दुर्बीण

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="gom">
  <siteinfo>
    <sitename>विकिपीडिया</sitename>
    <dbname>gomwiki</dbname>
    <base>https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%87%E0%A4%B2_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8</base>
    <generator>MediaWiki 1.45.0-wmf.4</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">माध्यम</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">विशेश</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">चर्चा</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">वापरपी</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">वापरपी चर्चा</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">विकिपीडिया</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">विकिपीडिया चर्चा</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">फायल</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">फायल चर्चा</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">मिडियाविकी</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">मिडियाविकी चर्चा</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">सांचो</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">सांचो चर्चा</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">आदार</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">आदार चर्चा</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">वर्ग</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">वर्ग चर्चा</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">एकक</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">एकक चर्चा</namespace>
      <namespace key="2600" case="first-letter">विशय</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>दुर्बीण</title>
    <ns>0</ns>
    <id>544</id>
    <revision>
      <id>216310</id>
      <parentid>202784</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T05:06:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Shreya Gaonkar</username>
        <id>11321</id>
      </contributor>
      <origin>216310</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20426" sha1="r2jqn15g6vioisy6m73i69vsbr3tj6j" xml:space="preserve">'''दुर्बीण''' पयसुल्ल्या वस्तूंचें बारकायेन [[निरिक्षण]] करपाचें एक म्हत्वाचें साधन. आधुनीक दुर्बीण मुखेलपणान दोन तरांची आसा. प्रकाशीय (optical) दूरदर्शक आनी रेडीओ दूरदर्शक. प्रकाशीय दुर्बिणीचें मूळ ओक्लाच्या हारश्यांत मेळटा.

== फाटभूंय ==
तेराव्या शेंकड्यासावन लघुनदरेदोश (short sight defect) अडचण पयस करपाखातीर अंतर्गोल भींग (concave lens) वापरतात. गॅलिलिओ हाणें आपली दुर्बीण मळबाकडेन घुंवडावंचे पयलीं, इ.स. 1608च्या सुमाराक हॉलंडांतल्या हॅन्स लिपरशे ह्या ओक्लांच्या दुकानदाराक दुर्बीणीचो अचकीत सोद लागलो. एकमेकांसावन कांय अंतराचेर दवरिल्ल्या दोन बहिर्गोल भिंगां बसोवन एक दुर्बीण तयार केली . उपरांत ताणें एके नळयेक दोन बहिर्गोल भिंगां बसोवन एक दुर्बीण तयार केली. उपरांत लिपरशे हाणें तयार केल्ले दुर्बिणीचो हॉलंड सैन्यांत खूब प्रमाणांत उपेग जावपाक लागलो. दुर्बिणीची नविदाद उपरांत सबंद युरोपभर पातळ्ळी. रोमांतलो प्रसिध्द शास्त्रज्ञ गॅलिलिओ (१५६४-१६४२) हाणें तिचें म्हत्व जाणून घेवन तातूंन सुदारणा करून एक दुर्बीण तयार केली. ती मळबाकडेन घुवंडावन तातूंत ताणें चंद्रावयलें दोंगर, सुर्याचेर आशिल्ले काळें दाग, उपग्रह, मळबांतल्या नखेत्रांची दाटाय आनी मळबांतल्या नखेत्रांची दाटाय आनी मळबांतल्यो हेर गजाली पळयल्यो आनी हेरांकय दाखयल्यो. उपरांत ताणें खूब दुर्बिणी तयार केल्यो. हातूंतल्यो दोन आयजय फ्लॉरेन्सांतल्या वस्तू संग्रहालयांत आसात. हातूंतल्यो दोन आयजय फ्लॉरेन्सांतल्या वस्तू संग्रहालयांत आसात. ताणें तयार केल्ले दुर्बिणींत पयसुल्ली वस्त ३२ पटींनी व्हड दिसता.

