Vikifontaro eowikisource https://eo.wikisource.org/wiki/Vikifontaro:%C4%88efpa%C4%9Do MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Aŭdvidaĵo Specialaĵo Diskuto Uzanto Uzanto-Diskuto Vikifontaro Vikifontaro diskuto Dosiero Dosiero-Diskuto MediaWiki MediaWiki-Diskuto Ŝablono Ŝablono-Diskuto Helpo Helpo-Diskuto Kategorio Kategorio-Diskuto Aŭtoro Aŭtoro-Diskuto Paĝo Paĝo-Diskuto Indekso Indekso-Diskuto TimedText TimedText talk Modulo Modulo-Diskuto 104 12322 109584 104212 2025-07-04T22:00:41Z Lorlam 3462 /* Validée */ 109584 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Lorlam" /></noinclude><nowiki /> — Kamarado, diris unu, jen estas junulo kun bela staturo kaj kiu havas la postulitan alton. Ili iris al Kandid kaj tre ĝentile invitis lin por tagmanĝi. — Sinjoroj, diris al ili Kandid kun ĉarma modesto, vi tre honoras min, sed monon mi ne havas por pagi mian parton. — Ha! sinjoro, diris al li unu el la bluuloj, la personoj kun vizaĝo kaj indo similaj al la viaj neniam pagas: ĉu vi ne estas alta je kvin futoj kaj kvin coloj? — Jes, sinjoroj, tioma estas mia alto, li diris, riverencante. — Nu! sinjoro, altabliĝu; ne nur ni pagos la tuton, sed ni ne konsentos, ke homo tia, kia vi estas, restu sen mono; la homoj estas kreitaj por helpi sin reciproke. — Vi pravas, diris Kandid, tion ĉiam instruis al mi S-ro Panglos kaj mi bone vidas, ke ĉio estas plej bona. Oni petas, ke li akceptu kelkajn monerojn, li prenas ilin kaj volas skribi repagpromeson; oni rifuzas ĝin kaj altabliĝas. — Ĉu vi ne havas fortan korinklinon?… — Ho! jes, li respondas, mi tre forte amas F-inon Kunegond. — Ne, diris unu el la sinjoroj, ni demandas vin, ĉu vi ne havas fortan korinklinon por la reĝo de la Bulgaroj. — Tute ne, li diris, ĉar neniam mi vidis lin. — Nu! li estas la plej ĉarma el la reĝoj, kaj ni devas trinki pro lia sano. — Ho! tre volonte, sinjoroj; kaj li trinkas. — Sufiĉas, oni diris al li; nun vi estas la apogo, la subteno, la defendanto, la heroo de la Bulgaroj; vi trafis riĉon, kaj certa estas via gloro.<br><noinclude><references/></noinclude> gyua2p635q1hnuq2ciptd44d8yus7m5 104 36351 109581 2025-07-04T17:16:54Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109581 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>La koloniajn guberniestrojn, unu post la alia vokitajn al la Komisiona tablo kvazaŭ al Tribunalo, ŝi sprite demandadis pri la maniero, laŭ kiu ili permesis al senskrupulaj komercistoj veneni la nigrulojn, aŭ pri la impresaj diferencoj inter malgranda monpuno al blankulo, mortiginta nigrulon, kaj dujara malliberigo al nigrulo, ŝtelinta manĝaĵon de blankulo. Kiu konis iom la kutiman atmosferon de la koloniaj ŝtatpalacoj kun ĝiaj imponaj marmorŝtuparoj, al tiu ekŝajnis la nova soeno kvazaŭ iom el mondo renversita. Usono malpermesis al siaj kunliganoj de l’ mondmilito aneksi senplie la eksgermanajn koloniojn kaj! la disrestaĵojn de l’ Turka Imperio. En la Kontrakton de la Ligo de Nacioj Prezidanto Wilson enmetigis la artikolon 22-an, laŭ kiu »la prospero kaj progreso de tiuj popoloj formas sanktan taskon de la civilizo « kaj ili devas esti helpataj ĝis ili atingos maturecon. Tiaj teritorioj estis konfidataj al protekto de unu aŭ alia mandatita ŝtato, kiu raportu ĉiujare al la Ligo pri sia regado tie. La raportojn ekzamenas sinsekve la Komisiono pri Mandatoj kaj tiucele ĝi