Wikipedia fowiki https://fo.wikipedia.org/wiki/Fors%C3%AD%C3%B0a MediaWiki 1.45.0-wmf.8 first-letter Miðil Serstakt Kjak Brúkari Brúkarakjak Wikipedia Wikipedia-kjak Mynd Myndakjak MediaWiki MediaWiki-kjak Fyrimynd Fyrimyndakjak Hjálp Hjálparkjak Bólkur Bólkakjak TimedText TimedText talk Module Module talk Event Event talk 0 1040 385290 383722 2025-07-05T13:13:18Z 85.228.122.66 385290 wikitext text/x-wiki {{infobox/article/human}} {{Politikari | navn = Jóannes Patursson | mynd = | føddur = [[6. mai]] [[1866]] | fstaður = [[Kirkjubøur|Kirkjubø]], [[Føroyar|Føroyum]] | deyður = [[2. august]] [[1946]] | dstaður = | yrki = Kongsbóndi | útbúgving = Búnaðarfrøðingur | flokkur = [[Sjálvstýrisflokkurin]] 1906–1936<br />[[Vinnuflokkurin]] 1938–1940<br />[[Fólkaflokkurin]] 1940–1946 | álitisstørv1 = Løgtingsmaður | álitisstørv2 = Fólkatingsmaður | álitisstørv3 = Landstingsmaður | álitisstørv4 = Landstingsmaður | álitisstørv5 = | valdur1 = 1901–1946 | valdur2 = 1901–1906 | valdur3 = 1918–1920 | valdur4 = 1928–1936 | valdur5 = }}hann hevdi ein stóran murt{{Formenn Fólkafloksins}} {{DEFAULTSORT:Patursson, Jóannes}} [[Bólkur:Føroyskir politikarar]] [[Bólkur:Føroyskir rithøvundar]] [[Bólkur:Føðingar í 1866]] [[Bólkur:Føroyskir bóndir]] [[Bólkur:Politikarar úr Sjálvstýrisflokkinum]] [[Bólkur:Politikarar úr Fólkaflokkinum]] [[Bólkur:Løgtingslimir]] [[Bólkur:Andlát í 1946]] llqra18lhjwtu5llxcgxltss8a859ov 385291 385290 2025-07-05T13:13:24Z Quinlan83 24702 Tók burtur rættingar hjá [[Special:Contributions/85.228.122.66|85.228.122.66]] ([[User talk:85.228.122.66|kjak]]) til seinastu versjón hjá [[User:FlyingAce|FlyingAce]] 383654 wikitext text/x-wiki {{infobox/article/human}} {{Politikari | navn = Jóannes Patursson | mynd = | føddur = [[6. mai]] [[1866]] | fstaður = [[Kirkjubøur|Kirkjubø]], [[Føroyar|Føroyum]] | deyður = [[2. august]] [[1946]] | dstaður = | yrki = Kongsbóndi | útbúgving = Búnaðarfrøðingur | flokkur = [[Sjálvstýrisflokkurin]] 1906–1936<br />[[Vinnuflokkurin]] 1938–1940<br />[[Fólkaflokkurin]] 1940–1946 | álitisstørv1 = Løgtingsmaður | álitisstørv2 = Fólkatingsmaður | álitisstørv3 = Landstingsmaður | álitisstørv4 = Landstingsmaður | álitisstørv5 = | valdur1 = 1901–1946 | valdur2 = 1901–1906 | valdur3 = 1918–1920 | valdur4 = 1928–1936 | valdur5 = }} '''Jóannes Patursson''' (føddur [[6. mai]] [[1866]] í [[Kirkjubø]], deyður [[2. august]] [[1946]]) vanliga nevndur Bóndin, búði í Kirkjubø, har hann eisini festi størsta kongsgarðin í [[Føroyar|Føroyum]]. Foreldrini vóru Trina Dionedatter f.1840 á Velbastað, norði á Heyggi og Páll Patursson úr Kirkjubø. Jóannes var langabbasonur [[Nólsoyar Páll]]. Jóannes giftist við Guðny Eiriksdóttur úr Karlsskála í Íslandi. Jóannes fór til [[Noreg]]s í [[1882]], har hann fekk landbúnaðarútbúgving. Hann hevði stórar ætlanir um [[Landunaður|landbúnað]] í Føroyum. Í [[1884]] kom hann heimaftur og hitti á vegnum ein komandi føroyskan tjóðskaparmann, [[Rasmus Christoffer Effersøe]], sum hann fór at samstarva nógv við í framtíðini. Í [[1887]] tók skriving seg upp í [[Dimmalætting]] um Føroya støðu í mun til [[Danmark]]ar, og hetta bleiv í [[1888]] til veruligt kjak. Og [[25. desember|jóladag]] [[1888]] var [[Jólafundurin]] í tinghúsinum, har samtykt varð, at virkast skuldi fyri at varðveita [[Føroyskt mál|føroyska málið]], sum tá var hótt. Hetta førdi til stovnanina av [[Føringafelag|Føringafelagi]] í [[1889]]. Jóannes varð valdur í [[Løgting]]ið í [[1901]], og fór har at virka fyri endamáli Føringafelags, sum var # at fáa Føroya mál til æru, og # at fáa føroyingar at halda saman og ganga fram í øllum lutum, at teir mugu vera sjálvbjargnir. Hann sat í løgtinginum restina av lívinum. Her býttust føroyskir tinglimir í liberalar, sum Jóannes hoyrdi til, og konservativar. Í [[1906]] var [[Sambandsflokkurin]] formliga stovnaður, og grundarlagið undir føroysku flokkskipanini skapt. Fyrsta tíðin í løgtinginum gekk væl, og Løgtingið vann nógvar pengar tey fyrstu árini. Jóannes og Christian Bærentsen, vinstri- og amtmaður, fingu fleiri lógir ígjøgnum, eitt nú nýggja lønarlóg fyri lærarar, skipatrygging o.s.fr. Eisini fingu teir Fólkatingið at játta Føroyum 57 000 kr um árið. Jóannes setti uppskot um tað sonevnda 'hvalagjaldið', har Løgtingskassin vann um 10 000 - 15 000 krónur um árið, sum eisini varð viðtikið. Hugsjónir Jóannesar byrja spakuliga at koma til lívs, og tað tykist, at skjótt vera Føroyar sjálvstøðugt, sum Jóannes hevur ynskt. Á Ólavsøku í 1902 legði Jóannes fram uppskot, at brennivínstollurin, sum áður var farin í ríkiskassan og var størsta inntøka ríksins úr Føroyum, skuldi nú umsitast av Løgtinginum. Hetta tók ongin av tingmonnunum undir við, og er tað hetta uppskotið sum seinni spøkir aftur, tá Jóannes 'fellur' í 1906.  Jóannes sat í danska fólkatinginum [[1901]]-[[1906]] og í danska landstinginum [[1918]]-[[1920]] og [[1928]]-[[1936]]. [[1901]]-[[1906]] umboðaði hann Suðuroyar valdømi, og Suðurstreymoyar valdømi [[1906]]-[[1946]]. Tjóðskaparkensla Jóannesar fánar ikki, tá hann verður fólkatingslimur. Tvørtímótir. Hann nýtir høvið í fyrstu talu síni at greiða donsku pressu og politikarum frá um føroysk viðurskiftir. Dentur varð framvegis lagdur á móðurmálið og skúlagongd, har hann krevur, at næmingar skulu læra føroya søgu. Hann staðfestur, at ongin fíggindaskapur fylgdi við teimun tjóðskaparligu viðurskiftinum, og loysing frá Danmark enn ikki ein ætlan. Áður er Jóannes stemplaður sum “''danahatari''” og stuðlari av 'separatismu'. Hugtøkini verða fyrstu ferð nýtt um Jóannes í 1894 í eini veistlu fyri sýslumanninum, [[Hans Christopher Müller|H. C. Muller]], tá Jóannes læt glasið standa á borðinum, tá skálað varð fyri “''móðurlandinum Danmark''”. Við fólkatingsvalið í 1903 møtir Jóannes harðari mótstøðu. Hann hevði stutt fyri valið givið út bókina 'Færøsk Politik', har hann lýsir føroyskan politikk. Hann setur spurnartekin við dosnku grundlógina og metir, at skipanin ikki var nóg góð fyri føroyingar. Hann setur fram ta áskoðan á framtíðar stýrislag Føroya, í fimm pørtum, har endamálið er at: Løgtingið verður alt fólkavalt og skipar seg sjálvt við formanni og næstformanni. Ríkisins umboðsmaður sleppur á fundirnar, men hevur ikki atkvøðurætt. Eingin lóg verður gandandi í Føroyum, uttan hon øll er samtykt av løgtinginum. Løgtingið kann gera lógaruppskot, sum stjórnin beinleiðis kann góðkenna. Løgtingið fær undir uppsýni av stjórnini ræðið á serligu føroysku fíggjarviðurskiftunum. [[1906]]-[[1940]] var Jóannes í [[Sjálvstýrisflokkurin|Sjálvstýrisflokkinum]]. Men tá hann ikki varð valdur at stilla upp fyri flokkin í 1940, fór hann úr flokkinum. Saman við [[Vinnuflokkurin|Vinnuflokkinum]] stovnaði hann [[Fólkaflokkurin|Hin føroyska fólkaflokkin (radikalt sjálvstýri)]]. Hetta samsvaraði væl við broytta lyndi hansara. Í fyrstuni var Jóannes hóvligur sjálvstýrismaður, men til endans var hann víðgongdur loysingarmaður. Leygardagin [[14. september]] [[1946]] var fólkaatkvøða um ríkisrættarstøðu Føroya, og ein meiriluti av fólkinum valdi loysing. Men av tí at Jóannes doyði [[2. august]], slapp hann ikki at síggja tað henda. * [[1888]] Var við til at seta [[Jólafundurin 1888|Jólafundin]]. * [[1901]]–[[1946]] Í [[Løgting]]inum. * [[1901]]–[[1906]] Í Fólkatinginum. * [[1909]]–[[1936]] Formaður í [[Sjálvstýrisflokkurin|Sjálvstýrisflokkinum]]. * [[1940]]–[[1946]] Í Fólkatinginum. * [[1940]] Stovnaði saman við [[Vinnuflokkurin|Vinnuflokkinum]] [[Fólkaflokkurin|Fólkaflokkin]]. * [[1940]]–[[1946]] Formaður í [[Fólkaflokkurin|Fólkaflokkinum]] == Yngri árini og sprettan av tjóðskaparkensluni == Bóndagarðurin hevur nógv ættarlið á bakið, og mentanin er sterk. Har er nógv at byggja á og kenna ábyrgd fyri. Á ungum árum, leggur pápin hesa ábyrgdarkensluna niður í sonin. Foreldrini hava uttan iva spælt ein avbera stóran leiklut í, hvør Jóannes gerst sum persónur. Sum 15 ára gamal, fer Jóannes til Noregs á landbúnaðarskúlan, Stend. Seinni tekur hann búnaðarprógv í Os, uttanfyri [[Oslo]]. Heimafturkomin, festir hann kirkjubøgarð. Hann tekur ikki bert vitanin um landbúnaðin við sær heim aftur. Í Noreg hoyrir hann stríð [[Bjørnstjerne Bjørnson]] um Norska flaggi, og um onnur, tá, óvunnin rættindi; og á skúlanum eru eisini íslendingar ið hava sína ávirkan. == Tilboðið == Í 1906 merkist av álvara at føroyski tjóðskaparhugurin er givin at blóma. Hin 14.mai 1906, leggur Jóannes, fram eitt tilboð til Løgtingið frá donsku stjóruni. “Tilboðið” vildi í høvuðsheitinum føra við sær at Løgtingið fekk størri ábyrgd á nøkrum málsøkjum í Føroyum, afturfyri at fáa eisini krevja skatt inn. Eftir viðgerð á tingi í mai mánaði, var samtykt at heita á løgmalaráðharran um at koma við einari skrivligari orðing av tilboðnum. Eisini kann sigast, at Oliver Effersøe, sum umboðaði komandi sambandsflokkin, gjørdi sær stóran ómak at tala niður um “Tilboðið”, sum seinni gjørdist niðurlag fyri Jóannes. Sama ár er bæði fólkatings- og løgtingsval. Fólkatingsvalið hin 22. juni gjørdist ein stórur ósigur fyri bóndan úr Kirkjubø, har mótstøðumaðurin, Oliver Effersøe, fekk meir enn tvífalt so nógvar atkvøður sum Jóannes. Sjálvstýrispolitikkur var av álvara í vanda fyri falli. Á løgtingsvalinum hin 18. juni vóru valdir 8 sjálvstýrispolitikkarar, meðan Sambandsflokkurin fekk 12 valdar. Við hesum var løgtingið býtt í tveir partar: ein sambandsflokk og ein sjálvstýrisflokk. Sambandsflokkurin var settur á stovn í 1906. Sjálvstýrisflokkurin hevði virkað sum flokkur síðan 1903, tá '''Føroya Framburðsfelag''' varð sett á stovn, men varð formliga settur á stovn í 1908 ella 1909. Tá “Tilboðið” verður viðgjørt á Ólavsøku í 1906, verður tað eitt sjálvsagt niðurlag fyri Jóannes (meirluturin var jú sambandsmenn). == Fall Jóanessar == Jóannes varð skuldsettur fyri bæði eitt og annað. Tað at [[Fríðrikur Petersen]], próstur, var í móti Jóannessar politisku hugsjónum, hevur verið ein avgerandi faktorur, tá Jóannes 'fall'. Fólkið í Føroyum hevði stóra virðing fyri prósti, og tá hann og floksmenn hansara skuldsettu Jóannes fyri bæði ''danahatur'' og '<nowiki/>''separatismu''<nowiki/>', hevði bóndin ongan kjans. Hugtøk sum '<nowiki/>''Brændevinspartiet''<nowiki/>' og '<nowiki/>''ædruelighedens fjende nr. 1''<nowiki/>', sum hava uppruna í 1902, tá hann setti fram uppskot um brennivínstoll, vórðu tikin fram aftur. Danmark hevði umsitið brennivínstollin í mong ár, men er tó ongantíð komið undir slíkt hugtak. Viðhaldsmenn Jóannessar blivu stemplaðir sum '<nowiki/>''skilsmissepolitikere''<nowiki/>' og '''ótrúgvir ríkisfelagsmenn''<nowiki/>'. Umframt skuldsetanir, varð hótti ein av høvuðsfaktorinum til fallið. Tá tala var um m.a. “Tilboðið”, ''hótti'' Skattaræðingin við høgum skatti og segði at avleiðingar vóru “innliming til ein annan stat”. Virðingin fyri danir var so høg, at fólkið ikki longur vildi kennast við Jóannes og sjálvstýrispolitikk hansara. == Útgivið == * 1888 - [http://fo.wikisource.org/wiki/N%C3%BA_er_tann_stundin Nú er tann stundin...]. * 1903 - ''Færøsk politik'' * 1922 - 1945 ''Kvæðabók I-V'', * 1925 - ''[http://www.heimskringla.no/faeroysk/folkekvad/index.php Føroysk kvæði um brøgd norðmanna ættarinnar úti og heima]'' * 1931 - ''Færøsk selvstyre'' * 1932 - ''Yrkingar'' * 1933 - ''Við ókunnugum fólki til Kirkjubøar'' * 1936 - ''Heilsan í forðum og nú'' * 1966 - ''Tættir úr Kirkjubøar søgu, endurminningar'' == Keldur == * ''Løgting 150 - Hátíðarrit 2'', Løgtingið, Tórshavn 2002, s. 334. * ''Jóannes Patursson'', eftir [[Hans Jacob Debes]], Forlagið Søgumál, 1991. {{Formenn Fólkafloksins}} {{DEFAULTSORT:Patursson, Jóannes}} [[Bólkur:Føroyskir politikarar]] [[Bólkur:Føroyskir rithøvundar]] [[Bólkur:Føðingar í 1866]] [[Bólkur:Føroyskir bóndir]] [[Bólkur:Politikarar úr Sjálvstýrisflokkinum]] [[Bólkur:Politikarar úr Fólkaflokkinum]] [[Bólkur:Løgtingslimir]] [[Bólkur:Andlát í 1946]] baol0v1asb3i47rorp4y4b93pu1rume 0 2014 385299 361725 2025-07-06T05:14:02Z Alpinu 1714 /* Hendingar í august */ Spanish spelling 385299 wikitext text/x-wiki {{AugustKalendari}} '''August''' er 8. mánaði í árinum eftur tí [[gregorianski kalendarin|gregorianska kalendaranum]] og ein av 7 mánaðum, sum hava 31 dagar. Til heiðurs fyri [[Augustus]] keisara í Rom varð ein mánaður uppkallaður eftir honum, eins og juli er uppkallaður eftir [[Julius Cæsar]], (d. ár 44 f.Kr). Fyri at mánaðurin hjá Augustusi ikki skuldi vera styttri enn tann hjá Juliusi, varð ein dagur fluttur frá [[februar]] til august, so bæði [[juli]] og august gjørdust eins langir. == Hendingar í august == <onlyinclude> * [[1. august]] [[30 f.Kr.]] - [[Marcus Antonius]], rómverskur politikari, herovasti og elskarin hjá [[Kleopatra]], fremur sjálvmorð í [[Alexandria]] í [[Egyptaland]]. * [[1. august]] [[1800]] - Bretski kongur [[Georg III av Stórabretlandi|Georg III]] undirskrivar lógina ''Act of Union 1800'', sum sameinir Kongaríki Stórabretland og Kongaríki Írland til [[Sameinda Kongaríki Stórabretland og Írland]]. * [[1. august]] [[1980]] - [[Vigdís Finnbogadóttir]] verður sum fyrsta kvinna í heiminum, vald til [[forseti|forseta]], tá hon vinnur tað [[Ísland|íslenska]] forsetavalið. * [[1. august]] [[2014]] - [[Pamela Anderson]] kom til Føroya á vitjan umboðandi felagsskapin [[Sea Shepherd]]. Hon og onnur frá Sea Shepherd høvdu tíðindafund á [[Hotel Føroyar|Hotel Føroyum]]. * [[3. august]] [[1492]] - Í lýsingini tann 3. august seta trý skip, ''Santa María, Niña'' og ''Pinta'', seglini og fara úr spanska havnarbýnum Palos í einari roynd at finna sjóleiðina til [[India]] vestur um hav. Fyrsta ferðin hjá [[Kristoffur Kolumbus|Kristoffuri Kolumbus]] er byrjað. * [[3. august]] [[1914]] - Fyrsta skipið siglir ígjøgnum nýggju [[Panamaveitin|Panamaveitina]]. * [[3. august]] [[1958]] - [[USA|Amerikanski]] kjarnorkurikni [[kavbátur|kavbáturin]] ''Nautilus'' siglir undir ísinum á [[Norðpólurin|Norðpólin]]. * [[3. august]] [[2007]] - [[Russland|Russiski]] trolarin [[Olshana]], við 270 tonsum av dieselolju umborð, søkkur í [[Tangafjørður|Tangafirði]] vestanfyri * [[10. august]] [[1961]] - [[Vjetnamkríggið]]: [[USA|Amerikonsk]] hernaðarflogfør byrja at spræna [[Evnafrøði|evnafrøðilig]] evni til leyvoyðing út yvir landið. * [[10. august]] [[2003]] - [[Veður|Hitabylga]] í Evropa. Hitin í [[Frakland|Suðurfraklandi]] er ymsastaðni meiri enn 40 [[Celsiusstigin|stig]]. *[[13. august]] [[1961]] - Tíðliga á morgni byrja [[Eysturtýskland|eysturtýskir]] hermenn at byggja [[Berlinmúrurin|múrur]] uttan um [[Berlin|Vesturberlin]]. * [[23. august]] [[1989]] - [[Ungarn]] letur markið til [[Eysturríki]] upp. * [[28. august]] [[1963]] - [[Martin Luther King]] heldur heimsgitnu røðuna við heitinum "I have a dream" í [[Washington]], meðan 200 túsund fólk lurta eftir honum. * [[28. august]] [[1985]] - Heimsins fyrsta [[roykibann]] kemur í gildi, tá ein matstova í [[Colorado]], [[USA]], bannar royking innandura. * [[31. august]] [[1997]] - [[Diana prinsessa av Wales]] letur lív aftaná eina bilvanlukku í [[París]]. * [[31. august]] [[2019]] - [[Løgtingsvalið 2019|Løgtingsval]] í Føroyum. </onlyinclude> {{Commonscat|August}} {{Mánaðir}} [[Bólkur:Mánaðir]] [[Bólkur:Dagar]] o9cgv7d940b5r2g5coetsr3i7p6qvrg 0 2169 385295 379505 2025-07-06T04:55:51Z Alpinu 1714 /* Føðingar */ Spanish spelling 385295 wikitext text/x-wiki {{FebruarKalendari}} '''29. februar''' er dagur 60 í árinum í [[Gregorianski kalendarin|gregorianska kalendaranum]] ('''um [[skotár]] er'''). 306 dagar eru eftir av árinum. == Hendingar == <onlyinclude> * [[1956]] - [[Sovjetsamveldið|Sovjettiski]] leiðarin [[Nikita Khrusjtjov]] forkastar politikkin hjá [[Josef Stalin|Stalin]]. </onlyinclude> == Føðingar == * [[1468]] - [[Pauli III]], pavi (d. [[1549]]). * [[1792]] - [[Gioachino Rossini]], italskt tonaskald (d. [[1868]]). * [[1896]] - [[Morarji Desai]], indiskur politikari (d. [[1995]]). * [[1908]] - [[Balthus]], polsk-franskur malari (d. [[2001]]). * [[1916]] - [[Dinah Shore]], amerikonsk sjonleikarinna (d. [[1994]]). * [[1924]] - [[Carlos Humberto Romero]], forseti [[El Salvador]] (d. [[2017]]). * [[1928]] - [[Joss Ackland]], enskur sjonleikari (d. [[2023]]). * [[1944]] - [[Dennis Farina]], amerikanskur sjonleikari (d. [[2013]]). * [[1972]] - [[Pedro Sánchez]], spanskur politikari. * [[1976]] - [[Ja Rule]], amerikanskur rappari. * [[1984]] - [[Darren Ambrose]], enskur fotboltsleikari. * [[2000]] - [[Ferran Torres]], spanskur fotboltsleikari. * [[2004]] - [[Lydia Jacoby]], amerikanskur svimjari. == Andlát == * [[1944]] - [[Pehr Evind Svinhufvud]], forseti [[Finnland]]s (f. [[1861]]). * [[1956]] - [[Elpidio Quirino]], forseti [[Filipsoyggjar]] (f. [[1890]]). * [[2012]] - [[Davy Jones]], enskur tonleikari (f. [[1945]]). * [[2024]] - [[Ali Hassan Mwinyi]], forseti [[Tansania]] (f. [[1925]]). * [[2024]] - [[Brian Mulroney]], kanadiskur politikari (f. [[1939]]). {{Mánaðir}} {{Commonscat|29 February}} [[Bólkur:Dagar|Februar, 29.]] 2yor4tvo93vh0265h40en478bixh3q8 0 6338 385305 384620 2025-07-06T05:54:11Z Alpinu 1714 /* Val 2009 */ Spanish spelling 385305 wikitext text/x-wiki {{Infoboks Land| uppruna_navn = República de Chile| navn = Kili| mynd_flagg = Flag_of_Chile.svg| mynd_skjald = Coat of arms of Chile.svg| motto = "Por la razón o la fuerza"| mynd_positión = CHL orthographic (+all claims).svg| alment_mál = [[Spanskt mál|Spanskt]]| høvuðsstaður = [[Santiago]]| forseti_heitið = Forseti| forseti = [[:es:Gabriel Boric|Gabriel Boric]]| løgmaður_heitið = Varaforseti| løgmaður = | vídd = 755 696| vatn = 1,07 %| íbúgvar = 19 677 310| íbúgvar_ár = 2021| íbúgvar_km2 = 26| fullveldi = [[12. februar]] [[1818]]<br />(frá [[Spania]])| gjaldoyra = Kilskur peso (CLP)| tíðarzona = [[UTC]] -4| tjóðsangur = "Dulce patria, recibe los votos"| alnet_økisnavn = [[.cl]]| telefon_landakota = 56| spenningur = | viðmerkingar = | }} '''Lýðveldið Kili''' ([[Spanskt mál|spanskt]]: ''República de Chile'') er eitt land í [[Suðuramerika]]. Í norðanfyri hevur Kili mark við [[Perú]] og [[Bolivia]], og eystanfyri við [[Argentina]]. Høvuðsstaður er [[Santiago]]. Landið er lýðveldi, og [[Átrúnaður|trúgvin]] er sum allastaðni í Suðuramerika tann [[Rómversk-katólska kirkjan|katólska]]. Kili er 4200 km langt, tað er líka langt sum úr Føroyum til [[Kanarisku oyggjarnar|Kanariuoyggjar]]. Har landið er breiðast, er tað bara 180 km. Høvuðsstaðurin eitur [[Santiago]], og tey flestu fólkini búgva í høvuðsstaðnum og størsta havnarbýnum [[Valparaíso]]. Landið er 756,096 km² til ummáls (2 ferðir størri enn [[Týskland]]) men hevur bara 18,5 mió íbúgvar (1/5 av týska fólkatalinum). [[Spanskt mál|Spanskt]] er høvuðsmálið og latínska alfabetið verður brúkt. == Navnauppruni == [[Mynd:LocationChile.svg|thumb|right|250px|Kort av Suðuramerika har Kili er merkt.]] == Søga == [[Mynd:Allende_supporters.jpg|thumb|right|250px|Mótmælisfólk.]] [[Mynd:Pinochet_11-09-1982.JPG|thumb|right|250px|[[Augusto Pinochet]] ráddi í Kili frá [[1973]] til [[1990]] <ref>http://latinamericanhistory.about.com/od/20thcenturylatinamerica/p/pinochetbio.htm</ref>.]] [[Mynd:Tololo_a.JPG|thumb|right|250px|[[Stjørnufrøði]]ngar kunnu granska klára náttarhimmalin úr [[Cerro Tololo]] í [[Andesfjøll]]um, sum er næststørsta stjørnugranskingarstøð í heiminum.]] Fasistar, sum vóru stuðlaðir av [[USA]], tóku ræðið í [[1973]], og í [[1647]] var ein av heimsins allarringastu [[Jarðskjálvti|jarðskjálvtum]] har. Í Kili fór gosfjallið [[Puyehue-Cordón Caulle]] at goysa í [[2011]] <ref>http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-13664735</ref>.Gosið hevur darvað flogferðsluni í Kili, [[Uruguei]], [[Argentina]] og [[Brasil]]. Øskuskýggið gjørdi eisini sítt til, at ein fundur millum [[suðuramerika]]nsku fíggjarmálaráðharrarnar í [[Buenos Aires]] mátti avlýsast. === Hendingarøð === * Um 11 000 f.Kr.: Fyrstu menniskjuni koma til Kili. * Um 5000 f.Kr.: Chinchorrosfólkið í Norðurkili setur búgv. * Um 700: Fólk á [[Páskaoy]]nni fara at byggja steinpallar, sum eru partur av halgidómum. * 1100-talinum: Fyrstu høggmyndirnar úr gróti verða reistar á bygdum pøllum á [[Páskaoy]]. * Um 1300: Ovurstórar grótmyndir verða reistar á [[Páskaoy]]. Grótmyndirnar á [[Páskoy]] vórðu stundum gjørdar í sloknaðum gosopum. * Um 1490: Inkaríki í Kili, [[Ekvador]], [[Peru]] og [[Bolivia]]. * Um 1500: Á [[Páskaoy]] verður bygd ein bygd við avlongum gróthúsum. * 1600-talinum: Farið verður at byggja tupa á [[Páskaoy]], tað eru torn úr gróti við kømrum inni í miðjuni. * 1817: [[San Martín]] sigrar á [[Spania|sponskum]] heri í [[Chacabuco]] í Kili, og landi fær sjálvstýri. * [[1973]]: Fólkavaldið forsetin í Kili [[Salvador Allende]] verður dripin, tá ið herurin við [[Augusto Pinochet]] á odda tekur valdið. === Inkaríkið === Í [[1525]], tá ið inkaríkið stóð í besta blóma, vóru 3200 km ímillum suður- og norðurmarkið. Landið var fram við [[Kyrrahav]]i. Har eru nú londini Kili, [[Peru]], [[Ekvador]] og [[Bolivia]]. === Einaræði === Síðan hernaðarkvettið í Kili á heysti [[1973]] hevur ivi valdað, um hermenn beindu fyri marxistiska, [[Fólkaræði|fólkavalda]] forsetanum [[Salvador Allende]] ella um hann doyði fyri egnari hond. Grøvin hjá [[Salvador Allende]] í kilenska høvuðsstaðnum [[Santiago]] er opnað og líkið grivið upp. Rættarlæknar skulu nú kanna líkið av fyrrverandi forsetanum í Kili til tess at staðfesta veruligu orsøkina til deyða hansara fyri umleið 40 árum síðan. Spurningurin er, um talan er um [[sjálvmorð]] ella um forsetin varð avrættaður av hernaðarstjórnini hjá [[Augusto Pinochet]], sum tók valdið í Kili við einum kvetti á heysti [[1973]]. Hesar ógreiðu umstøður kring deyða Allendes hava plágað kilenska samfelagið. Marxisturin [[Salvador Allende|Allende]] var fyrsti [[Fólkaræði|fólkavaldi]] forseti í Kili í [[1970]]. Undir kvettinum [[11. september]] í [[1973]] doyði hann. Alment hevur [[sjálvmorð]] verið nevnt sum deyðsorsøk. At hann beindi fyri sær við einari rifflu, sum hann hevði fingið frá fyrrverandi [[kuba]]nska forsetanum [[Fidel Castro]]. Tá Allende skuldi beina fyri sær, var forsetaborgin undir álopi bæði á landi og í luftini. Við hernaðarkvettinum kom [[Augusto Pinochet]], herovasti, fram at valdinum sum [[einaræði]]sharri. Hernaðarstjórnin sýtti næstingum Allendes at síggja deyða forsetan. Ístaðin segði herurin, at líkið varð kannað á einum hernaðarsjúkrahúsi, har staðfest varð, at hann var deyður fyri egnari hond. [[Fidel Castro|Castro]], tíðindafólk og mangir eygleiðarar hava leingi ivast í almennu frágreiðingini. Tey halda hermenn hjá [[Augusto Pinochet|Pinochet]] hava beint fyri [[Salvador Allende|Allende]]. Næstingarnir hjá Allende halda hann hava beint fyri sær sjálvum, men vilja tó, at líkið verður kannað til tess at beina av vegnum allan iva. Fyri kvettið hevði Allende sagt seg vera til reiðar at doyggja heldur enn at geva seg yvir til herin. Tað var kilenski ríkisákærin, sum í [[januar]] [[2011]] gav boð um, at líkið av Allende skuldi kannast. Boðini komu í sambandi við, at 725 deyðstilburðir undir Pinochet-stjórnini skuldu kannast. == Politikkur == [[Mynd:Marcha_gay_en_Santiago_de_Chile,_2009.jpg|thumb|right|250px]] === Politiska søgan === [[Andesfjøll]]ini, ið sum ein høgur verjugarður eru suður ígjøgnum landið, høvdu við sær, at Kili varð síðsta land í [[Amerika]], [[spania]]menn løgdu undir seg. Landið loysti frá [[Spania]] í [[1818]]. Frá [[1973]] til [[1990]] stýrdi rái [[einaræði]]sharrin [[Augusto Pinochet]] Kili, men nú eru politisku viðurskiftini broytt til tað betra. === Val 2009 === Á valinum í [[2009]] vann tann høgrasinnaði ríkmaðurin [[Sebastián Piñera]] á sosialdemokratinum [[Eduardo Frei]]. Sambært valnevndini fekk Sebastián Piñera 52 prosent av atkvøðunum og Eduardo Frei 48 prosent. Piñera stillaði eisini upp á valinum fyri fýra árum síðani, men ta ferðina mátti hann lúta fyri [[Sosialisma|sosialistinum]] [[Michelle Bachelet]]. Undir valstríðnum hevur Piñera millum annað sagt, at hann fer at leggja dent á at bøta um trygdina í landinum, og at hann fer at brúka sína støðu sum vinnulívsmaður til at hjálpa vinnuni burtur úr kreppuni, sum hon er í <ref>http://online.wsj.com/article/SB10001424052748703569004575008751383413436.html</ref>. === Vindmegi === [[Mynd:Mina_de_Chuquicamata,_Calama,_Chile,_2016-02-01,_DD_110-112_PAN.JPG|thumb|right|250px|Á myndini er eitt opið nám, sum er tað størsta í heiminum. Tað er í [[Chuquicamata]]. Har verður koparmálmur høgdur.]] Ein norsk vindmylluverkætlan í Kili hevur vakt ans. Verkætlanin undir heitinum [[El Totoral]] umfatar 23 2 MW myllur á 120 metrar og skal framleiða 110 GWh um árið. Hetta svarar til nýtsluna hjá 50.000 kilenskum húsarhaldum. Talan er um størstu vindmylluverkætlan í Kili. Myllurnar standa á einum øki, ið er 900 hektarar, 300 kilometrar norðanfyri høvuðsstaðin [[Santiago]]. [[Noreg|Norðmenn]] hava gjørt íløgur fyri 140 mió norskar krónur í verkætlanina, sum verður fíggjað undir eini nýggjari kilenskari lóg, sum krevur, at í minsta lagi 5 % av elektrisitetinum frá kilenskum veitarum skulu koma frá varandi orku. Samlaði kostnaðurin av verkætlanini er sambært ''Teknisk Ukeblad'' 140 mió. [[Amerikanskur dollari|amerikanskar dollarar]] <ref>{{Cite web |url=http://www.tu.no/energi/article234207.ece |title=Archive copy |accessdate=2011-07-03 |archive-date=2011-07-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110727000040/http://www.tu.no/energi/article234207.ece |dead-url=yes |archivedate=2011-07-27 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110727000040/http://www.tu.no/energi/article234207.ece }}</ref>. Almenna norska orkufelagið [[Statkraft]] eigur 60 pst. í SN Powers og almenna íleggingarfelagið [[Norfund]] 40 pst. Felagið rekur frammanundan vatnorkuverk í [[Suðuramerika]] og [[Ásia]]. Forsetin í Kili stóð fyri almennu vígsluni av vindmylluparkini, sum norska felagið [[SN Powers]] hevur staðið á odda fyri. === Javnrættindi === ==== Kvinnurættindi ==== Kili er limir í IDEA (stytting fyri "International Institute for Democracy and Electoral Assistance"). IDEA er ein altjóða felagsskapur, sum arbeiðir fyri at útbreiða og styrkja [[Fólkaræði|demokrati]] í heiminum. Øktur kvinnuleiklutur í politikki er ein sjálvsagdur lutur í arbeiðinum hjá IDEA. IDEA varð stovnað í [[1995]]. ==== Samkynd ==== Tað at vera [[samkynd]]ur er lógligt <ref>{{Cite web |url=http://www.drclas.harvard.edu/revista/articles/view/698 |title=Archive copy |accessdate=2011-07-03 |archive-date=2011-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811054230/http://www.drclas.harvard.edu/revista/articles/view/698 |dead-url=yes |archivedate=2011-08-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110811054230/http://www.drclas.harvard.edu/revista/articles/view/698 }}</ref>. == Landafrøði == [[Mynd:Llaima_eruption2.jpg|thumb|right|250px|Eini 55 virkin gosfjøll eru í landinum.]] [[Mynd:BeagleChannelGlacier.jpg|thumb|right|250px|Í [[Patagonia]] sunnast í Kili eru bæði hálvoyðimerkur og jøklar.]] [[Mynd:CapeHorn.jpg|thumb|right|250px|Sunnasta nesið í Suðuramerika eitur Hornið.]] Kili er tað longsta og javnsmalasta land í heiminum. Landið er 4 200 km langt norður og suður, líka langur teinur sum úr [[Føroyum]] til [[Kanarisku oyggjarnar|Kanariaoyggjar]]. Har landið er breiðast, ertað 180 km. Mesta fólkið býr miðskeiðis í Kili kring høvuðsstaðin og størsta havnabýin, [[Valparaíso]]. Frukt, korn og vínber verða dyrkað í dølunum í Miðkili, har nógv vatn rennur oman úr fjøllunum. Kili er ógvuliga smalt og langt. Tað liggur ímillum [[Andesfjøll]] eystanfyri og [[Kyrrahav]] vestanfyri. Onganstaðni eru fleiri enn 25 km ímillum [[Kyrrahav]] og [[Argentina|argentinska]] markið, men 4300 km eru úr sólsvidnu [[oyðimørk]]unum norðanfyri suður í jøklarnar sunnanfyri. Har sum landið er breiðast, er tað 350 km, har tað er smalast bara 100 km. Fram við sunnara parti av strondini gongur skergarður. Í kalda og veðurbarda Suðurkili eru 55 gosfjøll, sum goysa, vakrir firðir, fleiri stórir jøklar byrgja dalarnar og snjóklæddir fjallatindar. Longri norðuri ganga lág fjøll heilt út ímóti strondini. Eystan fyri hesi fjøll eru dalar, sum ganga norður og suður, og so koma [[Andesfjøll]], sum eru markið millum Kili og [[Argentina]]. Fleiri eldfjøll eru ímillum, og [[jarðskjálvti]] er vanligari í Kili enn í nøkrum øðrum landi. Norðast í landinum er tann stóra [[Atakamaoyðimørk]]in, har man vera eitt tað turrasta pláss í heiminum, men kilingar fáa væl burtur úr henni kortini, tí har eru tjúkkar fláir av salpetri, sum teir høgga, síðan verður salpetrið reinsað og selt sum tøð. Á teimum høgu fjøllunum liggur kavi og ísur, og í støðum gongur hann heilt út móti strondini. Lítið fólk býr suðuri í landinum. [[Punta Arenas]] er syðsti býur í heiminum. Einasti landbúnaður har suðuri er [[Seyður|seyðahald]]. Býurin er við [[Magellanssund]], farleiðin, sum skipini plaga at sigla at sleppa undan at fara um veðurringa Hornið. Havnin er full av fiskiførum og skipum, sum gera kanningar við [[Antarktis|Suðurkoll]], og hon er eisini miðdepil fyri [[Olja|oljuvinnu]]. Býurin er undir holinum í osonlagnum, og tí mega fólk har verja seg væl fyri [[sólin]]i. Høvuðsstaðurin [[Santiago]] er í einum dali heilt uppi í fjøllunum. Til henda býin kemur nógv ferðafólk úr [[USA]]. [[Valparaíso]] er stór skipahavn. Nógvir firðir skera seg inn í landið. === Landslutirnir === Kili er býtt sundur í 15 landslutir <ref>http://www.statoids.com/ucl.html</ref>. Nú á døgum hevur hetta sundurbýtið lítið uppá seg hjá vanligum fólki. Hvør landslutur hevur sín [[Høvuðsstaður|høvuðsstaði]]. Landspartarnir eru: [[Mynd:ChileRegions (+Numbers).svg|thumb|128px|Á kortinum er Kili býtt í 15 øki.]] {|class="wikitable sortable" |- style="background:#ececec;" !Nr.!!Navn!!Spanskt upprunaheiti!!Høvuðsstaður |- |XV |[[Mynd:Flag of Arica y Parinacota, Chile.svg|22x20px|border|Arica y Parinacota, Chile]] [[Arica and Parinacota]] |Región de Arica y Parinacota |[[Arica, Chile|Arica]] |- |I |[[Mynd:Flag of Tarapaca, Chile.svg|22x20px|border|Tarapaca, Chile]] [[Tarapacá]] |Región de Tarapacá |[[Iquique]] |- |II |[[Mynd:Flag of Antofagasta Region, Chile.svg|22x20px|border|Antofagasta, Chile]] [[Antofagasta]] |Región de Antofagasta |[[Antofagasta]] |- |III |[[Mynd:Flag of Atacama, Chile.svg|22x20px|border|Atacama, Chile]] [[Atacama]] |Región de Atacama |[[Copiapó, Chile|Copiapó]] |- |IV |[[Mynd:Flag of Coquimbo Region, Chile.svg|22x20px|border|Coquimbo, Chile]] [[Coquimbo]] |Región de Coquimbo |[[La Serena, Chile|La Serena]] |- |V |[[Mynd:Flag of Valparaiso Region, Chile.svg|22x20px|border|Valparaíso, Chile]] [[Valparaíso]] |Región de Valparaíso |[[Valparaíso]] |- |VI |[[Mynd:Flag of O'Higgins Region, Chile.svg|22x20px|border|O'Higgins, Chile]] [[O'Higgins]] |Región del Libertador General Bernardo O'Higgins |[[Rancagua]] |- |XVI |[[Mynd:Flag_of_Ñuble_Region,_Chile.svg|22x20px|border|Ñuble, Chile]] [[Ñuble]] |Región del Ñuble |[[Chillán]] |- |VII |[[Mynd:Flag of Maule, Chile.svg|22x20px|border|Maule, Chile]] [[Maule]] |Región del Maule |[[Talca]] |- |VIII |[[Mynd:Flag of Biobío Region, Chile.svg|22x20px|border|Biobío, Chile]] [[Biobío]] |Región del Biobío |[[Concepción]] |- |IX |[[Mynd:Flag of La Araucania, Chile.svg|22x20px|border|Araucanía, Chile]] [[Araucanía]] |Región de la Araucanía |[[Temuco]] |- |XIV |[[Mynd:Flag of Los Ríos, Chile.svg|22x20px|border|Los Rios, Chile]] [[Los Ríos]] |Región de Los Ríos |[[Valdivia, Chile|Valdivia]] |- |X |[[Mynd:Flag of Los Lagos Region, Chile.svg|22x20px|border|Los Lagos, Chile]] [[Los Lagos]] |Región de Los Lagos |[[Puerto Montt]] |- |XI |[[Mynd:Flag of Aysen, Chile.svg|22x20px|border|Aisén, Chile]] [[Aisén|Aysén]] |Región Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo |[[Coihaique|Coyhaique]] |- |XII |[[Mynd:Flag of Magallanes y la Antártica Chilena, Chile.svg|22x20px|border|Magallanes, Chile]] [[Magallanes]] |Región de Magallanes y de la Antártica Chilena |[[Punta Arenas]] |- |RM |[[Mynd:Flag of the Metropolitan Region, Chile.svg|22x20px|border|Metropolitana, Chile]] [[Santiago]] |Región Metropolitana de Santiago |[[Santiago]] |} === Páskaoy === [[Páskaoy]]ggin er eystasta oyggin í [[Kyrrahav]]i. Oyggin er gitin fyri veldugu standmyndirnar í tí berliga landslagnum. Forfedrar polynesiamanna høgdu tær í grót fyri stívliga 1000 árum síðan. Fleiri enn 600 slíkar standmyndir eru á [[Páskaoy]]nni. Summar eru um 20 m høgar. Kili eigur [[Páskaoy]]nna nú <ref>http://www.geographia.com/chile/easterisland.htm</ref>. === Titikakavatn === [[Mynd:Paisajes_cerca_de_Calama,_Chile,_2016-02-01,_DD_84_(cropped).JPG|thumb|right|250px|Í Atacamaoyðimørkini kunnu ganga fleiri ár ímillum, at tað regnar.]] Í [[Andesfjøll]]um, á markinum millum Kili og [[Peru]], er [[Titikakavatn]]. Titikakavatn liggur ógvuliga høgt, 3821 m oman sjóvar. So høgt liggur onki annað vatn í heiminum. Mesta dýpið er 265 m. Tó at nútíðarskip sigla á vatninum, gera útróðrarmenn enn bátar úr sevi. Í Titikakavatni er nógvur [[fiskur]], sum kemur fólki har á leið væl við. === Veðurlag === Í sunnara parti av Kili liggur oftast vesturætt, og hon hevur nógv regn við sær. Annars er veðurlagið so lýtt, at trø og runnar standa grøn alt árið. Norðan úr turru, steinoydnu [[Atakamaoyðimørk]]ini og suður at jøkulsklæddu fjøllunum suðuri við Hornið eru næstan øll veðurlagsbelti og landslagsfyribrigdi, sum eru í heiminum. Atakamaoyðimørk í Norðurkili er ein hin turrasti staður á [[jørðin]]i. Sumstaðni í Atakamaoyðimørk hevur aldri regnað, tað fólk veit. Í landbúnaðarlendinum í Miðkili er miðjarðarhavsveðurlag sum í [[Kalifornia]] og [[Evropa|Suðurevropa]]. Í fruktagóðu dølunum í Miðkili verður frukt dyrkað, til dømis ferskur, aprikosur og nektarinir. Syðri verður mest dyrkað av perum, súreplum og blommum. == Búskapur == [[Mynd:GDP_PPP_per_capita_IMF.png|thumb|right|250px|Ríkastu lond í heiminum ([[2007]]) eftir [[Bruttotjóðarúrtøka|BTÚ]] fyri hvørt fólk.]] [[Mynd:Chilean_vineyard_in_Andes_foothills.jpg|thumb|right|250px|Kili bæði framleiðir og útflytir mest [[vín]] í [[Suðuramerika]] og hevur søguliga havt ótrúliga stóra ávirkan á víndyrking í Suðuramerika.]] [[Mynd:Albatun_Dod.jpg|thumb|right|250px|Fiskibátur.]] Í Kili finnast ymisk málmsløg, har er gull, jarn, sink og nógv av kopari. Einki land í heiminum brýtur so nógvan koparmálm sum Kili. Kili hevur heimsins størstu goymslur av kopari, sum eisini er tann størsta útflutningsvøran <ref>http://snl.no/Chile/n%C3%A6ringsliv</ref>. Koparmálmurin verður stoyttur í landinum, og síðan verður hann útfluttur. Høgt uppi í [[Atakamaoyðimørk]]ini í Norðurkili er ein av heimsins størstu koparlindum. Námið í [[Chuquicamata]] er 4 115 m langt og 670 m djúpt. Hvørja viku verða fleiri milliónir tons av tilfari brotin og førd burtur at knúsa og vaska. Teir bróta eisini nógvan jarnmálm, kol, gull, silvur og onnur steinsløg. === Landbúnaður === Meiri enn 80 % av Kili eru berlig fjøll, og næstan alt, sum eftir er, er skógur. Bara heilt lítil partur av landinum er dyrkilendi. Mitt í Kili er veðurlagið nakað sum í [[Kalifornia]], og nóg mikið av regni er fyri grøðina. Í støðum kann kortini vera heldur turrligt, men væl ber til at veita vatn úr fjøllunum oman á bøin. Har verður nógv drivið up á landbúnaðin, og á gørðunum dyrka teir bygg, epli, [[vín]], rís, mairs og hveiti. Haraftrat verður nógv dyrkað av fóðurplantuni ''lucerne''. [[Ross]]um og neytum er nógv til av, og suðuri í landinum er heilt nógvur [[seyður]]. Eplini eru av fyrstan tíð komin úr Kili, indiánar veltu epli, tá ið [[Spania|spaniólar]] komu til landið. Nógvir kilenskir bøndur dyrka kaffi, sum verður flutt út til øll heimsins lond. === Vín === [[Spania]]menn tóku [[vín]]berjarunnar við sær til Kili og gróðursettu teir, so at teir skuldu fáa altarvín. Nú eru dalarnir við [[Santiago]] eitt hitt besta vínlendið í øllum [[Suðuramerika]]. Kilskt vín er so gott og væl umtókt, at tað verður selt um allan heim. === Ídnaður === Ídnaðurin er ikki nógv útbygdur, men tó hava teir í seinastuni roynt at fáa bygt ídnaðarvirki, so henda vinna kann koma at geva fólki og landi størri inntøku. Ein stórur partur av øllum fiskamjølinum í heiminum verður framleitt í Kili. === Fiskiskapur og alivinna === Fiskiskapur fram við [[Kyrrahav]]sstrondini hevur stóran [[Búskapur|búskaparligan]] týdning. Føroyingar byggja skip í Kili, og vit kappast við kilenarar um laksaaling. Tann lági lønarkostnaðurin í Kili gera tað torført hjá øðrum londum at kappast við hesar vørur. Kilenar framleiða ikki bara atlantiskan laks og ælabogasíl, men eisini kyrrahavslaksin Coho. Fram við strondini er nógvur [[fiskur]], og nú eru teir farnir at driva nakað upp á fiskiskap. Kili kom í gongd væl seinni enn bæði [[Føroyar]] og [[Norra]]. Hildið varð, at produktiviteturin í Kili var sera lágur, men síðstu 3 árini hava prógvað, at Kili hevur yvirhálað okkum. Í dag er kappingin við kilenar blivin so hørð, at tiltøk mugu setast í verk, skulu [[Føroyar|føroyingar]], [[Noreg|norðmenn]] og [[Skotland|skotar]] verða kappingarførir. Í [[1988]] var kilenska framleiðslan av atlantiskum laksi einans 400 tons. 13 ár seinni var framleiðslan økt til 140 000 t. Meðan 45 feløg stóðu fyri 70-80 % av framleiðsluni í [[Noreg]]i í [[2003]], so var tilsvarandi tal í Kili 11. Lágu lønirnar og stóra fjarstøðan frá flestu marknaðum hevði ført til, at teir vóru blivnir sera kappingarførir at tilvirka laksin til fløk og annað, meðan hildið var, at teir á sjálvari alisíðuni høvdu nógv at læra. Men síðst í [[1990-árini|1990unum]] og fyrst í [[2000]] fáa bæði føroyingar, norðmenn og skotar og eyguni upp fyri tí øgiliga vøkstrinum í aliframleiðsluni í Kili. Um 87 % av kilensku alingini er í einum øki, ið kallast Region X <ref>http://www.regjeringen.no/nb/dep/fkd/dok/nouer/2008/nou-2008-5/10/5/2.html?id=500171</ref>. Hetta øki er á stødd við norska fylkið [[Sør-Trøndelag]]. Onnur 12 % av framleiðsluni eru í Region XI, og er her væntandi, at størsti vøksturin í framtíðini verður innan laksaframleiðsluna. Hetta øki hevur tó sera vánaligan infrastruktur, og tí verður hesin vøksturin ikki uttan trupulleikar. Í Region X liggur ''Puerto Montt'', sum eisini ber heitið laksahøvuðsstaðurin í Kili. Her búgva 170 000 fólk, og er hetta ein øking í fólkatalinum í 10 ár upp á 45 000. Talið av fólki, sum liva í fátækradømi, er minkað við 15 % hetta sama tíðarskeiði. Um 25 000 fólk arbeiða beinleiðis í alivinnuni og verður mett, at umleið 15 000 fólk arbeiða í avleiddum vinnum. Høvuðsmarknaðirnir hjá kilensku alivinnuni eru [[USA]] og [[Japan]]. Í [[USA]] er laksamarknaðuin í støðugum vøkstri, meðan vøksturin í [[ES]] er fallandi. Tann amerikanski marknaðurin klárar harvið at taka ímóti einum vøkstri í framleiðsluni uttan at hetta ávirkar prísin stórvegis. Tann góði marknaðurin í [[USA]] hevur gjørt, at kilensku alararnir hava forvunnið pengar tað mesta av [[2003]], meðan [[Føroyar|føroyingar]] hava mist hópin av peningi. Føroyskar fyritøkur hava eisini roynt at bjóða seg fram í [[USA]], og hevur hetta givið betri prís fyri nakað av [[Fiskur|fiski]]. Tað gongur betri í kilensku alivinnuni aftur, eftir at alivinnan í landinum hevur verið so álvarsliga herjað av fiskasjúkum seinnu árini. Kili hevur ikki ta herviligu ILA-sjúkuna at stríðast við, men teir hava eina sjúku, ið verður kallað SRS. Henda sjúka er mett at kosta vinnuni um 100 millionir [[Amerikanskur dollari|$]] um árið. SRS er orsøkin til, at vinnan nýtir stórar nøgdir av [[antibiotika]]. Tað hevur ikki verið møguligt at koppseta ímóti SRS. Mett verður, at laksalús kostar kilensku alivinnuni eins nógv og tí norsku, um 70 milliónir [[Amerikanskur dollari|$]] árliga. Sjúkan IPN varð staðfest í [[1999]], og hevur hon síðan kostað vinnuni nógvan pening. Sjúkurnar furunkolosa og BKD eru einans trupulleikar í nøkrum fáum økjum. Á aliráðstevnu í [[Oslo]] í [[2010]] var ført fram, at kilenska alivinnan kemur at framleiða 300 000 tons av laksi longu í [[2013]]. Metingarnar hjá ''Aqua Gen'' siga, at tað verður selt 230 mió. rogn í Kili í [[2010]]. Um helvtin av hesum rognum gerast smolt og verða sett út á sjógv, eru 110–120 mió. smolt at seta út. Verður roknað við vanligum fellið í sjónum, og at [[fiskur]]in veksur til eina sláturvekt á, í meðal 3,0 kg verða 300.000 tons av laksi, sum er klárur til tøku í [[2013]]. Tað eru tó røddir frammi um, at alivinnan í Kili hevur trupulleikar at dragast við. [[Bjørn Hersough]], professari á ''Norges Fiskerihøgskole'', sum hevur granskað kilensku alivinnuna, sigur, at alivinnan í Kili kann fáa enn eitt knekk, og at sannlíkindini fyri hesum eru til staðar. Hinvegin er eingin ivi um, at fyrr ella seinni er Kili aftur stór laksaalitjóð, men hann væntar, at tað kann taka nøkur ár enn.<ref>[http://www.industry.fo/tidindi?Action=1&NewsId=464&currentPage=2&PID=11933 industry.fo - Kili framleiðir 300.000 tons av laksi í 2013]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Norsk feløg, ið hava keypt seg inn í alivinnuna fyri milliarda upphæddir, eru [[Cermaq]] og [[Fjord Seafood]] <ref>{{Cite web |url=http://www.bt.no/na24/article110858.ece |title=Archive copy |accessdate=2011-07-03 |archive-date=2012-01-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120119175025/http://www.bt.no/na24/article110858.ece |dead-url=yes |archivedate=2012-01-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119175025/http://www.bt.no/na24/article110858.ece }}</ref>. == Fólk == [[Mynd:FamigliaCastagnaColoniCapitanPastene1910.jpg|thumb|right|250px|Innflytarar í Kili.]] Í Kili er nógv fólk av [[Týskland|týskum]] uppruna. Tað mesta av fólkinum er hvítt og býr í miðjum landinum. === Indiánarar === Okkurt um 692 192 indiánar eru eftir <ref>http://www.ine.cl/cd2002/sintesiscensal.pdf</ref>, og teir búgva uppi í fjøllunum ella allarnorðast í [[Atakamaoyðimørkini]]. Í øldir hava mapucheindiánar stríðst fyri frælsi. Fyrst ímóti inkunum í Perú, síðan ímóti [[Spania|spanska]] [[hjáland]]aveldinum og seinast ímóti kilsku myndugleikunum. Nú á døgum livir meginparturin av teimum 800 000 mapucheindiánunum í friðingarøkjum sunnarlaga í landinum. Eitt fótbóltsfelag í Kili eitur Colo-Colo eftir einum gomlum mapuchehøvdingi. === Týskarar === Suðuri í Kili er nakað av fólki av týskari ætt <ref>http://genealogienetz.de/reg/WELT/chile.html</ref>. Forfedrar teirra fluttu til landið umleið [[1850]]. Har sum teir búsettust, var tá bara mýrar og [[regnskógur]], men nú er tað eitt tað fruktabesta lendið í Kili. Hetta fólkið tosar [[Týskland|týskt]] og hevur varðveitt týskan sið og týskan mentan. == Mentan == Rithøvundurin [[Isabel Allende]] er úr Kili, hon er eftirkomari hjá fyrrverandi forsetanum [[Salvador Allende]]. == Keldur == <references/> {{Commonscat|Chile}} {{Suðuramerika}} [[Bólkur:Suðuramerika]] [[Bólkur:Kili]] bod4x0iuwitv3dfj10wjxclm25lbiiu 0 8673 385298 338958 2025-07-06T05:03:10Z Alpinu 1714 Spanish spelling 385298 wikitext text/x-wiki [[Mynd:José de San Martín (retrato, c.1828).jpg|thumb|right|200px|José de San Martín]] '''José Francisco de San Martín Matorras''', '''José de San Martín''' ella bara '''San Martín''' ([[25. februar]] [[1778]] – [[17. august]] [[1850]]) var føddur í [[Yapeyú]], [[Corrientes]] í [[Argentina]] og varð sendur á hernaðarskúla í [[Spania]]. Hann fór heim aftur, tá ið hann frætti um frælsisbardagarnar. {{stubbi}} {{Commonscat}} [[Bólkur:Argentinar]] [[Bólkur:Søga]] [[Bólkur:Bardagar]] o960asv1qkcjw84vqcyyef8myk5l5d7 0 13174 385296 384267 2025-07-06T04:59:48Z Alpinu 1714 Spanish spelling [https://brujuladigital.net/deportes/2024/09/08/ajedrez-boliviano-gemy-es-campeon-en-espana-antes-de-ir-a-la-olimpiada-mundial-37179] 385296 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Helgi Dam Ziska.jpg|thumb|Helgi Dam Ziska í talvleiki á [[Andorra]] í 2009]] '''Helgi Dam Ziska''' (føddur [[26. juli]] [[1990]] í [[Tórshavn|Havn]]<ref>{{cite book |title=Chess International Titleholders, 1950-2016 |first=Gino |last=Di Felice |url=https://books.google.dk/books?id=0dBHDwAAQBAJ&lpg=PA366&ots=wUVkrW7Jb5&dq=helgi%20dam%20ziska%2026-07-1990&pg=PA366#v=onepage&q&f=false |access-date=June 8, 2021 |publisher=McFarland |page=366 |isbn=9781476633619}}</ref>) er til nú (2016) besti [[Føroyar|føroyski]] telvarin nakrantíð. Hann er einasti føroyingur, ið hevur vunnið sær stórmeistaraheitið. Tað gjørdi hann á [[Talvolympiadan 2016|Talvolympiaduni 2016]] í [[Baku]], tá ið hann vann á José Daniel Gemy úr [[Bolivia]].<ref name="stórmeistari">{{cite web |url=http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de |title=Helgi er stórmeistari!! |last1=Hansen |first1=Jóannes |date=12. september 2016 |website= |publisher=in.fo |accessdate=12. september 2016 |archive-date=2016-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161014040221/http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de |dead-url=yes |archivedate=2016-10-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161014040221/http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de }}</ref> == Lívsleið innan talv == Helgi byrjaði at telva sum smádrongur. Tá ið táverandi heimsmeistarin í talvi, [[Garry Kasparov]], vitjaði í Føroyum, var Helgi 10 ára gamal og longu sera áhugaður í talvi. Helgi var líka við at súkkla á heimsmeistaran, tá ið Karparov og táverandi føroyski mentamálaráðharrin Tórbjørn Jacobsen og táverandi formaður í Talvsambandi Føroya gingu yvirum vegin Niels Finsensgøtu við Viðarlundina í Havn. Helgi vann unglinga FM í talvi í 2004, tá var hann 13 ára gamal. Hann segði í samrøðu við Suna Merkisstein í útvarpssending hjá Kringvarpi Føroya, at hann minnist, at hann tá hevði sagt við Tórð Mikkelsen hjá Kringvarpinum, at hann setti sær sum mál at gerast altjóða stórmeistari í talvi. Tveir av vinmonnum hansara, ið sótu beint við, hildu hann vera øran í høvdinum at seta sær so høg mál.<ref>[http://kvf.fo/netvarp/uv/2012/07/19/tlar-gerast-strmeistari kvf.fo - Ætlar at gerast stórmeistari], Suni Merkistein, 19. juli 2012.</ref> Í august 2013 vann Helgi sín fyrsta GM norm, tá hann luttók í kapping í [[Riga]] í [[Lettland]]i. Tað var fyrsta stigið á leiðini móti stórmeistaraheitinum, fyri at gerast stórmeistari skuldi hann vinna GM normin tríggjar ferðir. Ongin annar føroyingur hevur nakrantíð vunnið henda normin fyrr, so Helgi skrivaði søgu í føroysku talvsøguni við at gerast fyrsti føroyingur nakrantíð, ið hevur vunnið ein GM norm í talvi. Tá ein dagur var eftir av kappingini í Riga, hevði Helgi fingið 5,5 stig, vunnið trý talv og spælt fimm ferðir javnt. Hetta var nokk til at tryggja honum fyrsta GM normin.