Wikipiidiya
gurwiki
https://gur.wikipedia.org/wiki/P%C9%9Bgezure
MediaWiki 1.45.0-wmf.4
first-letter
Miidiya
Zure
Tɔgum
Tuntuna
Tuntuna tɔgum
Wikipiidiya
Wikipiidiya tɔgum
Faali
Faali tɔgum
MiidiyaWiki
MiidiyaWiki tɔgum
Tɛmpileti
Tɛmpileti tɔgum
Suŋerɛ
Suŋerɛ tɔgum
Buuri buuri
Buuri buuri tɔgum
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Aisha Augie-Kuta
0
2586
17465
17421
2025-06-12T21:47:09Z
Akoleko Atayinɛ
752
N pa'asɛ la sɛla
17465
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Aisha Augie-Kuta''' (ba dɔgɛ e la Bureya pooren ŋmaresi pia la diyima la puan '11 April' n boi 1980 yuunɛ la puan). A de la Nigeria nɛra n ŋmati fɔɔra ti ba yi'ira ti 'photographer' gee a kelum dɛna la sinii ita 'filmmaker' n boi Abuja tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> <ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-04|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite news|title=Augie-Kuta’s Quest For Entrepreneurship Development {{!}}|language=en-us|work=Nigerian News from Leadership News|url=http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|access-date=2025-06-04|archive-date=2015-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402130125/http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|url-status=dead}}</ref>A de la Hausa buuri la puan n ze'ele "Argungu Local Government Area" bɔna in 'northern Nigeria'.<ref>{{Cite news|date=2011-12-26|title=From the Magazine: Picture Perfect! » YNaija|language=en-GB|work=YNaija|url=https://ynaija.com/from-the-magazine-picture-perfect/|access-date=2025-06-04}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><nowiki>{{ Iŋɛ n yuum di na'asegɔ seko ti ba yi'ira ti 'The Award for Creative Artist of the year' bɔna 2011 yuunɛ la puan la n sɛla ti ba yi'ira ti 'The Future Awards'</nowiki><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tuuma asi'a zo'e zo'e kɔ'ɔm bisera la kɔma la pɔgesi vom yɛla la iŋɛvwan iŋɛ se'em ta'am suŋɛ ba to ba bɔna vim sumɔ. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-5|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A yuum kelum dɛna la auŋera bo'ora ti ba yi'ira solemiine puan ti "Senior Special Assistant" bo'ora gɔmena sɛka ti ha yi'ira ti "Governor of Kebbi State" bɔna Nigeria tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite web|title=Aisha Augie-Kuta: Motivated by hunger for learning {{!}} The Guardian Nigeria News - Nigeria and World NewsGuardian Woman — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News|url=https://m.guardian.ng/guardian-woman/aisha-augie-kuta-motivated-by-hunger-for-learning/|access-date=2025-06-08|website=m.guardian.ng|language=en-US}}</ref>
== '''A vom yɛla (Biography)''' ==
A dɔgum yu'urɛ de la Aisha Adamu Augie n boi Zaria, Kaduna State, Nigeria tiŋa puan. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Augie-Kuta de la "Senator Adamu Baba Augie" poyua. A sɔ yuum de la gɔmena nalɛgera gee kelum yuum le tuna TV puan tuuma, sɛla ti ba yi'ira ti "politician/broadcaster". Dagi bala ma'a a yuum kelum dɛna la Kootum tuntuna to ba yi'ira e ti Justice Amina Augie (JSC).<ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-08|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref>
Augie-Kuta pɔsɛ zamesɛ to'e la mi'ilum bɔna "Mass Communication" ze'ele Ahmadu Bello University, n boi Zaria. A kelum zamesɛ mɛ to'e MSc mi'ilum bɔna sɛla ti ba yi'ira solemiine puan ti "Media and communication" bɔna Pan African University, Lagos (nananawa ti ba yi'ira ti Pan Atlantic University). <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A ele mɛ tara kɔma bata.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Iŋɛ kelum kiŋɛ sukuu duma sɛba de la zɛsɛka ti ba yi'ira ti Chelsea College of Arts, n boi London, UK.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>nananawa, a tari la a miŋa tigers ti ba yi'ira ti "Photowagon" ti la bɔna Nigeria ze'ele 2009 yuunɛ la puan was paɛ zina ti la suŋɛ pɔgesi zo'e zo'e .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La de la 2014 yuunɛ la puan ti Augie-Kuta yuum iŋɛ a ma'a sinii ti ba yi'ira ka ti Alternative Evil.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> A kiŋɛ tɔgɛ mɛ n boi TEDx de'eŋo duma puan n boi Nigeria.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-10|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A suŋɛ pɔgesi mɛ la kɔma saŋa woo puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tabelɛ tu'usɛ Nasɛka ti ba yi'ira ka ti Charles, Prince of Wales mɛ bɔna Lagos.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Nananawa wa a de la Mina ti ba yi'ira solemiine puan ti "Special Assistant" bo'ora "Governor of Kebbi State" n boi Nigeria tiŋa puan la .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-14|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-13|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Iŋɛ n nyaa de mina n suŋeri minister sɛka ti ba yi'ira ti Mrs Zainab Shamsuna Ahmed.
== '''Na'asegɔ duma (Awards)''' ==
Na'asegɔ sɛba ti a tabelɛ to'e n bala boi tilum wa:
La yuum de la 2011 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, Creative Artist of the Year at The Future Awards
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Sisterhood Award for Photographer of the Year <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-16|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan:iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, British Council 'Through-My-Eyes' competition<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-17|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''A miŋa pa'alegɔ see(Exhibitions)''' ==
Iŋɛ n dikɛ amiŋa pa'alɛ n bala n boi tilum wa la ba yuuma la za'a:
Yuum pinuu n role la puan '50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women, Lagos, (Schlumberger, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-18|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Yuum pinuu n role la puan 50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women'', Abuja, Nigeria; April 2010 yuunɛ la puan (Transcorp Hilton, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-19|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Here and Now: Contemporary Nigerian and Ghanaian Art'', New York City, October 2010 yuunɛ la puan (Iroko Arts Consultants, Ronke Ekwensi).<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''The Authentic Trail: Breast Cancer'', Fundraising Exhibition, Abuja, Nigeria, October 2010 yuunɛ la puanMedicaid Diagnostics, Pinc Campaign, Aisha&Aicha)<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''My Nigeria; The Photowagon Exhibits'', Abuja, Nigeria, December 2010 yuunɛ la puan (The Photowagon, Thought Pyramid Gallery)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Water and Purity'', African Artists Foundation, Lagos, Nigeria, September 2012 yuunɛ la puan
* ''The Nigerian Centenary Photography exhibition'', July 2014 yuunɛ la puan
* ''Material culture'', Lagos Photo Festival, October–November 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-20|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Alternative Evil,'' Mixed Media Exhibition, IICD Abuja, Nigeria 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-21|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Countless Miles'', Nigerian Travel Exhibition, Miliki Lagos, Nigeria 2016 yuunɛ la puan
* ''Before, Before & Now, Now,'' Mira Forum, Art Tafeta Porto, Portugal, 2016 yuunɛ la puan
* ''To mark new beginnings'': Africa’ African Steeze Los Angeles, USA, 2016 yuunɛ la puan
* ''Consumption by moonlight,'' Environmental Art Collective Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
* ''Photo Junctions'', Thought pyramid Art Centre Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
== '''Iŋa n gulesɛ sɛla (Publications)''' ==
Gɔnseto ti a gulesɛ n bala boi tilum wa:
50@50 Nigerian Women: The journey so far. Nigeria: Rimson Associates. 2010 yuunɛ la puan . pp. 32–35. <nowiki>ISBN 978-978-8033-05-9</nowiki>.