venigas reprezentanton de la koncerna potenco, foje la gubemiestron mem. Kutimiĝintaj al la belsonaj frazoj de antaŭparoloj al Kontrakto, la unuaj subskribintoj ne tro serioze konsideris la kondiĉojn laŭliterajn. Kiam en niaj manoj kuŝas la teritorioj, venu kaj rekaptu ilin, se vi kapablas! Ili rigardis la tutan aferon kiel kaŝvestitan aneksadon kun plaĉa bukedo el piaj vortfloroj por kvietigi la skrupulojn de usona puritano. Fakte la afero ne marŝis tiel ronde. La publikan<noinclude><references/></noinclude> 6at816b9ifdsk0kozztugrol753h4b7 104 36352 109582 2025-07-04T17:26:49Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109582 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>scivolemon tiklis kaj vekis tiu Komisiono. Tiuj ĉiopovaj Moŝtoj el kolonioj, devigataj sin prezenti, kvazaŭ ekzamenaj kandidatoj, antaŭ juĝantaro kun paperujoj plenaj je demandoj, jen sufiĉe pika spektaklo! Montriĝis homa sento ĉe kelkaj el la juĝantoj, ĉar ilin la Ligo elektis ja kiel spertajn individuojn, ne kiel oficialajn delegitojn de apartaj regnoj. Sed eĉ pli grave efikis la ĵaluzo inter la diversaj potencoj kaj kritikemo de tiuj, kiuj ne ricevis sian parton de la kuko aŭ perdis ĝin pro la malvenko. Tiuj elementoj sufiĉis por malebligi, ke la afero fariĝu nura teatraĵo, kiel esperis iuj en la komenco. Certe ne paradizoj sur tero estas la teritorioj sub mandato. Demandu mem enlandanon. Sed almenaŭ fariĝis neeble, kaŝi la tuton sub kovra mantelo. Unu, el ili, la Iraka reĝlando, jam ekflugis per propraj flugiloj post ellaso el la brita kolombejo. Novaj kutimoj ekformiĝis per la ĵusa funkciado. La publikan opinion ektuŝis la ideo, ke raportoj estas ŝuldataj kaj ia kontrolo devigata. Jen ekpaŝo. Koloniema gazetaro jam timis, ke la mandatsistemo baldaŭ vekos la orelojn de la enlanduloj mem. Tiam ne nur tie suferos la reganta potenco limigon de sia povo, sed iom post iom ankaŭ la ceterajn koloniojn ekpenetros tiu »febro al kontrolo». Ĝuste tiel okazis. La blankrasista registaro Sudafrika proteste plendis en 1924 pri cirkulero de l’ angla ministro por kolonioj, kvankam la dokumento neniel koncernis la teritorion de tiu Dominiona ŝtato. Ĝi rilatis al Kenja kaj al Okcidentafriko.<ref>Vidu Kenya White Paper, julio 1923.</ref> Estis ordono al la Guberniestroj, ke ili akceptu novan bazon<noinclude><references/></noinclude> bpouh9i29wpvn64v12u82tu46m2hr2v 104 36353 109583 2025-07-04T17:34:52Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109583 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>por estontaj decidoj. Kiam okazos konflikto inter intereso de la blankaj kolonianoj kaj avantaĝo de la enlandaj popoloj, de nun la dua ricevu la preferan konsideron. »Tiel vi rekte nin kondukos al respubliko de nigruloj kaj restos al ni nur pretigi la valizojn!« ekkriis la rasistoj de Cape kaj Pretoria, timante la infekton. Tre simila timo malebligis, ke la Ligo de Nacioj serioze kontrolu la nacian konduton al gentaj kaj lingvaj malplimultoj en Eŭropo. Ili ja posedas ian plendrajton, sed ekzistas nenia juĝantaro simila je la Komisiono pri Mandatoj. Por ke plendo estu efike atentata, necesas, ke iu ŝtato prenu mem la aferon en manon kaj pledu ĉe la konsilantaro aŭ ĉe la ĝenerala kunveno. Malfacile tion atingis la naciaj malplimultoj, kaj tial plejofte dormis iliaj petskriboj en la fundo de tirkestoj. Ĉiaj