Wikipedya fonwiki https://fon.wikipedia.org/wiki/W%C3%A9m%C3%A1_Nuk%C9%94nt%C9%94n MediaWiki 1.45.0-wmf.9 first-letter Yɛwliɖonuji Ɖéɖovo Xoɖɔtɛn Wikizantɔ Xoɖɔtɛn wikizantɔ lɛ tɔn Wikipedya Xoɖɔtɛn Wikipedya tɔn Wékpo Xoɖɔtɛn wékpo wú tɛ̀n MediaWiki Xoɖɔtɛn MediaWiki tɔn Kpɔnd'ewu bo blo Xoɖɔtɛn kpɔnd'ewu ɔ tɔ̀n Alɔgɔ Xoɖɔtɛn alɔgɔtɛn ɔ tɔn Akpaxwé Akpaxwé lɛ sín xoɖɔtɛn TimedText TimedText talk Module Discussion module Event Event talk 0 4182 26051 26016 2025-07-11T11:16:38Z Gbehlon 26 Infobox 26051 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Noxolo Nogwaza|azɔ é nɔ wa é=nyɔnu gbɛvi hunjɛdo sunnu da sunnu nyɔnu da nyɔnu tɔn wɛ n'î|e jǐ ɖo=1987|fǐ é ji ɖé é=KwaTherma (Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=azan 24ɔ lidosun 2011}}'''Noxolo Nogwaza''' ɔ, e jǐ ɖo 1987 bɔ e ku ɖò azan 24ɔ lidosun 2011 tɔn ɔ, nyɔnu gbɛvi hunjɛdo sunnu da sunnu nyɔnu da nyɔnu tɔn wɛ n'î ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn. E lɛ nyi gbɛvi nu kplékplé gbɛ "Ekurhuleni!. ==Gbɛ tɔn== E jǐ ɖo 1987 ɖò KwaTherma ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn. E ɖo vǐ wè.. ==E hwǐ== Ɖo azan 24 lidosun xwe 2011 tɔn ɔ, Noxolo Nogwaza ɔ, e ɖoxo xa ɛ gannu gannu bo nyi awiwanglo bo wa sɔ jivii lobo hwi ɖo KwaThema ɖo toxo Gauteng tɔn mɛ. Cobo nu e na ku ɔ, Noxolo Nogwaza nɔkpɔ xa xɔntɔn tɔn nyɔnu ɖokpó ɖo aglaswe-sɔ-do-ji-tɛn ɖe. Ɖo finɛ ɔ, jlɛ ɖe bɛ ɖo eyɛ kpodo sunnu gbɛ e ko byɔ ha xɔntɔn tɔn ɖayi lɛ kpan tɛntin. Kponɔ lɛ wayi mɔ kuku tɔn ɖo ayisundomɛ kpodo kofigbakun gege kpo bya go ɖokpo kpan kpodo awiwan ɖaxo ɖokpo kpan tɛntin. Kple wɛ mɛ lɛ kple do e bo ɖoxo xa ɛ. Nyɔnu 31 ji wɛ e ɖo xo xa mɛ gannu gannu bo hu ɔ jɛ do ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn mɛ ɖo xwe wo gblamɛ. Nu gbɛta axɔsu-mɔdona-maɖonu-ɖemɛ "Luleki Sizwe" e nɔ wa alɔgɔ nu mɛ e gan ɖe mɛ lɛ ɔ, nyɔnu nyɔnu ba ye wo mɔ ji wɛ kan hwlɛn xa mɛ alɔkpa nɛ ɔ nɔ jɛ do ɖo toxo e xɛya Cap toxo ɔ lɛ e mɛ ɖo vodugbegbla ɖokpo mɛ. Gbɛta "Human Rights Watch" ɔ mɔ ɖɔ nuwalɔ mɔhun ɔ nyi azɔn mɛnúvɛ́mɛwú wu tɔn ɖe jlɔ sunnu tɔn xa sunnu nyɔnu tɔn xa nyɔnu sin gbɛvi lɛ gɔn ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn mɛ. Bo sɔ bɔ do lěè xwe atɔn ɖye wayi gudo ɔ, é hu anyumlimli-sɔ-afɔsɔxo tɔ nyɔnu Eudy Simelane, e nyi gbɛvi gbɛ nyɔnu tɔn xa nyɔnu tɔn e tɔn ɖɔhun ɖo township gbɔn wu. Gbɛtɔ 2 000 wɛ wa cyɔ nuwiwa tɔn. Bɔ yemɛ gege nɔ gblɔn adan nu mɛ e nɔ xo adaka mɔhun lɛ e ɖɔ mi na sa ye kpodo atanxwlɛnu kpan nu kponɔ lɛ ma tɛnkpɔn bo wli ye a nɛ. Gbɛta 170 000 wɛ d'alɔ wema mɛ bo byɔ toxóɖɔtɔ́ lɛ ɖɔ ye ni wawu do xo nɛ ɔ wu. Noxolo Nogwaza ɔ, jo vǐ ma ɖo xwe ɖe we do. Gbɛta axɔsu-mɔdona-maɖonu-ɖemɛ Amerika tɔn "GO Campaign" sɔ tutomɛ ɖo kanji ɖokpo ɖ'ayi bo na do do alɔ vǐ tɔn wè lɛ ɖo azɔmɛ yiyi linu ku tɔn gudo, bo lɛ sɔ walɔ ɖagbe ɖiɖo jlɔ nɔzo mɛtɔn gɔn sin nukplɔn mɛ e ɖo te nu jɔwunjɔja township tɔn lɛ. Gbɛta "Human Rights Watch" ɖo kpɔ xa Amnesty International ɔ bɔ ylɔ mɛhuhu mɔhun ɖɔ mɛnúvɛ́mɛwú sin walɔ. Gbeyíɖɔ kponɔ lɛ tɔn ɖokpo ɖɔ «mɛhuhu mɛhuhu wɛ», bɔ kponɔ lɛ kun sixu ɖɔ mɛhuhu nɛ lɛ nyi sunnu da sunnu alo nyɔnu da nyɔnu tɔn wɛ nyi ɖo dobanu nu tɔn lɛ mɛ. Ɖo abɔxwisun xwe 2012 tɔn kponɔ lɛ wli danu watɔ nɛ lɛ ɖokpo e ɖò to e a. Amnesty International lɛ tɔn xo nɛ ɔ hwě nu gbɛta « Write for Rights » hun nu sin nuwiwa tɔn ɖe nu gbɔn Jeremy Irons sin xosɔdagun mɛ bo byɔ ɖɔ e ni lɛ hun nu sin dobanu nu lɛ nu. ==Hwɛndo mɛ== Nǔnyanya mɔhun e mɛ Noxolo Nogwaza na nu sɔ do agun taglomɛkpɔn-do-ɖe-nu-tɔn-tɔ gege. Ɖo taji ɔ Jean-Christophe Pol, kpodo Jean-Christophe Morandeau kpan e ɖe cicavi ɖokpo tɔn, ɖo Noxolo ji ɖo 2013. Mɔ ɖokpoɔ Jeanne Cherhal lɛ xɔ susu n'î gbɔn han tɔn Noxolo ɔ mɛ ɖo agbanxwɛ "Histoire de J" ɔ mɛ ɖo 2014. ==Dodo tɔn== 1x9kmpkgg7iuyxo5c26qnhn1h8ls71r 0 4183 26050 26018 2025-07-11T11:12:03Z Gbehlon 26 26050 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Zanele Muholi|azɔ é nɔ wa é=gbɛtɔ nukúnɖéjí ɖokpo ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn, bo nɔ wun yɛ do wema ji|e jǐ ɖo=azan 19ɔ liyasun 1972|fǐ é ji ɖé é=Umlazi ɖo Durban toxo mɛ (Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=24 xwejisun 2019}}'''Zanele Muholi''' ɔ, e jǐ ɖo azan 19ɔ liyasun 1972 ɖo Umlazi ɖo Durban toxo mɛ. E nyi gbɛtɔ nukúnɖéjí ɖokpo ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn, bo nɔ wun yɛ do wema ji. Azɔwiwa tɔn sunnu tɔn xa sunnu nyɔnu tɔn xa nyɔnu linu wɛ e junjɔn ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn mɛ ɖo taji ɔ nunɔmɛ mɛ e nɛ lɛ tɔn kpodo mɛnyinyi yetɔn kpan ɖo to nɛ ɔ mɛ. == Nusɔdagun yeɖesunɔ tɔn lɛ == 2017 : « Zanele Muholi », nusɔdagun tɔn tɔn sin zali xa mɛɖeɖóvo, mɛnyinywi kpodo mɛɖe ɔ ma sɔ ylɔ ɖɔ nuɖe kpan tɔn sin 2006 ɖo Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn mɛ, ɖo Stedelijk Museum, Amsterdam sin toxo mɛ ɖo Pays-Bas, sin azan liyasun tɔn wayi jɛ azan 15 kɔnyasun 2017 2023 : « Zanele Muholi ɔ lɛ sɔ nu d'agun ɖo "Maison européenne de la photographie" ɖo "Paris" toxo mɛ, b'ɛ do. Azan 1ɔ zofinkplɔsun tɔn wayi jɛ azan 21ɔ nuxwasun 2023 tɔn 2023 : « Zanele Muholi », lɛ sɔ nu d'agun ɖo Kunstmuseum Lucerne tɔn ɖo Suisse tomɛ bɛ sin azan 8ɔ ayidosun ton wayi jɛ azan 22ɔ kɔnyasun xwe 2023 ɔ tɔn 2025 : « Zanele Muholi », kple yɛ yɛwunkɔnnyido "Somnyama Ngonyama" tɔn kpodo "Brave Beauties" tɔn bo sɔ d'agun gbɔn mɛnyinyi nyɔnu e nɔ sɔ nunɔmɛ sunnu tɔn lɛ tɔn e gblamɛ ɖo SCAD Museum of Art, ɖo toxo Savannah tɔn mɛ ɖo Géorgie, Amerika gbeji bɛ sin azan 24 zofinkplɔsun tɔn wayi jɛ azan 6 liyasun 2025 tɔn. == Nusɔdagun ɖe e blo xa mɛ ɖevo lɛ e == 2024 : « Beauté fragile » (Ɖɛkpɛnyunyɔ ganɖemaɖowu), yɛ wli do wema ji kplekple mɛ "Sir Elton John" tɔn kpodo "David Furnish" tɔn kpan gbɔn yɛ 300 mɔ gblamɛ bɔ fotoglafu 140 mɔ sin azɔwiwa bɛ sin 1950 kaka wa hwenu mǐ ɖěè. Yɛ nɛ lɛ ɖɔ xo do hwenuxo yɛwunkɔnnyiwema ji tɔn wu sin 1950 wayi hwenu mǐ ɖěè gbɔn nusisɔ, yɛwlido wema ji, gbɛtɔ nukúnɖéjí lɛ sin yɛ, sunnu'gbaza kpodo yɛwlido wema ji Amerika tɔn lɛ kpan ɖo Victoria and Albert Museum ɖo toxo South Kensington tɔn mɛ ɖo Londres sin azan 18ɔ nuxwasun 2024 wayi jɛ azan 5ɔ alunsun 2025 ɔ. == Ajɔ e e yi lɛ e == 2005 : "Tollman Award" nu yɛ kpɔndonukun wu lɛ tɔn. 2006 : "Fellowship" nu yɛ kpɔndonukun wu lɛ tɔn ɖo "Billiton/université" tɔn ɖo "Witwatersrand" 2009 : nu xwe sa nyi Thami-Mnyele ɖo Amsterdam — ɖo xwe Ida & Ely Rubin ɖo "Massachusetts Institute of Technology" 2013 : ajɔ "l'Index on Censorship" — ajɔ axɔvi "Claus" tɔn 2016 : nu "Infinity Award" sin yɛ wli do wema ji e kan xójlawema lɛ e ɖo azɔxwe gbɛ ɔ tɔn yɛ wliwli tɔn ɔ ɖo New York 2023 : ajɔ "Docteur honoris causa" kplɔnyiji'alavɔ Liège tɔn. == Nu tɛnmɛ tɛnmɛ e ɖɔ do wu tɔn lɛ kpodo xo ɖevo ɖevo lɛ kpan == Ɖò avuvɔsun 2009 tɔn mɛ ɔ, gǎnhɔnnyitɔ̀ nudodo tɔn Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn mɛɖaxó Lulama Xingwana mɔ ɖɔ nusɔdagun tɔn ɖe tiin bɔ kun sɔ gbɛtɔ kpo to ɔ kpan sɔ su o. Zanele Muholi yigbe bo do ɖe nu kpaca mɛtɔn lɛ xlɛ bo ka ɖo jlo na ɖɔ xo ɖo nyanɛ nyanɛ mɛ. Ɖo azan 20ɔ lidosun xwe 2012 tɔn ɔ e yi ka ajo ɖo xwe tɔn gbe bo fin agbanxwɛ e ji e bɛ yɛ e e ko wliwli nu xwe atɔɔn e bi kpodo yovomɔ "ordonateur" tɔn kpan. Ɖo nu e mɛ lɛ fin e mɛ ɔ yɛ̀ wlǐwlí e kan cyɔ nuwiwa nyɔnu ba nyɔnu Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn sin gbɛvi atɔn tɔn. Ajojijɛ nɛ ɖexlɛ gan a ɖɔ yɛ e kan nyɔnu tɔn xa nyɔnu Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn tɔn lɛ kɛɖɛ gbe wɛ mɛ e nɛ lɛ tɔn. Muholi tlɛ ɖo xwe a togudo wɛ eɖe hwe e nɛ ɔ nu. == Dodo tɔn == sjr4mc9ruostrgb9h8p3ldl0thabqbf 0 4185 26049 26033 2025-07-11T11:06:01Z Gbehlon 26 Infobox 26049 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Brenda Nokuzola Fassie|azɔ é nɔ wa é=hansinɔ, hanwlantɔ, weɖutɔ kpodo hwɛɖɔtɔ kpo|e jǐ ɖò=azan 3ɔ abɔxwisun xwe 1964|fǐ é ji ɖé é=Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=azan 9ɔ nuxwasun xwe 2004}}'''Brenda Nokuzola Fassie''' (azan 3ɔ abɔxwisun xwe 1964 tɔn bɔ e ku ɖò azan 9ɔ nuxwasun xwe 