== '''Kelum bisɛ yele-ana wa (See also)''' ==
List of Nigerian film producers
== '''Viisegɔ gɔnɔ tuseto (External links)''' ==
Kalam n de zi'an ti fu wan kelum doose bini nyɛ lahebaarɛ zo'e zo'e to ba yi'ira solemiine puan ti 'Official website Categories' la:
1980 yuunɛ la puan dɔla yɛla
Nɛreba n vɔi 'Living people'
Nɛreba n ze'ele Zaria tiŋa puan
Nigerian pɔgesi sɛba n tu ni fɔɔra tuuma 'photographers'
Ahmadu Bello University Sukuu kɔma
Hausa-yetɔgum bɔna TV zuo
New York duma filimi yuuma sukuu 'Film Academy alumni'
Nɛreba n ze'ele tiŋa puan ti ba yi'ira solemiine puan ti 'Kaduna State'
Nigerian filimi duma tuntuneba 'producers'
[[Buuri buuri:Nɛra]]
== '''Viisegɔ gɔnɔ (References)''' ==
8ah33oww2r0qsujb66f23ltpovuwpnk
17466
17465
2025-06-12T21:52:26Z
Akoleko Atayinɛ
752
N tee la sɛla
17466
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Aisha Augie-Kuta''' (ba dɔgɛ e la Bureya pooren ŋmaresi pia la diyima la puan gee ti ba yi'ira solemiine puan ti '11 April' n boi 1980 yuunɛ la puan). A de la Nigeria nɛra n ŋmati fɔɔra ti ba yi'ira ti 'photographer' gee a kelum dɛna la sinii ita 'filmmaker' n boi Abuja tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> <ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-04|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite news|title=Augie-Kuta’s Quest For Entrepreneurship Development {{!}}|language=en-us|work=Nigerian News from Leadership News|url=http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|access-date=2025-06-04|archive-date=2015-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402130125/http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|url-status=dead}}</ref>A de la Hausa buuri la puan n ze'ele "Argungu Local Government Area" bɔna in 'northern Nigeria'.<ref>{{Cite news|date=2011-12-26|title=From the Magazine: Picture Perfect! » YNaija|language=en-GB|work=YNaija|url=https://ynaija.com/from-the-magazine-picture-perfect/|access-date=2025-06-04}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><nowiki>{{ Iŋɛ n yuum di na'asegɔ seko ti ba yi'ira ti 'The Award for Creative Artist of the year' bɔna 2011 yuunɛ la puan la n sɛla ti ba yi'ira solemiine puan ti 'The Future Awards'</nowiki><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tuuma asi'a zo'e zo'e kɔ'ɔm bisera la kɔma la pɔgesi vom yɛla la iŋɛvwan iŋɛ se'em ta'am suŋɛ ba to ba bɔna vim sumɔ. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-5|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A yuum kelum dɛna la auŋera bo'ora ti ba yi'ira solemiine puan ti "Senior Special Assistant" bo'ora gɔmena sɛka ti ha yi'ira ti "Governor of Kebbi State" bɔna Nigeria tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite web|title=Aisha Augie-Kuta: Motivated by hunger for learning {{!}} The Guardian Nigeria News - Nigeria and World NewsGuardian Woman — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News|url=https://m.guardian.ng/guardian-woman/aisha-augie-kuta-motivated-by-hunger-for-learning/|access-date=2025-06-08|website=m.guardian.ng|language=en-US}}</ref>
== '''A vom yɛla (Biography)''' ==
A dɔgum yu'urɛ de la Aisha Adamu Augie n boi Zaria, Kaduna State, Nigeria tiŋa puan. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Augie-Kuta de la "Senator Adamu Baba Augie" poyua. A sɔ yuum de la gɔmena nalɛgera gee kelum yuum le tuna TV puan tuuma, sɛla ti ba yi'ira ti "politician/broadcaster". Dagi bala ma'a a yuum kelum dɛna la Kootum tuntuna to ba yi'ira e ti Justice Amina Augie (JSC).<ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-08|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref>
Augie-Kuta pɔsɛ zamesɛ to'e la mi'ilum bɔna "Mass Communication" ze'ele Ahmadu Bello University, n boi Zaria. A kelum zamesɛ mɛ to'e MSc mi'ilum bɔna sɛla ti ba yi'ira solemiine puan ti "Media and communication" bɔna Pan African University, Lagos (nananawa ti ba yi'ira ti Pan Atlantic University). <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A ele mɛ tara kɔma bata.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Iŋɛ kelum kiŋɛ sukuu duma sɛba de la zɛsɛka ti ba yi'ira ti Chelsea College of Arts, n boi London, UK.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>nananawa, a tari la a miŋa tigers ti ba yi'ira ti "Photowagon" ti la bɔna Nigeria ze'ele 2009 yuunɛ la puan was paɛ zina ti la suŋɛ pɔgesi zo'e zo'e .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La de la 2014 yuunɛ la puan ti Augie-Kuta yuum iŋɛ a ma'a sinii ti ba yi'ira ka ti Alternative Evil.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> A kiŋɛ tɔgɛ mɛ n boi TEDx de'eŋo duma puan n boi Nigeria.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-10|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A suŋɛ pɔgesi mɛ la kɔma saŋa woo puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tabelɛ tu'usɛ Nasɛka ti ba yi'ira ka ti Charles, Prince of Wales mɛ bɔna Lagos.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Nananawa wa a de la Mina ti ba yi'ira solemiine puan ti "Special Assistant" bo'ora "Governor of Kebbi State" n boi Nigeria tiŋa puan la .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-14|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-13|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Iŋɛ n nyaa de mina n suŋeri minister sɛka ti ba yi'ira ti Mrs Zainab Shamsuna Ahmed.
== '''Na'asegɔ duma (Awards)''' ==
Na'asegɔ sɛba ti a tabelɛ to'e n bala boi tilum wa:
La yuum de la 2011 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, Creative Artist of the Year at The Future Awards
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Sisterhood Award for Photographer of the Year <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-16|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan:iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, British Council 'Through-My-Eyes' competition<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-17|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''A miŋa pa'alegɔ see(Exhibitions)''' ==
Iŋɛ n dikɛ amiŋa pa'alɛ n bala n boi tilum wa la ba yuuma la za'a:
Yuum pinuu n role la puan '50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women, Lagos, (Schlumberger, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-18|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Yuum pinuu n role la puan 50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women'', Abuja, Nigeria; April 2010 yuunɛ la puan (Transcorp Hilton, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-19|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Here and Now: Contemporary Nigerian and Ghanaian Art'', New York City, October 2010 yuunɛ la puan (Iroko Arts Consultants, Ronke Ekwensi).<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''The Authentic Trail: Breast Cancer'', Fundraising Exhibition, Abuja, Nigeria, October 2010 yuunɛ la puanMedicaid Diagnostics, Pinc Campaign, Aisha&Aicha)<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''My Nigeria; The Photowagon Exhibits'', Abuja, Nigeria, December 2010 yuunɛ la puan (The Photowagon, Thought Pyramid Gallery)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Water and Purity'', African Artists Foundation, Lagos, Nigeria, September 2012 yuunɛ la puan
* ''The Nigerian Centenary Photography exhibition'', July 2014 yuunɛ la puan
* ''Material culture'', Lagos Photo Festival, October–November 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-20|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Alternative Evil,'' Mixed Media Exhibition, IICD Abuja, Nigeria 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-21|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Countless Miles'', Nigerian Travel Exhibition, Miliki Lagos, Nigeria 2016 yuunɛ la puan
* ''Before, Before & Now, Now,'' Mira Forum, Art Tafeta Porto, Portugal, 2016 yuunɛ la puan
* ''To mark new beginnings'': Africa’ African Steeze Los Angeles, USA, 2016 yuunɛ la puan
* ''Consumption by moonlight,'' Environmental Art Collective Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
* ''Photo Junctions'', Thought pyramid Art Centre Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
== '''Iŋa n gulesɛ sɛla (Publications)''' ==
Gɔnseto ti a gulesɛ n bala boi tilum wa:
50@50 Nigerian Women: The journey so far. Nigeria: Rimson Associates. 2010 yuunɛ la puan . pp. 32–35. <nowiki>ISBN 978-978-8033-05-9</nowiki>.
