विकिपीडिया
hiwiki
https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0
MediaWiki 1.45.0-wmf.8
first-letter
मीडिया
विशेष
वार्ता
सदस्य
सदस्य वार्ता
विकिपीडिया
विकिपीडिया वार्ता
चित्र
चित्र वार्ता
मीडियाविकि
मीडियाविकि वार्ता
साँचा
साँचा वार्ता
सहायता
सहायता वार्ता
श्रेणी
श्रेणी वार्ता
प्रवेशद्वार
प्रवेशद्वार वार्ता
TimedText
TimedText talk
मॉड्यूल
मॉड्यूल वार्ता
Event
Event talk
विकिपीडिया:चौपाल
4
1001
6449349
6448919
2025-07-07T11:22:10Z
Sumitkrsha19111988
819386
/* पृष्ठ शीर्षक बदलने का अनुरोध: "महेश गर्ग बेढड़क" → "महेश गर्ग बेधड़क" */ नया अनुभाग
6449349
wikitext
text/x-wiki
{{/शीर्ष}}
<!-- इस लाइन को न हटायें। नए अनुभाग पृष्ठ पर सबसे नीचे बनायें। -->
== एआई से मशीन की तरह लेख निर्मित करना ==
मैं पिछले कुछ माह से यह देख रहा हूँ कि कुछ खाते निर्मित किये जाते हैं और उनसे कुछ लेख निर्मित किये जाते हैं। इसके बाद उसपर कोई कार्यवाही नहीं होती। ये लेख न ही तो विकि-प्रारूप में लिखे होते हैं। सामान्यतः ब्लॉग की तरह लिखे होते हैं और ऐसे प्रतीत होता है कि ये किसी परियोजना के तहत बनाये जा रहे हैं। वर्तमान में [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नीतियों]] में इनको हटाने का कोई स्पष्ट उल्लेख नहीं है। [[वि:हहेच|हटाने हेतु चर्चा]] के लिए सदस्यों की उपलब्धता कम होने के कारण ऐसे लेख एक समस्या बनते जा रहे हैं। मैं प्रस्ताव रखता हूँ कि ऐसे लेखों को बिना नामांकन के सीधा हटा दिया जाये और सम्बंधित सदस्यों को प्रतिबंधित कर दिया जाये। जब ये परियोजना बंद हो जायेगी तब इस नीति को स्वतः ही बंद मान लिया जाये। मैं अधिक स्पष्टता के लिए कुछ उदाहरण लिख रहा हूँ जिससे इसका दुरुपयोग न हो।
;लेख जिनमें सुधार सम्भव है:
* [[बीएमडब्ल्यू K1300 R]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323312AVIRAL|2323312AVIRAL]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:BMW K1300R]]; लेख को सुधारकर रखा जा सकता है लेकिन वर्तमान स्वरूप में नहीं।
* [[5जी प्रौद्योगिकी]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320354 Rachit Kedia|2320354 Rachit Kedia]]; पहले से मौजूद लेख [[५जी]]; लेख पूरी तरह या तो कहीं से कॉपी-पेस्ट किया गया है या फिर एआई से लिखा गया है। इसको नहीं रखा जा सकता।
* [[गंगम्मा जथारा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323642Kondetisohan|2323642Kondetisohan]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:Gangamma Jatara]]; लेख को रखने के लिए पुनः लिखना पड़ेगा।
* [[व्हाइट हाउस में टकराव: ट्रम्प बनाम ज़ेलेंस्की]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/103.176.70.42|103.176.70.42]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:2025 Trump–Zelenskyy meeting]]; लेख को पुनः लिखना होगा, शीर्षक भी सुधारना होगा।
;पूर्णतः विकिपीडिया से अलग लेख:
* [[गेमिंग के स्वास्थ्य लाभ]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334597siddharthjatheen|2334597siddharthjatheen]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दो से तीन: माता-पिता बनने की रोलर कोस्टर यात्रा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334613ThereseSebastian|2334613ThereseSebastian]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[शहरीकरण का पर्यावरण और लोगों पर प्रभाव]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2311546Miscana|2311546Miscana]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[झूठ बोलने की नैतिक दुविधा: कब यह न्यायसंगत होता है?]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/KrishnaSobha|KrishnaSobha]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दलितों का जीवन और संघर्ष: एक ऐतिहासिक एवं समकालीन विश्लेषण]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2341468 pronnatisahni|2341468 pronnatisahni]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारतीय आध्यात्मिक गुरु और उनके प्रबंधन सिद्धांत]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320359 Sahil Guputa|2320359 Sahil Guputa]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारत में हस्तशिल्प और पारंपरिक कला]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2313029kunalmadan|2313029kunalmadan]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
सभी सदस्यों के सुझाव आमंत्रित हैं। अन्यथा कम से कम ब्लॉग की तरह लिखे लेखों को गुप्त परियोजना की तरह लिखे लेख समझकर हटा दिया जायेगा।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:36, 8 मार्च 2025 (UTC)
:* नमस्ते संजीव जी, आपके इस संदेश से ठीक पूर्व मैं भी इस समस्या का कोई समाधान निकालने के बारे में सोच रहा था। वास्तव में यह दो अलग समस्यायें हैं - एआइ द्वारा लेख बनाना और किसी परियोजना के तहत समूह द्वारा लेख बनाना। हालाँकि, ये लोग जिस भी परियोजना के तहत यह लेख बना रहे, इनमें से कुछ ने एआइ से भी लेख बनवाये हैं।
::एआइ द्वारा लेख बनाना अलग से चर्चा का विषय है और इसके लिये भविष्य में शीह मापदंड बनाया जा सकता है, अथवा इन्हें हहेच की सामान्य हटाने की प्रकृया द्वारा भी निबटा सकते हैं। हालाँकि, जब स्पष्ट दिख ही रहा हो कि लेख एआइ की मदद से बना है तो मैं इसे शीह प्रकृया द्वारा हटाने के पक्ष में रहूँगा।
::वर्तमान समस्या एक साथ भारी मात्रा में ऐसे लेख बनना है जो बिलकुल भी ज्ञानकोशीय नहीं हैं। बहुतों के तो शीर्षक ही ज्ञानकोश योग्य नहीं हैं बल्कि चिंतनपरक/अखबारी/स्कूल की परीक्षा/ब्लॉग टाइप के निबंध हैं। ये [[विकिपीडिया:नहीं]] का स्पष्ट उल्लंघन हैं; पर इन्हें हटाने के लिए सामान्य प्रक्रिया हहेच ही है जिसका प्रयोग इतनी संख्या में बन रहे लेखों के लिए करना मुश्किल है।
::अतः '''मैं आपसे सहमत हूँ कि इन्हें देखते ही हटा दिया जाय''' और '''ऐसे खाते अवरोधित भी कर दिये जाएँ''' क्योंकि इन्हें विकिपीडिया की मूलभूत समझ नहीं है और केवल अपनी परियोजना पूरी करने के लिए विकिपीडिया का दुरुपयोग कर रहे हैं।
::दूसरा सुझाव यह भी है कि यदि पता लग सके कि यह कौन लोग हैं और किस परियोजना के तहत काम कर रहे तो इनके परियोजना संचालकों से भी संपर्क किया जाय। जहाँ तक मुझे लगता है यह कोई शैक्षणिक परियोजना के विद्यार्थी हैं जिन्हें असाइन्मेंट दे दी गयी है। ऐसे लेख निर्माण थोक मात्रा में मुझे अन्य इंडिक विकिपीडियाओं पर भी दिखे, जैसे कि संस्कृत विकिपीडिया पर। इसे रोकने की आवश्यकता है।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 02:20, 9 मार्च 2025 (UTC)
==विकि लव्ज़ रमजान 2025==
<div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;>
[[File:Wiki Loves Ramadan Logo Black hi.svg|Left|250px|frameless]]
प्रिय विकी समुदाय, आपको [[विकिपीडिया:विकि लव्ज़ रमजान 2025|विकी लव्ज रमज़ान 2025]] में भाग लेने के लिए विनम्रतापूर्वक आमंत्रित किया जाता है, जो कि विभिन्न क्षेत्रों से इस्लामी इतिहास और इस्लामी सांस्कृतिक विरासत का दस्तावेजीकरण करने के लिए विकिपीडिया, विकिवॉयज पर आयोजित एक अंतर्राष्ट्रीय लेख लेखन प्रतियोगिता है। यह प्रतियोगिता 25 फरवरी से 15 अप्रैल 2025 तक आयोजित की जायेगी अभी भाग लें और पुरस्कार के विजेता बने है। धन्यवाद
'''[[:m:Wiki Loves Ramadan 2025|विकी लव्स रमज़ान 2025 इंटरनेशनल टीम]]''' -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 17:14, 9 मार्च 2025 (UTC)
</div>
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, आपने स्थानीय पृष्ठ सामान्य लेख की तरह बनाया है। यदि आप इसे नहीं सुधारते हैं तो मुझे हटाने हेतु नामांकित करना होगा। कृपया "विकीपीडिया" को बदलकर "विकिपीडिया" करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:23, 12 मार्च 2025 (UTC)
{{Ping|संजीव कुमार}} जी मैं इस पेज का नाम स्थानांतरित नहीं कर पा रहा हूं शायद विकिपीडिया सम्बंधित लेखों का नाम परिवर्तन करने की अनुमति नहीं है। आप से अनुरोध है कि आप कर दें। -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 06:57, 13 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, स्थानान्तरण मैंने कर दिया है, सम्बंधित विकि-कड़ियाँ आप सुधार दें। सदस्यों के वार्ता पृष्ठों पर भेजे आपके सन्देशों में मैंने कड़ियाँ सुधार दी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
::{{Ping|संजीव कुमार}} जी आपका धन्यवाद सुधार करने के लिए. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 20:01, 14 मार्च 2025 (UTC)
==उल्लेखनीयता मापदंड==
मेरा मत है कि राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत व्यक्ति को '''उल्लेखनीय''' माना जाना चाहिए। उम्मीद है अधिकांश सदस्यों का यही मत होगा। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 08:53, 12 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, नहीं। राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत से आप कुछ भी स्पष्ट रूप से नहीं कह सकते। कई बार विभिन्न विश्वविद्यालयों और प्रौद्योगिकी संस्थानों के दीक्षान्त समारोह में राष्ट्रपति को बुलाया जाता है और वहाँ कुछ डिग्रियाँ राष्ट्रपति द्वारा दी जाती हैं। इस आधार पर सम्बंधित डिग्रीधारी सभी व्यक्ति उल्लेखनीय हो जायेंगे। जबकि उसके पहले और बाद के सत्र में डिग्री प्राप्त करने वाले लोग अनुल्लेखनीय रह जायेंगे। हालांकि कुछ पुरस्कार प्राप्त करने वालों को उल्लेखनीय माना जाता है जैसे [[भारत]] के स्तर पर बात करें तो [[भारत रत्न]], [[पद्म विभूषण]] और [[पद्म भूषण]] प्राप्त करने वाले सभी लोगों को उल्लेखनीय माना जाता है। [[पद्म श्री]] पुरस्कार प्राप्त करने वालों को भी उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन उनकी पर्याप्त जानकारी प्राप्त करना बहुत कठिन है अतः यदि पर्याप्त जानकारी उपलब्ध हो तो उन्हें भी स्वीकार कर लिया जाता है। इसके अतिरिक्त विभिन्न सैन्य पुरस्कार, खेल पुरस्कार भी हैं जो आम आदमी को नहीं मिलते लेकिन जिन्हें मिलते हैं उन्हें उल्लेखनीय माना जाता है। यदि केवल राष्ट्रपति के हाथों मिलना अथवा राष्ट्रपति भवन में मिलने वाले पुरस्कारों की बात की जाये तो लगभग हमेशा ये कार्यक्रम चलते रहते हैं और कई बार तो प्रायोजित कार्यक्रम भी होते हैं जिसमें आप स्वयं के लिए पुरस्कार लेते हैं और उसके लिए खर्चा आप स्वयं वहन करते हैं। इसमें राष्ट्रपति का कोई लेना देना नहीं होता है। अतः ऐसे किसी भी पुरस्कार प्राप्त करने वाले को उल्लेखनीय नहीं मान सकते। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:24, 12 मार्च 2025 (UTC)
:मेरे हिसाब से उल्लेखनीयता का मापदंड व्यक्तिपरक नहीं होना चाहिए। अगर हम केवल पुरस्कार के आधार पर निर्णय लें, तो यह सवाल उठेगा कि कौन से पुरस्कार "काफी बड़े" हैं और कौन से नहीं—यह एक अस्पष्ट रेखा खींचेगा। इसके बजाय, मेरा सुझाव है कि हम मौजूदा नीतियों का पालन करें और हर मामले को उसके गुण-दोष के आधार पर देखें। अगर कोई राष्ट्रपति पुरस्कृत व्यक्ति WP:GNG को पूरा करता है, तो उसका पृष्ठ बनना स्वाभाविक है, लेकिन यह स्वचालित नहीं होना चाहिए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:41, 24 मार्च 2025 (UTC)
== "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे ==
सुरजन सिंह जी के आर्टिकल ( https://hi.wikipedia.org/s/t37k ) एक इन्फोर्मटिवे पेज, इससे कही भी प्रूफ की तरह इस्तेमाल नहीं किआ जाता हैं । लेकिन संजीव कुमार जी ने इससे अपना पर्सनल एजेंडा बना दिए है। किसी और के ऑब्जेक्शन हटाने पे फिर से उसी पोस्ट पे ऑब्जेक्शन लगा देते है। संजीव कुमार जी ने अपने आर्टिकल में एक टीवी धारावाहिक का भी रिफरेन्स दिए हैं , लेकिन हमारा बुक्स, न्यूज़ आदि का रिफरेन्स को भी वो "प्रचार" बोल के ऑब्जेक्शन रेज कर देते है। मैं दूसरे authorised लोगो से अनुरोध करती हु की "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे। हमने दिए हुए सुझावों के हिसाब से बदलाव भी किये हैं आर्टिकल मे। और भी सुझाव लेने के लिए और उसपे काम करने क लिए तैयार है। <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/GarimaSinghR|योगदान]]){{#if:06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)| 06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:लेख से बार-बार स्वयं [[वि:शीह|शीह]]-टैग न हटायें। अन्य प्रबन्धकों/पुनरीक्षकों को इसकी समीक्षा करने दें।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:28, 13 मार्च 2025 (UTC)
::लेख से टैग मैंने नहीं, @Riteze ने हटाए हैं और कुछ सुधार भी किये हैं। [[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]]) 07:13, 13 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|GarimaSinghR}} जी, पृष्ठों को हटाने के मापदंडों को सुधारने के लिए [[विकिपीडिया:चौपाल#मापदंड आवश्यक|चौपाल पर राय मांगी गई थी/है]]। वहां पर आप अपनी राय देकर मापदंडों को सुधारने में मदद कर सकती हैं। साफ प्रचार मापदंड के लिए [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति#साफ प्रचार मापदंड|अलग से चर्चा जारी है]]। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 16:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
== An improved dashboard for the Content Translation tool ==
<div lang="en" dir="ltr">
{{int:Hello}} Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement.
'''What are the improvements?'''<br>
The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.
With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
'''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br>
The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way.
'''When do we plan to implement this improvement?'''<br>
We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025.
'''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br>
You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive.
'''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br>
You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ .
If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>.
Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you!
On behalf of the Language and Product Localization team.
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 04:23, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:UOzurumba (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== आपका विकी जल्द ही केवल-पढ़ने के लिए उपलब्ध होगा। ==
<section begin="server-switch"/><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|इस संदेश को अन्य भाषा में पढ़ें]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|विकिमीडिया फाउंडेशन]] अपने डेटा केंद्रों के बीच ट्रैफ़िक को स्विच करेगा। इससे यह सुनिश्चित होगा कि विकिपीडिया और अन्य विकिमीडिया विकि किसी विपत्ति के बाद भी ठीक से काम करे।
पूरा यातायात '''{{#time:j xg|2025-03-19|hi}}''' पर चालू रहेगा। परिक्षण '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]''' बजे आरम्भ होगा।
दुर्भाग्यवश, कुछ सीमाओं के कारण [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|मीडियाविकि]] को बदलाव के समय सभी तरह के सम्पादनों को रोक देना चाहिए। हमें असुविधा के लिए खेद है और हम भविष्य में इसे न्यूनतम करने पर काम कर रहे हैं।
सभी विकि-प्रकल्पों पर यह संक्रिया आरम्भ करने से 30 मिनट पहले एक बैनर दिखाया जायेगा। <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span>
'''सभी विकिज़ लघु समय के लिए पढ पायेगे लेकिन इसे संपादित नही कर सकते |'''
*आप {{#time:l j xg Y|2025-03-19|hi}} को एक घण्टे तक सम्पादन नहीं कर सकोगे।
*यदि आप इस समय के दौरान सम्पादन अथवा सहेजने का प्रयास करेंगे तो आपको एक त्रुटि सन्देश दिखाई देगा। हम आशा करते हैं कि इस समय के दौरान कोई सम्पादन लुप्त नहीं होगा लेकिन हम इसकी प्रत्याभूति नहीं करते। यदि आपको कोई त्रुटि सन्देश दिखाई देता है तो कृपया सब कुछ सामान्य होने तक प्रतीक्षा करें। तब आपको अपने सम्पादन सहेजने चाहिए। लेकिन, हम अनुशंसा करते हैं कि आप अपने परिवर्तनों की एक प्रति पहले ही बना लें,जिसकी शायद जरूरत पड़े।
''अन्य प्रभाव'':
*पृष्ठभूमि की नौकरियां धीमी होंगी और कुछ को स्खलित किया जा सकता है। लाल कड़ियाँ सामान्य गति से अद्यतन नहीं हो सकती हैं। यदि आपने कोई लेख निर्मित किया है जो पहले से कहीं जुड़ा हुआ है, तो कड़ी सामान्य से अधिक समय तक लाल रहेगी। कुछ लम्बे समय तक चलने वाली लिपि रुकी रहेंगी।
* हम अपेक्षा करते हैं कि कोड परिनियोजन अन्य किसी सप्ताह की तरह ही होगा। यद्यपि, कुछ विषयानुसार कोड यथासमय बन्द रह सकेगा यदि सम्बंधित संक्रिया की तदुपरांत आवश्यकता होगी।
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|गिटलैब]] 90 मिनट के लिए अनुपलब्ध होगा।
यदि आवश्यक हो तो इस परियोजना को स्थगित किया जा सकता है। आप [[wikitech:Switch_Datacenter|अनुसूची को wikitech.wikimedia.org]] पर भी पढ़ सकते हैं। अन्य परिवर्तन की अनुसूची में घोषणा की जायेगी।
'''कृपया यह सूचना अपने समुदाय के साथ साझा करें।'''</div><section end="server-switch"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:15, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Quiddity (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==अश्रेणीकृत श्रेणियां==
बहुत सी [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ] हैं, जिन्हें श्रेणीकृत करने की आवश्यकता है। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 13:02, 16 मार्च 2025 (UTC)
:और मेरा सुझाव और विनम्र अनुरोध है की यह कार्य वही सदस्य करें जिन्हें श्रेणीकरण का पर्याप्त अनुभव है और समझते हों की क्या कर रहे। अन्यथा इस तरह चौपाल पर ऐसी सूचियों को लिख कर कार्य करने के लिए आह्वान का नुक्सान भी हो सकता है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 17 मार्च 2025 (UTC)
==विकीडॉटा की सामग्री के इस्तेमाल संबंधित==
मुख्य सांचे {{tl|wd}} और {{tl|Wdib}} तथा इनपर निर्भर कुछ अन्य सांचे जैसे {{tl|पदस्थ}}, {{tl|निर्वाचित}}, {{tl|विधायक प्रविष्टि}} इत्यादि [[विकिडेटा]] पर उपलब्ध सामग्री व स्त्रोत विकिपीडिया पर छापते हैं। यदि विकीडॉटा पर उपलब्ध सामग्री विकिपीडिया पर छापने में किसी को आपत्ती हो तो यहां दर्ज कर सकते हैं ताकि इस विषय से संबंधित [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/साँचे/पदस्थ#पदस्थ|नीति स्पष्ट करने में]] सहायता मिले। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 09:20, 19 मार्च 2025 (UTC)
:यदि आप नीति का प्रस्ताव लिख रहे हैं तो स्पष्ट लिखिए ये साँचे क्या करते हैं, किस प्रकार कार्य करते हैं। आप क्या प्रस्तावित कर रहे की इन साँचों के द्वारा किस प्रकार की जानकारी हमें विकिडेटा से लेनी चाहिये और किस प्रकार की नहीं। जानकारी ले भी रहे तो उसका लेख में किस सीमा तक और किस रूप में प्रदर्शन किया जाना उचित होगा। उक्त के पीछे तर्क क्या है। आप प्रस्ताव बिंदुवार और तर्क सहित लिखिए। बेहतर तो यह होगा कि यदि आप चाहें तो अलग से नीति का पृष्ठ बना कर उसे प्रस्तावित कर सकते हैं। आपत्ति तो दर्ज की ही गयी है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:23, 19 मार्च 2025 (UTC)
== विभिन्न विकिपीडियाओं पर कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन का परिनियोजन ==
नमस्ते,
मैं [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation%20Product%20Team कैंपेन उत्पाद] टीम की ओर से लिख रहा हूँ, जो सभी विकिपीडिया पर [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन] की वैश्विक परिनियोजन की योजना बना रही है, और अप्रैल 2025 में एक छोटे बैच के साथ शुरू कर रही है।
हिन्दी विकिपीडिया इस चरण के लिए प्रस्तावित विकि में से एक है! यह एक्सटेंशन आयोजकों को विकि परियोजनाओं और अन्य विकि सहयोगों की योजना बनाने और उन्हें प्रबंधित करने में मदद करने के लिए डिज़ाइन किया गया है। साथ ही इन आयोजनों/विकि परियोजनाओं को और खोज योग्य बनाता है।आप यहां [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents/FAQ FAQ पृष्ठ] पर अधिक जानकारी प्राप्त कर सकते हैं।
इस एक्सटेंशन की तीन मुख्य विशेषताएं हैं:
# '''इवेंट पंजीकरण:''' विकी पर इवेंट के लिए साइन अप करने का एक सरल तरीका।
# '''ईवेंट सूची:''' आपके विकी पर सभी ईवेंट दिखाने के लिए एक कैलेंडर। जल्द ही, इसमें विकीप्रोजेक्ट भी शामिल होंगे।
# '''आमंत्रण सूचियाँ:''' अपने संपादनों के आधार पर उन संपादकों को ढूंढने का एक उपकरण जो शामिल होना चाहते हों।
'''कृपया नोट करें:'''
यह एक्सटेंशन "इवेंट ऑर्गनाइजर" नामक एक नए उपयोगकर्ता अधिकार के साथ आता है, जिसे हिंदी विकिपीडिया के प्रशासकों द्वारा प्रबंधित किया जाएगा, जिससे व्यवस्थापक यह निर्णय ले सकेंगे कि विकि पर एक्सटेंशन टूल का उपयोग कब और कैसे किया जाए।
एक बार जारी होने के बाद, आयोजक-संबंधी उपकरणों का उपयोग केवल तभी किया जा सकता है जब किसी को इवेंट-आयोजक अधिकार प्रदान किया गया हो, जिसका प्रबंधन प्रशासकों द्वारा किया जाता है।
यह एक्सटेंशन पहले से ही कुछ विकि पर उपलब्ध है, जैसे मेटा, विकिडाटा, अंग्रेजी विकिपीडिया ([https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status पूरी सूची देखें])। [https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status चरणबद्ध परिनियोजन योजना] देखें और 31 मार्च, 2025 तक अपने विचार साझा करें।
'''प्रिय प्रशासकों''', आपकी प्रतिक्रिया और विचार विशेष रूप से महत्वपूर्ण हैं क्योंकि इस एक्सटेंशन में "ईवेंट आयोजक" नामक एक नया उपयोगकर्ता अधिकार शामिल है, जिसका प्रबंधन आपके द्वारा किया जाएगा। एक बार जब आप ऊपर और लिंक किए गए पृष्ठों पर विवरण देख लेंगे, तो हमारा सुझाव है कि हिंदी विकिपीडिया पर यह अधिकार देने के लिए मानदंडों की रूपरेखा तैयार करने वाली एक सामुदायिक नीति का मसौदा तैयार किया जाए। उदाहरण देखने के लिए [https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Event%20organizers Meta:Event_organizers] और [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Event%20organizers Wikidata:Event_organizers] देखें।
आगे की पूछताछ के लिए कृपया [[m:Talk:CampaignEvents| विस्तार वार्ता पृष्ठ]] के माध्यम से हमसे संपर्क करें, या rasharma@wikimedia.org पर ईमेल करें।
[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 10:42, 21 मार्च 2025 (UTC)
==सदस्य पृष्ठ==
सदस्य पृष्ठों को कॉपीराइट उल्लंघन के अलावा किसी और कारण से न हटाया जाए। विकिपीडिया पर बहुत कम सक्रिय सदस्य हैं। ऐसे में नए सदस्यों को हताश करके भगाना नही चाहिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 19:02, 24 मार्च 2025 (UTC)
:आपकी बात निश्चित रूप से तार्किक और विचारणीय है। यह सच है यहां (Hiwiki) पर सक्रिय सदस्यों की संख्या बहुत कम है, और यह हमारे समुदाय के लिए एक चुनौती भी है। दुर्भाग्यवश, यह भी देखने में आता है कि यहाँ आने वाले अधिकांश नए सदस्य अक्सर प्रचार या आत्म-प्रकाशन की मंशा से जुड़ते हैं। वे अपने बारे में या अपने निजी हितों से संबंधित पृष्ठ बनाने लगते हैं, जो विकिपीडिया के उद्देश्य और नीतियों के अनुरूप नहीं होता। ऐसे में सवाल उठता है कि क्या इन पृष्ठों को बनाए रखना उचित होगा?मैं WP:BITE (नए संपादकों को हतोत्साहित न करना) से भली-भाँति परिचित हूँ और इस सिद्धांत का सम्मान करता हूँ। मेरे विचार से, ऐसे पृष्ठों को हटाना और उसके बाद नए सदस्य को स्तर-1 (Level 1) की चेतावनी देना, शायद WP:BITE का स्पष्ट उल्लंघन नहीं है। चेतावनी देने का उद्देश्य उन्हें दंडित करना नहीं, बल्कि विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों से अवगत कराना होता है। यह चेतावनी पढ़कर उन्हें कुछ हद तक यह समझ भी हो जाती होगी कि यहाँ क्या स्वीकार्य है और क्या नहीं। फिर भी, मैं इस बात से सहमत हूँ कि नए संपादकों के प्रति अत्यधिक सख्त रवैया अपनाना उचित नहीं है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:31, 24 मार्च 2025 (UTC)
:एक नया सदस्य विकीपीडिया के syntax का जानकार नही होता है। ऐसे में परीक्षण के रूप में सबसे पहले वह अपने सदस्य पृष्ठ पर कुछ लिखने की कोशिश करता है। ऐसा करने के लिए सबसे पहली सामग्री जो उसके जहन आती है वह उसकी स्वयं की introduction होती है, जिसे वह लिख देता है। स्वयं की सीमित जानकारी सदस्य पृष्ठ पर लिखना नीति विरुद्ध भी नही है। उसे विकीपीडिया पर संपादन तथा यहां की नीतियों को सीखकर नया पृष्ठ बनाने में कुछ महीनों का समय लग सकता है। ऐसे में यह नही समझा जाना चाहिए कि वह केवल स्वयं के प्रचार के लिए यहां आया है। स्वयं के प्रचार के लिए बहुत सी सोशल मीडिया साइट्स पर यहां से अच्छे विकल्प मौजूद हैं जहां वह अपने अधिक फोटो व वीडियो भी डाल सकता है। इसलिए सदस्य पृष्ठ पर केवल स्वयं की जानकारी होने को प्रचार की श्रेणी में नहीं रखा जाना चाहिए (कम से कम सदस्यता लेने के ६ महीने तक)। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:44, 24 मार्च 2025 (UTC)
::मैं इस बात से भी सहमत हूँ कि सदस्य पृष्ठ पर सीमित व्यक्तिगत जानकारी लिखना नीति-विरुद्ध नहीं है, बशर्ते वह आत्म-प्रकाशन या व्यावसायिक प्रचार की सीमा को पार न करे। आपका सुझाव कि सदस्यता के शुरुआती छह महीनों तक इसे प्रचार की श्रेणी में न रखा जाए, एक असंतुलित और व्यावहारिक दृष्टिकोण लगता है, ६ महीना बहुत लंबा समय है, थोड़ा कम करे, कम से कम एक महीना। यह नए संपादकों को सीखने और समायोजित होने का पर्याप्त समय है, साथ ही समुदाय को यह आकलन करने का अवसर भी देगा कि उनकी मंशा वास्तव में क्या है।
::शायद एक मध्यम मार्ग यह हो सकता है कि ऐसे मामलों में हटाने से पहले नए सदस्यों को उनके वार्ता पृष्ठ पर एक मैत्रीपूर्ण संदेश दिया जाए और इसके लिए कुछ विशेष टेम्पलेट बनाएं जाएं, जिसमें उन्हें नीतियों की जानकारी दी जाए और यह समझाया जाए कि सदस्य पृष्ठ का उपयोग मुख्य रूप से विकिपीडिया में उनके योगदान को दर्शाने के लिए होता है, न कि केवल व्यक्तिगत प्रोफाइल के रूप में। इससे WP:BITE का उल्लंघन भी नहीं होगा और नए सदस्य हतोत्साहित होने के बजाय प्रोत्साहित महसूस करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 02:24, 25 मार्च 2025 (UTC)
:::आपका बताया मध्यम मार्ग सही प्रतीत हो रहा है कि पृष्ठ पर सीधे शीह टैग न लगाकर वार्ता पृष्ठ पर संवाद किया जाए। बहुत से सदस्य टैक्निकली साउंड नही होते हैं। संपादन के तौर तरीके स्टाइल व नीतियां समझने में वक्त लग सकता है तब जब वे फुलटाइम न रहकर पार्ट टाइम के लिए विकीपीडिया पर आते हैं। दूसरा, सदस्य पृष्ठ पर स्वयं की जानकारी डालने से विकीपीडिया, सर्च इंजन या पाठकों पर कोई खास असर नही पड़ता है क्योंकि सदस्य पृष्ठों की कड़ी मुख्य लेखों में जोड़ना वर्जित होता है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 04:06, 25 मार्च 2025 (UTC)
::::प्रबंधकों की क्या राय है ? वो अपनी राय दे तो बेहतर होगा किसी आम सहमति तक पहुंचने में। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 06:49, 26 मार्च 2025 (UTC)
:* @[[स:Riteze|Riteze]] जी एवं @[[स:NXcrypto|NXcrypto]] जी, बजाय इस तरह के खुले सिरों वाली चर्चा करने के, स्पष्ट नियम बना के, उचित जगह पर प्रस्तावित करिए, उन्हें डिफेंड करिए। एक बात आप लोग कहते हैं, उस पे कोई आपत्ति होती है, तो दूसरी बात कहने लगते। कृपया पहले ख़ुद स्पष्ट हो लें उसके बाद चर्चा करें। चौपाल दूसरों का समय नष्ट करने के लिए नहीं है।
::[[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ नीति]] पर जो लिखा हुआ है उसमें क्या दिक्कत है? यह चर्चा यहाँ क्यों शुरू की गयी?
::6 महीने बीत जाने के बाद ऐसे सदस्य पृष्ठ कौन खोजेगा? जबकि मुख्य नामस्थान के पन्नों पर ही ऐसे उत्पात खोजने वाले लोग नहीं हैं?
::आपको वार्ता करनी है और उत्साहवर्धन करना है तो करिए। कोई खाता बना के स्वरचित कविता लिख के चला जाएगा तो आप हप्ता भर इंतजार और वार्ता करेंगे? उसके बाद 6 महीने बाद समीक्षा करेंगे?--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:47, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::इसी कारण से मैंने आम सहमति की बात उठाई थी। @[[सदस्य:Riteze|Riteze]], यदि आपको इसमें रुचि है, तो आपको एक प्रस्ताव अनुरोध करना चाहिए, ताकि आम सहमति बन सके। इसके बिना आप अनावश्यक रूप से अपना समय बर्बाद करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 18:05, 26 मार्च 2025 (UTC)
==पृष्ठ हटाते समय==
कोई भी पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|लॉग में]] लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:01, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये लॉग पृष्ठ किसलिए है आपको पता है? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:52, 26 मार्च 2025 (UTC)
स्पष्टीकरण:
कोई भी लेख का पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|हटाने हेतु चर्चा पृष्ठ]] में लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:45, 29 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मुझे लगता है आपकी अर्थहीन बातों से यहाँ कुछ भी सकारात्मक नहीं हो रहा है। @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको समझाने के लिए बहुत प्यार से विभिन्न प्रयास किये हैं। आप बिना कुछ सोचे समझे ऐसे ही रायता फैलाते रहे तो आपको अविलम्ब प्रतिबन्धित कर दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:28, 30 मार्च 2025 (UTC)
:: '''रायता''' तो हिंदी विकिपीडिया पर पहले से फैला हुआ है जिसके कुछ उदाहरण निम्नलिखित हैं जिनपर कोई काम होता प्रतीत नही हो रहा है:-
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 श्रेणी रहित पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 अकेले पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF अनुवाद योग्य]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%A3_%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A7 स्थानांतरण अनुरोध]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%AF_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%AD%E0%A5%80_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96 विलय प्रस्ताव]
* और भी बहुत सी श्रेणियां हैं जैसे अद्यतन करने योग्य, स्त्रोत रहित सामग्री इत्यादि।
मैं तो बस इन्हें ठीक करना चाह रहा था।
जो सदस्य '''सकारात्मक''' रूप से पृष्ठ बनाने की कौशिश करते हैं, उनके पृष्ठ कुछ '''भ्रामक मापदंड''' जैसे उल्लेखनीयता, प्रचार, वेब होस्ट इत्यादि बताकर हटा दिए जाते हैं। जब मुख्य पृष्ठों पर कुछ हटाने को नही मिलता तो सदस्य पृष्ठों पर सेंध लगा दी जाती है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:24, 30 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपने केवल बार-बार चौपाल पर अपनी मनमर्जी से लिखने का काम किया है। आपने न ही कोई सकारात्मक कार्य किया है और न ही ऐसा कोई प्रयास किया है। एक पृष्ठ हटाने की चर्चा में आपने यहाँ तक लिख दिया कि भविष्य में अन्य लोग इसे सुधारेंगे। आपने उपरोक्त रायते के बारे में जो लिखा है वो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। आपको "उल्लेखनीयता, प्रचार, बेव होस्ट" आदि शब्द समझने की या तो क्षमता नहीं है या आपने स्वयं को समझने से मना कर दिया है अतः आपको ये सभी भ्रामक लगते हैं। उदाहरण के लिए आपने जो उपरोक्त कड़ियाँ दी हैं, उनमें आपने और अधिक रायता फैलाया है जिसका विवरण इस प्रकार है:
:* [[विशेष:श्रेणीहीन पृष्ठ|श्रेणी रहित पृष्ठ]] और [[विशेष:श्रेणीहीन श्रेणियाँ|श्रेणी रहित श्रेणियाँ]]: आपने विभिन्न पन्नों में अर्थहीन श्रेणियाँ जोड़ी हैं और साथी प्रबंधक द्वारा आपको आगाह करने पर आपने कुछ श्रेणियाँ वापस हटाई। इस तरह आपने साथी प्रबंधक का समय भी बर्बाद किया।
:* [[विशेष:एकाकी पृष्ठ|अकेले पृष्ठ]] होना रायता नहीं है बल्कि इसमें अधिकतर वो लेख हैं जिनकी कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं हैं। यह एक सामान्य प्रक्रिया है जिसमें उल्लेखनीय विषयों की कड़ियाँ अधिक मिल जायेंगी और कुछ विषयों पर लेख संख्या कम होने से ये लेख एकाकी रह गये हैं। आपने इसके सुधार में कोई कार्य नहीं किया।
:* [[:श्रेणी:अनुवाद करने योग्य|अनुवाद योग्य]] वास्तव में रायता है जो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। समय मिलने पर साथी सदस्य अनुवाद को सुधारते रहते हैं और अन्य भाषा पाठ हो हटाते रहते हैं लेकिन आप ऐसे स्थानों पर भी लगे टैग को छेड़खानी करते रहते हो क्योंकि आपकी दुनिया भ्रामक है।
:* [[:श्रेणी:स्थानान्तरण अनुरोध|स्थानान्तरण अनुरोध]]: यहाँ संख्या 300 से अधिक रहती रही है लेकिन इसपर निर्णय केवल किसी के अनुरोध के आधार पर नहीं लिया जा सकता है। लगभग हर जगह किसी न किसी प्रबंधक की टिप्पणी मिल जायेगी लेकिन स्रोतों के अभाव में अधिकतर अनुरोध अधूरे हैं। आप यहाँ रायता फैलाने का प्रयास कर रहे हो।
:* [[:श्रेणी:विलय करने योग्य सभी लेख|विलय प्रस्ताव]]: यह रायता नहीं बल्कि लोगों की मेहनत है। तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कई बार लोग एक ही विषय पर दो या अधिक लेख निर्मित कर देते हैं अतः वहाँ ये टैग लगाकर इन्हें श्रेणीबद्ध किया जाता है। समय मिलने पर विभिन्न सदस्य इसपर कार्य करते रहते हैं। आपको इसकी समझ नहीं है अतः यहाँ चौपाल पर भी रायता फैला रहे हो।
:मुझे आपसे अधिक अपेक्षा नहीं है कि आपकी समझने कोई विशेष रूचि है लेकिन यदि वास्तव में किसी नये सदस्य की इसे समझने में कोई रूचि होगी तो उनके लिए यहाँ उत्तर दे रहा हूँ।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:07, 30 मार्च 2025 (UTC)
::तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कुछ अनुभवहीन सदस्यों से कुछ समस्याग्रस्त पृष्ठ बन भी गए तो अब तक एक दशक से भी अधिक समय में वे ठीक हो जाने चाहिए थे। परंतु यहां तो किसी को टिकने ही नही दिया जाता जो संभवतः उन पृष्ठों को ठीक करने की दिशा में कदम उठा रहे होते। लोगों द्वारा मेहनत से निर्माण किए गए पृष्ठों को प्रबंधकों द्वारा '''गैर-जरूरी नीतियों''' के हवाले से हटा कर उन्हें हतोत्साहित कर दिया जाता है, जिसके फलस्वरूप बहुत से सदस्य विकीपीडिया छोड़ कर चले जाते हैं। इसी का परिणाम है कि आज साढ़े आठ लाख पंजिकृत सदस्यों में से केवल १२०० सक्रिय हैं और एक अनुमान के अनुसार कम से कम दसयों हजार पृष्ठ समस्याग्रस्त पृष्ठों की श्रेणी में हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 06:55, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आप इधर-उधर क्यों भाग रहे हो? आपके पास लोगों का समय बर्बाद करने के अतिरिक्त अन्य कोई काम नहीं है। आप जिसे गैर-जरूरी नीतियाँ कह रहे हो, वो विकिपीडिया के सक्रिय सदस्यों द्वारा अनुभव के उपरान्त सहमति से बनाया गया है। अतः अपनी मनमर्जी से उन्हें गैर जरूरी कहने से बेहतर है कि आप नयी नियमावली बनाने या पुरानी नियमावली पर सहमति बनाइये। यदि आपको 10 साल पुराने लेखों की समस्या दिखाई देती है तो बताइये कि आपने कितने लेखों में सुधार किया? आपने बार-बार बर्बरता फैलाने का काम ही किया है। फिर आप जैसे कुछ लोग 10 वर्ष बाद चाहेंगे कि आपकी बर्बरता को सुधारा क्यों नहीं गया? इससे बेहतर है जितना सम्भव हो, आप जैसे लोगों के बर्बर कार्यो पर रोक लगाई जाये। आपको पंजिकृत सदस्यों और सक्रिय सदस्यों में अंतर नहीं पता अतः इसपर क्या ही कह सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:42, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::उदाहरण के लिए हाल ही में २७-२८ मार्च तथा उससे पहले भी बहुत से पृष्ठों में सुधार किया है और बर्बरता के बारे में तो कभी सोचा भी नही। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 12:08, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::::ओह! आपने SM7 जी के कहने पर आपका फैलाया हुआ रायता वापस लेने की कोशिश की। इसके अतिरिक्त आपने {{tl|एकाकी}} जैसे कुछ टैग लेखों से हटा दिये जो काम बॉट से किया जा सकता है। मैं आपको लेख में सुधार के बारे में पूछ रहा था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:25, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::::ये सभी वे पृष्ठ थे जिनमें हमारा एक भी संपादन पहले से नही था, दूसरों के द्वारा बनाए गए पृष्ठ, दूसरों द्वारा ही संपादित थे। एकाकी टैग सिर्फ उन्हीं पृष्ठों से हटाए थे जो एकाकी नही थे या जिनकी कड़ियां उपयुक्त पृष्ठों पर जोड़ दी गई थी। इसके अलावा संदर्भ त्रुटियां भी सुधारी थी। और बार -२ रायता-२ कहने की जरूरत नही है, इसकी शुरुआत आपने ही की थी, मैंने तो सिर्फ एक बार आपकी टिप्पणी का जवाब दिया था। जब सभी पृष्ठ किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़े होंगे तो विकिपीडिया कितना सुन्दर दिखेगा, इसीलिए एकाकी पृष्ठों पर काम शुरू किया था। किन्तु यहां चौपाल पर व्यक्तिगत प्रहार होने पर मेरा समय यहां खर्च होने लगा। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:01, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको समझाने के अथक प्रयासों के बाद आपको कठिनाई से उत्तर देने पड़ रहे हैं। यदि आप एकाकी पृष्ठों पर शान्ति से काम करते तो आपका यहाँ स्वागत होता। अभी भी आप चाहें तो काम कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:23, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
==अद्यतन==
[[:श्रेणी:सभी लेख जिन्हें अद्यतन की आवश्यकता है|बहुत से लेखों]] को अद्यतन की आवश्यकता है। कृपया उनका अद्यतन (अपडेट) किया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:29, 26 मार्च 2025 (UTC)
:विकिपीडिया पर कोई लेख ऐसा नहीं होता है जिसमें सुधार नहीं हो सकता। विकिपीडिया का मूल ध्येय इसका द्योतक है। आप कुछ भी सकारात्मक चाहते हो तो इनमें अत्यावश्यक सुधार पर काम कीजिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:08, 30 मार्च 2025 (UTC)
==प्रबंधन समीक्षा==
प्रबंधन संबंधित कार्यों पर आपत्तियां [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:56, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी इस तरह के पृष्ठ आप अपनी मनमर्जी से नहीं बना सकते हैं। आपको यह समझ में क्यों नहीं आ रहा की आप जो-जो चाहते हैं वो आपके चाहने मात्र से पूर्ण हो जाय, इस तरह से विकिपीडिया पर कार्य नहीं होता। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:30, 26 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधन के कार्यों की समीक्षा से संबंधित कोई अन्य पृष्ठ नही मिला, इसलिए बना दिया। आपकी समझ में कोई अन्य उपयुक्त स्थान हो तो इसे वहां स्थानांतरण कर दीजिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:02, 27 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके साथ समस्या यह है कि @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको जो कहा है, वो न तो समझ आ रहा है और न ही आप समझने का कोई प्रयास कर रहे हो। आपने जिस अवरोध पर आपत्ति दर्ज की है, उसका सारांश देखा होता और सम्बंधित कड़ी पर गये होते तो आपको कुछ समझ में आता। आपको नहीं समझना है तो आप समीक्षा करते रहियेगा। मुझे इससे कोई लेना देना नहीं है। मैं मेरे उपर चल रही समीक्षा में भाग नहीं लेने वाला अन्यथा भविष्य में सदस्यों को गलत संदेश जा सकता है। वैसे आपको बता दूँ कि चर्चा का सही स्थान [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] है। जहाँ नामांकन किया जाता है, वहाँ ही निवृति के लिए आवेदन किया जा सकता है। यदि आपका प्रस्ताव सफल होता है तो निवृति आसान है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधकों को कुछ भी सूचित करने के लिए [[विकिपीडिया:प्रबन्धक सूचनापट]] पृष्ठ का प्रयोग करें। प्रबंधक अधिकार से किसी सदस्य को मुक्त करने के लिए संजीव जी द्वारा बताए [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] पृष्ठ का प्रयोग करें। sm7 जी का कहना ठीक है कि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] जैसे पृष्ठ यादृच्छिक ढंग से नहीं बनाए जा सकते हैं। यह एक तरह की बर्बरता है। मैं इस पृष्ठ को हटा रहा हूँ। आपकी साक्षी मित्तल सदस्य पृष्ठ को हटाने वाली शिकायत प्रबंधक सूचना पट्ट पर स्थानांतरित कर दी गई है। आप उसमें स्वेच्छानुसार परिवर्तन कर सकते हैं। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 22:40, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
==एकाकी पृष्ठ==
[[:श्रेणी:सभी एकाकी लेख|सभी एकाकी लेख]]ों की कड़ियां संबंधित पृष्ठों पर जोड़ने की आवश्यकता हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:10, 27 मार्च 2025 (UTC)
== हनुमान चालीसा चौपाई ==
हनुमान चालीसा की चौपाई पढ़ने के लिए ये लिंक देख सकते है यहाँ पर [https://navbharattimes.indiatimes.com/astro/religion-rituals/arti-bhajan/read-hanuman-chalisa-on-hanuman-jayanti-2020/articleshow/91165132.cms हनुमान चालीसा] चौपाई पूरी लिखी हुई है. [[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] ([[सदस्य वार्ता:Chandra.harish|वार्ता]]) 13:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
:{{ping|Chandra.harish|p=}} जी, यह चौपाई सही नही है, इसमें
:''सदा रहो...दासा''
:के स्थान पर होना चाहिए
:'''''सादर हे''''' ''रघुपति के दासा''। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 16:47, 27 मार्च 2025 (UTC)
::यह तो मैं पहली बार सुन रहा। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 12:14, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::सन् 1990 के दशक में एक हनुमान चालीसा पढ़ी थी, उसमें ऐसा ही लिखा था। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:08, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
::::प्रामाणिक सन्दर्भ दे ? [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:27, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] लेख के वार्ता पृष्ठ पर ये काम हो सकता था। अनायास चौपाल पर ना आए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:29, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: अपना कोड कैसे अपडेट करें ==
<section begin="message"/>क्योंकि इस वर्ष अस्थायी खाते प्रारम्भ किए जाएँगे, इसलिए ट्रस्ट और सेफ्टीउत्पाद टीम यह सन्देश भेज रही है ताकि यह सुनिश्चित्त किया जा सके कि उपकरण, गैजेट, बॉट, उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट, एब्यूजफिल्टर और कोई भी अन्य समुदाय-संचालित कोड सुचारु रूप से कार्य करना जारी रखें।
'''अस्थायी खाते क्या हैं?'''
अस्थायी खाते अपंजीकृत संपादकों के लिए एक नए प्रकार के खाते हैं। जब कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता संपादन करने का प्रयास करता है, तो उसे एक अस्थायी खाता दिया जाएगा, और वह इस खाते में लॉग-इन होगा। लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए वर्कफ़्लो पर ध्यान केंद्रित करने वाले टूल को सही ढंग से कार्य हेतु अपडेट की आवश्यकता हो सकती है। लॉग-आउट संपादकों के आईपी पते का उपयोग करने वाले टूल कार्य नहींं करेंगे, और अस्थायी खातों का उपयोग हेतु कार्यक्षमताा को फिर से लिखूना होगा। अस्थायी खाते पहले से ही कुछ पायलट विकि पर लाइव हैं, जोकी इस वर्ष सभी विकि पर पूर्ण रोलआउट हो जाएंगे।
'''आप कैसे सहायता कर सकते हैं'''
* जाँच करें कि क्या आपके द्वारा बनाया गया या अक्सर इस्तेमाल किया जाने वाला कोड (चाहे टूलफोर्ज पर हो या विकी पर, यानी: उपकरण, गैजेट, बॉट या उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट) उन विकी पर काम करता है जहाँ अस्थायी खाते पहले से ही सक्रिय हैं। यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where are temporary accounts deployed? When will these changes reach my wiki?| सामग्री विकी की सूची]] है, यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where can I test it?| बीटा क्लस्टर और परीक्षण विकी की सूची]] है जिसमें अस्थायी खाते हैं।
* यदि आपको कोई ऐसा उपकरण दिखाई देता है जो इससे प्रभावित हो सकता है, तो हम आपको हमारे [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|डेवलपर डॉक्यूमेंटेशन गाइड]] के आधार पर इसे अपडेट करने के प्रयास के लिए प्रोत्साहित करते हैं। हम आपसे अनुरोध करेंगे कि आप #temporary-accounts टैग के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। इससे हमें समुदाय के स्वामित्व वाले कोड पर हमारे परिवर्तनों के प्रभाव की निगरानी करने में सहायता मिलेगी।
* [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/Impacted tools|इस पृष्ठ पर प्रभावित होने वाले उपकरण अवश्य जोड़ें]]। हम यह सुनिश्चित करने के लिए उनकी निगरानी करना चाहते हैं कि सब कुछ अपेक्षित रूप से सही-सही काम कर रहा है।
* अपने विकी पर इस्तेमाल किए गए दुरुपयोग फ़िल्टर पर एक नज़र डालें। उपयोगकर्ता_नाम (user_name) के ज़रिए IP का उपयोग करने वाला कोई भी फ़िल्टर अब ऐसा नहीं कर पाएगा। उन फ़िल्टर को ''user_unnamed_ip variable'' का उपयोग करने के लिए अपडेट किया जाना चाहिए। हमारे इंजीनियरों की एक टिप्पणी: "मुख्य उपयोग मामला यह होना चाहिए कि यदि आप ip_in_range(s) जैसा कुछ आज़माएँ। उपयोगकर्ता नामों से जुड़ी चीज़ें मोटे तौर पर ठीक होनी चाहिए, क्योंकि वे अस्थायी खातों (temporary account) से जुड़ी रहेंगी।" यदि आपके पास दुरुपयोग फ़िल्टर के बारे में और प्रश्न हैं, तो आप टिकट [[phab:T369611|T369611]] पर टिप्पणी कर सकते हैं।
* यदि आपको कोई समस्या मिलती है या आपके पास कोई टिप्पणी या प्रश्न हैं, तो हमें [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|प्रोजेक्ट वार्ता पृष्ठ]] पर बताएँ या टैग <bdi lang="en" dir="ltr"> <code>#temporary-accounts</code></bdi> के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। आप सहायता के लिए और टीम के साथ फ़ीडबैक साझा करने के लिए [https://discord.com/channels/221049808784326656/1227616742340034722 समर्पित अंग्रेज़ी डिस्कॉर्ड थ्रेड] ([[:en:Wikipedia:Discord|सर्वर से पहले जुड़ना सुनिश्चित करें]]) में भी सम्मिलित हो सकते हैं।
परीक्षण और रिपोर्ट में सहायता करके, आप यह सुनिश्चित करेंगे कि महत्वपूर्ण उपकरण इस अपडेट के साथ सुचारू रूप से काम करें। आपके समर्थन के लिए धन्यवाद!<section end="message"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|वार्ता]]) 14:32, 2 अप्रैल 2025 (UTC)</bdi>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/MM_target&oldid=28480294 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Udehb-WMF@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.
Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Editing contest about Norway ==
Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it).
I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an "inverse" contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi.
Therefore, I would like to invite interested participants from the Hindi-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there.
Hope to see you there! [[सदस्य:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[सदस्य वार्ता:Jon Harald Søby (WMNO)|वार्ता]]) 09:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
== '[[आंग्लिक]]" भाषा सम्पादन ==
<div class="boilerplate metadata discussion-archived" style="background-color: #f5f3ef; overflow:auto; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #aaa">
:''यह चर्चा समाप्त हो चुकी है। {{red|'''कृपया इसे न बदलें।'''}} आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ में नये विभागों में होनी चाहिए।'' ''इसका संक्षिप्त परिणाम निम्न रहा:''
::'''पुनर्प्रेषित किया गया।'''' --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
----<!-- साँचा:चर्चा शीर्ष से -->
[[आंग्लिक]] पृष्ठ में कुछ लेखन त्रुटियाँ हैं, लेकिन पंजीकृत होने के बावजूद भी मैं उन्हे संपादित नहीं कर पा रहा हूँ। मुझे उस पृष्ठ में
:<code>==संदर्भ==</code>
: {{tl|reflist}}</code>
जोड़ना है, तथा एक अंग्रेज़ी अक्षर 'o' भी हटाना है, जो संदर्भ के लिंक के बाहर एक लेखन त्रुटि हैं।
कृपया मेरे इस निवेदन को स्वीकृत करें, या/और अगर हो सके टो पृष्ठ सम्पादन करने हेतु जरूरी अधिकार प्रदान करें। धन्यवाद।
[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 10:16, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, वैसे लेख में ऐसा कुछ भी नहीं है जो [[अंग्रेज़ी भाषा]] से अलग हो। तो क्यों न सामग्री को हटाकर लेख को [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर अनुप्रेषित कर दें? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:38, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
::वैसा करने में कोई दिक्कत नहीं है, बस उस जैसा अधिकार मेरे पास नहीं है। अगर आपको कोई आपत्ति नहीं तो आप ही उस पृष्ठ को मूल अंग्रेज़ी भाषा के पृष्ठ में मिला/अनुप्रेषित कर दीजिए। अच्छा यही रहेगा कि जो अकेला लेख, जो मूल का ही बस एक हिन्दी-भाषी शाब्दिक प्रतिरूप है, उसे मूल में अनुप्रेषित कर दिया जाए। धन्यवाद! [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 11:17, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:::मैंने लेख को संजीव जी के सुझाव अनुसार [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर पुनर्प्रेषित कर दिया है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:''उपर्युक्त चर्चा को एक पुरालेख के रूप में संरक्षित किया गया है। <span style="color:red">'''कृपया इसमें कोई बदलाव न करें।'''</span> आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ पर नये विभागों में होनी चाहिए''।<!-- साँचा:चर्चा तल से --></div>
== महान गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्म तिथि ==
अंतरराष्ट्रीय जनरल में प्रकाशित शोध पत्र के अनुसार गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्मतथि 13 अप्रैल है परंतु वकिपीडिया 14 अप्रैल प्रदर्शित कर रहा है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|वार्ता]]) 12:08, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
:आप उक्त स्रोत का हवाला देते हुए लेख के वार्ता पन्ने पे लिख सकते हैं। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 14:32, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== Human psychology ==
Human psychology [[सदस्य:Anmol dhanju|Anmol dhanju]] ([[सदस्य वार्ता:Anmol dhanju|वार्ता]]) 16:33, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== WMF की वार्षिक योजनाओं पर केन्द्रित, अगले दक्षिण एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल (SAOCC) के लिए आप आमंत्रित हैं। (27 अप्रैल, 2025) ==
नमस्ते,
[https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call साउथ एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल] (SAOCC) एक मासिक कॉल है जिसमें दक्षिण एशियाई समुदाय भाग लेते हैं, सामुदायिक गतिविधियों को साझा करते हैं, महत्वपूर्ण अपडेट प्राप्त करते हैं और खुली चर्चाओं में भाग लेते हैं।
27 अप्रैल (1230-1330 UTC) को होने वाली अगली SAOCC में WMF के प्रतिनिधि शामिल होंगे जो अगले वर्ष के लिए अपनी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia%20Foundation%20Annual%20Plan/2025-2026/Global%20Trends वार्षिक योजनाओं] के बारे में और अधिक जानकारी साझा करेंगे। कॉल के दौरान सामुदायिक अपडेट भी होंगे।
हम आप सभी से अनुरोध करते हैं कि कृपया इस कॉल में शामिल हों तथा [https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call आप यहां शामिल होने का विवरण पा सकते हैं]।
धन्यवाद।
--[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 17:44, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== तकनीकी समस्या ==
मैंने यह देखा है कि हिंदी विकिपीडिया के कई पृष्ठों पर निम्नलिखित लुआ त्रुटि दिखाई दे रही है:
"लुआ त्रुटि package.lua में पंक्ति 80 पर: module 'Module:Footnotes/anchor id list/data' not found"
उदाहरण [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF]
यह समस्या उन पृष्ठों पर सामान्य रूप से पादटिप्पणियों (footnotes) से जुड़ी जानकारी को प्रभावित कर रही है। चूँकि यह मॉड्यूल संभवतः अनुपलब्ध है या हट गया है, सभी संबंधित पृष्ठों पर त्रुटि दिखाई दे रही है।
कृपया इस मॉड्यूल को पुनः उपलब्ध कराएं या आवश्यकतानुसार इसका समाधान करें, जिससे पृष्ठों की संरचना और उपयोगकर्ता अनुभव दोनों ठीक रह सकें। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 13:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी नमस्ते, कृपया कुछ उदाहरण पृष्ठ बतायें। उक्त Module उपलब्ध तो है। अगर कुछ सुधार करना आवश्यक होगा तो कर दिया जाएगा। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:10, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::ये पृष्ठ देखें [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF] । [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:14, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह Citation Modules से जुडी समस्या है। उन संदर्भों में आ रही है जहाँ पृष्ठ संख्या एक रेंज है और pp=15-25 के रूप में लिखी गयी है। कई Module एक साथ अपडेट करने पड़ेंगे। मैं समय मिलते ही करने का प्रयास करता हूँ। अभी परीक्षण के लिए एक को अपडेट किया तो यह समस्या तो सुलझ गयी पर संदर्भो में दूसरी समस्या दिखने लगी। अतः थोड़ी प्रतीक्षा करनी होगी। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::::जी, शीघ्र संज्ञान लेने हेतु आपका धन्यवाद। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:38, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह समस्या सुलझा ली गयी है। इस प्रक्रिया में संदर्भ साँचों के द्वारा संदर्भों के प्रदर्शन में अभी कुछ त्रुटियाँ अवश्य उत्पन्न हुई हैं। इन्हें थोड़े समय में सुलझा लिया जाएगा। आपका धन्यवाद इस त्रुटि की ओर ध्यान दिलाने के लिए। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:07, 20 अप्रैल 2025 (UTC)
== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}
Hello, dear Wikipedians!<br/>
[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language!
The most active contesters will receive prizes.
If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
<br/>
We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
</div>
16:11, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Hide on Rosé@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:34, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== उद्धरण साँचे और तकनीकी समस्या ==
नमस्ते सभी को,
कुछ समस्याओं के चलते ([[#तकनीकी_समस्या|यहाँ चिह्नित]]) वर्तमान में उद्धरण साँचे सुधार की स्थिति में हैं। इस दशा में सुधार होने के बाद भी कैशे खाली होने और पन्नों की स्थति सर्वर में रिफ्रेश होने तक बहुत से पृष्ठों पर उद्धरण एवं संदर्भ साँचों में लुआ/मोड्यूल न उपलब्ध होने की त्रुटि दिखाई पड़ सकती है। कुछ समय के लिए संदर्भ साँचे कई ऐसी चीजें अंग्रेजी में प्रदर्शित कर सकते जो पहले हिंदी में दिखाई पड़ती थीं।
इस असुविधा के लिए खेद है। साथ ही अनुरोध यह भी कि यदि उक्त समस्याएँ एक सप्ताह के बाद भी दिखाई दें तो कृपया यहाँ अथवा मेरे वार्ता पन्ने पर सूचित करें।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 08:50, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== "Pandeism" ==
{{ping|अनुनाद सिंह}}
मैं हिंदी विकिपीडिया में एक नए लेख की शुरुआत करना चाहता हूँ, जिसका विषय अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर "Pandeism" के नाम से है (https://en.wikipedia.org/wiki/Pandeism )। यह एक धार्मिक-दार्शनिक अवधारणा है, जो "Pantheism" ([[सर्वेश्वरवाद]]) और "Deism" ([[देववाद]]) के तत्वों को मिलाकर उत्पन्न हुई है।
आपने पहले हिंदी में "सर्वेश्वरवाद" और "देववाद" जैसे जटिल विषयों पर उत्कृष्ट लेख बनाए हैं। इसीलिए, मैं आपसे मार्गदर्शन चाहता हूँ कि इस विचार पर हिंदी में लेख बनाते समय हमें किस नाम का प्रयोग करना चाहिए — क्या "पैंडीइज़्म" या "पैंडीयिज़्म" जैसा कोई *transliteration* उपयुक्त रहेगा, या क्या इसके लिए कोई उपयुक्त हिंदी शब्दावली है?
साथ ही, यदि आपके पास इस विषय को शुरू करने के लिए कोई सुझाव या दिशा-निर्देश हों, तो कृपया अवश्य बताइए। मेरा उद्देश्य यह सुनिश्चित करना है कि लेख विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार हो, विशेषकर मूल शोध से बचा जाए।
आपके समय और मार्गदर्शन के लिए आभार।
[[सदस्य:Hyperbolick|Hyperbolick]] ([[सदस्य वार्ता:Hyperbolick|वार्ता]]) 04:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध पर लगभग तीन वर्ष से चर्चा के नतीजे की प्रतीक्षा ==
{{ध्यान दें|खुदाबक़्श लाइब्रेरी}}
:: {{सुनो|Umarkairanvi}} तीन साल पहले इस लेख को हटाए जाने से मैंने रोका था। अब आपके माननीय प्रबंधगण क्या करते हैं, यह देखना होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 20:08, 23 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी,आपका कार्य सराहनीय रहा है, लेकिन मेरी जानकारी में आपने लाइब्रेरी नहीं संस्थापक के [[वार्ता:मौलवी खुदाबक़्श खान]] पेज को हटाए जाने से रोका था। मैंने नाम बदलने के लिए दोनों पर चर्चा की है, आप से भी निवेदन है कि अपने चर्चाओं के अनुभव को उधर भी साझा करें जिससे मुझे भी सीखने में आसानी हो...📚 [[सदस्य:Umarkairanvi|M. Umar kairanvi]] ([[सदस्य वार्ता:Umarkairanvi|वार्ता]]) 06:01, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी, मैं यह नहीं समझ पा रहा हूँ कि आपने उपरोक्त वाक्य यहाँ क्यों लिखा है? @[[सदस्य:Umarkairanvi|मुहम्मद उमर कैरानवी]] जी ने [[वार्ता:खुदाबक़्श लाइब्रेरी#स्थानान्तरण_अनुरोध_29_जनवरी_2023|स्थानान्तरण पर हो रही चर्चा]] पर लोगों से विचार मांगे हैं। हालांकि वहाँ अच्छी चर्चा हुई है लेकिन सहमति नहीं बनने के कारण अन्य लोगों की विचार मांगे गए है। आपने विषय से अलग टिप्पणी की है और आपकी टिप्पणी को समझने के लिए मैंने [[खुदाबक़्श लाइब्रेरी]] का इतिहास देखा और पाया कि आपने [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की कड़ी जोड़ी है। वार्ता पृष्ठ पर आपने अपना प्रश्न रखा था जिसका उत्तर आपको SM7 जी ने दे दिया था और सम्भवतः आप सहमत भी थे। अब मैं बात करता हूँ [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की। इसपर भी नाम बदलने का अनुरोध चल रहा है। पिछले तीन वर्ष में आपने केवल एक श्रेणी बदली है और दूसरी जोड़ी है। इसके अतिरिक्त इसमें भी पिछले 10 वर्ष में लेख में आपने कुछ नहीं जोड़ा है। इसके वार्ता पृष्ठ पर भी 10 वर्षों में आपने कुछ नहीं लिखा है। मैं समझ नहीं पा रहा कि आपने तीन साल पहले लेख को हटाए जाने से कैसे रोका था? क्या कुछ स्पष्ट करोगे? यदि स्पष्ट नहीं करते हो तो मैं आपके वाक्य को गलतफहमी मानकर छोड़ देता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:14, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== कुछ सवाल ==
# कोई पृष्ठ को सिर्फ अंग्रेजी के संदर्भ का उपयोग करना ठीक है क्या?
# Draft कैसे बनाते हैं और उसके नियम क्या हैं?
# क्या महाबलीपुरम [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Group_of_Monuments_at_Mahabalipuram (अंग्रेजी पृष्ठ] ) का पृष्ठ है?
[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:55, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] जी नमस्ते! यह हिंदी विकिपीडिया है, अतः संदर्भ भी हिंदी के/में हों यह बेहतर होगा; हालाँकि, अन्य भाषा के संदर्भ देने के ऊपर प्रतिबंध नहीं है। संदर्भ [[वि:विश्वसनीय|विश्वसनीय]] होना चाहिये एवं [[वि:तटस्थ|तटस्थ]] होना चाहिये।
:ड्राफ्ट बनाने के लिए यहाँ हिंदी विकिपीडिया पर कोई अलग से नामस्थान उपलब्ध नहीं। अगर विषय ज्ञानकोश के योग्य है तो आप अपने सदस्य उप-पृष्ठ पर ड्राफ्ट बना सकते हैं। सबसे ऊपर {{tl|Userdraft}} का प्रयोग करें।
:आपके पूछे गए पृष्ठ के संग पृष्ठ हिंदी विकिपीडिया पर अभी उपलब्ध नहीं है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:18, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
::आपके उत्तर के लिए धन्यवाद। [[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:39, 26 अप्रैल 2025 (UTC)
== Sub-referencing: User testing ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
<small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small>
Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:
#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher.
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.
We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.
Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 15:03, 28 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" />
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:41, 29 अप्रैल 2025 (UTC)</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==
''(Apologies for posting in English)''
Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.
As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].
After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.
The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.
If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].
Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 15:08, 6 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सदस्य पृष्ठ स्पैम नियंत्रण ==
सभी को नमस्कार,
हिन्दी विकिपीडिया पर अत्यधिक सदस्य पृष्ठ स्पैम को ध्यान में रखते हुए मुझे लगता है कि आईपी एवं नए खातों को सदस्य नामस्थान में सम्पादन करने की अनुमति नहीं दी जानी चाहिए। यहाँ पर दैनिक रूप से कई सदस्य पृष्ठ बनाए जाते हैं जो अक्सर प्रचारात्मक सामग्री से भरे हुए होते हैं या फिर व्यक्तिगत वेब पृष्ठ की सूरत के होते हैं और [[वि:ब्लॉगनहीं]] का स्पष्टतया उल्लंघन करते हैं।
मैं उक्त प्रस्ताव यहाँ चर्चा के लिए रख रहा हूँ जिससे समुदाय के विचार इसपर पता चल सकें और यदि आम सहमति हो तो आगे बढ़ा जा सके।
इस प्रस्ताव को प्रयोग में लाना काफ़ी आसान है क्योंकि इसे सरलतापूर्वक दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सक्रिय किया जा सकता है। मुझे लगता है कि ऐसा करने से सदस्य पृष्ठ स्पैम में घटाव आएगा जो कि समीक्षकों एवं प्रबंधकों के लिए भी अधिक सुविधाजनक होगा।
साथ में, अच्छी नीयत वाले नए सदस्यों द्वारा अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन यदि स्वचालित रूप से रोका भी जाए तो दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सम्पादन के रोके जाने पर दिखाए जाने वाले नोटिस को कस्टोमाइज़ भी किया जा सकता है अतः उस नोटिस में सदस्य पृष्ठ नीति से संबंधित आवश्यक जानकारी संक्षेप में दी जा सकेगी। उस नोटिस द्वारा यह भी बता दिया जाएगा कि सदस्य परीक्षण सम्पादन [[वि:प्रयोगस्थल]] पर कर सकते हैं। यदि सदस्य को नोटिस द्वारा पर्याप्त सूचना मिल जाए तो वह अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन रोके जाने का कारण समझ पाएगा और निराश नहीं होगा।
दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सदस्यों को उनके वैश्विक योगदानों के अनुसार छूट देना भी संभव है। यदि कोई सदस्य किसी अन्य विकि परियोजना से यहाँ आता है और सदस्य पृष्ठ बनाने का प्रयास करता है तो प्रस्तावित फ़िल्टर उन्हें छूट दे सकता है।
अतः मेरे विचार में ऐसे फ़िल्टर को लागू करना बर्बरता एवं स्पैम विरोधी दृष्टि से एक अच्छा कदम होगा; इससे स्पैम की काफ़ी मात्रा को नियंत्रित किया जाएगा और संपार्श्विक क्षति को कम-से-कम रखा जाने का प्रयास रहेगा।
धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 20:24, 7 मई 2025 (UTC)
:मैं आपके दृष्टिकोण से सहमत हूँ Svartava जी। मैं सहमत हूँ कि एक दुरुपयोग फ़िल्टर इससे समाप्ति ला सकता है। उपयोगी पृष्ठों का प्रचार उद्देश्यों के लिए उपयोग नहीं किया जाना चाहिए। इसे उठाने के लिए धन्यवाद। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 10:35, 9 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] जी, मुझे लगता है समुदाय के सभी सक्रिय सदस्य इससे सहमत ही होंगे। अतः आप सम्बंधित फिल्टर तैयार कर सकते हो। यदि कल तक कोई टिप्पणी नहीं आती है तो प्रस्ताव को स्वीकृत घोषित कर देंगे।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:20, 13 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] इसके अलावा, स्वर्तवा जी, क्या आप फ़िल्टर को इस तरह बना सकते हैं कि जो उपयोगकर्ता 1000 से अधिक वैश्विक संपादन कर चुके हैं, उन्हें प्रतिबंधित न करें। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:42, 13 मई 2025 (UTC)
* {{पूर्ण हुआ}}। [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 17:53, 14 मई 2025 (UTC)
*:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी आप ट्रिगर लॉग कहाँ देखते हैं? [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:07, 15 मई 2025 (UTC)
*::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97_%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&wpSearchFilter=87] (यह केवल प्रबंधकों द्वारा देखा जा सकता है क्योंकि फ़िल्टर को गुप्त रखा गया जिससे स्पैमर इसका स्रोत कोड देखकर इसे चकमा देने के तरीके न खोज पाएं) [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:31, 15 मई 2025 (UTC)
*:::ठिक [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:38, 15 मई 2025 (UTC)
*::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं भी स्रोत नहीं देख पा रहा हूँ, हालांकि मुझे अभी स्रोत देखने की आवश्यकता नहीं है। सम्भवतः मुझे कोड देखने के लिए स्वयं को "दुरुपयोग छननी संपादक" अधिकार देना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:46, 15 मई 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: IP पतों तक पहुँच और अगले चरण ==
नमस्ते! यह [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product|ट्रस्ट और सुरक्षा उत्पाद टीम]] है। [[विकिपीडिया:चौपाल/पुरालेख_63#जब_अस्थायी_खाते_शुरू_किए_गए_हैं_तो_आईपी_पते_कौन_देख_पाएगा?|मार्च में, हमने प्रस्ताव दिया था]] कि अस्थायी खाते प्रारम्भ होने पर IP पते कौन देख सकता है । हम लगभग २० बड़े समुदायों से बात की! चर्चाके लिए धन्यवाद, और इसकाउत्तर तैयार करते समय आपके धैर्य के लिए धन्यवाद। अब, हम कुछ आवर्ती विषयों को संबोधित करना चाहते हैं, उन पहलुओं को स्पष्ट करना चाहते हैं जिन्हें हमने अपने पहले संदेश में स्पष्ट रूप से प्रस्तुत नहींं किया था, और और हम आपसे यह साझा करना चाहते हैं कि अगले चरण क्या होंगे।
'''हमारे द्वारा की गई चर्चाओं के परिणाम'''
आपकी टिप्पणियों ने हमें पेट्रोलिंग से जुड़े जोखिमों और चिंताओं को बेहतर ढंग से समझने में सहयता की। इनमें सम्मिलित हैं: आप प्रशासकों पर एक नए बोझ को कैसे देखते हैं, आप पुराने संपादनों की पेट्रोलिंग से कैसे निपटते हैं, कितने (या कम) लोग आपकी विकी पर पेट्रोलिंग में भाग लेते हैं, और बहुत कुछ। हम इन विचारों के लिए आपके बहुत आभारी हैं।
आपने अस्थायी खातों के बारे में सामान्य प्रश्नों के साथ कई टिप्पणियाँ भी लिखीं। आप पूछ रहे थे कि वे कैसे कार्य करते हैं, आईपी पते कैसे प्रकट करें, क्या बदलाव की आवश्यकता है, आदि। हम उन्नत अधिकारों वाले उपयोगकर्ताओं के लिए [[phab:T373818|ऑनबोर्डिंग डायलॉग]], [[metawiki:Special:GlobalContributions|विशेष: वैश्विक योगदान]], [[metawiki:Special:IPContributions|विशेष: आईपी योगदान]], वैश्विक खाता ब्लॉक, बड़े पैमाने पर वैश्विक खाता ब्लॉक करने, और अन्य कई सुविधाओं पर कार्य कर रहे हैं। यह सब आपको दुरूपयोग से कुशलतापूर्वक निपटने में सहयता करने हेतु है।
पहुँच की आवश्यकताओं के बारे में - हमने प्रबंधकों (और जहाँ आवश्यक हो, स्टीवर्ड) द्वारा मैन्युअल रूप से उन लोगों को IP देखने का अधिकार प्रदान करने के विचार के साथ इससे आगे बढ़ने का निर्णय लिया है, जिन्हें इसकी आवश्यकता है। हमारे द्वारा विचार किए जा सकने वाले विकल्प सीमित हैं। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|अस्थायी खातों के IP पते तक पहुँच की मूल नीति]] सभी विकि के लिए एक होनी चाहिए, वैश्विक पदाधिकारियों और विभिन्न समुदायों के लिए स्वीकार्य होनी चाहिए, और विभिन्न देशों के संपादकों और कानूनी जोखिमों के दृष्टिकोण से भी। यही कारण है कि हम स्थानीय सहमति का सख्ती से पालन नहींं कर सकते हैं या IP पतों तक बहुत व्यापक रूप से पहुँच प्रदान नहींं कर सकते हैं। इस वर्ष के अंत में, हम नीति की आवश्यकताओं या अपवादों जैसे विषयों पर फिर से विचार कर सकते हैं। (हालाँकि, आप अपनी स्थानीय नीतियाँ बना सकते हैं! - इस बारे में नीचे और अधिक जानकारी दी गई है।)
हम आपको याद दिलाना चाहेंगे कि सभी विकि पर लागू इसी वर्ष होनी चाहिए। लागू करने के दो बड़े चरण होंगे - जून/जुलाई में, और इसके लगभग २-३ महीने बाद।
'''आवर्ती विषय, हमारी प्रतिक्रियाएँ और स्पष्टीकरण'''
आपकी सुविधा के लिए, हम इनमें से कुछ उत्तरों को [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|प्रोजेक्ट FAQ]] में भी दर्ज करेंगे।
आईपी पते तक पहुँच
* '''नए अधिकार''' (चेकयूजर-टेम्पररी-अकाउंट) को एक नए समूह ([[metawiki:Meta:Temporary_account_IP_viewer|टेम्पररी अकाउंट आईपी व्यूअर]]) में अलग करना, तकनीकी रूप से इसे किसी [[Special:ListGroupRights|मौजूदा समूह]] (जैसे पैट्रोलर) से जोड़ने के विपरीत। हमने कुछ कारणों से ऐसा करने का फैसला किया है:
** '''IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना जोखिम भरा है''' यह अधिकार चेकयूजर के सामान है। IP पतों को व्यक्तिगत रूप से पहचान योग्य जानकारी (एक प्रकार का [[व्यक्तिगत जानकारी|व्यक्तिगत डेटा]]) माना जाता है। बाहरी अभिनेता जो IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना चाहते हैं, उन्हें अब उन उपयोगकर्ताओं के साथ बातचीत करनी होगी जिनके पास यह अधिकार है। इस अधिकार वाले उपयोगकर्ताओं को इसके बारे में पता होना चाहिए, और संदिग्ध पहुँच अनुरोधों की संभावना के प्रति सतर्क रहना चाहिए।
** '''गोपनीयता संरक्षण के लिए अच्छे अभ्यास''' ऐसे उपयोगकर्ताओं को पहुँच प्रदान करना जो विश्वसनीय हैं, लेकिन उन्हें अपना काम जारी रखने के लिए पहुँच की आवश्यकता नहीं है, व्यक्तिगत डेटा को संसाधित करने के लिए अच्छे अभ्यासों के अनुरूप नहीं है।
** '''अधिकार को हटाना''' आईपी तक पहुँच को [[phab:T325658|लॉग]] किया जाएगा ([https://no.wikipedia.org/wiki/Spesial:Logg?type=checkuser-temporary-account उदाहरण])। यदि इस अधिकार का कोई दुरुपयोग पाया जाता है, तो इसे उपयोगकर्ता द्वारा धारण की गई किसी भी अन्य अनुमति से अलग से वापस लिया जा सकता है। आईपी पतों तक पहुँच से संबंधित अधिकारों को हटाना मुश्किल और कभी-कभी अनुचित भी होगा।
** आप किसी निश्चित्त उपलब्ध समूह से संबंधित सभी उपयोगकर्ताओं को व्यक्तिगत रूप से नया अधिकार प्रदान कर सकते हैं। हालाँकि, इन उपयोगकर्ताओं को अस्थायी खाता IP व्यूअर के मानदंडों को पूरा करना होगा।
** स्पष्टता के लिए - यह सब प्रशासकों, नौकरशाहों, चेकयूजर्स, प्रबंधकों और [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|वैश्विक नीति]] में उल्लिखित अन्य समूहों को प्रभावित नहींं करता है।
* '''गतिविधि की आवश्यकता''' उन उपयोगकर्ताओं के संबंध में जिन्हें मैन्युअल रूप से पहुँच प्रदान करने की आवश्यकता होगी, नीति कहती है कि उन्हें "३६५-दिन की अवधि के भीतर कम से कम एक बार स्थानीय परियोजना में संपादन करना होगा या लॉग की गई कार्रवाई करनी होगी"। यह आवश्यकता नहींं बदल रही है।
अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया
* '''अधिकार देने की औपचारिकता''' लंबी चर्चा या एडमिनशिप के लिए अनुरोध जैसे वोट की कोई आवश्यकता नहींं है। अगर कोई एक एडमिन अपने विवेक से कोई निर्णय ले लेता है तो यह पर्याप्त है।
* '''अधिकार के लिए आवेदन करने वाले उपयोगकर्ताओं के लिए अतिरिक्त आवश्यकताएँ।'''
** अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया पर आपके पास स्वायत्तता है। आप ३०० से अधिक संपादन की सीमा अपना सकते हैं, या "गैर-व्यवस्थापक+" उपयोगकर्ताओं को अधिकार देने से मना कर सकते हैं। अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया उतनी ही बुनियादी या विस्तृत हो सकती है जितनी आप उचित्त समझें।
** यह स्पष्ट नहींं था कि अधिकार देने का निर्णय लेते समय व्यवस्थापकों को कौन से मानदंड अपनाने चाहिए - यह कैसे पता लगाया जाए कि उपयोगकर्ता को IP पतों तक पहुँच की आवश्यकता है या नहींं। न्यूनतम ३०० संपादन और ६ महीने पुराने खाते से परे कोई अनिवार्य आवश्यकता नहींं है। आप उपयोगकर्ता के प्रति विश्वास से संबंधित अतिरिक्त मानदंड (जैसे कि कोई पूर्व अवरोध या कॉपीराइट उल्लंघन नहींं) या पेट्रोलिंग गतिविधियों में अनुभव पेश कर सकते हैं।
* '''प्रशासकों पर अतिरिक्त बोझ''' हम अतिरिक्त अधिकार देने और हटाने की मेहनत को समझते हैं। यह वास्तव में एक नाकारात्मक पहलू है। हमें लगता है कि अधिक लोगों को यह अधिकार देने के लिए केवल एक बार प्रयास करना होगा। हम उत्सुक हैं कि क्या आप इस बोझ को सीमित करने के उपाए खोज सकते हैं?
अस्थायी खातों के सक्षम होने पर पेट्रोलिंग कैसे काम करती है
* '''"रेट्रो-पेट्रोलिंग" और ९० दिन''' कुछ विकी में, समुदाय के सदस्यों ने लिखा कि "रेट्रो-पेट्रोलिंग" (पुराने संपादनों की निगरानी) अस्थायी खातों के आईपी के लिए ९०-दिन की सीमा के साथ एक मुद्दा हो सकता है। हमारी समझ में (यह स्टीवर्ड से परामर्श किया जाता है), सामान्य परिस्थितियों में, संपादन के ९० दिनों के बाद, मुख्य चुनौती सफाई का कार्य है, और दुर्व्यवहार करने वालों की पहचान को जोड़ने की आवश्यकता नहींं है। लेकिन हम समझते हैं कि अलग-अलग विकी पर अलग-अलग परिस्थितिियाँ हो सकती हैं, और कुछ विध्वंसक रचनात्मक होते हैं। किसी भी मामले में, ९०-दिन की सीमा व्यवहार संबंधी साक्ष्य या संपादन के पैटर्न पर लागू नहींं होती है - ये दिखाई देते रहेंगे। संख्या स्वयं बदली जा सकती है, और हम आपके विचारों और अधिक कठिन जाँच के साक्ष्य पर ध्यान देंगे। यह ध्यान रखना महत्त्वपूर्ण है कि सिद्ध दीर्घकालिक दुर्व्यवहार व्यवहार के उदाहरणों के लिए, हम गश्त की आवश्यक्ताओं के लिए [[foundation:Policy:Wikimedia_Access_to_Temporary_Account_IP_Addresses_Policy#Disclosure|आईपी पते को सार्वजनिक रूप से दस्तावेज कर सकते हैं]]।
* '''खाता निर्माण सीमा ("दर सीमा")''' २४ घंटे के भीतर एक आईपी से केवल छह अस्थायी खाते बनाए जा सकते हैं। इस सीमा का उद्देश्य किसी उपद्रवी को कम समय में बहुत सारे खाते बनाने से रोकना है। पंजीकृत खाता निर्माण के लिए सीमा सामान है। यह एक आदर्श उपाय नहींं है, लेकिन यह एक पुराने तंत्र के सामान है जिससे हम सभी परिचित् हैं, और यह सुरक्षा के एक बुनियादी स्तर को परिभाषित करता है।
'''हम आपके लिए अगले कदम सुझाना चाहेंगे'''
* हम आपको '''अस्थायी खाते प्रारम्भ होने से पहले ही अधिकार प्रदान करने हेतु''' प्रोत्साहित कर रहे हैं, ताकि समय आने पर आप तैयार रहें।
* यदि आपको लगता है कि वैश्विक नीति में कुछ जोड़ने की आवश्यकता है, तो हम आपको अधिकार देने और हटाने '''संबंधी नीति अपनाने''' पर विचार हेतु प्रोत्साहित कर रहे हैं।
* हम आपको यह दिखाना चाहते हैं कि हमारे दृष्टिकोण से विकी-नौकरशाही का कौन सा स्तर पर्याप्त है। [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?oldid=28600924 सैंडबॉक्स में,] हमने एक प्रारूप तैयार किया है कि ध्वज के लिए अनुरोध वाले पृष्ठ कैसा दिख सकता है। बेशक पृष्ठ की अंतिम सामग्री आपके समुदाय पर निर्भर करेगी। हम यह नहींं कहना चाहते कि हम आपको इस मामले पर निर्देश दे रहे हैं।
'''संपर्क में रहें'''
हमेशा की तरह, अगर आप इस परियोजना के बारे में ज़्यादा जानना चाहते हैं, तो [[diffblog:hi/2024/11/18/अस्थायी-खातों-का-स्वागत-ब/|डिफ पोस्ट]] पढ़ें, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|हमारे प्रोजेक्ट पेज]] और FAQ पर जाएँ। संपर्क में बने रहने के लिए न्यूज़लैटर की सदस्यता लें। अगर आप पायलट तैनाती संतुष्टि सर्वेक्षण में रुचि रखते हैं, तो [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|परिणाम देखें]]। धन्यवाद! [[metawiki:User:NKohli_(WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 01:18, 9 मई 2025 (UTC)
== मेरे संपादन को हटाया गया । ==
नमस्कार,
मैंने हाल ही में विकिपीडिया के एक लेख में एक संपादन किया था, जिसमें मैंने छत्तीसगढ के रायगढ जिले से संबंधित जानकारी जोड़ी थी। लेकिन मेरा संपादन हटा दिया गया,और मुझे कारण स्पष्ट नहीं किया गया।
मैं विकिपीडिया के नियमों का सम्मान करती हूँ और चाहती हूँ कि मुझे यह स्पष्ट किया जाए कि मेरा संपादन क्यों हटाया गया ताकि मैं भविष्य में सुधार कर सकूँ।
Username- QuestForTrueTruth <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/QuestForTrueTruth|योगदान]]){{#if:12:08, 9 मई 2025 (UTC)| 12:08, 9 मई 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:मैंने आपके योगदान देखे हैं। आपके योगदानों में सामान्यतः लेख में उपलब्ध स्रोतों को हटा दिया जाता है और उनके स्थान पर मूल शोध या असत्यापित दावे जोड़ दिये जाते हैं। लम्बे समय से आपने [[वडोदरा जिला]] नामक लेख में सम्पादन करके उसको बुरी हालात में पहुँचा दिया है। मैंने इसलिए आपको ऐसे सम्पादन करने दिये हैं क्योंकि वो लेख पहले भी कोई अच्छी अवस्था में नहीं था।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:32, 9 मई 2025 (UTC)
::संपादक महोदय,
::नमस्ते,
::बिना मेरी जानकारी के संपादन हटा दिया गया । क्या आपको नहीं लगता कि मुझे पहले बता देना चाहिए था कि कहाँ क्या दिक्कत है? कम से कम एक बार बताना तो ज़रूरी था।
::मैंने वह संपादन इसलिए किया क्योंकि अंग्रेज़ी में जो कंटेंट था, उसका हिंदी में कंटेंट सही तरीके से नहीं हुआ था। इसलिए मैंने उसे ट्रांसलेट से सही करने की कोशिश की थी। अगर उसमें कुछ सुधार की ज़रूरत थी, तो मुझे बता सकते थे।
::बिना कुछ कहे सीधे हटाना सही तरीका नहीं है। मैं सहयोग की भावना से काम कर रही हूँ, तो उम्मीद है कि आगे से थोड़ी पारदर्शिता और संवाद बनाए रखेंगे।
::धन्यवाद। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 17:14, 23 मई 2025 (UTC)
:::नमस्ते जी ,
:::मुझे अभी भी नहीं समझ आ रहा है कि आप मेरा कंटेंट क्यों हटा रहे हैं ? कृप्या मुझे कारण स्पष्ट करें ताकि मैं आगे से सुधार कर सकूं ।
:::धन्यवाद [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 14:05, 24 मई 2025 (UTC)
::::आपके संपादन से संदर्भित कड़ी (यानी <ref->...</ref>) हट गई थी। शायद इसीलिए वापस किया होगा। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:53, 26 मई 2025 (UTC)
:::::मेरा संपादन बार-बार बिना किसी स्पष्ट कारण के हटाया जा रहा है। आपने अगर संपादन हटाया नहीं, तो फिर आप कैसे अंदाज़ा लगा सकते हैं? संजीव कुमार ने संपादन हटाया, लेकिन उन्होंने भी यह नहीं बताया कि आखिर क्यों हटाया।
:::::मैं विनम्रतापूर्वक अनुरोध करती हूँ कि अगर इस बार भी सुधार का कोई तरीका बताए बिना या बिना कारण स्पष्ट किए मेरा संपादन हटाया गया, तो मैं विकिपीडिया पर संपादन कार्य करना छोड़ दूंगी। यही आप सब चाह रहे होगे। अन्यथा, कृपया सहयोग करें और स्पष्ट संवाद बनाएं। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 11:20, 28 मई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] जी, आप विभिन्न लेखों में <nowiki>== सन्दर्भ ==</nowiki> अनुभाग और श्रेणियों को हटा दे रहे हो। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो भी विकि-प्रारूप में नहीं होती। अतः उसे हटाया जा रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:35, 28 मई 2025 (UTC)
== सदस्य:TheLFC के अनुचित योगदान ==
गुजराती विकिपीडीया पर हमने देखां कि [[सदस्य:TheLFC]] कुछ पृष्ठों पर भारत देश के नक्शों में बदलाव कर के वह नक्शे दाखिल कर रहे थे जिन में कश्मिर क कुछ हिस्सा भारत से हटाय गया है। यह संवैधानिक रुप से गलत है। जब [[सदस्य:KartikMistry]]जी ने बताया तब हमने पाया कि ईस सदस्य ने यहां हिदी में कई पृष्ठों पर यह कृत्य किया है ([[विशेष:योगदान/TheLFC|यहां देखें]])। अतः {{ping|संजीव कुमार}}, {{ping|SM7}}, एवं आप सब के ध्यान में लाना चाहता हुं कि इस [[सदस्य:TheLFC]] कि गतिविधियों पर नज़र रखें और अगर आवश्यक लगे तो उन्हे चेतावनी दिजिए--[[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 08:48, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, कुछ दिनों से मैं देख रहा हूँ कि कुछ लोग India को बदलकर India3 कर रहे हैं और कुछ उसको उलट रहे हैं। मैंने भी कुछ चुनाव उल्टे हैं। India लिखने पर अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर मान्य मानचित्र दिखाया जाता है जिसमें [[जम्मू और कश्मीर]] (चीन, पाकिस्तान और भारत अधिकृत पूरा क्षेत्र) को विवादित क्षेत्र दिखाया जाता है। India3 लिखने पर पूरा क्षेत्र भारत के भाग में दिखाया जाता है। विकिपीडिया की अब तक की स्वीकृत नीति के अनुसार वास्तविक स्थिति (अर्थात् इस क्षेत्र को विवादित) दिखाया जाये। यदि आप उसे भारत का क्षेत्र दिखाना चाहते हो तो पहले सम्बंधित चर्चा करनी होगी और उसके अनुसार नियमावली को स्वीकृत करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 12 मई 2025 (UTC)
::{{ping|संजीव कुमार}} जी, वास्तव में सभी भारतीय भाषाओं में भारत के तहत भारत सरकार का स्वीकृत मानचित्र हि वैध है| India3 भारत सरकार के द्वारा स्वीकार्य मानचित्र है, तो यहां पर भी वही इस्तमाल नही होना चाहिए? [[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 15:10, 12 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, क्या भारत सरकार ने भारतीय भाषाओं के लिए ऐसा कोई आदेश निकाला है? यदि हाँ तो इसकी भी सहमति सामुदायिक स्तर पर आवश्यक है। बेहतर होगा कि आप भारत सरकार के उक्त आदेश की कड़ी देते हुये नीचे नये अनुभाग में चर्चा आरम्भ कर दें। अन्यतः केवल भारत इच्छित मानचित्र दिखाना विषय को गलत दिखाने जैसा होगा। इस स्थिति में [[नेपाली भाषा|नेपाली]], [[उर्दू भाषा|उर्दू]] और [[बंगाली भाषा]] जैसी भाषाओं पर क्या होगा क्योंकि ये भाषायें भारत के पड़ोसी देशों में भी बोली जाती हैं जिनके साथ भारत के सीमा विवाद हैं। यदि इस शर्त पर भारत सरकार विकिपीडिया को प्रतिबंधित करना चाहे तो फिर सभी भाषाओं में ही बंद करना होगा। अतः केवल भारतीय भाषाओं में ऐसा कोई नियम बनाना मुझे औचित्यहीन लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:10, 12 मई 2025 (UTC)
== विनायक दामोदर सावरकर लेख से सबंधित ==
विनायक दामोदर सावरकर लेख में बिंदु विरासत के अंतर्गत, सावरकर साहित्य बिंदु के अंतर्गत लिखे हुए लेख में इस अनुच्छेद =>
<nowiki>''</nowiki> द इंडियन वॉर ऑफ इंडिपेंडेंस - १८५७' सावरकर द्वारा लिखित पुस्तक है, जिसमें उन्होंने सनसनीखेज व खोजपूर्ण इतिहास लिख कर ब्रिटिश शासन को हिला डाला था। अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था। दूसरी ओर भारतीय विश्लेषकों ने भी इसे तब तक एक योजनाबद्ध राजनीतिक एवं सैन्य आक्रमण कहा था, जो भारत में ब्रिटिश साम्राज्य के ऊपर किया गया था।" में वाक्य =>
"अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था।" में <big><u>त्रुटि</u></big> है |
यहाँ प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम का समय <u>1957</u> लिखा है जो की गलत है जिसे सुधारकर [[1857 का प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम|1857]] करने की आवश्यकता है |
इस लेख की लिंक => https://hi.wikipedia.org/s/1ud
[[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 05:31, 13 मई 2025 (UTC)
:{{done}} <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:11, 13 मई 2025 (UTC)
::धन्यवाद ! [[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 18:09, 30 मई 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध - सभी धर्मों की आलोचना संबंधित लेख के उचित नाम के लिए चर्चा ==
{{ध्यान दें|ईसाईयत की टीका}}
== <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].
You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.
If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" />
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|वार्ता]])</bdi> 22:07, 15 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''
Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too.
We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.
You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 15:26, 22 मई 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== वार्ता पृष्ठों को हटाने के संबंध में ==
[https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=delete&user=&page=&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist सदस्य-वार्ता पृष्ठों को बड़े पैमाने पर हटाया जा रहा है]। कृपया बताएं यह कौनसी नीति के तहत हटाए जा रहे हैं। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:24, 26 मई 2025 (UTC)
:हटाने के साथ में कारण दिया गया है। आपने किसी विशेष पृष्ठ पर पूछा होता तो सम्भव था कि उसे बताना अधिक उचित होता। फिर भी प्रयास कर रहा हूँ। इसमें एक सदस्य का सदस्य पृष्ठ और वार्ता पृष्ठ [[वि:सना|सदस्यनाम नीति]] के तहत हटाया गया है। सदस्य नाम किसी पार्टी के प्रचार के लिए नहीं होना चाहिए। अधिकतर वो सदस्य पृष्ठ हटाये गये हैं जिस नाम से सदस्य पंजीकृत नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:13, 27 मई 2025 (UTC)
::बहुत से सदस्य-वार्ता पृष्ठ ''अस्तित्वहीन सदस्य का सदस्य पृष्ठ अथवा उपपृष्ठ'' बताकर हटाए गए हैं।
::किस आधार पर कहा जा सकता है कि कोई सदस्य पृष्ठ ([https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3ASoniasoney&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist उदाहरण]) किसी अस्तित्वहीन सदस्य का है या अस्तित्विक सदस्य का? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:32, 27 मई 2025 (UTC)
:::एक आईपी से सन्देश लिखा जाता है और दूसरी से उसे हटा दिया जाता है। इसी कारण मैं आईपी से पूछे गये प्रश्नों के उत्तर देना पसन्द नहीं करता। सम्भवतः आपको या तो उपरोक्त प्रश्न का उत्तर समझ में आ गया लेकिन फिर भी कृपया एकबार [[special:contributions/Soniasoney|सदस्य योगदान]] देखने का प्रयास करें। यहाँ आपको सदस्य के पंजीकृत होने की आवश्यक जानकारी मिल जायेगी। इसके लिए खाता बनाने की आवश्यकता भी नहीं है और मोबाइल में भी देखा जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:52, 27 मई 2025 (UTC)
== लेख को अनुचित कारण बता कर हटाने के सन्दर्भ में ==
मैं इस लेख के शीघ्र हटाने के नामांकन (मापदंड ल2: "साफ़ प्रचार") का विरोध करता हूँ और निवेदन करता हूँ कि यह लेख हटाने योग्य नहीं है, क्योंकि यह उक्त मापदंड के अंतर्गत नहीं आता। कृपया निम्न बिंदुओं पर ध्यान दिया जाए:
लेख का लिंक https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8_%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A5%81_%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%B0
1. लेख में प्रचार अथवा अतिशयोक्ति नहीं की गई है। लेख में कहीं भी प्रशंसात्मक भाषा, विज्ञापनात्मक शैली या पक्षपातपूर्ण विवरण नहीं है। यह एक संतुलित और तथ्यों पर आधारित प्रस्तुति है।
2. इस लेख में केवल विषय-वस्तु से संबंधित तथ्यात्मक जानकारी दी गई है, जो पूर्णतया ज्ञानकोषीय शैली में लिखी गई है। लेख का प्रत्येक वाक्य द्वितीयक, स्वतंत्र और विश्वसनीय स्रोतों से उद्धृत है।
3. सभी स्रोत विषय से स्वतंत्र, द्वितीयक और विश्वसनीय समाचार पत्रों से हैं, जैसे दैनिक भास्कर, पत्रिका, और हरिभूमि — जो हिंदी के प्रमुख राष्ट्रीय स्तर के समाचार पत्र हैं। ये लेख किसी पासिंग उल्लेख नहीं, बल्कि विषय के केंद्र में रखकर लिखे गए हैं।
4. लेख में किसी प्रकार की जीवनी या उपलब्धियों का अतिशयोक्तिपूर्ण विवरण नहीं दिया गया है। यहाँ तक कि जानबूझकर पुरस्कारों या सम्मान जैसी सूचनाओं को शामिल नहीं किया गया, क्योंकि वे वर्तमान में विकिपीडिया की उल्लेखनीयता नीति के अनुरूप नहीं ठहरते।
5. लेख विकिपीडिया की सामान्य उल्लेखनीयता दिशानिर्देश (WP:GNG) के अनुरूप है, क्योंकि इसमें कई स्वतंत्र स्रोतों में व्यापक और बार-बार उल्लेख पाया गया है।
6. यदि लेख का कोई भाग विकिपीडिया की WP:NOT या अन्य किसी नीति का उल्लंघन करता प्रतीत होता है, तो कृपया उस विशेष बिंदु की ओर संकेत करते हुए सुधार का सुझाव दिया जाए। सहयोगात्मक तरीके से सुधार हेतु मैं पूर्णतः तत्पर हूँ।
इस आधार पर मेरा विनम्र निवेदन है कि लेख को “साफ़ प्रचार” (ल2) के अंतर्गत हटाना उचित नहीं है।[[सदस्य:Work97111|Work97111]] ([[सदस्य वार्ता:Work97111|वार्ता]]) 16:12, 27 मई 2025 (UTC)
:लेख को न हटाने के उपरोक्त कारणों का संज्ञान लेते हुए, इस लेख को पुनर्स्थापित करके 'हटाने हेतु चर्चा' के लिए नामांकित किया जाना चाहिए। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:36, 27 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Work97111|Work97111]] जी, आपको [[सदस्य वार्ता:अजीत कुमार तिवारी#एस_अंशु_धुरंधर_के_लेख_का_डिलीट_होने_के_कारण|साथी प्रबंधक के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दे दिया गया है। सम्भव है आप उससे सहमत हो, अन्यथा आप चर्चा को यहाँ भी जारी रख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:54, 27 मई 2025 (UTC)
== Proposal to enable the "Contribute" entry point in Hindi Wikipedia ==
{{Int:Hello}} Hindi Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia.
The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia.
Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Hindi Wikipedia.
'''Who can access it'''
Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions.
[[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]]
For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually.
We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.
We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th June 2025.
We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia.
We look forward to your response soon.
Thank you!
On behalf of the WMF Language and Product Localization team.
[[सदस्य:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:UOzurumba (WMF)|वार्ता]]) 23:45, 27 मई 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ के चयन एवं प्रश्नों हेतु आमंत्रण ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]''
प्रिय साथियो,
इस वर्ष, विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज़ में २ (दो) समुदाय- और संबद्ध-चयनित ट्रस्टियों का कार्यकाल समाप्त हो जाएगा [1]। बोर्ड पूरे आंदोलन को इस वर्ष की चयन प्रक्रिया में भाग लेने और उन सीटों को भरने के लिए मतदान हेतु आमंत्रित करता है।
चुनाव समिति फाउंडेशन स्टाफ़ के सहयोग से इस प्रक्रिया की देखरेख करेगी [2]। गवर्नेंस कमेटी, जो २०२५ समुदाय-और-एफिलिएट-चयनित ट्रस्टी चयन की प्रक्रिया (राजू नारिसेटी, शनि इवेनस्टीन सिगलोव, लोरेंजो लोसा, कैथी कोलिन्स, विक्टोरिया डोरोनिना और एसरा अल शफी) में उम्मीदवार नहीं हैं, से बनी है [3], इन्हें २०२५ की ट्रस्टी चयन प्रक्रिया के लिए बोर्ड की निगरानी प्रदान करने और बोर्ड को सूचित रखने का काम सौंपा गया है। चुनाव समिति, बोर्ड और कर्मचारियों की भूमिकाओं के बारे में अधिक जानकारी यहाँ है [4]।
यहाँ प्रमुख नियोजित तिथियाँ दी गई हैं:
* २२ मई – ५ जून: घोषणा (यह संचार) और प्रश्न पूछने का समय [6]
* १७ जून – १ जुलाई, २०२५: उम्मीदवारों के लिए आमंत्रण
* जुलाई २०२५: यदि आवश्यक हो, तो १० या अधिक आवेदन करने पर सहयोगी उम्मीदवारों को शॉर्टलिस्ट हेतु वोट करेंगे [5]
* अगस्त २०२५: अभियान अवधि
* अगस्त-सितंबर २०२५: दो सप्ताह की सामुदायिक मतदान अवधि
* अक्टूबर – नवंबर २०२५: चयनित उम्मीदवारों की पृष्ठभूमि की जाँच
* दिसंबर २०२५ में बोर्ड की बैठक: नए ट्रस्टी नियुक्त किए जाएँगे
२०२५ की चयन प्रक्रिया के बारे में अधिक जानें - जिसमें विस्तृत समय-सीमा, उम्मीदवारी प्रक्रिया, अभियान नियम और मतदाता पात्रता मानदंड सम्मिलित हैं - इस मेटा-विकी पृष्ठ पर [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[जोड़ें]]].
प्रश्नों के लिए कॉल करें
प्रत्येक चयन प्रक्रिया में, समुदाय को बोर्ड ऑफ़ ट्रस्टीज़ के उम्मीदवारों के लिए उत्तर देने के लिए प्रश्न प्रस्तुत करने का अवसर मिलता है। चुनाव समिति समुदाय द्वारा विकसित सूची से उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए प्रश्न चुनती है। पात्र होने के लिए उम्मीदवारों को आवेदन में सभी आवश्यक प्रश्नों का उत्तर देना होगा; अन्यथा उनका आवेदन अयोग्य घोषित कर दिया जाएगा। इस वर्ष, चुनाव समिति उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए 5 प्रश्न चुनेगी। चयनित प्रश्न समुदाय द्वारा प्रस्तुत किए गए प्रश्नों का संयोजन हो सकते हैं, यदि वे समान या संबंधित हैं।[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[जोड़ें]]]
स्वयंसेवक के चुनाव
२०२५ की चयन प्रक्रिया में सम्मिलित होने का एक और तरीका चुनाव स्वयंसेवक बनना है। चुनाव स्वयंसेवक चुनाव समिति और अपने संबंधित समुदाय के बीच एक पुल हैं। वे यह सुनिश्चित्त करने में सहयता करते हैं कि उनके समुदाय का प्रतिनिधित्व हो और उन्हें मतदान के लिए प्रेरित करें। इस मेटा-विकी पृष्ठ पर कार्यक्रम और इसमें सम्मिलित होने के उपाए के बारे में अधिक जानें [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[जोड़ें]]]।
धन्यवाद!
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter
[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024
[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles
[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ
[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates
साभार,
विक्टोरिया डोरोनिना
चुनाव समिति से बोर्ड के संपर्कसूत्र
शासन समिति<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 03:07, 28 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ होने जा रहे हैं ==
नमस्ते फिर से। हम विकिमीडिया फाउंडेशन ट्रस्ट और [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|सुरक्षा उत्पाद टीम]] हैं। हम [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|अस्थायी खातों के बारे में बातचीत]] जारी रखना चाहेंगे। यह परियोजना विशेष रूप से लॉग-आउट संपादकों के लिए प्रासंगिक है, जिन्हें यह सुविधा सुरक्षित रखने के लिए डिज़ाइन की गई है। लेकिन यह समुदाय के सदस्यों जैसे कि मेंटर, पैट्रोलर्स और एडमिन के लिए भी प्रासंगिक है - कोई भी व्यक्ति जो संपादन को वापस लेता है, उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक करता है, या अन्यथा विकी को सुरक्षित और सटीक रखने के लिए लॉग-आउट हुए संपादकों के साथ बातचीत करता है।
अस्थायी खाते पायलट विकि पर सफलतापूर्वक लाइव हैं, और अब हम उन्हें और अधिक विकि पर रोल आउट करना चाहते हैं। '''Hindi Wikipedia के आकार के आधार पर, हम जून में इस विकि के लिए अस्थायी खाते सक्षम करने की योजना बना रहे हैं।''' विभिन्न विकि में लागूी को सुचारु रूप से पूरा हेतु, हम समय के साथ चरणों में अस्थायी खाते पेश करेंगे। हमारी योजना जून के 23 सप्ताह के दौरान उन्हें यहाँ लागू करने की है।
'''हम क्यों सोचते हैं कि हमें जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ करने चाहिए (और बाद में नहींं)'''
अस्थायी खातों के लिए बुनियादी कार्यक्षमताा (पैट्रोलर वर्कफ़्लो, उपकरण आदि) उम्मीद के मुताबिक कार्य करते हैं। विस्तारित अधिकारों वाले स्टीवर्ड और अन्य उपयोगकर्ताओं के साथ, हमने यह सुनिश्चित्त हेतु बहुत सारे उपयोग के मामलों की भविष्यवाणी की और उन्हें संबोधित किया कि समुदाय के सदस्य प्रभावी रूप से मॉडरेट और पेट्रोलिंग कर सकते हैं। हमने कई सहायक सुविधाएँ (आईपी जानकारी, ऑटोरिवील, वैश्विक योगदान आदि) बनाई हैं।
अब, हम यह सुनिश्चित्त करना चाहते हैं कि यह बड़े समुदायों के लिए भी अच्छी तरह से कार्य करे। इसमें बहुत सी बारीकियाँ और उन्नत कार्यक्षमताा है जिसका पूर्वानुमान नहींं लगाया जा सकता है - अस्थायी खातों को पहले बड़े विकी पर कार्य करना होगा। जून में अस्थायी खाते प्राप्त करने वाले समुदायों के पास इस वर्ष के अंत में अंतिम परिनियोजन में परिवर्तन प्राप्त करने वाले समुदायों की तुलना में सुधार का सुझाव देने के लिए अधिक अवसर और समय होगा। इस वजह से, हमारा मानना है कि आपके विकी को अभी सम्मिलित किया जाना चाहिए।
'''हम अस्थायी खाते क्यों बना रहे हैं'''
हमारे विकि को लॉग-आउट संपादकों के लिए डिफ़ॉल्ट रूप से संपादित करना सुरक्षित होना चाहिए। अस्थायी खाते लोगों को खाता बनाए बिना विकि को संपादित करना जारी रखने की अनुमति देते हैं, जबकि उनके संपादन को उनके आईपी पते से सार्वजनिक रूप से जोड़ने से बचते हैं। हमारा मानना है कि यह हमारे लॉग-आउट संपादकों के सर्वोत्तम हित में है, जो विकि में बहुमूल्य योगदान देते हैं और जो बाद में खाते बना सकते हैं और संपादकों, व्यवस्थापकों और अन्य भूमिकाओं के हमारे समुदाय को बढ़ा सकते हैं। भले ही विकि लॉग-आउट संपादकों को चेतावनी देते हैं कि उनका आईपी पता उनके संपादन से जुड़ा होगा, कई लोग यह नहीं समझ सकते हैं कि आईपी पता क्या है, या इसका उपयोग उन्हें उनके बारे में अन्य जानकारी से जोड़ने के लिए किया जा सकता है, जिसकी उन्हें उम्मीद नहीं हो सकती है।
इसके अतिरिक्त, हमारे मॉडरेशन सॉफ़्टवेयर और उपकरण उपयोगकर्ताओं और गतिविधि के पैटर्न की पहचान हेतु नेटवर्क मूल (आईपी पते) पर बहुत अधिक निर्भर करते हैं, खासकर जब आईपी पते स्वयं पहचानकर्ता के रूप में कम स्थिर होते जा रहे हैं। अस्थायी खाते लॉग-आउट संपादकों के साथ अधिक सटीक बातचीत की अनुमति देते हैं, जिसमें अधिक सटीक ब्लॉक सम्मिलित हैं, और यह सीमित करने में सहयता कर सकते हैं कि हम कितनी बार अनजाने में अच्छे-भले उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक कर देते हैं जो बुरे-भले उपयोगकर्ताओं के सामान आईपी पते का उपयोग करते हैं।
'''अस्थायी खाते कैसे काम करते हैं'''
[[File:Temporary account banner and empty talk page.png|thumb]]
जब भी कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता इस विकि पर कोई संपादन प्रकाशित करता है, तो इस उपयोगकर्ता के ब्राउज़र में एक कुकी सेट की जाएगी, और इस कुकी से जुड़ा एक अस्थायी खाता स्वचालित रूप से बनाया जाएगा। इस खाते का नाम इस पैटर्न का पालन करेगा: ~२०२५-१२३४५६७ (एक टिल्ड, वर्तमान वर्ष, एक संख्या)। हाल के परिवर्तन या पृष्ठ इतिहास जैसे पृष्ठों पर, यह नाम प्रदर्शित किया जाएगा। कुकी इसके निर्माण के ९० दिनों के बाद समाप्त हो जाएगी। जब तक यह उपलब्ध है, इस डिवाइस से किए गए सभी संपादन इस अस्थायी खाते के लिए उत्तरदायी होंगे। यह वही खाता होगा भले ही आईपी पता बदल जाए, जब तक कि उपयोगकर्ता अपनी कुकीज़ साफ़ नहींं करता या किसी अन्य डिवाइस या वेब ब्राउज़र का उपयोग नहींं करता। प्रत्येक संपादन के समय उपयोग किए गए आईपी पते का रिकॉर्ड संपादन के बाद ९० दिनों के लिए संग्रहीत किया जाएगा। हालाँकि, केवल कुछ लॉग-इन उपयोगकर्ता ही इसे देख पाएंगे।
'''उपयोगकर्ताओं के विभिन्न समूहों के लिए इसका क्या अर्थ है?'''
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के लिए}}
* इससे गोपनीयता बढ़ती है: वर्तमान में, यदि आप संपादन के लिए पंजीकृत खाते का उपयोग नहींं करते हैं, तो हर कोई आपके द्वारा किए गए संपादनों का आईपी पता देख सकता है, यहाँ तक कि ९० दिनों के बाद भी। अब इस विकि पर ऐसा करना संभव नहींं होगा।
* यदि आप पिछले ९० दिनों में अलग-अलग स्थानों से संपादन हेतु एक अस्थायी खाते का उपयोग करते हैं (उदाहरण के लिए घर पर और कॉफी शॉप पर), तो उन सभी स्थानों के संपादन इतिहास और आईपी पते अब एक ही अस्थायी खाते के लिए एक साथ रिकॉर्ड किए जाएँगे। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|प्रासंगिक आवश्यकताओं]] को पूरा करने वाले उपयोगकर्ता इस डेटा को देख पाएंगे। यदि यह आपके लिए कोई व्यक्तिगत सुरक्षा चिंता पैदा करता है, तो कृपया सलाह के लिए wikimedia.org at talktohumanrights से संपर्क करें।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के साथ बातचीत करने वाले समुदाय के सदस्यों के लिए}}
* एक अस्थायी खाता किसी डिवाइस से विशिष्ट रूप से जुड़ा होता है। इसकी तुलना में, एक आईपी पता विभिन्न डिवाइस और लोगों के साथ साझा किया जा सकता है (उदाहरण के लिए, स्कूल या कार्य पर अलग-अलग लोगों का आईपी पता एक ही हो सकता है)।
* उपलब्ध स्थिति की तुलना में, यह मान लेना अधिक सुरक्षित होगा कि अस्थायी उपयोगकर्ता का वार्ता पृष्ठ सिर्फ़ एक व्यक्ति का है, और वहाँ छोड़े गए संदेश उसके द्वारा पढ़े जाएँगे। जैसा कि आप स्क्रीनशॉट में देख सकते हैं, अस्थायी खाता उपयोगकर्ताओं को सूचनाएँ प्राप्त होंगी। उनके संपादन के लिए उन्हें धन्यवाद देना, चर्चाओं में उन्हें पिंग करना और समुदाय में अधिक सम्मिलित होने के लिए आमंत्रित करना भी संभव होगा।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=उन उपयोगकर्ताओं के लिए जो विकि को संचालित करने और बनाए रखने के लिए आईपी एड्रेस डेटा का उपयोग करते हैं}}
* लगातार दुर्व्यवहार करने वालों पर दॄष्टि रखने वाले, नीतियों के उल्लंघन की जाँच करने वाले '''गश्ती दल (पेट्रोलर)''' के लिए: जो उपयोगकर्ता [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|आवश्यकताओं को पूरा करते हैं]], वे अस्थायी उपयोगकर्ताओं के आईपी पते और किसी विशिष्ट आईपी पते या श्रेणी (<nowiki>[[Special:IPContributions]]</nowiki>) से अस्थायी खातों द्वारा किए गए सभी योगदानों को प्रकट करने में सक्षम होंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/IP_Info|आईपी की जानकारी की सुविधा]] के कारण उन्हें आईपी पतों के बारे में उपयोगी जानकारी तक भी पहुँच प्राप्त होगी। सॉफ़्टवेयर के कई अन्य टुकड़े अस्थायी खातों के साथ कार्य हेतु बनाए गए हैं या समायोजित किए गए हैं, जिनमें एब्यूज़फ़िल्टर, ग्लोबल ब्लॉक, ग्लोबल यूज़र योगदान और बहुत कुछ सम्मिलित हैं। (स्वयंसेवक डेवलपर्स के लिए अपने टूल के कोड को अपडेट करने के उपाए के बारे में जानकारी के लिए - संदेश का अंतिम भाग देखें।)
* '''लॉग-आउट संपादकों को ब्लॉक करने वाले प्रबंधकों के लिए:'''
** कई दुर्व्यवहार करने वालों को सिर्फ़ उनके अस्थायी अकाउंट को ब्लॉक करके ब्लॉक करना संभव होगा। अगर एडमिन [[mediawikiwiki:Autoblock|ऑटोब्लॉक]] विकल्प चुनता है, तो ब्लॉक किया गया व्यक्ति जल्दी से नया अस्थायी अकाउंट नहींं बना पाएगा।
** किसी आईपी पते या आईपी रेंज को ब्लॉक करना अभी भी संभव होगा।
* अस्थायी खातों को लागू किए जाने से से पहले किए गए योगदानों पर पूर्वव्यापी रूप से लागू नहींं किया जाएगा। Special:Contributions पर, आप उपलब्ध IP उपयोगकर्ता योगदान देख पाएंगे, लेकिन उस IP पते पर अस्थायी खातों द्वारा किए गए नए योगदान नहींं देख पाएंगे। इसके बजाय, आपको इसके लिए Special:IPContributions का उपयोग करना चाहिए।
{{Hidden end}}
'''आपसे हमारा अनुरोध, और अगले चरण'''
* अगर आपको ऐसे किसी टूल, बॉट, गैजेट आदि के बारे में पता है जो IP एड्रेस के बारे में डेटा का उपयोग कर रहे हैं या लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए उपलब्ध हैं, तो आप यह जाँचना चाहेंगे कि वे [[testwiki:Main_Page|टेस्टविकी]] या [[test2wiki:Main_Page|टेस्ट२विकी]] पर कार्य करते हैं या नहींं। अगर आप एक स्वयंसेवक डेवलपर हैं, तो डेवलपर्स के लिए [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|हमारे आलेख पढ़ें]], और विशेष रूप से, वह अनुभाग जिसमें बताया गया है कि [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers#How_should_I_update_my_code?|आपके कोड को कैसे अपडेट करने की आवश्यकता हो सकती है]]।
* यदि आप अस्थायी खाते के अनुभव का परीक्षण करना चाहते हैं, उदाहरण के लिए, यह देखने के लिए कि यह कैसा लगता है, तो testwiki या test२wiki पर जाएं और लॉग इन किए बिना संपादन करें।
* यदि आपको कोई ऐसी समस्या के बारे में पता है जिसका समाधान किया जाना आवश्यक है, तो हमें बताएँ। हम सहयता करने की कोशिश करेंगे और अगर हम ऐसा नहींं कर पाएँगे, तो हम उपलब्ध विकल्पों पर विचार करेंगे।
* विस्तारित अधिकारों के बिना उन उपयोगकर्ताओं के लिए आवश्यकताओं के बारे में हमारे [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|पिछले संदेश]] को देखें जिन्हें आईपी पते तक पहुँच की आवश्यकता हो सकती है।
प्रोजेक्ट के बारे में अधिक जानने के लिए, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|हमारे FAQ]] देखें - आपको वहाँ कई उपयोगी उत्तर मिलेंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Updates|आप अपडेट भी देख सकते हैं]] (हमने अभी एक पोस्ट किया है) और [[mediawikiwiki:Newsletter:T&S_Product_projects|हमारे नए न्यूज़लेटर की सदस्यता लें]]। अगर आप मुझसे (Szymon) ऑफ-विकी बात करना चाहते हैं, तो आप मुझे Discord और Telegram पर पाएँगे। धन्यवाद! [[user:NKohli (WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 22:47, 28 मई 2025 (UTC)
:यह प्रणाली न केवल विकिपीडिया की पारदर्शिता और जवाबदेही के सिद्धांतों के विरुद्ध है, बल्कि यह गश्ती दल और व्यवस्थापकों की क्षमता को भी कमजोर करती है। आज तक, हम किसी भी अनाम संपादन के पीछे के IP को देखकर यह अनुमान लगा सकते थे कि क्या यह कोई बुरा कर्ता है या कोई सामान्य योगदानकर्ता, अब अस्थायी खाता बना देने से यह पहचान गोपनीयता के नाम पर छिपा दी जाएगी।
:{{Green|मेरे अनुसार यह एक नकाबपोश संपादन की खुली छूट है।}}
:अगर किसी संपादक को गोपनीयता चाहिए, तो वह खाता बना सकता है। लेकिन अब तो बिना खाता बनाए ही नकली खाता नाम (जैसे ~2025-1234567) से संपादन करने की छूट दी जा रही है, वो भी बिना कोई जवाबदेही तय किए। इससे विकि पर दुर्भावनापूर्ण संपादन की बाढ़ आ सकती है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 04:57, 31 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]] जी, सामान्य आईपी से यह कैसे भिन्न होगा? आईपी से भी हमें केवल उस आईपी की जानकारी ही मिलती है, अतिरिक्त कुछ नहीं मिलता। हाँ खाता निर्मित करना गोपनीयता में सहायक होता है लेकिन गोपनीयता उन सदस्यों के लिए भी आवश्यक है जो बिना खाता बनाये योगदान देना चाहते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 31 मई 2025 (UTC)
::नमस्ते @[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]], आपकी टिप्पणी के लिए धन्यवाद। मुझे यकीन नहीं है कि आपने कुछ विवरणों में गोता लगाया है, इसलिए मुझे स्पष्ट करने की अनुमति दें: अधिकांश लोग अस्थायी खातों के आईपी पते नहीं देख पाएंगे, लेकिन जो लोग दुर्व्यवहार को ट्रैक करते हैं जैसे कि व्यवस्थापक, वे इस पहुँच को बनाए रखेंगे। यह आपके समुदाय पर निर्भर है कि वह कुछ गैर-व्यवस्थापकों को यह अधिकार दे, और आप तैनाती की प्रतीक्षा किए बिना अभी भी शुरू कर सकते हैं।
::इसके अलावा, अस्थायी खाता योगदान, उनके आईपी, एक ही आईपी के पीछे सभी अस्थायी खातों के सभी योगदानों की जांच करना और अस्थायी खातों और आईपी को ब्लॉक करना संभव होगा। यह प्रणाली वर्तमान स्थिति से अधिक सटीक है।
::क्या यह स्पष्ट करता है? क्या आपके कोई प्रश्न हैं? धन्यवाद!
::<small>Hello, thank you for your comment. I'm not sure if you have dived into some details, so allow me to clarify: most people will not be able to see IP addresses of temporary accounts, but those who track abuse like admins will keep this access. It is up to your community to give this right to some non-admins, and you can even start now, without waiting for the deployment.
::In addition, it will be possible to check the temporary account contributions, their IP, all contributions of all temporary accounts behind the same IP, and block temporary accounts and IPs. This system is more precise than the current state.
::Does this clarify? Do you have any questions? Thank you!</small> [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 16:29, 5 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] जी, अस्पष्ट करने के लिए धन्यवाद, मेरी शंका का निदान हो चुका है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 16:33, 5 जून 2025 (UTC)
== 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 ==
<div lang="en" dir="ltr">
''{{int:please-translate}}''
Hello Wikimedians of South Asia! 👋
We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page!
We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative:
* Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content
* Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta.
* Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community
If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board!
👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link].
Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬
This message was sent with [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at 15:42, 6 जून 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=25720607 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Gnoeee@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==विकिपीडिया: के कुछ सहायक पृष्ठ बनाने हेतु निवेदन ==
हाल ही में मैने [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाया है। इस पृष्ठ को बनाते हुए ऐसा लगा, विकिपीडिया की जानकारी के लिए बहुत से ऐसे पृष्ठ है जो हिन्दी विकिपीडिया पर आज तक नहीं बने है। कुछ पृष्ठ ऐसे है जो हर कोई सदस्य नहीं बना सकता। जैसे - '''विलेज पंप''' <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 17:09, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने अच्छा प्रयास किया है लेकिन अभी भी इसमें बहुत सुधार की आवश्यकता है। वैसे लेख अलग होता है और पृष्ठ अलग। अपनी परम्परा के अनुसार हम मुख्यनामस्थान वाले पृष्ठों को "लेख" कहते हैं। इसके अतिरिक्त सभी पृष्ठ सहायक होते हैं। "लेखों" का ज्ञानकोशीय होना आवश्यक है लेकिन अन्य पृष्ठों का नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:34, 13 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, जैसे ही समय मिलता है सुधार करने की कोशिश करुँगा। जानकारी के लिए धन्यवाद। क्या विकिपीडिया पृष्ठ बनाने के बारे में कुछ किया जा सकता है? <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 04:05, 14 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आप शायद विकिपीडिया नामस्थान वाले पृष्ठों की बात कर रहे हो। वो सहायक पृष्ठ होते हैं, इनमें अलग-अलग तरह के पृष्ठ शामिल होते हैं उदाहरण के लिए परियोजना पृष्ठ, प्रतियोगिता पृष्ठ, नियमावली, सुझाव इत्यादि। जैसे आपने "तकनीकी प्रश्नों से सम्बंधित" पृष्ठ बनाया है, ये सहायक पृष्ठ है, इसमें वो तकनीकी प्रश्न और उत्तर लिखे होते हैं जो सदस्यों के दिमाग में आने की अधिक सम्भावना रहती है। इसमें आपने सम्भवतः अंग्रेज़ी विकिपीडिया से सहायता ली है लेकिन इसमें आप यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ सकते हैं। लेकिन यदि आप [[विकिपीडिया:पंचशील]] देखेंगे तो पायेंगे कि ये शुरुआती और स्थायी नियम हैं जिनका पालन करना होता है। आप [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता]] देखोगे तो ये नीति से सम्बंधित पृष्ठ है, इसमें किसी भी तरह के बदलाव या सुधार से पहले समुदाय से इसकी सहमति लेनी होती है। पहले ऐसे पृष्ठों की सर्वसम्मति सम्भवतः चौपाल पर ही की जाती थी लेकिन आजकल ऐसी सर्वसम्मति पृष्ठ के वार्ता पर की जाती है जिससे हर नीति और उसकी परिस्थितियों को समझना आसान रहे। आपने जो बनाया है, उसके लिए यह सन्देश काफी है। इसके लिए किसी सर्वसम्मति की आवश्यकता नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मै विकिपीडिया के सहायक पृष्ठ की ही बात कर रहा हु। [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाने के बाद यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ने के लिए ही शायद आप ने चौपाल पर इसकी सूचना देने के लिए कहा था। इस पृष्ठ में हिन्दी विकिपीडिया के कौन से प्रश्न और उत्तर जोड़ने चाहिए? जिससे इस पृष्ठ में सुधार हो सकें। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 12:30, 14 जून 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, हाँ मैंने आपको इसीलिए कहा था कि अन्य लोग भी कुछ प्रारूपी और मात्रात्मक सुधार करने में सहायक हो सकें। आगे भी अपने सामने कोई चर्चा आयेगी, उसके अनुसार जोड़ पायेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:39, 14 जून 2025 (UTC)
== संपादन करना चाहता हूं ==
कुछ उपाय बताए [[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] ([[सदस्य वार्ता:VIKRAM47|वार्ता]]) 19:39, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] जी, [[वि:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
== Vote now in the 2025 U4C Election ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}
Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].
Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:00, 13 जून 2025 (UTC) </div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Sandbox Move to live page ==
मैंने move करने की कोशिश की वह मुझे "You do not have permission to move pages." दिखा रहा है जबकि मेरा खाता 6 महीने पुराना है और 20 edit पूरे हो गए है|
{{सुनो|VIKRAM47}} {{Done}} --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 10:03, 15 जून 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ - उम्मीदवारों के लिए आह्वान ==
<section begin="announcement-content" />
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>
सभी को नमस्कार,
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|१७ जून, २०२५ से २ जुलाई, २०२५ तक ११:५९ UTC]] [१]। ट्रस्टी बोर्ड विकिमीडिया फाउंडेशन के कार्य की देखरेख करता है, और प्रत्येक ट्रस्टी तीन वर्ष का कार्यकाल पूरा करता है [2]। यह एक स्वैच्छिक पद है।
इस वर्ष, विकिमीडिया समुदाय अगस्त के अंत से सितंबर २०२५ तक फाउंडेशन बोर्ड में दो (२) सीटें भरने के लिए मतदान करेगा। क्या आप - या आपका कोई परिचित्त - विकिमीडिया फाउंडेशन के न्यासी बोर्ड में सम्मिलित होने के लिए उपयुक्त हो सकता है? [3]
इन नेतृत्व के पदों के लिए खड़े होने के लिए क्या करना होगा और अपनी उम्मीदवारी कैसे प्रस्तुत करें, इसके बारे में अधिक जानने के लिए [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|इस मेटा-विकी पृष्ठ]] पर जाएं या किसी अन्य व्यक्ति को इस वर्ष के चुनाव में भाग लेने के लिए प्रोत्साहित करें।
सादर,
अभिषेक सूर्यवंशी<br />
चुनाव समिति के अध्यक्ष
चुनाव समिति और शासन समिति की ओर से
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.
[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 17:43, 17 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== अस्थायी खाता ==
नमस्ते, मैं आप सभी के साथ एक छोटा सा अपडेट साझा कर रही हूँ।
[[mediawikiwiki:Help:Temporary_accounts|अस्थायी खाते]] मंगलवार (24 जून) को लगभग 7:00-9:00 UTC पर हिंदी विकिपीडिया पर शुरू किए जाएँगे।
इसके अतिरिक्त, कृपया ध्यान दें कि हम एक नए पृष्ठ पर काम कर रहे हैं जहाँ हम [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Access_to_IP|अस्थायी खातों के साथ IP पतों तक पहुँच]] के बारे में सभी जानकारी एकत्र करेंगे। इससे एक उपयोगी अवलोकन प्राप्त होगा।
'''हम आपके विचारों का स्वागत करते हैं!'''
कृपया यहाँ और [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|प्रोजेक्ट टॉक पेज]] पर टिप्पणी करें। रोलआउट के बारे में अधिक तकनीकी विवरण देखने के लिए फ़ैब्रिकेटर टिकट [[phab:T340001|T340001]] देखें।
धन्यवाद! [[सदस्य:SWangari-WMF|SWangari-WMF]] ([[सदस्य वार्ता:SWangari-WMF|वार्ता]]) 13:45, 23 जून 2025 (UTC)
:अस्थाई खाते को [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&logid=4525225 अस्तित्वहीन सदस्य का खाता] नहीं मानना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:44, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग कितना उचित? ==
सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग एक महत्वपूर्ण और रोचक विषय है। AI की मदद से हम अपने जीवन को आसान और सुविधाजनक बना सकते हैं। यह तकनीक विभिन्न क्षेत्रों में उपयोगी हो सकती है, जैसे कि स्वास्थ्य सेवाओं में रोग निदान और उपचार में सुधार, शिक्षा में व्यक्तिगत शिक्षा और सीखने की प्रक्रिया में सुधार, और व्यवसाय में निर्णय लेने और उत्पादकता में वृद्धि में मदद कर सकती है।
हालांकि, AI के प्रयोग के साथ-साथ हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को भी ध्यान में रखना होगा। जैसे कि डेटा सुरक्षा और गोपनीयता की चिंताएं, AI के निर्णयों में पारदर्शिता और जवाबदेही की कमी, और AI के कारण रोजगार और आर्थिक असमानता में वृद्धि की संभावना।
इन चुनौतियों का सामना करने और AI के लाभों को अधिकतम करने के लिए, हमें AI के विकास और प्रयोग में पारदर्शिता, जवाबदेही, और नैतिकता को बढ़ावा देना होगा। साथ ही, हमें AI के संभावित जोखिमों को कम करने और इसके लाभों को सुनिश्चित करने के लिए नीतियों और नियमों को विकसित करना होगा।
अंततः, AI का प्रयोग हमारे जीवन को बेहतर बनाने का एक शक्तिशाली साधन हो सकता है, लेकिन इसके लिए हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को ध्यान में रखना होगा और इसके विकास और प्रयोग में जिम्मेदारी और सावधानी से काम लेना होगा। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 13:20, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] जी, मुझे लगता है आपने यहाँ गलती से यह सन्देश लिखा है। आपका सदस्य नाम भी प्रचारात्मक लग रहा है जो विकिपीडिया पर अनुमत नहीं है। मुझे उपरोक्त सन्देश का यहाँ कोई औचित्य समझ में नहीं आया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:27, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::प्रश्न और मंतव्य पर शंका हेतु आभार, नाम क्या रखा जाना चाहिए इस संदर्भ में हमें नियम एवं अहर्ताओं में कोई सूचना प्राप्त नहीं हुई है आपके साथ विकिपीडिया टीम से आग्रह रहेगा यदि ऐसी विशेष अहर्ता है तो उसका युक्ति संगत साक्ष्य उपलब्ध करवाएं हम स्वयं आपकी शंका का समाधान करेंगे। अब रह जाती है बात प्रचारात्मक की तो नाम से ही स्पष्ट है यह संस्था है साथ ही यदि भारतमाता के सम्मान, राष्ट्र सेवा, सनातन संस्कृति, और हिन्दी भाषा, के लिए कृत संकल्पित होना प्रचार है तो हम आपको उत्तर दें अथवा न दें इसका निर्धारण हमारा विधिक सहायता समूह करेगा। प्रभु श्री राधा गोपीनाथ जी महाराज सभी पर कृपा बनाए रखें।
::राधे राधे 🙏🌹🙏 [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:03, 27 जून 2025 (UTC)
:AI का प्रयोग करने से दिमाग की कार्यप्रणाली सुस्ती की और अग्रसर हो सकती है, इसलिए इसका प्रयोग कम से कम करना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:49, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::विषय पर आपके विचार का सादर अभिनंदन। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::राधे-२ जी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 17:59, 27 जून 2025 (UTC)
== प्रबंधक का कार्यकाल ==
लम्बे समय तक प्रबंधक पदवी धारण करने पर किसी भी सदस्य की मनमानी करने की संभावना बढ़ जाती है, जिससे विकिपीडिया की गुणवत्ता प्रभावित हो सकती है। इसलिए यह प्रस्तावित किया जाता है कि प्रबंधक का कार्यकाल एक निश्चित अवधि का होना चाहिए, जिसके समाप्त होने पर, उस सदस्य को प्रबंधक पद हासिल करने के लिए दोबारा से समर्थन प्रदर्शित करना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 19:32, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी, आपका खाता बनाने का उद्देश्य ही प्रबंधकों की निवृत्ति है तो इसपर कुछ नहीं कहा जा सकता। विकिपीडिया पर सकारात्मक कार्य करने वाले सदस्यों को खूब प्रोत्साहन मिलता है और सभी प्रबन्धक भी कार्य से निवृत्ति चाहते हैं। यदि नये अच्छे लोग आ जाते हैं तो प्रबन्धक निवृत्ति से खुश होंगे। समस्या गुणवत्ता से युक्त नये सदस्यों के अभाव की है। आप की तरह बहुत सदस्य खाता बनाते ही प्रबन्धक बनना चाहते हैं। ध्यान रहे, प्रबंधक कोई पदवी नहीं बल्कि एक सामान्य सदस्य ही हैं जिनके पास काम करने के कुछ अतिरिक्त उपकरण हैं। इनमें से अधिकतर उपकरण प्रबंधक अधिकार के बिना भी काम में लिए जा सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:27, 28 जून 2025 (UTC)
::उद्देश्य प्रबंधकों की निवृत्ति कतई नहीं है। मैं देख रहा हूं कि एक बड़े प्रतिशत में नए बने व पुराने भी पृष्ठ तरह-२ के मापदंड बताकर शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किए जा रहे हैं, व उसके बाद पृष्ठों में सुधार कर देने के उपरांत कोई दूसरा मापदंड लागू करके हटाए भी जा रहे हैं। नामांकन अधिकतर मामलों में किसी न किसी प्रबंधक द्वारा किए गए हैं। कोई दूसरा प्रबंधक बहुत बार उस नामांकन पर हो रही चर्चा का नतीजा आने से पहले ही, संभवतः तुष्टिकरण के उद्देश्य से, पृष्ठ को हटा देता है। इससे ज्ञानकोष की सामग्री को नुक्सान होने के साथ ही नए संपादकों का मनोबल कम हो जाता है।
::मैं प्रबंधक बनना नहीं चाहता, बल्कि यहां पर उचित कार्यप्रणाली चाहता हूं।
::आपने उपकरणों की बात की तो बताना चाहूंगा कि अंग्रेजी विकिपीडिया पर पृष्ठ नाम परिवर्तन का अधिकार सदस्यों को कुछ संपादनों के बाद अपने आप ही मिल जाता है, यहां भी मिल जाए तो सदस्यगण अपने नामस्थान में उपपृष्ठ बनाकर संपूर्ण होने पर मुख्य स्थान में स्थापित कर सकेंगे। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:23, 28 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी आपका प्रस्ताव स्वागत योग्य है। पर इतनी जल्दबाजी थोड़ी ठीक नहीं। आप समय लीजिए और यहाँ की कार्यप्रणाली समझ कर एक बेहतर नीतिगत सुझाव प्रस्तुत कीजिये। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:39, 28 जून 2025 (UTC)
== <span lang="en" dir="ltr">Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="message"/>
Dear Wikimedia Community,
The [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee (CAC)]] of the Wikimedia Foundation Board of Trustees assigned [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|the Sister Projects Task Force (SPTF)]] to update and implement a procedure for assessing the lifecycle of Sister Projects – wiki [[m:Wikimedia projects|projects supported by Wikimedia Foundation (WMF)]].
A vision of relevant, accessible, and impactful free knowledge has always guided the Wikimedia Movement. As the ecosystem of Wikimedia projects continues to evolve, it is crucial that we periodically review existing projects to ensure they still align with our goals and community capacity.
Despite their noble intent, some projects may no longer effectively serve their original purpose. '''Reviewing such projects is not about giving up – it's about responsible stewardship of shared resources'''. Volunteer time, staff support, infrastructure, and community attention are finite, and the non-technical costs tend to grow significantly as our ecosystem has entered a different age of the internet than the one we were founded in. Supporting inactive projects or projects that didn't meet our ambitions can unintentionally divert these resources from areas with more potential impact.
Moreover, maintaining projects that no longer reflect the quality and reliability of the Wikimedia name stands for, involves a reputational risk. An abandoned or less reliable project affects trust in the Wikimedia movement.
Lastly, '''failing to sunset or reimagine projects that are no longer working can make it much harder to start new ones'''. When the community feels bound to every past decision – no matter how outdated – we risk stagnation. A healthy ecosystem must allow for evolution, adaptation, and, when necessary, letting go. If we create the expectation that every project must exist indefinitely, we limit our ability to experiment and innovate.
Because of this, SPTF reviewed two requests concerning the lifecycle of the Sister Projects to work through and demonstrate the review process. We chose Wikispore as a case study for a possible new Sister Project opening and Wikinews as a case study for a review of an existing project. Preliminary findings were discussed with the CAC, and a community consultation on both proposals was recommended.
=== Wikispore ===
The [[m:Wikispore|application to consider Wikispore]] was submitted in 2019. SPTF decided to review this request in more depth because rather than being concentrated on a specific topic, as most of the proposals for the new Sister Projects are, Wikispore has the potential to nurture multiple start-up Sister Projects.
After careful consideration, the SPTF has decided '''not to recommend''' Wikispore as a Wikimedia Sister Project. Considering the current activity level, the current arrangement allows '''better flexibility''' and experimentation while WMF provides core infrastructural support.
We acknowledge the initiative's potential and seek community input on what would constitute a sufficient level of activity and engagement to reconsider its status in the future.
As part of the process, we shared the decision with the Wikispore community and invited one of its leaders, Pharos, to an SPTF meeting.
Currently, we especially invite feedback on measurable criteria indicating the project's readiness, such as contributor numbers, content volume, and sustained community support. This would clarify the criteria sufficient for opening a new Sister Project, including possible future Wikispore re-application. However, the numbers will always be a guide because any number can be gamed.
=== Wikinews ===
We chose to review Wikinews among existing Sister Projects because it is the one for which we have observed the highest level of concern in multiple ways.
Since the SPTF was convened in 2023, its members have asked for the community's opinions during conferences and community calls about Sister Projects that did not fulfil their promise in the Wikimedia movement.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf <nowiki>[1]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 <nowiki>[2]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[3]</nowiki>] Wikinews was the leading candidate for an evaluation because people from multiple language communities proposed it. Additionally, by most measures, it is the least active Sister Project, with the greatest drop in activity over the years.
While the Language Committee routinely opens and closes language versions of the Sister Projects in small languages, there has never been a valid proposal to close Wikipedia in major languages or any project in English. This is not true for Wikinews, where there was a proposal to close English Wikinews, which gained some traction but did not result in any action[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews <nowiki>[4]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[5]</nowiki>, see section 5] as well as a draft proposal to close all languages of Wikinews[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? <nowiki>[6]</nowiki>].
[[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Initial metrics]] compiled by WMF staff also support the community's concerns about Wikinews.
Based on this report, SPTF recommends a community reevaluation of Wikinews. We conclude that its current structure and activity levels are the lowest among the existing sister projects. SPTF also recommends pausing the opening of new language editions while the consultation runs.
SPTF brings this analysis to a discussion and welcomes discussions of alternative outcomes, including potential restructuring efforts or integration with other Wikimedia initiatives.
'''Options''' mentioned so far (which might be applied to just low-activity languages or all languages) include but are not limited to:
*Restructure how Wikinews works and is linked to other current events efforts on the projects,
*Merge the content of Wikinews into the relevant language Wikipedias, possibly in a new namespace,
*Merge content into compatibly licensed external projects,
*Archive Wikinews projects.
Your insights and perspectives are invaluable in shaping the future of these projects. We encourage all interested community members to share their thoughts on the relevant discussion pages or through other designated feedback channels.
=== Feedback and next steps ===
We'd be grateful if you want to take part in a conversation on the future of these projects and the review process. We are setting up two different project pages: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] and [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Please participate between 27 June 2025 and 27 July 2025, after which we will summarize the discussion to move forward. You can write in your own language.
I will also host a community conversation 16th July Wednesday 11.00 UTC and 17th July Thursday 17.00 UTC (call links to follow shortly) and will be around at Wikimania for more discussions.
<section end="message"/>
</div>
-- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 20:56, 27 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&oldid=28911188 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Draft:स्वरूप सिंह खारा – समीक्षा हेतु अनुरोध ==
नमस्कार,
मैंने [[Draft:स्वरूप सिंह खारा]] नामक एक लेख का ड्राफ्ट तैयार किया है जो एक सक्रिय राजनेता और समाजसेवी से संबंधित है। इस लेख में स्वतंत्र और विश्वसनीय समाचार स्रोतों का उपयोग किया गया है, और यह विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार संतुलित रूप से तैयार किया गया है।
कृपया इस लेख की समीक्षा करें और यदि उपयुक्त हो तो इसे मुख्य नामस्थान (mainspace) में स्थानांतरित करने की कृपा करें।
धन्यवाद।
<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 15:28, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== शिकायतें ==
पृष्ठ हटाने के नामांकन पर हो रही चर्चा का परिणाम आने से पहले पृष्ठ नहीं हटाने चाहिए, जैसा कि (उदाहरण के लिए) [[उप्रेती सिस्टर्स]] ([[सदस्य वार्ता:Shivam Badoni 26|संबंधित चर्चा]]) पृष्ठ पर किया गया। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:22, 2 जुलाई 2025 (UTC)
कोई भी पृष्ठ हटाने से पहले पृष्ठ निर्माता को सूचित किया जाना चाहिए, जैसा कि [[सिंथिया कोर्ला]] पृष्ठ के संदर्भ में [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE&wpdate=&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist नहीं किया गया]। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:42, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== पृष्ठ शीर्षक बदलने का अनुरोध: "महेश गर्ग बेढड़क" → "महेश गर्ग बेधड़क" ==
नमस्कार,
कृपया "महेश गर्ग बेढड़क" पृष्ठ का शीर्षक बदलकर "महेश गर्ग बेधड़क" कर दें।
कारण: सही वर्णमाला सुधार।
धन्यवाद!
e5vh5aybr6gpacn5w087jq745lgmoz1
6449351
6449349
2025-07-07T11:24:58Z
Sargun gill
876928
/* विराट कुटेशरिया */ नया अनुभाग
6449351
wikitext
text/x-wiki
{{/शीर्ष}}
<!-- इस लाइन को न हटायें। नए अनुभाग पृष्ठ पर सबसे नीचे बनायें। -->
== एआई से मशीन की तरह लेख निर्मित करना ==
मैं पिछले कुछ माह से यह देख रहा हूँ कि कुछ खाते निर्मित किये जाते हैं और उनसे कुछ लेख निर्मित किये जाते हैं। इसके बाद उसपर कोई कार्यवाही नहीं होती। ये लेख न ही तो विकि-प्रारूप में लिखे होते हैं। सामान्यतः ब्लॉग की तरह लिखे होते हैं और ऐसे प्रतीत होता है कि ये किसी परियोजना के तहत बनाये जा रहे हैं। वर्तमान में [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नीतियों]] में इनको हटाने का कोई स्पष्ट उल्लेख नहीं है। [[वि:हहेच|हटाने हेतु चर्चा]] के लिए सदस्यों की उपलब्धता कम होने के कारण ऐसे लेख एक समस्या बनते जा रहे हैं। मैं प्रस्ताव रखता हूँ कि ऐसे लेखों को बिना नामांकन के सीधा हटा दिया जाये और सम्बंधित सदस्यों को प्रतिबंधित कर दिया जाये। जब ये परियोजना बंद हो जायेगी तब इस नीति को स्वतः ही बंद मान लिया जाये। मैं अधिक स्पष्टता के लिए कुछ उदाहरण लिख रहा हूँ जिससे इसका दुरुपयोग न हो।
;लेख जिनमें सुधार सम्भव है:
* [[बीएमडब्ल्यू K1300 R]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323312AVIRAL|2323312AVIRAL]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:BMW K1300R]]; लेख को सुधारकर रखा जा सकता है लेकिन वर्तमान स्वरूप में नहीं।
* [[5जी प्रौद्योगिकी]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320354 Rachit Kedia|2320354 Rachit Kedia]]; पहले से मौजूद लेख [[५जी]]; लेख पूरी तरह या तो कहीं से कॉपी-पेस्ट किया गया है या फिर एआई से लिखा गया है। इसको नहीं रखा जा सकता।
* [[गंगम्मा जथारा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323642Kondetisohan|2323642Kondetisohan]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:Gangamma Jatara]]; लेख को रखने के लिए पुनः लिखना पड़ेगा।
* [[व्हाइट हाउस में टकराव: ट्रम्प बनाम ज़ेलेंस्की]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/103.176.70.42|103.176.70.42]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:2025 Trump–Zelenskyy meeting]]; लेख को पुनः लिखना होगा, शीर्षक भी सुधारना होगा।
;पूर्णतः विकिपीडिया से अलग लेख:
* [[गेमिंग के स्वास्थ्य लाभ]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334597siddharthjatheen|2334597siddharthjatheen]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दो से तीन: माता-पिता बनने की रोलर कोस्टर यात्रा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334613ThereseSebastian|2334613ThereseSebastian]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[शहरीकरण का पर्यावरण और लोगों पर प्रभाव]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2311546Miscana|2311546Miscana]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[झूठ बोलने की नैतिक दुविधा: कब यह न्यायसंगत होता है?]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/KrishnaSobha|KrishnaSobha]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दलितों का जीवन और संघर्ष: एक ऐतिहासिक एवं समकालीन विश्लेषण]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2341468 pronnatisahni|2341468 pronnatisahni]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारतीय आध्यात्मिक गुरु और उनके प्रबंधन सिद्धांत]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320359 Sahil Guputa|2320359 Sahil Guputa]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारत में हस्तशिल्प और पारंपरिक कला]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2313029kunalmadan|2313029kunalmadan]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
सभी सदस्यों के सुझाव आमंत्रित हैं। अन्यथा कम से कम ब्लॉग की तरह लिखे लेखों को गुप्त परियोजना की तरह लिखे लेख समझकर हटा दिया जायेगा।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:36, 8 मार्च 2025 (UTC)
:* नमस्ते संजीव जी, आपके इस संदेश से ठीक पूर्व मैं भी इस समस्या का कोई समाधान निकालने के बारे में सोच रहा था। वास्तव में यह दो अलग समस्यायें हैं - एआइ द्वारा लेख बनाना और किसी परियोजना के तहत समूह द्वारा लेख बनाना। हालाँकि, ये लोग जिस भी परियोजना के तहत यह लेख बना रहे, इनमें से कुछ ने एआइ से भी लेख बनवाये हैं।
::एआइ द्वारा लेख बनाना अलग से चर्चा का विषय है और इसके लिये भविष्य में शीह मापदंड बनाया जा सकता है, अथवा इन्हें हहेच की सामान्य हटाने की प्रकृया द्वारा भी निबटा सकते हैं। हालाँकि, जब स्पष्ट दिख ही रहा हो कि लेख एआइ की मदद से बना है तो मैं इसे शीह प्रकृया द्वारा हटाने के पक्ष में रहूँगा।
::वर्तमान समस्या एक साथ भारी मात्रा में ऐसे लेख बनना है जो बिलकुल भी ज्ञानकोशीय नहीं हैं। बहुतों के तो शीर्षक ही ज्ञानकोश योग्य नहीं हैं बल्कि चिंतनपरक/अखबारी/स्कूल की परीक्षा/ब्लॉग टाइप के निबंध हैं। ये [[विकिपीडिया:नहीं]] का स्पष्ट उल्लंघन हैं; पर इन्हें हटाने के लिए सामान्य प्रक्रिया हहेच ही है जिसका प्रयोग इतनी संख्या में बन रहे लेखों के लिए करना मुश्किल है।
::अतः '''मैं आपसे सहमत हूँ कि इन्हें देखते ही हटा दिया जाय''' और '''ऐसे खाते अवरोधित भी कर दिये जाएँ''' क्योंकि इन्हें विकिपीडिया की मूलभूत समझ नहीं है और केवल अपनी परियोजना पूरी करने के लिए विकिपीडिया का दुरुपयोग कर रहे हैं।
::दूसरा सुझाव यह भी है कि यदि पता लग सके कि यह कौन लोग हैं और किस परियोजना के तहत काम कर रहे तो इनके परियोजना संचालकों से भी संपर्क किया जाय। जहाँ तक मुझे लगता है यह कोई शैक्षणिक परियोजना के विद्यार्थी हैं जिन्हें असाइन्मेंट दे दी गयी है। ऐसे लेख निर्माण थोक मात्रा में मुझे अन्य इंडिक विकिपीडियाओं पर भी दिखे, जैसे कि संस्कृत विकिपीडिया पर। इसे रोकने की आवश्यकता है।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 02:20, 9 मार्च 2025 (UTC)
==विकि लव्ज़ रमजान 2025==
<div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;>
[[File:Wiki Loves Ramadan Logo Black hi.svg|Left|250px|frameless]]
प्रिय विकी समुदाय, आपको [[विकिपीडिया:विकि लव्ज़ रमजान 2025|विकी लव्ज रमज़ान 2025]] में भाग लेने के लिए विनम्रतापूर्वक आमंत्रित किया जाता है, जो कि विभिन्न क्षेत्रों से इस्लामी इतिहास और इस्लामी सांस्कृतिक विरासत का दस्तावेजीकरण करने के लिए विकिपीडिया, विकिवॉयज पर आयोजित एक अंतर्राष्ट्रीय लेख लेखन प्रतियोगिता है। यह प्रतियोगिता 25 फरवरी से 15 अप्रैल 2025 तक आयोजित की जायेगी अभी भाग लें और पुरस्कार के विजेता बने है। धन्यवाद
'''[[:m:Wiki Loves Ramadan 2025|विकी लव्स रमज़ान 2025 इंटरनेशनल टीम]]''' -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 17:14, 9 मार्च 2025 (UTC)
</div>
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, आपने स्थानीय पृष्ठ सामान्य लेख की तरह बनाया है। यदि आप इसे नहीं सुधारते हैं तो मुझे हटाने हेतु नामांकित करना होगा। कृपया "विकीपीडिया" को बदलकर "विकिपीडिया" करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:23, 12 मार्च 2025 (UTC)
{{Ping|संजीव कुमार}} जी मैं इस पेज का नाम स्थानांतरित नहीं कर पा रहा हूं शायद विकिपीडिया सम्बंधित लेखों का नाम परिवर्तन करने की अनुमति नहीं है। आप से अनुरोध है कि आप कर दें। -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 06:57, 13 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, स्थानान्तरण मैंने कर दिया है, सम्बंधित विकि-कड़ियाँ आप सुधार दें। सदस्यों के वार्ता पृष्ठों पर भेजे आपके सन्देशों में मैंने कड़ियाँ सुधार दी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
::{{Ping|संजीव कुमार}} जी आपका धन्यवाद सुधार करने के लिए. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 20:01, 14 मार्च 2025 (UTC)
==उल्लेखनीयता मापदंड==
मेरा मत है कि राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत व्यक्ति को '''उल्लेखनीय''' माना जाना चाहिए। उम्मीद है अधिकांश सदस्यों का यही मत होगा। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 08:53, 12 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, नहीं। राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत से आप कुछ भी स्पष्ट रूप से नहीं कह सकते। कई बार विभिन्न विश्वविद्यालयों और प्रौद्योगिकी संस्थानों के दीक्षान्त समारोह में राष्ट्रपति को बुलाया जाता है और वहाँ कुछ डिग्रियाँ राष्ट्रपति द्वारा दी जाती हैं। इस आधार पर सम्बंधित डिग्रीधारी सभी व्यक्ति उल्लेखनीय हो जायेंगे। जबकि उसके पहले और बाद के सत्र में डिग्री प्राप्त करने वाले लोग अनुल्लेखनीय रह जायेंगे। हालांकि कुछ पुरस्कार प्राप्त करने वालों को उल्लेखनीय माना जाता है जैसे [[भारत]] के स्तर पर बात करें तो [[भारत रत्न]], [[पद्म विभूषण]] और [[पद्म भूषण]] प्राप्त करने वाले सभी लोगों को उल्लेखनीय माना जाता है। [[पद्म श्री]] पुरस्कार प्राप्त करने वालों को भी उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन उनकी पर्याप्त जानकारी प्राप्त करना बहुत कठिन है अतः यदि पर्याप्त जानकारी उपलब्ध हो तो उन्हें भी स्वीकार कर लिया जाता है। इसके अतिरिक्त विभिन्न सैन्य पुरस्कार, खेल पुरस्कार भी हैं जो आम आदमी को नहीं मिलते लेकिन जिन्हें मिलते हैं उन्हें उल्लेखनीय माना जाता है। यदि केवल राष्ट्रपति के हाथों मिलना अथवा राष्ट्रपति भवन में मिलने वाले पुरस्कारों की बात की जाये तो लगभग हमेशा ये कार्यक्रम चलते रहते हैं और कई बार तो प्रायोजित कार्यक्रम भी होते हैं जिसमें आप स्वयं के लिए पुरस्कार लेते हैं और उसके लिए खर्चा आप स्वयं वहन करते हैं। इसमें राष्ट्रपति का कोई लेना देना नहीं होता है। अतः ऐसे किसी भी पुरस्कार प्राप्त करने वाले को उल्लेखनीय नहीं मान सकते। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:24, 12 मार्च 2025 (UTC)
:मेरे हिसाब से उल्लेखनीयता का मापदंड व्यक्तिपरक नहीं होना चाहिए। अगर हम केवल पुरस्कार के आधार पर निर्णय लें, तो यह सवाल उठेगा कि कौन से पुरस्कार "काफी बड़े" हैं और कौन से नहीं—यह एक अस्पष्ट रेखा खींचेगा। इसके बजाय, मेरा सुझाव है कि हम मौजूदा नीतियों का पालन करें और हर मामले को उसके गुण-दोष के आधार पर देखें। अगर कोई राष्ट्रपति पुरस्कृत व्यक्ति WP:GNG को पूरा करता है, तो उसका पृष्ठ बनना स्वाभाविक है, लेकिन यह स्वचालित नहीं होना चाहिए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:41, 24 मार्च 2025 (UTC)
== "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे ==
सुरजन सिंह जी के आर्टिकल ( https://hi.wikipedia.org/s/t37k ) एक इन्फोर्मटिवे पेज, इससे कही भी प्रूफ की तरह इस्तेमाल नहीं किआ जाता हैं । लेकिन संजीव कुमार जी ने इससे अपना पर्सनल एजेंडा बना दिए है। किसी और के ऑब्जेक्शन हटाने पे फिर से उसी पोस्ट पे ऑब्जेक्शन लगा देते है। संजीव कुमार जी ने अपने आर्टिकल में एक टीवी धारावाहिक का भी रिफरेन्स दिए हैं , लेकिन हमारा बुक्स, न्यूज़ आदि का रिफरेन्स को भी वो "प्रचार" बोल के ऑब्जेक्शन रेज कर देते है। मैं दूसरे authorised लोगो से अनुरोध करती हु की "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे। हमने दिए हुए सुझावों के हिसाब से बदलाव भी किये हैं आर्टिकल मे। और भी सुझाव लेने के लिए और उसपे काम करने क लिए तैयार है। <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/GarimaSinghR|योगदान]]){{#if:06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)| 06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:लेख से बार-बार स्वयं [[वि:शीह|शीह]]-टैग न हटायें। अन्य प्रबन्धकों/पुनरीक्षकों को इसकी समीक्षा करने दें।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:28, 13 मार्च 2025 (UTC)
::लेख से टैग मैंने नहीं, @Riteze ने हटाए हैं और कुछ सुधार भी किये हैं। [[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]]) 07:13, 13 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|GarimaSinghR}} जी, पृष्ठों को हटाने के मापदंडों को सुधारने के लिए [[विकिपीडिया:चौपाल#मापदंड आवश्यक|चौपाल पर राय मांगी गई थी/है]]। वहां पर आप अपनी राय देकर मापदंडों को सुधारने में मदद कर सकती हैं। साफ प्रचार मापदंड के लिए [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति#साफ प्रचार मापदंड|अलग से चर्चा जारी है]]। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 16:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
== An improved dashboard for the Content Translation tool ==
<div lang="en" dir="ltr">
{{int:Hello}} Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement.
'''What are the improvements?'''<br>
The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.
With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
'''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br>
The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way.
'''When do we plan to implement this improvement?'''<br>
We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025.
'''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br>
You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive.
'''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br>
You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ .
If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>.
Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you!
On behalf of the Language and Product Localization team.
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 04:23, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:UOzurumba (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== आपका विकी जल्द ही केवल-पढ़ने के लिए उपलब्ध होगा। ==
<section begin="server-switch"/><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|इस संदेश को अन्य भाषा में पढ़ें]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|विकिमीडिया फाउंडेशन]] अपने डेटा केंद्रों के बीच ट्रैफ़िक को स्विच करेगा। इससे यह सुनिश्चित होगा कि विकिपीडिया और अन्य विकिमीडिया विकि किसी विपत्ति के बाद भी ठीक से काम करे।
पूरा यातायात '''{{#time:j xg|2025-03-19|hi}}''' पर चालू रहेगा। परिक्षण '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]''' बजे आरम्भ होगा।
दुर्भाग्यवश, कुछ सीमाओं के कारण [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|मीडियाविकि]] को बदलाव के समय सभी तरह के सम्पादनों को रोक देना चाहिए। हमें असुविधा के लिए खेद है और हम भविष्य में इसे न्यूनतम करने पर काम कर रहे हैं।
सभी विकि-प्रकल्पों पर यह संक्रिया आरम्भ करने से 30 मिनट पहले एक बैनर दिखाया जायेगा। <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span>
'''सभी विकिज़ लघु समय के लिए पढ पायेगे लेकिन इसे संपादित नही कर सकते |'''
*आप {{#time:l j xg Y|2025-03-19|hi}} को एक घण्टे तक सम्पादन नहीं कर सकोगे।
*यदि आप इस समय के दौरान सम्पादन अथवा सहेजने का प्रयास करेंगे तो आपको एक त्रुटि सन्देश दिखाई देगा। हम आशा करते हैं कि इस समय के दौरान कोई सम्पादन लुप्त नहीं होगा लेकिन हम इसकी प्रत्याभूति नहीं करते। यदि आपको कोई त्रुटि सन्देश दिखाई देता है तो कृपया सब कुछ सामान्य होने तक प्रतीक्षा करें। तब आपको अपने सम्पादन सहेजने चाहिए। लेकिन, हम अनुशंसा करते हैं कि आप अपने परिवर्तनों की एक प्रति पहले ही बना लें,जिसकी शायद जरूरत पड़े।
''अन्य प्रभाव'':
*पृष्ठभूमि की नौकरियां धीमी होंगी और कुछ को स्खलित किया जा सकता है। लाल कड़ियाँ सामान्य गति से अद्यतन नहीं हो सकती हैं। यदि आपने कोई लेख निर्मित किया है जो पहले से कहीं जुड़ा हुआ है, तो कड़ी सामान्य से अधिक समय तक लाल रहेगी। कुछ लम्बे समय तक चलने वाली लिपि रुकी रहेंगी।
* हम अपेक्षा करते हैं कि कोड परिनियोजन अन्य किसी सप्ताह की तरह ही होगा। यद्यपि, कुछ विषयानुसार कोड यथासमय बन्द रह सकेगा यदि सम्बंधित संक्रिया की तदुपरांत आवश्यकता होगी।
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|गिटलैब]] 90 मिनट के लिए अनुपलब्ध होगा।
यदि आवश्यक हो तो इस परियोजना को स्थगित किया जा सकता है। आप [[wikitech:Switch_Datacenter|अनुसूची को wikitech.wikimedia.org]] पर भी पढ़ सकते हैं। अन्य परिवर्तन की अनुसूची में घोषणा की जायेगी।
'''कृपया यह सूचना अपने समुदाय के साथ साझा करें।'''</div><section end="server-switch"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:15, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Quiddity (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==अश्रेणीकृत श्रेणियां==
बहुत सी [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ] हैं, जिन्हें श्रेणीकृत करने की आवश्यकता है। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 13:02, 16 मार्च 2025 (UTC)
:और मेरा सुझाव और विनम्र अनुरोध है की यह कार्य वही सदस्य करें जिन्हें श्रेणीकरण का पर्याप्त अनुभव है और समझते हों की क्या कर रहे। अन्यथा इस तरह चौपाल पर ऐसी सूचियों को लिख कर कार्य करने के लिए आह्वान का नुक्सान भी हो सकता है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 17 मार्च 2025 (UTC)
==विकीडॉटा की सामग्री के इस्तेमाल संबंधित==
मुख्य सांचे {{tl|wd}} और {{tl|Wdib}} तथा इनपर निर्भर कुछ अन्य सांचे जैसे {{tl|पदस्थ}}, {{tl|निर्वाचित}}, {{tl|विधायक प्रविष्टि}} इत्यादि [[विकिडेटा]] पर उपलब्ध सामग्री व स्त्रोत विकिपीडिया पर छापते हैं। यदि विकीडॉटा पर उपलब्ध सामग्री विकिपीडिया पर छापने में किसी को आपत्ती हो तो यहां दर्ज कर सकते हैं ताकि इस विषय से संबंधित [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/साँचे/पदस्थ#पदस्थ|नीति स्पष्ट करने में]] सहायता मिले। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 09:20, 19 मार्च 2025 (UTC)
:यदि आप नीति का प्रस्ताव लिख रहे हैं तो स्पष्ट लिखिए ये साँचे क्या करते हैं, किस प्रकार कार्य करते हैं। आप क्या प्रस्तावित कर रहे की इन साँचों के द्वारा किस प्रकार की जानकारी हमें विकिडेटा से लेनी चाहिये और किस प्रकार की नहीं। जानकारी ले भी रहे तो उसका लेख में किस सीमा तक और किस रूप में प्रदर्शन किया जाना उचित होगा। उक्त के पीछे तर्क क्या है। आप प्रस्ताव बिंदुवार और तर्क सहित लिखिए। बेहतर तो यह होगा कि यदि आप चाहें तो अलग से नीति का पृष्ठ बना कर उसे प्रस्तावित कर सकते हैं। आपत्ति तो दर्ज की ही गयी है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:23, 19 मार्च 2025 (UTC)
== विभिन्न विकिपीडियाओं पर कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन का परिनियोजन ==
नमस्ते,
मैं [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation%20Product%20Team कैंपेन उत्पाद] टीम की ओर से लिख रहा हूँ, जो सभी विकिपीडिया पर [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन] की वैश्विक परिनियोजन की योजना बना रही है, और अप्रैल 2025 में एक छोटे बैच के साथ शुरू कर रही है।
हिन्दी विकिपीडिया इस चरण के लिए प्रस्तावित विकि में से एक है! यह एक्सटेंशन आयोजकों को विकि परियोजनाओं और अन्य विकि सहयोगों की योजना बनाने और उन्हें प्रबंधित करने में मदद करने के लिए डिज़ाइन किया गया है। साथ ही इन आयोजनों/विकि परियोजनाओं को और खोज योग्य बनाता है।आप यहां [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents/FAQ FAQ पृष्ठ] पर अधिक जानकारी प्राप्त कर सकते हैं।
इस एक्सटेंशन की तीन मुख्य विशेषताएं हैं:
# '''इवेंट पंजीकरण:''' विकी पर इवेंट के लिए साइन अप करने का एक सरल तरीका।
# '''ईवेंट सूची:''' आपके विकी पर सभी ईवेंट दिखाने के लिए एक कैलेंडर। जल्द ही, इसमें विकीप्रोजेक्ट भी शामिल होंगे।
# '''आमंत्रण सूचियाँ:''' अपने संपादनों के आधार पर उन संपादकों को ढूंढने का एक उपकरण जो शामिल होना चाहते हों।
'''कृपया नोट करें:'''
यह एक्सटेंशन "इवेंट ऑर्गनाइजर" नामक एक नए उपयोगकर्ता अधिकार के साथ आता है, जिसे हिंदी विकिपीडिया के प्रशासकों द्वारा प्रबंधित किया जाएगा, जिससे व्यवस्थापक यह निर्णय ले सकेंगे कि विकि पर एक्सटेंशन टूल का उपयोग कब और कैसे किया जाए।
एक बार जारी होने के बाद, आयोजक-संबंधी उपकरणों का उपयोग केवल तभी किया जा सकता है जब किसी को इवेंट-आयोजक अधिकार प्रदान किया गया हो, जिसका प्रबंधन प्रशासकों द्वारा किया जाता है।
यह एक्सटेंशन पहले से ही कुछ विकि पर उपलब्ध है, जैसे मेटा, विकिडाटा, अंग्रेजी विकिपीडिया ([https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status पूरी सूची देखें])। [https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status चरणबद्ध परिनियोजन योजना] देखें और 31 मार्च, 2025 तक अपने विचार साझा करें।
'''प्रिय प्रशासकों''', आपकी प्रतिक्रिया और विचार विशेष रूप से महत्वपूर्ण हैं क्योंकि इस एक्सटेंशन में "ईवेंट आयोजक" नामक एक नया उपयोगकर्ता अधिकार शामिल है, जिसका प्रबंधन आपके द्वारा किया जाएगा। एक बार जब आप ऊपर और लिंक किए गए पृष्ठों पर विवरण देख लेंगे, तो हमारा सुझाव है कि हिंदी विकिपीडिया पर यह अधिकार देने के लिए मानदंडों की रूपरेखा तैयार करने वाली एक सामुदायिक नीति का मसौदा तैयार किया जाए। उदाहरण देखने के लिए [https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Event%20organizers Meta:Event_organizers] और [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Event%20organizers Wikidata:Event_organizers] देखें।
आगे की पूछताछ के लिए कृपया [[m:Talk:CampaignEvents| विस्तार वार्ता पृष्ठ]] के माध्यम से हमसे संपर्क करें, या rasharma@wikimedia.org पर ईमेल करें।
[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 10:42, 21 मार्च 2025 (UTC)
==सदस्य पृष्ठ==
सदस्य पृष्ठों को कॉपीराइट उल्लंघन के अलावा किसी और कारण से न हटाया जाए। विकिपीडिया पर बहुत कम सक्रिय सदस्य हैं। ऐसे में नए सदस्यों को हताश करके भगाना नही चाहिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 19:02, 24 मार्च 2025 (UTC)
:आपकी बात निश्चित रूप से तार्किक और विचारणीय है। यह सच है यहां (Hiwiki) पर सक्रिय सदस्यों की संख्या बहुत कम है, और यह हमारे समुदाय के लिए एक चुनौती भी है। दुर्भाग्यवश, यह भी देखने में आता है कि यहाँ आने वाले अधिकांश नए सदस्य अक्सर प्रचार या आत्म-प्रकाशन की मंशा से जुड़ते हैं। वे अपने बारे में या अपने निजी हितों से संबंधित पृष्ठ बनाने लगते हैं, जो विकिपीडिया के उद्देश्य और नीतियों के अनुरूप नहीं होता। ऐसे में सवाल उठता है कि क्या इन पृष्ठों को बनाए रखना उचित होगा?मैं WP:BITE (नए संपादकों को हतोत्साहित न करना) से भली-भाँति परिचित हूँ और इस सिद्धांत का सम्मान करता हूँ। मेरे विचार से, ऐसे पृष्ठों को हटाना और उसके बाद नए सदस्य को स्तर-1 (Level 1) की चेतावनी देना, शायद WP:BITE का स्पष्ट उल्लंघन नहीं है। चेतावनी देने का उद्देश्य उन्हें दंडित करना नहीं, बल्कि विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों से अवगत कराना होता है। यह चेतावनी पढ़कर उन्हें कुछ हद तक यह समझ भी हो जाती होगी कि यहाँ क्या स्वीकार्य है और क्या नहीं। फिर भी, मैं इस बात से सहमत हूँ कि नए संपादकों के प्रति अत्यधिक सख्त रवैया अपनाना उचित नहीं है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:31, 24 मार्च 2025 (UTC)
:एक नया सदस्य विकीपीडिया के syntax का जानकार नही होता है। ऐसे में परीक्षण के रूप में सबसे पहले वह अपने सदस्य पृष्ठ पर कुछ लिखने की कोशिश करता है। ऐसा करने के लिए सबसे पहली सामग्री जो उसके जहन आती है वह उसकी स्वयं की introduction होती है, जिसे वह लिख देता है। स्वयं की सीमित जानकारी सदस्य पृष्ठ पर लिखना नीति विरुद्ध भी नही है। उसे विकीपीडिया पर संपादन तथा यहां की नीतियों को सीखकर नया पृष्ठ बनाने में कुछ महीनों का समय लग सकता है। ऐसे में यह नही समझा जाना चाहिए कि वह केवल स्वयं के प्रचार के लिए यहां आया है। स्वयं के प्रचार के लिए बहुत सी सोशल मीडिया साइट्स पर यहां से अच्छे विकल्प मौजूद हैं जहां वह अपने अधिक फोटो व वीडियो भी डाल सकता है। इसलिए सदस्य पृष्ठ पर केवल स्वयं की जानकारी होने को प्रचार की श्रेणी में नहीं रखा जाना चाहिए (कम से कम सदस्यता लेने के ६ महीने तक)। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:44, 24 मार्च 2025 (UTC)
::मैं इस बात से भी सहमत हूँ कि सदस्य पृष्ठ पर सीमित व्यक्तिगत जानकारी लिखना नीति-विरुद्ध नहीं है, बशर्ते वह आत्म-प्रकाशन या व्यावसायिक प्रचार की सीमा को पार न करे। आपका सुझाव कि सदस्यता के शुरुआती छह महीनों तक इसे प्रचार की श्रेणी में न रखा जाए, एक असंतुलित और व्यावहारिक दृष्टिकोण लगता है, ६ महीना बहुत लंबा समय है, थोड़ा कम करे, कम से कम एक महीना। यह नए संपादकों को सीखने और समायोजित होने का पर्याप्त समय है, साथ ही समुदाय को यह आकलन करने का अवसर भी देगा कि उनकी मंशा वास्तव में क्या है।
::शायद एक मध्यम मार्ग यह हो सकता है कि ऐसे मामलों में हटाने से पहले नए सदस्यों को उनके वार्ता पृष्ठ पर एक मैत्रीपूर्ण संदेश दिया जाए और इसके लिए कुछ विशेष टेम्पलेट बनाएं जाएं, जिसमें उन्हें नीतियों की जानकारी दी जाए और यह समझाया जाए कि सदस्य पृष्ठ का उपयोग मुख्य रूप से विकिपीडिया में उनके योगदान को दर्शाने के लिए होता है, न कि केवल व्यक्तिगत प्रोफाइल के रूप में। इससे WP:BITE का उल्लंघन भी नहीं होगा और नए सदस्य हतोत्साहित होने के बजाय प्रोत्साहित महसूस करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 02:24, 25 मार्च 2025 (UTC)
:::आपका बताया मध्यम मार्ग सही प्रतीत हो रहा है कि पृष्ठ पर सीधे शीह टैग न लगाकर वार्ता पृष्ठ पर संवाद किया जाए। बहुत से सदस्य टैक्निकली साउंड नही होते हैं। संपादन के तौर तरीके स्टाइल व नीतियां समझने में वक्त लग सकता है तब जब वे फुलटाइम न रहकर पार्ट टाइम के लिए विकीपीडिया पर आते हैं। दूसरा, सदस्य पृष्ठ पर स्वयं की जानकारी डालने से विकीपीडिया, सर्च इंजन या पाठकों पर कोई खास असर नही पड़ता है क्योंकि सदस्य पृष्ठों की कड़ी मुख्य लेखों में जोड़ना वर्जित होता है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 04:06, 25 मार्च 2025 (UTC)
::::प्रबंधकों की क्या राय है ? वो अपनी राय दे तो बेहतर होगा किसी आम सहमति तक पहुंचने में। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 06:49, 26 मार्च 2025 (UTC)
:* @[[स:Riteze|Riteze]] जी एवं @[[स:NXcrypto|NXcrypto]] जी, बजाय इस तरह के खुले सिरों वाली चर्चा करने के, स्पष्ट नियम बना के, उचित जगह पर प्रस्तावित करिए, उन्हें डिफेंड करिए। एक बात आप लोग कहते हैं, उस पे कोई आपत्ति होती है, तो दूसरी बात कहने लगते। कृपया पहले ख़ुद स्पष्ट हो लें उसके बाद चर्चा करें। चौपाल दूसरों का समय नष्ट करने के लिए नहीं है।
::[[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ नीति]] पर जो लिखा हुआ है उसमें क्या दिक्कत है? यह चर्चा यहाँ क्यों शुरू की गयी?
::6 महीने बीत जाने के बाद ऐसे सदस्य पृष्ठ कौन खोजेगा? जबकि मुख्य नामस्थान के पन्नों पर ही ऐसे उत्पात खोजने वाले लोग नहीं हैं?
::आपको वार्ता करनी है और उत्साहवर्धन करना है तो करिए। कोई खाता बना के स्वरचित कविता लिख के चला जाएगा तो आप हप्ता भर इंतजार और वार्ता करेंगे? उसके बाद 6 महीने बाद समीक्षा करेंगे?--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:47, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::इसी कारण से मैंने आम सहमति की बात उठाई थी। @[[सदस्य:Riteze|Riteze]], यदि आपको इसमें रुचि है, तो आपको एक प्रस्ताव अनुरोध करना चाहिए, ताकि आम सहमति बन सके। इसके बिना आप अनावश्यक रूप से अपना समय बर्बाद करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 18:05, 26 मार्च 2025 (UTC)
==पृष्ठ हटाते समय==
कोई भी पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|लॉग में]] लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:01, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये लॉग पृष्ठ किसलिए है आपको पता है? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:52, 26 मार्च 2025 (UTC)
स्पष्टीकरण:
कोई भी लेख का पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|हटाने हेतु चर्चा पृष्ठ]] में लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:45, 29 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मुझे लगता है आपकी अर्थहीन बातों से यहाँ कुछ भी सकारात्मक नहीं हो रहा है। @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको समझाने के लिए बहुत प्यार से विभिन्न प्रयास किये हैं। आप बिना कुछ सोचे समझे ऐसे ही रायता फैलाते रहे तो आपको अविलम्ब प्रतिबन्धित कर दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:28, 30 मार्च 2025 (UTC)
:: '''रायता''' तो हिंदी विकिपीडिया पर पहले से फैला हुआ है जिसके कुछ उदाहरण निम्नलिखित हैं जिनपर कोई काम होता प्रतीत नही हो रहा है:-
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 श्रेणी रहित पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 अकेले पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF अनुवाद योग्य]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%A3_%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A7 स्थानांतरण अनुरोध]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%AF_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%AD%E0%A5%80_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96 विलय प्रस्ताव]
* और भी बहुत सी श्रेणियां हैं जैसे अद्यतन करने योग्य, स्त्रोत रहित सामग्री इत्यादि।
मैं तो बस इन्हें ठीक करना चाह रहा था।
जो सदस्य '''सकारात्मक''' रूप से पृष्ठ बनाने की कौशिश करते हैं, उनके पृष्ठ कुछ '''भ्रामक मापदंड''' जैसे उल्लेखनीयता, प्रचार, वेब होस्ट इत्यादि बताकर हटा दिए जाते हैं। जब मुख्य पृष्ठों पर कुछ हटाने को नही मिलता तो सदस्य पृष्ठों पर सेंध लगा दी जाती है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:24, 30 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपने केवल बार-बार चौपाल पर अपनी मनमर्जी से लिखने का काम किया है। आपने न ही कोई सकारात्मक कार्य किया है और न ही ऐसा कोई प्रयास किया है। एक पृष्ठ हटाने की चर्चा में आपने यहाँ तक लिख दिया कि भविष्य में अन्य लोग इसे सुधारेंगे। आपने उपरोक्त रायते के बारे में जो लिखा है वो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। आपको "उल्लेखनीयता, प्रचार, बेव होस्ट" आदि शब्द समझने की या तो क्षमता नहीं है या आपने स्वयं को समझने से मना कर दिया है अतः आपको ये सभी भ्रामक लगते हैं। उदाहरण के लिए आपने जो उपरोक्त कड़ियाँ दी हैं, उनमें आपने और अधिक रायता फैलाया है जिसका विवरण इस प्रकार है:
:* [[विशेष:श्रेणीहीन पृष्ठ|श्रेणी रहित पृष्ठ]] और [[विशेष:श्रेणीहीन श्रेणियाँ|श्रेणी रहित श्रेणियाँ]]: आपने विभिन्न पन्नों में अर्थहीन श्रेणियाँ जोड़ी हैं और साथी प्रबंधक द्वारा आपको आगाह करने पर आपने कुछ श्रेणियाँ वापस हटाई। इस तरह आपने साथी प्रबंधक का समय भी बर्बाद किया।
:* [[विशेष:एकाकी पृष्ठ|अकेले पृष्ठ]] होना रायता नहीं है बल्कि इसमें अधिकतर वो लेख हैं जिनकी कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं हैं। यह एक सामान्य प्रक्रिया है जिसमें उल्लेखनीय विषयों की कड़ियाँ अधिक मिल जायेंगी और कुछ विषयों पर लेख संख्या कम होने से ये लेख एकाकी रह गये हैं। आपने इसके सुधार में कोई कार्य नहीं किया।
:* [[:श्रेणी:अनुवाद करने योग्य|अनुवाद योग्य]] वास्तव में रायता है जो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। समय मिलने पर साथी सदस्य अनुवाद को सुधारते रहते हैं और अन्य भाषा पाठ हो हटाते रहते हैं लेकिन आप ऐसे स्थानों पर भी लगे टैग को छेड़खानी करते रहते हो क्योंकि आपकी दुनिया भ्रामक है।
:* [[:श्रेणी:स्थानान्तरण अनुरोध|स्थानान्तरण अनुरोध]]: यहाँ संख्या 300 से अधिक रहती रही है लेकिन इसपर निर्णय केवल किसी के अनुरोध के आधार पर नहीं लिया जा सकता है। लगभग हर जगह किसी न किसी प्रबंधक की टिप्पणी मिल जायेगी लेकिन स्रोतों के अभाव में अधिकतर अनुरोध अधूरे हैं। आप यहाँ रायता फैलाने का प्रयास कर रहे हो।
:* [[:श्रेणी:विलय करने योग्य सभी लेख|विलय प्रस्ताव]]: यह रायता नहीं बल्कि लोगों की मेहनत है। तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कई बार लोग एक ही विषय पर दो या अधिक लेख निर्मित कर देते हैं अतः वहाँ ये टैग लगाकर इन्हें श्रेणीबद्ध किया जाता है। समय मिलने पर विभिन्न सदस्य इसपर कार्य करते रहते हैं। आपको इसकी समझ नहीं है अतः यहाँ चौपाल पर भी रायता फैला रहे हो।
:मुझे आपसे अधिक अपेक्षा नहीं है कि आपकी समझने कोई विशेष रूचि है लेकिन यदि वास्तव में किसी नये सदस्य की इसे समझने में कोई रूचि होगी तो उनके लिए यहाँ उत्तर दे रहा हूँ।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:07, 30 मार्च 2025 (UTC)
::तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कुछ अनुभवहीन सदस्यों से कुछ समस्याग्रस्त पृष्ठ बन भी गए तो अब तक एक दशक से भी अधिक समय में वे ठीक हो जाने चाहिए थे। परंतु यहां तो किसी को टिकने ही नही दिया जाता जो संभवतः उन पृष्ठों को ठीक करने की दिशा में कदम उठा रहे होते। लोगों द्वारा मेहनत से निर्माण किए गए पृष्ठों को प्रबंधकों द्वारा '''गैर-जरूरी नीतियों''' के हवाले से हटा कर उन्हें हतोत्साहित कर दिया जाता है, जिसके फलस्वरूप बहुत से सदस्य विकीपीडिया छोड़ कर चले जाते हैं। इसी का परिणाम है कि आज साढ़े आठ लाख पंजिकृत सदस्यों में से केवल १२०० सक्रिय हैं और एक अनुमान के अनुसार कम से कम दसयों हजार पृष्ठ समस्याग्रस्त पृष्ठों की श्रेणी में हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 06:55, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आप इधर-उधर क्यों भाग रहे हो? आपके पास लोगों का समय बर्बाद करने के अतिरिक्त अन्य कोई काम नहीं है। आप जिसे गैर-जरूरी नीतियाँ कह रहे हो, वो विकिपीडिया के सक्रिय सदस्यों द्वारा अनुभव के उपरान्त सहमति से बनाया गया है। अतः अपनी मनमर्जी से उन्हें गैर जरूरी कहने से बेहतर है कि आप नयी नियमावली बनाने या पुरानी नियमावली पर सहमति बनाइये। यदि आपको 10 साल पुराने लेखों की समस्या दिखाई देती है तो बताइये कि आपने कितने लेखों में सुधार किया? आपने बार-बार बर्बरता फैलाने का काम ही किया है। फिर आप जैसे कुछ लोग 10 वर्ष बाद चाहेंगे कि आपकी बर्बरता को सुधारा क्यों नहीं गया? इससे बेहतर है जितना सम्भव हो, आप जैसे लोगों के बर्बर कार्यो पर रोक लगाई जाये। आपको पंजिकृत सदस्यों और सक्रिय सदस्यों में अंतर नहीं पता अतः इसपर क्या ही कह सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:42, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::उदाहरण के लिए हाल ही में २७-२८ मार्च तथा उससे पहले भी बहुत से पृष्ठों में सुधार किया है और बर्बरता के बारे में तो कभी सोचा भी नही। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 12:08, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::::ओह! आपने SM7 जी के कहने पर आपका फैलाया हुआ रायता वापस लेने की कोशिश की। इसके अतिरिक्त आपने {{tl|एकाकी}} जैसे कुछ टैग लेखों से हटा दिये जो काम बॉट से किया जा सकता है। मैं आपको लेख में सुधार के बारे में पूछ रहा था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:25, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::::ये सभी वे पृष्ठ थे जिनमें हमारा एक भी संपादन पहले से नही था, दूसरों के द्वारा बनाए गए पृष्ठ, दूसरों द्वारा ही संपादित थे। एकाकी टैग सिर्फ उन्हीं पृष्ठों से हटाए थे जो एकाकी नही थे या जिनकी कड़ियां उपयुक्त पृष्ठों पर जोड़ दी गई थी। इसके अलावा संदर्भ त्रुटियां भी सुधारी थी। और बार -२ रायता-२ कहने की जरूरत नही है, इसकी शुरुआत आपने ही की थी, मैंने तो सिर्फ एक बार आपकी टिप्पणी का जवाब दिया था। जब सभी पृष्ठ किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़े होंगे तो विकिपीडिया कितना सुन्दर दिखेगा, इसीलिए एकाकी पृष्ठों पर काम शुरू किया था। किन्तु यहां चौपाल पर व्यक्तिगत प्रहार होने पर मेरा समय यहां खर्च होने लगा। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:01, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको समझाने के अथक प्रयासों के बाद आपको कठिनाई से उत्तर देने पड़ रहे हैं। यदि आप एकाकी पृष्ठों पर शान्ति से काम करते तो आपका यहाँ स्वागत होता। अभी भी आप चाहें तो काम कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:23, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
==अद्यतन==
[[:श्रेणी:सभी लेख जिन्हें अद्यतन की आवश्यकता है|बहुत से लेखों]] को अद्यतन की आवश्यकता है। कृपया उनका अद्यतन (अपडेट) किया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:29, 26 मार्च 2025 (UTC)
:विकिपीडिया पर कोई लेख ऐसा नहीं होता है जिसमें सुधार नहीं हो सकता। विकिपीडिया का मूल ध्येय इसका द्योतक है। आप कुछ भी सकारात्मक चाहते हो तो इनमें अत्यावश्यक सुधार पर काम कीजिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:08, 30 मार्च 2025 (UTC)
==प्रबंधन समीक्षा==
प्रबंधन संबंधित कार्यों पर आपत्तियां [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:56, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी इस तरह के पृष्ठ आप अपनी मनमर्जी से नहीं बना सकते हैं। आपको यह समझ में क्यों नहीं आ रहा की आप जो-जो चाहते हैं वो आपके चाहने मात्र से पूर्ण हो जाय, इस तरह से विकिपीडिया पर कार्य नहीं होता। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:30, 26 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधन के कार्यों की समीक्षा से संबंधित कोई अन्य पृष्ठ नही मिला, इसलिए बना दिया। आपकी समझ में कोई अन्य उपयुक्त स्थान हो तो इसे वहां स्थानांतरण कर दीजिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:02, 27 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके साथ समस्या यह है कि @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको जो कहा है, वो न तो समझ आ रहा है और न ही आप समझने का कोई प्रयास कर रहे हो। आपने जिस अवरोध पर आपत्ति दर्ज की है, उसका सारांश देखा होता और सम्बंधित कड़ी पर गये होते तो आपको कुछ समझ में आता। आपको नहीं समझना है तो आप समीक्षा करते रहियेगा। मुझे इससे कोई लेना देना नहीं है। मैं मेरे उपर चल रही समीक्षा में भाग नहीं लेने वाला अन्यथा भविष्य में सदस्यों को गलत संदेश जा सकता है। वैसे आपको बता दूँ कि चर्चा का सही स्थान [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] है। जहाँ नामांकन किया जाता है, वहाँ ही निवृति के लिए आवेदन किया जा सकता है। यदि आपका प्रस्ताव सफल होता है तो निवृति आसान है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधकों को कुछ भी सूचित करने के लिए [[विकिपीडिया:प्रबन्धक सूचनापट]] पृष्ठ का प्रयोग करें। प्रबंधक अधिकार से किसी सदस्य को मुक्त करने के लिए संजीव जी द्वारा बताए [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] पृष्ठ का प्रयोग करें। sm7 जी का कहना ठीक है कि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] जैसे पृष्ठ यादृच्छिक ढंग से नहीं बनाए जा सकते हैं। यह एक तरह की बर्बरता है। मैं इस पृष्ठ को हटा रहा हूँ। आपकी साक्षी मित्तल सदस्य पृष्ठ को हटाने वाली शिकायत प्रबंधक सूचना पट्ट पर स्थानांतरित कर दी गई है। आप उसमें स्वेच्छानुसार परिवर्तन कर सकते हैं। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 22:40, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
==एकाकी पृष्ठ==
[[:श्रेणी:सभी एकाकी लेख|सभी एकाकी लेख]]ों की कड़ियां संबंधित पृष्ठों पर जोड़ने की आवश्यकता हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:10, 27 मार्च 2025 (UTC)
== हनुमान चालीसा चौपाई ==
हनुमान चालीसा की चौपाई पढ़ने के लिए ये लिंक देख सकते है यहाँ पर [https://navbharattimes.indiatimes.com/astro/religion-rituals/arti-bhajan/read-hanuman-chalisa-on-hanuman-jayanti-2020/articleshow/91165132.cms हनुमान चालीसा] चौपाई पूरी लिखी हुई है. [[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] ([[सदस्य वार्ता:Chandra.harish|वार्ता]]) 13:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
:{{ping|Chandra.harish|p=}} जी, यह चौपाई सही नही है, इसमें
:''सदा रहो...दासा''
:के स्थान पर होना चाहिए
:'''''सादर हे''''' ''रघुपति के दासा''। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 16:47, 27 मार्च 2025 (UTC)
::यह तो मैं पहली बार सुन रहा। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 12:14, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::सन् 1990 के दशक में एक हनुमान चालीसा पढ़ी थी, उसमें ऐसा ही लिखा था। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:08, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
::::प्रामाणिक सन्दर्भ दे ? [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:27, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] लेख के वार्ता पृष्ठ पर ये काम हो सकता था। अनायास चौपाल पर ना आए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:29, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: अपना कोड कैसे अपडेट करें ==
<section begin="message"/>क्योंकि इस वर्ष अस्थायी खाते प्रारम्भ किए जाएँगे, इसलिए ट्रस्ट और सेफ्टीउत्पाद टीम यह सन्देश भेज रही है ताकि यह सुनिश्चित्त किया जा सके कि उपकरण, गैजेट, बॉट, उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट, एब्यूजफिल्टर और कोई भी अन्य समुदाय-संचालित कोड सुचारु रूप से कार्य करना जारी रखें।
'''अस्थायी खाते क्या हैं?'''
अस्थायी खाते अपंजीकृत संपादकों के लिए एक नए प्रकार के खाते हैं। जब कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता संपादन करने का प्रयास करता है, तो उसे एक अस्थायी खाता दिया जाएगा, और वह इस खाते में लॉग-इन होगा। लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए वर्कफ़्लो पर ध्यान केंद्रित करने वाले टूल को सही ढंग से कार्य हेतु अपडेट की आवश्यकता हो सकती है। लॉग-आउट संपादकों के आईपी पते का उपयोग करने वाले टूल कार्य नहींं करेंगे, और अस्थायी खातों का उपयोग हेतु कार्यक्षमताा को फिर से लिखूना होगा। अस्थायी खाते पहले से ही कुछ पायलट विकि पर लाइव हैं, जोकी इस वर्ष सभी विकि पर पूर्ण रोलआउट हो जाएंगे।
'''आप कैसे सहायता कर सकते हैं'''
* जाँच करें कि क्या आपके द्वारा बनाया गया या अक्सर इस्तेमाल किया जाने वाला कोड (चाहे टूलफोर्ज पर हो या विकी पर, यानी: उपकरण, गैजेट, बॉट या उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट) उन विकी पर काम करता है जहाँ अस्थायी खाते पहले से ही सक्रिय हैं। यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where are temporary accounts deployed? When will these changes reach my wiki?| सामग्री विकी की सूची]] है, यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where can I test it?| बीटा क्लस्टर और परीक्षण विकी की सूची]] है जिसमें अस्थायी खाते हैं।
* यदि आपको कोई ऐसा उपकरण दिखाई देता है जो इससे प्रभावित हो सकता है, तो हम आपको हमारे [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|डेवलपर डॉक्यूमेंटेशन गाइड]] के आधार पर इसे अपडेट करने के प्रयास के लिए प्रोत्साहित करते हैं। हम आपसे अनुरोध करेंगे कि आप #temporary-accounts टैग के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। इससे हमें समुदाय के स्वामित्व वाले कोड पर हमारे परिवर्तनों के प्रभाव की निगरानी करने में सहायता मिलेगी।
* [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/Impacted tools|इस पृष्ठ पर प्रभावित होने वाले उपकरण अवश्य जोड़ें]]। हम यह सुनिश्चित करने के लिए उनकी निगरानी करना चाहते हैं कि सब कुछ अपेक्षित रूप से सही-सही काम कर रहा है।
* अपने विकी पर इस्तेमाल किए गए दुरुपयोग फ़िल्टर पर एक नज़र डालें। उपयोगकर्ता_नाम (user_name) के ज़रिए IP का उपयोग करने वाला कोई भी फ़िल्टर अब ऐसा नहीं कर पाएगा। उन फ़िल्टर को ''user_unnamed_ip variable'' का उपयोग करने के लिए अपडेट किया जाना चाहिए। हमारे इंजीनियरों की एक टिप्पणी: "मुख्य उपयोग मामला यह होना चाहिए कि यदि आप ip_in_range(s) जैसा कुछ आज़माएँ। उपयोगकर्ता नामों से जुड़ी चीज़ें मोटे तौर पर ठीक होनी चाहिए, क्योंकि वे अस्थायी खातों (temporary account) से जुड़ी रहेंगी।" यदि आपके पास दुरुपयोग फ़िल्टर के बारे में और प्रश्न हैं, तो आप टिकट [[phab:T369611|T369611]] पर टिप्पणी कर सकते हैं।
* यदि आपको कोई समस्या मिलती है या आपके पास कोई टिप्पणी या प्रश्न हैं, तो हमें [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|प्रोजेक्ट वार्ता पृष्ठ]] पर बताएँ या टैग <bdi lang="en" dir="ltr"> <code>#temporary-accounts</code></bdi> के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। आप सहायता के लिए और टीम के साथ फ़ीडबैक साझा करने के लिए [https://discord.com/channels/221049808784326656/1227616742340034722 समर्पित अंग्रेज़ी डिस्कॉर्ड थ्रेड] ([[:en:Wikipedia:Discord|सर्वर से पहले जुड़ना सुनिश्चित करें]]) में भी सम्मिलित हो सकते हैं।
परीक्षण और रिपोर्ट में सहायता करके, आप यह सुनिश्चित करेंगे कि महत्वपूर्ण उपकरण इस अपडेट के साथ सुचारू रूप से काम करें। आपके समर्थन के लिए धन्यवाद!<section end="message"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|वार्ता]]) 14:32, 2 अप्रैल 2025 (UTC)</bdi>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/MM_target&oldid=28480294 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Udehb-WMF@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.
Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Editing contest about Norway ==
Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it).
I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an "inverse" contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi.
Therefore, I would like to invite interested participants from the Hindi-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there.
Hope to see you there! [[सदस्य:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[सदस्य वार्ता:Jon Harald Søby (WMNO)|वार्ता]]) 09:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
== '[[आंग्लिक]]" भाषा सम्पादन ==
<div class="boilerplate metadata discussion-archived" style="background-color: #f5f3ef; overflow:auto; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #aaa">
:''यह चर्चा समाप्त हो चुकी है। {{red|'''कृपया इसे न बदलें।'''}} आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ में नये विभागों में होनी चाहिए।'' ''इसका संक्षिप्त परिणाम निम्न रहा:''
::'''पुनर्प्रेषित किया गया।'''' --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
----<!-- साँचा:चर्चा शीर्ष से -->
[[आंग्लिक]] पृष्ठ में कुछ लेखन त्रुटियाँ हैं, लेकिन पंजीकृत होने के बावजूद भी मैं उन्हे संपादित नहीं कर पा रहा हूँ। मुझे उस पृष्ठ में
:<code>==संदर्भ==</code>
: {{tl|reflist}}</code>
जोड़ना है, तथा एक अंग्रेज़ी अक्षर 'o' भी हटाना है, जो संदर्भ के लिंक के बाहर एक लेखन त्रुटि हैं।
कृपया मेरे इस निवेदन को स्वीकृत करें, या/और अगर हो सके टो पृष्ठ सम्पादन करने हेतु जरूरी अधिकार प्रदान करें। धन्यवाद।
[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 10:16, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, वैसे लेख में ऐसा कुछ भी नहीं है जो [[अंग्रेज़ी भाषा]] से अलग हो। तो क्यों न सामग्री को हटाकर लेख को [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर अनुप्रेषित कर दें? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:38, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
::वैसा करने में कोई दिक्कत नहीं है, बस उस जैसा अधिकार मेरे पास नहीं है। अगर आपको कोई आपत्ति नहीं तो आप ही उस पृष्ठ को मूल अंग्रेज़ी भाषा के पृष्ठ में मिला/अनुप्रेषित कर दीजिए। अच्छा यही रहेगा कि जो अकेला लेख, जो मूल का ही बस एक हिन्दी-भाषी शाब्दिक प्रतिरूप है, उसे मूल में अनुप्रेषित कर दिया जाए। धन्यवाद! [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 11:17, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:::मैंने लेख को संजीव जी के सुझाव अनुसार [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर पुनर्प्रेषित कर दिया है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:''उपर्युक्त चर्चा को एक पुरालेख के रूप में संरक्षित किया गया है। <span style="color:red">'''कृपया इसमें कोई बदलाव न करें।'''</span> आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ पर नये विभागों में होनी चाहिए''।<!-- साँचा:चर्चा तल से --></div>
== महान गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्म तिथि ==
अंतरराष्ट्रीय जनरल में प्रकाशित शोध पत्र के अनुसार गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्मतथि 13 अप्रैल है परंतु वकिपीडिया 14 अप्रैल प्रदर्शित कर रहा है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|वार्ता]]) 12:08, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
:आप उक्त स्रोत का हवाला देते हुए लेख के वार्ता पन्ने पे लिख सकते हैं। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 14:32, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== Human psychology ==
Human psychology [[सदस्य:Anmol dhanju|Anmol dhanju]] ([[सदस्य वार्ता:Anmol dhanju|वार्ता]]) 16:33, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== WMF की वार्षिक योजनाओं पर केन्द्रित, अगले दक्षिण एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल (SAOCC) के लिए आप आमंत्रित हैं। (27 अप्रैल, 2025) ==
नमस्ते,
[https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call साउथ एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल] (SAOCC) एक मासिक कॉल है जिसमें दक्षिण एशियाई समुदाय भाग लेते हैं, सामुदायिक गतिविधियों को साझा करते हैं, महत्वपूर्ण अपडेट प्राप्त करते हैं और खुली चर्चाओं में भाग लेते हैं।
27 अप्रैल (1230-1330 UTC) को होने वाली अगली SAOCC में WMF के प्रतिनिधि शामिल होंगे जो अगले वर्ष के लिए अपनी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia%20Foundation%20Annual%20Plan/2025-2026/Global%20Trends वार्षिक योजनाओं] के बारे में और अधिक जानकारी साझा करेंगे। कॉल के दौरान सामुदायिक अपडेट भी होंगे।
हम आप सभी से अनुरोध करते हैं कि कृपया इस कॉल में शामिल हों तथा [https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call आप यहां शामिल होने का विवरण पा सकते हैं]।
धन्यवाद।
--[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 17:44, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== तकनीकी समस्या ==
मैंने यह देखा है कि हिंदी विकिपीडिया के कई पृष्ठों पर निम्नलिखित लुआ त्रुटि दिखाई दे रही है:
"लुआ त्रुटि package.lua में पंक्ति 80 पर: module 'Module:Footnotes/anchor id list/data' not found"
उदाहरण [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF]
यह समस्या उन पृष्ठों पर सामान्य रूप से पादटिप्पणियों (footnotes) से जुड़ी जानकारी को प्रभावित कर रही है। चूँकि यह मॉड्यूल संभवतः अनुपलब्ध है या हट गया है, सभी संबंधित पृष्ठों पर त्रुटि दिखाई दे रही है।
कृपया इस मॉड्यूल को पुनः उपलब्ध कराएं या आवश्यकतानुसार इसका समाधान करें, जिससे पृष्ठों की संरचना और उपयोगकर्ता अनुभव दोनों ठीक रह सकें। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 13:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी नमस्ते, कृपया कुछ उदाहरण पृष्ठ बतायें। उक्त Module उपलब्ध तो है। अगर कुछ सुधार करना आवश्यक होगा तो कर दिया जाएगा। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:10, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::ये पृष्ठ देखें [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF] । [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:14, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह Citation Modules से जुडी समस्या है। उन संदर्भों में आ रही है जहाँ पृष्ठ संख्या एक रेंज है और pp=15-25 के रूप में लिखी गयी है। कई Module एक साथ अपडेट करने पड़ेंगे। मैं समय मिलते ही करने का प्रयास करता हूँ। अभी परीक्षण के लिए एक को अपडेट किया तो यह समस्या तो सुलझ गयी पर संदर्भो में दूसरी समस्या दिखने लगी। अतः थोड़ी प्रतीक्षा करनी होगी। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::::जी, शीघ्र संज्ञान लेने हेतु आपका धन्यवाद। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:38, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह समस्या सुलझा ली गयी है। इस प्रक्रिया में संदर्भ साँचों के द्वारा संदर्भों के प्रदर्शन में अभी कुछ त्रुटियाँ अवश्य उत्पन्न हुई हैं। इन्हें थोड़े समय में सुलझा लिया जाएगा। आपका धन्यवाद इस त्रुटि की ओर ध्यान दिलाने के लिए। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:07, 20 अप्रैल 2025 (UTC)
== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}
Hello, dear Wikipedians!<br/>
[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language!
The most active contesters will receive prizes.
If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
<br/>
We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
</div>
16:11, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Hide on Rosé@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:34, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== उद्धरण साँचे और तकनीकी समस्या ==
नमस्ते सभी को,
कुछ समस्याओं के चलते ([[#तकनीकी_समस्या|यहाँ चिह्नित]]) वर्तमान में उद्धरण साँचे सुधार की स्थिति में हैं। इस दशा में सुधार होने के बाद भी कैशे खाली होने और पन्नों की स्थति सर्वर में रिफ्रेश होने तक बहुत से पृष्ठों पर उद्धरण एवं संदर्भ साँचों में लुआ/मोड्यूल न उपलब्ध होने की त्रुटि दिखाई पड़ सकती है। कुछ समय के लिए संदर्भ साँचे कई ऐसी चीजें अंग्रेजी में प्रदर्शित कर सकते जो पहले हिंदी में दिखाई पड़ती थीं।
इस असुविधा के लिए खेद है। साथ ही अनुरोध यह भी कि यदि उक्त समस्याएँ एक सप्ताह के बाद भी दिखाई दें तो कृपया यहाँ अथवा मेरे वार्ता पन्ने पर सूचित करें।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 08:50, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== "Pandeism" ==
{{ping|अनुनाद सिंह}}
मैं हिंदी विकिपीडिया में एक नए लेख की शुरुआत करना चाहता हूँ, जिसका विषय अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर "Pandeism" के नाम से है (https://en.wikipedia.org/wiki/Pandeism )। यह एक धार्मिक-दार्शनिक अवधारणा है, जो "Pantheism" ([[सर्वेश्वरवाद]]) और "Deism" ([[देववाद]]) के तत्वों को मिलाकर उत्पन्न हुई है।
आपने पहले हिंदी में "सर्वेश्वरवाद" और "देववाद" जैसे जटिल विषयों पर उत्कृष्ट लेख बनाए हैं। इसीलिए, मैं आपसे मार्गदर्शन चाहता हूँ कि इस विचार पर हिंदी में लेख बनाते समय हमें किस नाम का प्रयोग करना चाहिए — क्या "पैंडीइज़्म" या "पैंडीयिज़्म" जैसा कोई *transliteration* उपयुक्त रहेगा, या क्या इसके लिए कोई उपयुक्त हिंदी शब्दावली है?
साथ ही, यदि आपके पास इस विषय को शुरू करने के लिए कोई सुझाव या दिशा-निर्देश हों, तो कृपया अवश्य बताइए। मेरा उद्देश्य यह सुनिश्चित करना है कि लेख विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार हो, विशेषकर मूल शोध से बचा जाए।
आपके समय और मार्गदर्शन के लिए आभार।
[[सदस्य:Hyperbolick|Hyperbolick]] ([[सदस्य वार्ता:Hyperbolick|वार्ता]]) 04:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध पर लगभग तीन वर्ष से चर्चा के नतीजे की प्रतीक्षा ==
{{ध्यान दें|खुदाबक़्श लाइब्रेरी}}
:: {{सुनो|Umarkairanvi}} तीन साल पहले इस लेख को हटाए जाने से मैंने रोका था। अब आपके माननीय प्रबंधगण क्या करते हैं, यह देखना होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 20:08, 23 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी,आपका कार्य सराहनीय रहा है, लेकिन मेरी जानकारी में आपने लाइब्रेरी नहीं संस्थापक के [[वार्ता:मौलवी खुदाबक़्श खान]] पेज को हटाए जाने से रोका था। मैंने नाम बदलने के लिए दोनों पर चर्चा की है, आप से भी निवेदन है कि अपने चर्चाओं के अनुभव को उधर भी साझा करें जिससे मुझे भी सीखने में आसानी हो...📚 [[सदस्य:Umarkairanvi|M. Umar kairanvi]] ([[सदस्य वार्ता:Umarkairanvi|वार्ता]]) 06:01, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी, मैं यह नहीं समझ पा रहा हूँ कि आपने उपरोक्त वाक्य यहाँ क्यों लिखा है? @[[सदस्य:Umarkairanvi|मुहम्मद उमर कैरानवी]] जी ने [[वार्ता:खुदाबक़्श लाइब्रेरी#स्थानान्तरण_अनुरोध_29_जनवरी_2023|स्थानान्तरण पर हो रही चर्चा]] पर लोगों से विचार मांगे हैं। हालांकि वहाँ अच्छी चर्चा हुई है लेकिन सहमति नहीं बनने के कारण अन्य लोगों की विचार मांगे गए है। आपने विषय से अलग टिप्पणी की है और आपकी टिप्पणी को समझने के लिए मैंने [[खुदाबक़्श लाइब्रेरी]] का इतिहास देखा और पाया कि आपने [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की कड़ी जोड़ी है। वार्ता पृष्ठ पर आपने अपना प्रश्न रखा था जिसका उत्तर आपको SM7 जी ने दे दिया था और सम्भवतः आप सहमत भी थे। अब मैं बात करता हूँ [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की। इसपर भी नाम बदलने का अनुरोध चल रहा है। पिछले तीन वर्ष में आपने केवल एक श्रेणी बदली है और दूसरी जोड़ी है। इसके अतिरिक्त इसमें भी पिछले 10 वर्ष में लेख में आपने कुछ नहीं जोड़ा है। इसके वार्ता पृष्ठ पर भी 10 वर्षों में आपने कुछ नहीं लिखा है। मैं समझ नहीं पा रहा कि आपने तीन साल पहले लेख को हटाए जाने से कैसे रोका था? क्या कुछ स्पष्ट करोगे? यदि स्पष्ट नहीं करते हो तो मैं आपके वाक्य को गलतफहमी मानकर छोड़ देता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:14, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== कुछ सवाल ==
# कोई पृष्ठ को सिर्फ अंग्रेजी के संदर्भ का उपयोग करना ठीक है क्या?
# Draft कैसे बनाते हैं और उसके नियम क्या हैं?
# क्या महाबलीपुरम [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Group_of_Monuments_at_Mahabalipuram (अंग्रेजी पृष्ठ] ) का पृष्ठ है?
[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:55, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] जी नमस्ते! यह हिंदी विकिपीडिया है, अतः संदर्भ भी हिंदी के/में हों यह बेहतर होगा; हालाँकि, अन्य भाषा के संदर्भ देने के ऊपर प्रतिबंध नहीं है। संदर्भ [[वि:विश्वसनीय|विश्वसनीय]] होना चाहिये एवं [[वि:तटस्थ|तटस्थ]] होना चाहिये।
:ड्राफ्ट बनाने के लिए यहाँ हिंदी विकिपीडिया पर कोई अलग से नामस्थान उपलब्ध नहीं। अगर विषय ज्ञानकोश के योग्य है तो आप अपने सदस्य उप-पृष्ठ पर ड्राफ्ट बना सकते हैं। सबसे ऊपर {{tl|Userdraft}} का प्रयोग करें।
:आपके पूछे गए पृष्ठ के संग पृष्ठ हिंदी विकिपीडिया पर अभी उपलब्ध नहीं है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:18, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
::आपके उत्तर के लिए धन्यवाद। [[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:39, 26 अप्रैल 2025 (UTC)
== Sub-referencing: User testing ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
<small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small>
Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:
#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher.
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.
We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.
Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 15:03, 28 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" />
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:41, 29 अप्रैल 2025 (UTC)</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==
''(Apologies for posting in English)''
Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.
As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].
After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.
The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.
If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].
Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 15:08, 6 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सदस्य पृष्ठ स्पैम नियंत्रण ==
सभी को नमस्कार,
हिन्दी विकिपीडिया पर अत्यधिक सदस्य पृष्ठ स्पैम को ध्यान में रखते हुए मुझे लगता है कि आईपी एवं नए खातों को सदस्य नामस्थान में सम्पादन करने की अनुमति नहीं दी जानी चाहिए। यहाँ पर दैनिक रूप से कई सदस्य पृष्ठ बनाए जाते हैं जो अक्सर प्रचारात्मक सामग्री से भरे हुए होते हैं या फिर व्यक्तिगत वेब पृष्ठ की सूरत के होते हैं और [[वि:ब्लॉगनहीं]] का स्पष्टतया उल्लंघन करते हैं।
मैं उक्त प्रस्ताव यहाँ चर्चा के लिए रख रहा हूँ जिससे समुदाय के विचार इसपर पता चल सकें और यदि आम सहमति हो तो आगे बढ़ा जा सके।
इस प्रस्ताव को प्रयोग में लाना काफ़ी आसान है क्योंकि इसे सरलतापूर्वक दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सक्रिय किया जा सकता है। मुझे लगता है कि ऐसा करने से सदस्य पृष्ठ स्पैम में घटाव आएगा जो कि समीक्षकों एवं प्रबंधकों के लिए भी अधिक सुविधाजनक होगा।
साथ में, अच्छी नीयत वाले नए सदस्यों द्वारा अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन यदि स्वचालित रूप से रोका भी जाए तो दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सम्पादन के रोके जाने पर दिखाए जाने वाले नोटिस को कस्टोमाइज़ भी किया जा सकता है अतः उस नोटिस में सदस्य पृष्ठ नीति से संबंधित आवश्यक जानकारी संक्षेप में दी जा सकेगी। उस नोटिस द्वारा यह भी बता दिया जाएगा कि सदस्य परीक्षण सम्पादन [[वि:प्रयोगस्थल]] पर कर सकते हैं। यदि सदस्य को नोटिस द्वारा पर्याप्त सूचना मिल जाए तो वह अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन रोके जाने का कारण समझ पाएगा और निराश नहीं होगा।
दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सदस्यों को उनके वैश्विक योगदानों के अनुसार छूट देना भी संभव है। यदि कोई सदस्य किसी अन्य विकि परियोजना से यहाँ आता है और सदस्य पृष्ठ बनाने का प्रयास करता है तो प्रस्तावित फ़िल्टर उन्हें छूट दे सकता है।
अतः मेरे विचार में ऐसे फ़िल्टर को लागू करना बर्बरता एवं स्पैम विरोधी दृष्टि से एक अच्छा कदम होगा; इससे स्पैम की काफ़ी मात्रा को नियंत्रित किया जाएगा और संपार्श्विक क्षति को कम-से-कम रखा जाने का प्रयास रहेगा।
धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 20:24, 7 मई 2025 (UTC)
:मैं आपके दृष्टिकोण से सहमत हूँ Svartava जी। मैं सहमत हूँ कि एक दुरुपयोग फ़िल्टर इससे समाप्ति ला सकता है। उपयोगी पृष्ठों का प्रचार उद्देश्यों के लिए उपयोग नहीं किया जाना चाहिए। इसे उठाने के लिए धन्यवाद। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 10:35, 9 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] जी, मुझे लगता है समुदाय के सभी सक्रिय सदस्य इससे सहमत ही होंगे। अतः आप सम्बंधित फिल्टर तैयार कर सकते हो। यदि कल तक कोई टिप्पणी नहीं आती है तो प्रस्ताव को स्वीकृत घोषित कर देंगे।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:20, 13 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] इसके अलावा, स्वर्तवा जी, क्या आप फ़िल्टर को इस तरह बना सकते हैं कि जो उपयोगकर्ता 1000 से अधिक वैश्विक संपादन कर चुके हैं, उन्हें प्रतिबंधित न करें। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:42, 13 मई 2025 (UTC)
* {{पूर्ण हुआ}}। [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 17:53, 14 मई 2025 (UTC)
*:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी आप ट्रिगर लॉग कहाँ देखते हैं? [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:07, 15 मई 2025 (UTC)
*::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97_%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&wpSearchFilter=87] (यह केवल प्रबंधकों द्वारा देखा जा सकता है क्योंकि फ़िल्टर को गुप्त रखा गया जिससे स्पैमर इसका स्रोत कोड देखकर इसे चकमा देने के तरीके न खोज पाएं) [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:31, 15 मई 2025 (UTC)
*:::ठिक [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:38, 15 मई 2025 (UTC)
*::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं भी स्रोत नहीं देख पा रहा हूँ, हालांकि मुझे अभी स्रोत देखने की आवश्यकता नहीं है। सम्भवतः मुझे कोड देखने के लिए स्वयं को "दुरुपयोग छननी संपादक" अधिकार देना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:46, 15 मई 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: IP पतों तक पहुँच और अगले चरण ==
नमस्ते! यह [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product|ट्रस्ट और सुरक्षा उत्पाद टीम]] है। [[विकिपीडिया:चौपाल/पुरालेख_63#जब_अस्थायी_खाते_शुरू_किए_गए_हैं_तो_आईपी_पते_कौन_देख_पाएगा?|मार्च में, हमने प्रस्ताव दिया था]] कि अस्थायी खाते प्रारम्भ होने पर IP पते कौन देख सकता है । हम लगभग २० बड़े समुदायों से बात की! चर्चाके लिए धन्यवाद, और इसकाउत्तर तैयार करते समय आपके धैर्य के लिए धन्यवाद। अब, हम कुछ आवर्ती विषयों को संबोधित करना चाहते हैं, उन पहलुओं को स्पष्ट करना चाहते हैं जिन्हें हमने अपने पहले संदेश में स्पष्ट रूप से प्रस्तुत नहींं किया था, और और हम आपसे यह साझा करना चाहते हैं कि अगले चरण क्या होंगे।
'''हमारे द्वारा की गई चर्चाओं के परिणाम'''
आपकी टिप्पणियों ने हमें पेट्रोलिंग से जुड़े जोखिमों और चिंताओं को बेहतर ढंग से समझने में सहयता की। इनमें सम्मिलित हैं: आप प्रशासकों पर एक नए बोझ को कैसे देखते हैं, आप पुराने संपादनों की पेट्रोलिंग से कैसे निपटते हैं, कितने (या कम) लोग आपकी विकी पर पेट्रोलिंग में भाग लेते हैं, और बहुत कुछ। हम इन विचारों के लिए आपके बहुत आभारी हैं।
आपने अस्थायी खातों के बारे में सामान्य प्रश्नों के साथ कई टिप्पणियाँ भी लिखीं। आप पूछ रहे थे कि वे कैसे कार्य करते हैं, आईपी पते कैसे प्रकट करें, क्या बदलाव की आवश्यकता है, आदि। हम उन्नत अधिकारों वाले उपयोगकर्ताओं के लिए [[phab:T373818|ऑनबोर्डिंग डायलॉग]], [[metawiki:Special:GlobalContributions|विशेष: वैश्विक योगदान]], [[metawiki:Special:IPContributions|विशेष: आईपी योगदान]], वैश्विक खाता ब्लॉक, बड़े पैमाने पर वैश्विक खाता ब्लॉक करने, और अन्य कई सुविधाओं पर कार्य कर रहे हैं। यह सब आपको दुरूपयोग से कुशलतापूर्वक निपटने में सहयता करने हेतु है।
पहुँच की आवश्यकताओं के बारे में - हमने प्रबंधकों (और जहाँ आवश्यक हो, स्टीवर्ड) द्वारा मैन्युअल रूप से उन लोगों को IP देखने का अधिकार प्रदान करने के विचार के साथ इससे आगे बढ़ने का निर्णय लिया है, जिन्हें इसकी आवश्यकता है। हमारे द्वारा विचार किए जा सकने वाले विकल्प सीमित हैं। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|अस्थायी खातों के IP पते तक पहुँच की मूल नीति]] सभी विकि के लिए एक होनी चाहिए, वैश्विक पदाधिकारियों और विभिन्न समुदायों के लिए स्वीकार्य होनी चाहिए, और विभिन्न देशों के संपादकों और कानूनी जोखिमों के दृष्टिकोण से भी। यही कारण है कि हम स्थानीय सहमति का सख्ती से पालन नहींं कर सकते हैं या IP पतों तक बहुत व्यापक रूप से पहुँच प्रदान नहींं कर सकते हैं। इस वर्ष के अंत में, हम नीति की आवश्यकताओं या अपवादों जैसे विषयों पर फिर से विचार कर सकते हैं। (हालाँकि, आप अपनी स्थानीय नीतियाँ बना सकते हैं! - इस बारे में नीचे और अधिक जानकारी दी गई है।)
हम आपको याद दिलाना चाहेंगे कि सभी विकि पर लागू इसी वर्ष होनी चाहिए। लागू करने के दो बड़े चरण होंगे - जून/जुलाई में, और इसके लगभग २-३ महीने बाद।
'''आवर्ती विषय, हमारी प्रतिक्रियाएँ और स्पष्टीकरण'''
आपकी सुविधा के लिए, हम इनमें से कुछ उत्तरों को [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|प्रोजेक्ट FAQ]] में भी दर्ज करेंगे।
आईपी पते तक पहुँच
* '''नए अधिकार''' (चेकयूजर-टेम्पररी-अकाउंट) को एक नए समूह ([[metawiki:Meta:Temporary_account_IP_viewer|टेम्पररी अकाउंट आईपी व्यूअर]]) में अलग करना, तकनीकी रूप से इसे किसी [[Special:ListGroupRights|मौजूदा समूह]] (जैसे पैट्रोलर) से जोड़ने के विपरीत। हमने कुछ कारणों से ऐसा करने का फैसला किया है:
** '''IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना जोखिम भरा है''' यह अधिकार चेकयूजर के सामान है। IP पतों को व्यक्तिगत रूप से पहचान योग्य जानकारी (एक प्रकार का [[व्यक्तिगत जानकारी|व्यक्तिगत डेटा]]) माना जाता है। बाहरी अभिनेता जो IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना चाहते हैं, उन्हें अब उन उपयोगकर्ताओं के साथ बातचीत करनी होगी जिनके पास यह अधिकार है। इस अधिकार वाले उपयोगकर्ताओं को इसके बारे में पता होना चाहिए, और संदिग्ध पहुँच अनुरोधों की संभावना के प्रति सतर्क रहना चाहिए।
** '''गोपनीयता संरक्षण के लिए अच्छे अभ्यास''' ऐसे उपयोगकर्ताओं को पहुँच प्रदान करना जो विश्वसनीय हैं, लेकिन उन्हें अपना काम जारी रखने के लिए पहुँच की आवश्यकता नहीं है, व्यक्तिगत डेटा को संसाधित करने के लिए अच्छे अभ्यासों के अनुरूप नहीं है।
** '''अधिकार को हटाना''' आईपी तक पहुँच को [[phab:T325658|लॉग]] किया जाएगा ([https://no.wikipedia.org/wiki/Spesial:Logg?type=checkuser-temporary-account उदाहरण])। यदि इस अधिकार का कोई दुरुपयोग पाया जाता है, तो इसे उपयोगकर्ता द्वारा धारण की गई किसी भी अन्य अनुमति से अलग से वापस लिया जा सकता है। आईपी पतों तक पहुँच से संबंधित अधिकारों को हटाना मुश्किल और कभी-कभी अनुचित भी होगा।
** आप किसी निश्चित्त उपलब्ध समूह से संबंधित सभी उपयोगकर्ताओं को व्यक्तिगत रूप से नया अधिकार प्रदान कर सकते हैं। हालाँकि, इन उपयोगकर्ताओं को अस्थायी खाता IP व्यूअर के मानदंडों को पूरा करना होगा।
** स्पष्टता के लिए - यह सब प्रशासकों, नौकरशाहों, चेकयूजर्स, प्रबंधकों और [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|वैश्विक नीति]] में उल्लिखित अन्य समूहों को प्रभावित नहींं करता है।
* '''गतिविधि की आवश्यकता''' उन उपयोगकर्ताओं के संबंध में जिन्हें मैन्युअल रूप से पहुँच प्रदान करने की आवश्यकता होगी, नीति कहती है कि उन्हें "३६५-दिन की अवधि के भीतर कम से कम एक बार स्थानीय परियोजना में संपादन करना होगा या लॉग की गई कार्रवाई करनी होगी"। यह आवश्यकता नहींं बदल रही है।
अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया
* '''अधिकार देने की औपचारिकता''' लंबी चर्चा या एडमिनशिप के लिए अनुरोध जैसे वोट की कोई आवश्यकता नहींं है। अगर कोई एक एडमिन अपने विवेक से कोई निर्णय ले लेता है तो यह पर्याप्त है।
* '''अधिकार के लिए आवेदन करने वाले उपयोगकर्ताओं के लिए अतिरिक्त आवश्यकताएँ।'''
** अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया पर आपके पास स्वायत्तता है। आप ३०० से अधिक संपादन की सीमा अपना सकते हैं, या "गैर-व्यवस्थापक+" उपयोगकर्ताओं को अधिकार देने से मना कर सकते हैं। अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया उतनी ही बुनियादी या विस्तृत हो सकती है जितनी आप उचित्त समझें।
** यह स्पष्ट नहींं था कि अधिकार देने का निर्णय लेते समय व्यवस्थापकों को कौन से मानदंड अपनाने चाहिए - यह कैसे पता लगाया जाए कि उपयोगकर्ता को IP पतों तक पहुँच की आवश्यकता है या नहींं। न्यूनतम ३०० संपादन और ६ महीने पुराने खाते से परे कोई अनिवार्य आवश्यकता नहींं है। आप उपयोगकर्ता के प्रति विश्वास से संबंधित अतिरिक्त मानदंड (जैसे कि कोई पूर्व अवरोध या कॉपीराइट उल्लंघन नहींं) या पेट्रोलिंग गतिविधियों में अनुभव पेश कर सकते हैं।
* '''प्रशासकों पर अतिरिक्त बोझ''' हम अतिरिक्त अधिकार देने और हटाने की मेहनत को समझते हैं। यह वास्तव में एक नाकारात्मक पहलू है। हमें लगता है कि अधिक लोगों को यह अधिकार देने के लिए केवल एक बार प्रयास करना होगा। हम उत्सुक हैं कि क्या आप इस बोझ को सीमित करने के उपाए खोज सकते हैं?
अस्थायी खातों के सक्षम होने पर पेट्रोलिंग कैसे काम करती है
* '''"रेट्रो-पेट्रोलिंग" और ९० दिन''' कुछ विकी में, समुदाय के सदस्यों ने लिखा कि "रेट्रो-पेट्रोलिंग" (पुराने संपादनों की निगरानी) अस्थायी खातों के आईपी के लिए ९०-दिन की सीमा के साथ एक मुद्दा हो सकता है। हमारी समझ में (यह स्टीवर्ड से परामर्श किया जाता है), सामान्य परिस्थितियों में, संपादन के ९० दिनों के बाद, मुख्य चुनौती सफाई का कार्य है, और दुर्व्यवहार करने वालों की पहचान को जोड़ने की आवश्यकता नहींं है। लेकिन हम समझते हैं कि अलग-अलग विकी पर अलग-अलग परिस्थितिियाँ हो सकती हैं, और कुछ विध्वंसक रचनात्मक होते हैं। किसी भी मामले में, ९०-दिन की सीमा व्यवहार संबंधी साक्ष्य या संपादन के पैटर्न पर लागू नहींं होती है - ये दिखाई देते रहेंगे। संख्या स्वयं बदली जा सकती है, और हम आपके विचारों और अधिक कठिन जाँच के साक्ष्य पर ध्यान देंगे। यह ध्यान रखना महत्त्वपूर्ण है कि सिद्ध दीर्घकालिक दुर्व्यवहार व्यवहार के उदाहरणों के लिए, हम गश्त की आवश्यक्ताओं के लिए [[foundation:Policy:Wikimedia_Access_to_Temporary_Account_IP_Addresses_Policy#Disclosure|आईपी पते को सार्वजनिक रूप से दस्तावेज कर सकते हैं]]।
* '''खाता निर्माण सीमा ("दर सीमा")''' २४ घंटे के भीतर एक आईपी से केवल छह अस्थायी खाते बनाए जा सकते हैं। इस सीमा का उद्देश्य किसी उपद्रवी को कम समय में बहुत सारे खाते बनाने से रोकना है। पंजीकृत खाता निर्माण के लिए सीमा सामान है। यह एक आदर्श उपाय नहींं है, लेकिन यह एक पुराने तंत्र के सामान है जिससे हम सभी परिचित् हैं, और यह सुरक्षा के एक बुनियादी स्तर को परिभाषित करता है।
'''हम आपके लिए अगले कदम सुझाना चाहेंगे'''
* हम आपको '''अस्थायी खाते प्रारम्भ होने से पहले ही अधिकार प्रदान करने हेतु''' प्रोत्साहित कर रहे हैं, ताकि समय आने पर आप तैयार रहें।
* यदि आपको लगता है कि वैश्विक नीति में कुछ जोड़ने की आवश्यकता है, तो हम आपको अधिकार देने और हटाने '''संबंधी नीति अपनाने''' पर विचार हेतु प्रोत्साहित कर रहे हैं।
* हम आपको यह दिखाना चाहते हैं कि हमारे दृष्टिकोण से विकी-नौकरशाही का कौन सा स्तर पर्याप्त है। [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?oldid=28600924 सैंडबॉक्स में,] हमने एक प्रारूप तैयार किया है कि ध्वज के लिए अनुरोध वाले पृष्ठ कैसा दिख सकता है। बेशक पृष्ठ की अंतिम सामग्री आपके समुदाय पर निर्भर करेगी। हम यह नहींं कहना चाहते कि हम आपको इस मामले पर निर्देश दे रहे हैं।
'''संपर्क में रहें'''
हमेशा की तरह, अगर आप इस परियोजना के बारे में ज़्यादा जानना चाहते हैं, तो [[diffblog:hi/2024/11/18/अस्थायी-खातों-का-स्वागत-ब/|डिफ पोस्ट]] पढ़ें, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|हमारे प्रोजेक्ट पेज]] और FAQ पर जाएँ। संपर्क में बने रहने के लिए न्यूज़लैटर की सदस्यता लें। अगर आप पायलट तैनाती संतुष्टि सर्वेक्षण में रुचि रखते हैं, तो [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|परिणाम देखें]]। धन्यवाद! [[metawiki:User:NKohli_(WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 01:18, 9 मई 2025 (UTC)
== मेरे संपादन को हटाया गया । ==
नमस्कार,
मैंने हाल ही में विकिपीडिया के एक लेख में एक संपादन किया था, जिसमें मैंने छत्तीसगढ के रायगढ जिले से संबंधित जानकारी जोड़ी थी। लेकिन मेरा संपादन हटा दिया गया,और मुझे कारण स्पष्ट नहीं किया गया।
मैं विकिपीडिया के नियमों का सम्मान करती हूँ और चाहती हूँ कि मुझे यह स्पष्ट किया जाए कि मेरा संपादन क्यों हटाया गया ताकि मैं भविष्य में सुधार कर सकूँ।
Username- QuestForTrueTruth <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/QuestForTrueTruth|योगदान]]){{#if:12:08, 9 मई 2025 (UTC)| 12:08, 9 मई 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:मैंने आपके योगदान देखे हैं। आपके योगदानों में सामान्यतः लेख में उपलब्ध स्रोतों को हटा दिया जाता है और उनके स्थान पर मूल शोध या असत्यापित दावे जोड़ दिये जाते हैं। लम्बे समय से आपने [[वडोदरा जिला]] नामक लेख में सम्पादन करके उसको बुरी हालात में पहुँचा दिया है। मैंने इसलिए आपको ऐसे सम्पादन करने दिये हैं क्योंकि वो लेख पहले भी कोई अच्छी अवस्था में नहीं था।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:32, 9 मई 2025 (UTC)
::संपादक महोदय,
::नमस्ते,
::बिना मेरी जानकारी के संपादन हटा दिया गया । क्या आपको नहीं लगता कि मुझे पहले बता देना चाहिए था कि कहाँ क्या दिक्कत है? कम से कम एक बार बताना तो ज़रूरी था।
::मैंने वह संपादन इसलिए किया क्योंकि अंग्रेज़ी में जो कंटेंट था, उसका हिंदी में कंटेंट सही तरीके से नहीं हुआ था। इसलिए मैंने उसे ट्रांसलेट से सही करने की कोशिश की थी। अगर उसमें कुछ सुधार की ज़रूरत थी, तो मुझे बता सकते थे।
::बिना कुछ कहे सीधे हटाना सही तरीका नहीं है। मैं सहयोग की भावना से काम कर रही हूँ, तो उम्मीद है कि आगे से थोड़ी पारदर्शिता और संवाद बनाए रखेंगे।
::धन्यवाद। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 17:14, 23 मई 2025 (UTC)
:::नमस्ते जी ,
:::मुझे अभी भी नहीं समझ आ रहा है कि आप मेरा कंटेंट क्यों हटा रहे हैं ? कृप्या मुझे कारण स्पष्ट करें ताकि मैं आगे से सुधार कर सकूं ।
:::धन्यवाद [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 14:05, 24 मई 2025 (UTC)
::::आपके संपादन से संदर्भित कड़ी (यानी <ref->...</ref>) हट गई थी। शायद इसीलिए वापस किया होगा। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:53, 26 मई 2025 (UTC)
:::::मेरा संपादन बार-बार बिना किसी स्पष्ट कारण के हटाया जा रहा है। आपने अगर संपादन हटाया नहीं, तो फिर आप कैसे अंदाज़ा लगा सकते हैं? संजीव कुमार ने संपादन हटाया, लेकिन उन्होंने भी यह नहीं बताया कि आखिर क्यों हटाया।
:::::मैं विनम्रतापूर्वक अनुरोध करती हूँ कि अगर इस बार भी सुधार का कोई तरीका बताए बिना या बिना कारण स्पष्ट किए मेरा संपादन हटाया गया, तो मैं विकिपीडिया पर संपादन कार्य करना छोड़ दूंगी। यही आप सब चाह रहे होगे। अन्यथा, कृपया सहयोग करें और स्पष्ट संवाद बनाएं। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 11:20, 28 मई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] जी, आप विभिन्न लेखों में <nowiki>== सन्दर्भ ==</nowiki> अनुभाग और श्रेणियों को हटा दे रहे हो। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो भी विकि-प्रारूप में नहीं होती। अतः उसे हटाया जा रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:35, 28 मई 2025 (UTC)
== सदस्य:TheLFC के अनुचित योगदान ==
गुजराती विकिपीडीया पर हमने देखां कि [[सदस्य:TheLFC]] कुछ पृष्ठों पर भारत देश के नक्शों में बदलाव कर के वह नक्शे दाखिल कर रहे थे जिन में कश्मिर क कुछ हिस्सा भारत से हटाय गया है। यह संवैधानिक रुप से गलत है। जब [[सदस्य:KartikMistry]]जी ने बताया तब हमने पाया कि ईस सदस्य ने यहां हिदी में कई पृष्ठों पर यह कृत्य किया है ([[विशेष:योगदान/TheLFC|यहां देखें]])। अतः {{ping|संजीव कुमार}}, {{ping|SM7}}, एवं आप सब के ध्यान में लाना चाहता हुं कि इस [[सदस्य:TheLFC]] कि गतिविधियों पर नज़र रखें और अगर आवश्यक लगे तो उन्हे चेतावनी दिजिए--[[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 08:48, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, कुछ दिनों से मैं देख रहा हूँ कि कुछ लोग India को बदलकर India3 कर रहे हैं और कुछ उसको उलट रहे हैं। मैंने भी कुछ चुनाव उल्टे हैं। India लिखने पर अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर मान्य मानचित्र दिखाया जाता है जिसमें [[जम्मू और कश्मीर]] (चीन, पाकिस्तान और भारत अधिकृत पूरा क्षेत्र) को विवादित क्षेत्र दिखाया जाता है। India3 लिखने पर पूरा क्षेत्र भारत के भाग में दिखाया जाता है। विकिपीडिया की अब तक की स्वीकृत नीति के अनुसार वास्तविक स्थिति (अर्थात् इस क्षेत्र को विवादित) दिखाया जाये। यदि आप उसे भारत का क्षेत्र दिखाना चाहते हो तो पहले सम्बंधित चर्चा करनी होगी और उसके अनुसार नियमावली को स्वीकृत करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 12 मई 2025 (UTC)
::{{ping|संजीव कुमार}} जी, वास्तव में सभी भारतीय भाषाओं में भारत के तहत भारत सरकार का स्वीकृत मानचित्र हि वैध है| India3 भारत सरकार के द्वारा स्वीकार्य मानचित्र है, तो यहां पर भी वही इस्तमाल नही होना चाहिए? [[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 15:10, 12 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, क्या भारत सरकार ने भारतीय भाषाओं के लिए ऐसा कोई आदेश निकाला है? यदि हाँ तो इसकी भी सहमति सामुदायिक स्तर पर आवश्यक है। बेहतर होगा कि आप भारत सरकार के उक्त आदेश की कड़ी देते हुये नीचे नये अनुभाग में चर्चा आरम्भ कर दें। अन्यतः केवल भारत इच्छित मानचित्र दिखाना विषय को गलत दिखाने जैसा होगा। इस स्थिति में [[नेपाली भाषा|नेपाली]], [[उर्दू भाषा|उर्दू]] और [[बंगाली भाषा]] जैसी भाषाओं पर क्या होगा क्योंकि ये भाषायें भारत के पड़ोसी देशों में भी बोली जाती हैं जिनके साथ भारत के सीमा विवाद हैं। यदि इस शर्त पर भारत सरकार विकिपीडिया को प्रतिबंधित करना चाहे तो फिर सभी भाषाओं में ही बंद करना होगा। अतः केवल भारतीय भाषाओं में ऐसा कोई नियम बनाना मुझे औचित्यहीन लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:10, 12 मई 2025 (UTC)
== विनायक दामोदर सावरकर लेख से सबंधित ==
विनायक दामोदर सावरकर लेख में बिंदु विरासत के अंतर्गत, सावरकर साहित्य बिंदु के अंतर्गत लिखे हुए लेख में इस अनुच्छेद =>
<nowiki>''</nowiki> द इंडियन वॉर ऑफ इंडिपेंडेंस - १८५७' सावरकर द्वारा लिखित पुस्तक है, जिसमें उन्होंने सनसनीखेज व खोजपूर्ण इतिहास लिख कर ब्रिटिश शासन को हिला डाला था। अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था। दूसरी ओर भारतीय विश्लेषकों ने भी इसे तब तक एक योजनाबद्ध राजनीतिक एवं सैन्य आक्रमण कहा था, जो भारत में ब्रिटिश साम्राज्य के ऊपर किया गया था।" में वाक्य =>
"अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था।" में <big><u>त्रुटि</u></big> है |
यहाँ प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम का समय <u>1957</u> लिखा है जो की गलत है जिसे सुधारकर [[1857 का प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम|1857]] करने की आवश्यकता है |
इस लेख की लिंक => https://hi.wikipedia.org/s/1ud
[[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 05:31, 13 मई 2025 (UTC)
:{{done}} <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:11, 13 मई 2025 (UTC)
::धन्यवाद ! [[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 18:09, 30 मई 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध - सभी धर्मों की आलोचना संबंधित लेख के उचित नाम के लिए चर्चा ==
{{ध्यान दें|ईसाईयत की टीका}}
== <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].
You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.
If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" />
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|वार्ता]])</bdi> 22:07, 15 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''
Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too.
We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.
You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 15:26, 22 मई 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== वार्ता पृष्ठों को हटाने के संबंध में ==
[https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=delete&user=&page=&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist सदस्य-वार्ता पृष्ठों को बड़े पैमाने पर हटाया जा रहा है]। कृपया बताएं यह कौनसी नीति के तहत हटाए जा रहे हैं। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:24, 26 मई 2025 (UTC)
:हटाने के साथ में कारण दिया गया है। आपने किसी विशेष पृष्ठ पर पूछा होता तो सम्भव था कि उसे बताना अधिक उचित होता। फिर भी प्रयास कर रहा हूँ। इसमें एक सदस्य का सदस्य पृष्ठ और वार्ता पृष्ठ [[वि:सना|सदस्यनाम नीति]] के तहत हटाया गया है। सदस्य नाम किसी पार्टी के प्रचार के लिए नहीं होना चाहिए। अधिकतर वो सदस्य पृष्ठ हटाये गये हैं जिस नाम से सदस्य पंजीकृत नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:13, 27 मई 2025 (UTC)
::बहुत से सदस्य-वार्ता पृष्ठ ''अस्तित्वहीन सदस्य का सदस्य पृष्ठ अथवा उपपृष्ठ'' बताकर हटाए गए हैं।
::किस आधार पर कहा जा सकता है कि कोई सदस्य पृष्ठ ([https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3ASoniasoney&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist उदाहरण]) किसी अस्तित्वहीन सदस्य का है या अस्तित्विक सदस्य का? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:32, 27 मई 2025 (UTC)
:::एक आईपी से सन्देश लिखा जाता है और दूसरी से उसे हटा दिया जाता है। इसी कारण मैं आईपी से पूछे गये प्रश्नों के उत्तर देना पसन्द नहीं करता। सम्भवतः आपको या तो उपरोक्त प्रश्न का उत्तर समझ में आ गया लेकिन फिर भी कृपया एकबार [[special:contributions/Soniasoney|सदस्य योगदान]] देखने का प्रयास करें। यहाँ आपको सदस्य के पंजीकृत होने की आवश्यक जानकारी मिल जायेगी। इसके लिए खाता बनाने की आवश्यकता भी नहीं है और मोबाइल में भी देखा जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:52, 27 मई 2025 (UTC)
== लेख को अनुचित कारण बता कर हटाने के सन्दर्भ में ==
मैं इस लेख के शीघ्र हटाने के नामांकन (मापदंड ल2: "साफ़ प्रचार") का विरोध करता हूँ और निवेदन करता हूँ कि यह लेख हटाने योग्य नहीं है, क्योंकि यह उक्त मापदंड के अंतर्गत नहीं आता। कृपया निम्न बिंदुओं पर ध्यान दिया जाए:
लेख का लिंक https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8_%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A5%81_%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%B0
1. लेख में प्रचार अथवा अतिशयोक्ति नहीं की गई है। लेख में कहीं भी प्रशंसात्मक भाषा, विज्ञापनात्मक शैली या पक्षपातपूर्ण विवरण नहीं है। यह एक संतुलित और तथ्यों पर आधारित प्रस्तुति है।
2. इस लेख में केवल विषय-वस्तु से संबंधित तथ्यात्मक जानकारी दी गई है, जो पूर्णतया ज्ञानकोषीय शैली में लिखी गई है। लेख का प्रत्येक वाक्य द्वितीयक, स्वतंत्र और विश्वसनीय स्रोतों से उद्धृत है।
3. सभी स्रोत विषय से स्वतंत्र, द्वितीयक और विश्वसनीय समाचार पत्रों से हैं, जैसे दैनिक भास्कर, पत्रिका, और हरिभूमि — जो हिंदी के प्रमुख राष्ट्रीय स्तर के समाचार पत्र हैं। ये लेख किसी पासिंग उल्लेख नहीं, बल्कि विषय के केंद्र में रखकर लिखे गए हैं।
4. लेख में किसी प्रकार की जीवनी या उपलब्धियों का अतिशयोक्तिपूर्ण विवरण नहीं दिया गया है। यहाँ तक कि जानबूझकर पुरस्कारों या सम्मान जैसी सूचनाओं को शामिल नहीं किया गया, क्योंकि वे वर्तमान में विकिपीडिया की उल्लेखनीयता नीति के अनुरूप नहीं ठहरते।
5. लेख विकिपीडिया की सामान्य उल्लेखनीयता दिशानिर्देश (WP:GNG) के अनुरूप है, क्योंकि इसमें कई स्वतंत्र स्रोतों में व्यापक और बार-बार उल्लेख पाया गया है।
6. यदि लेख का कोई भाग विकिपीडिया की WP:NOT या अन्य किसी नीति का उल्लंघन करता प्रतीत होता है, तो कृपया उस विशेष बिंदु की ओर संकेत करते हुए सुधार का सुझाव दिया जाए। सहयोगात्मक तरीके से सुधार हेतु मैं पूर्णतः तत्पर हूँ।
इस आधार पर मेरा विनम्र निवेदन है कि लेख को “साफ़ प्रचार” (ल2) के अंतर्गत हटाना उचित नहीं है।[[सदस्य:Work97111|Work97111]] ([[सदस्य वार्ता:Work97111|वार्ता]]) 16:12, 27 मई 2025 (UTC)
:लेख को न हटाने के उपरोक्त कारणों का संज्ञान लेते हुए, इस लेख को पुनर्स्थापित करके 'हटाने हेतु चर्चा' के लिए नामांकित किया जाना चाहिए। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:36, 27 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Work97111|Work97111]] जी, आपको [[सदस्य वार्ता:अजीत कुमार तिवारी#एस_अंशु_धुरंधर_के_लेख_का_डिलीट_होने_के_कारण|साथी प्रबंधक के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दे दिया गया है। सम्भव है आप उससे सहमत हो, अन्यथा आप चर्चा को यहाँ भी जारी रख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:54, 27 मई 2025 (UTC)
== Proposal to enable the "Contribute" entry point in Hindi Wikipedia ==
{{Int:Hello}} Hindi Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia.
The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia.
Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Hindi Wikipedia.
'''Who can access it'''
Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions.
[[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]]
For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually.
We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.
We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th June 2025.
We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia.
We look forward to your response soon.
Thank you!
On behalf of the WMF Language and Product Localization team.
[[सदस्य:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:UOzurumba (WMF)|वार्ता]]) 23:45, 27 मई 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ के चयन एवं प्रश्नों हेतु आमंत्रण ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]''
प्रिय साथियो,
इस वर्ष, विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज़ में २ (दो) समुदाय- और संबद्ध-चयनित ट्रस्टियों का कार्यकाल समाप्त हो जाएगा [1]। बोर्ड पूरे आंदोलन को इस वर्ष की चयन प्रक्रिया में भाग लेने और उन सीटों को भरने के लिए मतदान हेतु आमंत्रित करता है।
चुनाव समिति फाउंडेशन स्टाफ़ के सहयोग से इस प्रक्रिया की देखरेख करेगी [2]। गवर्नेंस कमेटी, जो २०२५ समुदाय-और-एफिलिएट-चयनित ट्रस्टी चयन की प्रक्रिया (राजू नारिसेटी, शनि इवेनस्टीन सिगलोव, लोरेंजो लोसा, कैथी कोलिन्स, विक्टोरिया डोरोनिना और एसरा अल शफी) में उम्मीदवार नहीं हैं, से बनी है [3], इन्हें २०२५ की ट्रस्टी चयन प्रक्रिया के लिए बोर्ड की निगरानी प्रदान करने और बोर्ड को सूचित रखने का काम सौंपा गया है। चुनाव समिति, बोर्ड और कर्मचारियों की भूमिकाओं के बारे में अधिक जानकारी यहाँ है [4]।
यहाँ प्रमुख नियोजित तिथियाँ दी गई हैं:
* २२ मई – ५ जून: घोषणा (यह संचार) और प्रश्न पूछने का समय [6]
* १७ जून – १ जुलाई, २०२५: उम्मीदवारों के लिए आमंत्रण
* जुलाई २०२५: यदि आवश्यक हो, तो १० या अधिक आवेदन करने पर सहयोगी उम्मीदवारों को शॉर्टलिस्ट हेतु वोट करेंगे [5]
* अगस्त २०२५: अभियान अवधि
* अगस्त-सितंबर २०२५: दो सप्ताह की सामुदायिक मतदान अवधि
* अक्टूबर – नवंबर २०२५: चयनित उम्मीदवारों की पृष्ठभूमि की जाँच
* दिसंबर २०२५ में बोर्ड की बैठक: नए ट्रस्टी नियुक्त किए जाएँगे
२०२५ की चयन प्रक्रिया के बारे में अधिक जानें - जिसमें विस्तृत समय-सीमा, उम्मीदवारी प्रक्रिया, अभियान नियम और मतदाता पात्रता मानदंड सम्मिलित हैं - इस मेटा-विकी पृष्ठ पर [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[जोड़ें]]].
प्रश्नों के लिए कॉल करें
प्रत्येक चयन प्रक्रिया में, समुदाय को बोर्ड ऑफ़ ट्रस्टीज़ के उम्मीदवारों के लिए उत्तर देने के लिए प्रश्न प्रस्तुत करने का अवसर मिलता है। चुनाव समिति समुदाय द्वारा विकसित सूची से उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए प्रश्न चुनती है। पात्र होने के लिए उम्मीदवारों को आवेदन में सभी आवश्यक प्रश्नों का उत्तर देना होगा; अन्यथा उनका आवेदन अयोग्य घोषित कर दिया जाएगा। इस वर्ष, चुनाव समिति उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए 5 प्रश्न चुनेगी। चयनित प्रश्न समुदाय द्वारा प्रस्तुत किए गए प्रश्नों का संयोजन हो सकते हैं, यदि वे समान या संबंधित हैं।[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[जोड़ें]]]
स्वयंसेवक के चुनाव
२०२५ की चयन प्रक्रिया में सम्मिलित होने का एक और तरीका चुनाव स्वयंसेवक बनना है। चुनाव स्वयंसेवक चुनाव समिति और अपने संबंधित समुदाय के बीच एक पुल हैं। वे यह सुनिश्चित्त करने में सहयता करते हैं कि उनके समुदाय का प्रतिनिधित्व हो और उन्हें मतदान के लिए प्रेरित करें। इस मेटा-विकी पृष्ठ पर कार्यक्रम और इसमें सम्मिलित होने के उपाए के बारे में अधिक जानें [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[जोड़ें]]]।
धन्यवाद!
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter
[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024
[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles
[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ
[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates
साभार,
विक्टोरिया डोरोनिना
चुनाव समिति से बोर्ड के संपर्कसूत्र
शासन समिति<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 03:07, 28 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ होने जा रहे हैं ==
नमस्ते फिर से। हम विकिमीडिया फाउंडेशन ट्रस्ट और [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|सुरक्षा उत्पाद टीम]] हैं। हम [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|अस्थायी खातों के बारे में बातचीत]] जारी रखना चाहेंगे। यह परियोजना विशेष रूप से लॉग-आउट संपादकों के लिए प्रासंगिक है, जिन्हें यह सुविधा सुरक्षित रखने के लिए डिज़ाइन की गई है। लेकिन यह समुदाय के सदस्यों जैसे कि मेंटर, पैट्रोलर्स और एडमिन के लिए भी प्रासंगिक है - कोई भी व्यक्ति जो संपादन को वापस लेता है, उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक करता है, या अन्यथा विकी को सुरक्षित और सटीक रखने के लिए लॉग-आउट हुए संपादकों के साथ बातचीत करता है।
अस्थायी खाते पायलट विकि पर सफलतापूर्वक लाइव हैं, और अब हम उन्हें और अधिक विकि पर रोल आउट करना चाहते हैं। '''Hindi Wikipedia के आकार के आधार पर, हम जून में इस विकि के लिए अस्थायी खाते सक्षम करने की योजना बना रहे हैं।''' विभिन्न विकि में लागूी को सुचारु रूप से पूरा हेतु, हम समय के साथ चरणों में अस्थायी खाते पेश करेंगे। हमारी योजना जून के 23 सप्ताह के दौरान उन्हें यहाँ लागू करने की है।
'''हम क्यों सोचते हैं कि हमें जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ करने चाहिए (और बाद में नहींं)'''
अस्थायी खातों के लिए बुनियादी कार्यक्षमताा (पैट्रोलर वर्कफ़्लो, उपकरण आदि) उम्मीद के मुताबिक कार्य करते हैं। विस्तारित अधिकारों वाले स्टीवर्ड और अन्य उपयोगकर्ताओं के साथ, हमने यह सुनिश्चित्त हेतु बहुत सारे उपयोग के मामलों की भविष्यवाणी की और उन्हें संबोधित किया कि समुदाय के सदस्य प्रभावी रूप से मॉडरेट और पेट्रोलिंग कर सकते हैं। हमने कई सहायक सुविधाएँ (आईपी जानकारी, ऑटोरिवील, वैश्विक योगदान आदि) बनाई हैं।
अब, हम यह सुनिश्चित्त करना चाहते हैं कि यह बड़े समुदायों के लिए भी अच्छी तरह से कार्य करे। इसमें बहुत सी बारीकियाँ और उन्नत कार्यक्षमताा है जिसका पूर्वानुमान नहींं लगाया जा सकता है - अस्थायी खातों को पहले बड़े विकी पर कार्य करना होगा। जून में अस्थायी खाते प्राप्त करने वाले समुदायों के पास इस वर्ष के अंत में अंतिम परिनियोजन में परिवर्तन प्राप्त करने वाले समुदायों की तुलना में सुधार का सुझाव देने के लिए अधिक अवसर और समय होगा। इस वजह से, हमारा मानना है कि आपके विकी को अभी सम्मिलित किया जाना चाहिए।
'''हम अस्थायी खाते क्यों बना रहे हैं'''
हमारे विकि को लॉग-आउट संपादकों के लिए डिफ़ॉल्ट रूप से संपादित करना सुरक्षित होना चाहिए। अस्थायी खाते लोगों को खाता बनाए बिना विकि को संपादित करना जारी रखने की अनुमति देते हैं, जबकि उनके संपादन को उनके आईपी पते से सार्वजनिक रूप से जोड़ने से बचते हैं। हमारा मानना है कि यह हमारे लॉग-आउट संपादकों के सर्वोत्तम हित में है, जो विकि में बहुमूल्य योगदान देते हैं और जो बाद में खाते बना सकते हैं और संपादकों, व्यवस्थापकों और अन्य भूमिकाओं के हमारे समुदाय को बढ़ा सकते हैं। भले ही विकि लॉग-आउट संपादकों को चेतावनी देते हैं कि उनका आईपी पता उनके संपादन से जुड़ा होगा, कई लोग यह नहीं समझ सकते हैं कि आईपी पता क्या है, या इसका उपयोग उन्हें उनके बारे में अन्य जानकारी से जोड़ने के लिए किया जा सकता है, जिसकी उन्हें उम्मीद नहीं हो सकती है।
इसके अतिरिक्त, हमारे मॉडरेशन सॉफ़्टवेयर और उपकरण उपयोगकर्ताओं और गतिविधि के पैटर्न की पहचान हेतु नेटवर्क मूल (आईपी पते) पर बहुत अधिक निर्भर करते हैं, खासकर जब आईपी पते स्वयं पहचानकर्ता के रूप में कम स्थिर होते जा रहे हैं। अस्थायी खाते लॉग-आउट संपादकों के साथ अधिक सटीक बातचीत की अनुमति देते हैं, जिसमें अधिक सटीक ब्लॉक सम्मिलित हैं, और यह सीमित करने में सहयता कर सकते हैं कि हम कितनी बार अनजाने में अच्छे-भले उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक कर देते हैं जो बुरे-भले उपयोगकर्ताओं के सामान आईपी पते का उपयोग करते हैं।
'''अस्थायी खाते कैसे काम करते हैं'''
[[File:Temporary account banner and empty talk page.png|thumb]]
जब भी कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता इस विकि पर कोई संपादन प्रकाशित करता है, तो इस उपयोगकर्ता के ब्राउज़र में एक कुकी सेट की जाएगी, और इस कुकी से जुड़ा एक अस्थायी खाता स्वचालित रूप से बनाया जाएगा। इस खाते का नाम इस पैटर्न का पालन करेगा: ~२०२५-१२३४५६७ (एक टिल्ड, वर्तमान वर्ष, एक संख्या)। हाल के परिवर्तन या पृष्ठ इतिहास जैसे पृष्ठों पर, यह नाम प्रदर्शित किया जाएगा। कुकी इसके निर्माण के ९० दिनों के बाद समाप्त हो जाएगी। जब तक यह उपलब्ध है, इस डिवाइस से किए गए सभी संपादन इस अस्थायी खाते के लिए उत्तरदायी होंगे। यह वही खाता होगा भले ही आईपी पता बदल जाए, जब तक कि उपयोगकर्ता अपनी कुकीज़ साफ़ नहींं करता या किसी अन्य डिवाइस या वेब ब्राउज़र का उपयोग नहींं करता। प्रत्येक संपादन के समय उपयोग किए गए आईपी पते का रिकॉर्ड संपादन के बाद ९० दिनों के लिए संग्रहीत किया जाएगा। हालाँकि, केवल कुछ लॉग-इन उपयोगकर्ता ही इसे देख पाएंगे।
'''उपयोगकर्ताओं के विभिन्न समूहों के लिए इसका क्या अर्थ है?'''
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के लिए}}
* इससे गोपनीयता बढ़ती है: वर्तमान में, यदि आप संपादन के लिए पंजीकृत खाते का उपयोग नहींं करते हैं, तो हर कोई आपके द्वारा किए गए संपादनों का आईपी पता देख सकता है, यहाँ तक कि ९० दिनों के बाद भी। अब इस विकि पर ऐसा करना संभव नहींं होगा।
* यदि आप पिछले ९० दिनों में अलग-अलग स्थानों से संपादन हेतु एक अस्थायी खाते का उपयोग करते हैं (उदाहरण के लिए घर पर और कॉफी शॉप पर), तो उन सभी स्थानों के संपादन इतिहास और आईपी पते अब एक ही अस्थायी खाते के लिए एक साथ रिकॉर्ड किए जाएँगे। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|प्रासंगिक आवश्यकताओं]] को पूरा करने वाले उपयोगकर्ता इस डेटा को देख पाएंगे। यदि यह आपके लिए कोई व्यक्तिगत सुरक्षा चिंता पैदा करता है, तो कृपया सलाह के लिए wikimedia.org at talktohumanrights से संपर्क करें।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के साथ बातचीत करने वाले समुदाय के सदस्यों के लिए}}
* एक अस्थायी खाता किसी डिवाइस से विशिष्ट रूप से जुड़ा होता है। इसकी तुलना में, एक आईपी पता विभिन्न डिवाइस और लोगों के साथ साझा किया जा सकता है (उदाहरण के लिए, स्कूल या कार्य पर अलग-अलग लोगों का आईपी पता एक ही हो सकता है)।
* उपलब्ध स्थिति की तुलना में, यह मान लेना अधिक सुरक्षित होगा कि अस्थायी उपयोगकर्ता का वार्ता पृष्ठ सिर्फ़ एक व्यक्ति का है, और वहाँ छोड़े गए संदेश उसके द्वारा पढ़े जाएँगे। जैसा कि आप स्क्रीनशॉट में देख सकते हैं, अस्थायी खाता उपयोगकर्ताओं को सूचनाएँ प्राप्त होंगी। उनके संपादन के लिए उन्हें धन्यवाद देना, चर्चाओं में उन्हें पिंग करना और समुदाय में अधिक सम्मिलित होने के लिए आमंत्रित करना भी संभव होगा।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=उन उपयोगकर्ताओं के लिए जो विकि को संचालित करने और बनाए रखने के लिए आईपी एड्रेस डेटा का उपयोग करते हैं}}
* लगातार दुर्व्यवहार करने वालों पर दॄष्टि रखने वाले, नीतियों के उल्लंघन की जाँच करने वाले '''गश्ती दल (पेट्रोलर)''' के लिए: जो उपयोगकर्ता [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|आवश्यकताओं को पूरा करते हैं]], वे अस्थायी उपयोगकर्ताओं के आईपी पते और किसी विशिष्ट आईपी पते या श्रेणी (<nowiki>[[Special:IPContributions]]</nowiki>) से अस्थायी खातों द्वारा किए गए सभी योगदानों को प्रकट करने में सक्षम होंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/IP_Info|आईपी की जानकारी की सुविधा]] के कारण उन्हें आईपी पतों के बारे में उपयोगी जानकारी तक भी पहुँच प्राप्त होगी। सॉफ़्टवेयर के कई अन्य टुकड़े अस्थायी खातों के साथ कार्य हेतु बनाए गए हैं या समायोजित किए गए हैं, जिनमें एब्यूज़फ़िल्टर, ग्लोबल ब्लॉक, ग्लोबल यूज़र योगदान और बहुत कुछ सम्मिलित हैं। (स्वयंसेवक डेवलपर्स के लिए अपने टूल के कोड को अपडेट करने के उपाए के बारे में जानकारी के लिए - संदेश का अंतिम भाग देखें।)
* '''लॉग-आउट संपादकों को ब्लॉक करने वाले प्रबंधकों के लिए:'''
** कई दुर्व्यवहार करने वालों को सिर्फ़ उनके अस्थायी अकाउंट को ब्लॉक करके ब्लॉक करना संभव होगा। अगर एडमिन [[mediawikiwiki:Autoblock|ऑटोब्लॉक]] विकल्प चुनता है, तो ब्लॉक किया गया व्यक्ति जल्दी से नया अस्थायी अकाउंट नहींं बना पाएगा।
** किसी आईपी पते या आईपी रेंज को ब्लॉक करना अभी भी संभव होगा।
* अस्थायी खातों को लागू किए जाने से से पहले किए गए योगदानों पर पूर्वव्यापी रूप से लागू नहींं किया जाएगा। Special:Contributions पर, आप उपलब्ध IP उपयोगकर्ता योगदान देख पाएंगे, लेकिन उस IP पते पर अस्थायी खातों द्वारा किए गए नए योगदान नहींं देख पाएंगे। इसके बजाय, आपको इसके लिए Special:IPContributions का उपयोग करना चाहिए।
{{Hidden end}}
'''आपसे हमारा अनुरोध, और अगले चरण'''
* अगर आपको ऐसे किसी टूल, बॉट, गैजेट आदि के बारे में पता है जो IP एड्रेस के बारे में डेटा का उपयोग कर रहे हैं या लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए उपलब्ध हैं, तो आप यह जाँचना चाहेंगे कि वे [[testwiki:Main_Page|टेस्टविकी]] या [[test2wiki:Main_Page|टेस्ट२विकी]] पर कार्य करते हैं या नहींं। अगर आप एक स्वयंसेवक डेवलपर हैं, तो डेवलपर्स के लिए [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|हमारे आलेख पढ़ें]], और विशेष रूप से, वह अनुभाग जिसमें बताया गया है कि [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers#How_should_I_update_my_code?|आपके कोड को कैसे अपडेट करने की आवश्यकता हो सकती है]]।
* यदि आप अस्थायी खाते के अनुभव का परीक्षण करना चाहते हैं, उदाहरण के लिए, यह देखने के लिए कि यह कैसा लगता है, तो testwiki या test२wiki पर जाएं और लॉग इन किए बिना संपादन करें।
* यदि आपको कोई ऐसी समस्या के बारे में पता है जिसका समाधान किया जाना आवश्यक है, तो हमें बताएँ। हम सहयता करने की कोशिश करेंगे और अगर हम ऐसा नहींं कर पाएँगे, तो हम उपलब्ध विकल्पों पर विचार करेंगे।
* विस्तारित अधिकारों के बिना उन उपयोगकर्ताओं के लिए आवश्यकताओं के बारे में हमारे [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|पिछले संदेश]] को देखें जिन्हें आईपी पते तक पहुँच की आवश्यकता हो सकती है।
प्रोजेक्ट के बारे में अधिक जानने के लिए, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|हमारे FAQ]] देखें - आपको वहाँ कई उपयोगी उत्तर मिलेंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Updates|आप अपडेट भी देख सकते हैं]] (हमने अभी एक पोस्ट किया है) और [[mediawikiwiki:Newsletter:T&S_Product_projects|हमारे नए न्यूज़लेटर की सदस्यता लें]]। अगर आप मुझसे (Szymon) ऑफ-विकी बात करना चाहते हैं, तो आप मुझे Discord और Telegram पर पाएँगे। धन्यवाद! [[user:NKohli (WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 22:47, 28 मई 2025 (UTC)
:यह प्रणाली न केवल विकिपीडिया की पारदर्शिता और जवाबदेही के सिद्धांतों के विरुद्ध है, बल्कि यह गश्ती दल और व्यवस्थापकों की क्षमता को भी कमजोर करती है। आज तक, हम किसी भी अनाम संपादन के पीछे के IP को देखकर यह अनुमान लगा सकते थे कि क्या यह कोई बुरा कर्ता है या कोई सामान्य योगदानकर्ता, अब अस्थायी खाता बना देने से यह पहचान गोपनीयता के नाम पर छिपा दी जाएगी।
:{{Green|मेरे अनुसार यह एक नकाबपोश संपादन की खुली छूट है।}}
:अगर किसी संपादक को गोपनीयता चाहिए, तो वह खाता बना सकता है। लेकिन अब तो बिना खाता बनाए ही नकली खाता नाम (जैसे ~2025-1234567) से संपादन करने की छूट दी जा रही है, वो भी बिना कोई जवाबदेही तय किए। इससे विकि पर दुर्भावनापूर्ण संपादन की बाढ़ आ सकती है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 04:57, 31 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]] जी, सामान्य आईपी से यह कैसे भिन्न होगा? आईपी से भी हमें केवल उस आईपी की जानकारी ही मिलती है, अतिरिक्त कुछ नहीं मिलता। हाँ खाता निर्मित करना गोपनीयता में सहायक होता है लेकिन गोपनीयता उन सदस्यों के लिए भी आवश्यक है जो बिना खाता बनाये योगदान देना चाहते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 31 मई 2025 (UTC)
::नमस्ते @[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]], आपकी टिप्पणी के लिए धन्यवाद। मुझे यकीन नहीं है कि आपने कुछ विवरणों में गोता लगाया है, इसलिए मुझे स्पष्ट करने की अनुमति दें: अधिकांश लोग अस्थायी खातों के आईपी पते नहीं देख पाएंगे, लेकिन जो लोग दुर्व्यवहार को ट्रैक करते हैं जैसे कि व्यवस्थापक, वे इस पहुँच को बनाए रखेंगे। यह आपके समुदाय पर निर्भर है कि वह कुछ गैर-व्यवस्थापकों को यह अधिकार दे, और आप तैनाती की प्रतीक्षा किए बिना अभी भी शुरू कर सकते हैं।
::इसके अलावा, अस्थायी खाता योगदान, उनके आईपी, एक ही आईपी के पीछे सभी अस्थायी खातों के सभी योगदानों की जांच करना और अस्थायी खातों और आईपी को ब्लॉक करना संभव होगा। यह प्रणाली वर्तमान स्थिति से अधिक सटीक है।
::क्या यह स्पष्ट करता है? क्या आपके कोई प्रश्न हैं? धन्यवाद!
::<small>Hello, thank you for your comment. I'm not sure if you have dived into some details, so allow me to clarify: most people will not be able to see IP addresses of temporary accounts, but those who track abuse like admins will keep this access. It is up to your community to give this right to some non-admins, and you can even start now, without waiting for the deployment.
::In addition, it will be possible to check the temporary account contributions, their IP, all contributions of all temporary accounts behind the same IP, and block temporary accounts and IPs. This system is more precise than the current state.
::Does this clarify? Do you have any questions? Thank you!</small> [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 16:29, 5 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] जी, अस्पष्ट करने के लिए धन्यवाद, मेरी शंका का निदान हो चुका है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 16:33, 5 जून 2025 (UTC)
== 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 ==
<div lang="en" dir="ltr">
''{{int:please-translate}}''
Hello Wikimedians of South Asia! 👋
We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page!
We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative:
* Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content
* Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta.
* Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community
If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board!
👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link].
Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬
This message was sent with [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at 15:42, 6 जून 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=25720607 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Gnoeee@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==विकिपीडिया: के कुछ सहायक पृष्ठ बनाने हेतु निवेदन ==
हाल ही में मैने [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाया है। इस पृष्ठ को बनाते हुए ऐसा लगा, विकिपीडिया की जानकारी के लिए बहुत से ऐसे पृष्ठ है जो हिन्दी विकिपीडिया पर आज तक नहीं बने है। कुछ पृष्ठ ऐसे है जो हर कोई सदस्य नहीं बना सकता। जैसे - '''विलेज पंप''' <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 17:09, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने अच्छा प्रयास किया है लेकिन अभी भी इसमें बहुत सुधार की आवश्यकता है। वैसे लेख अलग होता है और पृष्ठ अलग। अपनी परम्परा के अनुसार हम मुख्यनामस्थान वाले पृष्ठों को "लेख" कहते हैं। इसके अतिरिक्त सभी पृष्ठ सहायक होते हैं। "लेखों" का ज्ञानकोशीय होना आवश्यक है लेकिन अन्य पृष्ठों का नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:34, 13 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, जैसे ही समय मिलता है सुधार करने की कोशिश करुँगा। जानकारी के लिए धन्यवाद। क्या विकिपीडिया पृष्ठ बनाने के बारे में कुछ किया जा सकता है? <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 04:05, 14 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आप शायद विकिपीडिया नामस्थान वाले पृष्ठों की बात कर रहे हो। वो सहायक पृष्ठ होते हैं, इनमें अलग-अलग तरह के पृष्ठ शामिल होते हैं उदाहरण के लिए परियोजना पृष्ठ, प्रतियोगिता पृष्ठ, नियमावली, सुझाव इत्यादि। जैसे आपने "तकनीकी प्रश्नों से सम्बंधित" पृष्ठ बनाया है, ये सहायक पृष्ठ है, इसमें वो तकनीकी प्रश्न और उत्तर लिखे होते हैं जो सदस्यों के दिमाग में आने की अधिक सम्भावना रहती है। इसमें आपने सम्भवतः अंग्रेज़ी विकिपीडिया से सहायता ली है लेकिन इसमें आप यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ सकते हैं। लेकिन यदि आप [[विकिपीडिया:पंचशील]] देखेंगे तो पायेंगे कि ये शुरुआती और स्थायी नियम हैं जिनका पालन करना होता है। आप [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता]] देखोगे तो ये नीति से सम्बंधित पृष्ठ है, इसमें किसी भी तरह के बदलाव या सुधार से पहले समुदाय से इसकी सहमति लेनी होती है। पहले ऐसे पृष्ठों की सर्वसम्मति सम्भवतः चौपाल पर ही की जाती थी लेकिन आजकल ऐसी सर्वसम्मति पृष्ठ के वार्ता पर की जाती है जिससे हर नीति और उसकी परिस्थितियों को समझना आसान रहे। आपने जो बनाया है, उसके लिए यह सन्देश काफी है। इसके लिए किसी सर्वसम्मति की आवश्यकता नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मै विकिपीडिया के सहायक पृष्ठ की ही बात कर रहा हु। [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाने के बाद यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ने के लिए ही शायद आप ने चौपाल पर इसकी सूचना देने के लिए कहा था। इस पृष्ठ में हिन्दी विकिपीडिया के कौन से प्रश्न और उत्तर जोड़ने चाहिए? जिससे इस पृष्ठ में सुधार हो सकें। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 12:30, 14 जून 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, हाँ मैंने आपको इसीलिए कहा था कि अन्य लोग भी कुछ प्रारूपी और मात्रात्मक सुधार करने में सहायक हो सकें। आगे भी अपने सामने कोई चर्चा आयेगी, उसके अनुसार जोड़ पायेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:39, 14 जून 2025 (UTC)
== संपादन करना चाहता हूं ==
कुछ उपाय बताए [[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] ([[सदस्य वार्ता:VIKRAM47|वार्ता]]) 19:39, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] जी, [[वि:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
== Vote now in the 2025 U4C Election ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}
Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].
Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:00, 13 जून 2025 (UTC) </div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Sandbox Move to live page ==
मैंने move करने की कोशिश की वह मुझे "You do not have permission to move pages." दिखा रहा है जबकि मेरा खाता 6 महीने पुराना है और 20 edit पूरे हो गए है|
{{सुनो|VIKRAM47}} {{Done}} --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 10:03, 15 जून 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ - उम्मीदवारों के लिए आह्वान ==
<section begin="announcement-content" />
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>
सभी को नमस्कार,
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|१७ जून, २०२५ से २ जुलाई, २०२५ तक ११:५९ UTC]] [१]। ट्रस्टी बोर्ड विकिमीडिया फाउंडेशन के कार्य की देखरेख करता है, और प्रत्येक ट्रस्टी तीन वर्ष का कार्यकाल पूरा करता है [2]। यह एक स्वैच्छिक पद है।
इस वर्ष, विकिमीडिया समुदाय अगस्त के अंत से सितंबर २०२५ तक फाउंडेशन बोर्ड में दो (२) सीटें भरने के लिए मतदान करेगा। क्या आप - या आपका कोई परिचित्त - विकिमीडिया फाउंडेशन के न्यासी बोर्ड में सम्मिलित होने के लिए उपयुक्त हो सकता है? [3]
इन नेतृत्व के पदों के लिए खड़े होने के लिए क्या करना होगा और अपनी उम्मीदवारी कैसे प्रस्तुत करें, इसके बारे में अधिक जानने के लिए [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|इस मेटा-विकी पृष्ठ]] पर जाएं या किसी अन्य व्यक्ति को इस वर्ष के चुनाव में भाग लेने के लिए प्रोत्साहित करें।
सादर,
अभिषेक सूर्यवंशी<br />
चुनाव समिति के अध्यक्ष
चुनाव समिति और शासन समिति की ओर से
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.
[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 17:43, 17 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== अस्थायी खाता ==
नमस्ते, मैं आप सभी के साथ एक छोटा सा अपडेट साझा कर रही हूँ।
[[mediawikiwiki:Help:Temporary_accounts|अस्थायी खाते]] मंगलवार (24 जून) को लगभग 7:00-9:00 UTC पर हिंदी विकिपीडिया पर शुरू किए जाएँगे।
इसके अतिरिक्त, कृपया ध्यान दें कि हम एक नए पृष्ठ पर काम कर रहे हैं जहाँ हम [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Access_to_IP|अस्थायी खातों के साथ IP पतों तक पहुँच]] के बारे में सभी जानकारी एकत्र करेंगे। इससे एक उपयोगी अवलोकन प्राप्त होगा।
'''हम आपके विचारों का स्वागत करते हैं!'''
कृपया यहाँ और [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|प्रोजेक्ट टॉक पेज]] पर टिप्पणी करें। रोलआउट के बारे में अधिक तकनीकी विवरण देखने के लिए फ़ैब्रिकेटर टिकट [[phab:T340001|T340001]] देखें।
धन्यवाद! [[सदस्य:SWangari-WMF|SWangari-WMF]] ([[सदस्य वार्ता:SWangari-WMF|वार्ता]]) 13:45, 23 जून 2025 (UTC)
:अस्थाई खाते को [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&logid=4525225 अस्तित्वहीन सदस्य का खाता] नहीं मानना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:44, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग कितना उचित? ==
सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग एक महत्वपूर्ण और रोचक विषय है। AI की मदद से हम अपने जीवन को आसान और सुविधाजनक बना सकते हैं। यह तकनीक विभिन्न क्षेत्रों में उपयोगी हो सकती है, जैसे कि स्वास्थ्य सेवाओं में रोग निदान और उपचार में सुधार, शिक्षा में व्यक्तिगत शिक्षा और सीखने की प्रक्रिया में सुधार, और व्यवसाय में निर्णय लेने और उत्पादकता में वृद्धि में मदद कर सकती है।
हालांकि, AI के प्रयोग के साथ-साथ हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को भी ध्यान में रखना होगा। जैसे कि डेटा सुरक्षा और गोपनीयता की चिंताएं, AI के निर्णयों में पारदर्शिता और जवाबदेही की कमी, और AI के कारण रोजगार और आर्थिक असमानता में वृद्धि की संभावना।
इन चुनौतियों का सामना करने और AI के लाभों को अधिकतम करने के लिए, हमें AI के विकास और प्रयोग में पारदर्शिता, जवाबदेही, और नैतिकता को बढ़ावा देना होगा। साथ ही, हमें AI के संभावित जोखिमों को कम करने और इसके लाभों को सुनिश्चित करने के लिए नीतियों और नियमों को विकसित करना होगा।
अंततः, AI का प्रयोग हमारे जीवन को बेहतर बनाने का एक शक्तिशाली साधन हो सकता है, लेकिन इसके लिए हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को ध्यान में रखना होगा और इसके विकास और प्रयोग में जिम्मेदारी और सावधानी से काम लेना होगा। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 13:20, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] जी, मुझे लगता है आपने यहाँ गलती से यह सन्देश लिखा है। आपका सदस्य नाम भी प्रचारात्मक लग रहा है जो विकिपीडिया पर अनुमत नहीं है। मुझे उपरोक्त सन्देश का यहाँ कोई औचित्य समझ में नहीं आया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:27, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::प्रश्न और मंतव्य पर शंका हेतु आभार, नाम क्या रखा जाना चाहिए इस संदर्भ में हमें नियम एवं अहर्ताओं में कोई सूचना प्राप्त नहीं हुई है आपके साथ विकिपीडिया टीम से आग्रह रहेगा यदि ऐसी विशेष अहर्ता है तो उसका युक्ति संगत साक्ष्य उपलब्ध करवाएं हम स्वयं आपकी शंका का समाधान करेंगे। अब रह जाती है बात प्रचारात्मक की तो नाम से ही स्पष्ट है यह संस्था है साथ ही यदि भारतमाता के सम्मान, राष्ट्र सेवा, सनातन संस्कृति, और हिन्दी भाषा, के लिए कृत संकल्पित होना प्रचार है तो हम आपको उत्तर दें अथवा न दें इसका निर्धारण हमारा विधिक सहायता समूह करेगा। प्रभु श्री राधा गोपीनाथ जी महाराज सभी पर कृपा बनाए रखें।
::राधे राधे 🙏🌹🙏 [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:03, 27 जून 2025 (UTC)
:AI का प्रयोग करने से दिमाग की कार्यप्रणाली सुस्ती की और अग्रसर हो सकती है, इसलिए इसका प्रयोग कम से कम करना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:49, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::विषय पर आपके विचार का सादर अभिनंदन। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::राधे-२ जी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 17:59, 27 जून 2025 (UTC)
== प्रबंधक का कार्यकाल ==
लम्बे समय तक प्रबंधक पदवी धारण करने पर किसी भी सदस्य की मनमानी करने की संभावना बढ़ जाती है, जिससे विकिपीडिया की गुणवत्ता प्रभावित हो सकती है। इसलिए यह प्रस्तावित किया जाता है कि प्रबंधक का कार्यकाल एक निश्चित अवधि का होना चाहिए, जिसके समाप्त होने पर, उस सदस्य को प्रबंधक पद हासिल करने के लिए दोबारा से समर्थन प्रदर्शित करना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 19:32, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी, आपका खाता बनाने का उद्देश्य ही प्रबंधकों की निवृत्ति है तो इसपर कुछ नहीं कहा जा सकता। विकिपीडिया पर सकारात्मक कार्य करने वाले सदस्यों को खूब प्रोत्साहन मिलता है और सभी प्रबन्धक भी कार्य से निवृत्ति चाहते हैं। यदि नये अच्छे लोग आ जाते हैं तो प्रबन्धक निवृत्ति से खुश होंगे। समस्या गुणवत्ता से युक्त नये सदस्यों के अभाव की है। आप की तरह बहुत सदस्य खाता बनाते ही प्रबन्धक बनना चाहते हैं। ध्यान रहे, प्रबंधक कोई पदवी नहीं बल्कि एक सामान्य सदस्य ही हैं जिनके पास काम करने के कुछ अतिरिक्त उपकरण हैं। इनमें से अधिकतर उपकरण प्रबंधक अधिकार के बिना भी काम में लिए जा सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:27, 28 जून 2025 (UTC)
::उद्देश्य प्रबंधकों की निवृत्ति कतई नहीं है। मैं देख रहा हूं कि एक बड़े प्रतिशत में नए बने व पुराने भी पृष्ठ तरह-२ के मापदंड बताकर शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किए जा रहे हैं, व उसके बाद पृष्ठों में सुधार कर देने के उपरांत कोई दूसरा मापदंड लागू करके हटाए भी जा रहे हैं। नामांकन अधिकतर मामलों में किसी न किसी प्रबंधक द्वारा किए गए हैं। कोई दूसरा प्रबंधक बहुत बार उस नामांकन पर हो रही चर्चा का नतीजा आने से पहले ही, संभवतः तुष्टिकरण के उद्देश्य से, पृष्ठ को हटा देता है। इससे ज्ञानकोष की सामग्री को नुक्सान होने के साथ ही नए संपादकों का मनोबल कम हो जाता है।
::मैं प्रबंधक बनना नहीं चाहता, बल्कि यहां पर उचित कार्यप्रणाली चाहता हूं।
::आपने उपकरणों की बात की तो बताना चाहूंगा कि अंग्रेजी विकिपीडिया पर पृष्ठ नाम परिवर्तन का अधिकार सदस्यों को कुछ संपादनों के बाद अपने आप ही मिल जाता है, यहां भी मिल जाए तो सदस्यगण अपने नामस्थान में उपपृष्ठ बनाकर संपूर्ण होने पर मुख्य स्थान में स्थापित कर सकेंगे। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:23, 28 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी आपका प्रस्ताव स्वागत योग्य है। पर इतनी जल्दबाजी थोड़ी ठीक नहीं। आप समय लीजिए और यहाँ की कार्यप्रणाली समझ कर एक बेहतर नीतिगत सुझाव प्रस्तुत कीजिये। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:39, 28 जून 2025 (UTC)
== <span lang="en" dir="ltr">Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="message"/>
Dear Wikimedia Community,
The [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee (CAC)]] of the Wikimedia Foundation Board of Trustees assigned [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|the Sister Projects Task Force (SPTF)]] to update and implement a procedure for assessing the lifecycle of Sister Projects – wiki [[m:Wikimedia projects|projects supported by Wikimedia Foundation (WMF)]].
A vision of relevant, accessible, and impactful free knowledge has always guided the Wikimedia Movement. As the ecosystem of Wikimedia projects continues to evolve, it is crucial that we periodically review existing projects to ensure they still align with our goals and community capacity.
Despite their noble intent, some projects may no longer effectively serve their original purpose. '''Reviewing such projects is not about giving up – it's about responsible stewardship of shared resources'''. Volunteer time, staff support, infrastructure, and community attention are finite, and the non-technical costs tend to grow significantly as our ecosystem has entered a different age of the internet than the one we were founded in. Supporting inactive projects or projects that didn't meet our ambitions can unintentionally divert these resources from areas with more potential impact.
Moreover, maintaining projects that no longer reflect the quality and reliability of the Wikimedia name stands for, involves a reputational risk. An abandoned or less reliable project affects trust in the Wikimedia movement.
Lastly, '''failing to sunset or reimagine projects that are no longer working can make it much harder to start new ones'''. When the community feels bound to every past decision – no matter how outdated – we risk stagnation. A healthy ecosystem must allow for evolution, adaptation, and, when necessary, letting go. If we create the expectation that every project must exist indefinitely, we limit our ability to experiment and innovate.
Because of this, SPTF reviewed two requests concerning the lifecycle of the Sister Projects to work through and demonstrate the review process. We chose Wikispore as a case study for a possible new Sister Project opening and Wikinews as a case study for a review of an existing project. Preliminary findings were discussed with the CAC, and a community consultation on both proposals was recommended.
=== Wikispore ===
The [[m:Wikispore|application to consider Wikispore]] was submitted in 2019. SPTF decided to review this request in more depth because rather than being concentrated on a specific topic, as most of the proposals for the new Sister Projects are, Wikispore has the potential to nurture multiple start-up Sister Projects.
After careful consideration, the SPTF has decided '''not to recommend''' Wikispore as a Wikimedia Sister Project. Considering the current activity level, the current arrangement allows '''better flexibility''' and experimentation while WMF provides core infrastructural support.
We acknowledge the initiative's potential and seek community input on what would constitute a sufficient level of activity and engagement to reconsider its status in the future.
As part of the process, we shared the decision with the Wikispore community and invited one of its leaders, Pharos, to an SPTF meeting.
Currently, we especially invite feedback on measurable criteria indicating the project's readiness, such as contributor numbers, content volume, and sustained community support. This would clarify the criteria sufficient for opening a new Sister Project, including possible future Wikispore re-application. However, the numbers will always be a guide because any number can be gamed.
=== Wikinews ===
We chose to review Wikinews among existing Sister Projects because it is the one for which we have observed the highest level of concern in multiple ways.
Since the SPTF was convened in 2023, its members have asked for the community's opinions during conferences and community calls about Sister Projects that did not fulfil their promise in the Wikimedia movement.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf <nowiki>[1]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 <nowiki>[2]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[3]</nowiki>] Wikinews was the leading candidate for an evaluation because people from multiple language communities proposed it. Additionally, by most measures, it is the least active Sister Project, with the greatest drop in activity over the years.
While the Language Committee routinely opens and closes language versions of the Sister Projects in small languages, there has never been a valid proposal to close Wikipedia in major languages or any project in English. This is not true for Wikinews, where there was a proposal to close English Wikinews, which gained some traction but did not result in any action[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews <nowiki>[4]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[5]</nowiki>, see section 5] as well as a draft proposal to close all languages of Wikinews[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? <nowiki>[6]</nowiki>].
[[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Initial metrics]] compiled by WMF staff also support the community's concerns about Wikinews.
Based on this report, SPTF recommends a community reevaluation of Wikinews. We conclude that its current structure and activity levels are the lowest among the existing sister projects. SPTF also recommends pausing the opening of new language editions while the consultation runs.
SPTF brings this analysis to a discussion and welcomes discussions of alternative outcomes, including potential restructuring efforts or integration with other Wikimedia initiatives.
'''Options''' mentioned so far (which might be applied to just low-activity languages or all languages) include but are not limited to:
*Restructure how Wikinews works and is linked to other current events efforts on the projects,
*Merge the content of Wikinews into the relevant language Wikipedias, possibly in a new namespace,
*Merge content into compatibly licensed external projects,
*Archive Wikinews projects.
Your insights and perspectives are invaluable in shaping the future of these projects. We encourage all interested community members to share their thoughts on the relevant discussion pages or through other designated feedback channels.
=== Feedback and next steps ===
We'd be grateful if you want to take part in a conversation on the future of these projects and the review process. We are setting up two different project pages: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] and [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Please participate between 27 June 2025 and 27 July 2025, after which we will summarize the discussion to move forward. You can write in your own language.
I will also host a community conversation 16th July Wednesday 11.00 UTC and 17th July Thursday 17.00 UTC (call links to follow shortly) and will be around at Wikimania for more discussions.
<section end="message"/>
</div>
-- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 20:56, 27 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&oldid=28911188 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Draft:स्वरूप सिंह खारा – समीक्षा हेतु अनुरोध ==
नमस्कार,
मैंने [[Draft:स्वरूप सिंह खारा]] नामक एक लेख का ड्राफ्ट तैयार किया है जो एक सक्रिय राजनेता और समाजसेवी से संबंधित है। इस लेख में स्वतंत्र और विश्वसनीय समाचार स्रोतों का उपयोग किया गया है, और यह विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार संतुलित रूप से तैयार किया गया है।
कृपया इस लेख की समीक्षा करें और यदि उपयुक्त हो तो इसे मुख्य नामस्थान (mainspace) में स्थानांतरित करने की कृपा करें।
धन्यवाद।
<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 15:28, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== शिकायतें ==
पृष्ठ हटाने के नामांकन पर हो रही चर्चा का परिणाम आने से पहले पृष्ठ नहीं हटाने चाहिए, जैसा कि (उदाहरण के लिए) [[उप्रेती सिस्टर्स]] ([[सदस्य वार्ता:Shivam Badoni 26|संबंधित चर्चा]]) पृष्ठ पर किया गया। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:22, 2 जुलाई 2025 (UTC)
कोई भी पृष्ठ हटाने से पहले पृष्ठ निर्माता को सूचित किया जाना चाहिए, जैसा कि [[सिंथिया कोर्ला]] पृष्ठ के संदर्भ में [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE&wpdate=&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist नहीं किया गया]। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:42, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== पृष्ठ शीर्षक बदलने का अनुरोध: "महेश गर्ग बेढड़क" → "महेश गर्ग बेधड़क" ==
नमस्कार,
कृपया "महेश गर्ग बेढड़क" पृष्ठ का शीर्षक बदलकर "महेश गर्ग बेधड़क" कर दें।
कारण: सही वर्णमाला सुधार।
धन्यवाद!
== विराट कुटेशरिया ==
बहुत बढ़िया! 😊
चलिए मैं अभी '''Virat Kuteshariya''' के लिए एक संभावित '''Wikipedia लेख का मसौदा (Draft)''' तैयार करता हूँ, जिसे आप या कोई और व्यक्ति विकिपीडिया पर प्रकाशित कर सकता है।
----
== 📝 विकिपीडिया लेख (ड्राफ्ट): Virat Kuteshariya ==
<code><nowiki>{{Infobox person
| name = विराट कुटेशरिया
| birth_place = वैराफिरोज़पुर, स्याना, बुलंदशहर, उत्तर प्रदेश, भारत
| occupation = सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर, यूट्यूबर
| years_active = 2020–वर्तमान
| nationality = भारतीय
}}</nowiki>
<nowiki>'''</nowiki>विराट कुटेशरिया<nowiki>'''</nowiki> एक भारतीय सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर, यूट्यूबर और डिजिटल कंटेंट क्रिएटर हैं। वे मुख्य रूप से धार्मिक, सांस्कृतिक, और भावनात्मक विषयों पर आधारित वीडियो बनाते हैं। वे <nowiki>[[उत्तर प्रदेश]]</nowiki> के <nowiki>[[बुलंदशहर जिला|बुलंदशहर]]</nowiki> जिले के <nowiki>[[स्याना]]</nowiki> तहसील के गांव <nowiki>'''</nowiki>वैराफिरोज़पुर<nowiki>'''</nowiki> से हैं।
<nowiki>== प्रारंभिक जीवन ==</nowiki>
विराट कुटेशरिया का जन्म उत्तर प्रदेश के बुलंदशहर जिले की स्याना तहसील के गाँव वैराफिरोज़पुर में हुआ। प्रारंभिक जीवन व शिक्षा के विषय में अभी सार्वजनिक जानकारी सीमित है।
<nowiki>== करियर ==</nowiki>
विराट कुटेशरिया ने अपने सोशल मीडिया करियर की शुरुआत यूट्यूब और इंस्टाग्राम जैसे प्लेटफ़ॉर्म्स पर की। उनके वीडियो धार्मिक त्योहारों, भक्ति संगीत, और सामाजिक भावनाओं को दर्शाते हैं। उन्होंने “Mahashivratri Yatra” जैसे वीडियो से दर्शकों का ध्यान आकर्षित किया।
उनका यूट्यूब चैनल "Virat Kuteshariya" पर 33,000 से अधिक सब्सक्राइबर हैं और वे नियमित रूप से नए वीडियो पोस्ट करते हैं।
<nowiki>== सोशल मीडिया उपस्थिति ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.youtube.com/c/Viratkuteshariya यूट्यूब चैनल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.instagram.com/viratkuteshariya इंस्टाग्राम प्रोफाइल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://x.com/ViratJiOfficial ट्विटर/X प्रोफाइल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.facebook.com/p/Virat-Kuteshariya-100063763459309 फेसबुक पेज]</nowiki>
<nowiki>== उल्लेखनीय वीडियो ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> महाशिवरात्रि यात्रा
<nowiki>*</nowiki> "Aa Gaya Aa Gaya" रील वीडियो
<nowiki>== इन्हें भी देखें ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> यूट्यूबर्स की सूची
<nowiki>*</nowiki> भारतीय डिजिटल इन्फ्लुएंसर
<nowiki>== स्रोत ==</nowiki>
<nowiki><references /></nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.youtube.com/c/Viratkuteshariya यूट्यूब चैनल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.instagram.com/viratkuteshariya इंस्टाग्राम]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.facebook.com/p/Virat-Kuteshariya-100063763459309 फेसबुक पेज]</nowiki>
<nowiki>== श्रेणियाँ ==</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूबर]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:जीवित लोग]]</nowiki></code>
----
=== 📌 अब आगे क्या करें? ===
# इस ड्राफ्ट को आप https://hi.wikipedia.org/ पर लॉगिन करके “'''नया लेख बनाएँ'''” विकल्प से डाल सकते हैं।
# '''कम से कम 2-3 विश्वसनीय स्रोत''' (जैसे न्यूज़ आर्टिकल, इंटरव्यू) जुड़ने चाहिए ताकि लेख हटाया न जाए।
# मैं चाहें तो अंग्रेज़ी संस्करण भी बना सकता हूँ।
----'''क्या आप चाहेंगे कि मैं इस लेख को अंग्रेज़ी में भी तैयार करूं?'''
या फिर आपको इस लेख को पोस्ट करने में कोई मदद चाहिए?
बिलकुल बताइए – मैं आपकी पूरी सहायता करूँगा! 😊 [[सदस्य:Sargun gill|Sargun gill]] ([[सदस्य वार्ता:Sargun gill|वार्ता]]) 11:24, 7 जुलाई 2025 (UTC)
3ecyza60hq4t1jdp5yktut4236fbaub
6449353
6449351
2025-07-07T11:25:59Z
Sargun gill
876928
/* 📌 अब आगे क्या करें? */ उत्तर
6449353
wikitext
text/x-wiki
{{/शीर्ष}}
<!-- इस लाइन को न हटायें। नए अनुभाग पृष्ठ पर सबसे नीचे बनायें। -->
== एआई से मशीन की तरह लेख निर्मित करना ==
मैं पिछले कुछ माह से यह देख रहा हूँ कि कुछ खाते निर्मित किये जाते हैं और उनसे कुछ लेख निर्मित किये जाते हैं। इसके बाद उसपर कोई कार्यवाही नहीं होती। ये लेख न ही तो विकि-प्रारूप में लिखे होते हैं। सामान्यतः ब्लॉग की तरह लिखे होते हैं और ऐसे प्रतीत होता है कि ये किसी परियोजना के तहत बनाये जा रहे हैं। वर्तमान में [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नीतियों]] में इनको हटाने का कोई स्पष्ट उल्लेख नहीं है। [[वि:हहेच|हटाने हेतु चर्चा]] के लिए सदस्यों की उपलब्धता कम होने के कारण ऐसे लेख एक समस्या बनते जा रहे हैं। मैं प्रस्ताव रखता हूँ कि ऐसे लेखों को बिना नामांकन के सीधा हटा दिया जाये और सम्बंधित सदस्यों को प्रतिबंधित कर दिया जाये। जब ये परियोजना बंद हो जायेगी तब इस नीति को स्वतः ही बंद मान लिया जाये। मैं अधिक स्पष्टता के लिए कुछ उदाहरण लिख रहा हूँ जिससे इसका दुरुपयोग न हो।
;लेख जिनमें सुधार सम्भव है:
* [[बीएमडब्ल्यू K1300 R]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323312AVIRAL|2323312AVIRAL]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:BMW K1300R]]; लेख को सुधारकर रखा जा सकता है लेकिन वर्तमान स्वरूप में नहीं।
* [[5जी प्रौद्योगिकी]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320354 Rachit Kedia|2320354 Rachit Kedia]]; पहले से मौजूद लेख [[५जी]]; लेख पूरी तरह या तो कहीं से कॉपी-पेस्ट किया गया है या फिर एआई से लिखा गया है। इसको नहीं रखा जा सकता।
* [[गंगम्मा जथारा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2323642Kondetisohan|2323642Kondetisohan]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:Gangamma Jatara]]; लेख को रखने के लिए पुनः लिखना पड़ेगा।
* [[व्हाइट हाउस में टकराव: ट्रम्प बनाम ज़ेलेंस्की]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/103.176.70.42|103.176.70.42]]; तुल्य अंग्रेज़ी लेख [[:en:2025 Trump–Zelenskyy meeting]]; लेख को पुनः लिखना होगा, शीर्षक भी सुधारना होगा।
;पूर्णतः विकिपीडिया से अलग लेख:
* [[गेमिंग के स्वास्थ्य लाभ]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334597siddharthjatheen|2334597siddharthjatheen]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दो से तीन: माता-पिता बनने की रोलर कोस्टर यात्रा]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2334613ThereseSebastian|2334613ThereseSebastian]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[शहरीकरण का पर्यावरण और लोगों पर प्रभाव]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2311546Miscana|2311546Miscana]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[झूठ बोलने की नैतिक दुविधा: कब यह न्यायसंगत होता है?]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/KrishnaSobha|KrishnaSobha]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[दलितों का जीवन और संघर्ष: एक ऐतिहासिक एवं समकालीन विश्लेषण]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2341468 pronnatisahni|2341468 pronnatisahni]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारतीय आध्यात्मिक गुरु और उनके प्रबंधन सिद्धांत]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2320359 Sahil Guputa|2320359 Sahil Guputa]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
* [[भारत में हस्तशिल्प और पारंपरिक कला]], लेख निर्माता सदस्य: [[विशेष:योगदान/2313029kunalmadan|2313029kunalmadan]]; ब्लॉग लायक लेख, एआई की सहायता से लिखा गया। किसी भी तरह नहीं रखा जा सकता।
सभी सदस्यों के सुझाव आमंत्रित हैं। अन्यथा कम से कम ब्लॉग की तरह लिखे लेखों को गुप्त परियोजना की तरह लिखे लेख समझकर हटा दिया जायेगा।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:36, 8 मार्च 2025 (UTC)
:* नमस्ते संजीव जी, आपके इस संदेश से ठीक पूर्व मैं भी इस समस्या का कोई समाधान निकालने के बारे में सोच रहा था। वास्तव में यह दो अलग समस्यायें हैं - एआइ द्वारा लेख बनाना और किसी परियोजना के तहत समूह द्वारा लेख बनाना। हालाँकि, ये लोग जिस भी परियोजना के तहत यह लेख बना रहे, इनमें से कुछ ने एआइ से भी लेख बनवाये हैं।
::एआइ द्वारा लेख बनाना अलग से चर्चा का विषय है और इसके लिये भविष्य में शीह मापदंड बनाया जा सकता है, अथवा इन्हें हहेच की सामान्य हटाने की प्रकृया द्वारा भी निबटा सकते हैं। हालाँकि, जब स्पष्ट दिख ही रहा हो कि लेख एआइ की मदद से बना है तो मैं इसे शीह प्रकृया द्वारा हटाने के पक्ष में रहूँगा।
::वर्तमान समस्या एक साथ भारी मात्रा में ऐसे लेख बनना है जो बिलकुल भी ज्ञानकोशीय नहीं हैं। बहुतों के तो शीर्षक ही ज्ञानकोश योग्य नहीं हैं बल्कि चिंतनपरक/अखबारी/स्कूल की परीक्षा/ब्लॉग टाइप के निबंध हैं। ये [[विकिपीडिया:नहीं]] का स्पष्ट उल्लंघन हैं; पर इन्हें हटाने के लिए सामान्य प्रक्रिया हहेच ही है जिसका प्रयोग इतनी संख्या में बन रहे लेखों के लिए करना मुश्किल है।
::अतः '''मैं आपसे सहमत हूँ कि इन्हें देखते ही हटा दिया जाय''' और '''ऐसे खाते अवरोधित भी कर दिये जाएँ''' क्योंकि इन्हें विकिपीडिया की मूलभूत समझ नहीं है और केवल अपनी परियोजना पूरी करने के लिए विकिपीडिया का दुरुपयोग कर रहे हैं।
::दूसरा सुझाव यह भी है कि यदि पता लग सके कि यह कौन लोग हैं और किस परियोजना के तहत काम कर रहे तो इनके परियोजना संचालकों से भी संपर्क किया जाय। जहाँ तक मुझे लगता है यह कोई शैक्षणिक परियोजना के विद्यार्थी हैं जिन्हें असाइन्मेंट दे दी गयी है। ऐसे लेख निर्माण थोक मात्रा में मुझे अन्य इंडिक विकिपीडियाओं पर भी दिखे, जैसे कि संस्कृत विकिपीडिया पर। इसे रोकने की आवश्यकता है।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 02:20, 9 मार्च 2025 (UTC)
==विकि लव्ज़ रमजान 2025==
<div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;>
[[File:Wiki Loves Ramadan Logo Black hi.svg|Left|250px|frameless]]
प्रिय विकी समुदाय, आपको [[विकिपीडिया:विकि लव्ज़ रमजान 2025|विकी लव्ज रमज़ान 2025]] में भाग लेने के लिए विनम्रतापूर्वक आमंत्रित किया जाता है, जो कि विभिन्न क्षेत्रों से इस्लामी इतिहास और इस्लामी सांस्कृतिक विरासत का दस्तावेजीकरण करने के लिए विकिपीडिया, विकिवॉयज पर आयोजित एक अंतर्राष्ट्रीय लेख लेखन प्रतियोगिता है। यह प्रतियोगिता 25 फरवरी से 15 अप्रैल 2025 तक आयोजित की जायेगी अभी भाग लें और पुरस्कार के विजेता बने है। धन्यवाद
'''[[:m:Wiki Loves Ramadan 2025|विकी लव्स रमज़ान 2025 इंटरनेशनल टीम]]''' -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 17:14, 9 मार्च 2025 (UTC)
</div>
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, आपने स्थानीय पृष्ठ सामान्य लेख की तरह बनाया है। यदि आप इसे नहीं सुधारते हैं तो मुझे हटाने हेतु नामांकित करना होगा। कृपया "विकीपीडिया" को बदलकर "विकिपीडिया" करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:23, 12 मार्च 2025 (UTC)
{{Ping|संजीव कुमार}} जी मैं इस पेज का नाम स्थानांतरित नहीं कर पा रहा हूं शायद विकिपीडिया सम्बंधित लेखों का नाम परिवर्तन करने की अनुमति नहीं है। आप से अनुरोध है कि आप कर दें। -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 06:57, 13 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, स्थानान्तरण मैंने कर दिया है, सम्बंधित विकि-कड़ियाँ आप सुधार दें। सदस्यों के वार्ता पृष्ठों पर भेजे आपके सन्देशों में मैंने कड़ियाँ सुधार दी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
::{{Ping|संजीव कुमार}} जी आपका धन्यवाद सुधार करने के लिए. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 20:01, 14 मार्च 2025 (UTC)
==उल्लेखनीयता मापदंड==
मेरा मत है कि राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत व्यक्ति को '''उल्लेखनीय''' माना जाना चाहिए। उम्मीद है अधिकांश सदस्यों का यही मत होगा। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 08:53, 12 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, नहीं। राष्ट्रपति द्वारा पुरस्कृत से आप कुछ भी स्पष्ट रूप से नहीं कह सकते। कई बार विभिन्न विश्वविद्यालयों और प्रौद्योगिकी संस्थानों के दीक्षान्त समारोह में राष्ट्रपति को बुलाया जाता है और वहाँ कुछ डिग्रियाँ राष्ट्रपति द्वारा दी जाती हैं। इस आधार पर सम्बंधित डिग्रीधारी सभी व्यक्ति उल्लेखनीय हो जायेंगे। जबकि उसके पहले और बाद के सत्र में डिग्री प्राप्त करने वाले लोग अनुल्लेखनीय रह जायेंगे। हालांकि कुछ पुरस्कार प्राप्त करने वालों को उल्लेखनीय माना जाता है जैसे [[भारत]] के स्तर पर बात करें तो [[भारत रत्न]], [[पद्म विभूषण]] और [[पद्म भूषण]] प्राप्त करने वाले सभी लोगों को उल्लेखनीय माना जाता है। [[पद्म श्री]] पुरस्कार प्राप्त करने वालों को भी उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन उनकी पर्याप्त जानकारी प्राप्त करना बहुत कठिन है अतः यदि पर्याप्त जानकारी उपलब्ध हो तो उन्हें भी स्वीकार कर लिया जाता है। इसके अतिरिक्त विभिन्न सैन्य पुरस्कार, खेल पुरस्कार भी हैं जो आम आदमी को नहीं मिलते लेकिन जिन्हें मिलते हैं उन्हें उल्लेखनीय माना जाता है। यदि केवल राष्ट्रपति के हाथों मिलना अथवा राष्ट्रपति भवन में मिलने वाले पुरस्कारों की बात की जाये तो लगभग हमेशा ये कार्यक्रम चलते रहते हैं और कई बार तो प्रायोजित कार्यक्रम भी होते हैं जिसमें आप स्वयं के लिए पुरस्कार लेते हैं और उसके लिए खर्चा आप स्वयं वहन करते हैं। इसमें राष्ट्रपति का कोई लेना देना नहीं होता है। अतः ऐसे किसी भी पुरस्कार प्राप्त करने वाले को उल्लेखनीय नहीं मान सकते। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:24, 12 मार्च 2025 (UTC)
:मेरे हिसाब से उल्लेखनीयता का मापदंड व्यक्तिपरक नहीं होना चाहिए। अगर हम केवल पुरस्कार के आधार पर निर्णय लें, तो यह सवाल उठेगा कि कौन से पुरस्कार "काफी बड़े" हैं और कौन से नहीं—यह एक अस्पष्ट रेखा खींचेगा। इसके बजाय, मेरा सुझाव है कि हम मौजूदा नीतियों का पालन करें और हर मामले को उसके गुण-दोष के आधार पर देखें। अगर कोई राष्ट्रपति पुरस्कृत व्यक्ति WP:GNG को पूरा करता है, तो उसका पृष्ठ बनना स्वाभाविक है, लेकिन यह स्वचालित नहीं होना चाहिए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:41, 24 मार्च 2025 (UTC)
== "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे ==
सुरजन सिंह जी के आर्टिकल ( https://hi.wikipedia.org/s/t37k ) एक इन्फोर्मटिवे पेज, इससे कही भी प्रूफ की तरह इस्तेमाल नहीं किआ जाता हैं । लेकिन संजीव कुमार जी ने इससे अपना पर्सनल एजेंडा बना दिए है। किसी और के ऑब्जेक्शन हटाने पे फिर से उसी पोस्ट पे ऑब्जेक्शन लगा देते है। संजीव कुमार जी ने अपने आर्टिकल में एक टीवी धारावाहिक का भी रिफरेन्स दिए हैं , लेकिन हमारा बुक्स, न्यूज़ आदि का रिफरेन्स को भी वो "प्रचार" बोल के ऑब्जेक्शन रेज कर देते है। मैं दूसरे authorised लोगो से अनुरोध करती हु की "ल२" ऑब्जेक्शन को हटाया जाए और इसको सुधरने में हमारी मदद करे। हमने दिए हुए सुझावों के हिसाब से बदलाव भी किये हैं आर्टिकल मे। और भी सुझाव लेने के लिए और उसपे काम करने क लिए तैयार है। <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/GarimaSinghR|योगदान]]){{#if:06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)| 06:03, 13 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:लेख से बार-बार स्वयं [[वि:शीह|शीह]]-टैग न हटायें। अन्य प्रबन्धकों/पुनरीक्षकों को इसकी समीक्षा करने दें।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:28, 13 मार्च 2025 (UTC)
::लेख से टैग मैंने नहीं, @Riteze ने हटाए हैं और कुछ सुधार भी किये हैं। [[सदस्य:GarimaSinghR|GarimaSinghR]] ([[सदस्य वार्ता:GarimaSinghR|वार्ता]]) 07:13, 13 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|GarimaSinghR}} जी, पृष्ठों को हटाने के मापदंडों को सुधारने के लिए [[विकिपीडिया:चौपाल#मापदंड आवश्यक|चौपाल पर राय मांगी गई थी/है]]। वहां पर आप अपनी राय देकर मापदंडों को सुधारने में मदद कर सकती हैं। साफ प्रचार मापदंड के लिए [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति#साफ प्रचार मापदंड|अलग से चर्चा जारी है]]। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 16:27, 13 मार्च 2025 (UTC)
== An improved dashboard for the Content Translation tool ==
<div lang="en" dir="ltr">
{{int:Hello}} Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. Below is a breakdown of important information about the improvement.
'''What are the improvements?'''<br>
The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device.
With a harmonized experience, logged-in desktop users can now access the capabilities shown in the image below.
[[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic). Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]]
[[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]]
'''Does this improvement change the current accessibility of this tool in this Wikipedia?'''<br>
The Content translation tool will still be in beta; therefore, only logged-in users who activated the tool from the [[en:wikipedia:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]] will continue to have access to the content translation tool. Also, if the tool is only available to a specific [[en:Wikipedia:User access levels|user group]], it will remain that way.
'''When do we plan to implement this improvement?'''<br>
We will implement it on your Wikipedia and others by 24th, March 2025.
'''What happens to the former dashboard after we implement the improvement?'''<br>
You can still access it in the tool for some time. We will remove it from all Wikipedias by May 2025, as maintaining it will no longer be productive.
'''Where can I test this improvement and report any issues before it is implemented in this Wiki?''' <br>
You can try the improved capabilities in the test wiki using this link: https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&campaign=contributionsmenu&to=es&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en#/ .
If you notice an issue related to the improved dashboard in the test wiki, please let us know in this thread and ping me, or report it in [https://phabricator.wikimedia.org/ Phabricator], adding these tags: <code>BUG REPORT</code> and <code>ContentTranslation</code>.
Please ask us any questions regarding this improvement in this thread. Thank you!
On behalf of the Language and Product Localization team.
