Vicipéid gawiki https://ga.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%ADomhleathanach MediaWiki 1.45.0-wmf.6 first-letter Meán Speisialta Plé Úsáideoir Plé úsáideora Vicipéid Plé Vicipéide Íomhá Plé íomhá MediaWiki Plé MediaWiki Teimpléad Plé teimpléid Cabhair Plé cabhrach Catagóir Plé catagóire TimedText TimedText talk Module Module talk James Craig, an 1ú Bhíocunta Chreaga Abhann 0 4820 1270862 1261948 2025-06-20T20:22:10Z TGcoa 21229 1270862 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba cheannaire [[aontachtach]] i d[[Tuaisceart Éireann]] é '''James Craig''', an 1ú Bhíocunta Chreaga Abhann ([[Gaeilge]]:''Séamus Ó Creag'', [[8 Eanáir]] [[1871]] - [[24 Samhain]] [[1940]]). [[Íomhá:Sir James Craig 1924 (crop).jpg|mion|188x188px|1924|clé]] == Saol == [[Íomhá:Sir Edward Carson signing the Ulster Covenant.jpg|clé|mion|150x150px|28 MF 1912ː an Conradh agus an Cúnant - Craig i lár le Carson]] Chuir Craig agus [[Edward Carson]] [[Óglaigh Uladh]] ar bun sa bhliain [[1911]]. Sa bhliain 1912, dhréachtaigh [[Edward Carson]] agus James Craig an Conradh agus an Cúnant Sollúnta (Solemn League and Covenant) agus shínigh breis agus 250,000 [[An Protastúnachas|Protastúnach]] i g[[Cúige Uladh]] é.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/o-chlochaois-go-spasras.pdf|teideal=Ó chlochaois go spásrás|údar=COGG|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref> Sa bhliain 1913 bhunaigh siad seo Óglaigh Uladh, fórsa a raibh sé de chuspóir acu stop a chur leis an [[Rialtas Dúchais]] ar dhóigh amháin nó ar dhóigh eile. [[Íomhá:TIMEMagazine26May1924.jpg|clé|mion|198x198px|1924]] Bhí Craig ar dhuine de lucht tacaíochta [[Edward Carson]] le linn na géarchéime faoi [[Rialtas Dúchais|rialtas dúchais]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/St%C3%B3r-Staire.pdf|teideal=Stór Staire|údar=COGG|dáta=|dátarochtana=2020|archivedate=2024-06-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240607154557/https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/St%C3%B3r-Staire.pdf}}</ref> Nuair a tharla críochdheighilt, bhí Carson tar éis éirí as agus bhí James Craig anois ina cheannaire ar an bPáirtí Aontachtach. An chéad [[Príomh-Aire|Phríomh-Aire]] ar Thuaisceart Éireann a bhí ann, ó 1921-1940. Rinneadh [[bairnéad]] de Craig sa bhliain [[1918]]; ansin i [[1927]] rinneadh 'Viscount Craigavon' (Bíocunta Chreaga Abhann) de. === Meath agus bás === Bhí Craig fós in oifig nuair a tháinig [[néaltrú]] air, is cosúil, agus 19 bliain i réim. D'éag an príomh-aire ar 24 Samhain 1940, in aois 69 dó agus tá sé curtha i Stormont. [[Íomhá:James Craig, Lord Craigavon's grave, Stormont Parliament grounds - geograph.org.uk - 871613.jpg|clé|mion|Stormont|150x150px]] == Tionchar == Sna [[1960idí|seascaidí]], d'ainmnigh baile ina dhiaidh, [[Craigavon]]. == Féach freisin == * [[Basil Brooke, an 1ú Bhíocunta Brookeborough]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol}} {{DEFAULTSORT:Chreaga Abhann, James Craig, 1ú Bíocunta}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1871]] [[Catagóir:Básanna i 1940]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Rialtas Dúchais in Éirinn]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] q6oz2aasfhwu0anuouw5qljtttyh7oh Ian Paisley 0 7616 1270859 1263981 2025-06-20T20:19:19Z TGcoa 21229 1270859 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Polaitíocht|Polaiteoir]] agus [[Sagart|eaglaiseach]] i d[[Tuaisceart Éireann]] ab ea an tOirmhinneach '''Ian Richard Kyle Paisley, Barún Thaobh na Banna''', CB ([[6 Aibreán]] [[1926]] - [[12 Meán Fómhair]] [[2014]]). [[Teachta Parlaiminte]] d'[[Aontroim Uachtarach]] a bhí ann ón mbliain [[1970]] go 2010, agus comhalta i Stormon (nó [[Tionól Thuaisceart Éireann]]) ó 1998 go 2011. Bhí sé de mhisneach ag Paisley beart a dhéanamh de réir a chuid tuairimí. Ach tharraing sé go leor conspóide as ucht a chuid argóintí ar an b[[poblachtánachas in Éirinn]] agus ar an [[Caitliceachas|Eaglais Chaitliceach Rómhánach]]. Nuair a fuair an Pápa Eoin bás i 1963 dúirt Paisley go raibh ‘an peacach Rómhánach in Ifreann’. I bParlaimint na hEorpa i 1988 bhéic Ian Paisley - feisire Eorpach ag an am - ar an bPápa Eoin Pól 11 gurb é an tAinchríost é. Caitheadh an Paisley amach ach níor cháin a lucht leanúna é agus ní raibh náire ar bith air. Ach in 2005, áfach, nuair a bhí sé ag druidim le roinnt na cumhachta in Stormont rinne sé comhbhrón, más go patuar é, leis an bpobal Caitliceach faoi bhás Eoin Pól 11.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/diol-suntais-chomh-dearfach-is-a-bhi-an-dup-faoi-threithe-an-phapa-proinsias/|teideal=Díol suntais chomh dearfach is a bhí an DUP faoi thréithe an Phápa Proinsias|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=23 Aibreán 2025|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2025-04-23}}</ref> == Cúlra == Saolaíodh Ian Paisley ar [[6 Aibreán]] [[1926]] in [[Ard Mhacha]]. Ach d'fhás sé aníos i m[[An Baile Meánach|Baile Meánach]], áit a raibh a athair ina mhinistir do na Baistithe Neamhspleácha. B'é a mháthair, Isabella Paisley ó [[Albain]], a chuir i dtreo an tSoiscéalachais é nuair a bhí sé sé bliana d'aois. Nuair a chríochnaigh sé a chuid [[Scoil|scolaíochta]] i mBaile Meánach, chuaigh sé ag obair ar [[Feirmeoir|fheirm]] i gContae Thír Eoghain. == Preispitéireachas == Bhí Paisley ar duine acu a bhunaigh Eaglais Shaor-Phreispitéireach Uladh agus ina Mhodhnóir ar an eaglais chéanna. Nuair a bhí Paisley ina dhéagóir, agus an [[An Dara Cogadh Domhanda|dara cogadh domhanda]] ar siúl, mhothaigh Paisley gur chóir dó dul le reiligiún mar shlí bheatha, agus rinne sé staidéar ar an [[Dia|diagacht]] i gcoláiste bunúsaíoch sa [[An Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]] agus i m[[Béal Feirste]], cé nár bhain sé amach céim i gceachtar den dá scoil. Oirníodh Paisley mar mhinistir Protastúnach i mBéal Feirste sa bhliain [[1946]]. Bhí ministrí ó cheithre eaglais éagsúla páirteach sa t-searmanas, ach bhí sé ina ábhar conspóide i gcónaí, an raibh údarás ceart eaglasta acu le páirt a ghlacadh nó le dintiúirí a bhronnadh ar Phaisley. Ina dhiaidh sin, bhí deacrachtaí ag Paisley cead seanmóireachta a fháil ón [[Preispitéireachas|Eaglais Phreispitéireach]], agus sa deireadh thiar thall, bhunaigh sé agus lucht a thacaíochta an Eaglais Shaor-Phreispitéireach ar an g[[An Chrois Ghearr|Crois Ghearr]] ar [[Lá Fhéile Pádraig]] sa bhliain [[1951]]. [[Íomhá:Ballynahinch Free Presbyterian Church, November 2010 (02).JPG|mion|Séipéal Saor-Phreispitéireach Bhaile na hInse, Samhain 2010|clé]] An dochtúireacht a bhí ag Paisley, ba dochtúireacht oinigh é a fuair sé ó Ollscoil Bob Jones. Coláiste bunúsaíoch Críostaí is ea an ollscoil seo agus í lonnaithe i nGreenville i g[[Carolina Theas]] sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]]. Bhí Paisley mór le mac an fhir a bhunaigh an ollscoil, Bob Jones Jr., ceannaire bunúsaíoch Críostaí sna Stáit a fuair bás sa bhliain [[1997]]. Bhí dlúthchaidreamh ag Paisley le hOllscoil Bob Jones, agus é ag labhairt go poiblí ansin ó am go ham. Bhunaigh Paisley [[nuachtán]] dá chuid féin, an ''Protestant Telegraph'', lena theachtaireacht féin a reic. Níos déanaí, bhí suíomh [[Gréasán Domhanda|gréasáin]] aige, Institiúid Eorpach an Léinn Phrotastúnaigh[http://www.ianpaisley.org], a dhéanann an gnó céanna. Bhí an dúrud leabhar, bileog agus paimfléad scríofa aige ina bpléann sé cúrsaí an reiligiúin agus na polaitíochta, agus a chuid scríbhinní á ndíol go fairsing sna Stáit Aontaithe féin, rud a chinntíonn teacht isteach maith do Phaisley agus a mhuintir. == Polaitíocht == ==== [[1950idí]] ==== [[Íomhá:Fish and Chip Shop - A Sign of the Times - geograph.org.uk - 526795.jpg|mion|Fish and Chip Shop, For Cod and Ulster, East Belfast|clé]] Sa bhliain [[1956]], bhunaigh Paisley agus roinnt Phrotastúnach eile an eagraíocht úd UPA, nó Gníomhaíocht Phrotastúnach Uladh. Bhí cuid mhór de bhunaitheoirí na heagraíochta seo le ról tábhachtach a dhéanamh i saol na nAontachtóirí sna blianta a bhí le teacht. Go bunúsach, bhí an tUPA ceaptha le haghaidh téisclime roimh ionsaithe an IRA trí dhaoine saorthoilteanacha as measc an phobail a earcú le dul ar patról, trí bharacáidí a thógáil agus trí shúil a choinneáil ar dhaoine a d'fhéadfadh a bheith ag comhoibriú leis an IRA. Mar a thiontaigh na cúrsaí amach, áfach, ní raibh gá le gníomhaíocht shaorthoilteanach den chineál sin san am, ós rud é gurbh é Feachtas na Teorann an chloch ba mhó ar phaidrín an IRA san am. Mar sin féin, fágadh struchtúr an UPA gníomhach, agus bhain Paisley úsáid as lena theachtaireacht féin a reic ag cruinnithe. B'ansin a tharraing sé súil an tsaoil mhóir air féin an chéad uair, agus é ag tarraingt trioblóide agus corraíola lena chuid óráidí binbe. ==== [[1960idí]] ==== [[Íomhá:Scottish and Northern Ireland Ministers.jpg|mion|2008 - Signing of the Joint Agreement between Scotland and Northern Ireland (Ian Paisley agus [[Máirtín Mag Aonghusa]]).|clé]] Sna [[1960idí|seascaidí]], bhí Paisley ar thús cadhnaíochta ag cur in aghaidh an dóigh a raibh [[Terence O'Neill]], [[Príomh-Aire|príomh-aire]] an Tuaiscirt, ag iarraidh comhréiteach a shocrú agus spiorad dea-chomharsanachta a chothú le [[Poblacht na hÉireann]]. B'ionann sin, dar le Paisley, agus tréas, go háirithe nuair a chuaigh an Niallach i dteagmháil phearsanta le [[Seán Lemass]], [[Taoiseach]] na Poblachta. Cé gur pragmatach agus praiticiúil ab ea Lemass, cosúil leis an Niallach féin, bhí Paisley an-mhímhuiníneach as, ó ghlac sé páirt in [[Éirí Amach na Cásca]] ina óige. Chuir Paisley in aghaidh iarrachtaí an Niallaigh [[Cearta daonna|cearta mionlaigh]] a bhronnadh ar na Caitlicigh agus stop a chur le cleachtais áirithe a bhí ag buanú drocháit na gCaitliceach sa tsochaí, ar nós chlaonroinnt na dtoghlach. ==== 1964 ==== Sa bhliain [[1964]], d'éiligh Paisley ar [[Constáblacht Ríoga Uladh|Chonstáblacht Ríoga Uladh]] go mbainfí [[Bratach na hÉireann|trídhathach]] na hÉireann d'oifigí [[Sinn Féin|Shinn Féin]] i m[[Béal Feirste]] agus comhlíonadh an t-éileamh seo. B'é an mana a bhí ag Paisley ná "ní ghéillfear!"<ref>nó "bás nó bua!" nó "deamhan géilleadh" (''no surrender'')</ref>, is é sin, níor chóir [[Cearta daonna|cearta sibhialta]] ar bith a ghéilleadh do na Caitlicigh, ós rud é gur dual dóibh bheith mídhílis don Choróin. Bhí Paisley go minic anuas ar chomharbaí Uí Néill, mar atá, [[Brian Faulkner]] agus [[James Chichester-Clark]], toisc nach raibh siad sách dian ar na Caitlicigh, dar le mo dhuine. [[Íomhá:RevDr.IanPaisley.jpg|clé|mion|2011]] ==== 1969 ==== I Mí na Márta [[1969]], chaith Paisley seal sa phríosún in éineacht le Major Ronald Bunting. Bhí an bheirt sin i ndiaidh frithléirsiú neamhdhlíthiúil a chóiriú mar agóid in aghaidh an mhórshiúil a bhí ag Cumann Cearta Sibhialta Thuaisceart Éireann (NICRA) in [[Ard Mhacha]]. D'fhág Paisley an príosún nuair a fuair ciontóirí polaitiúla pardún ginearálta. Íorónta go leor, cé gur Protastúnach a bhí ann, chuaigh mac Ronald Bunting, Ronald Óg nó [[Ronnie Bunting]] le Poblachtánachas ina dhiaidh sin, agus é ar duine de bhunaitheoirí an [[INLA]]. [[Íomhá:W. Bush and Martin McGuinness.jpg|thumb|Ian Paisley (ar chlé) le [[George W. Bush]] agus [[Máirtín Mag Aonghusa]] (2007)|clé]] ==== 1970idí ==== Ar an [[16 Aibreán]] [[1970]], bhuaigh Paisley suíochán i bParlaimint Thuaisceart Éireann. Ansin ar an 18 Meitheamh 1970, toghadh Paisley chun na parlaiminte i [[Westminster]]. Bhí air cúl a thabhairt lena shaol príobháideach nuair a thug sé aghaidh ar an bpolaitíocht. Bhí Paisley ansin ina cheannaire ar an b[[Páirtí Aontachtach Daonlathach]] ón bhliain 1971 go 2008<ref>[http://www.rte.ie/news/2008/0531/northpolitics.html RTE.ie - 31 Bealtaine 2008 - ''Robinson replaces Paisley as DUP leader'']</ref> De réir cáipéisí de chuid Rialtas na Ríochta Aontaithe a tháinig chun solais sa bhliain [[2002]], d'fhéach Paisley le comhréiteach a bhaint amach leis an [[SDLP]] sa bhliain [[1971]], agus an Rúnaí Caibinéid Sior Burke Trend ina idirghabhálaí eatarthu. Thug Paisley le fios go bhféadfadh sé "socrú a chur ar bun leis na ceannairí Caitliceacha agus córas nua rialtais a thógáil ar an dúshraith seo". Dealraíonn sé, áfach, nach bhfuair Paisley ach an dubheiteach, nuair a tuigeadh don SDLP go mbeadh an comhréiteach seo féin ag fabhrú do na hAontachtóirí i gcónaí. Seo an méid a bhí le rá ag Paisley féin i dtaobh an chomhréitigh: :''Ní raibh an SDLP sásta téanachtaint linn an bealach ba mhian linn. Ní dhéarfainn go raibh comhchainteanna ann, ach d'éist muid le tuairimí is le dearcaíocha a chéile, ach níor tháinig aon fhorbairt air sin. Bhí muid ullamh triail a bhaint as dóigheanna nua le Tuaisceart Éireann a rialú, iontas go mbeadh lucht an dá chreideamh sásta leis an gcineál rialtais a bheadh ann, ach b'é an eochair é go gcaithfeadh an duine a raibh an chumhacht aige an chumhacht sin a fháil ó na daoine.'' [[Íomhá:Ian Paisley - (cropped).png|mion|14 Bealtaine 2007|clé|226x226px]] Bhí Paisley míshásta leis an dóigh ar chuir rialtas [[Edward Heath]] Parlaimint Thuaisceart Éireann ar fionraí sa bhliain [[1972]] leis an stáitín a rialú go díreach ó Londain. Chuir Paisley in aghaidh [[Comhaontú Sunningdale|Chomhaontú Sunningdale]], arbh iarracht uaillmhianach é le baint Phoblacht na hÉireann, Thuaisceart Éireann agus na Ríochta Aontaithe le chéile a athshainiú ó bhonn. Bhí an comhaontú seo ag gealladh comhrialtas an dá phobal (nó Coiste Feidhmiúcháin Cumhachtroinnte), chomh maith le Comhairle na hÉireann a nascfadh an dá stát ar oileán na hÉireann ar leibhéal dlíthiúil (cé nach n-athródh sí stádas bunreachtúil an stáitín). Bhí an-pháirt ag lucht leanúna Paisley sa stailc a chuir comhaontú Sunningdale ar neamhní. ==== An Eoraip ==== Bhí Paisley ina Fheisire Eorpach do Thuaisceart Éireann sna blianta [[1979]]-[[2004]]. == Ord Oráisteach == Bhí Paisley ina baill de na Printisigh, eagraíocht na nDílseoirí i n[[Doire]]. Bhí sé ina bhall den [[Ord Oráisteach]] freisin, tráth. Sa bhliain [[1962]], áfach, chuaigh ball sinsearach dá lóiste ag éisteacht Aifrinn Chaitlicigh. D'éirigh Paisley as an eagraíocht mar agóid, nuair nach bhfuair an "fealltóir" an pionós ba chuí dó, dar le Paisley. Bhí baint aige leis an Ord Oráisteach Neamhspleách, agus é ag óráidíocht ar a bhfeis siúd gach bliain, ar an dóú lá déag de Mhí Iúil. == Ar Scor == [[Íomhá:EileenPaisley.jpg|mion|Eileen Paisley|clé]]Tar éis do Paisley éirí as [[Teach na dTeachtaí]], uaislíodh é ar an [[18 Meitheamh]] [[2010]] nuair a rinneadh Barún Thaobh na Banna, as Aontroim Thuaidh i gContae Aontroma, de. Ba bhall Paisley de Chomhairle na Banríona. Fuair sé bás ar [[12 Meán Fómhair]] [[2014]].<ref>[http://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-29177705] Fógra mairbh ón BBC, arna rochtain ar 12 M.F. 2014</ref> == Saol Pearsanta == Bhí sé pósta ar Eileen Paisley, agus bhí cúigear clainne acu. Chuaigh Rhonda agus Ian le polaitíocht, ar nós a n-athara. == Tagairtí == {{reflist}} == Naisc Sheachtracha == * [http://www.youtube.com/watch?v=-gdREMz_w9I Físeán d'Ian Paisley agus é ag damnú Phápa na linne sin, Eoin Pól II, sa Pharlaimint Eorpach i 1988] {{DEFAULTSORT:Paisley, Ian}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1926]] [[Catagóir:Básanna in 2014]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Contae Ard Mhacha]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na hEorpa as Éirinn]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] nawbq2b0yng8myomjitmo8x9wags176 Earnán de Blaghd 0 10939 1270845 1200866 2025-06-20T20:05:57Z TGcoa 21229 1270845 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Polaitíocht|Polaiteoir]], [[Réabhlóid|réabhlóidí]], údar agus bainisteoir [[Amharclann|amharclainne]] [[Éire]]annach ab ea '''Earnán de Blaghd''' (de Blaghad uaireanta nó ''Ernest Blythe''), a rugadh ar an [[13 Aibreán]] [[1889]] agus a d'éag ar [[23 Feabhra]] [[1975]]. Bhí an sé ina bhall den [[IRB]] agus de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaeilge]] agus ghlac sé páirt sa troid ar son [[Neamhspleách|neamhspleáchas]] na hÉireann. Ach ag an am céanna, bhí sé ar dhuine de na ceannairí ba ghníomhaí agus ba chonspóidí sa [[20ú haois]] i ngluaiseacht na saoirse agus i ngluaiseacht na Gaeilge.<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=610|teideal=DE BLAGHD, Earnán (1889–1975)|language=ga|work=ainm.ie|dátarochtana=2020-06-05}}</ref> == Saol == [[Protastúnachas|Protastúnach]] as [[Lios na gCearrbhach|Machaire na gCeall]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/62893?s=Magheraliskmisk|teideal=Magheraliskmisk|language=ga|work=Logainm.ie|dátarochtana=2020-06-05}}</ref> ab ea de Blaghd. Bhí feirm ochtó acra ann ag a athair James Blythe, ball d’[[Eaglais na hÉireann]]. Mar [[Preispitéireachas|Phreispitéireach]] a tógadh a mháthair Agnes Thompson. Ba é a ghrá don Ghaeilge a thug an Blaghdach isteach sa pholaitíocht ar dtús.<ref name=":1" /> Thosaigh sé ag taisteal don Bhráithreachas i gCúige Uladh timpeall 1910, agus ag freastal ar ranganna Gaeilge i gColáiste Chomhghaill, [[Béal Feirste]]. Ach in 1913 chuaigh an Blaghdach ó dheas go [[Corca Dhuibhne]] ina sclábhaí feirme (agus in aois 23 bliain dó) chun an Ghaeilge a fhoghlaim. An bhliain dár gcionn, bhí sé ina oibrí feirme ag muintir [[Tomás Ághas|Thomáis Ághas]] i g[[Lios Póil|Cinn Aird]]. Bhí sé ina chaptaen ar Óglaigh [[Lios Póil]] chomh maith. Sa bhliain 1915, fuair sé ordú a bheith ag taisteal arís don [[Bráithreachas na Poblachta|Bhráithreachas]] i gCúige Uladh. Ceapadh ina thimire do na h[[Óglaigh na hÉireann (1913-1919)|Óglaigh]] ansin é.<ref name=":1" /> I 1915 shuigh sé isteach i ngluaisteán den chéad uair ina shaol - ar a bhealach go príosún Bhóthar Chroimghlinne.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cic.ie/books/published-books/slan-le-hultaibh|teideal=Slán le hUltaibh le Earnán de Blaghd {{!}} CIC|údar=DE BLAGHD, Earnán|dáta=|work=www.cic.ie|dátarochtana=2020-06-05|archivedate=2020-08-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200815044253/https://www.cic.ie/books/published-books/slan-le-hultaibh}}</ref> Nuair a bhí [[Éirí Amach na Cásca]] faoi lán tseoil i m[[Baile Átha Cliath]], bhí an Blaghdach díreach tar éis a bheith curtha sa phríosún. Ina [[Príosúnach cogaidh|phríosúnach]] in Éirinn agus i Sasana a chaith de Blaghd an chuid is mó den am ó gabhadh é 21 Márta 1916 go dtí deireadh Feabhra 1919.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cic.ie/books/published-books/gaeil-a-muscailt|teideal=Gaeil á Múscailt {{!}} CIC|work=www.cic.ie|dátarochtana=2020-06-05|archivedate=2020-08-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200809171446/https://www.cic.ie/books/published-books/gaeil-a-muscailt}}</ref> Tá mion chur síos ina leabhar "Gaeil Á Múscailt"<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|title=Gaeil Á Múscailt|url=https://www.kennys.ie/leabhair-ghaeilge/gaeil-a-muscailt|language=ga|author=Earnán de Blaghad|date=1973|journal=9780862895907}}</ref> ar shaol an chime – ina aonar i bpríosún Brixton agus smaointe drúisiúla á chrá; ar stailc ocrais agus tarta i bpríosún Chorcaí agus é ag brionglóidí ar dheochanna dubha leanna agus ina cheannfort ar an mbuíon de phríosúnaigh ‘dhainséaracha’ i bpríosún Bhéal Feirste chomh maith lena ainmníú, ar mholadh Éamon de Valera, ina Stiúrthóir Trádála agus Tráchtála sa [[An Chéad Dáil|chéad Dáil Éireann]].<ref name=":0" /> === Aire rialtais === Thug de Blaghd an-tacaíocht don [[Conradh Angla-Éireannach|Chonradh Angla-Éireannach]]. Toghadh é ina [[Teachta Dála|Theachta Dála]] do Mhuineachán Thuaidh sa bhliain 1918. Ó shin go 1922, bhí an Blaghdach ina [[Aire Rialtas|Aire]] ar an Roinn Tionscail agus Trádála. Ceapadh ina Aire Airgeadais é nuair a bhí [[rialtas]] [[Liam Tomás Mac Cosgair]] ann. Cáineadh go géar é nuair a d'ísligh sé an pinsean ó deich scilling go naoi scilling; chaill sé a shuíochán sa bhliain 1933. [[Íomhá:Flag of the Irish Blueshirts.svg|mion|clé|na [[Na Léinte Gorma|Léinte Gorma]]  ]] === Faisisteachas === [[Íomhá:Blueshirts leadership, circa 1934.jpg|clé|mion|an Blaghdach ar dheis, timpeall 1934]] [[Faisisteachas|Faisistí]] go smior a bhí ann. Sna [[1930idí]] bhí de Blaghd ina bhall sinsearach de na [[Na Léinte Gorma|Léinte Gorma]] agus ina sheanadóir (1933-36). D'éirigh an Blaghdach as an bpolaitíocht sa bhliain 1936 le dul le h[[amharclann]]<nowiki/>aíocht. Bhí sé ina bhainisteoir ar [[Amharclann na Mainistreach]] ó 1941-67. === Amharclannaíocht === In 1925 thug de Blaghd, mar aire, fóirdheontas d’[[Amharclann na Mainistreach]]. Deirtear gurbh é an chéad uair i ndomhan an Bhéarla a ndearnadh a leithéid. Deich mbliana ina dhiaidh sin thug [[W.B. Yeats]] cuireadh dó a bheith ina stiúrthóir ar an amharclann.<ref name=":1" /> Bhí sé ina stiúrthóir bainistíochta ar [[Amharclann na Mainistreach]] ó 1941 go 1967 agus ar dhuine de na stiúrthóirí go 1972. D’aistrigh sé [[Le Bourgeois Gentilhomme]] le [[Molière|Moliere]] go Gaeilge faoin teideal ''Sodar i ndiaidh na nUasal'' agus léiríodh é 21 Bealtaine 1944.<ref name=":1" /> Chuirtí ina leith go ndiúltaíodh sé drámaí maithe, go nglacadh sé le drochdhrámaí, agus go gcuireadh sé aisteoirí ó dhoras mura mbeadh inniúlacht sa Ghaeilge acu. === Gaeilge === [[Íomhá:edb.jpg|mion|clé|Fógra san iris 'Éire' i 1940; grianghraf timpeall 1922]]Bhí an Blaghdach ina [[Gaeilgeoir|Ghaeilgeoir]] dílis. Is dó a thugtar an chreidiúint maidir le polasaithe Gaeilge an rialtais i gcoitinne idir 1922 agus 1932 agus maidir le bunú an Ghúim, Choláiste Mhuire, na gcoláistí ullmhúcháin, agus maoiniú Choláiste Ollscoile na Gaillimhe i dtreo go gcuirfí le tábhacht na teanga ann.<ref name=":1" /> Is eisean a rinne an cinneadh deontas stáit a thabhairt chun go mbunófaí [[Taibhdhearc na Gaillimhe]], amharclann náisiúnta na Gaeilge, sa bhliain 1927. Bhí sé in aghaidh Chonradh na Gaeilge i rith na tréimhse sin toisc, b’fhéidir, an tsíorghearáin a bhí ar siúl acu i dtaobh fhaillí an rialtais, dar leo, sa teanga.<ref name=":1" /> Thug sé tacaíocht don [[Cló Gaelach|chló rómhánach]] i ngnóthaí foilsitheoireachta an rialtais, rud nár mhéadaigh gean Gaeilgeoirí poblachtacha air. D'fhoilsigh an Blaghdach trí leabhar [[dírbheathaisnéis]]<nowiki/>e sa Ghaeilge, mar atá, ''Trasna na Bóinne'' (1957)<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cic.ie/books/published-books/trasna-na-boinne|teideal=Trasna na Bóinne {{!}} CIC|work=www.cic.ie|dátarochtana=2020-06-05|archivedate=2020-08-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200809165708/https://www.cic.ie/books/published-books/trasna-na-boinne}}</ref>, ''Slán le hUltaibh'' (1971), agus ''Gaeil á Múscailt'' (1973). == Foinsí == * 'Ernest Blythe', ''The Encyclopedia of Ireland'', Gill & Macmillan Ltd, 2003 == Tagairtí == {{reflist}} {{Teachtaí Dála an 1ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 2ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 3ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 4ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 5ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 6ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 7ú Dáil}} {{DEFAULTSORT:Blaghd, Earnán de}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1889]] [[Catagóir:Básanna i 1975]] [[Catagóir:Airí Rialtais na hÉireann]] [[Catagóir:An Eite Fhíordheis in Éirinn]] [[Catagóir:Baill Chumann na nGaedheal]] [[Catagóir:Baill de BPÉ]] [[Catagóir:Baill den 1ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 2ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 3ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 4ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 5ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 6ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 7ú Dáil]] [[Catagóir:Baill Shinn Féin]] [[Catagóir:Daoine as Contae Aontroma]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Gníomhaithe Gaeilge]] [[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] nuirafvlwlw4hpv1exvehemtv4d9qnl David Trimble 0 11523 1270857 1227064 2025-06-20T20:18:19Z TGcoa 21229 1270857 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Iar-pholaiteoir i d[[Tuaisceart Éireann]] ab ea '''David Trimble, an Barún Trimble,''' PC<ref>Rí-Chomhairle na Ríochta Aontaithe</ref> ([[15 Deireadh Fómhair]] [[1944]] – [[25 Iúil]] [[2022]], 77 bliain d'aois), a bhí ina cheannaire ar [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] (UUP) ó [[1995]] go [[2005]], agus ina Chéad-Aire i bhFeidhmeannas Stormont ó [[1998]] go [[2002]]. Bronnadh Duais Nobel na Síochána ar David Trimble agus [[John Hume]] an [[Páirtí Sóisialta agus Daonlathach an Lucht Oibre|SDLP]] mar gheall ar an ról tábhachtach a bhí acu sa phróiseas síochána sa Tuaisceart agus an bhaint mhór a bhí acu le [[Comhaontú Aoine an Chéasta]].<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/david-trimble-buaiteoir-duais-nobel-na-siochana-tar-eis-bhais/|teideal=David Trimble, buaiteoir Duais Nobel na Síochána, tar éis bháis|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-26}}</ref> == Beatha == Rugadh David Trimble i mBeannchar i gcontae an Dúin. Scoláire i rannóg dlí Ollscoil na Banríona i mBéal Feiste ab ea é. Cháiligh sé mar [[abhcóide]] i [[1968]] i m[[Béal Feirste]]. [[Íomhá:David Trimble Washington D.C.jpg|clé|mion|2001]] [[Íomhá:David Trimble at Lisburn Seed Group benefit, Hillsborough Castle, Christmas 2007 crop.jpg|clé|mion|2007]] [[Íomhá:David Trimble.jpg|clé|mion|2009]] Chuaigh sé leis an bpolaitíocht sna [[1970idí]]. I [[1974]], i rith Stailc Oibrithe Uladh, d'oibrigh mar chomhairleoir dlíthiúil do Chomhairle Oibrithe Uladh, a bhí faoi smacht [[Óglaigh Uladh]] (UVF) agus [[Cumann Cosanta Uladh]] (UDA). Bhí sé ina bhall den eagraíocht aontachtach [[Vanguard]]. I [[1975]], Bhí a cháil amuigh ar feadh i bhfad mar bhunúsaí aontachtach. Bhí Trimble ina chomh-cheannaire ar an [[Pháirtí Aontachtach Forásach Urgharda]] (VPUP, a raibh ceangal aige leis an bparamíleatachas), in éineacht le [[Glenn Barr]] ón [[UDA]]. Cruthaigh William Craig an VPUP chun stop a chur le cumhachtroinnt le náisiúnaithe i rialtas [[Tuaisceart Éireann]]. Ag an am seo freisin, bhí sé ag scríobh ailt don iris UVF, ''Combat''. Chuaigh Trimble isteach sa [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] (UUP) i [[1978]]. Bhí sé ansin gur toghadh é ina Fheisire [[Tithe na Parlaiminte|Parlaiminte i Westminster]] don [[An Bhanna Uachtarach (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Bhanna Uachtarach]] i 1990.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Teagascóir le dlí a chuaigh le callán na polaitíochta|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0726/1312273-teagascoir-le-dli-a-chuaigh-le-callan-na-polaitiochta/|date=2022-07-26|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> === 1995-1998 === Sa bhliain 1995, bhí tuairimí an-docht ag Trimble i dtaobh an Aontachais. Ar 11 Iúil 1995, bhí sé le feiceáil ar cheann na paráide de chuid an Oird Oráistigh (uillinn ar uillinn le Ian Paisley) ar Bhóthar an Gharbhachaidh le linn [[Aighneas Dhrom Chrí|aighnis Dhrom Chrí]] i b[[Port an Dúnáin]], [[Contae Ard Mhacha]].<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Drumcree conflict|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Drumcree_conflict&oldid=1096749858|journal=Wikipedia|date=2022-07-06|language=en}}</ref> Ar 8 Meán Fómhair 1995, agus a cháil amuigh níos mó ná riamh mar bhunúsaí Aontachtach, chuaigh Trimble i mbun cheannasaíocht an pháirtí. Toradh gan choinne a bhí ann; cheap na meáin go go mbeadh an bua ag [[John Taylor]], de chuid eite mheasartha an pháirtí. Bhí Trimble ina cheannaire ar an UUP idir 1995-2005, Sa bhliain 1996, chuaigh Trimble i mbun idirbheartaíochta le [[Billy Wright]], [[Sceimhlitheoireacht|sceimhlitheoir]] agus [[síceapatach]]. Cúis náire ba ea an beart seo níos déanaí.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.belfastlive.co.uk/news/northern-ireland/david-trimbles-journey-drumcree-hardliner-24586145|teideal=David Trimble’s journey from Drumcree hardliner to peace prize winner|údar=Jilly Beattie|dáta=2022-07-25|language=en|work=BelfastLive|dátarochtana=2022-07-26}}</ref> Tháinig athrú ollmhór ar a mheon le linn 1997-1998 nuair a chonaic sé go raibh an t[[An tIRA Sealadach|IRA]] i ndáiríre dul ar aghaidh leis an bpróiseas síochána. Léirigh an Trimbleach “crógacht thar na bearta” le linn na gcainteanna síochána, agus easaontas agus aighneas ina pháirtí féin, an [[Páirtí Aontachtach Uladh|UUP]].<ref name=":0" /> Níos déanaí sa bhliain 1998, bronnadh [[Duais Nobel]] ar Trimble agus [[John Hume]] mar aitheantas ar an obair a rinne siad ar mhaithe le [[Comhaontú Aoine an Chéasta]] thabhairt ar an saol. {{Main|Comhaontú Aoine an Chéasta}} === 1998-2002 === Toghadh an Trimbleach ina Chéad Aire ar Chomhthionól Stormont i ndiaidh shíniú Chomhaontú Aoine an Chéasta i 1998. Ba é an chéad pholaiteoir sa ról sin ar ndóigh, é féin agus [[Seamus Mallon]] ón SDLP ag obair as lámha a chéile faoin chóras d'Hondt <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Ómós á léiriú d'iarcheannaire an UUP David Trimble|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0726/1312266-omos-a-leiriu-diar-cheannaire-an-uup-david-trimble/|date=2022-07-26|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí Trimble ina Chéad-Aire i bhFeidhmeannas Stormont go dtí 2002. . Bhí tréimhse an-challánach i ndán don Chomththionól sna luath-bhlianta, é ar fionraí go mion-minic de bharr easaontas, go háirithe ar cheist an díchoimisúnaithe de chuid an [[An tIRA Sealadach|IRA]]. Ach d'oibrigh sé go dian sna blianta a tháinig i ndiaidh an Chomhaontaithe lena chinntiú go gcuirfí i bhfeidhm ina iomlán é. Choinnigh David Trimble a phost i ndiaidh dó féin ar dtús agus don pháirtí “aontú” ar pholasaithe na n-easaontóirí.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-an-cath-caillte-ag-trimble.aspx|teideal=An cath caillte ag Trimble|údar=Robert McMillen|dáta=D.F 2002|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-07-26}}</ref> Ach sa bhliain 2002, bhí muinín sa phróiseas síochána ag titim as a chéile agus bhí an Trimbleach ag déanamh na *splits *leis an dá thaobh den pháirtí a choinneáil le chéile.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-abhar-dochais-i-dtuaisceart-aontroma.aspx|teideal=Ábhar dóchais i dtuaisceart Aontroma|údar=Robert McMillen|dáta=EAGRÁN 15 · IÚIL 2002|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-07-26}}</ref> D'éirigh Trimble as ceannasaíocht an UUP i 2005 nuair a theip air suíochán a bhaint amach in Olltoghchán na Breataine. === Ar scor === Rinneadh tiarna saoil de i d[[Teach na dTiarnaí]] ar an [[6 Meitheamh]] [[2006]]. Ar an [[17 Aibreán]] [[2007]] d'fhág sé páirtí an UUP agus ghlac sé ballraíocht i b[[An Páirtí Caomhach (Ríocht Aontaithe)|Páirtí Caomhach]] na Breataine. Fuair sé bás ar [[25 Iúil]] [[2022]] " tar éis tinneas gearr", agus 77 bliain in aois dó. == Féach freisin == * [[Aighneas Dhrom Chrí]] * [[John Hume]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Trimble, David}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1944]] [[Catagóir:Básanna in 2022]] [[Catagóir:Abhcóidí Éireannacha]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:An Páirtí Coimeádach]] [[Catagóir:Buaiteoirí Dhuais Nobel na Síochána]] [[Catagóir:Céad-Airí Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae an Dúin]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] stszpyhbz8ybo6f5je88rx5ehezwbbe Johannes Kepler 0 12110 1270795 1243715 2025-06-20T13:42:38Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270795 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}[[Réalteolaí]] is [[matamaiticeoir]], a rugadh i Weil-der-Stadt na Gearmáine, ab ea '''Johannes Kepler''' ([[27 Nollaig]], [[1571]] – [[15 Samhain]] [[1630]]). Tá clú agus cáil air de bharr cur síos a dhéanamh ar dhlíthe faoi ghluaiseacht na bpláinéad. Ceannródaí a bhí in Kepler ar bhealaí eile fosta:<ref>{{Lua idirlín|url=https://blagnuagaeilge.blogspot.com/2019/06/ciclipeid-na-hollchruinne-coimead-d.html|teideal=Blag Nua Gaeilge: Ciclipéid na hOllchruinne: Cóiméad - D|dáta=2019-06-13|work=Blag Nua Gaeilge|dátarochtana=2020-11-15}}</ref> eisean a d'aithin roimh aon duine nach ciorcail fhoirfe iad fithisí na bpláinéad. D'fhoilsigh sé téacsleabhar réalteolaíochta faoin teideal ''Epitome astronomiae Copernicanae'' (”Gearrinsint ar réalteolaíocht Copernicus”) timpeall na bliana 1620. Chabhraigh dlíthe Kepler le teoiric [[Imtharraingt]] uilíochas [[Isaac Newton]] a thabhairt chun cinn. == Saol == Mhúin Kepler Mata ag scoil i [[Graz]] sa[[An Ostair|n Ostair]]. D'oibrigh sé mar chúntóir do [[Tycho Brahe]] (ag deireadh a shaoil, bhí Brahe mar mhúinteoir is pátrún ag Kepler). D'oibrigh sé chomh maith mar mhatamaiticeoir na cúirte don Impire, Rudolf II, mar [[Múinteoir|mhúinteoir]] mata i [[Linz]] agus mar chomhairleoir don Ghinearál Wallenstein. Anuas air sin d'oibrigh sé san [[optaic]] agus chruthaigh sé go raibh an ceart ag [[Galileo Galilei]]. === Eolaí === B'shin é an chéad duine a d'aithin struchtúr an ghrianchórais agus a chuir síos na dlíthe a rialaíonn gluaisne na b[[pláinéad]]<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Hussey, Matt|date=2011|url=|title=Fréamh an Eolais|journal=|volume=Coiscéim|issue=}}</ref>, mar achoimriú ar obair [[Tycho Brahe]]. Chomh maith le [[Galileo Galilei|Galileo]], mhol Kepler teoiric [[Nicolaus Copernicus|Copernicus]] go bhfuil an [[An Ghrian|ghrian]] i lár an [[An Grianchóras|ghrianchórais]], bíodh is nár chomhfhreagair na [[Fithis|fithisí]] réamhinste do na fíorfhithisí. D'fhionn sé gur ar chruth [[Éilips|éilips]] atá fithis gach pláinéid, agus ní ar chruth ciorcail mar a cheap Copernicus. === Uirlisí === D'fhorbair Kepler [[teileascóp]] simplí, teileascóp [[Athraonadh|athraonta]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/F%c3%a9ach-ar-Lionsa%c3%ad.pdf|teideal=Eureka Iml 10 Eagrán 8|údar=cogg.ie|dáta=Samhain 2013|dátarochtana=2020|archivedate=2020-11-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201117021300/https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/F%C3%A9ach-ar-Lionsa%C3%AD.pdf}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=Refracting telescope|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Refracting_telescope&oldid=988515880|journal=Wikipedia|date=2020-11-13|language=en}}</ref> Nuair a d’fhéach sé trína theileascóp, chonaic sé rudaí bun os cionn. Ní fadhb mhór í seo ag féachaint ar [[réalta]], mar go hiondúil bíonn an chuma chéanna ar réalta má tá sí bun os cionn nó má tá sí mar ba chóir di a bheith. Ach bíonn cuma an-difriúil ar rudaí níos cóngaraí, ar an ngealach mar shampla. == Tionchar == Ón obair Kepler a d'fhorbair [[Isaac Newton|Newton]] [[Dlí na himtharraingthe|teoiric na hImtharraingthe]] ó réamhobair [[Tycho Brahe|Bhrahe]] agus Kepler. Mar a dúirt Newton féin, "Más rud é go bhfaca mé níos faide, rinne as é trí sheasamh ar ghuaillí fathach." Lean coincheapanna Newton mar chroílár na heolaíochta ar feadh 300 bliain. == Féach freisin == * [[Dlíthe Kepler]] * [[Spásteileascóp Kepler]] * [[Córas héilealárnach na Gréine|Córas héiIealárnach na gréine]] == Naisc sheachtracha == * Dan O'Regan. Fisic don Ré Nua. ISBN: 978-1-85791-749-9<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.forasnagaeilge.ie/wp-content/uploads/2020/10/fda272f52b0b7feeac8ff4cdd94f2ab2-1.pdf|teideal=Fisic don Ré Nua|údar=Dan O'Regan. ISBN: 978-1-85791-749-9|dáta=2011|dátarochtana=2020}}</ref> * Kepler do Mhuinteoirí (JCT)<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.jct.ie/perch/resources/science_ga/keplar-activity.pdf|teideal=Kepler do Mhuinteoirí|údar=jct.ie|dáta=|dátarochtana=2020|archivedate=2021-01-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210123205548/https://www.jct.ie/perch/resources/science_ga/keplar-activity.pdf}}</ref> * [https://blagnuagaeilge.blogspot.com/2019/06/ciclipeid-na-hollchruinne-coimead-d.html Ciclipéid na hOllchruinne: Cóiméad - D] * University of Tennessee's Dept. Physics & Astronomy: Astronomy 161 page on Johannes Kepler: The Laws of Planetary Motion == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Kepler, Johannes}} [[Catagóir:Johannes Kepler|Kepler, Johannes]] [[Catagóir:Matamaiticeoirí|Kepler, Johannes]] [[Catagóir:Réalteolaithe|Kepler, Johannes]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1571|Kepler, Johannes]] [[Catagóir:Básanna i 1630|Kepler, Johannes]] hkjznsgv9jvw3sc9chfj054iqch29kn Edward Carson 0 14171 1270867 1054331 2025-06-20T20:44:27Z TGcoa 21229 1270867 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Dlíodóir agus polaiteoir [[Aontachtach]] [[Éire]]annach ab ea '''Edward Henry Carson, an Barún Carson''' nó '''an Tiarna Carson''' ([[9 Feabhra]] [[1854]] -[[22 Deireadh Fómhair]] [[1935]]), ar dhuine de na dlíodóirí agus polaiteoirí is mó le rá a tháinig chun tosaigh in Éirinn san aois sin.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/3765601420130821|teideal=Edward Carson|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2020-10-22}}</ref> [[Íomhá:Teach Edward Carson.JPG|mion|Rugadh an Tiarna Edward Carson sa teach seo,4 Sráid Fhearchair,Baile Átha Cliath|clé|207x207px]] == Luathshaol == [[Íomhá:Sir Edward Carson by John Lavery.jpg|clé|mion|185x185px|Carson le John Lavery 1916]] As [[Baile Átha Cliath]] ó dhúchas é. Tháinig Edward Carson chun saoil ag 4 [[Sráid Fhearchair]] i m[[Baile Átha Cliath]] - díreach in aice leis an áit a bhfuil ceanncheathrú [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaeilge]] inniu. [[Protastúnachas|Protastúnaigh]] rachmasacha ab ea a mhuintir, agus a athair ina ailtire. B'as [[Albain]] do mhuintir Carson ó thús, nó tháinig seanathair Edward go hÉirinn ó [[Dùn Phris|Dhùn Phris]] sa bhliain [[1815]]. Fuair Edward óg a chuid [[Oideachas|oideachais]] i Scoil [[Cúil an tSúdaire|Chúil an tSúdaire]], i g[[Coláiste Wesley]] i mBaile Átha Cliath, agus i g[[Coláiste na Tríonóide]]. Rinne sé staidéar ar an dlí, tráth ar ghlac sé páirt ghníomhach i gCumann Staire an Choláiste, agus in Óstaí an Rí ina dhiaidh sin. Glaodh chun Bharra na hÉireann air sa bhliain 1877 agus chun an Bharra Laistigh air sa bhliain 1889. Níorbh fhada go dtí go raibh clú agus cáil mar shár-abhcóide bainte amach aige. Chuaigh sé le polaitíocht sa bhliain [[1892]], nuair a ceapadh ina Ard-Aturnae d'Éirinn é, cé nach raibh sé ina Fheisire. [[Íomhá:Portrait of Edward Carson, Baron Carson.jpg|clé|mion|248x248px|1919]] == Sasana == Fuair sé cead abhcóideachta i Sasana sa bhliain [[1893]], agus as sin amach, b'i [[Londain]] ba mhó a bhí sé ag cleachtadh a cheirde. Bhí Carson ina Aturnae Ginearálta ar Shasana agus an Bhreatain Bheag ó [[7 Bealtaine]] [[1900]] go 1905 agus ina Ard-Aighne ar Shasana agus an Bhreatain Bheag sa bhliain 1915. D'fhan sé san oifig seo go dtí gur scoireadh an rialtas [[An Páirtí Coimeádach (An Ríocht Aontaithe)|Coimeádach]]. Ansin, rinneadh rí chomhairleoir de. Bhí sé ina Cheannaire ar an bhFreasúra idir 1915 agus 1916 agus ina bhall den Chomh-Aireacht [[An Chéad Chogadh Domhanda|Cogaidh]] idir 1916 agus 1918 (mar Chéad-Tiarna na hAimiréalachta ar feadh na gcéad ocht mí den tréimhse sin.) In olltoghchán na bliana céanna, áfach, vótáladh isteach é mar Aontachtóir i ndáilcheantar na hOllscoile in Éirinn, cé gurbh iad na Liobrálaigh a ghnóthaigh an toghchán. == Oscar Wilde == Cuimhnítear ar Carson mar dhlíodóir go háirithe mar gheall ar an gcroscheistiú a rinne sé ar [[Oscar Wilde]] sa chás a thug an scríbhneoir in aghaidh Mharcas Queensberry, i dtaobh leabhail choiriúil agus mar gheall ar an toradh rathúil a bhain sé thar ceann an dalta óg cabhlaigh Archer-Shee (cás a spreag Terence Rattigan chun an dráma 𝙏𝙝𝙚 𝙒𝙞𝙣𝙨𝙡𝙤𝙬 𝘽𝙤𝙮 a scríobh.) Sa bhliain [[1895]], bhí Carson ina dhlíodóir ag an [[Marcas Queensberry]]. Bhí Carson agus Wilde i gColáiste na Tríonóide san am céanna, agus iompairc phearsanta de chineál éigin eatarthu. Nuair a chuala Wilde cé a bheadh mar chéile comhraic aige, dúirt sé: ''Beidh sé ag coinneáil leis an gcúram chomh binbeach le haon seanchara.'' Ba mhór an seó a rinne Carson agus Wilde den phróis, ó bhí deis a labhartha ag an mbeirt acu. [[Íomhá:Carson Memorial Stormont BELFAST - panoramio.jpg|clé|mion|155x155px|Cuimhneachán, Stormont, Béal Feirste]] == Aontachas == Sa pholaitíocht bhí sé chun tosaigh i measc aontachtaithe na hÉireann, go háirithe nuair a bhí dream Uladh ag cur in aghaidh [[Rialtas Dúchais]] na hÉireann. Bhí sé ina Fheisire ar son Ollscoil Bhaile Átha Cliath ó 1892 go 1921 Bhí Carson ina Cheannaire ar na hAontachtaithe sa dá chuid den tír ó 1910 go 1921. Ar an [[21 Feabhra]] [[1910]] d’éirigh Edward Carson ina cheannaire ar na [[Aontachtóirí na hÉireann|hAontachtóirí]]. Ní hamháin go raibh sé ag cur in aghaidh an Rialtas Dúchais, thairis sin theastaigh uaidh gach iarraidh chun [[Críochdheighilt na hÉireann|críochdheighilt]] a chur i bhfeidhm ar Éirinn a stopadh. D'áitigh Edward Carson ar James Craig, an chéad Phríomh-Aire ar Thuaisceart Éireann. Ar an [[4 Feabhra]] [[1921]] d'éirigh sé as an bpost mar cheannaire ar na hAontachtóirí. Bhí Carson ag an am sin féachaint chuige go bhfaigheadh na Caitlicigh thuaidh cothrom na Féinne ó [[Rialtas na hÉireann|rialtas an stáit]] nua, ionas nach gcuirfidís síocháin na sochaí ó mhaith. == Deireadh a shaol == D'éirigh Carson as an pholaitíocht i mí Deireadh Fómhair [[1929]]. Rinneadh Tiarna na nAchomhrac (Barún Carson Dhún Cairn) de sa bhliain 1921 agus d'éirigh sé as ocht mbliana ina dhiaidh sin. Bronnadh sochraid stáit air i ndiaidh a bháis i m[[Béal Feirste]] i nDeireadh Fómhair [[1935]]. == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Carson, Edward}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1854]] [[Catagóir:Básanna i 1935]] [[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]] [[Catagóir:Breithiúna Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]] [[Catagóir:Dlíodóirí Éireannacha]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] j1c8ebsb6asp5ckxpirsks7zohktzlr Roy Scheider 0 15710 1270810 1186986 2025-06-20T17:21:39Z Onuphriate 19149 1270810 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'[[aisteoir]] cáiliúil [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Roy Richard Scheider''' ([[10 Samhain]] [[1932]] – [[10 Feabhra]] [[2008]]). Bhain sé cáil amach i scannáin éagsúla, amhail ''[[Jaws]]'' leis an stiúrthóir mór le rá, [[Steven Spielberg]], agus ''[[Marathon Man]]''. Fuair sé bás in ospidéal i Little Rock, [[Arkansas]], sna [[Stáit Aontaithe]]. Bhí cóireáil á cur air ansin le haghaidh [[ailse]].<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7238211.stm</ref> == Scannáin == * The Curse of the Living Corpse (1964) * Paper Lion (1968) * Stiletto (1969) * Puzzle of a Downfall Child (1969) * Loving (1970) * Klute (1971) * The French Connection (1971) * The Seven-Ups (1973) * Jaws (1975) * Marathon Man (1976) * Sorcerer (1977) * Jaws 2 (1978) * Last Embrace (1979) * All That Jazz (1979) * Still of the Night (1982) * Blue Thunder (1983) * Tiger Town (1983) * 2010: The Year We Make Contact (1984) * The Men's Club (1986) * The Egg's Sunset on the Upside Down Turned Ramp (1986) * 52 Pick-Up (1986) * Cohen and Tate (1988) * Listen to Me (1989) * Night Game (1989) * The Fourth War (1989) * The Russia House (1990) * Somebody has to Shoot the Picture (1990) * Naked Lunch (1991) * Wild Justice (1993) * seaQuest DSV (1993) (clár teilifíse) * Romeo is Bleeding (1994) * The Peacekeeper (1996) * Executive Target (1997) * The Myth of Fingerprints (1997) * The Rainmaker (1997) * The Rage (1997) * Plato's Run (1997) * Evasive Action (1998) * RKO 281 (1999) * Falling Through (2000) * Daybreak (2000) * The Doorway (2000) * Texas 46 (2002) aka The Good War (USA) * Dracula II: Ascension (2003) * The Punisher (2004) * The Poet (2007) * If I Didn't Care (2007) * Dark Honeymoon (2008) (críochnaithe) * Iron Cross (2008) (bailchríoch á cur air) == Tagairtí == {{reflist}} == Naisc Sheachtracha == {{commons|Roy Scheider}} * [http://www.royscheider.net/ Suíomh gréasáin oifigiúil a lucht leanúna] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160709132541/http://royscheider.net/ |date=2016-07-09 }} * [http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7238427.stm Cuntas báis Scheider ag an BBC] {{DEFAULTSORT:Scheider, Roy}} [[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1932]] [[Catagóir:Básanna in 2008]] ah4capnqp50b7l3uhvhhg4pqwfufzy8 William Thomson 0 16780 1270874 1195958 2025-06-20T21:11:02Z TGcoa 21229 1270874 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba [[fisiceoir]] matamaiticiúil agus [[innealtóir]] [[Éire]]annach é '''William Thomson''', nó an [[William Thomson|Tiarna Kelvin]],<ref name='NEID'>{{Cite web-en|url=https://www.focloir.ie/ga/dictionary/ei/Lord%20Kelvin|title=Lord Kelvin — Aistriúchán Gaeilge ar Lord Kelvin (An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge)|editor=[[Pádraig Ó Mianáin]], eag.|year=2020|publisher=[[An Gúm]]|location=[[Baile Átha Cliath]]|isbn=978-0320034510|access-date=2024-01-19|language=ga}}</ref> an 1ú Barún Kelvin, OM, GCVO, PC, PRS, FRSE, ([[26 Meitheamh]] [[1824]] – [[17 Nollaig]] [[1907]]) a saolaíodh i m[[Béal Feirste]]. Chuir Thomson go mór le tógáil na fisice mar disciplín<ref>Hussey, Matt - Fréamh an Eolais (Coiscéim 20011)</ref>. Bhí ról lárnach aige in aontú na heolaíochta sa chéad sin trí gach athrú fisiciúil a shamhlú mar fheiniméan a raibh baint éigin aige le [[fuinneamh]]. Fathach ab ea Thompson i bhfisic an chéid sin, díreach mar a bhí Newton sa [[17ú haois|17ú céad]] agus Einstein sa [[20ú haois|20ú céad]]. Chabhraigh Thomson le bunú na fisice nua-aoisí, shaothraigh dara [[dlí]] na [[teirmidinimic]]<nowiki/>e, an dearbhscála teochta (in aonaid atá ainmnithe as: [[Ceilvin|ceilviní]]), agus teoiric dhinimiciúil an teasa. D'fhorbair sé anailís mhatamaiticiúil an [[Leictreachas|leictreachais]], an [[Maighnéadaisféar|mhaighnéadais]], is na hidridinimice. == Scála teochta Kelvin == Tá a ainm i mbéal an phobail toisc gurb é a d'fhorbair an scála Kelvin le haghaidh na dearbhtheochta a thomhais. Bhronnadh an gradam Barún air as ucht a mhórghníomhartha. [[Íomhá:PSM V10 D270 William Thomson.jpg|clé|mion|189x189px|Popular Science Monthly, Iml 10, 1876]] Tá "Kelvin" díorthaithe ó ainm [[Abhainn Cheilbhinn]], a tharshreabhann Ollscoil Glaschú na hAlban. == Aireagáin eile == Leag Thomson bunús faoi theoiric [[Leictreamaighnéadas|leictreamaighnéadach]] an [[Solas|tsolais]]. Rinne sé cinneadh ar aois gheofhisiciúil an [[Domhain síceolaíochta|Domhain]]. Bhí Thomson gníomhach i d[[teileagrafaíocht]] faoin muir, rinne fionnachtana le húsáid na g[[cábla]]í faoin [[Farraige|muir]], chabhraigh leis an mBreatain ionad róchéimiúil a bhaint amach i gcumarsáid dhomhanda sa [[19ú haois|19ú céad]]. [[Íomhá:William Thomson, Lord Kelvin cph.3b11884.jpg|clé|mion|219x219px]] == Saol == Rinne sé obair thábhachtach in [[Ollscoil Ghlaschú]] agus é ag plé le anailís mhatamaiticiúil ar [[leictreachas]] agus teirmidinimic. Tharraing a shaol mar aireagóir clú dó agus a d'fhág é ina dhuine saibhir laochmhar agus onórach. == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Thompson, William}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1824]] [[Catagóir:Básanna i 1907]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Daoine as Contae Aontroma]] [[Catagóir:Fisiceoirí Éireannacha]] [[Catagóir:Innealtóirí Éireannacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh]] [[Catagóir:Uaisleacht Eorpach]] [[Catagóir:Matamaiticeoirí Albanacha]] rs6qx5vh9qonjy4b7o00rrucn6ubwjn Muintir na hÉireann 0 21189 1270912 1269932 2025-06-21T08:09:23Z ListeriaBot 25319 Wikidata list updated [V2] 1270912 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Grúpa Daonna}} Tá 6.38 mhilliún '''duine in Éirinn''' (Gaeilge: ''Muintir na hÉireann'', ''na hÉireannaigh'', ''na Gaeil'') (Béarla: ''The People of Ireland'') (Ultais: ''Tha fowk o Airlann''). Is de bhunadh [[Na Ceiltigh|Ceilteach]] an chuid is mó den daonra, a tháinig i dtír ó mhór-roinn na [[An Eoraip|hEorpa]] thar na cianta. Bhí cuid mhaith inimirce, freisin, ó am go ham ó thíortha eile, go háirithe as [[Alba]], agus ar bhonn níos lú, as [[Sasana]]. Is [[Caitliceachas|Caitlicigh]] formhór (os cionn 70%) an daonra. Is [[Protastúnachas|Protastúnaigh]] formhór na coda eile, beagán níos mó ná leath na ndaoine in [[Cúige Uladh|Ulaidh]], agus iad roinnte idir eaglaisí éagsúla, go háirithe [[Preispitéireachas|Preispitéirigh]] agus Anglacaigh (a bhaineann le h[[Eaglais na hÉireann]]. Féach ar an alt [[Creideamh in Éirinn]] le tuilleadh sonraí). {{Wikidata list |sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE { ?item wdt:P19 ?pob . ?pob wdt:P131* wd:Q27. OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob. BIND(YEAR(?dob) as ?yob) } OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod. BIND(YEAR(?dod) as ?yod) } . } |wdq=. |sort=569 |section=31 |links=local |columns=number:#,P18,label:nome,P569,P570,P19 }} == duine == {| class='wikitable sortable' ! # ! íomhá ! nome ! dáta breithe ! dáta báis ! áit bhreithe |- | style='text-align:right'| 1 | [[Íomhá:James Joyce by Alex Ehrenzweig, 1915 cropped.jpg|center|128px]] | [[James Joyce]] | 1882-02-02 | 1941-01-13 | [[Ráth Garbh]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[Íomhá:Kathleen Yardley Lonsdale (1903-1971).jpg|center|128px]] | [[Kathleen Lonsdale]] | 1903-01-28 | 1971-04-01 | [[Droichead Nua]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[Íomhá:William Rowan Hamilton painting.jpg|center|128px]] | [[William Rowan Hamilton]] | 1805-08-04 | 1865-09-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[Íomhá:Trevor Sargent.jpg|center|128px]] | [[Trevor Sargent]] | 1960-07-26 | | [[Cill Dhéagláin]] |- | style='text-align:right'| 5 | [[Íomhá:KayMcNulty maturitní fotografie.jpg|center|128px]] | [[Kathleen Antonelli]] | 1921-02-12 | 2006-04-20 | [[An Craoslach]] |- | style='text-align:right'| 6 | [[Íomhá:GrahamNorton-byPhilipRomano.jpg|center|128px]] | [[Graham Norton]] | 1963-04-04 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 7 | [[Íomhá:George Bernard Shaw 1936.jpg|center|128px]] | [[George Bernard Shaw]] | 1856-07-26 | 1950-11-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 8 | [[Íomhá:Sir Francis Beaufort by Stephen Pearce.jpg|center|128px]] | [[Francis Beaufort]] | 1774-05-27 | 1857-12-17 | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 9 | [[Íomhá:Mícheál Ó Súilleabháin (left) honorary conferring of Seamus Heaney (right) at the University of Limerick, 1996.jpg|center|128px]] | [[Mícheál Ó Súilleabháin (ollamh)|Mícheál Ó Súilleabháin]] | 1950-12-10 | 2018-11-07 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 10 | [[Íomhá:2016-02-01 Rosanna Davison.jpg|center|128px]] | [[Rosanna Davison]] | 1984-04-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 11 | | [[Seán Ó Céirín]] | 1962-07-19 | 2001-08-21 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 12 | [[Íomhá:Oscar Wilde by Napoleon Sarony. Three-quarter-length photograph, seated.jpg|center|128px]] | [[Oscar Wilde]] | 1854-10-16<br/>1854-06-16 | 1900-11-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 13 | [[Íomhá:Bram Stoker 1906.jpg|center|128px]] | [[Bram Stoker]] | 1847-11-08<br/>1847-03-08 | 1912-04-20 | [[Cluain Tarbh]] |- | style='text-align:right'| 14 | [[Íomhá:Samuel Beckett, Pic, 1 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Samuel Beckett]] | 1906-04-13 | 1989-12-22 | [[Carraig an tSionnaigh]] |- | style='text-align:right'| 15 | [[Íomhá:Enya - The Orlando Sentinel (1989) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Enya]] | 1961-05-17 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 16 | [[Íomhá:William Butler Yeats by George Charles Beresford.jpg|center|128px]] | [[W. B. Yeats]] | 1865-06-13<br/>1865-03-13 | 1939-01-28 | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 17 | [[Íomhá:Jonathan Swift by Charles Jervas detail.jpg|center|128px]] | [[Jonathan Swift]] | 1667-11-30 | 1745-10-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 18 | [[Íomhá:Primordial Party.San 2016 16.jpg|center|128px]] | [[Alan Averill|Q43379]] | 1975-08-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 19 | [[Íomhá:The Shannon Portrait of the Hon Robert Boyle.jpg|center|128px]] | [[Robert Boyle]] | 1627-01-25 | 1691-12-31 | ''[[:d:Q2368947|Caisleán Leasa Móire]]'' |- | style='text-align:right'| 20 | [[Íomhá:2022 Michael D. Higgins (51988246304) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Mícheál D. Ó hUigínn|Mícheál D. Ó hUiginn]] | 1941-04-18 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 21 | [[Íomhá:Enda Kenny (2012) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Enda Kenny|Éanna Ó Coinnigh]] | 1951-04-24 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 22 | [[Íomhá:Enright Anne koeln literaturhaus 181108.jpg|center|128px]] | [[Anne Enright]] | 1962-10-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 23 | [[Íomhá:Paul Durcan 2018.png|center|128px]] | [[Paul Durcan|Pól Mac Duarcáin]] | 1944-10-16 | 2025-05-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 24 | [[Íomhá:Poet Patrick Kavanagh (cropped).jpg|center|128px]] | [[Patrick Kavanagh]] | 1904-10-21 | 1967-11-30 | [[Inis Caoin]] |- | style='text-align:right'| 25 | [[Íomhá:Roddy Doyle in the festival garden at Haus der Berliner Festspiele on September 14th 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Roddy Doyle]] | 1958-05-08 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 26 | [[Íomhá:ThatXmasBFILFF191024 (55 of 119) (54100308426) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Fiona Shaw]] | 1958-07-10 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 27 | [[Íomhá:Jay OShea v Stoke cropped.jpg|center|128px]] | [[James O'Shea]] | 1988-08-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 28 | [[Íomhá:Stbrigid.jpg|center|128px]] | [[Naomh Bríd]] | 451<br/>453 | 523-02-01 | ''[[:d:Q5438072|Fochaird]]''<br/>[[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 29 | [[Íomhá:PierceBrosnan-byPhilipRomano.jpg|center|128px]] | [[Pierce Brosnan]] | 1953-05-16 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 30 | [[Íomhá:George Berkeley by Jonh Smibert.jpg|center|128px]] | [[George Berkeley]] | 1685-03-12 | 1753-01-14 | ''[[:d:Q15215556|Dysart Castle]]'' |- | style='text-align:right'| 31 | [[Íomhá:Richard Harris 1985 (1).jpg|center|128px]] | [[Richard Harris]] | 1930-10-01 | 2002-10-25 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 32 | [[Íomhá:Mother Jones no. 3.jpg|center|128px]] | [[Mary Harris Jones]] | 1830-05-01 | 1930-11-30 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 33 | [[Íomhá:William Thomas Mulvany by Schaarwächter.jpg|center|128px]] | [[William Thomas Mulvany]] | 1806-03-11 | 1885-10-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 34 | [[Íomhá:Stephen Ireland 2009 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Stephen Ireland]] | 1986-08-22 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 35 | | [[Sandie Jones]] | 1951-11-09 | 2019-09-19 | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 36 | [[Íomhá:Raphoe Cathedral Church of St. Eunan Choir Window W02 Saint Eunan II 2016 09 02.jpg|center|128px]] | [[Naomh Adhamhnán]] | 624 | 704 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 37 | [[Íomhá:Sir Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington.jpg|center|128px]] | [[Arthur Wellesley, 1ú Diúc Wellington]] | 1769-05-01 | 1852-09-14 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 38 | [[Íomhá:Saint Aidan.jpg|center|128px]] | [[Naomh Aodhán Lindisfarne]] | 590 | 651-08-31 | [[Cúige Chonnacht]] |- | style='text-align:right'| 39 | [[Íomhá:Ned O'Sullivan.jpg|center|128px]] | [[Ned O'Sullivan]] | 1950-11-25 | | [[Lios Tuathail]] |- | style='text-align:right'| 40 | [[Íomhá:Binchy33 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Maeve Binchy]] | 1940-05-28<br/>1939-05-28<br/>1939-05-29 | 2012-07-30 | [[Deilginis]] |- | style='text-align:right'| 41 | [[Íomhá:BertieAhernBerlin2007-bis.jpg|center|128px]] | [[Bertie Ahern|Parthalán Ó hEachthairn]] | 1951-09-12 | | [[Droim Conrach]] |- | style='text-align:right'| 42 | [[Íomhá:George Gabriel Stokes, ante 1903 - Accademia delle Scienze di Torino 0155 B.jpg|center|128px]] | [[George Gabriel Stokes]] | 1819-08-13 | 1903-02-01 | [[An Scrín]] |- | style='text-align:right'| 43 | [[Íomhá:JoeyO'Brien.JPG|center|128px]] | [[Joey O'Brien]] | 1986-02-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 44 | [[Íomhá:Stieler - Lola Montez (Schönheitengalerie).jpg|center|128px]] | [[Lola Montez (Eliza Gilbert, damhsóir)|Lola Montez]] | 1821-02-17 | 1861-01-17 | [[An Ghráinseach, Contae Shligigh|An Ghráinseach]] |- | style='text-align:right'| 45 | [[Íomhá:Sir Joshua Reynolds - Edmund Burke, 1729 - 1797. Statesman, orator and author - PG 2362 - National Galleries of Scotland.jpg|center|128px]] | [[Edmund Burke|Edmond Búrc]] | 1729-01-12 | 1797-07-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 46 | [[Íomhá:Sir Charles Gavan Duffy (Weekly Times, 1874).jpg|center|128px]] | [[Cathal Gabhán Ó Dubhthaigh]] | 1816-04-12 | 1903-02-09 | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 47 | | [[John Desmond Bernal]] | 1901-05-10 | 1971-09-15 | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 48 | [[Íomhá:BansheesBFI131022 (5 of 22) (52448072829) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Colin Farrell]] | 1976-05-31 | | ''[[:d:Q104261563|Caisleán Cnucha]]'' |- | style='text-align:right'| 49 | [[Íomhá:Eddie Jordan 2017 United States GP .jpg|center|128px]] | [[Eddie Jordan|Q173175]] | 1948-03-30 | 2025-03-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 50 | [[Íomhá:Michael Collins 1922.jpg|center|128px]] | [[Mícheál Ó Coileáin]] | 1890-10-16 | 1922-08-22 | [[Cloich na Coillte]] |- | style='text-align:right'| 51 | [[Íomhá:Seán MacSwiney, Oct 1920 (cropped).png|center|128px]] | [[Seán MacSwiney]] | 19th century | 20th century | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 52 | | [[James O'Keeffe]] | 1912 | 1986-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 53 | [[Íomhá:Sir Edward Carson, bw photo portrait seated.jpg|center|128px]] | [[Edward Carson]] | 1854-02-09 | 1935-10-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 54 | | [[Conor Maguire]] | 1889-12-16 | 1971-09-26 | [[Conga]] |- | style='text-align:right'| 55 | [[Íomhá:Edna O'Brien (2016).jpg|center|128px]] | [[Edna O'Brien]] | 1930-12-15 | 2024-07-27 | [[Tuaim Gréine]] |- | style='text-align:right'| 56 | | [[Ben Briscoe]] | 1934-03-11 | 2023-07-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 57 | [[Íomhá:Heilbronn-Kilianskirche-SeyfferAltar03.JPG|center|128px]] | [[Naomh Cilian]] | 640 | 689 | [[An Mullach, Contae an Chabháin|An Mullach]] |- | style='text-align:right'| 58 | [[Íomhá:Ernest Walton.jpg|center|128px]] | [[Ernest Walton|Ernest Thomas Sinton Walton]] | 1903-10-06 | 1995-06-25 | [[Dún na Mainistreach]] |- | style='text-align:right'| 59 | [[Íomhá:2013 Robbie Keane (cropped).jpg|center|128px]] | [[Robbie Keane]] | 1980-07-08 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 60 | [[Íomhá:Brian Cowen at White House on Saint Patrick's Day 2009.jpg|center|128px]] | [[Brian Cowen|Brian Ó Comhain]] | 1960-01-10 | | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 61 | [[Íomhá:Mary Robinson (2014).jpg|center|128px]] | [[Máire Mhic Róibín]] | 1944-05-21 | | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 62 | [[Íomhá:Roy keane 2014.jpg|center|128px]] | [[Roy Keane]] | 1971-08-10 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 63 | [[Íomhá:DDuff.JPG|center|128px]] | [[Damien Duff]] | 1979-03-02 | | [[Baile Baodáin]] |- | style='text-align:right'| 64 | [[Íomhá:Sinead O'Connor (14828633401) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Sinéad O'Connor]] | 1966-12-08 | 2023-07-26 | [[Gleann na gCaorach]] |- | style='text-align:right'| 65 | | [[James Ryan]] | 1891-12-06<br/>1892-12-06 | 1970-09-25 | ''[[:d:Q22084281|Teach Munna]]'' |- | style='text-align:right'| 66 | [[Íomhá:Cillian Murphy at Berlinale 2024, Ausschnitt.jpg|center|128px]] | [[Cillian Murphy]] | 1976-05-25 | | [[Dúglas]] |- | style='text-align:right'| 67 | [[Íomhá:Michael Gambon cropped.jpg|center|128px]] | [[Michael Gambon]] | 1940-10-19 | 2023-09-27 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 68 | [[Íomhá:Mark Deery.jpeg|center|128px]] | [[Mark Dearey]] | 1963-03-19 | | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 69 | [[Íomhá:Brendan Gleeson.jpg|center|128px]] | [[Brendan Gleeson]] | 1955-03-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 70 | | [[Siobhán Nic Gearailt, Cuntaois Urumhan]] | 1509 | 1565-01-02 | [[Cionn tSáile]] |- | style='text-align:right'| 71 | [[Íomhá:Saint brendan german manuscript.jpg|center|128px]] | [[Naomh Breandán]] | 486 | 577 | [[An Fhianait]] |- | style='text-align:right'| 72 | [[Íomhá:John field.jpg|center|128px]] | [[John Field]] | 1782-07-26 | 1837-01-23<br/>1837-01-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 73 | [[Íomhá:Evanna Lynch (51693246964).jpg|center|128px]] | [[Evanna Lynch]] | 1991-08-16 | | [[Tearmann Feichín]] |- | style='text-align:right'| 74 | [[Íomhá:Eoin Colfer at BookExpo (05180).jpg|center|128px]] | [[Eoin Colfer]] | 1965-05-14 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 75 | [[Íomhá:John Millington Synge - Project Gutenberg eText 19028.jpg|center|128px]] | [[John Millington Synge]] | 1871-04-16 | 1909-03-24 | [[Ráth Fearnáin]] |- | style='text-align:right'| 76 | [[Íomhá:JonathanRhysMeyersApr06 (edit).jpg|center|128px]] | [[Jonathan Rhys Meyers]] | 1977-07-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 77 | [[Íomhá:Stephen Gately 2009.jpg|center|128px]] | [[Stephen Gately]] | 1976-03-17 | 2009-10-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 78 | [[Íomhá:Shay Given 2021.png|center|128px]] | [[Shay Given]] | 1976-04-20 | | [[Leifear]] |- | style='text-align:right'| 79 | [[Íomhá:Herbert Kitchener 1914.jpg|center|128px]] | [[Herbert Kitchener, an Chéad Iarla Kitchener|Horatio Kitchener]] | 1850-06-24 | 1916-06-05 | [[Béal Átha Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 80 | [[Íomhá:Geldof, Bob (IMF 2009).jpg|center|128px]] | [[Bob Geldof]] | 1951-10-05 | | [[Dún Laoghaire]] |- | style='text-align:right'| 81 | | [[Iris Murdoch]] | 1919-07-15 | 1999-02-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 82 | [[Íomhá:Laurence Sterne by Sir Joshua Reynolds.jpg|center|128px]] | [[Laurence Sterne]] | 1713-11-24 | 1768-03-18 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 83 | [[Íomhá:Glen Hansard - Lucca Comics & Games 2015 2.JPG|center|128px]] | [[Glen Hansard]] | 1970-04-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 84 | [[Íomhá:Seán Barrett Ceann Comhairle 2015.png|center|128px]] | [[Seán Barrett (polaiteoir i nDún Laoghaire)|Seán Barrett]] | 1944-08-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 85 | [[Íomhá:Sheamus March 2018.jpg|center|128px]] | [[Sheamus]] | 1978-01-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 86 | | [[Christopher Nolan (scríbhneoir)|Christopher Nolan]] | 1965-09-06 | 2009-02-20 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 87 | [[Íomhá:John Redmond 1917.JPG|center|128px]] | [[Seán Mac Réamainn]] | 1856-09-01 | 1918-03-06 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 88 | [[Íomhá:Autographed Photograph From Maureen O'Hara Price to Clifton Cates, circa 1945 (22479452472).jpg|center|128px]] | [[Maureen O'Hara]] | 1920-08-17 | 2015-10-24 | [[Raghnallach]] |- | style='text-align:right'| 89 | [[Íomhá:Cecelia Ahern - Buchmesse Wien 2022 (a).JPG|center|128px]] | [[Cecelia Ahern]] | 1981-09-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 90 | [[Íomhá:Niamh Kavanagh in Oslo 2010.jpg|center|128px]] | [[Niamh Kavanagh]] | 1968-02-13 | | [[Fionnghlas]] |- | style='text-align:right'| 91 | [[Íomhá:Maureen O Sullivan, The New Movie Magazine, 1934.jpg|center|128px]] | [[Maureen O'Sullivan (aisteoir)|Maureen O'Sullivan]] | 1911-05-17 | 1998-06-23 | ''[[:d:Q1124843|Mainistir na Búille]]'' |- | style='text-align:right'| 92 | [[Íomhá:Brenda Fricker March 1990.jpg|center|128px]] | [[Brenda Fricker]] | 1945-02-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 93 | [[Íomhá:Eimear Quinn tijdens Het Grote Songfestivalfeest 2019.jpg|center|128px]] | [[Eimear Quinn]] | 1972-12-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 94 | [[Íomhá:Sarah Bolger (48484781976) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Sarah Bolger]] | 1991-02-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 95 | [[Íomhá:Sharon Corr.png|center|128px]] | [[Sharon Corr]] | 1970-03-24 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 96 | [[Íomhá:Columba at Bridei's fort.jpg|center|128px]] | [[Colm Cille]] | 521-12-07 | 597-06-09 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 97 | [[Íomhá:Veronica Guerin 1.jpg|center|128px]] | [[Veronica Guerin]] | 1959-07-05 | 1996-06-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 98 | [[Íomhá:Elaine Cassidy 2012.png|center|128px]] | [[Elaine Cassidy]] | 1979-12-31 | | [[Cill Chomhghaill]] |- | style='text-align:right'| 99 | [[Íomhá:Sonia O'Sullivan from Sean Kelly and Sonia O Sullivan.jpg|center|128px]] | [[Sonia O'Sullivan]] | 1969-11-28 | | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 100 | [[Íomhá:Fionnula Flanagan (2018) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Fionnula Flanagan]] | 1941-12-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 101 | | [[Michelle Smith]] | 1969-12-16 | | [[Ráth Cúil, Baile Átha Cliath|Ráth Cúil]] |- | style='text-align:right'| 102 | [[Íomhá:Douglas Hyde - Project Gutenberg eText 19028.jpg|center|128px]] | [[Dubhghlas de hÍde]] | 1860-01-17 | 1949-07-12 | [[An Caisleán Riabhach]] |- | style='text-align:right'| 103 | [[Íomhá:Mairebrennan2.jpg|center|128px]] | [[Moya Brennan|Máire Ní Bhraonáin]] | 1952-08-04 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 104 | [[Íomhá:Lady gregory.jpg|center|128px]] | [[Lady Gregory]] | 1852-03-15 | 1932-05-22 | [[Baile Locha Riach]] |- | style='text-align:right'| 105 | [[Íomhá:Finnan.jpg|center|128px]] | [[Steve Finnan]] | 1976-04-24 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 106 | [[Íomhá:Richard Dunne 2012 Sopot.jpg|center|128px]] | [[Richard Dunne]] | 1979-09-21 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 107 | [[Íomhá:William O'Brien 1917.jpg|center|128px]] | [[William O'Brien]] | 1852-10-02 | 1928-02-25 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 108 | [[Íomhá:Smith O'Brien, The Irish Patriot.jpg|center|128px]] | [[William Smith O’Brien|William Smith O'Brien]] | 1803-10-17 | 1864-06-18 | [[Caisleán Dhrom Ólainn]] |- | style='text-align:right'| 109 | [[Íomhá:Birr St. Brendan's Church St. Brendan Window 2010 09 10.jpg|center|128px]] | [[Brendan mac Nemainn]] | 5th century | 573 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 110 | [[Íomhá:Naoise Ó Muirí 2013.jpg|center|128px]] | [[Naoise Ó Muirí]] | 1972-09-15 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 111 | [[Íomhá:WithSMcropped.jpg|center|128px]] | [[Samantha Mumba]] | 1983-01-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 112 | [[Íomhá:Christy Moore in Vicar Street.jpg|center|128px]] | [[Christy Moore]] | 1945-05-07 | | [[Droichead Nua]] |- | style='text-align:right'| 113 | [[Íomhá:Kerry Condon during an interview in 2022 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kerry Condon]] | 1983-01-09 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 114 | [[Íomhá:Marian Keyes 2022.jpg|center|128px]] | [[Marian Keyes]] | 1963-09-10 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 115 | [[Íomhá:Imelda May (1).jpg|center|128px]] | [[Imelda May]] | 1974-07-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 116 | [[Íomhá:Alison Doody 2.jpg|center|128px]] | [[Alison Doody]] | 1966-11-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 117 | | [[Frank O'Farrell]] | 1927-10-09 | 2022-03-06 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 118 | [[Íomhá:Katie Taylor 2012 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Katie Taylor]] | 1986-07-02 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 119 | [[Íomhá:Grainne Mhaol Ni Mhaille Statue.jpg|center|128px]] | [[Gráinne Ní Mháille]] | 1539 | 1603<br/>1599-06-18 | [[Oileán Chliara|Cliara]] |- | style='text-align:right'| 120 | [[Íomhá:Maryolympia.jpg|center|128px]] | [[Mary Black]] | 1955-05-23<br/>1955-05-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 121 | [[Íomhá:Jordan by Hoppner.jpg|center|128px]] | [[Dorothea Jordan]] | 1761-11-21 | 1816-07-05 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 122 | [[Íomhá:John Lyons 2012.jpg|center|128px]] | [[John Lyons]] | 1977-06 | | [[Baile Munna]] |- | style='text-align:right'| 123 | [[Íomhá:Andrea corr glastonbury.jpg|center|128px]] | [[Andrea Corr]] | 1974-05-17 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 124 | [[Íomhá:Frank Fahy .PNG|center|128px]] | [[Proinsias Ó Fathaigh]] | 1880-01-12 | 1953-07-12 | [[Contae na Gaillimhe]]<br/>[[Éire]] |- | style='text-align:right'| 125 | [[Íomhá:Ladywilde.jpg|center|128px]] | [[Jane Francesca Agnes Wilde|Jane Wilde]] | 1821-12-27 | 1896-02-03 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 126 | [[Íomhá:Brian Bóruma mac Cennétig (1723) (crop).jpg|center|128px]] | [[Brian Bóramha]] | 941 | 1014-04-23 | [[Cill Dalua]] |- | style='text-align:right'| 127 | [[Íomhá:Éamon Ó Cuív clutching a cup.png|center|128px]] | [[Éamon Ó Cuív]] | 1950-06-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 128 | [[Íomhá:Patrick Pearse cph.3b15294.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Mac Piarais]] | 1879-11-10 | 1916-05-03 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 129 | [[Íomhá:Thomas Ashe, half-length portrait (34628644896).jpg|center|128px]] | [[Tomás Ághas]] | 1885-01-12 | 1917-09-25 | [[Lios Póil]] |- | style='text-align:right'| 130 | [[Íomhá:Seán Haughey, Jan 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó hEochaidh]] | 1961-11-08 | | [[Ráth Eanaigh]] |- | style='text-align:right'| 131 | | [[Tony Gregory]] | 1947-12-05 | 2009-01-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 132 | [[Íomhá:Dublin Writers Festival 2007 (686228986) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Claire Keegan]] | 1968 | | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 133 | | [[Michael Keyes]] | 1886-03-31 | 1959-09-08 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 134 | [[Íomhá:Joseph Mary Plunkett.jpg|center|128px]] | [[Seosamh Pluincéad]] | 1887-11-21 | 1916-05-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 135 | [[Íomhá:John Joly.jpg|center|128px]] | [[John Joly]] | 1857-11-01 | 1933-12-08 | [[Breacánach]] |- | style='text-align:right'| 136 | [[Íomhá:Cork (47) 1.jpg|center|128px]] | [[Naomh Fionnbarra|Naomh Fionnbharra]] | 550 | 623-09-25 | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 137 | [[Íomhá:StSunniva.jpg|center|128px]] | [[Sunniva]] | 10th century | | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 138 | [[Íomhá:Kevin Doyle at Avaya (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kevin Doyle]] | 1983-09-18 | | [[Maigh Arnaí]] |- | style='text-align:right'| 139 | [[Íomhá:Gabriel Byrne 2010.jpg|center|128px]] | [[Gabriel Byrne]] | 1950-05-12 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 140 | [[Íomhá:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs Ireland 2013-09-10 - Shane Long 02.jpg|center|128px]] | [[Shane Long]] | 1987-01-22 | | [[Gort na hUamha]] |- | style='text-align:right'| 141 | [[Íomhá:Charlie McCreevy portrait.jpg|center|128px]] | [[Charles McCreevy|Cathal Mac Riabhaigh]] | 1949-09-30 | | [[Na Solláin]] |- | style='text-align:right'| 142 | [[Íomhá:Eilean Mor Chapel.jpg|center|128px]] | [[Naomh Abbán]] | 570 | 620-03-16 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 143 | [[Íomhá:Manchester - Old Trafford - Manchester United vs Crawley Town.jpg|center|128px]] | [[John O'Shea]] | 1981-04-30 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 144 | [[Íomhá:Cox Portrait 2002.jpg|center|128px]] | [[Pat Cox|Pádraig Mac an Choiligh]] | 1952-11-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 145 | [[Íomhá:Patrick Hillery (cropped).jpg|center|128px]] | [[Pádraig Ó hIrighile]] | 1923-05-02 | 2008-04-12 | [[Sráid na Cathrach]] |- | style='text-align:right'| 146 | [[Íomhá:Edward Sabine Maull&Fox BNF Gallica.jpg|center|128px]] | [[Edward Sabine]] | 1788-10-14 | 1883-06-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 147 | [[Íomhá:Ronan Keating - 2016-11-25 Night of the Proms (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ronan Keating]] | 1977-03-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 148 | [[Íomhá:Damien Rice live 2.jpg|center|128px]] | [[Damien Rice]] | 1973-12-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 149 | [[Íomhá:Roger Casement.jpg|center|128px]] | [[Ruairí Mac Easmainn]] | 1864-09-01 | 1916-08-03 | [[Cuas an Ghainimh]]<br/>[[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 150 | [[Íomhá:Brian McFadden (cropped2).jpg|center|128px]] | [[Brian McFadden]] | 1980-04-12 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 151 | [[Íomhá:Joshua Reynolds - William Petty.jpg|center|128px]] | [[William Petty, 2ú hIarla Shelburne|William Petty]] | 1737-05-02 | 1805-05-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 152 | [[Íomhá:BRENDANBEHAN.jpg|center|128px]] | [[Breandán Ó Beacháin]] | 1923-02-09 | 1964-03-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 153 | [[Íomhá:John Banville (2019) III.jpg|center|128px]] | [[John Banville]] | 1945-12-08 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 154 | [[Íomhá:Colm Meaney at the 2024 Toronto International Film Festival (cropped).jpg|center|128px]] | [[Colm Meaney]] | 1953-05-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 155 | [[Íomhá:Stephen Hunt 2011.jpg|center|128px]] | [[Stephen Hunt]] | 1981-08-01 | | [[Port Laoise]] |- | style='text-align:right'| 156 | [[Íomhá:Daniel O'Connell.png|center|128px]] | [[Dónall Ó Conaill]] | 1775-08-06 | 1847-05-15 | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 157 | [[Íomhá:Sean ocasey 1924.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Cathasaigh]] | 1880-03-30 | 1964-09-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 158 | [[Íomhá:Thomas Moore from NPG.jpg|center|128px]] | [[Thomas Moore]] | 1779-05-28 | 1852-02-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 159 | [[Íomhá:10.5.17RobertSheehanByLuigiNovi1.jpg|center|128px]] | [[Robert Sheehan]] | 1988-01-07 | | [[Port Laoise]] |- | style='text-align:right'| 160 | [[Íomhá:Glenn Whelan 2012 Sopot.jpg|center|128px]] | [[Glenn Whelan]] | 1984-01-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 161 | [[Íomhá:Keith Andrews 2011.jpg|center|128px]] | [[Keith Andrews]] | 1980-09-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 162 | [[Íomhá:Staunton, Steve.jpg|center|128px]] | [[Steve Staunton]] | 1969-01-19 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 163 | [[Íomhá:Seamus Coleman (cropped).jpg|center|128px]] | [[Séamus Coleman]] | 1988-10-11 | | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 164 | [[Íomhá:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs Ireland 2013-09-10 - Paul McShane 03 (cropped).JPG|center|128px]] | [[Paul McShane]] | 1986-01-06 | | [[Cill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 165 | [[Íomhá:Charles Stewart Parnell (Portrait).jpg|center|128px]] | [[Charles Stewart Parnell]] | 1846-06-27 | 1891-10-06 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 166 | [[Íomhá:Denis Irwin (2017-07-29 img06) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Denis Irwin]] | 1965-10-31 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 167 | [[Íomhá:San Colombano.jpg|center|128px]] | [[Columbán]] | 543 | 615-11-23 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 168 | [[Íomhá:ESC2016 - Ireland 01 3.jpg|center|128px]] | [[Nicky Byrne]] | 1978-10-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 169 | [[Íomhá:Sean T OKelly WhiteHouse 19390517.jpg|center|128px]] | [[Seán T. Ó Ceallaigh|Seán Tomás Ó Ceallaigh]] | 1882-08-25 | 1966-11-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 170 | [[Íomhá:Stephen Kelly 2012 Sopot.jpg|center|128px]] | [[Stephen Kelly]] | 1983-09-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 171 | [[Íomhá:Rory Gallagher 1982.jpg|center|128px]] | [[Rory Gallagher]] | 1948-03-02 | 1995-06-14 | [[Béal Átha Seanaidh]] |- | style='text-align:right'| 172 | [[Íomhá:Cropped portrait of Henry Grattan.jpg|center|128px]] | [[Henry Grattan]] | 1746-07-03 | 1820-06-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 173 | [[Íomhá:Lord Castlereagh Marquess of Londonderry.jpg|center|128px]] | [[Robert Stewart, Bíocunta an Chaisleáin Riabhaigh]] | 1769-06-18 | 1822-08-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 174 | [[Íomhá:Timothy Michael Healy Thoms Whos Who 1923.jpg|center|128px]] | [[Tadhg Ó hEaluithe (polaiteoir)|Tadhg Ó hEaluithe]] | 1855-05-17 | 1931-03-26 | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 175 | [[Íomhá:William Martin Murphy Oil Painting by William Orpen.jpg|center|128px]] | [[William Martin Murphy|William Máirtín Ó Murchadha]] | 1844-11-21 | 1919-06-25 | [[Baile Chaisleáin Bhéarra]] |- | style='text-align:right'| 176 | [[Íomhá:James Ussher by Sir Peter Lely.jpg|center|128px]] | [[James Ussher]] | 1581-01-04 | 1656-03-21 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 177 | [[Íomhá:John Bruton, February 2002 (cropped 02).jpg|center|128px]] | [[John Bruton|Seán de Briotún]] | 1947-05-18 | 2024-02-06 | [[Dún Búinne]] |- | style='text-align:right'| 178 | [[Íomhá:Charles Haughey 1967 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Cathal Ó hEochaidh]] | 1925-09-16 | 2006-06-13 | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 179 | [[Íomhá:Benjamin Guinness ILN.jpg|center|128px]] | [[Benjamin Lee Guinness|Benjamin Guinness]] | 1798-11-01 | 1868-05-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 180 | | [[Seán Eichingeam]] | 1870 | 1923-04-23 | [[Cuan Bhaile na Cúirte]] |- | style='text-align:right'| 181 | [[Íomhá:Austin Stack (cropped).jpg|center|128px]] | [[Aibhistín de Staic]] | 1879-12-07 | 1929-04-27 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 182 | [[Íomhá:Michael Conaghan, 2008 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael Conaghan]] | 1944-09 | | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 183 | [[Íomhá:Sir Phelim O’Neill.png|center|128px]] | [[Féilim Ó Néill]] | 1603 | 1653<br/>1652-03-10 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 184 | [[Íomhá:John Toland.jpg|center|128px]] | [[John Toland]] | 1670-11-30 | 1722-03-11 | ''[[:d:Q4068887|Ardagh]]'' |- | style='text-align:right'| 185 | [[Íomhá:Niall Quinn 2011 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Niall Quinn]] | 1966-10-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 186 | [[Íomhá:Maurice O'Connor.jpg|center|128px]] | [[Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin]] | 1670 | 1738-03-25 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 187 | [[Íomhá:Ken Doherty PHC 2012-3.jpg|center|128px]] | [[Ken Doherty]] | 1969-09-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 188 | [[Íomhá:Lawrence Parsons.jpg|center|128px]] | [[Laurence Parsons]] | 1840-11-17 | 1908-08-29 | [[Biorra]] |- | style='text-align:right'| 189 | [[Íomhá:1stEarlOfIveagh.jpg|center|128px]] | [[Edward Cecil Guinness]] | 1847-11-10 | 1927-10-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 190 | [[Íomhá:Portrait of Patrick Sarsfield, Earl of Lucan NGI.4328.PNG|center|128px]] | [[Pádraig Sáirséal]] | 1655 | 1693-08-21 | [[Leamhcán]] |- | style='text-align:right'| 191 | [[Íomhá:Feargus Edward O'Connor-crop.jpg|center|128px]] | [[Feargus O'Connor]] | 1794-07-18 | 1855-08-30<br/>1855-08-31 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 192 | [[Íomhá:Catherine Day, Secretary-General of the EC - 2011.jpg|center|128px]] | [[Catherine Day]] | 1954-06-16 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 193 | [[Íomhá:Arthur Griffith (1871-1922).jpg|center|128px]] | [[Art Ó Gríofa]] | 1872-03-31 | 1922-08-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 194 | [[Íomhá:Richard Sheridan.jpg|center|128px]] | [[Richard Brinsley Sheridan]] | 1751-10-30 | 1816-07-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 195 | [[Íomhá:Darren Shan (2016).jpg|center|128px]] | [[Darren Shan]] | 1972-07-03<br/>1972-07-02 | | [[Londain]]<br/>[[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 196 | [[Íomhá:Dick Spring 1995 (headshot).jpg|center|128px]] | [[Dick Spring|Risteard Mac An Earraigh]] | 1950-08-29 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 197 | [[Íomhá:Liam Brady rte.jpg|center|128px]] | [[Liam Brady]] | 1956-02-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 198 | [[Íomhá:Stephen ROCHE.jpg|center|128px]] | [[Stephen Roche]] | 1959-11-28 | | [[Dún Droma]] |- | style='text-align:right'| 199 | [[Íomhá:Aidan Gillen (headshot).jpg|center|128px]] | [[Aidan Gillen]] | 1968-04-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 200 | [[Íomhá:John Tyndall portrait mid career.jpg|center|128px]] | [[John Tyndall]] | 1820-08-02 | 1893-12-04 | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 201 | [[Íomhá:Ronnie drew 2004.jpg|center|128px]] | [[Ronnie Drew]] | 1934-09-16 | 2008-08-16 | [[Dún Laoghaire]] |- | style='text-align:right'| 202 | [[Íomhá:Gerald Fitzgerald 9th Earl of Kildare 2.JPG|center|128px]] | [[Gearóid Óg Mac Gearailt]] | 1487 | 1534-09-02 | [[Maigh Nuad]] |- | style='text-align:right'| 203 | [[Íomhá:Ray-Sachs-Ivor-Robinson-Art-Komar-and-John-Lighton-Synge-Jablonna-1962-Photo.png|center|128px]] | [[John Lighton Synge]] | 1897-03-23 | 1995-03-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 204 | [[Íomhá:Charles Villiers Stanford c1894bw.jpg|center|128px]] | [[Charles Villiers Stanford]] | 1852-09-30 | 1924-03-29 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 205 | [[Íomhá:Statua di Luke Kelly.jpg|center|128px]] | [[Luke Kelly]] | 1940-11-17 | 1984-01-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 206 | | [[Frank McGuinness]] | 1953-07-29 | | [[Bun Cranncha]] |- | style='text-align:right'| 207 | [[Íomhá:Liam O'Flaherty.jpeg|center|128px]] | [[Liam Ó Flaithearta]] | 1896-08-28<br/>1896-04-28<br/>1897-04-19 | 1984-09-07<br/>1984-07-07 | [[Inis Mór, Árainn|Inis Mór]] |- | style='text-align:right'| 208 | [[Íomhá:Darren O'Dea 2011.jpg|center|128px]] | [[Darren O'Dea]] | 1987-02-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 209 | [[Íomhá:Anton abbadia.png|center|128px]] | [[Antoine Thomson d'Abbadie]] | 1810-01-03 | 1897-03-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 210 | | [[Packie Bonner]] | 1960-05-24 | | [[Ailt an Chorráin]] |- | style='text-align:right'| 211 | [[Íomhá:Ciarán Cannon April 2018 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ciarán Cannon|Ciarán Ó Canáin]] | 1965-09-19 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 212 | [[Íomhá:Henry Hughes Wilson, British general, photo portrait standing in uniform.jpg|center|128px]] | [[Henry Wilson]] | 1864-05-05 | 1922-06-22 | [[Contae an Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 213 | | [[Máirtín Mac Cumascaigh]] | 1978-11-09 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 214 | [[Íomhá:Albert Reynolds (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ailbhe Mac Raghnaill]] | 1932-11-03 | 2014-08-21 | [[Rúscaigh]] |- | style='text-align:right'| 215 | | [[Dan Neville]] | 1946-12-08 | | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 216 | [[Íomhá:Liam Twomey, May 2015 (17744432900) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Liam Twomey]] | 1967-04-03 | | [[Cloich na Coillte]] |- | style='text-align:right'| 217 | [[Íomhá:Ciarán Cuffe Annual Green Convention 2018.jpg|center|128px]] | [[Ciarán Cuffe]] | 1963-04-03 | | [[Seanchill]] |- | style='text-align:right'| 218 | [[Íomhá:Bernard Durkan (official portrait) 2020 (cropped) 2.png|center|128px]] | [[Bernard Durkan]] | 1945-03-26 | | [[Béal Átha na Muice]] |- | style='text-align:right'| 219 | | [[Bernard Ó hAilín]] | 1944-09-09 | 2024-06-22 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 220 | [[Íomhá:Cearbhall Ó Dálaigh, 1975 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Cearbhall Ó Dálaigh]] | 1911-02-12 | 1978-03-21<br/>1978-03-11 | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 221 | [[Íomhá:DOOR STEP 2016-07-12 Denis Naughten (27644046983).jpg|center|128px]] | [[Denis Naughten]] | 1973-06-23 | | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 222 | [[Íomhá:Taoiseach Liam Cosgrave-Patricks Day 1976.jpg|center|128px]] | [[Liam Mac Cosgair]] | 1920-04-13 | 2017-10-04 | [[Caisleán Cnucha]] |- | style='text-align:right'| 223 | [[Íomhá:PadraigHarrington2004RyderCup.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Harrington]] | 1971-08-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 224 | [[Íomhá:Vincent Coll leaving court NYWTS.jpg|center|128px]] | [[Uinseann Ó Colla (Mad Dog Coll)|Uinseann Ó Colla]] | 1908-07-20 | 1932-02-08 | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 225 | [[Íomhá:Jack Lynch, 1972 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Loingsigh]] | 1917-08-15 | 1999-10-20 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 226 | [[Íomhá:Dylan Moran Melbourne.jpg|center|128px]] | [[Dylan Moran]] | 1971-11-03 | | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 227 | [[Íomhá:US visit of Taoiseach Costello in 1956 (cropped).jpg|center|128px]] | [[John A. Costello|Seán A Mac Coisdealbha]] | 1891-06-20 | 1976-01-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 228 | [[Íomhá:Eoin Hand (1981).jpg|center|128px]] | [[Eoin Hand]] | 1946-03-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 229 | [[Íomhá:Anthony Lawlor.jpg|center|128px]] | [[Anthony Lawlor]] | 1959-06-13 | | [[Baile Eoin]] |- | style='text-align:right'| 230 | [[Íomhá:Thomas FitzGerald, 10th Earl of Kildare.jpg|center|128px]] | [[Tomás Mac Gearailt, 10ú hIarla Chill Dara|Tomás Mac Gearailt]] | 1513 | 1537 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 231 | | [[Alice Kyteler]] | 1263 | No/unknown value | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 232 | | [[Gary Deegan]] | 1987-09-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 233 | [[Íomhá:Enniscorthy St. Aidan's Cathedral East Aisle Fifth Window Saint Aidan Detail 2009 09 28.jpg|center|128px]] | [[Naomh Aodhán (Maodhóg)]] | 6th century | 627 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 234 | [[Íomhá:William Stokes (1804 - 1878).jpg|center|128px]] | [[William Stokes]] | 1804-10-01 | 1878-01-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 235 | [[Íomhá:BrotherWalfrid(AndrewKerins).jpg|center|128px]] | [[Andrew Kerins]] | 1840-05-18 | 1915-04-17 | [[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 236 | [[Íomhá:PadraicColum.jpeg|center|128px]] | [[Padraic Colum]] | 1881-12-08 | 1972-01-11 | [[Contae an Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 237 | [[Íomhá:Eileen Desmond 1981 02.jpg|center|128px]] | [[Eileen Desmond]] | 1932-12-29 | 2005-01-06 | [[Cionn tSáile]] |- | style='text-align:right'| 238 | | [[Josephine Hart]] | 1942-03-01 | 2011-06-02 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 239 | | [[Dónal McCann]] | 1943-05-07 | 1999-07-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 240 | [[Íomhá:Dan O'Herlihy 1955.JPG|center|128px]] | [[Dan O'Herlihy]] | 1919-05-01 | 2005-02-17 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 241 | [[Íomhá:Portrait of Theobald Wolfe Tone (4672711).jpg|center|128px]] | [[Theobald Wolfe Tone]] | 1763-06-20 | 1798-11-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 242 | [[Íomhá:Eileen Gray.jpg|center|128px]] | [[Eileen Gray]] | 1878-08-08<br/>1879 | 1976-10-31 | [[Inis Córthaidh]] |- | style='text-align:right'| 243 | [[Íomhá:Tommy Bowe.jpg|center|128px]] | [[Tommy Bowe]] | 1984-02-22 | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 244 | [[Íomhá:Cardinal Sean Patrick Brady.jpg|center|128px]] | [[Seán Mac Brádaigh]] | 1939-08-16 | | ''[[:d:Q5309129|Drumcalpin]]'' |- | style='text-align:right'| 245 | [[Íomhá:Kate O'Brien, 1926.jpg|center|128px]] | [[Cáit Ní Bhriain]] | 1897-12-03 | 1974-08-13 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 246 | [[Íomhá:Marian Harkin, Dec 2024 - 54193737946 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Marian Harkin]] | 1953-11-26 | | [[Baile an Tóchair]] |- | style='text-align:right'| 247 | [[Íomhá:Portrait of Nora Joyce (Mrs. James Joyce) 1926–1927 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Nora Barnacle]] | 1884-03-21 | 1951-04-10 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 248 | [[Íomhá:Maria Doyle Kennedy 2014 crop.jpg|center|128px]] | [[Maria Doyle Kennedy]] | 1964-09-25 | | [[Cluain Tarbh]] |- | style='text-align:right'| 249 | [[Íomhá:Catherine Hayes.jpg|center|128px]] | [[Catherine Hayes]] | 1818-10-29<br/>1825 | 1861-08-11 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 250 | [[Íomhá:Deirdre de Búrca at Lisbon 2.jpg|center|128px]] | [[Déirdre de Búrca]] | 1963-10 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 251 | | [[Angela Farrell]] | 1952 | | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 252 | [[Íomhá:Joan Burton crop.jpg|center|128px]] | [[Joan Burton]] | 1949-02-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 253 | [[Íomhá:Mary Coughlan.jpg|center|128px]] | [[Máire Ní Chochláinn]] | 1965-05-28 | | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 254 | [[Íomhá:Jan O'Sullivan.jpg|center|128px]] | [[Jan O'Sullivan|Jan Uí Shúilleabháin]] | 1950-12-06 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 255 | | [[Frank Cluskey]] | 1930-04-08 | 1989-05-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 256 | [[Íomhá:Padraig Faulkner, 1980 (cropped).png|center|128px]] | [[Pádraig Faulkner]] | 1918-03-12 | 2012-06-01 | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 257 | [[Íomhá:Gerry Collins 1990.jpg|center|128px]] | [[Gerry Collins]] | 1938-10-16 | | [[Mainistir na Féile]] |- | style='text-align:right'| 258 | | [[John O'Connell (Baile Átha Cliath)|John O'Connell]] | 1927-01-20 | 2013-03-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 259 | [[Íomhá:Tony O'Reilly 1959.jpg|center|128px]] | [[Tony O'Reilly]] | 1936-05-07 | 2024-05-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 260 | | [[Kirsten Sheridan]] | 1976-07-14 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 261 | [[Íomhá:Rob Kearney 2015 RWC.jpg|center|128px]] | [[Rob Kearney]] | 1986-03-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 262 | [[Íomhá:Arthur Guinness.jpg|center|128px]] | [[Arthur Guinness]] | 1725 | 1803-01-23 | [[Cill Droichid]] |- | style='text-align:right'| 263 | [[Íomhá:George Noble Plunkett, circa 1915.jpg|center|128px]] | [[George Noble Plunkett|An Cunta Pluincéad]] | 1851-12-03 | 1948-03-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 264 | [[Íomhá:Alan Dukes, December 1996 (cropped original).jpg|center|128px]] | [[Alan Dukes|Ailéin de Diúc]] | 1945-04-20 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 265 | [[Íomhá:Michael O'Leary, September 1979 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael O'Leary (Aire)|Michael O'Leary]] | 1936-05-08 | 2006-05-11 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 266 | | [[Justin Keating]] | 1930-01-07 | 2009-12-31 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 267 | | [[Breandán Ó hEithir]] | 1930-01-18 | 1990-10-26 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 268 | [[Íomhá:Tomás Mac Giolla.jpg|center|128px]] | [[Tomás Mac Giolla]] | 1924-01-25 | 2010-02-04 | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 269 | [[Íomhá:Alan Kelly 2011.jpg|center|128px]] | [[Alan Kelly (polaiteoir)|Alan Kelly]] | 1975-07-13 | | [[An Port Rua]] |- | style='text-align:right'| 270 | [[Íomhá:James Dillon circa 1930s.jpg|center|128px]] | [[James Dillon|Séamus Diolún]] | 1902-09-26 | 1986-02-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 271 | [[Íomhá:Portrait of Sir Richard John Griffith, 1st Bt. (by Stephen Catterson Smith).jpg|center|128px]] | [[Richard Griffith]] | 1784-09-20 | 1878-09-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 272 | [[Íomhá:Edward Hincks.jpg|center|128px]] | [[Edward Hincks]] | 1792-08-19 | 1866-12-03 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 273 | [[Íomhá:FIFA WC-qualification 2014 - Austria vs Ireland 2013-09-10 - David Forde 01.jpg|center|128px]] | [[David Forde]] | 1979-12-20 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 274 | [[Íomhá:Domhnall Gleeson by Gage Skidmore.jpg|center|128px]] | [[Domhnall Gleeson]] | 1983-05-12 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 275 | [[Íomhá:William Thomas Cosgrave.jpg|center|128px]] | [[Liam Tomás Mac Cosgair]] | 1880-06-06 | 1965-11-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 276 | [[Íomhá:Brendan Howlin Aviva (cropped).jpg|center|128px]] | [[Brendan Howlin]] | 1956-05-09 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 277 | [[Íomhá:Brendan Smith 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Brendan Smith]] | 1956-06-01 | | [[An Cabhán]] |- | style='text-align:right'| 278 | | [[Séamus Pattison]] | 1936-04-19 | 2018-02-04 | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 279 | [[Íomhá:The British Library - Classic Album Sundays present an Evening with Róisín Murphy (zPkiYJX5h7Q - 1920x1080 - 8m43s).png|center|128px]] | [[Róisín Murphy]] | 1973-07-05 | | [[An tInbhear Mór]] |- | style='text-align:right'| 280 | | [[Seán Flanagan]] | 1922-01-26 | 1993-02-05 | [[Béal Átha hAmhnais]] |- | style='text-align:right'| 281 | [[Íomhá:Mary Lou McDonald, 2018.jpg|center|128px]] | [[Mary Lou McDonald]] | 1969-05-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 282 | | [[Doireann Ní Bhriain]] | 1952 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 283 | | [[Nuala O'Faolain|Nuala Ó Faoláin]] | 1940-03-01 | 2008-05-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 284 | | [[Dawn Martin]] | 1976-06-28 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 285 | [[Íomhá:Mary White Green Party.jpg|center|128px]] | [[Mary White]] | 1948-11-24 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 286 | | [[Marina Carr]] | 1964-11-17 | | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 287 | [[Íomhá:Siobhan Fahey.jpg|center|128px]] | [[Siobhan Fahey]] | 1958-09-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 288 | [[Íomhá:Mary Harney cropped.jpg|center|128px]] | [[Mary Harney|Máire Ní Áirne]] | 1953-03-11 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 289 | [[Íomhá:Mairead McGuinness 2023.jpg|center|128px]] | [[Mairead McGuinness|Máiréad Nic Aonasa]] | 1959-06-13 | | [[Droichead Átha]]<br/>[[Baile Átha Fhirdhia]] |- | style='text-align:right'| 290 | [[Íomhá:Mary Hanafin (cropped).jpg|center|128px]] | [[Máire Ní Ainifín]] | 1959-06-01 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 291 | [[Íomhá:Seán Lemass, 1966.jpg|center|128px]] | [[Seán F. Lemass]] | 1899-07-15 | 1971-05-11 | [[An Baile Breac (Baile Átha Cliath)|An Baile Breac]] |- | style='text-align:right'| 292 | | [[Margaret Hassan]] | 1945-04-18 | 2004-11-08 | [[Deilginis]] |- | style='text-align:right'| 293 | | [[Noel Browne|Nollaig de Brún]] | 1915-12-20 | 1997-05-21 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 294 | [[Íomhá:Andy Reid.png|center|128px]] | [[Andy Reid]] | 1982-07-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 295 | | [[David Kelly]] | 1929-07-11 | 2012-02-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 296 | [[Íomhá:Colm toibin 2006.jpg|center|128px]] | [[Colm Tóibín]] | 1955-05-30 | | [[Inis Córthaidh]] |- | style='text-align:right'| 297 | [[Íomhá:KeithFahey Augsburg.jpg|center|128px]] | [[Keith Fahey]] | 1983-01-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 298 | [[Íomhá:James Hoban circa 1800 - Crop.jpg|center|128px]] | [[James Hoban]] | 1762 | 1831-12-08 | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 299 | [[Íomhá:Tom Crean2b.JPG|center|128px]] | [[Tom Crean|Tomás Ó Croidheáin]] | 1877-02-16 | 1938-07-27 | [[Abhainn an Scáil]] |- | style='text-align:right'| 300 | [[Íomhá:Batt O'Keeffe 2.png|center|128px]] | [[Batt O'Keeffe]] | 1945-04-02 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 301 | [[Íomhá:James Stephens, 1935.jpg|center|128px]] | [[James Stephens (scríbhneoir)]] | 1882-02-09<br/>1882-02-02 | 1950-12-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 302 | [[Íomhá:Prendergast, Phil-9374.jpg|center|128px]] | [[Phil Prendergast]] | 1959-09-20 | | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 303 | | [[Ruth Bradley]] | 1987-01-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 304 | [[Íomhá:SKenny.jpg|center|128px]] | [[Stephen Kenny]] | 1971-10-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 305 | [[Íomhá:Cillian Sheridan.jpg|center|128px]] | [[Cillian Sheridan]] | 1989-02-23 | | [[Coill an Chollaigh]] |- | style='text-align:right'| 306 | | [[Yvonne McGuinness]] | 1972-10-12 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 307 | [[Íomhá:Thomas F. Meagher.jpg|center|128px]] | [[Thomas Francis Meagher]] | 1823-08-03 | 1867-07-01 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 308 | [[Íomhá:Ó Mórna agus Dánta Eile.png|center|128px]] | [[Máirtín Ó Direáin]] | 1910-11-29 | 1988-03-19 | [[Inis Mór, Árainn|Inis Mór]] |- | style='text-align:right'| 309 | | [[Mary Kennedy]] | 1956-10-04 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 310 | [[Íomhá:Nessa Childers MEP Ireland 01 (cropped).JPG|center|128px]] | [[Nessa Childers]] | 1956-10-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 311 | | [[William Trevor]] | 1928-05-24 | 2016-11-20 | [[Baile Mhistéala]] |- | style='text-align:right'| 312 | [[Íomhá:Dave Allen 1968.JPG|center|128px]] | [[Dave Allen]] | 1936-07-06 | 2005-03-10 | [[Teach na Giúise]] |- | style='text-align:right'| 313 | | [[Christy Brown]] | 1932-06-05 | 1981-09-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 314 | [[Íomhá:Alan Shatter.jpg|center|128px]] | [[Alan Shatter]] | 1951-02-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 315 | [[Íomhá:Anthony Stokes Tehran derby.jpg|center|128px]] | [[Anthony Stokes]] | 1988-07-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 316 | | [[Éinde Ó Callaráin]] | 1942-05 | 2004-04-08 | [[Maigh Locha]] |- | style='text-align:right'| 317 | [[Íomhá:George Francis FitzGerald.jpg|center|128px]] | [[George Francis Fitzgerald]] | 1851-08-03 | 1901-02-21 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 318 | | [[Avril Doyle]] | 1949-04-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 319 | [[Íomhá:Frances Fitzgerald 2011.jpg|center|128px]] | [[Frances Fitzgerald]] | 1950-08-01 | | [[Cromadh]] |- | style='text-align:right'| 320 | [[Íomhá:Catherine Byrne TD.jpg|center|128px]] | [[Catherine Byrne]] | 1956-02-26 | | [[An Cloigín Gorm]] |- | style='text-align:right'| 321 | [[Íomhá:Dublin Martyrs by Conall McCabe (2001).jpg|center|128px]] | [[Maighréad de Bhál]] | 1515 | 1584 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 322 | [[Íomhá:Mary O'Rourke, September 2009.jpg|center|128px]] | [[Mary O'Rourke|Máire Uí Ruairc]] | 1937-05-31 | 2024-10-03 | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 323 | [[Íomhá:Dervla Kirwan in 2016.jpg|center|128px]] | [[Dervla Kirwan]] | 1971-10-24<br/>1971-10-23 | | [[Baile an Teampaill (Baile Átha Cliath)|Baile an Teampaill]] |- | style='text-align:right'| 324 | [[Íomhá:Dolores O'Riordan, Festivalbar, Milan, Italy, May 29, 2004.jpg|center|128px]] | [[Dolores O'Riordan|Dolores Ní Ríordáin]] | 1971-09-06 | 2018-01-15 | [[Baile Uí Bhricín Thuaidh]] |- | style='text-align:right'| 325 | [[Íomhá:Mary Ward (scientist).jpg|center|128px]] | [[Mary Ward]] | 1827-04-27 | 1869-08-31 | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 326 | | [[Paddy Canny]] | 1919-09-09 | 2008-06-28 | ''[[:d:Q104294289|Gleann Dríth]]'' |- | style='text-align:right'| 327 | [[Íomhá:Joe Kinnear Hull City v. Newcastle United 1.png|center|128px]] | [[Joe Kinnear]] | 1946-12-27 | 2024-04-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 328 | [[Íomhá:Robert Emmet--The Irish Patriot.jpg|center|128px]] | [[Roibeard Emmet]] | 1780-03-04 | 1803-09-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 329 | [[Íomhá:Billy Kelleher.jpg|center|128px]] | [[Billy Kelleher]] | 1968-01-20 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 330 | [[Íomhá:Minister Jimmy Deenihan at the Feile na Greine Festival, Tech Amergin, Waterville, Co Kerry. 