Arglwydd}} ''oedd'' arnynt y dydd, pan elent o’r gwersyll. {{angor|10:35|35}} A hefyd pan gychwynai yr arch, Moses a ddywedai, Cyfod,<noinclude><references/></noinclude> cob5lp2udpb5aklpaken23zibbcu4z4 104 3411 143027 142763 2025-07-08T04:48:36Z Tylopous 3717 gynnulleidfa 143027 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{sc|glwydd}}, gan ddywedyd, O {{sc|Dduw}}, attolwg, meddyginiaetha hi yr awr hon. {{angor|12:14|14}} ¶ A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Os ei thad a boerai yn ei hwyneb, oni chywilyddiai hi saith niwrnod? cauer arni saith niwrnod o’r tu allan i’r gwersyll, ac wedi hynny derbynier hi. {{angor|12:15|15}} A chauwyd ar Miriam o’r tu allan i’r gwersyll saith niwrnod: a’r bobl ni chychwynodd hyd oni ddaeth Miriam i mewn ''drachefn''. {{angor|12:16|16}} Ac wedi hynny yr aeth y bobl o Haseroth, ac a wersyllasant yn anialwch Paran. {{angor|Pennod_13}}{{c|{{uc|Pennod XIII}}.}} {{bach|1 ''Enwau y gwŷr a ddanfonwyd i chwilio y wlad:'' 17 ''eu haddysg:'' 21 ''eu gweithredoedd:'' 26 ''eu newyddion.''}} {{angor|13:1|}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|13:2|2}} Anfon i ti wŷr i edrych tir Canaan, yr hwn yr ydwyf fi yn ei roddi i feibion Israel: gwr dros bob un o lwythau eu tadau a anfonwch; pob un yn bennaeth yn eu mysg hwynt. {{angor|13:3|3}} A Moses a’u hanfonodd hwynt o anialwch Paran, wrth orchymyn yr {{sc|Arglwydd}}: pennaethiaid meibion Israel ''oedd'' y gwŷr hynny oll. {{angor|13:4|4}} A dyma eu henwau hwynt. Dros lwyth Reuben, Sammua mab Zaccur. {{angor|13:5|5}} Dros lwyth Simeon, Saphat mab Hori. {{angor|13:6|6}} Dros lwyth Judah, Caleb mab Jefphunneh. {{angor|13:7|7}} Dros lwyth Issachar, Igal mab Joseph. {{angor|13:8|8}} Dros lwyth Ephraim, Osea mab Nun. {{angor|13:9|9}} Dros lwyth Benjamin, Palti mab Raphu. {{angor|13:10|10}} Dros lwyth Zabulon, Gàdiel mab Sodi. {{angor|13:11|11}} O lwyth Joseph, dros lwyth Manasseh, Gadi mab Susi. {{angor|13:12|12}} Dros lwyth Dan, Amiel mab Gemali. {{angor|13:13|13}} Dros lwyth Aser, Sethur mab Michael. {{angor|13:14|14}} Dros lwyth Naphtali, Nahbi mab Fophsi. {{angor|13:15|15}} Dros lwyth Gad, Geuel mab Maci. {{angor|13:16|16}} Dyma enwau y gwŷr a anfonodd Moses i edrych ansawdd y wlad. A Moses a enwodd Osea mab Nun, Josua. {{angor|13:17|17}} ¶ A Moses a’u hanfonodd hwynt i edrych ansawdd gwlad Canaan, ac a ddywedodd wrthynt, Ewch yma tu a’r dehau, a dringwch i’r mynydd. {{angor|13:18|18}} Ac edrychwch y wlad beth ''yw'' hi, a’r bobl sydd yn trigo ynddi, pa un ai cryf ai gwan, ai ychydig ai llawer ydynt: {{angor|13:19|19}} A pheth ''yw'' y tir y maent yn trigo ynddo, ai da ai drwg; ac ym mha ddinasoedd y maent yn preswylio, ai mewn pebyll, ai mewn amddiffynfeydd; {{angor|13:20|20}} A pha dir, ai bras ''yw'' efe ai cul; a oes coed ynddo, ai nad ''oes''. Ac ymwrolwch, a dygwch o ffrwyth y tir. A’r dyddiau ''oeddynt'' ddyddiau blaen-ffrwyth grawnwin. {{angor|13:21|21}} ¶ A hwy a aethant i fynu, ac a chwiliasant y tir, o anialwch Sin hyd Rehob, ffordd y deuir i Hamath. {{angor|13:22|22}} Ac a aethant i fynu i’r dehau, ac a ddaethant hyd Hebron: ac yno ''yr oedd'' Ahiman, Sesai, a Thalmai, meibion Anac. (A Hebron a adeiladasid saith mlynedd o flaen Soan yn yr Aipht.) {{angor|13:23|23}} A daethant hyd ddyffryn Escol; a thorrasant oddi yno gangen âg un swp o rawnwin, ac a’i dygasant ar drosol rhwng dau: ''dygasant rai'' o’r pomgranadau hefyd, ac o’r ffigys. {{angor|13:24|24}} A’r lle hwnnw a alwasant dyffryn Escol; o achos y swp grawnwin a dorrodd meibion Israel oddi yno. {{angor|13:25|25}} A hwy a ddychwelasant o chwilio y wlad ar ol deugain niwrnod. {{angor|13:26|26}} ¶ A myned a wnaethant, a dyfod at Moses ac at Aaron, ac at holl gynnulleidfa meibion Israel, i Cades, yn anialwch Paran; a dygasant yn eu hoi air iddynt, ac i’r holl gynnulleidfa, ac a ddangosasant iddynt ffrwyth y tir. {{angor|13:27|27}} A mynegasant iddo, a dywedasant, Daethom i’r tir lle yr anfonaist ni; ac yn ddïau llifeirio y mae o laeth a mêl: a dyma ei ffrwyth ef. {{angor|13:28|28}} Ond ''y mae'' y bobl sydd yn trigo yn y tir yn gryfion, a’r dinasoedd yn gaerog ''ac'' yn fawrion iawn; a gwelsom yno hefyd feibion Anac. {{angor|13:29|29}} Yr Amaleciaid sydd yn trigo yn nhir y dehau; a’r Hethiaid, a’r Jebusiaid, a’r Amoriaid, yn gwladychu yn y mynydd-dir; a’r Canaaneaid yn preswylio wrth y môr, a cher llaw yr Iorddonen. {{angor|13:30|30}} A gostegodd Caleb y bobl ger bron Moses, ac a ddywedodd, Gan fyned awn i fynu, a pherchennogwn hi: canys gan orchfygu y gorchfygwn hi. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> eedk4h9c44kixcr5z57suglujxfgu0c 104 3415 142944 6550 2025-07-07T18:13:25Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142944 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|15:36|36}} A’r holl gynnulleidfa a’i dygasant ef i’r tu allan i’r gwersyll, ac a’i llabyddiasant ef â meini, fel y bu efe farw; megis y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses. {{angor|15:37|37}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|15:38|38}} Llefara wrth feibion Israel, a dywed wrthynt, am wneuthur iddynt eddi ar odre eu dillad, trwy eu cenhedlaethau, a rhoddant bleth o ''sidan'' glas ar eddi y godre. {{angor|15:39|39}} A bydded i chwi yn rhidens, i edrych arno, ac i gofio holl orchymynion yr {{sc|Arglwydd}}, ac i’w gwneuthur hwynt; ac na chwiliwch yn ol eich calonnau eich hunain, nac yn ol eich llygaid eich hunain, y rhai yr ydych yn puteinio ar eu hol: {{angor|15:40|40}} Fel y cofioch ac y gwneloch fy holl orchymynion i, ac y byddoch sanctaidd i’ch {{sc|Duw}}. {{angor|15:41|41}} Myfi ''ydyw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Duw}}, yr hwn a’ch dygais chwi allan o dir yr Aipht, i fod i chwi yn {{sc|Dduw}}: myfi ''yw'' yr {{sc|Arglwydd}} eich {{sc|Dduw}}. {{angor|Pennod_16}}{{c|{{uc|Pennod XVI}}.}} {{bach|1 ''Gwrthryfel Corah, Dathan, ac Abiram.'' 23 ''Moses yn gwahanu y bobl oddi wrth bebyll y gwrthryfelwyr.'' 31 ''Y ddaear yn llyngcu Corah: a thân yn difa y lleill.'' 36 ''Cadw y thusserau er mwyn defnydd sanctaidd.'' 41 ''Lladd pedair mil ar ddeg a saith gant, am rwgnach yn erbyn Moses ac Aaron.'' 46 ''Aaron, trwy arogl-darthu, yn attal y pla.''}} {{angor|16:1|}} {{uc|Yna}} Corah, mab Ishar, mab Cohath, mab Lefi; a Dathan ac Abiram, meibion Elïab, ac On mab Peleth, meibion Reuben, a gymmerasant ''wŷr:'' {{angor|16:2|2}} A hwy a godasant o flaen Moses, ynghyd â dau cant a deg a deugain o wŷr ''eraill'' o feibion Israel, pennaethiaid y gynnulleidfa, pendefigion y gymmanfa, gwŷr enwog. {{angor|16:3|3}} Ac ymgasglasant yn erbyn Moses, ac yn erbyn Aaron, ac a ddywedasant wrthynt, Gormod i chwi ''hyn;'' canys ''y mae'' yr holl gynnulleidfa yn sanctaidd bob un o honynt, ac ''y mae'' yr {{sc|Arglwydd}} yn eu mysg: paham yr ymgodwch goruwch cynnulleidfa yr {{sc|Arglwydd}}? {{angor|16:4|4}} A phan glybu Moses, efe a syrthiodd ar ei wyneb. {{angor|16:5|5}} Ac efe a lefarodd wrth Corah, ac wrth ei holl gynnulleidfa ef, gan ddywedyd, Y bore y dengys yr {{sc|Arglwydd}} yr hwn ''sydd'' eiddo ef, a’r sanctaidd; a ''phwy'' a ddylai nesâu atto ef: canys yr hwn a ddewisodd efe, a nesâ efe atto. {{angor|16:6|6}} Hyn a wnewch: Cymmerwch i chwi, ''sef'' Corah a’i holl gynnulleidfa, thusserau; {{angor|16:7|7}} A rhoddwch ynddynt dân, a gosodwch arnynt arogl-darth y fory ger bron yr {{sc|Arglwydd}}: yna bydd i’r gwr hwnnw fod yn sanctaidd, yr hwn a ddewiso yr {{sc|Arglwydd}}: gormod i chwi ''hyn'', meibion Lefi. {{angor|16:8|8}} A dywedodd Moses wrth Corah, Gwrandêwch, attolwg, meibion Lefi. {{angor|16:9|9}} ''Ai'' bychan gennych neillduo o {{sc|Dduw}} Israel chwi oddi wrth gynnulleidfa Israel, gan eich nesâu chwi atto ei hun, i wasanaethu gwasanaeth tabernacl yr {{sc|Arglwydd}}, ac i sefyll ger bron y gynnulleidfa, i’w gwasanaethu hwynt? {{angor|16:10|10}} Canys efe a’th nesaodd di, a’th holl frodyr, meibion Lefi, gyd â thi: ac a geisiwch chwi yr offeiriadaeth hefyd? {{angor|16:11|11}} Am hynny tydi a’th holl gynnulleidfa ''ydych'' yn ymgynnull yn erbyn yr {{sc|Arglwydd}}: ond Aaron, beth ''yw'' efe, i chwi i duchan yn ei erbyn? {{angor|16:12|12}} ¶ A Moses a anfonodd i alw am Dathan ac Abiram, meibion Elïab. Hwythau a ddywedasant, Ni ddeuwn ni ddim i fynu. {{angor|16:13|13}} ''Ai'' bychan ''yw'' dwyn o honot ti ni i fynu o dir yn llifeirio o laeth a mêl, i’n lladd ni yn y diffaethwch, oddi eithr hefyd arglwyddiaethu o honot yn dost arnom ni? {{angor|16:14|14}} Etto ni ddygaist ni i dir yn llifeirio o laeth a mêl, ac ni roddaist i ni feddiant ''mewn'' maes na gwinllan: a dynni di lygaid y gwŷr hyn? ni ddeuwn ni i fynu ddim. {{angor|16:15|15}} Yna y digiodd Moses yn ddirfawr, ac y dywedodd wrth yr {{sc|Arglwydd}}, Nac edrych ar eu hoffrwm hwy; ni chymmerais un asyn oddi arnynt, ac ni ddrygais un o honynt. {{angor|16:16|16}} A dywedodd Moses wrth Corah, Bydd di a’th holl gynnulleidfa ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ti, a hwynt, ac Aaron, y fory. {{angor|16:17|17}} A chymmerwch bob un ei thusser, a rhoddwch arnynt arogl-darth; a dyged pob un ei thusser ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ''sef'' dau cant a deg a deugain o thusserau: ''dwg'' dithau hefyd, ac Aaron, bob un ei thusser. {{angor|16:18|18}} A chymmerasant bob un ei thusser, a rhoddasant dân ynddynt,<noinclude><references/></noinclude> s41bwn1qz718nqlb398or8eamysyqym 104 3416 142952 6551 2025-07-07T20:22:05Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142952 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>a gosodasant arogl-darth arnynt; a safasant ''wrth'' ddrws pabell y cyfarfod, ynghyd â Moses ac Aaron. {{angor|16:19|19}} Yna Corah a gasglodd yr holl gynnulleidfa yn eu herbyn hwynt, i ddrws pabell y cyfarfod: a gogoniant yr {{sc|Arglwydd}} a ymddangosodd i’r holl gynnulleidfa. {{angor|16:20|20}} A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, ac wrth Aaron, gan ddywedyd, {{angor|16:21|21}} Ymneillduwch o fysg y gynnulleidfa hon, a mi a’u difaf hwynt ar unwaith. {{angor|16:22|22}} A hwy a syrthiasant ar eu hwynebau, ac a ddywedasant, O {{sc|Dduw}}, {{sc|Duw}} ysprydion pob cnawd, un dyn a bechodd, ac a ddigi di wrth yr holl gynnulleidfa? {{angor|16:23|23}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|16:24|24}} Llefara wrth y gynnulleidfa, gan ddywedyd, Ewch ymaith o gylch pabell Corah, Dathan, ac Abiram. {{angor|16:25|25}} A chyfododd Moses, ac a aeth at Dathan ac Abiram: a henuriaid Israel a aethant ar ei ol ef. {{angor|16:26|26}} Ac efe a lefarodd wrth y gynnulleidfa, gan ddywedyd, Ciliwch, attolwg, oddi wrth bebyll y dynion drygionus hyn, ac na chyffyrddwch â dim o’r eiddynt; rhag eich difetha yn eu holl bechodau hwynt. {{angor|16:27|27}} Yna yr aethant oddi wrth babell Corah, Dathan, ac Abiram, o amgylch: a Dathan ac Abiram, eu gwragedd hefyd, a’u meibion, a’u plant, a ddaethant allan, gan sefyll ''wrth'' ddrws eu pebyll. {{angor|16:28|28}} A dywedodd Moses, Wrth hyn y cewch wybod mai yr {{sc|Arglwydd}} a’m hanfonodd i wneuthur yr holl weithredoedd hyn; ac nad o’m meddwl fy hun ''y gwneuthum hwynt''. {{angor|16:29|29}} Os bydd y rhai hyn feirw fel y bydd marw pob dyn, ac ''os'' ymwelir â hwynt ag ymwelediad pob dyn; nid yr {{sc|Arglwydd}} a’m hanfonodd i. {{angor|16:30|30}} Ond os yr {{sc|Arglwydd}} a wna newydd-beth, fel yr agoro y ddaear ei safn, a’u llyngcu hwynt, a’r hyn oll ''sydd'' eiddynt, fel y disgynont yn fyw i uffern; yna y cewch wybod ddigio o’r gwŷr hyn yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|16:31|31}} ¶ A bu, wrth orphen o hono lefaru yr holl eiriau hyn, hollti o’r ddaear ''oedd'' danynt hwy. {{angor|16:32|32}} Agorodd y ddaear hefyd ei safn, a llyngcodd hwynt, a’u tai hefyd, a’r holl ddynion ''oedd'' gan Corah, a’''u'' holl gyfoeth. {{angor|16:33|33}} A hwynt, a’r rhai oll a’r ''a oedd'' gyd â hwynt, a ddisgynasant yn fyw i uffern; a’r ddaear a gauodd arnynt: a difethwyd hwynt o blith y gynnulleidfa. {{angor|16:34|34}} A holl Israel, y rhai ''oedd'' o’u hamgylch hwynt, a ffoisant wrth eu gwaedd hwynt: canys dywedasant, ''Ciliwn'', rhag i’r ddaear ein llyngcu ninnau. {{angor|16:35|35}} Tân hefyd a aeth allan oddi wrth yr {{sc|Arglwydd}}, ac a ddifaodd y dau cant a’r deg a deugain o wŷr oedd yn offrymmu yr arogl-darth. {{angor|16:36|36}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|16:37|37}} Dywed wrth Eleazar, mab Aaron yr offeiriad, am godi o hono efe y thusserau o fysg y llosg; a gwasgara y tân oddi yno allan: canys sanctaidd ydynt: {{angor|16:38|38}} ''Sef'' thusserau y rhai hyn a bechasant yn erbyn eu heneidiau eu hun; a gweithier hwynt yn ddalennau llydain, ''i fod'' yn gaead i’r allor; canys offrymmasant hwynt ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; am hynny sanctaidd ydynt: a byddant yn arwydd i feibion Israel. {{angor|16:39|39}} A chymmerodd Eleazar yr offeiriad y thusserau pres, â’r rhai yr offrymmasai y ''gwŷr'' a losgasid; ac estynwyd hwynt yn gaead i’r allor: {{angor|16:40|40}} Yn goffadwriaeth i feibion Israel; fel na nesâo gwr dïeithr, yr hwn ni byddo o had Aaron, i losgi arogl-darth ger bron yr {{sc|Arglwydd}}; ac na byddo fel Corah a’i gynnulleidfa: megis y llefarasai yr {{sc|Arglwydd}} trwy law Moses wrtho ef. {{angor|16:41|41}} ¶ A holl gynnulleidfa meibion Israel a duchanasant drannoeth yn erbyn Moses, ac yn erbyn Aaron, gan ddywedyd, Chwi a laddasoch bobl yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|16:42|42}} A bu, wedi ymgasglu o’r gynnulleidfa yn erbyn Moses ac Aaron, edrych o honynt ar babell y cyfarfod: ac wele, toasai y cwmmwl hi, ac ymddangosodd gogoniant yr {{sc|Arglwydd}}. {{angor|16:43|43}} Yna y daeth Moses ac Aaron o flaen pabell y cyfarfod. {{angor|16:44|44}} ¶ A’r {{sc|Arglwydd}} a lefarodd wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|16:45|45}} Ciliwch o blith y gynnulleidfa hon, a mi a’u difaf hwynt yn ddisymmwth. A hwy a syrthiasant ar eu hwynebau. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 1eepyrysc3x2lgta3izene9vvko8b8k 104 3417 143017 6552 2025-07-08T04:39:41Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 143017 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>{{angor|16:46|46}} ¶ Dywedodd Moses hefyd wrth Aaron, Cymmer thusser, a dod dân oddi ar yr allor ynddi, a gosod arogl-darth ''arni'', a dos yn fuan at y gynnulleidfa, a gwna gymmod drostynt: canys digofaint a aeth allan oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, dechreuodd y pla. {{angor|16:47|47}} A chymmerodd Aaron megis y llefarodd Moses, ac a redodd i ganol y gynnulleidfa; ac wele, dechreuasai y pla ar y bobl: ac efe a rodd arogl-darth, ac a wnaeth gymmod dros y bobl. {{angor|16:48|48}} Ac efe a safodd rhwng y meirw a’r byw; a’r pla a attaliwyd. {{angor|16:49|49}} A’r rhai a fuant feirw o’r pla oedd bedair mil ar ddeg a saith gant, heb law y rhai a fuant feirw yn achos Corah. {{angor|16:50|50}} A dychwelodd Aaron at Moses i ddrws pabell y cyfarfod: a’r pla a attaliwyd. {{angor|Pennod_17}}{{c|{{uc|Pennod XVII}}.}} {{bach|1 ''Gwïalen Aaron ym mhlith holl wïail y llwythau yn unig yn blodeuo.'' 10 ''Ei gadael hi yn lle coffadwriaeth yn erbyn y gwrthryfelwyr.''}} {{angor|17:1}} {{uc|A llefarodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|17:2|2}} Llefara wrth feibion Israel, a chymmer gan bob un o honynt wïalen, yn ol tŷ eu tadau, ''sef'' gan bob un o’u pennaethiaid, yn ol tŷ eu tadau, deuddeg gwïalen; ysgrifena enw pob un ar ei wïalen. {{angor|17:3|3}} Ac ysgrifena enw Aaron ar wïalen Lefi: canys un wïalen ''fydd'' dros ''bob'' pennaeth tŷ eu tadau. {{angor|17:4|4}} A gâd hwynt ym mhabell y cyfarfod, ger bron y dystiolaeth, lle y cyfarfyddaf â chwi. {{angor|17:5|5}} A gwïalen y gwr a ddewiswyf, a flodeua: a mi a wnaf i furmur meibion Israel, y rhai y maent yn ei furmur i’ch erbyn, beidio â mi. {{angor|17:6|6}} ¶ A llefarodd Moses wrth feibion Israel: a’u holl bennaethiaid a roddasant atto wialen dros bob pennaeth, yn ol tŷ eu tadau, ''sef'' deuddeg gwïalen; a gwïalen Aaron ''oedd'' ym mysg eu gwïail hwynt. {{angor|17:7|7}} A Moses a adawodd y gwïail ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, ym mhabell y dystiolaeth. {{angor|17:8|8}} A thrannoeth y daeth Moses i babell y dystiolaeth: ac wele, gwïalen Aaron dros dŷ Lefi a flagurasai, ac a fwriasai flagur, ac a flodeuasai flodau, ac a ddygasai almonau. {{angor|17:9|9}} A dug Moses allan yr holl wïail oddi ger bron yr {{sc|Arglwydd}} at holl feibion Israel. Hwythau a edrychasant, ac a gymmerasant bob un ei wïalen ei hun. {{angor|17:10|10}} ¶ A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, Dod wïalen Aaron drachefn ger bron y dystiolaeth, i’w chadw yn arwydd i’r meibion gwrthryfelgar; fel y gwnelech i’w tuchan hwynt beidio â mi, ac na byddont feirw. {{angor|17:11|11}} A gwnaeth Moses fel y gorchymynodd yr {{sc|Arglwydd}} iddo; felly y gwnaeth efe. {{angor|17:12|12}} A meibion Israel a lefarasant wrth Moses, gan ddywedyd, Wele ni yn trengi; darfu am danom, darfu am danom ni oll. {{angor|17:13|13}} Bydd farw pob un gan nesâu a nesao i dabernacl yr {{sc|Arglwydd}}. A wneir pen am danom gan drengi? {{angor|Pennod_18}}{{c|{{uc|Pennod XVIII}}.}} {{bach|1 ''Swydd yr offeiriaid a’r Lefiaid.'' 9 ''Rhan yr offeiriaid.'' 21 ''Rhan y Lefiaid.'' 25 ''Rhoddi yr offrwm dyrchafael i’r offeiriaid allan o ran y Lefiaid.''}} {{angor|18:1}} {{uc|A dywedodd}} yr {{sc|Arglwydd}} wrth Aaron, Tydi a’th feibion, a thylwyth dy dad gyd â thi, a ddygwch anwiredd y cyssegr: a thi a’th feibion gyd â thi a ddygwch anwiredd eich offeiriadaeth. {{angor|18:2|2}} A dwg hefyd gyd â thi dy frodyr ''o'' lwyth Lefi, ''sef'' llwyth dy dad, i lynu wrthyt ti, ac i’th wasanaethu: tithau a’th feibion gyd â thi ''a wasanaethwch'' ger bron pabell y dystiolaeth. {{angor|18:3|3}} A hwy a gadwant dy gadwraeth di, a chadwraeth yr holl babell: ond na ddeuant yn agos at ddodrefn y cyssegr, nac at yr allor, rhag eu marw hwynt, a chwithau hefyd. {{angor|18:4|4}} Ond hwy a lynant wrthyt, ac a oruchwyliant babell y cyfarfod, yn holl wasanaeth y babell: ac na ddeued y dïeithr yn agos atoch. {{angor|18:5|5}} Eithr cedwch chwi oruchwyliaeth y cyssegr, a goruchwyliaeth yr allor; fel na byddo digofaint mwy yn erbyn meibion Israel. {{angor|18:6|6}} Ac wele, mi a gymmerais dy frodyr di, y Lefiaid, o fysg meibion Israel: i ti y rhoddwyd ''hwynt'', ''megis'' rhodd i’r {{sc|Arglwydd}}, i wasanaethu gwasanaeth pabell y cyfarfod. {{angor|18:7|7}} Tithau a’th feibion gyd â thi a gedwch eich offeiriadaeth; ynghylch pob peth ''a berthyn'' i’r allor, ac o fewn y llèn wahan, y gwasanaethwch: yn wasanaeth rhodd y rhodd-<noinclude><references/></noinclude> lfx3cngoefstpz2k4hl3wy8z1ecew5t 104 3418 143028 6553 2025-07-08T05:26:26Z Tylopous 3717 /* Wedi'i brawfddarllen */ 143028 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Tylopous" /></noinclude>ais eich offeiriadaeth ''i'' chwi; a’r dïeithr a ddelo yn agos, a leddir. {{angor|18:8|8}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Aaron, Wele, mi a roddais i ti hefyd oruchwyliaeth fy offrymmau dyrchafael, o holl gyssegredig bethau meibion Israel; rhoddais hwynt i ti, o herwydd yr enneiniad, ac i’th feibion, trwy ddeddf dragywyddol. {{angor|18:9|9}} Hyn fydd i ti o’r pethau sancteiddiolaf ''a gedwir allan'' o’r tân: eu holl offrymmau hwynt, eu holl fwyd-offrwm, a’u holl aberthau dros bechod, a’u holl aberthau dros gamwedd, y rhai a dalant i mi, ''fyddant'' sancteiddiolaf i ti, ac i’th feibion. {{angor|18:10|10}} O fewn y cyssegr sanctaidd y bwyttêi ef; pob gwrryw a’i bwytty ef: cyssegredig fydd efe i ti. {{angor|18:11|11}} Hyn hefyd ''fydd'' i ti; offrwm dyrchafael eu rhoddion hwynt, ynghyd â holl offrymmau cyhwfan meibion Israel: i ti y rhoddais hwynt, ac i’th feibion, ac i’th ferched gyd â thi, trwy ddeddf dragywyddol: pob un glân yn dy dŷ a gaiff fwytta o hono. {{angor|18:12|12}} Holl oreuon yr olew, a holl oreuon y gwin a’r ŷd, ''sef'' eu blaenffrwyth hwynt yr hwn a roddant i’r {{sc|Arglwydd}}, i roddais i ti. {{angor|18:13|13}} Blaen-ffrwyth pob dim yn eu tir hwynt yr hwn a ddygant i’r {{sc|Arglwydd}}, fydd eiddot ti: pob un glân yn dy dŷ a fwytty o hono. {{angor|18:14|14}} Pob dïofryd-beth yn Israel fydd eiddot ti. {{angor|18:15|15}} Pob peth a agoro y groth o bob cnawd yr hwn a offrymmir i’r {{sc|Arglwydd}}, o ddyn ac o anifail, fydd eiddot ti: ond gan brynu y pryni bob cyntaf-anedig i ddyn; a phryn y cyntaf-anedig i’r anifail aflan. {{angor|18:16|16}} A phâr brynu y rhai a bryner o honot, o fab misyriad, yn dy bris di, ''er'' pùm sicl o arian, wrth sicl y cyssegr: ugain gerah ''yw'' hynny. {{angor|18:17|17}} Ond na phryn y cyntaf-anedig o eidion, neu gyntaf-anedig dafad, neu gyntaf-anedig gafr; sanctaidd ''ydynt'' hwy: eu gwaed a daenelli ar yr allor, a’u gwer a losgi yn aberth tanllyd, o arogl peraidd i’r {{sc|Arglwydd}}. {{angor|18:18|18}} Ond eu cig fydd eiddot ti; fel parwyden y cyhwfan, ac fel yr ysgwyddog ddehau, y mae yn eiddot ti. {{angor|18:19|19}} Holl offrymmau dyrchafael y pethau sanctaidd, y rhai a offrymmo meibion Israel i’r {{sc|Arglwydd}}, a roddais i ti, ac i’th feibion, ac i’th ferched gyd â thi, trwy ddeddf dragywyddol: cyfammod halen tragywyddol ''fydd'' hyn, ger bron yr {{sc|Arglwydd}}, i ti, ac i’th had gyd â thi. {{angor|18:20|20}} ¶ A dywedodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Aaron, Na fydded i ti etifeddiaeth yn eu tir hwynt, ac na fydded i ti ran yn eu mysg hwynt: myfi ''yw'' dy ran di, a’th etifeddiaeth, ym mysg meibion Israel. {{angor|18:21|21}} Ac wele, mi a roddais i feibion Lefi bob degwm yn Israel, yn etifeddiaeth, am eu gwasanaeth y maent yn ei wasanaethu, ''sef'' gwasanaeth pabell y cyfarfod. {{angor|18:22|22}} Ac na ddeued meibion Israel mwyach yn agos i babell y cyfarfod; rhag iddynt ddwyn pechod, a marw. {{angor|18:23|23}} Ond gwasanaethed y Lefiaid wasanaeth pabell y cyfarfod, a dygant eu hanwiredd: deddf dragywyddol ''fydd hyn'' trwy eich cenhedlaethau, nad etifeddant hwy etifeddiaeth ym mysg meibion Israel. {{angor|18:24|24}} Canys degwm meibion Israel, yr hwn a offrymmant yn offrwm dyrchafael i’r {{sc|Arglwydd}}, a roddais i’r Lefiaid yn etifeddiaeth: am hynny y dywedais wrthynt, nad etifeddent etifeddiaeth ym mysg meibion Israel. {{angor|18:25|25}} ¶ A llefarodd yr {{sc|Arglwydd}} wrth Moses, gan ddywedyd, {{angor|18:26|26}} Llefara hefyd wrth y Lefiaid, a dywed wrthynt, Pan gymmeroch gan feibion Israel y degwm a roddais i chwi yn etifeddiaeth oddi wrthynt; yna offrymmwch o hynny offrwm dyrchafael i’r {{sc|Arglwydd}}, ''sef'' degwm o’r degwm. {{angor|18:27|27}} A chyfrifir i chwi eich offrwm dyrchafael, fel yr ŷd o’r ysgubor, ac fel cyflawnder o’r gwin-wrŷf. {{angor|18:28|28}} Felly yr offrymmwch chwithau hefyd offrwm dyrchafael i’r {{sc|Arglwydd}}, o’ch holl ddegymmau a gymmeroch gan feibion Israel; a rhoddwch o hynny ddyrchafael-offrwm yr {{sc|Arglwydd}} i Aaron yr offeiriad. {{angor|18:29|29}} O’ch holl roddion offrymmwch bob offrwm dyrchafael yr {{sc|Arglwydd}} o bob goreu o hono, ''sef'' y rhan gyssegredig, allan o hono ef. {{angor|18:30|30}} A dywed wrthynt, Pan ddyrchafoch ei oreuon allan o hono, cyfrifir i’r Lefiaid fel toreth yr ysgubor, a thoreth y gwin-wrŷf. {{angor|18:31|31}} A bwyttêwch ef ym mhob lle, chwi a’ch tylwyth: canys gwobr ''yw''<noinclude><references/></noinclude> i5c7u9y61f0gnwe360gnnemx99jrd3l 104 59920 143006 122396 2025-07-07T23:48:12Z AlwynapHuw 1710 143006 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ddallu, yn ol yn ei gell, teimlai chwant marw. Nid am ei fod yn llwfryn, canys nid llwfr oedd, a synnai hyd yn oed ei ddallwyr at ei ddewrder yn wynebu'r haearn poeth. Digalonnodd yn y meddwl na welsai byth mwy degwch ei wlad, ei blodau a'i ffrwythau, ei choedydd a'i meysydd. Pan yn garcharor dianaf, er mai digon unig y teimlai lawer adeg yn sŵn уг iaith ddieithr o'i gylch, eto cysurai ei hun yn yr olwg ar y bryniau yn eu hafwisg, a cheisiai ddyfalu beth, ar y foment honno, a wnai ei hen gymdeithion tu hwnt iddynt yn Afan a Margam. Ond bellach collai hyd yn oed hynny, a throm iawn oedd ei galon mewn canlyniad. Ceisiodd gysgu, ond nis gallai. Ergydiai rhyw forthwyl, fel petai, ar ei arlais, crwb- crwb-crwb, tra'r elai awr ar ol awr heibio arno yn ei wely bach. Clywai y gwyliedydd yn troedio yn ol a blaen uwch ei ben ar y mur, ac o'r diwedd aeth i rifo sawl eiliad elai heibio cyn y dychwelai y gwyliedydd drachefn. Cydamserai yr ergydion ar ei arlais a'i rifo—un a deugain, dau a deugain, tri a deugain, etc. a'i gilydd, ac yr oedd fel hyn wedi rhifo hyd at gant am y seithfed tro pan y digwyddodd rhywbeth. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> bjkdqvostvu1wnlh080gw8dv7ykqjvq 104 70778 143007 142396 2025-07-07T23:49:25Z AlwynapHuw 1710 143007 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn hynod iawn, ni welwyd byth mohoni wedyn yn fyw, er y credir eto ei bod yn ymweled â'r lle ar bob noson ystormus, a'i bod y pryd hwnnw yn cynneu rhyw dân dieithr ar Graig y Tuscar i ddenu morwyr i'w dinistr. Bu cryn helynt gan y Brenin Harri y Chweched a'i swyddogion am grogi Coiyn Dolffyn yn Llanddunwyd, ac o'r braidd dihangodd Syr Harri Stradling heb gosb am gymeryd o hono y gyfraith i'w law ei hun. Nid y Llydawwr oedd lleidr olaf Môr Hafren, oherwydd, yn amser y Frenhines Bess, apwyntiodd y llywodraeth Stradling arall i wylied y culfor rhag môr-ladron ei oes ef, a dywedir iddo grogi cymaint a saith o honynt gyda'i gilydd yn y man y crogodd ei hynafiad Golyn Dolffyn ar y mur. {{nop}}<noinclude></noinclude> mi1zwry3q5gzjhk9prrdabgovcch1sy 104 70785 143008 142412 2025-07-07T23:50:11Z AlwynapHuw 1710 143008 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|X<br>{{mawr|MAB Y BARDD.}}}} "NHAD! mae Aberafan yn un cyffro drwyddo heddyw !" Beth sy'n bod? "Llawer sy'n bod! Gwyddoch i Lywydd y Pengryniaid fynd heibio yma y ddoe. Arhosodd yn y dre; mynnai ein bod wedi helpu ei elynion, ac am hynny dywedai mai pentre difreiniol fyddai Aberafan byth mwy." "A gafodd efe y freinlen?" Naddo! Bu chwilio mawr am dani, ond methwyd ei chael, ac er gwasgu yr hen bortrif yn dost, gwrthododd yngan gair yn ei chylch, ac aeth ymlaen i hollti coed ar y boncyff fel pe bai na Senedd na Chromwel yn y byd." "Glew iawn y portrif! Beth wedyn? Ymadawodd y milwyr a'u capten gyda hwy. Cymaint oedd eu brys i ddal Poyer a'i gyfeillion fel yr anghofiasant gosbi y portrif fel yr oeddent wedi bygwth." Druan o Poyer! o hyd o flaen y 'storm!" Yna gan droi at ei fachgen: Dafydd rhaid iti, heb golli amser, gymeryd y cwch a chyrchu Aberdaugleddau i'w rybuddio. Byddi yno dridiau cyn cyrraedd o'r Pengrwn<noinclude></noinclude> f3ystdxubum97clhdcf9zg7rt0tzfms 104 71021 143009 142929 2025-07-07T23:55:19Z AlwynapHuw 1710 143009 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XV.<br>{{mawr|"Y DDAFAD DDU."}}}} YN yr amser gynt nid oedd ffair Gymreig yn gyflawn heb fod ynddi werthwr almanaciau a chanwr baledi. Aeth yr almanaciau allan o arferiad pan ddaeth llyfrau rhad i ddwylo ein cenedl, ond parhaodd y baledi mewn bri hyd ein dyddiau ni. Y rheswm am hyn, efallai, yw bod y faled yn canu am ddigwyddiadau oedd wedi cynhyrfu y wlad eisoes, megis tanchwaäu, neu ddyn-laddiadau. Y ddwy faled fwyaf poblogaidd yng Ngwent a Morgannwg oedd "Y Ferch o Blwyf Penderyn," a "Ffarwel i Langyfelach," ond y goreuon, ar gyfrif eu teimlad byw yn bennaf, oedd "Anfon lythyr, Deio bach!" a "Morgan yn mynd i Awstralia." Llawer gwaith y clyswom lais soniarus yn canu ar ben ffair fel hyn: [[Delwedd:Ystoriau Siluria (tud 82 crop).jpg|500px|canol]] {{c|Morgan bach fy machgen annwyl, Ie 'machgen bach di-nam;<br>Aros,rho dy glust i wrando Ar gynghorion dwys dy fam,}} {{nop}}<noinclude></noinclude> 0msowmd6bdnytbj5yoa9zxd0twkvpax 104 71027 142945 2025-07-07T20:14:52Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XVI.