<ref>[http://in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1%5Bnews%5D=1253&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=1f7676ed25eca3288611e751e002a234 In.fo, Helgi hevur vunnið GM norm]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Gott trý ár seinni eydnaðist tað Helga at vinna stórmeistaraheitið. Tað hendi á [[Talvolympiadan 2016|Talvolympiaduni 2016]] í [[Baku]], tá ið hann vann á Jose Daniel Gemy úr [[Bolivia]].<ref name="stórmeistari"/> === Talv-OL 2016 í Baku === Í 2016 luttók Helgi Dam Ziska á Talvolympiaduni í [[Baku]] saman við [[John Rødgaard]], Jóan Hendrik Andresen og Sjúrður Thorsteinsson. Føroyar vunnu 3-1 á Suðursudan.<ref>{{cite web |url=http://portal.fo/talv+ol+foroyar+vunnu+fyrsta+dystin.html |title=Talv OL: Føroyar Vunnu fyrsta dystin |last1= |first1= |last2= |first2= |date=2. september 2016 |work= |publisher=Portal.fo |accessdate=6. september 2016}}</ref> Føroyar fingu eitt stig í dystinum móti Bulgaria. Helgi Dam Ziska og John Rødgård telvaðu javnt á ávikavist 1.- og 2. borði, Helgi fekk remis ímóti [[Veselin Topalov]], ið júst tá var nummar tíggju í heiminum og fyrrverandi heimsmeistari. John Rødgård fekk við svarta fólkinum eisini remis móti øðrum sterkum stórmeistara.<ref>{{cite web |url=http://portal.fo/talv+ol+eitt+stig+moti+bulgaria.html |title=Talv OL: Eitt stig móti Bulgaria |last1= |first1= |last2= |first2= |date=3. september 2016 |work= |publisher=Portal.fo |accessdate=6. september 2016}}</ref> Føroyar vunnu 3½-½ á Jersey í triðja umfari á talvolympiaduni.<ref>{{cite web |url=http://www.dimma.fo/basic-content/talv-island/ |title=Stórsigur á Jersey og so er tað Ísland í dag |last1=Láadal |first1=Leif |date=5. september 2016 |work= |publisher=Dimma.fo |accessdate=6. september 2016 }}{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === Vann smálandakapping í 2016 === Í apríl 2016 luttók Helgi í smálandakapping í [[Luksemborg]] fyri einstaklingar. Kappingin nevndist á enskum: European Small nations Individual Chess championship 2016. Tað var eitt umboð fyri hvørja smátjóð í Evropa, ið luttóku, umframt at vertstjóðin hevði ein eyka telvara og so var ein eyka ið kom við uppá eitt wild card. Allir telvaðu móti øllum. Tá ið eitt umfar var eftir, lá Helgi á odda við einum hálvum stigi. Seinasta dagin vann hann sítt talv og endaði kappingin tí við, at Helgi vann einstaklingatalvkappingina.<ref>[http://www.vp.fo/news-detail/news/news/detail/helgi-dam-ziska-kvalifiserad-seg-til-2017-world-cup/ vp.fo - Helgi Dam Ziska kvalifiserað seg til 2017 World Cup]</ref> Helgi verður tí við í World Cup 2017 í [[Tbilisi]] í Georgia, har tað verður kappast um rættin at bjóða heimsmeistaranum í talvi av.<ref>{{Cite web |url=http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1%5Bnews%5D=323073&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 |title=in.fo - Helgi er bestur í Europa |accessdate=2016-04-10 |archive-date=2016-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160424042735/http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1&#91;news&#93;=323073&tx_news_pi1&#91;controller&#93;=News&tx_news_pi1&#91;action&#93;=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 |dead-url=yes |archivedate=2016-04-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160424042735/http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1&#91;news&#93;=323073&tx_news_pi1&#91;controller&#93;=News&tx_news_pi1&#91;action&#93;=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 }}</ref> Áðrenn kappingina hevði Helgi ratingtalið 2539,<ref>[https://www.fide.com/component/content/article/4-tournaments/9519-european-small-nations-chess-championship-2016.html fide.com - European Small Nations Chess Championship 2016]{{Deyð leinkja|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> og eftir kappinga var ratingtalið 2542.<ref>[https://ratings.fide.com/card.phtml?event=7200595 ratings.fide.com - FIDE Chess Profile]</ref> === Talv OL 2014 í Tromsø === Helgi luttók á Talv OL í [[Tromsø]] í august 2014. Áðrenn kappingin byrjaði hevði Helgi 2507 stig og heitið IM. Hann hevði møguleikan at fáa stórmeistaraheitið á Talv-OL 2014. Hinir á føroyska talvlandsliðnum, sum luttóku á talvolympiaduni vóru: IM [[John Arni Nilssen]] (2322), IM [[John Rødgaard]] (2361), [[Olaf Berg]] (2320) og føroyameistarin frá Talv-FM 2014, Høgni Egilstoft Nielsen (2256). Finnbjørn Vang var ferðaleiðari. Áðrenn Talv-OL 2014 byrjaði, var føroyska liðið styrkismett sum nummar 72 av 178 liðum.<ref>[http://www.in.fo/news-detail/news/stinnir-foeroyingar-a-talv-ol/ in.fo, Stinnir føroyingar telva OL í Tromsø]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === Smálandakapping í Monako 2013 === Smálandakapping var í talvi í Monako síðst í november 2013. Føroyska liðið fekk eina góða byrjan við at vinna 3-1 á Luksemburg 25. november. Helgi vann greiðan sigur við hvíta fólkinum á fyrsta borði móti Phillippe Leinster.<ref>{{Cite web |url=http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg |title=sportal.fo, Talv: Føroyar vunnu á Luksemburg |accessdate=2013-11-26 |archive-date=2013-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130024638/http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg |dead-url=yes |archivedate=2013-11-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131130024638/http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg }}</ref> Tann 26. november vunnu føroyingarnir 3½-½ móti Kypros. === Talv OL 2012 === Helgi Dam Ziska luttók á Talv-OL í [[Istanbul]] í september 2012. Teir fingu besta úrslit higartil, um hugt veður eftir, hvussu nógv prosent teir vunnu, teir vunnu 56% av leikunum, sum teir telvaðu. Føroyar endaði sum nummar 68 av 157 londum. Áðrenn kappingina var Føroyar mett til at vera á einum 74. plássi. Føroyar fekk í alt 24½ stig av 44 møguligum. Teir vunnu fimm dystir, taptu fýra og telvaðu tveir javnt. Helgi Dam Ziska (1. borð) var toppskjútti við 6½ stigi. Armenia vann kappingina.<ref>{{Cite web |url=http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 |title=Sportal.fo, Føroyar nummar 68 |accessdate=2012-09-09 |archive-date=2012-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121112212150/http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 |dead-url=yes |archivedate=2012-11-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121112212150/http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 }}</ref> Helgi vann móti Abdalsalam Abubukr úr [[Sudan]], Fancy Stuar úr Papua Ný Gunea, Blijstra Wim úr Hálendsku Antillunum, og móti Wynn Zaw Htun úr [[Myanmar]]. Helgi leikti javnt móti GM Mchedlishvili Mikheil úr [[Georgia (land)|Georgia]], IM Dive Russell úr Ný Sælandi og móti Gruenfeld Yehuda úr [[Ísrael]]. Hinir føroyingarnir sum luttóku á Talv-OL 2012 vóru: IM [[John Arni Nilssen]], IM [[John Rødgaard]], [[Jóan Hendrik Andreasen]] og [[Rógvi Egilstoft Nielsen]].Helgi gjørdist samanlagt nummar 96 av øllum telvarunum, um hugt verður at stigum og nummar 120 tá hugt verður at prosentum (hetta sæst á yvirlitið yvir topp-150 av bestu telvarunum á Talv-OL 2012, trýst á "According points" við "Best players").<ref>[http://results.chessolympiadistanbul.com/tnr77681.aspx?art=20&fed=FAI&lan=1&flag=30 Úrslit frá Talv-OL 2012, Føroyar]</ref> === Talv EM 2011 === Helgi Dam Ziska luttók á Europameistara talv stevnuni í [[Frankaríki]] í apríl 2011. Helgi fekk sera góð úrslit og var líka við at vinna sær tittulin GM (Stórmeistari). Helgi gjørdist nummar 86 í Europa við 6,5 stigum, frammanfyri 80 stórmeistarar (GM) í Europa. Vinnari gjørdist Vladimir Potkin úr [[Russland]]i við 8,5 stigum. Áðrenn kappingina var Helgi styrkismettur nummar 196 av 400 telvarum.<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=80976 Sportal.fo, Helgi smæðist ikki Evropa]</ref> === Talv OL 2010 === Helgi Dam Ziska var ein av føroysku telvarunum, sum luttók á Talvolympiaduni í [[Russland]]i í september 2010. Føroyska talvlandsliðið var seedað sum nummar 83. Telvararnir á føroyska landsliðnum til OL 2010 eru: *IM Helgi Dam Ziska *IM [[John Rødgaard]] *FM [[Carl Eli Nolsøe]] *IM [[Olaf Berg]] (hann fekk heitið IM undir Talv Olympiaduni í Russlandi)<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=75163 Sportal.fo]</ref> * [[Jóan Hendrik Andreasen]] === Norðurlendskur meistari === Helgi Dam Ziska luttók í norðurlendskari talvkapping um norðurlandameistaraheitið í februar 2009. Helgi Dam Ziska vann kappingina við 5 stigum. Tað var sama stigatal sum svenski altjóða meistarin Erik Blomqvist, men hann vann tí hann hevði havt sterkari mótstøðu enn sviin.<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=58838 Sportal.fo]</ref> === Vann bronsu á Heini Olsen Memorial kapping í Klaksvík 2010 === Helgi Dam Ziska luttók í talvkapping í [[Klaksvík]] í juli 2010. Kappingin varð nevnd Heini Olsen Memorial til minnis um føroyska telvaran [[Heini Olsen|Heina Olsen]], sum doyði sama árið. Vinnararnir av kappingini vóru hesir: *1 GM Henrik Danielsen úr [[Ísland]]i, 7 stig *2 GM Gawain Jones úr [[Ongland]]i, 7 stig *3 IM Helgi Dam Ziska úr [[Føroyar|Føroyum]], 6 stig == Heiður == === Ársins Telvari === Helgi Dam Ziska varð valdur til Ársins Telvara 2010, og var tað fjórða árið á rað, at hann fekk henda heiður.<ref>[http://www.faroechess.com/index.php?option=com_content&view=article&id=197:helgi-arsins-telvari&catid=1:latest-news FaroeChess.com]</ref> === Ársins Ítróttarnavn í Føroyum === Helgi Dam Ziska vann heiðurin ''Ársins Ítróttarnavn 2006'', sum [[Kringvarpið]] skipaði fyri á hvørjum ári til 2009, tá svimjarin [[Pál Joensen]] hevði vunnið heiðurin trý ár á rað. Onnur sum vóru nomineraði í 2006 árið vóru: [[Heidi Andreasen]], [[Elspa Mørkøre]], [[Katrin Olsen]] og [[B36]].<ref>[http://planet.portal.fo/?lg=35551 Planet.portal.fo]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Helgi var bert 16 ára gamal, tá hann vann heiðurin Ársins ítróttarnavn.<ref>[http://www.fide.com/component/content/article/4-tournaments/1895-386-helgi-dam-ziska-sportsman-of-the-year-2006-in-the-faroe-islands.html FIDE.com], World Chess Federation</ref> == Keldur == {{Reflist|2}} == Slóðir úteftir == *[http://www.faroechess.com/ FaroeChess.com], Talvsamband Føroya *[http://results.chessolympiadistanbul.com/ Results.chessolympiad.com, Úrslit frá Talv Olymiaduni 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130119101207/http://results.chessolympiadistanbul.com/ |date=2013-01-19 }} {{mánaðargrein}} {{rað|Ziska, Helgi Dam}} [[Bólkur:Føroyskir telvarir]] [[Bólkur:Føðingar í 1990]] 4983fppnkyvd3zi8gmjqmbdvuo6pmrd 385297 385296 2025-07-06T05:00:22Z Alpinu 1714 /* Lívsleið innan talv */ Spanish spelling 385297 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Helgi Dam Ziska.jpg|thumb|Helgi Dam Ziska í talvleiki á [[Andorra]] í 2009]] '''Helgi Dam Ziska''' (føddur [[26. juli]] [[1990]] í [[Tórshavn|Havn]]<ref>{{cite book |title=Chess International Titleholders, 1950-2016 |first=Gino |last=Di Felice |url=https://books.google.dk/books?id=0dBHDwAAQBAJ&lpg=PA366&ots=wUVkrW7Jb5&dq=helgi%20dam%20ziska%2026-07-1990&pg=PA366#v=onepage&q&f=false |access-date=June 8, 2021 |publisher=McFarland |page=366 |isbn=9781476633619}}</ref>) er til nú (2016) besti [[Føroyar|føroyski]] telvarin nakrantíð. Hann er einasti føroyingur, ið hevur vunnið sær stórmeistaraheitið. Tað gjørdi hann á [[Talvolympiadan 2016|Talvolympiaduni 2016]] í [[Baku]], tá ið hann vann á José Daniel Gemy úr [[Bolivia]].<ref name="stórmeistari">{{cite web |url=http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de |title=Helgi er stórmeistari!! |last1=Hansen |first1=Jóannes |date=12. september 2016 |website= |publisher=in.fo |accessdate=12. september 2016 |archive-date=2016-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161014040221/http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de |dead-url=yes |archivedate=2016-10-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161014040221/http://www.in.fo/itrottur/sport-detail/helgi-er-stormeistari/?L=bxwunuabam.png&cHash=546d94afaca427384f2af2db3e2b09de }}</ref> == Lívsleið innan talv == Helgi byrjaði at telva sum smádrongur. Tá ið táverandi heimsmeistarin í talvi, [[Garry Kasparov]], vitjaði í Føroyum, var Helgi 10 ára gamal og longu sera áhugaður í talvi. Helgi var líka við at súkkla á heimsmeistaran, tá ið Karparov og táverandi føroyski mentamálaráðharrin Tórbjørn Jacobsen og táverandi formaður í Talvsambandi Føroya gingu yvirum vegin Niels Finsensgøtu við Viðarlundina í Havn. Helgi vann unglinga FM í talvi í 2004, tá var hann 13 ára gamal. Hann segði í samrøðu við Suna Merkisstein í útvarpssending hjá Kringvarpi Føroya, at hann minnist, at hann tá hevði sagt við Tórð Mikkelsen hjá Kringvarpinum, at hann setti sær sum mál at gerast altjóða stórmeistari í talvi. Tveir av vinmonnum hansara, ið sótu beint við, hildu hann vera øran í høvdinum at seta sær so høg mál.<ref>[http://kvf.fo/netvarp/uv/2012/07/19/tlar-gerast-strmeistari kvf.fo - Ætlar at gerast stórmeistari], Suni Merkistein, 19. juli 2012.</ref> Í august 2013 vann Helgi sín fyrsta GM norm, tá hann luttók í kapping í [[Riga]] í [[Lettland]]i. Tað var fyrsta stigið á leiðini móti stórmeistaraheitinum, fyri at gerast stórmeistari skuldi hann vinna GM normin tríggjar ferðir. Ongin annar føroyingur hevur nakrantíð vunnið henda normin fyrr, so Helgi skrivaði søgu í føroysku talvsøguni við at gerast fyrsti føroyingur nakrantíð, ið hevur vunnið ein GM norm í talvi. Tá ein dagur var eftir av kappingini í Riga, hevði Helgi fingið 5,5 stig, vunnið trý talv og spælt fimm ferðir javnt. Hetta var nokk til at tryggja honum fyrsta GM normin.<ref>[http://in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1%5Bnews%5D=1253&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=1f7676ed25eca3288611e751e002a234 In.fo, Helgi hevur vunnið GM norm]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Gott trý ár seinni eydnaðist tað Helga at vinna stórmeistaraheitið. Tað hendi á [[Talvolympiadan 2016|Talvolympiaduni 2016]] í [[Baku]], tá ið hann vann á José Daniel Gemy úr [[Bolivia]].<ref name="stórmeistari"/> === Talv-OL 2016 í Baku === Í 2016 luttók Helgi Dam Ziska á Talvolympiaduni í [[Baku]] saman við [[John Rødgaard]], Jóan Hendrik Andresen og Sjúrður Thorsteinsson. Føroyar vunnu 3-1 á Suðursudan.<ref>{{cite web |url=http://portal.fo/talv+ol+foroyar+vunnu+fyrsta+dystin.html |title=Talv OL: Føroyar Vunnu fyrsta dystin |last1= |first1= |last2= |first2= |date=2. september 2016 |work= |publisher=Portal.fo |accessdate=6. september 2016}}</ref> Føroyar fingu eitt stig í dystinum móti Bulgaria. Helgi Dam Ziska og John Rødgård telvaðu javnt á ávikavist 1.- og 2. borði, Helgi fekk remis ímóti [[Veselin Topalov]], ið júst tá var nummar tíggju í heiminum og fyrrverandi heimsmeistari. John Rødgård fekk við svarta fólkinum eisini remis móti øðrum sterkum stórmeistara.<ref>{{cite web |url=http://portal.fo/talv+ol+eitt+stig+moti+bulgaria.html |title=Talv OL: Eitt stig móti Bulgaria |last1= |first1= |last2= |first2= |date=3. september 2016 |work= |publisher=Portal.fo |accessdate=6. september 2016}}</ref> Føroyar vunnu 3½-½ á Jersey í triðja umfari á talvolympiaduni.<ref>{{cite web |url=http://www.dimma.fo/basic-content/talv-island/ |title=Stórsigur á Jersey og so er tað Ísland í dag |last1=Láadal |first1=Leif |date=5. september 2016 |work= |publisher=Dimma.fo |accessdate=6. september 2016 }}{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === Vann smálandakapping í 2016 === Í apríl 2016 luttók Helgi í smálandakapping í [[Luksemborg]] fyri einstaklingar. Kappingin nevndist á enskum: European Small nations Individual Chess championship 2016. Tað var eitt umboð fyri hvørja smátjóð í Evropa, ið luttóku, umframt at vertstjóðin hevði ein eyka telvara og so var ein eyka ið kom við uppá eitt wild card. Allir telvaðu móti øllum. Tá ið eitt umfar var eftir, lá Helgi á odda við einum hálvum stigi. Seinasta dagin vann hann sítt talv og endaði kappingin tí við, at Helgi vann einstaklingatalvkappingina.<ref>[http://www.vp.fo/news-detail/news/news/detail/helgi-dam-ziska-kvalifiserad-seg-til-2017-world-cup/ vp.fo - Helgi Dam Ziska kvalifiserað seg til 2017 World Cup]</ref> Helgi verður tí við í World Cup 2017 í [[Tbilisi]] í Georgia, har tað verður kappast um rættin at bjóða heimsmeistaranum í talvi av.<ref>{{Cite web |url=http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1%5Bnews%5D=323073&tx_news_pi1%5Bcontroller%5D=News&tx_news_pi1%5Baction%5D=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 |title=in.fo - Helgi er bestur í Europa |accessdate=2016-04-10 |archive-date=2016-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160424042735/http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1&#91;news&#93;=323073&tx_news_pi1&#91;controller&#93;=News&tx_news_pi1&#91;action&#93;=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 |dead-url=yes |archivedate=2016-04-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160424042735/http://www.in.fo/index.php?id=9&tx_news_pi1&#91;news&#93;=323073&tx_news_pi1&#91;controller&#93;=News&tx_news_pi1&#91;action&#93;=detail&cHash=ecb7da2a77c5de73dd4723d824bc4119 }}</ref> Áðrenn kappingina hevði Helgi ratingtalið 2539,<ref>[https://www.fide.com/component/content/article/4-tournaments/9519-european-small-nations-chess-championship-2016.html fide.com - European Small Nations Chess Championship 2016]{{Deyð leinkja|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> og eftir kappinga var ratingtalið 2542.<ref>[https://ratings.fide.com/card.phtml?event=7200595 ratings.fide.com - FIDE Chess Profile]</ref> === Talv OL 2014 í Tromsø === Helgi luttók á Talv OL í [[Tromsø]] í august 2014. Áðrenn kappingin byrjaði hevði Helgi 2507 stig og heitið IM. Hann hevði møguleikan at fáa stórmeistaraheitið á Talv-OL 2014. Hinir á føroyska talvlandsliðnum, sum luttóku á talvolympiaduni vóru: IM [[John Arni Nilssen]] (2322), IM [[John Rødgaard]] (2361), [[Olaf Berg]] (2320) og føroyameistarin frá Talv-FM 2014, Høgni Egilstoft Nielsen (2256). Finnbjørn Vang var ferðaleiðari. Áðrenn Talv-OL 2014 byrjaði, var føroyska liðið styrkismett sum nummar 72 av 178 liðum.<ref>[http://www.in.fo/news-detail/news/stinnir-foeroyingar-a-talv-ol/ in.fo, Stinnir føroyingar telva OL í Tromsø]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === Smálandakapping í Monako 2013 === Smálandakapping var í talvi í Monako síðst í november 2013. Føroyska liðið fekk eina góða byrjan við at vinna 3-1 á Luksemburg 25. november. Helgi vann greiðan sigur við hvíta fólkinum á fyrsta borði móti Phillippe Leinster.<ref>{{Cite web |url=http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg |title=sportal.fo, Talv: Føroyar vunnu á Luksemburg |accessdate=2013-11-26 |archive-date=2013-11-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131130024638/http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg |dead-url=yes |archivedate=2013-11-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131130024638/http://sportal.fo/grein/talv_foroyar_vunnu_a_luksemburg }}</ref> Tann 26. november vunnu føroyingarnir 3½-½ móti Kypros. === Talv OL 2012 === Helgi Dam Ziska luttók á Talv-OL í [[Istanbul]] í september 2012. Teir fingu besta úrslit higartil, um hugt veður eftir, hvussu nógv prosent teir vunnu, teir vunnu 56% av leikunum, sum teir telvaðu. Føroyar endaði sum nummar 68 av 157 londum. Áðrenn kappingina var Føroyar mett til at vera á einum 74. plássi. Føroyar fekk í alt 24½ stig av 44 møguligum. Teir vunnu fimm dystir, taptu fýra og telvaðu tveir javnt. Helgi Dam Ziska (1. borð) var toppskjútti við 6½ stigi. Armenia vann kappingina.<ref>{{Cite web |url=http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 |title=Sportal.fo, Føroyar nummar 68 |accessdate=2012-09-09 |archive-date=2012-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121112212150/http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 |dead-url=yes |archivedate=2012-11-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121112212150/http://sportal.fo/grein/foroyar_nummar_68 }}</ref> Helgi vann móti Abdalsalam Abubukr úr [[Sudan]], Fancy Stuar úr Papua Ný Gunea, Blijstra Wim úr Hálendsku Antillunum, og móti Wynn Zaw Htun úr [[Myanmar]]. Helgi leikti javnt móti GM Mchedlishvili Mikheil úr [[Georgia (land)|Georgia]], IM Dive Russell úr Ný Sælandi og móti Gruenfeld Yehuda úr [[Ísrael]]. Hinir føroyingarnir sum luttóku á Talv-OL 2012 vóru: IM [[John Arni Nilssen]], IM [[John Rødgaard]], [[Jóan Hendrik Andreasen]] og [[Rógvi Egilstoft Nielsen]].Helgi gjørdist samanlagt nummar 96 av øllum telvarunum, um hugt verður at stigum og nummar 120 tá hugt verður at prosentum (hetta sæst á yvirlitið yvir topp-150 av bestu telvarunum á Talv-OL 2012, trýst á "According points" við "Best players").<ref>[http://results.chessolympiadistanbul.com/tnr77681.aspx?art=20&fed=FAI&lan=1&flag=30 Úrslit frá Talv-OL 2012, Føroyar]</ref> === Talv EM 2011 === Helgi Dam Ziska luttók á Europameistara talv stevnuni í [[Frankaríki]] í apríl 2011. Helgi fekk sera góð úrslit og var líka við at vinna sær tittulin GM (Stórmeistari). Helgi gjørdist nummar 86 í Europa við 6,5 stigum, frammanfyri 80 stórmeistarar (GM) í Europa. Vinnari gjørdist Vladimir Potkin úr [[Russland]]i við 8,5 stigum. Áðrenn kappingina var Helgi styrkismettur nummar 196 av 400 telvarum.<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=80976 Sportal.fo, Helgi smæðist ikki Evropa]</ref> === Talv OL 2010 === Helgi Dam Ziska var ein av føroysku telvarunum, sum luttók á Talvolympiaduni í [[Russland]]i í september 2010. Føroyska talvlandsliðið var seedað sum nummar 83. Telvararnir á føroyska landsliðnum til OL 2010 eru: *IM Helgi Dam Ziska *IM [[John Rødgaard]] *FM [[Carl Eli Nolsøe]] *IM [[Olaf Berg]] (hann fekk heitið IM undir Talv Olympiaduni í Russlandi)<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=75163 Sportal.fo]</ref> * [[Jóan Hendrik Andreasen]] === Norðurlendskur meistari === Helgi Dam Ziska luttók í norðurlendskari talvkapping um norðurlandameistaraheitið í februar 2009. Helgi Dam Ziska vann kappingina við 5 stigum. Tað var sama stigatal sum svenski altjóða meistarin Erik Blomqvist, men hann vann tí hann hevði havt sterkari mótstøðu enn sviin.<ref>[http://www.sportal.fo/?lg=58838 Sportal.fo]</ref> === Vann bronsu á Heini Olsen Memorial kapping í Klaksvík 2010 === Helgi Dam Ziska luttók í talvkapping í [[Klaksvík]] í juli 2010. Kappingin varð nevnd Heini Olsen Memorial til minnis um føroyska telvaran [[Heini Olsen|Heina Olsen]], sum doyði sama árið. Vinnararnir av kappingini vóru hesir: *1 GM Henrik Danielsen úr [[Ísland]]i, 7 stig *2 GM Gawain Jones úr [[Ongland]]i, 7 stig *3 IM Helgi Dam Ziska úr [[Føroyar|Føroyum]], 6 stig == Heiður == === Ársins Telvari === Helgi Dam Ziska varð valdur til Ársins Telvara 2010, og var tað fjórða árið á rað, at hann fekk henda heiður.<ref>[http://www.faroechess.com/index.php?option=com_content&view=article&id=197:helgi-arsins-telvari&catid=1:latest-news FaroeChess.com]</ref> === Ársins Ítróttarnavn í Føroyum === Helgi Dam Ziska vann heiðurin ''Ársins Ítróttarnavn 2006'', sum [[Kringvarpið]] skipaði fyri á hvørjum ári til 2009, tá svimjarin [[Pál Joensen]] hevði vunnið heiðurin trý ár á rað. Onnur sum vóru nomineraði í 2006 árið vóru: [[Heidi Andreasen]], [[Elspa Mørkøre]], [[Katrin Olsen]] og [[B36]].