दुर्बिणींतल्या भिंगांमदलें वस्तूवटेन आसता त्या भिंगांक वस्तुभींग आनी भिंगांतल्यान पळयतात ताका नेत्रिका अशीं नांवां आसात. १६७०च्या सुमाराक इंग्लंडांत न्यूटन हाणें वस्तूभिंगांचे सुवातेर १५ सेंमी. व्यासाचो अंतरगोल हारसो वापरिल्लो. नेत्रिकाखातीर बहिर्गोल भींग वापरिल्लें. तातूंतल्यान पयसुल्ली वस्त ३८ पटींनी व्हड दिसताली. संवसारातली एक व्हड दुर्बीण अमेंरिकेंतले माऊंट पॅलमारचे वेधशाळेंत आसा. ताचो हारसो सुमार ५०१ मीटर व्यासाचो आसून हारशाचें वजन १५ टन आनी पुराय दुर्बिणीचें वजन ५५० टन आसा. १९४७ सावन तिचो वापर चालू आसा. हे दुर्बिणीपरस व्हड अशी सुमार ६ मी. व्यासाची दुर्बीण रशियेंतल्या उत्तर कॉकेशस पर्वताचेर १९७६त उबारिल्ली आसा. सतराव्या शेंकड्यांत जेन्ना दुर्बीण विकासमार्गाचेर आशिल्ली तेन्ना कंवची आनी तिचेसावन इश्ट शक्तीचीं भिंगां बसोवपाती तंत्रविद्या पुराय युरोप खंडात खूब फुडारिल्ली. ताका लागून सुर्वेच्यो सगळ्यो दुर्बिणी प्रणमनी प्रकाराच्यो आशिल्ल्यो.

वस्तुभिंगांचो मुखेल वावर म्हळ्यार पयसुल्ले वस्तूचें पडबींब निरिक्षकाच्या मुखार नितळ आनी लागीं निर्माण करप. पडबिंबाचे आकारमान व्ह जाय जाल्यार वसितूभिंगाचें केंद्रांतर व्हड आसूंक जाय. वस्तुभिंगाक लागून तयार जाल्लें पडबींब चड पर्जळीत जावपाखातीर चडांत चड उजवाड ह्या भिंगांतल्यान येवप गरजेचें. हाका लागून त्या भिंगाचें आकारमान व्हड आसूंक जाय.

== कॅप्लर दुर्बीण ==
आयचे प्रणमनी दुर्बिणीचें स्वरूप योहानेस कॅप्लर (१५५१-१६२९) हाचो मुळावे कल्पनेप्रमाण रावलां. हातूंत दोनय भिंगां बहिर्गोल प्रकाराची आसतात. हे दुर्बिणींत पयसुल्ल्या बिंदूसावन आयिल्लीं किरणां वस्तुभिंगांचेर समांतर येवन पडटात. हाका लागून तिचें केंद्रप्रतलांत परतें पडवींव निर्माण जाता. तें पडबींब उजवाडाचीं किरणां एकठांय येवन जाल्लें आसता. वस्तुभींगांतल्यान गेलेउपरांत निमाणें पडबिंब परतें दिसता. मळबांतल्या गिऱ्याचो अभ्यास करपाखतीर हे दुर्बिणीचो खूब उपेग जाता.

पडबिंबाचें आकारमान वाडोवपाखातीर व्हड केंद्रांतरांचे वस्तुभींग वापरून चड लांबांयेची दुर्बीण तयार करपाची सर्त लागली. ल्हान दुर्बिणींत कागदाच्यो नळ्यो वापरताले. ३ ते ४ मी. परस पयस लांबाय वाडल्यार पत्र्याच्यो वा बांबूच्यो नळ्यो वापरतात.

कॅप्लर दुर्बिणींत पडबींब सादारणपणान परतें निर्माण जाता आनी दुर्बिणीची नळीय खूब लांब आसता. आजकाल मळबांतले गिरे आनी नखेत्रां हांचो अभ्यास करपाक आनी धर्तरेवयल्या पयसुल्ल्या वस्तूंक पळोवपाक चड करून कॅप्लर दुर्बिणीचोच चड उपेग जाता. मळबांतल्या जड वस्तूंचो अभ्यास करपाखातीर उपेग करतात ते दुर्बिणीक ज्योतीश दुर्बीण अशें (astronomical telescope) म्हण्टात. पार्थीव उपेगांत येवपी दुर्बिणीक कॅपलर दुर्बीण(Terrestrial telescope)म्हण्टात. पार्थीव दुर्बिणींनी सरळ पडबींब मेळचें म्हणून आनीक एक भींग बसयतात.