== '''Kelum bisɛ yele-ana wa (See also)''' ==
List of Nigerian film producers
== '''Viisegɔ gɔnɔ tuseto (External links)''' ==
Kalam n de zi'an ti fu wan kelum doose bini nyɛ lahebaarɛ zo'e zo'e to ba yi'ira solemiine puan ti 'Official website Categories' la:
1980 yuunɛ la puan dɔla yɛla
Nɛreba n vɔi 'Living people'
Nɛreba n ze'ele Zaria tiŋa puan
Nigerian pɔgesi sɛba n tu ni fɔɔra tuuma 'photographers'
Ahmadu Bello University Sukuu kɔma
Hausa-yetɔgum bɔna TV zuo
New York duma filimi yuuma sukuu 'Film Academy alumni'
Nɛreba n ze'ele tiŋa puan ti ba yi'ira solemiine puan ti 'Kaduna State'
Nigerian filimi duma tuntuneba 'producers'
[[Buuri buuri:Nɛra]]
== '''Viisegɔ gɔnɔ (References)''' ==
e0rhyufdrbgbyanf7b7xi910ad0ounf
17467
17466
2025-06-12T21:58:30Z
Akoleko Atayinɛ
752
N pa'asɛ la references
17467
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Aisha Augie-Kuta''' (ba dɔgɛ e la Bureya pooren ŋmaresi pia la diyima la puan gee ti ba yi'ira solemiine puan ti '11 April' n boi 1980 yuunɛ la puan). A de la Nigeria nɛra n ŋmati fɔɔra ti ba yi'ira ti 'photographer' gee a kelum dɛna la sinii ita 'filmmaker' n boi Abuja tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> <ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-04|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite news|title=Augie-Kuta’s Quest For Entrepreneurship Development {{!}}|language=en-us|work=Nigerian News from Leadership News|url=http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|access-date=2025-06-04|archive-date=2015-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402130125/http://leadership.ng/entertainment/376592/augie-kutas-quest-entrepreneurship-development|url-status=dead}}</ref>A de la Hausa buuri la puan n ze'ele "Argungu Local Government Area" bɔna in 'northern Nigeria'.<ref>{{Cite news|date=2011-12-26|title=From the Magazine: Picture Perfect! » YNaija|language=en-GB|work=YNaija|url=https://ynaija.com/from-the-magazine-picture-perfect/|access-date=2025-06-04}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><nowiki>{{ Iŋɛ n yuum di na'asegɔ seko ti ba yi'ira ti 'The Award for Creative Artist of the year' bɔna 2011 yuunɛ la puan la n sɛla ti ba yi'ira solemiine puan ti 'The Future Awards'</nowiki><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tuuma asi'a zo'e zo'e kɔ'ɔm bisera la kɔma la pɔgesi vom yɛla la iŋɛvwan iŋɛ se'em ta'am suŋɛ ba to ba bɔna vim sumɔ. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-5|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A yuum kelum dɛna la auŋera bo'ora ti ba yi'ira solemiine puan ti "Senior Special Assistant" bo'ora gɔmena sɛka ti ha yi'ira ti "Governor of Kebbi State" bɔna Nigeria tiŋa puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite web|title=Aisha Augie-Kuta: Motivated by hunger for learning {{!}} The Guardian Nigeria News - Nigeria and World NewsGuardian Woman — The Guardian Nigeria News – Nigeria and World News|url=https://m.guardian.ng/guardian-woman/aisha-augie-kuta-motivated-by-hunger-for-learning/|access-date=2025-06-08|website=m.guardian.ng|language=en-US}}</ref>
== '''A vom yɛla (Biography)''' ==
A dɔgum yu'urɛ de la Aisha Adamu Augie n boi Zaria, Kaduna State, Nigeria tiŋa puan. <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Augie-Kuta de la "Senator Adamu Baba Augie" poyua. A sɔ yuum de la gɔmena nalɛgera gee kelum yuum le tuna TV puan tuuma<ref>{{Cite web|last=Aggarwal|first=Ricky|date=2019-06-11|title=Lagos photo festival: Turning negatives into positives|url=https://aquila-style.com/lagos-photo-festival-turning-negatives-into-positives/|access-date=2025-06-12|website=Aquila Style|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Aggarwal|first=Ricky|date=2019-06-11|title=Lagos photo festival: Turning negatives into positives|url=https://aquila-style.com/lagos-photo-festival-turning-negatives-into-positives/|access-date=2025-06-12|website=Aquila Style|language=en-US}}</ref>sɛla ti ba yi'ira ti "politician/broadcaster". Dagi bala ma'a a yuum kelum dɛna la Kootum tuntuna to ba yi'ira e ti Justice Amina Augie (JSC).<ref>{{Cite web|last=vanguard|date=2012-01-21|title=I See Opportunities Everywhere - Aisha Augie-kuta|url=https://www.vanguardngr.com/2012/01/i-see-opportunities-everywhere-aisha-augie-kuta/|access-date=2025-06-08|website=Vanguard News|language=en-GB}}</ref>
Augie-Kuta pɔsɛ zamesɛ to'e la mi'ilum bɔna "Mass Communication" ze'ele Ahmadu Bello University, n boi Zaria. A kelum zamesɛ mɛ to'e MSc mi'ilum bɔna sɛla ti ba yi'ira solemiine puan ti "Media and communication" bɔna Pan African University, Lagos (nananawa ti ba yi'ira ti Pan Atlantic University). <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-gotevbe-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A ele mɛ tara kɔma bata.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Iŋɛ kelum kiŋɛ sukuu duma sɛba de la zɛsɛka ti ba yi'ira ti Chelsea College of Arts, n boi London, UK.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>nananawa, a tari la a miŋa tigers ti ba yi'ira ti "Photowagon" ti la bɔna Nigeria ze'ele 2009 yuunɛ la puan was paɛ zina ti la suŋɛ pɔgesi zo'e zo'e .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La de la 2014 yuunɛ la puan ti Augie-Kuta yuum iŋɛ a ma'a sinii ti ba yi'ira ka ti Alternative Evil.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> A kiŋɛ tɔgɛ mɛ n boi TEDx de'eŋo duma puan n boi Nigeria.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-10|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>A suŋɛ pɔgesi mɛ la kɔma saŋa woo puan.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
A tabelɛ tu'usɛ Nasɛka ti ba yi'ira ka ti Charles, Prince of Wales mɛ bɔna Lagos.<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Nananawa wa a de la Mina ti ba yi'ira solemiine puan ti "Special Assistant" bo'ora "Governor of Kebbi State" n boi Nigeria tiŋa puan la .<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-14|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-13|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Iŋɛ n nyaa de mina n suŋeri minister sɛka ti ba yi'ira ti Mrs Zainab Shamsuna Ahmed.
== '''Na'asegɔ duma (Awards)''' ==
Na'asegɔ sɛba ti a tabelɛ to'e n bala boi tilum wa:
La yuum de la 2011 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, Creative Artist of the Year at The Future Awards
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan: iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Sisterhood Award for Photographer of the Year <ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-16|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
La yuum de la 2014 yuunɛ la puan:iŋɛ yuum di sɛla ti ba yi'ira ti Winner, British Council 'Through-My-Eyes' competition<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-17|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''A miŋa pa'alegɔ see(Exhibitions)''' ==
Iŋɛ n dikɛ amiŋa pa'alɛ n bala n boi tilum wa la ba yuuma la za'a:
Yuum pinuu n role la puan '50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women, Lagos<ref>{{Cite web|title=Water and Purity {{!}} Exhibition {{!}} AAF African Artists' Foundation|url=http://www.africanartists.org/exhibition/water-and-purity|access-date=2025-06-12|website=www.africanartists.org}}</ref>, <ref>{{Cite web|title=Nigerian art seen through women’s eyes|url=https://www.dailytrust.com.ng/weekly/index.php/arts-extra/6158-nigerian-art-seen-through-womens-eyes|access-date=2025-06-12|website=www.dailytrust.com.ng}}</ref>(Schlumberger, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-18|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Yuum pinuu n role la puan 50 Years Ahead through the Eyes of Nigerian Women'', Abuja, Nigeria; April 2010 yuunɛ la puan (Transcorp Hilton, The Embassy of the Kingdom of Netherlands, African Artists Foundation)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-19|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Here and Now: Contemporary Nigerian and Ghanaian Art'', New York City, October 2010 yuunɛ la puan (Iroko Arts Consultants, Ronke Ekwensi).<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''The Authentic Trail: Breast Cancer'', Fundraising Exhibition, Abuja, Nigeria, October 2010 yuunɛ la puanMedicaid Diagnostics, Pinc Campaign, Aisha&Aicha)<sup>[''citation needed'']</sup>
* ''My Nigeria; The Photowagon Exhibits'', Abuja, Nigeria, December 2010 yuunɛ la puan (The Photowagon, Thought Pyramid Gallery)<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-ynaija-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Water and Purity'', African Artists Foundation, Lagos, Nigeria, September 2012 yuunɛ la puan
* ''The Nigerian Centenary Photography exhibition'', July 2014 yuunɛ la puan
* ''Material culture'', Lagos Photo Festival, October–November 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-20|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Alternative Evil,'' Mixed Media Exhibition, IICD Abuja, Nigeria 2014 yuunɛ la puan<ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-21|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Aisha Augie-Kuta|date=2025-05-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Aisha_Augie-Kuta#cite_note-22|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
* ''Countless Miles'', Nigerian Travel Exhibition, Miliki Lagos, Nigeria 2016 yuunɛ la puan
* ''Before, Before & Now, Now,'' Mira Forum, Art Tafeta Porto, Portugal, 2016 yuunɛ la puan
* ''To mark new beginnings'': Africa’ African Steeze Los Angeles, USA, 2016 yuunɛ la puan
* ''Consumption by moonlight,'' Environmental Art Collective Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
* ''Photo Junctions'', Thought pyramid Art Centre Abuja, Nigeria, 2015 yuunɛ la puan
== '''Iŋa n gulesɛ sɛla (Publications)''' ==
Gɔnseto ti a gulesɛ n bala boi tilum wa:
50@50 Nigerian Women: The journey so far. Nigeria: Rimson Associates. 2010 yuunɛ la puan . pp. 32–35. <nowiki>ISBN 978-978-8033-05-9</nowiki>.