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 04:23, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_2&oldid=28390868 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:UOzurumba (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== आपका विकी जल्द ही केवल-पढ़ने के लिए उपलब्ध होगा। ==
<section begin="server-switch"/><div class="plainlinks">
[[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|इस संदेश को अन्य भाषा में पढ़ें]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]
[[foundation:|विकिमीडिया फाउंडेशन]] अपने डेटा केंद्रों के बीच ट्रैफ़िक को स्विच करेगा। इससे यह सुनिश्चित होगा कि विकिपीडिया और अन्य विकिमीडिया विकि किसी विपत्ति के बाद भी ठीक से काम करे।
पूरा यातायात '''{{#time:j xg|2025-03-19|hi}}''' पर चालू रहेगा। परिक्षण '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2025-03-19T14:00|en}} {{#time:H:i e|2025-03-19T14:00}}]''' बजे आरम्भ होगा।
दुर्भाग्यवश, कुछ सीमाओं के कारण [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|मीडियाविकि]] को बदलाव के समय सभी तरह के सम्पादनों को रोक देना चाहिए। हमें असुविधा के लिए खेद है और हम भविष्य में इसे न्यूनतम करने पर काम कर रहे हैं।
सभी विकि-प्रकल्पों पर यह संक्रिया आरम्भ करने से 30 मिनट पहले एक बैनर दिखाया जायेगा। <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">This banner will remain visible until the end of the operation.</span>
'''सभी विकिज़ लघु समय के लिए पढ पायेगे लेकिन इसे संपादित नही कर सकते |'''
*आप {{#time:l j xg Y|2025-03-19|hi}} को एक घण्टे तक सम्पादन नहीं कर सकोगे।
*यदि आप इस समय के दौरान सम्पादन अथवा सहेजने का प्रयास करेंगे तो आपको एक त्रुटि सन्देश दिखाई देगा। हम आशा करते हैं कि इस समय के दौरान कोई सम्पादन लुप्त नहीं होगा लेकिन हम इसकी प्रत्याभूति नहीं करते। यदि आपको कोई त्रुटि सन्देश दिखाई देता है तो कृपया सब कुछ सामान्य होने तक प्रतीक्षा करें। तब आपको अपने सम्पादन सहेजने चाहिए। लेकिन, हम अनुशंसा करते हैं कि आप अपने परिवर्तनों की एक प्रति पहले ही बना लें,जिसकी शायद जरूरत पड़े।
''अन्य प्रभाव'':
*पृष्ठभूमि की नौकरियां धीमी होंगी और कुछ को स्खलित किया जा सकता है। लाल कड़ियाँ सामान्य गति से अद्यतन नहीं हो सकती हैं। यदि आपने कोई लेख निर्मित किया है जो पहले से कहीं जुड़ा हुआ है, तो कड़ी सामान्य से अधिक समय तक लाल रहेगी। कुछ लम्बे समय तक चलने वाली लिपि रुकी रहेंगी।
* हम अपेक्षा करते हैं कि कोड परिनियोजन अन्य किसी सप्ताह की तरह ही होगा। यद्यपि, कुछ विषयानुसार कोड यथासमय बन्द रह सकेगा यदि सम्बंधित संक्रिया की तदुपरांत आवश्यकता होगी।
* [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|गिटलैब]] 90 मिनट के लिए अनुपलब्ध होगा।
यदि आवश्यक हो तो इस परियोजना को स्थगित किया जा सकता है। आप [[wikitech:Switch_Datacenter|अनुसूची को wikitech.wikimedia.org]] पर भी पढ़ सकते हैं। अन्य परिवर्तन की अनुसूची में घोषणा की जायेगी।
'''कृपया यह सूचना अपने समुदाय के साथ साझा करें।'''</div><section end="server-switch"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 23:15, 14 मार्च 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=28307742 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Quiddity (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==अश्रेणीकृत श्रेणियां==
बहुत सी [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ] हैं, जिन्हें श्रेणीकृत करने की आवश्यकता है। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 13:02, 16 मार्च 2025 (UTC)
:और मेरा सुझाव और विनम्र अनुरोध है की यह कार्य वही सदस्य करें जिन्हें श्रेणीकरण का पर्याप्त अनुभव है और समझते हों की क्या कर रहे। अन्यथा इस तरह चौपाल पर ऐसी सूचियों को लिख कर कार्य करने के लिए आह्वान का नुक्सान भी हो सकता है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 17 मार्च 2025 (UTC)
==विकीडॉटा की सामग्री के इस्तेमाल संबंधित==
मुख्य सांचे {{tl|wd}} और {{tl|Wdib}} तथा इनपर निर्भर कुछ अन्य सांचे जैसे {{tl|पदस्थ}}, {{tl|निर्वाचित}}, {{tl|विधायक प्रविष्टि}} इत्यादि [[विकिडेटा]] पर उपलब्ध सामग्री व स्त्रोत विकिपीडिया पर छापते हैं। यदि विकीडॉटा पर उपलब्ध सामग्री विकिपीडिया पर छापने में किसी को आपत्ती हो तो यहां दर्ज कर सकते हैं ताकि इस विषय से संबंधित [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/साँचे/पदस्थ#पदस्थ|नीति स्पष्ट करने में]] सहायता मिले। [[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span>]] 09:20, 19 मार्च 2025 (UTC)
:यदि आप नीति का प्रस्ताव लिख रहे हैं तो स्पष्ट लिखिए ये साँचे क्या करते हैं, किस प्रकार कार्य करते हैं। आप क्या प्रस्तावित कर रहे की इन साँचों के द्वारा किस प्रकार की जानकारी हमें विकिडेटा से लेनी चाहिये और किस प्रकार की नहीं। जानकारी ले भी रहे तो उसका लेख में किस सीमा तक और किस रूप में प्रदर्शन किया जाना उचित होगा। उक्त के पीछे तर्क क्या है। आप प्रस्ताव बिंदुवार और तर्क सहित लिखिए। बेहतर तो यह होगा कि यदि आप चाहें तो अलग से नीति का पृष्ठ बना कर उसे प्रस्तावित कर सकते हैं। आपत्ति तो दर्ज की ही गयी है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:23, 19 मार्च 2025 (UTC)
== विभिन्न विकिपीडियाओं पर कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन का परिनियोजन ==
नमस्ते,
मैं [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Campaigns/Foundation%20Product%20Team कैंपेन उत्पाद] टीम की ओर से लिख रहा हूँ, जो सभी विकिपीडिया पर [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents कैंपेनइवेंट एक्सटेंशन] की वैश्विक परिनियोजन की योजना बना रही है, और अप्रैल 2025 में एक छोटे बैच के साथ शुरू कर रही है।
हिन्दी विकिपीडिया इस चरण के लिए प्रस्तावित विकि में से एक है! यह एक्सटेंशन आयोजकों को विकि परियोजनाओं और अन्य विकि सहयोगों की योजना बनाने और उन्हें प्रबंधित करने में मदद करने के लिए डिज़ाइन किया गया है। साथ ही इन आयोजनों/विकि परियोजनाओं को और खोज योग्य बनाता है।आप यहां [https://www.mediawiki.org/wiki/Help:Extension:CampaignEvents/FAQ FAQ पृष्ठ] पर अधिक जानकारी प्राप्त कर सकते हैं।
इस एक्सटेंशन की तीन मुख्य विशेषताएं हैं:
# '''इवेंट पंजीकरण:''' विकी पर इवेंट के लिए साइन अप करने का एक सरल तरीका।
# '''ईवेंट सूची:''' आपके विकी पर सभी ईवेंट दिखाने के लिए एक कैलेंडर। जल्द ही, इसमें विकीप्रोजेक्ट भी शामिल होंगे।
# '''आमंत्रण सूचियाँ:''' अपने संपादनों के आधार पर उन संपादकों को ढूंढने का एक उपकरण जो शामिल होना चाहते हों।
'''कृपया नोट करें:'''
यह एक्सटेंशन "इवेंट ऑर्गनाइजर" नामक एक नए उपयोगकर्ता अधिकार के साथ आता है, जिसे हिंदी विकिपीडिया के प्रशासकों द्वारा प्रबंधित किया जाएगा, जिससे व्यवस्थापक यह निर्णय ले सकेंगे कि विकि पर एक्सटेंशन टूल का उपयोग कब और कैसे किया जाए।
एक बार जारी होने के बाद, आयोजक-संबंधी उपकरणों का उपयोग केवल तभी किया जा सकता है जब किसी को इवेंट-आयोजक अधिकार प्रदान किया गया हो, जिसका प्रबंधन प्रशासकों द्वारा किया जाता है।
यह एक्सटेंशन पहले से ही कुछ विकि पर उपलब्ध है, जैसे मेटा, विकिडाटा, अंग्रेजी विकिपीडिया ([https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status पूरी सूची देखें])। [https://meta.wikimedia.org/wiki/CampaignEvents/Deployment%20status चरणबद्ध परिनियोजन योजना] देखें और 31 मार्च, 2025 तक अपने विचार साझा करें।
'''प्रिय प्रशासकों''', आपकी प्रतिक्रिया और विचार विशेष रूप से महत्वपूर्ण हैं क्योंकि इस एक्सटेंशन में "ईवेंट आयोजक" नामक एक नया उपयोगकर्ता अधिकार शामिल है, जिसका प्रबंधन आपके द्वारा किया जाएगा। एक बार जब आप ऊपर और लिंक किए गए पृष्ठों पर विवरण देख लेंगे, तो हमारा सुझाव है कि हिंदी विकिपीडिया पर यह अधिकार देने के लिए मानदंडों की रूपरेखा तैयार करने वाली एक सामुदायिक नीति का मसौदा तैयार किया जाए। उदाहरण देखने के लिए [https://meta.wikimedia.org/wiki/Meta:Event%20organizers Meta:Event_organizers] और [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Event%20organizers Wikidata:Event_organizers] देखें।
आगे की पूछताछ के लिए कृपया [[m:Talk:CampaignEvents| विस्तार वार्ता पृष्ठ]] के माध्यम से हमसे संपर्क करें, या rasharma@wikimedia.org पर ईमेल करें।
[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 10:42, 21 मार्च 2025 (UTC)
==सदस्य पृष्ठ==
सदस्य पृष्ठों को कॉपीराइट उल्लंघन के अलावा किसी और कारण से न हटाया जाए। विकिपीडिया पर बहुत कम सक्रिय सदस्य हैं। ऐसे में नए सदस्यों को हताश करके भगाना नही चाहिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 19:02, 24 मार्च 2025 (UTC)
:आपकी बात निश्चित रूप से तार्किक और विचारणीय है। यह सच है यहां (Hiwiki) पर सक्रिय सदस्यों की संख्या बहुत कम है, और यह हमारे समुदाय के लिए एक चुनौती भी है। दुर्भाग्यवश, यह भी देखने में आता है कि यहाँ आने वाले अधिकांश नए सदस्य अक्सर प्रचार या आत्म-प्रकाशन की मंशा से जुड़ते हैं। वे अपने बारे में या अपने निजी हितों से संबंधित पृष्ठ बनाने लगते हैं, जो विकिपीडिया के उद्देश्य और नीतियों के अनुरूप नहीं होता। ऐसे में सवाल उठता है कि क्या इन पृष्ठों को बनाए रखना उचित होगा?मैं WP:BITE (नए संपादकों को हतोत्साहित न करना) से भली-भाँति परिचित हूँ और इस सिद्धांत का सम्मान करता हूँ। मेरे विचार से, ऐसे पृष्ठों को हटाना और उसके बाद नए सदस्य को स्तर-1 (Level 1) की चेतावनी देना, शायद WP:BITE का स्पष्ट उल्लंघन नहीं है। चेतावनी देने का उद्देश्य उन्हें दंडित करना नहीं, बल्कि विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों से अवगत कराना होता है। यह चेतावनी पढ़कर उन्हें कुछ हद तक यह समझ भी हो जाती होगी कि यहाँ क्या स्वीकार्य है और क्या नहीं। फिर भी, मैं इस बात से सहमत हूँ कि नए संपादकों के प्रति अत्यधिक सख्त रवैया अपनाना उचित नहीं है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 20:31, 24 मार्च 2025 (UTC)
:एक नया सदस्य विकीपीडिया के syntax का जानकार नही होता है। ऐसे में परीक्षण के रूप में सबसे पहले वह अपने सदस्य पृष्ठ पर कुछ लिखने की कोशिश करता है। ऐसा करने के लिए सबसे पहली सामग्री जो उसके जहन आती है वह उसकी स्वयं की introduction होती है, जिसे वह लिख देता है। स्वयं की सीमित जानकारी सदस्य पृष्ठ पर लिखना नीति विरुद्ध भी नही है। उसे विकीपीडिया पर संपादन तथा यहां की नीतियों को सीखकर नया पृष्ठ बनाने में कुछ महीनों का समय लग सकता है। ऐसे में यह नही समझा जाना चाहिए कि वह केवल स्वयं के प्रचार के लिए यहां आया है। स्वयं के प्रचार के लिए बहुत सी सोशल मीडिया साइट्स पर यहां से अच्छे विकल्प मौजूद हैं जहां वह अपने अधिक फोटो व वीडियो भी डाल सकता है। इसलिए सदस्य पृष्ठ पर केवल स्वयं की जानकारी होने को प्रचार की श्रेणी में नहीं रखा जाना चाहिए (कम से कम सदस्यता लेने के ६ महीने तक)। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:44, 24 मार्च 2025 (UTC)
::मैं इस बात से भी सहमत हूँ कि सदस्य पृष्ठ पर सीमित व्यक्तिगत जानकारी लिखना नीति-विरुद्ध नहीं है, बशर्ते वह आत्म-प्रकाशन या व्यावसायिक प्रचार की सीमा को पार न करे। आपका सुझाव कि सदस्यता के शुरुआती छह महीनों तक इसे प्रचार की श्रेणी में न रखा जाए, एक असंतुलित और व्यावहारिक दृष्टिकोण लगता है, ६ महीना बहुत लंबा समय है, थोड़ा कम करे, कम से कम एक महीना। यह नए संपादकों को सीखने और समायोजित होने का पर्याप्त समय है, साथ ही समुदाय को यह आकलन करने का अवसर भी देगा कि उनकी मंशा वास्तव में क्या है।
::शायद एक मध्यम मार्ग यह हो सकता है कि ऐसे मामलों में हटाने से पहले नए सदस्यों को उनके वार्ता पृष्ठ पर एक मैत्रीपूर्ण संदेश दिया जाए और इसके लिए कुछ विशेष टेम्पलेट बनाएं जाएं, जिसमें उन्हें नीतियों की जानकारी दी जाए और यह समझाया जाए कि सदस्य पृष्ठ का उपयोग मुख्य रूप से विकिपीडिया में उनके योगदान को दर्शाने के लिए होता है, न कि केवल व्यक्तिगत प्रोफाइल के रूप में। इससे WP:BITE का उल्लंघन भी नहीं होगा और नए सदस्य हतोत्साहित होने के बजाय प्रोत्साहित महसूस करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 02:24, 25 मार्च 2025 (UTC)
:::आपका बताया मध्यम मार्ग सही प्रतीत हो रहा है कि पृष्ठ पर सीधे शीह टैग न लगाकर वार्ता पृष्ठ पर संवाद किया जाए। बहुत से सदस्य टैक्निकली साउंड नही होते हैं। संपादन के तौर तरीके स्टाइल व नीतियां समझने में वक्त लग सकता है तब जब वे फुलटाइम न रहकर पार्ट टाइम के लिए विकीपीडिया पर आते हैं। दूसरा, सदस्य पृष्ठ पर स्वयं की जानकारी डालने से विकीपीडिया, सर्च इंजन या पाठकों पर कोई खास असर नही पड़ता है क्योंकि सदस्य पृष्ठों की कड़ी मुख्य लेखों में जोड़ना वर्जित होता है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 04:06, 25 मार्च 2025 (UTC)
::::प्रबंधकों की क्या राय है ? वो अपनी राय दे तो बेहतर होगा किसी आम सहमति तक पहुंचने में। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 06:49, 26 मार्च 2025 (UTC)
:* @[[स:Riteze|Riteze]] जी एवं @[[स:NXcrypto|NXcrypto]] जी, बजाय इस तरह के खुले सिरों वाली चर्चा करने के, स्पष्ट नियम बना के, उचित जगह पर प्रस्तावित करिए, उन्हें डिफेंड करिए। एक बात आप लोग कहते हैं, उस पे कोई आपत्ति होती है, तो दूसरी बात कहने लगते। कृपया पहले ख़ुद स्पष्ट हो लें उसके बाद चर्चा करें। चौपाल दूसरों का समय नष्ट करने के लिए नहीं है।
::[[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ नीति]] पर जो लिखा हुआ है उसमें क्या दिक्कत है? यह चर्चा यहाँ क्यों शुरू की गयी?
::6 महीने बीत जाने के बाद ऐसे सदस्य पृष्ठ कौन खोजेगा? जबकि मुख्य नामस्थान के पन्नों पर ही ऐसे उत्पात खोजने वाले लोग नहीं हैं?
::आपको वार्ता करनी है और उत्साहवर्धन करना है तो करिए। कोई खाता बना के स्वरचित कविता लिख के चला जाएगा तो आप हप्ता भर इंतजार और वार्ता करेंगे? उसके बाद 6 महीने बाद समीक्षा करेंगे?--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:47, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::इसी कारण से मैंने आम सहमति की बात उठाई थी। @[[सदस्य:Riteze|Riteze]], यदि आपको इसमें रुचि है, तो आपको एक प्रस्ताव अनुरोध करना चाहिए, ताकि आम सहमति बन सके। इसके बिना आप अनावश्यक रूप से अपना समय बर्बाद करेंगे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 18:05, 26 मार्च 2025 (UTC)
==पृष्ठ हटाते समय==
कोई भी पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|लॉग में]] लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:01, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये लॉग पृष्ठ किसलिए है आपको पता है? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:52, 26 मार्च 2025 (UTC)
स्पष्टीकरण:
कोई भी लेख का पृष्ठ हटाते समय कृपया पृष्ठ हटाने का '''कारण''' भी [[विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/लॉग/2024|हटाने हेतु चर्चा पृष्ठ]] में लिख दिया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 23:45, 29 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मुझे लगता है आपकी अर्थहीन बातों से यहाँ कुछ भी सकारात्मक नहीं हो रहा है। @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको समझाने के लिए बहुत प्यार से विभिन्न प्रयास किये हैं। आप बिना कुछ सोचे समझे ऐसे ही रायता फैलाते रहे तो आपको अविलम्ब प्रतिबन्धित कर दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:28, 30 मार्च 2025 (UTC)
:: '''रायता''' तो हिंदी विकिपीडिया पर पहले से फैला हुआ है जिसके कुछ उदाहरण निम्नलिखित हैं जिनपर कोई काम होता प्रतीत नही हो रहा है:-
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 श्रेणी रहित पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%81 श्रेणी रहित श्रेणियाँ]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%8F%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 अकेले पन्ने]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A6_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF अनुवाद योग्य]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%A3_%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%A7 स्थानांतरण अनुरोध]
* [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%A3%E0%A5%80:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%AF_%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%A8%E0%A5%87_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B8%E0%A4%AD%E0%A5%80_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96 विलय प्रस्ताव]
* और भी बहुत सी श्रेणियां हैं जैसे अद्यतन करने योग्य, स्त्रोत रहित सामग्री इत्यादि।
मैं तो बस इन्हें ठीक करना चाह रहा था।
जो सदस्य '''सकारात्मक''' रूप से पृष्ठ बनाने की कौशिश करते हैं, उनके पृष्ठ कुछ '''भ्रामक मापदंड''' जैसे उल्लेखनीयता, प्रचार, वेब होस्ट इत्यादि बताकर हटा दिए जाते हैं। जब मुख्य पृष्ठों पर कुछ हटाने को नही मिलता तो सदस्य पृष्ठों पर सेंध लगा दी जाती है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:24, 30 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपने केवल बार-बार चौपाल पर अपनी मनमर्जी से लिखने का काम किया है। आपने न ही कोई सकारात्मक कार्य किया है और न ही ऐसा कोई प्रयास किया है। एक पृष्ठ हटाने की चर्चा में आपने यहाँ तक लिख दिया कि भविष्य में अन्य लोग इसे सुधारेंगे। आपने उपरोक्त रायते के बारे में जो लिखा है वो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। आपको "उल्लेखनीयता, प्रचार, बेव होस्ट" आदि शब्द समझने की या तो क्षमता नहीं है या आपने स्वयं को समझने से मना कर दिया है अतः आपको ये सभी भ्रामक लगते हैं। उदाहरण के लिए आपने जो उपरोक्त कड़ियाँ दी हैं, उनमें आपने और अधिक रायता फैलाया है जिसका विवरण इस प्रकार है:
:* [[विशेष:श्रेणीहीन पृष्ठ|श्रेणी रहित पृष्ठ]] और [[विशेष:श्रेणीहीन श्रेणियाँ|श्रेणी रहित श्रेणियाँ]]: आपने विभिन्न पन्नों में अर्थहीन श्रेणियाँ जोड़ी हैं और साथी प्रबंधक द्वारा आपको आगाह करने पर आपने कुछ श्रेणियाँ वापस हटाई। इस तरह आपने साथी प्रबंधक का समय भी बर्बाद किया।
:* [[विशेष:एकाकी पृष्ठ|अकेले पृष्ठ]] होना रायता नहीं है बल्कि इसमें अधिकतर वो लेख हैं जिनकी कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं हैं। यह एक सामान्य प्रक्रिया है जिसमें उल्लेखनीय विषयों की कड़ियाँ अधिक मिल जायेंगी और कुछ विषयों पर लेख संख्या कम होने से ये लेख एकाकी रह गये हैं। आपने इसके सुधार में कोई कार्य नहीं किया।
:* [[:श्रेणी:अनुवाद करने योग्य|अनुवाद योग्य]] वास्तव में रायता है जो आप जैसे लोगों का फैलाया हुआ है। समय मिलने पर साथी सदस्य अनुवाद को सुधारते रहते हैं और अन्य भाषा पाठ हो हटाते रहते हैं लेकिन आप ऐसे स्थानों पर भी लगे टैग को छेड़खानी करते रहते हो क्योंकि आपकी दुनिया भ्रामक है।
:* [[:श्रेणी:स्थानान्तरण अनुरोध|स्थानान्तरण अनुरोध]]: यहाँ संख्या 300 से अधिक रहती रही है लेकिन इसपर निर्णय केवल किसी के अनुरोध के आधार पर नहीं लिया जा सकता है। लगभग हर जगह किसी न किसी प्रबंधक की टिप्पणी मिल जायेगी लेकिन स्रोतों के अभाव में अधिकतर अनुरोध अधूरे हैं। आप यहाँ रायता फैलाने का प्रयास कर रहे हो।
:* [[:श्रेणी:विलय करने योग्य सभी लेख|विलय प्रस्ताव]]: यह रायता नहीं बल्कि लोगों की मेहनत है। तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कई बार लोग एक ही विषय पर दो या अधिक लेख निर्मित कर देते हैं अतः वहाँ ये टैग लगाकर इन्हें श्रेणीबद्ध किया जाता है। समय मिलने पर विभिन्न सदस्य इसपर कार्य करते रहते हैं। आपको इसकी समझ नहीं है अतः यहाँ चौपाल पर भी रायता फैला रहे हो।
:मुझे आपसे अधिक अपेक्षा नहीं है कि आपकी समझने कोई विशेष रूचि है लेकिन यदि वास्तव में किसी नये सदस्य की इसे समझने में कोई रूचि होगी तो उनके लिए यहाँ उत्तर दे रहा हूँ।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:07, 30 मार्च 2025 (UTC)
::तकनीकी दक्षता के अभाव में और अनजाने में कुछ अनुभवहीन सदस्यों से कुछ समस्याग्रस्त पृष्ठ बन भी गए तो अब तक एक दशक से भी अधिक समय में वे ठीक हो जाने चाहिए थे। परंतु यहां तो किसी को टिकने ही नही दिया जाता जो संभवतः उन पृष्ठों को ठीक करने की दिशा में कदम उठा रहे होते। लोगों द्वारा मेहनत से निर्माण किए गए पृष्ठों को प्रबंधकों द्वारा '''गैर-जरूरी नीतियों''' के हवाले से हटा कर उन्हें हतोत्साहित कर दिया जाता है, जिसके फलस्वरूप बहुत से सदस्य विकीपीडिया छोड़ कर चले जाते हैं। इसी का परिणाम है कि आज साढ़े आठ लाख पंजिकृत सदस्यों में से केवल १२०० सक्रिय हैं और एक अनुमान के अनुसार कम से कम दसयों हजार पृष्ठ समस्याग्रस्त पृष्ठों की श्रेणी में हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 06:55, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आप इधर-उधर क्यों भाग रहे हो? आपके पास लोगों का समय बर्बाद करने के अतिरिक्त अन्य कोई काम नहीं है। आप जिसे गैर-जरूरी नीतियाँ कह रहे हो, वो विकिपीडिया के सक्रिय सदस्यों द्वारा अनुभव के उपरान्त सहमति से बनाया गया है। अतः अपनी मनमर्जी से उन्हें गैर जरूरी कहने से बेहतर है कि आप नयी नियमावली बनाने या पुरानी नियमावली पर सहमति बनाइये। यदि आपको 10 साल पुराने लेखों की समस्या दिखाई देती है तो बताइये कि आपने कितने लेखों में सुधार किया? आपने बार-बार बर्बरता फैलाने का काम ही किया है। फिर आप जैसे कुछ लोग 10 वर्ष बाद चाहेंगे कि आपकी बर्बरता को सुधारा क्यों नहीं गया? इससे बेहतर है जितना सम्भव हो, आप जैसे लोगों के बर्बर कार्यो पर रोक लगाई जाये। आपको पंजिकृत सदस्यों और सक्रिय सदस्यों में अंतर नहीं पता अतः इसपर क्या ही कह सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:42, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::उदाहरण के लिए हाल ही में २७-२८ मार्च तथा उससे पहले भी बहुत से पृष्ठों में सुधार किया है और बर्बरता के बारे में तो कभी सोचा भी नही। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 12:08, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::::ओह! आपने SM7 जी के कहने पर आपका फैलाया हुआ रायता वापस लेने की कोशिश की। इसके अतिरिक्त आपने {{tl|एकाकी}} जैसे कुछ टैग लेखों से हटा दिये जो काम बॉट से किया जा सकता है। मैं आपको लेख में सुधार के बारे में पूछ रहा था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:25, 31 मार्च 2025 (UTC)
::::::ये सभी वे पृष्ठ थे जिनमें हमारा एक भी संपादन पहले से नही था, दूसरों के द्वारा बनाए गए पृष्ठ, दूसरों द्वारा ही संपादित थे। एकाकी टैग सिर्फ उन्हीं पृष्ठों से हटाए थे जो एकाकी नही थे या जिनकी कड़ियां उपयुक्त पृष्ठों पर जोड़ दी गई थी। इसके अलावा संदर्भ त्रुटियां भी सुधारी थी। और बार -२ रायता-२ कहने की जरूरत नही है, इसकी शुरुआत आपने ही की थी, मैंने तो सिर्फ एक बार आपकी टिप्पणी का जवाब दिया था। जब सभी पृष्ठ किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़े होंगे तो विकिपीडिया कितना सुन्दर दिखेगा, इसीलिए एकाकी पृष्ठों पर काम शुरू किया था। किन्तु यहां चौपाल पर व्यक्तिगत प्रहार होने पर मेरा समय यहां खर्च होने लगा। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:01, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको समझाने के अथक प्रयासों के बाद आपको कठिनाई से उत्तर देने पड़ रहे हैं। यदि आप एकाकी पृष्ठों पर शान्ति से काम करते तो आपका यहाँ स्वागत होता। अभी भी आप चाहें तो काम कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:23, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
==अद्यतन==
[[:श्रेणी:सभी लेख जिन्हें अद्यतन की आवश्यकता है|बहुत से लेखों]] को अद्यतन की आवश्यकता है। कृपया उनका अद्यतन (अपडेट) किया जाए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 14:29, 26 मार्च 2025 (UTC)
:विकिपीडिया पर कोई लेख ऐसा नहीं होता है जिसमें सुधार नहीं हो सकता। विकिपीडिया का मूल ध्येय इसका द्योतक है। आप कुछ भी सकारात्मक चाहते हो तो इनमें अत्यावश्यक सुधार पर काम कीजिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 21:08, 30 मार्च 2025 (UTC)
==प्रबंधन समीक्षा==
प्रबंधन संबंधित कार्यों पर आपत्तियां [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:56, 26 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी इस तरह के पृष्ठ आप अपनी मनमर्जी से नहीं बना सकते हैं। आपको यह समझ में क्यों नहीं आ रहा की आप जो-जो चाहते हैं वो आपके चाहने मात्र से पूर्ण हो जाय, इस तरह से विकिपीडिया पर कार्य नहीं होता। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:30, 26 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधन के कार्यों की समीक्षा से संबंधित कोई अन्य पृष्ठ नही मिला, इसलिए बना दिया। आपकी समझ में कोई अन्य उपयुक्त स्थान हो तो इसे वहां स्थानांतरण कर दीजिए। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:02, 27 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके साथ समस्या यह है कि @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने आपको जो कहा है, वो न तो समझ आ रहा है और न ही आप समझने का कोई प्रयास कर रहे हो। आपने जिस अवरोध पर आपत्ति दर्ज की है, उसका सारांश देखा होता और सम्बंधित कड़ी पर गये होते तो आपको कुछ समझ में आता। आपको नहीं समझना है तो आप समीक्षा करते रहियेगा। मुझे इससे कोई लेना देना नहीं है। मैं मेरे उपर चल रही समीक्षा में भाग नहीं लेने वाला अन्यथा भविष्य में सदस्यों को गलत संदेश जा सकता है। वैसे आपको बता दूँ कि चर्चा का सही स्थान [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] है। जहाँ नामांकन किया जाता है, वहाँ ही निवृति के लिए आवेदन किया जा सकता है। यदि आपका प्रस्ताव सफल होता है तो निवृति आसान है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
::प्रबंधकों को कुछ भी सूचित करने के लिए [[विकिपीडिया:प्रबन्धक सूचनापट]] पृष्ठ का प्रयोग करें। प्रबंधक अधिकार से किसी सदस्य को मुक्त करने के लिए संजीव जी द्वारा बताए [[विकिपीडिया:प्रबन्धन अधिकार हेतु निवेदन]] पृष्ठ का प्रयोग करें। sm7 जी का कहना ठीक है कि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा]] जैसे पृष्ठ यादृच्छिक ढंग से नहीं बनाए जा सकते हैं। यह एक तरह की बर्बरता है। मैं इस पृष्ठ को हटा रहा हूँ। आपकी साक्षी मित्तल सदस्य पृष्ठ को हटाने वाली शिकायत प्रबंधक सूचना पट्ट पर स्थानांतरित कर दी गई है। आप उसमें स्वेच्छानुसार परिवर्तन कर सकते हैं। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 22:40, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
==एकाकी पृष्ठ==
[[:श्रेणी:सभी एकाकी लेख|सभी एकाकी लेख]]ों की कड़ियां संबंधित पृष्ठों पर जोड़ने की आवश्यकता हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:10, 27 मार्च 2025 (UTC)
== हनुमान चालीसा चौपाई ==
हनुमान चालीसा की चौपाई पढ़ने के लिए ये लिंक देख सकते है यहाँ पर [https://navbharattimes.indiatimes.com/astro/religion-rituals/arti-bhajan/read-hanuman-chalisa-on-hanuman-jayanti-2020/articleshow/91165132.cms हनुमान चालीसा] चौपाई पूरी लिखी हुई है. [[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] ([[सदस्य वार्ता:Chandra.harish|वार्ता]]) 13:25, 27 मार्च 2025 (UTC)
:{{ping|Chandra.harish|p=}} जी, यह चौपाई सही नही है, इसमें
:''सदा रहो...दासा''
:के स्थान पर होना चाहिए
:'''''सादर हे''''' ''रघुपति के दासा''। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 16:47, 27 मार्च 2025 (UTC)
::यह तो मैं पहली बार सुन रहा। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 12:14, 31 मार्च 2025 (UTC)
:::सन् 1990 के दशक में एक हनुमान चालीसा पढ़ी थी, उसमें ऐसा ही लिखा था। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 15:08, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
::::प्रामाणिक सन्दर्भ दे ? [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:27, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Chandra.harish|Chandra.harish]] लेख के वार्ता पृष्ठ पर ये काम हो सकता था। अनायास चौपाल पर ना आए। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 16:29, 1 अप्रैल 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: अपना कोड कैसे अपडेट करें ==
<section begin="message"/>क्योंकि इस वर्ष अस्थायी खाते प्रारम्भ किए जाएँगे, इसलिए ट्रस्ट और सेफ्टीउत्पाद टीम यह सन्देश भेज रही है ताकि यह सुनिश्चित्त किया जा सके कि उपकरण, गैजेट, बॉट, उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट, एब्यूजफिल्टर और कोई भी अन्य समुदाय-संचालित कोड सुचारु रूप से कार्य करना जारी रखें।
'''अस्थायी खाते क्या हैं?'''
अस्थायी खाते अपंजीकृत संपादकों के लिए एक नए प्रकार के खाते हैं। जब कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता संपादन करने का प्रयास करता है, तो उसे एक अस्थायी खाता दिया जाएगा, और वह इस खाते में लॉग-इन होगा। लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए वर्कफ़्लो पर ध्यान केंद्रित करने वाले टूल को सही ढंग से कार्य हेतु अपडेट की आवश्यकता हो सकती है। लॉग-आउट संपादकों के आईपी पते का उपयोग करने वाले टूल कार्य नहींं करेंगे, और अस्थायी खातों का उपयोग हेतु कार्यक्षमताा को फिर से लिखूना होगा। अस्थायी खाते पहले से ही कुछ पायलट विकि पर लाइव हैं, जोकी इस वर्ष सभी विकि पर पूर्ण रोलआउट हो जाएंगे।
'''आप कैसे सहायता कर सकते हैं'''
* जाँच करें कि क्या आपके द्वारा बनाया गया या अक्सर इस्तेमाल किया जाने वाला कोड (चाहे टूलफोर्ज पर हो या विकी पर, यानी: उपकरण, गैजेट, बॉट या उपयोगकर्ता स्क्रिप्ट) उन विकी पर काम करता है जहाँ अस्थायी खाते पहले से ही सक्रिय हैं। यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where are temporary accounts deployed? When will these changes reach my wiki?| सामग्री विकी की सूची]] है, यहाँ [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/FAQ#Where can I test it?| बीटा क्लस्टर और परीक्षण विकी की सूची]] है जिसमें अस्थायी खाते हैं।
* यदि आपको कोई ऐसा उपकरण दिखाई देता है जो इससे प्रभावित हो सकता है, तो हम आपको हमारे [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers|डेवलपर डॉक्यूमेंटेशन गाइड]] के आधार पर इसे अपडेट करने के प्रयास के लिए प्रोत्साहित करते हैं। हम आपसे अनुरोध करेंगे कि आप #temporary-accounts टैग के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। इससे हमें समुदाय के स्वामित्व वाले कोड पर हमारे परिवर्तनों के प्रभाव की निगरानी करने में सहायता मिलेगी।
* [[:mw:Special:MyLanguage/Trust and Safety Product/Temporary Accounts/For developers/Impacted tools|इस पृष्ठ पर प्रभावित होने वाले उपकरण अवश्य जोड़ें]]। हम यह सुनिश्चित करने के लिए उनकी निगरानी करना चाहते हैं कि सब कुछ अपेक्षित रूप से सही-सही काम कर रहा है।
* अपने विकी पर इस्तेमाल किए गए दुरुपयोग फ़िल्टर पर एक नज़र डालें। उपयोगकर्ता_नाम (user_name) के ज़रिए IP का उपयोग करने वाला कोई भी फ़िल्टर अब ऐसा नहीं कर पाएगा। उन फ़िल्टर को ''user_unnamed_ip variable'' का उपयोग करने के लिए अपडेट किया जाना चाहिए। हमारे इंजीनियरों की एक टिप्पणी: "मुख्य उपयोग मामला यह होना चाहिए कि यदि आप ip_in_range(s) जैसा कुछ आज़माएँ। उपयोगकर्ता नामों से जुड़ी चीज़ें मोटे तौर पर ठीक होनी चाहिए, क्योंकि वे अस्थायी खातों (temporary account) से जुड़ी रहेंगी।" यदि आपके पास दुरुपयोग फ़िल्टर के बारे में और प्रश्न हैं, तो आप टिकट [[phab:T369611|T369611]] पर टिप्पणी कर सकते हैं।
* यदि आपको कोई समस्या मिलती है या आपके पास कोई टिप्पणी या प्रश्न हैं, तो हमें [[mw:Talk:Trust and Safety Product/Temporary Accounts|प्रोजेक्ट वार्ता पृष्ठ]] पर बताएँ या टैग <bdi lang="en" dir="ltr"> <code>#temporary-accounts</code></bdi> के साथ फ़ैब्रिकेटर कार्य दर्ज करें। आप सहायता के लिए और टीम के साथ फ़ीडबैक साझा करने के लिए [https://discord.com/channels/221049808784326656/1227616742340034722 समर्पित अंग्रेज़ी डिस्कॉर्ड थ्रेड] ([[:en:Wikipedia:Discord|सर्वर से पहले जुड़ना सुनिश्चित करें]]) में भी सम्मिलित हो सकते हैं।
परीक्षण और रिपोर्ट में सहायता करके, आप यह सुनिश्चित करेंगे कि महत्वपूर्ण उपकरण इस अपडेट के साथ सुचारू रूप से काम करें। आपके समर्थन के लिए धन्यवाद!<section end="message"/>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|वार्ता]]) 14:32, 2 अप्रैल 2025 (UTC)</bdi>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/MM_target&oldid=28480294 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Udehb-WMF@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon.
Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
-- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 02:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Editing contest about Norway ==
Hello! Please excuse me from writing in English. If this post should be posted on a different page instead, please feel free to move it (or tell me to move it).
I am Jon Harald Søby from the Norwegian Wikimedia chapter, [[wmno:|Wikimedia Norge]]. During the month of April, we are holding [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04|an editing contest]] about India on the Wikipedias in [[:nb:|Norwegian Bokmål]], [[:nn:|Norwegian Nynorsk]], [[:se:|Northern Sámi]] and [[:smn:|Inari Sámi]]̩, and we had the idea to also organize an "inverse" contest where contributors to Indian-language Wikipedias can write about Norway and Sápmi.
Therefore, I would like to invite interested participants from the Hindi-language Wikipedia (it doesn't matter if you're from India or not) to join the contest by visiting [[:no:Wikipedia:Konkurranser/Månedens konkurranse/2025-04/For Indians|this page in the Norwegian Bokmål Wikipedia]] and following the instructions that are there.
Hope to see you there! [[सदस्य:Jon Harald Søby (WMNO)|Jon Harald Søby (WMNO)]] ([[सदस्य वार्ता:Jon Harald Søby (WMNO)|वार्ता]]) 09:04, 4 अप्रैल 2025 (UTC)
== '[[आंग्लिक]]" भाषा सम्पादन ==
<div class="boilerplate metadata discussion-archived" style="background-color: #f5f3ef; overflow:auto; margin: 2em 0 0 0; padding: 0 10px 0 10px; border: 1px solid #aaa">
:''यह चर्चा समाप्त हो चुकी है। {{red|'''कृपया इसे न बदलें।'''}} आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ में नये विभागों में होनी चाहिए।'' ''इसका संक्षिप्त परिणाम निम्न रहा:''
::'''पुनर्प्रेषित किया गया।'''' --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
----<!-- साँचा:चर्चा शीर्ष से -->
[[आंग्लिक]] पृष्ठ में कुछ लेखन त्रुटियाँ हैं, लेकिन पंजीकृत होने के बावजूद भी मैं उन्हे संपादित नहीं कर पा रहा हूँ। मुझे उस पृष्ठ में
:<code>==संदर्भ==</code>
: {{tl|reflist}}</code>
जोड़ना है, तथा एक अंग्रेज़ी अक्षर 'o' भी हटाना है, जो संदर्भ के लिंक के बाहर एक लेखन त्रुटि हैं।
कृपया मेरे इस निवेदन को स्वीकृत करें, या/और अगर हो सके टो पृष्ठ सम्पादन करने हेतु जरूरी अधिकार प्रदान करें। धन्यवाद।
[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 10:16, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, वैसे लेख में ऐसा कुछ भी नहीं है जो [[अंग्रेज़ी भाषा]] से अलग हो। तो क्यों न सामग्री को हटाकर लेख को [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर अनुप्रेषित कर दें? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:38, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
::वैसा करने में कोई दिक्कत नहीं है, बस उस जैसा अधिकार मेरे पास नहीं है। अगर आपको कोई आपत्ति नहीं तो आप ही उस पृष्ठ को मूल अंग्रेज़ी भाषा के पृष्ठ में मिला/अनुप्रेषित कर दीजिए। अच्छा यही रहेगा कि जो अकेला लेख, जो मूल का ही बस एक हिन्दी-भाषी शाब्दिक प्रतिरूप है, उसे मूल में अनुप्रेषित कर दिया जाए। धन्यवाद! [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 11:17, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:::मैंने लेख को संजीव जी के सुझाव अनुसार [[अंग्रेज़ी भाषा]] पर पुनर्प्रेषित कर दिया है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:12, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:''उपर्युक्त चर्चा को एक पुरालेख के रूप में संरक्षित किया गया है। <span style="color:red">'''कृपया इसमें कोई बदलाव न करें।'''</span> आगे की वार्ताएँ इस पृष्ठ पर नये विभागों में होनी चाहिए''।<!-- साँचा:चर्चा तल से --></div>
== महान गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्म तिथि ==
अंतरराष्ट्रीय जनरल में प्रकाशित शोध पत्र के अनुसार गणितज्ञ आर्यभट्ट की जन्मतथि 13 अप्रैल है परंतु वकिपीडिया 14 अप्रैल प्रदर्शित कर रहा है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4061:1533:8C42:A4FF:FE0A:E1D5|वार्ता]]) 12:08, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
:आप उक्त स्रोत का हवाला देते हुए लेख के वार्ता पन्ने पे लिख सकते हैं। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 14:32, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== Human psychology ==
Human psychology [[सदस्य:Anmol dhanju|Anmol dhanju]] ([[सदस्य वार्ता:Anmol dhanju|वार्ता]]) 16:33, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== WMF की वार्षिक योजनाओं पर केन्द्रित, अगले दक्षिण एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल (SAOCC) के लिए आप आमंत्रित हैं। (27 अप्रैल, 2025) ==
नमस्ते,
[https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call साउथ एशिया ओपन कम्युनिटी कॉल] (SAOCC) एक मासिक कॉल है जिसमें दक्षिण एशियाई समुदाय भाग लेते हैं, सामुदायिक गतिविधियों को साझा करते हैं, महत्वपूर्ण अपडेट प्राप्त करते हैं और खुली चर्चाओं में भाग लेते हैं।
27 अप्रैल (1230-1330 UTC) को होने वाली अगली SAOCC में WMF के प्रतिनिधि शामिल होंगे जो अगले वर्ष के लिए अपनी [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia%20Foundation%20Annual%20Plan/2025-2026/Global%20Trends वार्षिक योजनाओं] के बारे में और अधिक जानकारी साझा करेंगे। कॉल के दौरान सामुदायिक अपडेट भी होंगे।
हम आप सभी से अनुरोध करते हैं कि कृपया इस कॉल में शामिल हों तथा [https://meta.wikimedia.org/wiki/South%20Asia%20Open%20Community%20Call आप यहां शामिल होने का विवरण पा सकते हैं]।
धन्यवाद।
--[[सदस्य:RASharma (WMF)|RASharma (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:RASharma (WMF)|वार्ता]]) 17:44, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== तकनीकी समस्या ==
मैंने यह देखा है कि हिंदी विकिपीडिया के कई पृष्ठों पर निम्नलिखित लुआ त्रुटि दिखाई दे रही है:
"लुआ त्रुटि package.lua में पंक्ति 80 पर: module 'Module:Footnotes/anchor id list/data' not found"
उदाहरण [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF]
यह समस्या उन पृष्ठों पर सामान्य रूप से पादटिप्पणियों (footnotes) से जुड़ी जानकारी को प्रभावित कर रही है। चूँकि यह मॉड्यूल संभवतः अनुपलब्ध है या हट गया है, सभी संबंधित पृष्ठों पर त्रुटि दिखाई दे रही है।
कृपया इस मॉड्यूल को पुनः उपलब्ध कराएं या आवश्यकतानुसार इसका समाधान करें, जिससे पृष्ठों की संरचना और उपयोगकर्ता अनुभव दोनों ठीक रह सकें। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 13:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी नमस्ते, कृपया कुछ उदाहरण पृष्ठ बतायें। उक्त Module उपलब्ध तो है। अगर कुछ सुधार करना आवश्यक होगा तो कर दिया जाएगा। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:10, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::ये पृष्ठ देखें [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF] । [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:14, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह Citation Modules से जुडी समस्या है। उन संदर्भों में आ रही है जहाँ पृष्ठ संख्या एक रेंज है और pp=15-25 के रूप में लिखी गयी है। कई Module एक साथ अपडेट करने पड़ेंगे। मैं समय मिलते ही करने का प्रयास करता हूँ। अभी परीक्षण के लिए एक को अपडेट किया तो यह समस्या तो सुलझ गयी पर संदर्भो में दूसरी समस्या दिखने लगी। अतः थोड़ी प्रतीक्षा करनी होगी। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:29, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
::::जी, शीघ्र संज्ञान लेने हेतु आपका धन्यवाद। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 15:38, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:NXcrypto|NXcrypto]] जी, यह समस्या सुलझा ली गयी है। इस प्रक्रिया में संदर्भ साँचों के द्वारा संदर्भों के प्रदर्शन में अभी कुछ त्रुटियाँ अवश्य उत्पन्न हुई हैं। इन्हें थोड़े समय में सुलझा लिया जाएगा। आपका धन्यवाद इस त्रुटि की ओर ध्यान दिलाने के लिए। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:07, 20 अप्रैल 2025 (UTC)
== Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]]
{{int:please-translate}}
Hello, dear Wikipedians!<br/>
[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language!
The most active contesters will receive prizes.
If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest.
<br/>
We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]])
</div>
16:11, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Hide on Rosé@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 00:34, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== उद्धरण साँचे और तकनीकी समस्या ==
नमस्ते सभी को,
कुछ समस्याओं के चलते ([[#तकनीकी_समस्या|यहाँ चिह्नित]]) वर्तमान में उद्धरण साँचे सुधार की स्थिति में हैं। इस दशा में सुधार होने के बाद भी कैशे खाली होने और पन्नों की स्थति सर्वर में रिफ्रेश होने तक बहुत से पृष्ठों पर उद्धरण एवं संदर्भ साँचों में लुआ/मोड्यूल न उपलब्ध होने की त्रुटि दिखाई पड़ सकती है। कुछ समय के लिए संदर्भ साँचे कई ऐसी चीजें अंग्रेजी में प्रदर्शित कर सकते जो पहले हिंदी में दिखाई पड़ती थीं।
इस असुविधा के लिए खेद है। साथ ही अनुरोध यह भी कि यदि उक्त समस्याएँ एक सप्ताह के बाद भी दिखाई दें तो कृपया यहाँ अथवा मेरे वार्ता पन्ने पर सूचित करें।--[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 08:50, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== "Pandeism" ==
{{ping|अनुनाद सिंह}}
मैं हिंदी विकिपीडिया में एक नए लेख की शुरुआत करना चाहता हूँ, जिसका विषय अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर "Pandeism" के नाम से है (https://en.wikipedia.org/wiki/Pandeism )। यह एक धार्मिक-दार्शनिक अवधारणा है, जो "Pantheism" ([[सर्वेश्वरवाद]]) और "Deism" ([[देववाद]]) के तत्वों को मिलाकर उत्पन्न हुई है।
आपने पहले हिंदी में "सर्वेश्वरवाद" और "देववाद" जैसे जटिल विषयों पर उत्कृष्ट लेख बनाए हैं। इसीलिए, मैं आपसे मार्गदर्शन चाहता हूँ कि इस विचार पर हिंदी में लेख बनाते समय हमें किस नाम का प्रयोग करना चाहिए — क्या "पैंडीइज़्म" या "पैंडीयिज़्म" जैसा कोई *transliteration* उपयुक्त रहेगा, या क्या इसके लिए कोई उपयुक्त हिंदी शब्दावली है?
साथ ही, यदि आपके पास इस विषय को शुरू करने के लिए कोई सुझाव या दिशा-निर्देश हों, तो कृपया अवश्य बताइए। मेरा उद्देश्य यह सुनिश्चित करना है कि लेख विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार हो, विशेषकर मूल शोध से बचा जाए।
आपके समय और मार्गदर्शन के लिए आभार।
[[सदस्य:Hyperbolick|Hyperbolick]] ([[सदस्य वार्ता:Hyperbolick|वार्ता]]) 04:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध पर लगभग तीन वर्ष से चर्चा के नतीजे की प्रतीक्षा ==
{{ध्यान दें|खुदाबक़्श लाइब्रेरी}}
:: {{सुनो|Umarkairanvi}} तीन साल पहले इस लेख को हटाए जाने से मैंने रोका था। अब आपके माननीय प्रबंधगण क्या करते हैं, यह देखना होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 20:08, 23 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी,आपका कार्य सराहनीय रहा है, लेकिन मेरी जानकारी में आपने लाइब्रेरी नहीं संस्थापक के [[वार्ता:मौलवी खुदाबक़्श खान]] पेज को हटाए जाने से रोका था। मैंने नाम बदलने के लिए दोनों पर चर्चा की है, आप से भी निवेदन है कि अपने चर्चाओं के अनुभव को उधर भी साझा करें जिससे मुझे भी सीखने में आसानी हो...📚 [[सदस्य:Umarkairanvi|M. Umar kairanvi]] ([[सदस्य वार्ता:Umarkairanvi|वार्ता]]) 06:01, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] जी, मैं यह नहीं समझ पा रहा हूँ कि आपने उपरोक्त वाक्य यहाँ क्यों लिखा है? @[[सदस्य:Umarkairanvi|मुहम्मद उमर कैरानवी]] जी ने [[वार्ता:खुदाबक़्श लाइब्रेरी#स्थानान्तरण_अनुरोध_29_जनवरी_2023|स्थानान्तरण पर हो रही चर्चा]] पर लोगों से विचार मांगे हैं। हालांकि वहाँ अच्छी चर्चा हुई है लेकिन सहमति नहीं बनने के कारण अन्य लोगों की विचार मांगे गए है। आपने विषय से अलग टिप्पणी की है और आपकी टिप्पणी को समझने के लिए मैंने [[खुदाबक़्श लाइब्रेरी]] का इतिहास देखा और पाया कि आपने [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की कड़ी जोड़ी है। वार्ता पृष्ठ पर आपने अपना प्रश्न रखा था जिसका उत्तर आपको SM7 जी ने दे दिया था और सम्भवतः आप सहमत भी थे। अब मैं बात करता हूँ [[मौलवी खुदाबक़्श खान]] की। इसपर भी नाम बदलने का अनुरोध चल रहा है। पिछले तीन वर्ष में आपने केवल एक श्रेणी बदली है और दूसरी जोड़ी है। इसके अतिरिक्त इसमें भी पिछले 10 वर्ष में लेख में आपने कुछ नहीं जोड़ा है। इसके वार्ता पृष्ठ पर भी 10 वर्षों में आपने कुछ नहीं लिखा है। मैं समझ नहीं पा रहा कि आपने तीन साल पहले लेख को हटाए जाने से कैसे रोका था? क्या कुछ स्पष्ट करोगे? यदि स्पष्ट नहीं करते हो तो मैं आपके वाक्य को गलतफहमी मानकर छोड़ देता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:14, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== कुछ सवाल ==
# कोई पृष्ठ को सिर्फ अंग्रेजी के संदर्भ का उपयोग करना ठीक है क्या?
# Draft कैसे बनाते हैं और उसके नियम क्या हैं?
# क्या महाबलीपुरम [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Group_of_Monuments_at_Mahabalipuram (अंग्रेजी पृष्ठ] ) का पृष्ठ है?
[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:55, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] जी नमस्ते! यह हिंदी विकिपीडिया है, अतः संदर्भ भी हिंदी के/में हों यह बेहतर होगा; हालाँकि, अन्य भाषा के संदर्भ देने के ऊपर प्रतिबंध नहीं है। संदर्भ [[वि:विश्वसनीय|विश्वसनीय]] होना चाहिये एवं [[वि:तटस्थ|तटस्थ]] होना चाहिये।
:ड्राफ्ट बनाने के लिए यहाँ हिंदी विकिपीडिया पर कोई अलग से नामस्थान उपलब्ध नहीं। अगर विषय ज्ञानकोश के योग्य है तो आप अपने सदस्य उप-पृष्ठ पर ड्राफ्ट बना सकते हैं। सबसे ऊपर {{tl|Userdraft}} का प्रयोग करें।
:आपके पूछे गए पृष्ठ के संग पृष्ठ हिंदी विकिपीडिया पर अभी उपलब्ध नहीं है। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:18, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
::आपके उत्तर के लिए धन्यवाद। [[सदस्य:KnowDeath|KnowDeath]] ([[सदस्य वार्ता:KnowDeath|वार्ता]]) 00:39, 26 अप्रैल 2025 (UTC)
== Sub-referencing: User testing ==
<div lang="en" dir="ltr">
[[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]]
<small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small>
Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further:
#'''Try it out and share your feedback'''
#:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher.
#'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs'''
#:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''.
We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well.
Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 15:03, 28 अप्रैल 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki.
The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]].
Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well.
In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" />
</div>
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 03:41, 29 अप्रैल 2025 (UTC)</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== We will be enabling the new Charts extension on your wiki soon! ==
''(Apologies for posting in English)''
Hi all! We have good news to share regarding the ongoing problem with graphs and charts affecting all wikis that use them.
As you probably know, the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Graph|old Graph extension]] was disabled in 2023 [[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/EWL4AGBEZEDMNNFTM4FRD4MHOU3CVESO/|due to security reasons]]. We’ve worked in these two years to find a solution that could replace the old extension, and provide a safer and better solution to users who wanted to showcase graphs and charts in their articles. We therefore developed the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|Charts extension]], which will be replacing the old Graph extension and potentially also the [[:mw:Extension:EasyTimeline|EasyTimeline extension]].
After successfully deploying the extension on Italian, Swedish, and Hebrew Wikipedia, as well as on MediaWiki.org, as part of a pilot phase, we are now happy to announce that we are moving forward with the next phase of deployment, which will also include your wiki.
The deployment will happen in batches, and will start from '''May 6'''. Please, consult [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart/Project#Deployment Timeline|our page on MediaWiki.org]] to discover when the new Charts extension will be deployed on your wiki. You can also [[:mw:Special:MyLanguage/Extension:Chart|consult the documentation]] about the extension on MediaWiki.org.
If you have questions, need clarifications, or just want to express your opinion about it, please refer to the [[:mw:Special:MyLanguage/Extension_talk:Chart/Project|project’s talk page on Mediawiki.org]], or ping me directly under this thread. If you encounter issues using Charts once it gets enabled on your wiki, please report it on the [[:mw:Extension_talk:Chart/Project|talk page]] or at [[phab:tag/charts|Phabricator]].
Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|User:Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|talk]]) 15:08, 6 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28663781 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सदस्य पृष्ठ स्पैम नियंत्रण ==
सभी को नमस्कार,
हिन्दी विकिपीडिया पर अत्यधिक सदस्य पृष्ठ स्पैम को ध्यान में रखते हुए मुझे लगता है कि आईपी एवं नए खातों को सदस्य नामस्थान में सम्पादन करने की अनुमति नहीं दी जानी चाहिए। यहाँ पर दैनिक रूप से कई सदस्य पृष्ठ बनाए जाते हैं जो अक्सर प्रचारात्मक सामग्री से भरे हुए होते हैं या फिर व्यक्तिगत वेब पृष्ठ की सूरत के होते हैं और [[वि:ब्लॉगनहीं]] का स्पष्टतया उल्लंघन करते हैं।
मैं उक्त प्रस्ताव यहाँ चर्चा के लिए रख रहा हूँ जिससे समुदाय के विचार इसपर पता चल सकें और यदि आम सहमति हो तो आगे बढ़ा जा सके।
इस प्रस्ताव को प्रयोग में लाना काफ़ी आसान है क्योंकि इसे सरलतापूर्वक दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सक्रिय किया जा सकता है। मुझे लगता है कि ऐसा करने से सदस्य पृष्ठ स्पैम में घटाव आएगा जो कि समीक्षकों एवं प्रबंधकों के लिए भी अधिक सुविधाजनक होगा।
साथ में, अच्छी नीयत वाले नए सदस्यों द्वारा अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन यदि स्वचालित रूप से रोका भी जाए तो दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सम्पादन के रोके जाने पर दिखाए जाने वाले नोटिस को कस्टोमाइज़ भी किया जा सकता है अतः उस नोटिस में सदस्य पृष्ठ नीति से संबंधित आवश्यक जानकारी संक्षेप में दी जा सकेगी। उस नोटिस द्वारा यह भी बता दिया जाएगा कि सदस्य परीक्षण सम्पादन [[वि:प्रयोगस्थल]] पर कर सकते हैं। यदि सदस्य को नोटिस द्वारा पर्याप्त सूचना मिल जाए तो वह अपने सदस्य पृष्ठ पर सम्पादन रोके जाने का कारण समझ पाएगा और निराश नहीं होगा।
दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा सदस्यों को उनके वैश्विक योगदानों के अनुसार छूट देना भी संभव है। यदि कोई सदस्य किसी अन्य विकि परियोजना से यहाँ आता है और सदस्य पृष्ठ बनाने का प्रयास करता है तो प्रस्तावित फ़िल्टर उन्हें छूट दे सकता है।
अतः मेरे विचार में ऐसे फ़िल्टर को लागू करना बर्बरता एवं स्पैम विरोधी दृष्टि से एक अच्छा कदम होगा; इससे स्पैम की काफ़ी मात्रा को नियंत्रित किया जाएगा और संपार्श्विक क्षति को कम-से-कम रखा जाने का प्रयास रहेगा।
धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 20:24, 7 मई 2025 (UTC)
:मैं आपके दृष्टिकोण से सहमत हूँ Svartava जी। मैं सहमत हूँ कि एक दुरुपयोग फ़िल्टर इससे समाप्ति ला सकता है। उपयोगी पृष्ठों का प्रचार उद्देश्यों के लिए उपयोग नहीं किया जाना चाहिए। इसे उठाने के लिए धन्यवाद। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 10:35, 9 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] जी, मुझे लगता है समुदाय के सभी सक्रिय सदस्य इससे सहमत ही होंगे। अतः आप सम्बंधित फिल्टर तैयार कर सकते हो। यदि कल तक कोई टिप्पणी नहीं आती है तो प्रस्ताव को स्वीकृत घोषित कर देंगे।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:20, 13 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] इसके अलावा, स्वर्तवा जी, क्या आप फ़िल्टर को इस तरह बना सकते हैं कि जो उपयोगकर्ता 1000 से अधिक वैश्विक संपादन कर चुके हैं, उन्हें प्रतिबंधित न करें। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:42, 13 मई 2025 (UTC)
* {{पूर्ण हुआ}}। [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 17:53, 14 मई 2025 (UTC)
*:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी आप ट्रिगर लॉग कहाँ देखते हैं? [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:07, 15 मई 2025 (UTC)
*::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AA%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97_%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&wpSearchFilter=87] (यह केवल प्रबंधकों द्वारा देखा जा सकता है क्योंकि फ़िल्टर को गुप्त रखा गया जिससे स्पैमर इसका स्रोत कोड देखकर इसे चकमा देने के तरीके न खोज पाएं) [[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:31, 15 मई 2025 (UTC)
*:::ठिक [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 09:38, 15 मई 2025 (UTC)
*::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं भी स्रोत नहीं देख पा रहा हूँ, हालांकि मुझे अभी स्रोत देखने की आवश्यकता नहीं है। सम्भवतः मुझे कोड देखने के लिए स्वयं को "दुरुपयोग छननी संपादक" अधिकार देना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:46, 15 मई 2025 (UTC)
== अस्थायी खाते: IP पतों तक पहुँच और अगले चरण ==
नमस्ते! यह [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product|ट्रस्ट और सुरक्षा उत्पाद टीम]] है। [[विकिपीडिया:चौपाल/पुरालेख_63#जब_अस्थायी_खाते_शुरू_किए_गए_हैं_तो_आईपी_पते_कौन_देख_पाएगा?|मार्च में, हमने प्रस्ताव दिया था]] कि अस्थायी खाते प्रारम्भ होने पर IP पते कौन देख सकता है । हम लगभग २० बड़े समुदायों से बात की! चर्चाके लिए धन्यवाद, और इसकाउत्तर तैयार करते समय आपके धैर्य के लिए धन्यवाद। अब, हम कुछ आवर्ती विषयों को संबोधित करना चाहते हैं, उन पहलुओं को स्पष्ट करना चाहते हैं जिन्हें हमने अपने पहले संदेश में स्पष्ट रूप से प्रस्तुत नहींं किया था, और और हम आपसे यह साझा करना चाहते हैं कि अगले चरण क्या होंगे।
'''हमारे द्वारा की गई चर्चाओं के परिणाम'''
आपकी टिप्पणियों ने हमें पेट्रोलिंग से जुड़े जोखिमों और चिंताओं को बेहतर ढंग से समझने में सहयता की। इनमें सम्मिलित हैं: आप प्रशासकों पर एक नए बोझ को कैसे देखते हैं, आप पुराने संपादनों की पेट्रोलिंग से कैसे निपटते हैं, कितने (या कम) लोग आपकी विकी पर पेट्रोलिंग में भाग लेते हैं, और बहुत कुछ। हम इन विचारों के लिए आपके बहुत आभारी हैं।
आपने अस्थायी खातों के बारे में सामान्य प्रश्नों के साथ कई टिप्पणियाँ भी लिखीं। आप पूछ रहे थे कि वे कैसे कार्य करते हैं, आईपी पते कैसे प्रकट करें, क्या बदलाव की आवश्यकता है, आदि। हम उन्नत अधिकारों वाले उपयोगकर्ताओं के लिए [[phab:T373818|ऑनबोर्डिंग डायलॉग]], [[metawiki:Special:GlobalContributions|विशेष: वैश्विक योगदान]], [[metawiki:Special:IPContributions|विशेष: आईपी योगदान]], वैश्विक खाता ब्लॉक, बड़े पैमाने पर वैश्विक खाता ब्लॉक करने, और अन्य कई सुविधाओं पर कार्य कर रहे हैं। यह सब आपको दुरूपयोग से कुशलतापूर्वक निपटने में सहयता करने हेतु है।
पहुँच की आवश्यकताओं के बारे में - हमने प्रबंधकों (और जहाँ आवश्यक हो, स्टीवर्ड) द्वारा मैन्युअल रूप से उन लोगों को IP देखने का अधिकार प्रदान करने के विचार के साथ इससे आगे बढ़ने का निर्णय लिया है, जिन्हें इसकी आवश्यकता है। हमारे द्वारा विचार किए जा सकने वाले विकल्प सीमित हैं। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|अस्थायी खातों के IP पते तक पहुँच की मूल नीति]] सभी विकि के लिए एक होनी चाहिए, वैश्विक पदाधिकारियों और विभिन्न समुदायों के लिए स्वीकार्य होनी चाहिए, और विभिन्न देशों के संपादकों और कानूनी जोखिमों के दृष्टिकोण से भी। यही कारण है कि हम स्थानीय सहमति का सख्ती से पालन नहींं कर सकते हैं या IP पतों तक बहुत व्यापक रूप से पहुँच प्रदान नहींं कर सकते हैं। इस वर्ष के अंत में, हम नीति की आवश्यकताओं या अपवादों जैसे विषयों पर फिर से विचार कर सकते हैं। (हालाँकि, आप अपनी स्थानीय नीतियाँ बना सकते हैं! - इस बारे में नीचे और अधिक जानकारी दी गई है।)
हम आपको याद दिलाना चाहेंगे कि सभी विकि पर लागू इसी वर्ष होनी चाहिए। लागू करने के दो बड़े चरण होंगे - जून/जुलाई में, और इसके लगभग २-३ महीने बाद।
'''आवर्ती विषय, हमारी प्रतिक्रियाएँ और स्पष्टीकरण'''
आपकी सुविधा के लिए, हम इनमें से कुछ उत्तरों को [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|प्रोजेक्ट FAQ]] में भी दर्ज करेंगे।
आईपी पते तक पहुँच
* '''नए अधिकार''' (चेकयूजर-टेम्पररी-अकाउंट) को एक नए समूह ([[metawiki:Meta:Temporary_account_IP_viewer|टेम्पररी अकाउंट आईपी व्यूअर]]) में अलग करना, तकनीकी रूप से इसे किसी [[Special:ListGroupRights|मौजूदा समूह]] (जैसे पैट्रोलर) से जोड़ने के विपरीत। हमने कुछ कारणों से ऐसा करने का फैसला किया है:
** '''IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना जोखिम भरा है''' यह अधिकार चेकयूजर के सामान है। IP पतों को व्यक्तिगत रूप से पहचान योग्य जानकारी (एक प्रकार का [[व्यक्तिगत जानकारी|व्यक्तिगत डेटा]]) माना जाता है। बाहरी अभिनेता जो IP पतों तक पहुँच प्राप्त करना चाहते हैं, उन्हें अब उन उपयोगकर्ताओं के साथ बातचीत करनी होगी जिनके पास यह अधिकार है। इस अधिकार वाले उपयोगकर्ताओं को इसके बारे में पता होना चाहिए, और संदिग्ध पहुँच अनुरोधों की संभावना के प्रति सतर्क रहना चाहिए।
** '''गोपनीयता संरक्षण के लिए अच्छे अभ्यास''' ऐसे उपयोगकर्ताओं को पहुँच प्रदान करना जो विश्वसनीय हैं, लेकिन उन्हें अपना काम जारी रखने के लिए पहुँच की आवश्यकता नहीं है, व्यक्तिगत डेटा को संसाधित करने के लिए अच्छे अभ्यासों के अनुरूप नहीं है।
** '''अधिकार को हटाना''' आईपी तक पहुँच को [[phab:T325658|लॉग]] किया जाएगा ([https://no.wikipedia.org/wiki/Spesial:Logg?type=checkuser-temporary-account उदाहरण])। यदि इस अधिकार का कोई दुरुपयोग पाया जाता है, तो इसे उपयोगकर्ता द्वारा धारण की गई किसी भी अन्य अनुमति से अलग से वापस लिया जा सकता है। आईपी पतों तक पहुँच से संबंधित अधिकारों को हटाना मुश्किल और कभी-कभी अनुचित भी होगा।
** आप किसी निश्चित्त उपलब्ध समूह से संबंधित सभी उपयोगकर्ताओं को व्यक्तिगत रूप से नया अधिकार प्रदान कर सकते हैं। हालाँकि, इन उपयोगकर्ताओं को अस्थायी खाता IP व्यूअर के मानदंडों को पूरा करना होगा।
** स्पष्टता के लिए - यह सब प्रशासकों, नौकरशाहों, चेकयूजर्स, प्रबंधकों और [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|वैश्विक नीति]] में उल्लिखित अन्य समूहों को प्रभावित नहींं करता है।
* '''गतिविधि की आवश्यकता''' उन उपयोगकर्ताओं के संबंध में जिन्हें मैन्युअल रूप से पहुँच प्रदान करने की आवश्यकता होगी, नीति कहती है कि उन्हें "३६५-दिन की अवधि के भीतर कम से कम एक बार स्थानीय परियोजना में संपादन करना होगा या लॉग की गई कार्रवाई करनी होगी"। यह आवश्यकता नहींं बदल रही है।
अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया
* '''अधिकार देने की औपचारिकता''' लंबी चर्चा या एडमिनशिप के लिए अनुरोध जैसे वोट की कोई आवश्यकता नहींं है। अगर कोई एक एडमिन अपने विवेक से कोई निर्णय ले लेता है तो यह पर्याप्त है।
* '''अधिकार के लिए आवेदन करने वाले उपयोगकर्ताओं के लिए अतिरिक्त आवश्यकताएँ।'''
** अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया पर आपके पास स्वायत्तता है। आप ३०० से अधिक संपादन की सीमा अपना सकते हैं, या "गैर-व्यवस्थापक+" उपयोगकर्ताओं को अधिकार देने से मना कर सकते हैं। अधिकार प्रदान करने की प्रक्रिया उतनी ही बुनियादी या विस्तृत हो सकती है जितनी आप उचित्त समझें।
** यह स्पष्ट नहींं था कि अधिकार देने का निर्णय लेते समय व्यवस्थापकों को कौन से मानदंड अपनाने चाहिए - यह कैसे पता लगाया जाए कि उपयोगकर्ता को IP पतों तक पहुँच की आवश्यकता है या नहींं। न्यूनतम ३०० संपादन और ६ महीने पुराने खाते से परे कोई अनिवार्य आवश्यकता नहींं है। आप उपयोगकर्ता के प्रति विश्वास से संबंधित अतिरिक्त मानदंड (जैसे कि कोई पूर्व अवरोध या कॉपीराइट उल्लंघन नहींं) या पेट्रोलिंग गतिविधियों में अनुभव पेश कर सकते हैं।
* '''प्रशासकों पर अतिरिक्त बोझ''' हम अतिरिक्त अधिकार देने और हटाने की मेहनत को समझते हैं। यह वास्तव में एक नाकारात्मक पहलू है। हमें लगता है कि अधिक लोगों को यह अधिकार देने के लिए केवल एक बार प्रयास करना होगा। हम उत्सुक हैं कि क्या आप इस बोझ को सीमित करने के उपाए खोज सकते हैं?
अस्थायी खातों के सक्षम होने पर पेट्रोलिंग कैसे काम करती है
* '''"रेट्रो-पेट्रोलिंग" और ९० दिन''' कुछ विकी में, समुदाय के सदस्यों ने लिखा कि "रेट्रो-पेट्रोलिंग" (पुराने संपादनों की निगरानी) अस्थायी खातों के आईपी के लिए ९०-दिन की सीमा के साथ एक मुद्दा हो सकता है। हमारी समझ में (यह स्टीवर्ड से परामर्श किया जाता है), सामान्य परिस्थितियों में, संपादन के ९० दिनों के बाद, मुख्य चुनौती सफाई का कार्य है, और दुर्व्यवहार करने वालों की पहचान को जोड़ने की आवश्यकता नहींं है। लेकिन हम समझते हैं कि अलग-अलग विकी पर अलग-अलग परिस्थितिियाँ हो सकती हैं, और कुछ विध्वंसक रचनात्मक होते हैं। किसी भी मामले में, ९०-दिन की सीमा व्यवहार संबंधी साक्ष्य या संपादन के पैटर्न पर लागू नहींं होती है - ये दिखाई देते रहेंगे। संख्या स्वयं बदली जा सकती है, और हम आपके विचारों और अधिक कठिन जाँच के साक्ष्य पर ध्यान देंगे। यह ध्यान रखना महत्त्वपूर्ण है कि सिद्ध दीर्घकालिक दुर्व्यवहार व्यवहार के उदाहरणों के लिए, हम गश्त की आवश्यक्ताओं के लिए [[foundation:Policy:Wikimedia_Access_to_Temporary_Account_IP_Addresses_Policy#Disclosure|आईपी पते को सार्वजनिक रूप से दस्तावेज कर सकते हैं]]।
* '''खाता निर्माण सीमा ("दर सीमा")''' २४ घंटे के भीतर एक आईपी से केवल छह अस्थायी खाते बनाए जा सकते हैं। इस सीमा का उद्देश्य किसी उपद्रवी को कम समय में बहुत सारे खाते बनाने से रोकना है। पंजीकृत खाता निर्माण के लिए सीमा सामान है। यह एक आदर्श उपाय नहींं है, लेकिन यह एक पुराने तंत्र के सामान है जिससे हम सभी परिचित् हैं, और यह सुरक्षा के एक बुनियादी स्तर को परिभाषित करता है।
'''हम आपके लिए अगले कदम सुझाना चाहेंगे'''
* हम आपको '''अस्थायी खाते प्रारम्भ होने से पहले ही अधिकार प्रदान करने हेतु''' प्रोत्साहित कर रहे हैं, ताकि समय आने पर आप तैयार रहें।
* यदि आपको लगता है कि वैश्विक नीति में कुछ जोड़ने की आवश्यकता है, तो हम आपको अधिकार देने और हटाने '''संबंधी नीति अपनाने''' पर विचार हेतु प्रोत्साहित कर रहे हैं।
* हम आपको यह दिखाना चाहते हैं कि हमारे दृष्टिकोण से विकी-नौकरशाही का कौन सा स्तर पर्याप्त है। [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?oldid=28600924 सैंडबॉक्स में,] हमने एक प्रारूप तैयार किया है कि ध्वज के लिए अनुरोध वाले पृष्ठ कैसा दिख सकता है। बेशक पृष्ठ की अंतिम सामग्री आपके समुदाय पर निर्भर करेगी। हम यह नहींं कहना चाहते कि हम आपको इस मामले पर निर्देश दे रहे हैं।
'''संपर्क में रहें'''
हमेशा की तरह, अगर आप इस परियोजना के बारे में ज़्यादा जानना चाहते हैं, तो [[diffblog:hi/2024/11/18/अस्थायी-खातों-का-स्वागत-ब/|डिफ पोस्ट]] पढ़ें, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|हमारे प्रोजेक्ट पेज]] और FAQ पर जाएँ। संपर्क में बने रहने के लिए न्यूज़लैटर की सदस्यता लें। अगर आप पायलट तैनाती संतुष्टि सर्वेक्षण में रुचि रखते हैं, तो [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|परिणाम देखें]]। धन्यवाद! [[metawiki:User:NKohli_(WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 01:18, 9 मई 2025 (UTC)
== मेरे संपादन को हटाया गया । ==
नमस्कार,
मैंने हाल ही में विकिपीडिया के एक लेख में एक संपादन किया था, जिसमें मैंने छत्तीसगढ के रायगढ जिले से संबंधित जानकारी जोड़ी थी। लेकिन मेरा संपादन हटा दिया गया,और मुझे कारण स्पष्ट नहीं किया गया।
मैं विकिपीडिया के नियमों का सम्मान करती हूँ और चाहती हूँ कि मुझे यह स्पष्ट किया जाए कि मेरा संपादन क्यों हटाया गया ताकि मैं भविष्य में सुधार कर सकूँ।
Username- QuestForTrueTruth <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/QuestForTrueTruth|योगदान]]){{#if:12:08, 9 मई 2025 (UTC)| 12:08, 9 मई 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:मैंने आपके योगदान देखे हैं। आपके योगदानों में सामान्यतः लेख में उपलब्ध स्रोतों को हटा दिया जाता है और उनके स्थान पर मूल शोध या असत्यापित दावे जोड़ दिये जाते हैं। लम्बे समय से आपने [[वडोदरा जिला]] नामक लेख में सम्पादन करके उसको बुरी हालात में पहुँचा दिया है। मैंने इसलिए आपको ऐसे सम्पादन करने दिये हैं क्योंकि वो लेख पहले भी कोई अच्छी अवस्था में नहीं था।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:32, 9 मई 2025 (UTC)
::संपादक महोदय,
::नमस्ते,
::बिना मेरी जानकारी के संपादन हटा दिया गया । क्या आपको नहीं लगता कि मुझे पहले बता देना चाहिए था कि कहाँ क्या दिक्कत है? कम से कम एक बार बताना तो ज़रूरी था।
::मैंने वह संपादन इसलिए किया क्योंकि अंग्रेज़ी में जो कंटेंट था, उसका हिंदी में कंटेंट सही तरीके से नहीं हुआ था। इसलिए मैंने उसे ट्रांसलेट से सही करने की कोशिश की थी। अगर उसमें कुछ सुधार की ज़रूरत थी, तो मुझे बता सकते थे।
::बिना कुछ कहे सीधे हटाना सही तरीका नहीं है। मैं सहयोग की भावना से काम कर रही हूँ, तो उम्मीद है कि आगे से थोड़ी पारदर्शिता और संवाद बनाए रखेंगे।
::धन्यवाद। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 17:14, 23 मई 2025 (UTC)
:::नमस्ते जी ,
:::मुझे अभी भी नहीं समझ आ रहा है कि आप मेरा कंटेंट क्यों हटा रहे हैं ? कृप्या मुझे कारण स्पष्ट करें ताकि मैं आगे से सुधार कर सकूं ।
:::धन्यवाद [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 14:05, 24 मई 2025 (UTC)
::::आपके संपादन से संदर्भित कड़ी (यानी <ref->...</ref>) हट गई थी। शायद इसीलिए वापस किया होगा। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:53, 26 मई 2025 (UTC)
:::::मेरा संपादन बार-बार बिना किसी स्पष्ट कारण के हटाया जा रहा है। आपने अगर संपादन हटाया नहीं, तो फिर आप कैसे अंदाज़ा लगा सकते हैं? संजीव कुमार ने संपादन हटाया, लेकिन उन्होंने भी यह नहीं बताया कि आखिर क्यों हटाया।
:::::मैं विनम्रतापूर्वक अनुरोध करती हूँ कि अगर इस बार भी सुधार का कोई तरीका बताए बिना या बिना कारण स्पष्ट किए मेरा संपादन हटाया गया, तो मैं विकिपीडिया पर संपादन कार्य करना छोड़ दूंगी। यही आप सब चाह रहे होगे। अन्यथा, कृपया सहयोग करें और स्पष्ट संवाद बनाएं। [[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] ([[सदस्य वार्ता:QuestForTrueTruth|वार्ता]]) 11:20, 28 मई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:QuestForTrueTruth|QuestForTrueTruth]] जी, आप विभिन्न लेखों में <nowiki>== सन्दर्भ ==</nowiki> अनुभाग और श्रेणियों को हटा दे रहे हो। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो भी विकि-प्रारूप में नहीं होती। अतः उसे हटाया जा रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:35, 28 मई 2025 (UTC)
== सदस्य:TheLFC के अनुचित योगदान ==
गुजराती विकिपीडीया पर हमने देखां कि [[सदस्य:TheLFC]] कुछ पृष्ठों पर भारत देश के नक्शों में बदलाव कर के वह नक्शे दाखिल कर रहे थे जिन में कश्मिर क कुछ हिस्सा भारत से हटाय गया है। यह संवैधानिक रुप से गलत है। जब [[सदस्य:KartikMistry]]जी ने बताया तब हमने पाया कि ईस सदस्य ने यहां हिदी में कई पृष्ठों पर यह कृत्य किया है ([[विशेष:योगदान/TheLFC|यहां देखें]])। अतः {{ping|संजीव कुमार}}, {{ping|SM7}}, एवं आप सब के ध्यान में लाना चाहता हुं कि इस [[सदस्य:TheLFC]] कि गतिविधियों पर नज़र रखें और अगर आवश्यक लगे तो उन्हे चेतावनी दिजिए--[[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 08:48, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, कुछ दिनों से मैं देख रहा हूँ कि कुछ लोग India को बदलकर India3 कर रहे हैं और कुछ उसको उलट रहे हैं। मैंने भी कुछ चुनाव उल्टे हैं। India लिखने पर अंतर्राष्ट्रीय स्तर पर मान्य मानचित्र दिखाया जाता है जिसमें [[जम्मू और कश्मीर]] (चीन, पाकिस्तान और भारत अधिकृत पूरा क्षेत्र) को विवादित क्षेत्र दिखाया जाता है। India3 लिखने पर पूरा क्षेत्र भारत के भाग में दिखाया जाता है। विकिपीडिया की अब तक की स्वीकृत नीति के अनुसार वास्तविक स्थिति (अर्थात् इस क्षेत्र को विवादित) दिखाया जाये। यदि आप उसे भारत का क्षेत्र दिखाना चाहते हो तो पहले सम्बंधित चर्चा करनी होगी और उसके अनुसार नियमावली को स्वीकृत करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 12 मई 2025 (UTC)
::{{ping|संजीव कुमार}} जी, वास्तव में सभी भारतीय भाषाओं में भारत के तहत भारत सरकार का स्वीकृत मानचित्र हि वैध है| India3 भारत सरकार के द्वारा स्वीकार्य मानचित्र है, तो यहां पर भी वही इस्तमाल नही होना चाहिए? [[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 15:10, 12 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Dsvyas|Dsvyas]] जी, क्या भारत सरकार ने भारतीय भाषाओं के लिए ऐसा कोई आदेश निकाला है? यदि हाँ तो इसकी भी सहमति सामुदायिक स्तर पर आवश्यक है। बेहतर होगा कि आप भारत सरकार के उक्त आदेश की कड़ी देते हुये नीचे नये अनुभाग में चर्चा आरम्भ कर दें। अन्यतः केवल भारत इच्छित मानचित्र दिखाना विषय को गलत दिखाने जैसा होगा। इस स्थिति में [[नेपाली भाषा|नेपाली]], [[उर्दू भाषा|उर्दू]] और [[बंगाली भाषा]] जैसी भाषाओं पर क्या होगा क्योंकि ये भाषायें भारत के पड़ोसी देशों में भी बोली जाती हैं जिनके साथ भारत के सीमा विवाद हैं। यदि इस शर्त पर भारत सरकार विकिपीडिया को प्रतिबंधित करना चाहे तो फिर सभी भाषाओं में ही बंद करना होगा। अतः केवल भारतीय भाषाओं में ऐसा कोई नियम बनाना मुझे औचित्यहीन लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:10, 12 मई 2025 (UTC)
== विनायक दामोदर सावरकर लेख से सबंधित ==
विनायक दामोदर सावरकर लेख में बिंदु विरासत के अंतर्गत, सावरकर साहित्य बिंदु के अंतर्गत लिखे हुए लेख में इस अनुच्छेद =>
<nowiki>''</nowiki> द इंडियन वॉर ऑफ इंडिपेंडेंस - १८५७' सावरकर द्वारा लिखित पुस्तक है, जिसमें उन्होंने सनसनीखेज व खोजपूर्ण इतिहास लिख कर ब्रिटिश शासन को हिला डाला था। अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था। दूसरी ओर भारतीय विश्लेषकों ने भी इसे तब तक एक योजनाबद्ध राजनीतिक एवं सैन्य आक्रमण कहा था, जो भारत में ब्रिटिश साम्राज्य के ऊपर किया गया था।" में वाक्य =>
"अधिकांश इतिहासकारों ने <u>1957</u> के प्रथम भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम को एक सिपाही विद्रोह या अधिकतम भारतीय विद्रोह कहा था।" में <big><u>त्रुटि</u></big> है |
यहाँ प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम का समय <u>1957</u> लिखा है जो की गलत है जिसे सुधारकर [[1857 का प्रथम भारतीय स्वतंत्रता संग्राम|1857]] करने की आवश्यकता है |
इस लेख की लिंक => https://hi.wikipedia.org/s/1ud
[[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 05:31, 13 मई 2025 (UTC)
:{{done}} <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:11, 13 मई 2025 (UTC)
::धन्यवाद ! [[सदस्य:JaggaJtr|JaggaJtr]] ([[सदस्य वार्ता:JaggaJtr|वार्ता]]) 18:09, 30 मई 2025 (UTC)
== स्थानान्तरण अनुरोध - सभी धर्मों की आलोचना संबंधित लेख के उचित नाम के लिए चर्चा ==
{{ध्यान दें|ईसाईयत की टीका}}
== <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="announcement-content" />
The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]].
You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC.
If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" />
</div>
<bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|वार्ता]])</bdi> 22:07, 15 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)''
Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too.
We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation.
You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 15:26, 22 मई 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Sannita (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== वार्ता पृष्ठों को हटाने के संबंध में ==
[https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=delete&user=&page=&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist सदस्य-वार्ता पृष्ठों को बड़े पैमाने पर हटाया जा रहा है]। कृपया बताएं यह कौनसी नीति के तहत हटाए जा रहे हैं। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:24, 26 मई 2025 (UTC)
:हटाने के साथ में कारण दिया गया है। आपने किसी विशेष पृष्ठ पर पूछा होता तो सम्भव था कि उसे बताना अधिक उचित होता। फिर भी प्रयास कर रहा हूँ। इसमें एक सदस्य का सदस्य पृष्ठ और वार्ता पृष्ठ [[वि:सना|सदस्यनाम नीति]] के तहत हटाया गया है। सदस्य नाम किसी पार्टी के प्रचार के लिए नहीं होना चाहिए। अधिकतर वो सदस्य पृष्ठ हटाये गये हैं जिस नाम से सदस्य पंजीकृत नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:13, 27 मई 2025 (UTC)
::बहुत से सदस्य-वार्ता पृष्ठ ''अस्तित्वहीन सदस्य का सदस्य पृष्ठ अथवा उपपृष्ठ'' बताकर हटाए गए हैं।
::किस आधार पर कहा जा सकता है कि कोई सदस्य पृष्ठ ([https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3ASoniasoney&wpdate=2025-05-26&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist उदाहरण]) किसी अस्तित्वहीन सदस्य का है या अस्तित्विक सदस्य का? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:32, 27 मई 2025 (UTC)
:::एक आईपी से सन्देश लिखा जाता है और दूसरी से उसे हटा दिया जाता है। इसी कारण मैं आईपी से पूछे गये प्रश्नों के उत्तर देना पसन्द नहीं करता। सम्भवतः आपको या तो उपरोक्त प्रश्न का उत्तर समझ में आ गया लेकिन फिर भी कृपया एकबार [[special:contributions/Soniasoney|सदस्य योगदान]] देखने का प्रयास करें। यहाँ आपको सदस्य के पंजीकृत होने की आवश्यक जानकारी मिल जायेगी। इसके लिए खाता बनाने की आवश्यकता भी नहीं है और मोबाइल में भी देखा जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:52, 27 मई 2025 (UTC)
== लेख को अनुचित कारण बता कर हटाने के सन्दर्भ में ==
मैं इस लेख के शीघ्र हटाने के नामांकन (मापदंड ल2: "साफ़ प्रचार") का विरोध करता हूँ और निवेदन करता हूँ कि यह लेख हटाने योग्य नहीं है, क्योंकि यह उक्त मापदंड के अंतर्गत नहीं आता। कृपया निम्न बिंदुओं पर ध्यान दिया जाए:
लेख का लिंक https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B8_%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A5%81_%E0%A4%A7%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%A7%E0%A4%B0
1. लेख में प्रचार अथवा अतिशयोक्ति नहीं की गई है। लेख में कहीं भी प्रशंसात्मक भाषा, विज्ञापनात्मक शैली या पक्षपातपूर्ण विवरण नहीं है। यह एक संतुलित और तथ्यों पर आधारित प्रस्तुति है।
2. इस लेख में केवल विषय-वस्तु से संबंधित तथ्यात्मक जानकारी दी गई है, जो पूर्णतया ज्ञानकोषीय शैली में लिखी गई है। लेख का प्रत्येक वाक्य द्वितीयक, स्वतंत्र और विश्वसनीय स्रोतों से उद्धृत है।
3. सभी स्रोत विषय से स्वतंत्र, द्वितीयक और विश्वसनीय समाचार पत्रों से हैं, जैसे दैनिक भास्कर, पत्रिका, और हरिभूमि — जो हिंदी के प्रमुख राष्ट्रीय स्तर के समाचार पत्र हैं। ये लेख किसी पासिंग उल्लेख नहीं, बल्कि विषय के केंद्र में रखकर लिखे गए हैं।
4. लेख में किसी प्रकार की जीवनी या उपलब्धियों का अतिशयोक्तिपूर्ण विवरण नहीं दिया गया है। यहाँ तक कि जानबूझकर पुरस्कारों या सम्मान जैसी सूचनाओं को शामिल नहीं किया गया, क्योंकि वे वर्तमान में विकिपीडिया की उल्लेखनीयता नीति के अनुरूप नहीं ठहरते।
5. लेख विकिपीडिया की सामान्य उल्लेखनीयता दिशानिर्देश (WP:GNG) के अनुरूप है, क्योंकि इसमें कई स्वतंत्र स्रोतों में व्यापक और बार-बार उल्लेख पाया गया है।
6. यदि लेख का कोई भाग विकिपीडिया की WP:NOT या अन्य किसी नीति का उल्लंघन करता प्रतीत होता है, तो कृपया उस विशेष बिंदु की ओर संकेत करते हुए सुधार का सुझाव दिया जाए। सहयोगात्मक तरीके से सुधार हेतु मैं पूर्णतः तत्पर हूँ।
इस आधार पर मेरा विनम्र निवेदन है कि लेख को “साफ़ प्रचार” (ल2) के अंतर्गत हटाना उचित नहीं है।[[सदस्य:Work97111|Work97111]] ([[सदस्य वार्ता:Work97111|वार्ता]]) 16:12, 27 मई 2025 (UTC)
:लेख को न हटाने के उपरोक्त कारणों का संज्ञान लेते हुए, इस लेख को पुनर्स्थापित करके 'हटाने हेतु चर्चा' के लिए नामांकित किया जाना चाहिए। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 16:36, 27 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Work97111|Work97111]] जी, आपको [[सदस्य वार्ता:अजीत कुमार तिवारी#एस_अंशु_धुरंधर_के_लेख_का_डिलीट_होने_के_कारण|साथी प्रबंधक के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दे दिया गया है। सम्भव है आप उससे सहमत हो, अन्यथा आप चर्चा को यहाँ भी जारी रख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:54, 27 मई 2025 (UTC)
== Proposal to enable the "Contribute" entry point in Hindi Wikipedia ==
{{Int:Hello}} Hindi Wikipedians,
Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}.
The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia.
The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia.
Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Hindi Wikipedia.
'''Who can access it'''
Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions.
[[File:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[File:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]]
For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually.
We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.
We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th June 2025.
We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia.
We look forward to your response soon.
Thank you!
On behalf of the WMF Language and Product Localization team.
[[सदस्य:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:UOzurumba (WMF)|वार्ता]]) 23:45, 27 मई 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ के चयन एवं प्रश्नों हेतु आमंत्रण ==
<section begin="announcement-content" />
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]''
प्रिय साथियो,
इस वर्ष, विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज़ में २ (दो) समुदाय- और संबद्ध-चयनित ट्रस्टियों का कार्यकाल समाप्त हो जाएगा [1]। बोर्ड पूरे आंदोलन को इस वर्ष की चयन प्रक्रिया में भाग लेने और उन सीटों को भरने के लिए मतदान हेतु आमंत्रित करता है।
चुनाव समिति फाउंडेशन स्टाफ़ के सहयोग से इस प्रक्रिया की देखरेख करेगी [2]। गवर्नेंस कमेटी, जो २०२५ समुदाय-और-एफिलिएट-चयनित ट्रस्टी चयन की प्रक्रिया (राजू नारिसेटी, शनि इवेनस्टीन सिगलोव, लोरेंजो लोसा, कैथी कोलिन्स, विक्टोरिया डोरोनिना और एसरा अल शफी) में उम्मीदवार नहीं हैं, से बनी है [3], इन्हें २०२५ की ट्रस्टी चयन प्रक्रिया के लिए बोर्ड की निगरानी प्रदान करने और बोर्ड को सूचित रखने का काम सौंपा गया है। चुनाव समिति, बोर्ड और कर्मचारियों की भूमिकाओं के बारे में अधिक जानकारी यहाँ है [4]।
यहाँ प्रमुख नियोजित तिथियाँ दी गई हैं:
* २२ मई – ५ जून: घोषणा (यह संचार) और प्रश्न पूछने का समय [6]
* १७ जून – १ जुलाई, २०२५: उम्मीदवारों के लिए आमंत्रण
* जुलाई २०२५: यदि आवश्यक हो, तो १० या अधिक आवेदन करने पर सहयोगी उम्मीदवारों को शॉर्टलिस्ट हेतु वोट करेंगे [5]
* अगस्त २०२५: अभियान अवधि
* अगस्त-सितंबर २०२५: दो सप्ताह की सामुदायिक मतदान अवधि
* अक्टूबर – नवंबर २०२५: चयनित उम्मीदवारों की पृष्ठभूमि की जाँच
* दिसंबर २०२५ में बोर्ड की बैठक: नए ट्रस्टी नियुक्त किए जाएँगे
२०२५ की चयन प्रक्रिया के बारे में अधिक जानें - जिसमें विस्तृत समय-सीमा, उम्मीदवारी प्रक्रिया, अभियान नियम और मतदाता पात्रता मानदंड सम्मिलित हैं - इस मेटा-विकी पृष्ठ पर [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[जोड़ें]]].
प्रश्नों के लिए कॉल करें
प्रत्येक चयन प्रक्रिया में, समुदाय को बोर्ड ऑफ़ ट्रस्टीज़ के उम्मीदवारों के लिए उत्तर देने के लिए प्रश्न प्रस्तुत करने का अवसर मिलता है। चुनाव समिति समुदाय द्वारा विकसित सूची से उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए प्रश्न चुनती है। पात्र होने के लिए उम्मीदवारों को आवेदन में सभी आवश्यक प्रश्नों का उत्तर देना होगा; अन्यथा उनका आवेदन अयोग्य घोषित कर दिया जाएगा। इस वर्ष, चुनाव समिति उम्मीदवारों के उत्तर देने के लिए 5 प्रश्न चुनेगी। चयनित प्रश्न समुदाय द्वारा प्रस्तुत किए गए प्रश्नों का संयोजन हो सकते हैं, यदि वे समान या संबंधित हैं।[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[जोड़ें]]]
स्वयंसेवक के चुनाव
२०२५ की चयन प्रक्रिया में सम्मिलित होने का एक और तरीका चुनाव स्वयंसेवक बनना है। चुनाव स्वयंसेवक चुनाव समिति और अपने संबंधित समुदाय के बीच एक पुल हैं। वे यह सुनिश्चित्त करने में सहयता करते हैं कि उनके समुदाय का प्रतिनिधित्व हो और उन्हें मतदान के लिए प्रेरित करें। इस मेटा-विकी पृष्ठ पर कार्यक्रम और इसमें सम्मिलित होने के उपाए के बारे में अधिक जानें [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[जोड़ें]]]।
धन्यवाद!
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter
[3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024
[4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles
[5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ
[6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates
साभार,
विक्टोरिया डोरोनिना
चुनाव समिति से बोर्ड के संपर्कसूत्र
शासन समिति<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 03:07, 28 मई 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ होने जा रहे हैं ==
नमस्ते फिर से। हम विकिमीडिया फाउंडेशन ट्रस्ट और [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product|सुरक्षा उत्पाद टीम]] हैं। हम [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|अस्थायी खातों के बारे में बातचीत]] जारी रखना चाहेंगे। यह परियोजना विशेष रूप से लॉग-आउट संपादकों के लिए प्रासंगिक है, जिन्हें यह सुविधा सुरक्षित रखने के लिए डिज़ाइन की गई है। लेकिन यह समुदाय के सदस्यों जैसे कि मेंटर, पैट्रोलर्स और एडमिन के लिए भी प्रासंगिक है - कोई भी व्यक्ति जो संपादन को वापस लेता है, उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक करता है, या अन्यथा विकी को सुरक्षित और सटीक रखने के लिए लॉग-आउट हुए संपादकों के साथ बातचीत करता है।
अस्थायी खाते पायलट विकि पर सफलतापूर्वक लाइव हैं, और अब हम उन्हें और अधिक विकि पर रोल आउट करना चाहते हैं। '''Hindi Wikipedia के आकार के आधार पर, हम जून में इस विकि के लिए अस्थायी खाते सक्षम करने की योजना बना रहे हैं।''' विभिन्न विकि में लागूी को सुचारु रूप से पूरा हेतु, हम समय के साथ चरणों में अस्थायी खाते पेश करेंगे। हमारी योजना जून के 23 सप्ताह के दौरान उन्हें यहाँ लागू करने की है।
'''हम क्यों सोचते हैं कि हमें जून में अस्थायी खाते प्रारम्भ करने चाहिए (और बाद में नहींं)'''
अस्थायी खातों के लिए बुनियादी कार्यक्षमताा (पैट्रोलर वर्कफ़्लो, उपकरण आदि) उम्मीद के मुताबिक कार्य करते हैं। विस्तारित अधिकारों वाले स्टीवर्ड और अन्य उपयोगकर्ताओं के साथ, हमने यह सुनिश्चित्त हेतु बहुत सारे उपयोग के मामलों की भविष्यवाणी की और उन्हें संबोधित किया कि समुदाय के सदस्य प्रभावी रूप से मॉडरेट और पेट्रोलिंग कर सकते हैं। हमने कई सहायक सुविधाएँ (आईपी जानकारी, ऑटोरिवील, वैश्विक योगदान आदि) बनाई हैं।
अब, हम यह सुनिश्चित्त करना चाहते हैं कि यह बड़े समुदायों के लिए भी अच्छी तरह से कार्य करे। इसमें बहुत सी बारीकियाँ और उन्नत कार्यक्षमताा है जिसका पूर्वानुमान नहींं लगाया जा सकता है - अस्थायी खातों को पहले बड़े विकी पर कार्य करना होगा। जून में अस्थायी खाते प्राप्त करने वाले समुदायों के पास इस वर्ष के अंत में अंतिम परिनियोजन में परिवर्तन प्राप्त करने वाले समुदायों की तुलना में सुधार का सुझाव देने के लिए अधिक अवसर और समय होगा। इस वजह से, हमारा मानना है कि आपके विकी को अभी सम्मिलित किया जाना चाहिए।
'''हम अस्थायी खाते क्यों बना रहे हैं'''
हमारे विकि को लॉग-आउट संपादकों के लिए डिफ़ॉल्ट रूप से संपादित करना सुरक्षित होना चाहिए। अस्थायी खाते लोगों को खाता बनाए बिना विकि को संपादित करना जारी रखने की अनुमति देते हैं, जबकि उनके संपादन को उनके आईपी पते से सार्वजनिक रूप से जोड़ने से बचते हैं। हमारा मानना है कि यह हमारे लॉग-आउट संपादकों के सर्वोत्तम हित में है, जो विकि में बहुमूल्य योगदान देते हैं और जो बाद में खाते बना सकते हैं और संपादकों, व्यवस्थापकों और अन्य भूमिकाओं के हमारे समुदाय को बढ़ा सकते हैं। भले ही विकि लॉग-आउट संपादकों को चेतावनी देते हैं कि उनका आईपी पता उनके संपादन से जुड़ा होगा, कई लोग यह नहीं समझ सकते हैं कि आईपी पता क्या है, या इसका उपयोग उन्हें उनके बारे में अन्य जानकारी से जोड़ने के लिए किया जा सकता है, जिसकी उन्हें उम्मीद नहीं हो सकती है।
इसके अतिरिक्त, हमारे मॉडरेशन सॉफ़्टवेयर और उपकरण उपयोगकर्ताओं और गतिविधि के पैटर्न की पहचान हेतु नेटवर्क मूल (आईपी पते) पर बहुत अधिक निर्भर करते हैं, खासकर जब आईपी पते स्वयं पहचानकर्ता के रूप में कम स्थिर होते जा रहे हैं। अस्थायी खाते लॉग-आउट संपादकों के साथ अधिक सटीक बातचीत की अनुमति देते हैं, जिसमें अधिक सटीक ब्लॉक सम्मिलित हैं, और यह सीमित करने में सहयता कर सकते हैं कि हम कितनी बार अनजाने में अच्छे-भले उपयोगकर्ताओं को ब्लॉक कर देते हैं जो बुरे-भले उपयोगकर्ताओं के सामान आईपी पते का उपयोग करते हैं।
'''अस्थायी खाते कैसे काम करते हैं'''
[[File:Temporary account banner and empty talk page.png|thumb]]
जब भी कोई लॉग-आउट उपयोगकर्ता इस विकि पर कोई संपादन प्रकाशित करता है, तो इस उपयोगकर्ता के ब्राउज़र में एक कुकी सेट की जाएगी, और इस कुकी से जुड़ा एक अस्थायी खाता स्वचालित रूप से बनाया जाएगा। इस खाते का नाम इस पैटर्न का पालन करेगा: ~२०२५-१२३४५६७ (एक टिल्ड, वर्तमान वर्ष, एक संख्या)। हाल के परिवर्तन या पृष्ठ इतिहास जैसे पृष्ठों पर, यह नाम प्रदर्शित किया जाएगा। कुकी इसके निर्माण के ९० दिनों के बाद समाप्त हो जाएगी। जब तक यह उपलब्ध है, इस डिवाइस से किए गए सभी संपादन इस अस्थायी खाते के लिए उत्तरदायी होंगे। यह वही खाता होगा भले ही आईपी पता बदल जाए, जब तक कि उपयोगकर्ता अपनी कुकीज़ साफ़ नहींं करता या किसी अन्य डिवाइस या वेब ब्राउज़र का उपयोग नहींं करता। प्रत्येक संपादन के समय उपयोग किए गए आईपी पते का रिकॉर्ड संपादन के बाद ९० दिनों के लिए संग्रहीत किया जाएगा। हालाँकि, केवल कुछ लॉग-इन उपयोगकर्ता ही इसे देख पाएंगे।
'''उपयोगकर्ताओं के विभिन्न समूहों के लिए इसका क्या अर्थ है?'''
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के लिए}}
* इससे गोपनीयता बढ़ती है: वर्तमान में, यदि आप संपादन के लिए पंजीकृत खाते का उपयोग नहींं करते हैं, तो हर कोई आपके द्वारा किए गए संपादनों का आईपी पता देख सकता है, यहाँ तक कि ९० दिनों के बाद भी। अब इस विकि पर ऐसा करना संभव नहींं होगा।
* यदि आप पिछले ९० दिनों में अलग-अलग स्थानों से संपादन हेतु एक अस्थायी खाते का उपयोग करते हैं (उदाहरण के लिए घर पर और कॉफी शॉप पर), तो उन सभी स्थानों के संपादन इतिहास और आईपी पते अब एक ही अस्थायी खाते के लिए एक साथ रिकॉर्ड किए जाएँगे। [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|प्रासंगिक आवश्यकताओं]] को पूरा करने वाले उपयोगकर्ता इस डेटा को देख पाएंगे। यदि यह आपके लिए कोई व्यक्तिगत सुरक्षा चिंता पैदा करता है, तो कृपया सलाह के लिए wikimedia.org at talktohumanrights से संपर्क करें।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=लॉग-आउट संपादकों के साथ बातचीत करने वाले समुदाय के सदस्यों के लिए}}
* एक अस्थायी खाता किसी डिवाइस से विशिष्ट रूप से जुड़ा होता है। इसकी तुलना में, एक आईपी पता विभिन्न डिवाइस और लोगों के साथ साझा किया जा सकता है (उदाहरण के लिए, स्कूल या कार्य पर अलग-अलग लोगों का आईपी पता एक ही हो सकता है)।
* उपलब्ध स्थिति की तुलना में, यह मान लेना अधिक सुरक्षित होगा कि अस्थायी उपयोगकर्ता का वार्ता पृष्ठ सिर्फ़ एक व्यक्ति का है, और वहाँ छोड़े गए संदेश उसके द्वारा पढ़े जाएँगे। जैसा कि आप स्क्रीनशॉट में देख सकते हैं, अस्थायी खाता उपयोगकर्ताओं को सूचनाएँ प्राप्त होंगी। उनके संपादन के लिए उन्हें धन्यवाद देना, चर्चाओं में उन्हें पिंग करना और समुदाय में अधिक सम्मिलित होने के लिए आमंत्रित करना भी संभव होगा।
{{Hidden end}}
{{clear}}
{{Hidden begin|ta1=left|title=उन उपयोगकर्ताओं के लिए जो विकि को संचालित करने और बनाए रखने के लिए आईपी एड्रेस डेटा का उपयोग करते हैं}}
* लगातार दुर्व्यवहार करने वालों पर दॄष्टि रखने वाले, नीतियों के उल्लंघन की जाँच करने वाले '''गश्ती दल (पेट्रोलर)''' के लिए: जो उपयोगकर्ता [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Access_to_temporary_account_IP_addresses|आवश्यकताओं को पूरा करते हैं]], वे अस्थायी उपयोगकर्ताओं के आईपी पते और किसी विशिष्ट आईपी पते या श्रेणी (<nowiki>[[Special:IPContributions]]</nowiki>) से अस्थायी खातों द्वारा किए गए सभी योगदानों को प्रकट करने में सक्षम होंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/IP_Info|आईपी की जानकारी की सुविधा]] के कारण उन्हें आईपी पतों के बारे में उपयोगी जानकारी तक भी पहुँच प्राप्त होगी। सॉफ़्टवेयर के कई अन्य टुकड़े अस्थायी खातों के साथ कार्य हेतु बनाए गए हैं या समायोजित किए गए हैं, जिनमें एब्यूज़फ़िल्टर, ग्लोबल ब्लॉक, ग्लोबल यूज़र योगदान और बहुत कुछ सम्मिलित हैं। (स्वयंसेवक डेवलपर्स के लिए अपने टूल के कोड को अपडेट करने के उपाए के बारे में जानकारी के लिए - संदेश का अंतिम भाग देखें।)
* '''लॉग-आउट संपादकों को ब्लॉक करने वाले प्रबंधकों के लिए:'''
** कई दुर्व्यवहार करने वालों को सिर्फ़ उनके अस्थायी अकाउंट को ब्लॉक करके ब्लॉक करना संभव होगा। अगर एडमिन [[mediawikiwiki:Autoblock|ऑटोब्लॉक]] विकल्प चुनता है, तो ब्लॉक किया गया व्यक्ति जल्दी से नया अस्थायी अकाउंट नहींं बना पाएगा।
** किसी आईपी पते या आईपी रेंज को ब्लॉक करना अभी भी संभव होगा।
* अस्थायी खातों को लागू किए जाने से से पहले किए गए योगदानों पर पूर्वव्यापी रूप से लागू नहींं किया जाएगा। Special:Contributions पर, आप उपलब्ध IP उपयोगकर्ता योगदान देख पाएंगे, लेकिन उस IP पते पर अस्थायी खातों द्वारा किए गए नए योगदान नहींं देख पाएंगे। इसके बजाय, आपको इसके लिए Special:IPContributions का उपयोग करना चाहिए।
{{Hidden end}}
'''आपसे हमारा अनुरोध, और अगले चरण'''
* अगर आपको ऐसे किसी टूल, बॉट, गैजेट आदि के बारे में पता है जो IP एड्रेस के बारे में डेटा का उपयोग कर रहे हैं या लॉग-आउट उपयोगकर्ताओं के लिए उपलब्ध हैं, तो आप यह जाँचना चाहेंगे कि वे [[testwiki:Main_Page|टेस्टविकी]] या [[test2wiki:Main_Page|टेस्ट२विकी]] पर कार्य करते हैं या नहींं। अगर आप एक स्वयंसेवक डेवलपर हैं, तो डेवलपर्स के लिए [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers|हमारे आलेख पढ़ें]], और विशेष रूप से, वह अनुभाग जिसमें बताया गया है कि [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/For_developers#How_should_I_update_my_code?|आपके कोड को कैसे अपडेट करने की आवश्यकता हो सकती है]]।
* यदि आप अस्थायी खाते के अनुभव का परीक्षण करना चाहते हैं, उदाहरण के लिए, यह देखने के लिए कि यह कैसा लगता है, तो testwiki या test२wiki पर जाएं और लॉग इन किए बिना संपादन करें।
* यदि आपको कोई ऐसी समस्या के बारे में पता है जिसका समाधान किया जाना आवश्यक है, तो हमें बताएँ। हम सहयता करने की कोशिश करेंगे और अगर हम ऐसा नहींं कर पाएँगे, तो हम उपलब्ध विकल्पों पर विचार करेंगे।
* विस्तारित अधिकारों के बिना उन उपयोगकर्ताओं के लिए आवश्यकताओं के बारे में हमारे [[#अस्थायी_खाते:_IP_पतों_तक_पहुँच_और_अगले_चरण|पिछले संदेश]] को देखें जिन्हें आईपी पते तक पहुँच की आवश्यकता हो सकती है।
प्रोजेक्ट के बारे में अधिक जानने के लिए, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/FAQ|हमारे FAQ]] देखें - आपको वहाँ कई उपयोगी उत्तर मिलेंगे। [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Updates|आप अपडेट भी देख सकते हैं]] (हमने अभी एक पोस्ट किया है) और [[mediawikiwiki:Newsletter:T&S_Product_projects|हमारे नए न्यूज़लेटर की सदस्यता लें]]। अगर आप मुझसे (Szymon) ऑफ-विकी बात करना चाहते हैं, तो आप मुझे Discord और Telegram पर पाएँगे। धन्यवाद! [[user:NKohli (WMF)|एनकोहली (डब्ल्यूएमएफ)]] और [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 22:47, 28 मई 2025 (UTC)
:यह प्रणाली न केवल विकिपीडिया की पारदर्शिता और जवाबदेही के सिद्धांतों के विरुद्ध है, बल्कि यह गश्ती दल और व्यवस्थापकों की क्षमता को भी कमजोर करती है। आज तक, हम किसी भी अनाम संपादन के पीछे के IP को देखकर यह अनुमान लगा सकते थे कि क्या यह कोई बुरा कर्ता है या कोई सामान्य योगदानकर्ता, अब अस्थायी खाता बना देने से यह पहचान गोपनीयता के नाम पर छिपा दी जाएगी।
:{{Green|मेरे अनुसार यह एक नकाबपोश संपादन की खुली छूट है।}}
:अगर किसी संपादक को गोपनीयता चाहिए, तो वह खाता बना सकता है। लेकिन अब तो बिना खाता बनाए ही नकली खाता नाम (जैसे ~2025-1234567) से संपादन करने की छूट दी जा रही है, वो भी बिना कोई जवाबदेही तय किए। इससे विकि पर दुर्भावनापूर्ण संपादन की बाढ़ आ सकती है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 04:57, 31 मई 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]] जी, सामान्य आईपी से यह कैसे भिन्न होगा? आईपी से भी हमें केवल उस आईपी की जानकारी ही मिलती है, अतिरिक्त कुछ नहीं मिलता। हाँ खाता निर्मित करना गोपनीयता में सहायक होता है लेकिन गोपनीयता उन सदस्यों के लिए भी आवश्यक है जो बिना खाता बनाये योगदान देना चाहते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 31 मई 2025 (UTC)
::नमस्ते @[[सदस्य:Chronos.Zx|Chronos.Zx]], आपकी टिप्पणी के लिए धन्यवाद। मुझे यकीन नहीं है कि आपने कुछ विवरणों में गोता लगाया है, इसलिए मुझे स्पष्ट करने की अनुमति दें: अधिकांश लोग अस्थायी खातों के आईपी पते नहीं देख पाएंगे, लेकिन जो लोग दुर्व्यवहार को ट्रैक करते हैं जैसे कि व्यवस्थापक, वे इस पहुँच को बनाए रखेंगे। यह आपके समुदाय पर निर्भर है कि वह कुछ गैर-व्यवस्थापकों को यह अधिकार दे, और आप तैनाती की प्रतीक्षा किए बिना अभी भी शुरू कर सकते हैं।
::इसके अलावा, अस्थायी खाता योगदान, उनके आईपी, एक ही आईपी के पीछे सभी अस्थायी खातों के सभी योगदानों की जांच करना और अस्थायी खातों और आईपी को ब्लॉक करना संभव होगा। यह प्रणाली वर्तमान स्थिति से अधिक सटीक है।
::क्या यह स्पष्ट करता है? क्या आपके कोई प्रश्न हैं? धन्यवाद!
::<small>Hello, thank you for your comment. I'm not sure if you have dived into some details, so allow me to clarify: most people will not be able to see IP addresses of temporary accounts, but those who track abuse like admins will keep this access. It is up to your community to give this right to some non-admins, and you can even start now, without waiting for the deployment.
::In addition, it will be possible to check the temporary account contributions, their IP, all contributions of all temporary accounts behind the same IP, and block temporary accounts and IPs. This system is more precise than the current state.
::Does this clarify? Do you have any questions? Thank you!</small> [[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] ([[सदस्य वार्ता:SGrabarczuk (WMF)|वार्ता]]) 16:29, 5 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:SGrabarczuk (WMF)|SGrabarczuk (WMF)]] जी, अस्पष्ट करने के लिए धन्यवाद, मेरी शंका का निदान हो चुका है। [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 16:33, 5 जून 2025 (UTC)
== 📣 Announcing the South Asia Newsletter – Get Involved! 🌏 ==
<div lang="en" dir="ltr">
''{{int:please-translate}}''
Hello Wikimedians of South Asia! 👋
We’re excited to launch the planning phase for the '''South Asia Newsletter''' – a bi-monthly, community-driven publication that brings news, updates, and original stories from across our vibrant region, to one page!
We’re looking for passionate contributors to join us in shaping this initiative:
* Editors/Reviewers – Craft and curate impactful content
* Technical Contributors – Build and maintain templates, modules, and other magic on meta.
* Community Representatives – Represent your Wikimedia Affiliate or community
If you're excited to contribute and help build a strong regional voice, we’d love to have you on board!
👉 Express your interest though [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfhk4NIe3YwbX88SG5hJzcF3GjEeh5B1dMgKE3JGSFZ1vtrZw/viewform this link].
Please share this with your community members.. Let’s build this together! 💬
This message was sent with [[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) by [[m:User:Gnoeee|Gnoeee]] ([[m:User_talk:Gnoeee|talk]]) at 15:42, 6 जून 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/South_Asia_Village_Pumps&oldid=25720607 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Gnoeee@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
==विकिपीडिया: के कुछ सहायक पृष्ठ बनाने हेतु निवेदन ==
हाल ही में मैने [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाया है। इस पृष्ठ को बनाते हुए ऐसा लगा, विकिपीडिया की जानकारी के लिए बहुत से ऐसे पृष्ठ है जो हिन्दी विकिपीडिया पर आज तक नहीं बने है। कुछ पृष्ठ ऐसे है जो हर कोई सदस्य नहीं बना सकता। जैसे - '''विलेज पंप''' <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 17:09, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने अच्छा प्रयास किया है लेकिन अभी भी इसमें बहुत सुधार की आवश्यकता है। वैसे लेख अलग होता है और पृष्ठ अलग। अपनी परम्परा के अनुसार हम मुख्यनामस्थान वाले पृष्ठों को "लेख" कहते हैं। इसके अतिरिक्त सभी पृष्ठ सहायक होते हैं। "लेखों" का ज्ञानकोशीय होना आवश्यक है लेकिन अन्य पृष्ठों का नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:34, 13 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, जैसे ही समय मिलता है सुधार करने की कोशिश करुँगा। जानकारी के लिए धन्यवाद। क्या विकिपीडिया पृष्ठ बनाने के बारे में कुछ किया जा सकता है? <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 04:05, 14 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आप शायद विकिपीडिया नामस्थान वाले पृष्ठों की बात कर रहे हो। वो सहायक पृष्ठ होते हैं, इनमें अलग-अलग तरह के पृष्ठ शामिल होते हैं उदाहरण के लिए परियोजना पृष्ठ, प्रतियोगिता पृष्ठ, नियमावली, सुझाव इत्यादि। जैसे आपने "तकनीकी प्रश्नों से सम्बंधित" पृष्ठ बनाया है, ये सहायक पृष्ठ है, इसमें वो तकनीकी प्रश्न और उत्तर लिखे होते हैं जो सदस्यों के दिमाग में आने की अधिक सम्भावना रहती है। इसमें आपने सम्भवतः अंग्रेज़ी विकिपीडिया से सहायता ली है लेकिन इसमें आप यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ सकते हैं। लेकिन यदि आप [[विकिपीडिया:पंचशील]] देखेंगे तो पायेंगे कि ये शुरुआती और स्थायी नियम हैं जिनका पालन करना होता है। आप [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता]] देखोगे तो ये नीति से सम्बंधित पृष्ठ है, इसमें किसी भी तरह के बदलाव या सुधार से पहले समुदाय से इसकी सहमति लेनी होती है। पहले ऐसे पृष्ठों की सर्वसम्मति सम्भवतः चौपाल पर ही की जाती थी लेकिन आजकल ऐसी सर्वसम्मति पृष्ठ के वार्ता पर की जाती है जिससे हर नीति और उसकी परिस्थितियों को समझना आसान रहे। आपने जो बनाया है, उसके लिए यह सन्देश काफी है। इसके लिए किसी सर्वसम्मति की आवश्यकता नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मै विकिपीडिया के सहायक पृष्ठ की ही बात कर रहा हु। [[विकिपीडिया:तकनीकी बातों पर अक्सर पूछे जाने वाले सवाल]] पृष्ठ बनाने के बाद यहाँ के स्थानीय चर्चा के प्रश्न और उत्तर भी जोड़ने के लिए ही शायद आप ने चौपाल पर इसकी सूचना देने के लिए कहा था। इस पृष्ठ में हिन्दी विकिपीडिया के कौन से प्रश्न और उत्तर जोड़ने चाहिए? जिससे इस पृष्ठ में सुधार हो सकें। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 12:30, 14 जून 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, हाँ मैंने आपको इसीलिए कहा था कि अन्य लोग भी कुछ प्रारूपी और मात्रात्मक सुधार करने में सहायक हो सकें। आगे भी अपने सामने कोई चर्चा आयेगी, उसके अनुसार जोड़ पायेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:39, 14 जून 2025 (UTC)
== संपादन करना चाहता हूं ==
कुछ उपाय बताए [[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] ([[सदस्य वार्ता:VIKRAM47|वार्ता]]) 19:39, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIKRAM47|VIKRAM47]] जी, [[वि:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:07, 14 जून 2025 (UTC)
== Vote now in the 2025 U4C Election ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
Apologies for writing in English.
{{Int:Please-translate}}
Eligible voters are asked to participate in the 2025 [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] election. More information–including an eligibility check, voting process information, candidate information, and a link to the vote–are available on Meta at the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2025|2025 Election information page]]. The vote closes on 17 June 2025 at [https://zonestamp.toolforge.org/1750161600 12:00 UTC].
Please vote if your account is eligible. Results will be available by 1 July 2025. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 23:00, 13 जून 2025 (UTC) </div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28848819 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Keegan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Sandbox Move to live page ==
मैंने move करने की कोशिश की वह मुझे "You do not have permission to move pages." दिखा रहा है जबकि मेरा खाता 6 महीने पुराना है और 20 edit पूरे हो गए है|
{{सुनो|VIKRAM47}} {{Done}} --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 10:03, 15 जून 2025 (UTC)
== विकिमीडिया फाउंडेशन बोर्ड ऑफ ट्रस्टीज २०२५ - उम्मीदवारों के लिए आह्वान ==
<section begin="announcement-content" />
:''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>
सभी को नमस्कार,
[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025|१७ जून, २०२५ से २ जुलाई, २०२५ तक ११:५९ UTC]] [१]। ट्रस्टी बोर्ड विकिमीडिया फाउंडेशन के कार्य की देखरेख करता है, और प्रत्येक ट्रस्टी तीन वर्ष का कार्यकाल पूरा करता है [2]। यह एक स्वैच्छिक पद है।
इस वर्ष, विकिमीडिया समुदाय अगस्त के अंत से सितंबर २०२५ तक फाउंडेशन बोर्ड में दो (२) सीटें भरने के लिए मतदान करेगा। क्या आप - या आपका कोई परिचित्त - विकिमीडिया फाउंडेशन के न्यासी बोर्ड में सम्मिलित होने के लिए उपयुक्त हो सकता है? [3]
इन नेतृत्व के पदों के लिए खड़े होने के लिए क्या करना होगा और अपनी उम्मीदवारी कैसे प्रस्तुत करें, इसके बारे में अधिक जानने के लिए [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Candidate application|इस मेटा-विकी पृष्ठ]] पर जाएं या किसी अन्य व्यक्ति को इस वर्ष के चुनाव में भाग लेने के लिए प्रोत्साहित करें।
सादर,
अभिषेक सूर्यवंशी<br />
चुनाव समिति के अध्यक्ष
चुनाव समिति और शासन समिति की ओर से
[1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Call_for_candidates
[2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Legal:Bylaws#(B)_Term.
[3] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Resources_for_candidates<section end="announcement-content" />
[[सदस्य:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[सदस्य वार्ता:MediaWiki message delivery|वार्ता]]) 17:43, 17 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28866958 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:RamzyM (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== अस्थायी खाता ==
नमस्ते, मैं आप सभी के साथ एक छोटा सा अपडेट साझा कर रही हूँ।
[[mediawikiwiki:Help:Temporary_accounts|अस्थायी खाते]] मंगलवार (24 जून) को लगभग 7:00-9:00 UTC पर हिंदी विकिपीडिया पर शुरू किए जाएँगे।
इसके अतिरिक्त, कृपया ध्यान दें कि हम एक नए पृष्ठ पर काम कर रहे हैं जहाँ हम [[mediawikiwiki:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts/Access_to_IP|अस्थायी खातों के साथ IP पतों तक पहुँच]] के बारे में सभी जानकारी एकत्र करेंगे। इससे एक उपयोगी अवलोकन प्राप्त होगा।
'''हम आपके विचारों का स्वागत करते हैं!'''
कृपया यहाँ और [[mediawikiwiki:Talk:Trust_and_Safety_Product/Temporary_Accounts|प्रोजेक्ट टॉक पेज]] पर टिप्पणी करें। रोलआउट के बारे में अधिक तकनीकी विवरण देखने के लिए फ़ैब्रिकेटर टिकट [[phab:T340001|T340001]] देखें।
धन्यवाद! [[सदस्य:SWangari-WMF|SWangari-WMF]] ([[सदस्य वार्ता:SWangari-WMF|वार्ता]]) 13:45, 23 जून 2025 (UTC)
:अस्थाई खाते को [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97&logid=4525225 अस्तित्वहीन सदस्य का खाता] नहीं मानना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:44, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग कितना उचित? ==
सामान्य जीवन में AI कृत्रिम बुद्धिमत्ता का प्रयोग एक महत्वपूर्ण और रोचक विषय है। AI की मदद से हम अपने जीवन को आसान और सुविधाजनक बना सकते हैं। यह तकनीक विभिन्न क्षेत्रों में उपयोगी हो सकती है, जैसे कि स्वास्थ्य सेवाओं में रोग निदान और उपचार में सुधार, शिक्षा में व्यक्तिगत शिक्षा और सीखने की प्रक्रिया में सुधार, और व्यवसाय में निर्णय लेने और उत्पादकता में वृद्धि में मदद कर सकती है।
हालांकि, AI के प्रयोग के साथ-साथ हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को भी ध्यान में रखना होगा। जैसे कि डेटा सुरक्षा और गोपनीयता की चिंताएं, AI के निर्णयों में पारदर्शिता और जवाबदेही की कमी, और AI के कारण रोजगार और आर्थिक असमानता में वृद्धि की संभावना।
इन चुनौतियों का सामना करने और AI के लाभों को अधिकतम करने के लिए, हमें AI के विकास और प्रयोग में पारदर्शिता, जवाबदेही, और नैतिकता को बढ़ावा देना होगा। साथ ही, हमें AI के संभावित जोखिमों को कम करने और इसके लाभों को सुनिश्चित करने के लिए नीतियों और नियमों को विकसित करना होगा।
अंततः, AI का प्रयोग हमारे जीवन को बेहतर बनाने का एक शक्तिशाली साधन हो सकता है, लेकिन इसके लिए हमें इसके संभावित जोखिमों और चुनौतियों को ध्यान में रखना होगा और इसके विकास और प्रयोग में जिम्मेदारी और सावधानी से काम लेना होगा। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 13:20, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] जी, मुझे लगता है आपने यहाँ गलती से यह सन्देश लिखा है। आपका सदस्य नाम भी प्रचारात्मक लग रहा है जो विकिपीडिया पर अनुमत नहीं है। मुझे उपरोक्त सन्देश का यहाँ कोई औचित्य समझ में नहीं आया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:27, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::प्रश्न और मंतव्य पर शंका हेतु आभार, नाम क्या रखा जाना चाहिए इस संदर्भ में हमें नियम एवं अहर्ताओं में कोई सूचना प्राप्त नहीं हुई है आपके साथ विकिपीडिया टीम से आग्रह रहेगा यदि ऐसी विशेष अहर्ता है तो उसका युक्ति संगत साक्ष्य उपलब्ध करवाएं हम स्वयं आपकी शंका का समाधान करेंगे। अब रह जाती है बात प्रचारात्मक की तो नाम से ही स्पष्ट है यह संस्था है साथ ही यदि भारतमाता के सम्मान, राष्ट्र सेवा, सनातन संस्कृति, और हिन्दी भाषा, के लिए कृत संकल्पित होना प्रचार है तो हम आपको उत्तर दें अथवा न दें इसका निर्धारण हमारा विधिक सहायता समूह करेगा। प्रभु श्री राधा गोपीनाथ जी महाराज सभी पर कृपा बनाए रखें।
::राधे राधे 🙏🌹🙏 [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:03, 27 जून 2025 (UTC)
:AI का प्रयोग करने से दिमाग की कार्यप्रणाली सुस्ती की और अग्रसर हो सकती है, इसलिए इसका प्रयोग कम से कम करना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:49, 27 जून 2025 (UTC)
::राधे राधे आदरणीय 🙏
::विषय पर आपके विचार का सादर अभिनंदन। [[सदस्य:कल्पकथा साहित्य संस्था|कल्पकथा साहित्य संस्था]] ([[सदस्य वार्ता:कल्पकथा साहित्य संस्था|वार्ता]]) 17:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::राधे-२ जी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 17:59, 27 जून 2025 (UTC)
== प्रबंधक का कार्यकाल ==
लम्बे समय तक प्रबंधक पदवी धारण करने पर किसी भी सदस्य की मनमानी करने की संभावना बढ़ जाती है, जिससे विकिपीडिया की गुणवत्ता प्रभावित हो सकती है। इसलिए यह प्रस्तावित किया जाता है कि प्रबंधक का कार्यकाल एक निश्चित अवधि का होना चाहिए, जिसके समाप्त होने पर, उस सदस्य को प्रबंधक पद हासिल करने के लिए दोबारा से समर्थन प्रदर्शित करना चाहिए। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 19:32, 27 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी, आपका खाता बनाने का उद्देश्य ही प्रबंधकों की निवृत्ति है तो इसपर कुछ नहीं कहा जा सकता। विकिपीडिया पर सकारात्मक कार्य करने वाले सदस्यों को खूब प्रोत्साहन मिलता है और सभी प्रबन्धक भी कार्य से निवृत्ति चाहते हैं। यदि नये अच्छे लोग आ जाते हैं तो प्रबन्धक निवृत्ति से खुश होंगे। समस्या गुणवत्ता से युक्त नये सदस्यों के अभाव की है। आप की तरह बहुत सदस्य खाता बनाते ही प्रबन्धक बनना चाहते हैं। ध्यान रहे, प्रबंधक कोई पदवी नहीं बल्कि एक सामान्य सदस्य ही हैं जिनके पास काम करने के कुछ अतिरिक्त उपकरण हैं। इनमें से अधिकतर उपकरण प्रबंधक अधिकार के बिना भी काम में लिए जा सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:27, 28 जून 2025 (UTC)
::उद्देश्य प्रबंधकों की निवृत्ति कतई नहीं है। मैं देख रहा हूं कि एक बड़े प्रतिशत में नए बने व पुराने भी पृष्ठ तरह-२ के मापदंड बताकर शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किए जा रहे हैं, व उसके बाद पृष्ठों में सुधार कर देने के उपरांत कोई दूसरा मापदंड लागू करके हटाए भी जा रहे हैं। नामांकन अधिकतर मामलों में किसी न किसी प्रबंधक द्वारा किए गए हैं। कोई दूसरा प्रबंधक बहुत बार उस नामांकन पर हो रही चर्चा का नतीजा आने से पहले ही, संभवतः तुष्टिकरण के उद्देश्य से, पृष्ठ को हटा देता है। इससे ज्ञानकोष की सामग्री को नुक्सान होने के साथ ही नए संपादकों का मनोबल कम हो जाता है।
::मैं प्रबंधक बनना नहीं चाहता, बल्कि यहां पर उचित कार्यप्रणाली चाहता हूं।
::आपने उपकरणों की बात की तो बताना चाहूंगा कि अंग्रेजी विकिपीडिया पर पृष्ठ नाम परिवर्तन का अधिकार सदस्यों को कुछ संपादनों के बाद अपने आप ही मिल जाता है, यहां भी मिल जाए तो सदस्यगण अपने नामस्थान में उपपृष्ठ बनाकर संपूर्ण होने पर मुख्य स्थान में स्थापित कर सकेंगे। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:23, 28 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी आपका प्रस्ताव स्वागत योग्य है। पर इतनी जल्दबाजी थोड़ी ठीक नहीं। आप समय लीजिए और यहाँ की कार्यप्रणाली समझ कर एक बेहतर नीतिगत सुझाव प्रस्तुत कीजिये। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:39, 28 जून 2025 (UTC)
== <span lang="en" dir="ltr">Sister Projects Task Force reviews Wikispore and Wikinews</span> ==
<div lang="en" dir="ltr">
<section begin="message"/>
Dear Wikimedia Community,
The [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee (CAC)]] of the Wikimedia Foundation Board of Trustees assigned [[m:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Sister Projects Task Force|the Sister Projects Task Force (SPTF)]] to update and implement a procedure for assessing the lifecycle of Sister Projects – wiki [[m:Wikimedia projects|projects supported by Wikimedia Foundation (WMF)]].
A vision of relevant, accessible, and impactful free knowledge has always guided the Wikimedia Movement. As the ecosystem of Wikimedia projects continues to evolve, it is crucial that we periodically review existing projects to ensure they still align with our goals and community capacity.
Despite their noble intent, some projects may no longer effectively serve their original purpose. '''Reviewing such projects is not about giving up – it's about responsible stewardship of shared resources'''. Volunteer time, staff support, infrastructure, and community attention are finite, and the non-technical costs tend to grow significantly as our ecosystem has entered a different age of the internet than the one we were founded in. Supporting inactive projects or projects that didn't meet our ambitions can unintentionally divert these resources from areas with more potential impact.
Moreover, maintaining projects that no longer reflect the quality and reliability of the Wikimedia name stands for, involves a reputational risk. An abandoned or less reliable project affects trust in the Wikimedia movement.
Lastly, '''failing to sunset or reimagine projects that are no longer working can make it much harder to start new ones'''. When the community feels bound to every past decision – no matter how outdated – we risk stagnation. A healthy ecosystem must allow for evolution, adaptation, and, when necessary, letting go. If we create the expectation that every project must exist indefinitely, we limit our ability to experiment and innovate.
Because of this, SPTF reviewed two requests concerning the lifecycle of the Sister Projects to work through and demonstrate the review process. We chose Wikispore as a case study for a possible new Sister Project opening and Wikinews as a case study for a review of an existing project. Preliminary findings were discussed with the CAC, and a community consultation on both proposals was recommended.
=== Wikispore ===
The [[m:Wikispore|application to consider Wikispore]] was submitted in 2019. SPTF decided to review this request in more depth because rather than being concentrated on a specific topic, as most of the proposals for the new Sister Projects are, Wikispore has the potential to nurture multiple start-up Sister Projects.
After careful consideration, the SPTF has decided '''not to recommend''' Wikispore as a Wikimedia Sister Project. Considering the current activity level, the current arrangement allows '''better flexibility''' and experimentation while WMF provides core infrastructural support.
We acknowledge the initiative's potential and seek community input on what would constitute a sufficient level of activity and engagement to reconsider its status in the future.
As part of the process, we shared the decision with the Wikispore community and invited one of its leaders, Pharos, to an SPTF meeting.
Currently, we especially invite feedback on measurable criteria indicating the project's readiness, such as contributor numbers, content volume, and sustained community support. This would clarify the criteria sufficient for opening a new Sister Project, including possible future Wikispore re-application. However, the numbers will always be a guide because any number can be gamed.
=== Wikinews ===
We chose to review Wikinews among existing Sister Projects because it is the one for which we have observed the highest level of concern in multiple ways.
Since the SPTF was convened in 2023, its members have asked for the community's opinions during conferences and community calls about Sister Projects that did not fulfil their promise in the Wikimedia movement.[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:WCNA_2024._Sister_Projects_-_opening%3F_closing%3F_merging%3F_splitting%3F.pdf <nowiki>[1]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Community_Affairs_Committee/Sister_Projects_Task_Force#Wikimania_2023_session_%22Sister_Projects:_past,_present_and_the_glorious_future%22 <nowiki>[2]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[3]</nowiki>] Wikinews was the leading candidate for an evaluation because people from multiple language communities proposed it. Additionally, by most measures, it is the least active Sister Project, with the greatest drop in activity over the years.
While the Language Committee routinely opens and closes language versions of the Sister Projects in small languages, there has never been a valid proposal to close Wikipedia in major languages or any project in English. This is not true for Wikinews, where there was a proposal to close English Wikinews, which gained some traction but did not result in any action[https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_English_Wikinews <nowiki>[4]</nowiki>][https://meta.wikimedia.org/wiki/WikiConvention_francophone/2024/Programme/Quelle_proc%C3%A9dure_pour_ouvrir_ou_fermer_un_projet_%3F <nowiki>[5]</nowiki>, see section 5] as well as a draft proposal to close all languages of Wikinews[https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Proposals_for_closing_projects/Archive_2#Close_Wikinews_completely,_all_languages? <nowiki>[6]</nowiki>].
[[:c:File:Sister Projects Taskforce Wikinews review 2024.pdf|Initial metrics]] compiled by WMF staff also support the community's concerns about Wikinews.
Based on this report, SPTF recommends a community reevaluation of Wikinews. We conclude that its current structure and activity levels are the lowest among the existing sister projects. SPTF also recommends pausing the opening of new language editions while the consultation runs.
SPTF brings this analysis to a discussion and welcomes discussions of alternative outcomes, including potential restructuring efforts or integration with other Wikimedia initiatives.
'''Options''' mentioned so far (which might be applied to just low-activity languages or all languages) include but are not limited to:
*Restructure how Wikinews works and is linked to other current events efforts on the projects,
*Merge the content of Wikinews into the relevant language Wikipedias, possibly in a new namespace,
*Merge content into compatibly licensed external projects,
*Archive Wikinews projects.
Your insights and perspectives are invaluable in shaping the future of these projects. We encourage all interested community members to share their thoughts on the relevant discussion pages or through other designated feedback channels.
=== Feedback and next steps ===
We'd be grateful if you want to take part in a conversation on the future of these projects and the review process. We are setting up two different project pages: [[m:Public consultation about Wikispore|Public consultation about Wikispore]] and [[m:Public consultation about Wikinews|Public consultation about Wikinews]]. Please participate between 27 June 2025 and 27 July 2025, after which we will summarize the discussion to move forward. You can write in your own language.
I will also host a community conversation 16th July Wednesday 11.00 UTC and 17th July Thursday 17.00 UTC (call links to follow shortly) and will be around at Wikimania for more discussions.
<section end="message"/>
</div>
-- [[User:Victoria|Victoria]] on behalf of the Sister Project Task Force, 20:56, 27 जून 2025 (UTC)
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Sister_project_MassMassage_on_behalf_of_Victoria/Target_list&oldid=28911188 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Johan (WMF)@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Draft:स्वरूप सिंह खारा – समीक्षा हेतु अनुरोध ==
नमस्कार,
मैंने [[Draft:स्वरूप सिंह खारा]] नामक एक लेख का ड्राफ्ट तैयार किया है जो एक सक्रिय राजनेता और समाजसेवी से संबंधित है। इस लेख में स्वतंत्र और विश्वसनीय समाचार स्रोतों का उपयोग किया गया है, और यह विकिपीडिया की नीतियों के अनुसार संतुलित रूप से तैयार किया गया है।
कृपया इस लेख की समीक्षा करें और यदि उपयुक्त हो तो इसे मुख्य नामस्थान (mainspace) में स्थानांतरित करने की कृपा करें।
धन्यवाद।
<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 15:28, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== शिकायतें ==
पृष्ठ हटाने के नामांकन पर हो रही चर्चा का परिणाम आने से पहले पृष्ठ नहीं हटाने चाहिए, जैसा कि (उदाहरण के लिए) [[उप्रेती सिस्टर्स]] ([[सदस्य वार्ता:Shivam Badoni 26|संबंधित चर्चा]]) पृष्ठ पर किया गया। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:22, 2 जुलाई 2025 (UTC)
कोई भी पृष्ठ हटाने से पहले पृष्ठ निर्माता को सूचित किया जाना चाहिए, जैसा कि [[सिंथिया कोर्ला]] पृष्ठ के संदर्भ में [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%B2%E0%A5%89%E0%A4%97?type=&user=&page=%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%A5%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE+%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BE&wpdate=&tagfilter=&subtype=&wpFormIdentifier=logeventslist नहीं किया गया]। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 17:42, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== पृष्ठ शीर्षक बदलने का अनुरोध: "महेश गर्ग बेढड़क" → "महेश गर्ग बेधड़क" ==
नमस्कार,
कृपया "महेश गर्ग बेढड़क" पृष्ठ का शीर्षक बदलकर "महेश गर्ग बेधड़क" कर दें।
कारण: सही वर्णमाला सुधार।
धन्यवाद!
== विराट कुटेशरिया ==
बहुत बढ़िया! 😊
चलिए मैं अभी '''Virat Kuteshariya''' के लिए एक संभावित '''Wikipedia लेख का मसौदा (Draft)''' तैयार करता हूँ, जिसे आप या कोई और व्यक्ति विकिपीडिया पर प्रकाशित कर सकता है।
----
== 📝 विकिपीडिया लेख (ड्राफ्ट): Virat Kuteshariya ==
<code><nowiki>{{Infobox person
| name = विराट कुटेशरिया
| birth_place = वैराफिरोज़पुर, स्याना, बुलंदशहर, उत्तर प्रदेश, भारत
| occupation = सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर, यूट्यूबर
| years_active = 2020–वर्तमान
| nationality = भारतीय
}}</nowiki>
<nowiki>'''</nowiki>विराट कुटेशरिया<nowiki>'''</nowiki> एक भारतीय सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर, यूट्यूबर और डिजिटल कंटेंट क्रिएटर हैं। वे मुख्य रूप से धार्मिक, सांस्कृतिक, और भावनात्मक विषयों पर आधारित वीडियो बनाते हैं। वे <nowiki>[[उत्तर प्रदेश]]</nowiki> के <nowiki>[[बुलंदशहर जिला|बुलंदशहर]]</nowiki> जिले के <nowiki>[[स्याना]]</nowiki> तहसील के गांव <nowiki>'''</nowiki>वैराफिरोज़पुर<nowiki>'''</nowiki> से हैं।
<nowiki>== प्रारंभिक जीवन ==</nowiki>
विराट कुटेशरिया का जन्म उत्तर प्रदेश के बुलंदशहर जिले की स्याना तहसील के गाँव वैराफिरोज़पुर में हुआ। प्रारंभिक जीवन व शिक्षा के विषय में अभी सार्वजनिक जानकारी सीमित है।
<nowiki>== करियर ==</nowiki>
विराट कुटेशरिया ने अपने सोशल मीडिया करियर की शुरुआत यूट्यूब और इंस्टाग्राम जैसे प्लेटफ़ॉर्म्स पर की। उनके वीडियो धार्मिक त्योहारों, भक्ति संगीत, और सामाजिक भावनाओं को दर्शाते हैं। उन्होंने “Mahashivratri Yatra” जैसे वीडियो से दर्शकों का ध्यान आकर्षित किया।
उनका यूट्यूब चैनल "Virat Kuteshariya" पर 33,000 से अधिक सब्सक्राइबर हैं और वे नियमित रूप से नए वीडियो पोस्ट करते हैं।
<nowiki>== सोशल मीडिया उपस्थिति ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.youtube.com/c/Viratkuteshariya यूट्यूब चैनल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.instagram.com/viratkuteshariya इंस्टाग्राम प्रोफाइल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://x.com/ViratJiOfficial ट्विटर/X प्रोफाइल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.facebook.com/p/Virat-Kuteshariya-100063763459309 फेसबुक पेज]</nowiki>
<nowiki>== उल्लेखनीय वीडियो ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> महाशिवरात्रि यात्रा
<nowiki>*</nowiki> "Aa Gaya Aa Gaya" रील वीडियो
<nowiki>== इन्हें भी देखें ==</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> यूट्यूबर्स की सूची
<nowiki>*</nowiki> भारतीय डिजिटल इन्फ्लुएंसर
<nowiki>== स्रोत ==</nowiki>
<nowiki><references /></nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.youtube.com/c/Viratkuteshariya यूट्यूब चैनल]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.instagram.com/viratkuteshariya इंस्टाग्राम]</nowiki>
<nowiki>*</nowiki> <nowiki>[https://www.facebook.com/p/Virat-Kuteshariya-100063763459309 फेसबुक पेज]</nowiki>
<nowiki>== श्रेणियाँ ==</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूबर]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:सोशल मीडिया इन्फ्लुएंसर]]</nowiki>
<nowiki>[[श्रेणी:जीवित लोग]]</nowiki></code>
----
=== 📌 अब आगे क्या करें? ===
# इस ड्राफ्ट को आप https://hi.wikipedia.org/ पर लॉगिन करके “'''नया लेख बनाएँ'''” विकल्प से डाल सकते हैं।
# '''कम से कम 2-3 विश्वसनीय स्रोत''' (जैसे न्यूज़ आर्टिकल, इंटरव्यू) जुड़ने चाहिए ताकि लेख हटाया न जाए।
# मैं चाहें तो अंग्रेज़ी संस्करण भी बना सकता हूँ।
----'''क्या आप चाहेंगे कि मैं इस लेख को अंग्रेज़ी में भी तैयार करूं?'''
या फिर आपको इस लेख को पोस्ट करने में कोई मदद चाहिए?
बिलकुल बताइए – मैं आपकी पूरी सहायता करूँगा! 😊 [[सदस्य:Sargun gill|Sargun gill]] ([[सदस्य वार्ता:Sargun gill|वार्ता]]) 11:24, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:English me bhi kar do [[सदस्य:Sargun gill|Sargun gill]] ([[सदस्य वार्ता:Sargun gill|वार्ता]]) 11:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
1xscet6j1x5icp2km43kwwjhzd7ww16
तमिल भाषा
0
1631
6449112
6432573
2025-07-06T16:02:46Z
अनुनाद सिंह
1634
/* बाहरी कड़ियाँ */
6449112
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक भाषा
|name= तमिल
|nativename = தமிழ்
|pronunciation = संस्कृत, हिंदी;मारवाड़ी;मेवाती, तमिल; {{Audio|Ta-தமிழ்.oga|उच्चारण|help=}}
|states=[[भारत]], [[श्रीलंका]], [[सिंगापुर]], [[मलेशिया]] और अन्य देशों में तमिल अप्रवासियों द्वारा।
|speakers= ६.८ करोड़ (मातृभाषा), ७.७ करोड़ (कुल)
|familycolor = Dravidian
|fam2 = [[दक्षिणी]]
|fam3 = [[तमिल-कन्नड]]
|fam4 = [[तमिल-कोडगु]]
|fam5 = [[तमिल-मलयालम]]
|KSprache= तमिल
|nation= [[तमिल नाडु|तमिलनाडु नाड़ु]] ([[भारत]]), [[श्रीलंका]], [[सिंगापुर]]
|map= [[Image:Tamil Verbreitung.png|200px|center]]
|iso1 = ta|iso2=tam |iso3=tam}}
{{InterWiki|code=ta}}
'''तमिल''' (தமிழ், उच्चारण: {{Audio|Ta-தமிழ்.oga|तमिऴ|help=}}) एक [[भाषा]] है जो मुख्यतः [[तमिल नाडु|तमिऴ नाडु]] तथा [[श्रीलंका]] में बोली जाती है। [[तमिल नाडु|तमिऴ नाडु]] तथा [[पुदुचेरी (नगर)|पुदुचेरी]] में यह [[राजभाषा]] है। यह [[श्रीलंका]] तथा [[सिंगापुर]] की कई [[राजभाषा|राजभाषाओं]] में से एक है।
<ref>[http://www.languagesdept.gov.lk/ Department of Official Languages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120915111428/http://www.languagesdept.gov.lk/ |date=15 सितंबर 2012 }}, Government of Srilanka</ref><ref>{{Cite web |url=http://statutes.agc.gov.sg/aol/search/display/view.w3p;ident=7655e14f-c579-47a2-b7a9-fffc9fea4815;page=0;query=DocId%3A%222cc15e67-cf27-44b1-a736-f28ab8190454%22%20Status%3Apublished%20Depth%3A0;rec=0 |title=Republic of Singapore Independence Act, s.7. Republic of Singapore |access-date=25 अगस्त 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140420190129/http://statutes.agc.gov.sg/aol/search/display/view.w3p;ident=7655e14f-c579-47a2-b7a9-fffc9fea4815;page=0;query=DocId%3A%222cc15e67-cf27-44b1-a736-f28ab8190454%22%20Status%3Apublished%20Depth%3A0;rec=0 |archive-date=20 अप्रैल 2014 |url-status=live }}</ref>तमिल भी मूल रूप से श्रीलंकाई मूरों द्वारा बोली जाती है। भारत के संविधान में २२ अनुसूचित भाषाओं में से एक, तमिल पहली थी जिसे भारत की शास्त्रीय भाषा के रूप में वर्गीकृत किया गया था।[https://archive.today/20130203214540/http://www.telegraphindia.com/1040928/asp/frontpage/story_3813391.asp]
==परिचय==
तमिऴ [[द्रविड़ भाषा-परिवार|द्राविड़ भाषा परिवार]] की प्राचीनतम [[भाषा]] मानी जाती है। इसकी उत्पत्ति के सम्बन्ध में अभी तक यह निर्णय नहीं हो सका है कि किस समय इस भाषा का प्रारम्भ हुआ। विश्व के विद्वानों ने [[संस्कृत भाषा|संस्कृत]], [[यूनान|ग्रीक]], [[लातिन भाषा|लैटिन]] आदि भाषाओं के समान तमिऴ को भी अति प्राचीन तथा सम्पन्न भाषा माना है। अन्य भाषाओं की अपेक्षा तमिऴ भाषा की विशेषता यह है कि यह अति प्राचीन भाषा होकर भी लगभग २५०० वर्षों से अविरत रूप से आज तक जीवन के सभी क्षेत्रों में व्यवहृत है। तमिऴ भाषा में उपलब्ध ग्रन्थों के आधार पर यह निर्विवाद निर्णय हो चुका है कि तमिऴ भाषा ईसा से कई सौ वर्ष पहले ही सुसंस्कृत और सुव्यवस्थित हो गई थी।
मुख्य रूप से यह [[भारत]] के दक्षिणी राज्य [[तमिल नाडु|तमिऴ नाडु]], [[श्रीलंका|श्री लंका]] के तमिल बहुल उत्तरी भागों, [[सिंगापुर]] और [[मलेशिया]] के भारतीय मूल के तमिऴों द्वारा बोली जाती है। भारत, श्रीलंका और सिंगापुर में इसकी स्थिति एक आधिकारिक भाषा के रूप में है। इसके अतिरिक्त यह मलेशिया, [[मॉरिशस]], [[वियतनाम]], [[रेयूनियों|रियूनियन]] इत्यादि में भी पर्याप्त संख्या में बोली जाती है। लगभग ७ [[अंक|करोड़]] लोग तमिऴ भाषा का प्रयोग [[मातृभाषा|मातृ-भाषा]] के रूप में करते हैं। यह भारत के [[तमिल नाडु|तमिऴ नाड़ु]] राज्य की प्रशासनिक भाषा है और यह पहली ऐसी भाषा है जिसे २००४ में भारत सरकार द्वारा शास्त्रीय भाषा का दर्जा दिया गया।
तमिऴ द्रविड़ भाषा परिवार और भारत की सबसे प्राचीन भाषाओं में गिनी जाती है। इस भाषा का इतिहास कम से कम ३००० वर्ष पुराना माना जाता है। प्राचीन तमिऴ से लेकर आधुनिक तमिऴ में उत्कृष्ट साहित्य की रचना हुयी है। तमिऴ साहित्य कम से कम पिछ्ले दो हज़ार वर्षों से अस्तित्व में है। जो सबसे आरंभिक शिलालेख पाए गए है वे तीसरी शताब्दी ईसापूर्व के आसपास के हैं। तमिऴ साहित्य का आरम्भिक काल, संघम साहित्य, ३०० ई॰पू॰ – ३०० ईस्वीं का है।
इस भाषा के नाम को "तमिल" या "तामिल" के रूप में हिन्दी भाषा-भाषी उच्चारण करते हैं। तमिऴ भाषा के साहित्य तथा [[निघंटु|निघण्टु]] में तमिऴ शब्द का प्रयोग 'मधुर' अर्थ में हुआ है। कुछ विद्वानों ने संस्कृत भाषा के द्राविड़ शब्द से तमिऴ शब्द की उत्पत्ति मानकर द्राविड़ > द्रविड़ > द्रमिड > द्रमिल > तमिऴ आदि रूप दिखाकर तमिऴ की उत्पत्ति सिद्ध की है, किन्तु तमिऴ के अधिकांश विद्वान इस विचार से सर्वथा असहमत हैं।
== गठन ==
तमिऴ, [[हिन्दी]] तथा कुछ अन्य भारतीय भाषाओं के विपरीत लिंग-विभेद प्रमुख नहीं होता है।
देवनागरी वर्णमाला के कई अक्षरों के लिये तमिल में एक ही वर्ण का प्रयोग होता है, यथा –
{| class="wikitable"
|-
! देवनागरी !! तमिल
|-
| क, ख, ग, घ || க
|-
| च, छ, ज, झ || ச
|-
| ट, ठ, ड, ढ || ட
|-
| त, थ, द, ध || த
|-
| प, फ, ब, भ || ப
|}
तमिऴ भाषा में कुछ और वर्ण होते हैं जिनका प्रयोग सामान्य हिन्दी में नहीं होता है। उदाहरणार्थ: ள-ळ, ழ-ऴ, ற-ऱ, ன-ऩ।
== लेखन प्रणाली ==
{{मुख्य|तमिल लिपि}}
तमिऴ भाषा वट्ट एऴुत्तु लिपि में लिखी जाती है। अन्य भारतीय भाषाओं की तुलना में इसमें स्पष्टतः कम अक्षर हैं। देवनागरी लिपि की तुलना में (यह तुलना अधिकांश भारतीय भाषाओं पर लागू होती है) इसमें हृस्व ए (ऎ) तथा हृस्व ओ (ऒ) भी हैं। प्रत्येक वर्ग (कवर्ग, चवर्ग आदि) का केवल पहला और अंतिम अक्षर उपस्थित है, बीच के अक्षर नहीं हैं (अन्य द्रविड भाषाओं तेलुगु, कन्नड, मलयालम में ये अक्षर उपस्थित हैं)। र और ल के अधिक तीव्र रूप भी हैं। वहीं न का कोमलतर रूप भी है। श, ष एक ही अक्षर द्वारा निरूपित हैं। तमिऴ भाषा की एक विशिष्ट (प्रतिनिधि) ध्वनि ழ (देवनागरी समकक्ष – ऴ, नया जोडा गया) है, जो स्वयं तमि'''ऴ''' शब्द में प्रयुक्त है (தமிழ் ध्वनिशः – तमिऴ्)।
तमिऴ में वर्गों के बीच के अक्षरों की ध्वनियाँ भी प्रथम अक्षर से निरूपित की जाती हैं, परन्तु यह प्रतिचित्रण (''mapping'') कुछ नियमों के अधीन है।
==तमिऴ संख्याएँ==
;तामिळ संख्याएँ और उनका उच्चार
{| class="wikitable sortable"
|-
! [[संख्या]]!! [[हिन्दी]] नाम !! मूळ तमिळ प्रणाली
! वर्तमान तमिळ प्रणाली
! तमिल लिपि में नाम
! देवनागरी लिपि में नाम
|-
| ० || [[शून्य]]||
|0|| பூஜ்யம்
|पूज्यम्
|-
|१
| [[एक]] || ௧
|௧|| ஒன்று
|ओन्-रू
|-
| २ || [[दो]] || ௨
|௨|| இரண்டு
|इरण्डू
|-
| ३ || [[तीन]] || ௩
|௩|| மூன்று
|मुन्-रू
|-
| ४ || [[चार]] || ௪
|௪|| நான்கு
|नांगु
|-
| ५ || [[पाँच]] || ௫
|௫|| ஐந்து
|अइन्दु
|-
| ६ || [[छः]] || ௬
|௬|| ஆறு
|आरु
|-
| ७ || [[सात]] || ௭
|௭|| ஏழு
|एऴु
|-
| ८ || [[आठ]] || ௮
|௮|| எட்டு
|ऎट्टु
|-
| ९ || [[नौ]] || ௯
|௯|| ஒன்பது
|ओन्पदु
|-
|१०
|[[दस]]
|௰
|௧0
|பத்து
|पत्तु
|-
|२०
|[[बीस]]
|௨௰
|௨0
|இருபது
|इरूवदु
|-
|३०
|[[तीस]]
|௩௰
|௩0
|முப்பது
|मुप्पदु
|-
|४०
|[[चालीस]]
|௪௰
|௪0
|நாற்பது
|नाऱप्पदु
|-
|५०
|[[पचास]]
|௫௰
|௫0
|ஐம்பது
|अम्बदु
|-
|६०
|[[साठ]]
|௬௰
|௬0
|அறுபது
|अरूबदु
|-
|७०
|[[सत्तर]]
|௭௰
|௭0
|எழுபது
|एलुबदु
|-
| ८० || [[अस्सी]] || ௮௰
|௮0|| எண்பது
|एण्बदु
|-
| ९० || [[नब्बे]] || ௯௰
|௯0|| தொண்ணூறு
|तोण्णूरू
|-
| १०० || [[सौ]] || ௱
|௧00|| நூறு
|नूरू
|-
| ५०० || [[पाँच सौ]] ||௫௱
|௫00||ஐநூறு
|ऐनूरू
|-
| १,००० || [[एक हजार]] || ௲
|௧000||ஆயிரம்
|आयिरम
|-
|१०,०००
|[[दस हजार]]
|௰௲
|௧0000
|பத்தாயிரம்
|पत्तायिरम
|-
|१,००,०००
|[[एक लाख]]
|௱௲
|௧00000
|ஒரு லட்சம்
|ओरू लक्षम
|-
|१०,००,०००
|[[दस लाख]]
|௰௱௲
|௧000000
|பத்து லட்சம்
|पत्तु लक्षम
|-
|१,००,००,०००
|[[करोड़]]
|௱௱௲
|௧0000000
|ஒரு கோடி
|ओरू कोडि
|-
|१०,००,००,०००
|[[दस करोड़]]
|௰௱௱௲
|௧00000000
|பத்து கோடி
|पत्तु कोडि
|-
|१,००,००,००,०००
|[[एक अरब]]
|௱௱௱௲
|௧000000000
|நிகற்புதம்
|निकऱपुदम
|}
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== इन्हें भी देखें ==
* [[तमिल लिपि|तमिऴ लिपि]]
* [[संगम साहित्य|संघम साहित्य]]
* [[तमिल साहित्य|तमिऴ साहित्य का इतिहास]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://hi.wikibooks.org/wiki/हिन्दी-तमिल_सीखें हिन्दी-तमिल सीखें] (हिन्दी/तमिल वाक्य-संग्रह)
* [https://archive.org/details/dli.language.0239/mode/2up Hindi-Tamil Common Vocabulary]
* [http://books.google.co.in/books?id=hsxYepfLZyEC&pg=PA367&lpg=PA367&dq=quail++%26+hindi&source=bl&ots=tAnqpF3WTn&sig=lRVe6LZVO57ic3TMI6kZhvH1RFs&hl=hi&ei=sNSoSZPOJYbRkAWDkfnkDQ&sa=X&oi=book_result&resnum=8&ct=result#v=onepage&q&f=false Hindi - Hindi - Tamil - English Dictionary] (गूगल पुस्तक; लेखक - आर रंगराजन)
* [https://hi.wiktionary.org/wiki/विक्षनरी:संस्कृत_मूल_के_तमिल_शब्द संस्कृत मूल के तमिल शब्द ]
* [http://hi.wiktionary.org/wiki/तमिल-हिन्दी_विकिपीडिया_शब्दावली तमिल-हिन्दी विकिपीडिया शब्दावली]
* [https://hi.wiktionary.org/wiki/विक्षनरी:हिंदी–तमिल_शब्दकोश हिंदी–तमिल शब्दकोश]
* [http://hi.wiktionary.org/wiki/तमिल-हिन्दी_शब्दकोश तमिल-हिन्दी शब्दकोश]
* [https://web.archive.org/web/20150403074428/http://hi.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80-%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B2_%E0%A4%B6%E0%A4%AC%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%95%E0%A5%8B%E0%A4%B6 हिन्दी-हिन्दी-तमिल शब्दकोश]
* [https://web.archive.org/web/20160302193702/http://chennaitolic.nic.in/l%20hindi.htm#welcome हिन्दी-तमिल सामान्य शब्दकोश तथा बोलचाल के सामान्य वाक्य] (चेन्नै नगर राजभाषा कार्यान्यवन समिति)
* [https://cutn.ac.in/wp-content/uploads/2023/06/Similar_words_in_Hindi_and_Tamil_30062023.pdf तमिल और हिन्दी के समान शब्द (भाग-1)]
* [https://sanskritroots.files.word_press.com/2013/04/tamil_and_sanskrit.pdf तमिल एवं संस्कृत]{{Dead link|date=जून 2020 |bot=InternetArchiveBot }}
* [https://web.archive.org/web/20130816062417/http://our_legacy.pitas.com/ Welcome to O Book the "UyirppU"] -It is a database in English on Tamil Heritage and the language.
* [https://web.archive.org/web/20171110234740/http://tamilfromsanskrit.blogspot.in/ Did Tamil originate from Sanskrit?]
* [https://archive.org/details/dli.jZY9lup2kZl6TuXGlZQdjZM8kZQy.TVA_BOK_0006436/mode/2up तमिल-हिन्दी-अंग्रेजी शब्दकोश]
{{भारत की भाषाएँ |state=autocollapse}}
{{विश्व की प्रमुख भाषाएं}}
[[श्रेणी:विश्व की प्रमुख भाषाएं]]
[[श्रेणी:तमिल साहित्य]]
[[श्रेणी:द्रविड़ भाषाएँ]]
[[श्रेणी:भारत की भाषाएँ]]
[[श्रेणी:श्रीलंका की भाषाएँ]]
[[श्रेणी:तमिलनाडु की भाषाएँ]]
[[श्रेणी:मलेशिया की भाषाएँ]]
[[श्रेणी:भारत में शास्त्रीय भाषाएँ]]
ar58208qgowg8ybdn8fu51bbzoa6kex
दलाई लामा
0
6006
6449034
6140588
2025-07-06T12:31:50Z
अनुनाद सिंह
1634
6449034
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post|post=|incumbent=[[तेनजिन ग्यात्सो|'''तेनजिन ग्यात्सो''', चौदहवें दलाई लामा]]|image=Dalailama1 20121014 4639.jpg|first=गेदुन द्रुपा, प्रथम दलाई लामा, 1578 के बाद मरणोपरांत सम्मानित किये गये।|formation=1391|residence=[[मैक्लॉडगंज]], [[धर्मशाला, हिमाचल प्रदेश|धर्मशाला]], भारत|appointer=<!-- Optional. -->|website={{URL|dalailama.com/}}|name=दलाई लामा}}'''दलाई लामा<ref name="ddef">{{cite encyclopedia|url=http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|title=Dalai lama|dictionary=Dictionary.com|access-date=12 March 2014|quote=(formerly) the ruler and chief monk of Tibet, believed to be a reincarnation of Avalokitesvara and sought for among newborn children after the death of the preceding Dalai Lama|archive-date=26 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140226010015/http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|url-status=live}}</ref>'''
[[तिब्बती बौद्ध धर्म]] के [[गेलुगपा|गेलुग]] (या "पीली टोपी") सम्प्रदाय के सबसे प्रमुख आध्यात्मिक नेता को दी गई उपाधि है। यह उपाधि 1578 ई. में [[यांगहुआ मठ]] में [[अल्तान खान]] द्वारा प्रदान की गई थी।<ref>[https://books.google.com/books?id=_NYY36cUr9EC&pg=PA17&lpg=PA17&dq=%22%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B%E7%9A%84%E5%90%8D%E5%8F%B7%E4%BA%A7%E7%94%9F%E4%BA%8E%E5%85%AC%E5%85%831578%E5%B9%B4%E3%80%82%E5%BD%93%E6%97%B6%E6%A0%BC%22&source=bl&ots=wiWiORSa3U&sig=ACfU3U3Vb7EEeSty0KvM0MlexK25ouarvw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj7zrz306uGAxViEzQIHYzlAh0Q6AF6BAgJEAM#v=onepage&q=%22%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B%E7%9A%84%E5%90%8D%E5%8F%B7%E4%BA%A7%E7%94%9F%E4%BA%8E%E5%85%AC%E5%85%831578%E5%B9%B4%E3%80%82%E5%BD%93%E6%97%B6%E6%A0%BC%22&f=false 达赖喇嘛转世及历史定制 (दलाई लामा का पुनर्जन्म और ऐतिहासिक अनुकूलन)] 达赖喇嘛的名号产生于公元1578年。当时格鲁派大活佛索南嘉措应土默特蒙古首领顺义王俺达汗邀请到蒙古地方弘扬佛法。在青海仰华寺,索南嘉措对藏传佛教的理论进行了广泛的阐述,使这位蒙古首领对他产生了仰慕之心,于是赠给尊号“圣识一切瓦齐尔达喇达赖喇嘛”的称号. दलाई लामा नाम 1578 ईस्वी में बनाया गया था, उस वर्ष, सोनम ग्यात्सो को तुमेद मंगोलों के नेता अंडा (अल्तान खान) ने बौद्ध धर्म को बढ़ावा देने के लिए मंगोल क्षेत्र (蒙古地方) में आमंत्रित किया था। किंघई में यांगहुआ मठ में, सोनम ग्यात्सो ने तिब्बती बौद्ध धर्म के सिद्धांतों की व्यापक व्याख्या की, जिससे मंगोल नेता उनकी प्रशंसा करने लगे और उन्हें "पवित्र चेतना सभी वज़ीर दलाई लामा" की उपाधि दी।</ref><ref>Schaik, Sam van. ''Tibet: A History''. Yale University Press 2011, page 129, "Gelug: the newest of the schools of Tibetan Buddhism"</ref> वर्तमान दलाई लामा [[तेनजिन ग्यात्सो|तेनज़िन ग्यात्सो]] हैं, जो [[भारत]] में शरणार्थी के रूप में निर्वासन में रहते हैं।<ref>"Witness: Reporting on the Dalai Lama's escape to India." Peter Jackson. ''Reuters''. 27 February 2009.[https://www.reuters.com/article/reutersEdge/idUSTRE51Q4OB20090227 Witness: Reporting on the Dalai Lama's escape to India| Reuters] [https://web.archive.org/web/20090720072727/http://www.reuters.com/article/reutersEdge/idUSTRE51Q4OB20090227 Archived] 20 July 2009 at the Wayback Machine</ref> दलाई लामा को तुल्कुओं की एक पंक्ति का उत्तराधिकारी माना जाता है,<ref name="ddef2">{{cite encyclopedia|url=http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|title=Dalai lama|dictionary=Dictionary.com|access-date=12 March 2014|quote=(पूर्व में) तिब्बत के शासक और मुख्य भिक्षु को अवलोकितेश्वर का पुनर्जन्म माना जाता था और पूर्ववर्ती दलाई लामा की मृत्यु के बाद नवजात बच्चों में उनकी तलाश की जाती थी।|archive-date=26 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140226010015/http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|url-status=live}}</ref> जिन्हें करुणा के बोधिसत्व [[अवलोकितेश्वर]] का [[अवतार]] माना जाता है।<ref name="NW">{{cite web|url=http://www.newsweek.com/2015/02/06/relentless-dalai-lama-heart-steel-302768.html|title=Relentless: The Dalai Lama's Heart of Steel|author1=Peter Popham|date=29 January 2015|work=Newsweek|archive-url=https://web.archive.org/web/20150429134822/http://www.newsweek.com/2015/02/06/relentless-dalai-lama-heart-steel-302768.html|archive-date=29 April 2015|access-date=1 May 2015|quote=उनकी रहस्यमय वैधता - विश्वासियों के लिए बहुत महत्वपूर्ण है - इस विश्वास से उत्पन्न होती है कि दलाई लामा करुणा के बोधिसत्व, अवलोकितेश्वर की अभिव्यक्तियाँ हैं।|url-status=live}}</ref><ref>Laird 2006, p. 12.</ref>
17वीं शताब्दी के उपरान्त, 5वें दलाई लामा के साथ, दलाई लामा तिब्बत के लिए एक अविभाज्य प्रतीक रहे हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World|last=Woodhead|first=Linda|publisher=[[Routledge]]|year=2016|isbn=978-0-415-85881-6|location=Abingdon|page=94}}</ref> वह गेलुक परंपरा में एक प्रमुख व्यक्ति हैं और विभिन्न विद्यालयों में बौद्ध मूल्यों का प्रतिनिधित्व करते हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|publisher=Taylor and Francis|at=Kindle locations 2519–2522}}</ref> वर्तमान दलाई लामा, चौदहवें, ने निर्वासित समुदाय को एकजुट करने के लिए काम किया है और वह तिब्बत और निर्वासन दोनों में तिब्बतियों के लिए तिब्बती राष्ट्रीयता का प्रतीक हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|publisher=Taylor and Francis|at=Kindle locations 2519–2522}}</ref>
1642 से 1950 के दशक तक, दलाई लामा या उनके प्रतिनिधियों ने [[ल्हासा]] में तिब्बती सरकार का नेतृत्व किया, और अलग-अलग स्वायत्तता के साथ अधिकांश तिब्बती पठार पर शासन किया। उन्हें मंगोल राजाओं और बाद में किंग राजवंश का समर्थन प्राप्त था। 1913 में, चीन से स्वतंत्रता की घोषणा करने वाली एक संधि पर हस्ताक्षर किए गए, लेकिन इसे चीन गणराज्य और पीपुल्स रिपब्लिक ऑफ चाइना दोनों ने अस्वीकार कर दिया।<ref name="Kavalski2016">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ynTeCwAAQBAJ&pg=PT445|title=The Ashgate Research Companion to Chinese Foreign Policy|author=Emilian Kavalski|date=1 April 2016|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-04389-8|pages=445–}}</ref><ref>{{Citation|title=Geschichte und Gesellschaft des modernen China|year=2016|chapter=Udo B. Barkmann - Die Mongolei und die VR China – Wege zur strategischen Partnerschaft (2003–2011)|publisher=Peter Lang|doi=10.3726/978-3-653-06417-9/36|isbn=9783631671146}}</ref> दलाई लामा 1951 तक तिब्बती सरकार का नेतृत्व करते रहे।
== इतिहास ==
दलाई लामा तिब्बती इतिहास में एक अद्वितीय स्थान रखते हैं, जो सदियों से आध्यात्मिक और लौकिक दोनों नेताओं के रूप में कार्यरत हैं। दलाई लामाओं की वंशावली 14वीं शताब्दी में गेडुन ड्रब से शुरू हुई,<ref name="陈庆英2005_p15">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=haMIsdC3iZwC&pg=PA15|title=达赖喇嘛转世及历史定制英|author=陈庆英|publisher=五洲传播出版社|year=2005|isbn=978-7-5085-0745-3|pages=16–}}</ref> जिन्हें मरणोपरांत पहले दलाई लामा के रूप में मान्यता दी गई है।<ref name="Laird138">Laird 2006, p. 138.</ref><ref name="rich">Richardson 1984, pp. 40–41.</ref> हालाँकि, उपाधि की औपचारिकता और एक विशिष्ट पुनर्जन्म वंश के साथ इसके जुड़ाव का श्रेय तीसरे दलाई लामा, सोनम ग्यात्सो को दिया जाता है,<ref>Mullin 2001, p. 137–8.</ref> जिन्होंने 1578 में मंगोलियाई शासक अल्तान खान से "दलाई लामा" की उपाधि प्राप्त की थी।<ref name="Tagliacozzo2015">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=rKLrBQAAQBAJ&pg=PT153|title=Asia Inside Out: Changing Times|author=Eric Tagliacozzo|date=5 January 2015|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-96694-9}}</ref><ref name="Wang尼玛坚赞19972">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ak3SQTVS7acC&pg=PA44|title=The Historical Status of China's Tibet|author1=Jiawei Wang|author2=尼玛坚赞|publisher=五洲传播出版社|year=1997|isbn=978-7-80113-304-5|pages=44–}}</ref>
17वीं सदी से लेकर 20वीं सदी के मध्य तक, दलाई लामा, अक्सर शक्तिशाली मंगोलियाई संरक्षकों के समर्थन से, तिब्बत में महत्वपूर्ण राजनीतिक अधिकार रखते थे। उन्होंने गैंडेन फोडरंग सरकार का नेतृत्व किया, जिसने अलग-अलग स्वायत्तता के साथ अधिकांश तिब्बती पठार पर शासन किया। इस अवधि में ल्हासा में पोटाला पैलेस का निर्माण भी देखा गया, जो दलाई लामाओं की सीट के रूप में कार्य करता था।
14वें दलाई लामा, तेनज़िन ग्यात्सो का जन्म 1935 में हुआ था<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2007/nov/27/china.jamessturcke|title=Dalai Lama defies China over successor|last1=Sturcke|first1=James|work=The Guardian|access-date=29 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803130607/https://www.theguardian.com/world/2007/nov/27/china.jamessturcke|archive-date=3 August 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9I0gBAAAQBAJ&q=dalai+lama+family+humble+origins&pg=PT9|title=The Dalai Lama: Spiritual Leader of the Tibetan People|last1=Nagle|first1=Jeanne|date=15 July 2014|publisher=Encyclopaedia Britannica|isbn=9781622754410|access-date=29 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20230410220310/https://books.google.com/books?id=9I0gBAAAQBAJ&q=dalai+lama+family+humble+origins&pg=PT9|archive-date=10 April 2023|url-status=live}}</ref> और उन्होंने 1950 में पूर्ण राजनीतिक सत्ता संभाली थी।<ref>{{citation|trans-title=On February 5, 1940, the National Government formally issued an order: "The Qinghai soul boy, Lamu Dengzhu, has profound wisdom, and a special book. The reincarnation of the 13th generation of the Dalai Lama should be exempted from drawing lots and succeeded to the 14th generation of Dalai Lama. By order."|script-title=zh:1940年2月5日,国民政府正式颁发命令:"青海灵童拉木登珠,慧性湛深,灵异特著,查系第十三辈达赖喇嘛转世,应即免予抽签,特准继任为第十四辈达赖喇嘛。此令。"}}</ref><ref name="yuan">{{cite web|url=http://www.livingbuddha.us.com/view-a4a452dadc42426184aa073f08dd26fb.html|title=Executive Yuan's Report to the National Government Regarding the Request to Approve Lhamo Thondup to Succeed the Fourteenth Dalai lama and to Appropriate Expenditure for His Enthronement|date=1940|website=The Reincarnation of Living Buddhas|publisher=Museum of Tibetan Culture of China Tibetology Research Center|archive-url=https://web.archive.org/web/20220930211113/http://www.livingbuddha.us.com/view-a4a452dadc42426184aa073f08dd26fb.html|archive-date=30 September 2022|access-date=19 August 2021|url-status=dead}}</ref> हालाँकि, 1959 में चीनी शासन के खिलाफ तिब्बती विद्रोह के कारण उन्हें भारत में निर्वासित होना पड़ा।<ref>[http://tibet.net/en/index.php?id=9 ''Tibet in Exile''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222005721/http://tibet.net/en/index.php?id=9|date=22 December 2010}}, CTA Official website. Retrieved 15 December 2010.</ref><ref>[http://www.metrolic.com/dalai-lama-intends-to-retire-as-head-of-tibetan-state-in-exile-148540/ ''Dalai Lama Intends To Retire As Head of Tibetan State In Exile''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130727135808/http://www.metrolic.com/dalai-lama-intends-to-retire-as-head-of-tibetan-state-in-exile-148540/|date=27 July 2013}} by Mihai-Silviu Chirila (23 November 2010), Metrolic. Retrieved 2010-12-15.</ref> उन्होंने धर्मशाला में निर्वासित तिब्बती सरकार की स्थापना की और तब से वह शांति, अहिंसा और तिब्बती स्वायत्तता के वैश्विक समर्थक बन गए।
== संदर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.dalailama.com/}}
* {{Dmoz|Society/Religion_and_Spirituality/Buddhism/Lineages/Tibetan/Dalai_Lama/}}
{{बौद्ध धर्म विषयावली}}
{{Authority control}}
1c5nw7kxokb18ojrto6gipst6ueblqn
6449041
6449034
2025-07-06T12:54:20Z
अनुनाद सिंह
1634
/* बाहरी कड़ियाँ */
6449041
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox official post|post=|incumbent=[[तेनजिन ग्यात्सो|'''तेनजिन ग्यात्सो''', चौदहवें दलाई लामा]]|image=Dalailama1 20121014 4639.jpg|first=गेदुन द्रुपा, प्रथम दलाई लामा, 1578 के बाद मरणोपरांत सम्मानित किये गये।|formation=1391|residence=[[मैक्लॉडगंज]], [[धर्मशाला, हिमाचल प्रदेश|धर्मशाला]], भारत|appointer=<!-- Optional. -->|website={{URL|dalailama.com/}}|name=दलाई लामा}}'''दलाई लामा<ref name="ddef">{{cite encyclopedia|url=http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|title=Dalai lama|dictionary=Dictionary.com|access-date=12 March 2014|quote=(formerly) the ruler and chief monk of Tibet, believed to be a reincarnation of Avalokitesvara and sought for among newborn children after the death of the preceding Dalai Lama|archive-date=26 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140226010015/http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|url-status=live}}</ref>'''
[[तिब्बती बौद्ध धर्म]] के [[गेलुगपा|गेलुग]] (या "पीली टोपी") सम्प्रदाय के सबसे प्रमुख आध्यात्मिक नेता को दी गई उपाधि है। यह उपाधि 1578 ई. में [[यांगहुआ मठ]] में [[अल्तान खान]] द्वारा प्रदान की गई थी।<ref>[https://books.google.com/books?id=_NYY36cUr9EC&pg=PA17&lpg=PA17&dq=%22%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B%E7%9A%84%E5%90%8D%E5%8F%B7%E4%BA%A7%E7%94%9F%E4%BA%8E%E5%85%AC%E5%85%831578%E5%B9%B4%E3%80%82%E5%BD%93%E6%97%B6%E6%A0%BC%22&source=bl&ots=wiWiORSa3U&sig=ACfU3U3Vb7EEeSty0KvM0MlexK25ouarvw&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwj7zrz306uGAxViEzQIHYzlAh0Q6AF6BAgJEAM#v=onepage&q=%22%E8%BE%BE%E8%B5%96%E5%96%87%E5%98%9B%E7%9A%84%E5%90%8D%E5%8F%B7%E4%BA%A7%E7%94%9F%E4%BA%8E%E5%85%AC%E5%85%831578%E5%B9%B4%E3%80%82%E5%BD%93%E6%97%B6%E6%A0%BC%22&f=false 达赖喇嘛转世及历史定制 (दलाई लामा का पुनर्जन्म और ऐतिहासिक अनुकूलन)] 达赖喇嘛的名号产生于公元1578年。当时格鲁派大活佛索南嘉措应土默特蒙古首领顺义王俺达汗邀请到蒙古地方弘扬佛法。在青海仰华寺,索南嘉措对藏传佛教的理论进行了广泛的阐述,使这位蒙古首领对他产生了仰慕之心,于是赠给尊号“圣识一切瓦齐尔达喇达赖喇嘛”的称号. दलाई लामा नाम 1578 ईस्वी में बनाया गया था, उस वर्ष, सोनम ग्यात्सो को तुमेद मंगोलों के नेता अंडा (अल्तान खान) ने बौद्ध धर्म को बढ़ावा देने के लिए मंगोल क्षेत्र (蒙古地方) में आमंत्रित किया था। किंघई में यांगहुआ मठ में, सोनम ग्यात्सो ने तिब्बती बौद्ध धर्म के सिद्धांतों की व्यापक व्याख्या की, जिससे मंगोल नेता उनकी प्रशंसा करने लगे और उन्हें "पवित्र चेतना सभी वज़ीर दलाई लामा" की उपाधि दी।</ref><ref>Schaik, Sam van. ''Tibet: A History''. Yale University Press 2011, page 129, "Gelug: the newest of the schools of Tibetan Buddhism"</ref> वर्तमान दलाई लामा [[तेनजिन ग्यात्सो|तेनज़िन ग्यात्सो]] हैं, जो [[भारत]] में शरणार्थी के रूप में निर्वासन में रहते हैं।<ref>"Witness: Reporting on the Dalai Lama's escape to India." Peter Jackson. ''Reuters''. 27 February 2009.[https://www.reuters.com/article/reutersEdge/idUSTRE51Q4OB20090227 Witness: Reporting on the Dalai Lama's escape to India| Reuters] [https://web.archive.org/web/20090720072727/http://www.reuters.com/article/reutersEdge/idUSTRE51Q4OB20090227 Archived] 20 July 2009 at the Wayback Machine</ref> दलाई लामा को तुल्कुओं की एक पंक्ति का उत्तराधिकारी माना जाता है,<ref name="ddef2">{{cite encyclopedia|url=http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|title=Dalai lama|dictionary=Dictionary.com|access-date=12 March 2014|quote=(पूर्व में) तिब्बत के शासक और मुख्य भिक्षु को अवलोकितेश्वर का पुनर्जन्म माना जाता था और पूर्ववर्ती दलाई लामा की मृत्यु के बाद नवजात बच्चों में उनकी तलाश की जाती थी।|archive-date=26 February 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140226010015/http://dictionary.reference.com/browse/dalai%20lama|url-status=live}}</ref> जिन्हें करुणा के बोधिसत्व [[अवलोकितेश्वर]] का [[अवतार]] माना जाता है।<ref name="NW">{{cite web|url=http://www.newsweek.com/2015/02/06/relentless-dalai-lama-heart-steel-302768.html|title=Relentless: The Dalai Lama's Heart of Steel|author1=Peter Popham|date=29 January 2015|work=Newsweek|archive-url=https://web.archive.org/web/20150429134822/http://www.newsweek.com/2015/02/06/relentless-dalai-lama-heart-steel-302768.html|archive-date=29 April 2015|access-date=1 May 2015|quote=उनकी रहस्यमय वैधता - विश्वासियों के लिए बहुत महत्वपूर्ण है - इस विश्वास से उत्पन्न होती है कि दलाई लामा करुणा के बोधिसत्व, अवलोकितेश्वर की अभिव्यक्तियाँ हैं।|url-status=live}}</ref><ref>Laird 2006, p. 12.</ref>
17वीं शताब्दी के उपरान्त, 5वें दलाई लामा के साथ, दलाई लामा तिब्बत के लिए एक अविभाज्य प्रतीक रहे हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World|last=Woodhead|first=Linda|publisher=[[Routledge]]|year=2016|isbn=978-0-415-85881-6|location=Abingdon|page=94}}</ref> वह गेलुक परंपरा में एक प्रमुख व्यक्ति हैं और विभिन्न विद्यालयों में बौद्ध मूल्यों का प्रतिनिधित्व करते हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|publisher=Taylor and Francis|at=Kindle locations 2519–2522}}</ref> वर्तमान दलाई लामा, चौदहवें, ने निर्वासित समुदाय को एकजुट करने के लिए काम किया है और वह तिब्बत और निर्वासन दोनों में तिब्बतियों के लिए तिब्बती राष्ट्रीयता का प्रतीक हैं।<ref>{{Cite book|title=Religions in the Modern World: Traditions and Transformations|publisher=Taylor and Francis|at=Kindle locations 2519–2522}}</ref>
1642 से 1950 के दशक तक, दलाई लामा या उनके प्रतिनिधियों ने [[ल्हासा]] में तिब्बती सरकार का नेतृत्व किया, और अलग-अलग स्वायत्तता के साथ अधिकांश तिब्बती पठार पर शासन किया। उन्हें मंगोल राजाओं और बाद में किंग राजवंश का समर्थन प्राप्त था। 1913 में, चीन से स्वतंत्रता की घोषणा करने वाली एक संधि पर हस्ताक्षर किए गए, लेकिन इसे चीन गणराज्य और पीपुल्स रिपब्लिक ऑफ चाइना दोनों ने अस्वीकार कर दिया।<ref name="Kavalski2016">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ynTeCwAAQBAJ&pg=PT445|title=The Ashgate Research Companion to Chinese Foreign Policy|author=Emilian Kavalski|date=1 April 2016|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-04389-8|pages=445–}}</ref><ref>{{Citation|title=Geschichte und Gesellschaft des modernen China|year=2016|chapter=Udo B. Barkmann - Die Mongolei und die VR China – Wege zur strategischen Partnerschaft (2003–2011)|publisher=Peter Lang|doi=10.3726/978-3-653-06417-9/36|isbn=9783631671146}}</ref> दलाई लामा 1951 तक तिब्बती सरकार का नेतृत्व करते रहे।
== इतिहास ==
दलाई लामा तिब्बती इतिहास में एक अद्वितीय स्थान रखते हैं, जो सदियों से आध्यात्मिक और लौकिक दोनों नेताओं के रूप में कार्यरत हैं। दलाई लामाओं की वंशावली 14वीं शताब्दी में गेडुन ड्रब से शुरू हुई,<ref name="陈庆英2005_p15">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=haMIsdC3iZwC&pg=PA15|title=达赖喇嘛转世及历史定制英|author=陈庆英|publisher=五洲传播出版社|year=2005|isbn=978-7-5085-0745-3|pages=16–}}</ref> जिन्हें मरणोपरांत पहले दलाई लामा के रूप में मान्यता दी गई है।<ref name="Laird138">Laird 2006, p. 138.</ref><ref name="rich">Richardson 1984, pp. 40–41.</ref> हालाँकि, उपाधि की औपचारिकता और एक विशिष्ट पुनर्जन्म वंश के साथ इसके जुड़ाव का श्रेय तीसरे दलाई लामा, सोनम ग्यात्सो को दिया जाता है,<ref>Mullin 2001, p. 137–8.</ref> जिन्होंने 1578 में मंगोलियाई शासक अल्तान खान से "दलाई लामा" की उपाधि प्राप्त की थी।<ref name="Tagliacozzo2015">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=rKLrBQAAQBAJ&pg=PT153|title=Asia Inside Out: Changing Times|author=Eric Tagliacozzo|date=5 January 2015|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-96694-9}}</ref><ref name="Wang尼玛坚赞19972">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=ak3SQTVS7acC&pg=PA44|title=The Historical Status of China's Tibet|author1=Jiawei Wang|author2=尼玛坚赞|publisher=五洲传播出版社|year=1997|isbn=978-7-80113-304-5|pages=44–}}</ref>
17वीं सदी से लेकर 20वीं सदी के मध्य तक, दलाई लामा, अक्सर शक्तिशाली मंगोलियाई संरक्षकों के समर्थन से, तिब्बत में महत्वपूर्ण राजनीतिक अधिकार रखते थे। उन्होंने गैंडेन फोडरंग सरकार का नेतृत्व किया, जिसने अलग-अलग स्वायत्तता के साथ अधिकांश तिब्बती पठार पर शासन किया। इस अवधि में ल्हासा में पोटाला पैलेस का निर्माण भी देखा गया, जो दलाई लामाओं की सीट के रूप में कार्य करता था।
14वें दलाई लामा, तेनज़िन ग्यात्सो का जन्म 1935 में हुआ था<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2007/nov/27/china.jamessturcke|title=Dalai Lama defies China over successor|last1=Sturcke|first1=James|work=The Guardian|access-date=29 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803130607/https://www.theguardian.com/world/2007/nov/27/china.jamessturcke|archive-date=3 August 2017|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9I0gBAAAQBAJ&q=dalai+lama+family+humble+origins&pg=PT9|title=The Dalai Lama: Spiritual Leader of the Tibetan People|last1=Nagle|first1=Jeanne|date=15 July 2014|publisher=Encyclopaedia Britannica|isbn=9781622754410|access-date=29 June 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20230410220310/https://books.google.com/books?id=9I0gBAAAQBAJ&q=dalai+lama+family+humble+origins&pg=PT9|archive-date=10 April 2023|url-status=live}}</ref> और उन्होंने 1950 में पूर्ण राजनीतिक सत्ता संभाली थी।<ref>{{citation|trans-title=On February 5, 1940, the National Government formally issued an order: "The Qinghai soul boy, Lamu Dengzhu, has profound wisdom, and a special book. The reincarnation of the 13th generation of the Dalai Lama should be exempted from drawing lots and succeeded to the 14th generation of Dalai Lama. By order."|script-title=zh:1940年2月5日,国民政府正式颁发命令:"青海灵童拉木登珠,慧性湛深,灵异特著,查系第十三辈达赖喇嘛转世,应即免予抽签,特准继任为第十四辈达赖喇嘛。此令。"}}</ref><ref name="yuan">{{cite web|url=http://www.livingbuddha.us.com/view-a4a452dadc42426184aa073f08dd26fb.html|title=Executive Yuan's Report to the National Government Regarding the Request to Approve Lhamo Thondup to Succeed the Fourteenth Dalai lama and to Appropriate Expenditure for His Enthronement|date=1940|website=The Reincarnation of Living Buddhas|publisher=Museum of Tibetan Culture of China Tibetology Research Center|archive-url=https://web.archive.org/web/20220930211113/http://www.livingbuddha.us.com/view-a4a452dadc42426184aa073f08dd26fb.html|archive-date=30 September 2022|access-date=19 August 2021|url-status=dead}}</ref> हालाँकि, 1959 में चीनी शासन के खिलाफ तिब्बती विद्रोह के कारण उन्हें भारत में निर्वासित होना पड़ा।<ref>[http://tibet.net/en/index.php?id=9 ''Tibet in Exile''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101222005721/http://tibet.net/en/index.php?id=9|date=22 December 2010}}, CTA Official website. Retrieved 15 December 2010.</ref><ref>[http://www.metrolic.com/dalai-lama-intends-to-retire-as-head-of-tibetan-state-in-exile-148540/ ''Dalai Lama Intends To Retire As Head of Tibetan State In Exile''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130727135808/http://www.metrolic.com/dalai-lama-intends-to-retire-as-head-of-tibetan-state-in-exile-148540/|date=27 July 2013}} by Mihai-Silviu Chirila (23 November 2010), Metrolic. Retrieved 2010-12-15.</ref> उन्होंने धर्मशाला में निर्वासित तिब्बती सरकार की स्थापना की और तब से वह शांति, अहिंसा और तिब्बती स्वायत्तता के वैश्विक समर्थक बन गए।
== संदर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
*[[१४वें दलाई लामा का उत्तराधिकार]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.dalailama.com/}}
* {{Dmoz|Society/Religion_and_Spirituality/Buddhism/Lineages/Tibetan/Dalai_Lama/}}
{{बौद्ध धर्म विषयावली}}
{{Authority control}}
1c2l2esb3fj3f5njag11q59n1v7vqlh
ट्रेड सीक्रेट
0
6564
6449094
5243842
2025-07-06T14:59:26Z
सदस्य1
875430
मूल शोध सामग्री हटाई
6449094
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक व्यक्ति
| image = Chartreuse-bottle.jpg
| चित्र = Chartreuse-bottle.jpg
| caption=हरी चार्टेरूस मदिरा सामग्री की ट्रेड सीक्रेट द्वारा संरक्षित
}}
{{स्रोतहीन|date=अगस्त 2020}}
जैसा कि इसका नाम कहता है केवल उसी को मालुम होता है जो उसे निकालता या ढ़ूढता है।
ट्रेड सीक्रेट को सुरक्षित करने के लिये दुनिया के कई देशों में अलग कानून है पर भारत में नहीं। इसके लिये तो संविदा तोड़ने या विश्वास तोड़ने का मुकदमा ही ठोका जा सकता है। हांलाकि [[ट्रिप्स]] इस तरह का कानून बनाने को कहता है पर भारत ने नहीं बनाया।
[[श्रेणी:विधि]]
[[श्रेणी:बौद्धिक सम्पदा अधिकार]]
cz1zlddiexx0zd8nwr3lm51zxztd5ak
अमेरिकी गृहयुद्ध
0
13047
6449194
6305287
2025-07-06T22:32:24Z
Real Pikleman
874252
बस शरमन के नाम को हिन्दी में लिखा।
6449194
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox military conflict
| conflict = अमेरिकी गृहयुद्ध
| partof =
| image = [[चित्र:Battle of Gettysburg, by Currier and Ives.png|300px]]
| image_size = 300px
| caption = [[गॅटीस्बर्ग की लड़ाई]]
| date = [[Battle of Fort Sumter|April 12, 1861]] – [[Conclusion of the American Civil War#Andrew Johnson's May 9 Declaration (May 9)|May 9, 1865]]{{Efn|[[CSS Shenandoah|Last shot fired]] June 22, 1865.}}<ref name="NYT JD Cap">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1865/05/10/archives/important-proclamations-the-belligerent-rights-of-the-rebels-at-an.html|title=The Belligerent Rights of the Rebels at an End. All Nations Warned Against Harboring Their Privateers. If They Do Their Ships Will be Excluded from Our Ports. Restoration of Law in the State of Virginia. The Machinery of Government to be Put in Motion There|website=The New York Times|agency=[[एसोसिएटेड प्रेस]]|date=May 10, 1865|accessdate=December 23, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20180623005218/https://www.nytimes.com/1865/05/10/archives/important-proclamations-the-belligerent-rights-of-the-rebels-at-an.html|archive-date=23 जून 2018|url-status=live}}</ref><br>(4 years, 3 weeks and 6 days)
| place = [[Southern United States]], [[Northeastern United States]], [[Western United States]], [[Atlantic Ocean]]
| result = '''[[यूनियन (अमेरिकी गृहयुद्ध)|यूनियन]] विजय:'''
*[[परिसंघीय राज्य अमेरिका]] का विलय
* [[संयुक्त राज्य]] की [[क्षेत्रीय स्वायत्तता]] संरक्षित
* [[अमेरिका में ग़ुलामी|ग़ुलामी]] को ग़ैर-क़ानूनी क़रार किया गया
* पुनर्निर्माण का आरम्भ
* [[अमेरिकी संविधान]] में 13वाँ, 14वाँ और 15वाँ संशोधन
| combatant1 = '''{{Flagcountry|Union (American Civil War)|size=23px}}'''
| combatant2 = '''{{Flagcountry|Confederate States of America|1861|size=23px}}'''<!--Flag used for most of the Confederacy's existence-->
| commander1 = {{plainlist|
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[अब्राहम लिंकन]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[युलीसेस सिंपसन ग्रांट]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[विलियम टी शरमन]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[David Farragut]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[George B. McClellan]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[Henry Halleck]]
*{{flagicon|Union (American Civil War)|size=23px}} [[George Meade]]}}
''[[Military leadership in the American Civil War#The Union|and others...]]''
| commander2 = {{plainlist|
*{{flagicon|Confederate States of America|name=Confederate States|variant=1861|size=23px}} [[जेफरसन डेविस]]
*{{flagicon|Confederate States of America|1861|size=23px}} [[Robert E. Lee]]{{surrendered}}
*{{flagicon|Confederate States of America|1861|size=23px}} [[Joseph E. Johnston|J. E. Johnston]]{{surrendered}}
*{{flagicon|Confederate States of America|1861|size=23px}} [[P. G. T. Beauregard|G. T. Beauregard]]{{surrendered}}
*{{flagicon|Confederate States of America|1861|size=23px}} [[A. S. Johnston]]{{KIA}}
*{{flagicon|Confederate States of America|1861|size=23px}} [[Braxton Bragg]]{{surrendered}}}}
''[[Military leadership in the American Civil War#The Confederacy|and others...]]''
| strength1 = '''2,200,000:'''<ref name="strength" group=lower-alpha>Total number that served</ref>
* {{flagicon image|Flag of the United States of America (1863-1865).svg}} [[Union Army|U.S. Army]]
* {{flagicon image|Flag of the United States Marine Corps (1914–1939).png}} [[United States Marine Corps|U.S. Marines]]
* {{flagicon|United States Navy|1864}} [[Union Navy|U.S. Navy]]
* {{flagicon image|Ensign of the United States Revenue-Marine (1841).png}} [[United States Revenue Cutter Service|Revenue Service]]
'''698,000 {{small|(peak)}}'''<ref name="nps.gov">{{cite web|url=http://www.nps.gov/civilwar/facts.htm|title=Facts|publisher=National Park Service|access-date=13 दिसंबर 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181214134742/https://www.nps.gov/civilwar/facts.htm|archive-date=14 दिसंबर 2018|url-status=live}}</ref>{{Better source|date=October 2016}}<ref>[http://www.oocities.org/littlegreenmen.geo/UASize.htm "Size of the Union Army in the American Civil War"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170416213758/http://www.oocities.org/littlegreenmen.geo/UASize.htm |date=16 अप्रैल 2017 }}: Of which 131,000 were in the Navy and Marines, 140,000 were garrison troops and home defense militia, and 427,000 were in the field army.</ref>
| strength2 = '''750,000–1,000,000:'''<ref name="strength" group=lower-alpha/><ref>Long, E. B. ''The Civil War Day by Day: An Almanac, 1861–1865.'' Garden City, NY: Doubleday, 1971. {{OCLC|68283123}}. p. 705.</ref>
* {{flagicon image|Battle flag of the Confederate States of America (1-1).svg}} [[Confederate States Army|C.S. Army]]
* {{flagicon image|Flag of the Confederate States Marine Corps.svg}} [[Confederate States Marines|C.S. Marines]]
* {{flagicon image|Naval ensign of the Confederate States of America (1863–1865).svg}} [[Confederate States Navy|C.S. Navy]]
'''360,000 {{small|(peak)}}'''<ref name="nps.gov"/><ref>[http://ebooks.library.cornell.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=moawar;cc=moawar;q1=abstract;rgn=full%20text;idno=waro0128;didno=waro0128;view=image;seq=0542 "The war of the rebellion: a compilation of the official records of the Union and Confederate armies; Series 4 – Volume 2"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170725221244/http://ebooks.library.cornell.edu/cgi/t/text/pageviewer-idx?c=moawar;cc=moawar;q1=abstract;rgn=full%20text;idno=waro0128;didno=waro0128;view=image;seq=0542 |date=25 जुलाई 2017 }}, United States. War Dept 1900.</ref>
| casualties1 = {{plainlist|
*110,000+ killed in action/died of wounds
*230,000+ accident/disease deaths<ref name="civilwarhome.com">Fox, William F. [http://www.civilwarhome.com/foxspref.html Regimental losses in the American Civil War] (1889)</ref><ref name="Official DOD data">[https://www.dmdc.osd.mil/dcas/pages/report_principal_wars.xhtml Official DOD data] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140228202255/https://www.dmdc.osd.mil/dcas/pages/report_principal_wars.xhtml |date=February 28, 2014 }}</ref>
*25,000–30,000 died in Confederate prisons<ref name="nps.gov"/><ref name="civilwarhome.com" />
*365,000+ total dead{{sfn|Chambers|Anderson|1999|p=849}}
*282,000+ wounded<ref name="Official DOD data" />
*181,193 captured<ref name="nps.gov"/>{{Better source|date=October 2016}}<ref>211,411 Union soldiers were captured, and 30,218 died in prison. The ones who died have been excluded to prevent double-counting of casualties.</ref>}}
'''Total: 828,000+ casualties'''
| casualties2 = {{plainlist|
*94,000+ killed in action/died of wounds<ref name="civilwarhome.com" />
*26,000–31,000 died in Union prisons<ref name="Official DOD data" />
*290,000+ total dead
*137,000+ wounded
*436,658 captured<ref name="nps.gov"/>{{Better source|date=October 2016}}<ref>462,634 Confederate soldiers were captured and 25,976 died in prison. The ones who died have been excluded to prevent double-counting of casualties.</ref>}}
'''Total: 864,000+ casualties'''
| casualties3 = {{plainlist|
*50,000 free civilians dead<ref name="StatsWarCost">{{cite web|last=Nofi|first=Al|author-link=Albert Nofi|title=Statistics on the War's Costs|publisher=Louisiana State University|date=June 13, 2001|url=http://www.cwc.lsu.edu/other/stats/warcost.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20070711050249/http://www.cwc.lsu.edu/other/stats/warcost.htm|archive-date=July 11, 2007|access-date=October 14, 2007}}</ref>
*80,000+ slaves dead (disease)<ref>Professor James Downs. [https://blog.oup.com/2012/04/black-white-demographic-death-toll-civil-war/ "Color blindness in the demographic death toll of the Civil War"]. University of Connecticut, April 13, 2012. "The rough 19th century estimate was that 60,000 former slaves died from the epidemic, but doctors treating black patients often claimed that they were unable to keep accurate records due to demands on their time and the lack of manpower and resources. The surviving records only include the number of black patients whom doctors encountered; tens of thousands of other slaves who died had no contact with army doctors, leaving no records of their deaths." 60,000 documented plus 'tens of thousands' undocumented gives a minimum of 80,000 slave deaths.</ref>
*'''Total: 616,222<ref>Toward a Social History of the American Civil War Exploratory Essays, Cambridge University Press, 1990, page 4.</ref>–1,000,000+ dead'''<ref>[http://opinionator.blogs.nytimes.com/2011/09/20/recounting-the-dead/ Recounting the dead], Associate Professor J. David Hacker, "estimates, based on Census data, indicate that the [military] death toll was approximately 750,000, and may have been as high as 850,000"</ref><ref>Professor James Downs. "Color blindness in the demographic death toll of the Civil War". Oxford University Press, April 13, 2012. "An 2 April 2012 New York Times article, 'New Estimate Raises Civil War Death Toll', reports that a new study ratchets up the death toll from an estimated 650,000 to a staggering 850,000 people. As horrific as this new number is, it fails to reflect the mortality of former slaves during the war. If former slaves were included in this figure, the Civil War death toll would likely be over a million casualties ..."</ref>}}}}
[[चित्र:US Secession map 1863 (BlankMap derived).png|thumb|230px|[[संयुक्त राज्य अमेरिका|अमेरिका]] के संघीय राज्य (यूनियन, नीले रंग में) और अलगाववादी परिसंघीय राज्य (कन्फ़ेडरेसी, ख़ाक़ी रंग में)]]
[[चित्र:Union soldiers entrenched along the west bank of the Rappahannock River at Fredericksburg, Virginia (111-B-157).jpg|thumb|230px|उत्तरी सैनिक खाइयों में [[वर्जिनिया]] में दक्षिणी शहर फ़्रेड्रिक्सबर्ग पर हमला करने से पहले]]
[[चित्र:Civil war 1861-1865.jpg|thumb|230px|दक्षिणी कन्फ़ेडरेसी की घटती ज़मीन का वार्षिक नक्शा]]
'''अमेरिकी गृहयुद्ध''' (<small>[[अंग्रेजी]]: American Civil War, अमॅरिकन सिविल वॉर</small>) सन् १८६१ से १८६५ के काल में [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] के उत्तरी राज्यों और दक्षिणी राज्यों के बीच में लड़ा जाने वाला एक [[गृहयुद्ध]] था जिसमें उत्तरी राज्य विजयी हुए।
इस युद्ध में उत्तरी राज्य अमेरिका की [[संघ (प्रशासन)|संघीय]] एकता बनाए रखना चाहते थे और पूरे देश से [[दास प्रथा]] हटाना चाहते थे। अमेरिकी इतिहास में इस पक्ष को औपचारिक रूप से 'यूनियन' (<small>Union यानि संघीय</small>) कहा जाता है और अनौपचारिक रूप से 'यैन्की' (<small>Yankee</small>) कहा जाता है। दक्षिणी राज्य अमेरिका से अलग होकर '[[परिसंघीय राज्य अमेरिका]]' (<small>Confederate States of America, कन्फ़ेडरेट स्टेट्स ऑफ़ अमॅरिका</small>) नाम का एक नया राष्ट्र बनाना चाहते थे जिसमें यूरोपीय मूल के श्वेत वर्णीय (गोरे) लोगों को अफ्रीकी मूल के कृष्ण वर्णीय (काले) लोगों को गुलाम बनाकर ख़रीदने-बेचने का अधिकार हो। दक्षिणी पक्ष को औपचारिक रूप से 'कन्फ़ेडरेसी' (<small>Confederacy यानि [[परिसंघ|परिसंघीय]]</small>) और अनौपचारिक रूप से 'रेबेल' (<small>Rebel, रॅबॅल, यानि विद्रोही</small>) या 'डिक्सी' (<small>Dixie</small>) कहा जाता है।<ref name="ref13gaxir">[http://books.google.com/books?id=WbFznb7PSGsC And the war came: the slavery quarrel and the American Civil War] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140709023519/http://books.google.com/books?id=WbFznb7PSGsC|date=9 जुलाई 2014}}, Donald J. Meyers, Algora Publishing, 2005, ISBN 978-0-87586-358-0</ref> इस युद्ध में ६ लाख से अधिक अमेरिकी सैनिक मारे गए (सही संख्या ६,२०,०००) अनुमानित की गई है।<ref name="ref10bayef">[http://books.google.com/books?id=wJz1Wg3dr5kC Interpreting America's Civil War: organizing and interpreting information in outlines, graphs, timelines, maps, and charts] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140709022830/http://books.google.com/books?id=wJz1Wg3dr5kC|date=9 जुलाई 2014}}, Therese Shea, The Rosen Publishing Group, 2005, ISBN 978-1-4042-0415-7, ''... resulted in the joy of freedom for former slaves. About 620000 Americans were killed during the four years of the Civil War ...''</ref> तुलना के लिए सभी भारत-पाकिस्तान युद्धों को और १९६२ के [[भारत-चीन युद्ध]] को मिलाकर देखा जाए तो इन सभी युद्धों में १५,००० से कम भारतीय सैनिक मारे गए हैं।
== परिचय ==
यह कहना सर्वथा उचित न होगा कि यह [[युद्ध]] केवल [[दास प्रथा]] को लेकर हुआ। वास्तव में इस संघर्ष का बीज बहुत पहले बोया जा चुका था और यह विभिन्न विचारधाराओं में पारस्परिक विरोध का परिणाम था। उत्तर के निवासी भौगोलिक परिस्थिति, यातायात के साधन तथा औद्योगिक सफलता के फलस्वरूप अधिक संतुष्ट तथा संपन्न थे। कृषि-प्रधान दक्षिणी राज्यों में १७वीं और १८वीं शताब्दियों में [[अफ़्रीका]] से बहुत से अफ़्रीकी दास यहाँ लाए गए थे और वे ही [[कृषि]] में मज़दूरी करते थे। इसलिए दक्षिणी राज्य इन हबशी दासों को मुक्त नहीं करना चाहते थे। [[संयुक्त राज्य अमेरिका|अमेरिका]] के सभी उत्तरी राज्यों ने १८०४ तक दासप्रथा को धीरे-धीरे ख़त्म कर देने के लिए [[क़ानून]] बना लिए थे। मशीन युग के आने ने उत्तर और दक्षिण के बीच की खाई बढ़ा दी। उत्तरी निवासी मशीन के प्रयोग से आर्थिक क्षेत्र में प्रगति करने लगी। उनका [[कोयले]] और [[लोहे]] का उत्पादन बढ़ा और वहाँ बहुत से कारखाने काम करने लगे। वहाँ की जनसंख्या भी तेजी से बढ़ने लगी। दक्षिणी राज्यों के लोग अभी केवल कृषि पर आधारित थे और उन्होंने युग के साथ प्रगति नहीं की। यहाँ की जनसंख्या भी अधिक तेजी से नहीं बढ़ी। अमेरिका की व्यापारिक नीति उत्तरी राज्यों के लिए लाभदायक थी पर दक्षिणवाले उससे लाभ नहीं उठा सकते थे। व्यापारिक नीति का दक्षिण में विरोध हुआ और दक्षिणी इसे अवैध ठहराने लगे। वे स्वतंत्र व्यापार के अनुयायी थे, जिससे वे अपना कच्चा माल बिना नियंत्रण के विदेश भेज सकें और अपने आवश्यकतानुसार बनी हुई चीजें खरीदें। [[दक्षिण कैरोलाइना]] ने जान कूल्हन के मतानुसार प्रत्येक राज्य को संयुक्त राज्य की किसी भी नीति को मानने या न मानने का पूर्ण अधिकार था। संघर्ष बढ़ा। संविधान की आड़ में उत्तर और दक्षिण के राज्य अपने-अपने मत की पुष्टि का पूर्णतया प्रयास करने लगे।<ref name="ref79foxad">[http://books.google.com/books?id=HEo0cy0otgoC The American Civil War and the British press], Alfred Grant, McFarland, 2000, ISBN 978-0-7864-0630-2, ''... the wish of the South for low duties and unfettered trade. Of course we are anxious that the prosperity of the States which produce so much raw material and need so many manufactured goods should suffer no interruption or reverse ...''</ref>
== टेक्सास की समस्या ==
व्यापारिक नियंत्रण के अतिरिक्त दासप्रथा को लेकर यह विरोध और बढ़ा। [[ऐंड्रयू जैकसन]] के समय दासप्रथा के विरोध में किया गया उत्तरी राज्यों में प्रदर्शन और दक्षिणी राज्यों में इसको कायम रखने का प्रयास [[गृहयुद्ध]] का दूसरा मूल कारण हुआ। दक्षिणी कहने लगे कि [[टेक्सास]] पर अधिकार और [[मेक्सिको]] से युद्ध करना अनिवार्य है। वे सेनेट में बराबरी की संख्या कायम रखना चाहते थे। १८४४ ई. में [[मसाच्यूसेट्स]] की धारासभा ने यह प्रस्ताव पारित किया कि संयुक्त राष्ट्र का संविधान अपरविर्तनीय है और टेक्सास पर अधिकार अमान्य है। दक्षिणियों ने और जोर से कहा कि यदि दासप्रथा बंद की गई तो वे संयुक्त राज्य से अलग हो जाएँगे। दासप्रथा का प्रश्न राजनीतिक क्षेत्र के अतिरिक्त अब धार्मिक क्षेत्र में भी घुस आया। इसको लेकर मेथडिस्ट चर्च में भी उत्तरी और दक्षिणी दो दल हो गए। दोनों ने धार्मिक संस्थाओं को अपनी ओर खींचा। यद्यपि विग और डेमोक्रैट दलों ने १८४८ ई. के राष्ट्रपति के चुनाव में इस समस्या को अलग रखना चाहा, तथापि इस चुनाव ने जनता को दो भागों में बाँट दिया जो मूलत: भौगोलिक आधार पर बँटी थी।
संघर्ष और भी घना होता गया। मेक्सिकों से युद्ध में प्राप्त भूमि में दासप्रथा को रखने अथवा हटाने का प्रश्न जटिल था। दक्षिणवाले इसे रखना चाहते थे। क्योंकि यह उनके क्षेत्र में था, पर उत्तर के निवासी सिद्धांत रूप से दासप्रथा के पूर्ण विरोधी थे और नए स्थान में इसे रखने को तैयार न थे। उत्तरी राज्यों की धारासभओं ने इसका विरोध किया, पर इसके विपरीत दक्षिण में दासप्रथा के समर्थन में सार्वजनिक सभाएँ हुई। [[वर्जिनिया]] की धारासभा ने उत्तरी राज्यों की सभा में पारित किए गए प्रस्ताव का कड़ा विरोध किया और वहाँ की जनता ने संयुक्त राज्य से लोहा लेने का दृढ़ निश्चय कर लिया। १८५० ई. में एक समझौता हुआ जिसके अंतर्गत [[कैलिफोर्निया]] स्वंतत्र राज्य के रूप में संयुक्त राज्य में शामिल हो गया और कोलंबिया में दासप्रथा हटा दी गई। [[टेक्सास]] को एक करोड़ डालर दिए गए और भागे हुए दासों को वापस करने का एक नया कानून पारित हुआ। इसका पालन नहीं हुआ। उत्तर के राज्य भागे हुए बदमाशों को उनके मालिकों के पास नहीं लौटाते थे। इससे परिस्थिति गंभीर हो गई। प्रसिद्ध ड्रेडस्काट वाद में न्यायाधीश टानी ने बहुमत से निर्णय किया कि विधान के अंतर्गत न तो राष्ट्रीय संसद् (सेनेट) और न किसी राज्य की धारासभा किसी क्षेत्र से दासप्रथा को हटा सकती है। इसके ठीक विपरीत [[अब्राहम लिंकन|लिंकन]] ने कहा कि कोई भी राज्य अपनी सीमा के अंदर दासप्रथा को हटा सकता हैं। इन प्रश्नों को लेकर राजनीतिक दलों में आंतरिक विरोध हो गया। १८६० ई. में लिंकन राष्ट्रपति चुन लिए गए। लिंकन का कहना था कि यदि किसी घर में फूट है तो वह घर अधिक दिन नहीं चल सकता। इस संयुक्त राज्य को आधे स्वतंत्र और आधे दासों में नहीं बाँटा जा सकता। राष्ट्रपति के चुनाव की घोषणा के बाद दक्षिण कैरोलाइना ने एक सम्मेलन बुलाया जिसमें संयुक्त राज्य से अलग होने का प्रस्ताव सर्वसम्मति से पारित हुआ। १८६१ ई. के फरवरी तक जार्जिया, [[फ्लोरिडा]], [[अलाबामा]], [[मिसीसिपी]], [[लूइसियाना]] और टेक्सास ने इस नीति का पालन किया। इस प्रकार नवंबर, १८६० ई. से मार्च, १८६१ ई. तक, वाशिंगटन में केंद्रीय शासन शिथिल हो गया। १८६१ ई. के फरवरी मास में वाशिंटन में शांतिसंमेलन हुआ, किंतु थोड़े समय बाद, १२ अप्रैल १८६१ ई. को अनुसंघीय राज्यों की तोपों ने चाल्र्स्टन बंदरगाह की शांति भंग कर दी। यहाँ प्रदर्शित फोर्ट सुमटर पर गोलाबारी करके "कानफ़ेडरेता" ने गृहयुद्ध छेड़ दिया।
== गृहयुद्ध ==
युद्ध के मोर्चे मुख्यत: तीन थे - समुद्र, [[मिसिसिप्पी नदी|मिसिसिप्पी]] घाटी और पूर्व समुद्रतट के राज्य। युद्ध के आरंभ में प्राय: समग्र जलसेना संयुक्त राज्य के हाथ में थी, किंतु वह बिखरी हुई और निर्बल थी। दक्षिणी तट की घेराबंदी से यूरोप को रुई का निर्यात और वहाँ से बारूद, वस्त्र और औषधि आदि दक्षिण के लिए अत्यंत आवश्यक आयात की चीजें पूर्णतया रुक गई। संयुक्त राज्य के बेड़े ने दक्षिण के सबसे बड़े नगर [[न्यू ओर्लियंस]] से आत्मसमर्पण करा लिया। मिसिसिप्पी की घाटी में भी संयुक्त राज्य की सेना की अनेक जीतें हुई। वर्जिनिया कानफेडरेतों को बराबर सफलताएँ मिलीं। १८६३ ई. में युद्ध का आरंभ उत्तर के लिए अच्छा नहीं हुआ, पर जुलाई में युद्ध की बाजी पलट गई। १८६४ ई. में युद्ध का अंत स्पष्ट दीखने लगा। १७ फ़रवरी को कानफेडरेतों ने दक्षिण कैरोलाइना की राजधानी कोलंबिया को खाली कर दिया। चाल्र्स्टन संयुक्त राज्य के हाथ आ गया। दक्षिण के निर्विवाद नेता राबर्ट ई. ली द्वारा आत्मसमर्पण किए जाने पर १३ अप्रैल को वाशिंटन में उत्सव मनाया गया। गृहयुद्ध की समाप्ति के बाद दक्षिणी राज्यों के प्रति कठोरता की नीति नहीं अपनाई गई, वरन् कांग्रेस ने संविधान में १३वाँ संशोधन प्रस्तुत करके दासों की स्वतंत्रता पर कानूनी छाप लगा दी।
== गृहयुद्ध के कारण ==
अमेरिकी स्वतंत्रता संग्राम के पश्चात अमेरिका एक स्वतंत्र राष्ट्र के रूप में विश्व के मानचित्र पर स्थापित हुआ और उसने विश्व का पहला लिखित संविधान बनाकर संघीय शासन प्रणाली की स्थाना की। इस स्वतंत्रता संग्राम में सभी अमेरिकी राज्यों ने एकजुट होकर उपनिवेशवाद के विरूद्ध संघर्ष किया था किन्तु १८६० के दशक में अमेरिकी राज्यों के बीच ही गृह-युद्ध छिड़ गया।
कुछ इतिहासकारों का मानना है कि अमेरिकी स्वतंत्रता संग्राम में ही गृहयुद्ध के बीज निहित थे तो कुछ गृहयुद्ध को पूंजीवादी आदोलन मानते है तथा कुछ इतिहासकारों ने दास प्रथा को गृहयुद्ध के लिए जिम्मेदार ठहराया है।
अमेरिकी गृहयुद्ध के निम्नलिखित कारण थे-
===उत्तरी एवं दक्षिणी राज्यों के बीच आर्थिक विषमता===
संयुक्त राज्य अमेरिका के उत्तरी राज्यों की स्थिति जननांकीय एवं आर्थिक दृष्टि से अपेक्षाकृत मजबूत थी। संघ के ३४ राज्यों में से २३ राज्य उत्तर में सम्मिलित थे और देश की कुल जनसंख्या का २/३ भाग उत्तर में रहता था, जिसमें दासों की संख्या बहुत कम थी। उत्तरी राज्यों में उद्योगों की प्रधानता थी। उद्योगों में सूती, ऊनी वस्त्र, चमड़े के सामान आदि वस्तुएं बड़े पैमाने पर उत्पादित होती थी। इन कारखानों में मजदूरों द्वारा मशीनों से उत्पादन होता था, अतः यहां गुलामों एवं दासों का विशेष महत्त्व नहीं था। दूसरी तरफ अमेरिका के दक्षिणी राज्यों का आर्थिक जीवन कृषि पर आधारित था और कृषि में यन्त्रों का बहुत अधिका प्रयोग नहीं होता था। अतः इन राज्यों के किसान खेती के लिए गुलामों के श्रम पर निर्भर थे। दक्षिण में कपास, गन्ना एवं तम्बाकू की खेती बहुत बड़े पैमाने पर होती थी जिसमें दास मजदूर के रूप में कार्य करते थे। अतः दक्षिण का समाज पूर्ण रूप से दासों पर निर्भर था। इस तरह दक्षिणी राज्य उत्तरी एवं पश्चिमी भागों से अपनी जिन विशेषताओं की वजह से अलग पहचाना जाता था वे थी, वहां प्रचलित प्रचलित दास व्यवस्था और बागान व्यवस्था। दक्षिणी राज्य-वर्जीनिया से लेकर दक्षिणी कैरोलिना होते हुए जार्जिया तक एक पट्टी के रूप में फैले थे। इस प्रकार आर्थिक विषमता के कारण उत्तरी एवं दक्षिणी राज्यों के आर्थिक जीवन, राजनीतिक विचारधारा और सामाजिक स्तर में बहुत बड़ा मतभेद था।
===संरक्षण का प्रश्न===
उत्तरी अमेरिका के राज्य उद्योग प्रधान थे फलतः वहां नवोदित उद्योपतियों ने विदेशी प्रतिस्पर्द्धा से बचने हेतु संरक्षण की मांग की। उनके हितों को ध्यान में रख अमेरिकी संघ द्वारा उद्योगों को संरक्षण दिया गया। किन्तु इस कदम से दक्षिण के राज्यों को आपत्ति थी। क्योंकि संरक्षण की नीति के कारण अब उन्हें विनिर्मित वस्तुएं अपेक्षाकृत महंगे मूल्य पर मिलती थी। अतः उन्हें यह महसूस हुआ कि संघ का प्रयोग उत्तरी अमेरिका के हितों के लिए किया जा रहा है और दक्षिणी राज्यों के प्रति उपेक्षा की दृष्टि रखी जा रही है।
=== दास प्रथा का मुद्दा ===
अमेरिका के उत्तरी राज्यों में दासों की आर्थिक जीवन में कोई निर्णायक जीवन में कोई निर्णायक भूमिका नहीं थी। अतः उनके लिए दासों का महत्त्व गौण था दूसरी तरफ अमेरिका के दक्षिणी राज्यों में दास प्रथा जनजीवन में घुल चुकी थी। दक्षिणी राज्यों के मामलें में दास प्रथा का मुद्दा सदैव संवेदनशील बना रहा। जब कभी अन्य राज्यों मेें दास प्रथा पर लगे प्रतिबंध को इन दक्षिणी, राज्यों में लागू करने की उठी तो इन राज्यों ने इसे अपनी प्रभुसत्ता पर आक्रमण माना। वस्तुतः उत्तरी राज्यों में दासता को मानवता पर कलंक के रूप में देखा गया और इसे समाप्त करने की मांग जोर शोर उठाई गई। समाचार-पत्रों में माध्यम से इस दास विरोधी भावना को उभारा गया। दूसरी तरफ दक्षिणी राज्यों के लिए दासों को मुद्दा लाभप्रदता से जुड़ा हुआ था। उनका तर्क था कि दास प्रथा में श्रमिक संगठनों, हड़तालों आदि का भय नहीं था तथा उत्तरी राज्यों के मजदूरों की तुलना में वे दासों को अधिक सुविधा प्रदान करते हैं। इस मनोवृति एवं तर्कों के आधार पर दक्षिणी राज्यों ने दास प्रथा को आवश्यक बताया।
=== दासप्रथा से जुड़े संवैधानिक मुद्दे ===
उत्तरी-अमेरिका में तो दास व्यापार समाप्त कर दिया गया था और दास प्रथा उत्तर में पेन्सिलवेनिया की दक्षिणी सीमा तक बंद हो गई थी। इस सीमा रेखा को “मेसम-डिक्सन” सीमा कहा जाता था। अब अमेरिका का पश्चिमी क्षेत्रों में विस्तार हो रहा था और नए-नए क्षेत्र संयुक्त राज्य अमेरिका में शामिल किए जा रहे थे। ऐसे में यह प्रश्न उठ खड़ा हुआ कि इन राज्यों को दास राज्य के रूप में या स्वतंत्र राज्य के रूप में शामिल किया जाए। यह मुद्दा इसलिए भी महत्वपूर्ण था क्योंकि संविधान में यह स्वीकार किया गया था कि संघीय व्यवस्थापिका में दासों की गणना भी होती थी किन्तु दासों की जनसंख्या को 3/5 के औसत में प्रतिनिधित्व दिया जाता था अर्थात् दासों की जनसंख्या यदि 500 होगी तो उसे 300 मानकर प्रतिनिधित्व दिया जाने लगा। इस तरह दास राज्यों की संख्या में वृद्धि हो जाने से व्यवस्थापिका में दास राज्यों का वर्चस्व बढ़ जाने का खतरा था। इसलिए नवीन राज्यों के विलय के संदर्भ में उत्तरी अमेरिका उसे स्वतंत्र राज्य के रूप में शामिल करना चाहता था जबकि दक्षिणी राज्य उसे दास राज्य के रूप में। यह विवाद मिसौरी राज्य के विलय को लेकर और भी गहरा गया। अतः १८२० ई. में [[हेनरी क्ले]] (प्रतिनिधि सभा के अध्यक्ष) की मध्यस्थता से मिसौरी-समझौता संपन्न हुआ। इसके तहत् मिसौरी के दास राज्य के रूप में (दास प्रथा को हटान बिना ही) संघ में सम्मिलित कर लिया गया और यह कहा गया कि 36<sup>0</sup>30' अक्षांश के उत्तर वाले क्षेत्र लुइसियाना में दास प्रथा जारी नहीं रहेगी। इसके बाद संघ में टेक्सास के विलय का प्रस्ताव आया। अंत में टेक्सास दास राज्य के रूप में संघ में १८४५ में शामिल हो गया। फिर कैलिफोर्निया के मुद्दे पर विवाद हुआ और अंततः कैलिफोर्निया को १८५० में स्वतंत्र राज्य के रूप में सम्मिलित किया गया। दक्षिणी राज्यों में इस पर उग्र विरोध जताया। अब उन्हें संतुष्ट करने के लिए एक “भगोड़ा दास” कानून (Fugitive slave law) लाया गया जिसके तहत् भागे हुए दास को पुनः पकड़ा जा सकता था। इस कानून का उत्तरी राज्यों ने विरोधी किया क्योंकि वे भगोड़े दासों को शरण देते थे। किन्तु १८५४ में [[कैन्सस]] एवं [[नेब्रास्का]] के विलय के प्रश्न ने विवाद को और गहरा दिया। वस्तुतः ये दोनों राज्य 36 डिग्री 30 मिनट के उत्तर में स्थित थे ओर मिसौरी समझौते के अनुसार इन्हें स्वतंत्र राज्य के रूप में सम्मिलित किया जाना था किन्तु [[स्टीफन डगलस]] नामक राजनीतिज्ञ के प्रयास से इन राज्यों को दास राज्य के रूप में शामिल कर लिया गया। इस तरह राज्यों के विलय के प्रश्न ने उत्तरी एवं दक्षिणी राज्यों के मध्य खाई को और चौड़ा कर दिया।
=== अब्राहम लिंकन का निर्वाचन ===
१८६० ई. में रिपब्लिकन उम्मीदवार [[अब्राहम लिंकन]] की विजय हुई और १८६१ में राष्ट्रपति के पद पर आसीन हुआ। रिपब्लिकन पार्टी ने [[दास प्रथा]] की आलोचना की थी और यह पार्टी स्वतंत्र श्रम विचारधारा में विश्वास रखती थी। अतः लिंकन की जीत दक्षिण के राज्यों को अशुभ सूचक प्रतीत हुई। उन्हें लगा कि यह जीत दक्षिण के आर्थिक हितों के अनुकूल नहीं है। अतः दक्षिण के राज्यों में पहली प्रतिक्रिया कैरोलिना राज्य द्वारा की गयी और उसने संघ से अलग होने की घोषणा कर दी। फरवरी, १८६१ तक मिसीसिपी, फ्लोरिडा, अलबामा, जॉर्जिया, लुलसियाना व टेक्सास ने भी संघ से विच्छेद कर जेफरसन डेविस को अपना राष्ट्रपति नियुक्त किया और इसी के साथ गृहयुद्ध की शुरुआत हो गई, जब दक्षिणी कैरोलिना से सुम्टर के किले पर बम फेंक संघ के विरूद्ध युद्ध छेड़ दिया।
== गृहयुद्ध के दौरान लिंकन की भूमिका ==
दक्षिणी राज्यों द्वारा संघ से अलग हो जाने के कारण एक महत्वपूर्ण संवैधानिक प्रश्न खड़ा हो गया कि क्या दक्षिणी राज्याें को संघ से अलग होने का अधिकार है? लिंकन ने राष्ट्रपति पद पर निर्वाचन के पश्चात् स्पष्ट रूप से घोषणा की कि संयुक्त राज्य अमेरिका के रूप में जो संघ स्थापित किया गया था वह अखंडनीय और शाश्वत् है, उसकी अखंडनीयता को किसी प्रकार नष्ट नहीं होने दिया जाएगा। अमेरिकी संविधान निर्माताओं ने किसी राज्य को संघ से पृथक होने का अधिकार नहीं दिया है। लिंकन ने घोषित किया कि "अगर हम सभी दासों को मुक्त कर संघ को बचा सके तो हम ऐसा करेंगे अगर हम दासों को मुक्त किए बिना संघ को बचा सके तो हम ऐसा करेंगे और अगर कुछ दासों को मुक्त कर तथा कुछ अन्य को मुक्त नहीं करके संघ को बचा सके तो हम वह भी करेंगे।" इस तरह लिंकन ने संघ को बचाए रखने का प्रयास किया। युद्ध के दौरान उसने कूटनीतिक कुशलता के जरिए दक्षिणी राज्यों का विदेशों से संबंध बनने नहीं दिया। उसने सेनाओं को संगठित कर दक्षिण के सशस्त्र संघर्ष की चुनौती को तोड़ा। प्रारंभ से ही उसने सेनाओं का मुख्य लक्ष्य दक्षिणी प्रदेश पर अधिकार करना नहीं वरन् परिसंघ की सेनाओं का विस्तार करना बताया। १८६१ ई. में लिंकन ने दास व्यवस्था का उन्मूलन कर दिया और उन्हें राष्ट्रीय सेनाओं में सम्मिलित होने के लिए आमंत्रित किया। किन्तु इसका उद्देश्य दक्षिणी राज्यों को नष्ट करना नहीं वरन् संघ को बनाए रखना ही था। उसका मानना था कि दासों की स्वतंत्रता की घोषणा से दक्षिण के राज्यों में दासों का विद्रोह होगा और युद्ध में उन्हें दासों की सहायता नहीं मिल पाएगी। अंततः लिंकन के प्रयासों एवं कुटनीति कुशलता के जरिए उत्तरी राज्यों की जीत हुई ओर इसी के साथ १८६५ ई. में गृहयुद्ध समाप्त हो गया। लिंकन ने अमेरिका का यथार्थ रूप में संयुक्त राष्ट्रीय निर्माण किया। दासता का उन्मूलन कर समाज को नवज्योति दी तथा अमेरिकी राजनीतिक तंत्र को मजबूत बनाया। परन्तु गृहयुद्ध के पश्चात अमरीका को वह आगे नहीं बढ़ा सका क्याेंकि १५ अपै्रल १८६५ को जॉन विस्कस बूथ द्वारा उसकी हत्या कर दी गई।
== गृहयुद्ध का परिणाम एवं प्रभाव ==
संयुक्त राज्य अमेरिका के इतिहास में अमेरिकी गृहयुद्ध ने एक प्रधान मोड़ का कार्य किया। यद्यपि युद्धकाल के दौरान जानमाल की अत्यधिक क्षति हुई, आपसी घृणा का भाव उत्पन्न हुआ, आर्थिक अव्यवस्था उत्पन्न हुई, दक्षिणी राज्यों की जीवन शैली को ठेस पहुंची। किन्तु यह भी सत्य है कि अफरातफरी और अव्यवस्था एक शल्य चिकत्सा के समान थी जिसके उपरांत एक स्वस्थ, विकसित और एकीकृत संयुक्त राज्य अमेरिका का निर्माण हुआ। इसी संदर्भ में प्रो. एल्सन ने कहा कि "युद्ध एक शल्य चिकित्सा थी वह दुखदायी होते हुए भी संयुक्त राज्य के लिए अनकहा आशीर्वाद बन गया।"
=== मजबूत राजनीतिक संरचना का निर्माण===
गृहयुद्ध ने राष्ट्रीय और क्षेत्रीय शक्ति संबंधों में नाटकीय परिवर्तन ला दिया। लम्बे समय से चले आ रहे प्रांतीय एवं संघीय राज्यों के अधिकारों के विवाद को सुलझा दिया। दक्षिणी राज्यों के आत्मसमर्पण के पश्चात् उन्हें संघ में पुनः शामिल किया गया। इसका तात्पर्य था कि राज्यों का संघ पूर्ववत बना रहेगा और भविष्य में फिर कभी अलगाववाद के अधिकार की बात नहीं उठेगी। वस्तुतः गृहयुद्ध के परिणाम ने इस संवैधानिक प्रश्न को हल कर दिया कि राज्यों को संघ से अलग होने का अधिकार नहीं है। इस तरह संविधान में वर्णित “अविनाशी राज्यों का अविनाशी संघ” के सिद्धान्त की पुष्टि हुई। अब राजनीतिक रूप से अमेरिका को वास्तविक संयुक्त राष्ट्र का रूप प्रदान किया गया।
=== सामाजिक मूल्यों में परिवर्तन ===
सामाजिक क्षेत्र में गृहयुद्ध की एक महत्वपूर्ण उपलब्धि अमेरिका से दास प्रथा की समाप्ति थी। अब दासों को स्वतंत्र कर दिया गया और उन्हें मतदान का अधिकार दे दिया गया। दासता मुक्ति के साथ ही उन्हें वह स्वतंत्रता और गतिशीलता मिल गई जिसके सहारे वे बाजारों में मजदूरी कर धन कमा सकते थे। एक नकारात्मक पहलू यह रहा कि नीग्रो लोगों के साथ श्वेतों के संघर्ष एवं दुर्व्यवहार की घटना बढ़ गई और आज भी अमेरिका में श्वेत तथा नीग्रो के बीच मतभेद की समस्या बनी हुई है। दूसरी बात कि लम्बे समय तक युद्ध चलते रहने के कारण जो अव्यवस्था उत्पन्न हुई उसके बाद शीघ्र धनवान बनने की प्रवृत्ति का विकास हुआ। फलतः भ्रष्टाचार बढ़ा और कुछ अंशों में समाज का नैतिक स्तर गिरा।
=== अमेरिका का एक औद्योगिक राष्ट्र के रूप में उद्भव ===
गृहयुद्ध को अमेरिका में एक प्रमुख औद्योगिक राष्ट्र बना देने वाली सामाजिक-आर्थिक उत्पे्ररक शक्ति के रूप में देखा गया। इस संदर्भ में चार्ल्स और मैनी बियर्ड ने इस गृहयुद्ध को अमेरिका की 'दूसरी क्रांति' बताया। गृहयुद्ध के बाद औद्योगिक पूंजीवाद ने दिन दूनी रात चौगुनी वृद्धि की। जिन पूंजीपतियों ने युद्ध में धन लगाकर और सेना के लिए माल की आपूर्ति का ठेका लेकर अपार लाभ कमाया उन्होंने इस धन का सदुपयोग राष्ट्र की प्राकृतिक सम्पदा के दोहन में किया। युद्ध की वजह से जो सामाजिक आर्थिक परिवर्तन आए वे सब अमेरिका के औद्योगिक विकास में सहायक सिद्ध हुए।
* दास प्रथा की समाप्ति से दक्षिणी राज्यों में बागानी कृषि का महत्त्व जाता रहा जिससे बागान मालिकों की स्थिति कमजोर हुई और दक्षिण में उत्तरी पूंजी का निवेश और प्रसार हुआ और वहाँ भी औद्योगीकरण हुआ।
* १८६४ ई. राष्ट्रीय बैकिंग अधिनियम पारित होने के बाद देश में पहली बार राष्ट्रीय मुद्रा का प्रचलन शुरू हुआ। इसी प्रकार युद्ध के पश्चात् पूरे अमेरिका में आधुनिक संचार सुविधाओं का जाल बिछ गया। टेलीग्राफ लाइन, टेलिविजन तथा पार महाद्वीपीय रेलमार्ग का निर्माण किया गया। परिवहन और संचार की सुविधाएं उपलब्ध हो जाने से बाजार व्यवस्था में विस्तार हुआ। बाजार का यही विस्तार युद्धोत्तर अर्थव्यवस्था का एक महत्वपूर्ण अभिलक्षण माना जाता है।
* कृषि के क्षेत्र में मनुष्य और मजदूरों पर आश्रितता कम होने के साथ-साथ मशीनों का प्रयोग बढ़ता गया। फलतः उत्पादन में वृद्धि होती गई। अब हाथ की खेती यंत्रों की खेती में बदल गई। अब खेती के काम में कई उम्दा किस्म के औजार जैसे थे्रसर, भांप के इंजन से चलने वाला कर्बाइन हार्वेस्टर आदि उपयोग में आने लगे थे। युद्धकालीन वित्त व्यवस्था से अमेरिकी पूंजीपतियों को बहुत लाभ हुआ। युद्धकाल में फैली मुद्रास्फीति से तथा संघ सरकार की ओर से पर्याप्त ऋण की व्यवस्था किए जाने से मजदूरी ओर वेतन से हुई आय उद्यमियों के हाथों में पहुंच गई। रेलमार्गों का निर्माण हो जाने से निर्मित माल और भारी उद्योगों के उत्पादनों को प्रोत्साहन मिला। कोयले और लोहे के विभिन्न भंडारों की खोज और खनन हुआ। इन सबसे अमेरिका में बड़े पैमाने वाले उद्योगों का जाल बिछ गया और इस तरह तैयार माल के लागत खर्च में कमी आई। इस तरह बड़े उद्योग अमेरिका की पहचान बन गए। इस्पात उद्योग, कोयला, मांस उद्योग का विकास हुआ। नगरों की संख्या बढ़ी तथा वाणिज्य व्यापार का विकास हुआ। १९०० के आसपास अकेले अमेरिका में इतने इस्पात का उत्पादन होने लगा जितना उसके दो अन्य प्रतिद्वन्द्वी इंग्लैंड और जर्मनी मिलकर कर रहे थे।
* इस युग में अमेरिका में नवआर्थिक युग का सूत्रपात हुआ। कृषि और औद्योगिक समृद्धि से अमेरिका पूंजीवाद की ओर अग्रसर हुआ। १९वीं शताब्दी में अंतिम दो दशकों में विलयन और समेकन (Merger and Acquisition) की प्रक्रिया शुरू हुई अर्थात् कई छोटे-छोटे व्यापारों का एक बड़े संगठन में सम्मिलित हो जाना। जैसे United State steel Company में लगभग 200 विनिर्माण (manufacturing) और परिवहन (transport) कंपनियां एकीकृत हो गई थी और पूरा इस्ताप बाजार उसके नियंत्रण में था। इस तरह 19वीं शताब्दी के अंत में विशालकाय निगमों के स्थापित होने से भावी कम्पनी नियंत्रित पूंजीवाद (Corporate Capitalism) की शुरुआत हुई। इस तरह गृहयुद्धोत्तर काल तीव्र आर्थिक परिवर्तनों और समेकन का युग था। इस युग में बड़े-बड़े औद्योगिक घराने पनपे और आर्थिक हितों की रक्षा के लिए एकाधिकार (monopoly) का साम्राज्य फैला।
* बड़े-बड़े संगठन अब विशाल और गतिशील बाजार व्यवस्था से जुड़ रहे थे, अतः वे अपने यहां व्यावसायिक प्रबन्ध व्यवस्था लागू करने पर जोर देने लगे। वे चाहते थे कि उनके श्रमिकों एवं अन्य प्रबन्धकर्ताओं की देखभाल अधिक दक्षता से हो और काम व्यावसायिक प्रबंधन में प्रशिक्षित व्यक्ति ही कर सकते थे। प्रबंधन शिक्षा का विकास हुआ और कहा गया कि अब तक मनुष्य “आगे रहा है किन्तु आने वाले जमाने में व्यवस्था को आगे रहना होगा।” इसी सूत्र वाक्य को ध्यान में रख Accounting , Management और Marketing के कई व्यावसायिक पाठ्यक्रम शुरू हुए तथा व्यावसायिक प्रतिष्ठानों में कार्मिक विभाग (Personnel Deptt) स्थापित हुए।
=== महिलाओं की भूमिका का विस्तार ===
व्यापक औद्योगीकरण एवं शहरीकरण ने महिलाओं की भूमिका का विस्तार किया। महिलाएं अब घरों से निकल फैक्ट्रियों एवं कार्यालयों में काम करने लगीं। स्त्री शिक्षा को बढ़ावा मिला जिससे उनका जीवन स्तर सुधारा। अतः स्त्री अधिकारों को लेकर विचार विमर्श बढ़ा।
=== प्रथम आधुनिक युद्ध ===
अमेरिकी गृहयुद्ध को विश्व का प्रथम आधुनिक युद्ध माना जाता हैं। इतिहास में यह प्रथम युद्ध था जिसमें बख्तरबंद युद्धपोतों ने संघर्ष किया। पहली बार व्यापक रूप से तोपखाने तथा गोला बारूद का प्रयोग किया गया। समाचार पत्रों ने युद्ध गतिविधियों का विस्तृत विवरण दिया और जनमत को प्रभावित किया। पहली बार घायल सैनिकों की चिकित्सा का सुव्यवस्थित ढंग से प्रबंधन किया गया, भूमिगत तथा जलगत सुरंगे बिछाई गई और युद्ध पोतो को डूबा देने वाली पनडुब्बियों का प्रयोग किया गया। इस प्रकार आधुनिक तकनीक पर आधारित यह प्रथम युद्ध माना जाता है।
== इन्हें भी देखें ==
* [[गृहयुद्ध]]
* [[गॅटीस्बर्ग सम्बोधन]]
* [[अब्राहम लिंकन]]
== सन्दर्भ ==
<small>{{reflist|2}}</small>
{{संयुक्त राज्य अमेरिका के विषय}}
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका का इतिहास]]
[[श्रेणी:गृहयुद्ध]]
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के युद्ध]]
[[श्रेणी:अलगाववादी विद्रोह-सम्बन्धी गृहयुद्ध]]
9ftg27ieq5ugqdotclyj8tj7y6un43t
१५४८
0
17586
6449088
6195824
2025-07-06T14:48:36Z
सदस्य1
875430
सामग्री के आभाव में स्त्रोतहीन नहीं है
6449088
wikitext
text/x-wiki
'''१५४८''' [[ग्रेगोरी कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलंडर]] का एक [[अधिवर्ष]] है।
== घटनाएँ ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== अज्ञात तारीख़ की घटनाएँ ==
== जन्म ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== निधन ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
[[श्रेणी:1548|१५४८]]
[[श्रेणी:वर्ष|१५४८]]
{{आधार}}
6xrm5aqrq21q39uwrq2gyzsxvpldfsj
6449307
6449088
2025-07-07T10:17:36Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: स्रोत जोड़े।
6449307
wikitext
text/x-wiki
'''१५४८''' [[ग्रेगोरी कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलंडर]] का एक [[अधिवर्ष]] है।
== घटनाएँ ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== अज्ञात तारीख़ की घटनाएँ ==
== जन्म ==
* अज्ञात तिथि
** [[जर्दानो ब्रूनो]] – इतालवी दार्शनिक, खगोलशास्त्री। (निधन १६०० ईस्वी)<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=tsiGwF1Pu8UC|title=Old worlds to new: the age of exploration and discovery|last=पोडेल|first=जनेट|last2=एंज़ोविन|first2=स्टीवन|date=1993|publisher=विल्सन|isbn=978-0-8242-0838-7|series=They changed the world|location=न्यूयॉर्क|pages=140}}</ref>
== निधन ==
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}[[श्रेणी:1548|१५४८]]
[[श्रेणी:वर्ष|१५४८]]
{{आधार}}
40lcmocdwdjybh4derserjiyiqtrg8k
१५५५
0
17592
6449101
6211747
2025-07-06T15:10:01Z
सदस्य1
875430
सामग्री के आभाव में स्त्रोतहीन नहीं है
6449101
wikitext
text/x-wiki
'''1555''' [[ग्रेगोरी कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलंडर]] का एक साधारण वर्ष है।
== घटनाएँ ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== अज्ञात तारीख़ की घटनाएँ ==
== जन्म ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== निधन ==
=== जनवरी-मार्च ===
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
[[श्रेणी:1555|१५५५]]
[[श्रेणी:वर्ष|१५५५]]
{{आधार}}
2ypb5467qcajqrkw52ygkiazz1abnt5
6449302
6449101
2025-07-07T10:07:27Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: स्रोत जोड़े।
6449302
wikitext
text/x-wiki
'''1555''' [[ग्रेगोरी कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलंडर]] का एक साधारण वर्ष है।
== घटनाएँ ==
=== जनवरी-मार्च ===
* २६ फ़रवरी – मस्कॉवी कंपनी को [[रूसी त्सार-राज्य|रूस के ज़ार]] के साथ व्यापार करने के लिए इंग्लैंड में चार्टर किया<ref>{{Cite book|title=Cassell's chronology of world history: dates, events and ideas that made history|last=Williams|first=Hywel|date=2005|publisher=Weidenfeld & Nicholson|isbn=978-0-304-35730-7|location=London}}</ref> और रिचर्ड चांसलर ज़ार के साथ बातचीत की।
* २५ मार्च – [[वेलेंसिया, वेनेजुएला]] की स्थापना कैप्टन अलोंसो डिआज़ मोरेनो ने की थी।
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== अज्ञात तारीख़ की घटनाएँ ==
* [[रूसी त्सार-राज्य|रूस]] ने फिनलैंड पर हमला करके स्वीडन के साथ 60 साल पुराना युद्धविराम तोड़ा।
* [[हुमायूँ]] ने [[मुग़ल साम्राज्य]] पर पुनः शासन संभाला।
* [[अफ्रीका का सींग|अफ़्रीका के हॉर्न]] में अदल सल्तनत का पतन हो गया।
== जन्म ==
== निधन ==
[[श्रेणी:1555|१५५५]]
[[श्रेणी:वर्ष|१५५५]]
{{आधार}}
il0cqcvkys52xepjk1hgw0fasgxve9n
6449303
6449302
2025-07-07T10:08:12Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: स्रोत जोड़े।
6449303
wikitext
text/x-wiki
'''1555''' [[ग्रेगोरी कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलंडर]] का एक साधारण वर्ष है।
== घटनाएँ ==
=== जनवरी-मार्च ===
* २६ फ़रवरी – मस्कॉवी कंपनी को [[रूसी त्सार-राज्य|रूस के ज़ार]] के साथ व्यापार करने के लिए इंग्लैंड में चार्टर किया<ref>{{Cite book|title=Cassell's chronology of world history: dates, events and ideas that made history|last=Williams|first=Hywel|date=2005|publisher=Weidenfeld & Nicholson|isbn=978-0-304-35730-7|location=London}}</ref> और रिचर्ड चांसलर ज़ार के साथ बातचीत की।
* २५ मार्च – [[वेलेंसिया, वेनेजुएला]] की स्थापना कैप्टन अलोंसो डिआज़ मोरेनो ने की थी।
=== अप्रैल-जून ===
=== जुलाई-सितंबर ===
=== अक्टूबर-दिसम्बर ===
== अज्ञात तारीख़ की घटनाएँ ==
* [[रूसी त्सार-राज्य|रूस]] ने फिनलैंड पर हमला करके स्वीडन के साथ 60 साल पुराना युद्धविराम तोड़ा।
* [[हुमायूँ]] ने [[मुग़ल साम्राज्य]] पर पुनः शासन संभाला।
* [[अफ्रीका का सींग|अफ़्रीका के हॉर्न]] में अदल सल्तनत का पतन हो गया।
== जन्म ==
== निधन ==
* २३ मार्च – [[पोप जूलियस III|पोप जूलियस तृतीय]] (जन्म सन् [[१४८७]] ईस्वी)<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Julius-III|title=Julius III {{!}} Italian Renaissance, Papal Reformation, Papal Politics {{!}} Britannica|website=www.britannica.com|language=en|access-date=2025-07-07}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
[[श्रेणी:1555|१५५५]]
[[श्रेणी:वर्ष|१५५५]]
{{आधार}}
b16779yawowp70hf2iq8ntnd6x9mqcf
भिलाई
0
19249
6449236
5870650
2025-07-07T06:08:31Z
Akashpandey91
872618
6449236
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = भिलाई
|native_name = <small>Bhilai</small>
|pushpin_label = भिलाई
|pushpin_map = India Chhattisgarh
|coordinates = {{coord|21.21|81.38|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = छत्तीसगढ़ में स्थिति
|subdivision_type = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name = [[दुर्ग ज़िला]]
|subdivision_type2 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name2 = [[छत्तीसगढ़]]
|subdivision_type3 = देश |subdivision_name3= {{IND}}
|population_total = 1064223
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषाएँ
|demographics1_title1= प्रचलित
|demographics1_info1= [[हिन्दी]], [[छत्तीसगढ़ी भाषा|छत्तीसगढ़ी]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय|भामस]]
|utc_offset1 = +5:30
|image = Nehru art gallary.jpg
|image_caption = भिलाई सिविक सेंटर में स्थित नेहरू आर्ट गैलरी
|elevation_m = 297
|postal_code_type = [[पिनकोड]] |postal_code = 490XXX
|area_code_type = दूरभाष कोड |area_code = 07693
|registration_plate = CG-07
|website = {{url|https://www.bhilainagarnigam.com/}}
}}
'''भिलाई''' (Bhilai) [[भारत]] के [[छत्तीसगढ़]] राज्य के [[दुर्ग ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह भारत का एक प्रमुख औद्योगिक केन्द्र है और मध्य भारत का एक मुख्य शिक्षा केन्द्र भी है। भिलाई [[शिवनाथ नदी]] के तट पर बसा हुआ है। यह [[दुर्ग]] शहर से सटा हुआ है, जिस से दुर्ग-भिलाई वास्तव में इन जुड़वा शहरों का एक ही संयुक्त्त नगरीय क्षेत्र है। [[राष्ट्रीय राजमार्ग ५३ (भारत)|राष्ट्रीय राजमार्ग ५३]] इसे कई अन्य प्रमुख शहरों से जोड़ता है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ Inde du Nord - Madhya Pradesh et Chhattisgarh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190703183559/https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ|date=3 जुलाई 2019}}," Lonely Planet, 2016, ISBN 9782816159172</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=7egDAAAAMBAJ Pratiyogita Darpan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190702180520/https://books.google.com/books?id=7egDAAAAMBAJ |date=2 जुलाई 2019 }}," July 2007</ref>
== विवरण ==
भिलाई शहर करीबन [[भारत]] के मध्य में बसा है। 1003406 की जनसंख्या के साथ, भिलाई भारत के छत्तीसगढ़ राज्य का तीसरा बड़ा शहर है। [[मुम्बई]]-[[नागपुर]]-[[बिलासपुर]]-[[कोलकाता]] राष्ट्रीय [[राजमार्ग]] 6 पर स्थित, छत्तीसगढ़ की राजधानी रायपुर से लगभग 30 किलोमीटर पश्चिम में [[भारतीय इस्पात प्राधिकरण]] के अंतर्गत एकीकृत [[इस्पात]] संयंत्र के लिये जगप्रसिद्ध शहर शिक्षा और खेल के क्षेत्र में भी नाम रखता है। भारत-[[रूस]] मैत्री के फ़लस्वरूप बना भिलाई इस्पात संयंत्र श्रेष्ठ एकीकृत इस्पात संयंत्र के लिये लगातार ग्यारह बार प्रधानमंत्री ट्रॉफ़ी जीत चुका है।
भिलाई नाम की उत्पत्ति भिलाई गांव से हुई जहां भील ज निवास करती है, जो इस नगर के उत्तर में स्थित है। सन् 1956 तक भिलाई गांव एक छोटा सा ग्राम था, जिसकी जनसंख्या 350 थी। सन् 1955 में भारत एवं सोवियत रुस में संपन्न एक समझौते के अंतर्गत इस्पात कारखाना स्थापित किया गया। भिलाई इस्पात संयंत्र कारखाना स्थापित होने से क्षेत्र में औद्योगिक गतिविधियों में वृद्वि हुई। यह सन् 1955 तक एक छोटा, शांत और धान की खेती पर पोषित गांव मात्र था। 14 मार्च 1955 को भारत शासन और तत्कालीन सोवियत संघ के मध्य, भिलाई में एक मिलीयन टन क्षमता के इस्पात कारखाना लगाने का समझौता हुआ जिसने न केवल भिलाई जिसने न केवल भिलाई की, वरन् इसके आस-पास बसे सैकड़ों गांवों की काया पलट दी। मुंबई-हावड़ा रेल्वे लाइन के उत्तर में भिलाई इस्पात संयंत्र और उसकी टाउनशीप बनाने का निर्णय लिया गया और इसके दक्षिण में श्रमिकों के लिए अस्थायी निवास हेतु भूमि दी गई। अवधारणा यह थी कि कारखाना प्रारंभ होने के बाद, उक्त अस्थायी निवास हट जावेंगे और भूमि खाली हो जावेगी, किन्तु ऐसा हो न सका। बसाहट बढ़ती गई और मूलभूत सुविधा विहीन बस्तियाँ बनती गई। दुर्ग-भिलाई की जनसंख्या सन् 1951-71 के दशक में 86 प्रतिशत तथा 1971-81 के दशक में 113 प्रतिशत की वृद्धि हुई। सन् 1981-91 के दशक में 89 प्रतिशत एवं सन् 1991-2001 के दशक में 77 प्रतिशत की वृद्धि हुई।
== चित्रदीर्घा ==
<gallery>
चित्र:Gayatri Shakti Peeth, Sec-6.jpg|सेक्टर-6 स्थित गायत्री शक्ति पीठ
चित्र:Bhilai Railway Station.jpg|भिलाई रेलवे स्टेशन
</gallery>
= भिलाई =
'''भिलाई''' भारत के [[छत्तीसगढ़]] राज्य में स्थित एक प्रमुख औद्योगिक नगर है। यह [[दुर्ग जिला]] का हिस्सा है और [[भिलाई इस्पात संयंत्र]] (Bhilai Steel Plant) के कारण प्रसिद्ध है।
== भिलाई इस्पात संयंत्र ==
भिलाई इस्पात संयंत्र की स्थापना 1955 में भारत और तत्कालीन सोवियत संघ के सहयोग से की गई थी। यह संयंत्र [[सेल]] (SAIL) के अधीन है और यहाँ रेल पटरियों, स्टील प्लेट्स तथा अन्य उत्पादों का निर्माण होता है। यह संयंत्र भारत का पहला रेल उत्पादक संयंत्र था।
== शिक्षा ==
भिलाई शिक्षा का एक महत्वपूर्ण केंद्र भी है। यहाँ कई प्रतिष्ठित संस्थान स्थित हैं:
* [[आईआईटी भिलाई]] – 2016 में स्थापित, यह भारत के प्रमुख तकनीकी संस्थानों में से एक है।
* [[रुंगटा इंजीनियरिंग कॉलेज]], [[चौहान कॉलेज]], [[एमजे कॉलेज]] – प्रमुख निजी उच्च शिक्षा संस्थान।
* [[केन्द्रीय विद्यालय]], [[दिल्ली पब्लिक स्कूल]], [[जीएनएफसी स्कूल]] – विद्यालय शिक्षा के प्रमुख केंद्र।
== संस्कृति एवं जनसंख्या ==
भिलाई एक सांस्कृतिक रूप से समृद्ध शहर है। यहाँ हिंदी, छत्तीसगढ़ी, मराठी, उड़िया और तेलुगु भाषाएँ आम हैं।
== परिवहन ==
भिलाई [[हावड़ा-मुंबई रेलमार्ग]] पर स्थित है और [[दुर्ग]], [[रायपुर]] जैसे शहरों से जुड़ा है।
निकटतम हवाई अड्डा: [[स्वामी विवेकानंद हवाई अड्डा]], रायपुर।
== अन्य जानकारी ==
* पिन कोड: 490001
* लोकसभा क्षेत्र: दुर्ग
* निकटतम रेलवे स्टेशन: [[भिलाई नगर रेलवे स्टेशन]]
[[श्रेणी:भिलाई]]
[[श्रेणी:छत्तीसगढ़ के नगर]]
[[श्रेणी:औद्योगिक नगर]]
== इन्हें भी देखें ==
* [[दुर्ग ज़िला]]
*[[मैत्रीबाग भिलाई]]
* जैन मंदिर नगपुरा<ref>{{Cite web|url=https://durg.gov.in/tourist-place/shri-uwassaggaharam-parshwa-tirth-nagpura/|title=Shri Uwassaggaharam Parshwa Tirth, Nagpura {{!}} District DURG, Government of Chhattisgarh {{!}} India|language=en-US|access-date=2023-06-06}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{छत्तीसगढ़ के जिले}}
[[श्रेणी:दुर्ग ज़िला]]
[[श्रेणी:छत्तीसगढ़ के नगर]]
[[श्रेणी:दुर्ग ज़िले के नगर]]
itmxayuapuo05tprchnh4bi53nxj31n
6449254
6449236
2025-07-07T07:07:30Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सफ़ाई।
6449254
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = भिलाई
|native_name = <small>Bhilai</small>
|pushpin_label = भिलाई
|pushpin_map = India Chhattisgarh
|coordinates = {{coord|21.21|81.38|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = छत्तीसगढ़ में स्थिति
|subdivision_type = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name = [[दुर्ग ज़िला]]
|subdivision_type2 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name2 = [[छत्तीसगढ़]]
|subdivision_type3 = देश |subdivision_name3= {{IND}}
|population_total = 1064223
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषाएँ
|demographics1_title1= प्रचलित
|demographics1_info1= [[हिन्दी]], [[छत्तीसगढ़ी भाषा|छत्तीसगढ़ी]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय|भामस]]
|utc_offset1 = +5:30
|image = Nehru art gallary.jpg
|image_caption = भिलाई सिविक सेंटर में स्थित नेहरू आर्ट गैलरी
|elevation_m = 297
|postal_code_type = [[पिनकोड]] |postal_code = 490XXX
|area_code_type = दूरभाष कोड |area_code = 07693
|registration_plate = CG-07
|website = {{url|https://www.bhilainagarnigam.com/}}
}}
'''भिलाई''' (Bhilai) [[भारत]] के [[छत्तीसगढ़]] राज्य के [[दुर्ग ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह भारत का एक प्रमुख औद्योगिक केन्द्र है और मध्य भारत का एक मुख्य शिक्षा केन्द्र भी है। भिलाई [[शिवनाथ नदी]] के तट पर बसा हुआ है। यह [[दुर्ग]] शहर से सटा हुआ है, जिस से दुर्ग-भिलाई वास्तव में इन जुड़वा शहरों का एक ही संयुक्त्त नगरीय क्षेत्र है। [[राष्ट्रीय राजमार्ग ५३ (भारत)|राष्ट्रीय राजमार्ग ५३]] इसे कई अन्य प्रमुख शहरों से जोड़ता है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ Inde du Nord - Madhya Pradesh et Chhattisgarh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190703183559/https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ|date=3 जुलाई 2019}}," Lonely Planet, 2016, ISBN 9782816159172</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=7egDAAAAMBAJ Pratiyogita Darpan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190702180520/https://books.google.com/books?id=7egDAAAAMBAJ |date=2 जुलाई 2019 }}," July 2007</ref>
== विवरण ==
भिलाई शहर करीबन [[भारत]] के मध्य में बसा है। 1003406 की जनसंख्या के साथ, भिलाई भारत के छत्तीसगढ़ राज्य का तीसरा बड़ा शहर है। [[मुम्बई]]-[[नागपुर]]-[[बिलासपुर]]-[[कोलकाता]] राष्ट्रीय [[राजमार्ग]] 6 पर स्थित, छत्तीसगढ़ की राजधानी रायपुर से लगभग 30 किलोमीटर पश्चिम में [[भारतीय इस्पात प्राधिकरण]] के अंतर्गत एकीकृत [[इस्पात]] संयंत्र के लिये जगप्रसिद्ध शहर शिक्षा और खेल के क्षेत्र में भी नाम रखता है। भारत-[[रूस]] मैत्री के फ़लस्वरूप बना भिलाई इस्पात संयंत्र श्रेष्ठ एकीकृत इस्पात संयंत्र के लिये लगातार ग्यारह बार प्रधानमंत्री ट्रॉफ़ी जीत चुका है।
भिलाई नाम की उत्पत्ति भिलाई गांव से हुई जहां भील ज निवास करती है, जो इस नगर के उत्तर में स्थित है। सन् 1956 तक भिलाई गांव एक छोटा सा ग्राम था, जिसकी जनसंख्या 350 थी। सन् 1955 में भारत एवं सोवियत रुस में संपन्न एक समझौते के अंतर्गत इस्पात कारखाना स्थापित किया गया। भिलाई इस्पात संयंत्र कारखाना स्थापित होने से क्षेत्र में औद्योगिक गतिविधियों में वृद्वि हुई। यह सन् 1955 तक एक छोटा, शांत और धान की खेती पर पोषित गांव मात्र था। 14 मार्च 1955 को भारत शासन और तत्कालीन सोवियत संघ के मध्य, भिलाई में एक मिलीयन टन क्षमता के इस्पात कारखाना लगाने का समझौता हुआ जिसने न केवल भिलाई जिसने न केवल भिलाई की, वरन् इसके आस-पास बसे सैकड़ों गांवों की काया पलट दी। मुंबई-हावड़ा रेल्वे लाइन के उत्तर में भिलाई इस्पात संयंत्र और उसकी टाउनशीप बनाने का निर्णय लिया गया और इसके दक्षिण में श्रमिकों के लिए अस्थायी निवास हेतु भूमि दी गई। अवधारणा यह थी कि कारखाना प्रारंभ होने के बाद, उक्त अस्थायी निवास हट जावेंगे और भूमि खाली हो जावेगी, किन्तु ऐसा हो न सका। बसाहट बढ़ती गई और मूलभूत सुविधा विहीन बस्तियाँ बनती गई। दुर्ग-भिलाई की जनसंख्या सन् 1951-71 के दशक में 86 प्रतिशत तथा 1971-81 के दशक में 113 प्रतिशत की वृद्धि हुई। सन् 1981-91 के दशक में 89 प्रतिशत एवं सन् 1991-2001 के दशक में 77 प्रतिशत की वृद्धि हुई।
== चित्रदीर्घा ==
<gallery>
चित्र:Gayatri Shakti Peeth, Sec-6.jpg|सेक्टर-6 स्थित गायत्री शक्ति पीठ
चित्र:Bhilai Railway Station.jpg|भिलाई रेलवे स्टेशन
</gallery>
== इन्हें भी देखें ==
* [[दुर्ग ज़िला]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{छत्तीसगढ़ के जिले}}
[[श्रेणी:दुर्ग ज़िला]]
[[श्रेणी:छत्तीसगढ़ के नगर]]
[[श्रेणी:दुर्ग ज़िले के नगर]]
f5q0swda70m7llnmtwd3w0adduncemj
सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह
3
23042
6449100
6445544
2025-07-06T15:08:01Z
सदस्य1
875430
/* हरवंशलाल शर्मा पृष्ठ का हटाने हेतु चर्चा के लिये नामांकन */हहेच सूचना
6449100
wikitext
text/x-wiki
==पुरानी वार्ता==
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख01|पुरावार्ता-१]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख02|पुरावार्ता-२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख03|पुरावार्ता-३]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख04|पुरावार्ता-४]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख05|पुरावार्ता-५]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख06|पुरावार्ता-६]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख07|पुरावार्ता-७]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख08|पुरावार्ता-८]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख09|पुरावार्ता-९]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख10|पुरावार्ता-१०]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख11|पुरावार्ता-११]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख12|पुरावार्ता-१२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख13|पुरावार्ता-१३]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख14|पुरावार्ता-१४]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख15|पुरावार्ता-१५]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख16|पुरावार्ता-१६]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख17|पुरावार्ता-१७]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख18|पुरावार्ता-१८]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख19|पुरावार्ता-१९]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख20|पुरावार्ता-२०]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख21|पुरावार्ता-२१]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख22|पुरावार्ता-२२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख23|पुरावार्ता-२३]]
== [[:बीगलबोर्ड|बीगलबोर्ड]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:बीगलबोर्ड|बीगलबोर्ड]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:19, 11 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[:अग्रोस२डी|अग्रोस२डी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:अग्रोस२डी|अग्रोस२डी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:19, 11 अक्टूबर 2024 (UTC)
== नितम्ब और कुल्हा ==
आपने कुछ वर्ष पहले [[नितम्ब]] पर लिखे लेख को स्थानान्तरित करके [[चूतड़]] बना दिया और बाद में [[नितम्ब]] पर नया लेख निर्मित कर दिया। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर देखें तो वर्तमान में [[:en:buttocks]] लेख "चूतड़" से जुड़ा हुआ है जबकि [[:en:hip]] अभी "नितम्ब" से जुड़ा हुआ है। चूँकि hip शब्द चिकित्सा और विज्ञान में काम में लिया जाता है जिसके लिए हिन्दी शब्द "श्रोणी" (Pelvis), कुल्हा (hip) काम में लिये जा सकते हैं। buttocks के लिए कूल्हा शब्द सही रहेगा। चूतड़ या पुट्ठा शब्द स्थान विशेष में प्रचलित शब्द हैं अतः उनका उल्लेख लेख में किया जा सकता है लेकिन शीर्षक उसके अनुरूप रखना मुझे उचित नहीं लगा। आपका इसपर क्या विचार है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:44, 28 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[:प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)|प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)|प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 15:36, 20 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची|सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची|सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|मापदंड ल5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|ल5]]{{*}} खराब मशीनी अनुवाद'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे लेख आते हैं जो किसी अन्य भाषा के लेख का अत्यधिक खराब मशीनी अनुवाद हैं जिन्हें सुधारने की तुलना में दुबारा शुरू से लिखना अधिक उचित होगा।
यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से अनूदित कर के यहाँ डाला है और आप इसका अनुवाद सुधारना चाहते हैं तो कृपया अनुवाद सुधार सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 09:38, 27 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:33, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:श्रीराम शर्मा (पत्रकार)|श्रीराम शर्मा (पत्रकार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:श्रीराम शर्मा (पत्रकार)|श्रीराम शर्मा (पत्रकार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:रस संप्रदाय|रस संप्रदाय]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:रस संप्रदाय|रस संप्रदाय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/रस संप्रदाय|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/रस संप्रदाय]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:09, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:षड्दर्शनसमुच्चय|षड्दर्शनसमुच्चय]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:षड्दर्शनसमुच्चय|षड्दर्शनसमुच्चय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/षड्दर्शनसमुच्चय|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/षड्दर्शनसमुच्चय]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:16, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:वैकुण्ठ स्वामी|वैकुण्ठ स्वामी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:वैकुण्ठ स्वामी|वैकुण्ठ स्वामी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:18, 30 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:कृष्णचंद्र गांधी|कृष्णचंद्र गांधी]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:कृष्णचंद्र गांधी|कृष्णचंद्र गांधी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/कृष्णचंद्र गांधी|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/कृष्णचंद्र गांधी]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 12:42, 15 दिसम्बर 2024 (UTC)
== [[:संयुक्त लोलक|संयुक्त लोलक]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:संयुक्त लोलक|संयुक्त लोलक]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> [[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 14:08, 5 जनवरी 2025 (UTC)
:मेरे लिए यह समझना मुश्किल हो रहा है कि आपने यह शीर्षक कहाँ से लिया है? compound pendulum को [[पिण्ड लोलक]] (अनुप्रेषित) अथवा "पिंड लोलक" अथवा "असरल लोलक" कहते हैं। ([https://www.cstt.education.gov.in/sites/default/files/fundamental-glossary-mechanical-engineering2008.pdf पृष्ठ संख्या 50 देखें]; page 38) आपने जो जर्मन कड़ी [[:de:Physikalisches Pendel]] दी है, उसके तुल्य हिन्दी शब्द "भौतिक लोलक" है। ([https://www.cstt.education.gov.in/sites/default/files/glossary-applied-geology-terms.pdf पृष्ठ संख्या 123]; page 101)<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]])14:15, 5 जनवरी 2025 (UTC)
:: मैने अपनी पुरानी स्मृति के आधार पर अंग्रेजी के 'कम्पाउण्ड पेन्डुलम' के स्थान पर 'संयुक्त लोलक' कर दिया और आलस्य वश वैज्ञानिक शब्दावली आयोग की शब्दावली नहीं देखा। 'संयुक्त लोलक' कुछ जगह और भी देखा जा सकता है- जैसे [https://ncert.nic.in/pdf/publication/sciencelaboratorymanuals/classXI/physics(hindi)/khlm111.pdf एन सी ई आर टी द्वारा पृष्ट १८९ पर सारणी P.2.1 का शीर्षक] देखिये। लेकिन मैं मानता हूँ कि यह सब पुरानी और अमानक शब्दावली है। अतः हमको मानक शब्दावली ही प्रयोग करनी चाहिये जो '[[असरल लोलक]]' तथा '[[पिंड लोलक]]' है। मैं इसे बदलने जा रहा हूँ।--[[सदस्य:अनुनाद सिंह|अनुनाद सिंह]] ([[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह|वार्ता]]) 07:55, 9 जनवरी 2025 (UTC)
:::लेकिन मैं अभी भी इस लेख का औचित्य नहीं समझ पा रहा हूँ। इसे अनुभाग की तरह [[लोलक]] में रखा जा सकता है। मुझे नहीं लगता कि अलग लेख आवश्यक है। वर्तमान लेख में केवल आवर्तकाल का सूत्र है और अन्य कोई जानकारी नहीं है। ढ़ंग से यह लेख पिंड लोलक को भी नहीं समझा पाता है। [[लोलक]] में होने पर कम से कम यह समझा जा सकता है कि यह सरल लोलक से अलग है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 14:29, 10 जनवरी 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:अनुनाद सिंह|अनुनाद सिंह]] & @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, यह चर्चा आप लोग लेख के वार्ता पृष्ठ पे किये होते तो बेहतर रहा होता।
:::: मैं लेख हटा रहा। आगे चर्चा जारी रख सकते हैं। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:53, 14 जनवरी 2025 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== रंगनाथ और बहुविकल्पी पृष्ठ ==
आपने कुछ वर्ष पहले [[रंगनाथ]] नामक लेख निर्मित करके उसे अंग्रेज़ी विकिपीडिया के [[:en:Ranganath]] लेख से जोड़ दिया। अंग्रेज़ी वाला लेख बहुविकल्पी है अतः यह जुड़ाव अर्थहीन है। क्या आप इसे सुधार सकते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:54, 1 मार्च 2025 (UTC)
== [[:प्रमेय (दर्शन)|प्रमेय (दर्शन)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्रमेय (दर्शन)|प्रमेय (दर्शन)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल4|मापदंड ल4]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल4|ल4]]{{*}} प्रतिलिपि लेख'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वो लेख आते हैं जो किसी पुराने लेख की प्रतिलिपि हैं। इसमें वे लेख भी आते हैं जो किसी ऐसे विषय पर बनाए गए हैं जिनपर पहले से लेख मौजूद है और पुराना लेख नए लेख से बेहतर है।
कृपया लेख बनाने से पहले उस शीर्षक के लिये [[विशेष:Search|खोज]] कर लिया करें। यदि आप इस विषय पर और लिखना चाहते हैं तो मूल लेख पर लिखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:26, 10 मार्च 2025 (UTC)
== [[:महानिर्वाणतन्त्र|महानिर्वाणतन्त्र]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:महानिर्वाणतन्त्र|महानिर्वाणतन्त्र]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/महानिर्वाणतन्त्र|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/महानिर्वाणतन्त्र]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>केवल प्राथमिक स्रोत आधारित मूल शोध जिसकी [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] साबित नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 23:30, 12 मार्च 2025 (UTC)
== [[:केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>ज्ञानकोश में शामिल होने लायक [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] नहीं। कोई स्रोत संदर्भ भी नहीं जिससे उल्लेखनीयता का पता चलता हो।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 14:36, 13 मार्च 2025 (UTC)
== [[:अभ्यास मण्डल, इन्दौर|अभ्यास मण्डल, इन्दौर]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अभ्यास मण्डल, इन्दौर|अभ्यास मण्डल, इन्दौर]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अभ्यास मण्डल, इन्दौर|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अभ्यास मण्डल, इन्दौर]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>[[वि:उ|उल्लेखनीयता]] नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 01:59, 14 मार्च 2025 (UTC)
== [[:मोहनमंत्र|मोहनमंत्र]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:मोहनमंत्र|मोहनमंत्र]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व4|मापदंड व4]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व4|व4]]{{*}} साफ़ धोखा'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे पृष्ठ आते हैं जिनपर साफ़ दिखाई दे रहा धोखा हो।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 01:53, 15 मार्च 2025 (UTC)
== [[:मनोविज्ञान की समयरेखा|मनोविज्ञान की समयरेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:मनोविज्ञान की समयरेखा|मनोविज्ञान की समयरेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:46, 22 मार्च 2025 (UTC)
== [[:सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>ज्ञानकोशीय नहीं, सर्वेक्षण संबंधित लेख में विलय किया जा सकता यदि सामग्री के लिए स्रोत-संदर्भ भी उपलब्ध कराये जायें।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:26, 24 मार्च 2025 (UTC)
== [[:अधिकार (तंत्रशास्त्र)|अधिकार (तंत्रशास्त्र)]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अधिकार (तंत्रशास्त्र)|अधिकार (तंत्रशास्त्र)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अधिकार (तंत्रशास्त्र)|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अधिकार (तंत्रशास्त्र)]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>[[वि:उ|उल्लेखनीयता]] और ज्ञानकोशीयता नहीं। मूल शोध प्रतीत होता निबंध मात्र।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:27, 24 मार्च 2025 (UTC)
== [[:जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची|जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची|जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 31 मार्च 2025 (UTC)
== [[:पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची|पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची|पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:20, 31 मार्च 2025 (UTC)
== [[:शैलेन्द्र सम्मान|शैलेन्द्र सम्मान]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:शैलेन्द्र सम्मान|शैलेन्द्र सम्मान]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/शैलेन्द्र सम्मान|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/शैलेन्द्र सम्मान]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:43, 3 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:प्राचीन भारतीय समुदाय|प्राचीन भारतीय समुदाय]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्राचीन भारतीय समुदाय|प्राचीन भारतीय समुदाय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:10, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>अर्थहीन लेख, खराब अनुवाद। लेख का उद्देश्य प्रचार करने जैसा प्रतीत हो रहा है।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:27, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:कोविदार (कचनार)|कोविदार (कचनार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:कोविदार (कचनार)|कोविदार (कचनार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:14, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:व्याप्ति|व्याप्ति]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:व्याप्ति|व्याप्ति]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/व्याप्ति|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/व्याप्ति]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>विक्षनरी के योग्य पृष्ठ।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:25, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:वैज्ञानिक वीक्षण|वैज्ञानिक वीक्षण]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:वैज्ञानिक वीक्षण|वैज्ञानिक वीक्षण]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|मापदंड ल5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|ल5]]{{*}} खराब मशीनी अनुवाद'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे लेख आते हैं जो किसी अन्य भाषा के लेख का अत्यधिक खराब मशीनी अनुवाद हैं जिन्हें सुधारने की तुलना में दुबारा शुरू से लिखना अधिक उचित होगा।
यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से अनूदित कर के यहाँ डाला है और आप इसका अनुवाद सुधारना चाहते हैं तो कृपया अनुवाद सुधार सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:41, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
== नुल्लुर कंडास्वामी मंदिर ==
नमस्ते अनुनाद जी, आपने [[नुल्लुर कंडास्वामी मंदिर]] शीर्षक को 27 अप्रैल 2025 को [[नल्लुर कन्दस्वामी मंदिर]] पर अनुप्रेषित कर दिया। सम्भवतः आप [[:en:Nallur Kandaswamy temple]] के तुल्य लेख निर्मित करने की योजना बना रहे हों। अभी लगभग दो सप्ताह बाद भी आपने लेख आरम्भ नहीं किया है। कृपया लेख निर्मित करने से पहले ऐसे अनुप्रेषण न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:17, 9 मई 2025 (UTC)
== [[:धारारेखा|धारारेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:धारारेखा|धारारेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व5|मापदंड व5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व5|व5]]{{*}} ख़ाली पृष्ठ'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें कोई सामग्री नहीं है, और न ही किसी पुराने अवतरण में थी।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:05, 10 मई 2025 (UTC)
== [[:इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची|इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची|इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:11, 11 मई 2025 (UTC)
== [[:हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)|हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)|हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:23, 22 मई 2025 (UTC)
== [[:रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा|रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा|रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:49, 23 जून 2025 (UTC)
== भारत के बाँधों एवं जलाशयों की सूची ==
नमस्ते अनुनाद जी, क्या आपकी [[भारत के बाँधों एवं जलाशयों की सूची]] में कोई सार्थक सामग्री रखने की योजना है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:52, 24 जून 2025 (UTC)
== [[:हरवंशलाल शर्मा|हरवंशलाल शर्मा]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:हरवंशलाल शर्मा|हरवंशलाल शर्मा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/हरवंशलाल शर्मा|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/हरवंशलाल शर्मा]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:02, 28 जून 2025 (UTC)
== [[:स्वेच्छाचार|स्वेच्छाचार]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:स्वेच्छाचार|स्वेच्छाचार]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/स्वेच्छाचार|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/स्वेच्छाचार]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>स्रोतहीन मूल शोध, सितंबर 2018 से</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ।[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 15:08, 6 जुलाई 2025 (UTC)
70uzd0lisjig79titqmlha9e2h85ax9
6449162
6449100
2025-07-06T18:53:28Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सन्देश
6449162
wikitext
text/x-wiki
==पुरानी वार्ता==
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख01|पुरावार्ता-१]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख02|पुरावार्ता-२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख03|पुरावार्ता-३]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख04|पुरावार्ता-४]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख05|पुरावार्ता-५]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख06|पुरावार्ता-६]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख07|पुरावार्ता-७]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख08|पुरावार्ता-८]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख09|पुरावार्ता-९]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख10|पुरावार्ता-१०]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख11|पुरावार्ता-११]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख12|पुरावार्ता-१२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख13|पुरावार्ता-१३]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख14|पुरावार्ता-१४]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख15|पुरावार्ता-१५]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख16|पुरावार्ता-१६]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख17|पुरावार्ता-१७]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख18|पुरावार्ता-१८]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख19|पुरावार्ता-१९]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख20|पुरावार्ता-२०]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख21|पुरावार्ता-२१]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख22|पुरावार्ता-२२]]
*[[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह/पुरालेख23|पुरावार्ता-२३]]
== [[:बीगलबोर्ड|बीगलबोर्ड]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:बीगलबोर्ड|बीगलबोर्ड]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:19, 11 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[:अग्रोस२डी|अग्रोस२डी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:अग्रोस२डी|अग्रोस२डी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:19, 11 अक्टूबर 2024 (UTC)
== नितम्ब और कुल्हा ==
आपने कुछ वर्ष पहले [[नितम्ब]] पर लिखे लेख को स्थानान्तरित करके [[चूतड़]] बना दिया और बाद में [[नितम्ब]] पर नया लेख निर्मित कर दिया। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर देखें तो वर्तमान में [[:en:buttocks]] लेख "चूतड़" से जुड़ा हुआ है जबकि [[:en:hip]] अभी "नितम्ब" से जुड़ा हुआ है। चूँकि hip शब्द चिकित्सा और विज्ञान में काम में लिया जाता है जिसके लिए हिन्दी शब्द "श्रोणी" (Pelvis), कुल्हा (hip) काम में लिये जा सकते हैं। buttocks के लिए कूल्हा शब्द सही रहेगा। चूतड़ या पुट्ठा शब्द स्थान विशेष में प्रचलित शब्द हैं अतः उनका उल्लेख लेख में किया जा सकता है लेकिन शीर्षक उसके अनुरूप रखना मुझे उचित नहीं लगा। आपका इसपर क्या विचार है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:44, 28 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[:प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)|प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)|प्रोग्रामन भाषाओं की सूची (वर्गानुसार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 15:36, 20 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची|सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची|सहयोग में सहायक सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|मापदंड ल5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|ल5]]{{*}} खराब मशीनी अनुवाद'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे लेख आते हैं जो किसी अन्य भाषा के लेख का अत्यधिक खराब मशीनी अनुवाद हैं जिन्हें सुधारने की तुलना में दुबारा शुरू से लिखना अधिक उचित होगा।
यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से अनूदित कर के यहाँ डाला है और आप इसका अनुवाद सुधारना चाहते हैं तो कृपया अनुवाद सुधार सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 09:38, 27 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/समान पारिश्रमिक अधिनियम, १९७६]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:33, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:श्रीराम शर्मा (पत्रकार)|श्रीराम शर्मा (पत्रकार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:श्रीराम शर्मा (पत्रकार)|श्रीराम शर्मा (पत्रकार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:रस संप्रदाय|रस संप्रदाय]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:रस संप्रदाय|रस संप्रदाय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/रस संप्रदाय|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/रस संप्रदाय]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:09, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:षड्दर्शनसमुच्चय|षड्दर्शनसमुच्चय]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:षड्दर्शनसमुच्चय|षड्दर्शनसमुच्चय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/षड्दर्शनसमुच्चय|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/षड्दर्शनसमुच्चय]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:16, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:वैकुण्ठ स्वामी|वैकुण्ठ स्वामी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:वैकुण्ठ स्वामी|वैकुण्ठ स्वामी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:18, 30 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[:कृष्णचंद्र गांधी|कृष्णचंद्र गांधी]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:कृष्णचंद्र गांधी|कृष्णचंद्र गांधी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/कृष्णचंद्र गांधी|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/कृष्णचंद्र गांधी]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 12:42, 15 दिसम्बर 2024 (UTC)
== [[:संयुक्त लोलक|संयुक्त लोलक]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:संयुक्त लोलक|संयुक्त लोलक]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> [[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 14:08, 5 जनवरी 2025 (UTC)
:मेरे लिए यह समझना मुश्किल हो रहा है कि आपने यह शीर्षक कहाँ से लिया है? compound pendulum को [[पिण्ड लोलक]] (अनुप्रेषित) अथवा "पिंड लोलक" अथवा "असरल लोलक" कहते हैं। ([https://www.cstt.education.gov.in/sites/default/files/fundamental-glossary-mechanical-engineering2008.pdf पृष्ठ संख्या 50 देखें]; page 38) आपने जो जर्मन कड़ी [[:de:Physikalisches Pendel]] दी है, उसके तुल्य हिन्दी शब्द "भौतिक लोलक" है। ([https://www.cstt.education.gov.in/sites/default/files/glossary-applied-geology-terms.pdf पृष्ठ संख्या 123]; page 101)<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]])14:15, 5 जनवरी 2025 (UTC)
:: मैने अपनी पुरानी स्मृति के आधार पर अंग्रेजी के 'कम्पाउण्ड पेन्डुलम' के स्थान पर 'संयुक्त लोलक' कर दिया और आलस्य वश वैज्ञानिक शब्दावली आयोग की शब्दावली नहीं देखा। 'संयुक्त लोलक' कुछ जगह और भी देखा जा सकता है- जैसे [https://ncert.nic.in/pdf/publication/sciencelaboratorymanuals/classXI/physics(hindi)/khlm111.pdf एन सी ई आर टी द्वारा पृष्ट १८९ पर सारणी P.2.1 का शीर्षक] देखिये। लेकिन मैं मानता हूँ कि यह सब पुरानी और अमानक शब्दावली है। अतः हमको मानक शब्दावली ही प्रयोग करनी चाहिये जो '[[असरल लोलक]]' तथा '[[पिंड लोलक]]' है। मैं इसे बदलने जा रहा हूँ।--[[सदस्य:अनुनाद सिंह|अनुनाद सिंह]] ([[सदस्य वार्ता:अनुनाद सिंह|वार्ता]]) 07:55, 9 जनवरी 2025 (UTC)
:::लेकिन मैं अभी भी इस लेख का औचित्य नहीं समझ पा रहा हूँ। इसे अनुभाग की तरह [[लोलक]] में रखा जा सकता है। मुझे नहीं लगता कि अलग लेख आवश्यक है। वर्तमान लेख में केवल आवर्तकाल का सूत्र है और अन्य कोई जानकारी नहीं है। ढ़ंग से यह लेख पिंड लोलक को भी नहीं समझा पाता है। [[लोलक]] में होने पर कम से कम यह समझा जा सकता है कि यह सरल लोलक से अलग है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 14:29, 10 जनवरी 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:अनुनाद सिंह|अनुनाद सिंह]] & @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, यह चर्चा आप लोग लेख के वार्ता पृष्ठ पे किये होते तो बेहतर रहा होता।
:::: मैं लेख हटा रहा। आगे चर्चा जारी रख सकते हैं। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:53, 14 जनवरी 2025 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== रंगनाथ और बहुविकल्पी पृष्ठ ==
आपने कुछ वर्ष पहले [[रंगनाथ]] नामक लेख निर्मित करके उसे अंग्रेज़ी विकिपीडिया के [[:en:Ranganath]] लेख से जोड़ दिया। अंग्रेज़ी वाला लेख बहुविकल्पी है अतः यह जुड़ाव अर्थहीन है। क्या आप इसे सुधार सकते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:54, 1 मार्च 2025 (UTC)
== [[:प्रमेय (दर्शन)|प्रमेय (दर्शन)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्रमेय (दर्शन)|प्रमेय (दर्शन)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल4|मापदंड ल4]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल4|ल4]]{{*}} प्रतिलिपि लेख'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वो लेख आते हैं जो किसी पुराने लेख की प्रतिलिपि हैं। इसमें वे लेख भी आते हैं जो किसी ऐसे विषय पर बनाए गए हैं जिनपर पहले से लेख मौजूद है और पुराना लेख नए लेख से बेहतर है।
कृपया लेख बनाने से पहले उस शीर्षक के लिये [[विशेष:Search|खोज]] कर लिया करें। यदि आप इस विषय पर और लिखना चाहते हैं तो मूल लेख पर लिखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:26, 10 मार्च 2025 (UTC)
== [[:महानिर्वाणतन्त्र|महानिर्वाणतन्त्र]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:महानिर्वाणतन्त्र|महानिर्वाणतन्त्र]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/महानिर्वाणतन्त्र|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/महानिर्वाणतन्त्र]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>केवल प्राथमिक स्रोत आधारित मूल शोध जिसकी [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] साबित नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 23:30, 12 मार्च 2025 (UTC)
== [[:केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल हिन्दी साहित्य मण्डल|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल हिन्दी साहित्य मण्डल]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>ज्ञानकोश में शामिल होने लायक [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] नहीं। कोई स्रोत संदर्भ भी नहीं जिससे उल्लेखनीयता का पता चलता हो।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 14:36, 13 मार्च 2025 (UTC)
== [[:अभ्यास मण्डल, इन्दौर|अभ्यास मण्डल, इन्दौर]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अभ्यास मण्डल, इन्दौर|अभ्यास मण्डल, इन्दौर]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अभ्यास मण्डल, इन्दौर|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अभ्यास मण्डल, इन्दौर]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>[[वि:उ|उल्लेखनीयता]] नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 01:59, 14 मार्च 2025 (UTC)
== [[:मोहनमंत्र|मोहनमंत्र]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:मोहनमंत्र|मोहनमंत्र]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व4|मापदंड व4]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व4|व4]]{{*}} साफ़ धोखा'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे पृष्ठ आते हैं जिनपर साफ़ दिखाई दे रहा धोखा हो।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 01:53, 15 मार्च 2025 (UTC)
== [[:मनोविज्ञान की समयरेखा|मनोविज्ञान की समयरेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:मनोविज्ञान की समयरेखा|मनोविज्ञान की समयरेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:46, 22 मार्च 2025 (UTC)
== [[:सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/सर्वेक्षण के आधारभूत सिद्धान्त]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>ज्ञानकोशीय नहीं, सर्वेक्षण संबंधित लेख में विलय किया जा सकता यदि सामग्री के लिए स्रोत-संदर्भ भी उपलब्ध कराये जायें।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:26, 24 मार्च 2025 (UTC)
== [[:अधिकार (तंत्रशास्त्र)|अधिकार (तंत्रशास्त्र)]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अधिकार (तंत्रशास्त्र)|अधिकार (तंत्रशास्त्र)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अधिकार (तंत्रशास्त्र)|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अधिकार (तंत्रशास्त्र)]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>[[वि:उ|उल्लेखनीयता]] और ज्ञानकोशीयता नहीं। मूल शोध प्रतीत होता निबंध मात्र।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 19:27, 24 मार्च 2025 (UTC)
== [[:जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची|जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची|जावास्क्रिप्ट की लाइब्रेरियों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 31 मार्च 2025 (UTC)
== [[:पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची|पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची|पाइथन सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:20, 31 मार्च 2025 (UTC)
== [[:शैलेन्द्र सम्मान|शैलेन्द्र सम्मान]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:शैलेन्द्र सम्मान|शैलेन्द्र सम्मान]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/शैलेन्द्र सम्मान|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/शैलेन्द्र सम्मान]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:43, 3 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:प्राचीन भारतीय समुदाय|प्राचीन भारतीय समुदाय]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:प्राचीन भारतीय समुदाय|प्राचीन भारतीय समुदाय]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:10, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/केरल में पूर्व- मुसलमान आन्दोलन]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>अर्थहीन लेख, खराब अनुवाद। लेख का उद्देश्य प्रचार करने जैसा प्रतीत हो रहा है।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:27, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:कोविदार (कचनार)|कोविदार (कचनार)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:कोविदार (कचनार)|कोविदार (कचनार)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:14, 16 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:व्याप्ति|व्याप्ति]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:व्याप्ति|व्याप्ति]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/व्याप्ति|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/व्याप्ति]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>विक्षनरी के योग्य पृष्ठ।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/अखिल भारतीय आयुर्वेद महासम्मेलन]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:25, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== [[:वैज्ञानिक वीक्षण|वैज्ञानिक वीक्षण]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:वैज्ञानिक वीक्षण|वैज्ञानिक वीक्षण]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|मापदंड ल5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल5|ल5]]{{*}} खराब मशीनी अनुवाद'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत वे लेख आते हैं जो किसी अन्य भाषा के लेख का अत्यधिक खराब मशीनी अनुवाद हैं जिन्हें सुधारने की तुलना में दुबारा शुरू से लिखना अधिक उचित होगा।
यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से अनूदित कर के यहाँ डाला है और आप इसका अनुवाद सुधारना चाहते हैं तो कृपया अनुवाद सुधार सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 17:41, 25 अप्रैल 2025 (UTC)
== नुल्लुर कंडास्वामी मंदिर ==
नमस्ते अनुनाद जी, आपने [[नुल्लुर कंडास्वामी मंदिर]] शीर्षक को 27 अप्रैल 2025 को [[नल्लुर कन्दस्वामी मंदिर]] पर अनुप्रेषित कर दिया। सम्भवतः आप [[:en:Nallur Kandaswamy temple]] के तुल्य लेख निर्मित करने की योजना बना रहे हों। अभी लगभग दो सप्ताह बाद भी आपने लेख आरम्भ नहीं किया है। कृपया लेख निर्मित करने से पहले ऐसे अनुप्रेषण न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:17, 9 मई 2025 (UTC)
== [[:धारारेखा|धारारेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:धारारेखा|धारारेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व5|मापदंड व5]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व5|व5]]{{*}} ख़ाली पृष्ठ'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें कोई सामग्री नहीं है, और न ही किसी पुराने अवतरण में थी।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:05, 10 मई 2025 (UTC)
== [[:इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची|इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची|इष्टतमकारी सॉफ्टवेयरों की सूची]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:11, 11 मई 2025 (UTC)
== [[:हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)|हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)|हिन्दी पाठ से वाक (टीटीएस्)]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:23, 22 मई 2025 (UTC)
== [[:रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा|रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा|रासायनिक तत्वों के खोज की समयरेखा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|मापदंड ल1]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल1|ल1]]{{*}} पूर्णतया अन्य भाषा में लिखे लेख'''</center>
इसमें वे लेख आते हैं जो पूर्णतया हिन्दी के अलावा किसी और भाषा में लिखे हुए हैं, चाहे उनका नाम हिन्दी में हो या किसी और भाषा में।
हिन्दी विकिपीडिया पर हिन्दी के अतिरिक्त किसी अन्य भाषा में लेख बनाना मना है। यदि आप किसी अन्य भाषा में लेख बनाना चाहते हैं तो कृपया [[:m:List of Wikipedias|विकिपीडियाओं की पूर्ण सूची]] देखें और उपयुक्त भाषा वाले विकिपीडिया में यह लेख बनाएँ। यदि आपने यह लेख किसी अन्य भाषा के विकिपीडिया से कॉपी कर के यहाँ डाला है और आप इसका हिन्दी अनुवाद करना चाहते हैं तो कृपया पहले [[विकिपीडिया:अन्य विकिमीडिया परियोजनाओं से सामग्री लेना]] को एक बार पढ़ लें। इसके अतिरिक्त, अनुवाद सम्पूर्ण होने से पहले लेख को मुख्य नामस्थान में ना डालें, बलकी अपने सदस्य उप-पृष्ठ की तरह उसका अनुवाद करें। अनुवाद सम्पूर्ण होने पर आप उसे मुख्य नामस्थान में [[वि:स्थानांतरण|स्थानांतरित]] कर सकते हैं।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:49, 23 जून 2025 (UTC)
== भारत के बाँधों एवं जलाशयों की सूची ==
नमस्ते अनुनाद जी, क्या आपकी [[भारत के बाँधों एवं जलाशयों की सूची]] में कोई सार्थक सामग्री रखने की योजना है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:52, 24 जून 2025 (UTC)
== [[:हरवंशलाल शर्मा|हरवंशलाल शर्मा]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:हरवंशलाल शर्मा|हरवंशलाल शर्मा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/हरवंशलाल शर्मा|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/हरवंशलाल शर्मा]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>उल्लेखनीय नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:02, 28 जून 2025 (UTC)
== [[:स्वेच्छाचार|स्वेच्छाचार]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:स्वेच्छाचार|स्वेच्छाचार]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/स्वेच्छाचार|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/स्वेच्छाचार]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>स्रोतहीन मूल शोध, सितंबर 2018 से</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ।[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 15:08, 6 जुलाई 2025 (UTC)
== सन्देश ==
{{सन्देश|वार्ता:बलराज मधोक}}[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 18:53, 6 जुलाई 2025 (UTC)
28fd9myfpob328538ousm1fdnvc0tm0
नामदेव
0
25514
6449257
6418354
2025-07-07T07:09:36Z
~2025-146046
876892
6449257
wikitext
text/x-wiki
{{स्रोतहीन|date=मार्च 2015}}
{{Infobox Hindu leader
|name= संत शिरोमणी नामदेव महाराज
|image = Namdev maharaj.JPG
|caption =
|birth_date= कार्तिक शु ११ २६ अकटुबर ईस. १२७०
|birth_place=नरसी बामणी [[महाराष्ट्र]], भारत
|birth_name= Namdev
|death_date= आषाढ कृ १३ ईस. १३५० समाधि
|death_place=पंढरपूर (महाराष्ट्र)
|philosophy= [[वैष्णव]] (वारकरी संप्रदाय)
|Literary works = [[अभंग]] भक्ति काव्य
}}
'''नामदेव''' [[भारत]] के प्रसिद्ध संत थे। इनके समय में [[नाथ सम्प्रदाय|नाथ]] और [[महानुभाव सम्रदाय|महानुभाव]] पंथों का [[महाराष्ट्र]] में प्रचार था।<ref>{{Cite web|url=https://hindi.webdunia.com/indian-religion-sant-mahatma/sant-namdev-117103000050_1.html|title=महाराष्ट्र के प्रसिद्ध संत नामदेव का जीवन|last=Webdunia|website=hindi.webdunia.com|language=hi|access-date=2023-12-16}}</ref>
भक्त नामदेव महाराज का जन्म २६ अकटुबर १२७० (शके ११९२) में [[महाराष्ट्र]] के [[हिंगोली जिले|सतारा जिले]] में [[कयाधू नदी|कृष्णा नदी]] के किनारे बसे नरसीबामणी नामक गाँव में एक [[शिंपी]] जिसे सुचिकार (दर्जी) भी कहते है के परिवार में हुआ था। इनके पिता का नाम दामाशेट और माता का नाम गोणाई देवी था। इनका परिवार भगवान [[विट्ठल]] का परम भक्त था। नामदेव का [[विवाह]] राधाबाई के साथ हुआ था और इनके पुत्र का नाम नारायण था।<ref>{{Cite web|url=https://www.spiritualawareness.co.in/bhakt-stories/sant-namdev/|title=Sant Namdev {{!}} Spirtual Awareness|last=VibeThemes|language=en-US|access-date=2023-12-16|archive-date=16 दिसंबर 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20231216173048/https://www.spiritualawareness.co.in/bhakt-stories/sant-namdev/|url-status=dead}}</ref>
संत नामदेव ने विसोबा खेचर को गुरु के रूप में स्वीकार किया था। ये [[ज्ञानेश्वर|संत ज्ञानेश्वर]] के समकालीन थे और उम्र में उनसे ५ साल बड़े थे। संत नामदेव, संत ज्ञानेश्वर के साथ पूरे महाराष्ट्र का भ्रमण किए, भक्ति-गीत रचे और जनता जनार्दन को समता और प्रभु-भक्ति का पाठ पढ़ाया। संत ज्ञानेश्वर के परलोकगमन के बाद इन्होंने पूरे भारत का भ्रमण किया। इन्होंने [[मराठी भाषा|मराठी]] के साथ ही साथ [[हिन्दी]] में भी रचनाएँ लिखीं। इन्होंने अठारह वर्षो तक [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] में भगवन्नाम का प्रचार किया। अभी भी इनकी कुछ रचनाएँ [[सिख|सिक्खों]] की धार्मिक पुस्तकों में मिलती हैं। '''मुखबानी''' नामक पुस्तक में इनकी रचनाएँ संग्रहित हैं। आज भी इनके रचित गीत पूरे महाराष्ट्र में भक्ति और प्रेम के साथ गाए जाते हैं। ये संवत १४०७ में समाधि में लीन हो गए।
सन्त नामदेव के समय में [[नाथ सम्प्रदाय|नाथ]] और [[महानुभाव पंथ|महानुभाव पंथों]] का महाराष्ट्र में प्रचार था। नाथ पंथ "अलख निरंजन" की योगपरक साधना का समर्थक तथा बाह्याडंबरों का विरोधी था और महानुभाव पंथ वैदिक कर्मकांड तथा बहुदेवोपासना का विरोधी होते हुए भी मूर्तिपूजा को सर्वथा निषिद्ध नहीं मानता था। इनके अतिरिक्त महाराष्ट्र में पंढरपुर के "[[विट्ठल|विठोबा]]" की उपासना भी प्रचलित थी। सामान्य जनता प्रतिवर्ष आषाढ़ी और कार्तिकी एकादशी को उनके दर्शनों के लिए [[पंढरपुर]] की "वारी" (यात्रा) किया करती थी (यह प्रथा आज भी प्रचलित है), इस प्रकार की वारी (यात्रा) करनेवाले "[[वारकरी सम्प्रदाय|वारकरी]]" कहलाते हैं। विट्ठलोपासना का यह "पंथ" "वारकरी" संप्रदाय कहलाता है। नामदेव इसी संप्रदाय के प्रमुख संत माने जाते हैं।
== नामदेव का कालनिर्णय ==
वारकरी संत नामदेव के समय के संबंध में विद्वानों में मतभेद है। मतभेद का कारण यह है कि महाराष्ट्र में नामदेव नामक पाँच संत हो गए हैं और उन सबने थोड़ी बहुत "[[अभंग]]" और पदरचना की है। आवटे की "सकल संतगाथा" में नामदेव के नाम पर 2500 अभंग मिलते हैं। लगभग 600 अभंगों में केवल नामदेव या "नामा" की छाप है और शेष में "विष्णुदासनामा" की।
कुछ विद्वानों के मत से दोनों "नामा" एक ही हैं। विष्णु (विठोबा) के दास होने से नामदेव ने ही संभवत: अपने को विष्णुदास "नामा" कहना प्रारंभ कर दिया हो। इस संबध में महाराष्ट्र के प्रसिद्ध इतिहासकार [[वि.का. राजवाड़े]] का कथन है कि "नाभा" शिंपी (दर्जी) का काल शके 1192 से 1272 तक है। विष्णुदासनामा का समय शके 1517 है। यह [[सन्त एकनाथ|एकनाथ]] के समकालीन थे। [[प्रो॰ रानडे]] ने भी राजवाड़े के मत का समर्थन किया है। श्री राजवाड़े ने विष्णुदास नामा की "बावन अक्षरी" प्रकाशित की है जिसमें "नामदेवराय" की वंदना की गई है। इससे भी सिद्ध होता है कि ये दोनों व्यक्ति भिन्न हैं और भिन्न भिन्न समय में हुए हैं। चांदोरकर ने महानुभावी "नेमदेव" को भी वारकरी नामदेव के साथ जोड़ दिया है। परंतु डॉ॰ तुलपुले का कथन है कि यह भिन्न व्यक्ति है और [[कोली]] जाति का है। इसका वारकरी नामदेव से कोई संबंध नहीं है। नामदेव के समसामयिक एक विष्णुदास नामा कवि का और पता चला है पर यह महानुभाव संप्रदाय के हैं। इन्होने [[महाभारत]] पर ओवीबद्ध ग्रंथ लिखा है। इसका वारकरी नामदेव से कोई संबध नहीं है।
नामदेव विषयक एक और विवाद है। "[[गुरु ग्रन्थ साहिब]]" में नामदेव के 61 पद संगृहीत हैं। महाराष्ट्र के कुछ विवेचकों की धारणा है कि गुरुग्रंथ साहब के 'नामदेव' [[पंजाबी]] हैं, महाराष्ट्रीय नहीं। यह हो सकता है, वह महाराष्ट्रीय वारकरी नामदेव का कोई शिष्य रहा हो और उसने अपने [[गुरु]] के नाम पर [[हिन्दी]] में पद रचना की हो। परंतु महाराष्ट्रीय वारकरी नामदेव ही के हिंदी पद गुरुग्रंथसाहब में संकलित हैं क्योंकि नामदेव के [[मराठी भाषा|मराठी]] अभंगों और गुरुग्रंथसाहब के पदों में जीवन घटनाओं तथा भावों, यहाँ तक कि [[रूपक]] और [[उपमा]]ओं की समानता है। अत: मराठी अभंगकार नामदेव और हिंदी पदकार नामदेव एक ही सिद्ध होते हैं।
महाराष्ट्रीय विद्वान् वारकरी नामदेव को [[ज्ञानेश्वर]] का समसामयिक मानते हैं और ज्ञानेश्वर का समय उनके ग्रंथ "[[ज्ञानेश्वरी]]" से प्रमाणित हो जाता है। ज्ञानेश्वरी में उसका रचनाकाल "1212 शके" दिया हुआ है। डॉ॰ मोहनसिंह दीवाना नामदेव के काल को खींचकर 14वीं और 15वीं शताब्दी तक ले जाते हैं। परंतु उन्होंने अपने मतसमर्थन का कोई अकाट्य प्रमाण प्रस्तुत नहीं किया। नामदेव की एक प्रसिद्ध रचना "तीर्थावली" है जिसकी प्रामाणिकता निर्विवाद है। उसमें ज्ञानदेव और नामदेव की सहयात्राओं का वर्णन है। अत: ज्ञानदेव और नामदेव का समकालीन होना अंत:साक्ष्य से भी सिद्ध है। नामदेव ज्ञानेश्वर की समाधि के लगभग 55 वर्ष बाद तक और जीवित रहे। इस प्रकार नामदेव का काल शके 1192 से शके 1272 तक माना जाता है।
== जीवनचरित्र ==
नामदेव का जन्म शके 1192 में प्रथम संवत्सर कार्तिक शुक्ल एकादशी को नरसी ब्राह्मणी नामक ग्राम में दामा शेट शिंपी (छीपा) के यहाँ हुआ था। संत शिरोमणि श्री नामदेव जी ने विसोबा खेचर से दीक्षा ली। जो नामदेव पंढरपुर के "विट्ठल" की प्रतिमा में ही भगवान को देखते थे, वे खेचर के संपर्क में आने के बाद उसे सर्वत्र अनुभव करने लगे। उसकी प्रेमभक्ति में ज्ञान का समावेश हा गया। डॉ॰ मोहनसिंह नामदेव को [[स्वामी रामानन्दाचार्य|रामानंद]] का शिष्य बतलाते हैं। परन्तु महाराष्ट्र में इनकी बहुमान्य गुरु परंपरा इस प्रकार है -
:ज्ञानेश्वर और नामदेव उत्तर भारत की साथ साथ यात्रा की थी। ज्ञानेश्वर मारवाड़ में कोलदर्जी नामक स्थान तक ही नामदेव के साथ गए। वहाँ से लौटकर उन्होंने आलंदी में शके 1218 में समाधि ले ली। ज्ञानेश्वर के वियोग से नामदेव का मन महाराष्ट्र से उचट गया और ये पंजाब की ओर चले गए। [[गुरुदासपुर जिला|गुरुदासपुर जिले]] के घोभान नामक स्थान पर आज भी नामदेव जी का मंदिर विद्यमान है। वहाँ सीमित क्षेत्र में इनका "पंथ" भी चल रहा है। संतों के जीवन के साथ कतिपय चमत्कारी घटनाएँ जुड़ी रहती है। नामदेव के चरित्र में भी सुल्तान की आज्ञा से इनका मृत गाय को जिलाना, पूर्वाभिमुख आवढ्या नागनाथ मंदिर के सामने कीर्तन करने पर पुजारी के आपत्ति उठाने के उपरांत इनके पश्चिम की ओर जाते ही उसके द्वार का पश्चिमाभिमुख हो जाना, विट्ठल की मूर्ति का इनके हाथ दुग्धपान करना, आदि घटनाएँ समाविष्ट हैं। महाराष्ट्र से लेकर पंजाब तक विट्ठल मंदिर के महाद्वार पर शके 1272 में समाधि ले ली। कुछ विद्वान् इनका समाधिस्थान [[घोमान]] मानते हैं, परंतु बहुमत पंढरपुर के ही पक्ष में हैं।
== नामदेव के मत ==
बिसोवा खेचर से दीक्षा लेने के पूर्व तक ये [[सगुण ब्रह्म|सगुणोपासक]] थे। पंढरपुर के विट्ठल (विठोबा) की उपासना किया करते थे। दीक्षा के उपरांत इनकी विट्ठलभक्ति सर्वव्यापक हो गई। महाराष्ट्रीय संत परंपरा के अनुसार इनकी निर्गुण भक्ति थी, जिसमें सगुण निर्गुण का काई भेदभाव नहीं था। उन्होंने मराठी में कई सौ अभंग और हिंदी में सौ के लगभग पद रचे हैं। इनके पदों में [[हठयोग]] की कुंडलिनी-योग-साधना और प्रेमाभक्ति की (अपने "राम" से मिलने की) "तालाबेली" (विह्वलभावना) दोनों हैं। निर्गुणी [[कबीर]] के समान नामदेव में भी व्रत, तीर्थ आदि बाह्याडंबर के प्रति उपेक्षा तथा भगवन्नाम एवं सतगुरु के प्रति आदर भाव विद्यमान है। कबीर के पदों में यततत्र नामदेव की भावछाया दृष्टिगोचर होती है। कबीर के पूर्व नामदेव ने उत्तर भारत में निर्गुण भक्ति का प्रचार किया, जो निर्विवाद है।
== परलोक गमन ==
आपने दो बार तीर्थ यात्रा की व साधु संतो से भ्रम दूर करते रहे। ज्यों ज्यों आपकी आयु बढती गई, त्यों त्यों आपका यश फैलता गया। आपने दक्षिण में बहुत प्रचार किया। आपके गुरु देव ज्ञानेश्वर जी परलोक गमन कर गए तो आप भी कुछ उपराम रहने लग गए। अन्तिम दिनों में आप पंजाब आ गए। अन्त में आप अस्सी साल की आयु में 1407 विक्रमी को परलोक गमन कर गए।
== साहित्यक देन ==
नामदेव जी ने जो बाणी उच्चारण की वह गुरुग्रंथ साहिब में भी मिलती है। बहुत सारी वाणी दक्षिण व महाराष्ट्र में गाई जाती है। आपकी वाणी पढ़ने से मन को शांति मिलती है व भक्ति की तरफ मन लगता है।
== ठाकुर को दूध पिलाना ==
एक दिन नामदेव जी के पिता किसी काम से बाहर जा रहे थे। उन्होंने नामदेव जी से कहा कि अब उनके स्थान पर वह ठाकुर की सेवा करेंगे जैसे ठाकुर को स्नान कराना, मन्दिर को स्वच्छ रखना व ठाकुर को दूध चढ़ाना। जैसे सारी मर्यादा मैं पूर्ण करता हूँ वैसे तुम भी करना। देखना लापरवाही या आलस्य मत करना नहीं तो ठाकुर जी नाराज हो जाएँगे।
नामदेव जी ने वैसा ही किया जैसे पिताजी समझाकर गए थे। जब उसने दूध का कटोरा भरकर ठाकुर जी के आगे रखा और हाथ जोड़कर बैठा व देखता रहा कि ठाकुर जी किस तरह दूध पीते हैं? ठाकुर ने दूध कहाँ पीना था? वह तो पत्थर की मूर्ति थे। नामदेव को इस बात का पता नहीं था कि ठाकुर को चम्मच भरकर दूध लगाया जाता व शेष दूध पंडित पी जाते थे। उन्होंने बिनती करनी शुरू की हे प्रभु! मैं तो आपका छोटा सा सेवक हूँ, दूध लेकर आया हूँ कृपा करके इसे ग्रहण कीजिए। भक्त ने अपनी बेचैनी इस प्रकार प्रगट की -
हे प्रभु! यह दूध मैं कपला गाय से दोह कर लाया हूँ। हे मेरे गोबिंद! यदि आप दूध पी लेंगे तो मेरा मन शांत हो जाएगा नहीं तो पिताजी नाराज़ होंगे। सोने की कटोरी मैंने आपके आगे रखी है। पीए! अवश्य पीए! मैंने कोई पाप नहीं किया। यदि मेरे पिताजी से प्रतिदिन दूध पीते हो तो मुझसे आप क्यों नहीं ले रहे? हे प्रभु! दया करें। पिताजी मुझे पहले ही बुरा व निकम्मा समझते हैं। यदि आज आपने दूध न पिया तो मेरी खैर नहीं। पिताजी मुझे घर से बाहर निकाल देंगे।
जो कार्य नामदेव के पिता सारी उम्र न कर सके वह कार्य नामदेव ने कर दिया। उस मासूम बच्चे को पंडितो की बईमानी का पता नहीं था। वह ठाकुर जी के आगे मिन्नतें करता रहा। अन्त में प्रभु भक्त की भक्ति पर खिंचे हुए आ गए। पत्थर की मूर्ति द्वारा हँसे। नामदेव ने इसका जिक्र इस प्रकार किया है -
: ''ऐकु भगतु मेरे हिरदे बसै ।
: ''नामे देखि नराइनु हसै ॥ (पन्ना ११६३)
एक भक्त प्रभु के ह्रदय में बस गया। नामदेव को देखकर प्रभु हँस पड़े। हँस कर उन्होंने दोनों हाथ आगे बढाएं और दूध पी लिया। दूध पीकर मूर्ति फिर वैसी ही हो गई।
: ''दूधु पीआई भगतु घरि गइआ ।
: ''नामे हरि का दरसनु भइआ ॥ (पन्ना ११६३ - ६४)
दूध पिलाकर नामदेव जी घर चले गए। इस प्रकार प्रभु ने उनको साक्षात दर्शन दिए। यह नामदेव की भक्ति मार्ग पर प्रथम जीत थी।
शुद्ध ह्रदय से की हुई प्रर्थना से उनके पास शक्तियाँ आ गई। वह भक्ति भव वाले हो गए और जो वचन मुँह निकलते वही सत्य होते। जब आपके पिताजी को यह ज्ञान हुआ कि आपने ठाकुर में जान डाल दी व दूध पिलाया तो वह बहुत प्रसन्न हुए। उन्होंने समझा उनकी कुल सफल हो गई है।
==नामदेव जी के कुछ हिन्दी अभंग==
:''हरि नांव हीरा हरि नांव हीरा । हरि नांव लेत मिटै सब पीरा ॥टेक॥
:''हरि नांव जाती हरि नांव पांती । हरि नांव सकल जीवन मैं क्रांती ॥1॥
:''हरि नांव सकल सुषन की रासी । हरि नांव काटै जम की पासी ॥2॥
:''हरि नांव सकल भुवन ततसारा । हरि नांव नामदेव उतरे पारा ॥3॥
:''रांम नांम षेती रांम नांम बारी । हमारै धन बाबा बनवारी ॥टेक॥
:''या धन की देषहु अधिकाई । तसकर हरै न लागै काई ॥1॥
:''दहदिसि राम रह्या भरपूरि । संतनि नीयरै साकत दूरि ॥2॥
:''नामदेव कहै मेरे क्रिसन सोई । कूंत मसाहति करै न कोई ॥3॥
:''रांमसो धन ताको कहा अब थोरौ । अठ सिधि नव निधि करत निहोरौ ॥टेक॥
:''हरिन कसिब बधकरि अधपति देई । इंद्रकौ विभौ प्रहलाद न लेई ॥1॥
:''देव दानवं जाहि संपदा करि मानै । गोविंद सेवग ताहि आपदा करि जानै ॥2॥
:''अर्थ धरम काम की कहा मोषि मांगै । दास नांमदेव प्रेम भगति अंतरि जो जागै ॥3॥
== सन्दर्भ ==
<references />
== बाहरी कड़ियाँ ==
7f6zm2nqaf9g01m895q44tlfi5uqyyw
बलराज मधोक
0
29235
6449110
6143077
2025-07-06T15:44:08Z
~2025-142454
876813
6449110
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix =
| name = बलराज मधोक
| image = Balraj madhok.jpg
| office = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जनसंघ के अध्यक्ष]]
| term_start = 1966
| term_end = 1967
| predecessor = [[बच्छराज व्यास]]
| successor = [[दीनदयाल उपाध्याय]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1920|02|25}}
| death_date = {{death date and age|2016|5|2|1920|2|25|df=y}}
| birth_place = [[स्कर्दू]], [[जम्मू और कश्मीर]] (अब [[गिलगिट-बल्तीस्तान]], [[पाकिस्तान]])
| death_place = राजेन्द्र नगर, [[दिल्ली]]
| nationality = भारतीय
| religion = [[हिन्दू]]
| alma_mater = देव कॉलेज, दयानन्द आंग्ल-वैदिक कॉलेज, [[लाहौर|लाहोर]]
| profession = प्रोफेसर, इतिहास
| party = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]]
| occupation = राजनीतिज्ञ
}}
'''प्रोफेसर बलराज मधोक''' (२५ फ़रवरी १९२० - ०२ मई २०१६) भारत के एक राष्ट्रवादी विचारक, [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के प्रचारक, जम्मू-कश्मीर [[प्रजा परिषद]] के संस्थापक और मन्त्री, [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] के संस्थापक, [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]] के एक संस्थापक और अध्यक्ष थे। वे उन्नीस सौ साठ के दशक के वरिष्ट राजनेता थे। वे [[भारतीय संसद|संसद]] (लोकसभा) के दो बार सदस्य रह चुके हैं। वे गणमान्य शिक्षाविद, विचारक, इतिहासवेत्ता, लेखक एवं राजनीतिक विश्लेषक भी थे। न वह खरी-खरी बोलने में हिचकते थे न किसी के सामने अपनी बात रखने में। किसी दौर में वो भारत की दक्षिणपन्थी राजनीति के सिरमौर हुआ करते थे। १९६० के दशक में उन्होने गौहत्या विरोधी आन्दोलन का नेतृत्व किया।
== जीवनी ==
बलराज मधोक का जन्म २५ फ़रवरी १९२० को [[जम्मू और कश्मीर|जम्मू एवं काश्मीर]] राज्य के अस्कार्डू में हुआ था। उनका परिवार मूलतः जम्मू का एक [[खत्री]] परिवार था जो [[आर्य समाज]] से निकट से जुड़ा हुआ था।<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 Jaffrelot, Religion, Caste and Politics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 |date=22 मई 2019 }} 2011, p. 288.</ref> उनके पिता जगन्नाथ मधोक पश्चिमी पंजाब के [[गुजरवालां जिला|गुजरवालां जिले]] के जालेन के रहने वाले थे। वे जम्मू कश्मीर रियासत के लद्दाख डिविजन में एक कर्मचारी थे।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref> बलराज मधोक का बचपन जालेन में बीता। उन्होने [[श्रीनगर]] और जम्मू के प्रिन्स ऑफ वेल्स कॉलेज में हुई। उच्च शिक्षा [[लाहौर विश्वविद्यालय]] के दयानन्द ऐंग्लो-वैदिक कॉलेज में हुई। उन्होने १९४० में इतिहास में हॉनर्स के साथ बीए किया।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref>
[[विनायक दामोदर सावरकर]], [[भगत सिंह]] और [[मदन लाल ढींगरा]] उनके आदर्श थे। सन १९३८ में १८ वर्ष की आयु में अपने छात्रजीवन में ही वे [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के सम्पर्क में आये जिसे वे [[आर्य समाज]] के विचारों के निकट समझते थे। सन १९४२ में [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] में सेवा (कमीशन) का प्रस्ताव ठुकराते हुए उन्होने [[आर एस एस]] के प्रचारक के रूप में देश की सेवा करने का व्रत लिया। १९४२ में उन्हें [[जम्मू]] में आरएसएस के प्रचारक का दायित्व सौंपा गया। लगभग ८ मास तक इस कार्य को करते हुए उन्होने संघ का एक नेटवर्क खड़ा किया।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |title=Sahagala, Jammu & Kashmir: A State in Turbulence 2011, p. 73. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref> बाद १९४४ मे सिर्फ 24 वर्ष की आयु में [[श्रीनगर]] के डीएवी पोस्ट ग्रेड्यूट कालेज में इतिहास के व्याख्या बनाए गए। यहाँ भी उन्होने संघ कार्य जारी रखा। उन्होने [[कश्मीर घाटी]] में संघ का नेटवर्क खड़ा कर दिया।
अगस्त १९४७ में पाकिस्तान बनने के बाद पूरे जम्मू-कश्मीर में [[पाकिस्तान]] के षड्यंत्र पूरे उफान पर थे। जवाहर लाल नेहरू, शेख अब्दुल्ला की मोहब्बत में गिरफ्तार थे। जिन्ना की हार्दिक इच्छा थी कि सम्पूर्ण कश्मीर पर पाकिस्तान का शासन हो। वे जम्मू कश्मीर के डोगरा हिन्दू शासक को पदच्युत कर घाटी में इस्लामी शासन की स्थापना करना चाहते थे। पाकिस्तान से भागकर आने वाले हिन्दू शरणार्थी कुछ श्रीनगर भी आए। कुछ संघ की शाखाओं में भी आने लगे। इन लोगों से मधोक ने गुप्त सूचना एकत्र की जिससे पता चला पाकिस्तान २१ अक्टूबर को कश्मीर पर आक्रमण की योजना बना रहा है। यह सूचना उन्होने अधिकारियों को भी बता दी। महाराजा के कहने पर मधोक ने २३ अक्टूबर को श्रीनगर हवाई अड्डे की रक्षा के लिए २०० स्वयंसेवक तैयार किए। समय आने पर ये स्वयंसेवक बहुत काम आए।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |title=Madhok, Kashmir Storm Centre of the World 1992, Chapter 6. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
१९४८ में मधोक [[दिल्ली]] आ गए और [[पंजाब विश्वविद्यालय कॉलेज]] में शिक्षण करने लगे जो पंजाब से आए शरणार्थियों की शिक्षा के के लिए स्थापित किया गया था। बाद में वे [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] से सम्बद्ध डीएवी कॉलेज में इतिहास के प्रवक्ता बन गए।
१९५१ में उन्होने [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] की स्थापना की जो [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] का विद्यार्थियों का संगठन है। [[श्यामा प्रसाद मुखर्जी]] ने 1951 में जब [[भारतीय जनसंघ]] की स्थापना की तब मधोक उनके सम्पर्क में आए और पार्टी के प्रचार और विकास में हाथ बंटाया। उन्हें पार्टी का संस्थापक सचिव बनाया गया।
दिल्ली और पंजाब में पार्टी को बढ़ाने का काम मधोक को सौंपा गया। उन्होंने दोनों जगह जनसंघ की राज्य इकाई की स्थापना की। इसी साल मधोक ने आरएसएस की छात्र इकाई [[एबीवीपी]] की स्थापना भी की। इसके बाद मधोक निरन्तर बढ़ते रहे। मधोक 1961 में नई दिल्ली से लोकसभा का चुनाव जीते।
वर्ष 1966 में उन्हें भारतीय जनसंघ का अध्यक्ष बना दिया गया। १९६७ में उन्हीं के नेतृत्व में पहली बार पार्टी ने देशभर में चुनाव लड़ा और 35 सीटें जीतीं। वह खुद भी दूसरी बार दिल्ली से सांसद बने। दिल्ली में जनसंघ ने सात में से छह सीटें जीती थीं, उन्होंने उन जगहों पर जीत हासिल की थीं जहाँ कोई उम्मीद नहीं कर सकता था। यही नहीं, [[पंजाब]] में जनसंघ की संयुक्त सरकार बनी थी और [[उत्तर प्रदेश]] और [[राजस्थान]] सहित आठ प्रमुख राज्यों में जनसंघ मुख्य विपक्षी दल बनने में सफल हुआ था। इसी के बाद ही जनसंघ की विपक्षी दल के तौर पर पुख्ता पहचान बनी।
1968 में जनसंघ अध्यक्ष [[दीनदयाल उपाध्याय]] की [[मुग़लसराय]] (अब, दीदयाल उपाध्याय नगर) में हुई हत्या के बाद जब भारतीय जनसंघ ने उनकी जगह [[अटल बिहारी वाजपेयी]] को अपना अध्यक्ष चुना, तभी से बलराज मधोक के राजनीति में हाशिए में जाने का सिलसिला शुरू हो गया। विश्लेषकों का कहना है कि वाजपेयी और मधोक दोनों ही महत्वाकाँक्षी थे और दोनों ही आगे आना चाहते थे, वाजपेयी मधोक की तुलना में अधिक उदार थे, इसलिए दूसरे लोगों को अधिक स्वीकार्य थे।
1971 में वे लोकसभा चुनाव हार गए। उसी वर्ष इन्दिरा गांधी ने [[बांग्लादेश]] को विमुक्त कराया था, जिससे जनसामान्य में कांग्रेस के प्रति भारी समर्थन आ गया था। जबकि सच्चाई यह है कि भारत में पांचवीं लोकसभा के सदस्यों का चुनाव करने के लिए 1 से 10 मार्च 1971 के बीच आम चुनाव हुए, जबकि भारत पाकिस्तान युद्ध 3 दिसंबर से 16 दिसंबर 1971 तक 13 दिन चला, जिसमें बांग्लादेश विमुक्त हुआ। इससे यह साबित होता है कि श्रीमती इंदिरा गांधी को बांग्लादेश विमुक्त कराने का कोई चुनावी लाभ नहीं मिला, बल्कि यह चुनाव जीतने के 8 माह बाद यह युद्ध हुआ था।
अपनी विचारधारा से प्रतिबद्ध होने के बावजूद बलराज मधोक की छवि एक अव्यवहारिक राजनेता की रही। कहा जाता है कि अपनी बेबाक छवि के कारण उनकी पार्टी के कई वरिष्ठ नेताओं से नहीं बनती थी, उनमें से एक [[लालकृष्ण आडवाणी]] भी थे। यही कारण है कि जिस जनसंघ की स्थापना और उसे बढ़ाने में उनका खास योगदान रहा एक दिन उसी से उन्हें निकाल दिया गया।
फरवरी, 1973 में [[कानपुर]] में जनसंघ की राष्ट्रीय कार्यकारिणी के सामने मधोक ने एक नोट पेश किया। उस नोट में मधोक ने आर्थिक नीति, बैंकों के राष्ट्रीयकरण पर जनसंघ की विचारधारा के उलट बातें कही थीं। इसके अलावा मधोक ने कहा था कि जनसंघ पर आरएसएस का असर बढ़ता जा रहा है। मधोक ने संगठन मंत्रियों को हटाकर जनसंघ की कार्यप्रणाली को ज्यादा लोकतांत्रिक बनाने की मांग भी उठाई थी। [[लालकृष्ण आडवाणी]] उस समय जनसंघ के राष्ट्रीय अध्यक्ष थे। वे मधोक की इन बातों से इतने नाराज हो गए कि आडवाणी ने मधोक को पार्टी का अनुशासन तोड़ने और पार्टी विरोधी गतिविधियों में शामिल होने की वजह से उन्हें तीन साल के लिये पार्टी से बाहर कर दिया गया। <ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |title=Jaffrelot, Hindu Nationalism Reader 2007, p. 159. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
इसके बारे में दूसरी कहानी यह है कि पार्टी नेतृत्व ने उन्हें एक रिपोर्ट बनाने को दी थी, मधोक ने वह रिपोर्ट पार्टी अध्यक्ष को सौंप दी थी। इससे पहले कि उस रिपोर्ट पर विचार किया जाता, बलराज मधोक का कहना है कि आडवाणी ने कुछ पत्रकारों को लंच पर बुलाया और उस रिपोर्ट की कापी दे दी। अगले दिन जब वो रिपोर्ट अख़बारों में छपी तो मधोक से पूछा गया कि ये रिपोर्ट प्रेस के हाथ में कैसे पहुंची?मधोक इस आरोप से इतने नाराज़ हुए कि उन्होंने उसी समय अधिवेशन छोड़कर बाहर निकल आये। वे पहले रेलवे स्टेशन पहुँचे और फिर रेलवे लाइन के सहारे चलते चलते अगले स्टेशन पहुँचे और वहाँ से उन्होंने दिल्ली के लिए ट्रेन पकड़ी। मधोक को लगता था जिस तरह दीनदयाल उपाध्याय की भी हत्या की गई थी, उसी तरह उनकी भी हत्या हो सकती है। इसलिए उन्होंने कानपुर स्टेशन से ट्रेन पकड़ने के बजाए अगले स्टेशन से ट्रेन पकड़ना उचित समझा।
पार्टी से निकाले जाने के बाद वे इतने आहत हुए थे कि फिर पार्टी में कभी नहीं लौटे।
उन्होंने [[राज नारायण]] से मिलकर [[चौधरी चरण सिंह]] के नेतृत्व में [[भारतीय लोक दल]] बनवाया, लेकिन तभी [[आपातकाल (भारत)|आपातकाल]] लग गया और मधोक को गिरफ़्तार कर लिया गया। उन्होने 18 महीने जेल में बिताए। आपातकाल समाप्त होने के बाद जब [[जनता पार्टी]] बनी तो मधोक भी उसमें सम्मिलित हुए। चरण सिंह, राज नारायण और भारतीय जनसंघ तीनों ने ये तय कर लिया कि बलराज मधोक को जनता पार्टी की मुख्य धारा से अलग रखना है। मधोक फिर अलग-थलग पड़ गए। मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने जनता पार्टी त्याग दी और 'अखिल भारतीय जनसंघ' नाम से जनसंघ को पुनः जीवित करने का प्रयत्न किया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने 'अखिल भारतीय जनसंघ' को जनता पार्टी से अलग कर लिया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
96 वर्ष की आयु में 2 मई 2016 को उनकी मृत्यु हो गई।
==व्यक्तिगत जीवन==
प्रोफेसर बलराज मधोक ने कमला के साथ [[विवाह]] किया जो [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] में प्रोफेसर थीं। उनकी दो पुत्रियाँ हैं।
अपनी उम्र के अन्तिम दशक में वे उतने सक्रिय तो नहीं रह गये थे किन्तु बीच-बीच में वे न्यू राजेन्द्र नगर [[आर्य समाज]] के कार्यक्रमों भाग लेते रहते थे। वे अपनी पुत्रियों के साथ रहते थे। उनका ज्यादातर समय पुस्तकें पढ़ने में ही गुजरता था।
अपने अन्तिम दिनों में वे बीमार चल रहे थे और उन्हें [[नयी दिल्ली]] के [[अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान]] में भरती कराया गया था। ०२ मई २०१६ को उनका निधन हो गया। उनके निधन पर भारत के प्रधानमन्त्री [[नरेन्द्र मोदी]] और [[लालकृष्ण आडवानी]] सहित अनेक गणमान्य व्यक्तियों ने संवेदना व्यक्त की थी। नरेन्द्र मोदी उनके अन्तिम दर्शन के लिए उनके घर गए थे।
==विचारधारा==
बहुत कम लोगों को पता है कि मधोक [[भीमराव आंबेडकर]] के काफ़ी नज़दीक थे और उनके अंतिम दिनों में अक्सर उनके 26, अलीपुर रोड वाले निवास पर उनसे मिलने जाते थे। वे पूरे भारत में गौहत्या पर प्रतिबंध चाहते थे। उन्होंने पूरे भारत में घूम कर गौ हत्या विरोध का माहौल बनाने की कोशिश की थी। 1968 में वे पहले नेता थे जिन्होंने [[अयोध्या]] में [[बाबरी मस्जिद]] हिंदुओं के हवाले करने की माँग उठाई थी। उसके बदले में उन्होंने हिंदुओं द्वारा मुसलमानों के लिए एक भव्य मस्जिद बनाने की पेशकश की थी।
बलराज मधोक हिंदुत्व राजनीति के असली संस्थापक थे। उन्होंने अक्तूबर, 1951 में [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]] के साथ मिल कर भारतीय जनसंघ की स्थापना की थी लेकिन श्यामा प्रसादजी अधिक दिन जीवित नहीं रहे और जल्दी ही उनका निधन हो गया। इन्होंने [[भारत विभाजन|भारत के विभाजन]] से पहले ही हिंदुत्व राजनीति की कई चीजें लिख दी थीं। उन्होंने कई पीढ़ियों पर अपनी छाप छोड़ी थी जिसमें आडवाणी, सुब्रमण्यम स्वामी और नरेन्द्र मोदी शामिल थे।
उन्होंने पहले अपने मित्रों और फिर सहयोगियों को नाराज किया और नाराजगी का ये दायरा बढ़ता चला गया और अंततः वो अलगथलग पड़ गए। शायद [[दीनदयाल उपाध्याय]] की हत्या के बाद वो मानते थे कि जनसंघ का नेतृत्व करने की क्षमता सिर्फ़ उनमें ही है, दूसरे किसी में नहीं है। उनकी इस धारणा को न तो उनके सहयोगियों ने माना और न ही संघ ने। यही कारण है कि उनमें असंतोष और निराशा बढ़ती गई और वो अपने सहयोगियों और संघ के बारे में अनाप-शनाप बोलने लगे। वह संगठन कौशल और लोगों को जोड़ने की कला को सीख नहीं पाए और यही उनके राजनैतिक पतन का कारण बना।
बलराज मधोक ने भारतीय अल्पसंख्यकों के कथित "भारतीयकरण" की अवधारणा दी थी। उनका कहना था कि -
: ''मुसलमानों को भारत की मुख्यधारा में लाने की जरूरत है। इसके लिए दो कदम ज़रूरी हैं। पहला क़दम ये है कि उनके दिमाग से निकालो कि मुसलमान बनने के कारण तुम्हारी संस्कृति बदल गई। संस्कृति तुम्हारी वही है जो भारत की है। भाषा तुम्हारी वही है जो तुम्हारे माँ-बाप की थी। [[उर्दू]], [[हिन्दी]] का एक शैली है। मैं भी उसे पसन्द करता हूँ, क्योंकि मेरी शिक्षा भी उर्दू मे हुई है। लेकिन उर्दू मेरी भाषा नहीं है। मेरी भाषा पंजाबी है।''
: ''दूसरी बात उन्हें ये बताओ कि देश [[माँ]] की तरह है। सारे जापानी बौद्ध हैं। वो [[भारत]] आते हैं। उसे पुण्यभूमि मानते हैं लेकिन वो जापान से प्यार करते हैं। हिन्दुस्तान में इस्लाम के मज़हब को पूजा-विधि के रूप में कोई खतरा नहीं है, लेकिन यहाँ ये नहीं चल सकता कि जो मोहम्मद को माने वो भाई हैं और बाकी काफ़िर हैं।''
भारत के विभाजन को मधोक ने कभी स्वीकार नहीं किया और आजीवन हर मंच पर उसका विरोध करते रहे। मधोक का कहना था,
: ''"दुर्भाग्य ये हुआ कि उस समय हमने विभाजन तो स्वीकार कर लिया लेकिन उससे निकलने वाले परिणामों को अनदेखा कर दिया। विभाजन ने दो बातें साफ़ कर दीं। ये जो 'साझा संस्कृति' को जो बात थी, वो समाप्त हो गई। हर देश की साझा संस्कृति होती है लेकिन कोई इसे 'साझा' नहीं कहता। विश्व में आज सबसे अधिक साझा संस्कृति अमरीका की है लेकिन वो भी उसे साझा नहीं कहते। वो इसे 'अमरीकन कल्चर' कहते हैं। [[गंगा]] के अन्दर अनेक नदियाँ मिलती हैं , लेकिन मिलने के बाद गंगाजल हो जाता है। ये 'गंगा-जमुनी' की बात गलत है। जब जमुना, गंगा मे मिल जाती है तो कोई गंगा के पानी को गंगा-जमुनी पानी नहीं कहता। वह गंगाजल कहलाता है।"
== बलराज मधोक द्वारा रचित पुस्तकें ==
श्री बलराज मधोक ने 1947-48 में [[ऑर्गनाइज़र]] और 1948 में [[वीर अर्जुन]] का सम्पादन किया। सन १९४७ लिखना आरम्भ करके ३० से अधिक पुस्तकें लिखी है। इनमें से प्रमुख हैं:
* विभाजित भारत में मुस्लिम समस्या का पुनरोदय
* कश्मीर : जीत में हार
* खण्डित कश्मीर
* जीत या हार
* डॉ॰ श्यामा प्रसाद मुखर्जी - एक जीवनी
* कश्मीर : सेंटर ऑफ़ न्यू अलाइन्मेंट्स
* पाकिस्तान : आदि और अन्त
* जिंदगी का सफर, भाग-१,२,३
* Hindustan on the Cross Roads (Mehta Brothers, Lahore, 1946)
* Portrait of a Martyr: Biography of Shyama Prasad Mukerjee
* Kashmir: The Storm Center of The World (A. Ghosh, Texas, 1992)
* A Story of Bungling in Kashmir (Young Asia Publications, 1972)
* Kargil and Indo-Pak Relations,
* Rationale of Hindu State, etc.
