Wikipedy:Siden wiskje

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="fy">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedy</sitename>
    <dbname>fywiki</dbname>
    <base>https://fy.wikipedia.org/wiki/Haadside</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Wiki</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Oerlis</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Meidogger</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Meidogger oerlis</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedy</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedy oerlis</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Ofbyld</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Ofbyld oerlis</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki oerlis</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Berjocht</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Berjocht oerlis</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Hulp</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Hulp oerlis</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategory</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategory oerlis</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">Tema</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">Tema oerlis</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Wikipedy:Siden wiskje</title>
    <ns>4</ns>
    <id>202</id>
    <revision>
      <id>1198324</id>
      <parentid>1198211</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T11:01:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>/* Siden dy't op 'e nominaasje steane om mei koarten wiske te wurden */</comment>
      <origin>1198324</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5567" sha1="82o7hqcp1ut2c6n94e9031wha90fe0c" xml:space="preserve">Dit is in list fan '''siden dy't wiske wurde moatte''', wat sizze wol dat se hielendal net mear yn it systeem foarkomme sille. Dat kinne siden wêze dêr't de ynhâld fan ferplakke is, dêr't oerstallige ynformaasje op stiet, dêr't gjin ynformaasje op stiet, ensfh. Inkeld [[Wikipedy:Behearders|behearders]] kinne siden wiskje.

== Gong fan saken ==
De opset is dat eltsenien in útstel dwaan kin om in side te wiskjen, mar dat dat proses ek wer stoppe wurde kin.

=== Utstel in side te wiskjen ===
As jo útstelle wolle om in side te wiskjen dan skriuwe jo dy op de list ûnderoan dizze side, mei in koarte reden, jo namme en de datum:
* &lt;font color=&quot;blue&quot;&gt;&lt;u&gt;Titel&lt;/u&gt;&lt;/font&gt;, reden - Brûkersnamme, datum.
 
(Dy lêste twa kinne jo maklik tafoegje mei fjouwer ~-tekens efter elkoar.)&lt;br/&gt;
Nim dan de wiskwarskôging dy't hjirûnder stiet oer en set dy boppenoan de side dy't wiske wurde sil, sa't eltsenien dy't wat oan de side feroarje wol, sjen kin dat dat gjin doel mear hat.

=== Side dy't net wiske wurde moat ===
Fine jo dat in side dy't op de list stiet net wiske wurde moat, helje de rigel dan fuort, en skriuw yn de gearfetting wêrom. Of at jo it net sels dwaan wolle, skriuw dan ûnder it fersyk om te wiskjen in nije rigel, mei de grûn om dat net te dwaan, lykas:

** Reden om net te wiskjen - Brûkersnamme, datum.

At in side ferbettere wurdt dan moat de wiskwarskôging ek fuorthelle wurde, fansels, en it kin wêze dat in part fan de keppelings op 'e nij makke wurde moat.

=== Ofsluten fan de list ===
As in side hjir stean bliuwt, dan wurdt op in stuit de list troch in behearder ôfsletten, as er de siden op de eardere list wisket. De ôfslútdatum wurdt dan ûnderoan de list tafoege. Fan dy datum ôf, is der noch 15 dagen tiid om in side fan de list ôf te heljen. 

=== Wiskjen fan de siden ===
De siden dy't noch op de list stean as de 15 dagen om binne wurde troch in behearder wiske, útsein der binne goede tsjinarguminten of de behearder hat in oare reden om it net te dwaan. As de side net wiske wurdt, dan wurdt er neamd ûnder [[#Siden dy't net wiske binne|Siden dy't net wiske binne]].

=== Daalks wiskjen fan siden ===
Inkeld bart it dat in side daalks wiske wurdt. Dat kin bygelyks barre om't de titel obseen is, of nea goed wêze kin. Yn dat gefal wurdt de útlis opnaam ûnder [[#Daalks wiske siden|Daalks wiske siden]]. Foar ''tekst'' dy't net goed is hoecht dat net; jo kinne altiten de tekst weihelje en de wiskwarskôging der foar yn it stee sette.

=== Siden dy't meardere kearen oanmakke wurde ===
Om't in side dy't gefoelich is foar fandalisme, mar noch net bestiet dochs skoattelje te kinnen is der de side [[Wikipedy:Skoattele lege siden]]. At jo tinke dat de side dy't wiske wurde moat dêrop thús heart, jou dat dan yn it kommentaar oan.

== As in side wiske wurdt betsjut net dat it mêd net goed is ==
''As in side hjir stiet betsjut dat net dat it mêd net op de Wikipedy heart. In wiske side kinne jo letter gewoan op 'e nij skriuwe.''

''In part fan de siden is allinnich oanmakke trochdat immen nei in nije side begûn, begûn is mei it skriuwen, dan nei in pear tekens der fanôfsjoen hat, mar al op &quot;Fêstlizze&quot; klikt hat. Dêrtroch is de side al oanmakke, mar der is gjin ynhâld.''

* Stiet der in mêd op dizze side dêr't jo daalks in side oer skriuwe wolle, wiskje dy dan fan dizze side, gean nei it bewurkingsfjild fan dy side, wiskje alle tekst dy't dêr stiet, as der eat stiet, en skriuw in nijenien. Tink der al om dat der faaks nije keppelings komme moate, as dy ek al fuorthelle binne. 

== Wisk-warskôging ==
Foegje jo in side oan dizze list ta, set dan boppenoan dy side:&lt;br&gt;
&lt;nowiki&gt;{{Wiskwarskôging}}&lt;/nowiki&gt;

De Wiki makket dêr dan dit fan:&lt;br&gt;
{| style=&quot;margin:0.5em; padding:0.5em; background:#FEE; border:1px solid #999;&quot;
|-
| [[File:Icono consulta borrar.png|60px|left]]
| &lt;big&gt;'''Side kin wiske wurde'''&lt;/big&gt;&lt;/br /&gt;
{{#if:{{{1|}}}|Reden: '''{{{1}}}'''&lt;br /&gt;}}&lt;br /&gt;'''Dizze side stiet op de list fan [[Wikipedy:Siden wiskje|siden dy't nominearre binne om wiske te wurden]].'''&lt;br /&gt;&lt;br /&gt;''Dizze side soe wiske wurde kinne om't eltsenien de side (no) net brûkber mear fynt.&lt;br/&gt; Soenen jo noch in doel sjen foar dizze side, dan kinne jo der gewoan yn skriuwe, mar helje dan al earst de titel fan de list fan [[Wikipedy:Siden wiskje|siden dy't wiske wurde sille]], om't jo wurk oars ek wiske wurde kinne soe.''
|}

----

==Wisklist ==
=== Siden dy't wiske binne ===
Sjoch foar siden dy't wiske binne it [https://fy.wikipedia.org/wiki/Wiki:Loch?type=delete Wisklochboek].

=== Siden dy't op 'e nominaasje steane om mei koarten wiske te wurden ===
&lt;big&gt;&lt;font color=red&gt;Dizze siden wurde wiske&lt;/font&gt;&lt;/big&gt; at se, nei't de list ôfsletten is, hjir op syn minst noch 15 dagen neamd wurde:
&lt;/font&gt;&lt;!-- Set de list hjirûnder, mar net it kopke, no hjirboppe del. Ferfang de namme en datum, hjirboppe, dan troch de golfkes --&gt;
*[[Carlos Alazraqui]]: te summier. Of is der ien dy't hjir wurk fan meitsje wol? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 22 jun 2025, 23.42 (CEST)
*[[Candi Milo]]: te summier. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 24 jun 2025, 13.01 (CEST)

=== Siden dy't neamd binne om wiske te wurden ===


=== Siden dy't fuortendalik wiske wurde moatte ===
&lt;font color=red&gt;Dizze siden moatte sa fluch mooglik troch in Behearder wiske wurde&lt;/font&gt; om't de namme obseen is, it nearne nei liket, of oare swierrichheden hat:

==Siden dy't neamd binne om weromset te wurden ==</text>
      <sha1>82o7hqcp1ut2c6n94e9031wha90fe0c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Olersem</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52711</id>
    <revision>
      <id>1198267</id>
      <parentid>832370</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:23:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <origin>1198267</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="488" sha1="m33t6y4gs59bbil1w1pxlpiyib69om2" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Oldsum in NF.PNG|thumb|''Lizzing'']]
'''Olersem''' ([[Dútsk]]:''Oldsum'') is in plak yn de [[Dútslân|Dútske]] [[Dielsteaten fan Dútslân|dielsteat]] [[Sleeswyk-Holstein]] en makket diel út fan it distrikt [[Noard-Fryslân]]. It plak leit op it eilân [[Feer]]. 
Olersum hat 564 ynwenners (2010).

{{Koördinaten|54_44_0_N_08_27_0_E_type:city_scale:50000_region:DE|54° 44' NB, 08° 27' EL}}

[[Kategory:Plak yn Sleeswyk-Holstein]]
[[Kategory:Gemeente yn Sleeswyk-Holstein]]</text>
      <sha1>m33t6y4gs59bbil1w1pxlpiyib69om2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tobit (bibelboek)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58628</id>
    <revision>
      <id>1198297</id>
      <parentid>1064912</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:13:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>korr</comment>
      <origin>1198297</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9432" sha1="n8090aw749mlmzpzg634beo59xkhf01" xml:space="preserve">{{Literatuer
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| titel                        = ''Tobit''
| oarspr. titel                = טובי (&quot;Ṭovi&quot;)
| auteur                       = anonimus
| taal                         = [[Hebriuwsk]]
| foarm                        = [[novelle]]
| sjenre                       = [[religy|religiosa]]
| skreaun                      = [[2e iuw f.Kr.]]
| 1e publikaasje               = 
| 1e opfiering                 = 
| oarspr. útjouwer             = 
| rige                         = [[Apokryf|Apokrife taheakken oan it]] [[Alde Testamint|A.T.]]
| foarich diel                 = ''[[Wysheid fan Salomo]]''
| folgjend diel                = ''[[Jezus Sirach]]''
| bondel                       = [[Bibel]]
| prizen                       = 
| ISBN                         = 
| Fryske titel                 = ''Tobit''
| publikaasje                  = [[1978]], [[Haarlim]]/[[Bokstel (plak)|Bokstel]]
| útjouwer                     = [[Nederlands Bijbelgenootschap|NBG]] &amp; [[Katholieke Bijbelstichting|KBS]]
| oersetter                    = pater [[S. Galama]] ofm
| prizen oers.                 = 
| ISBN oers.                   = 9 06 12 60 817
}}
'''''Tobit''''', yn it [[Hebriuwsk]]: '''טובי''', '''''Ṭovi''''' ([[Gryksk|helenisearre]] en [[Latyn|latinisearre]] ta ''Tobias''), is in deuterokanonyk of [[apokryf]] boek fan 'e [[Bibel]]. Gjin inkele streaming fan it [[joadendom]] erkent it as [[Kanon fan de Bibel|kanon]]yk, en it heart dus net ta de joadske ''[[Tenach]]''. Wat it [[kristendom]] oanbelanget, wurdt ''Tobit'' troch alle [[protestantisme|protestantske tsjerken]] as apokryf beskôge. Allinne de [[Anglikaanske Tsjerke]] lit it as regel ôfprintsje yn syn bibels, mar ûnder it betingst dat it net bedoeld is om 'e tsjerklike lear op te basearjen (dus inkeld foar de nijsgjirrigens). Yn 'e bibels fan oare protestantske denominaasjes wurdt it soms (mar lang net altyd) ek wol werjûn as nuttige mar opsjonele taheakke oan it [[Alde Testamint]]. Dat is bgl. it gefal yn 'e [[Nije Fryske Bibeloersetting]] fan [[1978]], wêryn't it as trêde fan tolve apokrife bylagen tafoege is.

De [[Roomsk-Katolike Tsjerke]], lykwols, rekkenet ''Tobit'' wol deeglik ta de kanon, sa't yn [[397]] fêstlein is troch it [[Konsylje fan Kartago]], en nochris befêstige yn [[1546]], troch it [[Konsylje fan Trinte]]. Yn roomske bibels makket ''Tobit'' sadwaande gewoan ûnderdiel út fan it Alde Testamint, en folget it daliks op ''[[Nehemia (bibelboek)|Nehemia]]''. Itselde is it gefal yn 'e kanons fan 'e [[eastersk-otterdoksy|eastersk-otterdokse]] en [[oriïntaalsk-otterdoksy|oriïntaalsk-otterdokse tsjerken]] (lykas de [[Gryksk-Otterdokse Tsjerke|Gryksk-Otterdokse]], de [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|Russysk-Otterdokse]], de [[Georgysk-Otterdokse Tsjerke|Georgysk-Otterdokse]], de [[Armeensk-Otterdokse Tsjerke|Armeensk-Otterdokse]], de [[Syrysk-Otterdokse Tsjerke|Syrysk-Otterdokse]], de [[Etiopysk-Otterdokse Tsjerke|Etiopysk-Otterdokse]] en de [[Koptyske Tsjerke]]).

''Tobit'' is in [[novelle]] dy't it libben fan 'e fromme joad [[Tobit (bibelsk persoan)|Tobit]] beskriuwt. De tekst is inkeld oerlevere yn twa [[Aldgryksk]]e foarmen út ûnderskate ferzjes fan 'e ''[[Septuaginta]]'': in koarteren, dy't wol ''Gryksk I'' neamd wurdt, en dy't û.o. fûn wurde kin yn 'e ''[[Codex Vaticanus Graecus 1209|Codex Vaticanus]]'', de ''[[Codex Alexandrinus]]'' en de ''[[Codex Venetus]]'', en ''Gryksk II'', dy't 1700 wurden langer is, en dy't yn 'e ''[[Codex Sinaiticus]]'' stiet. Hoewol't it ferhaal spilet yn 'e achste iuw f.Kr., en de tradysje hawwe wol dat it ek yn dy tiid skreaun is, giet men der no fanút dat ''Tobit'' it wurk is fan in anonime [[auteur]] út 'e twadde iuw f.Kr., en dat de oarspronklike tekst yn it [[Arameesk]] steld wie. Yn [[1952]] waarden yn Grot IV te [[Qumran]], mank de [[Deade-Seerôlen]], fjouwer fragmintaryske ferzjes fan ''Tobit'' yn it Arameesk en ien yn it Hebriuwsk fûn. Dy lykje benammen oerien te kommen mei de langere ''Gryksk II''-foarm. Fan [[1966]] ôf binne sadwaande de measte oersettings fan ''Tobit'' op dy langere ferzje basearre.

==Ynhâld==
''Tobit'' fertelt it ferhaal fan 'e fromme [[Israeliten|Israelyt]] Tobit, út 'e stamme [[Naftaly (stamme)|Naftaly]], dy't nei de deportaasje fan 'e noardlike [[stammen fan Israel|stammen]], troch [[Salmanassar]], yn 722 f.Kr., yn 'e [[Assyryske Ryk|Assyryske]] haadstêd [[Ninevé]] bedarret. It boek begjint as in [[autobiografy]]sk ferslach, en de earste trêdel haadstikken binne yn it [[ik-perspektyf]] [[fertelperspektyf|skreaun]]. Tobit seit dat er altiten besocht hat de geboaden fan [[God]] nei te kommen, dat doe't de Assyryske kening [[Sanherib]] lofts en rjochts [[Joaden]] deadie, begroef hy út religieuze omtinkens temûk de liken. Mar it kaam út en Sanherib naam him foar straf al syn besittings ôf en stjoerde him yn ballingskip mei syn frou Anna en syn soan [[Tobías (bibelsk persoan)|Tobías]]. Pas as [[Esarhaddon]] syn heit Sanherib as kening opfolget, mei Tobit weromkeare nei Ninevé. Deseldichste nachts noch begraaft er op 'e nij in fermoarde Joad. Hy sliept dêrnei bûtendoar om't er [[religieuze reinheid|ûnrein]] is, en rekket dan blyn as der him fûgelstront yn 'e eagen falt. Syn blinens makket syn libben dreech en smyt ek swierrichheden op yn syn houlik, dat úteinlik bidt er dat God him mar deagean litte mei. Underwilens is der omfierrens, yn 'e [[Medyske Ryk|Medyske]] haadstêd [[Ekbatana]], in jonge Joadske frou dy't fan Sara hjit en dy't út wanhope om itselde bidt. Se hat sân mannen ferlern oan 'e [[demon]] fan 'e lust, [[Asmodéus]], dy't eltse man dy't mei har troud op har houliksnacht ûntfierd en deadet, noch ear't it houlik konsumearre wurden is. Yn 'e [[himel]] heart God de beide gebedens en beslút yn te gripen troch syn [[aartsingel]] [[Rafael (aartsingel)|Rafael]] te stjoeren om regaad te meitsjen.
[[File:William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) - Tobias Saying Good-Bye to his Father (1860).png|left|thumb|200px|''Tobías Seit Syn Heit Farwol'', in skilderij fan [[William-Adolphe Bouguereau]] ([[1825]]-[[1905]]).]]

Tobit stjoert syn soan Tobías nei it fiere Meedje ta, dêr't er noch jild útstean hat by kunde fan him. Rafael docht him foar as in fier famyljelid en beselskippet Tobías op dy syn reis. Underweis wurdt Tobías, wylst er sit te poatsjebaaien yn 'e rivier de [[Tigris]], oanfallen troch in [[fisk]], dy't besiket syn foet op te fretten. Op oanwizing fan Rafael fangt Tobías de fisk en ûntdocht it bist fan [[hert]], [[lever]] en [[galblaas]] om dêr medisinen fan te meitsjen. As se yn Meedje oankomme, fertelt Rafael Tobías oer de tsjeppe Sara, mei wa't Tobías it rjocht hat om te trouwen om't hja neef en nicht binne. Op oantrún fan 'e aartsingel trout Tobías mei Sara, en as de demon Asmodéus dy nachts op 'e lapen komt, ferbrânt Tobías de lever en it hert fan 'e fisk, sa't Rafael him sein hat dat er dwaan moat. De rook fan 'e brânende fiske-organen ferdriuwt de demon, dy't alhiel nei [[Boppe-Egypte]] ta flechtet, dêr't Rafael him oermânsk wurdt en bynt. Underwilens hie Sara har heit al temûk in grêf groeven foar de safolste brêgeman fan syn dochter, en hy is dan ek alhiel feralterearre as de oare moarns bliken docht dat Tobías noch libbet. De man lit it grêf temûk wer folgoaie en rjochtet in houliksfeest oan dat dûbel sa lang duorret as dat regel is. Mei't er sadwaande sels net fuort kin, stjoert Tobías Rafael om syn heite jild op te heljen.

Nei ôfrin fan it feest keare Tobías en Sara mei Rafael werom nei Ninevé. Dêr oarderet de aartsingel de jonge en brûk de galblaas fan 'e fisk om syn heite blinens te genêzen. As dat syn beslach krigen hat, fertelt Rafael einlings en te'n lêsten wa't er echt is, ear't er werom giet nei de himel. Tobit sjongt dan in lofliet op God, en libbet neitiid noch oant er heech op jierren (158 jier) kommen is. Dan stjert er, en net folle letter stjert ek syn frou Anna. Nei't er harren begroeven hat, ferfart Tobías mei syn gesin nei Meedje, mei't syn heit him foar syn dea noch ret hie om net yn Ninevé te bliuwen oant Gods oardiel oer dy stêd komme sil.

==Fryske oersetting==
Yn 'e [[Nije Fryske Bibeloersetting]], dy't yn [[1978]] mei stipe fan 'e provinsje [[Fryslân]], it ''[[Nederlands Bijbelgenootschap]]'' te [[Haarlim]] en de ''[[Katholieke Bijbelstichting]]'' te [[Bokstel (plak)|Bokstel]] útjûn waard, is ''Tobit'' yndield ûnder de apokrife of deuterokanonike boeken, oan 'e ein fan it Alde Testamint. Dy oersetting fan ''Tobit'' waard makke troch pater dr. [[S. Galama]] ofm, dy't op taalkundich mêd ûnderstipe waard troch [[frisikus]] [[M.J. de Haan]].

{{boarnen|boarnefernijing=
* ''Bibel'' (Nije Fryske Bibeloersetting), Haarlim/Bokstel, 1978 (Nederlands Bijbelgenootschap/Katholieke Bijbelstichting), ISBN 9 06 12 60 817.
----
Foar sekundêre boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [[:en:Book_of_Tobit|''Notes'' en ''References'', op dizze side]].
}}
{{DISPLAYTITLE:''Tobit'' (bibelboek)}}
{{Bibel}}
{{Apokryf}}

[[Kategory:Apokryf boek fan it Alde Testamint]]
[[Kategory:Boek fan it Alde Testamint]]
[[Kategory:Hebriuwsktalige novelle]]
[[Kategory:Klassyk Hebriuwske literatuer]]
[[Kategory:Joadske novelle]]
[[Kategory:Kristlike novelle]]
[[Kategory:Ferhaal út de Aldheid]]
[[Kategory:Fryske oersetting]]
[[Kategory:Deade-Seerôlen]]</text>
      <sha1>n8090aw749mlmzpzg634beo59xkhf01</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Belgje</title>
    <ns>10</ns>
    <id>66157</id>
    <revision>
      <id>1198254</id>
      <parentid>1160428</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T13:17:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>kt feroare.</comment>
      <origin>1198254</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1305" sha1="jln70v14ijp14vfe4u98of686u3xn6g" xml:space="preserve">{| id=&quot;toc&quot; style=&quot;font-size:90%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both; margin:auto;&quot; width=&quot;100%&quot;
! align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#ccccff&quot; width=&quot;100%&quot; | [[Belgje]] 
! align=&quot;center&quot; width=&quot;2%&quot; | [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|30px|border]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; | '''Gewesten''':&lt;br&gt;[[Flaanderen|Flaamsk Gewest]] (''Flaanderen'') • [[Walloanje|Waalsk Gewest]] (''Walloanje'') • [[Brusselsk Haadstedsk Gewest]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; | '''Mienskippen''':&lt;br&gt;[[Flaamske Mienskip]] • [[Frânske Mienskip]] • [[Dútsktalige Mienskip]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; | '''[[Provinsjes fan Belgje|Provinsjes]]''':
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; | ''Flaamske provinsjes'':&lt;br&gt;[[Antwerpen (provinsje)|Antwerpen]] • [[Limburch (Belgyske provinsje)|Limburch]] • [[East-Flaanderen]] • [[West-Flaanderen]] • [[Flaamsk-Brabân]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; | ''Waalske provinsjes'':&lt;br&gt;[[Henegouwen]] • [[Luik (provinsje)|Luik]] • [[Lúksemboarch (provinsje)|Lúksemboarch]] • [[Namen (provinsje)|Namen]] • [[Waalsk-Brabân]]&lt;br&gt;
|-
|colspan=&quot;3&quot;|{{Bewurklinks|Berjocht:Belgje}}
|}&lt;noinclude&gt;
[[Kategory:Berjocht: Navigaasje Belgje| ]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jln70v14ijp14vfe4u98of686u3xn6g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Izbika</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94397</id>
    <revision>
      <id>1198248</id>
      <parentid>1014508</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T12:59:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>ynwennertal 2022</comment>
      <origin>1198248</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5807" sha1="aataahwe96ngb0jdod5bilp9sqptbn0" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld= [[Ofbyld:Izbica, Lubelska 61 - fotopolska.eu (292319).jpg |300px]] |
Flagge= |
Wapen= [[Ofbyld:POL Izbica COA.svg|60px]] |
Ynwennertal= 1739 [https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2022-roku,7,19.html]   &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;|
Oerflak=  km² &lt;small&gt;(ynkl. wetter)&lt;/smal&gt;|
Befolkingstichtens=  / km² |
Stêdekloft=  |
Hichte= 187 m |
Lân= [[Ofbyld:Flag of Poland.svg|20px]] [[Poalen]] |
Bestj. ienh. 1= Woiwodskip |
Namme bestj. ienh. 1= [[Lublin]] |
Bestj. ienh. 2= Powiat |
Namme bestj. ienh. 2= Krasnostawsky (distrikt)|
Stifting=  |
Postkoade= |
Tiidsône= |
Simmertiid= |
Koördinaten=  |
Webside= [http://www.izbica.ug.mbnet.pl Webstee fan de gemeente]|
}}
[[File:Izbica lubelskie glowna ulica.JPG|thumb|Izbika]]
[[File:Kirkut wIzbicy.jpg|thumb|Swart-moarmeren [[senotaaf]] op it Joadsk begraafplak yn Izbika]]
'''Izbika''' is in plak en gemeente yn it [[Poalen|Poalske]] woiwodskip [[Lublin (woiwodskip)|Lublin]], yn it [[powiat|distrikt]] [[powiat Krasnostawsky|Krasnostawsky]]. It doarp leit sa'n 55&amp;nbsp;km súdeastlik fan de stêd [[Lublin]]. De rivier [[Wieprz]] rint bewesten it plak.

== Skiednis ==
=== oant 1939 ===
Izkika waard foar it earst neamd yn in oarkunde út [[1419]]. Nei in opstân tsjin Ruslân ferlear it plak syn [[stedsrjochten]] en waard it by de gemeente [[Tarnogóra]] yndield.
 
Yn [[1921]] waarden sa'n 3.000 ynwenners teld. Dat tal ferdûbele nei [[1939]], it jier dat de Dútske beseting fan Poalen begûn. Fan de totale befolking wie goed 90% joad, dat beskiedend foar it karakter fan de ''[[sjetl]]'' Izbika.&lt;ref&gt;Waltraud Schwarz: ''Ein ehemaliger Insasse des Nazi-Vernichtungslagers erzählt in St. Georgen von seinem schweren Schicksal. Der Überlebende von Sobibór''. Yn: ''Südkurier'' fan 12 juny 2009&lt;/ref&gt; 

=== 1939 oant 1945 ===
[[Ofbyld:Izhbitz Ghetto.jpg|thumb|left|225px|Yn it [[getto]] wennen de meast [[Jiddysk]] pratende bewenners yn houten huzen]]
Yn [[1942]], yn de [[Twadde Wrâldkriich]], waard Izbika in pear moanne lang in Dútsk [[konsintraasjekamp]], in trochgongskamp foar joadetransporten fan [[Łódź]] nei [[Belzec (ferneatigingskamp)|Bełżec]], [[Sobibor|Sobibór]] en [[Treblinka (konsintraasjekamp)|Treblinka]]. Ek sa'n 8.000 Dútske joaden út de regio [[Franken (regio)|Franken]], de stêden [[Aken (stêd)|Aken]], [[Koblenz]], [[Frankfurt am Main]], [[Wiesbaden]], [[Düsseldorf]], [[Essen (Dútslân)|Essen]], [[Duisburch]], it [[Rynlân]] en ek út [[Wenen]] waarden yn 1942 nei dit getto deportearre. Boppedat kamen 2.600 Tsjechyske joaden út [[Theresienstadt (konsintraasjekamp)|Theresienstadt]] en sa'n 2.000 Slowaakske Joaden nei Izbika.&lt;ref&gt;Robert Kuwalek: ''Das kurze Leben 'im Osten'.'' Yn:  Birthe Kundrus, Beate Meyer (Hrsg.): ''Die Deportation der Juden aus Deutschland.'' Göttingen 2004, ISBN 3-89244-792-6, s. 120, Anm. 24&lt;/ref&gt;

Fan de deportrearren yn it getto, dat mei in houten stek ôffrede wie, hiene mar in pear in baan. De measten krigen gjin fêst wurk. Fjouwerhûndert jongkeardels waarden oan it wurk set yn it tichteby lizzende wurkkamp Augustówka bei der Flussregulierung eingesetzt. Wa't net troch ynkommen, of ruilhannel fan klean en fiedselpaketten dy't út Dútslân meinaam wie – dat wie fan oant 15 maaie 1942 tastien – sels foar iten en drinken soargje koe, wie oanwiisd op de sloppe sop en in bytsje bôle fan de '' Volksküche''. 

Dat mienskiplike lot fan de Poalske en Dútske joaden die sines net ta ûnderlinge solidariteit, mar fersterke earder foaroardielen, wantrouwen en oergeunst.&lt;ref&gt;hierzu Robert Kuwalek: ''Das kurze Leben...'' s. 125f en s. 118f&lt;/ref&gt; It hâlden en dragen fan de Dútske joaden waard faak as diskriminearjend, arrogant en eigenwiis ûndergien; de Dútsktalige joaden yn de joadske rie en de joadske plysje waard fertocht fan it mei foarrang Poalske joaden op de deportaasjelisten foar de ferneatigingskampen te setten. De yn ferliking begoedige Dútske joaden moeten dêr de grutte húshâldings fan de otterdokske joaden, dy't ûnder earmoedige omstannichheden, sûnder kraanwetter, elektrisiteit en toiletten wennen. 

Yn de lette hjerst fan 1942 begûn it ûntromjen fan it getto en waarden de measte joaden nei it [[ferneatigingskamp]] [[Majdanek]] brocht of bedarren yn in wurkkamp. It joadske tsjerkhôf waard skeind; de deportearren waarden twong de grêfstiennen de brûken by de bou fan de finzenis fan Izbika.&lt;ref&gt;3sat Sendung ''Isbiza'' 8 febrewaris 2009 21:45 Uhr&lt;/ref&gt;

Nei it fermoardzjen fan de joaden fan Izbika, wie it plak suver ûntfolke; it ynwennertal fan foar de oarloch waard net wer helle.

=== 1945 oant no ===
Fan 1975 oant 1998 hearde it doarp by it [[Woiwodskip Zamość]].&lt;ref&gt;[http://static1.money.pl/d/akty_prawne/pdf/DU/1975/17/DU19750170092.pdf Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92 (poalsk)] (PDF; 802&amp;nbsp;kB)&lt;/ref&gt;.

== Dokumintêres ==
* ''Die Verwandlung des guten Nachbarn.'' (Thomas Blatt besiket Izbika en Sobibor); rezjy: [[Peter Nestler (akteur)|Peter Nestler]], 85 minuten, Dútslân 2002.
* ''Izbica – Drehkreuz des Todes.'' (ek oer de grêfstiennen dy't foar de bou brûkt waarden); rezjy: Wolfgang Schoen, Frank Gutermuth, Dútslân 2006.

== Literatuer ==
* Thomas Blatt: ''Nur die Schatten bleiben. Der Aufstand im Vernichtungslager Sobibór.'' Berlyn 2000, ISBN 978-3-7466-8068-2.
* Robert Kuwałek: ''Das kurze Leben 'im Osten'.'' Yn:  Birthe Kundrus, Beate Meyer (Hrsg.): ''Die Deportation der Juden aus Deutschland.'' Göttingen 2004, ISBN 3-89244-792-6, s. 112–134.

== Keppeling om utens ==
* {{en}} [http://chelm.freeyellow.com/izbica.html Remember Jewish Izbica - Genealogy Group]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Commonscat}}
[[Kategory:Plak yn Poalen]]
[[Kategory:Nazy-konsintraasjekamp yn Poalen]]</text>
      <sha1>aataahwe96ngb0jdod5bilp9sqptbn0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zasu Pitts</title>
    <ns>0</ns>
    <id>95348</id>
    <revision>
      <id>1198244</id>
      <parentid>838388</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T12:08:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Tillefyzje */</comment>
      <origin>1198244</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10777" sha1="au5xt5ilhjux3ms50syibah4z35lzrn" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = ZaSu Pitts.jpg
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 220px
| echte namme                  = Eliza Susan Pitts
| nasjonaliteit                = [[File:Flag of the United States.svg|20px]] [[Feriene Steaten|Amerikaansk]]
| berne                        = [[3 jannewaris]] [[1894]]  
| berteplak                    = [[Parsons (Kansas)|Parsons]] ([[Kansas]])
| stoarn                       = [[7 juny]] [[1963]]
| stjerplak                    = [[Hollywood]] ([[Kalifornje]])
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1917]] – [[1963]]
| webside                      = ''gjint''
}}
'''Zasu Pitts''' ([[Parsons (Kansas)|Parsons]], [[3 jannewaris]] [[1894]] - [[Hollywood]], [[7 juny]] [[1963]]) wie in [[FSA|Amerikaansk]] [[aktrise]]. Se is wierskynlik it meast bekend fan har rol yn [[Erich von Stroheim]]'s epyske stomme film ''[[Greed (film)|Greed]]''.

Pitts waard berne as '''Eliza Susan Pitts''', mar krige rillegau de bynamme ''Zasu''. Har heit Rulandus Pitts ferlear in skonk yn de [[Amerikaanske Boargeroarloch]]. Pitts waard grutbrocht yn in rêstige húshâlding.

== Wurkpaad ==
Har teäterdebút wie yn [[1915]]. Se waard opmurken troch senarioskriuwer [[Frances Marion]], dy't har in rol joech yn ''The Little Princess'' (1917). Hoewol't Pitts har ûntjoech ta in komédienne, wie hja yn de perioade fan de [[stomme film]] fral bekend fan har rol yn de oerenlange dramafilm ''Greed'' (1924).

It hichtepunt fan har karriêre wie yn de jierren tweintich. Yn de jierren tritich wie se fral te sjen yn [[B-film]]s en waard se cast yn [[koarte film]]s. Har tsjinspylster wie doe faak [[Thelma Todd]].

Doe't Pitts âlder waard en har sûnes tebek rûn, bleau se hold se byrollen yn films. Har lêste film makke se yn [[1963]], itselde jier dat se weirekke. Se stoar yn de âldens fan 69 jier oan [[kanker]].

==Persoanlik libben==
[[Ofbyld:Zasu Pitts Who's Who on the Screen.jpg|thumb|left|ZaSu Pitts (1920)]]
Pitts wie fan 1920 oant 1933 boaske oan Thomas Sarsfield Gallery. De akteur Gallery waard in bekend promoter fan it [[boksen]] yn Los Ageles en waard letter ek in bestjoerden yn de tillefyzjewrâld. It pear hie twa bern: Ann Gallery (1922) en Donald Michael &quot;Sonny&quot; Gallery (berne as Marvin Carville La Marr), dy't se oannaam nei de dea fan syn mem, har freondinne en aktrise [[Barbara La Marr]]. Fan 1933 oant har dea wie hja boaske oan John Edward &quot;Eddie&quot; Woodall.

Pitts wie sûnt 1959 in aktyf lid fan de [[Republikeinske Partij (Feriene Steaten)|Republikeinske Partij]].

== Neitins ==
ZaSu Pitts krige op 8 febrewaris 1960 in stjer op de [[Hollywood Walk of Fame]] foar har bydragen oan de film. 

Yn 1994 waard hja eare mei in byldnis op in Amerikaanske postsegel, lykas ek de filmstjerren [[Rudolph Valentino]], [[Clara Bow]] and [[Charlie Chaplin]], as part fan 'The Silent Screen Stars stamp set', ûntwurpen troch karikaturist [[Al Hirschfeld]]. Yn Parsons, Kansas, leit in stjertegel foar de yngong fan it Parsons Theatre ta har oantins.

== Filmografy ==
[[File:ZaSu Pitts in Ruggles of Red Gap trailer.jpg|thumb|Zasu Pitts, trailor fan Ruggles of Red Gap (1935)]]
===Films===
De filmografy fan Pitts, útsein de [[koarte film]]s:
{|
|
* ''[[Rebecca of Sunnybrook Farm (1917)|Rebecca of Sunnybrook Farm]]'' (1917)
* ''[['49-'17]]'' (1917)
* ''[[The Little Princess (1917)|The Little Princess]]'' (1917)
* ''[[A Modern Musketeer]]'' (1917)
* ''[[A Dog's Life]]'' (1918)
* ''[[Good Night, Paul]]'' (1918)
* ''[[How Could You, Jean?]]'' (1918)
* ''[[The Talk of the Town (1918)|The Talk of the Town]]'' (1918)
* ''[[The Greatest Thing in Life]]'' (1918)
* ''[[A Lady's Name]]'' (1918)
* ''[[As the Sun Went Down]]'' (1919)
* ''[[Men, Women, and Money]]'' (1919)
* ''[[Better Times]]'' (1919)
* ''[[The Other Half]]'' (1919)
* ''[[Poor Relations]]'' (1919)
* ''[[Seeing It Through]]'' (1920)
* ''[[Bright Skies]]'' (1920)
* ''[[Heart of Twenty]]'' (1920)
* ''[[Patsy (1921)|Patsy]]'' (1921)
* ''[[Is Matrimony a Failure?]]'' (1922)
* ''[[For the Defense]]'' (1922)
* ''[[Youth to Youth]]'' (1922)
* ''[[A Daughter of Luxury]]'' (1922)
* ''[[Poor Men's Wives]]'' (1923)
* ''[[The Girl Who Came Back]]'' (1923)
* ''[[Souls for Sale]]'' (1923)
* ''[[Three Wise Fools (1923)|Three Wise Fools]]'' (1923)
* ''[[Tea: With a Kick!]]'' (1923)
* ''[[West of the Water Tower]]'' (1923)
* ''[[Sunlight of Paris]]'' (1924)
* ''[[Daughters of Today]]'' (1924)
* ''[[The Goldfish]]'' (1924)
* ''[[Triumph (film)|Triumph]]'' (1924)
* ''[[Changing Husbands]]'' (1924)
* ''[[Legend of Hollywood]]'' (1924)
* ''[[Wine of Youth]]'' (1924)
* ''[[The Fast Set]]'' (1924)
* ''[[Secrets of the Night]]'' (1924)
* ''[[Greed (1924)|Greed]]'' (1924)
* ''[[The Great Divide]]'' (1925)
* ''[[The Re-Creation of Brian Kent]]'' (1925)
* ''[[Old Shoes]]'' (1925)
* ''[[Pretty Ladies]]'' (1925)
* ''[[A Woman's Faith]]'' (1925)
* ''[[The Business of Love]]'' (1925)
* ''[[Thunder Mountain]]'' (1925)
* ''[[Lazybones (1925)|Lazybones]]'' (1925)
* ''[[Wages for Wives]]'' (1925)
* ''[[The Great Love (1925)|The Great Love]]'' (1925)
* ''[[Mannequin (1926)|Mannequin]]'' (1926)
* ''[[What Happened to Jones]]'' (1926)
* ''[[Monte Carlo (1926)|Monte Carlo]]'' (1926)
* ''[[Early to Wed]]'' (1926)
* ''[[Sunny Side Up (film)|Sunny Side Up]]'' (1926)
* ''[[Risky Business (1926)|Risky Business]]'' (1926)
* ''[[Her Big Night]]'' (1926)
* ''[[Casey at the Bat]]'' (1927)
* ''[[The Honeymoon]]'' (1928)
* ''[[13 Washington Square]]'' (1928)
* ''[[Wife Savers]]'' (1928)
* ''[[Buck Privates]]'' (1928)
* ''[[The Wedding March]]'' (1928)
* ''[[Sins of the Fathers (1928)|Sins of the Fathers]]'' (1928)
* ''[[The Dummy]]'' (1929)
* ''[[The Squall]]'' (1929)
* ''[[Twin Beds]]'' (1929)
* ''[[The Argyle Case]]'' (1929)
* ''[[Oh, Yeah?]]'' (1929)
* ''[[Paris (1929)|Paris]]'' (1929)
* ''[[The Locked Door]]'' (1929)
* ''[[This Thing Called Love]]'' (1929)
* ''[[No, No, Nanette]]'' (1930)
* ''[[Honey (film)|Honey]]'' (1930)
* ''[[All Quiet on the Western Front (1930)|All Quiet on the Western Front]]'' (1930)
* ''[[The Devil's Holiday]]'' (1930)
* ''[[Little Accident]]'' (1930)
* ''[[The Squealer]]'' (1930)
* ''[[Monte Carlo (1930)|Monte Carlo]]'' (1930)
* ''[[War Nurse]]'' (1930)
* ''[[The Lottery Bride]]'' (1930)
* ''[[River's End (1930)|River's End]]'' (1930)
* ''[[Sin Takes a Holiday]]'' (1930)
* ''[[Passion Flower]]'' (1930)
* ''[[Free Love]]'' (1930)
* ''[[Finn and Hattie]]'' (1931)
* ''[[The Bad Sister]]'' (1931)
|
* ''[[Beyond Victory]]'' (1931)
* ''[[Seed (film, 1931)|Seed]]'' (1931)
* ''[[A Woman of Experience]]'' (1931)
* ''[[Their Mad Moment]]'' (1931)
* ''[[The Big Gamble]]'' (1931)
* ''[[Penrod and Sam]]'' (1931)
* ''[[The Guardsman]]'' (1931)
* ''[[The Secret Witness]]'' (1931)
* ''[[The Unexpected Father]]'' (1932)
* ''[[Broken Lullaby]]'' (1932)
* ''[[Steady Company]]'' (1932)
* ''[[Shopworn]]'' (1932)
* ''[[Destry Rides Again]]'' (1932)
* ''[[The Trial of Vivienne Ware]]'' (1932)
* ''[[Strangers of the Evening]]'' (1932)
* ''[[Westward Passage]]'' (1932)
* ''[[Is My Face Red?]]'' (1932)
* ''[[Make Me a Star]]'' (1932)
* ''[[Roar of the Dragon]]'' (1932)
* ''[[The Vanishing Frontier]]'' (1932)
* ''[[Show Business]]'' (1932)
* ''[[Blondie of the Follies]]'' (1932)
* ''[[Back Street (1932)|Back Street]]'' (1932)
* ''[[The Crooked Circle]]'' (1932)
* ''[[Once in a Lifetime]]'' (1932)
* ''[[Madison Sq. Garden]]'' (1932)
* ''[[They Just Had to Get Married]]'' (1933)
* ''[[Out All Night]]'' (1933)
* ''[[Hello, Sister]]'' (1933)
* ''[[Professional Sweetheart]]'' (1933)
* ''[[Her First Mate]]'' (1933)
* ''[[Love, Honor and Oh Baby!]]'' (1933)
* ''[[Aggie Appleby Maker of Men]]'' (1933)
* ''[[Meet the Baron]]'' (1933)
* ''[[Mr. Skitch]]'' (1933)
* ''[[The Meanest Gal in Town]]'' (1934)
* ''[[Two Alone]]'' (1934)
* ''[[Three on a Honeymoon]]'' (1934)
* ''[[Sing and Like It]]'' (1934)
* ''[[Love Birds]]'' (1934)
* ''[[Private Scandal]]'' (1934)
* ''[[Dames (film)|Dames]]'' (1934)
* ''[[Their Big Moment]]'' (1934)
* ''[[Mrs. Wiggs of the Cabbage Patch]]'' (1934)
* ''[[The Gay Bride]]'' (1934)
* ''[[Ruggles of Red Gap]]'' (1935)
* ''[[Spring Tonic]]'' (1935)
* ''[[She Gets Her Man]]'' (1935)
* ''[[Hot Tip]]'' (1935)
* ''[[Going Highbrow]]'' (1935)
* ''[[The Affair of Susan]]'' (1935)
* ''[[Thirteen Hours by Air]]'' (1936)
* ''[[Mad Holiday]]'' (1936)
* ''[[The Plot Thickens]]'' (1936)
* ''[[Sing Me a Love Song]]'' (1936)
* ''[[Wanted!]]'' (1937)
* ''[[Merry Comes to Town]]'' (1937)
* ''[[Forty Naughty Girls]]'' (1937)
* ''[[52nd Street (film)|52nd Street]]'' (1937)
* ''[[The Lady's from Kentucky]]'' (1939)
* ''[[Naughty But Nice]]'' (1939)
* ''[[Mickey the Kid]]'' (1939)
* ''[[Nurse Edith Cavell]]'' (1939)
* ''[[Eternally Yours]]'' (1939)
* ''[[It All Came True]]'' (1940)
* ''[[No, No, Nanette]]'' (1940)
* ''[[Uncle Joe]]'' (1941)
* ''[[Broadway Limited]]'' (1941)
* ''[[Weekend for Three]]'' (1941)
* ''[[Miss Polly]]'' (1941)
* ''[[Mexican Spitfire's Baby]]'' (1941)
* ''[[Mexican Spitfire at Sea]]'' (1942)
* ''[[The Bashful Bachelor]]'' (1942)
* ''[[So's Your Aunt Emma]]'' (1942)
* ''[[Tish]]'' (1942)
* ''[[Let's Face It]]'' (1943)
* ''[[Breakfast in Hollywood]]'' (1946)
* ''[[The Perfect Marriage]]'' (1947)
* ''[[Life with Father]]'' (1947)
* ''[[Francis (film)|Francis]]'' (1950)
* ''[[Denver and Rio Grande]]'' (1952)
* ''[[Francis Joins the WACS]]'' (1954)
* ''[[This Could Be the Night]]'' (1957)
* ''[[The Teenage Millionaire]]'' (1961)
* ''[[The Thrill of It All]]'' (1963)
* ''[[It's a Mad, Mad, Mad, Mad World]]'' (1963)
|}

===Tillefyzje===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Jier
! Titel
! Rol
! class=&quot;unsortable&quot; | Opmerkingen
|-
| 1954
| ''Best of Broadway''
| Juffer Preen
| Episoade: &quot;The Man Who Came to Dinner&quot;
|-
| 1955
| ''Screen Directors Playhouse''
| Selma
| Episoade: &quot;The Silent Partner&quot;
|-
| 1956
| ''20th Century Fox Hour''
| Juffer Appleton
| Episoade: &quot;Mr. Belvedere&quot;
|-
| 1956–1960
| ''The Gale Storm Show''
| Elvira Nugent
| 91 episoades
|-
| 1957
| ''Private Secretary''
| Muoike Martha
| Episoade: &quot;Not Quite Paradise&quot;
|-
| 1960
| ''The Dennis O'Keefe Show''
| Loretta Kimball
| Episoade: &quot;Dimples&quot;
|-
| 1961
| ''[[Guestward, Ho!]]''
|
| Episoade: &quot;Lonesome's Gal&quot;
|-
| 1961
| ''[[Perry Mason (TV series)|Perry Mason]]''
| Daphne Whilom
| Episoade: &quot;The Case of the Absent Artist&quot;
|-
| 1963
| ''[[Burke's Law]]''
| Frou Bowie
| Episoade: &quot;Who Killed Holly Howard?&quot; 
|}

{{CommonsBalke|Zasu Pitts}}

{{DEFAULTSORT:Pitts, Zasu}}
[[Kategory:Amerikaansk toanielakteur]]
[[Kategory:Amerikaansk stomme-filmakteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk stimakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1894]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 1963]]</text>
      <sha1>au5xt5ilhjux3ms50syibah4z35lzrn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Into the Grave</title>
    <ns>0</ns>
    <id>129108</id>
    <revision>
      <id>1198259</id>
      <parentid>1198231</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:31:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>oanfolling 2025</comment>
      <origin>1198259</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16045" sha1="biw9z20mv6p3vp7yr10l2t10voalno6" xml:space="preserve">{{Ynfoboks evenemint
| ôfbylding                   = Leeuwarden - Into the Grave festival.jpg
| ôfbyldingstekst             = Into the Grave festival 2016
| ôfbyldingsbreedte           = 
| namme                       = Into the Grave 
| lân                         = [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid1       = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid1 = [[File:Frisian flag.svg|border|20px]] [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid2       = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid2 = [[File:Flagge fan Ljouwert (gemeente).png|border|20px]] [[Ljouwert (gemeente)]]
| plak                        = [[File:Flagge fan Ljouwert.png|border|20px]] [[Ljouwert (stêd)]]
| holden yn                   = [[Aldehoustertsjerkhôf]]
| datum                       = 
| tiid fan it jier            = mids [[augustus]]
| oare namme                  = 
| ôfkoarting                  = ITG
| oanlieding                  = 
| gelegenheid                 = 
| soarte evenemint            = [[muzykfestival]]
| sjenre                      = [[heavy metal]]
| bestean                     = [[2011]] – no
| oprjochter                  = 
| organisearre troch          = 
| webside                     = [http://intothegrave.nl/ intothegrave.nl]
}}
'''Into the Grave''' ([[Ingelsk]] foar: &quot;It Grêf Yn&quot;) is in [[muzykfestival]] fan trije dagen dat elts jier op in [[freed]] en de dêropfolgjende [[sneon]] en [[snein]] yn 'e simmer holden wurdt yn 'e [[Fryslân|Fryske]] [[haadstêd]] [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;&gt;{{Fuotnoat|{{Aut|Haagsma, Jacob}}, ''Into the Grave ontgroeit Leeuwarden'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 10 augustus 2018, s. 33}}&lt;/ref&gt; It is wijd oan it [[hardrock]]-[[subsjenre]] [[heavy metal]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Elts jier komme der, op 'e beide dagen dat Into the Grave holden wurdt, sa'n 5.000 minsken op it [[festival]] ôf.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; 

==Beskriuwing==
Nei't de plande edysje fan Into the Grave fan [[2010]] troch [[boargemaster]] [[Ferd Crone]] fan [[Ljouwert (gemeente)|Ljouwert]] ferbean waard út [[eangst]] foar ûngeregeldheden, waard it [[evenemint]] foar it earst organisearre yn [[2011]].&lt;ref&gt;[https://www.lc.nl/archief/Metalfestival-mag-dit-jaar-doorgaan-20717192.html ——, ''Metalfestival mag dit jaar doorgaan'', yn: de ''Ljouwwerter Krante'', 22 juny 2011.]&lt;/ref&gt; Sûnt fynt it elts jier plak op it [[Aldehoustertsjerkhôf]], yn 'e Ljouwerter [[binnenstêd]]. Hoewol't organisators [[Tjerk Maas]] en [[Paul van Berlo]] dat noch altyd in &quot;supertoffe lokaasje&quot; fine, hawwe ferskate swierrichheden al de kop opstutsen, benammen foar de edysje fan [[2018]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt;

Yn it ramt fan it projekt [[Ljouwert/Fryslân Kulturele Haadstêd fan Jeropa 2018|Kulturele Haadstêd fan Jeropa 2018]] waard nammentlik oan 'e eastein fan it Aldehoustertsjerkhof it paviljoen [[Obe (museum)|Obe]] boud. It gefolch dêrfan wie dat de romte dy't foar it hâlden fan Into the Grave beskikber is, flink ynkoarte waard. It festival koe sadwaande yn 2018 minder besikers talitte as de foargeande jierren, wylst it eins krekt grutter groeie woe.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Oan 'e wurknimmers fan Obe of fan [[Tresoar]], oarekant de [[Grienedyk (Ljouwert)|Grienedyk]], lei it neffens de organisators net; dy letten en setten harren op alle mooglike manieren. It wie krekt de gearwurking mei de [[Gemeente Ljouwert]] dy't stûke.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt;

Sa woe Into the Grave graach in twadde [[poadium]] en in eigen [[camping]] hawwe dêr't de besikers oan it twadeiske evenemint oernachtsje koene. Sels seagen se beide graach yn 'e [[Prinsetún]], fuortby it Aldehoustertsjerkhôf,&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; in idee dêr't [[kollumnist]] [[Pieter de Groot]] yn 'e ''[[Ljouwerter Krante]]'' tsjin fanwegen kaam.&lt;ref name=&quot;pdg&quot;&gt;{{Fuotnoat|{{Aut|Groot, Pieter de}}, ''Nu de Prinsentuin nog festivaliseren? Nooit!'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 11 augustus 2018, s. 16}}&lt;/ref&gt; De gemeente hie anno 2018 (noch) gjin thús jûn yn reaksje op dizze plannen fan Into the Grave, wat troch de organisators ynterpretearre waard as in faai teken.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Neffens Van Berlo beriedt de organisaasje him sadwaande serieus op in eventuele ferpleatsing fan it muzykfestival. Der wurdt bygelyks tocht oan it [[Fleanfjild Drachten|fleanfjild fan Drachten]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Neffens De Groot soe Into the Grave mei sa'n ferhuzing sawol de [[Gemeente Smellingerlân]] as de Gemeente Ljouwert in tsjinst bewize.&lt;ref name=&quot;pdg&quot;/&gt;

Begjin novimber 2018 waard lykwols bekendmakke dat Into the Grave foarearst gewoan op it Aldehoustertsjerkhôf yn Ljouwert bliuwe soe.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;&gt;{{Fuotnoat|——, ''Into the Grave weer op Oldehoofsterkerkhof'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 8 novimber 2018, s. 34}}&lt;/ref&gt; Dat kaam mei om't de gemeente ûnderwilens oanjûn hie it festival graach foar Ljouwert behâlde te wollen. Der wie dêrom ôfpraat dat der fan 'e edysje fan [[2019]] ôf njonken it poadium op it Aldehoustertsjerkhôf in twadde poadium komme soe fierder eastlik oan 'e Grienewei, op 'e hichte fan 'e Popbunker yn 'e [[Prinsetún]]. Van Berlo joech oan dat er dêrmei &quot;de kommende twa jier wol foarút&quot; koe.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Foar de edysje fan [[2021]] waard noch in nij plak socht, mooglik op 'e [[Werpsterhoeke]] of op it [[parkearterrein]] by it nije [[Cambuur]]stadion efter it [[WTC Ljouwert|WTC]].&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Fierders waard tagelyk ek bekendmakke dat Into the Grave mooglik al yn [[2019]] útwreide wurdt mei in trêde dei.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Dat waard ein jannewaris 2019 befêstige: foar de edysje fan 2019 kaam der in trêde dei, dy't fergees tagonklik wie foar publyk fan 'e oare beide dagen dy't in 'combiticket' sjen litte koene. Op dy wize woe Into the Grave neffens it [[parse]]berjocht fan 'e organisaasje &quot;wat weromdwaan&quot; út tank oan Ljouwert en syn ynwenners.&lt;ref&gt;——, ''Derde dag van festival Into the Grave'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 26 jannewaris 2019, s. 42.&lt;/ref&gt; It festival waard yn [[2025]] fanwegen in keunstprojekt by de Aldehou, hâlden op in parkearterrein by [[stasjon Ljouwert]].&lt;ref name=&quot;Tropysk&quot;&gt;[https://www.omropfryslan.nl/fy/nijs/17546250/tropyske-temperatueren-by-into-the-grave-niet-meer-een-uitzondering Omrop Fryslân, 13-6-2025, Tropyske temperatueren by Into the Grave: &quot;Niet meer een uitzondering&quot;]&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Keiharde muziek&quot;&gt;[https://lc.nl/cultuur/Opgaan-in-de-muziek-en-een-lekker-biertje-dat-is-metalfestival-Into-the-Grave.-%E2%80%98Dan-maakt-schaamte-niet-zoveel-uit%E2%80%99-46599189.html {{nl}} Leeuwarder Courant, 15-6-2025, Keiharde muziek en een biertje in de hand: dit is Into the Grave in Leeuwarden. ‘Sfeer op nieuwe plek is zelfde als altijd’]&lt;/ref&gt;