<ref>[http://planet.portal.fo/?lg=35551 Planet.portal.fo]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Helgi var bert 16 ára gamal, tá hann vann heiðurin Ársins ítróttarnavn.<ref>[http://www.fide.com/component/content/article/4-tournaments/1895-386-helgi-dam-ziska-sportsman-of-the-year-2006-in-the-faroe-islands.html FIDE.com], World Chess Federation</ref> == Keldur == {{Reflist|2}} == Slóðir úteftir == *[http://www.faroechess.com/ FaroeChess.com], Talvsamband Føroya *[http://results.chessolympiadistanbul.com/ Results.chessolympiad.com, Úrslit frá Talv Olymiaduni 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130119101207/http://results.chessolympiadistanbul.com/ |date=2013-01-19 }} {{mánaðargrein}} {{rað|Ziska, Helgi Dam}} [[Bólkur:Føroyskir telvarir]] [[Bólkur:Føðingar í 1990]] ha5x6sii9c6cr2meqsi1t3j1wml5sga 0 14732 385294 319229 2025-07-06T03:08:25Z 200.24.154.85 385294 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Asti Cathedral.jpg|200px|thumbnail|Asti Katedralurin]] '''Asti''' er ein býur í útnyrðings [[Italia]] í [[Piedmonte]] regiónini. Í Asti búgva umleið 74.300 fólk. Fólk hava búð har í økinum síðan yngru steinøld. Býurin liggur umleið 55 km eystanfyri Torino. Býurin er høvuðsbýur í Asti Regiónini. Eitt kent tiltak, sum verður fyriskipað á hvørjum ári í býnum er Palio di Asti, sum er kapprenning við hestum, har riddararnir sita á hestabakinum uttan saðil. Tiltakið verður hildið á trýkantaða Piazza Alfieri triðja sunnudag í september og er tað elsta av sínum slag í Italia. Eina viku áðrenn hetta verður ein matfestivalur hildin í býnum, á enskum verður tað nevnt ''Asti's Festival of Festivals'', á italskum máli: ''Festival delle sagre astigiane''. Asti Jarnbreytastøðin læt upp í 1849 og er ein liður í Torino-Genova jarnbreytini og Castagnole–Asti–Mortara jarnbreytini. Tey trý grannaøkini Asti, Cuneo, og Alessandria skapa Langhe og Monferrato fjallalendi mitt í Piedmont økinum, har eru stórar mongdir av kálksteini og sandsteini, sum Adriatarhavið hevur ført við sær fyri umleið 5 milliónum árum síðan. Grannaøkini framleiða eisini reyðvín, sum er millum tey bestu í Italia, umframt nøkur sløg av góðum hvíttvíni. Asti býur er miðdepilin í hesum økinum, og er størsti býurin av hesum vælkenda vínøki. == Keldur == <references/> {{Commonscat}} [[Bólkur:Býir og bygdir í Italia]] [[Bólkur:Piemonte]] 3z586ebgr45qoihvq4lmeqg5xaqjsun 0 15350 385287 383721 2025-07-05T13:12:48Z 85.228.122.66 385287 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Mauna Loa CO2 monthly mean concentration.svg|thumb|right|300px|CO₂-innihaldið á [[Hawaii]] síðani 1959.]] '''Veðurlagsbroytingar''' (ella '''umhvørvisbroytingar'''), og árin teirra á menniskju og náttúru fevna um eitt ógvuliga breitt øki, og vísindafólk innan nógv ymisk fakøki mugu til fyri at lýsa spurningin í síni heild. Vísindalig úrslit um hesi viðurskifti verða tí kunngjørd í nógvum ymiskum vísindaligum tíðarritum, og nógvar vísindaligar greinir um evnið koma hvørt ár. Ymsar stjórnir og felagsskapir hava tí sett bólkar av serfrøðingum innan ymisk øki til saman at gera niðurstøður um verandi veðurlag, komandi broytingar og teirra avleiðingar. Ein frágreiðing frá [[ST]] staðfestir, at broytingarnar í veðurlagnum verða munandi øktar frá dálking, skapt av menniskjum<ref>{{cite web | title = United Nations Global Issues | url = http://www.un.org/en/globalissues/climatechange/index.shtml | date = 2013-07-05 | archiveurl = http://archive.today/tPgdq | archivedate = 2013-07-05 }}</ref>. Samanumtikið eru serfrøðingar í ógvuliga stóran mun samdir um, at mannaelvdar veðurlagsbroytingar longu eru farnar í gongd, og at tær fara at versna tey komandi 100 árini og eftir tað alt eftir, hvussu stórt útlátið av CO₂ og øðrum skaðiligum evnum verður. Tað ber ikki til at forða fyri komandi veðurlagsbroytingum, tí tað útlátið av CO₂, sum longu hevur verið, fer at broyta veðurlagið í langa tíð enn. Men tey tiltøk, heimurin ger tey næstu 10-20 árini fyri at minka um útlátið av CO₂, eru avgerandi fyri, hvussu veðurlagið verður í endanum á hesi øldini. == Náttúra == [[Mynd:New_Orleans_Survivor_Flyover.jpg|thumb|right|250px|[[Ódnin Katrina]].]] Um allan heim eru seinastu órørdu náttúruøkini í bráðari minking. Veðurlagsbroytingar hava annað enn bara broytingar í veðurlagnum við sær. Øktur hiti og broytingar í avfalli og vindi hava longu broytt náttúruna í [[Norðurlond]]um. Týdningarmikil tekin í náttúruni um veðurlagsbroytingar umfata millum annað, at: * Gróður byrjar fyrr um várið * Fiskastovnar flytast longur norðureftir * Minni er til av ávísum fuglasløgum ella at fuglur tillagar seg við at broyta síni flytingarmynstur * Hvítabjarnir eru hóttar, tí ísurin brýtur fyrr enn vanligt === Náttúruvanlukkur === Fleiri enn 295 000 fólk eru í [[2010]] deyð orsakað av náttúruvanlukkum <ref>{{cite web | title = AFP: Natural disasters 'killed 295,000 in 2010' | url = http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jjhitek3_tWICijAzzGZcOcj6NFg?docId=CNG.0fdda25599cfdc1fbf798ce7851d9c51.3a1 | publisher = google.com/AFP | date = 2012-06-25 | archiveurl = http://archive.today/dyFeE | archivedate = 2014-08-12 }}</ref>. Hetta ger árið til eitt av teimum mest oyðileggjandi árunum, síðani henda uppgerð byrjaði í [[1990]]. Verður onki gjørt, kunnu hundraðtals milliónir av fólki væntast at verða rakt av vatntroti, hungri ella fløðandi sjógvi, so hvørt sum [[jørðin]] hitnar, og hetta kann elva til stórar trupulleikar av [[flóttafólk]]i. Veksandi hitin fer at føra til meiri vætu og fleiri skriðulop, sum eisini kunnu elva til stórar lokalar skaðar. == Oyðimørkin veksur == [[Mynd:Sahara_satellite_hires.jpg|thumb|right|250px|[[Oyðimerkur]]nar vaksa alla tíðina.]] Nú er [[Sahara]] uml. 10 mill km² til víddar <ref>[https://www.varden.no/forbruker/reise/yoga-i-sahara-1.869728 Yoga i Sahara]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, varden.no</ref>. Tað svarar til 230 ferðir [[Danmark]]ar vídd. [[Sahara]] var einaferð gróðrarmikið lendi við nógvum skógi.{{tk}} Men fyri sløkum 80-100 árum síðan fór veðurlagið spakuliga at broytast.{{tk}} Tað gjørdist turrari og turrari. Menn tóku at brenna skóg og savannu so javnan. Teir vildu fáa sær størri beiti til fenaðin. Atvoldin er fólkavøksturin seinastu árini og menniskjans tránýtsla av náttúruríkidømi. Fátækir bøndur brendu skógin at fáa dyrkilendi ella beitilendi. Teir gróðursettu ikki [[trø]] aftur, og tí gjørdu teir landið til [[oyðimørk]] og beindu fyri lívsgrudarlagið sínum. Á hvørjum ári verður eitt øki av góðari landbúnaðarjørð, 50 ferðir [[Føroyar]] til støddar, til [[oyðimørk]]. Nú á døgum ottar [[Sahara]] seg 48 kilometrar suðureftir fyri hvørt árið.<ref>[http://famouswonders.com/sahara-desert-hottest-desert-in-the-world/ Sahara Desert: Hottest Desert in the World], famouswonders.com</ref> Frálíkur háttur at varðveita skógin og steðga oyðimørkum at vaksa er at endurplanta trø, sum vit fella. == Djórasløg í vanda == [[Mynd:Orang2.jpg|thumb|left|200px|[[Orangutangur|Orangutangin]] er hótt dýr. Mong dýrasløg hava mist bústað sín, og onnur eru týnd.]] Helvtin av [[djór]]asløgum jarðar halda til í tropiskum [[Regnskógur|regnskógi]]. Nú er bara helvtin av regnskóginum eftir. Serliga seinastu 20 árini eru ómetaligar víddir høgdar upp. Regnskógardjór fáa ikki livað aðrastaðni. Tá ið djóraslag er týnt, er tað farið í søguna. Slagið kemur ongantíð aftur. Í jarðarinnar longu menningarsøgu eru nógv sløg íkomin og horvin aftur. Onnur dýr eru komin í teirra stað. Fyrr gingu nógv túsund ár, áðrenn eitt slag á natúrligan hátt vann á øðrum slagi. Á okkara døgum koma eingi nýggj djórasløg eftir tey, ið menniskjan týnir. Oyðingin gongur alt ov skjótt. Náttúran verður við øðrum orðum fátækari. 200 [[súgdjór]], [[Fuglur|fuglar]] og óteljandi onnur djórasløg eru longu týnd av menniskjuni<ref>{{cite web | title = Extinct Animals In The Last 100 Years, Extinct Animals | url = http://www.animalport.com/extinct-animals/extinct-animals-in-the-last-100-years.html | publisher = animalport.com| date = 2012-07-17 | archiveurl = http://archive.today/Mdvy | archivedate = 2012-07-17 }}</ref>. Men nú eru nógv fleiri í stórum vanda at verða týnd. Ongantíð fyrr eru djórasløg farin undir heilt so brádliga sum á okkara døgum. Mong eru eisini í bráðum vanda at kólna burtur. Veðurlagsbroytingar ávirka longu fuglalívið í [[Evropa]], vísir gransking, sum granskarar úr [[Holland]]i, [[Kekkia]] og [[Stóra Bretland]]i hava greitt úr hondum. Granskingin vísir, at ávís fuglasløg trívast væl orsakað av veðurlagsbroytingum, men tey fuglasløg, sum hava fingið verri umstøður, eru munandi fleiri í tali <ref>{{cite web | title = Climate change affecting European birds, study reveals | url = http://ec.europa.eu/research/infocentre/article_en.cfm?id=/research/headlines/news/article_09_03_26_en.html&item=Infocentre&artid=10673 | publisher = ec.europa.eu | date = 2012-07-08 | archiveurl = http://archive.today/ziuK | archivedate = 2012-07-08 }}</ref>. == Føroyar == [[Mynd:Rain_on_windscreen.jpg|thumb|right|250px|[[Føroyar]] fara at merkja tær globalu veðurlagsbroytingarnar á ymsan hátt.]] Lýggjari vetrar og glopraregn kunnu gerast vanligari komandi árini í [[Føroyum]]. Slíkar broytingar elva til økta skriðulop og erosión. Spáddu veðurlagsbroytingarnar kunnu væntast at merkja føroyska landslagið á ymsan hátt. Lýggjara veðrið kann skapa betri gróðrarlíkindi. Tað kann tó hugsast, at hetta ikki sæst aftur, um upphitingin mest verður um veturin uttanfyri vakstrartíðina. Lýggjari vetrar kunnu merkja minni kava. Tá hetta samstundis fellur saman við, at títtleikin av glopraregni um heystið og veturin kann væntast at økjast, merkir tað, at vandin fyri skriðulopum komandi árini økist. Um ársskiftið [[2002]]-[[2003]] læt Heilsufrøðiliga Starvsstovan úr hondum frágreiðing til landsstýrismannin í umhvørvismálum, ''Eyðun Elttør'', við kanningum og uppgerð um CO₂-útlátið hjá føroyingum. Frágreiðingin staðfesti, at føroyingar í mun til íbúgvatalið hava millum størstu útlát í heiminum. [[Føroyar]] er eisini eitt tað mest dálkandi landið í heiminum í mun til fólkatalið <ref>{{cite web | title = Luksus trupulleikin | url = http://www.skulin.fo/vedurlag/fo_bolkur4.html | publisher = skulin.fo | date = 2013-07-01 | archiveurl = http://archive.today/Quhkd | archivedate = 2013-07-01 }}</ref>. Fløðandi [[hav]] fer, sum tíðin líður, at nerva verandi havnaløg og aðra bygging nær sjóvarmálanum. Eisini er trúligt, at vit fara at fáa meiri avfall, harðari óðnir og hægri aldur. Tey størstu vandamálini liggja tó helst í møguligum broytingum á okkara havleiðum. Veðurlagið í [[Føroyum]] er óvanliga heitt, tá vit samanbera við flestu onnur øki um sama breiddarstig <ref>{{cite web | title = Faroe Islands Climate. Weather: When to visit Faroe Islands. | url = http://www.colonialvoyage.com/paesi/eng/faroe_islands/climate.html | publisher = colonialvoyage.com | date = 2012-07-22 | archiveurl = http://archive.today/49vn | archivedate = 2012-07-22 }}</ref>. Fyri ein part stavar hetta frá lýggjum vindi, men streymurin, sum førir heitan [[Sjógvur|sjógv]] fram við okkum, eigur eisini sín stóra lut í hesum, og vandi er fyri, at hesin streymur fer at vikna. Enn ber ikki til at siga, um hetta fer at henda, ella hvussu stórar møguligar broytingar verða, men sjálvt ein lítil minking í streyminum kann gera, at kaldur sjógvur lættari kemur inn á landgrunnin, og tað kann fáa ógvisligar avleiðingar. Eitt vandamál hjá okkum er gróðurin í sjónum. Alt tað, sum livir á landgrunninum, livir í seinasta enda av gróðrinum, og kanningar hjá [[Fiskirannsóknarstovuni]] vísa, at stórur munur er frá einum ári til annað. Hetta sæst eisini aftur í [[Fiskur|fiskinum]], serliga [[Hýsa|hýsu]] og [[Toskur|toski]]. Tey árini, tá nógvur gróður er, kemur meiri av [[Toskur|toski]] og [[Hýsa|hýsu]] undan, og tey veksa eisini nógv skjótari. Enn er ikki greitt, hví gróðurin er so ymiskur tey ymsu árini, men alt bendir á, at tað er munur í veðurlagi, sum ger hetta. Um illa vil til, kunnu veðurlagsbroytingarnar tí fara at órógva gróðurin og harvið líkindini fyri fiskiskapi á landgrunninum. ==Sí eisini== * [[Globala upphitingin]] == Ávísingar úteftir == *[https://www.smithsonianmag.com/science-nature/what-really-turned-sahara-desert-green-oasis-wasteland-180962668/ What Really Turned the Sahara Desert From a Green Oasis Into a Wasteland?], smithsonianmag.com (enskt) * [https://www.neu.uni-bayreuth.de/de/Uni_Bayreuth/Fakultaeten/2_Biologie_Chemie_und_Geowissenschaften/geowissenschaften/geomorphologie/de/ressourcen/docs_suchodoletz/Kroepelinetal_2008.pdf Climate-Driven Ecosystem Succession in the Sahara: The Past 6000 Years] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220205151313/https://www.neu.uni-bayreuth.de/de/Uni_Bayreuth/Fakultaeten/2_Biologie_Chemie_und_Geowissenschaften/geowissenschaften/geomorphologie/de/ressourcen/docs_suchodoletz/Kroepelinetal_2008.pdf |date=2022-02-05 }}, uni-bayreuth.de (enskt) *[https://www.sciencedaily.com/releases/1999/07/990712080500.htm Sahara's Abrupt Desertification Started By Changes In Earth's Orbit, Accelerated By Atmospheric And Vegetation Feedbacks], sciencedaily.com == Keldur == <references/> {{Commonscat|Climate change}} [[Bólkur:Veðurfrøði]] [[Bólkur:Vistfrøði]] f844wdakpnf3940s5zvvgg4hmwpi92c 385293 385287 2025-07-06T03:01:19Z 200.24.154.85 385293 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Mauna Loa CO2 monthly mean concentration.svg|thumb|right|300px|CO₂-innihaldið á [[Hawaii]] síðani 1959.]] '''Veðurlagsbroytingar''' (ella '''umhvørvisbroytingar''') og árin teirra á menniskju og náttúru fevna um eitt ógvuliga breitt øki, og vísindafólk innan nógv ymisk fakøki mugu til fyri at lýsa spurningin í síni heild. Vísindalig úrslit um hesi viðurskifti verða tí kunngjørd í nógvum ymiskum vísindaligum tíðarritum, og nógvar vísindaligar greinir um evnið koma hvørt ár. Ymsar stjórnir og felagsskapir hava tí sett bólkar av serfrøðingum innan ymisk øki til saman at gera niðurstøður um verandi veðurlag, komandi broytingar og teirra avleiðingar. Ein frágreiðing frá [[ST]] staðfestir, at broytingarnar í veðurlagnum verða munandi øktar frá dálking, skapt av menniskjum<ref>{{cite web | title = United Nations Global Issues | url = http://www.un.org/en/globalissues/climatechange/index.shtml | date = 2013-07-05 | archiveurl = http://archive.today/tPgdq | archivedate = 2013-07-05 }}</ref>. Samanumtikið eru serfrøðingar í ógvuliga stóran mun samdir um, at mannaelvdar veðurlagsbroytingar longu eru farnar í gongd, og at tær fara at versna tey komandi 100 árini og eftir tað alt eftir, hvussu stórt útlátið av CO₂ og øðrum skaðiligum evnum verður. Tað ber ikki til at forða fyri komandi veðurlagsbroytingum, tí tað útlátið av CO₂, sum longu hevur verið, fer at broyta veðurlagið í langa tíð enn. Men tey tiltøk, heimurin ger tey næstu 10-20 árini fyri at minka um útlátið av CO₂, eru avgerandi fyri, hvussu veðurlagið verður í endanum á hesi øldini. == Náttúra == [[Mynd:New_Orleans_Survivor_Flyover.jpg|thumb|right|250px|[[Ódnin Katrina]].]] Um allan heim eru seinastu órørdu náttúruøkini í bráðari minking. Veðurlagsbroytingar hava annað enn bara broytingar í veðurlagnum við sær. Øktur hiti og broytingar í avfalli og vindi hava longu broytt náttúruna í [[Norðurlond]]um. Týdningarmikil tekin í náttúruni um veðurlagsbroytingar umfata millum annað, at: * Gróður byrjar fyrr um várið * Fiskastovnar flytast longur norðureftir * Minni er til av ávísum fuglasløgum ella at fuglur tillagar seg við at broyta síni flytingarmynstur * Hvítabjarnir eru hóttar, tí ísurin brýtur fyrr enn vanligt === Náttúruvanlukkur === Fleiri enn 295 000 fólk eru í [[2010]] deyð orsakað av náttúruvanlukkum <ref>{{cite web | title = AFP: Natural disasters 'killed 295,000 in 2010' | url = http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5jjhitek3_tWICijAzzGZcOcj6NFg?docId=CNG.0fdda25599cfdc1fbf798ce7851d9c51.3a1 | publisher = google.com/AFP | date = 2012-06-25 | archiveurl = http://archive.today/dyFeE | archivedate = 2014-08-12 }}</ref>. Hetta ger árið til eitt av teimum mest oyðileggjandi árunum, síðani henda uppgerð byrjaði í [[1990]]. Verður onki gjørt, kunnu hundraðtals milliónir av fólki væntast at verða rakt av vatntroti, hungri ella fløðandi sjógvi, so hvørt sum [[jørðin]] hitnar, og hetta kann elva til stórar trupulleikar av [[flóttafólk]]i. Veksandi hitin fer at føra til meiri vætu og fleiri skriðulop, sum eisini kunnu elva til stórar lokalar skaðar. == Oyðimørkin veksur == [[Mynd:Sahara_satellite_hires.jpg|thumb|right|250px|[[Oyðimerkur]]nar vaksa alla tíðina.]] Nú er [[Sahara]] uml. 10 mill km² til víddar <ref>[https://www.varden.no/forbruker/reise/yoga-i-sahara-1.869728 Yoga i Sahara]{{Deyð leinkja|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, varden.no</ref>. Tað svarar til 230 ferðir [[Danmark]]ar vídd. [[Sahara]] var einaferð gróðrarmikið lendi við nógvum skógi.{{tk}} Men fyri sløkum 80-100 árum síðan fór veðurlagið spakuliga at broytast.{{tk}} Tað gjørdist turrari og turrari. Menn tóku at brenna skóg og savannu so javnan. Teir vildu fáa sær størri beiti til fenaðin. Atvoldin er fólkavøksturin seinastu árini og menniskjans tránýtsla av náttúruríkidømi. Fátækir bøndur brendu skógin at fáa dyrkilendi ella beitilendi. Teir gróðursettu ikki [[trø]] aftur, og tí gjørdu teir landið til [[oyðimørk]] og beindu fyri lívsgrudarlagið sínum. Á hvørjum ári verður eitt øki av góðari landbúnaðarjørð, 50 ferðir [[Føroyar]] til støddar, til [[oyðimørk]]. Nú á døgum ottar [[Sahara]] seg 48 kilometrar suðureftir fyri hvørt árið.<ref>[http://famouswonders.com/sahara-desert-hottest-desert-in-the-world/ Sahara Desert: Hottest Desert in the World], famouswonders.com</ref> Frálíkur háttur at varðveita skógin og steðga oyðimørkum at vaksa er at endurplanta trø, sum vit fella. == Djórasløg í vanda == [[Mynd:Orang2.jpg|thumb|left|200px|[[Orangutangur|Orangutangin]] er hótt dýr. Mong dýrasløg hava mist bústað sín, og onnur eru týnd.]] Helvtin av [[djór]]asløgum jarðar halda til í tropiskum [[Regnskógur|regnskógi]]. Nú er bara helvtin av regnskóginum eftir. Serliga seinastu 20 árini eru ómetaligar víddir høgdar upp. Regnskógardjór fáa ikki livað aðrastaðni. Tá ið djóraslag er týnt, er tað farið í søguna. Slagið kemur ongantíð aftur. Í jarðarinnar longu menningarsøgu eru nógv sløg íkomin og horvin aftur. Onnur dýr eru komin í teirra stað. Fyrr gingu nógv túsund ár, áðrenn eitt slag á natúrligan hátt vann á øðrum slagi. Á okkara døgum koma eingi nýggj djórasløg eftir tey, ið menniskjan týnir. Oyðingin gongur alt ov skjótt. Náttúran verður við øðrum orðum fátækari. 200 [[súgdjór]], [[Fuglur|fuglar]] og óteljandi onnur djórasløg eru longu týnd av menniskjuni<ref>{{cite web | title = Extinct Animals In The Last 100 Years, Extinct Animals | url = http://www.animalport.com/extinct-animals/extinct-animals-in-the-last-100-years.html | publisher = animalport.com| date = 2012-07-17 | archiveurl = http://archive.today/Mdvy | archivedate = 2012-07-17 }}</ref>. Men nú eru nógv fleiri í stórum vanda at verða týnd. Ongantíð fyrr eru djórasløg farin undir heilt so brádliga sum á okkara døgum. Mong eru eisini í bráðum vanda at kólna burtur. Veðurlagsbroytingar ávirka longu fuglalívið í [[Evropa]], vísir gransking, sum granskarar úr [[Holland]]i, [[Kekkia]] og [[Stóra Bretland]]i hava greitt úr hondum. Granskingin vísir, at ávís fuglasløg trívast væl orsakað av veðurlagsbroytingum, men tey fuglasløg, sum hava fingið verri umstøður, eru munandi fleiri í tali <ref>{{cite web | title = Climate change affecting European birds, study reveals | url = http://ec.europa.eu/research/infocentre/article_en.cfm?id=/research/headlines/news/article_09_03_26_en.html&item=Infocentre&artid=10673 | publisher = ec.europa.eu | date = 2012-07-08 | archiveurl = http://archive.today/ziuK | archivedate = 2012-07-08 }}</ref>. == Føroyar == [[Mynd:Rain_on_windscreen.jpg|thumb|right|250px|[[Føroyar]] fara at merkja tær globalu veðurlagsbroytingarnar á ymsan hátt.]] Lýggjari vetrar og glopraregn kunnu gerast vanligari komandi árini í [[Føroyum]]. Slíkar broytingar elva til økta skriðulop og erosión. Spáddu veðurlagsbroytingarnar kunnu væntast at merkja føroyska landslagið á ymsan hátt. Lýggjara veðrið kann skapa betri gróðrarlíkindi. Tað kann tó hugsast, at hetta ikki sæst aftur, um upphitingin mest verður um veturin uttanfyri vakstrartíðina. Lýggjari vetrar kunnu merkja minni kava. Tá hetta samstundis fellur saman við, at títtleikin av glopraregni um heystið og veturin kann væntast at økjast, merkir tað, at vandin fyri skriðulopum komandi árini økist. Um ársskiftið [[2002]]-[[2003]] læt Heilsufrøðiliga Starvsstovan úr hondum frágreiðing til landsstýrismannin í umhvørvismálum, ''Eyðun Elttør'', við kanningum og uppgerð um CO₂-útlátið hjá føroyingum. Frágreiðingin staðfesti, at føroyingar í mun til íbúgvatalið hava millum størstu útlát í heiminum. [[Føroyar]] er eisini eitt tað mest dálkandi landið í heiminum í mun til fólkatalið <ref>{{cite web | title = Luksus trupulleikin | url = http://www.skulin.fo/vedurlag/fo_bolkur4.html | publisher = skulin.fo | date = 2013-07-01 | archiveurl = http://archive.today/Quhkd | archivedate = 2013-07-01 }}</ref>. Fløðandi [[hav]] fer, sum tíðin líður, at nerva verandi havnaløg og aðra bygging nær sjóvarmálanum. Eisini er trúligt, at vit fara at fáa meiri avfall, harðari óðnir og hægri aldur. Tey størstu vandamálini liggja tó helst í møguligum broytingum á okkara havleiðum. Veðurlagið í [[Føroyum]] er óvanliga heitt, tá vit samanbera við flestu onnur øki um sama breiddarstig <ref>{{cite web | title = Faroe Islands Climate. Weather: When to visit Faroe Islands. | url = http://www.colonialvoyage.com/paesi/eng/faroe_islands/climate.html | publisher = colonialvoyage.com | date = 2012-07-22 | archiveurl = http://archive.today/49vn | archivedate = 2012-07-22 }}</ref>. Fyri ein part stavar hetta frá lýggjum vindi, men streymurin, sum førir heitan [[Sjógvur|sjógv]] fram við okkum, eigur eisini sín stóra lut í hesum, og vandi er fyri, at hesin streymur fer at vikna. Enn ber ikki til at siga, um hetta fer at henda, ella hvussu stórar møguligar broytingar verða, men sjálvt ein lítil minking í streyminum kann gera, at kaldur sjógvur lættari kemur inn á landgrunnin, og tað kann fáa ógvisligar avleiðingar. Eitt vandamál hjá okkum er gróðurin í sjónum. Alt tað, sum livir á landgrunninum, livir í seinasta enda av gróðrinum, og kanningar hjá [[Fiskirannsóknarstovuni]] vísa, at stórur munur er frá einum ári til annað. Hetta sæst eisini aftur í [[Fiskur|fiskinum]], serliga [[Hýsa|hýsu]] og [[Toskur|toski]]. Tey árini, tá nógvur gróður er, kemur meiri av [[Toskur|toski]] og [[Hýsa|hýsu]] undan, og tey veksa eisini nógv skjótari. Enn er ikki greitt, hví gróðurin er so ymiskur tey ymsu árini, men alt bendir á, at tað er munur í veðurlagi, sum ger hetta. Um illa vil til, kunnu veðurlagsbroytingarnar