Vikipetã
gnwiki
https://gn.wikipedia.org/wiki/Kuatia_%C3%91epyr%C5%A9ha
MediaWiki 1.45.0-wmf.8
first-letter
Medio
Mba'echĩchĩ
Myangekõi
Puruhára
Puruhára myangekõi
Vikipetã
Vikipetã myangekõi
Ta'ãnga
Ta'ãnga myangekõi
MediaWiki
MediaWiki myangekõi
Tembiecharã
Tembiecharã myangekõi
Pytyvõ
Pytyvõ myangekõi
Ñemohenda
Ñemohenda myangekõi
TimedText
TimedText talk
Módulo
Módulo discusión
Evento
Evento discusión
Vikipetã:Kuatiahairã jerure
4
2883
134210
132477
2025-07-07T04:51:59Z
PowerBUL
9072
134210
wikitext
text/x-wiki
{{Vikipetã:Kuatiahairã}}
== [[Paraguái]] ==
*'''Tetãnguéra (Geografía)'''
**
*'''Tava (Ciudades)'''
**[[Tava Paraguáipe]]
*'''Yvypóra (personas)'''
**[[Juan Carlos Wasmosy]]
**[[Juan Domingo Perón]]
**[[Víctor Pecci]] [[:es:Víctor Pecci]]
**[[Roque Santa Cruz]] [[:es:Roque Santa Cruz]]
**[[José Luis Chilavert]] [[:es:José Luis Chilavert]]
**[[José Saturnino Cardozo]] [[:es:José Saturnino Cardozo]]
**[[Madame Lynch]] [[:es: Madame Lynch]]
*'''GRAMATICOS'''
**[[Tomas Osuna]] [[:es:Tomás Osuna]] http://es.wikipedia.org/wiki/Tomas_Osuna
**[[Anselmo Jover Peralta]] [[:es:Anselmo Jover Peralta ]]
**[[Carlos Gatti]] [[:es: Carlos Gatti ]]
**[[A. Decoud Larrosa]] [[:es: A. Decoud Larrosa ]]
**[[Zulema Armatto de Welti]] [[:es: A. Zulema Armatto de Welti]]
**[[Natalia Krivoshein de Canesse]] [[:es: Natalia Krivoshein de Canesse]]
**[[Lino Trinidad Sanabria]] [[:es: Lino Trinidad Sanabria]]
*'''MUSICOS DEL PARAGUAY'''
**
* '''VARIOS'''
**[[Marzo paraguayo]]
**[[Karaí Guazú]]/Karay Guasú
*'''Ambue (otro)'''
**[[León Cadogan]]
**[[Bartomeu Meliá]]
**[[Miguel Chase Sardi]]
**[[Branislava Súsnik]]
**[[José Zanardini]]
== [[Guarani]] ==
* [[Kaiwa]] [[:es:Kaiwá]]
* [[Chandul]] [[:es:Chandul]]
* [[Guaycuru]] [[:es:Guaycurú]]
* [[Tempestade subtropical Yakecan]] [[:pt:Tempestade subtropical Yakecan|pt]]
== Lugares y toponimia guarani ==
*[[Karugua Yvera]] [[:es:Esteros del Iberá]]
*[[Kuarahy (Pindoráma)]] [[:es:Quaraí]]
== Naturaleza de Paraguay ==
'''Mymba'''
*
'''Ka'avo'''
*[[Perehi]] [[:es:perejil]]
*[[Orégano]] [[:es:orégano]]
*[[Lokóte]] [[:es:locote]]
*[[Lechúga]] [[:es:lechuga]]
*[[Limasutĩ]] [[:es:Limón sutil]]
*[[Kuratũ]] [[:es:Culantro]]
'''Ita ha Kuarepotikuéra'''
* [[itakuruvi]]
* [[Itambe]]
* [[Kuarepotimbe]]
* [[Yry]]
== Tembikuaaty ==
*[[Mba'ekuaarã joguerahaviárava]] - Teoria de la relatividad
== Tembiporukuéra ==
== Tekovekuéra ==
* [[Charles Dickens]]
* [[Leo Tolstoy]]
* [[The Beatles]]
* [[Tim Berners-Lee]]
* [[Igor Stravinsky]]
* [[Neil Armstrong]]
* [[Marco Polo]]
* [[Sarafina Nance]] ([[:en:Sarafina Nance|en]])
* [[Sarah T. Stewart]] ([[:en:Sarah T. Stewart|en]])
* [[Katie Mack]] ([[:en:Katie Mack|en]])
* [[Salvador Arena]] ([[:pt:Salvador Arena|pt]])