kontroloj el ekstero limigas la suverenecon de la regnoj kaj pro tio renkontas egan reziston. Same okazos pri senarmigo. La specialajn kontraktojn pri naciaj malplimultoj aŭ »minoritatoj« oni trudis nur al la venkitoj kaj al la regnoj novaj aŭ renovigitaj pro la venko. En tiuj landoj de Orienta Eŭropo, limoj absolute justaj estas neeblaĵo. Restos ĉiam intermiksoj, ĉu vilaĝoj polaj ĉirkaŭ urbo germana, ĉu vilaĝoj ukrajnaj ĉirkaŭ urbo pola. En la urboj mem vi trovas du aŭ tri kvartalojn kun lingvo kaj religio malsamaj: luteranaj germanoj, katolikaj litovoj, ortodoksaj blankrusoj, grekuniaj ukrajnanoj, judlingvaj hebreoj ktp. En suda Balkano konataj estas la miksoj en Makedonio. Eĉ al kunsalato de diversaj legomoj tiu malfeliĉa lando pruntedonis la nomon.<noinclude><references/></noinclude> l4go0vq6audhwqpqaf9m91fqi7bdrpk 104 36354 109585 2025-07-04T22:42:58Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109585 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>Nepre necesas ia garantio por moderigi la ĉikanojn, la batalojn kaj la venĝojn, ĉar ankaŭ ili enskribiĝas en la naciajn animojn kaj helpas nutri malamon kaj pligrandigi la riskojn al milito. Sed la venkintaj potencoj restas ekster kaj super la propra leĝaro, kiun ili mem dekretis. Se ili tro severe ĝin aplikus al ceteraj landoj, tiam ankaŭ al iliaj regnoj ĝi alvenus kiel ondo novkutima. Tion ili maldeziras, ĉar ankaŭ ĉe ili ekzistas kelkaj lingvaj minoritatoj ne ĉiam tute kontentaj. Ke oni venu rigardi tion el ekstero kaj per maldiskreta nazo flaru en ilia kuirejo, tion ili nepre kaj energie malkonsentas. Jen kial la protekto de la Ligo de Nacioj ne ricevis permeson ekfunkcii normale sur tiu ĉi kontrolkampo. Ankaŭ en alia senco ĝi estas »brulanta« problemo. Oficiala celo de la ĝenevaj kunvenoj estas ja konservi la pacon. Se ĉiumomente la membroj alvenas kun plendoj, tiam rapide la Konsilantaro fariĝas lavejo de malpuraj ĉemizoj kaj akra disputejo. Difektiĝas atmosfero. Malaperas ĝentileco. Pugnobatoj eksonas sur la blua tablo. Certa tradicio formiĝis en la Ligo ĉe la Konsilantaro: paco antaŭ justeco. Laŭ nura ŝajno, ĝi estas ja saĝa kutimo. Sed laŭ sperto praktika, ĝi repuŝas tro da nesolvitaj disputoj, kiuj surloke pligraviĝas kaj baldaŭ infektas tutajn naciojn. Trovita solvo, eĉ post neagrabla diskuto, male evitas amason da suferoj tuje kaj militon estonte. Neniu mortis pro la diskuto pri lernejoj en Silezio. Kontraŭe ĝi forigis utile kelkajn nubojn. Anstataŭ ekzameni tiajn abscesojn mem, oni dum jaroj diskutadis la demandon, ĉu ilin esplori aŭ ne.<noinclude><references/></noinclude> rsoea753hpcddtrhcrkvaqu6ltdrhhf 104 36355 109586 2025-07-04T22:52:18Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109586 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>Klara estis la rezultato: unuflanke pligraviĝis kaj inflamiĝis la danĝeroj surloke kaj aliflanke tamen plivastiĝis la timata ideo pri la kontrolo, post tiom da parola batalado pri ĝi antaŭ la tutmonda publiko. Temas ĉi tie ne pri estonta doktrino, sed pri spertoj jam faritaj. Tial ne estas multe direbla pri la internacia kontrolado de l’ armiloj. Cefe ĝi gravas en sia rilato al la popolaj sentoj pri sekureco aŭ timo je danĝeroj. Malfido estas detruilo por ĉiu societo. En ordinara vivo, sur la stratoj iradas grandega plimulto de homoj sen ia armilo en la