* Kashmir Problem: A Story of Bungling (Bharti Sahitya Sadan, 1952)
* Kashmir: Centre of New Alignments (Deepak Prakashan, 1963)
*Jammu, Kashmir and Ladakh: Problem & Solution (Reliance Publishing House, 1987)
* Kargil and Indo-Pak Relations
* Indian Nationalism (Bharati Sahitya Sadan, 1969)
* Indianisation? What, Why and How (S. Chand, 1970)
* Political Trends in India (S. Chand, 1959)
* India's Foreign Policy & National Affairs (Bharatiya Sahitya Sadan, 1969)
* Murder of Democracy (S. Chand, 1973)
* Reflections of a Detenu (Newman Group, 1978)
* Stormy Decade: Indian Politics, 1970–1980 (Indian Book Gallery, 1980)
* Punjab problem, the Muslim connection (Hindu World Publications, 1985)
== सम्मान ==
* वाकणकर पुरस्कार (२०११)
* वीर सावरकर पुरस्कार (२०१२)
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
{{Wikiquote|बलराज मधोक }}
*[[अखिल भारतीय जनसंघ]]
*[[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]]
*[[प्रजा परिषद]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20071123213909/http://www.balrajmadhok.com/ बलराज मधोक]
* [https://web.archive.org/web/20180804233017/http://janasangh.com/ जन संघ]
* [https://web.archive.org/web/20130607065405/http://hindimedia.in/2/index.php/patrika/bharat-gaurav/3621-balraj-madhok.html बलराज मधोक जिन्हें उनके अपनों ने ही भुला दिया] (हिन्दी मेडिया)
* [https://web.archive.org/web/20160826115956/http://www.dailypioneer.com/columnists/oped/in-memory-of-balraj-madhok.html In memory of Balraj Madhok] (The Pioneer)
* [https://web.archive.org/web/20170216171408/http://trikutasankalp.com/%e0%a4%b6%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a5%80%e0%a4%a8%e0%a4%97%e0%a4%b0-%e0%a4%95%e0%a5%80-%e0%a4%b8%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b7%e0%a4%be-%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%82-%e0%a4%b6%e0%a5%8d/ श्रीनगर की सुरक्षा में श्री बलराज मधोक का योगदान]
em45d2kxtkz5wj8aeco7j5uykgt9h6p
6449232
6449110
2025-07-07T05:56:22Z
अनुनाद सिंह
1634
तथ्यगत रूप से अप्रासंगिक वाक्यों को हटाया।
6449232
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix =
| name = बलराज मधोक
| image = Balraj madhok.jpg
| office = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जनसंघ के अध्यक्ष]]
| term_start = 1966
| term_end = 1967
| predecessor = [[बच्छराज व्यास]]
| successor = [[दीनदयाल उपाध्याय]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1920|02|25}}
| death_date = {{death date and age|2016|5|2|1920|2|25|df=y}}
| birth_place = [[स्कर्दू]], [[जम्मू और कश्मीर]] (अब [[गिलगिट-बल्तीस्तान]], [[पाकिस्तान]])
| death_place = राजेन्द्र नगर, [[दिल्ली]]
| nationality = भारतीय
| religion = [[हिन्दू]]
| alma_mater = देव कॉलेज, दयानन्द आंग्ल-वैदिक कॉलेज, [[लाहौर|लाहोर]]
| profession = प्रोफेसर, इतिहास
| party = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]]
| occupation = राजनीतिज्ञ
}}
'''प्रोफेसर बलराज मधोक''' (२५ फ़रवरी १९२० - ०२ मई २०१६) भारत के एक राष्ट्रवादी विचारक, [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के प्रचारक, जम्मू-कश्मीर [[प्रजा परिषद]] के संस्थापक और मन्त्री, [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] के संस्थापक, [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]] के एक संस्थापक और अध्यक्ष थे। वे उन्नीस सौ साठ के दशक के वरिष्ट राजनेता थे। वे [[भारतीय संसद|संसद]] (लोकसभा) के दो बार सदस्य रह चुके हैं। वे गणमान्य शिक्षाविद, विचारक, इतिहासवेत्ता, लेखक एवं राजनीतिक विश्लेषक भी थे। न वह खरी-खरी बोलने में हिचकते थे न किसी के सामने अपनी बात रखने में। किसी दौर में वो भारत की दक्षिणपन्थी राजनीति के सिरमौर हुआ करते थे। १९६० के दशक में उन्होने गौहत्या विरोधी आन्दोलन का नेतृत्व किया।
== जीवनी ==
बलराज मधोक का जन्म २५ फ़रवरी १९२० को [[जम्मू और कश्मीर|जम्मू एवं काश्मीर]] राज्य के अस्कार्डू में हुआ था। उनका परिवार मूलतः जम्मू का एक [[खत्री]] परिवार था जो [[आर्य समाज]] से निकट से जुड़ा हुआ था।<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 Jaffrelot, Religion, Caste and Politics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 |date=22 मई 2019 }} 2011, p. 288.</ref> उनके पिता जगन्नाथ मधोक पश्चिमी पंजाब के [[गुजरवालां जिला|गुजरवालां जिले]] के जालेन के रहने वाले थे। वे जम्मू कश्मीर रियासत के लद्दाख डिविजन में एक कर्मचारी थे।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref> बलराज मधोक का बचपन जालेन में बीता। उन्होने [[श्रीनगर]] और जम्मू के प्रिन्स ऑफ वेल्स कॉलेज में हुई। उच्च शिक्षा [[लाहौर विश्वविद्यालय]] के दयानन्द ऐंग्लो-वैदिक कॉलेज में हुई। उन्होने १९४० में इतिहास में हॉनर्स के साथ बीए किया।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref>
[[विनायक दामोदर सावरकर]], [[भगत सिंह]] और [[मदन लाल ढींगरा]] उनके आदर्श थे। सन १९३८ में १८ वर्ष की आयु में अपने छात्रजीवन में ही वे [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के सम्पर्क में आये जिसे वे [[आर्य समाज]] के विचारों के निकट समझते थे। सन १९४२ में [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] में सेवा (कमीशन) का प्रस्ताव ठुकराते हुए उन्होने [[आर एस एस]] के प्रचारक के रूप में देश की सेवा करने का व्रत लिया। १९४२ में उन्हें [[जम्मू]] में आरएसएस के प्रचारक का दायित्व सौंपा गया। लगभग ८ मास तक इस कार्य को करते हुए उन्होने संघ का एक नेटवर्क खड़ा किया।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |title=Sahagala, Jammu & Kashmir: A State in Turbulence 2011, p. 73. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref> बाद १९४४ मे सिर्फ 24 वर्ष की आयु में [[श्रीनगर]] के डीएवी पोस्ट ग्रेड्यूट कालेज में इतिहास के व्याख्या बनाए गए। यहाँ भी उन्होने संघ कार्य जारी रखा। उन्होने [[कश्मीर घाटी]] में संघ का नेटवर्क खड़ा कर दिया।
अगस्त १९४७ में पाकिस्तान बनने के बाद पूरे जम्मू-कश्मीर में [[पाकिस्तान]] के षड्यंत्र पूरे उफान पर थे। जवाहर लाल नेहरू, शेख अब्दुल्ला की मोहब्बत में गिरफ्तार थे। जिन्ना की हार्दिक इच्छा थी कि सम्पूर्ण कश्मीर पर पाकिस्तान का शासन हो। वे जम्मू कश्मीर के डोगरा हिन्दू शासक को पदच्युत कर घाटी में इस्लामी शासन की स्थापना करना चाहते थे। पाकिस्तान से भागकर आने वाले हिन्दू शरणार्थी कुछ श्रीनगर भी आए। कुछ संघ की शाखाओं में भी आने लगे। इन लोगों से मधोक ने गुप्त सूचना एकत्र की जिससे पता चला पाकिस्तान २१ अक्टूबर को कश्मीर पर आक्रमण की योजना बना रहा है। यह सूचना उन्होने अधिकारियों को भी बता दी। महाराजा के कहने पर मधोक ने २३ अक्टूबर को श्रीनगर हवाई अड्डे की रक्षा के लिए २०० स्वयंसेवक तैयार किए। समय आने पर ये स्वयंसेवक बहुत काम आए।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |title=Madhok, Kashmir Storm Centre of the World 1992, Chapter 6. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
१९४८ में मधोक [[दिल्ली]] आ गए और [[पंजाब विश्वविद्यालय कॉलेज]] में शिक्षण करने लगे जो पंजाब से आए शरणार्थियों की शिक्षा के के लिए स्थापित किया गया था। बाद में वे [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] से सम्बद्ध डीएवी कॉलेज में इतिहास के प्रवक्ता बन गए।
१९५१ में उन्होने [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] की स्थापना की जो [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] का विद्यार्थियों का संगठन है। [[श्यामा प्रसाद मुखर्जी]] ने 1951 में जब [[भारतीय जनसंघ]] की स्थापना की तब मधोक उनके सम्पर्क में आए और पार्टी के प्रचार और विकास में हाथ बंटाया। उन्हें पार्टी का संस्थापक सचिव बनाया गया।
दिल्ली और पंजाब में पार्टी को बढ़ाने का काम मधोक को सौंपा गया। उन्होंने दोनों जगह जनसंघ की राज्य इकाई की स्थापना की। इसी साल मधोक ने आरएसएस की छात्र इकाई [[एबीवीपी]] की स्थापना भी की। इसके बाद मधोक निरन्तर बढ़ते रहे। मधोक 1961 में नई दिल्ली से लोकसभा का चुनाव जीते।
वर्ष 1966 में उन्हें भारतीय जनसंघ का अध्यक्ष बना दिया गया। १९६७ में उन्हीं के नेतृत्व में पहली बार पार्टी ने देशभर में चुनाव लड़ा और 35 सीटें जीतीं। वह खुद भी दूसरी बार दिल्ली से सांसद बने। दिल्ली में जनसंघ ने सात में से छह सीटें जीती थीं, उन्होंने उन जगहों पर जीत हासिल की थीं जहाँ कोई उम्मीद नहीं कर सकता था। यही नहीं, [[पंजाब]] में जनसंघ की संयुक्त सरकार बनी थी और [[उत्तर प्रदेश]] और [[राजस्थान]] सहित आठ प्रमुख राज्यों में जनसंघ मुख्य विपक्षी दल बनने में सफल हुआ था। इसी के बाद ही जनसंघ की विपक्षी दल के तौर पर पुख्ता पहचान बनी।
1968 में जनसंघ अध्यक्ष [[दीनदयाल उपाध्याय]] की [[मुग़लसराय]] (अब, दीदयाल उपाध्याय नगर) में हुई हत्या के बाद जब भारतीय जनसंघ ने उनकी जगह [[अटल बिहारी वाजपेयी]] को अपना अध्यक्ष चुना, तभी से बलराज मधोक के राजनीति में हाशिए में जाने का सिलसिला शुरू हो गया। विश्लेषकों का कहना है कि वाजपेयी और मधोक दोनों ही महत्वाकाँक्षी थे और दोनों ही आगे आना चाहते थे, वाजपेयी मधोक की तुलना में अधिक उदार थे, इसलिए दूसरे लोगों को अधिक स्वीकार्य थे।
1971 में वे लोकसभा चुनाव में सफल नहीं हो पाये।
अपनी विचारधारा से प्रतिबद्ध होने के बावजूद बलराज मधोक की छवि एक अव्यवहारिक राजनेता की रही। कहा जाता है कि अपनी बेबाक छवि के कारण उनकी पार्टी के कई वरिष्ठ नेताओं से नहीं बनती थी, उनमें से एक [[लालकृष्ण आडवाणी]] भी थे। यही कारण है कि जिस जनसंघ की स्थापना और उसे बढ़ाने में उनका खास योगदान रहा एक दिन उसी से उन्हें निकाल दिया गया।
फरवरी, 1973 में [[कानपुर]] में जनसंघ की राष्ट्रीय कार्यकारिणी के सामने मधोक ने एक नोट पेश किया। उस नोट में मधोक ने आर्थिक नीति, बैंकों के राष्ट्रीयकरण पर जनसंघ की विचारधारा के उलट बातें कही थीं। इसके अलावा मधोक ने कहा था कि जनसंघ पर आरएसएस का असर बढ़ता जा रहा है। मधोक ने संगठन मंत्रियों को हटाकर जनसंघ की कार्यप्रणाली को ज्यादा लोकतांत्रिक बनाने की मांग भी उठाई थी। [[लालकृष्ण आडवाणी]] उस समय जनसंघ के राष्ट्रीय अध्यक्ष थे। वे मधोक की इन बातों से इतने नाराज हो गए कि आडवाणी ने मधोक को पार्टी का अनुशासन तोड़ने और पार्टी विरोधी गतिविधियों में शामिल होने की वजह से उन्हें तीन साल के लिये पार्टी से बाहर कर दिया गया। <ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |title=Jaffrelot, Hindu Nationalism Reader 2007, p. 159. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
इसके बारे में दूसरी कहानी यह है कि पार्टी नेतृत्व ने उन्हें एक रिपोर्ट बनाने को दी थी, मधोक ने वह रिपोर्ट पार्टी अध्यक्ष को सौंप दी थी। इससे पहले कि उस रिपोर्ट पर विचार किया जाता, बलराज मधोक का कहना है कि आडवाणी ने कुछ पत्रकारों को लंच पर बुलाया और उस रिपोर्ट की कापी दे दी। अगले दिन जब वो रिपोर्ट अख़बारों में छपी तो मधोक से पूछा गया कि ये रिपोर्ट प्रेस के हाथ में कैसे पहुंची?मधोक इस आरोप से इतने नाराज़ हुए कि उन्होंने उसी समय अधिवेशन छोड़कर बाहर निकल आये। वे पहले रेलवे स्टेशन पहुँचे और फिर रेलवे लाइन के सहारे चलते चलते अगले स्टेशन पहुँचे और वहाँ से उन्होंने दिल्ली के लिए ट्रेन पकड़ी। मधोक को लगता था जिस तरह दीनदयाल उपाध्याय की भी हत्या की गई थी, उसी तरह उनकी भी हत्या हो सकती है। इसलिए उन्होंने कानपुर स्टेशन से ट्रेन पकड़ने के बजाए अगले स्टेशन से ट्रेन पकड़ना उचित समझा।
पार्टी से निकाले जाने के बाद वे इतने आहत हुए थे कि फिर पार्टी में कभी नहीं लौटे।
उन्होंने [[राज नारायण]] से मिलकर [[चौधरी चरण सिंह]] के नेतृत्व में [[भारतीय लोक दल]] बनवाया, लेकिन तभी [[आपातकाल (भारत)|आपातकाल]] लग गया और मधोक को गिरफ़्तार कर लिया गया। उन्होने 18 महीने जेल में बिताए। आपातकाल समाप्त होने के बाद जब [[जनता पार्टी]] बनी तो मधोक भी उसमें सम्मिलित हुए। चरण सिंह, राज नारायण और भारतीय जनसंघ तीनों ने ये तय कर लिया कि बलराज मधोक को जनता पार्टी की मुख्य धारा से अलग रखना है। मधोक फिर अलग-थलग पड़ गए। मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने जनता पार्टी त्याग दी और 'अखिल भारतीय जनसंघ' नाम से जनसंघ को पुनः जीवित करने का प्रयत्न किया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने 'अखिल भारतीय जनसंघ' को जनता पार्टी से अलग कर लिया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
96 वर्ष की आयु में 2 मई 2016 को उनकी मृत्यु हो गई।
==व्यक्तिगत जीवन==
प्रोफेसर बलराज मधोक ने कमला के साथ [[विवाह]] किया जो [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] में प्रोफेसर थीं। उनकी दो पुत्रियाँ हैं।
अपनी उम्र के अन्तिम दशक में वे उतने सक्रिय तो नहीं रह गये थे किन्तु बीच-बीच में वे न्यू राजेन्द्र नगर [[आर्य समाज]] के कार्यक्रमों भाग लेते रहते थे। वे अपनी पुत्रियों के साथ रहते थे। उनका ज्यादातर समय पुस्तकें पढ़ने में ही गुजरता था।
अपने अन्तिम दिनों में वे बीमार चल रहे थे और उन्हें [[नयी दिल्ली]] के [[अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान]] में भरती कराया गया था। ०२ मई २०१६ को उनका निधन हो गया। उनके निधन पर भारत के प्रधानमन्त्री [[नरेन्द्र मोदी]] और [[लालकृष्ण आडवानी]] सहित अनेक गणमान्य व्यक्तियों ने संवेदना व्यक्त की थी। नरेन्द्र मोदी उनके अन्तिम दर्शन के लिए उनके घर गए थे।
==विचारधारा==
बहुत कम लोगों को पता है कि मधोक [[भीमराव आंबेडकर]] के काफ़ी नज़दीक थे और उनके अंतिम दिनों में अक्सर उनके 26, अलीपुर रोड वाले निवास पर उनसे मिलने जाते थे। वे पूरे भारत में गौहत्या पर प्रतिबंध चाहते थे। उन्होंने पूरे भारत में घूम कर गौ हत्या विरोध का माहौल बनाने की कोशिश की थी। 1968 में वे पहले नेता थे जिन्होंने [[अयोध्या]] में [[बाबरी मस्जिद]] हिंदुओं के हवाले करने की माँग उठाई थी। उसके बदले में उन्होंने हिंदुओं द्वारा मुसलमानों के लिए एक भव्य मस्जिद बनाने की पेशकश की थी।
बलराज मधोक हिंदुत्व राजनीति के असली संस्थापक थे। उन्होंने अक्तूबर, 1951 में [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]] के साथ मिल कर भारतीय जनसंघ की स्थापना की थी लेकिन श्यामा प्रसादजी अधिक दिन जीवित नहीं रहे और जल्दी ही उनका निधन हो गया। इन्होंने [[भारत विभाजन|भारत के विभाजन]] से पहले ही हिंदुत्व राजनीति की कई चीजें लिख दी थीं। उन्होंने कई पीढ़ियों पर अपनी छाप छोड़ी थी जिसमें आडवाणी, सुब्रमण्यम स्वामी और नरेन्द्र मोदी शामिल थे।
उन्होंने पहले अपने मित्रों और फिर सहयोगियों को नाराज किया और नाराजगी का ये दायरा बढ़ता चला गया और अंततः वो अलगथलग पड़ गए। शायद [[दीनदयाल उपाध्याय]] की हत्या के बाद वो मानते थे कि जनसंघ का नेतृत्व करने की क्षमता सिर्फ़ उनमें ही है, दूसरे किसी में नहीं है। उनकी इस धारणा को न तो उनके सहयोगियों ने माना और न ही संघ ने। यही कारण है कि उनमें असंतोष और निराशा बढ़ती गई और वो अपने सहयोगियों और संघ के बारे में अनाप-शनाप बोलने लगे। वह संगठन कौशल और लोगों को जोड़ने की कला को सीख नहीं पाए और यही उनके राजनैतिक पतन का कारण बना।
बलराज मधोक ने भारतीय अल्पसंख्यकों के कथित "भारतीयकरण" की अवधारणा दी थी। उनका कहना था कि -
: ''मुसलमानों को भारत की मुख्यधारा में लाने की जरूरत है। इसके लिए दो कदम ज़रूरी हैं। पहला क़दम ये है कि उनके दिमाग से निकालो कि मुसलमान बनने के कारण तुम्हारी संस्कृति बदल गई। संस्कृति तुम्हारी वही है जो भारत की है। भाषा तुम्हारी वही है जो तुम्हारे माँ-बाप की थी। [[उर्दू]], [[हिन्दी]] का एक शैली है। मैं भी उसे पसन्द करता हूँ, क्योंकि मेरी शिक्षा भी उर्दू मे हुई है। लेकिन उर्दू मेरी भाषा नहीं है। मेरी भाषा पंजाबी है।''
: ''दूसरी बात उन्हें ये बताओ कि देश [[माँ]] की तरह है। सारे जापानी बौद्ध हैं। वो [[भारत]] आते हैं। उसे पुण्यभूमि मानते हैं लेकिन वो जापान से प्यार करते हैं। हिन्दुस्तान में इस्लाम के मज़हब को पूजा-विधि के रूप में कोई खतरा नहीं है, लेकिन यहाँ ये नहीं चल सकता कि जो मोहम्मद को माने वो भाई हैं और बाकी काफ़िर हैं।''
भारत के विभाजन को मधोक ने कभी स्वीकार नहीं किया और आजीवन हर मंच पर उसका विरोध करते रहे। मधोक का कहना था,
: ''"दुर्भाग्य ये हुआ कि उस समय हमने विभाजन तो स्वीकार कर लिया लेकिन उससे निकलने वाले परिणामों को अनदेखा कर दिया। विभाजन ने दो बातें साफ़ कर दीं। ये जो 'साझा संस्कृति' को जो बात थी, वो समाप्त हो गई। हर देश की साझा संस्कृति होती है लेकिन कोई इसे 'साझा' नहीं कहता। विश्व में आज सबसे अधिक साझा संस्कृति अमरीका की है लेकिन वो भी उसे साझा नहीं कहते। वो इसे 'अमरीकन कल्चर' कहते हैं। [[गंगा]] के अन्दर अनेक नदियाँ मिलती हैं , लेकिन मिलने के बाद गंगाजल हो जाता है। ये 'गंगा-जमुनी' की बात गलत है। जब जमुना, गंगा मे मिल जाती है तो कोई गंगा के पानी को गंगा-जमुनी पानी नहीं कहता। वह गंगाजल कहलाता है।"
== बलराज मधोक द्वारा रचित पुस्तकें ==
श्री बलराज मधोक ने 1947-48 में [[ऑर्गनाइज़र]] और 1948 में [[वीर अर्जुन]] का सम्पादन किया। सन १९४७ लिखना आरम्भ करके ३० से अधिक पुस्तकें लिखी है। इनमें से प्रमुख हैं:
* विभाजित भारत में मुस्लिम समस्या का पुनरोदय
* कश्मीर : जीत में हार
* खण्डित कश्मीर
* जीत या हार
* डॉ॰ श्यामा प्रसाद मुखर्जी - एक जीवनी
* कश्मीर : सेंटर ऑफ़ न्यू अलाइन्मेंट्स
* पाकिस्तान : आदि और अन्त
* जिंदगी का सफर, भाग-१,२,३
* Hindustan on the Cross Roads (Mehta Brothers, Lahore, 1946)
* Portrait of a Martyr: Biography of Shyama Prasad Mukerjee
* Kashmir: The Storm Center of The World (A. Ghosh, Texas, 1992)
* A Story of Bungling in Kashmir (Young Asia Publications, 1972)
* Kargil and Indo-Pak Relations,
* Rationale of Hindu State, etc.
* Kashmir Problem: A Story of Bungling (Bharti Sahitya Sadan, 1952)
* Kashmir: Centre of New Alignments (Deepak Prakashan, 1963)
*Jammu, Kashmir and Ladakh: Problem & Solution (Reliance Publishing House, 1987)
* Kargil and Indo-Pak Relations
* Indian Nationalism (Bharati Sahitya Sadan, 1969)
* Indianisation? What, Why and How (S. Chand, 1970)
* Political Trends in India (S. Chand, 1959)
* India's Foreign Policy & National Affairs (Bharatiya Sahitya Sadan, 1969)
* Murder of Democracy (S. Chand, 1973)
* Reflections of a Detenu (Newman Group, 1978)
* Stormy Decade: Indian Politics, 1970–1980 (Indian Book Gallery, 1980)
* Punjab problem, the Muslim connection (Hindu World Publications, 1985)
== सम्मान ==
* वाकणकर पुरस्कार (२०११)
* वीर सावरकर पुरस्कार (२०१२)
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
{{Wikiquote|बलराज मधोक }}
*[[अखिल भारतीय जनसंघ]]
*[[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]]
*[[प्रजा परिषद]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20071123213909/http://www.balrajmadhok.com/ बलराज मधोक]
* [https://web.archive.org/web/20180804233017/http://janasangh.com/ जन संघ]
* [https://web.archive.org/web/20130607065405/http://hindimedia.in/2/index.php/patrika/bharat-gaurav/3621-balraj-madhok.html बलराज मधोक जिन्हें उनके अपनों ने ही भुला दिया] (हिन्दी मेडिया)
* [https://web.archive.org/web/20160826115956/http://www.dailypioneer.com/columnists/oped/in-memory-of-balraj-madhok.html In memory of Balraj Madhok] (The Pioneer)
* [https://web.archive.org/web/20170216171408/http://trikutasankalp.com/%e0%a4%b6%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a5%80%e0%a4%a8%e0%a4%97%e0%a4%b0-%e0%a4%95%e0%a5%80-%e0%a4%b8%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b7%e0%a4%be-%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%82-%e0%a4%b6%e0%a5%8d/ श्रीनगर की सुरक्षा में श्री बलराज मधोक का योगदान]
qthxo2113ltg648w4iuaff4mrnhsvo2
6449233
6449232
2025-07-07T05:56:57Z
अनुनाद सिंह
1634
/* बलराज मधोक द्वारा रचित पुस्तकें */
6449233
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix =
| name = बलराज मधोक
| image = Balraj madhok.jpg
| office = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जनसंघ के अध्यक्ष]]
| term_start = 1966
| term_end = 1967
| predecessor = [[बच्छराज व्यास]]
| successor = [[दीनदयाल उपाध्याय]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1920|02|25}}
| death_date = {{death date and age|2016|5|2|1920|2|25|df=y}}
| birth_place = [[स्कर्दू]], [[जम्मू और कश्मीर]] (अब [[गिलगिट-बल्तीस्तान]], [[पाकिस्तान]])
| death_place = राजेन्द्र नगर, [[दिल्ली]]
| nationality = भारतीय
| religion = [[हिन्दू]]
| alma_mater = देव कॉलेज, दयानन्द आंग्ल-वैदिक कॉलेज, [[लाहौर|लाहोर]]
| profession = प्रोफेसर, इतिहास
| party = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]]
| occupation = राजनीतिज्ञ
}}
'''प्रोफेसर बलराज मधोक''' (२५ फ़रवरी १९२० - ०२ मई २०१६) भारत के एक राष्ट्रवादी विचारक, [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के प्रचारक, जम्मू-कश्मीर [[प्रजा परिषद]] के संस्थापक और मन्त्री, [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] के संस्थापक, [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]] के एक संस्थापक और अध्यक्ष थे। वे उन्नीस सौ साठ के दशक के वरिष्ट राजनेता थे। वे [[भारतीय संसद|संसद]] (लोकसभा) के दो बार सदस्य रह चुके हैं। वे गणमान्य शिक्षाविद, विचारक, इतिहासवेत्ता, लेखक एवं राजनीतिक विश्लेषक भी थे। न वह खरी-खरी बोलने में हिचकते थे न किसी के सामने अपनी बात रखने में। किसी दौर में वो भारत की दक्षिणपन्थी राजनीति के सिरमौर हुआ करते थे। १९६० के दशक में उन्होने गौहत्या विरोधी आन्दोलन का नेतृत्व किया।
== जीवनी ==
बलराज मधोक का जन्म २५ फ़रवरी १९२० को [[जम्मू और कश्मीर|जम्मू एवं काश्मीर]] राज्य के अस्कार्डू में हुआ था। उनका परिवार मूलतः जम्मू का एक [[खत्री]] परिवार था जो [[आर्य समाज]] से निकट से जुड़ा हुआ था।<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 Jaffrelot, Religion, Caste and Politics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 |date=22 मई 2019 }} 2011, p. 288.</ref> उनके पिता जगन्नाथ मधोक पश्चिमी पंजाब के [[गुजरवालां जिला|गुजरवालां जिले]] के जालेन के रहने वाले थे। वे जम्मू कश्मीर रियासत के लद्दाख डिविजन में एक कर्मचारी थे।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref> बलराज मधोक का बचपन जालेन में बीता। उन्होने [[श्रीनगर]] और जम्मू के प्रिन्स ऑफ वेल्स कॉलेज में हुई। उच्च शिक्षा [[लाहौर विश्वविद्यालय]] के दयानन्द ऐंग्लो-वैदिक कॉलेज में हुई। उन्होने १९४० में इतिहास में हॉनर्स के साथ बीए किया।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref>
[[विनायक दामोदर सावरकर]], [[भगत सिंह]] और [[मदन लाल ढींगरा]] उनके आदर्श थे। सन १९३८ में १८ वर्ष की आयु में अपने छात्रजीवन में ही वे [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के सम्पर्क में आये जिसे वे [[आर्य समाज]] के विचारों के निकट समझते थे। सन १९४२ में [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] में सेवा (कमीशन) का प्रस्ताव ठुकराते हुए उन्होने [[आर एस एस]] के प्रचारक के रूप में देश की सेवा करने का व्रत लिया। १९४२ में उन्हें [[जम्मू]] में आरएसएस के प्रचारक का दायित्व सौंपा गया। लगभग ८ मास तक इस कार्य को करते हुए उन्होने संघ का एक नेटवर्क खड़ा किया।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |title=Sahagala, Jammu & Kashmir: A State in Turbulence 2011, p. 73. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref> बाद १९४४ मे सिर्फ 24 वर्ष की आयु में [[श्रीनगर]] के डीएवी पोस्ट ग्रेड्यूट कालेज में इतिहास के व्याख्या बनाए गए। यहाँ भी उन्होने संघ कार्य जारी रखा। उन्होने [[कश्मीर घाटी]] में संघ का नेटवर्क खड़ा कर दिया।
अगस्त १९४७ में पाकिस्तान बनने के बाद पूरे जम्मू-कश्मीर में [[पाकिस्तान]] के षड्यंत्र पूरे उफान पर थे। जवाहर लाल नेहरू, शेख अब्दुल्ला की मोहब्बत में गिरफ्तार थे। जिन्ना की हार्दिक इच्छा थी कि सम्पूर्ण कश्मीर पर पाकिस्तान का शासन हो। वे जम्मू कश्मीर के डोगरा हिन्दू शासक को पदच्युत कर घाटी में इस्लामी शासन की स्थापना करना चाहते थे। पाकिस्तान से भागकर आने वाले हिन्दू शरणार्थी कुछ श्रीनगर भी आए। कुछ संघ की शाखाओं में भी आने लगे। इन लोगों से मधोक ने गुप्त सूचना एकत्र की जिससे पता चला पाकिस्तान २१ अक्टूबर को कश्मीर पर आक्रमण की योजना बना रहा है। यह सूचना उन्होने अधिकारियों को भी बता दी। महाराजा के कहने पर मधोक ने २३ अक्टूबर को श्रीनगर हवाई अड्डे की रक्षा के लिए २०० स्वयंसेवक तैयार किए। समय आने पर ये स्वयंसेवक बहुत काम आए।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |title=Madhok, Kashmir Storm Centre of the World 1992, Chapter 6. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
१९४८ में मधोक [[दिल्ली]] आ गए और [[पंजाब विश्वविद्यालय कॉलेज]] में शिक्षण करने लगे जो पंजाब से आए शरणार्थियों की शिक्षा के के लिए स्थापित किया गया था। बाद में वे [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] से सम्बद्ध डीएवी कॉलेज में इतिहास के प्रवक्ता बन गए।
१९५१ में उन्होने [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] की स्थापना की जो [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] का विद्यार्थियों का संगठन है। [[श्यामा प्रसाद मुखर्जी]] ने 1951 में जब [[भारतीय जनसंघ]] की स्थापना की तब मधोक उनके सम्पर्क में आए और पार्टी के प्रचार और विकास में हाथ बंटाया। उन्हें पार्टी का संस्थापक सचिव बनाया गया।
दिल्ली और पंजाब में पार्टी को बढ़ाने का काम मधोक को सौंपा गया। उन्होंने दोनों जगह जनसंघ की राज्य इकाई की स्थापना की। इसी साल मधोक ने आरएसएस की छात्र इकाई [[एबीवीपी]] की स्थापना भी की। इसके बाद मधोक निरन्तर बढ़ते रहे। मधोक 1961 में नई दिल्ली से लोकसभा का चुनाव जीते।
वर्ष 1966 में उन्हें भारतीय जनसंघ का अध्यक्ष बना दिया गया। १९६७ में उन्हीं के नेतृत्व में पहली बार पार्टी ने देशभर में चुनाव लड़ा और 35 सीटें जीतीं। वह खुद भी दूसरी बार दिल्ली से सांसद बने। दिल्ली में जनसंघ ने सात में से छह सीटें जीती थीं, उन्होंने उन जगहों पर जीत हासिल की थीं जहाँ कोई उम्मीद नहीं कर सकता था। यही नहीं, [[पंजाब]] में जनसंघ की संयुक्त सरकार बनी थी और [[उत्तर प्रदेश]] और [[राजस्थान]] सहित आठ प्रमुख राज्यों में जनसंघ मुख्य विपक्षी दल बनने में सफल हुआ था। इसी के बाद ही जनसंघ की विपक्षी दल के तौर पर पुख्ता पहचान बनी।
1968 में जनसंघ अध्यक्ष [[दीनदयाल उपाध्याय]] की [[मुग़लसराय]] (अब, दीदयाल उपाध्याय नगर) में हुई हत्या के बाद जब भारतीय जनसंघ ने उनकी जगह [[अटल बिहारी वाजपेयी]] को अपना अध्यक्ष चुना, तभी से बलराज मधोक के राजनीति में हाशिए में जाने का सिलसिला शुरू हो गया। विश्लेषकों का कहना है कि वाजपेयी और मधोक दोनों ही महत्वाकाँक्षी थे और दोनों ही आगे आना चाहते थे, वाजपेयी मधोक की तुलना में अधिक उदार थे, इसलिए दूसरे लोगों को अधिक स्वीकार्य थे।
1971 में वे लोकसभा चुनाव में सफल नहीं हो पाये।
अपनी विचारधारा से प्रतिबद्ध होने के बावजूद बलराज मधोक की छवि एक अव्यवहारिक राजनेता की रही। कहा जाता है कि अपनी बेबाक छवि के कारण उनकी पार्टी के कई वरिष्ठ नेताओं से नहीं बनती थी, उनमें से एक [[लालकृष्ण आडवाणी]] भी थे। यही कारण है कि जिस जनसंघ की स्थापना और उसे बढ़ाने में उनका खास योगदान रहा एक दिन उसी से उन्हें निकाल दिया गया।
फरवरी, 1973 में [[कानपुर]] में जनसंघ की राष्ट्रीय कार्यकारिणी के सामने मधोक ने एक नोट पेश किया। उस नोट में मधोक ने आर्थिक नीति, बैंकों के राष्ट्रीयकरण पर जनसंघ की विचारधारा के उलट बातें कही थीं। इसके अलावा मधोक ने कहा था कि जनसंघ पर आरएसएस का असर बढ़ता जा रहा है। मधोक ने संगठन मंत्रियों को हटाकर जनसंघ की कार्यप्रणाली को ज्यादा लोकतांत्रिक बनाने की मांग भी उठाई थी। [[लालकृष्ण आडवाणी]] उस समय जनसंघ के राष्ट्रीय अध्यक्ष थे। वे मधोक की इन बातों से इतने नाराज हो गए कि आडवाणी ने मधोक को पार्टी का अनुशासन तोड़ने और पार्टी विरोधी गतिविधियों में शामिल होने की वजह से उन्हें तीन साल के लिये पार्टी से बाहर कर दिया गया। <ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |title=Jaffrelot, Hindu Nationalism Reader 2007, p. 159. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
इसके बारे में दूसरी कहानी यह है कि पार्टी नेतृत्व ने उन्हें एक रिपोर्ट बनाने को दी थी, मधोक ने वह रिपोर्ट पार्टी अध्यक्ष को सौंप दी थी। इससे पहले कि उस रिपोर्ट पर विचार किया जाता, बलराज मधोक का कहना है कि आडवाणी ने कुछ पत्रकारों को लंच पर बुलाया और उस रिपोर्ट की कापी दे दी। अगले दिन जब वो रिपोर्ट अख़बारों में छपी तो मधोक से पूछा गया कि ये रिपोर्ट प्रेस के हाथ में कैसे पहुंची?मधोक इस आरोप से इतने नाराज़ हुए कि उन्होंने उसी समय अधिवेशन छोड़कर बाहर निकल आये। वे पहले रेलवे स्टेशन पहुँचे और फिर रेलवे लाइन के सहारे चलते चलते अगले स्टेशन पहुँचे और वहाँ से उन्होंने दिल्ली के लिए ट्रेन पकड़ी। मधोक को लगता था जिस तरह दीनदयाल उपाध्याय की भी हत्या की गई थी, उसी तरह उनकी भी हत्या हो सकती है। इसलिए उन्होंने कानपुर स्टेशन से ट्रेन पकड़ने के बजाए अगले स्टेशन से ट्रेन पकड़ना उचित समझा।
पार्टी से निकाले जाने के बाद वे इतने आहत हुए थे कि फिर पार्टी में कभी नहीं लौटे।
उन्होंने [[राज नारायण]] से मिलकर [[चौधरी चरण सिंह]] के नेतृत्व में [[भारतीय लोक दल]] बनवाया, लेकिन तभी [[आपातकाल (भारत)|आपातकाल]] लग गया और मधोक को गिरफ़्तार कर लिया गया। उन्होने 18 महीने जेल में बिताए। आपातकाल समाप्त होने के बाद जब [[जनता पार्टी]] बनी तो मधोक भी उसमें सम्मिलित हुए। चरण सिंह, राज नारायण और भारतीय जनसंघ तीनों ने ये तय कर लिया कि बलराज मधोक को जनता पार्टी की मुख्य धारा से अलग रखना है। मधोक फिर अलग-थलग पड़ गए। मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने जनता पार्टी त्याग दी और 'अखिल भारतीय जनसंघ' नाम से जनसंघ को पुनः जीवित करने का प्रयत्न किया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने 'अखिल भारतीय जनसंघ' को जनता पार्टी से अलग कर लिया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
96 वर्ष की आयु में 2 मई 2016 को उनकी मृत्यु हो गई।
==व्यक्तिगत जीवन==
प्रोफेसर बलराज मधोक ने कमला के साथ [[विवाह]] किया जो [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] में प्रोफेसर थीं। उनकी दो पुत्रियाँ हैं।
अपनी उम्र के अन्तिम दशक में वे उतने सक्रिय तो नहीं रह गये थे किन्तु बीच-बीच में वे न्यू राजेन्द्र नगर [[आर्य समाज]] के कार्यक्रमों भाग लेते रहते थे। वे अपनी पुत्रियों के साथ रहते थे। उनका ज्यादातर समय पुस्तकें पढ़ने में ही गुजरता था।
अपने अन्तिम दिनों में वे बीमार चल रहे थे और उन्हें [[नयी दिल्ली]] के [[अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान]] में भरती कराया गया था। ०२ मई २०१६ को उनका निधन हो गया। उनके निधन पर भारत के प्रधानमन्त्री [[नरेन्द्र मोदी]] और [[लालकृष्ण आडवानी]] सहित अनेक गणमान्य व्यक्तियों ने संवेदना व्यक्त की थी। नरेन्द्र मोदी उनके अन्तिम दर्शन के लिए उनके घर गए थे।
==विचारधारा==
बहुत कम लोगों को पता है कि मधोक [[भीमराव आंबेडकर]] के काफ़ी नज़दीक थे और उनके अंतिम दिनों में अक्सर उनके 26, अलीपुर रोड वाले निवास पर उनसे मिलने जाते थे। वे पूरे भारत में गौहत्या पर प्रतिबंध चाहते थे। उन्होंने पूरे भारत में घूम कर गौ हत्या विरोध का माहौल बनाने की कोशिश की थी। 1968 में वे पहले नेता थे जिन्होंने [[अयोध्या]] में [[बाबरी मस्जिद]] हिंदुओं के हवाले करने की माँग उठाई थी। उसके बदले में उन्होंने हिंदुओं द्वारा मुसलमानों के लिए एक भव्य मस्जिद बनाने की पेशकश की थी।
बलराज मधोक हिंदुत्व राजनीति के असली संस्थापक थे। उन्होंने अक्तूबर, 1951 में [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]] के साथ मिल कर भारतीय जनसंघ की स्थापना की थी लेकिन श्यामा प्रसादजी अधिक दिन जीवित नहीं रहे और जल्दी ही उनका निधन हो गया। इन्होंने [[भारत विभाजन|भारत के विभाजन]] से पहले ही हिंदुत्व राजनीति की कई चीजें लिख दी थीं। उन्होंने कई पीढ़ियों पर अपनी छाप छोड़ी थी जिसमें आडवाणी, सुब्रमण्यम स्वामी और नरेन्द्र मोदी शामिल थे।
उन्होंने पहले अपने मित्रों और फिर सहयोगियों को नाराज किया और नाराजगी का ये दायरा बढ़ता चला गया और अंततः वो अलगथलग पड़ गए। शायद [[दीनदयाल उपाध्याय]] की हत्या के बाद वो मानते थे कि जनसंघ का नेतृत्व करने की क्षमता सिर्फ़ उनमें ही है, दूसरे किसी में नहीं है। उनकी इस धारणा को न तो उनके सहयोगियों ने माना और न ही संघ ने। यही कारण है कि उनमें असंतोष और निराशा बढ़ती गई और वो अपने सहयोगियों और संघ के बारे में अनाप-शनाप बोलने लगे। वह संगठन कौशल और लोगों को जोड़ने की कला को सीख नहीं पाए और यही उनके राजनैतिक पतन का कारण बना।
बलराज मधोक ने भारतीय अल्पसंख्यकों के कथित "भारतीयकरण" की अवधारणा दी थी। उनका कहना था कि -
: ''मुसलमानों को भारत की मुख्यधारा में लाने की जरूरत है। इसके लिए दो कदम ज़रूरी हैं। पहला क़दम ये है कि उनके दिमाग से निकालो कि मुसलमान बनने के कारण तुम्हारी संस्कृति बदल गई। संस्कृति तुम्हारी वही है जो भारत की है। भाषा तुम्हारी वही है जो तुम्हारे माँ-बाप की थी। [[उर्दू]], [[हिन्दी]] का एक शैली है। मैं भी उसे पसन्द करता हूँ, क्योंकि मेरी शिक्षा भी उर्दू मे हुई है। लेकिन उर्दू मेरी भाषा नहीं है। मेरी भाषा पंजाबी है।''
: ''दूसरी बात उन्हें ये बताओ कि देश [[माँ]] की तरह है। सारे जापानी बौद्ध हैं। वो [[भारत]] आते हैं। उसे पुण्यभूमि मानते हैं लेकिन वो जापान से प्यार करते हैं। हिन्दुस्तान में इस्लाम के मज़हब को पूजा-विधि के रूप में कोई खतरा नहीं है, लेकिन यहाँ ये नहीं चल सकता कि जो मोहम्मद को माने वो भाई हैं और बाकी काफ़िर हैं।''
भारत के विभाजन को मधोक ने कभी स्वीकार नहीं किया और आजीवन हर मंच पर उसका विरोध करते रहे। मधोक का कहना था,
: ''"दुर्भाग्य ये हुआ कि उस समय हमने विभाजन तो स्वीकार कर लिया लेकिन उससे निकलने वाले परिणामों को अनदेखा कर दिया। विभाजन ने दो बातें साफ़ कर दीं। ये जो 'साझा संस्कृति' को जो बात थी, वो समाप्त हो गई। हर देश की साझा संस्कृति होती है लेकिन कोई इसे 'साझा' नहीं कहता। विश्व में आज सबसे अधिक साझा संस्कृति अमरीका की है लेकिन वो भी उसे साझा नहीं कहते। वो इसे 'अमरीकन कल्चर' कहते हैं। [[गंगा]] के अन्दर अनेक नदियाँ मिलती हैं , लेकिन मिलने के बाद गंगाजल हो जाता है। ये 'गंगा-जमुनी' की बात गलत है। जब जमुना, गंगा मे मिल जाती है तो कोई गंगा के पानी को गंगा-जमुनी पानी नहीं कहता। वह गंगाजल कहलाता है।"
== बलराज मधोक द्वारा रचित पुस्तकें ==
श्री बलराज मधोक ने 1947-48 में [[ऑर्गनाइज़र]] और 1948 में [[वीर अर्जुन]] का सम्पादन किया। सन १९४७ लिखना आरम्भ करके ३० से अधिक पुस्तकें लिखी है। इनमें से प्रमुख हैं:
* विभाजित भारत में मुस्लिम समस्या का पुनरोदय
* कश्मीर : जीत में हार
* खण्डित कश्मीर
* जीत या हार
* डॉ॰ श्यामा प्रसाद मुखर्जी - एक जीवनी
* कश्मीर : सेंटर ऑफ़ न्यू अलाइन्मेंट्स
* पाकिस्तान : आदि और अन्त
* जिंदगी का सफर, भाग-१,२,३ (आत्मकथा)
* Hindustan on the Cross Roads (Mehta Brothers, Lahore, 1946)
* Portrait of a Martyr: Biography of Shyama Prasad Mukerjee
* Kashmir: The Storm Center of The World (A. Ghosh, Texas, 1992)
* A Story of Bungling in Kashmir (Young Asia Publications, 1972)
* Kargil and Indo-Pak Relations,
* Rationale of Hindu State, etc.
* Kashmir Problem: A Story of Bungling (Bharti Sahitya Sadan, 1952)
* Kashmir: Centre of New Alignments (Deepak Prakashan, 1963)
*Jammu, Kashmir and Ladakh: Problem & Solution (Reliance Publishing House, 1987)
* Kargil and Indo-Pak Relations
* Indian Nationalism (Bharati Sahitya Sadan, 1969)
* Indianisation? What, Why and How (S. Chand, 1970)
* Political Trends in India (S. Chand, 1959)
* India's Foreign Policy & National Affairs (Bharatiya Sahitya Sadan, 1969)
* Murder of Democracy (S. Chand, 1973)
* Reflections of a Detenu (Newman Group, 1978)
* Stormy Decade: Indian Politics, 1970–1980 (Indian Book Gallery, 1980)
* Punjab problem, the Muslim connection (Hindu World Publications, 1985)
== सम्मान ==
* वाकणकर पुरस्कार (२०११)
* वीर सावरकर पुरस्कार (२०१२)
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
{{Wikiquote|बलराज मधोक }}
*[[अखिल भारतीय जनसंघ]]
*[[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]]
*[[प्रजा परिषद]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20071123213909/http://www.balrajmadhok.com/ बलराज मधोक]
* [https://web.archive.org/web/20180804233017/http://janasangh.com/ जन संघ]
* [https://web.archive.org/web/20130607065405/http://hindimedia.in/2/index.php/patrika/bharat-gaurav/3621-balraj-madhok.html बलराज मधोक जिन्हें उनके अपनों ने ही भुला दिया] (हिन्दी मेडिया)
* [https://web.archive.org/web/20160826115956/http://www.dailypioneer.com/columnists/oped/in-memory-of-balraj-madhok.html In memory of Balraj Madhok] (The Pioneer)
* [https://web.archive.org/web/20170216171408/http://trikutasankalp.com/%e0%a4%b6%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a5%80%e0%a4%a8%e0%a4%97%e0%a4%b0-%e0%a4%95%e0%a5%80-%e0%a4%b8%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b7%e0%a4%be-%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%82-%e0%a4%b6%e0%a5%8d/ श्रीनगर की सुरक्षा में श्री बलराज मधोक का योगदान]
pc9c19yqbb5ygx75nqdwlfhnruh4ubo
6449234
6449233
2025-07-07T06:00:52Z
अनुनाद सिंह
1634
/* जीवनी */
6449234
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| honorific-prefix =
| name = बलराज मधोक
| image = Balraj madhok.jpg
| office = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जनसंघ के अध्यक्ष]]
| term_start = 1966
| term_end = 1967
| predecessor = [[बच्छराज व्यास]]
| successor = [[दीनदयाल उपाध्याय]]
| birth_date = {{birth date|df=yes|1920|02|25}}
| death_date = {{death date and age|2016|5|2|1920|2|25|df=y}}
| birth_place = [[स्कर्दू]], [[जम्मू और कश्मीर]] (अब [[गिलगिट-बल्तीस्तान]], [[पाकिस्तान]])
| death_place = राजेन्द्र नगर, [[दिल्ली]]
| nationality = भारतीय
| religion = [[हिन्दू]]
| alma_mater = देव कॉलेज, दयानन्द आंग्ल-वैदिक कॉलेज, [[लाहौर|लाहोर]]
| profession = प्रोफेसर, इतिहास
| party = [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]]
| occupation = राजनीतिज्ञ
}}
'''प्रोफेसर बलराज मधोक''' (२५ फ़रवरी १९२० - ०२ मई २०१६) भारत के एक राष्ट्रवादी विचारक, [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के प्रचारक, जम्मू-कश्मीर [[प्रजा परिषद]] के संस्थापक और मन्त्री, [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] के संस्थापक, [[भारतीय जनसंघ|भारतीय जन संघ]] के एक संस्थापक और अध्यक्ष थे। वे उन्नीस सौ साठ के दशक के वरिष्ट राजनेता थे। वे [[भारतीय संसद|संसद]] (लोकसभा) के दो बार सदस्य रह चुके हैं। वे गणमान्य शिक्षाविद, विचारक, इतिहासवेत्ता, लेखक एवं राजनीतिक विश्लेषक भी थे। न वह खरी-खरी बोलने में हिचकते थे न किसी के सामने अपनी बात रखने में। किसी दौर में वो भारत की दक्षिणपन्थी राजनीति के सिरमौर हुआ करते थे। १९६० के दशक में उन्होने गौहत्या विरोधी आन्दोलन का नेतृत्व किया।
== जीवनी ==
बलराज मधोक का जन्म २५ फ़रवरी १९२० को [[जम्मू और कश्मीर|जम्मू एवं काश्मीर]] राज्य के अस्कार्डू में हुआ था। उनका परिवार मूलतः जम्मू का एक [[खत्री]] परिवार था जो [[आर्य समाज]] से निकट से जुड़ा हुआ था।<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 Jaffrelot, Religion, Caste and Politics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Religion,_Caste_and_Politics2011 |date=22 मई 2019 }} 2011, p. 288.</ref> उनके पिता जगन्नाथ मधोक पश्चिमी पंजाब के [[गुजरवालां जिला|गुजरवालां जिले]] के जालेन के रहने वाले थे। वे जम्मू कश्मीर रियासत के लद्दाख डिविजन में एक कर्मचारी थे।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref> बलराज मधोक का बचपन जालेन में बीता। उन्होने [[श्रीनगर]] और जम्मू के प्रिन्स ऑफ वेल्स कॉलेज में हुई। उच्च शिक्षा [[लाहौर विश्वविद्यालय]] के दयानन्द ऐंग्लो-वैदिक कॉलेज में हुई। उन्होने १९४० में इतिहास में हॉनर्स के साथ बीए किया।<ref>[http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 Balraj Madhok: A Life Sketch"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170826232248/http://janasangh.com/jsart.aspx?stid=194 |date=26 अगस्त 2017 }}. Jana Sangh Today. February 2007. Retrieved 3 March 2016.</ref>
[[विनायक दामोदर सावरकर]], [[भगत सिंह]] और [[मदन लाल ढींगरा]] उनके आदर्श थे। सन १९३८ में १८ वर्ष की आयु में अपने छात्रजीवन में ही वे [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] के सम्पर्क में आये जिसे वे [[आर्य समाज]] के विचारों के निकट समझते थे। सन १९४२ में [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] में सेवा (कमीशन) का प्रस्ताव ठुकराते हुए उन्होने [[आर एस एस]] के प्रचारक के रूप में देश की सेवा करने का व्रत लिया। १९४२ में उन्हें [[जम्मू]] में आरएसएस के प्रचारक का दायित्व सौंपा गया। लगभग ८ मास तक इस कार्य को करते हुए उन्होने संघ का एक नेटवर्क खड़ा किया।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |title=Sahagala, Jammu & Kashmir: A State in Turbulence 2011, p. 73. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFSahagala,_Jammu_&_Kashmir:_A_State_in_Turbulence2011 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref> बाद १९४४ मे सिर्फ 24 वर्ष की आयु में [[श्रीनगर]] के डीएवी पोस्ट ग्रेड्यूट कालेज में इतिहास के व्याख्या बनाए गए। यहाँ भी उन्होने संघ कार्य जारी रखा। उन्होने [[कश्मीर घाटी]] में संघ का नेटवर्क खड़ा कर दिया।
अगस्त १९४७ में पाकिस्तान बनने के बाद पूरे जम्मू-कश्मीर में [[पाकिस्तान]] के षड्यंत्र पूरे उफान पर थे। जवाहर लाल नेहरू, शेख अब्दुल्ला की मोहब्बत में गिरफ्तार थे। जिन्ना की हार्दिक इच्छा थी कि सम्पूर्ण कश्मीर पर पाकिस्तान का शासन हो। वे जम्मू कश्मीर के डोगरा हिन्दू शासक को पदच्युत कर घाटी में इस्लामी शासन की स्थापना करना चाहते थे। पाकिस्तान से भागकर आने वाले हिन्दू शरणार्थी कुछ श्रीनगर भी आए। कुछ संघ की शाखाओं में भी आने लगे। इन लोगों से मधोक ने गुप्त सूचना एकत्र की जिससे पता चला पाकिस्तान २१ अक्टूबर को कश्मीर पर आक्रमण की योजना बना रहा है। यह सूचना उन्होने अधिकारियों को भी बता दी। महाराजा के कहने पर मधोक ने २३ अक्टूबर को श्रीनगर हवाई अड्डे की रक्षा के लिए २०० स्वयंसेवक तैयार किए। समय आने पर ये स्वयंसेवक बहुत काम आए।<ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |title=Madhok, Kashmir Storm Centre of the World 1992, Chapter 6. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFMadhok,_Kashmir_Storm_Centre_of_the_World1992 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
१९४८ में मधोक [[दिल्ली]] आ गए और [[पंजाब विश्वविद्यालय कॉलेज]] में शिक्षण करने लगे जो पंजाब से आए शरणार्थियों की शिक्षा के के लिए स्थापित किया गया था। बाद में वे [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] से सम्बद्ध डीएवी कॉलेज में इतिहास के प्रवक्ता बन गए।
१९५१ में उन्होने [[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]] की स्थापना की जो [[राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ]] का विद्यार्थियों का संगठन है। [[श्यामा प्रसाद मुखर्जी]] ने 1951 में जब [[भारतीय जनसंघ]] की स्थापना की तब मधोक उनके सम्पर्क में आए और पार्टी के प्रचार और विकास में हाथ बंटाया। उन्हें पार्टी का संस्थापक सचिव बनाया गया।
दिल्ली और पंजाब में पार्टी को बढ़ाने का काम मधोक को सौंपा गया। उन्होंने दोनों जगह जनसंघ की राज्य इकाई की स्थापना की। इसी साल मधोक ने आरएसएस की छात्र इकाई [[एबीवीपी]] की स्थापना भी की। इसके बाद मधोक निरन्तर बढ़ते रहे। मधोक 1961 में नई दिल्ली से लोकसभा का चुनाव जीते।
वर्ष 1966 में उन्हें भारतीय जनसंघ का अध्यक्ष बना दिया गया। १९६७ में उन्हीं के नेतृत्व में पहली बार पार्टी ने देशभर में चुनाव लड़ा और 35 सीटें जीतीं। वह खुद भी दूसरी बार दिल्ली से सांसद बने। दिल्ली में जनसंघ ने सात में से छह सीटें जीती थीं, उन्होंने उन जगहों पर जीत हासिल की थीं जहाँ कोई उम्मीद नहीं कर सकता था। यही नहीं, [[पंजाब]] में जनसंघ की संयुक्त सरकार बनी थी और [[उत्तर प्रदेश]] और [[राजस्थान]] सहित आठ प्रमुख राज्यों में जनसंघ मुख्य विपक्षी दल बनने में सफल हुआ था। इसी के बाद ही जनसंघ की विपक्षी दल के तौर पर पुख्ता पहचान बनी।
1968 में जनसंघ अध्यक्ष [[दीनदयाल उपाध्याय]] की [[मुग़लसराय]] (अब, दीदयाल उपाध्याय नगर) में हुई हत्या के बाद जब भारतीय जनसंघ ने उनकी जगह [[अटल बिहारी वाजपेयी]] को अपना अध्यक्ष चुना, तभी से बलराज मधोक के राजनीति में हाशिए में जाने का सिलसिला शुरू हो गया। विश्लेषकों का कहना है कि वाजपेयी और मधोक दोनों ही महत्वाकाँक्षी थे और दोनों ही आगे आना चाहते थे, वाजपेयी मधोक की तुलना में अधिक उदार थे, इसलिए दूसरे लोगों को अधिक स्वीकार्य थे।
1971 में वे लोकसभा चुनाव में सफल नहीं हो पाये।
अपनी विचारधारा से प्रतिबद्ध होने के बावजूद बलराज मधोक की छवि एक अव्यवहारिक राजनेता की रही। कहा जाता है कि अपनी बेबाक छवि के कारण उनकी पार्टी के कई वरिष्ठ नेताओं से नहीं बनती थी, उनमें से एक [[लालकृष्ण आडवाणी]] भी थे। यही कारण है कि जिस जनसंघ की स्थापना और उसे बढ़ाने में उनका खास योगदान रहा एक दिन उसी से उन्हें निकाल दिया गया।
फरवरी, 1973 में [[कानपुर]] में जनसंघ की राष्ट्रीय कार्यकारिणी के सामने मधोक ने एक नोट पेश किया। उस नोट में मधोक ने आर्थिक नीति, बैंकों के राष्ट्रीयकरण पर जनसंघ की विचारधारा के उलट बातें कही थीं। इसके अलावा मधोक ने कहा था कि जनसंघ पर आरएसएस का असर बढ़ता जा रहा है। मधोक ने संगठन मंत्रियों को हटाकर जनसंघ की कार्यप्रणाली को ज्यादा लोकतांत्रिक बनाने की मांग भी उठाई थी। [[लालकृष्ण आडवाणी]] उस समय जनसंघ के राष्ट्रीय अध्यक्ष थे। वे मधोक की इन बातों से इतने नाराज हो गए कि आडवाणी ने मधोक को पार्टी का अनुशासन तोड़ने और पार्टी विरोधी गतिविधियों में शामिल होने की वजह से उन्हें तीन साल के लिये पार्टी से बाहर कर दिया गया। <ref>{{Cite web |url=https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |title=Jaffrelot, Hindu Nationalism Reader 2007, p. 159. |access-date=15 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190522011928/https://en.wikipedia.org/wiki/Balraj_Madhok#CITEREFJaffrelot,_Hindu_Nationalism_Reader2007 |archive-date=22 मई 2019 |url-status=live }}</ref>
इसके बारे में दूसरी कहानी यह है कि पार्टी नेतृत्व ने उन्हें एक रिपोर्ट बनाने को दी थी, मधोक ने वह रिपोर्ट पार्टी अध्यक्ष को सौंप दी थी। इससे पहले कि उस रिपोर्ट पर विचार किया जाता, बलराज मधोक का कहना है कि आडवाणी ने कुछ पत्रकारों को लंच पर बुलाया और उस रिपोर्ट की कापी दे दी। अगले दिन जब वो रिपोर्ट अख़बारों में छपी तो मधोक से पूछा गया कि ये रिपोर्ट प्रेस के हाथ में कैसे पहुंची?मधोक इस आरोप से इतने नाराज़ हुए कि उन्होंने उसी समय अधिवेशन छोड़कर बाहर निकल आये। वे पहले रेलवे स्टेशन पहुँचे और फिर रेलवे लाइन के सहारे चलते चलते अगले स्टेशन पहुँचे और वहाँ से उन्होंने दिल्ली के लिए ट्रेन पकड़ी। मधोक को लगता था जिस तरह दीनदयाल उपाध्याय की भी हत्या की गई थी, उसी तरह उनकी भी हत्या हो सकती है। इसलिए उन्होंने कानपुर स्टेशन से ट्रेन पकड़ने के बजाए अगले स्टेशन से ट्रेन पकड़ना उचित समझा।
पार्टी से निकाले जाने के बाद वे इतने आहत हुए थे कि फिर पार्टी में कभी नहीं लौटे।
उन्होंने [[राज नारायण]] से मिलकर [[चौधरी चरण सिंह]] के नेतृत्व में [[भारतीय लोक दल]] बनवाया, लेकिन तभी [[आपातकाल (भारत)|आपातकाल]] लग गया और मधोक को गिरफ़्तार कर लिया गया। उन्होने 18 महीने जेल में बिताए। आपातकाल समाप्त होने के बाद जब [[जनता पार्टी]] बनी तो मधोक भी उसमें सम्मिलित हुए। चरण सिंह, राज नारायण और भारतीय जनसंघ तीनों ने ये तय कर लिया कि बलराज मधोक को जनता पार्टी की मुख्य धारा से अलग रखना है। मधोक फिर अलग-थलग पड़ गए। मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने जनता पार्टी त्याग दी और 'अखिल भारतीय जनसंघ' नाम से जनसंघ को पुनः जीवित करने का प्रयत्न किया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
मधोक जनसंघ के [[जनता पार्टी]] में विलय के खिलाफ थे। 1979 में उन्होंने 'अखिल भारतीय जनसंघ' को जनता पार्टी से अलग कर लिया। उन्होंने अपनी पार्टी को बढ़ाने की हर संभव कोशिश की, लेकिन सफलता हासिल नहीं हुई।
96 वर्ष की आयु में 2 मई 2016 को उनकी मृत्यु हो गई।<ref>[https://www.amarujala.com/india-news/untold-story-of-balraj-madhok बलराज मधोक, जब खरी-खरी कहने पर आडवाणी ने किया पार्टी से बाहर]</ref>
==व्यक्तिगत जीवन==
प्रोफेसर बलराज मधोक ने कमला के साथ [[विवाह]] किया जो [[दिल्ली विश्वविद्यालय]] में प्रोफेसर थीं। उनकी दो पुत्रियाँ हैं।
अपनी उम्र के अन्तिम दशक में वे उतने सक्रिय तो नहीं रह गये थे किन्तु बीच-बीच में वे न्यू राजेन्द्र नगर [[आर्य समाज]] के कार्यक्रमों भाग लेते रहते थे। वे अपनी पुत्रियों के साथ रहते थे। उनका ज्यादातर समय पुस्तकें पढ़ने में ही गुजरता था।
अपने अन्तिम दिनों में वे बीमार चल रहे थे और उन्हें [[नयी दिल्ली]] के [[अखिल भारतीय आयुर्विज्ञान संस्थान]] में भरती कराया गया था। ०२ मई २०१६ को उनका निधन हो गया। उनके निधन पर भारत के प्रधानमन्त्री [[नरेन्द्र मोदी]] और [[लालकृष्ण आडवानी]] सहित अनेक गणमान्य व्यक्तियों ने संवेदना व्यक्त की थी। नरेन्द्र मोदी उनके अन्तिम दर्शन के लिए उनके घर गए थे।
==विचारधारा==
बहुत कम लोगों को पता है कि मधोक [[भीमराव आंबेडकर]] के काफ़ी नज़दीक थे और उनके अंतिम दिनों में अक्सर उनके 26, अलीपुर रोड वाले निवास पर उनसे मिलने जाते थे। वे पूरे भारत में गौहत्या पर प्रतिबंध चाहते थे। उन्होंने पूरे भारत में घूम कर गौ हत्या विरोध का माहौल बनाने की कोशिश की थी। 1968 में वे पहले नेता थे जिन्होंने [[अयोध्या]] में [[बाबरी मस्जिद]] हिंदुओं के हवाले करने की माँग उठाई थी। उसके बदले में उन्होंने हिंदुओं द्वारा मुसलमानों के लिए एक भव्य मस्जिद बनाने की पेशकश की थी।
बलराज मधोक हिंदुत्व राजनीति के असली संस्थापक थे। उन्होंने अक्तूबर, 1951 में [[श्यामाप्रसाद मुखर्जी]] के साथ मिल कर भारतीय जनसंघ की स्थापना की थी लेकिन श्यामा प्रसादजी अधिक दिन जीवित नहीं रहे और जल्दी ही उनका निधन हो गया। इन्होंने [[भारत विभाजन|भारत के विभाजन]] से पहले ही हिंदुत्व राजनीति की कई चीजें लिख दी थीं। उन्होंने कई पीढ़ियों पर अपनी छाप छोड़ी थी जिसमें आडवाणी, सुब्रमण्यम स्वामी और नरेन्द्र मोदी शामिल थे।
उन्होंने पहले अपने मित्रों और फिर सहयोगियों को नाराज किया और नाराजगी का ये दायरा बढ़ता चला गया और अंततः वो अलगथलग पड़ गए। शायद [[दीनदयाल उपाध्याय]] की हत्या के बाद वो मानते थे कि जनसंघ का नेतृत्व करने की क्षमता सिर्फ़ उनमें ही है, दूसरे किसी में नहीं है। उनकी इस धारणा को न तो उनके सहयोगियों ने माना और न ही संघ ने। यही कारण है कि उनमें असंतोष और निराशा बढ़ती गई और वो अपने सहयोगियों और संघ के बारे में अनाप-शनाप बोलने लगे। वह संगठन कौशल और लोगों को जोड़ने की कला को सीख नहीं पाए और यही उनके राजनैतिक पतन का कारण बना।
बलराज मधोक ने भारतीय अल्पसंख्यकों के कथित "भारतीयकरण" की अवधारणा दी थी। उनका कहना था कि -
: ''मुसलमानों को भारत की मुख्यधारा में लाने की जरूरत है। इसके लिए दो कदम ज़रूरी हैं। पहला क़दम ये है कि उनके दिमाग से निकालो कि मुसलमान बनने के कारण तुम्हारी संस्कृति बदल गई। संस्कृति तुम्हारी वही है जो भारत की है। भाषा तुम्हारी वही है जो तुम्हारे माँ-बाप की थी। [[उर्दू]], [[हिन्दी]] का एक शैली है। मैं भी उसे पसन्द करता हूँ, क्योंकि मेरी शिक्षा भी उर्दू मे हुई है। लेकिन उर्दू मेरी भाषा नहीं है। मेरी भाषा पंजाबी है।''
: ''दूसरी बात उन्हें ये बताओ कि देश [[माँ]] की तरह है। सारे जापानी बौद्ध हैं। वो [[भारत]] आते हैं। उसे पुण्यभूमि मानते हैं लेकिन वो जापान से प्यार करते हैं। हिन्दुस्तान में इस्लाम के मज़हब को पूजा-विधि के रूप में कोई खतरा नहीं है, लेकिन यहाँ ये नहीं चल सकता कि जो मोहम्मद को माने वो भाई हैं और बाकी काफ़िर हैं।''
भारत के विभाजन को मधोक ने कभी स्वीकार नहीं किया और आजीवन हर मंच पर उसका विरोध करते रहे। मधोक का कहना था,
: ''"दुर्भाग्य ये हुआ कि उस समय हमने विभाजन तो स्वीकार कर लिया लेकिन उससे निकलने वाले परिणामों को अनदेखा कर दिया। विभाजन ने दो बातें साफ़ कर दीं। ये जो 'साझा संस्कृति' को जो बात थी, वो समाप्त हो गई। हर देश की साझा संस्कृति होती है लेकिन कोई इसे 'साझा' नहीं कहता। विश्व में आज सबसे अधिक साझा संस्कृति अमरीका की है लेकिन वो भी उसे साझा नहीं कहते। वो इसे 'अमरीकन कल्चर' कहते हैं। [[गंगा]] के अन्दर अनेक नदियाँ मिलती हैं , लेकिन मिलने के बाद गंगाजल हो जाता है। ये 'गंगा-जमुनी' की बात गलत है। जब जमुना, गंगा मे मिल जाती है तो कोई गंगा के पानी को गंगा-जमुनी पानी नहीं कहता। वह गंगाजल कहलाता है।"
== बलराज मधोक द्वारा रचित पुस्तकें ==
श्री बलराज मधोक ने 1947-48 में [[ऑर्गनाइज़र]] और 1948 में [[वीर अर्जुन]] का सम्पादन किया। सन १९४७ लिखना आरम्भ करके ३० से अधिक पुस्तकें लिखी है। इनमें से प्रमुख हैं:
* विभाजित भारत में मुस्लिम समस्या का पुनरोदय
* कश्मीर : जीत में हार
* खण्डित कश्मीर
* जीत या हार
* डॉ॰ श्यामा प्रसाद मुखर्जी - एक जीवनी
* कश्मीर : सेंटर ऑफ़ न्यू अलाइन्मेंट्स
* पाकिस्तान : आदि और अन्त
* जिंदगी का सफर, भाग-१,२,३ (आत्मकथा)
* Hindustan on the Cross Roads (Mehta Brothers, Lahore, 1946)
* Portrait of a Martyr: Biography of Shyama Prasad Mukerjee
* Kashmir: The Storm Center of The World (A. Ghosh, Texas, 1992)
* A Story of Bungling in Kashmir (Young Asia Publications, 1972)
* Kargil and Indo-Pak Relations,
* Rationale of Hindu State, etc.
* Kashmir Problem: A Story of Bungling (Bharti Sahitya Sadan, 1952)
* Kashmir: Centre of New Alignments (Deepak Prakashan, 1963)
*Jammu, Kashmir and Ladakh: Problem & Solution (Reliance Publishing House, 1987)
* Kargil and Indo-Pak Relations
* Indian Nationalism (Bharati Sahitya Sadan, 1969)
* Indianisation? What, Why and How (S. Chand, 1970)
* Political Trends in India (S. Chand, 1959)
* India's Foreign Policy & National Affairs (Bharatiya Sahitya Sadan, 1969)
* Murder of Democracy (S. Chand, 1973)
* Reflections of a Detenu (Newman Group, 1978)
* Stormy Decade: Indian Politics, 1970–1980 (Indian Book Gallery, 1980)
* Punjab problem, the Muslim connection (Hindu World Publications, 1985)
== सम्मान ==
* वाकणकर पुरस्कार (२०११)
* वीर सावरकर पुरस्कार (२०१२)
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
{{Wikiquote|बलराज मधोक }}
*[[अखिल भारतीय जनसंघ]]
*[[अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद]]
*[[प्रजा परिषद]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20071123213909/http://www.balrajmadhok.com/ बलराज मधोक]
* [https://web.archive.org/web/20180804233017/http://janasangh.com/ जन संघ]
* [https://web.archive.org/web/20130607065405/http://hindimedia.in/2/index.php/patrika/bharat-gaurav/3621-balraj-madhok.html बलराज मधोक जिन्हें उनके अपनों ने ही भुला दिया] (हिन्दी मेडिया)
* [https://web.archive.org/web/20160826115956/http://www.dailypioneer.com/columnists/oped/in-memory-of-balraj-madhok.html In memory of Balraj Madhok] (The Pioneer)
* [https://web.archive.org/web/20170216171408/http://trikutasankalp.com/%e0%a4%b6%e0%a5%8d%e0%a4%b0%e0%a5%80%e0%a4%a8%e0%a4%97%e0%a4%b0-%e0%a4%95%e0%a5%80-%e0%a4%b8%e0%a5%81%e0%a4%b0%e0%a4%95%e0%a5%8d%e0%a4%b7%e0%a4%be-%e0%a4%ae%e0%a5%87%e0%a4%82-%e0%a4%b6%e0%a5%8d/ श्रीनगर की सुरक्षा में श्री बलराज मधोक का योगदान]
l6mnovcqyr2bwjduguc3jlbo7o9il50
हिन्दुस्तान समाचार
0
29475
6449240
6356469
2025-07-07T06:16:42Z
~2025-145164
876885
6449240
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
| name = हिन्दुस्तान समाचार
| caption =
| romanized =
| former type =
| type = बहुभाषी समाचार एजेन्सी
| industry = [[समाचार माध्यम]]
| foundation = 1948
| founder = [[शिवराम शंकर आपटे]]
| location_city = नोयडा
| location_country = [[भारत]]
| locations =
| key_people = [[अरविन्द मार्डीकर]] - अध्यक्ष
| Editor-in-Chief =
| services =
| operating_income =
| equity =
| owner =
| num_employees =
| divisions =
| subsid =
| homepage = https://hindusthansamachar.in/
| footnotes =
| intl =
}}
<references />
'''हिन्दुस्तान समाचार''' [[भारत]] की एक प्रमुख बहुभाषी [[भारत में प्रकाशित होने वाले समाचार पत्रों की सूची|समाचार संस्था]] है। यह भारत की पहली बहुभाषी समाचार एजेन्सी है। २०० से अधिक समाचार पत्र तथा [[दूरदर्शन]] सहित लगभग सभी समाचार चैनल इसके ग्राहक हैं। पश्चिमी प्रभाव के बीच भारतीय विचार-दृष्टि के उर्वर भूमि तैयार करने में शामिल रहे चिंतक [[शिवराम शंकर आपटे|दादा साहेब आप्टे]] ने हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी की स्थापना 10 अप्रैल, 1948 को की थी।<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = Founders of VHP | publisher = Vishwa Hindu Parishad (UK) | date = | url = http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 8 अगस्त 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140808142135/http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | url-status = dead }}</ref> <ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = About Us | publisher = Hindustan Samachar | date = | url = http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 11 सितंबर 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140911002045/http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | url-status = dead }}</ref> उस समय इसने दस भाषाओं ( [[बांग्ला]], [[ओड़िया]], [[असमिया]], [[तेलुगु]], [[मलयालम]], [[उर्दू]], [[पंजाबी]], [[गुजराती]], [[हिन्दी]],[[संस्कृत]],[[तमिल]],[[नेपाली]], और [[मराठी]])) में समाचार देना आरम्भ किया।
यह एक [[सहकार|सहकारी संस्था]] के रूप में सन् 1957 में पंजीकृत (रजिस्टर्ड) हुई। देवनागरी लिपि में ‘टेलीप्रिन्टर’ आविष्कार का श्रेय दादा साहब आप्टे को ही है, जबकि भारतवंशियों को भाव-भूमि से जोड़ने वाले (स्व.) बालेश्वर अग्रवाल के यशस्वी संपादन व प्रबंधन में हिन्दुस्थान समाचार देश की सबसे प्रामाणिक और प्रतिष्ठित न्यूज एजेंसी के रूप में स्थापित हुई। एक समय ऐसा भी आया जब हिन्दुस्तान समाचार अपने वजूद के लिए संघर्ष कर रहा था। तब राष्ट्र कार्य के लिए समर्पित (स्व.) श्रीकांत जोशी ने सन् 2003 में हिन्दुस्तान समाचार को नया जीवन दिया। हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी मूल मंत्र है-सत्य, संवाद, सेवा और सहकार। मौजूदा समय में अध्यक्ष [[अरविन्द मार्डीकर]] के नेतृत्व में इसी पथ पर समाचार एजेंसी आगे बढ़ रही है।
== बहु भाषीय समाचार सेवा ==
इस समय यह भारत की प्रमुख समाचार संस्था बन चुकी है। यह एजेंसी [[हिन्दी]] और [[उर्दू भाषा|उर्दू]] के साथ-साथ [[पंजाबी भाषा|पंजाबी]], [[मराठी भाषा|मराठी]], [[तमिल भाषा|तमिल]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]], [[असमिया भाषा|असमिया]], [[ओड़िया भाषा|ओड़िया]], [[कन्नड़ भाषा|कन्नड]], [[बंगाली भाषा|बांग्ला]], [[सिंधी|सिन्धी]] और [[नेपाली (बहुविकल्पी)|नेपाली]] आदि भाषाओं में समाचार उपलब्ध कराती है। इस दृष्टि से यह संस्था भारतीय भाषाओं की आवाज है। हिन्दुस्तान समाचार देश की सर्वाधिक ग्राहकों वाली न्यूज एजेंसियों में शीर्ष पर है। हिन्दुस्तान समाचार का सबसे बड़ा ग्राहक देश का लोक सेवा प्रसारक [https://prasarbharati.gov.in/hindi/ 'प्रसार भारती]' है। सार्वजनिक सेवा प्रसारण के उद्देश्यों को आकाशवाणी और दूरदर्शन के माध्यम से प्रसार भारती अधिनियम के संदर्भ में प्राप्त किया जाता है। इसके अलावा दैनिक समाचार पत्रों के साथ-साथ साप्ताहिक पत्रिकाएं, न्यूज-पोर्टल, न्यूज चैनल हमारे ग्राहक हैं। स्कैन सर्विस के जरिए सैकड़ों संस्थाओं को हम अपनी न्यूज सर्विस प्रदान कर रहे हैं। हमारा कौशल विविध भारतीय भाषाओं में त्वरित गति से खबर देना है।
== पत्रकारीय धर्म का पालन ==
'''हिन्दुस्तान समाचार''' भारत की पहली एक मात्र भाषाई राष्ट्रीय न्यूज एजेंसी है। इसका मुख्यालय राष्ट्रीय राजधानी दिल्ली में है। देश के विभिन्न राज्यों में एजेंसी के 22 ब्यूरो कार्यरत हैं। फिलहाल 600 स्थानों पर हिन्दुस्थान समाचार के संवाद-सूत्र हैं, जो चौबीसो घंटे अपनी सेवा दे रहे हैं। देश के सर्वाधिक प्रसार संख्या वाले प्रतिष्ठित समाचार चैनल ‘डीडी न्यूज’ और ‘आकाशवाणी’ को 15 भाषाओं में हम अपनी सेवा प्रदान कर रहे हैं। नेपाली भाषा के कई अखबार भी हमारे ग्राहक हैं। तमाम झंझावात के बावजूद मीडिया जगत में हम अडिग रहे हैं और यकीनन, आगे भी रहेंगे। खबर को पूरी प्रामाणिकता के साथ प्रस्तुत करना हमारा धर्म रहा है। पिछले 73 वर्षों हम अपने पत्रकारीय धर्म का पालन करते आ रहे हैं और आगे भी करेंगे। न्यूज एजेंसी की दुनिया में हमारी विश्वसनीयता का लोहा माना जाता है।
पत्रकारीय मूल्यों के साथ-साथ लोकतंत्र को परिष्कृत करने में भी हमने यथासंभव अपनी भूमिका निभाई है। आपातकाल के दिनों में लोकतंत्र की रक्षा के लिए हिन्दुस्तान समाचार की जो भूमिका रही है, वह हमारा स्वर्णिम इतिहास है। निर्भीक और निष्पक्ष पत्रकारिता के चलते हिन्दुस्थान समाचार सत्ता प्रतिष्ठान का कोपभाजक बनता रहा है लेकिन, हमारा लक्ष्य ‘लोकतंत्र का परिष्कार और पुरस्कार’ रहा है।
== अन्य सेवाएं ==
हिन्दुस्तान समाचार लेख, फीचर, फोटो सर्विस भी प्रदान करता है। आधुनिक प्रौद्योगिकी को ध्यान में रखते हुए हम न्यूज स्कैन की सेवा भी प्रदान कर रहे हैं। हिन्दुस्तान समाचार द्वारा वार्षिकी का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। यह प्रतिवर्ष की महत्वपूर्ण जानकारी समेटते हुए इतिहास दृष्टि विकसित करने के लिए प्रतिष्ठित है। ‘नवोत्थान’ हिन्दुस्तान समाचार समूह की हिन्दी मासिक पत्रिका है। इस पत्रिका ने पाठकों के बीच अपनी स्वतंत्र और मजबूत पहचान बनाई है। इसके साथ-साथ ‘युगवार्ता’ (हिन्दी पाक्षिक), ‘नवोत्थान’ (हिन्दी व बांग्ला मासिक) का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। भारतीय नववर्ष (चैत्र प्रतिपदा) के अवसर पर प्रतिवर्ष हिन्दुस्तान समाचार की तरफ से दैनन्दिनी का प्रकाशन किया जाता है, जिसमें भारतीय तिथि के साथ-साथ अंग्रेजी दिनांक भी होते हैं। भारतीय काल-क्रम पर आधारित यह दैनन्दिनी बहुपयोगी है।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://www.hindusthansamachar.in/ '''हिन्दुस्तान समाचार''' का जालघर]
*[https://web.archive.org/web/20140209055538/http://main.hindusthansamachar.com/default.aspx?NB=&lang=1000&m1=&m2=&p1=&p2=&p3=&p4= हिन्दुस्तान समाचार] (यूनिकोडित)
* [https://web.archive.org/web/20100209085047/http://www.lekhseva.com/SubscriberLogin/HSIndex.jsp हिन्दुस्तान समाचार की नवोत्थान लेख सेवा]
* [https://web.archive.org/web/20140304221150/http://www.swatantraawaz.com/headline/2852.htm हिन्दुस्तान समाचार एजेंसी के दिन लौटे]
{{विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं}}
[[श्रेणी:विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं]]
rreqw58u7ct2zbfovuus9s27n9pl635
6449251
6449240
2025-07-07T07:01:42Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 1. फ़रवरी २०२५ 18:59:39 पर FaysaLBinDaruL के 6356469 अवतरण में बदला
6449251
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
| name = हिन्दुस्तान समाचार
| caption =
| romanized =
| former type =
| type = बहुभाषी समाचार एजेन्सी
| industry = [[समाचार माध्यम]]
| foundation = 1948
| founder = [[शिवराम शंकर आपटे]]
| location_city = नोयडा
| location_country = [[भारत]]
| locations =
| key_people = [[अरविन्द मार्डीकर]] - अध्यक्ष
| Editor-in-Chief =
| services =
| operating_income =
| equity =
| owner =
| num_employees =
| divisions =
| subsid =
| homepage = https://hindusthansamachar.in/
| footnotes =
| intl =
}}
<references />
'''हिन्दुस्तान समाचार''' [[भारत]] की एक प्रमुख बहुभाषी [[भारत में प्रकाशित होने वाले समाचार पत्रों की सूची|समाचार संस्था]] है। यह भारत की पहली बहुभाषी समाचार एजेन्सी है। २०० से अधिक समाचार पत्र तथा [[दूरदर्शन]] सहित लगभग सभी समाचार चैनल इसके ग्राहक हैं। पश्चिमी प्रभाव के बीच भारतीय विचार-दृष्टि के उर्वर भूमि तैयार करने में शामिल रहे चिंतक [[शिवराम शंकर आपटे|दादा साहेब आप्टे]] ने हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी की स्थापना 10 अप्रैल, 1948 को की थी।<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = Founders of VHP | publisher = Vishwa Hindu Parishad (UK) | date = | url = http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 8 अगस्त 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140808142135/http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | url-status = dead }}</ref> <ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = About Us | publisher = Hindustan Samachar | date = | url = http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 11 सितंबर 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140911002045/http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | url-status = dead }}</ref> उस समय इसने दस भाषाओं ( [[बांग्ला]], [[ओड़िया]], [[असमिया]], [[तेलुगु]], [[मलयालम]], [[उर्दू]], [[पंजाबी]], [[गुजराती]], [[हिन्दी]] और [[मराठी]])) में समाचार देना आरम्भ किया।
यह एक [[सहकार|सहकारी संस्था]] के रूप में सन् 1957 में पंजीकृत (रजिस्टर्ड) हुई। देवनागरी लिपि में ‘टेलीप्रिन्टर’ आविष्कार का श्रेय दादा साहब आप्टे को ही है, जबकि भारतवंशियों को भाव-भूमि से जोड़ने वाले (स्व.) बालेश्वर अग्रवाल के यशस्वी संपादन व प्रबंधन में हिन्दुस्थान समाचार देश की सबसे प्रामाणिक और प्रतिष्ठित न्यूज एजेंसी के रूप में स्थापित हुई। एक समय ऐसा भी आया जब हिन्दुस्तान समाचार अपने वजूद के लिए संघर्ष कर रहा था। तब राष्ट्र कार्य के लिए समर्पित (स्व.) श्रीकांत जोशी ने सन् 2003 में हिन्दुस्तान समाचार को नया जीवन दिया। हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी मूल मंत्र है-सत्य, संवाद, सेवा और सहकार। मौजूदा समय में अध्यक्ष [[अरविन्द मार्डीकर]] के नेतृत्व में इसी पथ पर समाचार एजेंसी आगे बढ़ रही है।
== बहु भाषीय समाचार सेवा ==
इस समय यह भारत की प्रमुख समाचार संस्था बन चुकी है। यह एजेंसी [[हिन्दी]] और [[उर्दू भाषा|उर्दू]] के साथ-साथ [[पंजाबी भाषा|पंजाबी]], [[मराठी भाषा|मराठी]], [[तमिल भाषा|तमिल]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]], [[असमिया भाषा|असमिया]], [[ओड़िया भाषा|ओड़िया]], [[कन्नड़ भाषा|कन्नड]], [[बंगाली भाषा|बांग्ला]], [[सिंधी|सिन्धी]] और [[नेपाली (बहुविकल्पी)|नेपाली]] आदि भाषाओं में समाचार उपलब्ध कराती है। इस दृष्टि से यह संस्था भारतीय भाषाओं की आवाज है। हिन्दुस्तान समाचार देश की सर्वाधिक ग्राहकों वाली न्यूज एजेंसियों में शीर्ष पर है। हिन्दुस्तान समाचार का सबसे बड़ा ग्राहक देश का लोक सेवा प्रसारक [https://prasarbharati.gov.in/hindi/ 'प्रसार भारती]' है। सार्वजनिक सेवा प्रसारण के उद्देश्यों को आकाशवाणी और दूरदर्शन के माध्यम से प्रसार भारती अधिनियम के संदर्भ में प्राप्त किया जाता है। इसके अलावा दैनिक समाचार पत्रों के साथ-साथ साप्ताहिक पत्रिकाएं, न्यूज-पोर्टल, न्यूज चैनल हमारे ग्राहक हैं। स्कैन सर्विस के जरिए सैकड़ों संस्थाओं को हम अपनी न्यूज सर्विस प्रदान कर रहे हैं। हमारा कौशल विविध भारतीय भाषाओं में त्वरित गति से खबर देना है।
== पत्रकारीय धर्म का पालन ==
'''हिन्दुस्तान समाचार''' भारत की पहली एक मात्र भाषाई राष्ट्रीय न्यूज एजेंसी है। इसका मुख्यालय राष्ट्रीय राजधानी दिल्ली में है। देश के विभिन्न राज्यों में एजेंसी के 22 ब्यूरो कार्यरत हैं। फिलहाल 600 स्थानों पर हिन्दुस्थान समाचार के संवाद-सूत्र हैं, जो चौबीसो घंटे अपनी सेवा दे रहे हैं। देश के सर्वाधिक प्रसार संख्या वाले प्रतिष्ठित समाचार चैनल ‘डीडी न्यूज’ और ‘आकाशवाणी’ को 12 भाषाओं में हम अपनी सेवा प्रदान कर रहे हैं। नेपाली भाषा के कई अखबार भी हमारे ग्राहक हैं। तमाम झंझावात के बावजूद मीडिया जगत में हम अडिग रहे हैं और यकीनन, आगे भी रहेंगे। खबर को पूरी प्रामाणिकता के साथ प्रस्तुत करना हमारा धर्म रहा है। पिछले 73 वर्षों हम अपने पत्रकारीय धर्म का पालन करते आ रहे हैं और आगे भी करेंगे। न्यूज एजेंसी की दुनिया में हमारी विश्वसनीयता का लोहा माना जाता है।
पत्रकारीय मूल्यों के साथ-साथ लोकतंत्र को परिष्कृत करने में भी हमने यथासंभव अपनी भूमिका निभाई है। आपातकाल के दिनों में लोकतंत्र की रक्षा के लिए हिन्दुस्तान समाचार की जो भूमिका रही है, वह हमारा स्वर्णिम इतिहास है। निर्भीक और निष्पक्ष पत्रकारिता के चलते हिन्दुस्थान समाचार सत्ता प्रतिष्ठान का कोपभाजक बनता रहा है लेकिन, हमारा लक्ष्य ‘लोकतंत्र का परिष्कार और पुरस्कार’ रहा है।
== अन्य सेवाएं ==
हिन्दुस्तान समाचार लेख, फीचर, फोटो सर्विस भी प्रदान करता है। आधुनिक प्रौद्योगिकी को ध्यान में रखते हुए हम न्यूज स्कैन की सेवा भी प्रदान कर रहे हैं। हिन्दुस्तान समाचार द्वारा वार्षिकी का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। यह प्रतिवर्ष की महत्वपूर्ण जानकारी समेटते हुए इतिहास दृष्टि विकसित करने के लिए प्रतिष्ठित है। ‘नवोत्थान’ हिन्दुस्तान समाचार समूह की हिन्दी मासिक पत्रिका है। इस पत्रिका ने पाठकों के बीच अपनी स्वतंत्र और मजबूत पहचान बनाई है। इसके साथ-साथ ‘युगवार्ता’ (हिन्दी पाक्षिक), ‘नवोत्थान’ (हिन्दी व बांग्ला मासिक) का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। भारतीय नववर्ष (चैत्र प्रतिपदा) के अवसर पर प्रतिवर्ष हिन्दुस्तान समाचार की तरफ से दैनन्दिनी का प्रकाशन किया जाता है, जिसमें भारतीय तिथि के साथ-साथ अंग्रेजी दिनांक भी होते हैं। भारतीय काल-क्रम पर आधारित यह दैनन्दिनी बहुपयोगी है।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://www.hindusthansamachar.in/ '''हिन्दुस्तान समाचार''' का जालघर]
*[https://web.archive.org/web/20140209055538/http://main.hindusthansamachar.com/default.aspx?NB=&lang=1000&m1=&m2=&p1=&p2=&p3=&p4= हिन्दुस्तान समाचार] (यूनिकोडित)
* [https://web.archive.org/web/20100209085047/http://www.lekhseva.com/SubscriberLogin/HSIndex.jsp हिन्दुस्तान समाचार की नवोत्थान लेख सेवा]
* [https://web.archive.org/web/20140304221150/http://www.swatantraawaz.com/headline/2852.htm हिन्दुस्तान समाचार एजेंसी के दिन लौटे]
{{विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं}}
[[श्रेणी:विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं]]
rtazuedqpyzfnhnioncbw4h5wtsiinb
6449253
6449251
2025-07-07T07:03:46Z
~2025-145164
876885
/* पत्रकारीय धर्म का पालन */
6449253
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
| name = हिन्दुस्तान समाचार
| caption =
| romanized =
| former type =
| type = बहुभाषी समाचार एजेन्सी
| industry = [[समाचार माध्यम]]
| foundation = 1948
| founder = [[शिवराम शंकर आपटे]]
| location_city = नोयडा
| location_country = [[भारत]]
| locations =
| key_people = [[अरविन्द मार्डीकर]] - अध्यक्ष
| Editor-in-Chief =
| services =
| operating_income =
| equity =
| owner =
| num_employees =
| divisions =
| subsid =
| homepage = https://hindusthansamachar.in/
| footnotes =
| intl =
}}
<references />
'''हिन्दुस्तान समाचार''' [[भारत]] की एक प्रमुख बहुभाषी [[भारत में प्रकाशित होने वाले समाचार पत्रों की सूची|समाचार संस्था]] है। यह भारत की पहली बहुभाषी समाचार एजेन्सी है। २०० से अधिक समाचार पत्र तथा [[दूरदर्शन]] सहित लगभग सभी समाचार चैनल इसके ग्राहक हैं। पश्चिमी प्रभाव के बीच भारतीय विचार-दृष्टि के उर्वर भूमि तैयार करने में शामिल रहे चिंतक [[शिवराम शंकर आपटे|दादा साहेब आप्टे]] ने हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी की स्थापना 10 अप्रैल, 1948 को की थी।<ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = Founders of VHP | publisher = Vishwa Hindu Parishad (UK) | date = | url = http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 8 अगस्त 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140808142135/http://vhp.org.uk/vhpuk/about-vhp/founders-vh/ | url-status = dead }}</ref> <ref>{{cite web | last = | first = | authorlink = | title = About Us | publisher = Hindustan Samachar | date = | url = http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | format = | doi = | accessdate = 9 September 2014 | archive-date = 11 सितंबर 2014 | archive-url = https://web.archive.org/web/20140911002045/http://mh.hindusthansamachar.com/static/about.aspx | url-status = dead }}</ref> उस समय इसने दस भाषाओं ( [[बांग्ला]], [[ओड़िया]], [[असमिया]], [[तेलुगु]], [[मलयालम]], [[उर्दू]], [[पंजाबी]], [[गुजराती]], [[हिन्दी]] और [[मराठी]])) में समाचार देना आरम्भ किया।
यह एक [[सहकार|सहकारी संस्था]] के रूप में सन् 1957 में पंजीकृत (रजिस्टर्ड) हुई। देवनागरी लिपि में ‘टेलीप्रिन्टर’ आविष्कार का श्रेय दादा साहब आप्टे को ही है, जबकि भारतवंशियों को भाव-भूमि से जोड़ने वाले (स्व.) बालेश्वर अग्रवाल के यशस्वी संपादन व प्रबंधन में हिन्दुस्थान समाचार देश की सबसे प्रामाणिक और प्रतिष्ठित न्यूज एजेंसी के रूप में स्थापित हुई। एक समय ऐसा भी आया जब हिन्दुस्तान समाचार अपने वजूद के लिए संघर्ष कर रहा था। तब राष्ट्र कार्य के लिए समर्पित (स्व.) श्रीकांत जोशी ने सन् 2003 में हिन्दुस्तान समाचार को नया जीवन दिया। हिन्दुस्तान समाचार न्यूज एजेंसी मूल मंत्र है-सत्य, संवाद, सेवा और सहकार। मौजूदा समय में अध्यक्ष [[अरविन्द मार्डीकर]] के नेतृत्व में इसी पथ पर समाचार एजेंसी आगे बढ़ रही है।
== बहु भाषीय समाचार सेवा ==
इस समय यह भारत की प्रमुख समाचार संस्था बन चुकी है। यह एजेंसी [[हिन्दी]] और [[उर्दू भाषा|उर्दू]] के साथ-साथ [[पंजाबी भाषा|पंजाबी]], [[मराठी भाषा|मराठी]], [[तमिल भाषा|तमिल]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]], [[असमिया भाषा|असमिया]], [[ओड़िया भाषा|ओड़िया]], [[कन्नड़ भाषा|कन्नड]], [[बंगाली भाषा|बांग्ला]], [[सिंधी|सिन्धी]] और [[नेपाली (बहुविकल्पी)|नेपाली]] आदि भाषाओं में समाचार उपलब्ध कराती है। इस दृष्टि से यह संस्था भारतीय भाषाओं की आवाज है। हिन्दुस्तान समाचार देश की सर्वाधिक ग्राहकों वाली न्यूज एजेंसियों में शीर्ष पर है। हिन्दुस्तान समाचार का सबसे बड़ा ग्राहक देश का लोक सेवा प्रसारक [https://prasarbharati.gov.in/hindi/ 'प्रसार भारती]' है। सार्वजनिक सेवा प्रसारण के उद्देश्यों को आकाशवाणी और दूरदर्शन के माध्यम से प्रसार भारती अधिनियम के संदर्भ में प्राप्त किया जाता है। इसके अलावा दैनिक समाचार पत्रों के साथ-साथ साप्ताहिक पत्रिकाएं, न्यूज-पोर्टल, न्यूज चैनल हमारे ग्राहक हैं। स्कैन सर्विस के जरिए सैकड़ों संस्थाओं को हम अपनी न्यूज सर्विस प्रदान कर रहे हैं। हमारा कौशल विविध भारतीय भाषाओं में त्वरित गति से खबर देना है।
== पत्रकारीय धर्म का पालन ==
'''हिन्दुस्तान समाचार''' भारत की पहली एक मात्र भाषाई राष्ट्रीय न्यूज एजेंसी है। इसका मुख्यालय राष्ट्रीय राजधानी दिल्ली में है। देश के विभिन्न राज्यों में एजेंसी के 22 ब्यूरो कार्यरत हैं। फिलहाल 750 स्थानों पर हिन्दुस्थान समाचार के संवाद-सूत्र हैं, जो चौबीसो घंटे अपनी सेवा दे रहे हैं। देश के सर्वाधिक प्रसार संख्या वाले प्रतिष्ठित समाचार चैनल ‘डीडी न्यूज’ और ‘आकाशवाणी’ को 15 भाषाओं में हम अपनी सेवा प्रदान कर रहे हैं। नेपाली भाषा के कई अखबार भी हमारे ग्राहक हैं। तमाम झंझावात के बावजूद मीडिया जगत में हम अडिग रहे हैं और यकीनन, आगे भी रहेंगे। खबर को पूरी प्रामाणिकता के साथ प्रस्तुत करना हमारा धर्म रहा है। पिछले 73 वर्षों हम अपने पत्रकारीय धर्म का पालन करते आ रहे हैं और आगे भी करेंगे। न्यूज एजेंसी की दुनिया में हमारी विश्वसनीयता का लोहा माना जाता है।
पत्रकारीय मूल्यों के साथ-साथ लोकतंत्र को परिष्कृत करने में भी हमने यथासंभव अपनी भूमिका निभाई है। आपातकाल के दिनों में लोकतंत्र की रक्षा के लिए हिन्दुस्तान समाचार की जो भूमिका रही है, वह हमारा स्वर्णिम इतिहास है। निर्भीक और निष्पक्ष पत्रकारिता के चलते हिन्दुस्थान समाचार सत्ता प्रतिष्ठान का कोपभाजक बनता रहा है लेकिन, हमारा लक्ष्य ‘लोकतंत्र का परिष्कार और पुरस्कार’ रहा है।
== अन्य सेवाएं ==
हिन्दुस्तान समाचार लेख, फीचर, फोटो सर्विस भी प्रदान करता है। आधुनिक प्रौद्योगिकी को ध्यान में रखते हुए हम न्यूज स्कैन की सेवा भी प्रदान कर रहे हैं। हिन्दुस्तान समाचार द्वारा वार्षिकी का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। यह प्रतिवर्ष की महत्वपूर्ण जानकारी समेटते हुए इतिहास दृष्टि विकसित करने के लिए प्रतिष्ठित है। ‘नवोत्थान’ हिन्दुस्तान समाचार समूह की हिन्दी मासिक पत्रिका है। इस पत्रिका ने पाठकों के बीच अपनी स्वतंत्र और मजबूत पहचान बनाई है। इसके साथ-साथ ‘युगवार्ता’ (हिन्दी पाक्षिक), ‘नवोत्थान’ (हिन्दी व बांग्ला मासिक) का भी प्रकाशन किया जाता रहा है। भारतीय नववर्ष (चैत्र प्रतिपदा) के अवसर पर प्रतिवर्ष हिन्दुस्तान समाचार की तरफ से दैनन्दिनी का प्रकाशन किया जाता है, जिसमें भारतीय तिथि के साथ-साथ अंग्रेजी दिनांक भी होते हैं। भारतीय काल-क्रम पर आधारित यह दैनन्दिनी बहुपयोगी है।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://www.hindusthansamachar.in/ '''हिन्दुस्तान समाचार''' का जालघर]
*[https://web.archive.org/web/20140209055538/http://main.hindusthansamachar.com/default.aspx?NB=&lang=1000&m1=&m2=&p1=&p2=&p3=&p4= हिन्दुस्तान समाचार] (यूनिकोडित)
* [https://web.archive.org/web/20100209085047/http://www.lekhseva.com/SubscriberLogin/HSIndex.jsp हिन्दुस्तान समाचार की नवोत्थान लेख सेवा]
* [https://web.archive.org/web/20140304221150/http://www.swatantraawaz.com/headline/2852.htm हिन्दुस्तान समाचार एजेंसी के दिन लौटे]
{{विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं}}
[[श्रेणी:विश्व की प्रमुख समाचार संस्थाऐं]]
serz9ztkonysp5fae6dz0nemh83qxv4
चक्रव्यूह
0
30361
6449039
5839513
2025-07-06T12:51:24Z
~2025-141124
876786
6449039
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Chakravyuha-labyrinth.svg|tb|right|2px|MAZE THIK A ]]
'''चक्रव्यूह''' या '''पद्मव्यूह''' हिंदू युद्ध शास्त्रों मे वर्णित अनेक व्यूहों (सैन्य-संरचना) में से एक है।
==पृष्ठभूमि==
चक्रव्यूह एक बहु-स्तरीय रक्षात्मक सैन्य संरचना है जो ऊपर से देंखने पर चक्र या पद्म की भाँति प्रतीत होती है इसके हर द्वार की रक्षा एक महारथी योध्दा करता है। इस व्यूह का प्रयोग [[महाभारत]] में [[कौरव]]ो के प्रधान सेनापति [[द्रोणाचार्य]] द्वारा धर्मराज [[युधिष्ठिर]] को बंदी बनाने हेतु हुआ था।
==अभिमन्यु और चक्रव्यूह==
[[File:The Pandavas' nephew Abhimanyu battles the Kauravas and their allies.jpg|thumb|कौरव सेना से युद्ध करते हुए [[अभिमन्यु]]]]
इसके भेदन का ज्ञान [[पाण्डव|पांडव]] पक्ष में केवल [[अर्जुन]], [[कृष्ण]], [[प्रद्युम्न]] व [[अभिमन्यु]] को ही था, परंतु इसकी रचना के अवसर पर वहाँ केवल अभिमन्यु ही मौजूद था। अभिमन्यु ने यह ज्ञान अपनी माँ के गर्भ में ही प्राप्त कर लिया था किंतु वह इससे निकलने मार्ग नही जान पाया था। अत: जब युध्द में अभिमन्यु ने इसमें प्रवेश किया तो उसने छ: द्वार को तोड़ दिया लेकिन सातवें द्वार पर [[कौरव]] पक्ष के सभी महारथियों ने धर्मविरूध्द मिलकर उसका वध कर दिया।
[[श्रेणी:महाभारत]]
[[श्रेणी:हथियार]]
[[श्रेणी:पौराणिक कथाएँ]]
[[श्रेणी:महाभारत के पात्र]]
[[श्रेणी:महाभारत के पात्र]]
do3oyd4w75g0sk64bxjvbi8qyygiosx
6449052
6449039
2025-07-06T13:21:01Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 2. मई २०२३ 17:03:06 पर DreamRimmer के 5839513 अवतरण में बदला
6449052
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Chakravyuha-labyrinth.svg|thumb|right|200px|चक्रव्यूह]]
'''चक्रव्यूह''' या '''पद्मव्यूह''' हिंदू युद्ध शास्त्रों मे वर्णित अनेक व्यूहों (सैन्य-संरचना) में से एक है।
==पृष्ठभूमि==
चक्रव्यूह एक बहु-स्तरीय रक्षात्मक सैन्य संरचना है जो ऊपर से देंखने पर चक्र या पद्म की भाँति प्रतीत होती है इसके हर द्वार की रक्षा एक महारथी योध्दा करता है। इस व्यूह का प्रयोग [[महाभारत]] में [[कौरव]]ो के प्रधान सेनापति [[द्रोणाचार्य]] द्वारा धर्मराज [[युधिष्ठिर]] को बंदी बनाने हेतु हुआ था।
==अभिमन्यु और चक्रव्यूह==
[[File:The Pandavas' nephew Abhimanyu battles the Kauravas and their allies.jpg|thumb|कौरव सेना से युद्ध करते हुए [[अभिमन्यु]]]]
इसके भेदन का ज्ञान [[पाण्डव|पांडव]] पक्ष में केवल [[अर्जुन]], [[कृष्ण]], [[प्रद्युम्न]] व [[अभिमन्यु]] को ही था, परंतु इसकी रचना के अवसर पर वहाँ केवल अभिमन्यु ही मौजूद था। अभिमन्यु ने यह ज्ञान अपनी माँ के गर्भ में ही प्राप्त कर लिया था किंतु वह इससे निकलने मार्ग नही जान पाया था। अत: जब युध्द में अभिमन्यु ने इसमें प्रवेश किया तो उसने छ: द्वार को तोड़ दिया लेकिन सातवें द्वार पर [[कौरव]] पक्ष के सभी महारथियों ने धर्मविरूध्द मिलकर उसका वध कर दिया।
[[श्रेणी:महाभारत]]
[[श्रेणी:हथियार]]
[[श्रेणी:पौराणिक कथाएँ]]
[[श्रेणी:महाभारत के पात्र]]
[[श्रेणी:महाभारत के पात्र]]
ckz4r6zh5wawxp9kg27x1cwxfesf4sx
बदायूँ
0
32864
6449203
6408319
2025-07-07T02:52:45Z
~2025-145126
876862
6449203
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| name = बदायूँ
| native_name = <small>Budaun</small>
| pushpin_label = बदायूँ
| pushpin_map = India Uttar Pradesh
| coordinates = {{coord|28.05|79.12|display=inline, title}}
| pushpin_map_caption = उत्तर प्रदेश में स्थिति
| subdivision_type = [[भारत के ज़िले|ज़िला]]
| subdivision_name = [[बदायूँ ज़िला]]
| subdivision_type2 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|राज्य]]
| subdivision_name2 = [[उत्तर प्रदेश]]
| subdivision_type3 = देश
| subdivision_name3 = {{IND}}
| population_total = 369221
| population_as_of = 2011
| demographics_type1 = भाषाएँ
| demographics1_title1 = प्रचलित
| demographics1_info1 = [[हिन्दी]]
| timezone1 = [[भारतीय मानक समय]]
| utc_offset1 = +5:30
| elevation_m = 164
| postal_code_type = [[पिनकोड]]
| postal_code = 243601
| area_code = 05832
| area_code_type = दूरभाष कोड
| registration_plate = UP-24
| website = http://www.budaun.nic.in/
| blank2_name_sec1 = [[लिंगानुपात]]
| blank2_info_sec1 = 907 स्त्री/1000 पुरुष
| blank3_name_sec1 = [[साक्षरता दर]]
| blank3_info_sec1 = 73.00%
| image_skyline = Jama Masjid Shamsi, Badaun.jpg
| image_caption = जामा मस्जिद शम्सी, बदायूँ
}}
'''बदायूँ''' (Budaun) [[भारत]] के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य के [[बदायूँ ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह ज़िले का मुख्यालय भी है और एक [[लोकसभा]] [[निर्वाचनक्षेत्र]] है। बदायूँ [[गंगा नदी]] के किनारे बसा हुआ है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=qzUqk7TWF4wC Uttar Pradesh in Statistics]," Kripa Shankar, APH Publishing, 1987, ISBN 9788170240716</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC Political Process in Uttar Pradesh: Identity, Economic Reforms, and Governance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170423083533/https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC|date=23 अप्रैल 2017}}," Sudha Pai (editor), Centre for Political Studies, Jawaharlal Nehru University, Pearson Education India, 2007, ISBN 9788131707975</ref>
जनपद बदायूँ में भिलौलिया भगवान बुद्ध का एक बहुत बड़ा आकर्षण केंद्र रहा है
== इतिहास व स्थापना ==
कुछ विद्वानों के अनुसार ६०५ ई० में [[अहीर]] ([[यादव]]) राजा बुद्ध ने इस नगर को बसाया। उस समय यह 'बुद्धमऊ' कहलाता था। राजा बुद्ध के उत्तराधिकारियों ने इस नगर पर ११वीं शताब्दी तक राज्य किया।
यह जान पड़ता है कि अहिच्छत्रा नगरी, जो अति प्राचीन काल से उत्तर पांचाल की राजधानी चली आई थी, इस समय तक अपना पूर्व गौरव गँवा बैठी थी।<ref>[https://budaun.nic.in/hi/%e0%a4%9c%e0%a4%bf%e0%a4%b2%e0%a5%87-%e0%a4%95%e0%a5%87-%e0%a4%ae%e0%a4%be%e0%a4%a8%e0%a4%9a%e0%a4%bf%e0%a4%a4%e0%a5%8d%e0%a4%b0/ District Budaun Government of Uttar Pradesh]</ref> 13 वीं शताब्दी में यह दिल्ली के मुस्लिम राज्य की एक महत्त्वपूर्ण सीमावर्ती चौकी था और 1657 में बरेली द्वारा इसका स्थान लिए जाने तक प्रांतीय सूबेदार यहीं रहता था। 1838 में यह ज़िला मुख्यालय बना। कुछ लोगों का यह मत है कि बदायूँ की नींव अजयपाल ने 1175 ई. में डाली थी। राजा लखनपाल को भी नगर के बसाने का श्रेय दिया जाता है।
गंगा को पृथ्वी पर लाने के लिए राजा भगीरथ ने कहाँ तपस्या की थी। कन्नौज के कछवाहा वंश के राजाओं का राज्य होने के कारण गंगा घाट को कछला घाट नाम दिया गया तथा इसके कुछ ही दूर पर बूढ़ी गंगा के किनारे एक प्राचीन टीले पर अनूठी गुफा है। कपिल मुनि आश्रम के बगल स्थित इस गुफा को भगीरथ गुफा के नाम से जानते हैं। पहले यहाँ राजा सगर के 60 हजार पुत्रों की भी मूर्तियाँ थी, जो कुछ साल पहले चोरी चली गईं। करीब ही राजा भगीरथ का एक अति जीर्ण-शीर्ण मंदिर है, जहाँ अब सिर्फ चरण पादुका बची हैं।
अध्यात्मिक दृष्टि से सूकरखेत (बाराह क्षेत्र) का वैसे भी बहुत महत्व है। बदायूँ के कछला गंगा घाट से करीब पाँच कोस की दूरी पर कासगंज की ओर बढ़कर एक बोर्ड दिखाई पड़ता है, जिस पर लिखा है भगीरथ गुफा। एक गाँव है होडलपुर। थोड़ी दूर जंगल के बीच एक प्राचीन टीला दिखाई पड़ता है। बरगद का विशालकाय वृक्ष और अन्य पेड़ों के झुरमुटों बीच मठिया है। इसी टीले पर स्थित है कपिल मुनि आश्रम और भगीरथ गुफा। लाखोरी ईंटें से बनी एक मठिया के द्वार पर हनुमानजी की विशालकाय मूर्ति लगी है। भीतर प्रवेश करने पर एक मूर्ति और दिखाई पड़ती है, इसे स्थानीय लोग कपिल मुनि की मूर्ति बताते हैं। मूर्ति के बगल से ही सुरंगनुमा रास्ता अंदर को जाता है, जिसमें से एक व्यक्ति ही एक बार में प्रवेश कर सकता है। पाँच मीटर भीतर तक ही सुरंग की दीवारों पर लाखोरी ईटें दिखाई पड़ती हैं। इसके बाद शुरू हो जाती है कच्ची अंधेरी गुफा। सुरंगनुमा रास्ते से भीतर जाने के बाद एक बड़ी कोठरी मिलती है, जहाँ एक शिवलिंग भी कोने में है। कोठरी के बाद फिर सुरंग और फिर कोठरी। पहले गंगा इसी टीले के बगल से होकर बहती थीं। अभी भी गंगा की एक धारा समीप से होकर बहती है, जिसे बूढ़ी गंगा कहते हैं। टीले के नीचे स्थित मंदिर से दुर्लभ मुखार बिंदु शिवलिंग भी चोरी चला गया था। बाद में पुलिस ने पाली (अलीगढ़) के एक तालाब से शिवलिंग तो बरामद कर लिया, लेकिन सगर पुत्रों की मूर्तियों का अभी भी कोई पता नहीं है। इसी टीले पर तीन समाधि भी हैं, इनमें से एक को गोस्वामी तुलसीदास के गुरु नरहरिदास की समाधि कहते हैं।
नीलकंठ महादेव का प्रसिद्ध मन्दिर, शायद लखनपाल का बनवाया हुआ था। ताजुलमासिर के लेखक ने बदायूँ पर कुतुबुद्दीन ऐबक के आक्रमण का वर्णन करते हुए इस नगर को हिन्द के प्रमुख नगरों में माना है। बदायूँ के स्मारकों में जामा मस्जिद भारत की मध्य युगीन इमारतों में शायद सबसे विशाल है इसका निर्माता इल्तुतमिश था, जिसने इसे गद्दी पर बैठने के बारह वर्ष पश्चात अर्थात 1222 ई. में बनवाया था।
==आबादी==
2011 की जनगणना के अनुसार, बदायूं शहर की आबादी 369,221 (188,475 पुरुष 180,746 महिला = 1000/907), 39,613 (12.3%) थी, जिनकी उम्र 0 से 6 वर्ष थी। वयस्क साक्षरता दर 73.% थी। शहर में व्यापक रूप से बोली जाने वाली भाषा हिंदी और उर्दू है जिसमें अंग्रेजी का उपयोग बहुत कम किया जाता है, और शहर में पंजाबी भी एक महत्वपूर्ण भाषा है।<ref>{{cite web |title=District Census Handbook |url=http://censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |website=CensusIndia.gov |access-date=1 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161114084941/http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |archive-date=14 नवंबर 2016 |url-status=dead }}</ref>
{{bar box
|title=बदायूं में धर्म(2011)<ref name=census2011>{{cite web |url=http://www.census2011.co.in/census/city/119-budaun.html |title=Budaun City Population Census 2011 |website=Census 2011 India |publisher=Office of the Registrar General and Census Commissioner, India |access-date=2015-11-29}}</ref>
|titlebar=#Fcd116
|left1=धर्म
|right1=प्रतिशत
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[हिन्दू]]|orange|55.15}}
{{bar percent|[[मुस्लिम]]|green|43.94}}
{{bar percent|[[ईसाई]]|red|0.62}}
{{bar percent|[[सिख ]]|blue|0.21}}
{{bar percent|अन्य|black|0.08}}
|caption=धार्मिक आंकड़े
}}
=== रचना-सौंदर्य ===
यहाँ की जामा मस्जिद प्रायः समान्तर चतुर्भुज के आकार की है, किन्तु पूर्व की ओर अधिक चौड़ी है। भीतरी प्रागंण के पूर्वी कोण पर मुख्य मस्जिद है, जो तीन भागों में विभाजित है। बीच के प्रकोष्ठ पर गुम्बद है। बाहर से देखने पर यह मस्जिद साधारण सी दिखती है, किन्तु इसके चारों कोनों की बुर्जियों पर सुन्दर नक़्क़ाशी और शिल्प प्रदर्शित है। बदायूँ में सुल्तान अलाउद्दीन ख़िलज़ी के परिवार के बनवाए हुए कई मक़बरे हैं।
== प्राचीन इमारतों ==
अलाउद्दीन ने अपने जीवन के अन्तिम वर्ष बदायूँ में ही बिताए थे। अकबर के दरबार का इतिहास लेखक अब्दुलक़ादिर बदायूँनी यहाँ अनेक वर्षों तक रहे थे और बदायूँनी ने इसे अपनी आँखों से देखा। बदायूँनी का मक़बरा बदायूँ का प्रसिद्ध स्मारक है। इसके अतिरिक्त इमादुल्मुल्क की दरगाह (पिसनहारी का गुम्बद) भी यहाँ की प्राचीन इमारतों में उल्लेखनीय है।
== कृषि व उद्योग ==
बदायूँ में आसपास के क्षेत्रों में चावल, गेंहूं, जौ, बाजरा और सफ़ेद चने की उपज होती है। यहाँ लघु उद्योग भी हैं।बदायूँ मैन्था के लिए मशहूर है देश का लगभग ४०% फ़ीसद मैन्था यहीं होता है इसलिए इसे भारत का मैन्था शहर भी कहते हैं
==राजनीति==
संघमित्रा मौर्य, बदायूं निर्वाचन क्षेत्र के सांसद हैं और स्वामी प्रसाद मौर्य की बेटी हैं।<ref>{{cite web |title=DR. SANGHMITRA MAURYA : Bio, Political life, Family & Top stories |url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/candidates/dr-sanghmitra-maurya-2 |website=The Times of India}}</ref>
== शिक्षा ==
यहां पे चार डिग्री कॉलेज हैं जैसे अगर हम डिग्री कॉलेज पर नजर डालें तो नेहरु मेमोरियल शिवनारायण दास डिग्री कॉलेज , राजकीय डिग्री कॉलेज , राजकीय महिला डिग्री कॉलेज और आसिम मेमोरीयल डिग्री कॉलेज हैं ओर भी यहां कई कॉलेज हैं लेकिन सरकार ने बदायूं को एक मेडिकल कॉलेज भी दिया यहां एक मेडिकल कॉलेज भी है। यहाँ हाफ़िज मुहम्मद सिद्दीकी इसलामिया इंटर कॉलेज है।
== इन्हें भी देखें ==
* [[आज़मगढ़ ज़िला]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://:www.jagran.com/uttar-pradesh/badaun-9763905.html बदायूँ का नगला देवी मंदिर : यहां से मिलती रही स्वतंत्रता सेनानियों को शक्ति] (दैनिक जागरण)
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के नगर]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िला]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िले के नगर]]
qcgqhzy4jxj96jrwagujx3enioawsfo
6449204
6449203
2025-07-07T02:58:30Z
~2025-145126
876862
6449204
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| name = बदायूँ
| native_name = <small>Budaun</small>
| pushpin_label = बदायूँ
| pushpin_map = India Uttar Pradesh
| coordinates = {{coord|28.05|79.12|display=inline, title}}
| pushpin_map_caption = उत्तर प्रदेश में स्थिति
| subdivision_type = [[भारत के ज़िले|ज़िला]]
| subdivision_name = [[बदायूँ ज़िला]]
| subdivision_type2 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|राज्य]]
| subdivision_name2 = [[उत्तर प्रदेश]]
| subdivision_type3 = देश
| subdivision_name3 = {{IND}}
| population_total = 369221
| population_as_of = 2011
| demographics_type1 = भाषाएँ
| demographics1_title1 = प्रचलित
| demographics1_info1 = [[हिन्दी]]
| timezone1 = [[भारतीय मानक समय]]
| utc_offset1 = +5:30
| elevation_m = 164
| postal_code_type = [[पिनकोड]]
| postal_code = 243601
| area_code = 05832
| area_code_type = दूरभाष कोड
| registration_plate = UP-24
| website = http://www.budaun.nic.in/
| blank2_name_sec1 = [[लिंगानुपात]]
| blank2_info_sec1 = 907 स्त्री/1000 पुरुष
| blank3_name_sec1 = [[साक्षरता दर]]
| blank3_info_sec1 = 73.00%
| image_skyline = Jama Masjid Shamsi, Badaun.jpg
| image_caption = जामा मस्जिद शम्सी, बदायूँ
}}
'''बदायूँ''' (Budaun) [[भारत]] के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य के [[बदायूँ ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह ज़िले का मुख्यालय भी है और एक [[लोकसभा]] [[निर्वाचनक्षेत्र]] है। बदायूँ [[गंगा नदी]] के किनारे बसा हुआ है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=qzUqk7TWF4wC Uttar Pradesh in Statistics]," Kripa Shankar, APH Publishing, 1987, ISBN 9788170240716</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC Political Process in Uttar Pradesh: Identity, Economic Reforms, and Governance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170423083533/https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC|date=23 अप्रैल 2017}}," Sudha Pai (editor), Centre for Political Studies, Jawaharlal Nehru University, Pearson Education India, 2007, ISBN 9788131707975</ref>
जनपद बदायूँ में भिलौलिया भगवान बुद्ध का एक बहुत बड़ा आकर्षण केंद्र रहा है
== इतिहास व स्थापना ==
कुछ विद्वानों के अनुसार ६०५ ई० में [[अहीर]] ([[यादव]]) राजा बुद्ध ने इस नगर को बसाया। उस समय यह 'बुद्धमऊ' कहलाता था। राजा बुद्ध के उत्तराधिकारियों ने इस नगर पर ११वीं शताब्दी तक राज्य किया। अभी भी बदायूं जिले में [[अहीर]] ([[यादव]]) बहुसंख्यक हैं जो स्वयं को [[कृष्ण]] का वंशज बताते हैं।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=MacJAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%81+%E0%A4%85%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%B0+%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A5%80&redir_esc=y|title=Badāyūm̐ janapada kī bolī kā ekakālika adhyayana|last=Saksenā|first=Rāma Prakāśa|date=1973|publisher=Rañjana Prakāśana|language=hi}}</ref>
यह जान पड़ता है कि अहिच्छत्रा नगरी, जो अति प्राचीन काल से उत्तर पांचाल की राजधानी चली आई थी, इस समय तक अपना पूर्व गौरव गँवा बैठी थी।<ref>[https://budaun.nic.in/hi/%e0%a4%9c%e0%a4%bf%e0%a4%b2%e0%a5%87-%e0%a4%95%e0%a5%87-%e0%a4%ae%e0%a4%be%e0%a4%a8%e0%a4%9a%e0%a4%bf%e0%a4%a4%e0%a5%8d%e0%a4%b0/ District Budaun Government of Uttar Pradesh]</ref> 13 वीं शताब्दी में यह दिल्ली के मुस्लिम राज्य की एक महत्त्वपूर्ण सीमावर्ती चौकी था और 1657 में बरेली द्वारा इसका स्थान लिए जाने तक प्रांतीय सूबेदार यहीं रहता था। 1838 में यह ज़िला मुख्यालय बना। कुछ लोगों का यह मत है कि बदायूँ की नींव अजयपाल ने 1175 ई. में डाली थी। राजा लखनपाल को भी नगर के बसाने का श्रेय दिया जाता है।
गंगा को पृथ्वी पर लाने के लिए राजा भगीरथ ने कहाँ तपस्या की थी। कन्नौज के कछवाहा वंश के राजाओं का राज्य होने के कारण गंगा घाट को कछला घाट नाम दिया गया तथा इसके कुछ ही दूर पर बूढ़ी गंगा के किनारे एक प्राचीन टीले पर अनूठी गुफा है। कपिल मुनि आश्रम के बगल स्थित इस गुफा को भगीरथ गुफा के नाम से जानते हैं। पहले यहाँ राजा सगर के 60 हजार पुत्रों की भी मूर्तियाँ थी, जो कुछ साल पहले चोरी चली गईं। करीब ही राजा भगीरथ का एक अति जीर्ण-शीर्ण मंदिर है, जहाँ अब सिर्फ चरण पादुका बची हैं।
अध्यात्मिक दृष्टि से सूकरखेत (बाराह क्षेत्र) का वैसे भी बहुत महत्व है। बदायूँ के कछला गंगा घाट से करीब पाँच कोस की दूरी पर कासगंज की ओर बढ़कर एक बोर्ड दिखाई पड़ता है, जिस पर लिखा है भगीरथ गुफा। एक गाँव है होडलपुर। थोड़ी दूर जंगल के बीच एक प्राचीन टीला दिखाई पड़ता है। बरगद का विशालकाय वृक्ष और अन्य पेड़ों के झुरमुटों बीच मठिया है। इसी टीले पर स्थित है कपिल मुनि आश्रम और भगीरथ गुफा। लाखोरी ईंटें से बनी एक मठिया के द्वार पर हनुमानजी की विशालकाय मूर्ति लगी है। भीतर प्रवेश करने पर एक मूर्ति और दिखाई पड़ती है, इसे स्थानीय लोग कपिल मुनि की मूर्ति बताते हैं। मूर्ति के बगल से ही सुरंगनुमा रास्ता अंदर को जाता है, जिसमें से एक व्यक्ति ही एक बार में प्रवेश कर सकता है। पाँच मीटर भीतर तक ही सुरंग की दीवारों पर लाखोरी ईटें दिखाई पड़ती हैं। इसके बाद शुरू हो जाती है कच्ची अंधेरी गुफा। सुरंगनुमा रास्ते से भीतर जाने के बाद एक बड़ी कोठरी मिलती है, जहाँ एक शिवलिंग भी कोने में है। कोठरी के बाद फिर सुरंग और फिर कोठरी। पहले गंगा इसी टीले के बगल से होकर बहती थीं। अभी भी गंगा की एक धारा समीप से होकर बहती है, जिसे बूढ़ी गंगा कहते हैं। टीले के नीचे स्थित मंदिर से दुर्लभ मुखार बिंदु शिवलिंग भी चोरी चला गया था। बाद में पुलिस ने पाली (अलीगढ़) के एक तालाब से शिवलिंग तो बरामद कर लिया, लेकिन सगर पुत्रों की मूर्तियों का अभी भी कोई पता नहीं है। इसी टीले पर तीन समाधि भी हैं, इनमें से एक को गोस्वामी तुलसीदास के गुरु नरहरिदास की समाधि कहते हैं।
नीलकंठ महादेव का प्रसिद्ध मन्दिर, शायद लखनपाल का बनवाया हुआ था। ताजुलमासिर के लेखक ने बदायूँ पर कुतुबुद्दीन ऐबक के आक्रमण का वर्णन करते हुए इस नगर को हिन्द के प्रमुख नगरों में माना है। बदायूँ के स्मारकों में जामा मस्जिद भारत की मध्य युगीन इमारतों में शायद सबसे विशाल है इसका निर्माता इल्तुतमिश था, जिसने इसे गद्दी पर बैठने के बारह वर्ष पश्चात अर्थात 1222 ई. में बनवाया था।
==आबादी==
2011 की जनगणना के अनुसार, बदायूं शहर की आबादी 369,221 (188,475 पुरुष 180,746 महिला = 1000/907), 39,613 (12.3%) थी, जिनकी उम्र 0 से 6 वर्ष थी। वयस्क साक्षरता दर 73.% थी। शहर में व्यापक रूप से बोली जाने वाली भाषा हिंदी और उर्दू है जिसमें अंग्रेजी का उपयोग बहुत कम किया जाता है, और शहर में पंजाबी भी एक महत्वपूर्ण भाषा है।<ref>{{cite web |title=District Census Handbook |url=http://censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |website=CensusIndia.gov |access-date=1 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161114084941/http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |archive-date=14 नवंबर 2016 |url-status=dead }}</ref>
{{bar box
|title=बदायूं में धर्म(2011)<ref name=census2011>{{cite web |url=http://www.census2011.co.in/census/city/119-budaun.html |title=Budaun City Population Census 2011 |website=Census 2011 India |publisher=Office of the Registrar General and Census Commissioner, India |access-date=2015-11-29}}</ref>
|titlebar=#Fcd116
|left1=धर्म
|right1=प्रतिशत
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[हिन्दू]]|orange|55.15}}
{{bar percent|[[मुस्लिम]]|green|43.94}}
{{bar percent|[[ईसाई]]|red|0.62}}
{{bar percent|[[सिख ]]|blue|0.21}}
{{bar percent|अन्य|black|0.08}}
|caption=धार्मिक आंकड़े
}}
=== रचना-सौंदर्य ===
यहाँ की जामा मस्जिद प्रायः समान्तर चतुर्भुज के आकार की है, किन्तु पूर्व की ओर अधिक चौड़ी है। भीतरी प्रागंण के पूर्वी कोण पर मुख्य मस्जिद है, जो तीन भागों में विभाजित है। बीच के प्रकोष्ठ पर गुम्बद है। बाहर से देखने पर यह मस्जिद साधारण सी दिखती है, किन्तु इसके चारों कोनों की बुर्जियों पर सुन्दर नक़्क़ाशी और शिल्प प्रदर्शित है। बदायूँ में सुल्तान अलाउद्दीन ख़िलज़ी के परिवार के बनवाए हुए कई मक़बरे हैं।
== प्राचीन इमारतों ==
अलाउद्दीन ने अपने जीवन के अन्तिम वर्ष बदायूँ में ही बिताए थे। अकबर के दरबार का इतिहास लेखक अब्दुलक़ादिर बदायूँनी यहाँ अनेक वर्षों तक रहे थे और बदायूँनी ने इसे अपनी आँखों से देखा। बदायूँनी का मक़बरा बदायूँ का प्रसिद्ध स्मारक है। इसके अतिरिक्त इमादुल्मुल्क की दरगाह (पिसनहारी का गुम्बद) भी यहाँ की प्राचीन इमारतों में उल्लेखनीय है।
== कृषि व उद्योग ==
बदायूँ में आसपास के क्षेत्रों में चावल, गेंहूं, जौ, बाजरा और सफ़ेद चने की उपज होती है। यहाँ लघु उद्योग भी हैं।बदायूँ मैन्था के लिए मशहूर है देश का लगभग ४०% फ़ीसद मैन्था यहीं होता है इसलिए इसे भारत का मैन्था शहर भी कहते हैं
==राजनीति==
संघमित्रा मौर्य, बदायूं निर्वाचन क्षेत्र के सांसद हैं और स्वामी प्रसाद मौर्य की बेटी हैं।<ref>{{cite web |title=DR. SANGHMITRA MAURYA : Bio, Political life, Family & Top stories |url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/candidates/dr-sanghmitra-maurya-2 |website=The Times of India}}</ref>
== शिक्षा ==
यहां पे चार डिग्री कॉलेज हैं जैसे अगर हम डिग्री कॉलेज पर नजर डालें तो नेहरु मेमोरियल शिवनारायण दास डिग्री कॉलेज , राजकीय डिग्री कॉलेज , राजकीय महिला डिग्री कॉलेज और आसिम मेमोरीयल डिग्री कॉलेज हैं ओर भी यहां कई कॉलेज हैं लेकिन सरकार ने बदायूं को एक मेडिकल कॉलेज भी दिया यहां एक मेडिकल कॉलेज भी है। यहाँ हाफ़िज मुहम्मद सिद्दीकी इसलामिया इंटर कॉलेज है।
== इन्हें भी देखें ==
* [[आज़मगढ़ ज़िला]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://:www.jagran.com/uttar-pradesh/badaun-9763905.html बदायूँ का नगला देवी मंदिर : यहां से मिलती रही स्वतंत्रता सेनानियों को शक्ति] (दैनिक जागरण)
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के नगर]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िला]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िले के नगर]]
lbqgs4m5ra1ox3o1qjqz6mbtwbevjkf
6449340
6449204
2025-07-07T11:08:50Z
Batman from Shimla
867434
6449340
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| name = बदायूँ
| native_name = <small>Budaun</small>
| pushpin_label = बदायूँ
| pushpin_map = India Uttar Pradesh
| coordinates = {{coord|28.05|79.12|display=inline, title}}
| pushpin_map_caption = उत्तर प्रदेश में स्थिति
| subdivision_type = [[भारत के ज़िले|ज़िला]]
| subdivision_name = [[बदायूँ ज़िला]]
| subdivision_type2 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|राज्य]]
| subdivision_name2 = [[उत्तर प्रदेश]]
| subdivision_type3 = देश
| subdivision_name3 = {{IND}}
| population_total = 369221
| population_as_of = 2011
| demographics_type1 = भाषाएँ
| demographics1_title1 = प्रचलित
| demographics1_info1 = [[हिन्दी]]
| timezone1 = [[भारतीय मानक समय]]
| utc_offset1 = +5:30
| elevation_m = 164
| postal_code_type = [[पिनकोड]]
| postal_code = 243601
| area_code = 05832
| area_code_type = दूरभाष कोड
| registration_plate = UP-24
| website = http://www.budaun.nic.in/
| blank2_name_sec1 = [[लिंगानुपात]]
| blank2_info_sec1 = 907 स्त्री/1000 पुरुष
| blank3_name_sec1 = [[साक्षरता दर]]
| blank3_info_sec1 = 73.00%
| image_skyline = Jama Masjid Shamsi, Badaun.jpg
| image_caption = जामा मस्जिद शम्सी, बदायूँ
}}
'''बदायूँ''' (Budaun) [[भारत]] के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य के [[बदायूँ ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह ज़िले का मुख्यालय भी है और एक [[लोकसभा]] [[निर्वाचनक्षेत्र]] है। बदायूँ [[गंगा नदी]] के किनारे बसा हुआ है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=qzUqk7TWF4wC Uttar Pradesh in Statistics]," Kripa Shankar, APH Publishing, 1987, ISBN 9788170240716</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC Political Process in Uttar Pradesh: Identity, Economic Reforms, and Governance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170423083533/https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC|date=23 अप्रैल 2017}}," Sudha Pai (editor), Centre for Political Studies, Jawaharlal Nehru University, Pearson Education India, 2007, ISBN 9788131707975</ref>
जनपद बदायूँ में भिलौलिया भगवान बुद्ध का एक बहुत बड़ा आकर्षण केंद्र रहा है
== इतिहास व स्थापना ==
कुछ विद्वानों के अनुसार ६०५ ई० में [[अहीर]] ([[यादव]]) राजा बुद्ध ने इस नगर को बसाया। उस समय यह 'बुद्धमऊ' कहलाता था। राजा बुद्ध के उत्तराधिकारियों ने इस नगर पर ११वीं शताब्दी तक राज्य किया। अभी भी बदायूं जिले में [[अहीर]] ([[यादव]]) बहुसंख्यक हैं जो स्वयं को [[कृष्ण]] का वंशज बताते हैं।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=MacJAQAAIAAJ&q=%E0%A4%AC%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%82%E0%A4%81+%E0%A4%85%E0%A4%B9%E0%A5%80%E0%A4%B0+%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A5%80&redir_esc=y|title=Badāyūm̐ janapada kī bolī kā ekakālika adhyayana|last=Saksenā|first=Rāma Prakāśa|date=1973|publisher=Rañjana Prakāśana|language=hi}}</ref>
यह जान पड़ता है कि अहिच्छत्रा नगरी, जो अति प्राचीन काल से उत्तर पांचाल की राजधानी चली आई थी, इस समय तक अपना पूर्व गौरव गँवा बैठी थी।<ref>[https://budaun.nic.in/hi/%e0%a4%9c%e0%a4%bf%e0%a4%b2%e0%a5%87-%e0%a4%95%e0%a5%87-%e0%a4%ae%e0%a4%be%e0%a4%a8%e0%a4%9a%e0%a4%bf%e0%a4%a4%e0%a5%8d%e0%a4%b0/ District Budaun Government of Uttar Pradesh]</ref> 13 वीं शताब्दी में यह दिल्ली के मुस्लिम राज्य की एक महत्त्वपूर्ण सीमावर्ती चौकी था और 1657 में बरेली द्वारा इसका स्थान लिए जाने तक प्रांतीय सूबेदार यहीं रहता था। 1838 में यह ज़िला मुख्यालय बना। कुछ लोगों का यह मत है कि बदायूँ की नींव अजयपाल ने 1175 ई. में डाली थी। राजा लखनपाल को भी नगर के बसाने का श्रेय दिया जाता है।
गंगा को पृथ्वी पर लाने के लिए राजा भगीरथ ने कहाँ तपस्या की थी। कन्नौज के कछवाहा वंश के राजाओं का राज्य होने के कारण गंगा घाट को कछला घाट नाम दिया गया तथा इसके कुछ ही दूर पर बूढ़ी गंगा के किनारे एक प्राचीन टीले पर अनूठी गुफा है। कपिल मुनि आश्रम के बगल स्थित इस गुफा को भगीरथ गुफा के नाम से जानते हैं। पहले यहाँ राजा सगर के 60 हजार पुत्रों की भी मूर्तियाँ थी, जो कुछ साल पहले चोरी चली गईं। करीब ही राजा भगीरथ का एक अति जीर्ण-शीर्ण मंदिर है, जहाँ अब सिर्फ चरण पादुका बची हैं।
अध्यात्मिक दृष्टि से सूकरखेत (बाराह क्षेत्र) का वैसे भी बहुत महत्व है। बदायूँ के कछला गंगा घाट से करीब पाँच कोस की दूरी पर कासगंज की ओर बढ़कर एक बोर्ड दिखाई पड़ता है, जिस पर लिखा है भगीरथ गुफा। एक गाँव है होडलपुर। थोड़ी दूर जंगल के बीच एक प्राचीन टीला दिखाई पड़ता है। बरगद का विशालकाय वृक्ष और अन्य पेड़ों के झुरमुटों बीच मठिया है। इसी टीले पर स्थित है कपिल मुनि आश्रम और भगीरथ गुफा। लाखोरी ईंटें से बनी एक मठिया के द्वार पर हनुमानजी की विशालकाय मूर्ति लगी है। भीतर प्रवेश करने पर एक मूर्ति और दिखाई पड़ती है, इसे स्थानीय लोग कपिल मुनि की मूर्ति बताते हैं। मूर्ति के बगल से ही सुरंगनुमा रास्ता अंदर को जाता है, जिसमें से एक व्यक्ति ही एक बार में प्रवेश कर सकता है। पाँच मीटर भीतर तक ही सुरंग की दीवारों पर लाखोरी ईटें दिखाई पड़ती हैं। इसके बाद शुरू हो जाती है कच्ची अंधेरी गुफा। सुरंगनुमा रास्ते से भीतर जाने के बाद एक बड़ी कोठरी मिलती है, जहाँ एक शिवलिंग भी कोने में है। कोठरी के बाद फिर सुरंग और फिर कोठरी। पहले गंगा इसी टीले के बगल से होकर बहती थीं। अभी भी गंगा की एक धारा समीप से होकर बहती है, जिसे बूढ़ी गंगा कहते हैं। टीले के नीचे स्थित मंदिर से दुर्लभ मुखार बिंदु शिवलिंग भी चोरी चला गया था। बाद में पुलिस ने पाली (अलीगढ़) के एक तालाब से शिवलिंग तो बरामद कर लिया, लेकिन सगर पुत्रों की मूर्तियों का अभी भी कोई पता नहीं है। इसी टीले पर तीन समाधि भी हैं, इनमें से एक को गोस्वामी तुलसीदास के गुरु नरहरिदास की समाधि कहते हैं।
नीलकंठ महादेव का प्रसिद्ध मन्दिर, शायद लखनपाल का बनवाया हुआ था। ताजुलमासिर के लेखक ने बदायूँ पर कुतुबुद्दीन ऐबक के आक्रमण का वर्णन करते हुए इस नगर को हिन्द के प्रमुख नगरों में माना है। बदायूँ के स्मारकों में जामा मस्जिद भारत की मध्य युगीन इमारतों में शायद सबसे विशाल है इसका निर्माता इल्तुतमिश था, जिसने इसे गद्दी पर बैठने के बारह वर्ष पश्चात अर्थात 1222 ई. में बनवाया था।
==आबादी==
2011 की जनगणना के अनुसार, बदायूं शहर की आबादी 369,221 (188,475 पुरुष 180,746 महिला = 1000/907), 39,613 (12.3%) थी, जिनकी उम्र 0 से 6 वर्ष थी। वयस्क साक्षरता दर 73.% थी। शहर में व्यापक रूप से बोली जाने वाली भाषा हिंदी और उर्दू है जिसमें अंग्रेजी का उपयोग बहुत कम किया जाता है, और शहर में पंजाबी भी एक महत्वपूर्ण भाषा है।<ref>{{cite web |title=District Census Handbook |url=http://censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |website=CensusIndia.gov |access-date=1 मई 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161114084941/http://www.censusindia.gov.in/2011census/dchb/DCHB_A/09/0918_PART_A_DCHB_BUDAUN.pdf |archive-date=14 नवंबर 2016 |url-status=dead }}</ref>
{{bar box
|title=बदायूं में धर्म(2011)<ref name=census2011>{{cite web |url=http://www.census2011.co.in/census/city/119-budaun.html |title=Budaun City Population Census 2011 |website=Census 2011 India |publisher=Office of the Registrar General and Census Commissioner, India |access-date=2015-11-29}}</ref>
|titlebar=#Fcd116
|left1=धर्म
|right1=प्रतिशत
|float=right
|bars=
{{bar percent|[[हिन्दू]]|orange|55.15}}
{{bar percent|[[मुस्लिम]]|green|43.94}}
{{bar percent|[[ईसाई]]|red|0.62}}
{{bar percent|[[सिख ]]|blue|0.21}}
{{bar percent|अन्य|black|0.08}}
|caption=धार्मिक आंकड़े
}}
=== रचना-सौंदर्य ===
यहाँ की जामा मस्जिद प्रायः समान्तर चतुर्भुज के आकार की है, किन्तु पूर्व की ओर अधिक चौड़ी है। भीतरी प्रागंण के पूर्वी कोण पर मुख्य मस्जिद है, जो तीन भागों में विभाजित है। बीच के प्रकोष्ठ पर गुम्बद है। बाहर से देखने पर यह मस्जिद साधारण सी दिखती है, किन्तु इसके चारों कोनों की बुर्जियों पर सुन्दर नक़्क़ाशी और शिल्प प्रदर्शित है। बदायूँ में सुल्तान अलाउद्दीन ख़िलज़ी के परिवार के बनवाए हुए कई मक़बरे हैं।
== प्राचीन इमारतों ==
अलाउद्दीन ने अपने जीवन के अन्तिम वर्ष बदायूँ में ही बिताए थे। अकबर के दरबार का इतिहास लेखक अब्दुलक़ादिर बदायूँनी यहाँ अनेक वर्षों तक रहे थे और बदायूँनी ने इसे अपनी आँखों से देखा। बदायूँनी का मक़बरा बदायूँ का प्रसिद्ध स्मारक है। इसके अतिरिक्त इमादुल्मुल्क की दरगाह (पिसनहारी का गुम्बद) भी यहाँ की प्राचीन इमारतों में उल्लेखनीय है।
== कृषि व उद्योग ==
बदायूँ में आसपास के क्षेत्रों में चावल, गेंहूं, जौ, बाजरा और सफ़ेद चने की उपज होती है। यहाँ लघु उद्योग भी हैं।बदायूँ मैन्था के लिए मशहूर है देश का लगभग ४०% फ़ीसद मैन्था यहीं होता है इसलिए इसे भारत का मैन्था शहर भी कहते हैं
==राजनीति==
आदित्य यादव बदायूं संसदीय क्षेत्र के सांसद हैं और [[शिवपाल सिंह यादव]] के पुत्र हैं।<ref>{{cite web |title=DR. SANGHMITRA MAURYA : Bio, Political life, Family & Top stories |url=https://timesofindia.indiatimes.com/elections/candidates/dr-sanghmitra-maurya-2 |website=The Times of India}}</ref>
== शिक्षा ==
यहां पे चार डिग्री कॉलेज हैं जैसे अगर हम डिग्री कॉलेज पर नजर डालें तो नेहरु मेमोरियल शिवनारायण दास डिग्री कॉलेज , राजकीय डिग्री कॉलेज , राजकीय महिला डिग्री कॉलेज और आसिम मेमोरीयल डिग्री कॉलेज हैं ओर भी यहां कई कॉलेज हैं लेकिन सरकार ने बदायूं को एक मेडिकल कॉलेज भी दिया यहां एक मेडिकल कॉलेज भी है। यहाँ हाफ़िज मुहम्मद सिद्दीकी इसलामिया इंटर कॉलेज है।
== इन्हें भी देखें ==
* [[आज़मगढ़ ज़िला]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://:www.jagran.com/uttar-pradesh/badaun-9763905.html बदायूँ का नगला देवी मंदिर : यहां से मिलती रही स्वतंत्रता सेनानियों को शक्ति] (दैनिक जागरण)
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के नगर]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िला]]
[[श्रेणी:बदायूँ ज़िले के नगर]]
dpik9r9s4pnes0iw0ugwcauai72fayo
हाथरस
0
32869
6449369
6327590
2025-07-07T11:58:34Z
~2025-147886
876933
हाथरस
6449369
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
| name = हाथरस
| other_name = Hathras
| image = Hathras temple.jpg
| image_caption =
| pushpin_label = हाथरस
| pushpin_map = India Uttar Pradesh
| coordinates = {{coord|27.60|78.05|display=inline, title}}
| pushpin_map_caption = उत्तर प्रदेश में स्थिति
| subdivision_type = देश
| subdivision_name = {{IND}}
| subdivision_type1 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|राज्य]]
| subdivision_name1 = [[उत्तर प्रदेश]]
| subdivision_type2 = [[भारत के ज़िले|ज़िला]]
| subdivision_name2 = [[हाथरस ज़िला]]
| population_total = 1564708
| population_as_of = 2011
| demographics_type1 = भाषाएँ
| demographics1_title1 = प्रचलित
| demographics1_info1 = [[हिन्दी]], [[बृजभाषा]]
| timezone1 = [[भारतीय मानक समय]]
| utc_offset1 = +5:30
| postal_code_type = [[पिनकोड]]
| postal_code = 204101
| area_code_type = दूरभाष कोड
| area_code = 91-5722
| registration_plate = UP-86
| blank1_name_sec1 = [[लिंगानुपात]]
| blank1_info_sec1 = 870 [[पुरुष|♂]]/[[महिला|♀]]
| website = {{URL|hathras.nic.in}}
}}
[[File:Banke Bhawan Residance of Kaka Hathrasi.jpg|thumb|280px|प्रसिद्ध हिन्दी कवि, [[काका हाथरसी]], का घर, बाँके भवन]]
'''हाथरस''' (Hathras) [[भारत]] के [[उत्तर प्रदेश]] राज्य के [[हाथरस ज़िले]] में स्थित एक नगर है। यह ज़िले का मुख्यालय भी है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=qzUqk7TWF4wC Uttar Pradesh in Statistics]," Kripa Shankar, APH Publishing, 1987, ISBN 9788170240716</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC Political Process in Uttar Pradesh: Identity, Economic Reforms, and Governance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170423083533/https://books.google.com/books?id=S46rbUL6GrMC|date=23 अप्रैल 2017}}," Sudha Pai (editor), Centre for Political Studies, Jawaharlal Nehru University, Pearson Education India, 2007, ISBN 9788131707975</ref> हाथरस मशालों के लिए मशहूर है लेकिन अतिक्रमण और गुंडागर्दी के चलते लोग पलायन कर रहे हैं यहां के लोग मेहनती लोग हैं <ref>{{Cite web|url=https://upvidhansabhaproceedings.gov.in/member?memberId=12793|title=Uttar Pradesh Legislative Assembly (UPLA): Member info|website=upvidhansabhaproceedings.gov.in|access-date=2024-02-02}}</ref>, 4 स्टेशन होने के बाद भी रेलवे सेवा खस्ता हाल है <ref>{{Cite web|url=https://www.myneta.info/LokSabha2019/candidate.php?candidate_id=5514|title=Triloki Ram(Indian National Congress(INC)):Constituency- HATHRAS(UTTAR PRADESH) - Affidavit Information of Candidate:|website=www.myneta.info|access-date=2024-02-02}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0645350/bio/|title=|website=IMDb|language=hi-IN|access-date=2024-02-02}}</ref>
== इतिहास ==
हाथरस में दक्षिण-पश्चिमी दिशा में 19वीं शताब्दी के एक दुर्ग के भग्नावशेष विद्यमान हैं। कोई दस्तावेजी प्रमाण उपलब्ध नहीं है, यह इंगित करता है कि जब शहर बनाया गया था और इसे किसने बनाया था। जाट शासकों ने इस क्षेत्र पर शासन किया। 1716 सीई में, ठेनुआं शासक राजा जयसिंह के पुत्र बदन सिंह ने जाट शासकों के हाथों के शासन को ग्रहण किया। बदन सिंह के बाद, उनके पुत्र भूरी सिंह हाथरस के शासक बने, भूरी सिंह के 2 पुत्र नवल सिंह और राजा दयाराम सिंह जाट शासक बने ऐसा माना जाता है कि घनश्याम दास के शासनकाल में भगवान बलराम का मंदिर हाथरस के किले के भीतर बनाया गया था। 18 वीं शताब्दी के अंत मे द्वारा आयोजित किया गया था, जिसका बर्बाद किला (किला) अभी भी शहर के पूर्व छोर पर है। रेलवे स्टेशन का नाम हाथरस किला है जिसका अर्थ हैथस किला है। 1803 में इस क्षेत्र को ब्रिटिश द्वारा कब्जा कर लिया गया था, लेकिन प्रमुख के निषेध के लिए 1817 में किले की घेराबंदी के लिए जरूरी हुआ था। हर साल लख्खा मेला को भगवान बालम मंदिर में मनाया जाता है जो लोकप्रिय रूप से डू बाबा के नाम से जाना जाता है।
हाथरस का इतिहास श्री भूरि सिंह के बाद शुरू होता है जब उनके पुत्र राजा दयाराम सिंह को 1775 सीई में ताज पहनाया गया था। 1784 में सिंधिया शासक माधवराव आई सिंधिया ने हथत्रों के क्षेत्र में अपना शासन स्थापित किया। हिंदुओं, बौद्ध और जैन संस्कृति के पुरातत्व अवशेषों के साथ-साथ शंग और कुशन काल के सामान हाथों में कई स्थानों पर पाए गए। पाए गए पुरातात्विक और ऐतिहासिक वस्तुओं में से हैं: राजा दयाराम सिंह के किले, मौर्य काल से हाथरस शहर में स्थित थे, जो 2 शताब्दी ईसा पूर्व में था। भूरा रंग का बर्तन, और सप्त मट्रिकलम, कुशान काल की मिट्टी प्रतिमा। क्षेत्ररेश महादेव क्षेत्र में उल्लेखनीय पुराने मंदिरों में से एक है। वस्तुओं के अवशेष, जब शाव शासकों और नागाराजों का वर्चस्व उस समय हुआ जब कई, बिखरे हुए स्थानों में स्थित थे। नागवंशी क्षत्रिय कबीले शासकों की अवधि के दौरान: नायर सेश्वतारा भगवान बलराम जी बहुत महत्व के थे और उनके मंदिर इस क्षेत्र में पाए जा सकते हैं। पुरानी टूटी हुई मूर्तियां जिनमें महान पुरातात्विक मूल्य है अभी भी ब्रज क्षेत्र में पूजा की जाती है। यहां खोजा जाने वाले पुरातात्विक अवशेष और मूर्तियां मथुरा संग्रहालय में रखी गई हैं। नयनगंज के जैन मंदिर जैन संस्कृति की कहानी कहता है। संवत 1548 "वी।" यहां सबसे पुरानी मूर्तियों पर लिखा है। अन्य लोगों के अलावा सिकंदर राव, महो और सास्नी के अवशेषों के अंतर्गत अधिक ऐतिहासिक वस्तुएं खोल दी गई हैं।
बौद्ध काल से मूर्तियों के अवशेष साहपौ और लखनू जैसे स्थानों में बिखरे हुए थे; कई एकत्र हुए और अलीगढ़ में मथुरा संग्रहालय और जिला परिषद कार्यालय में रखे गए। सहपुआ के भद्र काली मंदिर भी पुरातात्विक मंदिरों की श्रेणी में आते हैं। घाट रामायण लिख कर संत तुलसी साहब ने हाथों की प्रसिद्धि दूर स्थानों तक फैलाई और उनके शिष्य सियाल, किला गेट, हाथर्स में उनकी कब्र पर हजारों में अपनी भक्ति व्यक्त करने के लिए इकट्ठा हुए। इस क्षेत्र में कई अन्य मंदिर हैं: बौहरे वाली देवी, शहर के स्टेशन पर गोपेश्वर महादेव, चौबे वाले महादेव, चिंता हरण, मसानी देवी, चावर्ण गेट के श्री नथजी चामुंडा मा मंदिर, डिब्बा गाली में भगवान वाराह मंदिर, और भगवान बलराम के कई मंदिर ग्रामीण मंदिरों में, भगवान दाऊजी महाराज जी का मंदिर बहुत महत्वपूर्ण है। गढ़ी, हवाले और किले जिनकी अवशेष अभी भी मौजूद हैं वे पुराने जाट जामंदार के हैं। नवाबमंडू और सदाबाद, पिलखुणिया के जालींदर के हवाले, लखनु, फहरपुर, और हयायकन को भी इस श्रेणी में शामिल किया जाएगा।
== यातायात और परिवहन ==
हाथरस की सड़क व रेलमार्ग [[अलीगढ़]] से जुड़ी है। हाथरस सड़क खैर और मथुरा से जुड़ी है। हाथरस शहर मथुरा और कासगंज शहर से रेलवे लाइन से जुड़ा हुआ है। [[राष्ट्रीय राजमार्ग 509 (भारत)|राष्ट्रीय राजमार्ग 509]] यहाँ से गुज़रता है।हाथरस शहर सड़क मार्ग से आगरा शहर से भी जुड़ा है
== कृषि और उद्योग ==
हाथरस में तेल मिल और कॉटन मिल प्रसिद्ध है मगर इसके अलावा धातु हस्तशिल्प उधयोग भी यहां प्रसिद्ध है जो ठठेरा समाज द्वारा किया जाता है और यहां की धातु शिल्प की मांग विदेशों तक में होती है यहाँ की हींग विश्व प्रसिध्द है।
== शिक्षण संस्थान ==
हाथरस शहर में पी.सी. बागला कॉलेज, सरस्वती डिग्री कॉलेज और आर.डी.ए. गर्ल्स कॉलेज हैं। आगरा विश्वविद्यालय के कई कॉलेज यहाँ हैं। हाथरस शहर में एम. जी पॉलीटेक्निक सरकारी संस्थान है। इसे मुरलीधर गजानंद बहुधंधी संस्थान के नाम से भी जाना जाता है। यह उत्तर प्रदेश के सबसे बड़े तकनीकी शिक्षा संस्थानों में से एक है। यहां पर सर्वाधिक तकनीकी शाखाओं के पाठ्यक्रम उपलब्ध है। हाथरस में महामाया पॉलिटेक्निक ऑफ इनफार्मेशन टेक्नोलॉजी (राजकीय टेक्नोलॉजी कॉलेज) भी उपस्थित है। जितेंद्र सूर्यवंशी जी ने यहां से ही कंप्यूटर साइंस और इंजीनियरिंग में शिक्षा प्राप्त की थी। और जो आज एक प्रसिद्ध लेखक और रचनाकार है।
== जनसंख्या ==
हाथरस की कुल जनसंख्या (2001 की गणना के अनुसार) 1,23,243 थी। हाथरस के कुल गांवों की जनसंख्या 13,33,372 थी।
भारत की जनगणना की अनंतिम रिपोर्ट के अनुसार, 2011 में हाथरस की जनसंख्या 135,594 है। हालाँकि हाथरस शहर की जनसंख्या 135,594 है; इसकी शहरी/महानगरीय जनसंख्या 160,909 है। 2024 में हाथरस शहर की वर्तमान अनुमानित जनसंख्या 191,000 है, जबकि हाथरस मेट्रो की जनसंख्या 227,000 अनुमानित है।<ref>{{Cite web|url=https://www.census2011.co.in/census/city/113-hathras.html#:~:text=The%20current%20estimate%20population%20of,was%20postponed%20due%20to%20Covid.|title=Hathras City Population 2024 {{!}} Literacy and Hindu Muslim Population|website=www.census2011.co.in|access-date=2024-12-19}}</ref>
== उल्लेखनीय लोग ==
* [[काका हाथरसी]] (कवि)
* [[राजा महेन्द्र प्रताप सिंह]] (मुरसान रियासत के राजा) <ref> {{cite web|title=Raja mahendra Pratap Singh |url=https://www.bbc.com/hindi/india-58551689|access-date=2022-07-03|website =[[BBC]]}} </ref>
* '''जितेंद्र सूर्यवंशी''' (प्रसिद्ध लेखक)<ref>{{Cite web|url=https://www.google.com/search?kgmid=/g/11s_j7lw7v&hl=en-IN&q=Jitendra+Suryavanshi&kgs=ff50a938289d4a57&shndl=17&shem=lose&source=sh/x/kp/osrp/m5/2|title=Jitendra Suryavanshi - (भारतीय लेखक)|last=सूर्यवंशी|first=जितेंद्र|website=google.com|access-date=}}</ref>
* [[ठाकुर मलखान सिंह]] (स्वतंत्रता सेनानी) <ref>{{cite web | url=https://hathras.nic.in/about-district/ | title=About District | District Hathras, Government of Uttar Pradesh | India }}</ref>
* [[रामवीर उपाध्याय]] (उत्तर प्रदेश के पूर्व कैबिनेट मंत्री)
== इन्हें भी देखें ==
* [[हाथरस ज़िला]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के नगर]]
[[श्रेणी:हाथरस ज़िला]]
[[श्रेणी:हाथरस ज़िले के नगर]]
[[श्रेणी:हाथरस|*]]
pimdaxv2vfafezzf4cx3hu8gzvdmi3b
सातवाहन
0
33941
6449217
6425266
2025-07-07T04:41:04Z
~2025-144675
876874
यहां सातवाहन राजवंश के महाराष्ट्र में बौद्ध धर्म के संरक्षक होने के प्रमाण का हिंदी अनुवाद दिया गया है: **सातवाहन राजवंश (ईसा पूर्व पहली शताब्दी से ईस्वी तीसरी शताब्दी) महाराष्ट्र में बौद्ध धर्म के प्रमुख संरक्षक थे, भले ही वे पूर्णतः स्वयं बौद्ध नहीं थे। उनके बौद्ध संरक्षण के प्रमाण इस प्रकार हैं:** **1. शिलालेख (गुफाओं और स्तूपों पर उत्कीर्ण लेख):** * **नानेघाट शिलालेख (पुणे जिला):** रानी नागनिका (गौतमीपुत्र सातकर्णी की माँ) का यह लेख। इसमें बौद्ध स्तूपों, विहारों और चैत्यगृहों के निर्माण
6449217
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| native_name = आंध्र-सातवाहन राजवंश
| conventional_long_name = सातवाहन साम्राज्य
| common_name =
| era = [[प्राचीन भारत]]
| government_type = [[राजतंत्र]]
| life_span = ल. 00 से 60 ई.पू
– ल. 220 इस्वी
|year_start = ल. 228 से 60 ई.पू. के बीच
|year_end = ल. 220 इस्वी
| p1 = कण्व वंश
| flag_p1 =
| p2 = शुंग वंश
| flag_p2 =
| s1 = चुटु राजवंश
| flag_s1 =
|s2 = कदंब राजवंश
| flag_s2 =
|s3 = वाकाटक
| flag_s3 =
|s4 = पल्लव राजवंश
| flag_s4 =
|s5 = गुप्त राजवंश
| flag_s5 =
| image_coat =
| image_map = Map of the Satavahanas.png
|image_map_alt =
|image_map_caption= सातवाहन साम्राज्य का अधिकतम विस्तार<ref>{{cite book |last1=Schwartzberg |first1=Joseph E. |title=A Historical atlas of South Asia |date=1978 |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |page=145, map XIV.1 (e) |isbn=0226742210 |url=https://dsal.uchicago.edu/reference/schwartzberg/pager.html?object=182 |access-date=4 जुलाई 2023 |archive-date=24 फ़रवरी 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224162023/https://dsal.uchicago.edu/reference/schwartzberg/pager.html?object=182 |url-status=dead }}</ref>
| capital = [[पैठण]]
| common_languages = [[पाली]]<br/>[[महाराष्ट्री प्राकृत]]
| religion = [[सनातन धर्म]]
| currency = पण
|leader1 = [[सीमुक]] (प्रथम)
|year_leader1 = ल. 230–207 ई.पू.
|leader2 = [[शातकर्णी प्रथम]]
|year_leader2 = ल. 194–185 ई.पू.
|leader3 = [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]]
|year_leader3 = ल. 106–130 इस्वी
|leader4 = [[यज्ञश्री शातकर्णी]] (अन्तिम)
|year_leader4 = ल. 210–220 इस्वी
| title_leader = [[सम्राट]]
| today = [[भारत]]<br/>[[पाकिस्तान]]
| demonym =
| area_km2 =
| area_rank =
| GDP_PPP =
| GDP_PPP_yea =
| HDI =
| HDI_year =
}}
'''सातवाहन राजवंश''' या '''सातवाहन साम्राज्य''', जिसे [[पुराण|प्राचीन भारतीय साहित्य]] में '''आंध्र राजवंश''' और
'''आंध्र-सातवाहन राजवंश''' भी कहा गया हैं। यह [[प्राचीन भारत]] का [[सनातन धर्म|बौध्द राजवंश]] था। सातवाहन राजाओं ने 150 वर्षों तक शासन किया। सातवाहन वंश की स्थापना 230 से 60 ईसा पूर्व के बीच राजा ने की थी।{{sfn|Sinopoli|2001|p=166}} सातवाहन राजवंंश के [[सीमुक]], [[शातकर्णी प्रथम]], [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]], [[वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी]], [[ शातकारणी]] प्रमुख राजा थे। [[पैठण]] सातवाहन वंश की राजधानी रही , यह [[महाराष्ट्र]] के [[औरंगाबाद जिला|छत्रपति संभाजीनगर जिले]] में है।<ref>{{cite book |author=Inguva Karthikeya Sarma |title=Coinage of the Satavahana Empire |url=https://books.google.com/books?id=ilBmAAAAMAAJ |year=1980 |publisher=Agam |page=132 }}</ref> सातवाहन साम्राज्य की राजकीय भाषा [पाली]] और [[मराठी प्राकृत]] थी। इस समय '''[[अमरावती कला]]''' का विकास हुआ था। सातवाहन राजवंश के समय "समाज [[मातृसत्ता|मातृसत्तात्म]]" था, अर्थात राजाओं के नाम उनकी माता के नाम पर (जैसे, ''गौतमीपुत्र शातकारणी'') रखने की प्रथा थी, लेकिन ''सातवाहन राजकुल'' [[मातृसत्तात्मक]] था, क्योंकि राजसिंहासन का उत्तराधिकारी वंशानुगत ही होता था। <ref>{{cite book |author1=Johann Samuel Ersch |author2=Johann Gottfried Gruber |author3=Johann Georg Heinrich Hassel |title=Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste in alphabetischer Folge: Zweite Section: H-N |url=https://books.google.com/books?id=H9JTAAAAcAAJ&pg=PA87 |year=1840 |publisher=Gleditsch |language=German |pages=87–88 }}</ref>
[[File:Coin of Gautamiputra Sri Yajna Satakarni.jpg|thumb|गौतमीपुत्र श्री यज्ञ शातकर्णी का सिक्का]]
सातवाहन राजवंश के द्वारा [[अजन्ता]] एवं [[एलोरा गुफाएं|एलोरा]] की गुफाओं का निर्माण किया गया था। सातवाहन राजाओं ने चांदी, तांबे, सीसे, पोटीन और कांसे के सिक्कों का प्रचलन किया। [[समन]] को '[[भूमि दान]]' करने की प्रथा का आरम्भ सर्वप्रथम सातवाहन राजाओं ने किया था, जिसका उल्लेख [[नानाघाट अभिलेख]] में है।<ref>Ollett, Andrew, (2017). Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of remodern India, University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>{{Sfn|Rao|1994|p=13}}
[[File:Pillar with Naga Muchalinda over the throne of the Buddha. Pauni (Bhandara District). Railing pillar from Jagannath Tekri. 2nd-1st century BCE.jpg|thumb|सातवाहन कला का एक स्तंभ]]
[[File:Nasik cave 19.jpg|thumb|नासिक गुफा, संख्या 19]]
==उत्पत्ति तथा मूल निवास स्थान==
सातवाहनों की उत्पत्ति तथा मूल निवास स्थान के विषय में विद्वानों में मतभेद है । पुराणों ने इस वंश के संस्थापक सिमुक को ‘आन्ध्र-भृत्य’ तथा ‘आन्ध्रजातीय’ कहा गया है, जबकि अपने अभिलेखों में इस वंश के राजाओं ने अपने को सातवाहन ही कहा है । आंध्र भ्रुत्य इस शब्द के आधार पर कुछ इतिहासकारो ने सातवाहनों को आंध्र प्रदेश का समझ लिया था लेकिन आंध्र भृत्य इसका मतलब आंध्र प्रदेश से नहीं है। सातवाहन मूलरूप से महाराष्ट्र के पुणे के पास अंदर मावल क्षेत्र के थे इस क्षेत्र में इंद्रायणी नाम की नदी बहती है और इसी के किनारे पर बसे हुए क्षेत्र को आज अंदर मावल कहते हैं। इसी इंद्रायणी नदी का पुराना नाम आंध्रायनी था और सातवाहनो का राज्य इसी आंध्रायनी नदी के किनारे था उनकी पहली राजधानी जीर्णनगर यानी आज का जुन्नर शहर थी। तो इसी आंध्रायनी नदी के किनारे बसने के कारण सातवाहनों को आंध्रभ्रुत्य कहां गया है। आंध्र प्रदेश से उसका संबंध नही है आंध्र प्रदेश तक सातवाहन साम्राज्य का विस्तार बाद में हुआ था। लेकिन उनके शुरुवाती सिक्के शिलालेख सभी महाराष्ट्र पुणे जुन्नर के पास मिलते हैं।
यह प्रथा इतनी प्रबल थी कि सातवाहनों के अन्तिम लेखों में भी जो आन्ध्र क्षेत्र से मिले हैं उन्हें आन्ध्र नहीं कहा गया है । सातवाहन नामक व्यक्ति इसका संस्थापक था, अत: इस वंश को सातवाहन कहा गया । हेमचन्द्र रायचौधरी के अनुसार सातवाहन वस्तुतः ब्राह्मण ही थे जिनमें नागों के रक्त का कुछ सम्मिश्रण था । इस वंश के शासक गौतमीपुत्र शातकर्णि को नासिक प्रशस्ति में ‘एकबह्मन्’ (अद्वितीय ब्राह्मण) कहा गया है जिसमें क्षत्रियों के दर्प को चूर्ण (खतियदपमानमदनस) कर दिया था ।
यदि ‘एकबह्मन्’ को ‘खतियदपमानमदनस’ के साथ संयुक्त कर दिया जाये तो इससे यह नि:सन्देह सिद्ध हो जाता है कि गौतमीपुत्र न केवल एक ब्राह्मण था, अपितु वह परशुराम की प्रकृति का ब्राह्मण था जिन्होंने क्षत्रियों के अभिमान को चूर्ण किया था ।
ऐसा लगता है कि शकों द्वारा परास्त होने पर सातवाहन लोग अपना मूल स्थान छोड़कर आन्ध्र प्रदेश में जाकर बस गये और इसी कारण पुराणों में उन्हें ‘आन्ध्र’ कहा गया । अतः ‘आन्ध्र जातीय’ विरुद को प्रादेशिक संज्ञा मानना उचित प्रतीत होता है ।
मूलतः सातवाहन ब्राह्मण जाति के ही थे । उनका ब्राह्मण धर्म एवं संस्कृति की रक्षा के लिये शस्त्र ग्रहण करना तत्कालीन परिस्थितियों में सर्वथा उपयुक्त था । मौर्य युग में वैदिक धर्म की प्रतिष्ठा गिर गयी थी तथा क्षत्रिय बड़ी संख्या में बौद्ध बन गये थे ।
ऐसी स्थिति में ब्राह्मण धर्म की रक्षा के लिये ब्राह्मणों का आगे आना आवश्यक था । इसी प्रकार की परिस्थितियों में मगध में शुंग तथा कण्व राजवंशों ने सत्ता सम्हाली थी । यही कार्य दक्षिणापथ में सातवाहनों ने किया । उत्पत्ति के ही समान सातवाहनों के मूल निवास-स्थान के विषय में भी पर्याप्त विवाद है ।
रैप्सन, स्मिथ तथा भण्डारकर जैसे कुछ विद्वान आन्ध्र प्रदेश में ही उनका मूल निवास-स्थान निर्धारित करते हैं । स्मिथ ने श्रीकाकुलम् तथा भण्डारकर ने धात्रकटक में उनका मूल निवास स्थान माना है । सुक्थंकर सातवाहनों का आदि स्थान वेलारी (मैसूर) बताते हैं ।
परन्तु इन मतों के विरुद्ध सबसे बड़ी आपत्ति यह है कि उपर्युक्त स्थानों में कहीं से भी सातवाहनों का कोई अभिलेख अथवा सिक्का नहीं प्राप्त हुआ है । यह एक महत्वपूर्ण बात है कि सातवाहन राजाओं के बहुसंख्यक अभिलेख तथा सिक्के महाराष्ट्र के प्रतिष्ठान (पैठन) के समीपवर्ती भाग से प्राप्त हुए हैं । सातवाहन वंश के संस्थापक का एक रिलीफ चित्र तथा शातकर्णि प्रथम की महारानी नागनिका का लेख नानाघाट से मिला है, जो प्रतिष्ठान से करीब 100 मील की दूरी पर स्थित है ।
नासिक से दो और लेख मिले हैं । पहले में सातवाहन कुल के दूसरे राजा कन्ह (कृष्ण) तथा दूसरे में इस वंश के तीसरे राजा शातकर्णि प्रथम की प्रपौत्री का उल्लेख मिलता है । सातवाहनों का महारठी वंश के साथ घनिष्ठ संबंध था । इससे भी सातवाहनों का महाराष्ट्र से आदि सम्बन्ध सूचित होता है ।
अभिलेखों के अतिरिक्त सातवाहनों के सिक्के भी महाराष्ट्र से ही पाये गये है । इस प्रकार अभिलेखीय तथा मुद्रा सम्बन्धी प्रमाणों के आधार पर यह कहा जा सकता है कि सातवाहनों का मूल निवास-स्थान पश्चिमी भारत के किसी भाग में ही था । बहुत संभव है यह स्थान प्रतिष्ठान ही रहा हो ।<ref name="US_2008">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC&pg=PA381 |title=A History of Ancient and Early Medieval India |author=Upinder Singh |publisher=Pearson Education India |year=2008 |isbn=9788131711200 |pages=381–384 }}</ref>
== इतिहास ==
=== इतिहास के स्तोत्र ===
सातवाहन वंश के इतिहास का अध्ययन हम साहित्य, विदेशी विवरण तथा पुरातत्व, इन तीनों की सहायता से करते हैं । साहित्य के अन्तर्गत सर्वप्रथम उल्लेख पुराणों का किया जा सकता है । सातवाहन इतिहास के लिये मत्स्य तथा वायुपुराण विशेष रूप से उपयोगी हैं । पुराण सातवाहनों को ‘आन्ध्रभृत्य’ तथा ‘आन्ध्रजातीय’ कहते हैं । यह इस बात का सूचक है कि जिस समय पुराणों का संकलन हो रहा था, सातवाहनों का शासन आन्ध्रप्रदेश में ही सीमित था । पुराणों में सातवाहन वंश के कुल तीस राजाओं के नाम मिलते हैं जिन्होंने लगभग चार शताब्दियों तक शासन किया था । कुछ नामों का उल्लेख तत्कालीन लेखों में भी प्राप्त होता है ।
पुराणों में इस वंश के संस्थापक का नाम सिन्धुक, सिसुक अथवा शिप्रक दिया गया है जिसने कण्व वंश के राजा सुशर्मा को मारकर तथा शुंगों की अवशिष्ट शक्ति का अन्त कर पृथ्वी पर अपना शासन स्थापित किया था । सातवाहन इतिहास के प्रामाणिक साधन अभिलेख, सिक्के तथा स्मारक हैं ।
;सातवाहन कालीन लेखों में निम्नलिखित उल्लेखनीय हैं:
*नागनिका का नानाघाट (महाराष्ट्र के पूना जिले में स्थित) का लेख ।
*गौतमीपुत्र शातकर्णि के नासिक से प्राप्त दो गुहालेख ।
*गौतमी बलश्री का नासिक गुहालेख ।
*वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी का नासिक गुहालेख ।
*वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी का कार्ले गुहालेख ।
*यज्ञश्री शातकर्णि का नासिक गुहालेख ।
उपर्युक्त लेख ऐतिहासिक दृष्टि से अत्यन्त महत्व के हैं । नागनिका के नासिक लेख से शातकर्णि प्रथम की उपलब्धियों का ज्ञान होता है । उसी प्रकार गौतमीपुत्र शातकर्णि के लेख उसके व्यक्तित्व एवं कृतित्व पर सुन्दर प्रकाश डालते हैं । लेखों के साथ-साथ विभिन्न स्थानों से सातवाहन राजाओं के बहुसंख्यक सिक्के भी प्राप्त किये गये हैं ।
इसके अध्ययन से उनके राज्य-विस्तार, धर्म तथा व्यापार-वाणिज्य की प्रगति के सम्बन्ध में महत्वपूर्ण सूचनायें उपलब्ध होती हैं । नासिक के जोगलथम्बी नामक स्थान से क्षहरात शासक नहपान के सिक्कों का ढेर मिलता है । इसमें अनेक सिक्के गौतमीपुत्र शातकर्णि द्वारा दुबारा अंकित कराये गये हैं ।
यह नहपान के ऊपर उसकी विजय का पुष्ट प्रमाण है । यज्ञश्री शातकर्णि के एक सिक्के पर जलपोत के चिह्न उत्कीर्ण हैं । इससे समुद्र के ऊपर उनका अधिकार प्रमाणित होता है । सातवाहन सिक्के सीसा, तांबा तथा प्रोटीन (तांबा, जिंक, सीसा तथा टिन मिश्रित धातु) में ढलवाये गये हैं ।
इन पर मुख्यतः वृष, गज, सिंह, अश्व, पर्वत, जहाज, चक्र स्वस्तिक, कमल, त्रिरत्न, उज्जैन चिन्ह (क्रॉस से जुड़े चार बाल) आदि का अंकन मिलता है । क्लासिकल लेखकों के विवरण भी सातवाहन इतिहास पर कुछ प्रकाश डालते हैं ।
इनमें प्लिनी, टालमी तथा पेरीप्लस के लेखक के विवरण महत्वपूर्ण हैं । प्रथम दो ने तो अपनी जानकारी दूसरों से प्राप्त किया था लेकिन पेरीप्लस के अज्ञात-नामा लेखक ने पश्चिमी भारत के बन्दरगाहों का स्वयं निरीक्षण किया था तथा वहाँ के व्यापार-वाणिज्य का प्रत्यक्ष ज्ञान प्राप्त किया था । इन लेखकों के विवरण सातवाहनकालीन पश्चिमी भारत के व्यापार-वाणिज्य तथा शकों के साथ उनके संघर्ष का बोध कराते हैं । क्लासिकल लेखकों के विवरण से पता चलता है कि सातवाहनों का पाश्चात्य विश्व के साथ घनिष्ठ व्यापारिक संबंध था जो समुद्र के माध्यम से होता था ।
यूरोपीय देशों से मालवाहक जहाज भूमध्य सागर, नील सागर, फारस की खाड़ी तथा अरब सागर से होकर बराबर भारत पहुँचते थे । पश्चिमी तट पर भड़ौस इस काल का सबसे प्रसिद्ध बन्दरगाह था जिसे यूनानी लेखक बेरीगाजा कहते हैं । सातवाहनकाल के अनेक चैत्य एवं विहार नासिक, कार्ले, भाजा आदि स्थानों से प्राप्त किये गये हैं । इनसे तत्कालीन कला एवं स्थापत्य के विषय में जानकारी प्राप्त होती है ।<ref>Ollett, Andrew, (2017). ''Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of Premodern India'', University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>
=== राज्य से साम्राज्य ===
सातवाहनों का इतिहास शिसुक (शिमुक अथवा सिन्धुक) के समय से प्रारम्भ होता है । वायुपुराण का कथन है कि- ”आन्ध्रजातीय सिन्धुक (शिमुक) कण्व वंश के अन्तिम शासक सुशर्मा की हत्या कर तथा शुंगों की बची हुयी शक्ति को समाप्त कर पृथ्वी पर शासन करेगा ।”
इससे ऐसा लगता है कि उसने शुंगो तथा कण्वों से विदिशा के आस-पास का क्षेत्र जीत लिया होगा । पुराणों के अनुसार शिमुक ने 23 वर्षों तक शासन किया । उसके नाम का उल्लेख नानाघाट चित्र-फलक-अभिलेख में मिलता है । अजयमित्र शास्त्री को अभी हाल ही में उसके सात सिक्के प्राप्त हुए हैं । नानाघाट के लेख में उसे ‘राजा शिमुक सातवाहन’ कहा गया है । जैन गाथाओं के अनुसार उसने जैन तथा बौद्ध मन्दिरों का निर्माण करवाया था । अपने शासन के अन्तिम दिनों में वह दुराचारी हो गया तथा मार डाला गया । शिमुक की तिथि के विषय में विवाद है । संभवतः उसने प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व के द्वितीयार्ध में शासन किया और उसका राज्यकाल सामान्यतः 60 ईसा पूर्व से 37 ईसा पूर्व तक माना जा सकता है । शिमुक के बाद उसका छोटा भाई कन्ह (कृष्ण) राजा बना क्योंकि शिमुक पुत्र शातकर्णि अवयस्क था । कृष्ण ने अपना साम्राज्य नासिक तक बढ़ाया । उसके श्रमण नामक एक महामात्र ने नासिक में एक गुहा का भी निर्माण करवाया था । यहां से प्राप्त एक लेख में कृष्ण के नाम का उल्लेख मिलता है । उसने 18 वर्षों तक राज्य किया । कृष्ण की मृत्यु के पश्चात् श्रीशातकर्णि, जो शिमुक का पुत्र था, सातवाहन वंश की गद्दी पर बैठा ।<ref>{{cite book |last1=Burgess |first1=Jas |title=Report on the Elura Cave temples and the Brahmanical and Jaina Caves in Western India |date=1883 |url=https://archive.org/stream/in.gov.ignca.1544/1544#page/n5/mode/1up}}</ref>
वह प्रथम शातकर्णि के नाम विख्यात है क्योंकि अपने वंश में शातकर्णि की उपाधि धारण करने वाला वह पहला राजा था । शातकर्णि प्रथम प्रारम्भिक सातवाहन नरेशों में सबसे महान् था । उसने अंगीय कुल के महारठी त्रनकयिरों की पुत्री नायानिका (नागनिका) के साथ विवाह कर अपना प्रभाव बढ़ाया । महारठियों के कुछ सिक्के उत्तरी मैसूर से मिलते हैं जिनसे पता चलता है कि वे काफी शक्तिशाली थे तथा नाममात्र के लिये शातकर्णि की अधीनता स्वीकार करते थे । उनके साथ वैवाहिक सम्बन्ध ये शातकर्णि को राजनैतिक प्रभाव के विस्तार में अवश्यमेव सहायता प्रदान किया होगा । नायानिका के नानाघाट अभिलेख से शातकर्णि प्रथम के शासन-काल के विषय में महत्वपूर्ण सूचनायें मिलती है । शातकर्णि प्रथम ने पश्चिमी मालवा, अनूप (नर्मदा घाटी) तथा विदर्भ के प्रदेशों की विजय की । विदर्भ उसने शुंगों से छीना तथा दृढ़ समय के लिये उसे अपने नियंत्रण में रखा ।<ref name="Trübner & Company">{{cite book |author1=James Burgess |author2=Georg Bühler |title=Report on the Elura Cave Temples and the Brahmanical and Jaina Caves in Western India |url=https://books.google.com/books?id=Bn8IAAAAQAAJ&pg=PA69 |year=1883 |publisher=Trübner & Company |pages=69 }}</ref>
इसी समय वासिष्ठिपुत्र आनन्द, जो शातकर्णि के कारीगरों का मुखिया था, ने साँची स्तूप के तोरण पर अपना लेख खुदवाया था । यह लेख पूर्वी मालवा क्षेत्र पर उसका अधिकार प्रमाणित करता है । पश्चिमी मालवा पर उसके अधिकार की पुष्टि ‘श्रीसात’ नामधारी सिक्कों से हो जाती है जो क्षेत्र से प्राप्त किये गये हैं ।
इस प्रकार सम्पूर्ण मालवा क्षेत्र उसके अधिकार में था तथा पूर्व की ओर उसका राज्य कलिंग की सीमा को स्पर्श करता था । उत्तरी कोंकण तथा गुजरात के कुछ भागों को जीतकर उसने अपने राज्य में मिला लिया था । शातकर्णि को कलिंग नरेश खारवेल के आक्रमण का भी सामना करना पड़ा । [[हाथीगुम्फा]] लेख से पता चलता है कि अपने राज्यारोहण के दूसरे वर्ष खारवेल ने शातकर्णि की परवाह न करते हुए पश्चिम की ओर अपनी सेना भेजी । यह सेना कण्णवेणा (वैनगंगा) नदी तक आई तथा असिक नगर में आतंक फैल गया ।यह स्थान शातकर्णि के ही अधिकार में था । यहाँ की खुदाई से हाल ही में शातकर्णि का सिक्का मिला है । ऐसा प्रतीत होता है कि शातकर्णि ने खारवेल का प्रबल प्रतिरोध किया जिसके फलस्वरूप कलिंग नरेश को वापस लौटना पड़ा होगा । यदि खारवेल विजित होता तो इस घटना का उल्लेख महत्वपूर्ण ढंग से उसने अपने लेख में किया होता । खारवेल का आक्रमण एक धावा मात्र था जिसे टालने में शातकर्णि सफल रहा । इस प्रकार शातकर्णि एक सार्वभौम राजा बन गया ।
उसने दो अश्वमेध तथा राजसूय यज्ञों का अनुष्ठान किया । प्रथम अश्वमेध यज्ञ राजा बनने में तत्काल बाद तथा द्वितीय अपने शासनकाल के अन्त में किया होगा । अश्वमेध यज्ञ के बाद उसने अपनी पत्नी के नाम पर रजत मुद्रायें उत्कीर्ण करवायीं । इनके ऊपर अश्व की आकृति मिलती है । उसने ‘दक्षिणापथपति’ तथा ‘अप्रतिहतचक्र’ जैसी महान् उपाधियाँ धारण कीं । उसका शासन-काल भौतिक दृष्टि से समृद्धि एवं सम्पन्नता का काल था । शातकर्णि प्रथम पहला शासक था जिसने सातवाहनों को सार्वभौम स्थिति में ला दिया । उसकी विजयों के फलस्वरूप गोदावरी घाटी में प्रथम विशाल साम्राज्य का उदय हुआ जो शक्ति तथा विस्तार में गंगा घाटी में शुंग तथा पंजाब में यवन-साम्राज्य की बराबरी कर सकता था । पेरीप्लस से पता चलता है कि एल्डर सैरागोनस एक शक्तिशाली राजा था जिसके समय में सुप्पर तथा कलीन (सोपारा तथा कल्यान) के बन्दरगाह अन्तर्राष्ट्रीय व्यापार-वाणिज्य के लिये पूर्णरूपेण सुरक्षित हो गये थे. इस शासक से तात्पर्य शातकर्णि प्रथम से ही है । प्रतिष्ठान को अपनी राजधानी बनाकर उसने शासन किया । मालवा के ‘सात’ नामधारी कुछ सिक्के मिलते हैं । इनका प्रचलनकर्ता शातकर्णि प्रथम को ही माना जाता है । शातकर्णि की मृत्यु के पश्चात् सातवाहनों की शक्ति निर्बल पड़ने लगी । नानाघाट के लेख में उसके दो पुत्रों का उल्लेख हुआ है- वेदश्री तथा शक्तिश्री । ये दोनों ही अवयस्क थे । अत: शातकर्णि प्रथम की पत्नी नायानिका ने संरक्षिका के रूप में शासन का संचालन किया । उसके बाद का सातवाहनों का इतिहास अन्धकारपूर्ण है ।<ref name="Ajay Mitra Shastri 1998 42">{{cite book |author=Ajay Mitra Shastri |title=The Sātavāhanas and the Western Kshatrapas: a historical framework |url=https://books.google.com/books?id=S0puAAAAMAAJ |year=1998 |publisher=Dattsons |isbn=978-81-7192-031-0 |page=42 }}</ref>
=== गौतमीपुत्र श्री शातकर्णी ===
{{main|गौतमी पुत्र शातकर्णी}}
लगभग आधी शताब्दी की उठापटक तथा शक शासकों के हाथों मानमर्दन के बाद गौतमी पुत्र श्री शातकर्णी के नेतृत्व में अपनी खोई हुई प्रतिष्ठा को पुर्नस्थापित कर लिया। गौतमी पुत्र श्री शातकर्णी सातवाहन वंश का सबसे महान शासक था राजा शालीवाहन ने ईश्वर की तपस्या के फलस्वरूप कई वरदान प्राप्त किए और वर्दिय(वरदान प्राप्त करने वाला)कहलाए और लगभग 25 वर्षों तक शासन करते हुए न केवल अपने साम्राज्य की खोई प्रतिष्ठा को पुर्नस्थापित किया अपितु एक विशाल साम्राज्य की भी स्थापना की। गौतमी पुत्र के समय तथा उसकी विजयों के बारें में हमें उसकी माता गौतमी बालश्री के नासिक शिलालेखों से सम्पूर्ण जानकारी मिलती है। कुछ विशेषज्ञों द्वारा गौतमिपुत्र सत्कर्णी को राजा शालीवाहन भी माना जाता है। उन्होंने पूरे भारत को एकजुट कर दिया और विदेशी हमलावरों के खिलाफ बचाया।<ref>{{cite book |last1=Rapson |first1=E. J. (Edward James) |title=Catalogue of the coins of the Andhra dynasty, the Western Ksatrapas, the Traikutaka dynasty, and the "Bodhi" dynasty |date=1908 |publisher=London : Printed by order of the Trustees |page=Plate IX |url=https://archive.org/details/catalogueofcoins00brit/page/n497}}</ref>
उसके सन्दर्भ में हमें इस लेख से यह जानकारी मिलती है कि उसने क्षत्रियों के अहंकार का मान-मर्दन किया। उसका वर्णन शक, यवन तथा पल्लव शासकों के विनाश कर्ता के रूप में हुआ है। उसकी सबसे बड़ी उपलब्धि क्षहरात वंश के शक शासक नहपान तथा उसके वंशजों की उसके हाथों हुई पराजय थी। जोगलथम्बी (नासिक) समुह से प्राप्त नहपान के चान्दी के सिक्कें जिन्हे कि गौतमी पुत्र शातकर्णी ने दुबारा ढ़लवाया तथा अपने शासन काल के अठारहवें वर्ष में गौतमी पुत्र द्वारा नासिक के निकट पांडु-लेण में गुहादान करना- ये कुछ ऐसे तथ्य है जों यह प्रमाणित करतें है कि उसने शक शासकों द्वारा छीने गए प्रदेशों को पुर्नविजित कर लिया। नहपान के साथ उनका युद्ध उसके शासन काल के 17वें और 18वें वर्ष में हुआ तथा इस युद्ध में जीत कर र्गातमी पुत्र ने अपरान्त, अनूप, सौराष्ट्र, कुकर, अकर तथा अवन्ति को नहपान से छीन लिया। इन क्षेत्रों के अतिरिक्त गौतमी पुत्र का ऋशिक (कृष्णा नदी के तट पर स्थित ऋशिक नगर), अयमक (प्राचीन हैदराबाद राज्य का हिस्सा), मूलक (गोदावरी के निकट एक प्रदेश जिसकी राजधानी प्रतिष्ठान थी) तथा विदर्भ (आधुनिक बरार क्षेत्र) आदि प्रदेशों पर भी अधिपत्य था। उसके प्रत्यक्ष प्रभाव में रहने वाला क्षेत्र उत्तर में [[मालवा]] तथा [[काठियावाड़]] से लेकर दक्षिण में [[कृष्णा नदी]] तक तथा पूवै में बरार से लेकर पश्चिम में कोंकण तक फैला हुआ था। उसने 'त्रि-समुंद्र-तोय-पीत-वाहन' उपाधि धारण की जिससे यह पता चलता है कि उसका प्रभाव पूर्वी, पश्चिमी तथा दक्षिणी सागर अर्थात बंगाल की खाड़ी, अरब सागर एवं हिन्द महासागर तक था। ऐसा प्रतीत होता है कि अपनी मृत्यु के कुछ समय पहले गौतमी पुत्र शातकर्णी द्वारा नहपान को हराकर जीते गए क्षेत्र उसके हाथ से निकल गए। गौतमी पुत्र से इन प्रदेशों को छीनने वाले संभवतः सीथियन जाति के ही करदामक वंश के शक शासक थे। इसका प्रमाण हमें टलमी द्वारा भूगोल का वर्णन करती उसकी पुस्तक से मिलता है। ऐसा ही निष्कर्ष 150 ई0 के प्रसिद्ध रूद्रदमन के जूनागढ़ के शिलालेख से भी निकाला जा सकता है। यह शिलालेख दर्शाता है कि नहपान से विजित गौतमीपुत्र शातकर्णी के सभी प्रदेशों को उससे [[रूद्रदमन]] ने हथिया लिया। ऐसा प्रतीत होता है कि गौतमीपुत्र शातकर्णी ने करदामक शकों से वैवाहिक सम्बन्ध स्थापित कर रूद्रदमन द्वारा हथियाए गए अपने क्षेत्रों को सुरक्षित करने का प्रयास किया।<ref name="AIC">"Gautamiputra Satakarni counter-struck the silver coins of Mahaksatrapa Nahapana with three-arched or six-arched on the obverse and Ujjain symbol on the reverse." {{cite book |last1=Jain |first1=Rekha |title=Ancient Indian coinage: a systematic study of money economy from janapada period to early medieval period (600 BC to AD 1200) |date=1995 |publisher=D.K. Printworld |isbn=9788124600511 |url=https://books.google.com/books?id=PiEXAQAAIAAJ |language=en}}</ref>
=== सातवाहन इतिहास का अन्ध-युग ===
पुराणों में शातकर्णि प्रथम तथा गौतमीपुत्र शातकर्णि के बीच शासन करने वाले राजाओं की संख्या 10 से 19 तक बताई गयी है ।
इनमें केवल तीन राजाओं के विषय में हम दूसरे स्रोतों से भी जानते है:
#आपीलक,
#कुन्तल शातकर्णि तथा
#हाल ।
आपीलक का एक तांबे का सिक्का मध्य प्रदेश से प्राप्त है । कुन्तल शातकर्णि संभवतः कुन्तल प्रदेश का शासक था जिसका उल्लेख वात्स्यायन के कामसूत्र में हुआ है । हाल के विषय में हमें भारतीय साहित्य से भी सूचना मिलती है । यदि प्रारम्भिक सातवाहन राजाओं के युद्ध में शातकर्णि प्रथम सबसे महान् था, तो शान्ति में हाल महानतम था । वह स्वयं बहुत बड़ा कवि तथा कवियों एवं विद्वानों का आश्रयदाता था ।
‘गाथासप्तशती’ नामक प्राकृत भाषा में उसने एक मुक्तक काव्य-ग्रन्थ की रचना की थी । उसकी राज्य सभा में ‘बृहत्कथा’ के रचयिता गुणाढ्य तथा कातन्त्र नामक संस्कृत व्याकरण के लेखक शर्ववर्मन् निवास करते थे । कुछ विद्वानों का विचार है कि उपर्युक्त तीनों नरेश सातवाहनों की मूल शाखा से सम्बन्धित नहीं थे ।
ऐसा प्रतीत होता है कि इसी समय (प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व के मध्य में) पश्चिमी भारत पर शकों का आक्रमण हुआ । शकों ने महाराष्ट्र, मालवा, काठियावाड़ आदि प्रदेशों को सातवाहनों से जीत लिया । पश्चिमी भारत में शकों की क्षहरात शाखा की स्थापना हुई ।
शकों की विजयी के फलस्वरूप सातवाहनों का महाराष्ट्र तथा उसके निकटवर्ती क्षेत्रों में अधिकार समाप्त हो गया और उन्हें अपना मूलस्थान छोड़कर दक्षिण की ओर खिसकना पड़ा । संभव है इस समय सातवाहनों ने शकों की अधीनता भी स्वीकार कर ली हो । इस प्रकार शातकर्णि प्रथम से लेकर गौतमीपुत्र शातकर्णि के उदय के पूर्व तक का लगभग एक शताब्दी का काल सातवाहनों के ह्रास का काल है ।<ref name="RKS_2013">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=ZXwcAgAAQBAJ&pg=PA16 |title=Ajanta Paintings: 86 Panels of Jatakas and Other Themes |author=Rajesh Kumar Singh |publisher=Hari Sena |year=2013 |isbn=9788192510750 |pages=15–16 }}</ref>
==वंशावली==
सातवाहन शासन की शुरुआत 30 ईसा पूर्व से ''200''ई तक विभिन्न समयों में की गई है।<ref name="US_2008"/> सातवाहन प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व से तीसरी शताब्दी ईस्वी तक दक्खन क्षेत्र पर प्रभावी थे।<ref name="CH_2009">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=H1c1UIEVH9gC&pg=PA299|title=Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations|last=Charles Higham|publisher=Infobase Publishing|year=2009|isbn=9781438109961|page=299|access-date=6 अगस्त 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20160609220228/https://books.google.com/books?id=H1c1UIEVH9gC&pg=PA299|archive-date=9 जून 2016|url-status=live}}</ref> यह तीसरी शताब्दी ईस्वी पूर्व तक चला। निम्नलिखित सातवाहन राजाओं को ऐतिहासिक रूप से एपिग्राफिक रिकॉर्ड द्वारा सत्यापित किया जाता है, हालांकि पुराणों में कई और राजाओं के नाम हैं (देखें [[सातवाहन|सातवाहन वंश # शासकों की सूची]] ):
* [[सीमुक|सिमुका सातवाहन]] (ल. 230–207 ई.पू.)
* [[कान्ह|कान्ह सातवाहन]] (ल. 207–189 ई.पू.)
* [[शातकर्णी प्रथम|मालिया शातकर्णी]] (ल. 189–179 ई.पू.)
* पूर्णोथंगा (ल. 179–161 ई.पू.)
* शातकर्णी (ल. 179–133 ई.पू.)
* लम्बोदर सातवाहन (ल. 87–67 ई.पू.)
* [[हाला सातवाहन|हाला]] (ल. 20–24 ई.)
* मंडलाक (ल. 24–30 ई.)
* पुरिन्द्रसेन (ल. 30–35 ई.)
* सुंदर शातकर्णी (ल. 35–36 ई.)
* काकोरा शातकर्णी (ल. 36 ई.)
* महेंद्र शातकर्णी (ल. 36–65 ई.)
* [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]] (ल. 106–130 ई.)
* [[वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी]] (ल. 130–158 ई.)
* [[वशिष्ठिपुत्र सातकर्णि]] (ल. 158–170 ई.)
* [[यज्ञश्री शातकर्णी]] (ल. 170–200 ई.)
==सातवाहन साम्राज्य का पतन==
यज्ञश्री की मृत्यु के पश्चात् सातवाहन साम्राज्य के विघटन की प्रक्रिया आरम्भ हुई । यह अनेक छोटे-छोटे राज्यों में विभाजित हो गया । पुराणों में यज्ञश्री के पश्चात् शासन करने वाले विजय, चन्द्रश्री तथा पुलोमा के नाम मिलते हैं, परन्तु उनमें से कोई इतना योग्य नहीं था कि वह विघटन की शक्तियों को रोक सके । दक्षिण-पश्चिम में सातवाहनों के बाद आभीर, आन्ध्रप्रदेश में ईक्ष्वाकु तथा कुन्तल में चुटुशातकर्णि वंशों ने अपनी स्वतन्त्र सत्ता स्थापित कर ली ।<ref>Bhandare, Shailendra (1999). Historical Analysis, pp.168-178; Shimada, Akira, (2012). Early Buddhist Architecture in Context: The Great Stupa at Amaravati (ca 300 BCE - 300 CE), Brill, p. 51</ref><ref>Ollett, Andrew, (2017). Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of remodern India, University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>
इनका विवरण प्रकार है:
;आभीर-
इस वंश का संस्थापक ईश्वरसेन था जिसने 248-49 ईस्वी के लगभग कलचुरिचेदि संवत् की स्थापना की । उसके पिता का नाम शिवदत्त मिलता है । नासिक में, उसके शासनकाल के नवें वर्ष का एक लेख प्राप्त हुआ है ।
यह इस बात का सूचक है कि नासिक क्षेत्र के ऊपर उसका अधिकार था । अपरान्त तथा लाट प्रदेश पर भी उसका प्रभाव था क्योंकि यहाँ कलचुरि-चेदि संवत् का प्रचलन मिलता है । आभीरों का शासन चौथी शती तक चलता रहा ।
;ईक्ष्वाकु-
इस वंश के लोग कृष्णा-गुण्टूर क्षेत्र में शासन करते थे । पुराण में उन्हें ‘श्रीपर्वतीय’ (श्रीपर्वत का शासक) तथा ‘आन्ध्रभृत्य’ (आन्ध्रों का नौकर) कहा गया है । पहले वे सातवाहनों सामन्त थे किन्तु उनके पतन के बाद उन्होंने अपनी स्वतन्त्रता घोषित कर दी ।
इस वंश का संस्थापक श्रीशान्तमूल था । अपनी स्वतन्त्र सत्ता स्थापित करने के उपलक्ष में उसने अश्वमेध यज्ञ किया । वह वैदिक धर्म का अनुयायी था । उसका पुत्र तथा उत्तराधिकारी माठरीपुत्र वीरपुरुषदत्त हुआ जिसने 20 वर्षों तक राज्य किया ।
अमरावती तथा नागार्जुनीकोंड से उसके लेख मिलते हैं । इनमें बौद्ध संस्थाओं को दिये जाने वाले दान का विवरण है । वीरपुरुषदत्त का पुत्र तथा उत्तराधिकारी शान्तमूल द्वितीय हुआ जिसने लगभग ग्यारह वर्षों तक राज्य किया ।
उसके बाद ईक्ष्वाकु वंश की स्वतन्त्र सत्ता का क्रमशः लोप हुआ । इस वंश के राजाओं ने आन्ध्र की निचली कृष्णा घाटी में तृतीय शताब्दी के अन्त तक शासन किया । तत्पश्चात् उनका राज्य काञ्ची के पल्लवों के अधिकार में चला गया । ईक्ष्वाकु लोग बौद्ध मत के पोषक थे ।
;चुटुशातकर्णि वंश-
महाराष्ट्र तथा कुन्तल प्रदेश के ऊपर तीसरी शती में चुटुशातकर्णि वंश का शासन स्थापित हुआ । कुछ इतिहासकार उन्हें सातवाहनों की ही एक शाखा मानते हैं जबकि कुछ लोग उनको नागकुल से सम्बन्धित करते है । उनके शासन का अन्त कदम्बों द्वारा किया गया ।
इन वंशों के साथ-साथ अन्य कई छोटे-छोटे राजवंश भी दक्षिण भारत की राजनीति में सक्रिय थे । कृष्णा तथा मसूलीपट्टम् के बीच बृहत्फलायन तथा कृष्णा और गोदावरी के बीच शालंकायन वंशों, जो पहले ईक्ष्वाकुओं के अधीन थे, ने कुछ समय के लिये स्वतन्त्रता स्थापित कर ली थी ।बृहत्फलायनों की राजधानी पिथुन्ड तथा शालंकायनों की वेंगी में थी । बाद में दोनों वंश पल्लवों के अधीन हो गये । इस चतुर्दिक उथल-पुथल के वातावरण में लगभग तीसरी शताब्दी ईस्वी के मध्य सातवाहन साम्राज्य पूर्णरूपेण छिन्न-भिन्न हो गया ।<ref name="Shastri1998">{{cite book |author=Ajay Mitra Shastri |title=The Sātavāhanas and the Western Kshatrapas: a historical framework |url=https://books.google.com/books?id=S0puAAAAMAAJ |year=1998 |publisher=Dattsons |isbn=978-81-7192-031-0 |page=91 }}</ref>
तीसरी शताब्दी तक सातवाहन वंश की शक्ति बहुत कमजोर हो चुका था । लगभग 225 ई. में यह राजवंश समाप्त हो गया था । इनके पतन में कई शक्तियों ने योगदान दिया । पश्चिम में नासिक के आसपास के क्षेत्र पर अमीरों ने अपने को स्वतंत्र घोषित कर दिया । पूर्वी प्रदेश में इक्षावाकुओं ने अपना स्वतंत्र राज्य स्थापित कर दिया था । दक्षिण पूर्वी प्रदेश का क्षेत्र पल्लवों ने अपने अधिकार में कर लिया।<ref name="RaoIndia)1995">{{cite book |author1=B. S. L. Hanumantha Rao |title=Socio-cultural history of ancient and medieval Andhra |url=https://books.google.com/books?id=GkNuAAAAMAAJ |year=1995 |publisher=Telugu University |page=200 |isbn=9788186073087 }}</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[भारत का इतिहास]]
* [[हिन्दू धर्म का इतिहास]]
* [[मगध के राजवंशों और शासकों की सूची]]
* [[भारत के राजवंशों और सम्राटों की सूची]]
* [[हिन्दू साम्राज्यों और राजवंशों की सूची]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
[[श्रेणी:दक्षिण भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:भारत के राजवंश]]
[[श्रेणी:प्राचीन भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:सातवाहन राजवंश]]
ky6yzqrmoq63oulziwo57dba0eu5gip
6449261
6449217
2025-07-07T07:12:49Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 7. जून २०२५ 06:29:18 पर InternetArchiveBot के 6425266 अवतरण में बदला
6449261
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| native_name = आंध्र-सातवाहन राजवंश
| conventional_long_name = सातवाहन साम्राज्य
| common_name =
| era = [[प्राचीन भारत]]
| government_type = [[राजतंत्र]]
| life_span = ल. 00 से 60 ई.पू
– ल. 220 इस्वी
|year_start = ल. 228 से 60 ई.पू. के बीच
|year_end = ल. 220 इस्वी
| p1 = कण्व वंश
| flag_p1 =
| p2 = शुंग वंश
| flag_p2 =
| s1 = चुटु राजवंश
| flag_s1 =
|s2 = कदंब राजवंश
| flag_s2 =
|s3 = वाकाटक
| flag_s3 =
|s4 = पल्लव राजवंश
| flag_s4 =
|s5 = गुप्त राजवंश
| flag_s5 =
| image_coat =
| image_map = Map of the Satavahanas.png
|image_map_alt =
|image_map_caption= सातवाहन साम्राज्य का अधिकतम विस्तार<ref>{{cite book |last1=Schwartzberg |first1=Joseph E. |title=A Historical atlas of South Asia |date=1978 |publisher=University of Chicago Press |location=Chicago |page=145, map XIV.1 (e) |isbn=0226742210 |url=https://dsal.uchicago.edu/reference/schwartzberg/pager.html?object=182 |access-date=4 जुलाई 2023 |archive-date=24 फ़रवरी 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224162023/https://dsal.uchicago.edu/reference/schwartzberg/pager.html?object=182 |url-status=dead }}</ref>
| capital = [[पैठण]]
| common_languages = [[पाली]]<br/>[[महाराष्ट्री प्राकृत]]
| religion = [[सनातन धर्म]]
| currency = पण
|leader1 = [[सीमुक]] (प्रथम)
|year_leader1 = ल. 230–207 ई.पू.
|leader2 = [[शातकर्णी प्रथम]]
|year_leader2 = ल. 194–185 ई.पू.
|leader3 = [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]]
|year_leader3 = ल. 106–130 इस्वी
|leader4 = [[यज्ञश्री शातकर्णी]] (अन्तिम)
|year_leader4 = ल. 210–220 इस्वी
| title_leader = [[सम्राट]]
| today = [[भारत]]<br/>[[पाकिस्तान]]
| demonym =
| area_km2 =
| area_rank =
| GDP_PPP =
| GDP_PPP_yea =
| HDI =
| HDI_year =
}}
'''सातवाहन राजवंश''' या '''सातवाहन साम्राज्य''', जिसे [[पुराण|प्राचीन भारतीय साहित्य]] में '''आंध्र राजवंश''' और
'''आंध्र-सातवाहन राजवंश''' भी कहा गया हैं। यह [[प्राचीन भारत]] का [[सनातन धर्म|हिंदू राजवंश]] था। सातवाहन राजाओं ने 150 वर्षों तक शासन किया। सातवाहन वंश की स्थापना 230 से 60 ईसा पूर्व के बीच राजा ने की थी।{{sfn|Sinopoli|2001|p=166}} सातवाहन राजवंंश के [[सीमुक]], [[शातकर्णी प्रथम]], [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]], [[वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी]], [[ शातकारणी]] प्रमुख राजा थे। [[पैठण]] सातवाहन वंश की राजधानी रही , यह [[महाराष्ट्र]] के [[औरंगाबाद जिला|छत्रपति संभाजीनगर जिले]] में है।<ref>{{cite book |author=Inguva Karthikeya Sarma |title=Coinage of the Satavahana Empire |url=https://books.google.com/books?id=ilBmAAAAMAAJ |year=1980 |publisher=Agam |page=132 }}</ref> सातवाहन साम्राज्य की राजकीय भाषा [पाली]] और [[मराठी प्राकृत]] थी। इस समय '''[[अमरावती कला]]''' का विकास हुआ था। सातवाहन राजवंश के समय "समाज [[मातृसत्ता|मातृसत्तात्म]]" था, अर्थात राजाओं के नाम उनकी माता के नाम पर (जैसे, ''गौतमीपुत्र शातकारणी'') रखने की प्रथा थी, लेकिन ''सातवाहन राजकुल'' [[मातृसत्तात्मक]] था, क्योंकि राजसिंहासन का उत्तराधिकारी वंशानुगत ही होता था। <ref>{{cite book |author1=Johann Samuel Ersch |author2=Johann Gottfried Gruber |author3=Johann Georg Heinrich Hassel |title=Allgemeine Encyclopädie der Wissenschaften und Künste in alphabetischer Folge: Zweite Section: H-N |url=https://books.google.com/books?id=H9JTAAAAcAAJ&pg=PA87 |year=1840 |publisher=Gleditsch |language=German |pages=87–88 }}</ref>
[[File:Coin of Gautamiputra Sri Yajna Satakarni.jpg|thumb|गौतमीपुत्र श्री यज्ञ शातकर्णी का सिक्का]]
सातवाहन राजवंश के द्वारा [[अजन्ता]] एवं [[एलोरा गुफाएं|एलोरा]] की गुफाओं का निर्माण किया गया था। सातवाहन राजाओं ने चांदी, तांबे, सीसे, पोटीन और कांसे के सिक्कों का प्रचलन किया। [[समन]] को '[[भूमि दान]]' करने की प्रथा का आरम्भ सर्वप्रथम सातवाहन राजाओं ने किया था, जिसका उल्लेख [[नानाघाट अभिलेख]] में है।<ref>Ollett, Andrew, (2017). Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of remodern India, University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>{{Sfn|Rao|1994|p=13}}
[[File:Pillar with Naga Muchalinda over the throne of the Buddha. Pauni (Bhandara District). Railing pillar from Jagannath Tekri. 2nd-1st century BCE.jpg|thumb|सातवाहन कला का एक स्तंभ]]
[[File:Nasik cave 19.jpg|thumb|नासिक गुफा, संख्या 19]]
==उत्पत्ति तथा मूल निवास स्थान==
सातवाहनों की उत्पत्ति तथा मूल निवास स्थान के विषय में विद्वानों में मतभेद है । पुराणों ने इस वंश के संस्थापक सिमुक को ‘आन्ध्र-भृत्य’ तथा ‘आन्ध्रजातीय’ कहा गया है, जबकि अपने अभिलेखों में इस वंश के राजाओं ने अपने को सातवाहन ही कहा है । आंध्र भ्रुत्य इस शब्द के आधार पर कुछ इतिहासकारो ने सातवाहनों को आंध्र प्रदेश का समझ लिया था लेकिन आंध्र भृत्य इसका मतलब आंध्र प्रदेश से नहीं है। सातवाहन मूलरूप से महाराष्ट्र के पुणे के पास अंदर मावल क्षेत्र के थे इस क्षेत्र में इंद्रायणी नाम की नदी बहती है और इसी के किनारे पर बसे हुए क्षेत्र को आज अंदर मावल कहते हैं। इसी इंद्रायणी नदी का पुराना नाम आंध्रायनी था और सातवाहनो का राज्य इसी आंध्रायनी नदी के किनारे था उनकी पहली राजधानी जीर्णनगर यानी आज का जुन्नर शहर थी। तो इसी आंध्रायनी नदी के किनारे बसने के कारण सातवाहनों को आंध्रभ्रुत्य कहां गया है। आंध्र प्रदेश से उसका संबंध नही है आंध्र प्रदेश तक सातवाहन साम्राज्य का विस्तार बाद में हुआ था। लेकिन उनके शुरुवाती सिक्के शिलालेख सभी महाराष्ट्र पुणे जुन्नर के पास मिलते हैं।
यह प्रथा इतनी प्रबल थी कि सातवाहनों के अन्तिम लेखों में भी जो आन्ध्र क्षेत्र से मिले हैं उन्हें आन्ध्र नहीं कहा गया है । सातवाहन नामक व्यक्ति इसका संस्थापक था, अत: इस वंश को सातवाहन कहा गया । हेमचन्द्र रायचौधरी के अनुसार सातवाहन वस्तुतः ब्राह्मण ही थे जिनमें नागों के रक्त का कुछ सम्मिश्रण था । इस वंश के शासक गौतमीपुत्र शातकर्णि को नासिक प्रशस्ति में ‘एकबह्मन्’ (अद्वितीय ब्राह्मण) कहा गया है जिसमें क्षत्रियों के दर्प को चूर्ण (खतियदपमानमदनस) कर दिया था ।
यदि ‘एकबह्मन्’ को ‘खतियदपमानमदनस’ के साथ संयुक्त कर दिया जाये तो इससे यह नि:सन्देह सिद्ध हो जाता है कि गौतमीपुत्र न केवल एक ब्राह्मण था, अपितु वह परशुराम की प्रकृति का ब्राह्मण था जिन्होंने क्षत्रियों के अभिमान को चूर्ण किया था ।
ऐसा लगता है कि शकों द्वारा परास्त होने पर सातवाहन लोग अपना मूल स्थान छोड़कर आन्ध्र प्रदेश में जाकर बस गये और इसी कारण पुराणों में उन्हें ‘आन्ध्र’ कहा गया । अतः ‘आन्ध्र जातीय’ विरुद को प्रादेशिक संज्ञा मानना उचित प्रतीत होता है ।
मूलतः सातवाहन ब्राह्मण जाति के ही थे । उनका ब्राह्मण धर्म एवं संस्कृति की रक्षा के लिये शस्त्र ग्रहण करना तत्कालीन परिस्थितियों में सर्वथा उपयुक्त था । मौर्य युग में वैदिक धर्म की प्रतिष्ठा गिर गयी थी तथा क्षत्रिय बड़ी संख्या में बौद्ध बन गये थे ।
ऐसी स्थिति में ब्राह्मण धर्म की रक्षा के लिये ब्राह्मणों का आगे आना आवश्यक था । इसी प्रकार की परिस्थितियों में मगध में शुंग तथा कण्व राजवंशों ने सत्ता सम्हाली थी । यही कार्य दक्षिणापथ में सातवाहनों ने किया । उत्पत्ति के ही समान सातवाहनों के मूल निवास-स्थान के विषय में भी पर्याप्त विवाद है ।
रैप्सन, स्मिथ तथा भण्डारकर जैसे कुछ विद्वान आन्ध्र प्रदेश में ही उनका मूल निवास-स्थान निर्धारित करते हैं । स्मिथ ने श्रीकाकुलम् तथा भण्डारकर ने धात्रकटक में उनका मूल निवास स्थान माना है । सुक्थंकर सातवाहनों का आदि स्थान वेलारी (मैसूर) बताते हैं ।
परन्तु इन मतों के विरुद्ध सबसे बड़ी आपत्ति यह है कि उपर्युक्त स्थानों में कहीं से भी सातवाहनों का कोई अभिलेख अथवा सिक्का नहीं प्राप्त हुआ है । यह एक महत्वपूर्ण बात है कि सातवाहन राजाओं के बहुसंख्यक अभिलेख तथा सिक्के महाराष्ट्र के प्रतिष्ठान (पैठन) के समीपवर्ती भाग से प्राप्त हुए हैं । सातवाहन वंश के संस्थापक का एक रिलीफ चित्र तथा शातकर्णि प्रथम की महारानी नागनिका का लेख नानाघाट से मिला है, जो प्रतिष्ठान से करीब 100 मील की दूरी पर स्थित है ।
नासिक से दो और लेख मिले हैं । पहले में सातवाहन कुल के दूसरे राजा कन्ह (कृष्ण) तथा दूसरे में इस वंश के तीसरे राजा शातकर्णि प्रथम की प्रपौत्री का उल्लेख मिलता है । सातवाहनों का महारठी वंश के साथ घनिष्ठ संबंध था । इससे भी सातवाहनों का महाराष्ट्र से आदि सम्बन्ध सूचित होता है ।
अभिलेखों के अतिरिक्त सातवाहनों के सिक्के भी महाराष्ट्र से ही पाये गये है । इस प्रकार अभिलेखीय तथा मुद्रा सम्बन्धी प्रमाणों के आधार पर यह कहा जा सकता है कि सातवाहनों का मूल निवास-स्थान पश्चिमी भारत के किसी भाग में ही था । बहुत संभव है यह स्थान प्रतिष्ठान ही रहा हो ।<ref name="US_2008">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=H3lUIIYxWkEC&pg=PA381 |title=A History of Ancient and Early Medieval India |author=Upinder Singh |publisher=Pearson Education India |year=2008 |isbn=9788131711200 |pages=381–384 }}</ref>
== इतिहास ==
=== इतिहास के स्तोत्र ===
सातवाहन वंश के इतिहास का अध्ययन हम साहित्य, विदेशी विवरण तथा पुरातत्व, इन तीनों की सहायता से करते हैं । साहित्य के अन्तर्गत सर्वप्रथम उल्लेख पुराणों का किया जा सकता है । सातवाहन इतिहास के लिये मत्स्य तथा वायुपुराण विशेष रूप से उपयोगी हैं । पुराण सातवाहनों को ‘आन्ध्रभृत्य’ तथा ‘आन्ध्रजातीय’ कहते हैं । यह इस बात का सूचक है कि जिस समय पुराणों का संकलन हो रहा था, सातवाहनों का शासन आन्ध्रप्रदेश में ही सीमित था । पुराणों में सातवाहन वंश के कुल तीस राजाओं के नाम मिलते हैं जिन्होंने लगभग चार शताब्दियों तक शासन किया था । कुछ नामों का उल्लेख तत्कालीन लेखों में भी प्राप्त होता है ।
पुराणों में इस वंश के संस्थापक का नाम सिन्धुक, सिसुक अथवा शिप्रक दिया गया है जिसने कण्व वंश के राजा सुशर्मा को मारकर तथा शुंगों की अवशिष्ट शक्ति का अन्त कर पृथ्वी पर अपना शासन स्थापित किया था । सातवाहन इतिहास के प्रामाणिक साधन अभिलेख, सिक्के तथा स्मारक हैं ।
;सातवाहन कालीन लेखों में निम्नलिखित उल्लेखनीय हैं:
*नागनिका का नानाघाट (महाराष्ट्र के पूना जिले में स्थित) का लेख ।
*गौतमीपुत्र शातकर्णि के नासिक से प्राप्त दो गुहालेख ।
*गौतमी बलश्री का नासिक गुहालेख ।
*वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी का नासिक गुहालेख ।
*वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी का कार्ले गुहालेख ।
*यज्ञश्री शातकर्णि का नासिक गुहालेख ।
उपर्युक्त लेख ऐतिहासिक दृष्टि से अत्यन्त महत्व के हैं । नागनिका के नासिक लेख से शातकर्णि प्रथम की उपलब्धियों का ज्ञान होता है । उसी प्रकार गौतमीपुत्र शातकर्णि के लेख उसके व्यक्तित्व एवं कृतित्व पर सुन्दर प्रकाश डालते हैं । लेखों के साथ-साथ विभिन्न स्थानों से सातवाहन राजाओं के बहुसंख्यक सिक्के भी प्राप्त किये गये हैं ।
इसके अध्ययन से उनके राज्य-विस्तार, धर्म तथा व्यापार-वाणिज्य की प्रगति के सम्बन्ध में महत्वपूर्ण सूचनायें उपलब्ध होती हैं । नासिक के जोगलथम्बी नामक स्थान से क्षहरात शासक नहपान के सिक्कों का ढेर मिलता है । इसमें अनेक सिक्के गौतमीपुत्र शातकर्णि द्वारा दुबारा अंकित कराये गये हैं ।
यह नहपान के ऊपर उसकी विजय का पुष्ट प्रमाण है । यज्ञश्री शातकर्णि के एक सिक्के पर जलपोत के चिह्न उत्कीर्ण हैं । इससे समुद्र के ऊपर उनका अधिकार प्रमाणित होता है । सातवाहन सिक्के सीसा, तांबा तथा प्रोटीन (तांबा, जिंक, सीसा तथा टिन मिश्रित धातु) में ढलवाये गये हैं ।
इन पर मुख्यतः वृष, गज, सिंह, अश्व, पर्वत, जहाज, चक्र स्वस्तिक, कमल, त्रिरत्न, उज्जैन चिन्ह (क्रॉस से जुड़े चार बाल) आदि का अंकन मिलता है । क्लासिकल लेखकों के विवरण भी सातवाहन इतिहास पर कुछ प्रकाश डालते हैं ।
इनमें प्लिनी, टालमी तथा पेरीप्लस के लेखक के विवरण महत्वपूर्ण हैं । प्रथम दो ने तो अपनी जानकारी दूसरों से प्राप्त किया था लेकिन पेरीप्लस के अज्ञात-नामा लेखक ने पश्चिमी भारत के बन्दरगाहों का स्वयं निरीक्षण किया था तथा वहाँ के व्यापार-वाणिज्य का प्रत्यक्ष ज्ञान प्राप्त किया था । इन लेखकों के विवरण सातवाहनकालीन पश्चिमी भारत के व्यापार-वाणिज्य तथा शकों के साथ उनके संघर्ष का बोध कराते हैं । क्लासिकल लेखकों के विवरण से पता चलता है कि सातवाहनों का पाश्चात्य विश्व के साथ घनिष्ठ व्यापारिक संबंध था जो समुद्र के माध्यम से होता था ।
यूरोपीय देशों से मालवाहक जहाज भूमध्य सागर, नील सागर, फारस की खाड़ी तथा अरब सागर से होकर बराबर भारत पहुँचते थे । पश्चिमी तट पर भड़ौस इस काल का सबसे प्रसिद्ध बन्दरगाह था जिसे यूनानी लेखक बेरीगाजा कहते हैं । सातवाहनकाल के अनेक चैत्य एवं विहार नासिक, कार्ले, भाजा आदि स्थानों से प्राप्त किये गये हैं । इनसे तत्कालीन कला एवं स्थापत्य के विषय में जानकारी प्राप्त होती है ।<ref>Ollett, Andrew, (2017). ''Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of Premodern India'', University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>
=== राज्य से साम्राज्य ===
सातवाहनों का इतिहास शिसुक (शिमुक अथवा सिन्धुक) के समय से प्रारम्भ होता है । वायुपुराण का कथन है कि- ”आन्ध्रजातीय सिन्धुक (शिमुक) कण्व वंश के अन्तिम शासक सुशर्मा की हत्या कर तथा शुंगों की बची हुयी शक्ति को समाप्त कर पृथ्वी पर शासन करेगा ।”
इससे ऐसा लगता है कि उसने शुंगो तथा कण्वों से विदिशा के आस-पास का क्षेत्र जीत लिया होगा । पुराणों के अनुसार शिमुक ने 23 वर्षों तक शासन किया । उसके नाम का उल्लेख नानाघाट चित्र-फलक-अभिलेख में मिलता है । अजयमित्र शास्त्री को अभी हाल ही में उसके सात सिक्के प्राप्त हुए हैं । नानाघाट के लेख में उसे ‘राजा शिमुक सातवाहन’ कहा गया है । जैन गाथाओं के अनुसार उसने जैन तथा बौद्ध मन्दिरों का निर्माण करवाया था । अपने शासन के अन्तिम दिनों में वह दुराचारी हो गया तथा मार डाला गया । शिमुक की तिथि के विषय में विवाद है । संभवतः उसने प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व के द्वितीयार्ध में शासन किया और उसका राज्यकाल सामान्यतः 60 ईसा पूर्व से 37 ईसा पूर्व तक माना जा सकता है । शिमुक के बाद उसका छोटा भाई कन्ह (कृष्ण) राजा बना क्योंकि शिमुक पुत्र शातकर्णि अवयस्क था । कृष्ण ने अपना साम्राज्य नासिक तक बढ़ाया । उसके श्रमण नामक एक महामात्र ने नासिक में एक गुहा का भी निर्माण करवाया था । यहां से प्राप्त एक लेख में कृष्ण के नाम का उल्लेख मिलता है । उसने 18 वर्षों तक राज्य किया । कृष्ण की मृत्यु के पश्चात् श्रीशातकर्णि, जो शिमुक का पुत्र था, सातवाहन वंश की गद्दी पर बैठा ।<ref>{{cite book |last1=Burgess |first1=Jas |title=Report on the Elura Cave temples and the Brahmanical and Jaina Caves in Western India |date=1883 |url=https://archive.org/stream/in.gov.ignca.1544/1544#page/n5/mode/1up}}</ref>
वह प्रथम शातकर्णि के नाम विख्यात है क्योंकि अपने वंश में शातकर्णि की उपाधि धारण करने वाला वह पहला राजा था । शातकर्णि प्रथम प्रारम्भिक सातवाहन नरेशों में सबसे महान् था । उसने अंगीय कुल के महारठी त्रनकयिरों की पुत्री नायानिका (नागनिका) के साथ विवाह कर अपना प्रभाव बढ़ाया । महारठियों के कुछ सिक्के उत्तरी मैसूर से मिलते हैं जिनसे पता चलता है कि वे काफी शक्तिशाली थे तथा नाममात्र के लिये शातकर्णि की अधीनता स्वीकार करते थे । उनके साथ वैवाहिक सम्बन्ध ये शातकर्णि को राजनैतिक प्रभाव के विस्तार में अवश्यमेव सहायता प्रदान किया होगा । नायानिका के नानाघाट अभिलेख से शातकर्णि प्रथम के शासन-काल के विषय में महत्वपूर्ण सूचनायें मिलती है । शातकर्णि प्रथम ने पश्चिमी मालवा, अनूप (नर्मदा घाटी) तथा विदर्भ के प्रदेशों की विजय की । विदर्भ उसने शुंगों से छीना तथा दृढ़ समय के लिये उसे अपने नियंत्रण में रखा ।<ref name="Trübner & Company">{{cite book |author1=James Burgess |author2=Georg Bühler |title=Report on the Elura Cave Temples and the Brahmanical and Jaina Caves in Western India |url=https://books.google.com/books?id=Bn8IAAAAQAAJ&pg=PA69 |year=1883 |publisher=Trübner & Company |pages=69 }}</ref>
इसी समय वासिष्ठिपुत्र आनन्द, जो शातकर्णि के कारीगरों का मुखिया था, ने साँची स्तूप के तोरण पर अपना लेख खुदवाया था । यह लेख पूर्वी मालवा क्षेत्र पर उसका अधिकार प्रमाणित करता है । पश्चिमी मालवा पर उसके अधिकार की पुष्टि ‘श्रीसात’ नामधारी सिक्कों से हो जाती है जो क्षेत्र से प्राप्त किये गये हैं ।
इस प्रकार सम्पूर्ण मालवा क्षेत्र उसके अधिकार में था तथा पूर्व की ओर उसका राज्य कलिंग की सीमा को स्पर्श करता था । उत्तरी कोंकण तथा गुजरात के कुछ भागों को जीतकर उसने अपने राज्य में मिला लिया था । शातकर्णि को कलिंग नरेश खारवेल के आक्रमण का भी सामना करना पड़ा । [[हाथीगुम्फा]] लेख से पता चलता है कि अपने राज्यारोहण के दूसरे वर्ष खारवेल ने शातकर्णि की परवाह न करते हुए पश्चिम की ओर अपनी सेना भेजी । यह सेना कण्णवेणा (वैनगंगा) नदी तक आई तथा असिक नगर में आतंक फैल गया ।यह स्थान शातकर्णि के ही अधिकार में था । यहाँ की खुदाई से हाल ही में शातकर्णि का सिक्का मिला है । ऐसा प्रतीत होता है कि शातकर्णि ने खारवेल का प्रबल प्रतिरोध किया जिसके फलस्वरूप कलिंग नरेश को वापस लौटना पड़ा होगा । यदि खारवेल विजित होता तो इस घटना का उल्लेख महत्वपूर्ण ढंग से उसने अपने लेख में किया होता । खारवेल का आक्रमण एक धावा मात्र था जिसे टालने में शातकर्णि सफल रहा । इस प्रकार शातकर्णि एक सार्वभौम राजा बन गया ।
उसने दो अश्वमेध तथा राजसूय यज्ञों का अनुष्ठान किया । प्रथम अश्वमेध यज्ञ राजा बनने में तत्काल बाद तथा द्वितीय अपने शासनकाल के अन्त में किया होगा । अश्वमेध यज्ञ के बाद उसने अपनी पत्नी के नाम पर रजत मुद्रायें उत्कीर्ण करवायीं । इनके ऊपर अश्व की आकृति मिलती है । उसने ‘दक्षिणापथपति’ तथा ‘अप्रतिहतचक्र’ जैसी महान् उपाधियाँ धारण कीं । उसका शासन-काल भौतिक दृष्टि से समृद्धि एवं सम्पन्नता का काल था । शातकर्णि प्रथम पहला शासक था जिसने सातवाहनों को सार्वभौम स्थिति में ला दिया । उसकी विजयों के फलस्वरूप गोदावरी घाटी में प्रथम विशाल साम्राज्य का उदय हुआ जो शक्ति तथा विस्तार में गंगा घाटी में शुंग तथा पंजाब में यवन-साम्राज्य की बराबरी कर सकता था । पेरीप्लस से पता चलता है कि एल्डर सैरागोनस एक शक्तिशाली राजा था जिसके समय में सुप्पर तथा कलीन (सोपारा तथा कल्यान) के बन्दरगाह अन्तर्राष्ट्रीय व्यापार-वाणिज्य के लिये पूर्णरूपेण सुरक्षित हो गये थे. इस शासक से तात्पर्य शातकर्णि प्रथम से ही है । प्रतिष्ठान को अपनी राजधानी बनाकर उसने शासन किया । मालवा के ‘सात’ नामधारी कुछ सिक्के मिलते हैं । इनका प्रचलनकर्ता शातकर्णि प्रथम को ही माना जाता है । शातकर्णि की मृत्यु के पश्चात् सातवाहनों की शक्ति निर्बल पड़ने लगी । नानाघाट के लेख में उसके दो पुत्रों का उल्लेख हुआ है- वेदश्री तथा शक्तिश्री । ये दोनों ही अवयस्क थे । अत: शातकर्णि प्रथम की पत्नी नायानिका ने संरक्षिका के रूप में शासन का संचालन किया । उसके बाद का सातवाहनों का इतिहास अन्धकारपूर्ण है ।<ref name="Ajay Mitra Shastri 1998 42">{{cite book |author=Ajay Mitra Shastri |title=The Sātavāhanas and the Western Kshatrapas: a historical framework |url=https://books.google.com/books?id=S0puAAAAMAAJ |year=1998 |publisher=Dattsons |isbn=978-81-7192-031-0 |page=42 }}</ref>
=== गौतमीपुत्र श्री शातकर्णी ===
{{main|गौतमी पुत्र शातकर्णी}}
लगभग आधी शताब्दी की उठापटक तथा शक शासकों के हाथों मानमर्दन के बाद गौतमी पुत्र श्री शातकर्णी के नेतृत्व में अपनी खोई हुई प्रतिष्ठा को पुर्नस्थापित कर लिया। गौतमी पुत्र श्री शातकर्णी सातवाहन वंश का सबसे महान शासक था राजा शालीवाहन ने ईश्वर की तपस्या के फलस्वरूप कई वरदान प्राप्त किए और वर्दिय(वरदान प्राप्त करने वाला)कहलाए और लगभग 25 वर्षों तक शासन करते हुए न केवल अपने साम्राज्य की खोई प्रतिष्ठा को पुर्नस्थापित किया अपितु एक विशाल साम्राज्य की भी स्थापना की। गौतमी पुत्र के समय तथा उसकी विजयों के बारें में हमें उसकी माता गौतमी बालश्री के नासिक शिलालेखों से सम्पूर्ण जानकारी मिलती है। कुछ विशेषज्ञों द्वारा गौतमिपुत्र सत्कर्णी को राजा शालीवाहन भी माना जाता है। उन्होंने पूरे भारत को एकजुट कर दिया और विदेशी हमलावरों के खिलाफ बचाया।<ref>{{cite book |last1=Rapson |first1=E. J. (Edward James) |title=Catalogue of the coins of the Andhra dynasty, the Western Ksatrapas, the Traikutaka dynasty, and the "Bodhi" dynasty |date=1908 |publisher=London : Printed by order of the Trustees |page=Plate IX |url=https://archive.org/details/catalogueofcoins00brit/page/n497}}</ref>
उसके सन्दर्भ में हमें इस लेख से यह जानकारी मिलती है कि उसने क्षत्रियों के अहंकार का मान-मर्दन किया। उसका वर्णन शक, यवन तथा पल्लव शासकों के विनाश कर्ता के रूप में हुआ है। उसकी सबसे बड़ी उपलब्धि क्षहरात वंश के शक शासक नहपान तथा उसके वंशजों की उसके हाथों हुई पराजय थी। जोगलथम्बी (नासिक) समुह से प्राप्त नहपान के चान्दी के सिक्कें जिन्हे कि गौतमी पुत्र शातकर्णी ने दुबारा ढ़लवाया तथा अपने शासन काल के अठारहवें वर्ष में गौतमी पुत्र द्वारा नासिक के निकट पांडु-लेण में गुहादान करना- ये कुछ ऐसे तथ्य है जों यह प्रमाणित करतें है कि उसने शक शासकों द्वारा छीने गए प्रदेशों को पुर्नविजित कर लिया। नहपान के साथ उनका युद्ध उसके शासन काल के 17वें और 18वें वर्ष में हुआ तथा इस युद्ध में जीत कर र्गातमी पुत्र ने अपरान्त, अनूप, सौराष्ट्र, कुकर, अकर तथा अवन्ति को नहपान से छीन लिया। इन क्षेत्रों के अतिरिक्त गौतमी पुत्र का ऋशिक (कृष्णा नदी के तट पर स्थित ऋशिक नगर), अयमक (प्राचीन हैदराबाद राज्य का हिस्सा), मूलक (गोदावरी के निकट एक प्रदेश जिसकी राजधानी प्रतिष्ठान थी) तथा विदर्भ (आधुनिक बरार क्षेत्र) आदि प्रदेशों पर भी अधिपत्य था। उसके प्रत्यक्ष प्रभाव में रहने वाला क्षेत्र उत्तर में [[मालवा]] तथा [[काठियावाड़]] से लेकर दक्षिण में [[कृष्णा नदी]] तक तथा पूवै में बरार से लेकर पश्चिम में कोंकण तक फैला हुआ था। उसने 'त्रि-समुंद्र-तोय-पीत-वाहन' उपाधि धारण की जिससे यह पता चलता है कि उसका प्रभाव पूर्वी, पश्चिमी तथा दक्षिणी सागर अर्थात बंगाल की खाड़ी, अरब सागर एवं हिन्द महासागर तक था। ऐसा प्रतीत होता है कि अपनी मृत्यु के कुछ समय पहले गौतमी पुत्र शातकर्णी द्वारा नहपान को हराकर जीते गए क्षेत्र उसके हाथ से निकल गए। गौतमी पुत्र से इन प्रदेशों को छीनने वाले संभवतः सीथियन जाति के ही करदामक वंश के शक शासक थे। इसका प्रमाण हमें टलमी द्वारा भूगोल का वर्णन करती उसकी पुस्तक से मिलता है। ऐसा ही निष्कर्ष 150 ई0 के प्रसिद्ध रूद्रदमन के जूनागढ़ के शिलालेख से भी निकाला जा सकता है। यह शिलालेख दर्शाता है कि नहपान से विजित गौतमीपुत्र शातकर्णी के सभी प्रदेशों को उससे [[रूद्रदमन]] ने हथिया लिया। ऐसा प्रतीत होता है कि गौतमीपुत्र शातकर्णी ने करदामक शकों से वैवाहिक सम्बन्ध स्थापित कर रूद्रदमन द्वारा हथियाए गए अपने क्षेत्रों को सुरक्षित करने का प्रयास किया।<ref name="AIC">"Gautamiputra Satakarni counter-struck the silver coins of Mahaksatrapa Nahapana with three-arched or six-arched on the obverse and Ujjain symbol on the reverse." {{cite book |last1=Jain |first1=Rekha |title=Ancient Indian coinage: a systematic study of money economy from janapada period to early medieval period (600 BC to AD 1200) |date=1995 |publisher=D.K. Printworld |isbn=9788124600511 |url=https://books.google.com/books?id=PiEXAQAAIAAJ |language=en}}</ref>
=== सातवाहन इतिहास का अन्ध-युग ===
पुराणों में शातकर्णि प्रथम तथा गौतमीपुत्र शातकर्णि के बीच शासन करने वाले राजाओं की संख्या 10 से 19 तक बताई गयी है ।
इनमें केवल तीन राजाओं के विषय में हम दूसरे स्रोतों से भी जानते है:
#आपीलक,
#कुन्तल शातकर्णि तथा
#हाल ।
आपीलक का एक तांबे का सिक्का मध्य प्रदेश से प्राप्त है । कुन्तल शातकर्णि संभवतः कुन्तल प्रदेश का शासक था जिसका उल्लेख वात्स्यायन के कामसूत्र में हुआ है । हाल के विषय में हमें भारतीय साहित्य से भी सूचना मिलती है । यदि प्रारम्भिक सातवाहन राजाओं के युद्ध में शातकर्णि प्रथम सबसे महान् था, तो शान्ति में हाल महानतम था । वह स्वयं बहुत बड़ा कवि तथा कवियों एवं विद्वानों का आश्रयदाता था ।
‘गाथासप्तशती’ नामक प्राकृत भाषा में उसने एक मुक्तक काव्य-ग्रन्थ की रचना की थी । उसकी राज्य सभा में ‘बृहत्कथा’ के रचयिता गुणाढ्य तथा कातन्त्र नामक संस्कृत व्याकरण के लेखक शर्ववर्मन् निवास करते थे । कुछ विद्वानों का विचार है कि उपर्युक्त तीनों नरेश सातवाहनों की मूल शाखा से सम्बन्धित नहीं थे ।
ऐसा प्रतीत होता है कि इसी समय (प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व के मध्य में) पश्चिमी भारत पर शकों का आक्रमण हुआ । शकों ने महाराष्ट्र, मालवा, काठियावाड़ आदि प्रदेशों को सातवाहनों से जीत लिया । पश्चिमी भारत में शकों की क्षहरात शाखा की स्थापना हुई ।
शकों की विजयी के फलस्वरूप सातवाहनों का महाराष्ट्र तथा उसके निकटवर्ती क्षेत्रों में अधिकार समाप्त हो गया और उन्हें अपना मूलस्थान छोड़कर दक्षिण की ओर खिसकना पड़ा । संभव है इस समय सातवाहनों ने शकों की अधीनता भी स्वीकार कर ली हो । इस प्रकार शातकर्णि प्रथम से लेकर गौतमीपुत्र शातकर्णि के उदय के पूर्व तक का लगभग एक शताब्दी का काल सातवाहनों के ह्रास का काल है ।<ref name="RKS_2013">{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=ZXwcAgAAQBAJ&pg=PA16 |title=Ajanta Paintings: 86 Panels of Jatakas and Other Themes |author=Rajesh Kumar Singh |publisher=Hari Sena |year=2013 |isbn=9788192510750 |pages=15–16 }}</ref>
==वंशावली==
सातवाहन शासन की शुरुआत 30 ईसा पूर्व से ''200''ई तक विभिन्न समयों में की गई है।<ref name="US_2008"/> सातवाहन प्रथम शताब्दी ईसा पूर्व से तीसरी शताब्दी ईस्वी तक दक्खन क्षेत्र पर प्रभावी थे।<ref name="CH_2009">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=H1c1UIEVH9gC&pg=PA299|title=Encyclopedia of Ancient Asian Civilizations|last=Charles Higham|publisher=Infobase Publishing|year=2009|isbn=9781438109961|page=299|access-date=6 अगस्त 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20160609220228/https://books.google.com/books?id=H1c1UIEVH9gC&pg=PA299|archive-date=9 जून 2016|url-status=live}}</ref> यह तीसरी शताब्दी ईस्वी पूर्व तक चला। निम्नलिखित सातवाहन राजाओं को ऐतिहासिक रूप से एपिग्राफिक रिकॉर्ड द्वारा सत्यापित किया जाता है, हालांकि पुराणों में कई और राजाओं के नाम हैं (देखें [[सातवाहन|सातवाहन वंश # शासकों की सूची]] ):
* [[सीमुक|सिमुका सातवाहन]] (ल. 230–207 ई.पू.)
* [[कान्ह|कान्ह सातवाहन]] (ल. 207–189 ई.पू.)
* [[शातकर्णी प्रथम|मालिया शातकर्णी]] (ल. 189–179 ई.पू.)
* पूर्णोथंगा (ल. 179–161 ई.पू.)
* शातकर्णी (ल. 179–133 ई.पू.)
* लम्बोदर सातवाहन (ल. 87–67 ई.पू.)
* [[हाला सातवाहन|हाला]] (ल. 20–24 ई.)
* मंडलाक (ल. 24–30 ई.)
* पुरिन्द्रसेन (ल. 30–35 ई.)
* सुंदर शातकर्णी (ल. 35–36 ई.)
* काकोरा शातकर्णी (ल. 36 ई.)
* महेंद्र शातकर्णी (ल. 36–65 ई.)
* [[गौतमी पुत्र शातकर्णी]] (ल. 106–130 ई.)
* [[वासिष्ठीपुत्र पुलुमावी]] (ल. 130–158 ई.)
* [[वशिष्ठिपुत्र सातकर्णि]] (ल. 158–170 ई.)
* [[यज्ञश्री शातकर्णी]] (ल. 170–200 ई.)
==सातवाहन साम्राज्य का पतन==
यज्ञश्री की मृत्यु के पश्चात् सातवाहन साम्राज्य के विघटन की प्रक्रिया आरम्भ हुई । यह अनेक छोटे-छोटे राज्यों में विभाजित हो गया । पुराणों में यज्ञश्री के पश्चात् शासन करने वाले विजय, चन्द्रश्री तथा पुलोमा के नाम मिलते हैं, परन्तु उनमें से कोई इतना योग्य नहीं था कि वह विघटन की शक्तियों को रोक सके । दक्षिण-पश्चिम में सातवाहनों के बाद आभीर, आन्ध्रप्रदेश में ईक्ष्वाकु तथा कुन्तल में चुटुशातकर्णि वंशों ने अपनी स्वतन्त्र सत्ता स्थापित कर ली ।<ref>Bhandare, Shailendra (1999). Historical Analysis, pp.168-178; Shimada, Akira, (2012). Early Buddhist Architecture in Context: The Great Stupa at Amaravati (ca 300 BCE - 300 CE), Brill, p. 51</ref><ref>Ollett, Andrew, (2017). Language of the Snakes: Prakrit, Sanskrit, and the Language Order of remodern India, University of California Press, Okland, (Table 2, Appendix A), p. 189.</ref>
इनका विवरण प्रकार है:
;आभीर-
इस वंश का संस्थापक ईश्वरसेन था जिसने 248-49 ईस्वी के लगभग कलचुरिचेदि संवत् की स्थापना की । उसके पिता का नाम शिवदत्त मिलता है । नासिक में, उसके शासनकाल के नवें वर्ष का एक लेख प्राप्त हुआ है ।
यह इस बात का सूचक है कि नासिक क्षेत्र के ऊपर उसका अधिकार था । अपरान्त तथा लाट प्रदेश पर भी उसका प्रभाव था क्योंकि यहाँ कलचुरि-चेदि संवत् का प्रचलन मिलता है । आभीरों का शासन चौथी शती तक चलता रहा ।
;ईक्ष्वाकु-
इस वंश के लोग कृष्णा-गुण्टूर क्षेत्र में शासन करते थे । पुराण में उन्हें ‘श्रीपर्वतीय’ (श्रीपर्वत का शासक) तथा ‘आन्ध्रभृत्य’ (आन्ध्रों का नौकर) कहा गया है । पहले वे सातवाहनों सामन्त थे किन्तु उनके पतन के बाद उन्होंने अपनी स्वतन्त्रता घोषित कर दी ।
इस वंश का संस्थापक श्रीशान्तमूल था । अपनी स्वतन्त्र सत्ता स्थापित करने के उपलक्ष में उसने अश्वमेध यज्ञ किया । वह वैदिक धर्म का अनुयायी था । उसका पुत्र तथा उत्तराधिकारी माठरीपुत्र वीरपुरुषदत्त हुआ जिसने 20 वर्षों तक राज्य किया ।
अमरावती तथा नागार्जुनीकोंड से उसके लेख मिलते हैं । इनमें बौद्ध संस्थाओं को दिये जाने वाले दान का विवरण है । वीरपुरुषदत्त का पुत्र तथा उत्तराधिकारी शान्तमूल द्वितीय हुआ जिसने लगभग ग्यारह वर्षों तक राज्य किया ।
उसके बाद ईक्ष्वाकु वंश की स्वतन्त्र सत्ता का क्रमशः लोप हुआ । इस वंश के राजाओं ने आन्ध्र की निचली कृष्णा घाटी में तृतीय शताब्दी के अन्त तक शासन किया । तत्पश्चात् उनका राज्य काञ्ची के पल्लवों के अधिकार में चला गया । ईक्ष्वाकु लोग बौद्ध मत के पोषक थे ।
;चुटुशातकर्णि वंश-
महाराष्ट्र तथा कुन्तल प्रदेश के ऊपर तीसरी शती में चुटुशातकर्णि वंश का शासन स्थापित हुआ । कुछ इतिहासकार उन्हें सातवाहनों की ही एक शाखा मानते हैं जबकि कुछ लोग उनको नागकुल से सम्बन्धित करते है । उनके शासन का अन्त कदम्बों द्वारा किया गया ।
इन वंशों के साथ-साथ अन्य कई छोटे-छोटे राजवंश भी दक्षिण भारत की राजनीति में सक्रिय थे । कृष्णा तथा मसूलीपट्टम् के बीच बृहत्फलायन तथा कृष्णा और गोदावरी के बीच शालंकायन वंशों, जो पहले ईक्ष्वाकुओं के अधीन थे, ने कुछ समय के लिये स्वतन्त्रता स्थापित कर ली थी ।बृहत्फलायनों की राजधानी पिथुन्ड तथा शालंकायनों की वेंगी में थी । बाद में दोनों वंश पल्लवों के अधीन हो गये । इस चतुर्दिक उथल-पुथल के वातावरण में लगभग तीसरी शताब्दी ईस्वी के मध्य सातवाहन साम्राज्य पूर्णरूपेण छिन्न-भिन्न हो गया ।<ref name="Shastri1998">{{cite book |author=Ajay Mitra Shastri |title=The Sātavāhanas and the Western Kshatrapas: a historical framework |url=https://books.google.com/books?id=S0puAAAAMAAJ |year=1998 |publisher=Dattsons |isbn=978-81-7192-031-0 |page=91 }}</ref>
तीसरी शताब्दी तक सातवाहन वंश की शक्ति बहुत कमजोर हो चुका था । लगभग 225 ई. में यह राजवंश समाप्त हो गया था । इनके पतन में कई शक्तियों ने योगदान दिया । पश्चिम में नासिक के आसपास के क्षेत्र पर अमीरों ने अपने को स्वतंत्र घोषित कर दिया । पूर्वी प्रदेश में इक्षावाकुओं ने अपना स्वतंत्र राज्य स्थापित कर दिया था । दक्षिण पूर्वी प्रदेश का क्षेत्र पल्लवों ने अपने अधिकार में कर लिया।<ref name="RaoIndia)1995">{{cite book |author1=B. S. L. Hanumantha Rao |title=Socio-cultural history of ancient and medieval Andhra |url=https://books.google.com/books?id=GkNuAAAAMAAJ |year=1995 |publisher=Telugu University |page=200 |isbn=9788186073087 }}</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[भारत का इतिहास]]
* [[हिन्दू धर्म का इतिहास]]
* [[मगध के राजवंशों और शासकों की सूची]]
* [[भारत के राजवंशों और सम्राटों की सूची]]
* [[हिन्दू साम्राज्यों और राजवंशों की सूची]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
[[श्रेणी:दक्षिण भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:भारत के राजवंश]]
[[श्रेणी:प्राचीन भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:सातवाहन राजवंश]]
i9spj95duzkmv310djyd8if0fu3gqaf
मालवी
0
42222
6449107
6330175
2025-07-06T15:26:04Z
अनुनाद सिंह
1634
/* बाहरी कड़ियाँ */
6449107
wikitext
text/x-wiki
{{about|मालवा क्षेत्र की भाषा|[[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के [[मालवा (पंजाब)|मालवा क्षेत्र]] में बोली जाने वाली |मलवई बोली}}
{{Infobox language
|name=मालवी
|states=[[भारत]]([[मध्य प्रदेश|मध्यप्रदेश]] का [[मालवा]]क्षेत्र)
|speakers= 54 लाख
|date=2001
|ref=http://www.censusindia.gov.in/%28S%282scoev45b4mhlg45mz5jq345%29%29/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.aspx
|speakers2=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[हिन्द-ईरानी भाषाएँ|हिन्द-ईरानी]]
|fam3=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|हिन्द-आर्य]]
|fam4=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|पश्चिमी हिन्दी]]
|fam5=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|राजस्थानी]]
|fam6=मेवाड़ी
|iso3=mup
|lc1=|ld1=
|glotto=malv1243
|glottoname=मालवी
|glotto2=
|glottoname2=
}}
'''मालवी''' [[भारत]] के [[मालवा]] क्षेत्र की भाषा है जो कि राजस्थानी की उपबोली है। मालवा भारत भूमि के हृदय-स्थल के रूप में सुविख्यात है। मालवी पर राजस्थानी भाषा का सर्वाधिक प्रभाव है <ref>{{ https://books.google.co.in/books?id=pp9jAAAAMAAJ&q=Magadh+bhil&dq=Magadh+bhil&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjOvIfDjbP1AhXgqFYBHVq3A7AQ6AF6BAgMEAM }}</ref>। मालवा क्षेत्र का भू-भाग अत्यन्त विस्तृत है। पूर्व दिशा में [[बेतवा]] नदी, उत्तर-पश्चिम में [[चम्बल]] और दक्षिण में पुण्य सलिला [[नर्मदा नदी]] के बीच का प्रदेश मालवा है। मालवा क्षेत्र [[मध्यप्रदेश]] और [[राजस्थान]] के लगभग बीस जिलों में विस्तार लिए हुए हैं। इन क्षेत्रों के दो करोड़ से अधिक निवासी मालवी और उसकी विविध उपबोलियों का व्यवहार करते हैं।<ref name="Testbook 2020 x237">{{cite web|url=https://testbook.com/question-answer/hn/malvi-is-the-language-of-which-of-the--5f789bc647bde40eb31ec474|title=[Solved] "मालवी" निम्नलिखित में से किस क्षेत्र की भ�|date=2020-10-16|website=Testbook|language=la|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Google k679">{{cite web|url=https://www.google.co.in/books/edition/%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%8F%E0%A4%B5%E0%A4%82/SlKYtVF_t3cC?hl=en&gbpv=1&dq=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80+%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE&pg=PA31&printsec=frontcover|title=Google Books|website=Google|access-date=2024-03-24}}</ref><ref name="Internet Archive 2023 e295">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2015 n1312">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.403362/page/n3/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Parmar 2015 f7722">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.478481/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malavi & Usaka Sahitya : Shri Syam Parmar : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Parmar|first=Shri Syam|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref><ref name="Internet Archive 2015 d110">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.401001/page/n11/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Bhavan 2023 t924">{{cite web|url=https://archive.org/details/UxbJ_bhasha-vigyan-ke-tattva-by-raj-narayan-mourya-1968-illahabad-sahitya-bhavan/page/66/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Bhasha Vigyan Ke Tattva By Raj Narayan Mourya 1968 Illahabad Sahitya Bhavan : Sahitya Bhavan : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Bhavan|first=Sahitya|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Mishra 2015 r705">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.482894/page/n33/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Hindi Anusheelan : Shiv Sagar Mishra : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Mishra|first=Shiv Sagar|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
प्रो. [[शैलेंद्रकुमार शर्मा]] की पुस्तक 'मालवी भाषा और साहित्य' के अनुसार वर्तमान में मालवी भाषा का प्रयोग [[मध्य प्रदेश|मध्यप्रदेश]] के उज्जैन संभाग के आगर मालवा, नीमच, मन्दसौर, रतलाम, [[उज्जैन]], [[देवास]] एवं [[शाजापुर]] जिलों, [[इन्दौर|इंदौर]] संभाग के धार, झाबुआ, अलीराजपुर, हरदा और इन्दौर जिलों, भोपाल संभाग के सीहोर, राजगढ़, भोपाल, रायसेन और विदिशा जिलों, ग्वालियर संभाग के गुना जिले, राजस्थान के झालावाड़, प्रतापगढ़, बाँसवाड़ा एवं चित्तौड़गढ़ जिलों के सीमावर्ती क्षेत्रों में होता है। मालवी की सहोदरा [[निमाड़ी]] भाषा का प्रयोग बड़वानी, खरगोन, खंडवा, हरदा और बुरहानपुर जिलों में होता है। मध्यप्रदेश के कुछ जिलों में मालवी तथा अन्य निकटवर्ती बोलियों जैसे निमाड़ी, बुंदेली आदि के मिश्रित रूप प्रचलित हैं। इन जिलों में हरदा, होशंगाबाद, बैतूल, छिन्दवाड़ा आदि उल्लेखनीय हैं।<ref name="Aksharwarta International Research Journal 2020 a200">{{cite web|url=https://www.aksharwartajournal.page/2020/05/maalavee-bhaasha-evan-saahity-tahDDb.html|title=मालवी भाषा एवं साहित्य के इतिहास की नई भूमिका|date=2020-05-12|website=Aksharwarta International Research Journal|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2015 n131">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.403362/page/n3/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 b488">{{cite web|url=https://archive.org/details/malvi/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malvi Dictionary मालवी शब्दकोष मालवी सबदकोस : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
[[मालवा]] समृद्धि एवं सुख से भरपूर क्षेत्र माना जाता है। ‘देश मालवा गहन गंभीर, डग-डग रोटी पग-पग नीर’जैसी उक्ति लोक-जीवन में प्रचलित है। जीवन की यही विशिष्टताएं मालवा के इतिहास, संस्कृति, साहित्य, कला आदि में प्रतिबिम्बित हुई हैं। सातवीं शती में जब [[व्हेनसांग]] भारत आया था तो वह मालवा के पर्यावरण और लोकजीवन से गहरे प्रभावित हुआ था। तब उसने दर्ज भी किया,‘इनकी भाषा मनोहर और सुस्पष्ट है।’ <ref name="Anon. q8383">{{cite web|url=https://ia904701.us.archive.org/22/items/in.ernet.dli.2015.479182/2015.479182.Malvayi-Ek.pdf|title=|access-date=2024-03-24}}{{Dead link|date=नवंबर 2024 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 e2954">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
लोककलाओं के रस से मालवांचल सराबोर है। सुदूर अतीत से यहाँ प्रवहमान नदियों, स्थानीय भौगोलिक एवं सांस्कृतिक विविधता के रहते मालवी की अलग-अलग छटाएँ लोकजीवन में दिखाई देती हैं। इन्हीं से मालवी के अलग-अलग क्षेत्रीय रूप या विविध उपबोलियाँ अस्तित्व में आई हैं। एक प्रसिद्ध उक्ति भी इसी तथ्य की ओर संकेत करती है, "बारा कोस पे वाणी बदले, पाँच कोस पे पाणी।" मालवी का केन्द्र उज्जैन, इंदौर, देवास और उसके आसपास का क्षेत्र है। इसी मध्यवर्ती मालवी को आदर्श या केन्द्रीय मालवी कहा जाता है, जो अन्य निकटवर्ती बोलियों के प्रभाव से प्रायः अछूती है। आगर मालवा जिला तो प्रसिद्ध ही मालवा उपनाम से है क्योंकि जानकारों के अनुसार बहुत ज्यादा हद तक केंद्रीय या आदर्श मालवी इस जिले में ही बोली जाती है। प्रो [[शैलेंद्रकुमार शर्मा]] के अनुसार केन्द्रीय या आदर्श मालवी के अलावा मालवी के कई उपभेद या उपबोलियाँ भी अपनी विशिष्ट पहचान रखती हैं। मालवी के प्रमुख उपबोली रूप हैं- <ref name="Internet Archive 2023 e2952">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 b4882">{{cite web|url=https://archive.org/details/malvi/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malvi Dictionary मालवी शब्दकोष मालवी सबदकोस : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Sampurnanda 2015 p935">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.442128/page/n233/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Nagripracharini Patrika, Ank-1-8 : Shri Sampurnanda : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Sampurnanda|first=Shri|date=2015-09-16|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
*केन्द्रीय या आदर्श [[मालवी]]
*हाड़ौती मिश्रित मालवी जो राजस्थान के झालावाड़, झालरापाटन और मध्यप्रदेश के सोयत क्षेत्र में बोली जाती है।
*सोंधवाड़ी
*रजवाड़ी
*दशोरी या दशपुरी
*उमठवाड़ी
*भीली
*[[भोयरी]]/[[भोयरी|पवारी]] <ref name="Internet Archive 2023 e2953">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Parmar 2015 f772">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.478481/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malavi & Usaka Sahitya : Shri Syam Parmar : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Parmar|first=Shri Syam|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://archive.org/details/malvi/mode/2up मालवी-हिन्दी शब्दकोश]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:हिन्दी की बोलियाँ]]
e4odvyezzqevdi5u0x8ay7yabhcd19a
6449108
6449107
2025-07-06T15:30:49Z
अनुनाद सिंह
1634
6449108
wikitext
text/x-wiki
{{about|मालवा क्षेत्र की भाषा|[[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के [[मालवा (पंजाब)|मालवा क्षेत्र]] में बोली जाने वाली |मलवई बोली}}
{{Infobox language
|name=मालवी
|states=[[भारत]]([[मध्य प्रदेश|मध्यप्रदेश]] का [[मालवा]]क्षेत्र)
|speakers= 54 लाख
|date=2001
|ref=http://www.censusindia.gov.in/%28S%282scoev45b4mhlg45mz5jq345%29%29/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.aspx
|speakers2=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[हिन्द-ईरानी भाषाएँ|हिन्द-ईरानी]]
|fam3=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|हिन्द-आर्य]]
|fam4=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|पश्चिमी हिन्दी]]
|fam5=[[हिन्द-आर्य भाषाएँ|राजस्थानी]]
|fam6=मेवाड़ी
|iso3=mup
|lc1=|ld1=
|glotto=malv1243
|glottoname=मालवी
|glotto2=
|glottoname2=
}}
'''मालवी''' [[भारत]] के [[मालवा]] क्षेत्र की भाषा है जो कि राजस्थानी की उपबोली है। मालवा भारत भूमि के हृदय-स्थल के रूप में सुविख्यात है। मालवी पर राजस्थानी भाषा का सर्वाधिक प्रभाव है <ref>{{ https://books.google.co.in/books?id=pp9jAAAAMAAJ&q=Magadh+bhil&dq=Magadh+bhil&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwjOvIfDjbP1AhXgqFYBHVq3A7AQ6AF6BAgMEAM }}</ref>। मालवा क्षेत्र का भू-भाग अत्यन्त विस्तृत है। पूर्व दिशा में [[बेतवा]] नदी, उत्तर-पश्चिम में [[चम्बल]] और दक्षिण में पुण्य सलिला [[नर्मदा नदी]] के बीच का प्रदेश मालवा है। मालवा क्षेत्र [[मध्यप्रदेश]] और [[राजस्थान]] के लगभग बीस जिलों में विस्तार लिए हुए हैं। इन क्षेत्रों के दो करोड़ से अधिक निवासी मालवी और उसकी विविध उपबोलियों का व्यवहार करते हैं।<ref name="Testbook 2020 x237">{{cite web|url=https://testbook.com/question-answer/hn/malvi-is-the-language-of-which-of-the--5f789bc647bde40eb31ec474|title=[Solved] "मालवी" निम्नलिखित में से किस क्षेत्र की भ�|date=2020-10-16|website=Testbook|language=la|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Google k679">{{cite web|url=https://www.google.co.in/books/edition/%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%8F%E0%A4%B5%E0%A4%82/SlKYtVF_t3cC?hl=en&gbpv=1&dq=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80+%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE&pg=PA31&printsec=frontcover|title=Google Books|website=Google|access-date=2024-03-24}}</ref><ref name="Internet Archive 2023 e295">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2015 n1312">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.403362/page/n3/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Parmar 2015 f7722">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.478481/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malavi & Usaka Sahitya : Shri Syam Parmar : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Parmar|first=Shri Syam|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref><ref name="Internet Archive 2015 d110">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.401001/page/n11/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Bhavan 2023 t924">{{cite web|url=https://archive.org/details/UxbJ_bhasha-vigyan-ke-tattva-by-raj-narayan-mourya-1968-illahabad-sahitya-bhavan/page/66/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Bhasha Vigyan Ke Tattva By Raj Narayan Mourya 1968 Illahabad Sahitya Bhavan : Sahitya Bhavan : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Bhavan|first=Sahitya|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Mishra 2015 r705">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.482894/page/n33/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Hindi Anusheelan : Shiv Sagar Mishra : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Mishra|first=Shiv Sagar|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
प्रो. [[शैलेंद्रकुमार शर्मा]] की पुस्तक 'मालवी भाषा और साहित्य' के अनुसार वर्तमान में मालवी भाषा का प्रयोग [[मध्य प्रदेश|मध्यप्रदेश]] के उज्जैन संभाग के आगर मालवा, नीमच, मन्दसौर, रतलाम, [[उज्जैन]], [[देवास]] एवं [[शाजापुर]] जिलों, [[इन्दौर|इंदौर]] संभाग के धार, झाबुआ, अलीराजपुर, हरदा और इन्दौर जिलों, भोपाल संभाग के सीहोर, राजगढ़, भोपाल, रायसेन और विदिशा जिलों, ग्वालियर संभाग के गुना जिले, राजस्थान के झालावाड़, प्रतापगढ़, बाँसवाड़ा एवं चित्तौड़गढ़ जिलों के सीमावर्ती क्षेत्रों में होता है। मालवी की सहोदरा [[निमाड़ी]] भाषा का प्रयोग बड़वानी, खरगोन, खंडवा, हरदा और बुरहानपुर जिलों में होता है। मध्यप्रदेश के कुछ जिलों में मालवी तथा अन्य निकटवर्ती बोलियों जैसे निमाड़ी, बुंदेली आदि के मिश्रित रूप प्रचलित हैं। इन जिलों में हरदा, होशंगाबाद, बैतूल, छिन्दवाड़ा आदि उल्लेखनीय हैं।<ref name="Aksharwarta International Research Journal 2020 a200">{{cite web|url=https://www.aksharwartajournal.page/2020/05/maalavee-bhaasha-evan-saahity-tahDDb.html|title=मालवी भाषा एवं साहित्य के इतिहास की नई भूमिका|date=2020-05-12|website=Aksharwarta International Research Journal|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2015 n131">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.403362/page/n3/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Rajasthan Ka Bhasha Sarvekshan : Griyarson, Dr. Jarj A. : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2015-09-10|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 b488">{{cite web|url=https://archive.org/details/malvi/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malvi Dictionary मालवी शब्दकोष मालवी सबदकोस : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
[[मालवा]] समृद्धि एवं सुख से भरपूर क्षेत्र माना जाता है। ‘देश मालवा गहन गंभीर, डग-डग रोटी पग-पग नीर’जैसी उक्ति लोक-जीवन में प्रचलित है। जीवन की यही विशिष्टताएं मालवा के इतिहास, संस्कृति, साहित्य, कला आदि में प्रतिबिम्बित हुई हैं। सातवीं शती में जब [[व्हेनसांग]] भारत आया था तो वह मालवा के पर्यावरण और लोकजीवन से गहरे प्रभावित हुआ था। तब उसने दर्ज भी किया,‘इनकी भाषा मनोहर और सुस्पष्ट है।’ <ref name="Anon. q8383">{{cite web|url=https://ia904701.us.archive.org/22/items/in.ernet.dli.2015.479182/2015.479182.Malvayi-Ek.pdf|title=|access-date=2024-03-24}}{{Dead link|date=नवंबर 2024 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 e2954">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
लोककलाओं के रस से मालवांचल सराबोर है। सुदूर अतीत से यहाँ प्रवहमान नदियों, स्थानीय भौगोलिक एवं सांस्कृतिक विविधता के रहते मालवी की अलग-अलग छटाएँ लोकजीवन में दिखाई देती हैं। इन्हीं से मालवी के अलग-अलग क्षेत्रीय रूप या विविध उपबोलियाँ अस्तित्व में आई हैं। एक प्रसिद्ध उक्ति भी इसी तथ्य की ओर संकेत करती है, "बारा कोस पे वाणी बदले, पाँच कोस पे पाणी।" मालवी का केन्द्र उज्जैन, इंदौर, देवास और उसके आसपास का क्षेत्र है। इसी मध्यवर्ती मालवी को आदर्श या केन्द्रीय मालवी कहा जाता है, जो अन्य निकटवर्ती बोलियों के प्रभाव से प्रायः अछूती है। आगर मालवा जिला तो प्रसिद्ध ही मालवा उपनाम से है क्योंकि जानकारों के अनुसार बहुत ज्यादा हद तक केंद्रीय या आदर्श मालवी इस जिले में ही बोली जाती है। प्रो [[शैलेंद्रकुमार शर्मा]] के अनुसार केन्द्रीय या आदर्श मालवी के अलावा मालवी के कई उपभेद या उपबोलियाँ भी अपनी विशिष्ट पहचान रखती हैं। मालवी के प्रमुख उपबोली रूप हैं- <ref name="Internet Archive 2023 e2952">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Internet Archive 2023 b4882">{{cite web|url=https://archive.org/details/malvi/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malvi Dictionary मालवी शब्दकोष मालवी सबदकोस : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Sampurnanda 2015 p935">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.442128/page/n233/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Nagripracharini Patrika, Ank-1-8 : Shri Sampurnanda : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Sampurnanda|first=Shri|date=2015-09-16|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
* केन्द्रीय या आदर्श मालवी
* हाड़ौती मिश्रित मालवी जो राजस्थान के झालावाड़, झालरापाटन और मध्यप्रदेश के सोयत क्षेत्र में बोली जाती है।
* सोंधवाड़ी
* रजवाड़ी
* दशोरी या दशपुरी
* उमठवाड़ी
* भीली
* [[भोयरी]]/[[भोयरी|पवारी]] <ref name="Internet Archive 2023 e2953">{{cite web|url=https://archive.org/stream/in.ernet.dli.2015.428587/2015.428587.Malvi-Ek_djvu.txt|title=Full text of "Malvi Ek Bhasha Shastriya Adhyayan (1960)"|date=2023-03-25|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref> <ref name="Parmar 2015 f772">{{cite web|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.478481/mode/2up?q=%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A5%80|title=Malavi & Usaka Sahitya : Shri Syam Parmar : Free Download, Borrow, and Streaming : Internet Archive|last=Parmar|first=Shri Syam|date=2015-09-23|website=Internet Archive|access-date=2024-03-24}}</ref>
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://archive.org/details/malvi/mode/2up मालवी-हिन्दी शब्दकोश]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:हिन्दी की बोलियाँ]]
j11f3if5b3ajos11zbikzcqfiwwhm6r
भारतीय राष्ट्रीय मिलिट्री कालेज
0
44781
6449345
6224685
2025-07-07T11:20:04Z
Bunty81e
876923
6449345
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक विद्यालय
|name = आर.आई.एम.सी
|image = newcrest.jpg
|imagesize = 200px
|caption =
|motto = ”बाल विवेक''
|motto_pl =
|founder = [[जॉर्ज पंचम#प्रिंस ऑफ वेल्स|प्रिंस ऑफ वेल्स]] [[एडवर्ड अष्टम]]
|established = [[१९२२|1922]]
|type = [[निजि विद्यालय]]<br />[[भारत सरकार]] द्वारा चालित
|affiliation =
|grades = कक्षा 8 - 12
|president =
|principal =
|head_label = कमाण्डेंट
|head of school =
|dean =
|faculty =
|staff =
|enrollment = 250
|gender = पुरुष
|lower_age = 12
|upper_age = 18
|free_label_2 = विभाग
|free_2 = चंद्रगुप्त, प्रताप, रण्जीत एवं शिजाजी
|colours = हल्का नीला और गहरा नीला
{{color box|Lightblue}}{{color box|Darkblue}}
|campus type =
|campus size = {{convert|138|acre|km2|sing=on}}
|location = [[देहरादून]]
|country = IND
|free_label_1 = Former pupils
|free_1 = [[रिम्कालियन]]
|information =
|website = http://www.rimc.org
}}
राष्ट्रीय इंडियन मिलिट्री कालिज या आर.आई.एम.सी. दून घाटी में लड़्कों के लिये एक उत्तम निजि [[विद्यालय]] है।<ref>{{Cite web|url=https://mympsc.com/DESKTOP_OBJECT_URL|title=भारतीय राष्ट्रीय मिलिटरी कालेज देहरादून|last=gk|first=mpsc|website=https://mympsc.com|language=en|access-date=2023-10-02}}{{Dead link|date=अक्तूबर 2023 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> यह संस्थान एक महान परंपरा की धरोहर लेये है, अब राष्ट्रीय रक्षा अकादमी (एन.डी.ए.) और अन्ततः [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] का फीडर संस्थान है। यहां के उत्तीर्ण छात्र, रिम्कॉलियन्स कहलाते हैं (अल्युम्नाई का नाम) और वे इतिहास में अधिकतर सभी, भारतीय और पाकिस्तानी सेनाओं के सर्वोच्च श्रेणीधारक रहे हैं।
== भवन ==
आरआईएमसी के परिसर में पहुंचने से पहले एक लंबी सुंदर सड़क है। इस संस्थान में अलग-अलग विषयों के लिए अलग-अलग भवन हैं। ये सभी ट्यूडर स्थापत्य शैली के हैं। इन सभी भवनों के डिजाइन एक जैसे हैं, इनमें सिर्फ थोड़े परिवर्तन हैं। इस भवन की कुछ विशेषताओं में उभरी हुई भुजाएं और राफ्टर, वेंटीलेटर के साथ दोनों तरफ की लुढ़की हुई और उनकी सामने निकली छतें, लकड़ी के दरवाजे और खिड़की तथा भवन के नीचे वाले तल पर पूरा आर्क कोलोनेड है। फर्श पर पूरी तरह लकडी के तख्ते का उपयोग किया गया है और भवन की आंतरिक साज-सज्जा के लिए छद्म छत (फॉल्स सीलिंग) का उपयोग किया गया है।
== इतिहास ==
इस संस्थान की स्थापना सन 1922 में ब्रिटिश साम्राज्य ने भारतीय छात्रों (कैडेटों) को रॉयल मिलिट्री अकादमी, सैंडहर्स्ट में प्रविष्टि हेतु प्रिशिक्षण देने हेतु की गयी थी। प्रिंस ऑफ वेल्स, एडवर्ड अष्टम ने इसका उद्घाटन [[मार्च]] [[१९२२|1922]] में किया था। तभी इसका नाम उनके नाम पर रखा गया था।<ref>"The Prince of Wales Royal Indian Military College, Dehradun, was established in 1922....", Page 223, Defence Organisation in India, By A. L. Venkateswaran, Published 1967, Publications Division, Ministry of Information and Broadcasting</ref>
तब यह इम्पीरियल कैडेट कॉर्प्स (सजवाड़ा कैम्प) के प्रांगण में स्थित था। यह 138 एकड़ का हरा भरा कैम्पस देहरादून कैण्ट के गढ़ी गांव के निकट था। तब ब्रिटिशों का विश्वास था, कि निजि विद्यालयों की शिक्षा भारतीय युवाओं के लिये सेनाओं के अनुशासन हेतु अनिवार्य होगी।
आर.आई.एम.सी के लिये, मूल सरकारी आदेशानुसार लेफ्टि.कर्नल श्रेणी का मिलिट्री कमाण्डेण्ट और वरिष्ठ और कनिष्ठ ब्रिटिश शिक्षक और कुछ भारतीय शिक्षक नियुक्त किये गये। प्रथम कमा० थे लेफ्टि.कर्नल एच.एल.रॉउटन, सिख रेजिमेंट, जिन्होंने [[२२ फ़रवरी|22 फरवरी]] [[१९२२|1922]] को अधिभार ग्रहण किया था। हीरा लाल अटल, प्रथम कैडेट कप्तान थे, जिन्हें स्वतंत्रता उपरांत भारतीय संघ का एजंडेण्ट जनरल भी नियुक्त किया गया था। मेज.जेन.हीरा लाल ने भारत का सर्वोच्च कॉम्बैट हेतु साहस पुरस्कार, [[परमवीर चक्र|परम वीर चक्र]]; अभिकल्पित किया था। प्राथमिक कैडेट्स में से कुछ थे [[के.एस.थिमैया]], [[असगर खान]], इत्यादि<ref>Pages 22 and 23, Where Gallantry is Tradition: Saga of Rashtriya Indian Military College, By Bikram Singh, Sidharth Mishra, Contributor Rashtriya Indian Military College, Published 1997 by Allied Publishers, ISBN 81-7023-649-5</ref>।
भारतीय स्वतंत्रता उपरांत, विद्यालय ने अपनी शिक्षा परंपरा जारी रखी, पर अब [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेना]] के लिये युवाओं की शिक्षा और प्रशिक्षण हेतु। अन्तर केवल इतना था, कि अब वह एन.डी.ए. के लिये फीडर का कार्य करता है। जो कि स्वयं [[भारतीय सशस्त्र सेनाएँ|भारतीय सेनाओं]] का फीडर संस्थान है।
== विद्यालय ==
यह विद्यालय लगभग 134 एकड़ में विस्तृत है और एक समय में 250 कैडेट्स दीक्षित करता है। इसके लिये प्रत्याशी पूर्ण भारत भर से एक राष्ट्रीय स्तर की [https://web.archive.org/web/20080509060412/http://www.rimc.org/admission.as प्रवेश प्रतियोगिता] द्वारा चुने जाते हैं। इसमें चुने गये प्रत्याशी को एक मेडिकल परिक्षण को भी उत्तीर्ण करना होता है। प्रत्येक वर्ष 50 छात्र वर्ष में दो बार लिये जाते हैं।
<!---
The RIMC in 1922 was planned and run on the lines of English public school - Wellock College, a feeder to [[Sandhurst]]. The 37 cadets forming the first batch were divided into three Houses, called Sections at the RIMC, known as Rawlinson, Roberts and Kitchener after the three Commander-in-Chiefs of [[India]]. [[Hira Lal Atal]] was appointed the first College Cadet Captain with Ali Asghar Khan, Tara Singh and Sheikh Hussain the first Section Commanders, or House Captains, of the three Sections. In 1948, the names of the three sections were changed to Pratap, Ranjit and Shivaji from Rawlinson, Roberts and Kitchener respectively. The new names represented the three great Indian warriors [[Maharana Pratap]], [[Maharaja Ranjit Singh]] and [[Chhatrapati Shivaji]]. Strength of the College increased significantly to lead to a situation in 1960 as a result of which it was decided to keep the new entrants in a Holding Section to give them a chance to settle down. However in 1965, the strength of the College rose to 200 and it became necessary to turn the Holding Section into a new House, which was called the Chandragupta Section after the great Indian Emperor [[Chandragupta Maurya]].<ref>Page 30, Where Gallantry is Tradition: Saga of Rashtriya Indian Military College, By Bikram Singh, Sidharth Mishra, Contributor Rashtriya Indian Military College, Published 1997 by Allied Publishers, ISBN 81-7023-649-5</ref>
Cadets at the RIMC follow the Indian [[Central Board of Secondary Education|Central Board of School Education]] curriculum over the next 5 years and take part in a wide range of extracurricular activities that bring out the traits of honesty, integrity, good character, truthfulness, camaraderie and leadership in them. A cadet, during his stay at the RIMC, gets a full glimpse of the life of an Indian Army Officer. Popular games that students participate in during their stay at the RIMC are [[hockey]], [[association football|football]], [[cricket]], [[basketball]], [[squash]], [[boxing]], [[swimming]], [[athletics (track and field)|athletics]] and [[gymnastics]]. Horse riding and Rifle shooting are other activities that are very popular among the cadets. After the cadets complete the 12th grade, they graduate from the RIMC and most of them go on to join the Indian Armed Forces by entering the [[National Defence Academy (India)|National Defence Academy]], [[Pune]]. The cadets then spend 3 years at the NDA with other selected students from the rest of the country and eventually get commissioned as officers in the Indian Armed Forces.
--->
== अल्युम्नाई ==
<!---
Alumni of the RIMC are known as "Rimcollians". [[Rimcollians]] have held very high positions in the Armed Forces, many becoming the Chiefs of Staff in the Indian and Pakistani Armed Forces. The cadets currently enrolled at RIMC are known as "Rimcos" to distinguish them from the alumni. A rare distinction of the RIMC is that some of its alumni have also headed the Armed Forces of [[Pakistan]], a feat made possible by [[Rimcollians]] of the pre-partition Subcontinent era.
General [[K.S.Thimayya]], General [[Gopal Gurunath Bewoor|GG Bewoor]], General [[Vishwa Nath Sharma]], Maj General M. Anwar Khan (Pakistan Army Engineers), Lt. General [[Sahabzada Yaqub Khan]] (Pakistan Army), [[Air Marshal]] [[Asghar Khan]] (Pakistan Air Force), [[Air Chief Marshal]] [[Nirmal Chandra Suri|N.C. Suri]], Air Marshal [[Nur Khan]] (Pakistan Air Force), General [[S. Padmanabhan]] are some of the highest ranked officers produced by the RIMC. Various gallantry awards have been awarded to Rimcollians over the years including the [[Victoria Cross]] to Lt Gen [[PS Bhagat]], [[Distinguished Service Order]] to [[Gen KS Thimayya]] and the [[Param Vir Chakra]] to Major [[Som Nath Sharma]].
Many cadets have earned the "Chief of Army Staff Commendation Card" for extraordinary achievements like mountaineering during their tenure at the school itself. The school has an excellent alumni network by means of the Rimcollian Old Boys Association (ROBA). The alumni also have a few mailing groups on the internet through which they regularly interact. The bonding and camaraderie among the [[Rimcollians]] is legendary and they are known to look out for chances to help each other out through thick and thin.
--->
<!-- Commented out because image was deleted: [[Image:RIMCbell.jpg|thumb|left|300px|Residential Dorms and the famous bell {{deletable image-caption}}]] -->
[[चित्र:rimcOldCrest.jpg|thumb|right|300px|The [[Prince of Wales's feathers]]:-The Traditional Old Crest]]
== बाहरी कड़ियाँ == *[https://web.archive.org/web/20080509193710/http://www.rimc.org/ आधिकारिक वेबसाइट]
* [https://web.archive.org/web/20080509060412/http://www.rimc.org/admission.as प्रवेश परीक्षा]
* [https://web.archive.org/web/20080509192052/http://www.rimcollians.org/ अल्युम्नाई]
== इन्हें भी देखें ==
* [[Rimcollians]]
* [[राष्ट्रीय रक्षा अकादमी (भारत)]] नेशनल डिफ़ेंस एकैडमी
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
अल्युम्नाई शिक्षण संस्थान
{{DEFAULTSORT:Rashtriya Indian Military College}}
[[श्रेणी:भारत में आवासीय विद्यालय]]
[[श्रेणी:उत्तराखंड में विद्यालय]]
[[श्रेणी:Boys' schools in India]]
[[श्रेणी:देहरादून]]
[[श्रेणी:रिम्कालियन]]
oi5q0b8cdkdaxm6bkog2ajquvbbnl6q
दत्तात्रेय
0
45209
6449149
6380683
2025-07-06T17:58:00Z
Neha108
876833
इनके पास कोई इतिहास नहीं है कि ये वहां गए थे या नहीं।
6449149
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Shri Dattatreya.jpg|अंगूठाकार|भगवान दत्तात्रेय की एक मंदिर में प्रतिमा]]
'''भगवान दत्तात्रेय''', महर्षि अत्रि और उनकी सहधर्मिणी अनुसूया के पुत्र थे। इनके पिता महर्षि अत्रि सप्तऋषियों में से एक है,और माता अनुसूया को सतीत्व के प्रतिमान के रूप में उदधृत किया जाता है।
हमारे पुराण देवी-देवताओं की चमत्कारिक घटनाओं से भरे हुए हैं। हिन्दू धर्म में असंख्य देवों का वर्णन है, इसलिए इनसे जुड़ी घटनाओं की संख्या भी बहुत अधिक है।
== पौराणिक इतिहास ==
इसी पौराणिक इतिहास में पवित्र और पतिव्रता देवी अनुसूया व उनके पति अत्रि का नाम प्रमुख तौर पर दर्ज है।
एक बार की बात है माँ अनुसूया त्रिदेव ब्रह्मा, विष्णु, महेश जैसे पुत्र की प्राप्ति के लिए कड़े तप में लीन हो गईं, जिससे तीनों देवों की अर्धांगिनियां सरस्वती, लक्ष्मी और पार्वती को जलन होने लगी।
तीनों ने अपनी पतियों से कहा कि वे भू लोक जाएं और वहां जाकर देवी अनुसुया की परीक्षा लें। ब्रह्मा, विष्णु और महेश संन्यासियों के वेश में अपनी जीवनसंगिनियों के कहने पर देवी अनुसुया की तप की परीक्षा लेने के लिए पृथ्वी लोक चले गए। अनुसुया के पास जाकर संन्यासी के वेश में गए त्रिदेव ने उन्हें भिक्षा देने को कहा, लेकिन उनकी एक शर्त भी थी। अनुसुया के पतित्व की परीक्षा लेने के लिए त्रिदेव ने उनसे कहा कि वह भिक्षा मांगने आए हैं लेकिन उन्हें भिक्षा उनके सामान्य रूप में नहीं बल्कि अनुसुया की नग्न अवस्था में चाहिए। अर्थात देवी अनुसुया उन्हें तभी भिक्षा दे पाएंगी, जब वह त्रिदेव के समक्ष नग्न अवस्था में उपस्थित हों।त्रिदेव की ये बात सुनकर अनुसुया पहले तो हड़बड़ा गईं लेकिन फिर थोड़ा संभलकर उन्होंने मंत्र का जाप कर अभिमंत्रित जल उन तीनों संन्यासियों पर डाला।पानी की छींटे पड़ते ही ब्रह्मा, विष्णु, महेश तीनों ही शिशु रूप में बदल गए। शिशु रूप लेने के बाद अनुसुया ने उन्हें भिक्षा के रूप में स्तनपान करवाया। ब्रह्मा, विष्णु, महेश के स्वर्ग वापस ना लौट पाने की वजह से उनकी पत्नियां चिंतित हो गईं और स्वयं देवी अनुसुया के पास आईं। सरस्वती, लक्ष्मी, पार्वती ने उनसे आग्रह किया कि वे उन्हें उनके पति सौंप दें। अनुसुया और उनके पति ने तीनों देवियों की बात मान ली किन्तु अनुसूया ने कहा "कि त्रिदेवों ने मेरा स्तनपान किया है इसलिए किसी ना किसी रूप में इन्हें मेरे पास रहना होगा अनुसुया की बात मानकर त्रिदेवों ने उनके गर्भ में दत्तात्रेय , दुर्वासा और चंद्रमा रूपी अपने अवतारों को स्थापित कर दिया , जिनमें दतात्रेय तीनों देवों के अवतार थे । दत्तात्रेय का शरीर तो एक था लेकिन उनके तीन सिर और छ: भुजाएं थीं। विशेष रूप से दत्तात्रेय को विष्णु का अवतार माना जाता है। दतात्रेय की छ: भुजाएँ और तीन शीश इसलिए हैं जिसकी कथा इस प्रकार है
एक बार ब्रह्मा ब्रह्मलोक में ध्यान में लीन थे की तभी भगवान [[शंकर]] वहां पधारे वे [[ब्रह्मा]] का ध्यान टूटने का इंतजार करने लगे किन्तु ब्रह्मदेव ने अपने नेत्र नहीं खोले भगवान [[शिव]] की शांति का बांध टूटने लगा उन्होंने अपने डमरू से भी ब्रह्मदेव को जगाने का प्रयास किया किन्तु उनका ध्यान ही नहीं टूटा भगवान ब्रह्मा की जब आखें खुली तब उन्होंने शिवजी से माफ़ी मांगी किन्तु शिवजी को शांत नहीं कर सके उन्होंने भगवान [[विष्णु|सत्यनारायण]] का ध्यान किया जिससे भगवान [[विष्णु]] ने उनके क्रोध को शांत किया किन्तु उनका अंश आधे से ज्यादा नष्ट हो चुका था | तब देवी अनुसूया ने जब तीनों में से दो शिशु अर्थात् चंद्रदेव और दुर्वासा को जन्म दिया ( [[दुर्वासा]] सबसे बड़े और [[चन्द्रदेव|चंद्रमा]] दूसरे स्थान के पुत्र थे ) जब तीसरे शिशु ( अर्थात् दतात्रेय ) का जन्म नहीं हुआ किन्तु अनुसूया को प्रसव पीड़ा होती रही तब [[ब्रह्मा]] जी और [[शिवजी]] को सारी बात समझ आ गई तब उन्होंने अपने कुछ अंश भेजे जिससे दतात्रेय के गर्भ में ही तीन सिर और छ: भुजाएँ हो गई |
दत्तात्रेय के अन्य दो भाई चंद्र देव और ऋषि दुर्वासा थे। चंद्रमा को ब्रह्मा और ऋषि दुर्वासा को शिव का रूप ही माना जाता है।
जिस दिन दत्तात्रेय का जन्म हुआ आज भी उस दिन को हिन्दू धर्म के लोग दत्तात्रेय जयंती के तौर पर मनाते हैं।
भगवान दत्तात्रेय से एक बार राजा यदु ने उनके गुरु का नाम पूछा,भगवान दत्तात्रेय ने कहा : "आत्मा ही मेरा गुरु है,तथापि मैंने चौबीस व्यक्तियों से गुरु मानकर शिक्षा ग्रहण की है।"
उन्होंने कहा मेरे चौबीस गुरुओं के नाम है<ref>{{Cite web|url=http://hindi.webdunia.com/other-festivals/24-guru-of-dattatreya-116121200043_1.html|title=24 गुरु : जानिए किन्हें माना है भगवान दत्तात्रेय ने गुरु|last=Webdunia|website=hindi.webdunia.com|language=hi|access-date=2020-12-29}}</ref> :
१) पृथ्वी
२) जल
३) वायु
४) अग्नि
५) आकाश
६) सूर्य
७) चन्द्रमा
८) समुद्र
९) अजगर
१०) कपोत
११) पतंगा
१२) मछली
१३) हिरण
१४) हाथी
१५) मधुमक्खी
१६) शहद निकालने वाला
१७) कुरर पक्षी
१८) कुमारी कन्या
१९) सर्प
२०) बालक
२१) पिंगला वैश्या
२२) बाण बनाने वाला
२३) मकड़ी
२४) भृंगी कीट
'''भगवान दत्तात्रेय :-'''
"आदौ ब्रह्मा मध्ये विष्णुरन्ते देवः सदाशिवः
मूर्तित्रयस्वरूपाय दत्तात्रेयाय नमोस्तु ते।
ब्रह्मज्ञानमयी मुद्रा वस्त्रे चाकाशभूतले
प्रज्ञानघनबोधाय दत्तात्रेयाय नमोस्तु ते।।"
भावार्थ -
"जो आदि में ब्रह्मा, मध्य में विष्णु तथा अन्त में सदाशिव है, उन भगवान दत्तात्रेय को बारम्बार नमस्कार है। ब्रह्मज्ञान जिनकी मुद्रा है, आकाश और भूतल जिनके वस्त्र है तथा जो साकार प्रज्ञानघन स्वरूप है, उन भगवान दत्तात्रेय को बारम्बार नमस्कार है।" (जगद्गुरु श्री आदि शंकराचार्य)[[चित्र:Ravi Varma-Dattatreya.jpg|250px|thumb|right|भगवान दत्तात्रेय]]
'''भगवान दत्तात्रेय''' [[त्रिमूर्ति|ब्रह्मा-विष्णु-महेश]] के अवतार माने जाते हैं।
भगवान शंकर का साक्षात रूप महाराज '''दत्तात्रेय''' में मिलता है और तीनो ईश्वरीय शक्तियों से समाहित महाराज दत्तात्रेय की आराधना बहुत ही सफल और जल्दी से फल देने वाली है। महाराज दत्तात्रेय आजन्म ब्रह्मचारी, अवधूत और दिगम्बर रहे थे। वे सर्वव्यापी है और किसी प्रकार के संकट में बहुत जल्दी से भक्त की सुध लेने वाले हैं, अगर मानसिक, या कर्म से या वाणी से महाराज दत्तात्रेय की उपासना की जाये तो भक्त किसी भी कठिनाई से शीघ्र दूर हो जाते हैं।
== दत्तात्रेय के अवतार ==
* [[श्रीपाद वल्लभ]]
* [[नृसिंह सरस्वती]]
* [[स्वामी समर्थ]]
* [[मणिक प्रभु]]
==क्षेत्र==
दत्तसंप्रदाय प्रभाव [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]] में प्रभावशाली है।
* [[गिरनार]] appropriate
* भटगाव- [[नेपाल]]
* श्रीचांगदेव राऊळ [[माहूर]]
* [[गाणगापुर|गाणगापूर]]
* नृसिंहवाडी
* [[अक्कलकोट]]
* गरुडेश्वर
* विजापूर
* कडगंची सायंदेव दत्तक्षेत्र - [[कर्नाटक]]
* [[कोल्हापुर|कोल्हापूर]]
* माणिकनगर - [[बीदर]]
* चौल
* अष्टे
* [[खामगाँव|खामगाव]] - [[बुलढाणा]]
* [[अंबाजोगाई|अंबेजोगाई]]
* सांखळी ([[गोवा]])
* [[नारेश्वर]]
*श्री दत्त मंदिर संस्थान रुईभर, उस्मानाबाद महाराष्ट्र
*श्री दत्त संस्थान, व्यासवाडी, रिसोड. जिल्हा- वाशिम, महाराष्ट्र*
* श्री क्षेत्र पीठापूरम-इस्ट गोदावरी जिल्हा, आंध्रप्रदेश
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20170908111141/http://hindi.webdunia.com/indian-religion-sant-mahatma/%E0%A4%AD%E0%A4%97%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A8-%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%AF-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%AF-109120100008_1.htm दत्तात्रेय परिचय]
*[https://web.archive.org/web/20170908201844/https://www.patrika.com/news/indore/dattatreya-jayanti-2016-special-story-1462521/ स्मरन करते ही रक्षक बन जाते हैं दत्तात्रेय]
{{हिन्दू देवी देवता एवं लेख}}
{{ऋषि}}
[[श्रेणी:हिन्दू देवता]]
4tv80aavu4wwz51ri8h6owmr0js5qp7
6449268
6449149
2025-07-07T07:19:49Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 15. मार्च २०२५ 18:27:34 पर SM7Bot के 6380683 अवतरण में बदला
6449268
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Shri Dattatreya.jpg|अंगूठाकार|भगवान दत्तात्रेय की एक मंदिर में प्रतिमा]]
'''भगवान दत्तात्रेय''', महर्षि अत्रि और उनकी सहधर्मिणी अनुसूया के पुत्र थे। इनके पिता महर्षि अत्रि सप्तऋषियों में से एक है,और माता अनुसूया को सतीत्व के प्रतिमान के रूप में उदधृत किया जाता है।
हमारे पुराण देवी-देवताओं की चमत्कारिक घटनाओं से भरे हुए हैं। हिन्दू धर्म में असंख्य देवों का वर्णन है, इसलिए इनसे जुड़ी घटनाओं की संख्या भी बहुत अधिक है।
== पौराणिक इतिहास ==
इसी पौराणिक इतिहास में पवित्र और पतिव्रता देवी अनुसूया व उनके पति अत्रि का नाम प्रमुख तौर पर दर्ज है।
एक बार की बात है माँ अनुसूया त्रिदेव ब्रह्मा, विष्णु, महेश जैसे पुत्र की प्राप्ति के लिए कड़े तप में लीन हो गईं, जिससे तीनों देवों की अर्धांगिनियां सरस्वती, लक्ष्मी और पार्वती को जलन होने लगी।
तीनों ने अपनी पतियों से कहा कि वे भू लोक जाएं और वहां जाकर देवी अनुसुया की परीक्षा लें। ब्रह्मा, विष्णु और महेश संन्यासियों के वेश में अपनी जीवनसंगिनियों के कहने पर देवी अनुसुया की तप की परीक्षा लेने के लिए पृथ्वी लोक चले गए। अनुसुया के पास जाकर संन्यासी के वेश में गए त्रिदेव ने उन्हें भिक्षा देने को कहा, लेकिन उनकी एक शर्त भी थी। अनुसुया के पतित्व की परीक्षा लेने के लिए त्रिदेव ने उनसे कहा कि वह भिक्षा मांगने आए हैं लेकिन उन्हें भिक्षा उनके सामान्य रूप में नहीं बल्कि अनुसुया की नग्न अवस्था में चाहिए। अर्थात देवी अनुसुया उन्हें तभी भिक्षा दे पाएंगी, जब वह त्रिदेव के समक्ष नग्न अवस्था में उपस्थित हों।त्रिदेव की ये बात सुनकर अनुसुया पहले तो हड़बड़ा गईं लेकिन फिर थोड़ा संभलकर उन्होंने मंत्र का जाप कर अभिमंत्रित जल उन तीनों संन्यासियों पर डाला।पानी की छींटे पड़ते ही ब्रह्मा, विष्णु, महेश तीनों ही शिशु रूप में बदल गए। शिशु रूप लेने के बाद अनुसुया ने उन्हें भिक्षा के रूप में स्तनपान करवाया। ब्रह्मा, विष्णु, महेश के स्वर्ग वापस ना लौट पाने की वजह से उनकी पत्नियां चिंतित हो गईं और स्वयं देवी अनुसुया के पास आईं। सरस्वती, लक्ष्मी, पार्वती ने उनसे आग्रह किया कि वे उन्हें उनके पति सौंप दें। अनुसुया और उनके पति ने तीनों देवियों की बात मान ली किन्तु अनुसूया ने कहा "कि त्रिदेवों ने मेरा स्तनपान किया है इसलिए किसी ना किसी रूप में इन्हें मेरे पास रहना होगा अनुसुया की बात मानकर त्रिदेवों ने उनके गर्भ में दत्तात्रेय , दुर्वासा और चंद्रमा रूपी अपने अवतारों को स्थापित कर दिया , जिनमें दतात्रेय तीनों देवों के अवतार थे । दत्तात्रेय का शरीर तो एक था लेकिन उनके तीन सिर और छ: भुजाएं थीं। विशेष रूप से दत्तात्रेय को विष्णु का अवतार माना जाता है। दतात्रेय की छ: भुजाएँ और तीन शीश इसलिए हैं जिसकी कथा इस प्रकार है
एक बार ब्रह्मा ब्रह्मलोक में ध्यान में लीन थे की तभी भगवान [[शंकर]] वहां पधारे वे [[ब्रह्मा]] का ध्यान टूटने का इंतजार करने लगे किन्तु ब्रह्मदेव ने अपने नेत्र नहीं खोले भगवान [[शिव]] की शांति का बांध टूटने लगा उन्होंने अपने डमरू से भी ब्रह्मदेव को जगाने का प्रयास किया किन्तु उनका ध्यान ही नहीं टूटा भगवान ब्रह्मा की जब आखें खुली तब उन्होंने शिवजी से माफ़ी मांगी किन्तु शिवजी को शांत नहीं कर सके उन्होंने भगवान [[विष्णु|सत्यनारायण]] का ध्यान किया जिससे भगवान [[विष्णु]] ने उनके क्रोध को शांत किया किन्तु उनका अंश आधे से ज्यादा नष्ट हो चुका था | तब देवी अनुसूया ने जब तीनों में से दो शिशु अर्थात् चंद्रदेव और दुर्वासा को जन्म दिया ( [[दुर्वासा]] सबसे बड़े और [[चन्द्रदेव|चंद्रमा]] दूसरे स्थान के पुत्र थे ) जब तीसरे शिशु ( अर्थात् दतात्रेय ) का जन्म नहीं हुआ किन्तु अनुसूया को प्रसव पीड़ा होती रही तब [[ब्रह्मा]] जी और [[शिवजी]] को सारी बात समझ आ गई तब उन्होंने अपने कुछ अंश भेजे जिससे दतात्रेय के गर्भ में ही तीन सिर और छ: भुजाएँ हो गई |
दत्तात्रेय के अन्य दो भाई चंद्र देव और ऋषि दुर्वासा थे। चंद्रमा को ब्रह्मा और ऋषि दुर्वासा को शिव का रूप ही माना जाता है।
जिस दिन दत्तात्रेय का जन्म हुआ आज भी उस दिन को हिन्दू धर्म के लोग दत्तात्रेय जयंती के तौर पर मनाते हैं।
भगवान दत्तात्रेय से एक बार राजा यदु ने उनके गुरु का नाम पूछा,भगवान दत्तात्रेय ने कहा : "आत्मा ही मेरा गुरु है,तथापि मैंने चौबीस व्यक्तियों से गुरु मानकर शिक्षा ग्रहण की है।"
उन्होंने कहा मेरे चौबीस गुरुओं के नाम है<ref>{{Cite web|url=http://hindi.webdunia.com/other-festivals/24-guru-of-dattatreya-116121200043_1.html|title=24 गुरु : जानिए किन्हें माना है भगवान दत्तात्रेय ने गुरु|last=Webdunia|website=hindi.webdunia.com|language=hi|access-date=2020-12-29}}</ref> :
१) पृथ्वी
२) जल
३) वायु
४) अग्नि
५) आकाश
६) सूर्य
७) चन्द्रमा
८) समुद्र
९) अजगर
१०) कपोत
११) पतंगा
१२) मछली
१३) हिरण
१४) हाथी
१५) मधुमक्खी
१६) शहद निकालने वाला
१७) कुरर पक्षी
१८) कुमारी कन्या
१९) सर्प
२०) बालक
२१) पिंगला वैश्या
२२) बाण बनाने वाला
२३) मकड़ी
२४) भृंगी कीट
'''भगवान दत्तात्रेय :-'''
"आदौ ब्रह्मा मध्ये विष्णुरन्ते देवः सदाशिवः
मूर्तित्रयस्वरूपाय दत्तात्रेयाय नमोस्तु ते।
ब्रह्मज्ञानमयी मुद्रा वस्त्रे चाकाशभूतले
प्रज्ञानघनबोधाय दत्तात्रेयाय नमोस्तु ते।।"
भावार्थ -
"जो आदि में ब्रह्मा, मध्य में विष्णु तथा अन्त में सदाशिव है, उन भगवान दत्तात्रेय को बारम्बार नमस्कार है। ब्रह्मज्ञान जिनकी मुद्रा है, आकाश और भूतल जिनके वस्त्र है तथा जो साकार प्रज्ञानघन स्वरूप है, उन भगवान दत्तात्रेय को बारम्बार नमस्कार है।" (जगद्गुरु श्री आदि शंकराचार्य)[[चित्र:Ravi Varma-Dattatreya.jpg|250px|thumb|right|भगवान दत्तात्रेय]]
'''भगवान दत्तात्रेय''' [[त्रिमूर्ति|ब्रह्मा-विष्णु-महेश]] के अवतार माने जाते हैं।
भगवान शंकर का साक्षात रूप महाराज '''दत्तात्रेय''' में मिलता है और तीनो ईश्वरीय शक्तियों से समाहित महाराज दत्तात्रेय की आराधना बहुत ही सफल और जल्दी से फल देने वाली है। महाराज दत्तात्रेय आजन्म ब्रह्मचारी, अवधूत और दिगम्बर रहे थे। वे सर्वव्यापी है और किसी प्रकार के संकट में बहुत जल्दी से भक्त की सुध लेने वाले हैं, अगर मानसिक, या कर्म से या वाणी से महाराज दत्तात्रेय की उपासना की जाये तो भक्त किसी भी कठिनाई से शीघ्र दूर हो जाते हैं।
== दत्तात्रेय के अवतार ==
* [[श्रीपाद वल्लभ]]
* [[नृसिंह सरस्वती]]
* [[स्वामी समर्थ]]
* [[मणिक प्रभु]]
==क्षेत्र==
दत्तसंप्रदाय प्रभाव [[महाराष्ट्र]], [[कर्नाटक]] में प्रभावशाली है।
* [[गिरनार]]
* भटगाव- [[नेपाल]]
* श्रीचांगदेव राऊळ [[माहूर]]
* [[गाणगापुर|गाणगापूर]]
* नृसिंहवाडी
* [[अक्कलकोट]]
* गरुडेश्वर
* विजापूर
* कडगंची सायंदेव दत्तक्षेत्र - [[कर्नाटक]]
* [[कोल्हापुर|कोल्हापूर]]
* माणिकनगर - [[बीदर]]
* चौल
* अष्टे
* [[खामगाँव|खामगाव]] - [[बुलढाणा]]
* [[अंबाजोगाई|अंबेजोगाई]]
* सांखळी ([[गोवा]])
* [[नारेश्वर]]
*श्री दत्त मंदिर संस्थान रुईभर, उस्मानाबाद महाराष्ट्र
*श्री दत्त संस्थान, व्यासवाडी, रिसोड. जिल्हा- वाशिम, महाराष्ट्र*
* श्री क्षेत्र पीठापूरम-इस्ट गोदावरी जिल्हा, आंध्रप्रदेश
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20170908111141/http://hindi.webdunia.com/indian-religion-sant-mahatma/%E0%A4%AD%E0%A4%97%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A8-%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%AF-%E0%A4%95%E0%A4%BE-%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%AF-109120100008_1.htm दत्तात्रेय परिचय]
*[https://web.archive.org/web/20170908201844/https://www.patrika.com/news/indore/dattatreya-jayanti-2016-special-story-1462521/ स्मरन करते ही रक्षक बन जाते हैं दत्तात्रेय]
{{हिन्दू देवी देवता एवं लेख}}
{{ऋषि}}
[[श्रेणी:हिन्दू देवता]]
chtgllyew5n9clul2pabqkp4pce6ub5
मोहम्मद ग़ोरी
0
47017
6449028
6449009
2025-07-06T12:19:00Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: आंशिक सफ़ाई।
6449028
wikitext
text/x-wiki
{{एक स्रोत|date=जून 2024}}
{{Infobox royalty
|name=मुइज़ुद्दीन मुहम्मद ग़ौरी
|image=File:Shahabuddin Suri.jpg
|caption=मुहम्मद ग़ौरी
|reign=1173–1202 (अपने भाई ग़ियासुद्दीन मुहम्मद के साथ); <br />1202–1206 (बतौर एकल शासक)
|predecessor=ग़ियासुद्दीन मुहम्मद
|successor=[[ग़ोर प्रान्त|ग़ौर]]: ग़ियासुद्दीन महमूद (बतौर ग़ौर का [[अमीर]])<br/>[[ग़ज़नी]]: ताजुद्दीन यल्दोज़ (बतौर ग़ज़नी का अमीर)<br/> दिल्ली: [[कुतुब-उद-दीन ऐबक|क़ुतुबुद्दीन ऐबक]] (बतौर दिल्ली का [[सुल्तान]])<br/>बंगाल: [[इख्तियारुद्दीन मुहम्मद बिन बख्तियार खिलजी|बख़्तयार ख़िलजी]] (बतौर बंगाल का सुल्तान)<br/>मुल्तान: नासिरुद्दीन क़ुबाचा (बतौर मुल्तान का सुल्तान)
|birth_name=शिहाबुद्दीन
|birth_date=1149
|birth_place=[[ग़ोर प्रान्त|ग़ौर]]
|regnal name=सुल्तान मुहम्मद ग़ौरी
|death_date=15 मार्च 1206
|death_place=[[झेलम ज़िला]]
|burial_place=[[झेलम ज़िला]]
|house=[[ग़ोरी राजवंश|ग़ौरी]]
|father=बहालुद्दीन साम प्रथम
|succession=ग़ौरी साम्राज्य का सुल्तान}}
'''शहाब-उद-दीन मोहम्मद ग़ोरी''' ({{lang-fa|معز الدین محمد بن سام}}), (1144 – 15 मार्च 1206) १२वीं शताब्दी के अफ़ग़ान सेनापति थे जो १२०२ ई. में [[ग़ोरी साम्राज्य]] के शासक बने। उन्हें '''मुइज़ुद्दीन मुहम्मद ग़ौरी''' और '''मोहम्मद ग़ोरी''' के नाम से भी जाना जाता है। सेनापति की क्षमता में उन्होंने अपने भाई ग़ियास-उद-दीन ग़ोरी (जो उस समय सुल्तान थे) के लिए [[भारतीय उपमहाद्वीप]] पर ग़ोरी साम्राज्य का बहुत विस्तार किया और उनका पहला आक्रमण [[मुल्तान]] (११७५ ई.) पर था। [[पाटन]] (गुजरात) के शासक भीम द्वितीय पर मोहम्मद ग़ौरी ने ११७८ ई. में आक्रमण किया किन्तु मोहम्मद ग़ौरी बुरी तरह पराजित हुए।
मुहम्मद ग़ौरी और [[पृथ्वीराज चौहान]] के बीच तराईन के मैदान में दो युद्ध हुए। ११९१ ई. में हुए तराईन के प्रथम युद्ध में पृथ्वीराज चौहान की विजय हुई किन्तु अगले ही वर्ष ११९२ ई. में पृथ्वीराज चौहान को तराईन के द्वितीय युद्ध में मुहम्मद ग़ौरी ने छल से पराजित किया व अपने साथ ग़ज़नी ले गये । पर वर्ष १२०६ ई. में।
इतिहास में वर्णित है कि पृथ्वीराज के शब्द भेदी बाण से मोहम्मद गौरी की मृत्यु हुई थी।
== जीवनी ==
[[ग़ोरी राजवंश]] की नीव अला-उद-दीन जहानसोज़ ने रखी और सन् ११६१ में उनके देहांत के बाद उनके पुत्र सैफ़-उद-दीन ग़ोरी सिंहासन पर बैठे। अपने मरने से पहले अला-उद-दीन जहानसोज़ ने अपने दो भतीजों - [[मुहम्मद ग़ोरी]] और ग़ियास-उद-दीन - को क़ैद कर रखा था लेकिन सैफ़-उद-दीन ने उन्हें रिहा कर दिया।<ref name="ref11varad">[http://books.google.com/books?id=y4dCAAAAIAAJ The history of India: the Hindu and Mahometan periods], Mountstuart Elphinstone, pp. 358-359, J. Murray, 1889, ''... the first act of that son, Seif ud din, was to release his cousins and restore them to their governments ...''</ref> उस समय ग़ोरी वंश [[ग़ज़नवी राजवंश|ग़ज़नवियों]] और [[सलजूक़ साम्राज्य|सलजूक़ों]] की अधीनता से निकलने के प्रयास में था। उन्होंने ग़ज़नवियों को तो ११४८-११४९ में ही ख़त्म कर दिया था लेकिन सलजूक़ों का तब भी ज़ोर था और उन्होंने कुछ काल के लिए [[ग़ोर प्रान्त]] पर सीधा क़ब्ज़ा कर लिए था, हालांकि उसके बाद उसे ग़ोरियों को वापस कर दिया था।
सलजूक़ों ने जब इस क्षेत्र पर नियंत्रण किया था जो उन्होंने सैफ़-उद-दीन की पत्नी के ज़ेवर भी ले लिए थे। गद्दी ग्रहण करने के बाद एक दिन सैफ़-उद-दीन ने किसी स्थानीय सरदार को यह ज़ेवर पहने देख लिया और तैश में आकर उसे मार डाला। जब मृतक के भाई को कुछ महीनो बाद मौक़ा मिला तो उसने सैफ़-उद-दीन को बदले में भाला मरकर मार डाला। इस तरह सैफ़-उद-दीन का शासनकाल केवल एक वर्ष के आसपास ही रहा।<ref name="ref11varad"/> ग़ियास-उद-दीन नये शासक बने और उनके छोटे भाई मुहम्मद ग़ोरी ने उनका राज्य विस्तार करने में उनकी बहुत वफ़ादारी से मदद की। मुहम्मद ग़ोरी ने पहले ग़ज़ना पर क़ब्ज़ा किया, फिर ११७५ में [[मुल्तान]] और [[ऊच]] पर और फिर ११८६ में [[लाहौर]] पर। जब उनके भाई की १२०२ में मृत्यु हुई तो मुहम्मद ग़ोरी सुलतान बन गये।
इस भ्रम के लिए कि मुहम्मद गौरी का पृथ्वीराज चौहान से 16 बार युद्ध हुआ था। कृप्या [[महमूद ग़ज़नवी]] का लेख देखें।
== हत्या ==
1205 ई० में मुहम्मद गौरी दुबारा भारत के अंदर आये। इस बार खोक्खर नामक एक समुदाय के साथ संघर्ष हुआ। 15 मार्च, 1206 ई० को कुछ शिया विद्रोहियों और हिन्दू खोक्खरों ने सिंधु नदी के किनारे दमयक नामक स्थान में उनकी हत्या की। गौरी के शव को गजनी ले जाकर उनकी राजधानी में दफ़ना दिया गया।
मुहम्मद ग़ोरी का कोई बेटा नहीं था और उनकी मौत के बाद उनके साम्राज्य के भारतीय क्षेत्र पर उनके प्रिय ग़ुलाम [[क़ुतुब-उद-दीन ऐबक]] ने [[दिल्ली सल्तनत]] स्थापित करके उसका विस्तार करना शुरू कर दिया। उनके अफ़ग़ानिस्तान व अन्य इलाक़ों पर ग़ोरियों का नियंत्रण न बच सका और ख़्वारेज़्मी साम्राज्य ने उन पर क़ब्ज़ा कर लिया। ग़ज़ना और ग़ोर कम महत्वपूर्ण हो गए और [[दिल्ली]] अब क्षेत्रीय इस्लामी साम्राज्य का केंद्र बन गया। इतिहासकार सन् १२१५ के बाद ग़ोरी साम्राज्य को पूरी तरह विस्थापित मानते हैं।
== मुहम्मद गौरी के सिक्के ==
मुहम्मद गौरी के कुछ सिक्के भी प्राप्त हुए हैं, जिसके एक तरफ शिव के बैल की आकृति व देवनागरी लिपि में 'पृथ्वीराज' लिखा है(वास्तव में यह हिंदू शासको के सिक्के थे), जबकि दूसरी तरफ घोड़े की आकृति है और 'मोहम्मद बिन साम' लिखा है। उनके कुछ सिक्कों पर लक्ष्मी की आकृति भी खुदी है। उन्होंने अपने सिक्कों पर संस्कृत भाषा में लेख भी लिखवाये। कन्नौज जीतने पर उन्होंने गहढ़वालों के सोने के सिक्कों के ढंग पर भारतीय चिन्ह लक्ष्मी तथा नागरी लिपि में अपने सिक्कों को अंकित करवाया।
इस प्रकार, महमूद गजनवी जहां विजय और धन संग्रह करने में लीन रहे, वहीं मुहम्मद गौरी ऐसा साम्राज्य स्थापित करने में सफल हुए, जो शताब्दियों तक स्थायी रहा। मुहम्मद गौरी, महमूद गजनवी की भांति कट्टर नहीं थे। साथ ही महमूद गजनवी से अधिक राजनीति-कुशल भी थे। उन्होंने भारत की राजनीतिक दशा से लाभ उठाकर मुस्लिम साम्राज्य स्थापित करने का निर्णय किया।
बख़्तियार ख़िलजी ने मोहम्मद गोरी के कहने पर नालन्दा विश्वविद्यालय मे आग लगा दी थी जो कि ६ माह तक आग लगती रही ।
ख़िलजी के ठीक होने की जो वजह बताई जाती है वो ये है कि वैद्यराज राहुल श्रीभद्र ने क़ुरआन के कुछ पन्नों के कोने पर एक दवा का अदृश्य लेप लगा दिया था। उन्होंने १०-२० पेज चाटे और वह ठीक हो गये। उन्होंने इस एहसान का बदला नालंदा विश्वविद्यालय को जलाकर दिया।
तुर्की आक्रमण: यह सर्वमान्य है कि मुहम्मद बिन बख़्तियार ख़िलजी नालंदा विश्वविद्यालय के विनाश के लिए ज़िम्मेदार थे। लेकिन दो कारण फुसफुसाए गए हैं। एक कारण यह था कि बख़्तियार ख़िलजी नालंदा विश्वविद्यालय के पुस्तकालय में क़ुरआन खोज रहे थे और उन्हें वह नहीं मिला।[[चित्र:Tomb of Muhammad of Ghor 2.jpg|thumb|right|सोहावा झेलम, पाकिस्तान में मुहम्मद ग़ौरी का मक़बरा]]
== इन्हें भी देखें ==
* [[ग़ोरी राजवंश]]
* [[ग़ोर प्रान्त]]
* [[क़ुतुब-उद-दीन ऐबक]]
* [[ग़ज़नवी राजवंश]]
== सन्दर्भ ==
<small>{{reflist|2}}</small>
[[श्रेणी:ग़ोरी साम्राज्य]]
[[श्रेणी:भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:मध्यकालीन भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:मध्य एशिया का इतिहास]]
[[श्रेणी:अफ़ग़ानिस्तान का इतिहास]]
[[श्रेणी:मृत लोग]]
9917rknb9htb0aygcow9ubh13jj9y6c
राजस्थान के जिले
0
60326
6449308
6434502
2025-07-07T10:19:42Z
~2025-146738
876909
नवनिर्मित ब्यावर जिला अजमेर संभाग में आता है आपके मेरे संशोधन के पहले भरतपुर संभाग लिखा हुआ था जो कि बिल्कुल गलत लिखित था!