==Optredende bands==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Jier
!width=80|Datum 
! Bands
!width=150|Opm.
|-
| [[2011]]
| [[13 augustus]]
| [[Devin Townsend|Devin Townsend Project]] · [[Aborted]] · [[Mnemic]] · [[In Solitude]] · [[Karma to Burn]] · [[Debauchery]] · [[Disintegrate]] · [[I Chaos]]
|[[I Chaos]] waard ferpleatst fan de afterparty nei it haadpoadium en ferfong [[Waking the Cadaver]], en [[Gama Bomb]] waard ferfongen troch [[Karma to Burn]].
|-
| [[2012]]
| [[11 augustus]]
| [[Bolt Thrower]] · [[Enslaved (band)|Enslaved]] · [[Grave (band)|Grave]] · [[Hell (Britske band)|Hell]] · [[Obscura]] · [[Corrosion of Conformity]] · [[Dew-Scented]] · Nom De Plume
|
|-
| [[2013]]
| [[10 augustus]]
| [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Satyricon (band)|Satyricon]] · [[DevilDriver]] · [[Sodom (band)|Sodom]] · [[Jungle Rot]] · [[Heaven's Basement]] · [[Bliksem (band)|Bliksem]] · [[Stonehawk]]
|
|-
| [[2014]]
| [[9 augustus]]
| [[Megadeth]] · [[Vader (band)|Vader]] · [[Pungent Stench|Schirenc plays Pungent Stench]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[Sólstafir]] · [[Havok (band)|Havok]] · [[Vanderbuyst]] · [[Hacride]] · [[Teethgrinder]]
| [[Gorguts]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Pungent Stench|Schirenc plays Pungent Stench]]. Ek [[Dagoba]] liet ferstek gean.
|-
| [[2015]]
| [[8 augustus]]
| [[Sabaton]] · [[Sepultura]] · [[Cannibal Corpse]] · [[Obituary]] · [[Ensiferum]] · [[Avatar (Sweedske band)|Avatar]] · [[Audrey Horne (Noarske band)|Audrey Horne]] · [[Betraying the Martyrs]] · [[Cornered]]
|
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2016]]
| [[12 augustus]]
| [[Slayer]] · [[Airbourne (band)|Airbourne]] · [[Amaranthe]] · [[Scar Symmetry]] · [[Vektor (band)|Vektor]] · [[Gruesome]]
|rowspan=2|[[Alestorm]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Korpiklaani]]
|-
| [[13 augustus]]
| [[Kreator]] · [[Carcass]] · [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]] · [[Korpiklaani]] · [[Voivod]] · [[The Black Dahlia Murder]] · [[Unearth]] · [[Tribulation (2001)|Tribulation]] · [[Evil Invaders]]
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2017]]
| [[11 augustus]]
| [[Saxon (band)|Saxon]] · [[Powerwolf]] · [[Alestorm]] · [[Metal Church]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[The Charm The Fury]]
|rowspan=2|
|-
| [[12 augustus]]
| [[Amon Amarth (band)|Amon Amarth]] · [[Arch Enemy]] · [[Overkill (band)|Overkill]] · [[Life of Agony]] · [[Whitechapel (band)|Whitechapel]] · [[Sodom (band)|Sodom]] · [[Textures]] · [[Pro-Pain]] · [[Ember Falls]]
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2018]]
| [[10 augustus]]
| [[Gojira]] · [[Delain]] · [[Decapitated]] · [[Orden Ogan]] · [[Toxic Holocaust]] · [[Toxic Shock (Belgyske band)|Toxic Shock]]
|rowspan=2|[[Nails (band)|Nails]] wie befêstige mar blykte dochs net te kommen. ek [[Metal Allegiance]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Decapitated]]
|-
| [[11 augustus]]
| [[Behemoth]] · [[Children of Bodom]] · [[At the Gates]] · [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Suicidal Tendencies]] · [[Dying Fetus]] · [[Gloryhammer]] · [[Goatwhore]] · [[Dust Bolt]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2019]]
| [[9 augustus]]
| [[Anthrax (band)|Anthrax]] · [[Sick of It All]] · [[Hypocrisy]] · [[Dog Eat Dog]] · [[Soilwork]] · [[No Turning Back]] · [[Prong (band)|Prong]] · [[Sworn Enemy]] · [[For I Am King]]
|rowspan=3|[[Black Peaks]] soe de sneins spylje mar moast ferfongen wurde troch [[Prognosis (band)|Prognosis]].
|-
| [[10 augustus]]
| [[Powerwolf]] · [[Sacred Reich]] · [[Meshuggah]] · [[Lacuna Coil]] · [[Testament (band)|Testament]] · [[Ost+Front]] · [[Queensrÿche]] · [[Jinjer]] · [[TesseracT (band)|TesseracT]] · [[Alien Weaponry]] · [[Battle Beast]] · [[Crystal Lake (Japanske band)|Crystal Lake]] · [[God Dethroned]] · [[Crobot]]
|-
| [[11 augustus]]
| [[Opeth]] · [[Death Angel]] · [[The Vintage Caravan]] · [[Prognosis (band)|Prognosis]] · [[Klone (band)|Klone]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2022]]
| [[10 juny]]
|[[Carcass]] · [[Peter Pan Speedrock]] · [[Decapitated]] · [[Heathen]] · [[Toxik]] · [[Legion of the Damned]] · [[Cryptosis]] · [[Graceless]] · [[Baldrs Draumar (band)|Baldrs Draumar]]
|rowspan=3|[[Obituary]], [[1914 (band)|1914]], [[Spiritbox]] en [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] seinen ôf en waard ferfongen troch [[Death (metalband)|Death To All]], [[Sisters of Suffocation]], [[Cobra The Impaler]] en [[Carcass]]. 
|-
| [[11 juny]]
| [[Alestorm]] · [[Gloryhammer]] · [[Dark Funeral]] · [[Orange Goblin]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[Cobra The Impaler]] · [[Wind Rose]] · [[Destruction]] · [[Heidevolk]] · [[Midnight (projekt)|Midnight]] · [[Ingested]] · [[Night Demon]] · [[Sisters of Suffocation]] · [[Enforced]]
|-
| [[12 juny]]
| [[Emperor (Noarske band)|Emperor]] · [[Death (metalband)|Death To All]] · [[Orden Ogan]] · [[High on Fire]] · [[Evil Invaders]] · [[Space Chaser]] · [[Red Fang]] · [[Gatecreeper]] · [[Carnation]] · [[Ad Infinitum]] · [[Urne (band)|Urne]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2023]]
| [[9 juny]]
| [[Amorphis]] · [[Evergrey]] · [[Trollfest]] · [[DragonForce]] · [[Thomas Winkler|Angus McSix]] · [[Blackbriar (band)|Blackbriar]] · [[Cobra The Impaler]] · [[Famyne]] · [[Warkings]]
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[The Sword]] wie befêstige mar gie yn oktober 2022, rom foar it festival by inoar wei, en waard ferfongen troch [[Monster Magnet]]. [[Bloodywood]] sei om logistike redenen ôf en waard ferfongen troch [[Haliphron (band)|Halipron]], [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]] sei twa wiken foar it festival ôf fanwege famylje omstannigheden en waard ferfongen troch [[Cradle of Filth]].  [[Cane Hill (band)|Cane Hill]] Sei krekt foar it optreden ôf om't se yn Dútslân fêst stiene yn it ferkear.
|-
| [[10 juny]]
|[[Testament (band)|Testament]] · [[Cradle of Filth]] · [[Bloodbath]] · [[Scar Symmetry]] · [[The Vintage Caravan]] · [[Vreid]] · [[Haliphron (band)|Halipron]] · [[Psychonaut (metalband)|Psychonaut]] · [[Omnium Gatherum]] · [[Jungle Rot]] · [[Undeath (deathmetal)|Undeath]] · [[Necrotted]] · [[Kryptos (band)|Kryptos]] 
|-
| [[11 juny]]
|[[Jinjer]] · [[Clutch (band)|Clutch]] · [[Monster Magnet]] · [[Municipal Waste]] · [[Born of Osiris]] · [[Orbit Culture]] · [[Angelus Apatrida]] · [[Earthless]] · [[Xenos (Italjaanske band)|Xenos]] · [[Spirit Adrift]] · [[Chemicide]] 
|-
| rowspan=3 | [[2024]]
| [[7 juny]]
|[[Fear Factory]] · [[Orden Ogan]] · [[Fleshgod Apocalypse]] · [[Arion (Finske band)|Arion]] · [[Crypta]] · [[Vengeance (band)|Vengeance]] · [[Mars Red Sky]] · [[Vio-lence]] · [[Nephylm]]
| rowspan=3|
|-
| [[8 juny]]
| [[Slaughter to Prevail]] · [[Ne Obliviscaris]] · [[Crystal Lake (Japanske band)|Crystal Lake]] · [[Halocene (band)|Halocene]] · [[Our Hallow Our Home]] · [[Nervosa (band)|Nervosa]] · [[Hammok]] · [[Hellripper]] · [[Brujeria (band)|Brujeria]] · [[Bütcher (Belgyske band)|Bütcher]] · [[Sanguisugabogg]] · [[Svalbard (band)|Svalbard]] · [[Lokust]] · [[Ter Ziele]]
|-
| [[9 juny]] 
|[[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Brutus (rockband)|Brutus]] ·  [[Nanowar of Steel]] · [[Whiplash (band)|Whiplash]] · [[Avatarium]] · [[Devastator]] · [[Dymytry (band)|Dymytry]] · [[Conjurer (band)|Conjurer]]· [[Endseeker]] · [[The Callous Daoboys]]  · [[Dvne]]
|-
|rowspan=3| [[2025]]
|[[13 juny]] 
| [[Savatage]] · [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]]  · [[Orange Goblin]] · [[Coffin Feeder]] · [[3 Inches of Blood]] · [[Vulture]] · [[Rise of the Northstar]] · [[Pro-Pain]] · [[Boneripper]] 
|rowspan=3| Festival waard hâlden by [[stasjon Ljouwert]]&lt;ref name=&quot;Tropysk&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Keiharde muziek&quot; /&gt;. [[Cattle Decapitation]] sei ôf, en waard ferfongen troch [[Coffin Feeder]]
|-
|[[14 juny]]
| [[W.A.S.P.]] · [[Wind Rose]] · [[Phil Campbell]] · [[Death Angel]] · [[Rotting Christ]] · [[Municipal Waste]] · [[Elvenking]] · [[Insanity Alert]] · [[High Parasite]] · [[Cobra The Impaler]] · [[Revnoir]] · [[Blood Red Throne]] · [[F.K.Ü.]] · [[Vilt (Sweedske band)|Vilt]]
|-
|[[15 juny]]
| [[Powerwolf]] · [[Gloryhammer]] · [[Feuerschwanz]] · [[Vader (band)|Vader]] · [[Bidtstar (band)|Bidtstar]] · [[Hiraes]] · [[Bewitcher]] · [[Brat]] · [[Martyr]] · [[Tailgunner (band)|Tailgunner]]
|-
|rowspan=3| [[2026]]
|[[12 juny]] 
|rowspan=3| [[Queensrÿche]] · [[Crimson Glory]] · [[Vandenberg (band)|Vandenberg]] · [[Conan]] · [[Gnome (band)|Gnome]] · [[Picture (band)|Picture]] · [[Dormant Ordeal]]
|rowspan=3| 
|-
|[[13 juny]]
|-
|[[14 juny]]
|}


===Online edysje 2020===
De edysje fan [[2020]] gie net troch ta gefolch fan de [[Covid-19|koroana-krisis]]. Waard earst útsteld oant [[2021]], mar stiet no foar [[2022]] op de planning. Yn poppoadium [[Neushoorn]] waard yn 2020 in online edysje organisearre. Der wiene in beheind tal kaartsjes beskikber foar de optredens sels.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
!width=80|Datum 
! Bands
|-
| [[7 augustus]]
| [[Sisters of Suffocation]] · [[Atmoran]]
|-
| [[8 augustus]]
| [[Famyne]] · [[Bring on the Bloodshed]] · [[Insurrection (band)|Insurrection]]
|-
| [[9 augustus]]
| [[Dead Lord]] · [[Bodyfarm]] · [[The Heritance]]
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[http://intothegrave.nl/ Offisjele webside fan Into the Grave]

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
}}

[[Kategory:Evenemint yn Ljouwert]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 2011]]
[[Kategory:Muzykfestival yn Fryslân]]
[[Kategory:Metal]]</text>
      <sha1>biw9z20mv6p3vp7yr10l2t10voalno6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198269</id>
      <parentid>1198259</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:40:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Optredende bands */ sa moat 2025 wer alhiel by wêze.</comment>
      <origin>1198269</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16102" sha1="77nvpwzj0numstek0j06l4camw3juen" xml:space="preserve">{{Ynfoboks evenemint
| ôfbylding                   = Leeuwarden - Into the Grave festival.jpg
| ôfbyldingstekst             = Into the Grave festival 2016
| ôfbyldingsbreedte           = 
| namme                       = Into the Grave 
| lân                         = [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid1       = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid1 = [[File:Frisian flag.svg|border|20px]] [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid2       = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid2 = [[File:Flagge fan Ljouwert (gemeente).png|border|20px]] [[Ljouwert (gemeente)]]
| plak                        = [[File:Flagge fan Ljouwert.png|border|20px]] [[Ljouwert (stêd)]]
| holden yn                   = [[Aldehoustertsjerkhôf]]
| datum                       = 
| tiid fan it jier            = mids [[augustus]]
| oare namme                  = 
| ôfkoarting                  = ITG
| oanlieding                  = 
| gelegenheid                 = 
| soarte evenemint            = [[muzykfestival]]
| sjenre                      = [[heavy metal]]
| bestean                     = [[2011]] – no
| oprjochter                  = 
| organisearre troch          = 
| webside                     = [http://intothegrave.nl/ intothegrave.nl]
}}
'''Into the Grave''' ([[Ingelsk]] foar: &quot;It Grêf Yn&quot;) is in [[muzykfestival]] fan trije dagen dat elts jier op in [[freed]] en de dêropfolgjende [[sneon]] en [[snein]] yn 'e simmer holden wurdt yn 'e [[Fryslân|Fryske]] [[haadstêd]] [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;&gt;{{Fuotnoat|{{Aut|Haagsma, Jacob}}, ''Into the Grave ontgroeit Leeuwarden'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 10 augustus 2018, s. 33}}&lt;/ref&gt; It is wijd oan it [[hardrock]]-[[subsjenre]] [[heavy metal]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Elts jier komme der, op 'e beide dagen dat Into the Grave holden wurdt, sa'n 5.000 minsken op it [[festival]] ôf.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; 

==Beskriuwing==
Nei't de plande edysje fan Into the Grave fan [[2010]] troch [[boargemaster]] [[Ferd Crone]] fan [[Ljouwert (gemeente)|Ljouwert]] ferbean waard út [[eangst]] foar ûngeregeldheden, waard it [[evenemint]] foar it earst organisearre yn [[2011]].&lt;ref&gt;[https://www.lc.nl/archief/Metalfestival-mag-dit-jaar-doorgaan-20717192.html ——, ''Metalfestival mag dit jaar doorgaan'', yn: de ''Ljouwwerter Krante'', 22 juny 2011.]&lt;/ref&gt; Sûnt fynt it elts jier plak op it [[Aldehoustertsjerkhôf]], yn 'e Ljouwerter [[binnenstêd]]. Hoewol't organisators [[Tjerk Maas]] en [[Paul van Berlo]] dat noch altyd in &quot;supertoffe lokaasje&quot; fine, hawwe ferskate swierrichheden al de kop opstutsen, benammen foar de edysje fan [[2018]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt;

Yn it ramt fan it projekt [[Ljouwert/Fryslân Kulturele Haadstêd fan Jeropa 2018|Kulturele Haadstêd fan Jeropa 2018]] waard nammentlik oan 'e eastein fan it Aldehoustertsjerkhof it paviljoen [[Obe (museum)|Obe]] boud. It gefolch dêrfan wie dat de romte dy't foar it hâlden fan Into the Grave beskikber is, flink ynkoarte waard. It festival koe sadwaande yn 2018 minder besikers talitte as de foargeande jierren, wylst it eins krekt grutter groeie woe.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Oan 'e wurknimmers fan Obe of fan [[Tresoar]], oarekant de [[Grienedyk (Ljouwert)|Grienedyk]], lei it neffens de organisators net; dy letten en setten harren op alle mooglike manieren. It wie krekt de gearwurking mei de [[Gemeente Ljouwert]] dy't stûke.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt;

Sa woe Into the Grave graach in twadde [[poadium]] en in eigen [[camping]] hawwe dêr't de besikers oan it twadeiske evenemint oernachtsje koene. Sels seagen se beide graach yn 'e [[Prinsetún]], fuortby it Aldehoustertsjerkhôf,&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; in idee dêr't [[kollumnist]] [[Pieter de Groot]] yn 'e ''[[Ljouwerter Krante]]'' tsjin fanwegen kaam.&lt;ref name=&quot;pdg&quot;&gt;{{Fuotnoat|{{Aut|Groot, Pieter de}}, ''Nu de Prinsentuin nog festivaliseren? Nooit!'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 11 augustus 2018, s. 16}}&lt;/ref&gt; De gemeente hie anno 2018 (noch) gjin thús jûn yn reaksje op dizze plannen fan Into the Grave, wat troch de organisators ynterpretearre waard as in faai teken.&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Neffens Van Berlo beriedt de organisaasje him sadwaande serieus op in eventuele ferpleatsing fan it muzykfestival. Der wurdt bygelyks tocht oan it [[Fleanfjild Drachten|fleanfjild fan Drachten]].&lt;ref name=&quot;lc1&quot;/&gt; Neffens De Groot soe Into the Grave mei sa'n ferhuzing sawol de [[Gemeente Smellingerlân]] as de Gemeente Ljouwert in tsjinst bewize.&lt;ref name=&quot;pdg&quot;/&gt;

Begjin novimber 2018 waard lykwols bekendmakke dat Into the Grave foarearst gewoan op it Aldehoustertsjerkhôf yn Ljouwert bliuwe soe.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;&gt;{{Fuotnoat|——, ''Into the Grave weer op Oldehoofsterkerkhof'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 8 novimber 2018, s. 34}}&lt;/ref&gt; Dat kaam mei om't de gemeente ûnderwilens oanjûn hie it festival graach foar Ljouwert behâlde te wollen. Der wie dêrom ôfpraat dat der fan 'e edysje fan [[2019]] ôf njonken it poadium op it Aldehoustertsjerkhôf in twadde poadium komme soe fierder eastlik oan 'e Grienewei, op 'e hichte fan 'e Popbunker yn 'e [[Prinsetún]]. Van Berlo joech oan dat er dêrmei &quot;de kommende twa jier wol foarút&quot; koe.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Foar de edysje fan [[2021]] waard noch in nij plak socht, mooglik op 'e [[Werpsterhoeke]] of op it [[parkearterrein]] by it nije [[Cambuur]]stadion efter it [[WTC Ljouwert|WTC]].&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Fierders waard tagelyk ek bekendmakke dat Into the Grave mooglik al yn [[2019]] útwreide wurdt mei in trêde dei.&lt;ref name=&quot;lc2&quot;/&gt; Dat waard ein jannewaris 2019 befêstige: foar de edysje fan 2019 kaam der in trêde dei, dy't fergees tagonklik wie foar publyk fan 'e oare beide dagen dy't in 'combiticket' sjen litte koene. Op dy wize woe Into the Grave neffens it [[parse]]berjocht fan 'e organisaasje &quot;wat weromdwaan&quot; út tank oan Ljouwert en syn ynwenners.&lt;ref&gt;——, ''Derde dag van festival Into the Grave'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 26 jannewaris 2019, s. 42.&lt;/ref&gt; It festival waard yn [[2025]] fanwegen in keunstprojekt by de Aldehou, hâlden op in parkearterrein by [[stasjon Ljouwert]].&lt;ref name=&quot;Tropysk&quot;&gt;[https://www.omropfryslan.nl/fy/nijs/17546250/tropyske-temperatueren-by-into-the-grave-niet-meer-een-uitzondering Omrop Fryslân, 13-6-2025, Tropyske temperatueren by Into the Grave: &quot;Niet meer een uitzondering&quot;]&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Keiharde muziek&quot;&gt;[https://lc.nl/cultuur/Opgaan-in-de-muziek-en-een-lekker-biertje-dat-is-metalfestival-Into-the-Grave.-%E2%80%98Dan-maakt-schaamte-niet-zoveel-uit%E2%80%99-46599189.html {{nl}} Leeuwarder Courant, 15-6-2025, Keiharde muziek en een biertje in de hand: dit is Into the Grave in Leeuwarden. ‘Sfeer op nieuwe plek is zelfde als altijd’]&lt;/ref&gt;

==Optredende bands==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Jier
!width=80|Datum 
! Bands
!width=150|Opm.
|-
| [[2011]]
| [[13 augustus]]
| [[Devin Townsend|Devin Townsend Project]] · [[Aborted]] · [[Mnemic]] · [[In Solitude]] · [[Karma to Burn]] · [[Debauchery]] · [[Disintegrate]] · [[I Chaos]]
|[[I Chaos]] waard ferpleatst fan de afterparty nei it haadpoadium en ferfong [[Waking the Cadaver]], en [[Gama Bomb]] waard ferfongen troch [[Karma to Burn]].
|-
| [[2012]]
| [[11 augustus]]
| [[Bolt Thrower]] · [[Enslaved (band)|Enslaved]] · [[Grave (band)|Grave]] · [[Hell (Britske band)|Hell]] · [[Obscura]] · [[Corrosion of Conformity]] · [[Dew-Scented]] · Nom De Plume
|
|-
| [[2013]]
| [[10 augustus]]
| [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Satyricon (band)|Satyricon]] · [[DevilDriver]] · [[Sodom (band)|Sodom]] · [[Jungle Rot]] · [[Heaven's Basement]] · [[Bliksem (band)|Bliksem]] · [[Stonehawk]]
|
|-
| [[2014]]
| [[9 augustus]]
| [[Megadeth]] · [[Vader (band)|Vader]] · [[Pungent Stench|Schirenc plays Pungent Stench]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[Sólstafir]] · [[Havok (band)|Havok]] · [[Vanderbuyst]] · [[Hacride]] · [[Teethgrinder]]
| [[Gorguts]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Pungent Stench|Schirenc plays Pungent Stench]]. Ek [[Dagoba]] liet ferstek gean.
|-
| [[2015]]
| [[8 augustus]]
| [[Sabaton]] · [[Sepultura]] · [[Cannibal Corpse]] · [[Obituary]] · [[Ensiferum]] · [[Avatar (Sweedske band)|Avatar]] · [[Audrey Horne (Noarske band)|Audrey Horne]] · [[Betraying the Martyrs]] · [[Cornered]]
|
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2016]]
| [[12 augustus]]
| [[Slayer]] · [[Airbourne (band)|Airbourne]] · [[Amaranthe]] · [[Scar Symmetry]] · [[Vektor (band)|Vektor]] · [[Gruesome]]
|rowspan=2|[[Alestorm]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Korpiklaani]]
|-
| [[13 augustus]]
| [[Kreator]] · [[Carcass]] · [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]] · [[Korpiklaani]] · [[Voivod]] · [[The Black Dahlia Murder]] · [[Unearth]] · [[Tribulation (2001)|Tribulation]] · [[Evil Invaders]]
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2017]]
| [[11 augustus]]
| [[Saxon (band)|Saxon]] · [[Powerwolf]] · [[Alestorm]] · [[Metal Church]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[The Charm The Fury]]
|rowspan=2|
|-
| [[12 augustus]]
| [[Amon Amarth (band)|Amon Amarth]] · [[Arch Enemy]] · [[Overkill (band)|Overkill]] · [[Life of Agony]] · [[Whitechapel (band)|Whitechapel]] · [[Sodom (band)|Sodom]] · [[Textures]] · [[Pro-Pain]] · [[Ember Falls]]
|-
| ! rowspan=&quot;2&quot; | [[2018]]
| [[10 augustus]]
| [[Gojira]] · [[Delain]] · [[Decapitated]] · [[Orden Ogan]] · [[Toxic Holocaust]] · [[Toxic Shock (Belgyske band)|Toxic Shock]]
|rowspan=2|[[Nails (band)|Nails]] wie befêstige mar blykte dochs net te kommen. ek [[Metal Allegiance]] sei ôf en waard ferfongen troch [[Decapitated]]
|-
| [[11 augustus]]
| [[Behemoth]] · [[Children of Bodom]] · [[At the Gates]] · [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Suicidal Tendencies]] · [[Dying Fetus]] · [[Gloryhammer]] · [[Goatwhore]] · [[Dust Bolt]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2019]]
| [[9 augustus]]
| [[Anthrax (band)|Anthrax]] · [[Sick of It All]] · [[Hypocrisy]] · [[Dog Eat Dog]] · [[Soilwork]] · [[No Turning Back]] · [[Prong (band)|Prong]] · [[Sworn Enemy]] · [[For I Am King]]
|rowspan=3|[[Black Peaks]] soe de sneins spylje mar moast ferfongen wurde troch [[Prognosis (band)|Prognosis]].
|-
| [[10 augustus]]
| [[Powerwolf]] · [[Sacred Reich]] · [[Meshuggah]] · [[Lacuna Coil]] · [[Testament (band)|Testament]] · [[Ost+Front]] · [[Queensrÿche]] · [[Jinjer]] · [[TesseracT (band)|TesseracT]] · [[Alien Weaponry]] · [[Battle Beast]] · [[Crystal Lake (Japanske band)|Crystal Lake]] · [[God Dethroned]] · [[Crobot]]
|-
| [[11 augustus]]
| [[Opeth]] · [[Death Angel]] · [[The Vintage Caravan]] · [[Prognosis (band)|Prognosis]] · [[Klone (band)|Klone]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2022]]
| [[10 juny]]
|[[Carcass]] · [[Peter Pan Speedrock]] · [[Decapitated]] · [[Heathen]] · [[Toxik]] · [[Legion of the Damned]] · [[Cryptosis]] · [[Graceless]] · [[Baldrs Draumar (band)|Baldrs Draumar]]
|rowspan=3|[[Obituary]], [[1914 (band)|1914]], [[Spiritbox]] en [[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] seinen ôf en waard ferfongen troch [[Death (metalband)|Death To All]], [[Sisters of Suffocation]], [[Cobra The Impaler]] en [[Carcass]]. 
|-
| [[11 juny]]
| [[Alestorm]] · [[Gloryhammer]] · [[Dark Funeral]] · [[Orange Goblin]] · [[Flotsam &amp; Jetsam]] · [[Cobra The Impaler]] · [[Wind Rose]] · [[Destruction]] · [[Heidevolk]] · [[Midnight (projekt)|Midnight]] · [[Ingested]] · [[Night Demon]] · [[Sisters of Suffocation]] · [[Enforced]]
|-
| [[12 juny]]
| [[Emperor (Noarske band)|Emperor]] · [[Death (metalband)|Death To All]] · [[Orden Ogan]] · [[High on Fire]] · [[Evil Invaders]] · [[Space Chaser]] · [[Red Fang]] · [[Gatecreeper]] · [[Carnation]] · [[Ad Infinitum]] · [[Urne (band)|Urne]]
|-
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[2023]]
| [[9 juny]]
| [[Amorphis]] · [[Evergrey]] · [[Trollfest]] · [[DragonForce]] · [[Thomas Winkler|Angus McSix]] · [[Blackbriar (band)|Blackbriar]] · [[Cobra The Impaler]] · [[Famyne]] · [[Warkings]]
| ! rowspan=&quot;3&quot; | [[The Sword]] wie befêstige mar gie yn oktober 2022, rom foar it festival by inoar wei, en waard ferfongen troch [[Monster Magnet]]. [[Bloodywood]] sei om logistike redenen ôf en waard ferfongen troch [[Haliphron (band)|Halipron]], [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]] sei twa wiken foar it festival ôf fanwege famylje omstannigheden en waard ferfongen troch [[Cradle of Filth]].  [[Cane Hill (band)|Cane Hill]] Sei krekt foar it optreden ôf om't se yn Dútslân fêst stiene yn it ferkear.
|-
| [[10 juny]]
|[[Testament (band)|Testament]] · [[Cradle of Filth]] · [[Bloodbath]] · [[Scar Symmetry]] · [[The Vintage Caravan]] · [[Vreid]] · [[Haliphron (band)|Halipron]] · [[Psychonaut (metalband)|Psychonaut]] · [[Omnium Gatherum]] · [[Jungle Rot]] · [[Undeath (deathmetal)|Undeath]] · [[Necrotted]] · [[Kryptos (band)|Kryptos]] 
|-
| [[11 juny]]
|[[Jinjer]] · [[Clutch (band)|Clutch]] · [[Monster Magnet]] · [[Municipal Waste]] · [[Born of Osiris]] · [[Orbit Culture]] · [[Angelus Apatrida]] · [[Earthless]] · [[Xenos (Italjaanske band)|Xenos]] · [[Spirit Adrift]] · [[Chemicide]] 
|-
| rowspan=3 | [[2024]]
| [[7 juny]]
|[[Fear Factory]] · [[Orden Ogan]] · [[Fleshgod Apocalypse]] · [[Arion (Finske band)|Arion]] · [[Crypta]] · [[Vengeance (band)|Vengeance]] · [[Mars Red Sky]] · [[Vio-lence]] · [[Nephylm]]
| rowspan=3|
|-
| [[8 juny]]
| [[Slaughter to Prevail]] · [[Ne Obliviscaris]] · [[Crystal Lake (Japanske band)|Crystal Lake]] · [[Halocene (band)|Halocene]] · [[Our Hallow Our Home]] · [[Nervosa (band)|Nervosa]] · [[Hammok]] · [[Hellripper]] · [[Brujeria (band)|Brujeria]] · [[Bütcher (Belgyske band)|Bütcher]] · [[Sanguisugabogg]] · [[Svalbard (band)|Svalbard]] · [[Lokust]] · [[Ter Ziele]]
|-
| [[9 juny]] 
|[[Paradise Lost (band)|Paradise Lost]] · [[Brutus (rockband)|Brutus]] ·  [[Nanowar of Steel]] · [[Whiplash (band)|Whiplash]] · [[Avatarium]] · [[Devastator]] · [[Dymytry (band)|Dymytry]] · [[Conjurer (band)|Conjurer]]· [[Endseeker]] · [[The Callous Daoboys]]  · [[Dvne]]
|-
|rowspan=3| [[2025]]
|[[13 juny]] 
| [[Savatage]] · [[Exodus (Amerikaanske band)|Exodus]]  · [[Orange Goblin]] · [[Coffin Feeder]] · [[3 Inches of Blood]] · [[Vulture]] · [[Rise of the Northstar]] · [[Pro-Pain]] · [[Boneripper]] 
|rowspan=3| Festival waard hâlden by [[stasjon Ljouwert]]&lt;ref name=&quot;Tropysk&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Keiharde muziek&quot; /&gt;. [[Municipal Waste]], [[Revnoir]] en [[Cattle Decapitation]] seinen ôf, en waarden ferfongen troch [[Slomosa]], [[CABAL]] en [[Coffin Feeder]]
|-
|[[14 juny]]
| [[W.A.S.P.]] · [[Wind Rose]] · [[Phil Campbell]] · [[Death Angel]] · [[Slomosa]] · [[Rotting Christ]] · [[Elvenking]] · [[Insanity Alert]] · [[High Parasite]] · [[Cobra The Impaler]] · [[CABAL]] · [[Blood Red Throne]] · [[F.K.Ü.]] · [[Vilt (Sweedske band)|Vilt]]
|-
|[[15 juny]]
| [[Powerwolf]] · [[Gloryhammer]] · [[Feuerschwanz]] · [[Vader (band)|Vader]] · [[Bidtstar (band)|Bidtstar]] · [[Hiraes]] · [[Bewitcher]] · [[Brat]] · [[Martyr]] · [[Tailgunner (band)|Tailgunner]]
|-
|rowspan=3| [[2026]]
|[[12 juny]] 
|rowspan=3| [[Queensrÿche]] · [[Crimson Glory]] · [[Vandenberg (band)|Vandenberg]] · [[Conan]] · [[Gnome (band)|Gnome]] · [[Picture (band)|Picture]] · [[Dormant Ordeal]]
|rowspan=3| 
|-
|[[13 juny]]
|-
|[[14 juny]]
|}


===Online edysje 2020===
De edysje fan [[2020]] gie net troch ta gefolch fan de [[Covid-19|koroana-krisis]]. Waard earst útsteld oant [[2021]], mar stiet no foar [[2022]] op de planning. Yn poppoadium [[Neushoorn]] waard yn 2020 in online edysje organisearre. Der wiene in beheind tal kaartsjes beskikber foar de optredens sels.
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
!width=80|Datum 
! Bands
|-
| [[7 augustus]]
| [[Sisters of Suffocation]] · [[Atmoran]]
|-
| [[8 augustus]]
| [[Famyne]] · [[Bring on the Bloodshed]] · [[Insurrection (band)|Insurrection]]
|-
| [[9 augustus]]
| [[Dead Lord]] · [[Bodyfarm]] · [[The Heritance]]
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[http://intothegrave.nl/ Offisjele webside fan Into the Grave]

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
}}

[[Kategory:Evenemint yn Ljouwert]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 2011]]
[[Kategory:Muzykfestival yn Fryslân]]
[[Kategory:Metal]]</text>
      <sha1>77nvpwzj0numstek0j06l4camw3juen</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Us-Leaffrouwekatedraal (Antwerpen)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>133970</id>
    <revision>
      <id>1198258</id>
      <parentid>1146017</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T14:13:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198258</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9468" sha1="rca2azns4aukcgd3uhx7st7b3h9a7l4" xml:space="preserve">{{Ynfoboks katedraal
| namme                       = Us-Leaffrouwekatedraal
| ôfbylding                   = Antwerpen, Liebfrauenkathedrale.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Antwerp.svg|20px]] Antwerpen
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Antwerp (City).svg|border|20px]] Antwerpen
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_13_13_N_4_24_4_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|51° 13' N 4° 24' E}}
| tsjerkegenoatskip           =
| bisdom                      =
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              =
| status                      =
| arsjitekt                   = Jan en Pieter Appelmans
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 1352-1521
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[Gotyk]]
| hichte                      = ± 125 meter (noardlike toer)
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = [http://www.dekathedraal.be/nl/welkomstwoord.htm Offisjele side]
| mapname                     = Antwerpen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 13
| lat_sec                     = 13
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 24
| lon_sec                     = 4
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Us-Leaffrouwekatedraal''' ([[Nederlânsk]]: ''Onze Lieve Vrouwekathedraal'') yn [[Antwerpen (stêd)|Antwerpen]] is de domtsjerke fan it bisdom Antwerpen. De katedraal fertsjintwurdiget in hichtepunt fan de Brabânske [[gotyk]]. Sûnt 1999 heart de toer by it wrâlderfgoed fan [[UNESCO]].

== Skiednis ==
Sûnt de 10e iuw stie op it plak fan de hjoeddeiske katedraal in oan Marije wijde kapel. Mei de oerdracht fan de [[parochy]]tsjerke Sint-Michael oan 'e [[premonstratinzers]] feroare de Marijekapel yn 1124 yn in parochytsjerke en waard dêrnei ferboud ta in gruttere, [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] tsjerke. Yn 1352 waard útein set mei de bou fan in nije tsjerke yn [[Gotyk|goatyske]] styl mei in [[Skip (tsjerke)|middenskip]] en seis sydskippen, mar yn 1521 kaam der in ein oan 'e wurksumheden. 

By in brân yn 1533 waard de tsjerke slim troffen, mar de Antwerpenaren bouden de tsjerke dêrnei wer op. De [[ferwulft]]en yn 'e tsjerke waarden earst sûnt 1614 ynbrocht.

[[Ofbyld:Cathedral of Our Lady (Antwerp) 1800.jpg|thumb|left|200px|''Oarspronklik ûntwerp mei twa tuorren'']]
It bisdom Antwerpen waard yn 1559 stifte en yn it ramt dêrfan waard de parochytsjerke in katedraal. Op 20 augustus 1566 ferneatigen [[Kalvinisme|kalvinistyske]] [[byldestoarm|byldestoarmers]] in grut part fan 'e keunstwurken en it meubilêr fan 'e katedraal. Yn 1581 kaam de stêd yn protestantske hannen. Dat hie fan gefolgen dat noch mear keunstwurken foar ferneatiging of ferkeap út de tsjerken helle waarden.

De besetting fan 'e stêd troch [[Frânske Revolúsje|Frânske]] troepen yn 1794 late ta nije plonderings fan 'e katedraal, dy't tydlik sels as skuorre foar it fee tsjinne en sa grutte skea oprûn. Yn 'e rin fan 'e tiid fûnen der ferskate feroarings oan 'e tsjerke plak (it timpaan fan it haadportaal ûntstie net earder as yn 1903). 

1965 wie it startjier fan in grutte restauraasje yn opdracht fan 'e provinsje Antwerpen. De restauraasje waard yn 1993 foltôge.

== Arsjitektuer ==
De katedraal is in [[Skip (tsjerke)|sânskippich]] gebou mei [[transept|dwersskip]] en [[koeromgong]] mei in [[kapellekrâns]]. Oarspronklik wiene foar de tsjerke twa geveltuorren ûntwurpen, mar yn 'e 16e iuw waard allinne de noardlike toer hielendal ôfboud. Dy toer is mei in hichte fan 123 meter sûnt de sloop fan 'e Lambertuskatedraal yn [[Luik (stêd)|Luik]] yn 1794 de heechste toer fan de [[Benelúks]] en wurdt as in hichtepunt beskôge fan de letgoatyske arsjitektuer. De krusingstoer wie as in lantearnetoer ûntwurpen, mar waard net foltôge en yn 'e 17e iuw nei in brân troch in houten konstruksje mei in sipel as bekroaning ferfongen.

== Ynrjochting ==
Yn de katedraal hingje fjouwer keunstwurken fan [[Peter Paul Rubens]]: 

* ''It ferheegjen fan it Krús'', 1609–1610, triptyk, paneel 460 × 340 sintimeter, sydpanelen 460 × 150 sintimeter. It keunstwurk kaam yn it ramt fan de werynrjochting nei de skea ûnder de Frânske besetting yn de katedraal.
* ''Marije-Himelfeart'', 1626, paneel 490 × 325 sintimeter. It skilderij fan it haadalter ferfong in triptyk fan Frans Floris (1560) foar it haadalter, dat yn 'e kalvinityske tiid ferdwûn.&lt;ref&gt;[https://www.topa.be/nl/antwerp/kerken-in-antwerpen/olv-kathedraal/syllabus/tenhemelopneming-rubens/ Topa.be, oproppen 16.03.2019]&lt;/ref&gt;
* ''De Ferrizenis fan Kristus'', 1612, triptyk, middenpaneel 138 × 98 sintimeter, sydpanelen 136 × 40 sintimeter. Oarspronklik ornearre as retabel foar it grêf fan Martina Plantijn en har man Jan Moretus.
* ''De Krúsôfname'', 1612, triptyk, middenpaneel 421 × 311 sintimeter, sydpanelen 421 × 153 sintimeter. It retabel waard besteld troch it skuttersgilde en wurdt as ien fan de wichtichste barokke masterwurken fan Rubens beskôge.  

&lt;center&gt;&lt;gallery perrow=6 widths=&quot;150px&quot; heights=&quot;100px&quot;&gt;
Peter Paul Rubens - Raising of the Cross - WGA20204.jpg|''It ferheegjen fan it Krús''
Baroque Rubens Assumption-of-Virgin-3.jpg|''Marije-Himelfeart''
Peter Paul Rubens - The Resurrection of Christ - WGA20209.jpg|''Ferrizenis fan Kristus''
Peter Paul Rubens - Descent from the Cross - WGA20212.jpg|''Krúsôfname''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

Yn 'e koepel fan 'e [[Krusing (tsjerke)|krusing]] is in fresko fan [[Cornelis Schut]] út 1647 mei in foarstelling fan 'e himelfeart fan Marije. 

It koerstuolte is [[Neogotyk|neogoatysk]] en waard yn 1841 troch de Antwerper houtfiker Karel Hendrik Geerts levere.   

Oan 'e byldestoarm ûntkaam in goed fiif iuwen âld houten [[genedebyld]] fan Us-Leaffrou, dat tsjintwurdich yn 'e Marijekapel stiet. Yn 2016 waard it byld foar it earst sûnt sechtich jier wer yn in prosesje troch de stêd droegen.&lt;ref&gt;[https://www.gva.be/cnt/dmf20160720_02393076/mariaprocessie-rond-kathedraal-keert-terug-na-60-jaar-afwezigheid Gazet van Antwerpen, 20.07.2016]&lt;/ref&gt;
De tige ryk bewurke iken preekstoel stiet sûnt 1804 yn 'e katedraal en waard yn 1713 troch Michiel van der Voort (1667-1737) foar de Sint-Bernardusabdij fan Hemiksem makke. It is in keunstwurk mei natuerlike foarmen lykas beammen, stammen, tûken en bisten en fûgels.&lt;ref&gt;[http://preekstoelen.com/info/belgie/antwerpen/onze-lieve-vrouwekathedraal Preekstoelen.com, oproppen 16.03.2019]&lt;/ref&gt;

&lt;center&gt;&lt;gallery perrow=6 widths=&quot;140px&quot; heights=&quot;100px&quot;&gt;
Antwerpen Kathedraal Onze Lieve Vrouw Innen Langhaus Ost 2.jpg|''Ynterieur''
Antwerpen Kathedraal Onze Lieve Vrouw Innen Kanzel 1.jpg|''Preekstoel''
Antwerpen Kathedraal Onze Lieve Vrouw Innen Chorgestühl 2.jpg|''Neogoatysk koerstuolte''
Antwerpen Kathedraal Onze Lieve Vrouw Innen Chor 3.jpg|''Heechalter''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

== Oargels ==
De katedraal hat twa grutte [[oargel]]s. 

==== Haadoargel ====
It grutte oargel koe mei in jefte fan in parochiaan yn 1891 troch de oargelbouwer Pierre Schyven út Brussel boud wurde. It ynstrumint hat 90 [[Register (oargel)|registers]] op fjouwer manualen en pedaal en der yn de rin fan de tiid net in soad oan it oargel feroare. It barokke front fan it oargel is âlder en waard yn 1657 makke troch Peter Verbrugghen de Alde en Michel Boursoy.

==== Transeptoargel ==== 
Oan 'e eastlike muorre fan it súdlike dwersskip, fuort by de krusing, hinget it transeptoargel as [[swellenêstoargel]]. It ynstrumint waard yn 1993 troch de [[Switserlân|Switserkse]] oargelboufirma Metzler boud. It hat 44 klinkende registers en in trânsmisje op trije manualen en pedaal. 
[[Ofbyld:Statue Group Commemorating Architect of the Antwerp Cathedral - panoramio.jpg|thumb|left|''Monumint foar de bouwers fan de katedraal'']]
== Klokken ==
Yn 'e 123 meter hege noardlike toer hingje acht klokken. De grutste klok (6,434 ton) is de saneamde Karolus en datearret fan 1507. 

Eartiids besiet de katedraal ek twa kariljons. Allinne it 17e-iuwske kariljon fan 'e bruorren Hemony út Zutfen is foar de katedraal bewarre blean. It oare kariljon, ek 17e iuwsk, rekke yn de rin fan de tiid yn ferfal en is nei de Twadde Wrâldkriich yn ynkomplete steat útliend oan 'e tsjerke fan Hoogstraten.   

== Oars ==
Rjochts fan 'e portalen by it begjin fan de Jan Blomstrjitte is oan 'e tsjerke in brûnzen byldegroep fan 'e boumasters fan 'e katedraal te sjen.    

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerp)]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerp)|Us-Leaffrouwekatedraal, Antwerpen}}
}}
[[Kategory:Bouwurk yn Antwerpen]]
[[Kategory:Katedraal yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Antwerpen]]
[[Kategory:Wrâlderfgoed yn Belgje]]
[[Kategory:Bouwurk út 1352]]
[[Kategory:Bouwurk út de 15e iuw]]
[[Kategory:Bouwurk út 1521]]</text>
      <sha1>rca2azns4aukcgd3uhx7st7b3h9a7l4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Paulustsjerke (Antwerpen)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>135791</id>
    <revision>
      <id>1198260</id>
      <parentid>1146019</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:29:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198260</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10206" sha1="jvuc3vdmsod8vs6vrfsj6flnzlgfwkc" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Sint-Paulustsjerke
| ôfbylding                   = Church of St. Paul, Antwerp, Belgium (aerial view).jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium.svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Antwerp.svg|20px]] [[Antwerpen (provinsje)|Antwerpen]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Antwerp (City).svg|border|20px]] [[Antwerpen]]
| adres                       = Veemarkt
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_13_26_N_4_24_5_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|51° 13' N 4° 24' E}}
| tsjerkegenoatskip           =	
| bisdom                      = [[Bisdom Antwerpen|Antwerpen]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = [[Paulus (apostel)|Sint-Paulus]]
| status                      =
| arsjitekt                   = Domien de Waghemakere, Rombout de Drijvere
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 1571
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = [https://www.kerknet.be/organisatie/sint-paulusparochie-antwerpen Side parochy]
| mapname                     = Antwerpen
| mapwidth                    =  
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 13
| lat_sec                     = 26
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 24
| lon_sec                     = 5
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Paulustsjerke''' is in monumintale [[Gotyk|goatyske]] tsjerke yn it sintrum fan 'e [[Belgje|Belgyske]] havenstêd [[Antwerpen (stêd)|Antwerpen]]. De tsjerke stiet oan 'e ''Veemarkt'' yn it ''Schipperskwartier'' en is tige ryk oan keunstwurken. De oan 'e apostel [[Paulus (apostel)|Paulus]] wijde tsjerke falt ûnder it bisdom Antwerpen.

== Skiednis ==
==== Bou ====
De Paulustsjerke leit yn it âlde stedssintrum deun by de [[Skelde]] yn in wyk dêr't eartiids de seelju wennen. De tsjerke waard yn 'e 16e iuw boud as in [[Dominikanen|Dominikaanske]] kleastertsjerke. Se ferfong doe in út 1276 troch [[Albertus Magnus]] ynwijde tsjerke. De tsjerke wie in yntellektueel sintrum en in sintrum fanwêr't preekhearen nei it [[Protestantisme|protestantske]] noarden útstjoerd waarden.  
[[File:4648 Antwerpen Pauluskerk 2.jpg|thumb|left|Ynterieur.]]
De letgoatyske tsjerke waard nei alle gedachten ûntwurpen troch de arsjitekten Domien de Waghemakere en Rombout de Drijvere. De bou wie needsaaklik fanwegen de nuodlike lizzing oan 'e Skelde en fûn plak by de âlde tsjerke op in heger lizzend grûnstik. Yn 1548 waard de tsjerke foar in part al yn gebrûk nommen en it jier dêrnei waard de âlde tsjerke ôfbrutsen. De nije tsjerke waard yn 1571 foltôge en ynwijd. Yn itselde jier waard yn 'e tsjerke de bruorskip fan Us-Leaffrouwe fan 'e Roazekrâns stifte om te fieren dat de [[Spanje|Spaanske]] float de [[Osmaanske Ryk|Turken]] yn 'e [[Slach by Lepanto]] fersloegen. De foargevel hat skaaimerken fan 'e [[renêssânse]].
==== Reformaasje ==== 
Doe't de [[kalvinisten]] yn 1578 de macht yn Antwerpen krigen, waarden de dominikanen ferballe. Tsjerke en kleaster waarden fan katolike saken suvere en it [[Skip (tsjerke)|skip]] waard foar de kalvinistyske earetsjinst geskikt makke. De [[Transept|transepten]] en it [[Koer (tsjerke)|koer]] waarden foar in diel ôfbrutsen en in diel fan it kleaster brûkt om kanonnen te jitten. Doe't yn 1584 de [[hartoch fan Parma|Aleksander Farnese]] Antwerpen wer opeaske foar de Spaanske troan liet er in brêge oer de Skelde bouwe om sa it befoarrieden fan de stêd te blokkearjen. De ferdigeners fan 'e stêd besochten mei fjoerskippen de brêge yn 'e brân te stekken en brûkten it sloopmaterjaal fan 'e transepten en it koer fan de tsjerke as ballêst. 

==== Nei de fal fan Antwerpen ====
Nei de fal fan Antwerpen yn 1585 kearden de dominikaanske paters werom en setten útein mei de weropbou en werynrjochting fan tsjerke en kleaster. De earste faze fan de weropbou fan it kleaster fûn plak tusken 1605 en 1616. De rekonstruksje wie yn 1662 foltôge. Yn 1618 waard de earste stien lein foar in nij en fergrutte koer en transept. De biskop fan Antwerpen konsekrearre it nije koer yn 1639. De folgjende twa dessinia krige de tsjerke in [[Barok (styl)|barok]] ynterieur. De út Antwerpen ôfkomstige Pieter Verbrugghen I makke de nije iken bychtstuollen (1658-1660). Deselde byldhouwer makke ek it iken front (1654) fan it [[Tsjerkeoargel|oargel]] en tegearre mei syn soan Pieter Verbrugghen II tekene hy ek de ûntwerpen foar it [[heechalter]] yn 1670.  
[[Ofbyld:Sint Paulus calvarie 1303.jpg|thumb|left|Kalvaryberch by de Paulustsjerke.]]
[[Ofbyld:Sint-Pauluskerk Antwerpen 21 08 2010 27.jpg|thumb|left|Detail bychtstoel.]]
In grutte brân yn 1679 ferneatige in diel fan 'e [[ferwulft]]en fan it skip en it boppediel fan de westlike gevel. De skea waard yn de jierren 1680-1681 ferholpen en tagelyk krige de toer syn barokke ôfsluting. Tusken 1699 en 1747 waard súdlik njonken de Paulustsjerke in [[kalvaryberch]] oanlein yn in bylderike tún oan in paad dy't nei de heuvel rint, dêr't it krús is delset.   

==== Frânske besetting en 19e iuw ====
De Frânske besetter liet yn 1796 alle dominikaanske kleasters slute. De argiven fan 'e dominikaanske oarder, tsjerke en kleaster gyngen yn dy snuorje ferlern. De tsjerke waard yn it iepenbier ferkocht en oankocht troch de dominikaanske prior Peltiers. Dy slagge der sa yn om in grut part fan it rike ynterieur fan 'e tsjerke te behoedzjen foar ferneatiging. Yn 1802 naam de stêd de tsjerke, kalvaryberch en in diel fan it kleaster oer. De tsjerke waard wer ynwijd as in [[parochy]]tsjerke en ferfong de Sint-Walburgistsjerke, dy't yn 1817 ôfbrutsen waard.
 
As reaksje op de [[Belgyske Opstân]] folge yn 1830 de [[Tsiendeiske Fjildtocht]]. Antwerpen waard bombardearre troch it Nederlânske garnizoen. Dêrby rekke ek de Paulustsjerke skansearre en al de brânskildere 17e-iuwske ramen, wêrtusken in soad ûntwerpen fan Abraham van Diepenbeeck, gyngen ferlern. It [[doksaal]] út 1654 waard yn 1833 ôfbrutsen. Sa ûntstie fanút it skip in frij sicht op it koer. Oan 'e westlike kant fan it skip wie earder in nij doksaal boud. 

==== Brân 1968 ====
Yn 1968 rekke de tsjerke by in brân slim skeind. De minsken dy't om 'e tsjerke wennen en foar it grutste part by de tsjerke hearden, foarmen doe in minsklike keatling. Sa wisten hja dy nacht in grut part fan 'e keunstwurken yn 'e tsjerke feilich te stellen. De skilderijen waarden mei messen út de listen snien. De restauraasje duorre noch lang en earst nei tweintich jier krige it gebou wer in dak. Fanwegen de brânfeiligens is der foar keazen in betonnen byntwurk.

== Keunstwurken ==
Yn 'e tsjerke hinget in rige fan fyftjin mystearjes fan de Roazenkrâns. Se hawwe in fêste folchoarder: de fiif bliire mystearjes, dêrnei de fiif drôve en lang om let de fiif gloarjerike mystearjes. De keunstwurken koene makke wurde mei finansjele stipe fan rike boargers en famyljeleden fan 'e paters fan it kleaster. It binne orizjinele wurken fan oaljefarve op houten panelen út it begjin fan 'e 17e iuw.   

Ek fertsjintwurdige is de Antwerpse Skoalle mei keunsters as [[Peter Paul Rubens]], [[Jacob Jordaens]], [[Antoon van Dyck]] en [[Cornelis de Vos]]. De &quot;Oanbidding fan 'e Hoeders&quot; út likernôch 1609 soe ien fan 'e earste wurken wêze dy't Rubens nei syn ferbliuw yn [[Itaalje]] yn Antwerpen skildere.     