* [[Boris Chertok]] ([[:pt:Boris Chertok|pt]])
* [[Yuri Kondratyuk]] ([[:pt:Yuri Kondratyuk|pt]])
* [[Ayrton Senna]] ([[:pt:Ayrton Senna|pt]])
* [[Henrique Lins de Barros]] ([[:pt:Henrique Lins de Barros|pt]])
* [[Henrique Dumont]] ([[:pt:Henrique Dumont|pt]])
* [[Ricardo Galvão]] ([[:pt:Ricardo Galvão|pt]])
=== Jokuaikuaaháa ===
* [[Alberto Fernández]]
* [[Luis Alberto Lacalle Pou]]
* [[Evo Morales]]
* [[Tabaré Vázquez]]
* [[José Mujica]]
* [[Jorge Batlle]]
* [[Luis Alberto Lacalle de Herrera]]
* [[Julio María Sanguinetti]]
* [[João Goulart]] ([[:pt:João Goulart|pt]])
* [[João Goulart Filho]] ([[:pt:João Goulart Filho|pt]])
* [[José Fornari]] ([[:pt:José Fornari|pt]])
* [[Tereza Delta]] ([[:pt:Tereza Delta|pt]])
== Jetepyso ==
== [[Arahentína]] ==
*[[Bhikkhu Nandisena]] ([[:en:Bhikkhu Nandisena|en]])
== [[Pindoráma]] ==
*[[Pindoráma ka'aguykuéra jekái 2019-pe]]
*[[Pindoráma ka'aguykuéra jekái 2020-pe]] ([[:pt:Incêndios florestais no Brasil em 2020|pt]])
*[[Pantanal jekái 2020-pe]] ([[:pt:Incêndios no Pantanal em 2020|Incêndios no Pantanal em 2020]])
*[[Santos Dumont Explaining His Air Ship to the Hon. C.S. Rolls]]
*[[Kaiser (ta'angamýi)]]
*[[Meteorito de Bendegó (aranduka)]]
*[[Chegada do Bispo Antonio do Desterro Malheyro (panfleto)]] ([[:pt:Chegada do Bispo Antonio do Desterro Malheyro (panfleto)|pt]])
*[[Língua geral paulista]] ([[:pt:Língua geral paulista|pt]])
*[[Missão Centenário]] ([[:pt:Missão Centenário|pt]])
*[[Crise militar no Brasil em 2021]] ([[:pt:Crise militar no Brasil em 2021|pt]])
*[[Doutor Gama]] ([[:pt:Doutor Gama|pt]])
*[[Luís Gama]] ([[:pt:Luís Gama|pt]])
*[[Questão Netto]] ([[:pt:Questão Netto|pt]])
*[[Aristides Leão]] ([[:pt:Aristides Pacheco Leão|pt]])
*[[Paulo de Mello Bastos]] ([[:pt:Paulo de Mello Bastos|pt]])
*[[Urânia Vanério]] ([[:pt:Urânia Vanério|pt]])
*[[Método Moderno de Tupi Antigo]] ([[:pt:Método Moderno de Tupi Antigo|pt]])
*[[Paulo de Mello Bastos]] ([[:pt:Paulo de Mello Bastos|pt]])
*[[VLS-1 V01]] ([[:pt:VLS-1 V01|pt]])
*[[VLS-1 V02]] ([[:pt:VLS-1 V02|pt]])
*[[Acidente de Alcântara]] ([[:pt:Acidente de Alcântara|pt]])
*''Brésil'' (balão esférico) ([[:pt:Brésil (balão esférico)|pt]])
*Experimentos de Santos Dumont em Mônaco ([[:pt:Experimentos de Santos Dumont em Mônaco|pt]])
*Catástrofe do dirigível Pax ([[:pt:Catástrofe do dirigível Pax|pt]])
*[[Félix I]] ([[:pt:Félix I|pt]])
*Projeto Andar de Novo ([[:pt:Projeto Andar de Novo|pt]])
*Galileo Solar Space Telescope ([[:pt:Galileo Solar Space Telescope|pt]])
=== Pindorama ñe'ẽporãhaipyre ===
* [[Pindorama ñe'ẽporãhaipyre]] ([[José de Alencar]] - [[Álvares de Azevedo]] - [[Aluísio Azevedo]] - [[Euclides da Cunha]] - [[Augusto dos Anjos]] - [[Lima Barreto]] - [[Monteiro Lobato]] - [[Mario de Andrade]] - [[Manuel Bandeira]] - [[Graciliano Ramos]] - [[João Guimarães Rosa]] - [[Cecília Meireles]] - [[Érico Veríssimo]] - [[Mario Quintana]])