6449308
wikitext
text/x-wiki
'''[[राजस्थान]]''' राज्य [[भारत]] के उत्तरी-पश्चिमी भाग में 23°3′ से 30°12′ उत्तरी अक्षांश से 69°30′ से 78°17′ पूर्वी देशान्तर के मध्य स्थित है। [[राजस्थान]] में कुल जिलों की संख्या '''41''' हैं और संभागो (मंडल) की संख्या '''7''' हैं।
[[File:Rajasthan 41 district map 2025.jpg|thumb|2025 में नए 41 जिलों वाला राजस्थान राज्य]]
== जिला प्रशासन ==
जिला प्रबंधन की ज़िम्मेदारियाँ अखिल भारतीय अधिकारियों और राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारियों द्वारा निभाई जाती हैं। प्रत्येक जिले में अखिल भारतीय अधिकारी एक डिप्टी कमिश्नर या जिला मजिस्ट्रेट (भारतीय प्रशासनिक सेवा से), एक [[पुलिस अधीक्षक]] (भारतीय पुलिस सेवा से) और एक उप वन संरक्षक (भारतीय वन सेवा से) होते हैं, जिनमें से प्रत्येक को राजस्थान राज्य की विभिन्न सेवाओं के अधिकारियों द्वारा सहायता प्रदान की जाती है। राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारी स्वास्थ्य, शिक्षा और अन्य प्राथमिक सुविधाओं जैसे मामलों के लिए जिम्मेदार होते हैं।
== जिला निर्माण का इतिहास ==
17 मार्च 2023 को, मुख्यमंत्री [[अशोक गहलोत]] ने 17 नए जिलों और 3 नए संभागों के निर्माण की घोषणा की, जिसकी आधिकारिक अधिसूचना 7 अगस्त 2023 प्रकाशित की गई।
6 अक्टूबर 2023 को मुख्यमंत्री अशोक गहलोत ने फिर तीन नए जिलों की घोषणा की, लेकिन इस संबंध में कोई आधिकारिक अधिसूचना प्रकाशित नहीं की गई। इस प्रकार यह नए तीन नये घोषित किए गए जिले - [[मालपुरा]], [[सुजानगढ़]] और [[कुचामन]] सिटी स्वतः ही निरस्त हो गए थे।
बाद में मुख्यमंत्री [[भजन लाल शर्मा]] की सरकार ने पिछले वर्ष बनाए नये 17 जिलो और 3 नये संभागो में से 9 जिलो और तीनों नये संभागों को 30 दिसंबर 2024 आधिकारिक अधिसूचना से निरस्त कर दिया।
इस प्रकार अब राजस्थान में कुल जिलो की संख्या 41 और संभागों की संख्या 7 हो गई।
== नए जिलों के नाम एवं सम्भाग ==
;
{|class="wikitable sortable"
!क्र. सं.
! scope="co l41" |जिला
!scope="co l जयपुर"|मुख्यालय
!scope="co l342239"|क्षेत्र (किमी²)
!scope="co l6626178"|जनसंख्या (2011)
!scope="co l7"|संभाग
|-
|1
|[[अजमेर जिला]]||[[अजमेर]]||8482
|25,83,052||अजमेर
|-
|2
|[[अलवर जिला]]||[[अलवर]]||8380||36,74,179||जयपुर
|-
|3
|[[बालोतरा ज़िला]]||[[बालोतरा]]|| ||1,115,751 ||जोधपुर
|-
|4
|[[बांसवाड़ा जिला]]||[[बांसवाड़ा]]||5037||17,97,485||उदयपुर
|-
|5
|[[बाराँ जिला]]||[[बाराँ|बारां]]||6955||12,23,755||कोटा
|-
|6
|[[बाड़मेर जिला]]||[[बाड़मेर]]||28,387||26,03,751||जोधपुर
|-
|7
|[[ब्यावर जिला]] ||[[ब्यावर]] || ||1,094,918||अजमेर
|-
|8
|[[भरतपुर जिला]]||[[भरतपुर]]||5,066||14,75,707||भरतपुर
|-
|9
|[[भीलवाड़ा जिला]]||[[भीलवाड़ा]]||10,455||24,08,523||अजमेर
|-
|10
|[[बीकानेर जिला]]||[[बीकानेर]]||30,247||23,63,937||बीकानेर
|-
|11
|[[बूँदी जिला|बूंदी जिला]]||[[बूँदी जिला|बूंदी]]||5550||11,10,906||कोटा
|-
|12
| [[चित्तौड़गढ़ जिला]] || [[चित्तौड़गढ़]] || 10,856 ||15,44,338||उदयपुर
|-
|13
| [[चूरू जिला]] ||[[चूरू]] || 16,830 ||20,39,547||बीकानेर
|-
|14
| [[दौसा जिला]] || [[दौसा]] || 3432 ||16,34,409||जयपुर
|-
|15
|[[डीग|डीग जिला]]||[[डीग]]|| ||10,72,755||भरतपुर
|-
|16
|[[डीडवाना कुचामन ज़िला]]||[[डीडवाना]]|| ||1,625,837||अजमेर
|-
|17
| [[धौलपुर जिला]] || [[धौलपुर]] || 3034 || 12,06,516 ||भरतपुर
|-
|18
| [[डूंगरपुर जिला]] || [[डूंगरपुर]] || 3770 || 13,88,552 ||उदयपुर
|-
|19
| [[हनुमानगढ़ जिला]] || [[हनुमानगढ़]] || 12,645 || 17,74,692||बीकानेर
|-
|20
| [[जयपुर जिला]] || [[जयपुर]] || 14,068 || 66,26,178 ||जयपुर
|-
|21
| [[जैसलमेर जिला]] || [[जैसलमेर]] || 38,401 || 6,69,919 ||जोधपुर
|-
|22
| [[जालौर जिला]] || [[जालौर]] || 10,640 || 18,28,73 ||जोधपुर
|-
|23
| [[झालावाड़ जिला]] || [[झालावाड़]] || 6219 || 14,11,129 ||कोटा
|-
|24
| [[झुंझुनू जिला]] || [[झुन्झुनू|झुंझुनू]] || 5,928 || 21,37,045 ||जयपुर
|-
|25
| [[जोधपुर जिला]] || [[जोधपुर]] || 22,850 || 36,87,165 ||जोधपुर
|-
|26
| [[करौली जिला]] || [[करौली]] || 5530 || 14,58,248 ||भरतपुर
|-
|27
| [[खैरथल तिजारा|खैरथल-तिजारा ज़िला]] || [[खैरथल]] || ||966,821|| जयपुर
|-
|28
| [[कोटपुतली-बहरोड़ जिला]] || [[कोटपुतली]] || ||1,271,426|| जयपुर
|-
|29
| [[कोटा जिला]] || [[कोटा]] || 12,436 || 19,51,014 ||कोटा
|-
|30
| [[नागौर जिला]] || [[नागौर]] || 17,718 || 33,07,743 ||अजमेर
|-
|31
| [[पाली जिला]] || [[पाली, राजस्थान|पाली]] || 12,387
| 20,37,573 ||जोधपुर
|-
|32
| [[फलोदी|फलोदी जिला]] || [[फलोदी]] || ||731,583||जोधपुर
|-
|33
| [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़ जिला]] || [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़]] ||4117|| 8,67,848 ||उदयपुर
|-
|34
| [[राजसमंद जिला]] || [[राजसमंद]] || 4768 || 11,56,597 ||उदयपुर
|-
|35
| [[सलूम्बर|सलुम्बर जिला]] || [[सलुम्बर ]] || ||570,775||उदयपुर
|-
|36
| [[सवाई माधोपुर जिला]] || [[सवाई माधोपुर]] || 10,527 || 13,35,551 ||भरतपुर
|-
|37
| [[सीकर जिला]]
| [[सीकर]] || 7,732 || 26,77,333 ||जयपुर
|-
|38
| [[सिरोही जिला]] || [[सिरोही]] || 5136 || 1,036,346 || जोधपुर
|-
|39
| [[श्रीगंगानगर जिला]] || [[श्रीगंगानगर]] || 7984 || 19,69,168 ||बीकानेर
|-
|40
| [[टोंक जिला]] || [[टोंक]] || 7194 || 14,21,326 ||अजमेर
|-
|41
| [[उदयपुर जिला ]] || [[उदयपुर]] || 17,279 || 30,68,420 ||उदयपुर
|-
|}
==इन्हें भी देखें ==
* [[राजस्थान]]
* [[राजस्थान सरकार]]
* [[राजस्थान पुलिस]]
* [[राजस्थान प्रशासनिक सेवा]]
* [[राजस्थान के मंडल|राजस्थान के संभागों की सूची]]
;'''राजस्थान से संबंधित अन्य लेख'''
* [[राजस्थान की अर्थव्यवस्था]]
* [[राजस्थान का इतिहास]]
* [[राजस्थान का भूगोल]]
* [[राजस्थान में धर्म]]
* [[राजस्थान में पर्यटन]]
* [[राजस्थानी संस्कृति|राजस्थान की संस्कृति]]
* [[राजस्थान के दुर्गों की सूची]]
* [[राजस्थान के पहाड़ी दुर्ग]]
* [[राजस्थानी भाषा]] और [[राजस्थानी साहित्य]]
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{राजस्थान के मंडल और जिले}}
[[श्रेणी:राजस्थान से सम्बन्धित सूचियाँ]]
[[श्रेणी:राजस्थान के जिले|*]]
dui8h3wbgnsg5idlb1q6s7a5m869av0
6449309
6449308
2025-07-07T10:20:15Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 25. जून २०२५ 06:34:57 पर Sanjeev bot के 6434502 अवतरण में बदला
6449309
wikitext
text/x-wiki
'''[[राजस्थान]]''' राज्य [[भारत]] के उत्तरी-पश्चिमी भाग में 23°3′ से 30°12′ उत्तरी अक्षांश से 69°30′ से 78°17′ पूर्वी देशान्तर के मध्य स्थित है। [[राजस्थान]] में कुल जिलों की संख्या '''41''' हैं और संभागो (मंडल) की संख्या '''7''' हैं।
[[File:Rajasthan 41 district map 2025.jpg|thumb|2025 में नए 41 जिलों वाला राजस्थान राज्य]]
== जिला प्रशासन ==
जिला प्रबंधन की ज़िम्मेदारियाँ अखिल भारतीय अधिकारियों और राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारियों द्वारा निभाई जाती हैं। प्रत्येक जिले में अखिल भारतीय अधिकारी एक डिप्टी कमिश्नर या जिला मजिस्ट्रेट (भारतीय प्रशासनिक सेवा से), एक [[पुलिस अधीक्षक]] (भारतीय पुलिस सेवा से) और एक उप वन संरक्षक (भारतीय वन सेवा से) होते हैं, जिनमें से प्रत्येक को राजस्थान राज्य की विभिन्न सेवाओं के अधिकारियों द्वारा सहायता प्रदान की जाती है। राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारी स्वास्थ्य, शिक्षा और अन्य प्राथमिक सुविधाओं जैसे मामलों के लिए जिम्मेदार होते हैं।
== जिला निर्माण का इतिहास ==
17 मार्च 2023 को, मुख्यमंत्री [[अशोक गहलोत]] ने 17 नए जिलों और 3 नए संभागों के निर्माण की घोषणा की, जिसकी आधिकारिक अधिसूचना 7 अगस्त 2023 प्रकाशित की गई।
6 अक्टूबर 2023 को मुख्यमंत्री अशोक गहलोत ने फिर तीन नए जिलों की घोषणा की, लेकिन इस संबंध में कोई आधिकारिक अधिसूचना प्रकाशित नहीं की गई। इस प्रकार यह नए तीन नये घोषित किए गए जिले - [[मालपुरा]], [[सुजानगढ़]] और [[कुचामन]] सिटी स्वतः ही निरस्त हो गए थे।
बाद में मुख्यमंत्री [[भजन लाल शर्मा]] की सरकार ने पिछले वर्ष बनाए नये 17 जिलो और 3 नये संभागो में से 9 जिलो और तीनों नये संभागों को 30 दिसंबर 2024 आधिकारिक अधिसूचना से निरस्त कर दिया।
इस प्रकार अब राजस्थान में कुल जिलो की संख्या 41 और संभागों की संख्या 7 हो गई।
== नए जिलों के नाम एवं सम्भाग ==
;
{|class="wikitable sortable"
!क्र. सं.
! scope="co l41" |जिला
!scope="co l जयपुर"|मुख्यालय
!scope="co l342239"|क्षेत्र (किमी²)
!scope="co l6626178"|जनसंख्या (2011)
!scope="co l7"|संभाग
|-
|1
|[[अजमेर जिला]]||[[अजमेर]]||8482
|25,83,052||अजमेर
|-
|2
|[[अलवर जिला]]||[[अलवर]]||8380||36,74,179||जयपुर
|-
|3
|[[बालोतरा ज़िला]]||[[बालोतरा]]|| ||1,115,751 ||जोधपुर
|-
|4
|[[बांसवाड़ा जिला]]||[[बांसवाड़ा]]||5037||17,97,485||उदयपुर
|-
|5
|[[बाराँ जिला]]||[[बाराँ|बारां]]||6955||12,23,755||कोटा
|-
|6
|[[बाड़मेर जिला]]||[[बाड़मेर]]||28,387||26,03,751||जोधपुर
|-
|7
|[[ब्यावर जिला]] ||[[ब्यावर]] || ||1,094,918||भरतपुर
|-
|8
|[[भरतपुर जिला]]||[[भरतपुर]]||5,066||14,75,707||भरतपुर
|-
|9
|[[भीलवाड़ा जिला]]||[[भीलवाड़ा]]||10,455||24,08,523||अजमेर
|-
|10
|[[बीकानेर जिला]]||[[बीकानेर]]||30,247||23,63,937||बीकानेर
|-
|11
|[[बूँदी जिला|बूंदी जिला]]||[[बूँदी जिला|बूंदी]]||5550||11,10,906||कोटा
|-
|12
| [[चित्तौड़गढ़ जिला]] || [[चित्तौड़गढ़]] || 10,856 ||15,44,338||उदयपुर
|-
|13
| [[चूरू जिला]] ||[[चूरू]] || 16,830 ||20,39,547||बीकानेर
|-
|14
| [[दौसा जिला]] || [[दौसा]] || 3432 ||16,34,409||जयपुर
|-
|15
|[[डीग|डीग जिला]]||[[डीग]]|| ||10,72,755||भरतपुर
|-
|16
|[[डीडवाना कुचामन ज़िला]]||[[डीडवाना]]|| ||1,625,837||अजमेर
|-
|17
| [[धौलपुर जिला]] || [[धौलपुर]] || 3034 || 12,06,516 ||भरतपुर
|-
|18
| [[डूंगरपुर जिला]] || [[डूंगरपुर]] || 3770 || 13,88,552 ||उदयपुर
|-
|19
| [[हनुमानगढ़ जिला]] || [[हनुमानगढ़]] || 12,645 || 17,74,692||बीकानेर
|-
|20
| [[जयपुर जिला]] || [[जयपुर]] || 14,068 || 66,26,178 ||जयपुर
|-
|21
| [[जैसलमेर जिला]] || [[जैसलमेर]] || 38,401 || 6,69,919 ||जोधपुर
|-
|22
| [[जालौर जिला]] || [[जालौर]] || 10,640 || 18,28,73 ||जोधपुर
|-
|23
| [[झालावाड़ जिला]] || [[झालावाड़]] || 6219 || 14,11,129 ||कोटा
|-
|24
| [[झुंझुनू जिला]] || [[झुन्झुनू|झुंझुनू]] || 5,928 || 21,37,045 ||जयपुर
|-
|25
| [[जोधपुर जिला]] || [[जोधपुर]] || 22,850 || 36,87,165 ||जोधपुर
|-
|26
| [[करौली जिला]] || [[करौली]] || 5530 || 14,58,248 ||भरतपुर
|-
|27
| [[खैरथल तिजारा|खैरथल-तिजारा ज़िला]] || [[खैरथल]] || ||966,821|| जयपुर
|-
|28
| [[कोटपुतली-बहरोड़ जिला]] || [[कोटपुतली]] || ||1,271,426|| जयपुर
|-
|29
| [[कोटा जिला]] || [[कोटा]] || 12,436 || 19,51,014 ||कोटा
|-
|30
| [[नागौर जिला]] || [[नागौर]] || 17,718 || 33,07,743 ||अजमेर
|-
|31
| [[पाली जिला]] || [[पाली, राजस्थान|पाली]] || 12,387
| 20,37,573 ||जोधपुर
|-
|32
| [[फलोदी|फलोदी जिला]] || [[फलोदी]] || ||731,583||जोधपुर
|-
|33
| [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़ जिला]] || [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़]] ||4117|| 8,67,848 ||उदयपुर
|-
|34
| [[राजसमंद जिला]] || [[राजसमंद]] || 4768 || 11,56,597 ||उदयपुर
|-
|35
| [[सलूम्बर|सलुम्बर जिला]] || [[सलुम्बर ]] || ||570,775||उदयपुर
|-
|36
| [[सवाई माधोपुर जिला]] || [[सवाई माधोपुर]] || 10,527 || 13,35,551 ||भरतपुर
|-
|37
| [[सीकर जिला]]
| [[सीकर]] || 7,732 || 26,77,333 ||जयपुर
|-
|38
| [[सिरोही जिला]] || [[सिरोही]] || 5136 || 1,036,346 || जोधपुर
|-
|39
| [[श्रीगंगानगर जिला]] || [[श्रीगंगानगर]] || 7984 || 19,69,168 ||बीकानेर
|-
|40
| [[टोंक जिला]] || [[टोंक]] || 7194 || 14,21,326 ||अजमेर
|-
|41
| [[उदयपुर जिला ]] || [[उदयपुर]] || 17,279 || 30,68,420 ||उदयपुर
|-
|}
==इन्हें भी देखें ==
* [[राजस्थान]]
* [[राजस्थान सरकार]]
* [[राजस्थान पुलिस]]
* [[राजस्थान प्रशासनिक सेवा]]
* [[राजस्थान के मंडल|राजस्थान के संभागों की सूची]]
;'''राजस्थान से संबंधित अन्य लेख'''
* [[राजस्थान की अर्थव्यवस्था]]
* [[राजस्थान का इतिहास]]
* [[राजस्थान का भूगोल]]
* [[राजस्थान में धर्म]]
* [[राजस्थान में पर्यटन]]
* [[राजस्थानी संस्कृति|राजस्थान की संस्कृति]]
* [[राजस्थान के दुर्गों की सूची]]
* [[राजस्थान के पहाड़ी दुर्ग]]
* [[राजस्थानी भाषा]] और [[राजस्थानी साहित्य]]
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{राजस्थान के मंडल और जिले}}
[[श्रेणी:राजस्थान से सम्बन्धित सूचियाँ]]
[[श्रेणी:राजस्थान के जिले|*]]
00v7mtngh5aj27h5uq7o9ivqkof4ynp
6449310
6449309
2025-07-07T10:23:06Z
~2025-146738
876909
नवनिर्मित ब्यावर जिला अजमेर संभाग में आता है आपके मेरे संशोधन के पहले भरतपुर संभाग लिखा हुआ था जो कि बिल्कुल गलत लिखित था!
6449310
wikitext
text/x-wiki
'''[[राजस्थान]]''' राज्य [[भारत]] के उत्तरी-पश्चिमी भाग में 23°3′ से 30°12′ उत्तरी अक्षांश से 69°30′ से 78°17′ पूर्वी देशान्तर के मध्य स्थित है। [[राजस्थान]] में कुल जिलों की संख्या '''41''' हैं और संभागो (मंडल) की संख्या '''7''' हैं।
[[File:Rajasthan 41 district map 2025.jpg|thumb|2025 में नए 41 जिलों वाला राजस्थान राज्य]]
== जिला प्रशासन ==
जिला प्रबंधन की ज़िम्मेदारियाँ अखिल भारतीय अधिकारियों और राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारियों द्वारा निभाई जाती हैं। प्रत्येक जिले में अखिल भारतीय अधिकारी एक डिप्टी कमिश्नर या जिला मजिस्ट्रेट (भारतीय प्रशासनिक सेवा से), एक [[पुलिस अधीक्षक]] (भारतीय पुलिस सेवा से) और एक उप वन संरक्षक (भारतीय वन सेवा से) होते हैं, जिनमें से प्रत्येक को राजस्थान राज्य की विभिन्न सेवाओं के अधिकारियों द्वारा सहायता प्रदान की जाती है। राज्य द्वारा नियुक्त अधिकारी स्वास्थ्य, शिक्षा और अन्य प्राथमिक सुविधाओं जैसे मामलों के लिए जिम्मेदार होते हैं।
== जिला निर्माण का इतिहास ==
17 मार्च 2023 को, मुख्यमंत्री [[अशोक गहलोत]] ने 17 नए जिलों और 3 नए संभागों के निर्माण की घोषणा की, जिसकी आधिकारिक अधिसूचना 7 अगस्त 2023 प्रकाशित की गई।
6 अक्टूबर 2023 को मुख्यमंत्री अशोक गहलोत ने फिर तीन नए जिलों की घोषणा की, लेकिन इस संबंध में कोई आधिकारिक अधिसूचना प्रकाशित नहीं की गई। इस प्रकार यह नए तीन नये घोषित किए गए जिले - [[मालपुरा]], [[सुजानगढ़]] और [[कुचामन]] सिटी स्वतः ही निरस्त हो गए थे।
बाद में मुख्यमंत्री [[भजन लाल शर्मा]] की सरकार ने पिछले वर्ष बनाए नये 17 जिलो और 3 नये संभागो में से 9 जिलो और तीनों नये संभागों को 30 दिसंबर 2024 आधिकारिक अधिसूचना से निरस्त कर दिया।
इस प्रकार अब राजस्थान में कुल जिलो की संख्या 41 और संभागों की संख्या 7 हो गई।
== नए जिलों के नाम एवं सम्भाग ==
;
{|class="wikitable sortable"
!क्र. सं.
! scope="co l41" |जिला
!scope="co l जयपुर"|मुख्यालय
!scope="co l342239"|क्षेत्र (किमी²)
!scope="co l6626178"|जनसंख्या (2011)
!scope="co l7"|संभाग
|-
|1
|[[अजमेर जिला]]||[[अजमेर]]||8482
|25,83,052||अजमेर
|-
|2
|[[अलवर जिला]]||[[अलवर]]||8380||36,74,179||जयपुर
|-
|3
|[[बालोतरा ज़िला]]||[[बालोतरा]]|| ||1,115,751 ||जोधपुर
|-
|4
|[[बांसवाड़ा जिला]]||[[बांसवाड़ा]]||5037||17,97,485||उदयपुर
|-
|5
|[[बाराँ जिला]]||[[बाराँ|बारां]]||6955||12,23,755||कोटा
|-
|6
|[[बाड़मेर जिला]]||[[बाड़मेर]]||28,387||26,03,751||जोधपुर
|-
|7
|[[ब्यावर जिला]] ||[[ब्यावर]] || ||1,094,918||अजमेर
|-
|8
|[[भरतपुर जिला]]||[[भरतपुर]]||5,066||14,75,707||भरतपुर
|-
|9
|[[भीलवाड़ा जिला]]||[[भीलवाड़ा]]||10,455||24,08,523||अजमेर
|-
|10
|[[बीकानेर जिला]]||[[बीकानेर]]||30,247||23,63,937||बीकानेर
|-
|11
|[[बूँदी जिला|बूंदी जिला]]||[[बूँदी जिला|बूंदी]]||5550||11,10,906||कोटा
|-
|12
| [[चित्तौड़गढ़ जिला]] || [[चित्तौड़गढ़]] || 10,856 ||15,44,338||उदयपुर
|-
|13
| [[चूरू जिला]] ||[[चूरू]] || 16,830 ||20,39,547||बीकानेर
|-
|14
| [[दौसा जिला]] || [[दौसा]] || 3432 ||16,34,409||जयपुर
|-
|15
|[[डीग|डीग जिला]]||[[डीग]]|| ||10,72,755||भरतपुर
|-
|16
|[[डीडवाना कुचामन ज़िला]]||[[डीडवाना]]|| ||1,625,837||अजमेर
|-
|17
| [[धौलपुर जिला]] || [[धौलपुर]] || 3034 || 12,06,516 ||भरतपुर
|-
|18
| [[डूंगरपुर जिला]] || [[डूंगरपुर]] || 3770 || 13,88,552 ||उदयपुर
|-
|19
| [[हनुमानगढ़ जिला]] || [[हनुमानगढ़]] || 12,645 || 17,74,692||बीकानेर
|-
|20
| [[जयपुर जिला]] || [[जयपुर]] || 14,068 || 66,26,178 ||जयपुर
|-
|21
| [[जैसलमेर जिला]] || [[जैसलमेर]] || 38,401 || 6,69,919 ||जोधपुर
|-
|22
| [[जालौर जिला]] || [[जालौर]] || 10,640 || 18,28,73 ||जोधपुर
|-
|23
| [[झालावाड़ जिला]] || [[झालावाड़]] || 6219 || 14,11,129 ||कोटा
|-
|24
| [[झुंझुनू जिला]] || [[झुन्झुनू|झुंझुनू]] || 5,928 || 21,37,045 ||जयपुर
|-
|25
| [[जोधपुर जिला]] || [[जोधपुर]] || 22,850 || 36,87,165 ||जोधपुर
|-
|26
| [[करौली जिला]] || [[करौली]] || 5530 || 14,58,248 ||भरतपुर
|-
|27
| [[खैरथल तिजारा|खैरथल-तिजारा ज़िला]] || [[खैरथल]] || ||966,821|| जयपुर
|-
|28
| [[कोटपुतली-बहरोड़ जिला]] || [[कोटपुतली]] || ||1,271,426|| जयपुर
|-
|29
| [[कोटा जिला]] || [[कोटा]] || 12,436 || 19,51,014 ||कोटा
|-
|30
| [[नागौर जिला]] || [[नागौर]] || 17,718 || 33,07,743 ||अजमेर
|-
|31
| [[पाली जिला]] || [[पाली, राजस्थान|पाली]] || 12,387
| 20,37,573 ||जोधपुर
|-
|32
| [[फलोदी|फलोदी जिला]] || [[फलोदी]] || ||731,583||जोधपुर
|-
|33
| [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़ जिला]] || [[प्रतापगढ़ जिला, राजस्थान|प्रतापगढ़]] ||4117|| 8,67,848 ||उदयपुर
|-
|34
| [[राजसमंद जिला]] || [[राजसमंद]] || 4768 || 11,56,597 ||उदयपुर
|-
|35
| [[सलूम्बर|सलुम्बर जिला]] || [[सलुम्बर ]] || ||570,775||उदयपुर
|-
|36
| [[सवाई माधोपुर जिला]] || [[सवाई माधोपुर]] || 10,527 || 13,35,551 ||भरतपुर
|-
|37
| [[सीकर जिला]]
| [[सीकर]] || 7,732 || 26,77,333 ||जयपुर
|-
|38
| [[सिरोही जिला]] || [[सिरोही]] || 5136 || 1,036,346 || जोधपुर
|-
|39
| [[श्रीगंगानगर जिला]] || [[श्रीगंगानगर]] || 7984 || 19,69,168 ||बीकानेर
|-
|40
| [[टोंक जिला]] || [[टोंक]] || 7194 || 14,21,326 ||अजमेर
|-
|41
| [[उदयपुर जिला ]] || [[उदयपुर]] || 17,279 || 30,68,420 ||उदयपुर
|-
|}
==इन्हें भी देखें ==
* [[राजस्थान]]
* [[राजस्थान सरकार]]
* [[राजस्थान पुलिस]]
* [[राजस्थान प्रशासनिक सेवा]]
* [[राजस्थान के मंडल|राजस्थान के संभागों की सूची]]
;'''राजस्थान से संबंधित अन्य लेख'''
* [[राजस्थान की अर्थव्यवस्था]]
* [[राजस्थान का इतिहास]]
* [[राजस्थान का भूगोल]]
* [[राजस्थान में धर्म]]
* [[राजस्थान में पर्यटन]]
* [[राजस्थानी संस्कृति|राजस्थान की संस्कृति]]
* [[राजस्थान के दुर्गों की सूची]]
* [[राजस्थान के पहाड़ी दुर्ग]]
* [[राजस्थानी भाषा]] और [[राजस्थानी साहित्य]]
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{राजस्थान के मंडल और जिले}}
[[श्रेणी:राजस्थान से सम्बन्धित सूचियाँ]]
[[श्रेणी:राजस्थान के जिले|*]]
mphdolnmjwd24pp771l99bwkeutozyn
रणबीर कपूर
0
62403
6449059
6446868
2025-07-06T13:31:43Z
संदीपमीना
764858
/* फिल्मोग्राफी */ कड़ी
6449059
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक अभिनेता
| name = रणबीर कपूर
| image = Ranbir Kapoor.jpg
| caption = रणबीर कपूर एक कार्यक्रम के दौरान (2015).
| birthdate = {{birth date and age|1982|9|28}}
| residence = [[मुम्बई|मुंबई]], [[महाराष्ट्र]], [[भारत]]
| spouse = {{Marriage|[[आलिया भट्ट]]|2022}}
| yearsactive = 2007–वर्तमान
| domesticpartner =
| parents = ऋषि कपूर <br /> नीतू सिंह
| occupation = [[अभिनेता]]
| awards= [[फ़िल्मफ़ेयर पुरुष प्रथम अभिनय पुरस्कार|प्रथम अभिनय पुरस्कार]]<br />2008: ''[[सांवरिया]]''
}}
'''रणबीर कपूर ''', (जन्म: २८ सितम्बर १९८२<ref>{{cite news|url=http://photogallery.indiatimes.com/articleshow/5062162.cms|title=Ranbir Kapoor-Happy B'day Ranbir|date=8 अप्रैल 2009|work=Times of India|accessdate=13 मार्च 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110713025517/http://photogallery.indiatimes.com/articleshow/5062162.cms|archive-date=13 जुलाई 2011|url-status=live}}</ref>, [[मुम्बई|मुंबई]] [[महाराष्ट्र]], [[भारत]]) एक [[भारत|भारतीय]] अभिनेता हैं जो [[हिन्दी सिनेमा|बॉलीवुड]] सिनेमा में अभिनय करते है।<ref>{{cite web|url=http://abpnews.abplive.in/bollywood/ranbir-kapoor-and-mahira-khan-caught-and-clicked-in-new-york-city-view-pics-694474#image1|title=HOT NEWS! पाकिस्तानी एक्ट्रेस माहिरा खान को डेट कर रहे हैं रणबीर कपूर, ये तस्वीरें हैं गवाह!|access-date=22 सितंबर 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170922094401/http://abpnews.abplive.in/bollywood/ranbir-kapoor-and-mahira-khan-caught-and-clicked-in-new-york-city-view-pics-694474#image1|archive-date=22 सितंबर 2017|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.hindustantimes.com/bollywood/ranbir-kapoor-and-mahira-khan-spotted-smoking-in-new-york-and-twitter-s-thinking-what-you-re-thinking/story-Vlxc3f59qtyAbZtPEHCiVJ.html|title=Ranbir Kapoor and Mahira Khan spotted smoking in New York, and Twitter’s thinking what you’re thinking|access-date=22 सितंबर 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170922064136/http://www.hindustantimes.com/bollywood/ranbir-kapoor-and-mahira-khan-spotted-smoking-in-new-york-and-twitter-s-thinking-what-you-re-thinking/story-Vlxc3f59qtyAbZtPEHCiVJ.html|archive-date=22 सितंबर 2017|url-status=live}}</ref> रणबीर कपूर ने अपने फ़िल्मी जीवण की शुरुआत एक सहयोगी निर्देशक के रूप मैं निर्देशक '''संजय लीला भंसाली''' के साथ की। इसके तुरंत बाद उन्होंने ''सांवरिया'' फ़िल्म मैं बतौर अभिनेता अपना पहला अभिनय किया जिसके लिए उन्होंने '''सर्वश्रेष्ठ नवोदित अभिनेता''' के फ़िल्मफेयर पुरस्कार से नवाजा गया। इसके बाद उन्होंने ''वेक अप सीड'', ''अजब प्रेम की गज़ब कहानी'' और ''रॉकेट सिंह: सेल्समन ऑफ़ द इयर'', इन फ़िल्मो मैं एक ही साल मैं अभिनय करके सकारात्मक प्रतिक्रिया प्राप्त की. इन अभिनयों के लिए उन्हें फ़िल्मफेयर द्वारा सर्वश्रेष्ठ अभिनेता (क्रिटिक्स) पुरस्कार दिया गया। इसके बाद फ़िल्म ''राजनीति (2010)'' मैं एक महत्वाकांक्षी राजनेता के रूप में उनकी भूमिका के लिए उन्होंने मान्यता प्राप्त की जो उनकी सबसे बड़ी व्यावसायिक सफलता मानी जाती है। रणबीर कपूर का जन्म 28 सितंबर 1982 जो हिंदी सिनेमा के एक अभिनेता है, उन्होंने अपने करियर की शुरुआत संजय लीला भंसाली के साथ काम करके की और 2007 में उन्हीं डायरेक्टर के साथ अपनी पहली फ़िल्म में काम किया। वो एक पंजाबी परिवार से सम्बन्ध रखते है। उन्होंने अपना शिक्षण मुंबई के माहिम की बॉम्बे स्कॉटिश स्कूल में पूर्ण किया। फिर उन्हें एक्टिंग सीखने के लिए न्यूयॉर्क के ली स्ट्रासबर्ग थिएटर एंड फ़िल्म इंस्टिट्यूट भेजा गया। अपने करियर की शुरुवात करने से पहले उन्होंने दो शॉर्ट फ़िल्मे भी बनायीं। फिर उन्होंने संजय लीला भंसाली की फ़िल्म ब्लैक (2005) में उनकी मदद की।
== निजी जीवन ==
रणबीर के माता पिता अपने समय के लोकप्रिय फ़िल्म सितारे [[ऋषि कपूर]] और [[नीतू सिंह]] हैं,<ref>{{cite news|url=http://photogallery.indiatimes.com/articleshow/5062162.cms |title=Ranbir Kapoor-Happy B'day Ranbir |date=8 April 2009 |work=[[द टाइम्स ऑफ़ इण्डिया]] |access-date=13 March 2011 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110713025517/http://photogallery.indiatimes.com/articleshow/5062162.cms |archive-date=13 July 2011 }}</ref> उनकी बड़ी बहन, रिधिमा (जन्म 1980), एक इंटीरियर और फैशन डिजाइनर है।<ref>{{cite web|last=Parande |first=Shweta |title=Kapoor kids who stayed away from Bollywood |url=http://ibnlive.in.com/news/kapoor-kids-who-stayed-away-from-bollywood/113942-8-66.html |publisher=[[सीएनएन आईबीएन]] |date=25 April 2010 |access-date=14 February 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131204235300/http://ibnlive.in.com/news/kapoor-kids-who-stayed-away-from-bollywood/113942-8-66.html |archive-date= 4 December 2013 }}</ref><ref>{{cite news|last=Mirani |first=Indu |title=Chintu already has tears in his eyes |url=http://www.dnaindia.com/entertainment/1006129/report-chintu-already-has-tears-in-his-eyes |work=[[Daily News and Analysis]] |date=7 January 2006 |access-date=14 February 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130430233726/http://www.dnaindia.com/entertainment/1006129/report-chintu-already-has-tears-in-his-eyes |archive-date=30 April 2013 }}</ref> यह [[पृथ्वीराज कपूर]] के पड़पोते और अभिनेता और फ़िल्म निर्माता [[राज कपूर]] के पोते हैं।<ref>{{cite web |last=Jain |first=Madhu |title=Bollywood's First Family |url=http://specials.rediff.com/movies/2006/feb/02slide1.htm |work=[[रीडिफ.कॉम]] |date=2 February 2006 |access-date=14 February 2011 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110220021608/http://specials.rediff.com/movies/2006/feb/02slide1.htm |archive-date=20 February 2011 }}</ref> उनके ताऊ [[रणधीर कपूर]] और चाचा [[राजीव कपूर]] हैं, [[करिश्मा कपूर]] और [[करीना कपूर]] उनकी चचेरी बहनें हैं<ref>{{cite web|title=Ranbir, Karisma: Kapoor dance-off |url=http://www.ndtv.com/photos/entertainment/ranbir-karisma-kapoor-dance-off-13988 |publisher=[[NDTV]] |access-date=14 February 2013 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130215231957/http://www.ndtv.com/photos/entertainment/ranbir-karisma-kapoor-dance-off-13988 |archive-date=15 February 2013 }}</ref> और निखिल नंदा उनका फुफेरा भाई है। 14 अप्रैल, २०२२ को रणबीर ने आलिया के साथ हिन्दू रीतिरिवाज के साथ शादी कर ली है।."<ref>{{cite web|title=Bollywood's hot new couple|date=[[March 7]], [[2008]]|url=http://www.timesnow.tv/Newsdtls.aspx?NewsID=6338|publisher=[[Times Now]]|accessdate=2008-03-07|archive-date=18 अक्तूबर 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161018210916/http://www.timesnow.tv/Newsdtls.aspx?NewsID=6338|url-status=dead}}
--></ref>कपूर पंजाबी वंश का है, जिसका जन्म हिंदू पिता और सिख माँ से हुआ है। कपूर की शिक्षा बॉम्बे स्कॉटिश स्कूल में हुई थी।<ref name="toi interview">{{cite news|last=Gupta|first=Priya|title=I have quit smoking as it also lowers your mojo: Ranbir Kapoor|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-01/news-interviews/34178156_1_ranbir-kapoor-mother-raj-kapoor|date=1 October 2012|access-date=12 July 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130809101816/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-01/news-interviews/34178156_1_ranbir-kapoor-mother-raj-kapoor|archive-date=9 August 2013|url-status=dead|work=[[द टाइम्स ऑफ़ इण्डिया]]}}</ref><ref>{{cite news|last=Nagpaul D'Souza|first=Dipti|title=I would always get punished by my teachers: Ranbir Kapoor|url=http://www.indianexpress.com/news/i-would-always-get-punished-by-my-teachers-ranbir-kapoor/524190/0|work=[[द इंडियन एक्सप्रेस]]|date=2 October 2009|access-date=14 February 2013|archive-date=11 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201011192708/http://archive.indianexpress.com/news/i-would-always-get-punished-by-my-teachers-ranbir-kapoor/524190/0|url-status=live}}</ref> एक छात्र के रूप में, उन्होंने शिक्षाविदों में बहुत कम रुचि पाई। हालांकि, उन्होंने कहा है कि उन्होंने खेल, विशेष रूप से फुटबॉल में बेहतर प्रदर्शन किया।<ref>{{cite news |last=Bhardwaj |first=Vijendra |title=#GQExclusive: Ranbir Kapoor opens up about reviving the RK banner, his sneaker obsession and Alia Bhatt |url=https://www.gqindia.com/content/ranbir-kapoor-gq-interview/ |work=[[GQ (Indian edition)|GQ]] |access-date=18 June 2018 |date=31 May 2018 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180615023330/https://www.gqindia.com/content/ranbir-kapoor-gq-interview/ |archive-date=15 June 2018 }}</ref>
== कैरियर ==
अपने फिल्मी कैरिअर की बोलीवूड मैं शुरुआत करने से पहले रणबीर कपूर ने दो लघु फिल्मों मैं अभिनय किया: ''पैशन टु लव'' (२००२), जिसका उन्होंने खुद निर्देशन भी किया; और ''इंडिया १९६४'' (२००४).
रणबीर कपूर ने पहली बार नवम्बर २००७ मे नवागंतुक [[सोनम कपूर]] के साथ [[संजय लीला भंसाली]] की फिल्म ''[[सांवरिया|सांवारिया]]'' में प्रथम अभिनय किया था। इस फिल्म मे उसके एक लोवेसिच्क गायक के सकारात्मक चित्रण के लिए उनको बहुत प्रशंसा मिलने के बावजूद ये फ़िल्म बॉक्स ऑफिस पर विफल रही थी।<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|title=Box Office 2007|url=http://www.boxofficeindia.com/showProd.php?itemCat=214&catName=MjAwNw==|publisher=BoxOfficeIndia.com|accessdate=2008-01-09}}
--></ref> समालोचक, [[तरण आदर्श (फिल्म आलोचक)|तरण आदर्श]] ने टिप्पणी की थी, " रणबीर कपूर अत्यधिक प्रतिभाशाली है, इस पर दो राय नहीं है, वे अच्छे लगते हैं, पर जो चीज हम घर ले जाते हैं, वह हैं प्रदर्शन में ईमानदारी अगर इनकी पहली फ़िल्म में उनका प्रदर्शन इतने ऊंचे स्तर का प्रदर्शन रहा तो यह बालक आने वाले वर्षों में कपूर खानदान को गर्वित कर सकते हैं। इनके पहले प्रदर्शन के लिए इन्हें १० में से १० अंक दिए जाते हैं"।<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Adarsh, Taran|title=Movie Review: Saawariya|date=[[November 9]], [[2007]]|url=http://www.indiafm.com/movies/review/12780/index.html|publisher=[[बॉलीवुड हँगामा|इण्डियाएफएम]]|accessdate=2007-11-28}}
--></ref>
आजकल यह [[राजकुमार सन्तोषी|राजकुमार संतोषी]] की फिल्म ''अज़ब प्रेम की ग़ज़ब कहानी'' मे [[कैटरीना कैफ़]] के साथ काम कर रहे हैं।<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Jha, Subhash K.|title=Santoshi will begin shooting Ranbir-Katrina starrer tomorrow|date=June 18, 2008|url=http://www.indiafm.com/news/2008/06/18/11572/index.html|publisher=IndiaFM|accessdate=2008-06-21}}
--></ref>
== पुरस्कार एवं नामांकन ==
=== [[फ़िल्मफ़ेयर पुरस्कार|फिल्मफेयर पुरस्कार]] ===
'''विजेता'''
* [[सर्वश्रेष्ठ नवागंतुक अभिनेता का फिल्मफेयर पुरस्कार]] ''[[सांवरिया]]''
<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Bollywood Hungama News Network|title=Winners of 53rd Fair One Filmfare Awards|date=[[February 23]], [[2008]]|url=http://www.indiafm.com/features/2008/02/23/3610/index.html|publisher=IndiaFM|accessdate=2008-02-23}}
--></ref>
=== [[स्टार स्क्रीन पुरस्कार]] ===
'''विजेता'''
* [[होनहार नवोदित कलाकार के लिए स्टार पुरस्कार - पुरूष|होनहार नवोदित कलाकार के लिए स्टार स्क्रीन पुरस्कार - पुरूष]] ; ''[[सांवरिया]]<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=IBNLive.com|title=Taare... sweeps Screen Awards, but Chak De named best film|date=[[January 10]], [[2008]]|url=http://www.ibnlive.com/news/taare-sweeps-screen-awards-but-chak-de-named-best-film/56187-8.html|publisher=[[सीएनएन आईबीएन]]|accessdate=2008-01-10}}
--></ref>''
* '''नोकिया मनोरंजन का भविष्य'''
'''मनोनीत'''
* 2008: [[स्टार स्क्रीन पुरस्कार जोड़ी नो. 1|जोड़ी नं]] ([[:en:Star Screen Award Jodi No. 1|Star Screen Award Jodi No. 1]]) स्टार स्क्रीन पुरस्कार [[सोनम कपूर]] ([[:en:Sonam Kapoor|Sonam Kapoor]]) के साथ;'' [[सांवरिया]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''
=== [[: en: जी सिने अवार्ड|जी सिने अवार्ड्स]] ([[:en:Zee Cine Awards|Zee Cine Awards]]) ===
'''विजेता'''
* २००८:[[: en: जी सिने अवार्ड सर्वश्रेष्ठ प्रथम पुरूष प्रवेश के लिए|जी सिने अवार्ड सर्वश्रेष्ठ प्रथम]] ([[:en:Zee Cine Award for Best Male Debut|Zee Cine Award for Best Male Debut]]) प्रवेश के लिए '' [[सावरिया]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Bollywood Hungama News Network|title=Winners of the Zee Cine Awards 2008|date=[[April 27]], [[2008]]|url=http://indiafm.com/features/2008/04/27/3817/index.html|publisher=IndiaFM|accessdate=2008-04-27}}
--></ref>
=== [[अंतर्राष्ट्रीय भारतीय फ़िल्म अकादमी पुरस्कार|आइफा पुरस्कार]] ===
'''विजेता '''
* 2008: अंतर्राष्ट्रीय भारतीय फ़िल्म अकादमी पुरस्कार ' ''' पहली उपस्थिति '''; ''[[सावरिया|Saawariya]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|title=And the award goes to...|date=[[June 9]], [[2008]]|url=http://www.ibnlive.com/news/iifa-2008-and-the-award-goes-to/66840-8.html|publisher=IBNLive|accessdate=2008-06-08}}
--></ref>
=== [[स्टारडस्ट पुरस्कार]] ([[:en:Stardust Awards|Stardust Awards]]) ===
'''विजेता'''
* २००६ :[[: en: स्टारडस्ट सुपर स्टार कल की - पुरुष|कल का स्टारडस्ट सुपर स्टार -- पुरुष]] ([[:en:Stardust Superstar of Tomorrow - Male|Stardust Superstar of Tomorrow - Male]]) ''[[सावरिया]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]]) ''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Bollywood Hungama News Network|title=Winners of Max Stardust Awards 2008|date=[[January 26]], [[2008]]|url=http://www.indiafm.com/features/2008/01/26/3514/index.html|publisher=IndiaFM|accessdate=2008-01-26}}
--></ref>
=== अप्सरा फिल्म एंड टेलीविजन प्रोड्यूसर्स गिल्ड पुरस्कार ===
'''विजेता '''
* 2008: अप्सरा फिल्म एंड टेलीविजन प्रोड्यूसर्स गिल्ड पुरस्कार ' '''सर्वश्रेष्ठ पुरुष के रूप में प्रथम प्रवेश'''; ''[[सांवरिया]]'' ([[:en:Saawariya|Saawariya]])<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=[[प्रेस ट्रस्ट ऑफ़ इंडिया]]|title='Chak De..' has a field day at Producers Guild Awards|date=[[March 31]], [[2008]]|url=http://www.hindu.com/thehindu/holnus/009200803311541.htm|publisher=[[The Hindu]]|accessdate=2008-04-01}}
--></ref>
=== अन्य पुरस्कार ===
* 2007: स्टार श्रेष्ठ पसंदीदा कौन पुरस्कार, ''' sabse पसंदीदा नया नायक'''; ''[[सावरिया|Saawariya]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Indiantelevision.com Team|title=SRK is Star Gold's 'Sabsey' favourite hero|date=[[December 24]], [[2007]]|url=http://www.indiantelevision.com/headlines/y2k7/dec/dec292.php|publisher=Indiantelevision.com|accessdate=2007-12-24}}
--></ref>
* 2007: HT Café Film Awards, '''Best Newcomer Award (Male)'''; ''[[सांवरिया|Saawariya]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=Kotwani, Hiren|title=Starry debut for HT Café Film Awards|date=[[December 30]], [[2007]]|url=http://www.hindustantimes.com/storypage/storypage.aspx?id=3ec4bea1-6953-4a89-975f-ed8f21647f52&&Headline=Starry+debut+for+HT+Caf%c3%a9+Film+Awards|publisher=[[हिन्दुस्तान टाईम्स]]|accessdate=2007-12-31}}
--></ref>
* 2008: रिबॉक ज़ूम Glam पुरस्कार, '''Glam लोगों के सामने पहली उपस्थिति (पुरूष)'''; ''[[सांवरिया|Saawariya]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''<ref><!--Translate this template and uncomment
{{cite web|author=[[Times News Network|TNN]]|title=Ranbir Kapoor:2008 Glam Debutant|date=[[January 15]], [[2008]]|url=http://timesofindia.indiatimes.com/Entertainment/India_Buzz/Ranbir_Kapoor2008_Glam_Debutant_/articleshow/2698050.cms|publisher=[[द टाइम्स ऑफ़ इण्डिया]]|accessdate=2008-01-15}}
--></ref>
== फिल्मोग्राफी ==
{| border="2" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|- bgcolor="#CCCCCC" align="center"
!साल!!फ़िल्म!!भूमिका!!(टिप्पणी:
|-
|२००७ ||''[[सांवरिया]] ([[:en:Saawariya|Saawariya]])''||रणबीर राज||'''विजेता''', [[: en: फ़िल्मफ़ेयर सर्वश्रेष्ठ (पुरुष) पहली फिल्म फेयर पुरस्कार|फ़िल्मफ़ेयर सर्वश्रेष्ठ पुरुष पहली फिल्म फेयर पुरस्कार]] ([[:en:Filmfare Best Male Debut Award|Filmfare Best Male Debut Award]])
|-
|(२००८).||''[[बचना ऐ हसीनो]] ([[:en:Bachna Ae Haseeno|Bachna Ae Haseeno]])'' ||राज शर्मा||[[१५ अगस्त]], [[२००८|२००]]८ को प्रदर्शित हुई थी
|-
|rowspan = "2"|२००९ ||''[[अजब प्रेम की ग़ज़ब कहानी]] ([[:en:Ajab Prem Ki Ghazab Kahani|Ajab Prem Ki Ghazab Kahani]])''||||फ़िल्मांकन
|-
|''[[वेक अप सिड (2009 फ़िल्म)|वेक अप सिड]] ([[:en:Wake up Sid|Wake up Sid]])''||||घोषणा
|-
|२००९ ||''[[रॉकेट सिंह (फ़िल्म)|रॉकेट सिंह : सेल्समैन ऑफ द ईयर]] ([[:en:Rocket Singh: Salesman of the Year|Rocket Singh: Salesman of the Year]])''||हरप्रीत सिंह बेदी||
|-
|२०१० ||''[[राजनीति (२०१० फ़िल्म)|राजनीति]] ([[:en:Raajneeti|Raajneeti]])''||समर प्रताप||सर्वश्रेष्ठ अभिनेता के लिए नामांकित-फ़िल्मफेयर अवार्ड
|-
|२०१०
|[[अनजाना अनजानी]]
|Akash
|
|-
|२०११
|[[चिल्लर पार्टी]]
|
|
|-
|२०११
|[[रॉकस्टार]]
|
|
|-
|२०१२
|[[बर्फी!]]
|बर्फी
|
|-
|२०१३
|[[बॉम्बे टॉकीज़ (फ़िल्म)|बॉम्बे टॉकीज़]]
|
|
|-
|२०१३
|[[ये जवानी है दीवानी]]
|Bunny
|
|-
|२०१३
|[[बेशरम (२०१३ फ़िल्म)|बेशरम]]
|बबली
|
|-
|२०१४
|[[पीके (फ़िल्म)|पीके]]
|एलियन
|अतिथि पात्र
|-
|२०१५
|[[रॉय (फ़िल्म)|रॉय]]
|रॉय
|
|-
|२०१५
|[[बॉम्बे वेलवेट]]
|जॉनी बलराज
|
|-
|२०१५
|[[तमाशा]]
|वेद साहनी
|
|-
|२०१६
|[[ऐ दिल है मुश्किल]]
|अयान सेंगर
|
|-
|२०१८
|[[संजू]]
|-
|२०२२
|[[ब्रह्मास्त्र: पहला भाग — शिवा|ब्रह्मास्त्र]]
|शिवा
|नायक
|-
| rowspan="2" |२०२३
|[[एनिमल (2023 फ़िल्म)|एनिमल]]<ref>{{Cite news |title=एनिमल फिल्म की कहानी और रिलीज की तारीख |work=FilmiBug |url=https://www.filmibug.com/animal-hindi-movie-2023/ |access-date=2023-03-31 |archive-date=11 जून 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230611212506/https://www.filmibug.com/animal-hindi-movie-2023/ |url-status=dead }}</ref>
|रणविजय और अजीज हक
|नायक
|-
|''[[तू झूठी मैं मक्कार]]''
|रोहन अरोड़ा उर्फ मिकी
|नायक
|-
|२०२६
|[[रामायणम् (2026 फिल्म)|रामायणम्]]
|राम
|
|}
== इन्हें भी देखें ==
* [[माहिरा ख़ान|माहिरा खान]]
* [[सबा क़मर|सबा कमर]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20101013172018/http://filmkahani.com/actors/ranbir-kapoor.html रणबीर कपूर जीवनी]
* [https://www.techirahul.me/2022/09/Brahmastra-vs-Baahubali-2.html Brahmastra]
* <!--Translate this template and uncomment
{{imdb name|id=1633541}}
-->
<!--Translate this template and uncomment
{{DEFAULTSORT:Kapoor, Ranbir}}
-->
{{कपूर ख़ानदान}}
{{फ़िल्मफ़ेयर सर्वश्रेष्ठ अभिनेता पुरस्कार}}
{{आई आई एफ ए सर्वश्रेष्ठ अभिनेता पुरस्कार}}
[[श्रेणी:1982 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:हिन्दी अभिनेता]]
[[श्रेणी:भारतीय फ़िल्म अभिनेता]]
tjz0saxqcl458421r3qevor4ikmg6h8
एमाइल नाइट्रेट
0
63241
6449170
2431340
2025-07-06T19:42:03Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार
6449170
wikitext
text/x-wiki
'''एमाइल नाइट्रेट''' (amyl nitrate) [[कार्बनिक यौगिक]] है जिसका [[रासायनिक सूत्र]] CH<sub>3</sub>(CH<sub>2</sub>)<sub>4</sub>ONO<sub>2</sub> है। इसके अणु में 5-कार्बन एमिल समूह एक [[नाइट्रेट]] [[प्रकार्यात्मक समूह]] से जुड़े होते हैं।<ref>[https://web.archive.org/web/20061010011159/http://www.epa.gov/ttn/atw/nsps/socww/pt60appj.pdf#search=%221002-16-0%201-Pentyl%20%22 EPA on Pentyl nitrate]</ref> यह एमिल अल्कोहोल और [[नाइट्रिक अम्ल]] का [[एस्टर]] है।
== अनुप्रयोग ==
अल्किल नाइट्रेट [[कार्बनिक संश्लेषण]] में [[अभिकर्मक]] के रूप में काम आते हैं।<ref>{{cite encyclopedia | author = Zajac, W. W. Jr. | encyclopedia = Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis | year = 2001 | publisher = John Wiley & Sons | doi = 10.1002/047084289X.rn051 | chapter = 1-Nitropropane | isbn = 0471936235 }}</ref> एमिल नाइट्रेट को डीज़ल ईंधन में योजक के रूप में प्रयुक्त किया जाता है जहाँ यह प्रज्वलन सुधारक (सेटेन सुधारक) के रूप में कार्य करता है और ईंधन का प्रज्वलन त्वरित होता है।<ref>{{cite web|url=http://cameochemicals.noaa.gov/chemical/2477 |title=Amyl Nitrate | Cameo Chemicals | Noaa |publisher=Cameochemicals.noaa.gov |date= |accessdate=2016-09-22}}</ref>
==सन्दर्भ==
{{reflist}}
[[श्रेणी:कार्बनिक यौगिक]]
10nlniw5xiu4z6hslwgrhoc9j1muofn
एजिनफोस-मिथाइल
0
63356
6449175
2430678
2025-07-06T20:03:46Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार
6449175
wikitext
text/x-wiki
'''एजिनफोस-मिथाइल''' (Azinphos-methyl) [[बायर]], गोवन कंपनी और मखतेशिम अगन द्वारा निर्मित ऑर्गेनोफॉस्फेट कीटनाशकों का एक समूह है। इसे एज़िनफोस-मिथाइल (azinophos-methyl) अथवा गुथियन (Guthion) भी कहते हैं।<ref name="Tox1">{{cite journal|title=EPA's Interrum Reregistration Eligibility Decision for Azinphos-methyl.|journal=फेडेरल रजिस्टर}}</ref> इस वर्ग के अन्य कीटनाशकों की तरह यह भी मानव विषाक्तता रखता है। इसी कारण यह एसिटाइकोलिनेस्टरेज़ अवरोधक है जो वी-शृंखला एजेंट रासायनिक हथियारों के विषाक्त प्रभावों के लिए जिम्मेदार है। इसे संयुक्त राज्य अमेरिका में अत्यंत खतरनाक पदार्थ के रूप में वर्गीकृत किया गया है।<ref name="gov-right-know">{{Cite journal|title=40 C.F.R.: Appendix A to Part 355—The List of Extremely Hazardous Substances and Their Threshold Planning Quantities|url=http://edocket.access.gpo.gov/cfr_2008/julqtr/pdf/40cfr355AppA.pdf|journal=फेडेरल रजिस्टर|edition=1 जुलाई 2008|publisher=यूनाइटेड स्टेट्स गर्वनमेंट पब्लिशिंग ऑफ़िस|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225051612/http://edocket.access.gpo.gov/cfr_2008/julqtr/pdf/40cfr355AppA.pdf|archive-date=25 फ़रवरी 2012|access-date=29 अक्टूबर 2011|url-status=dead}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
[[श्रेणी:कार्बनिक यौगिक]]
0115qj6jsssllou2t5wzh08hw11zo4u
आज तक
0
65459
6449089
6257186
2025-07-06T14:48:39Z
~2025-141788
876804
6449089
wikitext
text/x-wiki
{{About| भारतीय हिन्दी न्यूज चैनल| हिन्दी टी वी न्यूज़ चैनल|आज तक}}
{{Italic title}}
{{Infobox TV channel
| name = आज तक daru pike roj paresan karta hai
| headquarters = [[नई दिल्ली]], [[भारत]]
| country = [[भारत]]
| language = [[हिन्दी]]
| network = [[दूरदर्शन|टेलीविजन]] प्रसारण और ऑनलाइन
| owner = [[इंडिया टुडे ग्रुप|इण्डिया टुडे ग्रुप]] नेटवर्क लिमिटेड
| founder = टीवी टुडे नॅटवर्क
| key_people = अरुण पुरी (सीएमडी)
|logo=आज तक लोगो.svg
|logo_size=150px
|area= विश्वव्यापी
|languages=
|picture_format= [[५७६आई|576 आई]], ([[:en:SDTV|एसडी टीवी]])
|sister_channels=[[इण्डिया टुडे (टीवी चैनल)|इंडिया टुडे]]
|founded=
|launch_date=[[ग्रेगोरियन कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलेण्डर]] : 31 दिसम्बर 2000<br>[[भारतीय राष्ट्रीय पंचांग|भारांग]] : [[१०|10]] पौष [[१९२२|1922]]
|closed_date=
|replaced=
|replaced_by=
|former_names=
|website=[http://www.http://aajtak.intoday.in आजतक.इन]
|terr_chan_1=
|terr_serv_1=
|terr_serv_2=
|terr_chan_2=
|terr_serv_3=
|terr_chan_3=
|terr_serv_4=
|terr_chan_4=
|terr_serv_5=
|terr_chan_5=
}}
'''''आज तक''''' एक [[हिंदी टेलीविजन चैनलों की सूची|हिन्दी समाचार टी वी चैनल]] है। इसका स्वामित्व '''[[इंडिया टुडे ग्रुप|इण्डिया टुडे ग्रुप]] नेटवर्क लिमिटेड''' के पास है। आज तक भारत के सर्वाधिक देखे जाने वाले हिन्दी समाचार चैनलों में से एक है<ref>{{Cite web |url=http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |title=इण्डिया टुडे ग्रूप |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805030830/http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |archive-date=5 अगस्त 2012 |url-status=dead }}</ref>। आज तक का मुख्यालय [[नई दिल्ली]], [[भारत]] में स्थित है।<ref>{{Cite web |url=http://www.india-forums.com/tv-channel/28/aaj-tak/about/ |title=''About Aaj Tak'' |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120114083519/http://www.india-forums.com/tv-channel/28/aaj-tak/about/ |archive-date=14 जनवरी 2012 |url-status=dead }}</ref>
आज तक को '''लिम्का बुक ऑफ़ रिकॉर्ड्स''' द्वारा भी सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल के रूप में सम्मानित किया जा चुका है।<ref>[http://www.indianetzone.com/3/aaj_tak.htm ''Aaj Tak, Indian News Channel''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120617235329/http://www.indianetzone.com/3/aaj_tak.htm |date=17 जून 2012 }} {{अंग्रेज़ी}}</ref>
== आरम्भ ==
आज तक का सर्वप्रथम प्रसारण [[दूरदर्शन (चैनल)|दूरदर्शन]] के डीडी मैट्रो पर वर्ष 1995 में किया गया था। तब यह रात्रि 10 बजकर 20 मिनट के समाचार क्रार्यक्रम के रूप में प्रसारित किया जाता था। आज तक एक स्वतन्त्र समाचार चैनल के रूप में दिसम्बर 1999 में अस्तित्व में आया और तब यह चौबीस घण्टे प्रसारित होने वाला देश का सर्वप्रथम सम्पूर्ण हिन्दी समाचार चैनल बना। जिस समय आज तक चैनल अस्तित्व में आया तब इसकी पहुँच 52 लाख घरों तक थी और तबसे लेकर अब तक यह 3 करोड़ घरों में प्रसारित होने वाला चैनल बन चुका है और समाचार चैनलों में इसकी दर्शक संख्या की भागीदारी 55% है<ref>{{Cite web |url=http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |title=इण्डिया टुडे ग्रूप |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805030830/http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |archive-date=5 अगस्त 2012 |url-status=dead }}</ref>।
== वर्तमान स्थिति ==
=== पुरुस्कार और पहचान ===
* 2001 - इण्डियन टेलीविजन एकेडमी अवॉर्ड में ''न्यूज़ चैनल ऑफ द ईयर'' चुना गया।
* 2002 -
** सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का इण्डियन टेलीविजन अकेडमी अवॉर्ड आज तक को मिला।
** इण्डियन टेली अवॉर्ड में आज तक को ''न्यूज़ चैनल ऑफ द ईयर'' चुना गया।
* 2003 -
** आज तक को सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का इण्डियन टेली अवॉर्ड मिला।
** आज तक को आईटीए अवार्ड मिला।
* 2004 -
** सर्वश्रेष्ठ मीडिया कैम्पेन का अवॉर्ड आज तक को मिला।
** आज तक को [[हीरो मोटोकॉर्प|हीरो हॉण्डा]] आईटीए अवॉर्ड मिला।
* 2004 -
** आज तक लगातार दूसरे वर्ष सूपर ब्राण्ड बना।
** इण्डियन टेली अवॉर्ड का सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का अवॉर्ड आज तक को मिला।
* 2006 -
** सुपर ब्राण्ड इण्डिया ने आज तक को सर्वश्रेष्ठ सुपर ब्राण्ड चुना।
** आज तक को लगातार चौथे वर्ष इण्डियन टेली अवॉर्ड मिला।
* 2008 -
** आज तक को गोल्ड अवॉर्ड समारोह में सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का पुरस्कार मिला।
** एनटी अवॉर्ड में आज तक को सर्वाधिक लोकप्रिय हिन्दी समाचार न्यूज़ चैनल का अवॉर्ड मिला।
* 2009 -
** वर्ल्ड ब्राण्ड कांग्रेस ने आज तक को ''ग्लोबल अवॉर्ड फॉर ब्राण्ड एक्सीलेन्स'' से समानित किया।
* 2011 -
** आज तक को लगातार ग्यारहवें वर्ष सर्वश्रेष्ठ हिन्दी समाचार चैनल का पुरस्कार मिला।
== लोग ==
वर्तमान में आज तक से जुड़े कुछ लोग इस प्रकार हैं:
* [[अंजना ओम कश्यप]]
* [[राहुल कँवल]] (एंकर)
* [[श्वेता सिंह]]
== वर्तमान में प्रसारित कार्यक्रम ==
अगस्त 2012 की स्थिति तक आज तक पर प्रसारित होने वाले कुछ कार्यक्रम इस प्रकार हैं:
* धर्म - धर्म और अध्यात्म से जुड़े कार्यक्रम।
* चक्के पे चक्का - गाड़ियों से सम्बन्धित कार्यक्रम।
* मूवी मसाला - हिन्दी फ़िल्मों या [[हिन्दी सिनेमा|बॉलीवुड]] से सम्बन्धित कार्यक्रम।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-54673843|title=भारत में कम्युनिस्ट आंदोलन: 100 साल के सफ़र के पाँच पड़ावों ने बदला इतिहास|date=2020-10-25|website=BBC News हिंदी|language=hi|access-date=2023-11-13}}</ref>
* वारदात - अपराध जगत से सम्बन्धित कार्यक्रम।
* विशेष - किसी भी एक मुद्दे, विषय, घटना इत्यादि से सम्बन्धित जानकारियाँ प्रस्तुत करने वाला कार्यक्रम।
* सीधी बात - एक कार्यक्रम जिसपर किसी प्रसिद्ध व्यक्ति से उसके क्षेत्र से सम्बन्धित मुद्दों पर वार्ता की जाती है।
* सास बहू और बेटियाँ - हिन्दी मनोरंजन चैनलों के कलाकारों और कार्यक्रमों से सम्बन्धित कार्यक्रम।
*दंगल
*हल्लाबोल
*खबरदार
*10 तक
== इन्हें भी देखें ==
* [[इण्डिया टुडे]] - इण्डिया टुडे ग्रूप की हिन्दी और अंग्रेज़ी में प्रकाशित साप्ताहिक पत्रिका।
* [[इण्डिया टुडे (टीवी चैनल)|इंडिया टुडे]] - इण्डिया टुडे ग्रूप का अंग्रेज़ी समाचार चैनल।<ref>{{Cite web|url=https://cricketbook-india.in/about/|title=क्रिकेटबुक ऑनलाइन स्पोर्ट्स बेटिंग स्पोर्ट्सबुक के बारे में|date=2023-09-07|access-date=2023-11-13}}</ref>
*तेज
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20180912072355/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/8490524.stm://aajtak.intoday.in आधिकारिक जालस्थल]
* [https://web.archive.org/web/20191003045848/https://www.indiatodaygroup.com/ इण्डिया टुडे ग्रूप का आधिकारिक जालस्थल] {{अंग्रेज़ी}}
{{भारत में हिन्दी टी वी चैनल}}
[[श्रेणी:भारत में हिन्दी टी वी चैनल]]
[[श्रेणी:भारत में 24 घंटे के टेलीविजन समाचार चैनल]]
[[श्रेणी:हिन्दी समाचार चैनल]]
3k6u1nj9j5mcxoz9ao8twq6l0voir4f
6449305
6449089
2025-07-07T10:10:56Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 14. सितंबर २०२४ 16:15:35 पर संजीव कुमार के 6257186 अवतरण में बदला
6449305
wikitext
text/x-wiki
{{About| भारतीय हिन्दी न्यूज चैनल| हिन्दी टी वी न्यूज़ चैनल|आज तक}}
{{Italic title}}
{{Infobox TV channel
| name = आज तक
| headquarters = [[नई दिल्ली]], [[भारत]]
| country = [[भारत]]
| language = [[हिन्दी]]
| network = [[दूरदर्शन|टेलीविजन]] प्रसारण और ऑनलाइन
| owner = [[इंडिया टुडे ग्रुप|इण्डिया टुडे ग्रुप]] नेटवर्क लिमिटेड
| founder = टीवी टुडे नॅटवर्क
| key_people = अरुण पुरी (सीएमडी)
|logo=आज तक लोगो.svg
|logo_size=150px
|area= विश्वव्यापी
|languages=
|picture_format= [[५७६आई|576 आई]], ([[:en:SDTV|एसडी टीवी]])
|sister_channels=[[इण्डिया टुडे (टीवी चैनल)|इंडिया टुडे]]
|founded=
|launch_date=[[ग्रेगोरियन कैलेंडर|ग्रेगोरी कैलेण्डर]] : 31 दिसम्बर 2000<br>[[भारतीय राष्ट्रीय पंचांग|भारांग]] : [[१०|10]] पौष [[१९२२|1922]]
|closed_date=
|replaced=
|replaced_by=
|former_names=
|website=[http://www.http://aajtak.intoday.in आजतक.इन]
|terr_chan_1=
|terr_serv_1=
|terr_serv_2=
|terr_chan_2=
|terr_serv_3=
|terr_chan_3=
|terr_serv_4=
|terr_chan_4=
|terr_serv_5=
|terr_chan_5=
}}
'''''आज तक''''' एक [[हिंदी टेलीविजन चैनलों की सूची|हिन्दी समाचार टी वी चैनल]] है। इसका स्वामित्व '''[[इंडिया टुडे ग्रुप|इण्डिया टुडे ग्रुप]] नेटवर्क लिमिटेड''' के पास है। आज तक भारत के सर्वाधिक देखे जाने वाले हिन्दी समाचार चैनलों में से एक है<ref>{{Cite web |url=http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |title=इण्डिया टुडे ग्रूप |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805030830/http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |archive-date=5 अगस्त 2012 |url-status=dead }}</ref>। आज तक का मुख्यालय [[नई दिल्ली]], [[भारत]] में स्थित है।<ref>{{Cite web |url=http://www.india-forums.com/tv-channel/28/aaj-tak/about/ |title=''About Aaj Tak'' |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120114083519/http://www.india-forums.com/tv-channel/28/aaj-tak/about/ |archive-date=14 जनवरी 2012 |url-status=dead }}</ref>
आज तक को '''लिम्का बुक ऑफ़ रिकॉर्ड्स''' द्वारा भी सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल के रूप में सम्मानित किया जा चुका है।<ref>[http://www.indianetzone.com/3/aaj_tak.htm ''Aaj Tak, Indian News Channel''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120617235329/http://www.indianetzone.com/3/aaj_tak.htm |date=17 जून 2012 }} {{अंग्रेज़ी}}</ref>
== आरम्भ ==
आज तक का सर्वप्रथम प्रसारण [[दूरदर्शन (चैनल)|दूरदर्शन]] के डीडी मैट्रो पर वर्ष 1995 में किया गया था। तब यह रात्रि 10 बजकर 20 मिनट के समाचार क्रार्यक्रम के रूप में प्रसारित किया जाता था। आज तक एक स्वतन्त्र समाचार चैनल के रूप में दिसम्बर 1999 में अस्तित्व में आया और तब यह चौबीस घण्टे प्रसारित होने वाला देश का सर्वप्रथम सम्पूर्ण हिन्दी समाचार चैनल बना। जिस समय आज तक चैनल अस्तित्व में आया तब इसकी पहुँच 52 लाख घरों तक थी और तबसे लेकर अब तक यह 3 करोड़ घरों में प्रसारित होने वाला चैनल बन चुका है और समाचार चैनलों में इसकी दर्शक संख्या की भागीदारी 55% है<ref>{{Cite web |url=http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |title=इण्डिया टुडे ग्रूप |access-date=5 अगस्त 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120805030830/http://www.indiatodaygroup.com/new-site/television.html |archive-date=5 अगस्त 2012 |url-status=dead }}</ref>।
== वर्तमान स्थिति ==
=== पुरुस्कार और पहचान ===
* 2001 - इण्डियन टेलीविजन एकेडमी अवॉर्ड में ''न्यूज़ चैनल ऑफ द ईयर'' चुना गया।
* 2002 -
** सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का इण्डियन टेलीविजन अकेडमी अवॉर्ड आज तक को मिला।
** इण्डियन टेली अवॉर्ड में आज तक को ''न्यूज़ चैनल ऑफ द ईयर'' चुना गया।
* 2003 -
** आज तक को सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का इण्डियन टेली अवॉर्ड मिला।
** आज तक को आईटीए अवार्ड मिला।
* 2004 -
** सर्वश्रेष्ठ मीडिया कैम्पेन का अवॉर्ड आज तक को मिला।
** आज तक को [[हीरो मोटोकॉर्प|हीरो हॉण्डा]] आईटीए अवॉर्ड मिला।
* 2004 -
** आज तक लगातार दूसरे वर्ष सूपर ब्राण्ड बना।
** इण्डियन टेली अवॉर्ड का सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का अवॉर्ड आज तक को मिला।
* 2006 -
** सुपर ब्राण्ड इण्डिया ने आज तक को सर्वश्रेष्ठ सुपर ब्राण्ड चुना।
** आज तक को लगातार चौथे वर्ष इण्डियन टेली अवॉर्ड मिला।
* 2008 -
** आज तक को गोल्ड अवॉर्ड समारोह में सर्वश्रेष्ठ समाचार चैनल का पुरस्कार मिला।
** एनटी अवॉर्ड में आज तक को सर्वाधिक लोकप्रिय हिन्दी समाचार न्यूज़ चैनल का अवॉर्ड मिला।
* 2009 -
** वर्ल्ड ब्राण्ड कांग्रेस ने आज तक को ''ग्लोबल अवॉर्ड फॉर ब्राण्ड एक्सीलेन्स'' से समानित किया।
* 2011 -
** आज तक को लगातार ग्यारहवें वर्ष सर्वश्रेष्ठ हिन्दी समाचार चैनल का पुरस्कार मिला।
== लोग ==
वर्तमान में आज तक से जुड़े कुछ लोग इस प्रकार हैं:
* [[अंजना ओम कश्यप]]
* [[राहुल कँवल]] (एंकर)
* [[श्वेता सिंह]]
== वर्तमान में प्रसारित कार्यक्रम ==
अगस्त 2012 की स्थिति तक आज तक पर प्रसारित होने वाले कुछ कार्यक्रम इस प्रकार हैं:
* धर्म - धर्म और अध्यात्म से जुड़े कार्यक्रम।
* चक्के पे चक्का - गाड़ियों से सम्बन्धित कार्यक्रम।
* मूवी मसाला - हिन्दी फ़िल्मों या [[हिन्दी सिनेमा|बॉलीवुड]] से सम्बन्धित कार्यक्रम।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-54673843|title=भारत में कम्युनिस्ट आंदोलन: 100 साल के सफ़र के पाँच पड़ावों ने बदला इतिहास|date=2020-10-25|website=BBC News हिंदी|language=hi|access-date=2023-11-13}}</ref>
* वारदात - अपराध जगत से सम्बन्धित कार्यक्रम।
* विशेष - किसी भी एक मुद्दे, विषय, घटना इत्यादि से सम्बन्धित जानकारियाँ प्रस्तुत करने वाला कार्यक्रम।
* सीधी बात - एक कार्यक्रम जिसपर किसी प्रसिद्ध व्यक्ति से उसके क्षेत्र से सम्बन्धित मुद्दों पर वार्ता की जाती है।
* सास बहू और बेटियाँ - हिन्दी मनोरंजन चैनलों के कलाकारों और कार्यक्रमों से सम्बन्धित कार्यक्रम।
*दंगल
*हल्लाबोल
*खबरदार
*10 तक
== इन्हें भी देखें ==
* [[इण्डिया टुडे]] - इण्डिया टुडे ग्रूप की हिन्दी और अंग्रेज़ी में प्रकाशित साप्ताहिक पत्रिका।
* [[इण्डिया टुडे (टीवी चैनल)|इंडिया टुडे]] - इण्डिया टुडे ग्रूप का अंग्रेज़ी समाचार चैनल।<ref>{{Cite web|url=https://cricketbook-india.in/about/|title=क्रिकेटबुक ऑनलाइन स्पोर्ट्स बेटिंग स्पोर्ट्सबुक के बारे में|date=2023-09-07|access-date=2023-11-13}}</ref>
*तेज
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20180912072355/http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/8490524.stm://aajtak.intoday.in आधिकारिक जालस्थल]
* [https://web.archive.org/web/20191003045848/https://www.indiatodaygroup.com/ इण्डिया टुडे ग्रूप का आधिकारिक जालस्थल] {{अंग्रेज़ी}}
{{भारत में हिन्दी टी वी चैनल}}
[[श्रेणी:भारत में हिन्दी टी वी चैनल]]
[[श्रेणी:भारत में 24 घंटे के टेलीविजन समाचार चैनल]]
[[श्रेणी:हिन्दी समाचार चैनल]]
mkrk5dcgu06ifxq3briacik6zxby5wz
भारत के सर्वाधिक जनसंख्या वाले शहरों की सूची
0
71397
6449334
6413588
2025-07-07T10:58:34Z
~2025-147737
876919
/* 1 से 100 */
6449334
wikitext
text/x-wiki
यह सूचियों भारत के सबसे बड़े शहरों पर है।
== सूची ==
{{stack|
[[चित्र:Mumbai Skyline at Night.jpg|thumb|right|250px|[[मुंबई]]]]
[[चित्र:RedFort.jpg|thumb|right|250px|[[दिल्ली]]]]
[[चित्र:UB City, Bangalore.JPG|thumb|right|250px|[[बंगलौर|बेंगलुरु]]]]
[[चित्र:Chennai from St. Thomas Mount.jpg|thumb|right|250px|[[चेन्नई]]]]
[[चित्र:Kolka.jpg|thumb|right|250px|[[कोलकाता]]]]
[[चित्र:MindSpace campus in Hyderabad, India.jpg|right|thumb|250px|[[हैदराबाद]]]]
[[चित्र:Ahmedabad BRTS.jpg|thumb|[[अहमदाबाद]]]]
[[चित्र:Pune-City.jpg|thumb|[[पुणे]]]]
[[चित्र:Bharthana Althan area.jpg|thumb|[[सूरत]]]]
[[चित्र:HawaMahal.jpg|thumb|[[जयपुर]]]]
[[चित्र:Lucknow station.jpg|thumb|[[लखनऊ]]]]
[[चित्र:Sitabuldi Market.JPG|thumb|[[नागपुर]]]]
[[चित्र:Patnamuseum1.JPG|thumb|[[पटना]]]]
[[चित्र:Daly College, Indore.jpg|thumb|[[इंदौर]]]]
[[चित्र:Mumbai Bombay Night.jpg|thumb|[[ठाणे]]]]
[[चित्र:Bhopal road.JPG|thumb|[[भोपाल]]]]
[[चित्र:Ludhiana1185.JPG|thumb|[[लुधियाना]]]]
[[चित्र:Taj Mahal in March 2004.jpg|thumb|[[आगरा]]]]
[[चित्र:Pimpri-Chinchwad.jpg|thumb|[[पिंपरी-चिंचवडड]]]]
[[चित्र:Nashik Growth.jpg|thumb|[[नाशिक]]]]
[[चित्र:Dried Badkhal lake.jpg|thumb|[[फरीदाबाद]]]]
[[चित्र:Kaushambi.jpg|thumb|[[गाज़ियाबाद]]]]
}}
=== 1 से 100 ===
{| class="sortable wikitable"
! क्रम
! शहर
! [[उचित शहर]]<br>का जनसंख्या<ref name="census2011.co.in">{{Cite web |url=http://www.census2011.co.in/city.php |title=संग्रहीत प्रति |access-date=18 अप्रैल 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321092118/http://www.census2011.co.in/city.php |archive-date=21 मार्च 2019 |url-status=dead }}</ref><br>(2011)
! [[महानगरीय क्षेत्र|महानगर]]<br>का जनसंख्या<ref name="census2011.co.in" /><br>(2011)
! राज्य या<br>केन्द्र-शासित प्रदेश
|-
| 1
| [[मुंबई]]
| 12,442,373
| 18,414,299
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 2
| [[दिल्ली]]
| 11,034,555
| 16,314,838
| [[दिल्ली|दिल्ली राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश]]
|-
| 3
| [[बंगलौर|बेंगलुरु]]
| 8,443,675
| 8,499,399
| [[कर्नाटक]]
|-
| 4
| [[चेन्नई]]
| 8,046,732
| 8,696,010
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 5
| [[हैदराबाद]]
| 6,731,790
| 7,749,334
| [[तेलंगाना]]
|-
| 6
| [[अहमदाबाद]]
| 5,577,940
| 6,352,254
| [[गुजरात]]
|-
| 7
| [[कोलकाता]]
| 4,496,694
| 14,112,536
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 8
| [[सूरत]]
| 4,467,797
| 4,585,367
| [[गुजरात]]
|-
| 9
| [[पुणे]]
| 3,124,458
| 5,049,968
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 10
| [[जयपुर]]
| 3,046,163
| 3,046,163
| [[राजस्थान]]
|-
| 11
| [[लखनऊ]]
| 2,817,105
| 2,901,474
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 12
| [[कानपुर]]
| 2,765,348
| 2,920,067
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 13
| [[नागपुर]]
| 2,405,665
| 2,497,777
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 14
| [[इंदौर]]
| 1,964,086
| 2,167,447
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 15
| [[ठाणे]]
| 1,841,488
| 1,841,488
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 16
| [[भोपाल]]
| 1,798,218
| 1,883,381
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 17
| [[विशाखपट्नम|विशाखापट्नम]]
| 1,728,128
| 1,728,128
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 18
| [[पिंपरी-चिंचवड|आगरा]]
| 1,727,692
| 1,727,692
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 19
| [[पटना]]
| 1,684,222
| 2,046,652
| [[बिहार]]
|-
| 20
| [[वड़ोदरा]]
| 1,670,806
| 1,817,191
| [[गुजरात]]
|-
| 21
| [[गाज़ियाबाद]]
| 1,648,643
| 2,358,525
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 22
| [[लुधियाना]]
| 1,618,879
| 1,618,879
| [[पंजाब (भारत)|पंजाब]]
|-
| 23
| पिमपरी
| 1,585,704
| 1,746,467
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 24
| [[नाशिक]]
| 1,486,053
| 1,562,769
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 25
| [[फरीदाबाद]]
| 1,414,050
| 1,414,050
| [[हरियाणा]]
|-
| 26
| [[मेरठ]]
| 1,305,429
| 1,424,908
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 27
| [[राजकोट]]
| 1,286,678
| 1,390,933
| [[गुजरात]]
|-
| 28
| [[कल्याण-डोम्बिवली|कल्याण-डोंबिवली]]
| 1,247,327
| 1,247,327
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 29
| [[वसई-विरार]]
| 1,222,390
| 1,222,390
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 30
| [[वाराणसी]]
| 1,198,491
| 1,435,113
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 31
| [[श्रीनगर, जम्मू और कश्मीर|श्रीनगर]]
| 1,180,570
| 1,273,312
| [[जम्मू और कश्मीर]]
|-
| 32
| [[औरंगाबाद, महाराष्ट्र|औरंगाबाद]]
| 1,175,116
| 1,189,376
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 33
| [[धनबाद]]
| 1,162,472
| 1,195,298
| [[झारखण्ड|झारखंड]]
|-
| 34
| [[अमृतसर]]
| 1,132,383
| 1,183,705
| [[पंजाब (भारत)|पंजाब]]
|-
| 35
| [[नवी मुंबई]]
| 1,120,547
| 1,120,547
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 36
| [[प्रयागराज]]
| 1,112,544
| 1,216,719
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 37
| [[हावड़ा]]
| 1,077,075
| 1,077,075
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 38
| [[राँची]]
| 1,073,427
| 1,126,741
| [[झारखण्ड|झारखंड]]
|-
| 39
| [[ग्वालियर]]
| 1,069,276
| 1,101,981
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 40
| [[जबलपुर]]
| 1,055,525
| 1,267,564
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 41
| [[कोयंबतूर]]
| 1,050,721
| 2,151,466
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 42
| [[विजयवाड़ा]]
| 1,034,358
| 1,491,202
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 43
| [[जोधपुर]]
| 1,033,756
| 1,137,815
| [[राजस्थान]]
|-
| 44
| [[मदुरई]]
| 1,017,865
| 1,462,420
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 45
| [[रायपुर]]
| 1,010,433
| 1,150,450
| [[छत्तीसगढ़]]
|-
| 46
| [[कोटा]]
| 1,001,694
| 1,001,694
| [[राजस्थान]]
|-
| 47
| [[चंडीगढ़]]
| 961,587
| 1,025,682
| [[चंडीगढ़]]
|-
| 48
| [[गुवाहाटी]]
| 957,352
| 968,549
| [[असम]]
|-
| 49
| [[सोलापुर जिला|शोलापुर]]
| 951,558
| 951,558
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 50
| [[हुबली-धारवाड़]]
| 943,788
| 943,788
| [[कर्नाटक]]
|-
| 51
| [[बरेली]]
| 903,668
| 979,933
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 52
| [[मैसूर]]
| 893,062
| 983,893
| [[कर्नाटक]]
|-
| 53
| [[मुरादाबाद]]
| 887,871
| 887,871
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 54
| [[गुरुग्राम]]
| 876,969
| 901,968
| [[हरियाणा]]
|-
| 55
| [[अलीगढ़]]
| 874,408
| 909,559
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 56
| [[जालंधर]]
| 862,886
| 873,725
| [[पंजाब (भारत)|पंजाब]]
|-
| 57
| [[तिरुचिरापल्ली]]
| 847,387
| 1,021,717
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 58
| [[भुवनेश्वर]]
| 843,402
| 881,988
| [[ओडिशा]]
|-
| 59
| [[सेलम]]
| 829,267
| 919,150
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 60
| [[मीरा-भायन्दर|मीरा-भायंदर]]
| 809,378
| 809,378
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 61
| [[तिरुवंतपुरम]]
| 743,691
| 1,687,406
| [[केरल]]
|-
| 62
| [[भिवंडी]]
| 709,665
| 737,411
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 63
| [[सहारनपुर]]
| 705,478
| 705,478
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 64
| [[गोरखपुर]]
| 673,446
| 692,519
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 65
| [[गुंटूर]]
| 647,508
| 673,952
| [[आन्ध्र प्रदेश|आंध्र प्रदेश]]
|-
| 66
| [[अमरावती]]
| 647,057
| 647,057
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 67
| [[बीकानेर]]
| 644,406
| 644,406
| [[राजस्थान]]
|-
| 68
| [[नोएडा]]
| 637,272
| 637,272
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 69
| [[जमशेदपुर]]
| 631,364
| 1,337,131
| [[झारखंड]]
|-
| 70
| [[भिलाई|भिलाईनगर]]
| 625,700
| 625,700
| [[छत्तीसगढ़]]
|-
| 71
| [[वारंगल]]
| 615,998
| 759,594
| [[तेलंगाना]]
|-
| 72
| [[कटक]]
| 610,189
| 658,986
| [[ओडिशा]]
|-
| 73
| [[फिरोज़ाबाद]]
| 604,214
| 604,214
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 74
| [[कोच्चि]]
| 602,046
| 2,117,990
| [[केरल]]
|-
| 75
| [[भावनगर]]
| 593,368
| 606,282
| [[गुजरात]]
|-
| 76
| [[देहरादून]]
| 569,578
| 714,223
| [[उत्तराखंड]]
|-
| 77
| [[दुर्गापुर]]
| 566,517
| 581,409
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 78
| [[आसनसोल]]
| 563,917
| 1,243,008
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 79
| [[नांदेड़-वाघाला]]
| 550,439
| 550,439
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 80
| [[कोल्हापुर]]
| 549,236
| 549,236
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 81
| [[अजमेर]]
| 542,321
| 551,360
| [[राजस्थान]]
|-
| 82
| [[गुलबर्ग]]
| 533,587
| 541,617
| [[कर्नाटक]]
|-
| 83
| [[लोनी]]
| 516,082
| 516,082
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 84
| [[उज्जैन]]
| 515,215
| 515,215
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 85
| [[सिलीगुड़ी]]
| 513,264
| 701,489
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 86
| [[उल्हासनगर]]
| 506,098
| 506,098
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 87
| [[झाँसी]]
| 505,693
| 549,391
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 88
| [[सांगली मिरज कुपवाड़|सांगली-मिरज-कुपवाड़]]
| 502,793
| 502,793
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 89
| [[जम्मू (शहर)|जम्मू]]
| 502,197
| 651,826
| [[जम्मू और कश्मीर]]
|-
| 90
| [[नेल्लौर]]
| 499,575
| 564,148
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 91
| [[मंगलूरु|मंगलुरु]]
| 488,968
| 619,664
| [[कर्नाटक]]
|-
| 92
| [[बेलगाम|बेलगावी]]
| 488,157
| 610,189
| [[कर्नाटक]]
|-
| 93
| [[जामनगर]]
| 479,920
| 600,411
| [[गुजरात]]
|-
| 94
| [[तिरुनेलवेली]]
| 473,637
| 498,984
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 95
| [[मालेगांव|मालेगाँव]]
| 471,312
| 471,312
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 96
| [[गया]]
| 468,614
| 470,839
| [[बिहार]]
|-
| 97
| [[अम्बत्तूर]]
| 466,205
| 466,205
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 98
| [[जलगाँव]]
| 460,228
| 460,228
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 99
| [[उदयपुर]]
| 451,100
| 475,150
| [[राजस्थान]]
|-
|100
| [[सासाराम]]
| 450,317
| 450,317
|[[बिहार]]
|[[भभुआ]]
|350,000
}
=== 101 से 200 ===
{| class="sortable wikitable"
! क्रम
! शहर
! उचित शहर<br>का जनसंख्या<ref name="census2011.co.in" /><br>(2011)
! महानगर<br>का जनसंख्या<ref name="census2011.co.in" /><br>(2011)
! राज्य या<br>केन्द्र-शासित प्रदेश
|-
| 101
| [[तिरुपुर]]
| 444,352
| 962,982
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 102
| [[दावणगेरे]]
| 434,971
| 434,971
| [[कर्नाटक]]
|-
| 103
| [[कोड़िकोड|कोझिकोड]]
| 431,560
| 2,030,519
| [[केरल]]
|-
| 104
| [[कर्नूल]]
| 430,214
| 478,124
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 105
| [[अकोला]]
| 425,817
| 425,817
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 106
| [[राजपुर सोनारपुर|राजपुर-सोनारपुर]]
| 424,368
| 424,368
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 107
| [[बोकारो]]
| 414,820
| 563,417
| [[झारखंड]]
|-
| 108
| [[बेल्लारी|बल्लारी]]
| 410,445
| 410,445
| [[कर्नाटक]]
|-
| 109
| [[पटियाला]]
| 406,192
| 445,196
| [[पंजाब (भारत)|पंजाब]]
|-
| 110
| [[दक्षिण दमदम]]
| 403,316
| 403,316
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 111
| [[राजारहाट]]
| 402,844
| 402,844
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 112
| [[भागलपुर]]
| 400,146
| 410,210
| [[बिहार]]
|-
| 113
| [[अगरतला]]
| 400,004
| 400,004
| [[त्रिपुरा]]
|-
| 114
| [[मुज़फ़्फ़रनगर]]
| 392,768
| 494,792
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 115
| [[भाटपाड़ा]]
| 383,762
| 383,762
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 116
| [[लातूर]]
| 382,940
| 382,940
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 117
| [[पानीहाटी]]
| 377,347
| 377,347
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 118
| [[धुले]]
| 375,559
| 375,559
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 119
| [[रोहतक]]
| 374,292
| 374,292
| [[हरियाणा]]
|-
| 120
| [[कोरबा]]
| 363,390
| 365,073
| [[छत्तीसगढ़]]
|-
| 121
| [[भीलवाड़ा]]
| 359,483
| 359,483
| [[राजस्थान]]
|-
| 122
| [[ब्रह्मपुर]]
| 356,598
| 356,598
| [[ओडिशा]]
|-
| 123
| [[मुज़फ़्फ़रपुर]]
| 354,462
| 393,724
| [[बिहार]]
|-
| 124
| [[अहमदनगर]]
| 350,859
| 379,867
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 125
| [[मथुरा]]
| 349,909
| 454,937
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 126
| [[कोल्लम]]
| 348,657
| 1,110,005
| [[केरल]]
|-
| 127
| [[अवाडी|अवाड़ी]]
| 345,996
| 345,996
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 128
| [[कडपा|कड़पा]]
| 343,054
| 344,078
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 129
| [[राजमंड्री|राजमहेंद्रवरम]]
| 341,831
| 478,199
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 130
| [[बिलासपुर]]
| 331,030
| 452,851
| [[छत्तीसगढ़]]
|-
| 131
| [[कमारहाटी|कमरहाटी]]
| 330,211
| 330,211
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 132
| [[शाहजहाँपुर]]
| 329,736
| 346,103
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 133
| [[बीजापुर]]
| 327,427
| 327,427
| [[कर्नाटक]]
|-
| 134
| [[रामपुर]]
| 325,313
| 349,062
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 135
| [[शिमोगा]]
| 322,650
| 322,650
| [[कर्नाटक]]
|-
| 136
| [[चंद्रपुर]]
| 320,379
| 320,379
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 137
| [[जूनागढ़]]
| 319,462
| 319,462
| [[गुजरात]]
|-
| 138
| [[तृश्शूर]]
| 315,957
| 1,854,783
| [[केरल]]
|-
| 139
| [[अलवर]]
| 315,379
| 341,383
| [[राजस्थान]]
|-
| 140
| [[बर्धमान]]
| 314,265
| 347,016
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 141
| [[कुल्टी]]
| 313,809
| 313,809
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 142
| [[काकीनाड़ा]]
| 312,538
| 442,936
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 143
| [[निज़ामाबाद]]
| 311,152
| 311,152
| [[तेलंगाना]]
|-
| 144
| [[परभणी]]
| 307,170
| 307,170
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 145
| [[तुमकूर|तुमकुरु]]
| 302,143
| 302,143
| [[कर्नाटक]]
|-
| 146
| [[हिसार]]
| 301,383
| 306,893
| [[हरियाणा]]
|-
| 147
| [[ओड़ुकरई|ओझुकरै]]
| 300,104
| 300,104
| [[पुदुच्चेरी (केन्द्र-शासित प्रदेश)|पुदुच्चेरी]]
|-
| 148
| [[बिहारशरीफ]]
| 297,268
| 297,268
| [[बिहार]]
|-
| 149
| [[दरभंगा]]
| 296,039
| 306,089
| [[बिहार]]
|-
| 150
| [[पानीपत]]
| 294,292
| 442,277
| [[हरियाणा]]
|-
| 151
| [[अइज़ोल|आइज़ोल]]
| 293,416
| 293,416
| [[मिज़ोरम]]
|-
| 152
| [[बाली, हावड़ा]]
| 293,373
| 293,373
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 153
| [[देवास]]
| 289,550
| 289,550
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 154
| [[तिरुपति]]
| 287,482
| 459,985
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 155
| [[इचलकरंजी]]
| 287,353
| 325,709
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 156
| [[करनाल]]
| 286,827
| 303,425
| [[हरियाणा]]
|-
| 157
| [[बठिंडा]]
| 285,788
| 285,788
| [[पंजाब (भारत)|पंजाब]]
|-
| 158
| [[जालना]]
| 285,577
| 285,577
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 159
| [[किराड़ी सुलेमान नगर]]
| 283,211
| 283,211
| [[दिल्ली|दिल्ली राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश]]
|-
| 160
| [[पूर्णिया]]
| 282,248
| 310,817
| [[बिहार]]
|-
| 161
| [[सतना]]
| 280,222
| 283,004
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 162
| [[मऊ, उत्तर प्रदेश|मऊ]]
| 278,745
| 278,745
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 163
| [[बारासत]]
| 278,435
| 278,435
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 164
| [[सोनीपत]]
| 278,149
| 292,339
| [[हरियाणा]]
|-
| 165
| [[फर्रुखाबाद-फतेहगढ़]]
| 276,581
| 290,540
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 166
| [[सागर, मध्य प्रदेश|सागर]]
| 273,296
| 370,296
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 167
| [[राउरकेला]]
| 272,721
| 552,970
| [[ओडिशा]]
|-
| 168
| [[दुर्ग]]
| 268,806
| 268,806
| [[छत्तीसगढ़]]
|-
| 169
| [[इंफाल]]
| 268,243
| 414,288
| [[मणिपुर]]
|-
| 170
| [[रतलाम]]
| 264,914
| 273,892
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 171
| [[हापुड़]]
| 262,983
| 262,983
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 172
| [[आरा]]
| 261,430
| 261,430
| [[बिहार]]
|-
| 173
| [[करीमनगर]]
| 261,185
| 299,660
| [[तेलंगाना]]
|-
| 174
| [[अनंतपूर|अनंतपुरमु]]
| 261,004
| 341,895
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 175
| [[नई दिल्ली]]
| 257,803
| 257,803
| [[दिल्ली|दिल्ली राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश]]
|-
| 176
| [[इटावा]]
| 256,838
| 256,838
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 177
| [[अंबरनाथ]]
| 253,475
| 253,475
| [[महाराष्ट्र]]
|-
| 178
| [[भरतपुर]]
| 252,342
| 252,606
| [[राजस्थान]]
|-
| 179
| [[बेगूसराय]]
| 252,008
| 252,008
| [[बिहार]]
|-
| 180
| [[तिरुवोट्टियूर]]
| 249,446
| 249,446
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 181
| [[उत्तरी दमदम|उत्तर दमदम]]
| 249,142
| 249,142
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 182
| [[गांधीधाम|गाँधीधाम]]
| 247,992
| 247,992
| [[गुजरात]]
|-
| 183
| [[बड़ानगर]]
| 245,213
| 245,213
| [[पश्चिम बंगाल]]
|-
| 184
| [[पुदुचेरी (नगर)|पुदुचेरी]]
| 244,377
| 654,392
| [[पुदुच्चेरी (केन्द्र-शासित प्रदेश)|पुदुच्चेरी]]
|-
| 185
| [[तूतुकुड़ी]]
| 237,830
| 410,760
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 186
| [[सीकर]]
| 237,532
| 244,563
| [[राजस्थान]]
|-
| 187
| [[रीवा]]
| 235,654
| 235,654
| [[मध्य प्रदेश]]
|-
| 188
| [[मिर्ज़ापुर|मिर्ज़ापुर-विंध्याचल]]
| 234,871
| 245,817
| [[उत्तर प्रदेश]]
|-
| 189
| [[रायचूर]]
| 234,073
| 234,073
| [[कर्नाटक]]
|-
| 190
| [[पाली]]
| 230,075
| 230,075
| [[राजस्थान]]
|-
| 191
| [[रामगुंडम|रामागुंडम]]
| 229,644
| 252,261
| [[तेलंगाना]]
|-
| 192
| [[हरिद्वार]]
| 228,832
| 310,562
| [[उत्तराखंड]]
|-
|193
| [[विजयनगरम]]
| 228,025
| 239,374
| [[आंध्र प्रदेश]]
|-
| 194
| [[हल्द्वानी]]
| 226,261
| 240,565
|[[उत्तराखंड]]
|-
| 195
| [[नागरकोइल]]
| 224,849
| 224,849
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 196
| [[श्रीगंगानगर]]
| 224,532
| 250,041
| [[राजस्थान]]
|-
| 197
| [[करावल नगर]]
| 224,281
| 224,281
| [[दिल्ली|दिल्ली राष्ट्रीय राजधानी प्रदेश]]
|-
| 198
| [[मानगो]]
| 223,805
| 223,805
| [[झारखंड]]
|-
| 199
| [[तंजावुर]]
| 222,943
| 290,724
| [[तमिल नाडु]]
|-
| 200
| [[बुलंदशहर]]
| 222,519
| 235,310
| [[उत्तर प्रदेश]]
|}
== इन्हें भी देखें ==
* [[भारत में सर्वाधिक जनसंख्या वाले महानगरों की सूची]]
* [[भारत के राज्यों और केंद्र शासित प्रदेशों की सूची जनसंख्या अनुसार]]
* [[भारत की जनसांख्यिकी]]
== टिप्पणी ==
{{reflist}}
== सन्दर्भ ==
* {{note|WorldGaz}} [https://web.archive.org/web/20061117081029/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&dat=32&geo=-104&srt=npan&col=aohdq&pt=c&va=&srt=pnan "India - largest cities (per geographical entity)", ''World Gazetter''] last accessed फरवरी 20, 2009.
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20110416221537/http://www.loveawake.com/cities/India.html Indian cities list - Cities map of India]
* [https://web.archive.org/web/20180123152620/http://www.censusindia.gov.in/ Indian Census]
* [https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999 Archives from the India Census, 2001]
* [https://web.archive.org/web/20090221102144/http://www.worldatlas.com/citypops.htm World's most populous cities]
[[श्रेणी:जनसांख्यिकी सूचियाँ]]
[[श्रेणी:भारत संबंधी सूचियाँ]]
66nosjwkq6jg3yt7ln9p3ov2v19v5kk
ममता बनर्जी
0
80829
6449212
6399781
2025-07-07T04:05:07Z
Swvikash
836317
छोटा सा सुधार किया।
6449212
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| name = ममता बनर्जी <br /> ममता बनर्जी
| image = Mamata banerjee.jpg
| imagesize =
| alt = ममता बनर्जी
| office = [[पश्चिम बंगाल के मुख्यमन्त्रियों की सूची|पश्चिम बंगाल की बारहबीं मुख्यमंत्री]]
| term_start = 20 मई 2011
| term_end =
| predecessor = [[बुद्धदेव भट्टाचार्य]]
| governor = [[केसरी नाथ त्रिपाठी]]
| successor =
| office2 = [[भारत के रेल मंत्री|भारत की रेल मंत्री]]
| term_start2 = 22 मई 2009
| term_end2 = 19 मई 2011
| predecessor2 = [[लालू प्रसाद यादव]]
| successor2 = [[मनमोहन सिंह]]
| office3 = [[सांसद]]
| term_start3 = 1991
| term_end3 =
| predecessor3 = [[बिप्लव दासगुप्ता]]
| successor3 =
| birth_date = {{Birth date and age|1955|1|5|df=y}}<br>[[भारतीय राष्ट्रीय पंचांग|भारांग]]: [[१५|15]] पौष [[१८७६|1876]]
| birth_place = [[कोलकाता]], भारत
| death_date =
| death_place =
| nationality = [[भारतीय]]
| spouse = अविवाहित
| party = [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] <small>(1970–1997)</small> <br /> [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस]] <br /><small>(1997–वर्तमान)</small>
| relations =
| children =
| residence = हरीश चटर्जी स्ट्रीट, कोलकाता, भारत
| alma_mater = [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]
| occupation =
| profession = राजनेत्री<br />[[अधिवक्ता|वकील]]
| religion = [[हिन्दू]]
| signature = Mamata Banerjee signature.jpg
| footnotes =
}}
'''ममता बैनर्जी''' जन्म: पौष [[१५|15]], 1876 / जनवरी 5, 1955) [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|भारतीय राज्य]] [[पश्चिम बंगाल]] की वर्तमान [[मुख्यमन्त्री (भारत)|मुख्यमन्त्री]] एवं [[राजनीतिक दल|राजनैतिक दल]] [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस|तृणमूल कांग्रेस]] की प्रमुख हैं। लोग उन्हें ''[https://khabarsatta.com/india/mamata-banerjee-how-mamta-banerjee-became-the-sister-of-every-household-in-calcutta/ दीदी]'' (बड़ी बहन) के नाम से सम्बोधित करते हैं।
== जीवन ==
बनर्जी का जन्म [[कोलकाता]] में गायत्री एवं प्रोमलेश्वर के यहाँ हुआ। उनके पिता की मृत्यु उपचार के अभाव से हो गई थी, उस समय ममता बनर्जी मात्र [[१७|17]] वर्ष की थी। ममता बनर्जी को दीदी के नाम से भी जाना जाता है। वह पश्चिम बंगाल की पहली महिला मुख्यमन्त्री हैं। <ref>{{Cite news|url=https://independentnews.in/how-mamata-banerjee-became-chief-minister-of-new-west-bengal/|title=Mamata banerjee: ममता बनर्जी कैसे बनी कलकत्ता की हर घर की दीदी|last=|first=|date=|work=Indpendent News|access-date=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190511035052/https://independentnews.in/how-mamata-banerjee-became-chief-minister-of-new-west-bengal/|archive-date=11 मई 2019|url-status=dead}}</ref> उन्होंने बसन्ती देवी कॉलेज से स्नातक पूरा किया एवं जोगेश चन्द्र चौधरी लॉ कॉलेज से उन्होंने [[विधि|कानून]] की डिग्री प्राप्त की।
== प्रारम्भिक जीवन और शिक्षा ==
ममता बन्द्योपाध्याय का जन्म कोलकाता (पूर्व में कलकत्ता), पश्चिम बंगाल में एक बंगाली हिन्दू परिवार में हुआ था। उनके माता-पिता प्रोमिलेश्वर बनर्जी और गायत्री देवी थे। बनर्जी के पिता, प्रोमिलेश्वर (जो एक स्वतंत्रता सेनानी थे<ref>{{cite AV media|title=Mamata Banarjee life History/ Mamata banarjee Biography|url=https://www.youtube.com/watch?v=pVXIsjhiGi4|publisher=All Bangla News|via=[[यूट्यूब]]|date=2020-05-17|language=bn}}</ref>) की चिकित्सा के अभाव में मृत्यु हो गई, जब वह 17 वर्ष के थे।
1970 में, ममता बन्द्योपाध्याय ने देशबन्धु शिशुपाल से उच्च माध्यमिक बोर्ड की परीक्षा पूरी की। उन्होंने जोगमाया देवी कॉलेज से इतिहास में स्नातक की डिग्री प्राप्त की। बाद में, उन्होंने कलकत्ता विश्वविद्यालय से इस्लामी इतिहास में अपनी मास्टर डिग्री हासिल की। इसके बाद श्री शिक्षाशयन कॉलेज से शिक्षा की डिग्री और जोगेश चन्द्र चौधरी लॉ कॉलेज, कोलकाता से कानून की डिग्री प्राप्त की। उन्हें कलिंग इंस्टीट्यूट ऑफ इण्डस्ट्रियल टेक्नोलॉजी, भुवनेश्वर से डॉक्टरेट की मानद उपाधि भी मिली। उन्हें कलकत्ता विश्वविद्यालय द्वारा डॉक्टरेट ऑफ़ लिटरेचर (डी.लिट) की डिग्री से भी सम्मानित किया गया था।
== राजनीतिक जीवन ==
ममता बन्द्योपाध्याय राजनीति में तब शामिल हो गए जब वह केवल 15 वर्ष के थे। योगमाया देवी कॉलेज में अध्ययन के दौरान, उन्होंने कांग्रेस (आई) पार्टी की छात्र शाखा, छत्र परिषद यूनियंस की स्थापना की, जिसने समाजवादी एकता केन्द्र से संबद्ध अखिल भारतीय लोकतान्त्रिक छात्र संगठन को हराया। भारत (कम्युनिस्ट)। वह पश्चिम बंगाल में कांग्रेस (आई) पार्टी में, पार्टी के भीतर और अन्य स्थानीय राजनीतिक संगठनों में विभिन्न पदों पर रही।।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/mamata-banerjee-turns-composer-pens-seven-songs-for-album-roudrachaya-1930670|title=Mamata Banerjee Turns Composer, Pens Seven Songs For Durga Puja|last=Ghosh|first=Aditi|date=11 October 2018|work=NDTV|access-date=10 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811213655/https://www.ndtv.com/india-news/mamata-banerjee-turns-composer-pens-seven-songs-for-album-roudrachaya-1930670|archive-date=11 अगस्त 2019|url-status=live}}</ref>
दिसंबर १९९२ में, ममता ने एक शारीरिक रूप से अक्षम लड़की दीपालि बसाक को (जिसका कथित तौर पर सीपीआई(एम) कार्यकर्ता सौभाग्य बसाक द्वारा बलात्कार किया गया था) [[राइटर्स बिल्डिंग]] में तत्कालीन मुख्यमंत्री [[ज्योति बसु]] के पास ले गई, लेकिन पुलिस ने उन्हे उत्पीड़ित करने के बाद गिरफ्तार कर लिया और हिरासत में ले लिया।<ref name="auto">{{Cite web|url=http://www.millenniumpost.in/why-bengal-can-never-forget-21-july-5597|title=Why Bengal can never forget 21 July|website=www.millenniumpost.in|date=2012-07-21|language=en}}</ref><ref>{{cite news |date=23 March 2016 |title='Political pawns' Didi forgot |website=Telegraph India |url=https://www.telegraphindia.com/west-bengal/39-political-pawns-39-didi-forgot/cid/1321396 |access-date=14 August 2024 }}</ref> उन्होंने संकल्प लिया कि वह केवल मुख्यमंत्री के रूप में उस बिल्डिंग में फिर से प्रवेश करेंगे।<ref>{{Cite web|url=https://www.newslaundry.com/2021/05/03/bengals-election-result-is-narendra-modis-personal-failure|title=Bengal’s election result is Narendra Modi’s personal failure|website=Newslaundry.com|date=2021-05-03|language=en}}</ref>
ममता बनर्जी के नेतृत्व में राज्य युवा कांग्रेस ने २१ जुलाई १९९३ को राज्य की कम्युनिस्ट सरकार के खिलाफ कलकत्ता में राइटर्स बिल्डिंग तक एक विरोध मार्च का आयोजन किया। उनकी मांग थी कि [[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|सीपीएम]] की "वैज्ञानिक धांधली" को रोकने के लिए वोटर आईडी कार्ड को वोटिंग के लिए एकमात्र आवश्यक दस्तावेज बनाया जाए। विरोध के दौरान पुलिस ने १३ लोगों की गोली मारकर हत्या कर दी और कई अन्य घायल हो गए। इस घटना पर प्रतिक्रिया देते हुए पश्चिम बंगाल के तत्कालीन मुख्यमंत्री ज्योति बसु ने कहा कि "पुलिस ने अच्छा काम किया है।" २०१४ की जांच के दौरान, उड़ीसा उच्च न्यायालय के पूर्व मुख्य न्यायाधीश न्यायमूर्ति (सेवानिवृत्त) सुशांत चटर्जी ने पुलिस की प्रतिक्रिया को "अकारण और असंवैधानिक" बताया। न्यायमूर्ति चटर्जी ने कहा, "आयोग इस नतीजे पर पहुंचा है कि यह मामला जलियांवाला बाग हत्याकांड से भी बदतर है।"<ref name="auto"/><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/cities/kolkata/1993-kolkata-police-firing-worse-than-jalianwallah-bagh/article10963265.ece|title=Report on Kolkata firing may spark a fresh row|first=Suvojit|last=Bagchi|date=2014-12-29|via=www.thehindu.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/assembly-elections-2011/west-bengal/looking-back-at-july-21-1993/articleshow/8310909.cms|title=Looking back at July 21, 1993|website=Times of India|date=2011-05-14|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/politics/what-happened-on-july-21-1993/|title=What had happened on July 21 1993 at Writers’ building in West Bengal?|date=2014-12-29|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.telegraphindia.com/west-bengal/what-happened-on-july-21-1993/cid/1266400|title=What happened on July 21, 1993|website=www.telegraphindia.com|language=en}}</ref>
१९९७ में, तत्कालीन पश्चिम बंगाल प्रदेश कांग्रेस कमेटी के अध्यक्ष सोमेंद्र नाथ मित्रा के साथ राजनीतिक विचारों में अंतर के कारण, बनर्जी ने पश्चिम बंगाल में कांग्रेस पार्टी छोड़ दी और [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस]] की स्थापना की। यह जल्दी ही राज्य में लंबे समय से शासन कर रही कम्युनिस्ट सरकार का प्रधान विपक्षी दल बन गया।
२० अक्टूबर २००६ को ममता ने पश्चिम बंगाल में [[बुद्धदेव भट्टाचार्य]] सरकार की औद्योगिक विकास नीति के नाम पर जबरन भूमि अधिग्रहण और स्थानीय किसानों के खिलाफ किए गए अत्याचारों का विरोध किया। जब [[इंडोनेशिया]] स्थित सलीम समूह के मालिक बेनी संतोसो ने पश्चिम बंगाल में एक बड़े निवेश का वादा किया था, तो सरकार ने उन्हें कारखाना स्थापित करने के लिए हावड़ा में एक खेती की जमीन दे दी थी। इसके बाद राज्य में विरोध प्रदर्शन तेज हो गया। भारी बारिश के बीच संतोसो के आगमन के विरोध में ममता और उनके समर्थक ताज होटल के सामने जमा हो गए, जहां संतोसो पहुंचे थे, जिसे पुलिस ने बंद कर दिया था। जब पुलिस ने उन्हें हटाया तो उन्होंने बाद में संतोसो के काफिले का पीछा किया। सरकार ने एक योजनाबद्ध "काला झंडा" प्रदर्शन कार्यक्रम से बचने के लिए संतोसो के कार्यक्रम को समय से तीन घंटे पहले कर दिया था।<ref>{{Cite web|title=Weather plays spoilsport for TMC|url=http://www.deccanherald.com/deccanherald/oct212005/national18114720051020.asp|date=2005-10-21}}</ref><ref>{{Cite web|title=Missing on bandh day: its champions -- Mamata stays indoors, Cong scarce|url=http://www.telegraphindia.com/1061010/asp/bengal/story_6851157.asp|date=2006-10-10|archive-date=2007-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930041000/http://www.telegraphindia.com/1061010/asp/bengal/story_6851157.asp|url-status=dead
}}</ref>
नवंबर २००६ में, ममता को [[सिंगूर]] में [[टाटा नैनो]] परियोजना के खिलाफ एक रैली में शामिल होने से पुलिस ने जबरन रोक दिया था। ममता [[पश्चिम बंगाल विधानसभा]] में उपस्थित हुईं और ईसका विरोध किया। उन्होंने विधानसभा में हि एक प्रेस कॉन्फ्रेंस बुलाई और १२ घंटे के बांग्ला बंद की घोषणा की।<ref name="Trinamool_violence">{{cite web |title=Trinamool unleashes violence in West Bengal|url=http://www.hindustantimes.com/news/181_1856399%2C000900030001.htm |date=30 November 2006
|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070930015135/http://www.hindustantimes.com/news/181_1856399%2C000900030001.htm
|archive-date=30 September 2007 }}</ref> तृणमूल कांग्रेस के विधायकों ने विधानसभा में तोड़फोड़ की<ref>{{cite news|date=2 December 2006|title=Heritage vandalised in Bengal House|work=[[द टाइम्स ऑफ़ इण्डिया]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-12-02/india/27828165_1_bengal-house-assembly-building-benches|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103201138/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-12-02/india/27828165_1_bengal-house-assembly-building-benches|archive-date=3 November 2012}}</ref> और सड़कों को जाम किया।<ref name="Trinamool_violence" /> फिर १४ दिसंबर २००६ को बड़े पैमाने पर हड़ताल का आह्वान किया गया। सरकार द्वारा कृषि भूमि के जबरन अधिग्रहण के विरोध में ममता ने ४ दिसंबर को कोलकाता में २६ दिनों की ऐतिहासिक भूख हड़ताल शुरू की। उनके स्वास्थ्य को लेकर चिंतित तत्कालीन राष्ट्रपति [[ए॰ पी॰ जे॰ अब्दुल कलाम]] ने इस मुद्दे को सुलझाने के लिए तत्कालीन प्रधानमंत्री [[मनमोहन सिंह]] से बात की। कलाम ने "जीवन अनमोल है" कहते हुए ममता से अपना अनशन खत्म करने की अपील की। मनमोहन सिंह का एक पत्र पश्चिम बंगाल के तत्कालीन राज्यपाल [[गोपालकृष्ण गांधी]] को फैक्स किया गया और फिर इसे तुरंत ममता को दिया गया। पत्र मिलने के बाद ममता ने आखिरकार २९ दिसंबर की आधी रात को अपना अनशन तोड़ दिया।<ref>{{Cite web|date=29 December 2006|url=https://www.hindustantimes.com/india/mamata-ends-25-day-hunger-strike/story-s7gIzBR4FvivAKFuYozrLM.html|title=Mamata ends 25-day hunger strike|website=Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.tribuneindia.com/news/nation/farmers-agitation-mamata-reminds-people-of-her-26-day-hunger-strike-179907|title=Mamata Banerjee dials protesting farmers, assures TMC's support|website=The Tribune}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.sentinelassam.com/national-news/west-bengal-cm-mamata-banerjee-reminds-people-of-her-26-day-hunger-strike-514753|title=West Bengal CM Mamata Banerjee reminds people of her 26-day hunger strike|website=The Sentinel}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.thestatesman.com/bengal/mamata-banerjee-remembers-singur-hunger-strike-context-ongoing-farmers-protest-1502938968.html|title=Mamata Banerjee remembers Singur hunger strike in context of ongoing farmers protest|website=The Statesman}}</ref> (मुख्यमंत्री बनने के बाद उनके पहले कृत्यों में से एक था सिंगूर के किसानों को ४०० एकड़ जमीन लौटाना।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Z-Qg-XAlmMc|title=The Rise Of Mamata: From A Youth Congress Worker To Defeating BJP & Becoming Bengal CM Third Time|via=www.youtube.com|date=2 May 2021|language=en}}</ref> २०१६ में [[भारत का उच्चतम न्यायालय|सुप्रीम कोर्ट]] ने घोषणा की कि सिंगूर में टाटा मोटर्स प्लांट के लिए पश्चिम बंगाल की वाम मोर्चा सरकार द्वारा ९९७ एकड़ भूमि का अधिग्रहण अवैध था।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/Yrl5OkSielFvHttnG4AajM/CPM-govts-acquisition-of-land-for-Tata-Motors-in-Singur-ill.html?facet=amp|title=Singur case: Supreme Court declares land acquisition for Tata plant illegal|website=www.livemint.com|date=1 September 2016|language=en}}</ref>)
जब पश्चिम बंगाल सरकार [[पूर्व मेदिनीपुर जिला|पूर्वी मिदनापुर]] के [[नंदीग्राम]] में एक रासायनिक केंद्र स्थापित करना चाहती थी, तो तमलुक के सांसद लक्ष्मण सेठ की अध्यक्षता में हल्दिया विकास बोर्ड ने उस क्षेत्र में भूमि अधिग्रहण के लिए एक नोटिस जारी किया।<ref>{{Cite web|title=False alarm sparks clash|url=http://www.telegraphindia.com/1070104/asp/frontpage/story_7218357.asp|date=2007-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20100815053937/http://www.telegraphindia.com/1070104/asp/frontpage/story_7218357.asp|archive-date=2010-08-15|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Haldia authority's notification created confusion: Buddhadeb|url=http://www.hindu.com/2007/01/10/stories/2007011006381200.htm|date=2007-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20080915182155/http://www.hindu.com/2007/01/10/stories/2007011006381200.htm|archive-date=2008-09-15|url-status=dead}}</ref> तृणमूल कांग्रेस इसका विरोध करती है। मुख्यमंत्री ने नोटिस को रद्द घोषित कर दिया।<ref>{{Cite web|title=Sub-Inspector killed in Nandigram|url=http://www.hindu.com/2007/02/08/stories/2007020806021200.htm|date=2007-02-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20080327222553/http://www.hindu.com/2007/02/08/stories/2007020806021200.htm|archive-date=2008-03-27|url-status=dead}}</ref> किसानों की छह महीने की नाकेबंदी को हटाने के लिए १४ मार्च २००७ को पुलिस द्वारा की गई गोलीबारी में चौदह लोग मारे गए थे। तृणमूल कांग्रेस ने सरकार के खिलाफ स्थानीय किसान आंदोलन का नेतृत्व किया।<ref>{{Cite web|title=Stockpile squad trail heads towards party - Phone records spill Nandigram secret|url=http://telegraphindia.com/1070319/asp/frontpage/story_7537027.asp|date=2007-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930042427/http://telegraphindia.com/1070319/asp/frontpage/story_7537027.asp|archive-date=2007-09-30|url-status=dead}}</ref> इसके बाद कई लोग राजनीतिक संघर्ष में विस्थापित हुए थे।<ref>{{Cite web|title=Red-hand Buddha: 14 killed in Nandigram re-entry bid|url=http://www.telegraphindia.com/1070315/asp/frontpage/story_7519166.asp|date=2007-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20070317192827/http://www.telegraphindia.com/1070315/asp/frontpage/story_7519166.asp|archive-date=2007-03-17|url-status=dead}}</ref> नंदीग्राम में अपनी पार्टी के कार्यकर्ताओं द्वारा की गई हिंसा का समर्थन करते हुए बुद्धदेव भट्टाचार्य ने कहा था "उन्हें (विपक्षों को) एक ही सिक्के में वापस भुगतान किया गया है।"<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/nation/violent-elements-paid-back-in-their-own-coin_407133.html|title=`Violent elements paid back in their own coin`|date=2007-11-13|website=Zee News}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rediff.com/news/2007/nov/13nandi6.htm|title=Oppn paid back in the same coin, says Bengal CM|website=www.rediff.com}}</ref> नंदीग्राम नरसंहार के विरोध में, कलकत्ता में बुद्धिजीवियों का एक बड़ा वर्ग वाम मोर्चा सरकार के खिलाफ आंदोलन में शामिल हो गया।<ref>{{Cite web|title=Nandigram people's struggle "heroic": Clark|url=http://news.oneindia.in/2007/11/30/nandigram-peoples-struggle-heroic--clark-1196438590.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20120217023009/http://news.oneindia.in/2007/11/30/nandigram-peoples-struggle-heroic--clark-1196438590.html|archive-date=2012-02-17|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Nandigram says 'No!' to Dow's chemical hub|url=http://www.iacboston.org/india/1207-nandigram-says-no.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20090706032521/http://www.iacboston.org/india/1207-nandigram-says-no.html|archive-date=2009-07-06|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=The Great Left Debate: Chomsky to Saddam, Iraq to Nandigram|url=http://www.indianexpress.com/story/246969.html|date=2007-12-05}}</ref> नंदीग्राम आक्रमण के दौरान सीपीआइ(एम) कार्यकर्ताओं पर ३०० महिलाओं और लड़कियों से छेड़छाड़ और बलात्कार करने का आरोप लगा था।<ref>{{cite news |last1=सरकार |first1=अरिन्दम |title=Mamata promises to marry off raped girls of Nandigram |url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/mamata-promises-to-marry-off-raped-girls-of-nandigram/story-umlmKryBUWdkP6re98mV2L.html |newspaper=[[हिन्दुस्तान टाईम्स]] |access-date=27 अप्रैल 2019 |date=26 अप्रैल 2007}}</ref><ref>{{cite web|date=19 दिसम्बर 2007|title=CPI(M) leaders raped mother and daughters in Nandigram: CBI|url=https://www.indiatoday.in/latest-headlines/story/cpim-leaders-raped-mother-and-daughters-in-nandigram-cbi-21735-2007-12-19|work=इंडिया टुडे|access-date=30 नवम्बर 2021}}</ref> प्रधानमंत्री मनमोहन सिंह और तत्कालीन गृह मंत्री [[शिवराज पाटिल]] को लिखे पत्र में ममता बनर्जी ने सीपीआइ(एम) पर नंदीग्राम में राष्ट्रीय आतंकवाद को बढ़ावा देने का आरोप लगाया।<ref>{{Cite web|title=You are not what you were - Ashok Mitra after 14th November, 2007|url=http://sanhati.com/articles/446/|date=2007-11-15}}</ref><ref>{{Cite web|title='Go back Medha' posters in Kolkata|url=http://www.indiaenews.com/india/20061207/31650.htm|date=2006-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20070111170928/http://www.indiaenews.com/india/20061207/31650.htm|archive-date=2007-01-11|url-status=dead}}</ref> आंदोलन के मद्देनजर, सरकार को नंदीग्राम केमिकल हब परियोजना को स्थगित करने के लिए मजबूर होना पड़ा। लेकिन ममता किसान आंदोलन का नेतृत्व करके अपार लोकप्रियता हासिल करने में सफल रहीं। उपजाऊ कृषि भूमि पर उद्योग के विरोध और पर्यावरण की सुरक्षा का जो संदेश नंदीग्राम आंदोलन ने दिया वह पूरे देश में फैल गया।
==यह भी देखें ==
*[[माँ माटि मानूश]]
== सन्दर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1955 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:पश्चिम बंगाल के मुख्यमंत्री]]
[[श्रेणी:१०वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:११वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१२वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१३वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१४वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१५वीं लोकसभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:भारत के रेल मंत्री]]
[[श्रेणी:सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस के राजनीतिज्ञ]]
[[श्रेणी:भारतीय महिला राजनीतिज्ञ]]
[[श्रेणी:पश्चिम बंगाल के सांसद]]
{{भारत-राजनीतिज्ञ-आधार}}
20qqj2ip7g27lw2xpkfumd7e2tnsmhj
6449214
6449212
2025-07-07T04:07:36Z
Swvikash
836317
/* प्रारम्भिक जीवन और शिक्षा */ छोटा सा सुधार किया।
6449214
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| name = ममता बनर्जी <br /> ममता बनर्जी
| image = Mamata banerjee.jpg
| imagesize =
| alt = ममता बनर्जी
| office = [[पश्चिम बंगाल के मुख्यमन्त्रियों की सूची|पश्चिम बंगाल की बारहबीं मुख्यमंत्री]]
| term_start = 20 मई 2011
| term_end =
| predecessor = [[बुद्धदेव भट्टाचार्य]]
| governor = [[केसरी नाथ त्रिपाठी]]
| successor =
| office2 = [[भारत के रेल मंत्री|भारत की रेल मंत्री]]
| term_start2 = 22 मई 2009
| term_end2 = 19 मई 2011
| predecessor2 = [[लालू प्रसाद यादव]]
| successor2 = [[मनमोहन सिंह]]
| office3 = [[सांसद]]
| term_start3 = 1991
| term_end3 =
| predecessor3 = [[बिप्लव दासगुप्ता]]
| successor3 =
| birth_date = {{Birth date and age|1955|1|5|df=y}}<br>[[भारतीय राष्ट्रीय पंचांग|भारांग]]: [[१५|15]] पौष [[१८७६|1876]]
| birth_place = [[कोलकाता]], भारत
| death_date =
| death_place =
| nationality = [[भारतीय]]
| spouse = अविवाहित
| party = [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] <small>(1970–1997)</small> <br /> [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस]] <br /><small>(1997–वर्तमान)</small>
| relations =
| children =
| residence = हरीश चटर्जी स्ट्रीट, कोलकाता, भारत
| alma_mater = [[कलकत्ता विश्वविद्यालय]]
| occupation =
| profession = राजनेत्री<br />[[अधिवक्ता|वकील]]
| religion = [[हिन्दू]]
| signature = Mamata Banerjee signature.jpg
| footnotes =
}}
'''ममता बैनर्जी''' जन्म: पौष [[१५|15]], 1876 / जनवरी 5, 1955) [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|भारतीय राज्य]] [[पश्चिम बंगाल]] की वर्तमान [[मुख्यमन्त्री (भारत)|मुख्यमन्त्री]] एवं [[राजनीतिक दल|राजनैतिक दल]] [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस|तृणमूल कांग्रेस]] की प्रमुख हैं। लोग उन्हें ''[https://khabarsatta.com/india/mamata-banerjee-how-mamta-banerjee-became-the-sister-of-every-household-in-calcutta/ दीदी]'' (बड़ी बहन) के नाम से सम्बोधित करते हैं।
== जीवन ==
बनर्जी का जन्म [[कोलकाता]] में गायत्री एवं प्रोमलेश्वर के यहाँ हुआ। उनके पिता की मृत्यु उपचार के अभाव से हो गई थी, उस समय ममता बनर्जी मात्र [[१७|17]] वर्ष की थी। ममता बनर्जी को दीदी के नाम से भी जाना जाता है। वह पश्चिम बंगाल की पहली महिला मुख्यमन्त्री हैं। <ref>{{Cite news|url=https://independentnews.in/how-mamata-banerjee-became-chief-minister-of-new-west-bengal/|title=Mamata banerjee: ममता बनर्जी कैसे बनी कलकत्ता की हर घर की दीदी|last=|first=|date=|work=Indpendent News|access-date=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190511035052/https://independentnews.in/how-mamata-banerjee-became-chief-minister-of-new-west-bengal/|archive-date=11 मई 2019|url-status=dead}}</ref> उन्होंने बसन्ती देवी कॉलेज से स्नातक पूरा किया एवं जोगेश चन्द्र चौधरी लॉ कॉलेज से उन्होंने [[विधि|कानून]] की डिग्री प्राप्त की।
== प्रारम्भिक जीवन और शिक्षा ==
ममता बनर्जी का जन्म कोलकाता (पूर्व में कलकत्ता), पश्चिम बंगाल में एक बंगाली हिन्दू परिवार में हुआ था। उनके माता-पिता प्रोमिलेश्वर बनर्जी और गायत्री देवी थे। बनर्जी के पिता, प्रोमिलेश्वर (जो एक स्वतंत्रता सेनानी थे<ref>{{cite AV media|title=Mamata Banarjee life History/ Mamata banarjee Biography|url=https://www.youtube.com/watch?v=pVXIsjhiGi4|publisher=All Bangla News|via=[[यूट्यूब]]|date=2020-05-17|language=bn}}</ref>) की चिकित्सा के अभाव में मृत्यु हो गई, जब वह 17 वर्ष के थे।
1970 में, ममता बनर्जी ने देशबन्धु शिशुपाल से उच्च माध्यमिक बोर्ड की परीक्षा पूरी की। उन्होंने जोगमाया देवी कॉलेज से इतिहास में स्नातक की डिग्री प्राप्त की। बाद में, उन्होंने कलकत्ता विश्वविद्यालय से इस्लामी इतिहास में अपनी मास्टर डिग्री हासिल की। इसके बाद श्री शिक्षाशयन कॉलेज से शिक्षा की डिग्री और जोगेश चन्द्र चौधरी लॉ कॉलेज, कोलकाता से कानून की डिग्री प्राप्त की। उन्हें कलिंग इंस्टीट्यूट ऑफ इण्डस्ट्रियल टेक्नोलॉजी, भुवनेश्वर से डॉक्टरेट की मानद उपाधि भी मिली। उन्हें कलकत्ता विश्वविद्यालय द्वारा डॉक्टरेट ऑफ़ लिटरेचर (डी.लिट) की डिग्री से भी सम्मानित किया गया था।
== राजनीतिक जीवन ==
ममता बन्द्योपाध्याय राजनीति में तब शामिल हो गए जब वह केवल 15 वर्ष के थे। योगमाया देवी कॉलेज में अध्ययन के दौरान, उन्होंने कांग्रेस (आई) पार्टी की छात्र शाखा, छत्र परिषद यूनियंस की स्थापना की, जिसने समाजवादी एकता केन्द्र से संबद्ध अखिल भारतीय लोकतान्त्रिक छात्र संगठन को हराया। भारत (कम्युनिस्ट)। वह पश्चिम बंगाल में कांग्रेस (आई) पार्टी में, पार्टी के भीतर और अन्य स्थानीय राजनीतिक संगठनों में विभिन्न पदों पर रही।।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/mamata-banerjee-turns-composer-pens-seven-songs-for-album-roudrachaya-1930670|title=Mamata Banerjee Turns Composer, Pens Seven Songs For Durga Puja|last=Ghosh|first=Aditi|date=11 October 2018|work=NDTV|access-date=10 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190811213655/https://www.ndtv.com/india-news/mamata-banerjee-turns-composer-pens-seven-songs-for-album-roudrachaya-1930670|archive-date=11 अगस्त 2019|url-status=live}}</ref>
दिसंबर १९९२ में, ममता ने एक शारीरिक रूप से अक्षम लड़की दीपालि बसाक को (जिसका कथित तौर पर सीपीआई(एम) कार्यकर्ता सौभाग्य बसाक द्वारा बलात्कार किया गया था) [[राइटर्स बिल्डिंग]] में तत्कालीन मुख्यमंत्री [[ज्योति बसु]] के पास ले गई, लेकिन पुलिस ने उन्हे उत्पीड़ित करने के बाद गिरफ्तार कर लिया और हिरासत में ले लिया।<ref name="auto">{{Cite web|url=http://www.millenniumpost.in/why-bengal-can-never-forget-21-july-5597|title=Why Bengal can never forget 21 July|website=www.millenniumpost.in|date=2012-07-21|language=en}}</ref><ref>{{cite news |date=23 March 2016 |title='Political pawns' Didi forgot |website=Telegraph India |url=https://www.telegraphindia.com/west-bengal/39-political-pawns-39-didi-forgot/cid/1321396 |access-date=14 August 2024 }}</ref> उन्होंने संकल्प लिया कि वह केवल मुख्यमंत्री के रूप में उस बिल्डिंग में फिर से प्रवेश करेंगे।<ref>{{Cite web|url=https://www.newslaundry.com/2021/05/03/bengals-election-result-is-narendra-modis-personal-failure|title=Bengal’s election result is Narendra Modi’s personal failure|website=Newslaundry.com|date=2021-05-03|language=en}}</ref>
ममता बनर्जी के नेतृत्व में राज्य युवा कांग्रेस ने २१ जुलाई १९९३ को राज्य की कम्युनिस्ट सरकार के खिलाफ कलकत्ता में राइटर्स बिल्डिंग तक एक विरोध मार्च का आयोजन किया। उनकी मांग थी कि [[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|सीपीएम]] की "वैज्ञानिक धांधली" को रोकने के लिए वोटर आईडी कार्ड को वोटिंग के लिए एकमात्र आवश्यक दस्तावेज बनाया जाए। विरोध के दौरान पुलिस ने १३ लोगों की गोली मारकर हत्या कर दी और कई अन्य घायल हो गए। इस घटना पर प्रतिक्रिया देते हुए पश्चिम बंगाल के तत्कालीन मुख्यमंत्री ज्योति बसु ने कहा कि "पुलिस ने अच्छा काम किया है।" २०१४ की जांच के दौरान, उड़ीसा उच्च न्यायालय के पूर्व मुख्य न्यायाधीश न्यायमूर्ति (सेवानिवृत्त) सुशांत चटर्जी ने पुलिस की प्रतिक्रिया को "अकारण और असंवैधानिक" बताया। न्यायमूर्ति चटर्जी ने कहा, "आयोग इस नतीजे पर पहुंचा है कि यह मामला जलियांवाला बाग हत्याकांड से भी बदतर है।"<ref name="auto"/><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/cities/kolkata/1993-kolkata-police-firing-worse-than-jalianwallah-bagh/article10963265.ece|title=Report on Kolkata firing may spark a fresh row|first=Suvojit|last=Bagchi|date=2014-12-29|via=www.thehindu.com|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/assembly-elections-2011/west-bengal/looking-back-at-july-21-1993/articleshow/8310909.cms|title=Looking back at July 21, 1993|website=Times of India|date=2011-05-14|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/india/politics/what-happened-on-july-21-1993/|title=What had happened on July 21 1993 at Writers’ building in West Bengal?|date=2014-12-29|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.telegraphindia.com/west-bengal/what-happened-on-july-21-1993/cid/1266400|title=What happened on July 21, 1993|website=www.telegraphindia.com|language=en}}</ref>
१९९७ में, तत्कालीन पश्चिम बंगाल प्रदेश कांग्रेस कमेटी के अध्यक्ष सोमेंद्र नाथ मित्रा के साथ राजनीतिक विचारों में अंतर के कारण, बनर्जी ने पश्चिम बंगाल में कांग्रेस पार्टी छोड़ दी और [[सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस]] की स्थापना की। यह जल्दी ही राज्य में लंबे समय से शासन कर रही कम्युनिस्ट सरकार का प्रधान विपक्षी दल बन गया।
२० अक्टूबर २००६ को ममता ने पश्चिम बंगाल में [[बुद्धदेव भट्टाचार्य]] सरकार की औद्योगिक विकास नीति के नाम पर जबरन भूमि अधिग्रहण और स्थानीय किसानों के खिलाफ किए गए अत्याचारों का विरोध किया। जब [[इंडोनेशिया]] स्थित सलीम समूह के मालिक बेनी संतोसो ने पश्चिम बंगाल में एक बड़े निवेश का वादा किया था, तो सरकार ने उन्हें कारखाना स्थापित करने के लिए हावड़ा में एक खेती की जमीन दे दी थी। इसके बाद राज्य में विरोध प्रदर्शन तेज हो गया। भारी बारिश के बीच संतोसो के आगमन के विरोध में ममता और उनके समर्थक ताज होटल के सामने जमा हो गए, जहां संतोसो पहुंचे थे, जिसे पुलिस ने बंद कर दिया था। जब पुलिस ने उन्हें हटाया तो उन्होंने बाद में संतोसो के काफिले का पीछा किया। सरकार ने एक योजनाबद्ध "काला झंडा" प्रदर्शन कार्यक्रम से बचने के लिए संतोसो के कार्यक्रम को समय से तीन घंटे पहले कर दिया था।<ref>{{Cite web|title=Weather plays spoilsport for TMC|url=http://www.deccanherald.com/deccanherald/oct212005/national18114720051020.asp|date=2005-10-21}}</ref><ref>{{Cite web|title=Missing on bandh day: its champions -- Mamata stays indoors, Cong scarce|url=http://www.telegraphindia.com/1061010/asp/bengal/story_6851157.asp|date=2006-10-10|archive-date=2007-09-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930041000/http://www.telegraphindia.com/1061010/asp/bengal/story_6851157.asp|url-status=dead
}}</ref>
नवंबर २००६ में, ममता को [[सिंगूर]] में [[टाटा नैनो]] परियोजना के खिलाफ एक रैली में शामिल होने से पुलिस ने जबरन रोक दिया था। ममता [[पश्चिम बंगाल विधानसभा]] में उपस्थित हुईं और ईसका विरोध किया। उन्होंने विधानसभा में हि एक प्रेस कॉन्फ्रेंस बुलाई और १२ घंटे के बांग्ला बंद की घोषणा की।<ref name="Trinamool_violence">{{cite web |title=Trinamool unleashes violence in West Bengal|url=http://www.hindustantimes.com/news/181_1856399%2C000900030001.htm |date=30 November 2006
|url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070930015135/http://www.hindustantimes.com/news/181_1856399%2C000900030001.htm
|archive-date=30 September 2007 }}</ref> तृणमूल कांग्रेस के विधायकों ने विधानसभा में तोड़फोड़ की<ref>{{cite news|date=2 December 2006|title=Heritage vandalised in Bengal House|work=[[द टाइम्स ऑफ़ इण्डिया]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-12-02/india/27828165_1_bengal-house-assembly-building-benches|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103201138/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2006-12-02/india/27828165_1_bengal-house-assembly-building-benches|archive-date=3 November 2012}}</ref> और सड़कों को जाम किया।<ref name="Trinamool_violence" /> फिर १४ दिसंबर २००६ को बड़े पैमाने पर हड़ताल का आह्वान किया गया। सरकार द्वारा कृषि भूमि के जबरन अधिग्रहण के विरोध में ममता ने ४ दिसंबर को कोलकाता में २६ दिनों की ऐतिहासिक भूख हड़ताल शुरू की। उनके स्वास्थ्य को लेकर चिंतित तत्कालीन राष्ट्रपति [[ए॰ पी॰ जे॰ अब्दुल कलाम]] ने इस मुद्दे को सुलझाने के लिए तत्कालीन प्रधानमंत्री [[मनमोहन सिंह]] से बात की। कलाम ने "जीवन अनमोल है" कहते हुए ममता से अपना अनशन खत्म करने की अपील की। मनमोहन सिंह का एक पत्र पश्चिम बंगाल के तत्कालीन राज्यपाल [[गोपालकृष्ण गांधी]] को फैक्स किया गया और फिर इसे तुरंत ममता को दिया गया। पत्र मिलने के बाद ममता ने आखिरकार २९ दिसंबर की आधी रात को अपना अनशन तोड़ दिया।<ref>{{Cite web|date=29 December 2006|url=https://www.hindustantimes.com/india/mamata-ends-25-day-hunger-strike/story-s7gIzBR4FvivAKFuYozrLM.html|title=Mamata ends 25-day hunger strike|website=Hindustan Times}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.tribuneindia.com/news/nation/farmers-agitation-mamata-reminds-people-of-her-26-day-hunger-strike-179907|title=Mamata Banerjee dials protesting farmers, assures TMC's support|website=The Tribune}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.sentinelassam.com/national-news/west-bengal-cm-mamata-banerjee-reminds-people-of-her-26-day-hunger-strike-514753|title=West Bengal CM Mamata Banerjee reminds people of her 26-day hunger strike|website=The Sentinel}}</ref><ref>{{Cite web|date=4 December 2020|url=https://www.thestatesman.com/bengal/mamata-banerjee-remembers-singur-hunger-strike-context-ongoing-farmers-protest-1502938968.html|title=Mamata Banerjee remembers Singur hunger strike in context of ongoing farmers protest|website=The Statesman}}</ref> (मुख्यमंत्री बनने के बाद उनके पहले कृत्यों में से एक था सिंगूर के किसानों को ४०० एकड़ जमीन लौटाना।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Z-Qg-XAlmMc|title=The Rise Of Mamata: From A Youth Congress Worker To Defeating BJP & Becoming Bengal CM Third Time|via=www.youtube.com|date=2 May 2021|language=en}}</ref> २०१६ में [[भारत का उच्चतम न्यायालय|सुप्रीम कोर्ट]] ने घोषणा की कि सिंगूर में टाटा मोटर्स प्लांट के लिए पश्चिम बंगाल की वाम मोर्चा सरकार द्वारा ९९७ एकड़ भूमि का अधिग्रहण अवैध था।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/Politics/Yrl5OkSielFvHttnG4AajM/CPM-govts-acquisition-of-land-for-Tata-Motors-in-Singur-ill.html?facet=amp|title=Singur case: Supreme Court declares land acquisition for Tata plant illegal|website=www.livemint.com|date=1 September 2016|language=en}}</ref>)
जब पश्चिम बंगाल सरकार [[पूर्व मेदिनीपुर जिला|पूर्वी मिदनापुर]] के [[नंदीग्राम]] में एक रासायनिक केंद्र स्थापित करना चाहती थी, तो तमलुक के सांसद लक्ष्मण सेठ की अध्यक्षता में हल्दिया विकास बोर्ड ने उस क्षेत्र में भूमि अधिग्रहण के लिए एक नोटिस जारी किया।<ref>{{Cite web|title=False alarm sparks clash|url=http://www.telegraphindia.com/1070104/asp/frontpage/story_7218357.asp|date=2007-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20100815053937/http://www.telegraphindia.com/1070104/asp/frontpage/story_7218357.asp|archive-date=2010-08-15|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Haldia authority's notification created confusion: Buddhadeb|url=http://www.hindu.com/2007/01/10/stories/2007011006381200.htm|date=2007-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20080915182155/http://www.hindu.com/2007/01/10/stories/2007011006381200.htm|archive-date=2008-09-15|url-status=dead}}</ref> तृणमूल कांग्रेस इसका विरोध करती है। मुख्यमंत्री ने नोटिस को रद्द घोषित कर दिया।<ref>{{Cite web|title=Sub-Inspector killed in Nandigram|url=http://www.hindu.com/2007/02/08/stories/2007020806021200.htm|date=2007-02-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20080327222553/http://www.hindu.com/2007/02/08/stories/2007020806021200.htm|archive-date=2008-03-27|url-status=dead}}</ref> किसानों की छह महीने की नाकेबंदी को हटाने के लिए १४ मार्च २००७ को पुलिस द्वारा की गई गोलीबारी में चौदह लोग मारे गए थे। तृणमूल कांग्रेस ने सरकार के खिलाफ स्थानीय किसान आंदोलन का नेतृत्व किया।<ref>{{Cite web|title=Stockpile squad trail heads towards party - Phone records spill Nandigram secret|url=http://telegraphindia.com/1070319/asp/frontpage/story_7537027.asp|date=2007-03-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930042427/http://telegraphindia.com/1070319/asp/frontpage/story_7537027.asp|archive-date=2007-09-30|url-status=dead}}</ref> इसके बाद कई लोग राजनीतिक संघर्ष में विस्थापित हुए थे।<ref>{{Cite web|title=Red-hand Buddha: 14 killed in Nandigram re-entry bid|url=http://www.telegraphindia.com/1070315/asp/frontpage/story_7519166.asp|date=2007-03-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20070317192827/http://www.telegraphindia.com/1070315/asp/frontpage/story_7519166.asp|archive-date=2007-03-17|url-status=dead}}</ref> नंदीग्राम में अपनी पार्टी के कार्यकर्ताओं द्वारा की गई हिंसा का समर्थन करते हुए बुद्धदेव भट्टाचार्य ने कहा था "उन्हें (विपक्षों को) एक ही सिक्के में वापस भुगतान किया गया है।"<ref>{{Cite web|url=https://zeenews.india.com/news/nation/violent-elements-paid-back-in-their-own-coin_407133.html|title=`Violent elements paid back in their own coin`|date=2007-11-13|website=Zee News}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.rediff.com/news/2007/nov/13nandi6.htm|title=Oppn paid back in the same coin, says Bengal CM|website=www.rediff.com}}</ref> नंदीग्राम नरसंहार के विरोध में, कलकत्ता में बुद्धिजीवियों का एक बड़ा वर्ग वाम मोर्चा सरकार के खिलाफ आंदोलन में शामिल हो गया।<ref>{{Cite web|title=Nandigram people's struggle "heroic": Clark|url=http://news.oneindia.in/2007/11/30/nandigram-peoples-struggle-heroic--clark-1196438590.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20120217023009/http://news.oneindia.in/2007/11/30/nandigram-peoples-struggle-heroic--clark-1196438590.html|archive-date=2012-02-17|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=Nandigram says 'No!' to Dow's chemical hub|url=http://www.iacboston.org/india/1207-nandigram-says-no.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20090706032521/http://www.iacboston.org/india/1207-nandigram-says-no.html|archive-date=2009-07-06|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|title=The Great Left Debate: Chomsky to Saddam, Iraq to Nandigram|url=http://www.indianexpress.com/story/246969.html|date=2007-12-05}}</ref> नंदीग्राम आक्रमण के दौरान सीपीआइ(एम) कार्यकर्ताओं पर ३०० महिलाओं और लड़कियों से छेड़छाड़ और बलात्कार करने का आरोप लगा था।<ref>{{cite news |last1=सरकार |first1=अरिन्दम |title=Mamata promises to marry off raped girls of Nandigram |url=https://www.hindustantimes.com/kolkata/mamata-promises-to-marry-off-raped-girls-of-nandigram/story-umlmKryBUWdkP6re98mV2L.html |newspaper=[[हिन्दुस्तान टाईम्स]] |access-date=27 अप्रैल 2019 |date=26 अप्रैल 2007}}</ref><ref>{{cite web|date=19 दिसम्बर 2007|title=CPI(M) leaders raped mother and daughters in Nandigram: CBI|url=https://www.indiatoday.in/latest-headlines/story/cpim-leaders-raped-mother-and-daughters-in-nandigram-cbi-21735-2007-12-19|work=इंडिया टुडे|access-date=30 नवम्बर 2021}}</ref> प्रधानमंत्री मनमोहन सिंह और तत्कालीन गृह मंत्री [[शिवराज पाटिल]] को लिखे पत्र में ममता बनर्जी ने सीपीआइ(एम) पर नंदीग्राम में राष्ट्रीय आतंकवाद को बढ़ावा देने का आरोप लगाया।<ref>{{Cite web|title=You are not what you were - Ashok Mitra after 14th November, 2007|url=http://sanhati.com/articles/446/|date=2007-11-15}}</ref><ref>{{Cite web|title='Go back Medha' posters in Kolkata|url=http://www.indiaenews.com/india/20061207/31650.htm|date=2006-12-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20070111170928/http://www.indiaenews.com/india/20061207/31650.htm|archive-date=2007-01-11|url-status=dead}}</ref> आंदोलन के मद्देनजर, सरकार को नंदीग्राम केमिकल हब परियोजना को स्थगित करने के लिए मजबूर होना पड़ा। लेकिन ममता किसान आंदोलन का नेतृत्व करके अपार लोकप्रियता हासिल करने में सफल रहीं। उपजाऊ कृषि भूमि पर उद्योग के विरोध और पर्यावरण की सुरक्षा का जो संदेश नंदीग्राम आंदोलन ने दिया वह पूरे देश में फैल गया।
==यह भी देखें ==
*[[माँ माटि मानूश]]
== सन्दर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1955 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:पश्चिम बंगाल के मुख्यमंत्री]]
[[श्रेणी:१०वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:११वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१२वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१३वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१४वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:१५वीं लोकसभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:भारत के रेल मंत्री]]
[[श्रेणी:सर्वभारतीय तृणमूल कांग्रेस के राजनीतिज्ञ]]
[[श्रेणी:भारतीय महिला राजनीतिज्ञ]]
[[श्रेणी:पश्चिम बंगाल के सांसद]]
{{भारत-राजनीतिज्ञ-आधार}}
gkbembgyzw3s0i4sqghqrsb7j12wekr
मल्लिकार्जुन खरगे
0
81657
6449173
6338315
2025-07-06T19:52:14Z
Vijethnbharadwaj
28488
Typo
6449173
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| name = मल्लिकार्जुन खरगे
| image = Shri Mallikarjun Kharge takes over the charge of Union Minister for Railways, in New Delhi on June 19, 2013 (cropped) 2.jpg
| caption = मल्लिकार्जुन खरगे
| birth_date = {{birth date and age|1942|7|21|df=y}}
| birth_place = [[बिदार जिला|वारवाटी]], [[हैदराबाद प्रांत]], [[ब्रिटिश भारत]]
| office = राष्ट्रीय अध्यक्ष, [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
| term_start = 26 अक्तूबर 2022
| predecessor = [[सोनिया गांधी]]
| office1 = विपक्ष के नेता, [[राज्य सभा]]
| term_start1 = 16 फरवरी 2021 , 17 दिसंबर 2022
| term_end1 = 1 अक्तूबर 2022, पदधारी
| predecessor1 = [[गुलाम नबी आज़ाद]]
| office2 = Lok sabha
| term_start2 = 4 जून 2014
| term_end2 = 16 जून 2019
| predecessor2 =
| successor2 = [[अधीर रंजन चौधरी]]
| office3 = [[भारत के रेल मंत्री]]
| primeminister3 = [[मनमोहन सिंह]]
| term_start3 = 17 जून 2013
| term_end4 = 16 जून 2013
| predecessor3 = [[सी पी जोशी]]
| successor3 = [[डी॰ वी॰ सदानंद गौड़ा]]
| office4 = केन्द्रीय श्रम एवं रोजगार मंत्री, भारत सरकार
| primeminister4 = [[मनमोहन सिंह]]
| predecessor4 = [[ऑस्कर फर्नांडिस]]
| successor4 = [[शीशराम ओला]]
| constituency_MP5 = [[गुलबर्गा लोक सभा निर्वाचन क्षेत्र|गुलबर्गा]]
| parliament5 = भारतीय
| term_end5 = 2019
| predecessor5 = [[इकबाल अहमद सरदगी]]
| successor5 = [[उमेश जी॰ जाधव]]
| party = [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
| otherparty = [[संयुक्त प्रगतिशील गठबंधन]] {{small|(2004–वर्तमान)}}
| spouse = राधाबाई खरगे
| children = 5
| alma_mater = राजकीय महाविद्यालय, गुलबर्गा (BA)<br>सेठ शंकरलाल लाहोटी विधि महाविद्यालय (LL.B)
| religion =
| IT = दिवेश कुमार यादव
| image name = मल्लिकार्जुन खरगे
}}
'''मल्लिकार्जुन खरगे''' [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] से संबंधित भारतीय राजनीतिज्ञ हैं। वे वर्तमान में [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] के राष्ट्रीय अध्यक्ष हैं<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/politics/story/mallikarjun-kharge-takes-over-as-congress-president-today-ntc-1562582-2022-10-26|title=मल्लिकार्जुन खरगे बने कांग्रेस अध्यक्ष, पहले संबोधन में कार्यकर्ताओं-सीनियर नेताओं को दिया ये संदेश|date=2022-10-26|website=आज तक|language=hindi|access-date=2022-10-28}}</ref>। वे [[राज्य सभा]] में विपक्ष के नेता थे। वे [[भारत सरकार]] की [[पंद्रहवीं लोकसभा]] के [[पंद्रहवीं लोकसभा का मंत्रीमंडल|मंत्रीमंडल]]
में [[श्रम एवं रोज़गार, भारत सरकार|श्रम एवं रोज़गार]] मंत्री रह चुके हैं। वे २००९ में हुए आमचुनाव में [[कर्नाटक]] के [[गुलबर्गा]] चुनाव क्षेत्र से १५ वीं [[लोकसभा]] के लिए सदस्य निर्वाचित हुए थे।<ref>{{Cite web |url=http://khabar.josh18.com/news/12931/1/p15 |title=संग्रहीत प्रति |access-date=25 मई 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520145510/http://khabar.josh18.com/news/12931/1/p15 |archive-date=20 मई 2009 |url-status=dead }}</ref> वे भारत के पूर्व [[लोक सभा]] में [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] के नेता थे।<ref>{{cite web|url = http://www.thehindubusinessline.com/industry-and-economy/logistics/kharge-takes-charge-as-new-railway-minister/article4829441.ece|title = Kharge takes charge as new Railway Minister|publisher = Businessline|accessdate = जुलाई ७, २०१३|archive-url = https://web.archive.org/web/20131103211018/http://www.thehindubusinessline.com/industry-and-economy/logistics/kharge-takes-charge-as-new-railway-minister/article4829441.ece|archive-date = 3 नवंबर 2013|url-status = live}}</ref> मपन्ना '''मल्लिकार्जुन खरगे''' (कन्नड़: [malːikaːrd͡ʒun kʰɐrɡe] ; जन्म 21 जुलाई 1942) एक भारतीय वकील और राजनीतिज्ञ हैं जो 2022 से भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस के अध्यक्ष, और 2021 से राज्यसभा में विपक्ष के नेता के रूप में कार्यरत हैं। 2020 से कर्नाटक से राज्यसभा सांसद हैं।
==प्रारंभिक जीवन और पृष्ठभूमि==
'''मल्लिकार्जुन खरगे''' का जन्म वरावट्टी, भालकी तालुक, [[बीदर जिला]], कर्नाटक में एक दलित जाति परिवार में हुआ था।<ref>{{cite news | url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/veteran-karnataka-leader-mallikarjun-kharges-possible-elevation-to-head-aicc-could-be-asset-to-party-ahead-of-2023-assembly-polls/article65954544.ece/amp/ | title=Mallikarjun Kharge's possible elevation could be asset to Congress ahead of 2023 Karnataka Assembly polls | newspaper=The Hindu | date=30 September 2022 | last1=Prabhu | first1=Nagesh }}</ref> 1948 में, खरगे ने अपनी मां और बहन को खो दिया क्योंकि उनको [[हैदराबाद के निज़ाम]] के [[रजाकार|रजाकारों]] या निजी मिलिशिया द्वारा आग लगा दी, जबकि वह खुद 7 साल की उम्र में बाल-बाल बचे थे।<ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/news/politics/escaping-blaze-at-7-to-cong-chief-at-80-mallikarjun-kharges-firefighting-continues-son-recounts-journey-6192775.html|title=Escaping Blaze at 7 to Congress Chief at 80 Mallikarjun Kharges Firefighting Continues Son Recounts Journey For News18}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/mallikarjun-kharge-officially-takes-charge-as-1st-non-gandhi-congress-president-after-24-years-11666752838161.html|title=Mallikarjun Kharge officially takes charge as 1st non-Gandhi Congress president after 24 years}}</ref><ref>{{cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/state/karnataka/bengaluru/mallikarjun-kharge-when-saw-his-mother-and-sister-burning-alive-read-unheard-story-of-new-congress-president/articleshow/94966585.cms|title=7 साल के थे मल्लिकार्जुन खरगे जब अपनी मां-बहन को आंखों के सामने जिंदा जलते देखा, पढ़ें कांग्रेस के नए अध्यक्ष की अनसुनी दास्तां}}</ref> उन्होंने गुलबर्गा के नूतन विद्यालय से अपनी स्कूली शिक्षा पूरी की और गुलबर्गा के सरकारी कॉलेज से कला स्नातक की डिग्री प्राप्त की और गुलबर्गा के सेठ शंकरलाल लाहोटी लॉ कॉलेज से कानून की डिग्री प्राप्त की। [3] उन्होंने न्यायमूर्ति शिवराज पाटिल के कार्यालय में एक जूनियर के रूप में अपना कानूनी अभ्यास शुरू किया और अपने कानूनी करियर की शुरुआत में श्रमिक संघों के लिए मुकदमे लड़े।<ref>{{Cite news|url=https://www.prabhatkhabar.com/topic/mallikarjun-kharge|title=मल्लिकार्जुन खरगे के समाचार और ताज़ा अपडेट|work=प्रभात खबर}}</ref>
{{s-start}}
{{s-off}}
{{s-bef | before =[[पवन बंसल]]}}
{{s-ttl
| title = [[रेल मंत्रालय, भारत|रेलवे मंत्री]]|
| years = }}
{{s-aft | after = [[डी॰ वी॰ सदानंद गौड़ा]]}}
==इन्हें भी देखें==
* [[बंगारू लक्ष्मण]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची|2}}
{{भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस}}
[[श्रेणी:भारत सरकार के मंत्री]]
[[श्रेणी:१५वीं लोकसभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:कर्नाटक के लोक सभा सदस्य]]
[[श्रेणी:1942 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय बौद्ध]]
[[श्रेणी:भारत के रेल मंत्री]]
[[श्रेणी:१६वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:आंबेडकरवादी]]
td8u3ob98sl7wu7tvbuc69z1k1vix8e
6449180
6449173
2025-07-06T20:26:18Z
KiranBOT
699009
AMP-Tracking को URLs से हटाया ([[:m:User:KiranBOT/AMP|विवरण]]) ([[User talk:Usernamekiran|त्रुटि दर्ज करें]]) v2.2.7r
6449180
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox officeholder
| name = मल्लिकार्जुन खरगे
| image = Shri Mallikarjun Kharge takes over the charge of Union Minister for Railways, in New Delhi on June 19, 2013 (cropped) 2.jpg
| caption = मल्लिकार्जुन खरगे
| birth_date = {{birth date and age|1942|7|21|df=y}}
| birth_place = [[बिदार जिला|वारवाटी]], [[हैदराबाद प्रांत]], [[ब्रिटिश भारत]]
| office = राष्ट्रीय अध्यक्ष, [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
| term_start = 26 अक्तूबर 2022
| predecessor = [[सोनिया गांधी]]
| office1 = विपक्ष के नेता, [[राज्य सभा]]
| term_start1 = 16 फरवरी 2021 , 17 दिसंबर 2022
| term_end1 = 1 अक्तूबर 2022, पदधारी
| predecessor1 = [[गुलाम नबी आज़ाद]]
| office2 = Lok sabha
| term_start2 = 4 जून 2014
| term_end2 = 16 जून 2019
| predecessor2 =
| successor2 = [[अधीर रंजन चौधरी]]
| office3 = [[भारत के रेल मंत्री]]
| primeminister3 = [[मनमोहन सिंह]]
| term_start3 = 17 जून 2013
| term_end4 = 16 जून 2013
| predecessor3 = [[सी पी जोशी]]
| successor3 = [[डी॰ वी॰ सदानंद गौड़ा]]
| office4 = केन्द्रीय श्रम एवं रोजगार मंत्री, भारत सरकार
| primeminister4 = [[मनमोहन सिंह]]
| predecessor4 = [[ऑस्कर फर्नांडिस]]
| successor4 = [[शीशराम ओला]]
| constituency_MP5 = [[गुलबर्गा लोक सभा निर्वाचन क्षेत्र|गुलबर्गा]]
| parliament5 = भारतीय
| term_end5 = 2019
| predecessor5 = [[इकबाल अहमद सरदगी]]
| successor5 = [[उमेश जी॰ जाधव]]
| party = [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
| otherparty = [[संयुक्त प्रगतिशील गठबंधन]] {{small|(2004–वर्तमान)}}
| spouse = राधाबाई खरगे
| children = 5
| alma_mater = राजकीय महाविद्यालय, गुलबर्गा (BA)<br>सेठ शंकरलाल लाहोटी विधि महाविद्यालय (LL.B)
| religion =
| IT = दिवेश कुमार यादव
| image name = मल्लिकार्जुन खरगे
}}
'''मल्लिकार्जुन खरगे''' [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] से संबंधित भारतीय राजनीतिज्ञ हैं। वे वर्तमान में [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] के राष्ट्रीय अध्यक्ष हैं<ref>{{Cite web|url=https://www.aajtak.in/india/politics/story/mallikarjun-kharge-takes-over-as-congress-president-today-ntc-1562582-2022-10-26|title=मल्लिकार्जुन खरगे बने कांग्रेस अध्यक्ष, पहले संबोधन में कार्यकर्ताओं-सीनियर नेताओं को दिया ये संदेश|date=2022-10-26|website=आज तक|language=hindi|access-date=2022-10-28}}</ref>। वे [[राज्य सभा]] में विपक्ष के नेता थे। वे [[भारत सरकार]] की [[पंद्रहवीं लोकसभा]] के [[पंद्रहवीं लोकसभा का मंत्रीमंडल|मंत्रीमंडल]]
में [[श्रम एवं रोज़गार, भारत सरकार|श्रम एवं रोज़गार]] मंत्री रह चुके हैं। वे २००९ में हुए आमचुनाव में [[कर्नाटक]] के [[गुलबर्गा]] चुनाव क्षेत्र से १५ वीं [[लोकसभा]] के लिए सदस्य निर्वाचित हुए थे।<ref>{{Cite web |url=http://khabar.josh18.com/news/12931/1/p15 |title=संग्रहीत प्रति |access-date=25 मई 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090520145510/http://khabar.josh18.com/news/12931/1/p15 |archive-date=20 मई 2009 |url-status=dead }}</ref> वे भारत के पूर्व [[लोक सभा]] में [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]] के नेता थे।<ref>{{cite web|url = http://www.thehindubusinessline.com/industry-and-economy/logistics/kharge-takes-charge-as-new-railway-minister/article4829441.ece|title = Kharge takes charge as new Railway Minister|publisher = Businessline|accessdate = जुलाई ७, २०१३|archive-url = https://web.archive.org/web/20131103211018/http://www.thehindubusinessline.com/industry-and-economy/logistics/kharge-takes-charge-as-new-railway-minister/article4829441.ece|archive-date = 3 नवंबर 2013|url-status = live}}</ref> मपन्ना '''मल्लिकार्जुन खरगे''' (कन्नड़: [malːikaːrd͡ʒun kʰɐrɡe] ; जन्म 21 जुलाई 1942) एक भारतीय वकील और राजनीतिज्ञ हैं जो 2022 से भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस के अध्यक्ष, और 2021 से राज्यसभा में विपक्ष के नेता के रूप में कार्यरत हैं। 2020 से कर्नाटक से राज्यसभा सांसद हैं।
==प्रारंभिक जीवन और पृष्ठभूमि==
'''मल्लिकार्जुन खरगे''' का जन्म वरावट्टी, भालकी तालुक, [[बीदर जिला]], कर्नाटक में एक दलित जाति परिवार में हुआ था।<ref>{{cite news | url=https://www.thehindu.com/news/national/karnataka/veteran-karnataka-leader-mallikarjun-kharges-possible-elevation-to-head-aicc-could-be-asset-to-party-ahead-of-2023-assembly-polls/article65954544.ece/ | title=Mallikarjun Kharge's possible elevation could be asset to Congress ahead of 2023 Karnataka Assembly polls | newspaper=The Hindu | date=30 September 2022 | last1=Prabhu | first1=Nagesh }}</ref> 1948 में, खरगे ने अपनी मां और बहन को खो दिया क्योंकि उनको [[हैदराबाद के निज़ाम]] के [[रजाकार|रजाकारों]] या निजी मिलिशिया द्वारा आग लगा दी, जबकि वह खुद 7 साल की उम्र में बाल-बाल बचे थे।<ref>{{cite web|url=https://www.news18.com/news/politics/escaping-blaze-at-7-to-cong-chief-at-80-mallikarjun-kharges-firefighting-continues-son-recounts-journey-6192775.html|title=Escaping Blaze at 7 to Congress Chief at 80 Mallikarjun Kharges Firefighting Continues Son Recounts Journey For News18}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/mallikarjun-kharge-officially-takes-charge-as-1st-non-gandhi-congress-president-after-24-years-11666752838161.html|title=Mallikarjun Kharge officially takes charge as 1st non-Gandhi Congress president after 24 years}}</ref><ref>{{cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/state/karnataka/bengaluru/mallikarjun-kharge-when-saw-his-mother-and-sister-burning-alive-read-unheard-story-of-new-congress-president/articleshow/94966585.cms|title=7 साल के थे मल्लिकार्जुन खरगे जब अपनी मां-बहन को आंखों के सामने जिंदा जलते देखा, पढ़ें कांग्रेस के नए अध्यक्ष की अनसुनी दास्तां}}</ref> उन्होंने गुलबर्गा के नूतन विद्यालय से अपनी स्कूली शिक्षा पूरी की और गुलबर्गा के सरकारी कॉलेज से कला स्नातक की डिग्री प्राप्त की और गुलबर्गा के सेठ शंकरलाल लाहोटी लॉ कॉलेज से कानून की डिग्री प्राप्त की। [3] उन्होंने न्यायमूर्ति शिवराज पाटिल के कार्यालय में एक जूनियर के रूप में अपना कानूनी अभ्यास शुरू किया और अपने कानूनी करियर की शुरुआत में श्रमिक संघों के लिए मुकदमे लड़े।<ref>{{Cite news|url=https://www.prabhatkhabar.com/topic/mallikarjun-kharge|title=मल्लिकार्जुन खरगे के समाचार और ताज़ा अपडेट|work=प्रभात खबर}}</ref>
{{s-start}}
{{s-off}}
{{s-bef | before =[[पवन बंसल]]}}
{{s-ttl
| title = [[रेल मंत्रालय, भारत|रेलवे मंत्री]]|
| years = }}
{{s-aft | after = [[डी॰ वी॰ सदानंद गौड़ा]]}}
==इन्हें भी देखें==
* [[बंगारू लक्ष्मण]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची|2}}
{{भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस}}
[[श्रेणी:भारत सरकार के मंत्री]]
[[श्रेणी:१५वीं लोकसभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:कर्नाटक के लोक सभा सदस्य]]
[[श्रेणी:1942 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय बौद्ध]]
[[श्रेणी:भारत के रेल मंत्री]]
[[श्रेणी:१६वीं लोक सभा के सदस्य]]
[[श्रेणी:आंबेडकरवादी]]
ged7qw1dhnmmttg2s1evgajvife7j2u
प्रतापगंज प्रखण्ड (सुपौल)
0
104385
6449075
6448597
2025-07-06T14:13:47Z
Harsh saha
831542
[[Special:Contributions/Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[User talk:Sanjeev bot|वार्ता]]) द्वारा किए गए बदलाव [[Special:Diff/6448597|6448597]] को पूर्ववत किया
6449075
wikitext
text/x-wiki
[[सुपौल जिला|सुपौल]], [[बिहार]] का एक प्रखण्ड।यह त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आने वाला एक विकासशील प्रखंड है।विकास के दृष्टिकोण से प्रतापगंज व्यापार,शिक्षा,स्वास्थ्य सेवाओं और कृषि के लिए एक अनुकूल माहौल प्रदान करता है। प्रतापगंज, बिहार राज्य के सुपौल ज़िले का एक प्रमुख प्रखंड है जो त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आता है। यह क्षेत्र सीमांचल में स्थित है और अपने व्यापार, शिक्षा, कृषि और स्वास्थ्य सेवाओं के लिए जाना जाता है। समय के साथ-साथ प्रतापगंज ने एक विकासशील ब्लॉक के रूप में अपनी पहचान बनाई है, और यहाँ पर लगातार सामाजिक एवं भौतिक विकास देखने को मिल रहा है।
प्रतापगंज में स्थित Pratapganj रेलवे स्टेशन (PPV) इस क्षेत्र को राज्य और देश के अन्य हिस्सों से जोड़ने में एक अहम भूमिका निभाता है। यह स्टेशन सहरसा–फोर्ब्सगंज लाइन पर स्थित है और इसका ऐतिहासिक महत्व भी है। ब्रिटिश काल में इस मार्ग का निर्माण किया गया था, जो आज भी सीमांचल को जोड़ने में मदद करता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.harshulinks.in/|title=Harshulinks india|website=Harshulinks india|language=en-gb|access-date=2025-06-27}}</ref>
'''र स्वास्थ्य'''
प्रतापगंज में अब कई सरकारी और निजी विद्यालय हैं जो यहाँ के छात्रों को शिक्षा प्रदान करते हैं। हाल के वर्षों में यहाँ शिक्षा का स्तर बेहतर हुआ है और अब बच्चे बड़े शहरों की ओर पलायन किए बिना भी क्वालिटी एजुकेशन प्राप्त कर रहे हैं। [https://www.harshulinks.in/2024/05/harshsahaa.html Harsh Saha] जो कि [https://www.harshulinks.in Harshulinks] के संस्थापक है, का मानना है कि अगर स्थानीय स्तर पर डिजिटल संसाधन और टैलेंट को बढ़ावा दिया जाए तो प्रतापगंज जैसे क्षेत्र भी डिजिटल भारत का नेतृत्व कर सकते हैं।
स्वास्थ्य सेवाओं की बात करें तो प्रतापगंज में प्राथमिक स्वास्थ्य केंद्र (PHC) और कुछ निजी क्लीनिक भी मौजूद हैं। हालांकि यहाँ की स्वास्थ्य सुविधाएं अभी और विकास की माँग करती हैं, लेकिन सरकार और स्थानीय प्रशासन लगातार प्रयासरत हैं।
'''कृषि और व्यापार'''
प्रतापगंज की मुख्य आर्थिक गतिविधि कृषि है। यहाँ के किसान धान, मक्का, गेहूँ आदि की खेती करते हैं। साथ ही स्थानीय हाट बाजार और छोटे व्यापार इस क्षेत्र की अर्थव्यवस्था को मज़बूती प्रदान करते हैं। Harsh Saha मानते हैं कि अगर किसानों को डिजिटल मार्केटिंग और ऑनलाइन बिक्री प्लेटफॉर्म का उपयोग सिखाया जाए तो वे अपनी उपज से और अधिक मुनाफा कमा सकते हैं।
'''निष्कर्ष''': {{ सुपौल जिला के प्रखण्ड}}
[[श्रेणी:बिहार के प्रखण्ड]]
[[श्रेणी:बिहार]]
{{आधार}}
b79y3mic8omra9un6wjw3zlpldvip3i
6449079
6449075
2025-07-06T14:33:19Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 5. जुलाई २०२५ 08:46:15 पर Sanjeev bot के 6448597 अवतरण में बदला
6449079
wikitext
text/x-wiki
[[सुपौल जिला|सुपौल]], [[बिहार]] का एक प्रखण्ड।यह त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आने वाला एक विकासशील प्रखंड है।विकास के दृष्टिकोण से प्रतापगंज व्यापार,शिक्षा,स्वास्थ्य सेवाओं और कृषि के लिए एक अनुकूल माहौल प्रदान करता है।
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{सुपौल जिला के प्रखण्ड}}
[[श्रेणी:बिहार के प्रखण्ड]]
[[श्रेणी:बिहार]]
{{आधार}}
8py1e8izc0jdpj83595hte8iuhqu5gg
6449126
6449079
2025-07-06T17:12:46Z
Harsh saha
831542
[[Special:Contributions/Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[User talk:Sanjeev bot|वार्ता]]) द्वारा किए गए बदलाव [[Special:Diff/6449079|6449079]] को पूर्ववत किया
6449126
wikitext
text/x-wiki
[[सुपौल जिला|सुपौल]], [[बिहार]] का एक प्रखण्ड।यह त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आने वाला एक विकासशील प्रखंड है।विकास के दृष्टिकोण से प्रतापगंज व्यापार,शिक्षा,स्वास्थ्य सेवाओं और कृषि के लिए एक अनुकूल माहौल प्रदान करता है। प्रतापगंज, बिहार राज्य के सुपौल ज़िले का एक प्रमुख प्रखंड है जो त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आता है। यह क्षेत्र सीमांचल में स्थित है और अपने व्यापार, शिक्षा, कृषि और स्वास्थ्य सेवाओं के लिए जाना जाता है। समय के साथ-साथ प्रतापगंज ने एक विकासशील ब्लॉक के रूप में अपनी पहचान बनाई है, और यहाँ पर लगातार सामाजिक एवं भौतिक विकास देखने को मिल रहा है।
प्रतापगंज में स्थित Pratapganj रेलवे स्टेशन (PPV) इस क्षेत्र को राज्य और देश के अन्य हिस्सों से जोड़ने में एक अहम भूमिका निभाता है। यह स्टेशन सहरसा–फोर्ब्सगंज लाइन पर स्थित है और इसका ऐतिहासिक महत्व भी है। ब्रिटिश काल में इस मार्ग का निर्माण किया गया था, जो आज भी सीमांचल को जोड़ने में मदद करता है।
'''र स्वास्थ्य'''
प्रतापगंज में अब कई सरकारी और निजी विद्यालय हैं जो यहाँ के छात्रों को शिक्षा प्रदान करते हैं। हाल के वर्षों में यहाँ शिक्षा का स्तर बेहतर हुआ है और अब बच्चे बड़े शहरों की ओर पलायन किए बिना भी क्वालिटी एजुकेशन प्राप्त कर रहे हैं। [https://www.harshulinks.in/2024/05/harshsahaa.html Harsh Saha] जो कि [https://www.harshulinks.in Harshulinks] के संस्थापक है, का मानना है कि अगर स्थानीय स्तर पर डिजिटल संसाधन और टैलेंट को बढ़ावा दिया जाए तो प्रतापगंज जैसे क्षेत्र भी डिजिटल भारत का नेतृत्व कर सकते हैं।
स्वास्थ्य सेवाओं की बात करें तो प्रतापगंज में प्राथमिक स्वास्थ्य केंद्र (PHC) और कुछ निजी क्लीनिक भी मौजूद हैं। हालांकि यहाँ की स्वास्थ्य सुविधाएं अभी और विकास की माँग करती हैं, लेकिन सरकार और स्थानीय प्रशासन लगातार प्रयासरत हैं।
'''कृषि और व्यापार'''
प्रतापगंज की मुख्य आर्थिक गतिविधि कृषि है। यहाँ के किसान धान, मक्का, गेहूँ आदि की खेती करते हैं। साथ ही स्थानीय हाट बाजार और छोटे व्यापार इस क्षेत्र की अर्थव्यवस्था को मज़बूती प्रदान करते हैं। Harsh Saha मानते हैं कि अगर किसानों को डिजिटल मार्केटिंग और ऑनलाइन बिक्री प्लेटफॉर्म का उपयोग सिखाया जाए तो वे अपनी उपज से और अधिक मुनाफा कमा सकते हैं।
'''निष्कर्ष''': {{ सुपौल जिला के प्रखण्ड}}
[[श्रेणी:बिहार के प्रखण्ड]]
[[श्रेणी:बिहार]]
{{आधार}}
2g0dq8owc9472lffjbg4xj5c3ylfj8u
6449142
6449126
2025-07-06T17:51:34Z
Chronos.Zx
867761
[[Special:Contributions/Harsh saha|Harsh saha]] ([[User talk:Harsh saha|Talk]]) के संपादनों को हटाकर [[User:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] के आखिरी अवतरण को पूर्ववत किया
6449079
wikitext
text/x-wiki
[[सुपौल जिला|सुपौल]], [[बिहार]] का एक प्रखण्ड।यह त्रिवेणीगंज विधानसभा क्षेत्र के अंतर्गत आने वाला एक विकासशील प्रखंड है।विकास के दृष्टिकोण से प्रतापगंज व्यापार,शिक्षा,स्वास्थ्य सेवाओं और कृषि के लिए एक अनुकूल माहौल प्रदान करता है।
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{सुपौल जिला के प्रखण्ड}}
[[श्रेणी:बिहार के प्रखण्ड]]
[[श्रेणी:बिहार]]
{{आधार}}
8py1e8izc0jdpj83595hte8iuhqu5gg
वार्ता:सलाउद्दीन
1
130581
6449228
6448299
2025-07-07T05:33:53Z
Umarkairanvi
13754
सलाउद्दीन (बहु विकल्पी) है ,,इस लिए सुधार
6449228
wikitext
text/x-wiki
{{वार्ता शीर्षक}}
== स्थानान्तरण अनुरोध : 4 जुलाई 2025 ==
📚 [[सदस्य:Umarkairanvi|M. Umar kairanvi]] ([[सदस्य वार्ता:Umarkairanvi|वार्ता]]) 10:23, 4 जुलाई 2025 (UTC){{नाम बदलें/dated|सलाहुद्दीन अय्यूबी}} सलाउद्दीन बहु विकल्पी [[:en:Saladin (disambiguation)]].... [[:en:Salah ad-Din (name)]] भी है और देखें (1) [https://www.amazon.in/-/hi/Sadiq-Hussain-Sardhanvi/dp/B08477MY8S सलाहुद्दीन अय्यूबी, हिन्दी में नाविल, On Amazon]..(2) [https://www.islaminhindi.com/2020/08/Salahuddin-Ayyubi-Ka-itihas.html#google_vignette सलाहुद्दीन अय्यूबी कौन था ?]....(3)[https://archive.org/details/dastan-imaan-farosho-ki-02/page/1/mode/2up?q=%E0%A4%B8%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%A8 दास्तान ईमान फरोशों की-#दूसरा हिस्सा-तेखकः अलतमश-सलाहुददीन अय्यूबी के दौर की हकीकी कहानियाँ औरतों और मर्दों की मारका आराइयाँ].... (4)[https://archive.org/details/millat-e-islamia-ka-sanchipt-itihas-h-part-1/page/247/mode/2up?q=सलाहुद्दीन Book: Millat e Islamia Ka Sanchipt Itihas, पेज 247]...(5) [https://archive.org/details/islamicproapp_20210711_1320/Mansab%20Paigambari%20Ka/page/51/mode/2up?q=%E0%A4%B8%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%A8 Book मनसब पैग़म्बरी ,,लेखक: [[अबुल हसन नदवी]], पेज 151]..(6) [https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.494114/page/n109/mode/2up?q=%E0%A4%B8%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%A8 अरब ओर भारत के सम्बन्ध, पेज 88,]लेखक [[सुलेमान नदवी]]... ... 📚 [[सदस्य:Umarkairanvi|M. Umar kairanvi]] ([[सदस्य वार्ता:Umarkairanvi|वार्ता]]) 10:23, 4 जुलाई 2025 (UTC)
55a89x64d8kvsvdj1yneocyysvi5f0n
वार्ता:बलराज मधोक
1
134531
6449122
2943070
2025-07-06T16:52:32Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: लेख में मूल शोध।
6449122
wikitext
text/x-wiki
{{वार्ता शीर्षक}}
== लेख में मूल शोध ==
@[[सदस्य:अनुनाद सिंह|अनुनाद सिंह]] जी, [[special:diff/revision/4710210|आपके इस बदलाव]] में आपने मूल शोध लिखा है जो तथ्यात्मक रूप से पूर्णतः गलत है। आपने लिखा: "1971 में वे लोकसभा चुनाव हार गए। उसी वर्ष इन्दिरा गांधी ने [[बांग्लादेश]] को विमुक्त कराया था, जिससे जनसामान्य में कांग्रेस के प्रति भारी समर्थन आ गया था।" किसी अस्थायी सदस्य (@[[सदस्य:~2025-142454|~2025-142454]]) ने इसपर लिखा है, "जबकि सच्चाई यह है कि भारत में पांचवीं लोकसभा के सदस्यों का चुनाव करने के लिए 1 से 10 मार्च 1971 के बीच आम चुनाव हुए, जबकि भारत पाकिस्तान युद्ध 3 दिसंबर से 16 दिसंबर 1971 तक 13 दिन चला, जिसमें बांग्लादेश विमुक्त हुआ। इससे यह साबित होता है कि श्रीमती इंदिरा गांधी को बांग्लादेश विमुक्त कराने का कोई चुनावी लाभ नहीं मिला, बल्कि यह चुनाव जीतने के 8 माह बाद यह युद्ध हुआ था।" आपके ऐसे मूल शोध से बचने के लिए ही स्रोतों की आवश्यकता होती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:52, 6 जुलाई 2025 (UTC)
j1wf9rad89esxml91ow1l99ixhod48i
सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार
3
147425
6449044
6425929
2025-07-06T12:59:17Z
Surajkumar9931
853179
/* सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 */ उत्तर
6449044
wikitext
text/x-wiki
{{प्रबन्धकगण}}
<!-- Please do NOT delete this line. Thanks! -->{{/header}}
<!-- कृपया इस पंक्ति और ऊपर की लाइन को न हटायें, धन्यवाद !-->
<!-- नया संदेश इस पंक्ति के नीचे लिखें -->
== नए साल की शुभकामनाएँ, अनिरुद्ध कुमार! ==
<div style="border: 3px solid #FFD700; background-color: #FFFAF0; padding:0.2em 0.4em; height:auto; min-height:173px; {{border-radius|1em}} {{box-shadow|0.1em|0.1em|0.5em|rgba(0,0,0,0.75)}}<!--
-->" class="plainlinks">
[[File:Fuochi d'artificio.gif|left|x173px]][[File:Happy new year 01.svg|x173px|right]]
{{Paragraph break}}
{{Center|{{resize|179%|'''''[[नव वर्ष|नए साल की शुभकामनाएँ]]!'''''}}}}
'''अनिरुद्ध कुमार''',<br />एक समृद्ध, उत्पादक और सुखद [[नया साल]], और विकिपीडिया में आपके योगदान के लिए धन्यवाद।
<br /><span style="font-weight:bold">[[सदस्य:मनीष पँवार|<span style="color:black; font-style:italic">मनीष पँवार</span>]] <sup>[[सदस्य वार्ता:मनीष पँवार|<span style="color:green">वार्ता</span>]]</sup></span> 11:04, 31 दिसम्बर 2022 (UTC)<br /><br />
</div>
''{{resize|88%|सदस्य वार्ता पृष्ठों में <nowiki>{{</nowiki>मनीष/नव वर्ष<nowiki>}}</nowiki> जोड़कर नव वर्ष की खुशियाँ भेजें।}}''
{{clear}}<!-- From template:Happy New Year fireworks -->
== आपकी सहाय की आवश्यकता ==
अनिरुद्धजी, आशा करता हुं कि आप क्षेमकुशल होंगे। [[वार्ता:वासुदेव]] पर चल रहे विवाद पर आपका ध्यानाकर्षित करना चाहुंगा। अगर आप उस विषय में अपनी टिप्पणी दे तो आभारी रहुंगा। [[:User:Dsvyas|धवल]]<sup>[[:User_talk:Dsvyas|वार्ता]]/[[:Special:Contributions/Dsvyas|योगदान]]</sup> 13:28, 11 मई 2023 (UTC)
== सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2023 ==
इस प्रतियोगिता का प्रथम पुरस्कार मुझे ईमेल के माध्यम से प्राप्त हो गया है। वहां बताने को कहा गया था। इसलिए यहाँ लिख रहा हूँ। धन्यवाद। [[सदस्य:हिंदुस्थान वासी|<font color="80 00 80">हिंदुस्थान वासी</font>]]<sup> ''' [[सदस्य वार्ता:हिंदुस्थान वासी|वार्ता]]''' </sup> 17:19, 12 अगस्त 2023 (UTC)
<Br><br>
नमस्कार जी, मुझे अभी तक इस प्रतियोगिता का प्रमाणपत्र प्राप्त नहीं हुआ जी। धन्यवाद। [[सदस्य:Ritikpraj|Ritikpraj]] ([[सदस्य वार्ता:Ritikpraj|वार्ता]]) 15:27, 18 अगस्त 2023 (UTC)
:प्रिय [[सदस्य:Ritikpraj|Ritikpraj]] प्रमाणपत्र-बनने में अभी समय लगेगा। उसके भेजे जाने की सूचना भी सभी प्रतिभागियों को दी जाएगी। [[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 06:26, 20 अगस्त 2023 (UTC)
== सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2023 ==
नमस्कार @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी, ऊपर पूछे गए प्रश्नों से लगता है अभी किसी को भी प्रमाणपत्र प्राप्त नहीं हुआ है। किन्तु आपसे अनुरोध है क्या आप यह बता सकते है कि अभी और कितना समय लग सकता है प्रमाणपत्र पूर्ण रूप से बन जाने को प्राप्त होने में? [[सदस्य:RJ Raawat|RJ Raawat]] ([[सदस्य वार्ता:RJ Raawat|वार्ता]]) 17:17, 12 सितंबर 2023 (UTC)
यदि आपको उचित लगे तो कृपया उत्तर दे [[सदस्य:RJ Raawat|RJ Raawat]] ([[सदस्य वार्ता:RJ Raawat|वार्ता]]) 15:55, 17 नवम्बर 2023 (UTC)
==हिंदी विकिमीडियाई सदस्य समूह पर लॉग-इन==
{{re|अनिरुद्ध कुमार}} जी नमस्ते। मेरा निवेदन है कि कृपया मुझे [https://hi.wikimedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0 हिंदी विकिमीडियाई सदस्य समूह] पर लॉग-इन करने की अनुमति दें। मैं ट्रेन द ट्रेनर 2023 की एक रिपोर्ट अपने समुदाय पर प्रेषित करना चाहता हूँ। कृपया सहायता करें। धन्यवाद।--[[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 14:02, 15 अक्टूबर 2023 (UTC)
{{सुनो|रोहित साव27}} आप विकिपीडिया पर ही [[सदस्य:रोहित साव27/रपट]] पृष्ठ बनाकर ट्रेन द ट्रेनर 2023 नाम का अनुभाग बना लें तथा अपनी रपट समुदाय के साथ साझा कर दें। आप जिस [[https://hi.wikimedia.org बेवसाइट] पर खाता बनाना चाहते हैं वह विकिमीडिया की बाकी परियोजनाओं से जुड़ा नहीं है। इसलिए हमने उसका प्रयोग किसी भी आयोजन के लिए नहीं किया है। जबतक वह परियोजना बाकी परियोजनाओं के साथ जुड़ नहीं जाती है हम उसके प्रयोग को बढ़ावा नहीं देंगें। वैसे यदि ट्रेन द ट्रेनर वालों ने रपट जमा करने के लिए कोई पृष्ठ नहीं बनाया है तो भी आप उनके आयोजन पृष्ठ में '/सदस्यनाम रपट' लगाकर मेटा पर भी अपनी रपट जमा कर सकते हैं। जैसे आपने पिछले आयोजन के लिए [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2023/रपट]] पृष्ठ पर अपनी रपट जमा की थी। [[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 06:59, 16 अक्टूबर 2023 (UTC)
:{{re|अनिरुद्ध कुमार}} जी बहुत-बहुत धन्यवाद। मैं ऐसा ही करूँगा। धन्यवाद।--[[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 21:42, 17 अक्टूबर 2023 (UTC)
== प्रस्ताव सूचना ==
{{mbox
| type = notice
| image = [[चित्र:information.png|40px]]
| text = {{PAGENAME}} जी, मैंने [[विकिपीडिया:चौपाल#प्रस्ताव:_नया_सामग्री_सुरक्षा_समूह_'विश्वसनीय_सदस्य'_(trusteduser)|चौपाल]] पर एक नया प्रस्ताव प्रस्तुत किया है। जिसमें आपकी टिप्पणियों का स्वागत है।
}} [[u:DreamRimmer|<b><font color="22C6CB">𝙳𝚛𝚎𝚊𝚖𝚁𝚒𝚖𝚖𝚎𝚛</font></b>]] <sup>[[user talk: DreamRimmer|<font color="orange">(बातचीत)</font>]]</sup> 02:46, 18 अक्टूबर 2023 (UTC)
==लेख जमा करने के संबंध में==
{{सुनो|अनिरुद्ध कुमार}} जी नमस्ते। मैंने [[विकिपीडिया:गुणवत्ता संवर्द्धन संपादनोत्सव/अक्टूबर 2023|गुणवत्ता संवर्द्धन संपादनोत्सव]] में [[आदिकाल]] लेख पर कार्य किया है और इसे विस्तार देने का प्रयास किया है। हालांकि मुझसे एक भूल हो गई कि मैंने 30 अक्टूबर तक लेख को उचित स्थान पर ज़मा नहीं किया और कुछ व्यक्तिगत कारणों से असक्रिय रहने के कारण मेरा इस ओर ध्यान भी नहीं गया। सर क्या इस संबंध में अब कुछ किया जा सकता है? हालांकि गलती मेरी है और मैं इसके लिए क्षमाप्रार्थी हूँ। धन्यवाद।--[[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 00:05, 7 नवम्बर 2023 (UTC)
:{{सुनो|रोहित साव27}} जब हम किसी प्रतियोगिता में शामिल होते हैं तो कुछ नियमों में स्वयं को बाँधते हैं। वे नियम किसी एक प्रतिभागी के हित को ध्यान में रखकर बदले नहीं जा सकते हैं। हम आपके परिश्रम की सराहना करते हैं। उम्मीद है कि आपसे हुई चूक आगे के लिए आपको बहुत कुछ सिखाने में सक्षम होगी। आगामी संपादनोत्सवों के लिए शुभकामनाएं। [[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 06:24, 19 नवम्बर 2023 (UTC)
::{{सुनो|अनिरुद्ध कुमार}} जी धन्यवाद सर। अगली बार से मैं अवश्य ध्यान रखूँगा।--[[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 09:20, 19 नवम्बर 2023 (UTC)
== गुणवत्ता संवर्द्धन संपादनोत्सव/अक्टूबर 2023 परिणाम ==
बधाई हो! <span style="font-size:11pt">प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:गुणवत्ता संवर्द्धन संपादनोत्सव/अक्टूबर 2023|गुणवत्ता संवर्द्धन संपादनोत्सव/अक्टूबर 2023]] में आयोजक के रूप में भाग लेकर इसे सफल बनाने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है।</span>
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]]
प्रतिभागिता प्रमाण-पत्र/कूपन प्राप्त करने के लिए 30 नवंबर 2023 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeRrZ3rLc_EfAQM3F8TpjtJjnBN3OfWfnqypLTXufq3jUic1g/viewform प्रतिभागी सूचना प्रपत्र] भरकर जमा करें। 15 दिसंबर तक आपको ई-प्रमाण-पत्र/कूपन भेज दिया जाएगा। सूचना प्रपत्र भर लेने तथा प्रमाण-प्रपत्र मिलने की सूचना इस संदेश के उत्तर के रूप में अवश्य दें। --[[User:अजीत कुमार तिवारी|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color:red">'''अजीत कुमार तिवारी'''</span>]]<sup>[[User talk:अजीत कुमार तिवारी|<span style="color:green"> '''बातचीत'''</span>]]</sup> 09:30, 19 नवम्बर 2023 (UTC)
== भारतीय संविधान संपादनोत्सव/मूल्यांकन से सम्बंधित ==
भारतीय संविधान संपादनोत्सव/मूल्यांकन
[[अनुच्छेद 4 (भारत का संविधान)]] [[अनुच्छेद 150 (भारत का संविधान)]] [[अनुच्छेद 152 (भारत का संविधान)]] मेरे द्वारा यह पेज बनाये गये है जिस पर माननीय आदरणीय निधिलता तिवारी जी द्वारा मुझे: 0 अंक और आर्टिकल को not accepted के साथ '''न्यूनतम अर्हता से कम शब्द, संदर्भों का समुचित उपयोग नहीं, कुछ खाली अनुभाग''' कहा गया है '''जिससे मैं सहमत नहीं हु'''
पर वाही पर [[अनुच्छेद 371 (भारत का संविधान)]] SomnathHealth द्वारा बनाया गया है जिसमे न to सन्दर्भ है न ही मूल पाठ है न ही ज्ञान संदूक है इन्हें निधि जी द्वारा 1अंक दिए है नए विकिपीडिया सदस्यों के साथ इस तरह व्यवहार मुझे अब कभी विकी की और नहीं लायेगा मेरा मूल्यांकनटीम से मेरा विश्वाश उठ गया है विकी हिंदीमें मेरा सफ़र समाप्त क्र देगा... इस तरह से मुल्यांकन किया गया है आप सभी आयोजक मंडल[संपादित करें] अनिरुद्ध कुमार (वार्ता) SM7 --SM7--बातचीत-- संजीव कुमार (वार्ता) अजीत कुमार तिवारी — अजीत कुमार तिवारी बातचीत सदस्य: हंसराज गुर्जर। कोटपुतली जिला वाले
से निवेदनहै मुझे आप इस तरह से भेदभाव वाले मूल्यांकनकर्ता को आगे से किसी संपादनोत्सव में न रखे और ,उझे उचित अंक दिए जाये
मेरा पेज लगभग अनुच्छेद 9 (भारत का संविधान) रोहितसाव जी द्वारा जेसा ही है फिर क्यों मुझे अंक नहीं दिए गए है, क्या यह संपादनोत्सव केवल अपने करीबीको जितने के लिए आयोजित'किये जाये है मेरा मनोबल टूटगया है मैं भारतीय संविधान संपादनोत्सव के अधूरे लेख को पूर्णकरने वाला था जिससे hindi भाषीलोगो को संविधान आर्टिकल पड़ते समय सुविधाहो मेरा मनोबल टूट गया है भाई भतीजा वाद और भेदभाव के कारन अयोजंकजी कृपया ध्यान दीजिये
[[सदस्य:Bhartiya00|Bhartiya00]] ([[सदस्य वार्ता:Bhartiya00|वार्ता]]) 16:35, 22 अप्रैल 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय अनिरुद्ध जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:23, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== LogicallyRight ==
यह उपयोगकर्ता एक बर्बर है। कृपया ब्लॉक करें। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 01:44, 18 फ़रवरी 2025 (UTC)
:क्या आप [[ डॉ.सीमा मिधा]] को भी हटा सकते हैं और अभिमन्युकुमारपटेल को लेखों में स्पैम लिंक जोड़ने के लिए ब्लॉक कर सकते हैं। [[User:Cactusisme|'''<span style="color:#0D98BA;">Cactus</span><span style="color:#013220;">🌵</span>''']] <sup>[[User talk:Cactusisme|<i style="color:green">spiky</i>]]</sup> <sup>[[Special:Contributions/Cactusisme|<i style="color:green">ouch</i>]]</sup> 02:45, 18 फ़रवरी 2025 (UTC)
== [[:WPPT 1996|WPPT 1996]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Desc-i.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:WPPT 1996|WPPT 1996]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|मापदंड व2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व2|व2]]{{*}} परीक्षण पृष्ठ'''</center>
इसमें वे पृष्ठ आते हैं जिन्हें परीक्षण के लिये बनाया गया है।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 10:34, 2 मार्च 2025 (UTC)
== सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 ==
नमस्कार अनिरुद्ध कुमार जी मैंने पहली बार सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 भाग लिया और मुझे पांचवां स्थान मिला, पुरस्कार कब मिलेगा और क्या आप मुझे कोई नमूना दिखा सकते हैं, कैसा रहेगा मैं बहुत उत्साहित हूं? आपका इक्षा हो तो? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 14:31, 28 मार्च 2025 (UTC)
:प्रिय अनिरुद्ध कुमार जी सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 के फॉर्म भरे 1 महीने से ज्यादा हो गया पर अभी तक पुरस्कार नहीं मिला | [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 14:08, 5 मई 2025 (UTC)
::प्रिय अनिरुद्ध कुमार जी सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 के फॉर्म भरे 2 महीने से ज्यादा हो गया पर अभी तक पुरस्कार नहीं मिला | [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 12:00, 8 जून 2025 (UTC)
:::अनिरुद्ध जी क्या कोई अपडेट आया जुलाई मध्य हो गया? अभी तक पुरस्कार नहीं मिला| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 12:59, 6 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे विकिपीडिया के निर्माण के संबंध में ==
प्रिय अनिरुद्धजी,
मुझे अपना हिन्दी विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une
````OKH [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 10:07, 4 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, आपने जो लिंक भेजा है उसके अनुसार आपका नाम ओम कुमार हर्ष है। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर [[:en:O. K. Harsh|O. K. Harsh]] नाम से पिछले सप्ताह किसी ने लेख निर्मित कर दिया है। लेख में अभी भी सुधारों की आवश्यकता है, यदि वो उचित मानकों के अनुसार बना रहता है तो उसे हिन्दी में भी अनुवाद किया जा सकता है। अंग्रेज़ी विकि के लेख को हिन्दी में विभिन्न तरिकों से अनूदित किया जा सकता है, यह निर्भर करता है कि आप लेप्टॉप पर काम करते हैं या मोबाइल पर।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:37, 5 जून 2025 (UTC)
::महोदय बहुत बहुत धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/110.174.105.167|110.174.105.167]] ([[सदस्य वार्ता:110.174.105.167|वार्ता]]) 08:51, 8 जून 2025 (UTC)
hf08lsmv0kos4ypya1w49m0xnkfdlyq
संदिग्ध दोष
0
156429
6449183
3305131
2025-07-06T21:09:08Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार
6449183
wikitext
text/x-wiki
'''संदिग्ध दोष''' काव्य में एक प्रकार का अर्थ दोष है।<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=uElEEQAAQBAJ&pg=RA1-PA30|title=हिन्दी छायावादोत्तर हिन्दी कविता|last=शर्मा|first=एसके|publisher=एसबीपीडी पब्लिकेशन्स|year=2025|pages=30}}</ref> यह दोष तब पैदा होता है जब काव्य में प्रयुक्त किसी पद के कई अर्थ हों परन्तु अभष्ट अर्थ में संशय बना रहे।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Bl1jDwAAQBAJ&pg=PA265|title=तथ्य परख हिन्दी साहित्य संकलन|last=द्विवेदी|first=पूर्णिमा|publisher=एडुक्रियेशन पब्लिकेशन|year=2018|isbn=9781545723586|location=बिलासपुर, छत्तीसगढ़|pages=265}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
cdr6itggob96vqj6zmalbvcs4rzc4v5
अप्रतीत दोष
0
156430
6449182
6263996
2025-07-06T20:56:28Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार
6449182
wikitext
text/x-wiki
'''अप्रतीत दोष''' "विषमय यह गोदावरी,अमृतन्ह को फल देत।" यहां विषमय पारिभाषिक शब्द है अर्थात् विष शब्द का प्रयोग जल के लिए प्रयुक्त हुआ है जो लोक-प्रचलन में नहीं है।<ref name=":0" /> होता है। यह दोष तब प्रकट होता है जब कवि किसी शास्त्र विशेष (योग,वेदांत,न्याय,दर्शन आदि) के पारिभाषिक शब्दो को अपनी काव्य रचना में प्रयुक्त करता है, तब वहां अप्रतीतार्थत्व दोष होता है। ये वो शब्द होते हैं जो सामान्य प्रचलन में नहीं हैं।<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=uElEEQAAQBAJ&pg=RA1-PA30|title=हिन्दी छायावादोत्तर हिन्दी कविता|last=शर्मा|first=एसके|publisher=एसबीपीडी पब्लिकेशन्स|year=2025|pages=30}}</ref>
== उदाहरण ==
"नव पौरी पर दसम दुआरा, तेहि पर बाज राज धरियारा।" जायसी की इस रचना में नव पौरी व दसम दुआर पारिभाषिक शब्द है।
"विषमय यह गोदावरी,अमृतन्ह को फल देत।" यहां विषमय पारिभाषिक शब्द है अर्थात् विष शब्द का प्रयोग जल के लिए प्रयुक्त हुआ है जो लोक-प्रचलन में नहीं है।<ref name=":0" />
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
8yg1fzk0cmn6ykfuor0zokmnsall3ml
नेआरथ दोष
0
156431
6449338
3304894
2025-07-07T11:06:31Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार।
6449338
wikitext
text/x-wiki
'''नेयार्थ दोष''' काव्य में एक प्रकार का शब्द दोष है।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=_eAxEQAAQBAJ&pg=PT118|title=भारतीय काव्यशास्त्र: आलोचना|last=मधुकर|first=महेन्द्र|date=2022|publisher=राजकमल प्रकाशन|isbn=978-93-95737-41-8|edition=पहला संस्करण|location=नई दिल्ली}}</ref> नेयार्थ शब्द नेय और अर्थ की संधि से बना हुआ है जहाँ नेय का मतलब 'ले जाने योग्य' होता है। अतः जब शब्द में बलपूर्वक कोई अर्थ स्थापित किया जाता है तो इससे उत्पन्न दोष को नेयार्थ दोष कहते हैं।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=3az-Wv2SLUQC&pg=PA28|title=श्री मम्मटाचार्यकृत काव्य प्रकाशः|last=त्रिपाठी|first=रामसागर|publisher=मोतीलाल बनारसीदास|isbn=9788120826120|location=दिल्ली, पटना, वाराणसी|pages=28}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
ixnvnvkpgl5gxvl1fypm8fi78aj6yln
अपुष्टार्थ दोष
0
156460
6449356
5378771
2025-07-07T11:31:17Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार।
6449356
wikitext
text/x-wiki
'''अपुष्ट दोष''' अथवा '''अपुष्टार्थ दोष''' # उसका कोई प्रयोजन न हो।
# दूसरे प्रयोजन होने पर भी उसकी प्रतीति किसी अन्य साधन से हो जाये। है। अपुष्ट का अर्थ उपादान न करने से विवक्षित अर्थ में बाधा उत्पन्न न हो। अर्थात् जहाँ किसी शब्द के प्रयोग न करने से अर्थ में कोई परिवर्तन नहीं आता हो वहाँ अपुष्ट दोष उत्पन्न होता है। यह दो प्रकार से हो सकता है:
# उसका कोई प्रयोजन न हो।
# दूसरे प्रयोजन होने पर भी उसकी प्रतीति किसी अन्य साधन से हो जाये।
इसे '''व्यर्थ दोष''' भी कहते हैं।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=3az-Wv2SLUQC&pg=PA141|title=श्री मम्मटाचार्यकृत काव्य प्रकाशः|last=त्रिपाठी|first=रामसागर|publisher=मोतीलाल बनारसीदास|isbn=9788120826120|location=दिल्ली, पटना, वाराणसी|pages=141-142}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
jf5rm4ka007zr2wq9u7b7qtgyd7mvy3
कष्टार्थ दोष
0
156465
6449362
3304561
2025-07-07T11:47:33Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विस्तार।
6449362
wikitext
text/x-wiki
'''कष्टार्थ दोष''' == सन्दर्भ ==
{{reflist}} होता है। यह [[क्लिष्ट दोष]] से थोड़ा भिन्न है अर्थात् कविता में क्लिष्ट कल्पना करने पर भी अर्थ समझ में नहीं आता है तो वहाँ कष्टार्थ दोष उत्पन्न होता है।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=xnzRAAAAMAAJ&pg=PA13|title=आचार्य भिखारीदास|last=खन्ना|first=नारायण दास|publisher=लखनऊ विश्वविद्यालय, मिशिगन विश्वविद्यालय|year=1955|pages=13}}</ref> सरल शब्दों में ऐसे भी लिख सकते हैं कि जिसका अर्थ कठिनाई से समझ में आये।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Bn9bEQAAQBAJ&pg=PA132|title=साहित्यशास्त्र|last=मांगलिक|first=रोहित|publisher=एडुगोरिल्ला पब्लिकेशन|year=2024|isbn=9789371371933|pages=132}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
crr1wxwhu1g18i5k5fpoh4omo35lbq3
6449364
6449362
2025-07-07T11:49:39Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: त्रुटि सुधारी।
6449364
wikitext
text/x-wiki
'''कष्टार्थ दोष''' काव्य में एक प्रकार का अर्थ दोष होता है। यह [[क्लिष्ट दोष]] से थोड़ा भिन्न है अर्थात् कविता में क्लिष्ट कल्पना करने पर भी अर्थ समझ में नहीं आता है तो वहाँ कष्टार्थ दोष उत्पन्न होता है।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=xnzRAAAAMAAJ&pg=PA13|title=आचार्य भिखारीदास|last=खन्ना|first=नारायण दास|publisher=लखनऊ विश्वविद्यालय, मिशिगन विश्वविद्यालय|year=1955|pages=13}}</ref> सरल शब्दों में ऐसे भी लिख सकते हैं कि जिसका अर्थ कठिनाई से समझ में आये।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.co.in/books?id=Bn9bEQAAQBAJ&pg=PA132|title=साहित्यशास्त्र|last=मांगलिक|first=रोहित|publisher=एडुगोरिल्ला पब्लिकेशन|year=2024|isbn=9789371371933|pages=132}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
{{काव्य दोष}}
[[श्रेणी:हिन्दी साहित्य]]
6i9p587z0j9tede3nzyqsqvctkl1rqo
वेद प्रकाश शर्मा
0
161923
6449248
5344811
2025-07-07T06:37:39Z
~2025-144088
876889
6449248
wikitext
text/x-wiki
'''वेद प्रकाश शर्मा''' ({{lang-en|Ved Prakash Sharma}}) (जन्म: [[१७ फ़रवरी|१]]<nowiki/>० जून १९५५ – [[१७ फ़रवरी]] २०१७) [[हिन्दी|हिंदी]] के लोकप्रिय [[उपन्यास]]कार थे। इन्होंने सस्ते और लोकप्रिय उपन्यासों की रचना की है। इनके 178 उपन्यास प्रकाशित हुए। इसके अतिरिक्त इन्होंने खिलाडी श्रृंखला की फिल्मों की पटकथाएं भी लिखी।
[[वर्दी वाला गुंडा]] वेद प्रकाश शर्मा का सफलतम थ्रिलर उपन्यास है। इस उपन्यास की आजतक लगभग 8 करोड़ प्रतियाँ बिक चुकी हैं। भारत में जनसाधारण में लोकप्रिय थ्रिलर उपन्यासों की दुनिया में यह उपन्यास "क्लासिक" का दर्जा रखता है।<ref>{{cite web |title = अपनी हिन्दी में बेस्ट सेलर |url = http://www.livehindustan.com/news/article/article1-story-215955.html |publisher = लाइव हिन्दुस्तान |date = ४ फ़रवरी २०१२ |accessdate = १८ फ़रवरी २०१७ |archive-url = https://web.archive.org/web/20170219105659/http://www.livehindustan.com/news/article/article1-story-215955.html |archive-date = 19 फ़रवरी 2017 |url-status = dead }}</ref>
[[१७ फ़रवरी|१]]<nowiki/>० जून, 1955 को मेरठ में जन्मे वेद प्रकाश शर्मा के पिता पं॰ मिश्रीलाल शर्मा मूलत: [[मुज़फ़्फ़रनगर|मुजफ्फरनगर]] जिले के बिहरा गांव के रहने वाले थे। वेद प्रकाश एक बहन और सात भाइयों में सबसे छोटे हैं। एक भाई और बहन को छोड़कर सबकी प्राकृतिक-अप्राकृतिक मौत हो गई। 1962 में बड़े भाई की मौत हुई और उसी साल इतनी बारिश हुई कि किराए का मकान टूट-टाट गया। फिर गैंगरीन की वजह से पिता की एक टांग काटनी पड़ी। घर में कोई कमाने वाला नहीं था, सारी जिम्मेदारी मां पर आ गई।
जीवन और समाज को करीब से देखने वाले वेद प्रकाश की तीन बेटियां (करिश्मा, गरिमा और खुशबू) और उपन्यासकार बेटा शगुन शादीशुदा हैं।<ref>{{cite web |title = प्रख्यात उपान्यासकार वेद प्रकाश शर्मा पंचतत्व में विलीन |url = http://www.livehindustan.com/news/uttarpradesh/article1-ved-prakash-sharma-eminent-novelist-dies-709878.html |publisher = लाइव हिन्दुस्तान |date = १८ फ़रवरी २०१७ |access-date = 18 फ़रवरी 2017 |archive-url = https://web.archive.org/web/20170219105657/http://www.livehindustan.com/news/uttarpradesh/article1-ved-prakash-sharma-eminent-novelist-dies-709878.html |archive-date = 19 फ़रवरी 2017 |url-status = dead }}</ref>
तुलसी पॉकेट बुक्स नामक प्रकाशन संस्थान भी इन्होंने शुरू किया था।
==इन्हें भी देखें==
*[[सुरेन्द्र मोहन पाठक]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20150601030242/http://aajtak.intoday.in/story/ved-prakash-sharma-profile-of-novelist-1-727698.html वेद प्रकाश शर्मा: बिगड़ा तो बड़ा बन गया] (आज तक)
*[https://web.archive.org/web/20170220174231/http://www.jansatta.com/national/famous-novelist-ved-prakash-sharma-dies-at-62-who-write-176-novels/255552/ नहीं रहे ‘वर्दी वाला गुंडा’ के लेखक वेद प्रकाश शर्मा]
[[श्रेणी:1955 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:हिंदी थ्रिलर उपन्यासकार]]
[[श्रेणी:वेद प्रकाश शर्मा]]
[[श्रेणी:२०१७ में निधन]]
q09cfw74un5izxtfgj2sdrw8cfndp2s
क्लाउड कम्प्यूटिंग
0
164171
6449275
6416581
2025-07-07T08:17:15Z
~2025-140489
876773
6449275
wikitext
text/x-wiki
'''क्लाउड कंप्यूटिंग''' एक ऐसी तकनीक है जिसमें '''डेटा और [https://www.careerscourses.in/2024/01/Software-Kya-Hota-Hai---.html सॉफ्टवेयर]''' को इंटरनेट के माध्यम से एक्सेस और स्टोर किया जाता है। इसका मतलब यह है कि आपका अपना कंप्यूटर या डिवाइस पर हर सॉफ्टवेयर या डेटा स्टोर करना जरूरी नहीं है। सब कुछ एक ऑनलाइन प्लेटफॉर्म (क्लाउड) पर होता है, जिसे आप कहीं भी एक्सेस कर सकते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://www.careerscourses.in/2024/12/-----%20-Cloud-Computing-kya-hai-in-Hindi.html|title=क्लाउड कंप्यूटिंग क्या है हिंदी में Cloud Computing kya hai in Hindi|access-date=2024-12-22}}</ref>
'''सरल उदाहरण:'''
जैसे आप गूगल ड्राइव में अपने दस्तावेज और फोटो स्टोर करते हैं और वे अपने मोबाइल, लैपटॉप या किसी भी डिवाइस पर देख सकते हैं, वही क्लाउड कंप्यूटिंग का एक उपहार है।[[चित्र:Cloud applications SVG-hi.svg|अंगूठाकार|400x400पिक्सेल|क्लाउड कम्प्यूटिंग का कांसेप्ट]]
'''क्लाउड कम्यूटिंग''' (cloud computing) या '''मेघ संगणना''' वास्तव में इंटरनेट-आधारित प्रक्रिया और कंप्यूटर ऐप्लीकेशन का इस्तेमाल है। [[गूगल एप्स]] क्लाउड कंप्यूटिंग का एक उदाहरण है जो बिजनेस ऐप्लीकेशन ऑनलाइन मुहैया कराता है और वेब ब्राउजर का इस्तेमाल कर इस तक पहुंचा जा सकता है।
[[इंटरनेट]] पर सर्वरों में जानकारियाँ (अनुप्रयोग, वेब पेजेस, प्रोग्राम इत्यादि सभी) सदा सर्वदा के लिए भंडारित रहती हैं और ये उपयोक्ता के डेस्कटॉप, नोटबुक, गेमिंग कंसोल इत्यादि पर आवश्यकतानुसार अस्थाई रूप से संग्रहित रहती हैं। इसे थोड़ा विस्तारित और सरल रूप में कहें तो सीधी सी बात है कि अब तक जो सॉफ्टवेयर प्रोग्राम आप स्थानीय रूप से अपने कम्प्यूटर और लैपटॉप-नोटबुक पर संस्थापित करते रहे थे, अब इनकी कतई आवश्यकता नहीं होगी क्योंकि ये सब सॉफ्टवेयर अब आपको वेब सेवाओं के जरिए मिला करेंगी। वेब होस्टिंग के क्षेत्र में भी क्लाउड का उपयोग कर नवीनतम प्रकार की [[वेब होस्टिंग सेवा]] क्लाउड होस्टिंग प्रस्तुत की गई है। यही नहीं, गूगल गियर जैसे अनुक्रमों के जरिए आपको इस तरह की बहुत सारी सुविधाएं ऑफ़लाइन भी मिला करेंगीं।
'''क्लाउड कंप्यूटिंग''' कंप्यूटिंग की एक शैली है जिसमें गतिक रूप से [[परिमाप्य्ता|परिमाप्य]] और अक्सर [[आभासीकरण|आभासी]] संसाधनों को [[इंटरनेट]] पर [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] उपलब्ध कराया जाता है।
<ref name="gartner">{{cite web|url=http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=707508|title=Gartner Says Cloud Computing Will Be As Influential As E-business|date=26 जून 2008|work=www.gartner.com|publisher=[[Gartner]]|accessdate=2 जून 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114095539/http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=707508|archive-date=14 नवंबर 2012|url-status=live}}</ref><ref name="really">{{cite web|url=http://www.infoworld.com/article/08/04/07/15FE-cloud-computing-reality_1.html|title=What cloud computing really means|last=Gruman|first=Galen|date=7 अप्रैल 2008|work=[[InfoWorld]]|accessdate=2 जून 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090401020000/http://www.infoworld.com/article/08/04/07/15FE-cloud-computing-reality_1.html|archive-date=1 अप्रैल 2009|url-status=dead}}</ref> उपयोगकर्ताओं को उनकी मदद करने वाले "क्लाउड" के तकनीकी ढांचे के ज्ञान, उसमें विशेषज्ञता या उस पर नियंत्रण की कोई आवश्यकता नहीं होती है। <ref>[5] ^ [http://www.ebizq.net/blogs/saasweek/2008/03/distinguishing_cloud_computing/ क्लाउड कम्प्यूटिंग को यूटिलिटी कम्प्यूटिंग से विभेदित करना] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171110162550/http://www.ebizq.net/blogs/saasweek/2008/03/distinguishing_cloud_computing/ |date=10 नवंबर 2017 }}</ref>
क्लाउड कंप्यूटिंग द्वारा उपलब्ध कराए गए उपयोगी डाटा, प्लेटफॉर्म, सॉफ्टवेयर आदि उपयोगकर्ता के कंप्यूटर सिस्टम में न होकर उस कंपनी के सर्वर पर स्टोर होते हैं, जो क्लाउड कंप्यूटिंग की सुविधा उपलब्ध करवाती है!
कंप्यूटिंग को तेज और सरलता से उपलब्ध करवाने के लिए पैरेलल कंप्यूटिंग और डिस्ट्रीब्यूटेड कंप्यूटिंग का उपयोग किया जा रहा था, परंतु इनमें उपकरणों और डाटा को अलग-अलग स्थानों पर शेयर करना सबसे कठिन कार्य था! इस समस्या को हल करने के लिए क्लाउड कंप्यूटिंग का उपयोग किया जाता है।
== परिचय ==
इस अवधारणा में आमतौर पर निम्नलिखित के संयोजन शामिल किये जाते हैं:
* बुनियादी संरचना एक सेवा के रूप में ([[एक सेवा के रूप में बुनियादी सुविधाएँ]] IaaS)
* [[प्लेटफोर्म एक सेवा के रूप में]] (PaaS)
* [[सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में]] (SaaS)
*<ref name="JWilliams">{{cite web|url=http://www.johnmwillis.com/cloud-computing/who-coined-the-phrase-cloud-computing/|title=Who Coined the Phrase Cloud Computing?|last=Williams|first=John M.|author2=[http://twitter.com/csears Chris Sears]|date=31 दिसंबर 2008|language=en|accessdate=3 मार्च 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090408072420/http://www.johnmwillis.com/cloud-computing/who-coined-the-phrase-cloud-computing/|archive-date=8 अप्रैल 2009|url-status=dead}}</ref><ref name="ACampbell">{{cite web|url=http://www.theappgap.com/cloud-computing-get-used-to-the-term.html|title=Cloud Computing - Get Used to the Term|author=[http://www.theappgap.com/author/acampbell/ Anita Campbell]|date=31 अगस्त 2008|publisher=The App Gap|language=en|accessdate=3 मार्च 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304203322/http://www.theappgap.com/cloud-computing-get-used-to-the-term.html|archive-date=4 मार्च 2009|url-status=dead}}</ref>हाल ही की अन्य (ca. 2007-09) तकनीकें जो उपयोगकर्ताओं की कम्प्यूटिंग की आवश्यकताओं को संतुष्ट करने के लिए इंटरनेट पर निर्भर हैं।
क्लाउड कप्युटिंग सेवाएं अक्सर सामान्य [[व्यावसायिक अनुप्रयोग|वाणिज्यिक अनुप्रयोगों]] को ऑनलाइन उपलब्ध कराती हैं और एक [[वेब ब्राउज़र|वेब ब्राउजर]] से उपलब्ध होती हैं, जबकि [[सॉफ्टवेयर]] और [[डेटा]] [[सर्वर (कम्प्यूटिंग)|सर्वर]] पर संग्रहित होते हैं।
इंटरनेट के लिए शब्द ''क्लाउड'' का उपयोग एक [[रूपक]] के रूप में किया जाता है, यह इस बात पर आधारित होता है कि [[कंप्यूटर नेटवर्क आरेख|कम्पूटर नेटवर्क आरेख]] में इंटरनेट का वर्णन कैसे किया जाता है और यह इसमें छिपे हुए जटिल बुनियादी सरंचना के लिए एक [[सारांश]] है। <ref name="The Internet Cloud">[10] ^ [http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html दी इंटरनेट क्लाउड] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100211133442/http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html |date=11 फ़रवरी 2010 }}</ref>
इस शब्द का पहला शैक्षणिक उपयोग प्रोफेसर [[रामनाथ चेल्लप्पा|रामनाथ के. चेलाप्पा]] के द्वारा किया गया (वर्तमान में [[गोइजुएटा बिजनेस स्कूल|गोइज़ुएटा बिजनेस स्कूल]], [[एमोरी विश्वविद्यालय]] में हैं) जिन्होंने इसे मूल रूप से एक कम्प्यूटिंग प्रतिमान के रूप में परिभाषित किया जहां ''कम्प्यूटिंग की सीमाओं का निर्धारण तकनीकी सीमाओं के बजाय आर्थिक तर्क के द्वारा किया जायेगा'' .<ref name="Informs">{{cite web|url=http://meetings.informs.org/Dallas97/TALKS/C20.html|title=Cloud computing---emerging paradigm for computing|access-date=26 जनवरी 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20090618061238/http://meetings.informs.org/Dallas97/TALKS/C20.html|archive-date=18 जून 2009|url-status=live}}</ref>
== क्लाउड कंप्यूटिंग का इतिहास ==
क्लाउड कंप्यूटिंग का विचार पहली बार 1960 के दशक में आया था, जब एक वैज्ञानिक जॉन मैक्कार्थी ने कहा था कि "कंप्यूटिंग को एक उपयोगिता (बिजली और पानी की तरह) बनाना चाहिए", जिसका मतलब था कि लोग कंप्यूटर की सेवाओं को इंटरनेट के लिए जरूरी मानते हैं। से उपयोग कर सकें बिना किसी फिजिकल हार्डवेयर के।
फिर इस विचार को 1990 के दशक में ज्यादा दिखाया गया जब सेल्सफोर्स जैसी कंपनियों ने क्लाउड-आधारित सेवाएं देना शुरू किया। आज के आधुनिक क्लाउड कंप्यूटिंग का सफर कुछ इस प्रकार है: [https://www.careerscourses.in/2024/12/-----%20-Cloud-Computing-kya-hai-in-Hindi.html Read more]
== संरचना (आर्किटेक्चर) ==
[[चित्र:CloudComputingStackLarge.svg|right|thumb|200px|क्लाउड कम्प्युटिंग के विभिन्न स्तर]]
== प्रमुख विशेषताएँ ==
* '''कम लागत''' - किसी उद्यम को कम या लगभग शून्य लागत पर आरम्भ किया जा सकता है। चलाने का खर्च भी कम है क्योंकि इसमें उपभोग के अनुसार भुगतान की सुविधा उपलब्ध है।
* '''तेज गति''' - क्लाउड कंप्यूटिंग कम्पनीज डिमांड होने पर आपको कुछ भी रिसोर्स कुछ ही समय में प्रोवाइड कर सकती है
* क्लाउड कम्प्यूटिंग की सुविधाएँ एपीआई (API) के माध्यमभी इसका उपयोग किया जा सकता है क्योंकि यह [[ब्राउजर]] पर आधारित है।
* '''विश्वशनीयता''' - चूंकि यह बड़े एवं विश्वसनीय कम्पनियों द्वारा प्रदत्त सेवा है (जैसे अमेजन डॉट काम) - यह बहुत विश्वसनीय है।
* '''आवश्यकता के अनुसार कम-ज्यादा करने की सुविधा''' (स्केलेबिलिटी) - आप कम क्षमता किराये से ले सकते हैं और जैसे ही आपको लगे कि आपको अधिक क्षमता की आवश्यकता है, अधिक क्षमता खरीद लीजिये। यह बदलाव एक घंटे से भी कम समय में किया जा सकता है।
* '''पर्यावरण से अनुकूलता''' - क्लाउड ऊर्जा की बचत करने के साथ ही कार्बन उत्सर्जन कम कर पर्यावरण को बचाने में सहायता करता है। [https://web.archive.org/web/20160416071007/https://www.znetlive.com/blog/what-is-cloudcomputing-or-technology-in-hindi/]
== लाभ ==
क्लाउड कंप्यूटिंग कंपनियों के प्रौद्योगिकी खर्च में कमी लाता है, क्योंकि इसे संबद्ध ऐप्लीकेशन सदस्यता शुल्क चुका कर ऑनलाइन के जरिये किराए पर लिया जा सकता है। क्लाउड कंप्यूटिंग तकनीक समय की बचत, इन्फ्रास्ट्रक्चर लागत में कमी, डाटा भंडारण में सुगमता, ऐप्लीकेशन प्रबंधन खर्च आदि में अहम भूमिका निभाती है। क्लाउड कम्प्युटिंग के किराये का मॉडल भी बहुत सुविधाजनक है। यहां तक कि इसे एकाध घंटे के लिये किराये पर लिया जा सकता है।
अतिरिक्त स्थानीय सॉफ्टवेयर एमएफपी ब्राउज़र के अलावा आवश्यक नहीं है
• उपयोगकर्ताओं को सीधे, बादल के लिए पेपर दस्तावेजों हस्तांतरण कर सकते हैं भौतिक भंडारण की लागत को कम करने
• सहज यूजर इंटरफेस किसी को भी इस प्रणाली का उपयोग करने के लिए
== संक्षिप्त वर्णन ==
=== तुलना ===
क्लाउड कंप्यूटिंग निम्न के साथ भ्रम पैदा कर सकती है।
* [[ग्रिड कंप्यूटिंग]] - "[[वितरित कंप्यूटिंग|वितरित कम्प्यूटिंग]] का एक रूप जहां एक 'सुपर और आभासी कंप्यूटर' नेटवर्क में [[शिथिल युग्मन|शिथिल युग्मित]] कम्प्यूटर के एक [[समूह (कम्प्यूटिंग)|समूह]] से बना है, जो भिन्न बड़े कार्यों को करने के लिए मिल कर कार्य करता है".
* [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] (उपयोगिता अभिकलन) - [[कम्प्यूटेशनल संसाधन|कम्प्यूटिंग संसाधनों]] जैसे अभिकलन और संग्रहण की एक मापन सेवा के रूप में पैकेजिंग जो [[सार्वजनिक उपयोगिता]] जैसे [[विद्युत]] के समान है।<ref name="It's probable that you’ve misunderstood “Cloud Computing” till now">{{cite web|url=http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1496091.1496100&coll=&dl=ACM&CFID=21518680&CFTOKEN=18800807|title=It's probable that you’ve misunderstood 'Cloud Computing' until now|publisher=TechPluto}}</ref> और
* [[स्वायत्त अभिकलन|ऑटोनोमिक कम्प्यूटिंग]] (स्वायत्त अभिकलन) - "[[स्व प्रबंधन (कंप्यूटर विज्ञान)|स्व-प्रबंधन]] में सक्षम कम्प्यूटर प्रणालियां".<ref>[15] ^ [http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html वाट इज अ नेम?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201155623/http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |date=1 दिसंबर 2008 }}[http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html यूटिलिटी बनाम क्लाउड बनाम ग्रिड] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201155623/http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |date=1 दिसंबर 2008 }}</ref>
दरअसल, कई क्लाउड कंप्यूटिंग का प्रभावी इस्तेमाल{{as of | 2009 | alt = as of 2009}} [[ग्रिड कंप्यूटिंग # ग्रिड बनाम परंपरागत सुपर कम्प्यूटर्स|ग्रिड्स]] पर निर्भर करता है, इसकी [[Autonomic Computing # Autonomic systems|स्वायत्त]] विशेषताएं होती हैं और बिल जैसी [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|उपयोगिताएं]] होती हैं-लेकिन क्लाउड कम्प्यूटिंग की विस्तृत होने की प्रवृति होती है जो ग्रिडों और उपयोगिताओं के द्वारा प्रदान की जाती है। <ref>{{Cite web |url=http://www.nytimes.com/2007/11/15/technology/15blue.html |title=आईबीएम टू पुश 'क्लाउड कम्प्यूटिंग,' अफर से डेटा का उपयोग करते हुए. |access-date=26 जनवरी 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180122130951/http://www.nytimes.com/2007/11/15/technology/15blue.html |archive-date=22 जनवरी 2018 |url-status=live }}</ref> कुछ सफल क्लाउड की सरंचना में अल्प या कोई केंद्रीकृत बुनियादी सरंचना या बिलिंग प्रणाली नहीं होती है, इसमें [[सहकर्मी से सहकर्मी|सहकर्मी]] नेटवर्क जैसे [[बिट टोरेंट (प्रोटोकॉल)|बिट टोरेंट]] और [[स्काइप प्रोटोकोल # प्रोटोकॉल|स्काइप]] शामिल हैं या [[स्वयंसेवक कंप्यूटिंग]] [[SETI@home]] शामिल हैं। <ref>[18] ^ [http://itknowledgeexchange.techtarget.com/overheard/overheard-what-the-heck-is-computing-in-a-cloud/ ओवर हार्ड: वाट दी हेक इज कम्प्यूटिंग इन अ क्लाउड?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170824220640/http://itknowledgeexchange.techtarget.com/overheard/overheard-what-the-heck-is-computing-in-a-cloud/ |date=24 अगस्त 2017 }}</ref><ref>[19] ^ [http://www.acm.org/ubiquity/volume_9/v9i31_delic.html ACM सर्वव्यापकता: शैक्षणिक कम्प्यूटिंग क्लाउड का उद्भव] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100830064702/http://www.acm.org/ubiquity/volume_9/v9i31_delic.html |date=30 अगस्त 2010 }}</ref>
इसके अलावा, कई विश्लेषक ग्रिड प्रौद्योगिकी और क्लाउड कंप्यूटिंग के बीच विकासवादी, वृद्धिशील मार्ग पर जोर देने में रूचि रखते हैं, इसकी शुरुआत 1990 में अनुप्रयोग सेवा प्रदाता (ASPs) के रूप में और SaaS के समानांतर हुई, अक्सर इसे क्लाउड पर अनुप्रयोग के रूप में जाना जाता है। <ref>[20] ^ [कटरीना स्टेनोएव्सका-स्लाबेवा, डेविड मारिया परिल्ली, जॉर्ज ए थानोस: BEinGRID: ग्रिड उद्योग के लिए बिजनेस मॉडलों का विकास. GECON 2008: 140-151]</ref> कुछ लोग ऐसा मानते हैं कि इन पदों के बीच वास्तविक अंतर है विपणन और ब्राण्डिंग; अर्थात तकनीक का विकास वृद्धिशील था और विपणन का विकास असतत। <ref>[21] ^ [http://www.gridipedia.eu/grid_voices/?p=57 ग्रिड वोइसेस ब्लॉग] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142429/http://www.gridipedia.eu/grid_voices/?p=57 |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
=== लाक्षणिक गुण ===
क्लाउड कंप्यूटिंग ग्राहकों की आम तौर पर अपनी भौतिक बुनियादी सरंचना नहीं होती है जो सॉफ्टवेयर प्लेटफोर्म के लिए एक मेजबान का कार्य करे। इसके बजाय, वे एक तीसरे पक्ष प्रदाता से किराये पर उपयोग के द्वारा [[पूंजीगत व्यय|पूंजी खर्च]] करने से बचते हैं। वे [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] संसाधनों का उपभोग करते हैं और केवल उन्ही संसाधनों के लिए भुगतान करते हैं जिनका वे उपयोग करते हैं।
कई क्लाउड-कंप्यूटिंग प्रस्ताव [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] मॉडल के आधार पर काम करते हैं, जो इसके अनुरूप है कि पारंपरिक उपयोगिता सेवाओ (जैसे [[विद्युत]]) का उपभोग कैसे किया जाता है, जबकि अन्य [[सदस्यता]] के आधार पर बिल बनाते हैं।
[[कई किरायेदारों का होना|कई किरायेदारों]] के बीच "खराब हो सकने वाली और अमूर्त" कम्प्यूटिंग क्षमता उपयोगिता की दर में सुधार कर सकती है, चूंकि सर्वरों को अनावश्यक रूप से निष्क्रिय नहीं छोड़ा जाता है (जो अनुप्रयोग विकास की गति को बढ़ाते हुए लगत को काफी कम कर सकता है).
इस दृष्टिकोण का एक पार्श्व प्रभाव है कि समग्र रूप में कंप्यूटर के उपयोग में नाटकीय ढंग से वृद्धि हुई है, ग्राहकों को पीक लोड सीमा के लिए अभियांत्रिकी की जरूरत नहीं होती है। <ref name="wpcarney">[22] ^ [http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 क्लाउड कम्प्यूटिंग: एक सेवा के रूप में सॉफ्टवेयर का विकास] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100613001358/http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 |date=13 जून 2010 }}</ref> इसके अतिरिक्त, "उच्च गति के बैंडविड्थ में वृद्धि" अन्य साइटों पर केंद्रीकृत ढांचे से समान प्रतिक्रिया समय प्राप्त करने को संभव बनाती है।
== '''क्लाउड कंप्यूटिंग का महत्व और डिजिटल दुनिया में इसकी प्रासंगिकता''' ==
'''महत्व:'''
क्लाउड कंप्यूटिंग आज के समय में हर क्षेत्र को तेज, सुविधाजनक और किफायती बना रहा है। यह व्यक्तिगत उपयोगकर्ताओं से लेकर बड़े संगठनों तक के लिए एक क्रांति है।
'''डेटा का ऑनलाइन एक्सेस:'''
* क्लाउड के कारण डेटा कहीं भी, कभी भी एक्सेस किया जा सकता है।
* इससे दूरस्थ काम (Remote Work) और ऑनलाइन पढ़ाई आसान हो गई है।
'''लागत में कमी:'''
* कंपनियों को बड़े सर्वर या हार्डवेयर खरीदने की जरूरत नहीं।
* ‘पे-एज़-यू-गो’ मॉडल से उपयोग के हिसाब से ही भुगतान करना होता है।
'''सुरक्षा और बैकअप:'''
* क्लाउड पर डेटा सुरक्षित रहता है और खोने का खतरा कम होता है।
* हर समय बैकअप लेने की सुविधा होती है।
'''स्केलेबिलिटी:'''
* क्लाउड की सेवाएं जरूरत के हिसाब से बढ़ाई या घटाई जा सकती हैं।
* यह स्टार्टअप्स और छोटे व्यवसायों के लिए बेहद उपयोगी है।
'''साझेदारी और सहयोग (Collaboration):'''
* टीम के सदस्य एक ही प्रोजेक्ट पर दुनिया के अलग-अलग हिस्सों से काम कर सकते हैं।
* उदाहरण: Google Docs, Microsoft Teams।
'''डिजिटल दुनिया में प्रासंगिकता:'''
'''ऑनलाइन सेवाओं का आधार:'''
* ऑनलाइन बैंकिंग, ई-कॉमर्स, सोशल मीडिया और स्ट्रीमिंग सेवाओं (Netflix, YouTube) का पूरा ढांचा क्लाउड पर आधारित है।
'''डिजिटल शिक्षा:'''
* ऑनलाइन क्लास, ई-लर्निंग प्लेटफॉर्म और डिजिटल लाइब्रेरी में क्लाउड का प्रमुख योगदान है।
'''वर्क फ्रॉम होम:'''
* COVID-19 के बाद से रिमोट वर्क का चलन बढ़ा, जिसमें क्लाउड सेवाओं ने महत्वपूर्ण भूमिका निभाई।
'''AI और Big Data:'''
* आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस और डेटा एनालिटिक्स जैसे उन्नत क्षेत्रों में क्लाउड का उपयोग तेजी से बढ़ा है।[https://www.careerscourses.in/2024/12/-----%20-Cloud-Computing-kya-hai-in-Hindi.html]
=== अर्थशास्त्र ===
[[File:Cloud computing economics.svg|thumb|300px|क्लाउड कम्प्यूटिंग के अर्थशास्त्र बनाम पारंपरिक IT को दर्शाता हुआ चित्र, जिसमें पूंजीगत व्यय (CapEx) और परिचालन व्यय (OpEx) शामिल है।]] '''क्लाउड कंप्यूटिंग''' उपयोगकर्ता हार्डवेयर, सॉफ्टवेयर और सेवाओ पर [[पूंजीगत व्यय|पूंजी खर्च]] करने से बच सकते हैं जब वे प्रदाता को केवल उसी का भुगतान करते हैं जिसका वे उपयोग कर रहे हैं। उपभोग का बिल एक [[उपयोगिता अभिकलन|उपयोगिता]] (उदाहरण उपभोग किये गए संसाधन जैसे विद्युत) या [[सदस्यता|सदस्यता]] (उदाहरण समय आधारित जैसे एक समाचार पत्र) के आधार पर बनाया जाता है जिसमें अपफ्रंट लागत बहुत कम होती है या नहीं होती है। इस [[समय सहभाजन|समय सहभाजन]] शैली दृष्टिकोण के अन्य लाभ हैं [[प्रवेश में अवरोध|प्रवेश में कम बाधाएं]], सहभाजित बुनियादी सरंचना और लागत कम प्रबंधन उपरिव्यय और अनुप्रयोगों की एक विस्तृत रेंज की उपलब्धि.
उपयोगकर्ता आमतौर पर किसी भी समय अनुबंध को समाप्त कर सकते हैं (जिसमें [[निवेश पर प्रतिफल|निवेश जोखिम और अनिश्चितता की वापसी]] को महत्त्व नहीं दिया जाता है) और सेवाओ को अक्सर वित्तीय दंड के साथ [[सेवा स्तर करार|सेवा स्तर समझौते]] (SLAs) के द्वारा कवर किया जाता है। <ref>[23] ^ [http://www.eweek.com/c/a/Enterprise-Applications/Forresters-Advice-to-CFOs-Embrace-Cloud-Computing-to-Cut-Costs/ CFO's के लिए फ़ोरेस्तर्स की सलाह: लागत को कम करने के लिए क्लाउड कम्प्यूटिंग को अपनाओ.] </ref><ref>[24] ^ [http://www.networkworld.com/columnists/2008/080508-dzubeck.html पांच क्लाउड कम्प्यूटिंग के सवाल] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209205358/http://www.networkworld.com/columnists/2008/080508-dzubeck.html |date=9 फ़रवरी 2014 }}</ref>
[[निकोलस कार्र|निकोलस कार]] के अनुसार, [[सूचना प्रौद्योगिकी]] का रणनीतिक महत्व है इसके यह कम खर्चीले और मानकीकृत होने के साथ इसका ह्रास होना। उन्होंने तर्क दिया कि क्लाउड कम्प्यूटिंग [[प्रतिमान शिफ्ट]] 20 वीं सदी के प्रारंभ में [[विद्युत ग्रिड]] के द्वारा [[विद्युत जनित्र (जनरेटर)|विद्युत जनित्र]] के विस्थापन के समान हैं। <ref>[25] ^ [http://www.computerworlduk.com/technology/internet/applications/instant-expert/index.cfm?articleid=1610 क्लाउड कम्प्यूटिंग के लिए 'दी बिग स्विच' पर निकोलस कार]</ref>
हालांकि कंपनियां अपफ्रंट पूंजीगत व्यय की बचत में सक्षम हो सकती हैं, हो सकता है कि उन्हें परिचालन व्यय के लिए वास्तव में अधिक भुगतान करना पड़े और वे अधिक बचत नहीं कर पायें। ऐसी परिस्थितियों में जब पूंजीगत व्यय अपेक्षाकृत कम होता है, या जहां संगठन के पास परिचालन बजट की तुलना में अपनी पूंजी के बजट को लेकर अधिक लचीलापन होता है, तब क्लाउड मॉडल अधिक वित्तीय अर्थ नहीं देता है। किसी संभावित लागत बचत के पैमाने को प्रभावित करने वाले अन्य कारकों में शामिल हैं, क्लाउड विक्रेता की तुलना में कम्पनी के डाटा केंद्र की प्रभाविता, कम्पनी की मौजूदा परिचालन लागत, क्लाउड कम्प्यूटिंग को अपनाने का स्तर और कार्य क्षमता का वह प्रकार जिसे क्लाउड में होस्ट किया जा रहा है। <ref>[26] ^ [http://www.bmighty.com/services/showArticle.jhtml?articleID=211600030 1 माध्यम आकार का संगठन 5 क्लाउड कम्प्यूटिंग मिथकों को बताता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090831034831/http://www.bmighty.com/services/showArticle.jhtml?articleID=211600030 |date=31 अगस्त 2009 }}</ref><ref>[27] ^ [http://www.appirio.com/blog/2009/04/cloud-computing-savings-real-or.php क्लाउड कम्प्यूटिंग बचत - वास्तविक या काल्पनिक?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090601203806/http://www.appirio.com/blog/2009/04/cloud-computing-savings-real-or.php |date=1 जून 2009 }}</ref>
=== कंपनियां ===
[[वीएमवेयर]](Vmware), [[सन माइक्रोसिस्टम्स|सन माइक्रोसिस्टम्स (Sun Microsystems)]], [[रेकस्पेस|रेकस्पेस यू एस (Rackspace US)]], [[IBM|आईबीएम (IBM)]], [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेज़न (Amazon)]], [[Google]][[गूगल|गूगल (Google)]], [[BMC|बीएमसी (BMC)]], [[माइक्रोसॉफ्ट|माइक्रोसॉफ्ट (Microsoft)]] और [[याहू|याहू (Yahoo)]] कुछ प्रमुख क्लाउड कम्प्यूटिंग सेवा प्रदाता हैं। क्लाउड सेवाएं व्यक्तिगत उपयोगकर्ताओं द्वारा बड़े उद्यमों के माध्यम से भी अपनाई जा रही हैं, इन उद्यमों में [[वेमवेयर|वेमवेयर (Vmware)]], [[जनरल इलेक्ट्रिक|जनरल इलेक्ट्रिक (General Electric)]] और [[प्रोक्टर एंड गैंबल|प्रोक्टर एंड गैंबल (Procter & Gamble)]] शामिल हैं।<ref>[28] ^ [http://www.computerweekly.com/Articles/2008/06/24/231178/google-apps-makes-its-way-into-big-business.htm गूगल एप्स बड़े कारोबार में इसके लिए रास्ता बनाता है। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110917005309/http://www.computerweekly.com/Articles/2008/06/24/231178/Google-Apps-makes-its-way-into-big-business.htm |date=17 सितंबर 2011 }}</ref><ref>[29] ^ [http://seekingalpha.com/article/85608-google-inc-q2-2008-earnings-call-transcript गूगल इंक Q2 2008 अर्निंग कॉल] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170524030701/https://seekingalpha.com/article/85608-google-inc-q2-2008-earnings-call-transcript |date=24 मई 2017 }}</ref>
2009 में नए खिलाडी, जैसे उबुन्तु (Ubuntu) क्लाउड कम्प्यूटिंग, की और आकर्षण बढ़ रहा है।<ref>[30] ^ [http://www.oncloudcomputing.com/en/2009/07/the-top-cloud-computing-solutions-people-are-looking-for-in-2009%E2%80%93-survey-by-oncloudcomputingcom/ शीर्ष के क्लाउड कम्प्यूटिंग हल जिनकी लोग 2009 में तलाश कर रहे हैं। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130313211648/http://www.oncloudcomputing.com/en/2009/07/the-top-cloud-computing-solutions-people-are-looking-for-in-2009%E2%80%93-survey-by-oncloudcomputingcom/ |date=13 मार्च 2013 }}</ref>
=== संरचना (शिल्पकला) ===
अधिकांश क्लाउड कंप्यूटिंग बुनियादी संरचनाओं में, {{as of | 2009 | alt = as of 2009}}, भरोसेमंद सेवाएं शामिल हैं, जो [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के माध्यम से वितरित की जाती हैं और [[आभासीकरण]] तकनीकों के भिन्न स्तरों पर बनायीं जाती हैं। सेवाएं कहीं पर भी सुलभ हो सकती हैं, जो कि नेटवर्किंग बुनियादी सरंचनाओं को उपलब्ध कराता है। क्लाउड अक्सर उपभोक्ताओं की सभी कम्प्यूटिंग आवश्यकताओं के लिए सुलभता के एकमात्र बिंदु के रूप में प्रकट होते हैं।
आम तौर पर वाणिज्यिक अवसरों से अक्सर उम्मीद की जाती है कि वे ग्राहकों की सेवा की गुणवत्ता [quality of service (QoS)] आवश्यकताओं को पूरा करेंगी और प्रारूपिक रूप से SLAs पेश करेंगी.
<ref name="ccpaper">{{cite paper
|first = Rajkumar
|last = Buyya
|author2 = Chee Shin Yeo, Srikumar Venugopal
|title = Market-Oriented Cloud Computing: Vision, Hype, and Reality for Delivering IT Services as Computing Utilities
|pages = 9
|publisher = Department of Computer Science and Software Engineering, The University of Melbourne, Australia
|url = http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf
|format = [[PDF]]
|accessdate = 31 जुलाई 2008
}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091106153419/http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |date=6 नवंबर 2009 }} {{Cite web |url=http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |title=संग्रहीत प्रति |access-date=24 अगस्त 2017 |archive-date=6 नवंबर 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091106153419/http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> [[खुले मानक]] क्लाउड कम्प्यूटिंग की वृद्धि के लिए जटिल होते हैं और [[खुला स्रोत सॉफ्टवेयर|खुले स्रोत सॉफ्टवेयर]] ने कई क्लाउड कम्प्यूटिंग संपादनों के लिए नींव प्रदान की है।
<ref>[34] ^ [http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html क्लाउड कम्प्यूटिंग की खुला स्रोत ईंधन वृद्धि, सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121015184116/http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html |date=15 अक्तूबर 2012 }}</ref>
== <span lang="hi" dir="ltr">इतिहास</span> ==
''दी क्लाउड'' टेलीफोनी से लिया गया एक शब्द है। 1990 के दशक तक, डेटा सर्किट (इनमें वो भी शामिल हैं जो इंटरनेट ट्रैफिक का वहन करते थे) गंतव्य स्थानों के बीच सख्त तारों से युक्त थे। बाद में, लंबे समय से चली आ रही टेलीफोन कंपनियों ने डेटा संचार के लिए [[वर्चुअल प्राइवेट नेटवर्क]] (VPN) सेवा की पेशकश करना शुरू किया। टेलीफोन कम्पनियां समान गारंटी युक्त बैंडविड्थ के साथ कम लागत पर एक निर्धारित परिपथ के रूप में VPN आधारित सेवाएं पेश करने में सक्षम थी। क्योंकि वे उपयोगिता को संतुलित करने के लिए ट्रैफिक को बदल सकती थीं, इस प्रकार से उन्होंने अपने समग्र नेटवर्क बैंड विड्थ को अधिक प्रभावी तरीके से काम में लिया।
इस व्यवस्था के परिणाम स्वरुप, उपयुक्त तरीके से यह निर्धारित करना असंभव था कि ट्रेफिक को कौन से मार्ग पर भेजा जाये.
इस प्रकार की नेट्वर्किंग का वर्णन करने के लिए शब्द "टेलीकोम क्लाउड" का उपयोग किया जाता था और क्लाउड कम्प्यूटिंग अवधारणात्मक रूप से कुछ मिलती जुलती है।
क्लाउड कंप्यूटिंग वर्चुअल मशीनों (VMs) पर बहुत अधिक भरोसा करती है, जो उपयोगकर्ता की आवश्यकताओं को पूरा करने के लिए मांग पर उत्पन्न हुई हैं।
क्योंकि ये आभासी उदाहरण मांग पर उत्पन्न हुए हैं, यह निर्धारित करना असम्भव है कि एक दिए गए समय में ऐसे कितने VMs चलेंगे.
चूंकि परिस्थिति की मांग के अनुसार VMs को किसी भी दिए गए कंप्यूटर पर उत्पन्न किया जा सकता है, साथ ही वे विशिष्ट स्थान पर स्थित होते हैं, यह स्थिति क्लाउड नेटवर्क से अधिक मिलती है।
[[नेटवर्क आरेख]] में एक सामान्य वर्णन है एक क्लाउड का चित्रण.<ref name="The Internet Cloud"/>
क्लाउड कंप्यूटिंग की बुनियादी अवधारणा [[1960]] में आयी, जब [[जॉन मेककेर्थी (कंप्यूटर वैज्ञानिक)|जॉन मेककेर्थी]] ने राय दी कि "कम्प्यूटेशन को किसी दिन एक [[सार्वजनिक उपयोगिता]] के रूप में संगठित किय जा सकता है"; वास्तव में [[सेवा ब्यूरो|सर्विस ब्यूरो]] के साथ लक्षणों का साझा करती है जो 1960 में आये थे।
शब्द ''क्लाउड'' पहले से ही 1990 के दशक के प्रारंभ में व्यावसायिक उपयोग में आ गया था, इसका उपयोग [[अतुल्यकालिक अंतरण विधा]]'' '' (ATM) नेटवर्क का उल्लेख करने के लिए किया जाता था।<ref>[36] ^ [http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120710170149/http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt|date=10 जुलाई 2012}}जुलाई, 1993 IETF के कार्य ATM समूह पर IP से बैठक की रिपोर्ट.</ref>दुर्भाग्य पूर्ण तरीके से शुरू हुई [[जनरल मेजिक]] ने 1995 में कई दूरसंचार कंपनी सहयोगियों जैसे AT&T, की भागीदारी में एक कम आयु का क्लाउड कम्प्यूटिंग उत्पाद शुरू किया, इसे उपभोक्ता उन्मुख इंटरनेट के लोकप्रिय होने से ठीक पहले शुरू किया गया।
21 वीं शताब्दी के अंत तक, शब्द "क्लाउड कंप्यूटिंग" अधिक व्यापक रूप से प्रकट होने लगा,<ref>[37] ^ [http://www.nytimes.com/2001/04/09/technology/09HAIL.html?ex=1217563200&en=7c46bdefb6a8450a&ei=5070 इंटरनेट क्रिटिक टेक्स ओन माइक्रोसॉफ्ट] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160507133048/http://www.nytimes.com/2001/04/09/technology/09HAIL.html?ex=1217563200&en=7c46bdefb6a8450a&ei=5070 |date=7 मई 2016 }}</ref> यद्यपि उस समय अधिकांश ध्यान SaaS तक सीमित था।
1999 में, [[Salesforce.com]] की स्थापना [[मार्क बेनिओफ्फ़|मार्क बेनिओफ़]], पारकर हेरिस और उनके सहयोगियों के द्वारा की गयी।
उन्होंने गूगल और [[याहू!]] जैसी कम्पनियों के द्वारा विकसित कई तकनीकों को व्यावसायिक अनुप्रयोगों पर लागू किया।
उन्होंने अपने वास्तविक और सफल ग्राहकों के साथ SaaS और "मांग पर" की अवधारणा भी प्रदान की. SaaS के बारे में महत्वपूर्ण बात यह है कि इसे सीमित तकनीकी सहायता की आवश्यकता के साथ ग्राहकों द्वारा अनुकूलित किया जा सकता है।
व्यापार उपयोगकर्ताओं ने परिणामी लचीलेपन और गति का उत्साहपूर्वक स्वागत किया है।
2000 के दशक के प्रारंभ में, [[माइक्रोसॉफ्ट]] ने [[वेब सेवायें|वेब सेवाओं]] के विकास के माध्यम से Saas की अवधारणा को विस्तृत किया। [[IBM|IBM (आईबीएम)]] ने 2001 में [https://web.archive.org/web/20121007153754/http://www.research.ibm.com/autonomic/index.html ऑटोनोमिक कम्प्यूटिंग घोषणा पत्र] में इन अवधारणाओं का विवरण दिया, जिसने विषमांगी भंडारण, सर्वर, अनुप्रयोग, नेटवर्क, सुरक्षा तंत्र और ऐसे अन्य तत्वों के साथ जटिल IT (सूचना प्रोद्योगिकी) प्रणाली के प्रबंधन में उन्नत ऑटोमेशन तकनीकों जैसे स्व-नियंत्रण, स्व-चिकित्सा, स्व-विन्यास और स्व-अनुकूलन का वर्णन किया जिन्हें एक उद्यम में आभासीकृत किया जा सकता है। .
[[Amazon.com|एमैज़ोन]](Amazon) ने नयी क्लाउड सरंचना के परिणाम स्वरुप महत्वपूर्ण आंतरिक प्रभाविता सुधार पाए जाने और [[डॉट-कॉम-बबल|डॉट-कोम बबल]] के बाद अपने [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के आधुनिकीकरण के द्वारा क्लाउड कम्प्यूटिंग के विकास में महत्वपूर्ण भुमिका निभायी, इसके लिए उसने एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर [[2005]] में [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेजन वेब सेवाओ]] के माध्यम से अपने सिस्टम उपलब्ध कराये.
<ref name="amazon">[38] ^ [http://www.businessweek.com/magazine/content/06_46/b4009001.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120627012051/http://www.businessweek.com/magazine/content/06_46/b4009001.htm|date=27 जून 2012}}जेफ बेजोस' रिस्की बेट/1}</ref>
[[2007.|2007]] में, [[गूगल]], [[IBM|आईबीएम (IBM)]] और कई विश्वविद्यालयों ने बड़े पैमाने पर ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' अनुसन्धान परियोजना शुरू की,<ref>[39] ^ [http://www.nytimes.com/2007/10/08/technology/08cloud.html?_r=1&ex=1349496000&en=92627f0f65ea0d75&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss&oref=slogin गूगल और आईबीएम 'क्लाउड कम्प्यूटिंग' अनुसंधान में शामिल हुए ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130514102450/http://www.nytimes.com/2007/10/08/technology/08cloud.html?_r=1&ex=1349496000&en=92627f0f65ea0d75&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss&oref=slogin |date=14 मई 2013 }}</ref> समय के साथ और टर्म के शुरू होने के बाद यह एक जाना माना विषय बन गया।
2008 के मध्य तक, क्लाउड कंप्यूटिंग को मुख्यधारा प्रेस में लोकप्रियता हासिल हुई और कई संबंधित घटनायें हुईं.<ref>[40] ^ [http://www.networkworld.com/newsletters/itlead/2008/070708itlead1.html बादल कंप्यूटिंग पर नजर रखें] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326101519/http://www.networkworld.com/newsletters/itlead/2008/070708itlead1.html |date=26 मार्च 2014 }}</ref>
[[अगस्त 2008]] में, [[गार्टनर रिसर्च|गार्टनर के अनुसंधान]] ने प्रेक्षित किया कि "संगठन कम्पनी-स्वामित्व हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर आस्तियों से प्रति-उपयोग सेवा-आधारित मॉडलों की ओर रुख कर रहे हैं" और यह पाया कि "क्लाउड कम्प्यूटिंग की दिशा में नियोजित स्थानान्तरण के परिणामस्वरूप कुछ क्षेत्रों में IT उत्पादों में बहुत अधिक वृद्धि होगी ओर अन्य क्षेत्रों में बहुत कमी आयेगी."
<ref>[41] ^ [http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=742913 गार्टनर के अनुसार विश्वव्यापी IT व्यय 2008 में $ 3.4 ट्रिलियन को पार कर गया। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121114095554/http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=742913 |date=14 नवंबर 2012 }}</ref>
== क्लाउड कम्प्यूटिंग की आलोचना और नुकसान ==
क्योंकि क्लाउड कंप्यूटिंग उपयोगकर्ता को अपने डाटा के भौतिक भण्डारण की अनुमति नहीं देता है (यह संभावना अपवाद है कि डाटा को उपयोगकर्ता की भण्डारण युक्ति जैसे एक [[यूएसबी फ्लैश ड्राइव|USB फ्लैश ड्राइव]] या [[हार्ड डिस्क]] तक भेजा जा सकता है) यह डाटा संग्रहण और नियंत्रण की जिम्मेदारी को प्रदाता के हाथों में नहीं देता है।
क्लाउड कंप्यूटिंग की आलोचना इस बात को लेकर की जाती है कि यह उपयोगकर्ता की स्वतंत्रता को सीमित कर देता है और उन्हें क्लाउड कम्प्यूटिंग प्रदाता पर निर्भर बना देता है और कुछ आलोचकों के अनुसार केवल उसी अनुप्रयोग या सेवा का उप[योग करना संभव है जिसे प्रदाता उपलब्ध कराना चाहता है।
इस प्रकार, ''[[दी टाइम्स |दी लंदन टाइम्स]]'' क्लाउड कम्प्यूटिंग की तुलना 1950 और 60 के दशकों की केंद्रीकृत प्रणाली से करती है, जिसके द्वारा उपयोगकर्ता "डम्ब" टर्मिनल से [[मेनफ़्रेम कंप्यूटर|मुख्यधारा कंप्यूटर]] के माध्यम से जुड़े रहते हैं।
आमतौर पर, उपयोगकर्ता को नए अनुप्रयोग इन्सटाल करने की स्वतंत्रता नहीं होती है और विशिष्ट कार्य करने के लिए प्रशासकों की स्वीकृति आवश्यक होती है।
कुल मिलाकर, यह स्वतंत्रता और सृजनात्मकता दोनों को सीमित करता है। दी टाइम्स का तर्क है कि क्लाउड कम्प्यूटिंग उस समय की मंदी है।<ref>[42] ^ [http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article3874599.ece क्लाउड कंप्यूटिंग: क्या मेजबानी किये जाने वाले जानकारी सरंचना, सॉफ्टवेयर और सेवाओ के खतरे हमरे अपने निजी कंप्यूटर के बजाय इंटरनेट पर हैं। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110519094819/http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article3874599.ece |date=19 मई 2011 }}</ref>
इसी प्रकार, [[फ्री सॉफ्टवेयर फाउंडेशन]] के संस्थापक, [[रिचर्ड स्टालमेन]], का मानना है कि क्लाउड कम्प्यूटिंग स्वतंत्रताओं को खतरे में डालती है क्योंकि उपयोगकर्ता अपनी गोपनीयता और व्यक्तिगत डाटा को एक तीसरे पक्ष को बलिदान करते हैं।
उन्होंने कहा कि "बस एक जाल जो ज्यादा से ज्यादा लोगों को खरीद कर ताले में बंद कर रहा है, मालिकाना प्रणाली जिसकी लागत उनके लिए समय के साथ बढ़ती ही जायेगी."
<ref>[43] ^ [http://www.guardian.co.uk/technology/2008/sep/29/cloud.computing.richard.stallman/ क्लाउड कंप्यूटिंग एक जाल है, GNU संस्थापक रिचर्ड स्टालमेन ने चेतावनी दी. गार्जियन, 30 सितंबर 2008] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130622121822/http://www.guardian.co.uk/technology/2008/sep/29/cloud.computing.richard.stallman |date=22 जून 2013 }}</ref>
स्टालमेन के प्रेक्षणों के बाद, इंट्रानेट और प्रतिबंधित (सरकारी, रक्षा और संस्थागत आदि के लिए) साइटों को उपलब्ध कराना/ उनकी मेजबानी करना उनका रखरखाव करना एक चुनौती बन गया।
वाणिज्यिक साइटों का उपयोग करने वाले टूल जैसे वेब विश्लेषिकी अपने व्यापार नियोजन आदि के लिए सही डाटा प्राप्त करने में सक्षम नहीं हो सकते थे।
== राजनीतिक मुद्दे ==
''दी क्लाउड'' कई सीमाओं को पार करता है और "वैश्वीकरण का अंतिम रूप हो सकता है।"<ref name="cwb">[44] ^ [http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=12411854 कंप्यूटर बिना सीमाओं के] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090210074905/http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=12411854 |date=10 फ़रवरी 2009 }}</ref> फिर भी, यह जटिल [[ज्योपोलिटिक्स|भू राजनितिक]] मुद्दों के लिए एक विषय बन जाता है और एक विश्व स्तरीय बाजार को सेवाओ की डिलिवरी करने के लिए प्रदाता पर असंख्य विनियामक वातावरण को संतुष्ट करने का दबाव बन जाता है।
ऐसा इंटरनेट के प्रारंभिक दिनों में हुआ, जब मुक्तिवादी विचारकों ने महसूस किया कि "साइबरस्पेस खुद के कानूनी संस्थानों के रूप में बनाया गया एक विशिष्ट स्थान है"<ref name="cwb"/>
कानूनी वातावरण को संतुलित करने के प्रयासों (जैसे US-EU Safe Harbor) के बावजूद, {{as of | 2009 | alt = as of 2009}}, प्रदाता जैसे अमेजन वेब सेवाओ ने बुनियादी सरंचनाओं को लागू कर के और ग्राहकों को "उपलब्धता क्षेत्र" का चयन करने की अनुमति देकर प्रमुख बाजार (प्रारूपिक रूप से संयुक्त राज्य अमेरिका और यूरोपीय संघ के लिए) उपलब्ध कराये.
<ref>[47] ^ [http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 फ़ीचर गाइड: अमेज़न EC2 उपलब्धता जोन] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101019052456/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 |date=19 अक्तूबर 2010 }}</ref> फिर भी, सरकारी स्तर के माध्यम से निजी रूप में सुरक्षा और गोपनीयता का मुद्दा बना रहा (उदाहरण, [[USAपैट्रियट अधिनियम|यूएसए पैट्रियट अधिनियम]], [[राष्ट्रीय सुरक्षा पत्र|राष्ट्रीय सुरक्षा पत्रों]] का उपयोग और [[इलेक्ट्रॉनिक संचार गोपनीयता अधिनियम]] का ''संग्रहित संचार अधिनियम'' .
== कानूनी मुद्दे ==
मार्च 2007 में, [[डेल]] ने [[संयुक्त राज्य अमेरिका|सयुंक्त राज्य अमेरिका]] में शब्द "क्लाउड कम्प्यूटिंग" ({{US trademark|77139082}}) को [[ट्रेडमार्क]] बनाने का आवेदन किया।
कम्पनी ने 2008 में जो "भत्ते का नोटिस" प्राप्त किया वह अगस्त में रद्द हो गया, जिसके परिणामस्वरूप एक सप्ताह से कम समय में ही ट्रेडमार्क आवेदन को औपचारिक रूप से अस्वीकृत कर दिया गया।
सितम्बर 2008 में, संयुक्त राज्य अमेरिका के पेटेंट और ट्रेडमार्क कार्यालय ([[USPTO]]) ने "क्लाउड OS" के लिए CG एक्टिव LLC को ({{US trademark|77355287}}) एक "भत्ते का नोटिस" जारी किया।
जैसा कि इस नोटिस के तहत परिभाषित किया गया था, एक ''क्लाउड ऑपरेटिंग सिस्टम'' एक [[जेनेरीसाइज्ड ट्रेडमार्क|सामान्य]] [[ऑपरेटिंग सिस्टम]] है जो "कंप्यूटर के अन्दर और वेब पर सफ्टवेयर के बीच सम्बन्ध प्रबंधन करता है," जैसे [[माइक्रोसॉफ्ट एजूर|Microsoft Azure (माइक्रोसॉफ्ट अजूर)]].<ref>[50] ^ [http://www.nytimes.com/2008/10/28/technology/28soft.html माइक्रोसॉफ्ट योजनाएं 'क्लाउड' आपरेटिंग सिस्टम] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180106005105/http://www.nytimes.com/2008/10/28/technology/28soft.html |date=6 जनवरी 2018 }}</ref>
नवंबर 2007 में, [[फ्री सॉफ्टवेयर फाउंडेशन]] ने [[एफ्रो जनरल पब्लिक लाइसेंस]] जारी किया, जो [[GNU जनरल पब्लिक लाइसेंस|GPLv3]] का एक संस्करण था, जिसने [[फ्री सॉफ्टवेयर]] डिजाइन से सम्बन्धी [[कानूनी विवरण|कथित कानूनी बचाव रास्ते]] को एक नेटवर्क पर चलाया, विशेष रूप से SaaS पर. किसी भी परिवर्तन के लिए के एक [[अनुप्रयोग सेवा प्रदाता]] की जरुरत होती है जिसे वे एफ्रो GPL [[खुला स्रोत|खुले स्रोत]] कोड के लिए करते हैं। {{Fact|date=अप्रैल 2009}}
== जोखिम को कम करना ==
निगम या अंतिम उपयोगकर्ता जो अपने डाटा की उपलब्धि नहीं होने की परिस्थिति से बचना चाहते हैं- या यहाँ तक कि डाटा के खो जाने की परिस्थिति से भी बचना चाहते हैं- उन्हें प्रारूपिक रूप से सलाह दी जाती है कि वे अपनी सेवाओ का उपयोग करने से पहले डाटा सुरक्षा पर विक्रेता की नीतियों का अनुसंधान करें.
एक तकनीकी विश्लेषक और परामर्श फर्म, [[गार्टनर]], कई सुरक्षा मुद्दों की एक सूची देती है जिनके बारे में क्लाउड कम्प्यूटिंग विक्रेता के साथ चर्चा की जानी चाहिए.
* विशेषाधिकृत उपयोगकर्ता सुलभता- किसके पास डाटा के लिए और काम पर रखने के बारे में और ऐसे प्रशासकों के प्रबंधन के लिए विशिष्टीकृत सुलभता है?
* विनियामक अनुपालन-क्या विक्रेता बाहरी ऑडिट और/या सुरक्षा प्रमाण पत्र से होकर गुजरना चाहता है?
* डाटा स्थिति- क्या प्रदाता डाटा की किसी भी स्थिति पर किसी भी नियंत्रण की अनुमति देता है।
* डेटा पृथक्करण- सभी अवस्थाओं में उपलब्ध कूटलेखन है और क्या इन कूटलेखन योजनाओं का डिजाइन और परीक्षण अनुभवी पेशेवरों के द्वारा किया गया है?
* वसूली- विनाश के मामले में डाटा का क्या होता है और क्या विक्रेता पूर्ण पुनः संग्रहण उपलब्ध कराता है और, यदि ऐसा है, तो यह प्रक्रिया कितना समय लेगी?
* जांच के लिए मदद- क्या विक्रेता के पास किसी अनुचित या गैरकानूनी गतिविधि की जांच करने की क्षमता है?
* दीर्घकालिक व्यवहार्यता-डेटा का क्या होता है अगर कंपनी कारोबार से बाहर चली जाये और क्या डाटा वापस लौट आता है और किस प्रारूप में लौटता है?<ref>{{cite news|url=http://www.infoworld.com/d/security-central/gartner-seven-cloud-computing-security-risks-853|title=Gartner: Seven cloud-computing security risks|last=Brodkin|first=Jon|date=जुलाई 02, 2008|work=www.infoworld.com|publisher=[[infoworld]]|accessdate=15 अप्रैल 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20140906152754/http://www.infoworld.com/d/security-central/gartner-seven-cloud-computing-security-risks-853|archive-date=6 सितंबर 2014|url-status=live}}</ref>
* डेटा की उपलब्धता- क्या विक्रेता आपके डाटा को दूसरे वातावरण पर ले जा सकता है यदि मौजूदा वातावरण अनुपलब्ध हो जाये या इसके साथ समझौता करना पड़े?
अभ्यास में, डाटा की वसूली की क्षमताओं का बेहतरीन निर्धारण प्रयोगों के द्वारा किया जा सकता है; उदाहरण के लिए, पुराने डाटा को फिर से प्राप्त करने के लिए कहा जाये, नोट किया जाये कि इसमें कितना समय लगता है और पुष्टि की जाये कि जांच के लिए प्राप्त डाटा मूल डाटा से मेल खाता है।
डेटा सुरक्षा के निर्धारण और अधिक मुश्किल हो सकता है, लेकिन एक दृष्टिकोण है आप डाटा को खुद कुटलेखित करें. यदि आप एक भरोसेमंद एल्गोरिथ्म का उपयोग करते हुए डाटा को कुटलेखित करें, तो, सेवा प्रदाता की सुरक्षा और कूटलेखन की नीतियों पर ध्यान न देते हुए, डाटा केवल डिक्रिप्शन कुंजियों के साथ सुलभ हो जायेगा.
यह, हालांकि, पेय-ओन मांग कम्प्यूटिंग बुनियादी सरंचना में निजी कुंजियों के प्रबंधन की समस्या को जन्म देता है।
== प्रमुख विशेषताएं ==
* '''[[चपलता या फुर्ती|चपलता]]''' उपयोगकर्ताओं की तेजी से और सस्ते में पुनः-प्रोविजन प्रौद्योगिकी बुनियादी सुविधाओं के संसाधनों की क्षमता में सुधार करती है। समग्र कम्प्यूटिंग की लागत अपरिवर्तित रहती है, हालांकि और प्रदाता कभी कभी फ्रंट लागत को अवशोषित कर लेते हैं और एक लम्बी अवधि के दौरान लागत को प्रसारित करते हैं।
* '''[[लागत]]''' दावा किया जाता है कि बहुत अधिक कम हुई है और [[पूंजीगत व्यय]] [[परिचालन व्यय]] में बदल गया है।<ref>[55] ^ ^ [http://www.cloudave.com/link/recession-is-good-for-cloud-computing-microsoft-agrees मंदी क्लाउड कम्प्यूटिंग के लिए बहुत अच्छी है - माइक्रोसॉफ्ट इससे सहमत है ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100814013751/http://www.cloudave.com/link/recession-is-good-for-cloud-computing-microsoft-agrees |date=14 अगस्त 2010 }}</ref> यह [[प्रवेश में अवरोध]] को दिखावटी तरीके से कम करता है, चूंकि बुनियादी सरंचना को एक तीसरे पक्ष के द्वारा उपलब्ध कराया जाता है और इसे एक बार के लिए या अनावृत व्यापक कम्प्यूटिंग कार्यों के खरीदने की जरुरत नहीं होती है।
एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|उपयोगिता कंप्यूटिंग]] के आधार पर मूल्य निर्धारण उपयोग आधारित विकल्प के साथ किया जाता है और क्रियान्वयन (घर में) के लिए कम IT कुशलताओं की आवश्यकता होती है।
<ref name="idc">[56] ^ [http://blogs.idc.com/ie/?p=190 "क्लाउड सेवाओ" और "क्लाउड कम्प्यूटिंग" परिभाषा] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100722074526/http://blogs.idc.com/ie/?p=190 |date=22 जुलाई 2010 }}</ref> कुछ लोग कहते हैं कि, कम्प्यूटिंग संसाधन की कम लागत, IT बोझ कभी कभी लागत को घर-में से बहिर्स्रोत-प्रदाता को स्थानांतरित कर देता है।
इसके अलावा, लागत में किसी भी कमी के लाभ का उपयोग, सम्बंधित नियंत्रण में कमी, सुलभता और सुरक्षा जोखिमों के लिए किया जाना चाहिए.
* '''[[युक्ति स्वतंत्रता|युक्ति]] और स्थान की स्वतंत्रता'''<ref name="yarmis">[57] ^ [http://news.cnet.com/8301-13953_3-9977049-80.html न्यू ग्रीक चीक: डाटा केन्द्र] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104055614/http://news.cnet.com/8301-13953_3-9977049-80.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref>उपयोगकर्ता को एक वेब ब्राउजर का उपयोग करते हुए सिस्टम सुलभ कराती है, इस पर इस बात का फर्क नहीं पड़ता कि उनकी स्थिति क्या है और वे कौन सी युक्ति (जैसे, पीसी, मोबाइल) का उपयोग कर रहे हैं।
चूंकि बुनियादी सरंचना ऑफ़-साईट है (आमतौर पर तीसरे पक्ष के द्वारा उपलब्ध करायी जाती है) और इंटरनेट के माध्यम से सुलभ है, उपयोगकर्ता कहीं से भी जुड़ सकते हैं।
<ref name="idc"/>
* '''[[कई किरायेदार|बहुल किरायेदारी]]''' उपयोगकर्ताओं के एक बड़े समूह में लागत संसाधनों के सहभाजन को सक्षम बनाती है, इस प्रकार से निम्न के लिए अनुमति देती है:
** बुनियादी सरंचना का '''केंद्रीकरण''' कम लागत की स्थिति के साथ (जैसे रिअल एस्टेट, विद्युत आदि)
** '''पीक-भार क्षमता''' बढ़ जाती है (उपयोगकर्ताओं को उच्चतम संभव लोड-स्तरों के लिए अभियांत्रिकी की की जरूरत नहीं है)
** सिस्टम के लिए '''उपयोगिता और प्रभाविता''' में सुधार जो अक्सर केवल 10-20% उपयोग किये जाते हैं।<ref name="amazon"/>
* '''[[विश्वसनीयता]]''' कई निरर्थक साइटों के उपयोग के माध्यम से बेहतर हो जाती है, जो क्लाउड कम्प्यूटिंग को [[कारोबार में निरंतरता|व्यापर की निरंतरता]] और [[आपदा वसूली]] के लिए उपयुक्त बनाता है।
<ref>[60] ^ [http://www.data-storage-today.com/news/Cloud-Computing--Firms-Take-Flight/story.xhtml?story_id=0130012A6383 क्लाउड कम्प्यूटिंग: स्माल कम्पनीज टेक फ्लाइट]{{Dead link|date=फ़रवरी 2023 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> फिर भी, कई प्रमुख क्लाउड कंप्यूटिंग सेवाओं ने कई समस्याओं का सामना किया है और IT और व्यापर प्रबंधक ऐसे समय पर कम कर पते हैं, जब वे प्रभावित होते हैं।
<ref>[61] ^ [http://www.pcworld.com/businesscenter/article/149892/google_apps_admins_jittery_about_gmail_hopeful_about_future.html गूगल एप्स एड्मिंस जितेरी अबाउट जीमेल, होप्फुल अबाउट फ्यूचर] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119095404/http://www.pcworld.com/businesscenter/article/149892/google_apps_admins_jittery_about_gmail_hopeful_about_future.html |date=19 जनवरी 2012 }}</ref><ref name="cloudfeud">[62] ^ [http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/09/22/a-new-resource-born-of-a-cloud-feud/A नए संसाधन, बोर्न ऑफ़ अ क्लाउड फ्यूद ]{{Dead link|date=जून 2020 |bot=InternetArchiveBot }} की जन्मे</ref>
* '''[[मापन क्षमता|मापनशीलता]]''' ("माँग-पर") संसाधनों का एक अच्छा पर प्रावधानीकरण- के जरिये छोटाबीजवाला, आत्म वास्तविक समय निकट सेवा आधार, प्रयोक्ताओं पीक लोड के लिए इंजीनियर बिना. [[कंप्यूटर प्रदर्शन|प्रदर्शन]] पर नियंत्रण किया जाता है और सिस्टम इंटरफेस के रूप में [[वेब सेवायें|वेब सेवाओ]] का उपयोग करते हुए स्थिर और शिथिल युग्मित सरंचना का उपयोग किया जाता है।
<ref name="idc"/>
* '''[[कंप्यूटर सुरक्षा|सुरक्षा]]''' में आमतौर पर डाटा के केन्द्रीकरण के कारण<ref>[64] ^ [http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html एक्सारी: लैपटॉप से मौत] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305102545/http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html |date=5 मार्च 2016 }}</ref>, बढ़ी हुई सुरक्षा केन्द्रित संसाधनों आदि के कारण सुधार होता है, लेकिन विशेष संवेदी डाटा पर नियंत्रण की कमी के बारे में चिंता बनी रह सकती है।
सुरक्षा आंशिक रूप से अक्सर पारंपरिक प्रणालियों के जितनी या उससे ज्यादा अच्छी होती है, क्योंकि प्रदाता सुरक्षा के मुद्दों को हल करने के लिए संसाधनों का समर्पण करने में सक्षम होते हैं, बहुत से ग्राहक जिसका भार वहन नहीं कर सकते.<ref>[65] ^ [http://news.cnet.com/8301-1009_3-10150569-83.html क्लाउड कंप्यूटिंग सुरक्षा पूर्वानुमान: साफ आसमान] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104104039/http://news.cnet.com/8301-1009_3-10150569-83.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref> प्रदाता आम तौर पर, लॉग सुलभ होते हैं, लेकिन [[ऑडिट लॉग]] की सुलभता पाने आप में मुश्किल या असंभव हो सकती है।
"क्लाउड" प्रदाता के द्वारा नियंत्रित डाटा के लिए स्वामित्व, नियंत्रण और सुलभता अधिक कठिन हो सकती है, ठीक वैसे ही जैसे कभी कभी वर्तमान उपयोगिताओं के साथ "लाइव" समर्थन की सुलभता प्राप्त करना मुश्किल होता है।
क्लाउड प्रतिमान के अंतर्गत, संवेदनशील डेटा के प्रबंधन को क्लाउड प्रदाताओं और तीसरे पक्ष के हाथों में रख दिया गया है।
* '''[[निरंतरता|स्थिरता]]''' संसाधनों की उपयोगिता में सुधार, अधिक प्रभावी प्रणाली और [[कार्बन का उदासीन होना|कार्बन उदासीनता]] के कारण आती है।<ref>[66] ^ [http://news.zdnet.co.uk/internet/0,1000000097,39287634,00.htm गूगल टू गो कार्बन न्यूट्रल बाय 2008 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090405132315/http://news.zdnet.co.uk/internet/0,1000000097,39287634,00.htm |date=5 अप्रैल 2009 }}</ref><ref>[67] ^ [http://jobsearchtech.about.com/od/historyoftechindustry/a/cloud_computing.htm क्या क्लाउड कम्प्यूटिंग है?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160617032840/http://jobsearchtech.about.com/od/historyoftechindustry/a/cloud_computing.htm |date=17 जून 2016 }}</ref> फिर भी, कंप्यूटर और संबंधित बुनियादी सरंचनाएं ऊर्जा के बड़े उपभोक्ता हैं। एक दिया गया (सर्वर आधारित) कंप्यूटिंग कार्य ऊर्जा की X मात्रा का उपयोग करेगा चाहे यह ओन-साईट है या ऑफ़-साईट.<ref>[68] ^ [https://techgurkha.com/best-cloud-storage-services-of-2025/ Best Cloud Storage Services of 2025]
{{Cite web |url=http://www.time.com/time/specials/2007/environment/article/0,28804,1602354_1603074_1603535,00.html |title=संग्रहीत प्रति |access-date=6 अगस्त 2013 |archive-date=24 अगस्त 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130824163410/http://www.time.com/time/specials/2007/environment/article/0,28804,1602354_1603074_1603535,00.html |url-status=dead }}</ref>
== घटक (अवयव) ==
[[चित्र:CloudComputingStackLarge.svg|250px|thumb|क्लाउड कंप्यूटिंग के छह परतों के घटक]]
=== अनुप्रयोग ===
{{Cat see also|Cloud applications}}
एक क्लाउड अनुप्रयोग क्लाउड को सॉफ्टवेयर सरंचना में प्रयुक्त करता है, अक्सर ग्राहक के अपने कंप्यूटर पर अनुप्रयोग को इंस्टाल करने और चलाने की आवश्यकता को कम कर देता है, इस प्रकार से सॉफ्टवेयर के रख रखाव, चल रही गतिविधियों और सहारे के बोझ को कम करता है।
उदाहरण के लिए:
* [[सहकर्मी से सहकर्मी|Peer-to-peer]] / [[स्वयंसेवक कंप्यूटिंग|volunteer computing]] ([[बिट टोरेंट|Bittorrent]], [[वितरित अभिकलन परियोजनाओं की सूची # बर्कले ओपन इन्फ्रास्ट्रक्चर फॉर नेटवर्क कम्प्यूटिंग (BOINC)|BOINC Projects]], [[स्काइप|Skype]])
* [[वेब अनुप्रयोग|Web application]] [[फेसबुक|(Facebook)]]
* [[सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में]] ([[Google Apps|गूगल एप्स]], [[SAP Business ByDesign|SAP]] और [[सेल्स फोर्स]])
* [[सॉफ्टवेयर प्लस सेवा|सॉफ्टवेयर प्लस सेवायें]] ([[माइक्रोसॉफ्ट ऑनलाइन सेवा|माइक्रोसॉफ्ट ऑनलाइन सेवाएं]])
=== ग्राहक ===
{{Cat see also|Cloud clients}}
एक ''क्लाउड ग्राहक'' के पास [[कंप्यूटर हार्डवेयर]] और/या [[कंप्यूटर सॉफ्टवेयर]] होता है जो अनुप्रयोग डिलीवरी के लिए क्लाउड कम्प्यूटिंग पर निर्भर करता है, या जो विशेष रूप से क्लाउड सेवाओं की डिलीवरी के लिए डिजाइन किया जाता है और जो, किसी मामले में, इसके बिना आवश्यक रूप से अनुपयोगी होता है।
<ref name="nimbus"/> उदाहरण के लिए:
* [[मोबाइल कंप्यूटिंग|मोबाइल]] ([[एनद्रोइड (मोबाइल डिवाइस प्लेटफोर्म)|एन्द्रोइड (Android)]], [[आई फ़ोन|आईफोन (iPhone)]], [[विंडोज़ मोबाइल|विंडोज मोबाइल]])<ref>[72] ^ [https://archive.today/20130105164236/www.wired.com/techbiz/media/magazine/16-07/ff_android?currentPage=all गूगल 'स ओपन सोर्स एन्द्रोइड ओ एस विल फ्री दी वायरलेस वेब]</ref><ref>[73] ^ [http://www.nytimes.com/2008/07/17/technology/personaltech/17pogue.html?_r=1&oref=slogin इन सींक टू पर्स दी क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827111858/https://www.nytimes.com/2008/07/17/technology/personaltech/17pogue.html?_r=1&oref=slogin |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
* [[Thin client|पतले ग्राहक]] ([[चेरीपाल]], [[ज़ोनबू|जोंबू]], [[gOS (ऑपरेटिंग सिस्टम)|gOS]] आधारित सिस्टम)<ref>[75] ^ [http://www.itbusinessedge.com/cm/community/news/inf/blog/cherrypal-brings-cloud-computing-to-the-masses/?cs=19874 चेरिपाल जनता के लिए क्लाउड कंप्यूटिंग लाता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130113175208/http://www.itbusinessedge.com/cm/community/news/inf/blog/cherrypal-brings-cloud-computing-to-the-masses/?cs=19874 |date=13 जनवरी 2013 }}</ref><ref>[76] ^ [http://www.newsobserver.com/business/technology/gilster/2007/story/771924.html जोंबू की आकर्षक सुविधायें और मूल्य हैं ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090830023015/http://www.newsobserver.com/business/technology/gilster/2007/story/771924.html |date=30 अगस्त 2009 }}</ref><ref>[77] ^ [http://www.businesswire.com/portal/site/home/index.jsp?epi_menuItemID=887566059a3aedb6efaaa9e27a808a0c&ndmViewId=news_view&ndmConfigId=1009040&newsId=20080103005831&newsLang=en GOS क्लाउड कंप्यूटिंग] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090505105727/http://www.businesswire.com/portal/site/home/index.jsp?epi_menuItemID=887566059a3aedb6efaaa9e27a808a0c&ndmViewId=news_view&ndmConfigId=1009040&newsId=20080103005831&newsLang=en |date=5 मई 2009 }}</ref>
* [[Thick client|मोटे ग्राहक]] / [[वेब ब्राउज़र]] ([[:- माइक्रोसॉफ्ट इन्टरनेट एक्स्प्लोरर:|माइक्रोसॉफ्ट इंटरनेट एक्सप्लोरर]], [[मोजिला फायरफॉक्स|मोज़िला फ़ायरफ़ॉक्स]])
=== बुनियादी सरंचना ===
{{Cat see also|Cloud infrastructure}}
''क्लाउड बुनियादी सरंचना'', जैसे [[एक सेवा के रूप में बुनियादी सुविधायें|एक सेवा के रूप में बुनियादी सरंचना]], [[कंप्यूटर]] की [[बुनियादी सरंचना]] की डिलिवरी है, प्रारूपिक रूप से [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]], एक [[प्लेटफोर्म आभासीकरण|प्लेटफोर्म आभासीकरण वातावरण]] है।
<ref>[79] ^ [http://searchstorage.techtarget.com/news/article/0,289142,sid5_gci1301852,00.html EMC Pi खरीदता है और एक क्लाउड कंप्यूटिंग समूह र्बनाता है ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110406120714/http://searchstorage.techtarget.com/news/article/0,289142,sid5_gci1301852,00.html |date=6 अप्रैल 2011 }}</ref> उदाहरण] के लिए:
* [[पूर्ण आभासीकरण]] [[GoGrid|(गो ग्रिड]], [[Skytap|स्काईटेप]], [[iland|आईलैंड)]]
* [[ग्रिड कंप्यूटिंग]] ([[सन क्लाउड]])
* प्रबंधन [[RightScale|(सही पैमाना)]]
* [[कंप्यूट]] ([[अमेज़ॅन इलास्टिक कंप्यूट क्लाउड]])
* प्लेटफोर्म [[Force.com|(Force.com)]]
* भंडारण ([[अमेज़न S3]], [[Nirvanix|निर्वानिक्स]], [[Rackspace|रेक्स्पेस]])
=== प्लेटफोर्म (मंच) ===
{{Cat see also|Cloud platforms}}
एक ''क्लाउड प्लेटफोर्म'', जैसे [[एक सेवा के रूप में प्लेटफोर्म]], [[कंप्यूटिंग मंच|कम्प्यूटिंग प्लेटफोर्म]] की डिलीवरी है और/या [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] [[समाधान का अम्बार]] है, जो इसके तहत उपस्थित हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर परतों के प्रबंधन और क्रय की जटिलता और लागत के बिना अनुप्रयोग को लागू करने को बढावा देती है।<ref>[81] ^ [http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/17/google.software गूगल एंजलस फॉर बिजनेस यूजर्स विथ 'प्लेटफोर्म एज अ सर्विस'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130315035009/http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/17/google.software |date=15 मार्च 2013 }}</ref> उदाहरण के लिए:
* [[वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क|कोड आधारित वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क]]
** [[जावा (प्रोग्रामिंग भाषा)|जावा]] [[गूगल वेब टूलकिट]] ([[गूगल एप इंजन]])
** [[पाइथन (प्रोग्रामिंग भाषा)|पाइथन]] [[जांगो (Django) (वेब रूपरेखा)|जांगो]] ([[गूगल एप इंजन|गूगल एप इंजन]])
** [[रूबी ओन रेल्स]] [[Heroku|(]][[हेरोकू]])
** [[. NET|.NET]] ([[एजूर सर्विस प्लेटफोर्म|एजुर सर्विसेज प्लेटफोर्म]])
* नॉन-कोड आधारित [[वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क]]
** [[वर्कएक्सप्रेस]]
* [[क्लाउड कम्प्यूटिंग अनुप्रयोग व वेब होस्टिंग|क्लाउड कम्प्यूटिंग अनुप्रयोग और वेब होस्टिंग]] ([[मोस्सो (वेब होस्ट)|रेक स्पेस क्लाउड]])
* स्वामित्व
=== सेवा ===
{{Cat see also|Cloud services}}
एक ''क्लाउड सेवा'' में "उत्पाद, सेवाएं और समाधान शामिल हैं जो इंटरनेट पर वास्तविक समय में डिलीवर और उपभोग किये जाते हैं।"<ref name="idc"/>
उदाहरण के लिए, [[वेब सेवा|वेब सेवायें]] ("सॉफ्टवेयर प्रणाली जिसे एक [[कंप्यूटर नेटवर्क|नेटवर्क]] में [[अंतर (interoperability)|इन्तेरोपेराबल]] [[मशीन से मशीन|मशीन-से-मशीन]] अंतर्क्रिया को मदद करने के लिए डिजाइन किया गया है")<ref>{{cite web |url=http://www.w3.org/TR/ws-gloss/ |title=Web Services Glossary |access-date=26 जनवरी 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170823063246/http://www.w3.org/TR/ws-gloss/ |archive-date=23 अगस्त 2017 |url-status=live }}</ref> जो अन्य क्लाउड कम्प्यूटिंग अवयवों, सॉफ्टवेयर, उदाहरण [[सॉफ्टवेयर प्लस सेवा|सॉफ्टवेयर प्लस सेवाएं]], या सीधे अंतिम उपयोगकर्ता के लिए सुलभ हो सकती हैं।
<ref>[86] ^ [http://aws.typepad.com/aws/2008/06/the-forthcoming.html उभरती क्लाउड सेवा सरंचना] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140626014059/http://aws.typepad.com/aws/2008/06/the-forthcoming.html |date=26 जून 2014 }}</ref> विशिष्ट उदाहरण में शामिल हैं:
* [[पहचान]] [[OAuth|(OAuth,]] [[OpenID|OpenID)]]
* [[एकता|एकीकरण]] ([[अमेज़ॅन सरल पंक्ति सेवा]])
* [[भुगतान|Payments]] ([[अमेज़ॅन लचीली भुगतान सेवा|Amazon Flexible Payments Service]], [[गूगल चेकआउट|Google Checkout]], [[पेपाल (Paypal)|PayPal]])
* [[वेब मैपिंग|मानचित्र बनाना]] ([[गूगल मानचित्र]], [[याहू! मानचित्र]])
* [[वेब सर्च इंजन|सर्च (खोज)]] ([[एलेक्सा इंटरनेट|Alexa]], [[गूगल कस्टम सर्च|Google Custom Search]], [[याहू! सर्च बोस|Yahoo! BOSS]])
* अन्य ([[अमेज़ॅन मैकेनिकल तुर्क|Amazon Mechanical Turk]])
== संरचना ==
[[चित्र:CloudComputingSampleArchitecture.svg|thumb|350px|right|क्लाउड कंप्यूटिंग नमूना वास्तुकला]]
''क्लाउड सरंचना''<ref>[87] ^ [http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 बिल्डिंग ग्रेप दी वेब इन दी क्लाउड, भाग 1: क्लाउड आर्किटेक्चर ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090505200217/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 |date=5 मई 2009 }}</ref> ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' की डिलीवरी में शामिल [[सॉफ्टवेयर सिस्टम]] की [[सिस्टम वास्तुकला|सिस्टम सरंचना]], हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर से बनी होती है, जिसे एक ''क्लाउड वास्तुकार'' के द्वारा डिजाइन की जाती है, जो प्रारूपिक रूप से एक ''क्लाउड एकीकरण'' के लिए काम करता है।
इसमें आमतौर पर कई ''क्लाउड अवयव'' शामिल होते हैं जो [[अनुप्रयोग प्रोग्रामिंग अंतरफलक|अनुप्रयोग प्रोग्रामिंग इंटरफेस]], सामान्यतया [[वेब सेवा|वेब सेवाओं]] पर एक दूसरे के साथ संचार करते हैं।
<ref>[88] ^ [http://blogs.forrester.com/it_infrastructure/2008/07/cloud-maturity.html क्लाउड की परिपक्वता त्वरित हो रही है: हाइप के लिए प्रतिक्रिया से अधिक?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090627142630/http://blogs.forrester.com/it_infrastructure/2008/07/cloud-maturity.html |date=27 जून 2009 }}</ref>
यह [[यूनिक्स दर्शन]] से बहुत अधिक मिलता जुलता है जिसमें बहुल प्रोग्राम होते हैं, जो एक चीज को अच्छी तरह से करते हैं और सार्वभौमिक इंटरफेस पर एक साथ मिल कर काम करते हैं।
जटिलता का नियंत्रण किया जाता है और परिणामी सिस्टम [[अखंड प्रणाली (मोनोलिथिक सिस्टम)|अखंड]] समकक्षों की तुलना में अधिक प्रबंधन योग्य हैं।
''क्लाउड सरंचना'' ग्राहक तक पहुँच जाती है, जहां [[वेब ब्राउज़र|वेब ब्राउजर]] और/या [[सॉफ्टवेयर अनुप्रयोग]] के लिए ''क्लाउड अनुप्रयोग'' सुलभ होते हैं।
''क्लाउड भंडारण सरंचना'' शिथिल युग्मित होती है, जहां [[मेटाडाटा]] गतिविधियां केंद्रीकृत होती हैं जो डाटा नोड्स को सैंकडों के पैमाने तक पहुँचने में सक्षम बनाती हैं, प्रत्येक स्वतंत्र रूप से अनुप्रयोग या उपयोगकर्ता को डाटा डिलीवर या वितरित करती है।
== प्रकार ==
[[चित्र:Cloud computing types.svg|thumb|350px|right|क्लाउड कंप्यूटिंग के प्रकार]]
=== सार्वजनिक क्लाउड ===
''सार्वजनिक क्लाउड'' या ''बाहरी क्लाउड'' पारंपरिक मुख्यधारा अर्थ में क्लाउड कम्प्यूटिंग का वर्णन करता है, जिसके द्वारा संसाधन इंटरनेट पर स्व-सेवा आधारित, एक फाइन-ग्रेन्ड पर गतिक रूप से स्थापित होते हैं, ये [[वेब अनुप्रयोग]]/[[वेब सेवा|वेब सेवाओं]] के माध्यम से, एक ऑफ़-साईट तीसरे पक्ष प्रदाता से कार्य करते हैं, जो एक फाइन-ग्रेंड [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर बिल और [[कई किरायेदारों का होना|संसाधनों को शेयर]] करता है।
<ref name="idc"/>
=== संकरित क्लाउड ===
एक ''संकरित क्लाउड'' पर्यावरण में बहुल आंतरिक और/या बाहरी प्रदाता शामिल होते हैं<ref>[90] ^ [http://www.businessinsider.com/2009/2/ibm-embraces-juniper-for-its-smart-hybrid-cloud-disses-cisco-ibm आईबीएम एम्बेस जुनिपर फॉर इट्स स्मार्ट 'हाइब्रिड क्लाउड', दिस्सेस किस्को (IBM)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142355/https://www.businessinsider.com/2009/2/ibm-embraces-juniper-for-its-smart-hybrid-cloud-disses-cisco-ibm |date=27 अगस्त 2018 }}</ref> "जो अधिकांश उद्यमों के लिए प्रारूपिक होगा".
<ref name="iwpc"/>
<br />
=== सामुदायिक क्लाउड ===
सामुदायिक क्लाउड कंप्यूटिंग को सिर्फ एक समुदाय के लोगों के लिए ही बनाया है। क्लाउड कंप्यूटिंग के इस प्रकार को एक विशिष्ट समूह के अलावा कोई अन्य इस्तेमाल नहीं कर सकता। उदारण स्वरुप किसी विश्विधायालय द्वारा बनाये गए पोर्टल को सिर्फ उस विश्वविद्यालय के विधार्थी ही उपयोग कर सकते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://jhakas.com/cloud-computing-in-hindi/|title=सामुदायिक क्लाउड, क्लाउड कंप्यूटिंग टेक्नोलॉजी का उदहारण|last=admin|first=|date=|website=Jhakas|language=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2019-11-13}}</ref>
<br />
=== निजी क्लाउड ===
''निजी क्लाउड'' और ''आंतरिक क्लाउड'' [[neologisms|निओलोजिस्म]] हैं कि कई विक्रताओं ने हाल ही में उस पेशकश का वर्णन करने के लिए प्रयोग किया है जो निजी नेटवर्क पर क्लाउड कम्प्यूटिंग का अनुसरण करता है।
ये (प्रारूपिक रूप से [[प्लेटफोर्म आभासीकरण |आभासीकरण]] [[स्वचालन|स्वचालन]]) उत्पाद "पिटफाल्स के बिना क्लाउड कम्प्यूटिंग के कुछ फायदों को वितरित करने", डाटा सुरक्षा पर पूंजीकरण, कोरपोरेट प्रशासन और विश्वसनीयता के मुद्दों का दावा करते हैं,
उनकी इस आधार पर आलोचना की गयी है कि उपयोगकर्ता "को अभी भी उन्हें, खरीदना, बनाना और प्रबंधित करना पड़ता है" और ये लोवर-अप फ्रंट पूंजी लगत से फायदा नहीं देते और कम प्रबंधन करते हैं<ref name="iwpc">[92] ^ [http://www.informationweek.com/news/services/business/showArticle.jhtml?articleID=209904474 प्राइवेट क्लाउड टेक शेप] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110406115807/http://www.informationweek.com/news/services/business/showArticle.jhtml?articleID=209904474 |date=6 अप्रैल 2011 }}</ref>, आवश्यक रूप से "[कमी] आर्थिक मॉडल जो क्लाउड कम्प्यूटिंग को इतनी दिलचस्प अवधारणा बनाते हैं।<ref>[93] ^ [http://news.cnet.com/8301-13556_3-10150841-61.html जस्ट डोन्ट काल देम प्राइवेट क्लाउड्स ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104112651/http://news.cnet.com/8301-13556_3-10150841-61.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref><ref>[94] ^ [http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/theres_no_such.html एक निजी बादल जैसी कोई चीज नहीं] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120301045356/http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/theres_no_such.html |date=1 मार्च 2012 }} है</ref>
हालांकि एक विश्लेषक ने 2008 में पूर्वानुमान लगाया कि निजी क्लाउड नेटवर्क कोरपोरेट IT का भविष्य होंगे,<ref>[95] ^ [http://www.networkworld.com/news/2008/111208-private-cloud-networks.html निजी क्लाउड कंप्यूटिंग कॉर्पोरेट आईटी के भविष्य हैं ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140426153611/http://www.networkworld.com/news/2008/111208-private-cloud-networks.html |date=26 अप्रैल 2014 }}</ref>इस बारे में कुछ अनिश्चितता है कि वे यहाँ तक कि समान फार्म में वास्तविकता हैं।
<ref>[96] ^ [http://blogs.gartner.com/nick_gall/2009/02/09/private-cloud-computing-the-only-thing-real-so-far-is-the-desire/ निजी क्लाउड कम्प्यूटिंग: दी ओनली थिंग रिअल सो फार इज दी डिजायर] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142350/https://blogs.gartner.com/nick_gall/2009/02/09/private-cloud-computing-the-only-thing-real-so-far-is-the-desire/ |date=27 अगस्त 2018 }}</ref> विश्लेषक यह भी दावा करते हैं कि पांच साल के अन्दर [[छोटे और मध्यम उद्यम|छोटे और माध्यम उद्यमों]] की एक "बड़ी प्रतिशतता" अपने अधिकंश कम्प्यूटिंग संसाधनों को बाहरी क्लाउड कम्प्यूटिंग प्रदाताओं से प्राप्त करेगी क्योंकि उनके पास "इतना आर्थिक पैमाना नहीं होगा जो IT व्यापार में रह सके" या निजी क्लाउड का भार वहन कर सके.
<ref>[97] ^ [http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/milliondollar_p.html मिलियन डॉलर प्राइवेट क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100914230050/http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/milliondollar_p.html |date=14 सितंबर 2010 }}</ref>विश्लेषकों ने [[प्लेटफोर्म कम्प्यूटिंग|प्लेटफोर्म]] के दृश्यों पर रिपोर्ट दी कि निजी क्लाउड बाहरी क्लाउड के लिए एक आगे बढ़ने का पत्थर है, विशेष रूप से वित्तीय सेवाओ के लिए और यह कि भावी डाटा केंद्र आंतरिक क्लाउड की तरह दिखेंगे.