== '''Kelum bisɛ yele-ana wa (See also)''' ==
List of Nigerian film producers
== '''Viisegɔ gɔnɔ tuseto (External links)''' ==
Kalam n de zi'an ti fu wan kelum doose bini nyɛ lahebaarɛ zo'e zo'e to ba yi'ira solemiine puan ti 'Official website Categories' la:
1980 yuunɛ la puan dɔla yɛla
Nɛreba n vɔi 'Living people'
Nɛreba n ze'ele Zaria tiŋa puan
Nigerian pɔgesi sɛba n tu ni fɔɔra tuuma 'photographers'
Ahmadu Bello University Sukuu kɔma
Hausa-yetɔgum bɔna TV zuo
New York duma filimi yuuma sukuu 'Film Academy alumni'
Nɛreba n ze'ele tiŋa puan ti ba yi'ira solemiine puan ti 'Kaduna State'
Nigerian filimi duma tuntuneba 'producers'
[[Buuri buuri:Nɛra]]
== '''Viisegɔ gɔnɔ (References)''' ==
qquknm4ahanwdrs4a3lksf0vrb0nrl5
Kuba textiles
0
2587
17464
17418
2025-06-12T21:40:19Z
Akoleko Atayinɛ
752
N tee la sɛla
17464
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kuba futo''' wa de la kinka'asi ti ba tara ita ba bɔna tinsɛka ti ba yi'ira ka ti 'Democratic Republic of the Congo' la puan gee ti ba yuum ni yi'ira ka ti 'Zaire'. Futo miŋa wuka dagi naana de wuu beni, yɛla zo'e zo'e n ni bɔna bini ti fu nara ti fu mina yɛsa ba naaŋɔ la puan.
Daami sa la, budaasi n yuum ni wugera futo misi gee ti pɔgesi tuuma nyaa yuum ni dɛna la ba dikɛ futo misi nyaa iŋɛ sɛla n wan ana suŋa. Magesɛ wuu lɔgeyɛɛtɔ.
Kuba malema la puan, budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=ISBN|date=2025-05-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=ISBN&oldid=1292896478|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-06-08}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Budaasi la budibeto ma'a n ni kina bisera ba wugeri futo misi se'em.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> Sɔba duma n mi tuuma la suŋa suŋa la taam ni wugɛ futo pia bii bia la banuu daarɔ diyina mɛ.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Futo wa wuka ni zo'e mɛ <ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1989-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1990-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Ba san ni ta ba'asɛ sɛla woo ba nyaa ni dikɛ la kala duma nyaa ni iŋɛ ba ti ana suŋa bo'ora nɛra woo.
[[File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Een Bakuba vrouw met scarificaties op haar buik borduurt een mat Congo TMnr 60033932.jpg|thumbnail|A Kuba woman embroidering a textile. Among the Kuba it is the men who do the weaving, and the women do the embroidery and applique' work to their textiles.]]
== '''Kinka'asi lɔgerɔ (Raffia cloth)''' ==
La de la Kuba malema la puan, ti budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>== '''Futo Pɔresegɔ (The embroidery)''' ==
Futo wa pɔresegɔ wa tari la tuunɛ zo'e zo'e, bala n sɔi ti futo wa dɛna sɛla ti nɛra woo ni nyɛ bɔta n boi Africa so'olum wa waabi la. Yelemiŋerɛ la de wuu Kuba futo wa boi zi'an woo mɛ hali basɛba boi nɛreba koosego zi'an mɛ ti ba sɛba mi bɔna zɛsesi ti ba yi'ira ti 'museums' la puan.
'''Cut Pile:''' kalam de la zi'an ti sɛba duma n wugeri duto misi la nyaa ni digesa sitai duma buuri buuri la iiri iiri pa'asa bini. Ba ni san ta ba'asɛ ba dikɛ ginguŋɔ la pɔsɛ fuo la tiŋa puan la, ba nyaa ni ta ŋmaaɛ bɔba asi'a basɛ ti la ana suŋa. Zi'an bɔba ti ba ni nyaa ŋmaaɛ basɛ la n bala ti ba yi'ira solemiine puan ti "pile."<ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>
'''Stitches:''' Kalam mi dɛna sɛla la saŋa n ni muɛ nini kankaŋi. La ni san ta ba'asɛ bala la mi, ba nyaa ni kelum dikɛ la miwoko kelum wugɛ bɛɛna n ni ana ŋwana wogero wogero. Sitai kana wa n de sɛla n boi zi'an woo futo wa wuka puan.
'''Appliqué:''' Dini n nyaa ni dɛna ba'asegɔ futo la wuka la puan. Kalam de la saŋa sɛka ti ba nyaa ni ta dikɛ kala buuri buuri paasa futo la naaŋɔ puan la. Ba ni nyaa sikɛ la kinka'asi n boi yima yima kala puan nyaa ni pa'asɛ bini.
== '''Twool''' ==
Babpa'alɛ yeti, wukabla zo'e zo'e puan, babni tara la Kala duma buuri buuri lagena taaba wugera. Ti ba zo'e zo'e la ni tara la sɛla ti ha yi'ira ti t''wool'', n de mɔlega la . Ba yeti mɔlekana wa zɛ'ɛta la Tia ka yima puan ti ba yi'ira ka ti ''Pterocarpus sp'' ''la'' ''Baphia pubescens''<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>. Kuba duma sirasakerɛ de la ''twool'' Kala wa ni tara la paŋa gu'ura sia puan yɛla zo'e zo'e . <ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
== '''Bambala futo (Bambala fabrics)''' ==
La yuum de la yuum kɔbesi n tole la puan ti budaa kayima ti ba yuum yi'ira ka Emil la bn yuum nyaŋɛ da Kuba lɔgerɔbwa zo'e zo'e. La yuum de la naba sɛka ti ba yi'ira ti Kot aPela saŋa n yuum bala.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>pɔgesi n yuum tari pɔa ti la yuum paara dɔka yuum Terri lɔgerɔ wa mɛ ita ba buuri la malema ta paara ba dɔka saŋa.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Cornet_1982-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
[[File:WLA haa Raffia Cloth Kuba.jpg|thumb|Kuba cloth from early-mid 20th century, currently at the [[Honolulu Academy of Arts]].]]
=='''Pɔgesi lɔgeyɛɛtɔ (Women's ceremonial overskirts)''' ==
Kuba pɔgesi zo'e zo'e daami sa la yuum yɛɛri la lɔgewogero gee pooren ba yuum nyaa ta yɛɛra lɔgero n ni pi ba bini la la inya za'a waabi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.
== '''Kuba futo la kaalegɔ (Pattern and repetition: Kuba textiles as they relate to mathematics and music).''' Fu san bisera tinsi sisesi magesɛ wuu Benin, n kɔ'ɔm dɛna tuma kankaŋi bo'ora ba.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Crowe_1998-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Budaa kayima ti ba yiira ka ti Thompson la yuum iŋɛ a viisegɔ gee gulesɛ ti Africa yuuma la Kuba futo wa kɔ'ɔm dɛna la buyina fu san visa ba naaŋɔ puan.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Thompson_1974-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Adams_1978-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> ==
== '''Kelum bisɛ kalam wa (See also)''' ==
Kuba futo
Kuba na'am yɛla<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''Lahabaarɛ basɛba (External links)''' ==
Wiki Commons duma mi tari lasebaarɔ mɛ yɛsa Kuba futo wa: Basɛba n bala boi tilum wa.
Kuba futo: la de la de'eŋo bunɔ bɔna sela ti ba yi'ira solemiine puan ti africanconservancy.org la
Futo wuka gee ti yi'ira solemiine puan ti 'Textile arts'
Pɔsega yɛla 'Fundamentals'
Somi'isi tuuma 'Beadwork'
Pa'aŋɔ bii lua 'Embroidery'
Africa so'olum
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kongo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kuba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Australian Aboriginal
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Burmese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Acheik
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Hmong
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indigenous peoples of the Americas
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Andean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mapuche
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Maya
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mexican
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Navajo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Oaxacan
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indonesian
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Balinese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Sumba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Korean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Māori
Kuba duma tuuma
Africa duma lɔgerɔ
[[Buuri buuri:lɔkɔ]]
== '''Viisegɔ Gɔnɔ (References)''' ==
5o1nfxeyxj3ik3wtxcwa6sva1ieoszs
17507
17464
2025-06-13T09:15:45Z
Akoleko Atayinɛ
752
N demese la sɛla
17507
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kuba futo''' wa de la kinka'asi ti ba tara ita ba bɔna tinsɛka ti ba yi'ira ka ti 'Democratic Republic of the Congo' la puan gee ti ba yuum ni yi'ira ka ti 'Zaire'. Futo miŋa wuka dagi naana de wuu beni, yɛla zo'e zo'e n ni bɔna bini ti fu nara ti fu mina yɛsa ba naaŋɔ la puan.
Daami sa la, budaasi n yuum ni wugera futo misi gee ti pɔgesi tuuma nyaa yuum ni dɛna la ba dikɛ futo misi nyaa iŋɛ sɛla n wan ana suŋa. Magesɛ wuu lɔgeyɛɛtɔ.
Kuba malema la puan, budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=ISBN|date=2025-05-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=ISBN&oldid=1292896478|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-06-08}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Budaasi la budibeto ma'a n ni kina bisera ba wugeri futo misi se'em.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> Sɔba duma n mi tuuma la suŋa suŋa la taam ni wugɛ futo pia bii bia la banuu daarɔ diyina mɛ.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Futo wa wuka ni zo'e mɛ <ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1989-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1990-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Ba san ni ta ba'asɛ sɛla woo ba nyaa ni dikɛ la kala duma nyaa ni iŋɛ ba ti ana suŋa bo'ora nɛra woo.