==Hilipina==
*[[Sonny Matula]] ([[:es:Sonny Matula|es]])
*[[Élmer Lábog]] ([[:es:Élmer Lábog|es]])
==Projetos==
* [[Memory of Mankind]] ([[:en:Memory of Mankind|en]])
* [[Arch Mission Foundation]] ([[:en:Arch Mission Foundation|en]])
* [[Projeto Portinari]] ([[:pt:Projeto Portinari|pt]])
* [[Instituto Ayrton Senna]] ([[:pt:Instituto Ayrton Senna|pt]])
* [[Instituto Onça-Pintada]] ([[:pt:Instituto Onça-Pintada|pt]])
== Mba'e ambuéva ==
* [[Odysee]] ([[:en:Odysee]])
==Youtube==
* [[Symphony of Science]] ([[:en:Symphony of Science|en]])
* [[Timelapse of the Entire Universe]] ([[:en:Timelapse of the Entire Universe|en]])
* [[Timelapse of the Future]] ([[:en:Timelapse of the Future|en]])
* [[The Secret History of the Moon]] ([[:en:The Secret History of the Moon|en]])
==Ensaios==
* [[Vikipetã:Há uma data final]] ([[:en:Wikipedia:There is a deadline|en]])
[[Category:vikipetã]]
fg7kihr5v8653nf8u5knhxp7efbiaii
Mburika
0
3892
134202
95415
2025-07-06T20:03:00Z
181.127.228.168
He puesto un poco más de información sobre el Mburika a partir de información que me atribuyó mi abuelo que trabajo en la chacra hace mucho tiempo, sobre comportamiento y de dónde salen
134202
wikitext
text/x-wiki
[[Ta'ãnga:Juancito.jpg|thumb|250px|Mburika]]
'''Mburika''' ({{es|Mula}}) [[mymba]] osẽva [[kavaju]] ojoapyva [[chavurro]] ndive.
Estos animales son conocidos por no ser mansos y ser totalmente salvajes y difíciles de domar ese el nacimiento, se desconoce la causa
Mburika o mula viene del cruce entre un caballo y un burro
Tienen normalmente un color marroneo pero este puede variar dependiendo de la zona, animal o raza con el que se haya cruzado el caballo/burro
[[Ñemohenda:Sakandu]]
kid9g18124nmq67uov3sb0jpl860nej
134203
134202
2025-07-06T20:03:39Z
181.127.228.168
Una pequeña corrección ortografica
134203
wikitext
text/x-wiki
[[Ta'ãnga:Juancito.jpg|thumb|250px|Mburika]]
'''Mburika''' ({{es|Mula}}) [[mymba]] osẽva [[kavaju]] ojoapyva [[chavurro]] ndive.
Estos animales son conocidos por no ser mansos y ser totalmente salvajes y difíciles de domar desde el nacimiento, se desconoce la causa
Mburika o mula viene del cruce entre un caballo y un burro
Tienen normalmente un color marroneo pero este puede variar dependiendo de la zona, animal o raza con el que se haya cruzado el caballo/burro
[[Ñemohenda:Sakandu]]
1dtj10udc10emac3g8khhyqwe3zpp62
134204
134203
2025-07-06T20:04:31Z
181.127.228.168
Un ajuste para evitar confusiones
134204
wikitext
text/x-wiki
[[Ta'ãnga:Juancito.jpg|thumb|250px|Mburika]]
'''Mburika''' ({{es|Mula}}) [[mymba]] osẽva [[kavaju]] ojoapyva [[chavurro]] ndive.