tí fara at órógva gróðurin og harvið líkindini fyri fiskiskapi á landgrunninum. ==Sí eisini== * [[Globala upphitingin]] == Ávísingar úteftir == *[https://www.smithsonianmag.com/science-nature/what-really-turned-sahara-desert-green-oasis-wasteland-180962668/ What Really Turned the Sahara Desert From a Green Oasis Into a Wasteland?], smithsonianmag.com (enskt) * [https://www.neu.uni-bayreuth.de/de/Uni_Bayreuth/Fakultaeten/2_Biologie_Chemie_und_Geowissenschaften/geowissenschaften/geomorphologie/de/ressourcen/docs_suchodoletz/Kroepelinetal_2008.pdf Climate-Driven Ecosystem Succession in the Sahara: The Past 6000 Years] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220205151313/https://www.neu.uni-bayreuth.de/de/Uni_Bayreuth/Fakultaeten/2_Biologie_Chemie_und_Geowissenschaften/geowissenschaften/geomorphologie/de/ressourcen/docs_suchodoletz/Kroepelinetal_2008.pdf |date=2022-02-05 }}, uni-bayreuth.de (enskt) *[https://www.sciencedaily.com/releases/1999/07/990712080500.htm Sahara's Abrupt Desertification Started By Changes In Earth's Orbit, Accelerated By Atmospheric And Vegetation Feedbacks], sciencedaily.com == Keldur == <references/> {{Commonscat|Climate change}} [[Bólkur:Veðurfrøði]] [[Bólkur:Vistfrøði]] mt2817tsu8wg1i0hzrcn6w8u8ayuo3y 0 16542 385288 383741 2025-07-05T13:13:02Z 85.228.122.66 385288 wikitext text/x-wiki '''Politikkur í Føroyum''' kann býtast sundur í landspolitikk, sum verður stýrdur av politikarum, sum eru vald á [[Føroya Løgting]], og í kommunalpolitikk, sum verður stýrdur av bý- og bygdarráðunum í [[Føroyar|Føroyum]]. Fjórða hvørt ár er løgtingsval, og somuleiðis er kommunuval fjórða hvørt ár. Løgtingsval kann tó verða skrivað út í úrtíð av ymiskum orsøkum, tað kann Føroya [[løgmaður]] avgera dikkur hahah pissiboppa reyvarhol snillur hahahhaha! == Løgtingsval == Løgtingsval er fjórða hvørt ár. Tað eru nógvir politikarar, ið stilla upp og valevnini hjá flokkunum eru ymisk. Tað er bara eitt valdømi í Føroyum, fyrr vóru tað sjey valdømir. Flokkarnir hava tó hildið fast við tey gomlu valdømini, tá talan er um uppstilling, men veljarin kann frítt velja eitt valevni, sum býr hvar sum helst í Føroyum. Tað eru trý sløg av veljarum. Fyrsta eru kjarnuveljarar, tað eru tey, ið eru vís í hvønn flokk tey skulu velja. Óvissuveljararnir eru oftast tey, ið fara á val fyrstu ferð, men eisini tey, ið halda at flokkurin tey valdu seinast, ikki gjørdi nóg mikið burturúr. Sofaveljararnir kunnu vera tey, ið eru ónøgd við politikararnar og politikk sum heild, so tey fara ikki á val. Tá ið valið er av, er greitt hvørji 33 fólk koma at sita á tinginum næstu fýra árini. == Skipan av landsstýri == Eftir hvørt løgtingsval skal landstýrið skipast. Tað er størsti flokkurin, ið tekur stig til samráðingar um at skipa samgonguna, tí tað er sera sjáldsamt, at ein einstakur flokkur fær meiriluta á tingi. Tað merkir at um ein flokkur fær meiriluta á tingi, hevur hann ræðið. Tá ið flokkurin er gingin saman við aðrar flokkar um at skipa landsstýri, leggur løgtingsformaðurin uppskotið fram fyri løgtingið. Um meira enn helvtin av tingfólkunum atkvøða í móti uppskotinum, er tað fallið. Landsstýrið hevur landsstýrisfólk, sum verða vald av flokkunum, sum skipa samgongu. Landsstýrisfólkini nýtast ikki at vera fólkavald, men sum oftast eru tey løgtingslimir frammanundan. Tá ein sum er valdur inn á Føroya Løgting verður landsstýrismaður ella landsstýriskvinna, so verður løgtingssessurin hjá viðkomandi latin til varafólkið, sum so tekur sæti á Føroya Løgtingi. Um so er at samgongan fellur ella leggur frá sær, so fara landsstýrisfólkini, sum vóru vald á løgting, aftur í Løgtingi, og avloysarir teirra missa sessin. Talið av landsstýrisfólkum kann broytast alt eftir hvussu nógv aðalráð eru. Tað verður ofta sett sum krav, tá samgongusamráðingar eru, at flokkarnir vilja hava so og so nógvar landsstýrissessir. Tað kemur fyri, at eitt nýtt aðalráð verður gjørt, fyri at "kabalin skal ganga upp", sum tikið verður til. T.d. var Almanna- og Heilsumálaráðið eitt aðalráð, tað var koyrt sundur í tvey aðalráð eftir at ein samgonga var skipað og nýtt landsstýrið sett. Arbeiði hjá løgtinginum er at gera lógir. Tað eru bara løgmaður, landsstýrismaður ella løgtingslimir sum kunnu leggja fram lógaruppskot á tingi. Men øll kunnu koma við hugskoti til løgtingslóg. Tað eru 45 fastir nevndarsessir sum skulu mannast. Av tí at tað eru 33 løgtingslimir, má onkur limur sita í minst tveimum nevndum. == Nevndirnar í Løgtinginum == *[[Fíggjarnevndin]] (7 limir) *[[Uttanlandsnevndin]] (7 limir) *[[Landsstýrismálanevndin]] (3 limir) *[[Vinnunevndin]] (7 limir) *[[Trivnaðarnevndin]] (7 limir) *[[Mentanarnevndin]] (7 limir) *[[Rættarnevndin]] (7 limir) Fíggjarnevndin gevur tinginum tilmæli í fíggjar -, búskapar- og skatta- og avgjaldsmálum. Sama er við hinum nevndunum. Allar nevndirnar geva tinginum part av tí sum tey gera. == Fakfeløg == Fólk sum arbeiða, eru sum oftast limir í einum [[fakfelag]]. Fremsta uppgáva hjá fakfeløgum, er at arbeiða fyri áhugamálunum hjá limunum. Tað er bæði tá tað snýr seg um løn, eftirløn, útbúgving, frítíð o.s.fr. Fakfeløg kunnu eisini ávirka embætismenn og politikarar, um lógir skulu gerast, ið ávirka teirra økið. Fakfeløgini hava avtalur við tað almenna, kommunur og við privatar arbeiðsgevarar. Eitt vápn ið fakfeløgini onkuntíð brúka, tá ið tað ikki ber til at finna fram til nakra semju við at samráðast, er at fara í verkfall. Tá ið eitt fakfelag velur at fara í verkfall, so mugu tey sum eru limir í fakfelagnum ikki átaka sær nakað arbeiði ið er fevnt av verkbanninum. Tá fakfeløg samráðast við tað almenna, er tað við Fíggjarmálaráðið, sum umboðar landið, tað eru t.d. almennir stovnar. Arbeiðsgevarafeløg umboða arbeiðsgevarar, fyri kommunurar er tað Kommunala Arbeiðsgevarafelagið (KAF), ið førir samráðingar við fakfeløgini vegna kommunurnar. Fakfeløgini í Føroyum eru til dømis: [[Føroya Arbeiðarafelag]], [[Starvsmannafelagið]], [[Føroya Pedagogfelag]], [[Føroya Fiskimannafelag]], [[Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar]], [[Havnar Arbeiðsmannafelag]], [[Havnar Arbeiðskvinnufelag]], [[Búskapar og løgfrøðingafelagið]], [[Akademikarafelagið]], [[Havnar Handverkarafelag]] og [[Føroya Lærarafelag]]. == Kommunurnar == Kommunurnar ella býráðið eigur og rekur skúlan, tó eru lærarir settir av Mentamálaráðnum. Kommunan rindar eisini ein part av útreiðslunum til heilsu-, heima-, skúlasjúkrasystir og skúlalækna. Eisini rindar kommunan barna tannlæknan, men tá man er farin úr fólkaskúlanum, skal man gjalda sum vaksin. Størri kommunur, sum til dømis [[Tórshavn]], [[Klaksvík]], Miðvági og [[Tvøroyri]] byggja ellis- og røktarheim, í summum økjum eru fleiri kommunur í felag um at byggja eitt ellis- og røktarheim, sum t.d. kommunurnar í syðru helvt av [[Suðuroy]]nni, sum bygdu Ellisheimið Hamragarð, sum læt upp í 2011. Kommunan skal eisini gjalda fyri nógvum annað, sum til dømis vegagerð og viðlíkahald av vegum í bygdunum (ikki landsvegir), havnir, stykkja út til grundstykkir, barnagarðar, ítróttaranlegg, kirkjugarðar, kloakkir, rusk, burturbeining, gøtuljós o.s.fr. Størsta partin av inntøkunum fáa kommunurnar frá kommunuskatti, og tað er ymiskt frá einari kommunu i aðra. Um tú býrt í til dømis Tvøroyri, Vági, á Sandi ella Skopun er kommunuskatturin hægri enn til dømis í Havn, og í fleiri av teimum heilt smáu kommununum sum t.d. Fugloyar ella Fámjins kommunu er skatturin sera lágur. Inntøkugrundarlagið er sera ymiskt í kommununum, og tað er ymiskt hvussu kommunurnar eru fyri fíggjarliga, og tí verður skattaprosentið eisini so ymiskt. Til dømis: Um kommunuskatturin i Tvøroyri er 23 %, so skal man bara gjalda 17 % í landsskatti. Av tí at vit hava flatskatt, sum setur 40 % sum hámark, so verður landsskatturin og kommunuskatturin til samans 40 %. Býráði ella bygdaráði stýra kommununi. Í hesum sita umboð fyri fólkið í kommununi. Í november mánaði, 4 hvørt ár, er val til bý- ella bygdarráði. Øll, ið eru yvir 18 ár, kunnu stilla upp sum valevni. Til kunnunuval hevur ein faktisk skyldu til at stilla upp. Tað ber ikki til at bera seg undan fyrr enn man hevur sitið í tvey valskeið sum bý- ella bygdarráðslimur. Í størru kommununum átti tað tó ikki at verði nakar trupulleiki við tað at fleiri fegin vilja sleppa framat, og tí er ongin orsøk til at tvinga nakran til at stilla upp. Man velur tann persónin, sum man hevur størst álit á. Málið hjá kommununi er at gera umstøðurnar hjá fólki at búgva i so góðar sum møguligt. == Keldur == <references/> == Slóðir úteftir == [[Bólkur:Føroyskur politikkur]] [[Bólkur:Føroyar]] b84pjkb0u4ssjd4k9hvxp6y6py5c9pv 385289 385288 2025-07-05T13:13:11Z Quinlan83 24702 Tók burtur rættingar hjá [[Special:Contributions/85.228.122.66|85.228.122.66]] ([[User talk:85.228.122.66|kjak]]) til seinastu versjón hjá [[User:HerVal7752|HerVal7752]] 383741 wikitext text/x-wiki '''Politikkur í Føroyum''' kann býtast sundur í landspolitikk, sum verður stýrdur av politikarum, sum eru vald á [[Føroya Løgting]], og í kommunalpolitikk, sum verður stýrdur av bý- og bygdarráðunum í [[Føroyar|Føroyum]]. Fjórða hvørt ár er løgtingsval, og somuleiðis er kommunuval fjórða hvørt ár. Løgtingsval kann tó verða skrivað út í úrtíð av ymiskum orsøkum, tað kann Føroya [[løgmaður]] avgera. == Løgtingsval == Løgtingsval er fjórða hvørt ár. Tað eru nógvir politikarar, ið stilla upp og valevnini hjá flokkunum eru ymisk. Tað er bara eitt valdømi í Føroyum, fyrr vóru tað sjey valdømir. Flokkarnir hava tó hildið fast við tey gomlu valdømini, tá talan er um uppstilling, men veljarin kann frítt velja eitt valevni, sum býr hvar sum helst í Føroyum. Tað eru trý sløg av veljarum. Fyrsta eru kjarnuveljarar, tað eru tey, ið eru vís í hvønn flokk tey skulu velja. Óvissuveljararnir eru oftast tey, ið fara á val fyrstu ferð, men eisini tey, ið halda at flokkurin tey valdu seinast, ikki gjørdi nóg mikið burturúr. Sofaveljararnir kunnu vera tey, ið eru ónøgd við politikararnar og politikk sum heild, so tey fara ikki á val. Tá ið valið er av, er greitt hvørji 33 fólk koma at sita á tinginum næstu fýra árini. == Skipan av landsstýri == Eftir hvørt løgtingsval skal landstýrið skipast. Tað er størsti flokkurin, ið tekur stig til samráðingar um at skipa samgonguna, tí tað er sera sjáldsamt, at ein einstakur flokkur fær meiriluta á tingi. Tað merkir at um ein flokkur fær meiriluta á tingi, hevur hann ræðið. Tá ið flokkurin er gingin saman við aðrar flokkar um at skipa landsstýri, leggur løgtingsformaðurin uppskotið fram fyri løgtingið. Um meira enn helvtin av tingfólkunum atkvøða í móti uppskotinum, er tað fallið. Landsstýrið hevur landsstýrisfólk, sum verða vald av flokkunum, sum skipa samgongu. Landsstýrisfólkini nýtast ikki at vera fólkavald, men sum oftast eru tey løgtingslimir frammanundan. Tá ein sum er valdur inn á Føroya Løgting verður landsstýrismaður ella landsstýriskvinna, so verður løgtingssessurin hjá viðkomandi latin til varafólkið, sum so tekur sæti á Føroya Løgtingi. Um so er at samgongan fellur ella leggur frá sær, so fara landsstýrisfólkini, sum vóru vald á løgting, aftur í Løgtingi, og avloysarir teirra missa sessin. Talið av landsstýrisfólkum kann broytast alt eftir hvussu nógv aðalráð eru. Tað verður ofta sett sum krav, tá samgongusamráðingar eru, at flokkarnir vilja hava so og so nógvar landsstýrissessir. Tað kemur fyri, at eitt nýtt aðalráð verður gjørt, fyri at "kabalin skal ganga upp", sum tikið verður til. T.d. var Almanna- og Heilsumálaráðið eitt aðalráð, tað var koyrt sundur í tvey aðalráð eftir at ein samgonga var skipað og nýtt landsstýrið sett. Arbeiði hjá løgtinginum er at gera lógir. Tað eru bara løgmaður, landsstýrismaður ella løgtingslimir sum kunnu leggja fram lógaruppskot á tingi. Men øll kunnu koma við hugskoti til løgtingslóg. Tað eru 45 fastir nevndarsessir sum skulu mannast. Av tí at tað eru 33 løgtingslimir, má onkur limur sita í minst tveimum nevndum. == Nevndirnar í Løgtinginum == *[[Fíggjarnevndin]] (7 limir) *[[Uttanlandsnevndin]] (7 limir) *[[Landsstýrismálanevndin]] (3 limir) *[[Vinnunevndin]] (7 limir) *[[Trivnaðarnevndin]] (7 limir) *[[Mentanarnevndin]] (7 limir) *[[Rættarnevndin]] (7 limir) Fíggjarnevndin gevur tinginum tilmæli í fíggjar -, búskapar- og skatta- og avgjaldsmálum. Sama er við hinum nevndunum. Allar nevndirnar geva tinginum part av tí sum tey gera. == Fakfeløg == Fólk sum arbeiða, eru sum oftast limir í einum [[fakfelag]]. Fremsta uppgáva hjá fakfeløgum, er at arbeiða fyri áhugamálunum hjá limunum. Tað er bæði tá tað snýr seg um løn, eftirløn, útbúgving, frítíð o.s.fr. Fakfeløg kunnu eisini ávirka embætismenn og politikarar, um lógir skulu gerast, ið ávirka teirra økið. Fakfeløgini hava avtalur við tað almenna, kommunur og við privatar arbeiðsgevarar. Eitt vápn ið fakfeløgini onkuntíð brúka, tá ið tað ikki ber til at finna fram til nakra semju við at samráðast, er at fara í verkfall. Tá ið eitt fakfelag velur at fara í verkfall, so mugu tey sum eru limir í fakfelagnum ikki átaka sær nakað arbeiði ið er fevnt av verkbanninum. Tá fakfeløg samráðast við tað almenna, er tað við Fíggjarmálaráðið, sum umboðar landið, tað eru t.d. almennir stovnar. Arbeiðsgevarafeløg umboða arbeiðsgevarar, fyri kommunurar er tað Kommunala Arbeiðsgevarafelagið (KAF), ið førir samráðingar við fakfeløgini vegna kommunurnar. Fakfeløgini í Føroyum eru til dømis: [[Føroya Arbeiðarafelag]], [[Starvsmannafelagið]], [[Føroya Pedagogfelag]], [[Føroya Fiskimannafelag]], [[Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar]], [[Havnar Arbeiðsmannafelag]], [[Havnar Arbeiðskvinnufelag]], [[Búskapar og løgfrøðingafelagið]], [[Akademikarafelagið]], [[Havnar Handverkarafelag]] og [[Føroya Lærarafelag]]. == Kommunurnar == Kommunurnar ella býráðið eigur og rekur skúlan, tó eru lærarir settir av Mentamálaráðnum. Kommunan rindar eisini ein part av útreiðslunum til heilsu-, heima-, skúlasjúkrasystir og skúlalækna. Eisini rindar kommunan barna tannlæknan, men tá man er farin úr fólkaskúlanum, skal man gjalda sum vaksin. Størri kommunur, sum til dømis [[Tórshavn]], [[Klaksvík]], Miðvági og [[Tvøroyri]] byggja ellis- og røktarheim, í summum økjum eru fleiri kommunur í felag um at byggja eitt ellis- og røktarheim, sum t.d. kommunurnar í syðru helvt av [[Suðuroy]]nni, sum bygdu Ellisheimið Hamragarð, sum læt upp í 2011. Kommunan skal eisini gjalda fyri nógvum annað, sum til dømis vegagerð og viðlíkahald av vegum í bygdunum (ikki landsvegir), havnir, stykkja út til grundstykkir, barnagarðar, ítróttaranlegg, kirkjugarðar, kloakkir, rusk, burturbeining, gøtuljós o.s.fr. Størsta partin av inntøkunum fáa kommunurnar frá kommunuskatti, og tað er ymiskt frá einari kommunu i aðra. Um tú býrt í til dømis Tvøroyri, Vági, á Sandi ella Skopun er kommunuskatturin hægri enn til dømis í Havn, og í fleiri av teimum heilt smáu kommununum sum t.d. Fugloyar ella Fámjins kommunu er skatturin sera lágur. Inntøkugrundarlagið er sera ymiskt í kommununum, og tað er ymiskt hvussu kommunurnar eru fyri fíggjarliga, og tí verður skattaprosentið eisini so ymiskt. Til dømis: Um kommunuskatturin i Tvøroyri er 23 %, so skal man bara gjalda 17 % í landsskatti. Av tí at vit hava flatskatt, sum setur 40 % sum hámark, so verður landsskatturin og kommunuskatturin til samans 40 %. Býráði ella bygdaráði stýra kommununi. Í hesum sita umboð fyri fólkið í kommununi. Í november mánaði, 4 hvørt ár, er val til bý- ella bygdarráði. Øll, ið eru yvir 18 ár, kunnu stilla upp sum valevni. Til kunnunuval hevur ein faktisk skyldu til at stilla upp. Tað ber ikki til at bera seg undan fyrr enn man hevur sitið í tvey valskeið sum bý- ella bygdarráðslimur. Í størru kommununum átti tað tó ikki at verði nakar trupulleiki við tað at fleiri fegin vilja sleppa framat, og tí er ongin orsøk til at tvinga nakran til at stilla upp. Man velur tann persónin, sum man hevur størst álit á. Málið hjá kommununi er at gera umstøðurnar hjá fólki at búgva i so góðar sum møguligt. == Keldur == <references/> [[Bólkur:Føroyskur politikkur]] [[Bólkur:Føroyar]] 6ivy7nabfg6zj3sm31j3ez4b3ttixhy 0 38680 385292 331565 2025-07-05T16:54:34Z Lesgles 18872 eg havi tikið skeiva langa heitið á L’Avare burtur (sí [[en:Talk:The Miser]]) 385292 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --> | name = Jean-Baptiste Poquelin | image = Molière Mignard Chantilly.jpg | imagesize = 200px | caption = Andlitsmálningur av Molière eftir [[Pierre Mignard]] (uml. 1658) | pseudonym = Molière | birth_date = {{birth date|1622|01|15|df=y}} | birth_place = Paris, Frakland | death_date = {{Death date and age|df=y|1673|02|17|1622|01|15}} | death_place = Paris, Frakland | occupation = Leikrithøvundur, sjónleikari | nationality = Franskur | period = 1645–1673 | genre = Skemtileikur | notableworks = ''Tartuffe''; ''The Misanthrope''; ''The Learned Women''; ''The School for Wives''; ''L'Avare'' | spouse = [[Armande Béjart]] | partner = [[Madeleine Béjart]] | children = Louis<small> (1664–1664)</small><br>Marie Madeleine<small> (1665–1723)</small><br>Pierre<small> (1672–1672)</small> }} '''Jean-Baptiste Poquelin''', kendur við sínum listanavni '''Molière''' ({{IPAc-en|m|oʊ|l|ˈ|j|ɛər}};<ref>[http://dictionary.reference.com/browse/molière "Molière"]. ''[[Random House Webster's Unabridged Dictionary]]''.</ref> {{IPA-fr|mɔ.ljɛːʁ|lang}}; 1622–1673), var ein franskur leikrithøvundur og sjónleikari, ið verður mettur at vera ein av teimum størstu leikrithøvundunum í vesturlendskum bókmentum.<ref>Hartnoll, p. 554. "Author of some of the finest comedies in the history of the theater", and Roy, p. 756. "...one of the theatre's greatest comic artists".</ref> Millum kendastu verk hansara eru ''[[The Misanthrope]]'', ''[[The School for Wives]]'', ''[[Tartuffe]]'', ''[[The Miser]]'', ''[[The Imaginary Invalid]]'', og ''[[The Bourgeois Gentleman]]''. ==Listi yvir høvuðsverk== ''Upprunaheitið, útgávuár og enska heitið.'' * ''[[Le Médecin volant]]'' (1645)—''The Flying Doctor'' * ''La Jalousie du barbouillé'' (1650) * ''L'Étourdi ou Les Contretemps'' (1655)—''The Blunderer'' * ''Le Dépit amoureux'' (16. desember 1656) * ''Le Docteur amoureux'' (1658), tann fyrsti sjónleikurin varð framførdur av bólkinum hjá Molière fyri [[Louis XIV av Fraklandi|Louis XIV]] (nú horvið)—''The Doctor in Love'' * ''[[Les Précieuses ridicules]]'' (18. november 1659)—''The Affected Young Ladies'' * ''Sganarelle ou Le Cocu imaginaire'' (28. mai 1660)—''Sganarelle, or the Imaginary Cuckold'' * ''Dom Garcie de Navarre ou Le Prince jaloux'' (4. februar 1661)—''Don Garcia of Navarre or the Jealous Prince'' * ''L'École des maris'' (June 24, 1661)—''The School for Husbands'' * ''Les Fâcheux'' (17. august 1661)—''The Mad'' * ''[[L'École des femmes]]'' (26 desember 1662; tilpassað til ''[[The Amorous Flea]]'', 1964)—''The School for Wives'' * ''La Jalousie du Gros-René'' (15. apríl 1663) * ''La Critique de l'école des femmes'' (1. juni 1663)—''Critique of the School for Wives'' * ''L'Impromptu de Versailles'' (14. oktober 1663) * ''Le Mariage forcé'' (29. januar 1664)—''The Forced Marriage'' * ''Gros-René, petit enfant '' (27. apríl 1664; nú horvið) * ''La Princesse d'Élide'' (8. mai 1664)—''The Princess of Elid'' * ''[[Tartuffe|Tartuffe ou L'Imposteur]]'' (12. mai 1664)—''Tartuffe'' * ''[[Dom Juan|Dom Juan ou Le Festin de pierre]]'' (15. februar 1665) * ''[[L'Amour médecin]]'' (15. september 1665)—Love Is the Doctor * ''[[Le Misanthrope|Le Misanthrope ou L'Atrabilaire amoureux]]'' (4. juni 1666)—''The Misanthrope'' * ''[[Le Médecin malgré lui]]'' (6. august 1666)—''The Doctor in Spite of Himself'' * ''Mélicerte'' (2. desember 1666) * ''Pastorale comique'' (5. januar 1667) * ''Le Sicilien ou L'Amour peintre'' (14. februar 1667)—''The Sicilian, or Love the Painter'' * ''[[Amphitryon (Molière)|Amphitryon]]'' (13. januar 1668) * ''[[George Dandin|George Dandin ou Le Mari confondu]]'' (18. juli 1668)—George Dandin, or the Abashed Husband * ''[[L'Avare]]'' (9. september 1668)—''The Miser'' * ''[[Monsieur de Pourceaugnac]]'' (6. oktober 1669) * ''Les Amants magnifiques'' (4. februar 1670)—''The Magnificent Lovers'' * ''[[Le Bourgeois gentilhomme]]'' (14. oktober 1670)—''The Bourgeois Gentleman'' * ''[[Psyché (play)|Psyché]]'' (17. januar 1671)—''Psyche'' * ''[[Les Fourberies de Scapin]]'' (24. mai 1671) * ''La Comtesse d'Escarbagnas'' (2. desember 1671) * ''[[Les Femmes savantes]]'' (11. mars 1672)—''The Learned Ladies'' * ''[[Le Malade imaginaire]]'' (10. februar 1673)—''The Imaginary Invalid'' == Keldur == {{Reflist}} {{stubbi}} [[Bólkur:Franskir rithøvundar]] [[Bólkur:Føðingar í 17. øld]] [[Bólkur:Andlát í 17. øld]] gshnmejgx7vey4q8b9f9k1sf5gz1drb 0 40604 385300 368213 2025-07-06T05:24:33Z Alpinu 1714 /* Vinnarar */ Spanish spelling 385300 wikitext text/x-wiki {{Infobox cycling race | name = Volta a Catalunya | current_event = | image = | date = Síðst í mars | region = [[Katalonia]], [[Spania]] | english = Tour of Catalonia | localnames = Vuelta a Cataluña {{es icon}} Volta a Catalunya {{ca icon}} | nickname = | discipline = Vegsúkklukapping | competition = [[UCI World Tour]] | type = Teinakapping | organiser = "Volta" Ciclista a Catalunya Associació Esportiva (Unió Esportiva de Sants) | director = Rubèn Peris | first = {{start date|1911}} | number = 101 (pr. 2022) | last = | firstwinner = {{flagathlete|[[Sebastià Masdeu]]|ESP|1785}} | mostwins = {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} (7 sigrar) | mostrecent = {{flagathlete|[[Sergio Higuita]]|COL}} }} '''Volta a Catalunya''' ({{lang-fo|Kring Katalonia}} {{lang-en|Tour of Catalonia}}, {{lang-es|Vuelta a Cataluña}}) er ein árlig vegsúkklukapping, ið verður hildin í [[Katalonia]], [[Spania]]. Kappingin er partur av [[UCI World Tour]] sum tann fimta hendingin í kappingini.