2012.JPG|center|128px]] | [[Jimmy Deenihan]] | 1952-09-11 | | [[Leic Snámha]] |- | style='text-align:right'| 331 | [[Íomhá:Pat Breen 2017 at Opening plenary session, 11 December 2017 cropped.jpg|center|128px]] | [[Pat Breen]] | 1957-03-21 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 332 | [[Íomhá:William Strutt, Portrait of Robert O'Hara Burke, 1860.jpg|center|128px]] | [[Robert O'Hara Burke]] | 1821-05-06 | 1861-06-28<br/>1861-07-01 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 333 | [[Íomhá:Pat Rabbitte, circa 2002.jpg|center|128px]] | [[Pat Rabbite|Pádraic Ó Coinín]] | 1949-05-18 | | [[Clár Chlainne Mhuiris]] |- | style='text-align:right'| 334 | [[Íomhá:Peter von Lacy.PNG|center|128px]] | [[Peadar de Lása]] | 1678-10-30<br/>1678-09-29 | 1751-04-19 | [[Cill Íde]] |- | style='text-align:right'| 335 | [[Íomhá:Cathalbrugha.JPG|center|128px]] | [[Cathal Brugha]] | 1874-07-18 | 1922-07-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 336 | | [[Máirtín Ó Cadhain]] | 1906 | 1970-10-18 | [[An Spidéal]] |- | style='text-align:right'| 337 | [[Íomhá:Gen. Richard Mulcahy LCCN2014717121.jpg|center|128px]] | [[Risteárd Ó Maolchatha]] | 1886-05-10 | 1971-12-16 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 338 | [[Íomhá:Maturin.jpg|center|128px]] | [[Charles Maturin]] | 1782-09-25 | 1824-10-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 339 | [[Íomhá:Saint Virgilius, Salzburg.jpg|center|128px]] | [[Naomh Feargal]] | 700 | 784-11-27 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 340 | [[Íomhá:Paddy Keenan ACF.jpg|center|128px]] | [[Paddy Keenan]] | 1950-01-30 | | [[Baile Átha Troim]] |- | style='text-align:right'| 341 | | [[John Joe Nevin|John Joseph Nevin]] | 1989-06-07 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 342 | [[Íomhá:James Fintan Lalor (Young Irelander).jpg|center|128px]] | [[James Fintan Lalor (Éire Óg)|James Fintan Lalor]] | 1807-03-10 | 1849-12-27 | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 343 | [[Íomhá:DionBoucicault.jpg|center|128px]] | [[Dion Boucicault]] | 1822-12-26 | 1890-09-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 344 | [[Íomhá:Donal MacIntyre.jpg|center|128px]] | [[Donal MacIntyre]] | 1966-01-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 345 | [[Íomhá:Michael O’Leary 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael O'Leary (Ryanair)|Michael O'Leary]] | 1961-03-20 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 346 | [[Íomhá:Kian Egan 2009.jpg|center|128px]] | [[Kian Egan]] | 1980-04-29 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 347 | | [[Niall Caille]] | 9th century | 846 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 348 | [[Íomhá:Paul Murphy 2013.jpg|center|128px]] | [[Paul Murphy (Polaiteoir Éireannach)|Paul Murphy]] | 1983-04-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 349 | [[Íomhá:Statue St Finnian of Clonard (cropped).jpg|center|128px]] | [[Naomh Fionnán (Cluain Ioraird)|Fionnán Chluain Ioraird]] | 470 | 549<br/>552 | [[Míseal]] |- | style='text-align:right'| 350 | | [[Michael P. Kitt]] | 1950-05-17 | | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 351 | [[Íomhá:James Everett, 1949.jpg|center|128px]] | [[James Everett]] | 1894-05-01 | 1967-12-18 | ''[[:d:Q104276727|Ráth Droma]]'' |- | style='text-align:right'| 352 | [[Íomhá:Brian-Crowley-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]] | [[Brian Mac Amhlaidh]] | 1964-03-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 353 | | [[Seán Treacy]] | 1923-09-22 | 2018-03-23 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 354 | [[Íomhá:Louis Walsh2009July.jpg|center|128px]] | [[Louis Walsh]] | 1952-08-05 | | [[Coillte Mach]] |- | style='text-align:right'| 355 | [[Íomhá:Altan - Mardis de Plouescat 2013 05.JPG|center|128px]] | [[Mairéad Ní Mhaonaigh]] | 1959-07-26 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 356 | | [[Hugh O'Flaherty]] | 1898-02-28 | 1963-10-30 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 357 | [[Íomhá:Drbarnardo.jpg|center|128px]] | [[Thomas John Barnardo]] | 1845-07-04 | 1905-09-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 358 | | [[Patrick Hogan (Ceann Comhairle)|Patrick Hogan]] | 1886-01-01 | 1969-01-24 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 359 | [[Íomhá:Portrait of George Brown.jpg|center|128px]] | [[Seoirse de Brún]] | 1698-06-15 | 1792-02-18<br/>1792-09-18 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 360 | [[Íomhá:Art O'Connor.jpg|center|128px]] | [[Art O'Connor]] | 1888 | 1950-05-10 | [[Cill Droichid]] |- | style='text-align:right'| 361 | [[Íomhá:John Thomas Romney Robinson by James Simonton c1850s.png|center|128px]] | [[Thomas Romney Robinson|John Thomas Romney Robinson]] | 1792-04-23 | 1882-02-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 362 | [[Íomhá:Oliver Plunket by Edward Luttrell.jpg|center|128px]] | [[Oilibhéar Pluincéad|Oilibhéar Pluincéid]] | 1629-11-01 | 1681-07-01 | [[Loch Craobh]] |- | style='text-align:right'| 363 | [[Íomhá:Tomás Ó Criomhthain.jpg|center|128px]] | [[Tomás Ó Criomhthain]] | 1855 | 1937-03-07 | [[Na Blascaodaí]] |- | style='text-align:right'| 364 | [[Íomhá:James Napper Tandy.jpg|center|128px]] | [[James Napper Tandy]] | 1740 | 1803-08-24 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 365 | [[Íomhá:Domhnall Ua Buachalla circa 1916.png|center|128px]] | [[Domhnall Ua Buachalla]] | 1866-02-05 | 1963-10-30 | [[Maigh Nuad]] |- | style='text-align:right'| 366 | [[Íomhá:John McCormack, 1884-1945 LCCN2003677331.jpg|center|128px]] | [[John McCormack]] | 1884-06-14 | 1945-09-16 | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 367 | | [[Seathrún Céitinn]] | 1569 | 1644 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 368 | | [[Conor McPherson]] | 1971-08-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 369 | [[Íomhá:Terry Wogan MBE Investiture cropped.jpg|center|128px]] | [[Terry Wogan]] | 1938-08-03 | 2016-01-31 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 370 | [[Íomhá:Ron Delany 1957.jpg|center|128px]] | [[Ronnie Delany]] | 1935-03-06 | | [[An tInbhear Mór]] |- | style='text-align:right'| 371 | [[Íomhá:PSM V79 D211 George Johnston Stoney.png|center|128px]] | [[George Johnstone Stoney]] | 1826-02-15 | 1911-07-05 | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 372 | [[Íomhá:Eamonn Coghlan (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eamonn Coghlan]] | 1952-11-21 | | [[Droimeanach]] |- | style='text-align:right'| 373 | | [[Conchúr Crús Ó Briain]] | 1917-11-03 | 2008-12-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 374 | [[Íomhá:Paddy Moloney.jpg|center|128px]] | [[Paddy Moloney]] | 1938-08-01 | 2021-10-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 375 | [[Íomhá:Birr St. Brendan's Church Saint Kieran Window Detail 2010 09 10.jpg|center|128px]] | [[Naomh Ciarán]] | 516 | 546 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 376 | [[Íomhá:Robert Kane (chemist).jpg|center|128px]] | [[Robert Kane]] | 1809-09-24 | 1890-02-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 377 | [[Íomhá:Adhemar de Barros e Patrick Peyton (1964).jpg|center|128px]] | [[Patrick Peyton]] | 1909-01-09 | 1992-06-03 | [[Áth Tí an Mheasaigh]] |- | style='text-align:right'| 378 | [[Íomhá:RubyWalsh2013.jpg|center|128px]] | [[Ruby Walsh]] | 1979-05-14 | | ''[[:d:Q2084287|An Chill]]'' |- | style='text-align:right'| 379 | | [[Éamann Ó Braonáin]] | 1978-10-02 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 380 | [[Íomhá:Shane Filan.jpg|center|128px]] | [[Shane Filan]] | 1979-07-05<br/>1979-07 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 381 | [[Íomhá:President Biden celebrates 2023 Saint Patrick's Day at the White House (4) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Niall Horan]] | 1993-09-13 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 382 | [[Íomhá:Jack Gleeson (August 2012) (headshot).jpg|center|128px]] | [[Jack Gleeson]] | 1992-05-20 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 383 | | [[Austin Clarke]] | 1896-05-09 | 1974-03-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 384 | | [[Paddy Reilly]] | 1939-10-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 385 | [[Íomhá:LarryMullenJr.jpg|center|128px]] | [[Larry Mullen]] | 1961-10-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 386 | [[Íomhá:Bono singing in Indianapolis on Joshua Tree Tour 2017 9-10-17.jpg|center|128px]] | [[Bono]] | 1960-05-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 387 | | [[Brian Kerr]] | 1953-03-03<br/>1953-03-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 388 | | [[Gráinne Seoige]] | 1973-11-05 | | [[An Spidéal]] |- | style='text-align:right'| 389 | | [[Billy Roche]] | 1949-01-11 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 390 | [[Íomhá:Diarmaid Mac Murrough Expugnatio Hibernica.jpg|center|128px]] | [[Diarmaid Mac Murchadha]] | 1110 | 1171-05-01 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 391 | [[Íomhá:Bobby Aylward.jpg|center|128px]] | [[Bobby Aylward]] | 1955-04-01 | 2022-07-14 | [[Muileann an Bhata]] |- | style='text-align:right'| 392 | | [[Bobby Molloy]] | 1936-07-09 | 2016-10-02 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 393 | [[Íomhá:Kirwan Richard portrait.jpg|center|128px]] | [[Richard Kirwan]] | 1733-08-01 | 1812-06-22 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 394 | [[Íomhá:Brendan Corish 1949.png|center|128px]] | [[Brendan Corish|Breandán Mac Fheorais]] | 1918-11-19 | 1990-02-17 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 395 | | [[Peadar de Bhulbh]] | 1727 | 1803 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 396 | [[Íomhá:Brian Lenihan, July 2010 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Brian Seosamh Ó Luineacháin]] | 1959-05-21 | 2011-06-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 397 | [[Íomhá:Brian Lenihan, 1981 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Brian Pádraig Ó Luineacháin]] | 1930-11-17 | 1995-11-01 | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 398 | [[Íomhá:Brian O'Driscoll 2.jpg|center|128px]] | [[Brian O'Driscoll]] | 1979-01-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 399 | [[Íomhá:Brian Ó Domhnaill.jpg|center|128px]] | [[Brian Ó Domhnaill]] | 1977-10-18 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 400 | [[Íomhá:Eamon Ryan Green Party.jpg|center|128px]] | [[Eamon Ryan|Éamon Ryan]] | 1963-07-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 401 | [[Íomhá:Micheál Martin TD (cropped).jpg|center|128px]] | [[Mícheál Ó Máirtín]] | 1960-08-01 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 402 | [[Íomhá:George Charles Beresford - William Orpen (1903).jpg|center|128px]] | [[William Orpen]] | 1878-11-27 | 1931-09-29 | [[Stigh Lorgan]] |- | style='text-align:right'| 403 | [[Íomhá:Declans church.jpg|center|128px]] | [[Naomh Deaglán]] | 5th century | 5th century | [[Cúige Mumhan]] |- | style='text-align:right'| 404 | [[Íomhá:Sir John Lavery – His Eminence Cardinal Logue.jpg|center|128px]] | [[Michael Logue]] | 1840-10-01 | 1924-11-19 | [[Cill Mhic Réanáin]] |- | style='text-align:right'| 405 | [[Íomhá:Cynthia Ní Mhurchú, 2024.jpg|center|128px]] | [[Cynthia Ní Mhurchú]] | 1966 | | [[Ceatharlach]] |- | style='text-align:right'| 406 | | [[Gráinne Murphy]] | 1993-03-26 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 407 | | [[Ceann Faoladh mac Blathmaic]] | | 675 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 408 | | [[Michael Carruth]] | 1967-07-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 409 | [[Íomhá:Dermot Bolger.png|center|128px]] | [[Dermot Bolger]] | 1959 | | [[Fionnghlas]] |- | style='text-align:right'| 410 | [[Íomhá:Stefan Molyneux 2014-02-10.jpg|center|128px]] | [[Stefan Molyneux]] | 1966-09-24 | | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 411 | | [[Kevin Moran (peileadóir)|Kevin Moran]] | 1956-04-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 412 | | [[T. P. McKenna]] | 1929-09-07 | 2011-02-13 | [[An Mullach, Contae an Chabháin|An Mullach]] |- | style='text-align:right'| 413 | [[Íomhá:Thomas Derrig.JPG|center|128px]] | [[Tomás Ó Deirg]] | 1897-11-26 | 1956-11-19 | [[Cathair na Mart]] |- | style='text-align:right'| 414 | [[Íomhá:Jim Corr.jpg|center|128px]] | [[Jim Corr]] | 1964-07-31 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 415 | [[Íomhá:Graham Linehan - 2013 (8735745502) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Graham Linehan]] | 1968-05-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 416 | [[Íomhá:Blason fam fr Geraldin2.svg|center|128px]] | [[Gearailt Mac Gearailt, 14ú Iarla Dheasumhan]] | 1533 | 1583-11-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 417 | | [[Patrick O'Donnell]] | 1907-08-21 | 1970-10-04 | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 418 | [[Íomhá:3968-owen heary (cropped).jpg|center|128px]] | [[Owen Heary]] | 1976-10-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 419 | [[Íomhá:Ernest Shackleton before 1909.jpg|center|128px]] | [[Ernest Shackleton]] | 1874-02-15 | 1922-01-05 | [[Caisleán Cill Chá]] |- | style='text-align:right'| 420 | [[Íomhá:JohnPhilipHolland.jpg|center|128px]] | [[Seán Pilib Ó Maolchalann]] | 1840-02-29 | 1914-08-12 | [[Lios Ceannúir]] |- | style='text-align:right'| 421 | [[Íomhá:Shane Horgan 2009 cropped.jpg|center|128px]] | [[Shane Horgan]] | 1978-07-18 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 422 | [[Íomhá:Full length picture, Kevin O'Higgins, Minister of Home Affairs (23878736159) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kevin O’Higgins|Caoimhín Ó hUiginn]] | 1892-06-07 | 1927-07-10 | [[An Sráidbhaile, Contae Laoise|An Sráidbhaile]] |- | style='text-align:right'| 423 | [[Íomhá:Sinkevichinring.jpg|center|128px]] | [[Kenny Egan]] | 1982-01-07 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 424 | [[Íomhá:Eoin O'Duffy.png|center|128px]] | [[Eoin Ó Dubhthaigh]] | 1892-10-20 | 1944-11-30 | [[Baile na Lorgan]] |- | style='text-align:right'| 425 | [[Íomhá:John Hayes LQ 2010.jpg|center|128px]] | [[John Hayes]] | 1973-11-02 | | ''[[:d:Q5308307|An Drom Salach]]'' |- | style='text-align:right'| 426 | [[Íomhá:Peter Sutherland (1985).jpg|center|128px]] | [[Peter Sutherland]] | 1946-04-25 | 2018-01-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 427 | | [[Darren Sutherland]] | 1982-04-18 | 2009-09-14 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 428 | [[Íomhá:RobertChildersBarton.jpg|center|128px]] | [[Riobárd Bartún]] | 1881-03-14 | 1975-08-10 | [[Áth na mBó]] |- | style='text-align:right'| 429 | [[Íomhá:Jim-Higgins-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]] | [[Jim Higgins]] | 1945-05-04 | | [[Béal Átha hAmhnais]] |- | style='text-align:right'| 430 | [[Íomhá:Thomas mac curtain.jpg|center|128px]] | [[Tomás Mac Curtáin]] | 1884-03-20 | 1920-03-20 | ''[[:d:Q81933233|Baile an Chnocáin]]'' |- | style='text-align:right'| 431 | | [[Seán Ó Neachtain]] | 1947-05-22 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 432 | [[Íomhá:GordonDarcy.jpg|center|128px]] | [[Gordon D'Arcy]] | 1980-02-10 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 433 | [[Íomhá:Éamonn Ceannt.jpg|center|128px]] | [[Éamonn Ceannt]] | 1881-09-21 | 1916-05-08 | [[Béal Átha Mó]] |- | style='text-align:right'| 434 | [[Íomhá:Mick lally.jpg|center|128px]] | [[Micheál Ó Maolallaí]] | 1945-11-10 | 2010-08-31 | [[Tuar Mhic Éadaigh]] |- | style='text-align:right'| 435 | [[Íomhá:Colum McCann Speaking2.jpg|center|128px]] | [[Colum McCann]] | 1965-02-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 436 | [[Íomhá:Daguerrotipo Brown.jpg|center|128px]] | [[William Brown (aimiréal)|William Brown]] | 1777-06-22 | 1857-03-14<br/>1857-03-03 | [[Béal Easa]] |- | style='text-align:right'| 437 | [[Íomhá:Henry Shefflin.jpg|center|128px]] | [[Henry Shefflin|Anraí Ó Sibhleáin]] | 1979-01-11 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 438 | [[Íomhá:Seán Moylan, c. June 1922 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Moylan]] | 1888-11-19 | 1957-11-16 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 439 | [[Íomhá:Michael Kelly by Adele Romany.jpg|center|128px]] | [[Michael Kelly (teanór agus fear amharclainne)|Michael Kelly]] | 1762-12-25 | 1826-10-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 440 | [[Íomhá:Richard Bruton 2013.jpeg|center|128px]] | [[Richard Bruton]] | 1953-03-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 441 | [[Íomhá:Harry Clarke (photo).jpg|center|128px]] | [[Harry Clarke]] | 1889-03-17 | 1931-01-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 442 | [[Íomhá:Pat the Cope Gallagher MEP 1.jpg|center|128px]] | [[Pat the Cope Gallagher]] | 1948-03-10 | | [[Ailt an Chorráin]] |- | style='text-align:right'| 443 | | [[Séamus Kirk]] | 1945-04-26 | | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 444 | [[Íomhá:John O'Donoghue.JPG|center|128px]] | [[John O'Donoghue (polaiteoir)|John O'Donoghue]] | 1956-05-28 | | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 445 | [[Íomhá:Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland (1916) (14780125542).jpg|center|128px]] | [[George Petrie]] | 1790-01-01 | 1866-01-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 446 | [[Íomhá:Eamon Gilmore Conference 2010 cropped.jpg|center|128px]] | [[Éamon Mac Giollamóir]] | 1955-04-24 | | [[An Chealtrach]] |- | style='text-align:right'| 447 | [[Íomhá:Robert Alexander Stewart Macalister - 1870-to-1950.jpg|center|128px]] | [[R. A. Stewart Macalister|Robert Alexander Stewart MacAlister]] | 1870-07-08 | 1950-04-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 448 | [[Íomhá:RobertMallet.jpg|center|128px]] | [[Robert Mallet]] | 1810-06-03 | 1881-11-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 449 | [[Íomhá:George Charles Beresford 1934-5.jpg|center|128px]] | [[George Charles Beresford]] | 1864-07-10 | 1938-02-21 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 450 | [[Íomhá:(Phil Hogan) 160531 Informal Meeting Ministers of Agriculture Informal Meeting of EU Ministers of Agriculture (26766297963) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Phil Hogan]] | 1960-07-04 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 451 | [[Íomhá:Dara Ó Briain 2011 BAFTAs.jpg|center|128px]] | [[Dara Ó Briain]] | 1972-02-04 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 452 | [[Íomhá:Donal-lunny-the-basement-sydney-australia-24-03-06.jpg|center|128px]] | [[Donal Lunny]] | 1947-03-10 | | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 453 | [[Íomhá:Finn Bálor Backstage cropped.jpg|center|128px]] | [[Finn Bálor]] | 1981-07-25 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 454 | [[Íomhá:Seán Gallagher.jpg|center|128px]] | [[Seán Gallagher]] | 1962-07-07 | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 455 | [[Íomhá:Tom O'Donnell, 1982 (cropped).tif|center|128px]] | [[Tom O'Donnell]] | 1926-08-30 | 2020-10-08 | ''[[:d:Q104313425|Builgidín]]'' |- | style='text-align:right'| 456 | [[Íomhá:Robert McClure.jpg|center|128px]] | [[Robert McClure]] | 1807-01-28 | 1873-10-17 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 457 | [[Íomhá:TJ Murphy Cork Labour.png|center|128px]] | [[Timothy J. Murphy]] | 1893-07-17 | 1949-04-29 | [[Cluain Droichead]] |- | style='text-align:right'| 458 | [[Íomhá:Cathal.jpg|center|128px]] | [[Cathal Ó Searcaigh]] | 1956-07-12 | | [[Gort an Choirce]] |- | style='text-align:right'| 459 | [[Íomhá:MarcusDaly.jpg|center|128px]] | [[Marcus Daly]] | 1841-12-05 | 1900-11-12 | [[Baile Shéamais Dhuibh]] |- | style='text-align:right'| 460 | [[Íomhá:Charlie Flanagan 2014.jpg|center|128px]] | [[Charles Flanagan]] | 1956-11-01 | | [[Móinteach Mílic]] |- | style='text-align:right'| 461 | [[Íomhá:Charles McDonald, June 12 1973 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Charles McDonald]] | 1935-06-11 | | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 462 | [[Íomhá:VioletGibson1926.jpg|center|128px]] | [[Violet Gibson]] | 1876-08-31 | 1956-05-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 463 | [[Íomhá:Colm Burke 2015.jpg|center|128px]] | [[Colm Burke]] | 1957-01-17 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 464 | [[Íomhá:David Andrews (politician).jpg|center|128px]] | [[David Andrews]] | 1935-03-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 465 | [[Íomhá:Robert Adams Irish Surgeon.jpg|center|128px]] | [[Robert Adams]] | 1791 | 1875-01-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 466 | [[Íomhá:Daniel Morrissey 1927.png|center|128px]] | [[Daniel Morrissey]] | 1895-11-28 | 1981-01-01 | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 467 | | [[Cormac Breathnach]] | 1886 | 1956-05-29 | [[Cathair Saidhbhín]]<br/>''[[:d:Q65557497|An Chnapóg]]'' |- | style='text-align:right'| 468 | | [[Cormac Breslin]] | 1902-04-25 | 1978-01-23 | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 469 | [[Íomhá:Portrait of Isaac Butt.jpg|center|128px]] | [[Isaac Butt]] | 1813-09-06 | 1879-05-05 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 470 | | [[Fearghal mac Maoil Dúin]] | | 722-12-11 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 471 | [[Íomhá:Dublin St. Patrick's Cathedral North Transept Window King Cormac of Cashel Detail King Cormac 2012 09 26.jpg|center|128px]] | [[Cormac mac Cuileannáin]] | 9th century | 908-09-13 | [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]] |- | style='text-align:right'| 472 | | [[Conghalach Chnóbha|Congalach Cnogba]] | 10th century | 956 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 473 | | [[Domhnall mac Aodha]] | 6th century | 642-01 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 474 | | [[Aodh Allán]] | 7th century | 743 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 475 | | [[Fíonsneachta Fleách mac Dúnchadha]] | 7th century | 695 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 476 | [[Íomhá:DaisyBates1921-2.jpg|center|128px]] | [[Daisy Bates]] | 1859-10-16 | 1951-04-18 | [[Ros Cré]] |- | style='text-align:right'| 477 | [[Íomhá:Daniel Mannix 1926.jpg|center|128px]] | [[Daniel Mannix]] | 1864-03-04 | 1963-11-06 | [[An Ráth, Contae Chorcaí|An Ráth]] |- | style='text-align:right'| 478 | [[Íomhá:Danielodonnellindublin2.jpg|center|128px]] | [[Daniel O'Donnell]] | 1961-12-12 | | [[Cionn Caslach]] |- | style='text-align:right'| 479 | [[Íomhá:Dara Calleary (official portrait) 2020 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Dara Calleary]] | 1973-05-10 | | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 480 | [[Íomhá:Darragh O'Brien.jpg|center|128px]] | [[Darragh O'Brien]] | 1974-07-08 | | [[Mullach Íde]] |- | style='text-align:right'| 481 | [[Íomhá:David Feldman SA at Autumn Stampex 2017.jpg|center|128px]] | [[David Feldman (saineolaí stampaí)|David Feldman]] | 1947 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 482 | [[Íomhá:Deirdre Clune 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Deirdre Clune]] | 1959-06-01 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 483 | | [[Denis J. O'Sullivan]] | 1918-03-05 | 1987-07-20 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 484 | [[Íomhá:Denis O'Donovan at the Enthronement of Naruhito (1).jpg|center|128px]] | [[Denis O'Donovan]] | 1955-07-23 | | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 485 | [[Íomhá:Dermot Earley 2009.jpg|center|128px]] | [[Diarmuid Ó Mochóir (Mór)|Diarmuid Ó Mochóir]] | 1948-02-24 | 2010-06-23 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 486 | [[Íomhá:Father Ted's wax figure.jpg|center|128px]] | [[Dermot Morgan]] | 1952-03-31 | 1998-02-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 487 | [[Íomhá:Desmond O'Malley, 1979 (election box crop).tif|center|128px]] | [[Deasún Ó Máille]] | 1939-02-02 | 2021-07-21 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 488 | [[Íomhá:Diarmuid Wilson.jpg|center|128px]] | [[Diarmuid Wilson]] | 1965-11-20 | | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 489 | [[Íomhá:Liamlynchira.jpg|center|128px]] | [[Liam Ó Loingsigh]] | 1893-11-20 | 1923-04-10 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 490 | [[Íomhá:Philip Pettit.jpg|center|128px]] | [[Philip Pettit]] | 1945 | | [[Béal Átha Ghártha]] |- | style='text-align:right'| 491 | [[Íomhá:Dominic Hannigan.jpg|center|128px]] | [[Dominic Hannigan]] | 1965-07 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 492 | | [[John O'Donohue]] | 1956-01-01 | 2008-01-03 | [[Cúige Chonnacht]] |- | style='text-align:right'| 493 | | [[Donnchadha Ó Máille]] | 1921 | 1968-03-10 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 494 | [[Íomhá:Joseph McGrath 1922.png|center|128px]] | [[Joseph McGrath (réabhlóidí agus fear gnó)|Seosamh Mac Craith]] | 1887 | 1966-03-01 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 495 | | [[Pádraig Ó Donnagáin]] | 1923-10-29 | 2000-11-26 | [[Mainistir Bhuithe]] |- | style='text-align:right'| 496 | [[Íomhá:Paschal Donohoe (2024) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Paschal Donohoe]] | 1974-09-19 | | [[Baile Phib]] |- | style='text-align:right'| 497 | | [[Aodh Fionnliath|Áed Findliath]] | | 879-11-20 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 498 | | [[Donnchadh Donn|Donnchad Donn]] | 9th century | 944 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 499 | [[Íomhá:Victor Herbert.jpg|center|128px]] | [[Victor Herbert]] | 1859-02-01 | 1924-05-26 | [[Baile Átha Cliath]]<br/>[[Geansaí (oileán)|Geansaí]] |- | style='text-align:right'| 500 | | [[Kieran Crotty]] | 1930-08-20 | 2022 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 501 | | [[Eamonn Casey]] | 1927-04-24 | 2017-03-13 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 502 | | [[John McGahern]] | 1934-11-12 | 2006-03-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 503 | [[Íomhá:Flann for Érinn.png|center|128px]] | [[Fland Mac Máel Sechnaill]] | 847<br/>848 | 916-05-25 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 504 | | [[Domhnall mac Murchadha]] | 7th century | 763 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 505 | [[Íomhá:Statue of Pádraic Ó Conaire in Eyre Square Galway.jpg|center|128px]] | [[Pádraic Ó Conaire]] | 1882-02-28 | 1928-10-06 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 506 | [[Íomhá:Whitleystokes.jpg|center|128px]] | [[Whitley Stokes]] | 1830-02-28 | 1909-04-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 507 | | [[Patrick Baxter]] | 1891-10-01 | 1959-04-03 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 508 | | [[Patrick Lindsay|Patrick J. Lindsay]] | 1914-01-18 | 1993-06-29 | [[Cearnóg Parnell]] |- | style='text-align:right'| 509 | [[Íomhá:Buttevant St. Mary's Church North Window Lower Lights Detail Saint Colman of Cloyne Detail 2012 09 08.jpg|center|128px]] | [[Naomh Colmán|Colmán mac Léníne]] | 522-10-15 | 600-11-24 | [[Cúige Mumhan]] |- | style='text-align:right'| 510 | | [[Donnchad Midi|Donnchad Midi mac Domnaill]] | 733 | 797-02-06 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 511 | | [[Conchúr mac Donnchadha|Conchobar mac Donnchada]] | 8th century | 833 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 512 | [[Íomhá:Edmund Ignatius Rice.JPG|center|128px]] | [[Éamann Iognáid Rís]] | 1762-06-01 | 1844-08-29 | [[Callainn]] |- | style='text-align:right'| 513 | | [[Patrick Byrne]] | 1925-04-02 | 2021-10-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 514 | [[Íomhá:Boys Town founder Edward J. Flanagan.jpg|center|128px]] | [[Edward J. Flanagan]] | 1886-07-13 | 1948-05-15 | [[Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 515 | | [[Ardal O'Hanlon]] | 1965-10-08 | | [[Carraig Mhachaire Rois]] |- | style='text-align:right'| 516 | [[Íomhá:Peadar Kearney, 1912 (retouched).jpg|center|128px]] | [[Peadar Ó Cearnaigh]] | 1883-12-12 | 1942-11-24 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 517 | [[Íomhá:Edward Joshua Cooper.jpg|center|128px]] | [[Edward Cooper]] | 1798-05-01 | 1863-04-28<br/>1863-04-23 | [[Faiche Stiabhna]] |- | style='text-align:right'| 518 | [[Íomhá:Wilfred Bramble (Hospital Fete) (5722158967) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Wilfrid Brambell]] | 1912-03-22 | 1985-01-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 519 | [[Íomhá:James Barry.jpg|center|128px]] | [[Margaret Ann Bulkley (James Barry)|James Barry]] | 1789 | 1865-07-25 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 520 | [[Íomhá:Edwin Maxwell in Romance on the Run (1938).jpg|center|128px]] | [[Edwin Maxwell (aisteoir)|Edwin Maxwell]] | 1886-02-09 | 1948-08-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 521 | | [[Seán Moore]] | 1913-05-19 | 1986-10-01 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 522 | | [[Lochlainn Ó Raifeartaigh]] | 1933-03-11 | 2000-11-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 523 | [[Íomhá:Marc McSharry in 2020.jpg|center|128px]] | [[Marc MacSharry]] | 1973-07-12 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 524 | [[Íomhá:Eoin Ryan Jnr, 2009 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eoin Ryan|Eoin Ó Riain]] | 1953-02-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 525 | | [[Oliver J. Flanagan]] | 1920-05-22 | 1987-04-26 | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 526 | [[Íomhá:Paddy Smith, 1927.jpg|center|128px]] | [[Patrick "Paddy" Smith|Patrick Smith]] | 1901-07-17 | 1982-03-18 | [[Coill an Chollaigh]] |- | style='text-align:right'| 527 | [[Íomhá:Grayscalecurry.png|center|128px]] | [[Eoghan Ó Comhraí]] | 1794-11-20 | 1862-07-30 | ''[[:d:Q5297157|Dún Átha]]'' |- | style='text-align:right'| 528 | [[Íomhá:Rory O'Connor portrait.jpg|center|128px]] | [[Rory O'Connor|Ruairí Ó Conchúir]] | 1883-11-28 | 1922-12-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 529 | [[Íomhá:Kelly, Seán-9813.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Ceallaigh (Fine Gael)|Seán Ó Ceallaigh]] | 1952-04-26 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 530 | | [[James Geoghegan (Fianna Fáil)|James Geoghegan]] | 1886-12-08 | 1951-03-27 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 531 | [[Íomhá:For remembrance, soldier poets who have fallen in the war, Adcock, 1920 DJVU pg 71.jpg|center|128px]] | [[Francis Ledwidge]] | 1887-08-19 | 1917-07-31 | [[Baile Shláine]] |- | style='text-align:right'| 532 | [[Íomhá:Michael Davitt (Charlie Farr) restored.png|center|128px]] | [[Michael Davitt (feachtasóir)|Mícheál Dáibhéad]] | 1846-03-25 | 1906-05-30<br/>1896 | [[An tSráid]] |- | style='text-align:right'| 533 | | [[Marianus Scottus]] | 1028 | 1082-12-22 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 534 | [[Íomhá:Ray MacSharry, May 1980 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ray MacSharry|Réamann Mac Searraigh]] | 1938-04-29 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 535 | [[Íomhá:Portrait of Ambrosio O'Higgins.jpg|center|128px]] | [[Ambrós Ó hUiginn]] | 1720-02-13 | 1801-03-19 | [[Baile an Fharaidh]] |- | style='text-align:right'| 536 | | [[Martin Cahill]] | 1949-05-23 | 1994-08-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 537 | [[Íomhá:Orpen OSJGogarty.jpg|center|128px]] | [[Oliver St. John Gogarty|Oliver St John Gogarty]] | 1878-08-17 | 1957-09-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 538 | [[Íomhá:Thomas Kent, executed Irish nationalist 1916.jpg|center|128px]] | [[Tomás Ceannt]] | 1865-08-29 | 1916-05-09 | [[Caisleán Ó Liatháin]] |- | style='text-align:right'| 539 | [[Íomhá:Joe Higgins TD, 2014.jpg|center|128px]] | [[Joe Higgins]] | 1949-05-20 | | [[Lios Póil]] |- | style='text-align:right'| 540 | [[Íomhá:Hugh Kennedy.jpg|center|128px]] | [[Hugh Kennedy]] | 1879-07-11 | 1936-12-01 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 541 | [[Íomhá:Willie O'Dea 2009.jpg|center|128px]] | [[Willie O'Dea]] | 1952-11-01 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 542 | [[Íomhá:Michael Noonan, May 2017 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael Noonan|Micheál Ó Nuanáin]] | 1943-05-21 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 543 | [[Íomhá:Gerald Barry 2007.jpg|center|128px]] | [[Gerald Barry]] | 1952-04-28 | | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 544 | | [[Peadar Rís]] | 1935-06-16 | 1992-10-25 | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 545 | | [[Timothy O'Donovan]] | 1881-04-04 | 1951 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 546 | | [[John Ormonde]] | 1905-09-15 | 1981-06-25 | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 547 | [[Íomhá:Seanoriada.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Riada]] | 1931-08-01 | 1971-10-03 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 548 | [[Íomhá:Terrence mac swiney.jpg|center|128px]] | [[Traolach Mac Suibhne]] | 1879-03-28 | 1920-10-25 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 549 | [[Íomhá:John B. Keane, Irish playwright, cropped.jpg|center|128px]] | [[John B. Keane]] | 1928-07-21 | 2002-05-30 | [[Lios Tuathail]] |- | style='text-align:right'| 550 | [[Íomhá:Proinsias De Rossa, cropped.jpg|center|128px]] | [[Proinsias de Rossa|Proinsias De Rossa]] | 1940-05-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 551 | [[Íomhá:Willo Flood 3.jpg|center|128px]] | [[Willo Flood]] | 1985-04-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 552 | [[Íomhá:Johnny Sexton, Jan 2020 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Jonathan Sexton]] | 1985-07-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 553 | | [[Michael K. Noonan]] | 19th century | 20th century | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 554 | [[Íomhá:Gay Mitchell.jpg|center|128px]] | [[Gabriel de Mhistéal]] | 1951-12-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 555 | | [[Feargal Ó hAnnluain]] | 1936-02-02 | 1957-01-01 | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 556 | | [[Mícheál Ó Móráin|Micheál Ó Móráin]] | 1912-12-25 | 1983-05-06 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 557 | | [[James FitzGerald-Kenney]] | 1878-01-01 | 1956-10-21 | [[Clár Chlainne Mhuiris]] |- | style='text-align:right'| 558 | | [[Fidelma Healy Eames]] | 1962-07-14 | | [[Maigh Locha]] |- | style='text-align:right'| 559 | | [[Richie Ryan]] | 1929-02-27 | 2019-03-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 560 | [[Íomhá:Judge Fionan O'Loingsigh - 1948.tif|center|128px]] | [[Fionán Ó Loingsigh]] | 1889-03-17 | 1966-06-03 | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 561 | [[Íomhá:Katherine Plunket.jpg|center|128px]] | [[Katherine Plunket]] | 1820-11-22 | 1932-10-14 | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 562 | [[Íomhá:Garret FitzGerald 1975 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Garret Fitzgerald|Gearóid Mac Gearailt]] | 1926-02-09 | 2011-05-19 | [[Droichead na Dothra]] |- | style='text-align:right'| 563 | [[Íomhá:Nonpareil Jack Dempsey portrait.jpg|center|128px]] | [[Nonpareil Dempsey]] | 1862-12-15 | 1895-11-02<br/>1896-11-01 | [[An Currach]] |- | style='text-align:right'| 564 | | [[Frank Daly]] | 1886 | 1950-02-18 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 565 | [[Íomhá:Dublin Martyrs by Conall McCabe (2001).jpg|center|128px]] | [[Proinnsias Táiliúr]] | 1550 | 1621-01-30 | [[Sord]] |- | style='text-align:right'| 566 | [[Íomhá:Frank Feighan 2014.jpg|center|128px]] | [[Frank Feighan]] | 1962-07-04 | | ''[[:d:Q1124843|Mainistir na Búille]]'' |- | style='text-align:right'| 567 | [[Íomhá:Peter Stringer Munster.jpg|center|128px]] | [[Peter Stringer]] | 1977-12-13 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 568 | [[Íomhá:Niamh Bhreathnach.jpg|center|128px]] | [[Niamh Bhreathnach]] | 1945-06-01 | 2023-02-06 | [[Baile Uí Lachnáin]] |- | style='text-align:right'| 569 | | [[Peadar Doyle]] | 19th century | 1956-08-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 570 | [[Íomhá:Gearoid O'Sullivan (cropped).jpg|center|128px]] | [[Gearóid Ó Súilleabháin]] | 1891-01-28 | 1948-03-25 | [[An Sciobairín]] |- | style='text-align:right'| 571 | | [[Shane McEntee]] | 1956-12-19 | 2012-12-21 | [[An Obair]] |- | style='text-align:right'| 572 | | [[Gemma Hussey]] | 1938-11-11 | 2024-11-26 | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 573 | [[Íomhá:Gene Fitzgerald, 1978 (cropped).tif|center|128px]] | [[Gene Fitzgerald]] | 1932-08-21 | 2007-12-14 | [[An Baile Gallda]] |- | style='text-align:right'| 574 | | [[Seoirse Ó Colla]] | 1925-10-18 | 1983-09-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 575 | | [[Gerard Sweetman]] | 1908-06-10 | 1970-01-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 576 | [[Íomhá:Gerry Ryan.jpg|center|128px]] | [[Gerry Ryan]] | 1956-06-04 | 2010-04-30 | [[Cluain Tarbh]] |- | style='text-align:right'| 577 | [[Íomhá:PJ Ruttledge.png|center|128px]] | [[P. J. Ruttledge]] | 1892 | 1952-05-08 | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 578 | | [[Ray McAnally]] | 1926-03-30 | 1989-06-15 | [[Bun Cranncha]] |- | style='text-align:right'| 579 | [[Íomhá:President John F. Kennedy Meets with Lord Mayor of Dublin Robert Briscoe (cropped).jpg|center|128px]] | [[Robert Briscoe]] | 1894-09-25 | 1969-03-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 580 | | [[Paddy O’Toole]] | 1938-01-15 | 2025-05-11 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 581 | [[Íomhá:Sir Hugh Percy Lane.jpg|center|128px]] | [[Hugh Lane]] | 1875-11-09 | 1915-05-07 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 582 | [[Íomhá:Paddy Burke 2014.jpg|center|128px]] | [[Paddy Burke]] | 1955-01-15 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 583 | | [[Timothy Sullivan (breitheamh)|Timothy Sullivan]] | 1874-01-06 | 1949-05-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 584 | | [[Seachnassach mac Blathmaic]] | | 671 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 585 | | [[Blathmac mac Aodha Sláine]] | 7th century | 665 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 586 | | [[Conghal Ceannmhaghair]] | | 710 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 587 | | [[Fógartach mac Néill]] | 7th century | 724 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 588 | [[Íomhá:Thomas Kinsella - University of Pennsylvania - 16 November 2009 01 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Thomas Kinsella]] | 1928-05-04 | 2021-12-22 | [[Inse Chór]] |- | style='text-align:right'| 589 | [[Íomhá:Violet Florence Martin.jpg|center|128px]] | [[Violet Florence Martin]] | 1862-06-11 | 1915-12-21 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 590 | | [[John L. Murray (breitheamh)|John L. Murray]] | 1943-05-10 | 2023-01-18 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 591 | | [[John McCann]] | 1905-06-17 | 1980-02-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 592 | [[Íomhá:William O'Brien.png|center|128px]] | [[William O'Brien (Páirtí an Lucht Oibre)|William O'Brien]] | 1881-01-23 | 1968-10-31 | [[Cloich na Coillte]] |- | style='text-align:right'| 593 | | [[Henry Kenny]] | 1913-09-07 | 1975-09-25 | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 594 | [[Íomhá:H. M. Dockrell 1948 election pamphlet (cropped).jpg|center|128px]] | [[Henry Morgan Dockrell]] | 1880 | 1955-10-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 595 | | [[Mervyn Taylor]] | 1931-12-01 | 2021-09-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 596 | [[Íomhá:Hugh Leonard, Playwright, 2004.jpg|center|128px]] | [[Hugh Leonard]] | 1926-11-09 | 2009-02-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 597 | [[Íomhá:Newly Elected Deputy Noel Grealish 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Noel Grealish]] | 1965-12-16 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 598 | [[Íomhá:Humphrey Lloyd.jpg|center|128px]] | [[Humphrey Lloyd]] | 1800-04-16 | 1881-01-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 599 | [[Íomhá:Jason Byrne pictured vs Drogheda United at Dalymount Park, Aug 2014.png|center|128px]] | [[Jason Byrne (imreoir sacair)|Jason Byrne]] | 1978-02-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 600 | [[Íomhá:Pat Kenny.jpg|center|128px]] | [[Pat Kenny]] | 1948-01-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 601 | [[Íomhá:Caroline corr.jpg|center|128px]] | [[Caroline Corr]] | 1973-03-17 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 602 | | [[Alan Kelly (imreoir)|Alan Kelly]] | 1936-07-05 | 2009-05-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 603 | | [[Paddy Belton]] | 1926-06-25 | 1987-05-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 604 | [[Íomhá:Séamus Brennan Jan 2008.jpg|center|128px]] | [[Séamus Ó Braonáin]] | 1948-02-16 | 2008-07-09 | [[Bóthar na Trá]] |- | style='text-align:right'| 605 | | [[William Murphy]] | 1892-02-12 | 1967-11-16 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 606 | [[Íomhá:Rory O'Connor Stone Carving.jpg|center|128px]] | [[Ruaidrí mac Tairrdelbach Ua Conchobair]] | 1116 | 1198-12-02 | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 607 | [[Íomhá:Simon Coveney 2018.jpg|center|128px]] | [[Simon Coveney|Síomón Ó Cómhanaigh]] | 1972-06-16 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 608 | [[Íomhá:James Campbell, Vanity Fair, 1909-08-25.jpg|center|128px]] | [[James Campbell]] | 1851-04-04 | 1931-03-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 609 | [[Íomhá:Jim Gibbons, 1979 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Jim Gibbons]] | 1924-08-03 | 1997-12-20 | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 610 | [[Íomhá:Michael Lowry.jpg|center|128px]] | [[Michael Lowry]] | 1954-03-13 | | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 611 | | [[Séamas Ó hArgadáin]] | 1782 | 1855 | [[Cathair na Mart]] |- | style='text-align:right'| 612 | [[Íomhá:James Reilly April 2014.jpg|center|128px]] | [[James Reilly]] | 1955-08-16 | | [[Lusca]] |- | style='text-align:right'| 613 | | [[James Tully]] | 1915-09-18 | 1992-05-20 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 614 | | [[Martin O'Sullivan]] | 2nd millennium | 1956-01-20 | [[Inis Díomáin]] |- | style='text-align:right'| 615 | | [[Jerry Cronin]] | 1925-09-15 | 1990-10-19 | [[Mainistir Fhear Maí]] |- | style='text-align:right'| 616 | [[Íomhá:Seán Garland.jpg|center|128px]] | [[Seán Garland]] | 1934-03-07 | 2018-12-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 617 | | [[Jim Walsh]] | 1947-05-05 | | [[Ros Mhic Thriúin]] |- | style='text-align:right'| 618 | [[Íomhá:JoeDolan1975.jpg|center|128px]] | [[Joe Dolan]] | 1939-10-16 | 2007-12-26 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 619 | [[Íomhá:John Gormley TD, Minister for the Environment, Heritage and Local Government.jpg|center|128px]] | [[John Gormley]] | 1959-08-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 620 | [[Íomhá:Sean MacEoin.jpg|center|128px]] | [[Seán Mac Eoin]] | 1893-09-30 | 1973-07-07 | [[Béal Átha na Lao]] |- | style='text-align:right'| 621 | [[Íomhá:JJ O'Kelly, circa 1918 to 1931.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Ceallaigh (Sceilg)|Seán Ó Ceallaigh]] | 1872 | 1957-03-26 | [[Oileán Dairbhre]] |- | style='text-align:right'| 622 | | [[John M. O'Sullivan]] | 1881-02-18 | 1948-02-09 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 623 | [[Íomhá:John Wilson, 1987 (cropped).png|center|128px]] | [[John Wilson|Seán P. Mac Uilliam]] | 1923-07-08 | 2007-07-09 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 624 | [[Íomhá:John Sealy Townsend.jpg|center|128px]] | [[John Sealy Townsend]] | 1868-06-07 | 1957-02-16 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 625 | | [[Larry Gogan]] | 1934-05-03 | 2020-01-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 626 | | [[Joseph Blowick]] | 1903-03-13 | 1970-08-12 | [[Baile na Cora]] |- | style='text-align:right'| 627 | [[Íomhá:Joseph Brennan TD for Donegal Leitrim 1970.jpg|center|128px]] | [[Joseph Brennan (Ceann Comhairle)|Joseph Brennan]] | 1912-02-14 | 1980-07-13 | [[Dún Cionnaola]] |- | style='text-align:right'| 628 | | [[Tom Sheahan]] | 1968-09-05 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 629 | | [[Neil Blaney]] | 1922-10-29 | 1995-11-08 | [[Fánaid]] |- | style='text-align:right'| 630 | [[Íomhá:Leo Varadkar TD (cropped).jpg|center|128px]] | [[Leo Varadkar]] | 1979-01-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 631 | [[Íomhá:Kathleen Clarke as Lord Mayor of Dublin, circa 1940, colourised.jpg|center|128px]] | [[Caitlín Bean Uí Chléirigh|Kathleen Clarke]] | 1878-04-11 | 1972-09-29 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 632 | [[Íomhá:Terence Flanagan.jpg|center|128px]] | [[Terence Flanagan]] | 1975-01-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 633 | | [[Kevin Boland]] | 1917-10-15 | 2001-09-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 634 | [[Íomhá:Kevin Joseph Farrell 1.jpg|center|128px]] | [[Kevin Farrell]] | 1947-09-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 635 | | [[Glen Crowe]] | 1977-12-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 636 | [[Íomhá:Fenlon (cropped).jpg|center|128px]] | [[Pat Fenlon]] | 1969-03-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 637 | | [[Thomas Kilroy]] | 1934-09-23 | 2023-12-07 | [[Callainn]] |- | style='text-align:right'| 638 | | [[Tom O'Higgins]] | 1916-07-23 | 2003-02-25 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 639 | [[Íomhá:Portrait of Luke Wadding P2027.jpg|center|128px]] | [[Luke Wadding]] | 1588-10-16 | 1657-11-18 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 640 | [[Íomhá:Mark Feehily 2011.jpg|center|128px]] | [[Mark Feehily]] | 1980-05-28 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 641 | [[Íomhá:Osborn Bergin, circa 1930s.jpg|center|128px]] | [[Osborn Bergin|Osborn Joseph Bergin]] | 1873-11-26 | 1950-10-06 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 642 | | [[Sam Maguire]] | 1877-03-11 | 1927-02-06 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 643 | [[Íomhá:Jeremiah O'Donovan Rossa.jpg|center|128px]] | [[Diarmaid Ó Donnabháin Rosa|Diarmaid Ó Donnabháin Rossa]] | 1831-09-10 | 1915-06-29 | [[Ros Ó gCairbre]] |- | style='text-align:right'| 644 | [[Íomhá:Harry Boland Portrait.jpg|center|128px]] | [[Harry Boland|Énrí Ó Beóláin]] | 1887-04-27 | 1922-08-01 | [[Baile Phib]] |- | style='text-align:right'| 645 | | [[Noel Coonan]] | 1951-01-06 | | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 646 | | [[Labhrás Ó Murchú]] | 1939-08-14 | | [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]] |- | style='text-align:right'| 647 | | [[William FitzGerald (breitheamh)|William FitzGerald]] | 1906-01-04 | 1974-10-17 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 648 | | [[Rory O'Hanlon]] | 1934-02-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 649 | [[Íomhá:Right Hon Laurence O'Neill The Lord Mayor cropped from Ireland's National Pledge, April 1918.jpg|center|128px]] | [[Laurence O'Neill]] | 1874 | 1943-07-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 650 | [[Íomhá:Flickr - DEEEP Project - MEP Liam Aylward, Ireland.jpg|center|128px]] | [[Liam Aighleart]] | 1952-09-27 | | [[Muileann an Bhata]] |- | style='text-align:right'| 651 | | [[Liam Mac Cóil]] | 1952 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 652 | [[Íomhá:Kevin Barry.jpg|center|128px]] | [[Kevin Barry]] | 1902-01-20 | 1920-11-01 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 653 | [[Íomhá:Maighread Ní Dhomhnaill.jpg|center|128px]] | [[Maighread Ní Dhomhnaill]] | 1955 | | [[Ceanannas]] |- | style='text-align:right'| 654 | | [[Louis le Brocquy]] | 1916-11-10 | 2012-04-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 655 | [[Íomhá:John Spillane 1 2010 (cropped).JPG|center|128px]] | [[John Spillane]] | 1961 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 656 | | [[Mark Clinton]] | 1915-02-07 | 2001-12-23 | [[Ceanannas]] |- | style='text-align:right'| 657 | [[Íomhá:Зустріч Президента України з головами обох палат парламенту Ірландії 11.jpg|center|128px]] | [[Mark Daly]] | 1973-03-12 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 658 | | [[Martin O'Donoghue]] | 1933-05-13 | 2018-07-20 | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 659 | | [[Maurice Cummins]] | 1953-02-25 | | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 660 | | [[Maurice E. Dockrell]] | 1908-10-06 | 1986-12-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 661 | [[Íomhá:Michael cusack portrait.jpg|center|128px]] | [[Mícheál Cíosóg]] | 1847-09-20 | 1906-11-27 | [[Cora Finne]] |- | style='text-align:right'| 662 | | [[Michael Hayes]] | 1889-12-01 | 1976-07-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 663 | | [[Michael Hilliard]] | 1903-03-11 | 1982-01-01 | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 664 | [[Íomhá:McDowell says NO! (9826113044) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael McDowell|Mícheál Mac Dubhghaill]] | 1951-05-29 | | [[Raghnallach]] |- | style='text-align:right'| 665 | [[Íomhá:Trevor Joyce 2020.jpg|center|128px]] | [[Trevor Joyce]] | 1947-10-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 666 | | [[Niall Tóibín]] | 1929-11-21 | 2019-11-13 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 667 | [[Íomhá:Niall O Brolchain Mayor Galway.jpg|center|128px]] | [[Niall Ó Brolcháin]] | 1965-04-14 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 668 | [[Íomhá:Nora Owen, May 1996.jpg|center|128px]] | [[Nora Owen]] | 1945-06-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 669 | [[Íomhá:Liam O'Flinn.jpg|center|128px]] | [[Liam Ó Floinn]] | 1945-04-15 | 2018-03-14 | ''[[:d:Q2084287|An Chill]]'' |- | style='text-align:right'| 670 | [[Íomhá:CardinalPaulCullen.jpg|center|128px]] | [[Pól Ó Cuilinn]] | 1803-04-29 | 1878-10-24 | ''[[:d:Q6966181|An Fhorrach Mhór]]'' |- | style='text-align:right'| 671 | [[Íomhá:Tp1web.jpg|center|128px]] | [[Tommy Peoples]] | 1948 | 2018-08-04 | [[Baile Suingean]] |- | style='text-align:right'| 672 | [[Íomhá:Oscar Traynor (under the X) (7541615018).jpg|center|128px]] | [[Oscar Traynor]] | 1886-03-21 | 1963-12-15 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 673 | [[Íomhá:Paul O'Connell warmup.jpg|center|128px]] | [[Paul O'Connell]] | 1979-10-20 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 674 | [[Íomhá:Ruairi Quinn (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ruairi Quinn|Ruairí Ó Cuinn]] | 1946-04-02 | | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 675 | [[Íomhá:Muireann Nic Amhlaoibh. Waterville.jpg|center|128px]] | [[Muireann Nic Amhlaoibh]] | 1978 | | [[Inis Oírr]] |- | style='text-align:right'| 676 | [[Íomhá:Odonovan.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Donnabháin]] | 1806-07-25 | 1861-12-10 | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 677 | [[Íomhá:Patrick J. Reynolds 1984.jpg|center|128px]] | [[Patrick J. Reynolds]] | 1920-11-25 | 2003-12-27 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 678 | | [[Patrick Lalor]] | 1926-07-19 | 2016-07-29 | [[Port Laoise]] |- | style='text-align:right'| 679 | | [[Patrick Little]] | 1884-06-17 | 1963-05-16 | [[Dún Droma]] |- | style='text-align:right'| 680 | | [[Patrick McGrath]] | 2nd millennium | 1956-06-20 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 681 | | [[Paul Bradford]] | 1963-12-01 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 682 | | [[Peadar Mercier]] | 1914 | 1991 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 683 | | [[Pearse Wyse]] | 1928-03-02 | 2009-04-28 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 684 | [[Íomhá:Peter Barry.jpg|center|128px]] | [[Peter Barry|Peadar de Barra]] | 1928-08-10 | 2016-08-26 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 685 | | [[Eoghan Rua Ó Súilleabháin]] | 1748 | 1784-06-17 | ''[[:d:Q81944530|Na Mínteoga]]'' |- | style='text-align:right'| 686 | | [[Peter Hughes]] | 19th century | 1954-06-24 | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 687 | [[Íomhá:Willie clancy statue.jpg|center|128px]] | [[Willie Clancy]] | 1918-12-24 | 1973-01-24 | [[Sráid na Cathrach]] |- | style='text-align:right'| 688 | | [[Philip Brady]] | 1898-06-10 | 1995-01-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 689 | | [[Philip Cosgrave]] | 1884-11-02 | 1923-10-23 | [[Contae Átha Cliath Theas]] |- | style='text-align:right'| 690 | [[Íomhá:William Molyneux - Kneller.jpg|center|128px]] | [[William Molyneux]] | 1656-04-17 | 1698-10-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 691 | [[Íomhá:Dervla Murphy 2008.jpg|center|128px]] | [[Dervla Murphy]] | 1931-11-28 | 2022-05-22 | [[Lios Mór]] |- | style='text-align:right'| 692 | [[Íomhá:McGee-sm.jpg|center|128px]] | [[Thomas D'Arcy McGee]] | 1825-04-13 | 1868-04-07 | [[Cairlinn]] |- | style='text-align:right'| 693 | [[Íomhá:Liam Ó Maonlaí 2007.jpg|center|128px]] | [[Liam Ó Maonlaí]] | 1964-11-07 | | [[Baile na Manach]] |- | style='text-align:right'| 694 | [[Íomhá:Aoifenifhearraigh.jpg|center|128px]] | [[Aoife Ní Fhearraigh]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 695 | [[Íomhá:Richard Boyd Barrett 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Richard Boyd Barrett]] | 1967-02-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 696 | [[Íomhá:Robert Troy.jpg|center|128px]] | [[Robert Troy]] | 1982-01-24 | | [[Baile na Carraige]] |- | style='text-align:right'| 697 | [[Íomhá:Comandante John Riley 1848, bust Mexico.jpg|center|128px]] | [[Seán Pádraig Ó Raghallaigh]] | 1824-02-08 | 1879-10-10 | [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|An Clochán]] |- | style='text-align:right'| 698 | | [[Seán Doherty (Ros Comáin)|Seán Ó Dochartaigh]] | 1944-06-29 | 2005-06-07 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 699 | | [[Seán Gibbons]] | 1883-05-31 | 1952-04-19 | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 700 | | [[Seán Goulding]] | 1877 | 1959-12-15 | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 701 | | [[Seán Kenny]] | 1942-10-01 | | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 702 | | [[Seán Sherwin]] | 1946 | 2025-04-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 703 | [[Íomhá:Shane Ross (official portrait).jpg|center|128px]] | [[Shane Ross]] | 1949-07-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 704 | [[Íomhá:Window depicting St. Kieran, Seir Kieran Church, Bell Hill.jpg|center|128px]] | [[Ciarán Saighre]] | 1st millennium<br/>375 | 530 | [[Cléire]] |- | style='text-align:right'| 705 | [[Íomhá:Val Doonican.png|center|128px]] | [[Val Doonican]] | 1927-02-03 | 2015-07-02<br/>2015-07-01 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 706 | [[Íomhá:Eamon Dunphy 2013 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eamonn Dunphy]] | 1945-08-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 707 | [[Íomhá:Steve Collins.jpg|center|128px]] | [[Steve Collins]] | 1964-07-21 | | [[an Chabrach]] |- | style='text-align:right'| 708 | [[Íomhá:Seumas Burke LCCN2014716858.jpg|center|128px]] | [[Séamus Burke|Séamus Búrc]] | 1893-06-14 | 1967-01-01 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 709 | | [[Séamus Dolan]] | 1914-12-10 | 2010-08-10 | [[An Blaic]] |- | style='text-align:right'| 710 | | [[Diarmuid Ó Murchú]] | 1975-08-22 | | [[An Daingean|Daingean Uí Chúis]] |- | style='text-align:right'| 711 | [[Íomhá:Pat Doherty MP with Mary Doherty and Barry McGuigan at the London St Patrick's Day march. (16232423774).jpg|center|128px]] | [[Barry McGuigan]] | 1961-02-28 | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 712 | [[Íomhá:Mike McTigue.jpg|center|128px]] | [[Mike McTigue]] | 1892-11-26 | 1966-08-12 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 713 | [[Íomhá:Terry Leyden.jpg|center|128px]] | [[Terry Leyden]] | 1945-10-01 | | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 714 | [[Íomhá:Wexford Church of the Immaculate Conception South Aisle Window Saint Laurentius O Toole Detail 2010 09 29.jpg|center|128px]] | [[Lorcán Ua Tuathail]] | 1128 | 1180-11-14<br/>1180-11-12 | [[Díseart Diarmada]] |- | style='text-align:right'| 715 | [[Íomhá:John OFlynn.jpg|center|128px]] | [[John O'Flynn]] | 1982-07-11 | | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 716 | [[Íomhá:Michealod.jpg|center|128px]] | [[Micheál Ó Domhnaill]] | 1951-10-07<br/>1952-10-07 | 2006-07-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 717 | [[Íomhá:Thomas William Croke 2.jpg|center|128px]] | [[Tomás Cróc|Thomas Croke]] | 1824-05-28 | 1902-07-22 | ''[[:d:Q60554581|Cill Bhrain]]'' |- | style='text-align:right'| 718 | | [[Thomas Finlay]] | 1922-09-17 | 2017-12-03 | [[An Charraig Dhubh]] |- | style='text-align:right'| 719 | [[Íomhá:Thomas J. Fitzpatrick 1984.jpg|center|128px]] | [[Thomas J. Fitzpatrick (An Cabhán)|Thomas J. Fitzpatrick]] | 1918-02-14 | 2006-10-02 | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 720 | | [[Thomas Walsh]] | 1901-12-18 | 1956-07-14 | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 721 | [[Íomhá:Timmy Dooley.jpg|center|128px]] | [[Timmy Dooley]] | 1969-02-13 | | [[Baile Uí Bheoláin]] |- | style='text-align:right'| 722 | | [[Séamus Ó Beaglaoich]] | 1949-09 | 2023-01-09 | [[Baile na bPoc, Paróiste Mórdhach|Baile na bPoc]] |- | style='text-align:right'| 723 | | [[Tom Nolan]] | 1921-07-27 | 1992-08-17 | [[Míseal]] |- | style='text-align:right'| 724 | | [[Joe Heaney|Seosamh Ó hÉanaí]] | 1919-10-15 | 1984-05-01 | [[An Aird Thoir]] |- | style='text-align:right'| 725 | [[Íomhá:Roy O'Donovan 03-08-2013 1.jpg|center|128px]] | [[Roy O'Donovan]] | 1985-08-10 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 726 | [[Íomhá:Lorrha Priory of St. Ruadhan SW 2010 09 04.jpg|center|128px]] | [[Naomh Ruadhán]] | | 584-04-15 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 727 | [[Íomhá:JohnO'Mahony1867 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Mathúna]] | 1815-01-12 | 1877-02-07<br/>1877-02-06 | ''[[:d:Q104312834|Loch an Eanaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 728 | [[Íomhá:Sihtric 989 1036 ruler of Dublin.jpg|center|128px]] | [[Sitric II]] | 970 | 1042 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 729 | | [[William J. Murphy (Páirtí an Lucht Oibre)|William J. Murphy]] | 1928-05-17 | 2018-09-17 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 730 | [[Íomhá:William Norton circa 1927 to 1932.png|center|128px]] | [[William Norton|Liam Ó Neachtain]] | 1900 | 1963-12-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 731 | [[Íomhá:Patrick Cardinal Moran.jpg|center|128px]] | [[Patrick Francis Moran]] | 1830-09-16 | 1911-08-16 | [[Leithghlinn an Droichid]] |- | style='text-align:right'| 732 | [[Íomhá:Gary Doherty.jpg|center|128px]] | [[Gary Doherty]] | 1980-01-31 | | [[Carn Domhnach]] |- | style='text-align:right'| 733 | [[Íomhá:Lord Edward Fitzgerald by Hugh Douglas Hamilton.jpg|center|128px]] | [[an Tiarna Éadbhard Mac Gearailt]] | 1763-10-15 | 1798-06-04 | ''[[:d:Q5047391|Teach Carton]]'' |- | style='text-align:right'| 734 | [[Íomhá:GenPEConnor.jpg|center|128px]] | [[Patrick Edward Connor]] | 1820-03-17 | 1891-12-17 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 735 | [[Íomhá:Colin Healy.jpg|center|128px]] | [[Colin Healy]] | 1980-03-14 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 736 | [[Íomhá:Alex White TD 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Alex White]] | 1958-12-03 | | [[Marino]] |- | style='text-align:right'| 737 | [[Íomhá:William Lamport.jpg|center|128px]] | [[William Lamport]] | 1615<br/>1611 | 1659-11-19 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 738 | [[Íomhá:AlexanderMitchellWithDundalkBayInRearGround Portrait 1873 OilOnCanvas ByRobertHooke BelfastHarbourCommissioners.jpg|center|128px]] | [[Alexander Mitchell]] | 1780-04-13 | 1868-06-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 739 | | [[Alexis FitzGerald Óg]] | 1945-05-07 | 2015-07-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 740 | [[Íomhá:Alfred Byrne.jpeg|center|128px]] | [[Alfie Byrne]] | 1882-03-17 | 1956-03-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 741 | | [[Alfred P. Byrne]] | 1913 | 1952-07-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 742 | [[Íomhá:Raiftearaí.jpg|center|128px]] | [[Antoine Raiftearaí|Antaine Raiftearaí]] | 1779-03-30 | 1835-12-25 | ''[[:d:Q60555058|Cill Liadáin]]'' |- | style='text-align:right'| 743 | [[Íomhá:UNA FODEN AT RTE's WINTER SEASON LAUNCH (SMOCK ALLEY THEATRE) REF-107005 (19922574374).jpg|center|128px]] | [[Una Healy]] | 1981-10-10 | | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 744 | | [[Tomás Ó Rathile]] | 1882-11-11 | 1953-11-16 | [[Lios Tuathail]] |- | style='text-align:right'| 745 | [[Íomhá:Jim stynes.jpg|center|128px]] | [[Jim Stynes]] | 1966-04-23 | 2012-03-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 746 | [[Íomhá:Gaelic Chieftain.jpg|center|128px]] | [[Aodh Rua Ó Dónaill]] | 1572-10-30 | 1602-09-10 | [[Leifear]] |- | style='text-align:right'| 747 | [[Íomhá:Shane Lowry KLM Open 2010.JPG|center|128px]] | [[Shane Lowry]] | 1987-04-02 | | [[Clóirtheach]] |- | style='text-align:right'| 748 | [[Íomhá:Sculpture of Brian Merriman, Ennistymon - geograph.org.uk - 1602652.jpg|center|128px]] | [[Brian Mac Giolla Meidhre]] | 1747 | 1805-07-27 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 749 | [[Íomhá:Ian Gibson FLM2019-1.jpg|center|128px]] | [[Ian Gibson]] | 1939-04-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 750 | | [[Toirdhealbhach Ua Conchobhair]] | 1088 | 1156 | [[Cúige Chonnacht]] |- | style='text-align:right'| 751 | [[Íomhá:Milo O'Shea 1967.jpg|center|128px]] | [[Milo O'Shea]] | 1926-06-02 | 2013-04-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 752 | [[Íomhá:Clerke Agnes Mary.jpg|center|128px]] | [[Agnes Mary Clerke]] | 1842-02-10 | 1907-01-20 | [[An Sciobairín]] |- | style='text-align:right'| 753 | [[Íomhá:John Devoy.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Dubhuí]] | 1842-09-03 | 1928-09-29 | ''[[:d:Q2084287|An Chill]]'' |- | style='text-align:right'| 754 | | [[Seán Mac Fhionnghaile]] | 1952 | 2009-11-01 | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 755 | [[Íomhá:Eliza lynch 1864.jpg|center|128px]] | [[Eliza Lynch]] | 1835-03-06 | 1886-07-27 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 756 | | [[Aengus Mac Grianna]] | 1964-07-09 | | [[Ráth Eanaigh]] |- | style='text-align:right'| 757 | [[Íomhá:Caitriona Balfe at the 2024 Toronto International Film Festival (crop).jpg|center|128px]] | [[Caitriona Balfe]] | 1979-10-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 758 | | [[Cathal Goulding|Cathal Ó Goillín]] | 1922-01-02 | 1998-12-26 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 759 | | [[Criostóir Ó Rinn]] | 1920-10-12 | 1979-03-02 | [[Cluain, Contae Chorcaí|Cluain]] |- | style='text-align:right'| 760 | [[Íomhá:Ciara grant.jpg|center|128px]] | [[Ciara Grant]] | 1978-05-17 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 761 | [[Íomhá:Clare Daly (48758765246) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Clare Daly]] | 1968-04-11 | | [[Droichead Nua]] |- | style='text-align:right'| 762 | [[Íomhá:Colm Cooper from Sean Marty Lockhart & Colm Cooper - 2009.jpg|center|128px]] | [[Colm Cúipéir]] | 1983-06-03 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 763 | [[Íomhá:Constance Smith in Man in the Attic.jpg|center|128px]] | [[Constance Smith]] | 1928-01-22 | 2003-06-30 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 764 | [[Íomhá:Djcarey2012 cropped.jpg|center|128px]] | [[D. S. Ó Ciara]] | 1970-11-11 | | [[Gabhrán]] |- | style='text-align:right'| 765 | | [[Dónal Ó Seancháin]] | 1977-01-04 | | [[Lios Mór]] |- | style='text-align:right'| 766 | | [[Dónal Ó Caoimh]] | 1907-06-02 | 1967-06-02 | [[Mainistir Fhear Maí]] |- | style='text-align:right'| 767 | | [[Darragh Ó Sé]] | 1975-04-01 | | [[Ceann Trá]] |- | style='text-align:right'| 768 | [[Íomhá:Declan-Kidney-09-05-23.jpg|center|128px]] | [[Declan Kidney]] | 1959-10-20 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 769 | [[Íomhá:Declan O'Sullivan.JPG|center|128px]] | [[Déaglán Ó Súilleabháin]] | 1983-12-18 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 770 | [[Íomhá:NC Courage vs Gotham FC (Mar 2024) 141 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Denise O'Sullivan]] | 1994-02-04 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 771 | | [[Diarmaid mac Maoil na mBó|Diarmait mac Maíl na mBó]] | | 1072-02-07 | [[Fearna]] |- | style='text-align:right'| 772 | | [[Domnall Mór Ua Briain|Domhnall Mór Ó Briain]] | | 1194 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 773 | [[Íomhá:Stowe Missal cumdach (inverted).png|center|128px]] | [[Donnchadh mac Briain|Donnchad mac Briain]] | | 1064 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 774 | [[Íomhá:Talbot.jpg|center|128px]] | [[Matt Talbot]] | 1856-05-02 | 1925-06-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 775 | | [[Éadbhard Ó Cathaoir]] | 1941-10-14 | | [[Inis Tíog]] |- | style='text-align:right'| 776 | [[Íomhá:Major John MacBride.jpg|center|128px]] | [[John MacBride (réabhlóidí)|Seán Mac Giolla Bhríde]] | 1868-05-07 | 1916-05-05 | [[Cathair na Mart]] |- | style='text-align:right'| 777 | [[Íomhá:Image reproduced by permission of the National Folklore Collection, University Dublin.jpg|center|128px]] | [[Eibhlís Uí Chróinín (amhránaí ar an sean-nós)|Eibhlís Uí Chróinín]] | 1879-05-29 | 1956-06-02 | ''[[:d:Q65558645|An Ráth Thiar]]'' |- | style='text-align:right'| 778 | [[Íomhá:Sean-Heuston.jpg|center|128px]] | [[Seán Heuston]] | 1891-02-21 | 1916-05-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 779 | [[Íomhá:SeamusEnnis.jpg|center|128px]] | [[Séamus Ennis]] | 1919-05-05 | 1982-10-05 | [[Fionnghlas]] |- | style='text-align:right'| 780 | | [[Alec Reid]] | 1931-08-05 | 2013-11-22 | [[An tAonach]]<br/>[[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 781 | | [[Fiach mac Aodha Ó Broin]] | 1534 | 1597-05-08 | [[Síol Éalaigh]] |- | style='text-align:right'| 782 | [[Íomhá:Frances Black 2020.jpg|center|128px]] | [[Frances Black]] | 1960-06-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 783 | | [[Francis Browne]] | 1880-01-03 | 1960-07-07 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 784 | | [[Frank Kelly]] | 1938-12-28 | 2016-02-28 | [[An Charraig Dhubh]] |- | style='text-align:right'| 785 | [[Íomhá:George Gardner2.jpg|center|128px]] | [[George Gardner]] | 1877-03-17 | 1954-07-08 | [[Lios Dúin Bhearna]] |- | style='text-align:right'| 786 | [[Íomhá:Jimfitzpatricl.png|center|128px]] | [[Jim Fitzpatrick (ealaíontóir)|Jim Fitzpatrick]] | 1946 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 787 | | [[Gormflaith ingen Murchada]] | 960 | 1030 | [[An Nás]] |- | style='text-align:right'| 788 | [[Íomhá:Grace Gifford by William Orpen.jpg|center|128px]] | [[Grace Gifford]] | 1888-03-04 | 1955-12-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 789 | | [[Henry Bagenal]] | 1556 | 1598-08-14 | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 790 | | [[James Nolan]] | 1977-01-27 | | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 791 | [[Íomhá:John Colgan.jpg|center|128px]] | [[Seán Mac Colgáin]] | 1592 | 1658-01-15 | [[Carn Domhnach]] |- | style='text-align:right'| 792 | | [[Seán Seosamh Ó Raghallaigh]] | 1919 | 1952 | [[Cill na Seanrátha]] |- | style='text-align:right'| 793 | [[Íomhá:John O Leary 1900 Hollyer.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Laoghaire (Fínín)|Seán Ó Laoghaire]] | 1830-07-23 | 1907-03-16 | [[Tiobraid Árann (baile)|Tiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 794 | [[Íomhá:Johnoshanassy.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Seachnasaigh]] | 1818 | 1883-05-18<br/>1883-05-05 | [[Tiobraid Árann (baile)|Tiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 795 | [[Íomhá:John Philpot Curran from NPG.jpg|center|128px]] | [[John Philpot Curran]] | 1750-07-24 | 1817-10-14 | [[Áth Trasna]] |- | style='text-align:right'| 796 | | [[Caoimhín Ó hIfearnáin]] | 1929-08-20 | 2013-01-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 797 | [[Íomhá:Lucinda Creighton (cropped).jpg|center|128px]] | [[Lucinda Creighton]] | 1980-01-20 | | [[Clár Chlainne Mhuiris]] |- | style='text-align:right'| 798 | | [[Marc Ó Sé]] | 1980-04-21 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 799 | [[Íomhá:Williepearse.jpg|center|128px]] | [[Liam Mac Piarais]] | 1881-11-15 | 1916-05-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 800 | [[Íomhá:Mary Davis 1.jpg|center|128px]] | [[Mary Davis]] | 1954-08-06 | | [[Béal Átha na Muice]] |- | style='text-align:right'| 801 | | [[Michael Coleman]] | 1891-01-31 | 1945-01-04 | [[Baile an Mhóta (Sligeach)|Baile an Mhóta]] |- | style='text-align:right'| 802 | | [[Michael Herbert]] | 1925-05-17 | 2006-06-20 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 803 | | [[Mícheál Ó Conaill]] | 1937-01-04 | | [[Oileán Dairbhre]] |- | style='text-align:right'| 804 | | [[Mícheál Mac Síthigh]] | 1954-07-28 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 805 | [[Íomhá:Thomas MacDonagh.png|center|128px]] | [[Tomás Mac Donnchadha]] | 1878-02-01 | 1916-05-03 | [[Cloch Shiurdáin]] |- | style='text-align:right'| 806 | [[Íomhá:Seán Mac Diarmada.png|center|128px]] | [[Seán Mac Diarmada]] | 1883-02-28 | 1916-05-12 | [[Coillte Clochair]] |- | style='text-align:right'| 807 | [[Íomhá:Conn Colbert.JPG|center|128px]] | [[Conchur Ó Colbaird]] | 1888-10-19 | 1916-05-08 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 808 | [[Íomhá:Michael O'Hanrahan.JPG|center|128px]] | [[Mícheál Ó hAnnracháin|Micheál Ó hAnnracháin]] | 1877-01-16 | 1916-05-04 | [[Ros Mhic Thriúin]] |- | style='text-align:right'| 809 | [[Íomhá:Michael Mallin - (Commandant Irish Republican Army) Executed May 8th, 1916. (36052732403).jpg|center|128px]] | [[Mícheál Ó Mulláin]] | 1874-12-01 | 1916-05-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 810 | [[Íomhá:Edwarddaly.jpg|center|128px]] | [[Éamonn Ó Dálaigh]] | 1891-02-25 | 1916-05-04 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 811 | [[Íomhá:The O'Rahilly (28201706279) (2).jpg|center|128px]] | [[Mícheál Seosamh Ó Rathaille]] | 1875-04-22<br/>1875-04-21 | 1916-04-29<br/>1916-04-28 | [[Béal Átha Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 812 | | [[Máire Mhac an tSaoi]] | 1922-04-04 | 2021-10-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 813 | [[Íomhá:Seán Ó Ríordáin - Bust.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Ríordáin]] | 1916-12-03 | 1977-02-21 | [[Baile Bhuirne]] |- | style='text-align:right'| 814 | [[Íomhá:Peig Sayers c1945.png|center|128px]] | [[Peig Sayers]] | 1873 | 1958 | [[Dún Chaoin]] |- | style='text-align:right'| 815 | | [[Moss Keane]] | 1948-07-27 | 2010-10-05 | [[Corra]] |- | style='text-align:right'| 816 | | [[Eoghan Ó Tuairisc]] | 1919-04-03 | 1982-08-24 | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 817 | | [[Muiris Ó Súilleabháin]] | 1904-02-19 | 1950-06-25 | [[An Blascaod Mór]] |- | style='text-align:right'| 818 | | [[Seán Ó Tuama]] | 1926-01-28 | 2006-10-14 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 819 | | [[Murchadh mac Diarmada|Murchad mac Diarmata]] | | 1070 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 820 | [[Íomhá:Alan Titley.JPG|center|128px]] | [[Alan Titley]] | 1947-06-28 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 821 | | [[Ulick O'Connor]] | 1928 | 2019-10-07 | [[Ráth Garbh]] |- | style='text-align:right'| 822 | | [[Vincent Morley]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 823 | [[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|center|128px]] | [[Peadar Ua Laoghaire]] | 1839-04 | 1920-03-21 | [[Cluain Droichead]] |- | style='text-align:right'| 824 | | [[Seán Clárach Mac Domhnaill]] | 1691 | 1754-01-07 | ''[[:d:Q4518970|Baile an Teampaill]]'' |- | style='text-align:right'| 825 | [[Íomhá:Niamh Fahey 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Niamh Fahey]] | 1987-10-13 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 826 | | [[Nioclás Tóibín (amhránaí)|Nioclás Tóibín]] | 1928-02-05 | 1994-09-19 | ''[[:d:Q65559250|Baile Uí Raghallaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 827 | | [[Nollaig Ó Sceacháin]] | 1945-12-06 | | [[Droichead Binéid]] |- | style='text-align:right'| 828 | | [[Paddy Ambrose]] | 1928-10-17 | 2002-02-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 829 | | [[Paddy Coad]] | 1920-04-04 | 1992-08-03<br/>1992-03-08 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 830 | [[Íomhá:PatScullyManager.jpg|center|128px]] | [[Pat Scully]] | 1970-06-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 831 | [[Íomhá:Pink Spillane.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Ó Spealáin]] | 1955-12-01 | | [[An Teampall Nua, Contae Chiarraí|An Teampall Nua]] |- | style='text-align:right'| 832 | [[Íomhá:P W Joyce.png|center|128px]] | [[Patrick Weston Joyce]] | 1827 | 1914-01-07 | [[Luimneach]]<br/>[[An Sliabh Riabhach]] |- | style='text-align:right'| 833 | | [[Paul Galvin]] | 1979-11-02 | | [[Leic Snámha]] |- | style='text-align:right'| 834 | | [[Séamus Ó Grianna]] | 1889-11-17 | 1969-11-27 | [[Rann na Feirste]] |- | style='text-align:right'| 835 | | [[Myles Dillon]] | 1900-04-11 | 1972-06-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 836 | [[Íomhá:Robert Dwyer Joyce.jpg|center|128px]] | [[Robert Dwyer Joyce]] | 1830 | 1883 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 837 | [[Íomhá:Ruairí Ó Brádaigh 2004.jpg|center|128px]] | [[Ruairí Ó Brádaigh]] | 1932-10-02 | 2013-06-05 | [[An Longfort]] |- | style='text-align:right'| 838 | | [[Seán 'ac Dhonncha]] | 1919-10-02 | 1996-12-14 | [[An Aird Thiar]] |- | style='text-align:right'| 839 | | [[Seán Puircell]] | 1928-12-17 | 2005-08-27 | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 840 | | [[Seán Ó Conaill]] | 1853-01-21 | 1931-05-21 | ''[[:d:Q104310160|Cill Rialaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 841 | | [[Dáibhí Ó Bruadair]] | 1625 | 1698-01 | [[Barraigh Mhóra]] |- | style='text-align:right'| 842 | [[Íomhá:John Dillon.jpg|center|128px]] | [[John Dillon|Seán Diolún]] | 1851-09-04 | 1927-08-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 843 | [[Íomhá:Bridie gallagher.jpg|center|128px]] | [[Bridie Gallagher]] | 1924-09-07 | 2012-01-09 | [[An Craoslach]] |- | style='text-align:right'| 844 | [[Íomhá:Thomas Antisell (1817-1893).jpg|center|128px]] | [[Thomas Antisell]] | 1817-01-16 | 1893-06-14 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 845 | [[Íomhá:Ed Joyce 2007 cropped.jpg|center|128px]] | [[Ed Joyce]] | 1978-09-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 846 | | [[Tom Munnelly]] | 1944-05-25 | 2007-08-30 | [[Ráth Maonais]] |- | style='text-align:right'| 847 | | [[Tommy Langan]] | 1921-09-23 | 1974-09-22 | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 848 | | [[Tomás Ó Murchú]] | 1921 | 1985 | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 849 | | [[Tomás Breatnach]] | 1983-05-27<br/>1983 | | [[Tulach Ruáin]] |- | style='text-align:right'| 850 | [[Íomhá:Vincent Browne.jpg|center|128px]] | [[Vincent Browne]] | 1944-07-17 | | [[Béal an Átha, Contae Luimnigh|Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 851 | [[Íomhá:David McWilliams.jpg|center|128px]] | [[David McWilliams]] | 1966 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 852 | | [[Peadar Ó Gealacáin]] | 1793 | 1860 | [[Maigh nEalta]] |- | style='text-align:right'| 853 | [[Íomhá:Willie Walsh (cropped).jpg|center|128px]] | [[Willie Walsh]] | 1961-10-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 854 | [[Íomhá:Aine O'Gorman Republic of Ireland mix zone 2020-03-05 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Áine O'Gorman]] | 1989-05-13 | | [[Cill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 855 | | [[Éamon de Buitléar]] | 1930-01-22 | 2013-01-27 | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 856 | | [[Aodh Mac Gabhráin]] | 1670 | 1738 | [[Gleann Ghaibhle]] |- | style='text-align:right'| 857 | | [[Brian Shelley]] | 1981-11-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 858 | | [[Brión mac Echach Muigmedóin]] | 5th century | 5th century | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 859 | | [[Dave Mooney]] | 1984-10-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 860 | [[Íomhá:Donnchadh Mac Fhionnghaile.jpg|center|128px]] | [[Donnchadh Mac Fhionnlaoich]] | 1945-04-27 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 861 | | [[Colm Ó Maonlaí]] | 1966-12-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 862 | | [[Páidí Ó Sé]] | 1955-05-16 | 2012-12-15 | [[Ceann Trá]] |- | style='text-align:right'| 863 | [[Íomhá:Micheál Ó Muircheartaigh in Villa Maria, Waterville. 2012.JPG|center|128px]] | [[Mícheál Ó Muircheartaigh]] | 1930-08-20 | 2024-06-25 | [[An Daingean|Daingean Uí Chúis]] |- | style='text-align:right'| 864 | [[Íomhá:Tom Barry IRA.jpg|center|128px]] | [[Tom Barry (Óglach na hÉireann)|Tomás de Barra]] | 1897-07-01 | 1980-07-02 | [[Cill Orglan]] |- | style='text-align:right'| 865 | [[Íomhá:James Stephens Fenian.jpg|center|128px]] | [[Séamas Mac Stiofáin]] | 1825-01-26 | 1901-04-28 | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 866 | [[Íomhá:Sean Keating self-portrait.jpg|center|128px]] | [[Seán Céitinn]] | 1889-09-28 | 1977-12-21 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 867 | | [[Geraldine Kennedy]] | 1951-09-01 | | [[Trá Mhór]] |- | style='text-align:right'| 868 | [[Íomhá:TadhgMacD-0005.jpg|center|128px]] | [[Tadhg Mac Dhonnagáin]] | 1961 | | [[Achadh Mór, Contae Mhaigh Eo|Achadh Mór]] |- | style='text-align:right'| 869 | [[Íomhá:Peadar O'Donnell, 1930.jpg|center|128px]] | [[Peadar O'Donnell]] | 1893-02-22 | 1986-05-13 | [[An Clochán Liath]] |- | style='text-align:right'| 870 | [[Íomhá:Máiréad Ní Ghráda.jpg|center|128px]] | [[Máiréad Ní Ghráda]] | 1896-12-23 | 1971-06-13 | [[Cill Mháille]] |- | style='text-align:right'| 871 | [[Íomhá:Padraig Amond.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Amond]] | 1988-04-15 | | [[Ceatharlach]] |- | style='text-align:right'| 872 | [[Íomhá:Kbrennan2.JPG|center|128px]] | [[Killian Brennan]] | 1984-01-31 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 873 | [[Íomhá:Farrenmark.JPG|center|128px]] | [[Mark Farren]] | 1982-05-01 | 2016-02-03 | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 874 | | [[Martin Coleman]] | 1983-02-15 | | [[Béal Átha an Cheasaigh]] |- | style='text-align:right'| 875 | [[Íomhá:Todd Carty.jpg|center|128px]] | [[Todd Carty]] | 1963-08-31 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 876 | | [[John Perry]] | 1956-08-15 | | [[Baile an Mhóta (Sligeach)|Baile an Mhóta]] |- | style='text-align:right'| 877 | [[Íomhá:Michael Moynihan 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael Moynihan (polaiteoir Corcaíoch)|Michael Moynihan]] | 1968-01-12 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 878 | [[Íomhá:Seán Fleming.jpg|center|128px]] | [[Seán Fleming]] | 1958-02-01 | | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 879 | [[Íomhá:Joe Costello 2013.jpg|center|128px]] | [[Joe Costello (polaiteoir Éireannach)|Seosamh Mac Coisdealbha]] | 1945-07-13 | | [[An Ghaobhach]] |- | style='text-align:right'| 880 | [[Íomhá:Thomas P. Broughan.jpg|center|128px]] | [[Tommy Broughan]] | 1947-08-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 881 | [[Íomhá:Kathleen Lynch 2013.jpg|center|128px]] | [[Kathleen Lynch]] | 1953-06-07 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 882 | [[Íomhá:Paul Kehoe TD.jpg|center|128px]] | [[Paul Kehoe]] | 1973-01-11 | | [[Brí]] |- | style='text-align:right'| 883 | [[Íomhá:Michael Ring 2012 cropped.jpg|center|128px]] | [[Michael Ring]] | 1953-12-24 | | [[Cathair na Mart]] |- | style='text-align:right'| 884 | [[Íomhá:Róisín Shortall 2020.jpg|center|128px]] | [[Róisín Shortall|Róisín Ní Shoirtéil]] | 1954-04-25 | | [[Droim Conrach]] |- | style='text-align:right'| 885 | [[Íomhá:Barry Andrews, IIEA, Dec 2018.jpg|center|128px]] | [[Barry Andrews]] | 1967-05-16 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 886 | | [[Billy Timmins]] | 1959-10-01 | | [[Bealach Conglais]] |- | style='text-align:right'| 887 | | [[Brian O'Shea]] | 1944-12-09 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 888 | [[Íomhá:Emmet Stagg, circa 2002 02.jpg|center|128px]] | [[Emmet Stagg]] | 1944-10-01 | 2024-03-17 | [[Maolla]] |- | style='text-align:right'| 889 | [[Íomhá:Fergus O'Dowd 2013.jpg|center|128px]] | [[Fergus O'Dowd]] | 1948-09-01 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 890 | [[Íomhá:Jack Wall, circa 2002 03.jpg|center|128px]] | [[Jack Wall]] | 1945-07-01 | | [[Díseart Diarmada]] |- | style='text-align:right'| 891 | [[Íomhá:John Deasy 2015.jpg|center|128px]] | [[John Deasy (Fine Gael)|John Deasy]] | 1967-10-08 | | [[Dún Garbhán]] |- | style='text-align:right'| 892 | | [[Ivor Mac Alaigh]] | 1958-05-06 | | [[Contae Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 893 | | [[Tom Hayes]] | 1952-02-16 | | [[An Gabhailín]] |- | style='text-align:right'| 894 | [[Íomhá:Olivia Mitchell.jpg|center|128px]] | [[Olivia Mitchell]] | 1947-07-31 | | [[Biorra]] |- | style='text-align:right'| 895 | [[Íomhá:David Stanton 2016.jpg|center|128px]] | [[David Stanton]] | 1957-02-15 | | [[Mainistir na Corann]] |- | style='text-align:right'| 896 | | [[Oilibhéar Breathnach]] | 1937-07-13 | 1996-03-09 | [[Baile Mhic Andáin]] |- | style='text-align:right'| 897 | | [[Tomás de Bhaldraithe]] | 1916-12-14 | 1996-04-24 | ''[[:d:Q65559040|Baile na Cora]]'' |- | style='text-align:right'| 898 | [[Íomhá:Damien English 2015.jpg|center|128px]] | [[Damien English]] | 1978-02-21 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 899 | | [[Brian O'Doherty]] | 1928-05-04 | 2022-11-07 | [[Bealach an Doirín]] |- | style='text-align:right'| 900 | | [[Eamonn Andrews]] | 1922-12-19 | 1987-11-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 901 | | [[Vivion de Valera]] | 1910-12-13 | 1982-02-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 902 | [[Íomhá:ColmÓCíosóig.png|center|128px]] | [[Colm Ó Cíosóig]] | 1964-10-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 903 | | [[Sinéad de Valera]] | 1878-06-03 | 1975-01-07 | [[Baile Brigín]] |- | style='text-align:right'| 904 | [[Íomhá:Dinneen by Yeats.