[[File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Een Bakuba vrouw met scarificaties op haar buik borduurt een mat Congo TMnr 60033932.jpg|thumbnail|A Kuba woman embroidering a textile. Among the Kuba it is the men who do the weaving, and the women do the embroidery and applique' work to their textiles.]]
== '''Kinka'asi lɔgerɔ (Raffia cloth)''' ==
La de la Kuba malema la puan, ti budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>== '''Futo Pɔresegɔ (The embroidery)''' ==
Futo wa pɔresegɔ wa tari la tuunɛ zo'e zo'e, bala n sɔi ti futo wa dɛna sɛla ti nɛra woo ni nyɛ bɔta n boi Africa so'olum wa waabi la. Yelemiŋerɛ la de wuu Kuba futo wa boi zi'an woo mɛ hali basɛba boi nɛreba koosego zi'an mɛ ti ba sɛba mi bɔna zɛsesi ti ba yi'ira solemiine puan ti 'museums' la puan.
'''Cut Pile:''' kalam de la zi'an ti sɛba duma n wugeri duto misi la nyaa ni digesa sitai duma buuri buuri la iiri iiri pa'asa bini. Ba ni san ta ba'asɛ ba dikɛ ginguŋɔ la pɔsɛ fuo la tiŋa puan la, ba nyaa ni ta ŋmaaɛ bɔba asi'a basɛ ti la ana suŋa. Zi'an bɔba ti ba ni nyaa ŋmaaɛ basɛ la n bala ti ba yi'ira solemiine puan ti "pile."<ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>
'''Stitches:''' Kalam mi dɛna sɛla la saŋa n ni muɛ nini kankaŋi. La ni san ta ba'asɛ bala la mi, ba nyaa ni kelum dikɛ la miwoko kelum wugɛ bɛɛna n ni ana ŋwana wogero wogero. Sitai kana wa n de sɛla n boi zi'an woo futo wa wuka puan.
'''Appliqué:''' Dini n nyaa ni dɛna ba'asegɔ futo la wuka la puan. Kalam de la saŋa sɛka ti ba nyaa ni ta dikɛ kala buuri buuri paasa futo la naaŋɔ puan la. Ba ni nyaa sikɛ la kinka'asi n boi yima yima kala puan nyaa ni pa'asɛ bini.
== '''Twool''' ==
Ba pa'alɛ yeti, wukabla zo'e zo'e puan, babni tara la Kala duma buuri buuri lagena taaba wugera. Ti ba zo'e zo'e la ni tara la sɛla ti ha yi'ira ti t''wool'', n de mɔlega la . Ba yeti mɔlekana wa zɛ'ɛta la Tia ka yima puan ti ba yi'ira ka ti ''Pterocarpus sp'' ''la'' ''Baphia pubescens''<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>. Kuba duma sirasakerɛ de la ''twool'' Kala wa ni tara la paŋa gu'ura sia puan yɛla zo'e zo'e . <ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
== '''Bambala futo (Bambala fabrics)''' ==
Fuo buuri ayima n boi ti ba yi'ira ka to 'Bambala' La yuum de la yuum kɔbesi n tole la puan ti budaa kayima ti ba yuum yi'ira ka Emil la bn yuum nyaŋɛ da Kuba lɔgerɔbwa zo'e zo'e. La yuum de la naba sɛka ti ba yi'ira ti Kot aPela saŋa n yuum bala.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>pɔgesi n yuum tari pɔa ti la yuum paara dɔka yuum Terri lɔgerɔ wa mɛ ita ba buuri la malema ta paara ba dɔka saŋa.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Cornet_1982-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
[[File:WLA haa Raffia Cloth Kuba.jpg|thumb|Kuba cloth from early-mid 20th century, currently at the [[Honolulu Academy of Arts]].]]
=='''Pɔgesi lɔgeyɛɛtɔ (Women's ceremonial overskirts)''' ==
Lɔgerɔ yia de la sɛla ti pɔgesi Zoe zo'e bɔta. Kuba pɔgesi zo'e zo'e daami sa la yuum yɛɛri la lɔgewogero gee pooren ba yuum nyaa ta yɛɛra lɔgero n ni pi ba bini la la inya za'a waabi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.
== '''Kuba futo la kaalegɔ (Pattern and repetition: Kuba textiles as they relate to mathematics and music).''' Fu san bisera tinsi sisesi magesɛ wuu Benin, n kɔ'ɔm dɛna tuma kankaŋi bo'ora ba.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Crowe_1998-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Budaa kayima ti ba yiira ka ti Thompson la yuum iŋɛ a viisegɔ gee gulesɛ ti Africa yuuma la Kuba futo wa kɔ'ɔm dɛna la buyina fu san visa ba naaŋɔ puan.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Thompson_1974-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Adams_1978-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> ==
== '''Kelum bisɛ kalam wa (See also)''' ==
Kuba futo
Kuba na'am yɛla<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''Lahabaarɛ basɛba (External links)''' ==
Wiki Commons duma mi tari lasebaarɔ mɛ yɛsa Kuba futo wa: Basɛba n bala boi tilum wa.
Kuba futo: la de la de'eŋo bunɔ bɔna sela ti ba yi'ira solemiine puan ti africanconservancy.org la
Futo wuka gee ti yi'ira solemiine puan ti 'Textile arts'
Pɔsega yɛla 'Fundamentals'
Somi'isi tuuma 'Beadwork'
Pa'aŋɔ bii lua 'Embroidery'
Africa so'olum
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kongo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kuba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Australian Aboriginal
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Burmese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Acheik
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Hmong
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indigenous peoples of the Americas
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Andean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mapuche
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Maya
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mexican
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Navajo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Oaxacan
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indonesian
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Balinese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Sumba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Korean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Māori
Kuba duma tuuma
Africa duma lɔgerɔ
[[Buuri buuri:lɔkɔ]]
== '''Viisegɔ Gɔnɔ (References)''' ==
5odmj3hnp9b1m4hr63jmpr7ufcm06cf
17508
17507
2025-06-13T09:23:05Z
Akoleko Atayinɛ
752
N tee la Viisegɔ lɔgerɔ
17508
wikitext
text/x-wiki
{{databox}}
'''Kuba futo''' wa de la kinka'asi ti ba tara ita ba bɔna tinsɛka ti ba yi'ira ka ti 'Democratic Republic of the Congo' la puan gee ti ba yuum ni yi'ira ka ti 'Zaire'. Futo miŋa wuka dagi naana de wuu beni, yɛla zo'e zo'e n ni bɔna bini ti fu nara ti fu mina yɛsa ba naaŋɔ la puan.
Daami sa la, budaasi n yuum ni wugera futo misi gee ti pɔgesi tuuma nyaa yuum ni dɛna la ba dikɛ futo misi nyaa iŋɛ sɛla n wan ana suŋa. Magesɛ wuu lɔgeyɛɛtɔ.<ref>{{Cite journal|last=Wilson|first=Rachel|date=2018-02-23|title=Wrapped in Tradition: Ceremonial Skirts of Kuba Women in the Western Congo Basin|url=https://scholarworks.bgsu.edu/africana_studies_conf/2018/001/3|journal=Africana Studies Student Research Conference}}</ref><ref>{{Cite book|last=Weiner|first=Annette B.|url=http://archive.org/details/clothhumanexperi00wein|title=Cloth and human experience|last2=Schneider|first2=Jane|date=1989|publisher=Washington : Smithsonian Institution Press|others=Internet Archive|isbn=978-0-87474-986-1}}</ref>
Kuba malema la puan, budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=ISBN|date=2025-05-29|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=ISBN&oldid=1292896478|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-06-08}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
Budaasi la budibeto ma'a n ni kina bisera ba wugeri futo misi se'em.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> Sɔba duma n mi tuuma la suŋa suŋa la taam ni wugɛ futo pia bii bia la banuu daarɔ diyina mɛ.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>Futo wa wuka ni zo'e mɛ <ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1989-4|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Darish_1990-3|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Ba san ni ta ba'asɛ sɛla woo ba nyaa ni dikɛ la kala duma nyaa ni iŋɛ ba ti ana suŋa bo'ora nɛra woo.
[[File:COLLECTIE TROPENMUSEUM Een Bakuba vrouw met scarificaties op haar buik borduurt een mat Congo TMnr 60033932.jpg|thumbnail|A Kuba woman embroidering a textile. Among the Kuba it is the men who do the weaving, and the women do the embroidery and applique' work to their textiles.]]