<br>{{mawr|BONEDDWR.}}}} RHWNG 1780 0.c. ac 1860 o.c. bu cryn arferiad gan rai Saeson i dramwyo Cymru, neu rannau o honi, er mwyn ysgrifennu hanes eu teithiau yn ol llaw; fel pe baem yn rhyw bobl ddieithr ac anwaraidd, yn lle bod y bobl hynaf ein moes a'n llyfrau yn yr holl ynys. Ymhlith yr ysgrifenwyr hyn gellir nodi Pennant, Warner, Malkin, a Borrow fel y goreu, ac o'r rhai hynny drachefn, Borrow, efallai, fel y mwyaf didd... 142945 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XVI.<br>{{mawr|BONEDDWR.}}}} RHWNG 1780 0.c. ac 1860 o.c. bu cryn arferiad gan rai Saeson i dramwyo Cymru, neu rannau o honi, er mwyn ysgrifennu hanes eu teithiau yn ol llaw; fel pe baem yn rhyw bobl ddieithr ac anwaraidd, yn lle bod y bobl hynaf ein moes a'n llyfrau yn yr holl ynys. Ymhlith yr ysgrifenwyr hyn gellir nodi Pennant, Warner, Malkin, a Borrow fel y goreu, ac o'r rhai hynny drachefn, Borrow, efallai, fel y mwyaf diddorol. Tramwyodd efe Gymru, De a Gogledd, yn adeg Rhyfel y Crimea, 1854-55 o.c., ac ysgrifennodd, ymhen blwyddyn neu ddwy, ei "Wild Wales" i gofnodi yr hyn a welodd ac a glywodd. Tua diwedd y llyfr hynod hwnnw dywed efe mewn un man fel hyn: Passed by Llanawst and The Machen. day which had been very fine now became dark and gloomy. Suddenly, as I was descending a slope, a brilliant party consisting of four young ladies in riding habits, a youthful cavalier, and a servant in splendid liveryall on noble horses, swept past me at full gallop<noinclude></noinclude> mdbziwxf4fr3c8p7ozpkakt40qslosi 104 71028 142946 2025-07-07T20:17:20Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "down the hill. Almost immediately afterwards, seeing a road-mender who was standing holding his cap in his hand—which he had no doubt just reverentially doffed—I said in Welsh—''"Who are those ladies?"'' "Merched Sir Charles" ''(the daughters of Sir Charles)'' he replied. ''"And is that gentleman their brother?"'' ''"No! the brother is in the Crim—fighting the Roosiaid. I don't know who yon gentleman be."'' Y brawd y cyfeirid a... 142946 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>down the hill. Almost immediately afterwards, seeing a road-mender who was standing holding his cap in his hand—which he had no doubt just reverentially doffed—I said in Welsh—''"Who are those ladies?"'' "Merched Sir Charles" ''(the daughters of Sir Charles)'' he replied. ''"And is that gentleman their brother?"'' ''"No! the brother is in the Crim—fighting the Roosiaid. I don't know who yon gentleman be."'' Y brawd y cyfeirid ato yn yr ymgom uchod oedd Godfrey Morgan, is-gapten ieuanc y pryd hwnnw yn y ''17th Lancers'', ond a adnabyddid i'r holl fyd yn ddiweddarach fel Arglwydd Tredegar y "gŵr bonheddig yn wir." Ym mrwydr Balaclava, pan gymerwyd ychydig o ynnau Prydeinig gan y Rwsiaid mewn un rhan o'r maes, ac y gwnaeth yr Heavy Brigade wrhydri mawr mewn man arall, danfonwyd brys-gennad i'r Light Brigade i geisio ad-ennill y gynnau. Trwy rhyw gamsyniad gwnawd i'r Arglwydd Cardigan gredu mai y gynnau Rwsaidd ym mhen draw y cwm a olygid i'r Light Brigade eu cymeryd, ac nid y gynnau yr oedd y Rwsiaid ar y pryd yn eu dwyn ymaith yn llechwraidd. {{nop}}<noinclude></noinclude> 2pvqn7fni5p86dvnbpti0d05jgf49ny 104 71029 142947 2025-07-07T20:19:50Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Er mai gwallgofrwydd noeth oedd i ychydig dros chwe chant o wŷr i ryfygu gwneuthur yr hyn y tybygent oedd eu dyletswydd, ymlaen yr aeth y Light Brigade, i gynnyg gwneuthur yr amhosibl. Arweiniwyd hwy gan yr Arglwydd Cardigan ei hun, ac ymhlith ei is-swyddogion yr oedd Godfrey Morgan, etifedd Tredegar, ar gefn ei farch, ''"Sir Briggs."'' Ymladdodd y "Chwe Chant" fel duwiau— {{c|''"Charging an army, while all the world wondered."''}... 142947 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Er mai gwallgofrwydd noeth oedd i ychydig dros chwe chant o wŷr i ryfygu gwneuthur yr hyn y tybygent oedd eu dyletswydd, ymlaen yr aeth y Light Brigade, i gynnyg gwneuthur yr amhosibl. Arweiniwyd hwy gan yr Arglwydd Cardigan ei hun, ac ymhlith ei is-swyddogion yr oedd Godfrey Morgan, etifedd Tredegar, ar gefn ei farch, ''"Sir Briggs."'' Ymladdodd y "Chwe Chant" fel duwiau— {{c|''"Charging an army, while all the world wondered."''}} ond ar ol ugain munud o'r gyflafan greulonaf, dacw hwynt yn dychwelyd bob yn ddau neu dri, fel y gallent gael gafael ar ei gilydd. Pan yn dyfod i fyny o Ddyffryn Angau, cyfarfu yr Is-gapten Morgan â'i gadfridog, a gofynnodd hwnnw iddo—''"Lieutenant! where are your men?"'' Cymaint oedd teimlad y swyddog ieuanc ar y foment, fel nad allai fentro siarad, ond yn unig troi ei wyneb i Gwm y Lladdedigion a chyfeirio ei gleddyf yno. Lladdwyd neu clwyfwyd pob swyddog yn y 17th Lancers oedd hŷn na Godfrey, a phan alwyd y ''Roll'' wedi y dychweliad, efe oedd yr un mewn awdurdod uchaf arnynt. {{nop}}<noinclude></noinclude> mxjyd6ndeelkzsw0kwplcw9gtj2u6gp 104 71030 142948 2025-07-07T20:20:28Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Yn niwedd y rhyfel dychwelodd i'w wlad enedigol yn un o wroniaid mwyaf yr ymdrech, a threuliodd ei oes hir i wneuthur Cymru a'i phlant yn well o fod mewn cysylltiad ag ef. Dywediad cyffredin ymhlith amaethwyr oedd bod dal tyddyn o dan ei arglwyddiaeth yn well na freehold, oblegid ni throid byth neb allan o'i fferm, isel oedd y rhent, a digonol y "ripârs." Ni ŵyr neb faint y symiau a roddodd efe at bob achos da, oblegid ni utganai o... 142948 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn niwedd y rhyfel dychwelodd i'w wlad enedigol yn un o wroniaid mwyaf yr ymdrech, a threuliodd ei oes hir i wneuthur Cymru a'i phlant yn well o fod mewn cysylltiad ag ef. Dywediad cyffredin ymhlith amaethwyr oedd bod dal tyddyn o dan ei arglwyddiaeth yn well na freehold, oblegid ni throid byth neb allan o'i fferm, isel oedd y rhent, a digonol y "ripârs." Ni ŵyr neb faint y symiau a roddodd efe at bob achos da, oblegid ni utganai o'i flaen, ac ni wyddai ei law ddehau pa beth a wnai ei law aswy." Efe oedd rhoddwr y corn euraid a'r gwahanol wisgoedd i Feirdd yr Orsedd, ac nid rhyfedd o gwbl iddynt, felly, osod arno y ffugenw, "Ifor Hael yr Ail "; oblegid heblaw bod o linach yr Ifor a noddodd Ddafydd ap Gwilym, yr oedd ysbryd yr hen dywysog hael arno yn helaeth hefyd. {{nop}}<noinclude></noinclude> pvmhcbdflmwfjppbsed7tugqsxez283 142949 142948 2025-07-07T20:20:44Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ 142949 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yn niwedd y rhyfel dychwelodd i'w wlad enedigol yn un o wroniaid mwyaf yr ymdrech, a threuliodd ei oes hir i wneuthur Cymru a'i phlant yn well o fod mewn cysylltiad ag ef. Dywediad cyffredin ymhlith amaethwyr oedd bod dal tyddyn o dan ei arglwyddiaeth yn well na freehold, oblegid ni throid byth neb allan o'i fferm, isel oedd y rhent, a digonol y "ripârs." Ni ŵyr neb faint y symiau a roddodd efe at bob achos da, oblegid ni utganai o'i flaen, ac ni wyddai ei law ddehau pa beth a wnai ei law aswy." Efe oedd rhoddwr y corn euraid a'r gwahanol wisgoedd i Feirdd yr Orsedd, ac nid rhyfedd o gwbl iddynt, felly, osod arno y ffugenw, "Ifor Hael yr Ail "; oblegid heblaw bod o linach yr Ifor a noddodd Ddafydd ap Gwilym, yr oedd ysbryd yr hen dywysog hael arno yn helaeth hefyd. {{nop}}<noinclude></noinclude> klxmuctmudc30mipna1kv7nen3hxy32 104 71031 142950 2025-07-07T20:21:17Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XVII.<br>{{mawr|Y CYMRO DU.}}}} CHWI glywsoch, mi wn, am y llyfr enwog, "Caban F'ewyrth Twm," a'r rhyfel mawr yn yr Amerig (a ddilynodd ei gyhoeddi) fu rhwng Taleithiau y Gogledd a Thaleithiau y De ynghylch rhyddhad y caethion. Chwi wyddoch, hefyd, mai y Gogledd a drechodd ac i rai miliynau o'r dynion duon gael eu rhyddid mewn canlyniad. Gwyliai yr holl fyd y rhyfel mawr hwn, ac wedi iddo ddiweddu aeth torf aneirif o drigolion... 142950 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XVII.<br>{{mawr|Y CYMRO DU.}}}} CHWI glywsoch, mi wn, am y llyfr enwog, "Caban F'ewyrth Twm," a'r rhyfel mawr yn yr Amerig (a ddilynodd ei gyhoeddi) fu rhwng Taleithiau y Gogledd a Thaleithiau y De ynghylch rhyddhad y caethion. Chwi wyddoch, hefyd, mai y Gogledd a drechodd ac i rai miliynau o'r dynion duon gael eu rhyddid mewn canlyniad. Gwyliai yr holl fyd y rhyfel mawr hwn, ac wedi iddo ddiweddu aeth torf aneirif o drigolion Ewrob i'r Amerig i chwilio am well byd yng nghyfandir y gorllewin. Yn eu plith, ymfudodd miloedd o Gymry, yn bennaf o ardaloedd Merthyr, Aberdâr, a chymoedd Mynwy; ac fel oedd yn naturiol disgwyl, aethant ar eu hunion i'r mannau yn yr Amerig lle y cloddid glo. Un o'r prif leoedd a agorai yno ar y pryd oedd Scranton, Pennsylvania, sydd erbyn hyn yn dref fawr, ac yn balchio yn y ffaith bod mwy o Gymraeg ar ei heolydd nag un dre fawr arall yn y byd, heb eithrio hyd yn oed Caerdydd, Abertawe, a Merthyr, ein prif drefydd ni yma yng Nghymru. {{nop}}<noinclude></noinclude> 3tpb46uy0rlmm1ep6t5n0koa5oayef7 104 71032 142951 2025-07-07T20:21:57Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Yr un pryd ag y dylifai y Cymry i Scranton gwelid miloedd o'r hen gaethion hefyd yn cyrchu yno, i gael ennill eu "bara a chaws" fel dynion rhyddion. Bu llawer o gydweithio yn y glofeydd rhwng y Cymry a'r cyn-gaethion; yn gymaint felly ag i lawer o'r Negroaid ddysgu digon o Gymraeg i'w siarad yn rhwydd. Oddiwrth hyn y tarddodd yr ystranc, a chwareid, mewn amser diweddarach, ag ambell Gymro o'r "hen wlad" elai i Scranton am y tro cyn... 142951 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Yr un pryd ag y dylifai y Cymry i Scranton gwelid miloedd o'r hen gaethion hefyd yn cyrchu yno, i gael ennill eu "bara a chaws" fel dynion rhyddion. Bu llawer o gydweithio yn y glofeydd rhwng y Cymry a'r cyn-gaethion; yn gymaint felly ag i lawer o'r Negroaid ddysgu digon o Gymraeg i'w siarad yn rhwydd. Oddiwrth hyn y tarddodd yr ystranc, a chwareid, mewn amser diweddarach, ag ambell Gymro o'r "hen wlad" elai i Scranton am y tro cyntaf. Pan fuasai hwnnw newydd gyrraedd, gwnelid ymchwil i gael gwybodaeth am y rhan o Gymru y perthynai iddi, ac am y personau amlycaf yn yr ardal a adawodd. Yna buasai un o'r Negroaid Cymreig yn ei gyfarfod ryw ddydd fel pe ar ddamwain hollol, a rhywbeth tebyg i hyn fyddai yr ymddiddan rhyngddynt: Y Cymro Du: "Shwd y' chi heddy'? Gwelaf y'ch bod wedi cyrraedd. Shwd ma' nhw i gyd yn Nowlesh? Y Cymro Newydd Ddod (yn syn iawn): "Shwd y'ch chitha? Otych chi'n napod Dowlais?" Y Cymro Du: "Napod! Otw, greta i, a finna wedi'm geni ym Mhendarran!" {{nop}}<noinclude></noinclude> bi8g9wl1jn1aem5zj6yqbo4xsr49w4g 104 71033 142953 2025-07-07T20:22:55Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Cymro Newydd Ddod (''yn fwy syn fyth''): "Ai Cymro y'ch chi?" Y Cymro Du: "Ia, 'neno dyn, beth arall y'ch chi'n meddwl 'mod i? Shwd ma' Mr. Clark y gwaith? a Mr. Hurst, y scwlin? Fe geso lawer còt annwl gita fa!" Y Cymro Newydd Ddod (''ymron llewygu''): Ff ff ffordd y'ch chi'n Gymro, a-a-a chitha mor ddu ag y'ch chi?" Y Cymro Du (''yn hollol ddiofal ac ysgafn''): O! byddwch chi yma c'yd o amser a fi, chi fyddwch yn ddu'ch hun... 142953 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Cymro Newydd Ddod (''yn fwy syn fyth''): "Ai Cymro y'ch chi?" Y Cymro Du: "Ia, 'neno dyn, beth arall y'ch chi'n meddwl 'mod i? Shwd ma' Mr. Clark y gwaith? a Mr. Hurst, y scwlin? Fe geso lawer còt annwl gita fa!" Y Cymro Newydd Ddod (''ymron llewygu''): Ff ff ffordd y'ch chi'n Gymro, a-a-a chitha mor ddu ag y'ch chi?" Y Cymro Du (''yn hollol ddiofal ac ysgafn''): O! byddwch chi yma c'yd o amser a fi, chi fyddwch yn ddu'ch hunan!" Dywedir i fwy nag un o'r Cymry Newydd Ddod ei gredu, a mynd yn ol i'r hen wlad gynted y gallent. Parheir o hyd i siarad Cymraeg yn Scranton, a cheir yno eisteddfodau a chymanfaoedd fel yng Nghymru, ac nid yw yn rhyfeddod yn y byd bod rhai yn galw y lle yn "Gymru Fach." Ie! a Chymry o'r iawn ryw sydd yno hefyd, yn siarad eu hiaith ar yr aelwyd, a phob man arall lle'r ymgasglant ynghyd. {{nop}}<noinclude></noinclude> 56wkke0n5esikxsinr36tuhe8mvgmjk 142954 142953 2025-07-07T20:23:14Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ 142954 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Cymro Newydd Ddod (''yn fwy syn fyth''): "Ai Cymro y'ch chi?" Y Cymro Du: "Ia, 'neno dyn, beth arall y'ch chi'n meddwl 'mod i? Shwd ma' Mr. Clark y gwaith? a Mr. Hurst, y scwlin? Fe geso lawer còt annwl gita fa!" Y Cymro Newydd Ddod (''ymron llewygu''): Ff ff ffordd y'ch chi'n Gymro, a-a-a chitha mor ddu ag y'ch chi?" Y Cymro Du (''yn hollol ddiofal ac ysgafn''): O! byddwch chi yma c'yd o amser a fi, chi fyddwch yn ddu'ch hunan!" Dywedir i fwy nag un o'r Cymry Newydd Ddod ei gredu, a mynd yn ol i'r hen wlad gynted y gallent. Parheir o hyd i siarad Cymraeg yn Scranton, a cheir yno eisteddfodau a chymanfaoedd fel yng Nghymru, ac nid yw yn rhyfeddod yn y byd bod rhai yn galw y lle yn "Gymru Fach." Ie! a Chymry o'r iawn ryw sydd yno hefyd, yn siarad eu hiaith ar yr aelwyd, a phob man arall lle'r ymgasglant ynghyd. {{nop}}<noinclude></noinclude> j7wtn6vjfiiz8jlisldi5phkhsp4k7n 104 71034 142962 2025-07-07T20:29:22Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XVIII.<br>{{mawr|"NUMBER 'LEVEN."}}}} UN o ganlyniadau y dull newydd yn Neheudir Cymru o wneuthur dur oedd colli ambell grefft allan o fyd ein masnach. Diflannodd y gwneuthurwr golosg ''(charcoal burner)'' ers cryn amser, a dilynwyd ef gan y '''finer'' a'r ''puddler''. Dyn hynod iawn oedd y ''puddler''. Yn un peth, yr oedd ei syched yn ddiderfyn; ac ymhob pentre lle y blodeuai "gwaith h'arn" gynt, ceir eto nifer o dafarnau bychai... 