लोलकी व्दिवनेत्री दुर्बिणींत एकसारक्यो दोन दुर्बिणी तांचें अंतर समांतर दवरून जोडिल्ल्यो आसतात. दोन नेत्रिकांतलें अंतर मनशाच्या दोळ्यांमदल्या अंतराइतलें आसता. निरिक्षण करपी व्यक्तीचे गरजेप्रमाण तें चड-उणें करपाक मेळटा . हे दोन दूरदर्शक दोनय दोळ्यांक लावन एकाच द्खाव्याचें दोन. दोळ्यांनी एकाच वेळार निरिक्षण करपाक मेळटा. जण एका दूरदर्शकांत दोन-दोन पोरो लोलक बसयल्ले आसतात. हाका लागून निमाणें पडबींब सारकें मेळटा.

== परावर्तन दुर्बीण ==
हातूंत वस्तुभिंगाचे सुवातेर अंतर्गोल हारसो वापरतात ही कल्पना न्युटन हाणें चालींत हाडिल्ली. उपरांत स्कॉटीश गणिती जेम्स ग्रॅगरी(१६३८-७५) हाणें हारशाचे दुर्बिणीची नवी रचणूक मांडली. तातूंत एके नळयेच्या अन्वस्ताकार हारसो दवरून ताच्या मदल्या भागार ल्हानसो बुराक मारून ताच्या तोंकार एक नेत्रभींग दवरतात. हारशाक लागून हांगा पयसुल्ल्या वस्तूंचें पडबींब तयार जाता. तांतूतल्यान मुखार गेल्ले किरण विवृत्ताकार हारशाचेर पडटा. थंयच्यान परावर्तीत जावन हांगा दुसरी प्रतिमा तयार जाता. एन. कॅसेग्रेन हाणें १६७२त मांडिल्ले येवजणेंतले दुर्बिणीत असोच एक अन्वस्ताकार हारसो आसता. न्यूटनान परावर्तक दुर्बीण तयार करून ताणें बृहस्पतीच्या उपगिऱ्यांच्या आनी शुक्राच्या धन्वाकाराचें निरिक्षण केल्लें. परावर्तन दुरदर्शी पांच प्रकारांचे आसतात.
# प्रायम-फोकस दुर्बीण
# न्यूटन दुर्बीण 
# कॅग्रेसन दुर्बीण
# ग्रॅगरीयी दुर्बीण
# काउड(coude)दुर्बीण
ह्या सगळ्या दुर्बिणींनी विवृत्ताकार हारसो आसता.

प्रणमनी दुर्बिणीची उदरगत (विकासचाल) चालू आसतानाच परावर्तीनी दूरदर्शकांची निर्मिती इंग्लंडांत ल्हव-ल्हव चालूच आशिल्ली. १७२२त उल्लेख करिसारकी पयलीं परावतनी दुर्बीण जॉन हेडली हाणें तयार केली. तांबें आनी कथील ६८.३२ ह्या प्रमाणांत कडोवन एक नवो मिश्रधातू ताणें तयार केलो. ताचेपासून १५ सेंमी. छिद्र व्यासाचो सुमार २ मी. केंद्रांतराचो अन्वस्ताकार हारसो तयार केलो. ह्या दूरदर्शकांत न्यूटन हाची पद्दत ताणें वापरिल्ली. उपरांत परावर्तनी दुर्बिणींत सुदारणा जायत गेली. परावर्तनाच्या वेळार लागीं-लागीं ४०% उजवाड फुकट वता म्हणून मुखेल हारसो मातसो वांकडो दवरपाची कल्पना हर्शेल हाणें काडली. उपरांत १८५०त युस्टूश लिबीक हाणें कंवचेचेर धातूचो पातळ लेप दिवन रसायनिक प्रकिया सोदून काडली. हो लेप सुळसुळीत आशिल्ल्यान उजवाडाच्या परावर्तनाचें प्रमाण खूब वाडलें. १९३० उपरांत जॉन स्ट्रॉय हाणें कंवचेचेर अॅल्युमिनियमाचो लेप दिवपाची प्रक्रिया सोदून काडली. आयज संवसारांतली सगळ्यांत व्हड परावर्तनी दुर्बीण ६ मी. छिद्रव्यासाची आसा.