<ref>[98] ^ [http://www.gridipedia.eu/grid-to-cloud.html फ्रॉम ग्रिड टू क्लाउड (ग्रिदिपेडिया)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142427/http://www.gridipedia.eu/grid-to-cloud.html |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
इस शब्द का उपयोग भौतिक से अधिक तार्किक अर्थ में किया जाता रहा है। उदाहरण के लिए एक सेवा की पेशकश के रूप में प्लेटफोर्म के सन्दर्भ में<ref>[99] ^ [http://www.theregister.co.uk/2008/04/08/google_unveils_app_engine/ गूगल कोडेर्स के लिए निजी क्लाउड को खोलता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170323053503/https://www.theregister.co.uk/2008/04/08/google_unveils_app_engine/ |date=23 मार्च 2017 }}</ref>, यद्यपि एजुर सेवा प्लेटफोर्म सहित ऐसी पेशकश परिसर में उपलब्ध नहीं हैं।
<ref>[100] ^ [http://www.informationweek.com/news/windows/operatingsystems/showArticle.jhtml?articleID=216300168&cid=nl_IWK_daily_H माइक्रोसॉफ्ट निक्सेस निजी एज्युर क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090719115101/http://www.informationweek.com/news/windows/operatingsystems/showArticle.jhtml?articleID=216300168&cid=nl_IWK_daily_H |date=19 जुलाई 2009 }}</ref>
== भूमिकाएं ==
=== प्रदाता ===
{{Cat see also|Cloud computing providers}}
एक ''क्लाउड कंप्यूटिंग प्रदाता'' या ''क्लाउड कंप्यूटिंग सेवा प्रदाता'' तीसरे पक्ष को सेवाएं वितरित करने के लिए लाइव ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' सिस्टम रखता है और परिचालित करता है। आमतौर पर इसके लिए अगली पीढी के [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के विनिर्माण और प्रबंधन में महत्वपूर्ण संसाधनों और विशेषज्ञता की आवश्यकता होती है। कुछ संगठन "आंतरिक" क्लाउड प्रदाता बना कर और खुद सेवाएं उपलब्ध करा कर क्लाउड कम्प्यूटिंग के लाभों के उपसमुच्चय को महसूस करते हैं, हालांकि उन्हें सामान आर्थिक पैमाने से लाभ नहीं मिलता है और उन्हें अभी भी पीक लोड के लिए आभियांत्रिकी की जरुरत होती है।
[[प्रवेश में बाधा]] भी [[पूंजीगत व्यय]] के साथ काफी अधिक होती है और बिलिंग और प्रबंधन कुछ [[उपरिव्यय]] बनाते हैं। बहरहाल, महत्वपूर्ण परिचालन कुशलता और चपलता के लाभों को छोटे संगठनों के द्वारा भी महसूस किया जा सकता है और सर्वर समेकन और आभासीकरण रोल आउट्स पहले से ही चल रहें हैं।
<ref>[102] ^ [http://www.acmqueue.org/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=528 ACM पंक्ति - सर्वर एकीकरण के पार ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080624170052/http://www.acmqueue.org/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=528 |date=24 जून 2008 }}</ref> [[Amazon.com]] पहला ऐसा प्रदाता था, जिसने अपने [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] का आधुनिकीकरण किया, जो अधिकंश [[कंप्यूटर नेटवर्क|कंप्यूटर नेटवर्कों]] की तरह सामयिक स्पाइक्स के लिए कमरा छोड़ने के लिए किसी एक समय में अपनी क्षमता का केवल 10 प्रतिशत ही उपयोग कर रहा था।
इसने छोटे और तेजी से बढ़ते हुए समूहों को जल्दी और आसानी से नए लक्षण प्राप्त करने में मदद की और वे एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर [[2002]] में [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेजन वेब सेवाओ]] के रूप में इसे बाहरी लोगों के लिए खोलते रहे.<ref name="amazon"/>
''अवयव'' भाग में सूची में रखी गयी कम्पनियां प्रदाता हैं।
=== उपयोगकर्ता ===
{{Cat see also|Cloud computing users}}
उपयोगकर्ता क्लाउड कंप्यूटिंग का ''एक उपभोक्ता'' होता है।<ref name="nimbus">[105] ^ [http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html निंबस क्लाउड गाइड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091206110234/http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html |date=6 दिसंबर 2009 }}</ref> क्लाउड कंप्यूटिंग में उपयोगकर्ताओं की गोपनीयता बढ़ती चिंता का विषय बन गया है।<ref>[106] ^ [http://blog.wired.com/27bstroke6/2008/08/google-privacy.html गूगल गोपनीयता प्रथायें आईएसपी स्नूपिंग से बदतर, AT & T शुल्क] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090403094603/http://blog.wired.com/27bstroke6/2008/08/google-privacy.html |date=3 अप्रैल 2009 }}</ref> उपयोगकर्ताओं का अधिकार भी एक मुद्दा है, [[अधिकारों के बिल|अधिकारों के एक बिल]] के निर्माण के लिए एक सामुदायिक प्रयास के माध्यम से संबोधित किया जा रहा है।
<ref>[107] ^ [http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights अधिकारों का बिल र्तमान प्रारूप में है।] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111206030332/http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights |date=6 दिसंबर 2011 }}</ref><ref>[108] ^ [http://saas.sys-con.com/read/filter/saaslatest.htm मसौदा क्लाउड कम्प्यूटिंग: विधेयक के अधिकार] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513165416/http://saas.sys-con.com/read/filter/saaslatest.htm |date=13 मई 2008 }} अब उपलब्ध</ref><ref>{{cite web|url=http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights|title=Cloud Computing:Bill of rights|last=Johnston|first=Sam|author2=Urquhart, James; Wellner, Rich|date=16 सितंबर 2008|accessdate=16 सितंबर 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20111206030332/http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights|archive-date=6 दिसंबर 2011|url-status=live}}</ref> दी फ्रेंकलिन स्ट्रीट स्टेटमेंट को उपयोगकर्ता की स्वतंत्रता को सुरक्षित रखने की प्रक्रिया पर नजर रखते हुए तैयार किया गया।
<ref>[111] ^ http://autonomo.us/2008/07/franklin-street-statement/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171115223209/http://autonomo.us/2008/07/franklin-street-statement/ |date=15 नवंबर 2017 }}</ref>
=== विक्रेता ===
{{Cat see also|Cloud computing vendors}}
कुछ विक्रेता उन उत्पादों और सेवाओं को बेचते या देते हैं जो ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' के उपयोग, उसे अपनाने और उसकी डिलिवरी को बढ़ावा देते हैं।
<ref>[113] ^ [http://groups.google.ca/group/cloud-computing/web/list-of-cloud-platforms-providers-and-enablers क्लाउड प्लेटफोर्म की सूची, प्रदता और योग्य ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101101152149/http://groups.google.ca/group/cloud-computing/web/list-of-cloud-platforms-providers-and-enablers |date=1 नवंबर 2010 }}</ref> उदाहरण के लिए:
* [[कंप्यूटर हार्डवेयर]] ([[डेल|Dell]], [[हेवलेट-पैकर्ड|HP]], [[IBM]] और [[सन माइक्रोसिस्टम्स|Sun Microsystems]])
** [[कंप्यूटर भंडारण|भंडारण]] ([[3PAR]], [[EMC]], [[हिटेची डाटा सिस्टम्स|Hitachi Data Systems]],
[[IBM]], [[Mezeo]], [[NetApp]], [[ParaScale]] और [[सन माइक्रोसिस्टम्स|Sun Microsystems]])
** बुनियादी सरंचना ([[सिस्को सिस्टम्स|Cisco Systems]], [[जुनिपर नेटवर्क|Juniper Networks]] और [[ब्रोकेड कम्युनिकेशन|Brocade Communications]])
* [[कंप्यूटर सॉफ्टवेयर|कम्प्यूटर सॉफ्टवेयर]] ([[3tera]], [[यूकेलिप्टस (कम्प्यूटिंग)|Eucalyptus]], [[जी-एक्लिप्स|g-Eclipse]] और [[Hadoop]])
** [[ऑपरेटिंग सिस्टम]] ([[सोलारिस (ऑपरेटिंग सिस्टम)|Solaris]], [[Aix|AIX]], [[रेड हेट|Red Hat]] सहित [[लीनक्स|Linux]]<ref>[114] ^ [http://resources.zdnet.co.uk/articles/features/0,1000002000,39454819,00.htm रेड हेट चीफ : 'दी क्लाउड विल आल रन लिनक्स'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091009092717/http://resources.zdnet.co.uk/articles/features/0,1000002000,39454819,00.htm |date=9 अक्तूबर 2009 }}</ref> और [[उबुन्तु|Ubuntu]]<ref>[115] ^ [http://mobile.pcauthority.com.au/Article.aspx?CIID=141212&type=News&page=0&showall=true उबुन्तु 9.04 बीटा आउट, अब ताजे युक्लिप्टस के साथ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090506190348/http://mobile.pcauthority.com.au/Article.aspx?CIID=141212&type=News&page=0&showall=true |date=6 मई 2009 }}</ref>)
** [[प्लेटफोर्म आभासीकरण]] ([[सिट्रीक्स|Citrix]], [[IBM]], [[कर्नेल-आधारित आभासी मशीन|Linux KVM]], [[माइक्रोसॉफ्ट|Microsoft]], [[सन एक्स वी एम|Sun xVM]], [[VMware]] और [[Xen]])
== मानक ==
{{Cat see also|Cloud standards}}
''क्लाउड मानक'', कई मौजूदा, प्रारूपिक रूप से हल्के वजन के, [[खुले मानक|खुले मानकों]] ने क्लाउड कम्प्यूटिंग की वृद्धि को बढ़ावा दिया है, जिनमें शामिल हैं:<ref>[117] ^ [http://redmonk.com/sogrady/2008/06/24/cloud_standards/ क्लाउड और मानक] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170923020005/http://redmonk.com/sogrady/2008/06/24/cloud_standards/ |date=23 सितंबर 2017 }}</ref>
* '''अनुप्रयोग'''
** [[संचार]] ([[HTTP|HTTP,]] [[XMPP]])
** [[सुरक्षा]] [[OAuth]], [[OpenID]], [[सुरक्षित सोकेट परत|SSL]]/[[परिवहन परत सुरक्षा|TLS]]<ref>[118] ^ [http://searchsoa.techtarget.com/news/article/0,289142,sid26_gci1328293,00.html लोक-इन, सिक्युरिटी लूम एज डार्क साइड ऑफ़ कम्प्यूट क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090506012155/http://searchsoa.techtarget.com/news/article/0,289142,sid26_gci1328293,00.html |date=6 मई 2009 }}</ref>)
** [[वेब सिंडिकेशन|सिंडिकेशन]] ([[एटम (मानक)|एटम (Atom)]])
* '''ग्राहक'''
** [[वेब ब्राउज़र|ब्राउज़र]] ([[AJAX]])
** [[ऑनलाइन और ऑफ़लाइन|ऑफ़लाइन]] ([[HTML 5]])
* '''क्रियान्वयन'''
** [[प्लेटफोर्म आभासीकरण|आभासीकरण]] ([[खुला आभासिकरण प्रारूप|OVF]]<ref>[119] ^ [http://searchdatacenter.techtarget.com/news/article/0,289142,sid80_gci1324347,00.html लिनक्स्वर्ल्ड / अगली पीढ़ी डाटा केंद्र में उपस्थित लोग क्लाउड कंप्यूटिंग स्कूल गए] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090501071533/http://searchdatacenter.techtarget.com/news/article/0,289142,sid80_gci1324347,00.html |date=1 मई 2009 }}</ref>
* '''प्लेटफार्म'''
** [[समाधान का अम्बार]] ([[लेम्प (सॉफ्टवेयर बंडल)|LAMP]])
* '''सेवा'''
** [[आंकडे|डाटा]] ([[XML]], [[JSON|JSO)]]
** [[वेब सेवायें|वेब सेवा]] ([[प्रतिनिधित्ववादी राज्य स्थानांतरण|REST]])
* '''भंडारण'''
== सन्दर्भ ==
{{reflist|2}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://web.archive.org/web/20191115111036/https://go4hosting.com/us/cloud-server-hosting.htm Cloud Hosting – A Boon Fulfilled For Business!]
*[https://web.archive.org/web/20200203073054/https://go4hosting.com/cloud-hosting-services.htm क्लाउड सर्वर होस्टिंग के मुख्य लाभ]
*[https://www.hindimeinbatao.in/2023/04/cloud-computing-kya-hai.html क्लाउड कम्प्यूटिंग क्या है]
* [https://web.archive.org/web/20140910195449/http://www.prabhatkhabar.com/news/special-news/cloud-computing-digital-journal-india-technology/146950.html क्या है क्लाउड कंप्यूटिंग] (प्रभात खबर)
* [https://web.archive.org/web/20170412061418/http://hinditechy.com/what-is-cloud-computing-hindi/ क्लाउड कंप्यूटिंग के फायदे] (हिंदीटेकी)
* [https://web.archive.org/web/20110713155709/http://business.bhaskar.com/article/0809290146_the_speed_and_quality_of_services_increases_cloud_computing.html सेवाओं की गति व गुणवत्ता बढ़ाती क्लाउड कंप्यूटिंग] (भास्कर)
* [https://web.archive.org/web/20150516232157/http://www.livehindustan.com/news/tayaarinews/naidisha/67-254-135139.html क्लाउड कंप्यूटिंग, बिना इंफ्रास्ट्रक्चर के बढ़ाएं कंप्यूटर की पावर] (लाइव हिन्दुस्तान)
* [https://web.archive.org/web/20160304220359/http://www.nafanuksan.com/DetailNews.aspx?newsid=4127&status=other फ्यूचर ऑफ कंज्यूमर इलेक्ट्रॉनिक्स - 7 : '''क्लाउड कम्प्यूटिंग] (नफा नुकसान)
* [https://web.archive.org/web/20100314080022/http://www.startable.com/2008/08/05/cloud-computing-has-done-to-hardware-what-open-source-has-done-to-software/ Cloud computing has done to hardware what open source has done to software]
* Luis M. Vaquero et al., [http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1496091.1496100 A Break in the Clouds: Toward a Cloud Definition], ACM SIGCOMM Computer Communication Review, Volume 39, Issue 1 (January 2009), Pages 50–55, ISSN:0146-4833
* Jones, M. Tim, [https://web.archive.org/web/20090301122655/http://www.ibm.com/developerworks/linux/library/l-cloud-computing/ ''Cloud Computing with Linux''] from [[IBM DeveloperWorks]] ([[10 सितंबर 2008]]).
* {{cite paper | last=Chappell | first=David | title=A Short Introduction to Cloud Platforms | publisher=David Chappell & Associates | date=अगस्त 2008 | url=http://www.davidchappell.com/CloudPlatforms--Chappell.pdf | format=[[PDF]] | accessdate=20 अगस्त 2008 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911172919/http://www.davidchappell.com/CloudPlatforms--Chappell.pdf |date=11 सितंबर 2008 }}
* [https://web.archive.org/web/20090228204637/http://videos.techielife.com/what-is-cloud-computing/video-online/2008/11/13 What is Cloud Computing ? - Web 2.0 expo] - A video where Tim O’Reilly, Dan Farber, Matt Mullenweg and others answer this question.
* [https://web.archive.org/web/20110122105856/http://blog.eukhost.com/webhosting/what-is-the-difference-between-public-clouds-and-a-private-cloud/ Difference between Public and Private Cloud] - क्लाउड के बीच के अंतर - व्यावहारिक दृष्टि से.
[[श्रेणी:संगणक अभियान्त्रिकी]]
[[श्रेणी:क्लाउड कंप्यूटिंग]]
[[श्रेणी:वितरित डेटा सहभाजन]]
[[श्रेणी:वितरित कंप्यूटिंग]]
[[श्रेणी:पायथन प्रोग्रामिंग|https://www.careerscourses.in/2024/02/Python-Language-Kya-Hai-in-Hindi--.html]]
[[श्रेणी:SQL|https://www.careerscourses.in/2024/03/SQL-Kya-Hai-in-Hindi----Complete-Explain%20.html]]
gf41ytoieqdpeq4k5if9ylykwpbrvza
6449292
6449275
2025-07-07T09:41:28Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: प्रचार कड़ी हटाई।
6449292
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Cloud applications SVG-hi.svg|अंगूठाकार|400x400पिक्सेल|क्लाउड कम्प्यूटिंग की अवधारणा।]]
'''क्लाउड कम्यूटिंग''' (cloud computing) या '''मेघ संगणना''' वास्तव में इंटरनेट-आधारित प्रक्रिया और कंप्यूटर ऐप्लीकेशन का इस्तेमाल है। [[गूगल एप्स]] क्लाउड कंप्यूटिंग का एक उदाहरण है जो बिजनेस ऐप्लीकेशन ऑनलाइन मुहैया कराता है और वेब ब्राउजर का इस्तेमाल कर इस तक पहुंचा जा सकता है।
[[इंटरनेट]] पर सर्वरों में जानकारियाँ (अनुप्रयोग, वेब पेजेस, प्रोग्राम इत्यादि सभी) सदा सर्वदा के लिए भंडारित रहती हैं और ये उपयोक्ता के डेस्कटॉप, नोटबुक, गेमिंग कंसोल इत्यादि पर आवश्यकतानुसार अस्थाई रूप से संग्रहित रहती हैं। इसे थोड़ा विस्तारित और सरल रूप में कहें तो सीधी सी बात है कि अब तक जो सॉफ्टवेयर प्रोग्राम आप स्थानीय रूप से अपने कम्प्यूटर और लैपटॉप-नोटबुक पर संस्थापित करते रहे थे, अब इनकी कतई आवश्यकता नहीं होगी क्योंकि ये सब सॉफ्टवेयर अब आपको वेब सेवाओं के जरिए मिला करेंगी। वेब होस्टिंग के क्षेत्र में भी क्लाउड का उपयोग कर नवीनतम प्रकार की [[वेब होस्टिंग सेवा]] क्लाउड होस्टिंग प्रस्तुत की गई है। यही नहीं, गूगल गियर जैसे अनुक्रमों के जरिए आपको इस तरह की बहुत सारी सुविधाएं ऑफ़लाइन भी मिला करेंगीं।
'''क्लाउड कंप्यूटिंग''' कंप्यूटिंग की एक शैली है जिसमें गतिक रूप से [[परिमाप्य्ता|परिमाप्य]] और अक्सर [[आभासीकरण|आभासी]] संसाधनों को [[इंटरनेट]] पर [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] उपलब्ध कराया जाता है।
<ref name="gartner">{{cite web|url=http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=707508|title=Gartner Says Cloud Computing Will Be As Influential As E-business|date=26 जून 2008|work=www.gartner.com|publisher=[[Gartner]]|accessdate=2 जून 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114095539/http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=707508|archive-date=14 नवंबर 2012|url-status=live}}</ref><ref name="really">{{cite web|url=http://www.infoworld.com/article/08/04/07/15FE-cloud-computing-reality_1.html|title=What cloud computing really means|last=Gruman|first=Galen|date=7 अप्रैल 2008|work=[[InfoWorld]]|accessdate=2 जून 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090401020000/http://www.infoworld.com/article/08/04/07/15FE-cloud-computing-reality_1.html|archive-date=1 अप्रैल 2009|url-status=dead}}</ref> उपयोगकर्ताओं को उनकी मदद करने वाले "क्लाउड" के तकनीकी ढांचे के ज्ञान, उसमें विशेषज्ञता या उस पर नियंत्रण की कोई आवश्यकता नहीं होती है। <ref>[5] ^ [http://www.ebizq.net/blogs/saasweek/2008/03/distinguishing_cloud_computing/ क्लाउड कम्प्यूटिंग को यूटिलिटी कम्प्यूटिंग से विभेदित करना] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171110162550/http://www.ebizq.net/blogs/saasweek/2008/03/distinguishing_cloud_computing/ |date=10 नवंबर 2017 }}</ref>
क्लाउड कंप्यूटिंग द्वारा उपलब्ध कराए गए उपयोगी डाटा, प्लेटफॉर्म, सॉफ्टवेयर आदि उपयोगकर्ता के कंप्यूटर सिस्टम में न होकर उस कंपनी के सर्वर पर स्टोर होते हैं, जो क्लाउड कंप्यूटिंग की सुविधा उपलब्ध करवाती है!
कंप्यूटिंग को तेज और सरलता से उपलब्ध करवाने के लिए पैरेलल कंप्यूटिंग और डिस्ट्रीब्यूटेड कंप्यूटिंग का उपयोग किया जा रहा था, परंतु इनमें उपकरणों और डाटा को अलग-अलग स्थानों पर शेयर करना सबसे कठिन कार्य था! इस समस्या को हल करने के लिए क्लाउड कंप्यूटिंग का उपयोग किया जाता है।
== परिचय ==
इस अवधारणा में आमतौर पर निम्नलिखित के संयोजन शामिल किये जाते हैं:
* बुनियादी संरचना एक सेवा के रूप में ([[एक सेवा के रूप में बुनियादी सुविधाएँ]] IaaS)
* [[प्लेटफोर्म एक सेवा के रूप में]] (PaaS)
* [[सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में]] (SaaS)
*<ref name="JWilliams">{{cite web|url=http://www.johnmwillis.com/cloud-computing/who-coined-the-phrase-cloud-computing/|title=Who Coined the Phrase Cloud Computing?|last=Williams|first=John M.|author2=[http://twitter.com/csears Chris Sears]|date=31 दिसंबर 2008|language=en|accessdate=3 मार्च 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090408072420/http://www.johnmwillis.com/cloud-computing/who-coined-the-phrase-cloud-computing/|archive-date=8 अप्रैल 2009|url-status=dead}}</ref><ref name="ACampbell">{{cite web|url=http://www.theappgap.com/cloud-computing-get-used-to-the-term.html|title=Cloud Computing - Get Used to the Term|author=[http://www.theappgap.com/author/acampbell/ Anita Campbell]|date=31 अगस्त 2008|publisher=The App Gap|language=en|accessdate=3 मार्च 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090304203322/http://www.theappgap.com/cloud-computing-get-used-to-the-term.html|archive-date=4 मार्च 2009|url-status=dead}}</ref>हाल ही की अन्य (ca. 2007-09) तकनीकें जो उपयोगकर्ताओं की कम्प्यूटिंग की आवश्यकताओं को संतुष्ट करने के लिए इंटरनेट पर निर्भर हैं।
क्लाउड कप्युटिंग सेवाएं अक्सर सामान्य [[व्यावसायिक अनुप्रयोग|वाणिज्यिक अनुप्रयोगों]] को ऑनलाइन उपलब्ध कराती हैं और एक [[वेब ब्राउज़र|वेब ब्राउजर]] से उपलब्ध होती हैं, जबकि [[सॉफ्टवेयर]] और [[डेटा]] [[सर्वर (कम्प्यूटिंग)|सर्वर]] पर संग्रहित होते हैं।
इंटरनेट के लिए शब्द ''क्लाउड'' का उपयोग एक [[रूपक]] के रूप में किया जाता है, यह इस बात पर आधारित होता है कि [[कंप्यूटर नेटवर्क आरेख|कम्पूटर नेटवर्क आरेख]] में इंटरनेट का वर्णन कैसे किया जाता है और यह इसमें छिपे हुए जटिल बुनियादी सरंचना के लिए एक [[सारांश]] है। <ref name="The Internet Cloud">[10] ^ [http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html दी इंटरनेट क्लाउड] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100211133442/http://www.thestandard.com/article/0,1902,5466,00.html |date=11 फ़रवरी 2010 }}</ref>
इस शब्द का पहला शैक्षणिक उपयोग प्रोफेसर [[रामनाथ चेल्लप्पा|रामनाथ के. चेलाप्पा]] के द्वारा किया गया (वर्तमान में [[गोइजुएटा बिजनेस स्कूल|गोइज़ुएटा बिजनेस स्कूल]], [[एमोरी विश्वविद्यालय]] में हैं) जिन्होंने इसे मूल रूप से एक कम्प्यूटिंग प्रतिमान के रूप में परिभाषित किया जहां ''कम्प्यूटिंग की सीमाओं का निर्धारण तकनीकी सीमाओं के बजाय आर्थिक तर्क के द्वारा किया जायेगा'' .<ref name="Informs">{{cite web|url=http://meetings.informs.org/Dallas97/TALKS/C20.html|title=Cloud computing---emerging paradigm for computing|access-date=26 जनवरी 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20090618061238/http://meetings.informs.org/Dallas97/TALKS/C20.html|archive-date=18 जून 2009|url-status=live}}</ref>
== संरचना (आर्किटेक्चर) ==
[[चित्र:CloudComputingStackLarge.svg|right|thumb|200px|क्लाउड कम्प्युटिंग के विभिन्न स्तर]]
== प्रमुख विशेषताएँ ==
* '''कम लागत''' - किसी उद्यम को कम या लगभग शून्य लागत पर आरम्भ किया जा सकता है। चलाने का खर्च भी कम है क्योंकि इसमें उपभोग के अनुसार भुगतान की सुविधा उपलब्ध है।
* '''तेज गति''' - क्लाउड कंप्यूटिंग कम्पनीज डिमांड होने पर आपको कुछ भी रिसोर्स कुछ ही समय में प्रोवाइड कर सकती है
* क्लाउड कम्प्यूटिंग की सुविधाएँ एपीआई (API) के माध्यमभी इसका उपयोग किया जा सकता है क्योंकि यह [[ब्राउजर]] पर आधारित है।
* '''विश्वशनीयता''' - चूंकि यह बड़े एवं विश्वसनीय कम्पनियों द्वारा प्रदत्त सेवा है (जैसे अमेजन डॉट काम) - यह बहुत विश्वसनीय है।
* '''आवश्यकता के अनुसार कम-ज्यादा करने की सुविधा''' (स्केलेबिलिटी) - आप कम क्षमता किराये से ले सकते हैं और जैसे ही आपको लगे कि आपको अधिक क्षमता की आवश्यकता है, अधिक क्षमता खरीद लीजिये। यह बदलाव एक घंटे से भी कम समय में किया जा सकता है।
* '''पर्यावरण से अनुकूलता''' - क्लाउड ऊर्जा की बचत करने के साथ ही कार्बन उत्सर्जन कम कर पर्यावरण को बचाने में सहायता करता है। [https://web.archive.org/web/20160416071007/https://www.znetlive.com/blog/what-is-cloudcomputing-or-technology-in-hindi/]
== लाभ ==
क्लाउड कंप्यूटिंग कंपनियों के प्रौद्योगिकी खर्च में कमी लाता है, क्योंकि इसे संबद्ध ऐप्लीकेशन सदस्यता शुल्क चुका कर ऑनलाइन के जरिये किराए पर लिया जा सकता है। क्लाउड कंप्यूटिंग तकनीक समय की बचत, इन्फ्रास्ट्रक्चर लागत में कमी, डाटा भंडारण में सुगमता, ऐप्लीकेशन प्रबंधन खर्च आदि में अहम भूमिका निभाती है। क्लाउड कम्प्युटिंग के किराये का मॉडल भी बहुत सुविधाजनक है। यहां तक कि इसे एकाध घंटे के लिये किराये पर लिया जा सकता है।
अतिरिक्त स्थानीय सॉफ्टवेयर एमएफपी ब्राउज़र के अलावा आवश्यक नहीं है
• उपयोगकर्ताओं को सीधे, बादल के लिए पेपर दस्तावेजों हस्तांतरण कर सकते हैं भौतिक भंडारण की लागत को कम करने
• सहज यूजर इंटरफेस किसी को भी इस प्रणाली का उपयोग करने के लिए
== संक्षिप्त वर्णन ==
=== तुलना ===
क्लाउड कंप्यूटिंग निम्न के साथ भ्रम पैदा कर सकती है।
* [[ग्रिड कंप्यूटिंग]] - "[[वितरित कंप्यूटिंग|वितरित कम्प्यूटिंग]] का एक रूप जहां एक 'सुपर और आभासी कंप्यूटर' नेटवर्क में [[शिथिल युग्मन|शिथिल युग्मित]] कम्प्यूटर के एक [[समूह (कम्प्यूटिंग)|समूह]] से बना है, जो भिन्न बड़े कार्यों को करने के लिए मिल कर कार्य करता है".
* [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] (उपयोगिता अभिकलन) - [[कम्प्यूटेशनल संसाधन|कम्प्यूटिंग संसाधनों]] जैसे अभिकलन और संग्रहण की एक मापन सेवा के रूप में पैकेजिंग जो [[सार्वजनिक उपयोगिता]] जैसे [[विद्युत]] के समान है।<ref name="It's probable that you’ve misunderstood “Cloud Computing” till now">{{cite web|url=http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1496091.1496100&coll=&dl=ACM&CFID=21518680&CFTOKEN=18800807|title=It's probable that you’ve misunderstood 'Cloud Computing' until now|publisher=TechPluto}}</ref> और
* [[स्वायत्त अभिकलन|ऑटोनोमिक कम्प्यूटिंग]] (स्वायत्त अभिकलन) - "[[स्व प्रबंधन (कंप्यूटर विज्ञान)|स्व-प्रबंधन]] में सक्षम कम्प्यूटर प्रणालियां".<ref>[15] ^ [http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html वाट इज अ नेम?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201155623/http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |date=1 दिसंबर 2008 }}[http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html यूटिलिटी बनाम क्लाउड बनाम ग्रिड] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081201155623/http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/Mar/25/whats_in_a_name_utility_vs_cloud_vs_grid.html |date=1 दिसंबर 2008 }}</ref>
दरअसल, कई क्लाउड कंप्यूटिंग का प्रभावी इस्तेमाल{{as of | 2009 | alt = as of 2009}} [[ग्रिड कंप्यूटिंग # ग्रिड बनाम परंपरागत सुपर कम्प्यूटर्स|ग्रिड्स]] पर निर्भर करता है, इसकी [[Autonomic Computing # Autonomic systems|स्वायत्त]] विशेषताएं होती हैं और बिल जैसी [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|उपयोगिताएं]] होती हैं-लेकिन क्लाउड कम्प्यूटिंग की विस्तृत होने की प्रवृति होती है जो ग्रिडों और उपयोगिताओं के द्वारा प्रदान की जाती है। <ref>{{Cite web |url=http://www.nytimes.com/2007/11/15/technology/15blue.html |title=आईबीएम टू पुश 'क्लाउड कम्प्यूटिंग,' अफर से डेटा का उपयोग करते हुए. |access-date=26 जनवरी 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180122130951/http://www.nytimes.com/2007/11/15/technology/15blue.html |archive-date=22 जनवरी 2018 |url-status=live }}</ref> कुछ सफल क्लाउड की सरंचना में अल्प या कोई केंद्रीकृत बुनियादी सरंचना या बिलिंग प्रणाली नहीं होती है, इसमें [[सहकर्मी से सहकर्मी|सहकर्मी]] नेटवर्क जैसे [[बिट टोरेंट (प्रोटोकॉल)|बिट टोरेंट]] और [[स्काइप प्रोटोकोल # प्रोटोकॉल|स्काइप]] शामिल हैं या [[स्वयंसेवक कंप्यूटिंग]] [[SETI@home]] शामिल हैं। <ref>[18] ^ [http://itknowledgeexchange.techtarget.com/overheard/overheard-what-the-heck-is-computing-in-a-cloud/ ओवर हार्ड: वाट दी हेक इज कम्प्यूटिंग इन अ क्लाउड?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170824220640/http://itknowledgeexchange.techtarget.com/overheard/overheard-what-the-heck-is-computing-in-a-cloud/ |date=24 अगस्त 2017 }}</ref><ref>[19] ^ [http://www.acm.org/ubiquity/volume_9/v9i31_delic.html ACM सर्वव्यापकता: शैक्षणिक कम्प्यूटिंग क्लाउड का उद्भव] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100830064702/http://www.acm.org/ubiquity/volume_9/v9i31_delic.html |date=30 अगस्त 2010 }}</ref>
इसके अलावा, कई विश्लेषक ग्रिड प्रौद्योगिकी और क्लाउड कंप्यूटिंग के बीच विकासवादी, वृद्धिशील मार्ग पर जोर देने में रूचि रखते हैं, इसकी शुरुआत 1990 में अनुप्रयोग सेवा प्रदाता (ASPs) के रूप में और SaaS के समानांतर हुई, अक्सर इसे क्लाउड पर अनुप्रयोग के रूप में जाना जाता है। <ref>[20] ^ [कटरीना स्टेनोएव्सका-स्लाबेवा, डेविड मारिया परिल्ली, जॉर्ज ए थानोस: BEinGRID: ग्रिड उद्योग के लिए बिजनेस मॉडलों का विकास. GECON 2008: 140-151]</ref> कुछ लोग ऐसा मानते हैं कि इन पदों के बीच वास्तविक अंतर है विपणन और ब्राण्डिंग; अर्थात तकनीक का विकास वृद्धिशील था और विपणन का विकास असतत। <ref>[21] ^ [http://www.gridipedia.eu/grid_voices/?p=57 ग्रिड वोइसेस ब्लॉग] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142429/http://www.gridipedia.eu/grid_voices/?p=57 |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
=== लाक्षणिक गुण ===
क्लाउड कंप्यूटिंग ग्राहकों की आम तौर पर अपनी भौतिक बुनियादी सरंचना नहीं होती है जो सॉफ्टवेयर प्लेटफोर्म के लिए एक मेजबान का कार्य करे। इसके बजाय, वे एक तीसरे पक्ष प्रदाता से किराये पर उपयोग के द्वारा [[पूंजीगत व्यय|पूंजी खर्च]] करने से बचते हैं। वे [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] संसाधनों का उपभोग करते हैं और केवल उन्ही संसाधनों के लिए भुगतान करते हैं जिनका वे उपयोग करते हैं।
कई क्लाउड-कंप्यूटिंग प्रस्ताव [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] मॉडल के आधार पर काम करते हैं, जो इसके अनुरूप है कि पारंपरिक उपयोगिता सेवाओ (जैसे [[विद्युत]]) का उपभोग कैसे किया जाता है, जबकि अन्य [[सदस्यता]] के आधार पर बिल बनाते हैं।
[[कई किरायेदारों का होना|कई किरायेदारों]] के बीच "खराब हो सकने वाली और अमूर्त" कम्प्यूटिंग क्षमता उपयोगिता की दर में सुधार कर सकती है, चूंकि सर्वरों को अनावश्यक रूप से निष्क्रिय नहीं छोड़ा जाता है (जो अनुप्रयोग विकास की गति को बढ़ाते हुए लगत को काफी कम कर सकता है).
इस दृष्टिकोण का एक पार्श्व प्रभाव है कि समग्र रूप में कंप्यूटर के उपयोग में नाटकीय ढंग से वृद्धि हुई है, ग्राहकों को पीक लोड सीमा के लिए अभियांत्रिकी की जरूरत नहीं होती है। <ref name="wpcarney">[22] ^ [http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 क्लाउड कम्प्यूटिंग: एक सेवा के रूप में सॉफ्टवेयर का विकास] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100613001358/http://knowledge.wpcarey.asu.edu/article.cfm?articleid=1614 |date=13 जून 2010 }}</ref> इसके अतिरिक्त, "उच्च गति के बैंडविड्थ में वृद्धि" अन्य साइटों पर केंद्रीकृत ढांचे से समान प्रतिक्रिया समय प्राप्त करने को संभव बनाती है।
=== अर्थशास्त्र ===
[[File:Cloud computing economics.svg|thumb|300px|क्लाउड कम्प्यूटिंग के अर्थशास्त्र बनाम पारंपरिक IT को दर्शाता हुआ चित्र, जिसमें पूंजीगत व्यय (CapEx) और परिचालन व्यय (OpEx) शामिल है।]] '''क्लाउड कंप्यूटिंग''' उपयोगकर्ता हार्डवेयर, सॉफ्टवेयर और सेवाओ पर [[पूंजीगत व्यय|पूंजी खर्च]] करने से बच सकते हैं जब वे प्रदाता को केवल उसी का भुगतान करते हैं जिसका वे उपयोग कर रहे हैं। उपभोग का बिल एक [[उपयोगिता अभिकलन|उपयोगिता]] (उदाहरण उपभोग किये गए संसाधन जैसे विद्युत) या [[सदस्यता|सदस्यता]] (उदाहरण समय आधारित जैसे एक समाचार पत्र) के आधार पर बनाया जाता है जिसमें अपफ्रंट लागत बहुत कम होती है या नहीं होती है। इस [[समय सहभाजन|समय सहभाजन]] शैली दृष्टिकोण के अन्य लाभ हैं [[प्रवेश में अवरोध|प्रवेश में कम बाधाएं]], सहभाजित बुनियादी सरंचना और लागत कम प्रबंधन उपरिव्यय और अनुप्रयोगों की एक विस्तृत रेंज की उपलब्धि.
उपयोगकर्ता आमतौर पर किसी भी समय अनुबंध को समाप्त कर सकते हैं (जिसमें [[निवेश पर प्रतिफल|निवेश जोखिम और अनिश्चितता की वापसी]] को महत्त्व नहीं दिया जाता है) और सेवाओ को अक्सर वित्तीय दंड के साथ [[सेवा स्तर करार|सेवा स्तर समझौते]] (SLAs) के द्वारा कवर किया जाता है। <ref>[23] ^ [http://www.eweek.com/c/a/Enterprise-Applications/Forresters-Advice-to-CFOs-Embrace-Cloud-Computing-to-Cut-Costs/ CFO's के लिए फ़ोरेस्तर्स की सलाह: लागत को कम करने के लिए क्लाउड कम्प्यूटिंग को अपनाओ.] </ref><ref>[24] ^ [http://www.networkworld.com/columnists/2008/080508-dzubeck.html पांच क्लाउड कम्प्यूटिंग के सवाल] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209205358/http://www.networkworld.com/columnists/2008/080508-dzubeck.html |date=9 फ़रवरी 2014 }}</ref>
[[निकोलस कार्र|निकोलस कार]] के अनुसार, [[सूचना प्रौद्योगिकी]] का रणनीतिक महत्व है इसके यह कम खर्चीले और मानकीकृत होने के साथ इसका ह्रास होना। उन्होंने तर्क दिया कि क्लाउड कम्प्यूटिंग [[प्रतिमान शिफ्ट]] 20 वीं सदी के प्रारंभ में [[विद्युत ग्रिड]] के द्वारा [[विद्युत जनित्र (जनरेटर)|विद्युत जनित्र]] के विस्थापन के समान हैं। <ref>[25] ^ [http://www.computerworlduk.com/technology/internet/applications/instant-expert/index.cfm?articleid=1610 क्लाउड कम्प्यूटिंग के लिए 'दी बिग स्विच' पर निकोलस कार]</ref>
हालांकि कंपनियां अपफ्रंट पूंजीगत व्यय की बचत में सक्षम हो सकती हैं, हो सकता है कि उन्हें परिचालन व्यय के लिए वास्तव में अधिक भुगतान करना पड़े और वे अधिक बचत नहीं कर पायें। ऐसी परिस्थितियों में जब पूंजीगत व्यय अपेक्षाकृत कम होता है, या जहां संगठन के पास परिचालन बजट की तुलना में अपनी पूंजी के बजट को लेकर अधिक लचीलापन होता है, तब क्लाउड मॉडल अधिक वित्तीय अर्थ नहीं देता है। किसी संभावित लागत बचत के पैमाने को प्रभावित करने वाले अन्य कारकों में शामिल हैं, क्लाउड विक्रेता की तुलना में कम्पनी के डाटा केंद्र की प्रभाविता, कम्पनी की मौजूदा परिचालन लागत, क्लाउड कम्प्यूटिंग को अपनाने का स्तर और कार्य क्षमता का वह प्रकार जिसे क्लाउड में होस्ट किया जा रहा है। <ref>[26] ^ [http://www.bmighty.com/services/showArticle.jhtml?articleID=211600030 1 माध्यम आकार का संगठन 5 क्लाउड कम्प्यूटिंग मिथकों को बताता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090831034831/http://www.bmighty.com/services/showArticle.jhtml?articleID=211600030 |date=31 अगस्त 2009 }}</ref><ref>[27] ^ [http://www.appirio.com/blog/2009/04/cloud-computing-savings-real-or.php क्लाउड कम्प्यूटिंग बचत - वास्तविक या काल्पनिक?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090601203806/http://www.appirio.com/blog/2009/04/cloud-computing-savings-real-or.php |date=1 जून 2009 }}</ref>
=== कंपनियां ===
[[वीएमवेयर]](Vmware), [[सन माइक्रोसिस्टम्स|सन माइक्रोसिस्टम्स (Sun Microsystems)]], [[रेकस्पेस|रेकस्पेस यू एस (Rackspace US)]], [[IBM|आईबीएम (IBM)]], [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेज़न (Amazon)]], [[Google]][[गूगल|गूगल (Google)]], [[BMC|बीएमसी (BMC)]], [[माइक्रोसॉफ्ट|माइक्रोसॉफ्ट (Microsoft)]] और [[याहू|याहू (Yahoo)]] कुछ प्रमुख क्लाउड कम्प्यूटिंग सेवा प्रदाता हैं। क्लाउड सेवाएं व्यक्तिगत उपयोगकर्ताओं द्वारा बड़े उद्यमों के माध्यम से भी अपनाई जा रही हैं, इन उद्यमों में [[वेमवेयर|वेमवेयर (Vmware)]], [[जनरल इलेक्ट्रिक|जनरल इलेक्ट्रिक (General Electric)]] और [[प्रोक्टर एंड गैंबल|प्रोक्टर एंड गैंबल (Procter & Gamble)]] शामिल हैं।<ref>[28] ^ [http://www.computerweekly.com/Articles/2008/06/24/231178/google-apps-makes-its-way-into-big-business.htm गूगल एप्स बड़े कारोबार में इसके लिए रास्ता बनाता है। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110917005309/http://www.computerweekly.com/Articles/2008/06/24/231178/Google-Apps-makes-its-way-into-big-business.htm |date=17 सितंबर 2011 }}</ref><ref>[29] ^ [http://seekingalpha.com/article/85608-google-inc-q2-2008-earnings-call-transcript गूगल इंक Q2 2008 अर्निंग कॉल] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170524030701/https://seekingalpha.com/article/85608-google-inc-q2-2008-earnings-call-transcript |date=24 मई 2017 }}</ref>
2009 में नए खिलाडी, जैसे उबुन्तु (Ubuntu) क्लाउड कम्प्यूटिंग, की और आकर्षण बढ़ रहा है।<ref>[30] ^ [http://www.oncloudcomputing.com/en/2009/07/the-top-cloud-computing-solutions-people-are-looking-for-in-2009%E2%80%93-survey-by-oncloudcomputingcom/ शीर्ष के क्लाउड कम्प्यूटिंग हल जिनकी लोग 2009 में तलाश कर रहे हैं। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130313211648/http://www.oncloudcomputing.com/en/2009/07/the-top-cloud-computing-solutions-people-are-looking-for-in-2009%E2%80%93-survey-by-oncloudcomputingcom/ |date=13 मार्च 2013 }}</ref>
=== संरचना (शिल्पकला) ===
अधिकांश क्लाउड कंप्यूटिंग बुनियादी संरचनाओं में, {{as of | 2009 | alt = as of 2009}}, भरोसेमंद सेवाएं शामिल हैं, जो [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के माध्यम से वितरित की जाती हैं और [[आभासीकरण]] तकनीकों के भिन्न स्तरों पर बनायीं जाती हैं। सेवाएं कहीं पर भी सुलभ हो सकती हैं, जो कि नेटवर्किंग बुनियादी सरंचनाओं को उपलब्ध कराता है। क्लाउड अक्सर उपभोक्ताओं की सभी कम्प्यूटिंग आवश्यकताओं के लिए सुलभता के एकमात्र बिंदु के रूप में प्रकट होते हैं।
आम तौर पर वाणिज्यिक अवसरों से अक्सर उम्मीद की जाती है कि वे ग्राहकों की सेवा की गुणवत्ता [quality of service (QoS)] आवश्यकताओं को पूरा करेंगी और प्रारूपिक रूप से SLAs पेश करेंगी.
<ref name="ccpaper">{{cite paper
|first = Rajkumar
|last = Buyya
|author2 = Chee Shin Yeo, Srikumar Venugopal
|title = Market-Oriented Cloud Computing: Vision, Hype, and Reality for Delivering IT Services as Computing Utilities
|pages = 9
|publisher = Department of Computer Science and Software Engineering, The University of Melbourne, Australia
|url = http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf
|format = [[PDF]]
|accessdate = 31 जुलाई 2008
}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091106153419/http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |date=6 नवंबर 2009 }} {{Cite web |url=http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |title=संग्रहीत प्रति |access-date=24 अगस्त 2017 |archive-date=6 नवंबर 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091106153419/http://www.gridbus.org/~raj/papers/hpcc2008_keynote_cloudcomputing.pdf |url-status=bot: unknown }}</ref> [[खुले मानक]] क्लाउड कम्प्यूटिंग की वृद्धि के लिए जटिल होते हैं और [[खुला स्रोत सॉफ्टवेयर|खुले स्रोत सॉफ्टवेयर]] ने कई क्लाउड कम्प्यूटिंग संपादनों के लिए नींव प्रदान की है।
<ref>[34] ^ [http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html क्लाउड कम्प्यूटिंग की खुला स्रोत ईंधन वृद्धि, सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में. ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121015184116/http://www.networkworld.com/news/2008/072808-open-source-cloud-computing.html |date=15 अक्तूबर 2012 }}</ref>
== <span lang="hi" dir="ltr">इतिहास</span> ==
''दी क्लाउड'' टेलीफोनी से लिया गया एक शब्द है। 1990 के दशक तक, डेटा सर्किट (इनमें वो भी शामिल हैं जो इंटरनेट ट्रैफिक का वहन करते थे) गंतव्य स्थानों के बीच सख्त तारों से युक्त थे। बाद में, लंबे समय से चली आ रही टेलीफोन कंपनियों ने डेटा संचार के लिए [[वर्चुअल प्राइवेट नेटवर्क]] (VPN) सेवा की पेशकश करना शुरू किया। टेलीफोन कम्पनियां समान गारंटी युक्त बैंडविड्थ के साथ कम लागत पर एक निर्धारित परिपथ के रूप में VPN आधारित सेवाएं पेश करने में सक्षम थी। क्योंकि वे उपयोगिता को संतुलित करने के लिए ट्रैफिक को बदल सकती थीं, इस प्रकार से उन्होंने अपने समग्र नेटवर्क बैंड विड्थ को अधिक प्रभावी तरीके से काम में लिया।
इस व्यवस्था के परिणाम स्वरुप, उपयुक्त तरीके से यह निर्धारित करना असंभव था कि ट्रेफिक को कौन से मार्ग पर भेजा जाये.
इस प्रकार की नेट्वर्किंग का वर्णन करने के लिए शब्द "टेलीकोम क्लाउड" का उपयोग किया जाता था और क्लाउड कम्प्यूटिंग अवधारणात्मक रूप से कुछ मिलती जुलती है।
क्लाउड कंप्यूटिंग वर्चुअल मशीनों (VMs) पर बहुत अधिक भरोसा करती है, जो उपयोगकर्ता की आवश्यकताओं को पूरा करने के लिए मांग पर उत्पन्न हुई हैं।
क्योंकि ये आभासी उदाहरण मांग पर उत्पन्न हुए हैं, यह निर्धारित करना असम्भव है कि एक दिए गए समय में ऐसे कितने VMs चलेंगे.
चूंकि परिस्थिति की मांग के अनुसार VMs को किसी भी दिए गए कंप्यूटर पर उत्पन्न किया जा सकता है, साथ ही वे विशिष्ट स्थान पर स्थित होते हैं, यह स्थिति क्लाउड नेटवर्क से अधिक मिलती है।
[[नेटवर्क आरेख]] में एक सामान्य वर्णन है एक क्लाउड का चित्रण.<ref name="The Internet Cloud"/>
क्लाउड कंप्यूटिंग की बुनियादी अवधारणा [[1960]] में आयी, जब [[जॉन मेककेर्थी (कंप्यूटर वैज्ञानिक)|जॉन मेककेर्थी]] ने राय दी कि "कम्प्यूटेशन को किसी दिन एक [[सार्वजनिक उपयोगिता]] के रूप में संगठित किय जा सकता है"; वास्तव में [[सेवा ब्यूरो|सर्विस ब्यूरो]] के साथ लक्षणों का साझा करती है जो 1960 में आये थे।
शब्द ''क्लाउड'' पहले से ही 1990 के दशक के प्रारंभ में व्यावसायिक उपयोग में आ गया था, इसका उपयोग [[अतुल्यकालिक अंतरण विधा]]'' '' (ATM) नेटवर्क का उल्लेख करने के लिए किया जाता था।<ref>[36] ^ [http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120710170149/http://mirror.switch.ch/ftp/doc/ietf/ipatm/atm-minutes-93jul.txt|date=10 जुलाई 2012}}जुलाई, 1993 IETF के कार्य ATM समूह पर IP से बैठक की रिपोर्ट.</ref>दुर्भाग्य पूर्ण तरीके से शुरू हुई [[जनरल मेजिक]] ने 1995 में कई दूरसंचार कंपनी सहयोगियों जैसे AT&T, की भागीदारी में एक कम आयु का क्लाउड कम्प्यूटिंग उत्पाद शुरू किया, इसे उपभोक्ता उन्मुख इंटरनेट के लोकप्रिय होने से ठीक पहले शुरू किया गया।
21 वीं शताब्दी के अंत तक, शब्द "क्लाउड कंप्यूटिंग" अधिक व्यापक रूप से प्रकट होने लगा,<ref>[37] ^ [http://www.nytimes.com/2001/04/09/technology/09HAIL.html?ex=1217563200&en=7c46bdefb6a8450a&ei=5070 इंटरनेट क्रिटिक टेक्स ओन माइक्रोसॉफ्ट] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160507133048/http://www.nytimes.com/2001/04/09/technology/09HAIL.html?ex=1217563200&en=7c46bdefb6a8450a&ei=5070 |date=7 मई 2016 }}</ref> यद्यपि उस समय अधिकांश ध्यान SaaS तक सीमित था।
1999 में, [[Salesforce.com]] की स्थापना [[मार्क बेनिओफ्फ़|मार्क बेनिओफ़]], पारकर हेरिस और उनके सहयोगियों के द्वारा की गयी।
उन्होंने गूगल और [[याहू!]] जैसी कम्पनियों के द्वारा विकसित कई तकनीकों को व्यावसायिक अनुप्रयोगों पर लागू किया।
उन्होंने अपने वास्तविक और सफल ग्राहकों के साथ SaaS और "मांग पर" की अवधारणा भी प्रदान की. SaaS के बारे में महत्वपूर्ण बात यह है कि इसे सीमित तकनीकी सहायता की आवश्यकता के साथ ग्राहकों द्वारा अनुकूलित किया जा सकता है।
व्यापार उपयोगकर्ताओं ने परिणामी लचीलेपन और गति का उत्साहपूर्वक स्वागत किया है।
2000 के दशक के प्रारंभ में, [[माइक्रोसॉफ्ट]] ने [[वेब सेवायें|वेब सेवाओं]] के विकास के माध्यम से Saas की अवधारणा को विस्तृत किया। [[IBM|IBM (आईबीएम)]] ने 2001 में [https://web.archive.org/web/20121007153754/http://www.research.ibm.com/autonomic/index.html ऑटोनोमिक कम्प्यूटिंग घोषणा पत्र] में इन अवधारणाओं का विवरण दिया, जिसने विषमांगी भंडारण, सर्वर, अनुप्रयोग, नेटवर्क, सुरक्षा तंत्र और ऐसे अन्य तत्वों के साथ जटिल IT (सूचना प्रोद्योगिकी) प्रणाली के प्रबंधन में उन्नत ऑटोमेशन तकनीकों जैसे स्व-नियंत्रण, स्व-चिकित्सा, स्व-विन्यास और स्व-अनुकूलन का वर्णन किया जिन्हें एक उद्यम में आभासीकृत किया जा सकता है। .
[[Amazon.com|एमैज़ोन]](Amazon) ने नयी क्लाउड सरंचना के परिणाम स्वरुप महत्वपूर्ण आंतरिक प्रभाविता सुधार पाए जाने और [[डॉट-कॉम-बबल|डॉट-कोम बबल]] के बाद अपने [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के आधुनिकीकरण के द्वारा क्लाउड कम्प्यूटिंग के विकास में महत्वपूर्ण भुमिका निभायी, इसके लिए उसने एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर [[2005]] में [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेजन वेब सेवाओ]] के माध्यम से अपने सिस्टम उपलब्ध कराये.
<ref name="amazon">[38] ^ [http://www.businessweek.com/magazine/content/06_46/b4009001.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120627012051/http://www.businessweek.com/magazine/content/06_46/b4009001.htm|date=27 जून 2012}}जेफ बेजोस' रिस्की बेट/1}</ref>
[[2007.|2007]] में, [[गूगल]], [[IBM|आईबीएम (IBM)]] और कई विश्वविद्यालयों ने बड़े पैमाने पर ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' अनुसन्धान परियोजना शुरू की,<ref>[39] ^ [http://www.nytimes.com/2007/10/08/technology/08cloud.html?_r=1&ex=1349496000&en=92627f0f65ea0d75&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss&oref=slogin गूगल और आईबीएम 'क्लाउड कम्प्यूटिंग' अनुसंधान में शामिल हुए ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130514102450/http://www.nytimes.com/2007/10/08/technology/08cloud.html?_r=1&ex=1349496000&en=92627f0f65ea0d75&ei=5090&partner=rssuserland&emc=rss&oref=slogin |date=14 मई 2013 }}</ref> समय के साथ और टर्म के शुरू होने के बाद यह एक जाना माना विषय बन गया।
2008 के मध्य तक, क्लाउड कंप्यूटिंग को मुख्यधारा प्रेस में लोकप्रियता हासिल हुई और कई संबंधित घटनायें हुईं.<ref>[40] ^ [http://www.networkworld.com/newsletters/itlead/2008/070708itlead1.html बादल कंप्यूटिंग पर नजर रखें] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326101519/http://www.networkworld.com/newsletters/itlead/2008/070708itlead1.html |date=26 मार्च 2014 }}</ref>
[[अगस्त 2008]] में, [[गार्टनर रिसर्च|गार्टनर के अनुसंधान]] ने प्रेक्षित किया कि "संगठन कम्पनी-स्वामित्व हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर आस्तियों से प्रति-उपयोग सेवा-आधारित मॉडलों की ओर रुख कर रहे हैं" और यह पाया कि "क्लाउड कम्प्यूटिंग की दिशा में नियोजित स्थानान्तरण के परिणामस्वरूप कुछ क्षेत्रों में IT उत्पादों में बहुत अधिक वृद्धि होगी ओर अन्य क्षेत्रों में बहुत कमी आयेगी."
<ref>[41] ^ [http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=742913 गार्टनर के अनुसार विश्वव्यापी IT व्यय 2008 में $ 3.4 ट्रिलियन को पार कर गया। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121114095554/http://www.gartner.com/it/page.jsp?id=742913 |date=14 नवंबर 2012 }}</ref>
== क्लाउड कम्प्यूटिंग की आलोचना और नुकसान ==
क्योंकि क्लाउड कंप्यूटिंग उपयोगकर्ता को अपने डाटा के भौतिक भण्डारण की अनुमति नहीं देता है (यह संभावना अपवाद है कि डाटा को उपयोगकर्ता की भण्डारण युक्ति जैसे एक [[यूएसबी फ्लैश ड्राइव|USB फ्लैश ड्राइव]] या [[हार्ड डिस्क]] तक भेजा जा सकता है) यह डाटा संग्रहण और नियंत्रण की जिम्मेदारी को प्रदाता के हाथों में नहीं देता है।
क्लाउड कंप्यूटिंग की आलोचना इस बात को लेकर की जाती है कि यह उपयोगकर्ता की स्वतंत्रता को सीमित कर देता है और उन्हें क्लाउड कम्प्यूटिंग प्रदाता पर निर्भर बना देता है और कुछ आलोचकों के अनुसार केवल उसी अनुप्रयोग या सेवा का उप[योग करना संभव है जिसे प्रदाता उपलब्ध कराना चाहता है।
इस प्रकार, ''[[दी टाइम्स |दी लंदन टाइम्स]]'' क्लाउड कम्प्यूटिंग की तुलना 1950 और 60 के दशकों की केंद्रीकृत प्रणाली से करती है, जिसके द्वारा उपयोगकर्ता "डम्ब" टर्मिनल से [[मेनफ़्रेम कंप्यूटर|मुख्यधारा कंप्यूटर]] के माध्यम से जुड़े रहते हैं।
आमतौर पर, उपयोगकर्ता को नए अनुप्रयोग इन्सटाल करने की स्वतंत्रता नहीं होती है और विशिष्ट कार्य करने के लिए प्रशासकों की स्वीकृति आवश्यक होती है।
कुल मिलाकर, यह स्वतंत्रता और सृजनात्मकता दोनों को सीमित करता है। दी टाइम्स का तर्क है कि क्लाउड कम्प्यूटिंग उस समय की मंदी है।<ref>[42] ^ [http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article3874599.ece क्लाउड कंप्यूटिंग: क्या मेजबानी किये जाने वाले जानकारी सरंचना, सॉफ्टवेयर और सेवाओ के खतरे हमरे अपने निजी कंप्यूटर के बजाय इंटरनेट पर हैं। ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110519094819/http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article3874599.ece |date=19 मई 2011 }}</ref>
इसी प्रकार, [[फ्री सॉफ्टवेयर फाउंडेशन]] के संस्थापक, [[रिचर्ड स्टालमेन]], का मानना है कि क्लाउड कम्प्यूटिंग स्वतंत्रताओं को खतरे में डालती है क्योंकि उपयोगकर्ता अपनी गोपनीयता और व्यक्तिगत डाटा को एक तीसरे पक्ष को बलिदान करते हैं।
उन्होंने कहा कि "बस एक जाल जो ज्यादा से ज्यादा लोगों को खरीद कर ताले में बंद कर रहा है, मालिकाना प्रणाली जिसकी लागत उनके लिए समय के साथ बढ़ती ही जायेगी."
<ref>[43] ^ [http://www.guardian.co.uk/technology/2008/sep/29/cloud.computing.richard.stallman/ क्लाउड कंप्यूटिंग एक जाल है, GNU संस्थापक रिचर्ड स्टालमेन ने चेतावनी दी. गार्जियन, 30 सितंबर 2008] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130622121822/http://www.guardian.co.uk/technology/2008/sep/29/cloud.computing.richard.stallman |date=22 जून 2013 }}</ref>
स्टालमेन के प्रेक्षणों के बाद, इंट्रानेट और प्रतिबंधित (सरकारी, रक्षा और संस्थागत आदि के लिए) साइटों को उपलब्ध कराना/ उनकी मेजबानी करना उनका रखरखाव करना एक चुनौती बन गया।
वाणिज्यिक साइटों का उपयोग करने वाले टूल जैसे वेब विश्लेषिकी अपने व्यापार नियोजन आदि के लिए सही डाटा प्राप्त करने में सक्षम नहीं हो सकते थे।
== राजनीतिक मुद्दे ==
''दी क्लाउड'' कई सीमाओं को पार करता है और "वैश्वीकरण का अंतिम रूप हो सकता है।"<ref name="cwb">[44] ^ [http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=12411854 कंप्यूटर बिना सीमाओं के] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090210074905/http://www.economist.com/specialreports/displaystory.cfm?story_id=12411854 |date=10 फ़रवरी 2009 }}</ref> फिर भी, यह जटिल [[ज्योपोलिटिक्स|भू राजनितिक]] मुद्दों के लिए एक विषय बन जाता है और एक विश्व स्तरीय बाजार को सेवाओ की डिलिवरी करने के लिए प्रदाता पर असंख्य विनियामक वातावरण को संतुष्ट करने का दबाव बन जाता है।
ऐसा इंटरनेट के प्रारंभिक दिनों में हुआ, जब मुक्तिवादी विचारकों ने महसूस किया कि "साइबरस्पेस खुद के कानूनी संस्थानों के रूप में बनाया गया एक विशिष्ट स्थान है"<ref name="cwb"/>
कानूनी वातावरण को संतुलित करने के प्रयासों (जैसे US-EU Safe Harbor) के बावजूद, {{as of | 2009 | alt = as of 2009}}, प्रदाता जैसे अमेजन वेब सेवाओ ने बुनियादी सरंचनाओं को लागू कर के और ग्राहकों को "उपलब्धता क्षेत्र" का चयन करने की अनुमति देकर प्रमुख बाजार (प्रारूपिक रूप से संयुक्त राज्य अमेरिका और यूरोपीय संघ के लिए) उपलब्ध कराये.
<ref>[47] ^ [http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 फ़ीचर गाइड: अमेज़न EC2 उपलब्धता जोन] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101019052456/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1347&categoryID=112 |date=19 अक्तूबर 2010 }}</ref> फिर भी, सरकारी स्तर के माध्यम से निजी रूप में सुरक्षा और गोपनीयता का मुद्दा बना रहा (उदाहरण, [[USAपैट्रियट अधिनियम|यूएसए पैट्रियट अधिनियम]], [[राष्ट्रीय सुरक्षा पत्र|राष्ट्रीय सुरक्षा पत्रों]] का उपयोग और [[इलेक्ट्रॉनिक संचार गोपनीयता अधिनियम]] का ''संग्रहित संचार अधिनियम'' .
== कानूनी मुद्दे ==
मार्च 2007 में, [[डेल]] ने [[संयुक्त राज्य अमेरिका|सयुंक्त राज्य अमेरिका]] में शब्द "क्लाउड कम्प्यूटिंग" ({{US trademark|77139082}}) को [[ट्रेडमार्क]] बनाने का आवेदन किया।
कम्पनी ने 2008 में जो "भत्ते का नोटिस" प्राप्त किया वह अगस्त में रद्द हो गया, जिसके परिणामस्वरूप एक सप्ताह से कम समय में ही ट्रेडमार्क आवेदन को औपचारिक रूप से अस्वीकृत कर दिया गया।
सितम्बर 2008 में, संयुक्त राज्य अमेरिका के पेटेंट और ट्रेडमार्क कार्यालय ([[USPTO]]) ने "क्लाउड OS" के लिए CG एक्टिव LLC को ({{US trademark|77355287}}) एक "भत्ते का नोटिस" जारी किया।
जैसा कि इस नोटिस के तहत परिभाषित किया गया था, एक ''क्लाउड ऑपरेटिंग सिस्टम'' एक [[जेनेरीसाइज्ड ट्रेडमार्क|सामान्य]] [[ऑपरेटिंग सिस्टम]] है जो "कंप्यूटर के अन्दर और वेब पर सफ्टवेयर के बीच सम्बन्ध प्रबंधन करता है," जैसे [[माइक्रोसॉफ्ट एजूर|Microsoft Azure (माइक्रोसॉफ्ट अजूर)]].<ref>[50] ^ [http://www.nytimes.com/2008/10/28/technology/28soft.html माइक्रोसॉफ्ट योजनाएं 'क्लाउड' आपरेटिंग सिस्टम] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180106005105/http://www.nytimes.com/2008/10/28/technology/28soft.html |date=6 जनवरी 2018 }}</ref>
नवंबर 2007 में, [[फ्री सॉफ्टवेयर फाउंडेशन]] ने [[एफ्रो जनरल पब्लिक लाइसेंस]] जारी किया, जो [[GNU जनरल पब्लिक लाइसेंस|GPLv3]] का एक संस्करण था, जिसने [[फ्री सॉफ्टवेयर]] डिजाइन से सम्बन्धी [[कानूनी विवरण|कथित कानूनी बचाव रास्ते]] को एक नेटवर्क पर चलाया, विशेष रूप से SaaS पर. किसी भी परिवर्तन के लिए के एक [[अनुप्रयोग सेवा प्रदाता]] की जरुरत होती है जिसे वे एफ्रो GPL [[खुला स्रोत|खुले स्रोत]] कोड के लिए करते हैं। {{Fact|date=अप्रैल 2009}}
== जोखिम को कम करना ==
निगम या अंतिम उपयोगकर्ता जो अपने डाटा की उपलब्धि नहीं होने की परिस्थिति से बचना चाहते हैं- या यहाँ तक कि डाटा के खो जाने की परिस्थिति से भी बचना चाहते हैं- उन्हें प्रारूपिक रूप से सलाह दी जाती है कि वे अपनी सेवाओ का उपयोग करने से पहले डाटा सुरक्षा पर विक्रेता की नीतियों का अनुसंधान करें.
एक तकनीकी विश्लेषक और परामर्श फर्म, [[गार्टनर]], कई सुरक्षा मुद्दों की एक सूची देती है जिनके बारे में क्लाउड कम्प्यूटिंग विक्रेता के साथ चर्चा की जानी चाहिए.
* विशेषाधिकृत उपयोगकर्ता सुलभता- किसके पास डाटा के लिए और काम पर रखने के बारे में और ऐसे प्रशासकों के प्रबंधन के लिए विशिष्टीकृत सुलभता है?
* विनियामक अनुपालन-क्या विक्रेता बाहरी ऑडिट और/या सुरक्षा प्रमाण पत्र से होकर गुजरना चाहता है?
* डाटा स्थिति- क्या प्रदाता डाटा की किसी भी स्थिति पर किसी भी नियंत्रण की अनुमति देता है।
* डेटा पृथक्करण- सभी अवस्थाओं में उपलब्ध कूटलेखन है और क्या इन कूटलेखन योजनाओं का डिजाइन और परीक्षण अनुभवी पेशेवरों के द्वारा किया गया है?
* वसूली- विनाश के मामले में डाटा का क्या होता है और क्या विक्रेता पूर्ण पुनः संग्रहण उपलब्ध कराता है और, यदि ऐसा है, तो यह प्रक्रिया कितना समय लेगी?
* जांच के लिए मदद- क्या विक्रेता के पास किसी अनुचित या गैरकानूनी गतिविधि की जांच करने की क्षमता है?
* दीर्घकालिक व्यवहार्यता-डेटा का क्या होता है अगर कंपनी कारोबार से बाहर चली जाये और क्या डाटा वापस लौट आता है और किस प्रारूप में लौटता है?<ref>{{cite news|url=http://www.infoworld.com/d/security-central/gartner-seven-cloud-computing-security-risks-853|title=Gartner: Seven cloud-computing security risks|last=Brodkin|first=Jon|date=जुलाई 02, 2008|work=www.infoworld.com|publisher=[[infoworld]]|accessdate=15 अप्रैल 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20140906152754/http://www.infoworld.com/d/security-central/gartner-seven-cloud-computing-security-risks-853|archive-date=6 सितंबर 2014|url-status=live}}</ref>
* डेटा की उपलब्धता- क्या विक्रेता आपके डाटा को दूसरे वातावरण पर ले जा सकता है यदि मौजूदा वातावरण अनुपलब्ध हो जाये या इसके साथ समझौता करना पड़े?
अभ्यास में, डाटा की वसूली की क्षमताओं का बेहतरीन निर्धारण प्रयोगों के द्वारा किया जा सकता है; उदाहरण के लिए, पुराने डाटा को फिर से प्राप्त करने के लिए कहा जाये, नोट किया जाये कि इसमें कितना समय लगता है और पुष्टि की जाये कि जांच के लिए प्राप्त डाटा मूल डाटा से मेल खाता है।
डेटा सुरक्षा के निर्धारण और अधिक मुश्किल हो सकता है, लेकिन एक दृष्टिकोण है आप डाटा को खुद कुटलेखित करें. यदि आप एक भरोसेमंद एल्गोरिथ्म का उपयोग करते हुए डाटा को कुटलेखित करें, तो, सेवा प्रदाता की सुरक्षा और कूटलेखन की नीतियों पर ध्यान न देते हुए, डाटा केवल डिक्रिप्शन कुंजियों के साथ सुलभ हो जायेगा.
यह, हालांकि, पेय-ओन मांग कम्प्यूटिंग बुनियादी सरंचना में निजी कुंजियों के प्रबंधन की समस्या को जन्म देता है।
== प्रमुख विशेषताएं ==
* '''[[चपलता या फुर्ती|चपलता]]''' उपयोगकर्ताओं की तेजी से और सस्ते में पुनः-प्रोविजन प्रौद्योगिकी बुनियादी सुविधाओं के संसाधनों की क्षमता में सुधार करती है। समग्र कम्प्यूटिंग की लागत अपरिवर्तित रहती है, हालांकि और प्रदाता कभी कभी फ्रंट लागत को अवशोषित कर लेते हैं और एक लम्बी अवधि के दौरान लागत को प्रसारित करते हैं।
* '''[[लागत]]''' दावा किया जाता है कि बहुत अधिक कम हुई है और [[पूंजीगत व्यय]] [[परिचालन व्यय]] में बदल गया है।<ref>[55] ^ ^ [http://www.cloudave.com/link/recession-is-good-for-cloud-computing-microsoft-agrees मंदी क्लाउड कम्प्यूटिंग के लिए बहुत अच्छी है - माइक्रोसॉफ्ट इससे सहमत है ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100814013751/http://www.cloudave.com/link/recession-is-good-for-cloud-computing-microsoft-agrees |date=14 अगस्त 2010 }}</ref> यह [[प्रवेश में अवरोध]] को दिखावटी तरीके से कम करता है, चूंकि बुनियादी सरंचना को एक तीसरे पक्ष के द्वारा उपलब्ध कराया जाता है और इसे एक बार के लिए या अनावृत व्यापक कम्प्यूटिंग कार्यों के खरीदने की जरुरत नहीं होती है।
एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|उपयोगिता कंप्यूटिंग]] के आधार पर मूल्य निर्धारण उपयोग आधारित विकल्प के साथ किया जाता है और क्रियान्वयन (घर में) के लिए कम IT कुशलताओं की आवश्यकता होती है।
<ref name="idc">[56] ^ [http://blogs.idc.com/ie/?p=190 "क्लाउड सेवाओ" और "क्लाउड कम्प्यूटिंग" परिभाषा] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100722074526/http://blogs.idc.com/ie/?p=190 |date=22 जुलाई 2010 }}</ref> कुछ लोग कहते हैं कि, कम्प्यूटिंग संसाधन की कम लागत, IT बोझ कभी कभी लागत को घर-में से बहिर्स्रोत-प्रदाता को स्थानांतरित कर देता है।
इसके अलावा, लागत में किसी भी कमी के लाभ का उपयोग, सम्बंधित नियंत्रण में कमी, सुलभता और सुरक्षा जोखिमों के लिए किया जाना चाहिए.
* '''[[युक्ति स्वतंत्रता|युक्ति]] और स्थान की स्वतंत्रता'''<ref name="yarmis">[57] ^ [http://news.cnet.com/8301-13953_3-9977049-80.html न्यू ग्रीक चीक: डाटा केन्द्र] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104055614/http://news.cnet.com/8301-13953_3-9977049-80.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref>उपयोगकर्ता को एक वेब ब्राउजर का उपयोग करते हुए सिस्टम सुलभ कराती है, इस पर इस बात का फर्क नहीं पड़ता कि उनकी स्थिति क्या है और वे कौन सी युक्ति (जैसे, पीसी, मोबाइल) का उपयोग कर रहे हैं।
चूंकि बुनियादी सरंचना ऑफ़-साईट है (आमतौर पर तीसरे पक्ष के द्वारा उपलब्ध करायी जाती है) और इंटरनेट के माध्यम से सुलभ है, उपयोगकर्ता कहीं से भी जुड़ सकते हैं।
<ref name="idc"/>
* '''[[कई किरायेदार|बहुल किरायेदारी]]''' उपयोगकर्ताओं के एक बड़े समूह में लागत संसाधनों के सहभाजन को सक्षम बनाती है, इस प्रकार से निम्न के लिए अनुमति देती है:
** बुनियादी सरंचना का '''केंद्रीकरण''' कम लागत की स्थिति के साथ (जैसे रिअल एस्टेट, विद्युत आदि)
** '''पीक-भार क्षमता''' बढ़ जाती है (उपयोगकर्ताओं को उच्चतम संभव लोड-स्तरों के लिए अभियांत्रिकी की की जरूरत नहीं है)
** सिस्टम के लिए '''उपयोगिता और प्रभाविता''' में सुधार जो अक्सर केवल 10-20% उपयोग किये जाते हैं।<ref name="amazon"/>
* '''[[विश्वसनीयता]]''' कई निरर्थक साइटों के उपयोग के माध्यम से बेहतर हो जाती है, जो क्लाउड कम्प्यूटिंग को [[कारोबार में निरंतरता|व्यापर की निरंतरता]] और [[आपदा वसूली]] के लिए उपयुक्त बनाता है।
<ref>[60] ^ [http://www.data-storage-today.com/news/Cloud-Computing--Firms-Take-Flight/story.xhtml?story_id=0130012A6383 क्लाउड कम्प्यूटिंग: स्माल कम्पनीज टेक फ्लाइट]{{Dead link|date=फ़रवरी 2023 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> फिर भी, कई प्रमुख क्लाउड कंप्यूटिंग सेवाओं ने कई समस्याओं का सामना किया है और IT और व्यापर प्रबंधक ऐसे समय पर कम कर पते हैं, जब वे प्रभावित होते हैं।
<ref>[61] ^ [http://www.pcworld.com/businesscenter/article/149892/google_apps_admins_jittery_about_gmail_hopeful_about_future.html गूगल एप्स एड्मिंस जितेरी अबाउट जीमेल, होप्फुल अबाउट फ्यूचर] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120119095404/http://www.pcworld.com/businesscenter/article/149892/google_apps_admins_jittery_about_gmail_hopeful_about_future.html |date=19 जनवरी 2012 }}</ref><ref name="cloudfeud">[62] ^ [http://www.datacenterknowledge.com/archives/2008/09/22/a-new-resource-born-of-a-cloud-feud/A नए संसाधन, बोर्न ऑफ़ अ क्लाउड फ्यूद ]{{Dead link|date=जून 2020 |bot=InternetArchiveBot }} की जन्मे</ref>
* '''[[मापन क्षमता|मापनशीलता]]''' ("माँग-पर") संसाधनों का एक अच्छा पर प्रावधानीकरण- के जरिये छोटाबीजवाला, आत्म वास्तविक समय निकट सेवा आधार, प्रयोक्ताओं पीक लोड के लिए इंजीनियर बिना. [[कंप्यूटर प्रदर्शन|प्रदर्शन]] पर नियंत्रण किया जाता है और सिस्टम इंटरफेस के रूप में [[वेब सेवायें|वेब सेवाओ]] का उपयोग करते हुए स्थिर और शिथिल युग्मित सरंचना का उपयोग किया जाता है।
<ref name="idc"/>
* '''[[कंप्यूटर सुरक्षा|सुरक्षा]]''' में आमतौर पर डाटा के केन्द्रीकरण के कारण<ref>[64] ^ [http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html एक्सारी: लैपटॉप से मौत] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305102545/http://exari.blogspot.com/2006/05/death-by-laptop.html |date=5 मार्च 2016 }}</ref>, बढ़ी हुई सुरक्षा केन्द्रित संसाधनों आदि के कारण सुधार होता है, लेकिन विशेष संवेदी डाटा पर नियंत्रण की कमी के बारे में चिंता बनी रह सकती है।
सुरक्षा आंशिक रूप से अक्सर पारंपरिक प्रणालियों के जितनी या उससे ज्यादा अच्छी होती है, क्योंकि प्रदाता सुरक्षा के मुद्दों को हल करने के लिए संसाधनों का समर्पण करने में सक्षम होते हैं, बहुत से ग्राहक जिसका भार वहन नहीं कर सकते.<ref>[65] ^ [http://news.cnet.com/8301-1009_3-10150569-83.html क्लाउड कंप्यूटिंग सुरक्षा पूर्वानुमान: साफ आसमान] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104104039/http://news.cnet.com/8301-1009_3-10150569-83.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref> प्रदाता आम तौर पर, लॉग सुलभ होते हैं, लेकिन [[ऑडिट लॉग]] की सुलभता पाने आप में मुश्किल या असंभव हो सकती है।
"क्लाउड" प्रदाता के द्वारा नियंत्रित डाटा के लिए स्वामित्व, नियंत्रण और सुलभता अधिक कठिन हो सकती है, ठीक वैसे ही जैसे कभी कभी वर्तमान उपयोगिताओं के साथ "लाइव" समर्थन की सुलभता प्राप्त करना मुश्किल होता है।
क्लाउड प्रतिमान के अंतर्गत, संवेदनशील डेटा के प्रबंधन को क्लाउड प्रदाताओं और तीसरे पक्ष के हाथों में रख दिया गया है।
* '''[[निरंतरता|स्थिरता]]''' संसाधनों की उपयोगिता में सुधार, अधिक प्रभावी प्रणाली और [[कार्बन का उदासीन होना|कार्बन उदासीनता]] के कारण आती है।<ref>[66] ^ [http://news.zdnet.co.uk/internet/0,1000000097,39287634,00.htm गूगल टू गो कार्बन न्यूट्रल बाय 2008 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090405132315/http://news.zdnet.co.uk/internet/0,1000000097,39287634,00.htm |date=5 अप्रैल 2009 }}</ref><ref>[67] ^ [http://jobsearchtech.about.com/od/historyoftechindustry/a/cloud_computing.htm क्या क्लाउड कम्प्यूटिंग है?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160617032840/http://jobsearchtech.about.com/od/historyoftechindustry/a/cloud_computing.htm |date=17 जून 2016 }}</ref> फिर भी, कंप्यूटर और संबंधित बुनियादी सरंचनाएं ऊर्जा के बड़े उपभोक्ता हैं। एक दिया गया (सर्वर आधारित) कंप्यूटिंग कार्य ऊर्जा की X मात्रा का उपयोग करेगा चाहे यह ओन-साईट है या ऑफ़-साईट.<ref>[68] ^ [https://www.time.com/time/specials/2007/environment/article/0,28804,1602354_1603074_1603535,00.html अपना कंप्यूटर बंद करो] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130824163410/http://www.time.com/time/specials/2007/environment/article/0,28804,1602354_1603074_1603535,00.html |date=24 अगस्त 2013 }}</ref>
== घटक (अवयव) ==
[[चित्र:CloudComputingStackLarge.svg|250px|thumb|क्लाउड कंप्यूटिंग के छह परतों के घटक]]
=== अनुप्रयोग ===
{{Cat see also|Cloud applications}}
एक क्लाउड अनुप्रयोग क्लाउड को सॉफ्टवेयर सरंचना में प्रयुक्त करता है, अक्सर ग्राहक के अपने कंप्यूटर पर अनुप्रयोग को इंस्टाल करने और चलाने की आवश्यकता को कम कर देता है, इस प्रकार से सॉफ्टवेयर के रख रखाव, चल रही गतिविधियों और सहारे के बोझ को कम करता है।
उदाहरण के लिए:
* [[सहकर्मी से सहकर्मी|Peer-to-peer]] / [[स्वयंसेवक कंप्यूटिंग|volunteer computing]] ([[बिट टोरेंट|Bittorrent]], [[वितरित अभिकलन परियोजनाओं की सूची # बर्कले ओपन इन्फ्रास्ट्रक्चर फॉर नेटवर्क कम्प्यूटिंग (BOINC)|BOINC Projects]], [[स्काइप|Skype]])
* [[वेब अनुप्रयोग|Web application]] [[फेसबुक|(Facebook)]]
* [[सॉफ्टवेयर एक सेवा के रूप में]] ([[Google Apps|गूगल एप्स]], [[SAP Business ByDesign|SAP]] और [[सेल्स फोर्स]])
* [[सॉफ्टवेयर प्लस सेवा|सॉफ्टवेयर प्लस सेवायें]] ([[माइक्रोसॉफ्ट ऑनलाइन सेवा|माइक्रोसॉफ्ट ऑनलाइन सेवाएं]])
=== ग्राहक ===
{{Cat see also|Cloud clients}}
एक ''क्लाउड ग्राहक'' के पास [[कंप्यूटर हार्डवेयर]] और/या [[कंप्यूटर सॉफ्टवेयर]] होता है जो अनुप्रयोग डिलीवरी के लिए क्लाउड कम्प्यूटिंग पर निर्भर करता है, या जो विशेष रूप से क्लाउड सेवाओं की डिलीवरी के लिए डिजाइन किया जाता है और जो, किसी मामले में, इसके बिना आवश्यक रूप से अनुपयोगी होता है।
<ref name="nimbus"/> उदाहरण के लिए:
* [[मोबाइल कंप्यूटिंग|मोबाइल]] ([[एनद्रोइड (मोबाइल डिवाइस प्लेटफोर्म)|एन्द्रोइड (Android)]], [[आई फ़ोन|आईफोन (iPhone)]], [[विंडोज़ मोबाइल|विंडोज मोबाइल]])<ref>[72] ^ [https://archive.today/20130105164236/www.wired.com/techbiz/media/magazine/16-07/ff_android?currentPage=all गूगल 'स ओपन सोर्स एन्द्रोइड ओ एस विल फ्री दी वायरलेस वेब]</ref><ref>[73] ^ [http://www.nytimes.com/2008/07/17/technology/personaltech/17pogue.html?_r=1&oref=slogin इन सींक टू पर्स दी क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827111858/https://www.nytimes.com/2008/07/17/technology/personaltech/17pogue.html?_r=1&oref=slogin |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
* [[Thin client|पतले ग्राहक]] ([[चेरीपाल]], [[ज़ोनबू|जोंबू]], [[gOS (ऑपरेटिंग सिस्टम)|gOS]] आधारित सिस्टम)<ref>[75] ^ [http://www.itbusinessedge.com/cm/community/news/inf/blog/cherrypal-brings-cloud-computing-to-the-masses/?cs=19874 चेरिपाल जनता के लिए क्लाउड कंप्यूटिंग लाता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130113175208/http://www.itbusinessedge.com/cm/community/news/inf/blog/cherrypal-brings-cloud-computing-to-the-masses/?cs=19874 |date=13 जनवरी 2013 }}</ref><ref>[76] ^ [http://www.newsobserver.com/business/technology/gilster/2007/story/771924.html जोंबू की आकर्षक सुविधायें और मूल्य हैं ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090830023015/http://www.newsobserver.com/business/technology/gilster/2007/story/771924.html |date=30 अगस्त 2009 }}</ref><ref>[77] ^ [http://www.businesswire.com/portal/site/home/index.jsp?epi_menuItemID=887566059a3aedb6efaaa9e27a808a0c&ndmViewId=news_view&ndmConfigId=1009040&newsId=20080103005831&newsLang=en GOS क्लाउड कंप्यूटिंग] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090505105727/http://www.businesswire.com/portal/site/home/index.jsp?epi_menuItemID=887566059a3aedb6efaaa9e27a808a0c&ndmViewId=news_view&ndmConfigId=1009040&newsId=20080103005831&newsLang=en |date=5 मई 2009 }}</ref>
* [[Thick client|मोटे ग्राहक]] / [[वेब ब्राउज़र]] ([[:- माइक्रोसॉफ्ट इन्टरनेट एक्स्प्लोरर:|माइक्रोसॉफ्ट इंटरनेट एक्सप्लोरर]], [[मोजिला फायरफॉक्स|मोज़िला फ़ायरफ़ॉक्स]])
=== बुनियादी सरंचना ===
{{Cat see also|Cloud infrastructure}}
''क्लाउड बुनियादी सरंचना'', जैसे [[एक सेवा के रूप में बुनियादी सुविधायें|एक सेवा के रूप में बुनियादी सरंचना]], [[कंप्यूटर]] की [[बुनियादी सरंचना]] की डिलिवरी है, प्रारूपिक रूप से [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]], एक [[प्लेटफोर्म आभासीकरण|प्लेटफोर्म आभासीकरण वातावरण]] है।
<ref>[79] ^ [http://searchstorage.techtarget.com/news/article/0,289142,sid5_gci1301852,00.html EMC Pi खरीदता है और एक क्लाउड कंप्यूटिंग समूह र्बनाता है ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110406120714/http://searchstorage.techtarget.com/news/article/0,289142,sid5_gci1301852,00.html |date=6 अप्रैल 2011 }}</ref> उदाहरण] के लिए:
* [[पूर्ण आभासीकरण]] [[GoGrid|(गो ग्रिड]], [[Skytap|स्काईटेप]], [[iland|आईलैंड)]]
* [[ग्रिड कंप्यूटिंग]] ([[सन क्लाउड]])
* प्रबंधन [[RightScale|(सही पैमाना)]]
* [[कंप्यूट]] ([[अमेज़ॅन इलास्टिक कंप्यूट क्लाउड]])
* प्लेटफोर्म [[Force.com|(Force.com)]]
* भंडारण ([[अमेज़न S3]], [[Nirvanix|निर्वानिक्स]], [[Rackspace|रेक्स्पेस]])
=== प्लेटफोर्म (मंच) ===
{{Cat see also|Cloud platforms}}
एक ''क्लाउड प्लेटफोर्म'', जैसे [[एक सेवा के रूप में प्लेटफोर्म]], [[कंप्यूटिंग मंच|कम्प्यूटिंग प्लेटफोर्म]] की डिलीवरी है और/या [[एक सेवा के रूप में सब कुछ|एक सेवा के रूप में]] [[समाधान का अम्बार]] है, जो इसके तहत उपस्थित हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर परतों के प्रबंधन और क्रय की जटिलता और लागत के बिना अनुप्रयोग को लागू करने को बढावा देती है।<ref>[81] ^ [http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/17/google.software गूगल एंजलस फॉर बिजनेस यूजर्स विथ 'प्लेटफोर्म एज अ सर्विस'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130315035009/http://www.guardian.co.uk/technology/2008/apr/17/google.software |date=15 मार्च 2013 }}</ref> उदाहरण के लिए:
* [[वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क|कोड आधारित वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क]]
** [[जावा (प्रोग्रामिंग भाषा)|जावा]] [[गूगल वेब टूलकिट]] ([[गूगल एप इंजन]])
** [[पाइथन (प्रोग्रामिंग भाषा)|पाइथन]] [[जांगो (Django) (वेब रूपरेखा)|जांगो]] ([[गूगल एप इंजन|गूगल एप इंजन]])
** [[रूबी ओन रेल्स]] [[Heroku|(]][[हेरोकू]])
** [[. NET|.NET]] ([[एजूर सर्विस प्लेटफोर्म|एजुर सर्विसेज प्लेटफोर्म]])
* नॉन-कोड आधारित [[वेब अनुप्रयोग फ्रेमवर्क]]
** [[वर्कएक्सप्रेस]]
* [[क्लाउड कम्प्यूटिंग अनुप्रयोग व वेब होस्टिंग|क्लाउड कम्प्यूटिंग अनुप्रयोग और वेब होस्टिंग]] ([[मोस्सो (वेब होस्ट)|रेक स्पेस क्लाउड]])
* स्वामित्व
=== सेवा ===
{{Cat see also|Cloud services}}
एक ''क्लाउड सेवा'' में "उत्पाद, सेवाएं और समाधान शामिल हैं जो इंटरनेट पर वास्तविक समय में डिलीवर और उपभोग किये जाते हैं।"<ref name="idc"/>
उदाहरण के लिए, [[वेब सेवा|वेब सेवायें]] ("सॉफ्टवेयर प्रणाली जिसे एक [[कंप्यूटर नेटवर्क|नेटवर्क]] में [[अंतर (interoperability)|इन्तेरोपेराबल]] [[मशीन से मशीन|मशीन-से-मशीन]] अंतर्क्रिया को मदद करने के लिए डिजाइन किया गया है")<ref>{{cite web |url=http://www.w3.org/TR/ws-gloss/ |title=Web Services Glossary |access-date=26 जनवरी 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170823063246/http://www.w3.org/TR/ws-gloss/ |archive-date=23 अगस्त 2017 |url-status=live }}</ref> जो अन्य क्लाउड कम्प्यूटिंग अवयवों, सॉफ्टवेयर, उदाहरण [[सॉफ्टवेयर प्लस सेवा|सॉफ्टवेयर प्लस सेवाएं]], या सीधे अंतिम उपयोगकर्ता के लिए सुलभ हो सकती हैं।
<ref>[86] ^ [http://aws.typepad.com/aws/2008/06/the-forthcoming.html उभरती क्लाउड सेवा सरंचना] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140626014059/http://aws.typepad.com/aws/2008/06/the-forthcoming.html |date=26 जून 2014 }}</ref> विशिष्ट उदाहरण में शामिल हैं:
* [[पहचान]] [[OAuth|(OAuth,]] [[OpenID|OpenID)]]
* [[एकता|एकीकरण]] ([[अमेज़ॅन सरल पंक्ति सेवा]])
* [[भुगतान|Payments]] ([[अमेज़ॅन लचीली भुगतान सेवा|Amazon Flexible Payments Service]], [[गूगल चेकआउट|Google Checkout]], [[पेपाल (Paypal)|PayPal]])
* [[वेब मैपिंग|मानचित्र बनाना]] ([[गूगल मानचित्र]], [[याहू! मानचित्र]])
* [[वेब सर्च इंजन|सर्च (खोज)]] ([[एलेक्सा इंटरनेट|Alexa]], [[गूगल कस्टम सर्च|Google Custom Search]], [[याहू! सर्च बोस|Yahoo! BOSS]])
* अन्य ([[अमेज़ॅन मैकेनिकल तुर्क|Amazon Mechanical Turk]])
== संरचना ==
[[चित्र:CloudComputingSampleArchitecture.svg|thumb|350px|right|क्लाउड कंप्यूटिंग नमूना वास्तुकला]]
''क्लाउड सरंचना''<ref>[87] ^ [http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 बिल्डिंग ग्रेप दी वेब इन दी क्लाउड, भाग 1: क्लाउड आर्किटेक्चर ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090505200217/http://developer.amazonwebservices.com/connect/entry.jspa?externalID=1632&categoryID=100 |date=5 मई 2009 }}</ref> ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' की डिलीवरी में शामिल [[सॉफ्टवेयर सिस्टम]] की [[सिस्टम वास्तुकला|सिस्टम सरंचना]], हार्डवेयर और सॉफ्टवेयर से बनी होती है, जिसे एक ''क्लाउड वास्तुकार'' के द्वारा डिजाइन की जाती है, जो प्रारूपिक रूप से एक ''क्लाउड एकीकरण'' के लिए काम करता है।
इसमें आमतौर पर कई ''क्लाउड अवयव'' शामिल होते हैं जो [[अनुप्रयोग प्रोग्रामिंग अंतरफलक|अनुप्रयोग प्रोग्रामिंग इंटरफेस]], सामान्यतया [[वेब सेवा|वेब सेवाओं]] पर एक दूसरे के साथ संचार करते हैं।
<ref>[88] ^ [http://blogs.forrester.com/it_infrastructure/2008/07/cloud-maturity.html क्लाउड की परिपक्वता त्वरित हो रही है: हाइप के लिए प्रतिक्रिया से अधिक?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090627142630/http://blogs.forrester.com/it_infrastructure/2008/07/cloud-maturity.html |date=27 जून 2009 }}</ref>
यह [[यूनिक्स दर्शन]] से बहुत अधिक मिलता जुलता है जिसमें बहुल प्रोग्राम होते हैं, जो एक चीज को अच्छी तरह से करते हैं और सार्वभौमिक इंटरफेस पर एक साथ मिल कर काम करते हैं।
जटिलता का नियंत्रण किया जाता है और परिणामी सिस्टम [[अखंड प्रणाली (मोनोलिथिक सिस्टम)|अखंड]] समकक्षों की तुलना में अधिक प्रबंधन योग्य हैं।
''क्लाउड सरंचना'' ग्राहक तक पहुँच जाती है, जहां [[वेब ब्राउज़र|वेब ब्राउजर]] और/या [[सॉफ्टवेयर अनुप्रयोग]] के लिए ''क्लाउड अनुप्रयोग'' सुलभ होते हैं।
''क्लाउड भंडारण सरंचना'' शिथिल युग्मित होती है, जहां [[मेटाडाटा]] गतिविधियां केंद्रीकृत होती हैं जो डाटा नोड्स को सैंकडों के पैमाने तक पहुँचने में सक्षम बनाती हैं, प्रत्येक स्वतंत्र रूप से अनुप्रयोग या उपयोगकर्ता को डाटा डिलीवर या वितरित करती है।
== प्रकार ==
[[चित्र:Cloud computing types.svg|thumb|350px|right|क्लाउड कंप्यूटिंग के प्रकार]]
=== सार्वजनिक क्लाउड ===
''सार्वजनिक क्लाउड'' या ''बाहरी क्लाउड'' पारंपरिक मुख्यधारा अर्थ में क्लाउड कम्प्यूटिंग का वर्णन करता है, जिसके द्वारा संसाधन इंटरनेट पर स्व-सेवा आधारित, एक फाइन-ग्रेन्ड पर गतिक रूप से स्थापित होते हैं, ये [[वेब अनुप्रयोग]]/[[वेब सेवा|वेब सेवाओं]] के माध्यम से, एक ऑफ़-साईट तीसरे पक्ष प्रदाता से कार्य करते हैं, जो एक फाइन-ग्रेंड [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर बिल और [[कई किरायेदारों का होना|संसाधनों को शेयर]] करता है।
<ref name="idc"/>
=== संकरित क्लाउड ===
एक ''संकरित क्लाउड'' पर्यावरण में बहुल आंतरिक और/या बाहरी प्रदाता शामिल होते हैं<ref>[90] ^ [http://www.businessinsider.com/2009/2/ibm-embraces-juniper-for-its-smart-hybrid-cloud-disses-cisco-ibm आईबीएम एम्बेस जुनिपर फॉर इट्स स्मार्ट 'हाइब्रिड क्लाउड', दिस्सेस किस्को (IBM)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142355/https://www.businessinsider.com/2009/2/ibm-embraces-juniper-for-its-smart-hybrid-cloud-disses-cisco-ibm |date=27 अगस्त 2018 }}</ref> "जो अधिकांश उद्यमों के लिए प्रारूपिक होगा".
<ref name="iwpc"/>
<br />
=== सामुदायिक क्लाउड ===
सामुदायिक क्लाउड कंप्यूटिंग को सिर्फ एक समुदाय के लोगों के लिए ही बनाया है। क्लाउड कंप्यूटिंग के इस प्रकार को एक विशिष्ट समूह के अलावा कोई अन्य इस्तेमाल नहीं कर सकता। उदारण स्वरुप किसी विश्विधायालय द्वारा बनाये गए पोर्टल को सिर्फ उस विश्वविद्यालय के विधार्थी ही उपयोग कर सकते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://jhakas.com/cloud-computing-in-hindi/|title=सामुदायिक क्लाउड, क्लाउड कंप्यूटिंग टेक्नोलॉजी का उदहारण|last=admin|first=|date=|website=Jhakas|language=|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2019-11-13}}</ref>
<br />
=== निजी क्लाउड ===
''निजी क्लाउड'' और ''आंतरिक क्लाउड'' [[neologisms|निओलोजिस्म]] हैं कि कई विक्रताओं ने हाल ही में उस पेशकश का वर्णन करने के लिए प्रयोग किया है जो निजी नेटवर्क पर क्लाउड कम्प्यूटिंग का अनुसरण करता है।
ये (प्रारूपिक रूप से [[प्लेटफोर्म आभासीकरण |आभासीकरण]] [[स्वचालन|स्वचालन]]) उत्पाद "पिटफाल्स के बिना क्लाउड कम्प्यूटिंग के कुछ फायदों को वितरित करने", डाटा सुरक्षा पर पूंजीकरण, कोरपोरेट प्रशासन और विश्वसनीयता के मुद्दों का दावा करते हैं,
उनकी इस आधार पर आलोचना की गयी है कि उपयोगकर्ता "को अभी भी उन्हें, खरीदना, बनाना और प्रबंधित करना पड़ता है" और ये लोवर-अप फ्रंट पूंजी लगत से फायदा नहीं देते और कम प्रबंधन करते हैं<ref name="iwpc">[92] ^ [http://www.informationweek.com/news/services/business/showArticle.jhtml?articleID=209904474 प्राइवेट क्लाउड टेक शेप] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110406115807/http://www.informationweek.com/news/services/business/showArticle.jhtml?articleID=209904474 |date=6 अप्रैल 2011 }}</ref>, आवश्यक रूप से "[कमी] आर्थिक मॉडल जो क्लाउड कम्प्यूटिंग को इतनी दिलचस्प अवधारणा बनाते हैं।<ref>[93] ^ [http://news.cnet.com/8301-13556_3-10150841-61.html जस्ट डोन्ट काल देम प्राइवेट क्लाउड्स ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104112651/http://news.cnet.com/8301-13556_3-10150841-61.html |date=4 नवंबर 2013 }}</ref><ref>[94] ^ [http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/theres_no_such.html एक निजी बादल जैसी कोई चीज नहीं] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120301045356/http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/theres_no_such.html |date=1 मार्च 2012 }} है</ref>
हालांकि एक विश्लेषक ने 2008 में पूर्वानुमान लगाया कि निजी क्लाउड नेटवर्क कोरपोरेट IT का भविष्य होंगे,<ref>[95] ^ [http://www.networkworld.com/news/2008/111208-private-cloud-networks.html निजी क्लाउड कंप्यूटिंग कॉर्पोरेट आईटी के भविष्य हैं ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140426153611/http://www.networkworld.com/news/2008/111208-private-cloud-networks.html |date=26 अप्रैल 2014 }}</ref>इस बारे में कुछ अनिश्चितता है कि वे यहाँ तक कि समान फार्म में वास्तविकता हैं।
<ref>[96] ^ [http://blogs.gartner.com/nick_gall/2009/02/09/private-cloud-computing-the-only-thing-real-so-far-is-the-desire/ निजी क्लाउड कम्प्यूटिंग: दी ओनली थिंग रिअल सो फार इज दी डिजायर] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142350/https://blogs.gartner.com/nick_gall/2009/02/09/private-cloud-computing-the-only-thing-real-so-far-is-the-desire/ |date=27 अगस्त 2018 }}</ref> विश्लेषक यह भी दावा करते हैं कि पांच साल के अन्दर [[छोटे और मध्यम उद्यम|छोटे और माध्यम उद्यमों]] की एक "बड़ी प्रतिशतता" अपने अधिकंश कम्प्यूटिंग संसाधनों को बाहरी क्लाउड कम्प्यूटिंग प्रदाताओं से प्राप्त करेगी क्योंकि उनके पास "इतना आर्थिक पैमाना नहीं होगा जो IT व्यापार में रह सके" या निजी क्लाउड का भार वहन कर सके.
<ref>[97] ^ [http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/milliondollar_p.html मिलियन डॉलर प्राइवेट क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100914230050/http://www.informationweek.com/cloud-computing/blog/archives/2009/01/milliondollar_p.html |date=14 सितंबर 2010 }}</ref>विश्लेषकों ने [[प्लेटफोर्म कम्प्यूटिंग|प्लेटफोर्म]] के दृश्यों पर रिपोर्ट दी कि निजी क्लाउड बाहरी क्लाउड के लिए एक आगे बढ़ने का पत्थर है, विशेष रूप से वित्तीय सेवाओ के लिए और यह कि भावी डाटा केंद्र आंतरिक क्लाउड की तरह दिखेंगे.
<ref>[98] ^ [http://www.gridipedia.eu/grid-to-cloud.html फ्रॉम ग्रिड टू क्लाउड (ग्रिदिपेडिया)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180827142427/http://www.gridipedia.eu/grid-to-cloud.html |date=27 अगस्त 2018 }}</ref>
इस शब्द का उपयोग भौतिक से अधिक तार्किक अर्थ में किया जाता रहा है। उदाहरण के लिए एक सेवा की पेशकश के रूप में प्लेटफोर्म के सन्दर्भ में<ref>[99] ^ [http://www.theregister.co.uk/2008/04/08/google_unveils_app_engine/ गूगल कोडेर्स के लिए निजी क्लाउड को खोलता है] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170323053503/https://www.theregister.co.uk/2008/04/08/google_unveils_app_engine/ |date=23 मार्च 2017 }}</ref>, यद्यपि एजुर सेवा प्लेटफोर्म सहित ऐसी पेशकश परिसर में उपलब्ध नहीं हैं।
<ref>[100] ^ [http://www.informationweek.com/news/windows/operatingsystems/showArticle.jhtml?articleID=216300168&cid=nl_IWK_daily_H माइक्रोसॉफ्ट निक्सेस निजी एज्युर क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090719115101/http://www.informationweek.com/news/windows/operatingsystems/showArticle.jhtml?articleID=216300168&cid=nl_IWK_daily_H |date=19 जुलाई 2009 }}</ref>
== भूमिकाएं ==
=== प्रदाता ===
{{Cat see also|Cloud computing providers}}
एक ''क्लाउड कंप्यूटिंग प्रदाता'' या ''क्लाउड कंप्यूटिंग सेवा प्रदाता'' तीसरे पक्ष को सेवाएं वितरित करने के लिए लाइव ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' सिस्टम रखता है और परिचालित करता है। आमतौर पर इसके लिए अगली पीढी के [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] के विनिर्माण और प्रबंधन में महत्वपूर्ण संसाधनों और विशेषज्ञता की आवश्यकता होती है। कुछ संगठन "आंतरिक" क्लाउड प्रदाता बना कर और खुद सेवाएं उपलब्ध करा कर क्लाउड कम्प्यूटिंग के लाभों के उपसमुच्चय को महसूस करते हैं, हालांकि उन्हें सामान आर्थिक पैमाने से लाभ नहीं मिलता है और उन्हें अभी भी पीक लोड के लिए आभियांत्रिकी की जरुरत होती है।
[[प्रवेश में बाधा]] भी [[पूंजीगत व्यय]] के साथ काफी अधिक होती है और बिलिंग और प्रबंधन कुछ [[उपरिव्यय]] बनाते हैं। बहरहाल, महत्वपूर्ण परिचालन कुशलता और चपलता के लाभों को छोटे संगठनों के द्वारा भी महसूस किया जा सकता है और सर्वर समेकन और आभासीकरण रोल आउट्स पहले से ही चल रहें हैं।
<ref>[102] ^ [http://www.acmqueue.org/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=528 ACM पंक्ति - सर्वर एकीकरण के पार ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080624170052/http://www.acmqueue.org/modules.php?name=Content&pa=showpage&pid=528 |date=24 जून 2008 }}</ref> [[Amazon.com]] पहला ऐसा प्रदाता था, जिसने अपने [[डेटा सेंटर|डाटा केन्द्रों]] का आधुनिकीकरण किया, जो अधिकंश [[कंप्यूटर नेटवर्क|कंप्यूटर नेटवर्कों]] की तरह सामयिक स्पाइक्स के लिए कमरा छोड़ने के लिए किसी एक समय में अपनी क्षमता का केवल 10 प्रतिशत ही उपयोग कर रहा था।
इसने छोटे और तेजी से बढ़ते हुए समूहों को जल्दी और आसानी से नए लक्षण प्राप्त करने में मदद की और वे एक [[यूटिलिटी कम्प्यूटिंग (उपयोगिता अभिकलन)|यूटिलिटी कम्प्यूटिंग]] आधार पर [[2002]] में [[अमेज़न वेब सेवायें|अमेजन वेब सेवाओ]] के रूप में इसे बाहरी लोगों के लिए खोलते रहे.<ref name="amazon"/>
''अवयव'' भाग में सूची में रखी गयी कम्पनियां प्रदाता हैं।
=== उपयोगकर्ता ===
{{Cat see also|Cloud computing users}}
उपयोगकर्ता क्लाउड कंप्यूटिंग का ''एक उपभोक्ता'' होता है।<ref name="nimbus">[105] ^ [http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html निंबस क्लाउड गाइड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091206110234/http://workspace.globus.org/vm/TP2.1/doc/cloud.html |date=6 दिसंबर 2009 }}</ref> क्लाउड कंप्यूटिंग में उपयोगकर्ताओं की गोपनीयता बढ़ती चिंता का विषय बन गया है।<ref>[106] ^ [http://blog.wired.com/27bstroke6/2008/08/google-privacy.html गूगल गोपनीयता प्रथायें आईएसपी स्नूपिंग से बदतर, AT & T शुल्क] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090403094603/http://blog.wired.com/27bstroke6/2008/08/google-privacy.html |date=3 अप्रैल 2009 }}</ref> उपयोगकर्ताओं का अधिकार भी एक मुद्दा है, [[अधिकारों के बिल|अधिकारों के एक बिल]] के निर्माण के लिए एक सामुदायिक प्रयास के माध्यम से संबोधित किया जा रहा है।
<ref>[107] ^ [http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights अधिकारों का बिल र्तमान प्रारूप में है।] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111206030332/http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights |date=6 दिसंबर 2011 }}</ref><ref>[108] ^ [http://saas.sys-con.com/read/filter/saaslatest.htm मसौदा क्लाउड कम्प्यूटिंग: विधेयक के अधिकार] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513165416/http://saas.sys-con.com/read/filter/saaslatest.htm |date=13 मई 2008 }} अब उपलब्ध</ref><ref>{{cite web|url=http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights|title=Cloud Computing:Bill of rights|last=Johnston|first=Sam|author2=Urquhart, James; Wellner, Rich|date=16 सितंबर 2008|accessdate=16 सितंबर 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20111206030332/http://wiki.cloudcommunity.org/wiki/CloudComputing:Bill_of_Rights|archive-date=6 दिसंबर 2011|url-status=live}}</ref> दी फ्रेंकलिन स्ट्रीट स्टेटमेंट को उपयोगकर्ता की स्वतंत्रता को सुरक्षित रखने की प्रक्रिया पर नजर रखते हुए तैयार किया गया।
<ref>[111] ^ http://autonomo.us/2008/07/franklin-street-statement/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171115223209/http://autonomo.us/2008/07/franklin-street-statement/ |date=15 नवंबर 2017 }}</ref>
=== विक्रेता ===
{{Cat see also|Cloud computing vendors}}
कुछ विक्रेता उन उत्पादों और सेवाओं को बेचते या देते हैं जो ''क्लाउड कम्प्यूटिंग'' के उपयोग, उसे अपनाने और उसकी डिलिवरी को बढ़ावा देते हैं।
<ref>[113] ^ [http://groups.google.ca/group/cloud-computing/web/list-of-cloud-platforms-providers-and-enablers क्लाउड प्लेटफोर्म की सूची, प्रदता और योग्य ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101101152149/http://groups.google.ca/group/cloud-computing/web/list-of-cloud-platforms-providers-and-enablers |date=1 नवंबर 2010 }}</ref> उदाहरण के लिए:
* [[कंप्यूटर हार्डवेयर]] ([[डेल|Dell]], [[हेवलेट-पैकर्ड|HP]], [[IBM]] और [[सन माइक्रोसिस्टम्स|Sun Microsystems]])
** [[कंप्यूटर भंडारण|भंडारण]] ([[3PAR]], [[EMC]], [[हिटेची डाटा सिस्टम्स|Hitachi Data Systems]],
[[IBM]], [[Mezeo]], [[NetApp]], [[ParaScale]] और [[सन माइक्रोसिस्टम्स|Sun Microsystems]])
** बुनियादी सरंचना ([[सिस्को सिस्टम्स|Cisco Systems]], [[जुनिपर नेटवर्क|Juniper Networks]] और [[ब्रोकेड कम्युनिकेशन|Brocade Communications]])
* [[कंप्यूटर सॉफ्टवेयर|कम्प्यूटर सॉफ्टवेयर]] ([[3tera]], [[यूकेलिप्टस (कम्प्यूटिंग)|Eucalyptus]], [[जी-एक्लिप्स|g-Eclipse]] और [[Hadoop]])
** [[ऑपरेटिंग सिस्टम]] ([[सोलारिस (ऑपरेटिंग सिस्टम)|Solaris]], [[Aix|AIX]], [[रेड हेट|Red Hat]] सहित [[लीनक्स|Linux]]<ref>[114] ^ [http://resources.zdnet.co.uk/articles/features/0,1000002000,39454819,00.htm रेड हेट चीफ : 'दी क्लाउड विल आल रन लिनक्स'] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091009092717/http://resources.zdnet.co.uk/articles/features/0,1000002000,39454819,00.htm |date=9 अक्तूबर 2009 }}</ref> और [[उबुन्तु|Ubuntu]]<ref>[115] ^ [http://mobile.pcauthority.com.au/Article.aspx?CIID=141212&type=News&page=0&showall=true उबुन्तु 9.04 बीटा आउट, अब ताजे युक्लिप्टस के साथ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090506190348/http://mobile.pcauthority.com.au/Article.aspx?CIID=141212&type=News&page=0&showall=true |date=6 मई 2009 }}</ref>)
** [[प्लेटफोर्म आभासीकरण]] ([[सिट्रीक्स|Citrix]], [[IBM]], [[कर्नेल-आधारित आभासी मशीन|Linux KVM]], [[माइक्रोसॉफ्ट|Microsoft]], [[सन एक्स वी एम|Sun xVM]], [[VMware]] और [[Xen]])
== मानक ==
{{Cat see also|Cloud standards}}
''क्लाउड मानक'', कई मौजूदा, प्रारूपिक रूप से हल्के वजन के, [[खुले मानक|खुले मानकों]] ने क्लाउड कम्प्यूटिंग की वृद्धि को बढ़ावा दिया है, जिनमें शामिल हैं:<ref>[117] ^ [http://redmonk.com/sogrady/2008/06/24/cloud_standards/ क्लाउड और मानक] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170923020005/http://redmonk.com/sogrady/2008/06/24/cloud_standards/ |date=23 सितंबर 2017 }}</ref>
* '''अनुप्रयोग'''
** [[संचार]] ([[HTTP|HTTP,]] [[XMPP]])
** [[सुरक्षा]] [[OAuth]], [[OpenID]], [[सुरक्षित सोकेट परत|SSL]]/[[परिवहन परत सुरक्षा|TLS]]<ref>[118] ^ [http://searchsoa.techtarget.com/news/article/0,289142,sid26_gci1328293,00.html लोक-इन, सिक्युरिटी लूम एज डार्क साइड ऑफ़ कम्प्यूट क्लाउड ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090506012155/http://searchsoa.techtarget.com/news/article/0,289142,sid26_gci1328293,00.html |date=6 मई 2009 }}</ref>)
** [[वेब सिंडिकेशन|सिंडिकेशन]] ([[एटम (मानक)|एटम (Atom)]])
* '''ग्राहक'''
** [[वेब ब्राउज़र|ब्राउज़र]] ([[AJAX]])
** [[ऑनलाइन और ऑफ़लाइन|ऑफ़लाइन]] ([[HTML 5]])
* '''क्रियान्वयन'''
** [[प्लेटफोर्म आभासीकरण|आभासीकरण]] ([[खुला आभासिकरण प्रारूप|OVF]]<ref>[119] ^ [http://searchdatacenter.techtarget.com/news/article/0,289142,sid80_gci1324347,00.html लिनक्स्वर्ल्ड / अगली पीढ़ी डाटा केंद्र में उपस्थित लोग क्लाउड कंप्यूटिंग स्कूल गए] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090501071533/http://searchdatacenter.techtarget.com/news/article/0,289142,sid80_gci1324347,00.html |date=1 मई 2009 }}</ref>
* '''प्लेटफार्म'''
** [[समाधान का अम्बार]] ([[लेम्प (सॉफ्टवेयर बंडल)|LAMP]])
* '''सेवा'''
** [[आंकडे|डाटा]] ([[XML]], [[JSON|JSO)]]
** [[वेब सेवायें|वेब सेवा]] ([[प्रतिनिधित्ववादी राज्य स्थानांतरण|REST]])
* '''भंडारण'''
== सन्दर्भ ==
{{reflist|2}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
*[https://web.archive.org/web/20191115111036/https://go4hosting.com/us/cloud-server-hosting.htm Cloud Hosting – A Boon Fulfilled For Business!]
*[https://web.archive.org/web/20200203073054/https://go4hosting.com/cloud-hosting-services.htm क्लाउड सर्वर होस्टिंग के मुख्य लाभ]
*[https://www.hindimeinbatao.in/2023/04/cloud-computing-kya-hai.html क्लाउड कम्प्यूटिंग क्या है]
* [https://web.archive.org/web/20140910195449/http://www.prabhatkhabar.com/news/special-news/cloud-computing-digital-journal-india-technology/146950.html क्या है क्लाउड कंप्यूटिंग] (प्रभात खबर)
* [https://web.archive.org/web/20170412061418/http://hinditechy.com/what-is-cloud-computing-hindi/ क्लाउड कंप्यूटिंग के फायदे] (हिंदीटेकी)
* [https://web.archive.org/web/20110713155709/http://business.bhaskar.com/article/0809290146_the_speed_and_quality_of_services_increases_cloud_computing.html सेवाओं की गति व गुणवत्ता बढ़ाती क्लाउड कंप्यूटिंग] (भास्कर)
* [https://web.archive.org/web/20150516232157/http://www.livehindustan.com/news/tayaarinews/naidisha/67-254-135139.html क्लाउड कंप्यूटिंग, बिना इंफ्रास्ट्रक्चर के बढ़ाएं कंप्यूटर की पावर] (लाइव हिन्दुस्तान)
* [https://web.archive.org/web/20160304220359/http://www.nafanuksan.com/DetailNews.aspx?newsid=4127&status=other फ्यूचर ऑफ कंज्यूमर इलेक्ट्रॉनिक्स - 7 : '''क्लाउड कम्प्यूटिंग] (नफा नुकसान)
* [https://web.archive.org/web/20100314080022/http://www.startable.com/2008/08/05/cloud-computing-has-done-to-hardware-what-open-source-has-done-to-software/ Cloud computing has done to hardware what open source has done to software]
* Luis M. Vaquero et al., [http://portal.acm.org/citation.cfm?id=1496091.1496100 A Break in the Clouds: Toward a Cloud Definition], ACM SIGCOMM Computer Communication Review, Volume 39, Issue 1 (January 2009), Pages 50–55, ISSN:0146-4833
* Jones, M. Tim, [https://web.archive.org/web/20090301122655/http://www.ibm.com/developerworks/linux/library/l-cloud-computing/ ''Cloud Computing with Linux''] from [[IBM DeveloperWorks]] ([[10 सितंबर 2008]]).
* {{cite paper | last=Chappell | first=David | title=A Short Introduction to Cloud Platforms | publisher=David Chappell & Associates | date=अगस्त 2008 | url=http://www.davidchappell.com/CloudPlatforms--Chappell.pdf | format=[[PDF]] | accessdate=20 अगस्त 2008 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080911172919/http://www.davidchappell.com/CloudPlatforms--Chappell.pdf |date=11 सितंबर 2008 }}
* [https://web.archive.org/web/20090228204637/http://videos.techielife.com/what-is-cloud-computing/video-online/2008/11/13 What is Cloud Computing ? - Web 2.0 expo] - A video where Tim O’Reilly, Dan Farber, Matt Mullenweg and others answer this question.
* [https://web.archive.org/web/20110122105856/http://blog.eukhost.com/webhosting/what-is-the-difference-between-public-clouds-and-a-private-cloud/ Difference between Public and Private Cloud] - क्लाउड के बीच के अंतर - व्यावहारिक दृष्टि से.
[[श्रेणी:संगणक अभियान्त्रिकी]]
[[श्रेणी:क्लाउड कंप्यूटिंग]]
[[श्रेणी:वितरित डेटा सहभाजन]]
[[श्रेणी:वितरित कंप्यूटिंग]]
buauovrusvj0azhl2ap6mgz6dg75lt7
पीडीऍफ
0
181286
6449056
6446700
2025-07-06T13:27:55Z
PQRS18
836062
/* इन्हें भी देखें */
6449056
wikitext
text/x-wiki
{{सॉफ्टवेयर-आधार}}
[[File:Memoria_y_mapas_MoSC.pdf|thumb|300px|एक पीडीऍफ फ़ाइल की झलक]]
'''[[पीडीऍफ]]''' अर्थात '''पोर्टेबल डॉक्यूमेण्ट फॉर्मेट''' [[ई-पुस्तक]] हेतु प्रचलित फॉर्मेट है। यह [[अडोबी सिस्टम्स|अडॉबी]] नामक सॉफ्टवेयर कम्पनी के द्वारा विकसित किया गया था। वर्तमान में यह सबसे लोकप्रिय ई-बुक फॉर्मेट है। ई-पुस्तकों के अतिरिक्त इसे एक छपाई-मित्र (प्रिण्ट फ्रॅण्डली) फॉर्मेट के रूप में भी जाना जाता है।
== पीडीऍफ फाइल पढ़ना ==
पीडीऍफ फाइल को पढ़ने के लिये हमें [[पीडीऍफ रीडर]] सॉफ्टवेयर की आवश्यकता होती है। [[अडोबी रीडर|अडॉबी रीडर]] एक ऐसा ही सॉफ्टवेयर है। लेकिन यह काफी बड़े आकार का है तथा स्टार्ट होने में काफी समय लेता है और धीमा चलता है (खासकर पुराने पीसी पर)।
पीडीऍफ फाइलें पढ़ने के लिये एक अत्यन्त लोकप्रिय, हल्का-फुल्का, छोटे आकार का एवं मुफ्त सॉफ्टवेयर है - [[फॉक्सिट रीडर]]। यह काफी तेज चलता है, जल्दी शुरु होता है तथा निरन्तर अद्यतन होता रहता है।
==पीडीएफ के गुण-दोष==
; गुण
* बहुत प्रसिद्ध है। किसी भी युक्ति पर, किसी भी प्रचालन तंत्र में आसानी से खुल जाता है और सर्वत्र एक जैसा दिखता है।
* इसे देखना (पढ़ना) आसान है। पढ़ने वाले सॉफ्टवेयर आसानी से और निःशुल्क उपलब्ध हैं।
* हार्ड डिस्क पर कम जगह लेता है क्योंकि यह कई इमेज कम्प्रेशन अल्गोरिद्म का उपयोग करता है।
; दोष
* पीडीएफ को सम्पादित करना कठिन है। सम्पादित करने वाले सॉफ्टवेयर निःशुल्क नहीं हैं।
* पीडीएफ में टेक्स्ट पर काम करना अधिक कठिन है क्योंकि इसमें टेक्स्ट को इमेज जैसा समझा जाता है।
* पीडीएफ से टेक्स्ट कॉपी करके अन्यत्र चिपकाने पर प्रायः उसमें परिवर्तन हो जाता है।
* '''पढ़ना कठिन है''' - पीडीएफ फाइलें मानक A4 या A3 में बनी होतीं है जो प्रिन्टर पर प्रिन्ट करने के लिए बहुत अच्छी हैं किन्तु अधिकांश कम्प्यूटर स्क्रीन 4:3 और 16:9 ऐस्पेक्ट रेशियो के बीच वाले होते हैं। इसका अर्थ यह हुआ कि जब आप पीडीएफ को स्क्रीन पर पढ़ते हैं तो बहुत अधिक समय व्यतीत करना पड़ता है।<ref>{{Cite web |url=https://openconcept.ca/blog/mike/alternative-pdf-using-sphinx-build-epub |title=The Alternative to PDF: Using Sphinx to Build an EPUB |access-date=9 मार्च 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190811103103/https://openconcept.ca/blog/mike/alternative-pdf-using-sphinx-build-epub |archive-date=11 अगस्त 2019 |url-status=dead }}</ref>
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== इन्हें भी देखें ==
* [[अडोबी सिस्टम्स|अडॉबी]]
* [[ई-पुस्तक]]
* [[अडोबी रीडर|अडॉबी रीडर]]
* [[फॉक्सिट रीडर]]
* [[ईपब]] (EPUB)
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://www.tumblr.com/search/PDF%2FHinditechtrick9?src=typed_query पीडीऍफ़ फाइल ओपन कैसे करे?]
[[श्रेणी:अडोबी]]
[[श्रेणी:कंप्यूटर]]
[[श्रेणी:सॉफ्टवेयर]]
r79hlkhcj1fdq3lysr3tzt5xfedfh0s
6449063
6449056
2025-07-06T13:50:10Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 30. जून २०२५ 12:16:34 पर Sanjeev bot के 6446700 अवतरण में बदला
6449063
wikitext
text/x-wiki
{{सॉफ्टवेयर-आधार}}
[[File:Memoria_y_mapas_MoSC.pdf|thumb|300px|एक पीडीऍफ फ़ाइल की झलक]]
'''[[पीडीऍफ]]''' अर्थात '''पोर्टेबल डॉक्यूमेण्ट फॉर्मेट''' [[ई-पुस्तक]] हेतु प्रचलित फॉर्मेट है। यह [[अडोबी सिस्टम्स|अडॉबी]] नामक सॉफ्टवेयर कम्पनी के द्वारा विकसित किया गया था। वर्तमान में यह सबसे लोकप्रिय ई-बुक फॉर्मेट है। ई-पुस्तकों के अतिरिक्त इसे एक छपाई-मित्र (प्रिण्ट फ्रॅण्डली) फॉर्मेट के रूप में भी जाना जाता है।
== पीडीऍफ फाइल पढ़ना ==
पीडीऍफ फाइल को पढ़ने के लिये हमें [[पीडीऍफ रीडर]] सॉफ्टवेयर की आवश्यकता होती है। [[अडोबी रीडर|अडॉबी रीडर]] एक ऐसा ही सॉफ्टवेयर है। लेकिन यह काफी बड़े आकार का है तथा स्टार्ट होने में काफी समय लेता है और धीमा चलता है (खासकर पुराने पीसी पर)।
पीडीऍफ फाइलें पढ़ने के लिये एक अत्यन्त लोकप्रिय, हल्का-फुल्का, छोटे आकार का एवं मुफ्त सॉफ्टवेयर है - [[फॉक्सिट रीडर]]। यह काफी तेज चलता है, जल्दी शुरु होता है तथा निरन्तर अद्यतन होता रहता है।
==पीडीएफ के गुण-दोष==
; गुण
* बहुत प्रसिद्ध है। किसी भी युक्ति पर, किसी भी प्रचालन तंत्र में आसानी से खुल जाता है और सर्वत्र एक जैसा दिखता है।
* इसे देखना (पढ़ना) आसान है। पढ़ने वाले सॉफ्टवेयर आसानी से और निःशुल्क उपलब्ध हैं।
* हार्ड डिस्क पर कम जगह लेता है क्योंकि यह कई इमेज कम्प्रेशन अल्गोरिद्म का उपयोग करता है।
; दोष
* पीडीएफ को सम्पादित करना कठिन है। सम्पादित करने वाले सॉफ्टवेयर निःशुल्क नहीं हैं।
* पीडीएफ में टेक्स्ट पर काम करना अधिक कठिन है क्योंकि इसमें टेक्स्ट को इमेज जैसा समझा जाता है।
* पीडीएफ से टेक्स्ट कॉपी करके अन्यत्र चिपकाने पर प्रायः उसमें परिवर्तन हो जाता है।
* '''पढ़ना कठिन है''' - पीडीएफ फाइलें मानक A4 या A3 में बनी होतीं है जो प्रिन्टर पर प्रिन्ट करने के लिए बहुत अच्छी हैं किन्तु अधिकांश कम्प्यूटर स्क्रीन 4:3 और 16:9 ऐस्पेक्ट रेशियो के बीच वाले होते हैं। इसका अर्थ यह हुआ कि जब आप पीडीएफ को स्क्रीन पर पढ़ते हैं तो बहुत अधिक समय व्यतीत करना पड़ता है।<ref>{{Cite web |url=https://openconcept.ca/blog/mike/alternative-pdf-using-sphinx-build-epub |title=The Alternative to PDF: Using Sphinx to Build an EPUB |access-date=9 मार्च 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190811103103/https://openconcept.ca/blog/mike/alternative-pdf-using-sphinx-build-epub |archive-date=11 अगस्त 2019 |url-status=dead }}</ref>
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== इन्हें भी देखें ==
* [[अडोबी सिस्टम्स|अडॉबी]]
* [[ई-पुस्तक]]
* [[अडोबी रीडर|अडॉबी रीडर]]
* [[फॉक्सिट रीडर]]
* [[ईपब]] (EPUB)
[[श्रेणी:अडोबी]]
[[श्रेणी:कंप्यूटर]]
[[श्रेणी:सॉफ्टवेयर]]
4e7hjbibicwstxz98qwki436946ui4h
घिरनी
0
181883
6449344
4378663
2025-07-07T11:18:15Z
Amherst99
19940
6449344
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Flachriemen.png|right|thumb|250px|समतल घिरनी और उस पर लगा हुआ पट्टा]]
[[चित्र:Pulley2.svg|right|thumb|250px|एक सरल संयुक्त घिरनी तंत्र]]
[[चित्र:Four pulleys.svg|right|thumb|250px|समान भार को उठाने के लिये अलग-अलग बल लगाना पड़ सकता है। यह घिरनियों की योजना पर निर्भर करता है। बल जितना ही कम लगाना पडेगा, उतनी ही अधिक दूरी तक बल को लगाना पड़ेगा।]]
'''घिरनी''' (pulleys) एक गोल रम्भ है, जिससे मशीन की शक्ति को एक स्थान से दूसरे स्थान तक ले जाया जाता है। यदि किसी [[खराद]] ) को इंजन से चलाना है, तो इंजन की घिरनी और खराद की घिरनी पर [[पट्टा]] चढ़ाकर इंजन की शक्ति से खराद को चलाते हैं। घिरनी के व्यास से ही मशीनों की गति को कम या ज्यादा किया जा सकता है। मशीनों की शक्ति को बिना किसी हानि के तो दाँतोंवाले चक्रों (गीयर) से ही एक स्थान से दूसरे स्थान पर ले जाया जा सकता है, परन्तु जहाँ इन स्थानों में दूरी अधिक हो वहाँ इन चक्रों का उपयोग नहीं हो सकता। इन्हीं स्थानों पर घिरनियों का उपयोग होता है। इनपर चमड़े के पट्टों या रस्सों को चढ़ाकर एक घिरनी से दूसरी घिरनी को शक्ति दी जाती है। घिरनी केवल बल की दिशा में परिवर्तन करती है, बल के परिमाण में नहीं। (इसका [[यांत्रिक लाभ]] १ या १ से कम होगा)।
== परिचय ==
यदि [[इंजन]] से किसी दूसरी मशीन को चलाया जा रहा है, तो इंजन की घिरनी चलानेवाली घिरनी कहलाएगी और मशीन की घिरनी चलनेवाली घिरनी होगी। घिरनियाँ प्राय: ढालवाँ लोहे की होती हैं, जिनमें बीच का भाग घिरनी के हाल से बाजुओं द्वारा जुड़ा होता है। ये बाजू संख्या में चार से लेकर छ: तक होते हैं। घिरनी के बीचवाले भाग के छेद में धुरी को डालकर कस दिया जाता है। घिरनी के हर भाग की नाप ऐसी रखी जाती है कि वह उसपर पड़नेवाले हर बल को सहन कर सके। घिरनी के हाल की चौड़ाई पट्टे की चौड़ाई से कुछ ही ज्यादा रखी जाती है। इसके हाल पर दो प्रकर के बल होंगे, एक तो पट्टे के खिंचाव के कारण और दूसरा इसके घूमने के कारण। यह देखा गया है कि एक वर्ग इंच परिच्छेद के हाल की घिरनी की गति 100 फुट प्रति सेकंड से अधिक होनी चाहिए। इसलिये ढलवाँ लोहे की घिरनी को इस गति से अधिक तेज नहीं चलाया जाता। जहाँ अधिक गति की आवश्यकता होती है वहाँ कच्चे और ढलवाँ लोहे को मिलाकर घिरनी बनाई जाती है। इसका ध्यान रहे कि अधिक गति से चलनेवाली घिरनियों को ढाला नहीं जाता, बल्कि इसके विभिन्न भागों को अलग बनाकर पेचों द्वारा जोड़ा जाता है। इस प्रकार की घिरनी का भार भी प्राय: अधिक नहीं होता और न उसके टूटने का इतना डर रहता है।
घिरनी बनाने में इसका भी ध्यान रखा जाता है कि उसका आकर्षणकेन्द्र ठीक बीच में हो। यदि ऐसा न हुआ तो धुरी के घूमते ही उसमें थरथराहट पैदा होगी और धुरी को तोलन खराब हो जायगा। इसलिये घिरनी को धुरी पर चढ़ाकर इसका तोलन जाँच लिया जाता है। इसको जाँचने के लिये धुरी को दोनों किनारों से आधारों पर रख दिया जाता है। यदि धुरी हर स्थान पर रुकी रहे और घूमे नहीं, तो इसका तोलन ठीक होगा और अगर यह किसी ओर घूम जाय तो इससे पता चलेगा कि घिरनी एक ओर से भारी है। घिरनी जिस ओर भारी होती है उसके दूसरी ओर उतना ही वजन बाँधकर इसका तोलन ठीक कर लिया जाता है।
== प्रकार ==
भिन्न भिन्न प्रकार की घिरनियों का विवरण नीचे दिया जा रहा है:
=== पद घिरनी ===
यह घिरनी अलग अलग व्यास की दो या उससे ज्यादा घिरनियों को मिलाकर बनाई जाती है। पद घिरनी को एक ही भाग में ढाला जाता है। इनका उपयोग उसी स्थान पर होता है जहाँ चलाने और चलनेवाली दोनों घिरनियाँ हों और चलनेवाली मशीन की गति को बदलने की भी आवश्यकता हो। इन घिरनियों को इस प्रकार लगाया जाता है कि एक घिरनी की छोटी घिरनी दूसरे की बड़ी घिरनी के सामने हो। इससे पट्टे को एक पद से दूसरे पद पर बदलने से पट्टे की लंबाई में कोई अन्तर नहीं आता, इसलिये पट्टे को घिरनी पर चढ़ाने से पहले उसकी लंबाई दोनों घिरनियों के व्यासों का लेकर निकाल ली जाती है। घिरनी पर जो पट्टा चढ़ाया जाता है, उससे चलनेवाली मशीन की दिशा भी बदली जाती है। इससे लिये यदि पट्टे के दोनों बाजू समांतर हैं, तो चलनेवाली घिरनी के घूमने की दिशा वही होगी जो चलानेवाली घिरनी की है। अगर इस दिशा को बदलना है, तो पट्टे के बाजुओं को एक दूसरे पर चढ़ाकर घिरनी पर चढ़ाया जाता है।
=== सवार घिरनी ===
यह घिरनी प्राय: छोटे आकार की होती है और पट्टे का तनाव ठीक बनाए रखने के काम आती है। इसकी धुरी पर एक स्कन्द लगाकर पट्टे पर छोड़ दिया जाता है और स्कन्द के बल के कारण यह घिरनी पट्टे का दबाए रखती है। चलते चलते यदि पट्टे का तनाव कम हो जाए, तो स्कन्द के दबाव के कारण सवार घिरनी पट्टे पर और दब जाती है, जिससे तनाव में कमी नहीं हो पाती। इसलिये सवार घिरनी लगभग हर पट्टे पर लगाई जाती है।
=== कसी हुई और ढीली घिरनी ===
ये दोनों घिरनियाँ पास पास चलानेवाली धुरियाँ पर लगाई जाती हैं और इन दोनों का व्यास बराबर होता है। इनमें पहली घिरनी धुरी पर कसी हुई होती है और मशीनों के चलाने के काम आती है। दूसरी ढीली घिरनी न तो धुरी के घूमने से घूमती है और न इसके घूमने से धुरी घूमती है। ढीली घिरनी लगाने का मतलब केवल यह होता है कि जब चलनेवाली घिरनी से पट्टे को ढीली घिरनी पर लाया जाता है तो धुरी तो घूमती रहती है, मगर कसी हुई चलनेवाली मशीन रुक जाती है। इसलिये जो मशीन इस धुरी से चलाई जा रही हो, वह बिना धुरी के रोके हुए रोकी जा सकती है। जब इस मशीन को फिर चलाना हो तो पट्टे को स्थिर घिरनी पर ले आया जाता है।
=== V - आकार की घिरनी ===
इन घिरनियों का आकार '''V''' की शक्ल का होता है और ये वहाँ काम आती हैं जहाँ रस्सों को शक्ति ले जाने के काम में लाया जाता है। कुछ स्थानों पर शक्ति इतनी ज्यादा होती है कि उसे चमड़े के पट्टों से नहीं ले जाया जा सकता। इसलिये कई कई रस्सों को मिलाकर इस प्रकार की घिरनियों पर चढ़ा दिया जाता है। ये रस्से सूत के भी होते हैं और लोहे के तारों के भी। दूसरा लाभ इन रस्सों से यह होता है कि चलते समय ये घिरनियों पर उतना नहीं फिसलते जितना चमड़े का पट्टा फिसलता है। इससे शक्ति की हानि नहीं होती।
=== मार्ग घिरनी ===
यदि चलने और चलानेवाली धुरियाँ समांतर नहीं है, तो पट्टा घिरनियों पर से फिसल जाएगा। इसको रोकने के लिये मार्ग घिरनी का उपयोग होता है। इस घिरनी को इस प्रकार लगाया जाता है कि चलानेवाली घिरनी और मार्ग घिरनी की धुरियाँ एक समतल में हों और मार्ग घिरनी तथा चलनेवाली घिरनी की धुरी एक समतल में हो। इससे घिरनियों पर चढ़ा हुआ पट्टा नहीं उतरेगा।
==इन्हें भी देखें==
*[[व्यासांतरी घिरनी]] (डिफरेंशियल पुल्ली)
{{सरल मशीनें}}
[[श्रेणी:सरल मशीनें]]
[[श्रेणी:यान्त्रिकी]]
bxjs6p87eqbw1199wnm6ag43mvk1iq0
शाह आलम द्वितीय
0
182114
6449167
6418097
2025-07-06T19:22:39Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: विकि-कड़ी सुधारी।
6449167
wikitext
text/x-wiki
{{स्रोतहीन|date=सितंबर 2014}}
{{Infobox royalty
|image =[[चित्र:Shah_Alam_II,_1790s.jpg|200px]]
|caption=शाह आलम द्वितीय
|name =बादशाह अब्दुल्लाह जलालुद्दीन अब्दुल मुज़फ़्फ़र हमुद्दीन मुहम्मद अली गौहर शाह-ए-आलम द्वितीय साहिब-ए-कुरान पादशाह गाज़ी
|title =[[मुगल सम्राट]]
|full name ='अब्दुल्लाह जलालुद्दीन अब्दुल मुज़फ़्फ़र हमुद्दीन मुहम्मद अली गौहर शाह-ए-आलम द्वितीय
| birth_date = २५ जून १७२८
| birth_place =[[दिल्ली]]
| death_date = १९ नवम्बर १८०६, (७८ वर्ष)
| death_place =[[लाल किला, दिल्ली]]
| burial_place =मोती मस्जिद, [[महरौली]], [[दिल्ली]]
|reign =१० अक्टूबर १७६० - १९ नवम्बर १८०६
|predecessor= [[शाहजहां तृतीय]]
|successor =[[अकबर शाह द्वितीय]]
|spouse =नवाब ताज महल बेगम साहिबा
|father =[[आलमगीर द्वितीय]]
|mother =नवाब ज़ीनत महल साहिबा
|issue =५० से अधिक संतानें
|dynasty =[[तैमूर वंश|तैमूरी]]
}}
[[चित्र:Shah-alam-ii-mughal-emperor-of-india-reviewing-the-east-india-companys-troops-1781-1894 1247854.jpg|thumb|left|The Mughal Emperor Shah Alam II, negotiates territorial changes with a member of the British East India Company]]
'''शाह आलम द्वितीय''' (१७२८-१८०६), जिसे '''[[अली गौहर]]''' भी कहा गया है, भारत का [[मुगल सम्राट]] रहा। इसे गद्दी शाहजहां (तृतीय) को हटाकर मिली। १४ सितंबर १८०३ को इसका राज्य [[ब्रिटिश साम्राज्य]] के अधीन आ गया और ये मात्र कठपुतली बनकर रह गया। १८०६ में इसकी मृत्यु हुई। १७५९ में अपने पिता आलमगीर द्वितीय की हत्या करवा दी जाने के कारण वह मुगल राजधानी दिल्ली को छोड़कर पटना की ओर भाग गए जहां पर उन्होंने अपने पिता की मौत का बदला लेने के लिए इमाद उल मुल्क और शाहजहां (तृतीय) के विरुद्ध षड्यंत्र रचना शुरू कर दिया और अपनी एक बहुत बड़ी सेना बनाई और उन्होंने शाहजहां (तृतीय) और इमादउल मुलक को हटाने के लिए [[सदाशिवराव भाऊ]] से सहायता मांगी सदाशिवराव भाऊ ने उनकी मदद की और इमादउल मुलक को खत्म कर शाहजहां (तृतीय) को गद्दी से हटाकर 1760 में शाह आलम को दिल्ली का मुगल सम्राट बनाया गया।<ref>{{Cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/india/august-12-east-india-company-laid-the-foundation-for-meddling-in-the-rule-by-making-treaty-with-shah-alam-/articleshow/77486905.cms|title=12 अगस्त : शाह आलम से संधि कर ईस्ट इंडिया कंपनी ने शासन में दखल की नींव रखी|website=Navbharat Times|language=hi|access-date=2021-07-31}}</ref> 1760 से लेकर 1806 तक इनका शासन काल रहा 1771 में [[मराठा]] सरदार [[महादजी शिंदे]] की सहायता से इन्होंने वापस दिल्ली की गद्दी को प्राप्त किया और महादाजी से प्रसन्न होकर उन्होंने उसे अमीरुल हमारा और वकील उल मुतल्क की उपाधि प्रदान की। 1764 में अवध के नवाब [[बंगाल के नवाब]] और मुगल सम्राट की सेनाओं ने बक्सर के युद्ध में अंग्रेजो के खिलाफ लड़ाई भी लड़ी।बक्सर के युद्ध में उन्होंने अवध के नवाब सूजाउददौला और बंगाल के नवाब [[मीर कासिम]] और खुद को ही अपनी बड़ी मुगल सेनाओं को लेकर [[बक्सर]] में पहुंचे जहां पर उन्हें ब्रिटिश ईस्ट इंडिया कंपनी की सेनाओं से उनका सामना हुआ परंतु उस युद्ध में पराजित हुए और अंत में उन्हें 1765 में इलाहाबाद की संधि करनी पड़ी यह उनके लिए बहुत शर्मनाक हार थी। परंतु 1764 [[बक्सर के युद्ध]] में उन्हें अंग्रेजों के सामने हार गये। जिसके कारण मुगल सम्राट ने अंग्रेजों को बंगाल, बिहार, उड़ीसा की दीवानी [[इलाहाबाद की संधि]] के तहत सभी बंगाल सुबह की दीवानी अंग्रेजों को दे दी गई। अंग्रेजों की बहुत बड़ी सफलता थी। और मुगल कमजोर हो गए। 1764 से लेकर 1771 ईसवी तक वे [[अवध के नवाब]] के संरक्षण में रहे उस वक्त उनके बेटे ने मुगल दरबार का सभी राज्य का संभाला। परंतु 1771 में महादजी शिंदे के नेतृत्व में मराठा सेना ने वापस उन्हें दिल्ली का सुल्तान बनाया और दिल्ली की गद्दी वापस दिलाई। उन्होंने अपनी सेना को यूरोपियन तरीके से तैयार करने की पूरी कोशिश की जिसकी कमान उन्होंने [[मिर्जा नजफ खान]] जो कि परसिया से आए हुए थे और 1740 में में भारत आए थे उनको दी उन्होंने मुगल सेना को वापस तैयार करने की पूरी कोशिश की परंतु ऐसा करने में सफल नहीं हुए 1771 में उनकी मृत्यु हो गई। शाह आलम का ध्यान भारतीय कला की तरफ बिल्कुल नहीं था और वह एक कमजोर शासक थे हालांकि उन्होंने [[दिल्ली सल्तनत]] को वापस ताकतवर बनाने का पूरा प्रयास किया परंतु ऐसा करने में भी सफल नहीं हो सके महादजी सिंधिया की सहायता से अंग्रेजों से छूटे कि अंग्रेजों ने उन को कैद कर लिया था 1764 [[बक्सर के युद्ध]] में शाह आलम द्वितीय को पराजित करने के बाद उन्होंने महादजी शिंदे से प्रभावित होकर उन्हें कई सारी उपाधियां दी और उन्होंने संपूर्ण प्रयत्न किया कि मुगल साम्राज्य को एक बार फिर से खड़ा किया जाए परंतु ऐसा करने में उनके खुद के मंत्रियों और कई सारे भारतीय लोगों ने उनका साथ नहीं दिया। 1788 ई0 मे [[गुलाम कादिर]] जो रोहिला सरदार था। उसने शाह आलम को कैद कर लिया। और आलम की दोनों आंखें फोड़ दी और उनके बच्चों का रेप किया गया। कुछ बचने के लिए नदी में कूद गई। महादजी सिंधिया ने जल्द से [[दिल्ली]] पर आक्रमण किया और गुलाम कादिर को खत्म कर दिया। एक बार फिर शाह आलम को बचा लिया। 1803 में एक बार फिर अंग्रेजों ने [[दिल्ली]] पर आक्रमण किया और महादाजी सिंधिया के वारिस [[दौलतराव शिंदे]] को पराजित कर दिल्ली पर अपना कब्जा कर लिया। और [[मुगल सम्राट]] को कठपुतली मुगल सम्राट बना कर देना शुरू कर दिया मात्र एक नाम मात्र के सम्राट और अंग्रेजों ने उनके ऊपर राज करना शुरू कर दिया। इसके तहत संपूर्ण अंग्रेजों के हाथ में चली गई १८०६ मे उनकी मृत्यु हो गयी। उनका राज अपनी मृत्यु के समय से दिल्ली तक ही सीमित रह गया।
इसकी कब्र [[१३ शताब्दी]] के संत [[कुतुबुद्दीन बख्तियार काकी]] की [[महरौली]] में दरगाह के निकट एक [[संगमरमर]] के परिसर में [[बहादुर शाह प्रथम]] (जिसे [[शाह आलम प्रथम]] भी कहा जाता है) एवं [[अकबर द्वितीय]] के साथ बनी है।
{{-}}
== मुग़ल सम्राटों का कालक्रम ==
<div style="text-align: center;"><timeline>
ImageSize = width:1000 height:160
PlotArea = left:20 right:50 bottom:50 top:10
AlignBars = early
Colors =
id:canvas value:white
id:MUG value:orange legend: मुग़ल_साम्राज्य
id:SUR value:purple legend: सूरी_साम्राज्य
id:ACTIVE value:rgb(1,0,0.07)
DateFormat = yyyy
Period = from:1526 till:1857
TimeAxis = orientation:horizontal
Legend = columns:2 left:280 top:20 columnwidth:150
PlotData=
bar:PRMs width:50 mark:(line,white) align:left fontsize:s
from:1526 till:1530 shift:(-5,35) color:MUG text:"[[बाबर]] 1526–1530"
from:1530 till:1540 shift:(-10,-40) color:MUG text:"[[हुमायूँ]] 1530–1540"
from:1540 till:1545 shift:(-5,50) color:SUR text:"[[शेर शाह सूरी]] 1540–1545"
from:1545 till:1554 shift:(-10,-55) color:SUR text:"[[इस्लाम शाह सूरी]] 1545–1554"
from:1555 till:1556 shift:(0,35) color:MUG text:"[[हुमायूँ]] 1555–1556"
from:1556 till:1605 shift:(-35,-40) color:MUG text:"[[अकबर]] 1556–1605"
from:1605 till:1627 shift:(-30,35) color:MUG text:"[[जहांगीर]] 1605–1627"
from:1627 till:1658 shift:(-45,-40) color:MUG text:"[[शाहजहाँ]] 1627–1658"
from:1658 till:1707 shift:(-40,35) color:MUG text:"[[औरंगज़ेब]] 1658–1707"
from:1707 till:1712 shift:(-5,-40) color:MUG text:"[[बहादुर शाह प्रथम]] 1707–1712"
from:1712 till:1713 shift:(0,35) color:MUG text:"[[जहांदार शाह]] 1712–1713"
from:1713 till:1719 shift:(-10,-55) color:MUG text:"[[फर्रुख्शियार]] 1713 –1719"
from:1719 till:1719 shift:(0,50) color:MUG text:"[[रफी उल-दर्जत]] 1719"
from:1719 till:1719 shift:(0,65) color:MUG text:"[[रफी उद-दौलत]] 1719"
from:1719 till:1748 shift:(-40,-70) color:MUG text:"[[रोशन अख्तर बहादुर]] 1719–1748"
from:1748 till:1754 shift:(-2,35) color:MUG text:"[[अहमद शाह बहादुर]] 1748–1754"
from:1754 till:1759 shift:(-5,-40) color:MUG text:"[[अज़ीज़ुद्दीन]] 1754–1759"
from:1759 till:1760 shift:(-5,50) color:MUG text:"[[मुही-उल-मिल्लत]] 1759–1760"
from:1759 till:1806 shift:(-45,-55) textcolor:ACTIVE color:MUG text:"अली गौहर 1759–1806"
from:1806 till:1837 shift:(-45,35) color:MUG text:"[[अकबर शाह द्वितीय|अकबर शाह II]] 1806–1837"
from:1837 till:1857 shift:(-30,-40) color:MUG text:"[[बहादुर शाह द्वितीय|बहादुर शाह II]] 1837–1857"
</timeline></div><br />
{{start box}}
{{succession box|title=[[मुगल सम्राट]]|before=[[शाहजहां तृतीय]]|after=[[अकबर शाह द्वितीय]]|years=१७५९–१८०६}}
{{end box}}
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
* [https://web.archive.org/web/20090829184701/http://www.storyofpakistan.com/person.asp?perid=P071 Shah Alam II (1728-1806)]
* [https://web.archive.org/web/20061221044926/http://www.worldwideschool.org/library/books/hst/asian/TheFalloftheMoghulEmpireofHindustan/chap9.html The Fall of the Moghul Empire of Hindustan - World Wide School]
* [https://web.archive.org/web/20091204033955/http://www.san.beck.org/2-10-Marathas1707-1800.html Marathas and the English Company 1707-1800]
{{मुगल}}
[[श्रेणी:मुगल|द्वितीय, शाह आलम]]
[[श्रेणी:१७२८ जन्म|द्वितीय, शाह आलम]]
[[श्रेणी:१८०६ मृत्यु|द्वितीय, शाह आलम]]
06w5v2csq69p3n17x8qufpu00mpf7si
माउंट रशमोर
0
192668
6449070
6448963
2025-07-06T13:56:47Z
चाहर धर्मेंद्र
703114
6449070
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Protected area
| name = माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक <br /> Mount Rushmore National Memorial
| iucn_category = V
| photo = Dean_Franklin_-_06.04.03_Mount_Rushmore_Monument_(by-sa)-3_new.jpg
| photo_caption = (बाएँ से दाएँ) [[जार्ज वाशिंगटन]], [[थामस जेफरसन|थॉमस जेफ़रसन]], [[थियोडोर रूज़वेल्ट]], और [[अब्राहम लिंकन]] की मूर्तियाँ अमेरिका के प्रथम १५० वर्षों का इतिहास दर्शाते हुए।
| map =
|relief = 1
| map_caption =
| location = [[साउथ डेकोटा]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]
| nearest_city = [[कीस्टोन, साउथ डकोटा]]
|coordinates = {{Coord|43|52|44|N|103|27|33|W|type:landmark_region:US-SD|display=inline,title}}
| area = {{convert|1278.45|acre|km2|sigfig=3}}
| established = मार्च 3, 1925
| visitation_num = 2,757,971
| visitation_year = 2006
| governing_body = [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा |नेशनल पार्क सर्विस]]}}
[[दक्षिण डकोटा|साउथ डकोटा]] में [[कीस्टोन, साउथ डकोटा|कीस्टोन]] के समीप स्थित '''माउंट रशमोर नेशनल मेमोरियल''', [[गुलजॉन बोरग्लम|गुलज़ोन बोरग्लम]] (1867-1941) द्वारा निरमित स्मारक एक [[ग्रेनाइट]] [[मूर्ति कला|मूर्तिकला]] है, जो संयुक्त राज्य राष्ट्रपति स्मारकीय पर स्थित है, जो कि {{convert|60|ft|m|adj=on}} [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपतियों की सूची|संयुक्त राज्य के भूतपूर्व राष्ट्रपति]] के शीर्षोॱ की [[मूर्तिकला]] को अंकित करने के साथ [[अमेरिकी गृहयुद्ध|संयुक्त राज्य अमेरिका के पहले 150 सालों के इतिहास]] का प्रतिनिधित्व करता है (बांए से दांए): [[जॉर्ज वाशिंगटन]] (1732–1799), [[थामस जेफरसन]] (1743–1826), [[थियोडोर रूज़वेल्ट|थियोडोर रूजवेल्ट]] (1858–1919) और [[अब्राहम लिंकन]] (1809–1865).<ref>[http://www.mountrushmoreinfo.com/ Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170823002054/http://www.mountrushmoreinfo.com/ |date=23 अगस्त 2017 }}. 6 दिसम्बर 2005.60 SD वेब ट्रेवलर, Inc 7 अप्रैल 2006 को लिया गया।</ref> सम्पूर्ण स्मारक में {{convert|1278.45|acre|km2|sigfig=3}}<ref>मेकगेवरन, A. Jr. ''एट अल'' . (2004). ''द वर्ड अल्मानक एण्ड बूक ऑफ फैक्ट्स 2004'' न्यू यॉर्क: विश्व पंचांग शिक्षा समूह, Inc ISBN 0-88687-910-8.</ref> और {{convert|5725|ft|m}} समुद्र स्तर से ऊपर समावेश है।<ref name="peakbagger">[http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=6234 Mount Rushmore, South Dakota] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100218185456/http://peakbagger.com/peak.aspx?pid=6234 |date=18 फ़रवरी 2010 }} (1 नवम्बर 2004). Peakbagger.com. 27 मार्च 2007 को पुनःप्राप्त.</ref> इसकी देखरेख [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा|नेशनल पार्क सेवा]] द्वारा की जाती है जो [[संयुक्त राज्य अमेरिका का आंतरिक विभाग]] का ब्यूरो है। इस स्मारक को वर्ष में लगभग 2 मिलियन लोग देखने आते हैं।<ref name="NPSfacts">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/faqs.htm |title=Mount Rushmore National Memorial Frequently Asked Questions |publisher=National Park Service |accessdate=December 2, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528050650/http://www.nps.gov/moru/faqs.htm |archive-date=28 मई 2010 |url-status=live }}</ref>
== इतिहास ==
मूलतः इसे [[लकोटा लोग|लकोटा सिउक्स]] भी कहा जाता है चूंकि इसमें ''छह महान जनक'' की मूर्तियां उकेरी गई हैं, 1885 में एक अभियान के दौरान एक इसका नाम [[न्यूयॉर्क]] के एक जाने-माने वकील [[चार्ल्स ई. रशमोर]] के नाम पर इस पहाड़ का पुनः नामकरण किया गया था।<ref>बेलांगर, इयान A. ''एट अल.'' {{Cite web |url=http://t3.preservice.org/T0211461/history/ |title="Mt. Rushmore- presidents on the rocks" |access-date=3 जून 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060514075853/http://t3.preservice.org/T0211461/history/ |archive-date=14 मई 2006 |url-status=dead }}</ref> असल में रशमोर पर्वत में इस तरह की कलाकृति उकेरने का उद्देश्य दक्षिणी डकोटा की [[ब्लैक हिल्स]] में पर्यटकों का आकर्षण बढ़ाना था। [[कांग्रेस]] के प्रतिनिधि मंडल और राष्ट्रपति [[कॉल्विन कूलिज|केल्विन कूलिज]] के बीच लंबे समझौते के बाद यह प्रोजेक्ट कांग्रेस के अनुमोदन से प्रारंभ हो पाया। 1927 में नक्काशी का काम शुरू हुआ और कुछ चोटों और बिना कोई घातक परिणाम के साथ 1941 में यह बनकर तैयार हुआ था।<ref name="NPSfacts" />
[[चित्र:MtRushmore sculpting.jpg|thumb|माउंट रशमोर के नक्काशी में डायनामाइट का उपयोग करते हैं और इसके बाद "हनीकोम्बिग" की प्रक्रिया शामिल है।<ref>[15]</ref> लगभग दो लाख टन चट्टानों को पहाड़ी से दूर विस्फोट किया गया।]]
''छह महान जनक'' के के रूप में यह पहाड़ उस रास्ते का भाग था जिसमें लकोटा लीडर [[ब्लैक एल्क]] ने एक आध्यात्मिक यात्रा की थी जो [[ब्लैक एल्क पीक|हार्ने पिक]] पर समाप्त हुई थी। 1876 से 1877 के [[सैन्य अभियान| सैन्य अभियानों]] की एक श्रृंखला के बाद, संयुक्त राज्य ने क्षेत्र पर नियंत्रण का अधिकार जताया, एक ऐसा दावा जो 1868 के '''ट्रिटी ऑफ फोर्ट लारामी''' पर आधारित अभी भी विवादित है (देखें ''विवाद'' नीचे). सफेद अमेरिकी निवासियों के बीच में पिक को विविध रूप से कौगर पहाड़, सुगरलौफ पहाड़, स्लटरहाउस पहाड़ और कीस्टोन चट्टान जाना जाता था। रशमोर, डेविड स्वान्ज़ी और बिल चेलिस द्वारा एक पूर्वेक्षण अभियान के दौरान इसका नाम रशमोर दिया गया था (जिसकी पत्नी '''कैरी''' लेखक [[लौरा इंगल्स वाइल्डर|लौरा इन्गल्स विल्डर]] की बहन थी).<ref name="KAHS">कीस्टोन ऐतिहासिक सोसायटी क्षेत्र [http://www.keystonechamber.com/kahs/characters.html Keystone Characters] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060909061644/http://www.keystonechamber.com/kahs/characters.html |date=9 सितंबर 2006 }}. 3 अक्टूबर 2006 को पुन:प्राप्त.</ref>
1923 में इतिहासकार [[डोएन रॉबिन्सन|डोने रॉबिन्सन]] के दिमाग में साउथ डकोटा में [[पर्यटन]] को बढ़ावा देने के लिए माउंट रशमोर का विचार आया। 1924 में, रॉबिन्सन ने मूर्तिकार '''गटज़ोन बोरग्लम'''<ref>मूर्तिकार गुट्जोन बोर्ग्लुम [https://www.nps.gov/moru/learn/historyculture/gutzon-borglum.htm] {{Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20250524133240/https://www.nps.gov/moru/learn/historyculture/gutzon-borglum.htm|date=25 जनवरी 2023}}। 1 जुलाई 2025 को पुन:प्राप्त.</ref> को नक्काशी पूरा किया जा सकता है कि नहीं का सुनिश्चित करने के लिए ब्लैक हिल्स क्षेत्र में यात्रा करने के लिए तैयार किया। '''बोरग्लम कंफेडरेट मेमोरियल की नक्काशी'''<ref>स्मारक नक्काशी [https://stonemountainpark.com/activity/history-nature/memorial-carving/]{{Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20250626204034/https://stonemountainpark.com/activity/history-nature/memorial-carving/|date=31 मार्च 2023}}। 26 जून 2025 को पुन:प्राप्त.</ref> में शामिल थे, [[जॉर्जिया]] के [[स्टोन माउंटेन]] में [[परिसंघीय राज्य अमेरिका|कंफेडरेट]] नेताओं का एक '''निम्न उद्भूत नक्काशी''' स्मारक, लेकिन वहां के अधिकारियों के साथ उसमें असहमति हो गई थी।<ref name="Carving">{{cite web |url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/peopleevents/e_stonemtn.html |title="People & Events: The Carving of Stone Mountain" |work=American Experience |publisher=PBS |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100413223326/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/peopleevents/e_stonemtn.html |archive-date=13 अप्रैल 2010 |url-status=live }}</ref> सकी मूल योजना में [[ग्रेनाइट]] स्तम्भों में नक्काशी करना था जिसे [[सुई]] के रूप में जाना जाता है। हालांकि, बोरग्लम को एहसास हुआ कि खुरचने वाली सुई नक्काशी के लिए काफी पतली थी। उन्होंने माउंट रशमोर को चुना, एक शानदार स्थान, क्योंकि आंशिक रूप से इसका मुखमंडल दक्षिण की ओर था और सूरज का रौशनी इस पर अधिक से अधिक पड़ता है। बोरग्लम ने माउंट रशमोर को देखकर कहा कि "अमेरिका उस क्षितिज के साथ चलेगा."<ref name="autogenerated1">[http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/carving_history.htm Carving History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090530045845/http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/carving_history.htm |date=30 मई 2009 }} (2 अक्टूबर 2004). नेशनल पार्क सेवा.</ref> [[कांग्रेस]] ने 3 मार्च 1925 को माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक आयोग को प्राधिकृत किया।<ref name="autogenerated1" /> राष्ट्रपति कूलिज ने जोर देकर कहा कि वॉशिंगटन के साथ, दोनों रिपब्लिकन और डेमोक्रेट का भी चित्रण किया जाना चाहिए। <ref name="Fite">फाइट, गिलबर्ट C. ''माउंट रशमोर'' (मई 2003). ISBN 0-9646798-5-X, विद्वानों का मानक अध्ययन.</ref>
[[चित्र:Mount Rushmore2.jpg|thumb|upright|रशमोर पर्वत का निर्माण]]
4 अक्टूबर 1927 और 31 अक्टूबर 1941 के बीच गुज़टन बोरग्लम और 400 कर्मचारियों ने [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपतियों की सूची|U.S. राष्ट्रपति]] [[जॉर्ज वाशिंगटन]], [[थॉमस जेफरसन]], [[थियोडोर रूज़वेल्ट|थिओडोर रूजवेल्ट]] और [[अब्राहम लिंकन]] की 60-फूट (18 m) की विशाल मूर्ति की नक्काशी संयुक्त राज्य अमेरिका के 150 सालों के इतिहास का प्रतिनिधित्व करने के लिए की। गणतंत्र संरक्षण और क्षेत्र के विस्तार में इनकी भूमिकाओं के लिए इन राष्ट्रपतियों का चयन बोरग्लम द्वारा किया गया था।<ref name="autogenerated1" /><ref name="autogenerated2">[[अल्बर्ट बोइम]] "पेट्रिएर्ची फिक्स्ड इन स्टोन: गुटज़न बोरग्लम माउंट रशमोर," ''अमेरिकन आर्ट'' Vol. 5, No. 1/2. (विंटर - स्प्रिंग, 1991), pp. 142-67.</ref> थॉमस जेफरसन की छवि मूलतः वॉशिंगटन के दाएं क्षेत्र में प्रकट होनी थी, लेकिन काम शुरू करने के बाद उस चट्टान को अनुपयुक्त हो पाया था, इसलिए जेफरसन की छवि पर हुए कार्य को ध्वस्त कर दिया गया और वॉशिंगटन के बाएं क्षेत्र में एक नयी छवि की नक्काशी की गई।<ref name="autogenerated1" />
सन् 1933 में नेशनल पार्क सेवा ने माउंट रशमोर को अपने क्षेत्राधिकार के अंतर्गत लिया। इंजीनियर '''जूलियन स्पोट्स''' ने बुनियादी ढांचे में सुधार के द्वारा इस परियोजना में मदद की। उदाहरण के लिए, उसके पास उन्नत ट्राम था जिसके चलते कार्मचारियों की सुविधा के लिए वह आसानी से माउंट रशमोर की चोटी तक पहुंच सकता था। 4 जुलाई 1934 तक वाशिंगटन के चेहरे को पूरा कर लिया गया था और समर्पित किया गया था। थॉमस जेफरसन के शीर्ष को 1936 में समर्पित किया गया और अब्राहम लिंकन के चेहरे को 17, 1937 सितंबर को समर्पित किया गया था। 1937 में, कांग्रेस में एक बिल को पेश किया गया था जिसमें नागरिक-अधिकार नेता [[सुसान बी. एंथनी|सुसन B. एन्थोनी]] के चेहरे को भी शामिल करने की बात थी, लेकिन एक विनियोग बिल में एक राइडर को पारित किया गया जिसमें संघीय कोष का इस्तेमाल केवल उन चेहरों पर ही करने की आवश्यकता थी जिस पर पहले से काम किया जा रहा है।<ref name="timeline">[http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/timeline/timeline2.html American Experience] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090304151818/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/timeline/timeline2.html |date=4 मार्च 2009 }} "टाइमलाइन: माउंट रशमोर" (2002). 20 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> 1939 में थिओडोर रूजवेल्ट के चेहरे को समर्पित किया गया।
मूर्तिकार का स्टूडियो--नक्काशी से संबंधित एक अद्वितीय प्लास्टर मॉडल और उपकरण एक डिस्प्ले-- जिसका निर्माण बोरग्लम के निर्देशन में 1939 में हुआ था। मार्च 1941 में एक [[फुफ्फुसीय अन्त:शल्यता |अन्त: शल्यता]] से बोरग्लम की मृत्यु हुई। उनके बेटे [[लिंकन बोरग्लम]] ने इस परियोजना को जारी रखा। मूलतः, इसमें आकृतियों की नक्काशी सिर से कमर तक की योजना बनाई गई थी,<ref>[http://www.engineeringsights.org/SightDetail.asp?Sightid=526&id=SD&view=s&name=South+Dakota&page=1&image=0 Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131203033407/http://www.engineeringsights.org/SightDetail.asp?Sightid=526&id=SD&view=s&name=South+Dakota&page=1&image=0 |date=3 दिसंबर 2013 }}.</ref> लेकिन अपर्याप्त धन के चलते इसे मजबूरी में बंद करना पड़ा.<ref name="autogenerated1" /> बोर्गलम ने आठ फुट लंबे गिल्ड अक्षरों में [[संयुक्त राज्य अमेरिका का संविधान|अमेरिकी संविधान]] की [[अमेरिका का स्वतंत्रता दिवस|स्वतंत्रता घोषणा]] के स्मरण में [[लुइसियाना की खरीदारी| लुसियाना खरीद]] और [[अलास्का]] से [[टेक्सास]] से [[पनामा नहर|पनामा कनाल अंचल]] तक सात अन्य क्षेत्रीय अधिग्रहण सहित
लुइसियाना खरीद के आकार में विशाल पैनल की योजना बनाई थी।<ref name="autogenerated2" />
[[चित्र:Gutzon Borglum's model of Mt. Rushmore memorial.jpg|thumb|साइट पर एक मॉडल जो माउंट रशमोर के अंतिम डिजाइन के अभीष्ट का चित्रण करते हुए.अपर्याप्त धन के चलते अक्टूबर 1941 में नक्काशी समाप्त होने पर मजबूर.]]
इस पूरी परियोजना की लागत US$989,992.32 थी।<ref name="SDTourism">[http://iml.jou.ufl.edu/projects/students/Ahmann/rushmore.html Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060224003931/http://iml.jou.ufl.edu/projects/students/Ahmann/rushmore.html |date=24 फ़रवरी 2006 }}. साउथ डकोटा में पर्यटन. लौरा R. अहमन. 19 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> वाकई यह उल्लेखनीय है कि इस तरह की आकार वाली परियोजना में नक्काशी के दौरान किसी मज़दूर की मौत नहीं हुई। <ref>[http://www.outdoorplaces.com/Destination/USNP/sdmtrsh/index.htm Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100513050856/http://www.outdoorplaces.com/Destination/USNP/sdmtrsh/index.htm |date=13 मई 2010 }}. Outdoorplaces.com. 7 जून 2006 को पुन:प्राप्त.</ref>
15 अक्टूबर 1966 में माउंट रशमोर को [[ऐतिहासिक स्थलों का राष्ट्रीय पंजीकरण| ऐतिहासिक स्थानों के नेशनल रजिस्टर]] पर सूचीबद्ध किया गया था। [[नेब्रास्का]] छात्र विलियम एंड्रियु बर्केट का एक निबंध, जिसे 1934 में महाविद्यालय आयु वर्ग के लिए विजेता के रूप में चुना गया था और 1973 में जिसे कांस्य थाली पर कार्निस में रखा गया था।<ref name="timeline" /> 1991 में राष्ट्रपति [[जॉर्ज हर्बर्ट वॉकर बुश]] आधिकारिक रूप से माउंट रशमोर को समर्पित किया।
घाटी में एक चेहरे के पीछे एक नक्काशीदार कक्ष है, चट्टान को केवल {{convert|70|ft|m|0}} काटकर बनाया गया है, जिसमें सोलह चीनी मिट्टी के रंगीन बर्तनों की सूची के साथ एक तिजोरी है। इस सूची में स्वतंत्रता और संविधान की घोषणा, चारों राष्ट्रपतियों और बोरग्लम की जीवनी और अमेरिका के इतिहास का व्याख्यान शामिल है। इस चैम्बर का निर्माण प्रवेश द्वार से "हॉल ऑफ रिकॉड्स" के रूप में सुनियोजित किया गया है और कक्ष को 1998 में स्थापित किया गया था।<ref>{{cite web
| title =Hall of Records
| work =Mount Rushmore National Memorial web site
| publisher =National Park Service
| date =2004-06-14
| url =http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/hall_of_records.htm
| accessdate =2007-07-04
| archive-url =https://web.archive.org/web/20071011230039/http://nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/hall_of_records.htm
| archive-date =11 अक्तूबर 2007
| url-status =live
}}</ref>
पुनर्विकास कार्यों के दस साल में व्यापक आगंतुक सुविधाएं और 1998 में फूटपाथ के काम को समाप्त किया गया था, जैसे आगंतुक केंद्र, [[लिंकन बोरग्लम संग्रहालय]] और राष्ट्रपति के निशान. स्मारक के रखरखाव के लिए सालाना पर्वतारोहियों की आवश्यकता निगरानी करने के लिए और दरारों को सील करने के लिए होती है। स्मारक [[शैवालों]] को दूर करने के लिए है साफ नहीं है। इसे केवल एक बार साफ किया जाता है। 8 जुलाई 2005 को [[कर्चेर]] GmbH, सफाई मशीनों की एक जर्मन निर्माता ने एक मुफ्त सफाई ऑपरेशन आयोजित की थी, इस सफाई में पानी का दबाव {{convert|200|F|C}}<ref>{{cite web |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/10/AR2005071000754.html |title="For Mount Rushmore, An Overdue Face Wash" |date=11 जुलाई 2005 |work=http://www.washingtonpost.com |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121113082437/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/10/AR2005071000754.html |archive-date=13 नवंबर 2012 |url-status=live }}</ref> से भी अधिक था।
== विवाद ==
[[चित्र:Air Force One over Mt. Rushmore.jpg|thumb|left|वायु सेना का एक विमान माउंट रशमोर के ऊपर से उड़ान भरता हुआ]]
माउंट रशमोर [[इंडियन (अमेरिका के आदिवासी)|अमेरिकी मूल निवासियों]] के बीच विवादास्पद है क्योंकि संयुक्त राज्य अमेरिका ने [[1876-77 के ग्रेट सिउक्स युद्ध]] के बाद [[लकोटा]] जनजाति से इस क्षेत्र को जब्त कर ली है। 1868 की [[ट्रिटी ऑफ फोर्ट लरामी]] ने पहले ही लकोटा को ब्लैक हिल्स शाश्वत रूप प्रदान कर चुका था। [[अमेरिकी भारतीय आंदोलन]] के सदस्यों ने 1971 में स्मारक के दखलअंदाजी के लिए एक [[विद्रोह]] का नेतृत्व किया जिसका नाम "माउंट क्रेजी होर्स" था। भाग लेने वालों में युवा कार्यकर्ताओं, दादा दादी, बच्चें और लकोटा के पवित्र आदमी जॉन फायर [[लेम डियर]] थे जिन्होंने पर्वत के शीर्ष पर एक प्रार्थना स्टाफ का निर्माण किया था। लेम ने कहा कि स्टाफ की स्थापना राष्ट्रपतियों के चेहरों के लिए [[प्रतिकात्मक]] रूप से कफन है, जो तब तक गंदे रहेंगे जब तक ब्लैक हिल्स संबंधित संधि पूरा नहीं हो जाता.<ref name="Glass">मैथ्यू ग्लास "प्रोड्युसिंग पेट्रियोटिक इंसपिरेशन एट माउंट रशमोर," ''जर्नल ऑफ द अमेरिकन अकादमी ऑफ रिलिजियन'', वॉल्यूम 62, संख्या 2. (ग्रीष्मकाल, 1994), pp. 265-283..</ref>
2004 में पार्क के पहले मूल निवासी अमेरिकी अधीक्षक को नियुक्त किया गया था। जेरार्ड बेकर ने कहा है कि वे "व्याख्या के अवसरों" को और अधिक स्थापित करेंगे और वे चार राष्ट्रपति "केवल एक अवसर हैं और केवल एक मुद्दा है।<ref name="Native">{{cite web |url= http://www.indiancountrytoday.com/archive/28172949.html |title= "Historic changes for Mount Rushmore" |author= David Melmer |date= 13 दिसम्बर 2004 |work= http://www.indiancountrytoday.com |accessdate= 17 मार्च 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20100808193845/http://www.indiancountrytoday.com/archive/28172949.html |archive-date= 8 अगस्त 2010 |url-status= dead }}</ref>
ब्लैक हिल्स के अन्य स्थानों में भी [[क्रेजी होर्स मेमोरियल]] की स्थापना एक प्रसिद्ध मूल अमेरिकी नेता को श्रद्धांजलि देने और माउंट रशमोर की प्रतिक्रिया के रूप में निर्माण किया गया। इसे माउंट रशमोर से भी बड़ा बनाने का इरादा था और लकोटा के प्रमुख से सहायता प्राप्त था; क्रेजी हार्स मेमोरियल फाउंडेशन ने 0}संघीय धन की पेशकश को अस्वीकार कर दिया। बहरहाल इसी तरह यह स्मारक विवाद का विषय है, यहां तक कि अमेरिकी समुदाय के मूल निवासी के भीतर भी.<ref>लेम डियर, जॉन (फायर) और रिचर्ड एर्डोज. ''लेम डियर सीकर ऑफ विजन्स'' शिमोन और शुश्टर, न्यू यॉर्क, न्यू यार्क, 1972. पेपरबैक ISBN 0-671-55392-5</ref>
यह स्मारक भी विवाद को भड़काती है क्योंकि कुछ लोग यह आरोप लगाते हैं कि [[स्पष्ट भाग्य]] के विचार द्वारा इसमें नस्लीय श्रेष्ठता का विषय अन्तर्निहित है। बोरग्लम द्वारा भारतीय भूमि के अधिग्रहण समय के दौरान सक्रिय चार राष्ट्रपतियों के नक्काशी पर्वत पर की गई है। गुटज़ोन बोरग्लम स्वयं को विवादित करते हैं क्योंकि वे [[कू क्लूस क्लान]] के एक सक्रिय सदस्य थे।<ref name="Carving" /><ref>{{cite web|url=http://www.ralphmag.org/borglumP.html|title="Gutzon Borglum, The Story of Mount Rushmore"|publisher=Ralphmag.org|accessdate=17 मार्च 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100327204720/http://www.ralphmag.org/borglumP.html|archive-date=27 मार्च 2010|url-status=dead}}</ref>
2009 में लेखक इवान अलंड ने ''रिकार्विंग रशमोर: रैंकिंग द प्रेसिडेंट ऑन पिस, प्रोस्पेरिटी, एण्ड लिबर्टी'' को जारी किया था, एक पुस्तक जिसमें स्मारक के चार राष्ट्रपतियों में से तीन की अध्यक्षता की पूनर्मूल्यांकन की वकालत करता है।<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=IFFmEBmRSb8|title=Part 1: 04/04/2009 Ron Paul interviews Ivan Eland on Recarving Rushmore CSPAN|work=CSPAN|author=Paul, Ron|date=April 4, 2009|access-date=3 जून 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413203244/http://www.youtube.com/watch?v=IFFmEBmRSb8|archive-date=13 अप्रैल 2010|url-status=live}}</ref>
== पारिस्थितिकी ==
[[चित्र:Black Hills, Mount Rushmore National Park.jpg|thumb|माउंट रशमोर के विपरीत ब्लैक हिल्स]]
माउंट रशमोर की वनस्पतियां और पशुवर्ग साउथ डकोटा क्षेत्र के बाकी बचे ब्लैक हिल्स के समान हैं। [[टर्की गिद्ध]], [[बाल्ड ईगल]], [[बाज़]] और माउंट रशमोर के आसपास उड़ने वाले [[मिडोलार्क]] जैसे पक्षियों में शामिल हैं, जो कभी-कभी पहाड़ के पर्तों में अपने [[घोसले स्थान]] बनाते हैं। छोटे पक्षियों में सांगबर्ड्स, [[नाटहेच]] और [[कठफोड़वा]] शामिल हैं, जो आस-पास के पाइन जंगलों में निवास करते हैं। स्थलीय स्तनधारी में [[चूहा]], [[गिलहरी]], [[चिखुर]], [[स्कंक]], [[साही]], [[रकून]], [[ऊदबिलाव]], [[बिज्जू]], [[कोयोट]], [[बिगहोर्न भेड़]] और [[बॉबकैट]] शामिल हैं। इसके अलावा [[मेंढक]] और [[सांप]] के कई प्रजातियां इस क्षेत्र में निवास करती हैं। स्मारक में दो नदियां हैं, गिज्ज़लि बियर औऱ स्टारलिंग बेसिन नदी, जिसमें [[लाँगनोज डेस]] और [[ब्रूक ट्रुट]] जैसी मछलियां हैं।<ref name="animal">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/naturescience/animals.htm |title=Nature & Science- Animals |date=26 नवम्बर 2006 |work=[http://www.nps.gov NPS] |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301234704/http://www.nps.gov/moru/naturescience/animals.htm |archive-date=1 मार्च 2010 |url-status=live }}</ref> इस क्षेत्र के कुछ स्थानिय पशु स्वदेशी नहीं हैं, [[पहाड़ बकरी]] बकरियों के वंशज हैं जो 1924 में कनाडा से [[कस्टर स्टेट पार्क]] को एक उपहार था लेकिन बाद में वे पलायन कर गए थे।<ref name="FloraFauna">[http://www.americanparknetwork.com/parkinfo/ru/flora/index.html Mount Rushmore- Flora and Fauna] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071212031013/http://www.americanparknetwork.com/parkinfo/ru/flora/index.html |date=12 दिसंबर 2007 }}. अमेरिकी पार्क नेटवर्क. URL accessed on March 16, 2006. [https://web.archive.org/web/19960101/http://www.ohranger.com/mount-rushmore/just-kids Web archive link]</ref>
कम उंचाई में [[शंकुधारी]] पेड़ हैं, लेकिन मुख्य रूप से [[पोंडेरोसा पाइन]] स्मारक को चारों ओर से सबसे अधिक घेरे हुए हैं जो स्मारक पर सूरज से प्राप्त रौशनी से छाया प्रदान करते हैं। अन्य पेड़ों में [[बर ओक]], [[ब्लैक हिल्स स्प्रुस]] और [[कॉटनवुड]] शामिल हैं। छोटे पेड़ों की नौ प्रजातियां माउंट रशमोर के आस-पास पाई जाती हैं। यहां जंगलीफूलों की एक विस्तृत विविधता भी उपलब्ध है जिसमें विशेष रूप से [[स्नैपड्रेगन]], [[सनफ्लावर]] और [[वायोलेट]] हैं। उंच भागों में वृक्षों का जीवन छिटपुट हो जाता है।<ref name="FloraFauna" /> बहरहाल, ब्लैक हिल्स क्षेत्रों में लगभग पांच प्रतिशत ही वृक्षों की प्रजातियों को स्वदेशी वृक्षों के रूप में पाया जाता है।<ref name="Plants">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/naturescience/plants.htm |title=Nature & Science - Plants |date=6 दिसम्बर 2006 |work=[http://www.nps.gov NPS] |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301234709/http://www.nps.gov/moru/naturescience/plants.htm |archive-date=1 मार्च 2010 |url-status=live }}</ref>
हालांकि इस क्षेत्र में प्रति वर्ष {{convert|18|in|mm}} औसतन वर्षा होती है, लेकिन जानवरों और पौधों के जीवन के लिए यह पर्याप्त नहीं है। पेड़ और अन्य पौधें [[जमीनी बहाव]] के नियंत्रण में मदद पहुंचाते हैं। नहर, रिसाव और झरने, बांध बनाने में मदद करते हैं जिससे पहाड़ के नीचे पानी का बहाव होता है और जानवरों के लिए जल स्थान प्रदान करते हैं। इसके अलावा, [[सैंडस्टोन]] और [[लाइमस्टोन]] जैसे चट्टान [[ग्राउंडवाटर]] को रोकने में मदद पहुंचाते हैं और [[जलीय चट्टानी पर्त]] का निर्माण करते हैं।
मांउट रशमोर को घेरे हुए पोंडेरोसा में प्रत्येक 27 वर्ष के आस-पास में [[जंगल आग]] लगती है। इसे पेड़ कोर के नमूने में पाए गए आग निशान से निर्धारित किया गया था। इससे वन भूमि पर स्थित मलबे को साफ करने में मदद मिलती है। वैसे तो भीषण अग्निकांड काफी दुर्लभ होते हैं, लेकिन अतीत में हुई है।<ref>[http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subnaturalfeatures32.html Nature & Science- Forests] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070312115249/http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subnaturalfeatures32.html |date=12 मार्च 2007 }}. नेशनल पार्क सेवा. 1 अप्रैल 2006 को पुनःप्राप्त.</ref>
== भूतत्व ==
[[चित्र:Mt rushmore 07 27 2005.jpg|thumb|माउंट रशमोर सम्पूर्ण पहाड़ की आकार और निर्माण के मलबे के रोड़ियों को दिखाते हुए]]
[[चित्र:Model of Mount Rushmore (inset George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt and Abraham Lincoln) in Miniland, Legoland Windsor.JPG|thumb|लेगोलैंड विंडसर में माउंट रशमोर का मॉडल]]
माउंट रशमोर बड़े पैमाने पर [[ग्रेनाइट]] से बना है। इस स्मारक की नक्काशी साउथ डकोटा के ब्लैक हिल्स में [[हार्ने पिक]] के [[बेथोलिथ]] ग्रेनाइट के उत्तरपश्चिम सीमांत पर की गई है, इसीलिए ब्लैक हिल्स क्षेत्र के मध्य भाग के भूगर्भिक संरचनाएं भी माउंट रशमोर पर सुव्यक्त है। लगभग 1.6 अरब वर्ष पहले [[पिकामब्रायन]] अवधि के दौरान बाथोलिथ [[माग्मा]] पूर्व स्थापित एक प्रकार की [[शीस्ट]] [[अभ्रक]] में प्रवेश किया था।<ref name="autogenerated3">[http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subenvironmentalfactors13.html Geologic Activity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080616091103/http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subenvironmentalfactors13.html |date=16 जून 2008 }}. नेशनल पार्क सेवा.</ref> हार्ने पीक के [[ग्रेनाइट]] में बहुत अपरिष्कृत छोटे बीजवाला [[पेग्माटाइट]] शामिल हो गया था। इल तटबंधों के कारण राष्ट्रपति के माथे पर हल्के रंग की लकीरे है।
पिकामब्रायन अवधि के अंत के दौरान ब्लैक हिल्स ग्रेनाइट की [[कटाव]] को उजागर किया गया था, लेकिन [[केम्ब्रियन]] अवधि के दौरान [[सैंडस्टोन]] और अन्य अवसादों द्वारा इसे दफना दिया गया था। यह क्षेत्र [[पेलियोज़ोइक]] काल तक दफन रहा, लेकिन लगभग 70 वर्ष पहले [[टेक्टोनिक]] के उत्थान के दौरान फिर से कटाव उजागर हुआ था।<ref name="autogenerated3" /> ब्लैक हिल्स क्षेत्र का उत्थान भूगर्भिक लंबा गुंबद के रूप में हुआ था।<ref>इरविन, जेम्स R. [http://www.holoscenes.com/gallery5.html Great Plains Gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060720043247/http://www.holoscenes.com/gallery5.html |date=20 जुलाई 2006 }} (2001). 16 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> इस पहाड़ का उत्तरवर्ती प्राकृतिक क्षरण की श्रृंखला अधिक तलछट और नरम आसन्न शीस्ट के ग्रेनाइट अनावृत के द्वारा नक्काशी की अनुमति दी। वाशिंगटन के मूर्ति के ठीक नीचे ग्रेनाइट और गहरे रंग की एक प्रकार की शीस्ट के बीच संपर्क को स्पष्ट रूप से देखा जा सकता है।
बोरग्लम ने कई कारणों के चलते माउंट रशमोर को साइट के रूप में चुना। पहाड़ की चट्टाने चिकनी, सुक्ष्म ग्रेनाइट से बनी हैं। टिकाऊ ग्रेनाइट केवल {{convert|1|in|mm}} प्रति 10,000 वर्ष में घटता है और दर्शाता है कि मूर्ति को जीवित रखने में यह पर्याप्त होता है।<ref name="autogenerated1" /> इसके अलावा, यह इस क्षेत्र का सबसे लंबा पहाड़ था, जिसकी की ऊंचाई समुद्र से {{convert|5725|ft|m}} ऊपर था।<ref name="peakbagger" /> क्योंकि इस पहाड़ की मुखाकृति दक्षिणपूर्व है और अधिकांश दिनों में मजदूरों ने भी सूरज की रौशनी से लाभ उठाया था।
== पर्यटन ==
[[चित्र:Rushmoreentrance.jpg|thumb|साइट के लिए प्रवेश द्वार]]
साउथ डकोटा में पर्यटन दूसरा सबसे बड़ा उद्योग है और माउंट रशमोर इसका शीर्ष पर्यटक आकर्षण है। 2004 में, दो लाख से भी अधिक दर्शकों ने स्मारक की यात्रा की। <ref name="NPSfacts" /> यह स्थल रशमोर संगीत कैम्प का अंतिम संगीत कार्यक्रम का भी निवास है और [[स्टरगिस मोटरसाइकल रैली]] के सप्ताह में कई आंगतुकों को आकर्षित करता है।
== लोकप्रिय संस्कृति ==
{{Main|Mount Rushmore in popular culture}}
== नोट्स और संदर्भ ==
{{reflist|2}}
== आगे पढ़ें ==
* [[लर्नर, जेशे]]. ''माउंट रशमोर: एन आइकन रीकंसीडेएर्ड'' न्यूयॉर्क नेशन बूक, 2002.
* टालियाफेर्रो, जॉन. ''ग्रेट व्हाइट फादर्स: द स्टोरी ऑफ द ऑबसेसिव क्वेस्ट टू क्रिएट माउंट रशमोर'' . न्यू यॉर्क: पब्लिकअफएर्स, c2002. स्मारक के निर्माण को एक ऐतिहासिक और सांस्कृतिक संदर्भ में महता प्रदान करता है।
* ''द नेशनल पार्क: इंडेक्स 2001-2003'' . वाशिंगटन: [[संयुक्त राज्य अमेरिका के आंतरिक विभाग]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{Commons category|Mount Rushmore National Memorial}}
* [https://web.archive.org/web/20100828083804/http://www.nps.gov/moru Official site]
* [https://web.archive.org/web/20100420035116/http://www.ohranger.com/mount-rushmore/making-mount-rushmore The Making of Mount Rushmore]
* [https://web.archive.org/web/20080706092640/http://www.nps.gov/archive/moru/travel_info/weather_hist.htm Climate]
* [https://web.archive.org/web/20090908004433/http://online.wsj.com/article/SB115290739146207240.html?mod=todays_us_pursuits A Monumental Achievement]
* [http://maps.google.com/maps?ll=43.878096,-103.458273&spn=0.009205,0.014119&t=k&hl=en Google Map Link]
* मैथ्यू बकिंघम, [https://web.archive.org/web/20100613085907/http://cabinetmagazine.org/issues/7/sixgrandfathers.php The Six Grandfathers, Paha Sapa, in the Year 502,002 C.E.]
{{Registered Historic Places}}
{{Protected Areas of South Dakota}}
[[श्रेणी:1941 का कार्य]]
[[श्रेणी:चित्रकारी में अब्राहम लिंकन]]
[[श्रेणी:ब्लैक हिल्स युद्ध]]
[[श्रेणी:भवन और स्मारक अमेरिकी राष्ट्रपतियों का सम्मान करते हुए]]
[[श्रेणी:विशाल मूर्तियां]]
[[श्रेणी:जार्ज वाशिंगटन]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में स्मारक और समाधि]]
[[श्रेणी:पर्वत स्मारक और समाधि]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा के पर्वत]]
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका का राष्ट्रीय स्मारक]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में ऐतिहासिक स्थानों के नेशनल रजिस्टर]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में आउटडोर मूर्तियां]]
[[श्रेणी:पेनिंगटन काउंटी, साउथ डकोटा]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में चट्टान संरचनाएं]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा के प्रतीक]]
[[श्रेणी:थिओडोर रूजवेल्ट]]
[[श्रेणी:थॉमस जेफ़रसन]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में पर्यटन]]
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के साउथ डकोटा में नेशनल पार्क सेवा क्षेत्र]]
[[श्रेणी:रॉक कला]]
[[श्रेणी:श्रेष्ठ लेख योग्य लेख]]
[[श्रेणी:गूगल परियोजना]]
izzoohuifjyu8ea48wjk7nmes0ex97i
6449081
6449070
2025-07-06T14:37:33Z
चाहर धर्मेंद्र
703114
6449081
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Protected area
| name = माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक <br /> Mount Rushmore National Memorial
| iucn_category = V
| photo = Dean_Franklin_-_06.04.03_Mount_Rushmore_Monument_(by-sa)-3_new.jpg
| photo_caption = (बाएँ से दाएँ) [[जार्ज वाशिंगटन]], [[थामस जेफरसन|थॉमस जेफ़रसन]], [[थियोडोर रूज़वेल्ट]], और [[अब्राहम लिंकन]] की मूर्तियाँ अमेरिका के प्रथम १५० वर्षों का इतिहास दर्शाते हुए।
| map =
|relief = 1
| map_caption =
| location = [[साउथ डेकोटा]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]
| nearest_city = [[कीस्टोन, साउथ डकोटा]]
|coordinates = {{Coord|43|52|44|N|103|27|33|W|type:landmark_region:US-SD|display=inline,title}}
| area = {{convert|1278.45|acre|km2|sigfig=3}}
| established = मार्च 3, 1925
| visitation_num = 2,757,971
| visitation_year = 2006
| governing_body = [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा |नेशनल पार्क सर्विस]]}}
[[दक्षिण डकोटा|साउथ डकोटा]] में [[कीस्टोन, साउथ डकोटा|कीस्टोन]] के समीप स्थित '''माउंट रशमोर नेशनल मेमोरियल''', [[गुलजॉन बोरग्लम|गुलज़ोन बोरग्लम]] (1867-1941) द्वारा निरमित स्मारक एक [[ग्रेनाइट]] [[मूर्ति कला|मूर्तिकला]] है, जो संयुक्त राज्य राष्ट्रपति स्मारकीय पर स्थित है, जो कि {{convert|60|ft|m|adj=on}} [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपतियों की सूची|संयुक्त राज्य के भूतपूर्व राष्ट्रपति]] के शीर्षोॱ की [[मूर्तिकला]] को अंकित करने के साथ [[अमेरिकी गृहयुद्ध|संयुक्त राज्य अमेरिका के पहले 150 सालों के इतिहास]] का प्रतिनिधित्व करता है (बांए से दांए): [[जॉर्ज वाशिंगटन]] (1732–1799), [[थामस जेफरसन]] (1743–1826), [[थियोडोर रूज़वेल्ट|थियोडोर रूजवेल्ट]] (1858–1919) और [[अब्राहम लिंकन]] (1809–1865).<ref>[http://www.mountrushmoreinfo.com/ Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170823002054/http://www.mountrushmoreinfo.com/ |date=23 अगस्त 2017 }}. 6 दिसम्बर 2005.60 SD वेब ट्रेवलर, Inc 7 अप्रैल 2006 को लिया गया।</ref> सम्पूर्ण स्मारक में {{convert|1278.45|acre|km2|sigfig=3}}<ref>मेकगेवरन, A. Jr. ''एट अल'' . (2004). ''द वर्ड अल्मानक एण्ड बूक ऑफ फैक्ट्स 2004'' न्यू यॉर्क: विश्व पंचांग शिक्षा समूह, Inc ISBN 0-88687-910-8.</ref> और {{convert|5725|ft|m}} समुद्र स्तर से ऊपर समावेश है।<ref name="peakbagger">[http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=6234 Mount Rushmore, South Dakota] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100218185456/http://peakbagger.com/peak.aspx?pid=6234 |date=18 फ़रवरी 2010 }} (1 नवम्बर 2004). Peakbagger.com. 27 मार्च 2007 को पुनःप्राप्त.</ref> इसकी देखरेख [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा|नेशनल पार्क सेवा]] द्वारा की जाती है जो [[संयुक्त राज्य अमेरिका का आंतरिक विभाग]] का ब्यूरो है। इस स्मारक को वर्ष में लगभग 2 मिलियन लोग देखने आते हैं।<ref name="NPSfacts">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/faqs.htm |title=Mount Rushmore National Memorial Frequently Asked Questions |publisher=National Park Service |accessdate=December 2, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528050650/http://www.nps.gov/moru/faqs.htm |archive-date=28 मई 2010 |url-status=live }}</ref>
== इतिहास ==
मूलतः इसे [[लकोटा लोग|लकोटा सिउक्स]] भी कहा जाता है चूंकि इसमें ''छह महान जनक'' की मूर्तियां उकेरी गई हैं, 1885 में एक अभियान के दौरान एक इसका नाम [[न्यूयॉर्क]] के एक जाने-माने वकील [[चार्ल्स ई. रशमोर]] के नाम पर इस पहाड़ का पुनः नामकरण किया गया था।<ref>बेलांगर, इयान A. ''एट अल.'' {{Cite web |url=http://t3.preservice.org/T0211461/history/ |title="Mt. Rushmore- presidents on the rocks" |access-date=3 जून 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20060514075853/http://t3.preservice.org/T0211461/history/ |archive-date=14 मई 2006 |url-status=dead }}</ref> असल में रशमोर पर्वत में इस तरह की कलाकृति उकेरने का उद्देश्य दक्षिणी डकोटा की [[ब्लैक हिल्स]] में पर्यटकों का आकर्षण बढ़ाना था। [[कांग्रेस]] के प्रतिनिधि मंडल और राष्ट्रपति [[कॉल्विन कूलिज|केल्विन कूलिज]] के बीच लंबे समझौते के बाद यह प्रोजेक्ट कांग्रेस के अनुमोदन से प्रारंभ हो पाया। 1927 में नक्काशी का काम शुरू हुआ और कुछ चोटों और बिना कोई घातक परिणाम के साथ 1941 में यह बनकर तैयार हुआ था।<ref name="NPSfacts" />
[[चित्र:MtRushmore sculpting.jpg|thumb|माउंट रशमोर के नक्काशी में डायनामाइट का उपयोग करते हैं और इसके बाद "हनीकोम्बिग" की प्रक्रिया शामिल है।<ref>[15]</ref> लगभग दो लाख टन चट्टानों को पहाड़ी से दूर विस्फोट किया गया।]]
''छह महान जनक'' के के रूप में यह पहाड़ उस रास्ते का भाग था जिसमें लकोटा लीडर [[ब्लैक एल्क]] ने एक आध्यात्मिक यात्रा की थी जो [[ब्लैक एल्क पीक|हार्ने पिक]] पर समाप्त हुई थी। 1876 से 1877 के [[सैन्य अभियान| सैन्य अभियानों]] की एक श्रृंखला के बाद, संयुक्त राज्य ने क्षेत्र पर नियंत्रण का अधिकार जताया, एक ऐसा दावा जो 1868 के '''ट्रिटी ऑफ फोर्ट लारामी''' पर आधारित अभी भी विवादित है (देखें ''विवाद'' नीचे). सफेद अमेरिकी निवासियों के बीच में पिक को विविध रूप से कौगर पहाड़, सुगरलौफ पहाड़, स्लटरहाउस पहाड़ और कीस्टोन चट्टान जाना जाता था। रशमोर, डेविड स्वान्ज़ी और बिल चेलिस द्वारा एक पूर्वेक्षण अभियान के दौरान इसका नाम रशमोर दिया गया था (जिसकी पत्नी '''कैरी''' लेखक [[लौरा इंगल्स वाइल्डर|लौरा इन्गल्स विल्डर]] की बहन थी).<ref name="KAHS">कीस्टोन ऐतिहासिक सोसायटी क्षेत्र [http://www.keystonechamber.com/kahs/characters.html Keystone Characters] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060909061644/http://www.keystonechamber.com/kahs/characters.html |date=9 सितंबर 2006 }}. 3 अक्टूबर 2006 को पुन:प्राप्त.</ref>
1923 में इतिहासकार [[डोएन रॉबिन्सन|डोने रॉबिन्सन]] के दिमाग में साउथ डकोटा में [[पर्यटन]] को बढ़ावा देने के लिए माउंट रशमोर का विचार आया। 1924 में, रॉबिन्सन ने मूर्तिकार '''गटज़ोन बोरग्लम'''<ref>मूर्तिकार गुट्जोन बोर्ग्लुम [https://www.nps.gov/moru/learn/historyculture/gutzon-borglum.htm] {{Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20250524133240/https://www.nps.gov/moru/learn/historyculture/gutzon-borglum.htm|date=25 जनवरी 2023}}। 1 जुलाई 2025 को पुन:प्राप्त.</ref> को नक्काशी पूरा किया जा सकता है कि नहीं का सुनिश्चित करने के लिए ब्लैक हिल्स क्षेत्र में यात्रा करने के लिए तैयार किया। '''बोरग्लम कंफेडरेट मेमोरियल की नक्काशी'''<ref>स्मारक नक्काशी [https://stonemountainpark.com/activity/history-nature/memorial-carving/]{{Webarchive|url=http://web.archive.org/web/20250626204034/https://stonemountainpark.com/activity/history-nature/memorial-carving/|date=31 मार्च 2023}}। 26 जून 2025 को पुन:प्राप्त.</ref> में शामिल थे, [[जॉर्जिया]] के [[स्टोन माउंटेन]] में [[परिसंघीय राज्य अमेरिका|कंफेडरेट]] नेताओं का एक '''निम्न उद्भूत नक्काशी''' स्मारक, लेकिन वहां के अधिकारियों के साथ उसमें असहमति हो गई थी।<ref name="Carving">{{cite web |url=http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/peopleevents/e_stonemtn.html |title="People & Events: The Carving of Stone Mountain" |work=American Experience |publisher=PBS |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100413223326/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/peopleevents/e_stonemtn.html |archive-date=13 अप्रैल 2010 |url-status=live }}</ref> सकी मूल योजना में [[ग्रेनाइट]] स्तम्भों में नक्काशी करना था जिसे [[सुई]] के रूप में जाना जाता है। हालांकि, बोरग्लम को एहसास हुआ कि खुरचने वाली सुई नक्काशी के लिए काफी पतली थी। उन्होंने माउंट रशमोर को चुना, एक शानदार स्थान, क्योंकि आंशिक रूप से इसका मुखमंडल दक्षिण की ओर था और सूरज का रौशनी इस पर अधिक से अधिक पड़ता है। बोरग्लम ने माउंट रशमोर को देखकर कहा कि "अमेरिका उस क्षितिज के साथ चलेगा."<ref name="autogenerated1">[http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/carving_history.htm Carving History] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090530045845/http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/carving_history.htm |date=30 मई 2009 }} (2 अक्टूबर 2004). नेशनल पार्क सेवा.</ref> [[कांग्रेस]] ने 3 मार्च 1925 को माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक आयोग को प्राधिकृत किया।<ref name="autogenerated1" /> राष्ट्रपति कूलिज ने जोर देकर कहा कि वॉशिंगटन के साथ, दोनों रिपब्लिकन और डेमोक्रेट का भी चित्रण किया जाना चाहिए। <ref name="Fite">फाइट, गिलबर्ट C. ''माउंट रशमोर'' (मई 2003). ISBN 0-9646798-5-X, विद्वानों का मानक अध्ययन.</ref>
[[चित्र:Mount Rushmore2.jpg|thumb|upright|रशमोर पर्वत का निर्माण]]
4 अक्टूबर 1927 और 31 अक्टूबर 1941 के बीच गुज़टन बोरग्लम और 400 कर्मचारियों ने [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपतियों की सूची|U.S. राष्ट्रपति]] [[जॉर्ज वाशिंगटन]], [[थॉमस जेफरसन]], [[थियोडोर रूज़वेल्ट|थिओडोर रूजवेल्ट]] और [[अब्राहम लिंकन]] की 60-फूट (18 m) की विशाल मूर्ति की नक्काशी संयुक्त राज्य अमेरिका के 150 सालों के इतिहास का प्रतिनिधित्व करने के लिए की। गणतंत्र संरक्षण और क्षेत्र के विस्तार में इनकी भूमिकाओं के लिए इन राष्ट्रपतियों का चयन बोरग्लम द्वारा किया गया था।<ref name="autogenerated1" /><ref name="autogenerated2">[[अल्बर्ट बोइम]] "पेट्रिएर्ची फिक्स्ड इन स्टोन: गुटज़न बोरग्लम माउंट रशमोर," ''अमेरिकन आर्ट'' Vol. 5, No. 1/2. (विंटर - स्प्रिंग, 1991), pp. 142-67.</ref> थॉमस जेफरसन की छवि मूलतः वॉशिंगटन के दाएं क्षेत्र में प्रकट होनी थी, लेकिन काम शुरू करने के बाद उस चट्टान को अनुपयुक्त हो पाया था, इसलिए जेफरसन की छवि पर हुए कार्य को ध्वस्त कर दिया गया और वॉशिंगटन के बाएं क्षेत्र में एक नयी छवि की नक्काशी की गई।<ref name="autogenerated1" />
सन् 1933 में नेशनल पार्क सेवा ने माउंट रशमोर को अपने क्षेत्राधिकार के अंतर्गत लिया। इंजीनियर '''जूलियन स्पोट्स''' ने बुनियादी ढांचे में सुधार के द्वारा इस परियोजना में मदद की। उदाहरण के लिए, उसके पास उन्नत ट्राम था जिसके चलते कार्मचारियों की सुविधा के लिए वह आसानी से माउंट रशमोर की चोटी तक पहुंच सकता था। 4 जुलाई 1934 तक वाशिंगटन के चेहरे को पूरा कर लिया गया था और समर्पित किया गया था। थॉमस जेफरसन के शीर्ष को 1936 में समर्पित किया गया और अब्राहम लिंकन के चेहरे को 17, 1937 सितंबर को समर्पित किया गया था। 1937 में, कांग्रेस में एक बिल को पेश किया गया था जिसमें नागरिक-अधिकार नेता [[सुसान बी. एंथनी|सुसन B. एन्थोनी]] के चेहरे को भी शामिल करने की बात थी, लेकिन एक विनियोग बिल में एक राइडर को पारित किया गया जिसमें संघीय कोष का इस्तेमाल केवल उन चेहरों पर ही करने की आवश्यकता थी जिस पर पहले से काम किया जा रहा है।<ref name="timeline">[http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/timeline/timeline2.html American Experience] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090304151818/http://www.pbs.org/wgbh/amex/rushmore/timeline/timeline2.html |date=4 मार्च 2009 }} "टाइमलाइन: माउंट रशमोर" (2002). 20 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> 1939 में थिओडोर रूजवेल्ट के चेहरे को समर्पित किया गया।
मूर्तिकार का स्टूडियो--नक्काशी से संबंधित एक अद्वितीय प्लास्टर मॉडल और उपकरण एक डिस्प्ले-- जिसका निर्माण बोरग्लम के निर्देशन में 1939 में हुआ था। मार्च 1941 में एक [[फुफ्फुसीय अन्त:शल्यता |अन्त: शल्यता]] से बोरग्लम की मृत्यु हुई। उनके बेटे [[लिंकन बोरग्लम]] ने इस परियोजना को जारी रखा। मूलतः, इसमें आकृतियों की नक्काशी सिर से कमर तक की योजना बनाई गई थी,<ref>[http://www.engineeringsights.org/SightDetail.asp?Sightid=526&id=SD&view=s&name=South+Dakota&page=1&image=0 Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131203033407/http://www.engineeringsights.org/SightDetail.asp?Sightid=526&id=SD&view=s&name=South+Dakota&page=1&image=0 |date=3 दिसंबर 2013 }}.</ref> लेकिन अपर्याप्त धन के चलते इसे मजबूरी में बंद करना पड़ा.<ref name="autogenerated1" /> बोर्गलम ने आठ फुट लंबे गिल्ड अक्षरों में [[संयुक्त राज्य अमेरिका का संविधान|अमेरिकी संविधान]] की [[अमेरिका का स्वतंत्रता दिवस|स्वतंत्रता घोषणा]] के स्मरण में [[लुइसियाना की खरीदारी| लुसियाना खरीद]] और [[अलास्का]] से [[टेक्सास]] से [[पनामा नहर|पनामा कनाल अंचल]] तक सात अन्य क्षेत्रीय अधिग्रहण सहित
लुइसियाना खरीद के आकार में विशाल पैनल की योजना बनाई थी।<ref name="autogenerated2" />
[[चित्र:Gutzon Borglum's model of Mt. Rushmore memorial.jpg|thumb|साइट पर एक मॉडल जो माउंट रशमोर के अंतिम डिजाइन के अभीष्ट का चित्रण करते हुए.अपर्याप्त धन के चलते अक्टूबर 1941 में नक्काशी समाप्त होने पर मजबूर.]]
इस पूरी परियोजना की लागत US$989,992.32 थी।<ref name="SDTourism">[http://iml.jou.ufl.edu/projects/students/Ahmann/rushmore.html Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060224003931/http://iml.jou.ufl.edu/projects/students/Ahmann/rushmore.html |date=24 फ़रवरी 2006 }}. साउथ डकोटा में पर्यटन. लौरा R. अहमन. 19 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> वाकई यह उल्लेखनीय है कि इस तरह की आकार वाली परियोजना में नक्काशी के दौरान किसी मज़दूर की मौत नहीं हुई। <ref>[http://www.outdoorplaces.com/Destination/USNP/sdmtrsh/index.htm Mount Rushmore National Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100513050856/http://www.outdoorplaces.com/Destination/USNP/sdmtrsh/index.htm |date=13 मई 2010 }}. Outdoorplaces.com. 7 जून 2006 को पुन:प्राप्त.</ref>
15 अक्टूबर 1966 में माउंट रशमोर को [[ऐतिहासिक स्थलों का राष्ट्रीय पंजीकरण| ऐतिहासिक स्थानों के नेशनल रजिस्टर]] पर सूचीबद्ध किया गया था। [[नेब्रास्का]] छात्र विलियम एंड्रियु बर्केट का एक निबंध, जिसे 1934 में महाविद्यालय आयु वर्ग के लिए विजेता के रूप में चुना गया था और 1973 में जिसे कांस्य थाली पर कार्निस में रखा गया था।<ref name="timeline" /> 1991 में राष्ट्रपति [[जॉर्ज हर्बर्ट वॉकर बुश]] आधिकारिक रूप से माउंट रशमोर को समर्पित किया।
घाटी में एक चेहरे के पीछे एक नक्काशीदार कक्ष है, चट्टान को केवल {{convert|70|ft|m|0}} काटकर बनाया गया है, जिसमें सोलह चीनी मिट्टी के रंगीन बर्तनों की सूची के साथ एक तिजोरी है। इस सूची में स्वतंत्रता और संविधान की घोषणा, चारों राष्ट्रपतियों और बोरग्लम की जीवनी और अमेरिका के इतिहास का व्याख्यान शामिल है। इस चैम्बर का निर्माण प्रवेश द्वार से "हॉल ऑफ रिकॉड्स" के रूप में सुनियोजित किया गया है और कक्ष को 1998 में स्थापित किया गया था।<ref>{{cite web
| title =Hall of Records
| work =Mount Rushmore National Memorial web site
| publisher =National Park Service
| date =2004-06-14
| url =http://www.nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/hall_of_records.htm
| accessdate =2007-07-04
| archive-url =https://web.archive.org/web/20071011230039/http://nps.gov/archive/moru/park_history/carving_hist/hall_of_records.htm
| archive-date =11 अक्तूबर 2007
| url-status =live
}}</ref>
पुनर्विकास कार्यों के दस साल में व्यापक आगंतुक सुविधाएं और 1998 में फूटपाथ के काम को समाप्त किया गया था, जैसे आगंतुक केंद्र, [[लिंकन बोरग्लम संग्रहालय]] और राष्ट्रपति के निशान. स्मारक के रखरखाव के लिए सालाना पर्वतारोहियों की आवश्यकता निगरानी करने के लिए और दरारों को सील करने के लिए होती है। स्मारक [[शैवालों]] को दूर करने के लिए है साफ नहीं है। इसे केवल एक बार साफ किया जाता है। 8 जुलाई 2005 को [[कार्चर| कर्चेर]] GmbH, सफाई मशीनों की एक जर्मन निर्माता ने एक मुफ्त सफाई ऑपरेशन आयोजित की थी, इस सफाई में पानी का दबाव {{convert|200|F|C}}<ref>{{cite web |url=http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/10/AR2005071000754.html |title="For Mount Rushmore, An Overdue Face Wash" |date=11 जुलाई 2005 |work=http://www.washingtonpost.com |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121113082437/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/10/AR2005071000754.html |archive-date=13 नवंबर 2012 |url-status=live }}</ref> से भी अधिक था।
== विवाद ==
[[चित्र:Air Force One over Mt. Rushmore.jpg|thumb|left|वायु सेना का एक विमान माउंट रशमोर के ऊपर से उड़ान भरता हुआ]]
माउंट रशमोर [[इंडियन (अमेरिका के आदिवासी)|अमेरिकी मूल निवासियों]] के बीच विवादास्पद है क्योंकि संयुक्त राज्य अमेरिका ने [[1876-77 के ग्रेट सिउक्स युद्ध]] के बाद [[लकोटा]] जनजाति से इस क्षेत्र को जब्त कर ली है। 1868 की [[ट्रिटी ऑफ फोर्ट लरामी]] ने पहले ही लकोटा को ब्लैक हिल्स शाश्वत रूप प्रदान कर चुका था। [[अमेरिकी भारतीय आंदोलन]] के सदस्यों ने 1971 में स्मारक के दखलअंदाजी के लिए एक [[विद्रोह]] का नेतृत्व किया जिसका नाम "माउंट क्रेजी होर्स" था। भाग लेने वालों में युवा कार्यकर्ताओं, दादा दादी, बच्चें और लकोटा के पवित्र आदमी जॉन फायर [[लेम डियर]] थे जिन्होंने पर्वत के शीर्ष पर एक प्रार्थना स्टाफ का निर्माण किया था। लेम ने कहा कि स्टाफ की स्थापना राष्ट्रपतियों के चेहरों के लिए [[प्रतिकात्मक]] रूप से कफन है, जो तब तक गंदे रहेंगे जब तक ब्लैक हिल्स संबंधित संधि पूरा नहीं हो जाता.<ref name="Glass">मैथ्यू ग्लास "प्रोड्युसिंग पेट्रियोटिक इंसपिरेशन एट माउंट रशमोर," ''जर्नल ऑफ द अमेरिकन अकादमी ऑफ रिलिजियन'', वॉल्यूम 62, संख्या 2. (ग्रीष्मकाल, 1994), pp. 265-283..</ref>
2004 में पार्क के पहले मूल निवासी अमेरिकी अधीक्षक को नियुक्त किया गया था। जेरार्ड बेकर ने कहा है कि वे "व्याख्या के अवसरों" को और अधिक स्थापित करेंगे और वे चार राष्ट्रपति "केवल एक अवसर हैं और केवल एक मुद्दा है।<ref name="Native">{{cite web |url= http://www.indiancountrytoday.com/archive/28172949.html |title= "Historic changes for Mount Rushmore" |author= David Melmer |date= 13 दिसम्बर 2004 |work= http://www.indiancountrytoday.com |accessdate= 17 मार्च 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20100808193845/http://www.indiancountrytoday.com/archive/28172949.html |archive-date= 8 अगस्त 2010 |url-status= dead }}</ref>
ब्लैक हिल्स के अन्य स्थानों में भी [[क्रेजी होर्स मेमोरियल]] की स्थापना एक प्रसिद्ध मूल अमेरिकी नेता को श्रद्धांजलि देने और माउंट रशमोर की प्रतिक्रिया के रूप में निर्माण किया गया। इसे माउंट रशमोर से भी बड़ा बनाने का इरादा था और लकोटा के प्रमुख से सहायता प्राप्त था; क्रेजी हार्स मेमोरियल फाउंडेशन ने 0}संघीय धन की पेशकश को अस्वीकार कर दिया। बहरहाल इसी तरह यह स्मारक विवाद का विषय है, यहां तक कि अमेरिकी समुदाय के मूल निवासी के भीतर भी.<ref>लेम डियर, जॉन (फायर) और रिचर्ड एर्डोज. ''लेम डियर सीकर ऑफ विजन्स'' शिमोन और शुश्टर, न्यू यॉर्क, न्यू यार्क, 1972. पेपरबैक ISBN 0-671-55392-5</ref>
यह स्मारक भी विवाद को भड़काती है क्योंकि कुछ लोग यह आरोप लगाते हैं कि [[स्पष्ट भाग्य]] के विचार द्वारा इसमें नस्लीय श्रेष्ठता का विषय अन्तर्निहित है। बोरग्लम द्वारा भारतीय भूमि के अधिग्रहण समय के दौरान सक्रिय चार राष्ट्रपतियों के नक्काशी पर्वत पर की गई है। गुटज़ोन बोरग्लम स्वयं को विवादित करते हैं क्योंकि वे [[कू क्लूस क्लान]] के एक सक्रिय सदस्य थे।<ref name="Carving" /><ref>{{cite web|url=http://www.ralphmag.org/borglumP.html|title="Gutzon Borglum, The Story of Mount Rushmore"|publisher=Ralphmag.org|accessdate=17 मार्च 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100327204720/http://www.ralphmag.org/borglumP.html|archive-date=27 मार्च 2010|url-status=dead}}</ref>
2009 में लेखक इवान अलंड ने ''रिकार्विंग रशमोर: रैंकिंग द प्रेसिडेंट ऑन पिस, प्रोस्पेरिटी, एण्ड लिबर्टी'' को जारी किया था, एक पुस्तक जिसमें स्मारक के चार राष्ट्रपतियों में से तीन की अध्यक्षता की पूनर्मूल्यांकन की वकालत करता है।<ref>{{cite web|url=http://www.youtube.com/watch?v=IFFmEBmRSb8|title=Part 1: 04/04/2009 Ron Paul interviews Ivan Eland on Recarving Rushmore CSPAN|work=CSPAN|author=Paul, Ron|date=April 4, 2009|access-date=3 जून 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100413203244/http://www.youtube.com/watch?v=IFFmEBmRSb8|archive-date=13 अप्रैल 2010|url-status=live}}</ref>
== पारिस्थितिकी ==
[[चित्र:Black Hills, Mount Rushmore National Park.jpg|thumb|माउंट रशमोर के विपरीत ब्लैक हिल्स]]
माउंट रशमोर की वनस्पतियां और पशुवर्ग साउथ डकोटा क्षेत्र के बाकी बचे ब्लैक हिल्स के समान हैं। [[टर्की गिद्ध]], [[बाल्ड ईगल]], [[बाज़]] और माउंट रशमोर के आसपास उड़ने वाले [[मिडोलार्क]] जैसे पक्षियों में शामिल हैं, जो कभी-कभी पहाड़ के पर्तों में अपने [[घोसले स्थान]] बनाते हैं। छोटे पक्षियों में सांगबर्ड्स, [[नाटहेच]] और [[कठफोड़वा]] शामिल हैं, जो आस-पास के पाइन जंगलों में निवास करते हैं। स्थलीय स्तनधारी में [[चूहा]], [[गिलहरी]], [[चिखुर]], [[स्कंक]], [[साही]], [[रकून]], [[ऊदबिलाव]], [[बिज्जू]], [[कोयोट]], [[बिगहोर्न भेड़]] और [[बॉबकैट]] शामिल हैं। इसके अलावा [[मेंढक]] और [[सांप]] के कई प्रजातियां इस क्षेत्र में निवास करती हैं। स्मारक में दो नदियां हैं, गिज्ज़लि बियर औऱ स्टारलिंग बेसिन नदी, जिसमें [[लाँगनोज डेस]] और [[ब्रूक ट्रुट]] जैसी मछलियां हैं।<ref name="animal">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/naturescience/animals.htm |title=Nature & Science- Animals |date=26 नवम्बर 2006 |work=[http://www.nps.gov NPS] |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301234704/http://www.nps.gov/moru/naturescience/animals.htm |archive-date=1 मार्च 2010 |url-status=live }}</ref> इस क्षेत्र के कुछ स्थानिय पशु स्वदेशी नहीं हैं, [[पहाड़ बकरी]] बकरियों के वंशज हैं जो 1924 में कनाडा से [[कस्टर स्टेट पार्क]] को एक उपहार था लेकिन बाद में वे पलायन कर गए थे।<ref name="FloraFauna">[http://www.americanparknetwork.com/parkinfo/ru/flora/index.html Mount Rushmore- Flora and Fauna] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071212031013/http://www.americanparknetwork.com/parkinfo/ru/flora/index.html |date=12 दिसंबर 2007 }}. अमेरिकी पार्क नेटवर्क. URL accessed on March 16, 2006. [https://web.archive.org/web/19960101/http://www.ohranger.com/mount-rushmore/just-kids Web archive link]</ref>
कम उंचाई में [[शंकुधारी]] पेड़ हैं, लेकिन मुख्य रूप से [[पोंडेरोसा पाइन]] स्मारक को चारों ओर से सबसे अधिक घेरे हुए हैं जो स्मारक पर सूरज से प्राप्त रौशनी से छाया प्रदान करते हैं। अन्य पेड़ों में [[बर ओक]], [[ब्लैक हिल्स स्प्रुस]] और [[कॉटनवुड]] शामिल हैं। छोटे पेड़ों की नौ प्रजातियां माउंट रशमोर के आस-पास पाई जाती हैं। यहां जंगलीफूलों की एक विस्तृत विविधता भी उपलब्ध है जिसमें विशेष रूप से [[स्नैपड्रेगन]], [[सनफ्लावर]] और [[वायोलेट]] हैं। उंच भागों में वृक्षों का जीवन छिटपुट हो जाता है।<ref name="FloraFauna" /> बहरहाल, ब्लैक हिल्स क्षेत्रों में लगभग पांच प्रतिशत ही वृक्षों की प्रजातियों को स्वदेशी वृक्षों के रूप में पाया जाता है।<ref name="Plants">{{cite web |url=http://www.nps.gov/moru/naturescience/plants.htm |title=Nature & Science - Plants |date=6 दिसम्बर 2006 |work=[http://www.nps.gov NPS] |accessdate=17 मार्च 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100301234709/http://www.nps.gov/moru/naturescience/plants.htm |archive-date=1 मार्च 2010 |url-status=live }}</ref>
हालांकि इस क्षेत्र में प्रति वर्ष {{convert|18|in|mm}} औसतन वर्षा होती है, लेकिन जानवरों और पौधों के जीवन के लिए यह पर्याप्त नहीं है। पेड़ और अन्य पौधें [[जमीनी बहाव]] के नियंत्रण में मदद पहुंचाते हैं। नहर, रिसाव और झरने, बांध बनाने में मदद करते हैं जिससे पहाड़ के नीचे पानी का बहाव होता है और जानवरों के लिए जल स्थान प्रदान करते हैं। इसके अलावा, [[सैंडस्टोन]] और [[लाइमस्टोन]] जैसे चट्टान [[ग्राउंडवाटर]] को रोकने में मदद पहुंचाते हैं और [[जलीय चट्टानी पर्त]] का निर्माण करते हैं।
मांउट रशमोर को घेरे हुए पोंडेरोसा में प्रत्येक 27 वर्ष के आस-पास में [[जंगल आग]] लगती है। इसे पेड़ कोर के नमूने में पाए गए आग निशान से निर्धारित किया गया था। इससे वन भूमि पर स्थित मलबे को साफ करने में मदद मिलती है। वैसे तो भीषण अग्निकांड काफी दुर्लभ होते हैं, लेकिन अतीत में हुई है।<ref>[http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subnaturalfeatures32.html Nature & Science- Forests] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070312115249/http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subnaturalfeatures32.html |date=12 मार्च 2007 }}. नेशनल पार्क सेवा. 1 अप्रैल 2006 को पुनःप्राप्त.</ref>
== भूतत्व ==
[[चित्र:Mt rushmore 07 27 2005.jpg|thumb|माउंट रशमोर सम्पूर्ण पहाड़ की आकार और निर्माण के मलबे के रोड़ियों को दिखाते हुए]]
[[चित्र:Model of Mount Rushmore (inset George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt and Abraham Lincoln) in Miniland, Legoland Windsor.JPG|thumb|लेगोलैंड विंडसर में माउंट रशमोर का मॉडल]]
माउंट रशमोर बड़े पैमाने पर [[ग्रेनाइट]] से बना है। इस स्मारक की नक्काशी साउथ डकोटा के ब्लैक हिल्स में [[हार्ने पिक]] के [[बेथोलिथ]] ग्रेनाइट के उत्तरपश्चिम सीमांत पर की गई है, इसीलिए ब्लैक हिल्स क्षेत्र के मध्य भाग के भूगर्भिक संरचनाएं भी माउंट रशमोर पर सुव्यक्त है। लगभग 1.6 अरब वर्ष पहले [[पिकामब्रायन]] अवधि के दौरान बाथोलिथ [[माग्मा]] पूर्व स्थापित एक प्रकार की [[शीस्ट]] [[अभ्रक]] में प्रवेश किया था।<ref name="autogenerated3">[http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subenvironmentalfactors13.html Geologic Activity] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080616091103/http://www.nps.gov/archive/moru/pphtml/subenvironmentalfactors13.html |date=16 जून 2008 }}. नेशनल पार्क सेवा.</ref> हार्ने पीक के [[ग्रेनाइट]] में बहुत अपरिष्कृत छोटे बीजवाला [[पेग्माटाइट]] शामिल हो गया था। इल तटबंधों के कारण राष्ट्रपति के माथे पर हल्के रंग की लकीरे है।
पिकामब्रायन अवधि के अंत के दौरान ब्लैक हिल्स ग्रेनाइट की [[कटाव]] को उजागर किया गया था, लेकिन [[केम्ब्रियन]] अवधि के दौरान [[सैंडस्टोन]] और अन्य अवसादों द्वारा इसे दफना दिया गया था। यह क्षेत्र [[पेलियोज़ोइक]] काल तक दफन रहा, लेकिन लगभग 70 वर्ष पहले [[टेक्टोनिक]] के उत्थान के दौरान फिर से कटाव उजागर हुआ था।<ref name="autogenerated3" /> ब्लैक हिल्स क्षेत्र का उत्थान भूगर्भिक लंबा गुंबद के रूप में हुआ था।<ref>इरविन, जेम्स R. [http://www.holoscenes.com/gallery5.html Great Plains Gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060720043247/http://www.holoscenes.com/gallery5.html |date=20 जुलाई 2006 }} (2001). 16 मार्च 2006 को पुनःप्राप्त.</ref> इस पहाड़ का उत्तरवर्ती प्राकृतिक क्षरण की श्रृंखला अधिक तलछट और नरम आसन्न शीस्ट के ग्रेनाइट अनावृत के द्वारा नक्काशी की अनुमति दी। वाशिंगटन के मूर्ति के ठीक नीचे ग्रेनाइट और गहरे रंग की एक प्रकार की शीस्ट के बीच संपर्क को स्पष्ट रूप से देखा जा सकता है।
बोरग्लम ने कई कारणों के चलते माउंट रशमोर को साइट के रूप में चुना। पहाड़ की चट्टाने चिकनी, सुक्ष्म ग्रेनाइट से बनी हैं। टिकाऊ ग्रेनाइट केवल {{convert|1|in|mm}} प्रति 10,000 वर्ष में घटता है और दर्शाता है कि मूर्ति को जीवित रखने में यह पर्याप्त होता है।<ref name="autogenerated1" /> इसके अलावा, यह इस क्षेत्र का सबसे लंबा पहाड़ था, जिसकी की ऊंचाई समुद्र से {{convert|5725|ft|m}} ऊपर था।<ref name="peakbagger" /> क्योंकि इस पहाड़ की मुखाकृति दक्षिणपूर्व है और अधिकांश दिनों में मजदूरों ने भी सूरज की रौशनी से लाभ उठाया था।
== पर्यटन ==
[[चित्र:Rushmoreentrance.jpg|thumb|साइट के लिए प्रवेश द्वार]]
साउथ डकोटा में पर्यटन दूसरा सबसे बड़ा उद्योग है और माउंट रशमोर इसका शीर्ष पर्यटक आकर्षण है। 2004 में, दो लाख से भी अधिक दर्शकों ने स्मारक की यात्रा की। <ref name="NPSfacts" /> यह स्थल रशमोर संगीत कैम्प का अंतिम संगीत कार्यक्रम का भी निवास है और [[स्टरगिस मोटरसाइकल रैली]] के सप्ताह में कई आंगतुकों को आकर्षित करता है।
== लोकप्रिय संस्कृति ==
{{Main|Mount Rushmore in popular culture}}
== नोट्स और संदर्भ ==
{{reflist|2}}
== आगे पढ़ें ==
* [[लर्नर, जेशे]]. ''माउंट रशमोर: एन आइकन रीकंसीडेएर्ड'' न्यूयॉर्क नेशन बूक, 2002.
* टालियाफेर्रो, जॉन. ''ग्रेट व्हाइट फादर्स: द स्टोरी ऑफ द ऑबसेसिव क्वेस्ट टू क्रिएट माउंट रशमोर'' . न्यू यॉर्क: पब्लिकअफएर्स, c2002. स्मारक के निर्माण को एक ऐतिहासिक और सांस्कृतिक संदर्भ में महता प्रदान करता है।
* ''द नेशनल पार्क: इंडेक्स 2001-2003'' . वाशिंगटन: [[संयुक्त राज्य अमेरिका के आंतरिक विभाग]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{Commons category|Mount Rushmore National Memorial}}
* [https://web.archive.org/web/20100828083804/http://www.nps.gov/moru Official site]
* [https://web.archive.org/web/20100420035116/http://www.ohranger.com/mount-rushmore/making-mount-rushmore The Making of Mount Rushmore]
* [https://web.archive.org/web/20080706092640/http://www.nps.gov/archive/moru/travel_info/weather_hist.htm Climate]
* [https://web.archive.org/web/20090908004433/http://online.wsj.com/article/SB115290739146207240.html?mod=todays_us_pursuits A Monumental Achievement]
* [http://maps.google.com/maps?ll=43.878096,-103.458273&spn=0.009205,0.014119&t=k&hl=en Google Map Link]
* मैथ्यू बकिंघम, [https://web.archive.org/web/20100613085907/http://cabinetmagazine.org/issues/7/sixgrandfathers.php The Six Grandfathers, Paha Sapa, in the Year 502,002 C.E.]
{{Registered Historic Places}}
{{Protected Areas of South Dakota}}
[[श्रेणी:1941 का कार्य]]
[[श्रेणी:चित्रकारी में अब्राहम लिंकन]]
[[श्रेणी:ब्लैक हिल्स युद्ध]]
[[श्रेणी:भवन और स्मारक अमेरिकी राष्ट्रपतियों का सम्मान करते हुए]]
[[श्रेणी:विशाल मूर्तियां]]
[[श्रेणी:जार्ज वाशिंगटन]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में स्मारक और समाधि]]
[[श्रेणी:पर्वत स्मारक और समाधि]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा के पर्वत]]
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका का राष्ट्रीय स्मारक]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में ऐतिहासिक स्थानों के नेशनल रजिस्टर]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में आउटडोर मूर्तियां]]
[[श्रेणी:पेनिंगटन काउंटी, साउथ डकोटा]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में चट्टान संरचनाएं]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा के प्रतीक]]
[[श्रेणी:थिओडोर रूजवेल्ट]]
[[श्रेणी:थॉमस जेफ़रसन]]
[[श्रेणी:साउथ डकोटा में पर्यटन]]
[[श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के साउथ डकोटा में नेशनल पार्क सेवा क्षेत्र]]
[[श्रेणी:रॉक कला]]
[[श्रेणी:श्रेष्ठ लेख योग्य लेख]]
[[श्रेणी:गूगल परियोजना]]
clddryndzgbl2xr7rbr4cn0eqy0lfis
कंडला
0
193076
6449285
5616778
2025-07-07T09:19:59Z
~2025-147121
876904
सबसे को सब से लिखा हुआ था।
6449285
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक कम्पनी
| name = कंडला पॉर्ट ट्रस्ट (परिवर्तित नाम दीन दयाल बंदरगाह)
| logo =
| type = पब्लीक
| traded_as= {{BSE|533248}} <br /> {{NSE|GPPL}}
| foundation = १९५६
| location = कंडला, गांधीधाम, [[गुजरात]]
| key_people = Nitin Gadkari (Shipping Minister)<br /> Ravi Parmar (Chairman)<br /> Alok singh (De. Chairman)<br /> DShishir Shrivastava (CVO)<br /> Bimal Kumar Jha (Secretary)
| industry = बंदरगाह, यातायात
| owner = कंडला पोर्ट ट्रस्ट, भारत सरकार
| homepage = http://www.kandlaport.gov.in
}}
{{Infobox settlement
|name = कंडला
|other_name = Kandla<br />કંડલા
|image =
|image_caption =
|pushpin_label = कंडला
|pushpin_map = India Gujarat
|coordinates = {{coord|23.03|70.22|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = गुजरात में स्थिति
|subdivision_type = देश |subdivision_name = {{IND}}
|subdivision_type1 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name1 = [[गुजरात]]
|subdivision_type2 = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name2 = [[कच्छ जिला|कच्छ ज़िला]]
|population_total = 15782
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषा
|demographics1_title1= प्रचलित भाषाएँ
|demographics1_info1= [[कच्छी भाषा|कच्छी]], [[गुजराती भाषा|गुजराती]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय]] |utc_offset1 = +5:30
}}
'''कंडला''' (Kandla) [[भारत]] के [[गुजरात]] राज्य के [[कच्छ ज़िले]] में स्थित देश का सबसे बड़ा [[बन्दरगाह]] है। आयात-निर्यात से पूरे विश्व के साथ जुड़ा हुआ है। कंडला बंदरगाह का प्रशासन [[कंडला पोर्ट ट्रस्ट]] के हाथ में है जिसका पूरा नियंत्रण भारत सरकार के जहाजरानी मंत्रालय के हाथ है। कंडला का नाम बदल कर अब दीनदयाल बंदरगाह कर दिया गया है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=IWrTs5yt1DkC Gujarat, Part 3]," People of India: State series, Rajendra Behari Lal, Anthropological Survey of India, Popular Prakashan, 2003, ISBN 9788179911068</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=OLQqxReqtlAC Dynamics of Development in Gujarat]," Indira Hirway, S. P. Kashyap, Amita Shah, Centre for Development Alternatives, Concept Publishing Company, 2002, ISBN 9788170229681</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=gZRLGZNZEoEC India Guide Gujarat]," Anjali H. Desai, Vivek Khadpekar, India Guide Publications, 2007, ISBN 9780978951702</ref>
== विवरण ==
कंडला बंदरगाह कच्छ के अखात में पाकिस्तान के कराची बंदरगाह से २५६ नोटीकल माईल, मुंबइ बंदरगाह से ४३० नोटीकल माईल की दूरी पर स्थित है। कंडला भारत के सब से बड़े १२ मुख्य बंदरगाहो में से कार्गो हेन्डलींग में सब से बड़ा है। कंडला बंदरगाह से प्रतिवर्ष ७०,००० मिलियन टन से भी ज्यादा कार्गो हेन्डल कीया जाता है। बंदरगाह का संचालन स्थानिक तौर पर कंडला पॉर्ट ट्रस्ट के हस्तक है, जीसका प्रशासनिक कार्यालय गांधीधाम में स्थित है। ट्रस्ट का संचालन भारत सरकार के शिपिंग मंत्रालय के द्वारा होता है। चेरमेन की नियुक्ति भारत सरकार द्वारा की जाती है। कंडला बंदरगाह से तरलपदार्थ, नमक, लोहा, रसायण ईत्यादी की आयात-निर्यात होती है।<ref name="Lloyd's list ports of the world">{{cite book|title=Lloyd's List Ports of the World|url=http://books.google.com/books?id=nZYsAQAAMAAJ|accessdate=4 June 2012|year=2007|publisher=Informa Pub. Group|page=595}}</ref>
=== खास आर्थिक क्षेत ===
कंडला खास आर्थिक क्षेत्र जो स्पेश्यल ईकोनोमिक झोन से जाना जाता है। यह कंडला पॉर्ट से सीर्फ ९ कि.मि. की दूरी पर है। यह पूरे भारत का सब से पहला खास आर्थिक क्षेत्र है।<ref name="Soundarapandian2011">{{cite book|last=Soundarapandian|first=Mookkiah|title=Development of Special Economic Zones in India: Policies and issues|url=http://books.google.com/books?id=iwtCrB5a2c8C&pg=PA194|accessdate=4 June 2012|year=2011|publisher=Concept Publishing Company|isbn=978-81-8069-772-2|page=194}}</ref> जीसकी स्थापना ई.स. १९६५ में हुई थी।,<ref name="C2010">{{cite book|author=Francis C|title=International Business : Text And Cases, 5/e PB|url=http://books.google.com/books?id=eFSKTmPrYbkC&pg=PA703|accessdate=4 June 2012|year=2010|publisher=PHI Learning Pvt. Ltd.|isbn=978-81-203-4214-9|page=703}}</ref> कंडला एसईझेड सब से बड़ा विविधलक्षी एसईझेड है। कंडला भारत का सब से पहला फ्री ट्रेड झोन है। <ref>{{Cite web |url=http://www.sezindia.nic.in/index.asp |title=संग्रहीत प्रति |access-date=30 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171230225935/http://www.sezindia.nic.in/index.asp |archive-date=30 दिसंबर 2017 |url-status=dead }}</ref>
== बंदरगाह ==
कांडला बंदरगाह (Kandla Port) भारत में गुजरात प्रान्त में कच्छ ज़िले में स्थित देश का सबसे बड़ा बंदरगाह है। यह बंदरगाह भारत का सबसे पहला मुक्त व्यापार क्षेत्र है। कांडला बंदरगाह भारत के सबसे बड़े 12 मुख्य बंदरगाहो में से कार्गो हेन्डलींग में सबसे बड़ा है। यह कांडला नदी पर बना हुआ है। अधिकारियों की अनुमति लेकर यहां घूमा भी जा सकता है। यह बंदरगाह आयात-निर्यात से पूरे विश्व के साथ जुड़ा हुआ है। कांडला बंदरगाह खास आर्थिक क्षेत्र, जो स्पेश्यल ईकोनोमिक जोन से जाना जाता है। ये बंदरगाह पूरे भारत एवं एशिया का सबसे पहला खास आर्थिक क्षेत्र है, जिसकी स्थापना ई.स. 1965 में हुई थी।[1]
== इतिहास ==
भारत और पाकिस्तान के बटवारे के बाद देश का प्रमुख कराची बंदरगाह पाकिस्तान में चला गया था। जीस की कमी पूरी करने हेतु ई.स. 1965
में पश्विम भारत में अरबी समुद्र के कच्छ के अखात के तट पर कंडला बंदरगाह की स्थापना की गई थी।
== इन्हें भी देखें ==
* [[कच्छ जिला|कच्छ ज़िला]]
==बाहरी कड़ियाँ==
* [https://web.archive.org/web/20170606131801/http://www.kandlaport.gov.in/index.php कंडला पॉर्ट अधिकृत जालस्थल]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:गुजरात के शहर]]
[[श्रेणी:कच्छ ज़िला]]
[[श्रेणी:कच्छ ज़िले के नगर]]
[[श्रेणी:गुजरात के बंदरगाह]]
82ycjrn1why6y1s8c1up6l0ezkowv7b
महाराणा कुम्भा
0
213713
6449265
6388157
2025-07-07T07:15:40Z
~2025-147893
876894
6449265
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox royalty
| name = कुंभा
| title = राणा
| image = File:Maharana Kumbhakarna of Mewar.jpg
| caption = महाराणा कुम्भा
| reign = [[१४३३|1433]] - [[१४६८|1468]]
| coronation = [[१४३३|1433]]
| othertitles = हिन्दू सुरत्राण
| predecessor = [मोकल]]
| successor = ऊदा सिंह (उदयसिंह प्रथम)
| queen =
| consort =
| spouse =
| issue = ऊदा सिंह, राणा रायमल, रमाबाई (वागीश्वरी)
| house =
| dynasty = सिसोदिया राजवंश
| father = [[राणा मोकल]], मेवाड़
| mother = सौभाग्यवती परमार
| birth_date = 1423
| birth_place =
| death_date =
| death_place =
| burial_date =
| burial_place =
}}
{{मेवाड़ी राणा}}
[[चित्र:Rana Kumbha Palace.jpg|right|thumb|300px|महाराणा कुम्भा महल]]
'''महाराणा कुम्भा''' या '''महाराणा कुम्भकर्ण''' (मृत्यु 1468 ई.) सन 1433 से 1468 तक [[मेवाड़]] के राजा थे। [[भारत]] के राजाओं में उनका बहुत ऊँचा स्थान है। उनसे पूर्व [[राजपूत]] केवल अपनी स्वतंत्रता की जहाँ-तहाँ रक्षा कर सके थे। कुंभकर्ण ने मुसलमानों को अपने-अपने स्थानों पर हराकर राजपूती राजनीति को एक दोहरा रूप दिया। इतिहास में ये 'राणा कुंभा' के नाम से अधिक प्रसिद्ध हैं। महाराणा कुुुम्भा को [[चित्तौड़गढ़ दुर्ग|चित्तौड़ दुर्ग]] का आधुुुनिक निर्माता भी कहते हैं क्योंकि इन्होंने चित्तौड़ दुर्ग के अधिकांश वर्तमान भाग का निर्माण कराया।
महाराणा कुंभा राजस्थान के शासकों में सर्वश्रेष्ठ थे। मेवाड़ के आसपास जो उद्धत राज्य थे, उन पर उन्होंने अपना आधिपत्य स्थापित किया। 35 वर्ष की अल्पायु में उनके द्वारा बनवाए गए बत्तीस दुर्गों में [[चित्तौड़गढ़]], [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़]], [[अचलगढ़]] जहां सशक्त स्थापत्य में शीर्षस्थ हैं, वहीं इन पर्वत-दुर्गों में चमत्कृत करने वाले देवालय भी हैं। उनकी विजयों का गुणगान करता विश्वविख्यात [[विजय स्तम्भ|विजय स्तंभ]] [[भारत]] की अमूल्य धरोहर है। कुंभा का इतिहास केवल युद्धों में विजय तक सीमित नहीं थी बल्कि उनकी शक्ति और संगठन क्षमता के साथ-साथ उनकी रचनात्मकता भी आश्चर्यजनक थी। ‘संगीत राज’ उनकी महान रचना है जिसे साहित्य का कीर्ति स्तंभ माना जाता है।
महाराणा कुम्भा कि उपाधियाँ :- अभिनवभृताचार्य, राणेराय, रावराय, हालगुरू, शैलगुरु, दानगुरु, छापगुरु, नरपति, परपति, गजपति, अश्वपति, हिन्दू सुरतान, नन्दीकेशवर, परम भागवत, आदि वराह। {{उद्धरण आवश्यक}}
== परिचय ==
महाराणा कुम्भकर्ण, महाराणा मोकल के पुत्र थे और उनकी मृत्यु के बाद गद्दी पर बैठे। उन्होंने अपने पिता के मामा रणमल राठौड़ की सहायता से शीघ्र ही अपने पिता के हत्यारों से बदला लिया। इनके तीन संताने थी जिसमें दो पुत्र [[उदयसिंह प्रथम|उदा सिंह]] , [[राणा रायमल]] तथा राणा एक पुुत्री रमाबाई (वागीश्वरी) थे |{{उद्धरण आवश्यक}} 1437 ई. में [[मालवा]] के सुलतान [[महमूद खिलजी]] को भी उन्होंने उसी साल [[सारंगपुर]] के पास बुरी तरह से हराया और इस विजय के स्मारक स्वरूप [[चित्तौड़गढ़|चित्तौड़]] का विख्यात [[विजय स्तम्भ]] बनवाया। राठौडों के बढ़ते प्रभाव और हस्तक्षेप से आशंकित होकर चुण्डा को वापस बुलवाया गया, जिसने रणमल को मरवा दिया और फिर कुछ समय के लिए [[मंडोर]] का राज्य भी मेवाड़ के अधिकार में आ गया। राज्यारूढ़ होने के सात वर्षों के भीतर ही उन्होंने [[सारंगपुर]], [[नागौर]], [[नराणा]], [[अजमेर]], [[मंडोर]], [[मांडलगढ़]], [[बूँदी जिला|बूंदी]], [[खाटू]], [[चाटूस]] आदि के सुदृढ़ किलों को जीत लिया और [[दिल्ली]] के सुलतान [[सैयद मुहम्मद शाह]] और [[गुजरात]] के सुलतान [[अहमदशाह]] को भी परास्त किया। उनके शत्रुओं ने अपनी पराजयों का बदला लेने का बार-बार प्रयत्न किया, किंतु उन्हें सफलता न मिली। मालवा के सुलतान ने पांच बार मेवाड़ पर आक्रमण किया। नागौर के स्वामी [[शम्स खाँ]] ने गुजरात की सहायता से स्वतंत्र होने का विफल प्रयत्न किया। यही दशा आबू के देवड़ों की भी हुई। मालवा और गुजरात के सुलतानों ने मिलकर महाराणा पर आक्रमण किया किंतु मुसलमानी सेनाएँ फिर परास्त हुई। महाराणा ने अन्य अनेक विजय भी प्राप्त किए। उसने [[डीडवाना(नागौर)]] की नमक की खान से [[कर]] लिया और [[खण्डेला|खंडेला]], [[आमेर]], [[रणथम्भोर दुर्ग|रणथंभोर]], [[डूँगरपुर]], [[सीहारे]] आदि स्थानों को जीता। इस प्रकार राजस्थान का अधिकांश और गुजरात, [[मालवा]] और दिल्ली के कुछ भाग जीतकर उसने मेवाड़ को महाराज्य बना दिया।
किंतु महाराणा कुंभकर्ण की महत्ता विजय से अधिक उनके सांस्कृतिक कार्यों के कारण है। उन्होंने अनेक दुर्ग, मंदिर और तालाब बनवाए तथा चित्तौड़ को अनेक प्रकार से सुसंस्कृत किया। [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़ का प्रसिद्ध किला]] उनकी कृति है। [[बंसतपुर]] को उन्होंने पुनः बसाया और श्री [[एकलिंगजी|एकलिंग]] के मंदिर का जीर्णोंद्वार किया। [[चित्तौड़गढ़|चित्तौड़]] का [[कीर्ति स्तम्भ|कीर्तिस्तम्भ]] तो संसार की अद्वितीय कृतियों में एक है। इसके एक-एक पत्थर पर उनके शिल्पानुराग, वैदुष्य और व्यक्तित्व की छाप है। अपनी पुत्री [[पंडिता रमाबाई|रमाबाई]] ( वागीश्वरी ) के विवाह स्थल के लिए चित्तौड़ दुर्ग मेंं श्रृंगार चंवरी का निर्माण कराया तथा चित्तौड़ दुर्ग में ही विष्णु को समर्पित कुम्भश्याम जी मन्दिर का निर्माण कराया।
मेवाड़ के राणा कुुुम्भा का स्थापत्य युग स्वर्णकाल के नाम से जाना जाता है, क्योंकि कुुुम्भा ने अपने शासनकाल में अनेक दुर्गों, मन्दिरों एंव विशाल राजप्रसादों का निर्माण कराया, कुम्भा ने अपनी विजयों के लिए भी अनेक ऐतिहासिक इमारतों का निर्माण कराया, वीर-विनोद के लेखक श्यामलदस के अनुसार कुुुम्भा ने कुल 32 दुर्गों का निर्माण कराया था जिसमें [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुभलगढ़]], अलचगढ़, मचान दुर्ग, भौसठ दुर्ग, बसन्तगढ़ आदि मुख्य माने जाते हैं तथा कुुुम्भा के काल में धरणशाह नामक व्यापारी ने देपाक नामक शिल्पी के निर्देशन मे रणकपुर के जैन मदिंरो का निर्माण करवाया था।
राणा कुम्भा बड़े विद्यानुरागी थे। [[संगीत]] के अनेक ग्रंथों की उन्होंने रचना की और चंडीशतक एवं [[गीतगोविन्द]] आदि ग्रंथों की व्याख्या की। वे [[नाट्य शास्त्र|नाट्यशास्त्र]] के ज्ञाता और [[वीणा]]वादन में भी कुशल थे। कीर्तिस्तम्भों की रचना पर उन्होंने स्वयं एक ग्रंथ लिखा और [[मंडन सूत्रधार|मंडन आदि सूत्रधारों]] से [[शिल्पशास्त्र]] के ग्रंथ लिखवाए। इस महान राणा की मृत्यु अपने ही पुत्र [[उदयसिंह प्रथम|उदयसिंह]] के हाथों हुई।
By Dk Meena
== सन्दर्भ ग्रन्थ ==
[[चित्र:Chittorgarh, Jaya-Stambha (1999).jpg|right|thumb|300px|चित्तौड़गढ़ का '''विजयस्तम्भ''']]
* गौरीशंकर हीराचंद ओझा : वीरविनोद; उदयपुर का इतिहास; नेणसी की ख्यात;
* महाराणा के शिलालेख
== इन्हें भी देखें==
* [[मेवाड़]]
* [[चित्तौड़गढ़]]
* [[विजय स्तम्भ|विजयस्तम्भ]]
* [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़]]
*[[सिसोदिया (राजपूत)|सिसोदिया राजवंश]]
*[[महाराणा प्रताप]]
== बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20140605052509/http://www.pressnote.in/udaipur-news_208988.html महाराणा कुंभा ने किया था बारुदी आग्नेयास्त्रों का प्रयोग] (प्रेसनोट)
*[https://www.indiaolddays.com/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%80-%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95-%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B2/ महाराणा कुम्भा की सांस्कृतिक उपलब्धियाँ]
{{authority control}}
[[श्रेणी:भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:भारत के राजा]]
5mn5tm5m31jp1c5li9o42oqlh5x5ch5
6449267
6449265
2025-07-07T07:16:46Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 28. मार्च २०२५ 12:32:35 पर संजीव कुमार के 6388157 अवतरण में बदला
6449267
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox royalty
| name = कुंभा
| title = राणा
| image = File:Maharana Kumbhakarna of Mewar.jpg
| caption = महाराणा कुम्भा
| reign = [[१४३३|1433]] - [[१४६८|1468]]
| coronation = [[१४३३|1433]]
| othertitles = हिन्दू सुरत्राण
| predecessor = [मोकल]]
| successor = ऊदा सिंह (उदयसिंह प्रथम)
| queen =
| consort =
| spouse =
| issue = ऊदा सिंह, राणा रायमल, रमाबाई (वागीश्वरी)
| house =
| dynasty = सिसोदिया राजवंश
| father = [[राणा मोकल]], मेवाड़
| mother = सौभाग्यवती परमार
| birth_date = 1423
| birth_place =
| death_date =
| death_place =
| burial_date =
| burial_place =
}}
{{मेवाड़ी राणा}}
[[चित्र:Rana Kumbha Palace.jpg|right|thumb|300px|महाराणा कुम्भा महल]]
'''महाराणा कुम्भा''' या '''महाराणा कुम्भकर्ण''' (मृत्यु 1468 ई.) सन 1433 से 1468 तक [[मेवाड़]] के राजा थे। [[भारत]] के राजाओं में उनका बहुत ऊँचा स्थान है। उनसे पूर्व [[राजपूत]] केवल अपनी स्वतंत्रता की जहाँ-तहाँ रक्षा कर सके थे। कुंभकर्ण ने मुसलमानों को अपने-अपने स्थानों पर हराकर राजपूती राजनीति को एक दोहरा रूप दिया। इतिहास में ये 'राणा कुंभा' के नाम से अधिक प्रसिद्ध हैं। महाराणा कुुुम्भा को [[चित्तौड़गढ़ दुर्ग|चित्तौड़ दुर्ग]] का आधुुुनिक निर्माता भी कहते हैं क्योंकि इन्होंने चित्तौड़ दुर्ग के अधिकांश वर्तमान भाग का निर्माण कराया।
महाराणा कुंभा राजस्थान के शासकों में सर्वश्रेष्ठ थे। मेवाड़ के आसपास जो उद्धत राज्य थे, उन पर उन्होंने अपना आधिपत्य स्थापित किया। 35 वर्ष की अल्पायु में उनके द्वारा बनवाए गए बत्तीस दुर्गों में [[चित्तौड़गढ़]], [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़]], [[अचलगढ़]] जहां सशक्त स्थापत्य में शीर्षस्थ हैं, वहीं इन पर्वत-दुर्गों में चमत्कृत करने वाले देवालय भी हैं। उनकी विजयों का गुणगान करता विश्वविख्यात [[विजय स्तम्भ|विजय स्तंभ]] [[भारत]] की अमूल्य धरोहर है। कुंभा का इतिहास केवल युद्धों में विजय तक सीमित नहीं थी बल्कि उनकी शक्ति और संगठन क्षमता के साथ-साथ उनकी रचनात्मकता भी आश्चर्यजनक थी। ‘संगीत राज’ उनकी महान रचना है जिसे साहित्य का कीर्ति स्तंभ माना जाता है।
महाराणा कुम्भा कि उपाधियाँ :- अभिनवभृताचार्य, राणेराय, रावराय, हालगुरू, शैलगुरु, दानगुरु, छापगुरु, नरपति, परपति, गजपति, अश्वपति, हिन्दू सुरतान, नन्दीकेशवर, परम भागवत, आदि वराह। {{उद्धरण आवश्यक}}
== परिचय ==
महाराणा कुम्भकर्ण, महाराणा मोकल के पुत्र थे और उनकी मृत्यु के बाद गद्दी पर बैठे। उन्होंने अपने पिता के मामा रणमल राठौड़ की सहायता से शीघ्र ही अपने पिता के हत्यारों से बदला लिया। इनके तीन संताने थी जिसमें दो पुत्र [[उदयसिंह प्रथम|उदा सिंह]] , [[राणा रायमल]] तथा राणा एक पुुत्री रमाबाई (वागीश्वरी) थे |{{उद्धरण आवश्यक}} 1437 ई. में [[मालवा]] के सुलतान [[महमूद खिलजी]] को भी उन्होंने उसी साल [[सारंगपुर]] के पास बुरी तरह से हराया और इस विजय के स्मारक स्वरूप [[चित्तौड़गढ़|चित्तौड़]] का विख्यात [[विजय स्तम्भ]] बनवाया। राठौडों के बढ़ते प्रभाव और हस्तक्षेप से आशंकित होकर चुण्डा को वापस बुलवाया गया, जिसने रणमल को मरवा दिया और फिर कुछ समय के लिए [[मंडोर]] का राज्य भी मेवाड़ के अधिकार में आ गया। राज्यारूढ़ होने के सात वर्षों के भीतर ही उन्होंने [[सारंगपुर]], [[नागौर]], [[नराणा]], [[अजमेर]], [[मंडोर]], [[मांडलगढ़]], [[बूँदी जिला|बूंदी]], [[खाटू]], [[चाटूस]] आदि के सुदृढ़ किलों को जीत लिया और [[दिल्ली]] के सुलतान [[सैयद मुहम्मद शाह]] और [[गुजरात]] के सुलतान [[अहमदशाह]] को भी परास्त किया। उनके शत्रुओं ने अपनी पराजयों का बदला लेने का बार-बार प्रयत्न किया, किंतु उन्हें सफलता न मिली। मालवा के सुलतान ने पांच बार मेवाड़ पर आक्रमण किया। नागौर के स्वामी [[शम्स खाँ]] ने गुजरात की सहायता से स्वतंत्र होने का विफल प्रयत्न किया। यही दशा आबू के देवड़ों की भी हुई। मालवा और गुजरात के सुलतानों ने मिलकर महाराणा पर आक्रमण किया किंतु मुसलमानी सेनाएँ फिर परास्त हुई। महाराणा ने अन्य अनेक विजय भी प्राप्त किए। उसने [[डीडवाना(नागौर)]] की नमक की खान से [[कर]] लिया और [[खण्डेला|खंडेला]], [[आमेर]], [[रणथम्भोर दुर्ग|रणथंभोर]], [[डूँगरपुर]], [[सीहारे]] आदि स्थानों को जीता। इस प्रकार राजस्थान का अधिकांश और गुजरात, [[मालवा]] और दिल्ली के कुछ भाग जीतकर उसने मेवाड़ को महाराज्य बना दिया।
किंतु महाराणा कुंभकर्ण की महत्ता विजय से अधिक उनके सांस्कृतिक कार्यों के कारण है। उन्होंने अनेक दुर्ग, मंदिर और तालाब बनवाए तथा चित्तौड़ को अनेक प्रकार से सुसंस्कृत किया। [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़ का प्रसिद्ध किला]] उनकी कृति है। [[बंसतपुर]] को उन्होंने पुनः बसाया और श्री [[एकलिंगजी|एकलिंग]] के मंदिर का जीर्णोंद्वार किया। [[चित्तौड़गढ़|चित्तौड़]] का [[कीर्ति स्तम्भ|कीर्तिस्तम्भ]] तो संसार की अद्वितीय कृतियों में एक है। इसके एक-एक पत्थर पर उनके शिल्पानुराग, वैदुष्य और व्यक्तित्व की छाप है। अपनी पुत्री [[पंडिता रमाबाई|रमाबाई]] ( वागीश्वरी ) के विवाह स्थल के लिए चित्तौड़ दुर्ग मेंं श्रृंगार चंवरी का निर्माण कराया तथा चित्तौड़ दुर्ग में ही विष्णु को समर्पित कुम्भश्याम जी मन्दिर का निर्माण कराया।
मेवाड़ के राणा कुुुम्भा का स्थापत्य युग स्वर्णकाल के नाम से जाना जाता है, क्योंकि कुुुम्भा ने अपने शासनकाल में अनेक दुर्गों, मन्दिरों एंव विशाल राजप्रसादों का निर्माण कराया, कुम्भा ने अपनी विजयों के लिए भी अनेक ऐतिहासिक इमारतों का निर्माण कराया, वीर-विनोद के लेखक श्यामलदस के अनुसार कुुुम्भा ने कुल 32 दुर्गों का निर्माण कराया था जिसमें [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुभलगढ़]], अलचगढ़, मचान दुर्ग, भौसठ दुर्ग, बसन्तगढ़ आदि मुख्य माने जाते हैं तथा कुुुम्भा के काल में धरणशाह नामक व्यापारी ने देपाक नामक शिल्पी के निर्देशन मे रणकपुर के जैन मदिंरो का निर्माण करवाया था।
राणा कुम्भा बड़े विद्यानुरागी थे। [[संगीत]] के अनेक ग्रंथों की उन्होंने रचना की और चंडीशतक एवं [[गीतगोविन्द]] आदि ग्रंथों की व्याख्या की। वे [[नाट्य शास्त्र|नाट्यशास्त्र]] के ज्ञाता और [[वीणा]]वादन में भी कुशल थे। कीर्तिस्तम्भों की रचना पर उन्होंने स्वयं एक ग्रंथ लिखा और [[मंडन सूत्रधार|मंडन आदि सूत्रधारों]] से [[शिल्पशास्त्र]] के ग्रंथ लिखवाए। इस महान राणा की मृत्यु अपने ही पुत्र [[उदयसिंह प्रथम|उदयसिंह]] के हाथों हुई।
== सन्दर्भ ग्रन्थ ==
[[चित्र:Chittorgarh, Jaya-Stambha (1999).jpg|right|thumb|300px|चित्तौड़गढ़ का '''विजयस्तम्भ''']]
* गौरीशंकर हीराचंद ओझा : वीरविनोद; उदयपुर का इतिहास; नेणसी की ख्यात;
* महाराणा के शिलालेख
== इन्हें भी देखें==
* [[मेवाड़]]
* [[चित्तौड़गढ़]]
* [[विजय स्तम्भ|विजयस्तम्भ]]
* [[कुम्भलगढ़ दुर्ग|कुंभलगढ़]]
*[[सिसोदिया (राजपूत)|सिसोदिया राजवंश]]
*[[महाराणा प्रताप]]
== बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20140605052509/http://www.pressnote.in/udaipur-news_208988.html महाराणा कुंभा ने किया था बारुदी आग्नेयास्त्रों का प्रयोग] (प्रेसनोट)
*[https://www.indiaolddays.com/%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%80-%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95-%E0%A4%89%E0%A4%AA%E0%A4%B2/ महाराणा कुम्भा की सांस्कृतिक उपलब्धियाँ]
{{authority control}}
[[श्रेणी:भारत का इतिहास]]
[[श्रेणी:भारत के राजा]]
t622fqzqtwbypi4v9smfj9hgsr59a2p
राव गोपाल सिंह खरवा
0
262536
6449054
6407530
2025-07-06T13:25:45Z
~2025-142933
876794
/* स्वाधीनता संग्राम में आपके प्रमुख साथी */
6449054
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox royalty
| name = राव गोपाल सिंह खरवा
| image =
| father = [[राव माधोसिंह]]
| birth_date = [[वि.स.१९३० काती बदी ११ गुरुवार,१९ अक्टूबर १८७३ ई.]]
| death_date = [[१२ मार्च १९३९, वि.स.१९९५ चैत्र कृष्णसप्तमी]]
| house = [[खरवा]]
}}
'''राव गोपालसिंह खरवा''' (1872–1939), [[राजपुताना]] की [[खरवा]] रियासत के शासक थे। अंग्रेजों के विरुद्ध विद्रोह करने के आरोप में उन्हें [[टोडगढ़ दुर्ग]] में ४ वर्ष का कारावास दिया गया था। वहा से राव गोपाल सिंह जी को जेल से छुड़ाने के लिए उनके काका ठा मोड़ सिंह जी गए थे और उन्होने जेल तोड़ दी थी फिर वह वहाँ से निकल गये ओर कुछ दिनों बद मै राव साहब गोपाल सिंह जी और उनके काका ठा मोड़ सिंह जी को अजमेर के पास घिर गए थे फिर मोर्चे के लिए तैयारी कर ली थी मध्यस्ता के लिए अंग्रेजों ने राजा साहब किशनगढ़ वालों को बुलाये और कहा कि आप आत्मसमरपं कर दे तब ही ठा साहब मोड़ सिंह जी ने कहा मरना मंजूर है लेकिन आत्मस्मारपं नही करेंगे फिर यहे निर्णय हुआ की आप हमारे सामने नही आप भगवान श्री कृष्ण के सामने हतियार डाल दीजिये यह निर्णय हुआ सभी ने अजमेर के पास सलेमाबाद नामक जगह श्री कृष्ण का मंदिर है वहा डाल दिये हतियार और उनके हतियार अभीतक उस मंदिर मे है फिर राव साहब गोपाल सिंह जी का समजोता हुआ की आपके पुत्र को हम हमारी सेना मे कैप्टन बनाएंगे और आप को राव की पद से मुक्त करेंगे और आप खरवा गढ़ में नही रहे सकते हैं फिर ये समजोता हो गया फिर राव साहब के लिए उनके पुत्र कैप्टन गंपत् सिंह जी ने उनके लिये एक बंगला बनाया खरवा के बाहर उसमे रहा करते थे राव गोपाल सिंह जी वो आज भी मौजूद है खरवा मे बंगले के नाम से जाना जाता है और ठा मोड़ सिंह जी को 7 वर्ष की सजा सुनाई गई थी अंग्रेजों के द्वारा
==परिचय==
गोपाल सिंह खरवा का जन्म खरवा के शासक राव माधोसिंह जी की रानी गुलाब कुंवरीजी [[चुण्डावत]] के गर्भ से वि.स.१९३० काती बदी ११ गुरुवार, तदनुसार १९ अक्टूबर १८७३ ई.को हुआ था। उस उनके पिता माधोसिंहजी खरवा के कुंवर पद पर थे। उनकी माता करेड़ा ([[मेवाड़]]) के राव भवानीसिंह चुण्डावत की पुत्री थी। कुंवरगोपालसिंह १२ वर्ष की उम्र में ही घुड़सवारी और निशानेबाजी में सिद्धहस्त हो चुके थे। साहस और निर्भीकता उनमे कूट कूट कर भरी थी। गोपालसिंह खरवा स्वाधीनता संग्राम के उद्भट सेनानी, देशप्रेम का दीवाने, क्रांति के अग्रदूत और त्याग के तीर्थ थे।एक प्रतिष्ठित सामन्ती घराने में जन्म लेकर उन्होंने देश की [[स्वतन्त्रता|आजादी]] के लिए अपनी वंशानुगत [[जागीर]] सहित अपना सब कुछ दांव पर लगा कर ब्रिटिश सत्ता के विरुद्ध सशस्त्र [[क्रान्ति|क्रांति]] का बिगुल बजा दिया था।
=== शिक्षा दीक्षा ===
वि.स.१९४२.(१८८५ई.) में आपने [[मेयो कालेज]] [[अजमेर]] में दाखिला लिया जहाँ छह वर्ष तक [[शिक्षा]] ग्रहण के बाद आपने मेयो कालेज छोड़ दिया। अपनी पढाई बीच में छोड़ देने के चलते राव गोपाल सिंह की शिक्षा उच्च स्तर तक नहीं पहुँच पाई पर घर पर उन्होंने [[संस्कृत भाषा|संस्कृत]],[[हिन्दी|हिंदी]],[[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेजी]],[[इतिहास]],[[राजनीती]] व वेदांत का उचित अध्ययन किया। प्राचीन ग्रंथो के साथ [[भारतीय]] क्षत्रियों के इतिहास व खनिज धातुओं के वे अच्छे विशेषज्ञ थे। [[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेजी]] वे धाराप्रवाह बोलने माहिर थे।
=== राज्याभिषेक ===
वि.स.१९५५ कार्तिक कृष्णा ९ (१६ अक्टूबर १८९७ई.) को उनके पिता राव माधोसिंह के निधन के बाद राव गोपालसिंह खरवा रियासत के विधिवत शासक बने।
=== छपना अकाल में जन सहायता ===
राव गोपालसिंह के शासक बनते ही वि.स.१९५६ में [[राजस्थान]] में भयानक [[अकाल]] पड़ा। बिना अन्न [[होमो सेपियन्स|मनुष्य]] व बिना चारे के पशु मरने लगे। बुजुर्ग बताते हैं कि उस [[अकाल]] में अन्न की इतनी कमी थी कि लोग खेजड़ी के पेड़ों की छाल पीस कर खा लेते थे। पूरे राजस्थान में हा हा कार मच गया था। उस विषम स्थिति से निपटने व अपनी जनता को भुखमरी से बचाने के लिए राव गोपालसिंह खरवा ने अपने छोटे से [[राज्य]] के खजाने जनता को भोजन उपलब्ध कराने के लिए खोल दिए थे। भूखे लोगों को [[भोजन]] के लिए उन्होंने जगह जगह [[भोजनालय]] खोल दिए थे जहाँ खिचड़ा बनवाकर लोगों को खिलाया जाता था। चूँकि उनकी [[जागीर]] के आय के स्रोत बहुत सिमित थे अत: जनता को भुखमरी से बचाने हेतु उन्हें अपनी जागीर के कई गांव गिरवी रखकर [[अजमेर]] व [[ब्यावर]] के सेठो से कर्ज लेना पड़ा था। उनके इस उदार व मानवीय [[चरित्र]] की हर और प्रशंसा हुई वे जनता के दिलों में राज करने लगे।
<div style="text-align: center;">भय खायो भूपति किता, दुर्भख छपनों देख॥<br />
पाली प्रजा गोपालसीं, परम धरम चहुँ पेख।<br />
राणी जाया राजवी, जुड़े न दूजा जोड़।<br />
छपन साल द्रव छोलदी, रंग गोप राठौड़॥</div>
=== शिक्षा प्रसार कार्य ===
[[राजस्थान]] में उस कालखंड में [[शिक्षा]] के साधन नगण्य थे लोगों में शिक्षा के प्रति रूचि का अभाव था। राव गोपालसिंह ने शिक्षा की महत्ता को पहचाना और पढने के इच्छुक अनेक बालको को [[छात्रवृतियां]] प्रदान की और उन्हें आर्य समाज के छात्रवासों में भर्ती कराया। उन्होंने [[अजमेर]] व [[मारवाड़]] राज्यों के गांवों में [[शिक्षा]] को बढ़ावा देने व अपने बालको को [[शिक्षा]] के लिए भेजने को प्रेरित करने हेतु [[प्रचारक]]-[[उपदेशक]] भेजे। कई गांवों के जागीरदारों ने उनके इस कार्य की मुक्त कंठ से प्रसंसा की और उन्हें धन्यवाद के [[पत्र]] भेजे।
=== स्वाधीनता के लिए सशस्त्र क्रांति की ओर ===
जल्द अपडेट किया जायेगा
=== स्वाधीनता संग्राम में आपके प्रमुख साथी ===
ठिकाना शक्करगढ के चौहान वंश की पोथी में लिखित तथ्यो के आधार पर ठा.सा. मानसिंह शक्करगढ इनके साथी रहे। ब्यावर के पास ट्रेन में जा रहे अंग्रेजो के खजाने को लूटने में भी राव गोपाल सिंह जी के साथ ठा.सा. मानसिंह चौहान की अहम भुमिका रही। जिसके बाद 2 साल तक टाडगढ जेल में नजरबन्द रहे। जहां से अपने साथियो सहित फरार हुए। ठा.सा. मानसिंह जी वंशज वर्तमान में शक्करगढ में निवास करते है।
=== विदेशी वस्त्रों की होली ===
[[खरवा]] उस कालखंड में [[राष्ट्रीयता]] का प्रमुख केंद्र बन चूका था। [[देशप्रेम]] की भावना वहां के जनमानस में हिलोरें मार रही थी। [[ब्यावर]] के सेठ दामोदरदास राठी के खरवा बार बार आने से वहां के महाजनों के मन में भी देश के प्रति समर्पण की भावना का उदय हुआ। १४ मई १९०७ ई. को खरवा के दुकानदारों और महाजनों ने अपनी [[राष्ट्रभक्ति|देशभक्ति]] का जबरदस्त प्रदर्शन करने हेतु बिलायती खांड बेचना बंद करने का निर्णय लिया साथ ही [[विदेशी]] [[वस्त्र]]ों की [[होली]] जलाई और राव गोपालसिंह के कहने पर [[स्वदेशी]] [[वस्त्र]] ही पहनने की शपथ ली। इस कार्य में महाजनों के अतिरिक्त सभी वर्गों ने साथ देकर [[स्वाधीनता]] [[युद्ध|संग्राम]] में अपना योगदान दिया।
=== नजरबन्द ===
जून १९१५ ई. में ए.जी.जी राजपुताना के आदेश से राव गोपाल सिंह खरवा को टोडगढ़ के सुदूर पहाड़ी स्थान पर नजर-कैद किया गया। तब उन्हें अपने हथियारों व कुछ सेवको और विश्वस्त साथियों को साथ रखने की छुट भी दी गयी थी। उस काल लाहौर कांड में पकडे गए एक क्रांतिकारी ने अपने बयानों में राव गोपाल सिंह खरवा के सेकेट्री भूपसिंह जो बाद में विजयसिंह पथिक के नाम से मशहूर हुआ से मिलने व खरवा से बंदूकें व कारतूस मिलने की बात कही थी।
नजर बंदी के दौरान राव साहब को पता चला कि सरकार उनके [[हथियार]] छिनकर उन्हें निहत्था करना चाहती है और वे निहत्था होना क्षत्रिय धर्म के विरुद्ध मानते थे। साथ ही उन्हें उनके नजर बंद किये जाने के बाद खरवा के ग्रामीणों पर पुलिस अत्याचार की खबरे भी मिल चुकी थी। अत: [[स्वाभिमान]] के धनि राव साहब ने अपने निजी सेवकों को उनके घर भेज दिया व ९ जुलाई १९१५ को वे नजर बंदी की अवज्ञा कर टोडगढ़ से अपनी घेराबंदी तोड़ कर निकल गए।
=== अंग्रेजों द्वारा आरोप पत्र ===
राव गोपाल सिंह खरवा की अंग्रेज विरोधी नीति से अंग्रेज अधिकारी पहले ही नाराज थे और नीमेज हत्याकांड में पकडे गए क्रांतिकारी सोमदत्त लहरी के बयानों के बाद अंग्रेज सरकार को पक्का संदेह हो गया कि राव गोपाल सिंह खरवा क्रांतिकारियों को सहयोग दे रहे हैं व खुद भी अंग्रेज विरोधी गतिविधियों में शामिल है अत: अजमेर के जिला कलेक्टर मि.ए टी होमर ने २३ अक्टूबर १९१४ ई.को एक आरोप पत्र भेज जबाब माँगा -<br />
१- आप राजपूतों को सरकार के विरुद्ध बगावत करने को तैयार कर रहे हैं।<br />
२- नीमेज हत्याकांड का आरोपी सोमदत्त भी आपके खर्चे से पढ़ा हुआ, ऐसे कार्यों में सलंग्न व्यक्ति है।<br />
३-विष्णुदत्त एक अराजक नेता है। [[कोटा]] और नीमेज हत्याकांडों का प्रमुख अभियुक्त है। वह आपके पास आता जाता है और [[उपदेशक]] के रूप में गांवों में भेजा जाता है।<br />
४-नारायणसिंह जिस पर आराजकता का [[मुकदमा|अभियोग]] था और बंदी बनाएं जाने से पूर्व ही मर गया आपके खर्च पर [[शिक्षा]] पाया हुआ था।<br />
५- गाडसिंह भी आपके रहने वाला व्यक्ति था।<br />
६-मि.आर्मस्ट्रांग की तहकीकात में आप स्वीकार कर चुके हैंकि ठाकुर [[केसरी सिंह बारहट]] आपका मित्र है और वह खरवा आता रहता था।<br />
उपयुक्त आरोपों का राव गोपाल सिंह खरवा ने समुचित उत्तर देकर टाल दिया।
=== महाराणा फ़तेहसिंह को दिल्ली दरबार में शरीक होने से रोकना ===
जनवरी १९०३ में [[सम्राट एडवर्ड]] के राज्यारोहण के उपलक्ष्य में [[लार्ड कर्जन]] ने [[दिल्ली]] में एक भव्य [[दरबार]] का आयोजन किया जिसमे [[भारत]]वर्ष के सभी [[राजा]] [[महाराजा]] और [[नबाब]] आमंत्रित किये गए। पर [[राजस्थान]] के क्रांतिकारियों को [[मेवाड़]] के [[महाराणा फतेह सिंह|महाराणा फ़तेहसिंह]] का उस [[दरबार]] में शरीक होना पच नहीं रहा था सो उन्हें रोकने के लिए राव गोपालसिंह खरवा ने जयपुर के मलसीसर हॉउस में एक बैठक कर महाराणा को रोकने के काम का जिम्मा ठाकुर [[केसरी सिंह बारहट]] को दिया। [[केसरी सिंह बारहट]] ने महाराणा को रोकने के लिए १३ दोहे लिखे जो इतिहास में "चेतावनी रा चुंगटिया" नाम से प्रसिद्ध है। ये दोहे राव गोपालसिंह खरवा ने [[महाराणा]] को चलती ट्रेन में भेंट हेतु भेजे जिन्हें पढने के बाद म[[हाराणा फ़तेहसिंह]] जी ने [[लार्ड कर्जन]] द्वारा आहूत [[दरबार]] में न जाने का निश्चय किया और वे नहीं गए। महाराणा की [[दिल्ली]] वापसी पर [[नसीराबाद]] रेलवे स्टेशन पर उपस्थित होकर राव गोपाल सिंह खरवा ने खुद [[महाराणा फतेह सिंह|महाराणा फ़तेहसिंह]] जी को राष्ट्रिय गौरव की रक्षा के धन्यवाद निवेदन करते दो दोहे प्रस्तुत किये -
<div style="text-align: center;">होता हिन्दू हतास, नम्तो जे राणा नृपत।<br />
सबल फता साबास, आरज लज राखी अजां॥<br />
करजन कुटिल किरात, ससक नृपत ग्रहिया सकल।<br />
हुओ न थूं इक हाथ, सिंह रूप फतमल सबल॥</div>
=== कश्मीर में मुस्लिम विद्रोह दबाने जाने को रवाना ===
सन १९३१ ई. में पहली बार शेख अब्दुल्ला ने [[कश्मीर]] का [[बादशाह]] बनने का स्वप्न देखा और वहां के बहुसंख्यक मुसलमानों को भड़काया कर वहां के [[क्षत्रिय]] राजा के विरुद्ध बगावत का झंडा उठाया। देश के अन्य भागों से भी मजहबी जोश में [[जिहाद]] के नाम पर [[मुसलमान|मुस्लिम]] [[कश्मीर]] पहुँचने लगे। उसकी प्रतिक्रियास्वरूप [[हिन्दू]] जत्थे भी [[राजा]] की सहायता के लिए कश्मीर के लिए रवाना हुए। उस समय हिन्दू राष्ट्रीयता के समर्थक राव गोपाल सिंह खरवा भी शस्त्रों से सज्जित हो अपना बलिदानी जत्था लेकर क्षत्रिय राजा की सहायतार्थ कश्मीर के लिए रवाना हुए। राव गोपाल सिंह खरवा के [[लाहौर]] पहुँचने पर [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के [[राज्यपाल|गवर्नर]] ने उनके इरादों को देखते हुए उनके [[कश्मीर]] जाने पर पाबंदी लगा दी। बाद में उन्हें बताया गया कि मुस्लिम विद्रोह दबा दिया गया है अब आपके वहां जाने का कोई औचित्य नहीं है उल्टा आपके जाने पर अशांति होगी।
[[लाहौर]] में राव गोपाल सिंह खरवा का हिन्दू, सिखों व आर्यसमाजियों ने हार्दिक स्वागत किया और उन्हें "हिन्दू-[[सिख]] हितकारिणी सभा"का [[सभापति]] बनाया। उक्त सभा में उन्हें "[[राजस्थान केसरी]]" की [[उपाधि]] से अलंकृत भी किया गया।<br />
<div style="text-align: center;">लेबा जस लाहौर, गुमर भरया पर गाढरा<br />
देबा जस रो दौर, हिक गोपाल तन सुं हुवे॥</div>
=== महाप्रयाण ===
जीवन के अंतिम दिनों में राव गोपाल सिंह खरवा बीमार रहने लगे। हृदय की धड़कन, पेट की खराबी और स्नायविक दुर्बलता उन्हें सताने लगी। [[चिकित्सा]] हेतु वे [[अजमेर]] आये और लगातार दो महीने तक भूमि को शय्या बनाकर उस भीषण रोग से संघर्ष करते रहे और अंत में वि.स.१९९५ में चैत्र कृष्णा सप्तमी (१२ मार्च १९३९) को उस युग के उस महामानव ने परलोक गमन किया।
== सन्दर्भ ==
राव गोपालसिंह खरवा : लेखक सुरजनसिंह शेखावत
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20110903095742/http://www.gyandarpan.com/2010/04/blog-post_11.html स्वतंत्रता समर के योद्धा : राव गोपाल सिंह खरवा]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय क्रांतिकारी]]
[[श्रेणी:राजस्थान]]
[[श्रेणी:राजस्थान के लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सेनानी]]
{{आधार}}
ef95vj20veeuwu2qzbcgemres6reqxd
6449055
6449054
2025-07-06T13:27:05Z
~2025-142933
876794
/* स्वाधीनता संग्राम में आपके प्रमुख साथी */
6449055
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox royalty
| name = राव गोपाल सिंह खरवा
| image =
| father = [[राव माधोसिंह]]
| birth_date = [[वि.स.१९३० काती बदी ११ गुरुवार,१९ अक्टूबर १८७३ ई.]]
| death_date = [[१२ मार्च १९३९, वि.स.१९९५ चैत्र कृष्णसप्तमी]]
| house = [[खरवा]]
}}
'''राव गोपालसिंह खरवा''' (1872–1939), [[राजपुताना]] की [[खरवा]] रियासत के शासक थे। अंग्रेजों के विरुद्ध विद्रोह करने के आरोप में उन्हें [[टोडगढ़ दुर्ग]] में ४ वर्ष का कारावास दिया गया था। वहा से राव गोपाल सिंह जी को जेल से छुड़ाने के लिए उनके काका ठा मोड़ सिंह जी गए थे और उन्होने जेल तोड़ दी थी फिर वह वहाँ से निकल गये ओर कुछ दिनों बद मै राव साहब गोपाल सिंह जी और उनके काका ठा मोड़ सिंह जी को अजमेर के पास घिर गए थे फिर मोर्चे के लिए तैयारी कर ली थी मध्यस्ता के लिए अंग्रेजों ने राजा साहब किशनगढ़ वालों को बुलाये और कहा कि आप आत्मसमरपं कर दे तब ही ठा साहब मोड़ सिंह जी ने कहा मरना मंजूर है लेकिन आत्मस्मारपं नही करेंगे फिर यहे निर्णय हुआ की आप हमारे सामने नही आप भगवान श्री कृष्ण के सामने हतियार डाल दीजिये यह निर्णय हुआ सभी ने अजमेर के पास सलेमाबाद नामक जगह श्री कृष्ण का मंदिर है वहा डाल दिये हतियार और उनके हतियार अभीतक उस मंदिर मे है फिर राव साहब गोपाल सिंह जी का समजोता हुआ की आपके पुत्र को हम हमारी सेना मे कैप्टन बनाएंगे और आप को राव की पद से मुक्त करेंगे और आप खरवा गढ़ में नही रहे सकते हैं फिर ये समजोता हो गया फिर राव साहब के लिए उनके पुत्र कैप्टन गंपत् सिंह जी ने उनके लिये एक बंगला बनाया खरवा के बाहर उसमे रहा करते थे राव गोपाल सिंह जी वो आज भी मौजूद है खरवा मे बंगले के नाम से जाना जाता है और ठा मोड़ सिंह जी को 7 वर्ष की सजा सुनाई गई थी अंग्रेजों के द्वारा
==परिचय==
गोपाल सिंह खरवा का जन्म खरवा के शासक राव माधोसिंह जी की रानी गुलाब कुंवरीजी [[चुण्डावत]] के गर्भ से वि.स.१९३० काती बदी ११ गुरुवार, तदनुसार १९ अक्टूबर १८७३ ई.को हुआ था। उस उनके पिता माधोसिंहजी खरवा के कुंवर पद पर थे। उनकी माता करेड़ा ([[मेवाड़]]) के राव भवानीसिंह चुण्डावत की पुत्री थी। कुंवरगोपालसिंह १२ वर्ष की उम्र में ही घुड़सवारी और निशानेबाजी में सिद्धहस्त हो चुके थे। साहस और निर्भीकता उनमे कूट कूट कर भरी थी। गोपालसिंह खरवा स्वाधीनता संग्राम के उद्भट सेनानी, देशप्रेम का दीवाने, क्रांति के अग्रदूत और त्याग के तीर्थ थे।एक प्रतिष्ठित सामन्ती घराने में जन्म लेकर उन्होंने देश की [[स्वतन्त्रता|आजादी]] के लिए अपनी वंशानुगत [[जागीर]] सहित अपना सब कुछ दांव पर लगा कर ब्रिटिश सत्ता के विरुद्ध सशस्त्र [[क्रान्ति|क्रांति]] का बिगुल बजा दिया था।
=== शिक्षा दीक्षा ===
वि.स.१९४२.(१८८५ई.) में आपने [[मेयो कालेज]] [[अजमेर]] में दाखिला लिया जहाँ छह वर्ष तक [[शिक्षा]] ग्रहण के बाद आपने मेयो कालेज छोड़ दिया। अपनी पढाई बीच में छोड़ देने के चलते राव गोपाल सिंह की शिक्षा उच्च स्तर तक नहीं पहुँच पाई पर घर पर उन्होंने [[संस्कृत भाषा|संस्कृत]],[[हिन्दी|हिंदी]],[[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेजी]],[[इतिहास]],[[राजनीती]] व वेदांत का उचित अध्ययन किया। प्राचीन ग्रंथो के साथ [[भारतीय]] क्षत्रियों के इतिहास व खनिज धातुओं के वे अच्छे विशेषज्ञ थे। [[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेजी]] वे धाराप्रवाह बोलने माहिर थे।
=== राज्याभिषेक ===
वि.स.१९५५ कार्तिक कृष्णा ९ (१६ अक्टूबर १८९७ई.) को उनके पिता राव माधोसिंह के निधन के बाद राव गोपालसिंह खरवा रियासत के विधिवत शासक बने।
=== छपना अकाल में जन सहायता ===
राव गोपालसिंह के शासक बनते ही वि.स.१९५६ में [[राजस्थान]] में भयानक [[अकाल]] पड़ा। बिना अन्न [[होमो सेपियन्स|मनुष्य]] व बिना चारे के पशु मरने लगे। बुजुर्ग बताते हैं कि उस [[अकाल]] में अन्न की इतनी कमी थी कि लोग खेजड़ी के पेड़ों की छाल पीस कर खा लेते थे। पूरे राजस्थान में हा हा कार मच गया था। उस विषम स्थिति से निपटने व अपनी जनता को भुखमरी से बचाने के लिए राव गोपालसिंह खरवा ने अपने छोटे से [[राज्य]] के खजाने जनता को भोजन उपलब्ध कराने के लिए खोल दिए थे। भूखे लोगों को [[भोजन]] के लिए उन्होंने जगह जगह [[भोजनालय]] खोल दिए थे जहाँ खिचड़ा बनवाकर लोगों को खिलाया जाता था। चूँकि उनकी [[जागीर]] के आय के स्रोत बहुत सिमित थे अत: जनता को भुखमरी से बचाने हेतु उन्हें अपनी जागीर के कई गांव गिरवी रखकर [[अजमेर]] व [[ब्यावर]] के सेठो से कर्ज लेना पड़ा था। उनके इस उदार व मानवीय [[चरित्र]] की हर और प्रशंसा हुई वे जनता के दिलों में राज करने लगे।
<div style="text-align: center;">भय खायो भूपति किता, दुर्भख छपनों देख॥<br />
पाली प्रजा गोपालसीं, परम धरम चहुँ पेख।<br />
राणी जाया राजवी, जुड़े न दूजा जोड़।<br />
छपन साल द्रव छोलदी, रंग गोप राठौड़॥</div>
=== शिक्षा प्रसार कार्य ===
[[राजस्थान]] में उस कालखंड में [[शिक्षा]] के साधन नगण्य थे लोगों में शिक्षा के प्रति रूचि का अभाव था। राव गोपालसिंह ने शिक्षा की महत्ता को पहचाना और पढने के इच्छुक अनेक बालको को [[छात्रवृतियां]] प्रदान की और उन्हें आर्य समाज के छात्रवासों में भर्ती कराया। उन्होंने [[अजमेर]] व [[मारवाड़]] राज्यों के गांवों में [[शिक्षा]] को बढ़ावा देने व अपने बालको को [[शिक्षा]] के लिए भेजने को प्रेरित करने हेतु [[प्रचारक]]-[[उपदेशक]] भेजे। कई गांवों के जागीरदारों ने उनके इस कार्य की मुक्त कंठ से प्रसंसा की और उन्हें धन्यवाद के [[पत्र]] भेजे।
=== स्वाधीनता के लिए सशस्त्र क्रांति की ओर ===
जल्द अपडेट किया जायेगा
=== स्वाधीनता संग्राम में आपके प्रमुख साथी ===
ठिकाना शक्करगढ के चौहान वंश की पोथी में लिखित तथ्यो के आधार पर ठा.सा. मानसिंह शक्करगढ इनके साथी रहे। ब्यावर के पास ट्रेन में जा रहे अंग्रेजो के खजाने को लूटने में भी राव गोपाल सिंह जी के साथ ठा.सा. मानसिंह चौहान की अहम भुमिका रही। जिसके बाद 2 साल तक टाडगढ जेल में नजरबन्द रहे। जहां से अपने साथियो सहित फरार हुए। ठा.सा. मानसिंह जी के वंशज वर्तमान में शक्करगढ में निवास करते है।
=== विदेशी वस्त्रों की होली ===
[[खरवा]] उस कालखंड में [[राष्ट्रीयता]] का प्रमुख केंद्र बन चूका था। [[देशप्रेम]] की भावना वहां के जनमानस में हिलोरें मार रही थी। [[ब्यावर]] के सेठ दामोदरदास राठी के खरवा बार बार आने से वहां के महाजनों के मन में भी देश के प्रति समर्पण की भावना का उदय हुआ। १४ मई १९०७ ई. को खरवा के दुकानदारों और महाजनों ने अपनी [[राष्ट्रभक्ति|देशभक्ति]] का जबरदस्त प्रदर्शन करने हेतु बिलायती खांड बेचना बंद करने का निर्णय लिया साथ ही [[विदेशी]] [[वस्त्र]]ों की [[होली]] जलाई और राव गोपालसिंह के कहने पर [[स्वदेशी]] [[वस्त्र]] ही पहनने की शपथ ली। इस कार्य में महाजनों के अतिरिक्त सभी वर्गों ने साथ देकर [[स्वाधीनता]] [[युद्ध|संग्राम]] में अपना योगदान दिया।
=== नजरबन्द ===
जून १९१५ ई. में ए.जी.जी राजपुताना के आदेश से राव गोपाल सिंह खरवा को टोडगढ़ के सुदूर पहाड़ी स्थान पर नजर-कैद किया गया। तब उन्हें अपने हथियारों व कुछ सेवको और विश्वस्त साथियों को साथ रखने की छुट भी दी गयी थी। उस काल लाहौर कांड में पकडे गए एक क्रांतिकारी ने अपने बयानों में राव गोपाल सिंह खरवा के सेकेट्री भूपसिंह जो बाद में विजयसिंह पथिक के नाम से मशहूर हुआ से मिलने व खरवा से बंदूकें व कारतूस मिलने की बात कही थी।
नजर बंदी के दौरान राव साहब को पता चला कि सरकार उनके [[हथियार]] छिनकर उन्हें निहत्था करना चाहती है और वे निहत्था होना क्षत्रिय धर्म के विरुद्ध मानते थे। साथ ही उन्हें उनके नजर बंद किये जाने के बाद खरवा के ग्रामीणों पर पुलिस अत्याचार की खबरे भी मिल चुकी थी। अत: [[स्वाभिमान]] के धनि राव साहब ने अपने निजी सेवकों को उनके घर भेज दिया व ९ जुलाई १९१५ को वे नजर बंदी की अवज्ञा कर टोडगढ़ से अपनी घेराबंदी तोड़ कर निकल गए।
=== अंग्रेजों द्वारा आरोप पत्र ===
राव गोपाल सिंह खरवा की अंग्रेज विरोधी नीति से अंग्रेज अधिकारी पहले ही नाराज थे और नीमेज हत्याकांड में पकडे गए क्रांतिकारी सोमदत्त लहरी के बयानों के बाद अंग्रेज सरकार को पक्का संदेह हो गया कि राव गोपाल सिंह खरवा क्रांतिकारियों को सहयोग दे रहे हैं व खुद भी अंग्रेज विरोधी गतिविधियों में शामिल है अत: अजमेर के जिला कलेक्टर मि.ए टी होमर ने २३ अक्टूबर १९१४ ई.को एक आरोप पत्र भेज जबाब माँगा -<br />
१- आप राजपूतों को सरकार के विरुद्ध बगावत करने को तैयार कर रहे हैं।<br />
२- नीमेज हत्याकांड का आरोपी सोमदत्त भी आपके खर्चे से पढ़ा हुआ, ऐसे कार्यों में सलंग्न व्यक्ति है।<br />
३-विष्णुदत्त एक अराजक नेता है। [[कोटा]] और नीमेज हत्याकांडों का प्रमुख अभियुक्त है। वह आपके पास आता जाता है और [[उपदेशक]] के रूप में गांवों में भेजा जाता है।<br />
४-नारायणसिंह जिस पर आराजकता का [[मुकदमा|अभियोग]] था और बंदी बनाएं जाने से पूर्व ही मर गया आपके खर्च पर [[शिक्षा]] पाया हुआ था।<br />
५- गाडसिंह भी आपके रहने वाला व्यक्ति था।<br />
६-मि.आर्मस्ट्रांग की तहकीकात में आप स्वीकार कर चुके हैंकि ठाकुर [[केसरी सिंह बारहट]] आपका मित्र है और वह खरवा आता रहता था।<br />
उपयुक्त आरोपों का राव गोपाल सिंह खरवा ने समुचित उत्तर देकर टाल दिया।
=== महाराणा फ़तेहसिंह को दिल्ली दरबार में शरीक होने से रोकना ===
जनवरी १९०३ में [[सम्राट एडवर्ड]] के राज्यारोहण के उपलक्ष्य में [[लार्ड कर्जन]] ने [[दिल्ली]] में एक भव्य [[दरबार]] का आयोजन किया जिसमे [[भारत]]वर्ष के सभी [[राजा]] [[महाराजा]] और [[नबाब]] आमंत्रित किये गए। पर [[राजस्थान]] के क्रांतिकारियों को [[मेवाड़]] के [[महाराणा फतेह सिंह|महाराणा फ़तेहसिंह]] का उस [[दरबार]] में शरीक होना पच नहीं रहा था सो उन्हें रोकने के लिए राव गोपालसिंह खरवा ने जयपुर के मलसीसर हॉउस में एक बैठक कर महाराणा को रोकने के काम का जिम्मा ठाकुर [[केसरी सिंह बारहट]] को दिया। [[केसरी सिंह बारहट]] ने महाराणा को रोकने के लिए १३ दोहे लिखे जो इतिहास में "चेतावनी रा चुंगटिया" नाम से प्रसिद्ध है। ये दोहे राव गोपालसिंह खरवा ने [[महाराणा]] को चलती ट्रेन में भेंट हेतु भेजे जिन्हें पढने के बाद म[[हाराणा फ़तेहसिंह]] जी ने [[लार्ड कर्जन]] द्वारा आहूत [[दरबार]] में न जाने का निश्चय किया और वे नहीं गए। महाराणा की [[दिल्ली]] वापसी पर [[नसीराबाद]] रेलवे स्टेशन पर उपस्थित होकर राव गोपाल सिंह खरवा ने खुद [[महाराणा फतेह सिंह|महाराणा फ़तेहसिंह]] जी को राष्ट्रिय गौरव की रक्षा के धन्यवाद निवेदन करते दो दोहे प्रस्तुत किये -
<div style="text-align: center;">होता हिन्दू हतास, नम्तो जे राणा नृपत।<br />
सबल फता साबास, आरज लज राखी अजां॥<br />
करजन कुटिल किरात, ससक नृपत ग्रहिया सकल।<br />
हुओ न थूं इक हाथ, सिंह रूप फतमल सबल॥</div>
=== कश्मीर में मुस्लिम विद्रोह दबाने जाने को रवाना ===
सन १९३१ ई. में पहली बार शेख अब्दुल्ला ने [[कश्मीर]] का [[बादशाह]] बनने का स्वप्न देखा और वहां के बहुसंख्यक मुसलमानों को भड़काया कर वहां के [[क्षत्रिय]] राजा के विरुद्ध बगावत का झंडा उठाया। देश के अन्य भागों से भी मजहबी जोश में [[जिहाद]] के नाम पर [[मुसलमान|मुस्लिम]] [[कश्मीर]] पहुँचने लगे। उसकी प्रतिक्रियास्वरूप [[हिन्दू]] जत्थे भी [[राजा]] की सहायता के लिए कश्मीर के लिए रवाना हुए। उस समय हिन्दू राष्ट्रीयता के समर्थक राव गोपाल सिंह खरवा भी शस्त्रों से सज्जित हो अपना बलिदानी जत्था लेकर क्षत्रिय राजा की सहायतार्थ कश्मीर के लिए रवाना हुए। राव गोपाल सिंह खरवा के [[लाहौर]] पहुँचने पर [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के [[राज्यपाल|गवर्नर]] ने उनके इरादों को देखते हुए उनके [[कश्मीर]] जाने पर पाबंदी लगा दी। बाद में उन्हें बताया गया कि मुस्लिम विद्रोह दबा दिया गया है अब आपके वहां जाने का कोई औचित्य नहीं है उल्टा आपके जाने पर अशांति होगी।
[[लाहौर]] में राव गोपाल सिंह खरवा का हिन्दू, सिखों व आर्यसमाजियों ने हार्दिक स्वागत किया और उन्हें "हिन्दू-[[सिख]] हितकारिणी सभा"का [[सभापति]] बनाया। उक्त सभा में उन्हें "[[राजस्थान केसरी]]" की [[उपाधि]] से अलंकृत भी किया गया।<br />
<div style="text-align: center;">लेबा जस लाहौर, गुमर भरया पर गाढरा<br />
देबा जस रो दौर, हिक गोपाल तन सुं हुवे॥</div>
=== महाप्रयाण ===
जीवन के अंतिम दिनों में राव गोपाल सिंह खरवा बीमार रहने लगे। हृदय की धड़कन, पेट की खराबी और स्नायविक दुर्बलता उन्हें सताने लगी। [[चिकित्सा]] हेतु वे [[अजमेर]] आये और लगातार दो महीने तक भूमि को शय्या बनाकर उस भीषण रोग से संघर्ष करते रहे और अंत में वि.स.१९९५ में चैत्र कृष्णा सप्तमी (१२ मार्च १९३९) को उस युग के उस महामानव ने परलोक गमन किया।
== सन्दर्भ ==
राव गोपालसिंह खरवा : लेखक सुरजनसिंह शेखावत
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://web.archive.org/web/20110903095742/http://www.gyandarpan.com/2010/04/blog-post_11.html स्वतंत्रता समर के योद्धा : राव गोपाल सिंह खरवा]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतन्त्रता संग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय क्रांतिकारी]]
[[श्रेणी:राजस्थान]]
[[श्रेणी:राजस्थान के लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सेनानी]]
{{आधार}}
1ewrj2zqgvdaj1907nicbbh40zspdyp
सदस्य वार्ता:Anil1021
3
441065
6449201
6448908
2025-07-07T02:25:08Z
Anil1021
53953
पृष्ठ को 'हर हर महादेव जय श्री गणेश जय श्री राम जय बजरंग बली हनुमान जी की जय श्री कृष्ण वन्दे मातरम भारत माता की जय हो 🚩🇮🇳🙏🏻' से बदल रहा है।
6449201
wikitext
text/x-wiki
हर हर महादेव जय श्री गणेश जय श्री राम जय बजरंग बली हनुमान जी की जय श्री कृष्ण वन्दे मातरम भारत माता की जय हो 🚩🇮🇳🙏🏻
fav63bzp13k88zi5fmescquwqu9a7xi
6449266
6449201
2025-07-07T07:16:05Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 6. जुलाई २०२५ 06:31:19 पर Sanjeev bot के 6448908 अवतरण में बदला
6449266
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Anil1021}}
-- 03:06, 10 अक्टूबर 2011 (UTC)
==[[Wikipedia:Criteria for speedy deletion|Speedy deletion]] nomination of [[:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग, देहली प्रशासन कालोनी, राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र, दिल्ली-110007]]==
[[Image:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
==[[Wikipedia:Criteria for speedy deletion|Speedy deletion]] nomination of [[:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग, देहली प्रशासन कालोनी, राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र, दिल्ली-110007]]==
==[[Wikipedia:Criteria for speedy deletion|Speedy deletion]] nomination of [[:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग, देहली प्रशासन कालोनी, राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र, दिल्ली-110007]]==
==[[Wikipedia:Criteria for speedy deletion|Speedy deletion]] nomination of [[:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग]]==
[[Image:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
A tag has been placed on [[:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग, देहली प्रशासन कालोनी, राष्ट्रीय राजधानी क्षेत्र, दिल्ली-110007]], requesting that it be speedily deleted from Wikipedia. This has been done for the following reason:
<center>''non-notable''</center>
Under the [[WP:CSD#General_criteria|criteria for speedy deletion]], articles that do not meet basic Wikipedia criteria may be deleted at any time.
<center>''non-notable''</center>
Under the [[WP:CSD#General_criteria|criteria for speedy deletion]], articles that do not meet basic Wikipedia criteria may be deleted at any time.