142962 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XVIII.<br>{{mawr|"NUMBER 'LEVEN."}}}} UN o ganlyniadau y dull newydd yn Neheudir Cymru o wneuthur dur oedd colli ambell grefft allan o fyd ein masnach. Diflannodd y gwneuthurwr golosg ''(charcoal burner)'' ers cryn amser, a dilynwyd ef gan y '''finer'' a'r ''puddler''. Dyn hynod iawn oedd y ''puddler''. Yn un peth, yr oedd ei syched yn ddiderfyn; ac ymhob pentre lle y blodeuai "gwaith h'arn" gynt, ceir eto nifer o dafarnau bychain gylch yr hen waith, a fynychid fore, nawn, a hwyr gan wŷr y ''"puddlin"'' pan gredent na "losgai" yr haearn o herwydd absenoldeb o ryw ddeng munud neu chwarter awr. Hawdd yw cyfrif am y syched mawr, oblegid yr oedd gwrês y ffwrneisiau hefyd yn fawr. Nid gorchwyl hawdd yw rhoddi rheswm am y llysenwau lluosog yn eu mysg. Ped aethai dyn dieithr i "ben y gwaith" i ofyn am John Jones neu Ddafydd Dafis, anodd fyddai iddo gael ei gyfeirio at y dyn iawn, ond pe gofynnai am Shoni Cawl neu Dai 'Sgadenyn, caffai o hyd iddo ar unwaith. Efallai mai diffyg addysg foreol oedd yr esboniad am y fath enwau, ond boed hynny fel y bo. Pan "chwythwyd ma's yr hen" weithiau<noinclude></noinclude> sjbt2cra0br8z0h9y5ty3ycici11or5 104 71035 142966 2025-07-07T20:32:08Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "h'arn" ar ol y caead allan" yn 1875, trodd y mwyafrif o'r pudleriaid yn lowyr, ac aethant i lawr i'r pyllau gan ddwyn gyda hwynt eu llysenwau, a'u hanwybodaeth. Mewn cwm neilltuol yn Sir Fynwy aeth dau o honynt (a ddigwyddai hefyd fod yn ddau gefnder), sef Twm Celw'dd Gola' a Wil Shibwnsyn, i dorri glo, y naill mewn un pwll, a'r llall mewn pwll arall yn ymyl. Gwyddys fod i bob glöwr ei rif neilltuol yn y lofa. Y rhif hwnnw fydd y n... 142966 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>h'arn" ar ol y caead allan" yn 1875, trodd y mwyafrif o'r pudleriaid yn lowyr, ac aethant i lawr i'r pyllau gan ddwyn gyda hwynt eu llysenwau, a'u hanwybodaeth. Mewn cwm neilltuol yn Sir Fynwy aeth dau o honynt (a ddigwyddai hefyd fod yn ddau gefnder), sef Twm Celw'dd Gola' a Wil Shibwnsyn, i dorri glo, y naill mewn un pwll, a'r llall mewn pwll arall yn ymyl. Gwyddys fod i bob glöwr ei rif neilltuol yn y lofa. Y rhif hwnnw fydd y nod yn wastad ar bob dram ddaw o'i dalcen glo i ddangos mai efe a'i llanwodd, ac mai iddo ef y mae y tâl yn ddyledus am hynny. Fel y bu hynod y ffaith, digwyddodd i'r ddau gefnder, yn gweithio mewn dwy lofa yn agos i'w gilydd, gael yr un rhif, sef un ar ddeg, neu fel y dywedent hwy, Number 'leven"; ac nid yw y son wedi marw eto am y drafferth gawsant ynglŷn â marco'r ddram am y tro cyntaf. Ni fu Twm awr erioed mewn ysgol o un math, ond yn gweithio gydag ef yr oedd crwt deuddeg oed a gafodd "beth ysgol" cyn "dechreu dan ddaear." Dyma'r ymgom fu rhyngddynt ar y pwnc pwysig o hawlio'r ddram, pan ddaliai y puddler y sialc yn ei law: Twm: Wyddot ti beth yw ''"Number 'leven"?'' {{nop}}<noinclude></noinclude> djkabaazboumxzrcab9tw5p33q6lwt8 104 71036 142968 2025-07-07T20:36:07Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y Crwt: "Gwn, wrth gwrs!" Twm: 'Alli di dorri a'?" Y Crwt: "Galla', nêt!" Twm: "Ffordd wyt ti'n 'neud a'?" Y Crwt: "Torri one (1) yn gynta'!" Twm: Beth wetyn?" Y Crwt: Torri one arall yn 'i hochr hi (11); dyna 'leven!" Twm: "Nawr gofala! Wyt ti'n right?" Y Crwt: Otw'n itha right! Twm: Wel, 'drych 'ma! torr un one arall yto (111), i gal bod yn 'itha siwr!" Am y cefnder yn y lofa arall, dywedir ei fod ef wedi dringo yn u... 142968 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y Crwt: "Gwn, wrth gwrs!" Twm: 'Alli di dorri a'?" Y Crwt: "Galla', nêt!" Twm: "Ffordd wyt ti'n 'neud a'?" Y Crwt: "Torri one (1) yn gynta'!" Twm: Beth wetyn?" Y Crwt: Torri one arall yn 'i hochr hi (11); dyna 'leven!" Twm: "Nawr gofala! Wyt ti'n right?" Y Crwt: Otw'n itha right! Twm: Wel, 'drych 'ma! torr un one arall yto (111), i gal bod yn 'itha siwr!" Am y cefnder yn y lofa arall, dywedir ei fod ef wedi dringo yn uwch ym myd addysg na Thwm, oblegid llwyddodd i dorri one (1) heb gymorth neb. Ond wedi cwblhau y gamp honno rhedodd yn wyllt i'r talcen nesaf a gwaeddodd allan, Number 'leven yw'm number i, fechgyn! 'Rwy' wedi torri un one (1), ond 'dwy' i ddim yn siwr p'un ai o flan, neu ar ei hol y ma'r one arall (1-(1)-1) i fod." Ymhen blynyddoedd ar ol hyn, digwyddodd i ni weld y ddau hen bererin gyda'i gilydd, a hwy ill dau mewn gwth o oedran. Ac er bod gennym barch mawr iddynt fel dynion syml a gonest, ni allem lai na gwenu yn yr atgof am farco'r ddram" yn y dyddiau gynt. {{nop}}<noinclude></noinclude> agwkbsowvptvczdo4g44auia1a3ojbn 104 71037 142969 2025-07-07T20:41:47Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XIX.<br>{{mawr|"YN Y DYFROEDD MAWR A'R TONNAU."}}}} LLAWER ffermdy yn ein gwlad sydd yn dwyn yr enw "Tŷnewydd." Tŷnewydd." Mwy nag unwaith, o herwydd cynnydd y boblogaeth, yr adeiladwyd pentrefi cyfain ar dir yr hen ffermdai hyn, a chanlynodd i'r pentrefi hefyd gael yr un enw. Y mae o leiaf dri Tŷnewydd erbyn hyn sydd yn lleoedd poblog ar "Faes Glo" Morgannwg, sef: :(1) Tŷnewydd, Cwmogwr; :(2) Tŷnewydd, Treherbert; :(3) Tŷne... 142969 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XIX.<br>{{mawr|"YN Y DYFROEDD MAWR A'R TONNAU."}}}} LLAWER ffermdy yn ein gwlad sydd yn dwyn yr enw "Tŷnewydd." Tŷnewydd." Mwy nag unwaith, o herwydd cynnydd y boblogaeth, yr adeiladwyd pentrefi cyfain ar dir yr hen ffermdai hyn, a chanlynodd i'r pentrefi hefyd gael yr un enw. Y mae o leiaf dri Tŷnewydd erbyn hyn sydd yn lleoedd poblog ar "Faes Glo" Morgannwg, sef: :(1) Tŷnewydd, Cwmogwr; :(2) Tŷnewydd, Treherbert; :(3) Tŷnewydd, Cymmer, Rhondda. Enillodd yr olaf sylw y byd yn ebrill 1877, oherwydd y ddamwain fu yno, a'r dewrder ddangoswyd gan lowyr Cwm Rhondda i waredu eu cyd-ddynion o safn angau. Un prynhawn, pan oedd gweithwyr y pwll ar fedr gorffen eu llafur am y dydd, clywid yn sydyn sŵn dilyw mawr yn arllwys i'r lofa. Yr oedd dwfr o hen lofa wedi torri i mewn atynt! Rhedodd pawb am eu bywyd i geisio cyrraedd "y wyneb," a phan rifwyd y glowyr ar ben y pwll gwelwyd bod pedwar-ar-ddeg yn eisiau. Er ond wedi newydd ddianc eu hunain, cynhygiodd digon i fynd yn ol i chwilio am y rhai ddaliwyd gan y dwfr. Wedi disgyn i'r gwaith unwaith eto, gwelwyd bod y rhannau pellaf o'r lofa, hynny yw, y "talcenni glo," yn llawn dwfr o'r gwaelod i'r nengraig. Amhosibl oedd meddwl bod neb y tu ol i'r mur dwfr heb foddi; ac yr oedd y dewrion ar fedr troi eu hwynebau i'r awyr agored eilwaith pan glywsant ergydion gwan ar y golofn lo rhyngddynt a thalcen neilltuol. Yr oedd rhywun neu rywrai yn fyw yno, ac felly heb oedi moment, i lawr â'r dillad, ac i'r làn â'r mendryl! Erbyn pedwar yn y bore nid oedd ond llafnen deneu yn gwahanu y gwaredwyr a'r gwaredigion. Yn fuan wedyn, tarawyd twll rhyngddynt, ac ar unwaith wele wynt nerthol yn chwythu trwy yr agen gyda thrwst enfawr. Y ffaith oedd, bod y glowyr, druain, wedi eu dàl mewn congl o'r gwaith nad allai yr awyr ddianc o hono. Yr awyr hwn, 'nawr yn compressed air, a ddaliai y dwfr yn ol rhag eu boddi, ond pan roddwyd tramwyfa iddo trwy yr agen, cymaint oedd ei nerth fel y taflodd efe William Morgan, un o'r glowyr, fel pluen yn erbyn y golofn lo, a lladdwyd ef ar amrantiad. Mawr oedd y gofid am farw y glöwr ieuanc, ac yntau ar fin gwaredigaeth; a mawr hefyd y diolchgarwch am achubiaeth y lleill rhag yr un dynged. {{nop}} Credid ar y pryd mai hwy oedd y diweddaf ddeuai i fyny yn fyw o'r dyfroedd, ond yr oedd pennod fwy cynhyrfus fyth i agor yn hanes y pwll hwn; oblegid ar ol wythnos ymron o weithio caled i wacau y talcenni o ddwfr, clywyd un noson, er braw a llawenydd i'r gweithwyr, guro gwan drachefn ar y pared glo. Clustfeiniwyd drosodd a throsodd ar y curiadau, a'r un peth oedd eu neges bob tro—"un, dau, tri, pedwar, pump." Yna ysbaid fechan o dawelwch, ac wedyn "un, dau, tri, pedwar, pump" drachefn. Pump oedd nifer y rhai oedd ar goll yn y pwll, ac yr oedd yn eglur eu bod nid yn unig yn fyw, ond eu bod gyda'i gilydd yn yr un lle; a deallwyd mai talcen Thomas Morgan oedd hwnnw, sef rhyw ddeugain lath oddiwrthynt drwy y glo, ond llawer mwy na hynny dros yr heol foddedig. Ceisiwyd cyrraedd y trueiniaid (oedd eisoes wedi bod am wythnos ymron heb fwyd) ar hyd y ddwy ffordd, ond buan y gwelwyd mai amhosibl oedd mynd atynt drwy y dwfr, gan fod cymaint o'r nengraig wedi syrthio i'r heol a arweiniai tuag atynt. Felly nid oedd ond un cynllun i'w hachub (os achub hefyd) sef i wneuthur ffordd trwy y deugain llath o lo cyfan tuag atynt. {{nop}}<noinclude></noinclude> 3xnl1g1b50g0pkxh984pf3k7383p0py 142970 142969 2025-07-07T20:43:39Z AlwynapHuw 1710 142970 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XIX.<br>{{mawr|"YN Y DYFROEDD MAWR A'R TONNAU."}}}} LLAWER ffermdy yn ein gwlad sydd yn dwyn yr enw "Tŷnewydd." Tŷnewydd." Mwy nag unwaith, o herwydd cynnydd y boblogaeth, yr adeiladwyd pentrefi cyfain ar dir yr hen ffermdai hyn, a chanlynodd i'r pentrefi hefyd gael yr un enw. Y mae o leiaf dri Tŷnewydd erbyn hyn sydd yn lleoedd poblog ar "Faes Glo" Morgannwg, sef: :(1) Tŷnewydd, Cwmogwr; :(2) Tŷnewydd, Treherbert; :(3) Tŷnewydd, Cymmer, Rhondda. Enillodd yr olaf sylw y byd yn ebrill 1877, oherwydd y ddamwain fu yno, a'r dewrder ddangoswyd gan lowyr Cwm Rhondda i waredu eu cyd-ddynion o safn angau. Un prynhawn, pan oedd gweithwyr y pwll ar fedr gorffen eu llafur am y dydd, clywid yn sydyn sŵn dilyw mawr yn arllwys i'r lofa. Yr oedd dwfr o hen lofa wedi torri i mewn atynt! Rhedodd pawb am eu bywyd i geisio cyrraedd "y wyneb," a phan rifwyd y glowyr ar ben y pwll gwelwyd bod pedwar-ar-ddeg yn eisiau. Er ond wedi newydd ddianc eu hunain, cynhygiodd digon i fynd yn ol i chwilio am y<noinclude></noinclude> 5pqny0tdlorm9pamj4ztqggdh74t6jd 104 71038 142971 2025-07-07T20:44:22Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "rhai ddaliwyd gan y dwfr. Wedi disgyn i'r gwaith unwaith eto, gwelwyd bod y rhannau pellaf o'r lofa, hynny yw, y "talcenni glo," yn llawn dwfr o'r gwaelod i'r nengraig. Amhosibl oedd meddwl bod neb y tu ol i'r mur dwfr heb foddi; ac yr oedd y dewrion ar fedr troi eu hwynebau i'r awyr agored eilwaith pan glywsant ergydion gwan ar y golofn lo rhyngddynt a thalcen neilltuol. Yr oedd rhywun neu rywrai yn fyw yno, ac felly heb oedi moment... 142971 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>rhai ddaliwyd gan y dwfr. Wedi disgyn i'r gwaith unwaith eto, gwelwyd bod y rhannau pellaf o'r lofa, hynny yw, y "talcenni glo," yn llawn dwfr o'r gwaelod i'r nengraig. Amhosibl oedd meddwl bod neb y tu ol i'r mur dwfr heb foddi; ac yr oedd y dewrion ar fedr troi eu hwynebau i'r awyr agored eilwaith pan glywsant ergydion gwan ar y golofn lo rhyngddynt a thalcen neilltuol. Yr oedd rhywun neu rywrai yn fyw yno, ac felly heb oedi moment, i lawr â'r dillad, ac i'r làn â'r mendryl! Erbyn pedwar yn y bore nid oedd ond llafnen deneu yn gwahanu y gwaredwyr a'r gwaredigion. Yn fuan wedyn, tarawyd twll rhyngddynt, ac ar unwaith wele wynt nerthol yn chwythu trwy yr agen gyda thrwst enfawr. Y ffaith oedd, bod y glowyr, druain, wedi eu dàl mewn congl o'r gwaith nad allai yr awyr ddianc o hono. Yr awyr hwn, 'nawr yn ''compressed air'', a ddaliai y dwfr yn ol rhag eu boddi, ond pan roddwyd tramwyfa iddo trwy yr agen, cymaint oedd ei nerth fel y taflodd efe William Morgan, un o'r glowyr, fel pluen yn erbyn y golofn lo, a lladdwyd ef ar amrantiad. Mawr oedd y gofid am farw y glöwr ieuanc, ac yntau ar fin gwaredigaeth; a mawr hefyd y diolchgarwch am achubiaeth y lleill rhag yr un dynged. {{nop}}<noinclude></noinclude> 0fxvagyvaad0627u26ctgkemo8ofq9g 104 71039 142972 2025-07-07T20:44:39Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Credid ar y pryd mai hwy oedd y diweddaf ddeuai i fyny yn fyw o'r dyfroedd, ond yr oedd pennod fwy cynhyrfus fyth i agor yn hanes y pwll hwn; oblegid ar ol wythnos ymron o weithio caled i wacau y talcenni o ddwfr, clywyd un noson, er braw a llawenydd i'r gweithwyr, guro gwan drachefn ar y pared glo. Clustfeiniwyd drosodd a throsodd ar y curiadau, a'r un peth oedd eu neges bob tro—"un, dau, tri, pedwar, pump." Yna ysbaid fechan o dawe... 142972 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Credid ar y pryd mai hwy oedd y diweddaf ddeuai i fyny yn fyw o'r dyfroedd, ond yr oedd pennod fwy cynhyrfus fyth i agor yn hanes y pwll hwn; oblegid ar ol wythnos ymron o weithio caled i wacau y talcenni o ddwfr, clywyd un noson, er braw a llawenydd i'r gweithwyr, guro gwan drachefn ar y pared glo. Clustfeiniwyd drosodd a throsodd ar y curiadau, a'r un peth oedd eu neges bob tro—"un, dau, tri, pedwar, pump." Yna ysbaid fechan o dawelwch, ac wedyn "un, dau, tri, pedwar, pump" drachefn. Pump oedd nifer y rhai oedd ar goll yn y pwll, ac yr oedd yn eglur eu bod nid yn unig yn fyw, ond eu bod gyda'i gilydd yn yr un lle; a deallwyd mai talcen Thomas Morgan oedd hwnnw, sef rhyw ddeugain lath oddiwrthynt drwy y glo, ond llawer mwy na hynny dros yr heol foddedig. Ceisiwyd cyrraedd y trueiniaid (oedd eisoes wedi bod am wythnos ymron heb fwyd) ar hyd y ddwy ffordd, ond buan y gwelwyd mai amhosibl oedd mynd atynt drwy y dwfr, gan fod cymaint o'r nengraig wedi syrthio i'r heol a arweiniai tuag atynt. Felly nid oedd ond un cynllun i'w hachub (os achub hefyd) sef i wneuthur ffordd trwy y deugain llath o lo cyfan tuag atynt. {{nop}}<noinclude></noinclude> 354cpdoy8it31c36lffkkth7fsr8ny4 104 71040 142973 2025-07-07T20:46:42Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142973 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Awd at y gorchwyl; dewrder bechgyn y Rhondda ac Angau yn rhedeg gyrfa, pa un o'r ddau gyrhaeddai dalcen Thomas Morgan gyntaf; a'r holl wlad, o'r frenhines Victoria i lawr i'r cardotyn, yn dàl eu hanadl rhwng ofn a gobaith. Ni fu y fath dorri glo cynt na chwedyn. Nid oedd amser i siarad na dim arall, ond ergyd, ergyd, ergyd, drwy y pedair awr ar hugain. Newidid y gweithwyr bob teirawr, ac nid oedd y mendryl yn cael amser i oeri rhwng llaw a llaw. Pan fyddai lludded yn galw am arafu ychydig, yr oedd y curiadau hwnt i'r pared yn cymell yr egni mwyaf a allai y corff dynol ei ddàl. Gwilym Thomas! Abraham Dodd! Isaac Pride! a'r holl weithwyr eraill Beth sydd yn gwneuthur i chwi ergydio mor drwm pan y mae Angau, o ran a wyddoch chwi, yn eich hudo ymlaen i brofi marwolaeth ym munudau olaf yr ymgyrch fel ag a wnaeth â William Morgan, wythnos yn ol? Dim ond un ateb-" tinc, tinc, tinc, tinc, tinc," gwan, yn danfon eu neges o fyd y cysgodion. O'r diwedd neshawyd i ben y deugain lath, a chymerwyd gofal i osgoi perigl mawr y ''compressed air'', trwy osod "drysau" yn groes i'r heol y tu ol i'r gwaredwyr. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> n3am8jl504chq5xy4gy9u7n5xuog9hw 104 71041 142974 2025-07-07T20:48:32Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142974 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Ond yn awr wele berigl newydd-fflam las y nwy yn chwarae gylch y lampau! Beth bynnag am hynny, ac er gwaethaf dwfr awyr, a thân, ymlaen y gweithiodd gwŷr cedyrn y Porth, gan ddiweddu'r ymdrech mewn tywyllwch hollol. A phan, mewn ychydig funudau wedyn y torrwyd y twll, dacw Gwilym Thomas drwyddo, a dychwelyd gyda'r bachgennyn David Hughes yn ei freichiau. Dilynwyd ef i'r tywyllwch mawr gan Abraham Dodd ac Isaac Pride, a buan y cariwyd allan y pedwar dyn yr un modd, yr oll, er yn ymyl marw, eto'n fyw. Pan aeth y newydd i'r wyneb" torrodd pob calon allan mewn gorfoledd a diolchgarwch am y ddihangfa ryfedd. Fflachiwyd y newydd dros yr holl fyd, a mawr oedd y canmol ar fechgyn Cwm Rhondda. Pan wedi cryfhau i raddau, rhoddwyd manylion y "deng niwrnod" gan y rhai waredwyd. Moses Powell oedd eu harweinydd, a phrofodd ei hun yn dywysydd doeth, oblegid er iddo geisio cynnal ysbryd ei gyd-garcharorion yn y gobaith am waredigaeth, eto paratodd hwynt i farw os marw fyddai raid. Collodd un o'r pump ei synhwyrau yn yr adfyd mawr, a chymerid gofal arbennig o hono ef, ac o'r llanc, David Hughes. gan y tri arall. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> c2ies2zk8676zqzfhvpsqxejy94nqxh 104 71042 142975 2025-07-07T21:00:33Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142975 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Treuliasant eu hamser, tra'n alluog i wneuthur hynny, mewn gweddi a chanu emynau, yn enwedig yr hen emyn "Yn y dyfroedd mawr a'r tonnau," oedd mor bwrpasol i'w cyflwr. Pan gyfansoddodd Dr. Parry, ein cerddor mawr, anthem o ddiolchgarwch am y wared— igaeth, gosododd yr hen emyn yn rhan o honi. Efallai i chwi ei glywed rywbryd. Dyma fe: {{c|<nowiki>{d :—d—|t₁ :—t₁ |d l₁ :d |t₁ |t₁ :—}</nowiki><br>{Yn y dyfroedd mawr a'r ton nau,<nowiki>}</nowiki>}} {{c|<nowiki>{l₁ :t |d :r|m :— |— r |d :— |t₁ :— |l₁ :— |— :— ||</nowiki><br>{Nid oes neb a ddeil fy mhen.<nowiki>}</nowiki>}} Beth am y gwroniaid ddangosodd boddlonrwydd i aberthu eu bywydau dros eu cyd—lowyr, pe bai raid? Ni fydd yn rhyfedd gennych glywed eu bod mewn parch mawr gan bawb. Rhoddodd y Frenhines Victoria fathodyn i bob un, a daeth Arglwydd Faer Llundain i lawr i'w gosod ar y bronnau dewrion. Cawsant hefyd anrhegion eraill, oeddent yn eu haeddu mor gyflawn. Nid ydym byth, oddiar 1877, wedi clywed Mr. Gwilym Thomas yn canu (a chanwr ardderchog oedd) heb gofio am y darlun o hono welsom y pryd hwnnw, yn cario David Hughes yn ei freichiau allan o'r "dyfroedd mawr a'r tonnau" yng nglofa y Tŷnewydd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> gl3ir7eozml9y9xwa20xlbo4rv3bcl2 143010 142975 2025-07-07T23:59:23Z AlwynapHuw 1710 143010 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Treuliasant eu hamser, tra'n alluog i wneuthur hynny, mewn gweddi a chanu emynau, yn enwedig yr hen emyn "Yn y dyfroedd mawr a'r tonnau," oedd mor bwrpasol i'w cyflwr. Pan gyfansoddodd Dr. Parry, ein cerddor mawr, anthem o ddiolchgarwch am y wared— igaeth, gosododd yr hen emyn yn rhan o honi. Efallai i chwi ei glywed rywbryd. Dyma fe: [[Delwedd:Ystoriau Siluria (tud 102 crop).jpg|canol|500px]] {{c|Yn y dyfroedd mawr a'r tonnau,<br>Nidoes neb a ddeil fy mhen.}} Beth am y gwroniaid ddangosodd boddlonrwydd i aberthu eu bywydau dros eu cyd—lowyr, pe bai raid? Ni fydd yn rhyfedd gennych glywed eu bod mewn parch mawr gan bawb. Rhoddodd y Frenhines Victoria fathodyn i bob un, a daeth Arglwydd Faer Llundain i lawr i'w gosod ar y bronnau dewrion. Cawsant hefyd anrhegion eraill, oeddent yn eu haeddu mor gyflawn. Nid ydym byth, oddiar 1877, wedi clywed Mr. Gwilym Thomas yn canu (a chanwr ardderchog oedd) heb gofio am y darlun o hono welsom y pryd hwnnw, yn cario David Hughes yn ei freichiau allan o'r "dyfroedd mawr a'r tonnau" yng nglofa y Tŷnewydd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> i2wlwz5j6zc2x9ahvwg42vit3hqkns9 143011 143010 2025-07-07T23:59:50Z AlwynapHuw 1710 143011 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Treuliasant eu hamser, tra'n alluog i wneuthur hynny, mewn gweddi a chanu emynau, yn enwedig yr hen emyn "Yn y dyfroedd mawr a'r tonnau," oedd mor bwrpasol i'w cyflwr. Pan gyfansoddodd Dr. Parry, ein cerddor mawr, anthem o ddiolchgarwch am y wared— igaeth, gosododd yr hen emyn yn rhan o honi. Efallai i chwi ei glywed rywbryd. Dyma fe: [[Delwedd:Ystoriau Siluria (tud 102 crop).jpg|canol|500px]] {{c|Yn y dyfroedd mawr a'r tonnau,<br>Nid oes neb a ddeil fy mhen.}} Beth am y gwroniaid ddangosodd boddlonrwydd i aberthu eu bywydau dros eu cyd—lowyr, pe bai raid? Ni fydd yn rhyfedd gennych glywed eu bod mewn parch mawr gan bawb. Rhoddodd y Frenhines Victoria fathodyn i bob un, a daeth Arglwydd Faer Llundain i lawr i'w gosod ar y bronnau dewrion. Cawsant hefyd anrhegion eraill, oeddent yn eu haeddu mor gyflawn. Nid ydym byth, oddiar 1877, wedi clywed Mr. Gwilym Thomas yn canu (a chanwr ardderchog oedd) heb gofio am y darlun o hono welsom y pryd hwnnw, yn cario David Hughes yn ei freichiau allan o'r "dyfroedd mawr a'r tonnau" yng nglofa y Tŷnewydd. {{nop}}<noinclude><references/></noinclude> 5m6p3qgqp60e7d3kvfynxza9r6g8xpu 104 71043 142976 2025-07-07T21:30:30Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XX.<br>LELO JENKINS O'R HENDRE.}}}} "LLYWELYN, o b'le wyt ti'n dod yr amser hyn o'r nos?" "O bysgota, 'nhad! Addewais bum ''pound'' o bysgod erbyn yfory i'r dyn o Aberdâr, ac yr o'dd yn rhaid eu dala heno neu dorri 'ngair." On'd wy' i wedi gweyd wrthot ti na wela's ddaioni yrio'd o fechgyn y rhwyta' 'ma? Llywelyn! wnei di byth ffermwr! Fel'ny, etrych di ma's am rywbath arall i 'neud, a chynta' gyd gora' gyd! "Ma'n ddrwg genn... 142976 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XX.<br>LELO JENKINS O'R HENDRE.}}}} "LLYWELYN, o b'le wyt ti'n dod yr amser hyn o'r nos?" "O bysgota, 'nhad! Addewais bum ''pound'' o bysgod erbyn yfory i'r dyn o Aberdâr, ac yr o'dd yn rhaid eu dala heno neu dorri 'ngair." On'd wy' i wedi gweyd wrthot ti na wela's ddaioni yrio'd o fechgyn y rhwyta' 'ma? Llywelyn! wnei di byth ffermwr! Fel'ny, etrych di ma's am rywbath arall i 'neud, a chynta' gyd gora' gyd! "Ma'n ddrwg genny', 'nhad! ond yr o'dd yn rhaid i fi gatw at 'y ngair!" Dyna'r ymddiddan rhwng Jenkins, Ffermwr yr Hendre, Penderyn, a'i fab Llywelyn, yn gynnar iawn ar fore o Awst, 1878. Dychwelodd y tad yn ddrwg ei nwyd i'w wely, a throdd y mab, i bob ymddangosiad, am ychydig i'w un yntau. Ond yr oedd Llywelyn o'r un ysbryd balch a'i dad, a chlwyfwyd ef yn fawr gan y geiriau celyd. Penderfynodd ymadael â'i gartref y noson honno, ac y dangosai i'w dad y gallai ddal ei dir mewn unrhyw gwmni, ffermwyr neu eraill. {{nop}}<noinclude></noinclude> gsnhmt1wqelks5ncz7yvi8c1s76tf0v 143012 142976 2025-07-08T00:01:40Z AlwynapHuw 1710 143012 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XX.<br>{{mawr|LELO JENKINS O'R HENDRE.}}}} "LLYWELYN, o b'le wyt ti'n dod yr amser hyn o'r nos?" "O bysgota, 'nhad! Addewais bum ''pound'' o bysgod erbyn yfory i'r dyn o Aberdâr, ac yr o'dd yn rhaid eu dala heno neu dorri 'ngair." On'd wy' i wedi gweyd wrthot ti na wela's ddaioni yrio'd o fechgyn y rhwyta' 'ma? Llywelyn! wnei di byth ffermwr! Fel'ny, etrych di ma's am rywbath arall i 'neud, a chynta' gyd gora' gyd! "Ma'n ddrwg genny', 'nhad! ond yr o'dd yn rhaid i fi gatw at 'y ngair!" Dyna'r ymddiddan rhwng Jenkins, Ffermwr yr Hendre, Penderyn, a'i fab Llywelyn, yn gynnar iawn ar fore o Awst, 1878. Dychwelodd y tad yn ddrwg ei nwyd i'w wely, a throdd y mab, i bob ymddangosiad, am ychydig i'w un yntau. Ond yr oedd Llywelyn o'r un ysbryd balch a'i dad, a chlwyfwyd ef yn fawr gan y geiriau celyd. Penderfynodd ymadael â'i gartref y noson honno, ac y dangosai i'w dad y gallai ddal ei dir mewn unrhyw gwmni, ffermwyr neu eraill. {{nop}}<noinclude></noinclude> qpwc9qaamtrqivn3z1yrnvbjqmx6qca 104 71044 142977 2025-07-07T21:32:38Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Heb ddywedyd gair o'i fwriad wrth neb, cerddodd y pymtheng milltir i Aberhonddu cyn cael brecwast. "'Listiodd yn ystod y dydd, ac ar ol rhai wythnosau o ddisgyblu cyson, danfonwyd ef dros y môr i Natal, fel aelod o'r Ail Fataliwn yn y ''24th''. Disgwylid trafferth oddiwrth frenin y Zuluaid, Cetwayo, meistr ar 15,000 o filwyr, a oedd trwy hynny yn gymydog peryglus i'r gwladfawyr yn ei ymyl. Fel y gellid disgwyl, pan fo pobl yn chwan... 142977 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Heb ddywedyd gair o'i fwriad wrth neb, cerddodd y pymtheng milltir i Aberhonddu cyn cael brecwast. "'Listiodd yn ystod y dydd, ac ar ol rhai wythnosau o ddisgyblu cyson, danfonwyd ef dros y môr i Natal, fel aelod o'r Ail Fataliwn yn y ''24th''. Disgwylid trafferth oddiwrth frenin y Zuluaid, Cetwayo, meistr ar 15,000 o filwyr, a oedd trwy hynny yn gymydog peryglus i'r gwladfawyr yn ei ymyl. Fel y gellid disgwyl, pan fo pobl yn chwannog am gweryl, y peth hawddaf yn y byd yw cael esgus i'w hymryson. Torrodd rhyfel allan a danfonwyd "Lelo" Jenkins a'i gyd-filwyr o'r Ail Fataliwn i fyny i'r wlad i amddiffyn gwragedd a phlant y bobl wynion. Yn anffodus, rhannwyd y fyddin Brydeinig yn bum colofn, a fwriedid i gyd-gyfarfod yn Ulundi, y brif dref, erbyn dyddiad neilltuol. Y 24''th'' oedd asgwrn cefn yr ail golofn, a hyhi a groesodd gyntaf o dan gysgod Mynydd Isandula i dir y gelyn. Gadawyd y cwmni y perthynai Lelo iddo ar ol mewn ffermdy neilltuol, ddefnyddid fel ysbyty i gleifion ac anafusion yr ymgyrch. Mawr oedd siom Lelo o herwydd hynny, a digon diflas y teimlai wrth gerdded o fan i fan gylch y fferm. Yr oedd popeth welai yno yn ei<noinclude></noinclude> tmsw6o9l66b5ra6ij72t3x08p6b7hbc 104 71045 142978 2025-07-07T21:34:26Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "atgofio am ei hen gartref, ac er iddo ddigio'n chwerw y noson y ffôdd o'r Hendre, yr oedd ganddo barch mawr i'w dad serch hynny. Gobeithiai enwogi ei hun yn y frwydr oedd wrth law, a darluniai ei hun yn adrodd yr holl helynt wrth ei dad. Ond pa helynt allasai godi yn ''Rorke's Drift''? ac felly, pa obaith am enwog- rwydd chwaith? Ha! Lelo! ychydig wyddost beth a ddichon ddigwydd mewn diwrnod? Y foment y meddyliai ef wrtho'i hun fel h... 142978 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>atgofio am ei hen gartref, ac er iddo ddigio'n chwerw y noson y ffôdd o'r Hendre, yr oedd ganddo barch mawr i'w dad serch hynny. Gobeithiai enwogi ei hun yn y frwydr oedd wrth law, a darluniai ei hun yn adrodd yr holl helynt wrth ei dad. Ond pa helynt allasai godi yn ''Rorke's Drift''? ac felly, pa obaith am enwog- rwydd chwaith? Ha! Lelo! ychydig wyddost beth a ddichon ddigwydd mewn diwrnod? Y foment y meddyliai ef wrtho'i hun fel hyn oedd yr amser yr ymladdai ei gyfeillion yn y cwmnïau eraill gefn ynghein am eu bywyd. Disgynnodd yr holl fyddin Zuluaidd fel corwynt ar yr ail golofn, ac eisoes yr oedd Isandula yn goch gan waed. Erbyn canol dydd wele ryw nifer o frodorion cyfeillgar-ffoaduriaid o faes y gyflafan—yn adrodd yn wyllt wrth swyddogion Rorke's Drift am y lladdfa fawr. Gwelodd y ddau is-gapten, Bromhead Chard, nad oedd eiliad i'w cholli er diogelu y ffermdy rhag y dilyw fyddai yn sicr o ddyfod. Rhaid yn anad dim oedd dàl yr ysbyty yn yr ysgubor, ond prin cant o filwyr oedd wrth eu llaw i amddiffyn yr oll, yn ffermdy, ysgubor, a beudai ynghyd. Ni ellid cloddio ffosydd mewn pryd, ac nid oedd adnoddau ceyrydd o un math {{nop}}<noinclude></noinclude> sxgshi4wcqghppz7db2ms3nchqc76ma 104 71046 142979 2025-07-07T21:36:52Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "wrth law. Mae'n wir fod yno ryw gannoedd o sachau grawn, a rhyw nifer o flychau biscuits, ond beth dalai y fath ddefnyddiau i gadw byddin o anwariaid allan? Rhaid er popeth oedd ceisio gwneuthur ymdrech tuag at hynny; a chan mai dim ond sachau a blychau oedd wrth law, wel, sachau a blychau oedd i fod. Dangosodd Lelo yn fuan mai ffermwr oedd, gan y modd deheuig y trefnai ei ran ef o'r pynnau. Yn hwyr y prynhawn daeth y gelynion i'r... 142979 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wrth law. Mae'n wir fod yno ryw gannoedd o sachau grawn, a rhyw nifer o flychau biscuits, ond beth dalai y fath ddefnyddiau i gadw byddin o anwariaid allan? Rhaid er popeth oedd ceisio gwneuthur ymdrech tuag at hynny; a chan mai dim ond sachau a blychau oedd wrth law, wel, sachau a blychau oedd i fod. Dangosodd Lelo yn fuan mai ffermwr oedd, gan y modd deheuig y trefnai ei ran ef o'r pynnau. Yn hwyr y prynhawn daeth y gelynion i'r golwg, yn llawn sêl ac ynni ar ol ennill yn Isandula yn y bore. Uchel oedd eu chwerthin pan welsant yr amddiffynfa bynnau yn croesi eu llwybr tua Natal. Tybient mai hawdd o beth fyddai lladd yr ychydig "gochiaid" yma wrth y rhyd. Onid oeddent wedi lladd dengwaith cynifer y bore hwnnw? Ond pan aethant at y gorchwyl cawsant y fath saethu i'w hwynebau ag a wnaeth iddynt yn gyntaf i arafu, ac yna i encilio. Dro ar ol tro y daethant ar ruthr, ond nid oedd dim yn tycio. Mwy nag unwaith y cyrraeddasant y pynnau grawn, mae'n wir, ond yno yr oedd bidog y Cymro yn erbyn picell y Zulu, ac nid oedd modd mynd gam ymhellach. O weld bod y sachau yn rhy wydn troisant at yr ysgubor. Yno yr oedd bechgyn o Went yn barod i'w derbyn, ac yn lladd yr ymosodwyr {{nop}}<noinclude></noinclude> 6cu7ikcbp3ekosb80wu34n3g4e6vqwl 104 71047 142980 2025-07-07T21:38:23Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "bob yn un ac un fel y deuent at y fynedfa. Ond yn y cyfamser gosododd y Zuluaid do gwellt yr ysgubor ar dân. Lelo, heb feddwl dim am ei berig mawr, a'i diffoddodd ddwywaith trwy ruthro dros ŵyr y to a chicio y fflamau allan yn ei redegiad. Pan yn paratoi i wneuthur. hynny y drydedd waith, gorchmynnodd ei is-gapten i Private Jenkins ymatal, am fod y fflamau eisoes wedi cael gormod gafael yn y gwellt, ac nad oedd bywydau i'w taflu ymaith... 