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Ua Duinnín]] | 1860-12-25 | 1934-09-29 | [[An Ráth Mhór]] |- | style='text-align:right'| 905 | [[Íomhá:Luke 'Ming' Flanagan Strokestown 2011.png|center|128px]] | [[Luke 'Ming' Flanagan]] | 1972-01-22 | | [[Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 906 | | [[Seosamh Mac Grianna]] | 1901-01-15 | 1990-06-11 | [[Rann na Feirste]] |- | style='text-align:right'| 907 | [[Íomhá:Catilín Maude.jpg|center|128px]] | [[Caitlín Maude]] | 1941-06-22 | 1982-06-06 | [[Casla]] |- | style='text-align:right'| 908 | | [[Seán Sabhat]] | 1928 | 1957-01-01 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 909 | | [[Tomás Mac Síomóin]] | 1938 | 2022-02-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 910 | | [[Máire Mullarney]] | 1921-09-01 | 2008-08-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 911 | [[Íomhá:Dónal Óg Cusack at Web Summit 2014 cropped.jpg|center|128px]] | [[Dónal Óg Ó Cíosóg]] | 1977-03-16 | | [[Cluain, Contae Chorcaí|Cluain]] |- | style='text-align:right'| 912 | [[Íomhá:Tim Pat and Martin McGuinness (cropped).jpg|center|128px]] | [[Tim Pat Coogan|Tadhg Pádraig Ó Cuagáin]] | 1935-04-22 | | [[Baile na Manach]] |- | style='text-align:right'| 913 | [[Íomhá:Daniel Breen police notice1.jpg|center|128px]] | [[Dónall Ó Braoin]] | 1894-08-11 | 1969-12-27 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 914 | [[Íomhá:Gay Byrne.JPG|center|128px]] | [[Gay Byrne]] | 1934-08-05 | 2019-11-04 | [[Rialto]] |- | style='text-align:right'| 915 | | [[Lesley Roy]] | 1986-09-17 | | [[Baile Brigín]] |- | style='text-align:right'| 916 | [[Íomhá:Isle of Iona, St. Oran's Chapel doorway - geograph.org.uk - 921177.jpg|center|128px]] | [[Naomh Odhrán]] | 5th century | 563 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 917 | [[Íomhá:Timothy Daniel Sullivan00.jpg|center|128px]] | [[Timothy Daniel Sullivan]] | 1827-05-29 | 1914-03-31 | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 918 | [[Íomhá:Bundesarchiv Bild 102-08594, Daniel A. Binchy.jpg|center|128px]] | [[D. A. Binchy]] | 1899-06-03 | 1989-05-04 | [[An Ráth, Contae Chorcaí|An Ráth]] |- | style='text-align:right'| 919 | [[Íomhá:MK17449 Aisling Bea.jpg|center|128px]] | [[Aisling Bea]] | 1984-03-16 | | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 920 | [[Íomhá:Simon Zebo 2017.jpg|center|128px]] | [[Simon Zebo]] | 1990-03-16 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 921 | | [[Fearghas Ó Ceallaigh|Fergus Kelly]] | 1944-12-16 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 922 | [[Íomhá:Ardara Sculpture of John Doherty by Redmond Herrity 2014 09 05.jpg|center|128px]] | [[John Doherty]] | 1895<br/>1900 | 1980-01-26 | [[Ard an Rátha]] |- | style='text-align:right'| 923 | [[Íomhá:Sean Hales, circa 1910s.png|center|128px]] | [[Sean Hales]] | 1880-03-30 | 1922-12-07 | [[Baile na Daibhche]] |- | style='text-align:right'| 924 | [[Íomhá:Tom J. O'Connell, circa 1930s.jpg|center|128px]] | [[Thomas J. O'Connell]] | 1882-11-21 | 1969-06-22 | [[Cnoc Mhuire, Contae Mhaigh Eo|Cnoc Mhuire]] |- | style='text-align:right'| 925 | [[Íomhá:David O'Leary and Ronan Finn.jpg|center|128px]] | [[Ronan Finn]] | 1987-12-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 926 | | [[Óengus mac Óengobann]] | 8th century | 824 | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 927 | [[Íomhá:Ernie O'Malley Prison 2.jpg|center|128px]] | [[Earnán Ó Máille]] | 1897-05-26 | 1957-03-25 | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 928 | | [[Aaron Mac Cuinneagáin]] | 1993-04-04 | | [[Sionainn (baile)|Sionainn]] |- | style='text-align:right'| 929 | [[Íomhá:Ada English.jpg|center|128px]] | [[Eithne Inglis]] | 1875-01-10 | 1944-01-27 | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 930 | [[Íomhá:Adam Fergus at DarkLight Con 4 by People Conventions.jpg|center|128px]] | [[Adam Fergus]] | | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 931 | [[Íomhá:Adrian Hardiman - 20090224.jpg|center|128px]] | [[Adrian Hardiman]] | 1951-05-21 | 2016-03-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 932 | [[Íomhá:Aengus Ó Snodaigh (2024) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Aengus Ó Snodaigh]] | 1964-07-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 933 | [[Íomhá:Agnes O'Farrelly, circa 1890.png|center|128px]] | [[Úna Ní Fhaircheallaigh]] | 1874-06-24 | 1951-11-05 | [[Achadh an Iúir]] |- | style='text-align:right'| 934 | | [[Aodhán Ó Fógartaigh]] | 1982-07-20 | | [[Áth na nUrlainn]] |- | style='text-align:right'| 935 | [[Íomhá:Aidan Harte (cropped).jpg|center|128px]] | [[Aodán Ó hAirt]] | 1988-08-17 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 936 | [[Íomhá:Aidan O'Mahony & Eoin Bradley (cropped) - Aidan O'Mahony.jpg|center|128px]] | [[Aodhán Ó Mathúna]] | 1980-06-08 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 937 | | [[Aodán Ó Sé]] | 1990-06-29 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 938 | [[Íomhá:Aidan Price.jpg|center|128px]] | [[Aidan Price]] | 1981-12-08 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 939 | [[Íomhá:Senator Aideen Hayden (cropped).jpg|center|128px]] | [[Aideen Hayden]] | 1959 | | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 940 | | [[Ailbhe Ní Ghearbhuigh]] | 1984 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 941 | [[Íomhá:Aine Lawlor.jpg|center|128px]] | [[Aine Lawlor]] | 1961 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 942 | | [[Eileen MacDonagh]] | 1956-07-20 | | [[An Ghaobhach]] |- | style='text-align:right'| 943 | | [[Alan Ó Brógáin]] | 1982-01-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 944 | [[Íomhá:Alan Dillon 2020.jpg|center|128px]] | [[Alan Dillon]] | 1984 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 945 | [[Íomhá:Alan Farrell 2014.jpg|center|128px]] | [[Alan Farrell]] | 1977-12-29 | | [[Mullach Íde]] |- | style='text-align:right'| 946 | | [[Alan Mathews]] | 1965-06-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 947 | [[Íomhá:Alan Nolan cropped.jpg|center|128px]] | [[Alan Ó Nualláin]] | 1985-06-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 948 | | [[Alexander Haslett]] | 1883-09-02 | 1951-01-17 | [[Glasloch]] |- | style='text-align:right'| 949 | | [[Alfred O'Rahilly]] | 1884-10-01 | 1969-08-01 | [[Lios Tuathail]] |- | style='text-align:right'| 950 | | [[Alice Maher]] | 1956 | | ''[[:d:Q4220554|Cill Mhaoileachair]]'' |- | style='text-align:right'| 951 | [[Íomhá:Madame-Alicia-Adelaide-Needham.jpg|center|128px]] | [[Alicia Adélaide Needham]] | 1864-10-31 | 1945-12-24 | [[An Seanchaisleán]] |- | style='text-align:right'| 952 | [[Íomhá:AmandaByramJuly10.JPG|center|128px]] | [[Amanda Byram]] | 1973-06-16 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 953 | | [[Ambrós Ó Donnabháin]] | 1962-06-11 | | [[Gníomh go Leith]] |- | style='text-align:right'| 954 | | [[Amhlaoibh Ó Súilleabháin]] | 1780<br/>1783-05-01 | 1838-11-20 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 955 | [[Íomhá:Amy Huberman at Dublin Film Festival.jpg|center|128px]] | [[Amy Huberman]] | 1979-03-20 | | [[Cábán tSíle]] |- | style='text-align:right'| 956 | [[Íomhá:Louis Hersent-Crossing the bridge at Landshut.jpg|center|128px]] | [[Andrew O'Reilly von Ballinlough]] | 1742-08-03 | 1832-07-05<br/>1832-04-05 | [[Baile an Locha, Contae Ros Comáin|Baile an Locha]] |- | style='text-align:right'| 957 | [[Íomhá:Andrew Doyle, May 2015.jpg|center|128px]] | [[Andrew Doyle]] | 1960-07-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 958 | [[Íomhá:Andy Moran.jpg|center|128px]] | [[Aindriu Ó Morain]] | 1983-11-02 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 959 | [[Íomhá:Ann Phelan 2013.jpg|center|128px]] | [[Ann Phelan]] | 1961-09-16 | | [[Gráig na Manach]] |- | style='text-align:right'| 960 | [[Íomhá:Anna Parnell c1878.jpg|center|128px]] | [[Anna Parnell|Anna Catherine Parnell]] | 1852-05-13 | 1911-09-20 | ''[[:d:Q2699632|Teach Avondale]]'' |- | style='text-align:right'| 961 | | [[Anna Geary]] | 1988-07-28 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 962 | [[Íomhá:Annahaslam.jpg|center|128px]] | [[Anna Haslam]] | 1829-04-06 | 1922-11-28 | [[Eochaill]] |- | style='text-align:right'| 963 | | [[Annalise Murphy]] | 1990-02-01 | | [[Baile Átha Troim]] |- | style='text-align:right'| 964 | | [[Anne Colley]] | 1951-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 965 | [[Íomhá:Portrait-of-anne-devlin.jpg|center|128px]] | [[Anne Devlin]] | 1780 | 1851-09-01 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 966 | | [[Anne Doyle]] | 1952-01-30 | | [[Fearna]] |- | style='text-align:right'| 967 | | [[Anne Ferris]] | 1954-09-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 968 | | [[Ann Lovett]] | 1968-04-06 | 1984-01-31 | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 969 | | [[Anne Butler Yeats|Anne Yeats]] | 1919-05-09 | 2001-07-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 970 | | [[Anthony Barry]] | 1901-06-07 | 1983-10-24 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 971 | | [[Antóin Ó Dálaigh]] | 1969-10-29 | | [[Droichead an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 972 | [[Íomhá:Anthony Nash cropped.jpg|center|128px]] | [[Antóin de Nais]] | 1984-10-12 | | [[Ceann Toirc]] |- | style='text-align:right'| 973 | | [[Anthony Thompson]] | 1986-07-24 | | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 974 | | [[Aodán Mac Gearailt]] | 1978-10-29 | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 975 | [[Íomhá:Aodhán Ó Ríordáin.jpg|center|128px]] | [[Aodhán Ó Ríordáin]] | 1976-07-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 976 | [[Íomhá:Aoibhinn Ni Shuilleabhain in Soroti.jpg|center|128px]] | [[Aoibhinn Ní Shúilleabháin]] | 1983 | | ''[[:d:Q5043765|Ceathrú na Con]]'' |- | style='text-align:right'| 977 | | [[Aoife Ní Thuairisg]] | | | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 978 | | [[Art Ó Cléirigh]] | 1879-10-25 | 1932-11-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 979 | | [[Arthur Spring]] | 1976-07-05 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 980 | | [[Daragh O'Malley]] | 1954-05-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 981 | [[Íomhá:Averil Power 2.jpg|center|128px]] | [[Averil Power]] | 1978-07-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 982 | | [[Bang Bang]] | 1906-04-19 | 1981-01-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 983 | | [[Barney Mellows]] | 1896-03-29 | 1942-02-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 984 | | [[Barry Cogan]] | 1936-09-27 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 985 | [[Íomhá:Barry Cowen.jpg|center|128px]] | [[Barry Cowen]] | 1967-08-28 | | [[Clóirtheach]] |- | style='text-align:right'| 986 | [[Íomhá:Basil McCrea Lisburn Office047.jpg|center|128px]] | [[Basil McCrea]] | 1959-11-13 | | [[Ráth Mealtain]] |- | style='text-align:right'| 987 | | [[Batt Donegan]] | 1910-12-21 | 1978-08-26 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 988 | [[Íomhá:Batt O'Connor.jpg|center|128px]] | [[Batt O'Connor]] | 1870-07-04 | 1935-02-07 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 989 | | [[Beatrice Gubbins]] | 1878-09-19 | 1944-08-12 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 990 | | [[Ben Óg Dunne|Ben Dunne]] | 1949-03-11 | 2023-11-18 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 991 | | [[Beircheart Ó Conchúir]] | 1979-01-25 | | ''[[:d:Q7020800|Baile Nua Sheandroma]]'' |- | style='text-align:right'| 992 | [[Íomhá:Bernadette O'Farrell - Sponsor, July 25, 1959.jpg|center|128px]] | [[Bernadette O'Farrell]] | 1924-01-30 | 1999-09-26 | [[Biorra]] |- | style='text-align:right'| 993 | [[Íomhá:Bernard Brogan at Web Summit 2014b.jpg|center|128px]] | [[Bernard Brogan]] | 1984-04-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 994 | | [[Bernard Cowen]] | 1932-01-29 | 1984-01-24 | [[Clóirtheach]] |- | style='text-align:right'| 995 | [[Íomhá:Bernard dunne.jpg|center|128px]] | [[Bernard Dunne]] | 1980-02-06 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 996 | | [[Bernard O'Shea]] | 1978 | | [[Darú, Contae Laoise|Darú]] |- | style='text-align:right'| 997 | | [[Bibi Baskin]] | 1952-05-19 | | [[Ard an Rátha]] |- | style='text-align:right'| 998 | | [[Liam Cúipéir]] | 1987-12-16 | | [[Eochaill]] |- | style='text-align:right'| 999 | | [[Bill O'Herlihy]] | 1938-09-26 | 2015-05-25 | [[An Glaisín]] |- | style='text-align:right'| 1000 | | [[Billy Fox]] | 1939-01-03 | 1974-03-12 | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 1001 | | [[Billy Woods]] | 1973-10-24 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1002 | | [[Bob Doyle]] | 1916-02-12 | 2009-01-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1003 | | [[Bob Quinn]] | 1935<br/>1939 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1004 | [[Íomhá:Lady Mary Bailey.jpg|center|128px]] | [[Mary Bailey]] | 1890-12-01 | 1960-07-29 | ''[[:d:Q7369899|Caisleán an Rosa Mhóir]]'' |- | style='text-align:right'| 1005 | [[Íomhá:Margaret E. Cousins, 1932.png|center|128px]] | [[Margaret Cousins]] | 1878-11-07 | 1954-03-11 | ''[[:d:Q1124843|Mainistir na Búille]]'' |- | style='text-align:right'| 1006 | | [[Breandán Ó Buachalla]] | 1936-01-15 | 2010-05-20 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1007 | | [[Brenda Power]] | | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1008 | | [[Breandán de Buigléir|Breandán Dé Buigléir]] | 1985-07-22 | | [[An Geata Bán]] |- | style='text-align:right'| 1009 | | [[Brendan Crinion]] | 1923-11-11 | 1989-07-02 | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1010 | [[Íomhá:Brendan Grace.jpg|center|128px]] | [[Brendan Grace]] | 1951-04-01 | 2019-07-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1011 | | [[Brendan Halligan]] | 1936-07-05 | 2020-08-09 | [[Rialto]] |- | style='text-align:right'| 1012 | | [[Brendan Ingle]] | 1940-06-19 | 2018-05-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1013 | [[Íomhá:Brendan-Kehoe.jpg|center|128px]] | [[Brendan Kehoe]] | 1970-12-03 | 2011-07-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1014 | | [[Brendan Kennelly]] | 1936 | 2021-10-17 | [[Béal Átha Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 1015 | [[Íomhá:Brendan Maher (2014).jpg|center|128px]] | [[Brendan Maher]] | 1989-01-05 | | [[Buiríos Ó Luigheach]] |- | style='text-align:right'| 1016 | [[Íomhá:Brendan O’Carroll was the Grand Marshal At The St. Patrick's Day Parade In Dublin REF-102282 (16640203117) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Brendan O'Carroll]] | 1955-09-15 | | [[Fionnghlas]] |- | style='text-align:right'| 1017 | [[Íomhá:Brendan Ryan 2013.png|center|128px]] | [[Brendan Ryan]] | 1953-02-05 | | [[Domhnach Bat]] |- | style='text-align:right'| 1018 | | [[Brendan Shine]] | 1947-06-02 | | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 1019 | | [[Brendan Toal]] | 1940-12-01 | | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 1020 | | [[Brian Brady]] | 1903-03-29 | 1949-09-10 | [[Na Cealla Beaga]] |- | style='text-align:right'| 1021 | [[Íomhá:Minister Brian Hayes at Sneem River.JPG|center|128px]] | [[Brian Hayes]] | 1969-08-23 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 1022 | | [[Brian Ó Murchú]] | 1982-09-16 | | ''[[:d:Q3930472|Ráth Chormaic]]'' |- | style='text-align:right'| 1023 | | [[Brian Ó hAlluráin]] | 1991-05-17 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1024 | [[Íomhá:Banba.jpg|center|128px]] | [[Brian Ó hUiginn]] | 1882-07-01 | 1963-03-03 | [[Cill Scíre]] |- | style='text-align:right'| 1025 | [[Íomhá:Brian Stanley 2013.jpg|center|128px]] | [[Brian Stanley]] | 1961-01-12 | | [[Buiríos Mór Osraí]] |- | style='text-align:right'| 1026 | | [[Brian Ó Faoileacháin]] | 1971-08 | | [[Beannchar, Contae Uíbh Fhailí|Beannchar]] |- | style='text-align:right'| 1027 | | [[Bridget Rice]] | 1885-05-07 | 1967-12-08 | [[Cluain Cearbán]] |- | style='text-align:right'| 1028 | | [[Briege Corkery]] | 1986-12-16 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1029 | | [[Eva Rothschild]] | 1972<br/>1971-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1030 | | [[Bryan Cullen]] | 1984-04-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1031 | | [[Bryan Cusack]] | 1882-08-02 | 1973-05-24 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 1032 | | [[Bryan Sheehan]] | 1985-08-25 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1033 | | [[Bríd Ní Neachtain]] | 1959 | | [[Ros Muc]] |- | style='text-align:right'| 1034 | [[Íomhá:Rodgers33.jpg|center|128px]] | [[Bríd Rodgers]] | 1935-02-20 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1035 | | [[Mary Byrne]] | 1959-11-03 | | [[Baile Formaid]] |- | style='text-align:right'| 1036 | [[Íomhá:Caitlín Brugha.jpg|center|128px]] | [[Caitlín Brugha]] | 1879-12-11 | 1959-12-01 | [[Biorra]] |- | style='text-align:right'| 1037 | [[Íomhá:Caoimhghín Ó Caoláin speaking to press 2013 crop.jpg|center|128px]] | [[Caoimhghín Ó Caoláin]] | 1953-09-18 | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 1038 | [[Íomhá:Carmel snow.jpg|center|128px]] | [[Carmel Snow]] | 1887-08-27 | 1961-05 | [[Deilginis]] |- | style='text-align:right'| 1039 | | [[Carrie Acheson]] | 1934-09-11 | 2023-01-16 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1040 | | [[Cathal Coughlan]] | 1937-10-03 | 1986-06-21 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1041 | | [[Cathal Mac an Oirchinnigh]] | 1991 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1042 | | [[Cathal Mac Coille]] | 1952 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 1043 | | [[Cathal Ó Murchadha]] | 1880-02-16 | 1958-04-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1044 | [[Íomhá:Catherine Connolly.jpg|center|128px]] | [[Catherine Connolly]] | 1957-07-12 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1045 | [[Íomhá:Catherine Murphy politician frameless photo.jpg|center|128px]] | [[Catherine Murphy]] | 1953-09-01 | | [[Baile Phámar]] |- | style='text-align:right'| 1046 | [[Íomhá:Catherine Noone.jpg|center|128px]] | [[Catherine Noone]] | 1976-06-24 | | [[Clár Chlainne Mhuiris]] |- | style='text-align:right'| 1047 | | [[Cearbhall Óg Ó Dálaigh]] | | | ''[[:d:Q65559822|An Phailís]]'' |- | style='text-align:right'| 1048 | [[Íomhá:Charles J Kickham.JPG|center|128px]] | [[Charles J. Kickham]] | 1828-05-09 | 1882-08-22 | [[Muileann na hUamhan]] |- | style='text-align:right'| 1049 | [[Íomhá:Charles O'Conor of Belanagare.png|center|128px]] | [[Cathal Ó Conchubhair]] | 1710-01-01 | 1791-07-01 | [[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 1050 | [[Íomhá:Charlie Bird crop.jpg|center|128px]] | [[Charlie Bird]] | 1949-09-09 | 2024-03-11 | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 1051 | [[Íomhá:Charlie McConalogue 2011.jpg|center|128px]] | [[Charlie McConalogue]] | 1977-10-04 | | [[Carn Domhnach]] |- | style='text-align:right'| 1052 | [[Íomhá:John Doyle by Henry Edward Doyle mw01929.jpg|center|128px]] | [[John Doyle]] | 1797 | 1868-01-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1053 | [[Íomhá:Chris Andrews 2018.jpg|center|128px]] | [[Chris Andrews (polaiteoir)|Chris Andrews]] | 1964-05-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1054 | [[Íomhá:Christie Hennessy.jpg|center|128px]] | [[Christie Hennessy]] | 1945-11-19 | 2007-12-11 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1055 | | [[Christopher Byrne]] | 1886 | 1957-09-05 | [[An Charraig Dhubh]] |- | style='text-align:right'| 1056 | [[Íomhá:Christopher Joyce (hurler).jpg|center|128px]] | [[Criostóir Seoige]] | 1992-01-04 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1057 | [[Íomhá:Christydignam.jpg|center|128px]] | [[Christy Dignam]] | 1960-05-23 | 2023-06-13 | [[Fionnghlas]] |- | style='text-align:right'| 1058 | | [[Cian Ó Diolún]] | 1988-10-30 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1059 | | [[Cian Ó Súilleabháin]] | 1988-03-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1060 | [[Íomhá:Ciara Conway 2014.jpg|center|128px]] | [[Ciara Conway]] | 1980-08-13 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1061 | | [[Ciarán Mac Giolla Chainnigh]] | 1993-07-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1062 | | [[Ciarán Mac Mathúna]] | 1925-11-26 | 2009-12-11 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1063 | [[Íomhá:Ciarán Lynch 2014.jpg|center|128px]] | [[Ciarán Lynch]] | 1964-06-13 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1064 | | [[Ciarán Murphy]] | 1940-05-30 | | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1065 | | [[Ciarán Ó Faoláin]] | 1976-02-28 | | [[Ráth Eanaigh]] |- | style='text-align:right'| 1066 | [[Íomhá:Cillian Buckley cropped.jpg|center|128px]] | [[Cillian Ó Buachalla]] | 1992-07-14 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1067 | | [[Cillian O'Connor]] | 1992-05 | | [[Baile an Tobair, Contae Mhaigh Eo (Ceara)|Baile an Tobair]] |- | style='text-align:right'| 1068 | | [[Clement Coughlan]] | 1942-08-14 | 1983-02-01 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1069 | | [[Colette Nic Aodha]] | 1967 | | [[Sruthair]] |- | style='text-align:right'| 1070 | | [[Cóilín Ó Fionnalaigh]] | 1989-08-25 | | [[Baile Héil]] |- | style='text-align:right'| 1071 | | [[Colin Moran]] | 1980-06-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1072 | | [[Cóilín Ó Riain]] | 1988-09-02 | | [[Cora Chaitlín]] |- | style='text-align:right'| 1073 | [[Íomhá:Colm Callanan cropped.jpg|center|128px]] | [[Colm Ó Callanáin]] | 1982-07-18 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1074 | | [[Colm Ó Gealbháin]] | 1993-02-02 | | [[Cluain Lára]] |- | style='text-align:right'| 1075 | | [[Colm Keaveney]] | 1971-01-11 | | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1076 | [[Íomhá:Colm de Bhailís.png|center|128px]] | [[Colm de Bhailís]] | 1796-05-02 | 1906-02-27 | [[Leitir Mealláin]] |- | style='text-align:right'| 1077 | [[Íomhá:Saint Colman MacDuagh window, Hugh Lane Gallery.jpg|center|128px]] | [[Colmán mac Duach]] | 550<br/>6th century | 632-10-29 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1078 | [[Íomhá:Con Collins.jpg|center|128px]] | [[Conchubhar Ó Coileáin]] | 1881-11-13 | 1937-11-23 | ''[[:d:Q65559960|Aránach]]'' |- | style='text-align:right'| 1079 | | [[Con Meaney]] | 1890-12-08 | 1970-09-11 | [[Sráid an Mhuilinn]] |- | style='text-align:right'| 1080 | [[Íomhá:Conal Keaney (cropped).jpg|center|128px]] | [[Conal Keaney|Conal Ó Cianaigh]] | 1982-09-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1081 | | [[Conor Allis]] | 1990-03-08 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1082 | [[Íomhá:Conor Cooney.jpg|center|128px]] | [[Conchúr Ó Cuana]] | 1992-10-22 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1083 | | [[Conchúir Ó Fogartaigh]] | 1990-05-12 | | [[Caisleán an Chomair]] |- | style='text-align:right'| 1084 | | [[Conchur Ó Liatháin]] | 1992-07-30 | | [[Mainistir na Corann]] |- | style='text-align:right'| 1085 | | [[Conchúir Mac Craith]] | 1991-05-29 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1086 | [[Íomhá:Conor McGregor 2025.jpeg|center|128px]] | [[Conor McGregor|Conchúr Antóin Mac Gréagóir]] | 1988-07-14 | | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 1087 | | [[Conchur Ó Súilleabháin]] | 1989-03-08 | | [[Gleann Maghair]] |- | style='text-align:right'| 1088 | | [[Cornelius Connolly]] | | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1089 | | [[Cáit Keane]] | 1949-09-24 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1090 | [[Íomhá:David Patrick Moran.png|center|128px]] | [[D.P. Moran|David Patrick Moran]] | 1869-03-22 | 1936-01-31 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1091 | [[Íomhá:Damien Dempsey.jpg|center|128px]] | [[Damien Dempsey]] | 1975 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1092 | [[Íomhá:Damien Hayes cropped.jpg|center|128px]] | [[Damien Hayes]] | 1982-02-18 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1093 | | [[Dan Desmond]] | 1913-10-03 | 1964-12-09 | [[Bun an Tábhairne]] |- | style='text-align:right'| 1094 | [[Íomhá:Dankeating.jpg|center|128px]] | [[Dan Keating]] | 1902-01-02 | 2007-10-02 | [[Caisleán na Mainge]] |- | style='text-align:right'| 1095 | | [[Dan Spring]] | 1910-07-01 | 1998-01-01 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1096 | | [[Daniel Bohane]] | 1983 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1097 | | [[Daniel Byrne]] | 1885-10-05 | 1952-06-09 | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1098 | | [[Daniel Corkery]] | 1883-09-20 | 1961-04-23 | [[Maigh Chromtha]] |- | style='text-align:right'| 1099 | | [[Daniel Corkery (údar)|Daniel Corkery]] | 1878-02-14 | 1964-12-31 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1100 | | [[Dónall Ó Cearnaigh]] | 1989-12-19 | | [[Gleann Maghair]] |- | style='text-align:right'| 1101 | | [[Daniel McCarthy]] | 1883-01-22 | 1957-03-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1102 | | [[Daniel Moloney]] | 1909 | 1963-06-26 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1103 | | [[Daniel O'Callaghan (Corcaigh)|Daniel O'Callaghan]] | | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1104 | | [[Daniel O'Rourke]] | | 1968-08-04 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 1105 | | [[Daniel Vaughan]] | 1897-07-27 | 1975-09-23 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1106 | | [[Danny Sutcliffe]] | 1992-02-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1107 | [[Íomhá:Dara Murphy 2015.jpg|center|128px]] | [[Dara Murphy]] | 1969-12-02 | | [[Gleann Maghair]] |- | style='text-align:right'| 1108 | [[Íomhá:Ocinneide cropped.jpg|center|128px]] | [[Dara Ó Cinnéide]] | 1975-04-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1109 | | [[Dara Ó Conaola]] | 1945 | | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1110 | | [[Darach Ó hEoghanáin]] | 1990-03-21 | | [[Cluain Lára]] |- | style='text-align:right'| 1111 | | [[Darach Mac Con Iomaire]] | 1977 | | [[An Charraig Dhubh]] |- | style='text-align:right'| 1112 | | [[Darach Ó Catháin]] | 1922 | 1987 | ''[[:d:Q65955633|An Máimín]]'' |- | style='text-align:right'| 1113 | [[Íomhá:Darach Ó Scolaí.JPG|center|128px]] | [[Darach Ó Scolaí]] | 1963 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1114 | [[Íomhá:Darina Allen, Ballymaloe Cookery (42147510135) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Darina Allen]] | 1948-06-13 | | [[An Chúlchoill]] |- | style='text-align:right'| 1115 | | [[Darragh Ó Cuaig|daragh fives]] | 1992-03-26 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1116 | [[Íomhá:Darrell Figgis, 1924.jpg|center|128px]] | [[Darrell Figgis]] | 1882-09-17 | 1925-10-27 | [[Ráth Maonais]] |- | style='text-align:right'| 1117 | | [[Darren Magee]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1118 | [[Íomhá:Dave Fanning 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Dave Fanning]] | 1956-02-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1119 | [[Íomhá:David Burke (Hurler) cropped.jpg|center|128px]] | [[David Burke]] | 1990-01-07 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1120 | [[Íomhá:David Cullinane TD (40211918003) (cropped).jpg|center|128px]] | [[David Cullinane]] | 1974-07-04 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1121 | | [[Daithí Mac Éinrí]] | | | [[Ráth Eanaigh]] |- | style='text-align:right'| 1122 | | [[David Moran]] | 1988-06-29 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1123 | | [[Daithí Ó Treasaigh]] | 1989-11-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1124 | | [[Declan Costello]] | 1926-08-01 | 2011-06-06 | [[Fionnradharc]] |- | style='text-align:right'| 1125 | | [[Declan O'Mahony]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1126 | | [[Denis Allen]] | 1896-01-02 | 1961-03-29 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1127 | [[Íomhá:Denis Bastick during the 2013 NFL Final (cropped).jpg|center|128px]] | [[Donnacha Bastic]] | 1981-05-08 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1128 | [[Íomhá:Denis Behan Writing.jpg|center|128px]] | [[Denis Behan]] | 1984-01-02 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1129 | | [[Denis Bradley]] | | | [[Bun Cranncha]] |- | style='text-align:right'| 1130 | | [[Donncha Ó Cochláin]] | 1945-06-07 | | [[An Linn Dubh]] |- | style='text-align:right'| 1131 | | [[Denis Farrelly]] | 1912-09-18 | 1974-12-27 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 1132 | [[Íomhá:Portrait of Denis Florence McCarthy P549.jpg|center|128px]] | [[Denis Florence MacCarthy]] | 1817-05-26 | 1882-04-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1133 | [[Íomhá:Denis Landy.jpg|center|128px]] | [[Denis Landy]] | 1962-02-28 | | [[Carraig na Siúire]] |- | style='text-align:right'| 1134 | [[Íomhá:Denis 'Ogie' Moran. Sea Lodge Hotel. Waterville.jpg|center|128px]] | [[Donncha Ó Moráin]] | 1956-01-16 | | [[Baile an Bhuinneánaigh]] |- | style='text-align:right'| 1135 | | [[Dearbhorghaill iníon Mhurchaidh Uí Mhaoil Sheachlainn|Derbforgaill]] | 1108 | 1193 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 1136 | [[Íomhá:Derek Keating 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Derek Keating]] | 1955-05 | 2023-05-06 | [[Baile Formaid]] |- | style='text-align:right'| 1137 | | [[Derek Ó Loinn]] | 1978-07-04 | | [[Áth na nUrlainn]] |- | style='text-align:right'| 1138 | | [[Derek Mooney]] | 1967-03-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1139 | | [[Derek Murray]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1140 | [[Íomhá:Derek Nolan Election Photo.jpg|center|128px]] | [[Derek Nolan]] | 1982 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1141 | | [[Dermot Somers]] | 1947 | | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 1142 | [[Íomhá:Derry O`Sullivan poet 41x33cm 2002.jpg|center|128px]] | [[Derry O'Sullivan]] | 1944 | | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 1143 | | [[Des Cahill]] | 1953-05-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1144 | | [[Desmond Governey]] | 1920-09-11 | 1984-12-29 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1145 | | [[Dessie Farrell]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1146 | [[Íomhá:Cllr Ellis Mansion House, Dublin.JPG|center|128px]] | [[Dessie Ellis]] | 1953-09-23 | | [[Baile Munna]] |- | style='text-align:right'| 1147 | | [[Seán Óg de Paor]] | 1970-12-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1148 | [[Íomhá:Diane Caldwell 20200223 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Diane Caldwell]] | 1988-09-11 | | [[Baile Brigín]] |- | style='text-align:right'| 1149 | | [[Diarmuid Lynch]] | 1878-01-10 | 1950-11-09 | [[Trácht Fhionn]] |- | style='text-align:right'| 1150 | | [[Diarmuid O'Carroll]] | 1987-03-16 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1151 | [[Íomhá:Diarmuid O'Sullivan cropped.jpg|center|128px]] | [[Diarmuid Ó Súilleabháin (iománaí)|Diarmuid Ó Súilleabháin]] | 1978-07-27 | | [[Cluain, Contae Chorcaí|Cluain]] |- | style='text-align:right'| 1152 | | [[Dick Dowling]] | 1938-12-12 | 2024-03-30 | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1153 | [[Íomhá:Willie Penrose 2005 cropped.jpg|center|128px]] | [[Willie Penrose|Liam Penrose]] | 1956-08-01 | | [[Baile na Carraige]] |- | style='text-align:right'| 1154 | | [[Don Davern]] | 1935-03-04 | 1968-11-02 | [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]] |- | style='text-align:right'| 1155 | | [[Donal Creed]] | 1924-09-07 | 2017-11-23 | [[Maigh Chromtha]] |- | style='text-align:right'| 1156 | | [[Donal O'Donoghue]] | 1894-06-05 | 1971-07-26 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1157 | | [[Donal Ó Grádaigh]] | 1981-07 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1158 | | [[Domhnall Ó Tuathaigh]] | 1989-09-20 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1159 | [[Íomhá:Donnchadh-walsh.png|center|128px]] | [[Donnacha Walsh]] | 1984-07-03 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1160 | | [[Donncha Ó Dúlaing]] | 1933-03-15 | 2021-09-04 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1161 | | [[Donnchadh Ó Briain]] | 1897-11-17 | 1981-09-22 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1162 | | [[Donnchadh Ó Corráin]] | 1942-02-28 | 2017-10-25 | ''[[:d:Q104308060|Graighin]]'' |- | style='text-align:right'| 1163 | [[Íomhá:Dora Sigerson.jpg|center|128px]] | [[Dora Sigerson Shorter]] | 1866-08-16 | 1918-01-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1164 | | [[Dorothy Cross]] | 1956 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1165 | | [[Dorothy Stopford-Price]] | 1890-09-09 | 1954-01-30<br/>1954-01-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1166 | | [[Dáithí Ó Sé]] | 1976-06-02 | | [[An Daingean|Daingean Uí Chúis]] |- | style='text-align:right'| 1167 | | [[Dónall Mac Giolla Easpaig]] | 1948-04-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1168 | | [[Dónall Mac Amhlaigh]] | 1926 | 1989-01-27 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1169 | | [[Edward Conway]] | 1894-07-03 | 1968-12-29 | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 1170 | | [[Eamon Rice]] | 1873-04-26 | 1937-11-07 | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 1171 | [[Íomhá:Eamon Scanlon (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eamon Scanlon]] | 1954-09-20 | | [[Baile an Mhóta (Sligeach)|Baile an Mhóta]] |- | style='text-align:right'| 1172 | | [[Éamon Ó Ciosáin]] | 1899 | 1979-05-20 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1173 | | [[Eamonn Maloney]] | 1953 | | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1174 | | [[Éamonn Ó Néill]] | 1882 | 1954-11-03 | [[Cionn tSáile]] |- | style='text-align:right'| 1175 | [[Íomhá:Eavan Boland in 1996.jpg|center|128px]] | [[Eavan Boland]] | 1944-09-24 | 2020-04-27 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1176 | | [[Eddie Filgate]] | 1915-09-16 | 2017-01-19 | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 1177 | | [[Eddie Fullerton]] | 1935-02-09 | 1991-05-25 | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1178 | | [[Edward Aylward]] | 1894 | 1976-02 | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1179 | [[Íomhá:Edward John Gwynn.jpg|center|128px]] | [[Edward Gwynn]] | 1868-04-01 | 1941-02-10 | [[Ráth Mealtain]] |- | style='text-align:right'| 1180 | | [[Edward Walsh]] | 1805 | 1850-08-06 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1181 | | [[Eighneachán Ó hAnnluain]] | 1933 | 1994-12-14 | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 1182 | | [[Eimear Ní Chonaola]] | 1977 | | [[An Spidéal]] |- | style='text-align:right'| 1183 | [[Íomhá:Eithne Coyle circa 1910s.jpg|center|128px]] | [[Eithne Ní Cumhaill]] | 1897 | 1985 | [[An Fál Carrach]] |- | style='text-align:right'| 1184 | [[Íomhá:Professor Eleanor Maguire FMedSci FRS.jpg|center|128px]] | [[Eleanor Maguire]] | 1970-03-27 | 2025-01-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1185 | [[Íomhá:Elizabeth O'Farrell, circa 1910s.png|center|128px]] | [[Elizabeth O'Farrell]] | 1884-11-05 | 1957-06-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1186 | | [[Ellen Hutchins]] | 1785-03-17 | 1815-02-09 | [[Béal Átha Leice]] |- | style='text-align:right'| 1187 | | [[Eoghan Mac Diarmada]] | 1983-04-15 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1188 | [[Íomhá:Eoghan Murphy 2014.png|center|128px]] | [[Eoghan Murphy]] | 1982-04-23 | | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 1189 | | [[Eoghan Ó Gadhra]] | 1985-09-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1190 | | [[Eoghan Rua Mac an Bhaird]] | 1570 | 1630 | ''[[:d:Q60554538|Cill Bharrainn]]'' |- | style='text-align:right'| 1191 | | [[Eoghan an Mhéirín Mac Cárthaigh|Eoghan Mac Cárthaigh]] | 1691 | 1756 | [[An Eatharla]] |- | style='text-align:right'| 1192 | [[Íomhá:Eoin Brosnan. Kerry Footballer and Solicitor..JPG|center|128px]] | [[Eoin Brosnan]] | | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1193 | | [[Eoin Ó Ceadagáin]] | 1986-09-01 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1194 | [[Íomhá:Pte Eoin Larkin Kilkenny Hurler (4951370639).jpg|center|128px]] | [[Eoin Ó Lorcáin]] | 1984-07-17 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1195 | [[Íomhá:Eoin Liston. Sea Lodge Hotel. Waterville.JPG|center|128px]] | [[Eoin Liostún]] | 1957-10-16 | | [[Baile an Bhuinneánaigh]] |- | style='text-align:right'| 1196 | [[Íomhá:Eoin Ó Broin 2016 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eoin Ó Broin]] | 1972-09-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1197 | [[Íomhá:Eric Byrne 2010 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Eric Byrne]] | 1947-04-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1198 | | [[Patrick Power (Staraí Éireannach)|Patrick Power]] | 1862-03-08 | 1951 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1199 | | [[Ernest Alton]] | 1873 | 1952-02-18 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 1200 | [[Íomhá:JJ Walsh Mugshots.jpg|center|128px]] | [[James Walsh]] | 1880-02-20 | 1948-11-30 | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 1201 | | [[Eugene Doherty]] | 1862-01-22 | 1937-05-01 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1202 | [[Íomhá:Pixie McKenna at the BAFTA's (cropped).jpg|center|128px]] | [[Pixie McKenna]] | 1971-01-20 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1203 | [[Íomhá:Eva Selina Laura Gore-Booth (c. late1880s).jpg|center|128px]] | [[Eva Gore-Booth]] | 1870-05-22 | 1926-06-30 | [[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 1204 | | [[Eva Philbin]] | 1914-01-04 | 2005-06-24 | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 1205 | | [[Evelyn O'Rourke]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1206 | | [[Evie Hone]] | 1894-04-22 | 1955-03-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1207 | | [[Feargal Quinn]] | 1936-11-27 | 2019-04-25 | [[Contae Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1208 | [[Íomhá:Roscommon St. Mary's Priory Choir Tomb Effigy 2014 08 28.jpg|center|128px]] | [[Felim mac Cathail Crobdeirg Ua Conchobair]] | | 1265 | [[Cúige Chonnacht]] |- | style='text-align:right'| 1209 | | [[Fiach Mac Conghail]] | 1964-08-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1210 | | [[Fiachra Breathnach]] | 1986-11-21 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1211 | | [[Finbarr Dwyer]] | 1946-09-20 | 2014-02-08 | [[Baile Chaisleáin Bhéarra]] |- | style='text-align:right'| 1212 | [[Íomhá:Finian Hanley cropped.jpg|center|128px]] | [[Finian Hanley]] | 1985-01-04 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1213 | [[Íomhá:Finian McGrath politician.jpg|center|128px]] | [[Finian McGrath]] | 1953-04-09 | | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 1214 | | [[Fintan Coogan, Mór]] | 1910-04-13 | 1984-11-04 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1215 | | [[Fintan O'Toole]] | 1958-02-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1216 | | [[Fiona Glascott]] | 1982-11-22 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1217 | | [[Flor Crowley]] | 1934-12-27 | 1997-05-16 | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 1218 | [[Íomhá:Frances Browne 7.jpg|center|128px]] | [[Frances Browne]] | 1816-01-16 | 1879-08-21 | [[Srath an Urláir]] |- | style='text-align:right'| 1219 | | [[Francis Brennan]] | 1953-09-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1220 | [[Íomhá:Frank Cahill.jpg|center|128px]] | [[Francis Cahill]] | 1882 | 1957-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1221 | | [[Francis Humphreys]] | 1891 | 1961-04-19 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1222 | | [[Francis McGuinness]] | 1868 | 1934-11-30 | [[Tearmann Bearaigh]] |- | style='text-align:right'| 1223 | [[Íomhá:FrancisSheehy-Skeffington.gif|center|128px]] | [[Francis Sheehy-Skeffington|Proinsias Mac Síthigh-Sceimhealtún]] | 1878-12-23 | 1916-04-26 | [[Coill an Chollaigh]] |- | style='text-align:right'| 1224 | | [[Frank Clarke (breitheamh)|Frank Clarke]] | 1951-10-10 | | [[Baile Bhailcín]] |- | style='text-align:right'| 1225 | | [[Frank Drohan]] | 1879-08-13 | 1953-03-05 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1226 | [[Íomhá:Frank MacDermot, 1933.jpg|center|128px]] | [[Frank MacDermot]] | 1886-11-25 | 1975-06-24 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1227 | | [[Proinnsias de Priondargást]] | 1933-07-13 | 2015-02-20 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1228 | | [[Frank Sherwin]] | 1905 | 1981 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1229 | | [[Frank Stockwell]] | 1928-12-07 | 2009-03-09 | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 1230 | | [[Frank Taylor]] | 1914-05-30 | 1998-04-15 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1231 | | [[Frederick Crowley]] | 1880 | 1945-05-05 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1232 | | [[Garraí Mag Uidhir]] | 1983-06-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1233 | | [[Gabhán Ó Mathúna]] | 1987-06-11 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1234 | [[Íomhá:Gearóidín Bhreathnach.jpg|center|128px]] | [[Gearóidín Bhreathnach]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1235 | | [[George C. Bennett]] | 1877 | 1963-06-20 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1236 | [[Íomhá:Self-portrait of George Francis Mulvany, first Director of the National Gallery of Ireland.jpg|center|128px]] | [[George Francis Mulvany]] | 1809 | 1869 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1237 | [[Íomhá:George Lee at count.jpg|center|128px]] | [[George Lee (iriseoir)|George Lee]] | 1962-09-27 | | [[Teach Mealóg]] |- | style='text-align:right'| 1238 | | [[George Morrison]] | 1922-11-03 | | [[Trá Mhór]] |- | style='text-align:right'| 1239 | | [[George Nicolls]] | 1886-04-29 | 1942-05-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1240 | | [[George Wolfe]] | 1860 | 1941-12-01 | [[An Baile Mór, Contae Chill Dara|An Baile Mór]] |- | style='text-align:right'| 1241 | | [[Gerard Brennan]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1242 | | [[Gearóid de Paor]] | 1952-06-27 | | [[Áth an Choite]] |- | style='text-align:right'| 1243 | | [[Gerald Fitzgibbon]] | 1866-10-08 | 1942-12-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1244 | [[Íomhá:Ged Nash.jpg|center|128px]] | [[Gerald Nash]] | 1975-12-07 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1245 | | [[Gerard Lynch]] | 1931-06-15 | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1246 | | [[Gerry Brady]] | 1948 | | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1247 | | [[Gerry Hutch]] | 1963 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1248 | | [[Gerry L'Estrange]] | 1917-11-07 | 1996-04-05 | [[An tSráid, Contae na hIarmhí|An tSráid]] |- | style='text-align:right'| 1249 | [[Íomhá:Glenda Gilson at adiff 2016.jpg|center|128px]] | [[Glenda Gilson]] | 1981-03-03 | | [[Caisleán Cnucha]] |- | style='text-align:right'| 1250 | | [[Gerard McDonnell]] | 1971-01-20 | 2008-08-02 | ''[[:d:Q4220515|Cill Churnáin]]'' |- | style='text-align:right'| 1251 | [[Íomhá:Saint Gobnait.jpg|center|128px]] | [[Gobnait]] | | 6th century | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1252 | | [[Godfrey Timmins]] | 1927-09-06 | 2001-04-11 | [[Bealach Conglais]] |- | style='text-align:right'| 1253 | [[Íomhá:Graham Canty.jpg|center|128px]] | [[Graham Ó Cáinte]] | 1980-07-23 | | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 1254 | | [[Graham Mag Oireachtaigh]] | 1973-05-17 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1255 | [[Íomhá:Pictiúr fíorach.jpg|center|128px]] | [[Graham Knuttel]] | 1954 | 2023 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1256 | | [[Margaretta Bowen]] | 1880-01-01 | 1981-04-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1257 | | [[Roddy Connolly]] | 1901-02-11 | 1980-12-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1258 | [[Íomhá:William Dargan - Project Gutenberg eText 17293.jpg|center|128px]] | [[William Dargan]] | 1799-02-28 | 1867-02-07 | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1259 | | [[Gus Healy]] | 1904-05-20 | 1987-07-10 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1260 | [[Íomhá:Hanna Sheehy-Skeffington in 1916.png|center|128px]] | [[Hanna Sheehy-Skeffington]] | 1877-05-24 | 1946-04-20 | [[Ceann Toirc]] |- | style='text-align:right'| 1261 | [[Íomhá:Heather Humphreys 2016.jpg|center|128px]] | [[Heather Humphreys]] | 1963-05-14 | | ''[[:d:Q31173147|An Droim]]'' |- | style='text-align:right'| 1262 | | [[Helena Molony]] | 1883-01-15 | 1967-01-28<br/>1967-01-29 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1263 | [[Íomhá:ThomasAddisEmmet.jpg|center|128px]] | [[Thomas Addis Emmet]] | 1764-04-24 | 1827-11-14 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1264 | | [[Henry Barron (breitheamh)|Henry Barron]] | 1928-05-25 | 2010-02-25 | [[Deilginis]] |- | style='text-align:right'| 1265 | [[Íomhá:Dublin Old Library Trinity College 05.jpg|center|128px]] | [[Henry Joseph Monck Mason]] | 1778-07-15 | 1858-04-14 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1266 | [[Íomhá:Henry Kelly hosting 'After Dark' (cropped).jpg|center|128px]] | [[Henry Kelly]] | 1946-04-17 | 2025-02-25 | [[Baile Átha Luain]]<br/>[[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1267 | [[Íomhá:Hildegarde Naughton.jpg|center|128px]] | [[Hildegarde Naughton]] | 1977-05-01 | | [[Órán Mór]] |- | style='text-align:right'| 1268 | [[Íomhá:Tom Hales, circa 1920s.jpg|center|128px]] | [[Tom Hales]] | 1892-03-05 | 1966-04-29 | [[Baile na Daibhche]] |- | style='text-align:right'| 1269 | | [[Honor Crowley]] | 1903-10-19 | 1966-10-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1270 | | [[Hugh Byrne (Fine Gael)|Hugh Byrne]] | 1939-07-05 | 2023-04-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1271 | | [[Hugh Colohan]] | 1894-09-30 | 1931-04-15 | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1272 | | [[Hugh Geoghegan]] | 1938-05-16 | 2024-07-07 | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 1273 | [[Íomhá:Dr Hugh Gibbons.jpg|center|128px]] | [[Hugh Gibbons]] | 1916-07-06 | 2007-11-13 | [[Béal na mBuillí]] |- | style='text-align:right'| 1274 | [[Íomhá:John T O'Brien.jpg|center|128px]] | [[Seán Tuathmhumhain Ó Briain]] | 1786-06-24 | 1861-06-01 | [[Bealach Conglais]] |- | style='text-align:right'| 1275 | | [[Ian Dempsey]] | 1961-01-16 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1276 | [[Íomhá:Frank Ryan and John Robinson, circa 1936.jpg|center|128px]] | [[Proinsias Ó Riain]] | 1902-09-11 | 1944-06-10 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 1277 | [[Íomhá:Ivana Bacik 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ivana Bacik]] | 1968-05-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1278 | | [[J. J. Clancy]] | 1847 | 1932-05-01 | [[Cúil Mhuine]] |- | style='text-align:right'| 1279 | | [[J. J. Ó Dúláinne]] | 1982-03-06 | | [[Baile Sheáin, Contae Chill Chainnigh|Baile Sheáin]] |- | style='text-align:right'| 1280 | | [[Jack Doyle]] | 1913-08-31 | 1978-12-13 | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 1281 | | [[Jack Finlay]] | 1890 | 1942-09-30 | [[Contae Laoise]] |- | style='text-align:right'| 1282 | | [[Seán Ó Sé]] | 1957-11-19 | | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 1283 | | [[Jackie Fahey]] | 1928-01-23 | 2019-03-18 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1284 | | [[Jackie Healy-Rae]] | 1931-03-09 | 2014-12-05 | [[Cill Gharbháin, Contae Chiarraí|Cill Gharbháin]] |- | style='text-align:right'| 1285 | | [[Seán de Paor]] | 1916-05-30 | 1994-02-23 | [[Áth an Choite]] |- | style='text-align:right'| 1286 | [[Íomhá:Jackie Tyrrell (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Tirial]] | 1982-06-19 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1287 | [[Íomhá:Jacqui Hurley.png|center|128px]] | [[Jacqui Hurley]] | 1984-01-15 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1288 | | [[James B. Lynch]] | | 1954-03-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1289 | | [[James Bannon]] | 1958-03-06 | | [[Contae an Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 1290 | | [[James Berry]] | 1842 | 1914-06-04 | [[Bun Abhann, Contae Mhaigh Eo|Bun Abhann]] |- | style='text-align:right'| 1291 | | [[James Burke (Ros Comáin)|James Burke]] | No/unknown value | 1964-05-12<br/>1964-10-02 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 1292 | | [[James Colbert]] | 1890-01-03 | 1970-01-28 | [[Caisleán Maí Tamhnach]] |- | style='text-align:right'| 1293 | | [[James Collins]] | 1900-10-30 | 1967-09-01 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1294 | | [[James Cosgrave]] | 1865-09-12 | 1936-04-18 | [[Dún an Uchta]] |- | style='text-align:right'| 1295 | | [[James Daly]] | 1899 | 1920-11-02 | [[Béal Átha Mó]] |- | style='text-align:right'| 1296 | | [[James Devins]] | 1873 | 1922-09-20 | [[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 1297 | | [[James Dolan]] | 1882-03-29 | 1955-07-14 | [[Cluainín]] |- | style='text-align:right'| 1298 | [[Íomhá:James heffernan.png|center|128px]] | [[James Heffernan]] | 1979-10-03 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1299 | [[Íomhá:James Hickey, 1937.jpg|center|128px]] | [[James Hickey]] | 1886 | 1966-06-07 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1300 | | [[James Kelly (Fianna Fáil)|James Kelly]] | No/unknown value | No/unknown value | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 1301 | [[Íomhá:James (Seamus) Lennon, circa 1920s.png|center|128px]] | [[James Lennon]] | 1881 | 1958-08-13 | [[An Bhuiríos, Contae Cheatharlach|An Bhuiríos]] |- | style='text-align:right'| 1302 | [[Íomhá:James McCarthy during the 2013 NFL Final.jpg|center|128px]] | [[Séamus Mac Cártaigh]] | 1990-03-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1303 | | [[Séamas Mac Fhearaigh]] | 1971-11-26 | | [[Droichead Binéid]] |- | style='text-align:right'| 1304 | [[Íomhá:McGee WMQ14 (6) (14583901776).jpg|center|128px]] | [[James McGee]] | 1987-06-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1305 | | [[James Morrisroe]] | 1875-04-05 | 1937-12-31 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 1306 | | [[James Murphy]] | 1887-12-28 | 1961-10-07 | [[Contae Lú]] |- | style='text-align:right'| 1307 | | [[James Myles]] | 1877 | 1956-02-13 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1308 | [[Íomhá:James O'Mara.jpg|center|128px]] | [[James O'Mara]] | 1873-08-06 | 1948-11-21 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1309 | | [[James Pattison]] | 1886-06-28 | 1963-12-31 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1310 | [[Íomhá:James Skehill (2013).jpg|center|128px]] | [[Séamus Ó Sceacháil]] | 1988-02-22 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1311 | | [[James Tunney]] | 1892 | 1964-05-11 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 1312 | [[Íomhá:Jason Byrne - SYTYF.JPG|center|128px]] | [[Jason Byrne (fear grinn)|Jason Byrne]] | 1972-02-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1313 | | [[Iasan Scorlóg]] | 1976-01-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1314 | | [[Jasper Wolfe]] | 1872-08-03 | 1952-08-27 | [[An Sciobairín]] |- | style='text-align:right'| 1315 | | [[Jennifer Zamparelli|Jennifer Maguire]] | 1980-04-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1316 | [[Íomhá:Jerry Buttimer 2014.jpg|center|128px]] | [[Jerry Buttimer]] | 1967-03-18 | | [[Baile an Easpaig]] |- | style='text-align:right'| 1317 | [[Íomhá:Jessie Buckley 2019.jpg|center|128px]] | [[Jessie Buckley]] | 1989-12-28 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1318 | [[Íomhá:Jillian van Turnhout.jpg|center|128px]] | [[Jillian van Turnhout]] | 1968-03-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1319 | | [[Jim D'Arcy]] | 1954-07-20 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1320 | [[Íomhá:Jim Daly politician.jpg|center|128px]] | [[Jim Daly]] | 1972-12-20 | | [[Draighneach]] |- | style='text-align:right'| 1321 | | [[Séamas Langtún]] | 1918-01-18 | 1987-04-18 | [[Gabhrán]] |- | style='text-align:right'| 1322 | | [[Séamus de Barra-Ó Murchú]] | 1954-08-22 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1323 | | [[Jimmy Harte]] | 1958-02-27 | | [[Leifear]] |- | style='text-align:right'| 1324 | | [[Séamus Ó Géibheannaigh|Jimmy Keaveney]] | 1945-02-12 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1325 | | [[Joan Burke]] | 1928-02-08 | 2016-11-27 | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 1326 | [[Íomhá:Joan Collins TD 2011.jpg|center|128px]] | [[Joan Collins (polaiteoir)|Joan Collins]] | 1961-06-04 | | [[Droimeanach]] |- | style='text-align:right'| 1327 | | [[Joe Behan]] | 1959-07-30 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 1328 | [[Íomhá:Joe Bergin (Gaelic footballer, 2015).jpg|center|128px]] | [[Joe Bergin]] | 1981-02-17 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1329 | [[Íomhá:Joe Canning (2013).jpg|center|128px]] | [[Seosamh Ó Cainín]] | 1988-10-11 | | [[Port Omna]] |- | style='text-align:right'| 1330 | [[Íomhá:Joe Carey 2014.jpg|center|128px]] | [[Joe Carey]] | 1975-06-24 | | [[Droichead an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1331 | | [[Seosamh Ó Déin]] | 1977-11-15 | | [[Cill Ia]] |- | style='text-align:right'| 1332 | [[Íomhá:Joe Duffy.jpg|center|128px]] | [[Joe Duffy]] | 1956-01-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1333 | [[Íomhá:Joe Gamble Writing.jpg|center|128px]] | [[Joe Gamble]] | 1982-01-14 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1334 | | [[Seosamh Mac Donncha]] | 1953 | 2016-05-20 | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 1335 | [[Íomhá:Senator Joe McHugh Fine Gael.JPG|center|128px]] | [[Joe McHugh]] | 1971-07-16 | | [[Carraig Airt]] |- | style='text-align:right'| 1336 | [[Íomhá:Joe O'Reilly Irish Cavan politician head.jpg|center|128px]] | [[Joe O'Reilly]] | 1955-04-01 | | [[Muinchille]] |- | style='text-align:right'| 1337 | | [[Joe Steve Ó Neachtain]] | 1942 | 2020-01-19 | ''[[:d:Q113192695|An Chré Dhubh]]'' |- | style='text-align:right'| 1338 | | [[John Bowman (craoltóir)]] | 1942 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1339 | | [[John Coffey (iománaí)|Seán Ó Cofaigh]] | 1918-01-14 | 2019-08-12 | [[An Bóthar Leathan]] |- | style='text-align:right'| 1340 | | [[Seán Ó Conalláin]] | 1989-01-23 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1341 | [[Íomhá:Dr John Crowley TD.png|center|128px]] | [[John Crowley]] | 1870 | 1934 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1342 | [[Íomhá:John Curran politician.jpg|center|128px]] | [[John Curran]] | 1960-06-17 | | [[Leamhcán]] |- | style='text-align:right'| 1343 | | [[John Daly]] | 1867-03-23 | 1932-02-23 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1344 | | [[John Delaney]] | 1967-10-16 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1345 | | [[John Dinneen]] | 1867-03-23 | 1942-01-01 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1346 | | [[John Donnellan]] | 1937-03-27 | | [[Dún Mór, Contae na Gaillimhe|Dún Mór]] |- | style='text-align:right'| 1347 | | [[John Flynn]] | 1891-11-10 | 1968-08-22 | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 1348 | | [[John Galvin]] | 1907-05-15 | 1963-10-11 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1349 | [[Íomhá:John Gilroy.png|center|128px]] | [[John Gilroy]] | 1967-07-20 | | [[Baile Átha Buí]] |- | style='text-align:right'| 1350 | | [[John Good]] | | 1941-04-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1351 | [[Íomhá:John Halligan 2011.jpg|center|128px]] | [[John Halligan]] | 1955-01-18 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1352 | | [[John Healy]] | 1903-05-26 | 1995 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1353 | [[Íomhá:John Hely-Hutchinson.jpg|center|128px]] | [[John Hely-Hutchinson]] | 1724 | 1794-09-04 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1354 | [[Íomhá:John McGuinness 2006.jpg|center|128px]] | [[John J. McGuinness]] | 1955-03-15 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1355 | | [[John Jinks]] | 1872 | 1934-09-11 | [[Droim Chliabh]] |- | style='text-align:right'| 1356 | | [[John Joe Doyle]] | 1906-06-14 | 2000-08-11 | [[Cora Chaitlín]] |- | style='text-align:right'| 1357 | | [[John Joe McGirl]] | 1921-03-25 | 1988-12-08 | [[Béal an Átha Móir]] |- | style='text-align:right'| 1358 | | [[John Joe O'Reilly]] | 1881-04-24 | 1967-12-28 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 1359 | | [[John Joe Rice]] | 1893 | 1970-07-24 | [[Neidín]] |- | style='text-align:right'| 1360 | | [[Seán Ó Céin]] | 1917-02-18 | 1975-10-01 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1361 | | [[John Leonard]] | 1976-10-20 | | [[Mullach Íde]] |- | style='text-align:right'| 1362 | | [[John Lynch (Ciarraí)|John Lynch]] | 1889-04-10 | 1957-06-10 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1363 | | [[John Mac Menamin (breitheamh)|John Mac Menamin]] | 1952-11-14 | | [[Raghnallach]] |- | style='text-align:right'| 1364 | | [[John Mannion Óg]] | 1944-10-26 | 2006-04-02 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1365 | | [[John Mannion, Mór]] | 1907-06-04 | 1978-09-10 | [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|An Clochán]] |- | style='text-align:right'| 1366 | | [[Seán Mac Gafraidh (iománaí)|Seán Mac Gafraidh]] | 1987-09-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1367 | | [[John McCoy]] | 1940-07-01 | | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 1368 | | [[Seán Ó Maoláin]] | 1981-01-28 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1369 | | [[Seán Ó Murchú (sagart)|Seán Ó Murchú]] | 1753 | 1798-06-26 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1370 | | [[John Murray (craoltóir Éireannach)]] | 1964 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 1371 | | [[John O’Byrne|John O'Byrne]] | 1884-04-24 | 1954-01-14 | [[Ceatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1372 | | [[John O'Donovan]] | 1908 | 1982-05-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1373 | | [[Seán Ó Caoimh]] | 1951-04-15 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1374 | | [[John O'Leary (Ciarraí)|John O'Leary]] | 1933-05-03 | 2015-10-05 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1375 | | [[John O'Leary (Loch Garman)|John O'Leary]] | 1894-09-01 | 1959-06-21 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1376 | [[Íomhá:John O'Mahony.jpg|center|128px]] | [[John O'Mahony]] | 1953-06-08 | 2024-07-06 | [[Cill Mobhí]] |- | style='text-align:right'| 1377 | | [[John O'Sullivan (Corcaigh)|John O'Sullivan]] | 1901-06-08 | 1990-02-28 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1378 | [[Íomhá:John Paul Phelan 2014.jpg|center|128px]] | [[John Paul Phelan]] | 1978-09-27 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1379 | | [[Seán Tennyson]] | 1985-02-06 | | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1380 | | [[John Whelan]] | 1961-03-24 | | [[Port Laoise]] |- | style='text-align:right'| 1381 | | [[Johnny Callanan]] | 1910-05-20 | 1982-06-15 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1382 | | [[Johnny Connor]] | 1899 | 1955-12-11 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1383 | | [[Johnny Geoghegan]] | 1913-11-05 | 1975-01-05 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1384 | [[Íomhá:Jon Kenny and Seán Kelly (cropped).jpg|center|128px]] | [[Jon Kenny]] | 1957-12-12 | 2024-11-15 | [[An tOspidéal]] |- | style='text-align:right'| 1385 | [[Íomhá:Jonathan Glynn (2013).jpg|center|128px]] | [[Seán Mac Gloinn]] | 1993-06-07 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1386 | [[Íomhá:Jonathan O'Brien 2014.jpg|center|128px]] | [[Jonathan O'Brien]] | 1971-12-28 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1387 | [[Íomhá:Jonathan Pim 1806-1885.jpg|center|128px]] | [[Jonathan Pim (1806–1885)|Jonathan Pim]] | 1806 | 1885-07-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1388 | | [[Joseph Bermingham]] | 1919-05-09 | 1995-08-11 | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1389 | | [[Joseph Hughes]] | 1905-09-18 | 1960-01-20 | [[Dún Garbhán]] |- | style='text-align:right'| 1390 | [[Íomhá:Joseph McGuiness (38537799191).jpg|center|128px]] | [[Joseph McGuinness]] | 1875-04-10 | 1922-05-31 | [[Tearmann Bearaigh]] |- | style='text-align:right'| 1391 | [[Íomhá:Joseph Sweeney, 22 Jan 1919 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Joseph Sweeney]] | 1897-06-13 | 1980-11-25 | [[Ailt an Chorráin]] |- | style='text-align:right'| 1392 | [[Íomhá:Justin Barrett, 2017 Ard Fheis (cropped).jpg|center|128px]] | [[Justin Barrett]] | 1971-04-13 | | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1393 | | [[Justin McKenna]] | 1896-06-09 | 1950-03-23 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 1394 | | [[Kathleen Lynn]] | 1874-01-28 | 1955-09-14 | [[Cill Ala]] |- | style='text-align:right'| 1395 | | [[Kathleen O'Callaghan]] | 1885-10-11 | 1961-03-16 | ''[[:d:Q104304114|Crois Uí Mhathúna]]'' |- | style='text-align:right'| 1396 | | [[Kathleen O'Connor]] | 1934-07-30 | 2017-12-13 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1397 | [[Íomhá:Kathryn Reilly (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kathryn Reilly]] | 1988-09-17 | | [[Baile Shéamais Dhuibh]] |- | style='text-align:right'| 1398 | [[Íomhá:Kathryn Thomas at RTÉ's winter season launch (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kathryn Thomas]] | 1979-01-20 | | [[Ceatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1399 | [[Íomhá:Katie Holten 2013 Sensing Change from video.png|center|128px]] | [[Katie Holten]] | 1975-09-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1400 | | [[Caoimhín Ó Cáinte]] | 1986 | | [[Inis Eonáin]] |- | style='text-align:right'| 1401 | | [[Caoimhín Ó Dubháin]] | 1991-10 | | ''[[:d:Q5167663|Cuanach]]'' |- | style='text-align:right'| 1402 | | [[Kevin Hartnett]] | 1984-06-04 | | [[An Seangharraí]] |- | style='text-align:right'| 1403 | | [[Caoimhín Mac Meanman]] | 1986-12-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1404 | | [[Caoimhín Ó Móráin]] | 1987-03-03 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1405 | [[Íomhá:Kieran O'Donnell (cropped).jpg|center|128px]] | [[Kieran O'Donnell]] | 1963-05-08 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1406 | | [[Kieran O'Leary]] | 1987-07-28 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1407 | | [[Killian Young]] | 1987-01-04 | | [[An Rinn Aird]] |- | style='text-align:right'| 1408 | | [[Láimhbheartach Mac Cionnaith]] | 1870-07-16 | 1956-12-27 | [[Cluain Tarbh]] |- | style='text-align:right'| 1409 | | [[Larry McMahon]] | 1929-01-18 | 2006-02-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1410 | [[Íomhá:Jaguar XE - Arrival in London (15185880955) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Laura Whitmore]] | 1985-05-04 | | [[Bré]]<br/>[[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1411 | [[Íomhá:Laurence Ginnell.jpg|center|128px]] | [[Labhrás Mag Fhionnail]] | 1852-04-09 | 1923-04-17 | [[Dealbhna]] |- | style='text-align:right'| 1412 | | [[Lee Keegan]] | 1989-10-25 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 1413 | | [[Leo McLoone]] | 1989 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1414 | [[Íomhá:Leona Maguire 2011 EK Amateur Noordwijk.JPG|center|128px]] | [[Leona Maguire]] | 1994-11-30 | | [[An Cabhán]] |- | style='text-align:right'| 1415 | | [[Liam Ahern]] | 1916-01-12 | 1974-07-13 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1416 | | [[Liam Cunningham]] | 1915-01-25 | 1976-02-29 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1417 | | [[Liam Ó Fionnalaigh]] | 1958-01-01 | | [[Baile an Phoill]] |- | style='text-align:right'| 1418 | | [[Liam Hamilton]] | 1928-09-08 | 2000-11-29 | [[Baile Mhistéala]] |- | style='text-align:right'| 1419 | [[Íomhá:Liam Kearney.jpg|center|128px]] | [[Liam Kearney]] | 1983-01-10 | | [[Conaithe]] |- | style='text-align:right'| 1420 | | [[Liam Lawlor|Liam Ó Leathlobhair]] | 1945-10-01 | 2005-10-22 | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 1421 | | [[Liam Mac Con Iomaire]] | 1937-10-09 | 2019-05-05 | [[Casla]] |- | style='text-align:right'| 1422 | | [[William M. McKechnie (breitheamh)|William M. McKechnie]] | 1951-04-16 | | [[Cionn tSáile]] |- | style='text-align:right'| 1423 | | [[Liam de Róiste]] | 1882-06-15 | 1959-05-15 | [[Baile Mhontáin]] |- | style='text-align:right'| 1424 | [[Íomhá:Linda Bhreathnach.jpg|center|128px]] | [[Linda Bhreathnach]] | 1983 | | [[Ros Muc]] |- | style='text-align:right'| 1425 | | [[Lionel Booth]] | 1914-06-12 | 1997-05-31 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1426 | | [[Lorcan Allen]] | 1940-03-27 | | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1427 | | [[Lorcan Robbins|Lorcán O Roibín]] | 1880s | 1939 | [[An Móta]] |- | style='text-align:right'| 1428 | | [[Lorenzo Ó Meachair]] | 1899-09-16 | 1973-05-17 | [[Tulach Ruáin]] |- | style='text-align:right'| 1429 | [[Íomhá:Louise Quinn Eskilstuna.jpg|center|128px]] | [[Louise Quinn]] | 1990-06-17 | | [[Baile Coimín]] |- | style='text-align:right'| 1430 | | [[Lucy Kennedy]] | 1976-04-21 | | [[Cuas an Ghainimh]]<br/>[[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1431 | | [[Lughaidh Ó Cléirigh]] | 1580 | 1630 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1432 | | [[Luke Belton]] | 1918-08-09 | 2006-06-18 | [[Contae an Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 1433 | | [[M. J. Nolan|M.J. Ó Nualláin]] | 1951-01-25 | | [[Muine Bheag]] |- | style='text-align:right'| 1434 | | [[Macdara Ó Fátharta]] | | | [[Inis Meáin]] |- | style='text-align:right'| 1435 | [[Íomhá:Maeve Higgins.jpeg|center|128px]] | [[Maeve Higgins]] | 1981-03-24 | | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 1436 | | [[Mainie Jellett|Mainie Harriet Jellett]] | 1897-04-29 | 1944-02-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1437 | | [[Majella O'Donnell]] | 1960-04-14 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 1438 | | [[Manchán Magan]] | 1970 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1439 | | [[Mainchín Seoighe]] | 1920-08-18 | 2006-07-03 | ''[[:d:Q104313381|Baile Thancaird]]'' |- | style='text-align:right'| 1440 | [[Íomhá:Manus Lunny 2005.jpg|center|128px]] | [[Manus Lunny]] | 1962 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1441 | | [[Margaret Collins-O'Driscoll]] | 1878 | 1945-06-17 | [[Cloich na Coillte]] |- | style='text-align:right'| 1442 | | [[Margaret Mary Pearse]] | 1878-08-24 | 1968-11-07 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1443 | [[Íomhá:Margaret Pearse in later life.jpg|center|128px]] | [[Margaret Pearse]] | 1857-02-12 | 1932-04-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1444 | | [[Margo]] | 1951-02-06 | | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1445 | | [[Marian Finucane]] | 1950-05-21 | 2020-01-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1446 | [[Íomhá:Marie-Louise O'Donnell.jpg|center|128px]] | [[Marie-Louise O'Donnell]] | 1952-09-05 | | [[Béal Easa]] |- | style='text-align:right'| 1447 | | [[Marie Moloney]] | 1958-08-26 | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1448 | | [[Marie Mullen]] | 1953 | | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1449 | [[Íomhá:Mark Killilea Snr, 1927.jpg|center|128px]] | [[Mark Killilea, Mór]] | 1897-01-15 | 1970-09-29 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1450 | | [[Mark Killilea, Óg]] | 1939-09-05 | 2018-12-31 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1451 | | [[Mark Vaughan]] | 1985-10-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1452 | | [[Martin Brennan]] | 1903-03-01 | 1956-06-21 | [[Tobar an Choire]] |- | style='text-align:right'| 1453 | | [[Martin Conlon]] | 1879 | 1966-01-23 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 1454 | [[Íomhá:Martin Conway 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Martin Conway]] | 1974-04-08 | | [[Inis Díomáin]] |- | style='text-align:right'| 1455 | [[Íomhá:Martin Ferris TD (6133609624).jpg|center|128px]] | [[Martin Ferris]] | 1952-02-10 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1456 | | [[Martin Gibbons]] | 1953-03-01 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1457 | [[Íomhá:Martin Heydon 2017.jpg|center|128px]] | [[Martin Heydon]] | 1978-08-09 | | [[Cill Chuillinn]] |- | style='text-align:right'| 1458 | [[Íomhá:Martin McDonogh.jpg|center|128px]] | [[Máirtín Mac Donnchadha]] | 1858<br/>1857 | 1934-11-24 | [[Garmna]] |- | style='text-align:right'| 1459 | | [[Martin Medlar]] | 1899-12-04 | 1965-06-04 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1460 | | [[Máirtín Ó Raghallaigh]] | 1993 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1461 | | [[Martin Roddy]] | 1883-12-09 | 1948-01-08 | ''[[:d:Q18022071|Cill Mhic Eoghain]]'' |- | style='text-align:right'| 1462 | | [[Martin Ryan]] | 1900-01-31 | 1943-07-22 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1463 | [[Íomhá:Martin savage.jpg|center|128px]] | [[Máirtín Sabhaois]] | 1898 | 1919-12-19 | [[Baile Easa Dara]] |- | style='text-align:right'| 1464 | | [[Máirtín Ó Stoirín]] | 1964-09-28 | | [[An Bealach, Contae Loch Garman|An Bealach]] |- | style='text-align:right'| 1465 | [[Íomhá:Marty Morrissey perched upon a stool.jpg|center|128px]] | [[Marty Morrissey]] | 1958-10-28 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1466 | [[Íomhá:StateLibQld 1 114664 Men and women who rival the birds, 1930 (cropped).jpg|center|128px]] | [[An Bhantiarna Mary Heath]] | 1896-11-10 | 1939-05-09 | [[Cnoc an Doire]] |- | style='text-align:right'| 1467 | [[Íomhá:Mary Ann O'Brien, 2011.jpg|center|128px]] | [[Mary Ann O'Brien]] | 1960-09-08 | | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1468 | [[Íomhá:1657534158379 P487 BANOTTI 003 MOBILE.jpg|center|128px]] | [[Mary Banotti]] | 1939-05-29 | 2024-05-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1469 | | [[Mary Colum]] | 1884-06-13<br/>1887-06-13 | 1957-10-22 | [[Cúil Mhuine]]<br/>[[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 1470 | | [[Máire Ní Aodáin]] | 1862 | 1942 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1471 | | [[Mary Laffoy (breitheamh)|Mary Laffoy]] | 1945-06-17 | | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 1472 | [[Íomhá:Mary Mitchell O'Connor 2011.jpg|center|128px]] | [[Mary Mitchell O'Connor]] | 1959-06-10 | | [[Baile an Mhuilinn, Contae na Gaillimhe|Baile an Mhuilinn]] |- | style='text-align:right'| 1473 | | [[Mary Moran]] | 1960-06-28 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1474 | | [[Mary Reynolds]] | 1889-10-10 | 1974-08-29 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 1475 | | [[Mary Ryan]] | 1898-01-31 | 1981-02-08 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1476 | | [[Mary Wilson (craoltóir)]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1477 | [[Íomhá:Matt Connor of Offaly — one of the greatest footballers of all time.jpg|center|128px]] | [[Maitiú Ó Conchubhair]] | 1960 | | [[Inis na mBreatnach]] |- | style='text-align:right'| 1478 | [[Íomhá:Mattie McGrath.jpg|center|128px]] | [[Mattie McGrath]] | 1958-09-01 | | ''[[:d:Q7017303|An Caisleán Nua]]'' |- | style='text-align:right'| 1479 | | [[Maura Derrane]] | 1970-07-08 | | [[Inis Mór, Árainn|Inis Mór]] |- | style='text-align:right'| 1480 | | [[Maura Laverty]] | 1907-05-15 | 1966-07-28 | [[Ráth Iomgháin]] |- | style='text-align:right'| 1481 | | [[Maureen O'Carroll]] | 1913-03-29 | 1984-05-09 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1482 | | [[Maureen Potter]] | 1925-01-03 | 2004-04-07 | [[Fionnradharc]] |- | style='text-align:right'| 1483 | [[Íomhá:Maurice Davin.jpg|center|128px]] | [[Muiris Ó Daimhín]] | 1842-06-29 | 1927-01-27 | [[Carraig na Siúire]] |- | style='text-align:right'| 1484 | [[Íomhá:Maurice Fitzgerald, Semple Stadium Wall of Fame.jpg|center|128px]] | [[Muiris Mac Gearailt]] | 1969 | | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 1485 | [[Íomhá:Maurice Quinlivan 2015.jpg|center|128px]] | [[Maurice Quinlivan]] | 1967-11-23 | | [[Baile Uí Neachtain Beag]] |- | style='text-align:right'| 1486 | | [[Muiris Ó Seanacháin]] | 1990-02-01 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1487 | [[Íomhá:Max Arthur Macauliffe Portrait.jpg|center|128px]] | [[Micheál Mac Amhlaoibh]] | 1841-09-10 | 1913-03-15 | [[An Caisleán Nua, Contae Luimnigh|An Caisleán Nua]] |- | style='text-align:right'| 1488 | | [[Maxwell Henry Close]] | 1822 | 1903-09-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1489 | [[Íomhá:Fight Like Apes - MayKay.jpg|center|128px]] | [[MayKay]] | 1986 | | [[Cill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1490 | [[Íomhá:Megan Campbell (21384714842).jpg|center|128px]] | [[Megan Campbell]] | 1993-06-28 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1491 | | [[Michael Brennan (Fine Gael)|Michael Brennan]] | 1884 | 1970-10-06 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 1492 | | [[Michael Carty]] | 1916-12-16 | 1975-04-23 | [[Baile Locha Riach]] |- | style='text-align:right'| 1493 | [[Íomhá:Michael Colivet, circa 1920s.png|center|128px]] | [[Michael Colivet]] | 1882-03-29 | 1955-05-04 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1494 | | [[Michael Comiskey]] | 1953-10-01 | | [[Cluainín]] |- | style='text-align:right'| 1495 | [[Íomhá:Michael Creed in 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael Creed]] | 1963-06-29 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1496 | [[Íomhá:Michael Darragh MacAuley.jpg|center|128px]] | [[Michael Darragh MacAuley]] | 1986-08 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1497 | | [[Michael Davern]] | 1900-07-22 | 1973-07-25 | [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]] |- | style='text-align:right'| 1498 | | [[Michael Derham]] | 1889 | 1923-11-20 | [[Contae Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1499 | [[Íomhá:Mick Devine.jpg|center|128px]] | [[Michael Devine]] | 1973-03-19 | | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 1500 | | [[Michael Doyle]] | | 1942-09-07 | ''[[:d:Q26715338|Tagoat]]'' |- | style='text-align:right'| 1501 | [[Íomhá:M Egan JP TC Cork cropped from Ireland's National Pledge, April 1918.jpg|center|128px]] | [[Michael Egan]] | 1866-02 | 1947-03 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1502 | | [[Michael F. Kitt]] | 1914-09-13 | 1974-12-24 | [[An Creagán, Contae na Gaillimhe|An Creagán]] |- | style='text-align:right'| 1503 | | [[Micheál Ó Fionnalaigh]] | 1985-02-28 | | [[Baile Héil]] |- | style='text-align:right'| 1504 | | [[Micheál Mac Síomóin]] | 1989-04-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1505 | [[Íomhá:Michael Healy Rae smiles for a Constituent.JPG|center|128px]] | [[Michael Healy-Rae]] | 1967-01-11 | | [[Cill Gharbháin, Contae Chiarraí|Cill Gharbháin]] |- | style='text-align:right'| 1506 | [[Íomhá:Michael Heffernan TD, circa 1910s.png|center|128px]] | [[Michael Heffernan]] | 1885-04-03 | 1970-11-21 | [[Carraig na Siúire]] |- | style='text-align:right'| 1507 | | [[Michael Hennessy]] | | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1508 | | [[Mícheál Caomhánach]] | 1979-04-06 | | [[Achadh Úr]] |- | style='text-align:right'| 1509 | | [[Michael Lipper]] | 1932-06-01 | 1987-10-18 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1510 | | [[Michael Lyons]] | 1910-11-01 | 1991-11-19 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 1511 | | [[Michael Lyster]] | 1958 | | [[Dún Garbhán]] |- | style='text-align:right'| 1512 | | [[Michael McCarthy]] | 1976-11-15 | | [[Dún Mánmhaí]] |- | style='text-align:right'| 1513 | [[Íomhá:Michael McGlynn 2016.jpg|center|128px]] | [[Michael McGlynn]] | 1964-05-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1514 | [[Íomhá:Michael McGrath 2014 (headshot).jpg|center|128px]] | [[Michael McGrath]] | 1976-08-23 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1515 | [[Íomhá:Michael McNamara (official portrait) 2020 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michael McNamara]] | 1974-03-01 | | [[An Scairbh]] |- | style='text-align:right'| 1516 | | [[Michael Meehan]] | 1984 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1517 | | [[Michael Mullins]] | 1953-02-22 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1518 | [[Íomhá:Michael Murphy pen vs John Deighan - USFC 08.jpg|center|128px]] | [[Michael Murphy (peileadóir)|Michael Murphy]] | 1989-08-04 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1519 | | [[Michael Murphy]] | 1919-03-12 | 2000-10-28 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1520 | | [[Mícheál Ó hEithir]] | 1920-06-02 | 1996-11-24 | [[Glas Naíon]] |- | style='text-align:right'| 1521 | [[Íomhá:Michael P O'Hickey.jpg|center|128px]] | [[Micheál Ó hIceadha]] | 1860-03-12<br/>1861-03-12 | 1916-11-19 | ''[[:d:Q104319975|An Charraig Bheag]]'' |- | style='text-align:right'| 1522 | | [[Micheál Ó Síothcháin]] | 1870-12-17 | 1945-03-01 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1523 | | [[Michael Sheridan]] | 1896 | 1970-07-06 | [[Contae an Chabháin]] |- | style='text-align:right'| 1524 | [[Íomhá:Michael Staines 1918.jpg|center|128px]] | [[Michael Staines]] | 1885-05-01 | 1955-10-26 | [[Baile Uí Fhiacháin]] |- | style='text-align:right'| 1525 | [[Íomhá:Michael D'Arcy 2014.jpg|center|128px]] | [[Michael W. D'Arcy]] | 1970-02-26 | | [[Guaire]] |- | style='text-align:right'| 1526 | | [[Mícheál Breathnach (Port Láirge)|Mícheál Breathnach]] | 1983-04-23 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1527 | | [[Michael ffrench-O'Carroll]] | 1919-09-15 | 2007-05-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1528 | | [[Michelle Mulherin]] | 1972-01-20 | | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 1529 | [[Íomhá:First Minister Humza Yousaf meets with First Minister of Northern Ireland designate Michelle O'Neill, 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Michelle O'Neill]] | 1977-01-10 | | [[Mainistir Fhear Maí]] |- | style='text-align:right'| 1530 | | [[Micheál Ó Síoda]] | 1888-05-30 | 1966-10-19 | [[An Carn Mór, Contae na Gaillimhe|An Carn Mór]] |- | style='text-align:right'| 1531 | | [[Mick Doyle (rugbaí)|Mick Doyle]] | 1941-10-13 | 2004-05-11 | [[Oileán Ciarraí]] |- | style='text-align:right'| 1532 | | [[Mick Fitzpatrick]] | 1893 | 1968-10-08 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1533 | | [[Mícheál Mac Aodha]] | 1912-07-12 | 1982-09-13 | [[Caisleán Uí Chonaill]] |- | style='text-align:right'| 1534 | [[Íomhá:Mick Moloney.jpg|center|128px]] | [[Mick Moloney]] | 1944-11-15 | 2022-07-27 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1535 | [[Íomhá:Mick O'Dwyer in 2012.jpg|center|128px]] | [[Mícheál Ó Duibhir (peileadóir)|Mícheál Ó Duibhir]] | 1936-06-09 | 2025-04-03 | [[An Coireán]] |- | style='text-align:right'| 1536 | [[Íomhá:Nuclear Disarmament Making the world free from nuclear weapons (48915893717).jpg|center|128px]] | [[Mick Wallace]] | 1955-11-09 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1537 | | [[Mickey Kearns]] | 1943-04-18 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 1538 | | [[Mike Denver]] | 1980-06-15 | | [[Port Omna]] |- | style='text-align:right'| 1539 | | [[Mike Frank Russell]] | 1977 | | [[Cill Orglan]] |- | style='text-align:right'| 1540 | | [[Mildred Anne Butler]] | 1858-01-11 | 1941-10-11 | [[Baile Mhic Andáin]] |- | style='text-align:right'| 1541 | [[Íomhá:Miriam O'Callaghan in chat with Ryan Tubridy.jpg|center|128px]] | [[Miriam O'Callaghan]] | 1960-01-06 | | [[Carraig an tSionnaigh]] |- | style='text-align:right'| 1542 | | [[Monica Barnes]] | 1936-02-12 | 2018-05-03 | [[Carraig Mhachaire Rois]] |- | style='text-align:right'| 1543 | | [[Muiris Mac Conghail]] | 1941-05-12 | 2019-11-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1544 | | [[Myrtle Allen]] | 1924-03-13 | 2018-06-13 | ''[[:d:Q7810423|Tivoli, Corcaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 1545 | [[Íomhá:Portrait of Maire Nic Shiubhlaigh P3647.jpg|center|128px]] | [[Máire Nic Shiubhlaigh]] | 1883-05-05 | 1958-09-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1546 | [[Íomhá:Maire-Ni-Chineide2.jpg|center|128px]] | [[Máire Ní Chinnéide]] | 1879-01-17 | 1967-05-25 | [[Ráth Maonais]] |- | style='text-align:right'| 1547 | [[Íomhá:Niall Burke cropped.jpg|center|128px]] | [[Níall de Búrca]] | 1991-05-21 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1548 | [[Íomhá:Niall Collins.jpg|center|128px]] | [[Niall Collins]] | 1973-03-30 | | [[Tobar Phádraig]] |- | style='text-align:right'| 1549 | | [[Niall Ó Dónaill]] | 1908-08-27 | 1995-02-10 | [[Loch an Iúir]] |- | style='text-align:right'| 1550 | | [[Nioclás Inglis]] | 1962-10-20 | | [[Cuilleann, Contae Thiobraid Árann|Cuilleann]] |- | style='text-align:right'| 1551 | | [[Nollaig Ó Conchubhair]] | 1990-04-12 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1552 | | [[Nollaig Mac Craith]] | 1990-12-17 | | [[Luachma]] |- | style='text-align:right'| 1553 | | [[Nollaig Ó Muraíle]] | | | [[Cnoc Mhuire, Contae Mhaigh Eo|Cnoc Mhuire]] |- | style='text-align:right'| 1554 | | [[Nollaig Ó Gadhra]] | 1943-12-16 | 2008-08-13 | [[Fíonach, Contae Luimnigh|Fíonach]] |- | style='text-align:right'| 1555 | [[Íomhá:Oliver Callan in chat with Ryan Tubridy.jpg|center|128px]] | [[Oliver Callan]] | 1980-12-27 | | [[Inis Caoin]] |- | style='text-align:right'| 1556 | | [[Ollie Cahill]] | 1975-09-29 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1557 | | [[Orla Guerin]] | 1966-05-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1558 | [[Íomhá:P. J. Moloney, 22 Jan 1919 (cropped).jpg|center|128px]] | [[P. J. Moloney]] | 1869-03-20 | 1947-09-04 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1559 | | [[P.S. Ó Riain]] | 1977-06-15 | | [[Baile Sheáin, Contae Chill Chainnigh|Baile Sheáin]] |- | style='text-align:right'| 1560 | | [[Pádraig Mac Aindriú]] | 1988-07-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1561 | | [[Paddy Harte]] | 1931-07-26 | 2018-01-08 | [[Leifear]] |- | style='text-align:right'| 1562 | | [[Paddy Keaveney]] | 1929-10-28 | 1995-07-19 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1563 | | [[Pádraig Mac Craith]] | 1989-02-02 | | [[Ard an Rátha]] |- | style='text-align:right'| 1564 | | [[Pádraig Ó Faoláin]] | 1910-09-16 | 1971-12-07 | [[Achadh Úr]] |- | style='text-align:right'| 1565 | | [[Pádraig de Priondragás]] | 1958 | | ''[[:d:Q4222952|Clárach]]'' |- | style='text-align:right'| 1566 | [[Íomhá:Panti Bliss (20922291612).jpg|center|128px]] | [[Rory O'Neill]] | 1968-11-16 | | [[Baile an Róba]] |- | style='text-align:right'| 1567 | | [[Paschal Mooney]] | 1947-10-14 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1568 | [[Íomhá:Pat Deering 2016.png|center|128px]] | [[Pat Deering]] | 1967-02-02 | | [[Ráth Bhile]] |- | style='text-align:right'| 1569 | | [[Pádraig Ó Dónalláin]] | 1985-06-19 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1570 | | [[Pat Gilroy]] | 1971-11-03 | | [[Marino]] |- | style='text-align:right'| 1571 | [[Íomhá:PAT INGOLDSBY 3 BW.jpg|center|128px]] | [[Pat Ingoldsby]] | 1942-08-25 | 2025-03-01 | [[Mullach Íde]] |- | style='text-align:right'| 1572 | | [[Pat O'Neill]] | 1958-11-14 | | [[Contae Chill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1573 | | [[Patricia Burke Brogan]] | 1926-03-17 | 2022-09-05 | [[Cill an Dísirt]] |- | style='text-align:right'| 1574 | | [[Patrick Beegan]] | 1895-05-26 | 1958-02-02 | [[Ceapaigh an tSeagail]] |- | style='text-align:right'| 1575 | [[Íomhá:Patrick Belton, 1933.jpg|center|128px]] | [[Patrick Belton]] | 1885 | 1945-01-30 | [[Béal Átha Liag]] |- | style='text-align:right'| 1576 | | [[Patrick Brennan]] | 1891 | 20th century | [[Míleac, Contae an Chláir|Míleac]] |- | style='text-align:right'| 1577 | | [[Patrick Burke (An Clár)|Patrick Burke]] | 1879-04-16 | 1945-02-07 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1578 | | [[Patrick Burke (Baile Átha Cliath)|Patrick Burke]] | 1904-01-26 | 1985-09-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1579 | | [[Patrick Cahill]] | 1884-09-11 | 1946-11-12 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1580 | | [[Patrick Clancy]] | 1877 | 1947-02-21 | [[An Brú]] |- | style='text-align:right'| 1581 | | [[Patrick Connor]] | 1906-03-15 | 1989-08-26 | [[Neidín]] |- | style='text-align:right'| 1582 | | [[Patrick Crotty]] | 1902-11-23 | 1970-11-26 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1583 | | [[Patrick Dooley]] | 1910-01-14 | 1982-05-02 | [[Baile Átha Í]] |- | style='text-align:right'| 1584 | | [[Patrick Duffy (polaiteoir)|Patrick Duffy]] | 1875-07-28 | 1946-07-21 | [[Baile na Lorgan]] |- | style='text-align:right'| 1585 | | [[Patrick Finucane]] | 1890-12-05 | 1984-04-10 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1586 | | [[Patrick Fogarty]] | | 1947-05-02 | [[Contae Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1587 | | [[Patrick Gaffney]] | | 1943 | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1588 | | [[Patrick Giles]] | 1899 | 1965-03-13 | [[Maigh Dearmhaí]] |- | style='text-align:right'| 1589 | | [[Patrick Hogan (Cumann na nGaedheal)|Patrick Hogan]] | 1891-05-13 | 1936-07-14 | [[An Ballán]] |- | style='text-align:right'| 1590 | | [[Patrick Hogan (Tiobraid Árann)|Patrick Hogan]] | 1907-03-25 | 1972-10-05 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1591 | [[Íomhá:Patrick Horgan.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Ó hOrgáin]] | 1988-05-05 | | [[An Linn Dubh]] |- | style='text-align:right'| 1592 | | [[Patrick Kerrigan]] | 1928-02-21 | 1979-07-04 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1593 | | [[Patrick Kinane]] | 1892-07-03 | 1957-07-15 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1594 | | [[Patrick Lenihan]] | 1902-09-04 | 1970-03-11 | [[Cill Fhionnúrach]] |- | style='text-align:right'| 1595 | | [[Patrick Leonard]] | 1862 | 1944-05-10 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1596 | [[Íomhá:Patrick MacGill, 1936.jpg|center|128px]] | [[Patrick MacGill|Pádraig Mac a' Ghoill]] | 1889-12-24 | 1963-11 | [[Na Gleannta]] |- | style='text-align:right'| 1597 | | [[Patrick Maher]] | 1989-10-12 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1598 | | [[Patrick Malone]] | 1916-05-30 | 1993-12-03 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1599 | | [[Patrick McCarvill]] | 1893-05-23 | 1955-03-16 | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 1600 | | [[Patrick McGoldrick]] | 1865-08-12 | 1939-04-26 | ''[[:d:Q6407922|Cúil na gCuirridín]]'' |- | style='text-align:right'| 1601 | | [[Patrick Norton]] | 1928 | | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1602 | | [[Patrick Nulty]] | 1982-11-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1603 | | [[Patrick O'Byrne]] | 1870-08 | 1944-01-20 | [[Ros Cré]] |- | style='text-align:right'| 1604 | | [[Pádraig Ó Conchubhair]] | 1991-02-06 | | ''[[:d:Q7850732|An Tobar]]'' |- | style='text-align:right'| 1605 | | [[Padaí Mhicheáil Airt (The Invincibles)|Pádraig Ó Domhnaill]] | 1835 | 1883-12-17 | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1606 | [[Íomhá:Patrick O'Donovan - 2018.jpg|center|128px]] | [[Patrick O'Donovan]] | 1977-03-21 | | [[An Caisleán Nua, Contae Luimnigh|An Caisleán Nua]] |- | style='text-align:right'| 1607 | | [[Pádraig Ó Caoimh]] | 1881<br/>1881-07-03 | 1973-09-20 | ''[[:d:Q60556178|Nuachabháil]]'' |- | style='text-align:right'| 1608 | | [[Patrick O'Malley]] | 1943-07-01 | 2021-03-27 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1609 | | [[Patrick Palmer]] | 1889-04-13 | 1971-03-21 | [[Dún na Séad]] |- | style='text-align:right'| 1610 | | [[Patrick Shanahan]] | 1908-03-10 | 2000-02-01 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1611 | | [[Patrick Teehan]] | 1904-04-14 | 1985-12-25 | [[Tigh Moling]] |- | style='text-align:right'| 1612 | | [[Paudge Brennan]] | 1922-02-18 | 1998-06-10 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1613 | [[Íomhá:Paudie Coffey.jpg|center|128px]] | [[Paudie Coffey]] | 1969-05-15 | | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1614 | | [[Paudie O'Sullivan]] | 1988-11-28 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1615 | | [[Paul Casey]] | 1981-10-14 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1616 | [[Íomhá:Paul Coghlan, June 2018 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Paul Coghlan]] | 1944-06-01 | 2023-06-08 | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1617 | | [[Paul (Óg) Connaughton]] | 1982-01 | | [[An Creagán, Contae na Gaillimhe|An Creagán]] |- | style='text-align:right'| 1618 | | [[Paul Griffin]] | | | [[Stigh Lorgan]] |- | style='text-align:right'| 1619 | | [[Paul O'Connor]] | | | [[Neidín]] |- | style='text-align:right'| 1620 | [[Íomhá:Paul Ryan (hurler).jpg|center|128px]] | [[Pól Ó Riain]] | 1988-11-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1621 | | [[Pádraic Ó Mathúna|Pauric Mahony]] | 1992-05-11 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1622 | | [[Peadar Cowan]] | 1903-10-23 | 1962-05-09 | [[Ármhach]] |- | style='text-align:right'| 1623 | | [[Cú Uladh - Peadar Toner Mac Fhionnlaoich|Peadar Toner Mac Fhionnlaoich]] | 1857-10-05 | 1942-07-01 | ''[[:d:Q65559265|Allt an Iarainn]]'' |- | style='text-align:right'| 1624 | [[Íomhá:Peadar Tóibín 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Peadar Tóibín]] | 1974-06-19 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1625 | | [[Percy Dockrell]] | 1914-12-27 | 1979-11-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1626 | [[Íomhá:Peter Fitzpatrick.jpg|center|128px]] | [[Peter Fitzpatrick]] | 1962-05-11 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 1627 | | [[Peter J. Ward]] | 1891-11-01 | 1970-01-06 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1628 | [[Íomhá:Peter Mathews.jpg|center|128px]] | [[Peter Mathews]] | 1951-08 | 2017-02-27 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1629 | | [[Phelim Calleary]] | 1895-10-03 | 1974-01-04 | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 1630 | | [[Pilib Ó Mathúna]] | 1991-01-09 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1631 | [[Íomhá:7d1b3dc73225f14081cadd08c3ce5775.jpg--the late philly mcguinness will be honoured next sunday when the gaa park in mohill is rededicated as the philly mcguinness memorial park.jpg|center|128px]] | [[Philip McGuinness]] | 1984-02-29 | 2010-04-19 | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 1632 | | [[Pilib Mac Mathúna]] | 1987-09-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1633 | | [[Philip Shanahan]] | 1874-10-27 | 1931-11-21 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1634 | | [[Pierce McCan]] | 1882-08-02 | 1919-03-06 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1635 | | [[Proinsias Mac Aonghusa]] | 1933-06-23 | 2003-09-28 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1636 | | [[Pádhraic Ó Comáin]] | | | ''[[:d:Q4253241|Leacach]]'' |- | style='text-align:right'| 1637 | [[Íomhá:Pádraic Maher(cropped).jpg|center|128px]] | [[Pádraic Maher]] | 1989-02-09 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 1638 | | [[Pádraig Ó Baoill]] | 1993 | | [[An Baile Dubh, Contae Chiarraí (Clann Mhuiris)|An Baile Dubh]] |- | style='text-align:right'| 1639 | | [[Pádraig Reidy]] | 1986 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1640 | | [[Pádraig Tyers]] | 1925-10-20 | 2010-02-19 | [[Tuar an Fhíona]] |- | style='text-align:right'| 1641 | | [[Pádraig Ó Fiannachta]] | 1927 | 2016-07-15 | ''[[:d:Q65559350|An Paideac]]'' |- | style='text-align:right'| 1642 | | [[Pádraig Ó Siochfhradha]] | 1883-03-10 | 1964-11-19 | ''[[:d:Q65558431|Baile an Ghóilín]]'' |- | style='text-align:right'| 1643 | [[Íomhá:PádraigÓSnodaigh.JPG|center|128px]] | [[Pádraig Ó Snodaigh]] | 1935-05-18 | 2025-01-02 | [[Ceatharlach]] |- | style='text-align:right'| 1644 | | [[Páidí Ó Lionáird]] | 1968-08-17 | | [[Cúil Aodha]] |- | style='text-align:right'| 1645 | [[Íomhá:Pól Ó Foighil.jpg|center|128px]] | [[Pól Ó Foighil]] | 1928-06-01 | 2005-03-21 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1646 | [[Íomhá:Rachel Allen at MAD Symposium.jpg|center|128px]] | [[Rachel Allen]] | 1971-10-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1647 | [[Íomhá:Ray Butler.jpg|center|128px]] | [[Ray Butler (polaiteoir)|Ray Butler]] | 1965-12-30 | | [[Ceanannas]] |- | style='text-align:right'| 1648 | | [[Ray D'Arcy]] | 1964-09-01 | | [[Cill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1649 | | [[Ray Kennedy (iriseoir)|Ray Kennedy]] | 1970 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1650 | [[Íomhá:Becky Lynch July 2019.jpg|center|128px]] | [[Becky Lynch]] | 1987-01-30 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1651 | [[Íomhá:Regina Doherty, 2017.jpg|center|128px]] | [[Regina Doherty]] | 1971-01-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1652 | [[Íomhá:Barrington,Richard Manliffe01.png|center|128px]] | [[Richard Barrington]] | 1849 | 1915-09-15 | ''[[:d:Q104277926|An Fásach Rua]]'' |- | style='text-align:right'| 1653 | | [[Richard Barry]] | 1919-09-04 | 2013-04-28 | [[Mainistir Fhear Maí]] |- | style='text-align:right'| 1654 | | [[Richard Beamish]] | 1862-06-16<br/>1861-06-16 | 1938-02-23 | [[An Gleanntán]] |- | style='text-align:right'| 1655 | [[Íomhá:Richard Corish, circa 1930s.jpg|center|128px]] | [[Richard Corish]] | 1889-01-01 | 1945-07-19 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1656 | | [[Risteárd de Hae]] | 1902 | 1976 | [[Mainistir na Féile]] |- | style='text-align:right'| 1657 | | [[Richard Stanihurst|Richard Stanyhurst]] | 1547 | 1618 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1658 | | [[Richard Walsh]] | 1889 | 1957-12-04 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 1659 | | [[Richard Wilson]] | 1875 | 1957-02-20 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1660 | [[Íomhá:Richie Hogan from TJ Reid, Seán Kelly, Richie Hogan, Walter Walsh.jpg|center|128px]] | [[Risteard Ó hÓgáin]] | 1988-08-08 | | [[Dún Feart]] |- | style='text-align:right'| 1661 | | [[Risteard de Hindeberg]] | 1863-09-18 | 1916-03-17 | ''[[:d:Q104320133|Barr Beithí]]'' |- | style='text-align:right'| 1662 | | [[Risteárd Cooper]] | 1969-02 | | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1663 | [[Íomhá:Robert Ballagh 2014.jpg|center|128px]] | [[Robert Ballagh]] | 1943-09-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1664 | | [[Robert Day]] | 1885 | 1949 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1665 | | [[Robert Dowds]] | 1953-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1666 | | [[Roibeard Ó Faracháin]] | 1909-04-24 | 1984-12-29 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1667 | | [[Robert Lahiffe]] | 1911 | 1975-03-08 | [[Gort Inse Guaire|An Gort]] |- | style='text-align:right'| 1668 | | [[Roger Garland]] | 1933-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1669 | | [[Roger Sweetman]] | 1874-08-18 | 1954-05-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1670 | | [[Roibeard Ó Maolalaigh]] | 1966 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1671 | | [[Ronan Collins]] | 1952-10-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1672 | | [[Rónán Ó Corráin]] | 1981-02-26 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1673 | [[Íomhá:A rest in rotten row.jpg|center|128px]] | [[Rose Maynard Barton]] | 1856-04-21 | 1929 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1674 | [[Íomhá:Rosemary Smith 1965.jpg|center|128px]] | [[Rosemary Smith]] | 1937-08-07 | 2023-12-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1675 | | [[Ross McConnell]] | | | [[Glas Naíon]] |- | style='text-align:right'| 1676 | | [[Ross O'Carroll]] | 1987-01-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1677 | | [[Ruairí Brugha]] | 1917-10-15 | 2006-01-31 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1678 | | [[Rian Mac Aodh]] | 1994-04-11 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1679 | | [[Ryan Ó Dubhuir]] | 1986-07-23 | | [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]] |- | style='text-align:right'| 1680 | [[Íomhá:Ryan O'Shaughnessy (2) 20180508 EuroVisionary (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ryan O'Shaughnessy]] | 1992-09-27 | | [[Na Sceirí]] |- | style='text-align:right'| 1681 | [[Íomhá:Ryan Tubridy, 2018 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Ryan Tubridy]] | 1973-05-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1682 | [[Íomhá:Róisín O On Stage With Mary Black Her Mother At The Stand For The Truth Event --stand4truth--143406 (29372207157).jpg|center|128px]] | [[Róisín O]] | 1988 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1683 | | [[Rónán Mac Con Iomaire]] | 1975-01-02 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1684 | [[Íomhá:Rónán Mullen - 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Rónán Mullen]] | 1970-10-13 | | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1685 | | [[Rónán Mac Aodha Bhuí]] | 1970-05-06 | 2023-09-19 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1686 | | [[Rónán Ó Flatharta]] | | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1687 | | [[Samuel Holt]] | 1887 | 1929-04-18 | [[An Chúil, Contae na hIarmhí|An Chúil]] |- | style='text-align:right'| 1688 | | [[Samuel O'Flaherty]] | 1894-08-20 | 1930-05-22 | [[Caisleán na Finne]] |- | style='text-align:right'| 1689 | [[Íomhá:Sandra McLellan TD, Cork East (cropped).jpg|center|128px]] | [[Sandra McLellan]] | 1961-05 | | [[Eochaill]] |- | style='text-align:right'| 1690 | [[Íomhá:Sarah Purser by John Butler Yeats.png|center|128px]] | [[Sarah Purser]] | 1848-03-22 | 1943-08-07 | [[Dún Laoghaire]] |- | style='text-align:right'| 1691 | | [[Seamus Moore]] | 1947-06-18 | | [[Callainn]] |- | style='text-align:right'| 1692 | | [[Séamas Ó Muíneacháin]] | 1973-10-22 | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1693 | [[Íomhá:Sean Barrett 2014.png|center|128px]] | [[Sean Barrett (eacnamaí)|Sean Barrett]] | 1944 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1694 | [[Íomhá:Sean O'Rourke crop.jpg|center|128px]] | [[Sean O'Rourke]] | 1955 | | [[Port Laoise]] |- | style='text-align:right'| 1695 | | [[Seán Ardagh]] | 1947-11-25 | 2016-05-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1696 | | [[Seán Brosnan]] | 1916-12-21 | 1979-04-18 | [[An Daingean|Daingean Uí Chúis]] |- | style='text-align:right'| 1697 | | [[Seán Bán Breathnach]] | 1949 | | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1698 | | [[Seán Carroll]] | 1892-01-20 | 1954-02-01 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 1699 | [[Íomhá:Seán Crowe 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Crowe]] | 1957-03-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1700 | | [[Seán Ó Curraoin (iománaí)|Seán Ó Curraoin]] | 1981-11-11 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1701 | | [[Seán Dunne]] | 1918-12-18 | 1969-06-25 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1702 | | [[Seán FitzPatrick]] | 1948-05-25 | 2021-11-08 | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1703 | | [[Seán French (1890–1937)|Seán French]] | 1890-05-29 | 1937-09-12 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1704 | | [[Seán French (1931–2011)|Seán French]] | 1931-11-08 | 2011-12-25 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1705 | | [[Seán Hayes (polaiteoir)|Seán Hayes]] | 1884 | 1941<br/>1928-01-24 | [[Cuan Dor]] |- | style='text-align:right'| 1706 | [[Íomhá:Seán Kyne 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Cadhain (polaiteoir)|Seán Ó Cadhain]] | 1975-05-07 | | [[Maigh Cuilinn]] |- | style='text-align:right'| 1707 | | [[Seán McCarthy (Corcaigh)|Seán McCarthy]] | 1889 | 1974-03-14 | ''[[:d:Q7899349|Garraí Thancaird]]'' |- | style='text-align:right'| 1708 | | [[Seán McCurtin]] | 1896-06-24 | 1982-11-12 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1709 | [[Íomhá:Sean McGarry, Circa 1914-1923.png|center|128px]] | [[Seán McGarry]] | 1886-08-02 | 1958-12-09 | [[Dún Droma]] |- | style='text-align:right'| 1710 | | [[Seán Ó Murchú (peileadóir)|Seán Ó Murchú]] | 1932-12 | 2025-04-14 | [[An Com, Contae Chiarraí (Corca Dhuibhne)|An Com]] |- | style='text-align:right'| 1711 | | [[Seán Ó Gráda]] | 1889-12-01 | 1966-04-07 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1712 | | [[Seán O'Mahony]] | 1864 | 1934-11-28 | [[Baile Mhic Andáin]] |- | style='text-align:right'| 1713 | [[Íomhá:Sean-osullivan.png|center|128px]] | [[Seán O'Sullivan]] | | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1714 | [[Íomhá:Sean Sherlock Portrait 2020.jpeg|center|128px]] | [[Seán Sherlock]] | 1972-12-06 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1715 | | [[Seán Ó Tiobraide]] | 1897 | 1939-07-15 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1716 | [[Íomhá:Sean Treacy circa 1919.jpg|center|128px]] | [[Seán Tracey (réabhlóidí, 1895-1920)|Seán Ó Treasaigh]] | 1895-02-14 | 1920-10-14 | [[Sulchóid Bheag]] |- | style='text-align:right'| 1717 | | [[Seán Ó Ceallaigh (polaiteoir Cláiríneach)|Seán Ó Ceallaigh]] | 1896-04-17 | 1994-06-15 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1718 | | [[Johnny Chóil Mhaidhc Ó Coisdealbha]] | 1929-06-21 | 2006-10-27 | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 1719 | [[Íomhá:Seán Ó Fearghaíl 2016.