If you think that this notice was placed here in error, contest the deletion by clicking on the button labelled "Click here to contest this speedy deletion," which appears inside of the speedy deletion (<code><nowiki>{{db-...}}</nowiki></code>) tag (if no such tag exists, the page is no longer a speedy delete candidate). Doing so will take you to the talk page where you will find a pre-formatted place for you to explain why you believe the page should not be deleted. You can also visit the '''[[वार्ता:शिव मन्दिर, गुलाबी बाग|the page's talk page directly]]''' to give your reasons, but be aware that once tagged for ''speedy'' deletion, if the page meets the criterion, it may be deleted without delay. Please do not remove the speedy deletion tag yourself, but don't hesitate to add information to the page that would render it more in conformance with Wikipedia's policies and guidelines. If the page is deleted, you can contact [[:Category:Wikipedia administrators who will provide copies of deleted articles|one of these administrators]] to request that the administrator [[Wikipedia:Userfication#Userfication_of_deleted_content|userfy]] the page or email a copy to you. <!-- Template:db-warn --> [[User:Siddhartha Ghai|सिद्धार्थ घई]] ([[User talk:Siddhartha Ghai|वार्ता]]) 07:56, 10 अक्टूबर 2011 (UTC)
== [[:श्री शिव मन्दिर कमेटी, गुलाबी बाग, दिल्ली 110007|श्री शिव मन्दिर कमेटी, गुलाबी बाग, दिल्ली 110007]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[Image:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:श्री शिव मन्दिर कमेटी, गुलाबी बाग, दिल्ली 110007|श्री शिव मन्दिर कमेटी, गुलाबी बाग, दिल्ली 110007]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व3|मापदंड व3]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#व3|व3]]{{*}} साफ़ बर्बरता'''</center>
इस मापदंड के अंतर्गत ऐसे पृष्ठ आते हैं जिनपर केवल बर्बरता हो।
यदि आपने यह पृष्ठ परीक्षण के लिये बनाया था तो उसके लिये [[वि:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का उपयोग करें। यदि आप विकिपीडिया पर हिन्दी टाइप करना सीखना चाहते हैं तो [[विकिपीडिया:देवनागरी में कैसे टंकण करें?|देवनागरी में कैसे टाइप करें]] पृष्ठ देखें। यदि आपके ज्ञान में इस पृष्ठ के इतिहास में बर्बरता-मुक्त कोई अवतरण है तो उसकी जानकारी इस पृष्ठ के वार्ता पृष्ठ पर दें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।
यदि यह पृष्ठ हटा दिया गया है, तो आप [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर इस पृष्ठ को अपने सदस्य उप-पृष्ठ में डलवाने, अथवा इसकी सामग्री ई-मेल द्वारा प्राप्त करने हेतु अनुरोध कर सकते हैं।<b>[[User:सत्यम् मिश्र|<font color="#FF00FF">स</font><font color="#FF7E00">त्य</font><font color="#00A300">म्</font> <font color="#0A20F0">मिश्र</font>]]</b> <sup>[[User talk:सत्यम् मिश्र|<font color="#9932CC"> ''बातचीत''</font>]]</sup> 10:23, 29 अप्रैल 2016 (UTC)
b6wkqhukx35kaoi3vtpttrjlnhfj89g
बाँध
0
495213
6449282
6445493
2025-07-07T09:15:21Z
~2025-146790
876902
Ustree nvzz Ozzie ni. lg anidzrx
6449282
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Karapuzha DamA1.JPG|300px|right|thumb|[[केरल]] का करापुजा बांध : यह मिट्टी का बांध है।]]
[[चित्र:Roman Cornalvo dam, Extremadura, Spain. Pic 01.jpg|300px|right|thumb| रोमनकाल में बना और अब तक उपयुक्त बांध (स्पेन) ]]<syntaxhighlight lang="abl" line="1" start="5375852857">
iffy post at F Ozzie ryug dH
</syntaxhighlight>बांध एक अवरोध है जो जल को बहने से रोकता है और एक जलाशय बनाने में मदद करता है। इससे बाढ़ आने से तो रुकती ही है, जमा किये गया जल [[सिंचाई]], [[जलविद्युत ऊर्जा|जलविद्युत]], पेय जल की आपूर्ति, नौवहन आदि में भी सहायक होती है।<ref>Kollgaardand, E.B.; Chadwick, W.L. (1988). Development of Dam Engineering in the United States. US Committee of the International Commission on Large Dams.</ref>
==राजस्थान के प्रमुख बांध==
* जैसलमेर जिले की खड़ीन अधिक प्रसिद्ध है।
* खडीन के अंतर्गत दीवार बनाकर वर्षा का जल रोका जाता है।
* [[राजस्थान]] में भूगर्भ में बहने वाले पानी के निश्चित मार्ग को सीर कहते हैं।
* बूंद बूंद सिंचाई पद्धति इज़राइल की है।
* राजस्थान का क्षेत्रफल देश के कुल क्षेत्रफल का लगभग 10.41% है जबकि राज्य में सही जल उपलब्धता 1.16% है।
* राजस्थान में सर्वाधिक फ्लोराइड नागौर जिले के गांव में पाया जाता है इसलिए नागौर में कूबड़ पट्टी पाई जाती है क्योंकि नागौर जिले की गांव में लोग इसके कारण कुबडे हो जाते हैं।
* सुजलाम परियोजना का राजस्थान में शुभारंभ अब्दुल कलाम जी ने बाड़मेर के तुरबी गांव में किया था।
* राज्य सरकार ने 19 सितंबर 1999 को राज्य की जल नीति घोषणा की।
=== <u>जवाई बांध</u> ===
* जवाई बांध को मारवाड़ का अमृत सरोवर कहा जाता है।
* जवाई बांध की नींव 13 मई 1946 को जोधपुर के महाराजा उम्मेद सिंह द्वारा रखी गई है।
* जवाई बांध लूनी की सहायक नदी जवाई पर पाली जिले में स्थित है।
* जवाई बांध का निर्माण इंजीनियर ऐडगर की देखरेख में हुआ।
* जवाई बांध पाली एवं जोधपुर जिले में जलापूर्ति का मुख्य स्त्रोत है।
* राजस्थान के गठन के पश्चात 1956 में यह बांध मुख्य अभियंता मोती सिंह की देखरेख में पूरा हुआ।
* सेई बांध का जल प्रथम बार 9 अगस्त 1977 को जवाई बांध में डाला गया
* जवाई बांध की जल क्षमता बढ़ाने के लिए 1971 से सेइ बांध परियोजना बनाई गई
* उदयपुर की कोटड़ा तहसील में बने सई बांध से पानी जवाई बांध में लाने के लिए पहाड़ से 7 किलोमीटर लंबी सुरंग तैयार की गई है
* जवाई बांध पश्चिमी राजस्थान का जल भंडारण की क्षमता की दृष्टि से सबसे बड़ा बांध है।
* जवाई बांध की ऊंचाई 81 मीटर है ।
* जवाई बांध की लंबाई लगभग 770 मीटर है
=== <u>बरेठा बांध</u> ===
* यह बांध भरतपुर जिले की बयाना तहसील के बरेठां गांव में स्थित है।
* बांध का निर्माण कुकुंदी नदी पर 1897 में महाराजा रामसिंह ने करवाया था।
* इस बांध का निर्माण कार्य 1886 में महाराजा जसवंत सिंह के शासनकाल में कमांडर इंजीनियर बहादुर रॉयल द्वारा प्रारंभ किया गया।
* इस बांध को वन्य जीव अभ्यारण के रूप में भी घोषित किया गया है इस बांध की बनावट एक जहाज जैसी है अंत यह दूर से जहाज के समान दिखाई देता है
* यह भरतपुर का सबसे बड़ा बांध है इस बांध में मत्स्य पालन विभाग द्वारा मछली पालन में मछली बीज संग्रहण का कार्य भी किया जाता है।
=== <u>गांधी सागर बांध</u> ===
* गांधी सागर बांध का निर्माण 1960 में चंबल नदी पर मध्यप्रदेश के मंदसौर जिले की भानपुर तहसील में किया गया।
* गांधी सागर बांध 510 मीटर लंबा और 62 मीटर चौड़ा है।
* गांधी सागर बांध के ऊपर विद्युत गृह का निर्माण किया गया है ([[मध्य प्रदेश]])
=== <u>राणा प्रताप सागर बांध</u> ===
* राणा प्रताप सागर बांध का निर्माण द्वितीय चरण में चित्तौड़गढ़ जिले में रावतभाटा नामक स्थान पर किया गया है।
* राणा प्रताप सागर बांध के निर्माण का कार्य 1970 में पूर्ण किया गया।
* राणा प्रताप सागर बांध ग्यारह सौ मीटर लंबा तथा 36 मीटर चौड़ा है।
* इस बांध पर कनाडा के संयोग से परमाणु बिजलीघर की स्थापना की गई है।
* राणा प्रताप सागर बांध विश्व का सबसे सस्ता बांध है जिसका निर्माण ₹31 करोड़ में किया गया था ।
=== <u>जवाहर सागर बांध</u> ===
* जवाहर सागर बांध 1962 से 1973 के मध्य कोटा के बोराबास गांव के पास जवाहर सागर बांध का निर्माण किया गया है।
* इस बांध से कोटा तथा बूंदी को सिंचाई की सुविधा उपलब्ध होगी इस बांध का निर्माण [[विद्युत उत्पादन]] के लिए किया गया।
* यह एक पिक अप बांध है
=== <u>कोटा बैराज</u> ===
* इसका निर्माण 1953 में शुरू किया गया तथा 1960 में बनकर तैयार हुआ।
* इस बांध के दाएं व बाएं तरफ नहरों का निर्माण किया गया है।
* बाईं नहर राजस्थान में सिंचाई के काम आती है।
* इसकी कुल लंबाई 178 किमी है।
* चंबल कमांड क्षेत्र में राजस्थान कृषि ड्रेनेज अनुसंधान परियोजना कनाडा की अंतरराष्ट्रीय विकास एजेंसी के सहयोग से चलाई जा रही है
=== <u>टोरड़ी सागर बांध</u> ===
* इस बांध का निर्माण टोंक जिले की टोली गांव में किया गया है।
* इस बांध का निर्माण 1888 में करवाया गया।
* इस बांध की प्रमुख विशेषता यह है कि इसमें सभी मोरिया खोलने पर एक बूंद पानी भी बांध में नहीं रुकता है।
=== <u>जाखम बांध</u> ===
* जाखम बांध का निर्माण प्रतापगढ़ जिले की अनूपपूरा के पास करवाया गया।
* जाखम बांध जाखम नदी पर 81 मीटर की ऊंचाई पर बनाया गया है।
* इस बांध का निर्माण जनजाति उपयोजना के अंतर्गत किया गया था।
* जाखम नदी के ऊपर एक विद्युत गृह का निर्माण भी किया गया है।
=== <u>बीसलपुर परियोजना</u> ===
* बीसलपुर बांध का निर्माण टोंक जिले में टोडारायसिंह से 13 किलोमीटर दूर बीसलपुर गांव में बनास तथा डाई नदी के संगम पर बांध बनाकर 1987 में करवाया गया।
* 13 जून 2005 को सोहेला पुलिस गोली कांड हुआ जिससे बीसलपुर बांध चर्चित हुआ।
* इस परियोजना का मुख्य उद्देश्य टोंक अजमेर ब्यावर किशनगढ़ नसीराबाद केकड़ी सरवाड़ जयपुर को पेयजल की आपूर्ति करना है।
* एशियन विकास बैंक की सहायता से RVIDP द्वारा परियोजना के ट्रांसमिशन भाग का कार्य प्रारंभ किया गया। यह राजस्थान की सबसे बड़ी पेयजल परियोजना है।
* बीसलपुर परियोजना के लिए नाबार्ड के ग्रामीण आधार ढांचा विकास कोष से आर्थिक सहायता प्रदान की जाती है।
=== <u>मेजा बांध</u> ===
* मेजा बांध का निर्माण भीलवाड़ा जिले में मांडल कस्बे के पास कोठारी नदी पर किया गया है।
* मेजा बांध पर बनाए गए मिर्जापार को ग्रीनमाउंट के नाम से भी जाना जाता है।
=== <u>पांचना बांध</u> ===
* इस बांध का निर्माण करौली जिले की गुडला गांव के पास पांच नदियों (भद्रावती, अटा, माची, बरखेड़ा तथा भैंसावर) के संगम पर मिट्टी से किया गया है।
* राजस्थान में यह मिट्टी का बना सबसे बड़ा बांध है।
* इस बांध का निर्माण अमेरिका के आर्थिक सहयोग से किया गया है।
* पांचना बांध परियोजना अमेरिका के सहयोग से चलाई जा रही है।
=== <u>औराई सिंचाई परियोजना</u> ===
* औराई सिंचाई परियोजना चित्तौड़गढ़ जिले की है इस योजना का निर्माण औराई नदी पर करवाया गया है।
* इस योजना का मुख्य उद्देश्य चित्तौड़गढ़ जिले में सिंचाई सुविधा उपलब्ध कराना है।
=== <u>सोम कमला अंबा परियोजना</u> ===
* सोम कमला अंबा परियोजना का निर्माण डूंगरपुर जिले की आसपुर तहसील में किया गया है।
* इस परियोजना का प्रारंभ 1977 में सोम नदी पर किया गया था।
=== <u>बांकली बांध</u> ===
बांकली बांध का निर्माण जालौर में सुकड़ी तथा कुलथाना नदियों के किनारे बांके गांव में करवाया गया था।
=== <u>भीम सागर परियोजना</u> ===
* भीम सागर परियोजना झालावाड़ जिले की है भीम सागर परियोजना के अंतर्गत उजाड़ नदी पर झालावाड़ में बांध बनाया गया है।
=== <u>अडवाण बांध</u> ===
* अडवाण बांध भीलवाड़ा जिले में स्थित है।
* इस बांध का निर्माण मानसी नदी पर किया गया है
=== <u>नारायण सागर बांध</u> ===
* नारायण सागर बांध का निर्माण अजमेर जिले में ब्यावर के बाद किया गया है।
* नारायण सागर बांध का निर्माण खारी नदी पर किया गया है।
* नारायण सागर बांध को अजमेर जिले का समुंदर कहते हैं।
*नारायण सागर बांध (जालियां 2) गांव मै स्थित है।
*भराव क्षमता 19-22 फीट है।
*नारायण सागर बांध का शिलान्यास देश के प्रथम राष्ट्रपति डॉ. राजेन्द्र प्रसाद ने वर्ष 1956 में किया था। * यह बांध 8 किलोमीटर लम्बे क्षेत्रफल में फैला हुआ है।
=== <u>चाकन सिंचाई परियोजना</u> ===
* चाकन सिंचाई परियोजना बूंदी जिले की है।
* इस परियोजना का निर्माण बूंदी जिले की किशोरा राय पाटन तहसील के गुड़ा गांव के पास चौकना नदी पर बांध बनाकर किया गया।
=== <u>हरसोर बांध</u> ===
* हरसोर बांध का निर्माण नागौर जिले में किया गया है हरसोर बांध का निर्माण नागौर की डेगाना तहसील में 1959 में किया गया था इस बांध से हरसोर तथा लूणासर नहर विकसित की गई
=== <u>अजान बांध</u> ===
* अजान बांध इस योजना के तहत भरतपुर जिले में गंभीर नदी पर राजा सूरजमल यदुवंशी द्वारा बांध बनाया गया।
* अजान बांध परियोजना से भरतपुर जिले को पेयजल व सिंचाई सुविधा प्राप्त होती है।
* इस बांध से केवलादेव घना पक्षी विहार, भरतपुर को भी पानी उपलब्ध कराया जा रहा है।
=== <u>मोतीझील बांध</u> ===
* मोतीझील बांध को भरतपुर की "लाइफ-लाइन" भी कहा जाता है।
* मोतीझील बांध का निर्माण महाराजा सूरजमल यदुवंशी के द्वारा करवाया गया है।
* इस बांध का निर्माण रूपारेल नदी पर करवाया गया है।
* इस बांध के द्वारा बाणगंगा तथा रूपारेल नदी का पानी उत्तर प्रदेश की ओर निकाला जाता है।
=== <u>नंदसमंद बांध</u> ===
* नंद समंद बांध को राजसमंद की जीवन रेखा के नाम से भी जाना जाता है।
* इस बांध का निर्माण नाथद्वारा राजसमंद में बनास नदी के तट पर 1955 में करवाया गया था
=== <u>सीकरी बांध</u> ===
* सीकरी बांध का निर्माण भरतपुर जिले में किया गया सीकरी बांध के द्वारा नगर कामा तथा डीग तहसील के अनेक बांधों को भरा जाता है
* लालपुर बांध को बाणगंगा नदी के द्वारा भरा जाता है
* अजीत सागर बांध खेतड़ी झुंझुनू में स्थित है।
* पन्नालाल शाह बांध खेतड़ी झुंझुनू में स्थित है।
{| class="wikitable"
|गंगनहर परियोजना
|श्री गंगानगर
|-
|नाकोड़ा बांध
|बाड़मेर
|-
|बीठन बांध, बांडी सेंदडा परियोजना, चितलवाणा बांध व चावरचा बांध
|जालौर
|-
|सुकली सेरलवाड़ा परियोजना, पश्चिम बनास परियोजना, स्वरूपगंज परियोजना व ओरा सिंचाई परियोजना
|सिरोही
|-
|उदयसागर बांध, सोमकागदरा बांध, सुखेर का नका बांध, बड़ी बांध, गोराना बांध, आकोड़िया बांध, मादड़ी बांध, देवास अबंध व मानसी वकाल बांध
|उदयपुर
|-
|माहिबजाज सागर
|बांसवाड़ा
|-
|भोपाल सागर बांध व वागन परियोजना
|चितोड़गढ़
|-
|जैतपुरा व खरी बांध
|भीलवाड़ा
|-
|गोपकपुरा व आलनिया बांध
|कोटा
|-
|काली सिंध बांध व काली खाड़ बांध
|झालावाड़
|-
|अँधेरी परियोजना व बिलास परियोजना
|बारां
|-
|मोरसागर बांध व इंद्रा लिफ्ट सिंचाई परियोजना
|सवाई माधोपुर
|-
|चुली देह परियोजना
|करौली
|-
|पार्वती बांध
|धौलपुर
|-
|शाही बांध तथा सेंवर बांध
|भरतपुर
|-
|मंगलसर बांध तथा विजयसागर बांध
|अलवर
|-
|जमुआ रामगढ बांध
|जयपुर
|-
|उम्मेद सागर बांध, गुलाबसागर बांध व जसवंत सागर बांध
|जोधपुर
|-
|हेमावास बांध
|पाली
|-
|फूल सागर बांध, शिव सागर बांध, लसाडिया बांध व मुण्डोती बांध
|अजमेर
|}
'''<big>अन्य महत्वपूर्ण तथ्य</big>'''
# पांचना सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''करौली'''
# विलास परियोजना कहां स्थित है - '''बारां'''
# कालीसिंध परियोजना राजस्थान के किस जिले में स्थित है - '''झालावाड़'''
# प्रसिद्ध डिग्गी तालाब स्थित है - '''टोंक'''
# सोम कमला अंबा सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''डूंगरपुर'''
# राणा प्रताप सागर बांध कहां स्थित है - '''रावतभाटा'''
# मेजा बांध का निर्माण किस नदी पर हुआ - कोठारी '''नदी'''
# गांधी सागर बांध किस नदी पर बनाया गया - '''चंबल'''
# जवाहर सागर बांध किस जिले में है - '''कोटा'''
# ज्वाई परियोजना किस जिले से प्रारंभ होती है - '''पाली'''
# भीमसागर सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''झालावाड़'''
# बीसलपुर परियोजना किस जिले में स्थित है - '''टोंक'''
# आलनिया बांध परियोजना के किस जिले में है - '''कोटा'''
# माधव सागर बांध किस जिले में स्थित है - '''दोसा'''
==इन्हें भी देखें==
* [[बंधिका]]
* [[बराज]]
* [[गुरुत्व बाँध]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:जल प्रबन्ध]]
[[श्रेणी:बाँध|*]]
amqgjxlh2xsugbi87vpq5nvz0v832s9
6449294
6449282
2025-07-07T09:44:34Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 28. जून २०२५ 07:50:31 पर Chronos.Zx के 6445493 अवतरण में बदला
6449294
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Karapuzha DamA1.JPG|300px|right|thumb|[[केरल]] का करापुजा बांध : यह मिट्टी का बांध है।]]
[[चित्र:Roman Cornalvo dam, Extremadura, Spain. Pic 01.jpg|300px|right|thumb| रोमनकाल में बना और अब तक उपयुक्त बांध (स्पेन) ]]
बांध एक अवरोध है जो जल को बहने से रोकता है और एक जलाशय बनाने में मदद करता है। इससे बाढ़ आने से तो रुकती ही है, जमा किये गया जल [[सिंचाई]], [[जलविद्युत ऊर्जा|जलविद्युत]], पेय जल की आपूर्ति, नौवहन आदि में भी सहायक होती है।<ref>Kollgaardand, E.B.; Chadwick, W.L. (1988). Development of Dam Engineering in the United States. US Committee of the International Commission on Large Dams.</ref>
==राजस्थान के प्रमुख बांध==
* जैसलमेर जिले की खड़ीन अधिक प्रसिद्ध है।
* खडीन के अंतर्गत दीवार बनाकर वर्षा का जल रोका जाता है।
* [[राजस्थान]] में भूगर्भ में बहने वाले पानी के निश्चित मार्ग को सीर कहते हैं।
* बूंद बूंद सिंचाई पद्धति इज़राइल की है।
* राजस्थान का क्षेत्रफल देश के कुल क्षेत्रफल का लगभग 10.41% है जबकि राज्य में सही जल उपलब्धता 1.16% है।
* राजस्थान में सर्वाधिक फ्लोराइड नागौर जिले के गांव में पाया जाता है इसलिए नागौर में कूबड़ पट्टी पाई जाती है क्योंकि नागौर जिले की गांव में लोग इसके कारण कुबडे हो जाते हैं।
* सुजलाम परियोजना का राजस्थान में शुभारंभ अब्दुल कलाम जी ने बाड़मेर के तुरबी गांव में किया था।
* राज्य सरकार ने 19 सितंबर 1999 को राज्य की जल नीति घोषणा की।
=== <u>जवाई बांध</u> ===
* जवाई बांध को मारवाड़ का अमृत सरोवर कहा जाता है।
* जवाई बांध की नींव 13 मई 1946 को जोधपुर के महाराजा उम्मेद सिंह द्वारा रखी गई है।
* जवाई बांध लूनी की सहायक नदी जवाई पर पाली जिले में स्थित है।
* जवाई बांध का निर्माण इंजीनियर ऐडगर की देखरेख में हुआ।
* जवाई बांध पाली एवं जोधपुर जिले में जलापूर्ति का मुख्य स्त्रोत है।
* राजस्थान के गठन के पश्चात 1956 में यह बांध मुख्य अभियंता मोती सिंह की देखरेख में पूरा हुआ।
* सेई बांध का जल प्रथम बार 9 अगस्त 1977 को जवाई बांध में डाला गया
* जवाई बांध की जल क्षमता बढ़ाने के लिए 1971 से सेइ बांध परियोजना बनाई गई
* उदयपुर की कोटड़ा तहसील में बने सई बांध से पानी जवाई बांध में लाने के लिए पहाड़ से 7 किलोमीटर लंबी सुरंग तैयार की गई है
* जवाई बांध पश्चिमी राजस्थान का जल भंडारण की क्षमता की दृष्टि से सबसे बड़ा बांध है।
* जवाई बांध की ऊंचाई 81 मीटर है ।
* जवाई बांध की लंबाई लगभग 770 मीटर है
=== <u>बरेठा बांध</u> ===
* यह बांध भरतपुर जिले की बयाना तहसील के बरेठां गांव में स्थित है।
* बांध का निर्माण कुकुंदी नदी पर 1897 में महाराजा रामसिंह ने करवाया था।
* इस बांध का निर्माण कार्य 1886 में महाराजा जसवंत सिंह के शासनकाल में कमांडर इंजीनियर बहादुर रॉयल द्वारा प्रारंभ किया गया।
* इस बांध को वन्य जीव अभ्यारण के रूप में भी घोषित किया गया है इस बांध की बनावट एक जहाज जैसी है अंत यह दूर से जहाज के समान दिखाई देता है
* यह भरतपुर का सबसे बड़ा बांध है इस बांध में मत्स्य पालन विभाग द्वारा मछली पालन में मछली बीज संग्रहण का कार्य भी किया जाता है।
=== <u>गांधी सागर बांध</u> ===
* गांधी सागर बांध का निर्माण 1960 में चंबल नदी पर मध्यप्रदेश के मंदसौर जिले की भानपुर तहसील में किया गया।
* गांधी सागर बांध 510 मीटर लंबा और 62 मीटर चौड़ा है।
* गांधी सागर बांध के ऊपर विद्युत गृह का निर्माण किया गया है ([[मध्य प्रदेश]])
=== <u>राणा प्रताप सागर बांध</u> ===
* राणा प्रताप सागर बांध का निर्माण द्वितीय चरण में चित्तौड़गढ़ जिले में रावतभाटा नामक स्थान पर किया गया है।
* राणा प्रताप सागर बांध के निर्माण का कार्य 1970 में पूर्ण किया गया।
* राणा प्रताप सागर बांध ग्यारह सौ मीटर लंबा तथा 36 मीटर चौड़ा है।
* इस बांध पर कनाडा के संयोग से परमाणु बिजलीघर की स्थापना की गई है।
* राणा प्रताप सागर बांध विश्व का सबसे सस्ता बांध है जिसका निर्माण ₹31 करोड़ में किया गया था ।
=== <u>जवाहर सागर बांध</u> ===
* जवाहर सागर बांध 1962 से 1973 के मध्य कोटा के बोराबास गांव के पास जवाहर सागर बांध का निर्माण किया गया है।
* इस बांध से कोटा तथा बूंदी को सिंचाई की सुविधा उपलब्ध होगी इस बांध का निर्माण [[विद्युत उत्पादन]] के लिए किया गया।
* यह एक पिक अप बांध है
=== <u>कोटा बैराज</u> ===
* इसका निर्माण 1953 में शुरू किया गया तथा 1960 में बनकर तैयार हुआ।
* इस बांध के दाएं व बाएं तरफ नहरों का निर्माण किया गया है।
* बाईं नहर राजस्थान में सिंचाई के काम आती है।
* इसकी कुल लंबाई 178 किमी है।
* चंबल कमांड क्षेत्र में राजस्थान कृषि ड्रेनेज अनुसंधान परियोजना कनाडा की अंतरराष्ट्रीय विकास एजेंसी के सहयोग से चलाई जा रही है
=== <u>टोरड़ी सागर बांध</u> ===
* इस बांध का निर्माण टोंक जिले की टोली गांव में किया गया है।
* इस बांध का निर्माण 1888 में करवाया गया।
* इस बांध की प्रमुख विशेषता यह है कि इसमें सभी मोरिया खोलने पर एक बूंद पानी भी बांध में नहीं रुकता है।
=== <u>जाखम बांध</u> ===
* जाखम बांध का निर्माण प्रतापगढ़ जिले की अनूपपूरा के पास करवाया गया।
* जाखम बांध जाखम नदी पर 81 मीटर की ऊंचाई पर बनाया गया है।
* इस बांध का निर्माण जनजाति उपयोजना के अंतर्गत किया गया था।
* जाखम नदी के ऊपर एक विद्युत गृह का निर्माण भी किया गया है।
=== <u>बीसलपुर परियोजना</u> ===
* बीसलपुर बांध का निर्माण टोंक जिले में टोडारायसिंह से 13 किलोमीटर दूर बीसलपुर गांव में बनास तथा डाई नदी के संगम पर बांध बनाकर 1987 में करवाया गया।
* 13 जून 2005 को सोहेला पुलिस गोली कांड हुआ जिससे बीसलपुर बांध चर्चित हुआ।
* इस परियोजना का मुख्य उद्देश्य टोंक अजमेर ब्यावर किशनगढ़ नसीराबाद केकड़ी सरवाड़ जयपुर को पेयजल की आपूर्ति करना है।
* एशियन विकास बैंक की सहायता से RVIDP द्वारा परियोजना के ट्रांसमिशन भाग का कार्य प्रारंभ किया गया। यह राजस्थान की सबसे बड़ी पेयजल परियोजना है।
* बीसलपुर परियोजना के लिए नाबार्ड के ग्रामीण आधार ढांचा विकास कोष से आर्थिक सहायता प्रदान की जाती है।
=== <u>मेजा बांध</u> ===
* मेजा बांध का निर्माण भीलवाड़ा जिले में मांडल कस्बे के पास कोठारी नदी पर किया गया है।
* मेजा बांध पर बनाए गए मिर्जापार को ग्रीनमाउंट के नाम से भी जाना जाता है।
=== <u>पांचना बांध</u> ===
* इस बांध का निर्माण करौली जिले की गुडला गांव के पास पांच नदियों (भद्रावती, अटा, माची, बरखेड़ा तथा भैंसावर) के संगम पर मिट्टी से किया गया है।
* राजस्थान में यह मिट्टी का बना सबसे बड़ा बांध है।
* इस बांध का निर्माण अमेरिका के आर्थिक सहयोग से किया गया है।
* पांचना बांध परियोजना अमेरिका के सहयोग से चलाई जा रही है।
=== <u>औराई सिंचाई परियोजना</u> ===
* औराई सिंचाई परियोजना चित्तौड़गढ़ जिले की है इस योजना का निर्माण औराई नदी पर करवाया गया है।
* इस योजना का मुख्य उद्देश्य चित्तौड़गढ़ जिले में सिंचाई सुविधा उपलब्ध कराना है।
=== <u>सोम कमला अंबा परियोजना</u> ===
* सोम कमला अंबा परियोजना का निर्माण डूंगरपुर जिले की आसपुर तहसील में किया गया है।
* इस परियोजना का प्रारंभ 1977 में सोम नदी पर किया गया था।
=== <u>बांकली बांध</u> ===
बांकली बांध का निर्माण जालौर में सुकड़ी तथा कुलथाना नदियों के किनारे बांके गांव में करवाया गया था।
=== <u>भीम सागर परियोजना</u> ===
* भीम सागर परियोजना झालावाड़ जिले की है भीम सागर परियोजना के अंतर्गत उजाड़ नदी पर झालावाड़ में बांध बनाया गया है।
=== <u>अडवाण बांध</u> ===
* अडवाण बांध भीलवाड़ा जिले में स्थित है।
* इस बांध का निर्माण मानसी नदी पर किया गया है
=== <u>नारायण सागर बांध</u> ===
* नारायण सागर बांध का निर्माण अजमेर जिले में ब्यावर के बाद किया गया है।
* नारायण सागर बांध का निर्माण खारी नदी पर किया गया है।
* नारायण सागर बांध को अजमेर जिले का समुंदर कहते हैं।
*नारायण सागर बांध (जालियां 2) गांव मै स्थित है।
*भराव क्षमता 19-22 फीट है।
*नारायण सागर बांध का शिलान्यास देश के प्रथम राष्ट्रपति डॉ. राजेन्द्र प्रसाद ने वर्ष 1956 में किया था। * यह बांध 8 किलोमीटर लम्बे क्षेत्रफल में फैला हुआ है।
=== <u>चाकन सिंचाई परियोजना</u> ===
* चाकन सिंचाई परियोजना बूंदी जिले की है।
* इस परियोजना का निर्माण बूंदी जिले की किशोरा राय पाटन तहसील के गुड़ा गांव के पास चौकना नदी पर बांध बनाकर किया गया।
=== <u>हरसोर बांध</u> ===
* हरसोर बांध का निर्माण नागौर जिले में किया गया है हरसोर बांध का निर्माण नागौर की डेगाना तहसील में 1959 में किया गया था इस बांध से हरसोर तथा लूणासर नहर विकसित की गई
=== <u>अजान बांध</u> ===
* अजान बांध इस योजना के तहत भरतपुर जिले में गंभीर नदी पर राजा सूरजमल यदुवंशी द्वारा बांध बनाया गया।
* अजान बांध परियोजना से भरतपुर जिले को पेयजल व सिंचाई सुविधा प्राप्त होती है।
* इस बांध से केवलादेव घना पक्षी विहार, भरतपुर को भी पानी उपलब्ध कराया जा रहा है।
=== <u>मोतीझील बांध</u> ===
* मोतीझील बांध को भरतपुर की "लाइफ-लाइन" भी कहा जाता है।
* मोतीझील बांध का निर्माण महाराजा सूरजमल यदुवंशी के द्वारा करवाया गया है।
* इस बांध का निर्माण रूपारेल नदी पर करवाया गया है।
* इस बांध के द्वारा बाणगंगा तथा रूपारेल नदी का पानी उत्तर प्रदेश की ओर निकाला जाता है।
=== <u>नंदसमंद बांध</u> ===
* नंद समंद बांध को राजसमंद की जीवन रेखा के नाम से भी जाना जाता है।
* इस बांध का निर्माण नाथद्वारा राजसमंद में बनास नदी के तट पर 1955 में करवाया गया था
=== <u>सीकरी बांध</u> ===
* सीकरी बांध का निर्माण भरतपुर जिले में किया गया सीकरी बांध के द्वारा नगर कामा तथा डीग तहसील के अनेक बांधों को भरा जाता है
* लालपुर बांध को बाणगंगा नदी के द्वारा भरा जाता है
* अजीत सागर बांध खेतड़ी झुंझुनू में स्थित है।
* पन्नालाल शाह बांध खेतड़ी झुंझुनू में स्थित है।
{| class="wikitable"
|गंगनहर परियोजना
|श्री गंगानगर
|-
|नाकोड़ा बांध
|बाड़मेर
|-
|बीठन बांध, बांडी सेंदडा परियोजना, चितलवाणा बांध व चावरचा बांध
|जालौर
|-
|सुकली सेरलवाड़ा परियोजना, पश्चिम बनास परियोजना, स्वरूपगंज परियोजना व ओरा सिंचाई परियोजना
|सिरोही
|-
|उदयसागर बांध, सोमकागदरा बांध, सुखेर का नका बांध, बड़ी बांध, गोराना बांध, आकोड़िया बांध, मादड़ी बांध, देवास अबंध व मानसी वकाल बांध
|उदयपुर
|-
|माहिबजाज सागर
|बांसवाड़ा
|-
|भोपाल सागर बांध व वागन परियोजना
|चितोड़गढ़
|-
|जैतपुरा व खरी बांध
|भीलवाड़ा
|-
|गोपकपुरा व आलनिया बांध
|कोटा
|-
|काली सिंध बांध व काली खाड़ बांध
|झालावाड़
|-
|अँधेरी परियोजना व बिलास परियोजना
|बारां
|-
|मोरसागर बांध व इंद्रा लिफ्ट सिंचाई परियोजना
|सवाई माधोपुर
|-
|चुली देह परियोजना
|करौली
|-
|पार्वती बांध
|धौलपुर
|-
|शाही बांध तथा सेंवर बांध
|भरतपुर
|-
|मंगलसर बांध तथा विजयसागर बांध
|अलवर
|-
|जमुआ रामगढ बांध
|जयपुर
|-
|उम्मेद सागर बांध, गुलाबसागर बांध व जसवंत सागर बांध
|जोधपुर
|-
|हेमावास बांध
|पाली
|-
|फूल सागर बांध, शिव सागर बांध, लसाडिया बांध व मुण्डोती बांध
|अजमेर
|}
'''<big>अन्य महत्वपूर्ण तथ्य</big>'''
# पांचना सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''करौली'''
# विलास परियोजना कहां स्थित है - '''बारां'''
# कालीसिंध परियोजना राजस्थान के किस जिले में स्थित है - '''झालावाड़'''
# प्रसिद्ध डिग्गी तालाब स्थित है - '''टोंक'''
# सोम कमला अंबा सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''डूंगरपुर'''
# राणा प्रताप सागर बांध कहां स्थित है - '''रावतभाटा'''
# मेजा बांध का निर्माण किस नदी पर हुआ - कोठारी '''नदी'''
# गांधी सागर बांध किस नदी पर बनाया गया - '''चंबल'''
# जवाहर सागर बांध किस जिले में है - '''कोटा'''
# ज्वाई परियोजना किस जिले से प्रारंभ होती है - '''पाली'''
# भीमसागर सिंचाई परियोजना किस जिले में स्थित है - '''झालावाड़'''
# बीसलपुर परियोजना किस जिले में स्थित है - '''टोंक'''
# आलनिया बांध परियोजना के किस जिले में है - '''कोटा'''
# माधव सागर बांध किस जिले में स्थित है - '''दोसा'''
==इन्हें भी देखें==
* [[बंधिका]]
* [[बराज]]
* [[गुरुत्व बाँध]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:जल प्रबन्ध]]
[[श्रेणी:बाँध|*]]
5ao64ehyxvvjtltag1023evifwpog27
सदस्य वार्ता:संजीव कुमार
3
500776
6449141
6448997
2025-07-06T17:51:15Z
DreamRimmer
651050
/* छोटा सम्पादन */
6449141
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
63wvdivzocbdi54u0dj10yhgnpbwid7
6449237
6449141
2025-07-07T06:09:18Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सदस्य का उत्तर
6449237
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
cimptr8xym98dxysbp09r9ou5w1yy8q
6449238
6449237
2025-07-07T06:10:59Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: उत्तर में प्रारूपी सुधार।
6449238
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
8glx6laac9vqu9a3bpb4xryzff8f3ov
6449342
6449238
2025-07-07T11:11:46Z
DreamRimmer
651050
/* छोटा सम्पादन */ उत्तर
6449342
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::मुझे आपके संदेशों की अधिसूचना नहीं मिल रही है, मुझे केवल वॉचलिस्ट से पता चलता है कि आपने उत्तर दिया है। अगर आप अपनी खुद की स्क्रिप्ट का उपयोग करना चाहें, तो इसमें कोई समस्या नहीं है। मुझे Python, JavaScript, PHP का ज्ञान है और कुछ अन्य भाषाओं की भी थोड़ी-बहुत समझ है। मैं [https://github.com/DreamRimmer/Hindi-WP GitHub] पर एक रिपॉज़िटरी में कुछ उपयोगी और रोज़मर्रा के कार्यों में आने वाली स्क्रिप्ट्स अपलोड करूंगा, जिन्हें आप चाहें तो उपयोग में ला सकते हैं। अगर आपको किसी अन्य स्क्रिप्ट की ज़रूरत हो, तो आप बेहिचक बता सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:11, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
0jkhdemh6xyeom81qwezt8h0rnrxha0
6449352
6449342
2025-07-07T11:25:30Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सदस्य का उत्तर
6449352
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::मुझे आपके संदेशों की अधिसूचना नहीं मिल रही है, मुझे केवल वॉचलिस्ट से पता चलता है कि आपने उत्तर दिया है। अगर आप अपनी खुद की स्क्रिप्ट का उपयोग करना चाहें, तो इसमें कोई समस्या नहीं है। मुझे Python, JavaScript, PHP का ज्ञान है और कुछ अन्य भाषाओं की भी थोड़ी-बहुत समझ है। मैं [https://github.com/DreamRimmer/Hindi-WP GitHub] पर एक रिपॉज़िटरी में कुछ उपयोगी और रोज़मर्रा के कार्यों में आने वाली स्क्रिप्ट्स अपलोड करूंगा, जिन्हें आप चाहें तो उपयोग में ला सकते हैं। अगर आपको किसी अन्य स्क्रिप्ट की ज़रूरत हो, तो आप बेहिचक बता सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:11, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, लेकिन ये तो छोटे सम्पादन नहीं हैं। फिर अधिसूचना कैसे मिलेगी? गिटहब पर मैंने आपकी resetsandbox वाली स्क्रिप्ट देखी, लेकिन ये स्वतः कैसे चलेगी? क्योंकि जो भी निःशुल्क ऑनलाइन सेवायें हैं, वो कुछ घंटे बाद स्वतः ही बंद हो जाती हैं।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 11:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
fwcm4xfbtgcipnk033uighwaz99q8u2
6449366
6449352
2025-07-07T11:52:11Z
DreamRimmer
651050
/* छोटा सम्पादन */ उत्तर
6449366
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::मुझे आपके संदेशों की अधिसूचना नहीं मिल रही है, मुझे केवल वॉचलिस्ट से पता चलता है कि आपने उत्तर दिया है। अगर आप अपनी खुद की स्क्रिप्ट का उपयोग करना चाहें, तो इसमें कोई समस्या नहीं है। मुझे Python, JavaScript, PHP का ज्ञान है और कुछ अन्य भाषाओं की भी थोड़ी-बहुत समझ है। मैं [https://github.com/DreamRimmer/Hindi-WP GitHub] पर एक रिपॉज़िटरी में कुछ उपयोगी और रोज़मर्रा के कार्यों में आने वाली स्क्रिप्ट्स अपलोड करूंगा, जिन्हें आप चाहें तो उपयोग में ला सकते हैं। अगर आपको किसी अन्य स्क्रिप्ट की ज़रूरत हो, तो आप बेहिचक बता सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:11, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, लेकिन ये तो छोटे सम्पादन नहीं हैं। फिर अधिसूचना कैसे मिलेगी? गिटहब पर मैंने आपकी resetsandbox वाली स्क्रिप्ट देखी, लेकिन ये स्वतः कैसे चलेगी? क्योंकि जो भी निःशुल्क ऑनलाइन सेवायें हैं, वो कुछ घंटे बाद स्वतः ही बंद हो जाती हैं।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 11:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::::जब आप बॉट के द्वारा किसी को संदेश भेजते हैं तो अगर उस संपादन को आप माइनर चिह्नित करते हैं तो वह सूचना नहीं देता है, लेकिन जब आप उसे माइनर चिह्नित नहीं करते हैं तो वह नए संदेश की सूचना देता है। इसी तरह, जब आप यहाँ पर अपना स्वयं का वार्ता पृष्ठ संपादित कर रहे हो तो नया संदेश मिलने की सूचना आपको ही मिलेगी जब संपादन माइनर नहीं हो। आपने जो संदेश मुझे छोड़े थे, उनकी सूचना मुझे मिली थी। मैं पिंग और उत्तर की सूचना की बात कर रहा हूँ, यानी आप जब यहाँ मुझे पिंग कर रहे हैं या इस सेक्शन में उत्तर दे रहे हैं तो उसकी सूचना मुझे नहीं मिल रही है क्योंकि आप अपना हस्ताक्षर सीधे पेस्ट कर रहे हैं और पिंग की सूचना तभी मिलती है जब आप <code><nowiki>~~~~</nowiki></code> का उपयोग करते हैं। आप बॉट खाते से उत्तर देते समय "(संजीव कुमार द्वारा जवाब)" जोड़ सकते हैं और उसके बाद बॉट का हस्ताक्षर लगा सकते हैं जिससे अगले व्यक्ति को यह सूचना मिल सके और यह जान सके कि उत्तर किसी व्यक्ति ने दिया है, न कि यह कोई स्वचालित उत्तर है। सामान्यतः मेटा बॉट नीति, जो कि हिंदी विकिपीडिया पर लागू होती है, के अनुसार बॉट खाते के द्वारा संदेशों के उत्तर नहीं दिए जाने चाहिए, लेकिन आप उत्तर के अंत में "(संजीव कुमार द्वारा जवाब)" जैसा कुछ जोड़ दें तो यह स्पष्ट हो जाएगा कि यह उत्तर बॉट नहीं बल्कि संजीव कुमार द्वारा दिया गया है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:52, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
cxxuftiv9qoevbbi0yn9jj2g9pxmtfg
6449370
6449366
2025-07-07T11:58:46Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सदस्य का उत्तर
6449370
wikitext
text/x-wiki
{{सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख}}
:सर जी आपने मेरे वास्तुशिल्प चित्रकला लेख पर शून्य नंबर दिया है,कृप्या इसमें बदलाव करें।
:पूरे संपादनोत्सव के दौरान हम लेख में सुधार कर सकते हैं। <span style="color:green;">✍</span>[[u:शीतल सिन्हा|<u><span style="color:Magenta;">शीतल </span></u>]] ([[User talk:शीतल सिन्हा|<span style="color:blue;">talk</span>]]) 04:25, 22 जनवरी 2025 (UTC)
== Report ==
Hello, please check this user for link spam: https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/Sonu_Mayal
Thank you. [[सदस्य:Ternera|Ternera]] ([[सदस्य वार्ता:Ternera|वार्ता]]) 18:10, 7 जून 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु। ==
श्रीमान @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] को कुछ समय के लिए IP संपादन से सुरक्षित कर दें। IP users द्वारा लगातार इस पृष्ठ पर बबरता की जा रही है। बिना किसी कारण सामग्री हटाई जा रही है। मेरा सुझाव होगा की 3 महीने के लिए कम से कम इसे IP संपादन से सुरक्षित किया जाए। चुनाव संपन्न हो चुके हैं अब इसमें अधिक कुछ करने लायक बचा नही है। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:03, 17 जून 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, मैंने अनन्तकाल के लिए सुरक्षित कर दिया है। कुछ माह बाद आवश्यकतानुसार सुरक्षा स्तर बदल दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:34, 17 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी धन्यवाद। मेरा सुझाव होगा की स्थांतरण हेतु इससे अनंतकाल सुरक्षित ही छोड़ दिया जाए। संपादन पर निर्णय आपका ही उचित होगा। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 05:37, 17 जून 2024 (UTC)
== अनिश्चितकालीन ब्लॉक के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, नमस्ते, मैं आपका ध्यान फिर से इस खाते की ओर लाना चाहता हूं ([[विशेष:योगदान/Raj Kumar0753|यहां]]) जिसे आपने पहले संपादन युद्ध के लिए अवरुद्ध कर दिया था। लेकिन यह संपादन युद्ध इसलिए शुरू हुआ क्योंकि वह बार-बार एक ही साइट को स्रोत के रूप में जोड़ रहा था और वह एकाधिक खातों का दुरुपयोग कर रहा था, ([[सदस्य वार्ता:संजीव कुमार/पुरालेख ९#c-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20240119113200-%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%95%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0-20231223170600|यहां]])। मैं आपसे अनुरोध करना चाहता हूं कि उसे और उसी उपयोगकर्ता द्वारा उपयोग किए जा रहे दूसरे खाते (संदेह) ([[विशेष:योगदान/उत्तम कुमार23|यहां]]) को अनिश्चित काल के लिए ब्लॉक कर दें। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 13:50, 24 जून 2024 (UTC)
:श्रीमान जी, कम से कम एक जवाब की प्रतिक्षा जारी है I [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 16:59, 27 जून 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, मेरे पास दोनों खातों के एक होने की जाँच करने का अधिकार नहीं है अतः आपकी तरह मैं भी संदेह ही कर सकता हूँ। इसके अतिरिक्त मैं पर्याप्त रूप से सक्रिय नहीं हूँ अतः जाँच नहीं कर पा रहा हूँ। आपके द्वारा उल्लिखीत सदस्य ने पिछले एक सप्ताह में कुछ सम्पादन किये हैं जो प्रभात खबर की कड़ी के साथ कुछ जानकारियाँ अद्यतन की हैं। मुझे इसमें इतना गलत नहीं दिखाई देता कि उसे ब्लॉक किया जाये। अतः मैं इसपर अभी निर्णय लेने में अक्षम हूँ। आप अन्य प्रबन्धकों से इस विषय पर बातचीत कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:50, 28 जून 2024 (UTC)
== कार्यवाही हेतु शिकायत ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्ते
एक सदस्य (IP सम्पादन) द्वारा {{ping|रोहित साव27}} जी के वार्ता पृष्ठ पर अप्पतिजनक शब्दों का प्रयोग हुआ है, कृपया संज्ञान ले। रोहित जी उपलब्ध नहीं होने के कारण आपको बताना उचित लगा। धन्यवाद [[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] ([[सदस्य वार्ता:Snyjhon|वार्ता]]) 17:11, 11 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Snyjhon|Snyjhon]] जी, ध्यान दिलाने के लिए धन्यवाद। साथी प्रबन्धक ने आवश्यक कार्यवाही कर दी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:38, 12 जुलाई 2024 (UTC)
== कर्ली ब्रेस ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की [[सदस्य:Mayur]] के द्व्रारा 17:37, 6 सितंबर 2010 से 13:11, 7 सितंबर 2010 के बीच किये गए बहुत सारे संपादनो में [[Special:Diff/6174553|इस]] प्रकार का कर्ली ब्रेस पीछे छुट गया था। जो अभी भी बहुत सारे पृष्ठों में मौजूद हैं। अगर आप के पास कुछ समय हो तो क्या आप इसे अपने बोट से ठीक कर सकते हैं? मेरा बोट अभी दूसरा काम कर रहा हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:31, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैंने बहुत लेखों में प्रयास किया था लेकिन उसमें मेरा बॉट कुछ अन्य साँचों में गड़बड़ कर रहा था अतः मैंने ये काम बीच में छोड़ दिया था। आप चाहो तो ये काम अपने बॉट से कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:38, 18 जुलाई 2024 (UTC)
::जी ठीक हैं। समय मिलते ही करता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:02, 18 जुलाई 2024 (UTC)
:::पूर्ण हुआ। कुल [https://sigma.toolforge.org/summary.py?name=BaranBOT&search=%E0%A4%AC%E0%A5%89%E0%A4%9F%3A+%E0%A4%B8%E0%A4%AB%E0%A4%BE%E0%A4%88+%E0%A4%95%E0%A5%80+%E0%A4%97%E0%A4%88&max=500&server=hiwiki&ns=None&enddate=&startdate=&nosect=on 562 लेखों] को ठीक किया गया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 11:27, 19 जुलाई 2024 (UTC)
== {{tl|PAGENAME}} Substitution ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा की 1248 लेखों में {{tl|PAGENAME}} साँचे का स्थानापन्न नही किया गया हैं इसलिए मैं यह कार्य कर रहा था। मैं पूछना चाह रहा था की [[Special:Diff/6189583|इस]] तरह के नाम से कोई समस्या तो नही हैं? क्योंकि कई लेखों में इस तरह नाम दोहराव होगा। स्थानापन्न लेख बनाते समय ही किया जाना चाहिए था लेकिन लेखक ने नही किया। शायद बॉट का उपयोग करके बनाते समय वो भूल गए होंगे। अन्य संपादन [[विशेष:Diff/6189584|यहाँ]], [[विशेष:Diff/6189582|यहाँ]] और [[विशेष:Diff/6189578|यहाँ]] हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 09:26, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बॉट के साथ ऐसी समस्यायें रहती हैं। इन्हें बॉट के सम्पादनों में जाकर हाथ से ठीक करना पड़ता है। हालांकि यदि आपके बॉट का कोड बहुत अच्छा है तो सम्भव है ये त्रुटियाँ नहीं हों। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:05, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::जी, यह त्रुटि नही हैं, साँचे को substitute करते समय लेख का मूल नाम विकीटेक्स्ट में परिवर्तित होगा। इसको करने का एक मात्र तरीका यही हैं। मैं बस पूछना चाहता था की इसमें दिल्ली दिल्ली दो बार आएगा क्योंकि यह लेख इस तरह से ही लिखे गए हैं। इसके अतिरिक्त substitute करते ही एक और फंक्शन से पेज शीर्षक में अगर , (कोमा) के बाद कोई भी टेक्स्ट हो उसे इग्नोर कर सकते हैं लेकिन यह करना मानक नही होगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:27, 20 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, इसी लिए मैं कह रहा हूँ कि ऐसे पृष्ठों को सम्पादन होने के बाद देखें और सुधारें। 1248 पृष्ठों में ऐसे लेखों की संख्या 20-30 से ज्याद नहीं होनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:29, 20 जुलाई 2024 (UTC)
::::जी ठीक हैं। उत्तर के लिए धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:38, 20 जुलाई 2024 (UTC)
== अधिकार ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] नमस्ते, संजीव जी क्या आप मुझे यह [[विकिपीडिया:स्थापित सदस्य]] (Confirmed users) के अधिकार दे सकते हैं ? <small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Sharma.Ayesha|योगदान]]){{#if:14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)| 14:03, 27 जुलाई 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार प्रबन्धक अथवा प्रशासक नहीं देते।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:52, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] संजीव जी क्या आप मुझे यह स्थानांतरण के अधिकार दे सकते हैं ? [[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] ([[सदस्य वार्ता:Sharma.Ayesha|वार्ता]]) 20:38, 31 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको स्थानान्तरण का अधिकार क्यों चाहिए? आप इसके लिए [[विकिपीडिया:स्थानांतरण|स्थानांतरण अनुरोध]] कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 04:51, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] क्योंकि अगर मैं कोई लेख बनाती हूं तो पहले उसे [[सदस्य:Sharma.Ayesha/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] में बनाती हूं और फिर उस लेख को मुख्यपृष्ठ पर स्थानांतरित करती हूं। इसलिए कृपया करके अगर आप मुझे ईय अधिकार देंगें तो अच्छा होगा। <span style="color:Magenta;">☆★</span>[[user:Sharma.Ayesha|<u><span style="color:green;">Sharma.Ayesha</span></u>]] ([[User talk:Sharma.Ayesha|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:33, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sharma.Ayesha|Sharma.Ayesha]] जी, आपको इसके लिए स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार देना होगा। आपके आवेदन को पर्याप्त अनुभव नहीं होने के लिए हाल ही में निरस्थ किया गया है। आप अपने प्रयोगपृष्ठ पर बनाये लेख की सामग्री को सम्बंधित पृष्ठ पर प्रतिलिपि (कॉपी-पेस्ट) कर सकती हैं। या फिर लेख की सामग्री तैयार होने के बाद किसी पुनरीक्षक/प्रबन्धक से उसे स्थानान्तरित करने का अनुरोध कर सकती हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:46, 1 अगस्त 2024 (UTC)
== बॉट कार्य हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, [[इलाहाबाद]] का नाम बदलकर [[प्रयागराज]] किये काफी समय हो गया हैं लेकिन [[:श्रेणी:इलाहाबाद जिला के गाँव]], जिसमें कुल 1141 लेख हैं जो अभी भी इलाहाबाद नाम का प्रयोग कर रहे हैं जिन्हें प्रयागराज नाम पर स्थानांतरित किया जाना चाहिए और लेखों की सामग्री में भी नाम को बदला किया जाना चाहिए। इस कार्य हेतु आपके बॉट की मदद चाहिए। मेरे बॉट के पास स्वतःपरीक्षित सदस्य अधिकार नहीं हैं इसलिए यह पृष्ठ स्थानांतरित करने मे असमर्थ हैं। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 14:07, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप इस समय केवल ऐसे कार्य खोजते नज़र आ रहे हैं जिन्हें bot से किया जा सकता हो? कोई ढंग का काम हो तो बताइये। उक्त पृष्ठ का नाम बदलने की चर्चा देखी है आपने ? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::बॉट विकिपीडिया मे दैनिक रूप से काम आते हैं और जो कार्य मानव नहीं कर सकता हैं वो बॉट से ही किया जाता हैं। मैं बॉट से किया जा सकने वाला कार्य बॉट से करता हूँ और जो मुझ स्वयं से हो सकता हैं वो स्वयं कर देता हैं। आपको क्यों लगा की यह ढंग का कार्य नहीं हैं और इलाहाबाद नाम पर समुदाय की सर्वसम्मति हैं तो मैंने ऐसी चर्चा खोजने की कोशिश की लेकिन मुझे नहीं मिली। अगर आपको मेरे किसी कार्य से कोई समस्या हैं तो आप बता सकते हैं फिर हम उस पर अलग से चर्चा कर लेंगे और मैं समस्या के मूल तक जाकर समाधान करने की कोशिश करूंगा। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 16:37, 30 जुलाई 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने जो प्रश्न किया है उसका उत्तर देने का प्रयास कीजिये। इधर-उधर भटकने में कोई लाभ नहीं है। श्रेणी-सुधार का कार्य बहुत आसान है लेकिन अभी बहुत जरूरी नहीं है। ये काम सामान्यतः बॉट से हम करते रहते हैं और कभी भी कर देंगे। आप जो कार्य बॉट के लिए खोज रहे हैं, वो महत्त्व के अनुसार बताइयेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:50, 30 जुलाई 2024 (UTC)
::::मुझे लगता हैं मैंने उत्तर दे दिया हैं। आपका कथन 'इधर-उधर भटकने' मुझे कुछ समझ मे नहीं आया। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 17:05, 30 जुलाई 2024 (UTC)
== बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन ==
नमस्ते संजीव जी, SM7 जी ने मेरे बॉट को ब्लॉक कर दिया हैं और मैंने उनसें इस संबंध में बात करनी चाही तो उन्होंने नहीं बताया कि बॉट के कौनसे संपादन गलत थे। मैंने कोई भी विवादास्पद बदलाव नहीं किये। मैं उनसें उनके वार्ता पर चर्चा भी नहीं कर सकता क्योंकि उन्होंने मुझे संदेश न भेजने की चेतावनी दे रखी हैं। इसलिए आप कृपया मेरे बॉट से ब्लॉक हटाने की कृपा करें। मैं इस विकी हाउंडिंग से मानसिक रूप से परेशान हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 04:53, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मैं आपके बॉट खाते से हुये सम्पादनों को देख रहा हूँ। आपने हज़ारों बदलाव ऐसे किये हैं जिनकी आपने कभी किसी से अनुमति नहीं ली। आपने वर्तनी सुधार की अनुमति चौपाल पर मांगी थी। मैंने आपको सुझाव दिया था कि जिन शब्दों में आपको बदलाव करना है, उनकी सूची बनाकर चर्चा कीजियेगा। लेकिन मैं देख रहा हूँ कि आपने जो सम्पादन किये हैं वो बिना चर्चा के किये हैं:
:* आर्शीवाद → आशीर्वाद (ठीक प्रतीत हो रहा है)
:* आंख → आँख (मुझे दोनों ही ठीक लग रहे हैं।)
:* उपलक्ष → उपलक्ष्य ([[special:diff/6224166|गड़बड़ियाँ]] भी हुई हैं, हालांकि आपने बाद में सुधार दिया होगा)
:* अध्यन → अध्ययन ([[special:diff/6224358|गड़बड़ियाँ]] हुई हैं।)
:* अन्तराष्ट्रीय → अन्तरराष्ट्रीय (अंतर्राष्ट्रीय या अन्तरराष्ट्रीय का निर्णय कैसे लिया?)
:* बहूत → बहुत (हमेशा बहूत गलत नहीं होता)
:अब आपने इनकी अनुमति नहीं ली। इनमें कौनसी विवादास्पद हैं और कौनसी नहीं? आपने "संदर्भ" को "सन्दर्भ" से बदला और कड़ियां को कड़ियाँ में। इनका कोई विशेष कारण नहीं है। अतः मैं साथी प्रबन्धक के निर्णय को नहीं पलट सकता। आपको सलाह दूँगा कि आप मेरे साथी प्रबन्धक से ही अनुरोध करें और आगे की राह देखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:03, 1 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीव जी, मैंने मेरे निवेदन मे कहा था की कुछ सुधार मैं अपने स्वविवेक से करूंगा जो की ऐसे सुधार जो विवादास्पद नहीं हो और मैंने ऐसा कोई कार्य नहीं किया जहाँ पर लगना चाहिए की ऐसा नहीं होना चाहिये था। आपने जो सम्पादन ऊपर बताये हैं जो उस वर्तनी परियोजना पर दिये गए हैं और मैंने इन पर पर्याप्त रिसर्च करके की ही इन्हें सुधारा था। आपने जब मेरे निवेदन पर पूछा था की आप कैसे बदलाव करेंगे तब मैंने आपको उदाहरण के तौर पर कुछ बदलाव भी बताये थें। मैंने इन संपादनों को करते समय बहुत ही बारीकी से ध्यान रखा और कुछ गड़बड़ियाँ हुई जिन्हें मैंने तुरंत सुधार दिया था। आंख, अन्तराष्ट्रीय, आर्शीवाद इत्यादि शब्द मैंने वर्तनी परियोजना के अंतर्गत ठीक किये हैं। संदर्भ को सन्दर्भ से बदलना और कड़ियां को कड़ियाँ को बदलना सामान्य बदलाव थें और मैंने इस कार्य को करने से पहले पर्याप्त जाँच की हैं जिनमें मैंने आपके बॉट सहित अन्य सदस्यों के सम्पादन देखे। आपने सलाह दी की मैं वापस SM7 जी से अनुरोध करना चाहिए लेकिन उन्होंने स्पष्ट रूप से मुझे उनको संदेश भेजने हेतु मना करके चेतावनी दे दी हैं इसलिए मुझे नहीं लगता की मुझे उनसे निवेदन करना चाहिए क्योंकि मैं ब्लॉक नहीं होना चाहता। उन्होंने कल भी मुझे भोजपुरी विकिपीडिया पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जो की पूर्ण रूप से एक बुरा ब्लॉक था। उन्होंने मुझे बॉट समझ कर ब्लॉक कर दिया जबकि मैंने सारे सम्पादन मैनुअल रूप से कर रहा था और फिर कल उन्होंने कहा था की उन्होंने मुझे सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया लेकिन यह पूर्ण रूप से गलत हैं। वहाँ पर मुझे ब्लॉक करना उनकी गलतफहमी के कारण था न की मैंने कोई गलती की थी। मैंने PAGENAME साँचे को प्रतिस्थापित किया था जो की सिर्फ साँचो मे ही सीधे प्रयोग किया जाना चाहिए और मुख्य नामस्थान मे सीधे प्रयोग किया ही नहीं जाना चाहिए। यह तथ्य सार्वभौमिक हैं। उन्होंने ब्लॉक हटाने के बाद मुझे उन संपादनों को पूर्ववत करने को कहा और इसके पीछे कारण दिया की "Because the titles (PageNames) are not standardized... they require MOVE. After that we can substitute." लेकिन यह कारण सही नहीं हैं फिर भी मैंने मेरे संपादनों को पूर्ववत करने के लिए मना नहीं किया। मैं इसका उल्लेख इसलिए कर रहा हूँ क्योंकि उनका कथन "आपको सुधार की उम्मीद में अनब्लॉक भी किया" यह बताता हैं की वो एक अच्छा ब्लॉक था और मेरी गलती थी लेकिन यह उनके द्वारा हुई एक गलती थी। इसके बाद कल उन्होंने मेरे बॉट को यहाँ पर बिना किसी वार्ता के सीधे ब्लॉक कर दिया जबकि मेरे बॉट ने पिछले 14 घंटों से कोई सम्पादन नहीं किया था। इन दोनों में उन्होंने मुझसे चर्चा नहीं की और सीधे ब्लॉक कर दिया और जब मैंने उन्होंने इसका ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन किया तो उन्होंने मुझे कहा की मैं "मुझे स्टुपिड समझने की या साबित करने की कोशिस न करू" लेकिन मैंने ऐसी कोई बात नहीं कही। यहाँ पर वो इन्वाल्व हैं इसलिए उनको प्रबंधक टूल्स का इस्तेमाल करने से भी बचना चाहिए था। यह वातावरण बिल्कुल भी स्वागत योग्य नहीं हैं। इसलिए मैं आपसे इस पर से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन कर रहा हूँ। मैं 25 अगस्त तक विकिब्रेक पर जा रहा हूँ उससे पहले मैं इसे सुलझाना चाहता हूँ। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 12:06, 1 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आप बॉट के वार्ता पृष्ठ पर उचित चर्चा कर सकते हैं। इसके लिए {{tlx|unblock}} नाम से एक साँचा भी है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:10, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::जी जरुर, अभी कुछ दिनों तक समय की कमी के कारण नहीं कर पाऊँगा। 25 अगस्त के बाद इस विकीहाउंडिंग के खिलाफ में जरुर बोलूँगा। धन्यवाद! – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 10:49, 6 अगस्त 2024 (UTC)
::संजीवजी, मैं आपके फरक वाली टिप्पणीसे एव ब्लॉक निर्णयसे पुरी तरहा सहमत हूँ। [[विशेष:योगदान/2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:1C44:33DC:C5E9:F99B:D8D8:E8AD|वार्ता]]) 22:38, 26 जनवरी 2025 (UTC)
== कवी 'रहमान मुसव्विर' के लेख को रिव्यु करने हेतु ==
इस लेख की समीक्षा की जानी है। [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:49, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी
:आपसे अनुरोध है कि आप @[[सदस्य:रहमान मुसव्विर|रहमान मुसव्विर]] इस लेख की समीक्षा करने का कष्ट करें . [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:51, 3 अगस्त 2024 (UTC)
::मैं इस लेख के बारे में कह रहा था, [[रहमान मुसव्विर]] [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 17:53, 3 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] जी, आपने जो सामग्री उपलब्ध करवायी है, उसके अनुसार रहमन मुस्व्विर जी [[जामिया मिलिया इस्लामिया]] में प्रोफेसर हैं। इसके अतिरिक्त उनकी और कोई पहचान नहीं है। ऐसी स्थिति में वो विकिपीडिया लेख के लिए पर्याप्त उल्लेखनीय नहीं है। बेहतर होगा कि आप साहित्य से जुड़े लोगों से बात करें। मेरे अनुसार ये लेख उल्लेखनीयता मानदण्डों के अनुसार सही नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:04, 4 अगस्त 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] धन्यवाद आपका । आपके इस सुझाव के बाद हमने उसकी भाषा ठीक की है एवं शायर के तौर पर उनकी पहचान का रिफ्रेन्स भी दिया है। मैं आपसे आग्रह करता हूँ कि आप इसे दोबारा जाँचने का कष्ट करें । [[सदस्य:ThePerfectYellow|ThePerfectYellow]] ([[सदस्य वार्ता:ThePerfectYellow|वार्ता]]) 09:55, 5 अगस्त 2024 (UTC)
== टैग हटाने का अनुरोध ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] प्रचार नहीं. [[दैनिक टारगेट]]
एक लोकप्रिय अखबार. और [[दैनिक टारगेट]] के बारे में अन्य पृष्ठ भी हैं। मैं सारी जानकारी जोड़ रहा हूं और सही कर रहा हूं, कृपया टैग हटा दें। [[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] ([[सदस्य वार्ता:Mohona Maiti|वार्ता]]) 06:55, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Mohona Maiti|Mohona Maiti]] जी, आप अपने सम्पादन कीजिये और सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर अपना विरोध लिख दीजियेगा। मैंने आपके दिये सभी स्रोतों को जाँचने की कोशिश की, लेकिन मुझे उपरोक्त समाचार पत्र से सम्बंधित कोई जानकारी प्राप्त नहीं हुई। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:11, 22 अगस्त 2024 (UTC)
::विकिपीडिया द्वारा आयोजित प्रतियोगिता में मेरे द्वारा निर्मित किया गया XY लिंग निर्धारण प्रणाली लेख पर आपने ''''<nowiki>''"अस्पष्ट अनुवाद, लिंग और सम्भोग को गलत अर्थों में काम में लिया हुआ "'''</nowiki>''' कारण देकर उसे अस्वीकार किया है। लेकिन यह उचित कारण नहीं। क्योंकि मानव और जानवरों में लिंग का निर्धारण / बच्चे का निर्धारण इसी पद्धति के द्वारा किया जाता है। आप एक बार XY लिंग निर्धारण प्रणाली (XY Sex Determination) को विज्ञान कि पुस्तक से अच्छे से पढ़े। फिर अपना निर्णय लें। [[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar]] ([[सदस्य वार्ता:Rakesh Kumar Veterinarian|वार्ता]]) 12:43, 22 अगस्त 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rakesh Kumar Veterinarian|Rakesh Kumar Veterinarian]] जी, आपने अंग्रेज़ी शब्द Sex के लिए लेख में कई जगह "सेक्स" लिख रखा था। जबकि लेख में उसका मथुन या सम्भोग अर्थ नहीं है। लेख में इसका अर्थ लिंग (पुलिंग या स्त्रिलिंग वाला) ही अर्थ के लिए है। इसका अर्थ पुरुष का यौन अंग भी नहीं है। अभी भी लेख में उचित सुधार नहीं किये हैं। आप स्वयं एकबार पढ़कर देख लें, मुझे नहीं लगता कि कोई भी वाक्य समझने के लिए पर्याप्त स्तर पर शुद्ध है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:47, 22 अगस्त 2024 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून 2024|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जून २०२४]] में निर्णायक बनकर इसे सफल बनाने तथा सांत्वना पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजक मंडल आपका धन्यवाद करता है। पुरस्कार राशि या प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 14 सितंबर 2024 तक [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWVzDKMKixXn6K3U3B6vM1_CR8nx64sKCUn304IAf9mBPPSQ/viewform पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी जरूर दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 13:27, 7 सितंबर 2024 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista]] ==
Hello, [[विशेष:योगदान/Aguero_Benista|This account]] is a sockpuppet, and have been [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Aguero_Benista blocked globally]. The sockmaster is a Bengali, so all the edit are made by using google translate. Please delete all the article made by this LTA account. [[सदस्य:আফতাবুজ্জামান|আফতাবুজ্জামান]] ([[सदस्य वार्ता:আফতাবুজ্জামান|वार्ता]]) 16:27, 9 सितंबर 2024 (UTC)
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article [[:en:Azerbaijan Railway Museum]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Oirattas|Oirattas]] ([[सदस्य वार्ता:Oirattas|वार्ता]]) 18:32, 15 सितंबर 2024 (UTC)
== आपके द्वारा किए गए अत्याचार ==
संजीव कुमार जी कृपया करके विकिपीडिया का सही उपयोग करें, आपके द्वारा अन्य यूजर पर किए जा रहे अत्याचार सही नहीं हैं। ख़ुद भी आगे बढ़े लेकिन दूसरों को गिराकर नहीं। कृपया करके बाक़ी यूज़र्स को को आगे बढ़ने में बाधा ना बने। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 03:49, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपका विकिपीडिया पर स्वागत है। आपके सकारात्मक योगदान का भी स्वागत है। आपने जो सम्पादन किये हैं उनमें तीन तरह के सम्पादन मिले। पहले कुछ वर्तनी सुधार मिले जिनका स्वागत है। आपके ज्यादातर योगदान विकि-कड़ी (उपलब्ध लेखों से जोड़ने के लिए) मिले। वो एक निश्चित मात्रा में होना उपयुक्त है। कुछ स्थानों पर आपने भूलवश गलत कड़ियाँ भी जोड़ी हैं जिन्हें शायद सुधार दिया गया है। आपके तीसरी तरह के सम्पादनों में कुछ वेबसाइटों की कड़ियाँ जोड़ना रहा है। सम्भव है आपने सामग्री को स्रोतहीन नहीं रहने के लिए ये कड़ियाँ जोड़ी थी लेकिन वो कोई भी विश्वसनीय स्रोतों से नहीं थी अतः उन्हें प्रचार मानकर हटा दिया गया है। इसके बाद आपने विभिन्न सदस्यों के सम्पादनों को हटाकर लेख को पूर्ववत करने का काम किया है जो पूर्णतः गलत है। कृपया प्रचार कड़ियाँ जोड़ना और बिना कारण दूसरे सदस्यों के सही सम्पादनों को पूर्ववत करने का काम न करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:43, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::आपके द्वारा बिना किसी कारण संपादक कार्य को हटाया जा रहा उसका क्या जवाब देंगे आप। आप जो कर रहे हैं वो पूर्ण रूप से ग़लत हैं। आपको पहाड़ पर लगी आग दिखाई दे रही हैं लेकिन अपने पैरो की आग दिखाई नहीं दे रही हैं। दूसरो को भी आगे बढ़ने का मौका दीजिए श्रीमान और कृपया करके विकिपीडिया से जरूरी जानकारी ना हटाएं। इसके लिए विकिपीडिया के पास अपनी योजना हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 07:48, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::नमस्कार संजीव जी
::आपने एक बार फिर गढ़वाली भाषा के व्यंग्यकार नरेंद्र कठैत जी का पेज हटा दिया जब कि मैंने सभी सोर्स दिए थे कि उनका योगदान गढ़वाली भाषा में क्या हैं, मुझे लगता हैं कि गढ़वाली भाषा के किसी भी लेखक का विकिपीडिया पर न होना बड़ा दुखदायी हैं, आप एक बार चिन्तन कीजिये लेख को रिव्यू कीजिये , नरेंद्र कठैत एक सम्मानीय लेखक हैं गढ़वाल के [[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] ([[सदस्य वार्ता:Pradeep Singh Rawat Khuded|वार्ता]]) 09:35, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::संजीव कुमार जी द्वारा बिना किसी कारण यूजर्स के पेज हटाएं जा रहे हैं कृपया यूजर शिकायत करने का विकल्प कहाँ से प्राप्त होगा वह बताइयें। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 09:58, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Pradeep Singh Rawat Khuded|Pradeep Singh Rawat Khuded]] जी, लेख को [[वि:हटाना#ल2|साफ़ प्रचार श्रेणी]] में हटाया है। मैंने आपके द्वारा दिये गये सभी स्रोत देखे और उनमें अधिकतर पुरस्कार अपने आप में कोई महत्त्व नहीं रखते। क्या आप को बड़ा पुरस्कार बता सकते हो?<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आप हिन्दी विकिपीडिया पर [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा कर सकते हैं और अन्य सदस्यों से इस सम्बंध में राय जान सकते हो। इसके अतिरिक्त आप अन्य स्थानों पर भी शिकायत कर सकते हो लेकिन उसके लिए यहाँ की चर्चा आपके लिए सहायक रहेगी। यहाँ की चर्चा को एक सप्ताह होने के बाद आप [[:m:Steward requests/Permissions|मॅटा विकि]] पर लेकर जा सकते हो। इसके अतिरिक्त आप सीधे किसी [[:m:Special:UserList/steward|स्टीवर्ड]] से बात कर सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:30, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:52, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, मैं आपका स्वागत करता हूँ और आपसे पूछना चाहता हूँ कि कौनसे नियम के तहत आप यह आक्षेप लगा रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:55, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::आप कौनसे नियम के तहत बिना किसी कारणवश दूसरे यूज़र्स के संपादन को हटा रहे हैं। एक तरफ़ तो आप स्वागत कर रहे हैं दूसरी तरफ़ आप बिना किसी कारण हमारे एडिट्स को हटा रहे हैं। इसके पीछे आपकी क्या योजना हैं? [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 10:59, 18 सितंबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] जी, आपको पहले ही उत्तर में बता चुका हूँ कि आपने प्रचार वेबसाइटों की जो कड़ियाँ दी थी, केवल उन्हें हटाया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 18 सितंबर 2024 (UTC)
::::::::आप किस आधार पर कह सकते हैं कि वो प्रचार के लिए हैं। विकिपीडिया बाहरी कड़ियों को संबंधित जानकारी के देनें के लिए स्वागत करती हैं। फिर आप किस आधार पर हटा सकते हैं? कृपया करके वार्ता समाप्त करें और बिना कारण दूसरे यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आदर सम्मान प्रार्थना [[सदस्य:Sunil SK Kala|Sunil SK Kala]] ([[सदस्य वार्ता:Sunil SK Kala|वार्ता]]) 11:05, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन' लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:32, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== शिक्षा विचार मंथन लेख पृष्ठ को न हटाने के विषय में अनुरोध ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
[[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 10:34, 18 सितंबर 2024 (UTC)
== 'शिक्षा विचार मंथन ' लेख पृष्ठ को न हटाने के संबंध में अनुरोध ==
टीइस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस लेख में किसी भी प्रकार से किसी भी उत्पाद या प्रोडक्ट का प्रचार नहीं किया गया है,तथा इस लेख पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकित करना ठीक नहीं है, इस लेख में
जिस पुस्तक का उल्लेख/वर्णन किया गया है वह कई वर्षों पुराना एवं पाठको द्वारा सर्वाधिक पढ़ा जाने वाला एक प्रसिद्ध किताब है, जो लोकप्रिय लेखक स्व- हरि बल्लभ नारायण सिंह द्वारा लिखित है, इस पुस्तक में शिक्षा सिद्धांतों पर और शिक्षा सुधार के महत्वपूर्ण विषयों पर बहुत ही विस्तार और व्यापक रूप से चर्चा की गई है, परंतु यह पुस्तक सन् 1984 में मुद्रित प्रकाशित हुई थी, लेकिन आज इस आधुनिक दौर में यह पब्लिक डोमेन में उपलब्ध है जिसे आज भी लोग अथवा पाठक पीडीएफ,अन्य वेबसाइट और गूगल पर इस किताब की खोज करते है, अंत में मैं यही कहूंगा की लेख पृष्ठ को हटाने से पूर्व एक दफा अच्छे से इस विषय की खोज करले क्योंकि मुझे ऐसा लगता है कि इस लेख पृष्ठ को हटाना उन सभी पाठकों के लिए आपत्तिजनक होगा जो आज इस दौर में भी ऐसे कई पुरानी किताबें पढ़ते हैं और इंटरनेट पर इसकी खोज करते है, अतः मैं सभी विकिपीडिया लेखकों से विनम्र आग्रह करूंगा कि इस विषय पर पूर्णतया खोज करें तभी किसी निष्कर्ष तक पहुंचाना उचित होगा, सादर धन्यवाद।)
महामानव संजीव कुमार जी कृपया करके अपनी मानसिकता से अन्य यूजर्स को परेशान करना बंद करें। आपके द्वारा किया जा रहा कार्य पूर्ण रूप से ग़लत हैं। [ [[सदस्य:Archivehindu|Archivehindu]] ([[सदस्य वार्ता:Archivehindu|वार्ता]]) 01:02, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा के अध्यक्षों की सूची त्रुटिपूर्ण हूं। ==
अखिल भारतीय कूर्मि क्षत्रिय महासभा की सूची त्रुटि पूर्ण है । [[विशेष:योगदान/115.96.217.33|115.96.217.33]] ([[सदस्य वार्ता:115.96.217.33|वार्ता]]) 06:12, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:सर्वेश कुमार कटियार के स्थान पर एल पी पटेल व निरंजन का नाम प्रिंट हो गया है, जिसे सही करने जरूरत है। [[विशेष:योगदान/2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:2040:F88F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:46, 22 जून 2025 (UTC)
== Question for you ==
हिंदी विकिपीडिया बांग्लादेश से संबंधित लेखों को हटाने में जल्दबाजी क्यों करता है! [[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] ([[सदस्य वार्ता:Tuhin|वार्ता]]) 13:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, ऐसा कुछ नहीं है। बांग्लादेश से सम्बंधित बहुत लेख हिन्दी विकिपीडिया पर उपलब्ध हैं। यदि आप किसी लेख पर काम कर रहे हैं तो {{tl|काम जारी}} काम में लें। इससे आपके लेख को निर्माण के दौरान हटाने के लिए नामांकित नहीं किया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:41, 19 सितंबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Tuhin|Tuhin]] जी, अभी मैंने देखा कि आपके द्वारा निर्मित [[:en:Mir Mugdho|मीर मुगधो]] नामक लेख हटा दिया गया है जिसका कारण "खराब मशीनी अनुवाद" है। यदि आप मशीनी अनुवाद कर रहे हैं तो ऐसा न करें। हिन्दी विकिपीडिया पर मशीनी अनुवाद स्वीकार नहीं किये जाते हैं। यदि आपको हिन्दी नहीं आती है तो आप हिन्दी भाषी लोगों से सहायता ले सकते हैं लेकिन मशीनी अनुवाद अनुमत नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 19 सितंबर 2024 (UTC)
== अधिकार की वोटिंग एवं समापन ==
माननीय, मैंने 6 महीने पहले [[विकिपीडिया:रोलबैकर्स अधिकार हेतु निवेदन|रौलबेक के अधिकार]] के लिए निवेदन किया था। परंतु अभी तक उसका परिणाम नही बताया गया है। माननीय से अनुरोध है की आप मेरे निवेदन पर विचार कर के अपना मत अवश्य देवे और उसका परिणाम के घोषित करने पर भी विचार करे। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 17:18, 25 सितंबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ सुरक्षा हेतु ==
माननीय से निवेदन है की [[सदस्य:Manojnath484|Manojnath484]] के सदस्य एवम वार्ता पृष्ठ पर सुरक्षा बढ़ा दे। वहा लगातार अलग अलग IP एड्रेस से समान बर्बरता की जा रही है जो एक तरह का संपादन युध जैसा प्रतीत हो रहा है। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:58, 28 सितंबर 2024 (UTC)
== Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records ==
Sanjiv kumarTalk if bhumiharbrahmin word adopted officially on 1865 then why you did not added what term were in used on Records Mention there Babhan term from the early British census reports and Judicial records [[सदस्य:ViLLager555|ViLLager555]] ([[सदस्य वार्ता:ViLLager555|वार्ता]]) 12:11, 2 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ट हटाने के विषय में ==
प्रिय महोदय आपने मेरे द्वारा बनाई गई पृष्ट महरौड़(राजपूत) क्यों हटाई कृप्या इसकी जानकारी दें,बहुत मेहनत से समय निकालकर मैंने इस पृष्ट को लिखा था और इतनी जल्दी और सुलभता से इसे हटा दिया गया कृप्या मदद करें, मैने कई संदर्भ भी दे रखें थे और पूरा पृष्ट भी हिंदी में था, कृपया मदद करें ।। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 11:09, 3 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, आप अपना प्रचार क्यों करना चाहते हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:05, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
::महोदय मैने इस पृष्ट का निर्माण प्रचार के मकसद से नही किया था, विकिपीडिया पर बाकी राजपूत वंशों के भी पृष्ट उपलब्ध हैं, मेरे द्वारा बनाया गया पृष्ठ महरौड़ राजपूत राठौड़ वंश की शाखा हैं और राठौड़ वंश के बारे में विकिपीडिया पे पहले से ही कई पृष्ट उपलब्ध हैं, मैने महरौड़ राजपूत पृष्ट के बारे में कई अखबारों के websites के संदर्भ भी दिए थे । महोदय काफ़ी रिसर्च और मेहनत से यह पृष्ट निर्मित किया था मदद करें । [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 06:30, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] जी, लेख बनाने में मेहनत लगती है और समय भी लगता है। यह ही कारण है कि मैं आपको सलाह दूँगा कि कुछ रचनात्मक और सकारात्मक कार्य करें। लेख निर्मित करने और सम्पादन करने में सहायता के लिए आपको [[विकिपीडिया:स्वशिक्षा|स्वशिक्षा]] लेनी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:17, 6 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::महोदय क्या यह लेख रचनात्मक और सकारात्मक नही था ? अपने वंश और कुलदेवी माता पे लिखने के से जायदा और कुछ रचनात्मक व सकारात्मक हो सकता है ? मैंने तो कई संदर्भ दे रखें थे जैसे दैनिक जागरण, दैनिक भास्कर तथा हिंदुस्तान के वेबसाइट के कई लेखों का संदर्भ, और सबसे प्रमाणिक कैमूर जिले का बिहार सरकार का official site वहां भी मां छेरावरी मंदिर और महरौड़ राजपूतों के बारे में जिक्र है । क्या इतना प्रयाप्त नही ? महोदय मैं आपसे विनम्र निवेदन करना चाहता हूं कृपया एक बारे इसके बारे में पढ़ें और सोध करें यह लेख अप्रमाणित और श्रोतहीन नही था, अगर आप अब संतुष्ट हो जाएं तो मेरी मदद करें महरौड़ राजपूत वंश के बारे में एक पृष्ट निर्मित करने में, आपका आभारी रहूंगा। [[सदस्य:Bhairav singh99|Bhairav singh99]] ([[सदस्य वार्ता:Bhairav singh99|वार्ता]]) 04:56, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनर्स्तापित करने के संदर्भ में ==
भाई संजीव,आपने मेरे द्वारा बनाई गई 9 आलेखों को क्यों हटाया है? कृपया कारण बताए। मैने इनको बहुत अध्ययन, मनन और समर्पण के उपरांत निर्मित किया था। ये लेख सामाजिक महापुरुषों के जीवन और उनके अथक प्रयासों को दर्शाने हेतु बनाया गया था, जिससे आम जनमानस उनके जीवन से परिचित हो। कृपया उनसे पुनः स्थापित करने का प्रयास करे। [[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] ([[सदस्य वार्ता:Manish Ranjan Kumar555|वार्ता]]) 14:06, 4 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Manish Ranjan Kumar555|Manish Ranjan Kumar555]] जी, आपके वार्ता पृष्ठ पर उत्तर दे दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:09, 5 अक्टूबर 2024 (UTC)
== Source of image files & info ==
{{Ping|अजीत कुमार तिवारी}}
Dear Mr. Muzammiluddin,
Please refer to your e-mail requesting information for your project Hindi Across the Globe’.
Please find enclosed the requested details about ‘Hindi in Russia’.
--
with best regards,
Ashish Sharma, IFS
Director,
Jawaharlal Nehru Cultural Centre,
26 Nov 2015, 7:21 pm
--[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
Embassy of India, Moscow<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:Hindustanilanguage|Hindustanilanguage]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/Hindustanilanguage|योगदान]]){{#if:09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)| 09:43, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:नमस्ते मुज़म्मिल जी, वैसे तो मैं आपके उपरोक्त सन्देश को समझ नहीं पाया हूँ लेकिन मेरे आज के योगदान देखते हुये मुझे प्रतीत हो रहा है कि आपने उन चित्रों के सम्बंध में लिखा है जिन्हें मैंने 14 दिन से अधिक समय तक बिना लाइंसेस के होने के कारण शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। आपका उपरोक्त सन्देश ऐसे लग रहा है कि आपने चित्रों से सम्बंधित कॉपीराइट पर सन् 2015 में कहीं बात की थी। लेकिन आपने चित्रों में लाइसेंस की जानकारी नहीं जोड़ी, अतः हमें इसकी कोई जानकारी नहीं है। उपरोक्त पाठ में कहीं भी यह सूचना समाहित नहीं है। कुछ अन्य विकल्प ऐसे हो सकते हैं: (1) यदि आपको चित्रों को मुक्त लाइसेंस या क्रियेटिव कॉमन्स (cc4.0) में अपलोड करने की अनुमति मिली है तो उसे [[:c:|कॉमन्स]] पर अपलोड कीजियेगा। यदि आपके पास यह अनुमति नहीं है तो आपको जानकारी चित्र के साथ अद्यतन करनी चाहिए थी।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:31, 7 अक्टूबर 2024 (UTC)
::संजीव जी, सादर प्रणाम! विषय [[रूस_में_हिन्दी2.JPG]] और [[रूस_में_हिन्दी4.JPG]] के बारे में है। मुझे भारतीय राजदूतावास से श्री Ashish Sharma, IFS जी ने अधिकृत किया है कि मैं इन चित्रों का उपयोग कर सकता हुँ। ईमेल के आधार पर मुझे लगता है कि इनका Fair Use तो उचिर है पर शायद कॉमंज़ पर डालना उचित न होगा। दूसरी बात ये है कि कई चित्र हाल में हटाए गए हैं जिन्हें कहीं जैसे कि फ़िल्म पोस्टर या गुज़रे व्यक्ति की जीवनी के लेख में मैंने डालने के लिए अपलोड किया था पर पता नहीं या तो किसी ने विकल्प के रूप में और चित्र डाले या यूँ ही उपयोग हटाया, इसलिए ये चित्र अंग्रेज़ी विकि की भाषा में orphan हो गए और उनका हटाना किसी हद तक उचित लग सकता है । जो भी हो, मुझे लगता है कि कम से कम इन रूस में हिन्दी की इन चित्रों के विषय में Embassy of India, Moscow से हमको उपलोड करने और उपयोग में लाने की इजाज़त है, तो इन चित्रों को तो हटाना बहुत ही अनुचित होगा। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:22, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आपने "चित्र:रूस_में_हिन्दी2.JPG और चित्र:रूस_में_हिन्दी4.JPG चित्रों का उपयोग [[रूस में हिन्दी]] नामक लेख में किया था। चित्रों के साथ आपने {{tl|उचित उपयोग औचित्य}} भी दिया था लेकिन लाइसेंस की जानकारी नहीं दी थी। अभी भी 'चित्र:रूस_में_हिन्दी3.JPG' चित्र उपलब्ध है। जिसमें आपने लाइसेंस की जानकारी दे रखी है। उसमें लिखा हुआ है कि यह चित्र उसी अवस्था में रखा जाये '''"जब कोई ऐसा मुक्त विकल्प उपलब्ध न हो या निर्मित नहीं किया किया जा सकता हो"'''। इस स्थिति में मुझे इस चित्र का औचित्य समझ में नहीं आया। यहाँ कुछ विशेष चित्रों की चित्र-माला बनाने से वो ज्ञानकोश के लिए उपयुक्त कैसे हुआ? इसके अतिरिक्त लेख भी ज्ञानकोश के लिए होने के स्थान पर परियोजना पृष्ठ लग रहा है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:47, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::: ऐसा रवैया रहा कि "परियोजना पृष्ठ " के निर्माण और संबंधित पृष्ठ से घृणा का भाव हो तो फिर किसी भी परियोजना शुरू करने या विस्तार करने का कोई औचित्य है ही नहीं। --[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल]] ([[सदस्य वार्ता:Hindustanilanguage|वार्ता]]) 09:55, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Hindustanilanguage|मुज़म्मिल जी]], आप ये घृणा कहाँ से ले आये? मुझे परियोजना पृष्ठों से कोई घृणा नहीं है और आवश्यकता होने पर उनका निर्माण मैं स्वयं भी करता हूँ। लेकिन किसी भी पृष्ठ का सही नामस्थान पर होना उचित रहता है। परियोजना पृष्ठों को मुख्य नामस्थान पर बनाने का कोई औचित्य नहीं है। मुख्य नामस्थान पर केवल ज्ञानकोशीय लेख होते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:25, 8 अक्टूबर 2024 (UTC)
== [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|प्रयोगपृष्ठ]] ==
माननीय, [[सदस्य:Magnet Leaks|Magnet Leaks]] पर [https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAuth/Magnet_Leaks ग्लोबल लोक] लगाया गया हैं। [[सदस्य:Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ|Magnet Leaks/प्रयोगपृष्ठ]] पृष्ठ भी लेखक द्वारा ही खाली किया गया हैं। आपसे अनुरोध है कि आप इस पृष्ठ नही हटाने के निर्णय पर एक बार फिर विचार करे। धन्यवाद महोदय [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:43, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, उपरोक्त खाते को उसके उत्पात के लिए ब्लॉक कर दिया गया है। लेकिन उसके किसी भी सदस्य पृष्ठ को हटाने का मुझे कोई कारण नहीं मिला। कोई अन्य प्रबंधक उचित समझे तो हटा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
::क्या मुझे शीघ्र हटाने का अनुरोध दुबारा करना करना चाहिए। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:36, 10 अक्टूबर 2024 (UTC)
== पृष्ठ पुनः स्थापित करें ==
नमस्कार, यह पेज "अजय नागर पेज हटा दिया गया है यह लेख उल्लेखनीय है, इसलिए कृपया इस पेज को पुनर्स्थापित करें [[सदस्य:Hariom Raju|Hariom Raju]] ([[सदस्य वार्ता:Hariom Raju|वार्ता]]) 06:23, 12 अक्टूबर 2024 (UTC)
== आइटम की बहाली ==
नमस्ते,
कथित खराब मशीनी अनुवाद के कारण [[TECH वैश्विक विश्वविद्यालय]] के बारे में लेख हटा दिया गया है।
अनुवाद स्वचालित रूप से नहीं किया गया था, मैं पुनर्स्थापना का अनुरोध करना चाहता हूं और यह जांचने में सक्षम होना चाहता हूं कि आवश्यक सुधार लागू करने के लिए कोई त्रुटि है या नहीं।
धन्यवाद। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 12:33, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख को हटाने से पहले के पाठ को [https://cryptpad.fr/pad/#/2/pad/edit/mI+u8xdtY3CfWC16aTNxIYWb/ यहाँ] पर प्रतिलिपि कर दिया है। यह फाइल कब तक रहेगी, इसकी जानकारी मुझे नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
::प्रतिक्रिया के लिए धन्यवाद. मैं जो कहना चाहता था वह यह है कि मैंने पाठ का अनुवाद करने के लिए मशीनी अनुवाद टूल का उपयोग नहीं किया। एक मूल हिंदी वक्ता ने मुझे पाठ का अनुवाद करने में मदद की, इसलिए यह सही था, इसलिए मुझे लगता है कि लेख को पुनर्स्थापित किया जाना चाहिए। अगर कुछ बदलने की जरूरत है जो सही नहीं है तो मुझे ऐसा करने में खुशी होगी। [[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] ([[सदस्य वार्ता:Rmsg99|वार्ता]]) 14:13, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Rmsg99|Rmsg99]] जी, लेख में इस हद तक मशीनी अनुवाद था कि मैं उसमें सुधार करने में भी समर्थ नहीं पा रहा था। लेख के शीर्षक में "TECH" शब्द काम में लिया है जो देवनागरी में नहीं लिखा हुआ। शीर्षक को अंग्रेज़ी में रखने का कोई औचित्य नहीं है। आगे लेख में एक भी वाक्य ऐसा नहीं है जिसमें अर्थहीन मशीनी अनुवाद न हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:18, 14 अक्टूबर 2024 (UTC)
== राजस्थानी फिल्मो को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर जोड़ना जरुरी है कृपया मदद करे. ==
नमस्कार संजीव जी में स्वय 2014 से विकिपीडिया पर एड हु मेरा आपसे अनुरोध है की हिंदी और इंग्लिश विकिपीडिया में राजस्थानी फिल्मे उपलब्ध नहीं है कृपया इन्हे एड करने में हमारी मदद करे.आपका हमेशा से हिंदी भाषा व विकिपीडिया में काफी सहयोग रहा है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 06:27, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:आपने सम्भवतः लॉगिन किये बिना सन्देश लिखा है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[राजस्थानी भाषा की फिल्मों की सूची|राजस्थानी फ़िल्मों की सूची]] उपलब्ध है। उल्लेखनीयता के आधार पर बहुत सफल फ़िल्मों की कमी है अतः अलग से परियोजना चलाकर ज्यादा कुछ देखने को सम्भवतः नहीं मिलेगा। क्या फ़िल्म प्रमाणन बोर्ड द्वारा निर्दिष्ट कोई आधिकारिक सूची उपलब्ध है? यदि ऐसा है तो हम उन फ़िल्मों में उल्लेखनीयता के आधार पर कुछ फ़िल्मों पर लेख निर्मित कर सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जी आपके प्रति उत्तर से सहमत हु.मेंरा नाम गणेश है। में विकिपीडिया से ब्लॉक हो चूका हु किसी यूजर की गलती की वजह से।
::में कोशिस करता हु की केंद्रीय फिल्म प्रमाणन बोर्ड या किसी अन्य स्रोत के माध्यम से आपको जानकारी साझा करूँगा कृपया आपका कोन्टेकट ईमेल बताये। [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 07:51, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::जैसा की मेरे द्वारा निम्न फिल्मो के पेज बनाये गए थे पर ये ल5 में डिलीट कर दिए गए.
::कृपया आपसे अनुरोध है की इन फिल्मो के पेज में कुछ त्रुटि सुधार कर इन्हे पब्लिश करे। और भी फिल्मो को एड करने की जानकारी में एकत्रित करता हु.
::hi.wikipedia.org/wiki/हमारा_स्वाभिमान_अमर_रहे
::hi.wikipedia.org/wiki/प्रेम_थी_जोवो
::hi.wikipedia.org/wiki/रीति_रिवाज़_राजस्थानी_फिल्म [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 08:48, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::उपरोक्त तीनों लेख ल5 नहीं बल्कि [[वि:शीह#ल2|ल2]] (साफ़ प्रचार) में हटाये गये हैं। इनमें दिये गये सभी स्रोत "गौरव देवासी" के बारे में थे न कि फ़िल्म के बारे में। ये राजस्थानी फ़िल्में नहीं हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:55, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:07, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर आप चाहें तो प्रचार के लिए जा सकते हैं और प्रयास कर सकते हैं। हिन्दी विकिपीडिया पर प्रचार की अनुमति नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::ये फिल्मे इंटरनेट पर काफी जानकारी के साथ स्रोत में उपलब्ध है. और गौरव देवासी राजस्थान के पॉपुलर फिल्म कलाकार है आप इनके बारे में गूगल से जानकारी प्राप्त कर सकते है. हमारे द्वारा राजस्थानी सिनेमा को बढ़ावा देने हेतु फिल्मे व उनके कलाकारों को हिंदी और इंग्लिश विकीपीडिया पर एड करना अति महत्वपूर्ण है.
::::::दी गयी फिल्मो की जानकारी लिंक
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/rajasthani/movie-details/riti-rewaj/movieshow/73321427.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/gujarati/movie-details/prem-thi-jovo/movieshow/94914603.cms
::::::https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-details/hamara-swabhiman-amar-rahe/movieshow/81431048.cms
::::::यह गौरव देवासी के बारे में जानकरी है.
::::::https://g.co/kgs/tj4Laqc
::::::कृपया आप मदद कर आपके और हमारे आपसी सहयोग से यह डेटा स्रोत एड करना संभव है.
::::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:02, 16 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::विकिपीडिया पर राजस्थानी कलाकार सिर्फ एक मौजूद है जो भी काफी मुश्किल से इस २०२३ के अंत में एड हुआ है.
::::क्या ये कलाकार और इनके फ़िल्मी पेज भी ल2 के अंतर्गत है.
::::https://hi.wikipedia.org/wiki/श्रवण_सागर
::::हमें गौरव देवासी व अन्य कलाकार को भी एड करना है. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 09:19, 15 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::आप अब मेरे वार्ता पृष्ठ पर स्पैमिंग कर रहे हैं। आपको [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीयता मानदण्डों]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी मिलेगी जो शायद कुछ स्पष्ट करे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:22, 17 अक्टूबर 2024 (UTC)
== सिंधू गांव के पेज में जनकारी जोड़े ==
आपसे आग्रह निवेदन है की आप सिंधू गांव के पेज में जानकारी को जोड़कर विकिपीडिया को ज्यादा प्रभावी बनाए। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:31, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अधिकार ==
नमस्कार सजीव कुमार जी क्या आप मुझे कोई भी लेख लिखने या संपादित करने का अधिकार दे सकते है । [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 13:35, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को शीघ्र हटाने की नीति ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] आपसे आग्रह निवेदन है की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज में आपने शीघ्र हटाने की नीति का प्रयोग किया है और आप इसको दोबारा जांच करे और इसको बदले ताकि विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके।
धन्यवाद। [[विशेष:योगदान/2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:2E8E:6EA:0:0:7048:7608|वार्ता]]) 14:23, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
== अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को हटाने का कारण बताए ==
[[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पेज को हटाने का कारण बताए की किस कारण से इस पेज को हटाया जा रहा है । [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 14:41, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, इस लेख को हटाने का नामांकन मैंने नहीं बल्कि @[[सदस्य:Suyash.dwivedi|Suyash.dwivedi]] जी ने किया है। उन्होंने इसे साफ़ प्रचार मानकर नामांकित लिया है। इसपर अन्तिम निर्णय कोई प्रबन्धक लेगा। साफ़ प्रचार की पूर्ण जानकारी [[वि:शीह#ल2|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2]] पर मिलेगी। आप अपना विरोध सम्बंधित लेख के वार्ता पृष्ठ पर लिख सकते हैं। लेख पर निर्णय लेने से पहले सम्बंधित प्रबन्धक आपके तर्क को पढ़कर ध्यान रखेंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::ओके जी आप अपना साफ की नीति को वापस ले हम इसमें कोई प्रचारक सामग्री या कॉपी पेस्ट नही करते है जो अधिकारिक जानकारी होती है वो डालते है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 15:54, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, साथ में ध्यान रखें की व्यक्ति उल्लेखनीय होना चाहिए। एकबार [[वि:उ|उल्लेखनीयता से सम्बंधित नियमावली]] भी देख लें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:57, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::बिल्कुल आप गुगल से आधिकारिक जानकारी प्राप्त करके विकिपीडिया को प्रभावी बनाए। यह बीकानेर जिले का उल्लेखनीय व्यक्ति है। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:00, 29 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी आप एक बार [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] पर जाए और चेक करे की इसमें क्या गलती हुईं है और आप सही कर सकते हैं तो उसमें सुधार करे।
::::धन्यवाद। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 04:45, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, [[वि:उ|उल्लेखनीयता]] में "अभिनेत्री चुटकी कुमारी" की कहानी लिखी हुई है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] कहा पर लिखा है आप उसको सुधारे और सत्य व सु स्पष्ट जानकारी डाले ताकी विकिपीडिया को प्रभावी बनाया जा सके। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 09:20, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
::::::अब आप वापस चेक करो हमने [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] में बदलाव कर दिया है और अब आप पेज में हटाने की नीती से चिन्हित किया गया है उसको वापस सही करो और गुगल की सहायता लेकर अर्जुन पंचारिया सिंधू के बारे में जानकारी जोड़ो पेज पर।
::::::धन्यवाद आपका। @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:47, 31 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Official pur|Official pur]] जी, जो व्यक्ति पर्याप्त उल्लेखनीयता नहीं रखता, उस पर बने लेख को रखने का कोई भी प्रयास मुझे तो प्रचार जैसा ही लगेगा। हो सकता है कुछ समय बाद उपरोक्त व्यक्ति विकिपीडिया पर लेख के लिए उल्लेखनीय हो, लेकिन वर्तमान में नहीं है। हिन्दी विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)|व्यक्तियों से सम्बंधित उल्लेखनीयता के मानदण्ड]] पूरी तरह लिखे हुये नहीं हैं। अंग्रेज़ी पर लिखे के अनुसार चुनावों से सम्बंधित वो व्यक्ति ही उल्लेखनीय माने जाते हैं जो या तो विधायक या सांसद हैं, या फिर विधायक स्तर पर चुनाव लड़े हैं लेकिन उनका चुनाव पूरे देश के स्तर पर उनके कारण आकर्षण का केन्द्र रहा है। सामाजिक कार्यकर्ता उस स्थिति में उल्लेखनीय माने जाते हैं जब उन्हें कोई उल्लेखनीय पुरस्कार मिला हो। सम्बंधित पुरस्कार कम से कम राष्ट्रीय स्तर पर ज्ञाति प्राप्त होना चाहिए। किसी मोहल्ले में या छोटे नगरीय क्षेत्र में लोकप्रिय होना उल्लेखनीय नहीं होता। हमारे यहाँ समुदाय का छोटा होने के कारण उल्लेखनीयता मापदण्ड अंग्रेज़ी से भी कठिन रखने की आवश्यकता है। मुझे व्यक्तिगत स्तर पर सभी विधायकों के लेख निर्मित करना अनावश्यक लगता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:37, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] में आपकी बात से पूर्ण सहमत हु पर एक बार आप अपना प्रयास करें। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:48, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::अभी इस लेख में हटाने की नीति को लेकर चिन्हित किया गया है उसको हटाने बाद में में ज्यादा जानकारी डालता हु उसमे। @[[सदस्य:Official pur|Official pur]] [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 06:50, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी , आप हमे बताए की [[अर्जुन पंचारिया सिंधू ]] के पेज में हटाने का मेसेज किसने छोड़ा है । आप उसका उल्लेख करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 16:24, 1 नवम्बर 2024 (UTC)
== गौरव देवासी का पेज बनाने हेतु ==
प्रिय संजीव जी में गणेश पाली राजस्थान से.हम आपसे अनुरोध करना चाहते है की क्या हम गौरव देवासी का पृष्ठ बना सकते है.इनके बारे में काफी जानकारी गूगल पर उपलब्ध है.इनका गूगल पेनल भी उपलब्ध है.हमें आपके सहयोग की अति आवशयकता है ताकि आपके सहयोग से हम पृष्ठ जारी कर सके. आप एक सीनियर विकी यूजर हो आपको काफी अनुभव है क्यों की हमें इनका पेज उत्तम बनाना है ताकि इसे कोई ल2 के अंतर्गत डिलीट न करे. [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 04:51, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:पिछले वर्ष [[:en:Wikipedia:Articles for deletion/Gaurav Dewasi|अंग्रेज़ी विकिपीडिया]] पर सम्बंधित लेख उल्लेखनीयता नहीं होने के कारण हटाया गया था। क्या एक वर्ष में इन्होंने ऐसा कोई बड़ा काम किया है जिससे वो उल्लेखनीय हो गये? ठीक इसी तरह हिन्दी विकिपीडिया पर कुछ माह पहले प्रचार के कारण हटाया गया था। मैं आपको प्रचार की अनुमति नहीं दे सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:44, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
::किसी अपरिचित व्यक्ति के द्वारा गौरव देवासी के डेटा के साथ छेड़खानी की गयी थी.जिससे इनका पेज बना फिर हटा दिया गया.
::गौरव देवासी राजस्थान फिल्म उद्योग से सम्बंधित अभिनेता है.इनके द्वारा बॉलीवुड की फिल्मो में कार्य भी किया गया है.67 राष्ट्रीय अवार्ड ,नेशनल एक्सीलेंस अवार्ड,राजस्थन फिल्मो में उत्कृष्ट कार्य करने हेतु राजस्थान सरकार द्वारा सम्मानित भी किया गया है.
::Google Panel
::https://g.co/kgs/KRZ1KbW [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 05:54, 30 अक्टूबर 2024 (UTC)
:::संजीव जी में आपको उनके बार जानकारी साझा कर देता हु ईमेल के जरिये आप स्वय इनका पेज बनाये ताकि हम विकिपीडिया को और अच्छा बना सके.
:::और एक क्षेत्रीय सिनेमा का अभिनेता भी विकिपडिया से जुड़ जायेगा।
:::हमें आपके सकारात्मक जवाब प्रतीक्षा है [[विशेष:योगदान/103.162.178.238|103.162.178.238]] ([[सदस्य वार्ता:103.162.178.238|वार्ता]]) 11:06, 4 नवम्बर 2024 (UTC)
== [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] के पृष्ठ को को शीघ्र हटाने की श्रेणि से बाहर करे ==
हम आपसे अनुरोध करते है की अर्जुन पंचारिया सिंधू के पेज को पूरी तरह से ठीक कर दिया गया है तो आप कृपिया करके उसको शीघ्र हटाने की shrenik से बाहर करे। [[सदस्य:Official pur|Official pur]] ([[सदस्य वार्ता:Official pur|वार्ता]]) 11:02, 3 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रचार कह के पृष्ठ को हटा देना कहा की यह नीति है? ==
माननीय संजीव जी, सादर नमस्कार, आप मेरा बनाया हुआ एक अभिनेता फिल्म डायरेक्टर के आर्टिकल को लौ 2 साफ़ प्रचार का टैग लगा के हटा दिए, बोहोत बुरा लगा जब बोहोत खोज कर के मेहनत कर के विकिपीडिया बनाया और आप एडमिनिस्टर हो इसलिए अपनी मन मानी से उसको निकाल दो.?
मुझे आप बताये कोनसा प्रचार है और कौनसा नहीं? कइयों के एक तरफ से कोई वि एंटरटेनिंग चीज़े विकिपीडिया में सभी कुछ प्रचार है. मेरे विकिपीडिया में कोई वीडियो का यह मूवी यूट्यूब लिंक नहीं था. आप मेरे विकिपीडिया को बिना देखे 1 मिनिटे में टैग लगाए हो.
आप कोई वि बंगाल यह हिंदी एक्टर का पेज देख लो, [[बोनी_सेनगुप्ता]] भो वि तो प्रचार ही है. मेरा बनाया पेज में तो काफी जानकारी था.
आप इधर यह एक्टर का पेज और मेरा बनाया पेज जो हटा दिया दो देखिये. कोई समान्तर नहीं है बल्कि मेरा बनाया आर्टिकल ज़ादा जानकारीपूर्ण हो, आप तो एडमिनिस्टर है, आप तो नेवा लोगो को आगे बरने का उत्शा देना चहिए, न कि अपनी मन मानी करनी चहिए. तो फिर हिंदी विकिपीडिया आगे कैसे भरेगा? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 07:42, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] जी, आप शायद [[:bn:রাজকুমার পাত্র]] की बात कर रहे हो। विकिडाटा पर [[:d:Q130427881]] और [[:d:Q130336565]] दो आयटम बने हुये हैं। अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर भी [[:en:Rocky Rupkumar Patra]] बार-बार प्रचार होने के कारण हटाया गया है। रही बात [[बोनी सेनगुप्ता]] की, मैं इनके बारे में नहीं जानता। सम्बंधित पृष्ठ और दिये गये स्रोतों से ज्ञात होता है कि इन्होंने 20 से अधिक फ़िल्मों में अभिनय किया है। मैं बंगली फ़िल्में बहुत कम देखता हूँ अतः मुझे नहीं पता कि ये उल्लेखनीय हैं या नहीं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:01, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
::है तो वैसे ही, यह वि 5-6 फिल्मों में काम कर चुके है, में गूगल से सोर्स लेके ही में ने किय़ा है, कोई प्रचार कारण के लिए नहीं दिया है, आप बता दो कैसे में नैवे अविनेता का विकिपीडिया बनाऊ? [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 08:26, 5 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] यदि प्रचार कारण नही है तो वह पृष्ठ विकिपीडिया के किसी न किसी अन्य पृष्ठ से जुड़ा होना चाहिए। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:52, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
::::ठीक है में आपका बात मान के में वैसे ही बनूँगा, धन्यवाद। [[सदस्य:WikiProject7384|WikiProject7384]] ([[सदस्य वार्ता:WikiProject7384|वार्ता]]) 13:06, 8 दिसम्बर 2024 (UTC)
== स्थानांतरण अनुरोध ==
नमस्कार @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी। एक छोटी सा अनुरोध है। कृपया करके पृष्ठ [[संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, २०२०]] को [[संयुक्त राज्य राष्ट्रपति चुनाव, 2020]] पर स्थानांतरित कर दें। इसमें किसी प्रकार की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। पहले के और बाद के सारे चुनाव पृष्ठ मेरे अनुरोध किए हुए नाम के अनुसार ही हैं। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 04:53, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपका प्रस्ताव उचित है लेकिन हमें वो शीर्षक रखना चाहिए जो अधिक प्रचलन में और महत्त्व रखता हो। हिन्दी में "संयुक्त राज्य" के नाम से किसी देश को नहीं जाना जाता। हिन्दी में "संयुक्त राज्य अमेरिका" के नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[:श्रेणी:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] में सम्मिलित लेखों में भी मुख्य लेख पूरे शीर्षक के साथ हैं। मैंने [[:साँचा:संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव]] भी इसी के अनुरूप निर्मित किया था। आप चाहो तो मैं सभी को <code>संयुक्त राज्य अमेरिका के राष्ट्रपति चुनाव, <nowiki>{{{</nowiki>चुनाव वर्ष<nowiki>}}}</nowiki></code> के रूप में बदल सकता हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:35, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::मुझे आपके प्रस्ताव से कोई आपत्ति नहीं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 06:36, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, आपको 2024 के चुनाव में शीर्षक में "2024" (अंग्रेज़ी) रखना है या "२०२४" (देवनागरी)? हिन्दी विकिपीडिया पर दोनों प्रचलन में हैं। मैं व्यक्तिगत तौर पर (शीर्षक में) देवनागरी रखता हूँ लेकिन मुझे अंग्रेज़ी में रखने से भी समस्या नहीं है। अन्य लेखों का स्थानान्तरण कर दिया गया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:00, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] यह हिंदी विकिपीडिया है। मैं हमेशा देवनागरी के पक्ष में ही रहूंगा। हालांकि मैं चाहूंगा कि आप एक बार हर दिशा में नजर घुमा लें। [[भारतीय आम चुनाव, 2024]] में भी साल को दर्शाने के लिए अंग्रेजी का उपयोग किया जाता है जिसके मैं खिलाफ हूँ। मेरा मत तो यह है कि हिंदी विकिपीडिया में केवल और केवल देवनागरी का ही उपयोग किया जाना चाहिए। बाकी आप अनुभवी हैं और उचित अनुचित का ज्ञान रखते है। मैं आपके निर्णय में आपके साथ हूं। धन्यवाद! '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 08:17, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Shaan Sengupta|Shaan Sengupta]] जी, इसपर कई बार चौपाल पर चर्चा हुई है और कभी सहमति नहीं बनी। हिन्दी भाषी राज्यों में आजकल अंग्रेज़ी अंक ही काम में लिए जाते हैं और हिन्दी माध्यम में पढ़े अधिकतर युवा लोगों को देवनागरी अंक नहीं पता। रुपये के नोट पर भी पिछले 8 वर्षों में देवनागरी अंक आने लगे हैं अन्यथा देवनागरी अंक नहीं आते थे। इसके लिए पहले एक उपकरण भी तैयार किया गया था जो पाठक की सुविधा के अनुसार अंकों को बदल देता था। हालांकि नई स्किन और मोबाइल संस्करण में वो काम नहीं करता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:02, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::आपके कथन के अनुसार मेरी दृष्टि में चौपाल चर्चा व्यर्थ है। दुख तो इस बात का है कि हिंदी भाषी लोग ही अपनी भाषा को संजोने में विश्वास नहीं रखते। यदि सभी हिंदी भाषी विकिपीडियन एक साथ आते तो कितना अच्छा होता। कम से कम हम थोड़ा योगदान तो कर पाते। खैर आपसे अनुरोध है कि २०२४ अमेरिकी चुनाव पृष्ठ का स्थानांतरण कर दें। इसमें अबतक संयुक्त राज्य के बाद अमेरिका नहीं जुड़ा हुआ है। धन्यवाद। '''[[User:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><span style="color:#FF7518;">शान सेनगुप्ता</span></span>]]<sup>[[User talk:Shaan Sengupta|<span style="text-shadow:grey 1px 1px 1px;"><i style="color:#FF7518;">बात</i></span>]]</sup>''' 09:48, 6 नवम्बर 2024 (UTC)
==साइटनोटिस हेतु अनुरोध==
नमस्कार {{ping|संजीव कुमार}} जी, विकिपीडिया एशियाई माह २०२४ प्रितियोगिता सुरु हो चुकी है आपसे अनुरोध है किर्पया साइटनोटिस को हिंदी विकी जारी कर दें.धन्यवाद -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 08:57, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
<div style="border: solid 1px #333; border: 1px solid gray; background-color: #F1EEED; border-radius: 0.2em; box-shadow: 0 4px 4px #999; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 90%; height: 100px; line-height: 1.2; text-align: center; cursor: pointer;">
<div style="display: table-cell; vertical-align: middle;"><imagemap>File:Wikipedia Asian Month Banner(hi).svg|left|160px|
desc none
</imagemap></div>
<div style="display: table-cell; vertical-align: bottom;">[[File:Wikipedia-logo-hi.png|80px|right]]
<p style="font-size: 1.15em;">'''[[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४|विकिपीडिया एशियाई माह २०२४]]''' प्रतियोगिता जारी है अभी [[विकिपीडिया:एशियाई माह २०२४/प्रतिभागी|प्रतिभागी]] बनें। एशिया महाद्वीप से संबंधी लेख बनाएं। <br> '''समय अवधि''': 1 नवंबर 2024 से 30 नवंबर 2024 तक।
</div>
</div>
::{{ping|संजीव कुमार}} जी साइटनोटिस हेतु कोई उत्तर नहीं मिला है मुझे आपके उत्तर की प्रतिक्षा है. -'''[[User:J ansari|<span style="background:#5d9731; color:white;padding:1px;">जे. अंसारी</span>]] [[User talk:J ansari|<span style="background:#1049AB; color:white; padding:1px;">वार्ता</span>]]''' 13:01, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:J ansari|J ansari]] जी, मुझे इसमें स्थानीय समुदाय या यूजर ग्रुप से जुड़ा हुआ कोई लिंक नहीं मिला। आपने जो परियोजना पृष्ठ दिया है उससे प्रतीत होता है कि यह [[:m:Wikipedia_Asian_Month_2024/hi|वैश्विक स्तर]] पर आयोजित हो रहा है जिसके साइट-नोटिस वैश्विक स्तर पर लगते हैं। यदि ऐसा नहीं है तो कृपया उपरोक्त सन्देश [[वि:प्रबन्धक सूचनापट|प्रबन्धक सूचनापट]] पर लिखें। मैं व्यक्तिगत सन्देश के आधार पर निर्णय नहीं ले सकता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:17, 12 नवम्बर 2024 (UTC)
== Bhai aap honey singh ka page update kardo na itni hi aapko galat lag raha Sanjeev ji ==
Sanjeev ji aap latest cheezen likh de honey singh ke baare me [[सदस्य:KESPRO04|KESPRO04]] ([[सदस्य वार्ता:KESPRO04|वार्ता]]) 14:20, 8 नवम्बर 2024 (UTC)
== कृप्या स्पष्ट करें। ==
[[हनुमान चालीसा]] पृष्ठ से [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%B8%E0%A4%BE&diff=6277832&oldid=6277830&variant=hi चौपाई हटाने] का कोई खास कारण है? [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 12:39, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, चौपाई कहीं से कॉपी-पेस्ट करना औचित्यहीन है। यदि उसका कोई औचित्य स्पष्ट करके लिखा जाये तो महत्त्व समझ में आता है। अन्यथा [[:s:|विकिस्रोत]] पर बात करें और वहाँ इसको रखें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:51, 9 नवम्बर 2024 (UTC)
== Hey Sanjiv, I have added the detailed information on Kailaras. Why are you removing it? ==
. [[विशेष:योगदान/2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0]] ([[सदस्य वार्ता:2401:4900:55AC:2EFD:C26:8BFF:FE14:9AE0|वार्ता]]) 11:16, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]]
:आप सभी के साथ ऐसा क्यों करते हो
:कृपया रिमूव नहीं करे , कृपया आगे भी ध्यान देवे आपने मेरा पेज भी रिमूव क्यों किया क्या दिक्कत आ गई है कृपया निवेदन है कि आगे से ऐसा नहीं करे । 🙏🙏🙏
:Humble Request Sir :)
:@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] [[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] ([[सदस्य वार्ता:Nareshprajapatmogra|वार्ता]]) 04:55, 21 जून 2025 (UTC)
::@[[सदस्य:Nareshprajapatmogra|Nareshprajapatmogra]] जी, आपका सदस्य पृष्ठ [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट]] होने के कारण हटाया। आपने अपना फेसबुक, इंस्टाग्राम आदि की कड़ियाँ दी थी जिनका हिन्दी विकिपीडिया से कोई लेना देना नहीं है। कृपया [[वि:सपृहाँ|सदस्य पृष्ठ पर क्या लिख सकते हैं?]] पढ़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:26, 21 जून 2025 (UTC)
== हतिया मेव ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B9%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B5&diff=6300429&oldid=6300390&variant=hi परीक्षण पृष्ठ] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:लेख में ऐसी कोई जानकारी नहीं है जिससे ये समझा जा सके कि सम्बंधित विषय क्या है? लेख में कोई स्रोत है जिससे उसकी सामग्री को समझा या सुधारा जा सके। लेख की सामग्री विकि-प्रारूप में भी नहीं है। लेख निर्माता ने पहले कुछ लिखा, उसे हटाया और बाद में कुछ और जोड़कर विकि-टैग <code><nowiki></code> का परीक्षण किया है। लेख के इतिहास में इसके अतिरिक्त कुछ भी नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:01, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== साफ़ प्रचार की नीति ==
क्या सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3A%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%A8_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C_%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0&diff=6300449&oldid=6300388&variant=hi साफ प्रचार की नीति] लागू होती है? [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AIndradeo_Paswan&diff=6300460&oldid=6300333&variant=hi यहां पर भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:11, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:अपने सदस्य पृष्ठ पर [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AParveen_Raaj_Hisampur_Bale&diff=6300433&oldid=6300383&variant=hi अपनी जानकारी] दी जा सकती है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:20, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::एक पृष्ठ पर हिन्दी में और अन्य दो पर अंग्रेज़ी में प्रचार है। आप पढ़ने की कोशिश कीजियेगा, आपको प्रचार समझ में आ जायेगा। आप इन पृष्ठों को क्यों बचाना चाहते हो? क्या आप भी इनके [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:04, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::सदस्य पृष्ठों को लेखों से जोड़ा नही जा सकता, इसलिए इन पर प्रचार सामग्री का कोई औचित्य नही है क्योंकि कोई सामान्य विकिपीडिया पाठक किसी भी कड़ी के माध्यम से इन तक पहुंच ही नही पाएगा। कोई कठपुतली नही हूं जी, सदस्यों के पृष्ठ हटने पर वे हतोत्साहित होकर जब विकिपीडिया को त्याग देते हैं तो विकिपीडिया का विकास नही हो पाता। बस विकिपीडिया का विकास चाहता था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:21, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको ऐसा क्यों लगता है कि प्रचार लेखों की कड़ियाँ अन्य लेखों में नहीं होती? प्रचार करने वाले "इन्हें भी देखें" अनुभाग में और कुछ अन्य स्थानों पर कड़ी जोड़ देते हैं। अतः अन्य कड़ियाँ होना प्रचार होने का प्रमाण नहीं है। सदस्य पृष्ठ पर व्यक्तिगत जानकारी लिखने को प्रोत्साहन नहीं दिया जाता लेकिन सदस्यों में परिचय हो, इसके लिए इसकी अनुमति दी जाती है। जो सदस्य केवल सदस्य पृष्ठ पर अपने लिए या अन्य किसी के लिए प्रचार करते हैं, बल्कि विकिपीडिया पर उनका कोई सकारात्मक योगदान नहीं होता, वो भी प्रचार की श्रेणी में माना जाता है। [[विकिपीडिया_वार्ता:पृष्ठ_हटाने_की_नीति#साफ़_प्रचार_मापदंड|लेखों के अतिरिक्त अन्य स्थानों पर प्रचार]] से सम्बंधित चर्चा के बाद ही इस नामांकन को नियमावली में जोड़ा गया था। आपको नियमावली में समस्या लगती है तो कृपया [[विकिपीडिया वार्ता:पृष्ठ हटाने की नीति]] पर चर्चा आरम्भ करें और उसकी सूचना [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर दें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:44, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== आदित्य चौधरी ==
यह पृष्ठ विकिपीडिया के एक अन्य पृष्ठ से जुड़ता है, इसलिए [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%86%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6286893 साफ प्रचार] नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 16:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:सम्बंधित वार्ता पृष्ठ पर आपको उत्तर दिया, आगे आपको कुछ नहीं मिला तो प्रचार करने यहाँ आ गये हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:06, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
== वेब होस्ट ==
सदस्य ने अपने सदस्य पृष्ठ पर अपनी जानकारी दी है। कोई [https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AKD_Dhiraj_Lahane&diff=6300443&oldid=6300373&variant=hi website host] नही की है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AManish_ankil&diff=6300442&oldid=6300376&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:17, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::[https://hi.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%3AMukeshmittaljsr%2F%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0&diff=6300440&oldid=6300381&variant=hi यहां भी]। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 17:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सदस्य पृष्ठ पर अपनी अल्प जानकारी दी जा सकती है। सदस्य उपपृष्ठ पर भी विभिन्न प्रकार के परीक्षण किये जा सकते हैं। लेकिन उपरोक्त सभी में सदस्य पृष्ठ को वेबहोस्ट के रूप में प्रयोग हुआ किया है। सदस्य पृष्ठ चमकाने के अतिरिक्त सदस्य के विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान नगण्य है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:12, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::क्योंकि किसी सदस्य पृष्ठ तक कोई आम पाठक नही पहुंच सकता, इसलिए पृष्ठ पर दिए गए web links की कोई खास अहमियत नही है। web host आम तौर पर कोई उत्पाद बेचने वाली वेबसाइट को कहा जाता है। और बाहरी कड़ियां तो विकिपीडिया पर अनुमत हैं ही। यदि सदस्य को हतोत्साहित ना किया जाए तो शायद आने वाले समय में लेखन शैली सीखकर विकिपीडिया पर योगदान भी करे। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 18:45, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, क्या आपके पास इसके पक्ष में कोई आँकड़े हैं? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:49, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::[[:en:Wikipedia:User pages#Userspace and mainspace|यहां]] लिखा है: ''encyclopedia articles should never link to or transclude any userspace pages.'' [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 19:14, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ये आँकड़े नहीं हैं। अंग्रेज़ी में जिसे डाटा (data) कहते हैं, उसकी बात कर रहा हूँ। आपका कहना है कि वेबहोस्ट वाले लेखों को नहीं हटाने पर सदस्य विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देने आ सकते हैं। इस सम्भावना के अनुरूप आँकड़े मांग रहा हूँ। मैं यह नहीं कह रहा कि सदस्य पृष्ठ की कड़ियाँ लेखों में दी जानी चाहिए। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:18, 10 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::[[सदस्य:KD Dhiraj Lahane]] पृष्ठ पर पिछले ३० दिन में २१ pageview हुए हैं, इससे साफ है कि यह पृष्ठ वेब होस्ट की तरह इस्तेमाल नही हो रहा है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 02:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[वि:शीह#स3|वेबहोस्ट के रूप में दुरुपयोग]] पर pageview का उल्लेख नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 05:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::ऊपर लिखित पृष्ठ पर केवल सदस्य की निजी जानकारियां हैं। ट्विटर और इंस्टाग्राम लिंक भी उसकी निजी पहचान का एक हिस्सा है। वहां कोई ''निजी वेबसाईट, ब्लॉग, विकी, फ़ाइलसेवा या स्मारक'' नही है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 05:55, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, ट्विटर और इंस्टाग्राम पर उन्होंने विकिपीडिया से सम्बंधित कुछ साझा किया है? यदि हाँ तो कृपया मुझे भी खोजकर बतायें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::विकिपीडिया का उद्देश्य बाहरी जानकारी को पृष्ठों पर दर्ज करना है, न कि विकिपीडिया की जानकारी को बाहर साझा करना। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:25, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
:::::::::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, लगे हाथ ये कड़ी भी भेज दीजियेगा कि आपका उपरोक्त कथन कहाँ से आया है? कृपया एकबार ये जरूर पढ़ लें: [[वि:नहीं|विकिपीडिया क्या नहीं है?]] <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:35, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
::::::::::::::शुक्रिया। [[विकिपीडिया:विकिपीडियन|इस पृष्ठ]] ने अधिक मदद की। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 11:05, 11 नवम्बर 2024 (UTC)
== बिहार में गौड़ राजपुत का राजघरानों के बारे में जानकारी जोड़ने के लिए निवेदन ==
रंका राज और नमुदाग के गौर राजवंश क्षत्रिय (ये गौर राजवंश के सुरवार राजपुत शाखा से हैं) इनका इतिहास पूरे बिहार में गौरव से गाया जाता है । इन्होंने बिहार , छत्तीसगढ़ और झारखंड में बहुत गढ़ पे राज किया है । यह आज भी अपने किलो मैं शान से रहते है । इनका इतिहास राजस्थान के [[सरवाड़|सरवार गढ़]] और शेओपुर साम्राज्य से जुड़ा हुआ है । इनके पूर्वज [[सरवाड़]] गढ़ और शेओपुर के राजपरिवार के प्रमुख थे।
{{cite book|url=https://archive.org/details/dli.ministry.07421/page/49/mode/1up?q=Namudag+|title= Bengal districts gazetteer gazzeters of palamau}}palamu
{{cite book|url=https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.282350/page/n450/mode/1up?q=Namudag+|title=The Journal Of The Bihar Research Society 1955 Vol Xli}} [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 19:35, 23 नवम्बर 2024 (UTC) [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 07:14, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] जी, अच्छी बात है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
::कृपया इसे भी गौड़ राजपुत के विकी पेज पे जोड़े । [[सदस्य:Officialhistory601|Officialhistory601]] ([[सदस्य वार्ता:Officialhistory601|वार्ता]]) 13:58, 24 नवम्बर 2024 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ हटाने का उद्देश्य? ==
[[सदस्य:अखिलेश निषाद|सदस्य पृष्ठ]] हटाने के बाद भी वेब होस्ट [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF:%E0%A4%85%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%B6_%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE%E0%A4%A6&oldid=6308159 की तरह इस्तेमाल] किया जा सकता है। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 10:41, 25 नवम्बर 2024 (UTC)
== पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें ==
श्रीमान @संजीव कुमार जी नमस्कार, मेरा आपसे अनुरोध है की कृपया आप पृष्ठ 'उरतृप्त' को बहाल करें। इसमें जितनी भी जानकारी दी गई है, सभी संदर्भ उल्लेख किए हैं।। इसके बावजूद पृष्ठ हटा दिया गया है। आपसे अनुरोध है कि कृपया इसे तुरंत बहाल करने की कृपा करें। [[सदस्य:Kumaridivyathecliffnews|Kumaridivyathecliffnews]] ([[सदस्य वार्ता:Kumaridivyathecliffnews|वार्ता]]) 14:02, 26 नवम्बर 2024 (UTC)
== राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ का पृष्ठ बनाएं ==
आपसे अनुरोध है की आप [[राष्ट्रीय परशुराम सेना संघ]] के विकिपीडिया पेज बनाने के बारे में एक बार सोचे और इस बारे में। अपना सुझाव दे [[सदस्य:Biography verify Page|Biography verify Page]] ([[सदस्य वार्ता:Biography verify Page|वार्ता]]) 11:39, 28 नवम्बर 2024 (UTC)
== प्रश्न ==
नमस्ते संजीव कुमार जी आपसे कुछ विकिपीडिया की नीतियों के संदर्भ में बात करनी है।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/SD 78|योगदान]]){{#if:19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)| 19:46, 2 दिसंबर 2024 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
== Translation request ==
Hello, संजीव कुमार.
Can you translate and upload the article about the prominent Turkish economist [[:en:Dani Rodrik]] in Hindi Wikipedia?
Yours sincerely, [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 21:34, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:अनुवाद हो गया है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:50, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
::Thank you very much for the new article. [[सदस्य:Moroike|Moroike]] ([[सदस्य वार्ता:Moroike|वार्ता]]) 06:34, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
:::@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, अनुवाद करने में जल्दी न दिखायें। सम्भव हो तो मशीनी अनुवाद न डालें। मैंने लेख में सुधार किया है, समझने का प्रयास करें। ऐसे मशीनी अनुवाद लिखने पर आपको प्रतिबंधित किया जा सकता है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== मुखपृष्ठ पर समाचार ==
संजीव जी, क्या आप यह सुनिश्चित कर सकते हैं कि मुखपृष्ठ पर हाल ही में जोड़ी गई कोई भी खबर अपडेट की गई है? पिछले साल चंद्रयान लैंडिंग के बाद से कोई खबर नहीं आई है। [[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhsamant09|वार्ता]]) 23:02, 11 दिसम्बर 2024 (UTC)
:@[[सदस्य:Shubhsamant09|Shubhsamant09]] जी, ऐसा कोई सुझाव नहीं दिखाई दे रहा जिसे अद्यतन किया जा सके। आपके मशीनी अनुवादों को नियमानुसार अद्यतन नहीं किया जा सकता।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:52, 12 दिसम्बर 2024 (UTC)
== Invitation to Participate in the Wikimedia SAARC Conference Community Engagement Survey ==
Dear Community Members,
I hope this message finds you well. Please excuse the use of English; we encourage translations into your local languages to ensure inclusivity.
We are conducting a Community Engagement Survey to assess the sentiments, needs, and interests of South Asian Wikimedia communities in organizing the inaugural Wikimedia SAARC Regional Conference, proposed to be held in Kathmandu, Nepal.
This initiative aims to bring together participants from eight nations to collaborate towards shared goals. Your insights will play a vital role in shaping the event's focus, identifying priorities, and guiding the strategic planning for this landmark conference.
Survey Link: https://forms.gle/en8qSuCvaSxQVD7K6
We kindly request you to dedicate a few moments to complete the survey. Your feedback will significantly contribute to ensuring this conference addresses the community's needs and aspirations.
Deadline to Submit the Survey: 20 January 2025
Your participation is crucial in shaping the future of the Wikimedia SAARC community and fostering regional collaboration. Thank you for your time and valuable input.
Warm regards,<br>
[[:m:User:Biplab Anand|Biplab Anand]]
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Biplab_Anand/lists&oldid=28078122 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Biplab Anand@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== सॉकपपेटरी ==
नमस्ते संजीव जी, मुझे सॉकपपेट जांच फ़ाइल करना है, लेकिन लगता नहीं कि हिंदी विकिपीडिया पर सॉकपपेटरी का पेज भी है, परंतु अगर आप या कोई चेक्यूजर यहां इन्वॉल्व हो तो अच्छा होगा।
*यह सॉकपपेट इन्वेस्टिगेशन {{u|Bhabha57}} मैं और {{u|नीलम}} पे है।
*दोनो के प्रतिभागिता मे अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-Bhabha57-20250114185100-प्रतिभागियों_की_सूची][https://hi.wikipedia.org/wiki/विकिपीडिया:सामग्री_संवर्द्धन_संपादनोत्सव/जनवरी_2025/प्रतिभागी#c-नीलम-20250114193900-प्रतिभागियों_की_सूची]
*यहा भी अधिक अन्तराल नहीं है: [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340630][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6340675] और [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339829][https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%A8%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%80_2025/%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96_%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%9A%E0%A5%80&diff=prev&oldid=6339848] तथा दोनो ही इतिहास संबंधित लेख बना रहे। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:52, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, नीलम जी से कुछ कार्यशालाओं और सम्मेलनों में मैं व्यक्तिगत रूप से मिला हूँ और मुझे ऐसा कोई कारण नहीं दिखाई देता कि उनकी कठपुतली जाँच करवायी जाये। आपके द्वारा दिये गये कारणों से उनके कठपुतली होने का कोई कारण स्पष्ट नहीं होता। हाँ Bhabha57 खाते का इतिहास मुख्यतः प्रतियोगिता के समय का ही है। अतः मैं इसके बारे में ज्यादा कुछ नहीं कह सकता। आपके पास कोई उचित कारण हो तो जाँच करवा सकते हो। इसमें मेरी क्या सहायता चाहिए?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 15:57, 20 जनवरी 2025 (UTC)
::संजीव जी, धन्यवाद, मुझे और कुछ नहीं पूछना है। अगर आप कहते कि आप <s>श्रीमती शीतल</s> नीलम जी से व्यक्तिगत रूप से मिल चुके हैं इसका मतलब है कि आप उन्हें बेहतर जानते हैं, मैं अपनी प्रारंभिक सॉकपपेट रिपोर्ट को महज गलतफहमी मानकर वापस लेता हूं, धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 21:58, 20 जनवरी 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी, आप शीतल जी की बात कर रहे हो या नीलम जी की? मैं दोनों से मिला हूँ लेकिन आपने श्रीमती कौनसे आधार से लगाया है, इसकी मुझे जानकारी नहीं है। मैं उनके व्यक्तिगत जीवन में इस स्तर तक नहीं हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 05:01, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::ग़लतफ़हमी के लिए माफ़ी चाहता हूँ। मेरा मतलब नीलम जी से था। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:29, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::{{talk page stalker}} @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, मुझे लगता है आप को @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी की बात पर विचार करना चाहिए। तीन दिन पहले मैंने भी दोनों अकाउंट मे कुछ समानता देखी जैसे लिखने का ढंग, एडिट भी बिल्कुल समान तरह से करते है। बाद मै मैंने समय अंतराल वाले टूल का इस्तेमाल किया। [https://interaction-timeline.toolforge.org/?wiki=hiwiki&user=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&user=Bhabha57 Interaction Timeline] और [https://tools.wmflabs.org/sigma/editorinteract.py?server=hiwiki&users=%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%AE&users=Bhabha57 Interaction Analyser] देखकर मुझे और भी विश्वास हो गया परंतु नीलम जी पुराने संपादक है इसलिए मैंने doubt of benefit के तहत जाँच के लिए नही पूछा। पर अभी @[[सदस्य:Garudam|Garudam]] जी को भी यही संदेह आया है तो मै भी जाँच के लिए निवेदन करना चाहूंगा। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:31, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] जी, एक आप हैं और कुछ आप ही जैसे और लोग, कुछ टूल जानते ही उन्हें ले के इधर-उधर अपना ज्ञान प्रदर्शित करने लगते। क्या आपको लगता है की टूल्स की सार्वजनिक चर्चा करना आवश्यक था? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 18:20, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी, यह टूल मैं तब से जानता हुं जब मुझ पर भी कठपुतली खाते की जाँच हुई थी। यहाँ कठपुतली जाँच के बारे में बात हो रही है तो कृपया मुझ पर निजी हमला ना करे जैसा आप दूसरे यूज़र पर करते हैं। मुझे नही लगता है की यह आपका कार्य है किसी से पूछना की उसे टूल्स की बात को चर्चा में जोड़ना चाहिए या नही।
:::::::शायद आपको यह जवाब पसन्द नही आयेगा जिसका असर मेरे बनाये गए लेख की जाँच पर भी पड़ सकता है क्योंकि आप इस प्रतियोगिता के जाँचकर्ता भी है। [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 06:17, 22 जनवरी 2025 (UTC)
::::::::@[[सदस्य:राजकुमार|राजकुमार]] तब तो यह भी जानते ही होंगे की यह टूल ऐसी जाँच का हिस्सा हैं और जाँच करने वाले ही इसका उपयोग करते हैं? निजी हमला तुरंत हो जाता है आप लोगों पर। जा के मेटा पर शिकायत कर दो किसी स्टीवर्ड से की कठपुतली जाँच करवाने के लिए इस टूल का मैंने जिक्र किया और इस बात को हिंदी विकिपीडिया का एक प्रबंधक मेरी मूर्खता कह रहा है। बड़ी आसानी से जवाब मिल जाएगा की मैं निजी हमला कर रहा या आप ज्यादा जानकार हो।
::::::::अगर कठपुतली जाँच करवाने की बड़ी इच्छा है तो इसी तरह से एक अनुरोध प्रबंधक सूचनापट पर लिख दो, जहाँ हिंदी विकिपीडिया पर इसके लिए अनुरोध किया जाता है। यहाँ कौन सी चर्चा कर रहे? --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 16:29, 22 जनवरी 2025 (UTC)
:::::::::@[[सदस्य:SM7|SM7]] जी सिर्फ जाँच करने वाले ही इसका इस्तेमाल कर सकते हैं यह कहाँ लिखा हुआ है और मैं दुबारा कह रहा हूँ की इस में आप को कोई हक नही है की मैं इसका इस्तेमाल करू या नही। मुझे मेटा पर जवाब की कोई जरूरत नही क्योंकि वह बेमतलब किसी पर टिप्पणी नही करते हैं जो आपने अपना अधिकार समझ रखा हैं।
:::::::::मैंने पहले से पहली चल रही वार्ता मे अपना पक्ष रखा हैं। आपने पूरी वार्ता में सिर्फ यही देखा है की किसी यूज़र ने टूल का इस्तेमाल कैसे कर लिया बिना आपकी मर्जी के।
:::::::::मेरी तरफ से संजीव जी के वार्ता पेज पर यही बातचीत का समापन करता हूँ और अन्य किसी भी बात का उत्तर नही दूँगा। धन्यवाद [[User:राजकुमार|<span style="color: #E63E62;font-family:Georgia;">'''राज'''</span><span style="color: #414A4C;font-family:Georgia;">'''कुमार'''</span>]][[User talk:राजकुमार|<sup style="color: #E63E62">(talk)</sup>]] 14:23, 25 जनवरी 2025 (UTC)
== Thank you for being a medical contributors! ==
<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">
{| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;"
|rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]]
|style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2024 Cure Award'''
|-
| style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2024 you '''[[mdwiki:WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2024_(all)|were one of the top medical editors in your language]]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do!
Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[[meta:Wiki_Project_Med#People_interested|Consider joining for 2025]]''', there are no associated costs.
Additionally one of our primary efforts revolves around translating health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating].
|}
Thanks again :-) -- [[mdwiki:User:Doc_James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 06:24, 26 जनवरी 2025 (UTC)
</div>
<!-- https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2024&oldid=28172893 पर मौजूद सूची का प्रयोग कर के User:Doc James@metawiki द्वारा भेजा गया सन्देश -->
== संपर्क करने हेतु ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी हम आपसे संपर्क करना चाहते हैं कैसे करे। [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:40, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा ध्यान दे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:55, 28 जनवरी 2025 (UTC)
== थोड़ा विचार करे... ==
आपसे थोड़ा अनुरोध है कि आप विकिपीडिया पर [[अर्जुन पंचारिया सिंधू]] का पृष्ठ बनाए क्योंकि हाल ही में वह लोकप्रियता की शर्तों को पूरी कर रहे है और अगर ऐसा नहीं हैं तो आप स्वयं विश्लेषण करे और हमें बताए [[सदस्य:SD 78|SD 78]] ([[सदस्य वार्ता:SD 78|वार्ता]]) 04:56, 28 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:SD 78|SD 78]] जी, मैं आपके प्रचार का भाग नहीं बनना चाहता और न ही चाहता हूँ कि आप भी प्रचार करो।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== बॉट द्वारा, निर्मित लेख को गलत पैमाने पर हटाना ==
माननीय महोदय, मैं आपका ध्यान आपके "[[u:Sanjeev bot|Sanjeev bot]]" की की ओर लाना चाहता हूँ। महोदय, आपके इस बॉट द्वारा कुछ ऐसे पृष्ठों को गलत पैमाने लगा कर हटाने की कुछ घटनाएँ हो रहीं हैं। अपनी भूल सुधार कर अब जब भी मैं किसी विषय पर एक नया लेख लिखता हूँ, जिसमें कोई मशीनी अनुवाद भी नहीं है, बॉट उसे भी "परीक्षण" पृष्ठ का मापदंड लगाकर हटा दे रहा है। आपसे विनम्र निवेदन है की आप इस स्थिति के लिए उचित कार्यवाही करें। कुछ लेखों को बार-बार एक ही पैमाने के आधार पर हटाने से उस लेख की हिन्दी प्रतिलिपि बनाए रखने में समस्याएँ आ रही है। सधन्यवाद। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 09:41, 30 जनवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख हटाते समय मैं काफी अच्छे से ध्यान देने की कोशिश करता हूँ। बॉट से केवल उन्हीं पृष्ठों को हटाया जाता है जिनका मैं स्वयं पुनरीक्षण कर चुका हूँ। कई बार मैं लॉगिन किये बिना लेखों का पुनरीक्षण करता रहता हूँ और उन्हें हटाने के लिए सूचीबद्ध करता रहता हूँ। कई बार वो बॉट से हटा देता हूँ जिससे मुझे ब्राउजर में लॉगिन की आवश्यकता न पड़े। हाँ कई बार गलत सूची पर बॉट चल जाता है लेकिन ऐसी स्थिति में उसी क्षण उस कार्य को बदला जाता है। अतः आप कोई उदाहरण देकर लिखते तो बेहतर होता। रही बात कुछ लेखों को बार-बार एक ही मानदण्ड में हटाना, जब लेख पूर्व की सामग्री को ज्यों की त्यों कॉपी करके बनाया गया हो तो उस लेख को हटाकर शीर्षक को सुरक्षित करना अधिक उचित विकल्प है। कोशिश करूँगा कि आगे से ऐसे शीर्षक को ही सुरक्षित कर दिया जाये।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:07, 2 फ़रवरी 2025 (UTC)
== महत्वपूर्ण सामग्री की ओर कृप्या ध्यान दें। ==
[[भारत का संविधान]] पृष्ठ से संविधान की प्रति {{diff||next|6287129|हटाने की बजाय}} पृष्ठ पर भाषा बदलने का सांचा लगाना ज़्यादा उचित था। [[सदस्य:Riteze|Riteze]] ([[सदस्य वार्ता:Riteze|वार्ता]]) 03:14, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपके कुल योगदान से अधिक मैंने इस तरह के सुधार किए हैं। लेकिन मैं ऐसे सम्पादनों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि आप प्रोत्साहित करना चाहते हो तो मैं आपको कुछ और उदाहरण देता हूँ: [[विशेष:योगदान/Ishu Awana|Ishu Awana]] ने पिछले माह में 50 से अधिक लेख बनाये हैं। सभी में ज्ञानसन्दूक अंग्रेज़ी में है, आप सुधार कर सकते हैं। इसके अतिरिक्त [[विशेष:योगदान/Dev_Jadiya|Dev Jadiya]] ने भी 50 से अधिक लेख निर्मित किये हैं जिनमें से 10 को मैं सुधार चुका हूँ। अभी भी 30 से अधिक लेखों में केवल एक शब्द लिखा है। आप चाहो तो सुधार कर सकते हो। मैं ऐसे योगदानों को प्रोत्साहित नहीं कर सकता। यदि ऐसे लोग अपने कार्य में सुधार लाते हैं तो प्रोत्साहन करना उचित है अन्यथा इनका कोई लाभ नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] (<span style='color:blue;'>✉✉</span>) 06:33, 3 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया इस [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8/YK_Kushwaha खाते] पर उचित कार्यवाही करे। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 05:59, 4 फ़रवरी 2025 (UTC)
== जाति योद्धा खाता ==
कृपया [https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE:Bhavesh_Yadav_Yadav# इसपर] उचित कार्यवाही करें। इसके सभी योगदान केवल जाति प्रचार से संबंधित है। [[User:NXcrypto|<span style="color:#004400;">'''एनएक्स <small>क्रिप्टो</small>'''</span>]] <small><small>[[User talk:NXcrypto|वार्तालाप करें]]</small></small> 11:31, 13 फ़रवरी 2025 (UTC)
== नन्दा देवी सिद्धपीठ कुरुड़ ==
अरे संजीव बेटा। क्यों मेरे पेज को डिलीट कर रहा है बार-बार। नंबर दे तू अपना [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 07:38, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, विकिपीडिया आपके व्यक्तिगत प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:27, 27 फ़रवरी 2025 (UTC)
::कोई मेरा अपना प्रचार नहीं है। जगन्नाथ पुरी में नहीं है क्या इस प्रकार प्रचार? क्या बद्रीनाथ मेंनहीं है? आपको अगर इस मीडिया में कोई पद मिला है तो इसका दुरुपयोग मत कीजिए। क्या आप इस पूरी दुनिया की जानकारी रखते हैं? नहीं रखते हैं जानकारी तो दूसरे के लिखे में छेड़छाड़ या उनको डिलीट करने का प्रोसेस मत कीजिए फिर। अहंकार मत कीजिए ज्यादा। यहां विकिपीडिया पर दादागिरी मत दिखाइए।
::8006212950 मेरा नंबर है। [[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] ([[सदस्य वार्ता:VIPI CHANDRA GAUR|वार्ता]]) 06:25, 8 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:VIPI CHANDRA GAUR|VIPI CHANDRA GAUR]] जी, कृपया बिना किसी कारण के अपने व्यक्तिगत नम्बर यहाँ न लिखें। अन्यथा कोई इनका दुरुपयोग कर सकता है। आपने सही कहा कि मेरे पास दुनिया की पूरी जानकारी नहीं है, लेकिन मैं लेख में दिये गए स्रोतों की विश्वसनीयता की जाँच कर सकता हूँ और उसी से उल्लेखनीयता की जाँच की जाती है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 11:01, 8 मार्च 2025 (UTC)
== [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करने का अनुरोध ==
अनुरोध है कि [[जगन नाथ आज़ाद]] नामक लेख पर मेरे द्वारा किया गया अन्तिम अवतरण को बिना सोचे-समझे पूर्ववत न करें। और अच्छा होगा यदि मेरे द्वारा किया गया अवतरण को पुनः ला लें... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 10:46, 6 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] जी, आपके योगदान को पूर्ववत निम्नलिखित कारणों से किया गया है:
:* संग्रह को सङ्ग्रह जैसे बदलव करना
:* संख्याओं का अनावश्यक रूप से नागरी अंकों में बदलना
:ज्ञानसन्दूक को रखा जा सकता था लेकिन इस बदलाव को हटाते समय वो भी हट गया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:59, 6 मार्च 2025 (UTC)
::यदि ऐसा है, तो आप न्यूनतम मेरा बाक़ी के अवतरण को तो पुनः ला सकते हो, विशेषतः ज्ञानसन्दूक़ अवस्थापन ही सही... वो मैंने ज्यों-ही-त्यों [[पंजाबी विकिपीडिया]] से उठाकर लाया था... [[सदस्य:Dibyayoti176255|Dibyayoti176255]] ([[सदस्य वार्ता:Dibyayoti176255|वार्ता]]) 11:12, 6 मार्च 2025 (UTC)
== [[:ChatGPT|ChatGPT]] पृष्ठ का [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकन ==
नमस्कार, [[:ChatGPT|ChatGPT]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के अंतर्गत [[वि:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा|हटाने हेतु चर्चा]] के लिये नामांकित किया गया है। इस बारे में चर्चा '''[[:विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT|विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/ChatGPT]]''' पर हो रही है। इस चर्चा में भाग लेने के लिये आपका स्वागत है।
नामांकनकर्ता ने नामांकन करते समय निम्न कारण प्रदान किया है:
<center>गैर-हिंदी एवं गैर-देवनागरी शीर्षक से पुनर्प्रेषण जिसकी कोई तार्किक आवश्यकता नहीं।</center>
कृपया इस नामांकन का उत्तर चर्चा पृष्ठ पर ही दें।
चर्चा के दौरान आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। परंतु जब तक चर्चा जारी है, कृपया पृष्ठ से नामांकन साँचा ना हटाएँ। --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 15:44, 7 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास का शिलान्यास महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
जय हिंद। [[विशेष:योगदान/103.172.132.136|103.172.132.136]] ([[सदस्य वार्ता:103.172.132.136|वार्ता]]) 17:15, 10 मार्च 2025 (UTC)
== सादड़ी ==
नमस्कार संजीव कुमार।
कृपया मुझे बताए कि सिन्धल राठौड़ का इतिहास क्यों हटाया गया।
<nowiki>https://lsg.urban.rajasthan.gov.in/content/raj/udh/nagar-palika-sadri/en/about-/introduction.html</nowiki>
नगरपालिका के अनुसार भी सादड़ी सिन्धल राठौड़ की जागीर थी।
जल्द ही इतिहास के शीला की स्थापना महादेव मंदिर के पास होगा।
आपको संपर्क करने का तरीक़ा बताये ताकि आपको भी आमंत्रित कर सके
हिन्दी में बेशक इसको बदला जा सकता है
मेरी मुहिम है अंग्रेज़ी , फ़्रेंच , इटालियन , जर्मन , मण्डरीन, अरेबिक भाषा में भी इसको बनाया जाएगा क्योंकि आने वाले टूरिस्ट को असली इतिहास का पता हो। आपकी लड़ाई केवल हिन्दी तक सीमित रह सकती है।
जय हिंद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:30, 10 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपके द्वारा दी गई सामग्री उपरोक्त कड़ी में नहीं है। इसके अतिरिक्त आप जो सामग्री जोड़ रहे हो, वो निम्बंध की तरह लिख रहे हो। कृपया सामग्री स्रोतों के साथ और विकि-प्रारूप में जोड़ें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:33, 10 मार्च 2025 (UTC)
::माफ़ कीजिएगा। सरकारी वेबसाइट का लिंक डालने के बावजूद कुछ सामग्री हटायी गई है।
::आगे कुछ भी हटाया गया तो माफ़ी चाहता ही लेकिन मुझे मजबूरन आपको एडमिनिस्ट्रेटर नोटिस के अन्तर्गत रिपोर्ट करना होगा।
::धन्यवाद। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 17:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, आपको जहाँ रिपोर्ट करना है कर दीजिये। मुझे इसमें कोई समस्या नहीं है। लेकिन आगे से सामग्री विकि-प्रारूप में और स्रोतों के साथ जोड़ियेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:40, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके ख़ुद के सामग्री में कोई स्रोत मौजूद नहीं हैं।
::::विकिपीडिया के verifiability पालिसी के अनुसार , बिना स्रोत की सामग्री नहीं लिखी जा सकती।
::::भामाशाह का जन्म सादड़ी में हुआ , कृपया इसका स्रोत बताये। [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:00, 10 मार्च 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] जी, वो मेरी सामग्री नहीं है और बिना स्रोत की गलत सामग्री को हटा सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:22, 10 मार्च 2025 (UTC)
::::::ऐसे शांतिपूर्ण संघर्ष समाधान के लिए धन्यवाद, यह एक विकि व्यवस्थापक से अपेक्षित निष्पक्षता और अखंडता है| [[सदस्य:Romeolution|Romeolution]] ([[सदस्य वार्ता:Romeolution|वार्ता]]) 18:38, 10 मार्च 2025 (UTC)
== suppress ==
{{ping|स:संजीव कुमार}} जी क्या आप मुझे [[विशेष:सदस्य समूह अधिकार#suppress|suppress]] का अधिकार दे सकते हैं? ताकि मैं ऐसी [[विनय कुमार सक्सेना|बर्बरता]] को छुपा सकूं।<small>— इस [[विकिपीडिया:हस्ताक्षर|अहस्ताक्षरित]] संदेश के लेखक हैं -[[सदस्य:TypeInfo|TypeInfo]] ([[सदस्य वार्ता:TypeInfo|वार्ता]] • [[विशेष:Contributions/TypeInfo|योगदान]]){{#if:16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)| 16:30, 11 मार्च 2025 (UTC)|}}</small><!-- साँचा:अहस्ताक्षरित -->
:यह अधिकार स्थानीय रूप से उपलब्ध नहीं है।<span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:44, 11 मार्च 2025 (UTC)
:: क्योंकि मैं कई दिनों से देख रहा था कि बर्बरता में अभद्र भाषा का प्रयोग किया जा रहा है [[User:TypeInfo|<b style="font-variant:small-caps;border:2px solid #d32730;padding:0 9px;background:linear-gradient(#0842cd,#139c43);color:#f7eda1;border-radius:6px">टाइपइन्फो</b>]] ([[User talk:TypeInfo|talk]]) 16:57, 11 मार्च 2025 (UTC)
== global bot ==
नमस्कार. क्या ग्लोबल बॉट्स हिंदी विकिपीडियापे थेट संपादन कर सकते है, या फिर उन्हें कोई अनुमति लेनी पड़ती है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:24, 16 मार्च 2025 (UTC)
:<small>courtesy ping {{ping|SM7}} —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 23:37, 16 मार्च 2025 (UTC)</small>
::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] Hi, Hindi wiki uses the [[m:bot policy|standard bot policy]], and allows [[m:bot policy#Global_bots|global bots]] and [[m:bot policy#Automatic_approval|automatic approval of certain types of bots]]. However, if you wish to declare what kind of work your Global Bot will perform, it would be great to mention the same at our [[वि:बॉट/अनुमोदन हेतु अनुरोध|local bot approval requests' page]]. Regards. --[[User:SM7|<span style="color:#00A300">SM7</span>]]<sup>[[User talk:SM7|<small style="color:#6F00FF">--बातचीत--</small>]]</sup> 03:54, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::{{ping|SM7}} It is the same task as of [[:en:Wikipedia:Bots/Requests for approval/KiranBOT 12]]. The same task has been approved on 7 wikipedias (including enwiki). [[विशेष:CentralAuth/KiranBOT]] —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 04:53, 17 मार्च 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:Usernamekiran|Usernamekiran]] जी, आपको वैसे तो @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उत्तर दे दिया है अतः आपको उचित स्थान पर नामांकन करना चाहिए। यहाँ की चर्चा से बॉट फ्लैग नहीं मिलेगा। आपके बॉट खाते के पास पहले से वैश्विक बॉट फ्लैग अभी तक नहीं है। मैंने देखा है कि अंग्रेज़ी विकिपीडिया पर जो [[गिटहब]] रिपो की बात की है, वहाँ से सम्भवतः आप कोड हटा चुके हो। आपने आवेदन यूआरएल सुधारने का किया था जिसमें मोबाइल/एप्प वाली वेब-कड़ियों को आपका बॉट बदलकर वेबसाइट वाली कर देगा, जिससे उन्हें मोबाइल और कंप्यूटर दोनों जगह खोलना आसान रहे। यह कार्य हिन्दी पर भी यदि कोई बॉट करे तो मुझे उचित ही लगेगा। लेकिन आपके बॉट सम्पादनों को देखकर लग रहा है कि आप [[विकिपीडिया:समाचार|समाचारों को पुरालेखित]] करने का काम भी बॉट से कर रहे हो, जिसकी हिन्दी पर आवश्यकता नहीं है क्योंकि यहाँ समाचार को मुखपृष्ठ पर लाने का काम बहुत कम होता है। आपने अपने आवेदन में लिखा है कि आप pywikibot इसके लिए काम में ले रहे हो। हालांकि देवनागरी लिपि के साथ इसका उपयोग कई बार गड़बड़ियाँ कर देता है। इसका नमूना मैं आपके मराठी सम्पादनों में देख रहा हूँ जहाँ आपने या तो श्रेणी सुधार का काम किया है या फिर अपनी ही गलतियों को सुधारने का काम किया है। मुझे आश्चर्य इस बात का हुआ कि मराठी पर आप pywikibot के स्थान पर [[:mr:user:Usernamekiran/scripts/massRollback.js|जावास्क्रिप्ट]] काम में ले रहे हो जबकि pywikibot में revertbot नाम से एक स्क्रिप्ट है जो अच्छे से काम करती है। बेहतर होगा कि आप SM7 जी के सुझाव के अनुसार आवेदन करके चर्चा उचित स्थान पर करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:29, 17 मार्च 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी, नमस्कार। मेरे बॉट को वैश्विक बॉट फ्लैग मिल गया है। कुछ देर में बॉट संपादन करना चालू कर देगा। यदि कुछ सुझाव या दिक्कत हो, तो बेझिझक मुझे संपर्क कीजियेगा। —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 10:08, 7 मई 2025 (UTC)
:::::{{ping|SM7}} संजीव कुमारजी,बॉट ने एक सफल संपादन किया है। सिर्फ सारांश बदलना है: "AMP-Tracking URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि रिपोर्ट करें) v2.2.5r" से "AMP-Tracking को URLs से हटाया गया (विवरण) (त्रुटि दर्ज करें) v2.2.5r"। आपका क्या सुझाव है? —usernamekiran [[सदस्य वार्ता:Usernamekiran|(वार्ता)]] 17:05, 7 मई 2025 (UTC)
== सो बार काशी एक बार प्राची ==
स्नात्वा शुद्धिमवाप्नोति यत्र प्राची सरस्वती।देवमार्ग प्रविष्टा च देवमार्गेण निःसृता।प्राची सरस्वती पुण्या अपि दुष्कृतकर्मणां।त्रिरात्रं च वसिष्यन्ति प्राचीं प्राप्य सरस्वतीम्
अर्थात् पूर्व दिशा की ओर बहने वाली सरस्वती देवमार्ग में प्रविष्ट होकर देवमार्ग से ही निकली हुई है। यह पूर्ववाहिनी अर्थात् प्राची सरस्वती दुष्कर्मियों का भी उद्धार कर उन्हें पुण्य देने वाली है। जो मनुष्य प्राची सरस्वती के निकट जाकर तीन रात तक उपवास करता है उसे त्रिविध ताप आधिभौतिक, आधिदैहिक, आधिदैविक में से कोई ताप पीड़ित नहीं करता।इसी पुराण में इस तीर्थ के महत्त्व के विस्तार में आगे लिखा है कि नर और नारायण, ब्रह्मा, स्थाणु, सूर्य एवं इन्द्र सहित सभी देवता प्राची दिशा का सेवन करते हैं। जो मानव प्राची सरस्वती में श्राद्ध करेंगे उनके लिए इस लोक एवं परलोक में कुछ भी दुर्लभ नहीं होगा। अतः श्रद्धालु पुरुष को चाहिए कि वह सदैव प्राची सरस्वती का सेवन करे विशेषतः पंचमी के दिन। पंचमी की तिथि को प्राची सरस्वती का सेवन करने वाला मनुष्य धन एवं वैभव सम्पन्न होता है।
सौ बार काशी एक बार प्राची
प्राची तीर्थ प्रभास क्षेत्र में सोमनाथ से पूर्व की ओर 22 किलोमीटर की दूरी पर कोडिनार ऊना राजमार्ग पर स्थित है,जहाँ सरस्वती नदी पूर्व की ओर बहती है, वहाँ पर पांडवों ने अपने कौरव भाइयों की मोक्ष गति के लिए पितृ तर्पण किया और अपने कौरव भाइयों का मोक्ष किया और अपने पापों का प्रायश्चित किया। बाद में भगवान श्री कृष्णा ने अपने यदुवंश की मोक्ष गति भी इसी स्थान पर की थी | इस तीर्थ में अपने पितृ का मोक्ष करने के लिए नारायण बलि, प्रेत बली,नाग बली, पितृ तर्पण, ग्रह शांति, ग्रह जाप, नक्षत्र शांति, नवचंडी यज्ञ, लघु रूद्र यज्ञ, कालसर्प योग शांति एवं किसी भी प्रकार के श्राद्ध कार्य के लिए संपर्क करें।
शास्त्री श्री खंजन रमेश भाई पुरोहित
मो: - 9428088057
शास्त्री श्री मौलिकभाई रमेशभाई पुरोहित
मो: - 9726785874, 9898705110
विशेष नोट: प्राची तीर्थ में आने से पहले, पंडित से संपर्क करें।
पता: - प्राची तीर्थ, डॉ वीरम भाई के अस्पताल के पास, प्राची तीर्थ, तालुको: - सूत्रपाड़ा, जिला: - गिर सोमनाथ (सौराष्ट्र) गुजरात। [[सदस्य:Khanjan01|Khanjan01]] ([[सदस्य वार्ता:Khanjan01|वार्ता]]) 08:37, 18 मार्च 2025 (UTC)
==लेख संबंधी==
नमस्ते, आपके द्वारा जांचा गया मेरा लेख [https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%AF_%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8 पूर्वोत्तर ग्रीनलैंड राष्ट्रीय उद्यान] संग्रहालय नहीं है। यह लेख उद्यान से संबंधित है। प्रतियोगिता में इस लेख की अस्वीकृति का कारण गलत दिया गया है। मुझे लगता है इस लेख को दोबारा जांचे जाने की जरुरत है।--[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] ([[सदस्य वार्ता:Bhabha57|वार्ता]]) 18:28, 23 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Bhabha57|Bhabha57]] जी, पूर्व में मेरे द्वारा दिया गया कारण गलती से नीचे वाले से प्रतिलिपि हो गया था। आपने अभी लेख में काफी सुधार किया है और यह बहुत अच्छी बात है। पहले लेख स्वीकार्य सीमा से अधिक अस्पष्ट अनुवाद रखता था। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:26, 26 मार्च 2025 (UTC)
== दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची ==
दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची
<nowiki>[[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]</nowiki> ✓✓~~ [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:21, 26 मार्च 2025 (UTC)
:[[दक्षिण वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:22, 26 मार्च 2025 (UTC)
::==उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची==
::[[उत्तरी वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]]
:: [[वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची]] ✓✓✓~~
::उत्तर दें [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:25, 26 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी के वियतनाम के राष्ट्रपतियों की सूची नाम से जाना जाता है अतः इसे पूरा लिखना ही बेहतर होगा। [[विशेष:योगदान/2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4085:130A:FF7E:F513:C28C:4BCA:E934|वार्ता]]) 11:32, 26 मार्च 2025 (UTC)
== बाबासाहेब का नाम गलत लिखा हुआ है। ==
नमस्ते, संजीव कुमार जी आप बाबासाहेब का ना आंबेडकर लिखिए बाबासाहेब अपना नाम "आंबेडकर" इस तरह लिखते थे और बाबासाहेब के नाम के आगे डॉ. जरूर लगाए और ये नीचे लेख लिख रहा हु अगर आपको सही लगे तो पेज के शुरुआत में जो लेख लिखा है उसे मिटा के इसे लिखिए।
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर (मूल नाम - भीमराव रामजी आंबेडकर; 14 अप्रैल 1891 – 6 दिसंबर 1956) वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर के लोकप्रिय नाम से जाने जाते है। वे एक महानायक, महामानव, संघर्षवीर, समाज सुधारक, तत्वचिंतक, इतिहासकार, अर्थशास्त्री, विधिवेत्ता, शिक्षाशास्त्री, राजनीतिज्ञ और धर्म के व्याख्याकार थे। उन्होंने दलितों के खिलाफ होने वाले सामाजिक भेदभाव के विरुद्ध अभियान चलाया और मजदूरों, किसानों तथा महिलाओं के अधिकारों का भी समर्थन किया। बाद में उन्होंने भारत की संविधान सभा की मसौदा समिति के अध्यक्ष के रूप में कार्य किया और भारत को स्वतंत्रता व समानता से परिपूर्ण संविधान प्रदान किया। इसलिए उन्हें भारतीय 'संविधान के जनक' और 'संविधान के निर्माता' के रूप में जाना जाता है। इसके बाद वे ही भारत के पहले कानून और न्याय मंत्री बने। उन्होंने 1956 में हिंदू धर्म का त्याग कर बौद्ध धर्म अपनाया और भारत में बौद्ध पुनर्जागरण आंदोलन की शुरुआत की। वे भारत गणराज्य के निर्माताओं में से एक थे। उन्हें मरणोपरांत 1990 में भारत के सर्वोच्च नागरिक सम्मान 'भारत रत्न' से सम्मानित किया गया। [[सदस्य:RONAKKUMAR PARMAR|RONAKKUMAR PARMAR]] ([[सदस्य वार्ता:RONAKKUMAR PARMAR|वार्ता]]) 17:42, 26 मार्च 2025 (UTC)
== प्रबंधन समीक्षा ==
नमस्कार, विकिपीडिया पर प्रबंधन करने के लिए आपका स्वागत है। आपके द्वारा किए गए एक प्रबंधन संबंधित कार्य पर आपत्ति [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधन समीक्षा#Sakshimittal2311071 अवरोध]] में जताई गई है। आप चाहें तो वहां अपना पक्ष रख सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 01:45, 27 मार्च 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, जैसा मैंने चौपाल पर लिखा है, मैं मेरा पक्ष नहीं रखूँगा। आप जैसे चाहें प्रयास करते रहिए। मैं मेरा पक्ष रखकर अन्य लोगों के निर्णय को पक्षपाती नहीं बनाना चाहता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:28, 27 मार्च 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पत्रकार पेज डिलीट के सम्बन्ध मे ==
आदरणीय संजीव जी आप नें हमारे पेज को डिलीट कर दिया गया है, इसमें क्या त्रुटिया थी उस विषय मे अवगत करें जिससे हम उन्हें दूर कर सके [[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] ([[सदस्य वार्ता:Yogeshmishra1989|वार्ता]]) 06:37, 29 मार्च 2025 (UTC)[[विशेष:योगदान/2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:4B:B174:5401:58FF:FE31:38EB|वार्ता]]) 06:36, 29 मार्च 2025 (UTC) योगेश मिश्रा पत्रकार
:@[[सदस्य:Yogeshmishra1989|Yogeshmishra1989]] जी, विकिपीडिया किसी के व्यक्तिगत प्रचार करने के लिए नहीं है। आप अपने उपर लेख नहीं बना सकते। यदि आप पत्रकारिता के क्षेत्र में बड़ा नाम कर लो, तब अन्य लोग ही आपका लेख बना देंगे। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:55, 29 मार्च 2025 (UTC)
::जी आदरणीय मै आपकी बात से सहमत हूँ, मै जिनका पेज बना रहा हूँ वह योगेश मिश्रा छत्तीसगढ़ के रायपुर से है वह 20 वर्षो से पत्रकारिता मे है, हाल ही मे अभी उन्होंने विधानसभा मे उत्कृष्ट पत्रकार से सम्मानित किए गए और कई सराहनीय अवार्ड प्राप्ति किया है, इस कारण उनकी उपलब्धि के अनुसार वह अपना एक पेज विकिपीडिया मे चाह रहे है वह कैसे संभव रहेगा, मार्गदर्शन करें सुझाव दें सर कृपा होंगी,
::योगेश मिश्रा [[विशेष:योगदान/2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40E3:3C6:1970:3098:D1FF:FE4C:9AB4|वार्ता]]) 22:08, 29 मार्च 2025 (UTC)
:::हिन्दी विकिपीडिया पर सम्बंधित नियमावली विस्तार से नहीं लिखी हुई लेकिन आप इसके लिए [[:en:Wikipedia:Autobiography|जीवनी से सम्बंधित नियमावली]] पढ़ सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:59, 30 मार्च 2025 (UTC)
== संदर्भित जानकारी हटी ==
[https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AA%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%80_%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6&curid=1130865&diff=6392584&oldid=6392583 इस संपादन] में कुछ संदर्भित जानकारी हट गई है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 12:08, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, सन्दर्भित जानकारी नहीं थी। पुस्तक का एक स्रोत था जिसमें विषय से सम्बंधित जानकारी दिये गये पृष्ठ पर नहीं थी। इसके बहाने यहाँ पर गलत जानकारी लिखी हुई थी, उसे हटा दिया। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:35, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्लीज आदरणीय योगेश मिश्रा पेज को बहाल कर दिया जाये ==
आदरणीय संजीव जी योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई ल 2 का उलंघन नहीं किया गया, सभी नियम का पालन करते हुए पेज बनाया गया है, सभी तथ्य ज्ञानकोष से संबंधित है, अतः पेज को बहाल किया जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:01, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
== आदरणीय हम उस विषय को हटा देंगे ==
आप से विशेष आग्रह है सर पेज को बहाल किया जाये, हम ऐसी सबंधित जानकारी जो या जिसे आप कह रहे है उसे दूर कर दिया जायेगा हमारी मेहनत बेकार जाएगी, बहुत मेहनत से पृष्ठ को तैयार किया है [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 21:05, 5 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] जी, विकिपीडिया पर प्रचार की आवश्यकता नहीं है। व्यक्ति विशेष के प्रचार के लिए लगातार पृष्ठ को बनाते रहना आपके खाते को सम्पादन से अवरुद्ध करवा सकता है। अतः कृपया रचनात्मक योगदान का प्रयास करें। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:47, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
::आदरणीय रचनात्मक कार्य के विषय पर योगदान दें रहे है, हम आपके सुझाव का हर संभव पालन कर रहे है, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:54, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
:::आप से अनुरोध है संजीव जी योगेश मिश्रा पेज को बहाल किया जाये [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:00, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== योगेश मिश्रा पेज को बार बार डिलीट करना, ==
आदरणीय योगेश मिश्रा पेज में ऐसा कोई सामग्री नहीं है जो प्रचार से सम्बंधित हो फिर भी बार बार हमारे योगदान को डिलीट कर दिया जा रहा है, यह एक तानाशाही रवैया है, जबकि हम पेज सहयोग के लिए टैग भी लगाया, उस पर सहयोग किया जाये पर पेज को हटाया तो न जाये, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 08:58, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== यदि प्रबंधकों को अनुमति है पेज निर्माण ==
आदरणीय संजीव जी आप का कहना है कि ऐसे पेज केवल प्रबंधक ही को बनाने कि अनुमति है तो सर हमारी गुजारिश है आप से कि आप ही सर योगेश मिश्रा पेज का निर्माण कर दें, [[सदस्य:Vishnuparmar1989|Vishnuparmar1989]] ([[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989|वार्ता]]) 09:09, 6 अप्रैल 2025 (UTC)
== मोबाइल फोन पर विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाने में सहयोग करने हेतु पत्र ==
महोदय जी, मैं अपना विकिपीडिया का मुख्य पृष्ठ पेज बनाना चाहता हूँ, उसमें मैं सभी जानकारी सेव करना चाहता हूँ, नाम पता, प्रोफाइल पिक्चर प्रकाशित करना चाहता हूँ | आप मुझें बताने का कृष्ट करेंगे | 🙏✨ [[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] ([[सदस्य वार्ता:GAURAV KUMAR NARWAL|वार्ता]]) 00:06, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:GAURAV KUMAR NARWAL|GAURAV KUMAR NARWAL]] जी, यह प्रचार की श्रेणी में आता है और इसकी अनुमति नहीं है। हालांकि यदि आप विकिपीडिया पर सकारात्मक योगदान देते हैं तो कुछ न्यूनतम जानकारी दे सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:44, 8 अप्रैल 2025 (UTC)
== कृप्या इस पृष्ठ का स्थानान्तरण अनुरोध देखें ==
[[वार्ता:सलेमपुर राजपुतान| सलेमपुर राजपुतान]] इसका नाम बदल कर '''शूरसेन नगर''' कर दिया जाना चाहिए। हाल ही में इसका नाम परिवर्तित हुआ है।
प्रमाण : [https://scroll.in/latest/1080853/uttarakhand-renames-aurangzebpur-as-shivaji-nagar-16-other-places-citing-public-sentiment Uttarakhand renames Aurangzebpur as Shivaji Nagar, 16 other places citing ‘public sentiment’] [[सदस्य:Yashasvi Singh Saini|Yashasvi Singh Saini]] ([[सदस्य वार्ता:Yashasvi Singh Saini|वार्ता]]) 08:21, 14 अप्रैल 2025 (UTC)
== पृष्ठ को हटाने हेतु नामांकन पर प्रार्थना ==
महोदय मैंने [[मुंबई में ताइपे आर्थिक और सांस्कृतिक केंद्र]] हाल ही में बनाया था, और उसे पूरी कोशिश की थी की वह प्रचार-सामग्री रहित रहे; लेकिन आपके द्वारा उसे नामांकन किए जाने से अब चिंतित हूँ। मैंनेबहुत प्रयास किया है, की लेख बिना कोई त्रुटि या गलत मापदंड आधारित न बने, जिसका मैंने व्याख्यान और बचाव उचित पृष्ठों पर उत्तरित किया है।
महोदय मैं आपसे उस लेख मे क्या बदलाव करने हैं, यह जानना चाहता हूँ, ताकि उसे संपादित कर हटाने के कार्य से बचा सकूँ। मेरी सहायता कीजिए 🙏, लेकिन ये और ऐसे और पृष्ठ मे सुधार करने पर मदद करें। [[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] ([[सदस्य वार्ता:Utkarsh555|वार्ता]]) 16:48, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Utkarsh555|Utkarsh555]] जी, लेख मुझे उल्लेखनीय नहीं लग रहा अतः उसे हटाने हेतु चर्चा में बदल दिया है। आप अपने विचार उचित चर्चा स्थल पर रखें। इसके साथ लेख में सुधार भी कर सकते हैं। अभी मैं आपके द्वारा निर्मित सम्बंधित साँचा भी देख रहा था अतः सम्भव है विषय उल्लेखनीय हो, अतः उसपर चर्चा होगी। आप अपना पक्ष रख देंगे तो चर्चा आसान रहेगी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:36, 15 अप्रैल 2025 (UTC)
== प्रबंधक समीक्षा हेतु ==
चर्चा [[सदस्य वार्ता:Vishnuparmar1989#प्रबंधक समीक्षा]] से जारी।
गूगल फार्म को संभवतः [[:en:wp:Stewards|Stewards]] तथा अन्य सदस्यगण साक्ष्य के रूप में स्वीकार नहीं करेंगे, इसलिए [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ बनाया गया है। किसी सदस्य ने इस प्रक्रिया से परेशानी व्यक्त नहीं की है, जबकि कम से कम एक सदस्य ने इसके लिए आभार व्यक्त किया है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 14:45, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] की समीक्षा भी स्टीवर्ड्स के पास भेजने का कोई अर्थ नहीं निकलेगा। यह प्रबन्धकों की समीक्षा का सही स्थान नहीं है। अतः इसे केवल आपका सर्वेक्षण ही माना जायेगा और कुछ दिनों में इसे हटा दिया जायेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 19:53, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
::इस पृष्ठ को स्टीवर्ड्स के पास नहीं भेजा जाएगा, बल्कि इस के आधार पर वोटिंग कराई जाएगी, इसलिए इसे हटाना सही नही है। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 23:32, 17 अप्रैल 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, इसीलिए आपको कह रहा हूँ कि पहले आपको गूगल फॉर्म पर निजी सर्वेक्षण कर लेना चाहिए था और उसके बाद उचित पृष्ठ पर मतदान एवं चर्चा करवा लेते। इससे यहाँ पर रायता कम फैलता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:45, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::गूगल फार्म के तहत सदस्यों को अपनी निजी जानकारी जैसे गूगल आई डी साझा करनी पड़ती है जो विकिपीडिया के आदर्शों के अनुरूप नहीं है। आपको रायते से बड़ा प्यार है, गर्मियों का मौसम है, जाकर खा लीजिए। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 09:56, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, मैं गूगल फॉर्म का इसलिए कह रहा हूँ क्योंकि यह बनाना आसान है। आप अपनी व्यक्तिगत वेबसाइट भी बना सकते थे। व्यक्तिगत जानकारी जितनी आप चाहते हो, उतनी से काम चल जाता है। यहाँ तो लोगों के विचार आप सार्वजनिक करवा रहे हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:59, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::संजीव जी, यह कोई व्यक्तिगत सर्वेक्षण नहीं है, बल्कि प्रबंधकों द्वारा प्रबंधन शक्तियों के दुरुपयोग को कम करने के लिए है। इसलिए गूगल पर इसका कोई औचित्य नहीं है। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:19, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
:::::::@[[सदस्य:Riteze|Riteze]] जी, आपको बहुत बार समझाया है कि प्रबंधकों की निवृत्ति की प्रक्रिया है, आप उसका अनुसरण कर सकते हैं। इसके लिए रायता फैलाने की क्या आवश्यकता है? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:21, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
::::::::मैं भी आपको कई बार समझा चुका हूं कि यह प्रबंधकों की निवृत्ति के लिए 'नहीं' है, बल्कि शक्तियों के दुरुपयोग को रोकने के लिए है। अलग पृष्ठ इसलिए बनाना पड़ा क्योंकि चौपाल की चर्चाएं समय-२ पर पुरालेखित कर दी जाती हैं। एक प्रबंधक द्वारा बार-२ अर्थहीन शब्दों का इस्तेमाल शोभा नहीं देता। -[[सदस्य:Riteze|Riteze]]([[User Talk:Riteze|वार्ता]]) 10:23, 18 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की द्वितीय महिलाएँ ==
भारत की द्वितीय महिलाएँ. किसी के उत्तर देने पर सूचित होना और आपके नाम के साथ श्रेय प्राप्त करना भारत की दूसरी महिला नागरिक . [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:52, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
:द्वितीय महिला या भारत का द्वितीय सज्जन उपराष्ट्रपति भवन के मेजबान को दी जाने वाली उपाधि है, जो आमतौर पर उपराष्ट्रपति की पत्नी होती है। @sanjeev bot [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:56, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== भारत की दूसरी महिला नागरिक ==
भारत की दूसरी महिला नागरिक
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] [[विशेष:योगदान/2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0]] ([[सदस्य वार्ता:2409:40D4:11E3:780F:8000:0:0:0|वार्ता]]) 11:58, 21 अप्रैल 2025 (UTC)
== पेज हटाने के लिए रिक्वेस्ट ==
[[शुभम गेमिंग ड्यूड]] इस पेज को डिलीटेड कर दे सर । यह पेज साफ साफ प्रचार है। सेल्फ प्रमोशन। बार बार डिलीट का नामांकन हटा दे रहा है । ध्यानवद [[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] ([[सदस्य वार्ता:Kingmatrix|वार्ता]]) 16:23, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Kingmatrix|Kingmatrix]] जी, मैंने इसे नामांकित किया है अतः कुछ दिन अन्य प्रबन्धकों के निर्णय की प्रतीक्षा कर रहा हूँ। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:31, 24 अप्रैल 2025 (UTC)
== जाट (फिल्म ) ==
आप bollywood Hungama मे नीचे जाकर देखिए Worldwide Collection यानी पुरा Collection ना की केवल एनडीए का ।
https://www.bollywoodhungama.com/movie/jaat/box-office/ [[सदस्य:Rajasabh7788|Rajasabh7788]] ([[सदस्य वार्ता:Rajasabh7788|वार्ता]]) 09:52, 6 मई 2025 (UTC)
== सदस्य पृष्ठ स्पैम ==
नमस्ते संजीव जी, मैं बहुत समय से देखता आ रहा हूँ कि यहाँ पर दैनिक रूप से काफ़ी सदस्य पृष्ठ स्पैम देखने को मिलता है। मुझे यह काफ़ी अजीब भी लगता है कि रोज़ यहाँ कई आईपी और नए खाते सदस्य पृष्ठों पर प्रचारात्मक या वेबहोस्ट/ब्लॉग पृष्ठ जैसी सामग्री प्रेषित करते हैं। इस विषय पर यदि आपके पास कोई जानकारी हो तो अवश्य बताइए जिससे इसे रोकने की ओर कदम उठाने में कुछ सहायता मिले। धन्यवाद। --[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 18:47, 6 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैं पिछले कुछ दिनों से देख रहा हूँ कि आपने ऐसे प्रचार वाले सैकड़ों पृष्ठों को हटाया है। [[वि:सपृ|सदस्य पृष्ठ]] से सम्बंधित नीति का आपको सम्भवतः पहले से पता है इसके अतिरिक्त आवश्यकता हुई तो हम चर्चा के बाद इसे विस्तृत कर सकते हैं। ऐसे पृष्ठों को बनाने से कैसे रोक सकते हैं, इसका मुझे कोई अनुमान नहीं है। शायद हम ऐसा कर सकते हैं कि सदस्य पृष्ठ (वार्ता के अतिरिक्त) को कोई भी नया सदस्य स्वतः स्थापित (autoconfirmed) होने तक निर्मित न कर सके। अभी भी देखा जा रहा है कि सदस्य पन्नों पर अधिकतर सम्पादन आईपी से या नये सदस्यों के होते हैं। यदि आपको यह सुझाव उचित लगे तो [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर चर्चा करके इसे लागू करवाने का प्रयास किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:12, 7 मई 2025 (UTC)
::जी, उत्तर देने के लिए धन्यवाद। मुझे यह सुझाव उचित लगता है और मुझे लगता है ऐसा करने से इस समस्या का काफ़ी हद तक समाधान हो जाएगा। क्या आपके अनुसार यह प्रतिबंध सदस्य के निजी प्रयोगपृष्ठों पर भी लागू करने का प्रस्ताव रखा जा सकता है? आप ने देखा होगा कि कई बार प्रचारात्मक सामग्री मुख्य सदस्य पृष्ठ के बजाय सदस्य द्वारा अपने निजी प्रयोगपृष्ठ पर डाल दी जाती है; तो मेरे ख्याल से इस पर भी रोक लगाना फ़ायदेमंद होगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 13:53, 7 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, स्थानीय रूप से मेरे पास ऐसे प्रतिबंधित करने का कोई विकल्प नहीं है। अतः हम यह प्रस्ताव पहले [[वि:चौपाल|चौपाल]] पर रख सकते हैं। आप चाहें तो चौपाल पर प्रस्ताव रखें। अन्य सदस्यों की अनुशंसा भी आवश्यक है। वहाँ एक सप्ताह चर्चा करने के बाद [[phab:|फैब्रिकेटर]] पर लेकर जाना होगा। हालांकि मुझे पूरी जानकारी नहीं है सम्भवतः अन्य प्रबंधक साथी @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी इस बारे में अधिक बता सकते हैं। उनके उत्तर आने तक आप प्रस्ताव को चौपाल पर रख सकते हो जिससे उनका विचार भी हमें चौपाल पर ही मिल जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 14:10, 7 मई 2025 (UTC)
::::जी, अवश्य। मेरे हिसाब से दुरुपयोग फ़िल्टर द्वारा इसे प्रयोग में लाना ज़्यादा कठिन नहीं है, अतः मैं चौपाल पर इस प्रस्ताव के विषय में चर्चा शुरू कर दूंगा।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 15:18, 7 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, मैंने कभी दुरुपयोग फिल्टर निर्मित नहीं किये अतः मुझे अधिक जानकारी नहीं है। आपको उचित लगे तो वो भी तैयार कर सकते हो। अतः हमें ज्यादा कुछ नहीं करना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:48, 7 मई 2025 (UTC)
== भील ==
कृपया मुझे ये बताये की मेरे द्वारा जो भील पृष्ठ पर मालाजी भील का इतिहास जोड़ा गया संदर्भ सहित वो क्यों हटाया क्या मेरा इतिहास जोड़ने का तरीका गलत था या कोई विकिपीडिया की गाईडलाईन के कारण [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 00:55, 8 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपने स्रोत के रूप में जिस पुस्तक का उल्लेख किया है, उसका पृष्ठ संख्या नहीं दिया। उस पुस्तक में मुझे जो सामग्री मिली उसके अनुसार पृथ्वी का पहला राजा "मंधाता" था। उसमें "मालाजी भील" का कोई उल्लेख मुझे नहीं मिला। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:40, 8 मई 2025 (UTC)
::आपने जवाब दिया उसके लिए धन्यवाद
::मालाजी भील की जानकारी के स्रोत
::Source name - Sabarkantha
::Link - https://books.google.co.in/books?id=3LUWAQAAMAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgEEAM#Malaji%20Bhil Page n 35
::Source Name - Encyclopaedia of Cities and Towns in India: Gujarat
::Link - https://books.google.co.in/books?id=IhsoAQAAIAAJ&q=Malaji+Bhil&dq=Malaji+Bhil&hl=en&newbks=1&newbks_redir=0&source=gb_mobile_search&sa=X&ved=2ahUKEwj909jt55ONAxU0cGwGHZ4LGzcQ6AF6BAgKEAM#Malaji%20Bhil
::Page n 363
::शायद यंहा स्क्रीनशॉट जोड़ने का विकल्प नहीं है मै वो भी जोड़ देता इन दोनों सोर्स मे मालाजी भील का जिक्र है और आप इंग्लिश मे Malaji Bhil सर्च कर सकते है
::धन्यवाद [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 12:00, 8 मई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, लेख से सभी नाम हटा दिये हैं। यह लेख सूची नहीं है अतः मैं आपको सुझाव दुँगा कि यदि उपरोक्त विषय आपको उल्लेखनीय लगता है तो उसपर लेख निर्मित कीजियेगा। उसमें [[:en:Category:Bhil people]] जैसी श्रेणी जोड़कर उन्हें सूचीबद्ध किया जा सकता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:48, 8 मई 2025 (UTC)
::::मैं लेख संदर्भ सहुत बनाता हु और आप लोग हटा देते है [[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] ([[सदस्य वार्ता:BhiRaaj|वार्ता]]) 02:17, 9 मई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:BhiRaaj|BhiRaaj]] जी, आपका वार्ता पृष्ठ देखकर लग रहा है कि आपके द्वारा निर्मित चार लेखों में से दो हटाये जा चुके हैं और दो पर चर्चा चल रही है। जो भी हटाये गये हैं उनपर पहले चर्चा हुई है। "राजा राम भील" को बिना चर्चा के हटाया गया है क्योंकि उसमें कोई सामग्री नहीं थी। आपको मैं सुझाव दे सकता हूँ कि लेख के शीर्षक में "राजा", "जी", "सरदार" जैसे शब्द तब तक नहीं जोड़ें जब तक वो नाम का भाग न हों। यदि अन्य भाषाओं में लेख उपलब्ध हो तो उसकी कड़ी भी जोड़ें। जो भी स्रोत दें, वो स्पष्ट रूप से दें, उदाहरण के लिए पुस्तक का स्रोत देते समय पुस्तक का पृष्ठ संख्या भी लिखें। पुस्तक के इंटरनेट पर उपलब्ध न होने की स्थिति में सम्बंधित वाक्य भी स्रोत में जोड़ें जिसके लिए {{tl|cite book}} साँचे में <code>|quote=</code> नाम से एक प्राचल दिया गया है। लेख में यह भी स्पष्ट होना चाहिए कि सम्बंधित व्यक्ति क्यों प्रसिद्ध है। उदाहरण के लिए सामान्यतः राजाओं को उल्लेखनीय माना जाता है लेकिन यदि किसी छोटी सी जागीर का कोई राजा रहा है तो वो नाम के साथ राजा लिखने से उल्लेखनीय नहीं बनेगा। इसके लिए उस उल्लेखनीयता को स्पष्ट रूप से दिखाना पड़ेगा। बड़े क्षेत्र पर अधिपत्य रखने वाले राजा केवल इसलिए उल्लेखनीय हो जाते हैं क्योंकि वो क्षेत्र बड़ा होना या उसको बनाये रखना उनके लिए उल्लेखनीयता थी। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:25, 9 मई 2025 (UTC)
== बात करना ==
उसे रुकना होगा यह मशीनी अनुवाद नहीं है [[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] ([[सदस्य वार्ता:Samuel P. Kapoor|वार्ता]]) 14:14, 12 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Samuel P. Kapoor|Samuel P. Kapoor]] जी, सम्भवतः आप "पैडिंगटन (फ़िल्म श्रृंखला)" की बात कर रहे हो। इसका तो शीर्षक भी मशीनी अनुवाद है। इसे रखने का मुझे कोई औचित्य नहीं लगता। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:04, 12 मई 2025 (UTC)
== शीह नामांकन संबंधित प्रश्न ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा कि आपने [[विशेष:पुनर्स्थापन/असमरूप_वृतिय_गति|इस पृष्ठ]] को वैश्विक मापदंड 2 के तहत शीघ्र हटाने के लिए नामांकित किया था। परंतु प्रबंधक होते हुए तो आप इसे तत्क्षण हटा भी सकते थे तो क्या ऐसा न करने का कोई विशेष कारण है? धन्यवाद।--[[सदस्य:Svartava|स्वार्तव]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 09:04, 19 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Svartava|Svartava]] जी, इसके विभिन्न कारण हैं। पहला कारण यह है कि हम हिन्दी विकिपीडिया पर एक परम्परा का पालन करने का प्रयास कर रहे हैं कि लेख को हटाने के लिए नामांकित कोई भी कर सकता है लेकिन उसपर निर्णय प्रबन्धक लेंगे। यदि प्रबन्धक भी किसी पृष्ठ को हटाने योग्य पाता है तो वो उसे नामांकित ही करेंगे जिससे कोई सुधार करना चाहे तो बीच में थोड़ा सा समय मिल सके। आप कुछ सदस्य पृष्ठों को बिना नामांकन के पिछले कुछ समय से हटा रहे हो, इसके लिए मैंने आपको इसलिए नहीं रोका क्योंकि वो मुझे भी सभी हटाने योग्य लगे, अर्थात् कम से कम दो लोगों की स्वीकृति हो रही थी। यदि मुझे आपके हटाये किसी भी लेख पर आपत्ति हुई होती तो मैं आपको लिख चुका होता। आपने जिसका उदाहरण दिया है, वो मेरी गलती की वजह से बना था। मैंने बहुत पहले {{tl|चिरसम्मत यांत्रिकी}} को अद्यतन किया था और उपरोक्त कड़ी उसमें जोड़ी थी अतः कल मैंने उस साँचे को पुनः अद्यतन किया है और ये कड़ी हटा दी। कभी-कभी मैं भी बिना नामांकन के हटा देता हूँ लेकिन कोशिश रहती है कि ऐसा न हो। वर्तमान में [[:श्रेणी:शीघ्र हटाने योग्य पृष्ठ]] में रखे अधिकतर लेखों का नामांकन मैंने ही किया है और प्रतीक्षा कर रहा हूँ कि अन्य प्रबन्धक इनपर निर्णय लें। कुल मिलाकर सम्भावित गलतियों को कम करने का ये एक प्रयासभर है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:31, 19 मई 2025 (UTC)
== for change ==
president of hindu Mahasabha is nand kishor mishra please don't change it [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 10:16, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, कौनसे स्रोत के अनुसार जोड़ रहे हो? <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 12:24, 23 मई 2025 (UTC)
== Neutral point of view why are you not Understanding that baba nand kishor mishra is president According to court order chakrapani is lies that he is president chakrapani is not persident of Mahasabha ==
Hello {{{सञीव कुमार}}}, some contributions you have made do not meet the neutrality required to comply with this Wikipedia's [[Wikipedia:NPOV|neutral point of view]] policy. For this reason, some content has been modified or removed. Please modify the paragraphs or sections that show a partial point of view, replacing them with a more neutral and objective text in line with what is expected in an encyclopedia. [[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] ([[सदस्य वार्ता:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|वार्ता]]) 13:50, 23 मई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:अभिषेक त्रिपाठी भाजपा|अभिषेक त्रिपाठी भाजपा]] जी, You should give the link of that court order. I did not get any news regarding this. So you have to give reliable source for your claims. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:53, 23 मई 2025 (UTC)
== कृपया कारण बताएं ==
आपने चौपाल से [[Special:diff/6420096|यह चर्चा]] क्यों हटाई? [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:06, 26 मई 2025 (UTC)
:विकिपीडिया आपके प्रचार के लिए नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:07, 26 मई 2025 (UTC)
::इस चर्चा में उल्लेख सिर्फ विकिपीडिया की नीति का था, जिसे प्रचार कहना सही नही है। [[विशेष:योगदान/2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C]] ([[सदस्य वार्ता:2405:201:4030:701A:404:DACF:827C:92C|वार्ता]]) 18:10, 26 मई 2025 (UTC)
==ऐसा क्यों आ रहा है==
संजीव जी, आप इस [[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र/प्रयोगपृष्ठ1]] लेख को खोलिए। इस में प्रेम कुमार भाटिया के नाम से एक लेख बना रहा था, लेकिन इन्फोबॉक्स में सारी जानकारी सही है फिर भी लेख में आप देख रहे है वो जानकारी ना आ कर कुछ और ही आ रहा है। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 03:20, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, आपने जो ज्ञानसन्दूक काम में लिया था वो किसी आईपी से हाल ही में बना है, उसे मैंने [[वि:शीह#व2|हटाने के लिए नामांकित]] कर दिया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:08, 2 जून 2025 (UTC)
::जी, अब सही हो गया है। संजीव जी, एक छोटा सा सवाल और था। Ray और Rai, इन दोनों का हिन्दी अनुवाद '''राय''' ही होता है या फिर अलग अलग। जैसे - Prem Das Rai और Pratibha Ray <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 13:21, 3 जून 2025 (UTC)
::@[[user:चाहर धर्मेंद्र|चाहर धर्मेंद्र]] जी, मेरे अनुसार तो "राय" ही सही है। बाकी आप सम्बंधित व्यक्ति का कोई आधिकारिक वेबसाइट पर नाम खोज सकते हो। विकिपीडिया पर Prem Das Rai के लिए हिन्दी शब्द "प्रेम दास राई" लिखा हुआ है जो मेरे अनुसार गलत है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:सजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 17:28, 3 जून 2025 (UTC)
:::संजीव जी, इसलिए ही मैने आप से बात की, [[प्रेम दास राई]] लेख का नाम बदल कर '''प्रेम दास राय''' कर देना चाहिए। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 05:40, 4 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप अच्छे होंगे। मैंने देखा कि आपका बॉट जब सदस्य वार्ता पृष्ठों पर शीह सूचना या संदेश छोड़ता है, तो उन संपादनों को ''छोटा संपादन'' (Minor edit) के रूप में चिह्नित करता है, लेकिन चूँकि बॉट समूह के पास <code>nominornewtalk</code> अधिकार होता है, ऐसे छोटे संपादनों पर सदस्यों को कोई नया संदेश सूचना (new message notification) नहीं मिलती हैं और इस वजह से उन्हें यह पता नहीं चलता कि उनके वार्ता पृष्ठ पर कोई नया संदेश छोड़ा गया है। इसके अलावा बॉट सभी संपादनों छोटा सम्पादन चिह्नित करता हैं जिनमें कई ऐसे संपादन भी शामिल है जो वास्तव में छोटे नहीं होते, इसलिए मैंने सोचा कि इस ओर आपका ध्यान दिला दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:35, 2 जून 2025 (UTC)
:@[[user:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपने अच्छा किया इधर ध्यान दिलाया। मैं यह सन्देश और परीकषण दोनों कर लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:46, 2 जून 2025 (UTC)
::नमस्ते, आपका बॉट अभी भी सदस्य वार्ताओं पर संदेश छोड़ते समय संपादनों को <code>minor edit</code> के रूप में चिह्नित कर रहा है। Pywikibot में यह सेटिंग डिफ़ॉल्ट रूप से <code>True</code> पर सेट है। अगर आप [https://doc.wikimedia.org/pywikibot/stable/api_ref/pywikibot.page.html#page.BasePage.save Pywikibot] का उपयोग कर रहे हैं, तो save ऑपरेशन में <code>minor</code> पैरामीटर को <code>False</code> पर सेट करना पड़ेगा। अगर आप बिना किसी module के सीधे उपयोग कर रहे हैं, तो [https://www.mediawiki.org/wiki/API:Edit#:~:text=Mark%20this%20edit%20as%20a%20minor%20edit. API request] में minor पैरामीटर को <code>False</code>पर सेट करना होगा। मुझे पता है कि आप यह पहले से जानते होंगे, लेकिन सोचा कि इस संदेश के साथ एक बार लिख दूँ। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 07:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, यह निर्भर करता है, <code>add_text</code> में <code>major</code> का विकल्प है लेकिन <code>replace</code> में यह विकल्प नहीं है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 08:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:::::आपके उत्तर को मैं पूरी तरह से समझ नहीं पाया। <code>add_text</code> और <code>replace</code> दोनों ही केवल पृष्ठ के पाठ में बदलाव करते हैं, लेकिन <code>save/post </code>ऑपरेशन के बिना वह बदलाव वास्तव में सुरक्षित नहीं होता, और चाहे वह सीधे API अनुरोध के माध्यम से किया गया हो या Pywikibot मॉड्यूल का उपयोग करके किया गया हो, हर स्थिति में API action edit में अंत में save कॉल करना आवश्यक होता है और वहीं पर <code>minor</code> पैरामीटर API का ही एक हिस्सा होता है। यदि आप जिस स्क्रिप्ट का उपयोग कर रहे हैं उसका थोड़ा सा अंश यहाँ साझा कर सकें तो मुझे इसे समझने में अधिक आसानी होगी। मैं बस थोड़ी सी मदद करना चाहता हूँ ताकि आपके बॉट द्वारा छोड़े गए संदेशों की मेहनत व्यर्थ न जाए। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 09:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपको जिस <code>replace</code> का लिखा है वो [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/replace.py यहाँ] है। हालांकि आपने जो save वाला कहा है, वो काम करता है लेकिन वो तब काम करता है जब मैं मेरे लिए कोड काम में लेता हूँ। मैं सामान्यतः पहले से उपलब्ध विकल्प ही काम में लेता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:46, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{Od}}
संजीव जी, मैंने कभी Pywikibot की इन तैयार स्क्रिप्ट्स का उपयोग नहीं किया। मैं हमेशा खुद की कस्टम स्क्रिप्ट ही लिखता हूँ। <code>replace.py</code> स्क्रिप्ट put method का उपयोग कर रही है, इसलिए इसमें -major फ्लैग मौजूद नहीं है, लेकिन आप इसे केवल तीन नई पंक्तियाँ जोड़कर आसानी से जोड़ सकते हैं। सबसे पहले, लाइन संख्या 565 के बाद <code>'major': False,</code> जोड़ें। इसके बाद लाइन 791 पर या जहाँ <code>ignore_save_related_errors=True</code> कॉल हो रही है, वहाँ <code>minor = not self.opt.major,</code> जोड़ें। फिर लाइन 975 के बाद दो पंक्तियाँ जोड़ें: <code>elif opt == '-major':</code> और उसके नीचे <code>options['major'] = True</code>। इन परिवर्तनों के बाद आप कमांड लाइन में <code>-major</code> आर्ग्युमेंट का उपयोग करके यह नियंत्रित कर सकते हैं कि संपादन को माइनर के रूप में चिह्नित किया जाए या नहीं। नीचे आपकी सुविधा के लिए स्निपेट लिख रहा हूँ।
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#565 565]:
<syntaxhighlight lang="python">
self.available_options.update({
'addcat': None,
'allowoverlap': False,
'quiet': False,
'recursive': False,
'sleep': 0.0,
'summary': None,
'major': False, # Add this line
})
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#791 791]:
<syntaxhighlight lang="python">
def save(self, page, oldtext, newtext, applied, **kwargs) -> None:
"""Save the given page."""
self.userPut(page, oldtext, newtext,
summary=self.generate_summary(applied),
ignore_save_related_errors=True, minor=not self.opt.major, # Add minor=not self.opt.major, in this line like I added
**kwargs)
</syntaxhighlight>
* लाइन [https://gerrit.wikimedia.org/g/pywikibot/core/%2B/HEAD/scripts/replace.py#975 975]:
<syntaxhighlight lang="python">
elif opt == '-major':
options['major'] = True # Add these two lines
</syntaxhighlight>
फिर आप उदाहरण के लिए <code>pwb.py replace "old_text" "new_text" -major</code> की तरह <code>-major</code> फ्लैग का उपयोग करके संपादन को छोटा चिह्नित होने से बदल सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 17:51, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मुझे लगता है आपको मेरे इन सन्देशों की अधिसूचना मिल रही है। यदि नहीं मिल रही है तो बताइयेगा क्योंकि मैंने (वार्ता पृष्ठों पर) उत्तर देने और लेखों के शीह-नामांकन के (संदेश भेजने) लिए अलग से कोड लिख लिया है। यह कोड लगभग उपरोक्त बदालवों के समान ही है। अतः मुझे लग रहा है मूल स्क्रिप्ट में परिवर्तन करने से कोई लाभ नहीं होगा। मैंने pywikibot सामान्यतः 5-6 जगह से चलाता हूँ और बार-बार हटाकर पुनः स्थापित करता रहता हूँ अतः मुझे बार-बार डिफॉल्ट स्क्रिप्ट को बदलने के स्थान पर मेरी लिखी कुछ स्क्रिप्ट कॉपी पेस्ट करना बेहतर लग रहा है। इन्हें मैं आराम से गिटहब पर रख सकता हूँ। वैसे मुझे ये देखकर अच्छा लग रहा है कि आपको पायथन प्रोग्रामन भाषा आती है। मैं आपसे एक और जगह सुधार की अपेक्षा कर रहा हूँ यदि आप कर सकते हो। वो सन्देश आपके वार्ता पृष्ठ पर लिख देता हूँ।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::मुझे आपके संदेशों की अधिसूचना नहीं मिल रही है, मुझे केवल वॉचलिस्ट से पता चलता है कि आपने उत्तर दिया है। अगर आप अपनी खुद की स्क्रिप्ट का उपयोग करना चाहें, तो इसमें कोई समस्या नहीं है। मुझे Python, JavaScript, PHP का ज्ञान है और कुछ अन्य भाषाओं की भी थोड़ी-बहुत समझ है। मैं [https://github.com/DreamRimmer/Hindi-WP GitHub] पर एक रिपॉज़िटरी में कुछ उपयोगी और रोज़मर्रा के कार्यों में आने वाली स्क्रिप्ट्स अपलोड करूंगा, जिन्हें आप चाहें तो उपयोग में ला सकते हैं। अगर आपको किसी अन्य स्क्रिप्ट की ज़रूरत हो, तो आप बेहिचक बता सकते हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:11, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, लेकिन ये तो छोटे सम्पादन नहीं हैं। फिर अधिसूचना कैसे मिलेगी? गिटहब पर मैंने आपकी resetsandbox वाली स्क्रिप्ट देखी, लेकिन ये स्वतः कैसे चलेगी? क्योंकि जो भी निःशुल्क ऑनलाइन सेवायें हैं, वो कुछ घंटे बाद स्वतः ही बंद हो जाती हैं।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 11:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
::::जब आप बॉट के द्वारा किसी को संदेश भेजते हैं तो अगर उस संपादन को आप माइनर चिह्नित करते हैं तो वह सूचना नहीं देता है, लेकिन जब आप उसे माइनर चिह्नित नहीं करते हैं तो वह नए संदेश की सूचना देता है। इसी तरह, जब आप यहाँ पर अपना स्वयं का वार्ता पृष्ठ संपादित कर रहे हो तो नया संदेश मिलने की सूचना आपको ही मिलेगी जब संपादन माइनर नहीं हो। आपने जो संदेश मुझे छोड़े थे, उनकी सूचना मुझे मिली थी। मैं पिंग और उत्तर की सूचना की बात कर रहा हूँ, यानी आप जब यहाँ मुझे पिंग कर रहे हैं या इस सेक्शन में उत्तर दे रहे हैं तो उसकी सूचना मुझे नहीं मिल रही है क्योंकि आप अपना हस्ताक्षर सीधे पेस्ट कर रहे हैं और पिंग की सूचना तभी मिलती है जब आप <code><nowiki>~~~~</nowiki></code> का उपयोग करते हैं। आप बॉट खाते से उत्तर देते समय "(संजीव कुमार द्वारा जवाब)" जोड़ सकते हैं और उसके बाद बॉट का हस्ताक्षर लगा सकते हैं जिससे अगले व्यक्ति को यह सूचना मिल सके और यह जान सके कि उत्तर किसी व्यक्ति ने दिया है, न कि यह कोई स्वचालित उत्तर है। सामान्यतः मेटा बॉट नीति, जो कि हिंदी विकिपीडिया पर लागू होती है, के अनुसार बॉट खाते के द्वारा संदेशों के उत्तर नहीं दिए जाने चाहिए, लेकिन आप उत्तर के अंत में "(संजीव कुमार द्वारा जवाब)" जैसा कुछ जोड़ दें तो यह स्पष्ट हो जाएगा कि यह उत्तर बॉट नहीं बल्कि संजीव कुमार द्वारा दिया गया है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 11:52, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:::::@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, मतलब आपको ये पिंग ठीक से हुआ है? यदि हाँ तो ये भी उचित है। (संजीव कुमार का उत्तर) [[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 11:58, 7 जुलाई 2025 (UTC)
== मेरे हिन्दी विकिपीडिया के विषय में ==
प्रिय संजीवजी,
मुझे अपना विकिपीडिया पेज बनाने में आपकी मदद चाहिए। मैं एक अंतरराष्ट्रीय शिक्षाविद हूँ, जिसके पास पर्याप्त संदर्भ हैं, क्योंकि मैंने भारत और ऑस्ट्रेलिया से भौतिकी, इंजीनियरिंग और कंप्यूटर विज्ञान में असाधारण योग्यता के साथ कुलपति और प्रो-कुलपति, निदेशक आदि के रूप में काम किया है।
मुझे न्यू इंग्लैंड विश्वविद्यालय के प्रतिष्ठित और महान पूर्व छात्र पुरस्कार से सम्मानित किया गया; यहाँ उपलब्ध है:
https://www.une.edu.au/about-une/news-and-events/news/2018/11/distinguished-alumni-learnt-the-power-and-value-of-knowledge-at-une [[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] ([[सदस्य वार्ता:Mannukumar3$|वार्ता]]) 11:14, 5 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Mannukumar3$|Mannukumar3$]] जी, [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध_कुमार#मेरे_विकिपीडिया_के_निर्माण_के_संबंध_में|अनिरुद्ध जी के वार्ता पृष्ठ]] पर उत्तर दिया।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 13:40, 5 जून 2025 (UTC)
== [[सतीश राज गोरविगेरे]] पृष्ठ पर हटाने के टैग के संबंध में मार्गदर्शन की आवश्यकता ==
नमस्कार,
हमने हाल ही में देखा कि हमारे द्वारा बनाए गए पृष्ठ [[सतीश राज गोरविगेरे]] पर "साफ़ प्रचार" के अंतर्गत शीघ्र हटाने का टैग लगाया गया है। हमने लेख को तैयार करते समय पूरी सावधानी बरती और किसी भी प्रकार का प्रचार करने से स्पष्ट रूप से बचा। हमने केवल प्राप्त पुरस्कारों और मान्य उपलब्धियों का उल्लेख किया है, वह भी विश्वसनीय स्रोतों के साथ।
हम विकिपीडिया की नीतियों और दिशानिर्देशों का सम्मान करते हैं और लेख को तटस्थ और ज्ञानकोषीय बनाने के लिए पूरा प्रयास करने के लिए तत्पर हैं।
हम निवेदन करते हैं कि कृपया हमें यह स्पष्ट रूप से बताने की कृपा करें कि लेख के किस भाग में प्रचार की भावना प्रतीत हो रही है, ताकि हम उसे समझ सकें और आवश्यक संशोधन कर सकें। इससे हमें न केवल यह लेख सुधारने में सहायता मिलेगी, बल्कि भविष्य में भी बेहतर लेखन हेतु मार्गदर्शन प्राप्त होगा।
आपका सहयोग हमारे लिए महत्वपूर्ण है।
धन्यवाद। [[सदस्य:Moulyags|Moulyags]] ([[सदस्य वार्ता:Moulyags|वार्ता]]) 16:39, 7 जून 2025 (UTC)
== ट्रैकिंग श्रेणियाँ ==
नमस्ते संजीव जी, मैंने देखा है कि बहुत सारे लेखों में लाल ट्रैकिंग श्रेणियाँ दिख रही हैं। जबकि पहले ऐसा बहुत कम होता था। क्या हाल ही में कोई ऐसा बदलाव हुआ है जिसकी वजह से यह समस्या आ रही है? लगभग सारी श्रेणियाँ अंग्रेज़ी में हैं जिनका अनुवाद और निर्माण किया जाना बाकी है, जिससे हम {{tl|Hidden category}} जैसे साँचों का उपयोग करके इन्हें छिपा सकें। हम एक साइटवाइड गैजेट के माध्यम से भी इन्हें सदस्यों की पसंद अनुसार छिपा सकते हैं ताकि ये लेखों में न दिखें। आप इस बारे में क्या सोचते हैं? – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 12:47, 10 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, सन्दर्भों में कुछ त्रुटि आ रही थी अतः @[[सदस्य:SM7|SM7]] जी ने उनमें कुछ माह पहले बदलाव किये थे। उसके बाद वो अनुवाद के लिए समय नहीं दे पाये अतः ये श्रेणियाँ दिखाई दे रही हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:03, 10 जून 2025 (UTC)
== छोटा सम्पादन ==
आपसे यह विनम्र निवेदन है कि आप विकिपीडिया पर मेरी छोटी-छोटी संपादनों (minor edits) को बिना किसी स्पष्ट कारण के न हटाएँ। यदि आपको किसी संपादन में त्रुटि लगती है तो आप शालीनता से संवाद करके उसे सुधारने का सुझाव दे सकते हैं। आपके पास यदि विशेष अधिकार (special rights) हैं, तो आप सुधार अवश्य करें, परंतु केवल हटाना कोई समाधान नहीं है।
आपका सहयोग विकिपीडिया को बेहतर बनाने में सहायक होगा।
धन्यवाद। [[सदस्य:Susheelgiri|Susheelgiri]] ([[सदस्य वार्ता:Susheelgiri|वार्ता]]) 17:38, 10 जून 2025 (UTC)
== अन्नामलाई ==
नमस्ते संजीव जी, अन्नामलाई नाम से तीन अलग-अलग लेख बने हुए हैं जिनमें सबसे पुराना लेख [[अन्नामलाई कुप्पुसामी]] है, इसके बाद [[के. अन्नामलाई]] और फिर [[के अन्नामलाई]] नाम से लेख बनाए गए हैं। इनमें से कुछ पृष्ठ एक-दूसरे पर अनुप्रेषित किए गए थे, और आपके बॉट द्वारा भी ''के. अन्नामलाई'' और ''के अन्नामलाई'' को ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' पृष्ठ पर अनुप्रेषित किया गया था। स्रोतों और सामान्य प्रचलन के अनुसार ''के. अन्नामलाई'' नाम अधिक उपयुक्त और मान्यता प्राप्त प्रतीत होता है। यदि आपको उचित लगे तो मेरा विनम्र सुझाव है कि ''अन्नामलाई कुप्पुसामी'' और ''के अन्नामलाई'' के संपादन इतिहास को ''के. अन्नामलाई'' पृष्ठ में विलय कर दिया जाए और इन दोनों पृष्ठों को उसी पर अनुप्रेषित कर दिया जाए। इसके बाद मैं इस पृष्ठ में कुछ सामान्य त्रुटियों को सुधारना चाहूंगा, इसलिए विलय के बाद संपादन करना अधिक उपयुक्त रहेगा। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:06, 11 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, आपका सुझाव उचित प्रतीत हो रहा है लेकिन @[[सदस्य:ইমরান ভূইয়া|ইমরান ভূইয়া]] जी ने जो लेख निर्मित किये हैं, उनका विषय अलग है और वो किसी इसी नाम के भाजपा नेता का प्रचार कर रहे हैं। इन भाजपा प्रचारक को पहले सम्पादन से प्रतिबंधित करना होगा। देखता हूँ कुछ दिन में यदि उपरोक्त सदस्य प्रचार करने से नहीं रुकते हैं तो इन पृष्ठों में प्रचार वाले भाग को हटाकर सदस्य को प्रतिबंधित कर दूँगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:16, 11 जून 2025 (UTC)
::जी, ठीक है। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:23, 11 जून 2025 (UTC)
== [[विशेष:योगदान/2409:40D4:153:C9CD:70AC:B9FF:FE34:D737|Caste warrior]] ==
Hello Sanjeev ji, sorry for writing in English. I wanted to bring to your attention a disruptive IP user (using multiple ranges) who appears to be pushing a caste-based agenda and repeatedly vandalising articles related to Madhya Pradesh. The affected pages include [[मध्य प्रदेश का पर्यटन]], [[मध्य प्रदेश]], and [[राजा पूरन मल]]. A short-term range block for a week or two might help stop the ongoing disruption. I could take action myself, but since you are currently active, I thought it would be best to report it here. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 15:47, 13 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]], I have blocked the IP for a week and if you can block the range, you can do so. <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:54, 13 जून 2025 (UTC)
::Thank you. Svartava has blocked the relevant range. I wrote in English because I am currently using a system that does not have Hindi input tools. I hope that is alright. You may find this tool helpful for identifying the smallest possible CIDR range: https://galaxybots.toolforge.org/iprangecalculator. – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:18, 13 जून 2025 (UTC)
== पंडित चतुरलाल ==
पंडित चतुरलाल जी के पेज पर से जानकारी क्यों हटाई ?
जो मैंने लिखा था, वह सही जानकारी थी । [[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] ([[सदस्य वार्ता:Tanmay Subhedar|वार्ता]]) 12:46, 19 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Tanmay Subhedar|Tanmay Subhedar]] जी, स्रोतों के अभाव में सामग्री को हटा दिया गया था, अब स्रोत के साथ पुनः जोड़ दिया है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 13:17, 19 जून 2025 (UTC)
== जून २०२५ ==
आपने चौपाल से, नीति में महत्वपूर्ण संशोधन संबंधित चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6433975 हटा दी] है। कृपया ऐसा करके ज्ञानकोष को नुक्सान न पहुंचाएं। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:58, 24 जून 2025 (UTC)
:पंजीकृत सदस्यों का समय बर्बाद करने के लिए किसी तरह की चर्चा की आवश्यकता नहीं है। जो सदस्य पंजीकृत नहीं हैं उन्हें मतदान का अधिकार भी नहीं है जबकि किसी भी तरह की नियमावली में परिवर्तन के लिए चर्चा के साथ मतदान भी किया जाता है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 16:21, 24 जून 2025 (UTC)
::यदि आपका समय बर्बाद हो रहा हो तो आप चर्चा से दूर रह सकते हैं। अन्य सदस्य चर्चा करने में अपना समय व्यतीत करना चाहें या नहीं, यह कृपया उन्ही पर छोड़ दें। यदि अपंजीकृत सदस्यों को मतदान का अधिकार नहीं है, तो क्या पंजीकृत सदस्यों को भी नहीं करने दोगे? [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:19, 27 जून 2025 (UTC)
आपने '''बिन कारण बताए''' चौपाल से महत्वपूर्ण चर्चा [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%9A%E0%A5%8C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B2&diff=prev&oldid=6434505 हटा दी], जबकि यह आई पी से भी नहीं थी। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:10, 27 जून 2025 (UTC)
:जी, 24 जून 2025 से हिन्दी विकिपीडिया पर आईपी को अस्थायी खाते के रूप में दिखाना आरम्भ कर दिया है। इसका अर्थ अभी भी आईपी ही है। कोई भी पंजीकृत सदस्य आपकी आईपी की जानकारी (आईपी नहीं) देख सकता है। अर्थात् यह अस्थायी खाता है जिसे मतदान का अधिकार नहीं है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:24, 27 जून 2025 (UTC)
::मतदान का नहीं तो चर्चा का अधिकार तो होगा, जिसपर जरूरत पड़ने पर केवल पंजीकृत सदस्य मतदान कर देंगे। इसलिए चर्चा को पुनर्स्थापित कर देना चाहिए। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 15:38, 27 जून 2025 (UTC)
:::बिना मतदान के नियमावली को परिवर्तित नहीं कर सकते। स्पष्ट तौर पर आपका उद्देश्य सदस्यों का समय बर्बाद करना है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 15:46, 27 जून 2025 (UTC)
::::एक (अस्थाई) सदस्य यदि मतदान नहीं करेगा तो क्या मतदान का महत्व कम हो जाएगा? उद्देश्य विकिपीडिया के संवर्धन का है।[[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:04, 27 जून 2025 (UTC)
:::::उस सदस्य का महत्त्व नहीं होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:05, 27 जून 2025 (UTC)
::::::सदस्य को महत्व नहीं देना चाहते तो कोई तुम्हें बाध्य नहीं कर रहा है, परंतु चर्चा को तो पुनर्स्थापित कर दो। [[विशेष:योगदान/~2025-77610|~2025-77610]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-77610|talk]]) 18:22, 27 जून 2025 (UTC)
:::::::नियमावली में बदलाव से सम्बंधित कोई भी चर्चा करनी है तो खाता बनाना होगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:23, 27 जून 2025 (UTC)
== पृष्ठ जारी रखने के लिए ==
@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी नमस्कार,उम्मीद है आप सकुशल होंगे,श्रीमान से अनुरोध है कि पृष्ठ द रियल खबर से सभी त्रुटियों को दूर कर समाचार संदर्भ भी जोड़ दी गई है,अतः श्रीमान से अनुरोध है कि ल2 सांचा हटाने की कृपा करें। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 03:23, 26 जून 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, मुझे लगता है कि विकिपीडिया पर लेख रखने से अधिक आपको अपने समाचार पत्र पर काम करना चाहिए जिससे आज नहीं तो कल (अगले 2-3 वर्ष में) पर्याप्त उल्लेखनीयता प्राप्त कर ले। वर्तमान में मैं इसे फेक न्यूज़ वाला समाचार पत्र मानता हूँ। आपकी वेबसाइट पर आपने लिखा है कि यूट्यूब पर 61453 सब्स्क्राइबर हैं लेकिन वास्तव में यह संख्या केवल दो हज़ार है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 06:01, 26 जून 2025 (UTC)
::यह प्लगइन की समस्या के चलते हो रहा है @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी और दूसरी बात बातों से सही से बोलना सीखिए,आप यह तय करेंगे कि फेक और रियल,आप विकिपीडिया पर किसी पद पर हो सकते हैं स्वयं भगवान नहीं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 06:59, 26 जून 2025 (UTC)
::और दूसरी बात @[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी अपने पहले कहा संदर्भ जोड़िये और अब संदर्भ जोड़ देने के बाद आप अपनी बातों को बदल रहे हैं। [[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] ([[सदस्य वार्ता:Ranjeetsharmajournalist|वार्ता]]) 07:02, 26 जून 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Ranjeetsharmajournalist|Ranjeetsharmajournalist]] जी, आपने एक भी विश्वसनीय स्रोत नहीं जोड़ा है। मैंने सोचा था कि स्रोत जोड़ने के बाद जाँच कर लूँगा लेकिन आज मैंने स्वयं से ही खोजा। आपकी वेबसाइट पर भी गया और आपके यूट्यूब, फेसबुक, इंस्टाग्राम चैनल भी देखे। आपकी वेबसाइट की अन्य जानकारियों की जाँच की और तब ज्ञात हुआ कि यह वास्तव में प्रचार ही है। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 07:30, 26 जून 2025 (UTC)
== BhiRaaj ==
नमस्ते संजीव जी, आशा है आप कुशलपूर्वक होंगे। मैं आपका ध्यान {{user|BhiRaaj}} नामक खाते की ओर आकर्षित करना चाहता हूँ, जो केवल प्रचारात्मक उद्देश्य से सक्रिय प्रतीत होता है। यह खाता कई लेखों में जातिगत जानकारी जोड़ रहा है और ऐतिहासिक लेखों में 'भील' शब्द अनावश्यक रूप से सम्मिलित कर रहा है। मैंने और आपके बॉट ने कई बार इनके संपादनों को पूर्ववत किया है, परंतु यह गतिविधियाँ लगातार जारी हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:10, 5 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:DreamRimmer|DreamRimmer]] जी, बात तो आपकी उचित लग रही है। एकबार चेतावनी दे दीजियगा और फिर भी सदस्य के सम्पादन उसी तरह से जारी रहते हैं तो प्रतिबन्धित किया जा सकता है। मैं बॉट से जब रिवर्ट करता हूँ तब उनकी गणना नहीं कर पाता हूँ और ध्यान से बात निकल जाती है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:22, 5 जुलाई 2025 (UTC)
::[[सदस्य वार्ता:BhiRaaj#विघटनकारी आचरण|चेतावनी दी गई।]] – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 16:51, 5 जुलाई 2025 (UTC)
4zy9lilnk1pd522i7o6c5m1qih4eihk
मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration
828
531526
6449329
6448329
2025-07-07T10:44:56Z
DreamRimmer
651050
fix per request
6449329
Scribunto
text/plain
local lang_obj = mw.language.getContentLanguage(); -- make a language object for the local language; used here for languages and dates
--[[--------------------------< S E T T I N G S >--------------------------------------------------------------
boolean settings used to control various things. these setting located here to make them easy to find
]]
-- these settings local to this module only
local local_digits_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local_digits'] from MediaWiki; manual fill required else; always false at en.wiki
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local']['long'] and date_names['local']['short'] from MediaWiki;
-- manual translation required else; ; always false at en.wiki
-- these settings exported to other modules
local use_identifier_redirects = true; -- when true use redirect name for identifier label links; always true at en.wiki
local local_lang_cat_enable = false; -- when true categorizes pages where |language=<local wiki's language>; always false at en.wiki
local date_name_auto_xlate_enable = false; -- when true translates English month-names to the local-wiki's language month names; always false at en.wiki
local date_digit_auto_xlate_enable = false; -- when true translates Western date digit to the local-wiki's language digits (date_names['local_digits']); always false at en.wiki
local enable_sort_keys = true; -- when true module adds namespace sort keys to error and maintenance category links
--[[--------------------------< U N C A T E G O R I Z E D _ N A M E S P A C E S >------------------------------
List of namespaces identifiers for namespaces that will not be included in citation error categories.
Same as setting notracking = true by default.
For wikis that have a current version of Module:cs1 documentation support, this #invoke will return an unordered
list of namespace names and their associated identifiers:
{{#invoke:cs1 documentation support|uncategorized_namespace_lister|all=<anything>}}
]]
local uncategorized_namespaces_t = {[2]=true}; -- init with user namespace id
for k, _ in pairs (mw.site.talkNamespaces) do -- add all talk namespace ids
uncategorized_namespaces_t[k] = true;
end
local uncategorized_subpages = {'/[Ss]andbox', '/[Tt]estcases', '/[^/]*[Ll]og', '/[Aa]rchive'}; -- list of Lua patterns found in page names of pages we should not categorize
--[[
at en.wiki Greek characters are used as sort keys for certain items in a category so that those items are
placed at the end of a category page. See Wikipedia:Categorization#Sort_keys. That works well for en.wiki
because English is written using the Latn script. This may not work well for other languages. At en.wiki it
is desireable to place content from certain namespaces at the end of a category listing so the module adds sort
keys to error and maintenance category links when rendering a cs1|2 template on a page in that namespace.
i18n: if this does not work well for your language, set <enable_sort_keys> to false.
]]
local name_space_sort_keys = { -- sort keys to be used with these namespaces:
[4] = 'ω', -- wikipedia; omega
[10] = 'τ', -- template; tau
[118] = 'Δ', -- draft; delta
['other'] = 'ο', -- all other non-talk namespaces except main (article); omicron
}
--[[--------------------------< M E S S A G E S >--------------------------------------------------------------
Translation table
The following contains fixed text that may be output as part of a citation.
This is separated from the main body to aid in future translations of this
module.
]]
local messages = {
['agency'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is agency
['archived-dead'] = '$1 से $2 को पुरालेखित।',
['archived-live'] = '$2 को मूल से $1',
['archived-unfit'] = 'मूल से पुरालेखन की तिथि: ',
['archived'] = 'पुरालेखित',
['by'] = 'By', -- contributions to authored works: introduction, foreword, afterword
['cartography'] = 'Cartography by $1',
['editor'] = 'ed.',
['editors'] = 'eds.',
['edition'] = '($1 ed.)',
['episode'] = 'Episode $1',
['et al'] = 'et al.',
['in'] = 'In', -- edited works
['inactive'] = 'inactive',
['inset'] = '$1 inset',
['interview'] = 'Interviewed by $1',
['mismatch'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code> / <code class="cs1-code">|$2=</code> mismatch', -- $1 is year param name; $2 is date param name
['newsgroup'] = '[[Usenet newsgroup|Newsgroup]]: $1',
['notitle'] = 'No title', -- for |title=(()) and (in the future) |title=none
['original'] = 'मूल से',
['origdate'] = ' [$1]',
['published'] = ' (published $1)',
['retrieved'] = 'अभिगमन तिथि: $1',
['season'] = 'Season $1',
['section'] = '§ $1',
['sections'] = '§§ $1',
['series'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is series
['seriesnum'] = 'Series $1',
['translated'] = 'Translated by $1',
['type'] = ' ($1)', -- for titletype
['written'] = 'Written at $1',
['vol'] = '$1 Vol. $2', -- $1 is sepc; bold journal style volume is in presentation{}
['vol-no'] = '$1 Vol. $2, no. $3', -- sepc, volume, issue (alternatively insert $1 after $2, but then we'd also have to change capitalization)
['issue'] = '$1 No. $2', -- $1 is sepc
['art'] = '$1 Art. $2', -- $1 is sepc; for {{cite conference}} only
['vol-art'] = '$1 Vol. $2, art. $3', -- sepc, volume, article-number; for {{cite conference}} only
['j-vol'] = '$1 $2', -- sepc, volume; bold journal volume is in presentation{}
['j-issue'] = ' ($1)',
['j-article-num'] = ' $1', -- TODO: any punctuation here? static text?
['nopp'] = '$1 $2'; -- page(s) without prefix; $1 is sepc
['p-prefix'] = "$1 p. $2", -- $1 is sepc
['pp-prefix'] = "$1 pp. $2", -- $1 is sepc
['j-page(s)'] = ': $1', -- same for page and pages
['sheet'] = '$1 Sheet $2', -- $1 is sepc
['sheets'] = '$1 Sheets $2', -- $1 is sepc
['j-sheet'] = ': Sheet $1',
['j-sheets'] = ': Sheets $1',
['language'] = '($1 भाषा में)',
['via'] = " – via $1",
['event'] = 'Event occurs at',
['minutes'] = 'minutes in',
-- Determines the location of the help page
['help page link'] = 'Help:CS1 errors',
['help page label'] = 'help',
-- categories
['cat wikilink'] = '[[Category:$1]]', -- $1 is the category name
['cat wikilink sk'] = '[[Category:$1|$2]]', -- $1 is the category name; $2 is namespace sort key
[':cat wikilink'] = '[[:Category:$1|link]]', -- category name as maintenance message wikilink; $1 is the category name
-- Internal errors (should only occur if configuration is bad)
['undefined_error'] = 'Called with an undefined error condition',
['unknown_ID_key'] = 'Unrecognized ID key: ', -- an ID key in id_handlers not found in ~/Identifiers func_map{}
['unknown_ID_access'] = 'Unrecognized ID access keyword: ', -- an ID access keyword in id_handlers not found in keywords_lists['id-access']{}
['unknown_argument_map'] = 'Argument map not defined for this variable',
['bare_url_no_origin'] = 'Bare URL found but origin indicator is nil or empty',
['warning_msg_e'] = '<span style="color:#d33">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have errors</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
['warning_msg_m'] = '<span style="color:#3a3">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have maintenance messages</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
}
--[[--------------------------< C I T A T I O N _ C L A S S _ M A P >------------------------------------------
this table maps the value assigned to |CitationClass= in the cs1|2 templates to the canonical template name when
the value assigned to |CitationClass= is different from the canonical template name. |CitationClass= values are
used as class attributes in the <cite> tag that encloses the citation so these names may not contain spaces while
the canonical template name may. These names are used in warning_msg_e and warning_msg_m to create links to the
template's documentation when an article is displayed in preview mode.
Most cs1|2 template |CitationClass= values at en.wiki match their canonical template names so are not listed here.
]]
local citation_class_map_t = { -- TODO: if kept, these and all other config.CitationClass 'names' require some sort of i18n
['arxiv'] = 'arXiv',
['audio-visual'] = 'AV media',
['AV-media-notes'] = 'AV media notes',
['biorxiv'] = 'bioRxiv',
['citeseerx'] = 'CiteSeerX',
['encyclopaedia'] = 'encyclopedia',
['mailinglist'] = 'mailing list',
['medrxiv'] = 'medRxiv',
['pressrelease'] = 'press release',
['ssrn'] = 'SSRN',
['techreport'] = 'tech report',
}
--[=[-------------------------< E T _ A L _ P A T T E R N S >--------------------------------------------------
This table provides Lua patterns for the phrase "et al" and variants in name text
(author, editor, etc.). The main module uses these to identify and emit the 'etal' message.
]=]
local et_al_patterns = {
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][%.;,\"']*$", -- variations on the 'et al' theme
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][Ii][AaIi][Ee]?[%.;,\"']*$", -- variations on the 'et alia', 'et alii' and 'et aliae' themes (false positive 'et aliie' unlikely to match)
"[;,]? *%f[%a]and [Oo]thers", -- an alternative to et al.
"%[%[ *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%]%]", -- a wikilinked form
"%(%( *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%)%)", -- a double-bracketed form (to counter partial removal of ((...)) syntax)
"[%(%[] *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *[%)%]]", -- a bracketed form
}
--[[--------------------------< P R E S E N T A T I O N >------------------------
Fixed presentation markup. Originally part of citation_config.messages it has
been moved into its own, more semantically correct place.
]]
local presentation =
{
-- .citation-comment class is specified at Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display
['hidden-error'] = '<span class="cs1-hidden-error citation-comment">$1</span>',
['visible-error'] = '<span class="cs1-visible-error citation-comment">$1</span>',
['hidden-maint'] = '<span class="cs1-maint citation-comment">$1</span>',
['accessdate'] = '<span class="reference-accessdate">$1$2</span>', -- to allow editors to hide accessdate using personal CSS
['bdi'] = '<bdi$1>$2</bdi>', -- bidirectional isolation used with |script-title= and the like
['cite'] = '<cite class="$1">$2</cite>'; -- for use when citation does not have a namelist and |ref= not set so no id="..." attribute
['cite-id'] = '<cite id="$1" class="$2">$3</cite>'; -- for use when when |ref= is set or when citation has a namelist
['format'] = ' <span class="cs1-format">($1)</span>', -- for |format=, |chapter-format=, etc.
['interwiki'] = ' <span class="cs1-format">[in $1]</span>', -- for interwiki-language-linked author, editor, etc
['interproj'] = ' <span class="cs1-format">[at $1]</span>', -- for interwiki-project-linked author, editor, etc (:d: and :s: supported; :w: ignored)
-- various access levels, for |access=, |doi-access=, |arxiv=, ...
-- narrow no-break space   may work better than nowrap CSS. Or not? Browser support?
['ext-link-access-signal'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>', -- external link with appropriate lock icon
['free'] = {class='id-lock-free', title='Freely accessible'}, -- classes defined in Module:Citation/CS1/styles.css
['registration'] = {class='id-lock-registration', title='Free registration required'},
['limited'] = {class='id-lock-limited', title='Free access subject to limited trial, subscription normally required'},
['subscription'] = {class='id-lock-subscription', title='Paid subscription required'},
['interwiki-icon'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>',
['class-wikisource'] = 'cs1-ws-icon',
['italic-title'] = "''$1''",
['kern-left'] = '<span class="cs1-kern-left"></span>$1', -- spacing to use when title contains leading single or double quote mark
['kern-right'] = '$1<span class="cs1-kern-right"></span>', -- spacing to use when title contains trailing single or double quote mark
['nowrap1'] = '<span class="nowrap">$1</span>', -- for nowrapping an item: <span ...>yyyy-mm-dd</span>
['nowrap2'] = '<span class="nowrap">$1</span> $2', -- for nowrapping portions of an item: <span ...>dd mmmm</span> yyyy (note white space)
['ocins'] = '<span title="$1" class="Z3988"></span>',
['parameter'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code>',
['ps_cs1'] = '.'; -- CS1 style postscript (terminal) character
['ps_cs2'] = ''; -- CS2 style postscript (terminal) character (empty string)
['quoted-text'] = '<q>$1</q>', -- for wrapping |quote= content
['quoted-title'] = '"$1"',
['sep_cs1'] = '.', -- CS1 element separator
['sep_cs2'] = ',', -- CS2 separator
['sep_nl'] = ';', -- CS1|2 style name-list separator between names is a semicolon
['sep_nl_and'] = ' and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 2 items
['sep_nl_end'] = '; and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 3+ names
['sep_name'] = ', ', -- CS1|2 style last/first separator is <comma><space>
['sep_nl_vanc'] = ',', -- Vancouver style name-list separator between authors is a comma
['sep_name_vanc'] = ' ', -- Vancouver style last/first separator is a space
['sep_list'] = ', ', -- used for |language= when list has 3+ items except for last sep which uses sep_list_end
['sep_list_pair'] = ' and ', -- used for |language= when list has 2 items
['sep_list_end'] = ', and ', -- used as last list sep for |language= when list has 3+ items
['trans-italic-title'] = "[''$1'']",
['trans-quoted-title'] = "[$1]", -- for |trans-title= and |trans-quote=
['vol-bold'] = '$1 <b>$2</b>', -- sepc, volume; for bold journal cites; for other cites ['vol'] in messages{}
}
--[[--------------------------< A L I A S E S >---------------------------------
Aliases table for commonly passed parameters.
Parameter names on the right side in the assignments in this table must have been
defined in the Whitelist before they will be recognized as valid parameter names
]]
local aliases = {
['AccessDate'] = {'access-date', 'accessdate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Agency'] = 'agency',
['ArchiveDate'] = {'archive-date', 'archivedate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArchiveFormat'] = 'archive-format',
['ArchiveURL'] = {'archive-url', 'archiveurl'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArticleNumber'] = 'article-number',
['ASINTLD'] = 'asin-tld',
['At'] = 'at', -- Used by InternetArchiveBot
['Authors'] = {'people', 'credits'},
['BookTitle'] = {'book-title', 'booktitle'},
['Cartography'] = 'cartography',
['Chapter'] = {'chapter', 'contribution', 'entry', 'article', 'section'},
['ChapterFormat'] = {'chapter-format', 'contribution-format', 'entry-format',
'article-format', 'section-format'};
['ChapterURL'] = {'chapter-url', 'contribution-url', 'entry-url', 'article-url', 'section-url'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ChapterUrlAccess'] = {'chapter-url-access', 'contribution-url-access',
'entry-url-access', 'article-url-access', 'section-url-access'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Class'] = 'class', -- cite arxiv and arxiv identifier
['Collaboration'] = 'collaboration',
['Conference'] = {'conference', 'event'},
['ConferenceFormat'] = 'conference-format',
['ConferenceURL'] = 'conference-url', -- Used by InternetArchiveBot
['Date'] = {'date', 'air-date', 'airdate'}, -- air-date and airdate for cite episode and cite serial only
['Degree'] = 'degree',
['DF'] = 'df',
['DisplayAuthors'] = {'display-authors', 'display-subjects'},
['DisplayContributors'] = 'display-contributors',
['DisplayEditors'] = 'display-editors',
['DisplayInterviewers'] = 'display-interviewers',
['DisplayTranslators'] = 'display-translators',
['Docket'] = 'docket',
['DoiBroken'] = 'doi-broken-date',
['Edition'] = 'edition',
['Embargo'] = 'pmc-embargo-date',
['Encyclopedia'] = {'encyclopedia', 'encyclopaedia', 'dictionary'}, -- cite encyclopedia only
['Episode'] = 'episode', -- cite serial only TODO: make available to cite episode?
['Format'] = 'format',
['ID'] = {'id', 'ID'},
['Inset'] = 'inset',
['Issue'] = {'issue', 'number'},
['Language'] = {'language', 'lang'},
['MailingList'] = {'mailing-list', 'mailinglist'}, -- cite mailing list only
['Map'] = 'map', -- cite map only
['MapFormat'] = 'map-format', -- cite map only
['MapURL'] = {'map-url', 'mapurl'}, -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['MapUrlAccess'] = 'map-url-access', -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['Minutes'] = 'minutes',
['Mode'] = 'mode',
['NameListStyle'] = 'name-list-style',
['Network'] = 'network',
['Newsgroup'] = 'newsgroup', -- cite newsgroup only
['NoPP'] = {'no-pp', 'nopp'},
['NoTracking'] = {'no-tracking', 'template-doc-demo'},
['Number'] = 'number', -- this case only for cite techreport
['OrigDate'] = {'orig-date', 'orig-year', 'origyear'},
['Others'] = 'others',
['Page'] = {'page', 'p'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Pages'] = {'pages', 'pp'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Periodical'] = {'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'website', 'work'},
['Place'] = {'place', 'location'},
['PostScript'] = 'postscript',
['PublicationDate'] = {'publication-date', 'publicationdate'},
['PublicationPlace'] = {'publication-place', 'publicationplace'},
['PublisherName'] = {'publisher', 'institution'},
['Quote'] = {'quote', 'quotation'},
['QuotePage'] = 'quote-page',
['QuotePages'] = 'quote-pages',
['Ref'] = 'ref',
['Scale'] = 'scale',
['ScriptChapter'] = {'script-chapter', 'script-contribution', 'script-entry',
'script-article', 'script-section'},
['ScriptEncyclopedia'] = {'script-encyclopedia', 'script-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['ScriptMap'] = 'script-map',
['ScriptPeriodical'] = {'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper',
'script-periodical', 'script-website', 'script-work'},
['ScriptQuote'] = 'script-quote',
['ScriptTitle'] = 'script-title', -- Used by InternetArchiveBot
['Season'] = 'season',
['Sections'] = 'sections', -- cite map only
['Series'] = {'series', 'version'},
['SeriesLink'] = {'series-link', 'serieslink'},
['SeriesNumber'] = {'series-number', 'series-no'},
['Sheet'] = 'sheet', -- cite map only
['Sheets'] = 'sheets', -- cite map only
['Station'] = 'station',
['Time'] = 'time',
['TimeCaption'] = 'time-caption',
['Title'] = 'title', -- Used by InternetArchiveBot
['TitleLink'] = {'title-link', 'episode-link', 'episodelink'}, -- Used by InternetArchiveBot
['TitleNote'] = {'title-note', 'department'},
['TitleType'] = {'type', 'medium'},
['TransChapter'] = {'trans-article', 'trans-chapter', 'trans-contribution',
'trans-entry', 'trans-section'},
['Transcript'] = 'transcript',
['TranscriptFormat'] = 'transcript-format',
['TranscriptURL'] = 'transcript-url', -- Used by InternetArchiveBot
['TransEncyclopedia'] = {'trans-encyclopedia', 'trans-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['TransMap'] = 'trans-map', -- cite map only
['TransPeriodical'] = {'trans-journal', 'trans-magazine', 'trans-newspaper',
'trans-periodical', 'trans-website', 'trans-work'},
['TransQuote'] = 'trans-quote',
['TransTitle'] = 'trans-title', -- Used by InternetArchiveBot
['URL'] = {'url', 'URL'}, -- Used by InternetArchiveBot
['UrlAccess'] = 'url-access', -- Used by InternetArchiveBot
['UrlStatus'] = 'url-status', -- Used by InternetArchiveBot
['Vauthors'] = 'vauthors',
['Veditors'] = 'veditors',
['Via'] = 'via',
['Volume'] = 'volume',
['Year'] = 'year',
['AuthorList-First'] = {"first#", "author-first#", "author#-first", "author-given#", "author#-given",
"subject-first#", "subject#-first", "subject-given#", "subject#-given",
"given#"},
['AuthorList-Last'] = {"last#", "author-last#", "author#-last", "author-surname#", "author#-surname",
"subject-last#", "subject#-last", "subject-surname#", "subject#-surname",
"author#", 'host#', "subject#", "surname#"},
['AuthorList-Link'] = {"author-link#", "author#-link", "subject-link#",
"subject#-link", "authorlink#", "author#link"},
['AuthorList-Mask'] = {"author-mask#", "author#-mask", "subject-mask#", "subject#-mask"},
['ContributorList-First'] = {'contributor-first#', 'contributor#-first',
'contributor-given#', 'contributor#-given'},
['ContributorList-Last'] = {'contributor-last#', 'contributor#-last',
'contributor-surname#', 'contributor#-surname', 'contributor#'},
['ContributorList-Link'] = {'contributor-link#', 'contributor#-link'},
['ContributorList-Mask'] = {'contributor-mask#', 'contributor#-mask'},
['EditorList-First'] = {"editor-first#", "editor#-first", "editor-given#", "editor#-given"},
['EditorList-Last'] = {"editor-last#", "editor#-last", "editor-surname#",
"editor#-surname", "editor#"},
['EditorList-Link'] = {"editor-link#", "editor#-link"},
['EditorList-Mask'] = {"editor-mask#", "editor#-mask"},
['InterviewerList-First'] = {'interviewer-first#', 'interviewer#-first',
'interviewer-given#', 'interviewer#-given'},
['InterviewerList-Last'] = {'interviewer-last#', 'interviewer#-last',
'interviewer-surname#', 'interviewer#-surname', 'interviewer#'},
['InterviewerList-Link'] = {'interviewer-link#', 'interviewer#-link'},
['InterviewerList-Mask'] = {'interviewer-mask#', 'interviewer#-mask'},
['TranslatorList-First'] = {'translator-first#', 'translator#-first',
'translator-given#', 'translator#-given'},
['TranslatorList-Last'] = {'translator-last#', 'translator#-last',
'translator-surname#', 'translator#-surname', 'translator#'},
['TranslatorList-Link'] = {'translator-link#', 'translator#-link'},
['TranslatorList-Mask'] = {'translator-mask#', 'translator#-mask'},
}
--[[--------------------------< P U N C T _ S K I P >---------------------------
builds a table of parameter names that the extraneous terminal punctuation check should not check.
]]
local punct_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'BookTitle', 'Chapter', 'ScriptChapter', 'ScriptTitle', 'Title', 'TransChapter', 'Transcript', 'TransMap', 'TransTitle', -- title-holding parameters
'AuthorList-Mask', 'ContributorList-Mask', 'EditorList-Mask', 'InterviewerList-Mask', 'TranslatorList-Mask', -- name-list mask may have name separators
'PostScript', 'Quote', 'ScriptQuote', 'TransQuote', 'Ref', -- miscellaneous
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- URL-holding parameters
}
local url_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'ID', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- parameters allowed to hold urls
'Page', 'Pages', 'At', 'QuotePage', 'QuotePages', -- insource locators allowed to hold urls
}
local function build_skip_table (skip_t, meta_params)
for _, meta_param in ipairs (meta_params) do -- for each meta parameter key
local params = aliases[meta_param]; -- get the parameter or the table of parameters associated with the meta parameter name
if 'string' == type (params) then
skip_t[params] = 1; -- just a single parameter
else
for _, param in ipairs (params) do -- get the parameter name
skip_t[param] = 1; -- add the parameter name to the skip table
local count;
param, count = param:gsub ('#', ''); -- remove enumerator marker from enumerated parameters
if 0 ~= count then -- if removed
skip_t[param] = 1; -- add param name without enumerator marker
end
end
end
end
return skip_t;
end
local punct_skip = {};
local url_skip = {};
--[[--------------------------< S I N G L E - L E T T E R S E C O N D - L E V E L D O M A I N S >----------
this is a list of tlds that are known to have single-letter second-level domain names. This list does not include
ccTLDs which are accepted in is_domain_name().
]]
local single_letter_2nd_lvl_domains_t = {'cash', 'company', 'foundation', 'media', 'org', 'today'};
--[[-----------< S P E C I A L C A S E T R A N S L A T I O N S >------------
This table is primarily here to support internationalization. Translations in
this table are used, for example, when an error message, category name, etc.,
is extracted from the English alias key. There may be other cases where
this translation table may be useful.
]]
local is_Latn = 'A-Za-z\195\128-\195\150\195\152-\195\182\195\184-\198\191\199\132-\201\143\225\184\128-\225\187\191';
local special_case_translation = {
['AuthorList'] = 'authors list', -- used to assemble maintenance category names
['ContributorList'] = 'contributors list', -- translation of these names plus translation of the base maintenance category names in maint_cats{} table below
['EditorList'] = 'editors list', -- must match the names of the actual categories
['InterviewerList'] = 'interviewers list', -- this group or translations used by name_has_ed_markup() and name_has_mult_names()
['TranslatorList'] = 'translators list',
-- Lua patterns to match pseudo-titles used by InternetArchiveBot and others as placeholder for unknown |title= value
['archived_copy'] = { -- used with CS1 maint: Archive[d] copy as title
['en'] = '^archived?%s+copy$', -- for English; translators: keep this because templates imported from en.wiki
['local'] = nil, -- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
},
-- Lua patterns to match generic titles; usually created by bots or reference filling tools
-- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
-- generic titles and patterns in this table should be lowercase only
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic title in your language
-- boolean 'true' for plain-text searches; 'false' for pattern searches
['generic_titles'] = {
['accept'] = {
},
['reject'] = {
{['en'] = {'^wayback%s+machine$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'are you a robot', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'hugedomains', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?no +title[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'page not found', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'subscribe to read', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?unknown[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'website is for sale', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'error[ %-]404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'internet archive wayback machine', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'log into facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'login • instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'redirecting...', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'usurped title', true}, ['local'] = nil}, -- added by a GreenC bot
{['en'] = {'webcite query result', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'wikiwix\'s cache', true}, ['local'] = nil},
}
},
-- boolean 'true' for plain-text searches, search string must be lowercase only
-- boolean 'false' for pattern searches
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic name in your language
['generic_names'] = {
['accept'] = {
{['en'] = {'%[%[[^|]*%(author%) *|[^%]]*%]%]', false}, ['local'] = nil},
},
['reject'] = {
{['en'] = {'about us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]dvisor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'allmusic', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]uthor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Bb]ureau$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'business', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'cnn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'collaborator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Cc]ompany$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contributor', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contact us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'correspondent', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Dd]esk$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'directory', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%(%[][%(%[]%s*eds?%.?%s*[%)%]]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[,%.%s]%f[e]eds?%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^eds?[%.,;]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[]%s*[Ee][Dd][Ss]?%.?%s*[%)%]]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]dited%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]ditors?%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]mail%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'google', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Gg]roup$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'home page', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ii]nc%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'interviewer', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ll]imited$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'linkedIn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Nn]ews$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[Nn]ews[ %-]?[Rr]oom', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'pinterest', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'policy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'privacy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'reuters', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'translator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'tumblr', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'twitter', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'site name', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'statement', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'submitted', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'super.?user', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f['..is_Latn..'][Uu]ser%f[^'..is_Latn..']', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'verfasser', true}, ['local'] = nil},
}
}
}
--[[--------------------------< D A T E _ N A M E S >----------------------------------------------------------
This table of tables lists local language date names and fallback English date names.
The code in Date_validation will look first in the local table for valid date names.
If date names are not found in the local table, the code will look in the English table.
Because citations can be copied to the local wiki from en.wiki, the English is
required when the date-name translation function date_name_xlate() is used.
In these tables, season numbering is defined by
Extended Date/Time Format (EDTF) Specification (https://www.loc.gov/standards/datetime/)
which became part of ISO 8601 in 2019. See '§Sub-year groupings'. The standard
defines various divisions using numbers 21-41. CS1|2 only supports generic seasons.
EDTF does support the distinction between north and south hemisphere seasons
but CS1|2 has no way to make that distinction.
33-36 = Quarter 1, Quarter 2, Quarter 3, Quarter 4 (3 months each)
The standard does not address 'named' dates so, for the purposes of CS1|2,
Easter and Christmas are defined here as 98 and 99, which should be out of the
ISO 8601 (EDTF) range of uses for a while.
local_date_names_from_mediawiki is a boolean. When set to:
true – module will fetch local month names from MediaWiki for both date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; this will unconditionally overwrite manual translations
false – module will *not* fetch local month names from MediaWiki
Caveat lector: There is no guarantee that MediaWiki will provide short month names. At your wiki you can test
the results of the MediaWiki fetch in the debug console with this command (the result is alpha sorted):
=mw.dumpObject (p.date_names['local'])
While the module can fetch month names from MediaWiki, it cannot fetch the quarter, season, and named date names
from MediaWiki. Those must be translated manually.
]]
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- when false, manual translation required for date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; overwrites manual translations
-- when true, module fetches long and short month names from MediaWiki
local date_names = {
['en'] = { -- English
['long'] = {['January'] = 1, ['February'] = 2, ['March'] = 3, ['April'] = 4, ['May'] = 5, ['June'] = 6, ['July'] = 7, ['August'] = 8, ['September'] = 9, ['October'] = 10, ['November'] = 11, ['December'] = 12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['First Quarter'] = 33, ['Second Quarter'] = 34, ['Third Quarter'] = 35, ['Fourth Quarter'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
-- when local_date_names_from_mediawiki = false
['local'] = { -- replace these English date names with the local language equivalents
['long'] = {['जनवरी']=1, ['फ़रवरी']=2, ['फरवरी']=2, ['मार्च']=3, ['अप्रैल']=4, ['एप्रिल']=4, ['मई']=5, ['जून']=6, ['जुलाई']=7, ['अगस्त']=8, ['सितम्बर']=9, ['सितंबर']=9, ['अक्टूबर']=10, ['अक्तूबर']=10, ['नवम्बर']=11, ['नवंबर']=11, ['दिसम्बर']=12, ['दिसंबर']=12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['पहली तिमाही'] = 33, ['दूसरी तिमाही'] = 34, ['तीसरी तिमाही'] = 35, ['चौथी तिमाही'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
['inv_local_long'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].long where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_short'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].short where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_quarter'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].quarter where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_season'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].season where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_named'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].named where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['local_digits'] = {['०'] = '0', ['१'] = '1', ['२'] = '2', ['३'] = '3', ['४'] = '4', ['५'] = '5', ['६'] = '6', ['७'] = '7', ['८'] = '8', ['९'] = '9'}, -- हिन्दी के देवनागरी अंकों ०-९ को अंग्रेज़ी अंकों 0-9 में बदलने के लिए।
['xlate_digits'] = {},
}
if local_date_names_from_mediawiki then -- if fetching local month names from MediaWiki is enabled
local long_t = {};
local short_t = {};
for i=1, 12 do -- loop 12x and
local name = lang_obj:formatDate('F', '2022-' .. i .. '-1'); -- get long month name for each i
long_t[name] = i; -- save it
name = lang_obj:formatDate('M', '2022-' .. i .. '-1'); -- get short month name for each i
short_t[name] = i; -- save it
end
date_names['local']['long'] = long_t; -- write the long table – overwrites manual translation
date_names['local']['short'] = short_t; -- write the short table – overwrites manual translation
end
-- create inverted date-name tables for reformatting and/or translation
for _, invert_t in pairs {{'long', 'inv_local_long'}, {'short', 'inv_local_short'}, {'quarter', 'inv_local_quarter'}, {'season', 'inv_local_season'}, {'named', 'inv_local_named'}} do
for name, i in pairs (date_names['local'][invert_t[1]]) do -- this table is ['name'] = i
date_names[invert_t[2]][i] = name; -- invert to get [i] = 'name' for conversions from ymd
end
end
if local_digits_from_mediawiki then -- if fetching local digits from MediaWiki is enabled
local digits_t = {};
for i=0, 9 do -- loop 10x and
digits_t [lang_obj:formatNum (i)] = tostring (i); -- format the loop indexer as local lang table index and assign loop indexer (a string) as the value
end
date_names['local_digits'] = digits_t;
end
for ld, ed in pairs (date_names.local_digits) do -- make a digit translation table for simple date translation from en to local language using local_digits table
date_names.xlate_digits [ed] = ld; -- en digit becomes index with local digit as the value
end
local df_template_patterns = { -- table of redirects to {{Use dmy dates}} and {{Use mdy dates}}
'{{ *[Uu]se +(dmy) +dates *[|}]', -- 1159k -- sorted by approximate transclusion count
'{{ *[Uu]se +(mdy) +dates *[|}]', -- 212k
'{{ *[Uu]se +(MDY) +dates *[|}]', -- 788
'{{ *[Uu]se +(DMY) +dates *[|}]', -- 343
'{{ *([Mm]dy) *[|}]', -- 176
'{{ *[Uu]se *(dmy) *[|}]', -- 156 + 18
'{{ *[Uu]se *(mdy) *[|}]', -- 149 + 11
'{{ *([Dd]my) *[|}]', -- 56
'{{ *[Uu]se +(MDY) *[|}]', -- 5
'{{ *([Dd]MY) *[|}]', -- 3
'{{ *[Uu]se(mdy)dates *[|}]', -- 1
'{{ *[Uu]se +(DMY) *[|}]', -- 0
'{{ *([Mm]DY) *[|}]', -- 0
}
local title_object = mw.title.getCurrentTitle();
local content; -- done this way so that unused templates appear in unused-template-reports; self-transcluded makes them look like they are used
if 10 ~= title_object.namespace then -- all namespaces except Template
content = title_object:getContent() or ''; -- get the content of the article or ''; new pages edited w/ve do not have 'content' until saved; ve does not preview; phab:T221625
end
local function get_date_format ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
for _, pattern in ipairs (df_template_patterns) do -- loop through the patterns looking for {{Use dmy dates}} or {{Use mdy dates}} or any of their redirects
local start, _, match = content:find(pattern); -- match is the three letters indicating desired date format
if match then
local use_dates_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *[lsy][sy]?') then -- look for |cs1-dates=publication date length access-/archive-date length
return match:lower() .. '-' .. use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *([lsy][sy]?)');
else
return match:lower() .. '-all'; -- no |cs1-dates= k/v pair; return value appropriate for use in |df=
end
end
end
end
local global_df; -- TODO: add this to <global_cs1_config_t>?
--[[-----------------< V O L U M E , I S S U E , P A G E S >------------------
These tables hold cite class values (from the template invocation) and identify those templates that support
|volume=, |issue=, and |page(s)= parameters. Cite conference and cite map require further qualification which
is handled in the main module.
]]
local templates_using_volume = {'citation', 'audio-visual', 'book', 'conference', 'encyclopaedia', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'report', 'techreport', 'thesis'}
local templates_using_issue = {'citation', 'conference', 'episode', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'podcast'}
local templates_not_using_page = {'audio-visual', 'episode', 'mailinglist', 'newsgroup', 'podcast', 'serial', 'sign', 'speech'}
--[[
These tables control when it is appropriate for {{citation}} to render |volume= and/or |issue=. The parameter
names in the tables constrain {{citation}} so that its renderings match the renderings of the equivalent cs1
templates. For example, {{cite web}} does not support |volume= so the equivalent {{citation |website=...}} must
not support |volume=.
]]
local citation_no_volume_t = { -- {{citation}} does not render |volume= when these parameters are used
'website', 'mailinglist', 'script-website',
}
local citation_issue_t = { -- {{citation}} may render |issue= when these parameters are used
'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'work',
'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper', 'script-periodical', 'script-work',
}
--[[
Patterns for finding extra text in |volume=, |issue=, |page=, |pages=
]]
local vol_iss_pg_patterns = {
good_ppattern = '^P[^%.PpGg]', -- OK to begin with uppercase P: P7 (page 7 of section P), but not p123 (page 123); TODO: this allows 'Pages' which it should not
bad_ppatterns = { -- patterns for |page= and |pages=
'^[Pp][PpGg]?%.?[ %d]',
'^[Pp][Pp]?%. ', -- from {{p.}} and {{pp.}} templates
'^[Pp]ages?',
'^[Pp]gs.?',
},
vi_patterns_t = { -- combined to catch volume-like text in |issue= and issue-like text in |volume=
'^volumes?', -- volume-like text
'^vols?[%.:=]?',
'^issues?', --issue-like text
'^iss[%.:=]?',
'^numbers?',
'^nos?%A', -- don't match 'november' or 'nostradamus'
'^nr[%.:=]?',
'^n[%.:= ]', -- might be a valid issue without separator (space char is sep char here)
'^n°', -- 'n' with degree sign (U+00B0)
'^№', -- precomposed unicode numero character (U+2116)
},
}
--[[--------------------------< K E Y W O R D S >-------------------------------
These tables hold keywords for those parameters that have defined sets of acceptable keywords.
]]
--[[-------------------< K E Y W O R D S T A B L E >--------------------------
this is a list of keywords; each key in the list is associated with a table of
synonymous keywords possibly from different languages.
for I18N: add local-language keywords to value table; do not change the key.
For example, adding the German keyword 'ja':
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y', 'ja'},
Because CS1|2 templates from en.wiki articles are often copied to other local wikis,
it is recommended that the English keywords remain in these tables.
]]
local keywords = {
['amp'] = {'&', 'amp', 'ampersand'}, -- |name-list-style=
['and'] = {'and', 'serial'}, -- |name-list-style=
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- |no-tracking=, |no-pp= -- Used by InternetArchiveBot
['afterword'] = {'afterword'}, -- |contribution=
['bot: unknown'] = {'bot: unknown'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['cs1'] = {'cs1'}, -- |mode=
['cs2'] = {'cs2'}, -- |mode=
['dead'] = {'dead', 'deviated'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['dmy'] = {'dmy'}, -- |df=
['dmy-all'] = {'dmy-all'}, -- |df=
['foreword'] = {'foreword'}, -- |contribution=
['free'] = {'free'}, -- |<id>-access= -- Used by InternetArchiveBot
['harv'] = {'harv'}, -- |ref=; this no longer supported; is_valid_parameter_value() called with <invert> = true
['introduction'] = {'introduction'}, -- |contribution=
['limited'] = {'limited'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['live'] = {'live'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['mdy'] = {'mdy'}, -- |df=
['mdy-all'] = {'mdy-all'}, -- |df=
['none'] = {'none'}, -- |postscript=, |ref=, |title=, |type= -- Used by InternetArchiveBot
['off'] = {'off'}, -- |title= (potentially also: |title-link=, |postscript=, |ref=, |type=)
['preface'] = {'preface'}, -- |contribution=
['registration'] = {'registration'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['subscription'] = {'subscription'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['unfit'] = {'unfit'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['usurped'] = {'usurped'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['vanc'] = {'vanc'}, -- |name-list-style=
['ymd'] = {'ymd'}, -- |df=
['ymd-all'] = {'ymd-all'}, -- |df=
-- ['yMd'] = {'yMd'}, -- |df=; not supported at en.wiki
-- ['yMd-all'] = {'yMd-all'}, -- |df=; not supported at en.wiki
}
--[[------------------------< X L A T E _ K E Y W O R D S >---------------------
this function builds a list, keywords_xlate{}, of the keywords found in keywords{} where the values from keywords{}
become the keys in keywords_xlate{} and the keys from keywords{} become the values in keywords_xlate{}:
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- in keywords{}
becomes
['yes'] = 'affirmative', -- in keywords_xlate{}
['true'] = 'affirmative',
['y'] = 'affirmative',
the purpose of this function is to act as a translator between a non-English keyword and its English equivalent
that may be used in other modules of this suite
]]
local function xlate_keywords ()
local out_table = {}; -- output goes here
for k, keywords_t in pairs (keywords) do -- spin through the keywords table
for _, keyword in ipairs (keywords_t) do -- for each keyword
out_table[keyword] = k; -- create an entry in the output table where keyword is the key
end
end
return out_table;
end
local keywords_xlate = xlate_keywords (); -- the list of translated keywords
--[[----------------< M A K E _ K E Y W O R D S _ L I S T >---------------------
this function assembles, for parameter-value validation, the list of keywords appropriate to that parameter.
keywords_lists{}, is a table of tables from keywords{}
]]
local function make_keywords_list (keywords_lists)
local out_table = {}; -- output goes here
for _, keyword_list in ipairs (keywords_lists) do -- spin through keywords_lists{} and get a table of keywords
for _, keyword in ipairs (keyword_list) do -- spin through keyword_list{} and add each keyword, ...
table.insert (out_table, keyword); -- ... as plain text, to the output list
end
end
return out_table;
end
--[[----------------< K E Y W O R D S _ L I S T S >-----------------------------
this is a list of lists of valid keywords for the various parameters in [key].
Generally the keys in this table are the canonical en.wiki parameter names though
some are contrived because of use in multiple differently named parameters:
['yes_true_y'], ['id-access'].
The function make_keywords_list() extracts the individual keywords from the
appropriate list in keywords{}.
The lists in this table are used to validate the keyword assignment for the
parameters named in this table's keys.
]]
local keywords_lists = {
['yes_true_y'] = make_keywords_list ({keywords.affirmative}),
['contribution'] = make_keywords_list ({keywords.afterword, keywords.foreword, keywords.introduction, keywords.preface}),
['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all']}),
-- ['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all'], keywords.yMd, keywords['yMd-all']}), -- not supported at en.wiki
['mode'] = make_keywords_list ({keywords.cs1, keywords.cs2}),
['name-list-style'] = make_keywords_list ({keywords.amp, keywords['and'], keywords.vanc}),
['ref'] = make_keywords_list ({keywords.harv}), -- inverted check; |ref=harv no longer supported
['url-access'] = make_keywords_list ({keywords.subscription, keywords.limited, keywords.registration}),
['url-status'] = make_keywords_list ({keywords.dead, keywords.live, keywords.unfit, keywords.usurped, keywords['bot: unknown']}),
['id-access'] = make_keywords_list ({keywords.free}),
}
--[[--------------------------< C S 1 _ C O N F I G _ G E T >--------------------------------------------------
fetch and validate values from {{cs1 config}} template to fill <global_cs1_config_t>
no error messages; when errors are detected, the parameter value from {{cs1 config}} is blanked.
Supports all parameters and aliases associated with the metaparameters: DisplayAuthors, DisplayContributors,
DisplayEditors, DisplayInterviewers, DisplayTranslators, NameListStyle, and Mode. The DisplayWhatever metaparameters
accept numeric values only (|display-authors=etal and the like is not supported).
]]
local global_cs1_config_t = {}; -- TODO: add value returned from get_date_format() to this table?
local function get_cs1_config ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
local start = content:find('{{ *[Cc][Ss]1 config *[|}]'); -- <start> is offset into <content> when {{cs1 config}} found; nil else
if start then
local cs1_config_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if not cs1_config_template then
return nil;
end
local params_t = mw.text.split (cs1_config_template:gsub ('^{{%s*', ''):gsub ('%s*}}$', ''), '%s*|%s*'); -- remove '{{' and '}}'; make a sequence of parameter/value pairs (split on the pipe)
table.remove (params_t, 1); -- remove the template name because it isn't a parameter/value pair
local config_meta_params_t = {'DisplayAuthors', 'DisplayContributors', 'DisplayEditors', 'DisplayInterviewers', 'DisplayTranslators', 'NameListStyle', 'Mode'};
local meta_param_map_t = {}; -- list of accepted parameter names usable in {{cs1 config}} goes here
for _, meta_param in ipairs (config_meta_params_t) do -- for i18n using <config_meta_params_t>, map template parameter names to their metaparameter equivalents
if 'table' == type (aliases[meta_param]) then -- if <meta_param> is a sequence,
for _, param in ipairs (aliases[meta_param]) do -- extract its contents
meta_param_map_t[param] = meta_param; -- and add to <meta_param_map_t>
end
else
meta_param_map_t[aliases[meta_param]] = meta_param; -- not a sequence so just add the parameter to <meta_param_map_t>
end
end
local keywords_t = {}; -- map valid keywords to their associate metaparameter; reverse form of <keyword_lists[key] for these metaparameters
for _, metaparam_t in ipairs ({{'NameListStyle', 'name-list-style'}, {'Mode', 'mode'}}) do -- only these metaparameter / keywords_lists key pairs
for _, keyword in ipairs (keywords_lists[metaparam_t[2]]) do -- spin through the list of keywords
keywords_t[keyword] = metaparam_t[1]; -- add [keyword] = metaparameter to the map
end
end
for _, param in ipairs (params_t) do -- spin through the {{cs1 config}} parameters and fill <global_cs1_config_t>
local k, v = param:match ('([^=]-)%s*=%s*(.+)'); -- <k> is the parameter name; <v> is parameter's assigned value
if k then
if k:find ('^display') then -- if <k> is one of the |display-<namelist>= parameters
if v:match ('%d+') then -- the assigned value must be digits; doesn't accept 'etal'
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the display param and its value to globals table
end
else
if keywords_t[v] == meta_param_map_t[k] then -- keywords_t[v] returns nil or the metaparam name; these must be the same
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the parameter and its value to globals table
end
end
end
end
end
end
get_cs1_config (); -- fill <global_cs1_config_t>
--[[---------------------< S T R I P M A R K E R S >----------------------------
Common pattern definition location for stripmarkers so that we don't have to go
hunting for them if (when) MediaWiki changes their form.
]]
local stripmarkers = {
['any'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-(%a+)%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127', -- capture returns name of stripmarker
['math'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-math%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127' -- math stripmarkers used in coins_cleanup() and coins_replace_math_stripmarker()
}
--[[------------< I N V I S I B L E _ C H A R A C T E R S >---------------------
This table holds non-printing or invisible characters indexed either by name or
by Unicode group. Values are decimal representations of UTF-8 codes. The table
is organized as a table of tables because the Lua pairs keyword returns table
data in an arbitrary order. Here, we want to process the table from top to bottom
because the entries at the top of the table are also found in the ranges specified
by the entries at the bottom of the table.
Also here is a pattern that recognizes stripmarkers that begin and end with the
delete characters. The nowiki stripmarker is not an error but some others are
because the parameter values that include them become part of the template's
metadata before stripmarker replacement.
]]
local invisible_defs = {
del = '\127', -- used to distinguish between stripmarker and del char
zwj = '\226\128\141', -- used with capture because zwj may be allowed
}
local invisible_chars = {
{'replacement', '\239\191\189'}, -- U+FFFD, EF BF BD
{'zero width joiner', '('.. invisible_defs.zwj .. ')'}, -- U+200D, E2 80 8D; capture because zwj may be allowed
{'zero width space', '\226\128\139'}, -- U+200B, E2 80 8B
{'hair space', '\226\128\138'}, -- U+200A, E2 80 8A
{'soft hyphen', '\194\173'}, -- U+00AD, C2 AD
{'horizontal tab', '\009'}, -- U+0009 (HT), 09
{'line feed', '\010'}, -- U+000A (LF), 0A
{'no-break space', '\194\160'}, -- U+00A0 (NBSP), C2 A0
{'carriage return', '\013'}, -- U+000D (CR), 0D
{'stripmarker', stripmarkers.any}, -- stripmarker; may or may not be an error; capture returns the stripmaker type
{'delete', '('.. invisible_defs.del .. ')'}, -- U+007F (DEL), 7F; must be done after stripmarker test; capture to distinguish isolated del chars not part of stripmarker
{'C0 control', '[\000-\008\011\012\014-\031]'}, -- U+0000–U+001F (NULL–US), 00–1F (except HT, LF, CR (09, 0A, 0D))
{'C1 control', '[\194\128-\194\159]'}, -- U+0080–U+009F (XXX–APC), C2 80 – C2 9F
-- {'Specials', '[\239\191\185-\239\191\191]'}, -- U+FFF9-U+FFFF, EF BF B9 – EF BF BF
-- {'Private use area', '[\238\128\128-\239\163\191]'}, -- U+E000–U+F8FF, EE 80 80 – EF A3 BF
-- {'Supplementary Private Use Area-A', '[\243\176\128\128-\243\191\191\189]'}, -- U+F0000–U+FFFFD, F3 B0 80 80 – F3 BF BF BD
-- {'Supplementary Private Use Area-B', '[\244\128\128\128-\244\143\191\189]'}, -- U+100000–U+10FFFD, F4 80 80 80 – F4 8F BF BD
}
--[[
Indic script makes use of zero width joiner as a character modifier so zwj
characters must be left in. This pattern covers all of the unicode characters
for these languages:
Devanagari 0900–097F – https://unicode.org/charts/PDF/U0900.pdf
Devanagari extended A8E0–A8FF – https://unicode.org/charts/PDF/UA8E0.pdf
Bengali 0980–09FF – https://unicode.org/charts/PDF/U0980.pdf
Gurmukhi 0A00–0A7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0A00.pdf
Gujarati 0A80–0AFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0A80.pdf
Oriya 0B00–0B7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0B00.pdf
Tamil 0B80–0BFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0B80.pdf
Telugu 0C00–0C7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0C00.pdf
Kannada 0C80–0CFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0C80.pdf
Malayalam 0D00–0D7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0D00.pdf
plus the not-necessarily Indic scripts for Sinhala and Burmese:
Sinhala 0D80-0DFF - https://unicode.org/charts/PDF/U0D80.pdf
Myanmar 1000-109F - https://unicode.org/charts/PDF/U1000.pdf
Myanmar extended A AA60-AA7F - https://unicode.org/charts/PDF/UAA60.pdf
Myanmar extended B A9E0-A9FF - https://unicode.org/charts/PDF/UA9E0.pdf
the pattern is used by has_invisible_chars() and coins_cleanup()
]]
local indic_script = '[\224\164\128-\224\181\191\224\163\160-\224\183\191\225\128\128-\225\130\159\234\167\160-\234\167\191\234\169\160-\234\169\191]';
-- list of emoji that use a zwj character (U+200D) to combine with another emoji
-- from: https://unicode.org/Public/emoji/16.0/emoji-zwj-sequences.txt; version: 16.0; 2024-08-14
-- table created by: [[:en:Module:Make emoji zwj table]]
local emoji_t = { -- indexes are decimal forms of the hex values in U+xxxx
[8596] = true, -- U+2194 ↔ left right arrow
[8597] = true, -- U+2195 ↕ up down arrow
[9760] = true, -- U+2620 ☠ skull and crossbones
[9792] = true, -- U+2640 ♀ female sign
[9794] = true, -- U+2642 ♂ male sign
[9877] = true, -- U+2695 ⚕ staff of aesculapius
[9878] = true, -- U+2696 ⚖ scales
[9895] = true, -- U+26A7 ⚧ male with stroke and male and female sign
[9992] = true, -- U+2708 ✈ airplane
[10052] = true, -- U+2744 ❄ snowflake
[10084] = true, -- U+2764 ❤ heavy black heart
[10145] = true, -- U+27A1 ➡ black rightwards arrow
[11035] = true, -- U+2B1B ⬛ black large square
[127752] = true, -- U+1F308 🌈 rainbow
[127787] = true, -- U+1F32B 🌫 fog
[127806] = true, -- U+1F33E 🌾 ear of rice
[127859] = true, -- U+1F373 🍳 cooking
[127868] = true, -- U+1F37C 🍼 baby bottle
[127876] = true, -- U+1F384 🎄 christmas tree
[127891] = true, -- U+1F393 🎓 graduation cap
[127908] = true, -- U+1F3A4 🎤 microphone
[127912] = true, -- U+1F3A8 🎨 artist palette
[127979] = true, -- U+1F3EB 🏫 school
[127981] = true, -- U+1F3ED 🏭 factory
[128102] = true, -- U+1F466 👦 boy
[128103] = true, -- U+1F467 👧 girl
[128104] = true, -- U+1F468 👨 man
[128105] = true, -- U+1F469 👩 woman
[128139] = true, -- U+1F48B 💋 kiss mark
[128165] = true, -- U+1F4A5 💥 collision symbol
[128168] = true, -- U+1F4A8 💨 dash symbol
[128171] = true, -- U+1F4AB 💫 dizzy symbol
[128187] = true, -- U+1F4BB 💻 personal computer
[128188] = true, -- U+1F4BC 💼 brief case
[128293] = true, -- U+1F525 🔥 fire
[128295] = true, -- U+1F527 🔧 wrench
[128300] = true, -- U+1F52C 🔬 microscope
[128488] = true, -- U+1F5E8 🗨 left speech bubble
[128640] = true, -- U+1F680 🚀 rocket
[128658] = true, -- U+1F692 🚒 fire engine
[129001] = true, -- U+1F7E9 🟩 large green square
[129003] = true, -- U+1F7EB 🟫 large brown square
[129309] = true, -- U+1F91D 🤝 handshake
[129455] = true, -- U+1F9AF 🦯 probing cane
[129456] = true, -- U+1F9B0 🦰 emoji component red hair
[129457] = true, -- U+1F9B1 🦱 emoji component curly hair
[129458] = true, -- U+1F9B2 🦲 emoji component bald
[129459] = true, -- U+1F9B3 🦳 emoji component white hair
[129466] = true, -- U+1F9BA 🦺 safety vest
[129468] = true, -- U+1F9BC 🦼 motorized wheelchair
[129469] = true, -- U+1F9BD 🦽 manual wheelchair
[129489] = true, -- U+1F9D1 🧑 adult
[129490] = true, -- U+1F9D2 🧒 child
[129657] = true, -- U+1FA79 🩹 adhesive bandage
[129778] = true, -- U+1FAF2 🫲 leftwards hand
}
--[[----------------------< L A N G U A G E S U P P O R T >-------------------
These tables and constants support various language-specific functionality.
]]
--local this_wiki_code = mw.getContentLanguage():getCode(); -- get this wiki's language code
local this_wiki_code = lang_obj:getCode(); -- get this wiki's language code
if string.match (mw.site.server, 'wikidata') then
this_wiki_code = mw.getCurrentFrame():callParserFunction('int', {'lang'}); -- on Wikidata so use interface language setting instead
end
local mw_languages_by_tag_t = mw.language.fetchLanguageNames (this_wiki_code, 'all'); -- get a table of language tag/name pairs known to Wikimedia; used for interwiki tests
local mw_languages_by_name_t = {};
for k, v in pairs (mw_languages_by_tag_t) do -- build a 'reversed' table name/tag language pairs know to MediaWiki; used for |language=
v = mw.ustring.lower (v); -- lowercase for tag fetch; get name's proper case from mw_languages_by_tag_t[<tag>]
if mw_languages_by_name_t[v] then -- when name already in the table
if 2 == #k or 3 == #k then -- if tag does not have subtags
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- prefer the shortest tag for this name
end
else -- here when name not in the table
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- so add name and matching tag
end
end
local inter_wiki_map = {}; -- map of interwiki prefixes that are language-code prefixes
for k, v in pairs (mw.site.interwikiMap ('local')) do -- spin through the base interwiki map (limited to local)
if mw_languages_by_tag_t[v["prefix"]] then -- if the prefix matches a known language tag
inter_wiki_map[v["prefix"]] = true; -- add it to our local map
end
end
--[[--------------------< S C R I P T _ L A N G _ C O D E S >-------------------
This table is used to hold ISO 639-1 two-character and ISO 639-3 three-character
language codes that apply only to |script-title= and |script-chapter=
]]
local script_lang_codes = {
'ab', 'am', 'ar', 'az', 'be', 'bg', 'bn', 'bo', 'bs', 'ce', 'chr', 'dv', 'dz',
'el', 'fa', 'grc', 'gu', 'he', 'hi', 'hy', 'ja', 'ka', 'kk', 'km', 'kn', 'ko',
'ku', 'ky', 'lo', 'mk', 'ml', 'mn', 'mni', 'mr', 'my', 'ne', 'or', 'ota',
'pa', 'ps', 'ru', 'sd', 'si', 'sr', 'syc', 'ta', 'te', 'tg', 'th', 'ti', 'tt',
'ug', 'uk', 'ur', 'uz', 'yi', 'yue', 'zh', 'zgh'
};
--[[---------------< L A N G U A G E R E M A P P I N G >----------------------
These tables hold language information that is different (correct) from MediaWiki's definitions
For each ['<tag>'] = 'language name' in lang_code_remap{} there must be a matching ['language name'] = {'language name', '<tag>'} in lang_name_remap{}
lang_tag_remap{}:
key is always lowercase ISO 639-1, -2, -3 language tag or a valid lowercase IETF language tag
value is properly spelled and capitalized language name associated with <tag>
only one language name per <tag>;
key/value pair must have matching entry in lang_name_remap{}
lang_name_remap{}:
key is always lowercase language name
value is a table the holds correctly spelled and capitalized language name [1] and associated tag [2] (tag must match a tag key in lang_tag_remap{})
may have multiple keys referring to a common preferred name and tag; For example:
['kolsch'] and ['kölsch'] both refer to 'Kölsch' and 'ksh'
]]
local lang_tag_remap = { -- used for |language= and |script-title= / |script-chapter=
['als'] = 'Tosk Albanian', -- MediaWiki returns Alemannisch
['bh'] = 'Bihari', -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bla'] = 'Blackfoot', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['bn'] = 'Bengali', -- MediaWiki returns Bangla
['ca-valencia'] = 'Valencian', -- IETF variant of Catalan
['fkv'] = 'Kven', -- MediaWiki returns Kvensk
['gsw'] = 'Swiss German',
['ilo'] = 'Ilocano', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['ksh'] = 'Kölsch', -- MediaWiki: Colognian; use IANA/ISO 639 preferred name
['ksh-x-colog'] = 'Colognian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Colognian; IETF private code created at Module:Lang/data
['mis-x-ripuar'] = 'Ripuarian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Ripuarian; IETF private code created at Module:Lang/data
['nan-tw'] = 'Taiwanese Hokkien', -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese and support en.wiki preferred name
['sr-ec'] = 'Serbian (Cyrillic script)', -- MediaWiki returns српски (ћирилица)
['sr-el'] = 'Serbian (Latin script)', -- MediaWiki returns srpski (latinica)
}
local lang_name_remap = { -- used for |language=; names require proper capitalization; tags must be lowercase
['alemannic'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- ISO 639-2, -3 alternate for Swiss German; MediaWiki mediawiki returns Alemannic for gsw; en.wiki preferred name
['alemannisch'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- not an ISO or IANA language name; MediaWiki uses 'als' as a subdomain name for Alemannic Wikipedia: als.wikipedia.org
['bangla'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki returns Bangla (the endonym) but we want Bengali (the exonym); here we remap
['bengali'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki doesn't use exonym so here we provide correct language name and 639-1 code
['bhojpuri'] = {'Bhojpuri', 'bho'}, -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bihari'] = {'Bihari', 'bh'}, -- MediaWiki replaces 'Bihari' with 'Bhojpuri' so 'Bihari' cannot be found
['blackfoot'] = {'Blackfoot', 'bla'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['colognian'] = {'Colognian', 'ksh-x-colog'}, -- MediaWiki preferred name for ksh
['ilocano'] = {'Ilocano', 'ilo'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['kolsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name (use non-diacritical o instead of umlaut ö)
['kölsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name
['kven'] = {'Kven', 'fkv'}, -- Unicode CLDR have decided not to support English language name for these two...
['kvensk'] = {'Kven', 'fkv'}, -- ...they say to refer to IANA registry for English names
['ripuarian'] = {'Ripuarian', 'mis-x-ripuar'}, -- group of dialects; no code in MediaWiki or in IANA/ISO 639
['serbian (cyrillic script)'] = {'Serbian (Cyrillic script)', 'sr-cyrl'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-ec
['serbian (latin script)'] = {'Serbian (Latin script)', 'sr-latn'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-el
['swiss german'] = {'Swiss German', 'gsw'},
['taiwanese hokkien'] = {'Taiwanese Hokkien', 'nan-tw'}, -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese
['tosk albanian'] = {'Tosk Albanian', 'als'}, -- MediaWiki replaces 'Tosk Albanian' with 'Alemannisch' so 'Tosk Albanian' cannot be found
['valencian'] = {'Valencian', 'ca-valencia'}, -- variant of Catalan; categorizes as Valencian
}
--[[---------------< P R O P E R T I E S _ C A T E G O R I E S >----------------
Properties categories. These are used for investigating qualities of citations.
]]
local prop_cats = {
['foreign-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is foreign-language name, $2 is ISO639-1 code
['foreign-lang-source-2'] = 'CS1 foreign language sources (ISO 639-2)|$1', -- |language= category; a cat for ISO639-2 languages; $1 is the ISO 639-2 code used as a sort key
['interproj-linked-name'] = 'CS1 interproject-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interproject link; $1 is interproject tag used as a sort key
['interwiki-linked-name'] = 'CS1 interwiki-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interwiki link; $1 is interwiki tag used as a sort key; yeilds to interproject
['local-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is local-language name, $2 is ISO639-1 code; not emitted when local_lang_cat_enable is false
['location-test'] = 'CS1 location test',
['long-vol'] = 'CS1: long volume value', -- probably temporary cat to identify scope of |volume= values longer than 4 characters
['script'] = 'CS1 uses $1-language script ($2)', -- |script-title=xx: has matching category; $1 is language name, $2 is language tag
['tracked-param'] = 'CS1 tracked parameter: $1', -- $1 is base (enumerators removed) parameter name
['unfit'] = 'CS1: unfit URL', -- |url-status=unfit or |url-status=usurped; used to be a maint cat
['vanc-accept'] = 'CS1:Vancouver names with accept markup', -- for |vauthors=/|veditors= with accept-as-written markup
['year-range-abbreviated'] = 'CS1: abbreviated year range', -- probably temporary cat to identify scope of |date=, |year= values using YYYY–YY form
}
--[[-------------------< T I T L E _ T Y P E S >--------------------------------
Here we map a template's CitationClass to TitleType (default values for |type= parameter)
]]
local title_types = {
['AV-media-notes'] = 'Media notes',
['document'] = 'Document',
['interview'] = 'Interview',
['mailinglist'] = 'Mailing list',
['map'] = 'Map',
['podcast'] = 'Podcast',
['pressrelease'] = 'Press release',
['report'] = 'Report',
['speech'] = 'Speech',
['techreport'] = 'Technical report',
['thesis'] = 'Thesis',
}
--[[--------------------------< B U I L D _ K N O W N _ F R E E _ D O I _ R E G I S T R A N T S _ T A B L E >--
build a table of doi registrants known to be free-to-read In a doi, the registrant ID is the series of digits
between the '10.' and the first '/': in doi 10.1100/sommat, 1100 is the registrant ID
see §3.2.2 DOI prefix of the Doi Handbook p. 43
https://www.doi.org/doi-handbook/DOI_Handbook_Final.pdf#page=43
]]
local function build_free_doi_registrants_table()
local registrants_t = {};
for _, v in ipairs ({
'1045', '1074', '1096', '1100', '1155', '1186', '1194', '1371', '1629', '1989', '1999', '2147', '2196', '3285', '3389', '3390',
'3748', '3814', '3847', '3897', '4061', '4089', '4103', '4172', '4175', '4230', '4236', '4239', '4240', '4249', '4251',
'4252', '4253', '4254', '4291', '4292', '4329', '4330', '4331', '5194', '5210', '5306', '5312', '5313', '5314',
'5315', '5316', '5317', '5318', '5319', '5320', '5321', '5334', '5402', '5409', '5410', '5411', '5412',
'5492', '5493', '5494', '5495', '5496', '5497', '5498', '5499', '5500', '5501', '5527', '5528', '5662',
'6064', '6219', '7167', '7217', '7287', '7482', '7490', '7554', '7717', '7759', '7766', '11131', '11569', '11647',
'11648', '12688', '12703', '12715', '12942', '12998', '13105', '14256', '14293', '14303', '15215', '15347', '15412', '15560', '16995',
'17645', '18637', '19080', '19173', '20944', '21037', '21468', '21767', '22261', '22323', '22459', '24105', '24196', '24966',
'26775', '30845', '32545', '35711', '35712', '35713', '35995', '36648', '37126', '37532', '37871', '47128',
'47622', '47959', '52437', '52975', '53288', '54081', '54947', '55667', '55914', '57009', '58647', '59081',
}) do
registrants_t[v] = true; -- build a k/v table of known free-to-read doi registrants
end
return registrants_t;
end
local extended_registrants_t = { -- known free registrants identifiable by the doi suffix incipit
['1002'] = {'aelm', 'leap'}, -- Advanced Electronic Materials, Learned Publishing
['1016'] = {'j.heliyon', 'j.nlp', 'j.proche'}, -- Heliyon, Natural Language Processing, Procedia Chemistry
['1017'] = {'nlp'}, -- Natural Language Processing Journal
['1046'] = {'j.1365-8711', 'j.1365-246x'}, -- MNRAS, GJI
['1093'] = {'mnras', 'mnrasl', 'gji', 'rasti'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI, RASTI
['1099'] = {'acmi', 'mic', '00221287', 'mgen'}, -- Access Microbiology, Microbiology, Journal of General Microbiology, Microbial Genomics
['1111'] = {'j.1365-2966', 'j.1745-3933', 'j.1365-246X'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI
['1210'] = {'jendso','jcemcr'}, -- Journal of the Endocrine Society, JCEM Case Reports
['4171'] = {'dm','mag'}, -- Documenta Mathematica, EMS Magazine
['14231'] = {'ag'}, -- Algebraic Geometry
}
--[[===================<< E R R O R M E S S A G I N G >>======================
]]
--[[----------< E R R O R M E S S A G E S U P P L I M E N T S >-------------
I18N for those messages that are supplemented with additional specific text that
describes the reason for the error
TODO: merge this with special_case_translations{}?
]]
local err_msg_supl = {
['char'] = 'invalid character', -- |isbn=, |sbn=
['check'] = 'checksum', -- |isbn=, |sbn=
['flag'] = 'flag', -- |archive-url=
['form'] = 'invalid form', -- |isbn=, |sbn=
['group'] = 'invalid group id', -- |isbn=
['initials'] = 'initials', -- Vancouver
['invalid language code'] = 'invalid language code', -- |script-<param>=
['journal'] = 'journal', -- |bibcode=
['length'] = 'length', -- |isbn=, |bibcode=, |sbn=
['liveweb'] = 'liveweb', -- |archive-url=
['missing comma'] = 'missing comma', -- Vancouver
['missing prefix'] = 'missing prefix', -- |script-<param>=
['missing title part'] = 'missing title part', -- |script-<param>=
['name'] = 'name', -- Vancouver
['non-Latin char'] = 'non-Latin character', -- Vancouver
['path'] = 'path', -- |archive-url=
['prefix'] = 'invalid prefix', -- |isbn=
['punctuation'] = 'punctuation', -- Vancouver
['save'] = 'save command', -- |archive-url=
['suffix'] = 'suffix', -- Vancouver
['timestamp'] = 'timestamp', -- |archive-url=
['unknown language code'] = 'unknown language code', -- |script-<param>=
['value'] = 'value', -- |bibcode=
['year'] = 'year', -- |bibcode=
}
--[[--------------< E R R O R _ C O N D I T I O N S >---------------------------
Error condition table. This table has two sections: errors at the top, maintenance
at the bottom. Maint 'messaging' does not have a 'message' (message=nil)
The following contains a list of IDs for various error conditions defined in the
code. For each ID, we specify a text message to display, an error category to
include, and whether the error message should be wrapped as a hidden comment.
Anchor changes require identical changes to matching anchor in Help:CS1 errors
TODO: rename error_conditions{} to something more generic; create separate error
and maint tables inside that?
]]
local error_conditions = {
err_accessdate_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|access-date=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'accessdate_missing_url',
category = 'CS1 errors: access-date without URL',
hidden = false
},
err_apostrophe_markup = {
message = 'Italic or bold markup not allowed in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'apostrophe_markup',
category = 'CS1 errors: markup',
hidden = false
},
err_archive_date_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-url=</code>',
anchor = 'archive_date_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_date_url_ts_mismatch = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> / <code class="cs1-code">|archive-url=</code> timestamp mismatch; $1 suggested',
anchor = 'archive_date_url_ts_mismatch',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_date = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-date=</code>',
anchor = 'archive_missing_date',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'archive_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> is malformed: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'archive_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_arxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|arxiv=</code> required',
anchor = 'arxiv_missing',
category = 'CS1 errors: arXiv', -- same as bad arxiv
hidden = false
},
err_asintld_missing_asin = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|asin=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'asintld_missing_asin',
category = 'CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_arxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|arxiv=</code> value',
anchor = 'bad_arxiv',
category = 'CS1 errors: arXiv',
hidden = false
},
err_bad_asin = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin=</code> value',
anchor = 'bad_asin',
category ='CS1 errors: ASIN',
hidden = false
},
err_bad_asin_tld = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin-tld=</code> value',
anchor = 'bad_asin_tld',
category ='CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_bibcode = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|bibcode=</code> $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_bibcode',
category = 'CS1 errors: bibcode',
hidden = false
},
err_bad_biorxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|biorxiv=</code> value',
anchor = 'bad_biorxiv',
category = 'CS1 errors: bioRxiv',
hidden = false
},
err_bad_citeseerx = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|citeseerx=</code> value',
anchor = 'bad_citeseerx',
category = 'CS1 errors: citeseerx',
hidden = false
},
err_bad_date = {
message = 'Check date values in: $1', -- $1 is a parameter name list
anchor = 'bad_date',
category = 'CS1 errors: dates',
hidden = false
},
err_bad_doi = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|doi=</code> value',
anchor = 'bad_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_bad_hdl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|hdl=</code> value',
anchor = 'bad_hdl',
category = 'CS1 errors: HDL',
hidden = false
},
err_bad_isbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|isbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_isbn',
category = 'CS1 errors: ISBN',
hidden = false
},
err_bad_ismn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ismn=</code> value',
anchor = 'bad_ismn',
category = 'CS1 errors: ISMN',
hidden = false
},
err_bad_issn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1issn=</code> value', -- $1 is 'e' or '' for eissn or issn
anchor = 'bad_issn',
category = 'CS1 errors: ISSN',
hidden = false
},
err_bad_jfm = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jfm=</code> value',
anchor = 'bad_jfm',
category = 'CS1 errors: JFM',
hidden = false
},
err_bad_jstor = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jstor=</code> value',
anchor = 'bad_jstor',
category = 'CS1 errors: JSTOR',
hidden = false
},
err_bad_lccn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|lccn=</code> value',
anchor = 'bad_lccn',
category = 'CS1 errors: LCCN',
hidden = false
},
err_bad_medrxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|medrxiv=</code> value',
anchor = 'bad_medrxiv',
category = 'CS1 errors: medRxiv',
hidden = false
},
err_bad_mr = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|mr=</code> value',
anchor = 'bad_mr',
category = 'CS1 errors: MR',
hidden = false
},
err_bad_oclc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|oclc=</code> value',
anchor = 'bad_oclc',
category = 'CS1 errors: OCLC',
hidden = false
},
err_bad_ol = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ol=</code> value',
anchor = 'bad_ol',
category = 'CS1 errors: OL',
hidden = false
},
err_bad_osti = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|osti=</code> value',
anchor = 'bad_osti',
category = 'CS1 errors: OSTI',
hidden = false
},
err_bad_paramlink = { -- for |title-link=, |author/editor/translator-link=, |series-link=, |episode-link=
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1=</code> value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_paramlink',
category = 'CS1 errors: parameter link',
hidden = false
},
err_bad_pmc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmc=</code> value',
anchor = 'bad_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC',
hidden = false
},
err_bad_pmid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmid=</code> value',
anchor = 'bad_pmid',
category = 'CS1 errors: PMID',
hidden = false
},
err_bad_rfc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|rfc=</code> value',
anchor = 'bad_rfc',
category = 'CS1 errors: RFC',
hidden = false
},
err_bad_s2cid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|s2cid=</code> value',
anchor = 'bad_s2cid',
category = 'CS1 errors: S2CID',
hidden = false
},
err_bad_sbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|sbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_sbn',
category = 'CS1 errors: SBN',
hidden = false
},
err_bad_ssrn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ssrn=</code> value',
anchor = 'bad_ssrn',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_bad_url = {
message = 'Check $1 value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_bad_usenet_id = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|message-id=</code> value',
anchor = 'bad_message_id',
category = 'CS1 errors: message-id',
hidden = false
},
err_bad_zbl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|zbl=</code> value',
anchor = 'bad_zbl',
category = 'CS1 errors: Zbl',
hidden = false
},
err_bare_url_missing_title = {
message = '$1 missing title', -- $1 is parameter name
anchor = 'bare_url_missing_title',
category = 'CS1 errors: bare URL',
hidden = false
},
err_biorxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|biorxiv=</code> required',
anchor = 'biorxiv_missing',
category = 'CS1 errors: bioRxiv', -- same as bad bioRxiv
hidden = false
},
err_chapter_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'chapter_ignored',
category = 'CS1 errors: chapter ignored',
hidden = false
},
err_citation_missing_title = {
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'citation_missing_title',
category = 'CS1 errors: missing title',
hidden = false
},
err_citeseerx_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|citeseerx=</code> required',
anchor = 'citeseerx_missing',
category = 'CS1 errors: citeseerx', -- same as bad citeseerx
hidden = false
},
err_cite_web_url = { -- this error applies to cite web and to cite podcast
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'cite_web_url',
category = 'CS1 errors: requires URL',
hidden = false
},
err_class_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|class=</code> ignored',
anchor = 'class_ignored',
category = 'CS1 errors: class',
hidden = false
},
err_contributor_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> ignored',
anchor = 'contributor_ignored',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_contributor_missing_required_param = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'contributor_missing_required_param',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_deprecated_params = {
message = 'Cite uses deprecated parameter <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'deprecated_params',
category = 'CS1 errors: deprecated parameters',
hidden = false
},
err_disp_name = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name; $2 is the assigned value
anchor = 'disp_name',
category = 'CS1 errors: display-names',
hidden = false,
},
err_doibroken_missing_doi = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|doi=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'doibroken_missing_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_embargo_missing_pmc = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|pmc=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'embargo_missing_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC embargo',
hidden = false
},
err_empty_citation = {
message = 'Empty citation',
anchor = 'empty_citation',
category = 'CS1 errors: empty citation',
hidden = false
},
err_etal = {
message = 'Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'explicit_et_al',
category = 'CS1 errors: explicit use of et al.',
hidden = false
},
err_extra_text_edition = {
message = '<code class="cs1-code">|edition=</code> has extra text',
anchor = 'extra_text_edition',
category = 'CS1 errors: extra text: edition',
hidden = false,
},
err_extra_text_issue = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_issue',
category = 'CS1 errors: extra text: issue',
hidden = false,
},
err_extra_text_pages = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_pages',
category = 'CS1 errors: extra text: pages',
hidden = false,
},
err_extra_text_volume = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_volume',
category = 'CS1 errors: extra text: volume',
hidden = false,
},
err_first_missing_last = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> missing <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is first alias, $2 is matching last alias
anchor = 'first_missing_last',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_format_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is format parameter $2 is url parameter
anchor = 'format_missing_url',
category = 'CS1 errors: format without URL',
hidden = false
},
err_generic_name = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has generic name', -- $1 is parameter name
anchor = 'generic_name',
category = 'CS1 errors: generic name',
hidden = false,
},
err_generic_title = {
message = 'Cite uses generic title',
anchor = 'generic_title',
category = 'CS1 errors: generic title',
hidden = false,
},
err_invalid_isbn_date = {
message = 'ISBN / Date incompatibility',
anchor = 'invalid_isbn_date',
category = 'CS1 errors: ISBN date',
hidden = false
},
err_invalid_param_val = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name $2 is parameter value
anchor = 'invalid_param_val',
category = 'CS1 errors: invalid parameter value',
hidden = false
},
err_invisible_char = {
message = '$1 in $2 at position $3', -- $1 is invisible char $2 is parameter name $3 is position number
anchor = 'invisible_char',
category = 'CS1 errors: invisible characters',
hidden = false
},
err_medrxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|medrxiv=</code> required',
anchor = 'medrxiv_missing',
category = 'CS1 errors: medRxiv', -- same as bad medRxiv
hidden = false
},
err_missing_name = {
message = 'Missing <code class="cs1-code">|$1$2=</code>', -- $1 is modified NameList; $2 is enumerator
anchor = 'missing_name',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_missing_periodical = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical periodical parameter name for cite $1
anchor = 'missing_periodical',
category = 'CS1 errors: missing periodical',
hidden = false
},
err_missing_pipe = {
message = 'Missing pipe in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'missing_pipe',
category = 'CS1 errors: missing pipe',
hidden = false
},
err_missing_publisher = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical publisher parameter name for cite $1
anchor = 'missing_publisher',
category = 'CS1 errors: missing publisher',
hidden = false
},
err_numeric_names = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has numeric name', -- $1 is parameter name',
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 errors: numeric name',
hidden = false,
},
err_param_access_requires_param = {
message = '<code class="cs1-code">|$1-access=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_access_requires_param',
category = 'CS1 errors: param-access',
hidden = false
},
err_param_has_ext_link = {
message = 'External link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_ext_link',
category = 'CS1 errors: external links',
hidden = false
},
err_param_has_twl_url = {
message = 'Wikipedia Library link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_twl_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_parameter_ignored = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'parameter_ignored',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_parameter_ignored_suggest = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored (<code class="cs1-code">|$2=</code> suggested)', -- $1 is unknown parameter $2 is suggested parameter name
anchor = 'parameter_ignored_suggest',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_periodical_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'periodical_ignored',
category = 'CS1 errors: periodical ignored',
hidden = false
},
err_redundant_parameters = {
message = 'More than one of $1 specified', -- $1 is error message detail
anchor = 'redundant_parameters',
category = 'CS1 errors: redundant parameter',
hidden = false
},
err_script_parameter = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=</code>: $2', -- $1 is parameter name $2 is script language code or error detail
anchor = 'script_parameter',
category = 'CS1 errors: script parameters',
hidden = false
},
err_ssrn_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|ssrn=</code> required',
anchor = 'ssrn_missing',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_text_ignored = {
message = 'Text "$1" ignored', -- $1 is ignored text
anchor = 'text_ignored',
category = 'CS1 errors: unrecognized parameter',
hidden = false
},
err_trans_missing_title = {
message = '<code class="cs1-code">|trans-$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code> or <code class="cs1-code">|script-$1=</code>', -- $1 is base parameter name
anchor = 'trans_missing_title',
category = 'CS1 errors: translated title',
hidden = false
},
err_param_unknown_empty = {
message = 'Cite has empty unknown parameter$1: $2', -- $1 is 's' or empty space; $2 is emty unknown param list
anchor = 'param_unknown_empty',
category = 'CS1 errors: empty unknown parameters',
hidden = false
},
err_vancouver = {
message = 'Vancouver style error: $1 in name $2', -- $1 is error detail, $2 is the nth name
anchor = 'vancouver',
category = 'CS1 errors: Vancouver style',
hidden = false
},
err_wikilink_in_url = {
message = 'URL–wikilink conflict', -- uses ndash
anchor = 'wikilink_in_url',
category = 'CS1 errors: URL–wikilink conflict', -- uses ndash
hidden = false
},
--[[--------------------------< M A I N T >-------------------------------------
maint messages do not have a message (message = nil); otherwise the structure
is the same as error messages
]]
maint_archived_copy = {
message = nil,
anchor = 'archived_copy',
category = 'CS1 maint: archived copy as title',
hidden = true,
},
maint_bibcode = {
message = nil,
anchor = 'bibcode',
category = 'CS1 maint: bibcode',
hidden = true,
},
maint_location_no_publisher = { -- cite book, conference, encyclopedia; citation as book cite or encyclopedia cite
message = nil,
anchor = 'location_no_publisher',
category = 'CS1 maint: location missing publisher',
hidden = true,
},
maint_bot_unknown = {
message = nil,
anchor = 'bot:_unknown',
category = 'CS1 maint: bot: original URL status unknown',
hidden = true,
},
maint_date_auto_xlated = { -- date auto-translation not supported by en.wiki
message = nil,
anchor = 'date_auto_xlated',
category = 'CS1 maint: date auto-translated',
hidden = true,
},
maint_date_format = {
message = nil,
anchor = 'date_format',
category = 'CS1 maint: date format',
hidden = true,
},
maint_date_year = {
message = nil,
anchor = 'date_year',
category = 'CS1 maint: date and year',
hidden = true,
},
maint_doi_ignore = {
message = nil,
anchor = 'doi_ignore',
category = 'CS1 maint: ignored DOI errors',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive',
category = 'CS1 maint: DOI inactive',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive_dated = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive_dated',
category = 'CS1 maint: DOI inactive as of $2$3$1', -- $1 is year, $2 is month-name or empty string, $3 is space or empty string
hidden = true,
},
maint_doi_unflagged_free = {
message = nil,
anchor = 'doi_unflagged_free',
category = 'CS1 maint: unflagged free DOI',
hidden = true,
},
maint_extra_punct = {
message = nil,
anchor = 'extra_punct',
category = 'CS1 maint: extra punctuation',
hidden = true,
},
maint_id_limit_load_fail = { -- applies to all cs1|2 templates on a page;
message = nil, -- maint message (category link) never emitted
anchor = 'id_limit_load_fail',
category = 'CS1 maint: ID limit load fail',
hidden = true,
},
maint_isbn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_isbn_err',
category = 'CS1 maint: ignored ISBN errors',
hidden = true,
},
maint_issn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_issn',
category = 'CS1 maint: ignored ISSN errors',
hidden = true,
},
maint_jfm_format = {
message = nil,
anchor = 'jfm_format',
category = 'CS1 maint: JFM format',
hidden = true,
},
maint_location = {
message = nil,
anchor = 'location',
category = 'CS1 maint: location',
hidden = true,
},
maint_mr_format = {
message = nil,
anchor = 'mr_format',
category = 'CS1 maint: MR format',
hidden = true,
},
maint_mult_names = {
message = nil,
anchor = 'mult_names',
category = 'CS1 maint: multiple names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_numeric_names = {
message = nil,
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 maint: numeric names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_others = {
message = nil,
anchor = 'others',
category = 'CS1 maint: others',
hidden = true,
},
maint_others_avm = {
message = nil,
anchor = 'others_avm',
category = 'CS1 maint: others in cite AV media (notes)',
hidden = true,
},
maint_overridden_setting = {
message = nil,
anchor = 'overridden',
category = 'CS1 maint: overridden setting',
hidden = true,
},
maint_pmc_embargo = {
message = nil,
anchor = 'embargo',
category = 'CS1 maint: PMC embargo expired',
hidden = true,
},
maint_pmc_format = {
message = nil,
anchor = 'pmc_format',
category = 'CS1 maint: PMC format',
hidden = true,
},
maint_postscript = {
message = nil,
anchor = 'postscript',
category = 'CS1 maint: postscript',
hidden = true,
},
maint_publisher_location = {
message = nil,
anchor = 'publisher_location',
category = 'CS1 maint: publisher location',
hidden = true,
},
maint_ref_duplicates_default = {
message = nil,
anchor = 'ref_default',
category = 'CS1 maint: ref duplicates default',
hidden = true,
},
maint_unknown_lang = {
message = nil,
anchor = 'unknown_lang',
category = 'CS1 maint: unrecognized language',
hidden = true,
},
maint_untitled = {
message = nil,
anchor = 'untitled',
category = 'CS1 maint: untitled periodical',
hidden = true,
},
maint_url_status = {
message = nil,
anchor = 'url_status',
category = 'CS1 maint: url-status',
hidden = true,
},
maint_year= {
message = nil,
anchor = 'year',
category = 'CS1 maint: year',
hidden = true,
},
maint_zbl = {
message = nil,
anchor = 'zbl',
category = 'CS1 maint: Zbl',
hidden = true,
},
}
--[[--------------------------< I D _ L I M I T S _ D A T A _ T >----------------------------------------------
fetch id limits for certain identifiers from c:Data:CS1/Identifier limits.tab. This source is a json tabular
data file maintained at wikipedia commons. Convert the json format to a table of k/v pairs.
The values from <id_limits_data_t> are used to set handle.id_limit.
From 2025-02-21, MediaWiki is broken. Use this link to edit the tablular data file:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Data:CS1/Identifier_limits.tab&action=edit
See Phab:T389105
]]
local id_limits_data_t = {};
local use_commons_data = true; -- set to false if your wiki does not have access to mediawiki commons; then,
if false == use_commons_data then -- update this table from https://commons.wikimedia.org/wiki/Data:CS1/Identifier_limits.tab; last update: 2025-02-21
id_limits_data_t = {['OCLC'] = 10450000000, ['OSTI'] = 23010000, ['PMC'] = 11900000, ['PMID'] = 40400000, ['RFC'] = 9300, ['SSRN'] = 5200000, ['S2CID'] = 276000000}; -- this table must be maintained locally
else -- here for wikis that do have access to mediawiki commons
local load_fail_limit = 99999999999; -- very high number to avoid error messages on load failure
id_limits_data_t = {['OCLC'] = load_fail_limit, ['OSTI'] = load_fail_limit, ['PMC'] = load_fail_limit, ['PMID'] = load_fail_limit, ['RFC'] = load_fail_limit, ['SSRN'] = load_fail_limit, ['S2CID'] = load_fail_limit};
local id_limits_data_load_fail = false; -- flag; assume that we will be successful when loading json id limit tabular data
local tab_data_t = mw.ext.data.get ('CS1/Identifier limits.tab').data; -- attempt to load the json limit data from commons into <tab_data_t>
if false == tab_data_t then -- undocumented 'feature': mw.ext.data.get() sometimes returns false
id_limits_data_load_fail = true; -- set the flag so that Module:Citation/CS1 can create an unannotated maint category
else
for _, limit_t in ipairs (tab_data_t) do -- overwrite default <load_fail_limit> values
id_limits_data_t[limit_t[1]] = limit_t[2]; -- <limit[1]> is identifier; <limit[2]> is upper limit for that identifier
end
end
end
--[[--------------------------< I D _ H A N D L E R S >--------------------------------------------------------
The following contains a list of values for various defined identifiers. For each
identifier we specify a variety of information necessary to properly render the
identifier in the citation.
parameters: a list of parameter aliases for this identifier; first in the list is the canonical form
link: Wikipedia article name
redirect: a local redirect to a local Wikipedia article name; at en.wiki, 'ISBN (identifier)' is a redirect to 'International Standard Book Number'
q: Wikidata q number for the identifier
label: the label preceding the identifier; label is linked to a Wikipedia article (in this order):
redirect from id_handlers['<id>'].redirect when use_identifier_redirects is true
Wikidata-supplied article name for the local wiki from id_handlers['<id>'].q
local article name from id_handlers['<id>'].link
prefix: the first part of a URL that will be concatenated with a second part which usually contains the identifier
suffix: optional third part to be added after the identifier
encode: true if URI should be percent-encoded; otherwise false
COinS: identifier link or keyword for use in COinS:
for identifiers registered at info-uri.info use: info:.... where '...' is the appropriate identifier label
for identifiers that have COinS keywords, use the keyword: rft.isbn, rft.issn, rft.eissn
for |asin= and |ol=, which require assembly, use the keyword: url
for others make a URL using the value in prefix/suffix and #label, use the keyword: pre (not checked; any text other than 'info', 'rft', or 'url' works here)
set to nil to leave the identifier out of the COinS
separator: character or text between label and the identifier in the rendered citation
id_limit: for those identifiers with established limits, this property holds the upper limit
access: use this parameter to set the access level for all instances of this identifier.
the value must be a valid access level for an identifier (see ['id-access'] in this file).
custom_access: to enable custom access level for an identifier, set this parameter
to the parameter that should control it (normally 'id-access')
]]
local id_handlers = {
['ARXIV'] = {
parameters = {'arxiv', 'ईप्रिंट'},
link = 'आर्काइव लेखकोष',
redirect = 'आर्काइव (अभिज्ञापक)',
q = 'Q118398',
label = 'आर्काइव',
prefix = 'https://arxiv.org/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:arxiv',
separator = ':',
access = 'free', -- free to read
},
['ASIN'] = {
parameters = { 'asin', 'ASIN' },
link = 'Amazon Standard Identification Number',
redirect = 'ASIN (identifier)',
q = 'Q1753278',
label = 'ASIN',
prefix = 'https://www.amazon.',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = false;
},
['BIBCODE'] = {
parameters = {'bibcode', 'बिबकोड'},
link = 'बिबकोड',
redirect = 'बिबकोड',
q = 'Q25754',
label = 'बिबकोड',
prefix = 'https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:bibcode',
separator = ':',
custom_access = 'bibcode-access',
},
['BIORXIV'] = {
parameters = {'biorxiv'},
link = 'bioRxiv',
redirect = 'bioRxiv (identifier)',
q = 'Q19835482',
label = 'bioRxiv',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['CITESEERX'] = {
parameters = {'citeseerx'},
link = 'CiteSeerX',
redirect = 'CiteSeerX (identifier)',
q = 'Q2715061',
label = 'CiteSeerX',
prefix = 'https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['DOI'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = { 'doi', 'डीओआई'},
link = 'डिजिटल वस्तु अभिज्ञापक',
redirect = 'डीओआई (अभिज्ञापक)',
q = 'Q25670',
label = 'डीओआई',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'info:doi',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'doi-access',
},
['EISSN'] = {
parameters = {'eissn', 'EISSN'},
link = 'International Standard Serial Number#Electronic ISSN',
redirect = 'eISSN (identifier)',
q = 'Q46339674',
label = 'eISSN',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.eissn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['HDL'] = {
parameters = { 'hdl', 'HDL' },
link = 'Handle System',
redirect = 'hdl (identifier)',
q = 'Q3126718',
label = 'hdl',
prefix = 'https://hdl.handle.net/',
COinS = 'info:hdl',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'hdl-access',
},
['ISBN'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = {'isbn', 'ISBN'},
link = 'International Standard Book Number',
redirect = 'ISBN (identifier)',
q = 'Q33057',
label = 'ISBN',
prefix = 'Special:BookSources/',
COinS = 'rft.isbn',
separator = ' ',
},
['ISMN'] = {
parameters = {'ismn', 'ISMN'},
link = 'International Standard Music Number',
redirect = 'ISMN (identifier)',
q = 'Q1666938',
label = 'ISMN',
prefix = '', -- not currently used;
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['ISSN'] = {
parameters = {'issn', 'आईएसएसएन'},
link = 'अन्तर्राष्ट्रीय मानक क्रम संख्या',
redirect = 'आईएसएसएन (अभिज्ञापक)',
q = 'Q131276',
label = 'आईएसएसएन',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.issn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['JFM'] = {
parameters = {'jfm', 'JFM'},
link = 'Jahrbuch über die Fortschritte der Mathematik',
redirect = 'JFM (identifier)',
q = '',
label = 'JFM',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['JSTOR'] = {
parameters = {'jstor', 'जेस्टोर'},
link = 'जेस्टोर',
redirect = 'जेस्टोर',
q = 'Q1420342',
label = 'जेस्टोर',
prefix = 'https://www.jstor.org/stable/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
custom_access = 'jstor-access',
},
['LCCN'] = {
parameters = {'lccn', 'LCCN'},
link = 'Library of Congress Control Number',
redirect = 'LCCN (identifier)',
q = 'Q620946',
label = 'LCCN',
prefix = 'https://lccn.loc.gov/',
COinS = 'info:lccn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['MEDRXIV'] = {
parameters = {'medrxiv'},
link = 'medRxiv',
redirect = 'medRxiv (identifier)',
q = 'Q58465838',
label = 'medRxiv',
prefix = 'https://www.medrxiv.org/content/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = false,
separator = ' ',
},
['MR'] = {
parameters = {'mr', 'MR'},
link = 'Mathematical Reviews',
redirect = 'MR (identifier)',
q = 'Q211172',
label = 'MR',
prefix = 'https://mathscinet.ams.org/mathscinet-getitem?mr=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['OCLC'] = {
parameters = {'oclc', 'ओसीएलसी'},
link = 'ऑनलाइन कंप्यूटर लाइब्रेरी सेंटर',
redirect = 'ऑनलाइन कंप्यूटर लाइब्रेरी सेंटर',
q = 'Q190593',
label = 'ओसीएलसी',
prefix = 'https://search.worldcat.org/oclc/',
COinS = 'info:oclcnum',
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OCLC or 0,
},
['OL'] = {
parameters = { 'ol', 'OL' },
link = 'Open Library',
redirect = 'OL (identifier)',
q = 'Q1201876',
label = 'OL',
prefix = 'https://openlibrary.org/',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = true,
custom_access = 'ol-access',
},
['OSTI'] = {
parameters = {'osti', 'OSTI'},
link = 'Office of Scientific and Technical Information',
redirect = 'OSTI (identifier)',
q = 'Q2015776',
label = 'OSTI',
prefix = 'https://www.osti.gov/biblio/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OSTI or 0,
custom_access = 'osti-access',
},
['PMC'] = {
parameters = {'pmc', 'पीएमसी'},
link = 'पबमेड सेंट्रल',
redirect = 'पीएमसी (अभिज्ञापक)',
q = 'Q229883',
label = 'पीएमसी',
prefix = 'https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC',
suffix = '',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['PMID'] = {
parameters = {'pmid', 'पीएमआईडी'},
link = 'पबमेड',
redirect = 'पीएमआईडी (अभिज्ञापक)',
q = 'Q2082879',
label = 'पीएमआईडी',
prefix = 'https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/',
COinS = 'info:pmid',
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMID or 0,
},
['RFC'] = {
parameters = {'rfc', 'RFC'},
link = 'Request for Comments',
redirect = 'RFC (identifier)',
q = 'Q212971',
label = 'RFC',
prefix = 'https://tools.ietf.org/html/rfc',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.RFC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['SBN'] = {
parameters = {'sbn', 'SBN'},
link = 'Standard Book Number', -- redirect to International_Standard_Book_Number#History
redirect = 'SBN (identifier)',
label = 'SBN',
prefix = 'Special:BookSources/0-', -- prefix has leading zero necessary to make 9-digit sbn a 10-digit isbn
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['SSRN'] = {
parameters = {'ssrn', 'SSRN'},
link = 'Social Science Research Network',
redirect = 'SSRN (identifier)',
q = 'Q7550801',
label = 'SSRN',
prefix = 'https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.SSRN or 0,
custom_access = 'ssrn-access',
},
['S2CID'] = {
parameters = {'s2cid', 'एस2सीआईडी'},
link = 'सेमैन्टिक स्कॉलर',
redirect = 'सेमैन्टिक स्कॉलर',
q = 'Q22908627',
label = 'एस2सीआईडी',
prefix = 'https://api.semanticscholar.org/CorpusID:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.S2CID or 0,
custom_access = 's2cid-access',
},
['USENETID'] = {
parameters = {'message-id'},
link = 'Usenet',
redirect = 'Usenet (identifier)',
q = 'Q193162',
label = 'Usenet:',
prefix = 'news:',
encode = false,
COinS = 'pre', -- use prefix value
separator = ' ',
},
['ZBL'] = {
parameters = {'zbl', 'ZBL' },
link = 'Zentralblatt MATH',
redirect = 'Zbl (identifier)',
q = 'Q190269',
label = 'Zbl',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
}
--[[--------------------------< E X P O R T S >---------------------------------
]]
return {
use_identifier_redirects = use_identifier_redirects, -- booleans defined in the settings at the top of this module
local_lang_cat_enable = local_lang_cat_enable,
date_name_auto_xlate_enable = date_name_auto_xlate_enable,
date_digit_auto_xlate_enable = date_digit_auto_xlate_enable,
enable_sort_keys = enable_sort_keys,
-- tables and variables created when this module is loaded
global_df = get_date_format (), -- this line can be replaced with "global_df = 'dmy-all'," to have all dates auto translated to dmy format.
global_cs1_config_t = global_cs1_config_t, -- global settings from {{cs1 config}}
punct_skip = build_skip_table (punct_skip, punct_meta_params),
url_skip = build_skip_table (url_skip, url_meta_params),
known_free_doi_registrants_t = build_free_doi_registrants_table(),
id_limits_data_load_fail = id_limits_data_load_fail, -- true when commons tabular identifier-limit data fails to load
name_space_sort_keys = name_space_sort_keys,
aliases = aliases,
special_case_translation = special_case_translation,
date_names = date_names,
err_msg_supl = err_msg_supl,
error_conditions = error_conditions,
editor_markup_patterns = editor_markup_patterns,
et_al_patterns = et_al_patterns,
extended_registrants_t = extended_registrants_t,
id_handlers = id_handlers,
keywords_lists = keywords_lists,
keywords_xlate = keywords_xlate,
stripmarkers = stripmarkers,
invisible_chars = invisible_chars,
invisible_defs = invisible_defs,
indic_script = indic_script,
emoji_t = emoji_t,
maint_cats = maint_cats,
messages = messages,
presentation = presentation,
prop_cats = prop_cats,
script_lang_codes = script_lang_codes,
lang_tag_remap = lang_tag_remap,
lang_name_remap = lang_name_remap,
this_wiki_code = this_wiki_code,
title_types = title_types,
uncategorized_namespaces = uncategorized_namespaces_t,
uncategorized_subpages = uncategorized_subpages,
templates_using_volume = templates_using_volume,
templates_using_issue = templates_using_issue,
templates_not_using_page = templates_not_using_page,
vol_iss_pg_patterns = vol_iss_pg_patterns,
single_letter_2nd_lvl_domains_t = single_letter_2nd_lvl_domains_t,
inter_wiki_map = inter_wiki_map,
mw_languages_by_tag_t = mw_languages_by_tag_t,
mw_languages_by_name_t = mw_languages_by_name_t,
citation_class_map_t = citation_class_map_t,
citation_issue_t = citation_issue_t,
citation_no_volume_t = citation_no_volume_t,
}
nsdctmfluhvjmedjqkxvjzqz0gybj38
6449332
6449329
2025-07-07T10:56:37Z
DreamRimmer
651050
+अक्तुबर , used on some pages
6449332
Scribunto
text/plain
local lang_obj = mw.language.getContentLanguage(); -- make a language object for the local language; used here for languages and dates
--[[--------------------------< S E T T I N G S >--------------------------------------------------------------
boolean settings used to control various things. these setting located here to make them easy to find
]]
-- these settings local to this module only
local local_digits_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local_digits'] from MediaWiki; manual fill required else; always false at en.wiki
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local']['long'] and date_names['local']['short'] from MediaWiki;
-- manual translation required else; ; always false at en.wiki
-- these settings exported to other modules
local use_identifier_redirects = true; -- when true use redirect name for identifier label links; always true at en.wiki
local local_lang_cat_enable = false; -- when true categorizes pages where |language=<local wiki's language>; always false at en.wiki
local date_name_auto_xlate_enable = false; -- when true translates English month-names to the local-wiki's language month names; always false at en.wiki
local date_digit_auto_xlate_enable = false; -- when true translates Western date digit to the local-wiki's language digits (date_names['local_digits']); always false at en.wiki
local enable_sort_keys = true; -- when true module adds namespace sort keys to error and maintenance category links
--[[--------------------------< U N C A T E G O R I Z E D _ N A M E S P A C E S >------------------------------
List of namespaces identifiers for namespaces that will not be included in citation error categories.
Same as setting notracking = true by default.
For wikis that have a current version of Module:cs1 documentation support, this #invoke will return an unordered
list of namespace names and their associated identifiers:
{{#invoke:cs1 documentation support|uncategorized_namespace_lister|all=<anything>}}
]]
local uncategorized_namespaces_t = {[2]=true}; -- init with user namespace id
for k, _ in pairs (mw.site.talkNamespaces) do -- add all talk namespace ids
uncategorized_namespaces_t[k] = true;
end
local uncategorized_subpages = {'/[Ss]andbox', '/[Tt]estcases', '/[^/]*[Ll]og', '/[Aa]rchive'}; -- list of Lua patterns found in page names of pages we should not categorize
--[[
at en.wiki Greek characters are used as sort keys for certain items in a category so that those items are
placed at the end of a category page. See Wikipedia:Categorization#Sort_keys. That works well for en.wiki
because English is written using the Latn script. This may not work well for other languages. At en.wiki it
is desireable to place content from certain namespaces at the end of a category listing so the module adds sort
keys to error and maintenance category links when rendering a cs1|2 template on a page in that namespace.
i18n: if this does not work well for your language, set <enable_sort_keys> to false.
]]
local name_space_sort_keys = { -- sort keys to be used with these namespaces:
[4] = 'ω', -- wikipedia; omega
[10] = 'τ', -- template; tau
[118] = 'Δ', -- draft; delta
['other'] = 'ο', -- all other non-talk namespaces except main (article); omicron
}
--[[--------------------------< M E S S A G E S >--------------------------------------------------------------
Translation table
The following contains fixed text that may be output as part of a citation.
This is separated from the main body to aid in future translations of this
module.
]]
local messages = {
['agency'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is agency
['archived-dead'] = '$1 से $2 को पुरालेखित।',
['archived-live'] = '$2 को मूल से $1',
['archived-unfit'] = 'मूल से पुरालेखन की तिथि: ',
['archived'] = 'पुरालेखित',
['by'] = 'By', -- contributions to authored works: introduction, foreword, afterword
['cartography'] = 'Cartography by $1',
['editor'] = 'ed.',
['editors'] = 'eds.',
['edition'] = '($1 ed.)',
['episode'] = 'Episode $1',
['et al'] = 'et al.',
['in'] = 'In', -- edited works
['inactive'] = 'inactive',
['inset'] = '$1 inset',
['interview'] = 'Interviewed by $1',
['mismatch'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code> / <code class="cs1-code">|$2=</code> mismatch', -- $1 is year param name; $2 is date param name
['newsgroup'] = '[[Usenet newsgroup|Newsgroup]]: $1',
['notitle'] = 'No title', -- for |title=(()) and (in the future) |title=none
['original'] = 'मूल से',
['origdate'] = ' [$1]',
['published'] = ' (published $1)',
['retrieved'] = 'अभिगमन तिथि: $1',
['season'] = 'Season $1',
['section'] = '§ $1',
['sections'] = '§§ $1',
['series'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is series
['seriesnum'] = 'Series $1',
['translated'] = 'Translated by $1',
['type'] = ' ($1)', -- for titletype
['written'] = 'Written at $1',
['vol'] = '$1 Vol. $2', -- $1 is sepc; bold journal style volume is in presentation{}
['vol-no'] = '$1 Vol. $2, no. $3', -- sepc, volume, issue (alternatively insert $1 after $2, but then we'd also have to change capitalization)
['issue'] = '$1 No. $2', -- $1 is sepc
['art'] = '$1 Art. $2', -- $1 is sepc; for {{cite conference}} only
['vol-art'] = '$1 Vol. $2, art. $3', -- sepc, volume, article-number; for {{cite conference}} only
['j-vol'] = '$1 $2', -- sepc, volume; bold journal volume is in presentation{}
['j-issue'] = ' ($1)',
['j-article-num'] = ' $1', -- TODO: any punctuation here? static text?
['nopp'] = '$1 $2'; -- page(s) without prefix; $1 is sepc
['p-prefix'] = "$1 p. $2", -- $1 is sepc
['pp-prefix'] = "$1 pp. $2", -- $1 is sepc
['j-page(s)'] = ': $1', -- same for page and pages
['sheet'] = '$1 Sheet $2', -- $1 is sepc
['sheets'] = '$1 Sheets $2', -- $1 is sepc
['j-sheet'] = ': Sheet $1',
['j-sheets'] = ': Sheets $1',
['language'] = '($1 भाषा में)',
['via'] = " – via $1",
['event'] = 'Event occurs at',
['minutes'] = 'minutes in',
-- Determines the location of the help page
['help page link'] = 'Help:CS1 errors',
['help page label'] = 'help',
-- categories
['cat wikilink'] = '[[Category:$1]]', -- $1 is the category name
['cat wikilink sk'] = '[[Category:$1|$2]]', -- $1 is the category name; $2 is namespace sort key
[':cat wikilink'] = '[[:Category:$1|link]]', -- category name as maintenance message wikilink; $1 is the category name
-- Internal errors (should only occur if configuration is bad)
['undefined_error'] = 'Called with an undefined error condition',
['unknown_ID_key'] = 'Unrecognized ID key: ', -- an ID key in id_handlers not found in ~/Identifiers func_map{}
['unknown_ID_access'] = 'Unrecognized ID access keyword: ', -- an ID access keyword in id_handlers not found in keywords_lists['id-access']{}
['unknown_argument_map'] = 'Argument map not defined for this variable',
['bare_url_no_origin'] = 'Bare URL found but origin indicator is nil or empty',
['warning_msg_e'] = '<span style="color:#d33">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have errors</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
['warning_msg_m'] = '<span style="color:#3a3">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have maintenance messages</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
}
--[[--------------------------< C I T A T I O N _ C L A S S _ M A P >------------------------------------------
this table maps the value assigned to |CitationClass= in the cs1|2 templates to the canonical template name when
the value assigned to |CitationClass= is different from the canonical template name. |CitationClass= values are
used as class attributes in the <cite> tag that encloses the citation so these names may not contain spaces while
the canonical template name may. These names are used in warning_msg_e and warning_msg_m to create links to the
template's documentation when an article is displayed in preview mode.
Most cs1|2 template |CitationClass= values at en.wiki match their canonical template names so are not listed here.
]]
local citation_class_map_t = { -- TODO: if kept, these and all other config.CitationClass 'names' require some sort of i18n
['arxiv'] = 'arXiv',
['audio-visual'] = 'AV media',
['AV-media-notes'] = 'AV media notes',
['biorxiv'] = 'bioRxiv',
['citeseerx'] = 'CiteSeerX',
['encyclopaedia'] = 'encyclopedia',
['mailinglist'] = 'mailing list',
['medrxiv'] = 'medRxiv',
['pressrelease'] = 'press release',
['ssrn'] = 'SSRN',
['techreport'] = 'tech report',
}
--[=[-------------------------< E T _ A L _ P A T T E R N S >--------------------------------------------------
This table provides Lua patterns for the phrase "et al" and variants in name text
(author, editor, etc.). The main module uses these to identify and emit the 'etal' message.
]=]
local et_al_patterns = {
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][%.;,\"']*$", -- variations on the 'et al' theme
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][Ii][AaIi][Ee]?[%.;,\"']*$", -- variations on the 'et alia', 'et alii' and 'et aliae' themes (false positive 'et aliie' unlikely to match)
"[;,]? *%f[%a]and [Oo]thers", -- an alternative to et al.
"%[%[ *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%]%]", -- a wikilinked form
"%(%( *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%)%)", -- a double-bracketed form (to counter partial removal of ((...)) syntax)
"[%(%[] *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *[%)%]]", -- a bracketed form
}
--[[--------------------------< P R E S E N T A T I O N >------------------------
Fixed presentation markup. Originally part of citation_config.messages it has
been moved into its own, more semantically correct place.
]]
local presentation =
{
-- .citation-comment class is specified at Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display
['hidden-error'] = '<span class="cs1-hidden-error citation-comment">$1</span>',
['visible-error'] = '<span class="cs1-visible-error citation-comment">$1</span>',
['hidden-maint'] = '<span class="cs1-maint citation-comment">$1</span>',
['accessdate'] = '<span class="reference-accessdate">$1$2</span>', -- to allow editors to hide accessdate using personal CSS
['bdi'] = '<bdi$1>$2</bdi>', -- bidirectional isolation used with |script-title= and the like
['cite'] = '<cite class="$1">$2</cite>'; -- for use when citation does not have a namelist and |ref= not set so no id="..." attribute
['cite-id'] = '<cite id="$1" class="$2">$3</cite>'; -- for use when when |ref= is set or when citation has a namelist
['format'] = ' <span class="cs1-format">($1)</span>', -- for |format=, |chapter-format=, etc.
['interwiki'] = ' <span class="cs1-format">[in $1]</span>', -- for interwiki-language-linked author, editor, etc
['interproj'] = ' <span class="cs1-format">[at $1]</span>', -- for interwiki-project-linked author, editor, etc (:d: and :s: supported; :w: ignored)
-- various access levels, for |access=, |doi-access=, |arxiv=, ...
-- narrow no-break space   may work better than nowrap CSS. Or not? Browser support?
['ext-link-access-signal'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>', -- external link with appropriate lock icon
['free'] = {class='id-lock-free', title='Freely accessible'}, -- classes defined in Module:Citation/CS1/styles.css
['registration'] = {class='id-lock-registration', title='Free registration required'},
['limited'] = {class='id-lock-limited', title='Free access subject to limited trial, subscription normally required'},
['subscription'] = {class='id-lock-subscription', title='Paid subscription required'},
['interwiki-icon'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>',
['class-wikisource'] = 'cs1-ws-icon',
['italic-title'] = "''$1''",
['kern-left'] = '<span class="cs1-kern-left"></span>$1', -- spacing to use when title contains leading single or double quote mark
['kern-right'] = '$1<span class="cs1-kern-right"></span>', -- spacing to use when title contains trailing single or double quote mark
['nowrap1'] = '<span class="nowrap">$1</span>', -- for nowrapping an item: <span ...>yyyy-mm-dd</span>
['nowrap2'] = '<span class="nowrap">$1</span> $2', -- for nowrapping portions of an item: <span ...>dd mmmm</span> yyyy (note white space)
['ocins'] = '<span title="$1" class="Z3988"></span>',
['parameter'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code>',
['ps_cs1'] = '.'; -- CS1 style postscript (terminal) character
['ps_cs2'] = ''; -- CS2 style postscript (terminal) character (empty string)
['quoted-text'] = '<q>$1</q>', -- for wrapping |quote= content
['quoted-title'] = '"$1"',
['sep_cs1'] = '.', -- CS1 element separator
['sep_cs2'] = ',', -- CS2 separator
['sep_nl'] = ';', -- CS1|2 style name-list separator between names is a semicolon
['sep_nl_and'] = ' and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 2 items
['sep_nl_end'] = '; and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 3+ names
['sep_name'] = ', ', -- CS1|2 style last/first separator is <comma><space>
['sep_nl_vanc'] = ',', -- Vancouver style name-list separator between authors is a comma
['sep_name_vanc'] = ' ', -- Vancouver style last/first separator is a space
['sep_list'] = ', ', -- used for |language= when list has 3+ items except for last sep which uses sep_list_end
['sep_list_pair'] = ' and ', -- used for |language= when list has 2 items
['sep_list_end'] = ', and ', -- used as last list sep for |language= when list has 3+ items
['trans-italic-title'] = "[''$1'']",
['trans-quoted-title'] = "[$1]", -- for |trans-title= and |trans-quote=
['vol-bold'] = '$1 <b>$2</b>', -- sepc, volume; for bold journal cites; for other cites ['vol'] in messages{}
}
--[[--------------------------< A L I A S E S >---------------------------------
Aliases table for commonly passed parameters.
Parameter names on the right side in the assignments in this table must have been
defined in the Whitelist before they will be recognized as valid parameter names
]]
local aliases = {
['AccessDate'] = {'access-date', 'accessdate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Agency'] = 'agency',
['ArchiveDate'] = {'archive-date', 'archivedate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArchiveFormat'] = 'archive-format',
['ArchiveURL'] = {'archive-url', 'archiveurl'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArticleNumber'] = 'article-number',
['ASINTLD'] = 'asin-tld',
['At'] = 'at', -- Used by InternetArchiveBot
['Authors'] = {'people', 'credits'},
['BookTitle'] = {'book-title', 'booktitle'},
['Cartography'] = 'cartography',
['Chapter'] = {'chapter', 'contribution', 'entry', 'article', 'section'},
['ChapterFormat'] = {'chapter-format', 'contribution-format', 'entry-format',
'article-format', 'section-format'};
['ChapterURL'] = {'chapter-url', 'contribution-url', 'entry-url', 'article-url', 'section-url'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ChapterUrlAccess'] = {'chapter-url-access', 'contribution-url-access',
'entry-url-access', 'article-url-access', 'section-url-access'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Class'] = 'class', -- cite arxiv and arxiv identifier
['Collaboration'] = 'collaboration',
['Conference'] = {'conference', 'event'},
['ConferenceFormat'] = 'conference-format',
['ConferenceURL'] = 'conference-url', -- Used by InternetArchiveBot
['Date'] = {'date', 'air-date', 'airdate'}, -- air-date and airdate for cite episode and cite serial only
['Degree'] = 'degree',
['DF'] = 'df',
['DisplayAuthors'] = {'display-authors', 'display-subjects'},
['DisplayContributors'] = 'display-contributors',
['DisplayEditors'] = 'display-editors',
['DisplayInterviewers'] = 'display-interviewers',
['DisplayTranslators'] = 'display-translators',
['Docket'] = 'docket',
['DoiBroken'] = 'doi-broken-date',
['Edition'] = 'edition',
['Embargo'] = 'pmc-embargo-date',
['Encyclopedia'] = {'encyclopedia', 'encyclopaedia', 'dictionary'}, -- cite encyclopedia only
['Episode'] = 'episode', -- cite serial only TODO: make available to cite episode?