Estos animales son conocidos por no ser mansos y ser totalmente salvajes y difíciles de domar desde el nacimiento, se desconoce la causa
Mburika o mula viene del cruce entre un caballo y un burro
Tienen normalmente un color marroneo pero este puede variar dependiendo de la zona o raza de caballo/burro con el que se haya cruzado el caballo/burro
[[Ñemohenda:Sakandu]]
i4ce50o4rwdhu0fav6ubi12wcsamszq
Índia
0
6502
134201
128045
2025-07-06T15:00:03Z
117.250.237.126
പ്രൊഫസർ പ്രേം രാജ് പുഷ്പാകരന്, എൻ.ഐ.റ്റി. കാലിക്കറ്റ് ♡ Professor P̂rém ráj P̂üshp̂ákárán, NIT Calicut 🌷🍀🌼🌻🌺🌹🌸🏵️💮
134201
wikitext
text/x-wiki
{{Ficha de país
|nombre_oficial =Tavakuairetã Índia<br> {{small|{{lang|hi|भारत गणराज्य}}<br>{{transl|hi|''Bhārat Gaṇarājya''}}<br>{{lang|en|''Republic of India''}}}}
|nombre_oficial_idioma= hindi
|nombre_oficial_transliteración = Bhārat Gaṇarājya
|imagen_bandera = Flag of India.svg
|imagen_escudo = Emblem of India.svg
|símbolos =
|imagen_mapa = India-locator-map-blank.svg
|lema_nacional = सत्यमेव जयते<br />''Satiam eva jayate''<br />([[sánskrito]]pe: «Añete mante ipu'aka»)<ref>{{Cita web |url= http://www.india.gov.in/knowindia/state_emblem.php |título= State Emblem - National Symbols - Know India: National Portal of India |fechaacceso= 18 de diciembre de 2009 |autor= NIC |fecha= 2009 |obra= India.gov.in |idioma= inglés |urlarchivo= https://web.archive.org/web/20091227210641/http://india.gov.in/knowindia/state_emblem.php |fechaarchivo= 27 de diciembre de 2009 }}</ref>
| himno_nacional = जन गण मन<br />''[[Jana-Gana-Mana]]''<br />([[hindi ñe'ẽ]]me: ‘Opaite tetãygua ãnga’)<ref>{{Cita web |url= http://india.gov.in/knowindia/national_anthem.php |título= National Anthem - National Symbols - Know India: National Portal of India |fechaacceso= 18 de diciembre de 2009 |autor= NIC |fecha= 2009 |obra= India.gov.in |idioma= inglés |urlarchivo= https://web.archive.org/web/20091203050955/http://india.gov.in/knowindia/national_anthem.php |fechaarchivo= 3 de diciembre de 2009 }}</ref><br />[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|140px|noicon|centrado]]<br />Canción nacional: वन्दे मातरम्<br />''[[Vande Mataram|Vande Mātaram]]''<br />([[sánskrito]]pe: «Romomba'eguasu, Che Sy»)
| archivo_himno_nacional= Vande Mataram on Mohan Veena.ogg
| capital = [[Pyahu Deli]]
| capital_población = 13,800,000 ([[2001]])
| capital_coor_fmt =
| capital_coor =
| ciudad_principal = [[Mumbái]]
| idiomas_oficiales = [[hindi ñe'ẽ]] ha [[ingleñe'ẽ]].
| gobierno = [[Tetã Ñembyatypyre|Tetã ñembyatypyre]] [[amandajerape|amandajerapépe]]
| dirigentes_títulos = Tenondeta
| dirigentes_nombres = Droupadi Murmu
| fundación = Sasõ
| fundación_hitos = <br /> • Declarada
| fundación_fechas = Sasõ<br />Tetã India<br /> [[15 jasypoapy]] [[1947]]gua
| superficie = 3 287 263 <ref name=superficie>{{Cita web |url=http://www.oratlas.com/libro-mundial/india/geografia |título=India- Geografía - Libro Mundial de Hechos |autor=CIA |fechaacceso=20 de febrero de 2017}}</ref>
| superficie_puesto = 7
| superficie_agua = 9,5%<sup>[2]</sup>
| fronteras = 14,103 km
| costas =
| población = 1 372 065 957<ref name="censo">{{Cita web |url= http://censusindia.gov.in/2019-prov-results/prov_results_paper1_india.html |título= Provisional Population Totals Paper 1 of 2011 India Series 1 (pág. 160) |fechaacceso= 19 de julio de 2011 |autor= The Registrar General & Census Commissioner |fecha= 2011 |obra= censusindia.gov.in |idioma= inglés }}</ref>
| población_puesto = 2
| población_densidad = 377,6 hab/km²
|PIB_nominal = [[US$]] 2,454 billones<ref name=imf2>{{Cita web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=31&pr.y=13&sy=2016&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |título= Report for Selected Countries and Subjects |fechaacceso=12 de mayo de 2017 |autor= FMI |fecha=abril de 2017 |obra= IMF.org |idioma=inglés}}</ref>
|PIB_nominal_año = 2017
|PIB_nominal_puesto = 6
|PIB_nominal_per_cápita= 1850{{esd}}USD<ref name=imf2/>
|PIB = [[US$]] 9,489 billones<ref name=imf2/>
|PIB_año = 2017
|PIB_puesto = 3
|PIB_per_cápita = 7153{{esd}}USD<ref name=imf2/>
|IDH = {{creciente}} 0,647<ref>{{Cita web |url=http://hdr.undp.org/en/content/2019-human-development-index-ranking |título=Informe Índice de Desarrollo Humano 2019 |fechaacceso=12 de diciembre de 2019 |sitioweb=hdr.undp.org}}</ref>
|IDH_año = 2019
|IDH_puesto = 129
|IDH_categoría = <span style="color:red">'''ivai'''</span>
| moneda = [[Índia rrúpia]]
| gentilicio = Indiagua
| horario =
| horario_verano =
| cctld = .in
| código_telefónico = +91
| prefijo_radiofónico =
| código_ISO =
| miembro_de = [[ONU]], SAARC, [[Tetãnguéra Ñembojoaju|Mancomunidad de Naciones]].