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Fearghaíl]] | 1960-04-17 | | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1720 | | [[Seán Ó Neachtain (Scoláire Gaeilge)|Seán Ó Neachtain]] | 1650 | 1729-03-09 | ''[[:d:Q67061513|Cluain Oileáin]]'' |- | style='text-align:right'| 1721 | | [[Mike Murphy]] | 1941-10-20 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1722 | | [[Seán Ó Dulaoích]] | 1986-09-26 | | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 1723 | | [[Shane Mac Dhuarcáin]] | 1987-07-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1724 | | [[Shane Murphy]] | 1983-08-19 | | [[An Gleanntán]] |- | style='text-align:right'| 1725 | | [[Shane O'Neill]] | 1986-03-01 | | [[Baile an Easpaig]] |- | style='text-align:right'| 1726 | | [[Shane Ryan]] | 1978-10-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1727 | | [[Sharon Ní Bheoláin]] | 1966-02-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1728 | | [[Sheila Galvin]] | 1914-02-23 | 1983-03-20 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1729 | [[Íomhá:Simon Harris at the Special European Council - 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Simon Harris|Síomón Ó hEarchaí]] | 1986-10-17 | | [[Na Clocha Liatha]] |- | style='text-align:right'| 1730 | | [[Seán Ó Súilleabháin (saighdiúir)|Seán Ó Súilleabháin]] | 1700 | 1760 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1731 | | [[Osmond Esmonde]] | 1896-04-04 | 1936-07-22 | [[Contae Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1732 | | [[Siún Nic Gearailt]] | 1971-09-14 | | [[An Fheothanach]] |- | style='text-align:right'| 1733 | | [[Sorcha Ní Ghuairim]] | 1911-10-11 | 1976-12-24 | [[Roisín na Mainiach]] |- | style='text-align:right'| 1734 | [[Íomhá:Stella Steyn.jpg|center|128px]] | [[Stella Steyn]] | 1907-12-26 | 1987-07-21 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1735 | [[Íomhá:Stephanie Roche.jpg|center|128px]] | [[Stephanie Zambra|Stephanie Roche]] | 1989-06-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1736 | | [[Stephen Barrett]] | 1913-12-26 | 1976-09-08 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1737 | [[Íomhá:Stephen Cluxton kick out 2012 cropped.jpg|center|128px]] | [[Stiofán Cluxton]] | 1981-12-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1738 | [[Íomhá:Seán MacBride circa 1947.jpg|center|128px]] | [[Stephen Coughlan]] | 1910-12-26 | 1994-12-20 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1739 | | [[Stephen Fuller]] | 1900-01-01 | 1984 | [[Cill Flainn]] |- | style='text-align:right'| 1740 | | [[Stephen Jordan]] | 1886-12-26 | 1975-09-15 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1741 | [[Íomhá:Stephen McDonnell.jpg|center|128px]] | [[Stephen McDonnell (iománaí)|Stephen McDonnell]] | 1989-01-28 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1742 | | [[Stiofán Ó Cuív]] | 1991-04-29 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1743 | [[Íomhá:Stephen Rice (footballer).jpg|center|128px]] | [[Stephen Rice]] | 1984-10-06 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1744 | [[Íomhá:Susan Denham 2014.jpg|center|128px]] | [[Susan Denham]] | 1945-05-07 | | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 1745 | [[Íomhá:Susan O'Keeffe 2014.png|center|128px]] | [[Susan O'Keeffe]] | 1960-09-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1746 | | [[Séadna Ó Móra]] | 1993-03-09 | | [[Droichead Abhann Ó gCearnaigh]] |- | style='text-align:right'| 1747 | [[Íomhá:Séamus Callanan (cropped).jpg|center|128px]] | [[Séamas Ó Callanáin]] | 1988-09-15 | | [[An Drom]] |- | style='text-align:right'| 1748 | | [[Séamus Doyle]] | 1885 | 1971-04-30 | [[Inis Córthaidh]] |- | style='text-align:right'| 1749 | | [[Séamus Dwyer]] | 1886-11-15 | 1922-12-20 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1750 | | [[Séamus Fitzgerald]] | 1896-08-21 | 1972-07-23 | [[An Cóbh]] |- | style='text-align:right'| 1751 | [[Íomhá:Seamus Healy, Dec 2024 - (54192713966) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Séamus Healy]] | 1950-08-09 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1752 | | [[Séamus Mac an Iomaire]] | 1891-01-13 | 1967-11-15 | [[Maínis]] |- | style='text-align:right'| 1753 | | [[Seán Ó Loirgneáin]] | | | ''[[:d:Q104328324|An Pháirc Gharbh]]'' |- | style='text-align:right'| 1754 | | [[Síle Ní Bhraonáin]] | 1983 | | [[An Spidéal]] |- | style='text-align:right'| 1755 | | [[Síle Seoige]] | 1979-04-13 | | [[An Spidéal]] |- | style='text-align:right'| 1756 | [[Íomhá:TJ Reid from TJ Reid, Seán Kelly, Richie Hogan, Walter Walsh.jpg|center|128px]] | [[T. S. Ó Maoildeirg]] | 1987-11-16 | | [[Baile Héil]] |- | style='text-align:right'| 1757 | [[Íomhá:Tadhg Crowley 1924 Election Poster.jpg|center|128px]] | [[Tadhg Crowley]] | 1890-05-01 | 1970-03-12 | [[Baile an Londraigh]] |- | style='text-align:right'| 1758 | [[Íomhá:Tadhg O Donnchadha 1902.jpg|center|128px]] | [[Tadhg Ó Donnchadha]] | 1874<br/>1874-09-04 | 1949<br/>1949-09-21 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1759 | | [[Tommy Tiernan]] | 1969-06-16 | | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 1760 | | [[Terry Brennan]] | 1942-05-24 | 2020-06-19 | [[Cairlinn]] |- | style='text-align:right'| 1761 | [[Íomhá:ThomasBracken-NZ.JPG|center|128px]] | [[Thomas Bracken]] | 1843-12-21 | 1898-02-16 | [[Cluain Eois]] |- | style='text-align:right'| 1762 | | [[Thomas Burke (An Clár)|Thomas Burke]] | 1908-06-10 | 1951-11-20 | [[Sráid na Cathrach]] |- | style='text-align:right'| 1763 | [[Íomhá:Thomas Byrne.jpg|center|128px]] | [[Thomas Byrne (An Mhí Thoir)|Thomas Byrne]] | 1977-06-01 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 1764 | [[Íomhá:Thomas Davis Young Irelander.JPG|center|128px]] | [[Tomás Dáibhis]] | 1814-10-14 | 1845-09-16 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 1765 | | [[Thomas Dunne]] | 1926-03-10 | 1990-08-03 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1766 | [[Íomhá:TF O'Higgins, 1933.png|center|128px]] | [[Thomas F. O'Higgins]] | 1890-04-08 | 1953-11-01 | [[An Sráidbhaile, Contae Laoise|An Sráidbhaile]] |- | style='text-align:right'| 1767 | | [[Thomas Finlay (Cumann na nGaedheal)|Thomas Finlay]] | 1893-10-11 | 1932-11-22 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1768 | | [[Thomas Harris]] | 1895 | 1974-02-18 | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 1769 | [[Íomhá:ThomasHunter.jpg|center|128px]] | [[Thomas Hunter]] | 1885 | 1932-03-11 | [[Baile Chaisleáin an Róistigh]] |- | style='text-align:right'| 1770 | | [[Thomas Hussey]] | 1936-01-25 | 2024-01-21 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1771 | | [[Thomas J. Fitzpatrick (Baile Átha Cliath)|Thomas J. Fitzpatrick]] | 1926-07-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1772 | | [[Thomas Meaney]] | 1931-08-11 | 2022 | [[Sráid an Mhuilinn]] |- | style='text-align:right'| 1773 | [[Íomhá:Irish nationalist politician Thomas O'Donnell.png|center|128px]] | [[Tomás Ó Domhnaill (polaiteoir náisiúnach Éireannach)]] | 1871-11-30 | 1943-06-11 | [[An Baile Dubh, Contae Chiarraí (Clann Mhuiris)|An Baile Dubh]] |- | style='text-align:right'| 1774 | | [[Thomas O'Donoghue]] | 1890 | 20th century | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 1775 | | [[Thomas O'Mahony]] | | 1924-07-20 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1776 | [[Íomhá:Thomas Pringle politician.jpg|center|128px]] | [[Thomas Pringle]] | 1967-08-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1777 | [[Íomhá:MADDEN(1888) p370 THOMAS RUSSEL.jpg|center|128px]] | [[Tomás Ruiséil (reibiliúnach)|Tomás Ruiséil]] | 1767-11-21 | 1803-10-21 | [[Drom Átháin]] |- | style='text-align:right'| 1778 | [[Íomhá:Thomas Ryan.jpg|center|128px]] | [[Tomás Ó Riain]] | 1989-09-19 | | [[Tulach an Iarainn]] |- | style='text-align:right'| 1779 | | [[Thomas Tynan]] | 1859 | 1953-09-24 | [[Baile Briotáis]] |- | style='text-align:right'| 1780 | | [[Timmy McCarthy]] | 1977-09-07 | | [[Caisleán Ó Liatháin]] |- | style='text-align:right'| 1781 | | [[Timothy O'Connor]] | 1906-10-01 | 1986-07-21 | [[Cill Orglan]] |- | style='text-align:right'| 1782 | | [[Timothy O'Sullivan (Fianna Fáil)|Timothy O'Sullivan]] | 1899-07-26 | 1971-03-03 | [[Beanntraí]] |- | style='text-align:right'| 1783 | [[Íomhá:Timothy Quill 1930.jpg|center|128px]] | [[Timothy Quill]] | 1901-05-09 | 1960-06-10 | [[Cluain Droichead]] |- | style='text-align:right'| 1784 | [[Íomhá:Toiréasa Ferris 2013 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Toiréasa Ferris]] | 1980-03-24 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1785 | | [[Tom Barry (T.D., Fine Gael)|Tom Barry]] | 1968-10-10 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1786 | | [[Tom Clancy|Q7815327]] | 1924-10-29 | 1990-11-07 | [[Carraig na Siúire]] |- | style='text-align:right'| 1787 | | [[Tom Condon]] | 1987-11-09 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1788 | | [[Tom Fleming]] | 1951-02 | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1789 | [[Íomhá:Tom Kettle.jpg|center|128px]] | [[Tom Kettle]] | 1880-02-09 | 1916-09-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1790 | | [[Tom Leonard]] | 1924-05-30 | 2004-03-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1791 | | [[Tom McEllistrim (1894–1973)|Tom McEllistrim]] | 1894-10-14 | 1973-12-04 | [[Lios Tuathail]] |- | style='text-align:right'| 1792 | | [[Tom Murphy]] | 1935-02-23 | 2018-05-15 | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 1793 | | [[Tom O'Reilly (An Cabhán)|Tom O'Reilly]] | 1915-08-06 | 1995-02-01 | [[Cill na Seanrátha]] |- | style='text-align:right'| 1794 | | [[Tom Sailí Ó Flaithearta]] | 1931 | 2021-04-15 | [[An Cheathrú Rua]] |- | style='text-align:right'| 1795 | | [[Tomás Ó Doinn]] | 1974-05-21 | | [[Tuaim Uí Mheára]] |- | style='text-align:right'| 1796 | | [[Tommy Griffin]] | 1978-04-12 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1797 | [[Íomhá:Tommy Walsh.jpg|center|128px]] | [[Tomás Breathnach (peileadóir)|Tomás Breathnach]] | 1988-02-26 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1798 | | [[Tomás Mac Eoin]] | 1937 | | [[An Cheathrú Rua]] |- | style='text-align:right'| 1799 | | [[Tomás Ó Flatharta]] | | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1800 | | [[Antóin de Brún]] | 1973-07-01 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1801 | | [[Antoine Ó Ceallaigh]] | 1993-12-15 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1802 | | [[Tónaí Mac Taidhg]] | 1946-01 | | [[Cloich na Coillte]] |- | style='text-align:right'| 1803 | | [[Tony Mulcahy]] | 1959-04-12 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1804 | | [[Treasa Ní Cheannabháin]] | 1953 | | [[Cill Chiaráin]] |- | style='text-align:right'| 1805 | | [[Trevor Mac Goill]] | 1975 | | [[An Scrín, Contae na Mí|An Scrín]] |- | style='text-align:right'| 1806 | [[Íomhá:Bishop Trevor Williams.jpg|center|128px]] | [[Trevor Williams (easpag)|Trevor Williams]] | 1948 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1807 | | [[Uileog de Búrca]] | 1829-12-29 | 1887-11-22 | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 1808 | | [[Val Mulkerns]] | 1925-02-14 | 2018-03-10 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1809 | [[Íomhá:Dr Vincent White in his Mayoral robes.jpg|center|128px]] | [[Vincent White]] | 1885 | 1958-12-14 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1810 | | [[Vincent Woods]] | 1960 | | [[Contae Liatroma]] |- | style='text-align:right'| 1811 | | [[Uaitéar Ó Maicín|Walter Macken]] | 1915-05-03 | 1967-04-22 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1812 | [[Íomhá:Walter Walsh (hurler) cropped.jpg|center|128px]] | [[Ualtar Breathnach]] | 1991-05-25 | | [[Ros Bearrcon]] |- | style='text-align:right'| 1813 | [[Íomhá:Wilhelmina Geddes.jpg|center|128px]] | [[Wilhelmina Geddes]] | 1887 | 1955 | [[Liatroim]] |- | style='text-align:right'| 1814 | | [[Uilliam Ó Domhnaill]] | 16th century | 1628-07-11 | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 1815 | | [[William Davin]] | 1890-02 | 1956-03-01 | [[Ráth Domhnaigh]] |- | style='text-align:right'| 1816 | | [[William Desmond]] | | 1941-09-05 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1817 | | [[William Duffy]] | 1865-04-07 | 1945-01-01 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 1818 | | [[William Frederick Wakeman]] | 1822 | 1900 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1819 | | [[William Higgins]] | 1763 | 1825 | [[Cúil Mhuine]] |- | style='text-align:right'| 1820 | [[Íomhá:William James MacNeven.jpg|center|128px]] | [[William James MacNeven]] | 1763-03-21 | 1841-07-12 | [[Eachroim, Contae na Gaillimhe|Eachroim]] |- | style='text-align:right'| 1821 | | [[William O'Donnell]] | | 1947-02-04 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1822 | | [[William Redmond]] | 1886 | 1932-04-17 | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1823 | | [[William Sears]] | 1868 | 1929-03-23 | [[An Éill]] |- | style='text-align:right'| 1824 | [[Íomhá:Sean O'Faolain, W. Stockley, D.Corkery, Tilly Fleischmann, Fr Patrick MacSwiney, Germaine Stockley, Aloys Fleischmann, visitors,1929.JPG|center|128px]] | [[William Stockley]] | 1859-06-29 | 1943-07-22 | [[Teach Mealóg]] |- | style='text-align:right'| 1825 | | [[Willie O'Dwyer]] | 1984-04-04 | | [[Muileann an Bhata]] |- | style='text-align:right'| 1826 | [[Íomhá:Major William Redmond bust, Wexford city.jpg|center|128px]] | [[Liam Mac Réamoinn|Willie Redmond]] | 1861-04-15 | 1917-06-07 | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 1827 | | [[Áine Collins]] | 1969-09-01 | | [[Bántír]] |- | style='text-align:right'| 1828 | | [[Éamon Rooney]] | | 1993-11-09 | [[Contae Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1829 | | [[Éamonn Mac Thomáis]] | 1927-01-13 | 2002-08-16 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1830 | | [[Éanna Ní Lamhna]] | 1950 | | [[Baile an Ghearlánaigh]] |- | style='text-align:right'| 1831 | | [[Éilís Ní Dhuibhne]] | 1954-02-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1832 | [[Íomhá:UnaOHagan-1Web.jpg|center|128px]] | [[Úna O'Hagan]] | 1962 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1833 | [[Íomhá:2018 Helen McEntee (39947643565) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Helen McEntee|Eiléana Nic an tSaoi]] | 1986-06-08 | | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 1834 | [[Íomhá:St. Mary's Collegiate College Church, Youghal, Co. Cork.JPG|center|128px]] | [[Michael Jones (saighdiúir)|Michael Jones]] | 1606 | 1649-03-09 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1835 | | [[Paul Doolin]] | 1963-03-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1836 | | [[Kieran Cremin]] | | | [[Cill Airne]] |- | style='text-align:right'| 1837 | | [[Hector Ó hEochagáin]] | 1969-08-17 | | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 1838 | | [[Nollaig Ó hÍcí]] | 1980-12-12 | | ''[[:d:Q5315564|Dún Iomagáin]]'' |- | style='text-align:right'| 1839 | | [[Noel Harrington]] | 1970-12-24 | | [[Baile Chaisleáin Bhéarra]] |- | style='text-align:right'| 1840 | | [[Gearóid Mac Cuinneagáin]] | 1961-08-30 | | ''[[:d:Q17104710|An Tóchar]]'' |- | style='text-align:right'| 1841 | | [[Ronan Hussey]] | | | [[An tSnaidhm]] |- | style='text-align:right'| 1842 | [[Íomhá:Terry Cavanagh (developer) picture.jpg|center|128px]] | [[Terry Cavanagh]] | 1984 | | [[Tigh Damhnata]] |- | style='text-align:right'| 1843 | | [[William Bowles]] | 1705<br/>1714 | 1780-08-25 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1844 | [[Íomhá:John Boyle O'Reilly cph.3a38519.jpg|center|128px]] | [[John Boyle O'Reilly]] | 1844-06-28 | 1890-08-10 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 1845 | | [[Beairtle Ó Conaire]] | | | [[Ros Muc]] |- | style='text-align:right'| 1846 | [[Íomhá:BiddyJenkinson.jpg|center|128px]] | [[Biddy Jenkinson]] | 1949 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1847 | [[Íomhá:Portrait of Singer Big Tom (Nov 2004).jpg|center|128px]] | [[Big Tom]] | 1936-09-18 | 2018-04-17 | [[Baile na Lorgan]] |- | style='text-align:right'| 1848 | | [[Breandán Delap]] | 1965 | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1849 | [[Íomhá:Brendan Griffin, T.D. Fine Gael (cropped).JPG|center|128px]] | [[Brendan Griffin]] | 1982-03-14 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1850 | | [[Brian Walsh]] | 1972-09-28 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1851 | | [[Colm Mac Séalaigh]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1852 | [[Íomhá:Davy-fitzgerald-sf.jpg|center|128px]] | [[Daithí Mac Gearailt]] | 1971-08-02 | | [[Droichead Abhann Ó gCearnaigh]] |- | style='text-align:right'| 1853 | [[Íomhá:Doimnic Mac Giolla Bhríde.jpg|center|128px]] | [[Doimnic Mac Giolla Bhríde]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1854 | | [[Dymphna Lonergan]] | 1949 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1855 | | [[Dáithí Ó hÓgáin]] | 1949 | 2011 | [[An Brú]] |- | style='text-align:right'| 1856 | | [[Dáithí Mac Cárthaigh]] | | | [[Inis Córthaidh]] |- | style='text-align:right'| 1857 | | [[Dáibhí de Barra]] | 1758 | 1851 | [[Carraig Thuathail]] |- | style='text-align:right'| 1858 | | [[Déaglán Collinge]] | 1949 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1859 | | [[Domhnall Ó Conchubhair]] | 1847 | 1930-09-27 | ''[[:d:Q104300976|An Cnoc Dubh]]'' |- | style='text-align:right'| 1860 | | [[Eibhlín Ní Chathailriabhaigh]] | 1910-06-01 | 2001-06-07 | [[Domhnach Broc]] |- | style='text-align:right'| 1861 | | [[Eilís Ní Dheá]] | | | [[An Tulach (An Clár)|An Tulach]] |- | style='text-align:right'| 1862 | | [[Eoghan Mac Giolla Bhríde]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1863 | | [[Fionn Mac Cumhaill (scríbhneoir)|Fionn Mac Cumhaill]] | 1885-06-23 | 1965-08-07 | ''[[:d:Q104348887|Leitir Catha]]'' |- | style='text-align:right'| 1864 | | [[Jackie Mac Donncha]] | 1946 | | [[Cill Chiaráin]] |- | style='text-align:right'| 1865 | | [[Liam Mac Amhlaigh]] | | | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 1866 | | [[Maidhc Dainín Ó Sé]] | 1942-02-02 | 2013-08-29 | [[Baile na nGall, Contae Chiarraí|Baile na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1867 | | [[Mark Geary]] | 1971-01-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1868 | [[Íomhá:Maureen O'Sullivan (official portrait).jpg|center|128px]] | [[Maureen O'Sullivan (polaiteoir)|Maureen O'Sullivan]] | 1951-03-10 | | [[An Port Thoir]] |- | style='text-align:right'| 1869 | | [[Micheál Ó Cuaig]] | 1950 | | ''[[:d:Q112619831|Aill na Brón]]'' |- | style='text-align:right'| 1870 | | [[Máire Ní Scolaí]] | 1909-05-24 | 1985-06-28 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1871 | | [[Máirtín Ó Corrbuí]] | 1912-11-17 | 2002-05-08 | ''[[:d:Q104314882|An Pháirc Bhuí]]'' |- | style='text-align:right'| 1872 | | [[Máirtín Óg Mac Donncha]] | | | [[An Cheathrú Rua]] |- | style='text-align:right'| 1873 | | [[Máirín Ní Rodaigh]] | | 1965-10 | [[An Cabhán]] |- | style='text-align:right'| 1874 | | [[Mícheál W. Ó Murchú]] | | | [[Ráth Chormaic]] |- | style='text-align:right'| 1875 | | [[Mícheál Breathnach]] | 1881-09-16 | 1908-09-28 | [[An Lochán Beag, Contae na Gaillimhe|An Lochán Beag]] |- | style='text-align:right'| 1876 | | [[Mícheál de Barra]] | | | [[Cill Fhionnúrach]] |- | style='text-align:right'| 1877 | | [[Mícheál Ó Bréartúin]] | 1930 | 2011 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1878 | | [[Niall Ó Ciosáin]] | 1960 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1879 | [[Íomhá:Nell Ní Chróinín 2014.jpg|center|128px]] | [[Nell Ní Chróinín]] | 1990 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1880 | | [[Niall Ó Cárthaigh]] | 1981-09-01 | | [[Carraig Thuathail]] |- | style='text-align:right'| 1881 | | [[Paddy Bushe]] | 1948 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1882 | | [[Patsy Ó Ceannabháin]] | 1943 | 1998 | [[Ros Muc]] |- | style='text-align:right'| 1883 | | [[Peadar Ó hUallaigh]] | 1950 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1884 | | [[Paul Seevers]] | 1969 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 1885 | | [[Páraic Breathnach]] | 1956 | | ''[[:d:Q65391591|Carna]]'' |- | style='text-align:right'| 1886 | | [[Pádraig Mac Suibhne]] | 1942-02-23 | 2020-03-24 | ''[[:d:Q104348490|Beitheach]]'' |- | style='text-align:right'| 1887 | | [[Pádraig Standún]] | 1946 | | ''[[:d:Q62035956|Baile Dhabhac]]'' |- | style='text-align:right'| 1888 | | [[Pádraig Ó Baoighill]] | 1932-11-15 | 2024-06-21 | [[Rann na Feirste]] |- | style='text-align:right'| 1889 | | [[Pádraig Ó Cíobháin]] | 1951-03-12 | | [[Baile an Fheirtéaraigh]] |- | style='text-align:right'| 1890 | | [[Pádraic Óg Ó Conaire]] | 1893-03-11 | 1971-08-05 | ''[[:d:Q104321570|An Turlach Beag]]'' |- | style='text-align:right'| 1891 | | [[Pól Ó Gallchóir]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 1892 | | [[Regina Uí Chollatáin]] | | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1893 | | [[Seosamh Ó Cuaig]] | | | ''[[:d:Q112619831|Aill na Brón]]'' |- | style='text-align:right'| 1894 | | [[Seán Ó Curraoin]] | | | [[Bearna]] |- | style='text-align:right'| 1895 | [[Íomhá:Seán Ó Cuirreáin.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Cuirreáin]] | | | [[Gort an Choirce]] |- | style='text-align:right'| 1896 | | [[Seán Ó Ruadháin]] | 1883-02-20 | 1966-06-22 | [[Gaoth Sáile]] |- | style='text-align:right'| 1897 | [[Íomhá:Stephen Donnelly 2016.jpg|center|128px]] | [[Stephen Donnelly]] | 1975-12-14 | | [[Deilgne]] |- | style='text-align:right'| 1898 | | [[Séamas Mac Annaidh]] | 1961 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1899 | | [[Tadhg Gaelach Ó Súilleabháin]] | 1715 | 1795 | [[Tuar na Fola]] |- | style='text-align:right'| 1900 | [[Íomhá:Tony McLoughlin.jpg|center|128px]] | [[Tony McLoughlin]] | 1949-01-19 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 1901 | | [[Torlach Mac Con Midhe]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1902 | | [[Énrí Ó Muirgheasa]] | 1874-01-14 | 1945-08-13 | ''[[:d:Q65558304|An Caisleán Thoir]]'' |- | style='text-align:right'| 1903 | | [[Neasa Ní Chinnéide]] | 1952 | | [[Baile an Mhúraigh, Paróiste Mórdhach|Baile an Mhúraigh]] |- | style='text-align:right'| 1904 | [[Íomhá:Mary A. Sadlier (A ROUND TABLE, 1897).png|center|128px]] | [[Mary Anne Sadlier]] | 1820-12-31 | 1903-04-05 | [[Muinchille]] |- | style='text-align:right'| 1905 | | [[Kit Ahern]] | 1915-01-13 | 2007-12-27 | [[Áth an tSléibhe]] |- | style='text-align:right'| 1906 | | [[Seán Ó Conghaile]] | 1948-06-14 | | [[Leitir Móir]] |- | style='text-align:right'| 1907 | [[Íomhá:Michael Colreavy 2011.jpg|center|128px]] | [[Michael Colreavy]] | 1948-09 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 1908 | | [[Neil Ronan]] | 1979-09-01 | | [[Bealach Átha]] |- | style='text-align:right'| 1909 | | [[Nicky McFadden]] | 1962-12-25 | 2014-03-25 | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 1910 | | [[Tadhg Dall Ó hUiginn]] | 1550 | 1591-03 | [[Cúige Chonnacht]] |- | style='text-align:right'| 1911 | | [[Tomás Ó Néill Ruiséal]] | 1828 | 1908 | [[An Móta]] |- | style='text-align:right'| 1912 | | [[Mary Elizabeth Byrne]] | 1880-07-02 | 1931-01-19 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1913 | [[Íomhá:Paul Flynn cropped.jpg|center|128px]] | [[Pól Ó Floinn]] | 1986-07-08 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1914 | | [[Anraí Ó Riain]] | 1957-04-07 | 2020-11-24 | ''[[:d:Q4222952|Clárach]]'' |- | style='text-align:right'| 1915 | | [[Seosamh Ó Ceocháin]] | 1918 | 1988-01-16 | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1916 | [[Íomhá:Jennie Wyse Power.jpg|center|128px]] | [[Jennie Wyse Power]] | 1858-05-01 | 1941-01-05 | [[Bealach Conglais]] |- | style='text-align:right'| 1917 | [[Íomhá:Sir.James.Ware.png|center|128px]] | [[James Ware]] | 1594-11-26 | 1666-12-01 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1918 | [[Íomhá:Doireann Ní Ghríofa, 2023.jpg|center|128px]] | [[Doireann Ní Ghríofa]] | 1981-04-29 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1919 | [[Íomhá:Michael Donnellan, circa 1944.jpg|center|128px]] | [[Michael Donnellan]] | 1900 | 1964-09-27 | [[Dún Mór, Contae na Gaillimhe|Dún Mór]] |- | style='text-align:right'| 1920 | | [[Mícheál Ó Lócháin|Micheál Ó Lócháin]] | 1836-09-29 | 1899-01-10 | ''[[:d:Q104326011|Currach an Doire]]'' |- | style='text-align:right'| 1921 | | [[Joseph MacBride]] | 1860 | 1938-01-01 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 1922 | [[Íomhá:Tom O'Sullivan (2009).jpg|center|128px]] | [[Tom O'Sullivan]] | 1978-11-15 | | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1923 | | [[Keith Hanley]] | 1993-08-15 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1924 | | [[Louis Dalton]] | 1862-09-20 | 1945-01-13 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1925 | | [[Hugh Law]] | 1872<br/>1872-07-28 | 1943-04-01<br/>1943-04-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1926 | | [[James Crowley]] | 1880 | 1946-01-21 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 1927 | | [[Francis Bulfin]] | 1874-02-12 | 1951-03-22 | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 1928 | [[Íomhá:Bridget Mary Redmond, circa 1930s (retouched).png|center|128px]] | [[Bridget Redmond]] | 1905 | 1952-05-03 | [[An Currach]] |- | style='text-align:right'| 1929 | | [[John Horgan]] | 1876 | 1955-06-27 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1930 | | [[Patrick Egan]] | 1891 | 1960-04-28 | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 1931 | | [[Michael Kilroy]] | 1884-09-14 | 1962-12-23 | [[Baile Uí Fhiacháin]] |- | style='text-align:right'| 1932 | | [[Michael Kennedy (An Longfort)|Michael Kennedy]] | 1897-03-01 | 1965-02-14 | [[Baile na gCros (Contae na hIermhí)|Baile na gCros (Contae na hIarmhí)]] |- | style='text-align:right'| 1933 | [[Íomhá:Peter Paul Galligan.jpg|center|128px]] | [[Paul Galligan]] | 1888-06-20 | 1966-12-14 | [[Carraig Álainn]] |- | style='text-align:right'| 1934 | | [[John Butler]] | 1891 | 1968-02-16 | [[Béal na Molt]] |- | style='text-align:right'| 1935 | | [[Rosie Hackett]] | 1893-07-25<br/>1883 | 1976-05-04<br/>1976-07-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1936 | | [[Noel Lemass, Óg|Noel Lemass]] | 1929-02-14 | 1976-04-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1937 | | [[Martin Corry]] | 1890-12-12 | 1979-02-14 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 1938 | [[Íomhá:Jackmurphy.jpg|center|128px]] | [[Jack Murphy]] | 1920 | 1984-07-11 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1939 | | [[Jack McQuillan]] | 1920-08-30 | 1998-03-08 | [[Béal Átha Feorainne]] |- | style='text-align:right'| 1940 | | [[Michael O'Halloran]] | 1933-08-20 | 1999-11-29 | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 1941 | | [[David Kent]] | 1867-02-02 | 1930-11 | [[Caisleán Ó Liatháin]] |- | style='text-align:right'| 1942 | | [[Joseph MacDonagh]] | 1883-05-18 | 1922-12-25 | [[Cloch Shiurdáin]] |- | style='text-align:right'| 1943 | | [[Ellen O'Leary]] | 1831 | 1889 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 1944 | | [[Harry Colley]] | 1891-02-21 | 1972-01-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1945 | | [[Críostóir Ó Floinn]] | 1927-12-18 | 2023-10-09 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 1946 | | [[Don Cockburn]] | 1930-03-13 | 2017-09-05 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1947 | | [[Jim Corr (polaiteoir)|Jim Corr]] | 1934-01-25 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1948 | | [[James White]] | 1938-01-02 | 2014-09-02 | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 1949 | | [[Tony Scannell]] | 1945-08-14 | 2020-05-26 | [[Cionn tSáile]] |- | style='text-align:right'| 1950 | | [[Jim Fahy]] | 1946 | 2022 | [[Baile Locha Riach]] |- | style='text-align:right'| 1951 | | [[Patrick Gallagher]] | 1946-12-01 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1952 | | [[Henry Abbott]] | 1947-12-18 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 1953 | [[Íomhá:Yvonne Farrell at arcVision 2015.jpg|center|128px]] | [[Yvonne Farrell]] | 1951 | | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 1954 | [[Íomhá:Lorraine Higgins, Feb 2014 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Lorraine Higgins]] | 1979-08-03 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 1955 | | [[John Kelly]] | 1960-02-02 | | [[Baile an Tobair, Contae Ros Comáin|Baile an Tobair]] |- | style='text-align:right'| 1956 | | [[Mary Mooney]] | 1958-12-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1957 | | [[Thomas Nagle]] | | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1958 | | [[Seosamh Ó Cuana]] | 1965-03-17 | | [[An Ballán]] |- | style='text-align:right'| 1959 | | [[John Fitzgibbon]] | 1967-05-06 | | [[An Linn Dubh]] |- | style='text-align:right'| 1960 | | [[Imelda Henry]] | 1967-03-05 | | [[Contae Shligigh]] |- | style='text-align:right'| 1961 | | [[Cathal Barrett]] | 1993-07-21 | | ''[[:d:Q4499047|Mainistir na Croiche]]'' |- | style='text-align:right'| 1962 | | [[Mícheál Ó Cathail]] | 1989-01-03 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 1963 | [[Íomhá:Johnny Coen (2013).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Comdhain]] | 1991-03-19 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 1964 | | [[Jake Ó Diolúin]] | 1992 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1965 | | [[Shay Byrne]] | 1973 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1966 | | [[Marc Eilís]] | 1990-08-26 | | [[Sráid an Mhuilinn]] |- | style='text-align:right'| 1967 | | [[Iásón Mac Giollarnáth]] | 1993-12-22 | | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 1968 | | [[Domhnall Caomhánach]] | 1140 | 1175 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 1969 | | [[Nicolás Bhailís]] | 1548 | 1585-12-14 | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 1970 | | [[Éamonn Ó Dochartaigh]] | 1990s | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1971 | [[Íomhá:2022-08-21 European Championships 2022 – Men's 800 Metres by Sandro Halank–032.jpg|center|128px]] | [[Mark English]] | 1993-03-18 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1972 | | [[Séamus Ó hAirtnéada]] | 1990-07-17 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 1973 | | [[Peter Duggan]] | 1993 | | ''[[:d:Q15964429|Cluaine]]'' |- | style='text-align:right'| 1974 | | [[Daithí Mac an Oirchinnigh]] | 1992-12-07 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1975 | | [[Lorcán Mac Lochlainn]] | 1989-11-14 | | [[Ceann Toirc]] |- | style='text-align:right'| 1976 | [[Íomhá:Paul Murphy (hurler) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Pól Ó Murchú]] | 1989-01-01 | | [[Dún Feart]] |- | style='text-align:right'| 1977 | | [[Seán Ó Dónaill]] | 1994-06-15 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 1978 | [[Íomhá:John O'Dwyer (2014).jpg|center|128px]] | [[Seán Ó Duibhir]] | 1991-09-17 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1979 | [[Íomhá:Luke O'Farrell (cropped).jpg|center|128px]] | [[Lúcás Ó Fearghaill]] | 1990-02-25 | | [[Mainistir na Corann]] |- | style='text-align:right'| 1980 | | [[Roibeard Ó Sé]] | 1990-07-20 | | [[Carraig Uí Leighin]] |- | style='text-align:right'| 1981 | | [[Nioclás Mac Uaid]] | 1989-06-12 | | [[Eifinn]] |- | style='text-align:right'| 1982 | | [[Shane Ó Carthaigh]] | 1994-09-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1983 | [[Íomhá:Hozier Troubadour West Hollywood.jpg|center|128px]] | [[Hozier]] | 1990-03-17 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 1984 | | [[Marc Mac Aodh]] | 1990-08-22 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1985 | | [[James O'Donoghue]] | 1990-06-19 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 1986 | | [[Pádraig Breathnach]] | 1992-03-12 | | [[Tulach Ruáin]] |- | style='text-align:right'| 1987 | | [[Pól Ó Mainnín]] | 1993-05-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1988 | | [[Eímear Noone]] | 1970s | | [[Cill Chonaill]] |- | style='text-align:right'| 1989 | | [[Máel Sechnaill mac Máele Ruanaid]] | | 862 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 1990 | [[Íomhá:Sean-canney-3.jpg|center|128px]] | [[Seán Canney]] | 1960-04-06 | | ''[[:d:Q4882077|Béal Chláir]]'' |- | style='text-align:right'| 1991 | [[Íomhá:Dublin footballer Jonny Cooper at the RDS Arena cropped.jpg|center|128px]] | [[Seán Cúipéir]] | 1989-11-04 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1992 | | [[John Kennedy (peileadóir)]] | 20th century | | ''[[:d:Q55437286|Eas Daoi]]'' |- | style='text-align:right'| 1993 | [[Íomhá:Odhranmacniallais cropped.jpg|center|128px]] | [[Odhrán Mac Niallais]] | 1992-08-12 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1994 | [[Íomhá:Jack McCaffrey (2013).jpg|center|128px]] | [[Seán Mac Gafraidh (peileadóir)|Seán Mac Gafraidh]] | 1993-10-19 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 1995 | [[Íomhá:Neil Mc Gee Donegal GAA.png|center|128px]] | [[Niall Mac Aoidh]] | 1985-11-13 | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 1996 | | [[Conor McManus]] | | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 1997 | [[Íomhá:Brendan McCahey live performance 2014-07-14 20-23.jpg|center|128px]] | [[Brendan McCahey]] | 1976 | | ''[[:d:Q4319146|Machaire Cluana]]'' |- | style='text-align:right'| 1998 | | [[Séamus de Barra]] | 1990-06-29 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 1999 | | [[Rós Ní Mhaonaigh]] | 1740 | 1798 | [[Contae na Mí]] |- | style='text-align:right'| 2000 | [[Íomhá:Grace O'Sullivan.jpg|center|128px]] | [[Grace O'Sullivan|Grace O’Sullivan]] | 1962-03-08 | | [[Trá Mhór]] |- | style='text-align:right'| 2001 | | [[Déin Mac Concharraige]] | 1990-02-26 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2002 | | [[Stephen Walsh]] | 1985-12-20 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2003 | | [[Ailéin Ó Ceadagáin]] | 1993-05-17 | | [[Dúglas]] |- | style='text-align:right'| 2004 | [[Íomhá:Lynn Boylan (Lynn Ní Bhaoigheallain).jpg|center|128px]] | [[Lynn Boylan]] | 1976-11-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2005 | [[Íomhá:Damien Cahalane cropped.jpg|center|128px]] | [[Damien Cahalane]] | 1992-08-10 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2006 | [[Íomhá:Ruth Coppinger.jpg|center|128px]] | [[Ruth Coppinger]] | 1967-04-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2007 | | [[Áistín Ó Gliasáin]] | 1995-06-27 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2008 | [[Íomhá:Gabrielle McFadden.jpg|center|128px]] | [[Gabrielle McFadden]] | 1967-04-09 | | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 2009 | [[Íomhá:Liadh Ní Riada MLA Oct 2018 (close cropped).jpg|center|128px]] | [[Liadh Ní Riada]] | 1966-11-28 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2010 | [[Íomhá:Roderic O'Gorman.jpg|center|128px]] | [[Roderic O’Gorman]] | 1982-12-12 | | [[Mullach Eadrad]] |- | style='text-align:right'| 2011 | [[Íomhá:Edith Anne Stoney.jpg|center|128px]] | [[Edith Anne Stoney]] | 1869-01-06 | 1938-06-25 | [[Droichead na Dothra]] |- | style='text-align:right'| 2012 | | [[Joseph Cooper Walker]] | 1761 | 1810-04-12 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2013 | | [[Seán Mac Mathúna]] | 1936 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2014 | [[Íomhá:Donall o healai 2020 1.jpg|center|128px]] | [[Dónall Ó Héalaí]] | 1987 | | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 2015 | [[Íomhá:Portrait of John D’Alton P6048.jpg|center|128px]] | [[John D'Alton (staraí)|John D'Alton]] | 1792 | 1867 | [[Contae na hIarmhí]] |- | style='text-align:right'| 2016 | | [[Killian Burke]] | 1993-01-09 | | [[Mainistir na Corann]] |- | style='text-align:right'| 2017 | | [[Lee Chin]] | 1992-10-08 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 2018 | [[Íomhá:Brian Lawton (hurler).jpg|center|128px]] | [[Brian Ó Lachtnáin]] | 1992-12-09 | | [[Baile na Martra]] |- | style='text-align:right'| 2019 | | [[Rónán Ó Meachair]] | 1995-11-09 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 2020 | [[Íomhá:Sarah Greene at Abbey Theatre Noble Call.jpg|center|128px]] | [[Sarah Greene]] | 1984-07-21 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2021 | | [[Peter Charleton]] | 1956-03-27 | | [[Caisleán Cnucha]] |- | style='text-align:right'| 2022 | | [[Seosamh Ó hOldáin]] | 1990-07-02 | | [[Baile Héil]] |- | style='text-align:right'| 2023 | [[Íomhá:2022-08-18 European Championships 2022 – Men's 400 Metres Hurdles by Sandro Halank–014.jpg|center|128px]] | [[Thomas Barr]] | 1992-07-24 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2024 | | [[Christina Noble]] | 1944-12-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2025 | | [[Seán Breathnach]] | 1993 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2026 | [[Íomhá:Paul O'Donovan 2016.jpg|center|128px]] | [[Paul O'Donovan]] | 1994-04-19 | | ''[[:d:Q104297150|An Lisín]]'' |- | style='text-align:right'| 2027 | [[Íomhá:Arthur Guinness II.png|center|128px]] | [[Arthur Hart Guinness]] | 1768 | 1855 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2028 | [[Íomhá:Bregenz- Subsidiarityconference-Gerard P Craughwell-01a.jpg|center|128px]] | [[Gerard Craughwell]] | 1953-11-22 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2029 | [[Íomhá:Michael Fitzmaurice.jpg|center|128px]] | [[Michael Fitzmaurice]] | 1969-09-18 | | [[Glinsce, Contae na Gaillimhe (Béal Átha Mó)|Glinsce]] |- | style='text-align:right'| 2030 | | [[Sara Berkeley]] | 1967 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2031 | | [[Hugh McFadden]] | | | [[Leitir Ceanainn]] |- | style='text-align:right'| 2032 | | [[Sarah Mary Fitton]] | 1796 | 1874-03-30 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2033 | [[Íomhá:Mary O'Donovan Rossa.png|center|128px]] | [[Mary Jane O’Donovan Rossa|Mary O'Donovan Rossa]] | 1845-01-27 | 1916-08-18<br/>1916-08-17 | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 2034 | [[Íomhá:Portrait of Thomas James Mulvany .PNG|center|128px]] | [[Thomas James Mulvany]] | 1779 | 1845-02-27 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2035 | [[Íomhá:Nóirín O'Sullivan, Dublin, 2023.jpg|center|128px]] | [[Nóirín O'Sullivan]] | 1960-11-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2036 | | [[William Haliday]] | 1788 | 1812 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2037 | | [[Áine Ní Fhoghludha]] | 1880-11-10 | 1932-04-14 | ''[[:d:Q104319641|An Móta]]'' |- | style='text-align:right'| 2038 | | [[Patrick Ganly]] | 1809 | 1899 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2039 | [[Íomhá:Robert murphy Irish mathematician.png|center|128px]] | [[Robert Murphy]] | 1806 | 1843-03-12 | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 2040 | | [[William Kirby Sullivan]] | 1821 | 1890 | [[An Druipseach]] |- | style='text-align:right'| 2041 | [[Íomhá:20150513 ESC 2015 Molly Sterling 5070.jpg|center|128px]] | [[Molly Sterling]] | 1998-03-08 | | [[Pocán]] |- | style='text-align:right'| 2042 | [[Íomhá:Gavin Duffy.jpg|center|128px]] | [[Gavin Duffy]] | 1960-04-29 | | [[Cill Dara]] |- | style='text-align:right'| 2043 | | [[Seán Mac Craith]] | 1994-07-28 | | [[Luachma]] |- | style='text-align:right'| 2044 | [[Íomhá:Énna Mac Murchada (Bodleian Library MS Rawlinson B 503, folio 36r).jpg|center|128px]] | [[Éanna Mac Murchadha|Enna mac Donnchada Mac Murchada]] | | 1126 | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 2045 | | [[Conchobar Ua Briain|Conchúr Ó Briain]] | | 1142 | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 2046 | [[Íomhá:Gavin James Piknik i Parken 2017 (164342).jpg|center|128px]] | [[Gavin James]] | 1991-07-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2047 | | [[Mary Swanzy]] | 1882 | 1978 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2048 | | [[Seosamh Laoide]] | 1865-05-24 | 1939-09-21 | [[Raghnallach]] |- | style='text-align:right'| 2049 | [[Íomhá:Bríd Smith.jpg|center|128px]] | [[Bríd Smith]] | 1961-09-18 | | [[Ráth Fearnáin]] |- | style='text-align:right'| 2050 | [[Íomhá:Áine Ní Ghlinn.jpg|center|128px]] | [[Áine Ní Ghlinn]] | 1955 | | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 2051 | | [[Lucy O'Byrne]] | 1991<br/>1992 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2052 | | [[Robert Francis Ruttledge]] | 1899-09-11 | 2002-01-12 | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 2053 | [[Íomhá:Gerard Barrett at DIFF 2015.jpg|center|128px]] | [[Gerard Barrett]] | 1987-07-05 | | [[Áth an tSléibhe]] |- | style='text-align:right'| 2054 | | [[Máirin de Valéra]] | 1912-04-12 | 1984-08-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2055 | | [[Dúnmharú Declan Flynn|Declan Flynn]] | 1951 | 1982-09-09 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2056 | | [[Barra Ó hAonghusa|Barry Hennessy]] | 1989-10-14 | | [[Cill Mocheallóg]] |- | style='text-align:right'| 2057 | | [[Fanny Currey]] | 1848-05-30 | 1917-03-30 | ''[[:d:Q2368947|Caisleán Leasa Móire]]'' |- | style='text-align:right'| 2058 | [[Íomhá:Jacksepticeye by Gage Skidmore.jpg|center|128px]] | [[Jacksepticeye]] | 1990-02-07 | | [[An Clochán (Contae Uíbh Fhailí)|An Clochán]] |- | style='text-align:right'| 2059 | | [[Catherine Isabella Osborne]] | 1818-06-30 | 1880-06-21 | ''[[:d:Q57272913|Teach Newtown Anner]]'' |- | style='text-align:right'| 2060 | | [[Colm Ó Ceallaigh]] | 1928 | 2017 | [[Camas]] |- | style='text-align:right'| 2061 | | [[Seán Ua Cearnaigh]] | 1933-06-13 | 2020-10-26 | [[Contae Thiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 2062 | | [[Cian Ó Loingsigh|Cian Lynch]] | 1996-01-03 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2063 | | [[Daithí Mac Braoin]] | 1985-09-20 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2064 | | [[Daithí Ó Riada (Luimneach)|David Reidy]] | 1993 | | [[An tÁth Leacach]] |- | style='text-align:right'| 2065 | | [[Déaglán hAnnáin]] | 1992-11 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2066 | | [[Gréacháin Ó Maolchathaigh]] | 1990-06-02 | | [[Cill Mocheallóg]] |- | style='text-align:right'| 2067 | | [[Kim Hayden]] | | | [[An Caisleán Nua, Contae Chill Mhantáin|An Caisleán Nua]] |- | style='text-align:right'| 2068 | | [[Morgan Jageurs]] | 1862 | 1932-04-28 | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 2069 | | [[Peter Morgan Jaguers]] | 1862 | 1932 | [[Tulach Mhór]] |- | style='text-align:right'| 2070 | | [[Nollaig Ní Laoire]] | 1989 | | [[Ráth Chairn]] |- | style='text-align:right'| 2071 | | [[Seán Ó Lúing]] | 1917-05-16 | 2000-02-10 | [[Baile an Fheirtéaraigh]] |- | style='text-align:right'| 2072 | | [[Fionntán Mac Aodha Bhuí]] | 1924 | 2012 | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 2073 | | [[Páidí Ó Briain]] | 1989-09-05 | | [[Cill Mocheallóg]] |- | style='text-align:right'| 2074 | | [[Pól de Brún]] | 1989-09-21 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2075 | | [[Risteard Mac Cárthaigh]] | 1988 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2076 | | [[Tadhg Ó Scanaill (aisteoir)|Tadhg Ó Scanaill]] | 1883-05-09 | 1967-01-18 | [[Baile Bhuirne]] |- | style='text-align:right'| 2077 | | [[Tadhg Ó Scanaill (múinteoir)|Tadhg Ó Scanaill]] | 1870 | 1939-08-20 | ''[[:d:Q65557130|An Inse Mhór]]'' |- | style='text-align:right'| 2078 | | [[Seánie O'Brien]] | | 1988 | [[Tobar Phádraig]] |- | style='text-align:right'| 2079 | | [[Máire Ní Shúilleabháin]] | 1884-02-02 | 1914-07-14 | [[Sráid na Cathrach]] |- | style='text-align:right'| 2080 | | [[Séamus Ó hÍcí]] | 1988 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2081 | | [[Séamus Ó Riain]] | 1987-04-07 | | [[Garraí Uí Spealáin]] |- | style='text-align:right'| 2082 | | [[Mícheál Ó Tiománaidhe|Micheál Ó Tiománaidhe]] | 1853-09-20 | 1940-03-07 | ''[[:d:Q104331267|An Cartún Dubh]]'' |- | style='text-align:right'| 2083 | | [[Uáin Mac Conmara]] | 1986-06-11 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2084 | | [[Patrick Donoghue]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2085 | [[Íomhá:Claire Hanna.JPG|center|128px]] | [[Claire Hanna]] | 1980-06-19 | | [[Conamara]] |- | style='text-align:right'| 2086 | | [[Moyra Barry]] | 1886 | 1960-02-02 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2087 | [[Íomhá:Susan McKenna-Lawlor Suggested That We In Ireland Should Build Our Own Rocket (Inspirefest 2015)---105769 (18976188652) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Susan McKenna-Lawlor]] | 1935-03-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2088 | [[Íomhá:Rut Brandt by Stuart Mentiply.jpg|center|128px]] | [[Ruth Brandt]] | 1936-06-22 | 1989-08-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2089 | | [[Conchúir Mac Domhnall]] | 1995-09-22 | | [[Guaire]] |- | style='text-align:right'| 2090 | | [[Cormac Ó Murchú]] | 1993-04-21 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 2091 | | [[Dorothy Blackham]] | 1896-03-01 | 1975-09-03 | [[Ráth Maonais]] |- | style='text-align:right'| 2092 | | [[Seán Mac Beinéid]] | 1996-12-05 | | [[Baile na Sagart]] |- | style='text-align:right'| 2093 | | [[Stiofán Mac Beinéid]] | 1995-10-08 | | [[Baile na Sagart]] |- | style='text-align:right'| 2094 | | [[Pádraig Ó Corráin|Padraig Ó Corráin]] | 1996-03-02 | | [[Dún Garbhán]] |- | style='text-align:right'| 2095 | [[Íomhá:Noel Rock.jpg|center|128px]] | [[Noel Rock]] | 1987-11-11 | | [[Baile Munna]] |- | style='text-align:right'| 2096 | | [[Séamus Ó Cinnéide]] | 1993-06-26 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 2097 | | [[Rónán Ó Loingsigh]] | 1996 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2098 | [[Íomhá:Cathal Mannion (cropped).jpg|center|128px]] | [[Cathal Ó Mainnín]] | 1994-10-22 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 2099 | | [[Tomás Ó Muireasa|Tom Morrissey]] | 1996-05-29 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2100 | | [[Neilí Ní Bhriain]] | 1864-06-04 | 1925-04-01 | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 2101 | | [[Tadhg de Búrca]] | 1994-09-19 | | [[Clais Mhór]] |- | style='text-align:right'| 2102 | | [[William Ganly]] | 1855 | 1926-02-20 | [[Inis Mór, Árainn|Inis Mór]] |- | style='text-align:right'| 2103 | | [[Edward Hayes]] | 1810<br/>1814 | 1870-11-12 | [[Contae Laoise]]<br/>[[Garraí Eoin]] |- | style='text-align:right'| 2104 | [[Íomhá:William Henry Gregory Vanity Fair 30 December 1871.jpg|center|128px]] | [[William Henry Gregory]] | 1817-07-12<br/>1817-06-13 | 1892-03-06 | [[Caisleán Bhaile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2105 | [[Íomhá:Gearóid McInerney (2014).jpg|center|128px]] | [[Gearóid Mac an Airchinnigh]] | 1990-09-24 | | [[Órán Mór]] |- | style='text-align:right'| 2106 | [[Íomhá:2019 London Marathon IMG 9029 (32788526567).jpg|center|128px]] | [[Sinéad Diver]] | 1977-02-17 | | [[Béal an Mhuirthead]] |- | style='text-align:right'| 2107 | [[Íomhá:Daithí Burke cropped.jpg|center|128px]] | [[Daithí de Búrca]] | 1992-11-16 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2108 | | [[Brían Ó Fiannachta]] | 1993-03-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2109 | | [[Seán Ó Caoilte]] | 1993-01-10 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2110 | [[Íomhá:Conor Whelan cropped.jpg|center|128px]] | [[Conchúir Ó Faoláin]] | 1996-10-31 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2111 | | [[Roibeard Ó Leannáin]] | 1993 | | [[Droichead Binéid]] |- | style='text-align:right'| 2112 | [[Íomhá:John Hanbury and Jonjo Farrell.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó hAnmhuire]] | 1993-05-13 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2113 | [[Íomhá:Jason Flynn (2015).jpg|center|128px]] | [[Iasón Ó Floinn]] | 1994-11-16 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2114 | [[Íomhá:Pádraic Mannion(cropped).jpg|center|128px]] | [[Pádraic Ó Mainnín]] | 1993-03-06 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 2115 | | [[Louise O'Neill]] | 1985-02-24 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2116 | [[Íomhá:Shelly mcnamara 2013.jpg|center|128px]] | [[Shelley McNamara]] | 1952 | | [[Lios Dúin Bhearna]] |- | style='text-align:right'| 2117 | | [[Pádraic Breathnach]] | 1942-07-12 | | [[Maigh Cuilinn]] |- | style='text-align:right'| 2118 | [[Íomhá:Cllr Cormac Devlin Hi Res.jpg|center|128px]] | [[Cormac Devlin]] | 1980-08-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2119 | [[Íomhá:Sportsfile (Web Summit) (22554473410) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Paddy Cosgrave]] | 1983-03-19 | | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 2120 | [[Íomhá:Katie McCabe Republic of Ireland mix zone 2020-03-05 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Katie McCabe]] | 1995-09-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2121 | | [[Gerard Hogan]] | 1964-12-23<br/>1958 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 2122 | | [[Eoghan Ó Siadhail]] | 1584 | 1650-06-21 | [[Contae na hIarmhí]] |- | style='text-align:right'| 2123 | [[Íomhá:Catherine Martin TD.jpg|center|128px]] | [[Catherine Martin]] | 1972-09-30 | | [[Muineachán]] |- | style='text-align:right'| 2124 | [[Íomhá:Gino Kenny.jpg|center|128px]] | [[Gino Kenny]] | 1972-06-25 | | [[Cluain Dolcáin]] |- | style='text-align:right'| 2125 | [[Íomhá:Imelda Munster 2015.jpg|center|128px]] | [[Imelda Munster]] | 1968-02-24 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 2126 | [[Íomhá:Shane Cassells (official portrait).jpg|center|128px]] | [[Shane Cassells]] | 1971-03-26 | | [[An Uaimh]] |- | style='text-align:right'| 2127 | [[Íomhá:Kathleen Funchion 2015.jpg|center|128px]] | [[Kathleen Funchion]] | 1981-04-22 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2128 | [[Íomhá:Michael Harty.jpg|center|128px]] | [[Michael Harty]] | 1955-04-07 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2129 | [[Íomhá:Frank O'Rourke.jpg|center|128px]] | [[Frank O'Rourke]] | 1969-06-11 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 2130 | [[Íomhá:Maria Bailey TD.jpg|center|128px]] | [[Maria Bailey]] | 1976-04-10 | | [[Deilginis]] |- | style='text-align:right'| 2131 | [[Íomhá:John Brady 2015.jpg|center|128px]] | [[John Brady]] | 1973-07-28 | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 2132 | [[Íomhá:John Brassil.jpg|center|128px]] | [[John Brassil]] | 1963-05-16 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2133 | [[Íomhá:Declan Breathnach 2016 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Declan Breathnach]] | 1959-06-01 | | [[Droichead an Chnoic]] |- | style='text-align:right'| 2134 | [[Íomhá:Colm Brophy 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Colm Brophy]] | 1973-01-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2135 | [[Íomhá:James Browne politician.jpg|center|128px]] | [[James Browne]] | 1975-10-15 | | [[Inis Córthaidh]] |- | style='text-align:right'| 2136 | [[Íomhá:Pat Buckley 2016.jpg|center|128px]] | [[Pat Buckley]] | 1968-07-13 | | [[Mainistir na Corann]] |- | style='text-align:right'| 2137 | [[Íomhá:Peter Burke 2025 South Boston St. Patrick's Day Breakfast 54397908242 1.jpg|center|128px]] | [[Peter Burke]] | 1982-10-22 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 2138 | [[Íomhá:Mary Butler.jpg|center|128px]] | [[Mary Butler]] | 1963-01-27 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2139 | [[Íomhá:Jackie Cahill.jpg|center|128px]] | [[Jackie Cahill]] | 1957-08-05 | | [[Dúrlas Éile|Durlas]] |- | style='text-align:right'| 2140 | [[Íomhá:Pat Casey.jpg|center|128px]] | [[Pat Casey]] | 1962-03-11 | | [[An Láithreach]] |- | style='text-align:right'| 2141 | [[Íomhá:Lisa Chambers (official portrait).jpg|center|128px]] | [[Lisa Chambers]] | 1986-08-24 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 2142 | [[Íomhá:Jack Chambers (polaiteoir).jpg|center|128px]] | [[Jack Chambers]] | 1990-11-21 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2143 | [[Íomhá:Michael Collins politician.jpg|center|128px]] | [[Michael Collins (polaiteoir)|Michael Collins]] | 1958-07-15 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2144 | [[Íomhá:Danny Healy-Rae.jpg|center|128px]] | [[Danny Healy-Rae]] | 1954-07-16 | | [[Cill Gharbháin, Contae Chiarraí|Cill Gharbháin]] |- | style='text-align:right'| 2145 | [[Íomhá:Martin Kenny 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Martin Kenny]] | 1971-10-01 | | [[Sligeach]] |- | style='text-align:right'| 2146 | [[Íomhá:John Lahart.jpg|center|128px]] | [[John Lahart]] | 1960-10-08 | | [[Baile Uí Ruáin]] |- | style='text-align:right'| 2147 | [[Íomhá:James Lawless TD.jpg|center|128px]] | [[James Lawless]] | 1976-08-19 | | [[Guaire]] |- | style='text-align:right'| 2148 | [[Íomhá:Josepha Madigan.jpg|center|128px]] | [[Josepha Madigan]] | 1970-05-21 | | [[Carraig an tSionnaigh]] |- | style='text-align:right'| 2149 | [[Íomhá:Denise Mitchell 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Denise Mitchell]] | 1976-11-22 | | [[An Chúlóg]] |- | style='text-align:right'| 2150 | [[Íomhá:Kevin Boxer Moran.jpg|center|128px]] | [[Kevin Moran (polaiteoir)|Kevin Moran]] | 1963-05-12 | | [[Baile Átha Luain]] |- | style='text-align:right'| 2151 | [[Íomhá:Aindrias Moynihan.jpg|center|128px]] | [[Aindrias Moynihan]] | 1967-10-17 | | [[Maigh Chromtha]] |- | style='text-align:right'| 2152 | [[Íomhá:Margaret Murphy O'Mahony 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Margaret Murphy O'Mahony]] | 1969-10-07 | | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 2153 | [[Íomhá:Eugene Murphy.jpg|center|128px]] | [[Eugene Murphy]] | 1965-08-26 | | ''[[:d:Q1124843|Mainistir na Búille]]'' |- | style='text-align:right'| 2154 | [[Íomhá:Tom Neville 2016.png|center|128px]] | [[Tom Neville (polaiteoir)|Tom Neville]] | 1975-09-25 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2155 | [[Íomhá:Carol Nolan 2015.jpg|center|128px]] | [[Carol Nolan]] | 1978-05-23 | | [[Baile Mhic Ádaim]] |- | style='text-align:right'| 2156 | [[Íomhá:Jim O'Callaghan.jpg|center|128px]] | [[Jim O'Callaghan]] | 1968-01-05 | | [[Carraig an tSionnaigh]] |- | style='text-align:right'| 2157 | [[Íomhá:Kate O'Connell in 2014.jpg|center|128px]] | [[Kate O'Connell]] | 1980-01-03 | | [[Cill Bheagáin]] |- | style='text-align:right'| 2158 | [[Íomhá:Kevin O'Keeffe.jpg|center|128px]] | [[Kevin O'Keeffe]] | 1964-03-09 | | [[Mala]] |- | style='text-align:right'| 2159 | [[Íomhá:Donnchadh Ó Laoghaire 2014.jpg|center|128px]] | [[Donnchadh Ó Laoghaire (polaiteoir)|Donnchadh Ó Laoghaire]] | 1989-06-14 | | ''[[:d:Q17104710|An Tóchar]]'' |- | style='text-align:right'| 2160 | [[Íomhá:Fiona O Loughlin 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Fiona O'Loughlin]] | 1965-09-08 | | [[Ráth Iomgháin]] |- | style='text-align:right'| 2161 | [[Íomhá:Louise O'Reilly TD (32890052618) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Louise O'Reilly]] | 1973-09-27 | | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 2162 | [[Íomhá:Anne Rabbitte.jpg|center|128px]] | [[Anne Rabbitte]] | 1970-04-11 | | [[Port Omna]] |- | style='text-align:right'| 2163 | [[Íomhá:Niamh Smyth (portrait).jpg|center|128px]] | [[Niamh Smyth]] | 1972-04-19 | | [[Muinchille]] |- | style='text-align:right'| 2164 | | [[Julia Grenan]] | 1883-07-02 | 1972-01-06 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2165 | [[Íomhá:Sabina Higgins.jpg|center|128px]] | [[Sabina Higgins]] | 1944-05-07 | | [[Baile an Daighin, Contae Mhaigh Eo|Baile an Daighin]] |- | style='text-align:right'| 2166 | [[Íomhá:Cian O'Callaghan 2020.jpg|center|128px]] | [[Cian O’Callaghan]] | 1979-05-10<br/>1979-05-07 | | [[Cill Fhionntain]] |- | style='text-align:right'| 2167 | | [[Vincent Barry]] | 1908 | 1975 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2168 | [[Íomhá:N McBride 1900.jpg|center|128px]] | [[Niall Mac Giolla Bhrighde]] | 1861 | 1942 | ''[[:d:Q104349864|Faiche Mhór]]'' |- | style='text-align:right'| 2169 | | [[Seán Mac Giobúin]] | 1992-09-21 | | [[Áth Dara]] |- | style='text-align:right'| 2170 | [[Íomhá:Lynn Ruane TD.jpg|center|128px]] | [[Lynn Ruane]] | 1984-10-20 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 2171 | [[Íomhá:Dee Forbes 2015 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Dee Forbes]] | 1967-02 | | [[Drom Dhá Liag]] |- | style='text-align:right'| 2172 | [[Íomhá:Alice-Mary Higgins.jpg|center|128px]] | [[Alice Mary Higgins]] | 1975-06-17 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2173 | | [[Michael Lawson]] | 1997 | | [[Cúil Darach]] |- | style='text-align:right'| 2174 | [[Íomhá:Fintan Warfield 2015.jpg|center|128px]] | [[Fintan Warfield]] | 1992-03-16 | | [[Crois Araild]] |- | style='text-align:right'| 2175 | [[Íomhá:Tim Lombard.jpg|center|128px]] | [[Tim Lombard]] | 1976-02-17 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 2176 | [[Íomhá:Jennifer Murnane O'Connor.jpg|center|128px]] | [[Jennifer Murnane-O'Connor]] | 1966-05-24 | | [[Contae Cheatharlach]] |- | style='text-align:right'| 2177 | [[Íomhá:Robbie Gallagher 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Robbie Gallagher]] | 1968-02-19 | | ''[[:d:Q2404974|An Tearmann]]'' |- | style='text-align:right'| 2178 | [[Íomhá:Aidan Davitt.jpg|center|128px]] | [[Aidan Davitt]] | 1978-10-13 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 2179 | [[Íomhá:Gerry Horkan.jpg|center|128px]] | [[Gerry Horkan]] | 1961-07-22 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2180 | [[Íomhá:Maura Hopkins.jpg|center|128px]] | [[Maura Hopkins]] | 1984-05-25 | | [[Bealach an Doirín]] |- | style='text-align:right'| 2181 | [[Íomhá:Conor cleary.jpg|center|128px]] | [[Conor Cleary]] | 1994 | | [[Sráid na Cathrach]] |- | style='text-align:right'| 2182 | [[Íomhá:Gary O'Donovan 2016.jpg|center|128px]] | [[Gary O'Donovan]] | 1992-12-30 | | [[An Sciobairín]] |- | style='text-align:right'| 2183 | | [[Aron Ó Seanachair]] | 1997 | | [[Sionainn (baile)|Sionainn]] |- | style='text-align:right'| 2184 | [[Íomhá:Victor Boyhan 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Victor Boyhan]] | 1961-04-30 | | [[Dún Laoghaire]] |- | style='text-align:right'| 2185 | [[Íomhá:Rose Conway-Walsh (2024) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Rose Conway-Walsh]] | 1969-10-13 | | [[Béal an Mhuirthead]] |- | style='text-align:right'| 2186 | [[Íomhá:Maria Byrne 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Maria Byrne]] | 1967-11-27 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2187 | [[Íomhá:Lorraine Clifford-Lee.jpg|center|128px]] | [[Lorraine Clifford-Lee]] | 1972-07-24 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2188 | [[Íomhá:Máire Devine 2015.jpg|center|128px]] | [[Máire Devine]] | 1972-09-07 | | [[Na Saoirsí]] |- | style='text-align:right'| 2189 | [[Íomhá:Paul Gavan 2016.jpg|center|128px]] | [[Paul Gavan]] | 1965-11-29 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2190 | [[Íomhá:Keith Swanick.jpg|center|128px]] | [[Keith Swanick]] | 1974-07-12 | | [[An Caisleán Riabhach]] |- | style='text-align:right'| 2191 | [[Íomhá:Neale Richmond 2016.jpg|center|128px]] | [[Neale Richmond]] | 1983-03-15 | | [[Baile an tSaoir]] |- | style='text-align:right'| 2192 | [[Íomhá:Catherine Ardagh.jpg|center|128px]] | [[Catherine Ardagh]] | 1982-09-20 | | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 2193 | | [[Michael O'Higgins]] | 1917-11-01 | 2005-03-09 | [[Teach Srafáin]] |- | style='text-align:right'| 2194 | | [[Brigid Hogan-O'Higgins]] | 1932-03-10 | 2022-11-02 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 2195 | [[Íomhá:Colette Kelleher.jpg|center|128px]] | [[Colette Kelleher]] | 1960-10-09 | | [[Maigh Chromtha]] |- | style='text-align:right'| 2196 | [[Íomhá:Billy Lawless.jpg|center|128px]] | [[Billy Lawless]] | 1951-07-04 | 2024-11-08 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2197 | [[Íomhá:Pádraig Ó Céidigh.jpg|center|128px]] | [[Pádraig Ó Céidigh]] | 1957-01-02 | | [[Conamara]] |- | style='text-align:right'| 2198 | | [[Seán de Brún]] | 1993 | | ''[[:d:Q28232598|Baile Uí Aodha, Contae an Chláir]]'' |- | style='text-align:right'| 2199 | [[Íomhá:Anne Maria Waters.jpg|center|128px]] | [[Anne Marie Waters]] | 1977-08-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2200 | | [[Daithí Ó Riada (An Clár)]] | 1993 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 2201 | | [[Diarmaid Ó Broin]] | 1994 | | [[Tobar Phádraig]] |- | style='text-align:right'| 2202 | | [[James Toher]] | 1993 | | [[Baile Átha Troim]] |- | style='text-align:right'| 2203 | [[Íomhá:Paul Daly.jpg|center|128px]] | [[Paul Daly]] | 1958-01-19 | | [[Cill Bheagáin]] |- | style='text-align:right'| 2204 | [[Íomhá:John Dolan politician.jpg|center|128px]] | [[John Dolan]] | 1956-01-13 | | [[Tiobraid Árann (baile)|Tiobraid Árann]] |- | style='text-align:right'| 2205 | [[Íomhá:JoanFreemanPetaHousePressPack.jpg|center|128px]] | [[Joan Freeman]] | 1958-04-02 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2206 | | [[Dónall Mac Cormaic]] | 1993-01-28 | | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 2207 | | [[Thomas de Vere Coneys]] | 1804 | 1851-12-28 | [[Contae na Gaillimhe]] |- | style='text-align:right'| 2208 | | [[Séamas Ó Dubhghaill]] | 1855-07-25 | 1929-05-30 | ''[[:d:Q104306937|Cúil Éanaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 2209 | | [[Seosamh Ó Tórna]] | 1888-08-02 | 1967-04-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2210 | | [[Peadar Bairéad]] | | 2019 | [[Iorras]] |- | style='text-align:right'| 2211 | | [[Siobhán Ní Shúilleabháin]] | 1928-08-31 | 2013-05-21 | [[Baile an Fheirtéaraigh]] |- | style='text-align:right'| 2212 | | [[Barra de Nais|Barry Nash]] | 1996-12-31 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2213 | | [[Seán Mac Clochaire]] | 1997-08-25 | | [[Dúglas]] |- | style='text-align:right'| 2214 | | [[Moya Llewelyn Davies]] | 1881-03-25 | 1943-09-28 | [[An Charraig Dhubh]] |- | style='text-align:right'| 2215 | | [[Liam de Bluinsín]] | 1996 | | [[Droichead Binéid]] |- | style='text-align:right'| 2216 | | [[Damien Ó Ciaragáin]] | 1994-01-11 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2217 | [[Íomhá:Adrian Tuohy (cropped).jpg|center|128px]] | [[Adrian Ó Tuathaigh]] | 1993-05-14 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2218 | | [[Siobhán McSweeney]] | 1979-12-27 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 2219 | | [[Charles Dawson]] | 1842 | 1917 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2220 | | [[Nancy Corrigan]] | 1912-06-21 | 1983 | [[Acaill]] |- | style='text-align:right'| 2221 | | [[Jemma Redmond]] | 1978-03-16 | 2016-08-16 | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 2222 | | [[Margaret Dobbs]] | 1871-11-19 | 1962-01-02 | [[Contae Aontroma]]<br/>[[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2223 | | [[Jamie Barron]] | 1993 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2224 | [[Íomhá:Women in Mathematics Day 2018 13.jpg|center|128px]] | [[Sheila Tinney]] | 1918-01-15 | 2010-03-27 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2225 | | [[Austin Carroll]] | 1835<br/>1835-02-23 | 1909<br/>1909-11-29 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 2226 | [[Íomhá:Enda O'Coineen (5).jpg|center|128px]] | [[Enda Ó Coinnín]] | 1955-01-01 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2227 | [[Íomhá:Brendan Murray RedCarpet Kyiv 2017.jpg|center|128px]] | [[Brendan Murray]] | 1996-11-16 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2228 | | [[Amybeth McNulty]] | 2001-11-07 | | [[Dún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 2229 | | [[David Byrne]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2230 | | [[Gearóid Ó hÉigeartaigh]] | 1994 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2231 | | [[Lúcás Miach]] | 1996-10-29 | | [[Baile Níos]] |- | style='text-align:right'| 2232 | | [[Aisling Ní Dhonnchadha]] | | | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 2233 | | [[Kathleen Watkins]] | 1934-10-17 | 2024-11-07 | [[Teach Sagard]] |- | style='text-align:right'| 2234 | | [[Rory Keenan]] | 1980-06-09 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2235 | | [[Donncha Ó Céileachair]] | 1918 | 1960 | [[Cúil Aodha]] |- | style='text-align:right'| 2236 | | [[Mary Elmes]] | 1908-05-05 | 2002-03-09 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2237 | | [[Matthew Hussey]] | 1942 | | [[An Chathair, Contae Thiobraid Árann|An Chathair]] |- | style='text-align:right'| 2238 | | [[Michael English]] | 1979-04-23 | | [[Díseart Diarmada]] |- | style='text-align:right'| 2239 | [[Íomhá:IVRLA 10443 Ó hEinirí.jpg|center|128px]] | [[Seán Ó hEinirí|Seán Ó hÉinirí]] | 1915-03-26 | 1998-07-26 | [[Cill Ghallagáin]] |- | style='text-align:right'| 2240 | | [[Colm Ó Spealáin]] | 1993-07-01 | | [[Caisleán Ó Liatháin]] |- | style='text-align:right'| 2241 | | [[Darragh Mac Giobúin]] | 1997-04-01 | | [[An Ráth, Contae Chorcaí|An Ráth]] |- | style='text-align:right'| 2242 | | [[Mícheál Ó Cathaláin]] | 1995-06-17 | | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 2243 | | [[Seán Mac Erlaine]] | 1976-07-30 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2244 | | [[Marc Ó Colmáin]] | 1997-12-23 | | [[An Bhlarna]] |- | style='text-align:right'| 2245 | | [[Déin Ó Brosnacháin]] | 1991-06-24 | | [[An Linn Dubh]] |- | style='text-align:right'| 2246 | | [[Roibeard Ó Floinn]] | 1997-11-07 | | [[An Gleanntán]] |- | style='text-align:right'| 2247 | [[Íomhá:Hayley Nolan Lewes FC Women 2 London City 3 14 02 2021-235 (50944207431) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Hayley Nolan]] | 1997-03-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2248 | | [[Barra Ó Cochláin]] | 1990 | | [[Baile Gunnair]] |- | style='text-align:right'| 2249 | | [[Darragh Ó Liatháin]] | 1997 | | [[Dún Garbhán]] |- | style='text-align:right'| 2250 | [[Íomhá:Caitriona Perry.jpg|center|128px]] | [[Caitríona Perry]] | 1980-03-15 | | [[Ráth Maonais]] |- | style='text-align:right'| 2251 | | [[Mac Shile Ó hAodha]] | 1998 | | [[Cill Díoma]] |- | style='text-align:right'| 2252 | | [[Seán Ó Finn]] | 1996-01-24 | | [[An Brú]] |- | style='text-align:right'| 2253 | | [[Aron Ó Giolláin]] | 1996 | | [[Tobar Phádraig]] |- | style='text-align:right'| 2254 | | [[Peadar Lamb]] | 1930 | 2017-09-01 | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2255 | | [[Nicola Coughlan]] | 1987-01-09 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2256 | | [[Conn Ó Ceallacháin]] | 1996 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2257 | | [[Eiric na Leamhna]] | 1994 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2258 | [[Íomhá:Mícheál Mac Donncha 2015.jpg|center|128px]] | [[Mícheál Mac Donncha]] | 1965-03-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2259 | [[Íomhá:Aaron Connolly 2023.jpg|center|128px]] | [[Aaron Connolly]] | 2000-01-28 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2260 | | [[Teresa Mannion]] | 1961 | | ''[[:d:Q20855530|Baile Gall]]'' |- | style='text-align:right'| 2261 | | [[Biddy White Lennon]] | 1945 | 2017-11-25 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2262 | | [[Robert William Alexander]] | 1905-11-21 | 1979-12-17 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2263 | | [[Seána Kerslake]] | 1992-10-21 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 2264 | | [[Keelin Shanley]] | 1968-08-24 | 2020-02-08 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2265 | [[Íomhá:Evanne Ní Chuilinn.png|center|128px]] | [[Evanne Ní Chuilinn]] | 1981 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2266 | | [[Domhnaill Ó Bearáin]] | 1928-02-28 | 2018-01-03 | [[Contae Átha Cliath Theas]] |- | style='text-align:right'| 2267 | | [[Seán Ó Donnchú]] | 1996-01-25 | | [[Inis Cara]] |- | style='text-align:right'| 2268 | | [[Tadhg Ó Mathúna]] | 1997-01-13 | | ''[[:d:Q7020800|Baile Nua Sheandroma]]'' |- | style='text-align:right'| 2269 | | [[Denise McCormack]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2270 | [[Íomhá:Kerry minor Capt, Fellow Fossa Man David Clifford.jpg|center|128px]] | [[David Clifford]] | 1999-01-22 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2271 | | [[Níall Ó Scolaí]] | 1994-04-19 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2272 | | [[Colm Basquel]] | 1996 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2273 | | [[Evan Mac Cumascaigh]] | 1998 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2274 | [[Íomhá:Tara Flynn.jpg|center|128px]] | [[Tara Flynn]] | | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 2275 | | [[Lúc Ó Scannláin]] | 1996-06-02 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2276 | | [[Risteard Ó Laocha]] | 1997-03-13 | | [[Inis Tíog]] |- | style='text-align:right'| 2277 | | [[Máirtín Ó Ceocháin]] | 1998-12-09 | | [[Tulach Ruáin]] |- | style='text-align:right'| 2278 | | [[Darren Ó Braonáin]] | 1996-11-13 | | [[Achadh Úr]] |- | style='text-align:right'| 2279 | | [[Pádraig Ó Loinn]] | 1996-12-02 | | [[Inis Tíog]] |- | style='text-align:right'| 2280 | | [[Pádraig Ó Duíginn]] | 1995-09-23 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2281 | | [[Catherine Corless]] | 1954 | | [[Tuaim]] |- | style='text-align:right'| 2282 | | [[Darach Ó Séaghdha]] | 20th century | | [[Ráth Fearnáin]] |- | style='text-align:right'| 2283 | | [[Cecilia Margaret Nairn]] | 1791 | 1857-06-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2284 | | [[Osgur Ó Ciardha]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2285 | | [[Victoria Coffey]] | 1911-09-16 | 1999-06-15 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2286 | [[Íomhá:Harriet Scott (footballer) Lewes FC Women 0 Birmingham City 0 21 08 2022-595 (52303311389).jpg|center|128px]] | [[Harriet Scott]] | 1993-02-10 | | [[Baile Coimín]]<br/>[[Reading, Berkshire|Reading]] |- | style='text-align:right'| 2287 | | [[Georgia Drummy]] | 2000-04-18 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2288 | | [[Sally Rooney]] | 1991-02-20 | | [[Caisleán an Bharraigh]] |- | style='text-align:right'| 2289 | | [[James Murnaghan]] | 1881 | 1973 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2290 | [[Íomhá:Rhasidat Adeleke at 400m women Final Budapest 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Rhasidat Adeleke]] | 2002-08-29 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2291 | | [[Adrian Breen]] | 1992-05-28 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2292 | | [[Brian Ó hÓgáin (Tiobraid Árann)|Brian Ó hÓgáin]] | 1996-07-09 | | [[Lothra]] |- | style='text-align:right'| 2293 | | [[Seán Ó Conchúir]] | 1998-10-01 | | [[Gleann Maghair]] |- | style='text-align:right'| 2294 | [[Íomhá:Maud Joynt at the School of Irish learning 1913.jpg|center|128px]] | [[Maud Joynt]] | 1868-03-07 | 1940-07-24 | [[Contae Ros Comáin]] |- | style='text-align:right'| 2295 | [[Íomhá:Leanne Kiernan Lewes FC Women 0 West Ham Utd Women 5 pre season 12 08 2018-758 (43300204544) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Leanne Kiernan]] | 1999-04-27 | | [[Coill an Chollaigh]] |- | style='text-align:right'| 2296 | | [[Margaret Grey Porter]] | | 1881 | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 2297 | | [[Risteard Inglis]] | 1995 | | [[Dún Bleisce]] |- | style='text-align:right'| 2298 | | [[Séamus Ó Flanagáin]] | 1997 | | ''[[:d:Q4494222|An Fheothanach]]'' |- | style='text-align:right'| 2299 | | [[Darragh Ó Donnabháin]] | 1995 | | ''[[:d:Q59726393|Úlla]]'' |- | style='text-align:right'| 2300 | | [[Grace O'Flanagan]] | 1989-04-07 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2301 | | [[Nicola Evans]] | 1990-01-17 | | [[Cluain Sceach]] |- | style='text-align:right'| 2302 | | [[Yvonne O'Byrne]] | 1992-01-02 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2303 | | [[Roisin Upton]] | 1994-04-01 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2304 | | [[Nicola Daly]] | 1988-04-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2305 | | [[Aifric Mac Aodha]] | 1979 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2306 | | [[Caitríona Ní Chléirchín]] | 1978 | | [[Scairbh na gCaorach]] |- | style='text-align:right'| 2307 | | [[Eleanor Knott]] | 1886-11-18 | 1975-01-04 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2308 | | [[Éanna Ó Muireasa]] | 1994 | | [[Droichead Binéid]] |- | style='text-align:right'| 2309 | | [[Dónall Ó Muireasa]] | 1993-04-20 | | [[Caisleán Uí Chonaill]] |- | style='text-align:right'| 2310 | | [[Pádraig Ó Riain (iománaí)|Pádraig Ó Riain]] | 1995 | | [[Dún Bleisce]] |- | style='text-align:right'| 2311 | | [[Clíodhna Ní Lionáin]] | | | [[Cúil Ghréine]] |- | style='text-align:right'| 2312 | | [[Bríd Ní Mhóráin]] | 1951 | | [[Áth Trasna]] |- | style='text-align:right'| 2313 | | [[Máire Ní Dhonnchadha Dhuibh]] | 1702 | 1795 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 2314 | | [[Mary Georgina Barton]] | 1861-04-03 | 1949-11-08 | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 2315 | | [[Claire O'Riordan]] | 1994-10-12 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2316 | [[Íomhá:Amber Barrett 20201011 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Amber Barrett]] | 1996-01-16 | | [[Baile na nGallóglach]] |- | style='text-align:right'| 2317 | | [[Rory Ó Beagáin]] | 1992-04-11 | | [[An Bhoth|Baile an Scotaigh]] |- | style='text-align:right'| 2318 | [[Íomhá:Pódio Olímpico (boxe, feminino) (cropped - Harrington).jpg|center|128px]] | [[Kellie Harrington]] | 1989-12-11 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2319 | | [[Donncha Ó Cróinín]] | 1919-12-08 | 1990-06-05 | [[Baile Mhic Íre]] |- | style='text-align:right'| 2320 | | [[Vicky Phelan]] | 1974-10-28 | 2022-11-14 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2321 | [[Íomhá:Jane Ni Dhulchaointigh.jpeg|center|128px]] | [[Jane Ní Dhulchaointigh]] | | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2322 | [[Íomhá:Meg Connery, circa 1920s.jpg|center|128px]] | [[Meg Connery]] | 1879 | 1956-12 | [[Cathair na Mart]] |- | style='text-align:right'| 2323 | | [[Brian Ó hEadhra]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2324 | | [[Niall Déiseach]] | 1994 | | ''[[:d:Q28232598|Baile Uí Aodha, Contae an Chláir]]'' |- | style='text-align:right'| 2325 | | [[Karen Byrne]] | 1992-05-30 | | [[Baile Formaid]] |- | style='text-align:right'| 2326 | | [[Marc Mac Eochaidh]] | 1998-09-09 | | [[Cill Síoláin]] |- | style='text-align:right'| 2327 | | [[John Nolan (damhsóir)|John Nolan]] | 1990-07-07 | | [[Cill Chainnigh]] |- | style='text-align:right'| 2328 | | [[Vincent Lambe]] | 1980-12-01 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2329 | | [[Patrick Smyth]] | 1824 | 1865-10-14 | [[Béal an Átha]] |- | style='text-align:right'| 2330 | | [[Máire Treasa Ní Dhubhghaill]] | | | [[Conamara]] |- | style='text-align:right'| 2331 | | [[Alan Dempsey]] | | | [[Contae Luimnigh]] |- | style='text-align:right'| 2332 | | [[Ben Troy]] | | | [[Carraig Mhachaire Rois]] |- | style='text-align:right'| 2333 | | [[Thomas Wall]] | 1906-07-04 | 1985-08-20 | ''[[:d:Q104316697|Baile na mBodach]]'' |- | style='text-align:right'| 2334 | | [[Caitlín Nic Aoidh]] | | | [[Cloch Cheann Fhaola]] |- | style='text-align:right'| 2335 | [[Íomhá:Bryan Dobson.jpg|center|128px]] | [[Bryan Dobson]] | 1960-02-10 | | [[Dumhach Thrá]] |- | style='text-align:right'| 2336 | | [[Seán Tadhg Ó Gairbhí]] | | | [[Ráth Caola]] |- | style='text-align:right'| 2337 | [[Íomhá:Ógie Ó Céilleachair.jpg|center|128px]] | [[Ógie Ó Céilleachair]] | | | [[An Rinn (Contae Phort Láirge)|An Rinn]] |- | style='text-align:right'| 2338 | | [[Heather Payne]] | 2000-01-26 | | [[Béal Átha na Sluaighe]] |- | style='text-align:right'| 2339 | | [[Fintan McCarthy (rámhaí)|Fintan McCarthy]] | 1996-11-23 | | [[An Sciobairín]] |- | style='text-align:right'| 2340 | | [[Clíodna Cussen]] | 1932-09-18 | 2022-08-02 | [[An Caisleán Nua, Contae Luimnigh|An Caisleán Nua]] |- | style='text-align:right'| 2341 | [[Íomhá:Dermot Kennedy performing at 2019 Lowlands Festival.png|center|128px]] | [[Diarmuid Ó Cinnéide|Dermot Kennedy]] | 1991-12-13 | | [[Ráth Cúil, Baile Átha Cliath|Ráth Cúil]] |- | style='text-align:right'| 2342 | | [[Naoise Dolan]] | 1992 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2343 | | [[John Farrelly]] | 2000-05-16 | | [[Droichead Átha]] |- | style='text-align:right'| 2344 | | [[Seán Mac An Ultaigh|Seán Mac an Ultaigh]] | 1994-06-28 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2345 | [[Íomhá:Emma Dabiri, November 2021.png|center|128px]] | [[Emma Dabiri]] | 1979-03-25 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2346 | | [[Alice Little]] | 1990-05-03 | | [[Cúige Laighean]] |- | style='text-align:right'| 2347 | | [[Mabel Sharman Crawford]] | 1820-06-03 | 1912-02-14 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2348 | | [[Seán T. Ó Meallaigh]] | 1983-02-15 | | [[Contae Dhún na nGall]] |- | style='text-align:right'| 2349 | | [[Diarmaid Ó Muirithe]] | 1935-11-11 | 2014-07-11 | [[Ros Mhic Thriúin]] |- | style='text-align:right'| 2350 | | [[Ciara Ní É]] | | | [[Cluain Tarbh]] |- | style='text-align:right'| 2351 | [[Íomhá:Proinsias Mac a'Bhaird.jpg|center|128px]] | [[Proinsias Mac a' Bhaird]] | 1973-07-10 | | [[Árainn Mhór]] |- | style='text-align:right'| 2352 | [[Íomhá:2019-06-29 1st FIG Artistic Gymnastics JWCH Women's Apparatus finals Vault Victory ceremony (Martin Rulsch) 23.jpg|center|128px]] | [[Jennifer Gadirova]] | 2004-10-03 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2353 | [[Íomhá:Caoilinn hughes 8315752.jpg|center|128px]] | [[Caoilinn Hughes]] | 1985 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2354 | [[Íomhá:Izzy Atkinson.jpg|center|128px]] | [[Isibeal Atkinson]] | 2001-07-17 | | [[An Ros, Contae Bhaile Átha Cliath|An Ros]] |- | style='text-align:right'| 2355 | | [[Jessica Ziu]] | 2002 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2356 | | [[Sinéad Ní Uallacháin]] | | | ''[[:d:Q67050365|Baile an Éanaigh]]'' |- | style='text-align:right'| 2357 | | [[Oonah Keogh]] | 1903-05-02 | 1989-07-18 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2358 | | [[Risteárd Ó Glaisne]] | 1927-09-02 | 2003-11-06 | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 2359 | | [[Emilie Pine]] | 1977<br/>1978 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2360 | | [[Dáirine Ní Mheadhra]] | | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2361 | [[Íomhá:Cathal Berry 2020.jpg|center|128px]] | [[Cathal Berry]] | 1977 | | [[Contae Phort Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2362 | | [[Gavin Bazunu]] | 2002-02-20 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2363 | | [[Charlotte Dease]] | 1873-07-20 | 1953-05-05 | [[Baile Briotáis]] |- | style='text-align:right'| 2364 | | [[Cáit Feiritéar]] | 1916-12-01 | 2005-06-08 | ''[[:d:Q104309724|Baile na hAbha]]'' |- | style='text-align:right'| 2365 | [[Íomhá:EugeneMurtagh1234.jpg|center|128px]] | [[Eugene Murtagh]] | 1942 | | [[Dún an Rí]] |- | style='text-align:right'| 2366 | | [[Nessa Ní Shéaghdha]] | 1916-03-14 | 1993-04-11 | [[Droim Conrach]] |- | style='text-align:right'| 2367 | [[Íomhá:Paul mescal 2022 2.jpg|center|128px]] | [[Paul Mescal]] | 1996-02-02 | | [[Maigh Nuad]] |- | style='text-align:right'| 2368 | [[Íomhá:Máire Rua O'Brien.jpg|center|128px]] | [[Máire Rua Nic Mhathúna|Máire Rua Ní Mhathúna]] | 1615 | 1686 | [[Cluain idir Dhá Lá]] |- | style='text-align:right'| 2369 | | [[Caitlín Ní Thoirbheird]] | 1891-05-05 | 1969-07-24 | ''[[:d:Q1124843|Mainistir na Búille]]'' |- | style='text-align:right'| 2370 | [[Íomhá:Mark Ward Sinn Féin.jpg|center|128px]] | [[Mark Ward (polaiteoir)]] | 1974 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2371 | [[Íomhá:Louisa harland diff 2021 1.jpg|center|128px]] | [[Louisa Harland]] | 1993-01-31<br/>1994-01-31 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2372 | | [[Josie Sheáin Jeaic Mac Donncha]] | 1943 | 2017-09-09 | [[An Aird Thiar]] |- | style='text-align:right'| 2373 | | [[Teresa Mullen]] | 1938-04-27 | 1989-08-23 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2374 | | [[Caitlín Ní Chualáin]] | | | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 2375 | | [[Liam Budhlaeir]] | 1923-09-28 | 1995-06-10 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2376 | | [[Séamus Ó Coileáin (aistritheoir)|Séamus Ó Coileáin]] | | | [[Áth an tSléibhe]] |- | style='text-align:right'| 2377 | [[Íomhá:Hazel Chu 2021 - 1 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Hazel Chu]] | 1980 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2378 | | [[Maura Higgins]] | 1990-11-25<br/>1990-10-25 | | [[Contae an Longfoirt]] |- | style='text-align:right'| 2379 | | [[Seán Ó hÉalaí]] | 1938-01-27 | 2017-12-11 | ''[[:d:Q82025075|Poll Raithní (Sweeny)]]'' |- | style='text-align:right'| 2380 | | [[Áine Hensey]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2381 | | [[Aogán Ó Muircheartaigh]] | 1948 | 2025-05-26 | [[Dún Chaoin]] |- | style='text-align:right'| 2382 | | [[John Beag Ó Flatharta]] | | | [[Leitir Mealláin]] |- | style='text-align:right'| 2383 | | [[Mícheál de Mórdha]] | | | [[Dún Chaoin]] |- | style='text-align:right'| 2384 | | [[Seán Ó Tuairisg]] | 1944 | 2023-04-20 | [[An Lochán Beag, Contae na Gaillimhe|An Lochán Beag]] |- | style='text-align:right'| 2385 | | [[Caitlín Ní Mhaolchróin]] | 1895-11-22 | 1973-06-13 | [[Cill Bheagáin]] |- | style='text-align:right'| 2386 | | [[Nóra Ághas]] | 1882-07-15 | 1970-01-20 | ''[[:d:Q60555545|Cinn Aird]]'' |- | style='text-align:right'| 2387 | [[Íomhá:Holly Cairns, April 2023 (headshot).jpg|center|128px]] | [[Holly Cairns]] | 1989-11-04 | | [[Contae Chorcaí]] |- | style='text-align:right'| 2388 | | [[An Beirneach|Liam Ó Beirn]] | 1869 | 1949-07-17 | ''[[:d:Q104325767|Ceathrú na Gaoithe]]'' |- | style='text-align:right'| 2389 | | [[Seosamh Ieróm Mac Giolla Phádraig]] | 1878 | 1910 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2390 | | [[Seán Ó Súilleabháin (béaloideasóir)|Seán Ó Súilleabháin]] | 1903-11-30 | 1996-12-12 | [[Contae Chiarraí]] |- | style='text-align:right'| 2391 | [[Íomhá:Ruairí Ó Murchú 2020.jpg|center|128px]] | [[Ruairí Ó Murchú]] | 1978-05-03 | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 2392 | [[Íomhá:Sorca Clarke 2020.jpg|center|128px]] | [[Sorca Clarke]] | 1978 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2393 | [[Íomhá:Violet-Anne Wynne 2020.jpg|center|128px]] | [[Violet-Anne Wynne]] | 1988 | | [[Cill Rois]] |- | style='text-align:right'| 2394 | [[Íomhá:Mairéad Farrell 2014.jpg|center|128px]] | [[Mairéad Farrell (polaiteoir)|Mairéad Farrell]] | 1990-01-06 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2395 | [[Íomhá:Pa Daly 2014.jpg|center|128px]] | [[Pa Daly]] | 1969 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2396 | [[Íomhá:Jennifer Carroll MacNeill 2020.jpg|center|128px]] | [[Jennifer Carroll MacNeill]] | 1980-09-05 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2397 | [[Íomhá:Marc Ó Cathasaigh 2020.jpg|center|128px]] | [[Marc Ó Cathasaigh]] | 1977-01-03 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2398 | [[Íomhá:Christopher O'Sullivan 2020.jpg|center|128px]] | [[Christopher O’Sullivan|Christopher O'Sullivan]] | 1982-06-02 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2399 | [[Íomhá:Brian Leddin.jpg|center|128px]] | [[Brian Leddin]] | 1979 | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2400 | [[Íomhá:Malcolm Noonan 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Malcolm Noonan]] | 1966 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2401 | [[Íomhá:Claire Kerrane 2015.jpg|center|128px]] | [[Claire Kerrane]] | 1992-04-24 | | [[Dún Gar]] |- | style='text-align:right'| 2402 | [[Íomhá:Pauline Tully 2025 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Pauline Tully]] | 20th century | | [[Cill na Leice]] |- | style='text-align:right'| 2403 | [[Íomhá:Patrick Costello 2020.jpg|center|128px]] | [[Patrick Costello]] | 1980-05-21 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2404 | [[Íomhá:Norma Foley.jpeg|center|128px]] | [[Norma Foley]] | 1970 | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2405 | [[Íomhá:Verona Murphy (official portrait) 2020 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Verona Murphy]] | 1971 | | ''[[:d:Q104271796|An Ghráinseach]]'' |- | style='text-align:right'| 2406 | [[Íomhá:Jennifer Whitmore 2024 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Jennifer Whitmore]] | 1974-06 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 2407 | [[Íomhá:Emer Higgins, 2022.jpg|center|128px]] | [[Emer Higgins]] | 1980s | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2408 | [[Íomhá:Joe Flaherty (politician).jpeg|center|128px]] | [[Joe Flaherty (polaiteoir)|Joe Flaherty]] | 1969 | | [[An Muileann gCearr]] |- | style='text-align:right'| 2409 | [[Íomhá:Steven Matthews 2020.jpg|center|128px]] | [[Steven Matthews]] | 1971 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2410 | [[Íomhá:Patricia Ryan 2020.jpg|center|128px]] | [[Patricia Ryan (polaiteoir)]] | 1969-03-03 | | [[Baile Briotáis]] |- | style='text-align:right'| 2411 | [[Íomhá:Duncan Smith 2020.jpg|center|128px]] | [[Duncan Smith (polaiteoir)|Duncan Smith]] | 1983-05-17 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2412 | [[Íomhá:Paul Donnelly 2012.jpg|center|128px]] | [[Paul Donnelly]] | 1969 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2413 | | [[Máirín Ní Mhuiríosa]] | 1906-09-05 | 1982-08-27 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2414 | | [[Tony Holohan]] | | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2415 | [[Íomhá:Eibhlín Nic Niocaill.jpg|center|128px]] | [[Eibhlín Nic Niocaill]] | 1884-10-22 | 1909-08-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2416 | | [[Bríd Ní Ghiolláin]] | 1894-11-15 | 2003-12-31 | ''[[:d:Q124407631|Fearann an Choirce]]'' |- | style='text-align:right'| 2417 | | [[Sorcha Richardson]] | 1990 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2418 | | [[Eileen O'Faoláin]] | 1900-06-10 | 1988-09-20 | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2419 | [[Íomhá:Orla Comerford at the 2024 Summer Paralympics (cropped).jpg|center|128px]] | [[Orla Comerford]] | 1997-09-14 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2420 | | [[Nan Tom Teaimín]] | | | [[Conamara]] |- | style='text-align:right'| 2421 | | [[Máire Ní Chéileachair]] | | | ''[[:d:Q4481305|An Fearann]]'' |- | style='text-align:right'| 2422 | | [[Richie Conroy]] | | | [[Contae Chill Dara]] |- | style='text-align:right'| 2423 | [[Íomhá:John Cummins (Irish politician).jpg|center|128px]] | [[John Cummins|Q96384541]] | 1988 | | [[Port Láirge]] |- | style='text-align:right'| 2424 | | [[Lyra (amhránaí)|Lyra]] | 1993-05-19 | | [[Droichead na Bandan]] |- | style='text-align:right'| 2425 | | [[Pádraigín Haicéad]] | 1604 | 1654-11 | ''[[:d:Q4852302|An Baile Tarsna]]'' |- | style='text-align:right'| 2426 | | [[Sibéal Davitt]] | 1989 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2427 | [[Íomhá:CMAT, Brooklyn, March 2022 2 (cropped) (cropped).jpg|center|128px]] | [[CMAT]] | 1996-02-23 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2428 | [[Íomhá:Jamie Finn Lewes FC Women 0 Birmingham City 0 21 08 2022-717 (52303039536) (cropped).jpg|center|128px]] | [[Jamie Finn]] | 1998-04-24 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2429 | | [[Niamh Farrelly]] | 1999-04-15 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2430 | | [[Áine Ní Chíobháin]] | | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2431 | | [[Breandán 'ac Gearailt]] | | | [[Baile an Mhúraigh, Paróiste Mórdhach|Baile an Mhúraigh]] |- | style='text-align:right'| 2432 | | [[Máire Ní Thuathail (léiritheoir)|Máire Ní Thuathail]] | 1959-07-29 | 2016-09-19 | [[Tuar Mhic Éadaigh]] |- | style='text-align:right'| 2433 | | [[Maud Cotter]] | 1954 | | [[Loch Garman]] |- | style='text-align:right'| 2434 | | [[Aodhán Madden]] | 1947 | 2015 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2435 | | [[Caitlín Ní Chionnaith]] | 1897-09-09 | 1988-03-22 | [[An Seanchaisleán]] |- | style='text-align:right'| 2436 | | [[Rachael Blackmore]] | 1989-07-11 | | ''[[:d:Q60555085|Cill Náile]]'' |- | style='text-align:right'| 2437 | [[Íomhá:Saoirse Noonan Durham 2023 (sq cropped).jpg|center|128px]] | [[Saoirse Noonan]] | 1999-07-13 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2438 | | [[Paddy McMahon]] | 1933 | 2019 | [[An Tulach (An Clár)|An Tulach]] |- | style='text-align:right'| 2439 | | [[SON]] | 1990-04-21 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 2440 | | [[Bernadette Nic an tSaoir]] | | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2441 | | [[Seán Garvey]] | 1952 | 2022-05-06 | [[Cathair Saidhbhín]] |- | style='text-align:right'| 2442 | | [[Éanna Hardwicke]] | 1996-10-21 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2443 | | [[Annraoi Ó Liatháin]] | 1917-10-15 | 1981-07-27 | [[Port Omna]] |- | style='text-align:right'| 2444 | | [[Donnchadh Ó Laoghaire (ollamh)|Donnchadh Ó Laoghaire]] | 1877-01-21 | 1944-04-03 | ''[[:d:Q104298855|Doire an Chuilinn]]'' |- | style='text-align:right'| 2445 | [[Íomhá:Katie McGreal.jpg|center|128px]] | [[Katie McGreal]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2446 | | [[Róisín Uí Mhadagáin Ní Raghallaigh]] | 1903-01-21 | 1974-02-13 | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2447 | | [[Mícheál Ó hAodha|Micheál Ó hAodha]] | 1918-07-31 | 1998-01-26 | [[Cill Dalua]] |- | style='text-align:right'| 2448 | | [[Séamus Ó Creag]] | 1861<br/>1863 | 1934-09-15 | ''[[:d:Q104348893|Droim na Saileach]]'' |- | style='text-align:right'| 2449 | [[Íomhá:Colm Bairéad DIFF Panel 1.png|center|128px]] | [[Colm Bairéad]] | 1981 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2450 | | [[Diarmuid de Faoite]] | 1967 | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 2451 | | [[Pádraig Ó Macháin]] | | | [[Lios Mór]] |- | style='text-align:right'| 2452 | | [[Siún Ní Dhuinn]] | | | [[Dún Dealgan]] |- | style='text-align:right'| 2453 | | [[Abbie Larkin]] | 2005-04-27 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2454 | | [[Carol Cronin]] | | | [[Contae Chill Mhantáin]] |- | style='text-align:right'| 2455 | | [[Liam Prút]] | 1940 | 2023-09-30 | [[An tAonach]] |- | style='text-align:right'| 2456 | | [[Tadhg Ó Dúshláine]] | 1951-06-06 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2457 | | [[James Henry (aistritheoir)|Séamas Ó hInnéirghe]] | 1918 | | ''[[:d:Q104336077|Dumha Thuama]]'' |- | style='text-align:right'| 2458 | | [[Isobel Ní Riain]] | 1969 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2459 | | [[Seosamh Ó Guairim]] | 1955-12-12 | 2017-03-06 | [[Roisín na Mainiach]] |- | style='text-align:right'| 2460 | | [[Eoin Ó Catháin]] | | | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 2461 | | [[Paddy Mhéime Ó Súilleabháin]] | 1944 | | ''[[:d:Q81084492|Loch Conaortha]]'' |- | style='text-align:right'| 2462 | | [[Lillis Ó Laoire]] | 1961 | | [[Gort an Choirce]] |- | style='text-align:right'| 2463 | | [[Siuán Ní Mhaonaigh]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 2464 | | [[Máire Dinny Wren]] | | | [[Gaoth Dobhair]] |- | style='text-align:right'| 2465 | | [[Niamh Ní Chróinín]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2466 | | [[Aodán Ó Ceallaigh]] | | | [[An Rinn (Contae Phort Láirge)|An Rinn]] |- | style='text-align:right'| 2467 | [[Íomhá:Charlotte Blake Thornley Stoker (1818-1901) writer, activist, and mother of Bram Stoker.png|center|128px]] | [[Charlotte Stoker]] | 1818 | 1901-03-15 | [[Béal Átha Seanaidh]] |- | style='text-align:right'| 2468 | | [[Nan Ghriallais]] | 1936-04-02 | 2018-11-19 | [[Muiceanach idir Dhá Sháile]] |- | style='text-align:right'| 2469 | | [[Sorcha O'Raghallaigh]] | | | [[Contae Uíbh Fhailí]] |- | style='text-align:right'| 2470 | | [[Flann Ó Riain]] | 1929-09-18 | 2008-12-06 | [[Leamhcán]] |- | style='text-align:right'| 2471 | | [[Simon Ó Faoláin]] | 1973 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2472 | [[Íomhá:Gavan Reilly, 2023 (cropped).jpg|center|128px]] | [[Gavan Reilly]] | | | ''[[:d:Q59721533|Ráth Moliain]]'' |- | style='text-align:right'| 2473 | | [[Joan Mallon]] | | | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 2474 | | [[Molly Bracken]] | 1908-02-03 | 1991-11-19 | [[Cluain Meala]] |- | style='text-align:right'| 2475 | [[Íomhá:Deirdre Brennan poet.jpg|center|128px]] | [[Deirdre Brennan]] | 1934 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2476 | | [[Jazzy (amhránaí)|Jazzy]] | 1996-09-19 | | [[Cromghlinn, BÁC|Cromghlinn]] |- | style='text-align:right'| 2477 | | [[Olan Monk]] | | | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 2478 | | [[Louisa Ní Éideáin]] | 1984 | | [[Léim an Bhradáin]] |- | style='text-align:right'| 2479 | | [[Hugh Mac Giolla Chearra]] | | | [[Rann na Feirste]] |- | style='text-align:right'| 2480 | | [[Stephen O'Hanlon]] | | | [[Contae Mhuineacháin]] |- | style='text-align:right'| 2481 | | [[Roibeard Ó Cathasaigh]] | | | [[Lios Póil]] |- | style='text-align:right'| 2482 | | [[Séamus Ó hUltacháin]] | 1948 | 2023-09-19 | ''[[:d:Q104343964|Corr na Gaoithe]]'' |- | style='text-align:right'| 2483 | | [[Sam Ó Fearraigh]] | | | [[Gort an Choirce]] |- | style='text-align:right'| 2484 | | [[Cormac Mac Gearailt]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2485 | | [[Iarla Ó Muirthile]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2486 | | [[Diarmuid Breathnach]] | 1930-08-05 | 2023-11-13 | ''[[:d:Q104278666|Coill tSíomóin]]'' |- | style='text-align:right'| 2487 | | [[John William Seoighe]] | 1919 | 2015 | ''[[:d:Q104320884|Inis an Ghainimh]]'' |- | style='text-align:right'| 2488 | | [[Mícheál Mháire an Ghabha Ó Ceannabháin]] | 1936 | 2005 | [[An Aird Thoir]] |- | style='text-align:right'| 2489 | | [[Máire an Ghabha]] | 1905-03-18 | 1999 | [[An Aird Thoir]] |- | style='text-align:right'| 2490 | | [[Johnny Mháirtín Learaí Mac Donnchadha]] | 1937 | | [[Leitreach Ard]] |- | style='text-align:right'| 2491 | | [[Cóilín Sheáin Dharach Seoige]] | 1918-04 | 2001-04 | [[Ros Muc]] |- | style='text-align:right'| 2492 | | [[John Sheáin Dharach Seoige]] | | | ''[[:d:Q104321603|Ros Muc]]'' |- | style='text-align:right'| 2493 | | [[Tom Bheairtle Tom Ó Flatharta]] | 1926-08-15 | 2013-11-12 | [[An Lochán Beag, Contae na Gaillimhe|An Lochán Beag]] |- | style='text-align:right'| 2494 | | [[Tom Phaddy Mac Diarmada]] | 1909-03-02 | 2001-04-02 | [[An Lochán Beag, Contae na Gaillimhe|An Lochán Beag]] |- | style='text-align:right'| 2495 | | [[Johnny Báille]] | 1932-03-25 | 2004-09-26 | [[Leitir Móir]] |- | style='text-align:right'| 2496 | | [[Tess Uí Chonghaile]] | | 2005-03-08 | ''[[:d:Q65955633|An Máimín]]'' |- | style='text-align:right'| 2497 | | [[Maidhc Cheannabháin]] | | | ''[[:d:Q104324152|An tÁth Buí]]'' |- | style='text-align:right'| 2498 | | [[Stiofán Ó Cualáin (amhránaí)|Stiofán Ó Cualáin]] | | | ''[[:d:Q124414504|Baile na Cille]]'' |- | style='text-align:right'| 2499 | | [[Pat Cheoinín]] | 1915 | 2008 | [[Fínis]] |- | style='text-align:right'| 2500 | | [[Sonaí Choilm Learaí Ó Conghaile]] | 1945 | | ''[[:d:Q124447379|Cora Bhuí]]'' |- | style='text-align:right'| 2501 | | [[Máire Nic Dhonnchadha]] | | 2020-12-01 | ''[[:d:Q124499647|An Caorán Mór]]'' |- | style='text-align:right'| 2502 | | [[Réamonn Jimmy Mac Donncha]] | 1938 | 2012-01-26 | [[Inis Mhic Cionaith]] |- | style='text-align:right'| 2503 | | [[Bina McLoughlin]] | 1929 | 2001-02-16 | ''[[:d:Q104321379|Gleann na nGeimhleach]]'' |- | style='text-align:right'| 2504 | | [[Domhnall Ó Baoighill]] | 1878-01-25 | 1948-05-30 | [[Croithlí]] |- | style='text-align:right'| 2505 | | [[Róisín Chambers]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2506 | | [[Edwina Guckian]] | | | [[Droim ar Snámh]] |- | style='text-align:right'| 2507 | | [[Shauna Bannon]] | 1993-10-23 | | [[Tamhlacht]] |- | style='text-align:right'| 2508 | | [[Seamas Ó hAoláin]] | | | [[An Baile Dubh, Contae Phort Láirge|An Baile Dubh]] |- | style='text-align:right'| 2509 | | [[Ciarán Ó hÓgartaigh]] | 1967 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2510 | | [[Síle Denvir]] | | | [[Indreabhán]] |- | style='text-align:right'| 2511 | | [[Joni Crone]] | 1953 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2512 | | [[Shane Ó Curraighín]] | | | [[Teileann]] |- | style='text-align:right'| 2513 | | [[Tara Howley]] | | | [[Cill Fhionnúrach]] |- | style='text-align:right'| 2514 | | [[Pádraig Rynne]] | | | [[Contae an Chláir]] |- | style='text-align:right'| 2515 | | [[Marina Ní Dhubháin]] | | | [[An Daingean|Daingean Uí Chúis]] |- | style='text-align:right'| 2516 | | [[Hilary Bowen-Walsh]] | | | [[Baile Easa Dara]] |- | style='text-align:right'| 2517 | | [[Séaghan Ó Súilleabháin]] | 1999 | | [[Cill Orglan]] |- | style='text-align:right'| 2518 | | [[Tadhg Ó Murchadha (béaloideasóir)|Tadhg Ó Murchadha]] | 1896-02-11 | 1961-09-08 | ''[[:d:Q104310755|Cathair Dónall]]'' |- | style='text-align:right'| 2519 | [[Íomhá:Albert Dolan 2024.jpg|center|128px]] | [[Albert Dolan]] | 1998-12-01 | | [[Gaillimh]] |- | style='text-align:right'| 2520 | | [[Mike Mac Domhnaill]] | | | ''[[:d:Q104311662|Cluain Cath]]'' |- | style='text-align:right'| 2521 | | [[Tomás Ó Coileáin]] | | | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2522 | | [[Séamus Ó Cinnéide (file)|Séamus Ó Cinnéide]] | 1925 | 1992-12-26 | [[Luimneach]] |- | style='text-align:right'| 2523 | | [[Muireann Ní Chíobháin]] | 1984 | | [[Corcaigh]] |- | style='text-align:right'| 2524 | | [[Cúán de Búrca]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2525 | | [[Marie-Louise Nicholson]] | | | [[Tearmann Feichín]] |- | style='text-align:right'| 2526 | | [[John Prendergast]] | | | [[Trá Lí]] |- | style='text-align:right'| 2527 | | [[Seoirsín Bashford]] | | | [[Contae Mhaigh Eo]] |- | style='text-align:right'| 2528 | | [[Seán Collins (amhránaí)|Seán Collins]] | | | [[Domhnach Bat]] |- | style='text-align:right'| 2529 | | [[Cormac Ó Beaglaoich]] | | | [[Corca Dhuibhne]] |- | style='text-align:right'| 2530 | | [[Majella Ní Dhomhnaill]] | | | [[Bré]] |- | style='text-align:right'| 2531 | | [[Siobhán Peoples]] | | | [[Inis (baile)|Inis]] |- | style='text-align:right'| 2532 | | [[Colm Broderick]] | | | [[Ceatharlach]] |} == Misc == {| class='wikitable sortable' ! # ! íomhá ! nome ! dáta breithe ! dáta báis ! áit bhreithe |- | style='text-align:right'| 1 | [[Íomhá:Jedward-original.jpg|center|128px]] | [[Jedward]] | | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 2 | [[Íomhá:Godfried Maes - The beheading of Saint Dymphna.jpg|center|128px]] | [[Naomh Damhnait]] | 7th century | 7th century | [[Éire (Poblacht na hÉireann)|Éire]] |- | style='text-align:right'| 3 | [[Íomhá:Dustin.jpg|center|128px]] | [[Dustin Turcaí]] | 1988-11-13 | | [[Baile Átha Cliath]] |- | style='text-align:right'| 4 | [[Íomhá:Anne Marie McMahon.png|center|128px]] | [[Anne Marie McMahon]] | | | [[Contae an Chláir]] |} {{Wikidata list end}} {{Cómhaoin|Category:People of Ireland|Muintir na hÉireann}} {{síol-ie}} [[Catagóir:Daoine Éireannacha| ]] [[Catagóir:Grúpaí eitneacha in Éirinn]] [[Catagóir:Grúpaí eitneacha i dTuaisceart Éireann]] plcc0y7hys1mnp8fnuotu624xnons9p Katie Taylor 0 22641 1270881 1248085 2025-06-20T21:40:36Z TGcoa 21229 /* Tagairtí */ 1270881 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[Dornálaíocht|dornálaí]] [[Poblacht na hÉireann|Éireannach]] í '''Katie Taylor,''' ó [[Bré|Bhré]] i g[[Contae Chill Mhantáin]]<ref>  Eleathanach 274, 21 Deireadh Fómhair 2017</ref> (a rugadh ar [[2 Iúil]] [[1986]]). Bhuaigh sí [[Bonn (píosa miotail)|bonn]] [[Ór|óir]] sna [[Cluichí Oilimpeacha]] i [[Londain]] sa bhliain [[2012]] agus bhain sí curadh an domhain amach sa rannóg éadrom-mheácháin na mban don chéad uair sa bhliain 2018. Sa bhliain 2024, d'éirigh sí curadh éadrom-mheáchan trom an domhain gan aon amhras tar éis di bua d'aonghuth a fháil ar Amanda Serrano ina n-athtroid i Texas, rud a d'fhág scór de 24-1-0 aici ina gairm mar dhornálaí gairmiúil go dtí sin.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=An ceann is fearr ag Taylor i gcath fuilteach, conspóideach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/1116/1481278-an-ceann-is-fearr-ag-taylor-i-gcath-fuilteach-conspoideach/|date=2024-11-16|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> == Gairm == Thosaigh Katie Taylor ag dornálaíocht, agus í 12 bliain d’aois. Ba ag Craobhchomórtas Eorpach na nAmaitéarach 2006, san [[An Iorua|Iorua]], a fuair sí a céad bhua thábhachtach. Bhuaigh sí an bonn óir ag an aicme éadrom-mheáchan 60kg. Níos déanaí sa bhliain sin, ag Craobhchomórtas Dhomhan na nAmaitéarach, i bPodolsk na [[An Rúis|Rúise]], shroich Katie Taylor na babhtaí ceathrú ceannais san aicme 60kg. Ag Craobhchomórtas Eorpach na n-amaitéarach, in [[Vársá|Warszawa]] na [[An Pholainn|Polainne]], bhuaigh Taylor a dara bonn óir i ndiaidh a chéile. Stop sí an curadh domhanda reatha, Tatiana Chalaya as an [[An Rúis|Rúis]]. Bronnadh duais don dornálaí is fearr sa craobhchomórtas uirthi freisin. [[Íomhá:Katie Taylor 2012 (2).jpg|clé|mion|Taylor i Londain, 2012]]Ag Craobhchomórtas Dhomhan na n-amaitéarach sa bhliain chéanna, i [[Delhi|nDeilí]] Nua na h[[An India|India]], fuair sí an ceann is fearr ar Chalaya arís sa bhabhta leathcheannais agus ar Annabella Farias na h[[An Airgintín|Airgintíne]] sa chluiche ceannais 60kg. Sa bhliain 2007, bhuaigh sí Teideal Chraobhchomórtas [[An Eoraip|Eorpach]] na n-amaitéarach don tríú bliain as a chéile. [[Íomhá:Katie Taylor Enters 2012 Summer Olympics.jpg|mion|Cluichí Oilimpeacha, 2012|clé]]Lean Katie ar aghaidh chun a dara teideal domhanda a bhuachan ag Craobh Domhanda na mBan sa Dornálaíocht, i Samhain, ag Ningdo sa tSín. Fuair sí an ceann is fearr ar ar Cheng Dong na [[An tSín|Síne]] sa chluiche ceannais. Ar [[21 Márta]] [[2009]], ag an O2 i m[[Baile Átha Cliath]], bhuaigh sí 27-3 in aghaidh sheaimpín Phan-Mheiriceánach Caroline Barry óna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]], ar fho-chárta Bernard Dunne agus Ricardo Cordoba. Ag labhairt tar éis na troda, dúirt Taylor go ndearna an fáilte a cuireadh roimpi ón lucht leanúna Éireannach staic di. Dúirt sí, “níor chreid mé an fáiltiú a fuair mé!” Ar [[18 Meán Fómhair]] [[2010]], ní gan dua a bhuail Taylor a tríú craobh dhomhanda as a chéile ag Craobh Domhanda na mBan i m[[Barbadós]], agus Cheng Dong na [[An tSín|Síne]] arís sa chluiche ceannais. Bhuaigh Katie  bonn óir sna [[Cluichí Oilimpeacha an tSamhraidh 2012|Cluichí Oilimpeacha]] i 2012. === 2016 ar aghaidhː dornálaí gairmiúil === Chuaigh Taylor ina cheann go gairmiúil nuair a bhí sí tríocha bliain d'aois, sa bhliain 2016 (le ''Matchroom Sport''). Theip uirthi troid a bhuachan don chéad uair le cúig bliana anuas i gcoinne Yana Alekseevna na h[[An Asarbaiseáin (tír)|Asarbaiseáine]] ar [[15 Aibreán]] [[2016]].<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Katie Taylor na hÉireann buailte|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2016/0415/782028-don-chead-uair-le-cuig-bliana-anuas-bualadh-katie-taylor-na-heire/|date=2016-04-15|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> I mí Dheireadh Fómhair 2017, bhí an bua ag Katie ar Anahi Esther Sanchez. Throid sí ar son chraobh an domhain i [[Caerdydd]] (an phríomhchathair sa [[An Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]]).<ref>[https://www.maynoothuniversity.ie/froebel-department-primary-and-early-childhood-education/eleathanach ELeathanach] 293, 30 Aibreán 2018 </ref> Ar 27 Aibreán 2018 i Nua-Eabhrac, bhuaigh sí an Chraobh Dhomhanda san IBF (''International Boxing Federation'') – agus curadh domhanda sa WBA (''World Boxing Association'') í cheana féin. Ar 30 Aibreán 2022, fuair Taylor an ceann is fearr ar a céille comhraic, Amanda Serrano, sa bhabhta dornálaíochta i Madison Square Garden. D'fhág bua na hoíche sin sa Chraobh Éadrom Mheáchan Domhanda gurb í Taylor an curadh domhanda i gcónaí.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|title=Katie Taylor buacach i 'Madison Square Garden'|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0501/1295408-katie-taylor-buacach-i-madison-square-garden/|date=2022-05-01|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Léirigh Taylor teacht aniar leis an troid a bhuachan ar phointí agus bean Phuerto Rico a chloí. Bhí moltóir amháin a bhronn an troid ar Serrano, ach thaobhaigh an bheirt eile le Taylor. Ba í an chéad uair riamh a raibh troid idir beirt bhan ar an bpríomhimeacht sa gcró dornálaíochta iomráiteach sin i Nua-Eabhrac, Madison Square Garden.<ref name=":0" /> D’fhéach 1.5 milliún duine ar an troid.