2004) ɔ, hansinɔ, hanwlantɔ, weɖutɔ kpodo hwɛɖɔtɔ kpo wɛ é nyi. Mɛ e nɔ yiwan n'î lɛ e nɔ ylɔ ɛ kpodo wanyiyi kpo ɖɔ '''MaBrrr''', bɔ e nɔ lɛ ylɔ ɛ ɖɔ "Axɔsi Pop Afrika tɔn" alo " Madonna Toxo lɛ tɔn." Fassie nyí mɛ nukúnɖeji ɖé ɖò hanjiji Afrika Tofɔligbé tɔn mɛ, bɔ è nɔ kpa susu n’i ɖó gbè tɔn hlɔnhlɔnnɔ ɔ wu, lee é nɔ cí ɖò agbahwlɛnhwlɛntɛn bo nɔ dɔn mɛ é, kpo jlǒ e é ɖó nú hwɛjijɔ gbɛtɔ́ lɛ tɔn é kpo wu, bɔ è nɔ ylɔ ɛ hwɛhwɛ ɖɔ hanjitɔ́ e ɖó hlɔnhlɔn hugǎn bo lɛ́ nyí mɛ nukúnɖeji hugǎn ɖò Aflika sín tò ɔ mɛ lɛ é ɖokpo. É ɖò mɔ̌ có, é ɖò xó ɖɔ wɛ ɖò agbahwlɛnhwlɛntɛn ɔ jí wɛ gbe tɔn nɔ yi zɔ tawun. Nyikɔ tɔn, Nokuzola, sín tinmɛ wɛ nyí "fífá", "fífá", alǒ "fífá". == Gbɛ tɔn == === Yɔkpɔvu mɛ tɔn === E jǐ ɖo Langa ɖo (Le Cap), toxo hun nukun Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn, bɔ e nyi vǐ tɛnnɛ gɔ ɖo hɛnnu tɔn mɛ. Tɔ tɔn ku hwenu e ɖo xwe we ɔ. === Hansinɔ gbɛ tɔn kpodo azɔ nunu gbɛ tɔn kpan === Gbɔn xo tɔn ɖuɖɔ lɛ kpodo wamamɔnɔ lɛ yi ba kpɔn ɖo Johannesbourg ɔ kpan ɔ, ɖo han e jǐ do gbɛzínzán ɖo Township (Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn),  e mɔ xɔxɔ ɖaxó. E nɔ ji han do glɛnzin kpodo zuluu gbe mɛ kpan. È tunwun ɖo han tɔn ''Weekend Special'', ''Too Late for Mama'', ''Thola Amadlozi'' ɖo taji ɔ ''Vul'indlela'' han ɔ. Xójlawema Time sunnyǐ ɖo 2001 ɖɔ  «La Madone des bidonvilles». === Ku tɔn === Brenda Fassie ɔ xwe 39 wɛ é ɖo bo ku ɖo azan 9ɔ nuxwasun 2004 tɔn mɛ. Kpɛn gbɔxii wu wɛ nu nɛ ɔ sin ɖo Johannesbourg toxo mɛ. E e gbéjé cyɔ tɔn kpɔn ɔ, e mɔ ɖɔ azɔ nunu díngan tɔn wu wɛ sin. == Agban tɔn lɛ kpɛɖe == d3qdwg9ah7c10bjehc193x6kpptowmi 0 4186 26048 26034 2025-07-11T10:56:35Z Gbehlon 26 Infobox 26048 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Lulama "Lulu" Marytheresa Xingwana|azɔ é nɔ wa é=toxóɖɔtɔ́|e jǐ ɖò=azan 23ɔ Kɔnyásun xwe 1955|fǐ é ji ɖé é=Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=}}'''Lulama "Lulu" Marytheresa Xingwana''' (è ji'i ɖò azan 23ɔ Kɔnyásun xwe 1955 tɔn) nyí toxóɖɔtɔ́ Afrika Tofɔligbé tɔn ɖé, bo nyí gǎn nú Nyɔnu lɛ, Yɔkpɔvu lɛ kpo Mɛ e kpenukun do Azinzɔnnɔ lɛ wu é kpo tɔn sín Abɔxwísun 2010 tɔn yi jɛ Lidosun 2014 tɔn. Do nukɔn ɔ, e ko nyi gănhɔnyitɔ kpodo hlɔnhlɔn kpo sin xwe 2004 tɔn yijɛ xwe 2006 tɔn. É nyi gănhɔnyitɔ glelilɛ kpodo ayikungban kpan tɔn sin xwe 2006 tɔn yijɛ xwe 2009 tɔn, bo ɖu ɖo Thoko Didiza sin tɛnmɛ, bo nyi gănhɔnyitɔ nu ɖagbewiwa kpodo akɔta kpo, 2009–2021. bxn0jozmr1283ptltw7u15mgnv4ibn5 0 4187 26047 26035 2025-07-11T10:52:14Z Gbehlon 26 Infobox 26047 wikitext text/x-wiki [[File:Beverly_palesa_ditsie_first_gay_march_africa.png|vignette|Ditsie ɖo goyiyi sin zɔnlin nukɔntɔn ɔ mɛ ɖo Tofɔligbe Afrika tɔn, xwe 1990.]]