poŝo. Ĉar ili ne kunportas mem revolverojn, ili ne imagas, ke la ceteraj pasantoj agas malsame, almenaŭ ne multaj. Ankaŭ oni ne vidas armilvendejojn en ĉiu stratangulo, kiom cigarbutikojn aŭ kafejojn. Kiam ekzistis tiom multaj, tiam oni ne havis tiun senton pri relativa sekureco, kiu nun ekzistas iom. Inter nacioj male, tre ampleksaj kaj tre videblaj estas armilaroj. Kaj, se ili ne estas publike videblaj, eĉ pli timindaj imagas ilin la malfido de l’ najbaroj, emaj suspekti kaŝon. Nur kontrolaj eblecoj kaj kontrola kutimo sukcesos iam malkreskigi la malfidon sur tiu ĉi kampo. Senarmigo, sen kontrolo reciproka, nur instigas al suspektoj en la komenco. El kio konsistas la sento pri sekureco en loka vivado dum paco? El la konvinko pri senarmeco sufiĉe ĝenerala, el la malofteco de krimoj, el la kutimo iri al juĝejo anstataŭ uzi perforton. Impresas ankaŭ la ekzisto de garda polico, sed ne tiom, kiom oni kredas Unue la polico estas nombre malgranda. Plie ĝi ne malebligas krimojn. Nur aresti la krimulon ĝi<noinclude><references/></noinclude> 1oggifyahvo0mpc2e9kg1pdfwx24gq8 104 36356 109587 2025-07-04T23:15:50Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109587 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>kapablas. Plej kompleta sekureco ja troviĝas en vilaĝo, kaj tie ekzistas nur unu ĝendarmo, eble eĉ ne unu.<ref>En Eŭropo la sento pri sendanĝereco estas pli forta ĉe malgrandegaj ŝtatetoj kiel Lichtenstein aŭ Andora Respubliko ol ĉe la plej grandaj, mem superarmitaj.</ref> Pli sentebla timo pri danĝeroj ekzistas en la urbegoj, kie polico estas pli videbla, kaj en ties ĉirkaŭkvartaloj, kie krimoj estas pli oftaj. En Ruslando la imperiestroj tenis ĉirkaŭ si multegan policaron. Tamen unu post alia caro falis mortigite. Ĉie oni vidis uniformojn tie. Tamen ne trankvilaj sin sentis la vizitantoj. Vidu la strangan najbaron en apuda kampardomo. Nokte li dormas kun pretaj pafiletoj sur ambaŭ tabletoj. Lian sintenon observas psikologo. Supraĵe vi klarigos per timo lian armitecon. Profunde vi trovos ankaŭ ĝuste la malon. Liaj propraj armiloj kaŭzas parte lian timon. Internacia sekureco, en formo de popola sento, kreskas nur el kutimiĝo al solvo de konfliktoj per tribunalo, el sperto pri militoj evititaj, el konfido kaj kontrolebla senarmigo. Ĉia malfunkcio, ĉia malfido, ĉia minaco, ĉia ultimato, ĉia paniko refortigas la malan senton pri danĝero, ankoraŭ la pli fortan’ sur tiu interŝtata kampo. Antaŭ ĉio necesas la konvinko de la popolamasoj kaj tion disponas reĝe la gazetaro presa kaj parola.<noinclude><references/></noinclude> hftzzgsxe999si1k3hbhe4f1wvbodyy 104 36357 109588 2025-07-05T06:26:06Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109588 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>{{f|'''XIII.<br>''NEPERFORTO EN POLUJO'''''|c|g=120%}} {{f|''Historia antaŭajo en 1861 — Buĉado en Varsovio — Nacia funebro — Embaraso de Gorĉakoj — Disciplino de popolamaso — Ne-perjorto — Malakcepto de armiloj — Alvoko de Adam Cartoriski — Poeto Krasinski — Impreso eksterlande — Kanoniko Deguerry en Parizo — Rusaj cedoj — Aleksandro Il-a pri kamparanoj — Novaj buĉadoj — Perforta ribelo en 1863 — Revenĝoj — Protesto vatikana.''