== '''Kinka'asi lɔgerɔ (Raffia cloth)''' ==
La de la Kuba malema la puan, ti budaasi n ni nara ti ba wugera futo misi gee dagi pɔgesi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Binkley_2009-1|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>== '''Futo Pɔresegɔ (The embroidery)''' ==
Futo wa pɔresegɔ wa tari la tuunɛ zo'e zo'e, bala n sɔi ti futo wa dɛna sɛla ti nɛra woo ni nyɛ bɔta n boi Africa so'olum wa waabi la. Yelemiŋerɛ la de wuu Kuba futo wa boi zi'an woo mɛ hali basɛba boi nɛreba koosego zi'an mɛ ti ba sɛba mi bɔna zɛsesi ti ba yi'ira solemiine puan ti 'museums' la puan.
'''Cut Pile:''' kalam de la zi'an ti sɛba duma n wugeri duto misi la nyaa ni digesa sitai duma buuri buuri la iiri iiri pa'asa bini. Ba ni san ta ba'asɛ ba dikɛ ginguŋɔ la pɔsɛ fuo la tiŋa puan la, ba nyaa ni ta ŋmaaɛ bɔba asi'a basɛ ti la ana suŋa. Zi'an bɔba ti ba ni nyaa ŋmaaɛ basɛ la n bala ti ba yi'ira solemiine puan ti "pile."<ref>{{Cite journal|last=Adams|first=Monni|date=1978|title=Kuba Embroidered Cloth|url=https://www.jstor.org/stable/3335378|journal=African Arts|volume=12|issue=1|pages=24–107|doi=10.2307/3335378|issn=0001-9933}}</ref>
'''Stitches:''' Kalam mi dɛna sɛla la saŋa n ni muɛ nini kankaŋi. La ni san ta ba'asɛ bala la mi, ba nyaa ni kelum dikɛ la miwoko kelum wugɛ bɛɛna n ni ana ŋwana wogero wogero. Sitai kana wa n de sɛla n boi zi'an woo futo wa wuka puan.
'''Appliqué:''' Dini n nyaa ni dɛna ba'asegɔ futo la wuka la puan. Kalam de la saŋa sɛka ti ba nyaa ni ta dikɛ kala buuri buuri paasa futo la naaŋɔ puan la. Ba ni nyaa sikɛ la kinka'asi n boi yima yima kala puan nyaa ni pa'asɛ bini.
== '''Twool''' ==
Ba pa'alɛ yeti, wukabla zo'e zo'e puan, babni tara la Kala duma buuri buuri lagena taaba wugera. Ti ba zo'e zo'e la ni tara la sɛla ti ha yi'ira ti t''wool'', n de mɔlega la . Ba yeti mɔlekana wa zɛ'ɛta la Tia ka yima puan ti ba yi'ira ka ti ''Pterocarpus sp'' ''la'' ''Baphia pubescens''<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>. Kuba duma sirasakerɛ de la ''twool'' Kala wa ni tara la paŋa gu'ura sia puan yɛla zo'e zo'e . <ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
== '''Bambala futo (Bambala fabrics)''' ==
Fuo buuri ayima n boi ti ba yi'ira ka to 'Bambala' La yuum de la yuum kɔbesi n tole la puan ti budaa kayima ti ba yuum yi'ira ka Emil la bn yuum nyaŋɛ da Kuba lɔgerɔbwa zo'e zo'e. La yuum de la naba sɛka ti ba yi'ira ti Kot aPela saŋa n yuum bala.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>pɔgesi n yuum tari pɔa ti la yuum paara dɔka yuum Terri lɔgerɔ wa mɛ ita ba buuri la malema ta paara ba dɔka saŋa.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Cornet_1982-8|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Moraga_2011-7|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.<ref>{{Cite book|last=Denny|first=Walter B.|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780874050363|title=The sultan's garden: the blossoming of Ottoman art ; published on the occasion of the exhibition "The Sultan's Garden: The Blossoming of Ottoman Art" at The Textile Museum, Washington, D.C., September 21, 2012 - March 10, 2013$bWalter B. Denny and Sumru Belger Krody|last2=Krody|first2=Sumru Belger|date=2012|publisher=The Textile Museum|others=Textile Museum|isbn=978-0-87405-036-3|edition=First published|location=Washington, D.C}}</ref>
[[File:WLA haa Raffia Cloth Kuba.jpg|thumb|Kuba cloth from early-mid 20th century, currently at the [[Honolulu Academy of Arts]].]]
=='''Pɔgesi lɔgeyɛɛtɔ (Women's ceremonial overskirts)''' ==
Lɔgerɔ yia de la sɛla ti pɔgesi Zoe zo'e bɔta. Kuba pɔgesi zo'e zo'e daami sa la yuum yɛɛri la lɔgewogero gee pooren ba yuum nyaa ta yɛɛra lɔgero n ni pi ba bini la la inya za'a waabi.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-:0-2|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>.
== '''Kuba futo la kaalegɔ (Pattern and repetition: Kuba textiles as they relate to mathematics and music).''' Fu san bisera tinsi sisesi magesɛ wuu Benin, n kɔ'ɔm dɛna tuma kankaŋi bo'ora ba.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Crowe_1998-9|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>. Budaa kayima ti ba yiira ka ti Thompson la yuum iŋɛ a viisegɔ gee gulesɛ ti Africa yuuma la Kuba futo wa kɔ'ɔm dɛna la buyina fu san visa ba naaŋɔ puan.<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Thompson_1974-11|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref><ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-Adams_1978-6|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref> ==
== '''Kelum bisɛ kalam wa (See also)''' ==
Kuba futo
Kuba na'am yɛla<ref>{{Citation|title=Kuba textiles|date=2024-12-06|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Kuba_textiles#cite_note-12|work=Wikipedia|language=en|access-date=2025-05-23}}</ref>
== '''Lahabaarɛ basɛba (External links)''' ==
Wiki Commons duma mi tari lasebaarɔ mɛ yɛsa Kuba futo wa: Basɛba n bala boi tilum wa.
Kuba futo: la de la de'eŋo bunɔ bɔna sela ti ba yi'ira solemiine puan ti africanconservancy.org la
Futo wuka gee ti yi'ira solemiine puan ti 'Textile arts'
Pɔsega yɛla 'Fundamentals'
Somi'isi tuuma 'Beadwork'
Pa'aŋɔ bii lua 'Embroidery'
Africa so'olum
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kongo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Kuba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Australian Aboriginal
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Burmese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Acheik
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Hmong
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indigenous peoples of the Americas
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Andean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mapuche
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Maya
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Mexican
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Navajo
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Oaxacan
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Indonesian
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Balinese
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Sumba
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Korean
Tinsɛka ti ba yi'ira ka ti Māori
Kuba duma tuuma
Africa duma lɔgerɔ
[[Buuri buuri:lɔkɔ]]
== '''Viisegɔ Gɔnɔ (References)''' ==
2n9zkhfkjioo63cvfyj6u6950qqkxjj
Shweshwe
0
2597
17451
17450
2025-06-12T20:08:06Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17451
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
pdo7gmpjloeoc9uw0jkdlojvezri6kk
17452
17451
2025-06-12T20:12:07Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */
17452
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
0kgh3eyozxzc7jezaap0p1aq96nwo2z
17453
17452
2025-06-12T20:14:16Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17453
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
pj1xdn9chwhrdpbfs3y3ejlowtfdhgq
17454
17453
2025-06-12T20:15:35Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17454
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
8wz79sjc7g17mnd0pwwagdfi2gdq9c5
17455
17454
2025-06-12T20:17:54Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17455
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
77wwro2ntlej6a1k6gp9rwqyzcobr47
17456
17455
2025-06-12T20:21:58Z
Akolpoka
244
Added reference
17456
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
pawqekb8fxcdhqwstqmwd1fckzg62la
17457
17456
2025-06-12T20:29:08Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17457
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
atfr02lwr99uiaz5wc1rpklh5uoticq
17458
17457
2025-06-12T20:31:57Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17458
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ns4i3tfwumvvr9qsipqf7n1hj5j0wkw
17459
17458
2025-06-12T20:35:39Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17459
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. 5 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
kk9bvgitwfg6f0uili8yqcz1pjfwtnr
17460
17459
2025-06-12T20:39:49Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17460
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> 23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
l5easolmr34el2txub9235msopmgiqd
17461
17460
2025-06-12T20:41:22Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17461
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref>23* Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
3kjtm0ghefr3lymsiv06p6sn522n6o5
17462
17461
2025-06-12T20:42:48Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17462
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
obyaff4vid29avx2tui0jqogdtak4nl
17463
17462
2025-06-12T20:50:02Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ added reference
17463
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> 11* Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
9n85mew1lc83vbu6mkfgv4rxyc7kig3
17468
17463
2025-06-13T04:54:47Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17468
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 *.8 9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ijvvepmujv2jg0qiv3bix1fo7y7c7s6
17469
17468
2025-06-13T04:57:17Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17469
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref>9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
2kil7cds90ukxk43ao4q2j3hzw3siae
17470
17469
2025-06-13T05:21:10Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ added reference
17470
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref>9 11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
gzybn3mzhu7kqfjimz82z3tb4cywv7j
17471
17470
2025-06-13T05:22:26Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */
17471
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>11* 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
92m2ki9xbst3jc9u32l8yqwd8ywvu80
17472
17471
2025-06-13T05:24:26Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17472
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> 1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
9cuhfexrnlhmjgbywwp6ohfyqf5pkoy
17473
17472
2025-06-13T05:25:27Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17473
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. *18 24* Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
bm636opbaqmdmt0cp40l61efsfa4o8p
17474
17473
2025-06-13T05:27:07Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17474
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>Da Gama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