['Format'] = 'format',
['ID'] = {'id', 'ID'},
['Inset'] = 'inset',
['Issue'] = {'issue', 'number'},
['Language'] = {'language', 'lang'},
['MailingList'] = {'mailing-list', 'mailinglist'}, -- cite mailing list only
['Map'] = 'map', -- cite map only
['MapFormat'] = 'map-format', -- cite map only
['MapURL'] = {'map-url', 'mapurl'}, -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['MapUrlAccess'] = 'map-url-access', -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['Minutes'] = 'minutes',
['Mode'] = 'mode',
['NameListStyle'] = 'name-list-style',
['Network'] = 'network',
['Newsgroup'] = 'newsgroup', -- cite newsgroup only
['NoPP'] = {'no-pp', 'nopp'},
['NoTracking'] = {'no-tracking', 'template-doc-demo'},
['Number'] = 'number', -- this case only for cite techreport
['OrigDate'] = {'orig-date', 'orig-year', 'origyear'},
['Others'] = 'others',
['Page'] = {'page', 'p'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Pages'] = {'pages', 'pp'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Periodical'] = {'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'website', 'work'},
['Place'] = {'place', 'location'},
['PostScript'] = 'postscript',
['PublicationDate'] = {'publication-date', 'publicationdate'},
['PublicationPlace'] = {'publication-place', 'publicationplace'},
['PublisherName'] = {'publisher', 'institution'},
['Quote'] = {'quote', 'quotation'},
['QuotePage'] = 'quote-page',
['QuotePages'] = 'quote-pages',
['Ref'] = 'ref',
['Scale'] = 'scale',
['ScriptChapter'] = {'script-chapter', 'script-contribution', 'script-entry',
'script-article', 'script-section'},
['ScriptEncyclopedia'] = {'script-encyclopedia', 'script-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['ScriptMap'] = 'script-map',
['ScriptPeriodical'] = {'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper',
'script-periodical', 'script-website', 'script-work'},
['ScriptQuote'] = 'script-quote',
['ScriptTitle'] = 'script-title', -- Used by InternetArchiveBot
['Season'] = 'season',
['Sections'] = 'sections', -- cite map only
['Series'] = {'series', 'version'},
['SeriesLink'] = {'series-link', 'serieslink'},
['SeriesNumber'] = {'series-number', 'series-no'},
['Sheet'] = 'sheet', -- cite map only
['Sheets'] = 'sheets', -- cite map only
['Station'] = 'station',
['Time'] = 'time',
['TimeCaption'] = 'time-caption',
['Title'] = 'title', -- Used by InternetArchiveBot
['TitleLink'] = {'title-link', 'episode-link', 'episodelink'}, -- Used by InternetArchiveBot
['TitleNote'] = {'title-note', 'department'},
['TitleType'] = {'type', 'medium'},
['TransChapter'] = {'trans-article', 'trans-chapter', 'trans-contribution',
'trans-entry', 'trans-section'},
['Transcript'] = 'transcript',
['TranscriptFormat'] = 'transcript-format',
['TranscriptURL'] = 'transcript-url', -- Used by InternetArchiveBot
['TransEncyclopedia'] = {'trans-encyclopedia', 'trans-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['TransMap'] = 'trans-map', -- cite map only
['TransPeriodical'] = {'trans-journal', 'trans-magazine', 'trans-newspaper',
'trans-periodical', 'trans-website', 'trans-work'},
['TransQuote'] = 'trans-quote',
['TransTitle'] = 'trans-title', -- Used by InternetArchiveBot
['URL'] = {'url', 'URL'}, -- Used by InternetArchiveBot
['UrlAccess'] = 'url-access', -- Used by InternetArchiveBot
['UrlStatus'] = 'url-status', -- Used by InternetArchiveBot
['Vauthors'] = 'vauthors',
['Veditors'] = 'veditors',
['Via'] = 'via',
['Volume'] = 'volume',
['Year'] = 'year',
['AuthorList-First'] = {"first#", "author-first#", "author#-first", "author-given#", "author#-given",
"subject-first#", "subject#-first", "subject-given#", "subject#-given",
"given#"},
['AuthorList-Last'] = {"last#", "author-last#", "author#-last", "author-surname#", "author#-surname",
"subject-last#", "subject#-last", "subject-surname#", "subject#-surname",
"author#", 'host#', "subject#", "surname#"},
['AuthorList-Link'] = {"author-link#", "author#-link", "subject-link#",
"subject#-link", "authorlink#", "author#link"},
['AuthorList-Mask'] = {"author-mask#", "author#-mask", "subject-mask#", "subject#-mask"},
['ContributorList-First'] = {'contributor-first#', 'contributor#-first',
'contributor-given#', 'contributor#-given'},
['ContributorList-Last'] = {'contributor-last#', 'contributor#-last',
'contributor-surname#', 'contributor#-surname', 'contributor#'},
['ContributorList-Link'] = {'contributor-link#', 'contributor#-link'},
['ContributorList-Mask'] = {'contributor-mask#', 'contributor#-mask'},
['EditorList-First'] = {"editor-first#", "editor#-first", "editor-given#", "editor#-given"},
['EditorList-Last'] = {"editor-last#", "editor#-last", "editor-surname#",
"editor#-surname", "editor#"},
['EditorList-Link'] = {"editor-link#", "editor#-link"},
['EditorList-Mask'] = {"editor-mask#", "editor#-mask"},
['InterviewerList-First'] = {'interviewer-first#', 'interviewer#-first',
'interviewer-given#', 'interviewer#-given'},
['InterviewerList-Last'] = {'interviewer-last#', 'interviewer#-last',
'interviewer-surname#', 'interviewer#-surname', 'interviewer#'},
['InterviewerList-Link'] = {'interviewer-link#', 'interviewer#-link'},
['InterviewerList-Mask'] = {'interviewer-mask#', 'interviewer#-mask'},
['TranslatorList-First'] = {'translator-first#', 'translator#-first',
'translator-given#', 'translator#-given'},
['TranslatorList-Last'] = {'translator-last#', 'translator#-last',
'translator-surname#', 'translator#-surname', 'translator#'},
['TranslatorList-Link'] = {'translator-link#', 'translator#-link'},
['TranslatorList-Mask'] = {'translator-mask#', 'translator#-mask'},
}
--[[--------------------------< P U N C T _ S K I P >---------------------------
builds a table of parameter names that the extraneous terminal punctuation check should not check.
]]
local punct_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'BookTitle', 'Chapter', 'ScriptChapter', 'ScriptTitle', 'Title', 'TransChapter', 'Transcript', 'TransMap', 'TransTitle', -- title-holding parameters
'AuthorList-Mask', 'ContributorList-Mask', 'EditorList-Mask', 'InterviewerList-Mask', 'TranslatorList-Mask', -- name-list mask may have name separators
'PostScript', 'Quote', 'ScriptQuote', 'TransQuote', 'Ref', -- miscellaneous
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- URL-holding parameters
}
local url_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'ID', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- parameters allowed to hold urls
'Page', 'Pages', 'At', 'QuotePage', 'QuotePages', -- insource locators allowed to hold urls
}
local function build_skip_table (skip_t, meta_params)
for _, meta_param in ipairs (meta_params) do -- for each meta parameter key
local params = aliases[meta_param]; -- get the parameter or the table of parameters associated with the meta parameter name
if 'string' == type (params) then
skip_t[params] = 1; -- just a single parameter
else
for _, param in ipairs (params) do -- get the parameter name
skip_t[param] = 1; -- add the parameter name to the skip table
local count;
param, count = param:gsub ('#', ''); -- remove enumerator marker from enumerated parameters
if 0 ~= count then -- if removed
skip_t[param] = 1; -- add param name without enumerator marker
end
end
end
end
return skip_t;
end
local punct_skip = {};
local url_skip = {};
--[[--------------------------< S I N G L E - L E T T E R S E C O N D - L E V E L D O M A I N S >----------
this is a list of tlds that are known to have single-letter second-level domain names. This list does not include
ccTLDs which are accepted in is_domain_name().
]]
local single_letter_2nd_lvl_domains_t = {'cash', 'company', 'foundation', 'media', 'org', 'today'};
--[[-----------< S P E C I A L C A S E T R A N S L A T I O N S >------------
This table is primarily here to support internationalization. Translations in
this table are used, for example, when an error message, category name, etc.,
is extracted from the English alias key. There may be other cases where
this translation table may be useful.
]]
local is_Latn = 'A-Za-z\195\128-\195\150\195\152-\195\182\195\184-\198\191\199\132-\201\143\225\184\128-\225\187\191';
local special_case_translation = {
['AuthorList'] = 'authors list', -- used to assemble maintenance category names
['ContributorList'] = 'contributors list', -- translation of these names plus translation of the base maintenance category names in maint_cats{} table below
['EditorList'] = 'editors list', -- must match the names of the actual categories
['InterviewerList'] = 'interviewers list', -- this group or translations used by name_has_ed_markup() and name_has_mult_names()
['TranslatorList'] = 'translators list',
-- Lua patterns to match pseudo-titles used by InternetArchiveBot and others as placeholder for unknown |title= value
['archived_copy'] = { -- used with CS1 maint: Archive[d] copy as title
['en'] = '^archived?%s+copy$', -- for English; translators: keep this because templates imported from en.wiki
['local'] = nil, -- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
},
-- Lua patterns to match generic titles; usually created by bots or reference filling tools
-- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
-- generic titles and patterns in this table should be lowercase only
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic title in your language
-- boolean 'true' for plain-text searches; 'false' for pattern searches
['generic_titles'] = {
['accept'] = {
},
['reject'] = {
{['en'] = {'^wayback%s+machine$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'are you a robot', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'hugedomains', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?no +title[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'page not found', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'subscribe to read', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?unknown[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'website is for sale', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'error[ %-]404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'internet archive wayback machine', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'log into facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'login • instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'redirecting...', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'usurped title', true}, ['local'] = nil}, -- added by a GreenC bot
{['en'] = {'webcite query result', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'wikiwix\'s cache', true}, ['local'] = nil},
}
},
-- boolean 'true' for plain-text searches, search string must be lowercase only
-- boolean 'false' for pattern searches
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic name in your language
['generic_names'] = {
['accept'] = {
{['en'] = {'%[%[[^|]*%(author%) *|[^%]]*%]%]', false}, ['local'] = nil},
},
['reject'] = {
{['en'] = {'about us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]dvisor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'allmusic', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]uthor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Bb]ureau$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'business', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'cnn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'collaborator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Cc]ompany$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contributor', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contact us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'correspondent', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Dd]esk$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'directory', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%(%[][%(%[]%s*eds?%.?%s*[%)%]]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[,%.%s]%f[e]eds?%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^eds?[%.,;]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[]%s*[Ee][Dd][Ss]?%.?%s*[%)%]]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]dited%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]ditors?%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]mail%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'google', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Gg]roup$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'home page', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ii]nc%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'interviewer', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ll]imited$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'linkedIn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Nn]ews$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[Nn]ews[ %-]?[Rr]oom', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'pinterest', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'policy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'privacy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'reuters', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'translator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'tumblr', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'twitter', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'site name', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'statement', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'submitted', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'super.?user', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f['..is_Latn..'][Uu]ser%f[^'..is_Latn..']', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'verfasser', true}, ['local'] = nil},
}
}
}
--[[--------------------------< D A T E _ N A M E S >----------------------------------------------------------
This table of tables lists local language date names and fallback English date names.
The code in Date_validation will look first in the local table for valid date names.
If date names are not found in the local table, the code will look in the English table.
Because citations can be copied to the local wiki from en.wiki, the English is
required when the date-name translation function date_name_xlate() is used.
In these tables, season numbering is defined by
Extended Date/Time Format (EDTF) Specification (https://www.loc.gov/standards/datetime/)
which became part of ISO 8601 in 2019. See '§Sub-year groupings'. The standard
defines various divisions using numbers 21-41. CS1|2 only supports generic seasons.
EDTF does support the distinction between north and south hemisphere seasons
but CS1|2 has no way to make that distinction.
33-36 = Quarter 1, Quarter 2, Quarter 3, Quarter 4 (3 months each)
The standard does not address 'named' dates so, for the purposes of CS1|2,
Easter and Christmas are defined here as 98 and 99, which should be out of the
ISO 8601 (EDTF) range of uses for a while.
local_date_names_from_mediawiki is a boolean. When set to:
true – module will fetch local month names from MediaWiki for both date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; this will unconditionally overwrite manual translations
false – module will *not* fetch local month names from MediaWiki
Caveat lector: There is no guarantee that MediaWiki will provide short month names. At your wiki you can test
the results of the MediaWiki fetch in the debug console with this command (the result is alpha sorted):
=mw.dumpObject (p.date_names['local'])
While the module can fetch month names from MediaWiki, it cannot fetch the quarter, season, and named date names
from MediaWiki. Those must be translated manually.
]]
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- when false, manual translation required for date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; overwrites manual translations
-- when true, module fetches long and short month names from MediaWiki
local date_names = {
['en'] = { -- English
['long'] = {['January'] = 1, ['February'] = 2, ['March'] = 3, ['April'] = 4, ['May'] = 5, ['June'] = 6, ['July'] = 7, ['August'] = 8, ['September'] = 9, ['October'] = 10, ['November'] = 11, ['December'] = 12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['First Quarter'] = 33, ['Second Quarter'] = 34, ['Third Quarter'] = 35, ['Fourth Quarter'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
-- when local_date_names_from_mediawiki = false
['local'] = { -- replace these English date names with the local language equivalents
['long'] = {['जनवरी']=1, ['फ़रवरी']=2, ['फरवरी']=2, ['मार्च']=3, ['अप्रैल']=4, ['एप्रिल']=4, ['मई']=5, ['जून']=6, ['जुलाई']=7, ['अगस्त']=8, ['सितम्बर']=9, ['सितंबर']=9, ['अक्टूबर']=10, ['अक्तूबर']=10, ['अक्तुबर']=10, ['नवम्बर']=11, ['नवंबर']=11, ['दिसम्बर']=12, ['दिसंबर']=12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['पहली तिमाही'] = 33, ['दूसरी तिमाही'] = 34, ['तीसरी तिमाही'] = 35, ['चौथी तिमाही'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
['inv_local_long'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].long where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_short'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].short where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_quarter'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].quarter where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_season'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].season where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_named'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].named where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['local_digits'] = {['०'] = '0', ['१'] = '1', ['२'] = '2', ['३'] = '3', ['४'] = '4', ['५'] = '5', ['६'] = '6', ['७'] = '7', ['८'] = '8', ['९'] = '9'}, -- हिन्दी के देवनागरी अंकों ०-९ को अंग्रेज़ी अंकों 0-9 में बदलने के लिए।
['xlate_digits'] = {},
}
if local_date_names_from_mediawiki then -- if fetching local month names from MediaWiki is enabled
local long_t = {};
local short_t = {};
for i=1, 12 do -- loop 12x and
local name = lang_obj:formatDate('F', '2022-' .. i .. '-1'); -- get long month name for each i
long_t[name] = i; -- save it
name = lang_obj:formatDate('M', '2022-' .. i .. '-1'); -- get short month name for each i
short_t[name] = i; -- save it
end
date_names['local']['long'] = long_t; -- write the long table – overwrites manual translation
date_names['local']['short'] = short_t; -- write the short table – overwrites manual translation
end
-- create inverted date-name tables for reformatting and/or translation
for _, invert_t in pairs {{'long', 'inv_local_long'}, {'short', 'inv_local_short'}, {'quarter', 'inv_local_quarter'}, {'season', 'inv_local_season'}, {'named', 'inv_local_named'}} do
for name, i in pairs (date_names['local'][invert_t[1]]) do -- this table is ['name'] = i
date_names[invert_t[2]][i] = name; -- invert to get [i] = 'name' for conversions from ymd
end
end
if local_digits_from_mediawiki then -- if fetching local digits from MediaWiki is enabled
local digits_t = {};
for i=0, 9 do -- loop 10x and
digits_t [lang_obj:formatNum (i)] = tostring (i); -- format the loop indexer as local lang table index and assign loop indexer (a string) as the value
end
date_names['local_digits'] = digits_t;
end
for ld, ed in pairs (date_names.local_digits) do -- make a digit translation table for simple date translation from en to local language using local_digits table
date_names.xlate_digits [ed] = ld; -- en digit becomes index with local digit as the value
end
local df_template_patterns = { -- table of redirects to {{Use dmy dates}} and {{Use mdy dates}}
'{{ *[Uu]se +(dmy) +dates *[|}]', -- 1159k -- sorted by approximate transclusion count
'{{ *[Uu]se +(mdy) +dates *[|}]', -- 212k
'{{ *[Uu]se +(MDY) +dates *[|}]', -- 788
'{{ *[Uu]se +(DMY) +dates *[|}]', -- 343
'{{ *([Mm]dy) *[|}]', -- 176
'{{ *[Uu]se *(dmy) *[|}]', -- 156 + 18
'{{ *[Uu]se *(mdy) *[|}]', -- 149 + 11
'{{ *([Dd]my) *[|}]', -- 56
'{{ *[Uu]se +(MDY) *[|}]', -- 5
'{{ *([Dd]MY) *[|}]', -- 3
'{{ *[Uu]se(mdy)dates *[|}]', -- 1
'{{ *[Uu]se +(DMY) *[|}]', -- 0
'{{ *([Mm]DY) *[|}]', -- 0
}
local title_object = mw.title.getCurrentTitle();
local content; -- done this way so that unused templates appear in unused-template-reports; self-transcluded makes them look like they are used
if 10 ~= title_object.namespace then -- all namespaces except Template
content = title_object:getContent() or ''; -- get the content of the article or ''; new pages edited w/ve do not have 'content' until saved; ve does not preview; phab:T221625
end
local function get_date_format ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
for _, pattern in ipairs (df_template_patterns) do -- loop through the patterns looking for {{Use dmy dates}} or {{Use mdy dates}} or any of their redirects
local start, _, match = content:find(pattern); -- match is the three letters indicating desired date format
if match then
local use_dates_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *[lsy][sy]?') then -- look for |cs1-dates=publication date length access-/archive-date length
return match:lower() .. '-' .. use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *([lsy][sy]?)');
else
return match:lower() .. '-all'; -- no |cs1-dates= k/v pair; return value appropriate for use in |df=
end
end
end
end
local global_df; -- TODO: add this to <global_cs1_config_t>?
--[[-----------------< V O L U M E , I S S U E , P A G E S >------------------
These tables hold cite class values (from the template invocation) and identify those templates that support
|volume=, |issue=, and |page(s)= parameters. Cite conference and cite map require further qualification which
is handled in the main module.
]]
local templates_using_volume = {'citation', 'audio-visual', 'book', 'conference', 'encyclopaedia', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'report', 'techreport', 'thesis'}
local templates_using_issue = {'citation', 'conference', 'episode', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'podcast'}
local templates_not_using_page = {'audio-visual', 'episode', 'mailinglist', 'newsgroup', 'podcast', 'serial', 'sign', 'speech'}
--[[
These tables control when it is appropriate for {{citation}} to render |volume= and/or |issue=. The parameter
names in the tables constrain {{citation}} so that its renderings match the renderings of the equivalent cs1
templates. For example, {{cite web}} does not support |volume= so the equivalent {{citation |website=...}} must
not support |volume=.
]]
local citation_no_volume_t = { -- {{citation}} does not render |volume= when these parameters are used
'website', 'mailinglist', 'script-website',
}
local citation_issue_t = { -- {{citation}} may render |issue= when these parameters are used
'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'work',
'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper', 'script-periodical', 'script-work',
}
--[[
Patterns for finding extra text in |volume=, |issue=, |page=, |pages=
]]
local vol_iss_pg_patterns = {
good_ppattern = '^P[^%.PpGg]', -- OK to begin with uppercase P: P7 (page 7 of section P), but not p123 (page 123); TODO: this allows 'Pages' which it should not
bad_ppatterns = { -- patterns for |page= and |pages=
'^[Pp][PpGg]?%.?[ %d]',
'^[Pp][Pp]?%. ', -- from {{p.}} and {{pp.}} templates
'^[Pp]ages?',
'^[Pp]gs.?',
},
vi_patterns_t = { -- combined to catch volume-like text in |issue= and issue-like text in |volume=
'^volumes?', -- volume-like text
'^vols?[%.:=]?',
'^issues?', --issue-like text
'^iss[%.:=]?',
'^numbers?',
'^nos?%A', -- don't match 'november' or 'nostradamus'
'^nr[%.:=]?',
'^n[%.:= ]', -- might be a valid issue without separator (space char is sep char here)
'^n°', -- 'n' with degree sign (U+00B0)
'^№', -- precomposed unicode numero character (U+2116)
},
}
--[[--------------------------< K E Y W O R D S >-------------------------------
These tables hold keywords for those parameters that have defined sets of acceptable keywords.
]]
--[[-------------------< K E Y W O R D S T A B L E >--------------------------
this is a list of keywords; each key in the list is associated with a table of
synonymous keywords possibly from different languages.
for I18N: add local-language keywords to value table; do not change the key.
For example, adding the German keyword 'ja':
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y', 'ja'},
Because CS1|2 templates from en.wiki articles are often copied to other local wikis,
it is recommended that the English keywords remain in these tables.
]]
local keywords = {
['amp'] = {'&', 'amp', 'ampersand'}, -- |name-list-style=
['and'] = {'and', 'serial'}, -- |name-list-style=
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- |no-tracking=, |no-pp= -- Used by InternetArchiveBot
['afterword'] = {'afterword'}, -- |contribution=
['bot: unknown'] = {'bot: unknown'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['cs1'] = {'cs1'}, -- |mode=
['cs2'] = {'cs2'}, -- |mode=
['dead'] = {'dead', 'deviated'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['dmy'] = {'dmy'}, -- |df=
['dmy-all'] = {'dmy-all'}, -- |df=
['foreword'] = {'foreword'}, -- |contribution=
['free'] = {'free'}, -- |<id>-access= -- Used by InternetArchiveBot
['harv'] = {'harv'}, -- |ref=; this no longer supported; is_valid_parameter_value() called with <invert> = true
['introduction'] = {'introduction'}, -- |contribution=
['limited'] = {'limited'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['live'] = {'live'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['mdy'] = {'mdy'}, -- |df=
['mdy-all'] = {'mdy-all'}, -- |df=
['none'] = {'none'}, -- |postscript=, |ref=, |title=, |type= -- Used by InternetArchiveBot
['off'] = {'off'}, -- |title= (potentially also: |title-link=, |postscript=, |ref=, |type=)
['preface'] = {'preface'}, -- |contribution=
['registration'] = {'registration'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['subscription'] = {'subscription'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['unfit'] = {'unfit'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['usurped'] = {'usurped'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['vanc'] = {'vanc'}, -- |name-list-style=
['ymd'] = {'ymd'}, -- |df=
['ymd-all'] = {'ymd-all'}, -- |df=
-- ['yMd'] = {'yMd'}, -- |df=; not supported at en.wiki
-- ['yMd-all'] = {'yMd-all'}, -- |df=; not supported at en.wiki
}
--[[------------------------< X L A T E _ K E Y W O R D S >---------------------
this function builds a list, keywords_xlate{}, of the keywords found in keywords{} where the values from keywords{}
become the keys in keywords_xlate{} and the keys from keywords{} become the values in keywords_xlate{}:
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- in keywords{}
becomes
['yes'] = 'affirmative', -- in keywords_xlate{}
['true'] = 'affirmative',
['y'] = 'affirmative',
the purpose of this function is to act as a translator between a non-English keyword and its English equivalent
that may be used in other modules of this suite
]]
local function xlate_keywords ()
local out_table = {}; -- output goes here
for k, keywords_t in pairs (keywords) do -- spin through the keywords table
for _, keyword in ipairs (keywords_t) do -- for each keyword
out_table[keyword] = k; -- create an entry in the output table where keyword is the key
end
end
return out_table;
end
local keywords_xlate = xlate_keywords (); -- the list of translated keywords
--[[----------------< M A K E _ K E Y W O R D S _ L I S T >---------------------
this function assembles, for parameter-value validation, the list of keywords appropriate to that parameter.
keywords_lists{}, is a table of tables from keywords{}
]]
local function make_keywords_list (keywords_lists)
local out_table = {}; -- output goes here
for _, keyword_list in ipairs (keywords_lists) do -- spin through keywords_lists{} and get a table of keywords
for _, keyword in ipairs (keyword_list) do -- spin through keyword_list{} and add each keyword, ...
table.insert (out_table, keyword); -- ... as plain text, to the output list
end
end
return out_table;
end
--[[----------------< K E Y W O R D S _ L I S T S >-----------------------------
this is a list of lists of valid keywords for the various parameters in [key].
Generally the keys in this table are the canonical en.wiki parameter names though
some are contrived because of use in multiple differently named parameters:
['yes_true_y'], ['id-access'].
The function make_keywords_list() extracts the individual keywords from the
appropriate list in keywords{}.
The lists in this table are used to validate the keyword assignment for the
parameters named in this table's keys.
]]
local keywords_lists = {
['yes_true_y'] = make_keywords_list ({keywords.affirmative}),
['contribution'] = make_keywords_list ({keywords.afterword, keywords.foreword, keywords.introduction, keywords.preface}),
['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all']}),
-- ['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all'], keywords.yMd, keywords['yMd-all']}), -- not supported at en.wiki
['mode'] = make_keywords_list ({keywords.cs1, keywords.cs2}),
['name-list-style'] = make_keywords_list ({keywords.amp, keywords['and'], keywords.vanc}),
['ref'] = make_keywords_list ({keywords.harv}), -- inverted check; |ref=harv no longer supported
['url-access'] = make_keywords_list ({keywords.subscription, keywords.limited, keywords.registration}),
['url-status'] = make_keywords_list ({keywords.dead, keywords.live, keywords.unfit, keywords.usurped, keywords['bot: unknown']}),
['id-access'] = make_keywords_list ({keywords.free}),
}
--[[--------------------------< C S 1 _ C O N F I G _ G E T >--------------------------------------------------
fetch and validate values from {{cs1 config}} template to fill <global_cs1_config_t>
no error messages; when errors are detected, the parameter value from {{cs1 config}} is blanked.
Supports all parameters and aliases associated with the metaparameters: DisplayAuthors, DisplayContributors,
DisplayEditors, DisplayInterviewers, DisplayTranslators, NameListStyle, and Mode. The DisplayWhatever metaparameters
accept numeric values only (|display-authors=etal and the like is not supported).
]]
local global_cs1_config_t = {}; -- TODO: add value returned from get_date_format() to this table?
local function get_cs1_config ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
local start = content:find('{{ *[Cc][Ss]1 config *[|}]'); -- <start> is offset into <content> when {{cs1 config}} found; nil else
if start then
local cs1_config_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if not cs1_config_template then
return nil;
end
local params_t = mw.text.split (cs1_config_template:gsub ('^{{%s*', ''):gsub ('%s*}}$', ''), '%s*|%s*'); -- remove '{{' and '}}'; make a sequence of parameter/value pairs (split on the pipe)
table.remove (params_t, 1); -- remove the template name because it isn't a parameter/value pair
local config_meta_params_t = {'DisplayAuthors', 'DisplayContributors', 'DisplayEditors', 'DisplayInterviewers', 'DisplayTranslators', 'NameListStyle', 'Mode'};
local meta_param_map_t = {}; -- list of accepted parameter names usable in {{cs1 config}} goes here
for _, meta_param in ipairs (config_meta_params_t) do -- for i18n using <config_meta_params_t>, map template parameter names to their metaparameter equivalents
if 'table' == type (aliases[meta_param]) then -- if <meta_param> is a sequence,
for _, param in ipairs (aliases[meta_param]) do -- extract its contents
meta_param_map_t[param] = meta_param; -- and add to <meta_param_map_t>
end
else
meta_param_map_t[aliases[meta_param]] = meta_param; -- not a sequence so just add the parameter to <meta_param_map_t>
end
end
local keywords_t = {}; -- map valid keywords to their associate metaparameter; reverse form of <keyword_lists[key] for these metaparameters
for _, metaparam_t in ipairs ({{'NameListStyle', 'name-list-style'}, {'Mode', 'mode'}}) do -- only these metaparameter / keywords_lists key pairs
for _, keyword in ipairs (keywords_lists[metaparam_t[2]]) do -- spin through the list of keywords
keywords_t[keyword] = metaparam_t[1]; -- add [keyword] = metaparameter to the map
end
end
for _, param in ipairs (params_t) do -- spin through the {{cs1 config}} parameters and fill <global_cs1_config_t>
local k, v = param:match ('([^=]-)%s*=%s*(.+)'); -- <k> is the parameter name; <v> is parameter's assigned value
if k then
if k:find ('^display') then -- if <k> is one of the |display-<namelist>= parameters
if v:match ('%d+') then -- the assigned value must be digits; doesn't accept 'etal'
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the display param and its value to globals table
end
else
if keywords_t[v] == meta_param_map_t[k] then -- keywords_t[v] returns nil or the metaparam name; these must be the same
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the parameter and its value to globals table
end
end
end
end
end
end
get_cs1_config (); -- fill <global_cs1_config_t>
--[[---------------------< S T R I P M A R K E R S >----------------------------
Common pattern definition location for stripmarkers so that we don't have to go
hunting for them if (when) MediaWiki changes their form.
]]
local stripmarkers = {
['any'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-(%a+)%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127', -- capture returns name of stripmarker
['math'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-math%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127' -- math stripmarkers used in coins_cleanup() and coins_replace_math_stripmarker()
}
--[[------------< I N V I S I B L E _ C H A R A C T E R S >---------------------
This table holds non-printing or invisible characters indexed either by name or
by Unicode group. Values are decimal representations of UTF-8 codes. The table
is organized as a table of tables because the Lua pairs keyword returns table
data in an arbitrary order. Here, we want to process the table from top to bottom
because the entries at the top of the table are also found in the ranges specified
by the entries at the bottom of the table.
Also here is a pattern that recognizes stripmarkers that begin and end with the
delete characters. The nowiki stripmarker is not an error but some others are
because the parameter values that include them become part of the template's
metadata before stripmarker replacement.
]]
local invisible_defs = {
del = '\127', -- used to distinguish between stripmarker and del char
zwj = '\226\128\141', -- used with capture because zwj may be allowed
}
local invisible_chars = {
{'replacement', '\239\191\189'}, -- U+FFFD, EF BF BD
{'zero width joiner', '('.. invisible_defs.zwj .. ')'}, -- U+200D, E2 80 8D; capture because zwj may be allowed
{'zero width space', '\226\128\139'}, -- U+200B, E2 80 8B
{'hair space', '\226\128\138'}, -- U+200A, E2 80 8A
{'soft hyphen', '\194\173'}, -- U+00AD, C2 AD
{'horizontal tab', '\009'}, -- U+0009 (HT), 09
{'line feed', '\010'}, -- U+000A (LF), 0A
{'no-break space', '\194\160'}, -- U+00A0 (NBSP), C2 A0
{'carriage return', '\013'}, -- U+000D (CR), 0D
{'stripmarker', stripmarkers.any}, -- stripmarker; may or may not be an error; capture returns the stripmaker type
{'delete', '('.. invisible_defs.del .. ')'}, -- U+007F (DEL), 7F; must be done after stripmarker test; capture to distinguish isolated del chars not part of stripmarker
{'C0 control', '[\000-\008\011\012\014-\031]'}, -- U+0000–U+001F (NULL–US), 00–1F (except HT, LF, CR (09, 0A, 0D))
{'C1 control', '[\194\128-\194\159]'}, -- U+0080–U+009F (XXX–APC), C2 80 – C2 9F
-- {'Specials', '[\239\191\185-\239\191\191]'}, -- U+FFF9-U+FFFF, EF BF B9 – EF BF BF
-- {'Private use area', '[\238\128\128-\239\163\191]'}, -- U+E000–U+F8FF, EE 80 80 – EF A3 BF
-- {'Supplementary Private Use Area-A', '[\243\176\128\128-\243\191\191\189]'}, -- U+F0000–U+FFFFD, F3 B0 80 80 – F3 BF BF BD
-- {'Supplementary Private Use Area-B', '[\244\128\128\128-\244\143\191\189]'}, -- U+100000–U+10FFFD, F4 80 80 80 – F4 8F BF BD
}
--[[
Indic script makes use of zero width joiner as a character modifier so zwj
characters must be left in. This pattern covers all of the unicode characters
for these languages:
Devanagari 0900–097F – https://unicode.org/charts/PDF/U0900.pdf
Devanagari extended A8E0–A8FF – https://unicode.org/charts/PDF/UA8E0.pdf
Bengali 0980–09FF – https://unicode.org/charts/PDF/U0980.pdf
Gurmukhi 0A00–0A7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0A00.pdf
Gujarati 0A80–0AFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0A80.pdf
Oriya 0B00–0B7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0B00.pdf
Tamil 0B80–0BFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0B80.pdf
Telugu 0C00–0C7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0C00.pdf
Kannada 0C80–0CFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0C80.pdf
Malayalam 0D00–0D7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0D00.pdf
plus the not-necessarily Indic scripts for Sinhala and Burmese:
Sinhala 0D80-0DFF - https://unicode.org/charts/PDF/U0D80.pdf
Myanmar 1000-109F - https://unicode.org/charts/PDF/U1000.pdf
Myanmar extended A AA60-AA7F - https://unicode.org/charts/PDF/UAA60.pdf
Myanmar extended B A9E0-A9FF - https://unicode.org/charts/PDF/UA9E0.pdf
the pattern is used by has_invisible_chars() and coins_cleanup()
]]
local indic_script = '[\224\164\128-\224\181\191\224\163\160-\224\183\191\225\128\128-\225\130\159\234\167\160-\234\167\191\234\169\160-\234\169\191]';
-- list of emoji that use a zwj character (U+200D) to combine with another emoji
-- from: https://unicode.org/Public/emoji/16.0/emoji-zwj-sequences.txt; version: 16.0; 2024-08-14
-- table created by: [[:en:Module:Make emoji zwj table]]
local emoji_t = { -- indexes are decimal forms of the hex values in U+xxxx
[8596] = true, -- U+2194 ↔ left right arrow
[8597] = true, -- U+2195 ↕ up down arrow
[9760] = true, -- U+2620 ☠ skull and crossbones
[9792] = true, -- U+2640 ♀ female sign
[9794] = true, -- U+2642 ♂ male sign
[9877] = true, -- U+2695 ⚕ staff of aesculapius
[9878] = true, -- U+2696 ⚖ scales
[9895] = true, -- U+26A7 ⚧ male with stroke and male and female sign
[9992] = true, -- U+2708 ✈ airplane
[10052] = true, -- U+2744 ❄ snowflake
[10084] = true, -- U+2764 ❤ heavy black heart
[10145] = true, -- U+27A1 ➡ black rightwards arrow
[11035] = true, -- U+2B1B ⬛ black large square
[127752] = true, -- U+1F308 🌈 rainbow
[127787] = true, -- U+1F32B 🌫 fog
[127806] = true, -- U+1F33E 🌾 ear of rice
[127859] = true, -- U+1F373 🍳 cooking
[127868] = true, -- U+1F37C 🍼 baby bottle
[127876] = true, -- U+1F384 🎄 christmas tree
[127891] = true, -- U+1F393 🎓 graduation cap
[127908] = true, -- U+1F3A4 🎤 microphone
[127912] = true, -- U+1F3A8 🎨 artist palette
[127979] = true, -- U+1F3EB 🏫 school
[127981] = true, -- U+1F3ED 🏭 factory
[128102] = true, -- U+1F466 👦 boy
[128103] = true, -- U+1F467 👧 girl
[128104] = true, -- U+1F468 👨 man
[128105] = true, -- U+1F469 👩 woman
[128139] = true, -- U+1F48B 💋 kiss mark
[128165] = true, -- U+1F4A5 💥 collision symbol
[128168] = true, -- U+1F4A8 💨 dash symbol
[128171] = true, -- U+1F4AB 💫 dizzy symbol
[128187] = true, -- U+1F4BB 💻 personal computer
[128188] = true, -- U+1F4BC 💼 brief case
[128293] = true, -- U+1F525 🔥 fire
[128295] = true, -- U+1F527 🔧 wrench
[128300] = true, -- U+1F52C 🔬 microscope
[128488] = true, -- U+1F5E8 🗨 left speech bubble
[128640] = true, -- U+1F680 🚀 rocket
[128658] = true, -- U+1F692 🚒 fire engine
[129001] = true, -- U+1F7E9 🟩 large green square
[129003] = true, -- U+1F7EB 🟫 large brown square
[129309] = true, -- U+1F91D 🤝 handshake
[129455] = true, -- U+1F9AF 🦯 probing cane
[129456] = true, -- U+1F9B0 🦰 emoji component red hair
[129457] = true, -- U+1F9B1 🦱 emoji component curly hair
[129458] = true, -- U+1F9B2 🦲 emoji component bald
[129459] = true, -- U+1F9B3 🦳 emoji component white hair
[129466] = true, -- U+1F9BA 🦺 safety vest
[129468] = true, -- U+1F9BC 🦼 motorized wheelchair
[129469] = true, -- U+1F9BD 🦽 manual wheelchair
[129489] = true, -- U+1F9D1 🧑 adult
[129490] = true, -- U+1F9D2 🧒 child
[129657] = true, -- U+1FA79 🩹 adhesive bandage
[129778] = true, -- U+1FAF2 🫲 leftwards hand
}
--[[----------------------< L A N G U A G E S U P P O R T >-------------------
These tables and constants support various language-specific functionality.
]]
--local this_wiki_code = mw.getContentLanguage():getCode(); -- get this wiki's language code
local this_wiki_code = lang_obj:getCode(); -- get this wiki's language code
if string.match (mw.site.server, 'wikidata') then
this_wiki_code = mw.getCurrentFrame():callParserFunction('int', {'lang'}); -- on Wikidata so use interface language setting instead
end
local mw_languages_by_tag_t = mw.language.fetchLanguageNames (this_wiki_code, 'all'); -- get a table of language tag/name pairs known to Wikimedia; used for interwiki tests
local mw_languages_by_name_t = {};
for k, v in pairs (mw_languages_by_tag_t) do -- build a 'reversed' table name/tag language pairs know to MediaWiki; used for |language=
v = mw.ustring.lower (v); -- lowercase for tag fetch; get name's proper case from mw_languages_by_tag_t[<tag>]
if mw_languages_by_name_t[v] then -- when name already in the table
if 2 == #k or 3 == #k then -- if tag does not have subtags
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- prefer the shortest tag for this name
end
else -- here when name not in the table
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- so add name and matching tag
end
end
local inter_wiki_map = {}; -- map of interwiki prefixes that are language-code prefixes
for k, v in pairs (mw.site.interwikiMap ('local')) do -- spin through the base interwiki map (limited to local)
if mw_languages_by_tag_t[v["prefix"]] then -- if the prefix matches a known language tag
inter_wiki_map[v["prefix"]] = true; -- add it to our local map
end
end
--[[--------------------< S C R I P T _ L A N G _ C O D E S >-------------------
This table is used to hold ISO 639-1 two-character and ISO 639-3 three-character
language codes that apply only to |script-title= and |script-chapter=
]]
local script_lang_codes = {
'ab', 'am', 'ar', 'az', 'be', 'bg', 'bn', 'bo', 'bs', 'ce', 'chr', 'dv', 'dz',
'el', 'fa', 'grc', 'gu', 'he', 'hi', 'hy', 'ja', 'ka', 'kk', 'km', 'kn', 'ko',
'ku', 'ky', 'lo', 'mk', 'ml', 'mn', 'mni', 'mr', 'my', 'ne', 'or', 'ota',
'pa', 'ps', 'ru', 'sd', 'si', 'sr', 'syc', 'ta', 'te', 'tg', 'th', 'ti', 'tt',
'ug', 'uk', 'ur', 'uz', 'yi', 'yue', 'zh', 'zgh'
};
--[[---------------< L A N G U A G E R E M A P P I N G >----------------------
These tables hold language information that is different (correct) from MediaWiki's definitions
For each ['<tag>'] = 'language name' in lang_code_remap{} there must be a matching ['language name'] = {'language name', '<tag>'} in lang_name_remap{}
lang_tag_remap{}:
key is always lowercase ISO 639-1, -2, -3 language tag or a valid lowercase IETF language tag
value is properly spelled and capitalized language name associated with <tag>
only one language name per <tag>;
key/value pair must have matching entry in lang_name_remap{}
lang_name_remap{}:
key is always lowercase language name
value is a table the holds correctly spelled and capitalized language name [1] and associated tag [2] (tag must match a tag key in lang_tag_remap{})
may have multiple keys referring to a common preferred name and tag; For example:
['kolsch'] and ['kölsch'] both refer to 'Kölsch' and 'ksh'
]]
local lang_tag_remap = { -- used for |language= and |script-title= / |script-chapter=
['als'] = 'Tosk Albanian', -- MediaWiki returns Alemannisch
['bh'] = 'Bihari', -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bla'] = 'Blackfoot', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['bn'] = 'Bengali', -- MediaWiki returns Bangla
['ca-valencia'] = 'Valencian', -- IETF variant of Catalan
['fkv'] = 'Kven', -- MediaWiki returns Kvensk
['gsw'] = 'Swiss German',
['ilo'] = 'Ilocano', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['ksh'] = 'Kölsch', -- MediaWiki: Colognian; use IANA/ISO 639 preferred name
['ksh-x-colog'] = 'Colognian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Colognian; IETF private code created at Module:Lang/data
['mis-x-ripuar'] = 'Ripuarian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Ripuarian; IETF private code created at Module:Lang/data
['nan-tw'] = 'Taiwanese Hokkien', -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese and support en.wiki preferred name
['sr-ec'] = 'Serbian (Cyrillic script)', -- MediaWiki returns српски (ћирилица)
['sr-el'] = 'Serbian (Latin script)', -- MediaWiki returns srpski (latinica)
}
local lang_name_remap = { -- used for |language=; names require proper capitalization; tags must be lowercase
['alemannic'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- ISO 639-2, -3 alternate for Swiss German; MediaWiki mediawiki returns Alemannic for gsw; en.wiki preferred name
['alemannisch'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- not an ISO or IANA language name; MediaWiki uses 'als' as a subdomain name for Alemannic Wikipedia: als.wikipedia.org
['bangla'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki returns Bangla (the endonym) but we want Bengali (the exonym); here we remap
['bengali'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki doesn't use exonym so here we provide correct language name and 639-1 code
['bhojpuri'] = {'Bhojpuri', 'bho'}, -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bihari'] = {'Bihari', 'bh'}, -- MediaWiki replaces 'Bihari' with 'Bhojpuri' so 'Bihari' cannot be found
['blackfoot'] = {'Blackfoot', 'bla'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['colognian'] = {'Colognian', 'ksh-x-colog'}, -- MediaWiki preferred name for ksh
['ilocano'] = {'Ilocano', 'ilo'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['kolsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name (use non-diacritical o instead of umlaut ö)
['kölsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name
['kven'] = {'Kven', 'fkv'}, -- Unicode CLDR have decided not to support English language name for these two...
['kvensk'] = {'Kven', 'fkv'}, -- ...they say to refer to IANA registry for English names
['ripuarian'] = {'Ripuarian', 'mis-x-ripuar'}, -- group of dialects; no code in MediaWiki or in IANA/ISO 639
['serbian (cyrillic script)'] = {'Serbian (Cyrillic script)', 'sr-cyrl'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-ec
['serbian (latin script)'] = {'Serbian (Latin script)', 'sr-latn'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-el
['swiss german'] = {'Swiss German', 'gsw'},
['taiwanese hokkien'] = {'Taiwanese Hokkien', 'nan-tw'}, -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese
['tosk albanian'] = {'Tosk Albanian', 'als'}, -- MediaWiki replaces 'Tosk Albanian' with 'Alemannisch' so 'Tosk Albanian' cannot be found
['valencian'] = {'Valencian', 'ca-valencia'}, -- variant of Catalan; categorizes as Valencian
}
--[[---------------< P R O P E R T I E S _ C A T E G O R I E S >----------------
Properties categories. These are used for investigating qualities of citations.
]]
local prop_cats = {
['foreign-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is foreign-language name, $2 is ISO639-1 code
['foreign-lang-source-2'] = 'CS1 foreign language sources (ISO 639-2)|$1', -- |language= category; a cat for ISO639-2 languages; $1 is the ISO 639-2 code used as a sort key
['interproj-linked-name'] = 'CS1 interproject-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interproject link; $1 is interproject tag used as a sort key
['interwiki-linked-name'] = 'CS1 interwiki-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interwiki link; $1 is interwiki tag used as a sort key; yeilds to interproject
['local-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is local-language name, $2 is ISO639-1 code; not emitted when local_lang_cat_enable is false
['location-test'] = 'CS1 location test',
['long-vol'] = 'CS1: long volume value', -- probably temporary cat to identify scope of |volume= values longer than 4 characters
['script'] = 'CS1 uses $1-language script ($2)', -- |script-title=xx: has matching category; $1 is language name, $2 is language tag
['tracked-param'] = 'CS1 tracked parameter: $1', -- $1 is base (enumerators removed) parameter name
['unfit'] = 'CS1: unfit URL', -- |url-status=unfit or |url-status=usurped; used to be a maint cat
['vanc-accept'] = 'CS1:Vancouver names with accept markup', -- for |vauthors=/|veditors= with accept-as-written markup
['year-range-abbreviated'] = 'CS1: abbreviated year range', -- probably temporary cat to identify scope of |date=, |year= values using YYYY–YY form
}
--[[-------------------< T I T L E _ T Y P E S >--------------------------------
Here we map a template's CitationClass to TitleType (default values for |type= parameter)
]]
local title_types = {
['AV-media-notes'] = 'Media notes',
['document'] = 'Document',
['interview'] = 'Interview',
['mailinglist'] = 'Mailing list',
['map'] = 'Map',
['podcast'] = 'Podcast',
['pressrelease'] = 'Press release',
['report'] = 'Report',
['speech'] = 'Speech',
['techreport'] = 'Technical report',
['thesis'] = 'Thesis',
}
--[[--------------------------< B U I L D _ K N O W N _ F R E E _ D O I _ R E G I S T R A N T S _ T A B L E >--
build a table of doi registrants known to be free-to-read In a doi, the registrant ID is the series of digits
between the '10.' and the first '/': in doi 10.1100/sommat, 1100 is the registrant ID
see §3.2.2 DOI prefix of the Doi Handbook p. 43
https://www.doi.org/doi-handbook/DOI_Handbook_Final.pdf#page=43
]]
local function build_free_doi_registrants_table()
local registrants_t = {};
for _, v in ipairs ({
'1045', '1074', '1096', '1100', '1155', '1186', '1194', '1371', '1629', '1989', '1999', '2147', '2196', '3285', '3389', '3390',
'3748', '3814', '3847', '3897', '4061', '4089', '4103', '4172', '4175', '4230', '4236', '4239', '4240', '4249', '4251',
'4252', '4253', '4254', '4291', '4292', '4329', '4330', '4331', '5194', '5210', '5306', '5312', '5313', '5314',
'5315', '5316', '5317', '5318', '5319', '5320', '5321', '5334', '5402', '5409', '5410', '5411', '5412',
'5492', '5493', '5494', '5495', '5496', '5497', '5498', '5499', '5500', '5501', '5527', '5528', '5662',
'6064', '6219', '7167', '7217', '7287', '7482', '7490', '7554', '7717', '7759', '7766', '11131', '11569', '11647',
'11648', '12688', '12703', '12715', '12942', '12998', '13105', '14256', '14293', '14303', '15215', '15347', '15412', '15560', '16995',
'17645', '18637', '19080', '19173', '20944', '21037', '21468', '21767', '22261', '22323', '22459', '24105', '24196', '24966',
'26775', '30845', '32545', '35711', '35712', '35713', '35995', '36648', '37126', '37532', '37871', '47128',
'47622', '47959', '52437', '52975', '53288', '54081', '54947', '55667', '55914', '57009', '58647', '59081',
}) do
registrants_t[v] = true; -- build a k/v table of known free-to-read doi registrants
end
return registrants_t;
end
local extended_registrants_t = { -- known free registrants identifiable by the doi suffix incipit
['1002'] = {'aelm', 'leap'}, -- Advanced Electronic Materials, Learned Publishing
['1016'] = {'j.heliyon', 'j.nlp', 'j.proche'}, -- Heliyon, Natural Language Processing, Procedia Chemistry
['1017'] = {'nlp'}, -- Natural Language Processing Journal
['1046'] = {'j.1365-8711', 'j.1365-246x'}, -- MNRAS, GJI
['1093'] = {'mnras', 'mnrasl', 'gji', 'rasti'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI, RASTI
['1099'] = {'acmi', 'mic', '00221287', 'mgen'}, -- Access Microbiology, Microbiology, Journal of General Microbiology, Microbial Genomics
['1111'] = {'j.1365-2966', 'j.1745-3933', 'j.1365-246X'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI
['1210'] = {'jendso','jcemcr'}, -- Journal of the Endocrine Society, JCEM Case Reports
['4171'] = {'dm','mag'}, -- Documenta Mathematica, EMS Magazine
['14231'] = {'ag'}, -- Algebraic Geometry
}
--[[===================<< E R R O R M E S S A G I N G >>======================
]]
--[[----------< E R R O R M E S S A G E S U P P L I M E N T S >-------------
I18N for those messages that are supplemented with additional specific text that
describes the reason for the error
TODO: merge this with special_case_translations{}?
]]
local err_msg_supl = {
['char'] = 'invalid character', -- |isbn=, |sbn=
['check'] = 'checksum', -- |isbn=, |sbn=
['flag'] = 'flag', -- |archive-url=
['form'] = 'invalid form', -- |isbn=, |sbn=
['group'] = 'invalid group id', -- |isbn=
['initials'] = 'initials', -- Vancouver
['invalid language code'] = 'invalid language code', -- |script-<param>=
['journal'] = 'journal', -- |bibcode=
['length'] = 'length', -- |isbn=, |bibcode=, |sbn=
['liveweb'] = 'liveweb', -- |archive-url=
['missing comma'] = 'missing comma', -- Vancouver
['missing prefix'] = 'missing prefix', -- |script-<param>=
['missing title part'] = 'missing title part', -- |script-<param>=
['name'] = 'name', -- Vancouver
['non-Latin char'] = 'non-Latin character', -- Vancouver
['path'] = 'path', -- |archive-url=
['prefix'] = 'invalid prefix', -- |isbn=
['punctuation'] = 'punctuation', -- Vancouver
['save'] = 'save command', -- |archive-url=
['suffix'] = 'suffix', -- Vancouver
['timestamp'] = 'timestamp', -- |archive-url=
['unknown language code'] = 'unknown language code', -- |script-<param>=
['value'] = 'value', -- |bibcode=
['year'] = 'year', -- |bibcode=
}
--[[--------------< E R R O R _ C O N D I T I O N S >---------------------------
Error condition table. This table has two sections: errors at the top, maintenance
at the bottom. Maint 'messaging' does not have a 'message' (message=nil)
The following contains a list of IDs for various error conditions defined in the
code. For each ID, we specify a text message to display, an error category to
include, and whether the error message should be wrapped as a hidden comment.
Anchor changes require identical changes to matching anchor in Help:CS1 errors
TODO: rename error_conditions{} to something more generic; create separate error
and maint tables inside that?
]]
local error_conditions = {
err_accessdate_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|access-date=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'accessdate_missing_url',
category = 'CS1 errors: access-date without URL',
hidden = false
},
err_apostrophe_markup = {
message = 'Italic or bold markup not allowed in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'apostrophe_markup',
category = 'CS1 errors: markup',
hidden = false
},
err_archive_date_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-url=</code>',
anchor = 'archive_date_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_date_url_ts_mismatch = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> / <code class="cs1-code">|archive-url=</code> timestamp mismatch; $1 suggested',
anchor = 'archive_date_url_ts_mismatch',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_date = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-date=</code>',
anchor = 'archive_missing_date',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'archive_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> is malformed: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'archive_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_arxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|arxiv=</code> required',
anchor = 'arxiv_missing',
category = 'CS1 errors: arXiv', -- same as bad arxiv
hidden = false
},
err_asintld_missing_asin = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|asin=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'asintld_missing_asin',
category = 'CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_arxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|arxiv=</code> value',
anchor = 'bad_arxiv',
category = 'CS1 errors: arXiv',
hidden = false
},
err_bad_asin = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin=</code> value',
anchor = 'bad_asin',
category ='CS1 errors: ASIN',
hidden = false
},
err_bad_asin_tld = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin-tld=</code> value',
anchor = 'bad_asin_tld',
category ='CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_bibcode = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|bibcode=</code> $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_bibcode',
category = 'CS1 errors: bibcode',
hidden = false
},
err_bad_biorxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|biorxiv=</code> value',
anchor = 'bad_biorxiv',
category = 'CS1 errors: bioRxiv',
hidden = false
},
err_bad_citeseerx = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|citeseerx=</code> value',
anchor = 'bad_citeseerx',
category = 'CS1 errors: citeseerx',
hidden = false
},
err_bad_date = {
message = 'Check date values in: $1', -- $1 is a parameter name list
anchor = 'bad_date',
category = 'CS1 errors: dates',
hidden = false
},
err_bad_doi = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|doi=</code> value',
anchor = 'bad_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_bad_hdl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|hdl=</code> value',
anchor = 'bad_hdl',
category = 'CS1 errors: HDL',
hidden = false
},
err_bad_isbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|isbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_isbn',
category = 'CS1 errors: ISBN',
hidden = false
},
err_bad_ismn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ismn=</code> value',
anchor = 'bad_ismn',
category = 'CS1 errors: ISMN',
hidden = false
},
err_bad_issn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1issn=</code> value', -- $1 is 'e' or '' for eissn or issn
anchor = 'bad_issn',
category = 'CS1 errors: ISSN',
hidden = false
},
err_bad_jfm = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jfm=</code> value',
anchor = 'bad_jfm',
category = 'CS1 errors: JFM',
hidden = false
},
err_bad_jstor = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jstor=</code> value',
anchor = 'bad_jstor',
category = 'CS1 errors: JSTOR',
hidden = false
},
err_bad_lccn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|lccn=</code> value',
anchor = 'bad_lccn',
category = 'CS1 errors: LCCN',
hidden = false
},
err_bad_medrxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|medrxiv=</code> value',
anchor = 'bad_medrxiv',
category = 'CS1 errors: medRxiv',
hidden = false
},
err_bad_mr = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|mr=</code> value',
anchor = 'bad_mr',
category = 'CS1 errors: MR',
hidden = false
},
err_bad_oclc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|oclc=</code> value',
anchor = 'bad_oclc',
category = 'CS1 errors: OCLC',
hidden = false
},
err_bad_ol = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ol=</code> value',
anchor = 'bad_ol',
category = 'CS1 errors: OL',
hidden = false
},
err_bad_osti = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|osti=</code> value',
anchor = 'bad_osti',
category = 'CS1 errors: OSTI',
hidden = false
},
err_bad_paramlink = { -- for |title-link=, |author/editor/translator-link=, |series-link=, |episode-link=
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1=</code> value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_paramlink',
category = 'CS1 errors: parameter link',
hidden = false
},
err_bad_pmc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmc=</code> value',
anchor = 'bad_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC',
hidden = false
},
err_bad_pmid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmid=</code> value',
anchor = 'bad_pmid',
category = 'CS1 errors: PMID',
hidden = false
},
err_bad_rfc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|rfc=</code> value',
anchor = 'bad_rfc',
category = 'CS1 errors: RFC',
hidden = false
},
err_bad_s2cid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|s2cid=</code> value',
anchor = 'bad_s2cid',
category = 'CS1 errors: S2CID',
hidden = false
},
err_bad_sbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|sbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_sbn',
category = 'CS1 errors: SBN',
hidden = false
},
err_bad_ssrn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ssrn=</code> value',
anchor = 'bad_ssrn',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_bad_url = {
message = 'Check $1 value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_bad_usenet_id = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|message-id=</code> value',
anchor = 'bad_message_id',
category = 'CS1 errors: message-id',
hidden = false
},
err_bad_zbl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|zbl=</code> value',
anchor = 'bad_zbl',
category = 'CS1 errors: Zbl',
hidden = false
},
err_bare_url_missing_title = {
message = '$1 missing title', -- $1 is parameter name
anchor = 'bare_url_missing_title',
category = 'CS1 errors: bare URL',
hidden = false
},
err_biorxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|biorxiv=</code> required',
anchor = 'biorxiv_missing',
category = 'CS1 errors: bioRxiv', -- same as bad bioRxiv
hidden = false
},
err_chapter_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'chapter_ignored',
category = 'CS1 errors: chapter ignored',
hidden = false
},
err_citation_missing_title = {
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'citation_missing_title',
category = 'CS1 errors: missing title',
hidden = false
},
err_citeseerx_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|citeseerx=</code> required',
anchor = 'citeseerx_missing',
category = 'CS1 errors: citeseerx', -- same as bad citeseerx
hidden = false
},
err_cite_web_url = { -- this error applies to cite web and to cite podcast
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'cite_web_url',
category = 'CS1 errors: requires URL',
hidden = false
},
err_class_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|class=</code> ignored',
anchor = 'class_ignored',
category = 'CS1 errors: class',
hidden = false
},
err_contributor_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> ignored',
anchor = 'contributor_ignored',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_contributor_missing_required_param = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'contributor_missing_required_param',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_deprecated_params = {
message = 'Cite uses deprecated parameter <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'deprecated_params',
category = 'CS1 errors: deprecated parameters',
hidden = false
},
err_disp_name = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name; $2 is the assigned value
anchor = 'disp_name',
category = 'CS1 errors: display-names',
hidden = false,
},
err_doibroken_missing_doi = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|doi=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'doibroken_missing_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_embargo_missing_pmc = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|pmc=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'embargo_missing_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC embargo',
hidden = false
},
err_empty_citation = {
message = 'Empty citation',
anchor = 'empty_citation',
category = 'CS1 errors: empty citation',
hidden = false
},
err_etal = {
message = 'Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'explicit_et_al',
category = 'CS1 errors: explicit use of et al.',
hidden = false
},
err_extra_text_edition = {
message = '<code class="cs1-code">|edition=</code> has extra text',
anchor = 'extra_text_edition',
category = 'CS1 errors: extra text: edition',
hidden = false,
},
err_extra_text_issue = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_issue',
category = 'CS1 errors: extra text: issue',
hidden = false,
},
err_extra_text_pages = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_pages',
category = 'CS1 errors: extra text: pages',
hidden = false,
},
err_extra_text_volume = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_volume',
category = 'CS1 errors: extra text: volume',
hidden = false,
},
err_first_missing_last = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> missing <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is first alias, $2 is matching last alias
anchor = 'first_missing_last',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_format_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is format parameter $2 is url parameter
anchor = 'format_missing_url',
category = 'CS1 errors: format without URL',
hidden = false
},
err_generic_name = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has generic name', -- $1 is parameter name
anchor = 'generic_name',
category = 'CS1 errors: generic name',
hidden = false,
},
err_generic_title = {
message = 'Cite uses generic title',
anchor = 'generic_title',
category = 'CS1 errors: generic title',
hidden = false,
},
err_invalid_isbn_date = {
message = 'ISBN / Date incompatibility',
anchor = 'invalid_isbn_date',
category = 'CS1 errors: ISBN date',
hidden = false
},
err_invalid_param_val = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name $2 is parameter value
anchor = 'invalid_param_val',
category = 'CS1 errors: invalid parameter value',
hidden = false
},
err_invisible_char = {
message = '$1 in $2 at position $3', -- $1 is invisible char $2 is parameter name $3 is position number
anchor = 'invisible_char',
category = 'CS1 errors: invisible characters',
hidden = false
},
err_medrxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|medrxiv=</code> required',
anchor = 'medrxiv_missing',
category = 'CS1 errors: medRxiv', -- same as bad medRxiv
hidden = false
},
err_missing_name = {
message = 'Missing <code class="cs1-code">|$1$2=</code>', -- $1 is modified NameList; $2 is enumerator
anchor = 'missing_name',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_missing_periodical = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical periodical parameter name for cite $1
anchor = 'missing_periodical',
category = 'CS1 errors: missing periodical',
hidden = false
},
err_missing_pipe = {
message = 'Missing pipe in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'missing_pipe',
category = 'CS1 errors: missing pipe',
hidden = false
},
err_missing_publisher = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical publisher parameter name for cite $1
anchor = 'missing_publisher',
category = 'CS1 errors: missing publisher',
hidden = false
},
err_numeric_names = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has numeric name', -- $1 is parameter name',
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 errors: numeric name',
hidden = false,
},
err_param_access_requires_param = {
message = '<code class="cs1-code">|$1-access=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_access_requires_param',
category = 'CS1 errors: param-access',
hidden = false
},
err_param_has_ext_link = {
message = 'External link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_ext_link',
category = 'CS1 errors: external links',
hidden = false
},
err_param_has_twl_url = {
message = 'Wikipedia Library link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_twl_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_parameter_ignored = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'parameter_ignored',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_parameter_ignored_suggest = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored (<code class="cs1-code">|$2=</code> suggested)', -- $1 is unknown parameter $2 is suggested parameter name
anchor = 'parameter_ignored_suggest',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_periodical_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'periodical_ignored',
category = 'CS1 errors: periodical ignored',
hidden = false
},
err_redundant_parameters = {
message = 'More than one of $1 specified', -- $1 is error message detail
anchor = 'redundant_parameters',
category = 'CS1 errors: redundant parameter',
hidden = false
},
err_script_parameter = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=</code>: $2', -- $1 is parameter name $2 is script language code or error detail
anchor = 'script_parameter',
category = 'CS1 errors: script parameters',
hidden = false
},
err_ssrn_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|ssrn=</code> required',
anchor = 'ssrn_missing',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_text_ignored = {
message = 'Text "$1" ignored', -- $1 is ignored text
anchor = 'text_ignored',
category = 'CS1 errors: unrecognized parameter',
hidden = false
},
err_trans_missing_title = {
message = '<code class="cs1-code">|trans-$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code> or <code class="cs1-code">|script-$1=</code>', -- $1 is base parameter name
anchor = 'trans_missing_title',
category = 'CS1 errors: translated title',
hidden = false
},
err_param_unknown_empty = {
message = 'Cite has empty unknown parameter$1: $2', -- $1 is 's' or empty space; $2 is emty unknown param list
anchor = 'param_unknown_empty',
category = 'CS1 errors: empty unknown parameters',
hidden = false
},
err_vancouver = {
message = 'Vancouver style error: $1 in name $2', -- $1 is error detail, $2 is the nth name
anchor = 'vancouver',
category = 'CS1 errors: Vancouver style',
hidden = false
},
err_wikilink_in_url = {
message = 'URL–wikilink conflict', -- uses ndash
anchor = 'wikilink_in_url',
category = 'CS1 errors: URL–wikilink conflict', -- uses ndash
hidden = false
},
--[[--------------------------< M A I N T >-------------------------------------
maint messages do not have a message (message = nil); otherwise the structure
is the same as error messages
]]
maint_archived_copy = {
message = nil,
anchor = 'archived_copy',
category = 'CS1 maint: archived copy as title',
hidden = true,
},
maint_bibcode = {
message = nil,
anchor = 'bibcode',
category = 'CS1 maint: bibcode',
hidden = true,
},
maint_location_no_publisher = { -- cite book, conference, encyclopedia; citation as book cite or encyclopedia cite
message = nil,
anchor = 'location_no_publisher',
category = 'CS1 maint: location missing publisher',
hidden = true,
},
maint_bot_unknown = {
message = nil,
anchor = 'bot:_unknown',
category = 'CS1 maint: bot: original URL status unknown',
hidden = true,
},
maint_date_auto_xlated = { -- date auto-translation not supported by en.wiki
message = nil,
anchor = 'date_auto_xlated',
category = 'CS1 maint: date auto-translated',
hidden = true,
},
maint_date_format = {
message = nil,
anchor = 'date_format',
category = 'CS1 maint: date format',
hidden = true,
},
maint_date_year = {
message = nil,
anchor = 'date_year',
category = 'CS1 maint: date and year',
hidden = true,
},
maint_doi_ignore = {
message = nil,
anchor = 'doi_ignore',
category = 'CS1 maint: ignored DOI errors',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive',
category = 'CS1 maint: DOI inactive',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive_dated = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive_dated',
category = 'CS1 maint: DOI inactive as of $2$3$1', -- $1 is year, $2 is month-name or empty string, $3 is space or empty string
hidden = true,
},
maint_doi_unflagged_free = {
message = nil,
anchor = 'doi_unflagged_free',
category = 'CS1 maint: unflagged free DOI',
hidden = true,
},
maint_extra_punct = {
message = nil,
anchor = 'extra_punct',
category = 'CS1 maint: extra punctuation',
hidden = true,
},
maint_id_limit_load_fail = { -- applies to all cs1|2 templates on a page;
message = nil, -- maint message (category link) never emitted
anchor = 'id_limit_load_fail',
category = 'CS1 maint: ID limit load fail',
hidden = true,
},
maint_isbn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_isbn_err',
category = 'CS1 maint: ignored ISBN errors',
hidden = true,
},
maint_issn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_issn',
category = 'CS1 maint: ignored ISSN errors',
hidden = true,
},
maint_jfm_format = {
message = nil,
anchor = 'jfm_format',
category = 'CS1 maint: JFM format',
hidden = true,
},
maint_location = {
message = nil,
anchor = 'location',
category = 'CS1 maint: location',
hidden = true,
},
maint_mr_format = {
message = nil,
anchor = 'mr_format',
category = 'CS1 maint: MR format',
hidden = true,
},
maint_mult_names = {
message = nil,
anchor = 'mult_names',
category = 'CS1 maint: multiple names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_numeric_names = {
message = nil,
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 maint: numeric names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_others = {
message = nil,
anchor = 'others',
category = 'CS1 maint: others',
hidden = true,
},
maint_others_avm = {
message = nil,
anchor = 'others_avm',
category = 'CS1 maint: others in cite AV media (notes)',
hidden = true,
},
maint_overridden_setting = {
message = nil,
anchor = 'overridden',
category = 'CS1 maint: overridden setting',
hidden = true,
},
maint_pmc_embargo = {
message = nil,
anchor = 'embargo',
category = 'CS1 maint: PMC embargo expired',
hidden = true,
},
maint_pmc_format = {
message = nil,
anchor = 'pmc_format',
category = 'CS1 maint: PMC format',
hidden = true,
},
maint_postscript = {
message = nil,
anchor = 'postscript',
category = 'CS1 maint: postscript',
hidden = true,
},
maint_publisher_location = {
message = nil,
anchor = 'publisher_location',
category = 'CS1 maint: publisher location',
hidden = true,
},
maint_ref_duplicates_default = {
message = nil,
anchor = 'ref_default',
category = 'CS1 maint: ref duplicates default',
hidden = true,
},
maint_unknown_lang = {
message = nil,
anchor = 'unknown_lang',
category = 'CS1 maint: unrecognized language',
hidden = true,
},
maint_untitled = {
message = nil,
anchor = 'untitled',
category = 'CS1 maint: untitled periodical',
hidden = true,
},
maint_url_status = {
message = nil,
anchor = 'url_status',
category = 'CS1 maint: url-status',
hidden = true,
},
maint_year= {
message = nil,
anchor = 'year',
category = 'CS1 maint: year',
hidden = true,
},
maint_zbl = {
message = nil,
anchor = 'zbl',
category = 'CS1 maint: Zbl',
hidden = true,
},
}
--[[--------------------------< I D _ L I M I T S _ D A T A _ T >----------------------------------------------
fetch id limits for certain identifiers from c:Data:CS1/Identifier limits.tab. This source is a json tabular
data file maintained at wikipedia commons. Convert the json format to a table of k/v pairs.
The values from <id_limits_data_t> are used to set handle.id_limit.
From 2025-02-21, MediaWiki is broken. Use this link to edit the tablular data file:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Data:CS1/Identifier_limits.tab&action=edit
See Phab:T389105
]]
local id_limits_data_t = {};
local use_commons_data = true; -- set to false if your wiki does not have access to mediawiki commons; then,
if false == use_commons_data then -- update this table from https://commons.wikimedia.org/wiki/Data:CS1/Identifier_limits.tab; last update: 2025-02-21
id_limits_data_t = {['OCLC'] = 10450000000, ['OSTI'] = 23010000, ['PMC'] = 11900000, ['PMID'] = 40400000, ['RFC'] = 9300, ['SSRN'] = 5200000, ['S2CID'] = 276000000}; -- this table must be maintained locally
else -- here for wikis that do have access to mediawiki commons
local load_fail_limit = 99999999999; -- very high number to avoid error messages on load failure
id_limits_data_t = {['OCLC'] = load_fail_limit, ['OSTI'] = load_fail_limit, ['PMC'] = load_fail_limit, ['PMID'] = load_fail_limit, ['RFC'] = load_fail_limit, ['SSRN'] = load_fail_limit, ['S2CID'] = load_fail_limit};
local id_limits_data_load_fail = false; -- flag; assume that we will be successful when loading json id limit tabular data
local tab_data_t = mw.ext.data.get ('CS1/Identifier limits.tab').data; -- attempt to load the json limit data from commons into <tab_data_t>
if false == tab_data_t then -- undocumented 'feature': mw.ext.data.get() sometimes returns false
id_limits_data_load_fail = true; -- set the flag so that Module:Citation/CS1 can create an unannotated maint category
else
for _, limit_t in ipairs (tab_data_t) do -- overwrite default <load_fail_limit> values
id_limits_data_t[limit_t[1]] = limit_t[2]; -- <limit[1]> is identifier; <limit[2]> is upper limit for that identifier
end
end
end
--[[--------------------------< I D _ H A N D L E R S >--------------------------------------------------------
The following contains a list of values for various defined identifiers. For each
identifier we specify a variety of information necessary to properly render the
identifier in the citation.
parameters: a list of parameter aliases for this identifier; first in the list is the canonical form
link: Wikipedia article name
redirect: a local redirect to a local Wikipedia article name; at en.wiki, 'ISBN (identifier)' is a redirect to 'International Standard Book Number'
q: Wikidata q number for the identifier
label: the label preceding the identifier; label is linked to a Wikipedia article (in this order):
redirect from id_handlers['<id>'].redirect when use_identifier_redirects is true
Wikidata-supplied article name for the local wiki from id_handlers['<id>'].q
local article name from id_handlers['<id>'].link
prefix: the first part of a URL that will be concatenated with a second part which usually contains the identifier
suffix: optional third part to be added after the identifier
encode: true if URI should be percent-encoded; otherwise false
COinS: identifier link or keyword for use in COinS:
for identifiers registered at info-uri.info use: info:.... where '...' is the appropriate identifier label
for identifiers that have COinS keywords, use the keyword: rft.isbn, rft.issn, rft.eissn
for |asin= and |ol=, which require assembly, use the keyword: url
for others make a URL using the value in prefix/suffix and #label, use the keyword: pre (not checked; any text other than 'info', 'rft', or 'url' works here)
set to nil to leave the identifier out of the COinS
separator: character or text between label and the identifier in the rendered citation
id_limit: for those identifiers with established limits, this property holds the upper limit
access: use this parameter to set the access level for all instances of this identifier.
the value must be a valid access level for an identifier (see ['id-access'] in this file).
custom_access: to enable custom access level for an identifier, set this parameter
to the parameter that should control it (normally 'id-access')
]]
local id_handlers = {
['ARXIV'] = {
parameters = {'arxiv', 'ईप्रिंट'},
link = 'आर्काइव लेखकोष',
redirect = 'आर्काइव (अभिज्ञापक)',
q = 'Q118398',
label = 'आर्काइव',
prefix = 'https://arxiv.org/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:arxiv',
separator = ':',
access = 'free', -- free to read
},
['ASIN'] = {
parameters = { 'asin', 'ASIN' },
link = 'Amazon Standard Identification Number',
redirect = 'ASIN (identifier)',
q = 'Q1753278',
label = 'ASIN',
prefix = 'https://www.amazon.',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = false;
},
['BIBCODE'] = {
parameters = {'bibcode', 'बिबकोड'},
link = 'बिबकोड',
redirect = 'बिबकोड',
q = 'Q25754',
label = 'बिबकोड',
prefix = 'https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:bibcode',
separator = ':',
custom_access = 'bibcode-access',
},
['BIORXIV'] = {
parameters = {'biorxiv'},
link = 'bioRxiv',
redirect = 'bioRxiv (identifier)',
q = 'Q19835482',
label = 'bioRxiv',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['CITESEERX'] = {
parameters = {'citeseerx'},
link = 'CiteSeerX',
redirect = 'CiteSeerX (identifier)',
q = 'Q2715061',
label = 'CiteSeerX',
prefix = 'https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['DOI'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = { 'doi', 'डीओआई'},
link = 'डिजिटल वस्तु अभिज्ञापक',
redirect = 'डीओआई (अभिज्ञापक)',
q = 'Q25670',
label = 'डीओआई',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'info:doi',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'doi-access',
},
['EISSN'] = {
parameters = {'eissn', 'EISSN'},
link = 'International Standard Serial Number#Electronic ISSN',
redirect = 'eISSN (identifier)',
q = 'Q46339674',
label = 'eISSN',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.eissn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['HDL'] = {
parameters = { 'hdl', 'HDL' },
link = 'Handle System',
redirect = 'hdl (identifier)',
q = 'Q3126718',
label = 'hdl',
prefix = 'https://hdl.handle.net/',
COinS = 'info:hdl',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'hdl-access',
},
['ISBN'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = {'isbn', 'ISBN'},
link = 'International Standard Book Number',
redirect = 'ISBN (identifier)',
q = 'Q33057',
label = 'ISBN',
prefix = 'Special:BookSources/',
COinS = 'rft.isbn',
separator = ' ',
},
['ISMN'] = {
parameters = {'ismn', 'ISMN'},
link = 'International Standard Music Number',
redirect = 'ISMN (identifier)',
q = 'Q1666938',
label = 'ISMN',
prefix = '', -- not currently used;
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['ISSN'] = {
parameters = {'issn', 'आईएसएसएन'},
link = 'अन्तर्राष्ट्रीय मानक क्रम संख्या',
redirect = 'आईएसएसएन (अभिज्ञापक)',
q = 'Q131276',
label = 'आईएसएसएन',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.issn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['JFM'] = {
parameters = {'jfm', 'JFM'},
link = 'Jahrbuch über die Fortschritte der Mathematik',
redirect = 'JFM (identifier)',
q = '',
label = 'JFM',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['JSTOR'] = {
parameters = {'jstor', 'जेस्टोर'},
link = 'जेस्टोर',
redirect = 'जेस्टोर',
q = 'Q1420342',
label = 'जेस्टोर',
prefix = 'https://www.jstor.org/stable/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
custom_access = 'jstor-access',
},
['LCCN'] = {
parameters = {'lccn', 'LCCN'},
link = 'Library of Congress Control Number',
redirect = 'LCCN (identifier)',
q = 'Q620946',
label = 'LCCN',
prefix = 'https://lccn.loc.gov/',
COinS = 'info:lccn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['MEDRXIV'] = {
parameters = {'medrxiv'},
link = 'medRxiv',
redirect = 'medRxiv (identifier)',
q = 'Q58465838',
label = 'medRxiv',
prefix = 'https://www.medrxiv.org/content/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = false,
separator = ' ',
},
['MR'] = {
parameters = {'mr', 'MR'},
link = 'Mathematical Reviews',
redirect = 'MR (identifier)',
q = 'Q211172',
label = 'MR',
prefix = 'https://mathscinet.ams.org/mathscinet-getitem?mr=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['OCLC'] = {
parameters = {'oclc', 'ओसीएलसी'},
link = 'ऑनलाइन कंप्यूटर लाइब्रेरी सेंटर',
redirect = 'ऑनलाइन कंप्यूटर लाइब्रेरी सेंटर',
q = 'Q190593',
label = 'ओसीएलसी',
prefix = 'https://search.worldcat.org/oclc/',
COinS = 'info:oclcnum',
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OCLC or 0,
},
['OL'] = {
parameters = { 'ol', 'OL' },
link = 'Open Library',
redirect = 'OL (identifier)',
q = 'Q1201876',
label = 'OL',
prefix = 'https://openlibrary.org/',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = true,
custom_access = 'ol-access',
},
['OSTI'] = {
parameters = {'osti', 'OSTI'},
link = 'Office of Scientific and Technical Information',
redirect = 'OSTI (identifier)',
q = 'Q2015776',
label = 'OSTI',
prefix = 'https://www.osti.gov/biblio/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OSTI or 0,
custom_access = 'osti-access',
},
['PMC'] = {
parameters = {'pmc', 'पीएमसी'},
link = 'पबमेड सेंट्रल',
redirect = 'पीएमसी (अभिज्ञापक)',
q = 'Q229883',
label = 'पीएमसी',
prefix = 'https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC',
suffix = '',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['PMID'] = {
parameters = {'pmid', 'पीएमआईडी'},
link = 'पबमेड',
redirect = 'पीएमआईडी (अभिज्ञापक)',
q = 'Q2082879',
label = 'पीएमआईडी',
prefix = 'https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/',
COinS = 'info:pmid',
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMID or 0,
},
['RFC'] = {
parameters = {'rfc', 'RFC'},
link = 'Request for Comments',
redirect = 'RFC (identifier)',
q = 'Q212971',
label = 'RFC',
prefix = 'https://tools.ietf.org/html/rfc',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.RFC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['SBN'] = {
parameters = {'sbn', 'SBN'},
link = 'Standard Book Number', -- redirect to International_Standard_Book_Number#History
redirect = 'SBN (identifier)',
label = 'SBN',
prefix = 'Special:BookSources/0-', -- prefix has leading zero necessary to make 9-digit sbn a 10-digit isbn
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['SSRN'] = {
parameters = {'ssrn', 'SSRN'},
link = 'Social Science Research Network',
redirect = 'SSRN (identifier)',
q = 'Q7550801',
label = 'SSRN',
prefix = 'https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.SSRN or 0,
custom_access = 'ssrn-access',
},
['S2CID'] = {
parameters = {'s2cid', 'एस2सीआईडी'},
link = 'सेमैन्टिक स्कॉलर',
redirect = 'सेमैन्टिक स्कॉलर',
q = 'Q22908627',
label = 'एस2सीआईडी',
prefix = 'https://api.semanticscholar.org/CorpusID:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.S2CID or 0,
custom_access = 's2cid-access',
},
['USENETID'] = {
parameters = {'message-id'},
link = 'Usenet',
redirect = 'Usenet (identifier)',
q = 'Q193162',
label = 'Usenet:',
prefix = 'news:',
encode = false,
COinS = 'pre', -- use prefix value
separator = ' ',
},
['ZBL'] = {
parameters = {'zbl', 'ZBL' },
link = 'Zentralblatt MATH',
redirect = 'Zbl (identifier)',
q = 'Q190269',
label = 'Zbl',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
}
--[[--------------------------< E X P O R T S >---------------------------------
]]
return {
use_identifier_redirects = use_identifier_redirects, -- booleans defined in the settings at the top of this module
local_lang_cat_enable = local_lang_cat_enable,
date_name_auto_xlate_enable = date_name_auto_xlate_enable,
date_digit_auto_xlate_enable = date_digit_auto_xlate_enable,
enable_sort_keys = enable_sort_keys,
-- tables and variables created when this module is loaded
global_df = get_date_format (), -- this line can be replaced with "global_df = 'dmy-all'," to have all dates auto translated to dmy format.
global_cs1_config_t = global_cs1_config_t, -- global settings from {{cs1 config}}
punct_skip = build_skip_table (punct_skip, punct_meta_params),
url_skip = build_skip_table (url_skip, url_meta_params),
known_free_doi_registrants_t = build_free_doi_registrants_table(),
id_limits_data_load_fail = id_limits_data_load_fail, -- true when commons tabular identifier-limit data fails to load
name_space_sort_keys = name_space_sort_keys,
aliases = aliases,
special_case_translation = special_case_translation,
date_names = date_names,
err_msg_supl = err_msg_supl,
error_conditions = error_conditions,
editor_markup_patterns = editor_markup_patterns,
et_al_patterns = et_al_patterns,
extended_registrants_t = extended_registrants_t,
id_handlers = id_handlers,
keywords_lists = keywords_lists,
keywords_xlate = keywords_xlate,
stripmarkers = stripmarkers,
invisible_chars = invisible_chars,
invisible_defs = invisible_defs,
indic_script = indic_script,
emoji_t = emoji_t,
maint_cats = maint_cats,
messages = messages,
presentation = presentation,
prop_cats = prop_cats,
script_lang_codes = script_lang_codes,
lang_tag_remap = lang_tag_remap,
lang_name_remap = lang_name_remap,
this_wiki_code = this_wiki_code,
title_types = title_types,
uncategorized_namespaces = uncategorized_namespaces_t,
uncategorized_subpages = uncategorized_subpages,
templates_using_volume = templates_using_volume,
templates_using_issue = templates_using_issue,
templates_not_using_page = templates_not_using_page,
vol_iss_pg_patterns = vol_iss_pg_patterns,
single_letter_2nd_lvl_domains_t = single_letter_2nd_lvl_domains_t,
inter_wiki_map = inter_wiki_map,
mw_languages_by_tag_t = mw_languages_by_tag_t,
mw_languages_by_name_t = mw_languages_by_name_t,
citation_class_map_t = citation_class_map_t,
citation_issue_t = citation_issue_t,
citation_no_volume_t = citation_no_volume_t,
}
hof7w5rrenbswrdmxej8d2yt50nh7ue
महाराज
0
534141
6449297
6216976
2025-07-07T09:46:46Z
~2025-145399
876906
6449297
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक फ़िल्म
| name = महाराज
| image = Maharaj film poster.jpg
| alt =
| caption = Official Release poster
| director = [[Siddharth P. Malhotra]]
| writer =
| screenplay =
| producer = {{Plainlist|
[[Aditya Chopra]]
}}
| narrator = [[शरद केलकर]]
| starring = {{Plain list|
* Junaid Khan
* [[जयदीप अहलावत]]
* [[शालिनी पांडे]]
* [[Sharvari]]
}}
| cinematography = Adri Thakur
| editing = Shweta Venkat
| music =
| studio = [[Yash Raj Films]]
| distributor = [[नेटफ्लिक्स]]
| released = {{Film date|df=yes|2024|06|21}}
| runtime = 128 minutes
| country = भारत
| language = हिंदी
}}
'''महाराज''' 2024 में बनी भारतीय हिंदी भाषा की ऐतिहासिक ड्रामा है।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/junaid-khan-jaideep-ahlawat-maharaja-controversy-boycott-netflix-2552828-2024-06-13|title='Boycott Netflix' trends ahead of Junaid Khan's ‘Maharaj’ release, here's why}}</ref> इसका निर्माण वाईआरएफ एंटरटेनमेंट ने किया है। यह महाराज लिबेल केस और सौरभ शाह के उपन्यास पर आधारित है।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/shalini-pandey-details-how-shooting-the-horrific-charan-seva-scene-in-maharaj-affected-her-101719569336163.html|title=Shalini Pandey details how shooting the horrific ‘charan seva’ scene in Maharaj affected her}}</ref> गुजरात उच्च न्यायालय ने [[पुष्टिमार्ग]] (एक हिंदू समूह) की याचिका के आधार पर फिल्म की रिलीज पर रोक लगा दी थी, जिसमें दावा किया गया था कि फिल्म हिंदू संप्रदाय के अनुयायियों के खिलाफ हिंसा भड़का सकती है।<ref>{{cite web|url=https://ndtv.in/bollywood/maharaj-review-in-hindi-know-how-is-aamir-khan-son-junaid-khan-netflix-debut-movie-5940369|title=धर्म के ठेकेदारों से शब्दों की लड़ाई है महाराज, जानें कैसी है आमिर खान के बेटे की डेब्यू फिल्म, पढ़ें मूवी रिव्यू}}</ref> इसमें जुनैद खान मुख्य भूमिका में हैं, जो उनके अभिनय की पहली फिल्म है, उनके साथ जयदीप अहलावत, शालिनी पांडे और शरवरी भी हैं।<ref>{{cite web|url=https://www.telegraphindia.com/my-kolkata/try-this/move/jaideep-ahlawat-transforms-body-shows-abs-in-gym-pic-on-instagram-for-junaid-khans-debut-maharaj-on-netflix/cid/2029557|title=Check out Jaideep Ahlawat’s insane physical transformation}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.amarujala.com/photo-gallery/entertainment/maharaj-new-song-achutham-keshavam-released-sung-by-sonu-nigam-junaid-khan-jaideep-ahlawat-film-on-netflix-2024-06-25?pageId=3|title=Maharaj-Sonu Nigam: 'महाराज' से जारी हुआ नया गीत 'अच्युथम केशवम', सोनू निगम ने चलाया अपनी मधुर आवाज का जादू}}</ref> महाराज 21 जून 2024 को [[नेटफ्लिक्स]] पर रिलीज़ हुई।<ref>{{cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-in-hindi-starring-junaid-khan-jaideep-ahlawat-shalini-pandey-sharvri-wagh-netflix/moviereview/111183257.cms|title=मूवी रिव्यू: महाराज}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thelallantop.com/entertainment/post/maharaj-cleared-by-gujarat-court-aamir-khan-son-junaid-khan-film-to-release-soon-on-netflix|title=बड़ी जीत! आमिर के बेटे की पहली फिल्म ने कोर्ट केस जीता, और आधे घंटे में नेटफ्लिक्स पर आ गई}}</ref>
==कलाकार==
* जुनैद खान
* जयदीप अहलावत - महाराज जदुनाथ
* शालिनी पांडे
* शारवरी - विराज (विशेष उपस्थिति)
* सुनील गुप्ता - [[दादा भाई नौरोजी]]
* मेहर विज
* जेमी ऑल्टर
* प्रियल गोर
* [[एडवर्ड सोनेनब्लिक]]
* वैभव तत्ववादी - [[भाऊ दाजी|डॉ. भाऊ दाजी लाड]]
==समीक्षा==
महाराज को रिलीज़ पर सकारात्मक समीक्षा मिली।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/reviews/story/maharaj-review-junaid-khan-debut-deserves-more-attention-netflix-release-2556388-2024-06-21|title='Maharaj' Review: Junaid Khan’s debut deserves more attention than controversy}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theweek.in/review/movies/2024/06/22/maharaj-review-watch-it-for-its-delicious-subversive-politics-and-the-junaid-khans-old-world-charm.html|title='Maharaj' review: Watch it for its delicious, subversive politics and Junaid Khan's old-world charm}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rediff.com/movies/review/maharaj-review/20240622.htm|title=Maharaj Review: Much Ado About Nothing}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/movie/maharaj/critic-review/maharaj-movie-review/maharaj-makes-an-important-comment/|title=Maharaj Movie Review: MAHARAJ makes an important comment.}}</ref> जुनैद खान के अभिनय प्रदर्शन की कई आलोचकों ने प्रशंसा की।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/mumbai-news/more-controversy-brews-after-stay-order-on-movie-maharaj-101718393210051.html|title=More controversy brews after stay order on movie ‘Maharaj’}}</ref><ref>{{cite web|url=https://scroll.in/reel/1068811/maharaj-review-a-royal-slog|title=‘Maharaj’ review: A royal slog}}</ref><ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-junaid-khan-and-his-debut-are-both-strictly-passable-9407114/|title=Maharaj movie review: Junaid Khan and his debut are both strictly passable}}</ref><ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/as-maharaj-is-stayed-issue-of-freedom-of-expression-raised-in-1862-libel-case-returns-to-life/articleshow/111001263.cms|title=As 'Maharaj' is stayed, issue of freedom of expression raised in 1862 libel case returns to life}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची|2}}
==बाहरी कड़ियाँ==
* {{IMDb title|4501268}}
[[श्रेणी:भारतीय फ़िल्में]]
0m6ejxtctx4w4ko5efe3vne6b50ktg4
6449298
6449297
2025-07-07T09:49:13Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 24. जुलाई २०२४ 18:08:10 पर Curvasingh के 6216976 अवतरण में बदला
6449298
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक फ़िल्म
| name = महाराज
| image = Maharaj film poster.jpg
| alt =
| caption = Official Release poster
| director = [[Siddharth P. Malhotra]]
| writer =
| screenplay =
| producer = {{Plainlist|
[[Aditya Chopra]]
}}
| narrator = [[शरद केलकर]]
| starring = {{Plain list|
* Junaid Khan
* [[जयदीप अहलावत]]
* [[शालिनी पांडे]]
* [[Sharvari]]
}}
| cinematography = Adri Thakur
| editing = Shweta Venkat
| music =
| studio = [[Yash Raj Films]]
| distributor = [[नेटफ्लिक्स]]
| released = {{Film date|df=yes|2024|06|21}}
| runtime = 128 minutes
| country = भारत
| language = हिंदी
}}
'''महाराज''' 2024 में बनी भारतीय हिंदी भाषा की ऐतिहासिक ड्रामा है।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/junaid-khan-jaideep-ahlawat-maharaja-controversy-boycott-netflix-2552828-2024-06-13|title='Boycott Netflix' trends ahead of Junaid Khan's ‘Maharaj’ release, here's why}}</ref> इसका निर्माण वाईआरएफ एंटरटेनमेंट ने किया है। यह महाराज लिबेल केस और सौरभ शाह के उपन्यास पर आधारित है।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/shalini-pandey-details-how-shooting-the-horrific-charan-seva-scene-in-maharaj-affected-her-101719569336163.html|title=Shalini Pandey details how shooting the horrific ‘charan seva’ scene in Maharaj affected her}}</ref> गुजरात उच्च न्यायालय ने [[पुष्टिमार्ग]] (एक हिंदू समूह) की याचिका के आधार पर फिल्म की रिलीज पर रोक लगा दी थी, जिसमें दावा किया गया था कि फिल्म हिंदू संप्रदाय के अनुयायियों के खिलाफ हिंसा भड़का सकती है।<ref>{{cite web|url=https://ndtv.in/bollywood/maharaj-review-in-hindi-know-how-is-aamir-khan-son-junaid-khan-netflix-debut-movie-5940369|title=धर्म के ठेकेदारों से शब्दों की लड़ाई है महाराज, जानें कैसी है आमिर खान के बेटे की डेब्यू फिल्म, पढ़ें मूवी रिव्यू}}</ref> इसमें जुनैद खान मुख्य भूमिका में हैं, जो उनके अभिनय की पहली फिल्म है, उनके साथ जयदीप अहलावत, शालिनी पांडे और शरवरी भी हैं।<ref>{{cite web|url=https://www.telegraphindia.com/my-kolkata/try-this/move/jaideep-ahlawat-transforms-body-shows-abs-in-gym-pic-on-instagram-for-junaid-khans-debut-maharaj-on-netflix/cid/2029557|title=Check out Jaideep Ahlawat’s insane physical transformation}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.amarujala.com/photo-gallery/entertainment/maharaj-new-song-achutham-keshavam-released-sung-by-sonu-nigam-junaid-khan-jaideep-ahlawat-film-on-netflix-2024-06-25?pageId=3|title=Maharaj-Sonu Nigam: 'महाराज' से जारी हुआ नया गीत 'अच्युथम केशवम', सोनू निगम ने चलाया अपनी मधुर आवाज का जादू}}</ref> महाराज 21 जून 2024 को [[नेटफ्लिक्स]] पर रिलीज़ हुई।<ref>{{cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-in-hindi-starring-junaid-khan-jaideep-ahlawat-shalini-pandey-sharvri-wagh-netflix/moviereview/111183257.cms|title=मूवी रिव्यू: महाराज}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thelallantop.com/entertainment/post/maharaj-cleared-by-gujarat-court-aamir-khan-son-junaid-khan-film-to-release-soon-on-netflix|title=बड़ी जीत! आमिर के बेटे की पहली फिल्म ने कोर्ट केस जीता, और आधे घंटे में नेटफ्लिक्स पर आ गई}}</ref>
==कलाकार==
* जुनैद खान -[[ करसनदास मुलजी ]]
* जयदीप अहलावत - महाराज जदुनाथ
* शालिनी पांडे - किशोरी
* शारवरी - विराज (विशेष उपस्थिति)
* सुनील गुप्ता - [[दादा भाई नौरोजी]]
* मेहर विज
* जेमी ऑल्टर
* प्रियल गोर
* [[एडवर्ड सोनेनब्लिक]]
* वैभव तत्ववादी - [[भाऊ दाजी|डॉ. भाऊ दाजी लाड]]
==समीक्षा==
महाराज को रिलीज़ पर सकारात्मक समीक्षा मिली।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/reviews/story/maharaj-review-junaid-khan-debut-deserves-more-attention-netflix-release-2556388-2024-06-21|title='Maharaj' Review: Junaid Khan’s debut deserves more attention than controversy}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theweek.in/review/movies/2024/06/22/maharaj-review-watch-it-for-its-delicious-subversive-politics-and-the-junaid-khans-old-world-charm.html|title='Maharaj' review: Watch it for its delicious, subversive politics and Junaid Khan's old-world charm}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rediff.com/movies/review/maharaj-review/20240622.htm|title=Maharaj Review: Much Ado About Nothing}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/movie/maharaj/critic-review/maharaj-movie-review/maharaj-makes-an-important-comment/|title=Maharaj Movie Review: MAHARAJ makes an important comment.}}</ref> जुनैद खान के अभिनय प्रदर्शन की कई आलोचकों ने प्रशंसा की।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/mumbai-news/more-controversy-brews-after-stay-order-on-movie-maharaj-101718393210051.html|title=More controversy brews after stay order on movie ‘Maharaj’}}</ref><ref>{{cite web|url=https://scroll.in/reel/1068811/maharaj-review-a-royal-slog|title=‘Maharaj’ review: A royal slog}}</ref><ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-junaid-khan-and-his-debut-are-both-strictly-passable-9407114/|title=Maharaj movie review: Junaid Khan and his debut are both strictly passable}}</ref><ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/as-maharaj-is-stayed-issue-of-freedom-of-expression-raised-in-1862-libel-case-returns-to-life/articleshow/111001263.cms|title=As 'Maharaj' is stayed, issue of freedom of expression raised in 1862 libel case returns to life}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची|2}}
==बाहरी कड़ियाँ==
* {{IMDb title|4501268}}
[[श्रेणी:भारतीय फ़िल्में]]
cqclgh4vhh487gxroufids43s5zzpht
6449299
6449298
2025-07-07T09:50:55Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: कड़ी सुधारी।
6449299
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक फ़िल्म
| name = महाराज
| image = Maharaj film poster.jpg
| alt =
| caption = Official Release poster
| director = [[Siddharth P. Malhotra]]
| writer =
| screenplay =
| producer = {{Plainlist|
[[Aditya Chopra]]
}}
| narrator = [[शरद केलकर]]
| starring = {{Plain list|
* Junaid Khan
* [[जयदीप अहलावत]]
* [[शालिनी पांडे]]
* [[Sharvari]]
}}
| cinematography = Adri Thakur
| editing = Shweta Venkat
| music =
| studio = [[Yash Raj Films]]
| distributor = [[नेटफ्लिक्स]]
| released = {{Film date|df=yes|2024|06|21}}
| runtime = 128 minutes
| country = भारत
| language = हिंदी
}}
'''महाराज''' 2024 में बनी भारतीय हिंदी भाषा की ऐतिहासिक ड्रामा है।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/junaid-khan-jaideep-ahlawat-maharaja-controversy-boycott-netflix-2552828-2024-06-13|title='Boycott Netflix' trends ahead of Junaid Khan's ‘Maharaj’ release, here's why}}</ref> इसका निर्माण वाईआरएफ एंटरटेनमेंट ने किया है। यह महाराज लिबेल केस और सौरभ शाह के उपन्यास पर आधारित है।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/shalini-pandey-details-how-shooting-the-horrific-charan-seva-scene-in-maharaj-affected-her-101719569336163.html|title=Shalini Pandey details how shooting the horrific ‘charan seva’ scene in Maharaj affected her}}</ref> गुजरात उच्च न्यायालय ने [[पुष्टिमार्ग]] (एक हिंदू समूह) की याचिका के आधार पर फिल्म की रिलीज पर रोक लगा दी थी, जिसमें दावा किया गया था कि फिल्म हिंदू संप्रदाय के अनुयायियों के खिलाफ हिंसा भड़का सकती है।<ref>{{cite web|url=https://ndtv.in/bollywood/maharaj-review-in-hindi-know-how-is-aamir-khan-son-junaid-khan-netflix-debut-movie-5940369|title=धर्म के ठेकेदारों से शब्दों की लड़ाई है महाराज, जानें कैसी है आमिर खान के बेटे की डेब्यू फिल्म, पढ़ें मूवी रिव्यू}}</ref> इसमें जुनैद खान मुख्य भूमिका में हैं, जो उनके अभिनय की पहली फिल्म है, उनके साथ जयदीप अहलावत, शालिनी पांडे और शरवरी भी हैं।<ref>{{cite web|url=https://www.telegraphindia.com/my-kolkata/try-this/move/jaideep-ahlawat-transforms-body-shows-abs-in-gym-pic-on-instagram-for-junaid-khans-debut-maharaj-on-netflix/cid/2029557|title=Check out Jaideep Ahlawat’s insane physical transformation}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.amarujala.com/photo-gallery/entertainment/maharaj-new-song-achutham-keshavam-released-sung-by-sonu-nigam-junaid-khan-jaideep-ahlawat-film-on-netflix-2024-06-25?pageId=3|title=Maharaj-Sonu Nigam: 'महाराज' से जारी हुआ नया गीत 'अच्युथम केशवम', सोनू निगम ने चलाया अपनी मधुर आवाज का जादू}}</ref> महाराज 21 जून 2024 को [[नेटफ्लिक्स]] पर रिलीज़ हुई।<ref>{{cite web|url=https://navbharattimes.indiatimes.com/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-in-hindi-starring-junaid-khan-jaideep-ahlawat-shalini-pandey-sharvri-wagh-netflix/moviereview/111183257.cms|title=मूवी रिव्यू: महाराज}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.thelallantop.com/entertainment/post/maharaj-cleared-by-gujarat-court-aamir-khan-son-junaid-khan-film-to-release-soon-on-netflix|title=बड़ी जीत! आमिर के बेटे की पहली फिल्म ने कोर्ट केस जीता, और आधे घंटे में नेटफ्लिक्स पर आ गई}}</ref>
==कलाकार==
* जुनैद खान – [[करसनदास मूलजी]]
* जयदीप अहलावत - महाराज जदुनाथ
* शालिनी पांडे - किशोरी
* शारवरी - विराज (विशेष उपस्थिति)
* सुनील गुप्ता - [[दादा भाई नौरोजी]]
* मेहर विज
* जेमी ऑल्टर
* प्रियल गोर
* [[एडवर्ड सोनेनब्लिक]]
* वैभव तत्ववादी - [[भाऊ दाजी|डॉ. भाऊ दाजी लाड]]
==समीक्षा==
महाराज को रिलीज़ पर सकारात्मक समीक्षा मिली।<ref>{{cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/reviews/story/maharaj-review-junaid-khan-debut-deserves-more-attention-netflix-release-2556388-2024-06-21|title='Maharaj' Review: Junaid Khan’s debut deserves more attention than controversy}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theweek.in/review/movies/2024/06/22/maharaj-review-watch-it-for-its-delicious-subversive-politics-and-the-junaid-khans-old-world-charm.html|title='Maharaj' review: Watch it for its delicious, subversive politics and Junaid Khan's old-world charm}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.rediff.com/movies/review/maharaj-review/20240622.htm|title=Maharaj Review: Much Ado About Nothing}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/movie/maharaj/critic-review/maharaj-movie-review/maharaj-makes-an-important-comment/|title=Maharaj Movie Review: MAHARAJ makes an important comment.}}</ref> जुनैद खान के अभिनय प्रदर्शन की कई आलोचकों ने प्रशंसा की।<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/cities/mumbai-news/more-controversy-brews-after-stay-order-on-movie-maharaj-101718393210051.html|title=More controversy brews after stay order on movie ‘Maharaj’}}</ref><ref>{{cite web|url=https://scroll.in/reel/1068811/maharaj-review-a-royal-slog|title=‘Maharaj’ review: A royal slog}}</ref><ref>{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/movie-review/maharaj-movie-review-junaid-khan-and-his-debut-are-both-strictly-passable-9407114/|title=Maharaj movie review: Junaid Khan and his debut are both strictly passable}}</ref><ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/as-maharaj-is-stayed-issue-of-freedom-of-expression-raised-in-1862-libel-case-returns-to-life/articleshow/111001263.cms|title=As 'Maharaj' is stayed, issue of freedom of expression raised in 1862 libel case returns to life}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची|2}}
==बाहरी कड़ियाँ==
* {{IMDb title|4501268}}
[[श्रेणी:भारतीय फ़िल्में]]
8ff4t4ad5m466e9e77dmz2fk0z4qx0s
इतिहास-लेख
0
554207
6449176
6382680
2025-07-06T20:06:50Z
Amherst99
19940
6449176
wikitext
text/x-wiki
[[File:Ibn khaldun writting-ms.jpg|thumb|इतिहास-लेख की एक छवि]]
'''इतिहास-लेख''' या '''इतिहास-शास्त्र''' (historiography) से दो चीजों का बोध होता है- (१) [[इतिहास]] के विकास एवं क्रियापद्धति का अध्ययन तथा (२) किसी विषय के इतिहास से सम्बन्धित एकत्र सामग्री। इतिहासकार इतिहासशास्त्र का अध्ययन विषयवार करते हैं, जैसे- [[भारत का इतिहास]], [[जापानी साम्राज्य]] का इतिहास आदि।
इतिहास लेखन निरन्तर चलने वाली एक प्रक्रिया है। प्राचीन काल से से लेकर आधुनिक कल तक समय के साथ इतिहास लेखन की अवधारणा सतत और परिवर्तनशील रही है । विभिन्न कालों में इतिहास को लेकर अवधारणाएं अलग अलग रही जहाँ एक और इतिहास लेखन में वस्तुनिष्ठता और तथ्यपरकता पर जोड़ दिया गया वहीं कुछ इतिहासकारों ने इसे नाटकीय ,वर्णनात्मक और मानवीय पहलुओं पर बल दिया । मानव समाज के क्रिया-कलापों का क्रमबद्ध विवरण हमें 500 ई. पूर्व से ही प्राप्त हो सका है। सबसे पहले इतिहास लेखन का क्रमबद्ध विवरण यूनानी विद्वान हेरोडोट्स के द्वारा किया गया था। उसने 500 ई.पू. से लेखन कार्य शुरू किया था। इस प्रकार हेरोडोट्स को ही प्रथम ऐतिहासिक लेखक के रूप में जाना जाता हैं। हेरोडोट्स के बाद यूनान में लेखक थ्यूसीडाइड्स का नाम
विशेष रूप से उल्लेखनीय है। वही 19वीं शताब्दी में 'रैन्क' नामक शख्स ने इतिहास को वैज्ञानिक आधार पर लिखकर अपनी रचना को जर्मनी में प्रकाशित करवाया था। फिर दुनिया के अन्य देशों विशेषकर भारत, फ्रांस, , इटली,अरब आदि में इतिहास लेखन चालू हुआ, वर्तमान में ऑगस्ट कामप्टे का प्रत्यक्षवाद इतिहास लेखन प्रचलन में हैं, क्योंकि इसमें वैज्ञानिक आधार पर इतिहास लेखन किया जाता हैं।
==परिचय==
इतिहास के मुख्य आधार युगविशेष और घटनास्थल के वे अवशेष हैं जो किसी न किसी रूप में प्राप्त होते हैं। जीवन की बहुमुखी व्यापकता के कारण स्वल्प सामग्री के सहारे विगत युग अथवा समाज का चित्रनिर्माण करना दु:साध्य है। सामग्री जितनी ही अधिक होती जाती है उसी अनुपात से बीते युग तथा समाज की रूपरेखा प्रस्तुत करना साध्य होता जाता है। पर्याप्त साधनों के होते हुए भी यह नहीं कहा जा सकता कि कल्पनामिश्रित चित्र निश्चित रूप से शुद्ध या सत्य ही होगा। इसलिए उपयुक्त कमी का ध्यान रखकर कुछ विद्वान् कहते हैं कि इतिहास की संपूर्णता असाध्य सी है, फिर भी यदि हमारा अनुभव और ज्ञान प्रचुर हो, ऐतिहासिक सामग्री की जाँच-पड़ताल को हमारी कला तर्कप्रतिष्ठत हो तथा कल्पना संयत और विकसित हो तो अतीत का हमारा चित्र अधिक मानवीय और प्रामाणिक हो सकता है। सारांश यह है कि इतिहास की रचना में पर्याप्त सामग्री, वैज्ञानिक ढंग से उसकी जाँच, उससे प्राप्त ज्ञान का महत्त्व समझने के विवेक के साथ ही साथ ऐतिहासक कल्पना की शक्ति तथा सजीव चित्रण की क्षमता की आवश्यकता है। स्मरण रखना चाहिए कि इतिहास न तो साधारण परिभाषा के अनुसार विज्ञान है और न केवल काल्पनिक दर्शन अथवा साहित्यिक रचना है। इन सबके यथोचित संमिश्रण से [[इतिहास]] का स्वरूप रचा जाता है।
इतिहास न्यूनाधिक उसी प्रकार का सत्य है जैसा विज्ञान और दर्शनों का होता है। जिस प्रकार विज्ञान और दर्शनों में हेरफेर होते हैं उसी प्रकार इतिहास के चित्रण में भी होते रहते हैं। मनुष्य के बढ़ते हुए ज्ञान और साधनों की सहायता से इतिहास के चित्रों का संस्कार, उनकी पुरावृत्ति और संस्कृति होती रहती है। प्रत्येक युग अपने-अपने प्रश्न उठाता है और इतिहास से उनका समाधान ढूंढ़ता रहता है। इसीलिए प्रत्येक युग, समाज अथवा व्यक्ति इतिहास का दर्शन अपने प्रश्नों के दृष्टिबिंदुओं से करता रहता है। यह सब होते हुए भी साधनों का वैज्ञानिक अन्वेषण तथा निरीक्षण, कालक्रम का विचार, परिस्थिति की आवश्यकताओं तथा घटनाओं के प्रवाह की बारीकी से छानबीन और उनसे परिणाम निकालने में सर्तकता और संयम की अनिवार्यता अत्यंत आवश्यक है। उनके बिना ऐतिहासिक कल्पना और कपोलकल्पना में कोई भेद नहीं रहेगा।
इतिहास की रचना में यह अवश्य ध्यान रखना चाहिए कि उससे जो चित्र बनाया जाए वह निश्चित घटनाओं और परिस्थितियों पर दृढ़ता से आधारित हो। मानसिक, काल्पनिक अथवा मनमाने स्वरूप को खड़ा कर ऐतिहासिक घटनाओं द्वारा उसके समर्थन का प्रयत्न करना अक्षम्य दोष होने के कारण सर्वथा वर्जित है। यह भी स्मरण रखना आवश्यक है कि इतिहास का निर्माण बौद्धिक रचनात्मक कार्य है अतएव अस्वाभाविक और असंभाव्य को प्रमाणकोटि में स्थान नहीं दिया जा सकता। इसके सिवा इतिहास का ध्येयविशेष यथावत् ज्ञान प्राप्त करना है। किसी विशेष सिद्धांत या मत की प्रतिष्ठा, प्रचार या निराकरण अथवा उसे किसी प्रकार का आंदोलन चलाने का साधन बनाना इतिहास का दुरुपयोग करना है। ऐसा करने से इतिहास का महत्त्व ही नहीं नष्ट हो जाता, वरन् उपकार के बदले उससे अपकार होने लगता है जिसका परिणाम अंततोगत्वा भयावह होता है।
== इतिहास लेखन प्रमुख शैलियाँ ==
इतिहास लेखन की कुछ शैलियाँ निम्नलिखित है -
१) यूनानी - रोमन इतिहास लेखन शैली
२) चीनी इतिहास लेखन शैली
३) प्राचीन भारतीय इतिहास लेखन शैली
४) अरब इतिहास लेखन शैली
५) पश्चिमी इतिहास लेखन शैली
== यूनानी - रोमन इतिहास लेखन शैली ==
इतिहास लेखन की परंपरा का प्रारंभ प्राचीन यूनान में हुआ, जहाँ इसे एक विधिवत अध्ययन के रूप में विकसित किया गया। यूनानी इतिहासकारों ने इतिहास को केवल घटनाओं का संकलन मानने के बजाय, तर्क और विश्लेषण के आधार पर घटनाओं की व्याख्या करने का प्रयास किया।
=== हिकेटियस (Hecataeus) (550-476 ई.पू.) ===
यूनान का प्रथम तर्कसंगत इतिहासकार माना जाता है।
प्रमुख रचनाएँ: Travels Around the World : इस ग्रंथ में उन्होंने अपनी यात्रा का वर्णन किया।
-Book of Local Genealogies : इसमें उन्होंने स्थानीय वंशावलियों का विश्लेषण प्रस्तुत किया।
-हेकाटेयस ने मिथकों की आलोचना की और ऐतिहासिक घटनाओं को तर्कसंगत रूप में प्रस्तुत करने का प्रयास किया।
-उद्धरण: "I write what I deem true, for the stories of the Greeks are manifold and seem to me ridiculous."
खेमेन्द्र सिंह भी <ref name=":0">{{Cite book|url=https://www.google.co.in/books/edition/Colonial_Mindset_Hampering_India_s_Devel/ByRcEAAAQBAJ?hl=en&gbpv=0&kptab=overview|title=Colonial Mindset :Hampering India's Development|last=Singh|first=Khemendra|publisher=Notion Press|year=2022|isbn=9798885910828|location=India|oclc=1302579465|url-access=limited}}</ref> हेकेटेयस को प्रथम यथार्थवादी इतिहास यूनानी लेखक मानते हैं , क्योंकि उन्होंने मिथकों और काल्पनिक कथाओं से परे जाकर तर्कसंगत और प्रमाणिक ऐतिहासिक विवरण प्रस्तुत करने का प्रयास किया।
=== हेरोडोटस (Herodotus) ===
जन्म: एशिया माइनर के हेलिकारनेसस (Halicarnassus) में।
हेरोडोटस को 'इतिहास का पिता' (Father of History) कहा जाता है। (संदर्भ: Cicero, De Legibus)
इतिहास लेखन की विशेषता: ऐतिहासिक घटनाओं के पीछे सामाजिक, सांस्कृतिक एवं भौगोलिक कारणों को समझाने का प्रयास किया।
विभिन्न सभ्यताओं की परंपराओं, युद्धों एवं शासकों के कार्यों का विस्तृत वर्णन किया।
प्रमुख योगदान:
उनकी प्रमुख रचना Histories (Ἱστορίαι) थी, जिसमें ग्रीक-फारसी युद्धों (Persian Wars) का विस्तृत विवरण मिलता है।
478 ई.पू. में उन्होंने फारसी राजा ज़र्क्सेस (Xerxes) के आक्रमण का विवरण प्रस्तुत किया।
उन्होंने विभिन्न सभ्यताओं की तुलना करते हुए सांस्कृतिक अंतरों को उजागर किया।
==इन्हें भी देखें==
* [[इतिहास]]
* [[प्राचीन भारतीय इतिहास की जानकारी के साधन]]
==बाहरी कड़ियाँ==
* [https://web.archive.org/web/20150607014315/http://www.civilservicesstrategist.com/2014-10-29-08-30-53.html भारतीय इतिहास के स्रोत] - civilservicesstrategist.com पर (हिन्दी में)।
* [https://web.archive.org/web/20150808112720/http://www.vivacepanorama.com/%E0%A4%AE%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%A8-%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80%E0%A4%AF-%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8/ मध्यकालीन भारतीय इतिहास के स्रोत] - www.vivacepanorama.com पर (हिन्दी में)।
[[श्रेणी:इतिहास]]
[[श्रेणी:इतिहास लेखन|*]]
[[श्रेणी:इतिहास-सम्बन्धी कृतियाँ|*]]
{{इति-आधार}}
7alwtn8oj44oh924ntmn5byavqm7ajc
डिजिटल हस्ताक्षर और क़ानून
0
575239
6449084
6288043
2025-07-06T14:40:36Z
सदस्य1
875430
कड़ी लगाई
6449084
wikitext
text/x-wiki
{{प्रतिलिपि सम्पादन|for=सन्दर्भों के साथ विकि-प्रारूप में लाने|date=जुलाई 2014}}
भारत का [[सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम, 2000]] एसिमेट्रिक [[क्रिप्टोसिस्टम्स]] पर आधारित डिजिटल हस्ताक्षरों को अपेक्षित वैधानिक शक्ति प्रदान करता है। अब डिजिटल हस्ताक्षर हस्तलिखित हस्ताक्षरों के समान स्वीकार किए जाते हैं और जिन इलेक्ट्रॉनिक दस्तावेजों पर डिजिटल हस्ताक्षर किए गए हों, उन्हें कागज़ी दस्तावेज के समान समझा जाता है। <ref>https://www.hindustantimes.com/india-news/amendments-to-it-act-decriminalise-offences-increase-penalties-101701517892813.html</ref>
सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम प्रमाणन प्राधिकरण नियंत्रक (सीसीए) के लिए लाइसेंस की व्यवस्था करता है और प्रमाणन प्राधिकरण. की कार्यप्रणाली को संचालित करता है। प्रमाणन प्राधिकरण (सी.ए.) उपयोगकर्ताओं के इलेक्ट्रॉनिक रूप से प्रमाणन के लिए डिजिटल हस्ताक्षर संबंधी प्रमाण-पत्र जारी करता है।
सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम के उद्देश्यों की पूर्ति के लिए अधिनियम की धारा 17 के अंतर्गत केंद्र सरकार द्वारा प्रमाणन प्राधिकरण नियंत्रक (सीसीए) की नियुक्ति की गई है। सीसीए के कार्यालय ने 1 नवम्बर 2000 को कार्य करना आरंभ किया था। इसका उद्देश्य डिजिटल हस्ताक्षरों के उपयोग के माध्यम से ई-कॉमर्स और ई-गवर्नेंस का विकास करना था।
सीसीए ने सू.प्रौ.अधिनियम की धारा 18 (बी) के तहत आरसीएआई की स्थापना की है ताकि देश में प्रमाणन प्राधिकरणों की सार्वजनिक कुंजियों पर डिजिटल रूप में हस्ताक्षर किए जा सकें। अधिनियम के तहत निर्धारित मानकों के अनुसार आरसीएआई का संचालन किया जाता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/business/sme-msme-eodb-digital-signature-certificate-what-is-dsc-why-businesses-need-it-and-how-to-apply-for-it-3131006/|title=Digital Signature Certificate: What is DSC, why businesses need it and how to apply for it?|date=2023-06-18|website=Financialexpress|language=en|access-date=2024-08-17}}</ref>
सीसीए अपनी प्राइवेट कुंजियों के उपयोग के द्वारा सी.ए. की सार्वजनिक कुंजियों को प्रमाणित करता है, जिससे साइबर स्पेस में उपयोगकर्ताओं के लिए यह सत्यापित हो सके उक्त जारी प्रमाण-पत्र एक लाइसेंसी सी.ए. द्वारा जारी किया गया है। इस उद्देश्य के लिए, यह रूट सर्टिफाइंग अथॉरिटी ऑफ इंडिया (आरसीएआई) के कार्यों को संचालित करता है। सीसीए नेशनल रिपॉजिटरी ऑफ डिजिटल सर्टिफिकेट्स (एनआीडीसी), का रखरखाव भी करता है, जिसमें देश में समस्त प्रमाणन प्राधिकरणों द्वारा जारी समस्त प्रमाण-पत्र रखे जाते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://www.mca.gov.in/MinistryV2/acquiredsc.html|title=Ministry Of Corporate Affairs - Acquire DSC|website=www.mca.gov.in|access-date=2024-08-17}}</ref>
डिजिटल हस्ताक्षर, इलेक्ट्रॉनिक हस्ताक्षरों का एक रूप है जो दस्तावेज़ की सुरक्षा और सत्यापन के लिए उपयोग किया जाता है। यह पारंपरिक हस्ताक्षर का डिजिटल रूप होता है, जो किसी दस्तावेज़ पर व्यक्ति की पहचान को प्रमाणित करता है। तकनीकी रूप से, डिजिटल हस्ताक्षर एक प्रकार का क्रिप्टोग्राफिक तकनीक है जिसमें डिजिटल सर्टिफिकेट का उपयोग कर हस्ताक्षर किए जाते हैं। भारत में, डिजिटल हस्ताक्षरों को क़ानूनी रूप से मान्यता प्राप्त है, और इसका उपयोग सरकारी एवं व्यावसायिक दस्तावेज़ों में किया जाता है।
== डिजिटल हस्ताक्षर के प्रकार ==
# '''सिम्पल इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (SES):''' यह सबसे साधारण प्रकार है, जिसमें बस एक इमेज या टेक्स्ट होता है।
# '''एडवांस्ड इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (AES):''' इसमें सुरक्षा के उच्च स्तर होते हैं और इसका उपयोग ज्यादा महत्वपूर्ण दस्तावेजों में किया जाता है।
# '''क्वालिफाइड इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (QES):''' यह क़ानूनी रूप से सबसे मान्य होता है और सरकारी मान्यता प्राप्त प्राधिकरण द्वारा जारी किया जाता है।
== भारत में डिजिटल हस्ताक्षरों का क़ानूनी महत्व ==
भारत में '''आईटी एक्ट 2000''' के तहत डिजिटल हस्ताक्षरों को क़ानूनी मान्यता दी गई है। इसके अनुसार, डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग दस्तावेज़ों के प्रमाणन, सत्यापन और सुरक्षा के लिए किया जा सकता है। इस एक्ट के अनुसार, डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग केवल अधिकृत डिजिटल सर्टिफिकेट एजेंसी (DCA) द्वारा जारी सर्टिफिकेट के साथ ही वैध माना जाता है।
=== डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग ===
# '''ई-गवर्नेंस में:''' सरकारी योजनाओं और प्रक्रियाओं में दस्तावेज़ों के इलेक्ट्रॉनिक हस्ताक्षर की आवश्यकता होती है, जिसमें डिजिटल हस्ताक्षरों का उपयोग किया जाता है।
# '''बिजनेस कॉन्ट्रैक्ट्स में:''' कानूनी कॉन्ट्रैक्ट्स में हस्ताक्षर प्रमाणित करने के लिए यह बहुत कारगर होता है।
# '''बैंकिंग और वित्तीय लेन-देन में:''' डिजिटल हस्ताक्षर बैंकिंग प्रक्रिया को सरल और सुरक्षित बनाते हैं।
==सन्दर्भ==
5zyu4wb9gcr0wyhwsvxayfjqeomzpim
6449085
6449084
2025-07-06T14:42:46Z
सदस्य1
875430
विलय प्रस्ताव
6449085
wikitext
text/x-wiki
{{प्रतिलिपि सम्पादन|for=सन्दर्भों के साथ विकि-प्रारूप में लाने|date=जुलाई 2014}}
{{को विलय|डिजिटल हस्ताक्षर}}
भारत का [[सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम, 2000]] एसिमेट्रिक [[क्रिप्टोसिस्टम्स]] पर आधारित डिजिटल हस्ताक्षरों को अपेक्षित वैधानिक शक्ति प्रदान करता है। अब डिजिटल हस्ताक्षर हस्तलिखित हस्ताक्षरों के समान स्वीकार किए जाते हैं और जिन इलेक्ट्रॉनिक दस्तावेजों पर डिजिटल हस्ताक्षर किए गए हों, उन्हें कागज़ी दस्तावेज के समान समझा जाता है। <ref>https://www.hindustantimes.com/india-news/amendments-to-it-act-decriminalise-offences-increase-penalties-101701517892813.html</ref>
सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम प्रमाणन प्राधिकरण नियंत्रक (सीसीए) के लिए लाइसेंस की व्यवस्था करता है और प्रमाणन प्राधिकरण. की कार्यप्रणाली को संचालित करता है। प्रमाणन प्राधिकरण (सी.ए.) उपयोगकर्ताओं के इलेक्ट्रॉनिक रूप से प्रमाणन के लिए डिजिटल हस्ताक्षर संबंधी प्रमाण-पत्र जारी करता है।
सूचना प्रौद्योगिकी अधिनियम के उद्देश्यों की पूर्ति के लिए अधिनियम की धारा 17 के अंतर्गत केंद्र सरकार द्वारा प्रमाणन प्राधिकरण नियंत्रक (सीसीए) की नियुक्ति की गई है। सीसीए के कार्यालय ने 1 नवम्बर 2000 को कार्य करना आरंभ किया था। इसका उद्देश्य डिजिटल हस्ताक्षरों के उपयोग के माध्यम से ई-कॉमर्स और ई-गवर्नेंस का विकास करना था।
सीसीए ने सू.प्रौ.अधिनियम की धारा 18 (बी) के तहत आरसीएआई की स्थापना की है ताकि देश में प्रमाणन प्राधिकरणों की सार्वजनिक कुंजियों पर डिजिटल रूप में हस्ताक्षर किए जा सकें। अधिनियम के तहत निर्धारित मानकों के अनुसार आरसीएआई का संचालन किया जाता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.financialexpress.com/business/sme-msme-eodb-digital-signature-certificate-what-is-dsc-why-businesses-need-it-and-how-to-apply-for-it-3131006/|title=Digital Signature Certificate: What is DSC, why businesses need it and how to apply for it?|date=2023-06-18|website=Financialexpress|language=en|access-date=2024-08-17}}</ref>
सीसीए अपनी प्राइवेट कुंजियों के उपयोग के द्वारा सी.ए. की सार्वजनिक कुंजियों को प्रमाणित करता है, जिससे साइबर स्पेस में उपयोगकर्ताओं के लिए यह सत्यापित हो सके उक्त जारी प्रमाण-पत्र एक लाइसेंसी सी.ए. द्वारा जारी किया गया है। इस उद्देश्य के लिए, यह रूट सर्टिफाइंग अथॉरिटी ऑफ इंडिया (आरसीएआई) के कार्यों को संचालित करता है। सीसीए नेशनल रिपॉजिटरी ऑफ डिजिटल सर्टिफिकेट्स (एनआीडीसी), का रखरखाव भी करता है, जिसमें देश में समस्त प्रमाणन प्राधिकरणों द्वारा जारी समस्त प्रमाण-पत्र रखे जाते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://www.mca.gov.in/MinistryV2/acquiredsc.html|title=Ministry Of Corporate Affairs - Acquire DSC|website=www.mca.gov.in|access-date=2024-08-17}}</ref>
डिजिटल हस्ताक्षर, इलेक्ट्रॉनिक हस्ताक्षरों का एक रूप है जो दस्तावेज़ की सुरक्षा और सत्यापन के लिए उपयोग किया जाता है। यह पारंपरिक हस्ताक्षर का डिजिटल रूप होता है, जो किसी दस्तावेज़ पर व्यक्ति की पहचान को प्रमाणित करता है। तकनीकी रूप से, डिजिटल हस्ताक्षर एक प्रकार का क्रिप्टोग्राफिक तकनीक है जिसमें डिजिटल सर्टिफिकेट का उपयोग कर हस्ताक्षर किए जाते हैं। भारत में, डिजिटल हस्ताक्षरों को क़ानूनी रूप से मान्यता प्राप्त है, और इसका उपयोग सरकारी एवं व्यावसायिक दस्तावेज़ों में किया जाता है।
== डिजिटल हस्ताक्षर के प्रकार ==
# '''सिम्पल इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (SES):''' यह सबसे साधारण प्रकार है, जिसमें बस एक इमेज या टेक्स्ट होता है।
# '''एडवांस्ड इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (AES):''' इसमें सुरक्षा के उच्च स्तर होते हैं और इसका उपयोग ज्यादा महत्वपूर्ण दस्तावेजों में किया जाता है।
# '''क्वालिफाइड इलेक्ट्रॉनिक सिग्नेचर (QES):''' यह क़ानूनी रूप से सबसे मान्य होता है और सरकारी मान्यता प्राप्त प्राधिकरण द्वारा जारी किया जाता है।
== भारत में डिजिटल हस्ताक्षरों का क़ानूनी महत्व ==
भारत में '''आईटी एक्ट 2000''' के तहत डिजिटल हस्ताक्षरों को क़ानूनी मान्यता दी गई है। इसके अनुसार, डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग दस्तावेज़ों के प्रमाणन, सत्यापन और सुरक्षा के लिए किया जा सकता है। इस एक्ट के अनुसार, डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग केवल अधिकृत डिजिटल सर्टिफिकेट एजेंसी (DCA) द्वारा जारी सर्टिफिकेट के साथ ही वैध माना जाता है।
=== डिजिटल हस्ताक्षर का उपयोग ===
# '''ई-गवर्नेंस में:''' सरकारी योजनाओं और प्रक्रियाओं में दस्तावेज़ों के इलेक्ट्रॉनिक हस्ताक्षर की आवश्यकता होती है, जिसमें डिजिटल हस्ताक्षरों का उपयोग किया जाता है।
# '''बिजनेस कॉन्ट्रैक्ट्स में:''' कानूनी कॉन्ट्रैक्ट्स में हस्ताक्षर प्रमाणित करने के लिए यह बहुत कारगर होता है।
# '''बैंकिंग और वित्तीय लेन-देन में:''' डिजिटल हस्ताक्षर बैंकिंग प्रक्रिया को सरल और सुरक्षित बनाते हैं।
==सन्दर्भ==
pm62h40cdwzyb0pkc7l20mj2ysv3zwp
कर्बला का युद्ध
0
581599
6449127
6408888
2025-07-06T17:21:40Z
~2025-142564
876829
6449127
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox military conflict
|image = [[File:Kerbela Hussein Moschee.jpg|framless|300px]]
|caption= [[हुसैन इब्न अली|हज़रत इमाम हुसैन]] का रौज़ा (धर्मस्थल)।
|conflict= कर्बला की लड़ाई
|partof=
|date=10 मोहर्रम 61 हि., 10 अक्टूबर 680 ईस्वी
|place=[[करबला|कर्बला]]
|result=[[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद]] सेना विजय<br/>
हज़रत इमाम हुसैन इब्न अली और उनके परिवार और साथियों को शहीद कर दिया था
|combatant1= [[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद ख़िलाफ़त]]
|combatant2=हज़रत हुसैन इब्न अली और उनके साथी
|commander1=[[ओबैदुल्ला इब्न ज़ियाद]]<br />[[उमर इब्न साद]]<br /> [[शिमर|शिमर इब्न ज़िल-जौशन]]<br /> [[अल-हुर इब्न यज़ीद अल तामीमी]]<br>''(दल परिवर्तन किया)''{{ref|A|A}}
|commander2=[[हुसैन इब्न अली|हज़रत इमाम हुसैन इब्न अली]]{{KIA}}<br />[[अब्बास इब्न अली|अल-अब्बास इब्न अली]]{{KIA}}<br />[[हबीब इब्न मुज़ाहिर]]{{KIA}}<br />[[ज़ुहैर इब्न क़ैन]]{{KIA}}<br>अल-हुर इब्न यज़ीद अल तामीमी {{KIA}}
|strength1= 400<ref name="Encyclopedia Britannica">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala|title=Battle of Karbala' (Islamic history)|work=Encyclopædia Britannica|access-date=18 जून 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20101120195741/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala|archive-date=20 नवंबर 2010|url-status=live}}</ref> or 500<ref name="al-islam.org">{{cite web|url=http://www.al-islam.org/short/Karbala.htm#the%20battle|title=Karbala, the Chain of Events|work=Al-Islam.org|access-date=15 सितंबर 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131013123319/http://www.al-islam.org/short/karbala.htm#the%20battle|archive-date=13 अक्तूबर 2013|url-status=live}}</ref> – 30,000<ref name="al-islam.org"/>
|strength2=100-150 (आम सहमति 110; छह महीने के बच्चे सहित).<ref name=Datoo167>{{Cite book|last= Datoo |first= Mahmood |title = Karbala: The Complete Picture |chapter= At Karbala |page= 167}}</ref><ref>{{cite web|url=http://mahmooddatoo.com/karbala/8-at-karbala#8.3|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426044247/http://mahmooddatoo.com/karbala/8-at-karbala#8.3|url-status=dead|archive-date=2012-04-26|title=Karbala: The Complete Picture (chapter 8.3)|website=mahmooddatoo.com}}</ref>आम संख्या '72' सिरों की संख्या से आता है।
|casualties1=1269 मारे गए, और कुछ घायल हो गए<ref name=Tabari_19_p163>Tabari, ''The History of al-Tabari'', volume 19, translated by IKA Howard, pub State University of New York Press, p. 163.</ref>
|casualties2=[[करबला की लड़ाई में हज़रत हुसैन इब्न अली की सेना में हताहतों की सूची|100-136 शहीद हुए]]
| notes ={{note|A|A}} हज़रत हुर मूल रूप से इब्न ज़ियाद सेना के कमांडरों में से एक थे लेकिन 10 मुहर्रम 61 हि. 10 अक्टूबर, 680 ईस्वी पर अपने बेटे, नौकर और भाई के साथ हज़रत हुसैन के प्रति निष्ठा के चलते उन्होंने दल बदल लिया था
}}
'''कर्बला का युद्ध''' या करबाला की लड़ाई, वर्तमान [[इराक़]] में कर्बला शहर में इस्लामिक कैलेंडर 10 मुहर्रम 61 हिजरी (10 अक्टूबर, 680 ईस्वी) में हुई थी।<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-45597228|title=मोहर्रम के महीने में ग़म और मातम का इतिहास|access-date=21 सितंबर 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180921114853/https://www.bbc.com/hindi/india-45597228|archive-date=21 सितंबर 2018|url-status=live}}</ref> यह लड़ाई [[मुहम्मद]] के नवासे हज़रत इमाम [[हुसैन इब्न अली]] के समर्थकों और रिश्तेदारों के एक छोटे समूह के और [[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद]] शासक [[यज़ीद प्रथम|यज़ीद प्रथम]] की एक सैन्य टुकड़ी के बीच हुई थी। इस लड़ाई में मुहम्मद के नवासे हज़रत हुसैन रजी० तथा उनके परिवार के पुरुष सदस्य व उनके साथी शहीद हो गए थे।
== परिचय ==
'''करबला की लडा़ई''' मानव इतिहास कि एक बहुत ही जरूरी घटना है। यह सिर्फ़ एक लड़ाई ही नहीं बल्कि जीवन के सभी पहलुओं की मार्ग दर्शक भी है। इस लड़ाई की बुनियाद तो हज़रत मुहम्मद के देहान्त के बाद रखी जा चुकी थी। इमाम [[अली इब्न अबी तालिब|अली]] अ० का [[ख़लीफ़ा]] बनना कुछ लोगो को पसंद नहीं था तो कई लडा़ईयाँ हुईं अली अ० को शहीद कर दिया गया, तो उनके पश्चात हज़रत इमाम [[हसन इब्न अली]] अ० खलीफा बने उनको भी शहीद कर दिया गया।
उस समय का बना हुआ शासक यज़ीद माना जाता है कि हुकूमत में ग़ैर इस्लामिक काम किया करता था, इराक़ के शहर [[कूफ़ा]] के लोगों ने इमाम हुसैन को कई ख़त लिख कर कूफ़ा आने को कहा ताकि वो उनके हाथों में बै'अत कर के उन्हें अपना ख़लीफ़ा बनाएं लेकिन यज़ीद चाहता था कि हुसैन उसके साथ हो जाएं, वह जानता था अगर हुसैन उसके साथ आ गए तो सारा इस्लाम उसकी मुट्ठी में होगा। लाख दबाव के बाद भी इमाम हुसैन ने उसकी किसी भी बात को मानने से इनकार कर दिया, तो यज़ीद ने हुसैन को रोकने की योजना बनाई। चार मई, 680 ई. में इमाम हुसैन [[मदीना|मदीने]] में अपना घर छोड़कर शहर [[मक्का (शहर)|मक्के]] पहुंचे, जहां उनका हज करने का इरादा था लेकिन उन्हें पता चला कि दुश्मन हाजियों के भेष में आकर उनका क़त्ल कर सकते हैं। हुसैन ये नहीं चाहते थे कि [[काबा]] जैसे पवित्र स्थान पर ख़ून बहे, इसलिए इमाम हुसैन ने हज का इरादा बदल दिया और शहर कूफ़े की ओर चल दिए। रास्ते में दुश्मनों की फ़ौज उन्हें घेर कर कर्बला ले आई।
इमाम हुसैन ने कर्बला में अपने ख़ैमे (तम्बू) लगाए। यज़ीद अपने सरदारों के द्वारा लगातार इमाम हुसैन पर दबाव बनाता गया कि हुसैन उसकी बात मान लें, जब इमाम हुसैन ने यज़ीद की शर्तें नहीं मानी, तो दुश्मनों ने अंत में [[फ़रात नदी|फ़रात नदी]] (जिससे थोड़ी ही दूरी पर इमाम हुसैन ने अपने ख़ैमे लगाए थे) पर फौज का पहरा लगा दिया और हुसैन के ख़ैमों में पानी जाने पर रोक लगा दी गई। यज़ीद की फ़ौज को देख कर [[कूफ़ा]] के लोग जिन्होंने इमाम हुसैन को बुलाया था अपना खलीफा बनाने के लिए उन्होंने भी उनका साथ छोड़ दिया।
तीन दिन गुज़र जाने के बाद जब इमाम के परिवार के बच्चे प्यास से तड़पने लगे तो हुसैन ने यज़ीदी फ़ौज से पानी मांगा तो दुश्मनों ने पानी देने से इंकार कर दिया। दुश्मनों ने सोचा इमाम हुसैन प्यास से टूट जाएंगे और हमारी सारी शर्तें मान लेंगे। जब हुसैन तीन दिन की प्यास के बाद भी [[यज़ीद प्रथम|यज़ीद]] की बात नहीं माने तो दुश्मनों ने हुसैन के ख़ैमों पर हमले शुरू कर दिए। इसके बाद इमाम हुसैन ने दुश्मनों से एक रात का समय मांगा और उस पूरी रात इमाम हुसैन और उनके परिवार ने अल्लाह की इबादत की और दुआ मांगते रहे कि मेरा परिवार, मेरे मित्र चाहे शहीद हो जाएँ, लेकिन अल्लाह का दीन 'इस्लाम', जो नाना मोहम्मद लेकर आए थे, वह बचा रहे।
10 अक्टूबर, 680 ई. को सुबह नमाज़ के समय से ही जंग छिड़, वैसे इमाम हुसैन के साथ केवल 175 या 180 मर्द थे, जिसमें 6 महीने से लेकर 13 साल तक के बच्चे भी शामिल थे। इस्लाम की बुनियाद बचाने में कर्बला में 162 लोग शहीद हो गए, जिनमें दुश्मनों ने छह महीने के बच्चे अली असग़र (इमाम हुसैन के बेटे) के गले पर तीन नोक वाला तीर मारा, 13 साल के बच्चे हज़रत क़ासिम (इमाम हुसैन के भतीजे) को ज़िंदा रहते घोड़ों की टापों से रौंद डलवाया और सात साल आठ महीने के बच्चे औन-मोहम्मद (इमाम हुसैन के भांजे) के सिर पर तलवार से वार कर शहीद कर दिया था।
== इन्हें भी देखें ==
* [[हुसैन इब्न अली]]
==अन्य विकि परियोजनाओं में ==
{{Wikisourcelang|hi|कर्बला}}
==सन्दर्भ==
{{सन्दर्भ}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons category|Battle of Karbala}}
{{wikisource|The Sermon of Ali ibn Husayn in Damascus}}
* [https://web.archive.org/web/20170208053720/http://www.seratonline.com/category/articles/?tdo_tag=imam-husain-a-s मुहर्रम क्या है?]
* [https://web.archive.org/web/20101120195741/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala कर्बला का युद्ध.], (इनसाइक्लोपीडिया ब्रिटानिका)
* [https://web.archive.org/web/20130911012405/http://www.al-islam.org/short/sorrows/names.htm List of the casualties of Karbla]
[[श्रेणी:शिया इस्लाम]]
[[श्रेणी:हुसैन इब्न अली]]
56ltyoewm4a4um5y7acowtlhi6654oc
6449296
6449127
2025-07-07T09:46:06Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 1. मई २०२५ 18:29:34 पर संजीव कुमार के 6408888 अवतरण में बदला
6449296
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox military conflict
|image = [[File:Kerbela Hussein Moschee.jpg|framless|300px]]
|caption= [[हुसैन इब्न अली|हज़रत इमाम हुसैन]] का रौज़ा (धर्मस्थल)।
|conflict= कर्बला की लड़ाई
|partof=
|date=10 मोहर्रम 61 हि., 10 अक्टूबर 680 ईस्वी
|place=[[करबला|कर्बला]]
|result=[[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद]] सेना विजय<br/>
हज़रत इमाम हुसैन इब्न अली और उनके परिवार और साथियों को शहीद कर दिया था
|combatant1= [[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद ख़िलाफ़त]]
|combatant2=हज़रत हुसैन इब्न अली और उनके साथी
|commander1=[[ओबैदुल्ला इब्न ज़ियाद]]<br />[[उमर इब्न साद]]<br /> [[शिमर|शिमर इब्न ज़िल-जौशन]]<br /> [[अल-हुर इब्न यज़ीद अल तामीमी]]<br>''(दल परिवर्तन किया)''{{ref|A|A}}
|commander2=[[हुसैन इब्न अली|हज़रत इमाम हुसैन इब्न अली]]{{KIA}}<br />[[अब्बास इब्न अली|अल-अब्बास इब्न अली]]{{KIA}}<br />[[हबीब इब्न मुज़ाहिर]]{{KIA}}<br />[[ज़ुहैर इब्न क़ैन]]{{KIA}}<br>अल-हुर इब्न यज़ीद अल तामीमी {{KIA}}
|strength1= 400<ref name="Encyclopedia Britannica">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala|title=Battle of Karbala' (Islamic history)|work=Encyclopædia Britannica|access-date=18 जून 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20101120195741/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala|archive-date=20 नवंबर 2010|url-status=live}}</ref> or 500<ref name="al-islam.org">{{cite web|url=http://www.al-islam.org/short/Karbala.htm#the%20battle|title=Karbala, the Chain of Events|work=Al-Islam.org|access-date=15 सितंबर 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20131013123319/http://www.al-islam.org/short/karbala.htm#the%20battle|archive-date=13 अक्तूबर 2013|url-status=live}}</ref> – 30,000<ref name="al-islam.org"/>
|strength2=100-150 (आम सहमति 110; छह महीने के बच्चे सहित).<ref name=Datoo167>{{Cite book|last= Datoo |first= Mahmood |title = Karbala: The Complete Picture |chapter= At Karbala |page= 167}}</ref><ref>{{cite web|url=http://mahmooddatoo.com/karbala/8-at-karbala#8.3|archive-url=https://web.archive.org/web/20120426044247/http://mahmooddatoo.com/karbala/8-at-karbala#8.3|url-status=dead|archive-date=2012-04-26|title=Karbala: The Complete Picture (chapter 8.3)|website=mahmooddatoo.com}}</ref>आम संख्या '72' सिरों की संख्या से आता है।
|casualties1=22 मारे गए, और कुछ घायल हो गए<ref name=Tabari_19_p163>Tabari, ''The History of al-Tabari'', volume 19, translated by IKA Howard, pub State University of New York Press, p. 163.</ref>
|casualties2=[[करबला की लड़ाई में हज़रत हुसैन इब्न अली की सेना में हताहतों की सूची|100-136 शहीद हुए]]
| notes ={{note|A|A}} हज़रत हुर मूल रूप से इब्न ज़ियाद सेना के कमांडरों में से एक थे लेकिन 10 मुहर्रम 61 हि. 10 अक्टूबर, 680 ईस्वी पर अपने बेटे, नौकर और भाई के साथ हज़रत हुसैन के प्रति निष्ठा के चलते उन्होंने दल बदल लिया था
}}
'''कर्बला का युद्ध''' या करबाला की लड़ाई, वर्तमान [[इराक़]] में कर्बला शहर में इस्लामिक कैलेंडर 10 मुहर्रम 61 हिजरी (10 अक्टूबर, 680 ईस्वी) में हुई थी।<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/hindi/india-45597228|title=मोहर्रम के महीने में ग़म और मातम का इतिहास|access-date=21 सितंबर 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180921114853/https://www.bbc.com/hindi/india-45597228|archive-date=21 सितंबर 2018|url-status=live}}</ref> यह लड़ाई [[मुहम्मद]] के नवासे हज़रत इमाम [[हुसैन इब्न अली]] के समर्थकों और रिश्तेदारों के एक छोटे समूह के और [[उमय्यद ख़िलाफ़त|उमय्यद]] शासक [[यज़ीद प्रथम|यज़ीद प्रथम]] की एक सैन्य टुकड़ी के बीच हुई थी। इस लड़ाई में मुहम्मद के नवासे हज़रत हुसैन रजी० तथा उनके परिवार के पुरुष सदस्य व उनके साथी शहीद हो गए थे।
== परिचय ==
'''करबला की लडा़ई''' मानव इतिहास कि एक बहुत ही जरूरी घटना है। यह सिर्फ़ एक लड़ाई ही नहीं बल्कि जीवन के सभी पहलुओं की मार्ग दर्शक भी है। इस लड़ाई की बुनियाद तो हज़रत मुहम्मद के देहान्त के बाद रखी जा चुकी थी। इमाम [[अली इब्न अबी तालिब|अली]] अ० का [[ख़लीफ़ा]] बनना कुछ लोगो को पसंद नहीं था तो कई लडा़ईयाँ हुईं अली अ० को शहीद कर दिया गया, तो उनके पश्चात हज़रत इमाम [[हसन इब्न अली]] अ० खलीफा बने उनको भी शहीद कर दिया गया।
उस समय का बना हुआ शासक यज़ीद माना जाता है कि हुकूमत में ग़ैर इस्लामिक काम किया करता था, इराक़ के शहर [[कूफ़ा]] के लोगों ने इमाम हुसैन को कई ख़त लिख कर कूफ़ा आने को कहा ताकि वो उनके हाथों में बै'अत कर के उन्हें अपना ख़लीफ़ा बनाएं लेकिन यज़ीद चाहता था कि हुसैन उसके साथ हो जाएं, वह जानता था अगर हुसैन उसके साथ आ गए तो सारा इस्लाम उसकी मुट्ठी में होगा। लाख दबाव के बाद भी इमाम हुसैन ने उसकी किसी भी बात को मानने से इनकार कर दिया, तो यज़ीद ने हुसैन को रोकने की योजना बनाई। चार मई, 680 ई. में इमाम हुसैन [[मदीना|मदीने]] में अपना घर छोड़कर शहर [[मक्का (शहर)|मक्के]] पहुंचे, जहां उनका हज करने का इरादा था लेकिन उन्हें पता चला कि दुश्मन हाजियों के भेष में आकर उनका क़त्ल कर सकते हैं। हुसैन ये नहीं चाहते थे कि [[काबा]] जैसे पवित्र स्थान पर ख़ून बहे, इसलिए इमाम हुसैन ने हज का इरादा बदल दिया और शहर कूफ़े की ओर चल दिए। रास्ते में दुश्मनों की फ़ौज उन्हें घेर कर कर्बला ले आई।
इमाम हुसैन ने कर्बला में अपने ख़ैमे (तम्बू) लगाए। यज़ीद अपने सरदारों के द्वारा लगातार इमाम हुसैन पर दबाव बनाता गया कि हुसैन उसकी बात मान लें, जब इमाम हुसैन ने यज़ीद की शर्तें नहीं मानी, तो दुश्मनों ने अंत में [[फ़रात नदी|फ़रात नदी]] (जिससे थोड़ी ही दूरी पर इमाम हुसैन ने अपने ख़ैमे लगाए थे) पर फौज का पहरा लगा दिया और हुसैन के ख़ैमों में पानी जाने पर रोक लगा दी गई। यज़ीद की फ़ौज को देख कर [[कूफ़ा]] के लोग जिन्होंने इमाम हुसैन को बुलाया था अपना खलीफा बनाने के लिए उन्होंने भी उनका साथ छोड़ दिया।
तीन दिन गुज़र जाने के बाद जब इमाम के परिवार के बच्चे प्यास से तड़पने लगे तो हुसैन ने यज़ीदी फ़ौज से पानी मांगा तो दुश्मनों ने पानी देने से इंकार कर दिया। दुश्मनों ने सोचा इमाम हुसैन प्यास से टूट जाएंगे और हमारी सारी शर्तें मान लेंगे। जब हुसैन तीन दिन की प्यास के बाद भी [[यज़ीद प्रथम|यज़ीद]] की बात नहीं माने तो दुश्मनों ने हुसैन के ख़ैमों पर हमले शुरू कर दिए। इसके बाद इमाम हुसैन ने दुश्मनों से एक रात का समय मांगा और उस पूरी रात इमाम हुसैन और उनके परिवार ने अल्लाह की इबादत की और दुआ मांगते रहे कि मेरा परिवार, मेरे मित्र चाहे शहीद हो जाएँ, लेकिन अल्लाह का दीन 'इस्लाम', जो नाना मोहम्मद लेकर आए थे, वह बचा रहे।
10 अक्टूबर, 680 ई. को सुबह नमाज़ के समय से ही जंग छिड़, वैसे इमाम हुसैन के साथ केवल 175 या 180 मर्द थे, जिसमें 6 महीने से लेकर 13 साल तक के बच्चे भी शामिल थे। इस्लाम की बुनियाद बचाने में कर्बला में 162 लोग शहीद हो गए, जिनमें दुश्मनों ने छह महीने के बच्चे अली असग़र (इमाम हुसैन के बेटे) के गले पर तीन नोक वाला तीर मारा, 13 साल के बच्चे हज़रत क़ासिम (इमाम हुसैन के भतीजे) को ज़िंदा रहते घोड़ों की टापों से रौंद डलवाया और सात साल आठ महीने के बच्चे औन-मोहम्मद (इमाम हुसैन के भांजे) के सिर पर तलवार से वार कर शहीद कर दिया था।
== इन्हें भी देखें ==
* [[हुसैन इब्न अली]]
==अन्य विकि परियोजनाओं में ==
{{Wikisourcelang|hi|कर्बला}}
==सन्दर्भ==
{{सन्दर्भ}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons category|Battle of Karbala}}
{{wikisource|The Sermon of Ali ibn Husayn in Damascus}}
* [https://web.archive.org/web/20170208053720/http://www.seratonline.com/category/articles/?tdo_tag=imam-husain-a-s मुहर्रम क्या है?]
* [https://web.archive.org/web/20101120195741/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/312214/Battle-of-Karbala कर्बला का युद्ध.], (इनसाइक्लोपीडिया ब्रिटानिका)
* [https://web.archive.org/web/20130911012405/http://www.al-islam.org/short/sorrows/names.htm List of the casualties of Karbla]
[[श्रेणी:शिया इस्लाम]]
[[श्रेणी:हुसैन इब्न अली]]
aopx8crfbivqylw5bdebtefe238vtha
मोबाइल अनुप्रयोग
0
590635
6449277
6424921
2025-07-07T08:59:01Z
~2025-146622
876900
6449277
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Samsung Galaxy S8 Duos, Startbildschirm.JPG|thumb|स्मार्ट फोन के स्क्रीन पर अनेकों ऐप्स के आइकन दिख रहे हैं।]]
'''मोबाइल अनुप्रयोग''' या '''मोबाइल ऐप''' (Mobile App) उन कम्प्यूhटर प्रोग्रामों को कहते हैं जो [[स्मार्टफ़ोन|स्मार्टफोन]], [[टैबलेट कम्प्यूटर|टैब्लेट]] तथा अन्य Salmon युक्तियों पर चलाने के लिये बनाया जाता है। फेसबुक, [[यू-ट्यूब]], [[गूगल प्ले|गूग्ल प्ले]], [[गूगल खोज|गूग्ल खोज]], [[गूगल मानचित्र|गूग्ल मैप्स]], [[जीमेल]], [[इंस्टाग्राम]], ऐपल मैप्स आदि वर्तमान समय के कुछ लोकप्रिय मोबाइल अनुप्रयोग हैं।
मोबाइल ऐप्स प्रायः 'ऐप्स वितरण प्लेटफॉर्म' के माध्यम से उपलब्ध होते हैं। इसकी शुरुवात २००८ में हुई थी। ऐपल ऐप स्टोर, गूगल प्ले, विण्डोज़ फोन स्टोर तथा ब्लैकबेरी ऐप वर्ल्ड आदि कुछ प्रमुख ऐप्स वितरण प्लेटफॉर्म हैं। कुछ ऐप निःशुल्क मिलते हैं जबकि अन्य को खरीदना पड़ता है।
==संदर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
*[[एन्ड्रॉइड]] -- मोबाइल फोन का प्रसिद्ध ऑपरेटिंग सिस्टम
*[[मोबाइल उपकरणों में हिन्दी समर्थन]]
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://www.aajtak.in/business/news/story/india-china-border-tension-market-share-of-chinese-app-shrink-29-percent-1208716-2021-02-16 मोदी सरकार की डिजिटल स्ट्राइक का असर, सिमटने लगा चीनी ऐप्स का मार्केट] (फरवरी २०२१)
*[https://www.progressivepolicy.org/wp-content/uploads/2019/09/PPI_IndianAppEconomy_V3-1.pdf The App Economy in India]
*[https://economictimes.indiatimes.com/tech/technology/semi-urban-areas-fuel-growth-of-indias-app-economy-appsflyer/articleshow/80763042.cms?from=mdr Semi-urban areas fuel growth of India's app economy: AppsFlyer] (फरवरी २०२१)
*[http://www.businessworld.in/article/Home-Grown-Messaging-Apps-Can-Revolutionize-The-Economy-Under-Atmanirbhar-India/11-09-2020-319356/ Home Grown Messaging Apps Can Revolutionize The Economy Under Atmanirbhar India]
*[https://foreignpolicy.com/2021/01/12/india-china-technology-apps-internet-economy/ Bengaluru Is the New Shenzhen as Apps Displace Devices] (जनवरी २०२१)
*[https://www.timesnownews.com/business-economy/industry/article/modi-govt-planning-to-launch-its-own-app-store-as-an-alternative-to-google-apples-app-stores/660806 Modi govt planning to launch its own App Store as an alternative to Google, Apple's app stores] (अक्टूबर २०२०)
*[https://zeenews.india.com/economy/why-economic-disengagement-with-china-is-key-to-india-s-growth-8-key-points-2320762.html Why economic disengagement with China is key to India’s growth: 8 key points] (जनवरी २०२१)
[[श्रेणी:मोबाइल एप्प]]
a9g13m4pj8k7it06aevb8u0l9ryw43z
6449281
6449277
2025-07-07T09:14:40Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 6. जून २०२५ 13:13:17 पर DreamRimmer के 6424921 अवतरण में बदला
6449281
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:Samsung Galaxy S8 Duos, Startbildschirm.JPG|thumb|स्मार्ट फोन के स्क्रीन पर अनेकों ऐप्स के आइकन दिख रहे हैं।]]
'''मोबाइल अनुप्रयोग''' या '''मोबाइल ऐप''' (Mobile App) उन कम्प्यूटर प्रोग्रामों को कहते हैं जो [[स्मार्टफ़ोन|स्मार्टफोन]], [[टैबलेट कम्प्यूटर|टैब्लेट]] तथा अन्य मोबाइल युक्तियों पर चलाने के लिये बनाया जाता है। [[फेसबुक]], [[यू-ट्यूब]], [[गूगल प्ले|गूग्ल प्ले]], [[गूगल खोज|गूग्ल खोज]], [[गूगल मानचित्र|गूग्ल मैप्स]], [[जीमेल]], [[इंस्टाग्राम]], ऐपल मैप्स आदि वर्तमान समय के कुछ लोकप्रिय मोबाइल अनुप्रयोग हैं।
मोबाइल ऐप्स प्रायः 'ऐप्स वितरण प्लेटफॉर्म' के माध्यम से उपलब्ध होते हैं। इसकी शुरुवात २००८ में हुई थी। ऐपल ऐप स्टोर, गूगल प्ले, विण्डोज़ फोन स्टोर तथा ब्लैकबेरी ऐप वर्ल्ड आदि कुछ प्रमुख ऐप्स वितरण प्लेटफॉर्म हैं। कुछ ऐप निःशुल्क मिलते हैं जबकि अन्य को खरीदना पड़ता है।
==संदर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
==इन्हें भी देखें==
*[[एन्ड्रॉइड]] -- मोबाइल फोन का प्रसिद्ध ऑपरेटिंग सिस्टम
*[[मोबाइल उपकरणों में हिन्दी समर्थन]]
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://www.aajtak.in/business/news/story/india-china-border-tension-market-share-of-chinese-app-shrink-29-percent-1208716-2021-02-16 मोदी सरकार की डिजिटल स्ट्राइक का असर, सिमटने लगा चीनी ऐप्स का मार्केट] (फरवरी २०२१)
*[https://www.progressivepolicy.org/wp-content/uploads/2019/09/PPI_IndianAppEconomy_V3-1.pdf The App Economy in India]
*[https://economictimes.indiatimes.com/tech/technology/semi-urban-areas-fuel-growth-of-indias-app-economy-appsflyer/articleshow/80763042.cms?from=mdr Semi-urban areas fuel growth of India's app economy: AppsFlyer] (फरवरी २०२१)
*[http://www.businessworld.in/article/Home-Grown-Messaging-Apps-Can-Revolutionize-The-Economy-Under-Atmanirbhar-India/11-09-2020-319356/ Home Grown Messaging Apps Can Revolutionize The Economy Under Atmanirbhar India]
*[https://foreignpolicy.com/2021/01/12/india-china-technology-apps-internet-economy/ Bengaluru Is the New Shenzhen as Apps Displace Devices] (जनवरी २०२१)
*[https://www.timesnownews.com/business-economy/industry/article/modi-govt-planning-to-launch-its-own-app-store-as-an-alternative-to-google-apples-app-stores/660806 Modi govt planning to launch its own App Store as an alternative to Google, Apple's app stores] (अक्टूबर २०२०)
*[https://zeenews.india.com/economy/why-economic-disengagement-with-china-is-key-to-india-s-growth-8-key-points-2320762.html Why economic disengagement with China is key to India’s growth: 8 key points] (जनवरी २०२१)
[[श्रेणी:मोबाइल एप्प]]
mr5l9yh8ksuvt2ru54nobfphvgth84b
मिश्रित अर्थव्यवस्था
0
619815
6449091
4501395
2025-07-06T14:52:23Z
सदस्य1
875430
मूल शोध हटाया
6449091
wikitext
text/x-wiki
{{विकिफ़ाइ|date=दिसम्बर 2017}}
{{स्रोतहीन|date=फ़रवरी 2015}}
{{पूंजीवाद साइडबार}}
एक मिश्रित [[अर्थव्यवस्था]] एक ऐसी अर्थव्य्वस्था है जो अलग-अलग मार्केट एवं आर्थिक योजनाओं का मिश्र्ण है, जिस्में निजी क्षेत्र और राज्य अर्थ्व्य्वस्था का निर्देशन करते हैं; या फिर एक ऐसी अर्थव्यवस्था जिस्में सार्वजनिक स्वामित्व तथा निजी स्वामित्व का मिश्रण हो; या जिस्में आर्थिक हस्तक्षेपवाद का मिश्रण मुक्त मार्केटों के सहित हो।
== इतिहास ==
बाजार के पास खुद को सही करने के गुण और एडम स्मिथ के अदृश्य हाथ वाली अर्थव्यवस्था को 1929 की आर्थिक महामंदी में बड़ा झटका लगा । अमेरिका ही नही पश्चिम यूरोप के कई देशो को भी अपने चपेट में ले लिया था। जिसके चलते भारी बेरोजगारी, माँग और आर्थिक गतिविधियों में कमी और उधोग- धंधों पर ताला बंदी की स्तिथि उत्पन्न हो गयी थी।
इन समस्याओं से स्मिथ के विचार उबरने में नाकाम रहे।ऐसे समय मे एक नए नजरिये ने जन्म लिया ,जो मशहूर किताब (द जनरल थ्योरी ऑफ एम्प्लॉयमेंट, इंटरेस्ट और मनी )1936 में शामिल है।
इसे देने वाले मशहूर ब्रिटिश अर्थशास्त्री एवं कैम्ब्रिज यूनिवर्सिटी के प्रोफेसर जॉन मेनार्ड केंस (1883-1946) थे।
कई अर्थशास्त्रियों ने मिश्रित अर्थव्यवस्था की संकल्पना के वैधता को प्रश्न किया है जब उसे समाजवाद और पूंजीवाद का मिश्रण कहा जाता है।
अपने प्रसिद्ध रचना ''Human Action'' में, लडविग वॉन मिसेस ने वाद किया था कि समाजवाद और पूंजीवाद का मिश्रण कभी नहीं हो सकता है- या तो बाज़ार तर्क या आर्थिक योजना एक अर्थव्यवस्था पर हावी होनी चाहिए। मिसेस ने विस्तृत किया कि एक पूंजीवादी मार्केट अर्थव्यवस्था कई राज्य रन या राष्ट्रीयकृत उद्यमों से नीहित है, भले ही उस प्रदर्शन से इस बात पर सविस्तार , एक अर्थव्यवस्था को "मिश्रित " नहीं बना सकता है। इस तरह के संगठनों के अस्तित्व को मार्केट अर्थव्यवस्था के मौलिक विशेषताओं को बदला नहीं जा सकता। ये सार्वजनिक उद्यमों अभी भी बाजार मे स्वामित्व संप्रभुता के अधीन होगा , (कम से कम लागत कम करने की कोशिश), बाजार के माध्यम से पूंजी असबाब प्राप्त करने के लिए लाभ को अधिकतम करने का प्रयास किया है, और आर्थिक गणना के लिए मौद्रिक लेखांकन का उपयोग किया है। मार्क्सवादी सिद्धांतकारों भी समाजवाद और पूंजीवाद के बीच एक " बीच का रास्ता " के रूप में एक मिश्रित अर्थव्यवस्था की व्यवहार्यता के ऊपर विवाद करते हैं।
इस परिप्रेक्ष्य में , चाहे उद्यम स्वामित्व हो, या तो मूल्य और पूंजी का संचय की पूंजीवादी व्यवस्था से अर्थव्यवस्था को चलाता है या ''कॉनशीअस'' योजना और मूल्यांकन की गैर- मौद्रिक रूपों अंततः अर्थव्यवस्था को चलाता है। इसलिए वे पूंजी संचय के आधार पर काम करते हैं क्योंकि पश्चिमी दुनिया में प्रचलित "मिश्रित अर्थव्यवस्थाओं ", के बाद ग्रेट डिप्रेशन से , अभी भी कार्यात्मक पूंजीवादी हैं।
[[श्रेणी:आर्थिक प्रणालियाँ]]
[[श्रेणी:मिश्रित अर्थव्यवस्थाएँ|*]]
q9m4byqwzqypv0d0dauot4dvlwzwnf5
6449092
6449091
2025-07-06T14:55:00Z
सदस्य1
875430
/* इतिहास */१० वर्ष से स्रोतहीन/ मूल शोध
6449092
wikitext
text/x-wiki
{{विकिफ़ाइ|date=दिसम्बर 2017}}
{{स्रोतहीन|date=फ़रवरी 2015}}
{{पूंजीवाद साइडबार}}
एक मिश्रित [[अर्थव्यवस्था]] एक ऐसी अर्थव्य्वस्था है जो अलग-अलग मार्केट एवं आर्थिक योजनाओं का मिश्र्ण है, जिस्में निजी क्षेत्र और राज्य अर्थ्व्य्वस्था का निर्देशन करते हैं; या फिर एक ऐसी अर्थव्यवस्था जिस्में सार्वजनिक स्वामित्व तथा निजी स्वामित्व का मिश्रण हो; या जिस्में आर्थिक हस्तक्षेपवाद का मिश्रण मुक्त मार्केटों के सहित हो।
== इतिहास ==
[[श्रेणी:आर्थिक प्रणालियाँ]]
[[श्रेणी:मिश्रित अर्थव्यवस्थाएँ|*]]
og23lf7u5tf5s2lttc4ht34qmdqpm06
मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration/sandbox
828
653877
6449324
6407759
2025-07-07T10:34:48Z
DreamRimmer
651050
false
6449324
Scribunto
text/plain
--[[
History of changes since last sync: 2025-04-12
]]
local lang_obj = mw.language.getContentLanguage(); -- make a language object for the local language; used here for languages and dates
--[[--------------------------< S E T T I N G S >--------------------------------------------------------------
boolean settings used to control various things. these setting located here to make them easy to find
]]
-- these settings local to this module only
local local_digits_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local_digits'] from MediaWiki; manual fill required else; always false at en.wiki
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- for i18n; when true, module fills date_names['local']['long'] and date_names['local']['short'] from MediaWiki;
-- manual translation required else; ; always false at en.wiki
-- these settings exported to other modules
local use_identifier_redirects = true; -- when true use redirect name for identifier label links; always true at en.wiki
local local_lang_cat_enable = false; -- when true categorizes pages where |language=<local wiki's language>; always false at en.wiki
local date_name_auto_xlate_enable = false; -- when true translates English month-names to the local-wiki's language month names; always false at en.wiki
local date_digit_auto_xlate_enable = false; -- when true translates Western date digit to the local-wiki's language digits (date_names['local_digits']); always false at en.wiki
local enable_sort_keys = true; -- when true module adds namespace sort keys to error and maintenance category links
--[[--------------------------< U N C A T E G O R I Z E D _ N A M E S P A C E S >------------------------------
List of namespaces identifiers for namespaces that will not be included in citation error categories.
Same as setting notracking = true by default.
For wikis that have a current version of Module:cs1 documentation support, this #invoke will return an unordered
list of namespace names and their associated identifiers:
{{#invoke:cs1 documentation support|uncategorized_namespace_lister|all=<anything>}}
]]
local uncategorized_namespaces_t = {[2]=true}; -- init with user namespace id
for k, _ in pairs (mw.site.talkNamespaces) do -- add all talk namespace ids
uncategorized_namespaces_t[k] = true;
end
local uncategorized_subpages = {'/[Ss]andbox', '/[Tt]estcases', '/[^/]*[Ll]og', '/[Aa]rchive'}; -- list of Lua patterns found in page names of pages we should not categorize
--[[
at en.wiki Greek characters are used as sort keys for certain items in a category so that those items are
placed at the end of a category page. See Wikipedia:Categorization#Sort_keys. That works well for en.wiki
because English is written using the Latn script. This may not work well for other languages. At en.wiki it
is desireable to place content from certain namespaces at the end of a category listing so the module adds sort
keys to error and maintenance category links when rendering a cs1|2 template on a page in that namespace.
i18n: if this does not work well for your language, set <enable_sort_keys> to false.
]]
local name_space_sort_keys = { -- sort keys to be used with these namespaces:
[4] = 'ω', -- wikipedia; omega
[10] = 'τ', -- template; tau
[118] = 'Δ', -- draft; delta
['other'] = 'ο', -- all other non-talk namespaces except main (article); omicron
}
--[[--------------------------< M E S S A G E S >--------------------------------------------------------------
Translation table
The following contains fixed text that may be output as part of a citation.
This is separated from the main body to aid in future translations of this
module.
]]
local messages = {
['agency'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is agency
['archived-dead'] = 'Archived from $1 on $2',
['archived-live'] = '$1 from the original on $2',
['archived-unfit'] = 'Archived from the original on ',
['archived'] = 'Archived',
['by'] = 'By', -- contributions to authored works: introduction, foreword, afterword
['cartography'] = 'Cartography by $1',
['editor'] = 'ed.',
['editors'] = 'eds.',
['edition'] = '($1 ed.)',
['episode'] = 'Episode $1',
['et al'] = 'et al.',
['in'] = 'In', -- edited works
['inactive'] = 'inactive',
['inset'] = '$1 inset',
['interview'] = 'Interviewed by $1',
['mismatch'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code> / <code class="cs1-code">|$2=</code> mismatch', -- $1 is year param name; $2 is date param name
['newsgroup'] = '[[Usenet newsgroup|Newsgroup]]: $1',
['notitle'] = 'No title', -- for |title=(()) and (in the future) |title=none
['original'] = 'the original',
['origdate'] = ' [$1]',
['published'] = ' (published $1)',
['retrieved'] = 'Retrieved $1',
['season'] = 'Season $1',
['section'] = '§ $1',
['sections'] = '§§ $1',
['series'] = '$1 $2', -- $1 is sepc, $2 is series
['seriesnum'] = 'Series $1',
['translated'] = 'Translated by $1',
['type'] = ' ($1)', -- for titletype
['written'] = 'Written at $1',
['vol'] = '$1 Vol. $2', -- $1 is sepc; bold journal style volume is in presentation{}
['vol-no'] = '$1 Vol. $2, no. $3', -- sepc, volume, issue (alternatively insert $1 after $2, but then we'd also have to change capitalization)
['issue'] = '$1 No. $2', -- $1 is sepc
['art'] = '$1 Art. $2', -- $1 is sepc; for {{cite conference}} only
['vol-art'] = '$1 Vol. $2, art. $3', -- sepc, volume, article-number; for {{cite conference}} only
['j-vol'] = '$1 $2', -- sepc, volume; bold journal volume is in presentation{}
['j-issue'] = ' ($1)',
['j-article-num'] = ' $1', -- TODO: any punctuation here? static text?
['nopp'] = '$1 $2'; -- page(s) without prefix; $1 is sepc
['p-prefix'] = "$1 p. $2", -- $1 is sepc
['pp-prefix'] = "$1 pp. $2", -- $1 is sepc
['j-page(s)'] = ': $1', -- same for page and pages
['sheet'] = '$1 Sheet $2', -- $1 is sepc
['sheets'] = '$1 Sheets $2', -- $1 is sepc
['j-sheet'] = ': Sheet $1',
['j-sheets'] = ': Sheets $1',
['language'] = '(in $1)',
['via'] = " – via $1",
['event'] = 'Event occurs at',
['minutes'] = 'minutes in',
-- Determines the location of the help page
['help page link'] = 'Help:CS1 errors',
['help page label'] = 'help',
-- categories
['cat wikilink'] = '[[Category:$1]]', -- $1 is the category name
['cat wikilink sk'] = '[[Category:$1|$2]]', -- $1 is the category name; $2 is namespace sort key
[':cat wikilink'] = '[[:Category:$1|link]]', -- category name as maintenance message wikilink; $1 is the category name
-- Internal errors (should only occur if configuration is bad)
['undefined_error'] = 'Called with an undefined error condition',
['unknown_ID_key'] = 'Unrecognized ID key: ', -- an ID key in id_handlers not found in ~/Identifiers func_map{}
['unknown_ID_access'] = 'Unrecognized ID access keyword: ', -- an ID access keyword in id_handlers not found in keywords_lists['id-access']{}
['unknown_argument_map'] = 'Argument map not defined for this variable',
['bare_url_no_origin'] = 'Bare URL found but origin indicator is nil or empty',
['warning_msg_e'] = '<span style="color:#d33">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have errors</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
['warning_msg_m'] = '<span style="color:#3a3">One or more <code style="color: inherit; background: inherit; border: none; padding: inherit;">{{$1}}</code> templates have maintenance messages</span>; messages may be hidden ([[Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display|help]]).'; -- $1 is template link
}
--[[--------------------------< C I T A T I O N _ C L A S S _ M A P >------------------------------------------
this table maps the value assigned to |CitationClass= in the cs1|2 templates to the canonical template name when
the value assigned to |CitationClass= is different from the canonical template name. |CitationClass= values are
used as class attributes in the <cite> tag that encloses the citation so these names may not contain spaces while
the canonical template name may. These names are used in warning_msg_e and warning_msg_m to create links to the
template's documentation when an article is displayed in preview mode.
Most cs1|2 template |CitationClass= values at en.wiki match their canonical template names so are not listed here.
]]
local citation_class_map_t = { -- TODO: if kept, these and all other config.CitationClass 'names' require some sort of i18n
['arxiv'] = 'arXiv',
['audio-visual'] = 'AV media',
['AV-media-notes'] = 'AV media notes',
['biorxiv'] = 'bioRxiv',
['citeseerx'] = 'CiteSeerX',
['encyclopaedia'] = 'encyclopedia',
['mailinglist'] = 'mailing list',
['medrxiv'] = 'medRxiv',
['pressrelease'] = 'press release',
['ssrn'] = 'SSRN',
['techreport'] = 'tech report',
}
--[=[-------------------------< E T _ A L _ P A T T E R N S >--------------------------------------------------
This table provides Lua patterns for the phrase "et al" and variants in name text
(author, editor, etc.). The main module uses these to identify and emit the 'etal' message.
]=]
local et_al_patterns = {
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][%.;,\"']*$", -- variations on the 'et al' theme
"[;,]? *[\"']*%f[%a][Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll][Ii][AaIi][Ee]?[%.;,\"']*$", -- variations on the 'et alia', 'et alii' and 'et aliae' themes (false positive 'et aliie' unlikely to match)
"[;,]? *%f[%a]and [Oo]thers", -- an alternative to et al.
"%[%[ *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%]%]", -- a wikilinked form
"%(%( *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *%)%)", -- a double-bracketed form (to counter partial removal of ((...)) syntax)
"[%(%[] *[Ee][Tt]%.? *[Aa][Ll]%.? *[%)%]]", -- a bracketed form
}
--[[--------------------------< P R E S E N T A T I O N >------------------------
Fixed presentation markup. Originally part of citation_config.messages it has
been moved into its own, more semantically correct place.
]]
local presentation =
{
-- .citation-comment class is specified at Help:CS1_errors#Controlling_error_message_display
['hidden-error'] = '<span class="cs1-hidden-error citation-comment">$1</span>',
['visible-error'] = '<span class="cs1-visible-error citation-comment">$1</span>',
['hidden-maint'] = '<span class="cs1-maint citation-comment">$1</span>',
['accessdate'] = '<span class="reference-accessdate">$1$2</span>', -- to allow editors to hide accessdate using personal CSS
['bdi'] = '<bdi$1>$2</bdi>', -- bidirectional isolation used with |script-title= and the like
['cite'] = '<cite class="$1">$2</cite>'; -- for use when citation does not have a namelist and |ref= not set so no id="..." attribute
['cite-id'] = '<cite id="$1" class="$2">$3</cite>'; -- for use when when |ref= is set or when citation has a namelist
['format'] = ' <span class="cs1-format">($1)</span>', -- for |format=, |chapter-format=, etc.
['interwiki'] = ' <span class="cs1-format">[in $1]</span>', -- for interwiki-language-linked author, editor, etc
['interproj'] = ' <span class="cs1-format">[at $1]</span>', -- for interwiki-project-linked author, editor, etc (:d: and :s: supported; :w: ignored)
-- various access levels, for |access=, |doi-access=, |arxiv=, ...
-- narrow no-break space   may work better than nowrap CSS. Or not? Browser support?
['ext-link-access-signal'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>', -- external link with appropriate lock icon
['free'] = {class='id-lock-free', title='Freely accessible'}, -- classes defined in Module:Citation/CS1/styles.css
['registration'] = {class='id-lock-registration', title='Free registration required'},
['limited'] = {class='id-lock-limited', title='Free access subject to limited trial, subscription normally required'},
['subscription'] = {class='id-lock-subscription', title='Paid subscription required'},
['interwiki-icon'] = '<span class="$1" title="$2">$3</span>',
['class-wikisource'] = 'cs1-ws-icon',
['italic-title'] = "''$1''",
['kern-left'] = '<span class="cs1-kern-left"></span>$1', -- spacing to use when title contains leading single or double quote mark
['kern-right'] = '$1<span class="cs1-kern-right"></span>', -- spacing to use when title contains trailing single or double quote mark
['nowrap1'] = '<span class="nowrap">$1</span>', -- for nowrapping an item: <span ...>yyyy-mm-dd</span>
['nowrap2'] = '<span class="nowrap">$1</span> $2', -- for nowrapping portions of an item: <span ...>dd mmmm</span> yyyy (note white space)
['ocins'] = '<span title="$1" class="Z3988"></span>',
['parameter'] = '<code class="cs1-code">|$1=</code>',
['ps_cs1'] = '.'; -- CS1 style postscript (terminal) character
['ps_cs2'] = ''; -- CS2 style postscript (terminal) character (empty string)
['quoted-text'] = '<q>$1</q>', -- for wrapping |quote= content
['quoted-title'] = '"$1"',
['sep_cs1'] = '.', -- CS1 element separator
['sep_cs2'] = ',', -- CS2 separator
['sep_nl'] = ';', -- CS1|2 style name-list separator between names is a semicolon
['sep_nl_and'] = ' and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 2 items
['sep_nl_end'] = '; and ', -- used as last nl sep when |name-list-style=and and list has 3+ names
['sep_name'] = ', ', -- CS1|2 style last/first separator is <comma><space>
['sep_nl_vanc'] = ',', -- Vancouver style name-list separator between authors is a comma
['sep_name_vanc'] = ' ', -- Vancouver style last/first separator is a space
['sep_list'] = ', ', -- used for |language= when list has 3+ items except for last sep which uses sep_list_end
['sep_list_pair'] = ' and ', -- used for |language= when list has 2 items
['sep_list_end'] = ', and ', -- used as last list sep for |language= when list has 3+ items
['trans-italic-title'] = "[''$1'']",
['trans-quoted-title'] = "[$1]", -- for |trans-title= and |trans-quote=
['vol-bold'] = '$1 <b>$2</b>', -- sepc, volume; for bold journal cites; for other cites ['vol'] in messages{}
}
--[[--------------------------< A L I A S E S >---------------------------------
Aliases table for commonly passed parameters.
Parameter names on the right side in the assignments in this table must have been
defined in the Whitelist before they will be recognized as valid parameter names
]]
local aliases = {
['AccessDate'] = {'access-date', 'accessdate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Agency'] = 'agency',
['ArchiveDate'] = {'archive-date', 'archivedate'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArchiveFormat'] = 'archive-format',
['ArchiveURL'] = {'archive-url', 'archiveurl'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ArticleNumber'] = 'article-number',
['ASINTLD'] = 'asin-tld',
['At'] = 'at', -- Used by InternetArchiveBot
['Authors'] = {'people', 'credits'},
['BookTitle'] = {'book-title', 'booktitle'},
['Cartography'] = 'cartography',
['Chapter'] = {'chapter', 'contribution', 'entry', 'article', 'section'},
['ChapterFormat'] = {'chapter-format', 'contribution-format', 'entry-format',
'article-format', 'section-format'};
['ChapterURL'] = {'chapter-url', 'contribution-url', 'entry-url', 'article-url', 'section-url'}, -- Used by InternetArchiveBot
['ChapterUrlAccess'] = {'chapter-url-access', 'contribution-url-access',
'entry-url-access', 'article-url-access', 'section-url-access'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Class'] = 'class', -- cite arxiv and arxiv identifier
['Collaboration'] = 'collaboration',
['Conference'] = {'conference', 'event'},
['ConferenceFormat'] = 'conference-format',
['ConferenceURL'] = 'conference-url', -- Used by InternetArchiveBot
['Date'] = {'date', 'air-date', 'airdate'}, -- air-date and airdate for cite episode and cite serial only
['Degree'] = 'degree',
['DF'] = 'df',
['DisplayAuthors'] = {'display-authors', 'display-subjects'},
['DisplayContributors'] = 'display-contributors',
['DisplayEditors'] = 'display-editors',
['DisplayInterviewers'] = 'display-interviewers',
['DisplayTranslators'] = 'display-translators',
['Docket'] = 'docket',
['DoiBroken'] = 'doi-broken-date',
['Edition'] = 'edition',
['Embargo'] = 'pmc-embargo-date',
['Encyclopedia'] = {'encyclopedia', 'encyclopaedia', 'dictionary'}, -- cite encyclopedia only
['Episode'] = 'episode', -- cite serial only TODO: make available to cite episode?
['Format'] = 'format',
['ID'] = {'id', 'ID'},
['Inset'] = 'inset',
['Issue'] = {'issue', 'number'},
['Language'] = {'language', 'lang'},
['MailingList'] = {'mailing-list', 'mailinglist'}, -- cite mailing list only
['Map'] = 'map', -- cite map only
['MapFormat'] = 'map-format', -- cite map only
['MapURL'] = {'map-url', 'mapurl'}, -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['MapUrlAccess'] = 'map-url-access', -- cite map only -- Used by InternetArchiveBot
['Minutes'] = 'minutes',
['Mode'] = 'mode',
['NameListStyle'] = 'name-list-style',
['Network'] = 'network',
['Newsgroup'] = 'newsgroup', -- cite newsgroup only
['NoPP'] = {'no-pp', 'nopp'},
['NoTracking'] = {'no-tracking', 'template-doc-demo'},
['Number'] = 'number', -- this case only for cite techreport
['OrigDate'] = {'orig-date', 'orig-year', 'origyear'},
['Others'] = 'others',
['Page'] = {'page', 'p'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Pages'] = {'pages', 'pp'}, -- Used by InternetArchiveBot
['Periodical'] = {'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'website', 'work'},
['Place'] = {'place', 'location'},
['PostScript'] = 'postscript',
['PublicationDate'] = {'publication-date', 'publicationdate'},
['PublicationPlace'] = {'publication-place', 'publicationplace'},
['PublisherName'] = {'publisher', 'institution'},
['Quote'] = {'quote', 'quotation'},
['QuotePage'] = 'quote-page',
['QuotePages'] = 'quote-pages',
['Ref'] = 'ref',
['Scale'] = 'scale',
['ScriptChapter'] = {'script-chapter', 'script-contribution', 'script-entry',
'script-article', 'script-section'},
['ScriptEncyclopedia'] = {'script-encyclopedia', 'script-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['ScriptMap'] = 'script-map',
['ScriptPeriodical'] = {'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper',
'script-periodical', 'script-website', 'script-work'},
['ScriptQuote'] = 'script-quote',
['ScriptTitle'] = 'script-title', -- Used by InternetArchiveBot
['Season'] = 'season',
['Sections'] = 'sections', -- cite map only
['Series'] = {'series', 'version'},
['SeriesLink'] = {'series-link', 'serieslink'},
['SeriesNumber'] = {'series-number', 'series-no'},
['Sheet'] = 'sheet', -- cite map only
['Sheets'] = 'sheets', -- cite map only
['Station'] = 'station',
['Time'] = 'time',
['TimeCaption'] = 'time-caption',
['Title'] = 'title', -- Used by InternetArchiveBot
['TitleLink'] = {'title-link', 'episode-link', 'episodelink'}, -- Used by InternetArchiveBot
['TitleNote'] = {'title-note', 'department'},
['TitleType'] = {'type', 'medium'},
['TransChapter'] = {'trans-article', 'trans-chapter', 'trans-contribution',
'trans-entry', 'trans-section'},
['Transcript'] = 'transcript',
['TranscriptFormat'] = 'transcript-format',
['TranscriptURL'] = 'transcript-url', -- Used by InternetArchiveBot
['TransEncyclopedia'] = {'trans-encyclopedia', 'trans-encyclopaedia'}, -- cite encyclopedia only
['TransMap'] = 'trans-map', -- cite map only
['TransPeriodical'] = {'trans-journal', 'trans-magazine', 'trans-newspaper',
'trans-periodical', 'trans-website', 'trans-work'},
['TransQuote'] = 'trans-quote',
['TransTitle'] = 'trans-title', -- Used by InternetArchiveBot
['URL'] = {'url', 'URL'}, -- Used by InternetArchiveBot
['UrlAccess'] = 'url-access', -- Used by InternetArchiveBot
['UrlStatus'] = 'url-status', -- Used by InternetArchiveBot
['Vauthors'] = 'vauthors',
['Veditors'] = 'veditors',
['Via'] = 'via',
['Volume'] = 'volume',
['Year'] = 'year',
['AuthorList-First'] = {"first#", "author-first#", "author#-first", "author-given#", "author#-given",
"subject-first#", "subject#-first", "subject-given#", "subject#-given",
"given#"},
['AuthorList-Last'] = {"last#", "author-last#", "author#-last", "author-surname#", "author#-surname",
"subject-last#", "subject#-last", "subject-surname#", "subject#-surname",
"author#", 'host#', "subject#", "surname#"},
['AuthorList-Link'] = {"author-link#", "author#-link", "subject-link#",
"subject#-link", "authorlink#", "author#link"},
['AuthorList-Mask'] = {"author-mask#", "author#-mask", "subject-mask#", "subject#-mask"},
['ContributorList-First'] = {'contributor-first#', 'contributor#-first',
'contributor-given#', 'contributor#-given'},
['ContributorList-Last'] = {'contributor-last#', 'contributor#-last',
'contributor-surname#', 'contributor#-surname', 'contributor#'},
['ContributorList-Link'] = {'contributor-link#', 'contributor#-link'},
['ContributorList-Mask'] = {'contributor-mask#', 'contributor#-mask'},
['EditorList-First'] = {"editor-first#", "editor#-first", "editor-given#", "editor#-given"},
['EditorList-Last'] = {"editor-last#", "editor#-last", "editor-surname#",
"editor#-surname", "editor#"},
['EditorList-Link'] = {"editor-link#", "editor#-link"},
['EditorList-Mask'] = {"editor-mask#", "editor#-mask"},
['InterviewerList-First'] = {'interviewer-first#', 'interviewer#-first',
'interviewer-given#', 'interviewer#-given'},
['InterviewerList-Last'] = {'interviewer-last#', 'interviewer#-last',
'interviewer-surname#', 'interviewer#-surname', 'interviewer#'},
['InterviewerList-Link'] = {'interviewer-link#', 'interviewer#-link'},
['InterviewerList-Mask'] = {'interviewer-mask#', 'interviewer#-mask'},
['TranslatorList-First'] = {'translator-first#', 'translator#-first',
'translator-given#', 'translator#-given'},
['TranslatorList-Last'] = {'translator-last#', 'translator#-last',
'translator-surname#', 'translator#-surname', 'translator#'},
['TranslatorList-Link'] = {'translator-link#', 'translator#-link'},
['TranslatorList-Mask'] = {'translator-mask#', 'translator#-mask'},
}
--[[--------------------------< P U N C T _ S K I P >---------------------------
builds a table of parameter names that the extraneous terminal punctuation check should not check.
]]
local punct_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'BookTitle', 'Chapter', 'ScriptChapter', 'ScriptTitle', 'Title', 'TransChapter', 'Transcript', 'TransMap', 'TransTitle', -- title-holding parameters
'AuthorList-Mask', 'ContributorList-Mask', 'EditorList-Mask', 'InterviewerList-Mask', 'TranslatorList-Mask', -- name-list mask may have name separators
'PostScript', 'Quote', 'ScriptQuote', 'TransQuote', 'Ref', -- miscellaneous
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- URL-holding parameters
}
local url_meta_params = { -- table of aliases[] keys (meta parameters); each key has a table of parameter names for a value
'ArchiveURL', 'ChapterURL', 'ConferenceURL', 'ID', 'MapURL', 'TranscriptURL', 'URL', -- parameters allowed to hold urls
'Page', 'Pages', 'At', 'QuotePage', 'QuotePages', -- insource locators allowed to hold urls
}
local function build_skip_table (skip_t, meta_params)
for _, meta_param in ipairs (meta_params) do -- for each meta parameter key
local params = aliases[meta_param]; -- get the parameter or the table of parameters associated with the meta parameter name
if 'string' == type (params) then
skip_t[params] = 1; -- just a single parameter
else
for _, param in ipairs (params) do -- get the parameter name
skip_t[param] = 1; -- add the parameter name to the skip table
local count;
param, count = param:gsub ('#', ''); -- remove enumerator marker from enumerated parameters
if 0 ~= count then -- if removed
skip_t[param] = 1; -- add param name without enumerator marker
end
end
end
end
return skip_t;
end
local punct_skip = {};
local url_skip = {};
--[[--------------------------< S I N G L E - L E T T E R S E C O N D - L E V E L D O M A I N S >----------
this is a list of tlds that are known to have single-letter second-level domain names. This list does not include
ccTLDs which are accepted in is_domain_name().
]]
local single_letter_2nd_lvl_domains_t = {'cash', 'company', 'foundation', 'media', 'org', 'today'};
--[[-----------< S P E C I A L C A S E T R A N S L A T I O N S >------------
This table is primarily here to support internationalization. Translations in
this table are used, for example, when an error message, category name, etc.,
is extracted from the English alias key. There may be other cases where
this translation table may be useful.
]]
local is_Latn = 'A-Za-z\195\128-\195\150\195\152-\195\182\195\184-\198\191\199\132-\201\143\225\184\128-\225\187\191';
local special_case_translation = {
['AuthorList'] = 'authors list', -- used to assemble maintenance category names
['ContributorList'] = 'contributors list', -- translation of these names plus translation of the base maintenance category names in maint_cats{} table below
['EditorList'] = 'editors list', -- must match the names of the actual categories
['InterviewerList'] = 'interviewers list', -- this group or translations used by name_has_ed_markup() and name_has_mult_names()
['TranslatorList'] = 'translators list',
-- Lua patterns to match pseudo-titles used by InternetArchiveBot and others as placeholder for unknown |title= value
['archived_copy'] = { -- used with CS1 maint: Archive[d] copy as title
['en'] = '^archived?%s+copy$', -- for English; translators: keep this because templates imported from en.wiki
['local'] = nil, -- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
},
-- Lua patterns to match generic titles; usually created by bots or reference filling tools
-- translators: replace ['local'] = nil with lowercase translation only when bots or tools create generic titles in your language
-- generic titles and patterns in this table should be lowercase only
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic title in your language
-- boolean 'true' for plain-text searches; 'false' for pattern searches
['generic_titles'] = {
['accept'] = {
},
['reject'] = {
{['en'] = {'^wayback%s+machine$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'are you a robot', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'hugedomains', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?no +title[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'page not found', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'subscribe to read', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[{<]?unknown[>}%]%)]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'website is for sale', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'error[ %-]404', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'internet archive wayback machine', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'log into facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'login • instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'redirecting...', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'usurped title', true}, ['local'] = nil}, -- added by a GreenC bot
{['en'] = {'webcite query result', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'wikiwix\'s cache', true}, ['local'] = nil},
}
},
-- boolean 'true' for plain-text searches, search string must be lowercase only
-- boolean 'false' for pattern searches
-- leave ['local'] nil except when there is a matching generic name in your language
['generic_names'] = {
['accept'] = {
{['en'] = {'%[%[[^|]*%(author%) *|[^%]]*%]%]', false}, ['local'] = nil},
},
['reject'] = {
{['en'] = {'about us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]dvisor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'allmusic', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Aa]uthor%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Bb]ureau$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'business', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'cnn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'collaborator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Cc]ompany$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contributor', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'contact us', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'correspondent', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Dd]esk$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'directory', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%(%[][%(%[]%s*eds?%.?%s*[%)%]]?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[,%.%s]%f[e]eds?%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^eds?[%.,;]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[%(%[]%s*[Ee][Dd][Ss]?%.?%s*[%)%]]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]dited%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]ditors?%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f[%a][Ee]mail%f[%A]', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'facebook', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'google', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Gg]roup$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'home page', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ii]nc%.?$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'instagram', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'interviewer', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Ll]imited$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'linkedIn', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'^[Nn]ews$', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'[Nn]ews[ %-]?[Rr]oom', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'pinterest', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'policy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'privacy', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'reuters', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'translator', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'tumblr', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'twitter', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'site name', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'statement', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'submitted', true}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'super.?user', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'%f['..is_Latn..'][Uu]ser%f[^'..is_Latn..']', false}, ['local'] = nil},
{['en'] = {'verfasser', true}, ['local'] = nil},
}
}
}
--[[--------------------------< D A T E _ N A M E S >----------------------------------------------------------
This table of tables lists local language date names and fallback English date names.
The code in Date_validation will look first in the local table for valid date names.
If date names are not found in the local table, the code will look in the English table.
Because citations can be copied to the local wiki from en.wiki, the English is
required when the date-name translation function date_name_xlate() is used.
In these tables, season numbering is defined by
Extended Date/Time Format (EDTF) Specification (https://www.loc.gov/standards/datetime/)
which became part of ISO 8601 in 2019. See '§Sub-year groupings'. The standard
defines various divisions using numbers 21-41. CS1|2 only supports generic seasons.
EDTF does support the distinction between north and south hemisphere seasons
but CS1|2 has no way to make that distinction.
33-36 = Quarter 1, Quarter 2, Quarter 3, Quarter 4 (3 months each)
The standard does not address 'named' dates so, for the purposes of CS1|2,
Easter and Christmas are defined here as 98 and 99, which should be out of the
ISO 8601 (EDTF) range of uses for a while.
local_date_names_from_mediawiki is a boolean. When set to:
true – module will fetch local month names from MediaWiki for both date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; this will unconditionally overwrite manual translations
false – module will *not* fetch local month names from MediaWiki
Caveat lector: There is no guarantee that MediaWiki will provide short month names. At your wiki you can test
the results of the MediaWiki fetch in the debug console with this command (the result is alpha sorted):
=mw.dumpObject (p.date_names['local'])
While the module can fetch month names from MediaWiki, it cannot fetch the quarter, season, and named date names
from MediaWiki. Those must be translated manually.
]]
local local_date_names_from_mediawiki = false; -- when false, manual translation required for date_names['local']['long'] and date_names['local']['short']; overwrites manual translations
-- when true, module fetches long and short month names from MediaWiki
local date_names = {
['en'] = { -- English
['long'] = {['January'] = 1, ['February'] = 2, ['March'] = 3, ['April'] = 4, ['May'] = 5, ['June'] = 6, ['July'] = 7, ['August'] = 8, ['September'] = 9, ['October'] = 10, ['November'] = 11, ['December'] = 12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['First Quarter'] = 33, ['Second Quarter'] = 34, ['Third Quarter'] = 35, ['Fourth Quarter'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
-- when local_date_names_from_mediawiki = false
['local'] = { -- replace these English date names with the local language equivalents
['long'] = {['जनवरी']=1, ['फरवरी']=2, ['फ़रवरी']=2, ['मार्च']=3, ['अप्रैल']=4, ['एप्रिल']=4, ['मई']=5, ['जून']=6, ['जुलाई']=7, ['अगस्त']=8, ['सितंबर']=9, ['सितम्बर']=9, ['अक्टूबर']=10, ['अक्तूबर']=10, ['नवंबर']=11, ['नवम्बर']=11, ['दिसंबर']=12, ['दिसम्बर']=12},
['short'] = {['Jan'] = 1, ['Feb'] = 2, ['Mar'] = 3, ['Apr'] = 4, ['May'] = 5, ['Jun'] = 6, ['Jul'] = 7, ['Aug'] = 8, ['Sep'] = 9, ['Oct'] = 10, ['Nov'] = 11, ['Dec'] = 12},
['quarter'] = {['पहली तिमाही'] = 33, ['दूसरी तिमाही'] = 34, ['तीसरी तिमाही'] = 35, ['चौथी तिमाही'] = 36},
['season'] = {['Winter'] = 24, ['Spring'] = 21, ['Summer'] = 22, ['Fall'] = 23, ['Autumn'] = 23},
['named'] = {['Easter'] = 98, ['Christmas'] = 99},
},
['inv_local_long'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].long where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_short'] = {}, -- used in date reformatting & translation; copy of date_names['local'].short where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_quarter'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].quarter where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_season'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].season where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['inv_local_named'] = {}, -- used in date translation; copy of date_names['local'].named where k/v are inverted: [1]='<local name>' etc.
['local_digits'] = {['०'] = '0', ['१'] = '1', ['२'] = '2', ['३'] = '3', ['४'] = '4', ['५'] = '5', ['६'] = '6', ['७'] = '7', ['८'] = '8', ['९'] = '9'}, -- हिन्दी के देवनागरी अंकों ०-९ को अंग्रेज़ी अंकों 0-9 में बदलने के लिए।9
['xlate_digits'] = {},
}
if local_date_names_from_mediawiki then -- if fetching local month names from MediaWiki is enabled
local long_t = {};
local short_t = {};
for i=1, 12 do -- loop 12x and
local name = lang_obj:formatDate('F', '2022-' .. i .. '-1'); -- get long month name for each i
long_t[name] = i; -- save it
name = lang_obj:formatDate('M', '2022-' .. i .. '-1'); -- get short month name for each i
short_t[name] = i; -- save it
end
date_names['local']['long'] = long_t; -- write the long table – overwrites manual translation
date_names['local']['short'] = short_t; -- write the short table – overwrites manual translation
end
-- create inverted date-name tables for reformatting and/or translation
for _, invert_t in pairs {{'long', 'inv_local_long'}, {'short', 'inv_local_short'}, {'quarter', 'inv_local_quarter'}, {'season', 'inv_local_season'}, {'named', 'inv_local_named'}} do
for name, i in pairs (date_names['local'][invert_t[1]]) do -- this table is ['name'] = i
date_names[invert_t[2]][i] = name; -- invert to get [i] = 'name' for conversions from ymd
end
end
if local_digits_from_mediawiki then -- if fetching local digits from MediaWiki is enabled
local digits_t = {};
for i=0, 9 do -- loop 10x and
digits_t [lang_obj:formatNum (i)] = tostring (i); -- format the loop indexer as local lang table index and assign loop indexer (a string) as the value
end
date_names['local_digits'] = digits_t;
end
for ld, ed in pairs (date_names.local_digits) do -- make a digit translation table for simple date translation from en to local language using local_digits table
date_names.xlate_digits [ed] = ld; -- en digit becomes index with local digit as the value
end
local df_template_patterns = { -- table of redirects to {{Use dmy dates}} and {{Use mdy dates}}
'{{ *[Uu]se +(dmy) +dates *[|}]', -- 1159k -- sorted by approximate transclusion count
'{{ *[Uu]se +(mdy) +dates *[|}]', -- 212k
'{{ *[Uu]se +(MDY) +dates *[|}]', -- 788
'{{ *[Uu]se +(DMY) +dates *[|}]', -- 343
'{{ *([Mm]dy) *[|}]', -- 176
'{{ *[Uu]se *(dmy) *[|}]', -- 156 + 18
'{{ *[Uu]se *(mdy) *[|}]', -- 149 + 11
'{{ *([Dd]my) *[|}]', -- 56
'{{ *[Uu]se +(MDY) *[|}]', -- 5
'{{ *([Dd]MY) *[|}]', -- 3
'{{ *[Uu]se(mdy)dates *[|}]', -- 1
'{{ *[Uu]se +(DMY) *[|}]', -- 0
'{{ *([Mm]DY) *[|}]', -- 0
}
local title_object = mw.title.getCurrentTitle();
local content; -- done this way so that unused templates appear in unused-template-reports; self-transcluded makes them look like they are used
if 10 ~= title_object.namespace then -- all namespaces except Template
content = title_object:getContent() or ''; -- get the content of the article or ''; new pages edited w/ve do not have 'content' until saved; ve does not preview; phab:T221625
end
local function get_date_format ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
for _, pattern in ipairs (df_template_patterns) do -- loop through the patterns looking for {{Use dmy dates}} or {{Use mdy dates}} or any of their redirects
local start, _, match = content:find(pattern); -- match is the three letters indicating desired date format
if match then
local use_dates_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *[lsy][sy]?') then -- look for |cs1-dates=publication date length access-/archive-date length
return match:lower() .. '-' .. use_dates_template:match ('| *cs1%-dates *= *([lsy][sy]?)');
else
return match:lower() .. '-all'; -- no |cs1-dates= k/v pair; return value appropriate for use in |df=
end
end
end
end
local global_df; -- TODO: add this to <global_cs1_config_t>?
--[[-----------------< V O L U M E , I S S U E , P A G E S >------------------
These tables hold cite class values (from the template invocation) and identify those templates that support
|volume=, |issue=, and |page(s)= parameters. Cite conference and cite map require further qualification which
is handled in the main module.
]]
local templates_using_volume = {'citation', 'audio-visual', 'book', 'conference', 'encyclopaedia', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'report', 'techreport', 'thesis'}
local templates_using_issue = {'citation', 'conference', 'episode', 'interview', 'journal', 'magazine', 'map', 'news', 'podcast'}
local templates_not_using_page = {'audio-visual', 'episode', 'mailinglist', 'newsgroup', 'podcast', 'serial', 'sign', 'speech'}
--[[
These tables control when it is appropriate for {{citation}} to render |volume= and/or |issue=. The parameter
names in the tables constrain {{citation}} so that its renderings match the renderings of the equivalent cs1
templates. For example, {{cite web}} does not support |volume= so the equivalent {{citation |website=...}} must
not support |volume=.
]]
local citation_no_volume_t = { -- {{citation}} does not render |volume= when these parameters are used
'website', 'mailinglist', 'script-website',
}
local citation_issue_t = { -- {{citation}} may render |issue= when these parameters are used
'journal', 'magazine', 'newspaper', 'periodical', 'work',
'script-journal', 'script-magazine', 'script-newspaper', 'script-periodical', 'script-work',
}
--[[
Patterns for finding extra text in |volume=, |issue=, |page=, |pages=
]]
local vol_iss_pg_patterns = {
good_ppattern = '^P[^%.PpGg]', -- OK to begin with uppercase P: P7 (page 7 of section P), but not p123 (page 123); TODO: this allows 'Pages' which it should not
bad_ppatterns = { -- patterns for |page= and |pages=
'^[Pp][PpGg]?%.?[ %d]',
'^[Pp][Pp]?%. ', -- from {{p.}} and {{pp.}} templates
'^[Pp]ages?',
'^[Pp]gs.?',
},
vi_patterns_t = { -- combined to catch volume-like text in |issue= and issue-like text in |volume=
'^volumes?', -- volume-like text
'^vols?[%.:=]?',
'^issues?', --issue-like text
'^iss[%.:=]?',
'^numbers?',
'^nos?%A', -- don't match 'november' or 'nostradamus'
'^nr[%.:=]?',
'^n[%.:= ]', -- might be a valid issue without separator (space char is sep char here)
'^n°', -- 'n' with degree sign (U+00B0)
'^№', -- precomposed unicode numero character (U+2116)
},
}
--[[--------------------------< K E Y W O R D S >-------------------------------
These tables hold keywords for those parameters that have defined sets of acceptable keywords.
]]
--[[-------------------< K E Y W O R D S T A B L E >--------------------------
this is a list of keywords; each key in the list is associated with a table of
synonymous keywords possibly from different languages.
for I18N: add local-language keywords to value table; do not change the key.
For example, adding the German keyword 'ja':
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y', 'ja'},
Because CS1|2 templates from en.wiki articles are often copied to other local wikis,
it is recommended that the English keywords remain in these tables.
]]
local keywords = {
['amp'] = {'&', 'amp', 'ampersand'}, -- |name-list-style=
['and'] = {'and', 'serial'}, -- |name-list-style=
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- |no-tracking=, |no-pp= -- Used by InternetArchiveBot
['afterword'] = {'afterword'}, -- |contribution=
['bot: unknown'] = {'bot: unknown'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['cs1'] = {'cs1'}, -- |mode=
['cs2'] = {'cs2'}, -- |mode=
['dead'] = {'dead', 'deviated'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['dmy'] = {'dmy'}, -- |df=
['dmy-all'] = {'dmy-all'}, -- |df=
['foreword'] = {'foreword'}, -- |contribution=
['free'] = {'free'}, -- |<id>-access= -- Used by InternetArchiveBot
['harv'] = {'harv'}, -- |ref=; this no longer supported; is_valid_parameter_value() called with <invert> = true
['introduction'] = {'introduction'}, -- |contribution=
['limited'] = {'limited'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['live'] = {'live'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['mdy'] = {'mdy'}, -- |df=
['mdy-all'] = {'mdy-all'}, -- |df=
['none'] = {'none'}, -- |postscript=, |ref=, |title=, |type= -- Used by InternetArchiveBot
['off'] = {'off'}, -- |title= (potentially also: |title-link=, |postscript=, |ref=, |type=)
['preface'] = {'preface'}, -- |contribution=
['registration'] = {'registration'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['subscription'] = {'subscription'}, -- |url-access= -- Used by InternetArchiveBot
['unfit'] = {'unfit'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['usurped'] = {'usurped'}, -- |url-status= -- Used by InternetArchiveBot
['vanc'] = {'vanc'}, -- |name-list-style=
['ymd'] = {'ymd'}, -- |df=
['ymd-all'] = {'ymd-all'}, -- |df=
-- ['yMd'] = {'yMd'}, -- |df=; not supported at en.wiki
-- ['yMd-all'] = {'yMd-all'}, -- |df=; not supported at en.wiki
}
--[[------------------------< X L A T E _ K E Y W O R D S >---------------------
this function builds a list, keywords_xlate{}, of the keywords found in keywords{} where the values from keywords{}
become the keys in keywords_xlate{} and the keys from keywords{} become the values in keywords_xlate{}:
['affirmative'] = {'yes', 'true', 'y'}, -- in keywords{}
becomes
['yes'] = 'affirmative', -- in keywords_xlate{}
['true'] = 'affirmative',
['y'] = 'affirmative',
the purpose of this function is to act as a translator between a non-English keyword and its English equivalent
that may be used in other modules of this suite
]]
local function xlate_keywords ()
local out_table = {}; -- output goes here
for k, keywords_t in pairs (keywords) do -- spin through the keywords table
for _, keyword in ipairs (keywords_t) do -- for each keyword
out_table[keyword] = k; -- create an entry in the output table where keyword is the key
end
end
return out_table;
end
local keywords_xlate = xlate_keywords (); -- the list of translated keywords
--[[----------------< M A K E _ K E Y W O R D S _ L I S T >---------------------
this function assembles, for parameter-value validation, the list of keywords appropriate to that parameter.
keywords_lists{}, is a table of tables from keywords{}
]]
local function make_keywords_list (keywords_lists)
local out_table = {}; -- output goes here
for _, keyword_list in ipairs (keywords_lists) do -- spin through keywords_lists{} and get a table of keywords
for _, keyword in ipairs (keyword_list) do -- spin through keyword_list{} and add each keyword, ...
table.insert (out_table, keyword); -- ... as plain text, to the output list
end
end
return out_table;
end
--[[----------------< K E Y W O R D S _ L I S T S >-----------------------------
this is a list of lists of valid keywords for the various parameters in [key].
Generally the keys in this table are the canonical en.wiki parameter names though
some are contrived because of use in multiple differently named parameters:
['yes_true_y'], ['id-access'].
The function make_keywords_list() extracts the individual keywords from the
appropriate list in keywords{}.
The lists in this table are used to validate the keyword assignment for the
parameters named in this table's keys.
]]
local keywords_lists = {
['yes_true_y'] = make_keywords_list ({keywords.affirmative}),
['contribution'] = make_keywords_list ({keywords.afterword, keywords.foreword, keywords.introduction, keywords.preface}),
['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all']}),
-- ['df'] = make_keywords_list ({keywords.dmy, keywords['dmy-all'], keywords.mdy, keywords['mdy-all'], keywords.ymd, keywords['ymd-all'], keywords.yMd, keywords['yMd-all']}), -- not supported at en.wiki
['mode'] = make_keywords_list ({keywords.cs1, keywords.cs2}),
['name-list-style'] = make_keywords_list ({keywords.amp, keywords['and'], keywords.vanc}),
['ref'] = make_keywords_list ({keywords.harv}), -- inverted check; |ref=harv no longer supported
['url-access'] = make_keywords_list ({keywords.subscription, keywords.limited, keywords.registration}),
['url-status'] = make_keywords_list ({keywords.dead, keywords.live, keywords.unfit, keywords.usurped, keywords['bot: unknown']}),
['id-access'] = make_keywords_list ({keywords.free}),
}
--[[--------------------------< C S 1 _ C O N F I G _ G E T >--------------------------------------------------
fetch and validate values from {{cs1 config}} template to fill <global_cs1_config_t>
no error messages; when errors are detected, the parameter value from {{cs1 config}} is blanked.
Supports all parameters and aliases associated with the metaparameters: DisplayAuthors, DisplayContributors,
DisplayEditors, DisplayInterviewers, DisplayTranslators, NameListStyle, and Mode. The DisplayWhatever metaparameters
accept numeric values only (|display-authors=etal and the like is not supported).
]]
local global_cs1_config_t = {}; -- TODO: add value returned from get_date_format() to this table?
local function get_cs1_config ()
if not content then -- nil content when we're in template
return nil; -- auto-formatting does not work in Template space so don't set global_df
end
local start = content:find('{{ *[Cc][Ss]1 config *[|}]'); -- <start> is offset into <content> when {{cs1 config}} found; nil else
if start then
local cs1_config_template = content:match ('%b{}', start); -- get the whole template
if not cs1_config_template then
return nil;
end
local params_t = mw.text.split (cs1_config_template:gsub ('^{{%s*', ''):gsub ('%s*}}$', ''), '%s*|%s*'); -- remove '{{' and '}}'; make a sequence of parameter/value pairs (split on the pipe)
table.remove (params_t, 1); -- remove the template name because it isn't a parameter/value pair
local config_meta_params_t = {'DisplayAuthors', 'DisplayContributors', 'DisplayEditors', 'DisplayInterviewers', 'DisplayTranslators', 'NameListStyle', 'Mode'};
local meta_param_map_t = {}; -- list of accepted parameter names usable in {{cs1 config}} goes here
for _, meta_param in ipairs (config_meta_params_t) do -- for i18n using <config_meta_params_t>, map template parameter names to their metaparameter equivalents
if 'table' == type (aliases[meta_param]) then -- if <meta_param> is a sequence,
for _, param in ipairs (aliases[meta_param]) do -- extract its contents
meta_param_map_t[param] = meta_param; -- and add to <meta_param_map_t>
end
else
meta_param_map_t[aliases[meta_param]] = meta_param; -- not a sequence so just add the parameter to <meta_param_map_t>
end
end
local keywords_t = {}; -- map valid keywords to their associate metaparameter; reverse form of <keyword_lists[key] for these metaparameters
for _, metaparam_t in ipairs ({{'NameListStyle', 'name-list-style'}, {'Mode', 'mode'}}) do -- only these metaparameter / keywords_lists key pairs
for _, keyword in ipairs (keywords_lists[metaparam_t[2]]) do -- spin through the list of keywords
keywords_t[keyword] = metaparam_t[1]; -- add [keyword] = metaparameter to the map
end
end
for _, param in ipairs (params_t) do -- spin through the {{cs1 config}} parameters and fill <global_cs1_config_t>
local k, v = param:match ('([^=]-)%s*=%s*(.+)'); -- <k> is the parameter name; <v> is parameter's assigned value
if k then
if k:find ('^display') then -- if <k> is one of the |display-<namelist>= parameters
if v:match ('%d+') then -- the assigned value must be digits; doesn't accept 'etal'
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the display param and its value to globals table
end
else
if keywords_t[v] == meta_param_map_t[k] then -- keywords_t[v] returns nil or the metaparam name; these must be the same
global_cs1_config_t[meta_param_map_t[k]]=v; -- add the parameter and its value to globals table
end
end
end
end
end
end
get_cs1_config (); -- fill <global_cs1_config_t>
--[[---------------------< S T R I P M A R K E R S >----------------------------
Common pattern definition location for stripmarkers so that we don't have to go
hunting for them if (when) MediaWiki changes their form.
]]
local stripmarkers = {
['any'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-(%a+)%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127', -- capture returns name of stripmarker
['math'] = '\127[^\127]*UNIQ%-%-math%-[%a%d]+%-QINU[^\127]*\127' -- math stripmarkers used in coins_cleanup() and coins_replace_math_stripmarker()
}
--[[------------< I N V I S I B L E _ C H A R A C T E R S >---------------------
This table holds non-printing or invisible characters indexed either by name or
by Unicode group. Values are decimal representations of UTF-8 codes. The table
is organized as a table of tables because the Lua pairs keyword returns table
data in an arbitrary order. Here, we want to process the table from top to bottom
because the entries at the top of the table are also found in the ranges specified
by the entries at the bottom of the table.
Also here is a pattern that recognizes stripmarkers that begin and end with the
delete characters. The nowiki stripmarker is not an error but some others are
because the parameter values that include them become part of the template's
metadata before stripmarker replacement.
]]
local invisible_defs = {
del = '\127', -- used to distinguish between stripmarker and del char
zwj = '\226\128\141', -- used with capture because zwj may be allowed
}
local invisible_chars = {
{'replacement', '\239\191\189'}, -- U+FFFD, EF BF BD
{'zero width joiner', '('.. invisible_defs.zwj .. ')'}, -- U+200D, E2 80 8D; capture because zwj may be allowed
{'zero width space', '\226\128\139'}, -- U+200B, E2 80 8B
{'hair space', '\226\128\138'}, -- U+200A, E2 80 8A
{'soft hyphen', '\194\173'}, -- U+00AD, C2 AD
{'horizontal tab', '\009'}, -- U+0009 (HT), 09
{'line feed', '\010'}, -- U+000A (LF), 0A
{'no-break space', '\194\160'}, -- U+00A0 (NBSP), C2 A0
{'carriage return', '\013'}, -- U+000D (CR), 0D
{'stripmarker', stripmarkers.any}, -- stripmarker; may or may not be an error; capture returns the stripmaker type
{'delete', '('.. invisible_defs.del .. ')'}, -- U+007F (DEL), 7F; must be done after stripmarker test; capture to distinguish isolated del chars not part of stripmarker
{'C0 control', '[\000-\008\011\012\014-\031]'}, -- U+0000–U+001F (NULL–US), 00–1F (except HT, LF, CR (09, 0A, 0D))
{'C1 control', '[\194\128-\194\159]'}, -- U+0080–U+009F (XXX–APC), C2 80 – C2 9F
-- {'Specials', '[\239\191\185-\239\191\191]'}, -- U+FFF9-U+FFFF, EF BF B9 – EF BF BF
-- {'Private use area', '[\238\128\128-\239\163\191]'}, -- U+E000–U+F8FF, EE 80 80 – EF A3 BF
-- {'Supplementary Private Use Area-A', '[\243\176\128\128-\243\191\191\189]'}, -- U+F0000–U+FFFFD, F3 B0 80 80 – F3 BF BF BD
-- {'Supplementary Private Use Area-B', '[\244\128\128\128-\244\143\191\189]'}, -- U+100000–U+10FFFD, F4 80 80 80 – F4 8F BF BD
}
--[[
Indic script makes use of zero width joiner as a character modifier so zwj
characters must be left in. This pattern covers all of the unicode characters
for these languages:
Devanagari 0900–097F – https://unicode.org/charts/PDF/U0900.pdf
Devanagari extended A8E0–A8FF – https://unicode.org/charts/PDF/UA8E0.pdf
Bengali 0980–09FF – https://unicode.org/charts/PDF/U0980.pdf
Gurmukhi 0A00–0A7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0A00.pdf
Gujarati 0A80–0AFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0A80.pdf
Oriya 0B00–0B7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0B00.pdf
Tamil 0B80–0BFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0B80.pdf
Telugu 0C00–0C7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0C00.pdf
Kannada 0C80–0CFF – https://unicode.org/charts/PDF/U0C80.pdf
Malayalam 0D00–0D7F – https://unicode.org/charts/PDF/U0D00.pdf
plus the not-necessarily Indic scripts for Sinhala and Burmese:
Sinhala 0D80-0DFF - https://unicode.org/charts/PDF/U0D80.pdf
Myanmar 1000-109F - https://unicode.org/charts/PDF/U1000.pdf
Myanmar extended A AA60-AA7F - https://unicode.org/charts/PDF/UAA60.pdf
Myanmar extended B A9E0-A9FF - https://unicode.org/charts/PDF/UA9E0.pdf
the pattern is used by has_invisible_chars() and coins_cleanup()
]]
local indic_script = '[\224\164\128-\224\181\191\224\163\160-\224\183\191\225\128\128-\225\130\159\234\167\160-\234\167\191\234\169\160-\234\169\191]';
-- list of emoji that use a zwj character (U+200D) to combine with another emoji
-- from: https://unicode.org/Public/emoji/16.0/emoji-zwj-sequences.txt; version: 16.0; 2024-08-14
-- table created by: [[:en:Module:Make emoji zwj table]]
local emoji_t = { -- indexes are decimal forms of the hex values in U+xxxx
[8596] = true, -- U+2194 ↔ left right arrow
[8597] = true, -- U+2195 ↕ up down arrow
[9760] = true, -- U+2620 ☠ skull and crossbones
[9792] = true, -- U+2640 ♀ female sign
[9794] = true, -- U+2642 ♂ male sign
[9877] = true, -- U+2695 ⚕ staff of aesculapius
[9878] = true, -- U+2696 ⚖ scales
[9895] = true, -- U+26A7 ⚧ male with stroke and male and female sign
[9992] = true, -- U+2708 ✈ airplane
[10052] = true, -- U+2744 ❄ snowflake
[10084] = true, -- U+2764 ❤ heavy black heart
[10145] = true, -- U+27A1 ➡ black rightwards arrow
[11035] = true, -- U+2B1B ⬛ black large square
[127752] = true, -- U+1F308 🌈 rainbow
[127787] = true, -- U+1F32B 🌫 fog
[127806] = true, -- U+1F33E 🌾 ear of rice
[127859] = true, -- U+1F373 🍳 cooking
[127868] = true, -- U+1F37C 🍼 baby bottle
[127876] = true, -- U+1F384 🎄 christmas tree
[127891] = true, -- U+1F393 🎓 graduation cap
[127908] = true, -- U+1F3A4 🎤 microphone
[127912] = true, -- U+1F3A8 🎨 artist palette
[127979] = true, -- U+1F3EB 🏫 school
[127981] = true, -- U+1F3ED 🏭 factory
[128102] = true, -- U+1F466 👦 boy
[128103] = true, -- U+1F467 👧 girl
[128104] = true, -- U+1F468 👨 man
[128105] = true, -- U+1F469 👩 woman
[128139] = true, -- U+1F48B 💋 kiss mark
[128165] = true, -- U+1F4A5 💥 collision symbol
[128168] = true, -- U+1F4A8 💨 dash symbol
[128171] = true, -- U+1F4AB 💫 dizzy symbol
[128187] = true, -- U+1F4BB 💻 personal computer
[128188] = true, -- U+1F4BC 💼 brief case
[128293] = true, -- U+1F525 🔥 fire
[128295] = true, -- U+1F527 🔧 wrench
[128300] = true, -- U+1F52C 🔬 microscope
[128488] = true, -- U+1F5E8 🗨 left speech bubble
[128640] = true, -- U+1F680 🚀 rocket
[128658] = true, -- U+1F692 🚒 fire engine
[129001] = true, -- U+1F7E9 🟩 large green square
[129003] = true, -- U+1F7EB 🟫 large brown square
[129309] = true, -- U+1F91D 🤝 handshake
[129455] = true, -- U+1F9AF 🦯 probing cane
[129456] = true, -- U+1F9B0 🦰 emoji component red hair
[129457] = true, -- U+1F9B1 🦱 emoji component curly hair
[129458] = true, -- U+1F9B2 🦲 emoji component bald
[129459] = true, -- U+1F9B3 🦳 emoji component white hair
[129466] = true, -- U+1F9BA 🦺 safety vest
[129468] = true, -- U+1F9BC 🦼 motorized wheelchair
[129469] = true, -- U+1F9BD 🦽 manual wheelchair
[129489] = true, -- U+1F9D1 🧑 adult
[129490] = true, -- U+1F9D2 🧒 child
[129657] = true, -- U+1FA79 🩹 adhesive bandage
[129778] = true, -- U+1FAF2 🫲 leftwards hand
}
--[[----------------------< L A N G U A G E S U P P O R T >-------------------
These tables and constants support various language-specific functionality.
]]
--local this_wiki_code = mw.getContentLanguage():getCode(); -- get this wiki's language code
local this_wiki_code = lang_obj:getCode(); -- get this wiki's language code
if string.match (mw.site.server, 'wikidata') then
this_wiki_code = mw.getCurrentFrame():callParserFunction('int', {'lang'}); -- on Wikidata so use interface language setting instead
end
local mw_languages_by_tag_t = mw.language.fetchLanguageNames (this_wiki_code, 'all'); -- get a table of language tag/name pairs known to Wikimedia; used for interwiki tests
local mw_languages_by_name_t = {};
for k, v in pairs (mw_languages_by_tag_t) do -- build a 'reversed' table name/tag language pairs know to MediaWiki; used for |language=
v = mw.ustring.lower (v); -- lowercase for tag fetch; get name's proper case from mw_languages_by_tag_t[<tag>]
if mw_languages_by_name_t[v] then -- when name already in the table
if 2 == #k or 3 == #k then -- if tag does not have subtags
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- prefer the shortest tag for this name
end
else -- here when name not in the table
mw_languages_by_name_t[v] = k; -- so add name and matching tag
end
end
local inter_wiki_map = {}; -- map of interwiki prefixes that are language-code prefixes
for k, v in pairs (mw.site.interwikiMap ('local')) do -- spin through the base interwiki map (limited to local)
if mw_languages_by_tag_t[v["prefix"]] then -- if the prefix matches a known language tag
inter_wiki_map[v["prefix"]] = true; -- add it to our local map
end
end
--[[--------------------< S C R I P T _ L A N G _ C O D E S >-------------------
This table is used to hold ISO 639-1 two-character and ISO 639-3 three-character
language codes that apply only to |script-title= and |script-chapter=
]]
local script_lang_codes = {
'ab', 'am', 'ar', 'az', 'be', 'bg', 'bn', 'bo', 'bs', 'ce', 'chr', 'dv', 'dz',
'el', 'fa', 'grc', 'gu', 'he', 'hi', 'hy', 'ja', 'ka', 'kk', 'km', 'kn', 'ko',
'ku', 'ky', 'lo', 'mk', 'ml', 'mn', 'mni', 'mr', 'my', 'ne', 'or', 'ota',
'pa', 'ps', 'ru', 'sd', 'si', 'sr', 'syc', 'ta', 'te', 'tg', 'th', 'ti', 'tt',
'ug', 'uk', 'ur', 'uz', 'yi', 'yue', 'zh', 'zgh'
};
--[[---------------< L A N G U A G E R E M A P P I N G >----------------------
These tables hold language information that is different (correct) from MediaWiki's definitions
For each ['<tag>'] = 'language name' in lang_code_remap{} there must be a matching ['language name'] = {'language name', '<tag>'} in lang_name_remap{}
lang_tag_remap{}:
key is always lowercase ISO 639-1, -2, -3 language tag or a valid lowercase IETF language tag
value is properly spelled and capitalized language name associated with <tag>
only one language name per <tag>;
key/value pair must have matching entry in lang_name_remap{}
lang_name_remap{}:
key is always lowercase language name
value is a table the holds correctly spelled and capitalized language name [1] and associated tag [2] (tag must match a tag key in lang_tag_remap{})
may have multiple keys referring to a common preferred name and tag; For example:
['kolsch'] and ['kölsch'] both refer to 'Kölsch' and 'ksh'
]]
local lang_tag_remap = { -- used for |language= and |script-title= / |script-chapter=
['als'] = 'Tosk Albanian', -- MediaWiki returns Alemannisch
['bh'] = 'Bihari', -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bla'] = 'Blackfoot', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['bn'] = 'Bengali', -- MediaWiki returns Bangla
['ca-valencia'] = 'Valencian', -- IETF variant of Catalan
['fkv'] = 'Kven', -- MediaWiki returns Kvensk
['gsw'] = 'Swiss German',
['ilo'] = 'Ilocano', -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['ksh'] = 'Kölsch', -- MediaWiki: Colognian; use IANA/ISO 639 preferred name
['ksh-x-colog'] = 'Colognian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Colognian; IETF private code created at Module:Lang/data
['mis-x-ripuar'] = 'Ripuarian', -- override MediaWiki ksh; no IANA/ISO 639 code for Ripuarian; IETF private code created at Module:Lang/data
['nan-tw'] = 'Taiwanese Hokkien', -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese and support en.wiki preferred name
['sr-ec'] = 'Serbian (Cyrillic script)', -- MediaWiki returns српски (ћирилица)
['sr-el'] = 'Serbian (Latin script)', -- MediaWiki returns srpski (latinica)
}
local lang_name_remap = { -- used for |language=; names require proper capitalization; tags must be lowercase
['alemannic'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- ISO 639-2, -3 alternate for Swiss German; MediaWiki mediawiki returns Alemannic for gsw; en.wiki preferred name
['alemannisch'] = {'Swiss German', 'gsw'}, -- not an ISO or IANA language name; MediaWiki uses 'als' as a subdomain name for Alemannic Wikipedia: als.wikipedia.org
['bangla'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki returns Bangla (the endonym) but we want Bengali (the exonym); here we remap
['bengali'] = {'Bengali', 'bn'}, -- MediaWiki doesn't use exonym so here we provide correct language name and 639-1 code
['bhojpuri'] = {'Bhojpuri', 'bho'}, -- MediaWiki uses 'bh' as a subdomain name for Bhojpuri Wikipedia: bh.wikipedia.org
['bihari'] = {'Bihari', 'bh'}, -- MediaWiki replaces 'Bihari' with 'Bhojpuri' so 'Bihari' cannot be found
['blackfoot'] = {'Blackfoot', 'bla'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Siksika; use en.wiki preferred name
['colognian'] = {'Colognian', 'ksh-x-colog'}, -- MediaWiki preferred name for ksh
['ilocano'] = {'Ilocano', 'ilo'}, -- MediaWiki/IANA/ISO 639: Iloko; use en.wiki preferred name
['kolsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name (use non-diacritical o instead of umlaut ö)
['kölsch'] = {'Kölsch', 'ksh'}, -- use IANA/ISO 639 preferred name
['kven'] = {'Kven', 'fkv'}, -- Unicode CLDR have decided not to support English language name for these two...
['kvensk'] = {'Kven', 'fkv'}, -- ...they say to refer to IANA registry for English names
['ripuarian'] = {'Ripuarian', 'mis-x-ripuar'}, -- group of dialects; no code in MediaWiki or in IANA/ISO 639
['serbian (cyrillic script)'] = {'Serbian (Cyrillic script)', 'sr-cyrl'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-ec
['serbian (latin script)'] = {'Serbian (Latin script)', 'sr-latn'}, -- special case to get correct tag when |language=sr-el
['swiss german'] = {'Swiss German', 'gsw'},
['taiwanese hokkien'] = {'Taiwanese Hokkien', 'nan-tw'}, -- make room for MediaWiki/IANA/ISO 639 nan: Min Nan Chinese
['tosk albanian'] = {'Tosk Albanian', 'als'}, -- MediaWiki replaces 'Tosk Albanian' with 'Alemannisch' so 'Tosk Albanian' cannot be found
['valencian'] = {'Valencian', 'ca-valencia'}, -- variant of Catalan; categorizes as Valencian
}
--[[---------------< P R O P E R T I E S _ C A T E G O R I E S >----------------
Properties categories. These are used for investigating qualities of citations.
]]
local prop_cats = {
['foreign-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is foreign-language name, $2 is ISO639-1 code
['foreign-lang-source-2'] = 'CS1 foreign language sources (ISO 639-2)|$1', -- |language= category; a cat for ISO639-2 languages; $1 is the ISO 639-2 code used as a sort key
['interproj-linked-name'] = 'CS1 interproject-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interproject link; $1 is interproject tag used as a sort key
['interwiki-linked-name'] = 'CS1 interwiki-linked names|$1', -- any author, editor, etc that has an interwiki link; $1 is interwiki tag used as a sort key; yeilds to interproject
['local-lang-source'] = 'CS1 $1-language sources ($2)', -- |language= categories; $1 is local-language name, $2 is ISO639-1 code; not emitted when local_lang_cat_enable is false
['location-test'] = 'CS1 location test',
['long-vol'] = 'CS1: long volume value', -- probably temporary cat to identify scope of |volume= values longer than 4 characters
['script'] = 'CS1 uses $1-language script ($2)', -- |script-title=xx: has matching category; $1 is language name, $2 is language tag
['tracked-param'] = 'CS1 tracked parameter: $1', -- $1 is base (enumerators removed) parameter name
['unfit'] = 'CS1: unfit URL', -- |url-status=unfit or |url-status=usurped; used to be a maint cat
['vanc-accept'] = 'CS1:Vancouver names with accept markup', -- for |vauthors=/|veditors= with accept-as-written markup
['year-range-abbreviated'] = 'CS1: abbreviated year range', -- probably temporary cat to identify scope of |date=, |year= values using YYYY–YY form
}
--[[-------------------< T I T L E _ T Y P E S >--------------------------------
Here we map a template's CitationClass to TitleType (default values for |type= parameter)
]]
local title_types = {
['AV-media-notes'] = 'Media notes',
['document'] = 'Document',
['interview'] = 'Interview',
['mailinglist'] = 'Mailing list',
['map'] = 'Map',
['podcast'] = 'Podcast',
['pressrelease'] = 'Press release',
['report'] = 'Report',
['speech'] = 'Speech',
['techreport'] = 'Technical report',
['thesis'] = 'Thesis',
}
--[[--------------------------< B U I L D _ K N O W N _ F R E E _ D O I _ R E G I S T R A N T S _ T A B L E >--
build a table of doi registrants known to be free-to-read In a doi, the registrant ID is the series of digits
between the '10.' and the first '/': in doi 10.1100/sommat, 1100 is the registrant ID
see §3.2.2 DOI prefix of the Doi Handbook p. 43
https://www.doi.org/doi-handbook/DOI_Handbook_Final.pdf#page=43
]]
local function build_free_doi_registrants_table()
local registrants_t = {};
for _, v in ipairs ({
'1045', '1074', '1096', '1100', '1155', '1186', '1194', '1371', '1629', '1989', '1999', '2147', '2196', '3285', '3389', '3390',
'3748', '3814', '3847', '3897', '4061', '4089', '4103', '4172', '4175', '4230', '4236', '4239', '4240', '4249', '4251',
'4252', '4253', '4254', '4291', '4292', '4329', '4330', '4331', '5194', '5210', '5306', '5312', '5313', '5314',
'5315', '5316', '5317', '5318', '5319', '5320', '5321', '5334', '5402', '5409', '5410', '5411', '5412',
'5492', '5493', '5494', '5495', '5496', '5497', '5498', '5499', '5500', '5501', '5527', '5528', '5662',
'6064', '6219', '7167', '7217', '7287', '7482', '7490', '7554', '7717', '7759', '7766', '11131', '11569', '11647',
'11648', '12688', '12703', '12715', '12942', '12998', '13105', '14256', '14293', '14303', '15215', '15347', '15412', '15560', '16995',
'17645', '18637', '19080', '19173', '20944', '21037', '21468', '21767', '22261', '22323', '22459', '24105', '24196', '24966',
'26775', '30845', '32545', '35711', '35712', '35713', '35995', '36648', '37126', '37532', '37871', '47128',
'47622', '47959', '52437', '52975', '53288', '54081', '54947', '55667', '55914', '57009', '58647', '59081',
}) do
registrants_t[v] = true; -- build a k/v table of known free-to-read doi registrants
end
return registrants_t;
end
local extended_registrants_t = { -- known free registrants identifiable by the doi suffix incipit
['1002'] = {'aelm', 'leap'}, -- Advanced Electronic Materials, Learned Publishing
['1016'] = {'j.heliyon', 'j.nlp', 'j.proche'}, -- Heliyon, Natural Language Processing, Procedia Chemistry
['1017'] = {'nlp'}, -- Natural Language Processing Journal
['1046'] = {'j.1365-8711', 'j.1365-246x'}, -- MNRAS, GJI
['1093'] = {'mnras', 'mnrasl', 'gji', 'rasti'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI, RASTI
['1099'] = {'acmi', 'mic', '00221287', 'mgen'}, -- Access Microbiology, Microbiology, Journal of General Microbiology, Microbial Genomics
['1111'] = {'j.1365-2966', 'j.1745-3933', 'j.1365-246X'}, -- MNRAS, MNRAS Letters, GJI
['1210'] = {'jendso','jcemcr'}, -- Journal of the Endocrine Society, JCEM Case Reports
['4171'] = {'dm','mag'}, -- Documenta Mathematica, EMS Magazine
['14231'] = {'ag'}, -- Algebraic Geometry
}
--[[===================<< E R R O R M E S S A G I N G >>======================
]]
--[[----------< E R R O R M E S S A G E S U P P L I M E N T S >-------------
I18N for those messages that are supplemented with additional specific text that
describes the reason for the error
TODO: merge this with special_case_translations{}?
]]
local err_msg_supl = {
['char'] = 'invalid character', -- |isbn=, |sbn=
['check'] = 'checksum', -- |isbn=, |sbn=
['flag'] = 'flag', -- |archive-url=
['form'] = 'invalid form', -- |isbn=, |sbn=
['group'] = 'invalid group id', -- |isbn=
['initials'] = 'initials', -- Vancouver
['invalid language code'] = 'invalid language code', -- |script-<param>=
['journal'] = 'journal', -- |bibcode=
['length'] = 'length', -- |isbn=, |bibcode=, |sbn=
['liveweb'] = 'liveweb', -- |archive-url=
['missing comma'] = 'missing comma', -- Vancouver
['missing prefix'] = 'missing prefix', -- |script-<param>=
['missing title part'] = 'missing title part', -- |script-<param>=
['name'] = 'name', -- Vancouver
['non-Latin char'] = 'non-Latin character', -- Vancouver
['path'] = 'path', -- |archive-url=
['prefix'] = 'invalid prefix', -- |isbn=
['punctuation'] = 'punctuation', -- Vancouver
['save'] = 'save command', -- |archive-url=
['suffix'] = 'suffix', -- Vancouver
['timestamp'] = 'timestamp', -- |archive-url=
['unknown language code'] = 'unknown language code', -- |script-<param>=
['value'] = 'value', -- |bibcode=
['year'] = 'year', -- |bibcode=
}
--[[--------------< E R R O R _ C O N D I T I O N S >---------------------------
Error condition table. This table has two sections: errors at the top, maintenance
at the bottom. Maint 'messaging' does not have a 'message' (message=nil)
The following contains a list of IDs for various error conditions defined in the
code. For each ID, we specify a text message to display, an error category to
include, and whether the error message should be wrapped as a hidden comment.
Anchor changes require identical changes to matching anchor in Help:CS1 errors
TODO: rename error_conditions{} to something more generic; create separate error
and maint tables inside that?
]]
local error_conditions = {
err_accessdate_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|access-date=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'accessdate_missing_url',
category = 'CS1 errors: access-date without URL',
hidden = false
},
err_apostrophe_markup = {
message = 'Italic or bold markup not allowed in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'apostrophe_markup',
category = 'CS1 errors: markup',
hidden = false
},
err_archive_date_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-url=</code>',
anchor = 'archive_date_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_date_url_ts_mismatch = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-date=</code> / <code class="cs1-code">|archive-url=</code> timestamp mismatch; $1 suggested',
anchor = 'archive_date_url_ts_mismatch',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_date = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|archive-date=</code>',
anchor = 'archive_missing_date',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> requires <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'archive_missing_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_archive_url = {
message = '<code class="cs1-code">|archive-url=</code> is malformed: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'archive_url',
category = 'CS1 errors: archive-url',
hidden = false
},
err_arxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|arxiv=</code> required',
anchor = 'arxiv_missing',
category = 'CS1 errors: arXiv', -- same as bad arxiv
hidden = false
},
err_asintld_missing_asin = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|asin=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'asintld_missing_asin',
category = 'CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_arxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|arxiv=</code> value',
anchor = 'bad_arxiv',
category = 'CS1 errors: arXiv',
hidden = false
},
err_bad_asin = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin=</code> value',
anchor = 'bad_asin',
category ='CS1 errors: ASIN',
hidden = false
},
err_bad_asin_tld = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|asin-tld=</code> value',
anchor = 'bad_asin_tld',
category ='CS1 errors: ASIN TLD',
hidden = false
},
err_bad_bibcode = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|bibcode=</code> $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_bibcode',
category = 'CS1 errors: bibcode',
hidden = false
},
err_bad_biorxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|biorxiv=</code> value',
anchor = 'bad_biorxiv',
category = 'CS1 errors: bioRxiv',
hidden = false
},
err_bad_citeseerx = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|citeseerx=</code> value',
anchor = 'bad_citeseerx',
category = 'CS1 errors: citeseerx',
hidden = false
},
err_bad_date = {
message = 'Check date values in: $1', -- $1 is a parameter name list
anchor = 'bad_date',
category = 'CS1 errors: dates',
hidden = false
},
err_bad_doi = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|doi=</code> value',
anchor = 'bad_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_bad_hdl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|hdl=</code> value',
anchor = 'bad_hdl',
category = 'CS1 errors: HDL',
hidden = false
},
err_bad_isbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|isbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_isbn',
category = 'CS1 errors: ISBN',
hidden = false
},
err_bad_ismn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ismn=</code> value',
anchor = 'bad_ismn',
category = 'CS1 errors: ISMN',
hidden = false
},
err_bad_issn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1issn=</code> value', -- $1 is 'e' or '' for eissn or issn
anchor = 'bad_issn',
category = 'CS1 errors: ISSN',
hidden = false
},
err_bad_jfm = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jfm=</code> value',
anchor = 'bad_jfm',
category = 'CS1 errors: JFM',
hidden = false
},
err_bad_jstor = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|jstor=</code> value',
anchor = 'bad_jstor',
category = 'CS1 errors: JSTOR',
hidden = false
},
err_bad_lccn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|lccn=</code> value',
anchor = 'bad_lccn',
category = 'CS1 errors: LCCN',
hidden = false
},
err_bad_medrxiv = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|medrxiv=</code> value',
anchor = 'bad_medrxiv',
category = 'CS1 errors: medRxiv',
hidden = false
},
err_bad_mr = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|mr=</code> value',
anchor = 'bad_mr',
category = 'CS1 errors: MR',
hidden = false
},
err_bad_oclc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|oclc=</code> value',
anchor = 'bad_oclc',
category = 'CS1 errors: OCLC',
hidden = false
},
err_bad_ol = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ol=</code> value',
anchor = 'bad_ol',
category = 'CS1 errors: OL',
hidden = false
},
err_bad_osti = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|osti=</code> value',
anchor = 'bad_osti',
category = 'CS1 errors: OSTI',
hidden = false
},
err_bad_paramlink = { -- for |title-link=, |author/editor/translator-link=, |series-link=, |episode-link=
message = 'Check <code class="cs1-code">|$1=</code> value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_paramlink',
category = 'CS1 errors: parameter link',
hidden = false
},
err_bad_pmc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmc=</code> value',
anchor = 'bad_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC',
hidden = false
},
err_bad_pmid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|pmid=</code> value',
anchor = 'bad_pmid',
category = 'CS1 errors: PMID',
hidden = false
},
err_bad_rfc = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|rfc=</code> value',
anchor = 'bad_rfc',
category = 'CS1 errors: RFC',
hidden = false
},
err_bad_s2cid = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|s2cid=</code> value',
anchor = 'bad_s2cid',
category = 'CS1 errors: S2CID',
hidden = false
},
err_bad_sbn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|sbn=</code> value: $1', -- $1 is error message detail
anchor = 'bad_sbn',
category = 'CS1 errors: SBN',
hidden = false
},
err_bad_ssrn = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|ssrn=</code> value',
anchor = 'bad_ssrn',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_bad_url = {
message = 'Check $1 value', -- $1 is parameter name
anchor = 'bad_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_bad_usenet_id = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|message-id=</code> value',
anchor = 'bad_message_id',
category = 'CS1 errors: message-id',
hidden = false
},
err_bad_zbl = {
message = 'Check <code class="cs1-code">|zbl=</code> value',
anchor = 'bad_zbl',
category = 'CS1 errors: Zbl',
hidden = false
},
err_bare_url_missing_title = {
message = '$1 missing title', -- $1 is parameter name
anchor = 'bare_url_missing_title',
category = 'CS1 errors: bare URL',
hidden = false
},
err_biorxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|biorxiv=</code> required',
anchor = 'biorxiv_missing',
category = 'CS1 errors: bioRxiv', -- same as bad bioRxiv
hidden = false
},
err_chapter_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'chapter_ignored',
category = 'CS1 errors: chapter ignored',
hidden = false
},
err_citation_missing_title = {
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'citation_missing_title',
category = 'CS1 errors: missing title',
hidden = false
},
err_citeseerx_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|citeseerx=</code> required',
anchor = 'citeseerx_missing',
category = 'CS1 errors: citeseerx', -- same as bad citeseerx
hidden = false
},
err_cite_web_url = { -- this error applies to cite web and to cite podcast
message = 'Missing or empty <code class="cs1-code">|url=</code>',
anchor = 'cite_web_url',
category = 'CS1 errors: requires URL',
hidden = false
},
err_class_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|class=</code> ignored',
anchor = 'class_ignored',
category = 'CS1 errors: class',
hidden = false
},
err_contributor_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> ignored',
anchor = 'contributor_ignored',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_contributor_missing_required_param = {
message = '<code class="cs1-code">|contributor=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'contributor_missing_required_param',
category = 'CS1 errors: contributor',
hidden = false
},
err_deprecated_params = {
message = 'Cite uses deprecated parameter <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'deprecated_params',
category = 'CS1 errors: deprecated parameters',
hidden = false
},
err_disp_name = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name; $2 is the assigned value
anchor = 'disp_name',
category = 'CS1 errors: display-names',
hidden = false,
},
err_doibroken_missing_doi = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|doi=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'doibroken_missing_doi',
category = 'CS1 errors: DOI',
hidden = false
},
err_embargo_missing_pmc = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|pmc=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'embargo_missing_pmc',
category = 'CS1 errors: PMC embargo',
hidden = false
},
err_empty_citation = {
message = 'Empty citation',
anchor = 'empty_citation',
category = 'CS1 errors: empty citation',
hidden = false
},
err_etal = {
message = 'Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'explicit_et_al',
category = 'CS1 errors: explicit use of et al.',
hidden = false
},
err_extra_text_edition = {
message = '<code class="cs1-code">|edition=</code> has extra text',
anchor = 'extra_text_edition',
category = 'CS1 errors: extra text: edition',
hidden = false,
},
err_extra_text_issue = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_issue',
category = 'CS1 errors: extra text: issue',
hidden = false,
},
err_extra_text_pages = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_pages',
category = 'CS1 errors: extra text: pages',
hidden = false,
},
err_extra_text_volume = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has extra text', -- $1 is parameter name
anchor = 'extra_text_volume',
category = 'CS1 errors: extra text: volume',
hidden = false,
},
err_first_missing_last = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> missing <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is first alias, $2 is matching last alias
anchor = 'first_missing_last',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_format_missing_url = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is format parameter $2 is url parameter
anchor = 'format_missing_url',
category = 'CS1 errors: format without URL',
hidden = false
},
err_generic_name = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has generic name', -- $1 is parameter name
anchor = 'generic_name',
category = 'CS1 errors: generic name',
hidden = false,
},
err_generic_title = {
message = 'Cite uses generic title',
anchor = 'generic_title',
category = 'CS1 errors: generic title',
hidden = false,
},
err_invalid_isbn_date = {
message = 'ISBN / Date incompatibility',
anchor = 'invalid_isbn_date',
category = 'CS1 errors: ISBN date',
hidden = false
},
err_invalid_param_val = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=$2</code>', -- $1 is parameter name $2 is parameter value
anchor = 'invalid_param_val',
category = 'CS1 errors: invalid parameter value',
hidden = false
},
err_invisible_char = {
message = '$1 in $2 at position $3', -- $1 is invisible char $2 is parameter name $3 is position number
anchor = 'invisible_char',
category = 'CS1 errors: invisible characters',
hidden = false
},
err_medrxiv_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|medrxiv=</code> required',
anchor = 'medrxiv_missing',
category = 'CS1 errors: medRxiv', -- same as bad medRxiv
hidden = false
},
err_missing_name = {
message = 'Missing <code class="cs1-code">|$1$2=</code>', -- $1 is modified NameList; $2 is enumerator
anchor = 'missing_name',
category = 'CS1 errors: missing name', -- author, contributor, editor, interviewer, translator
hidden = false
},
err_missing_periodical = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical periodical parameter name for cite $1
anchor = 'missing_periodical',
category = 'CS1 errors: missing periodical',
hidden = false
},
err_missing_pipe = {
message = 'Missing pipe in: <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'missing_pipe',
category = 'CS1 errors: missing pipe',
hidden = false
},
err_missing_publisher = {
message = 'Cite $1 requires <code class="cs1-code">|$2=</code>', -- $1 is cs1 template name; $2 is canonical publisher parameter name for cite $1
anchor = 'missing_publisher',
category = 'CS1 errors: missing publisher',
hidden = false
},
err_numeric_names = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> has numeric name', -- $1 is parameter name',
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 errors: numeric name',
hidden = false,
},
err_param_access_requires_param = {
message = '<code class="cs1-code">|$1-access=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_access_requires_param',
category = 'CS1 errors: param-access',
hidden = false
},
err_param_has_ext_link = {
message = 'External link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_ext_link',
category = 'CS1 errors: external links',
hidden = false
},
err_param_has_twl_url = {
message = 'Wikipedia Library link in <code class="cs1-code">$1</code>', -- $1 is parameter name
anchor = 'param_has_twl_url',
category = 'CS1 errors: URL',
hidden = false
},
err_parameter_ignored = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'parameter_ignored',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_parameter_ignored_suggest = {
message = 'Unknown parameter <code class="cs1-code">|$1=</code> ignored (<code class="cs1-code">|$2=</code> suggested)', -- $1 is unknown parameter $2 is suggested parameter name
anchor = 'parameter_ignored_suggest',
category = 'CS1 errors: unsupported parameter',
hidden = false
},
err_periodical_ignored = {
message = '<code class="cs1-code">|$1=</code> ignored', -- $1 is parameter name
anchor = 'periodical_ignored',
category = 'CS1 errors: periodical ignored',
hidden = false
},
err_redundant_parameters = {
message = 'More than one of $1 specified', -- $1 is error message detail
anchor = 'redundant_parameters',
category = 'CS1 errors: redundant parameter',
hidden = false
},
err_script_parameter = {
message = 'Invalid <code class="cs1-code">|$1=</code>: $2', -- $1 is parameter name $2 is script language code or error detail
anchor = 'script_parameter',
category = 'CS1 errors: script parameters',
hidden = false
},
err_ssrn_missing = {
message = '<code class="cs1-code">|ssrn=</code> required',
anchor = 'ssrn_missing',
category = 'CS1 errors: SSRN',
hidden = false
},
err_text_ignored = {
message = 'Text "$1" ignored', -- $1 is ignored text
anchor = 'text_ignored',
category = 'CS1 errors: unrecognized parameter',
hidden = false
},
err_trans_missing_title = {
message = '<code class="cs1-code">|trans-$1=</code> requires <code class="cs1-code">|$1=</code> or <code class="cs1-code">|script-$1=</code>', -- $1 is base parameter name
anchor = 'trans_missing_title',
category = 'CS1 errors: translated title',
hidden = false
},
err_param_unknown_empty = {
message = 'Cite has empty unknown parameter$1: $2', -- $1 is 's' or empty space; $2 is emty unknown param list
anchor = 'param_unknown_empty',
category = 'CS1 errors: empty unknown parameters',
hidden = false
},
err_vancouver = {
message = 'Vancouver style error: $1 in name $2', -- $1 is error detail, $2 is the nth name
anchor = 'vancouver',
category = 'CS1 errors: Vancouver style',
hidden = false
},
err_wikilink_in_url = {
message = 'URL–wikilink conflict', -- uses ndash
anchor = 'wikilink_in_url',
category = 'CS1 errors: URL–wikilink conflict', -- uses ndash
hidden = false
},
--[[--------------------------< M A I N T >-------------------------------------
maint messages do not have a message (message = nil); otherwise the structure
is the same as error messages
]]
maint_archived_copy = {
message = nil,
anchor = 'archived_copy',
category = 'CS1 maint: archived copy as title',
hidden = true,
},
maint_bibcode = {
message = nil,
anchor = 'bibcode',
category = 'CS1 maint: bibcode',
hidden = true,
},
maint_location_no_publisher = { -- cite book, conference, encyclopedia; citation as book cite or encyclopedia cite
message = nil,
anchor = 'location_no_publisher',
category = 'CS1 maint: location missing publisher',
hidden = true,
},
maint_bot_unknown = {
message = nil,
anchor = 'bot:_unknown',
category = 'CS1 maint: bot: original URL status unknown',
hidden = true,
},
maint_date_auto_xlated = { -- date auto-translation not supported by en.wiki
message = nil,
anchor = 'date_auto_xlated',
category = 'CS1 maint: date auto-translated',
hidden = true,
},
maint_date_format = {
message = nil,
anchor = 'date_format',
category = 'CS1 maint: date format',
hidden = true,
},
maint_date_year = {
message = nil,
anchor = 'date_year',
category = 'CS1 maint: date and year',
hidden = true,
},
maint_doi_ignore = {
message = nil,
anchor = 'doi_ignore',
category = 'CS1 maint: ignored DOI errors',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive',
category = 'CS1 maint: DOI inactive',
hidden = true,
},
maint_doi_inactive_dated = {
message = nil,
anchor = 'doi_inactive_dated',
category = 'CS1 maint: DOI inactive as of $2$3$1', -- $1 is year, $2 is month-name or empty string, $3 is space or empty string
hidden = true,
},
maint_doi_unflagged_free = {
message = nil,
anchor = 'doi_unflagged_free',
category = 'CS1 maint: unflagged free DOI',
hidden = true,
},
maint_extra_punct = {
message = nil,
anchor = 'extra_punct',
category = 'CS1 maint: extra punctuation',
hidden = true,
},
maint_id_limit_load_fail = { -- applies to all cs1|2 templates on a page;
message = nil, -- maint message (category link) never emitted
anchor = 'id_limit_load_fail',
category = 'CS1 maint: ID limit load fail',
hidden = true,
},
maint_isbn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_isbn_err',
category = 'CS1 maint: ignored ISBN errors',
hidden = true,
},
maint_issn_ignore = {
message = nil,
anchor = 'ignore_issn',
category = 'CS1 maint: ignored ISSN errors',
hidden = true,
},
maint_jfm_format = {
message = nil,
anchor = 'jfm_format',
category = 'CS1 maint: JFM format',
hidden = true,
},
maint_location = {
message = nil,
anchor = 'location',
category = 'CS1 maint: location',
hidden = true,
},
maint_mr_format = {
message = nil,
anchor = 'mr_format',
category = 'CS1 maint: MR format',
hidden = true,
},
maint_mult_names = {
message = nil,
anchor = 'mult_names',
category = 'CS1 maint: multiple names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_numeric_names = {
message = nil,
anchor = 'numeric_names',
category = 'CS1 maint: numeric names: $1', -- $1 is '<name>s list'; gets value from special_case_translation table
hidden = true,
},
maint_others = {
message = nil,
anchor = 'others',
category = 'CS1 maint: others',
hidden = true,
},
maint_others_avm = {
message = nil,
anchor = 'others_avm',
category = 'CS1 maint: others in cite AV media (notes)',
hidden = true,
},
maint_overridden_setting = {
message = nil,
anchor = 'overridden',
category = 'CS1 maint: overridden setting',
hidden = true,
},
maint_pmc_embargo = {
message = nil,
anchor = 'embargo',
category = 'CS1 maint: PMC embargo expired',
hidden = true,
},
maint_pmc_format = {
message = nil,
anchor = 'pmc_format',
category = 'CS1 maint: PMC format',
hidden = true,
},
maint_postscript = {
message = nil,
anchor = 'postscript',
category = 'CS1 maint: postscript',
hidden = true,
},
maint_publisher_location = {
message = nil,
anchor = 'publisher_location',
category = 'CS1 maint: publisher location',
hidden = true,
},
maint_ref_duplicates_default = {
message = nil,
anchor = 'ref_default',
category = 'CS1 maint: ref duplicates default',
hidden = true,
},
maint_unknown_lang = {
message = nil,
anchor = 'unknown_lang',
category = 'CS1 maint: unrecognized language',
hidden = true,
},
maint_untitled = {
message = nil,
anchor = 'untitled',
category = 'CS1 maint: untitled periodical',
hidden = true,
},
maint_url_status = {
message = nil,
anchor = 'url_status',
category = 'CS1 maint: url-status',
hidden = true,
},
maint_year= {
message = nil,
anchor = 'year',
category = 'CS1 maint: year',
hidden = true,
},
maint_zbl = {
message = nil,
anchor = 'zbl',
category = 'CS1 maint: Zbl',
hidden = true,
},
}
--[[--------------------------< I D _ L I M I T S _ D A T A _ T >----------------------------------------------
fetch id limits for certain identifiers from c:Data:CS1/Identifier limits.tab. This source is a json tabular
data file maintained at wikipedia commons. Convert the json format to a table of k/v pairs.
The values from <id_limits_data_t> are used to set handle.id_limit.
From 2025-02-21, MediaWiki is broken. Use this link to edit the tablular data file:
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Data:CS1/Identifier_limits.tab&action=edit
See Phab:T389105
]]
local id_limits_data_t = {};
local use_commons_data = true; -- set to false if your wiki does not have access to mediawiki commons; then,
if false == use_commons_data then -- update this table from https://commons.wikimedia.org/wiki/Data:CS1/Identifier_limits.tab; last update: 2025-02-21
id_limits_data_t = {['OCLC'] = 10450000000, ['OSTI'] = 23010000, ['PMC'] = 11900000, ['PMID'] = 40400000, ['RFC'] = 9300, ['SSRN'] = 5200000, ['S2CID'] = 276000000}; -- this table must be maintained locally
else -- here for wikis that do have access to mediawiki commons
local load_fail_limit = 99999999999; -- very high number to avoid error messages on load failure
id_limits_data_t = {['OCLC'] = load_fail_limit, ['OSTI'] = load_fail_limit, ['PMC'] = load_fail_limit, ['PMID'] = load_fail_limit, ['RFC'] = load_fail_limit, ['SSRN'] = load_fail_limit, ['S2CID'] = load_fail_limit};
local id_limits_data_load_fail = false; -- flag; assume that we will be successful when loading json id limit tabular data
local tab_data_t = mw.ext.data.get ('CS1/Identifier limits.tab').data; -- attempt to load the json limit data from commons into <tab_data_t>
if false == tab_data_t then -- undocumented 'feature': mw.ext.data.get() sometimes returns false
id_limits_data_load_fail = true; -- set the flag so that Module:Citation/CS1 can create an unannotated maint category
else
for _, limit_t in ipairs (tab_data_t) do -- overwrite default <load_fail_limit> values
id_limits_data_t[limit_t[1]] = limit_t[2]; -- <limit[1]> is identifier; <limit[2]> is upper limit for that identifier
end
end
end
--[[--------------------------< I D _ H A N D L E R S >--------------------------------------------------------
The following contains a list of values for various defined identifiers. For each
identifier we specify a variety of information necessary to properly render the
identifier in the citation.
parameters: a list of parameter aliases for this identifier; first in the list is the canonical form
link: Wikipedia article name
redirect: a local redirect to a local Wikipedia article name; at en.wiki, 'ISBN (identifier)' is a redirect to 'International Standard Book Number'
q: Wikidata q number for the identifier
label: the label preceding the identifier; label is linked to a Wikipedia article (in this order):
redirect from id_handlers['<id>'].redirect when use_identifier_redirects is true
Wikidata-supplied article name for the local wiki from id_handlers['<id>'].q
local article name from id_handlers['<id>'].link
prefix: the first part of a URL that will be concatenated with a second part which usually contains the identifier
suffix: optional third part to be added after the identifier
encode: true if URI should be percent-encoded; otherwise false
COinS: identifier link or keyword for use in COinS:
for identifiers registered at info-uri.info use: info:.... where '...' is the appropriate identifier label
for identifiers that have COinS keywords, use the keyword: rft.isbn, rft.issn, rft.eissn
for |asin= and |ol=, which require assembly, use the keyword: url
for others make a URL using the value in prefix/suffix and #label, use the keyword: pre (not checked; any text other than 'info', 'rft', or 'url' works here)
set to nil to leave the identifier out of the COinS
separator: character or text between label and the identifier in the rendered citation
id_limit: for those identifiers with established limits, this property holds the upper limit
access: use this parameter to set the access level for all instances of this identifier.
the value must be a valid access level for an identifier (see ['id-access'] in this file).
custom_access: to enable custom access level for an identifier, set this parameter
to the parameter that should control it (normally 'id-access')
]]
local id_handlers = {
['ARXIV'] = {
parameters = {'arxiv', 'eprint'},
link = 'arXiv',
redirect = 'arXiv (identifier)',
q = 'Q118398',
label = 'arXiv',
prefix = 'https://arxiv.org/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:arxiv',
separator = ':',
access = 'free', -- free to read
},
['ASIN'] = {
parameters = { 'asin', 'ASIN' },
link = 'Amazon Standard Identification Number',
redirect = 'ASIN (identifier)',
q = 'Q1753278',
label = 'ASIN',
prefix = 'https://www.amazon.',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = false;
},
['BIBCODE'] = {
parameters = {'bibcode'},
link = 'Bibcode',
redirect = 'Bibcode (identifier)',
q = 'Q25754',
label = 'Bibcode',
prefix = 'https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/',
encode = false,
COinS = 'info:bibcode',
separator = ':',
custom_access = 'bibcode-access',
},
['BIORXIV'] = {
parameters = {'biorxiv'},
link = 'bioRxiv',
redirect = 'bioRxiv (identifier)',
q = 'Q19835482',
label = 'bioRxiv',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['CITESEERX'] = {
parameters = {'citeseerx'},
link = 'CiteSeerX',
redirect = 'CiteSeerX (identifier)',
q = 'Q2715061',
label = 'CiteSeerX',
prefix = 'https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = true,
separator = ' ',
},
['DOI'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = { 'doi', 'DOI'},
link = 'Digital object identifier',
redirect = 'doi (identifier)',
q = 'Q25670',
label = 'doi',
prefix = 'https://doi.org/',
COinS = 'info:doi',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'doi-access',
},
['EISSN'] = {
parameters = {'eissn', 'EISSN'},
link = 'International Standard Serial Number#Electronic ISSN',
redirect = 'eISSN (identifier)',
q = 'Q46339674',
label = 'eISSN',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.eissn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['HDL'] = {
parameters = { 'hdl', 'HDL' },
link = 'Handle System',
redirect = 'hdl (identifier)',
q = 'Q3126718',
label = 'hdl',
prefix = 'https://hdl.handle.net/',
COinS = 'info:hdl',
separator = ':',
encode = true,
custom_access = 'hdl-access',
},
['ISBN'] = { -- Used by InternetArchiveBot
parameters = {'isbn', 'ISBN'},
link = 'International Standard Book Number',
redirect = 'ISBN (identifier)',
q = 'Q33057',
label = 'ISBN',
prefix = 'Special:BookSources/',
COinS = 'rft.isbn',
separator = ' ',
},
['ISMN'] = {
parameters = {'ismn', 'ISMN'},
link = 'International Standard Music Number',
redirect = 'ISMN (identifier)',
q = 'Q1666938',
label = 'ISMN',
prefix = '', -- not currently used;
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['ISSN'] = {
parameters = {'issn', 'ISSN'},
link = 'International Standard Serial Number',
redirect = 'ISSN (identifier)',
q = 'Q131276',
label = 'ISSN',
prefix = 'https://search.worldcat.org/issn/',
COinS = 'rft.issn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['JFM'] = {
parameters = {'jfm', 'JFM'},
link = 'Jahrbuch über die Fortschritte der Mathematik',
redirect = 'JFM (identifier)',
q = '',
label = 'JFM',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['JSTOR'] = {
parameters = {'jstor', 'JSTOR'},
link = 'JSTOR',
redirect = 'JSTOR (identifier)',
q = 'Q1420342',
label = 'JSTOR',
prefix = 'https://www.jstor.org/stable/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
custom_access = 'jstor-access',
},
['LCCN'] = {
parameters = {'lccn', 'LCCN'},
link = 'Library of Congress Control Number',
redirect = 'LCCN (identifier)',
q = 'Q620946',
label = 'LCCN',
prefix = 'https://lccn.loc.gov/',
COinS = 'info:lccn',
encode = false,
separator = ' ',
},
['MEDRXIV'] = {
parameters = {'medrxiv'},
link = 'medRxiv',
redirect = 'medRxiv (identifier)',
q = 'Q58465838',
label = 'medRxiv',
prefix = 'https://www.medrxiv.org/content/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
access = 'free', -- free to read
encode = false,
separator = ' ',
},
['MR'] = {
parameters = {'mr', 'MR'},
link = 'Mathematical Reviews',
redirect = 'MR (identifier)',
q = 'Q211172',
label = 'MR',
prefix = 'https://mathscinet.ams.org/mathscinet-getitem?mr=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
['OCLC'] = {
parameters = {'oclc', 'OCLC'},
link = 'OCLC',
redirect = 'OCLC (identifier)',
q = 'Q190593',
label = 'OCLC',
prefix = 'https://search.worldcat.org/oclc/',
COinS = 'info:oclcnum',
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OCLC or 0,
},
['OL'] = {
parameters = { 'ol', 'OL' },
link = 'Open Library',
redirect = 'OL (identifier)',
q = 'Q1201876',
label = 'OL',
prefix = 'https://openlibrary.org/',
COinS = 'url',
separator = ' ',
encode = true,
custom_access = 'ol-access',
},
['OSTI'] = {
parameters = {'osti', 'OSTI'},
link = 'Office of Scientific and Technical Information',
redirect = 'OSTI (identifier)',
q = 'Q2015776',
label = 'OSTI',
prefix = 'https://www.osti.gov/biblio/',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.OSTI or 0,
custom_access = 'osti-access',
},
['PMC'] = {
parameters = {'pmc', 'PMC'},
link = 'PubMed Central',
redirect = 'PMC (identifier)',
q = 'Q229883',
label = 'PMC',
prefix = 'https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC',
suffix = '',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['PMID'] = {
parameters = {'pmid', 'PMID'},
link = 'PubMed Identifier',
redirect = 'PMID (identifier)',
q = 'Q2082879',
label = 'PMID',
prefix = 'https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/',
COinS = 'info:pmid',
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.PMID or 0,
},
['RFC'] = {
parameters = {'rfc', 'RFC'},
link = 'Request for Comments',
redirect = 'RFC (identifier)',
q = 'Q212971',
label = 'RFC',
prefix = 'https://tools.ietf.org/html/rfc',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.RFC or 0,
access = 'free', -- free to read
},
['SBN'] = {
parameters = {'sbn', 'SBN'},
link = 'Standard Book Number', -- redirect to International_Standard_Book_Number#History
redirect = 'SBN (identifier)',
label = 'SBN',
prefix = 'Special:BookSources/0-', -- prefix has leading zero necessary to make 9-digit sbn a 10-digit isbn
COinS = nil, -- nil because we can't use pre or rft or info:
separator = ' ',
},
['SSRN'] = {
parameters = {'ssrn', 'SSRN'},
link = 'Social Science Research Network',
redirect = 'SSRN (identifier)',
q = 'Q7550801',
label = 'SSRN',
prefix = 'https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.SSRN or 0,
custom_access = 'ssrn-access',
},
['S2CID'] = {
parameters = {'s2cid', 'S2CID'},
link = 'Semantic Scholar',
redirect = 'S2CID (identifier)',
q = 'Q22908627',
label = 'S2CID',
prefix = 'https://api.semanticscholar.org/CorpusID:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = false,
separator = ' ',
id_limit = id_limits_data_t.S2CID or 0,
custom_access = 's2cid-access',
},
['USENETID'] = {
parameters = {'message-id'},
link = 'Usenet',
redirect = 'Usenet (identifier)',
q = 'Q193162',
label = 'Usenet:',
prefix = 'news:',
encode = false,
COinS = 'pre', -- use prefix value
separator = ' ',
},
['ZBL'] = {
parameters = {'zbl', 'ZBL' },
link = 'Zentralblatt MATH',
redirect = 'Zbl (identifier)',
q = 'Q190269',
label = 'Zbl',
prefix = 'https://zbmath.org/?format=complete&q=an:',
COinS = 'pre', -- use prefix value
encode = true,
separator = ' ',
},
}
--[[--------------------------< E X P O R T S >---------------------------------
]]
return {
use_identifier_redirects = use_identifier_redirects, -- booleans defined in the settings at the top of this module
local_lang_cat_enable = local_lang_cat_enable,
date_name_auto_xlate_enable = date_name_auto_xlate_enable,
date_digit_auto_xlate_enable = date_digit_auto_xlate_enable,
enable_sort_keys = enable_sort_keys,
-- tables and variables created when this module is loaded
global_df = get_date_format (), -- this line can be replaced with "global_df = 'dmy-all'," to have all dates auto translated to dmy format.