|style=text-align: justify; text-align-last: center;}} Al Hindujo apertenas tio, ke ĝi eltrovis organizon kaj praktikadon de nacia batalo sen armiloj sur tre vasta kampo. Sed, antaŭ ĝi, jam aliaj popoloj provis iafoje. Hungaroj uzis bojkotadon de ŝtataj monopoloj kontraŭ la aŭstria regado post 1848. Polujo mem konis de ne-perforto la ekzemplon kaj la poeton unufoje en sia historio. Ĝi okazis en 1861 en la tempo plej kruela de rusa premado sub reĝimo cara. Dum tiu vintro, la varsovia loĝantaro festis la datrevonon de la revolucio de 1831 kaj kutimis kanti la nacian himnon Boze cos Polske (Dio savu Polujon) grandamase sur la stratoj. Tio tre malkvietigis la tiaman rusan {{vdk|guberni|estron}}<noinclude><references/></noinclude> 7f2ua2sau9mik33icjf29akgeubdcyr 104 36358 109589 2025-07-05T06:34:25Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109589 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>{{f|'''XIV.<br>''MESIANISMOJ'''''|c|g=120%}} {{f|''Agado sen armiloj — Anglaj »suffragettes« — Laborista striko kontraŭ von Kapp — Civila helpservo de Pierre Ceresole — Helpo al fremdaj nacioj — Polaj elmigrintoj en 1848 — llia mesianismo — Naciaj taskoj aŭ »misioj« — Eksterlanda malfido pri tiuj »misioj« — Krucaj militoj kaj koloniaj entreprenoj.''|style=text-align: justify; text-align-last: center;}} Al libera lando ne prezentiĝas samaj okazoj kiel al mallibera nacio por ekprovi reziston aŭ batalon sen armiloj. Sur la kampo socia, plej konata provo estas la striko. Sur la kampo de politiko proviĝis diversfoje la rifuzado pagi la impostojn. Tion amase faris anglaj virinoj, kiam ili batalis por la voĉdonrajto antaŭ la mondmilito de 1914 . En malliberejoj ili provis ankaŭ la rifuzon manĝi kaj la minacon morti pro malsato. Pluraj anglinoj oferis sian vivon dum la batalo de la »suffragettes«. Eĉ unu sin ĵetis sub ĉevalon, por devigi la reĝon legi petskribon. Post la mondmilito, kiam generalo von Kapp provis nuligi la Respublikon en Germanujo, la Berlina laboristaro sukcesis haltigi komplete la ekonomian vivon de la ĉefurbo per ĝenerala striko. Senpotenca kun armea forto, li devis rezigni.<noinclude><references/></noinclude> nr31iqewe04dyq4shjkl4ydp5t3kg6j 104 36359 109590 2025-07-05T09:24:27Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109590 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>{{f|'''XVI.<br>''KONTROLO KAJ PROTEKTO'''''|c|g=120%}} {{f|''Nacia konduto en kolonioj — Kruelaĵoj kontraŭ enlanduloj — Kaŭĉuko en Kongolando — Klasbatalo en Sudafriko — Koloniaj mandatoj — Internacia kontrolo — Ekatentas la publiko — Sekvoj ĉe aliaj kolonioj — La problemo pri malplimultoj — Timo je kontrolo — Venkintoj kaj venkitoj — Ĉu paco, ĉu justeco? Kio unue — Kontrolo pri armado — Sento pri sekureco — Relativa senpotenco de polico.''|style=text-align: justify; text-align-last: center;}} Dum egoista sin montras la konduto nacia sur la kampo diplomata, tre ofte kruela ĝi montriĝas en kolonioj. Ne por faciligi la vivon al enlanduloj oni alportas tien la grandajn progresojn de tekniko, sed por akceli la profitilojn de la blankuloj. Malmulte gravas la sentoj de la ceteraj homoj, kiam ili havas nigran haŭton. Estas ja konata la sovaĝa sinteno de blankaj popolamasoj kontraŭ arestitaj nigruloj en Suda Usono. Por havigi al si laboristojn en Afriko, la grandaj kompanioj pri Kaŭĉuko provis ĉion, eĉ turmentadon. La edzinojn oni forprenis, la virojn oni batis, la rifuzantojn oni punis per fortranĉo de korpaj membroj. Tiajn prooedojn permesis koloniaj administradoj kiel<noinclude><references/></noinclude> pfkrqv85lfq68tcr0ceqyk5yntmw7uf 104 36360 109591 2025-07-05T09:35:07Z HenriLeFoll 4277 /* Provlegita */ 109591 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="HenriLeFoll" /></noinclude>{{f|'''XVII.