| notas =
}}
'''Índia''' ―héra tee hína '''Tavakuairetã Índia''' ([[hindi ñe'ẽ]]me, भारत गणराज्य, ''Bhārat Gaṇarājyala''; [[ingleñe'ẽ]]me, ''Republic of India'')― ha'e peteĩ [[tetã|tetã hekosãsóva]] ojejuhúva [[Ásia]] ipehẽngue ñembyguápe. Ko tetãme oikove amo 1380 sua tapicha, upéicha ko tetã niko upe mokõiha [[Tetãnguéra rysýi ava hetakuére|orekovéva tapichakuéra]] ipype opa [[Yvy|Yvýgui]]. Índia ijyvy apekue niko 3.287.263 [[Kilómetro cuadrado|km²]],<ref name=superficie /> upéicha ha'e tetã [[Tetãnguéra rysýi tuichakuére|tuichavéva pokõiha]]. Ijerére ojejuhu ñemby gotyo [[paraguasu Índiko]], kuarahyreike gotyo upe [[para Árave]] ha kuarahyresẽ ngotyo [[Vengála parapyte]] ojejuhu, ko tetã y rembe'y ohupyty amo 7.517 [[kilómetro]].<ref name=sanilkumar>{{Cita publicación |apellido= Kumar |nombre= V. Sanil |título= Coastal processes along the Indian coastline |url= http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf |idioma= inglés |publicación= Current Science |fecha= 2006 |volumen= 91 |número= 4 |páginas= 530-536 |fechaacceso= 15 de diciembre de 2009 |urlarchivo= https://web.archive.org/web/20090908141613/http://drs.nio.org/drs/bitstream/2264/350/1/Curr_Sci_91_530.pdf |fechaarchivo= 8 de septiembre de 2009 }}</ref>
Índia jerére ojejuhu yvýre kuarahyreike gotyo tetã [[Pakitã]], yvate gotyo [[Chína Tetarã Retã]], [[Nepal]] ha [[Vutã]] ojejuhu ha kuarahyresẽ ngotyo oĩ [[Vangalande]] ha [[Miama]]. Upéicha avei, Índia ykére oĩ yguasúre ypa'ũ [[Seilãu]], [[Mayndíva]] ha [[Indonésia]]. Índia itavusu niko táva [[Ndéli Pyahu]] ha itáva orekovéva tapichakuéra hína [[Mumbái]].
Ko yvýpe ojehecha [[Índo avano'õ]] ñepyrũ (tekovekuéra oiko va'ekue 3300 Kirito mboyve guive 1300 Kirito rire peve ysyry Índo jerekuévo), yvy herakuã hape omoñemurã hetaitégui ymaite guive ha ojehechahápe heta [[mburuvi]] guasu oñepyrũ ha oñemyasãi upe guive, ojehechakuaa Índia avano'õ ijypykue opaichagua, hembiasakue ipukuiteha ha itavarandu mba'eguasuiteha.<ref>{{Cita web |url= http://encarta.msn.com/encyclopedia_761557562_10____97/India.html#s97 |título= India: History |fechaacceso= 15 de diciembre de 2009 |fecha= 2007 |obra= Microsoft Encarta |idioma= inglés |urlarchivo= https://www.webcitation.org/5kyWYD7cM?url=http://encarta.msn.com/encyclopedia_761557562_10____97/India.html#s97 |fechaarchivo= 2 de noviembre de 2009 }}</ref> Irundy umi [[Tupãrape|jerovia]] tuichavévagui opa Yvýgui, [[Indu jerovia]], [[Vuda rape]], [[Jain Dharma]] ha [[Síki jerovia]] oñepyrũ ko tetãme, upéicha avei oguahẽ upépe jerovia tetãnguéra ambuéva techapyrãme pe [[masdaiásna]], [[Moise rape]], [[Hesu rape]] ha [[islã]] oiko aja ary 1000 Kirito rire, upéicha omoheñói jerovia ambuéva opaichagua ko tetãme mante ikatu ojejuhu.