{{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Beverley Palesa Ditsie|azɔ é nɔ wa é=Sinema blotɔ|e jǐ ɖò=xwè 1971|fǐ é ji ɖé é=Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=}} '''Beverley Palesa Ditsie''' è jǐ ɖo xwe 1971 tɔn ɔ, nyɔnu ɖee nɔ hɛn nyɔnu lɛ sin xomɛsinsin ɔ, ɖiɖetɔn wɛ. Sinema blotɔ kpo wɛ n'î. Ditsie nyi mɛ ɖokpo ɖo mɛ e ɖo gbɛta e nɔ jɛhun do sunnu kpo nyɔnu kpo sin gbɛta ji ɖo Witwatersrand ɔ lɛ mɛ. Ðò xóɖiɖɔ tɔn mɛ dó tamɛnlinlin dó acɛ e LGBT lɛ ɖó é jí ɖò acɛ e gbɛtɔ́ ɖó lɛ é sín akpáxwé é jí ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó 4gɔ́ ONU tɔn e è bló dó nyɔnu lɛ jí ɖò Beijing ɖò Pékin ɖò 1995 é hwenu ɔ, é nyí nyɔnu nukɔntɔn e nyi nyɔnu bɔ e nɔ ɖóxó xá nyɔnu lɛ ɖò agbawungba bo wà mɔ̌ é. Azɔn nukɔntɔn ɔ wɛ é lɛ́ nyí bɔ è ɖɔ xó ɖo tutomɛ gbɛ ɔ bi tɔn Nations Unies tɔn dó LGBT sín xó lɛ jí, bɔ Ditsie ɖɔ, “nú kpléɖókpɔ́ ɖaxó e è bló ɖò gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ dó nyɔnu lɛ wu é na ɖɔ xó dó nǔ e nɔ vɛ nú nyɔnu lɛ bǐ é jí ɔ, é ɖó na tuùn mɔ̌ ɖokpo ɔ ɖɔ mɛɖée kannununɔ e jinjɔn xóɖóxámɛ jí é nyí acɛ taji e gbɛtɔ́ ɖó lɛ é gbídígbídí”. ay8x5lq7te5m6su1szcb9xnurekop8d 0 4188 26046 26036 2025-07-11T10:42:59Z Gbehlon 26 Infobox 26046 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Imanni da Silva|azɔ é nɔ wa é=gbɛtɔ́ sín acɛkpikpa sín ahwanfuntɔ́|e jǐ ɖò=xwè 1981|fǐ é ji ɖé é=Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=}}'''Imanni da Silva''' è e jǐ ɖò xwè 1981 tɔn e nyí kpɔ́ndéwú Angola to tɔn ɖé. Gbɛtɔ́ sín acɛkpikpa sín ahwanfuntɔ́ wɛ n'î. É wɛ nyí kpɔ́ndéwú nukɔntɔn e nɔ ɖyɔ sunnu alǒ nyɔnu é ɖo Afrika tò ɔ mɛ. É ko ɖ’alɔ ɖò ɖɛkpɛ nyinyɔ sín agbahwlɛnhwlɛn gègě mɛ, bɔ dìn ɔ, é lɛ́ nyí hwɛɖɔtɔ́ ɖò ye mɛ. Ðò xwè 2023 tɔn mɛ ɔ, è na ɛ ajɔ ‘Mɛ e nyɔ́ ɖɛkpɛ hugǎn mɛ ɖelɛ bi ɖò xwè ɔ mɛ é’ ɖò Queer People Awards mɛ. 27671kjxqd31nrr2mbex7d8z3d4qst2 0 4189 26045 26037 2025-07-11T10:38:19Z Gbehlon 26 Infobox 26045 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Muhsin Hendricks|azɔ é nɔ wa é=imam|e jǐ ɖò=ayidosun xwe 1967|fǐ é ji ɖé é=Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é= azan 15 ɔ zofinkplɔsun xwe 2025}}'''Muhsin Hendricks''' è e jǐ ɖo ayidosun xwe 1967 tɔn bɔ é ku ɖo azan 15 ɔ zofinkplɔsun xwe 2025 tɔn nyí imam Afrika Tofɔligbé tɔn ɖé, akɔwé sinsɛn-núkplɔnmɛ tɔn ɖé wɛ n'î bo lɛ́ nyí mɛ e nɔ xò nǔ kpɔ́n dó LGBTQ jí é ɖé. E nɔ ɖ’alɔ ɖò gbɛ̌ta vovo e nɔ jɛhun dó mɛ e nɔ nyí LGBTQ lɛ é jí lɛ é mɛ, bo lɛ́ nyí mɛ e nɔ jɛhun dó mɛ e nɔ nyí LGBTQ lɛ é jí hugǎn ɖò sinsɛn-núkplɔnmɛ Islam tɔn mɛ é. È ɖɔ̀ ɖɔ́ é wɛ nyí imam nukɔntɔn e nɔ ɖóxó xá sunnu alǒ nyɔnu ɖò agbawungba ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é, ɖó é tɔ́n ɖò 1996. Hendricks kú ɖó tú e é xò é wu ɖò ahwanfunfun ɖé hwenu ɖò azan 15ɔ zofinkplɔsun xwe 2025 ɖò Bethelsdorp toxo Port Elisabeth tɔn mɛ Afrika Tofɔligbé. Ðò kúxówema ɖé mɛ ɔ, xójlawema ''The Economist'' wlan ɖɔ Hendricks "fun ahwan xá mɛ e nɔ gbɛ́ wǎn nú mɛ e ɖó mɛ̌ ɖokpo ɔ lɛ é kpodo Koran kpo", bɔ azɔ̌xɔsa tɔn na "kplétɛn lɛ, mɛslɛtin ɖé, jiɖe hwebinu tɔn kpodo acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn we kpo bo na dó jɛhun dó sinsɛn-núkplɔnmɛtɔ́ e ɖò nùɖiɖi yetɔn kpodo xóɖóxámɛ yetɔn kpo tɛntin lɛ é jí". nrscninwdjqegzg13kb79fb0amyofuo 0 4191 26041 2025-07-10T13:38:55Z Gbehlon 26 Créé en traduisant la section d'ouverture de la page « [[:en:Special:Redirect/revision/1299250009|Edwin Cameron]] » 26041 wikitext text/x-wiki '''Edwin Cameron''' è ji ɖò azǎn 15ɔ́ Kɔnyásun xwe1953 tɔn gbè ɖò Pretoria Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn ɔ nyí hwɛɖɔtɔ́ e ko yì gbɔjɛ é ɖé bo nyí hwɛɖɔtɔ́ ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Afrika gbeji tɔn . È tuùn i ganji ɖó azɔnkwin VIH/SIDA kpodo sunnu e nɔ ɖóxó xá sunnu lɛ é kpo wu, bɔ Nelson Mandela kpa ɛ ɖɔ é nyí "akɔwé yɔyɔ̌ e ɖò Tofɔligbé Afrika tɔn lɛ é ɖokpo". Togan Ramaphosa sɔ́ ɛ hwɛɖɔtɔ́ e nɔ gbéjé nǔ kpɔ́n ɖò azɔ̌xwé e nɔ kpé nukún dó mɛ wu lɛ é mɛ é sín azǎn nukɔntɔn ɔ Kɔnyásun xwe 2020 tɔn gbè . Wosun xwe 2019 tɔn ɔ mɛ ɔ, è sɔ́ ɛ gǎn ɖò Wemaxɔmɛ Ðaxó Stellenbosch tɔn. 82b0897yevhkehfq0uegfsssniasd20 26043 26041 2025-07-11T10:21:26Z Gbehlon 26 Infobox 26043 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Edwin Cameron|azɔ é nɔ wa é=hwɛɖɔtɔ́|fǐ é ji ɖé é=Pretoria Afrique du Sud (Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é=}}'''Edwin Cameron''' è ji ɖò azǎn 15ɔ́ Kɔnyásun xwe1953 tɔn gbè ɖò Pretoria Afɔgokɔ-Afrika to ɔ tɔn ɔ nyí hwɛɖɔtɔ́ e ko yì gbɔjɛ é ɖé bo nyí hwɛɖɔtɔ́ ɖò Hwɛɖɔxɔsa Ðaxó Afrika gbeji tɔn . È tuùn i ganji ɖó azɔnkwin VIH/SIDA kpodo sunnu e nɔ ɖóxó xá sunnu lɛ é kpo wu, bɔ Nelson Mandela kpa ɛ ɖɔ é nyí "akɔwé yɔyɔ̌ e ɖò Tofɔligbé Afrika tɔn lɛ é ɖokpo". Togan Ramaphosa sɔ́ ɛ hwɛɖɔtɔ́ e nɔ gbéjé nǔ kpɔ́n ɖò azɔ̌xwé e nɔ kpé nukún dó mɛ wu lɛ é mɛ é sín azǎn nukɔntɔn ɔ Kɔnyásun xwe 2020 tɔn gbè . Wosun xwe 2019 tɔn ɔ mɛ ɔ, è sɔ́ ɛ gǎn ɖò Wemaxɔmɛ Ðaxó Stellenbosch tɔn. ir20tv0qv2p7p6nvcw5x810mtbuu39s 0 4192 26042 2025-07-11T10:16:11Z Gbehlon 26 Créé en traduisant la section d'ouverture de la page « [[:en:Special:Redirect/revision/1292056375|Thoko Didiza]] » 26042 wikitext text/x-wiki '''Angela Thokozile Didiza''' è ji ɖò azǎn 2ɔ́ Kɔnyásun xwe 1965 tɔn gbè ɖo Msane ɔ toxóɖɔtɔ́ Afrika Tofɔligbé tɔn ɖé wɛ bo nyí xóɖɔtɔ́ nú akɔjijɛ to ɔ tɔn sín azǎn 14ɔ́ Kɔnyásun xwe 2024 tɔn gbè. Mɛ e ɖò gbɛta Akɔjijɛ Afrika Tɔn (ANC) mɛ é wɛ, bo ko nyí gǎnhɔnnyitɔ̀ glelilɛ tɔn, adahu nu jɔhɔn kpodo nukɔnyiyi gletoxo lɛ tɔn kpan ɖ’ayǐ ɖò nuxwasun xwe 2019 tɔn kpo ayidosun xwe 2024 kpo tɛntin. E wa azɔ nɛ nu acɛkpikpa ɔ ɖo xwe 1999 tɔn kpodo xwe 2008 tɔn kpan tɛntin. Didiza byɔ toxóɖiɖɔ mɛ gbɔn acɛkpikpa e nɔ fun ahwan xá apatɛdu (apartheid) é gblamɛ. Ɖò bǐbɛ̌mɛ ɔ, é ɖò tutoblonu nu [[Klisáwùn|Klisanwun lɛ tɔn]] lɛ kpo nyɔnu lɛ sín gbɛ̌ta lɛ kpo mɛ. E wɛ nyi wemawlantɔ nukɔntɔn nu nyɔnu lɛ sin gbɛta sin xwe 1992 wayi xwe 1994 tɔn. E sɔ ɛ ɖo toxóɖɔgbɛta nukɔntɔn e jɛ apatɛdu gudo e b'ɛ nyi ɖɛmɛnù wínnyáwínnyá nu toxoɖɔgbɛ ANC ɖo xwe 1994 tɔn mɛ. É wa byɔ Nelson Mandela sin acɛkpikpa mɛ bo nyi gănhɔnyitɔ glelilɛ tɔn sín xwe 1994 yijɛ xwe 1999 tɔn. Toxóɖɔtɔ́ e jɛ Mandela tɛnmɛ é, togán Thabo Mbeki, wá sɔ ɛ huzu sunví e ɖò tíntɔ́n wɛ é ɖò acɛkpikpa tɔn mɛ, bo nyí gănhɔnyitɔ́ glelilɛ tɔn kpodo ayikungban tɔn kpan tɔn sín ayidosun xwe 1999 tɔn yijɛ ayidosun xwe 2006 tɔn mɛ, bo lɛ́ nyí gănhɔnyitɔ́ azɔ̌ togun tɔn tɔn sín ayidosun xwe 2006 tɔn yijɛ ayidosun xwe 2008 tɔn mɛ. E ɖo gănhɔnyitɔ́ gege e gosin acɛkpikpa ɔ mɛ ɖo hwenu e ANC ylɔ Mbeki ɖo zisun xwe 2008 tɔn mɛ gudo e mɛ. Ee é gbɔjɛ ɖò toxóɖiɖɔ nukɔntɔn ɔ mɛ, ɖò xwè 2008 tɔn kpo xwe 2014 kpo tɛntin gudo é ɔ, Didiza lɛkɔ wá toxóɖɔgbɛta ɔ mɛ ɖò 2014 bo huzu gǎn ɖe mɛ ɖo tɛn e mɛ é nɔ ɖayi ɔ, sín acɛkpikpa atɔ́ɔ́ngɔ́ ɔ mɛ é. Hwenɛnu ɔ, é yi agbahwlɛ́nhwlɛ́n xɔmi xɔmi bo ma ɖo ɖuɖeji ǎ e ɔ, ANC jló na sɔ́ ɛ b’ɛ na nyí tokpɔnlagan Tshwane tɔn ɖò tokpɔnlagan sisɔ xwe 2016 tɔn mɛ é. Nyi e ɖěè ɔ dɔn hwinya hwinya byɔ toxóɖɔgbɛ́ ɔ mε. E lɛkɔ wa acɛkpikpa ɔ bo nyi gǎnhɔnnyitɔ̀ glelilɛ, adahu nu ayikungban kpodo gletoxo sin nukɔnyiyi tɔn kpan ɖò xwe 2019 sin toxóɖɔgbɛta ɔ gudo, bɔ togan Cyril Ramaphosa wɛ sɔ́ ɛ. Sɔmi sɔmi kplekple mɛ tɔn 2024 tɔn ɔ gudo ɔ è sɔ́ ɛ b’ɛ nyí gǎn nú toxóɖɔgbɛta ɔ. Didiza wɛ nyi mɛ nukɔntɔn è sɔ ɖo ANC sin toxoɖɔgbɛta ɔ mɛ ɖo xwe 1997 tɔn mɛ e. Sín xwe 1997 tɔn mɛ yijɛ xwe 2007 tɔn mɛ wɛ e nɔ toxóɖɔgbɛ́ ɔ mɛ bɔ gbɔjɛ kpɛɖe, bo lɛ́kɔ wa mɛ sin 2012 bo kpo ɖemɛ kaka wa égbé. Ée é ma nɔ toxɔgbɛ̌ ɔ mɛ ɖò xwè 2007 tɔn kpo 2012 tɔn kpo tɛntin ǎ é ɔ e nɔ kple ɖaxo ANC tɔn e è bló ɖò Polokwane é tɛnmɛ a, bɔ ye bɛ́ azɔ̌ ɖé bo na dó huzu ANC sín wěgbójínɔtɔ́ ɖaxó sín tɛnmɛ ɖò é ɖò togan Mbeki sín wěma jí nu sɔmi sɔmi ɖɛmɛnù lɛ tɔn. q61fh51sua3b19dnsd7yqwbqxq5k9zd 26044 26042 2025-07-11T10:28:59Z Gbehlon 26 Infobox 26044 wikitext text/x-wiki {{Gbɛtɔ tán|nyikɔ=Angela Thokozile Didiza|azɔ é nɔ wa é=xóɖɔtɔ́ nú akɔjijɛ to ɔ tɔn|azan é gbé è jǐ e=2ɔ́ Kɔnyásun