bujj5dkn52h0ryjns3suambu84s13lo
17475
17474
2025-06-13T05:28:52Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17475
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape *.16 22*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ldh6rtdzgaqijej62zt0go2ems06y83
17476
17475
2025-06-13T05:31:29Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17476
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref>*.1622*
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
o5l5sp35o0ig75qhlqj0o2f9f87srex
17477
17476
2025-06-13T05:33:27Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17477
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan. 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
rjvqiuncfq8jdsf9el458g45zrris3q
17478
17477
2025-06-13T05:35:56Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ added reference
17478
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref> 11 16 25*
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
nytuzghjh7bh91kzqxphytjlcyp08xh
17479
17478
2025-06-13T05:37:34Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17479
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
junbth30q1okgw5kzbs4qcd9xl2y4cw
17480
17479
2025-06-13T05:38:52Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17480
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ckfyhft6tpkr7j82raxrz788o37urca
17481
17480
2025-06-13T05:41:32Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17481
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. *4 12* Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
czh1gs2mst1njxwdmxnreqvm1yyvaew
17482
17481
2025-06-13T05:43:54Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17482
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
eagnwttfks2ope04olnhk9ht0icmlem
17483
17482
2025-06-13T05:45:35Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17483
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
6w3jcztwiy7fyk7cnyklj7t5n3layrv
17484
17483
2025-06-13T05:46:45Z
Akolpoka
244
/* Maalegɔ */ Added reference
17484
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze<nowiki>'ele shweshwe bo maalegɔ la. ''2" " ''</nowiki>26" "
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
0v4izvg7kxxmk74mkdxdqd2t0reww57
17485
17484
2025-06-13T05:48:36Z
Akolpoka
244
/* Malema si'a n niɛ */ Added reference
17485
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
b25dajl2tmh3a3nj1z5gaf4uymxf7j4
17486
17485
2025-06-13T05:49:46Z
Akolpoka
244
/* Malema si'a n niɛ */ Added reference
17486
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-11-22|title=The fabric of society needs underpinning|url=https://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref>ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|title=Swish shweshwe! - $htmlTitle|url=http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302|access-date=2025-06-11|website=www.iol.co.za}}</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>{{Cite web|title=Book sources - Wikipedia|url=https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/9780620503952|access-date=2025-06-11|website=en.wikipedia.org|language=en}}</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>{{Cite web|last=Hartigh|first=Wilma den|title=Shweshwe, the denim of South Africa|url=http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa|access-date=2025-06-11|website=www.mediaclubsouthafrica.com|language=en-gb}}</ref><ref>{{Cite web|last=Reporter|first=Staff|date=2013-04-19|title=London shows material interest in Africa’s old clothes|url=https://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes/|access-date=2025-06-11|website=The Mail & Guardian|language=en-ZA}}</ref><ref>{{Cite web|last=Joyce|first=Liam Karabo|date=2025-03-06|title=Swish shweshwe!|url=https://iol.co.za/dailynews/2013-10-14-swish-shweshwe/|access-date=2025-06-11|website=IOL|language=en}}</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>{{Cite news|last=Holmes|first=Thalia|title=The fabric of society needs underpinning|language=en|work=The M&G Online|url=http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning|access-date=2025-06-11}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC|title=Setho: Afrikan Thought and Belief System|publisher=Fezekile Futhwa|isbn=978-0-620-50395-2|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|title=Textile sector threat to fabric of society|language=en-US|work=DispatchOnline|url=http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/|access-date=2025-06-11}}</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
khmacy9jlduhatbhoo2o1eqtd77zf3e
17487
17486
2025-06-13T07:42:45Z
Amoramah
26
17487
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe , me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
4vgqp5o9nc6up4yo6f9w2p9avneo81d
17488
17487
2025-06-13T08:30:02Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17488
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
balraggfelbp6ijlhck093jh0asjf8o
17489
17488
2025-06-13T08:31:17Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17489
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
47gdrsn4v4s9for70qqyba1oi7kgkyb
17490
17489
2025-06-13T08:32:44Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17490
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
84xpvxsexoiv64901add9xmnnxjx3tj
17491
17490
2025-06-13T08:33:48Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17491
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
303wr5at0kx01t6j70tjyed460n45th
17492
17491
2025-06-13T08:34:40Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17492
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
gb1zeft8tc1ufhwokqj97zyqxxczp5o
17493
17492
2025-06-13T08:36:01Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17493
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
trl2rg2v7resbrz7lyztjt6cicqhz3g
17494
17493
2025-06-13T08:37:05Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17494
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
iihpjawe249710eqpfylo1fn5huydhu
17495
17494
2025-06-13T08:37:52Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17495
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
hj2qpfzv4gyqkce2guulagt6tgcc4n5
17496
17495
2025-06-13T08:38:38Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17496
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
a2bezicuve7m0o4c9ru77lrwxretccw
17497
17496
2025-06-13T08:39:53Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17497
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
eqa4t15c6fghl8aofzy8wp8kusv7hjy
17498
17497
2025-06-13T08:40:52Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17498
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ng7q9y1y2cr77rec6uj7xi9et6bgaai
17499
17498
2025-06-13T08:41:56Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17499
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
gemowyltliisw8ocxsrxbfbvoh64obt
17500
17499
2025-06-13T08:42:56Z
Akolpoka
244
/* Yu'urɛ */ Added reference
17500
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
4ovjpw4zg94wt64zweksjtmqyz5mn1o
17501
17500
2025-06-13T09:02:37Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ added reference
17501
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
6eujock7orew3e03s8pukcy5poa603k
17502
17501
2025-06-13T09:03:46Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17502
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
trgyp9pmi4bjyfyovjsqqlv2wbwfl8r
17503
17502
2025-06-13T09:05:14Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17503
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
egspqbjulf0co5zxzt661hvhh75vke0
17504
17503
2025-06-13T09:06:57Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17504
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/calendar/event/material-women-the-shweshwe-story</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
4c4d8d4eraukch980mpx5e6ktd3c38e
17505
17504
2025-06-13T09:09:50Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17505
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/calendar/event/material-women-the-shweshwe-story</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
sra19q0wc7pmkq3cu9rtzs7oq7djlfq
17506
17505
2025-06-13T09:10:57Z
Akolpoka
244
/* Tuuma */ Added reference
17506
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>https://en.wikipedia.org/wiki/File:Xhosa_traditionally_dressed_women.jpg</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref> <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/calendar/event/material-women-the-shweshwe-story</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" fɔla n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 .<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref> <ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>https://web.archive.org/web/20131217101058/http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.<ref>https://en.wikipedia.org/wiki/Shweshwe#</ref>
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.newstatesman.com/lifestyle/2008/04/high-street-designers-film</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
hg8oede6d42uebqje2aqgqf14449drm
17509
17506
2025-06-13T11:08:43Z
Amoramah
26
17509
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/calendar/event/material-women-the-shweshwe-story</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" flag n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 . <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la. <ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref>
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
ibqzzstp3i9kvm0xan0khzu6vcoq3b5
17510
17509
2025-06-13T11:40:59Z
Amoramah
26
17510
wikitext
text/x-wiki
{{databox }}
== '''Shweshwe''' ==
'''shweshwe'''(/ˈʃwɛʃwɛ/) <ref>https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/shwe-shwe</ref> de la fuugo bii kinkinɛ ti ba ki'isɛ bii mu'ugɛ ka ti Southern African duma zo'e zo'e tara ka tuna ti ka dɛna ba buuri malema lɔkɔ<ref>https://www.nytimes.com/2009/06/07/arts/television/07kats.html</ref><ref>http://www.thepost.co.za/stylish-isishweshwe-check-1.1064242#.UuKQ2NL8Ls0</ref>. fuo la ka miŋa ŋwɔsum de la 'indigo', fuugo wa ba maalɛ ka mɛ ti ka tara mu'uŋɔ duma yima yima, la ba ŋmɛ ka gee bɔ bɔrumbɔresi ti la pa'ala naaŋɔ ŋmɛresi duma buuri buuri<ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref name=":0">http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref>. Yɛsera la ka n ba'am yiregɛ bii zo'oge la zuo, ba pa'alɛ shweshwe mɛ ti ka de la denim<ref name=":0" />, bii tartan n boi South Africa<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref>.