142980 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>bob yn un ac un fel y deuent at y fynedfa. Ond yn y cyfamser gosododd y Zuluaid do gwellt yr ysgubor ar dân. Lelo, heb feddwl dim am ei berig mawr, a'i diffoddodd ddwywaith trwy ruthro dros ŵyr y to a chicio y fflamau allan yn ei redegiad. Pan yn paratoi i wneuthur. hynny y drydedd waith, gorchmynnodd ei is-gapten i Private Jenkins ymatal, am fod y fflamau eisoes wedi cael gormod gafael yn y gwellt, ac nad oedd bywydau i'w taflu ymaith. Ond yr oedd yn rhaid achub y cleifion, deued a ddel. Gorfu ar amddiffynwyr y fynedfa i encilio yn raddol, a bellach, nid oedd modd eu cario allan y ffordd honno. Dim ond un ffordd arall ellid meddwl am dani, sef torri tyllau yn y parwydydd a rannai un ystafell oddiwrth y llall, a dwyn y cleifion drwy yr agoriadau hynny at ffenestr yn nhalcen yr ysgubor a'u gollwng i lawr drwyddi i ddiogelwch y pynnau grawn. Ond gwaith araf a pheryglus oedd hynny oblegid pan wrth y gorchwyl o wneuthur yr ail a'r trydydd dwll, gwelid pennau duon rai Zuluaid yn gwthio drwy yr un cyntaf. Cymerodd Lelo ei dro i wylio a gweithio bob yn ail, ac ni wthiwyd pen Zulu ar ol y cyntaf, trwy y twll a wyliai ei fidog ef. {{nop}}<noinclude></noinclude> 8swpy80rqpag4doajfy70s16jxuvn70 104 71048 142981 2025-07-07T21:45:43Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Wedi symud y cleifion, gwelwyd mai da oedd i'r ysgubor fynd ar dân. Goleuwyd yr holl fuarth gan y fflamau, a rhwystrodd hynny unrhyw nifer o'r gelynion i ennill yr amddiffynfa rawn yn llechwraidd. Ymgiliodd y Zuluaid gyda'r wawr. Daliodd ''Rorke's Drift'' y dilyw yn ol, ac achubwyd Natal. Nid "lle araf y cyfrifai Lelo ''Rorke's Drift'' trannoeth. Cafodd hamdden i feddwl am lawer dihangfa gyfyng gafodd yn ystod y nos. Pe llithrai ei d... 142981 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Wedi symud y cleifion, gwelwyd mai da oedd i'r ysgubor fynd ar dân. Goleuwyd yr holl fuarth gan y fflamau, a rhwystrodd hynny unrhyw nifer o'r gelynion i ennill yr amddiffynfa rawn yn llechwraidd. Ymgiliodd y Zuluaid gyda'r wawr. Daliodd ''Rorke's Drift'' y dilyw yn ol, ac achubwyd Natal. Nid "lle araf y cyfrifai Lelo ''Rorke's Drift'' trannoeth. Cafodd hamdden i feddwl am lawer dihangfa gyfyng gafodd yn ystod y nos. Pe llithrai ei droed ond unwaith yn ei redegfa ofnadwy ar draws y to gwellt, ni fyddai iddo obaith am ei fywyd. Ysgrifennodd at ei dad gan roddi manylion y frwydr fythgofiadwy, ond yn sôn dim am ei ran ei hun ynddi. Ar yr un pryd gofynnodd am ei faddeuant am ymadael â chartre yn y modd ag y gwnaeth. Ychydig fisoedd ar ol hyn, pan ddychwelodd yr "afradlon" gyda thlysau ar ei fron, nid oedd llonnach tad yn holl Frycheiniog na'r ffermwr, Jenkins o'r Hendre, Penderyn. {{nop}}<noinclude></noinclude> nech0cnrbu91fb00giutbot6bolhz22 104 71049 142982 2025-07-07T21:48:16Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XXI.<br>"Y GWEIRWYR."}}}} WELSOCH chwi erioed gàr llusg" ffermydd y blaenau ym mynydd-dir Gwent neu Forgannwg? Anfynych y gwelir ef heddyw, ond bu o ddefnydd mawr i'n tadau. Nid oedd iddo olwyn o gwbl, ac estynai y shafts ar ŵyr yr oll o'r ffordd o wddf y ceffyl i'r llawr ryw chwe troedfedd tu ol i'w gynffon. Ar y rhan o'r càr tu ol i'r ceffyl gosodid math o gawell gwiail, ac yn y cawell hwnnw y cludid y gwair, y mawn, y coed tân... 142982 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XXI.<br>"Y GWEIRWYR."}}}} WELSOCH chwi erioed gàr llusg" ffermydd y blaenau ym mynydd-dir Gwent neu Forgannwg? Anfynych y gwelir ef heddyw, ond bu o ddefnydd mawr i'n tadau. Nid oedd iddo olwyn o gwbl, ac estynai y shafts ar ŵyr yr oll o'r ffordd o wddf y ceffyl i'r llawr ryw chwe troedfedd tu ol i'w gynffon. Ar y rhan o'r càr tu ol i'r ceffyl gosodid math o gawell gwiail, ac yn y cawell hwnnw y cludid y gwair, y mawn, y coed tân, neu unrhyw nwydd arall yng ngwaith dyddiol y fferm. Bychan oedd y llwyth, ac ysgafn y càr, ac felly gellid ei ddefnyddio mewn lleoedd llethrog nad ellid cymeryd cert o fath arall yn agos atynt. Gan fod pennau isaf y shafts yn llusgo ar y borfa, atebai hynny fel drag ar y llwyth, a gwnai y càr yn fwy defnyddiol fyth mewn lleoedd anodd ac am yr un rheswm ni redodd "càr llusg" erioed ar wyllt, ni dybiwn. Y tro olaf inni weld un o'r ceir bychain hyn oedd rai blynyddoedd yn ol, mewn cwm a egyr i'r dehau tua chyfeiriad Penybont-ar-Ogwr; ac nid yn y maes, nac ar ros na gwaun ychwaith,<noinclude></noinclude> l3hxewkuh7rog5d2b5dsjp96npfpthp 143013 142982 2025-07-08T00:02:06Z AlwynapHuw 1710 143013 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XXI.<br>{{mawr|"Y GWEIRWYR."}}}} WELSOCH chwi erioed gàr llusg" ffermydd y blaenau ym mynydd-dir Gwent neu Forgannwg? Anfynych y gwelir ef heddyw, ond bu o ddefnydd mawr i'n tadau. Nid oedd iddo olwyn o gwbl, ac estynai y shafts ar ŵyr yr oll o'r ffordd o wddf y ceffyl i'r llawr ryw chwe troedfedd tu ol i'w gynffon. Ar y rhan o'r càr tu ol i'r ceffyl gosodid math o gawell gwiail, ac yn y cawell hwnnw y cludid y gwair, y mawn, y coed tân, neu unrhyw nwydd arall yng ngwaith dyddiol y fferm. Bychan oedd y llwyth, ac ysgafn y càr, ac felly gellid ei ddefnyddio mewn lleoedd llethrog nad ellid cymeryd cert o fath arall yn agos atynt. Gan fod pennau isaf y shafts yn llusgo ar y borfa, atebai hynny fel drag ar y llwyth, a gwnai y càr yn fwy defnyddiol fyth mewn lleoedd anodd ac am yr un rheswm ni redodd "càr llusg" erioed ar wyllt, ni dybiwn. Y tro olaf inni weld un o'r ceir bychain hyn oedd rai blynyddoedd yn ol, mewn cwm a egyr i'r dehau tua chyfeiriad Penybont-ar-Ogwr; ac nid yn y maes, nac ar ros na gwaun ychwaith,<noinclude></noinclude> cuvs24pja2xr9h2s6cnkxg74h54bs8t 104 71050 142983 2025-07-07T21:50:12Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "ond mewn neuadd gyhoeddus; a sicr ydym nad anghofiwn byth mo'r tro. Gadewch inni adrodd yr ystori wrthych. Pan oedd canu corawl yng Nghymru lawer yn llai perffaith na'r hyn ydyw heddyw, dysgodd côr neilltuol waith a elwid "Y Gweirwyr ''(The Haymakers)'', gan fwriadu ei ddatganu "mewn cymeriad" hynny yw, ei actio ar y llwyfan agosed byth ag a ellid i'r hyn fyddai mewn gwirionedd yn y cae gwair. Cenid gan y côr pan yn lladd y gwair (... 142983 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ond mewn neuadd gyhoeddus; a sicr ydym nad anghofiwn byth mo'r tro. Gadewch inni adrodd yr ystori wrthych. Pan oedd canu corawl yng Nghymru lawer yn llai perffaith na'r hyn ydyw heddyw, dysgodd côr neilltuol waith a elwid "Y Gweirwyr ''(The Haymakers)'', gan fwriadu ei ddatganu "mewn cymeriad" hynny yw, ei actio ar y llwyfan agosed byth ag a ellid i'r hyn fyddai mewn gwirionedd yn y cae gwair. Cenid gan y côr pan yn lladd y gwair (er wedi ei ladd cyn hynny), cenid pan yn ei ysgwyd, pan yn ei wasgaru a'i gasglu ynghyd, a phan y dygid ef i'r gweirdy. A chenid drachefn gan leisiau unigol yn actio y ffermwr, ei wraig, ei was pennaf, ei was bach, a'i forwyn. Hawdd oedd lladd y gwair ar y llwyfan, a hawddach fyth canu wrth ei ysgwyd a'i gasglu ynghyd. Bu cryn ddyfalu pa ffordd oedd oreu i wneuthur y "cywain " yn effeithiol, ac â pha gerbyd y cludid y gwair yn groes i'r llwyfan ar ei ffordd i'r ysgubor. Meddyliodd rhywun am hen gàr llusg y ffermwr cyfagos, ac yna daeth i feddwl arall bod gan yr un ffermwr asyn wnai y tro i'w osod rhwng y shafts. "Y peth i'r dim!" meddai pawb. Aethpwyd i ofyn i'r ffermwr am wasanaeth y càr a'r asyn, a mawr oedd y digrifwch yn yr ysgol gân pan<noinclude></noinclude> 0q1bvo759l8ynncazbcv9mqv9azvmq9 104 71051 142984 2025-07-07T21:51:43Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "ddaeth Jaci yr asyn a'i gerbyd yno. Aeth trwy ei ran arbennig ef o'r gwaith yn ganmoladwy, a chytunai yr holl gôr mai yr olygfa honno oedd yn goron ar y cwbl. O'r diwedd daeth noson fawr y perfformiad cyhoeddus. Llanwyd y neuadd a chafwyd canu ac actio hwylus iawn hyd at ymddangosiad Jaci. Yna, pan oedd y côr ar ei uchelfannau, a'r dorf yn dechreu curo dwylo wrth weld y llwyth gwair yn dechreu croesi'r llwyfan, penderfynodd Jaci fod... 142984 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ddaeth Jaci yr asyn a'i gerbyd yno. Aeth trwy ei ran arbennig ef o'r gwaith yn ganmoladwy, a chytunai yr holl gôr mai yr olygfa honno oedd yn goron ar y cwbl. O'r diwedd daeth noson fawr y perfformiad cyhoeddus. Llanwyd y neuadd a chafwyd canu ac actio hwylus iawn hyd at ymddangosiad Jaci. Yna, pan oedd y côr ar ei uchelfannau, a'r dorf yn dechreu curo dwylo wrth weld y llwyth gwair yn dechreu croesi'r llwyfan, penderfynodd Jaci fod ganddo feddwl ei hun. Ar ganol y llwyfan safodd yn sydyn, tarawodd ei draed ar lêd, a nacaodd symud gam ymhellach, er holl ddyfais rhai o'r baswyr i geisio ganddo wneuthur hynny. Canwyd y corawd yr ail waith, ond nid cystal a'r tro cyntaf am fod rhai o'r sopranos yn chwerthin. Dàl ei dir wnai Jaci er popeth, a phan ddiweddwyd y corawd y drydedd waith, ac yntau yn parhau yr un mor gyndyn, torrodd yr holl dorf i grechwen fawr. Gwylltiodd y côr, a bu raid i'r baswyr a'r tenoriaid gario Jaci a'i lwyth gwair, a'r càr llusg, oll yn un crynswth i ochr y llwyfan, er mawr ddifyrrwch i fechgyn yr oriel ucha. Taerai rhai trannoeth mai Jaci a'r llwyth nas cludwyd oedd y peth mwyaf ysmala welsent er ys llawer dydd. {{nop}}<noinclude></noinclude> t2pullqsnxc9qhq26joqkxweljuj1en 104 71052 142985 2025-07-07T21:52:20Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XXII.<br>{{mawr|ARWYR AC ARWRESAU.}}}} HEN ddihareb Gymreig a ddywed "Ymhob gwlad y megir glew"; sef yw hynny, nad oes yr un wlad dan haul heb ei dewrion. Gallasai yr hen ddihareb fynd ymhellach, a dywedyd nad oes yr un sir, tre, neu bentre, heb ei bechgyn, ïe, a'i merched, nad all yr un perigl eu llwfrhau, na'r un siom eu digalonni. Profwyd hynny droion a throion cyn hyn, ond nid yn fwy pendant efallai erioed, nag yn Ionawr 18... 142985 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XXII.<br>{{mawr|ARWYR AC ARWRESAU.}}}} HEN ddihareb Gymreig a ddywed "Ymhob gwlad y megir glew"; sef yw hynny, nad oes yr un wlad dan haul heb ei dewrion. Gallasai yr hen ddihareb fynd ymhellach, a dywedyd nad oes yr un sir, tre, neu bentre, heb ei bechgyn, ïe, a'i merched, nad all yr un perigl eu llwfrhau, na'r un siom eu digalonni. Profwyd hynny droion a throion cyn hyn, ond nid yn fwy pendant efallai erioed, nag yn Ionawr 1883, pan chwythwyd y llong "Admiral Prinz Adalbert " ar y creigiau ger y Mumbles yn ystorm fwyaf y flwyddyn honno. Pan ddeallwyd bod bywydau ar gael eu colli yn eu hymyl, dyna ddwylo y bywydfad allan â'u cwch ar unwaith. Nid oedd yno neb yn dàl yn ol, er y gallasai William Rogers ddywedyd Y mae imi saith o blant heb eu magu John Jenkins, "Y mae i minnau bump." Mynnodd hyd yn oed yr hen ŵr, George Jenkins, gymeryd ei le yn y cwch ar y neges hon o drugaredd, ac yn union, wele'r bad fel rhywbeth byw yn ymsaethu i ganol y tonnau. {{nop}}<noinclude></noinclude> hcjc63znh08y3kp7liglzkhh1lks865 104 71053 142986 2025-07-07T22:06:25Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Pan yn nesu at y llong, oedd yn dŷn yn nannedd y graig, collwyd, rywfodd, pob rheolaeth ar y bywydfad, a bwriwyd hi gan y tonnau ar draws ochr y llong. Taflwyd y dwylo allan o honi, ac yna gwelid nid yn unig y llong fawr a'r bywydfad ar drugaredd y tonnau, ond y pentrefwyr dewr hefyd yn y dwfr yn cael eu taflu ol a blaen yn y dilyw ofnadwy. Gwnaethant yr oll oedd yn eu gallu i gyrraedd y tir agosaf, ond nid oedd hwnnw ond creigle enb... 142986 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Pan yn nesu at y llong, oedd yn dŷn yn nannedd y graig, collwyd, rywfodd, pob rheolaeth ar y bywydfad, a bwriwyd hi gan y tonnau ar draws ochr y llong. Taflwyd y dwylo allan o honi, ac yna gwelid nid yn unig y llong fawr a'r bywydfad ar drugaredd y tonnau, ond y pentrefwyr dewr hefyd yn y dwfr yn cael eu taflu ol a blaen yn y dilyw ofnadwy. Gwnaethant yr oll oedd yn eu gallu i gyrraedd y tir agosaf, ond nid oedd hwnnw ond creigle enbyd, dros yr hwn yr ymlithrai'r môr bob yn ail munud, gan olchi popeth oddiarno i'w fynwes aflonydd. Ysgubwyd mwy nag un o'r trueiniaid, ar ol cael daear am ennyd, yn ol drachefn i farwolaeth yn y dyfroedd. Hyn, yn ddiau, fuasai tynged yr oll o honynt canys gwan iawn oeddent ar ol ymladd â'r tonnau cyhyd, onibai am ddwy ddynes ddewr, merched ceidwad y goleudy, y rhai a blymiasant y dwfn hyd at eu hysgwyddau, ac a daflasant ''shawls'' yn rhaffau atynt i'w dwyn i ddiogelwch. Pan aeth yr hanes am y llongddrylliad drwy y wlad, mawr fu y canmol ar waith y merched, ac, yn wir, teilwng oeddent o'r holl ganmol. Canodd beirdd Cymru, a beirdd Lloegr hefyd, gerddi iddynt, ac un o'r