Mbeguehápe upe [[Kuarahyresẽ Índia Atyvete]] (aty omoñemúva [[Ingyaterra|Ingyatérra]] pegua) oñembojára ko tetã yvy apekuére oñepyrũ guive [[saro'y XVIII]] ha oiko chugui peteĩ kolónia [[Tavetã Joaju]] pegua [[saro'y XIX]] guive, Índia oñemosãsónte Tavetã Joaju poguýgui ary [[1947]]-me, hetãygua oheka rire isãsorã ñerairõ'ỹre.<ref name="CONCISE ENCYCLOPEDIA 3">{{Cita libro |título=Concise Encyclopedia |editorial=Dorling Kindersley Limited |fecha=1997 |página=455 |isbn=0-7513-5911-4 |autor= Farndon, John}}</ref>
Índia ha'e hína ko'ãga peteĩ [[Tetã Ñembyatypyre|tetã ñembyatypyre]]<ref>[https://web.archive.org/web/20220706092811/https://www.infopais.com/asia/india/#11_Caracteristicas_generales Forma de Estado en India] Consultado el 10 de agosto de 2016</ref> ijyvy apekue oñemohendáva 28 tetãvore rupi ha 8 yvy pehẽ Joaty pegua, iñesãmbyhy oñemboguata [[tavakuairetã]] [[amandajerape|amandajerapépe]]. Ary [[1991]] guive Índia pya'eite oñemomba'eheta ha oñemoporã porãve, oikógui upépe heta ñemyatyrõ oñemboguata porãverã iviru remimono'õ;<ref name="ERS">{{Cita web |url= http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/ |título= Briefing Room - India |fechaacceso= 15 de diciembre de 2009 |autor= Servicio de Investigaciones Económicas |fecha= 2009 |obra= USDA.gov |idioma= inglés |urlarchivo= https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/ |fechaarchivo= 20 de mayo de 2011 |title= Archive copy |accessdate= 2020-11-12 |archivedate= 2011-05-20 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20110520002800/http://www.ers.usda.gov/Briefing/India/ }}</ref> ojehecháramo jepe heta apañuái hetãyguakuéra apytépe, hetaitégui umi [[Sogue|imboriahuitéve]], umi nomoñe'ẽkuaáiva ha ndohaikuaáiva,<ref name="gov.in-prmar07PDF">{{Cita web |url= http://www.planningcommission.gov.in/news/prmar07.pdf |título= Poverty estimates for 2004-05 |fechaacceso= 15 de diciembre de 2009 |autor= Comisión especial del gobierno de la India |fecha= 2007 |obra= Planing Comission.org |idioma= inglés |urlarchivo= https://web.archive.org/web/20080914014726/http://www.planningcommission.gov.in/news/prmar07.pdf |fechaarchivo= 14 de septiembre de 2008 }}</ref> umi ohasa asýva mba'asy isarambipávare, umi [[Ñemongaru|oñemongaru]] vaíva ha kuñanguéra ndaikatúiva ohupyty [[Tekoiterape|tekoiterapekuéra]].
Índia avano'õ ko'ãgagua niko [[Tupãrape|ijerovia]] opaichagua, iñe'ẽ hetaitéva (iléi guasu ohechakuaa 22 ñe'ẽnguéra hákatu ojeikuaa oĩveha) ha ijypy opaichagua, ojehechágui heta tetã ambuéva retãygua oguahẽ akue upépe ymaite guive ha ojopara, ojehechakuaa avei Índia apekue ka'aguy guasu ha [[yvytyrysýi]] henyhẽva, upépe oiko [[Mymba|mymbakuéra]] ha [[Guyra|guyrakuéra]] opaichagua, ndaikatúi jajuhu tenda ambuévape.