खंयचेय वस्तूचें खूब वेळ निरिक्षण करचें आसत जाल्यार, दुर्बिणीक वेवस्थीत एके सुवातेर थीर बसोवंची पडटा. ल्हान दुर्बीण खंयचेय सुवातेर सहजपणान हालोवपाक मेळटा. व्हड दुर्बीण जड आशिल्ल्यान तिचें आरोहण करचें पडटा. नखेत्रां आनी गिरे हो सूर्य आनी धर्तरेप्रमाण वाटकुळाकार कक्षांतल्यान भोंवत आसतात. हाका लागून खंयच्याय नखेत्रांचें वा गिऱ्याचे खूब वेळ निरिक्षण करतना दुर्बीण एकसारकी घुंवता तशी दवरची पडटा. उदग्र अक्षाभोंवतणीं वयर-सकयल करपाक मेळटा. रशियेंत बसयल्ल्या नव्या ६ मी. छिद्रव्यासाचे दुर्बिणीचें वजन चड आशिल्ल्यान तिका एके सुवातेर आरोहण केले उपरांत हे रचणुकेंत कांय बदल करून विषुववृत्तीय आरोहणाच्यो इंग्लीश आनी जर्मन अशो दोन पद्दती चालींत आयल्यात.

सुर्याचेर पातळिल्ल्या कुपांच्या आविश्काराचो अभ्यास करपाखातीर हेल आनी जी.डब्ल्यू. रिची हाणीं 'यर्कीझ' वेधशाळेंत उपकरण तयार केलें. ह्या प्रकल्पाखातीर अर्थीक आदार हाडून दिवपी, हेलन स्नो ह्याच्या नांवावयल्यान ह्या उपकरणाक 'स्नो दुर्बीण' अशें नांव पडलें. हाच्या आदारान सुर्याचो वर्णपट आनी वेगवेगळ्या वर्णवळीच्या उजवाडांत सूर्याचीं छायाचित्रां बेसबरीं घेवपाक मेळटात.

स्नो दुर्बिणींतली मुखेल नळी क्षितीज समांतर उरिल्ल्यान सुर्याचे उश्णतायेचो तिचे कार्यक्षमतायेचेर वायट परिणाम जाता. ते खातीर धा ते पंधरा मीटर उंचायेच्या मनोऱ्याचेर एक स्टिसस्टॅटचो हारसो बसोवन ताचेवयल्यान परावर्तीत जावपी सूर्यकिरण एके उदग्रनलिकेंतल्यान सकयल घेवप जाता आनी उपरांत तें वर्णपटलेखकाचे धारेर पडटा. ह्या उपकरणांतल्यान चड स्पश्ट वर्णरेशा मेळूंक पावता. अशी दुर्बीण तमीळनाडूंतले कोडाकॅनाल वेधशाळेंत आसा.

जमनीवयल्यान दूरदर्शकाचो वापर करपांत कांय तोटे आसात. जमनीवयलें वातावरण, मळबांतलीं कुपां आनी हेर तत्सम आडखळींक लागून मळबांतलें निरिक्षण करपाची दुर्बिणीची क्षमताय उणी जाता. तेखातीर कृत्रीम उपगिऱ्याचेर दुर्बिणी बसोवन मळबांतल्या घडणुकांचो अदमास घेवपाच्या उद्देशान अवकाश दुर्बिणीचो वापर करप चललां.