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.maynoothuniversity.ie/froebel-department-primary-and-early-childhood-education/eleathanach|teideal=Eleathanach 411|údar=Maynooth University|dáta=Bealtaine 2022|work=www.maynoothuniversity.ie|dátarochtana=2022-05-07}}</ref> === 2023 === Chaill Taylor in aghaidh an tSasanaigh, [[Chantelle Cameron]], i mí Bealtaine 2023, an chéad uair a tharla sé sin ina saol mar dhornálaí gairmiúil. Roimhe sin, bhí 22 troid as a chéile buaite aici. Bhí ráflaí ag dul thart ag an am go raibh gortú ag cur as di. Ach bhí Cameron thar a bheith diongbháilte san fháinne ag an am céanna.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/seachtain/katie-nil-me-ag-cailleadh-dha-throid-as-a-cheile/a1399935541.html|teideal=Katie: Níl mé ag cailleadh dhá throid as a chéile|dáta=2023-11-22|language=en|work=Independent.ie|dátarochtana=2023-11-28}}</ref> Chas Taylor arís le Cameron sa 3Arena, BÁC ar 25 Samhain 2023 agus an bua aici. Chaill Cameron na criosanna uilig a bhí aici. Bhí Taylor 37 bliana d’aois ag an am. === 2024 === Fuair Taylor an ceann is fearr ar a céile comhraic as Puerto Rica, Amanda Serrano, aon uair amháin eile, ar an 15 Samhain 2024. Bhronn na breithiúna scór 95-94 uirthi as an mbabhta i Staid AT&T in Arlington. Ach i ndiaidh na troda chuir Amanda Serrano agus a traenálaí i leith bhean Bhrí Chualann gur úsáid sí a cloigeann le droch ghearradh a fhágáil ar Serrano, rud a chuir srianta uirthi sna babhtaí deireanacha. Shéan Katie Taylor an méid sin i ndiaidh na troda. Bhreathnaigh na milliúin duine ar an troid ar fud an domhain ar chainéal sruthaithe Netflix.<ref name=":1" /> == Pearsanta == Mar imreoir [[sacar|sacair]], d'imir Taylor le foireann náisiúnta na mban. ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Taylor, Katie}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1986]] [[Catagóir:Daoine as Contae Chill Mhantáin]] [[Catagóir:Dornálaithe Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Buaiteoirí boinn sna Cluichí Oilimpeacha]] [[Catagóir:Mná Éireannacha]] [[Catagóir:Imreoirí sacair na hÉireann]] [[Catagóir:Cincísigh Éireannacha]] 8tu29090h7s9r8lzf8fpq7x76qyi093 Seán Mistéal 0 24257 1270860 1197679 2025-06-20T20:20:38Z TGcoa 21229 1270860 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí '''Seán Mistéal''' (Béarla: ''John Mitchel''); [[3 Samhain]], [[1815]] - [[20 Márta]], [[1875]]) ina [[Náisiúnachas in Éirinn|náisiúnaí]] gníomhaíoch Éireannach, aturnae, agus iriseoir polaitiúla. Rugadh i gCamnish, in aice le [[Dún Geimhin]], [[Contae Dhoire]] é. Bhí sé ina chomhalta tosaigh sna heagraíochtaí [[Éire Óg]] (''Young Ireland'' i mBéarla) agus [[an Chónaidhm Éireannach]] ([[An Béarla|Béarla]]: ''The Irish Confederation''). Bhí sé le bheith ina ghuth poiblí do dhearcadh Thaobh na Cónaidhme, sna 1850í agus 1860í. Chreid sé gur rud riachtanach í [[sclábhaíocht]] agus chosain sé cearta na stát sclábhaíocht a roghnú nó a mhalairt. Toghadh mar fheisire é do [[Teach na gComóntach|Theach na gComóntach]], [[Westminster]], [[Sasana]]; ach é a bheith dícháilithe de bharr gur ciontaíodh mar fheileon é. Tá a dhialann, an [['Jail Journal']], ar cheann de na téacsanna is cáiliúla don phobal náisiúnach. [[Íomhá:Seán Mistéil.JPG|thumb|upright|left|Uaigh an Mhistéalaigh, Reilig [[Úinitéireachas|na Úinitéirigh]], An tSráid Ard, Iúr Cinn Trá, Contae an Dúin]] == Teaghlach == Fuair athair Sheáin, sé sin John Mitchel a chuid oideachais go príomha ag [[Ollscoil Ghlaschú]], d'iontráil sé ministreacht na [[Preispitéireachas|hEaglaise Phreispitéirí]] go luath mar mhinistir. Thug [[William Dillon]], beathaisnéisí Mhitchel le fios dúinn go "faoi na bliana 1810, cuireadh é i gceannas ar séipéal in aice le [[Dún Geimhin]], [[contae Dhoire]]. " Is anseo a bhuail sé agus a phós sé [[Mary Haslett]]. Sa bhliain 1819, glaodh air dul chuig [[Doire]], áit ar fhan sé le roinnt ceithre bliana, go dtí gur bhfuair sé "glaoch" dul go dtí [[Iúr Cinn Trá|Iúr]] nó [[Ard Mhacha]]. Ghlac sé leis an glaoch chun an Iúir, agus d'fhan sé ann, agus ba mheas ag ranganna uilig na háite air go dtí go bhfuair sé bás sa bhliain 1840. Tar éis bás a fir céile, thaisteal a bhean Mary Haslett go min minic. Sa bhliain 1853, nuair a d'éalaigh a mac, a bhí ar deoraíocht sa Tasmáin, agus a chuaigh go dtí na [[Stáit Aontaithe]], chuaigh sí ann freisin, lena mac agus beirt iníonacha, chun fáilte a chuir roimhe. Chónaigh sí i Meiriceá feadh roinnt blianta agus ansin aththrasnaigh sí [[an tAtlantach]], agus chuaigh chun cónaí i [[Londain]] í. As sin d'fhill sí ar ais chuig an Iúir, áit ar fhan sí go dtí go bhfuair sí bás sa bhliain [[1865]]. ==Sna Stáit Aontaithe== D'éalaigh Mitchel, le cúnamh ó Patrick James Smyth, ó Chríoch Van Diemen sa bhliain 1853 agus rinne sé a bhealach (trí [[Taihítí]], [[San Francisco]], [[Nicearagua]] agus [[Cúba]]) go [[Cathair Nua-Eabhrac]]. Is ann, i mí Eanáir 1854, a thosaigh sé ag foilsiú an ''Irish Citizen'', ach níor mhair sé 'fáilte an laoich' a bhí faighte aige ar dtús. Bhí a chosaint ar an sclábhaíocht i stáit an deiscirt "''the subject of much surprise and general rebuke''", fad a chothaigha a thacaíocht do réabhlóid Eorpach coimhthíos idir é féin agus Ordlathas na hEaglaise Caitlicí. ===Ar son na Sclábhaíochta=== Nuair a bhí sé sna Stáit Aontaithe, ní raibh aon leisce ar Mhistéal an t-éileamh a dhéanamh arís gur "''an innately inferior people''" a bhí sna daoine gorma. Sa dara heagrán, den ''Irish Citizen'', dhearbhaigh sé nach coir í "''or even a peccadillo to hold slaves, to buy slaves, to keep slaves to their work by flogging or other needful correction''", agus go mb’fhéidir gur mhian leis féin "''a good plantation well-stocked with healthy negroes in Alabama''".<ref>''The Great Dan'', Charles Chevenix Trench, Jonathan Cape Ltd, (London 1984), p. 274.</ref>{{sfn|Kennedy|2016|p=215}} Subject to widely-circulated broadsides from the abolitionist [[Henry Ward Beecher]]<ref>{{cite web|teideal=Image 2 of Frederick Douglass' paper (Rochester, N.Y.), January 27, 1854|url=https://www.loc.gov/resource/sn84026366/1854-01-27/ed-1/?sp=1&st=text|access-date=2021-08-26|website=Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA|archive-date=26 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826160122/https://www.loc.gov/resource/sn84026366/1854-01-27/ed-1/?sp=1&st=text|url-status=live}}</ref> Ag éirí as na mórbhileoga forleathana ón chealaitheoir Henry Ward Beecher agus ón deoraí phoblachtach Fhrancach Alexandre Holinski,<ref>{{cite web|last=Hogan|first=Liam|date=2020-06-03|teideal=Alexandre Holinski. A Letter to John Mitchel, The Liberator, 3 February 1854|url=https://limerick1914.medium.com/a-letter-to-john-mitchel-d6a4644d6c1b|url-status=live|access-date=2021-08-26|website=Medium|language=en|archive-date=26 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826160124/https://limerick1914.medium.com/a-letter-to-john-mitchel-d6a4644d6c1b}}</ref> spreag na ráitis fearg an phobail. I mBaile Átha Cliath, thionóil an Chónaidhm Éireannach cruinniú éigeandála chun agóid a dhéanamh ar thuarascálacha sna nuachtáin Mheiriceánaigh agus na Breataine a "''erroneously attributed''" barúlacha an Mhiséalaigh ar son na sclábhaíochta" "''to the Young Ireland party''".<ref name=":0">{{cite web|last=Hogan|first=Liam|date=4 January 2016|teideal=John Mitchel. White Supremacist|url=https://limerick1914.medium.com/john-mitchel-white-supremacist-1fcaf85e4e4e|url-status=live|access-date=2021-04-11|website=Medium|language=en|archive-date=11 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210411120519/https://limerick1914.medium.com/john-mitchel-white-supremacist-1fcaf85e4e4e}}</ref><ref>Freeman's Journal, 25 February 1854</ref> == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Mistéal,Seán}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1815]] [[Catagóir:Básanna i 1875]] [[Catagóir:Aturnaetha Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Contae Dhoire]] [[Catagóir:Coirpigh Éireannacha]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Iriseoirí Éireannacha]] [[Catagóir:Náisiúnaithe Éireannacha]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Gníomhaithe Éireannacha]] alolzmfgg8u2bbmuttj87tc80i5dupl 1270861 1270860 2025-06-20T20:21:12Z TGcoa 21229 1270861 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí '''Seán Mistéal''' (Béarla: ''John Mitchel''); [[3 Samhain]], [[1815]] - [[20 Márta]], [[1875]]) ina [[Náisiúnachas in Éirinn|náisiúnaí]] gníomhaíoch Éireannach, aturnae, agus iriseoir polaitiúla. Rugadh i gCamnish, in aice le [[Dún Geimhin]], [[Contae Dhoire]] é. Bhí sé ina chomhalta tosaigh sna heagraíochtaí [[Éire Óg]] (''Young Ireland'' i mBéarla) agus [[an Chónaidhm Éireannach]] ([[An Béarla|Béarla]]: ''The Irish Confederation''). Bhí sé le bheith ina ghuth poiblí do dhearcadh Thaobh na Cónaidhme, sna 1850í agus 1860í. Chreid sé gur rud riachtanach í [[sclábhaíocht]] agus chosain sé cearta na stát sclábhaíocht a roghnú nó a mhalairt. Toghadh mar fheisire é do [[Teach na gComóntach|Theach na gComóntach]], [[Westminster]], [[Sasana]]; ach é a bheith dícháilithe de bharr gur ciontaíodh mar fheileon é. Tá a dhialann, an [['Jail Journal']], ar cheann de na téacsanna is cáiliúla don phobal náisiúnach. [[Íomhá:Seán Mistéil.JPG|thumb|upright|left|Uaigh an Mhistéalaigh, Reilig [[Úinitéireachas|na Úinitéirigh]], An tSráid Ard, Iúr Cinn Trá, Contae an Dúin]] == Teaghlach == Fuair athair Sheáin, sé sin John Mitchel a chuid oideachais go príomha ag [[Ollscoil Ghlaschú]], d'iontráil sé ministreacht na [[Preispitéireachas|hEaglaise Phreispitéirí]] go luath mar mhinistir. Thug [[William Dillon]], beathaisnéisí Mhitchel le fios dúinn go "faoi na bliana 1810, cuireadh é i gceannas ar séipéal in aice le [[Dún Geimhin]], [[contae Dhoire]]. " Is anseo a bhuail sé agus a phós sé [[Mary Haslett]]. Sa bhliain 1819, glaodh air dul chuig [[Doire]], áit ar fhan sé le roinnt ceithre bliana, go dtí gur bhfuair sé "glaoch" dul go dtí [[Iúr Cinn Trá|Iúr]] nó [[Ard Mhacha]]. Ghlac sé leis an glaoch chun an Iúir, agus d'fhan sé ann, agus ba mheas ag ranganna uilig na háite air go dtí go bhfuair sé bás sa bhliain 1840. Tar éis bás a fir céile, thaisteal a bhean Mary Haslett go min minic. Sa bhliain 1853, nuair a d'éalaigh a mac, a bhí ar deoraíocht sa Tasmáin, agus a chuaigh go dtí na [[Stáit Aontaithe]], chuaigh sí ann freisin, lena mac agus beirt iníonacha, chun fáilte a chuir roimhe. Chónaigh sí i Meiriceá feadh roinnt blianta agus ansin aththrasnaigh sí [[an tAtlantach]], agus chuaigh chun cónaí i [[Londain]] í. As sin d'fhill sí ar ais chuig an Iúir, áit ar fhan sí go dtí go bhfuair sí bás sa bhliain [[1865]]. ==Sna Stáit Aontaithe== D'éalaigh Mitchel, le cúnamh ó Patrick James Smyth, ó Chríoch Van Diemen sa bhliain 1853 agus rinne sé a bhealach (trí [[Taihítí]], [[San Francisco]], [[Nicearagua]] agus [[Cúba]]) go [[Cathair Nua-Eabhrac]]. Is ann, i mí Eanáir 1854, a thosaigh sé ag foilsiú an ''Irish Citizen'', ach níor mhair sé 'fáilte an laoich' a bhí faighte aige ar dtús. Bhí a chosaint ar an sclábhaíocht i stáit an deiscirt "''the subject of much surprise and general rebuke''", fad a chothaigha a thacaíocht do réabhlóid Eorpach coimhthíos idir é féin agus Ordlathas na hEaglaise Caitlicí. ===Ar son na Sclábhaíochta=== Nuair a bhí sé sna Stáit Aontaithe, ní raibh aon leisce ar Mhistéal an t-éileamh a dhéanamh arís gur "''an innately inferior people''" a bhí sna daoine gorma. Sa dara heagrán, den ''Irish Citizen'', dhearbhaigh sé nach coir í "''or even a peccadillo to hold slaves, to buy slaves, to keep slaves to their work by flogging or other needful correction''", agus go mb’fhéidir gur mhian leis féin "''a good plantation well-stocked with healthy negroes in Alabama''".<ref>''The Great Dan'', Charles Chevenix Trench, Jonathan Cape Ltd, (London 1984), p. 274.</ref>{{sfn|Kennedy|2016|p=215}} Subject to widely-circulated broadsides from the abolitionist [[Henry Ward Beecher]]<ref>{{cite web|teideal=Image 2 of Frederick Douglass' paper (Rochester, N.Y.), January 27, 1854|url=https://www.loc.gov/resource/sn84026366/1854-01-27/ed-1/?sp=1&st=text|access-date=2021-08-26|website=Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA|archive-date=26 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826160122/https://www.loc.gov/resource/sn84026366/1854-01-27/ed-1/?sp=1&st=text|url-status=live}}</ref> Ag éirí as na mórbhileoga forleathana ón chealaitheoir Henry Ward Beecher agus ón deoraí phoblachtach Fhrancach Alexandre Holinski,<ref>{{cite web|last=Hogan|first=Liam|date=2020-06-03|teideal=Alexandre Holinski. A Letter to John Mitchel, The Liberator, 3 February 1854|url=https://limerick1914.medium.com/a-letter-to-john-mitchel-d6a4644d6c1b|url-status=live|access-date=2021-08-26|website=Medium|language=en|archive-date=26 August 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826160124/https://limerick1914.medium.com/a-letter-to-john-mitchel-d6a4644d6c1b}}</ref> spreag na ráitis fearg an phobail. I mBaile Átha Cliath, thionóil an Chónaidhm Éireannach cruinniú éigeandála chun agóid a dhéanamh ar thuarascálacha sna nuachtáin Mheiriceánaigh agus na Breataine a "''erroneously attributed''" barúlacha an Mhiséalaigh ar son na sclábhaíochta" "''to the Young Ireland party''".<ref name=":0">{{cite web|last=Hogan|first=Liam|date=4 January 2016|teideal=John Mitchel. White Supremacist|url=https://limerick1914.medium.com/john-mitchel-white-supremacist-1fcaf85e4e4e|url-status=live|access-date=2021-04-11|website=Medium|language=en|archive-date=11 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210411120519/https://limerick1914.medium.com/john-mitchel-white-supremacist-1fcaf85e4e4e}}</ref><ref>Freeman's Journal, 25 February 1854</ref> == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Mistéal,Seán}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1815]] [[Catagóir:Básanna i 1875]] [[Catagóir:Aturnaetha Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Contae Dhoire]] [[Catagóir:Coirpigh Éireannacha]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Iriseoirí Éireannacha]] [[Catagóir:Náisiúnaithe Éireannacha]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Gníomhaithe Éireannacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] l0zkdf0oje1gqxdgrcr9gmdgu4x82wq Robert Stewart, Bíocunta an Chaisleáin Riabhaigh 0 27453 1270873 1236084 2025-06-20T21:07:40Z TGcoa 21229 1270873 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba státaire Éireannach agus Briotanach é ''' Robert Stewart, Second Marquess of Londonderry''' KG, GCH, PC,(Ire) (18 Meitheamh, 1769 - 12 Lúnasa, 1822), ar a dtugtar sa stair Tiarna an Chaisleáin Riabhaigh (Béarla: ''Lord Castlereagh''). Mar Rúnaí Eachtracha na Ríochta Aontaithe, ó 1812 bhí sé lárnach do bhainistíocht na comhghuaillíochta a threascair [[Napoléon Bonaparte]] agus ba é an príomh-taidhleoir Briotanach é ag [[Comhdháil Vín]]. Bhí sé freisin ina cheannaire ar Theach na gComóntach Briotanach i rialtas an [[Robert Jenkinson, 2ra Iarla Learphoill]] (Béarla: ''2nd Earl of Liverpool'') ó 1812 go dtí a bháis le féinmharú i Lúnasa 1822. Go luath ina ghairm bheatha, mar Phríomh-Rúnaí na hÉireann, bhí baint aige le [[Éirí Amach 1798|hÉirí Amach 1798]] a chur faoi chois agus a bhí sé freagrach as Acht an Aontais 1800 a chur i bhfeidhm. {{DEFAULTSORT:Stewart, Robert}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1769]] [[Catagóir:Básanna i 1822]] [[Catagóir:Daoine a chuir lámh ina mbás féin]] [[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] 9aspnomjk4i6uty7zkcq0q60tpzz2c4 Máire Ann Nic Reachtain 0 28026 1270856 1205649 2025-06-20T20:17:53Z TGcoa 21229 1270856 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}[[Réabhlóid|Réabhlóidí]], [[daonchara]] a rinne obair mhór ar son bhochtáin [[Béal Feirste|Bhéal Feirste]] agus tacaí díograiseach do na h[[Cumann na nÉireannach Aontaithe|Éireannaigh Aontaithe]] (go háirithe dá deartháir [[Anraí Joy Mac Reachtain|Henry Joy]] agus [[Thomas Russell]]) ab ea '''Mary Ann McCracken''' nó '''Máire Ann Nic Reachtain''' ([[9 Iúil]] [[1770]] - [[26 Iúil]] [[1866]]).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dib.ie/biography/mccracken-mary-ann-a5629|teideal=McCracken, Mary Ann {{!}} Dictionary of Irish Biography|language=en|work=www.dib.ie|dátarochtana=2022-09-29}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.theirishstory.com/2019/12/03/book-review-the-life-and-times-of-mary-ann-mccracken-1770-1866-a-belfast-panorama/|teideal=Book Review: The Life and Times of Mary Ann McCracken, 1770–1866 ~ A Belfast Panorama – The Irish Story|language=en-GB|dátarochtana=2022-09-29}}</ref> Deirfiúr [[Anraí Joy Mac Reachtain]], a cuireadh chun báis de thoradh ar a ról i [[Cath Aontroma|gCath Aontroma]] i Meitheamh 1798, ab ea í. Cosúil lena deartháir, chreid Mary Anne McCracken i gcomhionannas agus i gceartas sóisialta. Thug sí a saol fada ag iarraidh na haidhmeanna sin a bhaint amach agus tá aitheantas tuillte aici mar phearsa tábhachtach staire aisti féin, agus ní mar dheirfiúr Henry Joy McCracken amháin.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|author=Seán Delap|date=2018|title=Stór Staire|issue=Cogg}}</ref> [[Íomhá:Mary Ann McCracken 1860.png|clé|mion|circa 1860]] == Beatha == === Tús a saoil === Rugadh Máire Ann Nic Reachtain i [[Béal Feirste|mBéal Feirste]], ag am nuair a bhí an chathair, cosúil leis an gcuid eile den tír, ag dul trí athraithe ollmhóra i bhfearainn na tionsclaíocha agus na sochaithe. Dream rachmasach a bhí ina muintir chomh maith le Preispitéirigh Ultaise agus ba úinéir saibhir long a bhí ina hathair, seanbhunaithe i saol sóisialta agus tráchtála Bhéal Feirste. Bhí tuismitheoirí liobrálacha agus fadradharcach aici. Rinne a cuid tuismitheoirí cinnte go mbeadh an t-oideachas céanna ar a n-iníon agus a bheadh ar an mac. B’in rud nach raibh coitianta ag an am. Sheol siad í chun scoil [[David Manson]], scoil chomhoideach fhorchéimnitheach. Bhain Máire Ann barr feabhais amach sa mhatamaitic. Ar theacht in inmhe dóibh tháinig an bheirt McCracken faoi anáil scríbhneoirí mar [[Mary Wollstonecraft]] agus [[Thomas Paine]], a bhí ag iarraidh deireadh a chur le neamhionannas.<ref name=":0" /> === Polaitíocht === Chaith an choimhlint in [[Cúige Uladh|Ultaibh]] scáil uirthi i rith a saol. Thug Mary Anne tacaíocht do [[Anraí Joy Mac Reachtain|Henry Joy McCracken]] nuair a chuaigh sé leis na h[[Cumann na nÉireannach Aontaithe|Éireannaigh Aontaithe]]. Tar éis thubaiste an [[Éirí Amach 1798 in Éirinn|éirí amach]], d’fhéach Mary Anne le bealach éalaithe go Meiriceá a réiteach do Henry Joy, ach gabhadh é. Bhí sí in éineacht leis nuair a crochadh é ar 17 Iúil 1798.<ref name=":0" /> [[Íomhá:Mary Ann McCracken.jpg|mion|Dealbh Mháire Ann Nic Reachtain le Elizabeth O'Kane, ar taispeáint i Halla na Cathrach, [[Béal Feirste]]]]Thug Mary Anne tacaíocht i gcónaí don pholaitíocht réabhlóideach. Sheas sí le cara léir, Thomas Russell, nuair a cuireadh tréas ina leith siúd agus nuair a cuireadh chun báis é in 1803. Thacaigh sí go láidir le cealú na [[Sclábhaíocht|sclábhaíochta]] i Meiriceá. === Clann === Léirigh Mary Anne an neamhspleáchas a bhí ag baint léi nuair a shocraigh sí iníon mhídhlisteanach a dearthár, Maria Bodel, a thógáil. In aghaidh thoil a muintire a rinne sí é mar go gcaití drochmheas ar pháistí mídhlisteanacha ag an am. Scannal a thugtaí ar pháiste mídhlisteanach a bheith ann. === Bean ghnó === Ré a bhí ann ina raibh ról na mban coinnithe thar a bheith cúng. Ach rith Mary Anne gnó rathúil ag déanamh éadach [[muislín]]. Bhí sí tiomanta do go leor cúiseanna, caomhnú [[Ceol traidisiúnta na hÉireann|cheol traidisiúnta na hÉireann]], mar shampla, agus [[oideachas]] do dhílleachtaí Bhéal Feirste.<ref name=":0" /> Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí Chumann Carthanachta Bhéal Feirste. === Ag dul anonn in aois === Chaith McCracken saol fada radacach. Nuair a bhí sí ina seanbhean, ba mhinic a bhíodh sí le feiceáil ar dhugaí Bhéal Feirste agus mórbhonn Wedgewood á chaitheamh aici ‘Am I not a man and brother?’. [[Íomhá:McCracken plaque, Belfast - geograph.org.uk - 619850.jpg|mion|Donegall Pass, B.F.]] Bhíodh sí ag scaipeadh bileoga ar dhaoine a bhíodh ar a mbealach go Meiriceá faoin urchóid a bhain leis an sclábhaíocht.<ref name=":0" /> Bhí sí 96 bliain d’aois nuair a fuair sí bás. == Naisc sheachtracha == * ''[https://www.dib.ie/biography/mccracken-mary-ann-a5629 The Dictionary of Irish Biography]'' == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Reachtain, Maire Ann Nic}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1770]] [[Catagóir:Básanna i 1866]] [[Catagóir:Cumann na nÉireannach Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Mná Éireannacha]] [[Catagóir:Éirí Amach 1798 in Éirinn]] [[Catagóir:Gníomhaithe Éireannacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] r8yd3axtlvj59sk9734jlxjuiunqw5t Anraí Joy Mac Reachtain 0 28029 1270855 1223035 2025-06-20T20:17:33Z TGcoa 21229 1270855 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba dhéantúsóir cadáis agus thionsclóir, Phreispitéireach, Éireannach radacach, agus ball bunaidh, mar aon le [[Theobald Wolfe Tone]], [[James Napper Tandy]], agus [[Robert Emmet]], [[Cumann na nÉireannach Aontaithe]] é '''Anraí Joy Mac Reachtain''' nó '''Henry Joy McCracken''' (31 Lúnasa 1767 - 17 Iúil 1798) . == Beatha == Rugadh agus tógadh McCracken i mBéal Feirste, deartháir an athchóiritheoir sóisialta, [[Máire Ann Nic Reachtain]] ab ea é. Ina luath-óige, léirigh sé suim sa pholaitíocht radacach, agus chuaigh sé isteach san eagraíocht [[Cumann na nÉireannach Aontaithe]] sa bhliain 1795, agus go tapa dírigh na húdaráis Rialtais air. Thaistil McCracken go rialta ar fud na tíre ag earcú ball nua don Chumann agus a leasa gnó úsáidte aige mar chlúdach. Mhol sé go rachadh na Defenders agus na h[[Cumann na nÉireannach Aontaithe|Éireannaigh Aontaithe]] i bpáirt le chéile, agus ag iarraidh cairdeas a chothú idir Caitlicigh agus Protastúnaigh.’ Gabhadh é i nDeireadh Fómhair na bliana 1796 agus cuireadh é i [[Príosún Chill Mhaighneann|bPríosún Chill Mhaighneann]] i mBaile Átha Cliath. D'éirigh sé tinn agus scaoileadh as an bpríosún é i Nollaig 1797. Ar an 7 Meitheamh 1798 chuaigh McCracken i gceannas ar [[Cath Aontroma|éirí amach]] i gCo. Aontroma. Scrios na fórsaí a bhí dílis don rí iad gan mórán moille.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/St%C3%B3r-Staire.pdf|teideal=Stór Staire|údar=Seán Delap|dáta=2018|language=ga-IE|foilsitheoir=COGG|dátarochtana=2024|archivedate=2024-06-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20240607154557/https://www.cogg.ie/wp-content/uploads/St%C3%B3r-Staire.pdf}}</ref> Gabhadh McCracken agus cuireadh chun báis é ar an 17 Iúil 1798. == Féach freisin == * [[Cath Aontroma]], 1798 * [[Mary Anne McCracken|Mary Ann McCracken]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol}} {{DEFAULTSORT:Reachtain, Anraí Joy Mac}} [[Catagóir:Básanna i 1798]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1767]] [[Catagóir:Cumann na nÉireannach Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Daoine curtha chun báis]] [[Catagóir:Éirí Amach 1798 in Éirinn]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] nussj56rx8gf5pi7jczn9hrqjtfof6o Peter Robinson 0 28837 1270893 1179381 2025-06-20T21:55:55Z TGcoa 21229 1270893 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Polaiteoir [[Aontachtach]] de chuid an [[DUP]] i d[[Tuaisceart Éireann]] é '''Peter David Robinson''' ([[Gaeilge]]:''Peadar Dáithí MacRóibín''). Is é an chéad aire reatha agus ceannaire an DUP é. Chaill sé a shuíochán Westminster sa bhliain 2010 agus tá amhras ann faoi na rólanna thuasluaite. == Luathshaol == Rugadh i mBéal Feirste ar an 29 Mí na Nollag 1948 é. David McCrea Robinson agus Sheila Robinson a thuismitheoirí. D'fhreastail sé ar Annadale Grammar School (ar a dtugtar "Wellington College Belfast" anois). Tar éis dó an scoil a fhágáil d'fhreastail sé ar Castlereagh College (ar a dtugtar "Castlereagh Campus of Belfast Metropolitan College" anois). Thug sé seal mar ghníomhaí eastáit, agus ansin chuaigh sé leis an b[[polaitíocht]]. == Polaitíocht == Ba é Robinson rúnaí ginearálta an DUP ó 1975 go 1979. I dtoghchán 1979 toghadh é mar MP i bParlaimint na [[Ríochta Aontaithe]]. Tháinig sé i gcomharbas ar [[Ian Paisley]] mar cheannaire an DUP agus mar [[Céad-Aire Thuaisceart Éireann|Chéad Aire Thuaisceart Éireann]] sa bhliain 2008. == Féach freisin   == == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Robinson, Peter}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1948]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Coirpigh]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Scríbhneoirí as Tuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Cincísigh Éireannacha]] mxf4judj3dzipiilno93ecfack0ovdt Naomh Blaise 0 31623 1270921 1222813 2025-06-21T11:04:30Z Ziv 56238 ([[c:GR|GR]]) [[File:S-blaise.png]] → [[File:CHE St Blaise COA.svg]] → File replacement: jpg/png/gif to svg vector image ([[c::c:GR]]) 1270921 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Hans Memling 002.jpg|clé|150px|mion|Naomh Blaise]] B'[[easpag]] agus mairtíreach é naomh '''Blaise''' nó naomh '''Bláisias''' ([[An Airméinis|Airméinis]]: Սուրբ Բարսեղ). Is é Naomh Blaise duine den Cheathrar Cabhraitheoir Naofa Déag. Ceiliúrtar Lá Fhéile Blaise ar [[3 Feabhra]] san [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Eaglais Chaitliceach]]. == Saol == Easpag agus mairtíreach a mhair i Sebaste san [[An Airméinis|Airméin]] sa [[4ú haois]] ba ea Naomh Bláisias<ref>https://www.catholicbishops.ie/wp-content/uploads/images/stories/features/Catholic_Schools_Week/2010/csw_postprimary_eng.pdf</ref>. I s cosúil go raibh sé ina dhochtúir leighis ar dtús. [[Íomhá:Saint Blaise and animals.jpg|clé|mion|Blaise sa Rúis: 15ú haois]] == Scéalta == Thug bean, a mac chuig Blaise agus cnámh á thachtadh ina scornach agus chneasaigh sé an páiste<ref>http://education.dublindiocese.ie/wp-content/uploads/sites/5/2013/03/CSW-Post-primary-resources-Irish-Web.pdf</ref>. Le linn géarleanúna, chuaigh Blaise i bhfolach i bpluais agus a fhad is a raibh sé ansin leigheas sé ainmhithe a bhí tinn nó gointe Nuair a bhí [[príosún]]<nowiki/>acht á chur air, tháinig bean chuige a dúirt gur rug [[mac tíre]] a [[muc]] leis. Trí idirghuí Naomh Blaise, tugadh an mhuc ar ais chuig an mbean. [[Íomhá:Head reliquary Dubrovnik Cathedral.jpg|mion|clé|Taisí, [[Dubrovnik]]]] == Míorúiltí == Rinneadh éarlamh ar bhaile Spáinneach in aice le [[València (cathair)|Valencia]] de Naomh Blaise, nuair a mheas an pobal gur shábháil sé ón ngalar [[An Diftéire|diftéire]] iad. Sa bhliain 971, nuair a bhí fogha á bhagairt faoin áit ina bhfuil [[Dubrovnik]] na linne seo, deirtear gur nocht Naomh Blaise é féin do mhuintir na [[Cathair (lonnaíocht)|cathrach]] agus gur shábháil sé iad. Inniu, tá ardeaglais ann in Dubrovnik ina bhfuil na taisí a bhaineann le Naomh Blaise ar taispeáint: [[ceann]] Naomh Blaise, a [[lámh]] chlé is a lámh dheas, a [[scornach]] is a [[Cos|chos]] dheas. I mbaile beag Aubin na Fraince, rinneadh éarlamh ar an [[séipéal]] áitiúil de Naomh Blaise, toisc gur mheasadh gur eisean a chuir deireadh le heipidéim a bhí ag bánú na n-eallaí. [[Íomhá:Saint Blaise Saint patron Dubrovnik.JPG|mion|Dubrovnik]] == Onóracha == Is éarlamh na gceoltóirí, na gaothuirlisí & na mbuíonta ceoil é. Meastar gur chosantóir ar chathracha é Naomh Blaise, cosantóir na n-ainmhithe allta, éarlamh na veigeatóirí, agus éarlamh na dtionscal olla. Meastar go bhfuil gaol ag Naomh Blaise leis an [[Olann|tionscal olla]].. D’ainmníodh [[St Blazey|St. Blazey]], sráidbhaile i g[[Corn na Breataine]] ina onóir. Tuigtear gur chuir Blaise oiliúint sna scileanna olla ar dhaoine sna ceantair seo. == Nósanna == * In [[Éire|Éirinn]], beannú na [[scornach]] ar an [[3 Feabhra|3 Feabhra]], . Cuirtear beannacht Naomh Blaise ar uisce agus ar eallaí chomh maith. * Sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]], déantar aráin mhilse/panelleta a ofráil & roinntear ar an teaghlach, ar chairde, agus ar pheataí iad * Sa [[An Fhrainc|Fhrainc]], cuirtear beannacht ar shíolta arbhair. Iompraíonn na mná ciseáin síolta lena mbeannú sa séipéal. Fágtar leath den arbhar mar ofráil, agus measctar leis na gnáthshíolta an leath eile sula gcuirtear i dtalamh iad. * [[Íomhá:CHE St Blaise COA.svg|mion|Wappen, [[An Eilvéis]]]]San [[An Iodáil|Iodáil]] is sa Fhrainc, lastar tinte cnámh ar Lá Fhéile Blaise Naofa. * San Iodáil, déantar [[Borróg|borróga]] beaga a bhácáil ar an [[1 Feabhra]]. Beannaítear iad agus roinntear ar an 3 Feabhra iad ar an bpobal i ndúiche na dtionscal olla. I Serra San Bruno, bronnann na fir [[Briosca|brioscaí]] darb ainm ''{{lang|it|abbacolo}}'' (cosúil le bachall easpaig) ar na cailíní. Má bhriseann an cailín an briosca ina dhá chuid agus má thugann sí leath de ar ais don fhear, tuigtear go b[[Pósadh|pós]]<nowiki/>far an bheirt. * Sa [[An Spáinn|Spáinn]], tarlaíonn Lá Fhéile Blaise Naofa i rith fhéile an [[Earrach|earraigh]]. Déantar [[Arán|aráin]] [[Milseog|mhilse]] (panelleta) a ofráil do Naomh Blaise, agus roinntear ar an [[teaghlach]], ar chairde, agus ar pheataí iad. [[Íomhá:Blessing of Throats 2011.jpg|clé|mion|Beannachtaí Naomh Blaise, Porto Alegre, Reio Grande do Sul, Brazil.]] === Paidir: Beannú na Scornach === <blockquote> Trí idirghuí Naomh Bláisias,<br/> Easpag agus Mairtíreach,<br/> go gcosnaí Dia tú ó gach éalang scornaí<br/> agus ó gach tinneas eile,<br/> trí Chríost ár dTiarna<br/> </blockquote> == Tagairtí == {{Reflist}} {{síol-creid}} {{DEFAULTSORT:Blaise Naomh}} [[Catagóir:Ceartchreidmheachas]] [[Catagóir:Eaglais Chaitliceach Rómhánach]] [[Catagóir:Eaglais Ortadocsach Choptach]] [[Catagóir:Easpaig]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Mairtírigh]] [[Catagóir:Naoimh Airméanacha‎]] 57s0nejaom8qxoogmca5ad3lpq5t91w Jim Allister 0 32468 1270835 1256129 2025-06-20T19:40:28Z TGcoa 21229 1270835 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Polaiteoir agus abhcóide sinsearach de chuid [[Tuaisceart na hÉireann]] é '''James Hugh "Jim" Allister''' (Séamas Aodh Mac Alasdair), QC (a rugadh ar an [[2 Aibreán]] [[1953]]), sa sráidbhaile [[An Chrois Ghearr]], [[Contae an Dúin]]. Bhunaigh sé [[Glór Traidisiúnta na nAontachtaithe]] (TUV) sa bhliain 2007, nuair a scoilt an DUP.<ref>{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/northern_ireland/7131912.stm|teideal=New unionist group to be launched|dáta=2007-12-07|language=en-GB|dátarochtana=2024-06-16}}</ref> Ón lá ar tháinig an páirtí ar an bhfód, tá sé á stiúradh ag [[Jim Allister]], a bhí ina theachta Neamhspleách i b[[Parlaimint na hEorpa]] go dtí an bhliain 2009. Chaill sé an suíochán sin in 2009, nuair a bhí sé ina iarrthóir ag an TUV féin. Toghadh Allister mar [[MLA]] in 2011. San [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann|Olltoghchán 2024]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/deireadh-le-reimeas-paisley-agus-sinn-fein-ar-an-bpairti-is-mo-as-eirinn-in-westminster/|teideal=Deireadh le réimeas Paisley agus Sinn Féin ar an bpáirtí is mó as Éirinn in Westminster|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref>, fuair ceannaire an Allister an ceann is fearr ar [[Ian Óg Paisley|Ian Paisley]] in [[Aontroim Thuaidh (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Aontroim Thuaidh]], agus tháinig deireadh le rítheaghlach Paisley tar éis ceithre bliana is leathchéad.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/fisean-drochla-do-ritheaghlach-paisley-borradh-faoi-shinn-fein-agus-ceist-an-athaontaithe-torthai-thoghchan-westminster/|teideal=FÍSEÁN: Drochlá do rítheaghlach Paisley, borradh faoi Shinn Féin agus ceist an athaontaithe – torthaí thoghchán Westminster|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref> Bhí farasbarr de 450 vóta de Jim Allister ar Paisley. Ní raibh aon choinne leis seo ar chor ar bith. Dúirt Allister é féin go raibh talamhchreathach. == Féach freisin == * [[Glór Traidisiúnta na nAontachtaithe]] == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{Teachtaí Parlaiminte do Thuaisceart Éireann}} {{DEFAULTSORT:Allister, Jim}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae an Dúin]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na hEorpa as Éirinn]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Glór Traidisiúnta na nAontachtaithe]] [[Catagóir:Aontroim Thuaidh (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] nwrdpwwez1v7al4jlf6dnl2pqm3eh3f Heather Humphreys 0 35456 1270865 1270741 2025-06-20T20:25:29Z TGcoa 21229 1270865 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[Polaitíocht|polaiteoir]] [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar an Chabháin agus Mhuineacháin í ''' Heather Humphreys'''. Tá sí ina ball d'[[Fine Gael|Fhine Gael]]. Ceapadh ina hAire Gaeltachta í sa bhliain [[2014]] in áit [[Jimmy Deenihan]], cé nach raibh aon Ghaeilge aici. Tarraingíodh conspóid ar seal san oifig sin di de bharr easpa [[An Ghaeilge|Gaeilge]] agus gníomhartha áirithe a samhlaíodh iad a bheith i gcoinne na Gaeilge. Sheas Humphreys in [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus d'éirigh léi ann le 20.8% de na vótaí céad rogha. == Féach freisin == * [[An Cabhán–Muineachán (Dáilcheantar)]] * [[:Catagóir:An Cabhán–Muineachán (Dáilcheantar)|Polaiteoirí i gCabhán–Muineachán]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}} {{síol-ie}} {{DEFAULTSORT:Humphreys, Heather}} [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Airí Rialtais na hÉireann]] [[Catagóir:Alumni Choláiste na hOllscoile, Gaillimh]] [[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 33ú Dáil]] [[Catagóir:Baill Fhine Gael]] [[Catagóir:Daoine as Contae Mhuineacháin]] [[Catagóir:Teachtaí Dála mná]] [[Catagóir:An Cabhán–Muineachán (Dáilcheantar)]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] 36i4zpe8f7n0pigomyvnyra3g5nl3wl Fuilaistriú 0 41537 1270789 1173881 2025-06-20T12:20:16Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270789 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Idirghabháil Leighis}} [[Íomhá:A- transfusion compatibility diagram.svg|mion|comhoiriúnacht]] Aistriú fuil [[duine]] amháin isteach i g[[Corp an duine|colainn]] duine eile is ea '''fuilaistriú''', mar shampla, chun cabhrú le duine a chaill cuid mhaith [[Fuil|fola]] trí ghortú.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Hussey, Matt|date=2011|url=|title=Fréamh an Eolais|journal=|volume=|issue=Coiscéim}}</ref> Déantar an fhuil i gcomhair fuilaistrithe a scagthástáil chun tarchur oibreán ionfhabhtaithe a sheachaint.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.giveblood.ie/Media/Publications/Annual_Reports/Tuarascail_Bhliantuil_2011.pdf|teideal=TUARASCÁIL BHLIANTÚIL 2011|údar=giveblood.ie|dáta=|dátarochtana=|archivedate=2020-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201130051211/https://www.giveblood.ie/Media/Publications/Annual_Reports/Tuarascail_Bhliantuil_2011.pdf}}</ref> == Deacrachtaí == Is dainséar é [[galar Creutzfeld-Jakob]], agus galair eile, [[SEIF]] mar shampla, don chóras fuilaistriúcháin. Baintear mí-úsáid as fuilaistrithe mar dhruga a chuireann leis an bhfeidhmiú sa spórt. Déanann seo líon na [[fuilchill dhearg|bhfuilchealla dearga]] a mhéadú agus sa tslí seo an méid ocsaigine a iompraítear san fhuil a ardú. [[Íomhá:Blood transfusion.gif|clé|mion|mála fola]] == Stair == Rinneadh a leithéid den chéad uair go luath sa [[19ú haois|19ú céad]], ach torthaí marfacha a bhí air go minic. Rinne James Blundell, [[obstatraí]] i [[Londain]], an chéad fhuilaistriú ar an [[25 Meán Fómhair]] [[1818]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.aabb.org/tm/Pages/highlights.aspx|teideal=Highlights of Transfusion Medicine History|work=www.aabb.org|dátarochtana=2020-09-26}}</ref> D'éirigh cuibheasach maith leis. Ach níorbh théidir fuilaistriú slán áisiúil a dhéanamh go cliniciúil go bhfuarthas amach mar gheall ar thíopáil fola agus an gá le comhoiriúnacht idir tíopaí an thaighteora is an deontóra.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=A Brief History of Human Blood Groups|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3595629/|journal=Iranian Journal of Public Health|date=2013-01-01|issn=2251-6085|pmc=3595629|pmid=23514954|pages=1–6|volume=42|issue=1|author=Dariush D FARHUD, Marjan ZARIF YEGANEH}}</ref> Níor thángthas ar na  fuilghrúpaí roimh 1900.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=ABO blood group system|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=ABO_blood_group_system&oldid=978734292|journal=Wikipedia|date=2020-09-16|language=en}}</ref> Bronnadh [[Duais Nobel|Duais Nobel an Leighis]] ar  Dr Landsteiner. don fhionnachtain sin sa bhliain 1930.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1930/landsteiner/facts/|teideal=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1930|language=en-US|work=NobelPrize.org|dátarochtana=2020-09-26}}</ref> Le linn an [[An Dara Cogadh Domhanda|Dara Cogadh Domhanda]], bhí gá le méid ollmhór fola le haghaidh fuilaistriúchán do dhaoine gortaithe. Ina dhiaidh sin saothraíodh bealaí chun fuil ó dheontóirí a stóráil le húsáid níos déanaí. == Féach freisin == * [[Banc fola]] * [[Seirbhís Fuilaistriúcháin na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist}} {{síol-sláinte}} {{DEFAULTSORT:Fuilaistriú}} [[Catagóir:Fuil]] [[Catagóir:Drugaí]] tirqz9u44n6ob38329ekbxhtq5lyntd Ioma 0 44694 1270807 1236707 2025-06-20T17:01:26Z 2A02:8084:46C3:FD00:3033:3B73:3E9B:9C6C Fixed grammar. 1270807 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Contae Laoise]] é '''Ioma'''.<ref name="Logainm">{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/1165048|title=Ioma/Emo {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|access-date=2023-06-22|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> Tógadh an baile ag geataí [[Cúirt Ioma]] ag deireadh an 18ú aois. Is é [[Ioma CLG]] an club [[Cumann Lúthchleas Gael|CLG]] áitiúla. I [[Daonáireamh Phoblacht na hÉireann 2022|2022]] bhí daonra 283 ag an baile.<ref name="cso2022">{{cite web-en|url = https://www.citypopulation.de/en/ireland/towns/laois/08166__emo/ | title=Emo |work=Census 2022 |publisher=citypopulation.de |date=April 2022 | access-date = 22 January 2024 }}</ref> == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol-tír-ie}} {{DEFAULTSORT:Ioma}} [[Catagóir:Contae Laoise]] [[Catagóir:Bailte i gContae Laoise]] nbfv3rgnx4n1d4jgpbgywat3wozng6m Hippodrome, Londain 0 64634 1270902 1115776 2025-06-20T22:21:16Z 37.19.66.225 1270902 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} [[Íomhá:London_Hippodrome_2-12-2009_13-00-27.JPG|clé|250px|mion|Hippodrome]] Is [[foirgneamh]] suite i g[[Cathair Westminster]] í '''Hippodrome'''. <ref>[https://goofficial-my.com/ Goofficial]</ref> {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Hippodrome}} [[Catagóir:Cathair Westminster]] 59w67wrrkwetyx2q3bmvuyz5liuqnmb 1270905 1270902 2025-06-21T02:05:16Z Alison 570 Cealaíodh athruithe [[Special:Contributions/37.19.66.225|37.19.66.225]] ([[User talk:37.19.66.225|Plé]]); ar ais chuig leagan le [[User:Alison|Alison]] 1115776 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} [[Íomhá:London_Hippodrome_2-12-2009_13-00-27.JPG|clé|250px|mion|Hippodrome]] Is [[foirgneamh]] suite i g[[Cathair Westminster]] í '''Hippodrome'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Hippodrome}} [[Catagóir:Cathair Westminster]] 391osrtu1rpdr415n0mdtoprrzegr6b Ronnie Bunting 0 68526 1270866 1193863 2025-06-20T20:34:16Z TGcoa 21229 1270866 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}[[Íomhá:INLA Graffiti, Strabane, January 2010.JPG|mion|chuir duine éigin [[Graifít|graifítí]] ar balla, [[An Srath Bán]], [[Contae Thír Eoghain|Tír Eoghain]]]] Bhí '''Ronnie Bunting''' (1947/1948 - [[15 Deireadh Fómhair]] [[1980]]) ina cheannaire ar an [[INLA]] (Arm Saoirse Náisiúnta na hÉireann). Dúnmharaíodh é ar an [[15 Deireadh Fómhair]] 1980, i Downfine Gardens, [[Béal Feirste]]. ==Saol Óg== I Mí na Márta [[1969]], chaith [[Ian Paisley]] seal sa [[Príosún|phríosún]] in éineacht le Major Ronald Bunting, athair Ronnie. Bhí an bheirt sin (Paisley agus athair Ronnie) i ndiaidh frithléirsiú neamhdhlíthiúil a chóiriú mar agóid in aghaidh an mhórshiúil a bhí ag [[Cumann Cearta Sibhialta Thuaisceart Éireann]] (NICRA) in [[Ard Mhacha]]. Íorónta go leor, cé gur Protastúnach a bhí ann nuair a bhí sé óg, chuaigh Ronnie, mac Ronald Bunting nó Ronald Óg le [[Poblachtánachas in Éirinn|poblachtánachas]] ina dhiaidh sin, agus é ar dhuine de bhunaitheoirí an [[INLA]]. == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol}} {{DEFAULTSORT:Bunting, Ronnie}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1948]] [[Catagóir:Básanna i 1980]] [[Catagóir:Daoine a feallmharaíodh]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:INLA]] [[Catagóir:IRSP]] jwly9hzju3txvogct0va95we1r413rp Arlene Foster 0 69531 1270846 1226627 2025-06-20T20:06:45Z TGcoa 21229 1270846 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[polaiteoir]] de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] í '''Arlene Isabel Foster''', PC, (née '''Kelly'''), a rugadh ar an 17 iúil 1970. == Gairmréim == [[Íomhá:Arlene Foster MLA (cropped).jpg|clé|mion|228x228px|2015]] Bhí Foster ina Ceannaire ar an b[[Páirtí Aontachtach Daonlathach]] ó Nollaig 2015 go dtí 2021. i mí na Nollag 2015, tháinig Arlene Foster i gcomharbacht ar [[Peter Robinson]] mar cheannaire. Ba í an tríú ceannaire ar an DUP. Ba ea í an duine is óige riamh í sa phost agus an chéad bhean agus smidiríní déanta den tsíleáil ghloine aici.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Arlene Foster daingnithe mar Chéad-Aire an Tuaiscirt|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2016/0111/759211-arlene-foster/|date=2016-01-11|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> [[Íomhá:Theresa May and FM Arlene Foster.jpg|clé|mion|209x209px|Arlene Foster agus Theresa May, 2016]] Ar an 11 Eanáir 2016, bhí Arlene Foster daingnithe mar Chéad-Aire ar [[Tionól Thuaisceart Éireann|Thionól Thuaisceart Éireann]].<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gluaiseacht-na-gaeilge-ina-duiseacht-ach-stormont-faoi-shuan/|teideal=Gluaiseacht na Gaeilge ina dúiseacht ach Stormont faoi shuan|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=Nollaig 2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-01-11}}</ref> D’éirigh thar barr le Foster sa bhliain 2016.<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/slan-le-arlene-treimhse-chinniunach-romhainn-ina-diaidh/|teideal=Slán le Arlene – tréimhse chinniúnach romhainn ina diaidh|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=Aibreán 2021|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-01-11}}</ref> Bhí sí buacach i dtoghchán an [[Tionól Thuaisceart Éireann|Tionóil]] in 2016, comórtas a ritheadh faoin mana ‘Vótáil d’Arlene’. Bhí 38 suíochán as 108 ag an DUP. Sa bhliain sin freisin ghlac an DUP taobh an [[Breatimeacht|Bhreatimeachta]] sa reifreann faoi bhallraíocht na [[Ríochta Aontaithe]] san Aontas Eorpach. === Conspóidí === I dtús 2017, thosaigh an chonspóid faoin [[Scannal Renewable Heat Incentives (Tuaisceart Éireann, 2017)|RHI]], an scéim [[Fuinneamh|fuinnimh]] nach raibh srian ar bith ar chaiteachas uirthi. D’éirigh [[Martin McGuinness]], [[Sinn Féin]], as an leas-chéad-aireacht agus thit Stormont. Chaill Foster a post mar Chéad-Aire in Eanáir na bliana 2017, mar gheall ar a héiginnteacht i dtaca leis an gceist.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/gluaiseacht-na-gaeilge-ina-duiseacht-ach-stormont-faoi-shuan/|teideal=Gluaiseacht na Gaeilge ina dúiseacht ach Stormont faoi shuan|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=Nollaig 2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-01-11}}</ref> Sa toghchán Tionóil a lean ar an 2 Márta 2017, chuir Foster a cos ann go tútach. Chaill aontachtaithe a móramh in Stormont den chéad uair, buille síceolaíoch mór ar cuireadh an milleán ar Foster faoi.<ref name=":1" /> Mhair an folús in Stormont trí bliana agus bhí an DUP ní ba laige nuair a d’fhill na páirtithe ar Stormont sa bhliain 2020, agus Foster ceaptha mar Chéad-Aire arís. Sa bhliain 2021, bhí an eite bhunchreidmheach sa DUP a d’eascair as [[Eaglais Shaor Phreispitéireach]] [[Ian Paisley]] míshásta le  hiarracht Arlene Foster chun seasamh naimhdeach traidisiúnta an DUP i gcoinne [[Homaighnéasacht|homaighnéasachais]] a mhaolú. Ba chosúil gurb é sin an cor a thug na buíonta difriúla i measc na n-ionadaithe le chéile chun dúshlán na ceannaireachta a thabhairt.<ref name=":1" /> D'éirigh Foster as ceannaireacht an DUP ar [[28 Bealtaine]] [[2021]] agus as an gcéad-aireacht ag deireadh mhí an Mheithimh.<ref name=":1" /> == Féach freisin == * [[Páirtí Aontachtach Daonlathach]] *[[Scannal Renewable Heat Incentives (Tuaisceart Éireann, 2017)|Scannal Renewable Heat Incentives]] * [[Fear Manach agus Tír Eoghain Theas (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Foster, Arlene}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1970]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Céad-Airí Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Contae Fhear Manach]] [[Catagóir:Mná Éireannacha]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Fear Manach agus Tír Eoghain Theas (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] hcp0r1oq8nnf2e6l3h23608w7388o9q Terence O'Neill 0 69995 1270869 1246107 2025-06-20T20:48:03Z TGcoa 21229 1270869 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba [[Polaitíocht|pholaiteoir]] [[Aontachtóirí na hÉireann|Aontachtach]] i d[[Tuaisceart na hÉireann]] é '''Terence O'Neill''' nó '''Tarlach Ó Néill''' ([[10 Meán Fómhair]] [[1914]] - [[12 Meitheamh]] [[1990]]). Bhí sé ina Phríomh-Aire ar Thuaisceart Éireann sna [[1960idí]] D'fhéach an Príomh-Aire Terence O'Neill le [[Cearta daonna|cothrom na Féinne]] a thabhairt do na [[Poblachtánachas in Éirinn|Caitlicigh]], ach ansin, thosaigh na [[Dílseachas|Dílseoirí]], ar nós [[Ian Paisley]], ag cur ina aghaidh. Bhí dearcadh forásach nua-aimseartha ag O'Neill ag an am, ach d'éirigh leis na [[Sceimhlitheoireacht|sceimhlitheoir]]í é a chur amach as oifig faoi dheireadh. Bhí folús polaitiúil ann agus thosaigh [[na Trioblóidí]] i ndáiríre. [[Íomhá:At the Wilson Homestead in Northern Ireland (4359826480).jpg|mion|clé|O'Neill ag oscailt an "Wilson homestead", anois an ''Ulster American Folk Park'', Dearg Alt (Dergalt), An [[An Srath Bán Íochtarach|Srath Bán Íochtarach]], Tír Eoghain<ref>[https://www.logainm.ie/65043.aspx logainm.ie]</ref>|alt=|288x288px]] ==Príomh-Aire ar Thuaisceart Éireann== Ar an [[25 Márta]] [[1963]], d’éirigh Terence O'Neill ina cheannaire ar na hAontachtóirí. D'áitigh Terence O'Neill ar [[Basil Brooke]], an tríú Phríomh-Aire ar Thuaisceart Éireann. Chonacthas feabhas mór san [[eacnamaíocht]] sna [[1960idí]]. Thug [[Seán F. Lemass|Seán Lemass]] cuairt thábhachtach ar Terence O'Neill i 1965, cuairt a thosaigh ré nua caidrimh idir an dá chuid den [[oileán]]. [[Íomhá:Seán Lemass, 1966.jpg|clé|mion|Sean Lemass (1966)]] Sna 1960idí, bhí an chuma ag teacht ar an scéal go raibh leasuithe suntasacha [[Polaitíocht|polaitiúl]]<nowiki/>a ar na bacáin, nuair a bhain Terence O'Neill amach oifig Phríomh-Aire an Tuaiscirt. Chrom an Niallach ar leasuithe sóisialta a chur i gcrích le sochaí a chur ar bun a thabharfadh [[Cearta daonna|cearta]] do na Caitlicigh féin. Bhí sé ag caint faoin rathúnas ábhartha mar leigheas ar an scoilt [[Seicteachas|sheicteach]], agus é sásta dul i dteagmháil le [[Seán Lemass]], [[taoiseach]] [[Poblacht na hÉireann|Phoblacht na hÉireann]] san am céanna, a raibh dearcadh cosúil aige. Sa deireadh thiar thall, áfach, ní dhearna iarrachtaí Uí Néill ach an lasair a chur sa bharrach. == Freasúra == Ní raibh na hAontachtóirí go léir sásta leis na polasaithe seo, áfach. Fuair an Niallach é féin faoi ionsaí ag na dearg-Dhílseoirí, cosúil le William Craig agus Ian Paisley, agus iad ag cur feillbhirt ina leith. Chuaigh siad chun cogaidh ar O'Neill, faoi cheannas [[Ian Paisley]], seanmóirí [[Bunúsaíocht|bunúsaíoch]] a chuaigh le [[polaitíocht]]. Go bunúsach, bhí cuid mhór de na hAontachtóirí barúlach go raibh an Niallach ag iarraidh iad a dhíol ar shladmhargadh leis an lucht tréasa a bhí ag rialú i m[[Baile Átha Cliath]], agus na Caitlicigh míshásta leis nach raibh na leasuithe cuimsitheacha polaitiúla ag teacht sách luath. Bhí Paisley ar thús cadhnaíochta ag cur in aghaidh an dóigh a raibh O'Neill ag iarraidh comhréiteach a shocrú agus spiorad dea-chomharsanachta a chothú le [[Poblacht na hÉireann]]. == 1969 == [[Íomhá:House of Lords 2011.jpg|mion|clé|[[Teach na dTiarnaí]]]] Bhí an dá phobal ag dul in adharca a chéile, agus an caidreamh trasphobail ag dul chun donais. Chuaigh na [[Náisiúnachas|Náisiúnaithe]] amach sna [[sráid]]<nowiki/>eanna le [[Cearta daonna|cothrom na Féinne]] a éileamh faoi [[Bratach na hÉireann|bhratach]] Ghluaiseacht na gCearta Sibhialta. Dá thoradh sin, bhí scliúchais bhrúidiúla i n[[Doire]] agus i m[[Béal Feirste]] sa bhliain 1969. Phléasc an foréigean seicteach amach arís. Thosaigh na Dílseoirí agus na péas ó [[Constáblacht Ríoga Uladh|Chonstáblacht Ríoga Uladh]] ag ionsaí na mórshiúlta a bhí ag éileamh cearta sibhialta do na Caitlicigh. Nuair a maraíodh daoine de lucht na máirseála, chrom an tIRA ar na Protastúnaigh a imeaglú chomh maith. Thosaigh [[Óglaigh Protastúnach Uladh]] ar fheachtas buamála sa bhliain 1969. Phléasc [[buama]]í ar an 30 Márta, agus 4, 20, 24 agus 26 Aibreán chun brú a chur ar [[rialtas]] Terence O'Neill. Thit an locht ar an IRA ar dtús<ref>{{Lua idirlín |url=http://cain.ulst.ac.uk/othelem/chron/ch69.htm |teideal=cain.ulst.ac.uk |dátarochtana=2017-04-29 |archivedate=2010-12-06 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101206184139/http://cain.ulst.ac.uk/othelem/chron/ch69.htm }}</ref>. D'éirigh leis an Ó.P.Ú. rialtas O'Neill a scriosadh faoi dheireadh agus dúirt O'Neill go raibh sé ag éirí as an rialtas ar an 28 Aibreán. Ar an [[1 Bealtaine]] [[1969]], d'éirigh O'Neill go hoifigiúil as a phost mar phríomh-aire agus mar cheannaire ar na hAontachtóirí. ==Deireadh a shaoil== D'éirigh O'Neill as an [[Polaitíocht|pholaitíocht]] i dTuaisceart na hÉireann i mí Eanáir [[1970]] agus d'éirigh sé ina ''[[Teach na dTiarnaí|Lord]]'' ag an am céanna. Chaith sé an chuid eile dá shaol ar scor i [[Lymington]], [[Hampshire]], áit a d'éag sé ó [[ailse]] ar an [[12 Meitheamh]] [[1990]]. ==Féach freisin== * [[Na Trioblóidí]] * [[Óglaigh Protastúnach Uladh]] * [[Brian Faulkner]] * [[Ian Paisley]] ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:O'Neill, Terence}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1914]] [[Catagóir:Daoine as Londain]] [[Catagóir:Básanna i 1990]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Pearsanra míleata]] [[Catagóir:Pobal Éireannach na Breataine]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] piq3r1c89dbcns2eg0wbem925n3ayb9 James Napper Tandy 0 81939 1270872 1166971 2025-06-20T21:05:13Z TGcoa 21229 1270872 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Réabhlóid]]í [[Éireannach]], agus ball de chuid na n[[Cumann na nÉireannach Aontaithe|Éireannach Aontaithe]] ab ea '''James Napper Tandy '''(timpeall 1739 - 24 Lúnasa 1803).''' '''Bhí tionchar láidir ag [[Réabhlóid na Fraince]] air agus bhí ról lárnach aige in [[Éirí Amach na nÉireannach Aontaithe]]. {{Glanadh}} ==Gníomhaíochas Polaitiúil == [[An Protastúnachas|Protastúnach]] as [[Baile Átha Cliath]] agus mac iarnmhangaire a bhí i dTandy, agus baisteadh é faoin ainm 'James Naper Tandy’ in Eaglais San Audeon ar an 16 Feabhra 1739.<ref>The parish record book lists the entries for February 1739 as '1738', due to the [//en.wikipedia.org/wiki/Old_Style_and_New_Style_dates legal year] being counted from 25 March in years prior to 1752.</ref> D’fhreastail sé ar an scoil chónaithe cháiliúil sin de chuid [[Cumann na gCarad|Chumann na gCarad]] i [[Béal Átha an Tuair|mBéal Átha an Tuair]], i ndeisceart [[Contae Chill Dara|Chill Dara]], scoil ar ar fhreastail [[Edmund Burke]], a bhí ocht mbliana ní ba shine, freisin. Ina dhiaidh sin, chuir sé faoi ina ghairm mar mhioncheardaí i lár na cathrach i mBaile Átha Cliath. In 1765, bhí sé ina bhardach eaglaise in Eaglais san Audeon, agus in eaglais áitiúil eile (seans gurbh Eaglais Naomh Bríd nó Eaglais Naomh Eoin a bhí i gceist) ina ndearna sé cloigín eaglaise nua a raibh a ainm sínte air a choimisiúnú. Tá an cloigín sin ar taispeáint ar urlár Eaglais Naomh Werburgh ó bhí 1946 ann. [[Íomhá:St_Werburgh's_church_interior.JPG|mion|Taobh istigh d'Eaglais Naomh Werburgh. Tá an Cloigín Napper Tandy le feiceáil ann.]] Thug sé aghaidh ar ghairm sa pholaitíocht agus toghadh é ina bhall de chuid [[Bardas Bhaile Átha Cliath|Bhardas Bhaile Átha Cliath]] agus é ina ionadaí do Ghild na gCeannaithe. Tugadh gnaoi na ndaoine air as cáineadh a rinne sé ar an éilitheacht bhardasach agus as an togra a mhol sé baghcat a dhéanamh ar earraí Sasanacha mar fhreagra ar na teorannacha a chuir an Rialtas ar an gcumarsáid in Éirinn. I mí Aibreáin 1780, caitheadh Tandy amach as Óglaigh Bhaile Átha Cliath toisc gur mhol sé go ndíbreofar Diúc Laighean. Bhí sé ar cheann de na baill ab fheiceálaí sa pháirtí polaitíochta beag, a raibh daoine as aicme na siopadóirí inti den chuid is mó, a bhunaigh buanchoiste i Mí an Mheithimh 1784 chun suaitheadh a dhéanamh chun leasaithe a bhaint amach, agus a ghair ar thionól chomhdhála ina mbaileodh toscairí ó gach cearn den tír. Tionóladh an coinbhinsiún sin i mí Dheireadh Fómhair 1784. In 1785, d’éirigh le Tandy agus John Binns a chur ina luí ar Bhardas Bhaile Átha Cliath go rithfí rún ina lochtófar na rúin leasaithe tráchtála a rinne Pitt. Rinneadh ina bhall é den Chumann Fuigeanna a bhunaigh [[Henry Grattan]], ach chuaigh sé leis an gcraobh radacach de agus ghlac sé páirt ghníomhach i mbunadh [[Cumann na nÉireannach Aontaithe|Chumann na nÉireannach Aontaithe]] le [[Theobald Wolfe Tone|Wolf Tone]] in 1791, agus ba eisean an chéad duine a ceapadh ina rúnaí den eagraíocht sin. Díríodh aird na n-údarás air de bharr na barúla a bhí aige, a raibh tionchar [[Réabhlóid na Fraince]] le brath go soiléir iontu. Briogadh é chun dúshlán a thabhairt do Tholer, an tArd-Aighne ar Éirinn, chun comhraic aonair a throid, nuair a chuir Toler in iúl gur dhrochdhuine a bhí i dTandy ar bhonn pearsanta. D’fhéach [[Teach na dTeachtaí]] air sin mar shárú pribhléide Feisire, agus eisíodh barántas gabhála air, rud a d’éirigh leis a éalú go dtí gur tháinig a bhailíocht chun críoch nuair a tháinig an Téarma Parlaiminte chun deiridh. Leis sin thionscnaimh sé imeachtaí in aghaidh Fhear Ionaid an Rí as an mbarántas gabhála a eisiúint; cé nár éirigh leis an gcaingean dlí seo, chuir sé borradh faoin ngnaoi a raibh air, agus rinne Cumann na nÉireannach Aontaithe na costais a bhí i gceist leis sin a íoc. [[Íomhá:James Napper Tandy, Lifford Jail - geograph.org.uk - 1304017.jpg|clé|mion|James Napper Tandy, Lifford Jail<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.liffordoldcourthouse.com|teideal=Lifford old courthouse|údar=|dáta=|dátarochtana=}}</ref> ]] ==Leagadh amach réabhlóide agus é ar deoraíocht == Bhí bá le muintir Réabhlóid na Fraince ag fás agus ag leathadh go forleathan agus go tapa in Éirinn ag an am. Rinneadh cinneadh óráid chomhgairdis a thabhairt do náisiún na bhFrancach i mí Iúil 1791 nuair a vótáil timpeall 6,000 duine i gcruinniú i mBéal Feirste. An bhliain dár gcionn, ghlac Tandy páirt ceannródaíochta i mbunaíocht de chumann míleata nua in Éirinn, bunaithe ar mhúnla an Gharda Náisiúnta sa Fhrainc; ghlac siad le prionsabail phoblachtacha agus chaith siad feisteas ar a raibh caipín Frigiach (nó caipín na saoirse) ar taispeáint ar barr na cruite Gaelaí, seachas an choróin. Chomh maith leis sin, thug Tandy mionn [[Na Cosantóirí|na gCosantóirí]], cumann Caitliceach Rómhánach a raibh borradh ag teacht faoin bhforéigean arúlachta agus polaitíochta a rinne siad le blianta beaga anuas ag an am, ionas go dtiocfadh an eagraíocht sin le chéile leis na hÉireannaigh Aontaithe. [[Íomhá:BARRINGTON(1833) p1.261 JAMES NAPPER TANDY.jpg|mion|JAMES NAPPER TANDY, ó BARRINGTON (1833) p1.261]] Nuair a fuair na húdaráis amach gur thóg sé mionn na gCosantóirí, cuireadh an dlí air as paimfléad ceannairceach a thabhairt amach i gContae Lú. Is iomaí uair a d’aistrigh sé a sheoladh ina dhiaidh sin, chun ionchúiseamh, chomh maith le leabhal, a éalú; i measc cuid de na seoltaí inar chuir sé faoi ag an am, áirítear: 16 Sráid Dorset in 1779, 21 Margadh an Arbhair go dtí 1783, 180 [[Sráid na Mainistreach]] go dtí 1785, 67 Sráid Bhríde go dtí 1786, 97 Sráid Bhríde go dtí 1788, agus d’fhill sé go 57 Sráid Bhríde ó 1789 go dtí 1795, an bhliain a theith sé go dtí na Stáit Aontaithe, inar fhan sé go dtí 1798. Chuaigh sé go [[Páras]] i mí Feabhra 1798, áit ina raibh scata teifeach Éireannach ag bailiú, agus Wolfe Tone an phearsa ba mhó le rá ina measc, chun éirí amach in Éirinn agus ionradh Francach a phleanáil. Bhí siad in adharca a chéile ag an am céanna maidir le teaicticí, faraor. ==Filleadh go hÉirinn == Nuair a thairg [[rialtas]] na Fraince coirbhéad dó, an ''Anacreon'', ghlac sé leis, agus sheol sé ó Dhunkirk i dteannta scata maith d’Éireannaigh Aontaithe, fórsa beag saighdiúirí agus lasta réasúnta maith arm agus armlóin le bheith tugtha amach in Éirinn. Tháinig sé i dtír ar Árainn Mhór, oileán in aice le cósta Chontae Dhún na nGall, ar an 16 Meán Fómhair 1798. [[Íomhá:St Werburgh's parish church, Werburgh Street, Dublin, Ireland..JPG|mion|Eaglais Naomh Werburgh (1740) agus cloigín tiomnaithe do James Napper Tandy (1798)]] Dúiche faoi líon beag daoine a bhí ann, áfach, mar sin féin, agus ní raibh mórán suime ann sa turas taiscéalaíochta. D’fhorghabh Tandy an sráidbhaile Inis Mhic an Doirn, chuir sé bratach na hÉireann in airde ann agus d’eisigh sé forógra; ach sular i bhfad d’éirigh sé soiléir nach raibh aon dóchas ann go n-éireodh leo nuair a fuair sé amach gur dtreascair Humbert agus gur cuireadh [[Cúige Chonnacht|Connacht<nowiki/>a]] faoi smacht Sasanach. Chuir Tandy a shoitheach ar ais ar seol timpeall thuaisceart na hAlban chun cabhlach na Breataine a sheachaint. Tar éis dó long Bhriotanach a ghabháil, thóg sé leis í agus shrohic sé Bergen go slán sábháilte agus í faoina stiúir. Leis sin lean Tandy ar aghaidh go dtí an saorphort in [[Hamburg]] agus timpeall trí nó ceithre chéad príosúnach ina theannta leis - áit inar tháinig sé ar oifigeach Briotanach ar thug sé rabhadh dó dul i bhfolach chun dubh a chur ar na hoibreáin Francacha.<ref>A memoir of major-general sir R. [//en.wikipedia.org/wiki/Rollo_Gillespie Rollo Gillespie] by Major Sir William Thorn. 1816. Printed for T. Egerton, at the Military Library, Whitehall. Page 87. https://books.google.co.uk/books?id=JEgVAAAAQAAJ</ref> Ach glacadh le héileamh tiarnasach go ngaálfar na teifigh d’ainneoin cuntar-bhagairt a tháinig ó Dhíreachtóireacht na Fraince. In 1799 tugadh Tandy agus cuid dá gcomhghleacaithe go Sasana ar bord an HMS Xenophon (Xeineafón), faoi stiúir Cheannasaí George Sayer, agus iad gafa mar phríosúnaigh stáit.<ref>''The United Service Magazine: With which are Incorporated the Army and Navy Magazine and Naval and Military Journal, Part 2'' (1831), p.221.</ref> ==Deoraíocht == [[Íomhá:St Audeon's Church - geograph.org.uk - 543129.jpg|mion|Naomh Audeon, BÁC]] Cuireadh Tandy ar a thriail i mBaile Átha Cliath ar an 12 Feabhra 1800, ach éigiontaíodh é. D’fhan sé i ngéibheann i bPríosún Leifir i gContae Dhún na nGall<ref>Patton, Billy. "The Court Will Rise". L.A.T.C.H, 2004, p63</ref> go dtí mí Aibreáin 1801, agus cuireadh ar thriail é ansin as an bhforghabháil mhídhleathach a rinne sé ar Inis Mhic an Doirn. Phléadáil sé ciontach agus cuireadh pianbhreith bháis air; tugadh faoiseamh ó bhreith bháis dó agus tugadh cead dó teitheadh go dtí an Fhrainc. Seans gurbh de bharr an cheist faoin tslí inar thug údaráis Hamburg do na Sasanaigh é agus an t-amhras ar ghníomh dleathach a bhí i gceist nó nach raibh, a tugadh an trócaire seo dó. Ina theannta sin, rinne [[Napoléon]] idirghabháil ar a shon agus deirtear fiú gur choinníoll de Chonradh Amiens ab ea scaoileadh Tandy. [[Íomhá:Memorial_to_Napper_Tandy_-_geograph.org.uk_-_543164.jpg|mion|Leach chuimhneacháin dhátheangach do Napper Tandy]] D’ainneoin na drochnósanna agus na laigí uile a bhí aige, agus an easpa cumais a bhí aige chomh maith, níl aon údar ann a mheas gur dhuine mímhacánta nó gur dhuine bréige a bhí ann, agus, mar a thaispeántar go soiléir sa tslí ina bhfuil a ainm curtha isteach san amhrán sin a bhfuil cáil air “The Wearing of the Green”, is léir gur éirigh leis dul i bhfeidhm ar shamhlaíocht an phobail mhóir a bhí ar son éirí amach i gcoinne Shasana. Féachadh air mar dhuine céimiúil sa Fhrainc. Tuigeadh gur bhua [[Taidhleoir|taidhleoireachta]] na Fraince a bhí i gceist nuair a scaoileadh saor é, i mí an Mhárta 1802. Nuair a d’éag sé ar an 24 Lúnasa 1803 in [[Bordeaux]], “bhí an t-arm go léir sa dúiche agus sluaite ollmhóra de shaoránaigh, leis” ag a [[Sochraid|shochraid]]. Tá ráflaí ann go ndí-adhlacadh a chorp ní b’fhaide anonn agus gur cuireadh ar ais go hÉirinn é, agus go n-adhlachadh é in uaigh gan leach in Eaglais Paróiste Chaisleán Bellingham i g[[Contae Lú]] (bhí neacht leis, Anne Bearcáil, pósta le Bairnéad Chaisleán Bellingham). Cuireadh a bhaintreach chéile i reilig Naomh Muire, Bhaile Iúiliáin, Contae na Mí agus is éard atá scríofa ar an leach ná: ''"To the memory of Mrs Ann Tandy, died 25 Dec 1820, widow of James Napper Tandy, Irish Patriot and General French Army. This stone was erected by their son James Napper Tandy whose youthful son was buried here with Thomas Cannon..."'' == Féach freisin == * [[Cumann na nÉireannach Aontaithe]] ==Nótaí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Tandy, James Napper}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1739]] [[Catagóir:Básanna i 1803]] [[Catagóir:Cumann na nÉireannach Aontaithe]] [[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]] [[Catagóir:Diaspóra Éireannach]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] kl59vw17fi9jh1h3ng5fc1uxrev3t4q Úsáideoir:Darren J. Prior 2 84220 1270811 1266640 2025-06-20T17:44:25Z Darren J. Prior 877 Nuashonrú bheag 1270811 wikitext text/x-wiki [[File:Campo ultra profundo 3d.gif|thumb|right|300px|]] [[File:25crossings-decorative-knot.svg|thumb|right|300px]] [[File:Dublin Airport Church with God is Love sign (2024).jpg|thumb|left|350px]] [[File:Hansfield train station sign (2025).jpg|thumb|upright=1|alt=Hansfield Station sign|]] [[File:Clonsilla railway station bilingual sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Clonsilla Village Bilingual Sign (2018).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Coolmine train station bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock train station bilingual sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock Bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px|]] [[File:Bilingual GA EN sign at Mullingar Train Station (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Athlone Train Station Bilingual Sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Roscommon train station sign, Comhartha stáisiún traenach Ros Comáin (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Ballymoe Sign.jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castlerea train station sign (2024).jpg|thumb|right|300px|]] Tá Ard-Dioplóma fochéime agus [[Baitsiléir Ealaíon | BA]] san Iriseoireacht agam. Táim bainteach le [[Near FM]] agus oibrím san Earnáil Pobail, Deonach agus Forbartha i gcoitinne. Cé go bhfuil mé i mo chónaí i mBaile Átha Cliath cludaíonn mé ábhair náisiúnta agus idirnáisiúnta freisin agus déanaim agallaimh raidió le daoine a bhíonn ina gcónaí timpeall na hÉireann agus uaireanta le daoine lonnaithe níos faide i gcéin freisin. == Ailt tosaithe agam == * '''''Cúrsaí spioradáltachta'''''<br/> * [[Tsí]] - [[Réicí]] - [[Michelle Paisley Reed]] - [[Esther Hicks]] - [[Gary Zukav]] - [[Neale Donald Walsch]] - [[Eckhart Tolle]] - [[M. Scott Peck]] - [[Anthony de Mello]] - [[John O'Donohue]] - [[Paddy McMahon]] - [[Jiddu Krishnamurti]] (12) * '''''Na meáin'''''<br/> * [[Vicíshliocht]] - [[Soundcloud]] - [[Mixcloud]] - [[Near FM]] - [[Phoenix 92.5FM]] - [[CRAOL - Raidió Pobail na hÉireann]] - [[Sarah Carey]] - [[Aodhán Madden]] - [[Oireachtas TV]] - [[Coimisiún na Meán]] (10) * '''''Ceantair chónaithe'''''<br/> * [[Páirc Hans]] - [[Cluain Ruacháin]] - [[Lóiste an Labhrais]] - [[Baile an Chairpintéaraigh]] (4) * '''''An Ghaeilge'''''<br/> * [[An Foras Pátrúnachta]] - [[Gaeloideachas]] - [[CONCOS]] - [[An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta]] - [[Comhairle na Gaelscolaíochta]] - [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]] - [[Acht na Gaeltachta 2012]] - [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] - [[Líonraí Gaeilge]] - [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] - [[Gael-Taca]] - [[Liosta de na heagraíochtaí i nGluaiseacht na Gaeilge]] (12) * '''''Oideachais''''' * [[Baitsiléir Ealaíon | Baitsiléir Ealaíon / BA]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thoir Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Theas]] - [[QQI]] - [[Ollscoil Wolverhampton]] - [[BTEC]] (7) * '''''Éire''''' * [[Áras an Mhuilinn]] (1) * '''''Forbairt inbhuanaithe idirnáisiúnta''''' * [[Self Help Africa]] - [[Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe]] - [[Cúnamh Éireann (gníomhaireacht stáit forbartha idirnáisiúnta)]] - [[Dóchas - An Scátheagras Éireannach d'Eagraíochtaí Forbartha Neamhrialtasacha]] - (4) * '''''Spóirt''''' * [[Club CLG Naomh Caoimhín Chaisleán Riabhach]] - [[CLG Naomh Lomáin]] - [[CLG Chaisleán Cnucha]] - [[Castleknock Celtic]] - [[Cumann Haca Oighir na hÉireann]] (5) * '''''Sláinte''''' * [[Ospidéal Uí Chonghaile]] - [[Ospidéal Beaumont]] - [[Ospidéal Ghort na Silíní]] - [[Ospidéal San Séamas]] - [[Ospidéal Réigiúnach an Mhuilinn Chearr]] (5) * '''''Cosaint''''' * [[Dún Mhic Aoidh]] (1) * '''''Stair''''' * [[Risteárd Mac Aoidh]] - [[Ard-Mhúsaem na hÉireann - Na hEalaíona Maisiúla agus Stair]] (2) * '''''San iomláin''''' * ('''63''') == Leaganacha eile de Wikimedia a oibrím air freisin == *[[Wikipedia]] - [https://en.m.wikipedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Cómhaoin Wikimedia]] Commons- [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Vicíshliocht]] / Wikiquote - [https://en.m.wikiquote.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] [[en:en:User:Darren J. Prior]] e0qej2uzrjb0bnjibdc5mxq3akmigaj 1270813 1270811 2025-06-20T17:45:04Z Darren J. Prior 877 M 1270813 wikitext text/x-wiki [[File:Campo ultra profundo 3d.gif|thumb|right|300px|]] [[File:25crossings-decorative-knot.svg|thumb|right|300px]] [[File:Dublin Airport Church with God is Love sign (2024).jpg|thumb|left|350px]] [[File:Hansfield train station sign (2025).jpg|thumb|upright=1|alt=Hansfield Station sign|]] [[File:Clonsilla railway station bilingual sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Clonsilla Village Bilingual Sign (2018).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Coolmine train station bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock train station bilingual sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock Bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px|]] [[File:Bilingual GA EN sign at Mullingar Train Station (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Athlone Train Station Bilingual Sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Roscommon train station sign, Comhartha stáisiún traenach Ros Comáin (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Ballymoe Sign.jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castlerea train station sign (2024).jpg|thumb|right|300px|]] Tá Ard-Dioplóma fochéime agus [[Baitsiléir Ealaíon | BA]] san Iriseoireacht agam. Táim bainteach le [[Near FM]] agus oibrím san Earnáil Pobail, Deonach agus Forbartha i gcoitinne. Cé go bhfuil mé i mo chónaí i mBaile Átha Cliath cludaíonn mé ábhair náisiúnta agus idirnáisiúnta freisin agus déanaim agallaimh raidió le daoine a bhíonn lonnaithe timpeall na hÉireann agus uaireanta le daoine lonnaithe níos faide i gcéin freisin. == Ailt tosaithe agam == * '''''Cúrsaí spioradáltachta'''''<br/> * [[Tsí]] - [[Réicí]] - [[Michelle Paisley Reed]] - [[Esther Hicks]] - [[Gary Zukav]] - [[Neale Donald Walsch]] - [[Eckhart Tolle]] - [[M. Scott Peck]] - [[Anthony de Mello]] - [[John O'Donohue]] - [[Paddy McMahon]] - [[Jiddu Krishnamurti]] (12) * '''''Na meáin'''''<br/> * [[Vicíshliocht]] - [[Soundcloud]] - [[Mixcloud]] - [[Near FM]] - [[Phoenix 92.5FM]] - [[CRAOL - Raidió Pobail na hÉireann]] - [[Sarah Carey]] - [[Aodhán Madden]] - [[Oireachtas TV]] - [[Coimisiún na Meán]] (10) * '''''Ceantair chónaithe'''''<br/> * [[Páirc Hans]] - [[Cluain Ruacháin]] - [[Lóiste an Labhrais]] - [[Baile an Chairpintéaraigh]] (4) * '''''An Ghaeilge'''''<br/> * [[An Foras Pátrúnachta]] - [[Gaeloideachas]] - [[CONCOS]] - [[An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta]] - [[Comhairle na Gaelscolaíochta]] - [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]] - [[Acht na Gaeltachta 2012]] - [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] - [[Líonraí Gaeilge]] - [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] - [[Gael-Taca]] - [[Liosta de na heagraíochtaí i nGluaiseacht na Gaeilge]] (12) * '''''Oideachais''''' * [[Baitsiléir Ealaíon | Baitsiléir Ealaíon / BA]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thoir Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Theas]] - [[QQI]] - [[Ollscoil Wolverhampton]] - [[BTEC]] (7) * '''''Éire''''' * [[Áras an Mhuilinn]] (1) * '''''Forbairt inbhuanaithe idirnáisiúnta''''' * [[Self Help Africa]] - [[Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe]] - [[Cúnamh Éireann (gníomhaireacht stáit forbartha idirnáisiúnta)]] - [[Dóchas - An Scátheagras Éireannach d'Eagraíochtaí Forbartha Neamhrialtasacha]] - (4) * '''''Spóirt''''' * [[Club CLG Naomh Caoimhín Chaisleán Riabhach]] - [[CLG Naomh Lomáin]] - [[CLG Chaisleán Cnucha]] - [[Castleknock Celtic]] - [[Cumann Haca Oighir na hÉireann]] (5) * '''''Sláinte''''' * [[Ospidéal Uí Chonghaile]] - [[Ospidéal Beaumont]] - [[Ospidéal Ghort na Silíní]] - [[Ospidéal San Séamas]] - [[Ospidéal Réigiúnach an Mhuilinn Chearr]] (5) * '''''Cosaint''''' * [[Dún Mhic Aoidh]] (1) * '''''Stair''''' * [[Risteárd Mac Aoidh]] - [[Ard-Mhúsaem na hÉireann - Na hEalaíona Maisiúla agus Stair]] (2) * '''''San iomláin''''' * ('''63''') == Leaganacha eile de Wikimedia a oibrím air freisin == *[[Wikipedia]] - [https://en.m.wikipedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Cómhaoin Wikimedia]] Commons- [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Vicíshliocht]] / Wikiquote - [https://en.m.wikiquote.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] [[en:en:User:Darren J. Prior]] n1bc941vokr5dmpo01kjnib2tig9m1h 1270814 1270813 2025-06-20T17:48:18Z Darren J. Prior 877 M 1270814 wikitext text/x-wiki [[File:Campo ultra profundo 3d.gif|thumb|right|300px|]] [[File:25crossings-decorative-knot.svg|thumb|right|300px]] [[File:Dublin Airport Church with God is Love sign (2024).jpg|thumb|left|350px]] [[File:Hansfield train station sign (2025).jpg|thumb|upright=1|alt=Hansfield Station sign|]] [[File:Clonsilla railway station bilingual sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Clonsilla Village Bilingual Sign (2018).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Coolmine train station bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock train station bilingual sign (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castleknock Bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px|]] [[File:Bilingual GA EN sign at Mullingar Train Station (2022).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Athlone Train Station Bilingual Sign (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Roscommon train station sign, Comhartha stáisiún traenach Ros Comáin (2024).jpg|thumb|right|300px]] [[File:Welcome to Ballymoe Sign.jpg|thumb|right|300px]] [[File:Castlerea train station sign (2024).jpg|thumb|right|300px|]] Tá Ard-Dioplóma fochéime agus [[Baitsiléir Ealaíon | BA]] san Iriseoireacht agam. Táim bainteach le [[Near FM]] agus oibrím san Earnáil Pobail, Deonach agus Forbartha i gcoitinne. Cé go bhfuil mé lonnaithe i mBaile Átha Cliath cludaíonn mé ábhair náisiúnta agus idirnáisiúnta freisin agus déanaim agallaimh raidió le daoine a bhíonn lonnaithe timpeall na hÉireann agus uaireanta le daoine lonnaithe níos faide i gcéin freisin. == Ailt tosaithe agam == * '''''Cúrsaí spioradáltachta'''''<br/> * [[Tsí]] - [[Réicí]] - [[Michelle Paisley Reed]] - [[Esther Hicks]] - [[Gary Zukav]] - [[Neale Donald Walsch]] - [[Eckhart Tolle]] - [[M. Scott Peck]] - [[Anthony de Mello]] - [[John O'Donohue]] - [[Paddy McMahon]] - [[Jiddu Krishnamurti]] (12) * '''''Na meáin'''''<br/> * [[Vicíshliocht]] - [[Soundcloud]] - [[Mixcloud]] - [[Near FM]] - [[Phoenix 92.5FM]] - [[CRAOL - Raidió Pobail na hÉireann]] - [[Sarah Carey]] - [[Aodhán Madden]] - [[Oireachtas TV]] - [[Coimisiún na Meán]] (10) * '''''Ceantair chónaithe'''''<br/> * [[Páirc Hans]] - [[Cluain Ruacháin]] - [[Lóiste an Labhrais]] - [[Baile an Chairpintéaraigh]] (4) * '''''An Ghaeilge'''''<br/> * [[An Foras Pátrúnachta]] - [[Gaeloideachas]] - [[CONCOS]] - [[An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta]] - [[Comhairle na Gaelscolaíochta]] - [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]] - [[Acht na Gaeltachta 2012]] - [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] - [[Líonraí Gaeilge]] - [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] - [[Gael-Taca]] - [[Liosta de na heagraíochtaí i nGluaiseacht na Gaeilge]] (12) * '''''Oideachais''''' * [[Baitsiléir Ealaíon | Baitsiléir Ealaíon / BA]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thoir Thuaidh]] - [[Coláiste FET Cathair Bhaile Átha Cliath - Campas Thiar Theas]] - [[QQI]] - [[Ollscoil Wolverhampton]] - [[BTEC]] (7) * '''''Éire''''' * [[Áras an Mhuilinn]] (1) * '''''Forbairt inbhuanaithe idirnáisiúnta''''' * [[Self Help Africa]] - [[Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe]] - [[Cúnamh Éireann (gníomhaireacht stáit forbartha idirnáisiúnta)]] - [[Dóchas - An Scátheagras Éireannach d'Eagraíochtaí Forbartha Neamhrialtasacha]] - (4) * '''''Spóirt''''' * [[Club CLG Naomh Caoimhín Chaisleán Riabhach]] - [[CLG Naomh Lomáin]] - [[CLG Chaisleán Cnucha]] - [[Castleknock Celtic]] - [[Cumann Haca Oighir na hÉireann]] (5) * '''''Sláinte''''' * [[Ospidéal Uí Chonghaile]] - [[Ospidéal Beaumont]] - [[Ospidéal Ghort na Silíní]] - [[Ospidéal San Séamas]] - [[Ospidéal Réigiúnach an Mhuilinn Chearr]] (5) * '''''Cosaint''''' * [[Dún Mhic Aoidh]] (1) * '''''Stair''''' * [[Risteárd Mac Aoidh]] - [[Ard-Mhúsaem na hÉireann - Na hEalaíona Maisiúla agus Stair]] (2) * '''''San iomláin''''' * ('''63''') == Leaganacha eile de Wikimedia a oibrím air freisin == *[[Wikipedia]] - [https://en.m.wikipedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Cómhaoin Wikimedia]] Commons- [https://commons.m.wikimedia.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] *[[Vicíshliocht]] / Wikiquote - [https://en.m.wikiquote.org/wiki/User:Darren_J._Prior Darren J. Prior] [[en:en:User:Darren J. Prior]] qlxpate11zubwsmmdram3qlarjz1j8n Sylvia Hermon 0 86281 1270854 1068687 2025-06-20T20:17:07Z TGcoa 21229 1270854 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir neamhspleách i d[[Tuaisceart Éireann]] í '''Sylvia Eileen, Lady Hermon'''. Rugadh í ar an 11 Lúnasa 1955. I mí Mheitheamh 2001, bhí sí tofa don chéad uair mar theachta parlaiminte do [[An Dún Thuaidh (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|An Dún Thuaidh]]. Ag an am sin, bhíodh sí ina ball de [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]], ach ó shin 2010, tá sí ina polaiteoir neamhspleách <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Sylvia Hermon le héirí as an pholaitíocht|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1107/1089376-sylvia-hermon-le-heiri-as-an-pholaitiocht/|date=2019-11-07|language=ga}}</ref>. == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Hermon, Sylvia}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1955]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine as Contae Thír Eoghain]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Mná Éireannacha]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Scoláirí agus lucht acadúil na hÉireann]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] f2pzb33ztpse98v1qs9ugcq9ch8huwe Gregory Campbell 0 89061 1270863 1256132 2025-06-20T20:22:39Z TGcoa 21229 1270863 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir de chuid [[Thuaisceart Éireann]] é '''Gregory Lloyd Campbell''' a rugadh ar an [[15 Feabhra]], [[1953]]. I mí an Mheithimh 2001, bhí sé tofa don chéad uair mar theachta parlaiminte do [[Doire Thoir (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Doire Thoir]]. Toghadh é arís san [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann|Olltoghchán 2024]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/deireadh-le-reimeas-paisley-agus-sinn-fein-ar-an-bpairti-is-mo-as-eirinn-in-westminster/|teideal=Deireadh le réimeas Paisley agus Sinn Féin ar an bpáirtí is mó as Éirinn in Westminster|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref> == Féach freisin == * [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann]] * [[Doire Thoir (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{Teachtaí Parlaiminte do Thuaisceart Éireann}} {{DEFAULTSORT:Campbell, Gregory}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil Uladh]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae Dhoire]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Doire Thoir (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:An Feabhal (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] 5xv26lpak1q3lp99j5wpaol4uaqfdw6 Gavin Robinson 0 89063 1270868 1256134 2025-06-20T20:46:52Z TGcoa 21229 1270868 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir de chuid [[Thuaisceart Éireann]] é '''Gavin James Robinson''' a rugadh ar an [[22 Samhain]], [[1984]]. I mí Bealtaine 2015, bhí sé tofa don chéad uair mar theachta parlaiminte do [[Béal Feirste Thoir (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Bhéal Feirste Thoir]]. Bhuaigh sé arís san [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann|Olltoghchán 2024]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/deireadh-le-reimeas-paisley-agus-sinn-fein-ar-an-bpairti-is-mo-as-eirinn-in-westminster/|teideal=Deireadh le réimeas Paisley agus Sinn Féin ar an bpáirtí is mó as Éirinn in Westminster|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref> Is é an té sa DUP is mó a bhfuil cáil na measarthachta air.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/ta-roinnt-nathanna-gaeilge-agam-na-polaiteoiri-ata-a-lua-le-ceannaireacht-an-dup/|teideal=‘Tá roinnt nathanna Gaeilge agam’ – na polaiteoirí atá á lua le ceannaireacht an DUP|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=30 Aibreán 2021|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> Toghadh Robinson mar leascheannaire an DUP in 2023<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/seans-ann-go-mbainfidh-cogadh-cathartha-na-gcaomhach-tuisle-eile-as-an-dup/|teideal=Seans ann go mbainfidh cogadh cathartha na gCaomhach tuisle eile as an DUP|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=14 Meitheamh 2023|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> agus ceapadh é mar cheannaire in 2024.<ref name=":1" /> [[Íomhá:GavinRobinsonDUP.jpg|clé|mion|2012, ard-mhéara Bhéal Feirste 2012–2013]] [[Íomhá:Official portrait of Gavin Robinson.jpg|clé|mion|2017]] == Gairm == Tá Robinson cáilithe mar [[abhcóide]] agus bhain sé céim mháistreachta amach i bpolaitíocht na hÉireann. Ard-mhéara Bhéal Feirste ba ea Robinson le linn 2012–2013. In 2015 thóg Robinson suíochán an pháirtí i mBéal Feirste Thoir ‘ar ais’ ó Naomi Long, [[Alliance party|Alliance]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/toghchan-westminster-treanionsai-a-dheanamh-ar-dha-shuiochan-de-chuid-an-dup-i-mbeal-feirste/|teideal=TOGHCHÁN WESTMINSTER: Treánionsaí á dhéanamh ar dhá shuíochán de chuid an DUP i mBéal Feirste|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=31 Bealtaine 2017|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> In 2018, den chéad uair thacaigh an DUP le ceansú na dtinte cnámh, agus Robinson meáite de nár mhór an pobal a chosaint.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/loscadh-agus-reabadh-seachtain-o-thuaidh-20-bliain-tar-eis-chomhaontu-aoine-an-cheasta/|teideal=Loscadh agus réabadh – seachtain ó thuaidh 20 bliain tar éis Chomhaontú Aoine an Chéasta|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=15 Iúil 2018|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> In 2019 choinnigh Gavin Robinson a shuíochán in oirthear Bhéal Feirste le móramh laghdaithe agus in ainneoin dianiomaíochta ó Naomi Long aon uair amháin eile.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/aontachtaigh-ag-dul-go-westminster-ina-mionlach-den-chead-uair-le-100-bliain/|teideal=Aontachtaigh ag dul go Westminster ina mionlach den chéad uair le 100 bliain|dáta=2019-12-15|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> Níl aon ghaol aige lena réamhtheachtaí in oirthear Bhéal Feirste Peter Robinson, ach dúirt sé in 2021 go n-aontaíonn sé leis gur cheart don DUP a bheith ag ullmhú do phobalbhreith faoin teorainn. D'éirigh [[Jeffrey Donaldson]] as an cheannaireacht ar 29 Márta 2024 nuair a chúisíodh é i gcionta gnéis agus ceapadh Robinson, leascheannaire an pháirtí ag an am, mar cheannaire eatramhach.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Ceannaire an DUP Jeffrey Donaldson cúisithe i gcionta gnéis|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0329/1440679-ceannaire-an-dup-jeffrey-donaldson-cuisithe-i-gcionta-gneis/|date=2024-03-29|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/jeffrey-donaldson-eirithe-as-an-dup-agus-e-cuisithe-as-liomhainti-gneis/|teideal=Jeffrey Donaldson éirithe as an DUP agus é cúisithe as líomhaintí gnéis|dáta=2024-03-29|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> === Gaeilge === In 2014, nuair a bhí Robinson ina chomhairleoir cathrach, dúirt sé go raibh roinnt nathanna cainte Gaeilge aige. Bhain sé úsáid an uair sin as an téarma Leas-Ardmhéara. Ní bhíonn nathanna cainte Gaeilge “ag déanamh scime” dó. Dúirt sé ag an gcruinniú céanna áfach nach raibh sa Ghaeilge ach “caitheamh aimsire” agus nár cheart airgead a chur amú uirthi.<ref name=":0" /> In 2021, dúirt Robinson nach raibh locht ar bith ar an nGaeilge dóibh sin a raibh dúil acu inti fhad is nach mbeifí á sacadh síos in ár scornacha ar an gcuid eile againn.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/seans-go-bhfuil-siad-broduil-as-a-bhfeachtas-in-aghaidh-aisling-na-naiscoile-gaeilge/|teideal=Seans go bhfuil siad bródúil as a bhfeachtas in aghaidh aisling na naíscoile Gaeilge|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=1 Lúnasa 2021|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> In 2022, dúirt Robinson go raibh “dochar mór” déanta ag rith na reachtaíochta don obair a rinneadh roimh an gcomhaontú ''Ré Nua, Cur Chuige Nua''<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/re-nua-an-seanchur-chuige-ceanna/|teideal=Ré nua, an seanchur chuige céanna|dáta=2022-01-12|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> chun na páirtithe i dTuaisceart Éireann a thabhairt le chéile. == Pearsanta == Tá Robinson pósta le Lindsay agus páiste amháin acu, Reuben.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.mirror.co.uk/news/uk-news/courageous-mum-who-suffered-postnatal-7196698|teideal=Courageous mum struck by postnatal depression shares her experiences|údar=SARAH SCOTT|dáta=2016-01-17|language=en|work=The Mirror|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> == Féach freisin == * [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann]] * [[Béal Feirste Thoir (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Béal Feirste Thoir (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{Teachtaí Parlaiminte do Thuaisceart Éireann}} {{DEFAULTSORT:Robinson, Gavin}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1984]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Ard-Mhéaraí Bhéal Feirste]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]] [[Catagóir:Abhcóidí Éireannacha]] [[Catagóir:Béal Feirste Thoir (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:Baill Eaglais na hÉireann]] j203cpplbglg41m6ux5cb3bi128oti6 David Simpson 0 89099 1270871 1258407 2025-06-20T21:02:09Z TGcoa 21229 1270871 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir de chuid Thuaisceart Éireann é '''Thomas David Simpson''' a rugadh ar an [[16 Feabhra]], [[1959]]. B'eisean an [[Teachta Parlaiminte]] don [[An Bhanna Uachtarach (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Bhanna Uachtarach]] ó 2005 go dtí [[2019]]. Roimhe sin, ba chomhalta den [[Tionól Thuaisceart Éireann|Tionól Reachtach]] é don [[An Bhanna Uachtarach (Toghcheantar Tionóil)|Bhanna Uachtarach ]] ó 2003 go dtí 2010. == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Simpson, David}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1959]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Cruthaíochtaithe]] [[Catagóir:Daoine as Contae Thír Eoghain]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] fjx4g6c706yf2hb4i5he7n9xxy5a4wx Ian Óg Paisley 0 89100 1270858 1225492 2025-06-20T20:18:46Z TGcoa 21229 1270858 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir de chuid [[Thuaisceart Éireann]] é '''Ian Óg Richard Kyle Paisley''', nó '''Ian Paisley Jr.''' a rugadh ar an [[12 Nollaig]], [[1966]]. Is ball den [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|DUP]] é. I mí Bealtaine 2010, toghadh é den chéad uair mar theachta parlaiminte do [[Aontroim Thuaidh (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Aontroim Thuaidh]]. [[Íomhá:Official portrait of Ian Paisley crop 1.jpg|clé|mion|2017]] Sa bhliain 2024, bhí Paisley i measc na bpolaiteoirí sin a bhí ar chóisir lá breithe [[Nigel Farage]] agus gníomhach sa pháirtí [[Reform UK]] ag an am céanna; bhí Paisley i measc na bhfeisirí sin a bhí dubh dóite i gcoinne an mhargaidh ([[Creat Windsor]]) ar ghlac an DUP leis, ar mholadh [[Jeffrey Donaldson]], chun dul ar ais sa [[Tionól Thuaisceart Éireann|Tionól]] in 2024.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/dup-ag-cruachan-in-aghaidh-na-hanachaine/|teideal=DUP ag cruachan in aghaidh na hanachaine|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=7 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-07}}</ref> San [[Olltoghchán na R-A 2024 i dTuaisceart Éireann|Olltoghchán 2024]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/deireadh-le-reimeas-paisley-agus-sinn-fein-ar-an-bpairti-is-mo-as-eirinn-in-westminster/|teideal=Deireadh le réimeas Paisley agus Sinn Féin ar an bpáirtí is mó as Éirinn in Westminster|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref>, fuair ceannaire an [[Glór Traidisiúnta na nAontachtaithe|TUV]] [[Jim Allister]] an ceann is fearr ar [[Ian Óg Paisley|Ian Paisley]] in [[Aontroim Thuaidh (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Aontroim Thuaidh]], agus tháinig deireadh le rítheaghlach Paisley tar éis ceithre bliana is leathchéad.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/fisean-drochla-do-ritheaghlach-paisley-borradh-faoi-shinn-fein-agus-ceist-an-athaontaithe-torthai-thoghchan-westminster/|teideal=FÍSEÁN: Drochlá do rítheaghlach Paisley, borradh faoi Shinn Féin agus ceist an athaontaithe – torthaí thoghchán Westminster|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=2024-07-05|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-05}}</ref> Bhí farasbarr de 450 vóta de Jim Allister ar Paisley. Ní raibh aon choinne leis seo ar chor ar bith. Dúirt Allister é féin go raibh talamhchreathach. == Féach freisin == * [[Aontroim Thuaidh (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Aontroim Thuaidh]] == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Paisley, Ian Óg}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1966]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine Albanacha na hUladh]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Aontroim Thuaidh (toghcheantar na Ríochta Aontaithe)]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] qsqoms0ehcbsgffyld6bi67d652hwzo Nigel Dodds 0 89111 1270851 1225618 2025-06-20T20:15:59Z TGcoa 21229 1270851 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] é '''Baron Nigel Alexander Dodds of Duncairn, OBE, PC,''' a rugadh ar an [[20 Lúnasa]] [[1958]]. Ba é scéal mór an toghcháin é in 2019 nuair a bhain [[John Finucane]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Tromlach glan ag na Tóraithe - bua rábach|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2019/1212/1098828-beo-toradh-olltoghchan-na-breataine-baruil-mhaith-ag-10-a-chlog/|date=2019-12-12|language=ga|author=Ciarán Lenoach}}</ref> [[Sinn Féin]] an suíochán Westminster ó [[Nigel Dodds]], leascheannaire an [[DUP]] ag an am. Chuaigh Dodds chuig [[Teach na dTiarnaí]] in Westminster in 2021. == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Dodds, Nigel}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1958]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:Ard-Mhéaraí Bhéal Feirste]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae Dhoire]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] ccwiickv5usihq6lrxeabpifam4ckmd Jeffrey Donaldson 0 89112 1270852 1233452 2025-06-20T20:16:23Z TGcoa 21229 1270852 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir Briotanach<ref>{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/J_Donaldson_MP/status/315475691112112128|teideal=Jeffrey Donaldson on Twitter : "I am not 'ruled' by the British. I am British. I was born British. My British citizenship is my birthright."|údar=Jeffrey Donaldson|dáta=2013|work=Twitter / web.archive.org|dátarochtana=2024-04-24|archivedate=2019-12-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191218112339/https://twitter.com/J_Donaldson_MP/status/315475691112112128}}</ref> de chuid Thuaisceart Éireann é an Right Honourable Sir '''Jeffrey Mark Donaldson''' PC (a rugadh ar an [[7 Nollaig]] [[1962]]). Tá sé ina fheisire parlaiminte [[Teach na dTeachtaí, An Ríocht Aontaithe|Westminster]] do thoghcheantar [[Gleann an Lagáin (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Ghleann an Lagáin]] ó 1997. Bhí sé mar cheannaire an [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|Pháirtí Aontachtaigh Dhaonlathaigh]] ó 2021 go 2024, nuair a bhuail scannal é agus d'éirigh sé as. Níor éirigh sé as, mar sin féin, a shuíochán i dTeach na dTeachtaí (Westminster). Luaitear Donaldson le heite mheasartha an pháirtí (an eite lenar bhain [[Arlene Foster]] chomh maith). == Saol == As [[Cill Chaoil]] i g[[contae an Dúin]] é Donaldson. Ba chol ceathrar leis, Samuel Donaldson, an chéad phóilín a maraíodh i bpléasc de chuid an IRA le linn na d[[Na Trioblóidí|Trioblóidí]].<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/jeffrey-donaldson-dearbhaithe-ina-cheannaire-ar-an-dup/|teideal=Jeffrey Donaldson dearbhaithe ina cheannaire ar an DUP|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-06-24}}</ref> Labhair sé féin cheana faoin tubaiste sin agus dúirt gurbh é an marú sin a spreag é le dul leis an bpolaitíocht. Sé bliana déag a bhí sé nuair a lean nós a mhuintire agus ghlac ballraíocht san Ord Oráisteach agus ina dhiaidh sin chuaigh sé isteach i [[Reisimint Chosanta Uladh]] (UDR), mar a rinne a athair roimhe. Bhí sé san UDR idir 1981-1985.<ref name=":2">{{Lua idirlín|url=https://www.culturaldiplomacy.org/academy/index.php?jeffrey-donaldson|teideal=The Hon. Jeffrey Donaldson|language=en|work=www.culturaldiplomacy.org|dátarochtana=2024-04-24}}</ref> Bhí Donaldson ina ghníomhaire toghlaigh ag an bhfeisire Enoch Powell ó 1983 go 1985. === UUP === Chuaigh Donaldson isteach le [[Páirtí Aontachtach Uladh]] (UUP) agus é ina fhear óg. Bhí Donaldson ina ghníomhaire toghlaigh ag an bhfeisire [[Enoch Powell]] ó 1983 go 1985, [[Polaitíocht|polaiteoir]] [[Sasanaigh|Sasanach]] agus sean-[[Coimeádachas|chaomhach]] frith-inimirce a bhí i bhfad amach ar an eite dheis, .<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/jeffrey-donaldson-dearbhaithe-ina-cheannaire-ar-an-dup/|teideal=Jeffrey Donaldson dearbhaithe ina cheannaire ar an DUP|dáta=2021-06-22|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-31}}</ref> Ní raibh sé ach 22 bliain d’aois nuair a toghadh é i bhfothoghchán chun an [[Tionól Thuaisceart Éireann|Tionóil]] in Stormont i 1985, an duine ab óige riamh a fuair suíochán ansin.<ref name=":0" /> Dúirt Donaldson go bhfuil seisean beo inniu, a bhuíochas do ghníomhaire (Donald Donaldson b'fhéidir) a thug foláireamh dó faoi ionsaí a bhí beartaithe air.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/an-bhfuil-aon-bhunus-le-maiomh-na-spiairi-gurbh-iadsan-a-thug-ar-an-ira-eiri-as-an-bhforeigean/|teideal=An bhfuil aon bhunús le maíomh na ‘spiairí’ gurbh iadsan a thug ar an IRA éirí as an bhforéigean?|údar=Póilín Ní Chiaráin|dáta=25 Meán Fómhair 2016|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-20}}</ref> I mí Bealtaine 1997, bhí sé tofa don chéad uair mar theachta parlaiminte (Westminster) do [[Gleann an Lagáin (Toghcheantar na Ríochta Aontaithe)|Gleann an Lagáin]]. Bhí aighneas idir é féin agus ceannaire a pháirtí, [[David Trimble]] faoi [[Comhaontú Aoine an Chéasta|Chomhaontú Aoine an Chéasta]] i 1998 agus shiúil sé amach ó chainteanna na síochána mar nár aontaigh sé gur cheart príosúnaigh phoblachtacha agus aontachtacha a shaoradh sula raibh a dtéarma príosúin déanta acu. === DUP === In 2003, d’fhág Donaldson, Arlene Foster agus Norah Beare an UUP agus ghlac sé ballraíocht sa [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|DUP]] in Eanáir 2004. Rinne [[Eilís II na Ríochta Aontaithe|Banríon Eilís Shasana]] [[ridire]] de Donaldson in 2016 mar aitheantas ar a chuid oibre i saol na polaitíochta. Bhí sé ina phríomhaoire agus ina urlabhraí ar an gcosaint agus ar chúrsaí gnó ag an DUP in Westminster.<ref name=":0" /> [[Íomhá:Prime Minister's Questions, 7 February 2024 09.jpg|clé|mion|Feabhra 2024]] I mí an Mheithimh 2021, bhí Donaldson ceaptha ina cheannaire ar an [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|DUP]]. Ceapadh é gan toghchán mar nach raibh aon iarrthóir eile ann. Tháinig Donaldson i gcomharbacht ar [[Edwin Poots]] a d'éirigh as mar cheannaire an DUP.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Jeffrey Donaldson ceaptha ina cheannaire ar an DUP|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0622/1230690-jeffrey-donaldson-ceaptha-ina-cheannaire-ar-an-dup/|date=2021-06-22|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí rún ag an am ag Donaldson éirí as a shuíochán in Westminster le bheith ina cheannaire ar an DUP in Stormont.<ref name=":0" /> === Conspóid agus éirí as === D'éirigh Donaldson as an cheannaireacht ar an 29 Márta 2024 nuair a chúisíodh é i gcionta gnéis. Níor éirigh sé as, mar sin féin, a shuíochán i dTeach na dTeachtaí. Bhí a bhean, Eleanor Donaldson, 57 bliain d'aois ag an am, cúisithe chomh maith agus ní raibh cead acu labhairt lena chéile ar chor ar bith idir 28 Márta - 23 Aibreán 2024. Ghabh bleachtairí de chuid Sheirbhísí Póilíneachta Thuaisceart Éireann an bheirt ar an 28 Márta.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Ceannaire an DUP Jeffrey Donaldson cúisithe i gcionta gnéis|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0329/1440679-ceannaire-an-dup-jeffrey-donaldson-cuisithe-i-gcionta-gneis/|date=2024-03-29|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Shéan Donaldson na "líomhaintí stairiúla" ina aghaidh go láidir. Chuir Donaldson na cuntais go léir atá aige ar na meáin shóisialta ar ceal.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/jeffrey-donaldson-eirithe-as-an-dup-agus-e-cuisithe-as-liomhainti-gneis/|teideal=Jeffrey Donaldson éirithe as an DUP agus é cúisithe as líomhaintí gnéis|dáta=2024-03-29|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> Chuaigh sé go dtí a árasán i Londain ar an lá céanna (ní raibh cead aige a bheith ina chónaí lena bhean níos mó).<ref>{{Cite news|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/news/courts/jeffrey-donaldson-resigns-as-dup-leader-and-suspended-by-orange-order-after-historical-sex-offence-charges/a645718063.html|teideal=Jeffrey Donaldson resigns as DUP leader and suspended by Orange Order after historical sex offence charges|dáta=2024-03-29|language=en-GB|work=BelfastTelegraph.co.uk|dátarochtana=2024-03-29}}</ref> Bhí ballraíocht Donaldson sa DUP curtha ar fionraí láithreach bonn. Ceapadh leascheannaire an pháirtí, [[Gavin Robinson]], mar cheannaire eatramhach.<ref name=":1" /> Tháinig Donaldson os comhair cúirte san Iúr i gCo an Dúin ar an 23 Aibreán 2024. Aon chúis déag san iomlán a bhí curtha ina leith. Éigniú agus gníomh ró-mhígheanasach le leanbh is ea péire acu, agus bhain na naoi gcinn eile le hionsaí mígheanasach ar bhaineannach. Bhí beirt íospartach ann agus go ndearnadh na cionta ag tráthanna éagsúla idir Eanáir 1985 agus Nollaig 2006.