It Alter fan de Hillige Roazenkrâns besit in kopy fan [[Caravaggio (skilder)|Caravaggio's]] &quot;Madonna del Rosario&quot;. It orizjinele wurk waard troch keizer [[Joazef II fan Eastenryk]] opeaske en is tsjintwurdich te sjen yn it ''Kunsthistorisches Museum'' fan [[Wenen]]. De kopy waard makke troch Bernardus de Quertenmont, doedestiidsk direkteur fan 'e ''Koninklijke Academie voor de Schone Kunsten'' fan Antwerpen. Ek de Frânske revolusjonêren rôven keunst út de tsjerke. In wurk fan Rubens ferdwûn sa nei it ''Musée des Beaux-Arts'' fan [[Lyon]] en in wurk fan Theodoor Boeyermans nei de Église de la Madeleine fan [[Aix-en-Provence]].

&lt;gallery perrow=6 widths=&quot;100px&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
Cornelis de Vos - Mysteries of the Rosary, Adoration of the shepherds.jpg|Berte fan Kristus&lt;br&gt;''Cornelis de Vos''
Frans Francken (II) - Mysteries of the Rosary, the Visitation.jpeg|Besite fan Marije oan har nicht Elizabeth&lt;br&gt;''Frans Francken''
Peter Paul Rubens - De geseling van Christus.JPG|Giseling fan Kristus&lt;br&gt;''Peter Paul Rubens'' 
Peter Paul Rubens (1577-1640) De aanbidding van de herders - Sint-Pauluskerk (Antwerpen) 19-08-2018.jpg|Oanbidding fan de Hoeders&lt;br&gt;''Peter Paul Rubens''
Disputa over de realiteit van het Heilig Sacrament door Rubens.tif|Dispút oer it Hillich Sakramint&lt;br&gt;''Peter Paul Rubens''
&lt;/gallery&gt;

== Oargel ==
It 17e iuwske oargel wurdt as ien fan 'e meast wichtige oargels fan it lân beskôge. It monumintale front waard snien troch Pieter Verbrugghen I neffens in ûntwerp fan Erasmus Quellinus II.

== Freonen fan de Sint-Paulus ==
De feriening ''Sint-Paulusvrienden Antwerpen'' is in feriening dy't benammen yn it tiidrek 1982-2008 in wichtige bydrage levere oan de weropbou en it behâld fan 'e Sint-Paulustsjerke.

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan 'e Ingelsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:en:St. Paul's Church, Antwerp]]
* [https://www.orgelsite.nl/kerken43/antwerpen.html Disposysje en skiednis oargel]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Pauluskerk (Antwerpen)|Sint-Paulustsjerke, Antwerpen}}
}}
{{DEFAULTSORT:Paulustsjerke (Antwerpen)}}
[[Kategory:Bouwurk yn Antwerpen]]
[[Kategory:Bouwurk út 1571]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Antwerpen]]</text>
      <sha1>jvuc3vdmsod8vs6vrfsj6flnzlgfwkc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Janskrûd</title>
    <ns>0</ns>
    <id>137035</id>
    <revision>
      <id>1198317</id>
      <parentid>1176966</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T08:28:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Archaeodontosaurus</username>
        <id>6203</id>
      </contributor>
      <origin>1198317</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7009" sha1="aaxnrj7w6n2s0wh1gj9x7k7zrnpkrez" xml:space="preserve">{{Disclaimer medyske side}}
{{Plantesoarte|
| Namme = sint-janskrûd
| Ofbyld= [[File:(MHNT) Hypericum perforatum flower and buttons.jpg|250px]]
| Ryk= [[planten]] (''Plantae'')
| Stamme= [[blêdplanten]] (''Euphyllophyta'') 
| Klasse= [[bedutsensieddigen]] &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;(''Angiospermae'')
| Skift= [[malpigia-eftigen]] (''Malpighiales'')
| Famylje= [[sint-janskrûden (famylje)|sint-janskrûden]] (''Hypericaceae'')
| Skaai= [[sint-janskrûden (skaai)|sint-janskrûden]] (''Hypericum'')
| Wittenskiplike namme= Hypericum perforatum
| Beskriuwer, jier= [[Linnaeus]], 1753 
| IUCN-status= 
| lânkaart= 
}}
It '''sint-janskrûd''' (''Hypericum perforatum'') is in plant út de [[Sint-Janskrûdfamylje]] (''Hypericaceae''). De [[fêste plant]] wie hiem yn Europa en hat him dêrút wei fierder ferspraat. It krûd bloeit om de [[nammedei]] fan [[Sint-Johannes]] op 24 juny hinne. De soart wurdt fanâlds as [[Krûdegenêskunde|genêskrêftich krûd]] brûkt en is as plantaardich [[antydepressivum]] te krijen. 

Sint-janskrûd is rûnom te finen yn ‘e berms lâns de diken en it spoar.
De plant wurdt 20-85 sm heech en hat in rûne [[stâle (plant)|stâle]] mei oant twa smelle listen. De keale, elliptyske oant aairûne geefrânige, 1,5-3 sm lange [[blêd (plant)|blêd]]en hawwe in soad trochsichtige punten en in stompe blêdfoet. Dy trochsichtige puntsjes binne folle mei [[etearyske oalje]].
It Sint-Janskrûd bloeit fan juny oant septimber mei giele blommen. De [[blêd (plant)|kroanblêd]]en binne 1-1,6 sm lang. De [[blêd (plant)|tsjelkblêd]]en binne lansetfoarmich, spits en geefrânich. De kroanblêden hawwe mar in pear swarte punten. De blommen teare iepen as in tichtteard doaske dat jo oan ien klep iepenlûke.  Yn in ''reagebol '' fan [[blomstêf]]kes is de stamper suver ferstoppe. De giele blommen foarmje in [[strûs]] en bloeie likernôch trije dagen.  
Yn parken en tunen wurdt in ferskaat oan kweekte farianten fan de Sint-Janskrûdfamylje brûkt as boaiembedekker. Dêr binne guon ûnder mei blommen fan wol 7 oant 8 sm.
== Sompe-sint-Janskrûd ==
Yn it natoergebiet [[Houtwiel (Feanwâlden)|It Houtwiel]] boppe [[Feanwâlden]] groeit in hiel bysûnder famyljelid fan de Sint-Janskrûden, it Sompe-sint-Janskrûd. &lt;ref&gt;Wolfgang Hensel: ''Blommen. Oersetten en foar Fryslân bewurke troch [[Sake Roodbergen|Sake P. Roodbergen]].'' Bornmeer 2013, s. 77.&lt;/ref&gt;

{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references /&gt;
}}

[[Kategory:Plantesoarte]]
[[Kategory:Sint-janskrûd (skaai)]]
[[Kategory:Medisinale plant]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Abgaazje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Albaanje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Andorra]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Armeenje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Azerbeidzjan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn de Azoaren]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Belgje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Bosnje-Hertsegovina]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Bulgarije]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Denemark]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Dútslân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Eastenryk]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Estlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Fatikaanstêd]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn Finlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Frankryk]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Fryslân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Georgje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Gibraltar]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Grikelân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Guernsey]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Hongarije]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Ierlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Ingelân]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn Itaalje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Jeropeesk Ruslân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Jersey]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn de Kanaryske Eilannen]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Kazachstan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Kosovo]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Kroaasje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Letlân]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn Lychtenstein]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Litouwen]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Lúksemboarch (lân)]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Madeara]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Malta]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Man]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Moldaavje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Monako]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Montenegro]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Nederlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Noard-Ierlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Noard-Masedoanje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Noarwegen]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn de Oekraïne]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Poalen]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Portegal]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Roemeenje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn San Marino]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Servje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Sibearje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Skotlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Sloveenje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Slowakije]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Spanje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Súd-Osseesje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Sweden]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Switserlân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Syprus]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Tsjechje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Turkije]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Wales]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Wyt-Ruslân]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Afganistan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Yndia]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Irak]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Iran]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Israel]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Jordaanje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Kirgyzje]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn Koeweit]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Libanon]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Mongoalje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Oezbekistan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Pakistan]] 
[[Kategory:Lânseigen floara yn Palestina]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Saûdy-Araabje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Sina]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Syrje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Tadzjikistan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Turkmenistan]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Algerije]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Egypte]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Lybje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Marokko]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Mauretaanje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn Tuneezje]]
[[Kategory:Lânseigen floara yn de Westlike Sahara]]
[[Kategory:Eksoat yn de Feriene Steaten]]
[[Kategory:Eksoat yn Hawaï]]
[[Kategory:Eksoat yn Kanada]]
[[Kategory:Eksoat yn Sint-Pierre en Miquelon]]
[[Kategory:Eksoat yn Kuba]]
[[Kategory:Eksoat yn Meksiko]]
[[Kategory:Eksoat yn Gûatemala]]
[[Kategory:Eksoat yn Belize]]
[[Kategory:Eksoat yn El Salvador]]
[[Kategory:Eksoat yn Argentynje]]
[[Kategory:Eksoat yn Brazylje]]
[[Kategory:Eksoat yn Sily]]
[[Kategory:Eksoat yn Oerûguay]]
[[Kategory:Eksoat yn Paraguay]]
[[Kategory:Eksoat yn Austraalje]]
[[Kategory:Eksoat yn Nij-Seelân]]
[[Kategory:Eksoat yn Súd-Afrika]]</text>
      <sha1>aaxnrj7w6n2s0wh1gj9x7k7zrnpkrez</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fermissing</title>
    <ns>0</ns>
    <id>138596</id>
    <revision>
      <id>1198283</id>
      <parentid>1198230</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:52:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>fuorthelle plaatsje ferfongen</comment>
      <origin>1198283</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10963" sha1="2boj5ejzlm1st294rupekodq94ws2z0" xml:space="preserve">[[File:Hansli Eichenberger.jpg|right|180px|thumb|In [[poster]] út [[1949]] dêr't in beleanning op yn it foarútsjoch steld wurdt foar tips oer wêr't it fermiste [[Switserlân|Switserske]] jonkje Hansli Eichenberger is.]]
In '''fermissing''' (in resint [[lienwurd]] op basis fan it [[Nederlânsk]]e [[wurd]] ''vermissing'') is it ûntrêstgjende ûnfynber wêzen fan almeast in [[persoan]]. Hoewol't in fermissing fan in [[húsdier]] of in [[foarwerp]] fansels ek mooglik is, wurdt dat yn 'e regel net mei dizze term oantsjut. Yn [[Nederlân]] wurde elts [[jier]] tusken de 16.000 en 20.000 [[minske]]n by de [[plysje]] as fermist opjûn. Dêrfan is likernôch 85% binnen 48&amp;nbsp;[[oere]]n wer teplak. Likernôch 20 peroanen yn 't jier bliuwe yn Nederlân langer wei as in jier, en dêrfan ferdwine ûngefear 15 permanint. It is dus sa dat wat langer oft in persoan fermist is, wat lytser de kâns dat hy of sy noch weromfûn wurde sil. De plysje hat fêste metoaden ûntwikkele foar de behanneling fan fermissingssaken.

==Kritearia==
De [[kritearium|kritearia]] foar it fêststellen fan in fermissing binne net altyd like dúdlik. Sa kin it by guon lju relatyf lang duorje (ferskate [[dagen]] oant sels ferskate [[wiken]]) ear't immen harren ôfwêzigens opmerkt en him of har begjint ôf te freegjen wêr't sa'n persoan bedarre is. By oaren wurdt de ôfwêzichheid frijwol fuortendaliks opmurken. Dat ferskil hâldt ferbân mei de wize fan [[libben|libjen]]: as it om in lid fan in [[gesin]] giet, sille de oare gesinsleden him of har daliks misse. As it lykwols giet om in [[allinnichsteande]], en as dy bgl. [[wurkleazens|wurkleas]] is en mar in bytsje [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|sosjale kontakten]] hat, kin hy of sy ferdwine sûnder dat immen der euvelmoed yn hat.

Skaaimerken fan in fermissing binne yn elts gefal dat de oangeande persoan fan it iene op it oare momint ûnfynber is, en dat dêr gjin oanwiisbere reden foar is, wylst der ek nimmen is dy't wit wêr't sa'n persoan bedarre is. De [[Plysje yn Nederlân]] hantearret de folgjende kritearia foar in fermissing:
*de fermiste persoan is ûnferwachts ferdwûn út syn of har eigen feilige om-en-by;
*it is ûnbekend wêr't dy persoan no is;
*it is yn it belang fan 'e fermiste persoan sels dat hy of sy fûn wurdt.

==Oarsaken==
Oarsaken fan in fermissing kinne wêze:
*De fermiste persoan is op eigen manneboet ôfset. Men kin dan tinke oan:
**In [[bern (persoan)|bern]] dat útnaaid is.
**Immen dy't him/har earne oars ûnder in nije identiteit nei wenjen sette wol, bgl. om te ûntsnappen oan in ûnoangename thússitewaasje of oare ûnoangename omstannichheden, of om te profitearjen fan bettere libbensomstannichheden op it nije ferbliuwplak.
**Immen is [[ûnderdûken|ûnderdûkt]] om't hy/sy [[bedriging (misdriuw)|bedrige]] wurdt, of om't hy/sy socht wurdt troch de [[plysje]], of om't hy/sy [[yllegale ymmigraasje|yllegaal yn in lân]] ferbliuwt en [[deportaasje|útset]] driget te wurden.
*De fermiste persoan is it slachtoffer wurden fan in [[ûntfiering]] en wurdt [[finzen]] en ferburgen holden. As bliken docht dat dat is wat der oan 'e hân is, sprekt men dêrnei net mear fan in fermissing, hoewol't it ferbliuwplak fan 'e ûntfierde persoan fansels likegoed ûnbekend bliuwt.
**De fermiste persoan hat, om hokfoar reden dan ek, syn eigen ûntfiering yn sêne set om oaren tinke te litten dat er it slachtoffer wurden is fan in ûntfiering.
*De fermiste persoan is it slachtoffer fan in [[ûngemak (aksidint)|ûngemak]] of [[misdriuw]] wurden en hat dêrom net mear nei hûs weromkeare kinnen. Soks komt gauris foar, bgl. as immen mei de [[auto]] te wetter rekke en [[ferdrinking|ferdronken]] is, of as immen yn [[berch]]eftich gebiet yn in [[rots]]spjalt of in steil [[ravyn]] fallen is.
**De fermiste persoan hat, om hokfoar reden dan ek, syn eigen [[dea]] yn sêne set om oaren tinke te litten dat er [[ferstoarn]] is.
*De fermiste persoan is [[ferdwalen|ferdwaald]] en hat dêrom net mear nei hûs weromkeare kinnen. Soks kin bgl. [[bern (persoan)|bern]] of [[geastlike beheining|geastlik beheinde]] of [[demintens|deminte]] lju oerkomme.
*De fermiste persoan is [[fermoarde]] of [[dea troch skuld|troch de skuld]] fan in oar [[ferstoarn|omkommen]], en de [[moardner]] of dejinge dy't skuldich is oan syn of har dea (bgl. immen dy't men [[riden ûnder ynfloed|drank op efter it stjoer]] siet en de fermiste persoan deariden hat), hat it [[stoflik omskot]] ferburgen of op in oare wize ferdwine litten om oan [[bestraffing]] te ûntkommen.
*De fermiste persoan is fier fan hûs (bgl. op in [[fakânsje]]bestimming) kommen te [[ferstjerren]] of leit dêr yn [[koma]] of [[bewusteleas]] yn it [[sikehûs]], sûnder dat hy of sy in [[identitikaasjebewiis]] by him of har hie.
*De fermiste persoan hat [[selsmoard]] dien.
[[File:Desaparecidos Chile 1973.JPG|right|thumb|250px|In muorre mei [[foto's]] fan lju út [[Sily]] dy't ferdwûnen nei de [[steatsgreep yn Sily (1973)|steatsgreep fan 1973]] en noch altyd fermist wurde.]]

==It opspoaren fan in fermist persoan==
Ofhinklik fan it gefal en de gearfandele [[ynformaasje]] bepaalt de plysje wêr't de fermiste persoan wêze kinne soe oft hy of sy noch libbet, en/of wêr't syn of har stoflik omskot wêze kinne soe as hy of sy stoarn is. Wêr't en hoe't socht wurdt, hinget fansels sterk ôf fan 'e fraach oft men ferwachtet in libbene persoan of in [[lyk]] te finen. As der kâns bestiet dat de fermiste persoan noch libbet, is it finen fan him of har folle driuwender om't de persoan dan mooglik te min [[iten]], [[wetter]], [[lucht]], ensfh. hat om lang yn libben te bliuwen, of yn oare drege omstannichheden ferkeart (bgl. [[ferwûning]]s hat dy't fersoarge wurde moatte). Oan it finen fan in lichem wurdt ek in soad wearde hechte, ta befêstiging fan it ferstjerren, en yn it gefal fan in [[moard]], foar it krijen fan oanwizings dy't helpe om 'e dieder te identifisearjen. Mar wylst by de syktocht nei in libbene persoan in pear oeren it ferskil tusken libben en dea betsjutte kinne, meitsje in pear ekstra oeren yn it gefal fan in lyk net folle ferskil.

Oanwizings dy't fan belang wêze kinne foar it ûndersyk by in fermissing, binne û.m.:
*efterlitten spul
*[[spoar (printen)|fuotspoaren]]
*[[tsjûge (rjocht)|tsjûgeferklearrings]]
*bylden fan [[befeiligingskamera|befeiligingskamera's]]
*gebrûk fan 'e [[pinpas]], [[creditcard]]s, [[OV-chipkaart]] en oare [[kompjûter|digitaal]] trasearbere passen fan 'e fermiste
*registrearre oernachtings yn [[hotel]]s
*registrearre [[autoferhier|hier fan in auto]]
*gebrûk of oanstean fan syn of har [[mobile tillefoan]], trasearber fia [[stjoermêst]]en foar [[mobile tillefony]]
Dêrnjonken docht de plysje soms in berop op it [[publyk]], bgl. mei in plysjeberjocht op 'e [[tillefyzje]] (folgjend op it [[nijs]]), troch in [[Amber Alert]] útgean te litten (yn it gefal fan in fermist bern) of fia it [[tillefyzjeprogramma]] ''[[Opsporing Verzocht]]''. Ek binne der soms spontane inisjativen fan [[boarger]]s om mei te sykjen. De plysje hat dan wol graach dat soks yn oerlis bart, sadat der bgl. gjin spoaren útwiske wurde dy't noch ûndersocht wurde moatte.

Net alle [[ynformaasje]] dy't de plysje hat, wurdt oan it publyk trochjûn. Guon dingen wurde ta beskerming fan 'e [[privacy]] fan 'e fermiste persoan geheim holden of om foar te kommen dat [[kriminelen]] har foardiel dermei dwaan kinne. Oare dingen wurde geheim holden om letter in [[fertochte]] trappearje te kinnen op saneamde [[diederkennis]]: dingen dy't inkeld de dieder witte kin. 

==Behanneling fan in fermissing==
Fermissings kinne opjûn wurde by de [[plysje]], wêrnei't almeast in siikaksje úteinset. As der gjin oanwizings binne dat de fermiste persoan troch in [[misdriuw]] ferdwûn is of om in oare reden yn gefaar ferkeart, wurdt ornaris nei de oanjefte 24&amp;nbsp;[[oere]]n wachte om mei de siikaksje te begjinnen. Yn 'e praktyk wurdt 75% fan 'e as fermist opjûne persoanen binnen dy 24&amp;nbsp;oeren weromfûn. As lykwols oannimlik is dat de fermiste persoan yn gefaar ferkeart, wurdt daliks aksje ûndernommen.

De gongbere proseduere by fermissings is faak dat minsken frege wurdt om út te sjen nei de fermiste persoan. Sa kinne der ôfbyldings fan 'e persoan yn kwestje ferspraat wurde op of by plakken dêr't hy of sy foar it lêst sjoen is. Op 'e [[tillefyzje]] kin nei ôfrin fan it [[nijs]] in plysjeberjocht útstjoerd wurde en de fermissing kin opnommen wurde yn [[tillefyzjeprogramma's]] lykas ''[[Opsporing Verzocht]]'' en ''[[Vermist (telefyzjeprogramma)|Vermist]]''. Fierders besteane der [[webside]]n dy't oandacht oan fermissings besteegje. Efterbliuwers kinne ek terjochte by de [[Helpline Fermiste Persoanen]]. Dat is in [[organisaasje]] dy't de neisten fan fermisten op [[emoasje|emosjoneel]] en praktysk mêd ûnderstipet. 

Yn it gefal fan 'e fermissing fan in [[bern (persoan)|bern]] jilde yn Nederlân spesjale prosedueres, om't dy mear gefaar rinne, bgl. foar [[ûntfiering]]. De plysje kin dan in saneamd [[Amber Alert]] útgean litte, dat nei de [[mobile tillefoan]]en stjoerd wurdt fan eltsenien dy't him dêrfoar opjûn hat. Boppedat giet yn it gefal fan bern it rjocht om te ferdwinen, dat [[folwoeksene]]n wol hawwe, net op; de plysje hat de [[wet]]like taak om útnaaide [[minderjierrige]]n dy't harsels oan it [[wetlik gesach]] fan harren [[âldelju]] of [[fâd]] ûntlutsen hawwe, wer ûnder dat gesach werom te bringen.

Yn in protte lannen wurdt in fermist persoan automatysk offisjeel [[dea]] ferklearre as hy of sy sân jier nei de fermissing noch altyd net weromfûn is. Soks kin de efterbliuwers helpe om harren libben wer op 'e rails te krijen, al wie mar op praktysk mêd (bgl. sadat de [[erfenis]] regele wurde kin). Yn Nederlân moat de [[famylje (besibskip)|famylje]] fan 'e fermiste sa'n deaferklearring sels oanfreegje, mar sa'n oanfraach is hjir al mooglik fanôf fiif jier nei de fermissing. Yn guon gefallen, wêrby't der reedlikerwize fan útgien wurde kin dat immen omkommen is (lykas by in [[fleanramp]] wêrby't fan ien of mear fan 'e ynsittenden fan it delstoarte [[fleantúch]] neat weromfûn is) kin dat ek earder. Yn 'e [[simmer]] fan [[2019]] waard bgl. de Nederlanner Arjen Kamphuis, dy't in jier earder by in [[kajak]]tocht oer in [[mar]] yn [[Noarwegen]] ferdwûn wie, troch de Noarske autoriteiten deaferklearre. Hoewol't syn stoflik omskot nea weromfûn wie, waard nei yngeand ûndersyk besletten dat de iennichste reedlike ferklearring foar syn ferdwining wie dat er in ûngemak krigen hawwe moast en [[ferdrinking|ferdronken]] wie.

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://nl.wikipedia.org/wiki/Vermissing ''Bronnen, noten en/of referenties'', op dizze side].
----
{{commonscat|Missing persons}}
}}

[[Kategory:Fermist persoan| ]]
[[Kategory:Minsk en maatskippij]]
[[Kategory:Lienwurd út it Nederlânsk]]

[[de:Vermisste Person]]
[[en:Missing person]]
[[es:Persona desaparecida]]</text>
      <sha1>2boj5ejzlm1st294rupekodq94ws2z0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hearakles</title>
    <ns>0</ns>
    <id>142815</id>
    <revision>
      <id>1198298</id>
      <parentid>1106503</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:14:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>korr</comment>
      <origin>1198298</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43991" sha1="18y8z5up5tl94i07prhczyr0gj6ksuz" xml:space="preserve">{{Godheid
| ôfbylding          = Hercules_Farnese_3637104088_9c95d7fe3c_b.jpg
| ôfbyldingstekst    = De ''[[Farneeske Herkules]]'', in [[Romeinen|Romeinske]] [[stânbyld]] fan [[moarmer]] út [[216]] (op basis fan in orizjineel troch [[Lysippos]]), no yn it [[Nasjonaal Argeologysk Museum (Napels)|Nasjonaal Argeologysk Museum]] yn [[Napels (stêd)|Napels]].
| ôfbyldingsbreedte  = 
| namme              = Hearakles of Herakles &lt;br&gt;&lt;small&gt;Ἡρακλῆς (''Hēraklês'')&lt;/small&gt;
| bynamme            = 
| religy             = [[Grykske mytology|Gryksk heidendom]] &lt;br&gt;[[Romeinske mytology|Romeinsk heidendom]] &lt;small&gt;(as Herkules)&lt;/small&gt;
| domein             = gjint
| wente              = [[Olympus (berch)|Olympus]]
| selskipsdier       = 
| oarehelte          = [[Megara (mytology)|Megara]], [[Omfale]], [[Deianira]], [[Hebe (mytology)|Hebe]]
| heit               = [[Seus]]
| mem                = [[Alkmene]]
| broer              = [[Apollo (god)|Apollo]], [[Ares]], [[Dionysus]], [[Hefaistos]], [[Hermes]], [[Minos]], [[Perseus]] e.o.
| suster             = [[Afrodite]], [[Artemis]], [[Eris (mytology)|Eris]], [[Hebe (mytology)|Hebe]], [[Pallas&amp;nbsp;Atene]], [[Perséfoné]], de [[Graasjes]], de [[Muzen]] e.o.
| soan               = [[Aleksiarus en Anisetus|Aleksiarus]], [[Aleksiarus en Anisetus|Anisetus]], [[Hyllus]], [[Telefus]], [[Tlepolemus]] e.o.
| dochter            = [[Eukleia]] e.o.
| ekwifalint         = [[Herkules]], [[Herkle]]
| foarwerp           = [[gnodze]], [[pylk-en-bôge]], [[liuw]]ehûd
| plant              = 
| bist               = [[Nemeeske Liuw]]
| oar                = 
}}
{{Oar|de healgod Hearakles|Hearakles (betsjuttingsside)}}
'''Hearakles''' (mei de [[klam (taalkunde)|klam]] op it 1&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; [[wurdlid]]) of '''Herakles''' (mei de klam op it 2&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; wurdlid)&amp;nbsp;– beide [[útspraak|útspraken]] komme foar&amp;nbsp;– ([[Gryksk]]: Ἡρακλῆς, ''Hēraklês'', útspr.: ['e:raklɛ:s], likernôch &quot;&lt;u&gt;ee&lt;/u&gt;-rak-lês&quot;) is yn 'e [[Grykske mytology]] in [[held]] en [[healgod]]. Hy wie de [[soan]] fan 'e [[oppergod]] [[Seus]] en de [[minsklik]]e [[frou]] [[Alkmene]]. Neffens de [[myte]]n waard er [[berne]] as '''Alkeus''' (Ἀλκαῖος, ''Alkaios'', faak [[Latyn|latinisearre]] ta '''Alcaeus''') of mooglik as '''Alsides''' (Ἀλκείδης, ''Alkeidês'', latinisearre ta '''Alcides'''), mar letter omneamd ta 'Hearakles', dat &quot;Gloarje fan Heara&quot; betsjut, yn in besykjen om 'e [[grime]] fan 'e [[goadinne]] [[Heara]], de [[oarehelte]] fan Seus, wei te nimmen. Dat wie lykwols om 'e nocht; de [[jaloerskens|jaloerske]] Heara seach it bestean fan Hearakles as bewiis fan 'e [[oerhoer]] fan Seus, en hold fêst oan in bittere fijânskip.

Hearakles ûntjoech him ta de grutste held fan 'e Grykske mytology en de foarfjochter fan 'e [[Tolve Olympiërs|Olympyske oarder]] tsjin 'e [[ûnderwrâld (mytology)|ktoanyske]] [[meunster (wêzen)|meunsters]]. Hy stiet bekend om in grut tal heldedieden, wêrfan't de [[Tolve Wurken fan Hearakles]] de bekendste binne. Letter krong er fia de [[Grykske koloanjes yn Súd-Itaalje]] ûnder de [[namme]] '''Herkules''' troch yn it [[leauwe]] fan 'e [[Romeinen (folk)|Romeinen]], wylst er mank de [[Etrusken]] bekend kaam te stean as '''Herkle'''. [[Romeinske keizers]] as [[Kommodus]] en [[Maksimianus]] identifisearren harrensels mei de godlike Herkules. De Grykske ferzje fan syn libben en wurken waard troch de Romeinen eins yn syn gehiel oernommen, hoewol't se der neitiid eigen [[anekdoate]]s oan tafoegen. 

==Ofskildering==
Hearakles waard yn 'e [[myte]]n ôfskildere as in [[man (sekse)|man]] mei boppeminsklike [[krêft]], in aktyf [[libido]] en grutte [[moed]] en [[fernimstigens]]. By de seldsume gelegenheden dat inkeld brute krêft net foldie, brûkte er syn [[ferstân]], lykas by it útmjuksjen fan 'e [[stâl]] fan [[kening]] [[Augias]] fan [[Elis]] of doe't er de [[titaan]] [[Atlas (mytology)|Atlas]] safier wist te krijen dat dy de [[loft]] wer op syn [[skouder]]s weromnaam. Tegearre mei syn [[healbroer]] [[Hermes]], de [[boadskipper]] fan 'e [[goaden]], wie Hearakles de [[patroanhillige|patroan]] fan 'e [[gymnasium (Grykske Aldheid)|gymnasia]]. Syn [[attribút|attributen]] wiene de [[gnodze]] en de [[liuw]]ehûd. 
[[File:Tesoro_di_hildesheim,_argento,_I_sec_ac-I_dc_ca.,_piatto_da_parata_con_ercole_bambino_e_i_serpenti_01.JPG|left|thumb|230px|In [[Romeinen|Romeinske]] [[goud|ferguld]] [[sulver]]en [[skaal]] mei de jonge Herkules (Hearakles) dy't de [[slange]]n fan [[Heara]] smoart.]]

==Myten oer Hearakles==
===Berte===
Hearakles wie de [[soan]] dy't fuortkaam út in [[affêre]] fan 'e [[oppergod]] [[Seus]] mei de [[stjerlikens|stjerlike]] [[frou]] [[Alkmene]], in [[pakesizzer]] fan 'e healgod [[Perseus]]. Dy Perseus wie ek in soan fan Seus, en Alkmene, mei wa't Seus it oanlei, wie dus eins Seus syn eigen [[oerpakesizzer]]. Seus bedreau mei har de [[leafde]] nei't er [[stalferwikseling|de foarm oannommen]] hie fan har [[oarehelte|man]] [[Amfitryon]], dy't ier thúskaam fan it slachfjild. De wiere Amfitryon kaam letter dyselde [[jûn]]s thús en bedreau doe ek de leafde mei Alkmene. Yn in gefal fan [[heteropaternale superfekundaasje]] (wêrby't in frou twa bern fan ferskillende [[heit]]en draacht) rekke hja doe [[swierwêzen|swier]] mei in [[mearling|twilling]], wêrfan't de iene [[broer]] de soan fan Seus en de oare de soan fan Amfitryon wie. De twillingbroer fan Hearakles wie [[Ifikles]], dy't letter heit waard fan [[Iolaus]], de selskipsman fan Hearakles.

As it libbene bewiis fan in gefal fan Seus syn [[oerhoer|ûntrou]] helle de [[poppe]] Hearakles him al ier de [[haat]] en fijânskip fan 'e [[goadinne]] [[Heara]], de [[oarehelte]] fan Seus, op 'e hals. Op 'e jûn dat de twillingen Hearakles en Ifikles [[berne]] waarden, beprate Heara, dy't har bewust wie fan Seus syn [[oerhoer]], Seus om in [[eed]] te swarren dat it bern út it Hûs fan Perseus dat dy jûns te wrâld kaam, [[hege kening]] wurde soe. Want hoewol't Hearakles in [[ôfstammeling]] fan Perseus wie, gou itselde foar [[Eurysteus]], waans mem ek op alle dagen rûn. Sadree't Seus de eed sward hie, hastige Heara har nei de wente fan Alkmene ta, dêr't se de berte fan Hearakles en Ifikles fertrage troch [[Ilitia]], de goadinne fan 'e [[befalling]], te twingen om mei de [[skonk]]en oerinoar te sitten en har [[klean]] gear te knoopjen. De twilling kaam doe finzen te sitten yn it [[limoer]] fan Alkmene, wylst Heara ûnderwilens de berte fan Eurysteus krekt flugger gean liet. Sa koe it dat dy it earst te wrâld kaam en dêrom hege kening foar Hearakles yn 't plak waard. Heara soe makke hawwe dat Hearakles yn it limoer fan syn mem stoarn wie, as se koe, mar [[Galantis]], de [[tsjinstfaam]] fan Alkmene, [[ligen|liigde]] tsjin Ilitia mei de wurden dat Alkmene al befallen wie. Dêrop sprong Ilitia kjel oerein en kamen de knopen yn har klean los, sadat Alkmene einlings en te'n lêsten har beide soannen te wrâld bringe koe.
[[File:Jacopo_Tintoretto_-_The_Origin_of_the_Milky_Way_-_Google_Art_Project.jpg|right|thumb|250px|De oarsprong fan 'e [[Molkewei]], op in [[skilderij]] fan [[Jacopo Tintoretto]].]]

Ut [[eangst]] foar Heara liet Alkmene de lytse Hearakles neitiid yn 'e [[wyldernis]] efter, mar hy waard rêden troch syn [[healsuster]], de goadinne [[Pallas Atene]], dy't yn 'e myten faker de rol fan beskermster fan helden spile. Hja brocht de poppe by Heara, dy't har ûnbewust wie fan syn identiteit. Ut [[begrutsjen]] joech Heara [[boarstfieding|him it boarst]], mar Hearakles sûgde sa hurd dat it har der [[pine|sear]] oer die. Se treau him fuort, en de [[tatemolke]] spuite út har [[boarsten|boarst]] oer de himel en foarme dêr de [[Molkewei]] (dêrfandinne de namme). Mei de godlike tate hie Hearakles ek boppenatuerlike krêften ynnommen. Pallas Atene brocht him neitiid werom by syn mem, en hy waard [[opfieding|grutbrocht]] troch Alkmene en Amfitryon. Se feroaren syn namme, dy't oarspronklik Alkeus of Alsides west hie, yn 'Hearakles', dat &quot;Gloarje fan Heara&quot; betsjut. It wie in besykjen om Heara tefreden te stellen, mar it helle neat út.

===Jonkheid===
Hearakles en Ifikles wiene noch mar acht [[moanne (tiid)|moannen]] âld doe't Heara twa grutte [[gifslange]]n stjoerde om Hearakles te deadzjen. Doe't de slangen de keamer ynkrongen dêr't de twilling wie, kriet Ifikles it út fan eangst, mar Hearakles griep mei elts hantsje in slange beet en smoarde de bisten. Doe't de [[minne]] letter yn 'e keamer kaam, wied er mei de [[kadaver]]s oan it [[boartsjen]] as wiene de slangen [[boartersguod]]. Yn ferbjustering rôp Amfitryon de [[sjenner]] [[Tiresias]] derby, dy't in ûngebrûklike [[takomst]] foar de jonge Hearakles seach en foarsei dat er noch withoefolle [[meunster (wêzen)|meunsters]] ombringe soe.
[[File:Herakles_strangling_snakes_Louvre_G192.jpg|left|thumb|250px|De lytse Hearakles smoart de [[slangen]] dy't [[Heara]] stjoerd hat om him te deadzjen. Detail op in Grykske [[faas]] yn it [[Louvre]] te [[Parys]].]]

Nei't er syn [[learaar]] [[Linus fan Traasje]] [[fermoarde]] hie mei in [[lier (muzykynstrumint)|lier]], waard Hearakles troch syn [[pleechheit]] Amfitryon in [[berch]] op stjoerd, dêr't er by wize fan [[straf]] yn [[iensumens]] [[kij]] hoedzje moast. Neffens de [[allegoarysk]]e [[likenis]] ''[[The Kar fan Hearakles]]'', dy't om [[400&amp;nbsp;f.Kr.]] optocht waard troch de [[filosoof]] [[Prodikus]] en dêr't [[Ksenofon]] nei ferwiisde yn syn ''[[Memorabilia]]'', waard Hearakles op 'e berch besocht troch twa allegoaryske figueren, Deugd en Undeugd, dy't him de kar joegen tusken in noflik en maklik libben of in dreech mar glorieus libben. Hearakles keas foar it lêste. Dit ferhaal wie ûnderdiel fan in patroan fan it [[etyk|etisearjen]] fan Hearkles yn 'e [[fyfde iuw&amp;nbsp;f.Kr.]]

Letter [[troud]]e Hearakles yn [[Tebe (Grikelân)|Tebe]] mei [[Megara (mytology)|Megara]], de dochter fan kening [[Kreön]]. Mei har krige er fjouwer [[bern (persoan)|bern]]. Yn in bui fan [[sljochtsinnigens]], dy't yn him oproppen wie troch Heara, fermoarde er lykwols syn eigen bern, en, neffens alteast guon ferzjes fan it ferhaal, Megara ek. Syn sljochtsinnigens waard [[genêzing|genêzen]] troch Antikyreus, de stifter fan [[Antikyra]], wêrnei't Hearakles, beseffend hokfoar skriklike [[misdie]] oft er begien hie, nei it [[Orakel fan Delfi]] flechte. 

Sûnder dat er it wist stie dat [[orakel]] ûnder ynfloed fan Heara. It die de útspraak dat Hearakles tsien jier lang kening Eurysteus, syn aartsfijân, tsjinje moast en eltse taak folbringe dy't Eurysteus him oplei. As dat him slagge, soed er fan syn [[sûnde]] reinige wêze en in god wurde en sa [[ûnstjerlikens]] bemachtigje. De falske Eurysteus betocht lykwols tsien frijwol ûnmooglike opdrachten foar Hearakles. Nei't er se allegear ôfwurke hie, kaam Hearakles bedragen út doe't Eurysteus mei nochris twa oaren op 'e lapen kaam. Sa ûntstiene de [[Tolve Wurken fan Hearakles]].
[[File:Herakles_lion_Louvre_F33.jpg|right|thumb|250px|Hearakles befjochtet de [[Nemeeske Liuw]]. Detail op in [[faas]] yn it [[Louvre]] te [[Parys]].]]

===De Tolve Wurken fan Hearakles===
Net alle ferzjes fan 'e myte jouwe de [[Tolve Wurken fan Hearakles]] yn deselde folchoarder. Hjirûnder wurdt de folchoarder fan 'e ''[[Bibliotheca (Pseudo-Appolodoarus)|Bibliotheca]]'' fan [[Pseudo-Apollodoarus]] oanholden.
;1. It deadzjen fan 'e [[Nemeeske Liuw]]
::Hearakles fersloech mei syn bleate hannen in reuseftige [[liuw]] dy't allegeduerigen de [[stêd]] [[Nemeä]] oanfoel. Neitiid droech er de liuwehûd as in [[mantel]] as [[symboal]] fan syn krêft en macht.
;2. It deadzjen fan 'e njoggenkoppige [[Lerneeske Hydra]]
::Hearakles naam it op tsjin in fjoerblazend meunster mei njoggen [[kop]]pen, dat, as ien [[ûnthalzing|kop ôfslein]] waard, dêr twa foar yn 't plak weromgroeide. It libbe yn in [[sompe]] yn 'e neite fan [[Lerna]], en it wie stjoerd troch Heara yn 'e hope dat it Hearakles syn thússtêd ferneatigje soe. Mei de help fan syn [[omkesizzer]] [[Iolaus]] fersloech Hearakles it meunster lykwols troch de nekkestompen ticht te brânen foar't der nije koppen út groeie koene. Neitiid dipte er syn [[pylk (projektyl)|pylken]] yn it [[gif]]tige [[bloed]] fan 'e [[hydra]], sadat it tige deadlike [[wapen]]s waarden.
;3. It fangen fan 'e [[Gouden Hine fan Artemis]]
::Hearakles siet in jier lang efter dizze wetterflugge [[hine]] (in wyfkes[[hart]]) oan, mar putte it bist dêrmei op 't lêst sa út dat er it fange en libben oan Eurysteus oerdrage koe.
;4. It fangen fan it [[Erymantyske Swyn]]
::It Erymantyske Swyn wie in reuseftich [[everswyn]] dat alles op syn paad ferwoastge. Hearakles wie der lange tiid mei besteld, mar hy wist it bist te finen, te fangen en it oer te bringen nei [[Mysene]].
;5. It útmjuksjen fan 'e Augiasstâl yn ien inkele dei
::Yn 'e stâlen fan kening [[Augias]] fan [[Elis]] libben 3.000 [[kij]] dy't giftige [[dong]] skieten. Augias hie se krigen fan syn heit, de [[sinne]]god [[Helios]]. Hearakles waard opdroegen de stâlen yn ien inkele dei út te mjuksjen. Der wie gjin begjinnensein oan it wurk, mar Hearakles groef in djippe [[greppel]] nei de stâlen ta en by de stâlen wei, en liet doe de [[rivier]]en de [[Alfeios]] en de [[Pineios (Tessaalje)|Pineios]] troch de stâlen hinne streame, sadat alle dong fuortspield waard.
;6. It deadzjen fan 'e [[Stymfalyske Fûgels]]
::De aggressive [[minskesliner|minskeslinende]] [[fûgels]] terrorisearren in [[wâld]] yn 'e neite fan 'e [[Stymfalia-mar]] yn noardlik [[Arkaadje]]. Hearakles jage se op 'e flecht mei in [[rattel]] dy't er fan [[Pallas Atene]] krigen hie. Doe't se ienris op 'e wjuk wiene, koed er mei [[pylk-en-bôge]] in grut tal delsjitte, dy't er mei werom naam nei Eurysteus.
;7. It fangen fan 'e [[Kretinzyske Bolle]]
::De gefaarlike [[bolle]], dy't de heit fan 'e [[minotaurus]] wie, ferwoastge it lân om [[Knossos]] hinne, op [[Kreta]], mei't it bist de [[razernij]] fan [[Poseidon]] belicheme. De seegod wie nammentlik [[lulk]] oer it feit dat kening [[Minos]] de bolle, dy't er him ta geskink jûn hie, net oan him werom[[offerritueel|offere]] hie (wat de hiele bedoeling fan it geskink west hie). Hearakles fong de bolle en droech it bist op syn skouders nei Eurysteus yn [[Tiryns]]. Eurysteus liet de bolle frij, wêrnei't it bist [[Maraton (Grikelân)|Maraton]] terrorisearre oant it deade waard troch [[Teseus]].
;8. It stellen fan 'e [[Merjes fan Diomedes]]
::De [[hynder]]s út 'e stâl fan [[Diomedes]], de kening fan [[Argos]], wiene troch harren eigner beleard ta it iten fan minskefleis. Hearakles fuorre Diomedes sels oan 'e bisten op, wêrnei't er harren de bek tichtbûn en meinaam om se oan Eurysteus te presintearjen.
[[File:Herakles_snake_Musei_Capitolini_MC247.jpg|right|thumb|200px|In [[byldhouwurk]] fan 'e lytse Hearakles dy't in [[slange]] smoart, yn 'e [[Kapitolynske Museä]] te [[Rome (stêd)|Rome]].]]
;9. It stellen fan 'e gurdle fan [[Hippolyta]]
::[[Hippolyta]], de keninginne fan 'e [[Amazônes]], hie in [[gurdle]] dy't har jûn wie troch har heit. Hearakles en syn selskipslju waarden net bepaald gastfrij troch de Amazônes ûntfongen, want Heara hie de froulike [[kriichster]]s oardere om harren oan te fallen. Nettsjinsteande dat slagge it Hearakles dochs de gurdle te bemachtigjen en dy by Eurysteus te bringen.
;10. It stellen fan 'e kij fan it meunster [[Geryon]]
::De keppel kij fan [[Geryon]], in [[reus (mytysk wêzen)|reus]] mei trije [[holle]]n en seis [[earm]]s, waard bewekke troch himsels, syn twakoppige hûn [[Ortrus]] en de hoeder Erytion. Hearakles sloech de hûn en de hoeder dea mei syn gnodze en brocht de reus sels om mei in giftige pylk. Dêrnei dreau er de kij mei muoite nei Eurysteus ta.

Hoewol't Hearakles alle tsien taken, dy't him troch Eurysteus oplein wiene, folbrocht hie, wegere Eurysteus it súkses fan Hearakles te akseptearjen oangeande twa fan 'e taken. It deadzjen fan 'e Lerneeske Hydra hie Iolaus by holpen wylst Hearakles de wurken sels dwaan moast. En foar it útmjuksjen fan 'e Augiasstâl hied er ôfpraat om him betelje te litten troch kening Augias (hoewol't dy dêr letter op weromkaam en net betelje woe). Sadwaande joech Eurysteus oan Hearakles twa nije taken, wêrmei't it tal wurken op tolve kaam.

;11. It stellen fan 'e gouden apels fan 'e [[Hesperiden]]
::De [[goud]]en [[apel]]s fan 'e [[Hesperiden]] (in groep [[nimf (mytysk wêzen)|nimfen]]) wiene [[hillich|hillige]] [[frucht (plant)|fruchten]] yn in geheime [[tún]], dy't op 'e noed wie fan Heara. Dy hie [[Ladon (mytology)|Ladon]], in skriklike hûndertkoppige [[draak]], oanwiisd as bewekker. Mei de help fan [[Prometeus]] en [[Atlas (mytology)|Atlas]] ûntdiek Hearakles wêr't de tún wie. Atlas, de ûnderstiper fan it [[loft|himelferwulft]], bea oan om 'e apels foar him te stellen as hy dan sa lang de loft omheech hâlde woe. Atlas koe by de apels komme om't er de heit fan 'e Hesperiden wie. Mar hy bedreach Hearakles mei't er hielendal net fan doel wie om 'e loft werom te nimmen. Doe't er de apels ienris hie, kundige er oan dat er se sels wol by Eurysteus bringe soe. Dêrop bedreach Hearakles Atlas werom troch dêrmei yn te stimmen, salang't Atlas de loft eefkes fêstpakke koe wylst hy syn ôfglydzjende mantel oploek. De ûnnoazele Atlas die wat him frege waard, en Hearakles rûn by him wei en kearde mei de apels werom nei Mysene.
;12. It fangen en mei werombringen fan [[Serberus]]
::Fan alle wurken wie dit it meast riskante. Eurysteus wie sa frustrearre oer it feit dat Hearakles oanhâldend taken folbrocht dy't er foar ûnmooglik holden hie, dat er him úteinlik wat opdroech dat nimmen oprêde koe. Hearakles moast delgean nei de [[ûnderwrâld (mytology)|ûnderwrâld]] [[Hades (ûnderwrâld)|Hades]] om dêr de ferskuorrende trijekoppige [[hel]]lehûn [[Serberus]] te fangen, dy't de poarten fan Hades bewekke. Hearakles gie yndie nei Hades ta en ûnderhannele dêr mei syn [[omke]], de Grykske god fan 'e [[dea]] dy't ek [[Hades (god)|Hades]] hiet en oer de ûnderwrâld mei deselde namme regearre. Hades stimde deryn ta om Serberus oan Hearakles mei te jaan as er it bist sûnder wapens oerwinne koe. Doe't dat Hearakles slagge, koed er Serberus meinimme nei Eurysteus, dy't fan dat stuit ôf benaud wie foar de macht en krêft fan Hearakles.
[[File:Affresco_romano_-_eracle_ed_onfale_-_area_vesuviana.JPG|left|thumb|230px|Hearakles en [[Omfale]] op in [[fresko]] yn it [[Nasjonaal Argeologysk Museum (Napels)|Nasjonaal Argeologysk Museum]] yn [[Napels (stêd)|Napels]].]]

===Fierdere aventoeren===
====Ione en Ifitus====
Nei't er syn Tolve Wurken foltôge en syn tsien jier as [[tsjinstfeint]] fan kening Eurysteus úttsjinne hie, rekke Hearakles [[fereale]] op [[prinsesse]] [[Iole]] fan [[Oechalia (Tessaalje)|Oechalia]]. Kening [[Eurytus fan Oechalia]] hie de hân fan syn dochter ûnthjitten oan lykfolwa dy't him en syn soannen yn in [[bôgesjitten|bôgesjitwedstryd]] ferslaan koe. Doe't Hearakles dat die, briek Eurytus syn [[ûnthjit]]. Hy en al syn soannen útsein [[Ifitus]] woene neat fan Hearakles witte. Dêrop deade Hearakles de kening en syn soannen útsein Ifitus, en [[skaken (ûntfiering)|skaakte]] er Iole. Ifitus ûntjoech him ta ien fan Hearakles syn bêste [[freonskip|freonen]]. Doe't se seach dat Hearakles nij [[lokkigens|lok]] fûn hie, dreau Heara him fannijs ta sljochtsinnigens, mei as gefolch dat er Ifitus oer de stedsmuorre smiet, dat dy it bestoar. 

====Omfale====
Op 'e nij bejoech Hearakles him nei it [[Orakel fan Delfi]], dat him as straf foar de [[moard]] op Ifitus nochris trije jier fan [[tsjinner|tsjinstberheid]] oplei om him fan dy sûnde te reinigjen. Diskear waard er [[slavernij|slaaf]] fan keninginne [[Omfale]] fan [[Lydje]]. Yn har tsjinst wied er twongen om [[froulju]]swurk te dwaan mei frouljusklean oan, wylst sysels de hûd fan 'e [[Nemeeske Liuw]] droech en omrûn mei syn [[olivebeam|oliifhoutene]] [[gnodze]]. Omfale rekke lykwols fereale op Hearakles, en nei ferrin fan tiid joech se him syn frijheid werom en [[troude]] mei him. Guon boarnen fernije dat der út harren [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasje]] in soan berne waard, hoewol't se it net iens binne oer de [[namme]] fan 'e [[jonge]]. It wie yn dyselde snuorje dat de [[serkopen]], ûndogenske [[wâldgeast]]en, útnaaiden mei Hearakles syn [[wapen]]s. Hy bestrafte harren troch harren oan in stôk fêst te binen mei harren [[gesicht]]en nei ûnderen ta.
[[File:Herakles_and_Telephos_Louvre_MR219.jpg|right|thumb|180px|Hearakles mei syn [[soan]] [[Telefus]], in [[Romeinen|Romeinske]] kopy út 'e [[1e iuw|1e]] of [[2e iuw]] fan in earder wurk dat ferlerngien is.]]

====Hylas====
Wylst er ris troch de [[wyldernis]] reizge, waard Hearakles oanfallen troch de [[Dryopen]]. Yn 'e ''[[Argonautica]]'' fan [[Apolloanius fan Roados]] wurdt ferhelle dat Hearakles op ûnmeilydsume wize harren kening [[Teiodamas]] deade hie, fanwegen in skeel oer ien fan dy syn bollen. Neitiid fierde er oarloch tsjin 'e Dryopen &quot;om't dy yn harren libbens gjin romte oan rjochtfeardichheid joegen.&quot; Nei't Hearakles harren ferslein hie, droegen de Dryopen úteinlik harren [[prins]] [[Hylas]] oan him oer. Hy naam de [[puber|opslûpte jonge]] oan as syn [[skyldfeint]] en letter ek as [[minner]]. Jierren letter namen Hearakles en Hylas har by de [[bemanning]] fan 'e ''[[Argo]]'', in [[skip]] dat út [[Grikelân]] ôfsette om it [[Gouden Flues|Goudene Flues]] út [[Kolchis]] te heljen. Se fearen lykwols inkeld mei oant in tuskenstop yn [[Mysje]], dêr't Hylas [[ûntfierd]] waard troch de [[nimf (mytysk wêzen)|nimfen]] fan in pleatslike [[boarne]] (hoewol't er yn oare ferzjes fan it ferhaal simpelwei [[ferdrinking|ferdronk]]). Hearakles, waans hert brutsen wie, socht him lange tiid, mar Hylas wie fereale rekke op 'e nimfen en kearde nea werom. De ''Argo'' fear fierder sûnder harren beiden.

====Rêding fan Prometeus====
Sawol yn 'e ''[[Teogony]]'', fan [[Hesiodos]], as yn it [[toanielstik]] ''[[Prometeus Los]]'', fan [[Aiskylos]], wurdt ferteld hoe't Hearakles de [[earn]] deaskeat dy't de [[titaan]] [[Prometeus]] [[tramtearre]]. (Prometeus hie it [[fjoer]] fan 'e goaden [[dieverij|stellen]] en oan 'e [[minsken]] jûn, en [[Seus]] hie him dêrfoar straft troch him mei [[keatling]]s oan in [[rots]] fêst te klinken, dêr't eltse dei in earn kaam dy't syn [[búk]] iepenskuorde en syn [[lever]] opfriet, wêrnei't Prometeus geandewei de nacht genies en in nije lever oangroeide.) Hearakles befrijde Prometeus ek fan syn keatlings. Dêrop die Prometeus [[profesije|foarsizzing]]s oer de fierdere dieden fan Hearakles.
[[File:CarracciHercules.jpg|left|thumb|250px|''De Kar fan Herkules'', fan [[Annibale Carracci]].]]

====It stjerrebyld fan Hearakles====
Underweis werom nei [[Mysene]] út [[Kaukazysk Ibearje]] wei, dêr't er de keppel kij fan 'e [[reus (mytysk wêzen)|reus]] [[Geryon]] stellen hie foar syn [[Tolve Wurken fan Hearakles|tsiende wurk]], kaam Hearakles twa reuzen tsjin, [[Alebion]] en [[Bergion]] (of Dersynus), dy't de soannen fan 'e seegod [[Poseidon]] wiene. Hy rekke [[slaande deilis]] mei harren, en syn beide tsjinstanners waarden him suver oermânsk. Nei't Hearakles in [[gebed]] oan syn heit [[Seus]] rjochte hie, wist er it gefjocht lykwols dochs te winnen. De [[knibbeljen|delknibbeljende]] lichemshâlding fan Hearakles (foar it gebed oan Seus) joech de namme ''Engonasin'' ([[Gryksk]]: Εγγόνασιν, &quot;de Knibbelder&quot;, fan εν γόνασιν, ''en gonasin'', &quot;op 'e knibbels&quot;) oan it [[stjerrebyld]] dat hjoed de dei yn [[West-Jeropa]] bekend stiet as [[Herkules (stjerrebyld)|Herkules]].