[[वर्ग:देवनागरी पानां]]</text>
      <sha1>r2jqn15g6vioisy6m73i69vsbr3tj6j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>रावळ राजवंश</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11328</id>
    <revision>
      <id>216311</id>
      <parentid>202137</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T05:12:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Darshan kandolkar</username>
        <id>87</id>
      </contributor>
      <origin>216311</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10411" sha1="piucrd5wz7bfpozdf1e0lfa01p9qf4h" xml:space="preserve">'''रावळ राजवंश''' चितोड हांगा राज्य केल्लो एक राजवंश. इ. स. 12 व्या शतमानासावन ह्या वंशाच्या इतिहासीक सुरवात जाली. ह्या शतमानांत गुहिलोत वंशांतलो राजा रणसिंह (कर्णसिंह) चितोड हांगा राच्य करतालो. ताका महणसिंह, क्षेमसिंह, माहप आना राहप असे चार पूत आशिल्ले. रणसिंहा उपरांत क्षेमसिंह चितोडचे गादयेर आयलो. माहप हाका शिसोद गांवची जहांगिरी मेळ्ळी. थंय ताणें स्वतंत्र राज्य स्थापन केलें, पूण तो चितोडचो सामंत म्हणूनच राच्य करतालो. अशेतरेन गुहिलोत वंशाच्यो दोन शाखा जाल्यो. श्रेमसिंहाच्या वंशाक रावळ हें नांव मेळ्ळें आनी महपाचो वंश राणा ह्या नांवांन वळखुपांत येवंक लागलो. फुडें ह्या राणा वंशाक शिसोदिया ह्या नांवान नामना मेळ्ळी.

क्षेमसिंहासावन चितोडची रावळ शाखा सुरु जाता. ताका सामंतसिंह आनी कुमारसिंह अशे दोन पूत आशिल्ले. क्षेमसिंह उपरांत सामंतसिंह राज्यार आयलो. ताणें इ. स. 1174 च्या सुमाराक गुजरातचो सोळंकी राजा अजयपाल हाचेर घुरी घालून ताका हारयलो. फुडें ताणें आपल्या सरदाराच्या जहांगिरी जप्त केल्ल्यान तांचे मदीं वितुश्ट आयलें. अशें परिस्थितींत नाडोलचो चौहान राजा कीर्तिपाल हाणें मेवाडाचेर घुरी घालून चितोडगड घेलतो. तेन्ना सामंतसिंह बागड (डुंगरपूर – बांसवाडा) देशांत गेलो आनी थंय ताणें आपल्या राज्याची स्थापना केली. मेवाडाचेर कांय वर्सां चौहानांनी राज्य केलें. पूण सामंतसिंहाचो धाकटो भाव कुमारसिंह हाणें रोखडेंच गुजरातचो राजा भीमदेव सोळंकी आनी शसोदियाचो राणा भुवनपाल हांच्या आदारान मेवाडचे राज्य परत घेतलें.                                                                               

कुमारसिंहा उपरांत ताचो पूत मंथमसिंह आनी ताचो पूत पद्मसिंह हांणी राज्य चलयलें. ताचेउपरांत इ.स. 1213 त पद्मसिंहाचो पूत जैत्रसिंह राजा जालो. तो हुशार आनी कर्तबगार आशिल्लो. दिल्लीचो सुलतान शामसुद्दीन इल्तमश हाणें मेवाडाचेर घुरी घालून नागदा घेतिल्ल्यान जैत्रसिंहान चितोडगड हांगा राजधानी स्थापन केली. उपरांतच्या काळांत मात जैत्रसिंहान ताचेर जैत जोडलें. सिंधचो सुलतान जलालुद्दीन रवार्जमी हाचो सरदार रववासरवां हाणें अणहिलवाडाचेर घुरी घालून मेवाडचेर हल्लो करपाची तयारी केली. अशा वेळार जैत्रसिंहान ताचेर आपलें सैन्य धाडून ताका हारयलो. हाचेभायर ताणें मारवाड, गुजरात, माळवा, जांगलदेश आनी नाडोल हांगाच्या राजांचेरय जैत मेळयलें. हाचेउपरांत दिल्लीचो वेढायल्लो. पूण ताका हातूंत जैत मेळ्ळें ना. जैत्रसिंहान इ. स. 1252 मेरेन राज्य केलें.