<ref>{{cite web|last1=Wynn|first1=Nigel|title=UCI WorldTour calendar 2016|url=http://www.cyclingweekly.co.uk/news/latest-news/uci-worldtour-calendar-2016-193076|website=Cycling Weekly|accessdate=9 December 2015}}</ref> Volta a Catalunya er ein av trimum World Tour teinakappingum í Spania, hinar báðar eru [[Vuelta a España]] og [[Kring Baskaralandið]]. Kappingin hevur havt fleiri ymisk tíðarskeið í kalendaranum, og hevur fyrr verið hildin í september, juni og mai. Síðan 2010 hevur kappingin verið fyriskipað síðst í mars. ==Vinnarar== {{Cycling past winner start}} {{Cycling past winner rider|year=1911|name={{sortname|Sebastià|Masdeu||Masdeu, Sebastia}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1912|name={{sortname|Josép|Magdalena}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1913|name={{sortname|Juan|Martí||Martí, Juan}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling pw no race|year=1914–<br />1919}} {{Cycling past winner rider|year=1920|name={{sortname|José|Pelletier||Pelletier, Jose}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling pw no race|year=1921}} {{Cycling pw no race|year=1922}} {{Cycling past winner rider|year=1923|name={{sortname|Maurice|Ville}}|nat=FRA|team=[[Automoto-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1924|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1925|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1926|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1927|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1928|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Elvish-Wolber]]}} {{Cycling past winner rider|year=1929|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1930|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Styl (cycling team)|Styl]]}} {{Cycling past winner rider|year=1931|name={{sortname|Salvador|Cardona}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1932|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1933|name={{sortname|Alfredo|Bovet}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Bianchi (súkklulið)|Bianchi]]}} {{Cycling past winner rider|year=1934|name={{sortname|Bernardo|Rogora}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Gloria (súkklulið)|Gloria]]}} {{Cycling past winner rider|year=1935|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Orbea (cycling team)|Orbea]]}} {{Cycling past winner rider|year=1936|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Colin-Wolber]]}} {{Cycling pw no race|year=1937}} {{Cycling pw no race|year=1938}} {{Cycling past winner rider|year=1939|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1940|name={{sortname|Christophe|Didier||Didier, Christophe}}|nat=LUX|team=[[Alcyon-Dunlop]]}} {{Cycling past winner rider|year=1941|name={{sortname|Antonio Andrés|Sancho}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1942|name={{sortname|Fédérico|Ezquerra||Ezquerra, Federico}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1943|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1938|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1944|name={{sortname|Miguel|Casas}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1945|name={{sortname|Bernardo|Ruiz}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1946|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Chiclès-Tabay]]}} {{Cycling past winner rider|year=1947|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color-Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1948|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color]]}} {{Cycling past winner rider|year=1949|name={{sortname|Emile|Rol}}|nat=FRA|team=[[La Perle-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1950|name={{sortname|Antonio|Gelabert}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1951|name={{sortname|Primo|Volpi}}|nat=ITA|team=[[Arbos-Talbot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1952|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Canals & Nubiola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1953|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1954|name={{sortname|Walter|Serena}}|nat=ITA|team=[[Bottecchia-Ursus]]}} {{Cycling past winner rider|year=1955|name={{sortname|José|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Jose}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1956|name={{sortname|Aniceto|Utset}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Mobylette-Coabania]]}} {{Cycling past winner rider|year=1957|name={{sortname|Jesús|Loroño||Lorono, Jesus}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1958|name={{sortname|Richard|Van Genechten}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1959|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1960|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1961|name={{sortname|Henri|Duez}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1962|name={{sortname|Antonio|Karmany}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1963|name={{sortname|Joseph|Novales}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1964|name={{sortname|Joseph|Carrara}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1965|name={{sortname|Antonio|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Antonio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1966|name={{sortname|Arie|Den Hartog}}|nat=NED|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1967|name={{sortname|Jacques|Anquetil}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1968|name={{sortname|Eddy|Merckx}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1969|name={{sortname|Mariano|Díaz||Diaz, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1970|name={{sortname|Franco|Bitossi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1971|name={{sortname|Luis|Ocaña||Ocana, Luis}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1972|name={{sortname|Felice|Gimondi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1973|name={{sortname|Domingo|Perurena}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1974|name={{sortname|Bernard|Thévenet||Thevenet, Bernard}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1975|name={{sortname|Fausto|Bertoglio}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1976|name={{sortname|Enrique|Martínez|Enrique Martínez Heredia|Martinez, Enrique}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1977|name={{sortname|Freddy|Maertens}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1978|name={{sortname|Francesco|Moser}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1979|name={{sortname|Vicente|Belda}}|nat=ESP|natvar=1977|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1980|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1981|name={{sortname|Faustino|Ruperez}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Zor}} {{Cycling past winner rider|year=1982|name={{sortname|Alberto|Fernández|Alberto Fernández (cyclist)|Fernandez, Alberto}}|nat=ESP|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1983|name={{sortname|Josep|Recio}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1983}}}} {{Cycling past winner rider|year=1984|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=[[Skil-Sem (cycling team)|Skil-Sem]]}} {{Cycling past winner rider|year=1985|name={{sortname|Robert|Millar}}|nat=GBR|team=[[Peugeot (cycling team)|Peugeot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1986|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=KAS}} {{Cycling past winner rider|year=1987|name={{sortname|Álvaro|Pino||Pino, Alvaro}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1988|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1988}}}} {{Cycling past winner rider|year=1989|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|team=Caja Rural}} {{Cycling past winner rider|year=1990|name={{sortname|Laudelino|Cubino}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1991|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1991}}}} {{Cycling past winner rider|year=1992|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1992}}}} {{Cycling past winner rider|year=1993|name={{sortname|Álvaro|Mejía|Álvaro Mejía (cyclist)|Mejia, Alvaro}}|nat=COL|team=[[Motorola (cycling team)|Motorola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1994|name={{sortname|Claudio|Chiappucci}}|nat=ITA|team={{ct|CAR|1994}}}} {{Cycling past winner rider|year=1995|name={{sortname|Laurent|Jalabert}}|nat=FRA|team={{ct|ONC|1995}}}} {{Cycling past winner rider|year=1996|name={{sortname|Alex|Zülle||Zulle, Alex}}|nat=SUI|team={{ct|ONC|1996}}}} {{Cycling past winner rider|year=1997|name={{sortname|Fernando|Escartín||Escartin, Fernando}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1997}}}} {{Cycling past winner rider|year=1998|name={{sortname|Hernan|Buenahora}}|nat=COL|team=[[Vitalicio Seguros]]}} {{Cycling past winner rider|year=1999|name={{sortname|Manuel|Beltrán||Beltran, Manuel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1999}}}} {{Cycling past winner rider|year=2000|name={{sortname|José María|Jiménez||Jimenez, Jose Maria}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2000}}}} {{Cycling past winner rider|year=2001|name={{sortname|Joseba|Beloki}}|nat=ESP|team={{ct|ONC|2001}}}} {{Cycling past winner rider|year=2002|name={{sortname|Roberto|Heras}}|nat=ESP|team={{ct|DSC|2002}}}} {{Cycling past winner rider|year=2003|name={{sortname|José Antonio|Pecharromán||Pecharroman, Jose Antonio}}|nat=ESP|team=Costa de Almería-Paternina}} {{Cycling past winner rider|year=2004|name={{sortname|Miguel Ángel|Martín Perdiguero||Martin Perdiguero, Miguel Angel}}|nat=ESP|team={{ct|PHO|2004}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2005 Volta a Catalunya|2005]]|name={{sortname|Yaroslav|Popovych}}|nat=UKR|team={{ct|DSC|2005}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2006 Volta a Catalunya|2006]]|name={{sortname|David|Cañada||Canada, David}}|nat=ESP|team={{ct|FUJ|2006}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2007 Volta a Catalunya|2007]]|name={{sortname|Vladimir|Karpets}}|nat=RUS|team={{ct|GCE|2007}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2008 Volta a Catalunya|2008]]|name={{sortname|Gustavo|César||Cesar, Gustavo}}|nat=ESP|team={{ct|XGZ|2008a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2009 Volta a Catalunya|2009]]|name={{sortname|Alejandro|Valverde}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2009}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2010 Volta a Catalunya|2010]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2010}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2011 Volta a Catalunya|2011]]|name={{sortname|Michele|Scarponi}}{{refn|[[Alberto Contador]] ([[Saxo Bank-SunGard]]) won the 2011 edition but was later disqualified.<ref name=Note01>[http://www.lamalla.cat/esports/poliesportiu/article?id=1011599 Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive] {{ca icon}}</ref>|group="Note"}}|nat=ITA|team={{ct|LAM|2011}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2012 Volta a Catalunya|2012]]|name={{sortname|Michael|Albasini}}|nat=SUI|team={{ct|GEC|2012a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2013 Volta a Catalunya|2013]]|name={{sortname|Dan|Martin|Dan Martin}}|nat=IRL|team={{ct|GRS|2013}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2014 Volta a Catalunya|2014]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2014}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2015 Volta a Catalunya|2015]]|name={{sortname|Richie|Porte}}|nat=AUS|team={{ct|SKY|2015}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2016 Volta a Catalunya|2016]]|name={{sortname|Nairo|Quintana}}|nat=COL|team={{ct|MOV|2016}}}} {{Cycling past winner end}} ===Fleirfaldir vinnarar=== ''Súkklarar við kursiv-skrift eru enn virknir.'' {| class="wikitable" |- ! Sigrar ! Súkklari ! Ár |- | align=center | '''7''' || {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} || 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939 |- | align=center | '''3''' || {{flagathlete|[[Miguel Indurain]]|ESP}} || 1988, 1991, 1992 |- | align=center rowspan= 8 | '''2''' || {{flagathlete|[[Miguel Mucio]]|ESP}} || 1924, 1925 |- |{{flagathlete|[[Victor Fontan]]|FRA}} || 1926, 1927 |- |{{flagathlete|[[Emilio Rodriguez]]|ESP}} || 1947, 1948 |- |{{flagathlete|[[Miguel Poblet]]|ESP}} || 1952, 1960 |- |{{flagathlete|[[Salvador Botella]]|ESP}} || 1953, 1959 |- |{{flagathlete|[[Marino Lejarreta]]|ESP}} || 1980, 1989 |- |{{flagathlete|[[Sean Kelly (cyclist)|Sean Kelly]]|IRL}} || 1984, 1986 |- |{{flagathlete|''[[Joaquim Rodriguez]]''|ESP}} || [[2010 Volta a Catalunya|2010]], [[2014 Volta a Catalunya|2014]] |- |} === Vinnarar eftir landi === {| class="wikitable" |- ! Vinnarar ! Land |- | align=center | 58|| {{ESP}} |- | align=center | 11|| {{FRA}} |- | align=center | 10|| {{ITA}} |- | align=center | 3|| {{BEL}}, {{COL}}, {{IRL}} |- | align=center | 2|| {{SUI}} |- | align=center | 1|| {{AUS}}, {{LUX}}, {{NED}}, {{RUS}}, {{UKR}}, {{GBR}} |- |} ==Notur== {{reflist|group="Note"}} == Keldur == {{Reflist}} [[Bólkur:Súkklukappingar í Spania]] [[Bólkur:Volta a Catalunya]] my9u4s31m7wxfjibtb274cbhu3npu9n 385301 385300 2025-07-06T05:25:33Z Alpinu 1714 /* Vinnarar */ Spanish spelling 385301 wikitext text/x-wiki {{Infobox cycling race | name = Volta a Catalunya | current_event = | image = | date = Síðst í mars | region = [[Katalonia]], [[Spania]] | english = Tour of Catalonia | localnames = Vuelta a Cataluña {{es icon}} Volta a Catalunya {{ca icon}} | nickname = | discipline = Vegsúkklukapping | competition = [[UCI World Tour]] | type = Teinakapping | organiser = "Volta" Ciclista a Catalunya Associació Esportiva (Unió Esportiva de Sants) | director = Rubèn Peris | first = {{start date|1911}} | number = 101 (pr. 2022) | last = | firstwinner = {{flagathlete|[[Sebastià Masdeu]]|ESP|1785}} | mostwins = {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} (7 sigrar) | mostrecent = {{flagathlete|[[Sergio Higuita]]|COL}} }} '''Volta a Catalunya''' ({{lang-fo|Kring Katalonia}} {{lang-en|Tour of Catalonia}}, {{lang-es|Vuelta a Cataluña}}) er ein árlig vegsúkklukapping, ið verður hildin í [[Katalonia]], [[Spania]]. Kappingin er partur av [[UCI World Tour]] sum tann fimta hendingin í kappingini.<ref>{{cite web|last1=Wynn|first1=Nigel|title=UCI WorldTour calendar 2016|url=http://www.cyclingweekly.co.uk/news/latest-news/uci-worldtour-calendar-2016-193076|website=Cycling Weekly|accessdate=9 December 2015}}</ref> Volta a Catalunya er ein av trimum World Tour teinakappingum í Spania, hinar báðar eru [[Vuelta a España]] og [[Kring Baskaralandið]]. Kappingin hevur havt fleiri ymisk tíðarskeið í kalendaranum, og hevur fyrr verið hildin í september, juni og mai. Síðan 2010 hevur kappingin verið fyriskipað síðst í mars. ==Vinnarar== {{Cycling past winner start}} {{Cycling past winner rider|year=1911|name={{sortname|Sebastià|Masdeu||Masdeu, Sebastia}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1912|name={{sortname|Josép|Magdalena}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1913|name={{sortname|Juan|Martí||Martí, Juan}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling pw no race|year=1914–<br />1919}} {{Cycling past winner rider|year=1920|name={{sortname|José|Pelletier||Pelletier, Jose}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling pw no race|year=1921}} {{Cycling pw no race|year=1922}} {{Cycling past winner rider|year=1923|name={{sortname|Maurice|Ville}}|nat=FRA|team=[[Automoto-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1924|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1925|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1926|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1927|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1928|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Elvish-Wolber]]}} {{Cycling past winner rider|year=1929|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1930|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Styl (cycling team)|Styl]]}} {{Cycling past winner rider|year=1931|name={{sortname|Salvador|Cardona}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1932|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1933|name={{sortname|Alfredo|Bovet}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Bianchi (súkklulið)|Bianchi]]}} {{Cycling past winner rider|year=1934|name={{sortname|Bernardo|Rogora}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Gloria (súkklulið)|Gloria]]}} {{Cycling past winner rider|year=1935|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Orbea (cycling team)|Orbea]]}} {{Cycling past winner rider|year=1936|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Colin-Wolber]]}} {{Cycling pw no race|year=1937}} {{Cycling pw no race|year=1938}} {{Cycling past winner rider|year=1939|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1940|name={{sortname|Christophe|Didier||Didier, Christophe}}|nat=LUX|team=[[Alcyon-Dunlop]]}} {{Cycling past winner rider|year=1941|name={{sortname|Antonio Andrés|Sancho}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1942|name={{sortname|Fédérico|Ezquerra||Ezquerra, Federico}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1943|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1938|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1944|name={{sortname|Miguel|Casas}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1945|name={{sortname|Bernardo|Ruiz}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1946|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Chiclès-Tabay]]}} {{Cycling past winner rider|year=1947|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color-Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1948|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color]]}} {{Cycling past winner rider|year=1949|name={{sortname|Emile|Rol}}|nat=FRA|team=[[La Perle-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1950|name={{sortname|Antonio|Gelabert}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1951|name={{sortname|Primo|Volpi}}|nat=ITA|team=[[Arbos-Talbot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1952|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Canals & Nubiola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1953|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1954|name={{sortname|Walter|Serena}}|nat=ITA|team=[[Bottecchia-Ursus]]}} {{Cycling past winner rider|year=1955|name={{sortname|José|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Jose}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1956|name={{sortname|Aniceto|Utset}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Mobylette-Coabania]]}} {{Cycling past winner rider|year=1957|name={{sortname|Jesús|Loroño||Lorono, Jesus}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1958|name={{sortname|Richard|Van Genechten}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1959|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1960|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1961|name={{sortname|Henri|Duez}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1962|name={{sortname|Antonio|Karmany}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1963|name={{sortname|Joseph|Novales}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1964|name={{sortname|Joseph|Carrara}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1965|name={{sortname|Antonio|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Antonio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1966|name={{sortname|Arie|Den Hartog}}|nat=NED|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1967|name={{sortname|Jacques|Anquetil}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1968|name={{sortname|Eddy|Merckx}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1969|name={{sortname|Mariano|Díaz||Diaz, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1970|name={{sortname|Franco|Bitossi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1971|name={{sortname|Luis|Ocaña||Ocana, Luis}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1972|name={{sortname|Felice|Gimondi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1973|name={{sortname|Domingo|Perurena}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1974|name={{sortname|Bernard|Thévenet||Thevenet, Bernard}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1975|name={{sortname|Fausto|Bertoglio}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1976|name={{sortname|Enrique|Martínez|Enrique Martínez Heredia|Martinez, Enrique}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1977|name={{sortname|Freddy|Maertens}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1978|name={{sortname|Francesco|Moser}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1979|name={{sortname|Vicente|Belda}}|nat=ESP|natvar=1977|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1980|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1981|name={{sortname|Faustino|Ruperez}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Zor}} {{Cycling past winner rider|year=1982|name={{sortname|Alberto|Fernández|Alberto Fernández (cyclist)|Fernandez, Alberto}}|nat=ESP|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1983|name={{sortname|Josep|Recio}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1983}}}} {{Cycling past winner rider|year=1984|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=[[Skil-Sem (cycling team)|Skil-Sem]]}} {{Cycling past winner rider|year=1985|name={{sortname|Robert|Millar}}|nat=GBR|team=[[Peugeot (cycling team)|Peugeot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1986|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=KAS}} {{Cycling past winner rider|year=1987|name={{sortname|Álvaro|Pino||Pino, Alvaro}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1988|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1988}}}} {{Cycling past winner rider|year=1989|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|team=Caja Rural}} {{Cycling past winner rider|year=1990|name={{sortname|Laudelino|Cubino}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1991|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1991}}}} {{Cycling past winner rider|year=1992|name={{sortname|Miguel|Indurain}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1992}}}} {{Cycling past winner rider|year=1993|name={{sortname|Álvaro|Mejía|Álvaro Mejía (cyclist)|Mejia, Alvaro}}|nat=COL|team=[[Motorola (cycling team)|Motorola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1994|name={{sortname|Claudio|Chiappucci}}|nat=ITA|team={{ct|CAR|1994}}}} {{Cycling past winner rider|year=1995|name={{sortname|Laurent|Jalabert}}|nat=FRA|team={{ct|ONC|1995}}}} {{Cycling past winner rider|year=1996|name={{sortname|Alex|Zülle||Zulle, Alex}}|nat=SUI|team={{ct|ONC|1996}}}} {{Cycling past winner rider|year=1997|name={{sortname|Fernando|Escartín||Escartin, Fernando}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1997}}}} {{Cycling past winner rider|year=1998|name={{sortname|Hernán|Buenahora||Buenahora, Hernan}}|nat=COL|team=[[Vitalicio Seguros]]}} {{Cycling past winner rider|year=1999|name={{sortname|Manuel|Beltrán||Beltran, Manuel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1999}}}} {{Cycling past winner rider|year=2000|name={{sortname|José María|Jiménez||Jimenez, Jose Maria}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2000}}}} {{Cycling past winner rider|year=2001|name={{sortname|Joseba|Beloki}}|nat=ESP|team={{ct|ONC|2001}}}} {{Cycling past winner rider|year=2002|name={{sortname|Roberto|Heras}}|nat=ESP|team={{ct|DSC|2002}}}} {{Cycling past winner rider|year=2003|name={{sortname|José Antonio|Pecharromán||Pecharroman, Jose Antonio}}|nat=ESP|team=Costa de Almería-Paternina}} {{Cycling past winner rider|year=2004|name={{sortname|Miguel Ángel|Martín Perdiguero||Martin Perdiguero, Miguel Angel}}|nat=ESP|team={{ct|PHO|2004}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2005 Volta a Catalunya|2005]]|name={{sortname|Yaroslav|Popovych}}|nat=UKR|team={{ct|DSC|2005}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2006 Volta a Catalunya|2006]]|name={{sortname|David|Cañada||Canada, David}}|nat=ESP|team={{ct|FUJ|2006}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2007 Volta a Catalunya|2007]]|name={{sortname|Vladimir|Karpets}}|nat=RUS|team={{ct|GCE|2007}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2008 Volta a Catalunya|2008]]|name={{sortname|Gustavo|César||Cesar, Gustavo}}|nat=ESP|team={{ct|XGZ|2008a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2009 Volta a Catalunya|2009]]|name={{sortname|Alejandro|Valverde}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2009}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2010 Volta a Catalunya|2010]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2010}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2011 Volta a Catalunya|2011]]|name={{sortname|Michele|Scarponi}}{{refn|[[Alberto Contador]] ([[Saxo Bank-SunGard]]) won the 2011 edition but was later disqualified.