====Plondering fan Troaje====
In [[generaasje]] foar de [[Trojaanske Oarloch]] stjoerde [[Poseidon]] in [[meunster (wêzen)|seemeunster]] dat de [[kust]] fan [[Troaje]] teheistere. [[Laomedon]], de kening fan Troaje, risselwearre om syn dochter [[Hesione]] oan Poseidon te offerjen, om 'e seegod tefreden te stellen. Op dat stuit arrivearre Hearakles yn Troaje yn it selskip fan [[Telamon]] en [[Oikles]]. Hy kaam mei Laomedon oerien dat er it seemeunster deadzje soe yn ruil foar de hynders dy't de kening fan Seus ûntfongen hie as kompinsaasje foar de ûntfiering fan [[Ganymedes (mytology)|Ganymedes]]. Nei't Hearakles mei it seemeunster ôfweefd hie, briek Laomedon lykwols syn wurd. Dêrop brocht Hearakles in legerke fan syn folgelingen op 'e foet, wêrmei't er Troaje oanfoel en [[plondere]]. Se deaden alle soannen fan Laomedon, útsein Podarses, dy't neitiid [[Priamus]] hiet, en dy't it faaie libben derôf rêde troch Hearakles in gouden [[wale]] te jaan dy't makke wie troch syn [[suster]] Hesione. Hesione sels waard as oarlochsbút troch Telamon fuortfierd, mei wa't se in soan krige dy't [[Teuser]] hiet.

====Opsomming fan oare dieden====
*Hearakles learde te [[wrakseljen]] fan [[Autolykus]].
*Hy learde de [[lier (muzykynstrumint)|lier]] te bespyljen fan [[Linus (mytology)|Linus]] en [[Eumolpus]], mar hy fermoarde Linus nei't dy him ferbettere hie.
*Hy fersloech de [[Bebrysen]], dy't regearre waarden troch kening [[Mygdon fan Frygje|Mygdon]], en joech harren lân oan prins [[Lykus (soan fan Daskylus)|Lykus]] fan [[Mysje]].
*Hy deade de [[rôver]] [[Termearus]].
*Hy brocht in besyk oan 'e [[filosoof]] [[Evander (filosoof)|Evander]], tegearre mei [[Antor]], dy't neitiid yn Itaalje efterbleau. 
*Hy deade kening [[Amyntor (soan fan Ormenius)|Amyntor]] fan [[Ormenium]], om't dy him net yn syn [[keninkryk]] talitte woe.
*Hy deade kening [[Emation]] fan [[Araabje]].
*Hy deade kening [[Bûsiris (Grykske mytology)|Bûsiris]] fan [[Egypte]] en dy syn [[tsjinners]] nei't dy besocht hiene om fan him in [[minske-offer]] oan 'e goaden te meitsjen.
*Hy deade [[Lityerses]] nei't dy him ferslein hie yn in [[wedstryd]] [[rispinge|rispjen]].
*Hy deade [[Periklymenus]] te [[Pylos]].
*Hy befocht en deade [[Kakus]].
*Hy deade [[Syleus (mytology)|Syleus]] om't dy frjemdlingen ûnder twang oan it wurk sette yn syn [[wyngerd]].
*Hy wedivere mei [[Lepreus (mytology)|Lepreus]] en deade dyselde úteinlik.
*Hy stifte de stêd Tarentum, it hjoeddeistige [[Taranto]] yn súdlik [[Itaalje]].
*Hy deade de ferneamde [[bokser]] [[Eryks (mytology)|Eryks]] fan [[Sisylje]] yn in [[bokswedstryd]].
*Hy deade [[Alastor (mytology)|Alastor]] en dy syn bruorren.
*Hy deade [[Hippokoön]] en syn soannen, nei't dy syn eigen broer [[Tyndareus]] fan 'e troan staat hie as kening fan [[Sparta]]. Hy soarge ek dat Tyndareus wer kening waard.
*Hy deade [[Syknus (soan fan Ares)|Syknus]], de soan fan syn healbroer, de [[oarloch]]sgod [[Ares]].
*Hy deade [[Anteus]], in reus dy't [[ûnstjerlikens|ûnstjerlik]] wie salang't er de [[grûn]] oanrekke, troch dyselde op te tillen en him omheech te hâlden wylst er him [[ferstikking|smoarde]].
[[File:NAMA_Héraclès_&amp;_Busiris.jpg|right|thumb|180px|Faas mei in ôfbylding fan Hearakles dy't de [[tsjinstfeint]]en fan 'e [[Egypte|Egyptyske]] [[kening]] [[Bûsiris (Grykske mytology)|Bûsiris]] befjochtet.]]
*Hy fierde oarloch tsjin kening [[Augias]] fan [[Elis]], doe't dy him net betelje woe (sa't se yn 't foar ôfpraat hiene) foar it útmjuksjen fan syn [[stâl]]. Augias koe net ferslein wurde troch de betûftens fan syn beide legeroersten, de [[Molioniden]], en nei't Hearakles [[sykte|siik]] rekke, litte syn leger in slimme nederlaach. Letter liet er de Molioniden yn in [[mûklaach]] rinne en deade harren, wêrnei't er Elis binnentriek en plondere, en Augias en syn soannen deamakke.
*Hy besocht it hûs fan [[Admetus]] op deseldichste dei dat [[Alsestis]], de frou fan Admetus, tasein hie foar har man yn 't plak te stjerren. Om't er Hearakles net by de doar wegerje woe, en om't er him likemin opsealje woe mei syn [[fertriet]], ferburch Admetus wat der bard wie. Sadwaande dronk Hearakles [[wyn (drank)|wyn]] yn it hûs fan Admetus en fierde [[feest]], wêrmei't er de [[tsjinners]] [[lulk]] makke, dy't om harren masteresse [[rou]]je woene. Op in stuit foel ien fan harren nei him út en beskrobbe him foar syn dwaan, en Hearakles rekke [[skamte (emoasje)|beskamme]]. Om it goed te meitsjen ferburch er himsels by it [[grêf]] fan Alsestis, en doe't de [[Dea]] dêr delkaam om har [[geast]] op te heljen, sprong Hearakles him op 'e hûd en kniep mei al syn krêft ta oant de Dea belies joech en Alsestis weromjoech oan har man.
*Hy dage syn healbroer [[Dionysus]], de god fan 'e [[dronkenskip]], út ta in drinkwedstryd en ferlear, wêrnei't er him in skoft by de folgelingen fan Dionysus joech.
*Hy rjochte twa massive pylders op oan 'e westlike útein fan 'e [[Middellânske See]], ien op 'e súdpunt fan it [[Ibearysk Skiereilân]] en ien yn oan 'e noardpunt fan wat no [[Marokko]] is. Dêrmei stabilisearre er dat gebiet, sadat it feilich waard foar [[skip]]pen om tusken de beide lânmassa's troch te farren. De [[Strjitte fan Gibraltar]], sa't de oangeande [[seestrjitte]] no hjit, stie dêrom yn 'e Aldheid bekend as de Pylders fan Hearakles of de Pylders fan Herkules.
*Yn 'e [[komeedzje]] ''[[Kikkerts (toanielstik)|Kikkerts]]'', fan [[Aristofanes]], wurdt er opsocht troch de god [[Dionysus]], dy't fan him witte wol hoe't er yn 'e [[ûnderwrâld (mytology)|ûnderwrâld]] komme kin. Hearakles fermakket himsels in skoft troch syn healbroer ferskate ideeën oan 'e hân te dwaan oer hoe't er [[selsmoard|himsels fan kant meitsje]] kin (om't de deaden nei de ûnderwrâld geane), mar úteinlik helpt er him troch te fertellen hoe't er dêr libben en wol komme kin.

===Ferstjerren===
De [[dea]] fan Hearakles wurdt beskreaun yn it [[toanielstik]] ''[[De Froulju fan Trakhis|De Froulju fan Trachis]]'' en ek yn 'e ''[[Feroarings fan Stal]]'' fan [[Ovidius]]. Nei't er mei [[Achelous]], de god fan 'e [[rivier]] mei deselde namme, wraksele en fan him wûn hat, nimt er [[Deianira]] ta frou. As se nei [[Tiryns]] reizgje, biedt de [[sintaur]] [[Nessus (mytology)|Nessus]] oan om Deianira te helpen by it oerstekken fan in gefaarlike rivier, wylst Hearakles op eigen krêft nei de oare kant swimt. Nessus, dy't fierwei it earst de oare kant berikt, besiket lykwols Deianira te stellen troch mei har op syn rêch út te naaien. [[Lulk|Fergrime]] sjit Hearakles him del mei [[pylk (projektyl)|pylken]] dy't er jierren earder yn it [[gif]]tige [[bloed]] fan 'e [[Lerneeske Hydra]] dipt hat. As er beseft dat er stjerrende is, nimt Nessus [[wraak]] troch Deianira ta te flústerjen dat se syn beblette himd oan Hearakles jaan moat, om't dat de [[leafde]] yn him oplôgje litte sil.
[[File:Muerte_de_Hércules,_por_Zurbarán.jpg|left|thumb|230px|''Dea fan Herkules'', in [[skilderij]] fan [[Francisco de Zurbarán]] út [[1634]]. Yn it [[Museo del Prado|Prado]] te [[Madrid (stêd)|Madrid]].]]

Ferskate jierren letter heart Deianira derfan grútsjen dat se yn [[Iole]] in rivale hat foar de leafde fan Hearakles. Dan komme har de wurden fan Nessus yn 't sin, dat se lit de [[boadskipper]] [[Lichas]] it beblette himd fan Nessus, dat se al dy tiid bewarre hat, nei him ta bringe. Behalven Nessus syn bloed sit op it himd lykwols ek it bloed fan 'e Lerneeske Hydra, en as Hearakles it sûnder euvelmoed oandocht, fergiftiget er himsels. Syn [[hûd]] skuort iepen en syn [[bonke]]n komme bleat te lizzen. Ear't er stjert, smyt er Lichas yn 'e see, mei't er mient dat dy dejinge is dy't him fermoarde hat. Lichas feroaret dan yn [[stien]] en wurdt de út 'e weagen oprizende [[rots]] dy't nei him ferneamd is. 

Hearakles ûntwoartelet in pear [[beam]]men en boud dêrmei op 'e berch [[Oeta (berch)|Oeta]] in [[funerêr]]e [[kremaasje|brânsteapel]] foar himsels. Dy wurdt oanstutsen troch syn freon [[Filoktêtes (mytology)|Filoktêtes]], of yn oare ferzjes fan it ferhaal troch [[Poeas]], de heit fan Filoktêtes, of soms troch Hearakles syn omkesizzer [[Iolaus]]. Inkeld Hearakles syn stjerlike kant ferbrânt, mar syn ûnstjerlike kant net. Likegoed stjert er en riist troch de [[apoteoaze]] fan [[Seus]] op nei de [[Olympus (berch)|Olympus]], de wente fan 'e goaden. Poeas of Filoktêtes kriget de bôge en giftige pylken fan Hearakles taparte, dy't Filoktêtes letter yn 'e [[Trojaanske Oarloch]] brûkt om 'e Trojaanske prins [[Paris (mytology)|Paris]] te deadzjen.

Neffens de [[Aldgryksk]]e [[histoarikus]] [[Herodoatus]], dy't Hearakles foar in wier besteand persoan hold, soe Hearakles 900 jier foar syn tiid libbe hawwe, wat betsjut omtrint [[1300&amp;nbsp;f.Kr.]]

==Relaasjes==
===Froulju===
====Houliken====
Hearakles [[troude]] neffens de [[myte]]n fjouwer kear. De earste kear wie mei [[Megara (mytology)|Megara]], de [[dochter]] fan [[kening]] [[Kreön]] fan [[Tebe (Grikelân)|Tebe]]. Mei har krige er fjouwer [[bern (persoan)|bern]], dy't er [[fermoarde]] nei't er troch [[Heara]] ta [[sljochtsinnigens]] dreaun wie. Neffens [[Pseudo-Apollodoarus]] (''Bibliotheca'' 2.4.12) died er Megara sels neat; neffens [[Hyginus]] (''Fabulae'' 32) fermoarde er har ek. Mear as tsien jier letter troude Hearakles mei [[Omfale]], de [[Lydje|Lydyske]] [[keninginne]] fan wa't er tydlik [[slavernij|slaaf]] wie. Syn trêde houlik wie mei [[Deianira]], om wa't er fjochtsje moast mei [[Achelous]], de god fan 'e [[rivier]] mei deselde namme. Nei't er Achelous deade hie, skuorde Hearakles ien fan syn [[hoarn (anatomy)|hoarnen]] los, dy't er oan 'e [[nimf (mytysk wêzen)|nimfen]] joech sadat se der de [[hoarn fan oerfloed]] fan meitsje koene. Doe't Deianira jierren letter by fersin syn [[dea]] bewurkmastere troch nei de falske wurden fan 'e [[sintaur]] [[Nessus (mytology)|Nessus]] te harkjen, fear Hearakles op nei de [[berch]] [[Olympus (berch)|Olympus]], de wente fan 'e [[goaden]], dêr't er syn fjirde en lêste frou troude, de goadinne [[Hebe (goadinne)|Hebe]], dy't in healsuster fan him wie.
[[File:Hercules_and_Iolaus_mosaic_-_Anzio_Nymphaeum.jpg|right|thumb|250px|Herkules (Hearakles) en [[Iolaus]] op in [[fontein]][[mozayk]] út it Nymfeum fan [[Anzio]].]]

====Ferneamde affêres====
Troch de jierren hinne hie Hearakles neffens de myten ek geregeldwei [[românse]]s mei froulju dêr't er net mei troud wie. Ien fan 'e mear opfallende barrens yn dy kontekst foel foar doe't er ris yn it [[paleis]] fan [[Tespius]], de kening fan [[Tespiai]], te gast wie. Dyselde woe dat er de [[Liuw fan Sitairon]] foar him deade, en as beleanning foar dy tsjinst bea er Hearakles oan om yn ien nacht [[seksuële omgong]] te hawwen mei al syn fyftich dochters. Hearakles gie dêr grif op yn, en neitiid waarden alle fyftich [[prinsesse]]n [[swierwêzen|swier]] en skonken it libben oan soannen. Syn nacht mei de fyftich dochters fan Tespius wurdt soms omskreaun as it 'Trettjinde Wurk' fan Hearakles. Yn 'e [[Grykske Aldheid]] holden in protte keningen út dat se ôfstammen fan ien fan 'e dochters fan Tespius (en dus ek fan Hearakles), yn 't bysûnder de keningen fan [[Sparta]] en [[Masedoanje (Aldheid)|Masedoanje]].

In oare nuveraardige myte omtrint it [[libido]] fan Hearakles wol hawwe dat er it lân fan 'e [[Skyten]] oandie nei't er de keppel kij fan 'e [[reus (mytysk wêzen)|reus]] [[Geryon]] [[dieverij|stellen]] hie. Doe't er dêr op in nacht yn 'e [[wyldernis]] lei te [[sliep]]en, waarden syn [[hynder]]s stellen troch in [[lamia]] (in wêzen dat heal [[frou]], heal [[slange]] is), soms neier identifisearre as [[Echidna (mytology)|Echidna]]. Hy wist har úteinlik yn in [[grot]] op te spoaren, mar se wegere him syn hynders werom te jaan oant er [[seksuële omgong]] mei har hân hie. Nei't er dat dien hie, krige er yndie syn hynders werom. De lamia rekke swier en brocht neitiid Hearakles syn soannen [[Agatyrsus]], [[Gelonus]] en [[Skytus]] te wrâld. Foar't er ôfsette, joech Hearakles ynstruksjes oangeande hokker fan 'e trijeling de kening fan in nije folk wurde soe: dat wie Skytus, dy't neitiid stamfaar waard fan it folk fan 'e [[Skyten]].

===Manlju===
Sa't yn 'e [[Grykske Aldheid]] hiel gewoan wie (doe't men [[seks|omsloech]] mei [[manlju]] om seks te hawwen en mei froulju inkeld om [[fuortplanting|bern te krijen]]), hie Hearakles ek ferskate [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|leafdesrelaasjes]] mei [[manlju]]. [[Plutarchus]] skreau yn syn ''Eroticos'' dat de manlike minners fan Hearakles ûntelber wiene, mar neffens de myten wie syn nauste bân mei [[Iolaus]], dy't syn [[skyldfeint]] en [[striidwein]]menner wie, en teffens syn [[omkesizzer]]. Uteinlik holp Hearakles Iolaus om in frou te finen. Oare manlike minners fan Hearakles wiene neffens de myten syn lettere skyldfeint [[Hylas]]; [[Admetus]], dy't him holp by de [[jacht (aktiviteit)|jacht]] op it [[Kalydoanske Swyn]]; [[Ifitus]], de prins fan [[Oechalia (Tessaalje)|Oechalia]] dy't in [[freonskip|boezemfreon]] fan 'e healgod waard; [[Filoktêtes (mytology)|Filoktêtes]], in oare goede freon; [[Elakatas]], dy't neitiid yn [[Sparta]] fereare waard; en [[Abdearus]], dy't opfretten waard troch de [[minskesliner|minskeslinende]] [[hynder]]s fan kening [[Diomedes (mytology)|Diomedes]]. Oare minners binne inkeld bekend út 'e lettere literatuer, lykas [[Eurysteus]], [[Adoanis]], [[Korytus]] en [[Nestor (mytology)|Nestor]].

==Neiteam==
Frijwol al Hearakles syn [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasjes]] mei froulju resultearren yn 'e [[berte]] fan ien of mear [[bern (persoan)|bern]]. Hjirûnder in opsomming fan 'e [[neiteam]] fan Hearakles.

{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! mem
! bern
|-
| [[Megara (mytology)|Megara]]
| 
# [[Terimachus]]
# [[Kreöntiades]]
# [[Ofitus]]
# [[Deikoön]]
|-
| [[Omfale]]
| 
# [[Agelaus]]
# [[Tyrsenus]]
|-
| [[Deianira]]
| 
# [[Hyllus]]
# [[Ktesippus]]
# [[Glenus]]
# [[Oneites]]
# [[Makaria (mytology)|Makaria]]
|-
| [[Hebe (goadinne)|Hebe]]
| 
# [[Aleksiarus en Anisetus|Aleksiarus]]
# [[Aleksiarus en Anisetus|Anisetus]]
|-
| [[Astydameia]], dochter fan [[Ormenus]] of [[Amyntor (soan fan Ormenus)|Amyntor]]
| 
[[Ktesippus]] &lt;small&gt;(mooglik)&lt;/small&gt;
|-
| [[Astyoche]], dochter fan [[Fylas]]
| 
[[Tlepolemus]]
|-
| [[Auge]]
| 
[[Telefus]]
|-
| [[Autonoé (mytology)|Autonoé]], dochter fan [[Pireus]], of [[Ifinoé (mytology)|Ifinoé]], dochter fan [[Anteus]]
| 
[[Palaimon (soan fan Hearakles)|Palaimon]]
|-
| [[Baletia]], dochter fan [[Baletus]]
| 
[[Brettus]]
|-
| [[Barge (mytology)|Barge]]
| 
[[Bargasus]]
|-
| [[Bolbe]]
| 
[[Olyntus (mytology)|Olyntus]]
|-
| [[Chalsiope]]
| 
[[Tessalus]]
|-
| [[Chania (nimf)]]
| 
[[Gelon]]
|-
| [[Epikaste]]
| 
[[Testalus]]
|-
| [[Fialo]]
| 
[[Aichmagoras]]
|-
| [[Lavinia (dochter fan Evander)|Lavinia]], dochter fan [[Evander fan Pallene|Evander]]
| 
[[Pallas (mytology)|Pallas]]
|-
| [[Malis (mytology)|Malis]], in [[slavinne]] fan [[Omfale]]
| 
[[Aselus]]
|-
| [[Meda (mytology)|Meda]]
| 
[[Antiochus (mytology)|Antiochus]]
|-
| [[Melite (heldinne)]]
|-
| [[Melite (naiade)]]
| 
[[Hyllus]] &lt;small&gt;(mooglik)&lt;/small&gt;
|-
| [[Myrto (mytology)|Myrto]]
| 
[[Eukleia]]
|-
| [[Palanto fan Hyperboreä]]
| 
[[Latinus (mytology)|Latinus]]
|-
| [[Parténopé]], dochter fan [[Stymfalus (soan fan Elatus)|Stymfalus]]
| 
[[Everes]]
|-
| [[Pyrene (mytology)|Pyrene]]
|-
| [[Psofis (mytology)|Psofis]]
| 
# [[Echefron]]
# [[Promachus]]
|-
| [[Reä (preesteresse)|Reä]]
| 
[[Aventinus (mytology)|Aventinus]]
|-
| [[Seltine]]
| 
[[Seltus]]
|-
| de [[Skyten|Skytyske]] [[lamia]] of [[Echidna (mytology)|Echidna]]
| 
# [[Agatyrsus]]
# [[Gelonus]]
# [[Skytus]]
|-
| [[Tebe (mytology)|Tebe]], dochter fan [[Adramys]]
|-
| [[Tinge (mytology)|Tinge]], frou fan [[Anteus]]
| 
[[Sofaks]]
|-
| 50 dochters fan [[Tespius]]
| 
[[Tespius#Dochters en pakesizzers|50 soannen]]
|-
| nammeleaze dochter fan [[Syleus]] &lt;small&gt;(mooglik [[Ksenodose]])&lt;/small&gt;
|- 
| nammeleaze [[Kelten|Keltyske]] frou
| 
[[Galates (mytology)|Galates]]
|-
| nammeleaze [[slavinne]] fan [[Iardanus]]
| 
[[Alkeus (mytology)|Alkeus]] of [[Kleodeus]]
|-
| ûnbekende froulju
| 
# [[Agylleus]]
# [[Amatous]]
# [[Azon]]
# [[Chromis (mytology)|Chromis]]
# [[Deksamenus]]
# [[Faistos]] of [[Ropalus]]
# [[Leusites]]
# [[Manto (mytology)|Manto]]
# [[Pandaie]]
# [[Syrnus]]
|-
|}

==Kultus==
[[File:Agrigent_Heraklestempel.jpg|right|thumb|250px|De [[ruïne]] fan 'e [[Timpel fan Hearakles (Agrigento)|Timpel fan Hearakles]] yn [[Agrigento]], op [[Sisylje]].]]
===Yn it âlde Grikelân===
De [[Grykske Aldheid|âlde Griken]] fierden de [[hjeldei]] ''[[Herakleia]]'', dy't de [[dea]] fan Hearakles [[betinking|betocht]], op 'e twadde [[dei]] fan 'e [[moanne (tiid)|moanne]] [[Metageitnion]] (dy't foel yn ein [[july]], begjin [[augustus]]). Der wiene ferskate [[timpel]]s oan him wijd, lykas de [[Timpel fan Hearakles (Agrigento)|Timpel fan Hearakles]] yn [[Agrigento]], op [[Sisylje]]. In [[hellenisme|hellenistyske]] [[Egypte|Egyptyske]] timpel wijd oan Hearakles yn 'e [[Baharija-oäze]] datearret fan [[21&amp;nbsp;f.Kr.]] De Griken namen de ferearing fan Hearakles mei nei de súdkust fan [[Galje]], dêr't se bgl. de timpel fan Herakles Monoikos (&quot;Hearakles de Allinnichwenner&quot;) bouden op in [[rots]] yn 'e wyldernis dy't útseach oer de [[Middellânske See]]. Hjoed de dei leit dêr [[Monako]], dat syn namme tanket oan namme fan 'e timpel. Mooglik wie de timpel te [[Ras ir-Raħeb]], op [[Malta]], ek wijd oan Hearakles, mar dat is net wis. 

Wol bestiene yn 'e [[Aldheid]] ferskate [[stêd]]en mei de [[toponym|namme]] [[Herakleä]] dy't nei him ferneamd wiene. Net oeral yn it âlde Grikelân waard Hearakles erkend as [[god]]; yn guon stêden waard er inkeld sjoen as in [[legindarysk]]e [[held]]. Nettsjinsteande dat waard er rûnom beskôge as it toanbyld fan [[manlikheid]]. It ierste bewiis dat de [[ferearing]] fan Hearakles mank de âlde Griken útwoeksen wie ta in [[kultus|folkskultus]], datearje út 'e [[sechsde iuw f.Kr.]]
[[File:Buddha-Vajrapani-Herakles.JPG|left|thumb|220px|In [[reliëf]] fan 'e [[Boeda]] mei rjochts syn beskermer [[Vajrapani]], in ynkarnaasje fan Hearakles.]]

===Yn oare kultueren===
Yn it [[Rome (stêd)|âlde Rome]], dêr't de ferearing fan Hearakles trochkrong fia de [[Grykske koloanjes yn Súd-Itaalje]], waard de healgod opnommen yn it [[panteön]] fan it [[Romeinske mytology|Romeinske heidendom]] ûnder de namme Herkules. Alle myten dy't mei him ferbûn wiene, waarden frijwol yn har gehiel oernommen út 'e [[Grykske mytology]], hoewol't in stikmannich dúdlik Romeinske myten en gebrûken neitiid tafoege waard.

Yn it [[Egyptyske Aldheid|âlde Egypte]] waard Hearakles, neffens de [[histoarikus]] [[Herodoatus]], ferbûn mei de [[Egyptyske mytology|Egyptyske god]] [[Sjû (Egyptyske god)|Sjû]]. Hy waard ek assosjearre mei [[Chonsû]], in oare Egyptyske god, dy't op beskate mêden sterk op Sjû liek. Under de namme fan Chonsû waard Hearakles fereare yn 'e no [[ferdronken stêd]] [[Herakleion]], dêr't in grutte timpel foar him boud waard. De lânseigen [[Egyptners (Aldheid)|Egyptners]] identifisearren Herakles it measte mei de god [[Herysjaf]], waans namme yn it [[Gryksk]] [[transliterearre]] waard as Ἁρσαφής (''Arsafes'' of ''Harsafes''). Dat wie in oerâlde [[raam (skiep)|ramme]]god waans kultus konsintrearre wie yn [[Herakleopolis Magna]].

Herdoatus ferbûn Hearakles fierders ek mei de [[Fenysjers|Fenisyske]] god [[Melkart]]. Noch fierder nei it easten kaam de [[hellenisme|hellenistyske]] [[kultuer]] fan it [[Middellânske-Seegebiet]] yn 'e tiid fan it ryk fan [[Aleksander de Grutte]] yn kontakt mei de kultuer fan it [[Yndysk subkontinint]]. Ut dy moeting kaam de [[hellenistyske boedisme|hellenistysk-boedistyske]] kultuer fuort, wêryn't Hearakles opnommen waard ûnder de namme [[Vajrapani]], de beskermer fan 'e [[Boeda]]. Fia it hellenistysk boedisme waarden Hearakles en syn kultus noch fierder nei it easten brocht, dêr't dy ynfloed tsjintwurdich noch weromfûn wurde kin as bgl. de [[stânbyld]]en fan [[Nio]]-beskermgodheden dy't foar boedistyske timpels yn [[Japan]] steane.

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Heracles ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Heracles}}
{{commonscat|Hercules}}
}}
[[Kategory:Hearakles| ]]
[[Kategory:Grykske mytology]]
[[Kategory:Healgod]]
[[Kategory:Held yn Grykske myten en leginden]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn de Aldheid]]</text>
      <sha1>18y8z5up5tl94i07prhczyr0gj6ksuz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Amandus- en Blasiustsjerke (Waregem)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>149472</id>
    <revision>
      <id>1198266</id>
      <parentid>1143821</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:16:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198266</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4491" sha1="qm1vxtmjvhvpl4h471r32feqiydbmej" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Amandus- en Blasiustsjerke
| ôfbylding                   = H.H. Amandus en Blasius - Waregem.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = {{Flagge BE}} [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Waregem vlag.svg|20px]] [[Waregem]]
| adres                       = Markt 15
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|50_53_12_N_3_25_55_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|50°53'N 3°25'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;[[Roomsk-Katolike Tsjerke]]&lt;/small&gt;
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge|Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              =
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 16e-17e iuw &lt;br/&gt; weropbou nei ferneatiging 1920-1930
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = [https://www.kerkinwaregem.be/PE-Sint-Paulus/ Side Pastorale Ienheid Waregem]
| mapname                     = West-Flaanderen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 50
| lat_min                     = 53
| lat_sec                     = 12
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 3
| lon_min                     = 25
| lon_sec                     = 55
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''HH. Amandus- en Blasiustsjerke''' oan 'e ''Markt'' is de [[parochy]]tsjerke fan 'e [[West-Flaanderen|West-Flaamske]] stêd [[Waregem]], [[Belgje]].

== Skiednis ==
[[Ofbyld:PM 120116 B Waregem.jpg|thumb|left|175px|''Oargel'']]
Waregem wie al sûnt 1119 in selsstannige [[parochy]] en yn 1984 waarden resten fan in [[Romaanske arsjitektuer|romaansk]] tsjerkje fûn. It gyng om in [[Skip (tsjerke)|trijeskippich]] [[Krústsjerke|krústsjerkje]], wêrfan't noch in pear dielen yn de hjoeddeiske tsjerke bewarre bleaun binne. Yn 1189 foel it [[patronaatsrjocht]] ta oan it [[Katedraal fan Doarnik|Us-Leaffrouwekapitel]] fan [[Doarnik]].    

De tsjerke rekke yn 1488 by de opskuor tsjin [[Maksimiliaan I fan it Hillige Roomske Ryk|Maksimiliaan fan Eastenryk]] skeind, mar in diel fan 'e tsjerkeskat koe rêden wurde. Noch foar 1500 fûn de bou fan in nije toer plak. Ek waard it romaanske sydskip ôfbrutsen en ferfongen foar in nij sydskip dy't like breed wie as it middenskip. Tusken 1797 en 1824 waard it smelle noardlike skip ôfbrutsen en ek troch in breed skip ferfongen. Sa ûntstie de hjoeddeiske [[halletsjerke]], Tusken 1839 en 1843 waard tsjerke nei it westen ta 12 meter langer makke.   

Yn 'e [[Earste Wrâldkriich]] rekke de tsjerke slim skansearre en yn 1923-1924 folge in weropbou neffens in ûntwerp fan Maurice Allaert.

== Arsjitektuer ==
De tsjerke is in trijeskippige halletsjerke mei in pseudodwersskip en krusingstoer. Oan wjerskanten fan 'e gevel steane treptuorren. De tsjerke is boud fan Doarnikske sânstien en de fjouwerkante krusingstoer is fan Balegemse stien.

== Ynrjochting ==
De ynrjochting is yn [[Klassisisme|klassisistyske]] styl en datearret fan 1775-1777. Ut de 18e iuw datearje ek de bychtstuollen en de [[kommunybank]]. De tsjerke besit in skilderij út 1650 fan Cornelis de Vos mei de foarstelling dat Jezus fan it krús wurdt ôfnommen.
&lt;gallery&gt;
PM 120113 B Waregem.jpg|Ynterieur
PM 125977 B Waregem.jpg|Glês-yn-lead
PM 120125 B Waregem.jpg|Piëta
PM 125980 B Waregem.jpg|Ofstamming fan it Krús &lt;br&gt;''(Cornelis de Vos)''
&lt;/gallery&gt;

== Oargel ==
It hjoeddeiske oargel waard oarspronklik yn 1905 boud troch S. van Bever út Laken. Nei de skea fan de [[Earste Wrâldkriich]] moast it ynstrumint renovearre wurde. Yn 1990 waard it oargel mei gebrûk fan it âlde piipwurk folslein ferboud troch de firma Thomas út Stavelot.

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/207414 Side ynvintaris ûnreplik erfgoed Belgje]
----
{{Commonscat|Churches in Waregem|Tsjerken yn Waregem}}
}}

[[Kategory:Bouwurk út de 16e iuw]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]</text>
      <sha1>qm1vxtmjvhvpl4h471r32feqiydbmej</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198277</id>
      <parentid>1198266</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:25:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Ynrjochting */ red.</comment>
      <origin>1198277</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4490" sha1="tsxsspvlme1abzh6pruxkmxxeksv5fd" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Amandus- en Blasiustsjerke
| ôfbylding                   = H.H. Amandus en Blasius - Waregem.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = {{Flagge BE}} [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Waregem vlag.svg|20px]] [[Waregem]]
| adres                       = Markt 15
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|50_53_12_N_3_25_55_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|50°53'N 3°25'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;[[Roomsk-Katolike Tsjerke]]&lt;/small&gt;
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge|Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              =
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 16e-17e iuw &lt;br/&gt; weropbou nei ferneatiging 1920-1930
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = [https://www.kerkinwaregem.be/PE-Sint-Paulus/ Side Pastorale Ienheid Waregem]
| mapname                     = West-Flaanderen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 50
| lat_min                     = 53
| lat_sec                     = 12
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 3
| lon_min                     = 25
| lon_sec                     = 55
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''HH. Amandus- en Blasiustsjerke''' oan 'e ''Markt'' is de [[parochy]]tsjerke fan 'e [[West-Flaanderen|West-Flaamske]] stêd [[Waregem]], [[Belgje]].

== Skiednis ==
[[Ofbyld:PM 120116 B Waregem.jpg|thumb|left|175px|''Oargel'']]
Waregem wie al sûnt 1119 in selsstannige [[parochy]] en yn 1984 waarden resten fan in [[Romaanske arsjitektuer|romaansk]] tsjerkje fûn. It gyng om in [[Skip (tsjerke)|trijeskippich]] [[Krústsjerke|krústsjerkje]], wêrfan't noch in pear dielen yn de hjoeddeiske tsjerke bewarre bleaun binne. Yn 1189 foel it [[patronaatsrjocht]] ta oan it [[Katedraal fan Doarnik|Us-Leaffrouwekapitel]] fan [[Doarnik]].    

De tsjerke rekke yn 1488 by de opskuor tsjin [[Maksimiliaan I fan it Hillige Roomske Ryk|Maksimiliaan fan Eastenryk]] skeind, mar in diel fan 'e tsjerkeskat koe rêden wurde. Noch foar 1500 fûn de bou fan in nije toer plak. Ek waard it romaanske sydskip ôfbrutsen en ferfongen foar in nij sydskip dy't like breed wie as it middenskip. Tusken 1797 en 1824 waard it smelle noardlike skip ôfbrutsen en ek troch in breed skip ferfongen. Sa ûntstie de hjoeddeiske [[halletsjerke]], Tusken 1839 en 1843 waard tsjerke nei it westen ta 12 meter langer makke.   

Yn 'e [[Earste Wrâldkriich]] rekke de tsjerke slim skansearre en yn 1923-1924 folge in weropbou neffens in ûntwerp fan Maurice Allaert.

== Arsjitektuer ==
De tsjerke is in trijeskippige halletsjerke mei in pseudodwersskip en krusingstoer. Oan wjerskanten fan 'e gevel steane treptuorren. De tsjerke is boud fan Doarnikske sânstien en de fjouwerkante krusingstoer is fan Balegemse stien.

== Ynrjochting ==
De ynrjochting is yn [[Klassisisme|klassisistyske]] styl en datearret fan 1775-1777. Ut de 18e iuw datearje ek de bychtstuollen en de [[kommunybank]]. De tsjerke besit in skilderij út 1650 fan Cornelis de Vos mei de foarstelling dat Jezus fan it krús wurdt ôfnommen.
&lt;gallery&gt;
PM 120113 B Waregem.jpg|Ynterieur
PM 125977 B Waregem.jpg|Glês-yn-lead
PM 120125 B Waregem.jpg|Piëta
PM 125980 B Waregem.jpg|Ofnimming fan it Krús &lt;br&gt;''(Cornelis de Vos)''
&lt;/gallery&gt;

== Oargel ==
It hjoeddeiske oargel waard oarspronklik yn 1905 boud troch S. van Bever út Laken. Nei de skea fan de [[Earste Wrâldkriich]] moast it ynstrumint renovearre wurde. Yn 1990 waard it oargel mei gebrûk fan it âlde piipwurk folslein ferboud troch de firma Thomas út Stavelot.

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/207414 Side ynvintaris ûnreplik erfgoed Belgje]
----
{{Commonscat|Churches in Waregem|Tsjerken yn Waregem}}
}}

[[Kategory:Bouwurk út de 16e iuw]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]</text>
      <sha1>tsxsspvlme1abzh6pruxkmxxeksv5fd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Martinustsjerke (Loppem)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>165384</id>
    <revision>
      <id>1198265</id>
      <parentid>1143818</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:13:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198265</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5303" sha1="a510e8ca473925tgrkb8vqlwh1396sz" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Sint-Martinustsjerke
| ôfbylding                   = Loppem Sint-Martinuskerk R01.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = gewest
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Flanders.svg|20px]] [[Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 2      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[West-Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 3      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 3= [[Ofbyld:Zedelgem vlag.svg|20px]]  [[Zedelgem]]
| plak                        = 
| adres                       = Dorp
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_09_18.5_N_3_11_44_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|51°09'N 3°11'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;[[Roomsk Katolike Tsjerke]]&lt;/small&gt;
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = [[Martinus fan Tours]] 
| status                      =
| arsjitekt                   = Jean-Baptiste, Charles de Bethune, Auguste Van Assche
| yngenieur                   = 
| boujier                     = (1e bou) 13e iuw
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[neogotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/209818 209818]
| webside                     = 
| mapname                     = West-Flaanderen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 9
| lat_sec                     = 18.5
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 3
| lon_min                     = 11
| lon_sec                     = 44
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Martinustsjerke''' is in tsjerke yn it [[Belgje|Belgyske]] doarp [[Loppem]]. Sûnt 1999 is de [[parochy]]tsjerke in monumint. 

De skiednis fan 'e tsjerke giet op 'e 13e iuw werom. Troch de iuwen hinne is de Martinustsjerke jimmeroan fergrutte. It âldste diel dat bewarre bleaun is, is de toer. De achthoekige boppebou en it lofter [[Skip (tsjerke)|skip]] datearret út it begjin fan 'e 17e iuw. It rjochter skip waard yn 'e jierren 1860-1870 oanboud. Yn 'e selde jierren waard de tsjerke hielendal yn [[Neogotyk|neogoatyske]] styl restaurearre troch de arsjitekten Auguste Van Assche en Jean Bethune, mei-ûntwerper fan it tichtby lizzende [[kastiel fan Loppem]].

== Skiednis ==
[[Ofbyld:PM 148262 B Loppem.jpg|thumb|left|Oersjoch ynterieur.]]
De hjoeddeiske tsjerke ferfangt nei alle gedachten in houten tsjerke út de 11e iuw. Yn 'e 13e iuw wie it ynearsten in rjochthoekich gebou, dat letter renovearre waard en dêr't ek in [[Koer (tsjerke)|koer]] en dwersskipkapellen oan tafoege waarden.

Yn 1616 waard it noardlike skip oanboud en yn 'e selde tiid ûntstie de achthoekige ferheging fan 'e toer en ek in gruttere [[sakristy]].

De grutste ferbouwing waard yn 'e 19e iuw útfierd. Njonken in yngreven restauraasje waarden yn it tiidrek 1868-1871 it súdlike skip, in nije [[sakristy]] en in nije grêfkapel boud en krige de doopkapel syn hjoeddeiske foarm. Jean Bethune, de arsjitekt fan kastiel Loppem, wie ferantwurdlik foar de dekoraasje fan 'e tsjerke.

== Ynterieur ==
[[Ofbyld:Loppem Sint-Martinuskerk R05.jpg|thumb|left|Haadalter.]]
Fan it ynterieur út de tiid foar de neogoatyske restauraasje is mar in hiel lyts bytsje oerbleaun; it binne fral skilderijen, sulverwurk, houten alterkandelaars en in 17e-iuwske Madonna. It grutste part fan it meubilêr binne jeften fan de lokale aadlike famyljes. 

* It [[heechalter]] (1872) en de bylden fan de kalvary (1875) binne troch de byldhouwer L. Blanchaert neffens in ûntwerp fan Jean Bethune makke.
* De sydalters (1873) binne troch Van Nieuwenhuyze boud, lykas ek de reliëfs fan 'e [[preekstoel]] (1874, ûntwerp J. Bethune)
* De [[oargelkas]] en it [[doksaal]] (1878), de [[preekstoel]] (1874), [[Bychtstoel|bychtstuollen]] (1877), it doopfont, it [[koerstuolte]] (1875) binne ôfkomstich fan it atelier fan Ch. Lenoir (ûntwerp J. Bethune).

Nettsjinsteande de grutte ynfloed fan 'e neogotyk op 'e tsjerke fan Loppem is de sulverkolleksje benammen 17e en 18e-iuwsk. Nuver genôch is der gjin neogoatysk sulverwurk of edelmetaal.

== Oargel ==
Oarspronklik hie de tsjerke in oargel fan Berger út 1743, dat yn 1873 ferkocht waard oan 'e tsjerke fan Heule-Waterhoek dêr't it noch hieltiten stiet.

It hjoeddeiske oargel is in oargel fan L.B. Hooghuys, boud yn it jier 1876. It ienmanualige oargel hat in oanhongen pedaal en alve registers.

== Klokken ==
Yn 'e toer hingje trije klokken.

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part in oersetting fan 'e Nederlânsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis [[:nl:Sint-Martinuskerk (Loppem)]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Martinuskerk (Loppem)|Sint-Martinustsjerke, Loppem}} 
}}
{{DEFAULTSORT:Martinustsjerke, Loppem}}
[[Kategory:Zedelgem]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Bouwurk út de 13e iuw]]</text>
      <sha1>a510e8ca473925tgrkb8vqlwh1396sz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Salvatorkatedraal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>165709</id>
    <revision>
      <id>1198268</id>
      <parentid>1143842</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:28:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198268</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10377" sha1="lnarlm631wrswdndngtt5jsjacjnls2" xml:space="preserve">{{Ynfoboks katedraal
| namme                       = 
| ôfbylding                   = Brugge Sint-Salvatorskerkhof zonder nummer - 174722 - onroerenderfgoed.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[West-Flaanderen]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Bruges.svg|20px]] [[Brugge]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_12_20_N_3_13_15_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°12'N 3°13'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;Roomsk-Katolike Tsjerke&lt;/small&gt;  
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge|Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = Ferlosser, Donatus
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 1127 (boubegjin)
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = 
| mapname                     = Brugge
| mapwidth                    =    
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 12
| lat_sec                     = 20
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 3
| lon_min                     = 13
| lon_sec                     = 15
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Salvatorskathedraal''' is de [[katedraal]] fan it [[Belgje|Belgyske]] [[bisdom Brugge]]. De katedraal is wijd oan 'e [[Jezus Kristus (tradisjoneel-kristlik)|Ferlosser Jezus Kristus]] en [[Donatus fan Reims]].

== Skiednis ==
Oarspronklik wie de Sint-Salvator in [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] stiennen tsjerke út de 9e iuw en net boud om de katedraal fan it bisdom te wurden. Dat wie de Sint-Donatustsjerke, dy't yn it hert fan Brugge oan it Burgplein stie. Mei it oanbrekken fan 'e [[Frânske tiid]] gie biskop Felix Brenart yn ballingskip, it bisdom waard opheft en de Sint-Donatuskatedraal waard as nasjonaal besit ferkocht en yn 1799 ôfbrutsen.

Yn 1834 waard it bisdom Brugge op 'e nij ynsteld en waard de Gintske helpbiskop Frans René Boussen de nije biskop fan Brugge. De Sint-Salvatortsjerke waard as katedraal keazen, dy't tenei offisjeel de Sint-Salvator en Sint Donatuskatedraal neamd waard. It gebou like lykwols net hielendal op in katedraal en makke noch minder yndruk as de tichtebylizzende Us-Leaffrouwetsjerke. Dêrom moast de Sint-Salvator oan syn nije status oanpast wurde. Dat barde troch û.o. de keunstwurken fan 'e eardere Sint-Donatuskatedraal in plak te jaan yn 'e nije katedraal.

== Gebou ==
[[Ofbyld:St. Salvator-Kathedrale Chor und Langschiff.JPG|thumb|left|Ynterieur.]]
De romaansk-goatyske toer mei in hichte fan 79 meter hat noch de ûnderbou fan [[Dowestien|dowe-]] en [[sânstien]] fan 'e romaanske tsjerke út 1127-1166. Dat is it âldste diel fan 'e tsjerke. Trije galmgatten, spoaren fan 'e [[Skeldegotyk]], waarden by reparaasjes yn 1992-1993 ûntdutsen en op 'e nij iepene.

It hege goatyske gebou hat gjin [[loftbôge]]n, mar swiere steunberen. De laterale druk fan 'e [[ferwulft]]en wurdt opnommen troch de westlike toer, de sydskippen en de [[Transept|dwersskippen]]; genôch foar it relatyf koarte tsjerkeskip. De hoektuorren fan it dwersskip binne skaaimerken fan 'e Skeldegotyk.

Karakteristyk foar de heechgoatyske styl binne de folslein iepenbrutsen dwersskippen, mei ramen dy't fersierd binne mei ryk [[maaswurk]]. 

De útwreiding fan 1480-1550 soarget foar de ûngewoane ferhâldings tusken de boudielen. It [[Koer (tsjerke)|koer]], de dwersskippen en de [[Koeromgong|omgong]] mei de [[kapellekrâns]] beslagge mear as de helte fan it oerflak. Ynfloed fan 'e Brabânske letgoatyske styl is oan 'e bûtenkant te fernimmen troch de grutte ramen mei in ferskaat oan maaswurk en de útwurke kroanlist.

== Bouskiednis ==
Lykas in soad oare midsiuwske gebouwen ûndergie ek de Sint-Salvatorkatedraal yn 'e rin fan de tiid in soad feroarings:

=== 9e iuw romaanske kapel ===
Neffens de oerlevering boude [[Eligius|Sint-Eligius]] om 646 hinne in kapel. Histoarysk is Snellegem yn 'e hjoeddeiske gemeente [[Jabbeke]] de memmeparochy fan 'e yn 'e 9e iuw stifte [[parochy]], dy't nei alle gedachten werom giet op Sint-Eligius. De lytse kapel waard yn 1089 in parochytsjerke.
=== 1250-1350: Goatyske tsjerke ===
De belangrykste dielen hawwe skaaimerken fan 'e Skeldegotyk, in oergongsstyl tusken romaanske en goatyske styl. It koer, neffens it foarbyld fan dat fan Doarnik, waard bot beynfloede troch de Frânske heechgotyk.
[[Ofbyld:Bruges Belgium Sint-Salvatorskathedraal-09.jpg|thumb|left|Alter.]]
=== 1480-1550: koeromgong mei kapellen ===
Nei in tredde brân yn 1358 waard de tsjerke by de restauraasje fergrutte. Jan van den Poele boude sûnt 1480 de [[koeromgong]] mei fiif kapellen yn 'e lette Brabânske gotyk.
=== 1834: katedraal ===
Njonken it súdlike skip waard yn 1837 útein set mei in nij [[kapittel]]gebou. In útstel fan Karel Verschelde om de toer ôf te brekken en it skip fan 'e tsjerke mei trije [[travee]]ën út te wreidzjen en ôf te meitsjen mei in nije toer gie net troch.
=== 1839: brân en nije toer ===
[[Ofbyld:ID29716-Brugge Sint-Salvatorskathedraal-PM 62132.jpg|thumb|260px|Prysterkoer.]]
Nei de brân fan 1839 waard de toer renovearre en ferhege mei in nije boppebou yn neoromaanske styl (1843-1846) neffens in ûntwerp fan de [[Ingelân|Ingelske]] arsjitekt Robert Chantrell en útfierd troch de Bruchske arsjitekt Pierre Buyck. Yn 1871 waard de toer beklaaid mei in spits, nei in ûntwerp fan arsjitekt Eugène Carpentier. It ynterieur waard moaier makke troch tapassing fan [[Neogotyk|neogoatysk]] wurk (1874-1875).
=== 1912-2010 ===
Yn 1912 waard it kapittelgebou út 1838 ôfbrutsen en waarden nei ûntwerp fan Adolf Duclos nije kapittel- en museumsealen boud. Biskop Hendrik Lamiroy iepene om liturgyske redenen yn 1935 it koer troch it [[doksaal]] en it oargel te ferhûzjen nei de westlike kant. Sûnt 1976 waard in fearnsiuw wurke oan 'e restauraasje fan 'e toer en bûtenkant fan 'e toer. Yn 'e tsjerke fûnen ek [[Argeology|argeologyske]] opgravings plak. 

Yn 2011 waard útein set mei in wiidweidige renovaasje yn 'e tsjerke. Yn 2013 waard it skilderwurk yn it skip en de sydskippen foltôge. Soartgelikens wurk begûn yn 2014 oan it koer, it dwersskip, de omgong, de krânskapellen en de [[sakristy]], dat yn 2017 foltôge waard. Dêrnei folge noch in kontroversjele restauraasje en opsplitsing fan it oargel yn twa oargels.

== Oargels ==
[[Ofbyld:Bruges Belgium Sint-Salvatorskathedraal-06a.jpg|thumb|left|Doksaal.]]
Yn 'e jierren 1717-1719 waard in nij oargel op it doksaal boud troch Jacobus van Eynde. It oargel waard yn 'e rin fan 'e tiid ferskillende kearen ferboud en fergrutte. Mei gebrûk fan âlde ûnderdielen boude de Dútske oargelbouwer Klais in nij oargel efter de histoaryske oargelkas. Yn 1957 feroare it oargelbedriuw Loncke it oargel.  

Yn 2010 waard besletten om it kombinearre oargel op it doksaal op te splitsen. It Klais-ynstrumint bleau op it hjoeddeiske doksaal, wylst de ûnderdielen fan it Van Eynde-ynstrumint ferhûze nei it rekonstruearre Van Eynde-oargel op in nij doksaal by de koeromgong yn it súdlike dwersskip. Dêrby krige it Klais-oargel in folslein nije en moderne oargelkas. Yn 2021 waard de restauraasje fan it Klais-oargel foltôge, yn 2022 einige ek de restauraasje fan it Van Eynde-oargel. 

== Keunstwurken ==
De katedraal besit in soad keunstwurken en guon dêrfan binne ôfkomstich út de ferneatige Sint-Donatiuskatedraal. De meast opfallende binne de kleden út Brussel, yn 1731 weefd troch Jasper van der Borcht nei it foarbyld fan 'e skilderijen fan 'e [[Brussel]]ske skilder Jan van Orley. Se binne oankocht troch biskop Hendrik Jozef van Susteren foar de Sint-Donatianuskatedraal. Sint-Salvator besit ek de orizjinele skilderijen, dy't makke binne as kartons foar de tapijten.
[[Ofbyld:Wandtapijt Mirakuleuze visvangst (J v Orley &amp; J vd Borght).jpg|thumb|260px|Tapijt mei de Wûnderbere Fiskfangst.]]
Fanút it koer is in goed sicht op it orizjinele 17e-iuwske doksaal, dat yn 'e 20e iuw ferhuze is. Ek it katedraaloargel is it neamen wurdich. It ferneamde stânbyld fan God de Heit yn it sintrum fan it doksaal is fan 'e hân fan Artus Quellinus de Jongere. De katedraal hat 17 doeken fan Jacob van Oost. Ek is der wurk fan Rogier Van der Weyden, Dirk Bouts, Jan Garemijn, Lanceloot Blondeel, Pieter Pourbus en Hugo van der Goes.

It portret fan greve Karel de Goede, dy't yn 1127 fermoarde waard, komt oarspronklik út de Sint-Donatiuskatedraal.

It retabel fan it martlerdom fan de hillige Hippolytus fan Dirk Bouts en syn atelier hinget yn de skatkeamer. Hugo van der Goes skildere de stifters op it lofter paneel. Fierder is de noch in krusigingsgroep fan om 1520 hinne.

De koerbanken stamme út de 15e iuw.

== Rôf ==
Yn novimber 2009 waarden 19 keunstwurken stellen by in keunstrôf út de skatkeamer. De dieven fernielden trije befeilige fitrines en koene harren gong gean om 't it alarmsysteem net goed wurke. Der waarden û.o. sulveren tsjelken en [[monstrâns]]en út de 16e en 17e iuw stellen.&lt;ref&gt;[https://www.nieuwsblad.be/cnt/bltde_20091119_002 Nieuwsblad, 19 novimber 2009 ]&lt;/ref&gt;

== Keppeling om utens ==
* [https://orgel-schumacher.com/nl/projekte/restauraties/brugge-kathedraal Disposysje Van Eynde-oargel]
* [https://klais.de/m.php?tx=270) Disposysje Klais-oargel]

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part in oersetting fan de Nederlânsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis [[:nl:Sint-Salvatorskathedraal]])
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Salvatorskathedraal (Brugge)|Sint-Salvatorkatedraal, Brugge}} 
}}
{{DEFAULTSORT:Salvatorkatedraal, Brugge}}
[[Kategory:Brugge]]
[[Kategory:Katedraal yn Belgje]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]
[[Kategory:Bouwurk út de 12e iuw]]
[[Kategory:Bouwurk út de 16e iuw]]</text>
      <sha1>lnarlm631wrswdndngtt5jsjacjnls2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198276</id>
      <parentid>1198268</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:19:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Keunstwurken */ neffens Frysker</comment>
      <origin>1198276</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10377" sha1="86zx5qvm99bsy8zpgfcl367qmbm76mg" xml:space="preserve">{{Ynfoboks katedraal
| namme                       = 
| ôfbylding                   = Brugge Sint-Salvatorskerkhof zonder nummer - 174722 - onroerenderfgoed.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[West-Flaanderen]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Bruges.svg|20px]] [[Brugge]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_12_20_N_3_13_15_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°12'N 3°13'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;Roomsk-Katolike Tsjerke&lt;/small&gt;  
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge|Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = Ferlosser, Donatus
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 1127 (boubegjin)
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| webside                     = 
| mapname                     = Brugge
| mapwidth                    =    
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 12
| lat_sec                     = 20
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 3
| lon_min                     = 13
| lon_sec                     = 15
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Salvatorskathedraal''' is de [[katedraal]] fan it [[Belgje|Belgyske]] [[bisdom Brugge]]. De katedraal is wijd oan 'e [[Jezus Kristus (tradisjoneel-kristlik)|Ferlosser Jezus Kristus]] en [[Donatus fan Reims]].

== Skiednis ==
Oarspronklik wie de Sint-Salvator in [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] stiennen tsjerke út de 9e iuw en net boud om de katedraal fan it bisdom te wurden. Dat wie de Sint-Donatustsjerke, dy't yn it hert fan Brugge oan it Burgplein stie. Mei it oanbrekken fan 'e [[Frânske tiid]] gie biskop Felix Brenart yn ballingskip, it bisdom waard opheft en de Sint-Donatuskatedraal waard as nasjonaal besit ferkocht en yn 1799 ôfbrutsen.

Yn 1834 waard it bisdom Brugge op 'e nij ynsteld en waard de Gintske helpbiskop Frans René Boussen de nije biskop fan Brugge. De Sint-Salvatortsjerke waard as katedraal keazen, dy't tenei offisjeel de Sint-Salvator en Sint Donatuskatedraal neamd waard. It gebou like lykwols net hielendal op in katedraal en makke noch minder yndruk as de tichtebylizzende Us-Leaffrouwetsjerke. Dêrom moast de Sint-Salvator oan syn nije status oanpast wurde. Dat barde troch û.o. de keunstwurken fan 'e eardere Sint-Donatuskatedraal in plak te jaan yn 'e nije katedraal.

== Gebou ==
[[Ofbyld:St. Salvator-Kathedrale Chor und Langschiff.JPG|thumb|left|Ynterieur.]]
De romaansk-goatyske toer mei in hichte fan 79 meter hat noch de ûnderbou fan [[Dowestien|dowe-]] en [[sânstien]] fan 'e romaanske tsjerke út 1127-1166. Dat is it âldste diel fan 'e tsjerke. Trije galmgatten, spoaren fan 'e [[Skeldegotyk]], waarden by reparaasjes yn 1992-1993 ûntdutsen en op 'e nij iepene.

It hege goatyske gebou hat gjin [[loftbôge]]n, mar swiere steunberen. De laterale druk fan 'e [[ferwulft]]en wurdt opnommen troch de westlike toer, de sydskippen en de [[Transept|dwersskippen]]; genôch foar it relatyf koarte tsjerkeskip. De hoektuorren fan it dwersskip binne skaaimerken fan 'e Skeldegotyk.

Karakteristyk foar de heechgoatyske styl binne de folslein iepenbrutsen dwersskippen, mei ramen dy't fersierd binne mei ryk [[maaswurk]]. 

De útwreiding fan 1480-1550 soarget foar de ûngewoane ferhâldings tusken de boudielen. It [[Koer (tsjerke)|koer]], de dwersskippen en de [[Koeromgong|omgong]] mei de [[kapellekrâns]] beslagge mear as de helte fan it oerflak. Ynfloed fan 'e Brabânske letgoatyske styl is oan 'e bûtenkant te fernimmen troch de grutte ramen mei in ferskaat oan maaswurk en de útwurke kroanlist.

== Bouskiednis ==
Lykas in soad oare midsiuwske gebouwen ûndergie ek de Sint-Salvatorkatedraal yn 'e rin fan de tiid in soad feroarings:

=== 9e iuw romaanske kapel ===
Neffens de oerlevering boude [[Eligius|Sint-Eligius]] om 646 hinne in kapel. Histoarysk is Snellegem yn 'e hjoeddeiske gemeente [[Jabbeke]] de memmeparochy fan 'e yn 'e 9e iuw stifte [[parochy]], dy't nei alle gedachten werom giet op Sint-Eligius. De lytse kapel waard yn 1089 in parochytsjerke.
=== 1250-1350: Goatyske tsjerke ===
De belangrykste dielen hawwe skaaimerken fan 'e Skeldegotyk, in oergongsstyl tusken romaanske en goatyske styl. It koer, neffens it foarbyld fan dat fan Doarnik, waard bot beynfloede troch de Frânske heechgotyk.
[[Ofbyld:Bruges Belgium Sint-Salvatorskathedraal-09.jpg|thumb|left|Alter.]]
=== 1480-1550: koeromgong mei kapellen ===
Nei in tredde brân yn 1358 waard de tsjerke by de restauraasje fergrutte. Jan van den Poele boude sûnt 1480 de [[koeromgong]] mei fiif kapellen yn 'e lette Brabânske gotyk.
=== 1834: katedraal ===
Njonken it súdlike skip waard yn 1837 útein set mei in nij [[kapittel]]gebou. In útstel fan Karel Verschelde om de toer ôf te brekken en it skip fan 'e tsjerke mei trije [[travee]]ën út te wreidzjen en ôf te meitsjen mei in nije toer gie net troch.
=== 1839: brân en nije toer ===
[[Ofbyld:ID29716-Brugge Sint-Salvatorskathedraal-PM 62132.jpg|thumb|260px|Prysterkoer.]]
Nei de brân fan 1839 waard de toer renovearre en ferhege mei in nije boppebou yn neoromaanske styl (1843-1846) neffens in ûntwerp fan de [[Ingelân|Ingelske]] arsjitekt Robert Chantrell en útfierd troch de Bruchske arsjitekt Pierre Buyck. Yn 1871 waard de toer beklaaid mei in spits, nei in ûntwerp fan arsjitekt Eugène Carpentier. It ynterieur waard moaier makke troch tapassing fan [[Neogotyk|neogoatysk]] wurk (1874-1875).
=== 1912-2010 ===
Yn 1912 waard it kapittelgebou út 1838 ôfbrutsen en waarden nei ûntwerp fan Adolf Duclos nije kapittel- en museumsealen boud. Biskop Hendrik Lamiroy iepene om liturgyske redenen yn 1935 it koer troch it [[doksaal]] en it oargel te ferhûzjen nei de westlike kant. Sûnt 1976 waard in fearnsiuw wurke oan 'e restauraasje fan 'e toer en bûtenkant fan 'e toer. Yn 'e tsjerke fûnen ek [[Argeology|argeologyske]] opgravings plak. 

Yn 2011 waard útein set mei in wiidweidige renovaasje yn 'e tsjerke. Yn 2013 waard it skilderwurk yn it skip en de sydskippen foltôge. Soartgelikens wurk begûn yn 2014 oan it koer, it dwersskip, de omgong, de krânskapellen en de [[sakristy]], dat yn 2017 foltôge waard. Dêrnei folge noch in kontroversjele restauraasje en opsplitsing fan it oargel yn twa oargels.

== Oargels ==
[[Ofbyld:Bruges Belgium Sint-Salvatorskathedraal-06a.jpg|thumb|left|Doksaal.]]
Yn 'e jierren 1717-1719 waard in nij oargel op it doksaal boud troch Jacobus van Eynde. It oargel waard yn 'e rin fan 'e tiid ferskillende kearen ferboud en fergrutte. Mei gebrûk fan âlde ûnderdielen boude de Dútske oargelbouwer Klais in nij oargel efter de histoaryske oargelkas. Yn 1957 feroare it oargelbedriuw Loncke it oargel.  

Yn 2010 waard besletten om it kombinearre oargel op it doksaal op te splitsen. It Klais-ynstrumint bleau op it hjoeddeiske doksaal, wylst de ûnderdielen fan it Van Eynde-ynstrumint ferhûze nei it rekonstruearre Van Eynde-oargel op in nij doksaal by de koeromgong yn it súdlike dwersskip. Dêrby krige it Klais-oargel in folslein nije en moderne oargelkas. Yn 2021 waard de restauraasje fan it Klais-oargel foltôge, yn 2022 einige ek de restauraasje fan it Van Eynde-oargel. 

== Keunstwurken ==
De katedraal besit in soad keunstwurken en guon dêrfan binne ôfkomstich út de ferneatige Sint-Donatiuskatedraal. De meast opfallende binne de kleden út Brussel, yn 1731 weefd troch Jasper van der Borcht nei it foarbyld fan 'e skilderijen fan 'e [[Brussel]]ske skilder Jan van Orley. Se binne oankocht troch biskop Hendrik Jozef van Susteren foar de Sint-Donatianuskatedraal. Sint-Salvator besit ek de orizjinele skilderijen, dy't makke binne as kartons foar de tapijten.
[[Ofbyld:Wandtapijt Mirakuleuze visvangst (J v Orley &amp; J vd Borght).jpg|thumb|260px|Tapijt mei de Wûnderlike Fiskfangst.]]
Fanút it koer is in goed sicht op it orizjinele 17e-iuwske doksaal, dat yn 'e 20e iuw ferhuze is. Ek it katedraaloargel is it neamen wurdich. It ferneamde stânbyld fan God de Heit yn it sintrum fan it doksaal is fan 'e hân fan Artus Quellinus de Jongere. De katedraal hat 17 doeken fan Jacob van Oost. Ek is der wurk fan Rogier Van der Weyden, Dirk Bouts, Jan Garemijn, Lanceloot Blondeel, Pieter Pourbus en Hugo van der Goes.

It portret fan greve Karel de Goede, dy't yn 1127 fermoarde waard, komt oarspronklik út de Sint-Donatiuskatedraal.

It retabel fan it martlerdom fan de hillige Hippolytus fan Dirk Bouts en syn atelier hinget yn de skatkeamer. Hugo van der Goes skildere de stifters op it lofter paneel. Fierder is de noch in krusigingsgroep fan om 1520 hinne.

De koerbanken stamme út de 15e iuw.

== Rôf ==
Yn novimber 2009 waarden 19 keunstwurken stellen by in keunstrôf út de skatkeamer. De dieven fernielden trije befeilige fitrines en koene harren gong gean om 't it alarmsysteem net goed wurke. Der waarden û.o. sulveren tsjelken en [[monstrâns]]en út de 16e en 17e iuw stellen.&lt;ref&gt;[https://www.nieuwsblad.be/cnt/bltde_20091119_002 Nieuwsblad, 19 novimber 2009 ]&lt;/ref&gt;

== Keppeling om utens ==
* [https://orgel-schumacher.com/nl/projekte/restauraties/brugge-kathedraal Disposysje Van Eynde-oargel]
* [https://klais.de/m.php?tx=270) Disposysje Klais-oargel]

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part in oersetting fan de Nederlânsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis [[:nl:Sint-Salvatorskathedraal]])
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Salvatorskathedraal (Brugge)|Sint-Salvatorkatedraal, Brugge}} 
}}
{{DEFAULTSORT:Salvatorkatedraal, Brugge}}
[[Kategory:Brugge]]
[[Kategory:Katedraal yn Belgje]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]
[[Kategory:Bouwurk út de 12e iuw]]
[[Kategory:Bouwurk út de 16e iuw]]</text>
      <sha1>86zx5qvm99bsy8zpgfcl367qmbm76mg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Walburgatsjerke (Veurne)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>165889</id>
    <revision>
      <id>1198261</id>
      <parentid>1143813</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:42:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198261</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6104" sha1="tghg7apl12rxxvi6o1gsq2zqa80zs8g" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Sint-Walburgatsjerke
| ôfbylding                   = Veurne Sint-Walburga R01 (cropped).jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = gewest
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Flanders.svg|20px]] [[Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 2      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[West-Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3=
| plak                        = Veurne 
| adres                       =
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_04_23.8_N_2_39_40.6_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|51°04'N 2°40.6'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;[[Roomsk Katolike Tsjerke]]&lt;/small&gt;
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = [[Walburga|Sint-Walburga]] 
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 13e iuw
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]], [[neogotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/16814 16814]
| webside                     = [https://www.kerknet.be/organisatie/pe-kana%C3%A4n-veurne Parochy Kanaän]
| mapname                     = West-Flaanderen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 04
| lat_sec                     = 23.8
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 2
| lon_min                     = 39
| lon_sec                     = 40.6
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Walburgatsjerke''' is in [[Gotyk|goatysk]] tsjerkegebou yn 'e [[Belgje|Belgyske]] stêd [[Veurne]].

== Skiednis ==
De tsjerke ûnstie út in oan [[Marije (mem fan Jezus)|Us-Leaffrou]] wijde kapel. Yn 'e 10e iuw krige de tsjerke [[Relikwy|reliken]] fan [[Walburga|Sint-Walburga]], sadat de namme om dy tiid hinne feroare waard yn Sint-Walburgatsjerke. 

De tsjerke krige ek in [[relikwy]] fan it Hillich Krús, dat de oanset betsjutte ta de oprjochting fan in bruorreskip, dy't prosesjes organisearre en oant yn 'e 20e iuw aktyf wie.     
[[Ofbyld:Furnes eglise st Walburg int.jpg|thumb|left|Ynterieur.]]
Oan 'e tsjerke wie in [[kapittel]] fan 30 [[koarhear]]en ferbûn. De [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] tsjerke waard yn 'e 13e of 14e iuw troch brân ferneatige en de weropbou folge yn 'e iergoatyske styl. Der waard ek mei de bou fan in nije westlike toer útein set, mar dy waard nea foltôge. De ûnderbou waard letter foar in skoft brûkt foar de opslach fan buskrûd en letter omboud ta in reinwetteropslach. 

Tsjin de súdlike muorre fan 'e [[koeromgong]] waard yn 1529 in [[kapittelseal]] oanboud. Dêrby waard de súdlike romaanske earm fan it [[transept|dwersskip]] ôfbrutsen en ferfongen troch in [[Klassisisme|klassisistyske]] earm. 

Yn 'e [[Frânske tiid]] waard it kapittel opheft en de tsjerke ferkocht om ôfbrutsen te wurden. De ynwenners fan Veurne slaggen der lykwols yn om harren eigen tsjerke werom te keapjen en sa bleau de tsjerke bewarre. Yn 'e jierren 1865-1874 waard it [[Koer (tsjerke)|koer]] restaurearre. 

Oan it begjin fan 'e 20e iuw folge de ôfbraak fan de âlde romaanske noardlike earm fan it [[dwersskip]] en de klassisistyske súdlike earm en de bou fan in nij [[Neogotyk|neogoatysk]] transept mei in koart [[Skip (tsjerke)|skip]] neffens de plannen fan de [[Gint (stêd)|Gint]]ske arsjitekt Auguste Van Assche.

== Ynterieur ==
[[Ofbyld:Vigor Boucquet - They cleaned their souls in the blood of Christ.jpg|thumb|left|[[Vigor Boucquet]]: ''Kristus wasket mei Syn bloed de sielen út it fagefjoer frij'']]
De tsjerke is ryk oan skilderijen en ien fan 'e meast bekende dêrfan is ''Kristus wasket mei Syn bloed de sielen út it fagefjoer'', in wurk fan Vigor Boucquet. De [[preekstoel]] datearret fan 1727. De koarbanken datearje fan 1596

=== Oargel ===
It trijemanualige [[Tsjerkeoargel|oargel]] waard yn 'e jierren 1743-1745 boud troch Jean-Godefroy Gobert en Joseph Bosquet en yn de jierren 1784-1785 troch Jean-Joseph Van der Haeghen fergrutte mei in posityf. Yn 'e Frânske tiid waard der in soad út de tsjerke stellen en ek de pipen fan it oargel wiene net feilich. Yn 1809-1813 renovearre René Germain it oargel. Dêrnei folgen ferskillende renovaasjes. Yn 'e jierren 1966-1967 krige it oargel fan 'e firma Joseph Loncke in soad nije pipen, nije mechaniken, wynladen, in nije wynfoarsjenning en in nije klaviatuer. Simmerdeis wurde der oargelkonserten yn 'e tsjerke jûn.

== Beskriuwing ==
De tsjerke hat in koart skip en in yn ferhâlding lang [[Koer (tsjerke)|koer]] fan fiif [[travee]]ën (ornearre foar de 30 koarhearen) mei in fiifsidige [[apsis]]. Op de [[Krusing (tsjerke)|krusing]] is in hege, slanke krusingstoer.

== Ofbylden ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;140px&quot; caption=&gt;
PM 129300 B Veurne.jpg|Foet fan de preekstoel
0 Furnes - Mise au tombeau - Église Sainte-Walburge.JPG|Grêflizzing
PM 131038 B Veurne.jpg|Sydalter
PM 131936 B Veurne.jpg|20e-iuwsk ramen
PM 130890 B Veurne.jpg|Kroaning fan Marije
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens == 
* [https://www.orgelsite.nl/veurne-sint-walburgakerk/ Orgelsite: disposysje oargel]

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part in oersetting fan de Nederlânsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis [[:nl:Sint-Walburgakerk (Veurne)]]
* [http://www.belgiumview.com/belgiumview/tl1/view0001700.php4 Belgium View]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Walburgakerk (Veurne)|Sint-Walburgatsjerke, Veurne}} 
}}
{{DEFAULTSORT:Walburgatsjerke (Veurne)}}
[[Kategory:Veurne]]
[[Kategory:Bouwurk út de 13e iuw]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]</text>
      <sha1>tghg7apl12rxxvi6o1gsq2zqa80zs8g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Us-Leaffrouwetsjerke (Poperinge)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>165912</id>
    <revision>
      <id>1198264</id>
      <parentid>1143814</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T15:56:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198264</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4916" sha1="reanjhuq2q59eqtcv5xn78m5zqulycf" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Us-Leaffrouwetsjerke
| ôfbylding                   = Poperinge, Us Leaffrouwetsjerke.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium (civil).svg|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = gewest
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Flanders.svg|20px]] [[Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 2      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of West Flanders.svg|20px]] [[West-Flaanderen]] 
| bestjoerlike ienheid 3      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 3= [[Ofbyld:Poperinge vlag.svg|20px]]  [[Poperinge]]
| plak                        = 
| adres                       = Casselsestraat
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|50_51_09.4_N_2_43_17.1_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|50° 51' N 2° 43' E}}
| tsjerkegenoatskip           = [[Roomsk Katolike Tsjerke]]
| bisdom                      = [[Bisdom Brugge]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              = [[Marije (mem fan Jezus)|Marije]] 
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     = 13e iuw
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = [[Ofbyld:Vlaams herkenningsteken beschermd erfgoed.svg|border|15px]] beskerme monumint
| monumintnûmer               = [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/30986 30986]
| webside                     = 
| mapname                     = West-Flaanderen
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 50
| lat_min                     = 51
| lat_sec                     = 09.4
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 2
| lon_min                     = 43
| lon_sec                     = 17.1
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Us-Leaffrouwetsjerke''' is in [[parochy]]tsjerke yn it [[West-Flaanderen|West-Flaamske]] [[Poperinge]] yn [[Belgje]].

== Skiednis ==
De tsjerke waard foar it earst yn 1290 neamd, doe't de abt fan it [[Abdij fan Sint-Bertinus|Sint-Bertinus]]-kleaster yn [[Sint-Omaars]] en de biskop fan [[Thérouanne|Terwaan]] tastimming joech foar de bou fan twa nije tsjerken yn Poperinge, nammentlik de Us-Leaffrouwetsjerke en de Sint-Jehannestsjerke. Oanlieding dêrta wie de oanwaaks fan it ynwennertal troch de ekonomyske opgong fan 'e stêd. 
[[Ofbyld:Interior of the Onze-Lieve-Vrouwekerk (Poperinge) (1).jpg|thumb|left|Ynterieur.]]
De bou fan 'e tsjerke fûn tusken de ein fan 'e 13e en it begjin fan 'e 14e iuw plak. Nei alle gedachten waard mei it [[Skip (tsjerke)|skip]] en it [[Koer (tsjerke)|koer]] útein set, folge troch it [[dwersskip]] en de sydkoaren. De westlike toer waard om 1400 hinne foltôge.

Yn 'e 2e helte fan 'e 16e iuw fûn de [[byldestoarm]] plak, wêrby't de ynrjochting fan 'e tsjerke fernield waard, mar it gebou waard sparre. Yn 1640 ûnstie der in brân yn 'e tsjerke, dy't benammen it dak skansearre. Nei in bliksemynslach yn 'e toer moast dy renovearre wurde en yn 1692 wie der skea troch in [[ierdskodding]].

Yn 1780 waard in nije spits tafoege. Fan 1837-1838 waard ûnder lieding fan J. Lernould it ynterieur yn [[Neoklassisisme|neoklassisistyske]] styl renovearre. Yn 1905 waard in nije bakstiennen spits boud.

== Ynterieur ==
[[Ofbyld:Poperinge, Us-Leaffrouwe fan 'e Roazekrâns.jpg|thumb|left|Us Leaffrou fan 'e Roazekrâns.]]
It tsjerkemeubilêr is benammen 18e-iuwsk. In skilderij fan 'e [[Lazarus fan Betanië|Opwekking fan Lazarus]] is út de 1e helte fan 'e 17e iuw. De iken [[preekstoel]] is in ûntwerp fan de arsjitekt J. Lernould ([[Iper]]) út 1833.

== Oargel ==
It [[Tsjerkeoargel|oargel]] datearret út 1715 en wurdt taskreaun oan J. van den Eynde út [[Iper]]. Fan dat ynstrumint is noch in lyts part piipwurk oer. Mear piipwurk datearret fan 1731 en 1735, doe't de oargelbouwer Berger út [[Brugge]] oan it ynstrumint wurke. Yn 'e jierren 1910-1911 ferboud Jules Anneessens út [[Menen]] it oargel yngreven. Ek it oargel is in beskerme monumint.&lt;ref&gt;[https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/92036 Onroerend Erfgoed, oproppen 20 maart 2023]&lt;/ref&gt;

== Keppeling om utens ==
* [https://www.orgelsite.nl/poperinge-belgie-west-vlaanderen-onze-lieve-vrouwekerk/ Orgelsite: disposysje oargel]

{{boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan 'e Nederlânsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis [[:nl:Onze-Lieve-Vrouwekerk (Poperinge)]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Onze-Lieve-Vrouwekerk (Poperinge)|Us-Leaffrouwetsjerke, Poperinge}} 
}}
[[Kategory:Poperinge]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Bouwurk út de 13e iuw]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge]]</text>
      <sha1>reanjhuq2q59eqtcv5xn78m5zqulycf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>RoboCop 2</title>
    <ns>0</ns>
    <id>168566</id>
    <revision>
      <id>1198299</id>
      <parentid>1126993</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:14:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>korr</comment>
      <origin>1198299</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21841" sha1="jwz13g6k1r0q4fy5z48o88u2kjlwawi" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Robocop 2.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Robo2poster.png|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = ''RoboCop 2''
| regisseur                = [[Irvin Kershner]]
| produsint                = [[Jon Davison (filmprodusint)|Jon Davison]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Frank Miller (tekstskriuwer)|Frank Miller]]&lt;br&gt;[[Walon Green]]
| basearre op              = 
| kamerarezjy              = [[Mark Irwin]]
| muzyk                    = [[Leonard Rosenman]]
| filmstudio               = [[Orion Pictures]]
| distribúsje              = [[Orion Pictures]]&lt;br&gt;(letter [[Metro-Goldwyn-Mayer]])
| haadrollen               = [[Peter Weller]]&lt;br&gt; [[Nancy Allen]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Belinda Bauer]]&lt;br&gt; [[Tom Noonan]]&lt;br&gt; [[Dan O'Herlihy]]&lt;br&gt; [[Gabriel Damon]]&lt;br&gt; [[Galyn Görg]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[22&amp;nbsp;juny]] [[1990]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film|science fiction]]-[[aksjefilm]]
| taal                     = [[Ingelsk]]
| spyltiid                 = 117 minuten
| budget                   = $25-30&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $45,7&amp;nbsp;miljoen &lt;small&gt;(Noard-Amearika)&lt;/small&gt;
| prizen                   = 
| filmsearje               = ''[[RoboCop (filmsearje)|RoboCop]]''
| foarich diel             = ''[[RoboCop (film út 1987)|RoboCop]]''
| folgjend diel            = ''[[RoboCop 3]]''
}}
'''''RoboCop 2''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[dystopyske fiksje|dystopyske]], [[satirysk]]e [[science fiction-film|science fiction]]-[[aksjefilm]] en -[[plysjefilm]] út [[1990]] ûnder [[rezjy]] fan [[Irvin Kershner]], mei yn 'e [[haadrol]]len [[Peter Weller]] en [[Nancy Allen]]. De [[film]] is in [[ferfolch]] op ''[[RoboCop (film út 1987)|RoboCop]]'', út [[1987]], en heart as sadanich ta de [[RoboCop (franchise)|''RoboCop''-franchise]]. It [[plot|ferhaal]] folget de [[cyborg]]-[[plysje]]man RoboCop yn in [[takomst]]ich [[Detroit]], dat hast oan [[misdie]] te sink giet. Diskear nimt er it op tsjin Cain, de [[sljochtsinnige]] makker fan in tige [[ferslaving|ferslaavjende]] nije soarte [[drugs]]. Underwilens besiket Omni Consumer Products, it [[noarmen en wearden|ymmorele]] [[bedriuw]] dat RoboCop skepen hat, om 'e macht yn Detroit oer te nimmen. Dêrfoar wurdt in nij type cyborg ûntwikkele dat RoboCop ferfange moat. ''RoboCop&amp;nbsp;2'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien negative [[resinsje]]s, mar wie in beskieden [[kommersje]]el súkses yn 'e [[bioskopen]]. In folgjende film yn deselde searje, ''[[RoboCop&amp;nbsp;3]]'', kaam út yn [[1993]].

==Plot==
Yn in neie, [[dystopyske fiksje|dystopyske]] [[takomst]] stiet [[Detroit]] op it punt om derûnder te strûpen oan 'e almar oanboazjende [[misdie]] yn 'e [[stêd]]. Troch gebrek oan [[jild]] en middels stiet it [[gemeente (bestjoer)|stedsbestjoer]] machteleas. Fan needs is de pleatslike [[plysje]] al oerdien oan it grutte [[bedriuw]]ekonglomeraat Omni Consumer Products (OCP), mar dy [[privatisearring]] hat ferkeard útpakt. OCP hat nammentlik de [[salaris]]sen fan 'e plysje mei 40% omleech dien en de [[pinsjoen]]en hielendal ôfpakt, mei as gefolch dat de plysje yn [[staking]] gien is. 

Op in [[gearkomste]] fan 'e [[direksje]] fan OCP docht bliken dat it bedriuw der witten en mienen op oanstjoerd om 'e [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] bankrot gean te litten; it útlokjen fan 'e plysjestaking is mar ien strategy dy't dêrfoar ynset wurdt. Om't OCP de gemeente in grutte [[liening]] dien hat, kin it bedriuw yn it gefal fan in [[fallisemint]] nammentlik hiel Detroit oernimme. Dan kin einlings it grutte plan fan 'e [[algemien direkteur]], dy't bekend stiet as &quot;de Alde&quot;, útfierd wurde: it platwalsen fan 'e fertutearze [[buert]]en yn 'e [[binnenstêd]] om der in moderne stêd fan glânzgjende [[wolkekliuwer]]s foar yn it plak te bouwen, dy't Delta City komme moat te hjitten.

Mar net de hiele plysje fan Detroit staakt: de [[cyborg]] RoboCop en syn trouwe partner Anne Lewis binne noch oan it wurk en besykje de floedweach fan misdie te beheinen. Dêrby nimme se it op tsjin Cain, de [[psychopaty]]ske lieder fan in pleatslik [[drugskartel]], dy't in [[sekte]]-eftich gefolch om him hinne garre hat. Boppedat hat er in nije en ekstreem [[ferslaving|ferslaavjende]] [[drugs|drug]] ûntwikkele, dy't ''nuke'' hjit. By in ynfal witte RoboCop en Lewis in [[fabryk]] dêr't ''nuke'' produsearre wurdt, plat te lizzen, mar Cain syn neiste meiwurkers, de [[opslûpen jonge]] Hob en de [[skientme|tsjeppe]] dame Angie, witte oan [[arrestaasje]] te ûntkommen. 

Underwilens hat RoboCop [[flashback]]s krigen nei syn eardere [[libben]] as de plysjeman Alex Murphy. Fan gefolgen is er [[obsesje|obsedearre]] rekke troch Murphy syn [[widdo]] Ellen, dy't er begjint te [[stalking|stalken]] troch eltse dei oerenlang yn syn [[plysje-auto]] by har yn 'e [[strjitte]] te stean en stadich foar har hûs lâns te riden. Ellen, dy't noch altyd [[rou]]wet om it ferlies fan har [[oarehelte|man]], tsjinnet dêr in klacht oer yn en driget in [[rjochtsaak]] tsjin OCP oan te spannen. Nei't RoboCop troch syn begelieders ûnder druk set is, fertelt er Ellen by in moeting ûnder tafersjoch fan dy begelieders dat Murphy dea is.
{{Plotbedjer film}}
RoboCop hat by syn kreaasje fan OCP trije rjochtlinen meikrigen: it tsjinjen fan 'e [[befolking]], it beskermjen fan 'e [[ûnskuld]]igen en it hanthavenjen fan 'e [[wet]]. Om't er soks as [[masine]] tige ûnbûchsum útleit, hat er yn it [[ferline]] ek de lieding fan OCP net ûntsjoen by it hanthavenjen fan 'e wet. Sadwaande stiet er by it bedriuw net yn in al te bêst boekje. OCP besiket in RoboCop&amp;nbsp;2 te ûntwikkeljen, in 'ferbettere' ferzje fan RoboCop dy't docht wat de bedriuwslieding wol. Uteinlik sil dy yn [[massaproduksje]] nommen wurde om 'e stakende plysje alhiel te ferfangen. Allinne, it wol net slagje om 'e nije cyborgs, dêr't de [[harsens]] fan stoarne plysjeminsken yn ferwurke wurde, derfan te wjerhâlden om '[[selsmoard]]' te dwaan sadree't se aktivearre wurde. 

[[Dr.]] Juliette Faxx, in [[psychologe]] yn 'e tsjinst fan OCP, bringt de teory op 't aljemint dat it Murphy syn strikte [[noarmen en wearden|morele koade]] en syn strange [[roomsk-katolisisme|roomske]] [[opfieding]] binne dy't him yn dit ferbân ta sa'n unyk súkses meitsje. Hja bepraat de Alde derfan om har it seleksjeproses liede te litten om gaadliker kandidaten te finen, sadat de [[ynvestearring]] fan OCP ter wearde fan [[$]]90&amp;nbsp;miljoen oan [[research en ûntwikkeling]] net ferlern giet. De researchstêf is lykwols [[ûntsetting|ûntset]] as bliken docht dat Faxx ta de [[deastraf]] feroardiele [[finzene]]n selektearje wol, om't dy neat te ferliezen hawwe en earder [[macht]] en [[ûnstjerlikens]] begeare soene as plysjeminsken.

Cain brûkt ûnderwilens de [[ynformaasje]] dy't him taspile wurdt troch de [[korrupt]]e en oan ''nuke'' ferslaafde plysjeman Duffy om 'e operaasjes fan 'e plysje tsjin him en syn kartel mei grouwélich [[geweld]] te [[sabotearjen]]. As RoboCop, dy't Cain syn helpke Hob ûnder [[suveillânse]] hat, foar it ferstân kriget dat Duffy in [[ferrieder]] is, jout er him krekt sa lang in [[mishanneling|wan bruien]] oant er de lokaasje fan Cain syn [[haadkertier]] priisjout. Dat blykt in leechsteand [[stiel]]fabryk te wêzen. Wannear't RoboCop dêr op eigen manneboet op ôfgiet, rint er lykwols yn in [[mûklaach]] en wurdt er oerweldige, wêrnei't Cain en syn trewanten syn lichem oan gruzeleminten houwe en de brokstikken by it [[plysjeburo]] dumpe. Neitiid nimt Cain [[wraak]] op Duffy troch him libben oan stikken snije te litten foar de eagen fan syn [[binde]].

OCP wol RoboCop earst net reparearje, sabeare om't dat tefolle kostet, mar eins om't se him in gefaar achtsje foar de eigen doelen. Under druk fan 'e plysje en de befolking beslute se de reparaasje úteinlik dochs út te fieren, mar yn opdracht fan 'e Alde soarget Faxx derfoar dat de nije, sêftere rjochtlinen yn it systeem fan RoboCop ymplantearre wurde, dy't syn funksjonearjen as plysje ûnmooglik meitsje. Bykommend foardiel foar OCP is dat dêrtroch it RoboCop&amp;nbsp;2-projekt needsaakliker wurdt. As RoboCop lykwols in befreone [[laboratoarium]]assistinte tsjin Lewis sizzen heart dat er him fan 'e nije programmearring ûntdwaan kinne soe as er himsels ûnder [[elektrisiteit|stroom]] sette, stapt er daliks op in [[transformatorhúske]] ôf, dat er iepenbrekt om krekt te dwaan wat se seit. Neitiid [[reboot (kompjûter)|reboot]] syn systeem sûnder de nije rjochtlinen, mar ek sûnder de âlde rjochtlinen, sadat er foar it earst frij is om te dwaan en litten wat er wol. 

En dat is mei de binde fan Cain ôfweve. RoboCop motivearret de stakende plysjes om him te helpen by in ynfal yn Cain syn haadkertier. Hob en Angie witte fannijs te ûntkommen, mar de measte oare bindeleden wurde òf [[arrestearre]] of komme om. Ek de foarrie ''nuke'' fan 'e binde en in reuseftige hoemannichte kontant jild falt yn 'e hannen fan 'e plysje. Cain sels besiket út te piken, mar by in efterfolging wit RoboCop him oan te hâlden, hoewol't Cain dêrby [[swierferwûne]] rekket en yn it [[sikehûs]] bedarret. Neitiid nimt de [[slûchslimmens|slûchslimme]] Hob mei de heal ûnwillige help fan Angie de lieding oer it drugskartel oer. Cain wurdt yn it sikehûs opsocht troch Faxx, dy't fan betinken is dat er de perfekte kandidaat is foar it RoboCop&amp;nbsp;2-projekt. Want om't er sels ek oan ''nuke'' ferslave is, mient se dat se him behearskje kin troch him  ''nuke'' te jaan of te ûnthâlden. Se docht de [[medyske apparatuer]] út dy't him yn libben hâldt, wêrnei't [[sjirurch|sjirurgen]] yn 'e tsjinst fan OCP syn [[harsentransplantaasje|harsens transplantearje]] nei it [[roboatysk]]e lichem fan RoboCop&amp;nbsp;2.

[[Boargemaster]] Kuzak is ûnderwilens de [[wanhoop]] nei-oan. Syn krewearjen om 'e [[skuld (jild)|skuld]] dy't Detroit by OCP hat, ôf te beteljen troch [[crowdfunding]] rint op neat út. As Hob dan kontakt mei him opnimt en oanbiedt de hiele skuld fan $39&amp;nbsp;miljoen yn ien kear te foldwaan, grypt Kuzak dy rêding mei beide hannen oan. Dat Hob in [[krimineel]] is, dy't yn ruil foar it jild wol dat de plysje syn [[drugsdealer]]s gewurde litte, nimt Kuzak op 'e keap ta. Fia in korrupte [[wethâlder]] kriget OCP lykwols lucht fan dit [[hantsjebakken]]. Om't Hob syn help oan it stedsbestjoer de plannen foar de oername fan 'e stêd troch it bedriuw en de bou fan Delta City op losse skroeven sette soe, jout de Alde, dêrta oantrune troch Faxx, opdracht om RoboCop&amp;nbsp;2 yn te setten. De moeting fan boargemaster Kuzak mei Hob wurdt sadwaande fersteurd troch RoboCop&amp;nbsp;2, oftewol Cain, dy't alle oanwêzigen deasjit. Inkeld Kuzak wit libben te ûntkommen fia it [[rioel]]. As de echte RoboCop letter it [[plak delikt]] ûntdekt, treft er dêr in swierferwûne Hob oan, dy't him fertelt wa't de dieder is. RoboCop bliuwt by de jonge oant er oan syn ferwûnings beswykt.

De Alde organisearret in [[parsekonferinsje]] dêr't er sawol de plannen foar Delta City as de nije RoboCop&amp;nbsp;2 oan 'e gearklofte [[media]] presintearje wurde. As er lykwols as attribút by syn [[taspraak]] in fleske ''nuke'' sjen lit as de belicheming fan alles dat mis en ferrotte is oan Detroit, soarget Cain syn ûnbehearskbere ferslaving derfoar dat er syn programmearring oerwint en op 'e jacht nei it fleske de media en [[befeiliging]]slju oanfalt. RoboCop ferskynt mei in swier [[masinegewear]] en lokket Cain nei bûten ta, dêr't in lang gefjocht folget dêr't ek de rest fan 'e plysje him yn mingt. It docht lykwols bliken dat sawol RoboCop as de nije RoboCop&amp;nbsp;2 net stikken te krijen binne. Op 't langelêst siket RoboCop it fallen fleske ''nuke'' op en liedt Cain dêrmei langernôch ôf om him op 'e rêch te springen. De seame tusken de holle en romp fan RoboCop&amp;nbsp;2, yn 'e [[nekke]], blykt it swakke plak yn it ûntwerp te wêzen, en dêr brekt RoboCop syn tsjinstanner iepen, wêrnei't er de harsens fan Cain út 'e robot skuort en stikken slacht. Dat is de ein fan sawol Cain as RoboCop&amp;nbsp;2. 

Op goerie fan syn neiste ûnderhearrige Johnson, dy't in persoanlike [[wrok]] tsjin Faxx koesteret, beslút de Alde om Faxx de skuld fan it hiele debakel op 'e lea te skowen. As Lewis tsjin RoboCop klaget dat OCP alwer de dûns ûntspringt, antwurdet RoboCop dat se [[geduld]] hawwe moat, want, sa seit er, &quot;we binne mar minsklik.&quot;

==Rolferdieling==
[[File:Peter Weller 2016.jpg|right|thumb|120px|[[Peter Weller]] yn [[2016]].]]
[[File:NancyAllenactress.jpg|right|thumb|160px|[[Nancy Allen]] yn [[1984]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;450px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| RoboCop / Alex Murphy
| [[Peter Weller]]
|-
| [[plysje]] Anne Lewis
| [[Nancy Allen]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;450px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[dr.]] Juliette Faxx
| [[Belinda Bauer]]
|-
| Cain
| [[Tom Noonan]]
|-
| de &quot;Alde&quot; &lt;small&gt;([[algemien direkteur|alg. dir.]] fan OCP)&lt;/small&gt;
| [[Dan O'Herlihy]]
|-
| Hob
| [[Gabriel Damon]]
|-
| Angie
| [[Galyn Görg]]
|-
| Donald Johnson
| [[Felton Perry]]
|-
| [[boargemaster]] Marvin Kuzak
| [[Willard E. Pugh]]
|-
| plysjeman Duffy
| [[Stephen Lee (akteur)|Stephen Lee]]
|-
| [[brigadier]] Reed
| [[Robert DoQui]]
|-
| Delaney
| [[Ken Lerner]]
|-
| Linda Garcia
| [[Patricia Charbonneau]]
|-
| Holzgang
| [[Jeff McCarthy]]
|-
| Schenk
| [[John Doolittle (akteur)|John Doolittle]]
|-
| Ellen Murphy
| [[Angie Bolling]]
|-
| Flint
| [[Brandon Smith]]
|-
| Chet
| [[Thomas Rosales jr.]]
|-
| Tak Akita
| [[Tzi Ma]]
|-
| Estevez
| [[Wanda De Jesus]]
|-
| Jess Perkins
| [[Leeza Gibbons]]
|-
| Gilette
| [[George Cheung]]
|-
| Poulos
| [[Phil Rubenstein]]
|-
| Catzo
| [[Michael Medeiros]]
|-
| Whittaker
| [[Roger Aaron Brown]]
|-
| Stef
| [[Mark Rolston]]
|-
| Doc
| [[Gary Bullock]]
|-
| Casey Wong
| [[Maria Machado]]
|-
| Magnavolt-ferkeaper
| [[John Glover (akteur)|John Glover]]
|-
| [[model (berop)|model]] yn [[reklame]] foar [[sinnebrânoalje]]
| [[Fabiana Udenio]]
|-
| sjirurgyn-generaal
| [[John Ingle]]
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''RoboCop&amp;nbsp;2'' waard [[regissearre]] troch [[Irvin Kershner]] nei in [[senario]] fan [[Frank Miller (tekstskriuwer)|Frank Miller]] en [[Walon Green]]. De [[senarioskriuwer]]s fan 'e foargeande film ''[[RoboCop (film út 1987)|RoboCop]]'' soene earst ek it skript foar de [[ferfolchfilm]] skriuwe, mar omreden fan in fiif [[moanne (tiid)|moannen]] duorjende [[staking]] fan it [[Writers Guild of America]], it [[fakbûn]] fan senarioskriuwers, waarden se troch [[filmstudio]] [[Orion Pictures]] [[ûntslein]] foar [[kontraktbrek]]. As [[filmprodusint|produsint]] wie [[Jon Davison (filmprodusint)|Jon Davison]] by it projekt belutsen. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]25 oant 30&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Mark Irwin]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[Leonard Rosenman]]. 

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''RoboCop&amp;nbsp;2'' fûnen foar it meastepart plak yn [[Houston (Teksas)]], dat neffens regisseur Kershner in ideäle opnamelokaasje wie fanwegen de relative rêst yn it stedssintrum by nacht. It [[Cullen Center]] gie troch foar it [[haadkertier]] fan OCP, wylst it [[stedhûs fan Houston]] te sjen is yn in [[sêne]] mei [[boargemaster]] Kuzak yn wat it stedhûs fan Detroit foarstelle moat. Oare gebouwen yn Houston dy't prominint yn 'e film te sjen binne, wiene it [[George R. Brown Convention Center]], it [[Bank of America Center (Houston)|Bank of America Center]], it [[Wortham Theater Center]] en it [[Alley Theatre]]. In lyts part fan 'e film waard opnommen yn [[Los Angeles]].

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''RoboCop&amp;nbsp;2'' waard fersoarge troch [[Orion Pictures]] en kaam yn [[1999]], nei de oername fan dy studio, yn 'e hannen fan [[Metro-Goldwyn-Mayer]], dat syn eigen [[logo]] mei de âljende liuw oan it begjin fan 'e film pleatste. De film gie op [[22&amp;nbsp;juny]] [[1990]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]] yn [[premiêre]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde op [[21&amp;nbsp;desimber]] [[1992]] by [[platemaatskippij]] [[Varèse Sarabande]]. ''RoboCop&amp;nbsp;2'' waard op [[13&amp;nbsp;desimber]] [[1990]] útbrocht as [[VHS]]-[[keapfideo]] en kaam yn [[1998]] út op [[dvd]]. Op [[blu-ray]] ferskynde er foar it earst yn [[2011]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''RoboCop&amp;nbsp;2'' oer it algemien negative [[resinsje]]s. In gauris neamd punt fan [[krityk]] wie dat de film it [[personaazje]] RoboCop weromset nei de monotoan pratende masine út it begjin fan 'e [[RoboCop (film út 1987)|earste film]], ek al hied er oan 'e ein fan dy rôlprint syn [[identiteit]] en [[minsklik]]e [[emoasje]] weromwûn. In oar elemint út ''RoboCop&amp;nbsp;2'' dat in soad negative belangstelling loek, wie de ynset fan Hob, in [[jonge]] fan tolve jier of dêromtrint, as [[ûnmeilydsum]]e [[moardner]] en assistint fan 'e [[psychopaty]]ske [[krimineel]] Cain. 

[[Janet Maslin]] fan ''[[The New York Times]]'' skreau: &quot;Oars as ''RoboCop'', dat in fernimstige en orizjinele [[science fiction-film]] wie mei in oprjocht tragyske kyk op 'e haadpersoan, nimt ''RoboCop&amp;nbsp;2'' net de muoite om wat nijs te dwaan. It lient frijmoedich de sitewaasje, personaazjes en [[etyk|morele fragen]] fan 'e earste film.&quot; Hja fûn dat it ferskil tusken ''RoboCop'' en ''RoboCop&amp;nbsp;2'' it ferskil wie &quot;tusken in idee en in [[tins]] oer in earder idee dy't letter noch by jin opkomt.&quot; It [[tydskrift]] ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' skreau: &quot;Dit ultragewelddiedige, [[nihilisme|nihistyske]] ferfolch hat genôch technyske heechstantsjes om yndruk te meitsjen [[fan (persoan)|fans]] fan sokke hardware, mar it is sa klear as in klûntsje dat nimmen fan 'e direksje fan [[Orion Pictures]] de filmmakkers ferteld hat dat minder mear is.&quot;

Yn 'e [[Kanada|Kanadeeske]] [[krante]] ''[[The Globe and Mail]]'' wie [[Jay Scott]] ien fan 'e net folle filmkritisy dy't útsprutsen posityf oer ''RoboCop&amp;nbsp;2'' wie. Hy neamde it &quot;in glêde en fernimstige ferfolchfilm&quot; en skreau fierders: &quot;Foar fans fan gewelddiedige mar fernimstige [[aksjefilm]]s soe ''RoboCop&amp;nbsp;2'' skoan ris it bêste wêze kinne wat it simmerseizoen te bieden hat: je krije de [[bloed|bluodderigens]] fan ''[[Total Recall (film út 1990)|Total Recall]]'' en de [[satirysk]]e slûchslimmichheidsjes fan ''[[Gremlins&amp;nbsp;2: The New Batch]]'' yn ien [[technology|heech-technologysk]] pakje, dat byinoar holden wurdt troch it beskieden lintsje fan in [[B-film]].&quot;

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''RoboCop&amp;nbsp;2'' in goedkarringspersintaazje fan 30%, basearre op 37 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film is] in minder befredigjend oereidzjen [fan it ferhaal út 'e earste film], dat […] bydraacht oan 'e negative stereotypearring fan [[ferfolchfilm]]s&quot; en &quot;''RoboCop&amp;nbsp;2'' besiket mear fan alles te hawwen, mar hat by einsluten minder.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''RoboCop&amp;nbsp;2'' in goedkarringspersintaazje fan 42%, basearre op 22 resinsjes.

==Resultaat==
===Opbringst===
''RoboCop&amp;nbsp;2'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]45,7&amp;nbsp;miljoen op. Foar oare [[lannen en territoaria]] binne gjin sifers bekend. As men allinne de Noardamerikaanske [[opbringst (jild)|opbringst]] ôfset tsjin it [[budget]] fan $25 oant 30&amp;nbsp;miljoen, betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan teminsten $15,7&amp;nbsp;miljoen en mooglik $20,7&amp;nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. 

===Prizen===
''RoboCop&amp;nbsp;2'' waard nominearre foar trije [[Saturn Award]]s, yn 'e [[kategory]]en bêste [[science fiction-film]], bêste rol fan in jongere [[akteur]] ([[Gabriel Damon]] as Hob) en bêste [[special effects]].

==Keppelings om utens==
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt0100502/ Ynformaasje oer ''RoboCop 2'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/RoboCop_2 ''References'', op dizze side].
}}
{{DISPLAYTITLE:''{{PAGENAME}}''}}
{{RoboCop}}

[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske aksjefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske superheldefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske plysjefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske satiryske film]]
[[Kategory:Science fiction-aksjefilm]]
[[Kategory:Dystopyske film]]
[[Kategory:Cyberpunkfilm]]
[[Kategory:Unôfhinklike film]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Film fan Orion Pictures]]
[[Kategory:Film fan Irvin Kershner]]
[[Kategory:Film út 1990]]
[[Kategory:Film oer in Amerikaanske plysjetsjinst]]
[[Kategory:Film oer in bedriuw]]
[[Kategory:Film oer in plysjeman]]
[[Kategory:Film oer cyborgs]]
[[Kategory:Film oer moard]]
[[Kategory:Film oer keunstmjittige yntelliginsje]]
[[Kategory:Film oer in binde]]
[[Kategory:Film oer harsentransplantaasje]]
[[Kategory:Film oer drugs]]
[[Kategory:Film oer terrorisme]]
[[Kategory:Film oer in bern]]</text>
      <sha1>jwz13g6k1r0q4fy5z48o88u2kjlwawi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Annemarie Postma (model)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>173222</id>
    <revision>
      <id>1198246</id>
      <parentid>1178415</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T12:22:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>foto</comment>
      <origin>1198246</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3865" sha1="0arfizbk61k4x8q04tdlkp67a46icd3" xml:space="preserve">{{Model
| namme                        = Annemarie Postma
| ôfbylding                    = Annemarie postma.jpg
| ôfbyldingstekst              = Annemarie Postma (2023)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Annemarie de Vries-Postma
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[1969]]
| berteplak                    = [[Nieuwkoop]]
| stoarn                       = 
| stjerplak                    = 
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| soarte model                 = Neakenmodel
| jierren aktyf                = 
| titel(s)                     = 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}'''Annemarie de Vries-Postma''' ([[Nieuwkoop]], [[1969]]&lt;ref&gt;[https://www.hpdetijd.nl/2010-07-02/annemarie-postma/ {{nl}} HPdeTijd, 2-7-2010, Annemarie Postma]&lt;/ref&gt;) is in [[Nederlân|Nederlânsk]] skriuwster, kollumniste en earder neakenmodel.

Op har alfde rûn Annemarie in [[dwerslesy]] op wertroch't se ferlamme rekke oan har skonken&lt;ref&gt;[https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/nederland/artikel/4147356/annemarie-raakte-verlamd-maar-stond-weer-op-ik-wil-niet-opgeven {{nl}} rtlnieuws.nl, 22-4-2018, Annemarie raakte verlamd maar stond weer op: 'Ik wil niet opgeven, maar leven']&lt;/ref&gt;. As tweintiger besocht se as model troch te brekken. Nei ferskate ôfwizingen fanwegen har handicap kaam se ûnder kontrakt by in Britsk modelleburo foar modellen mei in lichaamlike beheining.&lt;ref&gt;[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&amp;identifier=ddd:010692043:mpeg21:a1427 {{nl}} De telegraaf, 15-10-1994, Op de foto ziet niemand een rolstoel]&lt;/ref&gt; Yn [[1995]] liet se har troch de Nederlânske edysje fan it manljusblêd [[Playboy (tydskrift)|Playboy]] neaken yn har [[rolstoel]] fotografearje.&lt;ref&gt;[https://www.nrc.nl/nieuws/2004/08/04/productieve-gehandicapten-7696440-a315571 {{nl}} NRC, 4-8-2004, Productieve gehandicapten]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&amp;identifier=KBPERS01:003249024:mpeg21:p00041 {{nl}} Algemeen Dagblad, 28-01-1995, Maat 36, jong en mooi]&lt;/ref&gt;

Yn [[1997]] publisearre Postma har earste boek: it autobiografyske ''Ik hou van mij''.&lt;ref&gt;[https://krantenbankzeeland.nl/issue/stm/1997-05-02/edition/null/page/23 {{nl}} De Stem, 2-5-1997, Een rolstoel beperkt mijn denken niet]&lt;/ref&gt; Letter lei se har ta op boeken oer [[spiritualiteit]].&lt;ref&gt;[https://www.trouw.nl/gs-bcbef92b {{nl}} Trouw, 27-6-2012, 'Ik leef in vertrouwen. Hij in wantrouwen.']&lt;/ref&gt; Ek hie se in skofke in kollum yn it [[Algemeen Dagblad]]. Yn op syn minst ien fan dizze kollums hie se har negatyf útlitten oer gemoterapy by [[kanker]], wat har yn [[2006]] in nominaasje opsmiet foar de [[Master Kackadorispriis]], in priis dy't yn it libben roppen is troch de [[Feriening tsjin de Kwaksalverij]].&lt;ref&gt;[https://www.trouw.nl/gs-b65ac964 {{nl}} Trouw, 22-9-2006, Liesbeth List kandidaat kwakzalversprijs]&lt;/ref&gt; Fan [[2016]] ôf kaam Annemarie mei in rige dieetboeken rjochte op minsken mei in rolstoel.&lt;ref&gt;[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&amp;id=DVHN-20160514-DO10010002&amp;vw {{nl}} Ljouwerter Krante, 14-5-2016, Zitziekte Te Lijf]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&amp;id=LC-20190408-ZU01018007&amp;vw {{nl}} Ljouwerter Krante, 8-4-2019, ‘Slank en gezond in een rolstoel, het kán’]&lt;/ref&gt; . Ut ûndersyk troch diëtisten yn [[2019]] die bliken dat minsken dy't dit dieet folgden grutte sûnens risiko's rûnen.&lt;ref&gt;[https://nvdietist.nl/literatuur/het-sit-smart-dieet/ {{nl}} nvdietist.nl, 5-10-2019, Het Sit Smart Dieet]&lt;/ref&gt;

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist|2}}
}}
{{DEFAULTSORT:Postma, Annemarie}}
[[Kategory:Persoan berne yn 1969]]
[[Kategory:Nederlânsk autobiograaf]]
[[Kategory:Nederlânsk publisist]]
[[Kategory:Nederlânsk kollumnist]]
[[Kategory:Nederlânsk neakenmodel‎]]</text>
      <sha1>0arfizbk61k4x8q04tdlkp67a46icd3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>MediaWiki:GrowthExperimentsSuggestedEdits.json</title>
    <ns>8</ns>
    <id>175849</id>
    <revision>
      <id>1198270</id>
      <parentid>1159263</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T16:42:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Maintenance script</username>
        <id>19018</id>
      </contributor>
      <comment>Adding version data</comment>
      <origin>1198270</origin>
      <model>json</model>
      <format>application/json</format>
      <text bytes="1348" sha1="23trudrprxr91x13qvp1z3181tk10fi" xml:space="preserve">{
	&quot;$version&quot;: &quot;1.0.0&quot;,
	&quot;GEInfoboxTemplates&quot;: [],
	&quot;copyedit&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;expand&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Stobbe&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;templates&quot;: []
	},
	&quot;link_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maximumLinksToShowPerTask&quot;: 3,
		&quot;excludedSections&quot;: [],
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;underlinkedWeight&quot;: 0.5,
		&quot;minimumLinkScore&quot;: 0.6,
		&quot;maximumEditsTaskIsAvailable&quot;: &quot;no&quot;
	},
	&quot;links&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;references&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;section_image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25
	},
	&quot;update&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	}
}</text>
      <sha1>23trudrprxr91x13qvp1z3181tk10fi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198271</id>
      <parentid>1198270</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:07:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Maintenance script</username>
        <id>19018</id>
      </contributor>
      <comment>Migrating data to new format</comment>
      <origin>1198271</origin>
      <model>json</model>
      <format>application/json</format>
      <text bytes="1348" sha1="mn236xzwdn51n5l7rm0bn5dlndqaso5" xml:space="preserve">{
	&quot;$version&quot;: &quot;2.0.0&quot;,
	&quot;GEInfoboxTemplates&quot;: [],
	&quot;copyedit&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;expand&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [
			&quot;Stobbe&quot;
		],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;templates&quot;: []
	},
	&quot;link_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maximumLinksToShowPerTask&quot;: 3,
		&quot;excludedSections&quot;: [],
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25,
		&quot;underlinkedWeight&quot;: 0.5,
		&quot;minimumLinkScore&quot;: 0.6,
		&quot;maximumEditsTaskIsAvailable&quot;: &quot;no&quot;
	},
	&quot;links&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;references&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	},
	&quot;section_image_recommendation&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;,
		&quot;maxTasksPerDay&quot;: 25
	},
	&quot;update&quot;: {
		&quot;disabled&quot;: false,
		&quot;templates&quot;: [],
		&quot;excludedTemplates&quot;: [],
		&quot;excludedCategories&quot;: [],
		&quot;learnmore&quot;: &quot;&quot;
	}
}</text>
      <sha1>mn236xzwdn51n5l7rm0bn5dlndqaso5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedy:Froulju sûnder side/resultaat</title>
    <ns>4</ns>
    <id>175947</id>
    <revision>
      <id>1198274</id>
      <parentid>1197029</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:27:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Nij oanmakke siden july 2024 - july 2025 */ Kittie</comment>
      <origin>1198274</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20682" sha1="5ld88jjc8iqvc1hlcf8sa8izmcmw35l" xml:space="preserve">[[Ofbyld:FemalePink.svg|thumb|left|150px|''Dizze list is in ûnderdiel fan it Wikiprojekt [[Wikipedy:Froulju sûnder side|Froulju sûnder side]]'']]
Help mei om safolle mooglik '''&quot;froulike&quot;''' ûnderwerpen te beskriuwen op Wikipedy!&lt;br&gt;
==Skriuwe==
Kies in artikel út de '''[[:Wikipedy:Froulju sûnder side/Nedige siden oer froulju|list fan noch net skreaune ûnderwerpen]]''', skriuw it en foech it ta oan de list mei nij oanmakke siden. Tegearre kinne we de list koarter meitsje! Kinst ek al '''[[Berjocht:Koarte siden oer froulju|besteande koarte artikels]]''' útwreidzje en tafoegje oan de list mei oanfolle siden.