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Jeffrey Donaldson os comhair cúirte faoi chionta gnéasacha|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2024/0424/1445343-jeffrey-donaldson-os-comhair-cuirte-faoi-chionta-gneasacha/|date=2024-04-24|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí Eleanor Donaldson os comhair na cúirte chomh maith agus ceithre chúis curtha ina leith. Bhain dhá cheann de na cúiseanna sin le cuidiú agus neartú le duine in éigniú agus ionsaí mí-ghnéasach, eachtraí a líomhnaítear a tharla idir an 1 Eanáir 1985 agus an 31 Nollaig 1991 (ach phós na Donaldson in 1987).<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/jeffrey-donaldson-cuisithe-sa-chuirt-as-11-liomhain-gneis/|teideal=Jeffrey Donaldson cúisithe sa chúirt as 11 líomhain ghnéis|údar=Bill Breathnach|dáta=24 Aibreán 2024|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-04-24}}</ref> Ar an 3 Iúil 2024, chinn an Breitheamh Eamonn King sa chúirt dúiche san Iúr go raibh dóthain fianaise curtha ar fáil le Donaldson agus a bhean a chur ar triail.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/starmer-agus-pairti-an-lucht-oibre-ar-thairseach-na-cumhachta/|teideal=Starmer agus Páirtí an Lucht Oibre ar thairseach na cumhachta|dáta=2024-07-04|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2024-07-04}}</ref> == Pearsanta == Phós Eleanor Cousins agus Jeffrey Donaldson ar an 26 Meitheamh 1987. Tá beirt iníonacha acu, Claire (a rugadh timpeall 1990) agus Laura (a rugadh timpeall 1992).<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/uk/2000/may/25/northernireland.johnmullin|teideal=Trimble's rival prepares for day of destiny|údar=John Mullin, Ireland correspondent|dáta=2000-05-25|language=en-GB|work=The Guardian|dátarochtana=2024-04-24}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.belfasttelegraph.co.uk/life/features/band-of-brothers-who-are-the-best-of-friends/34957723.html|teideal=Band of brothers who are the best of friends|dáta=2016-08-13|language=en-GB|work=BelfastTelegraph.co.uk|dátarochtana=2024-04-24}}</ref><ref name=":2" /> Bhí baint ag Claire Donaldson leis na feachtais [[Ginmhilleadh|ghinmhillte]] sna [[2010idí]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dailydrone.co.uk/frame-donaldson.html|teideal=FRAME DONALDSON|work=www.dailydrone.co.uk|dátarochtana=2024-04-24}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://web.archive.org/web/20240424215432/http://web.archive.org/screenshot/https://swoop1.com/buzz/jeffrey-donaldson-daughters-find-out-every-detail-right-here/|teideal=Jeffrey Donaldson Daughters, Find Out Every Detail Right Here|údar=Swoop|dáta=2024-04-15|language=en-US|work=Swoop1 Buzz|dátarochtana=2024-04-24}}</ref> Is [[Preispitéireachas|Preispitéireach]] é Donaldson''.'' == Polasaithe agus tuairimí == === Gaeilge === In 2019 dúirt Donaldson nach bhfuil rud ar bith i gcoinne na Gaeilge ag an DUP. Dúirt sé gur choinnigh [[Preispitéireachas|Preispitéirigh]] an teanga beo nuair a bhí sí i mbaol báis. Ach mhaígh Donaldson sa bhliain 2019 go mbeadh veto ag an DUP maidir leis na seirbhísí trí Ghaeilge a chuirfí ar fáil don phobal faoi aon reachtaíocht teanga a thabharfaí isteach mar chuid de mhargadh Stormont.<ref name=":0" /> === Breatimeacht === Dúirt Donaldson i mí an Mheithimh 2021 gurb é an [[Prótacal Éireann / Thuaisceart Éireann|prótacal faoi Mhuir Éireann]] an bhagairt is mó ag an am do Thuaisceart Éireann.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Donaldson ag cur a ainm chun cinn do cheannaireacht an DUP|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0621/1229553-donaldson-ag-cur-a-ainm-chun-cinn-do-cheannaireacht-an-dup/|date=2021-06-21|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> == Féach freisin   == * [[Gavin Robinson]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Donaldson, Jeffrey}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1962]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae an Dúin]] [[Catagóir:Feisirí de Pharlaimint na Ríochta Aontaithe]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Ridirí]] [[Catagóir:Saighdiúirí Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine cúisithe as coireanna gnéis]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] h2qr4m6c8x79qgq3o24nawwgksl1dxh Jim Wells 0 90318 1270875 1109799 2025-06-20T21:12:06Z TGcoa 21229 1270875 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir [[aontachtach]] é '''Jim Wells''', (a rugadh ar an [[27 Aibreán]] [[1957]]). Bhí ball é de [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|Pháirtí Aontachtach Daonlathach]] ó 1976 go 2022. Bhí [[Tionól Thuaisceart Éireann|Comhalta den Tionól Reachtach]] é don [[An Dún Theas (Toghcheantar Tionóil)|Dún Theas]], ó 1998 go 2022. == Saol pearsanta == Tá sí pósta le Grace Wells. Tá triúr páistí acu. == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Wells, Jim}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Cruthaíochtaithe]] [[Catagóir:Daoine as Contae Ard Mhacha]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]] [[Catagóir:Baistigh]] hz8s666mczfm5yfogmh9k463q87kwl5 Edwin Poots 0 90321 1270849 1109793 2025-06-20T20:14:42Z TGcoa 21229 1270849 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is polaiteoir [[aontachtach]] é '''Edwin Poots''', (a rugadh ar an [[27 Bealtaine]] [[1965]]). Is ball é de [[Páirtí Aontachtach Daonlathach|Pháirtí Aontachtach Daonlathach]]. Ba [[Tionól Thuaisceart Éireann|Chomhalta den Tionól Reachtach]] é do Gleann an Lagáin, ó 1998 go 2022. Is Comhalta den Tionól Reachtach é do Béal Feirste Theas, ó [[7 Márta]] [[2022]]<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/uk-northern-ireland-60651388|teideal=DUP confirm Edwin Poots will take Christopher Stalford's South Belfast seat|dáta=2022-03-07|language=en-GB|work=BBC News|dátarochtana=2022-03-08}}</ref>. === Polasaithe === * [[Prótacal Thuaisceart Éireann.]] Dúirt Poots i mí na Bealtaine 2021 nach bhfuil sé d'aidhm aige freastal ar chruinnithe na Comhairle Thuaidh-Theas, go dtí go mbeidh ceist an Phrótacail réitithe.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Ráiteas Poots séanta ag an Aire Coveney|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0516/1221955-raiteas-poots-seanta-ag-an-aire-coveney/|date=2021-05-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> === Iar-Cheannaire ar an DUP === Sa bhliain 2021, toghadh Poots ina cheannaire ar an DUP tar éis dó an ceann is fearr a fháil ar a chéile comhraic [[Jeffrey Donaldson]]. 36 feisire ar fad atá ag an bpáirtí ag an am, agus vótáil 19 díobh ar son Edwin Poots agus 17 ar son Jeffrey Donaldson.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Edwin Poots ceannaire nua an DUP|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0514/1221654-edwin-poots-ceannaire-nua-an-dup/|date=2021-05-14|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Cúpla seachtain níos déanaí, ghlac Edwin Poots - trí mhainneachtain ar aon chuma - le cinneadh Rialtas na Breataine a fógraíodh go deireanach aréir Acht Gaeilge a rith i Westminster mura rithfí é i Stormont faoi dheireadh Mheán Fómhair.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|title=Edwin Poots éirithe as mar cheannaire an DUP|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0617/1228799-edwin-poots-eirithe-as-mar-cheannaire-an-dup/|date=2021-06-17|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Ach bhí formhór fheisirí an pháirtí ar buile faoi. Ar 18 Meitheamh 2021, d'éirigh Poots as mar cheannaire an DUP tar éis d'fhormhór fheisirí an pháirtí cur in aghaidh a chinnidh Céad-Aire a ainmniú ainneoin a gcuid míshástachta faoi chinneadh Rialtas na Breataine Acht Gaeilge a thabhairt isteach sa Tuaisceart. Ag cruinniu, chuir formhór fheisirí comhthionóil agus parlaiminte an DUP a míshástacht in iúl faoi chur chuige cheannaire an pháirtí. Vótáil 24 den 28 feisire comhthionóil agus seachtar den ochtar feisire parlaiminte ag an gcrunniú in aghaidh a raibh beartaithe ag Edwin Poots.<ref name=":0" /> === Saol pearsanta === Is [[Cruthaíochtachas|cruthaíochtaí]] é Poots.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.newstatesman.com/blogs/politics/2012/07/creationism-and-political-power-northern-ireland|teideal=Creationism and political power in Northern Ireland|language=en|work=www.newstatesman.com|dátarochtana=2021-05-17}}</ref> Ní ghlacann sé le [[Teoiric na hÉabhlóide|teoiric éabhlóide]] [[Charles Darwin|Darwin]]. Creideann sé gur cruthaíodh an domhan 6,000 bliain ó shin agus ní raibh na [[Dineasár|dineasáir]] ann riamh. == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Poots, Edwin}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1965]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Cruthaíochtaithe]] [[Catagóir:Daoine as Contae Aontroma]] [[Catagóir:Feirmeoirí Éireannacha]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] m4um9bbqr0imuj4l3umvi4igkfcva58 Úsáideoir:Marcas.oduinn/Clár Dubh 2 90902 1270791 1270786 2025-06-20T12:41:48Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Dhoire an Chláir */ 1270791 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun ''Ghleann Eidhneach'' i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht '' Loch Dhoire an Chláir is located about {{convert|20|km|0|abbr=on}} east of [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|An Clochán]] on the [[N59]]. Na [[Beanna Beola]] mountain range lies to the north of the lake, with the Ben of [[Binn Doire Chláir]] {{convert|677|m|ft}} overlooking the lake itself. The lake is fed from rivers from [[Loch Eidhneach]], which itself is fed from several mountain streams in the area, but most importantly from the [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] that starts high up in the valley on the slopes of [[An Bhinn Bhán]] and an [[Binn Dhubh|Bhinn Dhubh]], and the [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Derryclare Lough flows into [[Loch Bhaile na hInse]], where it eventually joins the [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]], and flows into [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi">{{cite web|url=http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm|title=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery|publisher= Fishing in Ireland|access-date = 1 August 2019}}</ref><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the ''[[Beanna Beola|Crú Capaill Gleann Chóchan ]]'', a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg|''[[Derryclare]] (centre), [[Bencorr]] (left), and [[Bencollaghduff]] (far left) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg|''[[Derryclare]] with the rest of the [[Glencoaghan Horseshoe]] in cloud File:Derryclare Lake, Connemara.jpg|'' View into the [[Glencoaghan Horseshoe]] from Derryclare Lough </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], '' major range in An Caoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], '' major range in Conamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | title = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[Placenames Database of Ireland]] | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 27 December 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{cite web | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | title=The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | access-date=1 August 2019 | author=Peter O'Reilly | publisher=Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture f8gixsw7jzi8xnvevfr5akya73vfoyw 1270792 1270791 2025-06-20T13:09:06Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Dhoire an Chláir */ 1270792 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht '' Loch Dhoire an Chláir is located about {{convert|20|km|0|abbr=on}} east of [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|An Clochán]] on the [[N59]]. Na [[Beanna Beola]] lie to the north of the lake, with the [[Binn Doire Chláir]] {{convert|677|m|ft}} overlooking the lake itself. The lake is fed from rivers from [[Loch Eidhneach]], which itself is fed from several mountain streams in the area, but most importantly from the [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (which starts high up in the valley on the slopes of [[An Bhinn Bhán]] and an [[Binn Dhubh|Bhinn Dhubh]]) and the [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> The láir itself flows into [[Loch Bhaile na hInse]], where it eventually joins the [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] and flows into [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | ''[[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir with the rest of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] in cloud File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | '' View into the Crú Capaill Ghleann Chóchan from Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], '' major range in An Caoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], '' major range in Conamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | title = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[Placenames Database of Ireland]] | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 27 December 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{cite web|url=http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm|title=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery|publisher= Fishing in Ireland|access-date = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{cite web | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | title=The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | access-date=1 August 2019 | author=Peter O'Reilly | publisher=Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 43hxfzpxxz0s59mokcypa8a9b9zmw7z 1270797 1270792 2025-06-20T14:02:53Z Marcas.oduinn 33120 1270797 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht '' Loch Dhoire an Chláir is located about {{convert|20|km|0|abbr=on}} east of [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|An Clochán]] on the [[N59]]. Na [[Beanna Beola]] lie to the north of the lake, with the [[Binn Doire Chláir]] {{convert|677|m|ft}} overlooking the lake itself. The lake is fed from rivers from [[Loch Eidhneach]], which itself is fed from several mountain streams in the area, but most importantly from the [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (which starts high up in the valley on the slopes of [[An Bhinn Bhán]] and an [[Binn Dhubh|Bhinn Dhubh]]) and the [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> The láir itself flows into [[Loch Bhaile na hInse]], where it eventually joins the [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] and flows into [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | ''[[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir with the rest of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] in cloud File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | '' View into the Crú Capaill Ghleann Chóchan from Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], '' major range in An Caoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], '' major range in Conamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | title = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[Placenames Database of Ireland]] | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 27 December 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{cite web|url=http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm|title=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery|publisher= Fishing in Ireland|access-date = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{cite web | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | title=The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | access-date=1 August 2019 | author=Peter O'Reilly | publisher=Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture t8nqgi91uo567iq1rhlq0kyrajxsldt 1270799 1270797 2025-06-20T14:11:55Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Dhoire an Chláir */ 1270799 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. '' The lake is fed from rivers from [[Loch Eidhneach]], which itself is fed from several mountain streams in the area, but most importantly from the [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (which starts high up in the valley on the slopes of [[An Bhinn Bhán]] and an [[Binn Dhubh|Bhinn Dhubh]]) and the [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> The láir itself flows into [[Loch Bhaile na hInse]], where it eventually joins the [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] and flows into [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture kalv3kkybfgae7t9vz95l5fs2snu5um 1270800 1270799 2025-06-20T15:11:22Z Marcas.oduinn 33120 1270800 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán•na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 287rs2tfj7gd84d6gcjgtpys3nyj1t5 1270801 1270800 2025-06-20T15:22:18Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Dhoire an Chláir */ 1270801 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán|na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht '' Loch Dhoire an Chláir is noted for its lake and river fishing with [[bradán]], grilse and [[breac geal]], and the fishing is done from "Butaí" (e.g. long piers from the shore), and particularly the Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus na ''Greenpoint Butts''. The Lough and its fishing rights are privately owned and controlled by local fishing lodges in the Gleann Eidhneach.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture f2vd9ico2ampczvd0vf7k2xr3o8y7fv 1270802 1270801 2025-06-20T16:45:09Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Dhoire an Chláir */ 1270802 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán|na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht Tá clú ag Loch Dhoire an Chláir as ucht a chuid iascaireachta, agus [[bradán]] agus [[breac geal]] le fáil ann. Téitear ag iascaireacht ar "Butaí" (.i. céanna fada amach ón mbruach), go háirithe Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus ''Greenpoint Butts''. Tá an loch agus na cerda iascaireachta i seilbh na gcraobhacha áitiúla.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe '' Loch Dhoire an Chláir is a popular scenic location, and extensively photographed, and offers views directly into the Gleann Chóchan of na Beanna Beola and the peaks of the [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]], a 16–kilometre 8–9 hour route that is considered one of Ireland's best hill-walks.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 02znziyrr75g2mam0siwykbyswhd6kg 1270803 1270802 2025-06-20T16:54:46Z Marcas.oduinn 33120 1270803 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Dhoire an Chláir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán|na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht Tá clú ag Loch Dhoire an Chláir as ucht a chuid iascaireachta, agus [[bradán]] agus [[breac geal]] le fáil ann. Téitear ag iascaireacht ar "Butaí" (.i. céanna fada amach ón mbruach), go háirithe Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus ''Greenpoint Butts''. Tá an loch agus na cerda iascaireachta i seilbh na gcraobhacha áitiúla.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe Is ceantar mór le rá é Loch Dhoire an Chláir mar áit álainn. Tá radharcanna uaidh ar Ghleann Chóchan sna Beanna Beola agus na sléibhte de chuid [[Beanna Beola|Chrú Capaill Ghleann Chóchan]], siúlóid 16–km a thógann 8–9 n-uair, agus a mheastar gurb é i measc na slite cnocadóireachta is fearr i nÉirinn.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | author=Tony Doherty | date=22 June 2016 | newspaper=[[Irish Times]] | title=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chonamara|Lochanna Chonamara]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 5gjrih807zuhi7955quvo8z1ttm8ggd 1270804 1270803 2025-06-20T16:54:57Z Marcas.oduinn 33120 1270804 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture jussatxlzzaohgjhgsvgcb6g0i675gf 1270809 1270804 2025-06-20T17:07:52Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270809 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '''Glanmore Lake''' is a [[freshwater]] lake in the southwest of Ireland. It is located on the [[Beara Peninsula]] in [[County Kerry]]. ==Geography Glanmore Lake measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Kenmare]], near the village of [[Lauragh]]. ==Hydrology and natural history Glanmore Lake drains into the Croansaght River, which in turn flows to Kenmare Bay. The lake is a [[Atlantic salmon|salmon]] and [[brown trout|sea trout]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> ==See also * [[List of loughs in Ireland]] ==References {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture bz7mmmqr463qmxfiyebywwzazswrlfg 1270812 1270809 2025-06-20T17:44:37Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch an Ghleanna Mhóir */ 1270812 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béara]] i g[[Contae Chiarraí Kerry]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 4xd15lwl0wuvzk2aac4hvdyllrd7voz 1270815 1270812 2025-06-20T17:50:17Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270815 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béara]] i g[[Contae Chiarraí Kerry]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture jm54hxy7lkpeab73nrlp5wrgf5ftfhj 1270821 1270815 2025-06-20T18:28:00Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270821 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] # [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béara]] i g[[Contae Chiarraí Kerry]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture rpbprecb7nwxowzze80iu40zkuooy8c 1270822 1270821 2025-06-20T18:28:19Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270822 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béara]] i g[[Contae Chiarraí Kerry]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture hmor6obzpmcg0wt0jk1ylyl63zvx55o 1270823 1270822 2025-06-20T18:29:04Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch an Ghleanna Mhóir */ 1270823 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béarra]] i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture o0kagbxs4z1p1ongblka19aky4k9v0g 1270824 1270823 2025-06-20T18:30:30Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270824 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béarra]] i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6 March 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture s38m95j376iadgkoc8zw4yg9nnqfj2j 1270825 1270824 2025-06-20T18:31:28Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch an Ghleanna Mhóir */ 1270825 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == '' ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' is a [[fionnuisce]] lake on [[Béarra]] i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht Loch an Ghleanna Mhóir measures about {{convert|1|km|1|abbr=on}} long north–south and {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} wide. It lies about {{convert|28|km|0|abbr=on}} southwest of [[Neidín]], near the village of [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Loch an Ghleanna Mhóir drains into the '' Croansaght River,'' which in turn flows to Cuan Cheann Mara. The lake is a [[bradán]] and [[breac geal]] fishing destination.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture fnsfqije6647mytiav1bx4150jme40c 1270826 1270825 2025-06-20T18:37:09Z Marcas.oduinn 33120 1270826 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch an Ghleanna Mhóir == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' sa {{h|Béarra}} i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht Tá Loch an Ghleanna Mhóir tuairim is {{convert|1|km|1|abbr=on}} ar fad thuaidh–theas agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead. Tá sé suite {{convert|28|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de [[Neidín]], gar den tsráidbhaile, [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus stair an dúlra Ritheann Loch an Ghleanna Mhóir sa '' Croansaght River '' isteach, a sreabhann féin go dtí Cuan Cheann Mara. Faightear [[bradán]] agus [[breac geal]] sa loch.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 3ris0xv5v2jdclaqm7fypb46vid6wye 1270827 1270826 2025-06-20T18:37:22Z Marcas.oduinn 33120 1270827 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture ci8avesf8tsheotpaq2xi4e7tsl7hql 1270828 1270827 2025-06-20T18:39:50Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270828 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 2z3uauvur60zwfceoaofza5a0bp62u1 1270833 1270828 2025-06-20T19:04:16Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270833 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' pillar stone,<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> locally known as '''Glencar Lake''', is a [[freshwater]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}} and lies mostly in [[County Leitrim]] with a smaller part in [[County Sligo]]. Glencar Waterfall is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Geography [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Dartry Mountains]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of [[Sligo]] and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Manorhamilton]]. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> The lake has two [[crannog]]s (artificial islands): one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|South towards Cope's Mountain]] {{clear left}} == Hydrology agus [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Glencar Waterfall]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Natural history [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Photo by Robert French, taken before 1914]] Fish present in Glencar Lough include [[Atlantic salmon|salmon]] and [[brown trout]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[tufted duck]], [[common pochard|pochard]] and [[common goldeneye|goldeneye]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Ecology The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[zebra mussel]], and [[Freshwater bivalve|freshwater clam]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == History Historically Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Kingdom of Breifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annals of the Four Masters]], specifically the eastern crannog where "the sons of Donough O'Rourke, i.e. Donnell and Ferganainm, made an attack upon the crannog, and privately set fire to the town".<ref name=AFM/> == Economy [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == In popular culture * In the 2018 novel ''[[Normal People]]'' by Sally Rooney which is partly set in Sligo, the two main characters visit Glencar waterfall and [[Strandhill]] in the 'July 2014' chapter. == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{cite web | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | title = Glencar Valley | publisher = BirdWatch Ireland | access-date = 28 March 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4 March 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | title = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = Placenames Database of Ireland | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 7 August 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{cite web | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | title = OSI Mapviewer | publisher = [[Ordnance Survey Ireland]] | access-date = 28 March 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{cite web | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | title = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | publisher = [[Inland Fisheries Ireland]] | access-date = 28 March 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>{{Cite AFM |postscript=s.a. 1541.8}}</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | last = Gray | first = Jim | date = 30 April 2008 | title = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | newspaper = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | access-date = 30 March 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture tjjamlx4f5fhly8gb4xva7tu1adido9 1270834 1270833 2025-06-20T19:14:54Z Marcas.oduinn 33120 1270834 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Dartry Mountains]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of [[Sligo]] and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Manorhamilton]]. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has two [[crannog]]s: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] {{clear left}} == Hidreolaíocht [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[tufted duck]], [[common pochard|pochard]] and [[common goldeneye|goldeneye]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[zebra mussel]], and [[Freshwater bivalve|freshwater clam]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog where "the sons of Donough O'Rourke, i.e. Donnell and Ferganainm, made an attack upon the crannog, and privately set fire to the town".<ref name=AFM/> == Geilleagar '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine * '' In the 2018 novel ''[[Normal People]]'' by Sally Rooney which is partly set in Sligo, the two main characters visit Glencar waterfall and [[Strandhill]] in the 'July 2014' chapter. == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{cite web | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | title = Glencar Valley | publisher = BirdWatch Ireland | access-date = 28 March 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4 March 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | title = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = Placenames Database of Ireland | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 7 August 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{cite web | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | title = OSI Mapviewer | publisher = [[Ordnance Survey Ireland]] | access-date = 28 March 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{cite web | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | title = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | publisher = [[Inland Fisheries Ireland]] | access-date = 28 March 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>{{Cite AFM |postscript=s.a. 1541.8}}</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | last = Gray | first = Jim | date = 30 April 2008 | title = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | newspaper = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | access-date = 30 March 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture d0xqzo5s0yp5gecpfdvdrk97zjtqywt 1270836 1270834 2025-06-20T19:40:50Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Ghleann an Chairthe */ 1270836 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine * '' In the 2018 novel ''[[Normal People]]'' by Sally Rooney which is partly set in Sligo, the two main characters visit Glencar waterfall and [[Strandhill]] in the 'July 2014' chapter. == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{cite web | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | title = Glencar Valley | publisher = BirdWatch Ireland | access-date = 28 March 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4 March 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | title = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = Placenames Database of Ireland | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 7 August 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{cite web | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | title = OSI Mapviewer | publisher = [[Ordnance Survey Ireland]] | access-date = 28 March 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{cite web | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | title = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | publisher = [[Inland Fisheries Ireland]] | access-date = 28 March 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>{{Cite AFM |postscript=s.a. 1541.8}}</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | last = Gray | first = Jim | date = 30 April 2008 | title = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | newspaper = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | access-date = 30 March 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 47hcsdlv0tggeyl1wehn6okmh1zjmaz 1270870 1270836 2025-06-20T20:51:27Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Ghleann an Chairthe */ 1270870 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * '' In the 2018 novel ''[[Normal People]]'' by Sally Rooney which is partly set in Sligo, the two main characters visit Glencar waterfall and [[Strandhill]] in the 'July 2014' chapter. == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{cite web | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | title = Glencar Valley | publisher = BirdWatch Ireland | access-date = 28 March 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4 March 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | title = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = Placenames Database of Ireland | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 7 August 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{cite web | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | title = OSI Mapviewer | publisher = [[Ordnance Survey Ireland]] | access-date = 28 March 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{cite web | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | title = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | publisher = [[Inland Fisheries Ireland]] | access-date = 28 March 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>{{Cite AFM |postscript=s.a. 1541.8}}</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | last = Gray | first = Jim | date = 30 April 2008 | title = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | newspaper = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | access-date = 30 March 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture m8np6mvd9u86krjvfye7hxyepk6rg0a 1270876 1270870 2025-06-20T21:26:46Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270876 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # {{Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * '' In the 2018 novel ''[[Normal People]]'' by Sally Rooney which is partly set in Sligo, the two main characters visit Glencar waterfall and [[Strandhill]] in the 'July 2014' chapter. == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Environmental Protection Agency (Ireland)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{cite web | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | title = Glencar Valley | publisher = BirdWatch Ireland | access-date = 28 March 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4 March 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{cite web | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | title = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = Placenames Database of Ireland | publisher = [[Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht|Government of Ireland - Department of Arts, Heritage and the Gaeltacht]] and [[Dublin City University]] | access-date = 7 August 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{cite web | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | title = OSI Mapviewer | publisher = [[Ordnance Survey Ireland]] | access-date = 28 March 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{cite web | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | title = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | publisher = [[Inland Fisheries Ireland]] | access-date = 28 March 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>{{Cite AFM |postscript=s.a. 1541.8}}</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | last = Gray | first = Jim | date = 30 April 2008 | title = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | newspaper = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | access-date = 30 March 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture bfglcw88b9wvat50l46xy3oqee1avb8 1270877 1270876 2025-06-20T21:26:50Z Marcas.oduinn 33120 /* Cultúr na ndaoine */ 1270877 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # {{Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture ai8t7me2vb7isx0uwbwzdjdojskx5wq 1270878 1270877 2025-06-20T21:27:35Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna */ 1270878 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture dt6ojw6gs9leimbjcrr18bi8ybb3crg 1270879 1270878 2025-06-20T21:28:30Z Marcas.oduinn 33120 1270879 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Barite]] was mined at Glencarbury in the [[Dartry Mountains]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Dartry Mountains.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture evvdcsd0xa8vs248hda5lyhpzwgav5y 1270880 1270879 2025-06-20T21:30:32Z Marcas.oduinn 33120 /* Geilleagar */ 1270880 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == '' Historically, Glencar Valley was known as ''Glenn-Dallain''<ref name=Fenagh/> and was part of the [[Ríocht Bhreifne]]. The lake and its crannogs, then occupied, are mentioned in the [[Annála na gCeithre Máistrí]], specifically the eastern crannog: <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.<ref name=AFM/></blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 93q40tre1ry1ql1zil9gd542z2g8tmq 1270887 1270880 2025-06-20T21:46:32Z Marcas.oduinn 33120 /* Stair */ 1270887 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] '' Fish present in Glencar Lough include [[bradán]] and [[breac donn]].<ref name=IFI/> Bird life includes [[Lacha bhadánach]], [[Aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. These are migratory species which winter at the lake.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 0xbh1irqbhnmzd49tvn18gvk86kmexd 1270892 1270887 2025-06-20T21:55:20Z Marcas.oduinn 33120 /* Stair an dúlra */ 1270892 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Photo by Robert French, taken before 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture dtplafstg959eol70radomi6jsfoxvo 1270894 1270892 2025-06-20T21:56:03Z Marcas.oduinn 33120 /* Stair an dúlra */ 1270894 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[File:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough is primarily fed by Glencar Waterfall, on the lake's northern shore, and by the Diffreen River, entering at the lake's eastern end. [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows out to the northern shore, just west of the Glencar Waterfall outflow. The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> Lake depth is greatest near the southern shore with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 7dkofynewspbf1zcj79dqzwmdh60976 1270895 1270894 2025-06-20T22:02:45Z Marcas.oduinn 33120 /* Hidreolaíocht */ 1270895 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[File:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|'' South towards Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture aftfzuca8yxu91rwfjn7h13mrbdriik 1270896 1270895 2025-06-20T22:07:50Z Marcas.oduinn 33120 /* Tíreolaíocht */ 1270896 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht == [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture cb6awihbcn56n5yrm78vofq2jcqziz5 1270897 1270896 2025-06-20T22:08:01Z Marcas.oduinn 33120 1270897 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} * Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire) == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture li2eqcilwy94lo7ljbxx1q8ot6cjbs0 1270908 1270897 2025-06-21T07:36:06Z Marcas.oduinn 33120 1270908 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == '' ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> is a [[fionnuisce]] lake in the northwest of Ireland. It covers an area of {{convert|1.15|km2|acre|0}}. and lies mostly in [[Contae Liatroma]] with a smaller part in [[Contae Shligigh]]. Eas Ghleann an Chairthe is located near the lake's north shore on the Leitrim side. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture ec9i1djw684ccdfxwyfl80cjqmmyscs 1270909 1270908 2025-06-21T07:39:53Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Ghleann an Chairthe */ 1270909 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar Ghleann an Chairthe<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 10atsb6kyssuwv3dihspd6k605pm3dm 1270910 1270909 2025-06-21T07:44:20Z Marcas.oduinn 33120 /* Stair */ 1270910 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == '' [[Bairít]] was mined at Glencarbury in the [[Sléibhte Dhartraí]] above the lake between 1894 and 1979. A cable ropeway from the mine area to the lake shore was constructed in 1942. By this means the extracted barite was taken down for onward road transport.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture is721it75tps2me05pz915d509ufllw 1270911 1270910 2025-06-21T08:06:03Z Marcas.oduinn 33120 /* Geilleagar */ 1270911 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sma [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh cable ropeway ón the mine area chuig an loch shore was constructed sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> '' The Glencar Water Company has its bottling plant located near the lake's northern shore. The company, established in 2008, sells water drawn from an onsite spring emanating from within the nearby Sléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture gfwvp62mo2v3az4k3hb3xzshwhosj9y 1270913 1270911 2025-06-21T08:43:43Z Marcas.oduinn 33120 /* Geilleagar */ 1270913 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sma [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 3d77qf5x2trog8vp8x71ddzmhx8plek 1270914 1270913 2025-06-21T08:44:22Z Marcas.oduinn 33120 /* Geilleagar */ 1270914 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == '' The water quality was reported to be excellent {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} with an [[Trophic state index#Oligotrophic|oligotrophic]] rating.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{refn|group=n|[[Trophic state index|Trophic states]] of "[[Trophic state index#Oligotrophic|Oligotrophic]]" and "[[Trophic state index#Mesotrophic|Mesotrophic]]" are desirable, but freshwater lakes rated '[[Trophic state index#Eutrophic|Eutrophic]]' or '[[Trophic state index#Eutrophic|Hypertrophic]]' indicates pollution.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} The ecology of Glencar Lough, and other Irish waterways, remain threatened by [[Lagarosiphon major|curly waterweed]], [[diúilicín riabhach]], and [[breallach fionnuisce]] invasive species.{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture flg6y2w5mmo8xxi950e6xv8nriup9ta 1270915 1270914 2025-06-21T08:55:07Z Marcas.oduinn 33120 /* Éiceolaíocht */ 1270915 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas {{nobreak|{{circa|2001|2003}}}} le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}}|name=EPAunsatisfactory}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture n9l82e5r0povxpytaufu79nq6be0j5f 1270916 1270915 2025-06-21T08:56:11Z Marcas.oduinn 33120 /* Éiceolaíocht */ 1270916 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|'' Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture l2jgfvhera9zj21sh8ahrx4882338tl 1270917 1270916 2025-06-21T08:56:40Z Marcas.oduinn 33120 /* Stair an dúlra */ 1270917 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] == Hidreolaíocht [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 32qtar95lp0xsqgn2pkim7wm5o7sdo6 1270918 1270917 2025-06-21T08:57:39Z Marcas.oduinn 33120 1270918 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture ce27fst9s492uzy8p589gefwnsai3f6 1270919 1270918 2025-06-21T09:33:30Z Marcas.oduinn 33120 /* Loch Ghleann an Chairthe */ 1270919 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture hw9pg6aa3c1gz5nxqooj9s8u74wmpcu 1270920 1270919 2025-06-21T09:37:04Z Marcas.oduinn 33120 /* Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht */ 1270920 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht == [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|'' Crannog at eastern end]] [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] '' Glencar Lough lies in the Glencar Valley, between the [[Sléibhte Dhartraí]] to the north and the mountain range including Cope's Mountain to the south. The lake is located about {{convert|10|km|0}} northeast of Sligo and about {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} west of [[Cluainín]] Uí Ruairc. It is {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} long from west to east and {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} wide.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. '' [[Sruth in Aghaidh an Aird]] also flows in just west of the Glencar Waterfall. '' The lake drains west into the Drumcliff River, which in turn flows into Sligo Bay.<ref name=OS/> '' Lake depth is greatest near the southern shore, with a shallower shelf at the northern shore.<ref name=IFI/> '' The lake has dhá {{h|crannóg}}: one at the western end near the Drumcliff River outlet and the other at the eastern end near the Diffreen River.<ref name=OS/> == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 8bkqbqxj4uk170jirvggl1jqmg0c9l2 1270922 1270920 2025-06-21T11:53:30Z Marcas.oduinn 33120 /* Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht */ 1270922 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht == [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 31c9zrgveyogckwmcwreq5hrqqyxva8 1270923 1270922 2025-06-21T11:53:41Z Marcas.oduinn 33120 1270923 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra == [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture sqjg6dsosn2xjbqmtovbb8zkc0gq8h2 1270924 1270923 2025-06-21T11:54:10Z Marcas.oduinn 33120 1270924 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] == Éiceolaíocht == Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture q77a3xf7ycf4vfadfb0nfavezj52xj3 1270925 1270924 2025-06-21T11:54:22Z Marcas.oduinn 33120 1270925 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] == Éiceolaíocht Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair == Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture hhmdxufb5ae9hjrfyswask0daerxhab 1270926 1270925 2025-06-21T11:57:58Z Marcas.oduinn 33120 1270926 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] == Éiceolaíocht Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar == Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture nd5qg6un5jrg04wqmdpbs1sri87bkvp 1270927 1270926 2025-06-21T11:58:07Z Marcas.oduinn 33120 1270927 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] == Éiceolaíocht Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine == * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture q32pa10ogg7fa9p9ndnsltj26rty0y2 1270928 1270927 2025-06-21T11:58:17Z Marcas.oduinn 33120 1270928 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Loch Ghleann an Chairthe == Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Ghleann an Chairthe ''' (.i., gallán),<ref name=logainm/><ref name=Joyce/> suite go formhór i g[[Contae Liatroma]] agus cuid bheag i g[[Contae Shligigh]]. Tá ábhar {{convert|1.15|km2|acre|0}}. Tá Eas Ghleann an Chairthe ann gar de bhruach thuaidh an locha ar an taobh Liatroma. == Tíreolaíocht agus Hidreolaíocht [[Íomhá:Glencar Lough - geograph.org.uk - 1632995.jpg|thumb|Ó dheas i dtreo ''Cope's Mountain]] [[Íomhá:Waterfall at Lough Clencar - geograph.org.uk - 1152543.jpg|thumb|Eas Ghleann an Chairthe]] Tá Loch Ghleann an Chairthe suite idir na [[Sléibhte Dhartraí]] raibh ó thuaidh agus an sliabhraon le ''Cope's Mountain'' taobh ó dheas. Tá an loch {{convert|10|km|0}} soir ó thuaidh ó Shligeach agus {{convert|15|km|mi|0|spell=in}} siar ó {{h|Cluainín}} Uí Ruairc. Tá sé {{convert|2.5|km|mi|abbr=on}} ar fad thiar-thoir agus {{convert|0.6|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=SligoBirding/> Soláthraítear Loch Gleann an Chairthe go príomha ag an Eas ar bhruach thuaidh an locha, agus ag Abhainn an Duifriain, a ritheann isteach ar an taobh thoir. Ritheann [[Sruth in Aghaidh an Aird]] isteach fosta díreach taobh thiar den Eas. Sreabhann an loch siar i n[[Abhainn Dhroim Chliabh]] isteach, a shreabhann féin isteach i g[[Cuan Shligigh]].<ref name=OS/> Tá doimhneacht an locha is mó gar den bhruach theas, le seilf níos éadoimhne ó thuaidh.<ref name=IFI/> Tá dhá {{h|crannóg}} ar an loch: ceann amháin ar an taobh thiar gar den Abhainn Dhroim Chliabh; agus ceann eile ar an taobh thoir gar d'Abhainn an Duifriain.<ref name=OS/> [[Íomhá:Crannog in Glencar Lough - geograph.org.uk - 978532.jpg|thumb|left|Crannóg thoir]] == Stair an dúlra I measc na n-iasc ann i Loch Gleann an Chairthe, tá [[bradán]] agus [[breac donn]].<ref name=IFI/> Agus i measc beathra éan, tá [[lacha bhadánach]], [[aythya ferina|lacha mhásach]] agus [[órshúileach]]. Is éin imirceacha iad seo a chaitheann an geimhreadh ar an loch.<ref name=SligoBirding/> [[Íomhá:Rugged mountain and calm day at Glencar.jpg|thumb|Griangraf le Robert French, tógtha roimh 1914]] == Éiceolaíocht Tuairiscítear go bhfuil caighdeán an uisce ar fheabhas sna blianta 2001-2003, le rátáil [[Innéacs Staide Trófach|olagatrófach]] aige.{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=97}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=8}} Tá éiceolaíocht an locha, maraon le huiscebhealaí Éireannacha eile, faoi bhagairt ámh ag na speicis ionracha [[Lagarosiphon major|tím chatach]], [[diúilicín riabhach]] agus [[breallach fionnuisce]].{{sfn|Pedreschi|Kelly-Quinn|Caffrey|O'Grady|2014}}{{sfn|Clenaghan|Clinton|Crowe|2005|pp=16}} == Stair Tráth dá raibh, glaodh ''Glenn Dalláin'' ar an ngleann<ref name=Fenagh/> mar chuid den Ríocht {{h|Bréifne}}. Déantar trácht ar an loch agus na crannóga inti i n[[Annála na gCeithre Máistrí]]:<ref name=AFM/> <blockquote> An chrannócc airtherach baoí ar Loch Glinne Dalláin do ghabháil lá cloinn Domhnaill mic Donnchaidh Uí Ruairc ar Donnchadh mac Donnchaidh I Ruairc. A cenn aimsire iar sin tucsat clann Donnchaidh Uí Ruairc (Domhnall, & Fer Gan Ainm) ionnsaicchidh ar an c-crannóicc go ro chuirset teine isin m-baile gan fhios.</blockquote> == Geilleagar Bhídís ag baint [[bairít]] ag Gleann Chairbre sna [[Sléibhte Dhartraí]] os cionn an locha idir na blianta 1894 agus 1979. Tógadh rópabhealach ón mianach chuig bruach an locha sa bhliain 1942, chun an bairít a seoladh ar aghaidh ar bóthar.<ref name=GeologicalHeritage/> Tá gléasra buidéalaithe an ''Glencar Water Company'' suite gar de bhruach thuaidh an locha. Bunaíodh an comhlacht sa bhliain 2008, chun uisce a thabhairt ón tobar atá ar an láthair acu a thagann ó Shléibhte Dhartraí.<ref name=GlencarWater/> == Cultúr na ndaoine * San úrscéal den bhliain 2018 ''[[Normal People]]'' le [[Sally Rooney]], atá cuid de suite i Sligeach, sa chaibidil 'July 2014', tugann an bheirt phríomhcharachtar cuairt ar [[An Leathros]] agus Eas Ghleann an Chairthe, == Féach freisin * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tuilleadh le léamh * {{cite report |title=Phosphorus Regulations National Implementation Report |year=2005 |publisher=Environmental Protection Agency, Office of Environmental Enforcement |first1=Conor |last1=Clenaghan |first2=Frank |last2=Clinton |first3=Matthew |last3=Crowe |url=https://www.epa.ie/pubs/reports/water/phosphorus/EPA_phosphorus_report_2005.pdf }} * {{citation |title=Genetic structure of pike (Esox lucius) reveals a complex and previously unrecognized colonization history of Ireland |last1=Pedreschi |first1=D. |last2=Kelly-Quinn |first2=M. |last3=Caffrey |first3=J |last4=O'Grady |first4=M. |last5=Mariani |first5=S. |last6=Phillimore |first6=A. |journal=Journal of Biogeography |publisher=Journal of Biogeography, 41(3), 548–560. |url= |year=2014 |volume=41 |issue=3 |pages=548–560 |doi=10.1111/jbi.12220 |pmid=25435649 |pmc=4238397 }} == Nótaí {{reflist|82em|group=n}} == Tagairtí {{Reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=18 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 12 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name=SligoBirding>{{lua idirlín | url = http://www.sligobirding.com/Glencar.html | teideal = Glencar Valley | foilsitheoir = BirdWatch Ireland | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | url-status = dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20160304062224/http://www.sligobirding.com/Glencar.html | archive-date = 4ú Márta 2016 }}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1166370 | teideal = Loch Ghleann an Chairthe/Glencar Lough | work = logainm.ie | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 7ú Lúnasa 2015 }}</ref> <ref name=Joyce>{{cite book | last = Joyce | first = Patrick Weston | author-link = Patrick Weston Joyce | title = Pocket guide to Irish place names | date = 1984 | orig-year = 1871 | publisher = Appletree Press | place = Belfast}}</ref> <ref name=OS>{{lua idirlín | url = http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | teideal = OSI Mapviewer | foilsitheoir = [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120829114800/http://maps.osi.ie/publicviewer/#V1,574984,843390,4,10 | archive-date = 29 August 2012 | url-status = dead }}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/northwest/glencar.htm | teideal = Fishing in Ireland - Glencar Lake and Drumcliff River | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dátarochtana = 28ú Márta 2015}}</ref> <ref name=Fenagh>{{cite book | author = Saint Caillin | author-link = Caillín | date = 1875 | orig-year = c. 560 | editor-last = Hennessy | editor-first = W. M. | translator = D. H. Kelly | title = The Book of Fenagh | url = https://books.google.com/books?id=lqsOAQAAMAAJ&q=Glenn-Dallain&pg=PA403 | publisher = Alexander Thom | location = Dublin | page = 403}}</ref> <ref name=AFM>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 1541.8</ref> <ref name=GeologicalHeritage>{{cite book | last = Williams | first = Mary Anne | date = 2008 | title = Landscapes, Rocks and Fossils: The Geological Heritage of County Sligo | publisher = Sligo Regional Technical College | pages = 6, 22 | isbn = 978-0-9555-6531-1}}</ref> <ref name=GlencarWater>{{cite news | sloinne = Gray | ainm = Jim | dáta = 30 April 2008 | teideal = Glencar water springs up | url = http://www.independent.ie/regionals/sligochampion/news/glencar-water-springs-up-27559397.html | nuachtán = [[The Sligo Champion]] | via = [[Irish Independent]] | dátarochtana = 30ú Márta 2015}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleann an Chairthe, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Liatroma]] [[Catagóir:Lochanna Chontae Shligigh]] == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 7i27m447hhcqgonawl8dicee3hytb7n 1270929 1270928 2025-06-21T11:58:34Z Marcas.oduinn 33120 1270929 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Teimpléid; * {{tl|efn}} * {{tl|WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} == Abhantrach na Sionainne == # ''[[:en:Shannon River Basin|Shannon River Basin]]'' - [[Abhantrach na Sionainne]] # ''[[:en:Albert lock|Albert lock]]'' - [[Loc Albert]] # ''[[:en:Jamestown Canal|Jamestown Canal]]'' - [[Canáil Chill Srianáin]] # ''[[:en:Lecarrow Canal|Lecarrow Canal]]'' - [[Canáil na Leithcheathrún]] # ''[[:en:Abbey River, Limerick|Abbey River, Limerick]]'' - [[Abhainn na Mainistreach]] # ''[[:en:Ballyfinboy River|Ballyfinboy River]]'' - [[An Inthe]] # ''[[:en:River Inny (Leinster)|River Inny (Leinster)]]'' - [[An Eithne]] # ''[[:en:Ollatrim River|Ollatrim River]]'' - [[Abhainn Chalatroma]] # ''[[:en:Lough Corry|Lough Corry]]'' - [[Loch na gCurrach]] # ''[[:en:Lough Funshinagh|Lough Funshinagh]]'' - [[Loch Fuinseann]] # ''[[:en:Lough Eidin|Lough Eidin]]'' - [[Loch Éadaoine]] # ''[[:en:Owenmore River (County Cavan)|Owenmore River (County Cavan)]]'' - [[An Abhainn Mhór, Contae an Chabháin]] == Lochanna == # ''[[:en:List of loughs of Ireland|List of loughs of Ireland]]'' - [[Liosta Lochanna na hÉireann]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae an Chabháin]] ## [[:Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] # [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] # [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]] # ''[[:en:Special Area of Conservation|Special Area of Conservation]]'' - [[Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland|List of Special Areas of Conservation in the Republic of Ireland]]'' - [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] # ''[[:en:Inland Fisheries Ireland|Inland Fisheries Ireland]]'' - [[Iascach Intíre Éireann]] # ''[[:en:Trophic state index|Trophic state index]]'' - [[Innéacs Staide Trófach] # [[Loch Mhucrois]] # [[Loch an Chuais]] # [[Loch an Leaca Mór]] # [[Loch an Leamhnachta]] # [[Locha Lua]] # [[Loch an Easaird]] # [[Loch an Eanaigh Mhóir]] # [[Loch an Iúir]] # [[Loch Arbhach]] # [[Loch an tSéideáin]] # [[Loch an Tóraic]] # [[Loch Eachros Beag]] # [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] # [[Loch Bhaile na hInse]] # [[Loch Beara]] # [[Claonloch]] # [[Loch Bhéal Trá]] # [[Loch Buinne]] # [[Loch Charraig an Droichid]] # [[Carraig an Phoirt]] # [[Loch Bhaile Choille Fóir]] # [[Loch Bhaile na hUamha]] # [[Loch Oileán Uí Eadhna]] # [[Loch Conbhuí]] # [[Loch Chrathaí]] # [[Loch na Croise]] # [[Loch Collán]] # [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] # [[Loch Cútra]] # [[An Loch Uachtair]] # [[Loch Dhoire an Chláir]] # [[Loch Dúlocha]] # [[Loch an Chlocháin Léith]] # [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] # [[Loch Gabhlach]] # [[Loch Iascaí]] # [[Loch Éigis]] # [[Loch Eirid]] # [[Loch Fí]] # [[Loch Fearna]] # [[Loch na Foirnéise]] # [[Loch Guth Ard Deas]] # [[Loch Gartáin]] # [[Loch an Ghleanna Mhóir]] # [[Loch Ghleann Éada]] # [[Loch Ghleann an Chairthe]] # [[Loch Ghleann Dá Loch]] # [[Loch Eidhneach]] # [[Loch Inse Chrónáin]] # [[Loch Inse Uí Chuinn]] # [[Loch Inis Cara]] # [[Loch Oileán Éadaí]] # [[Loch Cheis Charraigín]] # [[Loch Chill Ghlais]] # [[Loch Chill an Iúir]] # [[Loch Cinnéile]] # [[Loch Chionn Droma]] # [[Loch na Coille Móire]] # [[Loch Leitir Creamha Rua]] # [[Loch an Chrainn Chrín]] # [[Loch Mac nÉan]] # [[Loch Marbh]] # [[Loch Mháimín]] # [[Loch Míle]] # [[Loch Míolach]] # [[Loch Moirne]] # [[Loch Mhuiceanach]] # [[Loch Mucnú]] # [[Loch na Cuinge Uachtarach]] # [[Loch Uí Fhloinn]] # [[Loch Riach]] # [[Claonloch]] (arís?) # [[Loch an Rois]] # [[Loch an Scoir]] # [[Loch Sindile]] # [[Loch Eoin]] # [[Loch Sáile]] # [[Loch Theach an Teampla]] # [[An Loch Uachtarach]] # [[Turlach Ráth Asáin]] Lochanna Chill Áirne == Dlí luath na hÉireann == {{tl|Dlí luath na hÉireann}} Fainic: sách fada, mionchúiseach agus as Béarla, mar bharr ar an donas. The particular "[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/féineachas An] [https://www.tearma.ie/q/Early%20Irish%20law/ Féineachas]" aside, I'm looking at the general phrase "early Irish law". My dad was a fishmonger and was always careful to say about his produce "smoked Irish salmon" and not "Irish smoked salmon", if you see the difference. Is it then "early law of ..." or "law of early ..."? Is "Irish" the language (surely not), the culture, the people or the nation, and in what period? Should "early" be translated as luath or moch? If luath, should it be "luath-" or "- luath"? Given those options, "early Irish law" could be anything from "luathdhlí Gaelach" to "dlí na hÉireann moiche" and points in between. I favour the former. Similarly, for "Celtic law" I favour "dlí Ceilteach", i.e., the culture not the people (the Celts, ... na gCeilteach). Notes: * Moch: cf. [https://www.tearma.ie/q/Early%20modern%20irish/ Nua-Ghaeilge Mhoch] on téarma.ie * "Irish": Gaelach, na nGael, Éireannach, na hÉireann? * What about Welsh, English or Roman law? == Téamh domhanda == ••• [[:Úsáideoir:TGcoa]] ••• '' príomhscríbhneoir Ann cheana: * [[Téamh domhanda]] '' Global warming * [[:Catagóir:Téamh domhanda]] * [[Aeráid]] '' Climate * [[:Catagóir:Athrú aeráide]] * [[Tonn teasa]] '' Heat wave * [[Falscaí]] '' Wild fire * [[Dífhoraoisiú]] ''Deforestation * [[Eostatacht]] '' Eustacy 'Cúis'eanna nua: # [[Gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas # [[Astaíocht charbóin]] '' Carbon emission # [[Astú gás ceaptha teasa]] '' Greenhouse gas emission # [[Astú gás ceaptha teasa de bharr talamhaíochta]] '' Greenhouse gas emission due to agriculture 3uye1asetrpgyo2we0ehxynpclnfrmt Forfeda 0 91137 1270787 1107171 2025-06-20T12:09:42Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270787 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Graiféim}} Litreacha sa bhreis san aibítir [[Ogham|oghaim]] is ea na '''''Forfeda''''',<ref>[http://dil.ie/23611 forfid], [http://dil.ie/21999 fid] ar eDIL; féach fosta [http://dil.ie/39468 taebomna]</ref> i dteannta leis an bunliosta le fiche litir. Cumadh iad i ré na [[Sean-Ghaeilge]], roinnt céadta tar éis bhuaic an Oghaim. Is amhlaidh go seasaidís d'foghair a measadh a bhí ar iarraidh sa bhunaibítir, mar shampla ''é(o)'', ''ó(i)'', ''ú(i)'', ''ch'' agus ''p''. ==Aicme ''Forfeda''== <div align=center><font size=7>ᚕ ᚖ ᚗ ᚘ ᚙ</font></div> Cuireadh na ''forfeda'' is tábhachtaí ina n-aicme féin: Éabhadh, Óir, Uilleann, Pín agus Eamhancholl. ===Luach foghraíochta=== Is iad a leanas luachanna foghraíochta na ''bhforfid'', a mbunluachanna agus iad a cumadh níos deireanaí &mdash; féach thíos. {| class="wikitable" |- ! ! Ainm ! colspan=2 | Foghair |- | ᚕ | Éabhadh | width=25% | EA, K | width=25% | EA |- | ᚖ | Óir | Ó | OI |- | ᚗ | Uilleann | UI | UI |- | ᚘ | Pín, [[Ifín (ogham)|Ifín]] | P | IO |- | ᚙ | Eamhancholl | CH | AE |} ===Sanasaíocht=== {| class="wikitable" |- ! Ogham ! Nua ! Sean ! DIL |- | ᚕ | Éabhadh | Ébad | [http://www.dil.ie/19335 ébad] |- | ᚖ | Ór | Oir | [http://www.dil.ie/33688 oir, (? óir)] |- | ᚗ | Uilleann | Uillenn | [http://www.dil.ie/42983 2 uillenn] |- | ᚘ | [[Ifín (ogham)|Ifín]] | Iphín, Pín | [http://www.dil.ie/29027 iphín, ifín] |- | ᚙ | Eamhancholl | Emancholl | [http://www.dil.ie/20036 emoncholl] |} * Is amhlaidh go bhfuil an t-ainm 'Éabhadh' bunaithe ar ''[[Eadhadh (ogham)]]'' agus ''[[Iodhadh (ogham)]]''. * Tá an t-ainm ''Oir'' gar don fhocal [[ór]] (gaolta le ''aurum'' na Laidine). * Luann an t-ainm ''Uilleann'', do chruth na litreach. * Is é is brí le hEamhancholl ná Cúpla-C, ag lua do chruth na litreach, &#x1689; ===Briatharoghaim=== Is iad a leanas [[bríatharogam|briatharoghaim]] na litreacha (nathanna meafaracha dhá-fhoclach nó ''kennings'') sna lámhscríbhinní ''[[Auraicept na n-Éces]]'', ''[[De Dúilib Feda na Forfid]]'' agus [[An Leabhar Oghaim]]: {| class="wikitable" ! rowspan=2 | Litir ! colspan=2 style="width: 500pt;" | Briatharoghaim |- ! ''Morainn mac Moín'' ! ''Maic ind Óc'' |- style="vertical-align: top" | Éabhadh<ref>[http://dil.ie/19335 ébad] ar eDIL</ref> | ''snámchaín feda'' <br>snámhchaoin feá/litreach | ''cosc lobair'' <br>cosc lobhair |- style="vertical-align: top" | Oir<ref>[http://dil.ie/33688 óir (?óir)] ar eDIL</ref> | ''sruithem aicde''<ref>[http://dil.ie/770 2 aicde]</ref> <br>is sruithe/fiannaí ábhar | ''lí crotha'' <br>lí/loinnir crutha |- style="vertical-align: top" | Uilleann<ref>[http://dil.ie/42983 2 uillenn] ar eDIL</ref> | ''túthmar<ref>[http://dil.ie/42568 tútmar], cumha, ar eDIL</ref> fid'' <br>is cumha fiodh/crann | ''cubat oll''<ref>[http://dil.ie/13393 1 cubat]</ref><ref>''cubat n-oll .i. uilleann .i. edlenn''</ref> <br>banlámh mhór |- style="vertical-align: top" | [[Iphín (ogham)|Ifín]] | ''milsem fedo'' <br>is milse feá | ''amram blais'' <br>is iontaí blais |- style="vertical-align: top" | Eamhaincholl<ref>[http://dil.ie/20036 emoncholl] ar eDIL</ref> | ''lúad<ref>[http://dil.ie/30771 lúad (b)], plé, ar eDIL</ref> sáethaig'' <br>och saothaigh | ''mol<ref>[http://dil.ie/32486 2 mol], crónán, dordán, ar eDIL</ref> galraig'' <br>crónán galraigh |} * Chuireann na nathanna don litir ''Éabhadh'' an foghar ''eo'' ([[bradán]] fosta) i gcuimhne. * Sa Bhriatharoghaim ''Con Culainn'', ní fhaightear nath ach don ''forfid'' Éabhadh; ''caínem éco''<ref>[http://dil.ie/19710 éic] ar eDIL</ref> <br>is caoine iach<ref>[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/eo eo] ar teanglann.ie, <sup>1</sup>bradán, <sup>2</sup>iúr</ref>/éisc * Luann an briatharogham "groan of a sick person" d'fhoghar litreach Eamhaincholl, .i. ''ch'' [x]. ===Córas na gCrann=== Ó thaobh ainmneacha na ''bhforfid'' de, níl ann ach ceann amháin a d'fhéadfadh bheith ina chrann nó tom (.i. pín). San ''Auraicept'' ámh, tugtar ainmneacha crann mar ghluais do cheithre litir: * ''éabhadh'': ''crithach'' ([[crann creathach]]) * ''oir'': ''feorus nó edind'' ([[feoras]] nó [[eidhneán]]) * ''uilleann'': ''edleand'' ([[féithleann]]) * ''iphín'': ''spínán nó ispín'' ([[spíonán]] nó [[spíon]]). ===Inscríbhinní=== Seachas an chéad litir ''Éabhadh'', ní fheictear go minic na ''forfeda'' in [[inscríbhinní Oghaim]] ortadocsacha. Ní fheictear Óir, Uilleann agus Pín ach go hannamh, agus ní fheictear Eamhaincholl riamh. Scríobhtaí ''Éabhadh'' go minic le haghaidh an fhocail fhoirmle KOI ᚕᚑᚔ, leis an bhfoghar /k/ nó /x/. Ciallaíonn KOI 'Seo é' nó a leithéid, amhail is 'Hic iacit' as Laidin (McManus §5.3, 1991). Feictear é ámh leis a luach gutha in inscríbhinní ortadocsacha níos deireanaí. Tá na ''forfeda'' eile chomh gann sin sna hinscríbhinní gur fiú é iad go léir a léiriú (uimhriú de réir Macalister): * ''Óir''. A dó. *# Cill Ó gCróin, Co. Chiarraí (235) *#: ᚛ᚐᚅᚋ ᚋᚖᚂᚓᚌᚖᚋᚏᚔᚇ ᚋᚐᚉᚔ ᚍᚓᚉᚒᚋᚓᚅ᚜ *#: ANM M'''Ó'''LEG'''Ó'''MRID MACI VECUMEN *# Formaston, Aberdeenshire *#: ᚛ᚋᚐᚊᚊᚖ ᚈᚐᚂᚂᚒᚑᚏᚏᚆ ᚅᚓᚆᚆᚈᚍ ᚏᚑᚁᚁᚐᚉ ᚉᚓᚅᚅᚓᚃᚃ᚜ *#: MAQQ'''Ó''' TALLUORRH NÉHHTV ROBBAC CÉNNEFF * ''Uilleann''. A haon. *# Tír Ó Maoil, Co. Chiarraí (240) *#: ᚛ᚋᚑᚉᚒᚏᚏᚓᚈᚔ ᚋᚐᚊᚔ ᚍᚂᚔᚄᚐᚉᚓᚄᚗᚉᚋᚔᚏ᚜ *#: MOCURRETI MAQI VLISACES'''UI'''CMIR * ''Pín''. A dó, b'fhéidir a trí. *# An Chúil Thoir, Dairbhre, Co. Chiarraí (231) *#: ᚛ᚂᚑᚌᚔᚈᚈᚔ ᚋᚐᚊᚔ ᚓᚏᚘᚓᚅ᚜ *#: LOGITTI MAQI ER'''P'''ENN *#: Scríobhadh an letter ''pín'' mar x-cruth in ionad x-faoi-dhó, is amhlaidh toisc gurbh deacair é an cruth cruinn a . *# Crickowel, Breconshire, Breatain Bheag (327) *#: ᚛ᚈᚒᚏᚘᚔᚂᚔ ᚋᚑᚄᚐᚉ ᚈᚏᚐᚂᚂᚑᚅᚔ᚜ *#: TUR'''P'''ILI MOSAC TRALLONI *#: Arís, scríobhadh x-cruth don litir. *# Margam, Glamorganshire, Breatain Bheag (409) *#: ᚛ᚘᚐᚋᚘᚓᚄ᚜ *#: '''P'''AM'''P'''ES *#: Tá cuid mhaith den inscríbhinn Oghaim scriosta, agus tá cuma rinn saighde ar an gcuid ar marthain. Tá leagan as Laidin ina theannta ámh a dhearbhaíonn an foghar. ==''Forfeda'' eile== Thar na cúig ''forfeda'' pléite thuas, tá cuid mhaith leaganacha eile ann, le fáil idir lámhscríbhinní agus inscríbhinní "scolaí" (iar-6ú haois), ar a dtugtar le chéile "Forfeda". Téann siad siar go dtí réanna [[Sean-Ghaeilge]], [[Meán-Ghaeilge]] nó fiú nua-aimseartha moch. ===Peith=== {{príomhalt|Peith (ogham)}} <div align=center><font size=7>ᚚ</font></div> Óir nach scríobhtaí na ''forfeda'' aicmiúil ach go hannamh, d'éiligh na hOghamaithe níos deireanaí (de bharr a "scéimreachas" (McManus 1988:167)) gur ghuthaí iad na príomh-''fhorfeda''. B'éigean dóibh ansin litir nua a chruthú don fhoghar [p], mar mhionathrú de [b], ar a taobh, ar a nglaoitear ''[[peith (ogham)|peith]]'' nó beith bhog. ===Lámhscríbhinní=== I measc leaganacha an Oghaim among le fáil in ''[[Auraicept na n-Éces]]'' den 7ú-12ú haoiseanna, aithnítear thuilleadh litreacha mar ''fhorfeda'' (uia. 79, 80 agus 81). [[Íomhá:Forfeda.png|mion|center|350px|''Forfeda'' an Oghaim i [[Leabhar Bhaile an Mhóta]], uia. [http://www.equinox-project.com/v22125.htm 79], [http://www.equinox-project.com/v22126.htm 80] agus [http://www.equinox-project.com/v22127.htm 81] ]] ===Inscriptions=== Ar Chloch Bressay ar [[Inse Shealtainn]] ([[Inscríbhinní Oghaim|Celtic Inscribed Stones Project (CISP)]] BREAY/1<ref>[http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breay_1.html BREAY/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131023020131/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breay_1.html |date=2013-10-23 }} sa bhunachar CISP</ref>) feictear cúig ''forfid'', trí díobh le feiceáil ar leachtanna cuimhneacháin eile na hAlban agus i lámhscríbhinní Gaelacha araon, agus dhá cheann a fhaightear i mBressay amháin. # dearadh "coinín-chluaise", a mheastar gur D-athraithe de chineál éigin é, is amhlaidh ''spirant'' glórach. # guta uillinne, is amhlaidh a A-athraithe. # cros-haitseáil ceithre-stríoc. Feictear seo san Ogham agus siollabra as Bern den 8ú-9ú haois, faoi theideal léití tráth mar 'RR', ach moltar freisin gur''SS' atá ann. Tá sé le fáil i [[Leabhar Bhaile an Mhóta]], ui. 64. # Tá ceann desna litreacha ar leith déanta le cúig stríoc tonnta claonta siar trasna na stoclíne, I-athraithe b'fhéidir. # B'fhéidir gur ceartúchán bhotún snoíodóireachta é an litir ar leith eile, agus ní ceaptha mar ''fhorfid''. ==Foinsí== * Kelly, Fergus, 'The Old Irish Tree-list' ''Celtica'' 11 (1976) ll. 122–3 * Macalister, Robert A.S. ''Corpus inscriptionum insularum celticarum''. Céad cló. Baile Átha Cliath: [[Oifig an tSoláthair]], 1945-1949. OCLC 71392234 * McManus, Damian. ''Ogam: Archaizing, Orthography and the Authenticity of the Manuscript Key to the Alphabet'', Ériu 37, 1988, ll. 1-31. Baile Átha Cliath: [[Acadamh Ríoga na hÉireann]]. OCLC 56088345 * &mdash;, ''Irish letter-names and their kennings'', Ériu 39 (1988), ll. 127-168. * &mdash;, ''A Guide to Ogam'', Maigh Nuad, 1991. {{ISBN|1-870684-17-6}} OCLC 24181838 * Sims-Williams, P. ''The additional letters of the Ogam Alphabet'', Cambridge Medieval Celtic Studies, 23, ll. 29-75 (1992). ==Naisc sheachtracha== * [http://www.equinox-project.com/ogamscales.htm The Ogam Scales from the Book of Ballymote], le B. Fell ==Tagairtí== {{reflist}} {{Litreacha Oghaim}} [[Catagóir:Litreacha Oghaim]] mtxd6lhpiqtq3x0k4xyvisf4mppaku8 Inscríbhinní Oghaim 0 91180 1270794 1270756 2025-06-20T13:21:48Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 32 sources and tagging 6 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270794 wikitext text/x-wiki Feictear '''inscríbhinní [[ogham|oghaim]]''' ar leachtanna cuimhneacháin de Cheiltigh na nOileán. Faightear an mhórchuid díobh in iardheisceart na hÉireann, agus thart timpeall an [[Muir Éireann|Mhuir Éireann]] &mdash; oirdheisceart na hÉireann, [[Corn na Breataine]], [[an Bhreatain Bheag]] agus [[Oileán Mhanann]]. Téann siad siar chomh fada leis na 5ú agus 6ú haoiseanna. Is as [[Gaeilge Chianach]] a scríobhadh iad go formhór, ach tá cúpla ceann le blúiríní [[Cruithnis]]e orthu, agus tá Laidin le feiceáil fosta. [[Íomhá:CIIC 504.gif|mion|150px|Cloch Oghaim [[CIIC 504]] ó Oileán Mhanann, leis an ''droim'' sa lár, ᚛ᚁᚔᚃᚐᚔᚇᚑᚅᚐᚄᚋᚐᚊᚔᚋᚒᚉᚑᚔ᚜ ᚛ᚉᚒᚅᚐᚃᚐᚂᚔ᚜ BIVAIDONAS MAQI MUCOI CUNAVA[LI], ''Bivaidonas'' (beo-mar-thine) mhic chlainne ''Cunava[li]'']] Tá tuairim is 400 inscríbhinn a bhfuil eolas orthu. Tá roinnt córas uimhrithe le fáil. Is é an córas is forleithne ná '''Corpus inscriptionum insularum Celticarum''' (CIIC), bunaithe ar saothar [[R. A. Stewart Macalister|R. A. S. Macalister]]. Faightear ann na hinscríbhinní aitheanta faoina 1940í, le 507 iontráil go dtí 1945, san áireamh inscríbhinní Laidine agus Rúnacha, agus trí cinn curtha ann i 1949. Córas eile is ea '''Celtic Inscribed Stones Project''' (CISP), bunaithe ar shuíomh na gcloch. Mar shampla, is ionann [[CIIC 1]] agus CISP INCHA/1.<!--cé: Ziegler lists 344 Gaelic ogham inscriptions known to Macalister (Éire agus [[Oileán Mhanann]]), and seven additional inscriptions discovered later.--> Is féidir na hinscríbhinní a roinnt idir cineálacha "ortadocsacha" agus "scolaíocha". Téann inscríbhinní ortadocsacha siar go dtí ré na [[Gaeilge Chianach|Gaeilge Cianaí]], agus record a ainm duine, nó ar leac uaighe, sin nó chun seilbh talún a chur in iúl. Téann inscríbhinní scolaíocha siar go dtí ré na [[Sean-Ghaeilge]] suas go dtí na linne seo.<!--[[Corca Dhuibhne]] [[Dyfed]]--> ==Inscríbhinní ortadocsacha== {{Litreacha Oghaim}} In inscríbhinní ortadocsacha, scríobhadh an téacs ar dhroim nó faobhar na cloiche, mar a raibh ina scorlíne na litreacha. Léitear an téacs ó thaobh íochtair ar chlé na cloiche, ag leanúint suas an chloch ar a himeall, trasna an barr agus síos ar dheis, más gá. Thug MacManus (1991) liosta le 382 inscríbhinn dá leithéid. Faightear iad ar fud na tíre in Éirinn, ach lonnaithe go formhór sa deisceart: * [[Contae Chiarraí|Ciarraí]] 130 * [[Contae Chorcaí|Corcaigh]] 84 * [[Contae Phort Láirge|Port Láirge]] 48 * [[Contae Chill Chainnigh|Cill Chainnigh]] 14 * [[Contae Mhaigh Eo|Maigh Eo]] 9 * [[Contae Chill Dara|Cill Dara]] 8 * [[Contae Chill Mhantáin|Cill Mhantáin]] 5 * [[Contae na Mí|An Mhí]] 5 * [[Contae Cheatharlach|Ceatharlach]] 4 * [[Contae Loch Garman|Loch Garman]] 3 * [[Contae Luimnigh|Luimneach]] 3 * [[Contae Ros Comáin|Ros Comáin]] 3 * [[Contae Aontroma|Aontroim]] 2 * [[Contae an Chabháin|An Cabhán]] 2 * [[Contae Lú|Lú]] 2 * [[Contae Thiobraid Árann|Tiobraid Árann]] 2 * [[Contae Ard Mhacha|Ard Mhacha]] 1 * [[Contae Bhaile Átha Cliath|Baile Átha Cliath]] 1 * [[Contae Fhear Manach|Fear Manach]] 1 * [[Contae Liatroma|Liatroim]] 1 * [[Contae Dhoire|Doire]] 1 * [[Contae Thír Eoghain|Tír Eoghain]] 1 Other specimens are known from: * [[Breatain Bheag]] ca. 40 ** [[Pembrokeshire]] 16 ** [[Breconshire]] 7 ** [[Carmarthenshire]] 7 ** [[Glamorgan]] 4 ** [[Ceredigion]] 3 ** [[Denbighshire]] 2 ** [[Powys]] 1 ** [[Caernarvonshire]] 1 * Sasana ** [[Corn na Breataine]] 5 ** [[Devon]] 2 ** áiteanna eile 1 * [[Oileán Mhanann]] 5 * roinnt samplaí amhrasacha in [[Albain]] 3? ===Nathanna struchtúrtha=== Is ainmneacha pearsanta iad tromlach iomadúil na n-inscríbhinní, scríofa i nathanna struchtúrtha, a dhéanann de ghnáth cur síos ar shinsearacht nó gaol treibhe an duine i gceist. Is iad a leanas na focail ghaoil: * [[:en:wikt:ᚋᚐᚊᚔ|ᚋᚐᚊᚔ]] MAQI mic * [[:en:wikt:ᚔᚅᚔᚌᚓᚅᚐ|ᚔᚅᚔᚌᚓᚅᚐ]] INIGENA iníne * [[:en:wikt:ᚋᚒᚉᚑᚔ|ᚋᚒᚉᚑᚔ]] MUCOI treibhe, clainne * [[:en:wikt:ᚐᚃᚔ|ᚐᚃᚔ]] AVI uí * [[:en:wikt:ᚉᚓᚂᚔ|ᚉᚓᚂᚔ]] CELI céile * [[:en:wikt:ᚅᚓᚈᚐ|ᚅᚓᚈᚐ]], [[:en:wikt:ᚅᚔᚑᚈᚈᚐ|ᚅᚔᚑᚈᚈᚐ]] NETA, NIOTTA nia, curaidh<ref>[https://www.teanglann.ie/ga/fgb/nia nia<sup>2</sup>], laoch, curadh, ar teanglann.ie FGB</ref> Tug faoi ndeara go bhfuil na focal úd uile sa tuiseal ginideach, mar chuid de nath iomlán den fhoirm "[cloch] mo dhuine mhic ..." nó "[[in] ainm] mo dhuine mhic ...", na túsfhocail go hannamh scríofa, de ghnáth intuigthe: * [[:en:wikt:ᚂᚔᚓ|ᚂᚔᚓ]] LIE lia (féach [[CIIC 1]]) * [[:en:wikt:ᚐᚅᚋ|ᚐᚅᚋ]] ANM ainm Ina dteannta sin, feictear an focal KOI, arb ionann é agus ''Hic Iacit'' as Laidin: * [[:en:wikt:ᚕᚑᚔ|ᚕᚑᚔ]] KOI seo é Is suimiúil é KOI óir gur scríobhadh an litir K leis an ''[[Forfeda|bhforfid]]'', ''[[Ébad (ogham)|Éabhadh]]''. In ord minicíochta, feictear na focail formula i nathanna mar a leanas: * X MAQI Y * X MAQI MUCOI Y * X MAQI Y MUCOI Z * X KOI MAQI MUCOI Y * X MUCOI Y * X MAQI Y MAQI MUCOI Z * Ainm lom gan focal ''formula * ANM X MAQI Y * ANM X * X AVI Y * X MAQI Y AVI Z * X CELI Y * NETA X * INIGENA X Y (féach [[CIIC 362]]) ===Ainmneacha=== Nochtann a n-ainmneacha pearsanta lear mór faoi luathshochaí na nGael, a tréith cogaidh ach go háirithe. Mar shampla, is iad an dá fhréamh is coitinne ná: * [[:en:wikt:ᚉᚒᚅᚐ|ᚉᚒᚅᚐ]] *: CUNA *: cú * [[:en:wikt:ᚉᚐᚈᚈᚒ|ᚉᚐᚈᚈᚒ]] *: CATTU *: cath Feictear na fréamhacha seo i n-ainmneacha amhail is: * CIIC 300 *: ᚉᚒᚅᚐᚅᚓᚈᚐᚄ *: CUNANETAS *: Nia/curadh cúnna * (501) ᚉᚒᚅᚐᚋᚐᚌᚂᚔ *: CUNAMAGLI *: Flaith cúnna * (107) *: CUNAGUSSOS *: tréan le cú * (250) ᚉᚐᚈᚈᚒᚃᚃᚔᚏᚏ *: CATTUVVIRR *: fear catha * (303) ᚉᚐᚈᚐᚁᚐᚏ *: CATABAR *: barr sa chath * ᚔᚃᚐᚉᚐᚈᚈᚑᚄ *: IVACATTOS *: iúr an chatha I measc ainmneacha cogaidh eile, faightear: * (39) ᚁᚏᚐᚅᚑᚌᚓᚅᚔ *: BRANOGENI *: Branghinte<ref>[http://dil.ie/6537 1 bran], fiach, ar eDIL</ref> * (428) ᚈᚏᚓᚅᚐᚌᚒᚄᚒ *: TRENAGUSU *: tréan-ghus * (504) ᚁᚔᚃᚐᚔᚇᚑᚅᚐᚄ *: BIVAIDONAS<ref>[http://dil.ie/5991 biu], beo, ar eDIL</ref> *: beo mar thine Is coiteann iad focail a luann tréithe fisiciúil, amhail is: * (368) ᚃᚓᚅᚇᚒᚁᚐᚏᚔ *: VENDUBARI *: barr/ceann fionn * (75) ᚉᚐᚄᚑᚅᚔ *: CASONI *: ceann catach * (119) ᚇᚐᚂᚐᚌᚅᚔ *: DALAGNI *: dall-ghinte * (46) ᚇᚓᚏᚉᚋᚐᚄᚑᚉ *: DERCMASOCA<ref>[http://dil.ie/31660 2 mass], maise, ar eDIL</ref> *: dearc/súil mhaiseach * (60) ᚋᚐᚔᚂᚐᚌᚅᚔ *: MAILAGNI *: maol-ghinte * (239) ᚌᚐᚈᚈᚐᚌᚂᚐᚅ *: GATTAGLAN *: eagnaí glan Tugann roinnt ainmneacha sinsear díoga le fios. Feictear an dia [[Lugh]] i n-ainmneacha amhail is: * (4) ᚂᚒᚌᚌᚐᚇᚑᚅ LUGADDON * (286) ᚂᚒᚌᚒᚇᚓᚉᚐ LUGUDECA * (140) ᚂᚒᚌᚐᚃᚃᚓᚉᚉᚐ LUGAVVECCA Feictear an t-ainm díoga ERC,<ref>[http://dil.ie/20223 1 erc], neamh; ach féach freisin [http://dil.ie/search?q=Erc&search_in=headword 2-7 erc]; ar eDIL </ref> neamh, i n-ainmneacha amhail is: * (93) ᚓᚏᚉᚐᚔᚇᚐᚅᚐ ERCAIDANA * (196) ᚓᚏᚉᚐᚃᚔᚉᚉᚐᚄ ERCAVICCAS Tugann ainmneacha duine le fios clann nó cine an duine, such as: * (156) ᚇᚑᚃᚃᚔᚅᚔᚐᚄ '' DOVVINIAS, as clann Chorca Dhuibhne, sa Daingean agus Uíbh Ráthach i gCo. Chiarraí (ainmnithe as bandia áitiúil) * (215) ᚐᚂᚂᚐᚈᚑ ALLATO, den chlann ''Altraige'' i dtuaisceart Ciarraí * (106) ᚉᚑᚏᚔᚁᚔᚏᚔ CORIBIRI den ''Dál Coirpri'' as [[Contae Chorcaí]]. Ar deireadh, is suimiúil é go bhfuil baint ar leith le crainn ag roinnt ainmneacha: * (230) ᚋᚐᚊᚔ ᚉᚐᚏᚐᚈᚈᚔᚅᚅ *: MAQI-CARATTINN *: Mac Caorthainn * (v) ᚋᚐᚊᚃᚔ ᚊᚑᚂᚔ *: MAQVI QOLI *: Mac Coill * (259) ᚔᚃᚑᚌᚓᚅᚔ *: IVOGENI *: Iúr-ghinte ===Léirmheas=== Molann scoláirí amhail is McNeill agus Macalister gur págánach iad na hinscríbhinní ortadocsacha ó thaobh ábhair de, agus gur loit iompaithigh Chríostaí iad chun an focal treibhe MUCOI ᚋᚒᚉᚑᚔ a bhaint, ag cur fosta croiseanna Críostaí ann. De réir scoláirí eile amhail is McManus, níl fianaise dá laghad ann chun an smaoineamh seo a thacú, ag lua inscríbhinní amhail is: * (145) ᚛ᚊᚏᚔᚋᚔᚈᚔᚏ ᚏᚑᚅᚐᚅᚅ ᚋᚐᚊ ᚉᚑᚋᚑᚌᚐᚅᚅ᚜, QRIMITIR RONANN MAQ COMOGANN, áit arb iasacht é QRIMITIR as ''presbyter'' (sagart) na Laidine. Molann McManus nach loitiméireacht atá ann ach go díreach caitheamh agus cuimilt, agus óir gur úsáideadh na clocha le haghaidh ábhair thógála (McManus, §4.9). Molann McManus freisin gur mhair an focal MUCOI survived into Christian manuscript usage. I dteannta sin, is léir gur scríobhadh na hinscríbhinní le linn ré agus an Chríostaíocht go bunaithe go daingean in Éirinn. Is soiléire fós é ar phágánach nó Críostaí iad a rinne na hinscríbhinní, nó meacan dóibh siúd. ===Éire=== Faightear an chuid is mó desna na hinscríbhinní in Éirinn, le 330 as 382. Feictear ar cheann desna na bailiúcháin oghaim ortadocsaigh is tábhachtaí ná hÉireann i g[[Coláiste na hOllscoile Corcaigh]] (UCC), ar taispeáint don phobal sa 'Dorchla na gCloch'. Bhailigh [[Abraham Abell]] ársaitheoir (1783–1851) na hinscríbhinní úd agus bronnadh iad don ''Cork Institution'' sular cuireadh ar taispeáint iad i gCnOC. Ball ab ea Abell den [[Cuvierian Society]] Corcaí, a ndeara a chuid ball, ina measc [[John Windele]], Fr. Matt Horgan agus R.R. Brash, sárobair orthu li lár na 19ú haoise. Feictear bailiúcháin mór le rá éinne i n[[Dún Lóich]], gar do [[Cill Áirne|Chill Airne]] i gCo. Chiarraí. Leagtar na clocha amach i leathchiorcal ar thaobh an bhóthair agus caomhnaítear go maith iad. {| class="wikitable" |- ! CIIC ! CISP ! Ogham ! Gaeilge ! Suíomh |- style="vertical-align: top" | 1 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/incha_1.html INCHA/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120204204432/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/incha_1.html |date=2012-02-04 }} | ᚛ᚂᚔᚓ ᚂᚒᚌᚅᚐᚓᚇᚑᚅ ᚋᚐᚉᚉᚔ ᚋᚓᚅᚒᚓᚆ᚜<br>LIE LUGNAEDON MACCI MENUEH | Lia ''Lugnaedon'' mhic ''Menueh''. | [[Inis an Ghaill]], Co. na Gaillimhe |- style="vertical-align: top" | [[Cloonmorris Ogham stone|2]] |[http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/cloom_1.html CLOOM/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚊᚓᚅᚒᚃᚓᚅᚇᚔ᚜<br> QENUVEN[DI] | "ceann fionn", gaolta leis na ainmneacha ''Cenond, Cenondÿn, Cenindÿn''<ref>{{ lua idirlín | url = http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/ogam/h/og002.htm | teideal = TITUS-Ogamica 002 | suíomh = Titus.fkidg1.uni-frankfurt.de | dátarochtana = 2017-03-08 }}</ref> | [[Cluain Muirís]], [[Barr na Cúile]], Co. Liatroma |- style="vertical-align: top" | 3 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/islan_1.html ISLAN/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚉᚒᚅᚐᚂᚓᚌᚔ ᚐᚃᚔ ᚊᚒᚅᚐᚉᚐᚅᚑᚄ᚜ <br> CUNALEGI AVI QUNACANOS | ''Cunalegi'' Uí ''Qunacanos'' | An tOileán, [[Coistealaigh]], Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 4 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/kilma_1.html KILMA/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901051625/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/kilma_1.html |date=2020-09-01 }} | ᚛ᚂᚒᚌᚐᚇᚇᚑᚅ ᚋᚐᚊᚔ ᚂᚒᚌᚒᚇᚓᚉ᚜<br> ᚛ᚇᚇᚔᚄᚔ ᚋᚑ[--]ᚉᚊᚒᚄᚓᚂ᚜<br> LUGADDON MA[QI] L[U]GUDEC<br>DDISI MO[--]CQU SEL | ''Lugáed'' mhic ''Luguid'' | [[Cill Mhainín]], Coistealaigh, Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 5 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rushe_1.html RUSHE/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513215328/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rushe_1.html |date=2021-05-13 }} | ᚛ᚐᚂᚐᚈᚈᚑᚄ ᚋᚐᚊᚔ ᚁᚏ᚜<br> ALATTOS MAQI BR | ''Alattos'' mhic Br... | [[An Roisín Thoir]], [[Cill Mobhí]], Coistealaigh, Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 6 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/tulla_1.html TULLA/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200829113443/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/tulla_1.html |date=2020-08-29 }} | ᚛ᚊᚐᚄᚔᚌᚔᚅᚔᚋᚐᚊᚔ᚜<br>QASIGN[I]MAQ[I] | ''Qasignias'' mhic ... | [[An Tulachán]], Coistealaigh, Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 7 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/corro_1.html CORRO/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200826101917/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/corro_1.html |date=2020-08-26 }} | ᚛ᚋᚐᚊ ᚉᚓᚏᚐᚅᚔ ᚐᚃᚔ ᚐᚈᚆᚓᚉᚓᚈᚐᚔᚋᚔᚅ᚜<br> MAQ CERAN[I] AVI ATHECETAIMIN | Mac Ciaráin Uí Riaghan | [[Corr Odhar]], [[Gaileanga]], Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 8 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/doogh_1.html DOOGH/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513211725/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/doogh_1.html |date=2021-05-13 }} | ᚛ᚋᚐᚊᚔ ᚋᚒᚉᚑᚔ ᚉᚑᚏᚁᚐᚌᚅᚔ ᚌᚂᚐᚄᚔᚉᚑᚅᚐᚄ᚜<br> MA[QUI MUCOI] CORBAGNI GLASICONAS | Mhic chlainne ''Corbagnus Glasiconas'' | [[Dumhach Mhic Eoghain]], Muraisc, Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | 9 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/aghal_1.html AGHAL/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210510020032/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/aghal_1.html |date=2021-05-10 }} | ᚛ᚋᚐᚊᚐᚉᚈᚑᚋᚐᚊᚌᚐᚏ᚜<br> MAQACTOMAQGAR | Mac ''Acto'', Mac ''Gar'' | [[Achadh Liag]], [[Tír Amhlaidh]], Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | [[Breastagh Ogham Stone|10]] | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breas_1.html BREAS/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070214/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breas_1.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚂᚓᚌᚌ[--]ᚄᚇ[--]ᚂᚓᚌᚓᚄᚉᚐᚇ᚜ / ᚛ᚋᚐᚊ ᚉᚑᚏᚏᚁᚏᚔ ᚋᚐᚊ ᚐᚋᚋᚂᚂᚑᚌᚔᚈᚈ᚜<br> L[E]GG[--]SD[--] LEGwESCAD / MAQ CORRBRI MAQ AMMLLOGwITT | ''Legwescad'' mac ''Corrbrias'' mac ''Ammllogwitt'' | [[Bréisteach]], Tír Amhlaidh, Co. Mhaigh Eo |- style="vertical-align: top" | [[Ballyboodan Ogham Stone|38]] | <ref>{{ cite web | url = https://ogham.celt.dias.ie/stone.php?lang=en&site=Ballyboodan&stone=38._Ballyboodan&stoneinfo=description | teideal = Ogham in 3D - Ballyboodan / 38. Ballyboodan | website = Ogham.celt.dias.ie | date = 2015-07-21 | accessdate = 2017-03-08 }}</ref> | ᚛ᚉᚑᚏᚁᚔᚕᚑᚔᚋᚐᚊᚔᚂᚐᚏᚔᚇ᚜<br> CORBI KOI MAQI LABRID | Seo é Corb mhic ''Labraid'' | [[Baile Mhuadáin]], [[Cnoc an Tóchair]], Co. Chill Chainnigh |- style="vertical-align: top" | [[Castletimon Ogham Stone|47]] | <ref>{{ cite web | url = http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/database/ogam/ogquery.asp?ciic1=047 | teideal = Titus Database Ogamica: CIIC No. 047 | website = Titus.fkidgl.uni-frankfurt.de | accessdate = 2017-03-08 }}</ref> | ᚛ᚅᚓᚈᚐᚉᚐᚏᚔᚅᚓᚈᚐᚉᚉᚐᚌᚔ᚜<br> NETACARI NETA CAGI | ''Netacari'' nia ''Cagi'' | [[Cáisleán tSíomoin]], [[Cuan an Bhriotáis]], Co. Chill Mhantáin |- style="vertical-align: top" | [[Crossoona Rath|50]] | <ref>{{cite web | last = Marsh | first = Richard | url = http://www.countywicklowheritage.org/page/crossoona_rath | teideal = Crossoona Rath &#124; BALTINGLASS &#124; Places | publisher = County Wicklow Heritage | accessdate = 2017-03-08 | dátarochtana = 2019-11-30 | archivedate = 2019-11-26 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20191126044812/http://www.countywicklowheritage.org/page/crossoona_rath }}</ref> | ᚛ᚃᚑᚈᚔ᚜<br> VOTI | ''Votais'' | [[Buaile an Charraigín]], [[Cill Rannaileach]], Co. Chill Mhantáin |- style="vertical-align: top" | [[CIIC 193|193]] | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/mauig_1.html MAUIG/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070822/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/mauig_1.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚐᚅᚋ ᚉᚑᚂᚋᚐᚅ ᚐᚔᚂᚔᚈᚆᚔᚏ᚜<br> ANM COLMAN AILITHIR<ref>[http://dil.ie/1031 ailithir], oilithreach, ar eDIL</ref> | "[scríofa in] ainm Colmáin, oilithreach" | [[Mám an Óraigh]], [[Corca Dhuibhne]], Co. Chiarraí |- style="vertical-align: top" | 200 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/coolm_4.html COOLM/4]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚋᚐᚊᚔ ᚈᚈᚐᚂ ᚋᚐᚊᚔ ᚃᚑᚏᚌᚑᚄ ᚋᚐᚊᚔ ᚋᚒᚉᚑᚔᚉᚐᚉ᚜<br> MAQI-TTAL MAQI VORGOS MAQI MUCOI TOICAC | mhic ''Dal'' mhic ''Vergos'' (Fearghas) mhic clainne Toiceach | [[Cúil Má Ghort]], [[Dún Ciaráin Thuaidh]], Co. Chiarraí |- style="vertical-align: top" | 300 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/oldis_1.html OLDIS/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070947/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/oldis_1.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚉᚒᚅᚅᚓᚈᚐᚄ ᚋᚐᚊᚔ ᚌᚒᚉᚑᚔ ᚅᚓᚈᚐ ᚄᚓᚌᚐᚋᚑᚅᚐᚄ᚜<br> CUNNETAS MAQI GUC[OI] NETA-SEGAMONAS | ''Cunnetas'', nia ''Segamonas'' | An tOileán, [[Na Déise lasmuigh den Drom]], Co. Phort Láirge |- style="vertical-align: top" | 317<ref>final Irish inscription in Macalister 1945</ref> | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/aghas_1.html AGHAS/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚇᚑᚈᚓᚈᚈᚑ ᚋᚐᚊᚔ ᚋᚐᚌᚂᚐᚅᚔ᚜<br> DOTETTO MAQ[I MAGLANI] | ''Dotetto'' mhic ''Maglani(?)'' | [[Achadh Scriobach]], [[An Srath Bán Uachtarach]], Co. Thír Eoghain |- style="vertical-align: top" | 1082 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/balbr_1.html BALBR/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200826101955/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/balbr_1.html |date=2020-08-26 }} | ᚛ᚌᚂᚐᚅᚅᚐᚅᚔ ᚋᚐᚊᚔ ᚁᚁᚏᚐᚅᚅᚐᚇ᚜<br> GLANNANI MAQI BBRANNAD | ''Glannani'' mhic ''Brannad'' | [[Baile Bhromáin]], [[Clann Mhuiris]], Co. Chiarraí |- style="vertical-align: top" | 1083 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rthke_1.html RTHKE/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070836/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rthke_1.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚉᚑᚋᚋᚐᚌᚌᚐᚌᚅᚔ ᚋᚒᚉᚑᚔ ᚄᚐᚋᚋᚅᚅ᚜<br> COMMAGGAGNI MU[CO]I SAMMNN | ''Commaggagmi'' clainne ''Sammnn'' | ''Rathkenny, Ardfert'', Corca Dhuibhne, Co. Chiarraí |- style="vertical-align: top" | — | RATAS/1<ref>Discovered in 1975. Thomas Fanning and Donncha Ó Corráin, "An Ogham stone and cross-slab from Ratass Church, Tralee", JKAHS 10 (1977), ll. 14–18. </ref> | ᚛ᚐᚅᚋ  ᚋᚐᚊ ᚃᚐᚈᚈᚔᚂᚂᚑᚌᚌ᚜<br> [A]NM SILLANN MAQ FATTILLOGG | [scríofa in] ainm ''Sillann'' mhic ''Fattillogg'' | Eaglais [[Ráth Teas]], Trá Laoi, Co. Chiarraí |} ===An Bhreatain Bheag=== Tá cáil ag na inscríbhinní ortodachsacha sa Bhreatain Bheag as a n-ainmneacha idir Laidin agus [[Briotainic]] (nó SeanBhreatnais), agus toisc go bhfuil inscríbhinní Laidine san aibítir rómhánach ina dteannta (bhíodh Laidin Dhéanach agus Eaglasta ina teanga scríbhneoireachta le linn an ré iar-rómhánaigh). I measc ainmneacha Briotáinise tá: * (446) ᚋᚐᚌᚂᚑᚉᚒᚅᚔ *: MAGLOCUNI *: Breatnais ''Maelgwn'' * (449) ᚉᚒᚅᚑᚈᚐᚋᚔ *: CUNOTAMI *: Breatnais ''Cyndaf'' Tá sé le rá ag an mBreatain Bheag go bhfuil aici an t-aon chloch oghaim amháin le hainm duine aithne. Comórann an chloch [[Vortiporius]], rí [[Dyfed]] den a 6ú haois.<ref>{{ cite book | last = Davies | first = John | title = The Welsh Academy Encyclopedia of Wales | publisher = [[University of Wales Press]] | location = Cardiff | year = 2008 | isbn = 0-7083-1953-X }}</ref> Faightear sa Bhreatain Bheag an t-aon inscríbhinn amháin a chomóradh bean, ag [[Eglwys Cymmin]] (Eaglais Cymmin) i gCarmarthenshire: * ([[CIIC 362|362]]) ᚛ᚔᚅᚔᚌᚓᚅᚐ ᚉᚒᚅᚔᚌᚅᚔ ᚐᚃᚔᚈᚈᚑᚏᚔᚌᚓᚄ᚜*: INIGENA AVITORIGES CUNIGNI *: iníne '''Avitoriges'' ''Cunigni''. Ainm Gaelach is ea ''Avitoriges'', agus Briotainic is ea Cunigni (Breatnais ''Cynin''), rud a léiríonn oidhreacht measctha na n- inscríbhinneoirí. Tá fosta roinnt inscríbhinní sa Bhreatain Bheag which attempt to replicate the supplementary letter or [[forfeda]] for P (inscríbhinní 327 and 409). [[Íomhá:Ogham.Inscriptions.Wales.jpg|mion|center|240px|Suíomhanna inscríbhinní na Breataine Bige]] Sa chatalóg CIIC, tosaíonn inscríbhinní sa Bhreatain Bheag ag CIIC 319, agus an chuid is mó díobh as Laidin. {{clear}} {| class="wikitable" |- ! CIIC ! CISP ! Ogham ! Gaeilge ! Suíomh |- style="vertical-align: top" | 423 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/braw1_1.html BRAW/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200829113504/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/braw1_1.html |date=2020-08-29 }} | ᚛ᚊ[--]ᚊᚐ[--]ᚌᚈᚓ᚜<br> Q[--]QA[--]GTE | | Castle Villa, Brawdy, Pembrokeshire |- style="vertical-align: top" | 426 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/bridl_1.html BRIDL/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070436/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/bridl_1.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚅᚓᚈᚈᚐᚄᚐᚌᚏᚔ ᚋᚐᚊᚔ ᚋᚒᚉᚑᚓ ᚁᚏᚔᚐᚉᚔ᚜<br> NETTASAGRI MAQI MUCOE BRIACI | Nettasagri, Briaci | Bridell, Pembrokeshire |- style="vertical-align: top" | 427 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/caldy_1.html CALDY/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181222124135/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/caldy_1.html |date=2018-12-22 }} | ᚛ᚋᚐᚌᚂᚔᚇᚒᚁᚐᚏ[--]ᚊᚔ᚜<br> MAGL[I]DUBAR [--]QI | Magl[ia], Dubr[acunas] | Caldey Island, Penally, Pembrokeshire |- style="vertical-align: top" | 456 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/stntn_1.html STNTN/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190117151956/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/stntn_1.html |date=2019-01-17 }} | ᚛ᚌᚓᚅᚇᚔᚂᚔ᚜<br> GENDILI | | Steynton, Pembrokeshire |} ===Sasana, Alba, Oileán Mhanann=== Faightear a seacht nó ocht n-inscríbhinn i Sasana. Tá cúig cinn i gCorn na Breataine agus dhá cheann in Devon, '' which are the product of early Irish settlement in the area. Tá inscríbhinn eile i Silchester, Hampshire, a mheastar gur presumed to be the work of a lonnaitheoir Gaelach aonair. Aisteach go leor, níl ach trí inscríbhinn ortadocsacha in Albain, óir gur inscríbhinní scolaíocha déanta ag na Cruitnigh iad na cinn eile (féach thíos). Faightear cúig inscríbhinn ar Oileán Mhanann, san áireamh an ceann cáiliúil i bPort Naomh Muire: * (503) ᚛ᚇᚑᚃᚐᚔᚇᚑᚅᚐ ᚋᚐᚊᚔ ᚇᚏᚑᚐᚈᚐ᚜ *: DOVAIDONA MAQI DROATA *: ''Dovaidona'' mhic an draoi [[Íomhá:Ogham.Inscriptions.Cornwall.jpg|mion|center|240px|Inscríbhinní Chorn na Breataine]] {{clear}} {| class=wikitable |- ! CIIC ! CISP ! Ogham ! Gaeilge ! Suíomh ! Notes |- style="vertical-align: top" | 466 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/lwnck_1.html LWNCK/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901051435/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/lwnck_1.html |date=2020-09-01 }} | ᚛ᚔᚌᚓᚅᚐᚃᚔ ᚋᚓᚋᚑᚏ᚜<br> IGENAVI MEMOR | | [[Lewannick]], Corn na Breataine | "INGENVI MEMORIA" as Laidin |- style="vertical-align: top" | 467 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/lwnck_2.html LWNCK/2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226230831/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/lwnck_2.html |date=2018-12-26 }} | ᚛ᚒᚂᚉᚐᚌᚅᚔ᚜<br> U[L]CAG[.I] / [.L]CAG[.]I | Ulcagni | Lewannick, Corn na Breataine | "[HI]C IACIT VLCAGNI" as Laidin |- style="vertical-align: top" | 470 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/wvale_1.html WVALE/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513224307/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/wvale_1.html |date=2021-05-13 }} | ᚛ᚂᚐᚈᚔᚅᚔ᚜<br> LA[TI]NI | | Worthyvale, Slaughterbridge, Minster, Corn na Breataine | "LATINI IC IACIT FILIUS MACARI" as Laidin |- style="vertical-align: top" | 484 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/stkew_1.html STKEW/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901051536/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/stkew_1.html |date=2020-09-01 }} | ᚛ᚔᚒᚄᚈᚔ᚜<br> [I]USTI | | [[St. Kew]], Corn na Breataine | Leac eibhir, Laidin "IVSTI" i ndearadh cartouche |- style="vertical-align: top" | 489 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/fardl_1.html FARDL/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226231642/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/fardl_1.html |date=2018-12-26 }} | ᚛ᚄᚃᚐᚊᚊᚒᚉᚔ ᚋᚐᚊᚔ ᚊᚔᚉᚔ᚜<br> SVAQQUCI MAQI QICI | "[Cloch] ''Safaqqucus'' nhic ''Qicus''" | [[Fardel Manor]], gar do Ivybridge, Devon | |- style="vertical-align: top" | 488 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/tvst3_1.html TVST3/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181226204813/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/tvst3_1.html |date=2018-12-26 }} | ᚛ᚓᚅᚐᚁᚐᚏᚏ᚜<br> ENABARR | Ainm chapall [[Manannán mac Lir|Mhanannáin mhic Lir]]<ref>J. A. MacCulloch, The Religion of the Ancient Celts</ref> | Roborough Down, Buckland Monachorum, Devon | |- style="vertical-align: top" | 496 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/silch_1.html SILCH/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200827114820/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/silch_1.html |date=2020-08-27 }} | ᚛ᚓᚁᚔᚉᚐᚈᚑᚄ ᚋᚐᚊᚔ ᚋᚒᚉᚑᚔ᚜<br> EBICATO[S] [MAQ]I MUCO[I] [ | | Silchester, Hampshire | Tochailte sa bhliain 1893 |- style="vertical-align: top" | [[CIIC 500|500]] | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/andrs_1.html ANDRS/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070205/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/andrs_1.html |date=2020-08-31 }} | AMMECATI | FILIVS-ROCATI | HIC-IACIT<br> ᚛ᚒᚁᚔᚉᚐᚈᚑᚄᚋᚐᚊᚔᚏᚑᚉᚐᚈᚑᚄ᚜<br> [.]b[i]catos-m[a]qi-r[o]c[a]t[o]s | "Ammecatus son of Rocatus lies here"<br> "[Am]bicatos son of Rocatos" | Knoc y Doonee, Kirk Andreas | Laidin agus Ogham le chéile |- style="vertical-align: top" | 501 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/arbry_1.html ARBRY/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180730220638/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/arbry_1.html |date=2018-07-30 }} | ᚛ᚉᚒᚅᚐᚋᚐᚌᚂᚔ ᚋᚐᚉ᚜<br> CUNAMAGLI MAC[ | | | |- style="vertical-align: top" | 502 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/arbry_2.html ARBRY/2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200901051551/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/arbry_2.html |date=2020-09-01 }} | ᚛ᚋᚐᚊ ᚂᚓᚑᚌ᚜<br> MAQ LEOG | | | |- style="vertical-align: top" | 503 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rushn_1.html RUSHN/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚇᚑᚃᚐᚔᚇᚑᚅᚐ ᚋᚐᚊᚔ ᚇᚏᚑᚐᚈᚐ᚜<br> DOVAIDONA MAQI DROATA | "Dovaido'' mac an Draoi | Ballaqueeney, Port St. Mary, Rushen | |- style="vertical-align: top" | [[CIIC 504|504]] | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rushn_2.html RUSHN/2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200831070351/https://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/rushn_2.html |date=2020-08-31 }} | ᚛ᚁᚔᚃᚐᚔᚇᚑᚅᚐᚄᚋᚐᚊᚔᚋᚒᚉᚑᚔ᚜ ᚛ᚉᚒᚅᚐᚃᚐᚂᚔ᚜<br> BIVAIDONAS MAQI MUCOI CUNAVA[LI] | "Of Bivaidonas, son of the tribe Cunava[li]" | Ballaqueeney, Port St Mary, Rushen | |- style="vertical-align: top" | 506 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/gigha_1.html GIGHA/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180819150827/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/gigha_1.html |date=2018-08-19 }} | ᚛ᚃᚔᚉᚒᚂᚐ ᚋᚐᚊ ᚉᚒᚌᚔᚅᚔ᚜<br> VICULA MAQ CUGINI | Vicula, Cugini | Gigha, Argyll | |- style="vertical-align: top" | 507 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/polch_1.html POLCH/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190102040717/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/polch_1.html |date=2019-01-02 }} | ᚛ᚉᚏᚑᚅ[-]ᚅ᚜<br> CRON[-][N][ | | Poltaloch, Kilmartin, Argyll | Blúirín, aitheanta sa bhliain 1931 |- style="vertical-align: top" | 1068 | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/bride_1.html BRIDE/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} | ᚛ᚂᚒᚌᚅᚔ᚜<br> LUGNI | | Ballavarkish, Bride | Aitheanta sa bhliain 1911; croiseanna agus ainmhithe animals, 8ú nó 9ú haois |}séimhithe ==Inscríbhinní Scholaíocha== Glaoitear 'scholaíoch' ar a leithid d'inscríbhinn, toisc go gcreidtear gur spreagadh iad ó fhoinsí lámhscríbhinne, in ionad sean-nós na séadchomhartha. De ghnáth, scríobhadh stoclíne ar dhromchla na cloiche ar a scríobhadh na litreacha, seachas ar imeall na cloiche. Scríobhadh ar dtús iad i rith na 6ú haoise, agus leanann ar aghaidh trí réanna na Sean- agus Meán- Ghaeilge, agus fiú go dtí an lá atá inniu ann. Ón meánaois dhéanach these aghaidh, faightear iontu [[Forfeda]]. Is scolaíoch iad na 30-nó-mar-sin cloch Cruithneach, 6ú go 9ú haois a bheag nó a mhór. Is as [[Sean-Ioruais]] iad roinnt cloch den [[Ré Uigingeach]] ar Mhanainn agus Sealtainn, nó ar a laghad tá ainmneach Ioruaise iontu. ===Alba=== {| class="wikitable" |- ! CISP ! Ogham ! Gaeilge ! Suíomh ! Notes |- style="vertical-align: top" | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/bratt_1.html BRATT/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190102040642/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/bratt_1.html |date=2019-01-02 }} | ᚛ᚔᚏᚐᚈᚐᚇᚇᚑᚐᚏᚓᚅᚄ᚜<br> IRATADDOARENS[ | Addoaren ([[Saint Ethernan]]?) | Brandsbutt, [[Inverurie]], Aberdeenshire | Cruitnise(?), ón 6ú-8ú haois |- style="vertical-align: top" | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breay_1.html BREAY/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131023020131/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/breay_1.html |date=2013-10-23 }} | ᚛ᚉᚏᚏᚑᚄᚄᚉᚉ᚜ : ᚛ᚅᚐᚆᚆᚈᚃᚃᚇᚇᚐᚇᚇᚄ᚜ : ᚛ᚇᚐᚈᚈᚏᚏ᚜ : ᚛ᚐᚅᚅ[--]ᚁᚓᚅᚔᚄᚓᚄ ᚋᚓᚊᚊ ᚇᚇᚏᚑᚐᚅᚅ[--]᚜<br> CRRO[S]SCC : NAHHTVVDDA[DD]S : DATTRR : [A]NN[--] BEN[I]SES MEQQ DDR[O]ANN[-- | Nahhtvdd[add]s, Benises, Dr[o]ann | [[Bressay]], Sealtainn | Ioruais nó Gaeilge, le cúig ''fhorfid'' |- style="vertical-align: top" | ? | ᚛ᚁᚓᚅᚇᚇᚐᚉᚈᚐᚅᚔᚋᚂ᚜<br> [B]ENDDACTANIM[L] | a blessing ar anam of L. | [[Birsay]], Orkney | Tochailte sa bhliain 1970.