<ref name=Note01>[http://www.lamalla.cat/esports/poliesportiu/article?id=1011599 Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive] {{ca icon}}</ref>|group="Note"}}|nat=ITA|team={{ct|LAM|2011}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2012 Volta a Catalunya|2012]]|name={{sortname|Michael|Albasini}}|nat=SUI|team={{ct|GEC|2012a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2013 Volta a Catalunya|2013]]|name={{sortname|Dan|Martin|Dan Martin}}|nat=IRL|team={{ct|GRS|2013}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2014 Volta a Catalunya|2014]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2014}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2015 Volta a Catalunya|2015]]|name={{sortname|Richie|Porte}}|nat=AUS|team={{ct|SKY|2015}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2016 Volta a Catalunya|2016]]|name={{sortname|Nairo|Quintana}}|nat=COL|team={{ct|MOV|2016}}}} {{Cycling past winner end}} ===Fleirfaldir vinnarar=== ''Súkklarar við kursiv-skrift eru enn virknir.'' {| class="wikitable" |- ! Sigrar ! Súkklari ! Ár |- | align=center | '''7''' || {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} || 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939 |- | align=center | '''3''' || {{flagathlete|[[Miguel Indurain]]|ESP}} || 1988, 1991, 1992 |- | align=center rowspan= 8 | '''2''' || {{flagathlete|[[Miguel Mucio]]|ESP}} || 1924, 1925 |- |{{flagathlete|[[Victor Fontan]]|FRA}} || 1926, 1927 |- |{{flagathlete|[[Emilio Rodriguez]]|ESP}} || 1947, 1948 |- |{{flagathlete|[[Miguel Poblet]]|ESP}} || 1952, 1960 |- |{{flagathlete|[[Salvador Botella]]|ESP}} || 1953, 1959 |- |{{flagathlete|[[Marino Lejarreta]]|ESP}} || 1980, 1989 |- |{{flagathlete|[[Sean Kelly (cyclist)|Sean Kelly]]|IRL}} || 1984, 1986 |- |{{flagathlete|''[[Joaquim Rodriguez]]''|ESP}} || [[2010 Volta a Catalunya|2010]], [[2014 Volta a Catalunya|2014]] |- |} === Vinnarar eftir landi === {| class="wikitable" |- ! Vinnarar ! Land |- | align=center | 58|| {{ESP}} |- | align=center | 11|| {{FRA}} |- | align=center | 10|| {{ITA}} |- | align=center | 3|| {{BEL}}, {{COL}}, {{IRL}} |- | align=center | 2|| {{SUI}} |- | align=center | 1|| {{AUS}}, {{LUX}}, {{NED}}, {{RUS}}, {{UKR}}, {{GBR}} |- |} ==Notur== {{reflist|group="Note"}} == Keldur == {{Reflist}} [[Bólkur:Súkklukappingar í Spania]] [[Bólkur:Volta a Catalunya]] a01are4aps6dnejz5craxwcipoco9ki 385302 385301 2025-07-06T05:28:48Z Alpinu 1714 /* Vinnarar */ Spanish spelling [[es:Miguel Induráin]] 385302 wikitext text/x-wiki {{Infobox cycling race | name = Volta a Catalunya | current_event = | image = | date = Síðst í mars | region = [[Katalonia]], [[Spania]] | english = Tour of Catalonia | localnames = Vuelta a Cataluña {{es icon}} Volta a Catalunya {{ca icon}} | nickname = | discipline = Vegsúkklukapping | competition = [[UCI World Tour]] | type = Teinakapping | organiser = "Volta" Ciclista a Catalunya Associació Esportiva (Unió Esportiva de Sants) | director = Rubèn Peris | first = {{start date|1911}} | number = 101 (pr. 2022) | last = | firstwinner = {{flagathlete|[[Sebastià Masdeu]]|ESP|1785}} | mostwins = {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} (7 sigrar) | mostrecent = {{flagathlete|[[Sergio Higuita]]|COL}} }} '''Volta a Catalunya''' ({{lang-fo|Kring Katalonia}} {{lang-en|Tour of Catalonia}}, {{lang-es|Vuelta a Cataluña}}) er ein árlig vegsúkklukapping, ið verður hildin í [[Katalonia]], [[Spania]]. Kappingin er partur av [[UCI World Tour]] sum tann fimta hendingin í kappingini.<ref>{{cite web|last1=Wynn|first1=Nigel|title=UCI WorldTour calendar 2016|url=http://www.cyclingweekly.co.uk/news/latest-news/uci-worldtour-calendar-2016-193076|website=Cycling Weekly|accessdate=9 December 2015}}</ref> Volta a Catalunya er ein av trimum World Tour teinakappingum í Spania, hinar báðar eru [[Vuelta a España]] og [[Kring Baskaralandið]]. Kappingin hevur havt fleiri ymisk tíðarskeið í kalendaranum, og hevur fyrr verið hildin í september, juni og mai. Síðan 2010 hevur kappingin verið fyriskipað síðst í mars. ==Vinnarar== {{Cycling past winner start}} {{Cycling past winner rider|year=1911|name={{sortname|Sebastià|Masdeu||Masdeu, Sebastia}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1912|name={{sortname|Josép|Magdalena}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1913|name={{sortname|Juan|Martí||Martí, Juan}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling pw no race|year=1914–<br />1919}} {{Cycling past winner rider|year=1920|name={{sortname|José|Pelletier||Pelletier, Jose}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling pw no race|year=1921}} {{Cycling pw no race|year=1922}} {{Cycling past winner rider|year=1923|name={{sortname|Maurice|Ville}}|nat=FRA|team=[[Automoto-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1924|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1925|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1926|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1927|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1928|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Elvish-Wolber]]}} {{Cycling past winner rider|year=1929|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1930|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Styl (cycling team)|Styl]]}} {{Cycling past winner rider|year=1931|name={{sortname|Salvador|Cardona}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1932|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1933|name={{sortname|Alfredo|Bovet}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Bianchi (súkklulið)|Bianchi]]}} {{Cycling past winner rider|year=1934|name={{sortname|Bernardo|Rogora}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Gloria (súkklulið)|Gloria]]}} {{Cycling past winner rider|year=1935|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Orbea (cycling team)|Orbea]]}} {{Cycling past winner rider|year=1936|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Colin-Wolber]]}} {{Cycling pw no race|year=1937}} {{Cycling pw no race|year=1938}} {{Cycling past winner rider|year=1939|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1940|name={{sortname|Christophe|Didier||Didier, Christophe}}|nat=LUX|team=[[Alcyon-Dunlop]]}} {{Cycling past winner rider|year=1941|name={{sortname|Antonio Andrés|Sancho}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1942|name={{sortname|Fédérico|Ezquerra||Ezquerra, Federico}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1943|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1938|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1944|name={{sortname|Miguel|Casas}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1945|name={{sortname|Bernardo|Ruiz}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1946|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Chiclès-Tabay]]}} {{Cycling past winner rider|year=1947|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color-Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1948|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color]]}} {{Cycling past winner rider|year=1949|name={{sortname|Emile|Rol}}|nat=FRA|team=[[La Perle-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1950|name={{sortname|Antonio|Gelabert}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1951|name={{sortname|Primo|Volpi}}|nat=ITA|team=[[Arbos-Talbot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1952|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Canals & Nubiola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1953|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1954|name={{sortname|Walter|Serena}}|nat=ITA|team=[[Bottecchia-Ursus]]}} {{Cycling past winner rider|year=1955|name={{sortname|José|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Jose}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1956|name={{sortname|Aniceto|Utset}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Mobylette-Coabania]]}} {{Cycling past winner rider|year=1957|name={{sortname|Jesús|Loroño||Lorono, Jesus}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1958|name={{sortname|Richard|Van Genechten}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1959|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1960|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1961|name={{sortname|Henri|Duez}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1962|name={{sortname|Antonio|Karmany}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1963|name={{sortname|Joseph|Novales}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1964|name={{sortname|Joseph|Carrara}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1965|name={{sortname|Antonio|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Antonio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1966|name={{sortname|Arie|Den Hartog}}|nat=NED|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1967|name={{sortname|Jacques|Anquetil}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1968|name={{sortname|Eddy|Merckx}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1969|name={{sortname|Mariano|Díaz||Diaz, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1970|name={{sortname|Franco|Bitossi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1971|name={{sortname|Luis|Ocaña||Ocana, Luis}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1972|name={{sortname|Felice|Gimondi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1973|name={{sortname|Domingo|Perurena}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1974|name={{sortname|Bernard|Thévenet||Thevenet, Bernard}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1975|name={{sortname|Fausto|Bertoglio}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1976|name={{sortname|Enrique|Martínez|Enrique Martínez Heredia|Martinez, Enrique}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1977|name={{sortname|Freddy|Maertens}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1978|name={{sortname|Francesco|Moser}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1979|name={{sortname|Vicente|Belda}}|nat=ESP|natvar=1977|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1980|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1981|name={{sortname|Faustino|Ruperez}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Zor}} {{Cycling past winner rider|year=1982|name={{sortname|Alberto|Fernández|Alberto Fernández (cyclist)|Fernandez, Alberto}}|nat=ESP|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1983|name={{sortname|Josep|Recio}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1983}}}} {{Cycling past winner rider|year=1984|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=[[Skil-Sem (cycling team)|Skil-Sem]]}} {{Cycling past winner rider|year=1985|name={{sortname|Robert|Millar}}|nat=GBR|team=[[Peugeot (cycling team)|Peugeot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1986|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=KAS}} {{Cycling past winner rider|year=1987|name={{sortname|Álvaro|Pino||Pino, Alvaro}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1988|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1988}}}} {{Cycling past winner rider|year=1989|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|team=Caja Rural}} {{Cycling past winner rider|year=1990|name={{sortname|Laudelino|Cubino}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1991|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1991}}}} {{Cycling past winner rider|year=1992|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1992}}}} {{Cycling past winner rider|year=1993|name={{sortname|Álvaro|Mejía|Álvaro Mejía (cyclist)|Mejia, Alvaro}}|nat=COL|team=[[Motorola (cycling team)|Motorola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1994|name={{sortname|Claudio|Chiappucci}}|nat=ITA|team={{ct|CAR|1994}}}} {{Cycling past winner rider|year=1995|name={{sortname|Laurent|Jalabert}}|nat=FRA|team={{ct|ONC|1995}}}} {{Cycling past winner rider|year=1996|name={{sortname|Alex|Zülle||Zulle, Alex}}|nat=SUI|team={{ct|ONC|1996}}}} {{Cycling past winner rider|year=1997|name={{sortname|Fernando|Escartín||Escartin, Fernando}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1997}}}} {{Cycling past winner rider|year=1998|name={{sortname|Hernán|Buenahora||Buenahora, Hernan}}|nat=COL|team=[[Vitalicio Seguros]]}} {{Cycling past winner rider|year=1999|name={{sortname|Manuel|Beltrán||Beltran, Manuel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1999}}}} {{Cycling past winner rider|year=2000|name={{sortname|José María|Jiménez||Jimenez, Jose Maria}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2000}}}} {{Cycling past winner rider|year=2001|name={{sortname|Joseba|Beloki}}|nat=ESP|team={{ct|ONC|2001}}}} {{Cycling past winner rider|year=2002|name={{sortname|Roberto|Heras}}|nat=ESP|team={{ct|DSC|2002}}}} {{Cycling past winner rider|year=2003|name={{sortname|José Antonio|Pecharromán||Pecharroman, Jose Antonio}}|nat=ESP|team=Costa de Almería-Paternina}} {{Cycling past winner rider|year=2004|name={{sortname|Miguel Ángel|Martín Perdiguero||Martin Perdiguero, Miguel Angel}}|nat=ESP|team={{ct|PHO|2004}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2005 Volta a Catalunya|2005]]|name={{sortname|Yaroslav|Popovych}}|nat=UKR|team={{ct|DSC|2005}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2006 Volta a Catalunya|2006]]|name={{sortname|David|Cañada||Canada, David}}|nat=ESP|team={{ct|FUJ|2006}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2007 Volta a Catalunya|2007]]|name={{sortname|Vladimir|Karpets}}|nat=RUS|team={{ct|GCE|2007}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2008 Volta a Catalunya|2008]]|name={{sortname|Gustavo|César||Cesar, Gustavo}}|nat=ESP|team={{ct|XGZ|2008a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2009 Volta a Catalunya|2009]]|name={{sortname|Alejandro|Valverde}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2009}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2010 Volta a Catalunya|2010]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2010}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2011 Volta a Catalunya|2011]]|name={{sortname|Michele|Scarponi}}{{refn|[[Alberto Contador]] ([[Saxo Bank-SunGard]]) won the 2011 edition but was later disqualified.<ref name=Note01>[http://www.lamalla.cat/esports/poliesportiu/article?id=1011599 Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive] {{ca icon}}</ref>|group="Note"}}|nat=ITA|team={{ct|LAM|2011}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2012 Volta a Catalunya|2012]]|name={{sortname|Michael|Albasini}}|nat=SUI|team={{ct|GEC|2012a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2013 Volta a Catalunya|2013]]|name={{sortname|Dan|Martin|Dan Martin}}|nat=IRL|team={{ct|GRS|2013}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2014 Volta a Catalunya|2014]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2014}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2015 Volta a Catalunya|2015]]|name={{sortname|Richie|Porte}}|nat=AUS|team={{ct|SKY|2015}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2016 Volta a Catalunya|2016]]|name={{sortname|Nairo|Quintana}}|nat=COL|team={{ct|MOV|2016}}}} {{Cycling past winner end}} ===Fleirfaldir vinnarar=== ''Súkklarar við kursiv-skrift eru enn virknir.'' {| class="wikitable" |- ! Sigrar ! Súkklari ! Ár |- | align=center | '''7''' || {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} || 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939 |- | align=center | '''3''' || {{flagathlete|[[Miguel Indurain]]|ESP}} || 1988, 1991, 1992 |- | align=center rowspan= 8 | '''2''' || {{flagathlete|[[Miguel Mucio]]|ESP}} || 1924, 1925 |- |{{flagathlete|[[Victor Fontan]]|FRA}} || 1926, 1927 |- |{{flagathlete|[[Emilio Rodriguez]]|ESP}} || 1947, 1948 |- |{{flagathlete|[[Miguel Poblet]]|ESP}} || 1952, 1960 |- |{{flagathlete|[[Salvador Botella]]|ESP}} || 1953, 1959 |- |{{flagathlete|[[Marino Lejarreta]]|ESP}} || 1980, 1989 |- |{{flagathlete|[[Sean Kelly (cyclist)|Sean Kelly]]|IRL}} || 1984, 1986 |- |{{flagathlete|''[[Joaquim Rodriguez]]''|ESP}} || [[2010 Volta a Catalunya|2010]], [[2014 Volta a Catalunya|2014]] |- |} === Vinnarar eftir landi === {| class="wikitable" |- ! Vinnarar ! Land |- | align=center | 58|| {{ESP}} |- | align=center | 11|| {{FRA}} |- | align=center | 10|| {{ITA}} |- | align=center | 3|| {{BEL}}, {{COL}}, {{IRL}} |- | align=center | 2|| {{SUI}} |- | align=center | 1|| {{AUS}}, {{LUX}}, {{NED}}, {{RUS}}, {{UKR}}, {{GBR}} |- |} ==Notur== {{reflist|group="Note"}} == Keldur == {{Reflist}} [[Bólkur:Súkklukappingar í Spania]] [[Bólkur:Volta a Catalunya]] iwsprwdwx6eqa7hcqrspk9tgcx8lcmf 385303 385302 2025-07-06T05:31:36Z Alpinu 1714 /* Vinnarar */ Spanish spelling [[es:Faustino Rupérez]] 385303 wikitext text/x-wiki {{Infobox cycling race | name = Volta a Catalunya | current_event = | image = | date = Síðst í mars | region = [[Katalonia]], [[Spania]] | english = Tour of Catalonia | localnames = Vuelta a Cataluña {{es icon}} Volta a Catalunya {{ca icon}} | nickname = | discipline = Vegsúkklukapping | competition = [[UCI World Tour]] | type = Teinakapping | organiser = "Volta" Ciclista a Catalunya Associació Esportiva (Unió Esportiva de Sants) | director = Rubèn Peris | first = {{start date|1911}} | number = 101 (pr. 2022) | last = | firstwinner = {{flagathlete|[[Sebastià Masdeu]]|ESP|1785}} | mostwins = {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} (7 sigrar) | mostrecent = {{flagathlete|[[Sergio Higuita]]|COL}} }} '''Volta a Catalunya''' ({{lang-fo|Kring Katalonia}} {{lang-en|Tour of Catalonia}}, {{lang-es|Vuelta a Cataluña}}) er ein árlig vegsúkklukapping, ið verður hildin í [[Katalonia]], [[Spania]]. Kappingin er partur av [[UCI World Tour]] sum tann fimta hendingin í kappingini.<ref>{{cite web|last1=Wynn|first1=Nigel|title=UCI WorldTour calendar 2016|url=http://www.cyclingweekly.co.uk/news/latest-news/uci-worldtour-calendar-2016-193076|website=Cycling Weekly|accessdate=9 December 2015}}</ref> Volta a Catalunya er ein av trimum World Tour teinakappingum í Spania, hinar báðar eru [[Vuelta a España]] og [[Kring Baskaralandið]]. Kappingin hevur havt fleiri ymisk tíðarskeið í kalendaranum, og hevur fyrr verið hildin í september, juni og mai. Síðan 2010 hevur kappingin verið fyriskipað síðst í mars. ==Vinnarar== {{Cycling past winner start}} {{Cycling past winner rider|year=1911|name={{sortname|Sebastià|Masdeu||Masdeu, Sebastia}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1912|name={{sortname|Josép|Magdalena}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1913|name={{sortname|Juan|Martí||Martí, Juan}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling pw no race|year=1914–<br />1919}} {{Cycling past winner rider|year=1920|name={{sortname|José|Pelletier||Pelletier, Jose}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling pw no race|year=1921}} {{Cycling pw no race|year=1922}} {{Cycling past winner rider|year=1923|name={{sortname|Maurice|Ville}}|nat=FRA|team=[[Automoto-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1924|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1925|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1926|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1927|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1928|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Elvish-Wolber]]}} {{Cycling past winner rider|year=1929|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1930|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Styl (cycling team)|Styl]]}} {{Cycling past winner rider|year=1931|name={{sortname|Salvador|Cardona}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1932|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1933|name={{sortname|Alfredo|Bovet}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Bianchi (súkklulið)|Bianchi]]}} {{Cycling past winner rider|year=1934|name={{sortname|Bernardo|Rogora}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Gloria (súkklulið)|Gloria]]}} {{Cycling past winner rider|year=1935|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Orbea (cycling team)|Orbea]]}} {{Cycling past winner rider|year=1936|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Colin-Wolber]]}} {{Cycling pw no race|year=1937}} {{Cycling pw no race|year=1938}} {{Cycling past winner rider|year=1939|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1940|name={{sortname|Christophe|Didier||Didier, Christophe}}|nat=LUX|team=[[Alcyon-Dunlop]]}} {{Cycling past winner rider|year=1941|name={{sortname|Antonio Andrés|Sancho}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1942|name={{sortname|Fédérico|Ezquerra||Ezquerra, Federico}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1943|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1938|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1944|name={{sortname|Miguel|Casas}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1945|name={{sortname|Bernardo|Ruiz}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1946|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Chiclès-Tabay]]}} {{Cycling past winner rider|year=1947|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color-Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1948|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color]]}} {{Cycling past winner rider|year=1949|name={{sortname|Emile|Rol}}|nat=FRA|team=[[La Perle-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1950|name={{sortname|Antonio|Gelabert}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1951|name={{sortname|Primo|Volpi}}|nat=ITA|team=[[Arbos-Talbot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1952|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Canals & Nubiola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1953|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1954|name={{sortname|Walter|Serena}}|nat=ITA|team=[[Bottecchia-Ursus]]}} {{Cycling past winner rider|year=1955|name={{sortname|José|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Jose}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1956|name={{sortname|Aniceto|Utset}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Mobylette-Coabania]]}} {{Cycling past winner rider|year=1957|name={{sortname|Jesús|Loroño||Lorono, Jesus}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1958|name={{sortname|Richard|Van