Fielst dy noch wat ûnwis oer it skriuwen fan in side as biografy op Wikipedy sjoch:&lt;br&gt;
* [[Wikipedy:Stikken skriuwe yn Wikipedia-styl|Stikken skriuwe yn Wikipedy-styl]]
* [[Wikipedy:De opbou fan in wikipedy biografy|De opbou fan in wikipedy biografy]]

==Resultatelisten==
Wy hâlde in oersjoch by fan alle artikels dy 't wy skriuwe oer froulju (en frouljurelatearre ûnderwerpen ). Sa kinne we de resultaten byhâlde en telle. Hasto in nij artikel skreaun? Set de namme fan it artikel dan ûnderoan dit oersjoch. Ferjit ek dyn hantekening net. 

===Untwezen===
By de resultaten binne nochal wat wees-siden, dat wol sizze dat hast gjinien der op telâne komt omdat der net linkt wurdt yn oare siden. Tinkst derom dyn artikel, op te nimmen yn de biografy-list, by de ~dei en ~jier (yn gefal fan ferstoarne persoanen ek dy data).

===Taheakje===
Koartsein, taheakje fan it artikel oan de resultatenlist giet sa:&lt;br&gt;
&lt;nowiki&gt;# [[Omgong fan Frankryk foar froulju 2024]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Frankryk edysje 3 - ~~~~ &lt;/nowiki&gt;&lt;br&gt;

'''&lt;nowiki&gt;#&lt;/nowiki&gt;''' jout oan hoefolle siden der skreaun binne, tusken de '''&lt;nowiki&gt;[[...]]&lt;/nowiki&gt;''' komt de namme fan it skreaune artikel, en de fjouwer tildes '''&lt;nowiki&gt;~~~~&lt;/nowiki&gt;''' jouwe jo hânteken + de datum fan taheakjen.

== Nij oanmakke siden july 2024 - july 2025 ==
# [[Omgong fan Itaalje foar froulju 2024]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Itaalje edysje 35 - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  23 jul 2024, 11.19 (CEST)
# [[Rebecca Wilde]], Ingelsk roeister - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  2 aug 2024, 12.15 (CEST)
# [[Aletta Jorritsma]], Frysk roeister - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  2 aug 2024, 12.36 (CEST)
# [[Sharon van Rouwendaal]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  8 aug 2024, 11.05 (CEST)
# [[Bregje de Brouwer]], Nederlânsk syngroanswimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  11 aug 2024, 08.34 (CEST)
# [[Noortje de Brouwer]], Nederlânsk syngroanswimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  11 aug 2024, 08.34 (CEST)
# [[Sifan Hassan]], Nederlânsk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  11 aug 2024, 12.06 (CEST)
# [[Omgong fan Frankryk foar froulju 2024]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Frankryk - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  19 aug 2024, 09.30 (CEST)
# [[Frouljus-PC 2024]], Wichtige keatspartij foar froulju edysje 48 - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  22 aug 2024, 10.13 (CEST)
# [[Anna Joustra]], Frysk keunstskilder - [[Meidogger:Drewes|Drewes]]  13 okt 2024, 13.17 (CET)
# [[Ágnes Keleti]], Hongaarsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  2 jan 2025, 19.03 (CET)
# [[Marjon Brandsma]], Nederlânsk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  3 jan 2025, 16.06 (CET)
# [[Iris Apfel]], Amerikaansk ûntwerpster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  3 jan 2025, 17.04 (CET)
# [[Olga Fikotová]], Tsjechoslowaaksk-Amerikaansk diskussmiter - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  3 jan 2025, 18.55 (CET)
# [[Beverly LaHaye]], Amerikaansk skriuwster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  4 jan 2025, 14.39 (CET)
# [[Bertien van Manen]], Nederlânsk fotograve - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  4 jan 2025, 15.37 (CET)
# [[Janis Paige]], Amerikaansk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  4 jan 2025, 17.15 (CET)
# [[Françoise Hardy]], Frânsk sjongeres en aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  4 jan 2025, 18.51 (CET)
# [[Jacqueline de Jong]], Nederlânsk keunstnaresse - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  4 jan 2025, 23.10 (CET)
# [[Lalla Latifa Hammou]], oarehelte fan [[Hassan II fan Marokko]] - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 09.32 (CET)
# [[Ank Reinders]], Nederlânsk sopraan - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 10.22 (CET)
# [[Tonke Dragt]], Nederlânsk skriuwster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 10.41 (CET)
# [[Wieteke van Dort]], Nederlânsk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 11.07 (CET)
# [[Kea Homan]], Nederlânsk keunstenares - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 12.47 (CET)
# [[Hinke Luiten]], Nederlânsk keunstneres - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 14.08 (CET)
# [[Galina Zybina]], Russysk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 15.01 (CET)
# [[Gena Rowlands]], Amerikaansk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 16.12 (CET)
# [[Eugènie Herlaar]], Nederlânsk nijslêzer - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  5 jan 2025, 17.28 (CET)
# [[Mihaela Peneș]], Roemeensk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  6 jan 2025, 13.20 (CET)
# [[Elly Meijer]], Nederlânsk keunstneres - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  6 jan 2025, 14.56 (CET)
# [[Michaela DePrince]], Amerikaansk ballerina - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  6 jan 2025, 16.28 (CET)
# [[Yuko Arakida]], Japansk follybalster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  6 jan 2025, 18.22 (CET)
# [[Henriette Beukers-Lenselink]], Nederlânsk publisiste - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  6 jan 2025, 20.55 (CET)
# [[Tiny van Asselt]], Nederlânsk yllustrator - ''Annonieme meidogger'' 7 jan 2025, 10.29 (CET)
# [[Flory Anstadt]], Nederlânsk programmamakster en regisseuse - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  7 jan 2025, 12.25 (CET)
# [[Teri Garr]], Amerikaansk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  7 jan 2025, 15.33 (CET)
# [[Andrea Kékesy]], Hongaarsk keunstrider - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  7 jan 2025, 16.19 (CET)
# [[Ilke Wyludda]], Dútsk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  7 jan 2025, 21.55 (CET)
# [[Inge Boulonois]], Nederlânsk dichteresse en byldzjend keunstner - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  8 jan 2025, 10.41 (CET)
# [[Ecaterina Oancia]], Roemeensk roeister - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  8 jan 2025, 15.48 (CET)
# Prinsesse [[Birgitta fan Sweden (prinsesse)|Birgitta fan Sweden]] - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  9 jan 2025, 13.07 (CET)
# [[Emmy Eerdmans]], Nederlânsk keunstneresse - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]]  9 jan 2025, 13.41 (CET)
# [[Linda Lavin]], Amerikaansk aktrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 jan 2025, 14.43 (CET)
# [[Liny van Oyen]], Nederlânsk presentatrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 jan 2025, 15.04 (CET)
# [[Harriet Bland]], Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 13 jan 2025, 16.33 (CET)
# [[Annette Rogers]], Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 13 jan 2025, 16.58 (CET)
# [[Betty Robinson]] Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 13 jan 2025, 17.35 (CET)
# [[Helen Stephens]], Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 13 jan 2025, 18.04 (CET)
# [[Trebisonda Valla]], Italjaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 14 jan 2025, 12.16 (CET)
# [[Ibolya Csák]], Hongaarsk heechspringster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 14 jan 2025, 20.44 (CET)
# [[Gisela Mauermayer]], Dútsk diskussmitster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 15 jan 2025, 11.07 (CET)
# [[Tilly Fleischer]], Dútsk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 15 jan 2025, 13.01 (CET)
# [[Manuëla Kemp]], Nederlânsk sjongster en presintatrise  - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 17 jan 2025, 11.18 (CET)
# [[Trudi Meyer]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 20 jan 2025, 14.30 (CET)
# [[Erna Bürger ]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 20 jan 2025, 21.57 (CET)
# [[Käthe Sohnemann]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 15.17 (CET)
# [[Isolde Frölian]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 15.27 (CET)
# [[Anita Bärwirth]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 15.57 (CET)
# [[Paula Pöhlsen]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 16.08 (CET)
# [[Friedl Iby]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 17.29 (CET)
# [[Julie Schmitt]], Dútsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 21 jan 2025, 17.38 (CET)
# [[Marjorie Gestring]], Amerikaansk keunstdûkster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 29 jan 2025, 21.45 (CET)
# [[Dorothy Poynton]], Amerikaansk keunstdûkster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 30 jan 2025, 09.38 (CET)
# [[Emilie Louise Frey]], Switsersk dokter - [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 4 feb 2025, 19.38 (CET)
# [[Ilona Elek]], Hongaarsk skermster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 5 feb 2025, 21.28 (CET)
# [[Rie Mastenbroek]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 13.11 (CET)
# [[Nida Senff]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 15.01 (CET)
# [[Hideko Maehata]], Japansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 16.37 (CET)
# [[Jopie Selbach]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 17.13 (CET)
# [[Tini Wagner]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 17.26 (CET)
# [[Willy den Ouden]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 6 feb 2025, 17.57 (CET)
# [[Mary Carew]], Amerikaansk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 feb 2025, 11.54 (CET)
# [[Evelyn Furtsch]], Amerikaansk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 feb 2025, 12.25 (CET)
# [[Wilhelmina von Bremen]], Amerikaansk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 feb 2025, 12.30 (CET)
# [[Stanisława Walasiewicz]], Poalsk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 9 feb 2025, 16.53 (CET)
# [[Babe Zaharias]], Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 10 feb 2025, 11.55 (CET)
# [[Jean Shiley]], Amerikaansk fierspringster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 feb 2025, 10.40 (CET)
# [[Lillian Copeland]], Amerikaansk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 feb 2025, 12.35 (CET)
# [[Kinke Kooi]], Frysk keunstner - [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]]  ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 22 feb 2025, 17.52 (CET)
# [[Georgia Coleman]], Amerikaansk keunstdûkster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 23 feb 2025, 21.08 (CET)
# [[Linda Nolan]], Iersk sjongster - [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 feb 2025, 16.23 (CET)
# [[Marianne Zwagerman]], Ned. skriuwster, sjoernalist, skriuwster, opinymakker - [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 27 feb 2025, 11.25 (CET)
# [[Ellen Müller-Preis]], Eastenryksk skermster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 2 mrt 2025, 11.44 (CET)
# [[Helene Madison]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 10.19 (CET)
# [[Eleanor Holm]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 13.08 (CET)
# [[Dieuwertje Blok]], Nederlânsk presintatrise - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 13.29 (CET)
# [[Clare Dennis]], Australysk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 15.43 (CET)
# [[Josephine McKim]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 16.05 (CET)
# [[Helen Johns]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 16.20 (CET)
# [[Eleanor Saville]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 3 mrt 2025, 16.37 (CET)
# [[Fanny Rosenfeld]], Kanadeesk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 4 mrt 2025, 20.38 (CET)
# [[Ethel Smith]], Kanadeesk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 4 mrt 2025, 20.49 (CET)
# [[Jane Bell]], Kanadeesk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 4 mrt 2025, 21.07 (CET)
# [[Myrtle Cook]], Kanadeesk sprintster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 4 mrt 2025, 21.13 (CET)
# [[Lina Radke]], Dútsk atlete - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 5 mrt 2025, 13.15 (CET)
# [[Ursula von der Leyen]], foarsitter Europeese Kommisje ---[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 7 mrt 2025, 10.41 (CET)
# [[Ethel Catherwood]], Kanadeesk heechspringster  - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 7 mrt 2025, 19.10 (CET)
# [[Halina Konopacka]], Poalsk diskuswerpster en keunstskilder - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 7 mrt 2025, 20.55 (CET)
# [[Andrea Berg]], Dútske sjongeres ---[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 10 mrt 2025, 20.47 (CET),
# [[Stella Agsteribbe]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 18.39 (CET)
# [[Petronella Burgerhof]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 18.52 (CET)
# [[Elka de Levie]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 19.08 (CET)
# [[Lea Nordheim]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 19.19 (CET)
# [[Ans Polak]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 19.30 (CET)
# [[Judikje Simons]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 19.45 (CET)
# [[Mien van den Berg]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.28 (CET)
# [[Co Stelma]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.28 (CET)
# [[Alie van den Bos]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.28 (CET)
# [[Annie van der Vegt]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.38 (CET)
# [[Petronella van Randwijk]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.46 (CET)
# [[Riek van Rumt]], Nederlânsk turnster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 11 mrt 2025, 20.55 (CET)
# [[Virginie Hériot]], Frânsk sylster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 22 mrt 2025, 15.55 (CET)
# [[Helen Meany]], Amerikaansk keunstdûkster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 22 mrt 2025, 17.53 (CET)
# [[Elizabeth Becker-Pinkston]], Amerikaansk keunstdûkster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 22 mrt 2025, 18.11 (CET)
# [[Helene Mayer]], Dútsk skermster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 26 mrt 2025, 11.41 (CET)
# [[Albina Osipowich]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 26 mrt 2025, 16.09 (CET)
# [[Loretta Schrijver]], Nederlânsk nijslêzer - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 27 mrt 2025, 18.48 (CET)
# [[Martha Norelius]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 28 mrt 2025, 13.39 (CET)
# [[Marie Braun]], Nederlânsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 28 mrt 2025, 14.59 (CET)
# [[Hilde Schrader]], Dútsk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 28 mrt 2025, 15.18 (CET)
# [[Adelaide Lambert]], Amerikaansk swimster - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 28 mrt 2025, 15.58 (CET)
# [[Loes van der Laan]], Drintsk presintatrise en waarfrou - [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 28 mrt 2025, 17.55  (CET)
# [[Omgong fan Spanje foar froulju 2025]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Spanje edysje 11 - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 8 mai 2025, 08.46 (CEST)
# [[Omgong fan Spanje foar froulju 2023]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Spanje edysje 9 - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 22 mai 2025, 14.04 (CEST)
# [[Omgong fan Spanje foar froulju 2022]], Meardeiske hurdfytswedstriid yn Spanje edysje 8 - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 22 mai 2025, 15.30 (CEST)
# [[UEFA Froulju's Euro 2025]], Europeesk kampioenskip fuotbal - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 1 jun 2025, 21.37 (CEST)
# [[Simona Brambilla]], Italjaansk non - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 5 jun 2025, 18.12 (CEST)
# [[Kittie]], Kanadeeske metalband - [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 23 jun 2025, 19.27 (CEST)

== Oanfolle siden july 2024 - july 2025 ==
# [[Femke Kok]], Frysk reedrydster - [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]]  ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 11 jan 2025, 10.50 (CET)
# [[Suzanne Schulting]], Frysk reedrydster - [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]]  ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 11 jan 2025, 17.54 (CET)
# [[Lily Bouwmeester]], Nederlânsk aktrise - [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 16 mrt 2025, 18.17 (CET)
# [[Loretta Schrijver]], Nederlânsk nijslêzer - [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 28 mrt 2025, 18.14 (CET)

== Nij oanmakke mar by it jiskefet setten july 2024 - july 2025 ==
* It kin barre dat in nij oanmakke side net foldocht dit kin wêze om't de frou as it ûnderwerp bygelyks net relevant is foar wikipedy, ''(De bourfrou, fan de bourfrou har bourfrou)'' en derom wiske wurdt. Dy siden komme yn dizze ûndersteande list te stean.
# Trea Arkema (2x) : ''neat dien dat in ensyklopedysk artikel rjochtfeardiget''
# ... : ''Reden fan wiskjen''
# ... :
# ...

[[Kategory:Froulju sûnder side Resultaten|2024]]</text>
      <sha1>5ld88jjc8iqvc1hlcf8sa8izmcmw35l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mauritsiusparkyt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>179618</id>
    <revision>
      <id>1198289</id>
      <parentid>1182383</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:59:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>tf</comment>
      <origin>1198289</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4334" sha1="fcgwvywl40tus2h2t7sqdscnilugxr5" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Mauritsiusparkyt
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mauritiussittich 2016 LePetrin.jpg|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[ealparkiten]] (''Psittacula'')
|Wittenskiplike namme= Psittacula eques
|Beskriuwer, jier    = [[Pieter Boddaert|Boddaert]], 1783
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals vu.svg]] [[IUCN-status]]: kwetsber
----
|lânkaart            = [[Ofbyld:Echo parakeet range.png|250px]]
}}
De '''Mauritsiusparkyt''' (''Psittacula eques'') is in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae'').

In ûndersyk yn 2015 troch it [[DNA]] fan 'e Mauritsiusparkyt te ferlikenjen mei in stik hûd dat oan 'e [[Reünionparkyt]] taskreaun wurdt, befêstige dat de fûgels ûndersoarten fan deselde soarte binne. Om't de Reünionparkyt it earst beskreaun waard, waard de binomiale namme fan 'e Réunionparkyt brûkt foar de soarte. Dêrfandinne waard de Reünion-ûndersoarte ''P. eques eques'', wylst de Mauritius-ûndersoarte ''P. eques echo'' waard. Harren neist besibbe fûgel wie de útstoarne [[Rodriguesparkyt]]. 

== Beskriuwing ==
De 34 oant 42 sm lange fûgel weaget 167-193 gram en hat in spanwiidte fan 49 oant 54 sm. De fûgel is hast hielendal grien (it wyfke is wat donkerder grien). It mantsje hat om 'e nekke in swarte en rôze bân en it wyfke in griene en in ûndúdlike swarte bân. De boppesnaffel fan it mantsje is read en de ûndersnaffel swartbrún, wylst de hiele snaffel fan wyfkes swart is. De hûd om 'e eagen is oranje en de poatsjes binne griis. Juvenilen ha in readoranje snaffel, mar as se krekt útflein binne ha se in swarte snaffel.

== Fersprieding ==
[[Ofbyld:Mauritius Black-River-Gorges-National-Park-01.jpg|thumb|left|Biotoop fan 'e griene Mauritiusparkyt.]]
Mauritsiusparkiten libje yn bosken mei lânseigen begroeiïng. Dêrfandinne is it ferspriedingsgebiet foar it grutste part beheind ta it [[Nasjonaal Park Black River Gorges]] yn it súdwesten fan Mauritsius.

== Gedrach ==
De fûgel libbet yn beammen en fral yn 'e krunen fan 'e beammen, dêr't er rêst en yt. Se hawwe harren nêst yn holtes fan âlde beammen en lizze meastentiids twa oant fjouwer wite aaien. It wyfkes briedt se út, wylst it mantsje foar iten soarget. De fûgel yt fruchten fan lânseigen planten, alhoewol't waarnommen is dat de fûgels ek fan yntrodusearre planten ite. De fûgel is net altiten monogaam en somtiden hâldt in mantsje der meardere briedende wyfkes op nei.

== Status ==
[[Ofbyld:Mauritius Parakeet group.jpg|thumb|left|Groep Mauritsiusparkiten.]]
De Reünionparkyt stoar yn 1732 út troch de jacht en de ferneatiging fan 'e bosken. De iere besikers op Mauritius joegen ek op 'e Mauritiusparkyt en troch de ferneatiging fan syn oarspronklike biotoop sakke it oantal fûgels fan 'e soarte yn 'e 20e iuw ta noch mar acht oant tolve eksimplaren yn 'e jierren 1980. Yn dy tiid waard de griene Mauritiusparkyt  as de meast seldsume pappegaai fan 'e wrâld oantsjut. Mei in soad krewearjen om de fûgels yn 'e jierren 1990 yn finzenskip te fokken, koe it útstjerren fan 'e soarte tefoarren kommen wurde. Yn 2007 waaard de status 'earnstich bedrige' oanpast nei 'bedrige'. Mei't de populaasje yn 2019 750 fûgels telde, waard de status fan 'e fûgel op 'e nij oanpast as 'kwetsber/gefoelich'.

{{boarnen|boarnefernijing=
* [https://www.iucnredlist.org/species/22685448/154065622 IUCN, oproppen 17 jannewaris 2025.]
* [https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/echo-parakeet-alexandrinus-eques Birdlife, oproppen 18 jannewaris 2025.]
* [https://ebird.org/species/maupar1 Ebird, oproppen 17 jannewaris 2025.]
* [https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=1B1E760896C3AE97 Avibase, oproppen 18 jannewaris 2025.]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Psittacula eques|Mauritsiusparkyt}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Bedrige fûgel]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Mauritsius]]</text>
      <sha1>fcgwvywl40tus2h2t7sqdscnilugxr5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Raphus cucullatus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>179728</id>
    <redirect title="Dodo" />
    <revision>
      <id>1198308</id>
      <parentid>1182736</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T00:01:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3660</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Robot: Dubbele doorverwijzing gecorrigeerd tot [[Dodo]]</comment>
      <origin>1198308</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18" sha1="7c6wmwrressaancmizeav4nab6bmz37" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Dodo]]</text>
      <sha1>7c6wmwrressaancmizeav4nab6bmz37</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Raphus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>179729</id>
    <redirect title="Dodo" />
    <revision>
      <id>1198309</id>
      <parentid>1182737</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T00:01:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3660</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Robot: Dubbele doorverwijzing gecorrigeerd tot [[Dodo]]</comment>
      <origin>1198309</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18" sha1="7c6wmwrressaancmizeav4nab6bmz37" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Dodo]]</text>
      <sha1>7c6wmwrressaancmizeav4nab6bmz37</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dodo's</title>
    <ns>0</ns>
    <id>179730</id>
    <redirect title="Dodo" />
    <revision>
      <id>1198310</id>
      <parentid>1182738</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T00:01:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3660</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Robot: Dubbele doorverwijzing gecorrigeerd tot [[Dodo]]</comment>
      <origin>1198310</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" sha1="6ldk44ihmidt5m5dtpg53wlm8ik97lh" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Dodo]]

[[Kategory:Fûgelskaai]]
[[Kategory:Dofûgel]]</text>
      <sha1>6ldk44ihmidt5m5dtpg53wlm8ik97lh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sessanbeker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183819</id>
    <revision>
      <id>1198251</id>
      <parentid>1198094</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T13:12:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mysha</username>
        <id>254</id>
      </contributor>
      <comment>/* Lokaasjes */ IJmar</comment>
      <origin>1198251</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3893" sha1="puv6e97xldz9a2js3czi1k47c5hs18o" xml:space="preserve">[[File:Sessanpokalen.jpg|thumb|Sessanbeker ([[Stokholm]] [[2004]]) ]]
[[Ofbyld:IDM Flensburg.jpg|thumb|Folkboaten werom fan in regatta op 'e Flensburgfjord]]
De '''Sessanbeker''', yn it Sweedsk &quot;Sessanpokalen&quot;, is yn  [[1957]] ynsteld troch de [[Sweden|Sweedske]] [[Sessan Line]], as in útdagingsbeker foar [[Noardske Folksboat]]en. De regels en de sylplakken wurde koordinearre troch it [[NFIA]]. 

De race is in freonlike ploegekriich, mei ploegen fan twa boaten. Ornaris alle twa jierren wurdt foar de Sessanbeker syld. Fòàr 1976, wie dat as yn kriich sile yn Sweden tusken ploegen fan stêden oan de Sweedske westkust. Sûnt 1976 is it in ynternasjonale regatta dy't alle twa jier syld wurdt yn [[Denemark]], [[Dútslân]], [[Sweden]] of it [[Feriene Keninkryk]]. De boaten binne lykwols lokale boaten, mei allinnich de skipper en ien oare siler part fan de besykjende ploech, en foar de tredde persoan immen fan it gastlân.
De winners hâlde de trofee oant it folgjende evenemint, en hja moatte dy yn goede tastân hâlde. Dat omfiemet it skjin hâlden, mar ek ferantwurdlikens foar it fersekerjen wylst de trofee yn harren soarch is.

== Lokaasjes ==
* [[1952]]: [[Goateboarch]]: Wûn troch [[Göteborgs Folkbåtsklubb]].
* [[1954]]: Goateboarch: Wûn troch [[Norrköping]].
* [[1955]]: [[Rastaholm]]: Wûn troch Goateboarch.
* [[1961]]: [[Rasta]]
* [[1967]]: Wûn troch [[Stokholm]]
* [[1968]]: Wûn troch Goateboarch
* [[1972]]: Goateboarch: Wûn troch Goateboarch
Begjin fan ynternasjonale organisasje:
* [[1973]]: [[Finlân]] - [[Helsinki]]: Wûn troch [[Hangö]], Finlân.
* [[1974]]: Sweden - [[Nyborg]]: Wûn troch [[Kerteminde]], [[Denemark]].
* [[1975]]: Sweden - Goateboarch: Wûn troch Goateboarch. 
Formeel begjin fan de ynternasjonale regattas:
* [[1976]]: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1977]]: Wûn troch [[Folkebootsflotte Schleswig]], Dútslân.
* [[1978]]: Wûn troch [[Kerteminde Sejlklub]], Denemark.
* [[1979]]: Wûn troch Súd- en Eastkust.
* [[1980]]: Denemark - [[Rungsted]] ([[Sont]]): Wûn troch Folkboatsfloat [[Kiel]]/[[ Sleeswyk]], Dútslân.
* [[1981]]: Dútslân: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1982]]: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1983]]: Wûn troch [[Roskilde Sejlklub]], Denemark.
* [[1984]]: Wûn troch [[Hellerup Sejlklub]], Denemark.
* [[1986]]: Wûn troch [[Naantali]]/[[Turku]], Finlân.
* [[1987]]: Wûn troch [[Tranås Sydkustens Folkbåtsklubb]], Sweden.
* [[1989]]: Dútslân - [[Berlin]] ([[Wannsee]]); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Kerteminde Sejlklub]].
* [[1993]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Blekinge Folkbåtsflottilj]]
* [[1994]]: Denemark - Kerteminde: Wûn troch de [[Schlei]]-[[float]].
* [[1997]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Schlei-Segel-Club]].
* [[1998]]: Sweden - Stokholm; organisearre troch [[Vikingarnas Segelsällskap]]: Wûn troch in Deenske ploech.
* [[2004]]: Sweden - Stokholm; organisearre troch [[Vikingarnas Segelsällskap]]: Wûn troch de Deenske ploech.
* [[2008]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]];
* [[2014]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglervereinigung 1903]]: Wûn troch Kolding.
* Troch umstannichheden gjin treffen.
* [[2022]]: [[Feriene Keninkryk]] - [[Lymington]] (Solent); organiseare troch de [[Royal Lymington Yacht Club]]: Wûn troch in Deenske ploech.
Takomst:
* [[2025]]: [[Nederlân]] - [[Muiden]] ([[IJmar]]); organisearre troch de [[KNZ&amp;RV]].
* [[2027]]: Noch net oanwiisd.

== Boarnen ==
* [https://web.archive.org/web/20231129083126/http://folkbat.se/pdf/sp.pdf Stadskappseglingarna // Sessanpokalen]

[[Kategory:Sweedske sportpriis]]
[[Kategory:Silen yn Sweden]]
[[Kategory:Priis of ûnderskieding ynsteld yn 1957]]</text>
      <sha1>puv6e97xldz9a2js3czi1k47c5hs18o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198256</id>
      <parentid>1198251</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T13:52:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mysha</username>
        <id>254</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>FolkSboaten, nei oerlis</comment>
      <origin>1198256</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3895" sha1="7vrq15s1kjfd9kkxpqegbzl9oh8qq1f" xml:space="preserve">[[File:Sessanpokalen.jpg|thumb|Sessanbeker ([[Stokholm]] [[2004]]) ]]
[[Ofbyld:IDM Flensburg.jpg|thumb|Folksboaten werom fan in regatta op 'e Flensburgfjord]]
De '''Sessanbeker''', yn it Sweedsk &quot;Sessanpokalen&quot;, is yn  [[1957]] ynsteld troch de [[Sweden|Sweedske]] [[Sessan Line]], as in útdagingsbeker foar [[Noardske Folksboat]]en. De regels en de sylplakken wurde koordinearre troch it [[NFIA]]. 

De race is in freonlike ploegekriich, mei ploegen fan twa boaten. Ornaris alle twa jierren wurdt foar de Sessanbeker syld. Fòàr 1976, wie dat as yn kriich sile yn Sweden tusken ploegen fan stêden oan de Sweedske westkust. Sûnt 1976 is it in ynternasjonale regatta dy't alle twa jier syld wurdt yn [[Denemark]], [[Dútslân]], [[Sweden]] of it [[Feriene Keninkryk]]. De boaten binne lykwols lokale boaten, mei allinnich de skipper en ien oare siler part fan de besykjende ploech, en foar de tredde persoan immen fan it gastlân.
De winners hâlde de trofee oant it folgjende evenemint, en hja moatte dy yn goede tastân hâlde. Dat omfiemet it skjin hâlden, mar ek ferantwurdlikens foar it fersekerjen wylst de trofee yn harren soarch is.

== Lokaasjes ==
* [[1952]]: [[Goateboarch]]: Wûn troch [[Göteborgs Folkbåtsklubb]].
* [[1954]]: Goateboarch: Wûn troch [[Norrköping]].
* [[1955]]: [[Rastaholm]]: Wûn troch Goateboarch.
* [[1961]]: [[Rasta]]
* [[1967]]: Wûn troch [[Stokholm]]
* [[1968]]: Wûn troch Goateboarch
* [[1972]]: Goateboarch: Wûn troch Goateboarch
Begjin fan ynternasjonale organisasje:
* [[1973]]: [[Finlân]] - [[Helsinki]]: Wûn troch [[Hangö]], Finlân.
* [[1974]]: Sweden - [[Nyborg]]: Wûn troch [[Kerteminde]], [[Denemark]].
* [[1975]]: Sweden - Goateboarch: Wûn troch Goateboarch. 
Formeel begjin fan de ynternasjonale regattas:
* [[1976]]: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1977]]: Wûn troch [[Folkebootsflotte Schleswig]], Dútslân.
* [[1978]]: Wûn troch [[Kerteminde Sejlklub]], Denemark.
* [[1979]]: Wûn troch Súd- en Eastkust.
* [[1980]]: Denemark - [[Rungsted]] ([[Sont]]): Wûn troch Folksboatsfloat [[Kiel]]/[[ Sleeswyk]], Dútslân.
* [[1981]]: Dútslân: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1982]]: Wûn troch [[Ostkustens Folkbåtsklubb]].
* [[1983]]: Wûn troch [[Roskilde Sejlklub]], Denemark.
* [[1984]]: Wûn troch [[Hellerup Sejlklub]], Denemark.
* [[1986]]: Wûn troch [[Naantali]]/[[Turku]], Finlân.
* [[1987]]: Wûn troch [[Tranås Sydkustens Folkbåtsklubb]], Sweden.
* [[1989]]: Dútslân - [[Berlin]] ([[Wannsee]]); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Kerteminde Sejlklub]].
* [[1993]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Blekinge Folkbåtsflottilj]]
* [[1994]]: Denemark - Kerteminde: Wûn troch de [[Schlei]]-[[float]].
* [[1997]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]]: Wûn troch [[Schlei-Segel-Club]].
* [[1998]]: Sweden - Stokholm; organisearre troch [[Vikingarnas Segelsällskap]]: Wûn troch in Deenske ploech.
* [[2004]]: Sweden - Stokholm; organisearre troch [[Vikingarnas Segelsällskap]]: Wûn troch de Deenske ploech.
* [[2008]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglerverein Stößensee]];
* [[2014]]: Dútslân - Berlin (Wannsee); organisearre troch [[Seglervereinigung 1903]]: Wûn troch Kolding.
* Troch umstannichheden gjin treffen.
* [[2022]]: [[Feriene Keninkryk]] - [[Lymington]] (Solent); organiseare troch de [[Royal Lymington Yacht Club]]: Wûn troch in Deenske ploech.
Takomst:
* [[2025]]: [[Nederlân]] - [[Muiden]] ([[IJmar]]); organisearre troch de [[KNZ&amp;RV]].
* [[2027]]: Noch net oanwiisd.

== Boarnen ==
* [https://web.archive.org/web/20231129083126/http://folkbat.se/pdf/sp.pdf Stadskappseglingarna // Sessanpokalen]

[[Kategory:Sweedske sportpriis]]
[[Kategory:Silen yn Sweden]]
[[Kategory:Priis of ûnderskieding ynsteld yn 1957]]</text>
      <sha1>7vrq15s1kjfd9kkxpqegbzl9oh8qq1f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gymnophaps albertisii</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183832</id>
    <redirect title="Papoeaberchdo" />
    <revision>
      <id>1198311</id>
      <parentid>1198067</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T00:01:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Xqbot</username>
        <id>3660</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Robot: Dubbele doorverwijzing gecorrigeerd tot [[Papoeaberchdo]]</comment>
      <origin>1198311</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" sha1="tmatnisalwnbjt89tgdr2ddx2v8f98k" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Papoeaberchdo]]</text>
      <sha1>tmatnisalwnbjt89tgdr2ddx2v8f98k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mûne fan Werkendam</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183894</id>
    <revision>
      <id>1198278</id>
      <parentid>1198228</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:38:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1198278</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3670" sha1="11048q4la7c549znc1qk03wuyphb0id" xml:space="preserve">{{Ynfoboks mûne
| namme                       = Vervoorne Mûne
| ôfbylding                   = 2025 Mûne fan Werkendam.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = 
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Altena.svg|border|20px]] [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Werkendam vlag.svg|20px]] [[Werkendam]]
| adres                       = Schans 22A
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_48_4.6_N_4_54_59.5_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°48'N 4°54'E}}
| type mûne                   = [[muonts (mole)|muonts]]
| funksje                     = [[poldermûne]]
| oarspronklik gebrûk         =     
| flecht                      = 22 m
| boujier                     = 1700
| sloopjier                   = 
| eigner                      = 
| monumintale status          = [[ryksmonumint]]
| monumintnûmer               = [https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/38669 38669]
| webside                     = [https://molensheusdenenaltena.nl/vervoorne-molen/ molensheusdenenaltena.nl]
| mapname                     = Noard-Brabân
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51           
| lat_min                     = 48
| lat_sec                     = 04.6
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 54
| lon_sec                     = 59.5
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Vervoorne Mûne''' is in [[poldermûne]] oan 'e Schenkeldijk yn [[Werkendam]] yn 'e gemeente [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]. 

De om 1700 hinne boude mûne tsjinne om 'e Vervoorne Polder te bemeallen en ferfong in eardere [[wipmûne]]. De [[Muonts (mole)|muonts]] is in houten achtkante mûne, útrist mei in skeprêd mei in diameter fan 5,71 m.

Oant 1934 mealle de mûne de polder allinnich op wynkrêft drûch, dêrnei is in elektromotor ynboud. Yn it lêste oarlochsjier waard de wynkrêft wer brûkt, oant de grutte ruilferkaveling fan 'e jierren 1960. Dêrnei rekke de mûne yn ferfal, mar yn 1969 folge in restauraasje en de mûne krige nij reid en in nije binnenroede. Sûnt koe de mûne wer draaie, mar troch it legere peil nei de ruilferkaveling stie de wetterrin drûch. Yn 1975 waard in sirkwy oanlein, sadat it rêd wer wetter skeppe koe.    

Nei 2000 is de mûne stadichoan fierder opknapt. Yn desimber 2005 krige de mûne in nije bûtenroede. 

De mûne is yn 2020 stilset om't der fersakkingen wiene en de mûne rjochtset wurde moast. Ek is doe de binnenroede fan 'e jierren 1960 ferfongen troch in nije binnenroede. Yn 'e maitiid fan 2021 koe de mûne wer iepene wurde.     

Eigner is de mûnestifting Land van Heusden &amp; Altena. De mûne is op ôfspraak te besjen.

== Keppeling om utens ==
*{{nl}} [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01202 Mûnedatabase]
*{{nl}} [https://www.molens.nl/ontdek-molens/alle-molens/vervoornemolen-te-werkendam De Hollânske Mûne]
 
{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01202 Mûnedatabase]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Vervoorne Molen|Vervoorne Mûne}}
}}
{{DEFAULTSORT:Mune, Werkendam}}
[[Kategory:Werkendam]]
[[Kategory:Mole yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1700]]
[[Kategory:Ryksmonumint yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Muonts (mole)]]</text>
      <sha1>11048q4la7c549znc1qk03wuyphb0id</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198319</id>
      <parentid>1198278</parentid>
      <timestamp>2025-06-24T09:05:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>+ kt</comment>
      <origin>1198319</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3717" sha1="1gjrjlb4uh5ia3i8xijo117t2k75wi6" xml:space="preserve">{{Ynfoboks mûne
| namme                       = Vervoorne Mûne
| ôfbylding                   = 2025 Mûne fan Werkendam.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = 
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Altena.svg|border|20px]] [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Werkendam vlag.svg|20px]] [[Werkendam]]
| adres                       = Schans 22A
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_48_4.6_N_4_54_59.5_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°48'N 4°54'E}}
| type mûne                   = [[muonts (mole)|muonts]]
| funksje                     = [[poldermûne]]
| oarspronklik gebrûk         =     
| flecht                      = 22 m
| boujier                     = 1700
| sloopjier                   = 
| eigner                      = 
| monumintale status          = [[ryksmonumint]]
| monumintnûmer               = [https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/38669 38669]
| webside                     = [https://molensheusdenenaltena.nl/vervoorne-molen/ molensheusdenenaltena.nl]
| mapname                     = Noard-Brabân
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51           
| lat_min                     = 48
| lat_sec                     = 04.6
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 54
| lon_sec                     = 59.5
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Vervoorne Mûne''' is in [[poldermûne]] oan 'e Schenkeldijk yn [[Werkendam]] yn 'e gemeente [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]. 

De om 1700 hinne boude mûne tsjinne om 'e Vervoorne Polder te bemeallen en ferfong in eardere [[wipmûne]]. De [[Muonts (mole)|muonts]] is in houten achtkante mûne, útrist mei in skeprêd mei in diameter fan 5,71 m.

Oant 1934 mealle de mûne de polder allinnich op wynkrêft drûch, dêrnei is in elektromotor ynboud. Yn it lêste oarlochsjier waard de wynkrêft wer brûkt, oant de grutte ruilferkaveling fan 'e jierren 1960. Dêrnei rekke de mûne yn ferfal, mar yn 1969 folge in restauraasje en de mûne krige nij reid en in nije binnenroede. Sûnt koe de mûne wer draaie, mar troch it legere peil nei de ruilferkaveling stie de wetterrin drûch. Yn 1975 waard in sirkwy oanlein, sadat it rêd wer wetter skeppe koe.    

Nei 2000 is de mûne stadichoan fierder opknapt. Yn desimber 2005 krige de mûne in nije bûtenroede. 

De mûne is yn 2020 stilset om't der fersakkingen wiene en de mûne rjochtset wurde moast. Ek is doe de binnenroede fan 'e jierren 1960 ferfongen troch in nije binnenroede. Yn 'e maitiid fan 2021 koe de mûne wer iepene wurde.     

Eigner is de mûnestifting Land van Heusden &amp; Altena. De mûne is op ôfspraak te besjen.

== Keppeling om utens ==
*{{nl}} [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01202 Mûnedatabase]
*{{nl}} [https://www.molens.nl/ontdek-molens/alle-molens/vervoornemolen-te-werkendam De Hollânske Mûne]
 
{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01202 Mûnedatabase]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Vervoorne Molen|Vervoorne Mûne}}
}}
{{DEFAULTSORT:Mune, Werkendam}}
[[Kategory:Werkendam]]
[[Kategory:Mole yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Altena (Noard-Brabân)]]
[[Kategory:Bouwurk út 1700]]
[[Kategory:Ryksmonumint yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Muonts (mole)]]</text>
      <sha1>1gjrjlb4uh5ia3i8xijo117t2k75wi6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sint-Falentinustsjerke (Poppel)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183897</id>
    <revision>
      <id>1198284</id>
      <parentid>1198237</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:54:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>namme yn tekst gelykmakke oan namme yn titel</comment>
      <origin>1198284</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5144" sha1="i0wux6sazbcsxhdg03vvgc2el7h96ml" xml:space="preserve">{{Ynfoboks tsjerkegebou
| namme                       = Sint-Falentinustsjerke
| ôfbylding                   = 2025 Sint-Falentinustsjerke, Poppel.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Belgium.svg|border|20px]] [[Belgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Antwerp.svg|border|20px]] [[Antwerpen (provinsje)|Antwerpen]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Ravels.svg|border|20px]] [[Ravels]] 
| bestjoerlike ienheid 3      =
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Poppel]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|50_51_09.4_N_2_43_17.1_E_scale:12500_type:landmark_region:BE|50°51'N 2°43'E}}
| tsjerkegenoatskip           = &lt;small&gt;[[Roomsk Katolike Tsjerke]]&lt;/small&gt;
| bisdom                      = [[Bisdom Antwerpen|Antwerpen]]
| aartsbisdom                 = 
| patroanhillige              =  
| status                      =
| arsjitekt                   = 
| yngenieur                   = 
| boujier                     =       
| sloopjier                   = 
| boustyl                     = [[gotyk]]
| hichte                      = 
| monumintale status          = beskerme monumint
| monumintnûmer               = [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/75638 75638]
| webside                     = 
| mapname                     = Belgje-reliëf 
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51
| lat_min                     = 26
| lat_sec                     = 45.48
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 5
| lon_min                     = 2
| lon_sec                     = 20.14
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Sint-Falentinustsjerke''' is de [[parochy]]tsjerke fan [[Poppel]] in plak yn 'e [[Belgje|Belgyske]] gemeente [[Ravels]].

== Skiednis ==
De earste fermelding fan in tsjerke yn Poppel datearret fan 1211, doe't de [[patronaatsrjocht]]en fan 'e [[parochy]] troch it Sint-Servaas-kapittel yn [[Maastricht]] oerdroegen waard oan 'e Abdij fan Tongerlo. Oant 1823 wie de preester fan 'e tsjerke hyltiten in [[Norbertinen|norbertyn]] út [[Tongerlo (Antwerpen)|Tongerlo]].

De hjoeddeiske tsjerke giet werom op 1520, mar waard yn 'e [[Tachtichjierrige Kriich]] fernijd. It [[Tolvejierrich Bestân]] (1609-1621) waard brûkt om de tsjerke te werbouwen, mar net lang dêrnei waard de spits troch de bliksem rekke en moast dy werboud wurde.

Tusken 1906 oant 1909 waard de tsjerke útwreide, wêrby't de sydskippen langer en breder makke waarden. Yn'e jierren 1911-1912 waarden yn [[Neogotyk|neogoatyske]] styl in nij [[doksaal]] en in [[Heechalter|haadalter]] tafoege 

Op 11 maaie 1940 rekke de tsjerke slim skansearre troch in [[Dútslân|Dútsk]] bombardemint. De brânskildere ramen waarden ferneatige. Yn 1941 waard de skea reparearre. Op 3 oktober 1944 waard de spits by besjittingen delhelle. Nei de oarloch waard de spits werboud en binne ek nije brânskildere ramen set.

== Arsjitektuer ==
De tsjerke is in [[Skip (tsjerke)|trijeskippige]] [[krústsjerke]] en as in [[pseudobasilyk]] boud. It skip, it fiifsidige [[Koer (tsjerke)|koer]] en it [[dwersskip]] binne yn 17e-iuwske goatyske styl, de neogoatyske sydskippen binne út it begjin fan 'e 20e iuw. De healynboude trijelidde toer is in fertsjintwurdiger fan 'e Kempyske gotyk. Oan 'e súdkant fan 'e toer is in mearhoekige treptoer.

== Ynterieur ==
Yn 'e tsjerke stiet in 15e-iuwsk [[retabel]] mei foarstellingen út it libben fan [[Marije (mem fan Jezus)|Us-Leaffrou]]. In alterstik fan Sint-Antonius Abt is fan 1766, Der binne skilderijen fan [[Augustinus|Sint-Augustinus]] (17e iuw), [[Falentyn (hillige)|Sint-Falentyn]] (2e helte 17e iuw) en [[Norbertus fan Gennep|Sint-Norbertus]] dy't it Hillich Sakramint oanbidt (18e iuw). 

Fierder is der in 15e-iuwsk byld fan [[Anne (hillige)|Sint-Anne]], in 15e-iuwske Madonna, in 16e-iuwske [[Jezus (tradisjoneel-kristlik)|Kristus]] mei wrâldbol, in byld fan [[Anne Trijeresom]] (likernôch 1500), [[Petrus (apostel)|Petrus]] en [[Paulus (apostel)|Paulus]] (17e iuw) en 18e-iuwske bylden fan Augustinus, Norbertus, [[Fransiskus Ksavearius]] en de fjouwer evangelisten (18e iuw). Fierder binne der ek noch bylden út de 19e of de 20e iuw.     

It haadalter fan sânstien is út 1911. [[Koarbank]]en, de [[kommunybank]], de [[preekstoel]] en de [[Bychtstoel|bychtstuollen]] binne 18e-iuwsk.

== Oargel ==
It [[Tsjerkeoargel|oargel]] datearret út de 2e helte fan 'e 18e iuw en wurdt taskreaun oan Delhaye.
{{boarnen|boarnefernijing=
* [https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/75638 Unreplik Guod Erfgoed, Belgje, oproppen 23 juny 2025]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Sint-Valentinuskerk Poppel|Falentinustsjerke, Poppel}} 
}}
{{DEFAULTSORT:Falentinustsjerke, Poppel}}
[[Kategory:Poppel]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Antwerpen]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje]]
[[Kategory:Bouwurk út de 16e iuw]]</text>
      <sha1>i0wux6sazbcsxhdg03vvgc2el7h96ml</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bisdom Antwerpen</title>
    <ns>14</ns>
    <id>183901</id>
    <revision>
      <id>1198285</id>
      <parentid>1198242</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <origin>1198285</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="197" sha1="0recsbld76r7s86oshu7levtx0yi3sq" xml:space="preserve">{{Commonscat|Roman Catholic Diocese of Antwerp}}
[[Kategory:Religy yn Belgje]]
[[Kategory:Bisdom yn Belgje|Antwerpen]]
[[Kategory:Antwerpen (provinsje)]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1559]]</text>
      <sha1>0recsbld76r7s86oshu7levtx0yi3sq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omroep Brabant (Nederlân)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183903</id>
    <revision>
      <id>1198245</id>
      <timestamp>2025-06-23T12:17:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Omroep Brabant (Nederlân)</comment>
      <origin>1198245</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2081" sha1="q3xz24w4sx4bm5qfjqycqksuderxrfy" xml:space="preserve">{{Ynfoboks telefyzje- en radiostjoerder
| namme                       = Omroep Brabant
| ôfbylding                   = Omroep Brabant logo.png
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = ''Logo Omroep Brabant''
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| medium                      = [[Radio]],&lt;br&gt;[[Telefyzje]]
| taal                        = [[Nederlânsk]]
| oprjochte                   = [[1 septimber]] [[1976]]
| opheft                      =
| ûntstien út                 = 
| opgien yn                   =
| sjenre                      =
| slogan                      = ''Het gevoel van hier ''
| eigner                      = 
| haadkertier                 = [[Son (Nederlân)|Son]]
| ûntfangstgebiet             = {{NL-NBf}}
| AM                          =
| FM                          = 87.6 MHz, 91.0 MHz, 91.9 MHz, 95.8 MHz
| DAB+                        = kanaal 7A
| (Digitale) telefyzje        =
| webside                     =  [https://www.omroepbrabant.nl omroepbrabant.nl]
}}
'''Omroep Brabant''' is de regionale publike omrop fan de [[Nederlân|Nederlânske]] provinsje [[Noard-Brabân]]. 

Omroep Brabant gie offisjeel op [[1 septimber]] [[1976]] yn de loft, en makke ynearsten radio foar Eindhoven en omkriten. Sûnt septimber [[1997]] is Omroep Brabant aktyf op telefyzje, de studio sit yn [[Son (Nederlân)|Son]]. De stjoerder makket nijs-, ynformaasje - en muzykprogramma's. De Omrop is te belústerjen fia FM, fia ynternet en ek fia DAB+. 

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* {{nl}} [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2013/11/07/overzicht-rampenzenders rijksoverheid.nl, 13-7-2013, Overzicht rampenzenders - Publicatie - Rijksoverheid.nl ''Riedplachte op 23-6-2025'']
* {{nl}} [https://www.omroepbrabant.nl/over-omroep-brabant Omroep Brabant, Alles over Omroep Brabant ''Riedplachte op 23-6-2025'']
{{commonscat|Omroep Brabant}}
}}

[[Kategory:Nederlânske telefyzjestjoerder]]
[[Kategory:Nederlânske radiostjoerder]]
[[Kategory:Kultuer yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1976]]</text>
      <sha1>q3xz24w4sx4bm5qfjqycqksuderxrfy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Oerlis:Sessanbeker</title>
    <ns>1</ns>
    <id>183904</id>
    <revision>
      <id>1198247</id>
      <timestamp>2025-06-23T12:58:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mysha</username>
        <id>254</id>
      </contributor>
      <comment>/* Folk ... boat? */ nije seksje</comment>
      <origin>1198247</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="255" sha1="le5dodqdwdhyv9vk8oobawb3yqlo85p" xml:space="preserve">== Folk ... boat? ==

Wy hawwe no in striid foar ''Folksboaten'', dêr't wy by sjogge hoe't ''Folkboaten'' by weromkomme. Wiswier, is ien fan harren krekt, mar hokker? [[Meidogger:Mysha|Mysha]] ([[Meidogger oerlis:Mysha|oerlis]]) 23 jun 2025, 14.58 (CEST)</text>
      <sha1>le5dodqdwdhyv9vk8oobawb3yqlo85p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198255</id>
      <parentid>1198247</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T13:23:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>/* Folk ... boat? */ Antwurd</comment>
      <origin>1198255</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="466" sha1="ki7lp2ujps9t0l4mioihrhk9noamssd" xml:space="preserve">== Folk ... boat? ==

Wy hawwe no in striid foar ''Folksboaten'', dêr't wy by sjogge hoe't ''Folkboaten'' by weromkomme. Wiswier, is ien fan harren krekt, mar hokker? [[Meidogger:Mysha|Mysha]] ([[Meidogger oerlis:Mysha|oerlis]]) 23 jun 2025, 14.58 (CEST)

:Mysha. Wy hawwe gjin striid. 'Folkboat' wie mar in tikflater. Jo meie seze wat de bêste is (as taal- en boatsjeman). [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 23 jun 2025, 15.23 (CEST)</text>
      <sha1>ki7lp2ujps9t0l4mioihrhk9noamssd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198257</id>
      <parentid>1198255</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T13:56:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mysha</username>
        <id>254</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>FolkSboaten</comment>
      <origin>1198257</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="709" sha1="306sbtcfakx20u1pwivzmbd1vvgeqk2" xml:space="preserve">== Folk ... boat? ==

Wy hawwe no in striid foar ''Folksboaten'', dêr't wy by sjogge hoe't ''Folkboaten'' by weromkomme. Wiswier, is ien fan harren krekt, mar hokker? [[Meidogger:Mysha|Mysha]] ([[Meidogger oerlis:Mysha|oerlis]]) 23 jun 2025, 14.58 (CEST)

:Mysha. Wy hawwe gjin striid. 'Folkboat' wie mar in tikflater. Jo meie seze wat de bêste is (as taal- en boatsjeman). [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 23 jun 2025, 15.23 (CEST)
:: Nee, der wie striid foar de sylboaten; hawar, wy hawwe no ''Folksboaten'', dêr't it Frysk is. (It it Dútske, Deenske, as Sweedske namme binne, haw ik de al-as-net S sa litten. [[Meidogger:Mysha|Mysha]] ([[Meidogger oerlis:Mysha|oerlis]])</text>
      <sha1>306sbtcfakx20u1pwivzmbd1vvgeqk2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omroep Zeeland</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183905</id>
    <revision>
      <id>1198249</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:02:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Omroep Zeeland</comment>
      <origin>1198249</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2461" sha1="h0gtc5rp8a2ressp4y1ew4y9cg1002o" xml:space="preserve">{{Ynfoboks telefyzje- en radiostjoerder
| namme                       = Omroep Zeeland
| ôfbylding                   = Logo omroep Zeeland.png
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = ''Logo Omroep Zeeland''
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| medium                      = [[Radio]],&lt;br&gt;[[Telefyzje]]
| taal                        = [[Nederlânsk]],&lt;br&gt;[[Siuwsk]]
| oprjochte                   = [[13 july]] [[1988]]
| opheft                      =
| ûntstien út                 = 
| opgien yn                   =
| sjenre                      =
| slogan                      = 
| eigner                      = Stifting Omroep Zeeland
| haadkertier                 = [[Oost-Souburg]]
| ûntfangstgebiet             = {{NL-ZLf}}
| AM                          =
| FM                          = 87,9 MHz, 98,4 MHz
| DAB+                        = kanaal 5B
| (Digitale) telefyzje        =
| webside                     =  [https://www.omroepzeeland.nl/ omroepzeeland.nl]
}}
'''Omroep Zeeland''' is de regionale publike omrop fan de [[Nederlân|Nederlânske]] provinsje [[Seelân]]. 