<ref>{{ cite journal | last = Forsyth | first = Katherine | authorlink = Katherine Forsyth | title = The ogham-inscribed spindle-whorl from Buckquoy: evidence for the Irish language in pre-Viking Orkney? | journal = [[Proceedings of the Society of Antiquaries of Scotland]] | volume = 125 | pages = 677–696 | year = 1995 | issn = 0081-1564 }}</ref> Féach [[Buckquoy spindle-whorl]] |- style="vertical-align: top" | [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/auquh_1.html AUQUH/1] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180819150722/http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/auquh_1.html |date=2018-08-19 }} | ᚛ᚐᚃᚒᚑᚐᚅᚅᚒᚅᚐᚑᚒᚐᚈᚓᚇᚑᚃᚓᚅᚔ᚜<br> AVUOANNUNAOUATEDOVENI | Avuo Anuano soothsayer of the Doveni | Auquhollie, gar do [[Stonehaven]] | |- style="vertical-align: top" | [[Newton Stone]] | ᚐᚔᚇᚇᚐᚏᚉᚒᚅ ᚃᚓᚐᚅ ᚃᚑᚁᚏᚓᚅᚅᚔ ᚁᚐᚂᚄ[ᚁᚐᚉᚄ] ᚔᚑᚄᚄᚐᚏ<br> AIDDARCUN FEAN FOBRENNI BA(L or K)S IOSSAR<ref>{{cite journal | last = Brash | first = Richard Rolt | title = ON THE OGHAM INSCRIPTION OF THE NEWTON PILLAR-STONE | journal = Proceedings of the [[Society of Antiquaries of Scotland]] | date = 10 Mí Márta 1873 | page = 139 | url = http://ads.ahds.ac.uk/catalogue/adsdata/arch-352-1/dissemination/pdf/vol_010/10_134_141.pdf }}{{Dead link|date=Bealtaine 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | ? | Shevock, Aberdeenshire | Tá ann 2(?) líne Oghaim agus fo- inscríbhinn neamhscaoileadh<ref>{{cite web | teideal = Site Record for Newton House, The Newton Stone Newton in the Garioch | url = http://canmore.rcahms.gov.uk/en/site/18086/details/newton+house+the+newton+stone/ | work = RCAHMS | accessdate = 3 Mí Márta 2013 }}{{Dead link|date=Aibreán 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |} ===Oileán Mhanann=== * CISP [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/stone/kmich_1.html KMICH/1]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, inscríbhinn den 11ú haois, Rúnscribhinn agus Ogham Ogham chéile, sa reilig in Kirk Michael, Oileán Mhanann: *: ᚛ᚁᚂᚃᚄᚅᚆᚇᚈᚉᚊᚋᚌᚍᚎᚏᚐᚑᚒᚓᚔ᚜ *: ᚛ᚋᚒᚒᚉᚑᚋᚐᚂᚂᚐᚃᚔᚒᚐᚋᚒᚂᚂᚌᚒᚉ᚜ *: ᛘᛅᛚ᛬ᛚᚢᛘᚴᚢᚿ᛬ᚱᛅᛁᛋᛏᛁ᛬ᚴᚱᚢᛋ᛬ᚦᛁᚾᛅ᛬ᛁᚠᛏᛁᚱ᛬ᛘᛅᛚ᛬ᛘᚢᚱᚢ᛬ᚠᚢᛋᛏᚱᛅ᛬ᛋᛁᚾᛁ᛬ᛏᚭᛏᛁᚱᛏᚢᚠᚴᛅᛚᛋ᛬ᚴᚭᚾᛅ᛬ᛁᛋ᛬ᛅᚦᛁᛋᛚ᛬ᛅᛏᛁ᛭ *: ᛒᛁᛏᚱᛅᛁᛋ᛬ᛚᛅᛁᚠᛅ᛬ᚠᚢᛋᛏᚱᛅ᛬ᚴᚢᚦᛅᚾ᛬ᚦᛅᚾ᛬ᛋᚭᚾ᛬ᛁᛚᛅᚾ᛭ *: Trascríbhinn: *:: BLFSNHDTCQMG''H''ZRAOUEI blfsnhdtcqmgηzraouei *:: MUUCOMAL LAFIUA MULLGUC *:: MAL : LUMKUN : RAISTI : KRUS : ÞINA : IFTIR : MAL : MURU : FUSTRA : SINI : TOTIRTUFKALS : KONA : IS : AÞISL : ATI+<br>[B]ITRA : IS : LAIFA : FUSTRA : KUÞAN : ÞAN : SON : ILAN + *: Aistriúchán: *:: ''[[Abecedarium]]'' Oghaim - an aibítir go léir *:: "Mucomael uí Mhaelguc" *:: "Chuir ''Mal Lumkun'' suas an crois seo i chuimhneachán ''Mal Mury'', a mac altrama, iníon ''Dufgal'', bean chéile a phós Athisl í," *:: "Níos fearr é dea-mhac altrama ná drochmhac" *:: (As Ioruais é an téacs Rúnach.) ===Éire=== * Inscríbhinn Oghaim den 19ú haois ag [[Áth Eine]], Co. Thiobraid Árann (Raftery 1969) *: ᚛ᚃᚐᚐᚅᚂᚔᚌᚄᚑᚅᚐᚂᚒᚐᚈᚐᚋᚐᚏᚔᚅᚔᚇᚆᚔᚋᚒᚄᚐ᚜ ᚛ᚑᚋᚁᚐᚂᚂᚔᚅᚐᚌᚉᚏᚐᚅᚔᚁᚆ᚜ *: fa an lig so na lu ata mari ni dhimusa / o mballi na gcranibh *: "Faoin lia seo ina luí atá Mári Ní Dhíomasaigh ó Bhaile an Chránaigh" ==Lámhscríbhinní== * Téacs as Laidin scríofa in ogham, sna h[[Annála Inis Faithlinn]] den bhliain 1193 (Rawlinson MS B 503, f. 40c) *: ᚛ᚅᚒᚋᚒᚄ ᚆᚑᚅᚑᚏᚐᚈᚒᚏ ᚄᚔᚅᚓ᚜ ᚛ᚅᚒᚋᚑ ᚅᚒᚂᚂᚒᚄ ᚐᚋᚐᚈᚒᚏ᚜ *: <span style="font-variant:small-caps;">nummus honoratur sine / nummo nullus amatur</span> *: Líne [[heicsiméadar|heicsiméadair]] is é seo, le [[rím inmheánach]] ag an [[caesúr]], le scanadh mar a leanas: ''nūmmus honōrātur'' || ''sine nūmmō nullus amātur.'' *: "tugtar urraim d'airgid, gan airgid ní ghráitear aon duine" * Inscríbhinn ficseanúil: i sága Meán-Ghaeilge sa [[Leabhar Laighneach]] (LL 66 AB), luaitear an inscríbhinn oghaim a leanas: *: ᚛ᚌᚔᚚ ᚓ ᚈᚔᚄᚓᚇ ᚔᚅ ᚃᚐᚔᚇᚉᚆᚓ᚜ ᚛ᚇᚘᚐ ᚋᚁᚐ ᚌᚐᚄᚉᚓᚇᚐᚉᚆ᚜ *: ᚛ᚌᚓᚔᚄ ᚃᚐᚔᚏ ᚐᚏ ᚈᚆᚓᚉᚆᚈ ᚇᚔᚅᚇ ᚃᚐᚔᚇᚉᚆᚔ᚜ *: ᚛ᚉᚓᚅ ᚉᚆᚑᚋᚏᚐᚉ ᚅᚑᚓᚅᚃᚆᚔᚏ ᚇᚑ ᚃᚆᚒᚐᚉᚏᚐ᚜ *: ''Gip e tised in faidche, dia m-ba gascedach, geis fair ar thecht dind faidchi cen chomrac n-oenfhir do <ref>[http://dil.ie/24589 fúacair, fo-úacair, fócair], fógair, ar eDIL</ref>fhuacra.'' *: "Cibé a thagann san fhaiche, dá mba gaisce aige, tá geis air theacht as an fhaiche gan chomhrac aonair a fhógairt." ==Foinsí== * Brash, R. R., ''The Ogam Inscribed Monuments of the Gaedhil in the British Isles'', Londain (1879). * J. Higgitt, [[Katherine Forsyth|K. Forsyth]], D. Parsons (eag.), ''Roman, Runes and Ogham. Medieval Inscriptions in the Insular World and on the Continent'', Donington: Shaun Tyas (2001). * [[Kenneth H. Jackson|Jackson, K.H.]], ''Notes on the Ogam inscriptions of southern Britain'', in C. Fox, B. Dickins (eag.) The Early Cultures of North-West Europe. Cambridge: ll. 197—213 (1950). * [[R. A. Stewart Macalister|Macalister, Robert A.S.]] ''The Secret Languages of Ireland'', ll. 27 – 36, Cambridge University Press, 1937 * &mdash;, ''Corpus Inscriptionum Insularum Celticarum'' Vol. I., Baile Átha Cliath: Oifig an tSoláthair (1945). * &mdash;, ''Corpus Inscriptionum Insularum Celticarum''' Vol. II., Baile Átha Cliath: Oifig an tSoláthair (1949). *McManus, D, ''A Guide to Ogam'', An Sagart, Maigh Nuad, Co. Chill Dara (1991) * [[Eoin Mac Néill|Mac Néill, Eoin]]. ''Archaisms in the Ogham Inscriptions'', Imeachtaí [[Acadamh Ríoga na hÉireann]] 39, ll. 33–53, Baile Átha Cliath * Ziegler, S., ''Die Sprache der altirischen Ogam-Inschriften'', Göttingen: Vandenhoeck and Ruprecht (1994). ==Naisc sheachtracha== * [https://ogham.celt.dias.ie/menu.php?lang=ga Ogham in 3D], [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. * [http://www.ucl.ac.uk/archaeology/cisp/database/ Celtic Inscribed Stones Project] (CISP), University College London * [http://titus.fkidg1.uni-frankfurt.de/ogam/index.htm TITUS Ogamica], Josh Gippert, Universität Frankfurt am Main * [http://www.megalithicireland.com/Ogham%20Stones%20Page%201.htm Irish Ogham stones], ar [http://www.megalithicireland.com/ Megalithic Ireland] * [https://www.reading.ac.uk/silchester/i3/victorians/vic_home.php Silchester Roman Town] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190727105215/https://www.reading.ac.uk/silchester/i3/victorians/vic_home.php |date=2019-07-27 }}, [https://www.reading.ac.uk/silchester/i3/victorians/vic_ogham.php The Ogham Stone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190727105200/https://www.reading.ac.uk/silchester/i3/victorians/vic_ogham.php |date=2019-07-27 }} ar University of Reading ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Inscribhinni Oghaim}} [[Catagóir:Inscríbhinní Oghaim| ]] 6auder7lgoepk493dljy3obug5swg9r John Tranter 0 91775 1270796 1246916 2025-06-20T13:48:35Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270796 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} File Astrálach, foilsitheoir agus eagarthóir ba ea '''John Ernest Tranter''' (29 April 1943 – 21 Aibreán 2023). D'fhoilsigh sé os cionn fiche leabhar filíochta, agus in 1997 bhunaigh sé an tréimhseachán liteartha ar líne ''Jacket'', iris a d’fhoilsigh sé agus a chuir in eagar go dtí 2010, nuair a thug sé d’Ollscoil Pennsylvania í. Rinne sé obair raidió déanta freisin: rinne sé féin agus Jan Garrett an clár fadtréimhseach ''Books and Writing'' don Australian Broadcasting Corporation (ABC). == Beatha == Rugadh Tranter in New South Wales. D’fhreastail sé ar scoileanna tuaithe agus fuair sé BA in 1970. Bhí Dochtúireacht sna hEalaíona Cruthaitheacha aige. Den chuid is mó, d’oibrigh sé mar fhoilsitheoir, mar mhúinteoir agus mar léiritheoir raidió. Rinne sé a lán turas léitheoireachta thar lear agus bhí cónaí air in Sydney, Melbourne, agus Brisbane, agus i [[Londain]], [[Cambridge]], [[Singapore]], [[Florida]] agus [[San Francisco]] thar lear. Bhí sé ina chónaí in Sydney ag deireadh a shaoil, áit ar reáchtáil sé féin agus a bhean chéile Lyn an ghníomhaireacht liteartha Australian Literary Management.<ref>ALM – Australian Literary Management: http://austlit.com/.</ref> Bhí beirt chlainne acu. ==Litríocht== In 1975 bhí sé ar bheirt a chuir an clár raidió ''Books & Writing'' ar bun don Australian Broadcasting Corporation (ABC). In 1987 agus 1988 bhí sé i gceannas ar chlár seachtainiúil ealaíon ar an raidió ag an ABC, agus idir 1990 agus 1993 bhí sé ina eagarthóir filíochta ar an iris ''[[The Bulletin (Australian periodical)|The Bulletin]]''. Fuair sé a lán comhaltachtaí agus deontas agus bhí sé ina scoláire cuairte ina lán institiúidí. Is iomaí duais filíochta atá faighte aige, agus tá a lán díolamaí curtha in eagar aige. Chuir sé tús le tionscadal a dtugtar an [[Australian Poetry Library]] air anois agus os cionn 42,000 dán ann le filí Astrálacha ó 1800 go dtí anois. Tá suíomh Idirlín aige féin. In 2014 bhunaigh sé an ''Journal of Poetics Research'' ag http://poeticsresearch.com, in éineacht le triúr eile: an Dr [[Kate Lilley]], Ollscoil Sydney; an Dr Ann Vickery, [[Ollscoil Deakin]]; agus an tOllamh Philip Mead, [[Ollscoil Western Australia]]. == Sliocht == {| |<poem> ''He knew he had to find a meal ticket.'' ''The last racket was a turkey. Then the scene'' ''changed, but intermittently, as through dark mist,'' ''and he found that he had become fashionable.'' ''He travelled up to his old college. So there he was,'' ''week-long, the honouree and his gadget:'' ''a shoulder holster with a spring release.''(<small>Sliocht as “Down by the Station”.</small>)</poem> |<poem> ''Bhí a fhios aige gurbh éigean dó riar a cháis a fháil.'' ''Thit an tóin as an jaibín deireanach. Ansin tháinig'' ''athrú ar an scéal, más idir amanna é, mar a bhí ceobhrán ann,'' ''agus fuair sé amach go raibh sé faiseanta.'' ''Chuaigh sé suas chun a sheancholáiste. Féach ansin é,'' ''ar feadh seachtaine, fear urraime agus a ghaireas:'' ''curra gualainne le scaoilteoir sprionga.''</poem> |} ==Duaiseanna== * 2011: Arts Queensland Judith Wright Calanthe Award as cnuasach filíochta, as ''Starlight: 150 Poems'' * 2011: The Age Book of the Year Award for Poetry as ''Starlight: 150 Poems'' * 2009: Civitella Ranieri Foundation Fellowship (cónaí sé seachtaine in Umbria) * 2008: South Australian Premier's Awards Premier's Prize as an leabhar ab fhearr in 2006 agus in 2007, ''Urban Myths: 210 Poems: New and Selected'' * 2008: South Australian Premier's Awards John Bray Prize as ''Urban Myths: 210 Poems: New and Selected'' * 2007: New South Wales Premier's Literary Awards Kenneth Slessor Prize as ''Urban Myths: 210 Poems: New and Selected'' * 2006: Victorian Premier's Literary Award C. J. Dennis Prize for Poetry Prize as ''Urban Myths: 210 Poems: New and Selected'' * 1993: The Age Book of the Year Award for Poetry as ''At the Florida'' * 1993: Wesley Michel Wright Prize for Poetry as ''The Floor of Heaven'' * 1989: New South Wales Premier's Literary Awards Kenneth Slessor Prize as ''Under Berlin'' * 1988: Grace Leven Prize for Poetry as ''Under Berlin'' ==Rogha leabhar== * 1970: ''Parallax'', South Head Press * 1973: ''Red Movie and other poems'', Angus & Robertson * 1973: ''The Blast Area'', Gargoyle Poets number 13), Makar Press * 1976: ''The Alphabet Murders'' (notes from a work in progress), Angus & Robertson * 1977: ''Crying in Early Infancy: 100 Sonnets'', Makar Press * 1979: ''Dazed in the Ladies Lounge'', Island Press (Australia) * 1983: ''Selected Poems'', Hale & Iremonger * 1988: ''Under Berlin'', University of Queensland Press * 1991: ''The Floor of Heaven'', HarperCollins/Angus & Robertson * 1993 ''At The Florida'', University of Queensland Press * 1998: ''Late Night Radio'' Polygon Press * 2006: ''Urban Myths: 210 Poems: New and Selected'', University of Queensland Press * 2010: ''Starlight: 150 Poems'', University of Queensland Press ===Mar eagarthóir=== * 2007] ''The Best Australian Poetry 2007'', aoi-eagarthóir, University of Queensland Press * 2011: ''The Best Australian Poems 2011'', eagarthóir, Black Inc, Melbourne * [2012: ''The Best Australian Poems 2012'', eagarthóir, Black Inc, Melbourne ==Nótaí== {{Reflist}} ==Tagairtí== *[http://jacket2.org/about-us "About us | jacket 2"'] Accessed: 2011-05-28 * Wilde, W., Hooton, J. & Andrews, B (1994) ''The Oxford Companion of Australian Literature'' 2nd ed. South Melbourne, Oxford University Press ==Naisc sheachtracha== *[http://jacketmagazine.com/ Suíomh ''Jacket''] *[http://johntranter.com/ Suíomh oifigiúil] *[http://www.poetrylibrary.edu.au/poets/tranter-john Suíomh an Australian Poetry Library] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191024145516/https://www.poetrylibrary.edu.au/poets/tranter-john |date=2019-10-24 }} *[http://www.alittlepoetry.com/tranter.html John Tranter: Dán agus beathaisnéis] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230422040651/http://www.alittlepoetry.com/tranter.html |date=2023-04-22 }} *[http://www.argotistonline.co.uk/Tranter%20interview.htm Agallamh ag Brian Henry le John Tranter] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190613194751/http://argotistonline.co.uk/Tranter%20interview.htm |date=2019-06-13 }} in ''The Argost Online'' go luath in 2010. *[http://www.nla.gov.au/openpublish/index.php/jasal/article/view/2244 John Tranter, 'The Elephant has Left the Room': ''Jacket'' magazine and the Internet ''JASAL'', vol 12,no 1, 2012] {{DEFAULTSORT:Tranter, John}} [[Catagóir:Scríbhneoirí Astrálacha]] [[Catagóir:Filí Astrálacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1943]] [[Catagóir:Básanna in 2023]] 3h1oelza5tyr20cqy942onlu9xpqqal Leabar Fidhnacha 0 97842 1270798 1268681 2025-06-20T14:10:54Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270798 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Doiciméad}} [[Íomhá:BookofFenagh.jpg|mion|right|200px|Athchló de chuid na 19ú haoise de Leabhar Fhíonacha. Caomhnaítear an [https://www.ria.ie/library/catalogues/special-collections/medieval-and-early-modern-manuscripts/book-fenagh-leabar bunleagan] in [[Acadamh Ríoga na hÉireann]]]] [[Lámhscríbhinn]] is ea '''Leabhar Fhíonacha''' ('''Leabar Fidhnacha''') idir prós agus filíocht as [[Gaeilge|Gaeilge Chlasaiceach]] le [[Muirgheas mac Páidín Ó Maolchonaire]] sa mhainistir ag [[Fíonach, Contae Liatroma (Carraig Álainn)|Fíonach]], [[Bréifne Thiar]] ([[Contae Liatroma]] an lae inniu).<ref name=ria>{{lua idirlín | teideal = Book of Fenagh | url = https://www.ria.ie/ga/library/catalogues/special-collections/medieval-and-early-modern-manuscripts/book-fenagh-leabar | foilsitheoir = Acadamh Ríoga na hÉireann | dátarochtana = 2021-05-27 | archivedate = 2021-05-27 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20210527055624/https://www.ria.ie/ga/library/catalogues/special-collections/medieval-and-early-modern-manuscripts/book-fenagh-leabar }}</ref> Ba é Tadhg Ó Rodaighe, [[comharba]] na mainistreach, a spreag an leabhar. Bunaíodh é, a mheastar, ar Leabhar Chaillín, saothar anois caillte faoi Naomh [[Caillín]], bunaitheoir na mainistreach.<ref name=ria/> Thosaigh Ó Maolchonaire á scríobh timpeall na bliana 1516.<ref name=ria/> == Ábhar == {|class="wikitable" |+ Ábhar Leabhar Fíonacha<ref name=fenaghbook/> |- ! Cuid !! Foirm !! Ábhar |- valign=top | 1A || Prós || Réamhrá agus ginealaigh naomh Chaillín |- valign=top | 1B || Filíocht || Ceithre dhán déag faoi Chaillín, [[Magh Réin]] and ''Clog Na Riogh'', i n[[Ardeaglais Naomh Mél]] anois<ref>{{lua idirlín| url = https://www.fenagh.com/history/the-bell-of-fenagh/| teideal = The Bell of Fenagh| foilsitheoir = Fenagh Visitors Centre| dátarochtana = 19ú Bealtaine 2017| archivedate = 2019-03-12| archiveurl = https://web.archive.org/web/20190312162200/https://www.fenagh.com/history/the-bell-of-fenagh/}}</ref>). |- valign=top | 1C || Prós || Réamhrá dosna dánta |- valign=top | 2A || Prós || Caillín agus Tadhg Ó Rodaí |- valign=top | 2B || Prós || Leabhar Chaillín á phlé ag Ó Maolchonaire |- valign=top | 3 || Filíocht || Faoi [[Uí Dhomhnaill]] agus cineáil eile |- valign=top | 4 || Prós || Ginealaigh [[Conmhaicne|Chonmhaicne]], Uí Chreacháin (is dócha de [[Conmhaicne Dhúin Mhóir|Chonmhaicne Dhúin Mhóir]]<ref>Hennessy 1875, lch. 383, fn. 13</ref>) agus Abb Fhíonacha |- valign=top | 5 || Filíocht || Sé dhán: cúig faoi [[Uí Néill]] agus cineáil eile, agus ceann amháin faoi Chaillín |} Feictear léirithe ar imeall an leabhar, scrios Gaeilge ag Tadhg Ó Rodaighe (beo 1700), ársaitheoir mór le rá, as Crossfield i bhFíonach. Baineadh úsáid mar fhoinse as Leabhar Fíonacha Book of Fenagh ag [[Annála Connacht|Annála Chonnacht]] agus [[Annála na gCeithre Máistrí]].<ref name="ria500">RIA 2016</ref> == Stair an leabhair == Choinnigh chomharbaí Uí Rodaí an saothar go dtí Brian Ó Rodaí, [[sagart paróiste]] Chill Rónáin ([[Béal Átha Fearnáin]]) i lár na 19ú haoise. I ndiaidh a bháis, choinnigh a chomharbaí mar shagairt pharóiste an leabhar.<ref>Hennessy 1875, lch. ix</ref> Níos deireanaí, tháinig George Michael Conroy, easpag [[Ardach agus Cluain Mhic Nóis]], i seilbh air, chun é a choimeád slán. Dhíol a chomharba [[Bartholomew Woodlock]] é sa bhliain 1888 d'[[Acadamh Ríoga na hÉireann]] (ARÉ) le £10,<ref name="Cunningham"/> le comhairle ón [[Íosánach]], Denis Murphy, a mhol go mbeidís in ann é a chaomhnú.<ref name="Cunningham">{{lua idirlín | url = https://www.ria.ie/news/library-library-blog/celebrating-500-years-book-fenagh | teideal = Celebrating 500 years of the Book of Fenaghb | sloinne = Cunningham | ainm = Bernadette | dáta = 15ú Meitheamh 2016 | foilsitheoir = Acadamh Ríoga na hÉireann | dátarochtana = 19ú Bealtaine 2017 | archivedate = 2021-06-02 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20210602215234/https://www.ria.ie/news/library-library-blog/celebrating-500-years-book-fenagh }}</ref><ref name=fenaghbook>{{lua idirlín | teideal = Book of Fenagh history | url = https://www.fenagh.com/history/the-book-of-fenagh/ | suíomh = fenagh.com | foilsitheoir = Fenagh Visitors Centre | dátarochtana = 18ú Lúnasa 2016 | archivedate = 2019-03-12 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20190312173955/https://www.fenagh.com/history/the-book-of-fenagh/ }}</ref> Faightear anois é faoin uimhir chatalóige MS 23 P 26: Cat. No. 479.<ref name="ria" /> == Eagráin == Rinne [[John O'Donovan (scoláire)|John O'Donovan]] scríbhinn mhacasamhail sa bhliain 1828, agus aistriúchán Béarla sa bhliain 1830.<ref name="ria500"/> Foilsíodh an chéad eagrán sa bhliain 1875, eagraithe ag [[William Maunsell Hennessy]] agus aistrithe le [[Denis H. Kelly]] as scríbhinn Uí Dhonnabháin.<ref name="ria500"/> D'foilsigh The [[Coimisiún Lámhscríbhinní na hÉireann]] imleabhar breise sa bhliain 1939. == Foinsí == * {{lua idirlín |url=https://archive.org/details/bookoffenaghinir00dubl |teideal=The Book of Fenagh in Irish and English |ainm=Muirgheas mac Pháidín |sloinne=Ó Maolconaire |editor-first=W. M. |editor-last=Hennessy |editor-link=William Maunsell Hennessy |translator-first=D. H. |translator-last=Kelly |date=1875 |publisher=Alexander Thom |suíomh=Baile Átha Cliath |dátarochtana = 19ú Bealtaine 2017 }} ([http://digital.nls.uk/early-gaelic-book-collections/pageturner.cfm?id=82543313 leagan digiteach]{{Dead link|date=Meitheamh 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} eile ón [[National Library of Scotland]]) * {{lua idirlín | url = https://www.ria.ie/library/book-fenagh-500th-anniversary | teideal = Book of Fenagh 500th anniversary | foilsitheoir = Acadamh Ríoga na hÉireann | dátarochtana = 19ú Bealtaine 2017 | datá = 2016 | archivedate = 2020-01-14 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20200114144216/https://www.ria.ie/library/book-fenagh-500th-anniversary }} * {{cite book |title=The Book of Fenagh: supplementary volume |editor-first=R. A. S. |editor-last=Macalister |authorlink=R. A. Stewart Macalister |year=1939 |publisher=Irish Manuscripts Commission |access-date=19ú Bealtaine 2017 |url=http://www.irishmanuscripts.ie/digital/bookoffenaghsupplementaryvolume/index.html }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210527055618/http://www.irishmanuscripts.ie/digital/bookoffenaghsupplementaryvolume/index.html |date=2021-05-27 }} * {{cite journal | last = O Rodaighe | first = Tadhg | title = Tadhg O Rodaighe to Edward Lhwyd | url = http://databank.ora.ox.ac.uk/emlo/datasets/lhwyd-transcripts/1700-00-00%20O%20Rodaighe%20TCD%20MS%201318.pdf#page=4 | publisher = Rev. J. H. Todd, D. D., ‘Autograph Letter of Thady O’Roddy’, The Miscellany of the Irish Archaeological Society 1 (1846), 112–125 | location = Baile Átha Cliath, Choláiste na Tríonóide (MS 1318) | access-date = 31d Lúnasa 2016 | year = 1700 | archive-url = https://web.archive.org/web/20161006144901/https://databank.ora.ox.ac.uk/emlo/datasets/lhwyd-transcripts/1700-00-00%20O%20Rodaighe%20TCD%20MS%201318.pdf#page=4#page=4 | archive-date = 2016-10-06 | url-status = dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161006144901/https://databank.ora.ox.ac.uk/emlo/datasets/lhwyd-transcripts/1700-00-00%20O%20Rodaighe%20TCD%20MS%201318.pdf#page=4 |date=2016-10-06 }} == Naisc sheachtracha== * [https://www.ria.ie/ga/library/catalogues/special-collections/medieval-and-early-modern-manuscripts/book-fenagh-leabar Book of Fenagh / Leabar Chaillín / Leabar Fidhnacha] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210527055624/https://www.ria.ie/ga/library/catalogues/special-collections/medieval-and-early-modern-manuscripts/book-fenagh-leabar |date=2021-05-27 }}, [[Acadamh Ríoga na hÉireann]] * W. M. Hennessy, D. H. Kelly [https://archive.org/details/bookoffenaghinir00dubl Leabar Fidhnacha] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] [[Catagóir:Conmhaicne]] [[Catagóir:16ú haois in Éirinn]] guh0o1ej5a8wg0wmnxtem2gethxpsvd William Paterson (breitheamh) 0 98975 1270848 1012611 2025-06-20T20:14:21Z TGcoa 21229 1270848 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}[[Dlíodóir]], [[polaiteoir]] agus [[breitheamh]] Éireannach-Mheiriceánach ba ea '''William Paterson''' ([[24 Nollaig]] [[1745]] – [[9 Meán Fómhair]] [[1806]]). == Saol == [[Íomhá:UnivCommons.jpg|clé|mion|Ollscoil William Paterson]] I g[[Contae Aontroma]] a rugadh é. Ach bhog a theaghlach, [[Preispitéireachas|Preispitéireach]], go Cúige [[New Jersey]] agus é dhá bhliain d'aois.<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/2130846323606347|teideal=William Patterson|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=2018|dátarochtana=2021}}</ref> Céimí de chuid [[Ollscoil Princeton]], glacadh isteach sa Bharra leis sa bhliain 1768 agus níorbh fhada go raibh páirt ghníomhach aige i bpolaitíocht New Jersey. [[Íomhá:Justice Paterson.jpg|clé|mion|Uaimh]] Bhí Paterson ina Ard-Aighne ar an stát ó 1776 go 1783 agus ina thoscaire don Choinbhinsiún um [[Bunreacht na Stát Aontaithe|Bhunreacht]] a dhéanamh, sa bhliain 1787. Bhí Paterson ina Sheanadóir as New Jersey ó 1789 go 1790 agus bhí sé ina chomhúdar ar Judiciary Act 1789. D'éirigh sé as an Seanad chun a bheith tofa ina Ghobharnóir i Nua Jersey, post a bhí aige go dtí 1793, tráth a raibh suim mhór aige in athchóiriú a dhéanamh ar dhlíthe agus nós imeachta breithiúnach an stáit.<ref name=":0" /> [[Íomhá:William Paterson copy.jpg|clé|mion]] Ina dhiaidh sin bhí Paterson ina Bhreitheamh Comhlach de chuid Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe ar feadh breis is trí bliana déag.<ref name=":0" /> === Cuimhne === Déantar Paterson a chomóradh trí Ollscoil William Paterson de chuid New Jersey agus trí ainm na cathrach, [[Paterson, New Jersey|Paterson, NJ]]. == Féach freisin == * [[Bunreacht na Stát Aontaithe]] * [[Paterson, New Jersey|Paterson, NJ]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Paterson, William}} [[Catagóir:Meiriceánaigh de bhunadh na hÉireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae Aontroma]] [[Catagóir:Básanna i 1806]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1745]] [[Catagóir:Breithiúna Meiriceánacha]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] elwcruksfwb0a7s8ob2z0ba3x6m9r1y Celtica (iriseán) 0 99178 1270788 1267069 2025-06-20T12:17:16Z 31.125.41.135 1270788 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Nuachtán}} [[Iris acadúil]] is ea '''''Celtica: Journal of the School of Celtic Studies''''', tiomanta do [[Léann Ceilteach]], agus béim ar leith ann ar [[litríocht na Gaeilge]], teangeolaíocht agus logainmneacha. Bunaíodh é sa bhliain 1946 agus foilsíodh é as sin amach ag 'School of Celtic Studies' ag [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. I measc iar-phríomheagarthóirí tá [[Tomás Ó Rathile|T.F. O'Rahilly]] (1946–1950) agus [[Fergus Kelly]]. Eagraíodh an t-imleabhar is déanaí (33) ag Barry J. Lewis agus Ruairí Ó hUiginn. == Tagairtí == {{reflist}} == Naisc sheachtracha == *[https://web.archive.org/web/20090211145902/http://www.celt.dias.ie/publications/celtica/ Ábhar], PDFs iml. 20-25 (1988-2007) * [https://journals.dias.ie/index.php/celtica/issue/archive Scoil an Léinn Cheiltigh], Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath, PDFs iml. 33… (2021…) {{Síol-nuachtán}} [[Catagóir:Irisí]] [[Catagóir:Léann Ceilteach]] [[Catagóir:Litríocht na Gaeilge]] 7wt6uo62vewywntki71gye0202sld1q Brian Faulkner 0 100640 1270847 1108887 2025-06-20T20:10:07Z TGcoa 21229 1270847 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}}[[Príomh-Aire]] ar [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] ba ea an '''Tiarna''' '''Arthur Brian Deane Faulkner, Baron Faulkner of Downpatrick''', PC ([[18 Feabhra]] [[1921]] – [[3 Márta]] [[1977]]) D’éirigh Faulkner mar [[Príomh-Aire|Phríomh-Aire]] as a phost ar [[30 Márta]] [[1972]]. Bhí an chuma air go raibh fearg air ag an am ar an nuacht.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.youtube.com/watch?v=VqtbEcu4T_E&feature=youtu.be|teideal=Agallamh le Brian Faulkner|údar=AP (ITV News at Ten)|dáta=Márta 1972|dátarochtana=2021}}</ref> Ach tharraing Faulkner conspóid mar Phríomh-Aire.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-ta-se-ina-chogadh-leis-sna-se-chontae.aspx|teideal=Tá sé ina chogadh leis sna Sé Chontae|údar=Robert McMillen|dáta=EAGRÁN 9 · EANÁIR 2002|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-03-03}}</ref> Bhí Faulkner i bhfeidhm arís nuair a cuireadh an [[Comhaontú Sunningdale|Feidhmeannas Comhroinnte Cumhacht]]  le chéile ar 1 Eanáir 1974, i gceannas ar rialtas i Stormont a raibh aontachtóirí agus náisiúntóirí araon páirteach ann,, le Faulkner mar 'phríomhfheidhmeannach'. Bhí an Páirtí Aontachtach Uladh faoi stiúir Faulkner Ach ar 7 Eanáir 1974, chaill Brian Faulkner ceannaireacht an Pháirtí Aontachtaigh.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/1974/01/08/archives/leader-of-party-in-ulster-yields-faulkner-move-chills-hopes-of.html|teideal=LEADER OF PARTY IN ULSTER YIELDS|údar=Richard Eder Special to The New York Times|dáta=1974-01-08|language=en-US|work=The New York Times|dátarochtana=2022-03-03}}</ref> Thit an rialtas seo faoi dheireadh ar 28 Bealtaine 1974 agus thit Tuaisceart Éireann faoi riail dhíreach na Breataine.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-mighniomhartha-na-breataine-in-eirinn.aspx|teideal=Míghníomhartha na Breataine in Éirinn|údar=Dónall Ó Maolfabhail|dáta=2003|language=ga|work=Beo!|dátarochtana=2022-03-03}}</ref> === Bás anabaí === Ar 3 Márta 1977, fuair Faulkner bás roimh am; thit sé de chapall i d[[Tamhnaigh Naomh]], [[Contae an Dúin|An Dún]]. Ní raibh ach 56 bliain d’aois aige. == Féach freisin == * [[Riail dhíreach (Tuaisceart Éireann)]] * [[Comhaontú Sunningdale]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Faulkner, Brian}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1921]] [[Catagóir:Básanna i 1976]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] [[Catagóir:Daoine as Contae an Dúin]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] i6h3qvhenrrho7yk68lzyn1u99px6hz Stewart Dickson 0 101964 1270850 1107719 2025-06-20T20:15:08Z TGcoa 21229 1270850 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is [[polaiteoir]] de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] é '''Stewart Dickson'''. Rugadh é ar [[8 Nollaig]] [[1950]] i g[[Carraig Fhearghais]]. Is ball é de [[Páirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann|Pháirtí Comhghuaillíochta Thuaisceart Éireann]]. Is [[Tionól Thuaisceart Éireann|Comhalta den Tionól Reachtach]] é d'[[Aontroim Thoir (Toghcheantar Tionóil)|Aontroim Thoir]], ó 2011 ar aghaidh <ref>{{Lua idirlín|url=http://aims.niassembly.gov.uk/mlas/details.aspx?&aff=2460&per=303&sel=1&ind=3&prv=0|teideal=The Northern Ireland Assembly|language=en-GB|work=www.niassembly.gov.uk|dátarochtana=2022-06-07}}</ref>. == Saol pearsanta == Tá sí pósta le Sandra. Is [[Preispitéireachas|Preispitéireach]] é. == Tagairtí == {{Reflist}} == Naisc sheachtracha == * [https://www.stewartdicksonmla.net/ Suíomh oifigiúil] {{Síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Dickson, Stewart}} [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1950]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Daoine as Contae Aontroma]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] 5ewo7z58saagdpunl8w98hby0l349fn Féilire Thamhlachta 0 102707 1270790 1220303 2025-06-20T12:23:54Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270790 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} [[Íomhá:Martyrology of Tallaght.jpg|mion|right|250px|Fóilió as leagan d'Fhéilire Thamhlachta scartha ón [[Leabhar Laighneach]] agus caomhnaithe anois i g[[Coláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath]]]] [[Féilire]] na Naomh de chuid na 8ú nó 9ú haoise is ea ''' Féilire Thamhlachta.''' Diolaimiodh an saothar ag [[Máel Ruain|Maol Ruain]] agus/nó [[Óengus mac Óengobann|Aonghas Chéilí Dé]] i [[Mainistir Thamhlachta]] gar do Bhaile Átha Cliath.<ref>{{CathEncy|wstitle=Monastery of Tallaght}}</ref> As prós a scríobhadh an Féilire, agus dhá alt ann le haghaidh gach lae, idir ginearálta agus naoimh na hÉireann. Tá ann freisin [[réamhrá|brollach]] agus [[iarfhocal]].<ref name="OCIL">Welch, Robert, & Bruce Stewart, ''The Oxford Companion to Irish Literature''. Oxford University Press, 1996, {{ISBN|978-0-19-866158-0}}, [https://books.google.com/books?id=vDsAaXKLGvYC&pg=PA359&lpg=PA359 lch. 359] at google.co.uk</ref>. Tá garghaol aige le [[Félire Óengusso|Féilire Aonghasa]]. == Brollach == Tá ann sa bhrollach rann cáiliúil maidir le meath na págántachta i nÉirinn: :Senchatraig na ngente :iman roerud ruda :itfossa can adrad :amail Lathrach Lugdach <br /><br /> :Ind locáin<ref>[https://dil.ie/30416 locán], suíomh mainistreach, ar eDIL</ref> rogabtha :dessib ocus trírib :it rúama co ndálib :co cétaib, co mílib. :Seanchathracha na b[[págánacha]] :'' to which length of occupation has refused :'siad fásaigh gan adhradh :amhail láithreach [[Lugaid mac Con|Lughdach]] <br /><br /> :Na locáin gafa :faoi dhó is faoi thrí :'siad Róimhe go dál :go céadta, go míle == Teideal agus údar == Bunaithe ar bhéaloideas agus téacsanna níos sine, d'fhéadfadh é gur cumadh an saothar sa bhliain work 790.<ref>''[http://catholiconline.com/saints/saint.php?saint_id=4743 Martyrology of Tallaght] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110708123804/http://catholiconline.com/saints/saint.php?saint_id=4743 |date=2011-07-08 }}'' at catholiconline.com</ref> Dar le Pádraig Ó Riain as [[Coláiste na hOllscoile, Corcaigh]], téann idir ''Féilire Tamhlachta'' agus ''Féilire Aonghasa'' siar go dtí c. 830. Molann Ó Riain go bhfuil na haltanna ginearálta san fhéilire bunaithe ar cóip as [[Northumbria]] den ''[[Martyrologium Hieronymianum]]''.<ref>[http://booleweb.ucc.ie/search/subject/speccol/sc-series.htm Primary Sources for the Study of Liturgy, Hagiography and Other Aspects of Medieval Studies] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081214081308/http://booleweb.ucc.ie/search/subject/speccol/sc-series.htm |date=14 December 2008 }} at ucc.ie</ref><ref>Ó Riain, Pádraig, ''Feastdays of the Saints: A History of Irish Martyrologies'', Subsidia Hagiographica 86 (Brussels: Société des Bollandistes, 2006, {{ISBN|2-87365-018-4}})</ref> Ní fheictear an teideal '' Féilire Tamhlachta '' don chéad uair ach go dtí an 12ú haois, luaite i bh[[Féilire Uí Ghormáin]] scríofa idir na blianta 1166 agus 1174 ag Mael Muire Ua Gormáin, abb an Chnoic, Contae Lú. Luann Ó Gormáin le Maol Ruain an Féilire agus deir gur bhunaigh Aonghas a shaothar ar siúd.<ref name="WF">Follett, Westley, ''Céli Dé in Ireland: Monastic Writing and Identity in the Early Middle Ages'' (Londain: Boydell Press, 2006, {{ISBN|978-1-84383-276-8}}) [https://books.google.com/books?id=aVBd84nYuPYC&pg=PA129&lpg=PA129&dq=%22%C3%81ed+mac+Crimthainn%22&source=web&ots=rUopxmnsE7&sig=Ktq1ewnJGD3zb0AJ5X3CdTfpQHo&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=4&ct=result ll. 129&ndash;130] ar books.google.co.uk</ref><ref>Stokes, W. (ed.) ''Felire Hui Gormain: The Martyrology of Gorman'' (Londain: 1895) le fáil ag [https://archive.org/details/martyrologyofgor09gormuoft archive.org]</ref> Rinne [[Mícheál Ó Cléirigh|Michael O'Clery]] cóip den Fhéilire agus scríobh sé "Féilire Oengusa mic Oibleain (.i., Óengus Chéilí Dé) agus Mael Ruain anseo", ach níor luaigh sé foinse ar bith.<ref name="WF"/> Chuir an [[Proinsiasach]] [[Seán Mac Colgáin]] le fios nárbh fhéidir le hAonghas agus Maol Ruain Féilire Tamhlachta a chríochnú mar atá inniu ann, toisc go bhfuil iontrálacha ann do dhátaí tar éis a mbásanna. Mhol sé fosta go ndearnadh na hiontrálacha seo ag [[Mainistir Thamhlachta]], áit a d'oibrigh Óengus agus Maol Ruain le chéile, rud a thabhairt údar leis an ainm ''Féilire Tamhlachta'' a thug O Gormáin air.<ref name="WF"/> == Lámhscríbhinní == Is é an lámhscríbhinn is luaite ina fhaightear an Féilire ná cóip easpach de chuid na 12ú haoise den [[Leabhar Laighneach]] le [[Áed Ua Crimthainn|hAodh Ó Criomthainn]].<ref name="WF"/><ref>Best, Richard Irvine & Lawlor, Hugh Jackson (eag.) ''The martyrology of Tallaght'' (Henry Bradshaw Society 68, 1931)</ref> Scaradh deich bhfóilió ón bpríomhimleabhar faoin mbliain 1583, a tháinig i seilbh [[Micheál Ó Cléirigh|Mhichíl Uí Chléirigh]] sa bhliain 1627. Sa bhliain 1631, cuireadh fóiliónna an Fhéilire chuig Sean-Ollscoil [[Lováin]], áit ar chuir Seán Mac Colgáin roinnt nótaí imill leo. Go déanach san 18ú haois, bhí na fóilióí sa [[Sant'Isidoro a Capo le Case|Choláiste Éireannach]] sa Róimh, agus sa bhliain 1872 cuireadh ar ais go hÉirinn iad, ar dtús coimeádta sa chlochar Proinsiasach ar {{h|Cé na gCeannaithe}}, [[Baile Átha Cliath]], níos déanaí ag [[Dun Mhuire]], [[Cill Iníon Léinín]].<ref name="WF"/> Sa bhliain 2000, tháinig an lámhscríbhinní i seilbh {{h|Coláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath}}, faoin gcód ''MS Franciscan A3''.<ref>[http://www.ucd.ie/archives/html/franciscan/book_of_leinster.htm MS A3] at www.ucd.ie</ref> Tá tuairim is céad lá is caoga den Fhéilire ar iarraidh ón lámhscríbhinn úd, ach feictear siúd sa chóip a rinne Ó Cléirigh sa 17ú haois.<ref name="OCIL"/> Caomhnaítear [[Óengus mac Óengobann|Féilire Aonghasa]], scríofa le rannta, i Réine lámhscríbhinní eile meánaoise.<ref>{{lua idirlín |url=https://archive.org/stream/martyrologyofoen29oenguoft |teideal = The Martyrology of Oengus the Culdee |bliain = 1905}}</ref> == Foinsí == * [[Richard Irvine Best|Best, Richard Irvine]], & Hugh Jackson Lawlor (eag.) ''The Martyrology of Tallaght: From the Book of Leinster and MS. 5100&ndash;4 in the Royal Library, Brussels'' (Harrison and Sons, 1931, 262 leathanach) == Naisc sheachtracha == * [https://books.google.com/books?id=wbUCAAAAQAAJ&printsec=frontcover&dq=Martyrology+of+Tallaght+kelly&hl=en&sa=X&ei=OGvcUJvAFvOa1AWc1IGABg&ved=0CDMQ6AEwAA ''Martyrology of Tallaght''] via Google Books *''[https://archive.org/details/bub_gb_wbUCAAAAQAAJ Calendar of Irish saints]'', 1857, J. Mullany. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] nn4a7k8r28l99th9nzceomhnltlq046 Maurice Gibson 0 109735 1270853 1232999 2025-06-20T20:16:47Z TGcoa 21229 1270853 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Tiarna Breitheamh na nAchomharc ar [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] idir 1977-1987 ba ea Sir '''Maurice Gibson, [[Privy Council (an Ríocht Aontaithe)|P.C.]]''' (1 Bealtaine 1913 – 25 Aibreán 1987).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dib.ie/biography/gibson-sir-maurice-a3458|teideal=Gibson, Sir Maurice {{!}} Dictionary of Irish Biography|language=en|work=www.dib.ie|dátarochtana=2023-09-04}}</ref> D'éirigh Gibson Tiarna Breitheamh na nAchomharc sa bhliain 1977. Bhí sé ag obair fós mar bhreitheamh i mBéal Feirste in 1987, agus é 74 bliain d'aois. [[Íomhá:Road at Kileen near Newry - geograph.org.uk - 628500.jpg|clé|mion|[[Cillín]], [[Contae Ard Mhacha]]]] === Feallmharú === Feallmharaíodh Gibson ar 25 Aibreán 1987 i g[[Cillín]], [[Contae Ard Mhacha]], nuair a phléasc buama faoin gcarr ina raibh sé féin agus a bhean. Phléasc buama seiftithe cois bóthair de chuid an [[An tIRA Sealadach|IRA]]. Chuaigh imreoirí as Éirinn, ag taisteal ó dheas chun seisiún traenála, gar don bhás freisin mar go raibh a ngluaisteán siúd taobh le ceann an Bhreithimh nuair a phléasc an buama – charr amháin ag dul ó thuaidh agus an ceann eile ó dheas. Bhí Nigel Carr, Philip Rainey agus David Irwin sa charr, ainmnithe ar phainéal na n-imreoirí as Éirinn a bhí le dul chuig [[Corn an Domhain sa Rugbaí 1987|Corn an Domhain]] i 1987 chun na Nua-Shéalainne.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/nuair-a-iompaiodh-bunoscionn-stair-an-rugbai/|teideal=Nuair a iompaíodh bunoscionn stair an rugbaí|údar=Mártan Ó Ciardha|dáta=3 Meán Fómhair 2023|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2023-09-04}}</ref> == Féach freisin == * [[:Catagóir:Eachtraí foréigin le linn na dTrioblóidí|Eachtraí foréigin le linn na dTrioblóidí]] * [[Corn Rugbaí an Domhain 1987|Corn an Domhain sa Rugbaí 1987]] == Tagairtí == {{reflist}} {{síol-ni}} {{DEFAULTSORT:Gibson, Maurice}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1913]] [[Catagóir:Breithiúna Éireannacha]] [[Catagóir:Breithiúna Sasanacha]] [[Catagóir:Básanna i 1987]] [[Catagóir:Daoine as Béal Feirste]] [[Catagóir:Daoine a feallmharaíodh]] [[Catagóir:Baill den Privy Council (an Ríocht Aontaithe)]] [[Catagóir:Ridirí]] [[Catagóir:Corn an Domhain sa Rugbaí]] [[Catagóir:Daoine a maraíodh le linn na dTrioblóidí]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] onlteo4d1478wf199kebmwl0b0nlvyd Loch Gile (Contae Chiarraí) 0 111062 1270819 1194676 2025-06-20T18:25:57Z Marcas.oduinn 33120 /* Tagairtí */DEFAULTSORT 1270819 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} [[Loch]] [[fionnuisce]] in iardheisceart na hÉireann is ea '''Loch Gile'''. Tá sé suite ar [[Corca Dhuibhne|Leithinis an Daingin]] i g[[Contae Chiarraí]].<ref name='Logainm'>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/101297|title=Loch Gile/Lough Gill {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|access-date=2024-01-11|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> ==Tíreolaíocht== Tomhaiseann Loch Gile thart ar 2 km ar fhad agus 1 km ar leithead. Tá sé thart ar 30 km siar ó [[Trá Lí|Thrá Lí]], in aice leis an sráidbhaile [[Caisleán Ghriaire]] ==Hidreolaíocht== Meastar gur [[Murlach|murlach]] nádúrtha é Loch Gile, agus é ag draenáil isteach i m[[Bá Thrá Lí]]. Cothaíonn aN Chill Aighne agus sruthán eile gan ainm é. Tá an loch éadomhain, le doimhneachtaí níos lú ná 0.5 m. <ref>[http://wfdfish.ie/wp-content/uploads/2014/04/LoughGilll_lagoon_report_20131.pdf Iascaigh Intíre Éireann]</ref> ==Stair an dúlra== I measc na speiceas éisc i Loch Gile tá an garmachán (''Gasterosteus aculeatus''), an mac siobháin gainimh (''Pomatoschistus minutus''), an [[Breac donn|breac donn]] (''Salmo trutta''), an leadhbóg (''Platichthys flesus'') agus an eascann Eorpach (''Anguilla anguilla'') atá i mbaol go criticiúil. Tá an loch mar chuid de Bhá Thrá Lí agus Leithinis an Mhachaire, siar go dtí Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta Speisialta an Chlocháin. ==Féach freisin== *[[Liosta lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-ie}} {{DEFAULTSORT:Gile, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí|Loch Gile]] 6yd4v79mflv8ip9uz1vmsvaj7eqnpvi 1270820 1270819 2025-06-20T18:26:44Z Marcas.oduinn 33120 /* Tagairtí */Sortáil 1270820 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} [[Loch]] [[fionnuisce]] in iardheisceart na hÉireann is ea '''Loch Gile'''. Tá sé suite ar [[Corca Dhuibhne|Leithinis an Daingin]] i g[[Contae Chiarraí]].<ref name='Logainm'>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/101297|title=Loch Gile/Lough Gill {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|access-date=2024-01-11|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> ==Tíreolaíocht== Tomhaiseann Loch Gile thart ar 2 km ar fhad agus 1 km ar leithead. Tá sé thart ar 30 km siar ó [[Trá Lí|Thrá Lí]], in aice leis an sráidbhaile [[Caisleán Ghriaire]] ==Hidreolaíocht== Meastar gur [[Murlach|murlach]] nádúrtha é Loch Gile, agus é ag draenáil isteach i m[[Bá Thrá Lí]]. Cothaíonn aN Chill Aighne agus sruthán eile gan ainm é. Tá an loch éadomhain, le doimhneachtaí níos lú ná 0.5 m. <ref>[http://wfdfish.ie/wp-content/uploads/2014/04/LoughGilll_lagoon_report_20131.pdf Iascaigh Intíre Éireann]</ref> ==Stair an dúlra== I measc na speiceas éisc i Loch Gile tá an garmachán (''Gasterosteus aculeatus''), an mac siobháin gainimh (''Pomatoschistus minutus''), an [[Breac donn|breac donn]] (''Salmo trutta''), an leadhbóg (''Platichthys flesus'') agus an eascann Eorpach (''Anguilla anguilla'') atá i mbaol go criticiúil. Tá an loch mar chuid de Bhá Thrá Lí agus Leithinis an Mhachaire, siar go dtí Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta Speisialta an Chlocháin. ==Féach freisin== *[[Liosta lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-ie}} {{DEFAULTSORT:Gile, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] kczs2wny4g7e0ogcdjijqqf7j41ey7h Kajol 0 113937 1270838 1251092 2025-06-20T19:45:11Z Yefal 61677 /* Teilifís */ 1270838 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is aisteoir Indiach é '''Kajol Devgan''' (née Mukherjee; rugadh 5 Lúnasa 1974), ar a dtugtar '''Kajol''' gan ainm. Déantar cur síos uirthi sna meáin mar cheann de na haisteoirí is rathúla sa phictiúrlann Hiondúis, agus tá go leor gradaim faighte aici, ar nós sé Ghradam Filmfare, lena n-áirítear cúig cinn de na hAisteoirí is Fearr a bhuaigh an taifead. In 2011, thug Rialtas na hIndia onóir di leis an Padma Shri. Iníon Tanuja agus Shomu Mukherjee, rinne Kajol a céad aisteoireacht le Bekhudi (1992) agus í fós ar scoil. D'éirigh sí as a cuid staidéir ina dhiaidh sin, agus bhí rath tráchtála uirthi in Baazigar (1993), agus Yeh Dillagi (1994). Bhunaigh rólanna sna rómánsacha is fearr Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995) agus Kuch Kuch Hota Hai (1998) í mar phríomhréalta sna 1990idí agus ghnóthaigh sí dhá Ghradam Filmfare don Aisteoir is Fearr. Fuair ​​​​sí léirthuiscint freisin as marú síceapatach a imirt in Gupt: The Hidden Truth (1997) agus avenger in Dushman (1998). Tar éis di a bheith ina réalta sa dráma teaghlaigh Kabhi Khushi Kabhie Gham... (2001), a bhuaigh an tríú Gradam Filmfare di, ghlac Kajol saoire sabóideach as aisteoireacht lánaimseartha agus is annamh a d’oibrigh sí thar na blianta amach romhainn. Bhuaigh sí dhá ghradam eile don Aisteoir is Fearr ag Filmfare as a bheith ina réalta sa scéinséir rómánsúil Fanaa (2006) agus sa dráma My Name Is Khan (2010). Ba iad an greann Dilwale (2015) agus an scannán tréimhse Tanhaji (2020) a tháinig na heisiúintí ba mhó a mhéadaigh sí. Tá sí ina réalta ó shin sna tionscadail sruthú Tribhanga (2021), The Trial (2023) agus Do Patti (2024). ==Scannáin== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" | Ról ! scope="col" class="unsortable" | Nóta ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 1992 ! scope="row" | ''[[Bekhudi]]'' | Radhika | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482</ref> |- | 1993 ! scope="row" | ''[[Baazigar]]'' | {{Sort|Chopra|Priya Chopra}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar</ref> |- | rowspan="2" | 1994 ! scope="row" | ''[[Yeh Dillagi]]'' | Sapna | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514</ref> |- ! scope="row" | ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'' | Sita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi</ref><br/><ref>https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html</ref> |- | rowspan="5" | 1995 ! scope="row" | ''[[Karan Arjun]]'' | {{Sort|Saxena|Sonia Saxena}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun</ref> |- ! scope="row" | ''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]'' | Kavita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' | Sharmili Sinha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gundaraj]]'' | Ritu | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj</ref> |- ! scope="row" | ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'' | {{Sort|Singh|Simran Singh}} | | style="text-align:center;" |<ref name="DDLJ" /> |- | 1996 ! scope="row" | ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'' | Neha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935</ref> |- | rowspan="4" | 1997 ! scope="row" | ''[[Minsara Kanavu]]'' | Priya | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gupt: The Hidden Truth|Gupt]]'' | {{Sort|Diwan|Isha Diwan}} | | style="text-align:center;" |<ref name="Gupt" /> |- ! scope="row" | ''[[Hameshaa]]'' | Rani Sharma/ Reshma{{efn|name=dual|Kajol performed dual roles in the film.<ref>https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.html </ref><ref>https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610</ref> | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha</ref> |- ! scope="row" | ''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]'' | Kajal Jindal | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320</ref> |- | rowspan="5" | 1998 ! scope="row" | ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'' | {{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246</ref> |- ! scope="row" | ''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]'' | Simran Singh | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20191121150347/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cm </ref> |- ! scope="row" | ''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]'' |Naina/Sonia Sehgal {{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' | Sanjana Patel | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004655/http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]'' | Anjali Sharma | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | rowspan="3" | 1999 ! scope="row" | ''[[Dil Kya Kare]]'' | {{Sort|Rai|Nandita Rai}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]'' | Megha Verma | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]'' | Pinky | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2000 ! scope="row" | ''[[Raju Chacha]]'' | Sanjana Bakshi/ Anna | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Raju Chacha (2000) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2001 ! scope="row" | ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' | Sweety/Tina Khanna{{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]'' | Anjali Sharma Raichand | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | 2003 ! scope="row" | ''[[Kal Ho Naa Ho]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Maahi Ve" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2006 ! scope="row" | ''[[Fanaa (2006 film)|Fanaa]]'' | {{Sort|Beg|Zooni Ali Beg}} | Chomh maith leis sin athsheinm amhránaí don amhrán "Mere Haath Mein" | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /><br /><ref>{{cite book|last1=Shahab |first1=S.K. |title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6 |date=25 October 2010 |publisher=[[University of Michigan]] |pages=50 |url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |archive-date= 8 June 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]'' | í féin | Cameo in song "Rock N Roll Soniye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2007 ! scope="row" | ''[[Om Shanti Om]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Deewangi Deewangi" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Om Shanti Om (2007) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om |archive-date=14 July 2014 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2008 ! scope="row" | ''[[U Me Aur Hum]]'' | Piya Mehra | | style="text-align:center;" |<ref name="awards" /><br /><ref>{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Haal-e-Dil|Haal-e-dil]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Oye Hoye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'' | [[Nargis]] | Cameo san amhrán "[[Phir Milenge Chalte Chalte]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2010 ! scope="row" | ''[[My Name Is Khan]]'' | Mandira Rathod Khan | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- ! scope="row" | ''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]'' | Maya | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=We Are Family (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Toonpur Ka Superrhero|Toonpur Ka Superhero]]'' | Priya Verma Kumar | Scannán beoite | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- |2012 ! scope="row" | ''[[Student of the Year]]'' | í féin | Cameo san amhrán "[[Disco Deewane]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY |website=[[Bollywood Hungama]] |access-date=18 January 2015 |date=1 September 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- || 2015 ! scope="row" |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]'' |{{sort|Malik|Meera Malik}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon |work=Daily News and Analysis |date=14 March 2015 |access-date=15 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |archive-date=15 March 2015 }}</ref><br /><ref>{{cite news |title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards |url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |work=Filmfare |date=11 January 2016 |access-date=11 January 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |archive-date=12 January 2016 }}</ref> |- | 2017 ! scope="row" | ''[[Velaiilla Pattadhari 2]]'' |{{sort| Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}} | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref name=":0">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |title=VIP2's Vasundhara is like me, says Kajol |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=8 July 2017 |work=The Hindu |access-date=28 July 2017 |archive-url=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |archive-date=28 July 2017 |url-status=dead }}</ref> |- | rowspan="2" |2018 ! scope="row" |''[[Helicopter Eela]]'' | Eela Raiturkar | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|access-date=12 October 2018|date=12 October 2018|arachive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Zero (2018 film)|Zero]]'' | í féin | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title='Dwarf' SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|access-date=11 November 2017|archive-date=29 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead}}</ref> |- | rowspan="2" |2020 ! scope="row" | ''[[Tanhaji]]'' |Savitri Bai | | style="text-align:center;" |<ref name="tanhaji" /> |- ! scope="row" |''[[Devi (2020 film)|Devi]]'' |Jyoti |Scannán gearr | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|date=16 January 2020|access-date=16 January 2020|archive-date=17 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117151319/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|url-status=live}}</ref> |- | 2021 ! scope="row" |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]'' | Anuradha Apte | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|title=Kajol's digital debut with Netflix's Tribhanga set for January 2021 premiere : Bollywood News|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|access-date=26 December 2020|website=Bollywood Hungama|date=24 December 2020|archive-date=25 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201225154400/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors|date=10 October 2019|website=Firstpost|language=en|access-date=30 December 2019|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210021236/https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|url-status=live}}</ref> |- | 2022 ! scope="row" align="left" | ''[[Salaam Venky]]'' |Kolavennu Sujata Krishnan | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=11 February 2022|title=Kajol begins shoot for Revathy's directorial Salaam Venky- "A story that needed to be told"|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|work=Bollywood Hungama|access-date=11 February 2022|language=en|archive-date=11 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220211053522/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|url-status=live}}</ref> |- |2023 ! scope="row" | ''[[Lust Stories 2]]'' |Devyani Singh | Segment: "Tilchatta" | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2022-07-12 |title=Kajol Devgn To Star In Lust Stories Season 2 {{!}} IB |url=https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |access-date=2022-12-14 |website=www.instantbollywood.com |language=en-US |archive-date=14 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214002936/https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |url-status=live }}</ref> |- |2024 ! scope="row" | ''[[Do Patti]]'' |Vidya Jyothi Kanwar | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=18 August 2022|title='Do Patti', starring Kajol and Kriti Sanon, goes on floors|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece/|access-date=18 August 2013|work=The Hindu|archive-date=18 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230818130913/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |TBA ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Sarzameen'' | | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2023-03-02 |title=Sarzameen: Kajol, Prithviraj Sukumaran and Ibrahim Ali Khan's Film Gets a Title; Shooting for Kayoze Irani's Upcoming Movie Has Begun (View Pic) {{!}} 🎥 LatestLY |url=https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |access-date=2023-03-12 |website=LatestLY |language=en |archive-date=12 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230312144358/https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''[[Maharagni- Queen of Queens]]'' | Maya |Scannánaíocht |<ref>{{Cite web |date=2024-05-25 |title=Kajol to pull off action in her next film with Prabhu Deva, Naseeruddin |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |access-date=2024-05-25 |website=Hindustantimes |language=en |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526134100/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Maa'' | | |<ref>{{Cite web |date=2024-03-15 |title=Ajay Devgn reunites with Shaitaan writers for another horror film; wife Kajol to play female lead? |url=https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |access-date=2024-03-15 |website=Bollywood Life |language=en |archive-date=15 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240315151705/https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |url-status=live }}</ref> |} ==Teilifís== {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" class="unsortable"| Ról ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 2008 !scope="row"| ''[[Rock-N-Roll Family]]'' | Judge | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Sheikh |first1=Amina |title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay |url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |access-date=21 January 2015 |work=[[Business Standard]] |date=31 August 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |archive-date=16 October 2015 }}</ref> |- |2023-present !scope="row" align="left"| ''[[The Trial (Indian TV series)|The Trial]]'' |Noyonika Sengupta |<ref>{{Cite web |date=2024-10-06 |title=EXCLUSIVE PHOTOS! Kajol Begins Shooting For The Trial Season 2 With Asrani. See BTS Pics |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/web-series/exclusive-photos-kajol-begins-shooting-for-the-trial-season-2-with-asrani-see-bts-pics-article-113984658 |access-date=2024-10-06 |website=Times Now |language=en}}</ref> |} <references group="lower-alpha" /> == Tagairtí == {{Reflist}} eovgeicjc5dpqxx7xepztt0lulsx1pr 1270839 1270838 2025-06-20T19:46:44Z Yefal 61677 Bhog Yefal an leathanach [[Úsáideoir:Yefal/Clár Dubh]] go [[Kajol]] 1270838 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is aisteoir Indiach é '''Kajol Devgan''' (née Mukherjee; rugadh 5 Lúnasa 1974), ar a dtugtar '''Kajol''' gan ainm. Déantar cur síos uirthi sna meáin mar cheann de na haisteoirí is rathúla sa phictiúrlann Hiondúis, agus tá go leor gradaim faighte aici, ar nós sé Ghradam Filmfare, lena n-áirítear cúig cinn de na hAisteoirí is Fearr a bhuaigh an taifead. In 2011, thug Rialtas na hIndia onóir di leis an Padma Shri. Iníon Tanuja agus Shomu Mukherjee, rinne Kajol a céad aisteoireacht le Bekhudi (1992) agus í fós ar scoil. D'éirigh sí as a cuid staidéir ina dhiaidh sin, agus bhí rath tráchtála uirthi in Baazigar (1993), agus Yeh Dillagi (1994). Bhunaigh rólanna sna rómánsacha is fearr Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995) agus Kuch Kuch Hota Hai (1998) í mar phríomhréalta sna 1990idí agus ghnóthaigh sí dhá Ghradam Filmfare don Aisteoir is Fearr. Fuair ​​​​sí léirthuiscint freisin as marú síceapatach a imirt in Gupt: The Hidden Truth (1997) agus avenger in Dushman (1998). Tar éis di a bheith ina réalta sa dráma teaghlaigh Kabhi Khushi Kabhie Gham... (2001), a bhuaigh an tríú Gradam Filmfare di, ghlac Kajol saoire sabóideach as aisteoireacht lánaimseartha agus is annamh a d’oibrigh sí thar na blianta amach romhainn. Bhuaigh sí dhá ghradam eile don Aisteoir is Fearr ag Filmfare as a bheith ina réalta sa scéinséir rómánsúil Fanaa (2006) agus sa dráma My Name Is Khan (2010). Ba iad an greann Dilwale (2015) agus an scannán tréimhse Tanhaji (2020) a tháinig na heisiúintí ba mhó a mhéadaigh sí. Tá sí ina réalta ó shin sna tionscadail sruthú Tribhanga (2021), The Trial (2023) agus Do Patti (2024). ==Scannáin== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" | Ról ! scope="col" class="unsortable" | Nóta ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 1992 ! scope="row" | ''[[Bekhudi]]'' | Radhika | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482</ref> |- | 1993 ! scope="row" | ''[[Baazigar]]'' | {{Sort|Chopra|Priya Chopra}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar</ref> |- | rowspan="2" | 1994 ! scope="row" | ''[[Yeh Dillagi]]'' | Sapna | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514</ref> |- ! scope="row" | ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'' | Sita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi</ref><br/><ref>https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html</ref> |- | rowspan="5" | 1995 ! scope="row" | ''[[Karan Arjun]]'' | {{Sort|Saxena|Sonia Saxena}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun</ref> |- ! scope="row" | ''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]'' | Kavita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' | Sharmili Sinha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gundaraj]]'' | Ritu | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj</ref> |- ! scope="row" | ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'' | {{Sort|Singh|Simran Singh}} | | style="text-align:center;" |<ref name="DDLJ" /> |- | 1996 ! scope="row" | ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'' | Neha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935</ref> |- | rowspan="4" | 1997 ! scope="row" | ''[[Minsara Kanavu]]'' | Priya | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gupt: The Hidden Truth|Gupt]]'' | {{Sort|Diwan|Isha Diwan}} | | style="text-align:center;" |<ref name="Gupt" /> |- ! scope="row" | ''[[Hameshaa]]'' | Rani Sharma/ Reshma{{efn|name=dual|Kajol performed dual roles in the film.<ref>https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.html </ref><ref>https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610</ref> | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha</ref> |- ! scope="row" | ''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]'' | Kajal Jindal | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320</ref> |- | rowspan="5" | 1998 ! scope="row" | ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'' | {{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246</ref> |- ! scope="row" | ''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]'' | Simran Singh | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20191121150347/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cm </ref> |- ! scope="row" | ''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]'' |Naina/Sonia Sehgal {{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' | Sanjana Patel | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004655/http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]'' | Anjali Sharma | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | rowspan="3" | 1999 ! scope="row" | ''[[Dil Kya Kare]]'' | {{Sort|Rai|Nandita Rai}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]'' | Megha Verma | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]'' | Pinky | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2000 ! scope="row" | ''[[Raju Chacha]]'' | Sanjana Bakshi/ Anna | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Raju Chacha (2000) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2001 ! scope="row" | ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' | Sweety/Tina Khanna{{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]'' | Anjali Sharma Raichand | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | 2003 ! scope="row" | ''[[Kal Ho Naa Ho]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Maahi Ve" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2006 ! scope="row" | ''[[Fanaa (2006 film)|Fanaa]]'' | {{Sort|Beg|Zooni Ali Beg}} | Chomh maith leis sin athsheinm amhránaí don amhrán "Mere Haath Mein" | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /><br /><ref>{{cite book|last1=Shahab |first1=S.K. |title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6 |date=25 October 2010 |publisher=[[University of Michigan]] |pages=50 |url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |archive-date= 8 June 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]'' | í féin | Cameo in song "Rock N Roll Soniye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2007 ! scope="row" | ''[[Om Shanti Om]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Deewangi Deewangi" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Om Shanti Om (2007) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om |archive-date=14 July 2014 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2008 ! scope="row" | ''[[U Me Aur Hum]]'' | Piya Mehra | | style="text-align:center;" |<ref name="awards" /><br /><ref>{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Haal-e-Dil|Haal-e-dil]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Oye Hoye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'' | [[Nargis]] | Cameo san amhrán "[[Phir Milenge Chalte Chalte]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2010 ! scope="row" | ''[[My Name Is Khan]]'' | Mandira Rathod Khan | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- ! scope="row" | ''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]'' | Maya | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=We Are Family (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Toonpur Ka Superrhero|Toonpur Ka Superhero]]'' | Priya Verma Kumar | Scannán beoite | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- |2012 ! scope="row" | ''[[Student of the Year]]'' | í féin | Cameo san amhrán "[[Disco Deewane]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY |website=[[Bollywood Hungama]] |access-date=18 January 2015 |date=1 September 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- || 2015 ! scope="row" |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]'' |{{sort|Malik|Meera Malik}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon |work=Daily News and Analysis |date=14 March 2015 |access-date=15 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |archive-date=15 March 2015 }}</ref><br /><ref>{{cite news |title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards |url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |work=Filmfare |date=11 January 2016 |access-date=11 January 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |archive-date=12 January 2016 }}</ref> |- | 2017 ! scope="row" | ''[[Velaiilla Pattadhari 2]]'' |{{sort| Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}} | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref name=":0">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |title=VIP2's Vasundhara is like me, says Kajol |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=8 July 2017 |work=The Hindu |access-date=28 July 2017 |archive-url=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |archive-date=28 July 2017 |url-status=dead }}</ref> |- | rowspan="2" |2018 ! scope="row" |''[[Helicopter Eela]]'' | Eela Raiturkar | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|access-date=12 October 2018|date=12 October 2018|arachive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Zero (2018 film)|Zero]]'' | í féin | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title='Dwarf' SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|access-date=11 November 2017|archive-date=29 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead}}</ref> |- | rowspan="2" |2020 ! scope="row" | ''[[Tanhaji]]'' |Savitri Bai | | style="text-align:center;" |<ref name="tanhaji" /> |- ! scope="row" |''[[Devi (2020 film)|Devi]]'' |Jyoti |Scannán gearr | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|date=16 January 2020|access-date=16 January 2020|archive-date=17 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117151319/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|url-status=live}}</ref> |- | 2021 ! scope="row" |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]'' | Anuradha Apte | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|title=Kajol's digital debut with Netflix's Tribhanga set for January 2021 premiere : Bollywood News|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|access-date=26 December 2020|website=Bollywood Hungama|date=24 December 2020|archive-date=25 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201225154400/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors|date=10 October 2019|website=Firstpost|language=en|access-date=30 December 2019|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210021236/https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|url-status=live}}</ref> |- | 2022 ! scope="row" align="left" | ''[[Salaam Venky]]'' |Kolavennu Sujata Krishnan | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=11 February 2022|title=Kajol begins shoot for Revathy's directorial Salaam Venky- "A story that needed to be told"|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|work=Bollywood Hungama|access-date=11 February 2022|language=en|archive-date=11 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220211053522/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|url-status=live}}</ref> |- |2023 ! scope="row" | ''[[Lust Stories 2]]'' |Devyani Singh | Segment: "Tilchatta" | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2022-07-12 |title=Kajol Devgn To Star In Lust Stories Season 2 {{!}} IB |url=https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |access-date=2022-12-14 |website=www.instantbollywood.com |language=en-US |archive-date=14 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214002936/https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |url-status=live }}</ref> |- |2024 ! scope="row" | ''[[Do Patti]]'' |Vidya Jyothi Kanwar | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=18 August 2022|title='Do Patti', starring Kajol and Kriti Sanon, goes on floors|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece/|access-date=18 August 2013|work=The Hindu|archive-date=18 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230818130913/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |TBA ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Sarzameen'' | | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2023-03-02 |title=Sarzameen: Kajol, Prithviraj Sukumaran and Ibrahim Ali Khan's Film Gets a Title; Shooting for Kayoze Irani's Upcoming Movie Has Begun (View Pic) {{!}} 🎥 LatestLY |url=https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |access-date=2023-03-12 |website=LatestLY |language=en |archive-date=12 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230312144358/https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''[[Maharagni- Queen of Queens]]'' | Maya |Scannánaíocht |<ref>{{Cite web |date=2024-05-25 |title=Kajol to pull off action in her next film with Prabhu Deva, Naseeruddin |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |access-date=2024-05-25 |website=Hindustantimes |language=en |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526134100/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Maa'' | | |<ref>{{Cite web |date=2024-03-15 |title=Ajay Devgn reunites with Shaitaan writers for another horror film; wife Kajol to play female lead? |url=https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |access-date=2024-03-15 |website=Bollywood Life |language=en |archive-date=15 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240315151705/https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |url-status=live }}</ref> |} ==Teilifís== {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" class="unsortable"| Ról ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 2008 !scope="row"| ''[[Rock-N-Roll Family]]'' | Judge | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Sheikh |first1=Amina |title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay |url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |access-date=21 January 2015 |work=[[Business Standard]] |date=31 August 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |archive-date=16 October 2015 }}</ref> |- |2023-present !scope="row" align="left"| ''[[The Trial (Indian TV series)|The Trial]]'' |Noyonika Sengupta |<ref>{{Cite web |date=2024-10-06 |title=EXCLUSIVE PHOTOS! Kajol Begins Shooting For The Trial Season 2 With Asrani. See BTS Pics |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/web-series/exclusive-photos-kajol-begins-shooting-for-the-trial-season-2-with-asrani-see-bts-pics-article-113984658 |access-date=2024-10-06 |website=Times Now |language=en}}</ref> |} <references group="lower-alpha" /> == Tagairtí == {{Reflist}} eovgeicjc5dpqxx7xepztt0lulsx1pr 1270842 1270839 2025-06-20T19:55:15Z Yefal 61677 /* Tagairtí */ 1270842 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is aisteoir Indiach é '''Kajol Devgan''' (née Mukherjee; rugadh 5 Lúnasa 1974), ar a dtugtar '''Kajol''' gan ainm. Déantar cur síos uirthi sna meáin mar cheann de na haisteoirí is rathúla sa phictiúrlann Hiondúis, agus tá go leor gradaim faighte aici, ar nós sé Ghradam Filmfare, lena n-áirítear cúig cinn de na hAisteoirí is Fearr a bhuaigh an taifead. In 2011, thug Rialtas na hIndia onóir di leis an Padma Shri. Iníon Tanuja agus Shomu Mukherjee, rinne Kajol a céad aisteoireacht le Bekhudi (1992) agus í fós ar scoil. D'éirigh sí as a cuid staidéir ina dhiaidh sin, agus bhí rath tráchtála uirthi in Baazigar (1993), agus Yeh Dillagi (1994). Bhunaigh rólanna sna rómánsacha is fearr Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995) agus Kuch Kuch Hota Hai (1998) í mar phríomhréalta sna 1990idí agus ghnóthaigh sí dhá Ghradam Filmfare don Aisteoir is Fearr. Fuair ​​​​sí léirthuiscint freisin as marú síceapatach a imirt in Gupt: The Hidden Truth (1997) agus avenger in Dushman (1998). Tar éis di a bheith ina réalta sa dráma teaghlaigh Kabhi Khushi Kabhie Gham... (2001), a bhuaigh an tríú Gradam Filmfare di, ghlac Kajol saoire sabóideach as aisteoireacht lánaimseartha agus is annamh a d’oibrigh sí thar na blianta amach romhainn. Bhuaigh sí dhá ghradam eile don Aisteoir is Fearr ag Filmfare as a bheith ina réalta sa scéinséir rómánsúil Fanaa (2006) agus sa dráma My Name Is Khan (2010). Ba iad an greann Dilwale (2015) agus an scannán tréimhse Tanhaji (2020) a tháinig na heisiúintí ba mhó a mhéadaigh sí. Tá sí ina réalta ó shin sna tionscadail sruthú Tribhanga (2021), The Trial (2023) agus Do Patti (2024). ==Scannáin== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" | Ról ! scope="col" class="unsortable" | Nóta ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 1992 ! scope="row" | ''[[Bekhudi]]'' | Radhika | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482</ref> |- | 1993 ! scope="row" | ''[[Baazigar]]'' | {{Sort|Chopra|Priya Chopra}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar</ref> |- | rowspan="2" | 1994 ! scope="row" | ''[[Yeh Dillagi]]'' | Sapna | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514</ref> |- ! scope="row" | ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'' | Sita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi</ref><br/><ref>https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html</ref> |- | rowspan="5" | 1995 ! scope="row" | ''[[Karan Arjun]]'' | {{Sort|Saxena|Sonia Saxena}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun</ref> |- ! scope="row" | ''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]'' | Kavita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' | Sharmili Sinha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gundaraj]]'' | Ritu | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj</ref> |- ! scope="row" | ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'' | {{Sort|Singh|Simran Singh}} | | style="text-align:center;" |<ref name="DDLJ" /> |- | 1996 ! scope="row" | ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'' | Neha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935</ref> |- | rowspan="4" | 1997 ! scope="row" | ''[[Minsara Kanavu]]'' | Priya | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gupt: The Hidden Truth|Gupt]]'' | {{Sort|Diwan|Isha Diwan}} | | style="text-align:center;" |<ref name="Gupt" /> |- ! scope="row" | ''[[Hameshaa]]'' | Rani Sharma/ Reshma{{efn|name=dual|Kajol performed dual roles in the film.<ref>https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.html </ref><ref>https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610</ref> | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha</ref> |- ! scope="row" | ''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]'' | Kajal Jindal | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320</ref> |- | rowspan="5" | 1998 ! scope="row" | ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'' | {{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246</ref> |- ! scope="row" | ''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]'' | Simran Singh | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20191121150347/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cm </ref> |- ! scope="row" | ''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]'' |Naina/Sonia Sehgal {{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' | Sanjana Patel | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004655/http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]'' | Anjali Sharma | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | rowspan="3" | 1999 ! scope="row" | ''[[Dil Kya Kare]]'' | {{Sort|Rai|Nandita Rai}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]'' | Megha Verma | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]'' | Pinky | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2000 ! scope="row" | ''[[Raju Chacha]]'' | Sanjana Bakshi/ Anna | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Raju Chacha (2000) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2001 ! scope="row" | ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' | Sweety/Tina Khanna{{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]'' | Anjali Sharma Raichand | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | 2003 ! scope="row" | ''[[Kal Ho Naa Ho]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Maahi Ve" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2006 ! scope="row" | ''[[Fanaa (2006 film)|Fanaa]]'' | {{Sort|Beg|Zooni Ali Beg}} | Chomh maith leis sin athsheinm amhránaí don amhrán "Mere Haath Mein" | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /><br /><ref>{{cite book|last1=Shahab |first1=S.K. |title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6 |date=25 October 2010 |publisher=[[University of Michigan]] |pages=50 |url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |archive-date= 8 June 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]'' | í féin | Cameo in song "Rock N Roll Soniye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2007 ! scope="row" | ''[[Om Shanti Om]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Deewangi Deewangi" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Om Shanti Om (2007) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om |archive-date=14 July 2014 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2008 ! scope="row" | ''[[U Me Aur Hum]]'' | Piya Mehra | | style="text-align:center;" |<ref name="awards" /><br /><ref>{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Haal-e-Dil|Haal-e-dil]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Oye Hoye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'' | [[Nargis]] | Cameo san amhrán "[[Phir Milenge Chalte Chalte]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2010 ! scope="row" | ''[[My Name Is Khan]]'' | Mandira Rathod Khan | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- ! scope="row" | ''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]'' | Maya | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=We Are Family (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Toonpur Ka Superrhero|Toonpur Ka Superhero]]'' | Priya Verma Kumar | Scannán beoite | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- |2012 ! scope="row" | ''[[Student of the Year]]'' | í féin | Cameo san amhrán "[[Disco Deewane]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY |website=[[Bollywood Hungama]] |access-date=18 January 2015 |date=1 September 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- || 2015 ! scope="row" |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]'' |{{sort|Malik|Meera Malik}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon |work=Daily News and Analysis |date=14 March 2015 |access-date=15 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |archive-date=15 March 2015 }}</ref><br /><ref>{{cite news |title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards |url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |work=Filmfare |date=11 January 2016 |access-date=11 January 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |archive-date=12 January 2016 }}</ref> |- | 2017 ! scope="row" | ''[[Velaiilla Pattadhari 2]]'' |{{sort| Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}} | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref name=":0">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |title=VIP2's Vasundhara is like me, says Kajol |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=8 July 2017 |work=The Hindu |access-date=28 July 2017 |archive-url=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |archive-date=28 July 2017 |url-status=dead }}</ref> |- | rowspan="2" |2018 ! scope="row" |''[[Helicopter Eela]]'' | Eela Raiturkar | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|access-date=12 October 2018|date=12 October 2018|arachive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Zero (2018 film)|Zero]]'' | í féin | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title='Dwarf' SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|access-date=11 November 2017|archive-date=29 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead}}</ref> |- | rowspan="2" |2020 ! scope="row" | ''[[Tanhaji]]'' |Savitri Bai | | style="text-align:center;" |<ref name="tanhaji" /> |- ! scope="row" |''[[Devi (2020 film)|Devi]]'' |Jyoti |Scannán gearr | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|date=16 January 2020|access-date=16 January 2020|archive-date=17 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117151319/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|url-status=live}}</ref> |- | 2021 ! scope="row" |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]'' | Anuradha Apte | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|title=Kajol's digital debut with Netflix's Tribhanga set for January 2021 premiere : Bollywood News|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|access-date=26 December 2020|website=Bollywood Hungama|date=24 December 2020|archive-date=25 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201225154400/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors|date=10 October 2019|website=Firstpost|language=en|access-date=30 December 2019|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210021236/https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|url-status=live}}</ref> |- | 2022 ! scope="row" align="left" | ''[[Salaam Venky]]'' |Kolavennu Sujata Krishnan | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=11 February 2022|title=Kajol begins shoot for Revathy's directorial Salaam Venky- "A story that needed to be told"|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|work=Bollywood Hungama|access-date=11 February 2022|language=en|archive-date=11 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220211053522/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|url-status=live}}</ref> |- |2023 ! scope="row" | ''[[Lust Stories 2]]'' |Devyani Singh | Segment: "Tilchatta" | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2022-07-12 |title=Kajol Devgn To Star In Lust Stories Season 2 {{!}} IB |url=https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |access-date=2022-12-14 |website=www.instantbollywood.com |language=en-US |archive-date=14 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214002936/https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |url-status=live }}</ref> |- |2024 ! scope="row" | ''[[Do Patti]]'' |Vidya Jyothi Kanwar | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=18 August 2022|title='Do Patti', starring Kajol and Kriti Sanon, goes on floors|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece/|access-date=18 August 2013|work=The Hindu|archive-date=18 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230818130913/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |TBA ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Sarzameen'' | | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2023-03-02 |title=Sarzameen: Kajol, Prithviraj Sukumaran and Ibrahim Ali Khan's Film Gets a Title; Shooting for Kayoze Irani's Upcoming Movie Has Begun (View Pic) {{!}} 🎥 LatestLY |url=https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |access-date=2023-03-12 |website=LatestLY |language=en |archive-date=12 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230312144358/https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''[[Maharagni- Queen of Queens]]'' | Maya |Scannánaíocht |<ref>{{Cite web |date=2024-05-25 |title=Kajol to pull off action in her next film with Prabhu Deva, Naseeruddin |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |access-date=2024-05-25 |website=Hindustantimes |language=en |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526134100/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Maa'' | | |<ref>{{Cite web |date=2024-03-15 |title=Ajay Devgn reunites with Shaitaan writers for another horror film; wife Kajol to play female lead? |url=https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |access-date=2024-03-15 |website=Bollywood Life |language=en |archive-date=15 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240315151705/https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |url-status=live }}</ref> |} ==Teilifís== {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" class="unsortable"| Ról ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 2008 !scope="row"| ''[[Rock-N-Roll Family]]'' | Judge | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Sheikh |first1=Amina |title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay |url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |access-date=21 January 2015 |work=[[Business Standard]] |date=31 August 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |archive-date=16 October 2015 }}</ref> |- |2023-present !scope="row" align="left"| ''[[The Trial (Indian TV series)|The Trial]]'' |Noyonika Sengupta |<ref>{{Cite web |date=2024-10-06 |title=EXCLUSIVE PHOTOS! Kajol Begins Shooting For The Trial Season 2 With Asrani. See BTS Pics |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/web-series/exclusive-photos-kajol-begins-shooting-for-the-trial-season-2-with-asrani-see-bts-pics-article-113984658 |access-date=2024-10-06 |website=Times Now |language=en}}</ref> |} <references group="lower-alpha" /> == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1974]] na0c0u5nl5aa5tjt4c3p0shvivrvpvb 1270843 1270842 2025-06-20T19:57:11Z Yefal 61677 /* Tagairtí */ 1270843 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is aisteoir Indiach é '''Kajol Devgan''' (née Mukherjee; rugadh 5 Lúnasa 1974), ar a dtugtar '''Kajol''' gan ainm. Déantar cur síos uirthi sna meáin mar cheann de na haisteoirí is rathúla sa phictiúrlann Hiondúis, agus tá go leor gradaim faighte aici, ar nós sé Ghradam Filmfare, lena n-áirítear cúig cinn de na hAisteoirí is Fearr a bhuaigh an taifead. In 2011, thug Rialtas na hIndia onóir di leis an Padma Shri. Iníon Tanuja agus Shomu Mukherjee, rinne Kajol a céad aisteoireacht le Bekhudi (1992) agus í fós ar scoil. D'éirigh sí as a cuid staidéir ina dhiaidh sin, agus bhí rath tráchtála uirthi in Baazigar (1993), agus Yeh Dillagi (1994). Bhunaigh rólanna sna rómánsacha is fearr Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995) agus Kuch Kuch Hota Hai (1998) í mar phríomhréalta sna 1990idí agus ghnóthaigh sí dhá Ghradam Filmfare don Aisteoir is Fearr. Fuair ​​​​sí léirthuiscint freisin as marú síceapatach a imirt in Gupt: The Hidden Truth (1997) agus avenger in Dushman (1998). Tar éis di a bheith ina réalta sa dráma teaghlaigh Kabhi Khushi Kabhie Gham... (2001), a bhuaigh an tríú Gradam Filmfare di, ghlac Kajol saoire sabóideach as aisteoireacht lánaimseartha agus is annamh a d’oibrigh sí thar na blianta amach romhainn. Bhuaigh sí dhá ghradam eile don Aisteoir is Fearr ag Filmfare as a bheith ina réalta sa scéinséir rómánsúil Fanaa (2006) agus sa dráma My Name Is Khan (2010). Ba iad an greann Dilwale (2015) agus an scannán tréimhse Tanhaji (2020) a tháinig na heisiúintí ba mhó a mhéadaigh sí. Tá sí ina réalta ó shin sna tionscadail sruthú Tribhanga (2021), The Trial (2023) agus Do Patti (2024). ==Scannáin== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" | Ról ! scope="col" class="unsortable" | Nóta ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 1992 ! scope="row" | ''[[Bekhudi]]'' | Radhika | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482</ref> |- | 1993 ! scope="row" | ''[[Baazigar]]'' | {{Sort|Chopra|Priya Chopra}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar</ref> |- | rowspan="2" | 1994 ! scope="row" | ''[[Yeh Dillagi]]'' | Sapna | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514</ref> |- ! scope="row" | ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'' | Sita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi</ref><br/><ref>https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html</ref> |- | rowspan="5" | 1995 ! scope="row" | ''[[Karan Arjun]]'' | {{Sort|Saxena|Sonia Saxena}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun</ref> |- ! scope="row" | ''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]'' | Kavita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' | Sharmili Sinha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gundaraj]]'' | Ritu | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj</ref> |- ! scope="row" | ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'' | {{Sort|Singh|Simran Singh}} | | style="text-align:center;" |<ref name="DDLJ" /> |- | 1996 ! scope="row" | ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'' | Neha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935</ref> |- | rowspan="4" | 1997 ! scope="row" | ''[[Minsara Kanavu]]'' | Priya | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gupt: The Hidden Truth|Gupt]]'' | {{Sort|Diwan|Isha Diwan}} | | style="text-align:center;" |<ref name="Gupt" /> |- ! scope="row" | ''[[Hameshaa]]'' | Rani Sharma/ Reshma{{efn|name=dual|Kajol performed dual roles in the film.<ref>https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.html </ref><ref>https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610</ref> | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha</ref> |- ! scope="row" | ''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]'' | Kajal Jindal | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320</ref> |- | rowspan="5" | 1998 ! scope="row" | ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'' | {{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246</ref> |- ! scope="row" | ''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]'' | Simran Singh | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20191121150347/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cm </ref> |- ! scope="row" | ''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]'' |Naina/Sonia Sehgal {{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' | Sanjana Patel | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004655/http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]'' | Anjali Sharma | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | rowspan="3" | 1999 ! scope="row" | ''[[Dil Kya Kare]]'' | {{Sort|Rai|Nandita Rai}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]'' | Megha Verma | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]'' | Pinky | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2000 ! scope="row" | ''[[Raju Chacha]]'' | Sanjana Bakshi/ Anna | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Raju Chacha (2000) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2001 ! scope="row" | ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' | Sweety/Tina Khanna{{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]'' | Anjali Sharma Raichand | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | 2003 ! scope="row" | ''[[Kal Ho Naa Ho]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Maahi Ve" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2006 ! scope="row" | ''[[Fanaa (2006 film)|Fanaa]]'' | {{Sort|Beg|Zooni Ali Beg}} | Chomh maith leis sin athsheinm amhránaí don amhrán "Mere Haath Mein" | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /><br /><ref>{{cite book|last1=Shahab |first1=S.K. |title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6 |date=25 October 2010 |publisher=[[University of Michigan]] |pages=50 |url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |archive-date= 8 June 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]'' | í féin | Cameo in song "Rock N Roll Soniye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2007 ! scope="row" | ''[[Om Shanti Om]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Deewangi Deewangi" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Om Shanti Om (2007) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om |archive-date=14 July 2014 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2008 ! scope="row" | ''[[U Me Aur Hum]]'' | Piya Mehra | | style="text-align:center;" |<ref name="awards" /><br /><ref>{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Haal-e-Dil|Haal-e-dil]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Oye Hoye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'' | [[Nargis]] | Cameo san amhrán "[[Phir Milenge Chalte Chalte]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2010 ! scope="row" | ''[[My Name Is Khan]]'' | Mandira Rathod Khan | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- ! scope="row" | ''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]'' | Maya | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=We Are Family (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Toonpur Ka Superrhero|Toonpur Ka Superhero]]'' | Priya Verma Kumar | Scannán beoite | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- |2012 ! scope="row" | ''[[Student of the Year]]'' | í féin | Cameo san amhrán "[[Disco Deewane]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY |website=[[Bollywood Hungama]] |access-date=18 January 2015 |date=1 September 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- || 2015 ! scope="row" |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]'' |{{sort|Malik|Meera Malik}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon |work=Daily News and Analysis |date=14 March 2015 |access-date=15 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |archive-date=15 March 2015 }}</ref><br /><ref>{{cite news |title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards |url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |work=Filmfare |date=11 January 2016 |access-date=11 January 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |archive-date=12 January 2016 }}</ref> |- | 2017 ! scope="row" | ''[[Velaiilla Pattadhari 2]]'' |{{sort| Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}} | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref name=":0">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |title=VIP2's Vasundhara is like me, says Kajol |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=8 July 2017 |work=The Hindu |access-date=28 July 2017 |archive-url=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |archive-date=28 July 2017 |url-status=dead }}</ref> |- | rowspan="2" |2018 ! scope="row" |''[[Helicopter Eela]]'' | Eela Raiturkar | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|access-date=12 October 2018|date=12 October 2018|arachive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Zero (2018 film)|Zero]]'' | í féin | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title='Dwarf' SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|access-date=11 November 2017|archive-date=29 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead}}</ref> |- | rowspan="2" |2020 ! scope="row" | ''[[Tanhaji]]'' |Savitri Bai | | style="text-align:center;" |<ref name="tanhaji" /> |- ! scope="row" |''[[Devi (2020 film)|Devi]]'' |Jyoti |Scannán gearr | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|date=16 January 2020|access-date=16 January 2020|archive-date=17 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117151319/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|url-status=live}}</ref> |- | 2021 ! scope="row" |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]'' | Anuradha Apte | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|title=Kajol's digital debut with Netflix's Tribhanga set for January 2021 premiere : Bollywood News|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|access-date=26 December 2020|website=Bollywood Hungama|date=24 December 2020|archive-date=25 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201225154400/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors|date=10 October 2019|website=Firstpost|language=en|access-date=30 December 2019|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210021236/https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|url-status=live}}</ref> |- | 2022 ! scope="row" align="left" | ''[[Salaam Venky]]'' |Kolavennu Sujata Krishnan | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=11 February 2022|title=Kajol begins shoot for Revathy's directorial Salaam Venky- "A story that needed to be told"|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|work=Bollywood Hungama|access-date=11 February 2022|language=en|archive-date=11 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220211053522/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|url-status=live}}</ref> |- |2023 ! scope="row" | ''[[Lust Stories 2]]'' |Devyani Singh | Segment: "Tilchatta" | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2022-07-12 |title=Kajol Devgn To Star In Lust Stories Season 2 {{!