<br>''AKIRITAJ KUTIMOJ'''''|c|g=120%}} {{f|''Skriba rezigno je milito — Defendaj armeoj — Gasoj — Rimedoj por milito — Rimedoj por paco — Germanujo pri Ruhr-invado — Francujo kaj Bismarck en 1875 — Adoro al antikvaj rimedoj — Adoro al novaj — Konflikto inter malaj adoroj — Haga Tribunalo — La juĝoj — Publiha malaprobo kiel haltigilo — Pastraro pri packontraktoj — Decido de l’ Anglikana Eklezio — Rezisto al nacia leĝo — Lord Ponsonby — Korfu — Formiĝo de kutimoj — Sento federala — Flagoj — Patriotismo regiona kaj federala — Naciaj kaj religiaj festoj — Kristnasko kaj festo pri Mithra — Mikso kaj supermeto de kutimoj.''|style=text-align: justify; text-align-last: center;}} Iaj kutimoj stariĝis per la Ligo de Nacioj. Tiu ekkerno de Ligo kreskigis propran moralon unue supraĵe. Militon oni rezignis per publika kontrakto. Ĉiuj! regnoj de la mondo subskribis ankaŭ la solenan Keloggan promeson kun Usono. Surpapere la milito fariĝis krimo, sed ĉu konvinkiĝis are la naciaj animoj? Ankoraŭ ne. Nur al propra bonfido kredas ĉiu. La bonfidon de la ceteraj oni pridubas. Kontraŭ la novaj kutimoj staras la malnovaj kun pli longa sperto. Kontraŭ Ja pacrimedoj pli perfektiĝas la militrimedoj. Unu<noinclude><references/></noinclude> 6fx3ahyoe4aisuwauhszaybl3mfg1fl 104 36361 109592 2025-07-05T09:47:02Z HenriLeFoll 4277 /* Problema */ 109592 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="2" user="HenriLeFoll" /></noinclude>La interesoj de la Ligo ne havas multajn advokatojn. Ilin oni konsideras nur, se la politika plimulto on prizorgas. Al laboristaj kritikantoj foje ekvenis la penso olekti la ĵetitajn florojn. Ili memorigas pri bela principo forĵetinton. Elstaris la vastigitaj ideoj kvazaŭ >zoj kun propraj domoj. Ili kelkfoje ĝenis regisron. Sed plej ofte nura naŭzo regas ĉe malriĉulo. La lalsincereco de diplomatoj kaŝas al li eĉ la progreson. 3 ideoj. Ekmuĝas lia kolero. Nenion plu scii li volas, ij ĉion en saman sakon li enmetas per severa juĝo. a tuta sistemo naŭzas lin, inkluzive la ĝenevaj kulisoj. Tiamaniere lia kontrolo jam ne estas timinda. 'ura naŭzo ja ne kapablas anstataŭi detalan obser >don de la nacia konduto per enlandaj okuloj. La ecesa ekzameno tiam neglektiĝas. Kie ĝi ne laciĝis, pli timinda ĝi fariĝis. Al blinda joismo nacia ĝi kontraŭstarigis ne surdan kapdoloron, sed konscion novan kun la lumo al trafa direkto. orta premo tiam ekvilibras la alian. En Anglujo tiu popola kontrolado estas mem 'ganizita. Dum la milito, laboristaj gvidantoj fondis nuiĝon por demokrata Kontrolo. Malliberejon ili skis. Tien iris Morel. Postmilite, konservativa Lord ecil kaj liberala Gilbert Murray starigis la vastan LJnuiĝon por la Ligo de N adoj«. En ig 3 o ĝi jam ivis duonmilionon da membroj. Intertempe, sub prez...o de konservativa regnano, ĝi publike riproĉis sam )loran registaron en afero de interŝtata konduto. Atente ĝi ekzamenas la raportojn de la britaj ilegitoj al Genevo. Laŭnecese ĝi tum as sin al vasta ibliko. Entute ĝi ludas rolon de nacia konscienco pri<noinclude><references/></noinclude> bgcrumkaeedbq661gup8apgz6d8mjv7