Stifting Omroep Zeeland, oprjochte op [[13 july]] [[1988]], is op [[1 jannewaris]] [[1990]] as ien fan de lêste regionale publike omroppen úteinset mei radio-útstjoeringen út de studio yn Oost-Souburg wei. Op [[1 oktober]] [[1997]] binne de aktiviteiten útwreide mei útstjoeringen op televyzje. In maaie [[2024]] waard bekend dat Omroep Zeeland nei 35 jaar fanút Oost-Souburg útstjoerd te hawwen, ferhúzjen giet, de omrop sil yn [[2026]] nei in nij te bouwen gebou yn [[Flissingen (stêd)|Flissingen]]. De stjoerder makket nijs-, ynformaasje - en muzykprogramma's. De Omrop is te belústerjen fia FM, fia ynternet en ek fia DAB+. 

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* {{nl}} [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2013/11/07/overzicht-rampenzenders rijksoverheid.nl, 13-7-2013, Overzicht rampenzenders - Publicatie - Rijksoverheid.nl ''Riedplachte op 23-6-2025'']
* {{nl}} [https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16493769/omroep-zeeland-verhuist-na-35-jaar-naar-vlissingen-dit-zijn-de-plannen Omroep Zeeland, 8-5-2024, Omroep Zeeland verhuist na 35 jaar naar Vlissingen, dit zijn de plannen ''Riedplachte op 23-6-2025'']
{{commonscat|Omroep Zeeland}}
}}

[[Kategory:Nederlânske telefyzjestjoerder]]
[[Kategory:Nederlânske radiostjoerder]]
[[Kategory:Kultuer yn Seelân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1988]]</text>
      <sha1>h0gtc5rp8a2ressp4y1ew4y9cg1002o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198279</id>
      <parentid>1198249</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:40:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>red.</comment>
      <origin>1198279</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2460" sha1="c88fun5qum55usgkx41b43a7mj8lxw8" xml:space="preserve">{{Ynfoboks telefyzje- en radiostjoerder
| namme                       = Omroep Zeeland
| ôfbylding                   = Logo omroep Zeeland.png
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = ''Logo Omroep Zeeland''
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| medium                      = [[Radio]],&lt;br&gt;[[Telefyzje]]
| taal                        = [[Nederlânsk]],&lt;br&gt;[[Siuwsk]]
| oprjochte                   = [[13 july]] [[1988]]
| opheft                      =
| ûntstien út                 = 
| opgien yn                   =
| sjenre                      =
| slogan                      = 
| eigner                      = Stifting Omroep Zeeland
| haadkertier                 = [[Oost-Souburg]]
| ûntfangstgebiet             = {{NL-ZLf}}
| AM                          =
| FM                          = 87,9 MHz, 98,4 MHz
| DAB+                        = kanaal 5B
| (Digitale) telefyzje        =
| webside                     =  [https://www.omroepzeeland.nl/ omroepzeeland.nl]
}}
'''Omroep Zeeland''' is de regionale publike omrop fan de [[Nederlân|Nederlânske]] provinsje [[Seelân]]. 

Stifting Omroep Zeeland, oprjochte op [[13 july]] [[1988]], is op [[1 jannewaris]] [[1990]] as ien fan de lêste regionale publike omroppen úteinset mei radio-útstjoeringen út de studio yn Oost-Souburg wei. Op [[1 oktober]] [[1997]] binne de aktiviteiten útwreide mei útstjoeringen op telefyzje. In maaie [[2024]] waard bekend dat Omroep Zeeland nei 35 jaar út Oost-Souburg wei útstjoerd te hawwen, ferhúzjen sil. De omrop sil yn [[2026]] nei in nij te bouwen gebou yn [[Flissingen (stêd)|Flissingen]]. De stjoerder makket nijs-, ynformaasje- en muzykprogramma's. De Omrop is te belústerjen fia FM, fia ynternet en ek fia DAB+. 

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* {{nl}} [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/publicaties/2013/11/07/overzicht-rampenzenders rijksoverheid.nl, 13-7-2013, Overzicht rampenzenders - Publicatie - Rijksoverheid.nl ''Riedplachte op 23-6-2025'']
* {{nl}} [https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/16493769/omroep-zeeland-verhuist-na-35-jaar-naar-vlissingen-dit-zijn-de-plannen Omroep Zeeland, 8-5-2024, Omroep Zeeland verhuist na 35 jaar naar Vlissingen, dit zijn de plannen ''Riedplachte op 23-6-2025'']
{{commonscat|Omroep Zeeland}}
}}

[[Kategory:Nederlânske telefyzjestjoerder]]
[[Kategory:Nederlânske radiostjoerder]]
[[Kategory:Kultuer yn Seelân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1988]]</text>
      <sha1>c88fun5qum55usgkx41b43a7mj8lxw8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:BisdommenBelgje</title>
    <ns>10</ns>
    <id>183906</id>
    <revision>
      <id>1198250</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:12:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{| id=&quot;toc&quot; style=&quot;font-size:90%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both; margin:auto;&quot; width=&quot;100%&quot; ! align=&quot;center&quot; width=&quot;2%&quot; | [[Ofbyld:Flag of Vatican City (2001–2023, 2-3).svg|35px|border]] ! align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#ccccff&quot; width=&quot;100%&quot; | Roomsk-katolike bisdommen yn Belgje ! align=&quot;center&quot; width=&quot;2%&quot; | [[Ofbyld:Flag of Belgium.svg|30px|border]] |- | align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; colspan=&quot;3&quot; | Bis...&quot;</comment>
      <origin>1198250</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="765" sha1="9fry2gpx0sw5b0pf11ntb1uqcybopol" xml:space="preserve">{| id=&quot;toc&quot; style=&quot;font-size:90%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both; margin:auto;&quot; width=&quot;100%&quot;
! align=&quot;center&quot; width=&quot;2%&quot; | [[Ofbyld:Flag of Vatican City (2001–2023, 2-3).svg|35px|border]]
! align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#ccccff&quot; width=&quot;100%&quot; | Roomsk-katolike bisdommen yn Belgje
! align=&quot;center&quot; width=&quot;2%&quot; | [[Ofbyld:Flag of Belgium.svg|30px|border]]
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot; colspan=&quot;3&quot; | [[Bisdom Antwerpen]] • [[Bisdom Brugge]] • [[Bisdom Gint]] • [[Bisdom Hasselt]] • [[Bisdom Luik]] • [[Bisdom Namen]] • [[Bisdom Doarnik]] • &lt;br&gt;
|-
|colspan=&quot;3&quot;|{{Bewurklinks|Berjocht:BisdommenBelgje}}
|}
&lt;noinclude&gt;[[Kategory:Berjocht: Navigaasje Belgje|Bisdommen]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9fry2gpx0sw5b0pf11ntb1uqcybopol</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bisdom Antwerpen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183907</id>
    <revision>
      <id>1198252</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:14:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks bisdom | namme                       =  | ôfbylding                   =  | ôfbyldingsbreedte           =  | ôfbyldingstekst             = | wapen                       = [[Ofbyld:Wappen Bistum Antwerpen.png|200px]] | lân                         =  | aartsbisdom                 =  | biskopssit                  =  | katedraal                   =  | patroanhillige              = &lt;small&gt;Us-Leaffrou ta Himelopnimming&lt;/small&gt; | hiemside                    = [https:...&quot;</comment>
      <origin>1198252</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2893" sha1="hvji2hkxw2ndwwnjj1iw2eizago02v5" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bisdom
| namme                       = 
| ôfbylding                   = 
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             =
| wapen                       = [[Ofbyld:Wappen Bistum Antwerpen.png|200px]]
| lân                         = 
| aartsbisdom                 = 
| biskopssit                  = 
| katedraal                   = 
| patroanhillige              = &lt;small&gt;Us-Leaffrou ta Himelopnimming&lt;/small&gt;
| hiemside                    = [https://www.kerknet.be/organisatie/bisdom-antwerpen side fan it bisdom]
| oprjochting                 = 1559
| opheffing                   = 
| stifter                     = 
| aartsbiskop                 = 
| biskop                      = Johan Bonny
| oerflak                     = 3.826 km²
| befolking                   = 
| wêrfan katolyk              = 
| dekenaten                   = 2
| parochy's                   = 276&lt;ref&gt;[https://www.provincieantwerpen.be/content/dam/provant/dese/dienst-landbouw--en-plattelandsbeleid/platteland/kerkplus/beleidsnota/Beleidsnota_Kerk%20Plus_WEB.pdf.coredownload.pdf Beliedsnota ''Kerkplus 2020-2024'']&lt;/ref&gt; 
| tal tsjerken                = 
| tal katoliken               = 
| ôfbylding2                  = BisdomAntwerpen.png
| ôfbyldingstekst2            = Gebiet bisdom Antwerpen y Belgje
| ôfbylding3                  = 
| ôfbyldingstekst3            = 
| ôfbylding99                 = 
| ôfbyldingstekst99           = 
| ôfbyldingsbreedte99         = 
}}
It '''bisdom Antwerpen''' ([[Latyn]]: ''Dioecesis Antverpiensis'') is ien fan 'e acht [[Belgje|Belgyske]] [[bisdom]]men. 

== Skiednis == 
It waard yn 1559 stifte mei de bul ''Super universas'' troch paus [[Paulus IV]], dy't de bisdommen yn 'e Nederlannen reorganisearre. It wie lykwols yn 1570 dat de earste biskop fan Antwerpen syn sit ynnaam. It bisdom waard nei de [[Frânske Revolúsje]] yn 1801 opheft mei it konkordaat tusken [[Napoleon]] en paus [[Pius VII]]. Dêrnei waard it gearfoege mei it aartsbisdom Mechelen. Tusken 1559 en 1801 hearde westlik [[Noard-Brabân]] ek by it bisdom Antwerpen.

De grinzen fan it bisdom falle net hielendal gear mei it grûngebiet fan 'e provinsje Antwerpen. De gemeenten Bonheiden, Bornem, Duffel, Mechelen, Puurs-Sint-Amands, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek hearre by it aartbisdom Mechelen-Brussel.

== Katedraal ==
[[Ofbyld:Antwerpen, Liebfrauenkathedrale.jpg|thumb|left|Katedraal fan it bisdom.]]
De [[Us-Leaffrouwekatedraal (Antwerpen)|Us-Leaffrouwe-katedraal]] yn [[Antwerpen]] is de [[katedraal]] fan it bisdom. It is in tusken 1352 en likernôch 1530 boude [[Gotyk|goatyske]] tsjerke.

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Roman Catholic Diocese of Antwerp|Roomsk-katolike bisdom Antwerpen}}
}}
{{BisdommenBelgje}}
[[Kategory:Bisdom Antwerpen| ]]
[[Kategory:Bisdom yn Belgje|Antwerpen]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1559]]</text>
      <sha1>hvji2hkxw2ndwwnjj1iw2eizago02v5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Berjocht: Navigaasje Belgje</title>
    <ns>14</ns>
    <id>183908</id>
    <revision>
      <id>1198253</id>
      <timestamp>2025-06-23T13:15:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Berjocht: Navigaasje lân]]&quot;</comment>
      <origin>1198253</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="fw9bzire5l2vkjoyf3vwacoxhlq6lwh" xml:space="preserve">[[Kategory:Berjocht: Navigaasje lân]]</text>
      <sha1>fw9bzire5l2vkjoyf3vwacoxhlq6lwh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge</title>
    <ns>14</ns>
    <id>183909</id>
    <revision>
      <id>1198262</id>
      <timestamp>2025-06-23T15:50:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Churches in the Roman Catholic Diocese of Brugge|Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge}} [[Kategory:Bisdom Brugge]] [[Kategory:Tsjerkegebou nei bisdom (roomsk-katolyk)|Brugge]] [[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje|Brugge]]&quot;</comment>
      <origin>1198262</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="242" sha1="tb9yc5ue54gv2z431my35u0mgakos6s" xml:space="preserve">{{Commonscat|Churches in the Roman Catholic Diocese of Brugge|Tsjerkegebou yn it bisdom Brugge}}
[[Kategory:Bisdom Brugge]]
[[Kategory:Tsjerkegebou nei bisdom (roomsk-katolyk)|Brugge]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk tsjerkegebou yn Belgje|Brugge]]</text>
      <sha1>tb9yc5ue54gv2z431my35u0mgakos6s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bisdom Brugge</title>
    <ns>14</ns>
    <id>183910</id>
    <revision>
      <id>1198263</id>
      <timestamp>2025-06-23T15:52:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Roman Catholic Diocese of Brugge}} [[Kategory:Religy yn Belgje]] [[Kategory:Bisdom yn Belgje|Brugge]] [[Kategory:West-Flaanderen]]&quot;</comment>
      <origin>1198263</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="143" sha1="dxc8jy2ovfinpziwox2ncwkamif6se7" xml:space="preserve">{{Commonscat|Roman Catholic Diocese of Brugge}}
[[Kategory:Religy yn Belgje]]
[[Kategory:Bisdom yn Belgje|Brugge]]
[[Kategory:West-Flaanderen]]</text>
      <sha1>dxc8jy2ovfinpziwox2ncwkamif6se7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198286</id>
      <parentid>1198263</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:56:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <origin>1198286</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="187" sha1="02kgvdsvwpeylay0sku7y2psa4q5721" xml:space="preserve">{{Commonscat|Roman Catholic Diocese of Brugge}}
[[Kategory:Religy yn Belgje]]
[[Kategory:Bisdom yn Belgje|Brugge]]
[[Kategory:West-Flaanderen]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1558]]</text>
      <sha1>02kgvdsvwpeylay0sku7y2psa4q5721</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kittie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183911</id>
    <revision>
      <id>1198272</id>
      <timestamp>2025-06-23T17:25:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Kittie</comment>
      <origin>1198272</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3211" sha1="fmlphurtwegaofd2ps1plrjs1z9hov0" xml:space="preserve">{{Ynfoboks band
| band_namme    = Kittie
| ôfbylding     = Kittie at the Opera House 2010.jpg
| ûnderskrift   = Kittie yn 2010
| nasjonaliteit = {{CANnasj}}
| sjongtaal     = [[Ingelsk]]
| sjenre        = [[Metal]]
| bestean       = [[1996]] – No
| record label  = Epic,&lt;br&gt;Artemis,&lt;br&gt;Merovingian,&lt;br&gt;E1,&lt;br&gt;Sumerian
| manager       = 
| prizen        = 
| webside       = [http://www.kittierocks.com/ kittierocks.com]
| hjoeddeistige_leden = 
| âld_leden     = [[Jennyfer Arroyo]] &lt;small&gt;''bas'' (2002-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Fallon Bowman]] &lt;small&gt;''gitaar'' (1996-2001)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Jeff Phillips]] &lt;small&gt;''gitaar, bas'' (2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Lisa Marx]] &lt;small&gt;''gitaar'' (2004-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Trish Doan]] &lt;small&gt;''bas'' (2006-2008 )&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Tanya Candler]] &lt;small&gt;''bas'' (1996-1999)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Talena Atfield]] &lt;small&gt;''bas'' (1999-2002)&lt;/small&gt;
| funksje1     = Sang &amp; Gitaar
| lid1          = [[Morgan Lander]]
| funksje2      = Gitaar
| lid2          = [[Tara McLeod]]
| funksje3      = Bas
| lid3          = [[Ivy Vujic]]
| funksje4      = Drums
| lid4          = [[Mercedes Lander]]
| funksje5      = 
| lid5          = 
| funksje6      = 
| lid6          = 
| âldfunksje1   = 
| âldlid1       = 
}}
'''Kittie''' is in [[Kanada|Kanadeeske]] [[metal]]band oprjochte yn [[1996]] yn [[London (Ontario)|London]] troch gitariste [[Fallon Bowman]] en drummer [[Mercedes Lander]]. De namme waard keazen, omdat dizze assosjearret mei in sêftaardich jong [[kat]]sje en yn tsjinspraak is mei it lûd fan de band. Yn [[2024]] kaam harren sande studio-album ''Fire'' út   De band brocht yn [[1999]] har debútalbum ''Spit'' út trjetjin jier nei de foargonger ''I've Failed You'' dy't yn [[2011]] útbrocht waard. Kittie hat sân studio-albums en in live-album útbrocht. 

== Diskografy ==
===Studio-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Spit
|[[1999]]
|Epic
|Brackish,&lt;br&gt;Charlotte
|-
|Oracle
|[[2001]]
|rowspan=&quot;2&quot;|Artemis
|What I Always Wanted,&lt;br&gt;Run Like Hell &lt;small&gt;''([[Pink Floyd]] cover)''&lt;/small&gt;,&lt;br&gt;What I Always Wanted
|-
|Until the End
|[[2004]]
|Into the Darkness
|-
|Funeral for Yesterday
|[[2006]]
|Merovingian
|Funeral for Yesterday, Breathe
|-
|In the Black
|[[2009]]
|rowspan=&quot;2&quot;|E1
|Cut Throat,&lt;br&gt;Cut Throat,&lt;br&gt;Die My Darling
|-
|I've Failed You
|[[2011]]
|Empires, Pt. 2,&lt;br&gt;We Are the Lamb
|-
|Fire
|[[2024]]
|Sumerian
|Eyes Wide Open,&lt;br&gt;We Are Shadows,&lt;br&gt;Vultures,&lt;br&gt;One Foot in the Grave
|}

===Live-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht op !! Label 
|-
|Not So Safe
|[[30 maart]] [[2018]]
|Lightyear
|}

===Kompilaasje-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn
|-
|Not So Safe
|[[2012]]
|}

====[[Extended play|EP]]====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! EP !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Kittie
|[[1998]]
|''útbrocht yn eigen behear''
|
|-
|Paperdoll
|[[2000]]
|rowspan=&quot;2&quot;| Artemis
|
|-
|Safe
|[[2002]]
|
|-
|Never Again Digital
|[[2006]]
|Rock Ridge
|
|}


{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* [https://www.spirit-of-metal.com/en/band/Kittie Spirit of Metal]
}}

[[Kategory:Kanadeeske metalband]]
[[Kategory:Band oprjochte yn 1996]]</text>
      <sha1>fmlphurtwegaofd2ps1plrjs1z9hov0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198273</id>
      <parentid>1198272</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T17:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Commonscat</comment>
      <origin>1198273</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3233" sha1="mwcdb9pkrz1mi079gqxi7lh5ldpyxh7" xml:space="preserve">{{Ynfoboks band
| band_namme    = Kittie
| ôfbylding     = Kittie at the Opera House 2010.jpg
| ûnderskrift   = Kittie yn 2010
| nasjonaliteit = {{CANnasj}}
| sjongtaal     = [[Ingelsk]]
| sjenre        = [[Metal]]
| bestean       = [[1996]] – No
| record label  = Epic,&lt;br&gt;Artemis,&lt;br&gt;Merovingian,&lt;br&gt;E1,&lt;br&gt;Sumerian
| manager       = 
| prizen        = 
| webside       = [http://www.kittierocks.com/ kittierocks.com]
| hjoeddeistige_leden = 
| âld_leden     = [[Jennyfer Arroyo]] &lt;small&gt;''bas'' (2002-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Fallon Bowman]] &lt;small&gt;''gitaar'' (1996-2001)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Jeff Phillips]] &lt;small&gt;''gitaar, bas'' (2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Lisa Marx]] &lt;small&gt;''gitaar'' (2004-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Trish Doan]] &lt;small&gt;''bas'' (2006-2008 )&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Tanya Candler]] &lt;small&gt;''bas'' (1996-1999)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Talena Atfield]] &lt;small&gt;''bas'' (1999-2002)&lt;/small&gt;
| funksje1     = Sang &amp; Gitaar
| lid1          = [[Morgan Lander]]
| funksje2      = Gitaar
| lid2          = [[Tara McLeod]]
| funksje3      = Bas
| lid3          = [[Ivy Vujic]]
| funksje4      = Drums
| lid4          = [[Mercedes Lander]]
| funksje5      = 
| lid5          = 
| funksje6      = 
| lid6          = 
| âldfunksje1   = 
| âldlid1       = 
}}
'''Kittie''' is in [[Kanada|Kanadeeske]] [[metal]]band oprjochte yn [[1996]] yn [[London (Ontario)|London]] troch gitariste [[Fallon Bowman]] en drummer [[Mercedes Lander]]. De namme waard keazen, omdat dizze assosjearret mei in sêftaardich jong [[kat]]sje en yn tsjinspraak is mei it lûd fan de band. Yn [[2024]] kaam harren sande studio-album ''Fire'' út   De band brocht yn [[1999]] har debútalbum ''Spit'' út trjetjin jier nei de foargonger ''I've Failed You'' dy't yn [[2011]] útbrocht waard. Kittie hat sân studio-albums en in live-album útbrocht. 

== Diskografy ==
===Studio-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Spit
|[[1999]]
|Epic
|Brackish,&lt;br&gt;Charlotte
|-
|Oracle
|[[2001]]
|rowspan=&quot;2&quot;|Artemis
|What I Always Wanted,&lt;br&gt;Run Like Hell &lt;small&gt;''([[Pink Floyd]] cover)''&lt;/small&gt;,&lt;br&gt;What I Always Wanted
|-
|Until the End
|[[2004]]
|Into the Darkness
|-
|Funeral for Yesterday
|[[2006]]
|Merovingian
|Funeral for Yesterday, Breathe
|-
|In the Black
|[[2009]]
|rowspan=&quot;2&quot;|E1
|Cut Throat,&lt;br&gt;Cut Throat,&lt;br&gt;Die My Darling
|-
|I've Failed You
|[[2011]]
|Empires, Pt. 2,&lt;br&gt;We Are the Lamb
|-
|Fire
|[[2024]]
|Sumerian
|Eyes Wide Open,&lt;br&gt;We Are Shadows,&lt;br&gt;Vultures,&lt;br&gt;One Foot in the Grave
|}

===Live-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht op !! Label 
|-
|Not So Safe
|[[30 maart]] [[2018]]
|Lightyear
|}

===Kompilaasje-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn
|-
|Not So Safe
|[[2012]]
|}

====[[Extended play|EP]]====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! EP !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Kittie
|[[1998]]
|''útbrocht yn eigen behear''
|
|-
|Paperdoll
|[[2000]]
|rowspan=&quot;2&quot;| Artemis
|
|-
|Safe
|[[2002]]
|
|-
|Never Again Digital
|[[2006]]
|Rock Ridge
|
|}


{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* [https://www.spirit-of-metal.com/en/band/Kittie Spirit of Metal]
{{Commonscat|Kittie}}
}}

[[Kategory:Kanadeeske metalband]]
[[Kategory:Band oprjochte yn 1996]]</text>
      <sha1>mwcdb9pkrz1mi079gqxi7lh5ldpyxh7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198275</id>
      <parentid>1198273</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T19:15:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>red.</comment>
      <origin>1198275</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3230" sha1="syzvtvpypktqdglkc9wqijyww691xjt" xml:space="preserve">{{Ynfoboks band
| band_namme    = Kittie
| ôfbylding     = Kittie at the Opera House 2010.jpg
| ûnderskrift   = Kittie yn 2010
| nasjonaliteit = {{CANnasj}}
| sjongtaal     = [[Ingelsk]]
| sjenre        = [[Metal]]
| bestean       = [[1996]] – No
| record label  = Epic,&lt;br&gt;Artemis,&lt;br&gt;Merovingian,&lt;br&gt;E1,&lt;br&gt;Sumerian
| manager       = 
| prizen        = 
| webside       = [http://www.kittierocks.com/ kittierocks.com]
| hjoeddeistige_leden = 
| âld_leden     = [[Jennyfer Arroyo]] &lt;small&gt;''bas'' (2002-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Fallon Bowman]] &lt;small&gt;''gitaar'' (1996-2001)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Jeff Phillips]] &lt;small&gt;''gitaar, bas'' (2004)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Lisa Marx]] &lt;small&gt;''gitaar'' (2004-2005)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Trish Doan]] &lt;small&gt;''bas'' (2006-2008 )&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Tanya Candler]] &lt;small&gt;''bas'' (1996-1999)&lt;/small&gt;&lt;br&gt;[[Talena Atfield]] &lt;small&gt;''bas'' (1999-2002)&lt;/small&gt;
| funksje1     = Sang &amp; Gitaar
| lid1          = [[Morgan Lander]]
| funksje2      = Gitaar
| lid2          = [[Tara McLeod]]
| funksje3      = Bas
| lid3          = [[Ivy Vujic]]
| funksje4      = Drums
| lid4          = [[Mercedes Lander]]
| funksje5      = 
| lid5          = 
| funksje6      = 
| lid6          = 
| âldfunksje1   = 
| âldlid1       = 
}}
'''Kittie''' is in [[Kanada|Kanadeeske]] [[metal]]band oprjochte yn [[1996]] yn [[London (Ontario)|London]] troch gitariste [[Fallon Bowman]] en drummer [[Mercedes Lander]]. De namme waard keazen, omdat dizze assosjearret mei in sêftaardich jong [[kat]]sje en yn tsjinspraak is mei it lûd fan de band. De band brocht yn [[1999]] syn debútalbum ''Spit'' út. Yn [[2024]] kaam it sânde studio-album ''Fire'' út, trjetjin jier nei de foargonger ''I've Failed You'' dy't yn [[2011]] útbrocht waard. Kittie hat sân studio-albums en in live-album útbrocht. 

== Diskografy ==
===Studio-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Spit
|[[1999]]
|Epic
|Brackish,&lt;br&gt;Charlotte
|-
|Oracle
|[[2001]]
|rowspan=&quot;2&quot;|Artemis
|What I Always Wanted,&lt;br&gt;Run Like Hell &lt;small&gt;''([[Pink Floyd]] cover)''&lt;/small&gt;,&lt;br&gt;What I Always Wanted
|-
|Until the End
|[[2004]]
|Into the Darkness
|-
|Funeral for Yesterday
|[[2006]]
|Merovingian
|Funeral for Yesterday, Breathe
|-
|In the Black
|[[2009]]
|rowspan=&quot;2&quot;|E1
|Cut Throat,&lt;br&gt;Cut Throat,&lt;br&gt;Die My Darling
|-
|I've Failed You
|[[2011]]
|Empires, Pt. 2,&lt;br&gt;We Are the Lamb
|-
|Fire
|[[2024]]
|Sumerian
|Eyes Wide Open,&lt;br&gt;We Are Shadows,&lt;br&gt;Vultures,&lt;br&gt;One Foot in the Grave
|}

===Live-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht op !! Label 
|-
|Not So Safe
|[[30 maart]] [[2018]]
|Lightyear
|}

===Kompilaasje-albums===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! Album !! Utbrocht yn
|-
|Not So Safe
|[[2012]]
|}

====[[Extended play|EP]]====
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- align=&quot;left&quot;
! EP !! Utbrocht yn !! Label !! Singles
|-
|Kittie
|[[1998]]
|''útbrocht yn eigen behear''
|
|-
|Paperdoll
|[[2000]]
|rowspan=&quot;2&quot;| Artemis
|
|-
|Safe
|[[2002]]
|
|-
|Never Again Digital
|[[2006]]
|Rock Ridge
|
|}


{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
* [https://www.spirit-of-metal.com/en/band/Kittie Spirit of Metal]
{{Commonscat|Kittie}}
}}

[[Kategory:Kanadeeske metalband]]
[[Kategory:Band oprjochte yn 1996]]</text>
      <sha1>syzvtvpypktqdglkc9wqijyww691xjt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omrop West</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183912</id>
    <redirect title="Omroep West" />
    <revision>
      <id>1198280</id>
      <timestamp>2025-06-23T19:47:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Omroep West]]</comment>
      <origin>1198280</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25" sha1="evkm1vupd2usc49ts0ty0lm1vgj1cjw" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Omroep West]]</text>
      <sha1>evkm1vupd2usc49ts0ty0lm1vgj1cjw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maskarenenpappegaai</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183913</id>
    <revision>
      <id>1198281</id>
      <timestamp>2025-06-23T19:49:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Bistesoarte |Namme               = Maskarenenpappegaai |Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]]  |lûd                 =  |Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'') |Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'') |Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'') |Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'') |Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'') |Skaai               = [[ealparkiten]] (''...&quot;</comment>
      <origin>1198281</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5333" sha1="5xwfe1nrlwgqb78xu7de1mvb68lus99" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Maskarenenpappegaai
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[ealparkiten]] (''Psittacula'')
|Wittenskiplike namme= Mascarinus mascarin
|Beskriuwer, jier    = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1771
|IUCN-status         = [[IUCN-status]]: ústoarn foar 1800
|lânkaart            =
}}
De '''Maskarenenpappegaai''' (''Mascarinus mascarin'') wie in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae''). De pappegaai libbe op it eilân [[Reünion]] en is nei alle gedachten al foar 1800 útstoarn. Mooglik hat de Maskarenenpappegaai ek op [[Mauritius]] libbe. Yn in 17e-iuwsk ferslach fan 'e Ingelske reizger Peter Mundy wurde &quot;readbrune pappegaaien&quot; neamd. It soe dus mooglik wêze kinne om 't Réunion en Mauritsius guon bistesoarten diele, mar der binne noch gjin [[Fossyl|fossilen]] as bewiis fûn.

== Beskriuwing == 
De Maskarenenpapegaai wie 35 sm lang mei in grutte reade snaffel en lange, rûne sturtfearren. Syn poaten wiene read en om 'e eagen en noastergatten hie de fûgel in bleate reade hûd. De soarte hie in swart gesichtsmasker en foar in part wite sturtfearren, mar de kleur fan it bealchje, de wjukken en de kop binne ûndúdlik. Beskriuwingen út de tiid dat de fûgel noch libbe skriuwe oer in jiskegrize kop en bealch en in sturt wêrfan't it wite diel twa donkere sintrale fearren hie. Dêrfoaroer binne der op basis fan opstoppe eksimplaren en âlde beskriuwingen fan deade fûgels ferslaggen dy't in brún bealchje en in blaueftige kop neame. Soks kin komme om't de kleuren fan deade eksimplaren fan kleur feroaren troch ferâldering en de bleatstelling oan it ljocht. Der is hast neat bekend oer it hâlden en dragen fan 'e fûgel.

== Utstjerren ==
De Maskarenenpapegaai waard foar it earst yn 1674 neamd en dêrnei binne libbene eksimplaren nei Jeropa brocht, dêr't se yn finzenskip libben. De soarte waard wittenskiplik beskreaun yn 1771. Der besteane hjoed de dei mar twa opstoppe eksimplaren, ien yn [[Parys]] en ien yn [[Wenen]]. De datum en oarsaak fan útstjerren fan 'e Maskarenenpapegaai is net hiel dúdlik.
[[Ofbyld:François-Nicolas Martinet - Histoire des oiseaux - Perroquet mascarin.jpg|thumb|left|Ofbyld fan 'e fûgel yn ''Histoire des Oiseaux'' fan François-Nicolas Martinet.]]
Yn 1834 publisearre de Dútske [[soölooch]] [[Carl Wilhelm Hahn]] in faak oanhelle ferslach fan in libbene Maskarenenpappegaai yn it besit fan kening [[Maximiliaan I Jozef fan Beieren]]. De fûgel moat doe tige âld west hawwe en Hahn ornearre dat in begeliedende yllustraasje neffens dat eksimplaar tekene wie. De [[Reade List]] fan 'e [[IUCN]] akseptearret it ferslach út 1834 as de lêste fermelding fan in libben eksimplaar. 

De wierheid fan Hahn syn bewearing waard lykwols al yn 1876 betwifele en de yllustraasje liket plagiaat te wêzen fan 'e plaat fan François-Nicolas Martinet, dy't teminsten 50 jier earder publisearre wie. Nei't kening Maximiliaan yn 1825 ferstoar, waard syn fûgelkolleksje feild, mar by de ynvintaris fan 'e soarten stie gjin Maskarenpappegaai. Hahn neamde ek de datum net wêrop't er de fûgel sjoen hie, dat lang foar 1834 west hawwe kin. It feit dat Martinet syn ôfbylding kopiearre is en dat der gjin opstoppe eksimplaar bestean bleaun is út dy kolleksje, al soe soks yn it gefal fan sa'n seldsume fûgel wierskynlik wol bart wêze, makket Hahn syn ferslach twifelriedich. Hy kin syn ferslach ek op oare boarnen basearre ha of sels fan hearren en sizzen. 

Ien fan 'e lêste wisse ferslaggen fan libbene eksimplaren is de folgjende beskriuwing út 1784 fan Mauduyt, dy't basearre is op finzen fûgels:

:''De Maskarenenpappegaai wurdt op Ile Bourbon [Réunion] oantroffen; ik haw ferskate libbene fûgels sjoen yn Parys, it wiene frij freonlike fûgels; se hiene allinnich yn harren foardiel dat de reade snaffel moai kontrastearre mei de donkere eftergrûn fan har fearrekleed; se hiene net leard te praten''.

Yn tsjinstelling ta de bewearingen fan Feuilley neamde Dubois dat de Maskarenenpapegaai net ytber wie, wat derta laat hawwe kin dat besikers fan Réunion him meast skouderen. It wie de lêste fan 'e lânseigen pappegaaien fan Réunion dy't útstoar. De ienige endemyske fûgelsoarte op Réunion dy't nei de Maskarenenpappegaai útstoar wie de hopprotter healwei de 19e iuw.

Fan 'e acht soarten pappegaaien dy't op 'e Maskarenen endemysk wiene, bestiet allinne de [[Mauritsiusparkyt]] (''Psittacula echo'') noch. De oare soarten binne nei alle gedachten útstoarn troch in kombinaasje fan swiere jacht en ferneatiging fan habitat. De oarsaak en datum fan útstjerren fan 'e Maskarenenpappegaai is lykwols ûnwis.
{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mascarinus mascarin|Maskarenpappegaai}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Reünion]]
[[Kategory:Utstoarne fûgel]]</text>
      <sha1>5xwfe1nrlwgqb78xu7de1mvb68lus99</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198290</id>
      <parentid>1198281</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:02:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <origin>1198290</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5337" sha1="o4k3dap342n1ctmf9535wgw0uwn38nr" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Maskarenenpappegaai
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[ealparkiten]] (''Psittacula'')
|Wittenskiplike namme= † Mascarinus mascarin
|Beskriuwer, jier    = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1771
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals ex.svg]] útstoarn foar 1800
|lânkaart            =
}}
De '''Maskarenenpappegaai''' (''Mascarinus mascarin'') wie in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae''). De pappegaai libbe op it eilân [[Reünion]] en is nei alle gedachten al foar 1800 útstoarn. Mooglik hat de Maskarenenpappegaai ek op [[Mauritius]] libbe. Yn in 17e-iuwsk ferslach fan 'e Ingelske reizger Peter Mundy wurde &quot;readbrune pappegaaien&quot; neamd. It soe dus mooglik wêze kinne om 't Réunion en Mauritsius guon bistesoarten diele, mar der binne noch gjin [[Fossyl|fossilen]] as bewiis fûn.

== Beskriuwing == 
De Maskarenenpapegaai wie 35 sm lang mei in grutte reade snaffel en lange, rûne sturtfearren. Syn poaten wiene read en om 'e eagen en noastergatten hie de fûgel in bleate reade hûd. De soarte hie in swart gesichtsmasker en foar in part wite sturtfearren, mar de kleur fan it bealchje, de wjukken en de kop binne ûndúdlik. Beskriuwingen út de tiid dat de fûgel noch libbe skriuwe oer in jiskegrize kop en bealch en in sturt wêrfan't it wite diel twa donkere sintrale fearren hie. Dêrfoaroer binne der op basis fan opstoppe eksimplaren en âlde beskriuwingen fan deade fûgels ferslaggen dy't in brún bealchje en in blaueftige kop neame. Soks kin komme om't deade eksimplaren fan kleur feroaren troch ferâldering en de bleatstelling oan it ljocht. Der is hast neat bekend oer it hâlden en dragen fan 'e fûgel.

== Utstjerren ==
De Maskarenenpapegaai waard foar it earst yn 1674 neamd en dêrnei binne libbene eksimplaren nei Jeropa brocht, dêr't se yn finzenskip libben. De soarte waard wittenskiplik beskreaun yn 1771. Der besteane hjoed de dei mar twa opstoppe eksimplaren, ien yn [[Parys]] en ien yn [[Wenen]]. De datum en oarsaak fan útstjerren fan 'e Maskarenenpapegaai is net hiel dúdlik.
[[Ofbyld:François-Nicolas Martinet - Histoire des oiseaux - Perroquet mascarin.jpg|thumb|left|Ofbyld fan 'e fûgel yn ''Histoire des Oiseaux'' fan François-Nicolas Martinet.]]
Yn 1834 publisearre de Dútske [[soölooch]] [[Carl Wilhelm Hahn]] in faak oanhelle ferslach fan in libbene Maskarenenpappegaai yn it besit fan kening [[Maximiliaan I Jozef fan Beieren]]. De fûgel moat doe tige âld west hawwe en Hahn ornearre dat in begeliedende yllustraasje neffens dat eksimplaar tekene wie. De [[Reade List]] fan 'e [[IUCN]] akseptearret it ferslach út 1834 as de lêste fermelding fan in libben eksimplaar. 

De wierheid fan Hahn syn bewearing waard lykwols al yn 1876 betwifele en de yllustraasje liket plagiaat te wêzen fan 'e plaat fan François-Nicolas Martinet, dy't teminsten 50 jier earder publisearre wie. Nei't kening Maximiliaan yn 1825 ferstoar, waard syn fûgelkolleksje feild, mar by de ynvintaris fan 'e soarten stie gjin Maskarenenpappegaai. Hahn neamde ek de datum net wêrop't er de fûgel sjoen hie, dat lang foar 1834 west hawwe kin. It feit dat Martinet syn ôfbylding kopiearre is en dat der gjin opstoppe eksimplaar bestean bleaun is út dy kolleksje, al soe soks yn it gefal fan sa'n seldsume fûgel wierskynlik wol bart wêze, makket Hahn syn ferslach twifelriedich. Hy kin syn ferslach ek op oare boarnen basearre ha of sels fan hearren en sizzen. 

Ien fan 'e lêste wisse ferslaggen fan libbene eksimplaren is de folgjende beskriuwing út 1784 fan Mauduyt, dy't basearre is op finzen fûgels:

:''De Maskarenenpappegaai wurdt op Ile Bourbon [Réunion] oantroffen; ik haw ferskate libbene fûgels sjoen yn Parys, it wiene frij freonlike fûgels; se hiene allinnich yn harren foardiel dat de reade snaffel moai kontrastearre mei de donkere eftergrûn fan har fearrekleed; se hiene net leard te praten''.

Yn tsjinstelling ta de bewearingen fan Feuilley neamde Dubois dat de Maskarenenpapegaai net ytber wie, wat derta laat hawwe kin dat besikers fan Réunion him meast skouderen. It wie de lêste fan 'e lânseigen pappegaaien fan Réunion dy't útstoar. De ienige endemyske fûgelsoarte op Réunion dy't nei de Maskarenenpappegaai útstoar wie de hopprotter healwei de 19e iuw.

Fan 'e acht soarten pappegaaien dy't op 'e Maskarenen endemysk wiene, bestiet allinne de [[Mauritsiusparkyt]] (''Psittacula echo'') noch. De oare soarten binne nei alle gedachten útstoarn troch in kombinaasje fan swiere jacht en ferneatiging fan habitat. De oarsaak en datum fan útstjerren fan 'e Maskarenenpappegaai is lykwols ûnwis.
{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mascarinus mascarin|Maskarenpappegaai}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Reünion]]
[[Kategory:Utstoarne fûgel]]</text>
      <sha1>o4k3dap342n1ctmf9535wgw0uwn38nr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198292</id>
      <parentid>1198290</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:04:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <origin>1198292</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5347" sha1="0vx40xs1wh9uwpdos5b0v6c7p8s5civ" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Maskarenenpappegaai
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[Maskarenenpappegaaien]] (''Mascarinus'')
|Wittenskiplike namme= † Mascarinus mascarin
|Beskriuwer, jier    = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1771
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals ex.svg]] útstoarn foar 1800
|lânkaart            =
}}
De '''Maskarenenpappegaai''' (''Mascarinus mascarin'') wie in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae''). De pappegaai libbe op it eilân [[Reünion]] en is nei alle gedachten al foar 1800 útstoarn. Mooglik hat de Maskarenenpappegaai ek op [[Mauritius]] libbe. Yn in 17e-iuwsk ferslach fan 'e Ingelske reizger Peter Mundy wurde &quot;readbrune pappegaaien&quot; neamd. It soe dus mooglik wêze kinne om 't Réunion en Mauritsius guon bistesoarten diele, mar der binne noch gjin [[Fossyl|fossilen]] as bewiis fûn.

== Beskriuwing == 
De Maskarenenpapegaai wie 35 sm lang mei in grutte reade snaffel en lange, rûne sturtfearren. Syn poaten wiene read en om 'e eagen en noastergatten hie de fûgel in bleate reade hûd. De soarte hie in swart gesichtsmasker en foar in part wite sturtfearren, mar de kleur fan it bealchje, de wjukken en de kop binne ûndúdlik. Beskriuwingen út de tiid dat de fûgel noch libbe skriuwe oer in jiskegrize kop en bealch en in sturt wêrfan't it wite diel twa donkere sintrale fearren hie. Dêrfoaroer binne der op basis fan opstoppe eksimplaren en âlde beskriuwingen fan deade fûgels ferslaggen dy't in brún bealchje en in blaueftige kop neame. Soks kin komme om't deade eksimplaren fan kleur feroaren troch ferâldering en de bleatstelling oan it ljocht. Der is hast neat bekend oer it hâlden en dragen fan 'e fûgel.

== Utstjerren ==
De Maskarenenpapegaai waard foar it earst yn 1674 neamd en dêrnei binne libbene eksimplaren nei Jeropa brocht, dêr't se yn finzenskip libben. De soarte waard wittenskiplik beskreaun yn 1771. Der besteane hjoed de dei mar twa opstoppe eksimplaren, ien yn [[Parys]] en ien yn [[Wenen]]. De datum en oarsaak fan útstjerren fan 'e Maskarenenpapegaai is net hiel dúdlik.
[[Ofbyld:François-Nicolas Martinet - Histoire des oiseaux - Perroquet mascarin.jpg|thumb|left|Ofbyld fan 'e fûgel yn ''Histoire des Oiseaux'' fan François-Nicolas Martinet.]]
Yn 1834 publisearre de Dútske [[soölooch]] [[Carl Wilhelm Hahn]] in faak oanhelle ferslach fan in libbene Maskarenenpappegaai yn it besit fan kening [[Maximiliaan I Jozef fan Beieren]]. De fûgel moat doe tige âld west hawwe en Hahn ornearre dat in begeliedende yllustraasje neffens dat eksimplaar tekene wie. De [[Reade List]] fan 'e [[IUCN]] akseptearret it ferslach út 1834 as de lêste fermelding fan in libben eksimplaar. 

De wierheid fan Hahn syn bewearing waard lykwols al yn 1876 betwifele en de yllustraasje liket plagiaat te wêzen fan 'e plaat fan François-Nicolas Martinet, dy't teminsten 50 jier earder publisearre wie. Nei't kening Maximiliaan yn 1825 ferstoar, waard syn fûgelkolleksje feild, mar by de ynvintaris fan 'e soarten stie gjin Maskarenenpappegaai. Hahn neamde ek de datum net wêrop't er de fûgel sjoen hie, dat lang foar 1834 west hawwe kin. It feit dat Martinet syn ôfbylding kopiearre is en dat der gjin opstoppe eksimplaar bestean bleaun is út dy kolleksje, al soe soks yn it gefal fan sa'n seldsume fûgel wierskynlik wol bart wêze, makket Hahn syn ferslach twifelriedich. Hy kin syn ferslach ek op oare boarnen basearre ha of sels fan hearren en sizzen. 

Ien fan 'e lêste wisse ferslaggen fan libbene eksimplaren is de folgjende beskriuwing út 1784 fan Mauduyt, dy't basearre is op finzen fûgels:

:''De Maskarenenpappegaai wurdt op Ile Bourbon [Réunion] oantroffen; ik haw ferskate libbene fûgels sjoen yn Parys, it wiene frij freonlike fûgels; se hiene allinnich yn harren foardiel dat de reade snaffel moai kontrastearre mei de donkere eftergrûn fan har fearrekleed; se hiene net leard te praten''.

Yn tsjinstelling ta de bewearingen fan Feuilley neamde Dubois dat de Maskarenenpapegaai net ytber wie, wat derta laat hawwe kin dat besikers fan Réunion him meast skouderen. It wie de lêste fan 'e lânseigen pappegaaien fan Réunion dy't útstoar. De ienige endemyske fûgelsoarte op Réunion dy't nei de Maskarenenpappegaai útstoar wie de hopprotter healwei de 19e iuw.

Fan 'e acht soarten pappegaaien dy't op 'e Maskarenen endemysk wiene, bestiet allinne de [[Mauritsiusparkyt]] (''Psittacula echo'') noch. De oare soarten binne nei alle gedachten útstoarn troch in kombinaasje fan swiere jacht en ferneatiging fan habitat. De oarsaak en datum fan útstjerren fan 'e Maskarenenpappegaai is lykwols ûnwis.
{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mascarinus mascarin|Maskarenpappegaai}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Reünion]]
[[Kategory:Utstoarne fûgel]]</text>
      <sha1>0vx40xs1wh9uwpdos5b0v6c7p8s5civ</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198293</id>
      <parentid>1198292</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:07:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Utstjerren */ red, kt</comment>
      <origin>1198293</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5475" sha1="l76b7xha57027pt49uhwbsqbrc33hkd" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Maskarenenpappegaai
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[Maskarenenpappegaaien]] (''Mascarinus'')
|Wittenskiplike namme= † Mascarinus mascarin
|Beskriuwer, jier    = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1771
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals ex.svg]] útstoarn foar 1800
|lânkaart            =
}}
De '''Maskarenenpappegaai''' (''Mascarinus mascarin'') wie in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae''). De pappegaai libbe op it eilân [[Reünion]] en is nei alle gedachten al foar 1800 útstoarn. Mooglik hat de Maskarenenpappegaai ek op [[Mauritius]] libbe. Yn in 17e-iuwsk ferslach fan 'e Ingelske reizger Peter Mundy wurde &quot;readbrune pappegaaien&quot; neamd. It soe dus mooglik wêze kinne om 't Réunion en Mauritsius guon bistesoarten diele, mar der binne noch gjin [[Fossyl|fossilen]] as bewiis fûn.

== Beskriuwing == 
De Maskarenenpapegaai wie 35 sm lang mei in grutte reade snaffel en lange, rûne sturtfearren. Syn poaten wiene read en om 'e eagen en noastergatten hie de fûgel in bleate reade hûd. De soarte hie in swart gesichtsmasker en foar in part wite sturtfearren, mar de kleur fan it bealchje, de wjukken en de kop binne ûndúdlik. Beskriuwingen út de tiid dat de fûgel noch libbe skriuwe oer in jiskegrize kop en bealch en in sturt wêrfan't it wite diel twa donkere sintrale fearren hie. Dêrfoaroer binne der op basis fan opstoppe eksimplaren en âlde beskriuwingen fan deade fûgels ferslaggen dy't in brún bealchje en in blaueftige kop neame. Soks kin komme om't deade eksimplaren fan kleur feroaren troch ferâldering en de bleatstelling oan it ljocht. Der is hast neat bekend oer it hâlden en dragen fan 'e fûgel.

De Maskarenenpapegaai waard foar it earst yn 1674 neamd en dêrnei binne libbene eksimplaren nei Jeropa brocht, dêr't se yn finzenskip libben. De soarte waard wittenskiplik beskreaun yn 1771. Der besteane hjoed de dei mar twa [[taksidermy|opstoppe eksimplaren]], ien yn [[Parys]] en ien yn [[Wenen]]. De datum en oarsaak fan útstjerren fan 'e Maskarenenpapegaai is net hiel dúdlik.
[[Ofbyld:François-Nicolas Martinet - Histoire des oiseaux - Perroquet mascarin.jpg|thumb|left|Ofbyld fan 'e fûgel yn ''Histoire des Oiseaux'' fan François-Nicolas Martinet.]]
Yn 1834 publisearre de Dútske [[soölooch]] [[Carl Wilhelm Hahn]] in faak oanhelle ferslach fan in libbene Maskarenenpappegaai yn it besit fan kening [[Maksimiliaan I Joazef fan Beieren]]. De fûgel moat doe tige âld west hawwe en Hahn ornearre dat in begeliedende yllustraasje neffens dat eksimplaar tekene wie. De [[Reade List]] fan 'e [[IUCN]] akseptearret it ferslach út 1834 as de lêste fermelding fan in libben eksimplaar. 

De wierheid fan Hahn syn bewearing waard lykwols al yn 1876 betwifele en de yllustraasje liket plagiaat te wêzen fan 'e plaat fan François-Nicolas Martinet, dy't teminsten 50 jier earder publisearre wie. Nei't kening Maksimiliaan yn 1825 ferstoar, waard syn fûgelkolleksje feild, mar by de ynvintaris fan 'e soarten stie gjin Maskarenenpappegaai. Hahn neamde ek de datum net wêrop't er de fûgel sjoen hie, dat lang foar 1834 west hawwe kin. It feit dat Martinet syn ôfbylding kopiearre is en dat der gjin opstoppe eksimplaar bestean bleaun is út dy kolleksje, al soe soks yn it gefal fan sa'n seldsume fûgel wierskynlik wol bard wêze, makket Hahn syn ferslach twifelich. Hy kin syn ferslach ek op oare boarnen basearre ha of sels fan hearren en sizzen hân hawwe. 

Ien fan 'e lêste wisse ferslaggen fan libbene eksimplaren is de folgjende beskriuwing út 1784 fan Mauduyt, dy't basearre is op finzen fûgels:

:''De Maskarenenpappegaai wurdt op Île Bourbon [Réunion] oantroffen; ik haw ferskate libbene fûgels sjoen yn Parys, it wiene frij freonlike fûgels; se hiene allinnich yn harren foardiel dat de reade snaffel moai kontrastearre mei de donkere eftergrûn fan har fearrekleed; se hiene net leard te praten''.

Yn tsjinstelling ta de bewearingen fan Feuilley neamde Dubois dat de Maskarenenpapegaai net ytber wie, wat derta laat hawwe kin dat besikers fan Réunion him meast skouderen. It wie de lêste fan 'e lânseigen pappegaaien fan Réunion dy't útstoar. De ienige [[endemysk]]e fûgelsoarte op Réunion dy't nei de Maskarenenpappegaai útstoar wie de [[hûpeprotter]] (''Fregilupus varius'') healwei de 19e iuw.

Fan 'e acht soarten pappegaaien dy't op 'e Maskarenen endemysk wiene, bestiet allinne de [[Mauritsiusparkyt]] (''Psittacula echo'') noch. De oare soarten binne nei alle gedachten útstoarn troch in kombinaasje fan swiere jacht en ferneatiging fan habitat. De oarsaak en datum fan útstjerren fan 'e Maskarenenpappegaai is lykwols ûnwis.