तेउपरांत ताचो पूत तेजसिंह चितोडच्या राज्यार आयलो. तोय जैत्रसिंहावरी पराक्रमी आशिल्लो. गुजरातचो राजा बीसलदेव वाघेला हाणें मेवाडाचेर घुरी घाली तेन्ना तेजसिंहान ताका हारयलो. तेजसिंहान परमभट्टारक, महाराजाधिकाराज आनी परमेश्वर ह्यो पदव्यो धारण केल्ल्यो. तेउपरांत ताचो पूत समरसिंह गादयेर आयलो. हाणें पराक्रमी आनी धर्मात्मा म्हूण नांव जोडलें. दिल्लीचो सुलतान बल्बन हाणें गुजराताचेर घुरी घाली तेन्ना पराक्रमान ताणें गुजराताची राखण केली. तो शिवोपासक आशिल्लो तरी ताची आवय जैन धर्माक मानताली. ताका लागून तो जैन पंडिताक मानतालो. ताणें जैन मठांक आनी देवळांक देणग्यो दिल्ल्यो. तेचपरी राज्यांत ताणें मोनजातीक मारपाचेर बंदी हाडिल्ली. ताणें इ. स. 1301 मेरेन राज्य केलें. तेउपरांत ताचो पूत रत्नसिंह (पयलो) हो राज्यार आयलो. ताचो दुसरो पूत कुंभकर्ण नेपाळांत गेलो आनी थंयच ताणें राज्य स्थापन केलें. हाकाच नेपाळच्या राजवंशाचो मूळपुरुश मानतात.

समरसिंहा उपरांत ताचो पूत रत्नसिंहच चितोडचे गादयेर आयलो. पूण ताका चड वर्सा राज्य करुंक मेळ्ळें ना. इ.स. 1303 वर्सा अल्लाउद्धीन खिलजी हाणें मेवाडाचेर घुरी घाली. थंयचो बरोचसो वाठार ताणें उध्वस्त केलो आनी चितोडगडाक रेवाडो घालो. तेन्ना रत्नसिंहान सुमार धा म्हयने गडाक झूज दिलें. पूण गडावयली अन्नसामुग्री सोंपत आयिल्ली, तेचपरी भायल्यान कोणाकडल्यान तांकां आदार मेळ्ळे ना. तेन्ना रत्नसिंहाची बायल राणी पद्धिनी हिणें जायत्या राजघराण्यात बायलांवंगडा स्वताक जिवेंशी लासून घेतलें. तेन्ना रावळ रत्नसिंहान केसरी वस्त्रां घालून हजारांनी सैनिकांक घेवन दुस्मानांक नेटान तोंड दिलें. ह्या भिरांकूळ झुजांत रत्नसिंह आनी ताच्या सौनिकांक वीर मरण आयलें. निमाणें अलाउद्धीन खिलजीन चितोड गडाचेर जैत जोडलें आनी थंय आपलो चलो खिजरखां हाका मेवाडचो सुभेदार नेमलो.

असे तर्न मेवाडच्या रावळ वंशाचो अंत जालो. इ.स. च्या 10 व्या शतमानांत दिल्लाच्या सुलतानाचे सत्तेक नेट आयिल्लो. तांणी मेवाडाचेर जायत्यो घुरयो. पूण रावळ राजांनी ताका हारोवन स्वातंत्र तिगयलें. तेचपरी लागसल्यार हिंदू राज्यांचें स्वातंत्र्यय अबादीत दवरलें.

== संदर्भ ==
{{Reflist}}

{{Wikisource|1=Page:Konkani_Vishwakosh_-_Volume_4_Released.pdf/270|2=रावळ राजवंश}}

[[वर्ग:देवनागरी पानां]]</text>
      <sha1>piucrd5wz7bfpozdf1e0lfa01p9qf4h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>मेरी कोम</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11672</id>
    <revision>
      <id>216309</id>
      <parentid>205872</parentid>
      <timestamp>2025-06-13T05:04:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Eldrick Rebelo</username>
        <id>11319</id>
      </contributor>
      <origin>216309</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5868" sha1="jx5ru5lfr9qtiac18iotvih3ce23xb5" xml:space="preserve">'''मांगते चुंगनेजंग मेरी कोम''' तिचो जल्म २४ नोव्हेंबर १९८२ जाल्लो. ही एक भारतीय बॉक्सिंग चेंपियन. मेरी कोम हाणी &quot;महिला जागतिक हौशी बॉक्सिंग अजिंक्यपद&quot; जिंकली. २०१२ लंडन ऑलिंपिक स्पर्धेत फ्लायवेट प्रकारामध्ये तिने कांस्यपदक मिळवले. 