darnau adrodd goreu byth oddiar hynny yw ''"The Women of Mumbles''<noinclude></noinclude> n88276g5dlszlqhdgbqz4lduu4zmpgr 104 71054 142987 2025-07-07T22:07:39Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "''Head,"''<ref>[https://web.archive.org/web/20250707220207/https://rainydaypoems.com/poems-for-kids/poems-teachers-ask-for/the-women-of-mumbles-head-by-clement-scott/ ''The Women of Mumbles Head'' gan Clement Scott]</ref> darn a rydd inni yr hanes mewn iaith ac arddull hynod o fyw. Ond er cystal hwnnw, gwna gam â thri milwr oedd wrth y goleudy ar y pryd. Lliwia yr awdur hwynt fel llwfrgwn, ond dyma'r gwirionedd yn ol tystiolaeth y rh... 142987 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>''Head,"''<ref>[https://web.archive.org/web/20250707220207/https://rainydaypoems.com/poems-for-kids/poems-teachers-ask-for/the-women-of-mumbles-head-by-clement-scott/ ''The Women of Mumbles Head'' gan Clement Scott]</ref> darn a rydd inni yr hanes mewn iaith ac arddull hynod o fyw. Ond er cystal hwnnw, gwna gam â thri milwr oedd wrth y goleudy ar y pryd. Lliwia yr awdur hwynt fel llwfrgwn, ond dyma'r gwirionedd yn ol tystiolaeth y rhai wyddent yn well: ''"The artillery men behaved bravely'' (Mr. Abraham Ace, tad y merched dewr, wrth y trengholydd)." ''"All inhabitants of the lighthouse behaved with courage and promptitude-Artilleryman Hutchings conspicuously"'' (Awdurdodau swyddogol y goleudy, yn eu hadroddiad ar ol ymchwiliad manwl i'r ffeithiau). Chwi gytunwch â mi nad oes byth raid iselhau neb pwy bynnag er mwyn codi arall. Gwnaeth merched y goleudy yn ardderchog, a gwnaeth y milwyr yr un modd. Daeth yr hen ŵr, George Jenkins, allan o'r dwfn gyda choes doredig, ond boddodd John Jenkins, William Jenkins, William Macnamara, a William Rogers (pennau teuluoedd bob un), a gadawsant rhyngddynt oll bedair gweddw a phedwar ar bymtheg o blant. Casglwyd £3,570 2s. 9c. i'w rhannu rhwng y tri ar hugain hyn, ond nid oedd arian yn y byd a roddai yn ol wên a gair caredig tad i'w eiddo bach. {{nop}}<noinclude></noinclude> esuxqsfgxrxxo4ar9gk0w77n33y7s8z 104 71055 142988 2025-07-07T22:08:03Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "Cofiwn am eu haberth hwy, a'r un modd cofiwn am wroldeb pobl y goleudy, un ac oll—y tad, y milwyr, a'r merched (Miss Jessie Ace a Mrs. Wright, ei chwaer)-aethant i ymladd y dòn wyneb yn wyneb er mwyn achub eu cyd-ddyn. {{nop}}" 142988 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cofiwn am eu haberth hwy, a'r un modd cofiwn am wroldeb pobl y goleudy, un ac oll—y tad, y milwyr, a'r merched (Miss Jessie Ace a Mrs. Wright, ei chwaer)-aethant i ymladd y dòn wyneb yn wyneb er mwyn achub eu cyd-ddyn. {{nop}}<noinclude></noinclude> 2o6s8azq7dvog8pv2yyfin3wq2yszyp 142989 142988 2025-07-07T22:08:25Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142989 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Cofiwn am eu haberth hwy, a'r un modd cofiwn am wroldeb pobl y goleudy, un ac oll—y tad, y milwyr, a'r merched (Miss Jessie Ace a Mrs. Wright, ei chwaer)-aethant i ymladd y dòn wyneb yn wyneb er mwyn achub eu cyd-ddyn. {{nop}}<noinclude></noinclude> drvw2gncbd6i6bc3s7qdz4tjvu72yr9 104 71056 142990 2025-07-07T22:16:40Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 142990 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Ystoriau Siluria (Jac yr asyn).jpg|canol|500px|bawd|JAC AR Y LLWYFAN]] <br><noinclude><references/></noinclude> bor28jjhjz8el9x1kuvhdu366xey2g0 142991 142990 2025-07-07T22:17:01Z AlwynapHuw 1710 142991 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd:Ystoriau Siluria (Jac yr asyn).jpg|canol|500px|bawd|{{c|JAC AR Y LLWYFAN}}]] <br><noinclude><references/></noinclude> dn693zr2290f479wp2s9falgsc3k3cg 104 71057 142992 2025-07-07T22:30:29Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XXIII.<br>{{mawr|"BWYSTFILOD" O GWM TAWE.}}}} Bu yn amser caled ar weithwyr alcan Deheudir Cymru tua'r flwyddyn 1890 o.c. Yr hyn a'i perai oedd y ''Mackinley Tariff'' yn yr Amerig, a rwystrai i bob alcan ddyfod i'r wlad honno heb dalu treth drom. Effaith hynny yng Nghymru oedd cau llawer "melin alcan" a throi gweithwyr allan heb le i ennill eu tamaid. Un o'r rhai drowyd allan oedd Wil Thomas o Bontardawe. Ar ol bod yn segur am r... 142992 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XXIII.<br>{{mawr|"BWYSTFILOD" O GWM TAWE.}}}} Bu yn amser caled ar weithwyr alcan Deheudir Cymru tua'r flwyddyn 1890 o.c. Yr hyn a'i perai oedd y ''Mackinley Tariff'' yn yr Amerig, a rwystrai i bob alcan ddyfod i'r wlad honno heb dalu treth drom. Effaith hynny yng Nghymru oedd cau llawer "melin alcan" a throi gweithwyr allan heb le i ennill eu tamaid. Un o'r rhai drowyd allan oedd Wil Thomas o Bontardawe. Ar ol bod yn segur am rai wythnosau, penderfynodd ymfudo i'r Amerig er "treio ei siawns," ys dywedai efe, yn y wlad gyfoethog honno. Clywsai bod melinau alcan yn cael eu cychwyn yno ymhob talaith, a bod cyflog uchel iawn i'r rhai a fedrent y grefft. "''Watch'' our neu glin bren! Dyna'r lle i fi!" ebe Wil, ac ymhen rhai dyddiau gwelwyd ef ar fwrdd llong yn Lerpwl â'i wyneb tua'r gorllewin, yn y gobaith cryf am ennill bywioliaeth dda, os nad am ffortiwn fawr. Ond fel bu'r siom, pan gyrhaeddodd Wil y wlad y meddyliai ei bod wedi ei phalmantu ag aur, buan y cafodd weld bod ochr dywell i bopeth. Nid yn unig yr oedd y fywioliaeth dda<noinclude></noinclude> erqisded13hq3d0xvhi84zopbq9lbfr 104 71058 142993 2025-07-07T22:34:10Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "yn absennol, ond yr oedd cael hyd yn oed waith o gwbl yn amhosibl bron, ac er tramwy o dre i dre, a'r llogell yn gwacâu fwyfwy bob dydd, ofer fu yr ymchwil am dano. Dechreuodd Wil arswydo yn y meddwl, os ai y gwaetha'n waetha', na fuasai ganddo ddigon i dalu am docyn yn ol i Gymru, a gwnaeth hynny iddo ddigalonni yn fwy na dim. Un diwrnod, pan yn y cyflwr hwn, ac yntau wedi cerdded gryn ddeng milltir oddiar y bore, daeth i bentre a... 142993 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>yn absennol, ond yr oedd cael hyd yn oed waith o gwbl yn amhosibl bron, ac er tramwy o dre i dre, a'r llogell yn gwacâu fwyfwy bob dydd, ofer fu yr ymchwil am dano. Dechreuodd Wil arswydo yn y meddwl, os ai y gwaetha'n waetha', na fuasai ganddo ddigon i dalu am docyn yn ol i Gymru, a gwnaeth hynny iddo ddigalonni yn fwy na dim. Un diwrnod, pan yn y cyflwr hwn, ac yntau wedi cerdded gryn ddeng milltir oddiar y bore, daeth i bentre a ymdangosai mewn cyffro mawr. Cymhellodd hynny Wil i ofyn i un o'r brodorion beth oedd yn bod. Atebodd hwnnw ef yn null y Yankeee smart, gan ddywedyd, ''Why, don'cher know, greenhorn? Open your blinkers, man! The circus is here!"'' Daeth hyn â llawer atgof i Wil am yr amser hapus dreuliodd yn llanc ar làn Tawe, ac am yr awr bwysig ym mywyd bechgynnos y Bont, pan ddeuai y ''circus'' i fyny o Abertawe. Ond atgof digon diflas oedd hynny iddo ar y pryd hwn, pan oedd efe nemor gwell na chrwydryn mewn gwlad ddieithr. Ynghanol ei holl helbul daeth iddo belydryn o obaith o weled gwŷr y ''circus'' yn chwysu i gael eu harddangosfa i drefn erbyn yr hwyr. Paham nad allai ofyn i berchennog y ''circus'' am waith o ryw fath? Paham, yn wir, hefyd? Nid<noinclude></noinclude> qjo86jjn1pn37ok30e6zxqnzc367f42 104 71059 142994 2025-07-07T22:36:57Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "oedd neb o Bontardawe yno i'w weld, ac yr oedd arian o law meistr y ''circus'' o'r un gwerth ag arian o law meistr y gwaith alcan unrhyw ddiwrnod. Felly at ŵr mawr yr arddangosfa yr aeth, pan oedd hwnnw, i bob ymddangosiad, yn rhy brysur i wastraffu amser na geiriau ar neb. "''Nothing doing, boy!''" oedd ei ateb i Wil pan ofynnodd y Cymro yn wylaidd am ryw gyfle i'w wasanaethu. Ond pan oedd Wil wedi troi ymaith yn ddigalon, clywodd... 142994 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>oedd neb o Bontardawe yno i'w weld, ac yr oedd arian o law meistr y ''circus'' o'r un gwerth ag arian o law meistr y gwaith alcan unrhyw ddiwrnod. Felly at ŵr mawr yr arddangosfa yr aeth, pan oedd hwnnw, i bob ymddangosiad, yn rhy brysur i wastraffu amser na geiriau ar neb. "''Nothing doing, boy!''" oedd ei ateb i Wil pan ofynnodd y Cymro yn wylaidd am ryw gyfle i'w wasanaethu. Ond pan oedd Wil wedi troi ymaith yn ddigalon, clywodd lais y perchennog unwaith eto yn galw ar ei ol—"''Half-a-mo', lad! Say! Can ye jump about and make a three-dollar shindy? D'ye see, it's this way, Our old tiger handed in his checks last night, and there'll be ructions by the good folks here if our Royal Bengal Beauty is not on hand to-night, as per bill. So, if ye'd care to take on the contract of dressing yerself as Mr. Stripes-we've skinned him, d'ye see-and make the devilest roaring of yer life, say the word, and the job is yours! Three dollars what d'yer say?"'' Tri doler! yr oedd yn fwnglawdd aur i Wil ar y pryd, ac ymgymerodd â'r gwaith fel pe bai wedi gwneuthur dim arall ar hyd ei oes ond gwisgo crwyn teigrod meirw, a chystadlu mewn rhuo â rhai byw. {{nop}}<noinclude></noinclude> 36u12ut2ajph8msaew77s2owi14ycf4 104 71060 142995 2025-07-07T22:41:21Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Y noson honno, gorlanwyd y babell gan dorf eiddgar am weled y ''Royal Bengal Beauty''. Ni siomwyd hwy ychwaith, oblegid ni welwyd yn Shamokin o'r blaen deiger o'r fath. Neidiai o'r naill ochr i'r ''van'' i'r llall; codai ar ei draed ol; a rhuai fel pe am lyncu unrhyw un ddeuai o fewn cyrraedd iddo. Teimlai yr Americaniaid eu bod am unwaith yn cael gwerth eu harian ac yr oedd gwên foddhaus ar wyneb meistr y circus hefyd. Ond beth nesa... 142995 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Y noson honno, gorlanwyd y babell gan dorf eiddgar am weled y ''Royal Bengal Beauty''. Ni siomwyd hwy ychwaith, oblegid ni welwyd yn Shamokin o'r blaen deiger o'r fath. Neidiai o'r naill ochr i'r ''van'' i'r llall; codai ar ei draed ol; a rhuai fel pe am lyncu unrhyw un ddeuai o fewn cyrraedd iddo. Teimlai yr Americaniaid eu bod am unwaith yn cael gwerth eu harian ac yr oedd gwên foddhaus ar wyneb meistr y circus hefyd. Ond beth nesaf? Dacw ddrws cudd yn ochr van y teiger yn agor, a llew anferth yn dyfod trwyddo. Ni ddywedwyd dim wrth Wil, pŵr ffelo, am y rhan hon o'r chwarae, a bu bron cwympo gan ofn ar ymddangosiad y llew. Credai fod ei awr olaf wedi dod, a gwaeddodd allan yn iaith ei fam—"O'r Tad mawr! y fi yn dod o Bontardawa annw'l i ga'l 'm lladd gan lew yn y twll hyn!" Ond os synnwyd ef gan olwg y llew, synnwyd ef filwaith mwy gan lais a ddaeth o du ol i'r mwng yn dywedyd: "Paid becso, Gymro bach! bachan o 'Stalfera w' inna hefyd!" Yr oedd ''llew y,circus'' hefyd wedi marw! Neidiodd Wil tuag at ei gyd-greadur, ysgydwodd law-nage, pawen-ag ef, a chofleidiodd y naill y llall. I'r bobl yn y babell, yr oedd cariad y bwystfilod at ei gilydd yn beth i'w<noinclude></noinclude> e488jlvptpmlkzo77tav5oimpdpx4s4 104 71061 142996 2025-07-07T22:42:20Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "ryfeddu, a mawr oedd y canmol drannoeth drwy Shamokin am y medr diamheuol oedd ym meistr y circus i ddofi creaduriaid gwancus y goedwig. Talwyd tri doler yr un i'r teiger a'r llew y noson honno, a pharhawyd i wneuthur yr un peth bob nos am yn agos i fis, hynny yw, hyd nes i'r hwc droi, ac i'r " anifeiliaid" o Gwm Tawe adael y circus am rywbeth gwell. {{nop}}" 142996 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ryfeddu, a mawr oedd y canmol drannoeth drwy Shamokin am y medr diamheuol oedd ym meistr y circus i ddofi creaduriaid gwancus y goedwig. Talwyd tri doler yr un i'r teiger a'r llew y noson honno, a pharhawyd i wneuthur yr un peth bob nos am yn agos i fis, hynny yw, hyd nes i'r hwc droi, ac i'r " anifeiliaid" o Gwm Tawe adael y circus am rywbeth gwell. {{nop}}<noinclude></noinclude> m2v6esbf59wg8etc4ub1m652uaqtc5d 143014 142996 2025-07-08T00:03:02Z AlwynapHuw 1710 143014 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ryfeddu, a mawr oedd y canmol drannoeth drwy Shamokin am y medr diamheuol oedd ym meistr y circus i ddofi creaduriaid gwancus y goedwig. Talwyd tri doler yr un i'r teiger a'r llew y noson honno, a pharhawyd i wneuthur yr un peth bob nos am yn agos i fis, hynny yw, hyd nes i'r hwc droi, ac i'r "anifeiliaid" o Gwm Tawe adael y ''circus'' am rywbeth gwell. {{nop}}<noinclude></noinclude> bshbxs3krjrbd8n895cg3uey3v14tl2 104 71062 142997 2025-07-07T23:07:57Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "{{c|XXIV.<br>{{mawr|Y COLIER BACH YN ALBERTA.}}}} PAN oedd yr ugeinfed ganrif ond yn rhyw bum mlwydd oed, preswyliai teulu bychan mewn ffermdy unig ym Mlaenau Tâf. Cynhwysai dad a mam—Dafydd a Sioned Morgan—ynghyd â'u dau fab, Lewis a Gruffydd, y naill tuag ugain oed, a'r llall yn llanc pedair ar ddeg. Byd digon cyfyng oedd arnynt ar y goreu, a phan fu y rhieni farw o dwymyn o fewn wythnos i'w gilydd, nid oedd llawer o ddim ar eu ho... 142997 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>{{c|XXIV.<br>{{mawr|Y COLIER BACH YN ALBERTA.