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mascarinus mascarin|Maskarenpappegaai}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Reünion]]
[[Kategory:Utstoarne fûgel]]
[[Kategory:Bist útstoarn yn de 18e iuw]]
[[Kategory:Bist útstoarn yn de 19e iuw]]</text>
      <sha1>l76b7xha57027pt49uhwbsqbrc33hkd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198294</id>
      <parentid>1198293</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <origin>1198294</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5533" sha1="hheqyji54lnlz7se9h0qoz1766cokmw" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Maskarenenpappegaai
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Mascarinus.png|250px]] 
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = '''Maskarenenpappegaaien''' (''Mascarinus'') &lt;small&gt;[[René Primevère Lesson|Lesson]], 1830&lt;/small&gt;
|Wittenskiplike namme= † Mascarinus mascarin
|Beskriuwer, jier    = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1771
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals ex.svg]] útstoarn foar 1800
|lânkaart            =
}}
De '''Maskarenenpappegaai''' (''Mascarinus mascarin'') wie in [[pappegaai-eftigen|pappegaaieftige]] fan it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[ealparkiten]] út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae''). De pappegaai libbe op it eilân [[Reünion]] en is nei alle gedachten al foar 1800 útstoarn. Mooglik hat de Maskarenenpappegaai ek op [[Mauritius]] libbe. Yn in 17e-iuwsk ferslach fan 'e Ingelske reizger Peter Mundy wurde &quot;readbrune pappegaaien&quot; neamd. It soe dus mooglik wêze kinne om 't Réunion en Mauritsius guon bistesoarten diele, mar der binne noch gjin [[Fossyl|fossilen]] as bewiis fûn.

== Beskriuwing == 
De Maskarenenpapegaai wie 35 sm lang mei in grutte reade snaffel en lange, rûne sturtfearren. Syn poaten wiene read en om 'e eagen en noastergatten hie de fûgel in bleate reade hûd. De soarte hie in swart gesichtsmasker en foar in part wite sturtfearren, mar de kleur fan it bealchje, de wjukken en de kop binne ûndúdlik. Beskriuwingen út de tiid dat de fûgel noch libbe skriuwe oer in jiskegrize kop en bealch en in sturt wêrfan't it wite diel twa donkere sintrale fearren hie. Dêrfoaroer binne der op basis fan opstoppe eksimplaren en âlde beskriuwingen fan deade fûgels ferslaggen dy't in brún bealchje en in blaueftige kop neame. Soks kin komme om't deade eksimplaren fan kleur feroaren troch ferâldering en de bleatstelling oan it ljocht. Der is hast neat bekend oer it hâlden en dragen fan 'e fûgel.

De Maskarenenpapegaai waard foar it earst yn 1674 neamd en dêrnei binne libbene eksimplaren nei Jeropa brocht, dêr't se yn finzenskip libben. De soarte waard wittenskiplik beskreaun yn 1771. Der besteane hjoed de dei mar twa [[taksidermy|opstoppe eksimplaren]], ien yn [[Parys]] en ien yn [[Wenen]]. De datum en oarsaak fan útstjerren fan 'e Maskarenenpapegaai is net hiel dúdlik.
[[Ofbyld:François-Nicolas Martinet - Histoire des oiseaux - Perroquet mascarin.jpg|thumb|left|Ofbyld fan 'e fûgel yn ''Histoire des Oiseaux'' fan François-Nicolas Martinet.]]
Yn 1834 publisearre de Dútske [[soölooch]] [[Carl Wilhelm Hahn]] in faak oanhelle ferslach fan in libbene Maskarenenpappegaai yn it besit fan kening [[Maksimiliaan I Joazef fan Beieren]]. De fûgel moat doe tige âld west hawwe en Hahn ornearre dat in begeliedende yllustraasje neffens dat eksimplaar tekene wie. De [[Reade List]] fan 'e [[IUCN]] akseptearret it ferslach út 1834 as de lêste fermelding fan in libben eksimplaar. 

De wierheid fan Hahn syn bewearing waard lykwols al yn 1876 betwifele en de yllustraasje liket plagiaat te wêzen fan 'e plaat fan François-Nicolas Martinet, dy't teminsten 50 jier earder publisearre wie. Nei't kening Maksimiliaan yn 1825 ferstoar, waard syn fûgelkolleksje feild, mar by de ynvintaris fan 'e soarten stie gjin Maskarenenpappegaai. Hahn neamde ek de datum net wêrop't er de fûgel sjoen hie, dat lang foar 1834 west hawwe kin. It feit dat Martinet syn ôfbylding kopiearre is en dat der gjin opstoppe eksimplaar bestean bleaun is út dy kolleksje, al soe soks yn it gefal fan sa'n seldsume fûgel wierskynlik wol bard wêze, makket Hahn syn ferslach twifelich. Hy kin syn ferslach ek op oare boarnen basearre ha of sels fan hearren en sizzen hân hawwe. 

Ien fan 'e lêste wisse ferslaggen fan libbene eksimplaren is de folgjende beskriuwing út 1784 fan Mauduyt, dy't basearre is op finzen fûgels:

:''De Maskarenenpappegaai wurdt op Île Bourbon [Réunion] oantroffen; ik haw ferskate libbene fûgels sjoen yn Parys, it wiene frij freonlike fûgels; se hiene allinnich yn harren foardiel dat de reade snaffel moai kontrastearre mei de donkere eftergrûn fan har fearrekleed; se hiene net leard te praten''.

Yn tsjinstelling ta de bewearingen fan Feuilley neamde Dubois dat de Maskarenenpapegaai net ytber wie, wat derta laat hawwe kin dat besikers fan Réunion him meast skouderen. It wie de lêste fan 'e lânseigen pappegaaien fan Réunion dy't útstoar. De ienige [[endemysk]]e fûgelsoarte op Réunion dy't nei de Maskarenenpappegaai útstoar wie de [[hûpeprotter]] (''Fregilupus varius'') healwei de 19e iuw.

Fan 'e acht soarten pappegaaien dy't op 'e Maskarenen endemysk wiene, bestiet allinne de [[Mauritsiusparkyt]] (''Psittacula echo'') noch. De oare soarten binne nei alle gedachten útstoarn troch in kombinaasje fan swiere jacht en ferneatiging fan habitat. De oarsaak en datum fan útstjerren fan 'e Maskarenenpappegaai is lykwols ûnwis.

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mascarinus mascarin|Maskarenpappegaai}}
}}
[[Kategory:Ealparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Reünion]]
[[Kategory:Utstoarne fûgel]]
[[Kategory:Bist útstoarn yn de 18e iuw]]
[[Kategory:Bist útstoarn yn de 19e iuw]]</text>
      <sha1>hheqyji54lnlz7se9h0qoz1766cokmw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mascarinus mascarin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183914</id>
    <redirect title="Maskarenenpappegaai" />
    <revision>
      <id>1198282</id>
      <timestamp>2025-06-23T19:50:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Maskarenenpappegaai]]</comment>
      <origin>1198282</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Maskarenenpappegaai]]</text>
      <sha1>epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omrop Brabân (Nederlân)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183915</id>
    <redirect title="Omroep Brabant (Nederlân)" />
    <revision>
      <id>1198287</id>
      <timestamp>2025-06-23T19:57:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Omroep Brabant (Nederlân)]]</comment>
      <origin>1198287</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="40" sha1="8pukb69vs9y87o70p6mc52f5y3iopvg" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Omroep Brabant (Nederlân)]]</text>
      <sha1>8pukb69vs9y87o70p6mc52f5y3iopvg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omrop Seelân</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183916</id>
    <redirect title="Omroep Zeeland" />
    <revision>
      <id>1198288</id>
      <timestamp>2025-06-23T19:58:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Omroep Zeeland]]</comment>
      <origin>1198288</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="3iyamu1rsts56qexb6rsi8awcwp4xa8" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Omroep Zeeland]]</text>
      <sha1>3iyamu1rsts56qexb6rsi8awcwp4xa8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maskarenenpappegaaien</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183917</id>
    <redirect title="Maskarenenpappegaai" />
    <revision>
      <id>1198291</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:03:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Maskarenenpappegaai]]</comment>
      <origin>1198291</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Maskarenenpappegaai]]</text>
      <sha1>epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1198295</id>
      <parentid>1198291</parentid>
      <timestamp>2025-06-23T20:12:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <origin>1198295</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" sha1="g3qo0lmdpe8qojeapglpzoyd4xmzile" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Maskarenenpappegaai]]

[[Kategory:Fûgelskaai]]
[[Kategory:Pappegaai fan de Alde Wrâld]]</text>
      <sha1>g3qo0lmdpe8qojeapglpzoyd4xmzile</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mascarinus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183918</id>
    <redirect title="Maskarenenpappegaai" />
    <revision>
      <id>1198296</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:12:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Maskarenenpappegaai]]</comment>
      <origin>1198296</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Maskarenenpappegaai]]</text>
      <sha1>epkj0e230uo8688stci0wefhbna4xhr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Einling</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183919</id>
    <revision>
      <id>1198300</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:19:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <origin>1198300</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3551" sha1="rrqeub8tl4qp78o9h384h6z2bhybis2" xml:space="preserve">[[File:ThylacineHobart1933.jpg|right|thumb|250px|De lêste [[bûdelwolf]] (''Thylacinus cynocephalus''), [[foto]]grafearre yn 'e [[Hobart Zoo]] yn [[Hobart]] yn [[1933]].]]
In '''einling''' (in [[lienfertaling]] fan it [[Ingelsk]]e ''endling'') is it lêst bekende eksimplaar fan in [[soarte]] of [[ûndersoarte]] ear't dy soarte of ûndersoarte [[útstjerren (biology)|útstjert]]. De term ''endling'' waard foar it earst brûkt yn [[1996]] yn in [[ynstjoerd brief]] yn it foaroansteande [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[wittenskip]]like [[tydskrift]] ''[[Nature (tydskrift)|Nature]]. 

==Foarbylden fan einlingen==
*[[sûchdieren]]: 
**de lêste [[oerokse]] (''Bos primigenius''), † yn [[1627]] yn in wâld by wat no [[Jaktorów]] yn [[Poalen]] is;
**de lêste [[kwagga]] (''Equus quagga quagga''), † op [[12&amp;nbsp;augustus]] [[1883]] yn [[Artis]] yn [[Amsterdam]];
**de lêste [[tarpan]] (''Equus ferus ferus''), † yn [[1903]] yn finzenskip yn it [[Russyske Ryk]];
**de lêste [[bûdelwolf]] (''Thylacinus cynocephalus''), † op [[7&amp;nbsp;septimber]] [[1936]] yn 'e [[Hobart Zoo]] yn [[Hobart (Tasmaanje)|Hobart]], op [[Tasmaanje]];
**Celia, de lêste [[Pyreneeske stienbok]] (''Capra pyrenaica pyrenaica''), † op of koart foar [[6&amp;nbsp;jannewaris]] [[2000]] yn 'e [[Spanje|Spaanske]] [[Pyreneeën]] (ferplettere troch in omfallen beam);
**de lêste [[Fjetnameeske Javaanske noashoarn]] (''Rhinoceros sondaicus annamiticus''), † yn [[2010]] yn it [[Nasjonaal Park Cát Tiên]] yn [[Fjetnam]] (sketten troch in [[streuper]]).
*[[fûgels]]:
**[[Martha (do)|Martha]], de lêste [[trekdo]] (''Ectopistes migratorius''), † op [[1&amp;nbsp;septimber]] [[1914]] yn 'e [[Cincinnati Zoo]] yn [[Cincinnati]];
**[[Incas (Karolinaparkyt)|Incas]], de lêste [[Karolinaparkyt]] (''Conuropsis carolinensis''), † op [[21&amp;nbsp;febrewaris]] [[1918]], ek yn 'e Cincinnati Zoo;
**[[heidehin#Utstjerren|Booming Ben]], de lêste [[heidehin]] (''Tympanuchus cupido cupido''), † op of koart nei [[11&amp;nbsp;maart]] [[1932]] op [[Martha's Vineyard]];
**de lêste [[donkere kweldergoars]] (''Ammospiza maritima nigrescens''), † op [[17&amp;nbsp;juny]] [[1987]] yn 'e [[dieretún]] op [[Discovery Island (Bay Lake)|Discovery Island]] yn it [[ferdivedaasjepark]] [[Walt Disney World Resort|Disney World]] yn [[Orlando (Floarida)|Orlando]], yn [[Floarida]];
**de lêste [[Kauaï-o'o]] (''Moho braccatus''), † troch tadwaan fan 'e [[Orkaan]] [[Orkaan Iniki|Iniki]] op [[12&amp;nbsp;septimber]] [[1992]] op [[Kauaï]], yn [[Hawaï]].
*[[reptilen]]:
**[[Lonesome George]], de lêste [[Pintareuzeskyldpod]] (''Chelonoides niger abingdonii''), † op [[24&amp;nbsp;juny]] [[2012]] yn syn [[habitat]] yn 'e [[Galapagoseilannen]] yn [[Ekwador]];
**[[Toughie (kikkert)|Toughie]], de lêste [[Rabbs franjepoatbeamkikkert]] (''Ecnomiohyla rabborum''), † [[26&amp;nbsp;septimber]] [[2016]] yn 'e [[Botanyske Tún fan Atlanta]] yn [[Atlanta]].

==Galery==
&lt;gallery mode=packed heights=150px style=&quot;text-align:left&quot;&gt;
File:Martha_last_passenger_pigeon_1912.jpg|[[Martha (do)|Martha]], de lêste [[trekdo]]
File:Dusky_Seaside_Sparrow.jpg|In [[donkere kweldergoars]].
File:Quagga_HIFI.jpg|In [[kwagga]].
File:Lonesome_George_(2009).jpg|[[Lonesome George]], de lêste [[Pintareuzeskyldpod]].
File:Ecnomiohyla_rabborum_2.jpg|[[Toughie (kikkert)|Toughie]], de lêste [[Rabbs franjepoatbeamkikkert]].
&lt;/gallery&gt;

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Endling ''References'', op dizze side].
}}

[[Kategory:Bist]]
[[Kategory:Biology]]</text>
      <sha1>rrqeub8tl4qp78o9h384h6z2bhybis2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Endling</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183920</id>
    <redirect title="Einling" />
    <revision>
      <id>1198301</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:20:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Einling]]</comment>
      <origin>1198301</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21" sha1="0st7783eb9pgseec0p1q1ov9o5trgm3" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Einling]]</text>
      <sha1>0st7783eb9pgseec0p1q1ov9o5trgm3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Fersprieding fan de Afrikaanske goudkat (Caracal aurata).png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>183921</id>
    <revision>
      <id>1198302</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:23:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>In lânkaart mei dêrop werjûn de fersprieding fan de Afrikaanske goudkat (''Caracal aurata''). Eigenmakke ôfbylding.</comment>
      <origin>1198302</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="175" sha1="5l3vnlyvs7qgl5gsh4bfejnqd1m7mss" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In lânkaart mei dêrop werjûn de fersprieding fan de Afrikaanske goudkat (''Caracal aurata''). Eigenmakke ôfbylding.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht Frij}}</text>
      <sha1>5l3vnlyvs7qgl5gsh4bfejnqd1m7mss</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Afrikaanske goudkat</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183922</id>
    <revision>
      <id>1198303</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:42:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <origin>1198303</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12903" sha1="stl2mekssd7lygstenm5ri22cprxhb3" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme=Afrikaanske goudkat
|Ofbyld= [[File:Caracal_aurata_2.jpg|250px]] 
|lûd=
|Ryk= [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme= [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse= [[sûchdieren]] (''Mammalia'')
|Skift= [[rôfdieren]] (''Carnivora'') 
|Famylje= [[kateftigen]] (''Felidae'') 
|Skaai= [[karakals]] (''Caracal'') 
|Wittenskiplike namme= Caracal aurata 
|Beskriuwer, jier= [[Coenraad Jacob Temminck|Temminck]], 1827 
|IUCN-status= [[IUCN-status]]: &lt;span style=&quot;color:red;&quot;&gt;kwetsber&lt;/span&gt;
----
|lânkaart=[[File:Fersprieding fan de Afrikaanske goudkat (Caracal aurata).png|center|250px]]
}}
De '''Afrikaanske goudkat''' ([[wittenskiplike namme]]: ''Caracal aurata''; foarh. ''Profelis aurata'') is in [[sûchdieren|sûchdier]] út it [[skift]] fan 'e [[rôfdieren]] (''Carnivora''), de [[famylje (taksonomy)|famylje]] fan 'e [[kateftigen]] (''Felidae''), de [[ûnderfamylje]] fan 'e [[lytse katten]] (''Felinae'') en it [[skaai (taksonomy)|skaai]] fan 'e [[karakals]] (''Caracal''). Dit is in tige [[skouwens|minskeskou]] en heimsinnich bist dat foarkomt yn it [[tropysk reinwâld]] fan [[Sintraal-Afrika|Sintraal]]- en [[West-Afrika]]. De Afrikaanske goudkat is in lytseftige kat mei in spikkelbûnte [[skutkleur]] dy't [[solitêr]] libbet en [[nachtdier|nachts aktyf]] is. De [[IUCN]] klassifisearret dit bist as kwetsber, wat it leechste fan 'e trije nivo's fan [[bedrige soarte|bedriigdheid]] is.

==Taksonomy==
De Afrikaanske goudkat waard foar it earst [[wittenskip]]lik beskreaun yn [[1827]] troch de [[Nederlân]]ske [[soölooch]] [[Coenraad Jacob Temminck]]. Dyselde wurke dêrby op basis fan in [[readbrune]] [[pels]] dy't er fan in [[keapman]] yn [[Londen]] kocht hie. Hy joech it bist de [[wittenskiplike namme]] ''Felis aurata'', oftewol &quot;gouden kat&quot;. (''Felis'', in in [[skaai (taksonomy)|skaai]] dat no foar de [[wylde katten]] reservearre is, waard doe as in soarte fan sammelbak foar alle [[kateftigen]] brûkt.) Fuort neitiid beskreau Temminck ek in [[grize]] kateftige út in Londenske [[menazjery]]. Dat bist neamde er ''Felis celidogaster''. Letter die bliken dat it om twa [[ûndersoarte]]n fan deselde [[soarte]] gie. 

Nije kateftigen dy't foarsteld waarden troch û.o. [[John Edward Gray]] (''Felis neglecta'', [[1838]]), [[George Robert Waterhouse]] (''Felis rutilus'', [[1842]]) en [[Richard Lydekker]] (''Felis chrysothrix'', [[1906]]) blieken letter [[synonimen]] fan ''Felis aurata'' te wêzen. It skaai fan 'e [[Afrikaanske goudkatten]] (''Profelis'') waard yn [[1858]] yntrodusearre troch de [[Ruslân|Russyske]] soölooch [[Nikolaj Severtzov]], mei ''Felis celidogaster'' as [[typesoarte]]. Yn [[1917]] dielde de [[Ingelân|Ingelske]] [[taksonoom]] [[Reginald Innes Pocock]] ek de [[Aziatyske goudkatten]] by it skaai ''Profelis'' yn. Dy yndieling waard oernommen troch ferskate oare auteurs, mar lang om let waard foar de Aziatyske goudkatten it eigen skaai ''Catopuma'' reyntrodusearre.

Yn 'e [[ienentweintichste iuw]] die út nij ûndersyk bliken dat de Afrikaanske goudkat nau besibbe is mei de [[karakal]] (''Caracal caracal'') en de [[serval]] (''Leptailurus serval''). Op basis dêrfan waard de Afrikaanske goudkat yn [[2017]] oerpleatst nei it skaai fan 'e [[karakals]] (''Caracal''), wêrmei't it eigen skaai ''Profelis'' efterhelle en yn ûnbrûk rekke. De wat minder nau besibbe serval behold wol syn eigen [[monotypyske skaai]].

==Fersprieding==
It [[ferspriedingsgebiet]] fan 'e Afrikaanske goudkat bestiet út twa grutte, net opinoar oanslutende dielen. It grutste part beslacht it [[Kongoreinwâld]] fan [[Sintraal-Afrika]] mei oanbuorjende kriten. It rint fan súdeastlik [[Nigearia]] by de [[Atlantyske Oseaan|Atlantyske]] [[kust]] fan [[Afrika]] lâns oant yn sintraal [[Angoala]] en omfettet it binnenlân oant en mei noardlik [[Sambia]], westlik [[Tanzania]], dielen fan [[Boerûndy]] en [[Rûanda]], westlik [[Oeganda]], súdwestlik [[Súd-Sûdaan]] en it suden fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]] en [[Kameroen]]. Ek is der noch in lytse isolearre [[populaasje (biology)|populaasje]] yn eastlik Oeganda en westlik [[Kenia]]. It oare grutte diel fan it ferspriedingsgebiet beslacht it suden fan [[West-Afrika]], fan súdlik [[Senegal]] by de kust lâns nei súdlik [[Benyn]] en it binnenlân yn oant de sintrale dielen fan [[Guinee]], [[Ivoarkust]] en [[Gana]].
[[File:Profelis_aurata_(African_golden_cat)_fur_skins.jpg|left|thumb|250px|De [[pelzen]] fan in pear Afrikaanske goudkatten.]]

==Uterlike skaaimerken==
De Afrikaanske goudkat is in lytseftige [[kateftige]], mar noch altyd twaris sa grut as in gewoane [[hûskat]] (''Felis catus''). Hy hat in gnobske, swiere [[lichem (biology)|lichemsbou]] mei in frij koarte [[sturt]] en grutte [[poat]]en. De Afrikaanske goudkat hat trochinoar in kop-romplingte fan 61–101&amp;nbsp;[[sintimeter|sm]], mei in sturtlingte fan 16–46&amp;nbsp;sm, in [[skouder|skofthichte]] fan 38–55&amp;nbsp;sm en in gewicht fan 5&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt;–16&amp;nbsp;[[kg]]. 

De [[pels]] fan in Afrikaanske goudkat kin men wer kenne oan in opfallende yninoar om draaide kaam fan [[hier (begroeiïng)|hier]] oan 'e basis fan 'e [[hals]] en [[nekke]], krekt foar de [[skouder]]s, dêr't de hierren fan groeirjochting wikselje. De [[kleur]] fan 'e pels rint útinoar fan [[kastanjebrún]] of [[readbrún]] oant [[griis]][[brún]] en [[dûnkergriis]]. (De rodzige en grize kleurfarianten waarden yn it ferline oansjoen foar ferskillende [[soarte]]n.) De ûnderste lichemsdielen ([[kin]], [[kiel]], [[boarstkas|boarst]], [[bealch]], binnenkant fan 'e poaten en ûnderkant fan 'e sturt) binne ljochter fan kleur as de rest fan 'e pels, en skaaie soms sels út nei [[wyt]]. Itselde jildt foar ringen om 'e [[eagen]] hinne. De [[wringe (rêchbonke)|wringe]], en yn it ferlingde dêrfan ek de boppekant fan 'e sturt, is krekt dûnkerder kleure as de rest fan it lichem. 

Guon eksimplaren binne oer it hiele lichem bespikkele, wêrby't de spikkels nei yndividu yn kleur fariëarje fan dizenich brún oant [[swart]]. By oare Afrikaanske goudkatten is it spikkelpatroan beheind ta de bealch en de binnenkant fan 'e poaten, wylst de rest fan 'e pels effen kleure is. De sturt kin dûnkerbrune of swarte ringen hawwe, ljochtere ringen of hielendal gjin ringen. De sturtpunt is lykwols altyd swart. Eksimplaren út [[West-Afrika]] hawwe ornaris faker, mear en dúdliker spikkels as guons út [[Sintraal-Afrika]].

Oer it algemien hat de Afrikaanske goudkat gâns wei fan syn neiste sibbe, de [[karakal]] (''Caracal caracal''), mar hy is lytser fan stal, en syn [[ear (anatomy)|earen]] binne koarter en rûner en misse de toefkes dy't sa karakteristyk binne foar de karakal. Ek is de sturt fan 'e Afrikaanske goudkat langer yn ferhâlding ta syn lichemsgrutte en hat er in rûnere [[kop]].

==Biotoop==
De Afrikaanske goudkat is in bewenner fan [[tropysk reinwâld]] fan [[seenivo]] oant in hichte fan 3.000&amp;nbsp;[[meter|m]] dêrboppe. Hy jout de foarkar oan wiet [[wâld]] mei in protte [[leechhout]] deunby streamend [[oerflaktewetter]] lykas [[rivier]]en of [[beken]]. Dêrnjonken komt er ek foar yn [[dizewâld]]en, [[bamboe]]wâlden en yn [[habitat]]s op [[heechfean]].

==Hâlden en dragen==
Afrikaanske goudkatten binne ekstreem [[skouwens|minskeskouwe]] bisten, dy't in heimsinnich bestean liede yn it djippe [[reinwâld]]. Der is sadwaande net in soad oer dizze bisten bekend. Se libje in [[solitêr]] bestean en binne ornaris [[nachtdier|nachts aktyf]] of [[krepuskulêr]] (aktyf by [[moarnsdage]] en yn 'e [[jûnsskimer]]). Ofhinklik fan 'e beskikberens fan [[proai]] yn harren wengebiet kinne se ek [[deidier|oerdeis op 'e lapen]] wêze. Hoewol't de Afrikaanske goudkat in earsten [[klimmen|klimmer]] is, [[jacht (aktiviteit)|jaget]] er oer it algemien op 'e [[wâldflier]]. 

Alle kennis fan 'e [[fuortplanting]] fan 'e Afrikaanske goudkat is basearre op wat by eksimplaren yn finzenskip waarnommen is. It is mooglik dat yndividuën ûnder sokke omstannichheden net folslein natuerlik [[hâlden en dragen]] fertoane. It [[mantsje]] hat nei de [[pearing]] neat mear mei it fuortplantingsproses út te stean. De [[draachtiid]] duorret likernôch 75&amp;nbsp;[[dagen]], wêrnei't it [[wyfke]] 1–2&amp;nbsp;jongen smyt, dy't [[blinens|blyn]] en helpleas te wrâld komme. Mei 1&amp;nbsp;[[wike]] geane de [[each]]jes iepen, en mei 6–8&amp;nbsp;wiken wurde de jongen [[ôfwûn]]. 

Jongen fan 'e Afrikaanske goudkat groeie fluch en binne ierryp yn ferhâlding ta de jongen fan oare soarten [[kateftigen]]. Ien jong beklom mei 16&amp;nbsp;dagen al in muorke fan 40&amp;nbsp;[[sm]] heech. Dat wiist op in hege mjitte fan [[motoryk|motoaryske feardichheden]] op sa'n jonge [[leeftyd]]. De wyfkes binne mei 11&amp;nbsp;[[moanne (tiid)|moannen]] [[geslachtsryp]] en de mantsjes mei likernôch 18&amp;nbsp;moannen. De [[libbensferwachting]] bedraacht yn finzenskip 12&amp;nbsp;[[jier]]. Hoelang't de bisten yn it wyld libje is ûnbekend, mar dat sil grif minder as 12&amp;nbsp;jier wêze.
[[File:Profelis_aurata_02_MWNH_254.jpg|right|thumb|250px|De [[plasse]] fan in Afrikaanske goudkat yn it [[Museum Wiesbaden]] yn it [[Dútslân|Dútske]] [[Wiesbaden]].]]

==Fretten==
De Afrikaanske goudkat is in [[karnivoar]] dy't benammen lytsere [[sûchdieren]] [[jacht (aktiviteit)|bejaget]], lykas de [[westlike beamklipdas]] (''Dendrohyrax dorsalis''), de [[súdlike beamklipdas]] (''Dendrohyrax arboreus''), [[kjifdieren]], [[dûkers (antilopes)|dûkers]] en oare lytse [[antilopes]], lytse [[apen]] en [[bich|biggen]] fan it [[reuzeboskswyn]] (''Hylochoerus meinertzhageni''). Ek [[fûgels]] fan ferskate [[soarte]]n steane op it menu. Fierders fertaaste Afrikaanske goudkatten har ek wolris oan [[lytsfee]] (lykas [[geit]]en) en [[plomfee]] (lykas [[hin]]nen), wêrmei't se har net dierber meitsje by [[feehâlder]]s.

==Natuerlike fijannen==
De wichtichste [[rôfdier|natuerlike fijannen]] fan 'e Afrikaanske goudkat binne gruttere [[rôfdieren]], lykas it [[loaihoars]] (''Panthera pardus'') en de [[bûnte hyena]] (''Crocuta crocuta''). Jongen binne ek kwetsber foar oanfallen fan [[rôffûgels]], lykas [[earnen]] en [[haukfûgels|hauken]], en foar lytsere rôfdieren, lykas de [[hunichdas]] (''Mellivora capensis'').

==Status==
De Afrikaanske goudkat hat de [[IUCN-status]] fan &quot;kwetsber&quot;, wat it leechste fan 'e trije nivo's fan [[bedrige soarte|bedriigdheid]] is. De wichtichste bedriging foar dit bist wurdt foarme troch [[habitatferlies]] troch [[ûntbosking]]. Gaadlik [[habitat]] wurdt yn in heech tempo omfoarme ta [[palmoalje]][[plantaazje]]s, [[mynbou|minen]] en [[wegen]]. Benammen yn it [[Kongoreinwâld]] wurdt de Afrikaanske goudkat ek slim [[jacht (aktiviteit)|bejage]] troch [[streuperij|streupers]] foar de [[hannel]] yn [[bushmeat]] (&quot;boskfleis&quot;). Om 'e efterútgong fan dit bist tsjin te kearen is de Afrikaanske goudkat opnommen yn Taheakke&amp;nbsp;II fan it [[CITES]]-[[ferdrach]] fan 'e [[Feriene Naasjes]], dat it near leit op 'e ynternasjonale [[hannel]] yn (dielen fan) 'e oantsjutte bisten. 

==Undersoarten==
Der binne 2 &lt;small&gt;(stân fan saken yn 2017)&lt;/small&gt; erkende [[ûndersoarte]]n fan 'e Afrikaanske goudkat (''Caracal aurata''):
*de Sintraalafrikaanske goudkat (''C. a. aurata'' &lt;small&gt;[[Coenraad Jacob Temminck|Temminck]], 1827&lt;/small&gt;) &lt;small&gt;([[Sintraal-Afrika]] fan 'e rivier de [[Cross (rivier yn Nigearia)|Cross]] yn súdlik [[Nigearia]] ôf nei it easten ta)&lt;/small&gt;
*de Westafrikaanske goudkat (''C. a. celidogaster'' &lt;small&gt;Temminck, 1827&lt;/small&gt;) &lt;small&gt;([[West-Afrika]] fan 'e rivier de Cross yn súdlik Nigearia ôf nei it westen ta)&lt;/small&gt;

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/African_golden_cat ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Caracal aurata}}
}}

[[Kategory:Sûchdieresoarte]]
[[Kategory:Karakal]]
[[Kategory:Bedrige sûchdier]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Angoala]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Benyn]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Boerûndy]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Ekwatoriaal-Guinee]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Gabon]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Gana]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Guinee]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Guinee-Bissau]] 
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Ivoarkust]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Kameroen]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Kenia]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Kongo (Demokratyske Republyk)]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Kongo (Republyk)]] 
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Libearia]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Nigearia]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Rûanda]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Sambia]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Senegal]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Sierra Leöane]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn de Sintraal-Afrikaanske Republyk]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Súd-Sûdan]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Tanzania]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Togo]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Uganda]]</text>
      <sha1>stl2mekssd7lygstenm5ri22cprxhb3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Caracal aurata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183923</id>
    <redirect title="Afrikaanske goudkat" />
    <revision>
      <id>1198304</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:43:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Afrikaanske goudkat]]</comment>
      <origin>1198304</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="lbtc2lwdad9b05gjohb71bgnxliar57" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Afrikaanske goudkat]]</text>
      <sha1>lbtc2lwdad9b05gjohb71bgnxliar57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Profelis aurata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183924</id>
    <redirect title="Afrikaanske goudkat" />
    <revision>
      <id>1198305</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:43:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Afrikaanske goudkat]]</comment>
      <origin>1198305</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" sha1="lbtc2lwdad9b05gjohb71bgnxliar57" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Afrikaanske goudkat]]</text>
      <sha1>lbtc2lwdad9b05gjohb71bgnxliar57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Afrikaanske goudkatten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183925</id>
    <redirect title="Afrikaanske goudkat" />
    <revision>
      <id>1198306</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:43:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Afrikaanske goudkat#Taksonomy]]</comment>
      <origin>1198306</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" sha1="koh0spx86tdgeb2ukmds6j8v8awgyfc" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Afrikaanske goudkat#Taksonomy]]</text>
      <sha1>koh0spx86tdgeb2ukmds6j8v8awgyfc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Profelis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183926</id>
    <redirect title="Afrikaanske goudkat" />
    <revision>
      <id>1198307</id>
      <timestamp>2025-06-23T20:44:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Afrikaanske goudkat#Taksonomy]]</comment>
      <origin>1198307</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" sha1="koh0spx86tdgeb2ukmds6j8v8awgyfc" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Afrikaanske goudkat#Taksonomy]]</text>
      <sha1>koh0spx86tdgeb2ukmds6j8v8awgyfc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Australyske keningsparkyt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183927</id>
    <revision>
      <id>1198312</id>
      <timestamp>2025-06-24T07:20:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Bistesoarte |Namme               = Australyske keningsparkyt |Ofbyld              = [[Ofbyld:Alisterus scapularis - Brunkerville.jpg|250px]] &lt;br&gt;Mantsje&lt;br&gt;[[Ofbyld:Alisterus scapularis -near Sheepyard Flat Campsite, Howqua Hills, Victoria, Australia -female-8.jpg|250px]]&lt;br&gt;Wyfke |lûd                 =  |Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'') |Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'') |Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'') |Skift...&quot;</comment>
      <origin>1198312</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3488" sha1="29j2mkl2vg2kx42fmcpsafw7tyh635a" xml:space="preserve">{{Bistesoarte
|Namme               = Australyske keningsparkyt
|Ofbyld              = [[Ofbyld:Alisterus scapularis - Brunkerville.jpg|250px]] &lt;br&gt;Mantsje&lt;br&gt;[[Ofbyld:Alisterus scapularis -near Sheepyard Flat Campsite, Howqua Hills, Victoria, Australia -female-8.jpg|250px]]&lt;br&gt;Wyfke
|lûd                 = 
|Ryk                 = [[dieren]] (''Animalia'')
|Stamme              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
|Klasse              = [[fûgels]] (''Aves'')
|Skift               = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
|Famylje             = [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'')
|Skaai               = [[keningsparkiten]] (''Alisterus'')
|Wittenskiplike namme= Alisterus scapularis
|Beskriuwer, jier    = [[Martin Lichtenstein|Lichtenstein]], 1816
|IUCN-status         = [[Ofbyld:Fl mammals lc.svg]] [[IUCN-status]]: net bedrige
----
|lânkaart            = [[Ofbyld:Alisterus scapularis range.png|250px]]
}}
De '''Australyske keningsparkyt''' (''Alisterus scapularis'') is ien fan 'e trije soarten [[keningsparkiten]] yn it [[Skaai (taksonomy)|skaai]] [[keningsparkiten]] (''Alisterus'') út de [[Famylje (taksonomy)|famylje]] [[pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittacoidea'').

== Beskriuwing ==
[[Ofbyld:Australian King Parrots (8025633892).jpg|thumb|left|Mantsje en wyfke.]]
Mantsjes ha in helderreade kop en foarkant. De mantelfearren binne grien. Oer de wjuk rint in smelle, ljochtgrien streek. De fûgel hat in in smelle bân op 'e oergong fan 'e nekke nei de mantelfearren, in blaufiolette stút en in brede swarte sturt. De snaffel is read en de iris goudgiel. Wyfkes ha oare kleuren en ha in griene kop en in grien boarst. Allinnich de búk is read. Har snaffel is donkergriis oant swart. Op har wjukken ûntbrekt de streek of dy bestiet heechút út in pear ljochtgriene fearkes.

Jonge fûgels ha deselde kleuren as it wyfke, mar binne te ûnderskieden troch in ljochtgiele snaffel. 

== Fersprieding ==
De soarte is [[endemisme|endemysk]] yn Austraalje en libbet yn it eastlike diel fan it kontinint yn [[Queensland]], [[New South Wales]] en [[Fikoaria]].  

Der wurde twa [[ûndersoarte]]n ûnderskieden:

* ''Alisterus scapularis scapularis'': fan it eastlike diel fan Sintraal-Queensland oant súdlik Fiktoaria (nominaatfoarm).
* ''Alisterus scapularis minor'': noardeastlik Queensland. 

De ''Alisterus scapularis minor'' is lytser en donkerder as de nominaatfoarm.  

== Hâlden en dragen ==
De Australyske keningspapegaai wurdt yn bosken en tunen oantroffen. De fûgel siket iten yn fruchtbeammen en wurdt faak by fûgelfoerbakken sjoen.

== Status ==
De soarte hat in grut ferspriedingsgebiet en dêrfandinne is de kâns op útstjerren lyts. De grutte fan 'e populaasje is net bekend, mar der is habitatferlies en dêrom wurdt oannommen dat de oantallen tebekrinne. De fûgels komme noch frij algemien foar en de Australyske keningsparkyt wurdt troch de [[IUCN]] as net bedrige op 'e [[Reade list]] klassifisearre.
{{boarnen|boarnefernijing=
* [https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/australian-king-parrot-alisterus-scapularis Birdlife, oproppen 24 juny 2025.]
* [https://ebird.org/species/aukpar1?siteLanguage=nl Ebird, oproppen 24 juny 2025.]
* [https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=29DB03099675080B Avibase, oproppen 24 juny 2025.]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Alisterus scapularis|Australyske keningsparkyt}}
}}
[[Kategory:Keningsparkyt]]
[[Kategory:Fûgelsoarte]]
[[Kategory:Lânseigen fauna yn Austraalje]]</text>
      <sha1>29j2mkl2vg2kx42fmcpsafw7tyh635a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alisterus scapularis</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183928</id>
    <redirect title="Australyske keningsparkyt" />
    <revision>
      <id>1198313</id>
      <timestamp>2025-06-24T07:21:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Australyske keningsparkyt]]</comment>
      <origin>1198313</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39" sha1="9tie6rott8l9szjra93wqurjwejme4l" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Australyske keningsparkyt]]</text>
      <sha1>9tie6rott8l9szjra93wqurjwejme4l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Keningsparkiten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183929</id>
    <revision>
      <id>1198314</id>
      <timestamp>2025-06-24T07:57:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Universele ynfoboks bisteryk | namme               =  | ôfbylding           = Australian King Parrot male 4737.jpg | ôfbyldingsbreedte   =  | ôfbyldingstekst     = Australyske keningsparkyt | takson1             = [[ryk (taksonomy)|ryk]]: | namme1              = [[dieren]] (''Animalia'') | takson2             = [[stamme (taksonomy)|stamme]]: | namme2              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'') | takson3             = [[ûnderstamme]]: | namme3              = ...&quot;</comment>
      <origin>1198314</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3307" sha1="9qlezkflwuwux3qrfcufric5bkb5u4j" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks bisteryk
| namme               = 
| ôfbylding           = Australian King Parrot male 4737.jpg
| ôfbyldingsbreedte   = 
| ôfbyldingstekst     = Australyske keningsparkyt
| takson1             = [[ryk (taksonomy)|ryk]]:
| namme1              = [[dieren]] (''Animalia'')
| takson2             = [[stamme (taksonomy)|stamme]]:
| namme2              = [[rêchstringdieren]] (''Chordata'')
| takson3             = [[ûnderstamme]]:
| namme3              = [[wringedieren]] (''Vertebrata'')
| takson4             = [[klasse (taksonomy)|klasse]]:
| namme4              = [[fûgels]] (''Aves'')
| takson5             = [[skift]]:
| namme5              = [[pappegaai-eftigen]] (''Psittaciformes'')
| takson6             = [[boppefamylje]]:
| namme6              = [[pappegaaien]] of echte pappegaaien (Psittacoidea)
| takson7             = [[famylje (taksonomy)|family]]:
| namme7              = [[Pappegaaien fan de Alde Wrâld]] (''Psittaculidae'')
| takson8             = [[Skaai (taksonomy)|skaai]]
| namme8              = '''keningsparkiten''' (''Alisterus'')
| takson9             = 
| namme9              = 
| takson10            = 
| namme10              = 
| beskriuwer, jier    = [[Gregory Macalister Mathews|Mathews]], 1911
| soarten             = 
| lânkaart            = 
| lânkaarttekst       = 
| lânkaartbreedte     = 
| lânkaarttekst_links = 
}}
'''Keningsparkiten''' foarmje in [[Skaai (taksonomy)|skaai]] fan trije parkitesoarten, dy't yn it easten fan [[Austraalje]], [[Nij-Guineä]], de [[Molukken]] en oare [[Yndoneezje|Yndonezyske]] eilannen libje. Se binne meast besibbe oan 'e skaaien [[readwjukparkiten]] (''Aprosmictus'') en [[pronkparkiten]] (''Polytelis'').  

== Beskriuwing ==
De soarten binne middelgrutte parkiten fan 35 oant 43 sm lang en ha lange, brede sturten. De kleuren fan 'e soarte binne meast read en grien en se ha neffens it formaat lytse snaffels. 

== Soarten ==
It skaai wurdt ferdield yn trije soarten.  
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! Ofbyld !!  Fryske namme !! Wittenskiplike namme || Status * /&lt;br&gt; trend *
|-
| [[Ofbyld:Alisterus amboinensis 107893541.jpg|120px]]  || [[Molukske keningsparkyt]] || ''Alisterus amboinensis'' || net bedrige &lt;br&gt;[[Ofbyld:Red Downwards Trend Arrow.svg|25px]]&lt;ref&gt;[https://datazone.birdlife.org/search?search=Alisterus%20amboinensis ''Alisterus amboinensis'' op Birdlife.]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Ofbyld:Alisterus chloropterus -Jurong Bird Park -male-8a.jpg|120px]] || [[Grienwjukkeningsparkyt]] || ''Alisterus chloropterus'' || net bedrige &lt;br&gt;[[Ofbyld:Red Downwards Trend Arrow.svg|25px]]&lt;ref&gt;[https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/papuan-king-parrot-alisterus-chloropterus ''Alisterus chloropterus'' op Birdlife.]&lt;/ref&gt;
|-
| [[Ofbyld:Alisterus scapularis -Commonwealth Park, Canberra, Australia -male-8.jpg|120px]]  || [[Australyske keningsparkyt]] || ''Alisterus scapularis '' || net bedrige &lt;br&gt;[[Ofbyld:Red Downwards Trend Arrow.svg|25px]]&lt;ref&gt;[https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/australian-king-parrot-alisterus-scapularis ''Alisterus scapularis '' op Birdlife.]&lt;/ref&gt;
|-
|}

{{boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Alisterus|Keningsparkiten}}
}}

{{DEFAULTSORT:Keningsparkiten}}
[[Kategory:Keningsparkyt| ]]
[[Kategory:Pappegaai fan de Alde Wrâld]]
[[Kategory:Fûgelskaai]]</text>
      <sha1>9qlezkflwuwux3qrfcufric5bkb5u4j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alisterus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183930</id>
    <redirect title="Keningsparkiten" />
    <revision>
      <id>1198315</id>
      <timestamp>2025-06-24T07:58:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Keningsparkiten]]</comment>
      <origin>1198315</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" sha1="8meu5ukuceobi7wkt1r3kjjymwbkibx" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Keningsparkiten]]</text>
      <sha1>8meu5ukuceobi7wkt1r3kjjymwbkibx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Keningsparkyt</title>
    <ns>14</ns>
    <id>183931</id>
    <revision>
      <id>1198316</id>
      <timestamp>2025-06-24T07:59:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Alisterus|Keningsparkiten}} [[Kategory:Fûgelskaai]] [[Kategory:Pappegaai fan de Alde Wrâld]]&quot;</comment>
      <origin>1198316</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="107" sha1="jdzrkd1qqjifbarkje1125wp4puqr97" xml:space="preserve">{{Commonscat|Alisterus|Keningsparkiten}}
[[Kategory:Fûgelskaai]]
[[Kategory:Pappegaai fan de Alde Wrâld]]</text>
      <sha1>jdzrkd1qqjifbarkje1125wp4puqr97</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sânwykske Mûne</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183932</id>
    <revision>
      <id>1198318</id>
      <timestamp>2025-06-24T08:59:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks mûne | namme                       = Sânwykske Mûne | ôfbylding                   = 2025 Wipmûne by Almkerk (Sânwykske mûne).jpg | ôfbyldingsbreedte           =  | ôfbyldingstekst             =  | lân                         =  | bestjoerlike ienheid 1      = provinsje | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]] | bestjoerlike ienheid 2      = gemeente | namme bestjoerlike ienheid 2= Ofbyld:Flag of A...&quot;</comment>
      <origin>1198318</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4205" sha1="kztgcjijev3bsiqtm87ybhe141u7mb0" xml:space="preserve">{{Ynfoboks mûne
| namme                       = Sânwykske Mûne
| ôfbylding                   = 2025 Wipmûne by Almkerk (Sânwykske mûne).jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = 
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Altena.svg|border|20px]] [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Almkerk]]
| adres                       = Uppelse Steeg 1
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_47_57.4_N_4_56_32.7_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°47'N 4°56'E}}
| type mûne                   = [[wipmûne]]
| funksje                     = [[poldermûne]]
| oarspronklik gebrûk         =    
| flecht                      = 25,7 m
| boujier                     = 1699
| sloopjier                   = 
| eigner                      = 
| monumintale status          = [[ryksmonumint]]
| monumintnûmer               = [https://rijksmonumenten.nl/monument/39607/zandwijkse-molen/almkerk/#google_vignette 39607]
| webside                     = [https://molensheusdenenaltena.nl/zandwijkse-molen/ molensheusdenenaltena.nl]
| mapname                     = Noard-Brabân
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51           
| lat_min                     = 47
| lat_sec                     = 57.4
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 56
| lon_sec                     = 32.7
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Zandwijkse Molen''' (Sânwykske Mûne) is in [[poldermûne]] út 1699 tusken de plakken [[Uppel]] yn it suden en [[Sleeuwyk]] yn it noarden. Eigner is de mûnestifting ''Land van Heusden en Altena''. De mûne is mei de [[Utwykske Mûne]] de lêste fan in rige fan sân [[wipmûne]]n dy't njonken inoar stiene.

== Skiednis ==
Wis is dat der al lang foar de bou fan 'e hjoeddeiske mûne yn 1537 sân wipmûnen stiene. Nei alle gedachten waarden dy om 1500 hinne boud en sûnt waarden se ferskillende kearen fernijd. De Sânwykske Mûne is nei alle gedachten de iennig mûne yn it lân, wêrfan't de ûndertoer en ek it boppehûs noch út 1699 datearret. By de grutte restauraasje yn 'e jierren 2009-2011 binne bysûndere techniken tapast om safolle mooglik histoarysk materiaal te bewarjen.   

De mûne bemealle oant 1961 de polder. Sûnt it ferdwinen fan 'e oare mûnen holp in diselgemaal dêrby, dat op 'e fûneminten fan ien fan 'e âlde mûnen boud wie. Yn 1953 hat de mûne nei de wettersneedramp de polder selsstannich drûch holden, om't it diselgemaal troch it sâlte wetter net mear te brûken wie.  
[[Ofbyld:2025 Sânwykske Mûne by Sleeuwwijk (stookhok).jpg|thumb|left|Stookhok.]]
De mûne hat gjin funksje om de polder drûch te hâlden en meallet hjoed-de-dei yn sirkwy. In keardaam yn it sletten sirkwy soarget foar in keunstmjittige opfierhichte. De mûne moat by it meallen sadwaande dochs wat krêft leverje, sadat it houten binnenwurk goed belest wurdt.   

Lykas in soad oare mûnen yn 'e omkriten hat de Sânwykske Mûne noch in orizjineel stookhok, dêr't de mounder by it meallen wêze koe. Oars as op oare plakken yn it lân wiene de mûnen yn dat gebiet net bewenne.

Tichteby stiet de Utwykske Mûne.

== Keppeling om utens ==
*{{nl}} [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01204 Mûnedatabase]
*{{nl}} [https://www.molens.nl/ontdek-molens/alle-molens/zandwijkse-molen-te-almkerk De Hollânske Mûne]
*{{nl}} [https://zoeken.allemolens.nl/tenbruggencatenummer/01204 Alle Mûnen]
{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01204 Mûnedatabase]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Zandwijkse Molen|Sânwykske Mûne}}
}}
{{DEFAULTSORT:Sanwykske mune}}
[[Kategory:Mole yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Altena (Noard-Brabân)]]
[[Kategory:Wipmole]]
[[Kategory:Bouwurk út 1699]]
[[Kategory:Ryksmonumint yn Noard-Brabân]]</text>
      <sha1>kztgcjijev3bsiqtm87ybhe141u7mb0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Utwykske Mûne</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183934</id>
    <revision>
      <id>1198325</id>
      <timestamp>2025-06-24T11:27:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks mûne | namme                       = Utwykske Mûne | ôfbylding                   = 2025 Utwykske Mûne, Sleeuwijk.jpg | ôfbyldingsbreedte           =  | ôfbyldingstekst             =  | lân                         =  | bestjoerlike ienheid 1      = provinsje | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]] | bestjoerlike ienheid 2      = gemeente | namme bestjoerlike ienheid 2= Ofbyld:Flag of Altena.svg|borde...&quot;</comment>
      <origin>1198325</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3536" sha1="ffa95yr5fflzxl3sxizv56l7vee812o" xml:space="preserve">{{Ynfoboks mûne
| namme                       = Utwykske Mûne
| ôfbylding                   = 2025 Utwykske Mûne, Sleeuwijk.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = 
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:North Brabant-Flag.svg|border|20px]] [[Noard-Brabân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Altena.svg|border|20px]] [[Altena (Noard-Brabân)|Altena]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Sleeuwwijk]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|51_48_01_N_4_56_50.5_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|51°48'N 4°56'E}}
| type mûne                   = [[wipmûne]]
| funksje                     = [[poldermûne]]
| oarspronklik gebrûk         =    
| flecht                      = 25,7 m
| boujier                     = 1700
| sloopjier                   = 
| eigner                      = 
| monumintale status          = [[ryksmonumint]]
| monumintnûmer               = [https://monumentenregister.cultureelerfgoed.nl/monumenten/38670 38670]
| webside                     = [https://molensheusdenenaltena.nl/uitwijkse-molen/ molensheusdenenaltena.nl]
| mapname                     = Noard-Brabân
| mapwidth                    = 
| lat_deg                     = 51           
| lat_min                     = 48
| lat_sec                     = 01
| lat_dir                     = N
| lon_deg                     = 4
| lon_min                     = 56
| lon_sec                     = 50.5
| lon_dir                     = E
| tekst by posysjekaart       = 
}}
De '''Uitwijkse Molen''' (Utwykske Mûne) is in [[poldermûne]] út 1700 tusken de plakken [[Uppel]] yn it suden en [[Sleeuwyk]] yn it noarden. Eigner is de mûnestifting ''Land van Heusden en Altena''. De mûne is mei de [[Sânwykske Mûne]] de lêste fan in rige fan sân [[wipmûne]]n dy't njonken inoar stiene. Tegearre mei de Sânwykske Mûne en it tichtebylizzende Fort Altena (ûnderdiel fan 'e Nije Hollânske Wetterliny) foarmet de Utwykske Mûne in belangrike toeristyske trekpleister.   

== Skiednis ==
De Utwykske Mûne mealle oant 30 april 1962 mei it gemaal fan Rijswijk de 587 ha grutte kombinearre polders Uitwijk en Rijswijk. De wipmûne hat in flecht fan 25,70 m en is om 1700 hinne boud. Eartiids stiene op it plak sân mûnen, wêrfan't mar twa oerbleaun binne. 

De mûne hat gjin echte funksje, mar mealt no it wetter yn sirkwy. De mûne stiet by it eardere gemaal fan Uppels, dêr't ien fan 'e fiif net mear besteande wipmûnen stie. Spitigernôch binne de diselmotor en it skeprêd fan it gemaal binne al lang ferdwûn.

Restauraasjes fûnen yn 'e jierren 1966-1967 en yn 2010-2011 plak. 

== Keppeling om utens ==
*{{nl}} [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01206-a Mûnedatabase]
*{{nl}} [https://www.molens.nl/ontdek-molens/alle-molens/uitwijkse-molen-te-sleeuwijk De Hollânske Mûne]
*{{nl}} [https://zoeken.allemolens.nl/tenbruggencatenummer/01206+a Alle Mûnen]
{{Boarnen|boarnefernijing=
* [https://www.molendatabase.nl/molens/ten-bruggencate-nr-01206-a Mûnedatabase]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Uitwijkse Molen|Utwykske Mûne}}
}}
{{DEFAULTSORT:Utwykske mune}}
[[Kategory:Mole yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Altena (Noard-Brabân)]]
[[Kategory:Ryksmonumint yn Noard-Brabân]]
[[Kategory:Wipmole]]
[[Kategory:Bouwurk út 1700]]</text>
      <sha1>ffa95yr5fflzxl3sxizv56l7vee812o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uitwijkse Molen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183935</id>
    <redirect title="Utwykske Mûne" />
    <revision>
      <id>1198326</id>
      <timestamp>2025-06-24T11:28:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Utwykske Mûne]]</comment>
      <origin>1198326</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" sha1="m4y24c3kc2snua55wx4rtm2b3gz33rh" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Utwykske Mûne]]</text>
      <sha1>m4y24c3kc2snua55wx4rtm2b3gz33rh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Zandwijkse Molen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>183936</id>
    <redirect title="Sânwykske Mûne" />
    <revision>
      <id>1198327</id>
      <timestamp>2025-06-24T11:28:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Sânwykske Mûne]]</comment>
      <origin>1198327</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" sha1="snc3p2gjn8fksnqqq890izkohhu6nug" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Sânwykske Mûne]]</text>
      <sha1>snc3p2gjn8fksnqqq890izkohhu6nug</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>