}} IB |url=https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |access-date=2022-12-14 |website=www.instantbollywood.com |language=en-US |archive-date=14 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214002936/https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |url-status=live }}</ref> |- |2024 ! scope="row" | ''[[Do Patti]]'' |Vidya Jyothi Kanwar | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=18 August 2022|title='Do Patti', starring Kajol and Kriti Sanon, goes on floors|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece/|access-date=18 August 2013|work=The Hindu|archive-date=18 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230818130913/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |TBA ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Sarzameen'' | | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2023-03-02 |title=Sarzameen: Kajol, Prithviraj Sukumaran and Ibrahim Ali Khan's Film Gets a Title; Shooting for Kayoze Irani's Upcoming Movie Has Begun (View Pic) {{!}} 🎥 LatestLY |url=https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |access-date=2023-03-12 |website=LatestLY |language=en |archive-date=12 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230312144358/https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''[[Maharagni- Queen of Queens]]'' | Maya |Scannánaíocht |<ref>{{Cite web |date=2024-05-25 |title=Kajol to pull off action in her next film with Prabhu Deva, Naseeruddin |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |access-date=2024-05-25 |website=Hindustantimes |language=en |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526134100/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Maa'' | | |<ref>{{Cite web |date=2024-03-15 |title=Ajay Devgn reunites with Shaitaan writers for another horror film; wife Kajol to play female lead? |url=https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |access-date=2024-03-15 |website=Bollywood Life |language=en |archive-date=15 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240315151705/https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |url-status=live }}</ref> |} ==Teilifís== {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" class="unsortable"| Ról ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 2008 !scope="row"| ''[[Rock-N-Roll Family]]'' | Judge | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Sheikh |first1=Amina |title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay |url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |access-date=21 January 2015 |work=[[Business Standard]] |date=31 August 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |archive-date=16 October 2015 }}</ref> |- |2023-present !scope="row" align="left"| ''[[The Trial (Indian TV series)|The Trial]]'' |Noyonika Sengupta |<ref>{{Cite web |date=2024-10-06 |title=EXCLUSIVE PHOTOS! Kajol Begins Shooting For The Trial Season 2 With Asrani. See BTS Pics |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/web-series/exclusive-photos-kajol-begins-shooting-for-the-trial-season-2-with-asrani-see-bts-pics-article-113984658 |access-date=2024-10-06 |website=Times Now |language=en}}</ref> |} <references group="lower-alpha" /> == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1974]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Aisteoirí]] lcn6d1nnktgwa7x87k1inu1oy9i4nd2 1270903 1270843 2025-06-21T00:25:40Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270903 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is aisteoir Indiach é '''Kajol Devgan''' (née Mukherjee; rugadh 5 Lúnasa 1974), ar a dtugtar '''Kajol''' gan ainm. Déantar cur síos uirthi sna meáin mar cheann de na haisteoirí is rathúla sa phictiúrlann Hiondúis, agus tá go leor gradaim faighte aici, ar nós sé Ghradam Filmfare, lena n-áirítear cúig cinn de na hAisteoirí is Fearr a bhuaigh an taifead. In 2011, thug Rialtas na hIndia onóir di leis an Padma Shri. Iníon Tanuja agus Shomu Mukherjee, rinne Kajol a céad aisteoireacht le Bekhudi (1992) agus í fós ar scoil. D'éirigh sí as a cuid staidéir ina dhiaidh sin, agus bhí rath tráchtála uirthi in Baazigar (1993), agus Yeh Dillagi (1994). Bhunaigh rólanna sna rómánsacha is fearr Dilwale Dulhania Le Jayenge (1995) agus Kuch Kuch Hota Hai (1998) í mar phríomhréalta sna 1990idí agus ghnóthaigh sí dhá Ghradam Filmfare don Aisteoir is Fearr. Fuair ​​​​sí léirthuiscint freisin as marú síceapatach a imirt in Gupt: The Hidden Truth (1997) agus avenger in Dushman (1998). Tar éis di a bheith ina réalta sa dráma teaghlaigh Kabhi Khushi Kabhie Gham... (2001), a bhuaigh an tríú Gradam Filmfare di, ghlac Kajol saoire sabóideach as aisteoireacht lánaimseartha agus is annamh a d’oibrigh sí thar na blianta amach romhainn. Bhuaigh sí dhá ghradam eile don Aisteoir is Fearr ag Filmfare as a bheith ina réalta sa scéinséir rómánsúil Fanaa (2006) agus sa dráma My Name Is Khan (2010). Ba iad an greann Dilwale (2015) agus an scannán tréimhse Tanhaji (2020) a tháinig na heisiúintí ba mhó a mhéadaigh sí. Tá sí ina réalta ó shin sna tionscadail sruthú Tribhanga (2021), The Trial (2023) agus Do Patti (2024). ==Scannáin== {| class="wikitable plainrowheaders sortable" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" | Ról ! scope="col" class="unsortable" | Nóta ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 1992 ! scope="row" | ''[[Bekhudi]]'' | Radhika | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003101/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534482</ref> |- | 1993 ! scope="row" | ''[[Baazigar]]'' | {{Sort|Chopra|Priya Chopra}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003106/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538506/Baazigar</ref> |- | rowspan="2" | 1994 ! scope="row" | ''[[Yeh Dillagi]]'' | Sapna | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012715/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/503514</ref> |- ! scope="row" | ''[[Udhaar Ki Zindagi]]'' | Sita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140714223231/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201816/Yeh%20Dillagi</ref><br/><ref>https://web.archive.org/web/20110918200232/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/awards/8615/index.html</ref> |- | rowspan="5" | 1995 ! scope="row" | ''[[Karan Arjun]]'' | {{Sort|Saxena|Sonia Saxena}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012721/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201865/Karan%20Arjun</ref> |- ! scope="row" | ''[[Taaqat (1995 film)|Taaqat]]'' | Kavita | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150108185118/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540446</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hulchul (1995 film)|Hulchul]]'' | Sharmili Sinha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003711/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538501/Hulchul</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gundaraj]]'' | Ritu | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012718/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534748/Gundaraj</ref> |- ! scope="row" | ''[[Dilwale Dulhania Le Jayenge]]'' | {{Sort|Singh|Simran Singh}} | | style="text-align:center;" |<ref name="DDLJ" /> |- | 1996 ! scope="row" | ''[[Bambai Ka Babu (1996 film)|Bambai Ka Babu]]'' | Neha | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003242/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/538935</ref> |- | rowspan="4" | 1997 ! scope="row" | ''[[Minsara Kanavu]]'' | Priya | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150204010435/http://indiatoday.intoday.in/story/google-doodle-celebrates-ms-subbulakshmi-97th-birthday/1/310023.html</ref> |- ! scope="row" | ''[[Gupt: The Hidden Truth|Gupt]]'' | {{Sort|Diwan|Isha Diwan}} | | style="text-align:center;" |<ref name="Gupt" /> |- ! scope="row" | ''[[Hameshaa]]'' | Rani Sharma/ Reshma{{efn|name=dual|Kajol performed dual roles in the film.<ref>https://web.archive.org/web/20150207122549/http://indiatoday.intoday.in/story/film-review-hameshaa-starring-saif-ali-khan-kajol-aditya-pancholi/1/276939.html</ref><ref>https://web.archive.org/web/20151219061418/http://www.rediff.com/entertai/1998/jun/04dush.html </ref><ref>https://web.archive.org/web/20150207120107/http://www.bollywoodhungama.com/movies/reviews/type/view/id/610</ref> | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119003239/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534764/Hamesha</ref> |- ! scope="row" | ''[[Ishq (1997 film)|Ishq]]'' | Kajal Jindal | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119012859/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/61320</ref> |- | rowspan="5" | 1998 ! scope="row" | ''[[Pyaar Kiya To Darna Kya (1998 film)|Pyaar Kiya To Darna Kya]]'' | {{Sort|Thakur|Muskaan Thakur}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20140831110700/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/540246</ref> |- ! scope="row" | ''[[Duplicate (1998 film)|Duplicate]]'' | Simran Singh | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20191121150347/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/did-you-know/did-you-know-that-kajol-played-a-cameo-in-shah-rukh-khan-starrer-duplicate/articleshow/72156873.cm </ref> |- ! scope="row" | ''[[Dushman (1998 film)|Dushman]]'' |Naina/Sonia Sehgal {{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004138/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/539225/Dushman |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' | Sanjana Patel | | style="text-align:center;" |<ref>https://web.archive.org/web/20150119004655/http://www.bollywoodhungama.com/index/search/q/Pyar%20to%20hona%20hi%20tha?q=Pyar+to+hona+hi+tha</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Kuch Kuch Hota Hai]]'' | Anjali Sharma | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | rowspan="3" | 1999 ! scope="row" | ''[[Dil Kya Kare]]'' | {{Sort|Rai|Nandita Rai}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Dil Kya Kare (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003908/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201713/Dil%20Kya%20Kare |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain]]'' | Megha Verma | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hum Aapke Dil Mein Rehte Hain (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004658/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201837/Hum%20Aapke%20Dil%20Mein%20Rehte%20Hain |archive-date=19 January 2015 }}</ref><br /><ref name="awards" /> |- ! scope="row" | ''[[Hote Hote Pyar Ho Gaya]]'' | Pinky | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Hote Hote Pyaar Ho Gaya (1999) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119002938/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/534884/Hote%20Hote%20Pyaar%20Ho%20Gaya |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2000 ! scope="row" | ''[[Raju Chacha]]'' | Sanjana Bakshi/ Anna | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Raju Chacha (2000) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003947/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201624/Raju%20Chacha |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2001 ! scope="row" | ''[[Kuch Khatti Kuch Meethi]]'' | Sweety/Tina Khanna{{efn|name=dual}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kuch Khatti Kuch Meethi (2001) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119012806/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201871/Kuch%20Khatti%20Kuch%20Meethi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Khushi Kabhie Gham...]]'' | Anjali Sharma Raichand | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- | 2003 ! scope="row" | ''[[Kal Ho Naa Ho]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Maahi Ve" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kal Ho Naa Ho (2003) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004507/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201866/Kal%20Ho%20Naa%20Ho |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="2" | 2006 ! scope="row" | ''[[Fanaa (2006 film)|Fanaa]]'' | {{Sort|Beg|Zooni Ali Beg}} | Chomh maith leis sin athsheinm amhránaí don amhrán "Mere Haath Mein" | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /><br /><ref>{{cite book|last1=Shahab |first1=S.K. |title=Pakistan Illustrated, Volume 16, Issues 4–6 |date=25 October 2010 |publisher=[[University of Michigan]] |pages=50 |url=https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150608094212/https://books.google.com/books?id=CDkTAQAAMAAJ |archive-date= 8 June 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Kabhi Alvida Naa Kehna]]'' | í féin | Cameo in song "Rock N Roll Soniye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kabhi Alvida Naa Kehna (2006) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004602/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/509037/Kabhi%20Alvida%20Naa%20Kehna |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | 2007 ! scope="row" | ''[[Om Shanti Om]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Deewangi Deewangi" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Om Shanti Om (2007) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714234032/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54373/Om%20Shanti%20Om |archive-date=14 July 2014 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2008 ! scope="row" | ''[[U Me Aur Hum]]'' | Piya Mehra | | style="text-align:center;" |<ref name="awards" /><br /><ref>{{cite web|title=U Me Aur Hum (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004035/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/201801/U%20Me%20Aur%20Hum |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Haal-e-Dil|Haal-e-dil]]'' | í féin | Cameo san amhrán "Oye Hoye" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Haal-e-Dil (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003428/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/54394/Haal-e-dil |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Rab Ne Bana Di Jodi]]'' | [[Nargis]] | Cameo san amhrán "[[Phir Milenge Chalte Chalte]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Rab Ne Bana Di Jodi (2008) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004823/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/56215/Rab%20Ne%20Bana%20Di%20Jodi |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- | rowspan="3" | 2010 ! scope="row" | ''[[My Name Is Khan]]'' | Mandira Rathod Khan | | style="text-align:center;" |<ref name="Koimoi" /> |- ! scope="row" | ''[[We Are Family (2010 film)|We Are Family]]'' | Maya | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=We Are Family (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119004131/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/536232/We%20Are%20Family |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Toonpur Ka Superrhero|Toonpur Ka Superhero]]'' | Priya Verma Kumar | Scannán beoite | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Toonpur Ka Superrhero (2010) |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/parties-and-events/cast-and-crew-at-dvd-launch-of-tamas/ |website=[[Bollywood Hungama]] |date=13 August 2011 |access-date=18 January 2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119005034/http://www.bollywoodhungama.com/moviemicro/cast/id/541133/Toonpur%20Ka%20Superrhero |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- |2012 ! scope="row" | ''[[Student of the Year]]'' | í féin | Cameo san amhrán "[[Disco Deewane]]" | style="text-align:center;" |<ref>{{cite web|title=Kajol's cameo in 'The Disco Song' in SOTY |url=http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol's%20cameo%20in%20'The%20Disco%20Song'%20in%20SOTY |website=[[Bollywood Hungama]] |access-date=18 January 2015 |date=1 September 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150119003903/http://www.bollywoodhungama.com/movies/news/type/view/id/1557411/Kajol%27s%20cameo%20in%20%27The%20Disco%20Song%27%20in%20SOTY |archive-date=19 January 2015 }}</ref> |- || 2015 ! scope="row" |''[[Dilwale (2015 film)|Dilwale]]'' |{{sort|Malik|Meera Malik}} | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |title=Rohit Shetty's Dilwale to star Shah Rukh Khan, Kajol, Varun Dhawan and Kriti Sanon |work=Daily News and Analysis |date=14 March 2015 |access-date=15 March 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315221656/http://www.bollywoodhungama.com/news/5172936/Rohit-Shettys-Dilwale-to-star-Shah-Rukh-Khan-Kajol-Varun-Dhawan-and-Kriti-Sanon |archive-date=15 March 2015 }}</ref><br /><ref>{{cite news |title=Nominations for the 61st Britannia Filmfare Awards |url=http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |work=Filmfare |date=11 January 2016 |access-date=11 January 2016 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160112103208/http://www.filmfare.com/news/nominations-for-the-61st-britannia-filmfare-awards-11809.html |archive-date=12 January 2016 }}</ref> |- | 2017 ! scope="row" | ''[[Velaiilla Pattadhari 2]]'' |{{sort| Parameshwar|Vasundhara Parameshwar}} | Scannán Tamil | style="text-align:center;" |<ref name=":0">{{Cite news |url=http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |title=VIP2's Vasundhara is like me, says Kajol |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=8 July 2017 |work=The Hindu |access-date=28 July 2017 |archive-url=https://archive.today/20170728051651/http://www.thehindu.com/entertainment/movies/vip2s-vasundhara-is-like-me-says-kajol/article19240666.ece |archive-date=28 July 2017 |url-status=dead }}</ref> |- | rowspan="2" |2018 ! scope="row" |''[[Helicopter Eela]]'' | Eela Raiturkar | | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|title=Helicopter Eela movie review: Kajol's film barely skims the surface of issues between mothers and sons|last=Guha|first=Kunal|work=Mumbai Mirror|access-date=12 October 2018|date=12 October 2018|arachive-date=12 October 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181012033925/https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/movie-review/helicopter-eela-movie-review-kajols-film-barely-skims-the-surface-of-issues-between-mothers-and-sons/articleshow/66171933.cms|url-status=live}}</ref> |- ! scope="row" | ''[[Zero (2018 film)|Zero]]'' | í féin | Cameo | style="text-align:center;" |<ref>{{cite news|last=Lohana|first=Avinash|url=http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|title='Dwarf' SRK serenades his lovely ladies again|work=Pune Mirror|date=3 October 2017|access-date=11 November 2017|archive-date=29 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms|url-status=dead|teideal=Cóip cartlainne|dátarochtana=6 Nollaig 2024|archivedate=29 Deireadh Fómhair 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171029175920/http://punemirror.indiatimes.com/entertainment/bollywood/dwarf-srk-serenades-his-lovely-ladies-again/articleshow/60916407.cms}}</ref> |- | rowspan="2" |2020 ! scope="row" | ''[[Tanhaji]]'' |Savitri Bai | | style="text-align:center;" |<ref name="tanhaji" /> |- ! scope="row" |''[[Devi (2020 film)|Devi]]'' |Jyoti |Scannán gearr | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|title=Kajol, Shruti Haasan, Neha Dhupia, Neena Kulkarni among others star in short film titled Devi|website=Bollywood Hungama|date=16 January 2020|access-date=16 January 2020|archive-date=17 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117151319/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-shruti-haasan-neha-dhupia-neena-kulkarni-among-others-star-short-film-titled-devi/|url-status=live}}</ref> |- | 2021 ! scope="row" |''[[Tribhanga (film)|Tribhanga]]'' | Anuradha Apte | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|title=Kajol's digital debut with Netflix's Tribhanga set for January 2021 premiere : Bollywood News|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|access-date=26 December 2020|website=Bollywood Hungama|date=24 December 2020|archive-date=25 December 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201225154400/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajols-digital-debut-with-netflixs-tribhanga-set-for-january-2021-premiere/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|title=Ajay Devgn's first Netflix production Tribhanga, directed by Renuka Shahane, goes on floors|date=10 October 2019|website=Firstpost|language=en|access-date=30 December 2019|archive-date=10 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191210021236/https://www.firstpost.com/entertainment/ajay-devgns-first-netflix-production-tribhanga-directed-by-renuka-shahane-goes-on-floors-7476131.html|url-status=live}}</ref> |- | 2022 ! scope="row" align="left" | ''[[Salaam Venky]]'' |Kolavennu Sujata Krishnan | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=11 February 2022|title=Kajol begins shoot for Revathy's directorial Salaam Venky- "A story that needed to be told"|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|work=Bollywood Hungama|access-date=11 February 2022|language=en|archive-date=11 February 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220211053522/https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/kajol-begins-shoot-revathys-directorial-salaam-venky-story-needed-told/|url-status=live}}</ref> |- |2023 ! scope="row" | ''[[Lust Stories 2]]'' |Devyani Singh | Segment: "Tilchatta" | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2022-07-12 |title=Kajol Devgn To Star In Lust Stories Season 2 {{!}} IB |url=https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |access-date=2022-12-14 |website=www.instantbollywood.com |language=en-US |archive-date=14 December 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221214002936/https://www.instantbollywood.com/2022/07/12/lust-stories-season-2-cast-update/ |url-status=live }}</ref> |- |2024 ! scope="row" | ''[[Do Patti]]'' |Vidya Jyothi Kanwar | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web|date=18 August 2022|title='Do Patti', starring Kajol and Kriti Sanon, goes on floors|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece/|access-date=18 August 2013|work=The Hindu|archive-date=18 August 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230818130913/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/do-patti-starring-kajol-and-kriti-sanon-goes-on-floors/article67209447.ece|url-status=live}}</ref> |- | rowspan="3" |TBA ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Sarzameen'' | | | style="text-align:center;" |<ref>{{Cite web |date=2023-03-02 |title=Sarzameen: Kajol, Prithviraj Sukumaran and Ibrahim Ali Khan's Film Gets a Title; Shooting for Kayoze Irani's Upcoming Movie Has Begun (View Pic) {{!}} 🎥 LatestLY |url=https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |access-date=2023-03-12 |website=LatestLY |language=en |archive-date=12 March 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230312144358/https://www.latestly.com/socially/entertainment/bollywood/sarzameen-kajol-prithviraj-sukumaran-and-ibrahim-ali-khan-join-kayoze-iranis-upcoming-action-thriller-view-pic-4902529.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''[[Maharagni- Queen of Queens]]'' | Maya |Scannánaíocht |<ref>{{Cite web |date=2024-05-25 |title=Kajol to pull off action in her next film with Prabhu Deva, Naseeruddin |url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |access-date=2024-05-25 |website=Hindustantimes |language=en |archive-date=26 May 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240526134100/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/ht-exclusive-kajol-to-pull-off-action-in-her-next-film-with-prabhu-deva-naseeruddin-shah-101716547458765-amp.html |url-status=live }}</ref> |- ! scope="row" align="left" style="background:#ffc;" | ''Maa'' | | |<ref>{{Cite web |date=2024-03-15 |title=Ajay Devgn reunites with Shaitaan writers for another horror film; wife Kajol to play female lead? |url=https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |access-date=2024-03-15 |website=Bollywood Life |language=en |archive-date=15 March 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240315151705/https://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ajay-devgn-reunites-with-shaitaan-writers-for-another-horror-film-wife-kajol-to-play-female-lead-entertainment-news-2839827/ |url-status=live }}</ref> |} ==Teilifís== {| class="wikitable plainrowheaders" |- ! scope="col" | Bliain ! scope="col" | Teideal ! scope="col" class="unsortable"| Ról ! scope="col" class="unsortable" | {{Tooltip|Tagairtí|Tagairt}} |- | 2008 !scope="row"| ''[[Rock-N-Roll Family]]'' | Judge | style="text-align:center;"|<ref>{{cite news|last1=Sheikh |first1=Amina |title=Reality show budgets soar with celebrity anchors' pay |url=http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |access-date=21 January 2015 |work=[[Business Standard]] |date=31 August 2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151016003158/http://www.business-standard.com/article/companies/reality-show-budgets-soar-with-celebrity-anchors-39-pay-108083101040_1.html |archive-date=16 October 2015 }}</ref> |- |2023-present !scope="row" align="left"| ''[[The Trial (Indian TV series)|The Trial]]'' |Noyonika Sengupta |<ref>{{Cite web |date=2024-10-06 |title=EXCLUSIVE PHOTOS! Kajol Begins Shooting For The Trial Season 2 With Asrani. See BTS Pics |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/web-series/exclusive-photos-kajol-begins-shooting-for-the-trial-season-2-with-asrani-see-bts-pics-article-113984658 |access-date=2024-10-06 |website=Times Now |language=en}}</ref> |} <references group="lower-alpha" /> == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1974]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Aisteoirí]] euahwr4juo362bjq30707jkqpr4jedh John Wycliffe 0 118057 1270890 1259438 2025-06-20T21:52:23Z TGcoa 21229 1270890 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Sasanach, leasaitheoir [[An Chríostaíocht|Críostaí]], sagart Caitliceach, agus ollamh diagachta in [[Ollscoil Oxford]] ab ea '''John Wycliffe''' (litrithe freisin mar Wyclif, Wickliffe, srl; 1328 – 31 Nollaig 1384) Creidtear go traidisiúnta gur mhol Wycliffe nó go ndearna sé aistriúchán dúchasach ar an Vulgáid Laidine go Meán-Bhéarla, cé gur íoslaghdaigh scoláireacht le déanaí a mhéid abhcóideachta nó a rannpháirtíochta de bharr easpa fianaise dhíreach chomhaimseartha. : 7–8 <ref>{{Cite book-en|author=Hudson|first=Anne|title=Lollards and Their Books|date=1985|publisher=Hambledon Press|location=London|pages=144–145}}</ref> <ref name="Minnis">{{Cite book-en|author=Minnis|first=Alastair|title=Translations of Authority in Medieval English Literature: Valuing the Vernacular|date=2009|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge}}</ref> Bhí tionchar aige mar easaontóir laistigh den sagartacht Chaitliceach sa 14ú haois. Rinneadh easaontóir tionchair de laistigh den tsagartacht Chaitliceach i rith an 14ú haois, agus meastar go minic gur réamhtheachtaí tábhachtach é don Phrotastúnachas. Chiallaigh a theoiric tiarnas nach raibh fir i bpeaca marfach i dteideal údarás a fheidhmiú san eaglais nó sa stát, ná maoin a bheith acu féin.<ref>{{Cite web-en|url=http://justus.anglican.org/resources/bio/27.html|title=John Wyclif, Translator and Controversialist|work=justus.anglican.org}}</ref> D'áitigh Wycliffe ar bhochtaineacht radacach na cléire go léir. Tréithríodh Wycliffe mar "réalta an tráthnóna" an scolaíochais agus mar réalta na maidine nó stella matutina an Reifirméisin Shasanaigh. Ghlac cuid de leantóirí déanacha Wycliffe, ar tugadh 'Lollardaigh' orthu go tarcaisneach ag a gcomhghleacaithe ag a gcomhaimsirí ortadocsacha sa 15ú agus sa 16ú haois, le roinnt de na creidimh a ceanglaíodh le Wycliff, amhail buanna diagachta, réamhchinniúint íolbhriseadh, agus nóisean an chaesaraphápairis, agus a thug ar roinnt adhradh na naomh, na sacraimintí, Aifrinn éagnairce, tras-substaintiú, manachas , agus an dlisteanacht nó ról na pápachta a cheistiú. ==Luathshaol agus gairm == === An luathshaol === Rugadh Wycliffe i sráidbhaile Hipswell, in aice le Richmond ar an Trian Thuaidh de Yorkshire, Sasana, timpeall na 1320í. Is gnách go dtugtar dáta breithe 1324 dó ach ní luann Hudson agus Kenny ach i dtaifid "suggest he was born in the mid-1320s". Deir Conti gur rugadh é "before 1331".<ref name="Conti">{{Cite web-en|url=https://plato.stanford.edu/entries/wyclif/|title=John Wyclif|author=Conti|first=Alessandro|work=[[Stanford Encyclopedia of Philosophy]]|access-date=3 June 2019}}</ref> Fuair Wycliffe a luathoideachas gar dá bhaile. Ní fios cathain a tháinig sé go h[[Oxford]] ar dtús, a raibh baint chomh dlúth sin aige leis go dtí deireadh a shaoil, ach is eol go raibh sé in Oxford timpeall na bliana 1345. Ardeaspag Canterbury ab ea Thomas Bradwardine agus luaigh sé ina leabhar ''On the Cause of God against the Pelagians'', gur chuaigh an saothar seo i gcion go mór ar chreideamh John Wycliffe óig.<ref>{{Cite web-en|url=http://www.cslewisinstitute.org/John_Wycliffe_page1|title=The Morning Star of the Reformation|author=Calhoun|first=David B.|publisher=CS Lewis institute}}</ref> mar a rinne an Phlá Mhór, a shroich Sasana i samhradh na bliana 1348..<ref name="Murray">{{Cite web-en|url=https://books.google.com/books?id=FsIEAAAAYAAJ&q=john+wycliffe|title=The Life of John Wycliffe|author=Murray|first=Thomas|date=26 October 1829|publisher=John Boyd|access-date=26 October 2019}}</ref> Ó na tagairtí a rinne sé dó go minic níos déanaí sa saol is cosúil go ndearna sé dul i bhfeidhm go domhain agus go leanúnach air. Dar le Robert Vaughn, ba é an éifeacht ná ''a very gloomy views in regard to the condition and prospects of the human race'' a thabhairt do Wycliffe.<ref name="Vaughn">{{Cite book-en|author=Vaughan|first=Robert|date=26 October 1845|title=Tracts and Treatises of John de Wycliffe: With Selections and Translations from His Manuscripts and Latin Works|url=https://books.google.com/books?id=Hxi_RhgjHU8C&q=john+wycliffe|access-date=26 October 2019|publisher=Society|isbn=978-0790561592|via=Google Books}}</ref> I Meán Fómhair 1351, rinneadh sagart de Wycliffe.{{Sfn|Lahey|2009}} Bheadh Wycliffe ag Oxford le linn chíréib Lá Fhéile Scholastica, inar maraíodh seasca a trí mac léinn agus roinnt de mhuintir an bhaile. Timpeall na bliana 1354, chas Wycliffe ar bheirt fhear Waldásach a bhí tar éis taisteal ó [[Píodmant|Phíodmant]] go Sasana chun an fíor-Soiscéal a scaipeadh sa Bhreatain, dar leo. Tríd, fuair sé léargas luachmhar ar chreideamh Waldásach agus ar theagasc Peter Waldo, a mbeadh tionchar aige ina dhiaidh sin ar go leor dá thuairimí diagachta. <ref>{{ citation |last=Dallmann |first=William |title=John Wiclif |url=https://museeprotestant.org/en/notice/a-history-of-the-waldensians/|access-date=8 June 2024 |website=[[Muse Protestant]] }}</ref> === Gairm san oideachas === Sa bhliain 1356, chríochnaigh Wycliffe a chéim bhaitsiléara ealaíon i gColáiste Merton mar chomhalta sóisearach.<ref name="AM">{{ cite web |teideal=Archives & Manuscripts |url=http://archives.balliol.ox.ac.uk/History/masters.asp |access-date=22 August 2009 |publisher=Balliol College |place=Oxford }}</ref> An bhliain chéanna sin, scríobh sé tráchtas beag dar teideal ''The Last Age of the Church''. I bhfianaise ghéarleata na plá, a bhí maolaithe le seacht mbliana roimhe sin, tháinig Wycliffe ar an tuairim go marcálfadh deireadh an 14ú haois clabhsúr an domhain. Cé gur bhreathnaigh scríbhneoirí eile an phlá mar bhreithiúnas Dé ar dhaoine peacacha, chonaic Wycliffe í mar cháineadh trom ar chléir neamhfhiúntach. Bhí ráta báis an-ard i measc na cléire, agus dar leis, bhí na daoine a tháinig ina n-ionad gan oideachas nó go raibh míchlú orthu.<ref name=Murray/> Sa bhliain 1361, ceapadh é ina Mháistir ar Choláiste Balliol.<ref name="AM" /> An bhliain chéanna, mhol an coláiste é ar pharóiste Fillingham i Lincolnshir, cé gur thug sé cuairt ann go hannamh le linn laethanta saoire fada ó Oxford. Mar gheall air seo, b’éigean dó a phost mar cheannaire Choláiste Balliol a thabhairt suas, ach d’fhan sé ina chónaí in Oxford. Deirtear go raibh seomraí aige i bhfoirgnimh Choláiste na Banríona. Sa bhliain 1362, bronnadh prebend air in Aust, Westbury-on-Trym, a choinnigh sé i dteannta a phaost i bhFillingham. Sa bhliain 1365, chuir a fheidhmíocht ar Shíomón Islip, Ardeaspag Canterbury, é a chur i gceannas ar Halla Canterbury, áit a raibh dhá fhear dhéag óg ag ullmhú don tsagartacht. I mí na Nollag 1365, cheap Islip Wycliffe é ina mhaor, ach nuair a fuair Islip bás sa bhliain 1366, chuir a chomharba, Simon Langham, fear d’oiliúint mhainistreach, manaigh i gceannas ar an gcoláiste. Sa bhliain 1367, rinne Wycliffe achomharc go dtí an Róimh. Sa bhliain 1371, socraíodh an t-achomharc i gcoinne Wycliffe. Léirigh an eachtra an choimhlint leanúnach idir manaigh nó bráithre agus cléirigh tuata in Oxford ag an am sin.<ref name="Estep">{{cite book-en|last=Estep |first=William Roscoe |year= 1986 |title=Renaissance and Reformation |url=https://books.google.com/books?id=dUENoh0ey4QC&q=john+wycliffe&pg=PA59 |access-date=26 October 2019 |publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing |isbn=978-0802800503 |via=Google Books }}</ref> Sa bhliain 1368, d’éirigh sé as a phost i bhFillingham agus ghlac sé leis an reachtóireacht i Ludgershall, Buckinghamshire, gar do Oxford, rud a chuir ar a chumas a cheangal a bhí aige leis an ollscoil a choinneáil. Deir an traidisiún gur thosaigh sé ar aistriúchán an Bhíobla go Béarla agus é ina shuí i seomra os cionn an phóirse in Eaglais Ludgershall.<ref>{{cite web |teideal=John Wycliffe in Ludgershall |url=https://ludgershall.files.wordpress.com/2011/09/history-of-ludgershall-part-4.pdf}}</ref> Sa bhliain 1369, bhain Wycliffe céim bhaitsiléara sa diagacht amach, agus sa bhliain 1372, bronnadh dochtúireacht air.<ref name="Roberts">{{Lua idirlín|teideal=John Wycliffe and the Dawn of the Reformation |url=https://www.christianitytoday.com/history/issues/issue-3/john-wycliffe-and-dawn-of-reformation.html |access-date=26 October 2019 |website=Christian History &#124; Learn the History of Christianity & the Church |date=July 1983 }}</ref> Sa bhliain 1374, fuair sé ceapachán ríoga mar ''crown living'' ar Eaglais Naomh Muire i Lutterworth, Leicestershire, áit ar fhan sé go dtí a bhás.<ref name="Urquhart">[http://www.newadvent.org/cathen/15722a.htm Urquhart, Francis. "John Wyclif." ''The Catholic Encyclopedia''] Vol. 15. New York: Robert Appleton Company, 1912. 28 July 2015</ref> ==Tagairtí== {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:Wycliffe, John}} [[Catagóir:Básanna i 1384]] [[Catagóir:Daoine a rugadh sna 1320í]] [[Catagóir:Daoine Sasanacha]] [[Catagóir:Scoláirí bíobalta Críostaí an 14ú haois]] [[Catagóir:Scríbhneoirí Béarla an 14ú haois]] [[Catagóir:Scríbhneoirí Laidine an 14ú haois]] [[Catagóir:Fealsúna an 14ú haois]] [[Catagóir:Alumni Choláiste Merton, Oxford]] [[Catagóir:Naoimh Anglacánacha]] [[Catagóir:Scolairí bíobalta Caitliceacha]] [[Catagóir:Críostaithe radacacha]] [[Catagóir:Daonnachaithe Críostaí]] [[Catagóir:Criticeoirí na hEaglaise Caitlicí]] [[Catagóir:Soiscéalaithe Sasanacha]] [[Catagóir:Reifirméisean Sasanach]] [[Catagóir:Lollardaigh]] [[Catagóir:Lollardachas|Lollardachas]] [[Catagóir:Máistreacht i gColáiste Balliol, Oxford]] [[Catagóir:Daoine arna ndíscaoileadh ag an Eaglais Chaitliceach]] [[Catagóir:Cléir ó Bhuckinghamshire]] [[Catagóir:Daoine as Richmondshire (lár)]] [[Catagóir:Prótashóisialaithe]] [[Catagóir:Aistritheoirí an Bhíobla go Béarla]] [[Catagóir:Aistritheoirí go Béarla]] [[Catagóir:Maoir Choláiste Canterbury, Oxford]] [[Catagóir:Damnatio memoriae]] [[Catagóir:Críostaithe]] [[Catagóir:Sagairt Chaitliceacha]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil Oxford]] 9e82z3460upgcvr7sxgeekl2lg2lzt0 Basil Brooke, an 1ú Bhíocunta Brookeborough 0 118488 1270864 1261949 2025-06-20T20:23:09Z TGcoa 21229 1270864 wikitext text/x-wiki {{DEFAULTSORT:Brooke, Basil}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1888]] [[Catagóir:Básanna i 1973]] [[Catagóir:Stair Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Uaisleacht Éireannach]] {{WD Bosca Sonraí Duine}} Bhí an '''Ró-Onórach''' '''Sir Basil Stanlake Brooke, An Tiarna Brookeborough, agus an Chéad Bhíocunta Brookeborough,'''<ref>    I mBéarla, Lord Basil Brooke, 1st Viscount Brookeborough</ref> '''KG CBE MC TD PC (Ire)''' (9 Meitheamh 1888 – 18 Lúnasa 1973) mar Phríomh-Aire ar Thuaisceart Éireann (Stormont) ó 1943 go dtí 1963. Ball den [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] (UUP), bhí sé ar an eite dheis ar fad ; bhí a mhílíste féin aige. == Féach freisin == * [[Terence O'Neill]] * [[James Craig, an 1ú Bhíocunta Chreaga Abhann]] * [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol-ie}} [[Catagóir:Saighdiúirí Éireannacha]] [[Catagóir:Saighdiúirí Sasanacha]] [[Catagóir:Daoine as Contae Fhear Manach]] [[Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha]] r2ryff7pc23i01hnh3gzgw1kxlxk39e Inis Cloithrinn 0 119697 1270793 1269635 2025-06-20T13:13:26Z InternetArchiveBot 47196 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 1270793 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is oileán suite i [[Loch Rí]] ar [[an tSionainn|an Sionainn]] é ''' Inis Cloithrinn ''',<ref>{{lua idirlín | url=http://www.chooseireland.com/longford/inchcleraun-island/ | teideal=Inchcleraun Island / Quaker Island - Longford - | ainm=Michael | Aoine=Heraghty | dáta=15ú Deireadh Fómhair 2004 | dátarochtana=22a Meitheamh 2016 | archive-date=8ú Lúnasa 2016 | archive-url=https://web.archive.org/web/20160808025929/http://www.chooseireland.com/longford/inchcleraun-island/ | url-status=dead | archivedate=2016-08-08 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20160808025929/http://www.chooseireland.com/longford/inchcleraun-island/ }}</ref><ref>{{lua idirlín | url = http://www.askaboutireland.ie/reading-room/environment-geography/physical-landscape/historical-features-of-co/islands/ | teideal=Islands }}</ref><ref>{{lua idirlín | url = http://www.earlychristianireland.net/Counties/longford/inchcleraun/ | teideal=Inchcleraun (quaker island), County Longford }}</ref><ref>{{lua idirlín | url = http://www.longfordtourism.ie/see-do/attractions/lough-ree/ | teideal=Lough Ree }}</ref><ref>{{lua idirlín | url = http://www.newtowncashel.ie/inchclearaun-island.html | teideal=Inchclearaun Island - Newtowncashel - Co. Longford }}</ref> aitheanta níos déanaí mar "Quaker Island". Faightear ar an inis fothrach Mhainistir Naomh Diarmaid, bunaithe sa bhliain 560 ag [[Diarmaid the Just]], atá anois ina [[Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann|séadchomhartha náisiúnta]].<ref>{{lua idirlín | teideal=National Monuments of County Longford in State Care | url=http://www.archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-longford.pdf | page=1 | suíomh=heritageireland.ie | foilsitheoir=National Monument Service | dátarochtana=2a Iúil 2020 | archivedate=2023-04-02 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20230402014915/https://archaeology.ie/sites/default/files/media/pdf/monuments-in-state-care-longford.pdf }}</ref> == An inis == Tá Inis Cloithrinn {{convert|57.7|ha|abbr=on}} ar fad, suite i lár an locha, le [[Cnoc an Chrochaire]], Contae Ros Comáin san iarthair, agus [[Baile Nua an Chaisil]], Contae Longfoirt san oirthear. [[Íomhá:Inchcleraun Monastery.jpg|thumb|Mainister Inis Cloithrinn]] == Stair == I [[miotaseolaíocht na nGael]], iníon le [[Eochaid Feidlech]], [[ardrí na hÉireann]], agus deirfiúr le [[Medb|Maebh]], ba ea [[Cloithre]]. Bhí a hathar i seilbh na hinse. D'éirigh sí ina banríon na gConnacht tar éis bás a hathar. Chuaigh Maebh ar scor chuig Inis Cloithrinn tar éis dó mharaigh a fear chéile [[Ailill mac Máta]] a leannán [[Fergus mac Róich]]. Tugtar an t-ainm Grianán Maebha<!-- nó Meidhbhe? --> ar áit amháin ar an inis, agus Ionad Marbhtha Meidhbhe ar áit ina teannta. I leagan amháin den seanscéal, maraíodh í nuair a caitheadh cloch ó {{h|Caisleán Oilfíd}}, ar thaobh Longfoirt an locha. I leagan eile, bhí cnapán cáise i gceist, teilgthe as [[crann tabhaill]] ag nia Chloithre darb ainm Forbaí.<ref>{{lua idirlín | url = http://www.longfordlibrary.ie/lib_arc_inside.aspx?id=15036 | teideal=Longford Library | ainm=Longford | sloinne=Library }}</ref> [[Íomhá:Myths and legends; the Celtic race (1910) (14596952367).jpg|thumb|"The Death of Maev" ([[T. W. Rolleston]], 1910); Forbaí le [[crann tabhaill]] chun tosaigh, Maebh ag snámh sa chúlra.]] Le fíordhéanaí, bhí an inis i seilbh [[Cumann na gCarad|Chaecair]] éigin agus dá bharr an t-ainm "Quaker Island". Tá an inis inniu i seilbh an stáit Éireannaigh. == Tagairtí annálacha == Foinsí: [[Annála na gCeithre Máistrí]] (ACM); [[Annála Tiarnaigh]] (AT); anaithnid (X) * '''ACM 719.2:''' '' S. Sionach Innsi Clothrann d'écc an fichetmhadh lá do mí April. * '''X 769''' '' Cú Roí, the son of Alniadh, Abbot and Sage of Inchcleraun, and of Caill Fochladha ([[Loch Dairbhreach]]) in Meath died. * '''ACM 780.6:''' '' Eochaidh mac Focartai, abb Fochladha, & Insi Clothrann, [d'ecc] * '''X 1010''' '' The men of [[an Mhumhain]] plundered Inis Cloithrinn and [[Inis Bó Finne]] * '''ACM 1050.22:''' '' Inis Clothrand do orccain.<ref>eDIL s.v. [ ] ''plundered</ref> * '''AT 1089.1''': '' Coblach mor la [[Muircheartach Ua Briain|Muirchertach h-Úa mBriain]] ríg Muman for Sinaind & for Loch Ri, co ro aírgset [[Inis Bó Finne|Inis Bo Finde]] & Inis Clothrann... * '''ACM 1136.1:''' '' Aodh Ua Finn, epscop na [[Bréifne]], do écc i n-Inis Clothrann. * '''ACM 1141.7:''' '' Giolla na Naomh Ua Ferghaile, toiseach Muintire [[an Anaíle|h-Anghaile]] fer ard-raith Ereann d'ég, iar c-cian-aois, & a adhnacal a n-Inis Clothrann. * '''ACM 1150.10:''' '' Murchadh, mac Giolla na Naemh Uí Fherghail, tuir ordáin, & airechais Airthir Connacht, d'écc i n-Inis Clothrand. * '''ACM 1160.3:''' '' Giolla na Naemh Ua Duinn [[ollamh Éireann|fer léighinn]] Insi Clothrann, saoi senchusa, & dána, & degh-fher labhra, ro fhaidh-sein [''sent''] a spirat co a athardha etir coraidh aingel an 17 do December iarsan ochtmhadh bliadhain ar chaogad a aoise. * '''ACM 1167.3:''' '' Cionaeth Ua Cethernaigh, sagart Insi Clothrann [d'écc] * '''ACM 1168.16:''' '' Dubh Chobhlaigh, inghen Uí Chuinn, ben Mic Carrgamhna, d'écc iar buaidh ongtha & aithrighe, & a h-adhnacal i n-Inis Clothrann. * '''ACM 1170.5:''' '' Diarmaid Ua Braoin, comharba Commáin, & áird-shenóir Airthir Connacht, d'écc i n-Inis Clothrann iarsan cúicceadh bliadhain nochad a aoisi. * '''ACM 1174.6:''' '' Ruaidhri Ua Cearbhaill tighearna [[Ele|Éile]] do mharbhadh ar lár Innsi Clothrann. * '''ACM 1189.8:''' '' ... ar as ann ro bátar geill [[Conchobar Maenmaige Ua Conchobair|Conchobhair Maonmuighe] i n-Inis Clothrann for Loch Ribh an tan-sin. * '''ACM 1193.10:''' '' Inis Clothrann do orgain la macaibh Oisdealb, & la macaibh Conchobhair Maonmaighe. * '''ACM 1232.3:''' '' Tiopraitte Ua Braoin comhorba Commáin saoí cléircechta, sencusa, & breithemhnassa d'écc i n-Inis Clothrann i n-a ailithre. * '''ACM 1244.1:''' '' Donnchadh mac Finghin mic Maoil Seachlainn mic Aodha mic Toirrdhealbaigh Uí Conchobhair epscop Oile Finn d'écc an 23. April i n-Inis Clothrand, & a adhncacal i [[Mainistir na Búille|Mainistir na Buille]]. == Foirgnimh == Dar leis na hAnnála (féach thuas), creachadh agus dódh an inis agus a cealla go minic idir na blianta 800 agus 1300. Faightear sé chill in oirdheisceart na hinse. === Teampall Diarmada === Bunaíodh Teampall Diarmada ag Naomh [[Diarmaid the Just]], a bhí ina múinteoir [[Ciarán Chluain Mhic Nóis]], sa bhliain 540. Bhí dian cloiche ag an gcoill tráth.<ref name=newtowncashel>{{lua idirlín | url = http://www.newtowncashel.ie/inchclearaun-island.html | teideal=Inchclearaun Island - Newtowncashel - Co. Longford }}</ref> === Teampall Mór === Tá Teampall Mór ceithre mhéadar ó thuaidh de Theampall Diarmada. Tá cuma níos nua-aimsearthachta uirthi ná mar atá ar na cealla eile. Tá dhá chró chaola snáthaide ann ar an taobh thoir. Is amhlaidh gur tógadh níos dearanaí na fuinneoga ar an taobh theas, agus iad míchruthach. Tá fothrach altóra ann, déanta as spallaí, ach ní fheictear an leac. Gar den chill, leath-chlúdaithe agus ina luí béal fúithi, tá cloch le crios crosfhite Ceilteach, agus inscríbhinn Gaeilge uirthi.<ref name=newtowncashel/> === Teampall Mhuire === Tá Teampall Mhuire an chill is mó ar an inis.<ref name=newtowncashel/> Dar le nós áitiúil, gheobhaidh bean ar bith bás laistigh de bhliain amháin dá rachadh sí isteach ann. === Teampall Clogás === Tá Teampall Clogas ina aonair ó thuaidh ar ar suíomh is airde ar an inis.<ref name=newtowncashel/> Tá an clogás féin cearnógach [[clogás]] agus ceangailte leis an teampall agus ní scoite mar ba ghnách. Tá an chill dronuilleogach, ar {{convert|10.6|m|ft|abbr=on}} le {{convert|5.1|m|ft|abbr=on}}. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Séadchomharthaí Náisiúnta na hÉireann]] 00eqg6qaioagc1qryxm49j3fyqje0mh Liosta Lochanna na hÉireann 0 119824 1270808 1270757 2025-06-20T17:03:53Z Marcas.oduinn 33120 /* Lochanna fionnuisce */Typo 1270808 wikitext text/x-wiki Seo a leanas liosta lochanna ar oileán [[Éire|na hÉireann]], i dteannta le tábla desna cinn is mó. De réir [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)|Ghníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil]] (GCC), tá tuairim is 12,000 loch i b[[Poblacht na hÉireann]], le hachar níos mó ná 1,200 ciliméadar cearnach.<ref>[https://www.epa.ie/pubs/reports/water/waterqua/Water%20Quality%20in%20Ireland%202010-2015.pdf Water Quality in Ireland 2010–2015], cuid 3.1, lth. 27. GCC, 2017. {{ISBN|978-1-84095-735-8}}.</ref> Is é [[Loch nEathach]] i d[[Tuaisceart Éireann]] an loch is mó de réir achair. Is é [[Loch Coirib]] an dara is mó, agus an ceann is mó sa Phoblacht. Is é Loch nEathach fosta an loch is mó de réir toirte. Is é [[Loch Measca]] an ceann is mó sa Phoblacht. == Lochanna is mó == Is iad a leanas na lochanna fionnuisce is mó na hÉireann:<ref>[http://www.osi.ie/Education/Primary-Schools/Seniors/Mountains,-Rivers-Lakes-(1).aspx Mountains, Rivers and Lakes], [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann]]</ref><ref>[http://www.fishinginireland.info/trout/shannon/derg.htm Lough Derg], Fishing in Ireland</ref><ref>[http://www.ecn.ac.uk/sites/site/lakes/lough-erne Lough Erne], UK Environmental Change Network</ref> {| class="wikitable sortable" ! Ord<br />de&nbsp;réir<br />achair !! Loch !! Achar<br />km<sup>2</sup> !! Meán-<br />domhain<br />m !! Uas-<br />domhain<br />m !! Toirt<br />×10<sup>6</sup>&nbsp;m<sup>3</sup> !! Imeall-<br />bhord<br />km <ref>Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann ''Generalised Rivers & Lakes''</ref> !! Contaetha |- | 1 || [[Loch nEathach]]* || 396 || 9.0 || 25 || 3,528 || 186 || [[Contae Aontroma|Aontroim]], [[Contae an Dúin|An Dún]], [[Contae Ard Mhacha|Atá Mhacha]], [[Contae Thír Eoghain|Tír Eoghan]], [[Contae Dhoire|Doire]] |- | 2 || [[Loch Coirib]]<ref>[http://invasivespeciesireland.com/wp-content/uploads/2010/11/Case_Study_2_Lagarosiphon_major_Lough_Corrib.pdf Lagarosiphon major] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201116012755/http://invasivespeciesireland.com/wp-content/uploads/2010/11/Case_Study_2_Lagarosiphon_major_Lough_Corrib.pdf |date=2020-11-16 }} – An Aggressive Invasive Species in Lough Corrib</ref> || 176 || 6.5 || 50.9 || 1,158 || 392 || [[Contae na Gaillimhe|Gaillimh]], [[Contae Mhaigh Eo|Mhaigh Eo]] |- | 3 || [[Loch Deirgeirt]]<ref>[http://wldb.ilec.or.jp/Lake.asp?LakeID=EUR-22&RoutePrm=0%3A%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B World Lake Database] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20150621232653/http://wldb.ilec.or.jp/Lake.asp?LakeID=EUR-22&RoutePrm=0%3A%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B |date=2015-06-21 }}</ref> || 130 || 7.6 || 36 || 988 || 229 || [[Contae Thiobraid Árann|Tiobraid Árann]], [[Contae an Chláir|An Clár]], Gaillimh |- | 4 || [[Loch Éirne]] Íochtarach*<ref>Heavily Modified Water Bodies – North Western River Basin District P.31 {{lua idirlín | url = http://www.doeni.gov.uk/niea/hmwb_nw.pdf | teideal=Archived copy | dátarochtana=2014-10-25 | url-status=dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20141025024015/http://www.doeni.gov.uk/niea/hmwb_nw.pdf | archive-date=2014-10-25 }}</ref> || 109 || 11.9 || 69 || 1,300 || 270 || [[Contae Fhear Manach|Fear Manach]] |- | 5 || [[Loch Rí]]<ref>[http://wldb.ilec.or.jp/Lake.asp?LakeID=EUR-21&RoutePrm=0%3A%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B World Lake Database] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20150621171638/http://wldb.ilec.or.jp/Lake.asp?LakeID=EUR-21&RoutePrm=0%3A%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B14%3Aload%3B |date=2015-06-21 }}</ref> || 105 || 6.2 || 35 || 651 || 192 || [[Contae Ros Comáin|Ros Comáin]], [[Contae an Longfoirt|Longfort]], [[Contae na hIarmhí|An Iarmhí]] |- | 6 || [[Loch Measca]]<ref>[http://www.epa.ie/licences/lic_eDMS/090151b28039ad8b.pdf P.8], [[Comhairle Contae Mhaigh Eo]]</ref> || 83 || 15.0 || 58 || 1,300<ref>[http://www.epa.ie/licences/lic_eDMS/090151b28039ad8b.pdf P.12], CCME</ref> || 192 || Maigh Eo, Gaillimh |- | 7 || [[Loch Con]]<ref>"The trophic status of Lough Conn" P.7, CCME</ref> || 50 || 7.0 || 34 || 350 || 108 || Maigh Eo |- | 8 || [[Loch Aillionn]]<ref>[http://www.epa.ie/wfdstatus/LAKES/LK_Appendices_all_FK_8-10-2007.pdf P158] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160417030217/http://www.epa.ie/wfdstatus/LAKES/LK_Appendices_all_FK_8-10-2007.pdf |date=2016-04-17 }}, [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)|Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil]]</ref> || 35 || 10.9 || 42.7 || 391 || 53 || [[Contae Liatroma|Liatroim]], Ros Comáin |- | 9 || [[Loch Éirne]] Uachtarach*<ref>Heavily Modified Water Bodies – North Western River Basin District P.29 {{lua idirlín | url = http://www.doeni.gov.uk/niea/hmwb_nw.pdf | teideal=Archived copy | dátarochtana=2014-10-25 | url-status=dead | archive-url = https://web.archive.org/web/20141025024015/http://www.doeni.gov.uk/niea/hmwb_nw.pdf | archive-date=2014-10-25 }}</ref> || 34 || 2.3 || 27 || 79 || 255 || Fear Manach |- | 10 || [[Loch Meilbhe]]*<ref>[http://www.epa.ie/wfdstatus/LAKES/LK_Appendices_all_FK_8-10-2007.pdf P159] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160417030217/http://www.epa.ie/wfdstatus/LAKES/LK_Appendices_all_FK_8-10-2007.pdf |date=2016-04-17 }}, CCG</ref> || 23 || 7.8 || 44 || 175 || 54 || Fear Manach, Liatroim |- | 11 || [[Loch Léin]]<ref>[http://www.nsshare.com/publications/documents/Ecological%20Classification%20Tools/Hydromorphology%20Rivers_Lakes%20T1%20-%20A7/Lakes/Lake%20Hydromorphology%20Part%201%20Review%20of%20Existing%20Bathymetric%20Information%20for%20Lakes%20T1%20(A7b.1)%20–%201.0.pdf P.15], North South Shared Aquatic Resource (NS Share){{Dead link | date=March 2020 | bot=InternetArchiveBot | fix-attempted=yes }}</ref> || 20 || 13.4 || 60 || 269 || 51 || [[Contae Chiarraí|Ciarraí]] |- | 12 || [[Poll an Phúca (taiscumar)|Poll an Phúca]]<ref>[http://www.nsshare.com/publications/documents/Ecological%20Classification%20Tools/Hydromorphology%20Rivers_Lakes%20T1%20-%20A7/Lakes/Lake%20Hydromorphology%20Part%201%20Review%20of%20Existing%20Bathymetric%20Information%20for%20Lakes%20T1%20(A7b.1)%20–%201.0.pdf P.16], North South Shared Aquatic Resource (NS Share){{Dead link | date=March 2020 | bot=InternetArchiveBot | fix-attempted=yes }}</ref> || 20 || 6.8 || || 135 || 64 || [[Contae Chill Mhantáin|Cill Mhantáin]] |- | 13 || [[Loch Síleann]]<ref>[http://www.wfdfish.ie/wp-content/uploads/2011/10/Sheelin_report1.pdf P.3], Sampling fish for the Water Framework Directive</ref> || 19 || 4.4 || 15 || 83.6 || 36 || An Iarmhí, [[Contae an Chabháin|An Cabhán]], [[Contae na Mí|An Mhí]] |- | 14 || [[Loch Ceara]] || 16 || 1.8 || 18 || 28.8 || 75 || Maigh Eo |} Nóta: Toirt = Achar * Meándomhain Is é [[Loch Mhucrois]], i [[Lochanna Chill Áirne]], an loch Éireannach is doimhne, le huasdomhain 75 m aige.<ref>[http://www.gleannfia.com/lakes.htm Lakes of Killarney], Glen Fia</ref> == Lochanna fionnuisce == Níl ann sa liosta a leanas ach lochanna atá tábhachtach ó thaobh tíreolaíochta, geolaíochta nó staire de. Cuirtear ann fista na contaetha agus achair. Tógadh lochanna na Poblachta go formhór as an tuairisc ''A Reference based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes'' leis an [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)|nGníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil]].<ref name=EPA>{{lua idirlín | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf | teideal = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | dáta = 2006 | leathanach = 10–13 | foilsitheoir = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | dátarochtana = 14ú Deireadh Fómhair 2022 }}</ref> [[Íomhá:Lough Bunny, to the northern side of Mullach Mor - geograph.org.uk - 67168.jpg|thumb|[[Loch Buinne]] sa [[an Bhoirinn|Bhoirinn]]]] [[Íomhá:Fishing Boats on Inchiquin, Lough Corrib.jpg|thumb|right|Báid iascaireachta ar [[Inis Mhic Uí Chuinn]], [[Loch Coirib]]]] [[Íomhá:LoughCullin2.JPG|thumb|[[Loch Cuilinn]] faoi [[Néifinn]]]] [[Íomhá:Lough Dan looking north May 2015 01.JPG|thumb|[[Loch Deán]]]] [[Íomhá:Loughdergdonegal.jpg|thumb|[[Loch Dearg]] agus ''Station Island'']] [[Íomhá:Knockeyon 07.jpg|thumb|right|[[Loch Dairbhreach]] agus [[Cnoic Eoghain]]]] [[Íomhá:Derryclare Lough - geograph.org.uk - 540873.jpg|thumb|[[Loch Dhoire an Chláir]]]] [[Íomhá:DooLough Pass Road - BenCreggan - Delphi Pass.JPG|thumb|[[Dúloch, Contae Mhaigh Eo (Muraisc)|Dúloch]], Maigh Eo agus Delphi]] [[Íomhá:Glanmore Lake - geograph.org.uk - 155097.jpg|thumb|[[Loch an Ghleanna Mhóir]]]] [[Íomhá:Loch an Ghleanna Bhig (Glenbeg Lough) - geograph.org.uk - 263779.jpg|thumb|''[[Glenbeg Lough]]'']] [[Íomhá:Glencar Lough and Benbulbin.jpg|thumb|[[Loch Ghleann an Chairthe]] agus [[Binn Ghulbain]]]] [[Íomhá:LoughGur 2002.jpg|thumb|[[Loch Goir]]]] [[Íomhá:View north west across Lough Inagh towards the Twelve Bens - geograph.org.uk - 199770.jpg|thumb|[[Loch Eidhneach]] agus na [[Beanna Beola]]]] [[Íomhá:Lough Key Forest Park 2010 052.jpg|thumb|[[Loch Cé]] agus [[Carraig Locha Cé]]]] [[Íomhá:Kylemore lough - Diamond Hill.JPG|thumb|[[Loch na Coille Móire]] agus [[Binn Ghuaire]]]] [[Íomhá:NunsTurgesius Castle isles Lough Lene.JPG|thumb|right|[[Loch Léinn]] agus [[Inis Turgesius]]]] [[Íomhá:Inishee Island, Lough Macnean Lower - geograph.org.uk - 984290.jpg|thumb|[[Loch Mac nÉan]] Íochtarach agus ''Inishee Island'']] [[Íomhá:Maumeen Lough and the Twelve Bens - geograph.org.uk - 608201.jpg|thumb|[[Loch Mháimín]] agus na Beanna Beola]] [[Íomhá:Lough Tay Panorama.jpg|thumb|[[Loch Té]] agus [[Sléibhte Chill Mhantáin]]]] [[Íomhá:IE Lough Veagh 01.jpg|thumb|[[Loch Ghleann Bheatha]] i nGleann Bheatha]] [[Íomhá:Killykeen Lough Oughter-1.jpg|thumb|[[Loch Uachtair]] ag [[Coillidh Chaoin]]]] {| class="wikitable sortable" ! Loch !! Contae !! Achar km<sup>2</sup> !! Achar sq&nbsp;mi |- | [[Loch an Chuais]] || Ciarraí || {{convert|0.66|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Leaca Mór]] || Dún na nGall || {{convert|0.61|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Leamhnachta]] || An Clár and Gaillimh || {{convert|0.55|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Aillionn]] || Liatroim || {{convert|33.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Locha Lua]] || Corcaigh || {{convert|1.36|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Easaird]] || Gaillimh|| {{convert|0.87|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Eanaigh Mhóir]] || Ros Comáin || {{convert|0.53|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Iúir]] || Dún na nGall || {{convert|1.59|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Ardderry Lough]]'' || Gaillimh || {{convert|0.81|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Arbhach]] || Sligeach, Ros Comáin || {{convert|12.47|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an tSéideáin]] || An Clár || {{convert|0.38|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Tóraic]] || An Clár || {{convert|1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Eachros Beag]] || Gaillimh || {{convert|0.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhaile Uí Chuirc]] || Gaillimh || {{convert|0.74|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhaile na hInse]] || Gaillimh || {{convert|1.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhaile an tSagairt]] || Tír Eoghain || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | [[An Loch Bán]] || An Mhí, An Iarmhí || {{convert|0.75|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Beara]] || Dún na nGall || {{convert|0.63|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[An Loch Beag]] || Doire, Aontroim || {{convert|4.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Claonloch]] || Liatroim || {{convert|1.01|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhéal Trá]] || Maigh Eo || {{convert|4.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bó Dearg]] || Ros Comáin, Liatroim || {{convert|5.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bó Finne, Contae na Gaillimhe|Loch Bó Finne]] || Gaillimh || {{convert|0.92|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bó Finne]] || Liatroim, Ros Comáin || {{convert|2.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Lough Brackley]]'' || An Cabhán || {{convert|1.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Buinne]] || An Clár || {{convert|1.03|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Camloch]] || Ard Mhacha || {{convert|0.72|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cárthaí]] || Ciarraí || {{convert|4.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ceara]] || Maigh Eo || {{convert|15.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Charraig an Droichid]] || Corcaigh || {{convert|5.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Carraig an Phoirt]] || Liatroim || {{convert|0.46|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Ceathrún Móire]] || Maigh Eo || {{convert|9.3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhaile Choille Fóir]] || Liatroim || {{convert|0.21|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Bhaile na hUamha]] || Ros Comáin || {{convert|0.64|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Clea Lake]]'' || Ard Mhacha || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | ''[[Cloonacleigha Lough]]'' || Sligeach || {{convert|0.62|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Cloonagh Lough]]'' || Ros Comáin || {{convert|0.71|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Oileán Uí Eadhna]] || Ciarraí || {{convert|1.28|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Locha Chluain Í]] Lár || Ciarraí || {{convert|0.71|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Con]] || Maigh Eo || {{convert|48.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Conbhuí]] || Liatroim || {{convert|0.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Coirib]] || Gaillimh, Maigh Eo || {{convert|172.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na gCurrach]] || Ros Comáin || {{convert|1.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Chrathaí]] || Dún na nGall || {{convert|0.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Croise]] || Maigh Eo || {{convert|1.11|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Collán]] || An Clár || {{convert|0.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Choileáin Uí Shíoda]] || An Clár || {{convert|1.55|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cuilinn]] || Maigh Eo || {{convert|10.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Luíoch]] || Ciarraí || {{convert|10.4|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cútra]] || Gaillimh || {{convert|3.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Deán]] || Cill Mhantáin || {{convert|1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[An Loch Uachtair]] || Cill Mhantáin || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | [[Lough Deirgeirt]] || An Clár, Gaillimh, Tiobraid Árann || {{convert|122.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Lough Dearg]] || Dún na nGall || {{convert|8.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dairbhreach]] || An Iarmhí || {{convert|9.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dhoire an Chláir]] || Gaillimh || {{convert|2.24|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dúlocha]] || An Clár || {{convert|1.3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Dúloch, Contae Mhaigh Eo|Doo Lough]] || Maigh Eo || {{convert|1.55|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dhrom Mór]] || An Clár || {{convert|0.49|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Drumaleague Lough]]'' || Liatroim || {{convert|0.05|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dhoirinse]] || Dún na nGall || {{convert|0.70|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Éadaoine]] (''Drumharlow Lake'')|| Ros Comáin || {{convert|2.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Chlocháin Léith]] || Dún na nGall || {{convert|0.61|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Dhún Lúiche]] || Dún na nGall || {{convert|1.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Iascaí]] || Sligeach || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Éigis]] || Muineachán || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Eanach]] || Corcaigh || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | [[Loch Ainninn]] || An Iarmhí || {{convert|11.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Éirne]] Íochtair || Fear Manach || {{convert|109|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Éirne]] Uachtair || Fear Manach || {{convert|34|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Eirid]] || Ros Comáin || {{convert|0.82|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Iascaigh]] || Dún na nGall || {{convert|3.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Fí]] || Gaillimh || {{convert|1.74|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Fíoch]] || Maigh Eo || {{convert|4|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Fearna]] || Dún na nGall || {{convert|1.81|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Finne]] || Dún na nGall || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Foirbis]] || Longfort || {{convert|3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Fuinseann]] || Ros Comáin || {{convert|3.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Foirnéise]] || Maigh Eo || {{convert|1.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Uí Ghadhra]] || Sligeach || {{convert|12.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Guth Ard Deas]] || Liatroim || {{convert|3.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gartáin]] || Dún na nGall || {{convert|2.05|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gile (Sligeach agus Liatroim)|Loch Gile]] || Sligeach, Liatroim || {{convert|13.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gile (Contae Chiarraí)|Loch Gile]] || Ciarraí || {{convert|1.4|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Ghleanna Mhóir]] || Ciarraí || {{convert|0.57|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Ghleanna]] || Dún na nGall || {{convert|1.68|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ghleann Éada]] || Liatroim || {{convert|0.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Glenbeg Lough]]'' || Corcaigh || {{convert|0.66|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ghleann an Chairthe]] || Liatroim, Sligeach || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ghleann Dá Loch]] || Gaillimh || {{convert|0.83|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ghleann Mhac Muirinn]] || Gaillimh || {{convert|1.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gabhlach]] || Dún na nGall || {{convert|0.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gamhna]] || An Cabhán, Longfort || {{convert|4.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gréine]] || An Clár || {{convert|3.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Coiteáin]] || Ciarraí || {{convert|2.46|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Lough Gullion]]''<ref>{{Lua idirlín |url=http://www.doeni.gov.uk/niea/protected_areas_home/new_assi_landing_page/county_armagh-2/lough_gullion_assi.htm |teideal=Northern Ireland Environment Agency |dátarochtana=2025-06-19 |archivedate=2015-10-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151002124238/http://www.doeni.gov.uk/niea/protected_areas_home/new_assi_landing_page/county_armagh-2/lough_gullion_assi.htm }}</ref> || Ard Mhacha || {{convert|1.3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gur]] || Luimneach || {{convert|0.8|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Eidhneach]] || Gaillimh || {{convert|3.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Inse Chrónáin]] || An Clár || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Inse Uí Chuinn]] || An Clár || {{convert|1.08|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Cloonee and Inchiquin Loughs, Uragh Wood|Inchiquin Lough]]'' || Ciarraí || {{convert|0.77|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Inis Cara]] || Corcaigh || {{convert|4.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Oileáin]] || An Dún || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | [[Loch Iarainn]] || An Iarmhí || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | ''[[Lough Island Reavy]]'' || An Dún || {{convert|1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Oileán Éadaí]] || Maigh Eo || {{convert|1.39|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cheis Charraigín]] || Liatroim || {{convert|0.39|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cé]] || Ros Comáin || {{convert|8.9|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Chill Ghlais]] || Ros Comáin || {{convert|2.02|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Chill an Iúir]] || An Iarmhí || {{convert|2.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Kiltooris Lough]]'' || Dún na nGall || {{convert|0.43|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Cinnéile]] || Longforf, An Iarmhí, Cabhán || {{convert|1.95|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Chionn Droma]] || Dún na nGall || {{convert|0.61|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Coille Móire]] || Gaillimh || {{convert|1.32|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Tóchair]] || Loch Garman || {{convert|3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Léinn]] || Ciarraí || {{convert|19.78|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Léin]] || An Iarmhí || {{convert|4.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Leitir Creamha Rua]] || Gaillimh || {{convert|0.82|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Chrainn Chrín]] || Maigh Eo || {{convert|1.23|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Lickeen Lough]]'' || An Clár || {{convert|0.84|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mac nÉan]] Íochtair<ref>[http://wfdfish.ie/wp-content/uploads/2010/08/Macnean_Upper_report_2010.pdf Inland Fisheries of Ireland: Sampling Fish (Page 2)]</ref> || Fear Manach || {{convert|4.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mac nÉan]] Uachtair<ref>[http://wfdfish.ie/wp-content/uploads/2010/08/Macnean_Upper_report_2010.pdf Inland Fisheries of Ireland: Sampling Fish (Page 2)]</ref> || Fear Manach, An Cabhán, Liatroim || {{convert|10|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Marbh]] || Liatroim || {{convert|0.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Measca]] || Maigh Eo, Gaillimh || {{convert|83.4|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mháimín]] || Gaillimh|| {{convert|0.56|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mám Aodha]] || Gaillimh || {{convert|0.28|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Míle]] || Dún na nGall || {{convert|0.57|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Míolach]] || Ros Comáin || {{convert|1.16|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Meilbhe]] || Fear Manach, Liatroim || {{convert|22.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Moirne]] || Dún na nGall || {{convert|0.67|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mhuiceanach]] || An Clár || {{convert|0.96|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mucnú]] || Muineachán || {{convert|3.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Mhucrois]] || Ciarraí || {{convert|2.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Cuinge Uachtarach]] || Dún na nGall || {{convert|2.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch na Fuaiche]] || Gaillimh || {{convert|2.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch nEathach]] || Aontroim, An Dún, Ard Mhacha, Tír Eoghain, Doire || {{convert|396|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Uí Fhloinn]] || Ros Comáin || {{convert|1.37|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Uachtar]] || An Cabhán || {{convert|6.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Uail]] || An Iarmhí || {{convert|10.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Poll an Phúca (taiscumar)|Poll an Phúca]] || Cill Mhantáin || {{convert|19.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Phoirt Mhóir 'lake]] || Aontroim || {{convert|2.86|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ramhar]] || An Cabhán || {{convert|7.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Riach]] || Gaillimh || {{convert|3|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Rí]] || An Iarmhí, Longfort, Ros Comáin || {{convert|106.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Claonloch]] || Liatroim || {{convert|1.65|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Rois]] || Gaillimh || {{convert|1.4|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch an Scoir]] || Liatroim || {{convert|1.14|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Síleann]] || An Cabhán, An Mhí, An Iarmhí || {{convert|18.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Siabhair]] || An Iarmhí || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |- | [[Loch Sindile]] || Gaillimh || {{convert|0.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Saileán]] || An Cabhán || {{convert|1.6|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Lough Skean]]'' || Ros Comáin || {{convert|1.14|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Eoin]] || Liatroim || {{convert|1.46|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Sáile]] || Loch Garman || {{convert|3.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Tailt]] || Sligeach || {{convert|1.1|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Té]] || Cill Mhantáin || {{convert|0.5|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Theach an Teampla]] || Sligeach || {{convert|1.2|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[An Loch Uachtarach]] || Ciarraí || {{convert|1.7|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Upper Lough Skeagh]]'' || An Cabhán || {{convert|0.61|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[Urlaur Lough]]'' || Maigh Eo || {{convert|1.15|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Ghleann Bheatha]] || Dún na nGall || {{convert|2.61|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | ''[[White Lough]]'' || Muineachán || {{convert|0.54|km2|sqmi|disp=table|sortable=on}} |- | [[Loch Gaineamháin agus Loch na mBreac Dearg]] || Ciarraí || ||<!--placeholder, remove final || when adding a value--> |} == Lochanna goirte == * [[Loch Tóchair]], Loch Garman == Turlacha == {{príomhalt|Turlach}} * ''[[Loughareema]]'', Aontroim * ''[[Glenamaddy Turlough]]'', Gaillimh * [[Loch an Leathbhaile]], Gaillimh * [[Turlach Ráth Asáin]], Gaillimh * [[Log na Sionna]], Cabháin == Taiscumair == * [[Poll an Phúca (taiscumar)|Poll an Phúca]], Chill Mhantáin * ''[[Silent Valley Reservoir]]'', An Dún * [[Taiscumar Speilgeach]], An Dún * [[Taiscumar Fheartraí]], Cill Mhantáin == Lochanna farraige == * [[Loch Lao]], Aontroim agus An Dún * [[Loch Cuan]], An Dúin * [[Loch Feabhail]], Dún na nGall agus Doire * [[Cuan na Gaillimhe]] nó Loch Lurgain, Gaillimh * [[Loch Oighinn]], Corcaigh * [[Loch Latharna]], Aontroim * [[Loch Machan]], Corcaigh * [[Inbhear na Sionainne]], An Mhumha * [[Cuan Thrá Lí]] nó Loch Foirdhreamhain, Ciarraí * [[Cuan Phort Láirge]] nó Loch Dá Chaoch, Port Láirge * [[Cuan Loch Garman]], Loch Garman == Fiordanna == * [[Loch Cairlinn]], Lú agus An Dún * [[Loch Súilí]], Dún na nGall * [[An Caoláire Rua]], Maigh Eo agus Gaillimh == Féach freisin == * [[Aibhneacha na hÉireann]] * [[Liosta Aibhneacha na hÉireann]] * [[Tomhaidhm]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Lochanna na hÉireann]] elcpgishxvznawkoycomeuhf25nqz8q Loch Buinne 0 119829 1270818 1270783 2025-06-20T17:59:07Z Alison 570 Fix refs 1270818 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Buinne'''<ref name=logainm/> (.i., tuile), suite sa [[an Bhoirinn|Bhoirinn]], [[Contae an Chláir]]. == Tíreolaíocht == Tá Loch Buinne suite {{convert|10|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de {{h|Gort Inse Guaire}}, gar den tsráidbhaile, [[Móinín na gCloigeann]]. Tá Loch Buinne tuairim is {{convert|2|km|1|abbr=on}} ar fad agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead.<ref name=EPA/> == Hidreolaíocht == Níl aon insreabhadh nó eis-sreabhadh buan ag Loch Buinne. Soláthraítear é le tobair agus síleann an t-uisce amach trí scoilteáin taobh ó thuaidh den loch. Tá an loch [[innéacs Staide Trófach|olagatrófach]].<ref name=IFI/> == Stair an dúlra == I measc iasc le fáil i Loch Buinne, tá include [[péirse]], [[Scardinius|ruán]], [[liús]] agus [[eascann]] atá i mbaol criticiúil.<ref name=IFI/> == Riarachán == Tá Loch Buinne suite laistigh de the dlínse {{h|Comhairle Contae an Chláir}}, é féin istigh de [[Réigiún an Iarthair Láir]]. Tá an loch laigh den ''[[Burren and Cliffs of Moher Geopark]]'', [[Páirc Náisiúnta Bhoirne]]<ref name=IFI/> agus [[Liosta Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta|Limistéar faoi Chaomhnú Speisialta]] na Boirne Thoir, faoi réim [[An tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra]].<ref name=NPWS/> == Féach freisin == * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 11 October 2022}}</ref> <ref name=IFI>{{lua idirlín | url = http://wfdfish.ie/wp-content/uploads/2012/09/Bunny_report_2012.pdf | teideal = Water Framework Directive Fish Stock Survey of Lough Bunny | foilsitheoir = [[Iascach Intíre Éireann]] | dáta = Meán Fómhair 2012 | dátarochtana = 3ú Eanáir 2016}}</ref> <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = https://www.logainm.ie/en/104206 | teideal = Loch Buinne | suíomh = logainm.ie | dátarochtana = 12a October 2022}}</ref> <ref name=NPWS>{{lua idirlín | url = http://www.npws.ie/sites/default/files/protected-sites/synopsis/SY001926.pdf | teideal = East Burren Complex SAC | publisher = [[An tSeirbhís Páirceanna Náisiúnta agus Fiadhúlra]] | dátarochtana = 3ú Eanáir 2016}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Buinne, Loch}} [[Category:Lochanna Chontae an Chláir]] rfdztzl5yq23xz2volahix3bonocfwo Loch Dhoire an Chláir 0 119830 1270805 2025-06-20T16:59:12Z Marcas.oduinn 33120 Cruthaithe ó enwiki 1270805 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht == Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán|na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht == Tá clú ag Loch Dhoire an Chláir as ucht a chuid iascaireachta, agus [[bradán]] agus [[breac geal]] le fáil ann. Téitear ag iascaireacht ar "Butaí" (.i. céanna fada amach ón mbruach), go háirithe Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus ''Greenpoint Butts''. Tá an loch agus na cerda iascaireachta i seilbh na gcraobhacha áitiúla.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe == Is ceantar mór le rá é Loch Dhoire an Chláir mar áit álainn. Tá radharcanna uaidh ar Ghleann Chóchan sna Beanna Beola agus na sléibhte de chuid [[Beanna Beola|Chrú Capaill Ghleann Chóchan]], siúlóid 16–km a thógann 8–9 n-uair, agus a mheastar gurb é i measc na slite cnocadóireachta is fearr i nÉirinn.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí == <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh == * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin == * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | údar=Tony Doherty | dáta=22a Meitheamh 2016 | nuachtán=[[Irish Times]] | teideal=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae na Gaillimhe]] 7c9fcs8dw2zy8j676vof4975zdflcia 1270806 1270805 2025-06-20T16:59:49Z Marcas.oduinn 33120 /* Tagairtí */ 1270806 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch Dhoire an Chláir,'''<ref name=logainm /> suite ag an mbealach isteach chun Ghleann Eidhneach i [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]]. == Tíreolaíocht == Tá Loch Dhoire an Chláir suite tuairim is {{convert|20|km|0|abbr=on}} taobh thoir den [[An Clochán (Contae na Gaillimhe)|Chlochán]] ar an mbóthar [[N59]]. Tá na [[Beanna Beola]] ar an taobh thuaidh, le [[Binn Doire Chláir]] suite os cionn an locha féin. Soláthraítear an loch ó aibhneacha as [[Loch Eidhneach]], é féin soláthraithe roinnt aibhneacha sa cheantar, ina measc go príomhach [[Abhainn Ghleann Eidhneach]] (a éiríonn go hard thuas sa ghleann ar fhána [[An Bhinn Bhán|na Binne Báine]] agus [[Binn Dhubh|Binne Duibhe]]) agus [[Abhainn Tuairín Uí Chuanna]].<ref name="Dillon30" /> Sreabhann an loch féin i [[Loch Bhaile na hInse]] isteach, áit a ritheann sé leis [[An Abhainn Mhór, Contae Mhaigh Eo (Iorras)|An Abhainn Mhór]] agus uaidh sin chuig [[Cuan na Beirtrí Buí]].<ref name="Dillon30" /><ref name="fi"/> == Iascaireacht == Tá clú ag Loch Dhoire an Chláir as ucht a chuid iascaireachta, agus [[bradán]] agus [[breac geal]] le fáil ann. Téitear ag iascaireacht ar "Butaí" (.i. céanna fada amach ón mbruach), go háirithe Buta Dhoire an Chláir Butts, Buta Ghleann Dá Loch agus ''Greenpoint Butts''. Tá an loch agus na cerda iascaireachta i seilbh na gcraobhacha áitiúla.<ref name="fi"/><ref name="peter1" /><ref name="peter2" /> == Ceantar ardscéimhe == Is ceantar mór le rá é Loch Dhoire an Chláir mar áit álainn. Tá radharcanna uaidh ar Ghleann Chóchan sna Beanna Beola agus na sléibhte de chuid [[Beanna Beola|Chrú Capaill Ghleann Chóchan]], siúlóid 16–km a thógann 8–9 n-uair, agus a mheastar gurb é i measc na slite cnocadóireachta is fearr i nÉirinn.<ref name="Dillon30" /><ref name="Helen34" /><ref name="it" /> == Gailearaí == <gallery mode=packed heights=150> File:Derryclare Lough, Twelve Bens.jpg | [[Binn Doire Chláir]] (lár), [[Binn an Choire]] (clé), agus [[Binn Bhubh]] (clé ar fad) File:Derryclare Horseshoe, Connemara, Ireland.jpg | Binn Doire Chláir le [[Beanna Beola|Crú Capaill Ghleann Chóchan]] i scamall File:Derryclare Lake, Connemara.jpg | Radharc ar Chrú Capaill Ghleann Chóchan ó Loch Dhoire an Chláir </gallery> == Tuilleadh le léamh == * {{cite book | last1 = Fairbairn | first1 = Helen | title = Ireland's Best Walks: A Walking Guide | publisher = Collins Press | isbn = 978-1848892118 | year = 2014}} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 }} * {{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = The Mountains of Ireland: A Guide to Walking the Summits | publisher = Cicerone | isbn = 978-1852841102 | year = 1993 }} * {{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }} == Féach freisin == * [[Loch Eidhneach]] * Na [[Beanna Beola]] * [[Cnoc Maol Réidh]], sliabhraon mór sa Chaoláire Rua * [[Sléibhte Mhám Toirc]], sliabhraon mór i gConamara * [[Liosta Sléibhte na hÉireann]] * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] {{clear}} == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | url = http://www.logainm.ie/en/1167326 | teideal = Loch Dhoire an Chláir/Derryclare Lough | work = [[logainm.ie]] | foilsitheoir = logainm.ie | dátarochtana = 27ú Nollaig 2015}}</ref> <!--ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=17 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 11 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 12 October 2022}}</ref--> <ref name="fi">{{lua idirlín | url = http://www.fishinginireland.info/salmon/west/inagh.htm | teideal=Ballynahinch Fishery / Lough Inagh Fishery | foilsitheoir = Fishing in Ireland | dátarochtana = 1 August 2019}}</ref> <ref name="peter1">{{cite book | author=Peter O'Reilly | title=TROUT & SALMON RIVERS OF IRELAND - An Angler's Guide | year= 1993 | isbn = 978-1873674093 | publisher = Merlin Unwin }}</ref> <ref name="peter2">{{lua idirlín | url=http://irelandflyfishing.com/the-fishing/loughs/derryclare-lough-lough-inagh/ | teideal = The Great Fishing Houses of Ireland: DERRYCLARE LOUGH & LOUGH INAGH | dátarochtana = 1d Lúnasa 2019 | údar = Peter O'Reilly | foilsitheoir = Ireland Fly Fishing}}</ref> <ref name="Dillon30">{{cite book | last1 = Dillion | first1 = Paddy | title = Connemara: Collins Rambler's guide | publisher = Harper Collins | isbn = 978-0002201216 | year = 2001 | quote=Walk 30: Gleann Chóchan Horseshoe | url=http://www.paddydillon.co.uk/guidebook/ramblers-guide-connemara/}}</ref> <ref name="Helen34">{{cite book | title=Ireland's Best Walks: A Walking Guide (Walking Guides) | author=Helen Fairbairn | publisher=Collins Press | date=30 December 2014 | isbn=978-1848892118| quote='' ROUTE 34: The Glencoaghan Horseshoe. A true classic}}</ref> <ref name="it">{{cite news | url=https://www.irishtimes.com/life-and-style/travel/a-walk-for-the-weekend-the-twelve-bens-of-connemara-are-a-hard-walk-but-worth-it-1.2693403 | údar=Tony Doherty | dáta=22a Meitheamh 2016 | nuachtán=[[Irish Times]] | teideal=A walk for the weekend: The Twelve Bens of Connemara are a hard walk but worth it | quote='' Even if you had to crawl across bogs to get to them, it would be worth it as the nine peaks which form the Glencoaghan Horseshoe provide some of the most exhilarating mountaineering on this island.}}</ref>}} {{DEFAULTSORT:Doire an Chláir, Loch}} [[Catagóir:Lochanna Chontae na Gaillimhe]] 9xkbaerk75op30q1edtmk2mhp7gfhah Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí 14 119831 1270816 2025-06-20T17:50:45Z Marcas.oduinn 33120 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Lochanna na hÉireann|Ciarraí]] [[Catagóir:Tíreolaíocht Contae Chiarraí|Loch]]' 1270816 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Lochanna na hÉireann|Ciarraí]] [[Catagóir:Tíreolaíocht Contae Chiarraí|Loch]] pof78w1nhyl49eza6b9csnykxo7c52f 1270817 1270816 2025-06-20T17:54:05Z Alison 570 Mílitriú 1270817 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Lochanna na hÉireann|Ciarraí]] [[Catagóir:Tíreolaíocht Chontae Chiarraí|Loch]] dp5k6uhdvbna395nxs4vrmatvzt9xtn Loch an Ghleanna Mhóir 0 119832 1270829 2025-06-20T18:41:27Z Marcas.oduinn 33120 Cruthaithe ó enwiki 1270829 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' sa {{h|Béarra}} i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht == Tá Loch an Ghleanna Mhóir tuairim is {{convert|1|km|1|abbr=on}} ar fad thuaidh–theas agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead. Tá sé suite {{convert|28|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de [[Neidín]], gar den tsráidbhaile, [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus Stair an dúlra == Ritheann Loch an Ghleanna Mhóir sa '' Croansaght River '' isteach, a sreabhann féin go dtí Cuan Cheann Mara. Faightear [[bradán]] agus [[breac geal]] sa loch.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin == * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] ed3rwu6ak0vl882kmoi1aivvne3oapt 1270830 1270829 2025-06-20T18:50:30Z Marcas.oduinn 33120 /* Tagairtí */Logainm 1270830 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' sa {{h|Béarra}} i g[[Contae Chiarraí]]. == Tíreolaíocht == Tá Loch an Ghleanna Mhóir tuairim is {{convert|1|km|1|abbr=on}} ar fad thuaidh–theas agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead. Tá sé suite {{convert|28|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de [[Neidín]], gar den tsráidbhaile, [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus Stair an dúlra == Ritheann Loch an Ghleanna Mhóir sa '' Croansaght River '' isteach, a sreabhann féin go dtí Cuan Cheann Mara. Faightear [[bradán]] agus [[breac geal]] sa loch.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin == * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | teideal = Loch an Ghleanna Mhóir | url = https://www.logainm.ie/1167222.aspx | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 20ú Meitheamh 2025}}</ref> <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] ac3z4dj76hngzaq68cci1ham00jkmt7 1270831 1270830 2025-06-20T18:51:28Z Marcas.oduinn 33120 Ref 1270831 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' sa {{h|Béarra}} i g[[Contae Chiarraí]].<ref name=logainm /> == Tíreolaíocht == Tá Loch an Ghleanna Mhóir tuairim is {{convert|1|km|1|abbr=on}} ar fad thuaidh–theas agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead. Tá sé suite {{convert|28|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de [[Neidín]], gar den tsráidbhaile, [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus Stair an dúlra == Ritheann Loch an Ghleanna Mhóir sa '' Croansaght River '' isteach, a sreabhann féin go dtí Cuan Cheann Mara. Faightear [[bradán]] agus [[breac geal]] sa loch.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin == * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | teideal = Loch an Ghleanna Mhóir | url = https://www.logainm.ie/1167222.aspx | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 20ú Meitheamh 2025}}</ref> <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] r44d1bk6dag4avrtmxjjlapwz9glvlt 1270832 1270831 2025-06-20T18:52:40Z Marcas.oduinn 33120 /* Hidrolaíocht agus Stair an dúlra */Ref 1270832 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is loch [[fionnuisce]] é ''' Loch an Ghleanna Mhóir ''' sa {{h|Béarra}} i g[[Contae Chiarraí]].<ref name=logainm /> == Tíreolaíocht == Tá Loch an Ghleanna Mhóir tuairim is {{convert|1|km|1|abbr=on}} ar fad thuaidh–theas agus {{convert|0.5|km|1|abbr=on}} ar leithead. Tá sé suite {{convert|28|km|0|abbr=on}} siar ó dheas de [[Neidín]], gar den tsráidbhaile, [[An Láithreach]]. == Hidrolaíocht agus Stair an dúlra == Ritheann Loch an Ghleanna Mhóir sa '' Croansaght River '' isteach, a sreabhann féin go dtí Cuan Cheann Mara.<ref name=EPA /> Faightear [[bradán]] agus [[breac geal]] sa loch.<ref name=FlyFishing/> == Féach freisin == * [[Liosta Lochanna na hÉireann]] == Tagairtí == {{reflist|refs = <ref name=logainm>{{lua idirlín | teideal = Loch an Ghleanna Mhóir | url = https://www.logainm.ie/1167222.aspx | foilsitheoir = [[logainm.ie]] | dátarochtana = 20ú Meitheamh 2025}}</ref> <ref name=FlyFishing>{{cite book | last = O'Reilly | first = Peter | date = 1 Apr 2003 | title = Rivers of Ireland: A Flyfisher's Guide | publisher = Stackpole Books | pages = 406 | isbn = 978-0-8117-0072-6 | url = https://books.google.com/books?id=C2hd5XBKFrkC&dq=glanmore+lough&pg=PA406 | access-date = 6ú Márta 2016}}</ref> <ref name=EPA>{{cite report | last1 = Free | first1 = Gary | last2 = Little | first2 = Ruth | last3 = Tierney | first3 = Deirdre | last4 = Donnelly | first4 = Karol | last5 = Caroni | first5 = Rossana | name-list-style = amp | url = https://www.epa.ie/publications/research/water/Final-Report-(2000-FS1-M1).pdf#page=16 | title = A Reference Based Typology and Ecological Assessment System for Irish Lakes | date = 2006 | pages = 10 | publisher = [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (Éire)]] | access-date = 15 October 2022}}</ref> }} {{DEFAULTSORT:Gleanna Mhóir, Loch an}} [[Catagóir:Lochanna Chontae Chiarraí]] gv4rvblyfysdgevy4q9s776u5y1vhav Catagóir:Preispitéirigh Éireannacha 14 119833 1270837 2025-06-20T19:40:55Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Preispitéirigh]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]]' 1270837 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Preispitéirigh]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]] jj4zzwk9mvgiwlb5inrychh43ztagfo Úsáideoir:Yefal/Clár Dubh 2 119834 1270840 2025-06-20T19:46:45Z Yefal 61677 Bhog Yefal an leathanach [[Úsáideoir:Yefal/Clár Dubh]] go [[Kajol]] 1270840 wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Kajol]] 3oj8z4jykkj9a2tkqatgmu5elx8u742 1270841 1270840 2025-06-20T19:50:34Z Yefal 61677 soiléir 1270841 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Ernest Blythe 0 119835 1270844 2025-06-20T20:04:26Z TGcoa 21229 Ag athdhíriú go [[Earnán de Blaghd]] 1270844 wikitext text/x-wiki #athsheoladh[[Earnán de Blaghd]] crlras57hxu405xtb77xxa4tn9t70vb Catagóir:Cincísigh Éireannacha 14 119836 1270882 2025-06-20T21:41:02Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Cincísigh]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]]' 1270882 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Cincísigh]] [[Catagóir:Protastúnaigh Éireannacha]] kji2sykzppnl3e5d11otydka7nrnlos Catagóir:Cincísigh 14 119837 1270883 2025-06-20T21:42:15Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Protastúnachas]]' 1270883 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Protastúnachas]] 0yt02st101d20ui4e3vimj9rb2ywdwb 1270884 1270883 2025-06-20T21:44:03Z TGcoa 21229 1270884 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Protastúnachas]] [[Catagóir:Protastúnaigh]] f4jhfkpa3zezkzn6g9b7hqlne93rwfs Catagóir:Protastúnaigh 14 119838 1270885 2025-06-20T21:45:00Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]]' 1270885 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]] e4e0ykj21rk4iff1wlnxhp8rqevdlzo 1270886 1270885 2025-06-20T21:45:17Z TGcoa 21229 1270886 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]] [[Catagóir:Protastúnachas]] fsjtixemwr8ws38mxem6nkwtbmvfh5b 1270888 1270886 2025-06-20T21:46:54Z TGcoa 21229 1270888 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]] [[Catagóir:Protastúnachas]] [[Catagóir:Críostaithe]] ah6ty5nhvyqh37npot193cvzg6cqs1b 1270889 1270888 2025-06-20T21:47:27Z TGcoa 21229 1270889 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]] [[Catagóir:Protastúnachas]] [[Catagóir:Críostaithe]] [[Catagóir:Protastúnaigh-Phrotastúnach]] 7eyhz3bxvkv4b2vbb0ytkpj0phr5wvx 1270891 1270889 2025-06-20T21:52:55Z TGcoa 21229 1270891 wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Daoine de réir reiligiúin]] [[Catagóir:Protastúnachas]] [[Catagóir:Críostaithe]] ah6ty5nhvyqh37npot193cvzg6cqs1b Partij voor de Vrijheid 0 119839 1270898 2025-06-20T22:13:28Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le ' {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}Bhunaigh [[Geert Wilders]] an '''PVV'''<ref>Páirtí voor de Vrijheid</ref>, 'Páirtí ar son na Saoirse' nó 'Party for Freedom', san Ísiltír in 2006, páirtí frith-inimirce, Ioslamafóibeach agus frith-Eorpach. == Féach freisin == * [[:Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre|Polaitíocht na hÍsiltíre]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre]] [[Catagóir:Páirtithe polaitíochta]]' 1270898 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}Bhunaigh [[Geert Wilders]] an '''PVV'''<ref>Páirtí voor de Vrijheid</ref>, 'Páirtí ar son na Saoirse' nó 'Party for Freedom', san Ísiltír in 2006, páirtí frith-inimirce, Ioslamafóibeach agus frith-Eorpach. == Féach freisin == * [[:Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre|Polaitíocht na hÍsiltíre]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre]] [[Catagóir:Páirtithe polaitíochta]] pc8a0qg0ybwhjbxn0xhum10vz7qi4fl 1270899 1270898 2025-06-20T22:16:24Z TGcoa 21229 1270899 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}Bhunaigh [[Geert Wilders]] an '''Partij voor de Vrijheid''' ''('''''PVV''''')<ref>Páirtí voor de Vrijheid</ref>,'' 'Páirtí ar son na Saoirse' nó 'Party for Freedom', san Ísiltír in 2006, páirtí frith-inimirce, Ioslamafóibeach agus frith-Eorpach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/wir-haben-es-nicht-gewusst-fas-na-hioslamafoibe-san-eoraip-agus-i-meiricea-thuaidh/|teideal=Wir haben es nicht gewüsst: fás na hIoslámafóibe san Eoraip agus i Meiriceá Thuaidh|údar=Alex Hijmans|dáta=9 Nollaig 2015|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2023-11-23}}</ref> == Féach freisin == * [[:Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre|Polaitíocht na hÍsiltíre]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre]] [[Catagóir:Páirtithe polaitíochta]] ryxt7euhky9jx4y5d1qe3s8tgzubz15 1270900 1270899 2025-06-20T22:16:37Z TGcoa 21229 Bhog TGcoa an leathanach [[PVV]] go [[Partij voor de Vrijheid]] 1270899 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}Bhunaigh [[Geert Wilders]] an '''Partij voor de Vrijheid''' ''('''''PVV''''')<ref>Páirtí voor de Vrijheid</ref>,'' 'Páirtí ar son na Saoirse' nó 'Party for Freedom', san Ísiltír in 2006, páirtí frith-inimirce, Ioslamafóibeach agus frith-Eorpach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/wir-haben-es-nicht-gewusst-fas-na-hioslamafoibe-san-eoraip-agus-i-meiricea-thuaidh/|teideal=Wir haben es nicht gewüsst: fás na hIoslámafóibe san Eoraip agus i Meiriceá Thuaidh|údar=Alex Hijmans|dáta=9 Nollaig 2015|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2023-11-23}}</ref> == Féach freisin == * [[:Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre|Polaitíocht na hÍsiltíre]] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} [[Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre]] [[Catagóir:Páirtithe polaitíochta]] ryxt7euhky9jx4y5d1qe3s8tgzubz15 1270904 1270900 2025-06-21T02:04:54Z Alison 570 Fmd. 1270904 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Bhunaigh [[Geert Wilders]] an '''Partij voor de Vrijheid''' ''('''''PVV''''')<ref>Páirtí voor de Vrijheid</ref>,'' 'Páirtí ar son na Saoirse' nó 'Party for Freedom', san Ísiltír in 2006, páirtí frith-inimirce, Ioslamafóibeach agus frith-Eorpach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/wir-haben-es-nicht-gewusst-fas-na-hioslamafoibe-san-eoraip-agus-i-meiricea-thuaidh/|teideal=Wir haben es nicht gewüsst: fás na hIoslámafóibe san Eoraip agus i Meiriceá Thuaidh|údar=Alex Hijmans|dáta=9 Nollaig 2015|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2023-11-23}}</ref> == Féach freisin == * [[:Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre|Polaitíocht na hÍsiltíre]] == Tagairtí == {{reflist}} {{síol-nl}} [[Catagóir:Polaitíocht na hÍsiltíre]] [[Catagóir:Páirtithe polaitíochta]] mywcjbu0j47lgwj0ap6d81fevdiwjcp PVV 0 119840 1270901 2025-06-20T22:16:38Z TGcoa 21229 Bhog TGcoa an leathanach [[PVV]] go [[Partij voor de Vrijheid]] 1270901 wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Partij voor de Vrijheid]] 8ma45ipiromq3c5jtrhcjpml272zdkk