xwe 1965|fǐ é ji ɖé é=Msane (Afɔgokɔ-Afrika to tɔn)|azan é gbé é ku é= }}'''Angela Thokozile Didiza''' è ji ɖò azǎn 2ɔ́ Kɔnyásun xwe 1965 tɔn gbè ɖo Msane ɔ toxóɖɔtɔ́ Afrika Tofɔligbé tɔn ɖé wɛ bo nyí xóɖɔtɔ́ nú akɔjijɛ to ɔ tɔn sín azǎn 14ɔ́ Kɔnyásun xwe 2024 tɔn gbè. Mɛ e ɖò gbɛta Akɔjijɛ Afrika Tɔn (ANC) mɛ é wɛ, bo ko nyí gǎnhɔnnyitɔ̀ glelilɛ tɔn, adahu nu jɔhɔn kpodo nukɔnyiyi gletoxo lɛ tɔn kpan ɖ’ayǐ ɖò nuxwasun xwe 2019 tɔn kpo ayidosun xwe 2024 kpo tɛntin. E wa azɔ nɛ nu acɛkpikpa ɔ ɖo xwe 1999 tɔn kpodo xwe 2008 tɔn kpan tɛntin. Didiza byɔ toxóɖiɖɔ mɛ gbɔn acɛkpikpa e nɔ fun ahwan xá apatɛdu (apartheid) é gblamɛ. Ɖò bǐbɛ̌mɛ ɔ, é ɖò tutoblonu nu [[Klisáwùn|Klisanwun lɛ tɔn]] lɛ kpo nyɔnu lɛ sín gbɛ̌ta lɛ kpo mɛ. E wɛ nyi wemawlantɔ nukɔntɔn nu nyɔnu lɛ sin gbɛta sin xwe 1992 wayi xwe 1994 tɔn. E sɔ ɛ ɖo toxóɖɔgbɛta nukɔntɔn e jɛ apatɛdu gudo e b'ɛ nyi ɖɛmɛnù wínnyáwínnyá nu toxoɖɔgbɛ ANC ɖo xwe 1994 tɔn mɛ. É wa byɔ Nelson Mandela sin acɛkpikpa mɛ bo nyi gănhɔnyitɔ glelilɛ tɔn sín xwe 1994 yijɛ xwe 1999 tɔn. Toxóɖɔtɔ́ e jɛ Mandela tɛnmɛ é, togán Thabo Mbeki, wá sɔ ɛ huzu sunví e ɖò tíntɔ́n wɛ é ɖò acɛkpikpa tɔn mɛ, bo nyí gănhɔnyitɔ́ glelilɛ tɔn kpodo ayikungban tɔn kpan tɔn sín ayidosun xwe 1999 tɔn yijɛ ayidosun xwe 2006 tɔn mɛ, bo lɛ́ nyí gănhɔnyitɔ́ azɔ̌ togun tɔn tɔn sín ayidosun xwe 2006 tɔn yijɛ ayidosun xwe 2008 tɔn mɛ. E ɖo gănhɔnyitɔ́ gege e gosin acɛkpikpa ɔ mɛ ɖo hwenu e ANC ylɔ Mbeki ɖo zisun xwe 2008 tɔn mɛ gudo e mɛ. Ee é gbɔjɛ ɖò toxóɖiɖɔ nukɔntɔn ɔ mɛ, ɖò xwè 2008 tɔn kpo xwe 2014 kpo tɛntin gudo é ɔ, Didiza lɛkɔ wá toxóɖɔgbɛta ɔ mɛ ɖò 2014 bo huzu gǎn ɖe mɛ ɖo tɛn e mɛ é nɔ ɖayi ɔ, sín acɛkpikpa atɔ́ɔ́ngɔ́ ɔ mɛ é. Hwenɛnu ɔ, é yi agbahwlɛ́nhwlɛ́n xɔmi xɔmi bo ma ɖo ɖuɖeji ǎ e ɔ, ANC jló na sɔ́ ɛ b’ɛ na nyí tokpɔnlagan Tshwane tɔn ɖò tokpɔnlagan sisɔ xwe 2016 tɔn mɛ é. Nyi e ɖěè ɔ dɔn hwinya hwinya byɔ toxóɖɔgbɛ́ ɔ mε. E lɛkɔ wa acɛkpikpa ɔ bo nyi gǎnhɔnnyitɔ̀ glelilɛ, adahu nu ayikungban kpodo gletoxo sin nukɔnyiyi tɔn kpan ɖò xwe 2019 sin toxóɖɔgbɛta ɔ gudo, bɔ togan Cyril Ramaphosa wɛ sɔ́ ɛ. Sɔmi sɔmi kplekple mɛ tɔn 2024 tɔn ɔ gudo ɔ è sɔ́ ɛ b’ɛ nyí gǎn nú toxóɖɔgbɛta ɔ. Didiza wɛ nyi mɛ nukɔntɔn è sɔ ɖo ANC sin toxoɖɔgbɛta ɔ mɛ ɖo xwe 1997 tɔn mɛ e. Sín xwe 1997 tɔn mɛ yijɛ xwe 2007 tɔn mɛ wɛ e nɔ toxóɖɔgbɛ́ ɔ mɛ bɔ gbɔjɛ kpɛɖe, bo lɛ́kɔ wa mɛ sin 2012 bo kpo ɖemɛ kaka wa égbé. Ée é ma nɔ toxɔgbɛ̌ ɔ mɛ ɖò xwè 2007 tɔn kpo 2012 tɔn kpo tɛntin ǎ é ɔ e nɔ kple ɖaxo ANC tɔn e è bló ɖò Polokwane é tɛnmɛ a, bɔ ye bɛ́ azɔ̌ ɖé bo na dó huzu ANC sín wěgbójínɔtɔ́ ɖaxó sín tɛnmɛ ɖò é ɖò togan Mbeki sín wěma jí nu sɔmi sɔmi ɖɛmɛnù lɛ tɔn. a5st3agf4v4c7ewupjoses66shihli6