२०१३ रान मेरी कोमान अनब्रेकेबल नावाचे आत्मचरित्र घेत्ले. २०१४ हया वार्सान, तिच्या जीवितावयर आधारित मेरी कोम ह्याच नावाचें हिंदी चित्रपट प्रदर्शित जालें. त्या चित्रपटात मुखेल  अभिनेत्री प्रियांका चोप्रा हिने मेरी कोमची भूमिका बेस बरे तरेन केल्या.

तिचो जलम मणापूरमधील दुर्गम खेड्यात, कांगथेईमध्ये एक गरीब कुटुंबात जाला. आनी '''गरिब कुतुंबान जाल्लान मेरी कॉम  खूब गरिब्सनिन वाडली व्हड जाली. तिणें आपल्या''' जिवीतांत खूब कश्ट दूख अभव केल्ल्यात. भूरग्या पणात रावन मेरी कोमाक बॉक्सीगान खूब रुची आशिल्ली, आनी मेरी कोंम तातून खूब बरै आशिल्ले.  मणिपुरी बॉक्सर “डिंको सिंग” (२०००) हाका पळोवन तिका बॉक्सीगान रूची आयली. त्याच वर्सा सावन तिणे आपली ट्रेनिंग &quot;नारजित सिंग&quot; जो मणिपुर राज्याचो बॉक्सींग कोच आशिल्लो, हाचें कडसून &quot;खूमन लांमपक, इंमपाल&quot; हांगा घेतलें. मेरी कोम हाणी &quot;वर्ल्ड बॉक्सींग चेंम्पियनशीप&quot; एके दिकेन फाटफाट जिकून घेतल्या. ती एक अशी बायल जावन आसा जाणी &quot;मेडल आनी ट्रोफी&quot; स पावटी वर्ल्ड चेंम्पियनशिपानसून जिकून घेतल्यात. तशेंच &quot;लंडन ओल्म्पिक&quot; हांगाय तिणें पावल मारुन क्वालीफाय जाल्लीं. मेरी कॉम हिणे सगिल्ले की २०१६  रियो ओल्म्पिक गेम्स उपरांत ती बोसिंग सोडतली म्हूण कित्याक ताची कुड आदले भाशेंत घटमूट नाशिल्ली.

मेरी कोम हाका जायते वडले वडले पुरस्कार मळिल्लें आसात. तांची नावा म्हळ्यार :-
* २००३ ह्या वर्सा मेरेन “मेरी कोमाक” अर्जुन पुरस्कार प्रदान केलो.
* पद्मश्री (खेळ), जो तिका “२००६” ह्या वर्सा मेळिल्लो.
* राजीव गांधी खेलरत्न पुरस्कार जो “२००९” ह्या  वर्सा मेळिल्लो.
* पद्मभूषण (खेळ), “२०१३” ह्या वर्सा मेळिल्लो.
* अर्जुन पुरस्कार (बॉक्सिंग) “२००३” ह्या वर्सा मेळिल्लो.
* पद्मविभूषण पुरस्कार (खेळ),”२०२०” ह्या वर्सा मेळिल्लो.

मेरी कोम धाक्टे अस्तानाच पासुन तांनी खूब कश्ट, त्रा्स, दुख सोस्ले. आनी सगले कडेन एक नाव जोडून घेतले. आइस “मेरी कोंम” ह्या नावाक कोणुच वल्खाना आशे ना. आता पुराय संवसार तिका जाणा. दूसर्या बायला खातिर ती एक प्रेणा जावान आसा. दोन भुग्यांक जल्म दिवुन पासून तिणें  आपलें खेळपाचे सोडले ना. आपल्या जिवितांत ती मुखार वचात रावली आनी मुखावयलो पावडो, आपले कश्टावरवी हासिल केलो. आनी हे तरेन हे परी मेरी कॊमान आख्या संवसाराक  आपलें नांव जाहिर केले.

== संदर्भ ==
{{Reflist}}

https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Kom

[[वर्ग:देवनागरी पानां]]</text>
      <sha1>jx5ru5lfr9qtiac18iotvih3ce23xb5</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>