Upéicha avei, Tavakuairetã Índia oĩ umi tetã ipokatúva apytépe orekógui iñorairõha atýpe [[Mboka oipurúva tumingue'a mbaretekue|mbokapu guasu]] oipurúva [[átomo]] [[Tumingue'a mbaretekue|mbaretekue]]. Ojehechakuaa ñehesa'ỹijo rupi Índia apekue rekoha oñembyaiha, Índia ho'a ñemoĩha 140-gui ha oho ñemoĩha 177-pe ary 2016 guive 2018 peve upe Tekoha Ñangarekorã Techaukahápe ojapóva mbo'ehára kuéra ohesa'ỹijóva, mbo'ehaorusu Yale ha Columbia pegua. Tenondeite, ko ñehesa'ỹijo ohechauka yvytu ko tetãme "oñembyaiete".<ref>{{Cita web |url=https://epi.envirocenter.yale.edu/2018-epi-report/executive-summary |título=Copia archivada |fechaacceso=2 de mayo de 2019 |urlarchivo=https://web.archive.org/web/20190422224352/https://epi.envirocenter.yale.edu/2018-epi-report/executive-summary |fechaarchivo=22 de abril de 2019 |title=Archive copy |accessdate=2020-11-06 |archivedate=2019-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190422224352/https://epi.envirocenter.yale.edu/2018-epi-report/executive-summary }}</ref>
== Héra ypy ==
Índia rera ou "Índo" ñe'ẽnguégui, upéva niko ou [[Peysiañe'ẽ|Peysiañe'ẽgui]] ''hindu'' (/jíndu/), [[sánskrito]] ñe'ẽgui Sindhu, kóicha ojeherógui ymaite guive upe [[ysyry Índo]].<ref>"India", ''Oxford English Dictionary'', second edition, 2100a.d. Oxford University Press.</ref>
Umi [[Gyrésia Ymaguare]] retãygua ojehero umi Índia retãygua ινδοί (/indoí/), he'iséva umíva ysyry Índo pegua.<ref name="basham">{{Cita libro |nombre=A. L. |apellido=Basham |título=The Wonder That Was India |editorial=South Asia Books |fecha=2000 |isbn=0283992573}}</ref>
Tekome'ẽrusu (Índia léi guasu) ha ñe'ẽnguéra ambuéva oñeñe'ẽva ko tetãme ohechakuaa avei hetã héra teeha niko Bharat (oje'éva [ˈbʱɑːrʌt̪]).<ref>{{Cita web |url= http://indiacode.nic.in/coiweb/fullact1.asp?tfnm=00%201 |título= Name and territory of the Union |fechaacceso=15 de diciembre de 2009 |obra= Constitución de la India |idioma=inglés |cita= Name and territory of the Union- India, that is Bharat, shall be a Union of States.}}</ref>
Ko ñe'ẽngue Bharat niko ou upe mburuvichavete [[Bharata (mburuvicha)|Bharata]], karai guasu imombe'uguau ymaguareite Indu tavarandúpe. [[Indotã|Hindustán]] ―ijypýpe niko peteĩ ñe'ẽngue Peysiañe'ẽgui he'iséva ‘indukuéra retã’―, oñembohera Índia retã ipehẽngue yvategua hákatu sapy'apy'a ojeipuru oñembohera opaite tetã.<ref>{{Cita web |url= http://www.britannica.com/EBchecked/topic/266465/Hindustan |título= Hindustan |fechaacceso=15 de diciembre de 2009 |fecha=2009 |obra= [[Encyclopædia Britannica]] |idioma=inglés}}</ref>
== Ñe'ẽnguéra ==
[[Hindi ñe'ẽ|Hindi]] ha [[ingleñe'ẽ]] ha'e ñe'ẽnguéra tee Índia-pe; hindi ha'e avei ñe'ẽ tetã mba'éva ojeiporúva tetã sãmbyhyhárupi. Tekome'ẽrusu ohechakuaa 22 ñe'ẽnguéra (oñembohérava "ñe'ẽnguéra tekome'ẽrusugua", [[ñe'ẽ]] tee ambue ñe'ẽndi (sánskrito ndoikéi ijapytépe) umi 28 tetãvorekuéra oĩva India Tavakuairetã ryepýpe: asames, [[vengali ñe'ẽ]], vodo, dogri, [[Hindi ñe'ẽ|hindi]], kanares, kachemiro, konkani, maitili, malavar, meitéi, marati, [[nepali ñe'ẽ]], oriya, [[urdu]], penyabi, [[sánskrito]], santali, sindi, [[tamil]] ha telugu.<ref>http://www10.gencat.net/pres_casa_llengues/AppJava/frontend/llengues_detall.jsp?id=103&idioma=10</ref>
== Mandu'apy ==
<references />
==Joaju==
{{Commonscat|India}}
{{Asia}}
[[Ñemohenda:Índia| ]]
mp3zvslsfebp0ax4y7vriwjt1n3ow6r
Morivivi
0
17184
134205
133467
2025-07-07T03:18:58Z
V. F. Medina
20313
Vandalismo
134205
wikitext
text/x-wiki
'''Morivivi''' ('''''Mimosa pudica''''') ha’e peteĩ [[Ka'avo|ka’avo]] heñóiva [[Amérika]] [[Ka'aguy|ka’aguýpe]], herakuãva ombotyhaguére pya’e hogue ojepokórõ hese, [[Kaikove|kaikovéicha]].<ref>https://books.google.com.py/books?id=mIgGD1oqedEC&pg=PA28&dq=moriviv%C3%AD+mimosa&hl=es-419&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&ovdme=1&sa=X&ved=2ahUKEwiitO6dm-aGAxW8ppUCHVI9AxwQ6AF6BAgFEAM#v=onepage&q=moriviv%C3%AD%20mimosa&f=false</ref><ref>https://www.asale.org/damer/dormidera</ref> Ko ka’avo oñemoĩnge avei ambue [[Yvyvusu|yvyrusúpe]].<ref>https://www.floresyplantas.net/mimosa-pudica/</ref>
[[Ta'ãnga:Mimosa pudica Blanco2.253-cropped.jpg|miniaturadeimagen|Morivivi ñemoha’ãnga.]]