}}}} PAN oedd yr ugeinfed ganrif ond yn rhyw bum mlwydd oed, preswyliai teulu bychan mewn ffermdy unig ym Mlaenau Tâf. Cynhwysai dad a mam—Dafydd a Sioned Morgan—ynghyd â'u dau fab, Lewis a Gruffydd, y naill tuag ugain oed, a'r llall yn llanc pedair ar ddeg. Byd digon cyfyng oedd arnynt ar y goreu, a phan fu y rhieni farw o dwymyn o fewn wythnos i'w gilydd, nid oedd llawer o ddim ar eu hol i'w dau fachgen. Penderfynodd Lewis fynd i'r cymoedd glo, a dygodd Gruffydd, neu Gito Bach (fel y'i galwai, gan amlaf) gydag ef. Wedi gweithio yn y lofa, ar wahân i'w gilydd am dymor, llwyddasant o'r diwedd i gael "talcen" iddynt eu hunain. Yr oedd hyn yn llawer o gysur i Lewis, oblegid hoffai ei frawd bach yn fawr; ac er eu bod yn cyd-letya er pan ddaethant i Gwm Cynon, nid oedd y brawd hynaf heb ofn effaith drwg ambell löwr ar ieuenctid y gwaith, felly cysgai yn hapusach o fod Gito ac yntau yn cyd-weithio. Yr oedd i Lewis lais tenor soniarus, ac o herwydd y ddawn hon yr oedd cryn alw arno<noinclude></noinclude> ciiq3vg0u91z155u90v0xf7r7voilke 104 71063 142998 2025-07-07T23:10:30Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "i ymuno â chorau meibion y cwm. Ni ddymunai Gito well cerddoriaeth, ac amheus ganddo a ellid ei gwell fyth, na phan roddai Lewis ambell ysbonc ar y "''Comrades in Arm''s," neu neu "''Martyrs of the Arena''." Edrychai ymlaen at fod yn ganwr fel ei frawd, ond gan nad oedd eto ond pymtheg oed, a'i lais felly heb sefydlu, nid oedd dim i'w wneuthur ond aros yn amyneddgar hyd yr amser dedwydd hwnnw pryd y gallai sefyll yn ochr Lewis yn y "''... 142998 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>i ymuno â chorau meibion y cwm. Ni ddymunai Gito well cerddoriaeth, ac amheus ganddo a ellid ei gwell fyth, na phan roddai Lewis ambell ysbonc ar y "''Comrades in Arm''s," neu neu "''Martyrs of the Arena''." Edrychai ymlaen at fod yn ganwr fel ei frawd, ond gan nad oedd eto ond pymtheg oed, a'i lais felly heb sefydlu, nid oedd dim i'w wneuthur ond aros yn amyneddgar hyd yr amser dedwydd hwnnw pryd y gallai sefyll yn ochr Lewis yn y "''Cynon Philharmonic''" ganu y darnau mawr a hoffai gymaint. Ond fel yr elai y misoedd heibio sylwai Gito na chanai ei frawd nemor wrth ei waith mwy, ac o'r diwedd peidiodd ei gân yn hollol. Pryder oedd hyn i'r llanc, a gofidiai na wyddai yn iawn am beth. Ond rhyw fore, ar ganol "''spel whiff''," daeth esboniad ar y tawelwch. Gito!" ebe Lewis, "'rwy' i am ofyn cwestiwn iti." "Eitha' da," ebe'r llall," os nad yw'n rhy galad." "Dim o gwbl! Dyma fe! Leicet ti fod yn goliar drw' dy o's?" "Wel, gan dy fod yn gofyn, Lewis, licwn i ddim! Bechgyn fferm ŷ'n ni, ond cofia di, 'rwy'n fo'lon gw'itho yma cŷd y mynnot ti!" {{nop}}<noinclude></noinclude> fohiu7gcgrct1e8ybw2b5rfhp5uza06 104 71064 142999 2025-07-07T23:12:22Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda ""Da iawn, Gito! 'rwyt yr un teimlad a fi i'r dim. Ffermwyr ŷ'n ni'n dou, a dim ond i ni ga'l 'wara teg, fe'i gwneie'n hi'n iawn ar y tir. Cha's nhad a mam ddim 'wara teg, ti'n gweld. 'Dodd dim capital gita nhw! 'Nawr, 'rwy' i wedi bod yn meddwl 's tipyn a 'rwy' wedi g'neud 'y meddwl i fynd i Canada, lle ma' dicon o dir da yn freehold am beth nesa' i ddim, a 'isha' bechgyn fel ni ato fa! Os wyt ti'n fo'lon aros i witho yma hebddo i... 142999 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Da iawn, Gito! 'rwyt yr un teimlad a fi i'r dim. Ffermwyr ŷ'n ni'n dou, a dim ond i ni ga'l 'wara teg, fe'i gwneie'n hi'n iawn ar y tir. Cha's nhad a mam ddim 'wara teg, ti'n gweld. 'Dodd dim capital gita nhw! 'Nawr, 'rwy' i wedi bod yn meddwl 's tipyn a 'rwy' wedi g'neud 'y meddwl i fynd i Canada, lle ma' dicon o dir da yn freehold am beth nesa' i ddim, a 'isha' bechgyn fel ni ato fa! Os wyt ti'n fo'lon aros i witho yma hebddo i am beth amsar, Gito! fe af fi i Canada wrth 'm hunan, a chyn pen dwy flynadd fe fydda' i wedi anfon i dy mo'yn di, neu ddod 'noi for good! "Cer' di, Lewis! fe witha'n galad yma nes doi di, a fe safia gym'int y gallai hefyd! Ne, os hali di i mo'yn i, fe ddo ar d'ol di, fel rwyt ti'n gweyd!" Aeth Lewis i Canada, cafodd lwc yno, a danfonodd am Gito cyn pen deunaw mis. Y diwrnod mwyaf ym mywyd y llanc oedd hwnnw a'i gwelodd yn cefnu ar Gwm Cynon i ymuno â'i frawd yn Alberta. Mawr oedd ei syllu ar olygfeydd y daith-pont Crymlyn, gwlad fras Henffordd, a phrysurdeb yr afon Ferswy. Ymhen wythnos, cyrhaeddodd Halifax, a phan yn tramwyo oddiyno i Winnipeg, gwelodd gyfres arall o olygfeydd a daflodd eiddo'r hen<noinclude></noinclude> fz6ywjz0rwrqs9iyrcbzxoupylfwkev 143005 142999 2025-07-07T23:47:03Z AlwynapHuw 1710 /* Wedi'i brawfddarllen */ 143005 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>"Da iawn, Gito! 'rwyt yr un teimlad a fi i'r dim. Ffermwyr ŷ'n ni'n dou, a dim ond i ni ga'l 'wara teg, fe'i gwneie'n hi'n iawn ar y tir. Cha's nhad a mam ''ddim'' 'wara teg, ti'n gweld. 'Dodd dim ''capital'' gita nhw! 'Nawr, 'rwy' i wedi bod yn meddwl 's tipyn a 'rwy' wedi g'neud 'y meddwl i fynd i Canada, lle ma' dicon o dir da yn ''freehold'' am beth nesa' i ddim, a 'isha' bechgyn fel ni ato fa! Os wyt ti'n fo'lon aros i witho yma hebddo i am beth amsar, Gito! fe af fi i Canada wrth 'm hunan, a chyn pen dwy flynadd fe fydda' i wedi anfon i dy mo'yn di, neu ddod 'noi ''for good''! "Cer' di, Lewis! fe witha'n galad yma nes doi di, a fe safia gym'int y gallai hefyd! Ne, os hali di i mo'yn i, fe ddo ar d'ol di, fel rwyt ti'n gweyd!" Aeth Lewis i Canada, cafodd lwc yno, a danfonodd am Gito cyn pen deunaw mis. Y diwrnod mwyaf ym mywyd y llanc oedd hwnnw a'i gwelodd yn cefnu ar Gwm Cynon i ymuno â'i frawd yn Alberta. Mawr oedd ei syllu ar olygfeydd y daithpont Crymlyn, gwlad fras Henffordd, a phrysurdeb yr afon Ferswy. Ymhen wythnos, cyrhaeddodd Halifax, a phan yn tramwyo oddiyno i Winnipeg, gwelodd gyfres arall o olygfeydd a daflodd eiddo'r hen<noinclude></noinclude> iq51sx37j1cxat3eoctqrk06k68rcb0 104 71065 143000 2025-07-07T23:14:45Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "wlad i'r cysgod. Teimlodd, fel na theimlodd erioed o'r blaen, am fawredd y byd, a'r alwad oedd ato ef-Gito-i wneuthur ei ran ynddo. Daeth Lewis i Winnipeg i'w gyfarfod, ac wedi treulio deuddydd gyda'i gilydd yno, a siarad llawer am y bywyd newydd ar y paith, troisant eu hwynebau ato. Wedi dyfod i derfyn y relwê (cangen o'r Canadian Pacific) mentrodd Gito ofyn faint ymhellach oedd Castell Brychan—canys dyna'r enw a roddasai Lewis i'... 143000 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wlad i'r cysgod. Teimlodd, fel na theimlodd erioed o'r blaen, am fawredd y byd, a'r alwad oedd ato ef-Gito-i wneuthur ei ran ynddo. Daeth Lewis i Winnipeg i'w gyfarfod, ac wedi treulio deuddydd gyda'i gilydd yno, a siarad llawer am y bywyd newydd ar y paith, troisant eu hwynebau ato. Wedi dyfod i derfyn y relwê (cangen o'r Canadian Pacific) mentrodd Gito ofyn faint ymhellach oedd Castell Brychan—canys dyna'r enw a roddasai Lewis i'w log cabin—a rhyfeddodd y llanc yn fawr pan atebwyd "pedwar ugain milltir.' O'r braidd na allai gredu bod Lewis yn chwarae cast ag ef, ond yr oedd hwnnw, heb wên ar ei wyneb, yn brysur iawn yn tynnu allan yr offer tir brynasai yn Winnipeg, ac yn eu gosod at ei gilydd yn llwyth taclus yn barod i'w cludo ymhellach. Gwyddai Gito fod pedwar ugain milltir yn llawer rhy bell i'w cerdded heb sôn am gludo y llwyth hefyd gyda hwy. Ond pan yn ceisio dyfalu beth allasai cynllun ei frawd parthed y pedwar ugain milltir fod, wele ''motor'' mawr yn troi i'r orsaf, a Lewis yn cyfarch y gyrrwr. Yna, dywedodd wrth y bachgennyn, "Dera 'mla'n, Gito! i ti fod yn ''swank'' am y tro cynta'!" {{nop}}<noinclude></noinclude> d6znk6snd5ccvbn9lp40riltdzjln2i 143015 143000 2025-07-08T00:03:40Z AlwynapHuw 1710 143015 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wlad i'r cysgod. Teimlodd, fel na theimlodd erioed o'r blaen, am fawredd y byd, a'r alwad oedd ato ef-Gito-i wneuthur ei ran ynddo. Daeth Lewis i Winnipeg i'w gyfarfod, ac wedi treulio deuddydd gyda'i gilydd yno, a siarad llawer am y bywyd newydd ar y paith, troisant eu hwynebau ato. Wedi dyfod i derfyn y relwê (cangen o'r Canadian Pacific) mentrodd Gito ofyn faint ymhellach oedd Castell Brychan—canys dyna'r enw a roddasai Lewis i'w ''log cabin''—a rhyfeddodd y llanc yn fawr pan atebwyd "pedwar ugain milltir.' O'r braidd na allai gredu bod Lewis yn chwarae cast ag ef, ond yr oedd hwnnw, heb wên ar ei wyneb, yn brysur iawn yn tynnu allan yr offer tir brynasai yn Winnipeg, ac yn eu gosod at ei gilydd yn llwyth taclus yn barod i'w cludo ymhellach. Gwyddai Gito fod pedwar ugain milltir yn llawer rhy bell i'w cerdded heb sôn am gludo y llwyth hefyd gyda hwy. Ond pan yn ceisio dyfalu beth allasai cynllun ei frawd parthed y pedwar ugain milltir fod, wele ''motor'' mawr yn troi i'r orsaf, a Lewis yn cyfarch y gyrrwr. Yna, dywedodd wrth y bachgennyn, "Dera 'mla'n, Gito! i ti fod yn ''swank'' am y tro cynta'!" {{nop}}<noinclude></noinclude> eqkuej7raz338e7zovok2eqtglluif6 143016 143015 2025-07-08T00:09:24Z AlwynapHuw 1710 143016 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>wlad i'r cysgod. Teimlodd, fel na theimlodd erioed o'r blaen, am fawredd y byd, a'r alwad oedd ato ef-Gito-i wneuthur ei ran ynddo. Daeth Lewis i Winnipeg i'w gyfarfod, ac wedi treulio deuddydd gyda'i gilydd yno, a siarad llawer am y bywyd newydd ar y paith, troisant eu hwynebau ato. Wedi dyfod i derfyn y relwê (cangen o'r ''Canadian Pacific'') mentrodd Gito ofyn faint ymhellach oedd Castell Brychan—canys dyna'r enw a roddasai Lewis i'w ''log cabin''—a rhyfeddodd y llanc yn fawr pan atebwyd "pedwar ugain milltir.' O'r braidd na allai gredu bod Lewis yn chwarae cast ag ef, ond yr oedd hwnnw, heb wên ar ei wyneb, yn brysur iawn yn tynnu allan yr offer tir brynasai yn Winnipeg, ac yn eu gosod at ei gilydd yn llwyth taclus yn barod i'w cludo ymhellach. Gwyddai Gito fod pedwar ugain milltir yn llawer rhy bell i'w cerdded heb sôn am gludo y llwyth hefyd gyda hwy. Ond pan yn ceisio dyfalu beth allasai cynllun ei frawd parthed y pedwar ugain milltir fod, wele ''motor'' mawr yn troi i'r orsaf, a Lewis yn cyfarch y gyrrwr. Yna, dywedodd wrth y bachgennyn, "Dera 'mla'n, Gito! i ti fod yn ''swank'' am y tro cynta'!" {{nop}}<noinclude></noinclude> rvx3eh5rg1t8xzf009wr310eeew0fds 104 71066 143001 2025-07-07T23:16:51Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "Syllai y colier bach ar y ''motor'' fel pe bai hwnnw wedi disgyn o'r lleuad, ac er bod y cerbyd yn lleidiog, ac yn dwyn olion amlwg o wneuthuriad trwsgl, eto, ''motor'' oedd ''motor'', ac yn ol safon pethau yn yr hen wlad, yn perthyn i'r cyfoethog yn unig. Neidiodd Gito i helpu Lewis i osod y llwyth ar y ''motor'', a dringodd i fyny i'w ochr pan oedd ar fedr cychwyn. Wrth fynd yn gyflym trwy yr awyr teimlai y Cymro bychan ryw eiddg... 143001 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>Syllai y colier bach ar y ''motor'' fel pe bai hwnnw wedi disgyn o'r lleuad, ac er bod y cerbyd yn lleidiog, ac yn dwyn olion amlwg o wneuthuriad trwsgl, eto, ''motor'' oedd ''motor'', ac yn ol safon pethau yn yr hen wlad, yn perthyn i'r cyfoethog yn unig. Neidiodd Gito i helpu Lewis i osod y llwyth ar y ''motor'', a dringodd i fyny i'w ochr pan oedd ar fedr cychwyn. Wrth fynd yn gyflym trwy yr awyr teimlai y Cymro bychan ryw eiddgarwch hynod yn ei ysbryd, a syllai yn fanwl ar bopeth yng nghwrs y daith. Eglurodd Lewis iddo bod ffermio yn beth tra gwahanol yn Alberta i'r hyn oedd yng Nghymru; bod y llywodraeth yn helpu yr hwsmon ymhob modd, ac, ymhlith pethau eraill, yn cysylltu'r ffermydd ymron i gyd ar y teliffôn. Dywedodd hefyd bod y banciau yn rhoddi arian ar lôg isel i'r ffermwr diwyd i'w alluogi i gael ceir a ''motor-lorries'' i ddwyn cynnyrch y ddaear frâs i ben y relwê. Yr oedd hyn yn esboniad i Gito ar ddirgelwch y ''motor'' a'i cludai yn awr, a phenderfynodd na byddai yn hir cyn dysgu gyrru cerbyd ei hun. Gwnaeth hynny hefyd mewn amser byr, ond cyn i bythefnos fynd heibio digwyddodd rhywbeth i<noinclude></noinclude> 6vmsoilpkpnkmd376c07w0mbhk6mqsl 104 71067 143002 2025-07-07T23:20:56Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ Dechrau tudalen newydd gyda "ddo a fu agos i gadw y ''motor'', a phopeth arall oddiwrtho am byth. Y cyfaill mwyaf gan Lewis o'i holl gydnabod yn Alberta oedd Ysgotyn-Mr. John McLeod- a driniai dir dair milltir yn uwch i fyny ar làn yr afon tua godre y mynyddoedd. Danfonwyd Gito at hwnnw un diwrnod i gludo i lawr petrol tin a addawyd dros y ffôn i Lewis y bore hwnnw. "" "Hawdd fydd i ti ga'l gafa'l ar y lle," ebe ei frawd wrth Gito. Catw tu fa's ir co'd ar... 143002 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>ddo a fu agos i gadw y ''motor'', a phopeth arall oddiwrtho am byth. Y cyfaill mwyaf gan Lewis o'i holl gydnabod yn Alberta oedd Ysgotyn-Mr. John McLeod- a driniai dir dair milltir yn uwch i fyny ar làn yr afon tua godre y mynyddoedd. Danfonwyd Gito at hwnnw un diwrnod i gludo i lawr petrol tin a addawyd dros y ffôn i Lewis y bore hwnnw. "" "Hawdd fydd i ti ga'l gafa'l ar y lle," ebe ei frawd wrth Gito. Catw tu fa's ir co'd ar làn yr afon, a dilyn 'nhw bob cam, a 'mhen spel ti weli log cabin Mr. McLeod wrth fôn y mynydd." Cychwynnodd Gito yn gynnar ar ol cinio; canfu ei ffordd yn hawdd, a chafodd bopeth fel y dywedodd Lewis. Yna, wedi mwynhau cwpanaid o dê gyda'r Ysgotyn caredig, rhwym- odd lestr y petrol ar ei gefn gan ei ddiogelu â chortyn o'r naill ysgwydd i'r llall, a dechreuodd ei throedio hi'n ol i Gastell Brychan drachefn. Cerddai'n hamddenol a chysurus ar y cyntaf, gan fwmian rhyngddo ef a'i hun fel hyn: [[Delwedd:Ystoriau Siluria (tud 127 crop).jpg|canol|300px]] {{c|A chalon ysgafn yn y fron, Codwn hwyl! Codwn hwyl!<br>Wrth droi ein hwyneb tua'r dòn, Codwn hwyl! Codwn hwyl!}} {{nop}}<noinclude></noinclude> 19dxap5hurbs1etmbo2vsecrw7upw95 104 71068 143003 2025-07-07T23:23:43Z AlwynapHuw 1710 /* Heb ei brawfddarllen eto */ Dechrau tudalen newydd gyda "[[Delwedd::Ystoriau Siluria (Gito).jpg|canol|500px|bawd|{{c|GITO YN WYNEBU ANGAU}}]]. {{nop}}" 143003 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd::Ystoriau Siluria (Gito).jpg|canol|500px|bawd|{{c|GITO YN WYNEBU ANGAU}}]]. {{nop}}<noinclude></noinclude> 3atbk8n3ee2w2b1l57a0jmxw4cxubln 143004 143003 2025-07-07T23:23:51Z AlwynapHuw 1710 /* Darllenwyd y proflenni */ 143004 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="AlwynapHuw" /></noinclude>[[Delwedd::Ystoriau Siluria (Gito).jpg|canol|500px|bawd|{{c|GITO YN WYNEBU ANGAU}}]]. {{nop}}<noinclude></noinclude> kzdwccdw0ta13914pw66nopa8q1buu6