Genechten}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1959|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1960|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1961|name={{sortname|Henri|Duez}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1962|name={{sortname|Antonio|Karmany}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1963|name={{sortname|Joseph|Novales}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1964|name={{sortname|Joseph|Carrara}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1965|name={{sortname|Antonio|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Antonio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1966|name={{sortname|Arie|Den Hartog}}|nat=NED|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1967|name={{sortname|Jacques|Anquetil}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1968|name={{sortname|Eddy|Merckx}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1969|name={{sortname|Mariano|Díaz||Diaz, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1970|name={{sortname|Franco|Bitossi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1971|name={{sortname|Luis|Ocaña||Ocana, Luis}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1972|name={{sortname|Felice|Gimondi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1973|name={{sortname|Domingo|Perurena}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1974|name={{sortname|Bernard|Thévenet||Thevenet, Bernard}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1975|name={{sortname|Fausto|Bertoglio}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1976|name={{sortname|Enrique|Martínez|Enrique Martínez Heredia|Martinez, Enrique}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1977|name={{sortname|Freddy|Maertens}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1978|name={{sortname|Francesco|Moser}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1979|name={{sortname|Vicente|Belda}}|nat=ESP|natvar=1977|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1980|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1981|name={{sortname|Faustino|Rupérez||Ruperez, Faustino}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Zor}} {{Cycling past winner rider|year=1982|name={{sortname|Alberto|Fernández|Alberto Fernández (cyclist)|Fernandez, Alberto}}|nat=ESP|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1983|name={{sortname|Josep|Recio}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1983}}}} {{Cycling past winner rider|year=1984|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=[[Skil-Sem (cycling team)|Skil-Sem]]}} {{Cycling past winner rider|year=1985|name={{sortname|Robert|Millar}}|nat=GBR|team=[[Peugeot (cycling team)|Peugeot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1986|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=KAS}} {{Cycling past winner rider|year=1987|name={{sortname|Álvaro|Pino||Pino, Alvaro}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1988|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1988}}}} {{Cycling past winner rider|year=1989|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|team=Caja Rural}} {{Cycling past winner rider|year=1990|name={{sortname|Laudelino|Cubino}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1991|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1991}}}} {{Cycling past winner rider|year=1992|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1992}}}} {{Cycling past winner rider|year=1993|name={{sortname|Álvaro|Mejía|Álvaro Mejía (cyclist)|Mejia, Alvaro}}|nat=COL|team=[[Motorola (cycling team)|Motorola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1994|name={{sortname|Claudio|Chiappucci}}|nat=ITA|team={{ct|CAR|1994}}}} {{Cycling past winner rider|year=1995|name={{sortname|Laurent|Jalabert}}|nat=FRA|team={{ct|ONC|1995}}}} {{Cycling past winner rider|year=1996|name={{sortname|Alex|Zülle||Zulle, Alex}}|nat=SUI|team={{ct|ONC|1996}}}} {{Cycling past winner rider|year=1997|name={{sortname|Fernando|Escartín||Escartin, Fernando}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1997}}}} {{Cycling past winner rider|year=1998|name={{sortname|Hernán|Buenahora||Buenahora, Hernan}}|nat=COL|team=[[Vitalicio Seguros]]}} {{Cycling past winner rider|year=1999|name={{sortname|Manuel|Beltrán||Beltran, Manuel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1999}}}} {{Cycling past winner rider|year=2000|name={{sortname|José María|Jiménez||Jimenez, Jose Maria}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2000}}}} {{Cycling past winner rider|year=2001|name={{sortname|Joseba|Beloki}}|nat=ESP|team={{ct|ONC|2001}}}} {{Cycling past winner rider|year=2002|name={{sortname|Roberto|Heras}}|nat=ESP|team={{ct|DSC|2002}}}} {{Cycling past winner rider|year=2003|name={{sortname|José Antonio|Pecharromán||Pecharroman, Jose Antonio}}|nat=ESP|team=Costa de Almería-Paternina}} {{Cycling past winner rider|year=2004|name={{sortname|Miguel Ángel|Martín Perdiguero||Martin Perdiguero, Miguel Angel}}|nat=ESP|team={{ct|PHO|2004}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2005 Volta a Catalunya|2005]]|name={{sortname|Yaroslav|Popovych}}|nat=UKR|team={{ct|DSC|2005}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2006 Volta a Catalunya|2006]]|name={{sortname|David|Cañada||Canada, David}}|nat=ESP|team={{ct|FUJ|2006}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2007 Volta a Catalunya|2007]]|name={{sortname|Vladimir|Karpets}}|nat=RUS|team={{ct|GCE|2007}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2008 Volta a Catalunya|2008]]|name={{sortname|Gustavo|César||Cesar, Gustavo}}|nat=ESP|team={{ct|XGZ|2008a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2009 Volta a Catalunya|2009]]|name={{sortname|Alejandro|Valverde}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2009}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2010 Volta a Catalunya|2010]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2010}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2011 Volta a Catalunya|2011]]|name={{sortname|Michele|Scarponi}}{{refn|[[Alberto Contador]] ([[Saxo Bank-SunGard]]) won the 2011 edition but was later disqualified.<ref name=Note01>[http://www.lamalla.cat/esports/poliesportiu/article?id=1011599 Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive] {{ca icon}}</ref>|group="Note"}}|nat=ITA|team={{ct|LAM|2011}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2012 Volta a Catalunya|2012]]|name={{sortname|Michael|Albasini}}|nat=SUI|team={{ct|GEC|2012a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2013 Volta a Catalunya|2013]]|name={{sortname|Dan|Martin|Dan Martin}}|nat=IRL|team={{ct|GRS|2013}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2014 Volta a Catalunya|2014]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2014}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2015 Volta a Catalunya|2015]]|name={{sortname|Richie|Porte}}|nat=AUS|team={{ct|SKY|2015}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2016 Volta a Catalunya|2016]]|name={{sortname|Nairo|Quintana}}|nat=COL|team={{ct|MOV|2016}}}} {{Cycling past winner end}} ===Fleirfaldir vinnarar=== ''Súkklarar við kursiv-skrift eru enn virknir.'' {| class="wikitable" |- ! Sigrar ! Súkklari ! Ár |- | align=center | '''7''' || {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} || 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939 |- | align=center | '''3''' || {{flagathlete|[[Miguel Indurain]]|ESP}} || 1988, 1991, 1992 |- | align=center rowspan= 8 | '''2''' || {{flagathlete|[[Miguel Mucio]]|ESP}} || 1924, 1925 |- |{{flagathlete|[[Victor Fontan]]|FRA}} || 1926, 1927 |- |{{flagathlete|[[Emilio Rodriguez]]|ESP}} || 1947, 1948 |- |{{flagathlete|[[Miguel Poblet]]|ESP}} || 1952, 1960 |- |{{flagathlete|[[Salvador Botella]]|ESP}} || 1953, 1959 |- |{{flagathlete|[[Marino Lejarreta]]|ESP}} || 1980, 1989 |- |{{flagathlete|[[Sean Kelly (cyclist)|Sean Kelly]]|IRL}} || 1984, 1986 |- |{{flagathlete|''[[Joaquim Rodriguez]]''|ESP}} || [[2010 Volta a Catalunya|2010]], [[2014 Volta a Catalunya|2014]] |- |} === Vinnarar eftir landi === {| class="wikitable" |- ! Vinnarar ! Land |- | align=center | 58|| {{ESP}} |- | align=center | 11|| {{FRA}} |- | align=center | 10|| {{ITA}} |- | align=center | 3|| {{BEL}}, {{COL}}, {{IRL}} |- | align=center | 2|| {{SUI}} |- | align=center | 1|| {{AUS}}, {{LUX}}, {{NED}}, {{RUS}}, {{UKR}}, {{GBR}} |- |} ==Notur== {{reflist|group="Note"}} == Keldur == {{Reflist}} [[Bólkur:Súkklukappingar í Spania]] [[Bólkur:Volta a Catalunya]] oeeh5xpszj14h4j7zq9jyv4vq7f58je 385304 385303 2025-07-06T05:34:25Z Alpinu 1714 /* Vinnarar */ Spanish spelling [[es:Federico Ezquerra]] 385304 wikitext text/x-wiki {{Infobox cycling race | name = Volta a Catalunya | current_event = | image = | date = Síðst í mars | region = [[Katalonia]], [[Spania]] | english = Tour of Catalonia | localnames = Vuelta a Cataluña {{es icon}} Volta a Catalunya {{ca icon}} | nickname = | discipline = Vegsúkklukapping | competition = [[UCI World Tour]] | type = Teinakapping | organiser = "Volta" Ciclista a Catalunya Associació Esportiva (Unió Esportiva de Sants) | director = Rubèn Peris | first = {{start date|1911}} | number = 101 (pr. 2022) | last = | firstwinner = {{flagathlete|[[Sebastià Masdeu]]|ESP|1785}} | mostwins = {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} (7 sigrar) | mostrecent = {{flagathlete|[[Sergio Higuita]]|COL}} }} '''Volta a Catalunya''' ({{lang-fo|Kring Katalonia}} {{lang-en|Tour of Catalonia}}, {{lang-es|Vuelta a Cataluña}}) er ein árlig vegsúkklukapping, ið verður hildin í [[Katalonia]], [[Spania]]. Kappingin er partur av [[UCI World Tour]] sum tann fimta hendingin í kappingini.<ref>{{cite web|last1=Wynn|first1=Nigel|title=UCI WorldTour calendar 2016|url=http://www.cyclingweekly.co.uk/news/latest-news/uci-worldtour-calendar-2016-193076|website=Cycling Weekly|accessdate=9 December 2015}}</ref> Volta a Catalunya er ein av trimum World Tour teinakappingum í Spania, hinar báðar eru [[Vuelta a España]] og [[Kring Baskaralandið]]. Kappingin hevur havt fleiri ymisk tíðarskeið í kalendaranum, og hevur fyrr verið hildin í september, juni og mai. Síðan 2010 hevur kappingin verið fyriskipað síðst í mars. ==Vinnarar== {{Cycling past winner start}} {{Cycling past winner rider|year=1911|name={{sortname|Sebastià|Masdeu||Masdeu, Sebastia}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1912|name={{sortname|Josép|Magdalena}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1913|name={{sortname|Juan|Martí||Martí, Juan}}|nat=ESP|natvar=1785|team=}} {{Cycling pw no race|year=1914–<br />1919}} {{Cycling past winner rider|year=1920|name={{sortname|José|Pelletier||Pelletier, Jose}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling pw no race|year=1921}} {{Cycling pw no race|year=1922}} {{Cycling past winner rider|year=1923|name={{sortname|Maurice|Ville}}|nat=FRA|team=[[Automoto-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1924|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1925|name={{sortname|Miquel|Mucio}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[U.D. Sans]]}} {{Cycling past winner rider|year=1926|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1927|name={{sortname|Víctor|Fontan||Fontan, Victor}}|nat=FRA|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1928|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Elvish-Wolber]]}} {{Cycling past winner rider|year=1929|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1930|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1785|team=[[Styl (cycling team)|Styl]]}} {{Cycling past winner rider|year=1931|name={{sortname|Salvador|Cardona}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1932|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1933|name={{sortname|Alfredo|Bovet}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Bianchi (súkklulið)|Bianchi]]}} {{Cycling past winner rider|year=1934|name={{sortname|Bernardo|Rogora}}|nat=ITA|natvar=1861|team=[[Gloria (súkklulið)|Gloria]]}} {{Cycling past winner rider|year=1935|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Orbea (cycling team)|Orbea]]}} {{Cycling past winner rider|year=1936|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1931|team=[[Colin-Wolber]]}} {{Cycling pw no race|year=1937}} {{Cycling pw no race|year=1938}} {{Cycling past winner rider|year=1939|name={{sortname|Mariano|Cañardo||Canardo, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1940|name={{sortname|Christophe|Didier||Didier, Christophe}}|nat=LUX|team=[[Alcyon-Dunlop]]}} {{Cycling past winner rider|year=1941|name={{sortname|Antonio Andrés|Sancho}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1942|name={{sortname|Federico|Ezquerra}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1943|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1938|team=[[F.C. Barcelona (cycling team)|F.C. Barcelona]]}} {{Cycling past winner rider|year=1944|name={{sortname|Miguel|Casas}}|nat=ESP|natvar=1938|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1945|name={{sortname|Bernardo|Ruiz}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1946|name={{sortname|Julián|Berrendero||Berrendero, Julian}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Chiclès-Tabay]]}} {{Cycling past winner rider|year=1947|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color-Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1948|name={{sortname|Emilio|Rodríguez||Rodriguez, Emilio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[U.D. Sans-Alas Color]]}} {{Cycling past winner rider|year=1949|name={{sortname|Emile|Rol}}|nat=FRA|team=[[La Perle-Hutchinson]]}} {{Cycling past winner rider|year=1950|name={{sortname|Antonio|Gelabert}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1951|name={{sortname|Primo|Volpi}}|nat=ITA|team=[[Arbos-Talbot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1952|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Canals & Nubiola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1953|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=''individual''}} {{Cycling past winner rider|year=1954|name={{sortname|Walter|Serena}}|nat=ITA|team=[[Bottecchia-Ursus]]}} {{Cycling past winner rider|year=1955|name={{sortname|José|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Jose}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Minaco]]}} {{Cycling past winner rider|year=1956|name={{sortname|Aniceto|Utset}}|nat=ESP|natvar=1945|team=[[Mobylette-Coabania]]}} {{Cycling past winner rider|year=1957|name={{sortname|Jesús|Loroño||Lorono, Jesus}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1958|name={{sortname|Richard|Van Genechten}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1959|name={{sortname|Salvador|Botella}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1960|name={{sortname|Miguel|Poblet}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1961|name={{sortname|Henri|Duez}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1962|name={{sortname|Antonio|Karmany}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1963|name={{sortname|Joseph|Novales}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1964|name={{sortname|Joseph|Carrara}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1965|name={{sortname|Antonio|Gómez del Moral||Gomez del Moral, Antonio}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1966|name={{sortname|Arie|Den Hartog}}|nat=NED|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1967|name={{sortname|Jacques|Anquetil}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1968|name={{sortname|Eddy|Merckx}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1969|name={{sortname|Mariano|Díaz||Diaz, Mariano}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1970|name={{sortname|Franco|Bitossi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1971|name={{sortname|Luis|Ocaña||Ocana, Luis}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1972|name={{sortname|Felice|Gimondi}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1973|name={{sortname|Domingo|Perurena}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1974|name={{sortname|Bernard|Thévenet||Thevenet, Bernard}}|nat=FRA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1975|name={{sortname|Fausto|Bertoglio}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1976|name={{sortname|Enrique|Martínez|Enrique Martínez Heredia|Martinez, Enrique}}|nat=ESP|natvar=1945|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1977|name={{sortname|Freddy|Maertens}}|nat=BEL|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1978|name={{sortname|Francesco|Moser}}|nat=ITA|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1979|name={{sortname|Vicente|Belda}}|nat=ESP|natvar=1977|team=}} {{Cycling past winner rider|year=1980|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1981|name={{sortname|Faustino|Rupérez||Ruperez, Faustino}}|nat=ESP|natvar=1977|team=Zor}} {{Cycling past winner rider|year=1982|name={{sortname|Alberto|Fernández|Alberto Fernández (cyclist)|Fernandez, Alberto}}|nat=ESP|team=Teka}} {{Cycling past winner rider|year=1983|name={{sortname|Josep|Recio}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1983}}}} {{Cycling past winner rider|year=1984|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=[[Skil-Sem (cycling team)|Skil-Sem]]}} {{Cycling past winner rider|year=1985|name={{sortname|Robert|Millar}}|nat=GBR|team=[[Peugeot (cycling team)|Peugeot]]}} {{Cycling past winner rider|year=1986|name={{sortname|Sean|Kelly|Sean Kelly (cyclist)}}|nat=IRL|team=KAS}} {{Cycling past winner rider|year=1987|name={{sortname|Álvaro|Pino||Pino, Alvaro}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1988|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1988}}}} {{Cycling past winner rider|year=1989|name={{sortname|Marino|Lejarreta}}|nat=ESP|team=Caja Rural}} {{Cycling past winner rider|year=1990|name={{sortname|Laudelino|Cubino}}|nat=ESP|team=[[Beistegui Hermanos|BH]]}} {{Cycling past winner rider|year=1991|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1991}}}} {{Cycling past winner rider|year=1992|name={{sortname|Miguel|Induráin||Indurain, Miguel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1992}}}} {{Cycling past winner rider|year=1993|name={{sortname|Álvaro|Mejía|Álvaro Mejía (cyclist)|Mejia, Alvaro}}|nat=COL|team=[[Motorola (cycling team)|Motorola]]}} {{Cycling past winner rider|year=1994|name={{sortname|Claudio|Chiappucci}}|nat=ITA|team={{ct|CAR|1994}}}} {{Cycling past winner rider|year=1995|name={{sortname|Laurent|Jalabert}}|nat=FRA|team={{ct|ONC|1995}}}} {{Cycling past winner rider|year=1996|name={{sortname|Alex|Zülle||Zulle, Alex}}|nat=SUI|team={{ct|ONC|1996}}}} {{Cycling past winner rider|year=1997|name={{sortname|Fernando|Escartín||Escartin, Fernando}}|nat=ESP|team={{ct|KEL|1997}}}} {{Cycling past winner rider|year=1998|name={{sortname|Hernán|Buenahora||Buenahora, Hernan}}|nat=COL|team=[[Vitalicio Seguros]]}} {{Cycling past winner rider|year=1999|name={{sortname|Manuel|Beltrán||Beltran, Manuel}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|1999}}}} {{Cycling past winner rider|year=2000|name={{sortname|José María|Jiménez||Jimenez, Jose Maria}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2000}}}} {{Cycling past winner rider|year=2001|name={{sortname|Joseba|Beloki}}|nat=ESP|team={{ct|ONC|2001}}}} {{Cycling past winner rider|year=2002|name={{sortname|Roberto|Heras}}|nat=ESP|team={{ct|DSC|2002}}}} {{Cycling past winner rider|year=2003|name={{sortname|José Antonio|Pecharromán||Pecharroman, Jose Antonio}}|nat=ESP|team=Costa de Almería-Paternina}} {{Cycling past winner rider|year=2004|name={{sortname|Miguel Ángel|Martín Perdiguero||Martin Perdiguero, Miguel Angel}}|nat=ESP|team={{ct|PHO|2004}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2005 Volta a Catalunya|2005]]|name={{sortname|Yaroslav|Popovych}}|nat=UKR|team={{ct|DSC|2005}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2006 Volta a Catalunya|2006]]|name={{sortname|David|Cañada||Canada, David}}|nat=ESP|team={{ct|FUJ|2006}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2007 Volta a Catalunya|2007]]|name={{sortname|Vladimir|Karpets}}|nat=RUS|team={{ct|GCE|2007}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2008 Volta a Catalunya|2008]]|name={{sortname|Gustavo|César||Cesar, Gustavo}}|nat=ESP|team={{ct|XGZ|2008a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2009 Volta a Catalunya|2009]]|name={{sortname|Alejandro|Valverde}}|nat=ESP|team={{ct|GCE|2009}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2010 Volta a Catalunya|2010]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2010}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2011 Volta a Catalunya|2011]]|name={{sortname|Michele|Scarponi}}{{refn|[[Alberto Contador]] ([[Saxo Bank-SunGard]]) won the 2011 edition but was later disqualified.<ref name=Note01>[http://www.lamalla.cat/esports/poliesportiu/article?id=1011599 Alberto Contador banned for two years after clenbuterol positive] {{ca icon}}</ref>|group="Note"}}|nat=ITA|team={{ct|LAM|2011}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2012 Volta a Catalunya|2012]]|name={{sortname|Michael|Albasini}}|nat=SUI|team={{ct|GEC|2012a}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2013 Volta a Catalunya|2013]]|name={{sortname|Dan|Martin|Dan Martin}}|nat=IRL|team={{ct|GRS|2013}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2014 Volta a Catalunya|2014]]|name={{sortname|Joaquim|Rodríguez}}|nat=ESP|team={{ct|KAT|2014}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2015 Volta a Catalunya|2015]]|name={{sortname|Richie|Porte}}|nat=AUS|team={{ct|SKY|2015}}}} {{Cycling past winner rider|year=[[2016 Volta a Catalunya|2016]]|name={{sortname|Nairo|Quintana}}|nat=COL|team={{ct|MOV|2016}}}} {{Cycling past winner end}} ===Fleirfaldir vinnarar=== ''Súkklarar við kursiv-skrift eru enn virknir.'' {| class="wikitable" |- ! Sigrar ! Súkklari ! Ár |- | align=center | '''7''' || {{flagathlete|[[Mariano Cañardo]]|ESP}} || 1928, 1929, 1930, 1932, 1935, 1936, 1939 |- | align=center | '''3''' || {{flagathlete|[[Miguel Indurain]]|ESP}} || 1988, 1991, 1992 |- | align=center rowspan= 8 | '''2''' || {{flagathlete|[[Miguel Mucio]]|ESP}} || 1924, 1925 |- |{{flagathlete|[[Victor Fontan]]|FRA}} || 1926, 1927 |- |{{flagathlete|[[Emilio Rodriguez]]|ESP}} || 1947, 1948 |- |{{flagathlete|[[Miguel Poblet]]|ESP}} || 1952, 1960 |- |{{flagathlete|[[Salvador Botella]]|ESP}} || 1953, 1959 |- |{{flagathlete|[[Marino Lejarreta]]|ESP}} || 1980, 1989 |- |{{flagathlete|[[Sean Kelly (cyclist)|Sean Kelly]]|IRL}} || 1984, 1986 |- |{{flagathlete|''[[Joaquim Rodriguez]]''|ESP}} || [[2010 Volta a Catalunya|2010]], [[2014 Volta a Catalunya|2014]] |- |} === Vinnarar eftir landi === {| class="wikitable" |- ! Vinnarar ! Land |- | align=center | 58|| {{ESP}} |- | align=center | 11|| {{FRA}} |- | align=center | 10|| {{ITA}} |- | align=center | 3|| {{BEL}}, {{COL}}, {{IRL}} |- | align=center | 2|| {{SUI}} |- | align=center | 1|| {{AUS}}, {{LUX}}, {{NED}}, {{RUS}}, {{UKR}}, {{GBR}} |- |} ==Notur== {{reflist|group="Note"}} == Keldur == {{Reflist}} [[Bólkur:Súkklukappingar í Spania]] [[Bólkur:Volta a Catalunya]] eb4pibpscjkb7mpc6br3hr1ngi96i6q