==Mandu’apykuéra==
[[Ñemohenda:Ka'avo]]
3csq5jzspugraa2upnr03in7mmj5l8i
134206
134205
2025-07-07T03:19:20Z
V. F. Medina
20313
V. F. Medina trasladó la página [[Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i]] a [[Morivivi]] sobre una redirección: Título mal escrito
134205
wikitext
text/x-wiki
'''Morivivi''' ('''''Mimosa pudica''''') ha’e peteĩ [[Ka'avo|ka’avo]] heñóiva [[Amérika]] [[Ka'aguy|ka’aguýpe]], herakuãva ombotyhaguére pya’e hogue ojepokórõ hese, [[Kaikove|kaikovéicha]].<ref>https://books.google.com.py/books?id=mIgGD1oqedEC&pg=PA28&dq=moriviv%C3%AD+mimosa&hl=es-419&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&ovdme=1&sa=X&ved=2ahUKEwiitO6dm-aGAxW8ppUCHVI9AxwQ6AF6BAgFEAM#v=onepage&q=moriviv%C3%AD%20mimosa&f=false</ref><ref>https://www.asale.org/damer/dormidera</ref> Ko ka’avo oñemoĩnge avei ambue [[Yvyvusu|yvyrusúpe]].<ref>https://www.floresyplantas.net/mimosa-pudica/</ref>
[[Ta'ãnga:Mimosa pudica Blanco2.253-cropped.jpg|miniaturadeimagen|Morivivi ñemoha’ãnga.]]
==Mandu’apykuéra==
[[Ñemohenda:Ka'avo]]
3csq5jzspugraa2upnr03in7mmj5l8i
Mimosa pudica
0
17185
134211
133468
2025-07-07T07:50:00Z
EmausBot
2375
corrección de redirección doble a [[Morivivi]]
134211
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECCIÓN [[Morivivi]]
ahhem6b8f75lyqztp6i5o5v4gaik1df
Myangekõi:Morivivi
1
17557
134208
133470
2025-07-07T03:19:21Z
V. F. Medina
20313
V. F. Medina trasladó la página [[Myangekõi:Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i]] a [[Myangekõi:Morivivi]] sobre una redirección: Título mal escrito
133470
wikitext
text/x-wiki
== Morivi ==
Bueno, voy a se diplomático: Esto es un chiste. [[Puruhára:Tito Lahaye|Tito Lahaye]] ([[Puruhára myangekõi:Tito Lahaye|discusión]]) 19:18 10 jasykõi 2025 (UTC)
:Hola. Puedes escribir mas claro? Es por el nombre ''morivivi''? Sí, ahora encontré que es usado en Puerto Rico, no se, porque [[Puruhára:Guarandu]] lo eligió. Ahora renombré, pero antes de crear un nuevo artículo es mejor a ver, si ya no es escrito con un titulo diferente. Saludos, <font color="Blue">*</font> [[User:Hugo.arg|<font color="Blue">Hugo</font>]] <sub>[[User talk:Hugo.arg|''<font color="DarkGreen">myangekõi</font>'']]</sub> 19:54 10 jasykõi 2025 (UTC)
84twmv998zm55d5ptv4hczn1lk7cwgu
Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i
0
17658
134207
2025-07-07T03:19:21Z
V. F. Medina
20313
V. F. Medina trasladó la página [[Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i]] a [[Morivivi]] sobre una redirección: Título mal escrito
134207
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECCIÓN [[Morivivi]]
ahhem6b8f75lyqztp6i5o5v4gaik1df
Myangekõi:Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i
1
17659
134209
2025-07-07T03:19:21Z
V. F. Medina
20313
V. F. Medina trasladó la página [[Myangekõi:Embotýke ne rokẽ cháke ou Pa'i]] a [[Myangekõi:Morivivi]] sobre una redirección: Título mal escrito
134209
wikitext
text/x-wiki
#REDIRECCIÓN [[Myangekõi:Morivivi]]
r0mvp657o2u3mivmmd5hrwvhli33psn