==Yu'urɛ==
[[File:2008-02-09 Xhosa women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] women in [[Folk costume|traditional costume]] wearing [[indigo]] shweshwe aprons]]
[[File:Xhosa traditionally dressed women.jpg|thumb|upright|[[Xhosa people|Xhosa]] woman wearing a head scarf made from [[indigo]] shweshwe (on the right)]]
Yumɛŋerɛ wa shweshwe wa ba yese ka ze'ele la fuo la tigere yɛsera Leshoto naba Moshoeshoe 1 , <ref>http://mg.co.za/article/2013-11-22-00-the-fabric-of-society-needs-underpinning</ref>me gulesɛ ka "Moshweshwe". Mosheshoe 1ti ba yuum dikɛ fuugo wa ti ka dɛna bo'olum bo ka yɛsera Fareŋa pu'usegɔ duma la zi'an n de 1840 sa gee ti pooren ti ba nyaa iŋɛ ka ti ka zo'e bii parɛ.<ref>http://mg.co.za/article/2013-04-19-london-shows-material-interest-in-africas-old-clothes</ref><ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref><ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>
Ka yu'urɛ kelum dɛna la sejeremane bii seshoeshoe n boi Sotho gee me le dɛna se'em de la terantala (nyɛ ka ze'ele la Afrikaans tarentaal), <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref>la ujamani n boi Xhosa, 19th century la pooren German la Swiss nɛresɛba n zi'ire la n yuum tari blaudruck (" fu sɔbelɔ") futo ti ba lɔgerɔ gee yuum suŋɛ basɛ ti ka ze'ele n boi South African la Bashoto buuri malema puan.<ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref><ref>https://www.ajol.info/index.php/jfecs/article/view/156131</ref>
Botswana tiŋa puan, buuri fu kuna wa ba mi ka ti ka dɛna la "leteisi," 'jeremani," bii "German print."<ref>https://allafrica.com/stories/200911231920.html</ref><ref>https://www.mmegi.bw/arts-culture/wow-look-at-shweshwe-now/news</ref>
== Tuuma ==
Buuri malema puan, ba tari Shweshwe maala la saaloo duma, mɔkuru bii wundomaata, koosego anyɛ'dɔgelɛ duma "aprons" la lɔgeseto ti tu nan nyɛ gee lu' vilegum kaɛ tu inya la. Buuri malema puan Xhosa pɔgeseto e ni nan pɔsɛ ele si saanɛ puan la, bama n ni nyɛɛra Shweshwe futo bii kinkina wa ti si mina a ti makoti, la Sotho pɔgesɛba e ele. <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref> <ref>http://www.iziko.org.za/calendar/event/material-women-the-shweshwe-story</ref> Xhosa pɔgesi me kelum le dikɛ fuo wa mɛ pa'asɛ ba buuri mɔgeduurɔ-ŋwɔsum fugɔbesi pɔɔsin.<ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref><ref>http://www.ccdi.org.za/media-room/newsletter/june-2012-ccdi-newsletter-files/history.pdf</ref>
Botswana tiŋa puan, fuugo wa kelum pa'asɛ mɛ la ba buuri pɔgedire la pɔgedire malema puan, gee nananewa ti ka nyaa niɛ zo'e zo'e ti ba mina ka<ref>[https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html? https://www.knowbotswana.com/botswana-attire-leteisi.html?]</ref><ref>https://www.mmegi.bw/lifestyle/fashion-galore-at-leteisi-on-fleek/news</ref>
San dagena buuri malema, ba kelum tara Shweshwe mɛ tuna saŋa woo n boi South African pɔgesi la budaasi lɔgerɔ pi'a puan ze'ele bo ba buuri tinsuga la za'a, <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref><ref>http://www.iziko.org.za/news/entry/the-isishweshwe-story-material-women</ref>gee me kelum tara a pa'asera maala kugesi lɔgerɔ. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/isishweshwe-cut-from-a-different-cloth-1.1493251#.Ut-5AdL8Ls0</ref>Ba kelum tara ka mɛ tuna n boi United States ti ka dɛna fuo bii lɔgesɛka ti ba tara ka pi'ira gɔtɔ bii kugesi.<ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
== Maalegɔ ==
Ba maalɛ Shweshwe mɛ ze'ele la "acid" ti ba yese la "roller printing" flag n boi cotton calico ma'a bii zaŋa puan. <ref>https://books.google.com/books?id=Hq3aUBCahPYC</ref> <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=103%3Ahome-sewing&catid=42%3Adagama-general&Itemid=199</ref> Ba maalɛ ka ti ka woko dɛna la 90 cm, e boi ka zi'isi za'a la ka A- ŋmɛresegɔ wundomaata bii mɔkuru pi'a ka zi'isi la za'a. Ba maalɛ fuo bii kinkinɛ wa mɛ n boi ŋwɔsum yima yima pa'asera "indigo" ka miŋa ŋwɔsum la puan, mɔlebagenɛ, la mɔlega, ka maalegɔ kekeko buuri buuri puan pa'asera filaawa duma, bɛgerɔ la "diamond", ŋmɛba n de kilesi la dagesi gulesi ŋwɔsum duma. <ref>http://www.iol.co.za/lifestyle/style/fashion/a-stylish-ode-to-mama-afrika-1.1145657#.Ut6SjdL8Ls0</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>Ka maalegɔ yima yima la ba maalɛ ka mɛ dikɛ la " pincotage" fupiifo fuo bii kinkinɛ pi'a fɔla yama yama, fuo sɛka ti ba maalɛ ka saŋa woo yɛsera la niirɛ la ka sama bii nusa'aŋɔ, amaa ka maalegɔ la tari sum mɛ gee kelum doose la nananewa futo bii kinkina maalegɔ aŋa bii ŋwɔsum.
Nananewa ba tari ba zɛ'ɛta la Europe kina South African na, ku kalɛ daalesum la fuo la puan la, Da Gama kinkina maalegɔ zi'an la n boi Zwelitsha tiŋa puan bɔna King Williams tiŋa yiŋa bɔba n maalɛ ka n boi Eastern Cape hali 1982 . <ref>https://books.google.com/books?id=bH1cVBzspaUC</ref> <ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref>1992 puan, Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum da la deebiisi sita n de yɔ'ɔ tuuma a yina, futo la nuseko bii bɔbeseko n yuum parɛ paa ti Spruce maalegɔ kɔmpine e boi Manchester, la futo la miŋa vilegere yalegerɛ zi'an ti ba yuum dikɛ ta'asɛ la uuregɔ kiŋɛ South African. <ref>http://www.dagama.co.za/index.php?option=com_content&view=article&id=102&Itemid=164</ref> DaGama futo zi'an la yuum maalɛ shweshwe ze'ele la guno ti ba tari ze'ele Zimbabwe na ti ba nyaa zo'e bii parɛ n boi Eastern Cape <ref>http://www.dispatch.co.za/news/textile-sector-threat-to-fabric-of-society/</ref><ref>http://www.southafrica.info/business/trends/newbusiness/shweshwe.htm#.UuCn89L8Ls0</ref>
Fumɛntɔ maalegɔ zi'an wa, ta dikɛ pa'asɛ shweshwe maalegɔ zɛ'ɛta Da Gama futo maalegɔ, daa vuuseri mɛ ti ba kɛlegum la fuseto maalegɔ n boi tiŋa ana suŋa gu ti ba maalɛ ba tiŋa la puan dikɛ pa'asɛ ze'ele China la Pakistan.<ref>http://www.iol.co.za/dailynews/lifestyle/fashion/swish-shweshwe-1.1591302#.Ut0zpdL8Ls0</ref><ref>http://www.iol.co.za/business/news/fabric-firm-wins-with-a-focus-on-local-flair-1.1212960#.Ut4Wu9L8Ls0</ref>
Fu wan ta'am baŋɛ fuo la kumiŋa ka fum n gurɛ ka, fum n nyuusum bii fum n dikɛ nuurɛ lem ka, ka dameŋa la ka ŋwɔsum zɛ'ɛta ba n ki'isɛ ka mu'ureŋɔ sɛka la ka maalegɔ daalum ŋwɔsum n boi fuo la tiŋa nuurɛ bɔba, n pɔ'ɔgɛ la ka katɛ n de 90 cm fuo la yalegerɛ la ka tibesum n boi fuo la paalega puan ze'ele ba miŋa maalegɔ puan ti fu san pɛɛra ti ka yɛsera. 4 <ref>http://www.mediaclubsouthafrica.com/land-and-people/3556-shweshwe-the-denim-of-south-africa</ref> Tigerɛ nambua, 2013 puan, shweshwe maalegɔ zi'an yɛsera Da Gama futo maalegɔ zi'an yuum sirese mɛ lebe miiliya anuu mita yuunɛ woo puan.
==Malema si'a n niɛ==
* Jill Scott, who portrayed the main character Mma Precious Ramotswe in ''The No. 1 Ladies' Detective Agency'' TV series, lɔgezɛɛtɔ n ze'ele shweshwe bo maalegɔ la.
==Le bisɛ yɛ'ɛsa==
* African wax prints
== Viisegɔ lɔgerɔ==
bgk9p6c0nthxux9t728gn2oerpss8ly