global_cs1_config_t = global_cs1_config_t, -- global settings from {{cs1 config}}
punct_skip = build_skip_table (punct_skip, punct_meta_params),
url_skip = build_skip_table (url_skip, url_meta_params),
known_free_doi_registrants_t = build_free_doi_registrants_table(),
id_limits_data_load_fail = id_limits_data_load_fail, -- true when commons tabular identifier-limit data fails to load
name_space_sort_keys = name_space_sort_keys,
aliases = aliases,
special_case_translation = special_case_translation,
date_names = date_names,
err_msg_supl = err_msg_supl,
error_conditions = error_conditions,
editor_markup_patterns = editor_markup_patterns,
et_al_patterns = et_al_patterns,
extended_registrants_t = extended_registrants_t,
id_handlers = id_handlers,
keywords_lists = keywords_lists,
keywords_xlate = keywords_xlate,
stripmarkers = stripmarkers,
invisible_chars = invisible_chars,
invisible_defs = invisible_defs,
indic_script = indic_script,
emoji_t = emoji_t,
maint_cats = maint_cats,
messages = messages,
presentation = presentation,
prop_cats = prop_cats,
script_lang_codes = script_lang_codes,
lang_tag_remap = lang_tag_remap,
lang_name_remap = lang_name_remap,
this_wiki_code = this_wiki_code,
title_types = title_types,
uncategorized_namespaces = uncategorized_namespaces_t,
uncategorized_subpages = uncategorized_subpages,
templates_using_volume = templates_using_volume,
templates_using_issue = templates_using_issue,
templates_not_using_page = templates_not_using_page,
vol_iss_pg_patterns = vol_iss_pg_patterns,
single_letter_2nd_lvl_domains_t = single_letter_2nd_lvl_domains_t,
inter_wiki_map = inter_wiki_map,
mw_languages_by_tag_t = mw_languages_by_tag_t,
mw_languages_by_name_t = mw_languages_by_name_t,
citation_class_map_t = citation_class_map_t,
citation_issue_t = citation_issue_t,
citation_no_volume_t = citation_no_volume_t,
}
scynw05qri79jas0klrbfykxbvu3yex
विश्वकर्मा (जाति)
0
698862
6449118
6402302
2025-07-06T16:35:02Z
~2025-141327
876823
6449118
wikitext
text/x-wiki
विश्वकर्मा वंशज मूल रूप से सर्व श्रेष्ठ [[हिंदू]] होते हैं
विश्वकर्मा पुराण के मुताबिक विश्वकर्मा जन्म से ब्राह्मण होते है :
मतलब ये जन्म से ही हिंदू ब्राह्मण हैं ।
<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}} {{subscription required}}</ref> इसे कई उपजातियों के लोग प्रयोग में लाते हैं जैसे कि [[पांचाल],,शिल्पकार, इत्यादि और इन उपजातियों के लोग [[विश्वकर्मा]] को अपना इष्टदेवता मानते हैं। [[विश्वकर्मा]] एक हिन्दू भगवान हैं, जिनका अवतार देवशिल्पी विश्वकर्मा और एक परमात्मा ब्रह्म स्वरूप विश्वकर्मा भी हैं<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}} {{subscription required}}</ref> और उन्हीं के नाम पर विभिन्न प्रकार के शिल्प कार्य करने वाली जातियाँ अपने को 'विश्वकर्मा ' कहतीं हैं।
* (वाराही संहिता अ.२,श्लोक ६) अर्थात – वास्तुकला ज्योतिष शास्त्र का विषय है। वास्तुकला के अन्तर्गत घर , मकान , कुँवा, बावड़ी , पुल , नहर , किला , नगर, देवताओं के मंदिर आदि शिल्पादि पदार्थो की रचना की उत्तम विधि होती है। प्रकार के कर्मो से परिचय कराएंगे। एक है ‘ इस्ट ‘ कर्म और दूसरा है ‘ पूर्त ‘ कर्म। इस्ट कर्म से ब्राह्मणो को स्वर्गप्राप्ति होती है और पूर्त कर्मो से मोक्ष की प्राप्ति होती है। अर्थात जो इस्ट कर्म ही सिर्फ करके पूर्त कर्म ना करें उसे मोक्ष नहीं मिल सकता है जो सनातन धर्म में मनुष्यों का अंतिम लक्ष्य है। इसके प्रमाण स्वरूप कुछ धर्मशास्त्र से प्रमाण निम्न है , इस्टापूर्ते च कर्तव्यं ब्राह्मणेनैव यत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षो विधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – इष्टकर्म और पूर्तकर्म ये दोनों कर्म ब्राह्मणो के कर्तव्य है इसे बड़े ही यत्न से करना चाहिए है। ब्राह्मणो को इष्टकर्म से स्वर्ग की प्राप्ति होती है और पूर्तकर्म से मोक्ष की प्राप्ति होती है। इसी प्रकार की व्याख्या यम ऋषि ने भी धर्मशास्त्र यमस्मृति में की है जो निम्न है ; इस्टापूर्ते तु कर्तव्यं ब्राह्मणेन प्रयत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षं समश्नुते
* (यमस्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ १०६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अब अत्रि ऋषि की अत्रि स्मृति नामक धर्मशास्त्र के आगे के श्लोक से इष्ट कर्म और पूर्त कर्मो के अन्तर्गत कौन से कर्म आते है उसकी व्याख्या निम्न है ; अग्निहोत्रं तप: सत्यं वेदानां चैव पालनम्। आतिथ्यं वैश्यदेवश्य इष्टमित्यमिधियते॥ वापीकूपतडागादिदेवतायतनानि च। अन्नप्रदानमाराम: पूर्तमित्यमिधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – ब्राह्मणो को अग्निहोत्र(हवन), तपस्या , सत्य में तत्परता , वेद की आज्ञा का पालन, अतिथियों का सत्कार और वश्वदेव ये सब इष्ट कर्म के अन्तर्गत आते है। ब्राह्मणो को बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों की प्रतिष्ठा जैसे शिल्पादि कर्म , अन्नदान और बगीचों को लगाना जिससे मोक्ष की प्राप्ति होती है ऐसे कर्म पूर्त कर्म है। उपर्युक्त सभी अकाट्य प्रमाणो से ये सिद्ध होता है कि ब्राह्मणो के सिर्फ षटकर्म जैसे इष्टकर्म ही नहीं है अपितु शिल्पकर्म जैसे पूर्तकर्म भी है जिनमें बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों के निर्माण एवं प्रतिष्ठा जैसे कर्म शिल्पकर्म के अन्तर्गत आते है जिसके करने से मोक्ष की प्राप्ति होती है जो सनातन धर्म का अंतिम और सर्वोच्च लक्ष्य है। पूर्तकर्म (शिल्पादि कर्म) का उल्लेख अथर्ववेद में भी आया है। महर्षि पतंजलि ने शाब्दिक ज्ञान को मिथ्या कहा है। कल्प के व्यावहारिक ज्ञाता को ही ब्राह्मण कहा जाता है। क्योंकि उसी वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई है। ब्रह्मा जी ये सृष्टि को अपनी सर्जना से कल्पित अर्थात निर्मित करते है उन्हीं ब्रह्मा जी की सृजनात्मक कल्पना शक्ति जिसमें होती है वहीं ब्राह्मण कहलाता है। सर्जनात्मक विधा ही निर्माण अर्थात शिल्पकर्म कहलाती है। ब्रह्मा जी का प्रमुख कर्म है सृजन अर्थात निर्माण किसी एक इसी के कारण इनका पद ब्रह्मा है। ब्रह्मा जी एक दिन और रात को ‘ कल्प ‘ कहते हैं। कल्प का अर्थ होता है यज्ञ। वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई हैं। वेदांग कल्प से निर्मित होने के कारण शिल्पकर्म भी यज्ञ सिद्ध होता हैं। निर्माण से संदर्भ में यज्ञशाला या शाला का निर्माण का उल्लेख वेदो के साथ-साथ अन्य शास्त्रों में भी बहुत से स्थानों पर है हम आपके समझ अथर्ववेद का एक ऐसा ही उदाहरण देते हैं जिसमें शाला के निर्माण को ब्राह्मणों द्वारा बताया गया है -
ब्रह्मणा शालां निमितां कविभिर्निमितां मिताम् ।
इन्द्राग्नी रक्षतां शालाममृतौ सोम्यं सदः ॥
==इतिहास==
जबकि कई स्रोत विश्वकर्मा के पांच उप-समूहों को कारीगरों के रूप में संदर्भित करते हैं, इतिहासकार विजया रामास्वामी<ref>{{cite web |title=Vijaya Ramaswamy {{!}} Jawaharlal Nehru University - Academia.edu |url=https://jnu.academia.edu/VijayaRamaswamy |website=jnu.academia.edu |access-date=14 October 2020}}</ref> का मानना है कि मध्ययुगीन काल के विश्वकर्मा को शिल्पकारों के रूप में प्रतिष्ठित किया जाना चाहिए, यह तर्क देते हुए कि "... जबकि प्रत्येक शिल्पकार एक कारीगर था, प्रत्येक कारीगर शिल्पकार नहीं था"। रामास्वामी ने नोट किया कि मध्यकालीन गांव-आधारित हल बनाने वाले की सामाजिक-आर्थिक और भौगोलिक स्थिरता उन विभिन्न लोगों से काफी भिन्न थी, जो विश्वकर्मा के रूप में एक साथ बंधे थे और एक अपेक्षाकृत यात्रा करने वाली जीवन शैली जीते थे जो "मंदिर अर्थव्यवस्था" पर निर्भर थी जो कि मोम हो गई थी और [[विजयनगर साम्राज्य]] जैसे राजवंशों का गठन और विघटन हुआ। बाद वाला समूह, जिन्होंने मंदिरों का निर्माण और अलंकरण करते समय एक-दूसरे के निकट काम किया, उनके पास सामाजिक-आर्थिक उन्नति के अवसर थे, लेकिन साथ ही संरक्षण की वापसी और धार्मिक फोकस में बदलाव के जोखिम भी थे।<ref name="Ramaswamy" />
==सन्दर्भ==
यहाँ पर विश्वकर्मा जी को ब्राह्मण या ऋषि के रूप में मान्यता देने वाले प्रमुख संस्कृत ग्रंथों के नाम, संस्कृत श्लोकों के प्रमाण, और उनके हिंदी अनुवाद दिए गए हैं:
📚 1. ऋग्वेद (ऋग्वेद 10.82 और 10.81 – विश्वकर्मा सूक्त)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा विमना: सुरूपो हिरण्यशृंगो जज्ञानो जजाना।
स भूमिं विश्वा भुवना निबिभ्रद् विश्वकर्मा विश्वदेव: पुराण:॥
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा (सर्वज्ञ, सर्वकर्ता) देवता ने सुंदर रचना की। वह स्वर्ण मुकुटधारी, सृष्टि के सभी लोकों का आधार और रचयिता है।
👉 यह सूक्त उन्हें वेदों में सृष्टिकर्ता ब्राह्मण-ऋषि के रूप में स्थापित करता है।
📚 2. विष्णु पुराण (प्रथम अंश)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा देववधकः देवबढई इति कीर्त्यते।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा देवताओं के शिल्पाचार्य (बढ़ई) माने गए हैं, लेकिन उन्हें एक सम्माननीय योग्यता युक्त शिल्पी भी कहा गया है।
📚 3. स्कंद पुराण (काशी खंड)
🌿 संस्कृत श्लोक:
शिल्पोत्तमं विश्वकर्मा सदा पूज्यते ऋषिभिः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा, शिल्प विज्ञान के श्रेष्ठ आचार्य हैं और ऋषियों द्वारा पूज्य हैं।
📚 4. वायु पुराण (अध्याय 22)
🌿 संस्कृत श्लोक:
भृगुतेस्तु भगिनी योगसिद्धा जगत्कृते। भास्य तु साभवत् वसु नाम्नी मया तु।
विश्वकर्मा सुतस्तस्यां जातः शिल्पज्ञः पुरोहितः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
भृगु की बहन योगसिद्धा से उत्पन्न वसु के पुत्र के रूप में विश्वकर्मा जन्मे, जो शिल्प के ज्ञाता और पुरोहित (ब्राह्मण) थे।
📚 5. महाभारत (आदि पर्व)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा भवनान्याशु सर्वाण्येव समाचरत्।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा ने सभी देवताओं के लिए भवन, यंत्र आदि का निर्माण किया।
👉 यह उनके ब्रह्मा से उत्पन्न "देव शिल्पी ब्राह्मण" होने की पुष्टि करता है।
📚 6. राजवल्लभ वास्तुशास्त्र
🌿 संस्कृत सन्दर्भ:
राजवल्लभ वास्तुशास्त्र में कहा गया है कि वास्तु का आद्य आचार्य स्वयं विश्वकर्मा हैं।
🪔 हिंदी अनुवाद:
वास्तु के मूल विद्वान विश्वकर्मा को माना गया है, जो समस्त रचना का ज्ञान रखने वाले ब्राह्मण ऋषि हैं।
📚 7. अपराजितप्रृच्छा (मेदपाट)
🌿 विवरण:
इस ग्रंथ में विश्वकर्मा द्वारा रचित वास्तु ज्ञान के 7500 श्लोक बताए गए हैं, जिनमें वास्तु, गणित, ज्योतिष और शिल्प कला का वर्णन है।
🪔 हिंदी अनुवाद:
अपराजितप्रृच्छा ग्रंथ विश्वकर्मा को वैदिक और शास्त्रीय ब्राह्मण शिल्पाचार्य के रूप में प्रस्तुत करता है।
📚 8. शैवागम (वास्तु तंत्र)
🌿 संस्कृत श्लोक:
शिवा मनुं मयं त्वष्टारं तथा शिल्पिनं च पंचमं। विश्वकर्मसुता एते शिल्पज्ञा वास्तुवेत्तारः॥
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा के पुत्र — मनु, मय, त्वष्टा, शिल्पि और देवज्ञ — ये सभी वास्तु और शिल्प विद्या के ज्ञाता थे।
👉 ये शिल्पाचार्य ब्राह्मणों की परंपरा को दर्शाते हैं।
📚 9. मात्स्य पुराण
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा नाम्ना ऋषिः शिल्पविज्ञाननिपुणः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा ऋषि शिल्प विज्ञान में निपुण थे और उनका सम्मान ऋषि परंपरा में किया गया है।
✅ संक्षिप्त निष्कर्ष:
इन वैदिक और पुराणिक ग्रंथों के प्रमाण से यह स्पष्ट होता है कि भगवान विश्वकर्मा केवल शिल्पी नहीं, बल्कि ब्राह्मण ऋषि और वेदज्ञ शिल्पाचार्य माने गए हैं।
{{Reflist}}
[[श्रेणी:जाति]]
[[श्रेणी:हिन्दू धर्म]]
((विश्वकर्मा ब्राह्मण))
dj55ypzic8x3bar86jf4n5bp6ymq3ob
6449120
6449118
2025-07-06T16:40:06Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 18. अप्रैल २०२५ 16:56:07 पर Prabhat Sharma93 के 6402302 अवतरण में बदला
6449120
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{विवादित|date=फ़रवरी 2024}}
{{अविश्वसनीय स्रोत|date=फ़रवरी 2024}}
}}
विश्वकर्मा वंशज मूल रूप से सर्ब श्रेष्ठ [[हिंदू]] होते हैं
विश्वकर्मा पुराण के मुताबिक विश्वकर्मा जन्मों से ब्राह्मण होते है :
मतलब ये जन्म से ही हिंदू ब्राह्मण हैं ।
<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}} {{subscription required}}</ref> इसे कई उपजातियों के लोग प्रयोग में लाते हैं जैसे कि [[पांचाल],,शिल्पकार, करमकार{{cn|date=अप्रैल 2020}} इत्यादि और इन उपजातियों के लोग [[विश्वकर्मा]] को अपना इष्टदेवता मानते हैं। [[विश्वकर्मा]] एक हिन्दू भगवान हैं, जिनका अवतार देवशिल्पी विश्वकर्मा और एक परमात्मा ब्रह्म स्वरूप विश्वकर्मा भी हैं<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}} {{subscription required}}</ref> और उन्हीं के नाम पर विभिन्न प्रकार के शिल्प कार्य करने वाली जातियाँ अपने को 'विश्वकर्मा ' कहतीं हैं।
* (वाराही संहिता अ.२,श्लोक ६) अर्थात – वास्तुकला ज्योतिष शास्त्र का विषय है। वास्तुकला के अन्तर्गत घर , मकान , कुँवा, बावड़ी , पुल , नहर , किला , नगर, देवताओं के मंदिर आदि शिल्पादि पदार्थो की रचना की उत्तम विधि होती है। प्रकार के कर्मो से परिचय कराएंगे। एक है ‘ इस्ट ‘ कर्म और दूसरा है ‘ पूर्त ‘ कर्म। इस्ट कर्म से ब्राह्मणो को स्वर्गप्राप्ति होती है और पूर्त कर्मो से मोक्ष की प्राप्ति होती है। अर्थात जो इस्ट कर्म ही सिर्फ करके पूर्त कर्म ना करें उसे मोक्ष नहीं मिल सकता है जो सनातन धर्म में मनुष्यों का अंतिम लक्ष्य है। इसके प्रमाण स्वरूप कुछ धर्मशास्त्र से प्रमाण निम्न है , इस्टापूर्ते च कर्तव्यं ब्राह्मणेनैव यत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षो विधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – इष्टकर्म और पूर्तकर्म ये दोनों कर्म ब्राह्मणो के कर्तव्य है इसे बड़े ही यत्न से करना चाहिए है। ब्राह्मणो को इष्टकर्म से स्वर्ग की प्राप्ति होती है और पूर्तकर्म से मोक्ष की प्राप्ति होती है। इसी प्रकार की व्याख्या यम ऋषि ने भी धर्मशास्त्र यमस्मृति में की है जो निम्न है ; इस्टापूर्ते तु कर्तव्यं ब्राह्मणेन प्रयत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षं समश्नुते
* (यमस्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ १०६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अब अत्रि ऋषि की अत्रि स्मृति नामक धर्मशास्त्र के आगे के श्लोक से इष्ट कर्म और पूर्त कर्मो के अन्तर्गत कौन से कर्म आते है उसकी व्याख्या निम्न है ; अग्निहोत्रं तप: सत्यं वेदानां चैव पालनम्। आतिथ्यं वैश्यदेवश्य इष्टमित्यमिधियते॥ वापीकूपतडागादिदेवतायतनानि च। अन्नप्रदानमाराम: पूर्तमित्यमिधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – ब्राह्मणो को अग्निहोत्र(हवन), तपस्या , सत्य में तत्परता , वेद की आज्ञा का पालन, अतिथियों का सत्कार और वश्वदेव ये सब इष्ट कर्म के अन्तर्गत आते है। ब्राह्मणो को बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों की प्रतिष्ठा जैसे शिल्पादि कर्म , अन्नदान और बगीचों को लगाना जिससे मोक्ष की प्राप्ति होती है ऐसे कर्म पूर्त कर्म है। उपर्युक्त सभी अकाट्य प्रमाणो से ये सिद्ध होता है कि ब्राह्मणो के सिर्फ षटकर्म जैसे इष्टकर्म ही नहीं है अपितु शिल्पकर्म जैसे पूर्तकर्म भी है जिनमें बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों के निर्माण एवं प्रतिष्ठा जैसे कर्म शिल्पकर्म के अन्तर्गत आते है जिसके करने से मोक्ष की प्राप्ति होती है जो सनातन धर्म का अंतिम और सर्वोच्च लक्ष्य है। पूर्तकर्म (शिल्पादि कर्म) का उल्लेख अथर्ववेद में भी आया है। महर्षि पतंजलि ने शाब्दिक ज्ञान को मिथ्या कहा है। कल्प के व्यावहारिक ज्ञाता को ही ब्राह्मण कहा जाता है। क्योंकि उसी वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई है। ब्रह्मा जी ये सृष्टि को अपनी सर्जना से कल्पित अर्थात निर्मित करते है उन्हीं ब्रह्मा जी की सृजनात्मक कल्पना शक्ति जिसमें होती है वहीं ब्राह्मण कहलाता है। सर्जनात्मक विधा ही निर्माण अर्थात शिल्पकर्म कहलाती है। ब्रह्मा जी का प्रमुख कर्म है सृजन अर्थात निर्माण किसी एक इसी के कारण इनका पद ब्रह्मा है। ब्रह्मा जी एक दिन और रात को ‘ कल्प ‘ कहते हैं। कल्प का अर्थ होता है यज्ञ। वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई हैं। वेदांग कल्प से निर्मित होने के कारण शिल्पकर्म भी यज्ञ सिद्ध होता हैं। निर्माण से संदर्भ में यज्ञशाला या शाला का निर्माण का उल्लेख वेदो के साथ-साथ अन्य शास्त्रों में भी बहुत से स्थानों पर है हम आपके समझ अथर्ववेद का एक ऐसा ही उदाहरण देते हैं जिसमें शाला के निर्माण को ब्राह्मणों द्वारा बताया गया है -
ब्रह्मणा शालां निमितां कविभिर्निमितां मिताम् ।
इन्द्राग्नी रक्षतां शालाममृतौ सोम्यं सदः ॥
==इतिहास==
जबकि कई स्रोत विश्वकर्मा के पांच उप-समूहों को कारीगरों के रूप में संदर्भित करते हैं, इतिहासकार विजया रामास्वामी<ref>{{cite web |title=Vijaya Ramaswamy {{!}} Jawaharlal Nehru University - Academia.edu |url=https://jnu.academia.edu/VijayaRamaswamy |website=jnu.academia.edu |access-date=14 October 2020}}</ref> का मानना है कि मध्ययुगीन काल के विश्वकर्मा को शिल्पकारों के रूप में प्रतिष्ठित किया जाना चाहिए, यह तर्क देते हुए कि "... जबकि प्रत्येक शिल्पकार एक कारीगर था, प्रत्येक कारीगर शिल्पकार नहीं था"। रामास्वामी ने नोट किया कि मध्यकालीन गांव-आधारित हल बनाने वाले की सामाजिक-आर्थिक और भौगोलिक स्थिरता उन विभिन्न लोगों से काफी भिन्न थी, जो विश्वकर्मा के रूप में एक साथ बंधे थे और एक अपेक्षाकृत यात्रा करने वाली जीवन शैली जीते थे जो "मंदिर अर्थव्यवस्था" पर निर्भर थी जो कि मोम हो गई थी और [[विजयनगर साम्राज्य]] जैसे राजवंशों का गठन और विघटन हुआ। बाद वाला समूह, जिन्होंने मंदिरों का निर्माण और अलंकरण करते समय एक-दूसरे के निकट काम किया, उनके पास सामाजिक-आर्थिक उन्नति के अवसर थे, लेकिन साथ ही संरक्षण की वापसी और धार्मिक फोकस में बदलाव के जोखिम भी थे।<ref name="Ramaswamy" />
==सन्दर्भ==
यहाँ पर विश्वकर्मा जी को ब्राह्मण या ऋषि के रूप में मान्यता देने वाले प्रमुख संस्कृत ग्रंथों के नाम, संस्कृत श्लोकों के प्रमाण, और उनके हिंदी अनुवाद दिए गए हैं:
📚 1. ऋग्वेद (ऋग्वेद 10.82 और 10.81 – विश्वकर्मा सूक्त)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा विमना: सुरूपो हिरण्यशृंगो जज्ञानो जजाना।
स भूमिं विश्वा भुवना निबिभ्रद् विश्वकर्मा विश्वदेव: पुराण:॥
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा (सर्वज्ञ, सर्वकर्ता) देवता ने सुंदर रचना की। वह स्वर्ण मुकुटधारी, सृष्टि के सभी लोकों का आधार और रचयिता है।
👉 यह सूक्त उन्हें वेदों में सृष्टिकर्ता ब्राह्मण-ऋषि के रूप में स्थापित करता है।
📚 2. विष्णु पुराण (प्रथम अंश)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा देववधकः देवबढई इति कीर्त्यते।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा देवताओं के शिल्पाचार्य (बढ़ई) माने गए हैं, लेकिन उन्हें एक सम्माननीय योग्यता युक्त शिल्पी भी कहा गया है।
📚 3. स्कंद पुराण (काशी खंड)
🌿 संस्कृत श्लोक:
शिल्पोत्तमं विश्वकर्मा सदा पूज्यते ऋषिभिः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा, शिल्प विज्ञान के श्रेष्ठ आचार्य हैं और ऋषियों द्वारा पूज्य हैं।
📚 4. वायु पुराण (अध्याय 22)
🌿 संस्कृत श्लोक:
भृगुतेस्तु भगिनी योगसिद्धा जगत्कृते। भास्य तु साभवत् वसु नाम्नी मया तु।
विश्वकर्मा सुतस्तस्यां जातः शिल्पज्ञः पुरोहितः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
भृगु की बहन योगसिद्धा से उत्पन्न वसु के पुत्र के रूप में विश्वकर्मा जन्मे, जो शिल्प के ज्ञाता और पुरोहित (ब्राह्मण) थे।
📚 5. महाभारत (आदि पर्व)
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा भवनान्याशु सर्वाण्येव समाचरत्।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा ने सभी देवताओं के लिए भवन, यंत्र आदि का निर्माण किया।
👉 यह उनके ब्रह्मा से उत्पन्न "देव शिल्पी ब्राह्मण" होने की पुष्टि करता है।
📚 6. राजवल्लभ वास्तुशास्त्र
🌿 संस्कृत सन्दर्भ:
राजवल्लभ वास्तुशास्त्र में कहा गया है कि वास्तु का आद्य आचार्य स्वयं विश्वकर्मा हैं।
🪔 हिंदी अनुवाद:
वास्तु के मूल विद्वान विश्वकर्मा को माना गया है, जो समस्त रचना का ज्ञान रखने वाले ब्राह्मण ऋषि हैं।
📚 7. अपराजितप्रृच्छा (मेदपाट)
🌿 विवरण:
इस ग्रंथ में विश्वकर्मा द्वारा रचित वास्तु ज्ञान के 7500 श्लोक बताए गए हैं, जिनमें वास्तु, गणित, ज्योतिष और शिल्प कला का वर्णन है।
🪔 हिंदी अनुवाद:
अपराजितप्रृच्छा ग्रंथ विश्वकर्मा को वैदिक और शास्त्रीय ब्राह्मण शिल्पाचार्य के रूप में प्रस्तुत करता है।
📚 8. शैवागम (वास्तु तंत्र)
🌿 संस्कृत श्लोक:
शिवा मनुं मयं त्वष्टारं तथा शिल्पिनं च पंचमं। विश्वकर्मसुता एते शिल्पज्ञा वास्तुवेत्तारः॥
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा के पुत्र — मनु, मय, त्वष्टा, शिल्पि और देवज्ञ — ये सभी वास्तु और शिल्प विद्या के ज्ञाता थे।
👉 ये शिल्पाचार्य ब्राह्मणों की परंपरा को दर्शाते हैं।
📚 9. मात्स्य पुराण
🌿 संस्कृत श्लोक:
विश्वकर्मा नाम्ना ऋषिः शिल्पविज्ञाननिपुणः।
🪔 हिंदी अनुवाद:
विश्वकर्मा ऋषि शिल्प विज्ञान में निपुण थे और उनका सम्मान ऋषि परंपरा में किया गया है।
✅ संक्षिप्त निष्कर्ष:
इन वैदिक और पुराणिक ग्रंथों के प्रमाण से यह स्पष्ट होता है कि भगवान विश्वकर्मा केवल शिल्पी नहीं, बल्कि ब्राह्मण ऋषि और वेदज्ञ शिल्पाचार्य माने गए हैं।
{{Reflist}}
[[श्रेणी:जाति]]
[[श्रेणी:हिन्दू धर्म]]
((विश्वकर्मा ब्राह्मण))
c3dhx6atzshlibpxg83wzcsrakizu6b
6449132
6449120
2025-07-06T17:34:32Z
Chronos.Zx
867761
मात्र जाति संतुष्टि
6449132
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{विवादित|date=फ़रवरी 2024}}
{{अविश्वसनीय स्रोत|date=फ़रवरी 2024}}
}}
विश्वकर्मा वंशज मूल रूप से सर्ब श्रेष्ठ [[हिंदू]] होते हैं
विश्वकर्मा पुराण के मुताबिक विश्वकर्मा जन्मों से ब्राह्मण होते है :
मतलब ये जन्म से ही हिंदू ब्राह्मण हैं ।
<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}} {{subscription required}}</ref> इसे कई उपजातियों के लोग प्रयोग में लाते हैं जैसे कि [[पांचाल],,शिल्पकार, करमकार{{cn|date=अप्रैल 2020}} इत्यादि और इन उपजातियों के लोग [[विश्वकर्मा]] को अपना इष्टदेवता मानते हैं। [[विश्वकर्मा]] एक हिन्दू भगवान हैं, जिनका अवतार देवशिल्पी विश्वकर्मा और एक परमात्मा ब्रह्म स्वरूप विश्वकर्मा भी हैं<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}} {{subscription required}}</ref> और उन्हीं के नाम पर विभिन्न प्रकार के शिल्प कार्य करने वाली जातियाँ अपने को 'विश्वकर्मा ' कहतीं हैं।
* (वाराही संहिता अ.२,श्लोक ६) अर्थात – वास्तुकला ज्योतिष शास्त्र का विषय है। वास्तुकला के अन्तर्गत घर , मकान , कुँवा, बावड़ी , पुल , नहर , किला , नगर, देवताओं के मंदिर आदि शिल्पादि पदार्थो की रचना की उत्तम विधि होती है। प्रकार के कर्मो से परिचय कराएंगे। एक है ‘ इस्ट ‘ कर्म और दूसरा है ‘ पूर्त ‘ कर्म। इस्ट कर्म से ब्राह्मणो को स्वर्गप्राप्ति होती है और पूर्त कर्मो से मोक्ष की प्राप्ति होती है। अर्थात जो इस्ट कर्म ही सिर्फ करके पूर्त कर्म ना करें उसे मोक्ष नहीं मिल सकता है जो सनातन धर्म में मनुष्यों का अंतिम लक्ष्य है। इसके प्रमाण स्वरूप कुछ धर्मशास्त्र से प्रमाण निम्न है , इस्टापूर्ते च कर्तव्यं ब्राह्मणेनैव यत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षो विधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – इष्टकर्म और पूर्तकर्म ये दोनों कर्म ब्राह्मणो के कर्तव्य है इसे बड़े ही यत्न से करना चाहिए है। ब्राह्मणो को इष्टकर्म से स्वर्ग की प्राप्ति होती है और पूर्तकर्म से मोक्ष की प्राप्ति होती है। इसी प्रकार की व्याख्या यम ऋषि ने भी धर्मशास्त्र यमस्मृति में की है जो निम्न है ; इस्टापूर्ते तु कर्तव्यं ब्राह्मणेन प्रयत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षं समश्नुते
* (यमस्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ १०६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अब अत्रि ऋषि की अत्रि स्मृति नामक धर्मशास्त्र के आगे के श्लोक से इष्ट कर्म और पूर्त कर्मो के अन्तर्गत कौन से कर्म आते है उसकी व्याख्या निम्न है ; अग्निहोत्रं तप: सत्यं वेदानां चैव पालनम्। आतिथ्यं वैश्यदेवश्य इष्टमित्यमिधियते॥ वापीकूपतडागादिदेवतायतनानि च। अन्नप्रदानमाराम: पूर्तमित्यमिधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – ब्राह्मणो को अग्निहोत्र(हवन), तपस्या , सत्य में तत्परता , वेद की आज्ञा का पालन, अतिथियों का सत्कार और वश्वदेव ये सब इष्ट कर्म के अन्तर्गत आते है। ब्राह्मणो को बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों की प्रतिष्ठा जैसे शिल्पादि कर्म , अन्नदान और बगीचों को लगाना जिससे मोक्ष की प्राप्ति होती है ऐसे कर्म पूर्त कर्म है। उपर्युक्त सभी अकाट्य प्रमाणो से ये सिद्ध होता है कि ब्राह्मणो के सिर्फ षटकर्म जैसे इष्टकर्म ही नहीं है अपितु शिल्पकर्म जैसे पूर्तकर्म भी है जिनमें बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों के निर्माण एवं प्रतिष्ठा जैसे कर्म शिल्पकर्म के अन्तर्गत आते है जिसके करने से मोक्ष की प्राप्ति होती है जो सनातन धर्म का अंतिम और सर्वोच्च लक्ष्य है। पूर्तकर्म (शिल्पादि कर्म) का उल्लेख अथर्ववेद में भी आया है। महर्षि पतंजलि ने शाब्दिक ज्ञान को मिथ्या कहा है। कल्प के व्यावहारिक ज्ञाता को ही ब्राह्मण कहा जाता है। क्योंकि उसी वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई है। ब्रह्मा जी ये सृष्टि को अपनी सर्जना से कल्पित अर्थात निर्मित करते है उन्हीं ब्रह्मा जी की सृजनात्मक कल्पना शक्ति जिसमें होती है वहीं ब्राह्मण कहलाता है। सर्जनात्मक विधा ही निर्माण अर्थात शिल्पकर्म कहलाती है। ब्रह्मा जी का प्रमुख कर्म है सृजन अर्थात निर्माण किसी एक इसी के कारण इनका पद ब्रह्मा है। ब्रह्मा जी एक दिन और रात को ‘ कल्प ‘ कहते हैं। कल्प का अर्थ होता है यज्ञ। वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई हैं। वेदांग कल्प से निर्मित होने के कारण शिल्पकर्म भी यज्ञ सिद्ध होता हैं। निर्माण से संदर्भ में यज्ञशाला या शाला का निर्माण का उल्लेख वेदो के साथ-साथ अन्य शास्त्रों में भी बहुत से स्थानों पर है हम आपके समझ अथर्ववेद का एक ऐसा ही उदाहरण देते हैं जिसमें शाला के निर्माण को ब्राह्मणों द्वारा बताया गया है -
ब्रह्मणा शालां निमितां कविभिर्निमितां मिताम् ।
इन्द्राग्नी रक्षतां शालाममृतौ सोम्यं सदः ॥
==इतिहास==
जबकि कई स्रोत विश्वकर्मा के पांच उप-समूहों को कारीगरों के रूप में संदर्भित करते हैं, इतिहासकार विजया रामास्वामी<ref>{{cite web |title=Vijaya Ramaswamy {{!}} Jawaharlal Nehru University - Academia.edu |url=https://jnu.academia.edu/VijayaRamaswamy |website=jnu.academia.edu |access-date=14 October 2020}}</ref> का मानना है कि मध्ययुगीन काल के विश्वकर्मा को शिल्पकारों के रूप में प्रतिष्ठित किया जाना चाहिए, यह तर्क देते हुए कि "... जबकि प्रत्येक शिल्पकार एक कारीगर था, प्रत्येक कारीगर शिल्पकार नहीं था"। रामास्वामी ने नोट किया कि मध्यकालीन गांव-आधारित हल बनाने वाले की सामाजिक-आर्थिक और भौगोलिक स्थिरता उन विभिन्न लोगों से काफी भिन्न थी, जो विश्वकर्मा के रूप में एक साथ बंधे थे और एक अपेक्षाकृत यात्रा करने वाली जीवन शैली जीते थे जो "मंदिर अर्थव्यवस्था" पर निर्भर थी जो कि मोम हो गई थी और [[विजयनगर साम्राज्य]] जैसे राजवंशों का गठन और विघटन हुआ। बाद वाला समूह, जिन्होंने मंदिरों का निर्माण और अलंकरण करते समय एक-दूसरे के निकट काम किया, उनके पास सामाजिक-आर्थिक उन्नति के अवसर थे, लेकिन साथ ही संरक्षण की वापसी और धार्मिक फोकस में बदलाव के जोखिम भी थे।<ref name="Ramaswamy" />
ekururm8819pqbww8ow97smqm3mroui
6449133
6449132
2025-07-06T17:40:41Z
Chronos.Zx
867761
/* इतिहास */+
6449133
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{विवादित|date=फ़रवरी 2024}}
{{अविश्वसनीय स्रोत|date=फ़रवरी 2024}}
}}
विश्वकर्मा वंशज मूल रूप से सर्ब श्रेष्ठ [[हिंदू]] होते हैं
विश्वकर्मा पुराण के मुताबिक विश्वकर्मा जन्मों से ब्राह्मण होते है :
मतलब ये जन्म से ही हिंदू ब्राह्मण हैं ।
<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}} {{subscription required}}</ref> इसे कई उपजातियों के लोग प्रयोग में लाते हैं जैसे कि [[पांचाल],,शिल्पकार, करमकार{{cn|date=अप्रैल 2020}} इत्यादि और इन उपजातियों के लोग [[विश्वकर्मा]] को अपना इष्टदेवता मानते हैं। [[विश्वकर्मा]] एक हिन्दू भगवान हैं, जिनका अवतार देवशिल्पी विश्वकर्मा और एक परमात्मा ब्रह्म स्वरूप विश्वकर्मा भी हैं<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}} {{subscription required}}</ref> और उन्हीं के नाम पर विभिन्न प्रकार के शिल्प कार्य करने वाली जातियाँ अपने को 'विश्वकर्मा ' कहतीं हैं।
* (वाराही संहिता अ.२,श्लोक ६) अर्थात – वास्तुकला ज्योतिष शास्त्र का विषय है। वास्तुकला के अन्तर्गत घर , मकान , कुँवा, बावड़ी , पुल , नहर , किला , नगर, देवताओं के मंदिर आदि शिल्पादि पदार्थो की रचना की उत्तम विधि होती है। प्रकार के कर्मो से परिचय कराएंगे। एक है ‘ इस्ट ‘ कर्म और दूसरा है ‘ पूर्त ‘ कर्म। इस्ट कर्म से ब्राह्मणो को स्वर्गप्राप्ति होती है और पूर्त कर्मो से मोक्ष की प्राप्ति होती है। अर्थात जो इस्ट कर्म ही सिर्फ करके पूर्त कर्म ना करें उसे मोक्ष नहीं मिल सकता है जो सनातन धर्म में मनुष्यों का अंतिम लक्ष्य है। इसके प्रमाण स्वरूप कुछ धर्मशास्त्र से प्रमाण निम्न है , इस्टापूर्ते च कर्तव्यं ब्राह्मणेनैव यत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षो विधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – इष्टकर्म और पूर्तकर्म ये दोनों कर्म ब्राह्मणो के कर्तव्य है इसे बड़े ही यत्न से करना चाहिए है। ब्राह्मणो को इष्टकर्म से स्वर्ग की प्राप्ति होती है और पूर्तकर्म से मोक्ष की प्राप्ति होती है। इसी प्रकार की व्याख्या यम ऋषि ने भी धर्मशास्त्र यमस्मृति में की है जो निम्न है ; इस्टापूर्ते तु कर्तव्यं ब्राह्मणेन प्रयत्नत:। इस्टेन लभते स्वर्ग पूर्ते मोक्षं समश्नुते
* (यमस्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ १०६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अब अत्रि ऋषि की अत्रि स्मृति नामक धर्मशास्त्र के आगे के श्लोक से इष्ट कर्म और पूर्त कर्मो के अन्तर्गत कौन से कर्म आते है उसकी व्याख्या निम्न है ; अग्निहोत्रं तप: सत्यं वेदानां चैव पालनम्। आतिथ्यं वैश्यदेवश्य इष्टमित्यमिधियते॥ वापीकूपतडागादिदेवतायतनानि च। अन्नप्रदानमाराम: पूर्तमित्यमिधियते॥
* (अत्रि स्मृति)
* (अष्टादशस्मृति ग्रन्थ पृष्ठ – ६ – पं.श्यामसुंदरलाल त्रिपाठी) अर्थात – ब्राह्मणो को अग्निहोत्र(हवन), तपस्या , सत्य में तत्परता , वेद की आज्ञा का पालन, अतिथियों का सत्कार और वश्वदेव ये सब इष्ट कर्म के अन्तर्गत आते है। ब्राह्मणो को बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों की प्रतिष्ठा जैसे शिल्पादि कर्म , अन्नदान और बगीचों को लगाना जिससे मोक्ष की प्राप्ति होती है ऐसे कर्म पूर्त कर्म है। उपर्युक्त सभी अकाट्य प्रमाणो से ये सिद्ध होता है कि ब्राह्मणो के सिर्फ षटकर्म जैसे इष्टकर्म ही नहीं है अपितु शिल्पकर्म जैसे पूर्तकर्म भी है जिनमें बावड़ी, कूप, तालाब इत्यादि तालाबो का निर्माण, देवताओं के मंदिरों के निर्माण एवं प्रतिष्ठा जैसे कर्म शिल्पकर्म के अन्तर्गत आते है जिसके करने से मोक्ष की प्राप्ति होती है जो सनातन धर्म का अंतिम और सर्वोच्च लक्ष्य है। पूर्तकर्म (शिल्पादि कर्म) का उल्लेख अथर्ववेद में भी आया है। महर्षि पतंजलि ने शाब्दिक ज्ञान को मिथ्या कहा है। कल्प के व्यावहारिक ज्ञाता को ही ब्राह्मण कहा जाता है। क्योंकि उसी वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई है। ब्रह्मा जी ये सृष्टि को अपनी सर्जना से कल्पित अर्थात निर्मित करते है उन्हीं ब्रह्मा जी की सृजनात्मक कल्पना शक्ति जिसमें होती है वहीं ब्राह्मण कहलाता है। सर्जनात्मक विधा ही निर्माण अर्थात शिल्पकर्म कहलाती है। ब्रह्मा जी का प्रमुख कर्म है सृजन अर्थात निर्माण किसी एक इसी के कारण इनका पद ब्रह्मा है। ब्रह्मा जी एक दिन और रात को ‘ कल्प ‘ कहते हैं। कल्प का अर्थ होता है यज्ञ। वेदांग कल्प के शुल्व सूत्र से शिल्पकर्म की उत्पत्ति हुई हैं। वेदांग कल्प से निर्मित होने के कारण शिल्पकर्म भी यज्ञ सिद्ध होता हैं। निर्माण से संदर्भ में यज्ञशाला या शाला का निर्माण का उल्लेख वेदो के साथ-साथ अन्य शास्त्रों में भी बहुत से स्थानों पर है हम आपके समझ अथर्ववेद का एक ऐसा ही उदाहरण देते हैं जिसमें शाला के निर्माण को ब्राह्मणों द्वारा बताया गया है -
ब्रह्मणा शालां निमितां कविभिर्निमितां मिताम् ।
इन्द्राग्नी रक्षतां शालाममृतौ सोम्यं सदः ॥
==इतिहास==
जबकि कई स्रोत विश्वकर्मा के पांच उप-समूहों को कारीगरों के रूप में संदर्भित करते हैं, इतिहासकार विजया रामास्वामी<ref>{{cite web |title=Vijaya Ramaswamy {{!}} Jawaharlal Nehru University - Academia.edu |url=https://jnu.academia.edu/VijayaRamaswamy |website=jnu.academia.edu |access-date=14 October 2020}}</ref> का मानना है कि मध्ययुगीन काल के विश्वकर्मा को शिल्पकारों के रूप में प्रतिष्ठित किया जाना चाहिए, यह तर्क देते हुए कि "... जबकि प्रत्येक शिल्पकार एक कारीगर था, प्रत्येक कारीगर शिल्पकार नहीं था"। रामास्वामी ने नोट किया कि मध्यकालीन गांव-आधारित हल बनाने वाले की सामाजिक-आर्थिक और भौगोलिक स्थिरता उन विभिन्न लोगों से काफी भिन्न थी, जो विश्वकर्मा के रूप में एक साथ बंधे थे और एक अपेक्षाकृत यात्रा करने वाली जीवन शैली जीते थे जो "मंदिर अर्थव्यवस्था" पर निर्भर थी जो कि मोम हो गई थी और [[विजयनगर साम्राज्य]] जैसे राजवंशों का गठन और विघटन हुआ। बाद वाला समूह, जिन्होंने मंदिरों का निर्माण और अलंकरण करते समय एक-दूसरे के निकट काम किया, उनके पास सामाजिक-आर्थिक उन्नति के अवसर थे, लेकिन साथ ही संरक्षण की वापसी और धार्मिक फोकस में बदलाव के जोखिम भी थे।<ref name="Ramaswamy" />
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
i20s3veol7lc2k9htv9d8t63nv1xwvd
6449136
6449133
2025-07-06T17:46:28Z
Chronos.Zx
867761
ce
6449136
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{विवादित|date=फ़रवरी 2024}}
{{अविश्वसनीय स्रोत|date=फ़रवरी 2024}}
}}
'''विश्वकर्मा''' भारतीय उपमहाद्वीप में पाई जाने वाली एक पारंपरिक समुदाय श्रेणी है, जिसे सामान्यतः शिल्पकला और निर्माण कार्यों से जोड़ा जाता है। ये समुदाय पारंपरिक रूप से [[बढ़ई]], [[लोहार]], [[स्वर्णकार]], कंसार और पत्थर काटने वाले जैसे कार्यों में संलग्न रहे हैं। भारत के विभिन्न भागों में इन्हें अलग-अलग नामों और उपसमूहों के रूप में जाना जाता है, जैसे कि [[पांचाल]], [[शिल्पकार]], [[लोहा]] आदि।<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}}</ref> विश्वकर्मा समुदाय के लोग [[भगवान विश्वकर्मा]] को अपना आराध्य देव मानते हैं, जिन्हें 'देव शिल्पी' के रूप में जाना जाता है। [[पुराण]]ों और वैदिक ग्रंथों में विश्वकर्मा को देवताओं के वास्तुकार के रूप में वर्णित किया गया है।
==इतिहास==
जबकि कई स्रोत विश्वकर्मा के पांच उप-समूहों को कारीगरों के रूप में संदर्भित करते हैं, इतिहासकार विजया रामास्वामी<ref>{{cite web |title=Vijaya Ramaswamy {{!}} Jawaharlal Nehru University - Academia.edu |url=https://jnu.academia.edu/VijayaRamaswamy |website=jnu.academia.edu |access-date=14 October 2020}}</ref> का मानना है कि मध्ययुगीन काल के विश्वकर्मा को शिल्पकारों के रूप में प्रतिष्ठित किया जाना चाहिए, यह तर्क देते हुए कि "... जबकि प्रत्येक शिल्पकार एक कारीगर था, प्रत्येक कारीगर शिल्पकार नहीं था"। रामास्वामी ने नोट किया कि मध्यकालीन गांव-आधारित हल बनाने वाले की सामाजिक-आर्थिक और भौगोलिक स्थिरता उन विभिन्न लोगों से काफी भिन्न थी, जो विश्वकर्मा के रूप में एक साथ बंधे थे और एक अपेक्षाकृत यात्रा करने वाली जीवन शैली जीते थे जो "मंदिर अर्थव्यवस्था" पर निर्भर थी जो कि मोम हो गई थी और [[विजयनगर साम्राज्य]] जैसे राजवंशों का गठन और विघटन हुआ। बाद वाला समूह, जिन्होंने मंदिरों का निर्माण और अलंकरण करते समय एक-दूसरे के निकट काम किया, उनके पास सामाजिक-आर्थिक उन्नति के अवसर थे, लेकिन साथ ही संरक्षण की वापसी और धार्मिक फोकस में बदलाव के जोखिम भी थे।<ref name="Ramaswamy" />
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
4u5xmhbodou6m3dj5fppdo6k5cfyo3h
6449137
6449136
2025-07-06T17:48:13Z
Chronos.Zx
867761
/* इतिहास और सामाजिक स्थिति */+
6449137
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{विवादित|date=फ़रवरी 2024}}
{{अविश्वसनीय स्रोत|date=फ़रवरी 2024}}
}}
'''विश्वकर्मा''' भारतीय उपमहाद्वीप में पाई जाने वाली एक पारंपरिक समुदाय श्रेणी है, जिसे सामान्यतः शिल्पकला और निर्माण कार्यों से जोड़ा जाता है। ये समुदाय पारंपरिक रूप से [[बढ़ई]], [[लोहार]], [[स्वर्णकार]], कंसार और पत्थर काटने वाले जैसे कार्यों में संलग्न रहे हैं। भारत के विभिन्न भागों में इन्हें अलग-अलग नामों और उपसमूहों के रूप में जाना जाता है, जैसे कि [[पांचाल]], [[शिल्पकार]], [[लोहा]] आदि।<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}}</ref> विश्वकर्मा समुदाय के लोग [[भगवान विश्वकर्मा]] को अपना आराध्य देव मानते हैं, जिन्हें 'देव शिल्पी' के रूप में जाना जाता है। [[पुराण]]ों और वैदिक ग्रंथों में विश्वकर्मा को देवताओं के वास्तुकार के रूप में वर्णित किया गया है।
==इतिहास और सामाजिक स्थिति==
इतिहासकार विजया रामास्वामी का मत है कि मध्यकालीन भारत में विश्वकर्मा समुदाय मुख्य रूप से मंदिर निर्माण और शिल्प कार्यों से जुड़ा हुआ था। उन्होंने यह भी कहा कि इस समुदाय की सामाजिक-आर्थिक स्थिति उन कारीगरों से भिन्न थी जो स्थानीय कृषि अर्थव्यवस्था में स्थायी रूप से शामिल थे।<ref name="Ramaswamy" />
कुछ धार्मिक ग्रंथों और पुराणों में विश्वकर्मा को ब्रह्मा के वंशज के रूप में चित्रित किया गया है, किन्तु आधुनिक जाति व्यवस्था में यह समुदाय आमतौर पर 'शिल्पकार' श्रेणी में रखा गया है।<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}}</ref>
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
hg55sek4ckaowjr1aux5yqoctolrovc
6449139
6449137
2025-07-06T17:49:46Z
Chronos.Zx
867761
संभवतः अब यह समस्या नहीं
6449139
wikitext
text/x-wiki
'''विश्वकर्मा''' भारतीय उपमहाद्वीप में पाई जाने वाली एक पारंपरिक समुदाय श्रेणी है, जिसे सामान्यतः शिल्पकला और निर्माण कार्यों से जोड़ा जाता है। ये समुदाय पारंपरिक रूप से [[बढ़ई]], [[लोहार]], [[स्वर्णकार]], कंसार और पत्थर काटने वाले जैसे कार्यों में संलग्न रहे हैं। भारत के विभिन्न भागों में इन्हें अलग-अलग नामों और उपसमूहों के रूप में जाना जाता है, जैसे कि [[पांचाल]], [[शिल्पकार]], [[लोहा]] आदि।<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India |first=Vijaya |last=Ramaswamy |journal=Journal of the Economic and Social History of the Orient |volume=47 |issue=4 |year=2004 |pages=548–582 |jstor=25165073 |doi=10.1163/1568520042467154}}</ref> विश्वकर्मा समुदाय के लोग [[भगवान विश्वकर्मा]] को अपना आराध्य देव मानते हैं, जिन्हें 'देव शिल्पी' के रूप में जाना जाता है। [[पुराण]]ों और वैदिक ग्रंथों में विश्वकर्मा को देवताओं के वास्तुकार के रूप में वर्णित किया गया है।
==इतिहास और सामाजिक स्थिति==
इतिहासकार विजया रामास्वामी का मत है कि मध्यकालीन भारत में विश्वकर्मा समुदाय मुख्य रूप से मंदिर निर्माण और शिल्प कार्यों से जुड़ा हुआ था। उन्होंने यह भी कहा कि इस समुदाय की सामाजिक-आर्थिक स्थिति उन कारीगरों से भिन्न थी जो स्थानीय कृषि अर्थव्यवस्था में स्थायी रूप से शामिल थे।<ref name="Ramaswamy" />
कुछ धार्मिक ग्रंथों और पुराणों में विश्वकर्मा को ब्रह्मा के वंशज के रूप में चित्रित किया गया है, किन्तु आधुनिक जाति व्यवस्था में यह समुदाय आमतौर पर 'शिल्पकार' श्रेणी में रखा गया है।<ref>{{cite journal |title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India |first=Ram B. |last=Bhagat |journal=Genus |volume=62 |issue=2 |date=April–June 2006 |pages=119–134 |jstor=29789312}}</ref>
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
gyrwpl3ks1ego1hjmjo64y40j85fl6o
6449270
6449139
2025-07-07T07:31:35Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: प्रारूपी सुधार।
6449270
wikitext
text/x-wiki
'''विश्वकर्मा''' भारतीय उपमहाद्वीप में पाई जाने वाली एक पारंपरिक समुदाय है, जिसे सामान्यतः शिल्पकला और निर्माण कार्यों से जोड़ा जाता है। ये समुदाय पारंपरिक रूप से [[बढ़ई]], [[लोहार]], [[स्वर्णकार]], कंसार और पत्थर काटने वाले जैसे कार्यों में संलग्न रहे हैं। भारत के विभिन्न भागों में इन्हें अलग-अलग नामों और उपसमूहों के रूप में जाना जाता है, जैसे कि [[पांचाल]], [[शिल्पकार]], [[लोहा]] आदि।<ref name="Ramaswamy">{{cite journal |last=रामास्वामी|first=विजय|year=2004|title=Vishwakarma Craftsmen in Early Medieval Peninsular India|trans-title=प्रारंभिक मध्यकालीन प्रायद्वीपीय भारत में विश्वकर्मा शिल्पकार|url=https://www.jstor.org/stable/pdf/25165073.pdf|journal=जर्नल ऑफ द इकनॉमिक ऐंड सोशल हिस्ट्री ऑफ द ओरियेंट|language=en|volume=47|issue=4|pages=548–582|doi=10.1163/1568520042467154|jstor=25165073|url-access=registration}}</ref> विश्वकर्मा समुदाय के लोग [[विश्वकर्मा]] को अपना आराध्य देव मानते हैं, जिन्हें 'देव शिल्पी' के रूप में जाना जाता है। [[पुराण]]ों और वैदिक ग्रंथों में विश्वकर्मा को देवताओं के वास्तुकार के रूप में वर्णित किया गया है।
==इतिहास और सामाजिक स्थिति==
इतिहासकार विजया रामास्वामी का मत है कि मध्यकालीन भारत में विश्वकर्मा समुदाय मुख्य रूप से मंदिर निर्माण और शिल्प कार्यों से जुड़ा हुआ था। उन्होंने यह भी कहा कि इस समुदाय की सामाजिक-आर्थिक स्थिति उन कारीगरों से भिन्न थी जो स्थानीय कृषि अर्थव्यवस्था में स्थायी रूप से शामिल थे।<ref name="Ramaswamy" />
कुछ धार्मिक ग्रंथों और पुराणों में विश्वकर्मा को ब्रह्मा के वंशज के रूप में चित्रित किया गया है, किन्तु आधुनिक जाति व्यवस्था में यह समुदाय आमतौर पर 'शिल्पकार' श्रेणी में रखा गया है।<ref>{{cite journal |last=भगत|first=राम बी॰|date=अप्रैल–जून 2006|title=Census and caste enumeration: British legacy and contemporary practice in India|trans-title=जनगणना और जाति गणना: ब्रिटिश विरासत और भारत में समकालीन प्रथा|url=https://catalog.ihsn.org/citations/34097|journal=जीनस|language=en|volume=62|issue=2|pages=119–134|jstor=29789312}}</ref>
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:भारतीय जाति]]
hv4sgao4kqr7fnhpttqiog868ttete5
वार्ता:विश्वकर्मा (जाति)
1
719982
6449269
6348611
2025-07-07T07:23:06Z
Chronos.Zx
867761
[[विशेष:योगदान/122.176.85.90|122.176.85.90]] ([[सदस्य वार्ता:122.176.85.90|वार्ता]]) द्वारा किया गया1 संपादन प्रत्यावर्तित किया गया: Spam
6449269
wikitext
text/x-wiki
{{वार्ता शीर्षक}}
c0nm7ek3dr4w5ww1mg2adblg6i0j4iv
चीनी बौद्ध धर्म
0
772253
6449026
6306112
2025-07-06T12:17:21Z
अनुनाद सिंह
1634
6449026
wikitext
text/x-wiki
{{स्रोतहीन|date=मई 2019}}
{{multiple image
| footer = चीनी बौद्ध धम्म के विभिन्न रूप
| align = right
| image1 = Zhuhai Jintai Temple inner court view and monks.jpg
| width1 = 150
| caption1 = [[झ़ुहाई]], [[गुआंगदोंग|गुआंग्डोंग]] में स्थित जिन्टाई विहार के बौद्ध भिक्षु, [[चीनी जनवादी गणराज्य]]
| image2 = Lingshan Brahma Palace.jpg
| width2 = 150
| caption2 = [[वूशी]], [[जियांगसु]], चीन में बौद्ध वेटिकन (梵 宫) के 'ब्रह्मा पैलेस'
| image3 = Bjjshl02.jpg
| width3 = 150
| caption3 = [[बीजिंग]] में सरकार द्वारा अनुमोदित बौद्ध 'हाउस-चर्च' (居士林 ''jūshìlín'')
}}
[[चित्र:Buddhist Expansion.svg|right|thumb|300px|एशिया में बौद्ध धर्म का प्रसार : चीनी साम्राज्य (हान राजवंश) में महायान बौद्धधर्म पहले रेशम पथ से होकर प्रविष्ट हुआ। भूमि पर स्थित रेशम मार्ग तथा जल से होकर जाने वाला रेशम मार्ग आपस में जुडे हुए थे और एक-दूसरे के पूरक थे। इनको विद्वानों ने 'बौद्ध धर्म का महान वृत्त' कहा है।]]
विश्व के 65% से अधिक बौद्ध धर्मानुयायी [[चीन]] में रहते हैं। '''चीनी बौद्ध धर्म''' ([[हान चीनी]] [[बौद्ध धर्म]]) बौद्ध धर्म की [[चीन|चीनी]] शाखा है। बौद्ध धम्म की परम्पराओं ने लगभग दो हज़ार वर्ष तक [[चीनी संस्कृति]] एवं सभ्यता पर एक गहरा प्रभाव छोड़ा। बौद्ध परम्पराएँ [[चीनी कला]], [[राजनीति]], [[साहित्य]], [[दर्शनशास्त्र|दर्शन]] तथा [[चिकित्सा]] में देखी जा सकती हैं।
[[बौद्ध ग्रंथ|भारतीय बौद्ध धर्मग्रन्थों]] का [[चीनी भाषा]] में अनुवाद हुआ। इसने [[पूर्वी एशिया]] व [[दक्षिण पूर्व एशिया]] में बौद्ध धर्म को बहुत बढ़ावा दिया, इतना कि बौद्ध धर्म [[कोरिया]], [[जापान]], [[रयुक्यु द्वीपसमूह]] और [[वियतनाम]] तक पहुँच गया।
चीनी बौद्ध धर्म में बहुत सारी [[ताओ धर्म|ताओवादी]] और [[चीनी बौद्ध लोक धम्म|विभिन्न सांस्कृतिक चीनी]] परम्पराएँ मिश्रित हैं।
== इतिहास ==
{{Infobox ethnic group
|group = चीन में बौद्ध धम्म
|image =
|pop = '''1.07 अरब – 1.22 अरब (2010)'''<ref> चीनी बौद्ध जनसंख्या [http://buddhaweekly.com/buddhism-now-2nd-largest-spiritual-path-1-6-billion-22-worlds-population-according-recent-studies/]</ref> <br /> '''चीन की जनसंख्या में 80% – 91%'''
|regions = [[शिंजियांग]] के अलावा [[चीन के प्रशासनिक प्रभाग|चीन के सभी प्रशासनिक विभाग]]ों में बहुसंख्यक
|langs = [[चीनी भाषा|चीनी]], [[मन्दारिन भाषा|मन्दारिन]], [[चीनी-तिब्बती भाषा-परिवार|चीनी-तिब्बती]] एवं [[तिब्बती भाषा|तिब्बती]]
}}
[[चीन की सभ्यता]] विश्व की पुरातनतम सभ्यताओं में से एक है। प्राचीन चीन में बौद्ध धम्म के पहले कई महान राजवंशों का धर्म प्रचलित था। उनमें से एक [[शा राजवंश]] था, जो 2070 ईसा पूर्व था। शा वंश से पहले चीन में तीन अधिपतियों और पांच सम्राटों का काल था। पांच सम्राटों में से अंतिम सम्राट शुन था। शुन ने अपनी गद्दी [[यु महान]] को सौंपी और उसी से [[शा राजवंश]] सत्ता में आया। इसे [[शिया राजवंश]] भी कहा जाता था जिसके बाद [[शांग राजवंश]] का दौर आया, जो 1600 ईसापूर्व से 1046 ईसापूर्व तक चला। शांग राजवंश के बाद चीन में [[झोऊ राजवंश]] सत्ता में आया।
यदि विश्वस्तर पर देखा जाए तो [[गौतम बुद्ध]] के समय में [[चीन]] में [[कन्फ़्यूशियस|कन्फ्यूशियस]] विचार, [[भारत]] में [[पूर्व बुद्ध]] और बुद्ध के विचार तथा [[ईरान]] में [[ज़रथुश्त्र|जरथुस्त्र]] विचारधारा का बोलबाला था। [[यूनान]] में भी दार्शनिक परंपराएँ, जैसे [[थेल्स]], [[पाइथागोरस]], और बाद में [[सुकरात]] व [[प्लेटो]], उभर रही थीं। इसके अलावा, [[मिस्र का धर्म|मिस्र]] और [[मेसोपोटामिया]] में भी उन्नत धर्म, संस्कृति और दार्शनिक सोच मौजूद थी। उस समय न ही [[ईसाई धर्म]] और न ही [[इस्लाम]] मौजूद था। [[यीशु|ईसा मसीह]] के जन्म के पूर्व [[बौद्ध धर्म]] की गूंज [[यरुशलम|येरुशलम]] तक पहुंच चुकी थी।
चीन में लंबे समय तक [[झोऊ राजवंश]] का शासन चला। इनके ही काल में [[चीन]] में [[कन्फ़्यूशियस|कन्फ्यूशियस]] के विचार और [[पूर्व बौद्ध धम्म]] ([[गौतम बुद्ध]]) का विकास हुआ। बाद में [[ताओ धर्म|ताओ वाद]] ([[लाओत्से तुंग]]), [[मोहीवाद]] ([[मोजी]]) और [[न्यायवाद]] ([[हान फेईजी]] और [[ली सी]]) भी खूब फला-फूला। लेकिन इन सभी के बीच [[बौद्ध धर्म]] ने अपनी जड़ें जमाईं और इसने [[चीन]] की भिन्न-भिन्न विचारधाराओं को एक सूत्र में बांध दिया। बौद्ध धर्म के कारण चीन में [[एकता]] और [[शक्ति]] का विकास हुआ। इस विचारधारा के फैलने के कारण चीन में दासप्रथा के खात्मे के साथ ही [[छिन राजवंश]] का उदय हुआ। छिन के बाद हान ने 8वीं सदी तक राज्य किया।
इन सभी राजवंशों और [[धर्म]] व [[दर्शनशास्त्र|दर्शन]] के विकास के पूर्व काल में [[चीन]] का नाम हरिवर्ष था। [[चीनी धर्मग्रंथ]]ों के अनुसार उसे हरिवर्ष कहा जाता था। जम्बूदीप के राजा अग्नीघ्र के 9 पुत्र हुए- नाभि, किम्पुरुष, हरिवर्ष, इलावृत, रम्य, हिरण्यमय, कुरु, भद्राश्व और केतुमाल। राजा अग्नीघ्र ने उन सब पुत्रों को उनके नाम से प्रसिद्ध भूखंड दिया। हरिवर्ष को मिला आज के चीन का भाग, जो प्राचीन भूगोल के अनुसार [[एशिया|जंबूद्वीप]] का एक भाग या वर्ष था।
== बौद्ध धर्म ==
{{बौद्ध धम्म}}
[[बौद्ध धम्म]] चीन में सबसे प्रचलित धम्म है। बौद्ध धम्म वैसे तो [[भिक्खु|भिक्षुओं]] के माध्यम से 200 ईसा पूर्व ही चीन में प्रवेश कर गया था। संभवत: उससे पूर्व, लेकिन [[राजा]]ओं के माध्यम से यह व्यापक पैमाने पर पहली शताब्दी के आसपास [[चीन]] का [[राजधम्म]] बनने की स्थिति में आ गया था। धीरे-धीरे [[बौद्ध धम्म]] के कारण चीन में [[राष्ट्रीय एकता]] स्थापित होने लगी। राजवंशों के झगड़े कम होने लगे। आज बौद्ध धम्म चीन का प्रमुख धम्म है। एक सर्वेक्षण के अनुसार चीन की ८० से ९० प्र.श. आबादी या ११० करोड़ से १.३ अरब तक लोग बौद्ध है। एक अन्य सर्वेक्षण के अनुसार चीन की जनसंख्या में ९१% या १२२ करोड़ (१.२ अरब) बौद्ध अनुयायि है।
चीन में भाषा की दृष्टि से बौद्ध धम्म की 3 शाखाएं हैं यानी हान भाषा में प्रचलित बौद्ध धम्म, तिब्बती भाषी बौद्ध धम्म तथा पाली भाषी बौद्ध धम्म। इन तीन भाषी बौद्ध धम्म के भिक्षुओं की कुल संख्या 2 लाख 40 हजार से अधिक है। तिब्बती बौद्ध धम्म चीनी बौद्ध धम्म की एक शाखा है, जो चीन के तिब्बत स्वायत्त प्रदेश, भीतरी मंगोलिया स्वायत्त प्रदेश तथा छिंग हाई प्रांत आदि क्षेत्रों में प्रचलित है।
तिब्बती , मंगोल , य्युकू , मन बा , लोबा और थू तिब्बती बौद्ध धम्म में विश्वास करती हैं जिनकी जनसंख्या लगभग 7 करोड़ है। पाली भाषी बौद्ध धम्म मुख्य तौर पर दक्षिण-पश्चिमी चीन के युन्नान प्रांत के शिश्वांगपानना ताई स्वायत्त प्रिफैक्चर, तेहोंग ताई व चिंगपो स्वायत्त प्रिफैक्चर और सी माओ आदि क्षेत्रों में प्रचलित है। ताई , बुलांग , आछांग और वा ज्यादातर लोग भी पाली भाषा में चले बौद्ध धम्म के अनुयायी हैं जिसकी संख्या 10 करोड़ से ज्यादा है। [[हान]] भाषी बौद्ध धम्म के अनुयायी हान (हुण) जाति के लोग हैं और पूरे देश में फैले हुए हैं। वर्तमान में मूल चीन में 28 हजार बौद्ध [[स्तूप , विहार]] और 16 हजार से ज्यादा बौद्ध [[विहार]] हैं और बौद्ध धम्म के स्कूलों व कॉलेजों की संख्या 33 और धम्म पत्र-पत्रिकाओं की संख्या करीब 50 है।
== ताओ धर्म ==
ईसा की दूसरी शताब्दी में [[ताओ धर्म]] की शुरुआत हुई। ताओ धर्म में प्राकृतिक आराधना होती है और इतिहास में उसकी बहुत-सी शाखाएं थीं। अपने विकास के कालान्तर में ताओ धर्म धीरे-धीरे दो प्रमुख संप्रदायों में बंट गया। एक है- आनचनताओ पंथ और दूसरा है- चड यीताओ पंथ। जिन का [[चीन]] की हान जाति में बड़ा प्रभाव होता है। चीन में कुल 1,500 से ज्यादा ताओ [[विहार]] हैं जिनमें धार्मिक व्यक्तियों की संख्या 25 हजार है। हालांकि ताओवादियों की संख्या कितनी है, यह कह पाना मुश्किल है।
== इन्हें भी देखे ==
* [[विश्व में बौद्ध धर्म]]
* [[हान चीनी]]
* [[चीन]]
* [[भारत में बौद्ध धर्म|भारतीय बौद्ध धर्म]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:देशानुसार बौद्ध धर्म]]
[[श्रेणी:चीन में बौद्ध धर्म| ]]
[[श्रेणी:बौद्ध धर्म]]
[[श्रेणी:चीन]]
{{चीन-आधार}}
{{धर्म-आधार}}
h7l6lims6we7cgqjyzngcf751bkfbkq
सदस्य वार्ता:Suresh Rathod
3
807663
6449171
6447739
2025-07-06T19:44:54Z
Ravidasacharya
876151
/* ,,,श्री रविदास कथा,,, */ नया अनुभाग
6449171
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Suresh Rathod}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:38, 16 मई 2017 (UTC)
== ,,,श्री रविदास कथा,,, ==
रविदास कथा एक ऐसा विषय है जो दीर्घकाल से या कहे हम मध्यकाल से इसका जन्म हुआ संत कबीर दास संत रामानंद संत पीपा दास संत गुरु नानक जी के सम काल में ही हुआ जिस समय दलितों के ऊपर तमाम अत्याचार अनाचार दुराचार यहां तक की परछाई से भी घिरना की जाती थी उसे काल में श्री गुरु रविदास जी का जन्म हुआ या यूं मानो श्री गुरु की जन्म कथा इन सबसे मुक्ति करने की दृष्टि से हुई जिस समय अज्ञानता का दौर था शुद्र समाज को शिक्षा ग्रहण करने का अधिकार नहीं था पठान-पाटन का अधिकार नहीं था वेद पुराण गीता रामायण किसी भी धार्मिक ग्रंथ को पढ़ और सुन नहीं सकते थे परछाई से भी घिरना की जाती थी भूल से भी कोई परछाई पड़ गई तो गंगा स्नान से साफ किया जाता था यहां तक की शुद्र समाज के व्यक्ति को दंडित किया जाता था प्राण दंड तक दे दिया जाता था उस समय श्री गुरु रविदास जी शायद इन बैडियो को तोड़ने के लिए ही जन्म लिया हो,, रविदास जन्म के कारणै होत ना कोई नीच, अर्थात उन्होंने कर्म को हुई महान बताया ईश्वर के प्रति अटूट भक्ति संपूर्ण जीवन उनका मूल मंत्र शमता मूलक समाज की स्थापना ही करना उनका मुख्य उद्देश्य रहा विविध जातियों में हिंदू जातियां जो अलग-अलग चाहे ब्राह्मण क्षत्रिय वैश्य और शूद्र में हजारों जातियां उत्पन्न उनमें भी उपजातियां अलग-अलग क्षेत्र के हिसाब से बटी हुई है कुमार लोहार सुंदर चमार धोबी नई दिल्ली तमोली अलग-अलग क्षेत्र में अलग-अलग राज्यों में अलग-अलग पहचान से बटी हुई पाई जाती है जैसा कि उन्होंने वर्णन भी किया है की जाति जात में जात है जो कैलन के पात रविदास ना मानस जुड़ सके लोन जात में जात,, श्री गुरु रविदास जी ने कहा की मनुष्य तरह-तरह की जातियों में बटा हुआ है जिस दिन मनुष्य इन जातियों के भेदभाव को समाप्त कर देगा उस दिन बेगम सराय की स्थापना हो जहां किसी प्रकार का गम ना हो सभी को भरपेट भोजन मिले रहने के लिए मकान मिले सब अपने-अपने कारोबार नौकरी पैसे में लगे और किसी प्रकार का भेदभाव ना हो सब ईश्वर में विश्वास करें कोई भेदभाव किसी प्रकार का जाति बंधन को लेकर ना हो अप्रशयक्षता छुआछूत का कोई भी स्थान ना हो किसी भी प्रकार का भेदभाव ना हो तब बेगम सराय की स्थापना होगी,,रविदासाचार्य,, सुरेश राठौर पूर्व विधायक ज्वालापुर हरिद्वार उत्तराखंड [[सदस्य:Ravidasacharya|Ravidasacharya]] ([[सदस्य वार्ता:Ravidasacharya|वार्ता]]) 19:44, 6 जुलाई 2025 (UTC)
15kdnlivjrs8p55xb1p5nambg4hfept
6449172
6449171
2025-07-06T19:45:59Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 2. जुलाई २०२५ 18:16:30 पर Sanjeev bot के 6447739 अवतरण में बदला
6449172
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Suresh Rathod}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:38, 16 मई 2017 (UTC)
3eyl1fdvsjx1h7tlitnpbtj8z4bvnf5
प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना
0
810392
6449090
6378232
2025-07-06T14:51:04Z
~2025-141961
876805
Added cite
6449090
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox project|native_name='''प्रधान कौशल विकास योजना'''|logo=Logo of the Pradhan Mantri Kaushal Vikas Yojna.svg|image=|alt=|caption=|slogan=|launch_place=[[नई दिल्ली]]|country=[[भारत]]|ministry=[[कौशल विकास और उद्यमिता मंत्रालय|कौशल विकास और उद्यमिता]]|launched={{Start date and age|2015|07|16|df=y}}|website={{URL|http://www.pmkvyofficial.org/}}|current_status=सक्रिय}}
'''प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना''' (PMKVY)। इसे '''प्रधानमंत्री यूथ ट्रेनिंग प्रोग्राम '''के नाम से भी जाना जाता है। [[भारत सरकार]] ने इस योजना को जुलाई 2015 में शुरू किया गया था। इस योजना के तहत 2020 तक एक करोड़ युवाओं को प्रशिक्षण (ट्रेनिंग) देने की योजना बनाई गई थी। इस योजना का उद्देश्य ऐसे लोगों को रोजगार मुहैया कराना है जो कम पढ़े-लिखे हैं या बीच में स्कूल छोड़ देते हैं।
इस योजना में तीन महीने, छह महीने और एक साल के लिए रजिस्ट्रेशन होता है। कोर्स पूरा करने के बाद सर्टिफिकेट दिया जाता है। यह प्रमाणपत्र पूरे देश में मान्य होता है। प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना का मुख्य उद्देश्य देश में सभी युवा वर्ग को संगठित करके उनके कौशल को निखार कर उनकी योग्यतानुसार रोजगार देना है। इस योजना के अंतर्गत पहले वर्ष में 24 लाख युवाओं को शामिल किया जाएगा। इसके बाद 2022 तक यह संख्या 40.2 करोड़ ले जाने की योजना है। इसके अलावा इस योजना से लोग अधिक से अधिक जुड़ सकें, इसके लिए युवाओं को [[ऋण]] प्राप्त करने की भी सुविधा है।
इस काम के लिए और लोगों को इस योजना से जोड़ने के लिए सरकार ने कई टेलिकॉम कंपनियों को इस कार्य के लिए अपने साथ जोड़ रखा है। यह मोबाइल कंपनियां मैसेज के द्वारा इस योजना को सभी लोगों तक पहुंचाने का कार्य करती हैं। इस योजना के तहत मोबाइल कंपनियां योजना से जुड़े लोगों को मैसेज करके एक फ्री ट्रोल नंबर देंगी जिस पर कैंडिडेट को मिस कॉल देना होता है। मिस कॉल के तुरंत बाद आपके पास एक नंबर से फोन आएगा जिसके बाद आप आईवीआर सुविधा से जुड़ जाएंगे। इसके बाद कैंडिंडेट को अपनी जानकारी निर्देशानुसार भेजनी होगी। आपके द्वारा भेजी गई जानकारीकौशल विकास योजना के सिस्टम में सुरक्षित रख ली जाएगी। यह जानकारी मिलने के बाद आवेदनकर्ता को उसी के क्षेत्र में यानी कि उसके निवास स्थान के आस-पास ट्रेनिंग सेंटर से जोड़ा जाएगा।<ref>{{Cite web|url=https://kisancollege.com/new-pm-kaushal-vikas-yojana-july-registration-2025/|title=PM Kaushal Vikas Yojana July Registration 2025: सरकारी नौकरी बिना एग्जाम? - kisancollege.com|date=2025-07-05|language=en-US|access-date=2025-07-06}}</ref>
[[श्रेणी:भारत में सरकारी योजनाएँ]]
t6sfnbzjpczi8p5lq3wa6q9c26ejqp2
6449304
6449090
2025-07-07T10:10:33Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 12. मार्च २०२५ 14:15:14 पर SM7 के 6378232 अवतरण में बदला
6449304
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox project|native_name='''प्रधान कौशल विकास योजना'''|logo=Logo of the Pradhan Mantri Kaushal Vikas Yojna.svg|image=|alt=|caption=|slogan=|launch_place=[[नई दिल्ली]]|country=[[भारत]]|ministry=[[कौशल विकास और उद्यमिता मंत्रालय|कौशल विकास और उद्यमिता]]|launched={{Start date and age|2015|07|16|df=y}}|website={{URL|http://www.pmkvyofficial.org/}}|current_status=सक्रिय}}
'''प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना''' (PMKVY)। इसे '''प्रधानमंत्री यूथ ट्रेनिंग प्रोग्राम '''के नाम से भी जाना जाता है। [[भारत सरकार]] ने इस योजना को जुलाई 2015 में शुरू किया गया था। इस योजना के तहत 2020 तक एक करोड़ युवाओं को प्रशिक्षण (ट्रेनिंग) देने की योजना बनाई गई थी। इस योजना का उद्देश्य ऐसे लोगों को रोजगार मुहैया कराना है जो कम पढ़े-लिखे हैं या बीच में स्कूल छोड़ देते हैं।
इस योजना में तीन महीने, छह महीने और एक साल के लिए रजिस्ट्रेशन होता है। कोर्स पूरा करने के बाद सर्टिफिकेट दिया जाता है। यह प्रमाणपत्र पूरे देश में मान्य होता है। प्रधानमंत्री कौशल विकास योजना का मुख्य उद्देश्य देश में सभी युवा वर्ग को संगठित करके उनके कौशल को निखार कर उनकी योग्यतानुसार रोजगार देना है। इस योजना के अंतर्गत पहले वर्ष में 24 लाख युवाओं को शामिल किया जाएगा। इसके बाद 2022 तक यह संख्या 40.2 करोड़ ले जाने की योजना है। इसके अलावा इस योजना से लोग अधिक से अधिक जुड़ सकें, इसके लिए युवाओं को [[ऋण]] प्राप्त करने की भी सुविधा है।
इस काम के लिए और लोगों को इस योजना से जोड़ने के लिए सरकार ने कई टेलिकॉम कंपनियों को इस कार्य के लिए अपने साथ जोड़ रखा है। यह मोबाइल कंपनियां मैसेज के द्वारा इस योजना को सभी लोगों तक पहुंचाने का कार्य करती हैं। इस योजना के तहत मोबाइल कंपनियां योजना से जुड़े लोगों को मैसेज करके एक फ्री ट्रोल नंबर देंगी जिस पर कैंडिडेट को मिस कॉल देना होता है। मिस कॉल के तुरंत बाद आपके पास एक नंबर से फोन आएगा जिसके बाद आप आईवीआर सुविधा से जुड़ जाएंगे। इसके बाद कैंडिंडेट को अपनी जानकारी निर्देशानुसार भेजनी होगी। आपके द्वारा भेजी गई जानकारीकौशल विकास योजना के सिस्टम में सुरक्षित रख ली जाएगी। यह जानकारी मिलने के बाद आवेदनकर्ता को उसी के क्षेत्र में यानी कि उसके निवास स्थान के आस-पास ट्रेनिंग सेंटर से जोड़ा जाएगा।
[[श्रेणी:भारत में सरकारी योजनाएँ]]
qvhz7bh5jr0ukffwnrfakhpffa3dvff
संत गोरा कुम्भार
0
866987
6449255
6230804
2025-07-07T07:08:00Z
~2025-146046
876892
6449255
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Hindu leader
| name = संत गोरा कुम्भार <br/>Sant Gora Kumbhar
| image =
| image_size =
| alt =
| caption = <!-- titled displayed below that image -->
| birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher -->
| birth_date = ९ जुलै 1267 आषाढ शु १० ई
| birth_place = 1317 ई
| death_date = <!-- Death date should be supported with a citation from a reliable source -->
| death_place =
| nationality = भारतीय
| cast. = कुम्हार
| spouse = <!-- Name(s) of spouse(s), years of marriage: {{marriage|Name|year married|year separated}} -->
| children = <!-- Number of children (e.g., 3), or list of children names -->
| relatives = <!-- Names of parents, siblings or other relatives. -->
| honors =
| founder = <!-- Sects/Traditions/Institutions founded, supported by a citation from a reliable source-->
| sect = वारकरी
| order =
| guru = विथल
| philosophy = भक्ति आंदोलन
| literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource-->
| disciple = <!-- Prominent disciple(s) only -->
| known_for = उनके भगवान के लिए उनकी भक्ति
| influenced = <!-- People the Hindu leader influenced (as mentioned in main article) -->
| signature = <!--Preferably uploaded on wikipedia commons-->
| signature_alt =
| module = <!-- Used for embedding other templates -->
| footnotes =
}}
'''संत गोरा कुम्भार (Sant Gora Kumbhar)''' (''गोरोबा'' के रूप में भी जाना जाता है) भक्ति आंदोलन और [[महाराष्ट्र]] के वारकरी संप्रदाय से जुड़े एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[संत]] थे।<ref>{{cite book |title=Medieval Indian Mindscapes: Space, Time, Society, Man |first=Eugenia |last=Vanina |publisher=Primus Books |year=2012 |isbn=9789380607191 |url=https://books.google.com/books?id=yriGbWNAF5EC&pg=PA188 |page=188}}</ref>
गोरा कुम्भार और अन्य संतों ने [[अभंग]] (शब्दों को नष्ट नहीं किया जा सकता है) के सैकड़ों गीतों को भी लिखा और गाया। वारकरी संप्रदाय का मुख्य सिद्धांत कीर्तन का दैनिक जप था।
== जीवन ==
गोरा कुम्भार को पारंपरिक रूप से सत्यपुरी गांव में रहने वाला माना जाता है, जिसे वर्तमान में [[महाराष्ट्र]] राज्य के उस्मानाबाद जिले में गोरबा टेर के रूप में जाना जाता है। माना जाता है कि वह नामदेव के समकालीन थे। वह 1267 और 1317 के बीच जिये। गोरा कुम्भार का जन्म कुम्हार जाति मे हुआ था और इनके पुत्र का नाम बिट्टलनाथ कुम्भार था <ref>{{cite book|last1=Novetzke|first1=Christian Lee|title=Religion and Public Memory: A Cultural History of Saint Namdev in India|url=https://archive.org/details/religionpublicme0000nove|date=2008|publisher=Columbia University Press|location=New York, Chichester, UK|isbn=978-0-231-14184-0|pages=[https://archive.org/details/religionpublicme0000nove/page/65 65]}}</ref><ref name=nic>{{cite web|title=Osmanabad District|url=http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|website=osmanabad.nic.in Official website of Dist. Admin|publisher=Osmanabad District Administration|accessdate=11 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150611012601/http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|archive-date=11 जून 2015|url-status=dead}}</ref> उसके नाम पर एक छोटा सा मंदिर गांव में बनाया गया था और जिसे उनके भक्तों पुजा करने आते है।
== लोकप्रिय संस्कृति में ==
गोरा कुम्भार के जीवन और [[भक्ति]] के बारे में भारत में कई फिल्मे तैयार किए गए हैं:
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तेलुगू फिल्म का निर्देशन किया। जिसमे चित्तौड़ वी नागाया और एस वरलक्ष्मी ने अभिनय किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |title=1948 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170210234154/http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |archive-date=10 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref>
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तमिल फिल्म का निर्देशन किया था। इसमें चितोर वी नागाय्या और पुष्पवल्ली ने भूमिका निभाई थी।
*1974 की कन्नड़ फिल्म "भक्त कुम्भारा" फिल्म जिसमे राजकुमार अभिनीत ने अभिनव किया।
*वी मधुसूदन राव ने 1977 में "चक्रवर्ती" नामक एक और तेलगू फिल्म का निर्देशन किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |title=1977 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209122600/http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |archive-date=9 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref> इसमे [[नागेश्वर मंदिर, द्वारका|नागेश्वर]] राव ने अभिनय किया।
*मराठी फिल्म "गोरा कुम्भार", जिसमे [[ललिता पवार]] और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
*दिनेश रावल ने 1978 मे गुजराती फिल्म "भगत गोरा" कुम्भार का निर्देशन किया। जिसमे अरविन्द त्रिवेदी, सरला एवलेकर, कल्पना दीवान, श्रीकांत सोनी, महेश जोशी और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
==इन्हें भी देखें==
* [[हिन्दू धर्म]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1267 में जन्मे लोग]]
198tqya2iiqr9fcguqwewm3s8ox3fol
6449256
6449255
2025-07-07T07:09:01Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 6. अगस्त २०२४ 17:05:04 पर The Rider NK के 6230804 अवतरण में बदला
6449256
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Hindu leader
| name = संत गोरा कुम्भार <br/>Sant Gora Kumbhar
| image =
| image_size =
| alt =
| caption = <!-- titled displayed below that image -->
| birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher -->
| birth_date = 1267 ई
| birth_place = 1317 ई
| death_date = <!-- Death date should be supported with a citation from a reliable source -->
| death_place =
| nationality = भारतीय
| cast. = कुम्हार
| spouse = <!-- Name(s) of spouse(s), years of marriage: {{marriage|Name|year married|year separated}} -->
| children = <!-- Number of children (e.g., 3), or list of children names -->
| relatives = <!-- Names of parents, siblings or other relatives. -->
| honors =
| founder = <!-- Sects/Traditions/Institutions founded, supported by a citation from a reliable source-->
| sect = वारकरी
| order =
| guru = विथल
| philosophy = भक्ति आंदोलन
| literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource-->
| disciple = <!-- Prominent disciple(s) only -->
| known_for = उनके भगवान के लिए उनकी भक्ति
| influenced = <!-- People the Hindu leader influenced (as mentioned in main article) -->
| signature = <!--Preferably uploaded on wikipedia commons-->
| signature_alt =
| module = <!-- Used for embedding other templates -->
| footnotes =
}}
'''संत गोरा कुम्भार (Sant Gora Kumbhar)''' (''गोरोबा'' के रूप में भी जाना जाता है) भक्ति आंदोलन और [[महाराष्ट्र]] के वारकरी संप्रदाय से जुड़े एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[संत]] थे।<ref>{{cite book |title=Medieval Indian Mindscapes: Space, Time, Society, Man |first=Eugenia |last=Vanina |publisher=Primus Books |year=2012 |isbn=9789380607191 |url=https://books.google.com/books?id=yriGbWNAF5EC&pg=PA188 |page=188}}</ref>
गोरा कुम्भार और अन्य संतों ने [[अभंग]] (शब्दों को नष्ट नहीं किया जा सकता है) के सैकड़ों गीतों को भी लिखा और गाया। वारकरी संप्रदाय का मुख्य सिद्धांत कीर्तन का दैनिक जप था।
== जीवन ==
गोरा कुम्भार को पारंपरिक रूप से सत्यपुरी गांव में रहने वाला माना जाता है, जिसे वर्तमान में [[महाराष्ट्र]] राज्य के उस्मानाबाद जिले में गोरबा टेर के रूप में जाना जाता है। माना जाता है कि वह नामदेव के समकालीन थे। वह 1267 और 1317 के बीच जिये। गोरा कुम्भार का जन्म कुम्हार जाति मे हुआ था और इनके पुत्र का नाम बिट्टलनाथ कुम्भार था <ref>{{cite book|last1=Novetzke|first1=Christian Lee|title=Religion and Public Memory: A Cultural History of Saint Namdev in India|url=https://archive.org/details/religionpublicme0000nove|date=2008|publisher=Columbia University Press|location=New York, Chichester, UK|isbn=978-0-231-14184-0|pages=[https://archive.org/details/religionpublicme0000nove/page/65 65]}}</ref><ref name=nic>{{cite web|title=Osmanabad District|url=http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|website=osmanabad.nic.in Official website of Dist. Admin|publisher=Osmanabad District Administration|accessdate=11 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150611012601/http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|archive-date=11 जून 2015|url-status=dead}}</ref> उसके नाम पर एक छोटा सा मंदिर गांव में बनाया गया था और जिसे उनके भक्तों पुजा करने आते है।
== लोकप्रिय संस्कृति में ==
गोरा कुम्भार के जीवन और [[भक्ति]] के बारे में भारत में कई फिल्मे तैयार किए गए हैं:
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तेलुगू फिल्म का निर्देशन किया। जिसमे चित्तौड़ वी नागाया और एस वरलक्ष्मी ने अभिनय किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |title=1948 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170210234154/http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |archive-date=10 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref>
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तमिल फिल्म का निर्देशन किया था। इसमें चितोर वी नागाय्या और पुष्पवल्ली ने भूमिका निभाई थी।
*1974 की कन्नड़ फिल्म "भक्त कुम्भारा" फिल्म जिसमे राजकुमार अभिनीत ने अभिनव किया।
*वी मधुसूदन राव ने 1977 में "चक्रवर्ती" नामक एक और तेलगू फिल्म का निर्देशन किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |title=1977 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209122600/http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |archive-date=9 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref> इसमे [[नागेश्वर मंदिर, द्वारका|नागेश्वर]] राव ने अभिनय किया।
*मराठी फिल्म "गोरा कुम्भार", जिसमे [[ललिता पवार]] और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
*दिनेश रावल ने 1978 मे गुजराती फिल्म "भगत गोरा" कुम्भार का निर्देशन किया। जिसमे अरविन्द त्रिवेदी, सरला एवलेकर, कल्पना दीवान, श्रीकांत सोनी, महेश जोशी और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
==इन्हें भी देखें==
* [[हिन्दू धर्म]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1267 में जन्मे लोग]]
4myg272r8zs4kr703jlha6du51f6u2x
6449259
6449256
2025-07-07T07:12:04Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 7. जुलाई २०२५ 07:08:00 पर ~2025-146046 के 6449255 अवतरण में बदला
6449259
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Hindu leader
| name = संत गोरा कुम्भार <br/>Sant Gora Kumbhar
| image =
| image_size =
| alt =
| caption = <!-- titled displayed below that image -->
| birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher -->
| birth_date = ९ जुलै 1267 आषाढ शु १० ई
| birth_place = 1317 ई
| death_date = <!-- Death date should be supported with a citation from a reliable source -->
| death_place =
| nationality = भारतीय
| cast. = कुम्हार
| spouse = <!-- Name(s) of spouse(s), years of marriage: {{marriage|Name|year married|year separated}} -->
| children = <!-- Number of children (e.g., 3), or list of children names -->
| relatives = <!-- Names of parents, siblings or other relatives. -->
| honors =
| founder = <!-- Sects/Traditions/Institutions founded, supported by a citation from a reliable source-->
| sect = वारकरी
| order =
| guru = विथल
| philosophy = भक्ति आंदोलन
| literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource-->
| disciple = <!-- Prominent disciple(s) only -->
| known_for = उनके भगवान के लिए उनकी भक्ति
| influenced = <!-- People the Hindu leader influenced (as mentioned in main article) -->
| signature = <!--Preferably uploaded on wikipedia commons-->
| signature_alt =
| module = <!-- Used for embedding other templates -->
| footnotes =
}}
'''संत गोरा कुम्भार (Sant Gora Kumbhar)''' (''गोरोबा'' के रूप में भी जाना जाता है) भक्ति आंदोलन और [[महाराष्ट्र]] के वारकरी संप्रदाय से जुड़े एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[संत]] थे।<ref>{{cite book |title=Medieval Indian Mindscapes: Space, Time, Society, Man |first=Eugenia |last=Vanina |publisher=Primus Books |year=2012 |isbn=9789380607191 |url=https://books.google.com/books?id=yriGbWNAF5EC&pg=PA188 |page=188}}</ref>
गोरा कुम्भार और अन्य संतों ने [[अभंग]] (शब्दों को नष्ट नहीं किया जा सकता है) के सैकड़ों गीतों को भी लिखा और गाया। वारकरी संप्रदाय का मुख्य सिद्धांत कीर्तन का दैनिक जप था।
== जीवन ==
गोरा कुम्भार को पारंपरिक रूप से सत्यपुरी गांव में रहने वाला माना जाता है, जिसे वर्तमान में [[महाराष्ट्र]] राज्य के उस्मानाबाद जिले में गोरबा टेर के रूप में जाना जाता है। माना जाता है कि वह नामदेव के समकालीन थे। वह 1267 और 1317 के बीच जिये। गोरा कुम्भार का जन्म कुम्हार जाति मे हुआ था और इनके पुत्र का नाम बिट्टलनाथ कुम्भार था <ref>{{cite book|last1=Novetzke|first1=Christian Lee|title=Religion and Public Memory: A Cultural History of Saint Namdev in India|url=https://archive.org/details/religionpublicme0000nove|date=2008|publisher=Columbia University Press|location=New York, Chichester, UK|isbn=978-0-231-14184-0|pages=[https://archive.org/details/religionpublicme0000nove/page/65 65]}}</ref><ref name=nic>{{cite web|title=Osmanabad District|url=http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|website=osmanabad.nic.in Official website of Dist. Admin|publisher=Osmanabad District Administration|accessdate=11 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150611012601/http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|archive-date=11 जून 2015|url-status=dead}}</ref> उसके नाम पर एक छोटा सा मंदिर गांव में बनाया गया था और जिसे उनके भक्तों पुजा करने आते है।
== लोकप्रिय संस्कृति में ==
गोरा कुम्भार के जीवन और [[भक्ति]] के बारे में भारत में कई फिल्मे तैयार किए गए हैं:
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तेलुगू फिल्म का निर्देशन किया। जिसमे चित्तौड़ वी नागाया और एस वरलक्ष्मी ने अभिनय किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |title=1948 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170210234154/http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |archive-date=10 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref>
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तमिल फिल्म का निर्देशन किया था। इसमें चितोर वी नागाय्या और पुष्पवल्ली ने भूमिका निभाई थी।
*1974 की कन्नड़ फिल्म "भक्त कुम्भारा" फिल्म जिसमे राजकुमार अभिनीत ने अभिनव किया।
*वी मधुसूदन राव ने 1977 में "चक्रवर्ती" नामक एक और तेलगू फिल्म का निर्देशन किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |title=1977 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209122600/http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |archive-date=9 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref> इसमे [[नागेश्वर मंदिर, द्वारका|नागेश्वर]] राव ने अभिनय किया।
*मराठी फिल्म "गोरा कुम्भार", जिसमे [[ललिता पवार]] और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
*दिनेश रावल ने 1978 मे गुजराती फिल्म "भगत गोरा" कुम्भार का निर्देशन किया। जिसमे अरविन्द त्रिवेदी, सरला एवलेकर, कल्पना दीवान, श्रीकांत सोनी, महेश जोशी और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
==इन्हें भी देखें==
* [[हिन्दू धर्म]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1267 में जन्मे लोग]]
198tqya2iiqr9fcguqwewm3s8ox3fol
6449260
6449259
2025-07-07T07:12:31Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 7. जुलाई २०२५ 07:09:01 पर Sanjeev bot के 6449256 अवतरण में बदला
6449260
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Hindu leader
| name = संत गोरा कुम्भार <br/>Sant Gora Kumbhar
| image =
| image_size =
| alt =
| caption = <!-- titled displayed below that image -->
| birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher -->
| birth_date = 1267 ई
| birth_place = 1317 ई
| death_date = <!-- Death date should be supported with a citation from a reliable source -->
| death_place =
| nationality = भारतीय
| cast. = कुम्हार
| spouse = <!-- Name(s) of spouse(s), years of marriage: {{marriage|Name|year married|year separated}} -->
| children = <!-- Number of children (e.g., 3), or list of children names -->
| relatives = <!-- Names of parents, siblings or other relatives. -->
| honors =
| founder = <!-- Sects/Traditions/Institutions founded, supported by a citation from a reliable source-->
| sect = वारकरी
| order =
| guru = विथल
| philosophy = भक्ति आंदोलन
| literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource-->
| disciple = <!-- Prominent disciple(s) only -->
| known_for = उनके भगवान के लिए उनकी भक्ति
| influenced = <!-- People the Hindu leader influenced (as mentioned in main article) -->
| signature = <!--Preferably uploaded on wikipedia commons-->
| signature_alt =
| module = <!-- Used for embedding other templates -->
| footnotes =
}}
'''संत गोरा कुम्भार (Sant Gora Kumbhar)''' (''गोरोबा'' के रूप में भी जाना जाता है) भक्ति आंदोलन और [[महाराष्ट्र]] के वारकरी संप्रदाय से जुड़े एक [[हिन्दू धर्म|हिंदू]] [[संत]] थे।<ref>{{cite book |title=Medieval Indian Mindscapes: Space, Time, Society, Man |first=Eugenia |last=Vanina |publisher=Primus Books |year=2012 |isbn=9789380607191 |url=https://books.google.com/books?id=yriGbWNAF5EC&pg=PA188 |page=188}}</ref>
गोरा कुम्भार और अन्य संतों ने [[अभंग]] (शब्दों को नष्ट नहीं किया जा सकता है) के सैकड़ों गीतों को भी लिखा और गाया। वारकरी संप्रदाय का मुख्य सिद्धांत कीर्तन का दैनिक जप था।
== जीवन ==
गोरा कुम्भार को पारंपरिक रूप से सत्यपुरी गांव में रहने वाला माना जाता है, जिसे वर्तमान में [[महाराष्ट्र]] राज्य के उस्मानाबाद जिले में गोरबा टेर के रूप में जाना जाता है। माना जाता है कि वह नामदेव के समकालीन थे। वह 1267 और 1317 के बीच जिये। गोरा कुम्भार का जन्म कुम्हार जाति मे हुआ था और इनके पुत्र का नाम बिट्टलनाथ कुम्भार था <ref>{{cite book|last1=Novetzke|first1=Christian Lee|title=Religion and Public Memory: A Cultural History of Saint Namdev in India|url=https://archive.org/details/religionpublicme0000nove|date=2008|publisher=Columbia University Press|location=New York, Chichester, UK|isbn=978-0-231-14184-0|pages=[https://archive.org/details/religionpublicme0000nove/page/65 65]}}</ref><ref name=nic>{{cite web|title=Osmanabad District|url=http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|website=osmanabad.nic.in Official website of Dist. Admin|publisher=Osmanabad District Administration|accessdate=11 August 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150611012601/http://osmanabad.nic.in/newsite/touristPlaces/SaintGorobaKakaMandir.htm|archive-date=11 जून 2015|url-status=dead}}</ref> उसके नाम पर एक छोटा सा मंदिर गांव में बनाया गया था और जिसे उनके भक्तों पुजा करने आते है।
== लोकप्रिय संस्कृति में ==
गोरा कुम्भार के जीवन और [[भक्ति]] के बारे में भारत में कई फिल्मे तैयार किए गए हैं:
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तेलुगू फिल्म का निर्देशन किया। जिसमे चित्तौड़ वी नागाया और एस वरलक्ष्मी ने अभिनय किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |title=1948 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170210234154/http://www.imdb.com/title/tt1492764/ |archive-date=10 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref>
*के एस गोपालकृष्णन ने 1948 में "चक्राधरी" नामक तमिल फिल्म का निर्देशन किया था। इसमें चितोर वी नागाय्या और पुष्पवल्ली ने भूमिका निभाई थी।
*1974 की कन्नड़ फिल्म "भक्त कुम्भारा" फिल्म जिसमे राजकुमार अभिनीत ने अभिनव किया।
*वी मधुसूदन राव ने 1977 में "चक्रवर्ती" नामक एक और तेलगू फिल्म का निर्देशन किया।<ref>{{Cite web |url=http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |title=1977 film Chakradhari at IMDb. |access-date=29 दिसंबर 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170209122600/http://www.imdb.com/title/tt0312541/ |archive-date=9 फ़रवरी 2017 |url-status=live }}</ref> इसमे [[नागेश्वर मंदिर, द्वारका|नागेश्वर]] राव ने अभिनय किया।
*मराठी फिल्म "गोरा कुम्भार", जिसमे [[ललिता पवार]] और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
*दिनेश रावल ने 1978 मे गुजराती फिल्म "भगत गोरा" कुम्भार का निर्देशन किया। जिसमे अरविन्द त्रिवेदी, सरला एवलेकर, कल्पना दीवान, श्रीकांत सोनी, महेश जोशी और अन्य लोगों ने अभिनय किया।
==इन्हें भी देखें==
* [[हिन्दू धर्म]]
==सन्दर्भ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:1267 में जन्मे लोग]]
4myg272r8zs4kr703jlha6du51f6u2x
बाक गिआंग प्रान्त
0
886980
6449358
4559944
2025-07-07T11:42:09Z
CommonsDelinker
743
6449358
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बाक गिआंग प्रान्त<br /><small>Bắc Giang</small>
|loc_map = Bac Giang in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बाक गिआंग
|area = 3,827.45
|pop = 1,628,400
|pop_year = 2008
|pop_density = 430
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 10
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''बाक गिआंग''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bắc Giang) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के पूर्वोत्तर क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बाक गिआंग प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
plilh63xllnjne1mw0gxo432wheps0x
बाक कैन प्रान्त
0
886984
6449323
4541906
2025-07-07T10:34:46Z
CommonsDelinker
743
6449323
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बाक कैन प्रान्त<br /><small>Bắc Kạn / Bắc Cạn</small>
|loc_map = Bac Kan in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बाक कैन
|area = 4,859.4
|pop = 308,900
|pop_year = 2008
|pop_density = 64
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 8
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''बाक कैन''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bắc Kạn या Bắc Cạn, {{Audio|Bac Can.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के पूर्वोत्तर क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बाक कैन प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
ca8jqecb3dvg8huwjlah006korkqyz1
है गिआंग प्रान्त
0
886993
6449350
4605809
2025-07-07T11:24:35Z
CommonsDelinker
743
6449350
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = है गिआंग प्रान्त<br /><small>Hà Giang</small>
|loc_map = Ha Giang in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बाक कैन
|area = 7,945.8
|pop = 7,05,100
|pop_year = 2008
|pop_density = 89
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 11
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''है गिआंग''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Hà Giang, {{Audio|Ha Giang.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के पूर्वोत्तर क्षेत्र में स्थित है। प्रान्त की पश्चिमी और उत्तरी सीमाएँ [[चीन]] के [[युन्नान]] प्रान्त के साथ लगती हैं।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:है गिआंग प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
0dypb2gjnuxutzb61f3yec4yhw1mn09
नितेश नारायण राणे
0
888540
6449263
5896154
2025-07-07T07:14:51Z
~2025-147885
876893
भारतीय जनता पार्टी का सदस्य है
6449263
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Indian politician
| name = नितेश नारायण राणे
| image = Nitesh Rane (cropped).jpg
| caption =
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1982|6|23}}
| birth_place =
| residence = [[मुम्बई]]
| death_date =
| death_place =
| constituency = [[कन्कवली]]
| office = [[विधायक]]
| term_start = 19 अक्टूबर 2014
| predecessor =
| successor =
| party = [[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
| religion =
| spouse = रुतुजा राणे
| children =
| citizenship = भारतीय
| relations = [[नारायण राणे]] {{small|(पिता)}} <br>[[निलेश नारायण राणे|निलेश राणे]] {{small|(भाई)}}
| website =
| footnotes =
| date =
| year =
| source =
}}
'''नितेश नारायण राणे''' एक भारतीय राजनीतिज्ञ तथा वर्तमान [[महाराष्ट्र विधान सभा]] में कणकवली से विधायक हैं | ओर वर्तमान में भारतीय जनता पार्टी के सदस्य है
[[श्रेणी:1982 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:मराठी राजनीतिज्ञ]]
gvcp5xmwneb299ks8lbnbjdpsehsw83
6449326
6449263
2025-07-07T10:36:08Z
अनुनाद सिंह
1634
6449326
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Indian politician
| name = नितेश नारायण राणे
| image = Nitesh Rane (cropped).jpg
| caption =
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1982|6|23}}
| birth_place =
| residence = [[मुम्बई]]
| death_date =
| death_place =
| constituency = [[कन्कवली]]
| office = [[विधायक]]
| term_start = 19 अक्टूबर 2014
| predecessor =
| successor =
| party = [[भारतीय जनता पार्टी]]
| religion =
| spouse = रुतुजा राणे
| children =
| citizenship = भारतीय
| relations = [[नारायण राणे]] {{small|(पिता)}} <br>[[निलेश नारायण राणे|निलेश राणे]] {{small|(भाई)}}
| website =
| footnotes =
| date =
| year =
| source =
}}
'''नितेश नारायण राणे''' एक भारतीय राजनीतिज्ञ तथा वर्तमान [[महाराष्ट्र विधान सभा]] में कणकवली से विधायक हैं और वर्तमान में [[भारतीय जनता पार्टी]] के सदस्य हैं।
[[श्रेणी:1982 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:मराठी राजनीतिज्ञ]]
6agquw6it4mljo2periv6mmvh4d9ape
बैक लिऊ प्रान्त
0
889758
6449363
4544002
2025-07-07T11:48:48Z
CommonsDelinker
743
6449363
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बैक लिऊ प्रान्त<br /><small>Bạc Liêu</small>
|loc_map = Bac Lieu in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बैक लिऊ
|area = 2,468.7
|pop = 8,77,300
|pop_year = 2014
|pop_density = 360
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 7
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]], [[ख्मेर भाषा|ख्मेर]]
}}
'''बैक लिऊ''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bạc Liêu, {{Audio|Bac Lieu.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मीकांग डेल्टा क्षेत्र में और वियतनाम के सुदूर दक्षिण में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बैक लिऊ प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
j2esp7guuhm0rdp8mz2i7rp8hi3zwlg
बन दन्ह प्रान्त
0
889836
6449341
6111598
2025-07-07T11:11:23Z
CommonsDelinker
743
6449341
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बन दन्ह प्रान्त<br /><small>Bình Định</small>
|loc_map = Binh Dinh in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = कुइ न्योन
|area = 6,066.4
|pop = 2,526,752
|pop_year = 2023
|pop_density = 417
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 11
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]], [[चाम भाषा|चाम]]
}}
'''बन दन्ह''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bình Định, {{Audio|Binh Dinh.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के दक्षिण मध्य तट क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2023): Statistical Yearbook of Vietnam 2020. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2021</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बन दन्ह प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
lfv4xee13muki1zkbbcf7jcal5t5slz
डाक लाक प्रान्त
0
889942
6449301
4544562
2025-07-07T10:04:46Z
CommonsDelinker
743
6449301
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = डाक लाक प्रान्त<br /><small>Đắk Lắk</small>
|loc_map = Dak Lak in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बुओन मै थुओट
|area = 13,125.4
|pop = 18,33,300
|pop_year = 2014
|pop_density = 140
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 15
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''डाक लाक''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Đắk Lắk, {{Audio|Dak Lak.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मध्य उच्चभूमि क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:डाक लाक प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
dz1ipiu1e071rfnkhvvdzbpo5qxi268
सदस्य वार्ता:Thakur satyam singh tomar
3
889992
6449153
3744533
2025-07-06T18:17:38Z
Satyamsinghofficial
701261
/* शीघ्र हटाने पर चर्चा */ नया अनुभाग
6449153
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Thakur satyam singh tomar}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:26, 21 मार्च 2018 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस सदस्य पृष्ठ को वेब होस्ट के रूप में विकिपीडिया का स्पष्ट दुरुपयोग होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (I believe this page does not violate the U3 criterion. It is not a blog or promotional content. The information is directly related to my Wikipedia activities or relevant contributions. Please guide if any part needs correction or removal. I’m happy to improve it.) --[[सदस्य:Satyamsinghofficial|Satyamsinghofficial]] ([[सदस्य वार्ता:Satyamsinghofficial|वार्ता]]) 18:17, 6 जुलाई 2025 (UTC)
kycf29m6ivpf74wyzudzovzmsza8sc9
ऐन गिआंग प्रान्त
0
890270
6449360
4606314
2025-07-07T11:46:04Z
CommonsDelinker
743
6449360
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = ऐन गिआंग प्रान्त<br /><small>An Giang</small>
|loc_map = An Giang in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = लौंग सुएन
|area = 3,406.2
|pop = 21,70,100
|pop_year = 2004
|pop_density = 640
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 11
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''ऐन गिआंग''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: An Giang, {{Audio|An Giang.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मीकांग डेल्टा क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:ऐन गिआंग प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
b60agxrip1k7pjpbc55gz5bgrik13ep
वन्ह फ़ोक प्रान्त
0
890367
6449300
4587231
2025-07-07T10:03:31Z
CommonsDelinker
743
6449300
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = वन्ह फ़ोक प्रान्त<br /><small>Vĩnh Phúc</small>
|loc_map = Vinh Phuc in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = वन्ह येन
|area = 1,371.4
|pop = 11,54,800
|pop_year = 2004
|pop_density = 840
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 8
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''वन्ह फ़ोक''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Vĩnh Phúc, {{Audio|Vinh Phuc.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के लाल नदी डेल्टा क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:वन्ह फ़ोक प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
bqg056k9qrqgn5j9z6h90sgpmlc6abg
बन त्रे प्रान्त
0
890385
6449322
4537653
2025-07-07T10:34:13Z
CommonsDelinker
743
6449322
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बन त्रे प्रान्त<br /><small>Bến Tre</small>
|loc_map = Ben Tre in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बन त्रे
|area = 2,321.6
|pop = 13,45,600
|pop_year = 2004
|pop_density = 580
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 9
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''बन त्रे''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bến Tre, {{Audio|Ben Tre.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मीकांग डेल्टा क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बन त्रे प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
l7ud4a1tci9efzrig4emt4k52burvve
कै माऊ प्रान्त
0
890389
6449335
4565565
2025-07-07T11:01:06Z
CommonsDelinker
743
6449335
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = कै माऊ प्रान्त<br /><small>Cà Mau</small>
|loc_map = Ca Mau in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = कै माऊ
|area = 5,331
|pop = 12,32,000
|pop_year = 2006
|pop_density = 230
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 9
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''कै माऊ''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Cà Mau, {{Audio|Ca Mau.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मीकांग डेल्टा क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:कै माऊ प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
mxt1gs61s7vuvac0nuw04lryrlaa0uz
बन फ़ोक प्रान्त
0
890730
6449365
4617555
2025-07-07T11:49:43Z
CommonsDelinker
743
6449365
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = बन फ़ोक प्रान्त<br /><small>Bình Phước</small>
|loc_map = Binh Phuoc in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = दौंग सोए
|area = 6,871.5
|pop = 9,32,000
|pop_year = 2014
|pop_density = 140
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 11
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]], स्तिएंग
}}
'''बन फ़ोक''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Bình Phước, {{Audio|Binh Phuoc.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के दक्षिणपूर्व क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:बन फ़ोक प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
5w4z0j5mp14fdj771j7h9qoa76ypdxy
डौंग नाय प्रान्त
0
890732
6449361
4545325
2025-07-07T11:46:34Z
CommonsDelinker
743
6449361
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = डौंग नाय प्रान्त<br /><small>Đồng Nai</small>
|loc_map = Dong Nai in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = बिएन होऐ
|area = 5,907.2
|pop = 28,38,600
|pop_year = 2014
|pop_density = 480
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 11
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]], स्तिएंग, चाम
}}
'''डौंग नाय''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Đồng Nai, {{Audio|Dong Nai.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के दक्षिणपूर्व क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:डौंग नाय प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
imd3p9e9eiwv3tx96eburzz7nq4mz10
डाक नोंग प्रान्त
0
890777
6449328
4605257
2025-07-07T10:42:53Z
CommonsDelinker
743
6449328
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = डाक नोंग प्रान्त<br /><small>Đắk Nông</small>
|loc_map = Dak Nong in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = गिआ न्निऐ
|area = 6,515.6
|pop = 5,71,300
|pop_year = 2014
|pop_density = 88
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 8
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''डाक नोंग''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Đắk Nông, {{Audio|Dak Nong.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मध्य उच्चभूमि क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:डाक नोंग प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
0ay1p9ljqek6u0k6g5mqc5l8sdgxrz4
गिया लाय प्रान्त
0
890781
6449330
4576141
2025-07-07T10:48:08Z
CommonsDelinker
743
6449330
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = गिया लाय प्रान्त<br /><small>Gia Lai</small>
|loc_map = Gia Lai in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = प्लेइकु
|area = 15,494.9
|pop = 12,77,600
|pop_year = 2009
|pop_density = 82
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 17
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]
}}
'''गिया लाय''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Gia Lai, {{Audio|Gia Lai.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के मध्य उच्चभूमि क्षेत्र में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:गिया लाय प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
4bt0b6g1gyha4cyxmjdomsh6y0c244z
है नैम प्रान्त
0
890791
6449368
4525717
2025-07-07T11:58:33Z
CommonsDelinker
743
6449368
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक प्रांत
|province_name = है नैम प्रान्त<br /><small>Hà Nam</small>
|loc_map = Ha Nam in Vietnam before 1 July 2025.svg
|capital = फ़उ लइ
|area = 862
|pop = 7,99,400
|pop_year = 2014
|pop_density = 930
|sub_province_title = ज़िले
|sub_provinces = 6
|languages= [[वियतनामी भाषा|वियतनामी]], [[क्रा-दाई भाषाएँ|ताई]]
}}
'''है नैम''' ([[वियतनामी भाषा|वियतनामी]]: Hà Nam, {{Audio|Ha Nam.ogg|मातृभाषी उच्चारण|help=no}}) [[दक्षिण पूर्व एशिया|दक्षिणपूर्वी एशिया]] के [[वियतनाम]] देश का एक [[वियतनाम के प्रान्त|प्रान्त]] है। यह देश के लाल नदी डेल्टा क्षेत्र में और वियतनाम के उत्तरी भाग में स्थित है।<ref>General Statistics Office (2017): Statistical Yearbook of Vietnam 2015. Statistical Publishing House, Hanoi</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=mrJ6BgAAQBAJ&pg=PT27 Vietnam], Charlotte Guillain, Capstone, 2014</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[वियतनाम के प्रान्त]]
* [[वियतनाम]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{वियतनाम के उपविभाग}}
[[श्रेणी:है नैम प्रान्त|*]]
[[श्रेणी:वियतनाम के प्रान्त]]
l5ydhcbpzebac11oyhbdkr1tu75hhy1
विकिपीडिया:प्रयोगस्थल
4
935970
6449068
6448722
2025-07-06T13:52:39Z
Harshita sinha
875854
6449068
wikitext
text/x-wiki
<big>शब्दों की विरासत:क्या शब्द अब टिकते हैं ?</big>
परिचय
[[भाषा ]] केवल सम्प्रेषण का माध्यम नहीं,बल्कि सांस्कृतिक विरासत सामाजिक स्मृति और पीढ़ियों के बीच संवाद का जीवंत सेतु है। भाषा के माध्यम से सांकृतियाँ अपने अनुभव, ज्ञान, मूल्य और भावनाएं सुरक्षित और साझा करती हैं । फिर भी वर्तमान युग में जो तेज डिजिटल विकास और संक्षिप्त फॉर्म्स की बातचीत से प्रभावित है, एक प्रश्न लगातार उठता है, क्या शब्द अब टिकते हैं ? क्या आज के युग में कोई शब्द इतना गहरा होता है ? की उसका अस्तित्व वाली पीढ़ियों तक जीवित ?
शब्दों का अस्तित्व चक्र
हर शब्द का अपना एक अस्तित्व चक्र होता है - वह जन्म लेता है, लोगों के बीच सम्मिलित होता है, लोकप्रिय है, फिर या तोह स्थिर हो जाता है या धीरे धीरे आलोकप्रिय होकर गायब हो जाता है । हिंदी में ऐसे असीम शब्द है जो कभी बोल चल में लोकप्रिय थे, पर अब केवल साहित्य या ग्रंथ के पन्नो में ही होक रह गए हैं। उदहारण :
- " ग्रहणी " , " सुगन्धित " , " विज्ञानं "[[विज्ञानं विषय की अभिवृति]], " मातृभूमि "[[मातृभाषा ]] जैसे शब्द अब रोज़ाना बातचीत में मुश्किल से इस्तेमाल होते हैं।
और वही दूसरी ओर , " स्टूडेंट " , " कूल " , " बुक " जैसे शब्द रूढ़ हो चुके हैं ।
डिजिटल युग का असर [[डिजिटल मीडिया ]]
आजकल वार्तालाप करने का तरीका बहुत बदल चूका है - लोग अब सूचना या सन्देश भेजने वाले एप्लीकेशन, समाजिय मीडिया और इमोजी के ज़रिये काम समय में ज़्यादा से ज़्यादा बातचीत करने की कोशिश में रहते है । इस बदलाव में शब्द छोटे अस्थायी एवं तात्कालिक, चालाक और कभी कभी अनेक अर्थ वाले होते जा रहे हैं । उदाहरण :
* " आप क्या कर रहे हैं " ? को केवल " K K R H "
* " आपको जन्मदिन की ढेर साड़ी शुभकामनाएं " के स्थान पे केवल " HBD " लिखते हैं ।
यह संक्षिप्त शब्दों की गहराई और भावनात्मक बहुरूपता को संपन्न या घटित करता है । इसलिए यह कहा जा सकता यही की वर्तमान के शब्द दृढ़ नहीं बल्कि क्षणमात्र और " उपयोग - विमुख " बन गए हैं ।
भाषा की पारम्परिक/सांस्कृतिक हानि
जब कोई शब्द समाप्त होता है, तो इसके साथ उसकी सांस्कृतिक पहचान, समाज का सन्दर्भ और भावनात्मक पहलू का भी अंत हो जाता है । उदहारण :
- " श्रद्धा " , " दया " , " संस्कार " जैसे शब्दों की जगह इमोजी आ गया है, जिसके द्वारा उनके गंभीर अर्थ निम्न होते जा रहे हैं । इसके प्रतिकूल, कई ऐसे विदेशी शब्द भारतीय भाषाओं में इस तारह शामिल हो गए हैं की उनकी मूल नपहचान ख़त्म होती जा रही है । " सेटिंग ", " कनेक्शन ", " मूड " , " चैट " आदि अब प्रचलित हिंदी में सम्मिलित हो गए हैं ।
शब्दों की प्राप्ति - पुनः निर्माण
यद्यपि कुछ प्लेटफार्म है जहाँ प्ररम्भिकन या प्राचीन शब्दों का इस्तेमाल हो रहा है, जैसे हिंदी दिवस के अवसर पर कवी संवाद, सोशल मीडिया अभियानों और रील्स में पुराने गीतों की बहार देखि जा रही है । मौखिक परम्पराएं , लोकगाथाएं और स्थानीय सिनेमा में क्षेत्रीय भाषाओँ का उपयोग क बार फिर बढ़ता हुआ दिख रहा है । इससे उम्मीद हैं की कुछ शब्द सामाज में उपयुक्त हो पाएंगे ।
निष्कर्ष
शब्द केवल अक्षर या एक ध्वनि नहीं बल्कि समाज की परंपरा और स्मृति चिन्ह के प्रतीक होते है । आज के समय में वार्तालाप भले ही डिजिटल या संक्षेपित हो गए है , फिर भी यह अत्यावश्यक और बहुत महत्वपूर्ण है की हम अपनी भाषिक परंपरा को याद रखें । शब्दों को दिमाग में रखने और याद रखने के लिए उनको हमेशा बोलना , लिखना और संयुक्त करना ज़रूरी है, क्योंकि यदि शब्द स्थिर नहीं रहते तो परंपरा भी अस्थ्याई रहती है ।
qmt57y39s121vsfsz3prka5yex96m60
6449069
6449068
2025-07-06T13:54:27Z
Harshita sinha
875854
6449069
wikitext
text/x-wiki
<big>शब्दों की विरासत:क्या शब्द अब टिकते हैं ?</big>
परिचय
[[भाषा ]] केवल सम्प्रेषण का माध्यम नहीं,बल्कि सांस्कृतिक विरासत सामाजिक स्मृति और पीढ़ियों के बीच संवाद का जीवंत सेतु है। भाषा के माध्यम से सांकृतियाँ अपने अनुभव, ज्ञान, मूल्य और भावनाएं सुरक्षित और साझा करती हैं । फिर भी वर्तमान युग में जो तेज डिजिटल विकास और संक्षिप्त फॉर्म्स की बातचीत से प्रभावित है, एक प्रश्न लगातार उठता है, क्या शब्द अब टिकते हैं ? क्या आज के युग में कोई शब्द इतना गहरा होता है ? की उसका अस्तित्व वाली पीढ़ियों तक जीवित ?
शब्दों का अस्तित्व चक्र [[शब्दकोश]]
<gallery>
उदाहरण.jpg|कैप्शन 1
उदाहरण.jpg|कैप्शन 2
</gallery>
हर शब्द का अपना एक अस्तित्व चक्र होता है - वह जन्म लेता है, लोगों के बीच सम्मिलित होता है, लोकप्रिय है, फिर या तोह स्थिर हो जाता है या धीरे धीरे आलोकप्रिय होकर गायब हो जाता है । हिंदी में ऐसे असीम शब्द है जो कभी बोल चल में लोकप्रिय थे, पर अब केवल साहित्य या ग्रंथ के पन्नो में ही होक रह गए हैं। उदहारण :
- " ग्रहणी " , " सुगन्धित " , " विज्ञानं "[[विज्ञानं विषय की अभिवृति]], " मातृभूमि "[[मातृभाषा ]] जैसे शब्द अब रोज़ाना बातचीत में मुश्किल से इस्तेमाल होते हैं।
और वही दूसरी ओर , " स्टूडेंट " , " कूल " , " बुक " जैसे शब्द रूढ़ हो चुके हैं ।
डिजिटल युग का असर [[डिजिटल मीडिया ]]
आजकल वार्तालाप करने का तरीका बहुत बदल चूका है - लोग अब सूचना या सन्देश भेजने वाले एप्लीकेशन, समाजिय मीडिया और इमोजी के ज़रिये काम समय में ज़्यादा से ज़्यादा बातचीत करने की कोशिश में रहते है । इस बदलाव में शब्द छोटे अस्थायी एवं तात्कालिक, चालाक और कभी कभी अनेक अर्थ वाले होते जा रहे हैं । उदाहरण :
* " आप क्या कर रहे हैं " ? को केवल " K K R H "
* " आपको जन्मदिन की ढेर साड़ी शुभकामनाएं " के स्थान पे केवल " HBD " लिखते हैं ।
यह संक्षिप्त शब्दों की गहराई और भावनात्मक बहुरूपता को संपन्न या घटित करता है । इसलिए यह कहा जा सकता यही की वर्तमान के शब्द दृढ़ नहीं बल्कि क्षणमात्र और " उपयोग - विमुख " बन गए हैं ।
भाषा की पारम्परिक/सांस्कृतिक हानि
जब कोई शब्द समाप्त होता है, तो इसके साथ उसकी सांस्कृतिक पहचान, समाज का सन्दर्भ और भावनात्मक पहलू का भी अंत हो जाता है । उदहारण :
- " श्रद्धा " , " दया " , " संस्कार " जैसे शब्दों की जगह इमोजी आ गया है, जिसके द्वारा उनके गंभीर अर्थ निम्न होते जा रहे हैं । इसके प्रतिकूल, कई ऐसे विदेशी शब्द भारतीय भाषाओं में इस तारह शामिल हो गए हैं की उनकी मूल नपहचान ख़त्म होती जा रही है । " सेटिंग ", " कनेक्शन ", " मूड " , " चैट " आदि अब प्रचलित हिंदी में सम्मिलित हो गए हैं ।
शब्दों की प्राप्ति - पुनः निर्माण
यद्यपि कुछ प्लेटफार्म है जहाँ प्ररम्भिकन या प्राचीन शब्दों का इस्तेमाल हो रहा है, जैसे हिंदी दिवस के अवसर पर कवी संवाद, सोशल मीडिया अभियानों और रील्स में पुराने गीतों की बहार देखि जा रही है । मौखिक परम्पराएं , लोकगाथाएं और स्थानीय सिनेमा में क्षेत्रीय भाषाओँ का उपयोग क बार फिर बढ़ता हुआ दिख रहा है । इससे उम्मीद हैं की कुछ शब्द सामाज में उपयुक्त हो पाएंगे ।
निष्कर्ष
शब्द केवल अक्षर या एक ध्वनि नहीं बल्कि समाज की परंपरा और स्मृति चिन्ह के प्रतीक होते है । आज के समय में वार्तालाप भले ही डिजिटल या संक्षेपित हो गए है , फिर भी यह अत्यावश्यक और बहुत महत्वपूर्ण है की हम अपनी भाषिक परंपरा को याद रखें । शब्दों को दिमाग में रखने और याद रखने के लिए उनको हमेशा बोलना , लिखना और संयुक्त करना ज़रूरी है, क्योंकि यदि शब्द स्थिर नहीं रहते तो परंपरा भी अस्थ्याई रहती है ।
o8929k6py85pv74mwco4zn5gnu2fl8b
6449071
6449069
2025-07-06T13:57:16Z
Harshita sinha
875854
6449071
wikitext
text/x-wiki
<big>शब्दों की विरासत:क्या शब्द अब टिकते हैं ?</big>
परिचय
[[भाषा ]] केवल सम्प्रेषण का माध्यम नहीं,बल्कि सांस्कृतिक विरासत सामाजिक स्मृति और पीढ़ियों के बीच संवाद का जीवंत सेतु है। भाषा के माध्यम से सांकृतियाँ अपने अनुभव, ज्ञान, मूल्य और भावनाएं सुरक्षित और साझा करती हैं । फिर भी वर्तमान युग में जो तेज डिजिटल विकास और संक्षिप्त फॉर्म्स की बातचीत से प्रभावित है, एक प्रश्न लगातार उठता है, क्या शब्द अब टिकते हैं ? क्या आज के युग में कोई शब्द इतना गहरा होता है ? की उसका अस्तित्व वाली पीढ़ियों तक जीवित ?
शब्दों का अस्तित्व चक्र
हर शब्द का अपना एक अस्तित्व चक्र होता है - वह जन्म लेता है, लोगों के बीच सम्मिलित होता है, लोकप्रिय है, फिर या तोह स्थिर हो जाता है या धीरे धीरे आलोकप्रिय होकर गायब हो जाता है । हिंदी में ऐसे असीम शब्द है जो कभी बोल चल में लोकप्रिय थे, पर अब केवल साहित्य या ग्रंथ के पन्नो में ही होक रह गए हैं। उदहारण :
- " ग्रहणी " , " सुगन्धित " , " विज्ञानं "[[विज्ञानं विषय की अभिवृति]], " मातृभूमि "[[मातृभाषा ]] जैसे शब्द अब रोज़ाना बातचीत में मुश्किल से इस्तेमाल होते हैं।
और वही दूसरी ओर , " स्टूडेंट " , " कूल " , " बुक " जैसे शब्द रूढ़ हो चुके हैं ।
डिजिटल युग का असर [[डिजिटल मीडिया ]]
आजकल वार्तालाप करने का तरीका बहुत बदल चूका है - लोग अब सूचना या सन्देश भेजने वाले एप्लीकेशन, समाजिय मीडिया और इमोजी के ज़रिये काम समय में ज़्यादा से ज़्यादा बातचीत करने की कोशिश में रहते है । इस बदलाव में शब्द छोटे अस्थायी एवं तात्कालिक, चालाक और कभी कभी अनेक अर्थ वाले होते जा रहे हैं । उदाहरण :
* " आप क्या कर रहे हैं " ? को केवल " K K R H "
* " आपको जन्मदिन की ढेर साड़ी शुभकामनाएं " के स्थान पे केवल " HBD " लिखते हैं ।
यह संक्षिप्त शब्दों की गहराई और भावनात्मक बहुरूपता को संपन्न या घटित करता है । इसलिए यह कहा जा सकता यही की वर्तमान के शब्द दृढ़ नहीं बल्कि क्षणमात्र और " उपयोग - विमुख " बन गए हैं ।
भाषा की पारम्परिक/सांस्कृतिक हानि
जब कोई शब्द समाप्त होता है, तो इसके साथ उसकी सांस्कृतिक पहचान, समाज का सन्दर्भ और भावनात्मक पहलू का भी अंत हो जाता है । उदहारण :
- " श्रद्धा " , " दया " , " संस्कार " जैसे शब्दों की जगह इमोजी [[इमोजी]] आ गया है, जिसके द्वारा उनके गंभीर अर्थ निम्न होते जा रहे हैं । इसके प्रतिकूल, कई ऐसे विदेशी शब्द भारतीय भाषाओं में इस तारह शामिल हो गए हैं की उनकी मूल नपहचान ख़त्म होती जा रही है । " सेटिंग ", " कनेक्शन ", " मूड " , " चैट " आदि अब प्रचलित हिंदी में सम्मिलित हो गए हैं ।
शब्दों की प्राप्ति - पुनः निर्माण
यद्यपि कुछ प्लेटफार्म है जहाँ प्ररम्भिकन या प्राचीन शब्दों का इस्तेमाल हो रहा है, जैसे हिंदी दिवस के अवसर पर कवी संवाद, सोशल मीडिया अभियानों और रील्स में पुराने गीतों की बहार देखि जा रही है । मौखिक परम्पराएं , लोकगाथाएं और स्थानीय सिनेमा में क्षेत्रीय भाषाओँ का उपयोग क बार फिर बढ़ता हुआ दिख रहा है । इससे उम्मीद हैं की कुछ शब्द सामाज में उपयुक्त हो पाएंगे ।
निष्कर्ष
शब्द केवल अक्षर या एक ध्वनि नहीं बल्कि समाज की परंपरा और स्मृति चिन्ह के प्रतीक होते है । आज के समय में वार्तालाप भले ही डिजिटल या संक्षेपित हो गए है , फिर भी यह अत्यावश्यक और बहुत महत्वपूर्ण है की हम अपनी भाषिक परंपरा को याद रखें । शब्दों को दिमाग में रखने और याद रखने के लिए उनको हमेशा बोलना , लिखना और संयुक्त करना ज़रूरी है, क्योंकि यदि शब्द स्थिर नहीं रहते तो परंपरा भी अस्थ्याई रहती है ।
i188ha97s7u9mwgxkz1wonbtql3q2cm
6449130
6449071
2025-07-06T17:31:57Z
ShreyanaviAadhya
876830
6449130
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox martial art
| name = सेनकोकाई कराटे
| focus = पूर्ण-संपर्क कराटे
| country = भारत
| founder = हांशी शशवत कुमार
| parenthood = शोतोकान कराटे, क्योकुशिन कराटे
| date_founded = 21वीं सदी
| notable practitioners = [[शशवत कुमार]]
| website = [https://www.worldkarate.weebly.com worldkarate.weebly.com]
}}
== सेनकोकाई कराटे ==
'''सेनकोकाई कराटे''' एक पूर्ण-संपर्क कराटे प्रणाली है जिसकी उत्पत्ति भारत में हुई। यह शैली शोतोकान, क्योकुशिन और युद्धकला के विविध तत्वों से प्रभावित है। इसमें आत्मरक्षा तकनीक, काता (औपचारिक चालें), और शारीरिक सहनशक्ति पर बल दिया जाता है। इसे जापान स्थित इंटरनेशनल बुजुत्सु कराटे एसोसिएशन (IBKA) द्वारा एक स्वतंत्र कराटे शैली के रूप में मान्यता प्राप्त है।<ref name="ibka">"Recognition of Senkoukai Karate by IBKA Japan." [https://web.archive.org/web/20250513024440/https://epaper.kothaswaram.com/clip/4027 Kothaswaram (Archived)]</ref>
== इतिहास और विकास ==
सेनकोकाई कराटे की स्थापना भारत में हांशी शशवत कुमार द्वारा की गई। यह प्रणाली पारंपरिक काता के साथ-साथ आधुनिक पूर्ण-संपर्क तकनीकों को मिलाकर तैयार की गई। छह वर्षों की रिसर्च और प्रशिक्षण के बाद इसे 2024 में एक स्वतंत्र कराटे शैली के रूप में जापान में मान्यता प्राप्त हुई।<ref name="telangana">"Hyderabad-based martial artist develops India’s first independent karate style." [https://telanganatoday.com/hyderabad-based-martial-artist-develops-indias-first-independent-karate-style-senkoukai-karate-gains-global-recognition Telangana Today]</ref><ref name="telangana-epaper">Telangana Today Epaper Coverage. [https://epaper.telanganatoday.com/Home/ShareArticle?OrgId=2250e9d8085&imageview=1&standalone=1 (Archived)]</ref>
== तकनीकी विशेषताएँ ==
यह शैली स्ट्राइकिंग तकनीक, नीचले किक्स, दाब बिंदु तकनीक और जोड़ लॉकिंग जैसे तत्वों को पूर्ण-संपर्क स्पैरिंग में सम्मिलित करती है। प्रशिक्षण में मूल काता और आधुनिक आत्मरक्षा तकनीकें शामिल होती हैं जो गति, संतुलन और यथार्थवादी प्रतिक्रिया पर आधारित होती हैं।<ref name="sakshi">Sakshi Epaper Coverage. [https://epaper.sakshi.com/article/Hyderabad_District?OrgId=18554730955&eid=122&imageview=1&standalone=1 (Archived)]</ref>
== संगठन और मान्यता ==
इस शैली का संचालन '''World Senkoukai Karate Organization (WSKO)''' करता है। यह तकनीकी मानकों, ग्रेडिंग प्रणाली और प्रशिक्षक प्रमाणन की देखरेख करता है। संगठन की स्थापना 2024 में की गई और इसे जापान स्थित इंटरनेशनल बुजुत्सु कराटे एसोसिएशन (IBKA) द्वारा मान्यता प्राप्त हुई।<ref name="kothaswaram">Kothaswaram News. [https://web.archive.org/web/20250401033754/https://epaper.kothaswaram.com/clip/3653 (Archived)]</ref>
2025 में हांशी शशवत कुमार को ईरान स्थित इंटरनेशनल मार्शल आर्ट ऑर्गनाइजेशन (IMARO) का भारत प्रतिनिधि नियुक्त किया गया।<ref name="honarhaye">Honarhaye Razmi (Iran). [https://web.archive.org/web/20250514080845/https://honarhayerazmi.com/fa/news/nt98213557 (Archived)]</ref>
== संस्थापक ==
{{Infobox martial artist
| name = हांशी शशवत कुमार
| birth_place = भारत
| martial_art = सेनकोकाई कराटे
| teacher = मासाकी वतनबे, रयोगो इतो, सोके योशिमोतो तनाका
| rank = 10वीं डैन ब्लैक बेल्ट
}}
'''शशवत कुमार''' भारतीय कराटे प्रशिक्षक हैं और सेनकोकाई कराटे के संस्थापक हैं। वे वर्तमान में '''World Senkoukai Karate Organization (WSKO)''' के मुख्य तकनीकी निदेशक हैं। उन्हें जापान के ऑल जापान मार्शल आर्ट्स ऑर्गनाइजेशन के अध्यक्ष सोके योशिमोतो तनाका द्वारा 10वीं डैन ब्लैक बेल्ट प्रदान की गई।<ref name="asian">"Hanshi Shaswat Kumar becomes first Indian to earn 10th Dan Black Belt from Japan." [https://web.archive.org/web/20250517190453/https://www.asiancommunitynews.com/hanshi-shaswat-kumar-becomes-first-indian-to-earn-10th-dan-black-belt-from-japan/ Asian Community News]</ref>
2025 में उन्होंने 108 पूर्ण-संपर्क मुकाबलों के साथ 100-मैन कुमिते जैसी परीक्षा सफलतापूर्वक पूरी की।<ref name="kumite1">"Historic 100-Man Kumite of Hanshi Shaswat Kumar." [https://worldshotokan.weebly.com/history-of-senkoukai-karate.html WSKO Official]</ref><ref name="kumite2">Kothaswaram 100-Man Kumite News. [https://web.archive.org/web/20250509055605/https://epaper.kothaswaram.com/clip/4010 (Archived)]</ref><ref name="samaj">Samaj News Report. [https://web.archive.org/web/20250329105339/https://m.sambadepaper.com/imageview_69770_185902_4_71_27-03-2025_17_i_1_sf.html (Archived)]</ref>
== काता ==
सेनकोकाई कराटे में काता (औपचारिक चालों का अनुक्रम) का विशेष स्थान है। ये काता तकनीकी सिद्धांतों, संतुलन, गति और आत्मरक्षा की रणनीतियों को दर्शाते हैं। प्रणाली में निम्नलिखित मौलिक और उन्नत काता शामिल हैं:<ref name="syllabus">"Senkoukai Karate Syllabus." World Senkoukai Karate Organization. [https://worldkarate.weebly.com/syllabus.html]</ref>
'''प्राथमिक काता (बेसिक लेवल):'''
* '''閃剛 (Sengō)''' – स्टील की चमक
* '''雷旋 (Raisen)''' – घूमती बिजली
* '''風斬 (Fūzan)''' – हवा की काट
* '''焔牙 (Enka)''' – ज्वलन दांत
* '''烈空 (Rekkū)''' – प्रचंड आकाश
'''मध्यम स्तर काता (Intermediate Level):'''
* '''影迅 (Kejin)''' – तीव्र छाया
* '''爆嵐 (Bakuran)''' – विस्फोटक तूफ़ान
* '''空絶 (Kūzetsu)''' – शून्य का अंत
* '''刃幻 (Jingen)''' – भ्रम की तलवार
* '''闘雷 (Tōrai)''' – युद्ध बिजली
'''उन्नत काता (Advanced Level):'''
* '''光震 (Kōshin)''' – प्रकाश की गूंज
* '''斬嵐 (Zanran)''' – काटने वाला तूफ़ान
* '''閃滅 (Senmetsu)''' – तेज़ विनाश
* '''覇烈 (Haretsu)''' – विजयी प्रचंडता
== मीडिया स्रोत ==
* [https://epaper.sakshi.com/article/Hyderabad_District?OrgId=18554730955 Sakshi Epaper]
* [https://epaper.telanganatoday.com/Home/ShareArticle?OrgId=2250e9d8085 Telangana Today Epaper]
* [https://web.archive.org/web/20250401033754/https://epaper.kothaswaram.com/clip/3653 Kothaswaram Epaper]
* [https://web.archive.org/web/20250514080845/https://honarhayerazmi.com/fa/news/nt98213557 Honar Haye Razmi (Iran)]
* [https://web.archive.org/web/20250329105339/https://m.sambadepaper.com/imageview_69770_185902_4_71_27-03-2025_17_i_1_sf.html Samaj Epaper]
* [https://www.ntnews.com/sports/senkokai-karate-is-globally-recognized-2004113 NT News]
* [https://web.archive.org/web/20250425062235/https://epaper.vaartha.com/clip/252990 Vaartha Epaper]
* [https://web.archive.org/web/20250517190453/https://www.asiancommunitynews.com/hanshi-shaswat-kumar-becomes-first-indian-to-earn-10th-dan-black-belt-from-japan/ Asian Community News]
== स्रोत ==
<references />
b7i6nd2lxijr4rybsrt13t1yzuiau01
6449140
6449130
2025-07-06T17:50:59Z
Chronos.Zx
867761
[[विशेष:योगदान/Chronos.Zx|Chronos.Zx]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) के अवतरण 6448474 पर पुनर्स्थापित
6449140
wikitext
text/x-wiki
{{Please leave this line alone (sandbox heading)}}<!--
* Welcome to the sandbox! *
* Please leave this part alone *
* The page is cleared regularly *
* Feel free to try your editing skills below *
* अपने परीक्षण संपादन इस लाइन के नीचे करें *
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■-->
nqyrael75jv4pl2ws5ryi3yf27rl3hh
6449355
6449140
2025-07-07T11:30:43Z
S. Samit Kumar
876921
मेरा परिचय
6449355
wikitext
text/x-wiki
{{Please leave this line alone (sandbox heading)}}<!--
* Welcome to the sandbox! *
* Please leave this part alone *
* The page is cleared regularly *
* Feel free to try your editing skills below *
* अपने परीक्षण संपादन इस लाइन के नीचे करें *
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■-->
{{Infobox person
| name = एस. समित कुमार
| image = S. Samit Kumar .jpg
| caption =
| birth_name = S. Samit Kumar
| birth_date = {{Birth date and age|1989|05|10}}
| birth_place = [[लखनऊ]], [[उत्तर प्रदेश]], [[भारत]]
| nationality = भारतीय
| occupation = वेब डेवलपर, कंटेंट राइटर
| website =
* [https://www.websoftworld.in www.websoftworld.in]
* [https://www.brakingnews.in www.brakingnews.in]
}} समित कुमार (जन्म 10 मई 1989, लखनऊ, भारत) एक भारतीय वेब डेवलपर और कंटेंट राइटर हैं। यह मुख्य रूप से हिंदी भाषा में डिजिटल कंटेंट निर्माण, वेब टूल्स डेवलपमेंट और ब्लॉगिंग से संबंधित कार्यों के लिए जाने जाते हैं। एस. समित [https://www.websoftworld.in Web Soft World] और [https://www.brakingnews.in Braking News] जैसी वेबसाइटों के संस्थापक हैं, जहाँ उपयोगकर्ताओं को SEO टूल्स, न्यूज कंटेंट और ऑनलाइन सुविधा सेवाएं प्रदान की जाती हैं। यह हिंदी विकिपीडिया पर भी नियमित संपादन कार्य करते हैं।
g7dh66kxohu3knpe7hlc8494f0bhbmt
स्वेच्छाचार
0
956806
6449096
3938842
2025-07-06T15:00:54Z
सदस्य1
875430
हहेच सांचा
6449096
wikitext
text/x-wiki
{{हहेच लेख|{{स्रोतहीन|date=सितंबर 2018}}}}
'''स्वेच्छाचार''', [[नाथ सम्प्रदाय]] का महत्वपूर्ण दर्शन है। 'स्वेच्छाचार' का शाब्दिक अर्थ है- 'अपनी इच्छा के अनुसार चलते हुए जीवन जीना'।
==इन्हें भी देखें==
*[[अवधूत]]
[[श्रेणी:तंत्र]]
cad56a7urknxskhhm2b7qk4t0ht4qe9
6449097
6449096
2025-07-06T15:02:03Z
सदस्य1
875430
कारण जोड़ा
6449097
wikitext
text/x-wiki
{{हहेच लेख|कारण={{स्रोतहीन|date=सितंबर 2018}}}}
'''स्वेच्छाचार''', [[नाथ सम्प्रदाय]] का महत्वपूर्ण दर्शन है। 'स्वेच्छाचार' का शाब्दिक अर्थ है- 'अपनी इच्छा के अनुसार चलते हुए जीवन जीना'।
==इन्हें भी देखें==
*[[अवधूत]]
[[श्रेणी:तंत्र]]
or3hqinh6njyw7cp3ijs3gnz7inwp6w
6449098
6449097
2025-07-06T15:03:58Z
सदस्य1
875430
सांचा सही किया
6449098
wikitext
text/x-wiki
{{हहेच लेख|कारण= स्रोतहीन मूल शोध, सितंबर 2018 से}}
'''स्वेच्छाचार''', [[नाथ सम्प्रदाय]] का महत्वपूर्ण दर्शन है। 'स्वेच्छाचार' का शाब्दिक अर्थ है- 'अपनी इच्छा के अनुसार चलते हुए जीवन जीना'।
==इन्हें भी देखें==
*[[अवधूत]]
[[श्रेणी:तंत्र]]
rcke0lgvlkmnz16qjgfeiotz07kjz7p
महामहिम निज़ाम चैरिटबल ट्र्स्ट
0
960657
6449157
4933541
2025-07-06T18:36:53Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: भूमिका जोड़ी।
6449157
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox non-profit
|Non-profit_name = H.E.H. The Nizam’s Charitable Trust<br>महामहिम निज़ाम चैरिटबल ट्र्स्ट
|Non-profit_logo =
|Non-profit_type =
|motto = तेलंगाना और आँध्र प्रदेश के विद्यार्थियों को छात्रवृत्ति प्रदान करना
|founded_date = १९५४
|founder = [[मीर उस्मान अली ख़ान|मीर उस्मान अली खान]], हैदराबाद के पूर्व निज़ाम
|location = [[हैदराबाद]], [[भारत]]
|origins =
|key_people =
|area_served = {{Flagcountry|India}}
|product =
|focus =
|method =
|revenue =
|endowment =
|num_volunteers =
|num_employees =
|num_members =
|subsib =
|owner =
|Non-profit_slogan =
|homepage =
|dissolved =
|footnotes =
}}
महामहिम निज़ाम चैरिटेबल ट्रस्ट एक गैर-लाभकारी संगठन है। वर्तमान में [[हैदराबाद के निज़ाम|निज़ाम]] [[मीर उस्मान अली ख़ान]] के पौत्र राजकुमार मुफ़खम जाह ट्रस्ट के प्रमुख हैं।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/nizams-heir-goes-by-blue-book-wants-market-rate-for-acquired-land/articleshow/59449745.cms|title=Nizam's heir goes by Blue Book, wants market rate for acquired land|date=2017-07-05|work=द टाइम्स ऑफ इंडिया|access-date=2025-07-06|issn=0971-8257}}</ref>
==स्थापना और लक्ष्य==
हैदराबाद राज्य के स्वतंत्र भारत में विलय के पश्चात, प्रति वर्ष २००० विद्यार्थी कई छात्रवृत्ति योजनाओं से लाभांवित होते रहे हैं जिन्हें महामहिम निज़ाम चैरिटबल ट्रस्ट (H.E.H. The Nizam’s Charitable Trust) प्रदान करता है। इस ट्रस्ट की स्थापना १९५४ में हुई थी<ref name="कर्मचारियों का शोषण"/>। इस ट्रस्ट के वर्तमान अध्यक्ष [[मीर नजफ़ अली खान]] है जो सप्तम निज़ाम [[मीर उस्मान अली ख़ान|मीर उस्मान अली खान]] के पोते हैं।
==लाभान्वित होने वाले लोग==
लाभान्वित होने वालों में [[आन्ध्र प्रदेश|आंध्र प्रदेश]] और [[तेलंगाना]] राज्यों के विद्यार्थी हैं जो पाँचवीं कक्षा से लेकर दसवीं कक्षा में पढ़ते हैं, इंटरमीडियट स्तर पर पढ़ते हैं या फिर स्नातक पढ़ रहे होते हैं। <ref>{{cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/nizams-heir-goes-by-blue-book-wants-market-rate-for-acquired-land/articleshow/59449745.cms|title=Nizam's heir goes by Blue Book, wants market rate for acquired land|publisher=timesofindia|date=जुलाई 5, 2017|accessdate=जुलाई 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180725212733/https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/nizams-heir-goes-by-blue-book-wants-market-rate-for-acquired-land/articleshow/59449745.cms|archive-date=25 जुलाई 2018|url-status=live}}</ref>
==नरसिंह राव का परेशान करना==
ट्र्स्ट के अधिकारियों ने आरोप लगाया है कि स्वर्गीय प्रधान मंत्री [[पी॰ वी॰ नरसिम्हा राव|नरसिंह राव]] के काल में कई विभागाध्यक्ष उन्हें उन्हें बार-बार बेबुनियाद नोटिसों के ज़रिये परेशान करते आए हैं। <ref>{{Cite web |url=http://www.taxpublishers.in/Ency_DT/DT_Judg_Show?131I0497%3Fa0 |title=संग्रहीत प्रति |access-date=15 जून 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912130922/http://www.taxpublishers.in/Ency_DT/DT_Judg_Show?131I0497%3Fa0 |archive-date=12 सितंबर 2018 |url-status=dead }}</ref>
==उच्चतम न्यायालय का निर्णय==
एक मुक़दमे में उच्चतम न्यायालय ने महामहिम निज़ाम चैरिटबल ट्र्स्ट के बारे में कहा है कि: <blockquote> यह एक वास्तविक रूप में धर्मनिरपेक्ष संपूर्ण सार्वजनिक दान का ट्रस्ट है, जो दुर्भाग्य से लम्बी न्यायिक लड़ाई का हिस्सा बना जो सरकारी मंत्रियों और पदाधिकारियों के अवसरों के तलाश करने पर केन्द्रित थी। </blockquote>
<ref>{{Cite web |url=https://indiankanoon.org/docfragment/1152970/?formInput=nizam%27s%20charitable%20trust |title=संग्रहीत प्रति |access-date=30 सितंबर 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912092231/https://indiankanoon.org/docfragment/1152970/?formInput=nizam%27s%20charitable%20trust |archive-date=12 सितंबर 2018 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.grotal.com/Hyderabad/Nizam-Charitable-Trust-C70/ |title=संग्रहीत प्रति |access-date=30 सितंबर 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912092237/https://www.grotal.com/Hyderabad/Nizam-Charitable-Trust-C70/ |archive-date=12 सितंबर 2018 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.indiacom.com/hyderabad/h-e-h-the-nizams-charitable-trust_hyderabad_hyd_11625.html |title=संग्रहीत प्रति |access-date=30 सितंबर 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180912092134/https://www.indiacom.com/hyderabad/h-e-h-the-nizams-charitable-trust_hyderabad_hyd_11625.html |archive-date=12 सितंबर 2018 |url-status=dead }}</ref>
==कर्मचारियों की समस्या==
२०१० में ट्र्स्ट के कई कर्मचारियों को २० से २७ साल की सेवा के पश्चात स्वेच्छापूर्वक सेवानिवृत्ति लेने पर मजबूर किया गया। ट्र्स्ट ने आश्वासन दिया था कि उन्हें पेंशन सेवा से हटने के दूसरे महीने से दिया जाएगा। परन्तु १७ ऐसे कर्मचारियों को कोई वित्तीय सहायता नहीं दी गई।<ref name="कर्मचारियों का शोषण">{{cite web |last1=सियासत रिपोर्टर |title=Ex-workers of Nizam Charitable Trust deprived of pension |url=https://archive.siasat.com/news/ex-workers-nizam-charitable-trust-deprived-pension-669816/ |website=सियासत डॉट कॉम |publisher=सियासत |accessdate=सितम्बर ३०, २०१८ |archive-url=https://web.archive.org/web/20180930193055/https://archive.siasat.com/news/ex-workers-nizam-charitable-trust-deprived-pension-669816/ |archive-date=30 सितंबर 2018 |url-status=dead }}</ref>
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:भारत की समाजसेवी संस्थाएँ]]
9mbbz43ls2qpea2fau7gx4kt1ajrfwi
भाई महाराज सिंह
0
1019319
6449134
4780362
2025-07-06T17:45:18Z
अनुनाद सिंह
1634
6449134
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| religion = [[सिख धर्म]]
| name = महाराज सिंह
| image = Painting of the Sikh warrior, Bhai Maharaj Singh, holding court in his darbar.jpg
| caption = भाई महाराज सिंह का चित्र, दरबार का संचालन करते हुए
| honorific prefix = भाई
| known_for = *भारत में अंग्रेजों के शासन के विरुद्ध संघर्ष करने वाले आरम्भिक सिख वीर
*भाई दया सिंह जी सम्प्रदाय के शीर्ष नेता
*सिख सन्त
| lineage = ''[[Dera (organization)|Dera]]'' of Bhai Bir Singh Naurangabad (Bhai Daya Singh ji Samparda)
| death_cause = Throat cancer
| death_place = Outram Prison, Singapore
| death_date = 5 July 1856
| birthname = Nihal Singh
| office1 = Mahant of the Naurangabad Dera
| term1 = 1844 – 1856
| predecessor =
| dharma_name = Bhagvan Singh
| birth_date =
| birth_place = Rabbon Uchi, Ludhiana district, Punjab
| successor =
| children = Nanak Singh (son)
| parents =
| office2 = Bhai Daya Singh Samparda
| term2 =
| predecessor2 = Baba Bir Singh (Naurangabad)
| successor2 = Baba Ram Singh 'Virakt' (Naurangabad)
}}
'''भाई महाराज सिंह''' ( जन्म 5 जुलाई 1856 ? ) [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के पहले राष्ट्रीय स्वतंत्रता सेनानी और सेवा के पुंज के तौर पर जाने जाते हैं। उन्होंने ब्रितानी शासन के खिलाफ बगावत की चिंगारी पंजाब से सुलगाई थी।<ref>[https://panchjanya.com/2025/07/04/415335/bharat/azadi-ka-amrit-mahotsav/bhai-maharaj-singh-early-indian-freedom-fighter/ १८५७ से पहले के क्रांतिकारी भाई महाराज सिंह]</ref>
लुधियाना जिले में जन्मे भाई महाराज सिंह अन्तिम सिख शासक [[दलीप सिंह (महाराजा)|महाराजा दलीप सिंह]] की रिहाई कराना चाहते थे, लिहाजा फिरंगी फौज कैद करके उन्हें सिंगापुर ले गई थी। बदलते दौर में धुंधले पड़े इस सुनहरे इतिहास को सामने लाने की कवायद लुधियाना से ही शुरू हुई है।
लुधियाना के मलौद क्षेत्र में स्थित गांव रब्बो में जन्मे भाई महाराज सिंह को माता-पिता ने 'निहाल सिंह' नाम दिया था। बागी तेवरों वाले निहाल सिंह बड़े होकर भाई महाराज सिंह के नाम से प्रसिद्ध हुए। अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत के लिए [[चंब घाटी]] में उन्होंने संगठन बनाया। फिर महाराज दलीप सिंह को [[लाहौर का किला|लाहौर के किले]] से रिहा कराने की योजना बनाई। तमाम क्रांतिकारी गुटों को संगठित कर उन्होंने अंग्रेजों के खजाने और छावनियों को लूटने की योजना तैयार की। जिससे घबराई अंग्रेज सरकार 1850 में उनको बंदी बना [[सिंगापुर]] ले गई।
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20171221121805/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/maharaj.html Bhai Maharaj Singh (d. 1856)]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सम्ग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता का क्रांतिकारी आन्दोलन]]
pac5ro3oyrgmntrd49dffr1d4ko859f
6449135
6449134
2025-07-06T17:45:49Z
अनुनाद सिंह
1634
/* बाहरी कड़ियाँ */
6449135
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| religion = [[सिख धर्म]]
| name = महाराज सिंह
| image = Painting of the Sikh warrior, Bhai Maharaj Singh, holding court in his darbar.jpg
| caption = भाई महाराज सिंह का चित्र, दरबार का संचालन करते हुए
| honorific prefix = भाई
| known_for = *भारत में अंग्रेजों के शासन के विरुद्ध संघर्ष करने वाले आरम्भिक सिख वीर
*भाई दया सिंह जी सम्प्रदाय के शीर्ष नेता
*सिख सन्त
| lineage = ''[[Dera (organization)|Dera]]'' of Bhai Bir Singh Naurangabad (Bhai Daya Singh ji Samparda)
| death_cause = Throat cancer
| death_place = Outram Prison, Singapore
| death_date = 5 July 1856
| birthname = Nihal Singh
| office1 = Mahant of the Naurangabad Dera
| term1 = 1844 – 1856
| predecessor =
| dharma_name = Bhagvan Singh
| birth_date =
| birth_place = Rabbon Uchi, Ludhiana district, Punjab
| successor =
| children = Nanak Singh (son)
| parents =
| office2 = Bhai Daya Singh Samparda
| term2 =
| predecessor2 = Baba Bir Singh (Naurangabad)
| successor2 = Baba Ram Singh 'Virakt' (Naurangabad)
}}
'''भाई महाराज सिंह''' ( जन्म 5 जुलाई 1856 ? ) [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के पहले राष्ट्रीय स्वतंत्रता सेनानी और सेवा के पुंज के तौर पर जाने जाते हैं। उन्होंने ब्रितानी शासन के खिलाफ बगावत की चिंगारी पंजाब से सुलगाई थी।<ref>[https://panchjanya.com/2025/07/04/415335/bharat/azadi-ka-amrit-mahotsav/bhai-maharaj-singh-early-indian-freedom-fighter/ १८५७ से पहले के क्रांतिकारी भाई महाराज सिंह]</ref>
लुधियाना जिले में जन्मे भाई महाराज सिंह अन्तिम सिख शासक [[दलीप सिंह (महाराजा)|महाराजा दलीप सिंह]] की रिहाई कराना चाहते थे, लिहाजा फिरंगी फौज कैद करके उन्हें सिंगापुर ले गई थी। बदलते दौर में धुंधले पड़े इस सुनहरे इतिहास को सामने लाने की कवायद लुधियाना से ही शुरू हुई है।
लुधियाना के मलौद क्षेत्र में स्थित गांव रब्बो में जन्मे भाई महाराज सिंह को माता-पिता ने 'निहाल सिंह' नाम दिया था। बागी तेवरों वाले निहाल सिंह बड़े होकर भाई महाराज सिंह के नाम से प्रसिद्ध हुए। अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत के लिए [[चंब घाटी]] में उन्होंने संगठन बनाया। फिर महाराज दलीप सिंह को [[लाहौर का किला|लाहौर के किले]] से रिहा कराने की योजना बनाई। तमाम क्रांतिकारी गुटों को संगठित कर उन्होंने अंग्रेजों के खजाने और छावनियों को लूटने की योजना तैयार की। जिससे घबराई अंग्रेज सरकार 1850 में उनको बंदी बना [[सिंगापुर]] ले गई।
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20171221121805/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/maharaj.html Bhai Maharaj Singh (d. 1856)]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सम्ग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता का क्रांतिकारी आन्दोलन]]
shbj9tz9n37faemwn9uhe6gwfhe8vtp
6449144
6449135
2025-07-06T17:52:12Z
अनुनाद सिंह
1634
6449144
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| religion = [[सिख धर्म]]
| name = महाराज सिंह
| image = Painting of the Sikh warrior, Bhai Maharaj Singh, holding court in his darbar.jpg
| caption = भाई महाराज सिंह का चित्र, दरबार का संचालन करते हुए
| honorific prefix = भाई
| known_for = *भारत में अंग्रेजों के शासन के विरुद्ध संघर्ष करने वाले आरम्भिक सिख वीर
*भाई दया सिंह जी सम्प्रदाय के शीर्ष नेता
*सिख सन्त
| lineage = ''[[Dera (organization)|Dera]]'' of Bhai Bir Singh Naurangabad (Bhai Daya Singh ji Samparda)
| death_cause = Throat cancer
| death_place = Outram Prison, Singapore
| death_date = 5 July 1856
| birthname = Nihal Singh
| office1 = Mahant of the Naurangabad Dera
| term1 = 1844 – 1856
| predecessor =
| dharma_name = Bhagvan Singh
| birth_date =
| birth_place = Rabbon Uchi, Ludhiana district, Punjab
| successor =
| children = Nanak Singh (son)
| parents =
| office2 = Bhai Daya Singh Samparda
| term2 =
| predecessor2 = Baba Bir Singh (Naurangabad)
| successor2 = Baba Ram Singh 'Virakt' (Naurangabad)
}}
'''भाई महाराज सिंह''' ( -- 5 जुलाई 1856 ) [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के पहले राष्ट्रीय स्वतंत्रता सेनानी और सेवा के पुंज के तौर पर जाने जाते हैं। उन्होंने ब्रितानी शासन के खिलाफ बगावत की चिंगारी पंजाब से सुलगाई थी।<ref>[https://panchjanya.com/2025/07/04/415335/bharat/azadi-ka-amrit-mahotsav/bhai-maharaj-singh-early-indian-freedom-fighter/ १८५७ से पहले के क्रांतिकारी भाई महाराज सिंह]</ref>
लुधियाना जिले में जन्मे भाई महाराज सिंह अन्तिम सिख शासक [[दलीप सिंह (महाराजा)|महाराजा दलीप सिंह]] की रिहाई कराना चाहते थे, लिहाजा फिरंगी फौज कैद करके उन्हें सिंगापुर ले गई थी। बदलते दौर में धुंधले पड़े इस सुनहरे इतिहास को सामने लाने की कवायद लुधियाना से ही शुरू हुई है।
लुधियाना के मलौद क्षेत्र में स्थित गांव रब्बो में जन्मे भाई महाराज सिंह को माता-पिता ने 'निहाल सिंह' नाम दिया था। बागी तेवरों वाले निहाल सिंह बड़े होकर भाई महाराज सिंह के नाम से प्रसिद्ध हुए। अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत के लिए [[चंब घाटी]] में उन्होंने संगठन बनाया। फिर महाराज दलीप सिंह को [[लाहौर का किला|लाहौर के किले]] से रिहा कराने की योजना बनाई। तमाम क्रांतिकारी गुटों को संगठित कर उन्होंने अंग्रेजों के खजाने और छावनियों को लूटने की योजना तैयार की। जिससे घबराई अंग्रेज सरकार 1850 में उनको बंदी बना [[सिंगापुर]] ले गई।
भाई महाराज सिंह नौरंगाबाद के प्रसिद्ध संत [[भाई बीर सिंह]] के शिष्य थे। 1845 ई० में वह भाई बीर सिंह की मृत्यु के पश्चात् गद्दी पर बैठे। वह पंजाब की स्वतंत्रता को बनाए रखने के पक्ष में थे। इस उद्देश्य के साथ उन्होंने गाँव-गाँव जाकर प्रचार करना आरंभ किया। अतः सरकार ने उनकी संपत्ति ज़ब्त कर ली तथा उनको बंदी करवाने वाले को दस हजार रुपए ईनाम देने की घोषणा की। इसके बावजूद भाई महाराज सिंह बिना किसी भय के अपना प्रचार करते रहे। उन्होंने [[मुलतान]] के दीवान मूलराज, हज़ारा के सरदार चतर सिंह अटारीवाला तथा उसके पुत्र शेर सिंह को अंग्रेज़ों के विरुद्ध विद्रोह करने के लिए प्रेरित किया। उन्होंने [[द्वितीय आंग्ल-सिख युद्ध]] की सभी लड़ाइयों में भाग लिया। वह गुजरात की लड़ाई के पश्चात् सिख सैनिकों द्वारा अंग्रेज़ों के समक्ष हथियार डालने के विरुद्ध थे। ऐसा किया जाने पर वह जम्मू चले गए। उन्होंने [[काबुल]] के शासक के साथ मिलकर 3 जनवरी, 1850 ई० को अंग्रेज़ों के विरुद्ध विद्रोह करने की योजना बनाई। इस योजना के बारे में अंग्रेज़ों को पूर्व ही सूचना मिल गई। परिणामस्वरूप भाई महाराज सिंह को 28 दिसंबर, 1849 ईं० को बंदी बना लिया गया। उनको पहले [[कलकत्ता]] तथा बाद में [[सिंगापुर]] की जेल में रखा गया। यहाँ उनकी 5 जुलाई, 1856 ईं० को मृत्यु हो गई।
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20171221121805/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/maharaj.html Bhai Maharaj Singh (d. 1856)]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सम्ग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता का क्रांतिकारी आन्दोलन]]
a1xh6gft2qmvwjj5kcd0ukuwovhxool
6449148
6449144
2025-07-06T17:54:45Z
अनुनाद सिंह
1634
6449148
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox religious biography
| religion = [[सिख धर्म]]
| name = महाराज सिंह
| image = Painting of the Sikh warrior, Bhai Maharaj Singh, holding court in his darbar.jpg
| caption = भाई महाराज सिंह का चित्र, दरबार का संचालन करते हुए
| honorific prefix = भाई
| known_for = *भारत में अंग्रेजों के शासन के विरुद्ध संघर्ष करने वाले आरम्भिक सिख वीर
*भाई दया सिंह जी सम्प्रदाय के शीर्ष नेता
*सिख सन्त
| lineage = ''[[Dera (organization)|Dera]]'' of Bhai Bir Singh Naurangabad (Bhai Daya Singh ji Samparda)
| death_cause = Throat cancer
| death_place = Outram Prison, Singapore
| death_date = 5 July 1856
| birthname = Nihal Singh
| office1 = Mahant of the Naurangabad Dera
| term1 = 1844 – 1856
| predecessor =
| dharma_name = Bhagvan Singh
| birth_date =
| birth_place = Rabbon Uchi, Ludhiana district, Punjab
| successor =
| children = Nanak Singh (son)
| parents =
| office2 = Bhai Daya Singh Samparda
| term2 =
| predecessor2 = Baba Bir Singh (Naurangabad)
| successor2 = Baba Ram Singh 'Virakt' (Naurangabad)
}}
'''भाई महाराज सिंह''' ( ठीक-ठीक जन्मतिथि अज्ञात ; लगभग १७७० ई० -- ५ जुलाई १८५६ ) [[पंजाब क्षेत्र|पंजाब]] के पहले राष्ट्रीय स्वतंत्रता सेनानी और सेवा के पुंज के तौर पर जाने जाते हैं। उन्होंने ब्रितानी शासन के खिलाफ बगावत की चिंगारी पंजाब से सुलगाई थी।<ref>[https://panchjanya.com/2025/07/04/415335/bharat/azadi-ka-amrit-mahotsav/bhai-maharaj-singh-early-indian-freedom-fighter/ १८५७ से पहले के क्रांतिकारी भाई महाराज सिंह]</ref>
[[लुधियाना]] जिले में जन्मे भाई महाराज सिंह अन्तिम सिख शासक [[दलीप सिंह (महाराजा)|महाराजा दलीप सिंह]] की रिहाई कराना चाहते थे, लिहाजा फिरंगी फौज कैद करके उन्हें सिंगापुर ले गई थी। बदलते दौर में धुंधले पड़े इस सुनहरे इतिहास को सामने लाने की कवायद लुधियाना से ही शुरू हुई है।
लुधियाना के मलौद क्षेत्र में स्थित गांव रब्बो में जन्मे भाई महाराज सिंह को माता-पिता ने 'निहाल सिंह' नाम दिया था। बागी तेवरों वाले निहाल सिंह बड़े होकर भाई महाराज सिंह के नाम से प्रसिद्ध हुए। अंग्रेजी हुकूमत के खिलाफ बगावत के लिए [[चंब घाटी]] में उन्होंने संगठन बनाया। फिर महाराज दलीप सिंह को [[लाहौर का किला|लाहौर के किले]] से रिहा कराने की योजना बनाई। तमाम क्रांतिकारी गुटों को संगठित कर उन्होंने अंग्रेजों के खजाने और छावनियों को लूटने की योजना तैयार की। जिससे घबराई अंग्रेज सरकार 1850 में उनको बंदी बना [[सिंगापुर]] ले गई।
भाई महाराज सिंह नौरंगाबाद के प्रसिद्ध संत [[भाई बीर सिंह]] के शिष्य थे। 1845 ई० में वह भाई बीर सिंह की मृत्यु के पश्चात् गद्दी पर बैठे। वह पंजाब की स्वतंत्रता को बनाए रखने के पक्ष में थे। इस उद्देश्य के साथ उन्होंने गाँव-गाँव जाकर प्रचार करना आरंभ किया। अतः सरकार ने उनकी संपत्ति ज़ब्त कर ली तथा उनको बंदी करवाने वाले को दस हजार रुपए ईनाम देने की घोषणा की। इसके बावजूद भाई महाराज सिंह बिना किसी भय के अपना प्रचार करते रहे। उन्होंने [[मुलतान]] के दीवान मूलराज, हज़ारा के सरदार चतर सिंह अटारीवाला तथा उसके पुत्र शेर सिंह को अंग्रेज़ों के विरुद्ध विद्रोह करने के लिए प्रेरित किया। उन्होंने [[द्वितीय आंग्ल-सिख युद्ध]] की सभी लड़ाइयों में भाग लिया। वह गुजरात की लड़ाई के पश्चात् सिख सैनिकों द्वारा अंग्रेज़ों के समक्ष हथियार डालने के विरुद्ध थे। ऐसा किया जाने पर वह जम्मू चले गए। उन्होंने [[काबुल]] के शासक के साथ मिलकर 3 जनवरी, 1850 ई० को अंग्रेज़ों के विरुद्ध विद्रोह करने की योजना बनाई। इस योजना के बारे में अंग्रेज़ों को पूर्व ही सूचना मिल गई। परिणामस्वरूप भाई महाराज सिंह को 28 दिसंबर, 1849 ईं० को बंदी बना लिया गया। उनको पहले [[कलकत्ता]] तथा बाद में [[सिंगापुर]] की जेल में रखा गया। यहाँ उनकी 5 जुलाई, 1856 ईं० को मृत्यु हो गई।
==बाहरी कड़ियाँ==
*[https://web.archive.org/web/20171221121805/http://www.sikh-history.com/sikhhist/warriors/maharaj.html Bhai Maharaj Singh (d. 1856)]
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता सम्ग्राम]]
[[श्रेणी:भारतीय स्वतंत्रता का क्रांतिकारी आन्दोलन]]
4rxewz8gou7kmrl4ctd7ygj4ovn57bo
मॉड्यूल:Location map/data/Spain
828
1052779
6449186
6349791
2025-07-06T21:45:37Z
Lopezsuarez
612522
6449186
Scribunto
text/plain
return {
name = 'स्पेन',
top = 44.4,
bottom = 34.7,
left = -9.9,
right = 4.8,
image = 'Spain location map with provinces (including Canary Islands).svg',
image1 = 'Spain rel location map.svg'
}
idx6os82ppmm1yctjuqdgb0yuupjugv
आकाश दीप
0
1157240
6449231
6448870
2025-07-07T05:56:20Z
~2025-144135
876883
6449231
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox cricketer
| name = आकाश दीप
| image =
| fullname = आकाश दीप
| birth_date = {{birth date and age|1996|12|15|df=yes}}
| birth_place = सासाराम (रोहतास) बिहार
| nickname =
| batting = दाहिने हाथ से बल्लेबाजी
| bowling = दाहिने हाथ से तेज मध्यम गेंदबाजी
| role = गेंदबाज
| club1 =
| year1 =
| clubnumber1 =
| club2 =
| year2 =
| clubnumber2 =
| date = ९ मार्च २०१९
| source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1176959.html क्रिकइन्फो
|country=भारत|testcap=३१३|testdebutyear=२०२४|testdebutagainst=इंग्लैंड|testdebutdate=२३ फरवरी २०२४}}
'''आकाश दीप''' (जन्म १५ दिसंबर १९९६) एक भारतीय क्रिकेटर हैं।<ref name="Bio">{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1176959.html |title=Akash Deep |accessdate=9 March 2019 |work=ESPN Cricinfo}}</ref> जिन्होंने इंग्लैंड के खिलाफ टेस्ट मैच में पदार्पण किया है । इंग्लैंड के खिलाफ २३ फरवरी २०२४ को राँची में खेले जा रहे चौथे टेस्ट की पहली पारी के पहले ही सेशन में ३ टॉप ऑर्डर बल्लेबाजों को आउट करके सनसनी मचा दी थी।
ये मूल रूप से बिहार के रहने वाले है , लेकिन ये भी अन्य बिहारी खिलाड़ियों की तरह दूसरे राज्य से घरेलू क्रिकेट खेलकर अंतराष्ट्रीय क्रिकेट में पदार्पण करने में सफल रहे
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:भारतीय क्रिकेट खिलाड़ी]]
2k14su75lwro4u5npf2zwrolo78g472
सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr
3
1213281
6449143
6447993
2025-07-06T17:52:09Z
Drpriyankachowdharybmr
594414
/* Draft:स्वरूप सिंह खारा पृष्ठ को शीघ्र हटाने का नामांकन */ उत्तर
6449143
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Drpriyankachowdharybmr}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:24, 7 सितंबर 2020 (UTC)
== [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> [[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 22:29, 12 अगस्त 2022 (UTC)
:क्या ये अकाउंट वापस चालू हो सकता है क्या [[डॉ प्रियंका चौधरी]] [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 08:11, 13 अगस्त 2022 (UTC)
== [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:30, 23 अगस्त 2022 (UTC)
== [[:Draft:स्वरूप सिंह खारा|Draft:स्वरूप सिंह खारा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:Draft:स्वरूप सिंह खारा|Draft:स्वरूप सिंह खारा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> [[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 15:50, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:नमस्कार,
:यह लेख मैंने पूरी तरह से विश्वसनीय समाचार स्रोतों के आधार पर तैयार किया है। यह किसी प्रकार का प्रचार नहीं है, बल्कि एक सक्रिय राजनीतिक व्यक्ति की सार्वजनिक गतिविधियों का तटस्थ विवरण है। लेख में सभी दावे सत्यापित समाचार लिंक से समर्थित हैं और इसे लगातार बेहतर करने की मंशा भी है।
:कृपया लेख को हटाने के स्थान पर, मुझे इसमें सुधार करने का अवसर दें। यदि किसी हिस्से में प्रचार की भावना प्रतीत होती है, तो कृपया बताएं, मैं उसे तुरंत ठीक करने को तैयार हूँ।
:आपके मार्गदर्शन के लिए धन्यवाद।
:<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 15:59, 2 जुलाई 2025 (UTC)
::किसी पार्टी का स्थानीय अध्यक्ष उल्लेखनीय नहीं माना जाता। कृपया [[वि:उ|उल्लेखनीयता मापदण्ड]] पढ़ें। अतः इसे प्रचार माना गया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:07, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:::धन्यवाद संजीव जी, आपके मार्गदर्शन के लिए।
:::लेख को Draft में ही रखते हुए मैं आगे इसकी उल्लेखनीयता के और प्रमाण जुटाने का प्रयास करूंगा।
:::यदि आपको कोई स्रोत उपयुक्त लगे जो उल्लेखनीयता को सिद्ध करता हो तो कृपया साझा करें।" [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:17, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:नमस्कार,
:लेख में प्रचार संबंधी सभी भागों को हटाकर इसे तटस्थ शैली में संशोधित किया गया है। सभी सूचनाएं विश्वसनीय समाचार स्रोतों पर आधारित हैं। कृपया लेख को शीघ्र हटाने से मुक्त करने की कृपा करें। यदि और किसी प्रकार का सुधार आवश्यक हो तो बताएं, मैं तत्पर हूँ।
:<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:10, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:जी हाँ, आप सम्बंधित व्यक्ति के पर्याप्त रूप से उल्लेखनीय होने की प्रतीक्षा करें।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:15, 2 जुलाई 2025 (UTC)
::"स्वरूप सिंह खारा 2023 के राजस्थान विधानसभा चुनाव में भारतीय जनता पार्टी के प्रत्याशी रहे हैं। उनके नाम पर स्वतंत्र समाचार स्रोतों द्वारा व्यापक कवरेज की गई है। अतः यह लेख उल्लेखनीयता के राजनैतिक मानदंडों के अनुरूप है। [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:23, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] जी, आप जिन स्रोतों की बात कर रहे है वो [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)| प्राथमिक स्रोतों]] में आते है। लेकिन वे विषय की उल्लेखनीयता साबित करने के लिए योगदान नहीं करते। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 10:35, 3 जुलाई 2025 (UTC)
::::क्या आप मुझे इसके लिए मदद कर सकते है़
::::दरअसल स्वरुप सिंह खारा एक राजनेता है ़ इन्होने 2023 का राजस्थान की शिव विधानसभा से चुनाव लड़ा था मगर वो हार गए / वो भारत की बड़ी पार्टी भारतीय जनता पार्टी से चुनाव लडे थे/ [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 13:52, 3 जुलाई 2025 (UTC)
::::: क्या आप मुझे इसके लिए मदद कर सकते है़
::::: दरअसल स्वरुप सिंह खारा एक राजनेता है ़ इन्होने 2023 का राजस्थान की शिव विधानसभा से चुनाव लड़ा था मगर वो हार गए / वो भारत की बड़ी पार्टी भारतीय जनता पार्टी से चुनाव लडे थे
::::[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:52, 6 जुलाई 2025 (UTC)
4dv937tygcjthxvvsm2sa4t6gj79uwx
6449146
6449143
2025-07-06T17:52:36Z
Drpriyankachowdharybmr
594414
/* Draft:स्वरूप सिंह खारा पृष्ठ को शीघ्र हटाने का नामांकन */ उत्तर
6449146
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Drpriyankachowdharybmr}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:24, 7 सितंबर 2020 (UTC)
== [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> [[सदस्य: रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''रोहित'''</span>]]<sup>[[User talk:रोहित साव27|<span style="text-shadow:gray 3px 3px 2px;color: black">'''बातचीत'''</span>]]</sup> 22:29, 12 अगस्त 2022 (UTC)
:क्या ये अकाउंट वापस चालू हो सकता है क्या [[डॉ प्रियंका चौधरी]] [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 08:11, 13 अगस्त 2022 (UTC)
== [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:डॉ प्रियंका चौधरी|डॉ प्रियंका चौधरी]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> <!-- Template:Db-csd-notice-custom --> <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 18:30, 23 अगस्त 2022 (UTC)
== [[:Draft:स्वरूप सिंह खारा|Draft:स्वरूप सिंह खारा]] पृष्ठ को [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#शीघ्र हटाना|शीघ्र हटाने]] का नामांकन ==
[[File:Ambox warning pn.svg|48px|left|alt=|link=]]
नमस्कार, आपके द्वारा बनाए पृष्ठ [[:Draft:स्वरूप सिंह खारा|Draft:स्वरूप सिंह खारा]] को विकिपीडिया पर [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति|पृष्ठ हटाने की नीति]] के [[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|मापदंड ल2]] के अंतर्गत शीघ्र हटाने के लिये नामांकित किया गया है।<center>'''[[वि:पृष्ठ हटाने की नीति#ल2|ल2]]{{*}} साफ़ प्रचार'''</center>
इसमें वे सभी पृष्ठ आते हैं जिनमें केवल प्रचार है, चाहे वह किसी व्यक्ति-विशेष का हो, किसी समूह का, किसी प्रोडक्ट का, अथवा किसी कंपनी का। इसमें प्रचार वाले केवल वही लेख आते हैं जिन्हें ज्ञानकोष के अनुरूप बनाने के लिये शुरू से दोबारा लिखना पड़ेगा।
यदि आप इस विषय पर लेख बनाना चाहते हैं तो पहले कृपया जाँच लें कि विषय [[वि:उल्लेखनीयता|उल्लेखनीय]] है या नहीं। यदि आपको लगता है कि इस नीति के अनुसार विषय उल्लेखनीय है तो कृपया लेख में उपयुक्त रूप से स्रोत देकर उल्लेखनीयता स्पष्ट करें। इसके अतिरिक्त याद रखें कि विकिपीडिया पर लेख [[वि:शैली मार्गदर्शक|ज्ञानकोष की शैली]] में लिखे जाने चाहियें।
यदि यह पृष्ठ अभी हटाया नहीं गया है तो आप पृष्ठ में सुधार कर सकते हैं ताकि वह विकिपीडिया की नीतियों पर खरा उतरे। यदि आपको लगता है कि यह पृष्ठ इस मापदंड के अंतर्गत नहीं आता है तो आप पृष्ठ पर जाकर नामांकन टैग पर दिये हुए बटन पर क्लिक कर के इस नामांकन के विरोध का कारण बता सकते हैं। कृपया ध्यान रखें कि शीघ्र हटाने के नामांकन के पश्चात यदि पृष्ठ नीति अनुसार शीघ्र हटाने योग्य पाया जाता है तो उसे कभी भी हटाया जा सकता है।<br /><br /> [[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 15:50, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:नमस्कार,
:यह लेख मैंने पूरी तरह से विश्वसनीय समाचार स्रोतों के आधार पर तैयार किया है। यह किसी प्रकार का प्रचार नहीं है, बल्कि एक सक्रिय राजनीतिक व्यक्ति की सार्वजनिक गतिविधियों का तटस्थ विवरण है। लेख में सभी दावे सत्यापित समाचार लिंक से समर्थित हैं और इसे लगातार बेहतर करने की मंशा भी है।
:कृपया लेख को हटाने के स्थान पर, मुझे इसमें सुधार करने का अवसर दें। यदि किसी हिस्से में प्रचार की भावना प्रतीत होती है, तो कृपया बताएं, मैं उसे तुरंत ठीक करने को तैयार हूँ।
:आपके मार्गदर्शन के लिए धन्यवाद।
:<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 15:59, 2 जुलाई 2025 (UTC)
::किसी पार्टी का स्थानीय अध्यक्ष उल्लेखनीय नहीं माना जाता। कृपया [[वि:उ|उल्लेखनीयता मापदण्ड]] पढ़ें। अतः इसे प्रचार माना गया है।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:07, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:::धन्यवाद संजीव जी, आपके मार्गदर्शन के लिए।
:::लेख को Draft में ही रखते हुए मैं आगे इसकी उल्लेखनीयता के और प्रमाण जुटाने का प्रयास करूंगा।
:::यदि आपको कोई स्रोत उपयुक्त लगे जो उल्लेखनीयता को सिद्ध करता हो तो कृपया साझा करें।" [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:17, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:नमस्कार,
:लेख में प्रचार संबंधी सभी भागों को हटाकर इसे तटस्थ शैली में संशोधित किया गया है। सभी सूचनाएं विश्वसनीय समाचार स्रोतों पर आधारित हैं। कृपया लेख को शीघ्र हटाने से मुक्त करने की कृपा करें। यदि और किसी प्रकार का सुधार आवश्यक हो तो बताएं, मैं तत्पर हूँ।
:<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:10, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:जी हाँ, आप सम्बंधित व्यक्ति के पर्याप्त रूप से उल्लेखनीय होने की प्रतीक्षा करें।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:15, 2 जुलाई 2025 (UTC)
::"स्वरूप सिंह खारा 2023 के राजस्थान विधानसभा चुनाव में भारतीय जनता पार्टी के प्रत्याशी रहे हैं। उनके नाम पर स्वतंत्र समाचार स्रोतों द्वारा व्यापक कवरेज की गई है। अतः यह लेख उल्लेखनीयता के राजनैतिक मानदंडों के अनुरूप है। [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 16:23, 2 जुलाई 2025 (UTC)
:::@[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] जी, आप जिन स्रोतों की बात कर रहे है वो [[विकिपीडिया:उल्लेखनीयता (लोग)| प्राथमिक स्रोतों]] में आते है। लेकिन वे विषय की उल्लेखनीयता साबित करने के लिए योगदान नहीं करते। <span style="color:orange;">☆★</span>[[सदस्य:चाहर धर्मेंद्र|<u><span style="color:Cyan;">चाहर धर्मेंद्र</span></u>]]<sup>[[सदस्य वार्ता:चाहर धर्मेंद्र|<small style="color:orange">--राम राम जी--</small>]]</sup> 10:35, 3 जुलाई 2025 (UTC)
::::क्या आप मुझे इसके लिए मदद कर सकते है़
::::दरअसल स्वरुप सिंह खारा एक राजनेता है ़ इन्होने 2023 का राजस्थान की शिव विधानसभा से चुनाव लड़ा था मगर वो हार गए / वो भारत की बड़ी पार्टी भारतीय जनता पार्टी से चुनाव लडे थे/ [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 13:52, 3 जुलाई 2025 (UTC)
::::: क्या आप मुझे इसके लिए मदद कर सकते है़
::::: दरअसल स्वरुप सिंह खारा एक राजनेता है ़ इन्होने 2023 का राजस्थान की शिव विधानसभा से चुनाव लड़ा था मगर वो हार गए / वो भारत की बड़ी पार्टी भारतीय जनता पार्टी से चुनाव लडे थे
::::[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:52, 6 जुलाई 2025 (UTC)
::: क्या आप मुझे इसके लिए मदद कर सकते है़
::: दरअसल स्वरुप सिंह खारा एक राजनेता है ़ इन्होने 2023 का राजस्थान की शिव विधानसभा से चुनाव लड़ा था मगर वो हार गए / वो भारत की बड़ी पार्टी भारतीय जनता पार्टी से चुनाव लडे थे
::[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:52, 6 जुलाई 2025 (UTC)
lad7tvz4lhdyp41m15pi4h6bhum7k56
बशीर मोमीन कवठेकर
0
1227927
6449131
6408455
2025-07-06T17:34:30Z
Rajaram.Lokhande
866427
छोटा सा सुधार किया।
6449131
wikitext
text/x-wiki
'''कवि बशीर मोमीन कवठेकर '''(जन्म- 1 मार्च 1948, मृत्यू- 12 नवंबर 2021)
[[File:Momin Kavathekar 01.jpg|thumb|बशीर मोमीन कवठेकर]]
एक लोकप्रिय भारतीय कवि, लेखक तथा गीतकार हैं जो महाराष्ट्र में अपने साहित्य रचनाओ द्वारा मनोरंजन के साथ साथ विविध सामाजिक विषयो पर जनजागृती के लिए किये हुए कार्य के लिये जाणे जाते है। मोमीन कवठेकर पांच दशको से साहित्य निर्मिती और कला संवर्धन से जुडे है। उनके गीत एवं लघुकथाए पिछले पाच दशको के सामाजिक विषयो तथा समाजसुधार कि जरूरतो को प्राभावीक तौर से चित्रण करते है। उनमें दहेज, जाति भेद, स्त्री-पुरुष समानता, शराब बंदी, एड्स जैसी बिमारीया आदि कई प्रमुख समस्याओं का चित्रण मिलता है।<ref>“अवलिया लोकसाहित्यीक”, "सकाळ, महाराष्ट्र का एक प्रमुख समाचार पत्र”, पुणे, 21-नवंबर-2021.</ref> नये वैज्ञानिक बदलावं, ग्राम स्वच्छता, साक्षरता कार्यक्रम जो ग्रामीण इलाको मे सामाजिक और आर्थिक बदलावं ला सकते हे उनका आग्रह भी उनके साहित्य मे देखणे मिलता हे। अपने गीतो और लावणीयो के माध्यम से, महाराष्ट्र की लोककला 'तमाशा' का संवर्धन और लोकप्रियता बनाए रखने का अतुलनीय कार्य किया हैl<ref>
{{cite book |last1=डॉ. बोकिल |first1=नीलम |date=नवम्बर 30, 2022 |editor-last=डॉ. मुकादम |editor-first=केदार |title=भारतीय लोक कलाकार |publisher=महाराजा सयाजीराव विश्वविद्यालय, बडोदा |pages=85–90 |chapter=अध्याय 18: महाराष्ट्रका लोक संगीत एवं लोक कलाकार}}</ref>इस अनमोल योगदान और कर्तृत्व के चलते [[महाराष्ट्र सरकार]] ने उन्हे सर्वोच्च कला सम्मान, "विठाबाई नारायणगावकर जिवन गौरव पुरस्कार" से सम्मानित किया<ref>[https://www.esakal.com/pune/vithabai-narayangaonkar-award-momin-kawhetkar-163510 बी. के. मोमीन कवठेकर यांना विठाबाई नारायणगावकर पुरस्कार जाहीर] “सकाळ, महाराष्ट्र का एक प्रमुख समाचार पत्र”, 2-Jan-2019</ref><ref>[https://psjunnar.com/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%80/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BE-%E0%A4%B5-%E0%A4%B8%E0%A4%A8-%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/ कला क्रीडा व सन उत्सव - पंचायत समिती जुन्नर]</ref>
== प्रारंभिक जीवन और कैरियर==
मोमीन कवठेकर का जन्म पुणे जिले के एक छोटेसे गाँव 'कवठे येमाई' में हुआ जो एक अवर्षण ग्रस्त क्षेत्र होणे के साथ ही [[मराठा साम्राज्य]] से जुडी ऐतिहासिक घटनाओ का गवाह है। यही वजह हे की यहा कला और कलाकारो का सम्मान किया जाता है। यह गाँव महाराष्ट्र की सांस्कृतिक परंपरा को बनाये रखणे में महत्वपूर्ण योगदान देता आ रहा है।
मोमीन कवठेकर ने अपना पहला गीत ११ साल की उम्र में लिखा है। यह गीत गणेशोत्सव और उनके स्कूल में एक समारोह के दौरान प्रस्तुत किया गया था और दर्शकों से प्रशंसा प्राप्त की थी<ref>[https://www.lokmat.com/maharashtra/tamasha-best-decline-has-been-criticized-momin/ "तमाशा श्रेष्ठच, उतरती कळा नाही- मोमीन कवठेकर”], ‘दै. लोकमत- संडे स्पेशल मुलाखत’, दि. १०-फेब्रुवारी-२०१९</ref>। इस प्रशंसा ने उन्हें अपने लेखन को जारी रखने और तराशने के लिए प्रोत्साहित किया। कम उम्र में, वह 'गंगाराम कवठेकर' की [[तमाशा]] मंडली में शामिल हो गए, जहाँ उन्हें ग्रामीण दर्शकों की अपेक्षाओं, मनोरंजन के लिए उनकी प्राथमिकताएँ और कलाकार / मंडलों / संचालकों के सामने आने वाली कठिनाइयों के बारे में जानकारी मिली। उन्होंने वग नाट्य तथा नाटक में भी अभिनय किया. 'नेताजी पालकर' और 'वेडात मराठे वीर दौडले सात' नामक नाटक में उन्होने राजा छत्रपति [[शिवाजी]] का किरदार बखुबी निभाकर लोकप्रियता प्राप्त कि थी<ref>"लेखणीतून ग्रामीण लोककला संपन्न करणारे बशीर मोमीन कवठेकर", ‘सांज महानगरी-मुंबई आवृत्ती', दि.२२ जानेवारी २०१९</ref>। बतोर अभिनेता, उन्होंने मुगल बादशाह औंरंगजेब का किरदार भी 'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा' मे निभाया. खाली समय के दौरान, उन्होंने दोहे / छोटे लोक गीतों / [[लावणी]] आदि को कलमबद्ध किया जो तमाशा में गाए गए। उनके लोक गीतों और लघुकथा एवं नाटकों को दर्शकों से सराहना मिली और उनके रचे हुए गित सारे ग्रामीण महाराष्ट्र में लोकप्रिय हो गए।
[[File:Momin Kavathekar enacting Chatrapati Shivaji.jpg|thumb| शूर सरदार [[प्रतापराव गूजर]] के जीवन पर आधारित नाटक '''वेडात मराठे वीर दौड़ले सात''' में श्री छत्रपती [[शिवाजी]] महाराज का किरदार निभाते स्व. मोमीन कवठेकर ]]
उनके गीतों की लोकप्रियता ने उन्हें प्रसिद्धि दिलाई और विभिन्न तमाशा मंडलों / संचालकों ने नए गीतों और वगनाट्य को लिए उनके घर कि और रुख करना शुरू कर दिया <ref>डॉ. श्यामल गरुड -मुंबई विश्वविद्यालय, "लोकशाहीर मोमीन कवठेकर म्हणे दत्ता...", “दै. पुण्यनगरी”, १५ मे २०१६</ref><ref>शंकर रत्नपारखी. “जागृतदेवस्थान येमाईदेवी”, "Prabhat- a Marathi Daily", Pune, 1-Sept-1985.</ref>l वह अन्य तमाशा मंडलों जैसे 'काळू बाळू कवलापुरकर', 'रघुवीर खेडकर और कांताबाई सातारकर', 'अमन ताम्बे', 'लक्ष्मण टाकळीकर' और 'दत्ता महाडिक पुणेकर' से जुड़े<ref>[https://www.maharashtratoday.co.in/candidates-choice-for-the-vithabai-narayangaonkar-award-explanation-from-cultural-department/t,"विठाबाई नारायणगावकर पुरस्कारासाठी उमेदवाराची निवड योग्य]{{Dead link|date=दिसंबर 2022 |bot=InternetArchiveBot }}}} "Maharashtra Today”, 13-Febh-2019</ref>। हालाँकि, उन्होंने कभी भी इन तमाशा संचालकों से गीत या वाग नाट्य के लिए कोई रॉयल्टी / शुल्क नहीं लिया<ref>“रसिकांना मिळणारा आनंद हाच खरा पुरस्कार- बी.के. मोमीन”,''Sakal'', Pune, 17-Aug-2014.</ref><ref>[http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=167507 लोकसाहित्यिक बी.के.मोमीन यांचा सत्कार] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201031222548/http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=167507 |date=31 अक्तूबर 2020 }} ''Sakal'', 30-Aug-2019.</ref>। प्रसिद्ध लावणी अदाकारा श्रीमती सुरेखा पुणेकर, श्रीमती संध्या माने और रोशन सातारकर, अपने करिअर के शुरुवाती दौर मे अक्सर बशीर मोमीन की लिखी हुईं लावणी पर नृत्य किया करती थी l टेलीविजन / रेडियो / वीसीआर / केबल के आगमन के साथ ही तमाशा को एक उद्यम के रूप में काफी कठिनाई का सामना करना शुरू करना पडा। इस चरण के दौरान, उन्होंने डिजिटल विकल्पों पर काम किया और म्यूजिकल ऑडियो एल्बम (सीडी) का मार्ग अपणाने की कोशिश की। उन्होंने विपणन उद्देश्य के लिए नए तकनीकी परिवर्तनों को अनुकूलित करने के लिए कई मंडलों / मालिकों का मार्गदर्शन किया<ref>[https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-WMAH-AHM-tamasha-marketing-on-social-networking-latest-news-in-divya-marathi-4537450-NOR.html?seq=3 "सोशल नेटवर्किंगवरून आता तमाशाचे मार्केटिंग"], "Divya Marathi”, Published on 2-March-2014]</ref>। उन्होंने मराठी फिल्म "व्हि आय पी गाढव" और "भाऊचा धक्का" के लिए गीत लिखे हैं, जिसमें मुख्य अभिनेता के रूप में जाने-माने कॉमेडियन भाऊ कदम शामिल हैं<ref>[https://www.maharashtrakesari.news/bhau-kadam-new-upcoming-movie-avb/,"भाऊ कदम आता नव्या रंगात अन् नव्या ढंगात येणार तुमच्या समोर!"]{{Dead link|date=जनवरी 2021 |bot=InternetArchiveBot }},"Maharashtra Kesari". 6-Aug-2019</ref><ref>{{Citation|last=Zee Music|title= Zumba, VIP Gadhav| date=2019-08-26| url=https://www.youtube.com/watch?v=p_Y5nvXt_xk|accessdate=2020-09-03}}</ref><ref>[https://www.esakal.com/uttar-maharashtra/nashik/filming-of-ekdam-pakka-bhau-cha-dhakka-in-deola-central-attraction-chhatrapati-shivaji-maharaj-memorial-nashik-news-psl98,"देवळ्यात ‘एकदम पक्का-भाऊचा धक्का’ चे चित्रीकरण!"]{{Dead link|date=दिसंबर 2023 |bot=InternetArchiveBot }},"Sakal", 09-Oct-2023</ref>।
मोमीन कवठेकर ने 4000 से अधिक लोक गीत लिखे हैं जो स्थानीय कलाकारों द्वारा वर्षों से पेश किए जा रहे हैं। उनके गीतों के संग्रह में '[[लावणी]] ’,गण’, गवलन’,‘कविता', 'भक्ति गीत’, सामाजिक समस्या और समाज प्रबोधनपर गीत' जैसे कई प्रकार शामिल हैं<ref>वैजयंती सिन्नरकर, [शब्दगंध : लोककला - तमाशा], "दै. देशदूत, नाशिक, 01-Oct-2023"</ref><ref>"लोकाश्रय लाभलेले लोकशाहीर बी. के. मोमीन कवठेकर", “दै. पुढारी, पुणे”, २३-एप्रिल-२०१५</ref>l ग्रामिण भाषा /बोली का अनोखा इस्तेमाल करणे के कारण उनके गित काफी लोकप्रिय है। उन्होंने मराठा साम्राज्यसे जुडी दो ऐतिहासिक घटनाओं पर आधारित नाटक भी लिखे है<ref>"लोककला जिवंत ठेवणारी लेखणी विसावली", ‘दै. लोकमत- पुणे’, दि. १४-नोव्हेंबर-२०२१</ref>। उन्होंने सामाजिक विषयों पर लघु कथाएँ, नुक्कड़ नाटक जो सामाजिक समस्या पर जनजागृती और आधुनिक विचारसरणी को प्रेरणा देते हैं<ref>'रिवायत' पुस्तक प्रकाशन सोहळा, [https://www.linkedin.com/posts/tamanna-inamdar-2a4241219_research-writer-publishing-activity-6835869469940744192-KQIF], 28-ऑगष्ट-२०२१</ref>। साक्षरता अभियान, ग्राम स्वच्छता अभियान, एड्स बिमारी के बारे में जागरूकता, दहेज का बुरा प्रभाव, स्त्रिभ्रूण हत्या, शराब का व्यसन, सामाजिक समता आदि कई विषय हे जो मोमीन कवठेकर के साहित्य में पाए जाते हैं<ref>“बी के मोमीन यांचे साहित्य लोकजागृती करणारे - गृहमंत्री वळसे पाटील”, "Lokmat", Pune, 22-Nov-2021.</ref>।
कवि बशीर मोमीन कवठेकर करीब १९७० के दशक से तमाशा कलाकारो को अपने लेखन सामुग्री - लावणी, लोकगीत और वगनाट्य से संपन्न कर रहे है<ref>{{cite book |last=Patil |first=Vishwas |title= Gabhulalelya Chandrabanat |url= https://www.google.com.sa/books/edition/GABHULALELYA_CHANDRABANAT/9l3UDwAAQBAJ?hl=en&gbpv=1 |year=2020 |publisher= Mehta Publishing House |}}</ref><ref>"बी. के. मोमीन कवठेकर - लोकसाहित्याचा वारसा पुढे नेणारा लोकशाहीर", “दै. पारनेर दर्शन", १३-नोव्हेंबर-२०२३</ref><ref> गरुड, श्यामल. “कनातीच्या मागे", लेख:१५, पृष्ठ १०५, ललित प्रकाशन-मुंबई, १४-एप्रिल-२०२४</ref>। कवि बशीर मोमीन कवठेकर के इस अनमोल योगदान और कर्तृत्व के चलते महाराष्ट्र सरकार ने उन्हे सण २०१९ में 'विठाबाई नारायणगावकर जिवन गौरव पुरस्कार' से सम्मानित किया। यह पुरस्कार उनके कला और सांस्कृतिक क्षेत्र में किए हुए अभूतपूर्व कार्य का यथोचित सम्मान है<ref>[http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award आयुष्यभराच्या निरपेक्ष सेवेचा गौरव- लोकशाहीर बशीर मोमीन यांच्या भावना ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201108025500/http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award/ |date=2020-11-08 }} "दै.[[सामना]]”, 1-March-2019</ref><ref>शेख दिलावर. “बघू नका मुखडा वळू वळू - लावणी संग्रह", परिशिष्ट:१.मुस्लिम शहीरों का योगदान, पृष्ठ ११६, निर्मिती प्रकाशन-कोल्हापूर,२०२१</ref><ref>{{cite book |last1=Prof. Pandya |first1=Dyuti |date=November 30, 2022 |editor-last=Mukadam |editor-first=Dr. Kedar |title=भारतीय लोक कलाकार |publisher=Maharaja Sayajirao University of Baroda |pages=141–145 |chapter=Chapter 29: Folk artists of Gujrat and Maharashtra}}</ref>।
बशीर मोमीन कवठेकर का और एक महत्वपूर्ण योगदान यह भी है की उन्होने एक किताब “कलावंतांच्या आठवणी (अभ्यास पुस्तक)”<ref>Prakash Khandge. "उपेक्षित कलाक्षेत्राच्या उपयुक्त नोंदी", Loksatta, Mumbai, Published on 10-Dec-2000.</ref> लिखी जो इस क्षेत्र से जुडे कलाकारो की जाणकारी संग्रहित करता है<ref>प्रभाकर ओव्हाळ. "दगडूबाबा शिरोलीकर"- संदर्भ:१.कवठेकर,मोमीन बी. के.[https://marathivishwakosh.org/1079/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/https://marathivishwakosh.org/1079/ |date=24 जनवरी 2022 }} "मराठी विश्वकोष", महाराष्ट्र राज्य सरकारचा उपक्रम, १३-डिसेम्बर-२०१८</ref>। इस तरह कला प्रसार के साथ ही इसे संवर्धन करणेवालो कलाकारो के योगदान और स्म्रिती को जिवीत रख सकते है।
===रचनाए===
'''नाटक''':
*'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा' - छत्रपती [[राजाराम प्रथम]] के नेतृत्व मे मशहूर सेनानायक संताजी-धनाजी की मुघल साम्राज्य के खिलाफ कीए हुए संघर्ष पर आधारित<ref>"लेखणीतून ग्रामीण लोककला संपन्न करणारे बशीर मोमीन कवठेकर", ‘सांज महानगरी-मुंबई आवृत्ती', दि. २२ जानेवारी २०१९</ref>
*'वेडात मराठे वीर दौडले सात' - मराठा साम्राज्य के तिसरे सेनापती [[प्रतापराव गूजर]] ने अपने ६ साथियो के साथ बहलोल खान पर किए हूए हमले पर आधारित<ref>[https://www.kolaj.in/published_article.php?v=Introduction-to-tamasha-artist-b-k-mominFI5681349/ बशीर मोमीन – कवठेकरः कोंबड्या विकण्यापासून जीवनगौरव पुरस्कारापर्यंत] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230315105804/https://www.kolaj.in/published_article.php?v=Introduction-to-tamasha-artist-b-k-mominFI5681349/ |date=2023-03-15 }} "कोलाज- फिचर वेबसाईट", Published on 16-Jan-2019</ref><br/>
[[File:Vedat Marathe Veer Daudale Saat Drama 1st Show 1977.jpg|thumb|Vedat Marathe Veer Daudale Saat Drama 1st Show 1977]]<br/>
*'लंका कुणी जाळली'
'''जनजागृती के लिए सामाजिक विषयोपर पथनाट्य''':
'आकाशवाणी पुणे केंद्र' द्वारा रेडिओ पर प्रसारित कुछ लोकप्रिय पथनाट्य,
* 'सोयऱ्याला धडा शिकवा'
* 'हुंड्या पायी घडल सारं'<ref>“बी के मोमीन यांचे साहित्य लोकजागृती करणारे - गृहमंत्री वळसे पाटील”, "दै.लोकमत", Pune, 22-Nov-2021.</ref>
* 'दारू सुटली चालना भेटली'
* 'दारूचा झटका संसाराला फटका'
* 'मनाला आला एड्स टाळा'
* ‘बुवाबाजी ऐका माझी'
* ' वंशाला दिवा, कशाला हवा?'
'''वगनाट्य''':<ref>वैजयंती सिन्नरकर, [शब्दगंध : लोककला - वग ], "दै. देशदूत, नाशिक, 22-Oct-2023"</ref><br/>
* 'बाईने दावला इंगा'
* 'ईश्कान घेतला बळी'
* 'तांबडं फुटलं रक्तांच'
* 'फुटला पाझर पाषणाला'
* 'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा'<ref>फड रंगला तमाशाचा - मोमीन कवठेकर,"आकाशवाणी पुणे केंद्र", २०१९</ref>
* 'भक्त कबीर'
* 'वेडात मराठे वीर दौडले सात'
* 'ठकास महाठक'
* 'सुशीला, मला माफ कर'
'''मशहूर लोकगीत''':
* सार हायब्रीड झालं ...
* हे असच चालायचं<ref>[https://www.parnerdarshan.com/2020/10/blog-post_29.html कोणी कोणाला नाही बोलायच...]{{Dead link|date=जनवरी 2024 |bot=InternetArchiveBot }}{{मृत दुवा|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }},"पारनेर दर्शन" 15-Oct-2020</ref>
* खर नाही काही हल्लीच्या जगात ...
* फॅशनच फॅड लागतंया गॉड ...
* लंगड .. मारताय उडून तंगड<ref>माधव विवदांस,[http://www.dainikprabhat.com/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A7%E0%A4%BE-%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE-%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%95-%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%A3%E0%A5%87/ "विविधा: दत्ता महाडिक पुणेकर"]{{Dead link|date=जनवरी 2024|bot=InternetArchiveBot}}{{मृत दुवा|date=November 2022|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}},संपादकीय, दै.[[प्रभात]], २०-नोव्ह-२०१८, Retrieved on 28-March-2019</ref>
* लई जोरात पिकलाय जोंधळा ...
* मारू का गेनबाची मेख ..
* बडे मजेसे मॅरेज किया …
* 'महात्मा फुल्यांची घेऊन स्फूर्ती, चला होऊया शाळेला भरती' .. राष्ट्रीय साक्षरता अभियान के लिये<ref>[https://www.lokmat.com/maharashtra/tamasha-best-decline-has-been-criticized-momin/ "तमाशा श्रेष्ठच, उतरती कळा नाही- मोमीन कवठेकर”], ‘दै. लोकमत- संडे स्पेशल मुलाखत’, दि. १०-फेब्रुवारी-२०१९</ref>
'''मराठी फिल्मों के लिए गीत''':
* गंगाराम आला ....
* मुरली माझा कष्ट करी ...
* व्हीआयपी व्हीआयपी ...<ref>{{Citation|last=Gaana.com|title=VIP VIP|url=https://gaana.com/song/vip-vip-1|access-date=2 जनवरी 2024|archive-date=24 जनवरी 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220124213849/https://gaana.com/song/vip-vip-1|url-status=dead}}</ref>
* चिकणी चमेली...झुंबा डान्स<ref>{{Citation|last=Zee Music|title= Zumba, VIP Gadhav| date=2019-08-26| url=https://www.youtube.com/watch?v=p_Y5nvXt_xk|accessdate=2020-09-03}}</ref>
'''भक्तिगीत और लोकगीतो के अल्बम'''
* रामायण कथा
* अष्टविनायक गीते
* सत्त्वाची अंबाबाई
* नवसाची येमाई
* येमाईचा दरबार
* कऱ्हा नदीच्या तीरावर
* कलगी तुरा
* वांग्यात गेली गुरं
'''प्रकाशित किताबे'''
* कलावंतांच्या आठवणी <ref>[[प्रकाश खांडगे]] "उपेक्षित कलाक्षेत्राच्या उपयुक्त नोंदी", दै.लोकसत्ता, मुंबई, १०-डिसेम्बर-२०००.</ref> ... महाराष्ट्र राज्य साहित्य सांस्कृतिक मंडळ द्वारा प्रकाशित<ref>प्रभाकर ओव्हाळ. "दगडूबाबा शिरोलीकर"- संदर्भ:१.कवठेकर,मोमीन बी. के.[https://marathivishwakosh.org/1079/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/https://marathivishwakosh.org/1079/ |date=24 जनवरी 2022 }} "मराठी विश्वकोष", महाराष्ट्र राज्य सरकारचा उपक्रम, १३-डिसेम्बर-२०१८</ref>
* भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा (ऐतिहासिक नाटक)
* प्रेम स्वरूप आई (काव्य संग्रह) <ref name="auto">"कवठेकर यांना डॉ. विखे पाटील पुरस्कार", "दै.प्रभात",पुणे, 16-Sept-2014.</ref> .... श्री राजेंद्र कांकरिया का संपादन किया हुआ काव्यसंग्रह
*अक्षरमंच (काव्य संग्रह) ... अखिल भारतीय मराठी प्रातिनिधिक काव्यसंग्रह - २००४, संपादक डॉ योगेश जोशी
==पुरस्कार और मान्यता==
[[File:Momin Kavathekar receiving Vithabai Jivan Gaurav Award 2018 in presence of Shri Vinod Tawade.jpg|thumb|महाराष्ट्र सरकार द्वारा प्रदान किया जानेवाला 'विठाबाई नारायणगावकर जीवन गौरव पुरस्कार' स्वीकृत करते समय स्व. [[बशीर मोमीन कवठेकर]], २०१९]]
*'तमाशासम्रादणी विठाबाई नारायणगावकर जीवनगौरव पुरस्कार (2019)'<ref>"आयुष्यभराच्या निरपेक्ष सेवेचा गौरव! लोकशाहीर बशीर मोमीन यांच्या भावना" [http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201108025500/http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award/|date=8 नवंबर 2020}},"[[Saamana|Saamana”]], Published on 1-March-2019</ref>
*'मुस्लिम सत्य शोधक विशेष सम्मान (2019)'... ज्येष्ठ समाज सेवक श्री बाबा आढाव जी के हाथो प्रदान<ref>"दारू पिऊन ‘तिहेरी तलाक’ उच्चारणे कसे काय चालते?"[http://www.lokmat.com/pune/how-speak-triple-divorce-drinking-dr-zeenat-shaukat-ali/] ''Lokamt'', Published on 23-March-2019</ref>
*'महाराष्ट्र साहित्य परिषद सन्मान (2019)'<ref>"कर्तबगार व्यक्तींचा तळेगाव येथे सन्मान" [http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=176438] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201031074450/http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=176438|date=31 अक्तूबर 2020}},''Sakal'', Published on 16-Sept-2019</ref>
*'लोकनेते गोपीनाथ मुंडे जीवनगौरव पुरस्कार (2018)'<ref>"ग्रामीण भागातील लोककलावंतांना राजाश्रयाची गरज: बी के मोमीन" [http://epaper.eprabhat.net/1933339/Pune-City-Edition/City#page/15/2] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200222051726/http://epaper.eprabhat.net/1933339/Pune-City-Edition/City#page/15/2|date=22 फ़रवरी 2020}}, “[[Prabhat]], Published on 12-Dec-2018</ref>
*'पदमश्री विखे पाटिल साहित्य कला गौरव पुरस्कार(2014)'... श्री पृथ्वीराज चौहान (मुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य) जी के हाथो प्रदान<ref>"पद्मश्री विखे पाटील साहित्य पुरस्कार जाहीर" [https://maharashtratimes.indiatimes.com/ahmednagar-news/award/articleshow/38986081.cms] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190330070607/https://maharashtratimes.indiatimes.com/ahmednagar-news/award/articleshow/38986081.cms|date=30 मार्च 2019}}, “[[Maharashtra Times]]", Published on 11-Aug-2014</ref><ref>"कवठेकर यांना डॉ. विखे पाटील पुरस्कार", "[[Prabhat]]", Pune, 16-Sept-2014.</ref>
*'ग्रैंड सोशल अवार्ड, पुणे (2013)'... हिंदी फिल्म अभिनेता श्री जॅकी श्रॉफ जी के हाथो प्रदान <ref>" समाजहित साधणारेच खरे 'हिरो' -जॅकी श्रॉफ", "[[Prabhat]]", Pune, 3-Nov-2011.</ref>
*'व्यसनमुक्ती पुरस्कार (2000)'... श्री अजित पवार (मंत्री, महाराष्ट्र राज्य) जी के हाथो प्रदान
*'लोकशहीर पुरस्कार (1999)'
*'ग्रामवैभव पुरस्कार (1981)'...मराठी फिल्म अभिनेता श्री निळू फुले जी के हाथो प्रदान<ref>"बी. के. मोमीन कवठेकर - लोकसाहित्याचा वारसा पुढे नेणारा लोकशाहीर", “दै. पारनेर दर्शन", १३-नोव्हेंबर-२०२३</ref>
*'छोटू जुवेकर पुरस्कार, मुंबई (1980)'...हिंदी फिल्म अभिनेता श्री अमोल पालेकर जी के हाथो प्रदान<ref>"दुसऱ्या तमाशा लेखन स्पर्धेचा निकाल",''Sakal'', Mumbai, 22-Oct-1980.</ref>
==सामाजिक कार्य==
मोमीन कवठेकर ने एक कलापथक का गठन किया था, जो नुक्कड़ नाटक के तहत सामाजिक विषयो पर समाज प्रबोधन का काम करता था। दहेज प्रथा, स्त्रीभ्रूण हत्या, शराब का व्यसन और एड्स जैसी महामारियों, अंधविश्वासों का अंधा अनुसरण, और अस्वच्छता के खिलाफ जागरूकता अभियान चलाता था।<ref>“अवलिया लोकसाहित्यीक”, "Sakal, a leading Marathi Daily”, Pune, 21-Nov-2021.</ref><ref>[https://nettv4u.com/celebrity/marathi/poet/bashir-momin-kavathekar "Celebrity Marathi Poet-Bashir Momin Kavathekar"],''NETTV4U - Web platform for entertainment'', Retrieved on 29-Jan-2023</ref><ref>[https://puneprimenews.com/latest-news/gangarambuwa-kavthekar-who-sacrificed-his-life-for-social/ “बुवांची ढोलकी आणि भाईंची गाणी राज्यभर गाजली…!!! समाज जागृती साठी आयुष्य वेचणारे गंगारामबुवा कवठेकर व बी. के. मोमीन कवठेकर”], ‘Pune Prime News’, 09-Nov-2022</ref>उन्होंने सरकार की विभिन्न अभियानो में भी सक्रिय रूप से भाग लिया, जैसे कि राष्ट्रीय साक्षारता मिशन, व्यसनमुक्ति अभियान, ग्राम स्वच्छता और [[स्वच्छ भारत अभियान]], वनक्षेत्र और पाणी संवर्धन।<ref>[https://maharashtratimes.indiatimes.com/editorial/manasa/vithabai-narayangaonkar-lifetime-achievement-award-bashir-kamroodin-momin/articleshow/68226068.cms बशीर मोमीन (कवठेकर)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190603012822/https://maharashtratimes.indiatimes.com/editorial/manasa/vithabai-narayangaonkar-lifetime-achievement-award-bashir-kamroodin-momin/articleshow/68226068.cms|date=3 जून 2019}} “Editorial Section of [[Maharashtra Times|Maharashtra Times”]], Published on 2-March-2019</ref> सामाजिक कारण में उनके योगदान के लिए एक मान्यता के रूप में, उन्हें सरकार द्वारा 'व्यसनमुक्ती पुरस्कार’से सम्मानित किया गया था।
उन्होंने लोक कला और कलाकारो के विकास के लिए काम करने के उद्देश्य से लोक कलाकारों के एक संगठन का गठन और नेतृत्व किया। उन्होंने कलाकार के बच्चों के लिए छात्रवृत्ति, बुजुर्ग कलाकार के लिए पेंशन <ref>"राज्यातील ज्येष्ठ कलावंतांकडे शासनाचे दुर्लक्ष: मोमीन", "[[Pudhari]]", Pune, 28-March-2008.</ref> जैसे मुद्दों को संबोधित करने की कोशिश की और पेंशन सुनिश्चित करने के लिए सरकारी एजेंसियों से संघर्ष भी किया<ref>"वृद्ध कलावंताचा मोर्चा, घेरावाचा इशारा", "Dainik Prabhat-a leading marathi daily", Pune, 7-July-2008.</ref> । वे पुणे जिले में लोक कलाकार के लिए स्वास्थ्य जांच शिविर आयोजित करते थे<ref>"जिल्ह्यात तमाशा कलावंतांसाठी आरोग्य तपासणी शिबिरे", "Dainik Prabhat-a leading marathi daily", Pune, 20-Jan-2008.</ref>। उन्होंने लोक कलाकार के योगदान का दस्तावेजीकरण करने की कोशिश कि ताकि कला और संस्कृति संरक्षित रहे और अगली पीढ़ी को उपलब्ध हो सके। पिछले दो दशकों से वह युवा पीढ़ी के कलाकारों को मार्गदर्शन कर रहे हैं, जिससे कला का विकास हो रहा है और महाराष्ट्र की संस्कृति में प्रचलित पारंपरिक कला रूपों का संरक्षण हो रहा है।<ref>"लोककलाविषयक अप्रकाशित साहित्य शासनाने प्रकाशित करावे", ''Sakal'', Pune, 30-May-2009.</ref> <ref>[http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=129871:2011-01-16-18-38-06&Itemid=1 "नृत्य स्पर्धेत बक्षिसांचा ‘पाऊस’"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=129871:2011-01-16-18-38-06&Itemid=1 |date=24 जनवरी 2022 }},''Loksatta'', Retrieved on 10-Feb-2019</ref><ref>"ग्रामीण भाग कलाकारांची खाण -मोमीन कवठेकर यांचे प्रतिपादन; शिरूरला एकांकिका स्पर्धा",''Sakal'', Pune,3-March-2019</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:लेखक]]
[[श्रेणी:कवि]]
[[श्रेणी:लावणी]]
[[श्रेणी:महाराष्ट्र]]
[[श्रेणी:मराठी]]
[[श्रेणी:लोक कला]]
[[श्रेणी:तमाशा]]
[[श्रेणी:साहित्यिक]]
1c85w787nl96aw886nj4fxpphgnv8dt
6449279
6449131
2025-07-07T09:13:14Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: अनुपलब्ध स्रोत हटाये।
6449279
wikitext
text/x-wiki
[[File:Momin Kavathekar 01.jpg|thumb|बशीर मोमीन कवठेकर]]
'''कवि बशीर मोमीन कवठेकर '''(1 मार्च 1948 – 12 नवंबर 2021) एक लोकप्रिय भारतीय कवि, लेखक तथा गीतकार हैं जो महाराष्ट्र में अपने साहित्य रचनाओ द्वारा मनोरंजन के साथ साथ विविध सामाजिक विषयो पर जनजागृती के लिए किये हुए कार्य के लिये जाणे जाते है। मोमीन कवठेकर पांच दशको से साहित्य निर्मिती और कला संवर्धन से जुडे है। उनके गीत एवं लघुकथाए पिछले पाच दशको के सामाजिक विषयो तथा समाजसुधार कि जरूरतो को प्राभावीक तौर से चित्रण करते है। उनमें दहेज, जाति भेद, स्त्री-पुरुष समानता, शराब बंदी, एड्स जैसी बिमारीया आदि कई प्रमुख समस्याओं का चित्रण मिलता है।<ref>“अवलिया लोकसाहित्यीक”, "सकाळ, महाराष्ट्र का एक प्रमुख समाचार पत्र”, पुणे, 21-नवंबर-2021.</ref> नये वैज्ञानिक बदलावं, ग्राम स्वच्छता, साक्षरता कार्यक्रम जो ग्रामीण इलाको मे सामाजिक और आर्थिक बदलावं ला सकते हे उनका आग्रह भी उनके साहित्य मे देखणे मिलता हे। अपने गीतो और लावणीयो के माध्यम से, महाराष्ट्र की लोककला 'तमाशा' का संवर्धन और लोकप्रियता बनाए रखने का अतुलनीय कार्य किया हैl<ref>
{{cite book |last1=डॉ. बोकिल |first1=नीलम |date=नवम्बर 30, 2022 |editor-last=डॉ. मुकादम |editor-first=केदार |title=भारतीय लोक कलाकार |publisher=महाराजा सयाजीराव विश्वविद्यालय, बडोदा |pages=85–90 |chapter=अध्याय 18: महाराष्ट्रका लोक संगीत एवं लोक कलाकार}}</ref>इस अनमोल योगदान और कर्तृत्व के चलते [[महाराष्ट्र सरकार]] ने उन्हे सर्वोच्च कला सम्मान, "विठाबाई नारायणगावकर जिवन गौरव पुरस्कार" से सम्मानित किया<ref>[https://www.esakal.com/pune/vithabai-narayangaonkar-award-momin-kawhetkar-163510 बी. के. मोमीन कवठेकर यांना विठाबाई नारायणगावकर पुरस्कार जाहीर] “सकाळ, महाराष्ट्र का एक प्रमुख समाचार पत्र”, 2-Jan-2019</ref><ref>[https://psjunnar.com/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%80/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%BE-%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BE-%E0%A4%B5-%E0%A4%B8%E0%A4%A8-%E0%A4%89%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A4%B5/ कला क्रीडा व सन उत्सव - पंचायत समिती जुन्नर]</ref>
== प्रारंभिक जीवन और कैरियर==
मोमीन कवठेकर का जन्म पुणे जिले के एक छोटेसे गाँव 'कवठे येमाई' में हुआ जो एक अवर्षण ग्रस्त क्षेत्र होणे के साथ ही [[मराठा साम्राज्य]] से जुडी ऐतिहासिक घटनाओ का गवाह है। यही वजह हे की यहा कला और कलाकारो का सम्मान किया जाता है। यह गाँव महाराष्ट्र की सांस्कृतिक परंपरा को बनाये रखणे में महत्वपूर्ण योगदान देता आ रहा है।
मोमीन कवठेकर ने अपना पहला गीत ११ साल की उम्र में लिखा है। यह गीत गणेशोत्सव और उनके स्कूल में एक समारोह के दौरान प्रस्तुत किया गया था और दर्शकों से प्रशंसा प्राप्त की थी<ref>[https://www.lokmat.com/maharashtra/tamasha-best-decline-has-been-criticized-momin/ "तमाशा श्रेष्ठच, उतरती कळा नाही- मोमीन कवठेकर”], ‘दै. लोकमत- संडे स्पेशल मुलाखत’, दि. १०-फेब्रुवारी-२०१९</ref>। इस प्रशंसा ने उन्हें अपने लेखन को जारी रखने और तराशने के लिए प्रोत्साहित किया। कम उम्र में, वह 'गंगाराम कवठेकर' की [[तमाशा]] मंडली में शामिल हो गए, जहाँ उन्हें ग्रामीण दर्शकों की अपेक्षाओं, मनोरंजन के लिए उनकी प्राथमिकताएँ और कलाकार / मंडलों / संचालकों के सामने आने वाली कठिनाइयों के बारे में जानकारी मिली। उन्होंने वग नाट्य तथा नाटक में भी अभिनय किया. 'नेताजी पालकर' और 'वेडात मराठे वीर दौडले सात' नामक नाटक में उन्होने राजा छत्रपति [[शिवाजी]] का किरदार बखुबी निभाकर लोकप्रियता प्राप्त कि थी<ref>"लेखणीतून ग्रामीण लोककला संपन्न करणारे बशीर मोमीन कवठेकर", ‘सांज महानगरी-मुंबई आवृत्ती', दि.२२ जानेवारी २०१९</ref>। बतोर अभिनेता, उन्होंने मुगल बादशाह औंरंगजेब का किरदार भी 'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा' मे निभाया. खाली समय के दौरान, उन्होंने दोहे / छोटे लोक गीतों / [[लावणी]] आदि को कलमबद्ध किया जो तमाशा में गाए गए। उनके लोक गीतों और लघुकथा एवं नाटकों को दर्शकों से सराहना मिली और उनके रचे हुए गित सारे ग्रामीण महाराष्ट्र में लोकप्रिय हो गए।
[[File:Momin Kavathekar enacting Chatrapati Shivaji.jpg|thumb| शूर सरदार [[प्रतापराव गूजर]] के जीवन पर आधारित नाटक '''वेडात मराठे वीर दौड़ले सात''' में श्री छत्रपती [[शिवाजी]] महाराज का किरदार निभाते स्व. मोमीन कवठेकर ]]
उनके गीतों की लोकप्रियता ने उन्हें प्रसिद्धि दिलाई और विभिन्न तमाशा मंडलों / संचालकों ने नए गीतों और वगनाट्य को लिए उनके घर कि और रुख करना शुरू कर दिया <ref>डॉ. श्यामल गरुड -मुंबई विश्वविद्यालय, "लोकशाहीर मोमीन कवठेकर म्हणे दत्ता...", “दै. पुण्यनगरी”, १५ मे २०१६</ref><ref>शंकर रत्नपारखी. “जागृतदेवस्थान येमाईदेवी”, "Prabhat- a Marathi Daily", Pune, 1-Sept-1985.</ref>l वह अन्य तमाशा मंडलों जैसे 'काळू बाळू कवलापुरकर', 'रघुवीर खेडकर और कांताबाई सातारकर', 'अमन ताम्बे', 'लक्ष्मण टाकळीकर' और 'दत्ता महाडिक पुणेकर' से जुड़े<ref>[https://www.maharashtratoday.co.in/candidates-choice-for-the-vithabai-narayangaonkar-award-explanation-from-cultural-department/t,"विठाबाई नारायणगावकर पुरस्कारासाठी उमेदवाराची निवड योग्य]{{Dead link|date=दिसंबर 2022 |bot=InternetArchiveBot }}}} "Maharashtra Today”, 13-Febh-2019</ref>। हालाँकि, उन्होंने कभी भी इन तमाशा संचालकों से गीत या वाग नाट्य के लिए कोई रॉयल्टी / शुल्क नहीं लिया<ref>“रसिकांना मिळणारा आनंद हाच खरा पुरस्कार- बी.के. मोमीन”,''Sakal'', Pune, 17-Aug-2014.</ref><ref>[http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=167507 लोकसाहित्यिक बी.के.मोमीन यांचा सत्कार] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201031222548/http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=167507 |date=31 अक्तूबर 2020 }} ''Sakal'', 30-Aug-2019.</ref>। प्रसिद्ध लावणी अदाकारा श्रीमती सुरेखा पुणेकर, श्रीमती संध्या माने और रोशन सातारकर, अपने करिअर के शुरुवाती दौर मे अक्सर बशीर मोमीन की लिखी हुईं लावणी पर नृत्य किया करती थी l टेलीविजन / रेडियो / वीसीआर / केबल के आगमन के साथ ही तमाशा को एक उद्यम के रूप में काफी कठिनाई का सामना करना शुरू करना पडा। इस चरण के दौरान, उन्होंने डिजिटल विकल्पों पर काम किया और म्यूजिकल ऑडियो एल्बम (सीडी) का मार्ग अपणाने की कोशिश की। उन्होंने विपणन उद्देश्य के लिए नए तकनीकी परिवर्तनों को अनुकूलित करने के लिए कई मंडलों / मालिकों का मार्गदर्शन किया<ref>[https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAH-WMAH-AHM-tamasha-marketing-on-social-networking-latest-news-in-divya-marathi-4537450-NOR.html?seq=3 "सोशल नेटवर्किंगवरून आता तमाशाचे मार्केटिंग"], "Divya Marathi”, Published on 2-March-2014]</ref>। उन्होंने मराठी फिल्म "व्हि आय पी गाढव" और "भाऊचा धक्का" के लिए गीत लिखे हैं, जिसमें मुख्य अभिनेता के रूप में जाने-माने कॉमेडियन भाऊ कदम शामिल हैं<ref>[https://www.maharashtrakesari.news/bhau-kadam-new-upcoming-movie-avb/,"भाऊ कदम आता नव्या रंगात अन् नव्या ढंगात येणार तुमच्या समोर!"]{{Dead link|date=जनवरी 2021 |bot=InternetArchiveBot }},"Maharashtra Kesari". 6-Aug-2019</ref><ref>{{Citation|last=Zee Music|title= Zumba, VIP Gadhav| date=2019-08-26| url=https://www.youtube.com/watch?v=p_Y5nvXt_xk|accessdate=2020-09-03}}</ref><ref>[https://www.esakal.com/uttar-maharashtra/nashik/filming-of-ekdam-pakka-bhau-cha-dhakka-in-deola-central-attraction-chhatrapati-shivaji-maharaj-memorial-nashik-news-psl98,"देवळ्यात ‘एकदम पक्का-भाऊचा धक्का’ चे चित्रीकरण!"]{{Dead link|date=दिसंबर 2023 |bot=InternetArchiveBot }},"Sakal", 09-Oct-2023</ref>।
मोमीन कवठेकर ने 4000 से अधिक लोक गीत लिखे हैं जो स्थानीय कलाकारों द्वारा वर्षों से पेश किए जा रहे हैं। उनके गीतों के संग्रह में '[[लावणी]] ’,गण’, गवलन’,‘कविता', 'भक्ति गीत’, सामाजिक समस्या और समाज प्रबोधनपर गीत' जैसे कई प्रकार शामिल हैं<ref>वैजयंती सिन्नरकर, [शब्दगंध : लोककला - तमाशा], "दै. देशदूत, नाशिक, 01-Oct-2023"</ref><ref>"लोकाश्रय लाभलेले लोकशाहीर बी. के. मोमीन कवठेकर", “दै. पुढारी, पुणे”, २३-एप्रिल-२०१५</ref>l ग्रामिण भाषा /बोली का अनोखा इस्तेमाल करणे के कारण उनके गित काफी लोकप्रिय है। उन्होंने मराठा साम्राज्यसे जुडी दो ऐतिहासिक घटनाओं पर आधारित नाटक भी लिखे है<ref>"लोककला जिवंत ठेवणारी लेखणी विसावली", ‘दै. लोकमत- पुणे’, दि. १४-नोव्हेंबर-२०२१</ref>। उन्होंने सामाजिक विषयों पर लघु कथाएँ, नुक्कड़ नाटक जो सामाजिक समस्या पर जनजागृती और आधुनिक विचारसरणी को प्रेरणा देते हैं<ref>'रिवायत' पुस्तक प्रकाशन सोहळा, [https://www.linkedin.com/posts/tamanna-inamdar-2a4241219_research-writer-publishing-activity-6835869469940744192-KQIF], 28-ऑगष्ट-२०२१</ref>। साक्षरता अभियान, ग्राम स्वच्छता अभियान, एड्स बिमारी के बारे में जागरूकता, दहेज का बुरा प्रभाव, स्त्रिभ्रूण हत्या, शराब का व्यसन, सामाजिक समता आदि कई विषय हे जो मोमीन कवठेकर के साहित्य में पाए जाते हैं<ref>“बी के मोमीन यांचे साहित्य लोकजागृती करणारे - गृहमंत्री वळसे पाटील”, "Lokmat", Pune, 22-Nov-2021.</ref>।
कवि बशीर मोमीन कवठेकर करीब १९७० के दशक से तमाशा कलाकारो को अपने लेखन सामुग्री - लावणी, लोकगीत और वगनाट्य से संपन्न कर रहे है<ref>{{cite book |url=https://www.google.com.sa/books/edition/GABHULALELYA_CHANDRABANAT/9l3UDwAAQBAJ?hl=en&gbpv=1|title=Gabhulalelya Chandrabanat|last=पाटिल|first=विश्वास|publisher=मेहता पब्लिशिंग हाउस|year=2020}}</ref><ref>"बी. के. मोमीन कवठेकर - लोकसाहित्याचा वारसा पुढे नेणारा लोकशाहीर", “दै. पारनेर दर्शन", १३-नोव्हेंबर-२०२३</ref><ref> गरुड, श्यामल. “कनातीच्या मागे", लेख:१५, पृष्ठ १०५, ललित प्रकाशन-मुंबई, १४-एप्रिल-२०२४</ref>। कवि बशीर मोमीन कवठेकर के इस अनमोल योगदान और कर्तृत्व के चलते महाराष्ट्र सरकार ने उन्हे सण २०१९ में 'विठाबाई नारायणगावकर जिवन गौरव पुरस्कार' से सम्मानित किया। यह पुरस्कार उनके कला और सांस्कृतिक क्षेत्र में किए हुए अभूतपूर्व कार्य का यथोचित सम्मान है<ref>[http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award आयुष्यभराच्या निरपेक्ष सेवेचा गौरव- लोकशाहीर बशीर मोमीन यांच्या भावना ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201108025500/http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award/ |date=2020-11-08 }} "दै.[[सामना]]”, 1-March-2019</ref><ref>शेख दिलावर. “बघू नका मुखडा वळू वळू - लावणी संग्रह", परिशिष्ट:१.मुस्लिम शहीरों का योगदान, पृष्ठ ११६, निर्मिती प्रकाशन-कोल्हापूर,२०२१</ref><ref>{{cite book |last1=Prof. Pandya |first1=Dyuti |date=November 30, 2022 |editor-last=Mukadam |editor-first=Dr. Kedar |title=भारतीय लोक कलाकार |publisher=Maharaja Sayajirao University of Baroda |pages=141–145 |chapter=Chapter 29: Folk artists of Gujrat and Maharashtra}}</ref>।
बशीर मोमीन कवठेकर का और एक महत्वपूर्ण योगदान यह भी है की उन्होने एक किताब “कलावंतांच्या आठवणी (अभ्यास पुस्तक)”<ref>Prakash Khandge. "उपेक्षित कलाक्षेत्राच्या उपयुक्त नोंदी", Loksatta, Mumbai, Published on 10-Dec-2000.</ref> लिखी जो इस क्षेत्र से जुडे कलाकारो की जाणकारी संग्रहित करता है<ref>प्रभाकर ओव्हाळ. "दगडूबाबा शिरोलीकर"- संदर्भ:१.कवठेकर,मोमीन बी. के.[https://marathivishwakosh.org/1079/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/https://marathivishwakosh.org/1079/ |date=24 जनवरी 2022 }} "मराठी विश्वकोष", महाराष्ट्र राज्य सरकारचा उपक्रम, १३-डिसेम्बर-२०१८</ref>। इस तरह कला प्रसार के साथ ही इसे संवर्धन करणेवालो कलाकारो के योगदान और स्म्रिती को जिवीत रख सकते है।
===रचनाए===
'''नाटक''':
*'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा' - छत्रपती [[राजाराम प्रथम]] के नेतृत्व मे मशहूर सेनानायक संताजी-धनाजी की मुघल साम्राज्य के खिलाफ कीए हुए संघर्ष पर आधारित<ref>"लेखणीतून ग्रामीण लोककला संपन्न करणारे बशीर मोमीन कवठेकर", ‘सांज महानगरी-मुंबई आवृत्ती', दि. २२ जानेवारी २०१९</ref>
*'वेडात मराठे वीर दौडले सात' - मराठा साम्राज्य के तिसरे सेनापती [[प्रतापराव गूजर]] ने अपने ६ साथियो के साथ बहलोल खान पर किए हूए हमले पर आधारित<ref>[https://www.kolaj.in/published_article.php?v=Introduction-to-tamasha-artist-b-k-mominFI5681349/ बशीर मोमीन – कवठेकरः कोंबड्या विकण्यापासून जीवनगौरव पुरस्कारापर्यंत] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230315105804/https://www.kolaj.in/published_article.php?v=Introduction-to-tamasha-artist-b-k-mominFI5681349/ |date=2023-03-15 }} "कोलाज- फिचर वेबसाईट", Published on 16-Jan-2019</ref>
*'लंका कुणी जाळली'
'''जनजागृती के लिए सामाजिक विषयोपर पथनाट्य''':
* 'सोयऱ्याला धडा शिकवा'
* 'हुंड्या पायी घडल सारं'<ref>“बी के मोमीन यांचे साहित्य लोकजागृती करणारे - गृहमंत्री वळसे पाटील”, "दै.लोकमत", Pune, 22-Nov-2021.</ref>
* 'दारू सुटली चालना भेटली'
* 'दारूचा झटका संसाराला फटका'
* 'मनाला आला एड्स टाळा'
* ‘बुवाबाजी ऐका माझी'
'''वगनाट्य''':<ref>वैजयंती सिन्नरकर, [शब्दगंध : लोककला - वग ], "दै. देशदूत, नाशिक, 22-Oct-2023"</ref>
* 'बाईने दावला इंगा'
* 'ईश्कान घेतला बळी'
* 'तांबडं फुटलं रक्तांच'
* 'फुटला पाझर पाषणाला'
* 'भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा'<ref>फड रंगला तमाशाचा - मोमीन कवठेकर,"आकाशवाणी पुणे केंद्र", २०१९</ref>
* 'भक्त कबीर'
* 'वेडात मराठे वीर दौडले सात'
* 'ठकास महाठक'
* 'सुशीला, मला माफ कर'
'''मशहूर लोकगीत''':
* सार हायब्रीड झालं ...
* हे असच चालायचं
* खर नाही काही हल्लीच्या जगात ...
* फॅशनच फॅड लागतंया गॉड ...
* लंगड .. मारताय उडून तंगड
* लई जोरात पिकलाय जोंधळा ...
* मारू का गेनबाची मेख ..
* बडे मजेसे मॅरेज किया …
* 'महात्मा फुल्यांची घेऊन स्फूर्ती, चला होऊया शाळेला भरती' .. राष्ट्रीय साक्षरता अभियान के लिये<ref>[https://www.lokmat.com/maharashtra/tamasha-best-decline-has-been-criticized-momin/ "तमाशा श्रेष्ठच, उतरती कळा नाही- मोमीन कवठेकर”], ‘दै. लोकमत- संडे स्पेशल मुलाखत’, दि. १०-फेब्रुवारी-२०१९</ref>
'''मराठी फिल्मों के लिए गीत''':
* गंगाराम आला ....
* मुरली माझा कष्ट करी ...
* व्हीआयपी व्हीआयपी ...<ref>{{Citation|last=Gaana.com|title=VIP VIP|url=https://gaana.com/song/vip-vip-1|access-date=2 जनवरी 2024|archive-date=24 जनवरी 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220124213849/https://gaana.com/song/vip-vip-1|url-status=dead}}</ref>
* चिकणी चमेली...झुंबा डान्स<ref>{{Citation|last=Zee Music|title= Zumba, VIP Gadhav| date=2019-08-26| url=https://www.youtube.com/watch?v=p_Y5nvXt_xk|accessdate=2020-09-03}}</ref>
'''भक्तिगीत और लोकगीतो के अल्बम'''
* रामायण कथा
* अष्टविनायक गीते
* सत्त्वाची अंबाबाई
* नवसाची येमाई
* येमाईचा दरबार
* कऱ्हा नदीच्या तीरावर
* कलगी तुरा
* वांग्यात गेली गुरं
'''प्रकाशित किताबे'''
* कलावंतांच्या आठवणी <ref>प्रकाश खांडगे "उपेक्षित कलाक्षेत्राच्या उपयुक्त नोंदी", दै.लोकसत्ता, मुंबई, १०-डिसेम्बर-२०००.</ref> ... महाराष्ट्र राज्य साहित्य सांस्कृतिक मंडळ द्वारा प्रकाशित<ref>प्रभाकर ओव्हाळ. "दगडूबाबा शिरोलीकर"- संदर्भ:१.कवठेकर,मोमीन बी. के.[https://marathivishwakosh.org/1079/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/https://marathivishwakosh.org/1079/ |date=24 जनवरी 2022 }} "मराठी विश्वकोष", महाराष्ट्र राज्य सरकारचा उपक्रम, १३-डिसेम्बर-२०१८</ref>
* भंगले स्वप्न महाराष्ट्रा (ऐतिहासिक नाटक)
* प्रेम स्वरूप आई (काव्य संग्रह) <ref name="auto">"कवठेकर यांना डॉ. विखे पाटील पुरस्कार", "दै.प्रभात",पुणे, 16-Sept-2014.</ref> .... श्री राजेंद्र कांकरिया का संपादन किया हुआ काव्यसंग्रह
*अक्षरमंच (काव्य संग्रह) ... अखिल भारतीय मराठी प्रातिनिधिक काव्यसंग्रह - २००४, संपादक डॉ योगेश जोशी
==पुरस्कार और मान्यता==
[[File:Momin Kavathekar receiving Vithabai Jivan Gaurav Award 2018 in presence of Shri Vinod Tawade.jpg|thumb|महाराष्ट्र सरकार द्वारा प्रदान किया जानेवाला 'विठाबाई नारायणगावकर जीवन गौरव पुरस्कार' स्वीकृत करते समय स्व. [[बशीर मोमीन कवठेकर]], २०१९]]
*'तमाशासम्रादणी विठाबाई नारायणगावकर जीवनगौरव पुरस्कार (2019)'<ref>"आयुष्यभराच्या निरपेक्ष सेवेचा गौरव! लोकशाहीर बशीर मोमीन यांच्या भावना" [http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201108025500/http://www.saamana.com/folk-artist-bashir-momin-honor-by-vithabai-narayangaonkar-life-achievement-award/|date=8 नवंबर 2020}},"[[सामना]]", प्रकाशन तिथि 1 मार्च 2019</ref>
*'मुस्लिम सत्य शोधक विशेष सम्मान (2019)'... ज्येष्ठ समाज सेवक श्री बाबा आढाव जी के हाथो प्रदान<ref>"दारू पिऊन ‘तिहेरी तलाक’ उच्चारणे कसे काय चालते?"[http://www.lokmat.com/pune/how-speak-triple-divorce-drinking-dr-zeenat-shaukat-ali/] ''Lokamt'', Published on 23-March-2019</ref>
*'महाराष्ट्र साहित्य परिषद सन्मान (2019)'<ref>"कर्तबगार व्यक्तींचा तळेगाव येथे सन्मान" [http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=176438] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201031074450/http://product.sakaalmedia.com/portal/SM.aspx?ID=176438|date=31 अक्तूबर 2020}},''Sakal'', Published on 16-Sept-2019</ref>
*'लोकनेते गोपीनाथ मुंडे जीवनगौरव पुरस्कार (2018)'<ref>"[http://epaper.eprabhat.net/1933339/Pune-City-Edition/City#page/15/2 ग्रामीण भागातील लोककलावंतांना राजाश्रयाची गरज: बी के मोमीन]" {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200222051726/http://epaper.eprabhat.net/1933339/Pune-City-Edition/City#page/15/2|date=22 फ़रवरी 2020}}, “प्रभात, अभिगमन तिथि 12 दिसम्बर 2018</ref>
*'पदमश्री विखे पाटिल साहित्य कला गौरव पुरस्कार(2014)'... श्री पृथ्वीराज चौहान (मुख्यमंत्री, महाराष्ट्र राज्य) जी के हाथो प्रदान<ref>"[https://maharashtratimes.indiatimes.com/ahmednagar-news/award/articleshow/38986081.cms पद्मश्री विखे पाटील साहित्य पुरस्कार जाहीर]" {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190330070607/https://maharashtratimes.indiatimes.com/ahmednagar-news/award/articleshow/38986081.cms|date=30 मार्च 2019}}, “[[महाराष्ट्र टाइम्स]]", अभिगमन तिथि 11 अगस्त 2014</ref>
*'ग्रैंड सोशल अवार्ड, पुणे (2013)'... हिंदी फिल्म अभिनेता श्री जॅकी श्रॉफ जी के हाथो प्रदान
*'व्यसनमुक्ती पुरस्कार (2000)'... श्री अजित पवार (मंत्री, महाराष्ट्र राज्य) जी के हाथो प्रदान
*'लोकशहीर पुरस्कार (1999)'
*'ग्रामवैभव पुरस्कार (1981)'...मराठी फिल्म अभिनेता श्री निळू फुले जी के हाथो प्रदान<ref>"बी. के. मोमीन कवठेकर - लोकसाहित्याचा वारसा पुढे नेणारा लोकशाहीर", “दै. पारनेर दर्शन", १३-नोव्हेंबर-२०२३</ref>
*'छोटू जुवेकर पुरस्कार, मुंबई (1980)'...हिंदी फिल्म अभिनेता श्री अमोल पालेकर जी के हाथो प्रदान<ref>"दुसऱ्या तमाशा लेखन स्पर्धेचा निकाल",''Sakal'', Mumbai, 22-Oct-1980.</ref>
==सामाजिक कार्य==
मोमीन कवठेकर ने एक कलापथक का गठन किया था, जो नुक्कड़ नाटक के तहत सामाजिक विषयो पर समाज प्रबोधन का काम करता था। दहेज प्रथा, स्त्रीभ्रूण हत्या, शराब का व्यसन और एड्स जैसी महामारियों, अंधविश्वासों का अंधा अनुसरण, और अस्वच्छता के खिलाफ जागरूकता अभियान चलाता था।<ref>“अवलिया लोकसाहित्यीक”, "Sakal, a leading Marathi Daily”, Pune, 21-Nov-2021.</ref><ref>[https://nettv4u.com/celebrity/marathi/poet/bashir-momin-kavathekar "Celebrity Marathi Poet-Bashir Momin Kavathekar"],''NETTV4U - Web platform for entertainment'', Retrieved on 29-Jan-2023</ref><ref>[https://puneprimenews.com/latest-news/gangarambuwa-kavthekar-who-sacrificed-his-life-for-social/ “बुवांची ढोलकी आणि भाईंची गाणी राज्यभर गाजली…!!! समाज जागृती साठी आयुष्य वेचणारे गंगारामबुवा कवठेकर व बी. के. मोमीन कवठेकर”], ‘Pune Prime News’, 09-Nov-2022</ref>उन्होंने सरकार की विभिन्न अभियानो में भी सक्रिय रूप से भाग लिया, जैसे कि राष्ट्रीय साक्षारता मिशन, व्यसनमुक्ति अभियान, ग्राम स्वच्छता और [[स्वच्छ भारत अभियान]], वनक्षेत्र और पाणी संवर्धन।<ref>[https://maharashtratimes.indiatimes.com/editorial/manasa/vithabai-narayangaonkar-lifetime-achievement-award-bashir-kamroodin-momin/articleshow/68226068.cms बशीर मोमीन (कवठेकर)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190603012822/https://maharashtratimes.indiatimes.com/editorial/manasa/vithabai-narayangaonkar-lifetime-achievement-award-bashir-kamroodin-momin/articleshow/68226068.cms|date=3 जून 2019}} “[[महाराष्ट्र टाइम्स]] का सम्पादकीय[[Maharashtra Times|”]], प्रकाशन तिथि 2 मार्च 2019</ref> सामाजिक कारण में उनके योगदान के लिए एक मान्यता के रूप में, उन्हें सरकार द्वारा 'व्यसनमुक्ती पुरस्कार’से सम्मानित किया गया था।
उन्होंने लोक कला और कलाकारो के विकास के लिए काम करने के उद्देश्य से लोक कलाकारों के एक संगठन का गठन और नेतृत्व किया। उन्होंने कलाकार के बच्चों के लिए छात्रवृत्ति, बुजुर्ग कलाकार के लिए पेंशन जैसे मुद्दों को संबोधित करने की कोशिश की और पेंशन सुनिश्चित करने के लिए सरकारी एजेंसियों से संघर्ष भी किया<ref>"वृद्ध कलावंताचा मोर्चा, घेरावाचा इशारा", "Dainik Prabhat-a leading marathi daily", Pune, 7-July-2008.</ref> । वे पुणे जिले में लोक कलाकार के लिए स्वास्थ्य जांच शिविर आयोजित करते थे<ref>"जिल्ह्यात तमाशा कलावंतांसाठी आरोग्य तपासणी शिबिरे", "Dainik Prabhat-a leading marathi daily", Pune, 20-Jan-2008.</ref>। उन्होंने लोक कलाकार के योगदान का दस्तावेजीकरण करने की कोशिश कि ताकि कला और संस्कृति संरक्षित रहे और अगली पीढ़ी को उपलब्ध हो सके। पिछले दो दशकों से वह युवा पीढ़ी के कलाकारों को मार्गदर्शन कर रहे हैं, जिससे कला का विकास हो रहा है और महाराष्ट्र की संस्कृति में प्रचलित पारंपरिक कला रूपों का संरक्षण हो रहा है।<ref>"लोककलाविषयक अप्रकाशित साहित्य शासनाने प्रकाशित करावे", ''Sakal'', Pune, 30-May-2009.</ref> <ref>[http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=129871:2011-01-16-18-38-06&Itemid=1 "नृत्य स्पर्धेत बक्षिसांचा ‘पाऊस’"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220124213851/http://archive.loksatta.com/index.php?option=com_content&view=article&id=129871:2011-01-16-18-38-06&Itemid=1 |date=24 जनवरी 2022 }},''Loksatta'', Retrieved on 10-Feb-2019</ref><ref>"ग्रामीण भाग कलाकारांची खाण -मोमीन कवठेकर यांचे प्रतिपादन; शिरूरला एकांकिका स्पर्धा",''Sakal'', Pune,3-March-2019</ref>
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:लेखक]]
[[श्रेणी:कवि]]
[[श्रेणी:लावणी]]
[[श्रेणी:महाराष्ट्र]]
[[श्रेणी:मराठी]]
[[श्रेणी:लोक कला]]
[[श्रेणी:तमाशा]]
[[श्रेणी:साहित्यिक]]
lpuzzpr0e6qu2nzgt1275esdpji4p3x
सदस्य वार्ता:GrafKulenicto
3
1237138
6449065
5034443
2025-07-06T13:51:30Z
XXBlackburnXx
285774
XXBlackburnXx ने [[सदस्य वार्ता:Based47]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:GrafKulenicto]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Based47|Based47]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/GrafKulenicto|GrafKulenicto]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
5034443
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Based47}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:29, 9 दिसम्बर 2020 (UTC)
1av3z029v2wvzee6z8op82jycc6oiga
सदस्य वार्ता:DreamRimmer
3
1293203
6449242
6423314
2025-07-07T06:25:41Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: अनुरोध।
6449242
wikitext
text/x-wiki
{{Archives|auto=yes|search=yes}}
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|संजीव कुमार}} से [[सदस्य_वार्ता:संजीव कुमार#बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन|वार्तालाप]] किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को 7 दिन हो चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी प्रबंधक के प्रति संतुष्ट या असंतुष्ट होने पर सदस्यगण [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर अपना मत दर्ज कर सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:20, 30 मार्च 2025 (UTC)
:Riteze जी, कृपया बार-बार एक ही संदेश न छोड़ें। मैंने संदेश पढ़ लिया है और यदि टिप्पणी करनी होती तो अब तक कर चुका होता। दोनों प्रबंधक अपना काम कर रहे हैं और यदि आपको शिकायत है तो उचित स्थान पर लिखें। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 07:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
== सुधार अनुरोध ==
नमस्ते DreamRimmer जी, जैसे की मेरे वार्ता पृष्ठ पर मैं आपके सन्देशों को देख रहा था, मुझे लगता है यह समस्या भी आप सुधार दोगे। सन्दर्भों में आ रही कुछ समस्या को सुधारने के क्रम में साथी प्रबन्धक ने [[मॉड्यूल:Citation]] में कुछ सुधार किये। इससे वो समस्या तो दूर हो गयी लेकिन एक अन्य समस्या आने लग गयी। लेखों में माह के नाम के लिए अलग-अलग वर्तनियाँ काम में ली गयी हैं। इसी तरह उपरोक्त बदलाव के बाद मैंने भी यहाँ सुधार का प्रयास किया। मैंने [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration]] और [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration/sandbox]] में सुधार किया। अब ये sandbox वाली तिथियाँ ले रहा है जो सम्भवतः कहीं पाथ सुधारने से ठीक हो जायेगा। समस्या यह है कि यहाँ पर हिन्दी माह के नाम "फरवरी" (बिना नुक्ता के), "एप्रिल" (कम प्रचलन वाली वर्तनी), "सितम्बर", "अक्तुबर", "नवंबर" और "दिसंबर" (क्रम में बादल में लिखे गये) लिखने पर सन्दर्भों में त्रुटि आ रही है। क्या आप इस त्रुटि को सुधारने का प्रयास कर सकते हैं? आप चाहें तो किसी भी लेख में {{tl|cite web}} साँचा लगायें और <code>date</code>, <code>archive-date</code> या <code>access-date</code> प्राचलों को "1 एप्रिल 2025" मान देकर देखें। जैसे <nowiki>{{cite web|url=https://example.com|title=उदाहरण|date=1 एप्रिल 2025}}</nowiki><span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
s8p6bsku67r3be4h992fg95z3zvlxyx
6449244
6449242
2025-07-07T06:28:12Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: त्रुटि सुधारी।
6449244
wikitext
text/x-wiki
{{Archives|auto=yes|search=yes}}
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|संजीव कुमार}} से [[सदस्य_वार्ता:संजीव कुमार#बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन|वार्तालाप]] किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को 7 दिन हो चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी प्रबंधक के प्रति संतुष्ट या असंतुष्ट होने पर सदस्यगण [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर अपना मत दर्ज कर सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:20, 30 मार्च 2025 (UTC)
:Riteze जी, कृपया बार-बार एक ही संदेश न छोड़ें। मैंने संदेश पढ़ लिया है और यदि टिप्पणी करनी होती तो अब तक कर चुका होता। दोनों प्रबंधक अपना काम कर रहे हैं और यदि आपको शिकायत है तो उचित स्थान पर लिखें। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 07:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
== सुधार अनुरोध ==
नमस्ते DreamRimmer जी, जैसे की मेरे वार्ता पृष्ठ पर मैं आपके सन्देशों को देख रहा था, मुझे लगता है यह समस्या भी आप सुधार दोगे। सन्दर्भों में आ रही कुछ समस्या को सुधारने के क्रम में साथी प्रबन्धक ने [[मॉड्यूल:Citation]] में कुछ सुधार किये। इससे वो समस्या तो दूर हो गयी लेकिन एक अन्य समस्या आने लग गयी। लेखों में माह के नाम के लिए अलग-अलग वर्तनियाँ काम में ली गयी हैं। इसी तरह उपरोक्त बदलाव के बाद मैंने भी यहाँ सुधार का प्रयास किया। मैंने [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration]] और [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration/sandbox]] में सुधार किया। अब ये sandbox वाली तिथियाँ ले रहा है जो सम्भवतः कहीं पाथ सुधारने से ठीक हो जायेगा। समस्या यह है कि यहाँ पर हिन्दी माह के नाम "फरवरी" (बिना नुक्ता के), "एप्रिल" (कम प्रचलन वाली वर्तनी), "सितम्बर", "अक्तुबर", "नवंबर" और "दिसंबर" (क्रम में बाद में लिखे गये) लिखने पर सन्दर्भों में त्रुटि आ रही है। क्या आप इस त्रुटि को सुधारने का प्रयास कर सकते हैं? आप चाहें तो किसी भी लेख में {{tl|cite web}} साँचा लगायें और <code>date</code>, <code>archive-date</code> या <code>access-date</code> प्राचलों को "1 एप्रिल 2025" मान देकर देखें। जैसे <nowiki>{{cite web|url=https://example.com|title=उदाहरण|date=1 एप्रिल 2025}}</nowiki><span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
r64x60efs1zymh13vlayvag0l3y7zyr
6449333
6449244
2025-07-07T10:57:57Z
DreamRimmer
651050
/* सुधार अनुरोध */ उत्तर
6449333
wikitext
text/x-wiki
{{Archives|auto=yes|search=yes}}
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|संजीव कुमार}} से [[सदस्य_वार्ता:संजीव कुमार#बॉट से ब्लॉक हटाने हेतु निवेदन|वार्तालाप]] किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को 7 दिन हो चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी प्रबंधक के प्रति संतुष्ट या असंतुष्ट होने पर सदस्यगण [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर अपना मत दर्ज कर सकते हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>वार्ता</sup>]] 07:20, 30 मार्च 2025 (UTC)
:Riteze जी, कृपया बार-बार एक ही संदेश न छोड़ें। मैंने संदेश पढ़ लिया है और यदि टिप्पणी करनी होती तो अब तक कर चुका होता। दोनों प्रबंधक अपना काम कर रहे हैं और यदि आपको शिकायत है तो उचित स्थान पर लिखें। – [[User:DreamRimmer|<big style="color:black; font-family: Tahoma">'''DreamRimmer'''</big>]] ('''[[User talk:DreamRimmer|वार्ता]]''') 07:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
== सुधार अनुरोध ==
नमस्ते DreamRimmer जी, जैसे की मेरे वार्ता पृष्ठ पर मैं आपके सन्देशों को देख रहा था, मुझे लगता है यह समस्या भी आप सुधार दोगे। सन्दर्भों में आ रही कुछ समस्या को सुधारने के क्रम में साथी प्रबन्धक ने [[मॉड्यूल:Citation]] में कुछ सुधार किये। इससे वो समस्या तो दूर हो गयी लेकिन एक अन्य समस्या आने लग गयी। लेखों में माह के नाम के लिए अलग-अलग वर्तनियाँ काम में ली गयी हैं। इसी तरह उपरोक्त बदलाव के बाद मैंने भी यहाँ सुधार का प्रयास किया। मैंने [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration]] और [[मॉड्यूल:Citation/CS1/Configuration/sandbox]] में सुधार किया। अब ये sandbox वाली तिथियाँ ले रहा है जो सम्भवतः कहीं पाथ सुधारने से ठीक हो जायेगा। समस्या यह है कि यहाँ पर हिन्दी माह के नाम "फरवरी" (बिना नुक्ता के), "एप्रिल" (कम प्रचलन वाली वर्तनी), "सितम्बर", "अक्तुबर", "नवंबर" और "दिसंबर" (क्रम में बाद में लिखे गये) लिखने पर सन्दर्भों में त्रुटि आ रही है। क्या आप इस त्रुटि को सुधारने का प्रयास कर सकते हैं? आप चाहें तो किसी भी लेख में {{tl|cite web}} साँचा लगायें और <code>date</code>, <code>archive-date</code> या <code>access-date</code> प्राचलों को "1 एप्रिल 2025" मान देकर देखें। जैसे <nowiki>{{cite web|url=https://example.com|title=उदाहरण|date=1 एप्रिल 2025}}</nowiki><span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 06:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] जी, ठीक कर दिया गया हैं। – [[User:DreamRimmer|<span style="color:#5A4FCF">'''Dream'''Rimmer</span>]] [[User talk:DreamRimmer|<span style="color:##5A4FCF;">■</span>]] 10:57, 7 जुलाई 2025 (UTC)
235r6hb5hknrj62y31o9axpy78zaefp
पांकी, झारखण्ड
0
1293844
6449200
5277519
2025-07-07T02:20:51Z
~2025-144187
876860
6449200
wikitext
text/x-wiki
6449208
6449200
2025-07-07T03:27:22Z
DreamRimmer
651050
[[Special:Contributions/~2025-144187|~2025-144187]] ([[User talk:~2025-144187|Talk]]) के संपादनों को हटाकर [[User:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] के आखिरी अवतरण को पूर्ववत किया
5277519
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = पांकी
|other_name = Panki
|image =
|image_caption =
|pushpin_label = पांकी
|pushpin_map = India Jharkhand
|coordinates = {{coord|24.036|84.477|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = झारखंड में स्थिति
|subdivision_type = देश |subdivision_name = {{IND}}
|subdivision_type1 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name1 = [[झारखण्ड]]
|subdivision_type2 = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name2 = [[पलामू ज़िला]]
|subdivision_type3 = [[तहसील]] |subdivision_name3 = पांकी
|population_total = 9642
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषाएँ
|demographics1_title1= प्रचलित
|demographics1_info1= [[हिन्दी]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय|भामस]] |utc_offset1 = +5:30
}}
'''पांकी''' (Panki) [[भारत]] के [[झारखण्ड]] राज्य के [[पलामू ज़िले]] में स्थित एक बस्ती है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=RQeAAAAAMAAJ Tourism and Its Prospects in Bihar and Jharkhand] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130411085305/http://books.google.com/books?id=RQeAAAAAMAAJ |date=11 अप्रैल 2013 }}," Kamal Shankar Srivastava, Sangeeta Prakashan, 2003</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=X3ZuAAAAMAAJ The district gazetteer of Jharkhand]," SC Bhatt, Gyan Publishing House, 2002</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[पलामू ज़िला]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:पलामू ज़िला]]
[[श्रेणी:झारखण्ड के गाँव]]
[[श्रेणी:पलामू ज़िले के गाँव]]
n2x2v40nnb4lcqg1sqot0m4yjw14702
शाहनगर, पन्ना
0
1297371
6449325
6445089
2025-07-07T10:35:36Z
~2025-147270
876916
को गली चटलुइऐल टणघ
6449325
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = शाहनगर
|other_name = Shahnagar
|image =
|image_caption =
|pushpin_label = शाहनगर
|pushpin_map = India Madhya Pradesh
|coordinates = {{coord|23.991|80.312|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = मध्य प्रदेश में स्थिति
|subdivision_type = देश |subdivision_name = {{IND}}
|subdivision_type1 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name1 = [[मध्य प्रदेश]]
|subdivision_type2 = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name2 = [[पन्ना ज़िला]]
|subdivision_type3 = [[तहसील]] |subdivision_name3 = शाहनगर
|population_total = 5104
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषा
|demographics1_title1= प्रचलित
|demographics1_info1= [[हिन्दी]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय]] |utc_offset1 = +5:30
}}
'''शाहनगर''' (Shahnagar) [[भारत]] के [[मध्य प्रदेश]] राज्य के [https://bntnewshindi.com/category/mp/panna/ पन्ना ज़िल] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230614115132/https://bntnewshindi.com/category/mp/panna/ |date=14 जून 2023 }} में स्थित एक कस्बा है। यह इसी नाम की [[तहसील]] का मुख्यालय भी है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ Inde du Nord: Madhya Pradesh et Chhattisgarh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190703183559/https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ|date=3 जुलाई 2019}}," Lonely Planet, 2016, ISBN 9782816159172</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=u6VB9_CrsfoC Tourism in the Economy of Madhya Pradesh]," Rajiv Dube, Daya Publishing House, 1987, ISBN 9788170350293</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[पन्ना ज़िला]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{मध्य प्रदेश के जिले}}
[[श्रेणी:पन्ना ज़िला]]
[[श्रेणी:मध्य प्रदेश के गाँव]]
[[श्रेणी:पन्ना ज़िले के गाँव]]
m8v7bgb54wemq6xjw5qk47euvavpdrc
6449327
6449325
2025-07-07T10:41:44Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: प्रचार कड़ी हटाई।
6449327
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox settlement
|name = शाहनगर
|other_name = Shahnagar
|image =
|image_caption =
|pushpin_label = शाहनगर
|pushpin_map = India Madhya Pradesh
|coordinates = {{coord|23.991|80.312|display=inline, title}}
|pushpin_map_caption = मध्य प्रदेश में स्थिति
|subdivision_type = देश |subdivision_name = {{IND}}
|subdivision_type1 = [[भारत के राज्य तथा केन्द्र-शासित प्रदेश|प्रान्त]] |subdivision_name1 = [[मध्य प्रदेश]]
|subdivision_type2 = [[भारत के ज़िले|ज़िला]] |subdivision_name2 = [[पन्ना ज़िला]]
|subdivision_type3 = [[तहसील]] |subdivision_name3 = शाहनगर
|population_total = 5104
|population_as_of = 2011
|demographics_type1 = भाषा
|demographics1_title1= प्रचलित
|demographics1_info1= [[हिन्दी]]
|timezone1 = [[भारतीय मानक समय]] |utc_offset1 = +5:30
}}
'''शाहनगर''' (Shahnagar) [[भारत]] के [[मध्य प्रदेश]] राज्य के [[पन्ना ज़िला|पन्ना ज़िले]] में स्थित एक गाँव है। यह इसी नाम की [[तहसील]] का मुख्यालय भी है।<ref>"[https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ Inde du Nord: Madhya Pradesh et Chhattisgarh] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190703183559/https://books.google.com/books?id=X6XNCwAAQBAJ|date=3 जुलाई 2019}}," Lonely Planet, 2016, ISBN 9782816159172</ref><ref>"[https://books.google.com/books?id=u6VB9_CrsfoC Tourism in the Economy of Madhya Pradesh]," Rajiv Dube, Daya Publishing House, 1987, ISBN 9788170350293</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[पन्ना ज़िला]]
== सन्दर्भ ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{मध्य प्रदेश के जिले}}
[[श्रेणी:पन्ना ज़िला]]
[[श्रेणी:मध्य प्रदेश के गाँव]]
[[श्रेणी:पन्ना ज़िले के गाँव]]
t2189onfo8fjfzmisy89qw9wpb1xr4o
साँचा:भारत के राजनयिक मिशन
10
1297911
6449215
6360025
2025-07-07T04:08:59Z
~2025-143863
876872
6449215
wikitext
text/x-wiki
{{Navbox
|name = भारत के राजनयिक मिशन
|title = {{flagdeco|India}} [[भारत के राजनयिक मिशनों की सूची|भारत के राजनयिक मिशन]]
|state = {{{state|autocollapse}}}
|bodyclass = hlist
|listclass = hlist
|group1 = अफ्रीकी
|list1 =
* [[भारत का दूतावास, काहिरा|मिस्र]]
* [[भारत का दूतावास, कोनाक्री|गिनी]]
* [[भारत का दूतावास, जूबा|दक्षिण सूडान]]
* [[भारत का दूतावास, काहिरा|मिस्र]]
* [[भारत का दूतावास, अन्टाननरीवो|मेडागास्कर]]
* [[भारत का उच्चायोग, पोर्ट लुई |मॉरिशस]]
* [[भारत का दूतावास, साओ टोमे|साओ तोमे और प्रिन्सिपी]]
|group2 = अमेरिकी
|list2 =
* [[भारत का उच्चायोग, किंग्सटन|जमैका]]
* [[भारत का दूतावास, वॉशिंगटन, डी॰सी॰|अमेरिका]]
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, सैन फ़्रांसिस्को|सैन फ़्रांसिस्को]]
* [[भारत का दूतावास, पनामा सिटी|पनामा]]
* [[भारत का दूतावास, ब्रासीलिया|ब्राजील]]
* [[भारत का दूतावास, पारामरिबो|सूरीनाम]]
|group3= एशियाई
|list3 =
* [[भारत का दूतावास, बाकू|आज़रबाइजान]]
* [[भारत का दूतावास, काबुल |अफ़ग़ानिस्तान]]
* [[भारत का दूतावास, जकार्ता|इंडोनेशिया]]
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, देनपसार|देनपसार]]
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, मेदान|मेदान]]
* [[भारत का दूतावास, तेहरान|ईरान]]
* [[भारत का दूतावास, कुवैत नगर|कुवैत]]
* [[भारत का दूतावास, बीजिंग|चीन]]
* [[भारत का दूतावास, टोक्यो|जापान]]
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, ओसाका|ओसाका]]
* [[भारत का दूतावास, तेल अविव|इज़राइल]]
* [[भारत का दूतावास, सियोल|दक्षिण कोरिया]]
* [[भारत का उच्चायोग, इस्लामाबाद|पाकिस्तान]]
* [[भारत का दूतावास, काठमाण्डु|नेपाल]]
* [[भारत का दूतावास, थिम्फू|भूटान]]
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, फुंतशोलिंग|फुंतशोलिंग]]
* [[भारत का दूतावास, उलान बतोर|मंगोलिया]]
* [[भारत का उच्चायोग, कुआलालम्पुर|मलेशिया]]
* [[भारत का उच्चायोग, माले|मालदीव]]
* [[भारत का दूतावास, अंकारा|तुर्की]]
|group4 = यूरोपीय
|list4 =
* [[भारत का दूतावास, रोम|इटली]]
* [[भारत का दूतावास, बर्लिन|जर्मनी]]
* [[भारत का दूतावास, ओस्लो|नॉर्वे]]
* [[भारत का दूतावास, वारसॉ|पोलैंड]]
* [[भारत का दूतावास, पेरिस|फ्रांस]]
* [[भारत का दूतावास, ब्रुसेल्स|बेल्जियम]]
* [[भारत का उच्चायोग, वैलेटा|माल्टा]]
* [[भारत का दूतावास, कीव|यूक्रेन]]
* [[इंडिया हाउस, लंदन|यूनाइटेड किंगडम]]
* [[भारत का दूतावास, एथेंस|यूनान]]
* [[भारत का दूतावास, मॉस्को|रूस]]
* [[भारत का दूतावास, बेलग्रेड|सर्बिया]]
* [[भारत का उच्चायोग, निकोसिया|साइप्रस]]
* [[भारत का दूतावास, ब्राटिस्लावा|स्लोवाकिया]]
* [[भारत का दूतावास, लुब्लियाना|स्लोवेनिया]]
* [[भारत का दूतावास, स्टॉकहोम|स्वीडन]]
|group5 = ओशिनीया
|list5=
* [[भारत का उच्चायोग, सूवा|फ़िजी]]
* [[भारत का उच्चायोग, वेलिंग्टन|न्यूज़ीलैण्ड]]
|group6 = अन्तराष्ट्रिय संस्थाएँ
|list6=
* [[संयुक्त राष्ट्र में भारत का स्थायी मिशन|संयुक्त राष्ट्र]]
|group7 = ''सीमित मान्यता देश''
|list7 =
* [[भारत–ताइपे संगठन|ताइवान]]
* [[भारत का प्रतिनिधि कार्यालय, रामल्ला|फिलिसतीन]]
|group8 = भूतपूर्व
|list8 =
* पाकिस्तान
** [[भारत का महावाणिज्य दूतावास, कराची|कराची]]
* जर्मनी
** [[भारत का दूतावास, बॉन|बॉन]]
|group9 = हमले
|list9 =
* अफ़ग़ानिस्तान
** दूतावास
*** [[2008 में काबुल में भारतीय दूतावास पर बमबारी|2008]]
*** [[2009 में काबुल में भारतीय दूतावास पर बमबारी|2009]]
** महावाणिज्य दूतावास
*** [[2013 में जलालाबाद में भारतीय वाणिज्य दूतावास पर बमबारी|2013]]
*** [[2014 में हेरात में भारतीय वाणिज्य दूतावास पर हमला|2014]]
}}
<noinclude>
{{Documentation|content=
{{Align|right|{{Check completeness of transclusions}}}}
{{collapsible option}}
}}
[[श्रेणी:भारत के वैदेशिक सम्बन्ध]]
[[श्रेणी:भारत के राजनयिक मिशन]]
</noinclude>
g5o1xt9jrh4zbykrr4mjrkscmoxxf8r
सदस्य वार्ता:Svartava
3
1341004
6449154
6394925
2025-07-06T18:20:02Z
सदस्य1
875430
/* जुलाई २०२५ */ नया अनुभाग
6449154
wikitext
text/x-wiki
==पुरालेख==
* [[Special:Permalink/6280987|२०२२-२३]]
== अनेक नाम परिवर्तन अनुरोध ==
नमस्कार!
मैं आपके पिछले नाम परिवर्तनों के लिए बहुत आभारी हूँ। मेरे पास आपके लिए कोई और अनुरोध भी हैं। कृपया इन पृष्ठों के वार्ता खंड देखें।
[[इंदिरा गांधी अंतर्राष्ट्रीय हवाईअड्डा|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/इंदिरा_गांधी_अंतर्राष्ट्रीय_हवाईअड्डा]]
[[सिकन्दरिया|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/सिकन्दरिया]]
[[अल कादिमिया मस्जिद|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/अल_कादिमिया_मस्जिद]]
[[ओडिशा|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/ओडिशा]]
[[दीघा-सोनपुर रेल-सह-सड़क पुल|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/दीघा-सोनपुर_रेल-सह-सड़क_पुल]]
https://hi.m.wikipedia.org/wiki/बांग्ला_विकिपीडिया
फिर से धन्यवाद! [[सदस्य:The Sorter|The Sorter]] ([[सदस्य वार्ता:The Sorter|वार्ता]]) 08:47, 16 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:The Sorter|The Sorter]]: ज़रा आराम से। मैंने अभी तक जो भी नाम परिवर्तन किये हैं वे सब सामान्य, छोटे और अविवादास्पद वर्तनी सुधार थे। ऐसा उपरिप्रस्तावित अनुरोधों के लिए कहना कठिन होगा। जैसे, बांग्ला और बंगाली दोनों शब्द हिन्दी में प्रचलित हैं, तो मुझे नहीं लगता कि [[बांग्ला विकिपीडिया]] → [[बंगाली विकिपीडिया]] स्थानांतरण करने में कोई लाभ है, क्योंकि [[बंगाली विकिपीडिया]] भी वर्तमान में एक अनुप्रेषण है और "बंगाली विकिपीडिया" विकिपीडिया खोजने पर सामग्री-युक्त पृष्ठ पर पहुँचा जा सकता है।
:मैं आपके अन्य कई अनुरोधों से भी पूर्णतः सहमत नहीं हूँ पर मैंने यथोपयुक्त कहीं कहीं पुनर्प्रेषण निर्मित कर दिये हैं। धन्यवाद। [[सदस्य:Svartava|Svartava]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 03:10, 17 फ़रवरी 2025 (UTC)
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|अजीत कुमार तिवारी}} से उनके चर्चा पृष्ठ पर [[सदस्य_वार्ता:अजीत कुमार तिवारी#Sitenotice|Sitenotice]] शीर्षक से वार्तालाप किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को हुए 7 दिन बीत चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी भी प्रबंधक के प्रति संतुष्टि या असंतुष्टि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 03:32, 10 अप्रैल 2025 (UTC)
== जुलाई २०२५ ==
आपने [[नरकटियागंज शहर (पश्चिमी चंपारण)]] लेख को हटा दिया परंतु [[सदस्य वार्ता:~2025-124050|लेख निर्माता]] को सूचित नहीं किया। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 18:20, 6 जुलाई 2025 (UTC)
hw0xfy66jbu1sta9uf1arm8c23iqgxd
6449163
6449154
2025-07-06T18:57:56Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: उत्तर
6449163
wikitext
text/x-wiki
==पुरालेख==
* [[Special:Permalink/6280987|२०२२-२३]]
== अनेक नाम परिवर्तन अनुरोध ==
नमस्कार!
मैं आपके पिछले नाम परिवर्तनों के लिए बहुत आभारी हूँ। मेरे पास आपके लिए कोई और अनुरोध भी हैं। कृपया इन पृष्ठों के वार्ता खंड देखें।
[[इंदिरा गांधी अंतर्राष्ट्रीय हवाईअड्डा|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/इंदिरा_गांधी_अंतर्राष्ट्रीय_हवाईअड्डा]]
[[सिकन्दरिया|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/सिकन्दरिया]]
[[अल कादिमिया मस्जिद|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/अल_कादिमिया_मस्जिद]]
[[ओडिशा|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/ओडिशा]]
[[दीघा-सोनपुर रेल-सह-सड़क पुल|https://hi.m.wikipedia.org/wiki/दीघा-सोनपुर_रेल-सह-सड़क_पुल]]
https://hi.m.wikipedia.org/wiki/बांग्ला_विकिपीडिया
फिर से धन्यवाद! [[सदस्य:The Sorter|The Sorter]] ([[सदस्य वार्ता:The Sorter|वार्ता]]) 08:47, 16 फ़रवरी 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:The Sorter|The Sorter]]: ज़रा आराम से। मैंने अभी तक जो भी नाम परिवर्तन किये हैं वे सब सामान्य, छोटे और अविवादास्पद वर्तनी सुधार थे। ऐसा उपरिप्रस्तावित अनुरोधों के लिए कहना कठिन होगा। जैसे, बांग्ला और बंगाली दोनों शब्द हिन्दी में प्रचलित हैं, तो मुझे नहीं लगता कि [[बांग्ला विकिपीडिया]] → [[बंगाली विकिपीडिया]] स्थानांतरण करने में कोई लाभ है, क्योंकि [[बंगाली विकिपीडिया]] भी वर्तमान में एक अनुप्रेषण है और "बंगाली विकिपीडिया" विकिपीडिया खोजने पर सामग्री-युक्त पृष्ठ पर पहुँचा जा सकता है।
:मैं आपके अन्य कई अनुरोधों से भी पूर्णतः सहमत नहीं हूँ पर मैंने यथोपयुक्त कहीं कहीं पुनर्प्रेषण निर्मित कर दिये हैं। धन्यवाद। [[सदस्य:Svartava|Svartava]] ([[सदस्य वार्ता:Svartava|वार्ता]]) 03:10, 17 फ़रवरी 2025 (UTC)
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|अजीत कुमार तिवारी}} से उनके चर्चा पृष्ठ पर [[सदस्य_वार्ता:अजीत कुमार तिवारी#Sitenotice|Sitenotice]] शीर्षक से वार्तालाप किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को हुए 7 दिन बीत चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी भी प्रबंधक के प्रति संतुष्टि या असंतुष्टि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 03:32, 10 अप्रैल 2025 (UTC)
== जुलाई २०२५ ==
आपने [[नरकटियागंज शहर (पश्चिमी चंपारण)]] लेख को हटा दिया परंतु [[सदस्य वार्ता:~2025-124050|लेख निर्माता]] को सूचित नहीं किया। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 18:20, 6 जुलाई 2025 (UTC)
:@[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] जी, आपके सन्देशों से मुझे लग रहा है कि आपका [[वि:कठपुतली|कठपुतली]] जाँच करवाना बेहतर होगा। जो अस्थायी खाते एक दिन से अधिक सम्पादन नहीं करते उन्हें सूचित करना आवश्यक नहीं है। वो आईपी का ही अन्य रूप है। पहले भी सक्रिय आईपी को सूचित किया जाता था और अब भी सक्रिय खातों को सूचित किया जाता है।[[सदस्य:Sanjeev bot|Sanjeev bot]] ([[सदस्य वार्ता:Sanjeev bot|वार्ता]]) 18:57, 6 जुलाई 2025 (UTC)
cipqs4qigysq3rdtih2unzi1q0zvkjt
लौरा ओ'कोनेल रैपिरा
0
1369346
6449087
6339384
2025-07-06T14:45:20Z
सदस्य1
875430
कड़ी लगाई
6449087
wikitext
text/x-wiki
{{प्रतिलिपि संपादन|for=अनुवाद के बाद छूटी कुछ व्याकरण गलतियों एवं लहजे|date=मई 2022}}
{{Infobox person|name=लौरा ओ'कोनेल रैपिरा|image=Laura O'Connell Rapira at Government House Wellington NZ.jpg|alt=<!-- Photograph of Laura O'Connell Rapira raising her hand and talking at a podium the corner of an oil painting with a fancy frame behind her -->|caption=वेलिंगटन यौन शोषण सहायता के स्वागत समारोह में ओ'कोनेल रैपिरा! जून 2019 में गवर्नमेंट हाउस, वेलिंगटन, न्यूजीलैंड में फाउंडेशन|birth_name=<!-- only use if different from name -->|birth_date={{Birth year and age|1988}}|birth_place=[[न्यूज़ीलैंड]]|death_date=<!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) -->|death_place=|nationality=|other_names=|occupation=कार्यकर्ता|years_active=|known_for=|notable_works=}}
[[श्रेणी:Articles with hCards]]
'''लौरा कोनेल रपीरा''' (जन्म 10 दिसंबर 1988) एक जमीनी स्तर की नेता, वक्ता और एओटेरोआ न्यूजीलैंड के सामुदायिक कार्यकर्ता हैं। <ref>{{Cite web|url=https://medium.com/@laura.oc.rapira/free-speech-as-a-cover-for-hateful-lies-2855a215614e|title=Free speech as a cover for hate|last=Rapira|first=Laura O'Connell|date=15 July 2018|website=Medium|language=en|access-date=9 July 2020}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.teaomaori.news/rising-star-finalist-laura-oconnell-rapira-new-face-activism|title=Rising Star finalist Laura O'Connell Rapira the new face of activism|last=Ani-Oriwia Adds|first=|date=21 July 2017|website=Māori Television|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200709172143/https://www.teaomaori.news/rising-star-finalist-laura-oconnell-rapira-new-face-activism|archive-date=9 जुलाई 2020|access-date=9 July 2020|url-status=dead}}</ref> वह जातीयता, लिंग और [[LGBTIAQ]] समुदाय के अधिकारों के लिए समानता, युवाओं के लिए पर्यावरणीय संरक्षण और राजनीतिक शक्ति की वकालत करती हैं।
== जीवनी ==
'''लौरा कोनेल रपीरा''' का जन्म [[तारानाकी क्षेत्र|तारानाकी]] <ref>{{Cite web|url=https://www.thegenerosityjournal.co.nz/stories/laura-oconnell-rapira|title=Laura O'Connell Rapira|last=McLaren|first=Esther|date=18 July 2017|website=The Generosity Journal|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200709180303/https://www.thegenerosityjournal.co.nz/stories/laura-oconnell-rapira|archive-date=9 जुलाई 2020|access-date=9 July 2020|url-status=dead}}</ref> में हुआ था और बाद में वे वेस्ट ऑकलैंड चली गईं, जहाँ से उन्होंने ग्रीन बे हाई स्कूल में पढ़ाई की। वह आईवी ते तियावा, नगापुही, ते रारावा और नगती वाकाउ की [[माओरी]] हैं। <ref>{{Cite web|url=https://www.actionstation.org.nz/about/our-team|title=Our staff and volunteers|website=ActionStation|language=en-NZ|access-date=9 July 2020}}</ref> वह [[यूनाइटेड किंगडम]] में बड़े त्योहारों पर काम करने के लिए प्रेरित हुईंऔर ग्लास्टनबरी फेस्टिवल और सीक्रेट गार्डन पार्टी दोनों में काम करने लगी। <ref name=":3">{{Cite web|url=https://storyo.co/stories/laura-oconnell-rapira|title=On culture, young people and activism by Laura O'Connell Rapira|website=Storyo|language=en-US|access-date=9 July 2020}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.maoritelevision.com/node/166203|title=Laura O'Connell Rapira|website=Māori Television|language=en|access-date=9 July 2020}}</ref>
एक युवा के रूप में वह सामाजिक उद्यम पहल के लिए एक त्वरक कार्यक्रम का हिस्सा रही । 2014 में उन्होनें रॉकएनरोल की सह-स्थापना की ताकि युवा लोगों को न्यूजीलैंड के आम चुनाव में मतदान के लिए नामांकन के लिए प्रोत्साहित किया जा सके।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://nzhistory.govt.nz/media/photo/laura-oconnell-rapira|title=Laura O'Connell Rapira|last=|first=|date=|website=NZHistory, New Zealand history online|publisher=New Zealand Ministry for Culture and Heritage|archive-url=|archive-date=|access-date=9 July 2020}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.inspiringstories.org.nz/laura-oconnell-rapira|title=Laura O'Connell Rapira|website=Inspiring Stories|language=en-NZ|access-date=22 July 2020|archive-date=22 जुलाई 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200722094629/https://www.inspiringstories.org.nz/laura-oconnell-rapira|url-status=dead}}</ref>
लौरा कोनेल रपीरा ने यूनाइटेड किंगडम में रहने के दौरान [[ग्रीनपीस]] और ऑक्सफैम में पदों पर कार्य किया। <ref name=":0"/> 2012 में ओ'कोनेल रैपिरा ने पर्यावरण शिक्षा केंद्र और पारिस्थितिक वापसी का प्रस्ताव देकर अपने स्थानीय क्षेत्र वेस्ट ऑकलैंड में पर्यावरण के बारे में जागरूकता बढ़ाई। <ref>{{Cite web|url=https://www.stuff.co.nz/auckland/local-news/western-leader/7265924/1-from-a-million-people|title=$1 from a million people|last=Vaimoso|first=Hinerangi|date=11 July 2012|website=Stuff|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=9 July 2020}}</ref>
2014 में वह सामाजिक न्याय संगठन एक्शनस्टेशन में अभियानों की निदेशक बनीं, जहाँ वह डिजिटल प्रचार पर ध्यान केंद्रित करती हैं। <ref name=":0"/> <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.tedxchristchurch.com/laura-oconnell-rapira|title=Laura O'Connell Rapira|last=|first=|date=2019|website=TEDxChristchurch|language=en-NZ|archive-url=https://web.archive.org/web/20221109042212/https://www.tedxchristchurch.com/laura-oconnell-rapira|archive-date=9 नवंबर 2022|access-date=9 July 2020|url-status=dead}}</ref> <ref name=":3"/> एक नए निदेशक के लिए एक विज्ञापन अक्टूबर 2020 में दिखाई दिया, और नवंबर में ओ'कोनेल रैपिरा ने लोगों को बताया कि उन्होंने फाउंडेशन फॉर यंग ऑस्ट्रेलियन्स में क्षमता निर्माण के कार्यकारी निदेशक की एक नई भूमिका स्वीकार कर ली है। <ref>{{Cite web|url=https://dogoodjobs.co.nz/jobs/executive-director-15/|title=Director|website=Do Good Jobs - NZ's #1 ethical jobs board|language=en-US|access-date=2020-11-14|archive-date=1 नवंबर 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201101071019/https://dogoodjobs.co.nz/jobs/executive-director-15/|url-status=dead}}</ref> <ref>Action Station e-newsletter 9 Nov 2020</ref>
ओ'कोनेल रैपिरा न्यूजीलैंड समाचार वेबसाइट द स्पिनऑफ के लिए एक योगदान लेखक हैं। <ref>{{Cite web|url=https://thespinoff.co.nz/author/laura-oconnellrapira/|title=Laura O'Connell Rapira|last=|first=|date=|website=The Spinoff|archive-url=|archive-date=|access-date=22 July 2020}}</ref>
=== मान्यता ===
2017 में उन्हें यंग अचीवर्स के लिए ते वेतो माईंगी अवार्ड के लिए नामांकित किया गया था। <ref>{{Cite web|url=https://www.teaomaori.news/tv/shows/matariki-awards-2017/award-categories-nominees/te-whetu-maiangi-award-young-achievers|title=Te Whetū Maiangi Award for Young Achievers|website=Māori Television|language=en|access-date=22 July 2020|archive-date=22 जुलाई 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200722115720/https://www.teaomaori.news/tv/shows/matariki-awards-2017/award-categories-nominees/te-whetu-maiangi-award-young-achievers|url-status=dead}}</ref>
== व्यक्तिगत जीवन ==
लौरा कोनेल रपीरा की पहचान समलैंगिक उभयलिंगी<ref name=":2" /> के रूप में है और वह इस बारे में स्पष्ट है कि वह समाज में सामाजिक न्याय और समानता की तलाश करने के लिए एक ड्राइवर है।<ref name=":3"/> कई क्षेत्रों में उसकी पहचान और स्टैंड ने उसे ऑनलाइन दुर्व्यवहार का लक्ष्य बना दिया है। <ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.amnesty.org.nz/case-study-laura-o%E2%80%99connell-rapira|title=Case Study – Laura O’Connell Rapira|website=Amnesty International NZ|language=en|access-date=9 July 2020|archive-date=11 जुलाई 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200711062103/https://www.amnesty.org.nz/case-study-laura-o%E2%80%99connell-rapira|url-status=dead}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
* 2014 में ''फेस्टिवल फॉर द फ्यूचर'' नामक एक कार्यक्रम में लौरा कोनेल रपीरा द्वारा बात [https://vimeo.com/106451253 करें https://vimeo.com/106451253]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:1988 में जन्मे लोग]]
7w1udncpst4gbzeihnfiwytalq0uzeh
भारत में दहेज प्रथा
0
1461525
6449205
6415994
2025-07-07T03:03:04Z
~2025-146949
876863
/* ऐतिहासिक संदर्भ */
6449205
wikitext
text/x-wiki
[[File:India - Delhi wedding - 5438.jpg|thumb|upright=1.35| भारत की राजधानी, दिल्ली के इमाम के बेटे के लिए शादी के तोहफे|alt=]]
भारत में दहेज प्रथा <ref>{{cite web
| url = http://www.moneycontrol.com/news/business/godrej-%E2%80%98nupur-jagruti%E2%80%99dahej-ke-khilaf-ek-awaz_270666.html
| title = - Moneycontrol.com
| date = 8 मार्च 2007
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20120111134223/http://www.moneycontrol.com/news/business/godrej-%E2%80%98nupur-jagruti%E2%80%99dahej-ke-khilaf-ek-awaz_270666.html
| archive-date = 11 जनवरी 2012
}}</ref> टिकाऊ सामान, नकदी या चल संपत्ति को संदर्भित करता है जो दुल्हन का परिवार दूल्हे, उसके माता-पिता और उसके रिश्तेदारों को शादी की शर्त के रूप में देता है।<ref name=":2">{{Cite book
| title = कलियुग में दहेज से होने वाली मौतें और न्याय तक पहुंचः अधिकारिता, कानून और दहेज से होने वाली मौतें।
| last = रानी जेठमलानी और पी.के. देय
| year = 1995
| pages = 36, 38
}}</ref><ref name=":3">{{Cite book
| title = दहेज, दहेज हत्या, दुल्हन को जलाने, बलात्कार और संबंधित अपराधों से संबंधित कानून
| last = पारस दीवान और पीयूषी दीवान
| publisher = यूनिवर्सल लॉ पब्लिकेशन को.
| year = 1997
| location = Delhi
| pages = 10
}}</ref> [[Dowry]]
दहेज को [[हिंदी]] में दहेज़ और [[उर्दू]] में जहेज़ कहा जाता है।
<ref name="Waheed">{{cite journal
| last = Waheed
| first = Abdul
| title = भारतीय मुसलमानों के बीच दहेज: आदर्श और प्रथाएं
| journal = [[Indian Journal of Gender Studies]]
| volume = 16
| issue = 1
| pages = 47–75
| doi = 10.1177/097152150801600103
| date = February 2009
| s2cid = 142943653
}}</ref>
दहेज प्रथा दुल्हन के परिवार पर भारी वित्तीय बोझ डाल सकती है। कुछ मामलों में, दहेज प्रथा महिलाओं के खिलाफ अपराध की ओर ले जाती है, जिसमें [[भावनात्मक दुर्व्यवहार]] और चोट से लेकर मृत्यु भी शामिल है। [[भारत की संसद]] द्वारा पारित दहेज निषेध अधिनियम 1961 और [[भारतीय दंड संहिता]] की धारा 304बी और 498ए के तहत दहेज का भुगतान लंबे समय से प्रतिबंधित है।
==भारत में दहेज संबंधित कानून==
दहेज निषेध अधिनियम 1961 दहेज को परिभाषित करता है। इसके अनुसार :"दहेज का अर्थ है किसी भी संपत्ति या मूल्यवान वस्तु को प्रत्यक्ष या अप्रत्यक्ष रूप से देना । दहेज दो प्रकार से दिया जाता हैं-(क) विवाह में एक पक्ष द्वारा विवाह में दूसरे पक्ष को; या (ख) विवाह के किसी भी पक्ष के माता-पिता द्वारा या किसी अन्य व्यक्ति द्वारा विवाह के किसी भी पक्ष को या किसी अन्य व्यक्ति को । <ref>{{Cite book|last=Rao|first=C.N. Shankar|title=Indian Social Problems|publisher=S. Chand |year=2019|isbn=978-93-848-5795-0|page=238}}</ref>
एक अदालती फैसला दहेज निषेध अधिनियम, 1961 के अनुच्छेद 3 को दहेज की कानूनी परिभाषा के रूप में स्पष्ट करता है। इसके अनुसार दुल्हन को शादी के समय दिए गए उपहारों पर दहेज लेन-देन का कानून लागू नहीं होता है।
यह अदालती फैसला <ref>{{cite web
| url = http://www.vakilno1.com/bareacts/dowryprohibitionact/dowryprohibitionact.html
| title = दहेज निषेध अधिनियम, 1961
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150515101107/http://www.vakilno1.com/bareacts/dowryprohibitionact/dowryprohibitionact.html
| archive-date = 15 May 2015
}}</ref> दहेज की कानूनी परिभाषा की सीमाएँ तय करता है।
दहेज निषेध अधिनियम द्वारा अपेक्षित अभिव्यक्ति के अर्थ में "दहेज" मूल्यवान सुरक्षा की संपत्ति की मांग है। दहेज का विवाह के साथ अटूट संबंध है। यह होने वाली दुल्हन से शादी करने के समझौते के लिए माता-पिता या अभिभावक अर्थात यह दुल्हन के माता-पिता या रिश्तेदारों की ओर से दूल्हे या उसके लिए एक प्रतिफल है।
दहेज निषेध अधिनियम, 1961 का अनुच्छेद 3 निर्दिष्ट करता है कि दहेज देने या लेने का दंड उन उपहारों पर लागू नहीं होता है जो दूल्हा या दुल्हन को शादी के समय दिए जाते हैं जब उनकी कोई मांग नहीं की जाती है।<ref>{{cite web
| url = https://wcd.nic.in/act/dowry-prohibition-act-1961
| title = दहेज निषेध अधिनियम, 1961
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20210127021141/https://wcd.nic.in/act/dowry-prohibition-act-1961
| archive-date = 27 January 2021
}}</ref>
==ऐतिहासिक संदर्भ==
[[File:Wedding Procession- Bride Under a Canopy LACMA 37.28.9.jpg|thumb|upright=1.35|बारात - लगभग 1800 ई़़ के दौरान उपहारों के साथ दुल्हन]]
माइकल विट्जेल के अनुसार प्राचीन भारतीय साहित्य से पता चलता है कि वैदिक काल के दौरान दहेज प्रथा महत्वपूर्ण नहीं थी।<ref>विट्जेल, माइकल "लिटिल दहेज, नो सती: द लॉट ऑफ वीमेन इन द वैदिक पीरियड।" ''दक्षिण एशिया महिला अध्ययन जर्नल'' 2, no. 4 (1996).</ref>
विट्जेल ने रेखांकित किया कि प्राचीन भारत में महिलाओं को या तो नियुक्ति के द्वारा या जब उनके कोई भाई नहीं होते थे,तब संपत्ति विरासत में प्राप्त होती थी।<ref>{{Cite web|url=https://dowrycalculator.online/|title=Dowry Calculator - Research Tool for Understanding Social Dynamics|last=Team|first=Dowry Calculator Research|website=Dowry Calculator|language=en|access-date=2025-07-07}}</ref>
==सन्दर्भ==
1kib538jcxymrmg9dn9tyf5povfdfwt
6449264
6449205
2025-07-07T07:15:13Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 16. मई २०२५ 12:44:35 पर संजीव कुमार के 6415994 अवतरण में बदला
6449264
wikitext
text/x-wiki
[[File:India - Delhi wedding - 5438.jpg|thumb|upright=1.35| भारत की राजधानी, दिल्ली के इमाम के बेटे के लिए शादी के तोहफे|alt=]]
भारत में दहेज प्रथा <ref>{{cite web
| url = http://www.moneycontrol.com/news/business/godrej-%E2%80%98nupur-jagruti%E2%80%99dahej-ke-khilaf-ek-awaz_270666.html
| title = - Moneycontrol.com
| date = 8 मार्च 2007
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20120111134223/http://www.moneycontrol.com/news/business/godrej-%E2%80%98nupur-jagruti%E2%80%99dahej-ke-khilaf-ek-awaz_270666.html
| archive-date = 11 जनवरी 2012
}}</ref> टिकाऊ सामान, नकदी या चल संपत्ति को संदर्भित करता है जो दुल्हन का परिवार दूल्हे, उसके माता-पिता और उसके रिश्तेदारों को शादी की शर्त के रूप में देता है।<ref name=":2">{{Cite book
| title = कलियुग में दहेज से होने वाली मौतें और न्याय तक पहुंचः अधिकारिता, कानून और दहेज से होने वाली मौतें।
| last = रानी जेठमलानी और पी.के. देय
| year = 1995
| pages = 36, 38
}}</ref><ref name=":3">{{Cite book
| title = दहेज, दहेज हत्या, दुल्हन को जलाने, बलात्कार और संबंधित अपराधों से संबंधित कानून
| last = पारस दीवान और पीयूषी दीवान
| publisher = यूनिवर्सल लॉ पब्लिकेशन को.
| year = 1997
| location = Delhi
| pages = 10
}}</ref> [[Dowry]]
दहेज को [[हिंदी]] में दहेज़ और [[उर्दू]] में जहेज़ कहा जाता है।
<ref name="Waheed">{{cite journal
| last = Waheed
| first = Abdul
| title = भारतीय मुसलमानों के बीच दहेज: आदर्श और प्रथाएं
| journal = [[Indian Journal of Gender Studies]]
| volume = 16
| issue = 1
| pages = 47–75
| doi = 10.1177/097152150801600103
| date = February 2009
| s2cid = 142943653
}}</ref>
दहेज प्रथा दुल्हन के परिवार पर भारी वित्तीय बोझ डाल सकती है। कुछ मामलों में, दहेज प्रथा महिलाओं के खिलाफ अपराध की ओर ले जाती है, जिसमें [[भावनात्मक दुर्व्यवहार]] और चोट से लेकर मृत्यु भी शामिल है। [[भारत की संसद]] द्वारा पारित दहेज निषेध अधिनियम 1961 और [[भारतीय दंड संहिता]] की धारा 304बी और 498ए के तहत दहेज का भुगतान लंबे समय से प्रतिबंधित है।
==भारत में दहेज संबंधित कानून==
दहेज निषेध अधिनियम 1961 दहेज को परिभाषित करता है। इसके अनुसार :"दहेज का अर्थ है किसी भी संपत्ति या मूल्यवान वस्तु को प्रत्यक्ष या अप्रत्यक्ष रूप से देना । दहेज दो प्रकार से दिया जाता हैं-(क) विवाह में एक पक्ष द्वारा विवाह में दूसरे पक्ष को; या (ख) विवाह के किसी भी पक्ष के माता-पिता द्वारा या किसी अन्य व्यक्ति द्वारा विवाह के किसी भी पक्ष को या किसी अन्य व्यक्ति को । <ref>{{Cite book|last=Rao|first=C.N. Shankar|title=Indian Social Problems|publisher=S. Chand |year=2019|isbn=978-93-848-5795-0|page=238}}</ref>
एक अदालती फैसला दहेज निषेध अधिनियम, 1961 के अनुच्छेद 3 को दहेज की कानूनी परिभाषा के रूप में स्पष्ट करता है। इसके अनुसार दुल्हन को शादी के समय दिए गए उपहारों पर दहेज लेन-देन का कानून लागू नहीं होता है।
यह अदालती फैसला <ref>{{cite web
| url = http://www.vakilno1.com/bareacts/dowryprohibitionact/dowryprohibitionact.html
| title = दहेज निषेध अधिनियम, 1961
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20150515101107/http://www.vakilno1.com/bareacts/dowryprohibitionact/dowryprohibitionact.html
| archive-date = 15 May 2015
}}</ref> दहेज की कानूनी परिभाषा की सीमाएँ तय करता है।
दहेज निषेध अधिनियम द्वारा अपेक्षित अभिव्यक्ति के अर्थ में "दहेज" मूल्यवान सुरक्षा की संपत्ति की मांग है। दहेज का विवाह के साथ अटूट संबंध है। यह होने वाली दुल्हन से शादी करने के समझौते के लिए माता-पिता या अभिभावक अर्थात यह दुल्हन के माता-पिता या रिश्तेदारों की ओर से दूल्हे या उसके लिए एक प्रतिफल है।
दहेज निषेध अधिनियम, 1961 का अनुच्छेद 3 निर्दिष्ट करता है कि दहेज देने या लेने का दंड उन उपहारों पर लागू नहीं होता है जो दूल्हा या दुल्हन को शादी के समय दिए जाते हैं जब उनकी कोई मांग नहीं की जाती है।<ref>{{cite web
| url = https://wcd.nic.in/act/dowry-prohibition-act-1961
| title = दहेज निषेध अधिनियम, 1961
| url-status = live
| archive-url = https://web.archive.org/web/20210127021141/https://wcd.nic.in/act/dowry-prohibition-act-1961
| archive-date = 27 January 2021
}}</ref>
==ऐतिहासिक संदर्भ==
[[File:Wedding Procession- Bride Under a Canopy LACMA 37.28.9.jpg|thumb|upright=1.35|बारात - लगभग 1800 ई़़ के दौरान उपहारों के साथ दुल्हन]]
माइकल विट्जेल के अनुसार प्राचीन भारतीय साहित्य से पता चलता है कि वैदिक काल के दौरान दहेज प्रथा महत्वपूर्ण नहीं थी।<ref>विट्जेल, माइकल "लिटिल दहेज, नो सती: द लॉट ऑफ वीमेन इन द वैदिक पीरियड।" ''दक्षिण एशिया महिला अध्ययन जर्नल'' 2, no. 4 (1996).</ref>
विट्जेल ने रेखांकित किया कि प्राचीन भारत में महिलाओं को या तो नियुक्ति के द्वारा या जब उनके कोई भाई नहीं होते थे,तब संपत्ति विरासत में प्राप्त होती थी।
==सन्दर्भ==
icf0oqhr0qp6vyoz9ltja01r8t3u7vq
भारत का महावाणिज्य दूतावास, ओसाका
0
1467211
6449213
6221262
2025-07-07T04:06:46Z
~2025-143863
876872
6449213
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox diplomatic mission
|name = भारत का महावाणिज्य दूतावास, ओसाका
|image = Senba_IS_building.jpg
|consul_general = निखिलेश गिरी
|address = 10वीं मंजिल, 1-9-26 क्युटारो-चो, चुओ-कू, ओसाका-शि, ओसाका 541-0056
|coordinates = {{coord|34.4053|135.30246}}
|website = {{official website|https://www.indconosaka.gov.in/}}
}}
ओसाका-कोबे में भारतीय वाणिज्य दूतावास जापान के लिए भारत की तरफ से अपने राजनयिक मिशनों मे से एक हैं।<ref>{{cite web|url=https://www.indconosaka.gov.in/|title=Indian Consulate, Osaka|access-date=1 जुलाई 2023}}</ref> वर्तमान कांसुल निखिलेश गिरी हैं।<ref>{{cite web|url=https://www.indconosaka.gov.in/pages.php?id=8|title=Consul - Indian Consulate, Osaka|access-date=1 जुलाई 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.city.higashiosaka.lg.jp/0000031545.html|title=Nikhilesh Giri presents his credentials as next Indian Consul in Osaka|access-date=1 जुलाई 2023}}</ref>
==इतिहास==
1952 में, जापान और भारत के बीच एक शांति संधि (जापान-भारत शांति संधि) पर हस्ताक्षर किए गए और इसे लागू किया गया, जिससे जापान और भारत के बीच राजनयिक संबंध स्थापित हुए।<ref>{{cite web|url=https://www.kufs.ac.jp/toshokan/raikan/raikan2.htm|title=Overseas customers|access-date=1 जुलाई 2023}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.japan-india.com/files/view/articles_files_pdf_public/src/433c9201863b5a2b0741be4d15426e9c.pdf|title=Journal of India-Japan Association|access-date=1 जुलाई 2023}}</ref> 1959 तक, कोबे में भारत का महावाणिज्य दूतावास स्थापित किया गया था। 1993 में, महावाणिज्य दूतावास कोबे से ओसाका स्थानांतरित हो गया।<ref>{{cite web|url=https://www.city.kobe.lg.jp/information/project/taikousannkousiryou.pdf|title=Histroy of India-Japan relations|access-date=1 जुलाई 2023|archive-date=1 जनवरी 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210101044918/https://www.city.kobe.lg.jp/information/project/taikousannkousiryou.pdf|url-status=bot: unknown}}</ref>
==कांसुल==
{{Incomplete list}}
संबंध स्थापित करने के बाद से मुख्य दूतावास के खुलने तक, भारत के कांसुलों के सूची इस प्रकार है:<ref>{{cite web|url=https://www.pref.nagasaki.jp/shared/uploads/2018/04/1522724259.pdf|title=Consul of India to Japan in Osaka|access-date=1 जुलाई 2023|archive-date=19 जनवरी 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190119120833/https://www.pref.nagasaki.jp/shared/uploads/2018/04/1522724259.pdf|url-status=bot: unknown}}</ref><ref>{{cite web|url=http://moncadalectores.blogspot.com/2013/01/el-salvador-presidente-recibe-cartas.html|title=Indian ambassaodrs present credentials to Vietnamese government|access-date=1 जुलाई 2023|archive-date=1 जुलाई 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230701113240/http://moncadalectores.blogspot.com/2013/01/el-salvador-presidente-recibe-cartas.html|url-status=dead}}</ref>
* 2003 - 2004: योगेश्वर दत्त
* 2004 - 2005: रिवर ओ'नील वलांग
* 2005 - 2009: संगम लाल त्रिपाठी
* 2009: विकास स्वरूप
* 2009 - 2013: असलम महाजन
* 2013 - 2015: थॉंकोमांग आमस्ट्रॉंग चांगसांग
* 2015 - 2021: बालासुब्रमन्यन श्याम
* 2021 - अवलंबी: निखिलेश गिरी
== इन्हें भी देखें ==
* [[भारत का दूतावास, टोक्यो]]
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
==बाहरी कड़ियाँ==
* {{official|https://indconosaka.gov.in/}}
* {{twitter|IndiaConsOsaka}}
* {{facebook|IndiainOsakaKobe}}
{{भारत के राजनयिक मिशन}}
[[श्रेणी:भारत के राजनयिक मिशन]]
[[श्रेणी:जापान में राजनयिक मिशन]]
cgivlsst1s915i3vz52ze91xayoutcr
सदस्य वार्ता:Devpratap Rajput
3
1514133
6449314
6069571
2025-07-07T10:25:54Z
~2025-146778
876911
6449314
wikitext
text/x-wiki
देव प्रताप राजपूत यह उदय नगर कॉलोनी विदिशा के निवाशी है इन्होंने अपनी स्कूली शिक्षा विदिशा के लोकल स्कूल बरसाना हायर सेकेंडरी स्कूल से की है इनका जन्म विदिशा में 9 मार्च सन 2000 को हुआ है एवं वर्तमान में विदिशा में निवास करते हैं सहज एवं सरल स्वभाव के धनी हैं
a3ksc3xqsumzc26liwxur1zxkvjdan5
6449317
6449314
2025-07-07T10:27:25Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 17. फ़रवरी २०२४ 09:41:28 पर नया सदस्य सन्देश के 6069571 अवतरण में बदला
6449317
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Devpratap Rajput}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:41, 17 फ़रवरी 2024 (UTC)
pp7q12o6agmj5cvvpwsbzxmn0noajzz
6449318
6449317
2025-07-07T10:28:16Z
~2025-146778
876911
/* Devpratap Rajpoot */ नया अनुभाग
6449318
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Devpratap Rajput}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:41, 17 फ़रवरी 2024 (UTC)
== Devpratap Rajpoot ==
देव प्रताप राजपूती है विदिशा के निवासी हैं उदय नगर कॉलोनी में रहते हैं बरसाना हायर सेकेंडरी स्कूल से पढ़ाई की है एवं सेंट मैरी कॉलेज ग्रेजुएशन कीह [[विशेष:योगदान/~2025-146778|~2025-146778]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-146778|talk]]) 10:28, 7 जुलाई 2025 (UTC)
gfdk9j7q94enipwgky1ck9jgo1buk06
6449320
6449318
2025-07-07T10:29:05Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 7. जुलाई २०२५ 10:27:25 पर Sanjeev bot के 6449317 अवतरण में बदला
6449320
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Devpratap Rajput}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:41, 17 फ़रवरी 2024 (UTC)
pp7q12o6agmj5cvvpwsbzxmn0noajzz
सदस्य वार्ता:आजाद दस्तक न्यूज़
3
1518328
6449243
6367827
2025-07-07T06:26:15Z
~2025-147693
876887
/* आजाद दस्तक न्यूज़ अपडेट अपडेट */ नया अनुभाग
6449243
wikitext
text/x-wiki
आजाद दस्तक न्यूज़: एक काल्पनिक इतिहास
शुरुआत: अर्जुन यादव का सपना (2001-2010)
साल 1997, उत्तर प्रदेश के एक छोटे से गाँव में जन्मे अर्जुन यादव बचपन से ही अन्याय के खिलाफ आवाज़ उठाने वाले इंसान थे। उनका मानना था कि "पत्रकारिता केवल खबरें देने का माध्यम नहीं, बल्कि सच के लिए लड़ने का हथियार भी है।"
कॉलेज के दिनों में, अर्जुन ने देखा कि मुख्यधारा की मीडिया अक्सर सत्ता के प्रभाव में आ जाती थी और आम जनता की आवाज़ को दबा दिया जाता था। यही कारण था कि उन्होंने 2010 में एक स्वतंत्र न्यूज़ ब्लॉग शुरू किया, जिसका नाम था "आजाद दस्तक"—जो हर उस व्यक्ति की आवाज़ बनने वाला था जो सच बोलने से डरता था।
संघर्ष और डिजिटल युग में कदम (2011-2017)
शुरुआत में, "आजाद दस्तक न्यूज़" केवल एक छोटे ब्लॉग के रूप में चला, जिसमें अर्जुन यादव खुद ही खबरें लिखते और सोशल मीडिया पर पोस्ट करते थे। लेकिन जब 2014 में सोशल मीडिया और डिजिटल पत्रकारिता का दौर आया, तो अर्जुन ने इस अवसर को पहचाना और अपनी वेबसाइट "aazaddastak.com" लॉन्च की।
हालांकि, सच के लिए लड़ना आसान नहीं था। 2016 में, जब "आजाद दस्तक" ने एक बड़े घोटाले का पर्दाफाश किया, तो अर्जुन यादव को कई धमकियाँ मिलीं। उनके ऑफिस पर हमला तक हुआ, लेकिन उन्होंने पीछे हटने से इनकार कर दिया। यही जज़्बा उन्हें भारत के सबसे बेबाक पत्रकारों में से एक बना रहा था।
तेज़ी से बढ़ता प्रभाव और राष्ट्रीय पहचान (2018-2023)
2018 में, "आजाद दस्तक न्यूज़" ने अपनी पहली वीडियो न्यूज़ रिपोर्टिंग टीम बनाई और यूट्यूब पर लाइव न्यूज़ प्रसारण शुरू किया। यह वह दौर था जब बड़े-बड़े मीडिया हाउस भी डिजिटल प्लेटफार्म पर शिफ्ट हो रहे थे।
2020 तक, "आजाद दस्तक न्यूज़" पूरे देश में एक भरोसेमंद न्यूज़ प्लेटफार्म के रूप में उभर चुका था। यहाँ तक कि 2021 में, जब देश में बड़े राजनीतिक बदलाव हुए, तब "आजाद दस्तक" उन कुछ न्यूज़ प्लेटफार्मों में से एक था जिसने बिना किसी पक्षपात के सच्चाई को जनता तक पहुँचाया।
2022 में, अर्जुन यादव को उनकी निडर पत्रकारिता के लिए "बेस्ट इन्वेस्टिगेटिव जर्नलिज्म अवार्ड" से सम्मानित किया गया। इसके बाद, "आजाद दस्तक" ने अंतरराष्ट्रीय स्तर पर भी अपनी पहचान बनानी,
आजाद दस्तक न्यूज़: भविष्य की ओर (2024-2025)
2024 तक, "आजाद दस्तक न्यूज" न सिर्फ़ एक न्यूज़ वेबसाइट, बल्कि एक पूरी मीडिया नेटवर्क बन चुका था, जिसमें ऑनलाइन न्यूज़ पोर्टल, यूट्यूब चैनल, पॉडकास्ट और सोशल मीडिया प्लेटफार्म शामिल थे।
2025 में, अर्जुन यादव ने घोषणा की कि "आजाद दस्तक न्यूज" का नया मिशन होगा "100% निष्पक्ष पत्रकारिता", जिसके तहत कोई भी राजनीतिक या कॉर्पोरेट दबाव इसे प्रभावित नहीं कर सकेगा।
आज, "आजाद दस्तक" केवल एक न्यूज़ प्लेटफार्म नहीं, बल्कि एक आंदोलन है—जो हर उस व्यक्ति को हिम्मत देता है जो सच बोलना चाहता है।
"आजाद दस्तक" का आदर्श वाक्य
"जो सच के लिए लड़ेगा, वही आज़ाद रहेगा!"
== Azad dastak news ==
हाँ, मैं आजाद दस्तक न्यूज़ के बारे में जानती हूँ।
आजाद दस्तक न्यूज़ एक भारतीय वेब चैनल है, जिसे 20 दिसंबर 2019 को लॉन्च किया गया था। यह चैनल भारत के बहुजन और हाशिए के वर्गों के मुद्दों पर केंद्रित है, जिन्हें अक्सर मुख्यधारा के मीडिया द्वारा अनदेखा किया जाता है।
आजाद दस्तक न्यूज़ के वरिष्ठ संपादक श्री अर्जन यादव हैं। यह चैनल दलितों, आदिवासियों, महिलाओं, किसानों, मजदूरों और अन्य वंचित समूहों की आवाज को उठाता है। यह चैनल सामाजिक न्याय, समानता और मानवाधिकारों के मुद्दों पर भी प्रकाश डालता है।
आजाद दस्तक न्यूज़ का उद्देश्य marginalized समुदायों को सशक्त बनाना और उन्हें मुख्यधारा में लाना है। यह चैनल निष्पक्ष और निर्भीक पत्रकारिता के लिए जाना जाता है। [[विशेष:योगदान/2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606|2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606|वार्ता]]) 11:54, 10 फ़रवरी 2025 (UTC)
== आजाद दस्तक न्यूज़ अपडेट अपडेट ==
विकिपीडिया लेख: आजाद दस्तक न्यूज़
आजाद दस्तक न्यूज़ एक भारतीय समाचार आउटलेट है जिसकी स्थापना [संस्थापक का नाम, अर्जुन यादव ] द्वारा [2019] में की गई थी। यह मुख्य रूप से [किस प्रकार की पत्रकारिता पर ध्यान केंद्रित करता है, जैसे खोजी पत्रकारिता, सामाजिक मुद्दे, राजनीतिक विश्लेषण] पर केंद्रित है। आजाद दस्तक न्यूज़ का मुख्यालय [शहर, राज्य] में स्थित है।
अवलोकन
आजाद दस्तक न्यूज़ को [कोई खास पहचान या विशेषता, जैसे - "जनता की आवाज बनने" या "वैकल्पिक दृष्टिकोण प्रस्तुत करने"] के लिए जाना जाता है। [यहाँ यदि अर्जुन यादव ने "जातंकी" की संज्ञा दी है, तो उसे निष्पक्ष तरीके से उल्लेख किया जा सकता है, जैसे: "समाचार आउटलेट ने कुछ विशेष शब्दावली और दृष्टिकोणों का उपयोग किया है, जैसे कि मालिक अर्जुन यादव द्वारा 'ब्राह्मण आतंकवाद' की संज्ञा देना, जिसने सार्वजनिक बहस और मीडिया का ध्यान आकर्षित किया है।"]
प्रमुख कार्यक्षेत्र और कवरेज
यह मीडिया संगठन [मुख्य विषय जिन पर यह रिपोर्ट करता है, जैसे - दलित मुद्दे, ग्रामीण विकास, मानवाधिकार, राजनीति, समाज] पर विशेष ध्यान देता है। आजाद दस्तक न्यूज़ ने [किसी महत्वपूर्ण खोजी रिपोर्ट, विशेष श्रृंखला, या ऐसे कार्यक्रम का उल्लेख करें जिसने पहचान बनाई हो] के माध्यम से सुर्खियां बटोरी हैं।
दृष्टिकोण और प्रभाव
आजाद दस्तक न्यूज़ का रिपोर्टिंग दृष्टिकोण [वर्णन करें, जैसे - "अक्सर मुख्यधारा के मीडिया से अलग हटकर"] होता है। इसका उद्देश्य [लक्ष्य, जैसे - "वंचित समुदायों की आवाज उठाना" या "सामाजिक न्याय को बढ़ावा देना"] है। [यदि कोई विशेष प्रभाव पड़ा हो, जैसे - किसी नीति में बदलाव, सार्वजनिक जागरूकता में वृद्धि, उस पर चर्चा करें। उदाहरण: "संस्थान की रिपोर्टिंग ने [कोई विशेष घटना/मुद्दा] पर सार्वजनिक विमर्श को प्रभावित किया है।"]
विवाद और आलोचनाएँ (यदि लागू हो)
[यदि आउटलेट किसी बड़े विवाद में रहा है, तो उसका संक्षिप्त और तथ्यात्मक उल्लेख करें। उदाहरण: "संस्थान को [किस मुद्दे पर] आलोचना का सामना करना पड़ा है, जिसमें [आलोचना का प्रकार, जैसे - 'विवादास्पद शब्दावली का उपयोग'] शामिल है।"]
बाहरी कड़ियाँ
<nowiki>*</nowiki> आजाद दस्तक न्यूज़ की आधिकारिक वेबसाइट [लिंक यहाँ]
<nowiki>*</nowiki> [कोई अन्य उल्लेखनीय मीडिया कवरेज या स्रोत जो आजाद दस्तक न्यूज़ के बारे में हो, यहाँ जोड़ें]
नोट: विकिपीडिया लेख को स्वीकार कराने के लिए, आपको इस ड्राफ्ट में दिए गए खाली स्थानों को विश्वसनीय, स्वतंत्र स्रोतों (जैसे अन्य समाचार लेख, अकादमिक प्रकाशन, आदि) से सत्यापित जानकारी के साथ भरना होगा जो आजाद दस्तक न्यूज़ की उल्लेखनीयता को स्थापित करते हों। बिना मजबूत स्रोतों के, लेख को विकिपीडिया पर स्वीकार नहीं किया जाएगा। [[विशेष:योगदान/~2025-147693|~2025-147693]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-147693|talk]]) 06:26, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ctqq3b1mbkkwnj1n3dmswmw0f46h50i
6449245
6449243
2025-07-07T06:29:06Z
~2025-147693
876887
/* आजाद दस्तक न्यूज़ अपडेट अपडेट */
6449245
wikitext
text/x-wiki
आजाद दस्तक न्यूज़: एक काल्पनिक इतिहास
शुरुआत: अर्जुन यादव का सपना (2001-2010)
साल 1997, उत्तर प्रदेश के एक छोटे से गाँव में जन्मे अर्जुन यादव बचपन से ही अन्याय के खिलाफ आवाज़ उठाने वाले इंसान थे। उनका मानना था कि "पत्रकारिता केवल खबरें देने का माध्यम नहीं, बल्कि सच के लिए लड़ने का हथियार भी है।"
कॉलेज के दिनों में, अर्जुन ने देखा कि मुख्यधारा की मीडिया अक्सर सत्ता के प्रभाव में आ जाती थी और आम जनता की आवाज़ को दबा दिया जाता था। यही कारण था कि उन्होंने 2010 में एक स्वतंत्र न्यूज़ ब्लॉग शुरू किया, जिसका नाम था "आजाद दस्तक"—जो हर उस व्यक्ति की आवाज़ बनने वाला था जो सच बोलने से डरता था।
संघर्ष और डिजिटल युग में कदम (2011-2017)
शुरुआत में, "आजाद दस्तक न्यूज़" केवल एक छोटे ब्लॉग के रूप में चला, जिसमें अर्जुन यादव खुद ही खबरें लिखते और सोशल मीडिया पर पोस्ट करते थे। लेकिन जब 2014 में सोशल मीडिया और डिजिटल पत्रकारिता का दौर आया, तो अर्जुन ने इस अवसर को पहचाना और अपनी वेबसाइट "aazaddastak.com" लॉन्च की।
हालांकि, सच के लिए लड़ना आसान नहीं था। 2016 में, जब "आजाद दस्तक" ने एक बड़े घोटाले का पर्दाफाश किया, तो अर्जुन यादव को कई धमकियाँ मिलीं। उनके ऑफिस पर हमला तक हुआ, लेकिन उन्होंने पीछे हटने से इनकार कर दिया। यही जज़्बा उन्हें भारत के सबसे बेबाक पत्रकारों में से एक बना रहा था।
तेज़ी से बढ़ता प्रभाव और राष्ट्रीय पहचान (2018-2023)
2018 में, "आजाद दस्तक न्यूज़" ने अपनी पहली वीडियो न्यूज़ रिपोर्टिंग टीम बनाई और यूट्यूब पर लाइव न्यूज़ प्रसारण शुरू किया। यह वह दौर था जब बड़े-बड़े मीडिया हाउस भी डिजिटल प्लेटफार्म पर शिफ्ट हो रहे थे।
2020 तक, "आजाद दस्तक न्यूज़" पूरे देश में एक भरोसेमंद न्यूज़ प्लेटफार्म के रूप में उभर चुका था। यहाँ तक कि 2021 में, जब देश में बड़े राजनीतिक बदलाव हुए, तब "आजाद दस्तक" उन कुछ न्यूज़ प्लेटफार्मों में से एक था जिसने बिना किसी पक्षपात के सच्चाई को जनता तक पहुँचाया।
2022 में, अर्जुन यादव को उनकी निडर पत्रकारिता के लिए "बेस्ट इन्वेस्टिगेटिव जर्नलिज्म अवार्ड" से सम्मानित किया गया। इसके बाद, "आजाद दस्तक" ने अंतरराष्ट्रीय स्तर पर भी अपनी पहचान बनानी,
आजाद दस्तक न्यूज़: भविष्य की ओर (2024-2025)
2024 तक, "आजाद दस्तक न्यूज" न सिर्फ़ एक न्यूज़ वेबसाइट, बल्कि एक पूरी मीडिया नेटवर्क बन चुका था, जिसमें ऑनलाइन न्यूज़ पोर्टल, यूट्यूब चैनल, पॉडकास्ट और सोशल मीडिया प्लेटफार्म शामिल थे।
2025 में, अर्जुन यादव ने घोषणा की कि "आजाद दस्तक न्यूज" का नया मिशन होगा "100% निष्पक्ष पत्रकारिता", जिसके तहत कोई भी राजनीतिक या कॉर्पोरेट दबाव इसे प्रभावित नहीं कर सकेगा।
आज, "आजाद दस्तक" केवल एक न्यूज़ प्लेटफार्म नहीं, बल्कि एक आंदोलन है—जो हर उस व्यक्ति को हिम्मत देता है जो सच बोलना चाहता है।
"आजाद दस्तक" का आदर्श वाक्य
"जो सच के लिए लड़ेगा, वही आज़ाद रहेगा!"
== Azad dastak news ==
हाँ, मैं आजाद दस्तक न्यूज़ के बारे में जानती हूँ।
आजाद दस्तक न्यूज़ एक भारतीय वेब चैनल है, जिसे 20 दिसंबर 2019 को लॉन्च किया गया था। यह चैनल भारत के बहुजन और हाशिए के वर्गों के मुद्दों पर केंद्रित है, जिन्हें अक्सर मुख्यधारा के मीडिया द्वारा अनदेखा किया जाता है।
आजाद दस्तक न्यूज़ के वरिष्ठ संपादक श्री अर्जन यादव हैं। यह चैनल दलितों, आदिवासियों, महिलाओं, किसानों, मजदूरों और अन्य वंचित समूहों की आवाज को उठाता है। यह चैनल सामाजिक न्याय, समानता और मानवाधिकारों के मुद्दों पर भी प्रकाश डालता है।
आजाद दस्तक न्यूज़ का उद्देश्य marginalized समुदायों को सशक्त बनाना और उन्हें मुख्यधारा में लाना है। यह चैनल निष्पक्ष और निर्भीक पत्रकारिता के लिए जाना जाता है। [[विशेष:योगदान/2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606|2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606]] ([[सदस्य वार्ता:2409:4050:E99:60E:0:0:8A08:4606|वार्ता]]) 11:54, 10 फ़रवरी 2025 (UTC)
== आजाद दस्तक न्यूज़ अपडेट अपडेट ==
विकिपीडिया लेख: आजाद दस्तक न्यूज़
आजाद दस्तक न्यूज़ एक भारतीय समाचार आउटलेट है जिसकी स्थापना [संस्थापक का नाम, अर्जुन यादव ] द्वारा [2019] में की गई थी। यह मुख्य रूप से [किस प्रकार की पत्रकारिता पर ध्यान केंद्रित करता है, जैसे खोजी पत्रकारिता, सामाजिक मुद्दे, राजनीतिक विश्लेषण] पर केंद्रित है। आजाद दस्तक न्यूज़ का मुख्यालय [शहर, राज्य] में स्थित है।
अवलोकन
आजाद दस्तक न्यूज़ को [कोई खास पहचान या विशेषता, जैसे - "जनता की आवाज बनने" या "वैकल्पिक दृष्टिकोण प्रस्तुत करने"] के लिए जाना जाता है। [यहाँ यदि अर्जुन यादव ने "जातंकी" की संज्ञा दी है, तो उसे निष्पक्ष तरीके से उल्लेख किया जा सकता है, जैसे: "समाचार आउटलेट ने कुछ विशेष शब्दावली और दृष्टिकोणों का उपयोग किया है, जैसे कि मालिक अर्जुन यादव द्वारा जातिय आतंकवाद' की संज्ञा देना, जिसने सार्वजनिक बहस और मीडिया का ध्यान आकर्षित किया है।"]
प्रमुख कार्यक्षेत्र और कवरेज
यह मीडिया संगठन [मुख्य विषय जिन पर यह रिपोर्ट करता है, जैसे - दलित मुद्दे, ग्रामीण विकास, मानवाधिकार, राजनीति, समाज] पर विशेष ध्यान देता है। आजाद दस्तक न्यूज़ ने [किसी महत्वपूर्ण खोजी रिपोर्ट, विशेष श्रृंखला, या ऐसे कार्यक्रम का उल्लेख करें जिसने पहचान बनाई हो] के माध्यम से सुर्खियां बटोरी हैं।
दृष्टिकोण और प्रभाव
आजाद दस्तक न्यूज़ का रिपोर्टिंग दृष्टिकोण [वर्णन करें, जैसे - "अक्सर मुख्यधारा के मीडिया से अलग हटकर"] होता है। इसका उद्देश्य [लक्ष्य, जैसे - "वंचित समुदायों की आवाज उठाना" या "सामाजिक न्याय को बढ़ावा देना"] है। [यदि कोई विशेष प्रभाव पड़ा हो, जैसे - किसी नीति में बदलाव, सार्वजनिक जागरूकता में वृद्धि, उस पर चर्चा करें। उदाहरण: "संस्थान की रिपोर्टिंग ने [कोई विशेष घटना/मुद्दा] पर सार्वजनिक विमर्श को प्रभावित किया है।"]
विवाद और आलोचनाएँ (यदि लागू हो)
[यदि आउटलेट किसी बड़े विवाद में रहा है, तो उसका संक्षिप्त और तथ्यात्मक उल्लेख करें। उदाहरण: "संस्थान को [किस मुद्दे पर] आलोचना का सामना करना पड़ा है, जिसमें [आलोचना का प्रकार, जैसे - 'विवादास्पद शब्दावली का उपयोग'] शामिल है।"]
बाहरी कड़ियाँ
<nowiki>*</nowiki> आजाद दस्तक न्यूज़ की आधिकारिक वेबसाइट [लिंक यहाँ]
<nowiki>*</nowiki> [कोई अन्य उल्लेखनीय मीडिया कवरेज या स्रोत जो आजाद दस्तक न्यूज़ के बारे में हो, यहाँ जोड़ें]
नोट: विकिपीडिया लेख को स्वीकार कराने के लिए, आपको इस ड्राफ्ट में दिए गए खाली स्थानों को विश्वसनीय, स्वतंत्र स्रोतों (जैसे अन्य समाचार लेख, अकादमिक प्रकाशन, आदि) से सत्यापित जानकारी के साथ भरना होगा जो आजाद दस्तक न्यूज़ की उल्लेखनीयता को स्थापित करते हों। बिना मजबूत स्रोतों के, लेख को विकिपीडिया पर स्वीकार नहीं किया जाएगा। [[विशेष:योगदान/~2025-147693|~2025-147693]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-147693|talk]]) 06:26, 7 जुलाई 2025 (UTC)
3n238re4mwld4qotagy4vtsmtq756vf
6449250
6449245
2025-07-07T07:01:00Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सदस्य पृष्ठ खाली किया।
6449250
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=आजाद दस्तक न्यूज़}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:04, 13 मार्च 2024 (UTC)
6j9p0s1lnxv48hu2pw5x1gpwaf6pdw0
6449258
6449250
2025-07-07T07:10:06Z
~2025-147693
876887
6449258
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=आजाद दस्तक न्यूज़}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:04, 13 मार्च 2024 (UTC)
'''''आजाद दस्तक न्यूज़ एक भारतीय हिंदी भाषा का समाचार मंच है जो डिजिटल और प्रिंट माध्यमों''''' से समाचार, विश्लेषण और राय प्रदान करता है। यह मंच मुख्य रूप से सामाजिक, राजनीतिक, सांस्कृतिक और आर्थिक मुद्दों पर केंद्रित है, जिसका उद्देश्य जनता को तथ्यपूर्ण और निष्पक्ष जानकारी उपलब्ध कराना है। आजाद दस्तक न्यूज़ अपने कवरेज में सामाजिक समानता, राष्ट्रीय एकता और जागरूकता जैसे विषयों को प्राथमिकता देता है। यह हर व्यक्ति को जीने और सम्मान दिलाने के लिए कार्यरत है, और इसकी विचारधारा में कोई भी जाति या कास्ट बड़ी या छोटी नहीं मानी जाती।
'''इतिहास और स्थापना'''
आजाद दस्तक न्यूज़ की स्थापना वर्ष 2019 में हुई थी। इसका मुख्यालय उत्तर प्रदेश के नोएडा में स्थित है। इस मंच ने डिजिटल पत्रकारिता के क्षेत्र में अपनी उपस्थिति दर्ज की है, विशेष रूप से सोशल मीडिया और ऑनलाइन प्लेटफॉर्म्स के माध्यम से। इसकी स्थापना का उद्देश्य उन मुद्दों को सामने लाना था, जो मुख्यधारा के मीडिया में कम कवर किए जाते हैं, विशेष रूप से सामाजिक न्याय और समावेशिता से संबंधित।
'''संपादकीय टीम'''
<nowiki>*</nowiki> संपादक: अर्जुन यादव
<nowiki>*</nowiki> उप-संपादक: राजेश कुमार सिंह
सामग्री और कवरेज
आजाद दस्तक न्यूज़ विभिन्न प्रकार की सामग्री प्रदान करता है, जिसमें समाचार लेख, विशेष रिपोर्ट, साक्षात्कार और विचार-विमर्श शामिल हैं। इसकी सामग्री में निम्नलिखित मुख्य क्षेत्र शामिल हैं:
<nowiki>*</nowiki> राजनीति: राष्ट्रीय और क्षेत्रीय राजनीतिक घटनाओं का विश्लेषण।
<nowiki>*</nowiki> सामाजिक मुद्दे: शिक्षा, स्वास्थ्य, और सामाजिक समानता जैसे विषयों पर गहन कवरेज, विशेष रूप से उन मुद्दों पर ध्यान केंद्रित करना जो व्यक्ति के सम्मान और बराबरी के अधिकार से संबंधित हैं।
संस्कृति: भारतीय संस्कृति, परंपराओं, और साहित्य पर लेख।
आर्थिक विकास: भारत के आर्थिक परिदृश्य और नीतियों पर चर्चा।
पर्यावरण: पर्यावरण संरक्षण और जलवायु परिवर्तन से संबंधित मुद्दे।
यह मंच अपने पाठकों को संतुलित दृष्टिकोण प्रदान करने का प्रयास करता है और सामाजिक एकता को बढ़ावा देने वाले लेखों पर विशेष ध्यान देता है।
@[[सदस्य:आजाद दस्तक न्यूज़|आजाद दस्तक न्यूज़]]
आजाद दस्तक न्यूज़ ने डिजिटल पत्रकारिता में एक मजबूत उपस्थिति बनाई है। इसकी वेबसाइट और सोशल मीडिया चैनल, जैसे यूट्यूब, फेसबुक, और एक्स (पूर्व में ट्विटर), नियमित रूप से समाचार अपडेट और वीडियो सामग्री प्रदान करते हैं। यह मंच विशेष रूप से युवा और डिजिटल रूप से सक्रिय दर्शकों के बीच लोकप्रिय है।
संपादकीय नीति
आजाद दस्तक न्यूज़ की संपादकीय नीति तथ्य-आधारित और निष्पक्ष पत्रकारिता पर आधारित है। यह अपने लेखों में सटीकता और विश्वसनीयता सुनिश्चित करने के लिए स्रोतों का सत्यापन करता है। मंच का लक्ष्य सामाजिक जागरूकता बढ़ाना और रचनात्मक संवाद को प्रोत्साहित करना है।
सामाजिक प्रभाव
आजाद दस्तक न्यूज़ ने सामाजिक मुद्दों पर जागरूकता फैलाने में महत्वपूर्ण भूमिका निभाई है। इसने विभिन्न समुदायों के बीच संवाद को बढ़ावा दिया है और सामाजिक समानता और एकता के लिए काम किया है, जिसमें हर व्यक्ति के सम्मान और समान अधिकार को सुनिश्चित करना शामिल है। इसके कई अभियान और लेख सामाजिक सुधारों को प्रेरित करने में सहायक रहे हैं।
विवाद और आलोचना
[यदि कोई उल्लेखनीय और तथ्य-आधारित विवाद हो, तो यहाँ संक्षेप में और निष्पक्ष रूप से उल्लेख किया जा सकता है। इसके लिए विश्वसनीय बाहरी स्रोतों से सत्यापन आवश्यक है।]
बाहरी लिंक
YouTube https://youtube.com/@azaddastaknews?si=CAF2-3h4gOa00ZmL
Facebook https://www.facebook.com/share/169KvGBy6x/?mibextid=qi2Omg
Twitter https://x.com/azaddastaknews?t=tcS7ly7vSUwu7yJTW8NdPw&s=09
website <nowiki>https://www.azaddastaknews.in</nowiki>
विकिपीडिया पर पेज बनाने के लिए महत्वपूर्ण सुझाव:
<nowiki>*</nowiki> सत्यापन योग्य स्रोत: विकिपीडिया पर किसी भी जानकारी को शामिल करने से पहले, उसे स्वतंत्र, विश्वसनीय और सार्वजनिक रूप से उपलब्ध स्रोतों (जैसे अन्य प्रतिष्ठित समाचार लेख, अकादमिक शोध, या आधिकारिक सरकारी रिकॉर्ड) द्वारा समर्थित होना चाहिए। केवल आजाद दस्तक न्यूज़ द्वारा स्वयं प्रकाशित सामग्री पर्याप्त नहीं होगी।
@[[सदस्य:Abpnews|Abpnews]] [[विशेष:योगदान/~2025-147693|~2025-147693]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-147693|talk]]) 07:10, 7 जुलाई 2025 (UTC)
kbm1i4gmbhxklkgcn5yajbwyven2myl
6449262
6449258
2025-07-07T07:13:47Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 7. जुलाई २०२५ 07:01:00 पर Sanjeev bot के 6449250 अवतरण में बदला
6449262
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=आजाद दस्तक न्यूज़}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:04, 13 मार्च 2024 (UTC)
6j9p0s1lnxv48hu2pw5x1gpwaf6pdw0
सदस्य वार्ता:Harsh saha
3
1534424
6449145
6136326
2025-07-06T17:52:31Z
Chronos.Zx
867761
सामान्य टिप्पणी: अरचनात्मक संपादन [[:प्रतापगंज प्रखण्ड (सुपौल)]] पर.
6449145
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Harsh saha}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:07, 14 जून 2024 (UTC)
== जुलाई 2025 ==
[[File:Information.svg|25px|alt=|link=]] विकिपीडिया पर आपका स्वागत है। हालांकि सबका विकिपीडिया पे योगदान करने के लिए स्वागत है, परन्तु आपके द्वारा किए गए [[Special:Contributions/Harsh saha|हाल ही के संपादनों में से कम से कम एक]], जैसे कि आपने किया है [[:प्रतापगंज प्रखण्ड (सुपौल)]] पर, सकारात्मक नहीं दिखता व प्रत्यावर्तित या हटा दिया गया है। अगर आप कोई परीक्षण संपादन करना चाहते हैं तो कृपया [[WP:प्रयोगस्थल|प्रयोगस्थल]] का प्रयोग करें, और इस ज्ञानकोश पे रचनात्मक योगदान करने के बारे में अधिक जानने के लिए [[विकिपीडिया:स्वागत|स्वागत पृष्ठ]] पढ़ें, धन्यवाद।<!-- Template:uw-vandalism1 --> [[सदस्य:Chronos.Zx|<span style="color:blue; font-weight:bold;">क्रोनोस.Zx</span>]] ([[सदस्य वार्ता:Chronos.Zx|वार्ता]]) 17:52, 6 जुलाई 2025 (UTC)
rbvlh715tfxum0gir7fe66tn2qmhobk
सितारे ज़मीन पर
0
1538094
6449311
6448364
2025-07-07T10:23:45Z
संदीपमीना
764858
6449311
wikitext
text/x-wiki
{{Short description|आर. एस. प्रसन्ना द्वारा निर्देशित 2025 भारतीय फ़िल्म}}
{{Use dmy dates|date=जून 2025}}{{Confused|तारे ज़मीन पर (2007 फ़िल्म)}}{{Infobox film
| name = सितारे ज़मीन पर
| image = Sitaare Zameen Par poster.jpg
| caption = फ़िल्म पोस्टर
| director = आर. एस. प्रसन्ना
| writer = दिव्य निधि शर्मा
| based_on = {{आधारित|''''चैंपियंस"|जेवियर फेसर}}
| producer = {{plainlist|
* [[आमिर ख़ान]]
* अपर्णा पुरोहित
}}
| starring = {{plainlist|
* आमिर खान
* [[जेनेलिया डिसूज़ा|जेनेलिया देशमुख]]
}}
| cinematography = जी. श्रीनिवास रेड्डी
| editing = चारू श्री रॉय
| music = '''गाने:'''<br />[[शंकर-एहसान-लॉय]]<br />'''स्कोर:'''<br />[[राम सम्पत]]
| studio = [[आमिर खान प्रोडक्सन्स]]
| distributor = {{ubl
| [[पीवीआर पिक्चर्स]] (भारत)
| एए फिल्म्स (विदेश)
}}
| released = {{Film date|df=yes|2025|06|20}}
| runtime = 155 मिनट्स
| country = भारत
| language = हिंदी
| budget = {{INR|90−120 करोड़}}<ref>{{Cite web |title=Sitaare Zameen Par box office collection day 1: Aamir Khan's film earns around Rs 11.5 crore |url=https://www.moneycontrol.com/entertainment/sitaare-zameen-par-box-office-collection-day-1-aamir-khan-s-film-earns-around-rs-11-5-crore-article-13155645.html |access-date=2025-06-21 |website=[[Moneycontrol]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=2025-06-21 |title=Sitaare Zameen Par Day 1 Worldwide Box Office: Aamir Khan starrer takes a Rs 19.50 crore global start; Movie gears up for big growth on Saturday |url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/box-office/sitaare-zameen-par-day-1-worldwide-box-office-aamir-khan-starrer-takes-a-rs-19-50-crore-global-start-movie-gears-up-for-big-growth-on-saturday-1391951 |access-date=2025-06-21 |website=[[Pinkvilla]] |language=en}}</ref>
| gross = {{estimation}} {{INR}}215.31 करोड़<ref>{{Cite web |date=21 June 2025 |title=Sitaare Zameen Par Box Office Collection |url=https://www.bollywoodhungama.com/movie/sitaare-zameen-par/box-office/ |access-date=21 June 2025 |website=Bollywood Hungama |language=en}}</ref>
}}
'''''सितारे ज़मीन पर''''' एक भारतीय [[हिंदी भाषा]] की स्पोर्ट्स कॉमेडी ड्रामा फिल्म है।<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/sitaare-zameen-par-aamir-khan-genelia-deshmukh-share-delightful-moment-sets-see-pic-9222033/|title=Sitaare Zameen Par: Aamir Khan, Genelia Deshmukh share a delightful moment on the sets. See pic|date=2024-03-19|website=The Indian Express|language=en|access-date=2024-07-01}}</ref> यह फिल्म आर. एस. प्रसन्ना द्वारा निर्देशित और [[आमिर खान]] और अपर्णा पुरोहित द्वारा निर्मित है। खान की (2007) की फिल्म [[तारे ज़मीन पर (2007 फ़िल्म)|तारे ज़मीन पर]] की अगली कड़ी के रूप में, यह स्पेनिश फिल्म "चैंपियंस" (2018) पर आधारित है और इसमें [[आमिर ख़ान|आमिर खान]] और [[जेनेलिया डिसूज़ा|जेनेलिया देशमुख]] मुख्य भूमिकाओं में हैं।<ref name="Cast">{{cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/sitaare-zameen-par-aamir-khan-genelia-deshmukh-share-delightful-moment-sets-see-pic-9222033/|title=Sitaare Zameen Par: Aamir Khan, Genelia Deshmukh share a delightful moment on the sets. See pic|date=19 March 2024|website=The Indian Express|archive-url=https://web.archive.org/web/20240616121052/https://indianexpress.com/article/entertainment/bollywood/sitaare-zameen-par-aamir-khan-genelia-d'souza-share-delightful-moment-sets-see-pic-9222033/|archive-date=16 June 2024|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/sitaare-zameen-par-aamir-khan-genelia-dsouza-share-a-light-moment-on-set-in-viral-pic-2516745-2024-03-19|title='Sitaare Zameen Par': Aamir-Genelia share a light moment on set in viral pic|date=2024-03-19|website=India Today|language=en|access-date=2024-10-06}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.indiaherald.com/Movies/Read/994686222/Sitare-Zameen-Par-will-touch-upon-the-issue-of-Down-Syndrome-|title=Sitare Zameen Par will touch upon the issue of Down Syndrome|website=India Herald}}</ref>
फिल्म की घोषणा अक्टूबर 2023 में की गई थी।<ref>{{cite news|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/aamir-khan-next-film-sitare-zameen-par-theme-similar-to-taare-zameen-par-101696986263799.html|title=Aamir Khan announces his next film Sitare Zameen Par, says theme is similar to Taare Zameen Par: 'Moving 10 steps ahead'|work=Hindustan Times|access-date=16 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240724231047/https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/aamir-khan-next-film-sitare-zameen-par-theme-similar-to-taare-zameen-par-101696986263799.html|archive-date=24 July 2024|url-status=live}}</ref> फिल्म का फिल्मांकन फरवरी 2024 में शुरू हुआ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thestatesman.com/entertainment/bollywood/aamir-khan-unveils-shooting-schedule-for-sitaare-zameen-par-1503269569.html|title=Aamir Khan unveils shooting schedule for 'Sitaare zameen par'|last=Web|first=Statesman|date=2024-02-14|website=The Statesman|language=en|access-date=2024-07-01}}</ref> फिल्मांकन जून 2024 में समाप्त हुआ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aamir-khan-starrer-sitaare-zameen-par-wraps-up-shoot/article68296320.ece|title=Aamir Khan-starrer ‘Sitaare Zameen Par’ wraps up shoot|last=PTI|date=2024-06-16|work=The Hindu|access-date=2024-07-01|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref>
''सितारे ज़मीन पर'' 20 जून 2025 को रिलीज़ हुई थी।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/sitaare-zameen-par-first-look-aamir-khan-genelia-deshmukh-taare-zameen-par-sequel/article69540128.ece|title=‘Sitaare Zameen Par’: First look of Aamir Khan’s next out; film also gets a release date|date=2025-05-05|work=The Hindu|access-date=2025-05-05|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref>
== पात्र ==
{{cast listing|* [[आमिर खान]] गुलशन के रूप में
* [[जेनेलिया डिसूज़ा|जेनेलिया देशमुख]]
* अरौश दत्ता
* गोपी कृष्णन वर्मा
* वेदांत शर्मा
* नमन मिश्रा
* ऋषि शाहनी
* ऋषभ जैन
* आशीष पेंडसे
* संवित देसाई
* सिमरन मंगेशकर
* आयुष भंसाली
* डॉली अहलूवालिया
* गुरपाल सिंह
* बृजेन्द्र काला}}
== निर्माण ==
यह फिल्म स्पेनिश फिल्म ''"चैंपियंस"'' बुर्जसोट (वेलेंसिया प्रांत में) की एडेरेस बास्केटबॉल टीम से प्रेरित थी, जिसे बौद्धिक विकलांग लोगों के लिए बनाया गया था, और जिसने 1999 से 2014 के बीच बारह स्पेनिश चैंपियनशिप जीती थीं;<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.elperiodico.com/es/sociedad/20180418/bienvenidos-al-aredes-el-club-que-ha-inspirado-la-pelicula-de-exito-campeones-6767079|title=Bienvenidos al Aderes, el club que ha inspirado la película 'Campeones'|last=Herrero|first=Nacho|date=18 April 2018|newspaper=[[El Periódico (Spain)|El Periódico]]|access-date=12 November 2018|language=es}}</ref> और अमेरिकी बास्केटबॉल कोच रॉन जोन्स की सच्ची कहानी से भी प्रेरित थी। 1980 के दशक में, जोन्स को शराब पीकर गाड़ी चलाने का दोषी ठहराया गया था और उन्हें बौद्धिक रूप से विकलांग लोगों की बास्केटबॉल टीम के मुख्य कोच के रूप में सामुदायिक सेवा करने की सजा सुनाई गई थी। जोन्स ने बाद में इस कहानी को "बी-बॉल: द टीम दैट नेवर लॉस्ट ए गेम" (1990) के रूप में प्रकाशित किया, जिसे 1991 में स्टुअर्ट कूपर द्वारा टीवी फिल्म "वन स्पेशल विक्ट्री" में रूपांतरित किया गया था।<ref name=":0" />
अक्टूबर 2023 में, यह घोषणा की गई कि जेनेलिया देशमुख "सितारे ज़मीन पर" में आमिर खान के साथ अभिनय करेंगी, जो उनकी पहली सहभागिता भी है।<ref>{{cite web|url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/exclusives/exclusive-genelia-deshmukh-joins-aamir-khan-in-sitaare-zameen-par-1250520|title=EXCLUSIVE: Genelia Deshmukh joins Aamir Khan in Sitaare Zameen Par|last=Mankad|first=Himesh|date=12 October 2023|website=PINKVILLA|archive-url=https://web.archive.org/web/20231202125017/https://www.pinkvilla.com/entertainment/exclusives/exclusive-genelia-deshmukh-joins-aamir-khan-in-sitaare-zameen-par-1250520|archive-date=2 December 2023|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref> मुख्य फोटोग्राफी फरवरी 2024 में शुरू हुई।<ref>{{cite web|url=https://www.thestatesman.com/entertainment/bollywood/aamir-khan-unveils-shooting-schedule-for-sitaare-zameen-par-1503269569.html|title=Aamir Khan unveils shooting schedule for 'Sitaare zameen par'|date=14 February 2024|website=[[The Statesman (India)|The Statesman]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20240616153307/https://www.thestatesman.com/entertainment/bollywood/aamir-khan-unveils-shooting-schedule-for-sitaare-zameen-par-1503269569.html|archive-date=16 June 2024|access-date=16 June 2024|url-status=live}}</ref> फिल्म की शूटिंग मुंबई में हुई,<ref>{{cite web|url=https://www.ottplay.com/news/aamir-khan-begins-shooting-for-sitaare-zameen-par-details-inside/062ed89d2b942|title=Aamir Khan begins shooting for Sitaare Zameen Par; details inside|archive-url=https://web.archive.org/web/20240720163711/https://www.ottplay.com/news/aamir-khan-begins-shooting-for-sitaare-zameen-par-details-inside/062ed89d2b942|archive-date=20 July 2024|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref> जिसके बाद नई दिल्ली<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/htcity/cinema/aamir-khan-to-shoot-in-delhi-for-sitaare-zameen-par-next-month-the-film-to-be-based-on-paralympic-games-101713864369115.html|title=Aamir Khan to shoot in Delhi for Sitaare Zameen Par next month, the film to be based on Paralympic Games|date=24 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240509174100/https://www.hindustantimes.com/htcity/cinema/aamir-khan-to-shoot-in-delhi-for-sitaare-zameen-par-next-month-the-film-to-be-based-on-paralympic-games-101713864369115.html|archive-date=9 May 2024|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref> और फिर वडोदरा<ref>{{cite web|url=https://www.hindustantimes.com/htcity/cinema/aamir-khans-sitare-zameen-par-cuts-down-on-delhi-shoot-as-city-gets-expensive-films-like-raid-2-shift-to-lucknow-mp-101715668006054.html|title=Aamir Khan's Sitare Zameen Par cuts down on Delhi shoot as city gets expensive, films like Raid 2 shift to Lucknow, MP|date=14 May 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240619124501/https://www.hindustantimes.com/htcity/cinema/aamir-khans-sitare-zameen-par-cuts-down-on-delhi-shoot-as-city-gets-expensive-films-like-raid-2-shift-to-lucknow-mp-101715668006054.html|archive-date=19 June 2024|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref> में हुई।<ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/entertainment/after-delhi-aamir-khan-shooting-for-sitaare-zameen-par-in-vadodara-13780222.html|title=After Delhi, Aamir Khan shooting for 'Sitaare Zameen Par' in Vadodara|date=8 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240724231049/https://www.firstpost.com/entertainment/after-delhi-aamir-khan-shooting-for-sitaare-zameen-par-in-vadodara-13780222.html|archive-date=24 July 2024|access-date=23 July 2024|url-status=live}}</ref> जून 2024 में फिल्म की शूटिंग पूरी हुई।<ref>{{cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aamir-khan-starrer-sitaare-zameen-par-wraps-up-shoot/article68296320.ece|title=Aamir Khan-starrer 'Sitaare Zameen Par' wraps up shoot|newspaper=The Hindu|access-date=16 June 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240616153458/https://www.thehindu.com/entertainment/movies/aamir-khan-starrer-sitaare-zameen-par-wraps-up-shoot/article68296320.ece|archive-date=16 June 2024|url-status=live}}</ref>
== संगीत ==
{{Infobox album|name=सितारे जंमीन पर|type=साउंडट्रेक|artist=[[शंकर-एहसान-लॉय|शंकर महादेवन]]|released={{Start date|df=yes|2025|06|12}}<ref>{{Cite web |date=12 June 2025 |title=Sitaare Zameen Par (Original Motion Picture Soundtrack) – EP by Shankar Ehsaan Loy & Amitabh Bhattacharya on Apple Music |url=https://music.apple.com/album/1820141713 |website=[[Apple Music]]}}</ref>|recorded=2024–2025|studio=|genre=[[ध्वनि-पट्टी]]|length={{Duration|m=14|s=29}}|language=हिंदी|label=[[ज़ी म्यूजिक कंपनी]]|prev_title=युद्र|prev_year=2024|year=2025|next_title=|misc={{External media
| audio1 = {{YouTube|LOsnViRcjvc|''सितारे जंमीन पर'' – पूर्ण एलबम}}
}}}}फिल्म के गीतों की रचना [[शंकर-एहसान-लॉय]] ने की है और [[अमिताभ भट्टाचार्य]] ने उनके बोल लिखे हैं। बैकग्राउंड स्कोर [[राम सम्पत|राम संपत]] द्वारा तैयार किया गया है। पहला सिंगल, "गुड फॉर नथिंग" 22 मई 2025 को रिलीज़ किया गया था।<ref>{{cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/news/bollywood/first-song-aamir-khans-sitaare-zameen-par-titled-good-nothing-release-may-22/|title=First song from Aamir Khan’s Sitaare Zameen Par titled ‘Good For Nothing’ to release on May 22|work=Bollywood Hungama|access-date=20 May 2025}}</ref> दूसरा सिंगल, "सर आंखों पे मेरे" 29 मई 2025 को रिलीज़ किया गया था।<ref>{{cite web|url=https://www.cinemaexpress.com/hindi/news/2025/May/29/sar-aankhon-pe-mere-aamir-khan-and-genelia-deshmukh-bring-up-the-blues-in-new-song-from-sitaare-zameen-par|title=‘Sar Aankhon Pe Mere’: Aamir Khan and Genelia Deshmukh bring up the blues in new song from Sitaare Zameen Par|work=Cinema Express|access-date=29 May 2025}}</ref>{{Track listing
| extra_column = गायक
| headline = गानों की सूची
| title1 = गुड फोर नथिंग
| length1 = 3:28
| extra1 = [[शंकर-एहसान-लॉय|शंकर महादेवन]], अमिताभ भट्टाचार्य
| title2 = सर आंखो पे मेरे
| length2 = 4:05
| extra2 = [[अरिजीत सिंह]], शारिवा पारुलकर
| title3 = सितारे जमीन पर – शीर्षक गाना
| length3 = 3:59
| extra3 = [[शंकर-एहसान-लॉय|शंकर महादेवन]], [[सिद्धार्थ महादेवन]], दिव्य कुमार
| title4 = शुभ मंगलम
| length4 = 2:57
| extra4 = शंकर महादेवन, अमिताभ भट्टाचार्य
}}
== प्रदर्शन ==
5 मई 2025 को निर्माताओं ने घोषणा की कि फिल्म 20 जून 2025 से सिनेमाघरों में प्रदर्शित किया जाएगा।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatodayne.in/entertainment/story/aamir-khans-sitaare-zameen-par-gets-release-date-and-first-poster-reveal-1208957-2025-05-05|title=Aamir Khan's 'Sitaare Zameen Par' gets release date and first poster reveal|date=2025-05-05|website=India Today NE|language=hi|access-date=2025-05-05}}</ref>यह तमिल और तेलुगु भाषाओं में भी डब होकर आएगी।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/entertainment/regional/tamil/sitaare-zameen-par-official-tamil-trailer/videoshow/121820262.cms|title=Sitaare Zameen Par – Official Tamil Trailer|website=[[The Times of India]]|access-date=13 June 2025}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehansindia.com/cinema/aamir-khans-sitaare-zameen-par-telugu-trailer-released-inspiring-sports-drama-coming-june-20-978864|title=Aamir Khan's Sitaare Zameen Par Telugu Trailer Released – Inspiring Sports Drama Coming June 20|website=[[The Hans India]]|access-date=11 June 2025}}</ref> बाद में, खान ने घोषणा की कि फ़िल्म केवल सिनेमाघरों में ही रिलीज़ होगी और किसी भी ओटीटी प्लेटफ़ॉर्म पर नहीं आएगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/bollywood/aamir-khans-sitaare-zameen-par-opts-for-massive-release-in-3000-theatres-and-no-ott-policy-report-article-151923345|title=Aamir Khan's Sitaare Zameen Par Opts For Massive Release In 3000+ Theatres And No OTT Policy – Report|website=[[Times Now]]}}</ref> उन्होंने सेंट्रल बोर्ड ऑफ़ फ़िल्म सर्टिफिकेशन (CBFC) द्वारा सुझाए गए फ़िल्म में दो कट करने से भी मना कर दिया था। आखिरकार, फ़िल्म को 'UA13+' रेटिंग के साथ पास कर दिया गया, जिसमें पाँच बदलाव किए गए थे। इनमें से एक बदलाव यह था कि शुरुआत में दी गई चेतावनी में प्रधानमंत्री [[नरेन्द्र मोदी|नरेंद्र मोदी]] का एक कथन जोड़ा गया था।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/movies/bollywood/story/add-pm-modi-quote-remove-lotus-censor-board-suggests-5-edits-to-sitaare-zameen-par-2742640-2025-06-18|title=Add PM Modi quote, remove lotus: Censor board suggests 5 edits to Sitaare Zameen Par|website=[[India Today]]|access-date=18 June 2025}}</ref>
== प्रतिक्रियाएं ==
=== आलोचनात्मक प्रतिक्रियाएं ===
कई समीक्षकों ने फ़िल्म को दिल छू लेने वाला, कलाकारों के अभिनय के लिए और इसके समावेशी संदेश के लिए सराहा है।
* '''सकारात्मक राय (3.5 से 4 स्टार):'''
** एनडीटीवी के सैबल चटर्जी ने फ़िल्म को 5 में से 3.5 स्टार दिए और कहा कि "आमिर खान आसानी से एक चिड़चिड़े इंसान के किरदार में ढल जाते हैं, जिसका अक्सर उसके छोटे कद के लिए मज़ाक उड़ाया जाता है।"<ref>{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/entertainment/sitaare-zameen-par-review-aamir-khans-uplifting-film-has-its-heart-in-the-right-place-3-5-stars-8714227|title=Sitaare Zameen Par Review: Aamir Khan's Uplifting Film Has Its Heart In The Right Place|last=Chatterjee|first=Saibal|website=[[NDTV]]|language=en|access-date=2025-06-20}}</ref>
** द इंडियन एक्सप्रेस की शुभ्रा गुप्ता ने भी 5 में से 3.5 स्टार दिए और कहा कि "यह फ़िल्म उतनी अच्छी नहीं चलती, जितनी यह चलती है, अगर आमिर खुद को एक 'हीरो-जो-एक-झटका' के रूप में सामने लाने के लिए पूरी तरह से प्रतिबद्ध नहीं होते।"<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/movie-review/sitaare-zameen-par-movie-review-aamir-khan-heart-winning-comedy-10077514/|title=Sitaare Zameen Par movie review: Aamir Khan delivers fully committed performance in heart-winning comedy|last=Gupta|first=Shubhra|website=[[The Indian Express]]|language=en|access-date=2025-06-20}}</ref>
** बॉलीवुड हंगामा ने भी फ़िल्म को 5 में से 3.5 स्टार दिए, कहानी, निर्देशन और अभिनय की प्रशंसा की, और यह भी बताया कि फ़िल्म ने दर्शकों को न्यूरोडाइवर्जेंट लोगों की विशेषताओं के बारे में शिक्षित किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.bollywoodhungama.com/movie/sitaare-zameen-par/critic-review/sitaare-zameen-par-movie-review/sitaare-zameen-par-is-quintessential-aamir-khan-cinema/|title=Sitaare Zameen Par Movie Review: SITAARE ZAMEEN PAR is quintessential Aamir Khan cinema.|website=[[Bollywood Hungama]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** टाइम्स ऑफ़ इंडिया के धवल रॉय ने भी 5 में से 3.5 स्टार की समीक्षा में अभिनय की प्रशंसा की और फ़िल्म को एक संपूर्ण, दिल को छू लेने वाली फ़िल्म बताया।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/movie-reviews/sitaare-zameen-par/movie-review/121968627.cms|title=Sitaare Zameen Par Movie Review: A wholesome and feel-good slam dunk for inclusion|last=Roy|first=Dhaval|website=[[Times of India]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** फ़िल्मफ़ेयर के देवेश शर्मा ने 5 में से 4 स्टार दिए और कहा कि "यह एक ऐसी फ़िल्म है जो मनोरंजन करते हुए सिखाती है, बिना कभी उपदेशात्मक हुए। यह समाज को आईना दिखाती है और हमें दयालु, कोमल और अधिक स्वीकार करने वाला बनने के लिए प्रेरित करती है। और केवल इसी कारण से, इसे देखा जाना, सराहा जाना और याद रखा जाना चाहिए।"<ref>{{Cite web|url=https://www.filmfare.com/reviews/bollywood-movies/sitaare-zameen-par-review-entertaining-educational-and-all-heart-74882.html|title=Sitaare Zameen Par Review: Entertaining, Educational and All Heart|last=Sharma|first=Devesh|website=[[Filmfare]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** न्यूज़ 24 के सुभाष के झा ने 3.5 स्टार दिए और कहा कि "सितारे ज़मीन पर' हमें याद दिलाती है कि हिंदी सिनेमा दिल और हिम्मत के साथ मरा नहीं है। इससे बहुत दूर। आमिर खान का लगातार नशे में धुत दिखना कहानी में करुणा के पहलू को तेज करने में बहुत मदद करता है। अंत में उनका मोनोलॉग जब वह अपनी टीम से सामान्यता और जीवन के बारे में जो कुछ भी सीखा है, उसका सारांश बताते हैं, तो वह बहुत ही मार्मिक होता है। वे नकली आँसू नहीं हैं। यह ग्लिसरीन के लक्ष्यों के बारे में फ़िल्म नहीं है।"<ref>{{Cite web|url=https://news24online.com/entertainment/sitaare-zameen-par-review-so-much-heart-it-breaks-your-heart/590299/|title=Sitaare Zameen Par Review: So Much Heart, It Breaks Your Heart|last=Jha|first=Subhash K|website=[[News 24 (Indian TV channel)|News 24]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
* '''मिली-जुली से नकारात्मक राय (2 से 3.5 स्टार):'''
** द हॉलीवुड रिपोर्टर इंडिया के राहुल देसाई ने टिप्पणी की कि "आर.एस. प्रसन्ना और आमिर खान की स्पेनिश स्पोर्ट्स ड्रामा का रीमेक एक क्लासिक अंडरडॉग कहानी बनने के लिए बहुत उपदेशात्मक है।"<ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporterindia.com/reviews/theatrical/sitaare-zameen-par-movie-review-aamir-khan-wants-your-feelings|title=‘Sitaare Zameen Par’ Movie Review: Aamir Khan Wants Your Feelings|last=Desai|first=Rahul|website=[[The Hollywood Reporter India]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** द हिंदू के शिलाजित मित्रा ने अपनी समीक्षा में लिखा है कि "एक आदर्श आमिर खान फ़िल्म मनोरंजक और शिक्षाप्रद दोनों हो सकती है। अपने अच्छे इरादों के बावजूद, 'सितारे ज़मीन पर' बस परेशान करने वाली है।"<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/sitaare-zameen-par-movie-review-aamir-khan-genelia-dsouza-rs-prasanna/article69716638.ece|title=‘Sitaare Zameen Par’ movie review: Aamir Khan’s seasonal moral science class|last=Mitra|first=Shilajit|website=[[The Hindu]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** रेडिफ़.कॉम के मयूर सानप ने 5 में से 2 स्टार दिए और कहा कि "इस दिल को छू लेने वाले प्रयास में और भी कुछ था जो उन नाटकीय ऊँचाइयों तक कभी नहीं पहुँचता, जिनकी वह उम्मीद कर रहा है।"<ref>{{Cite web|url=https://www.rediff.com/movies/review/sitaare-zameen-par-review-easybreezy-crowd-pleaser/20250620.htm|title=Sitaare Zameen Par Review: Easybreezy Crowd-Pleaser|last=Sanap|first=Mayur|website=[[Rediff.com]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
** स्क्रॉल.इन के लिए लिखने वाली दीपा गहलोत ने टिप्पणी की कि "फ़िल्म अच्छे इरादों वाली, अक्सर दिल को छू लेने वाली, लेकिन साथ ही सरल भी है। दिव्य निधि शर्मा की स्क्रिप्ट में कुछ चुभने वाली लाइनें हैं लेकिन यह कहानी को अपने ही बिंदुओं को व्यक्त करने से भी रोकती है। संदेश बार-बार दोहराया जाता है और फिर कुछ और।"<ref>{{Cite web|url=https://scroll.in/reel/1081849/sitaare-zameen-par-review-a-well-intentioned-often-heart-warming-and-simplistic-tale|title=‘Sitaare Zameen Par’ review: A well-intentioned, often heart-warming and simplistic tale|last=Gahlot|first=Deepa|website=[[Scroll.in]]|access-date=20 June 2025}}</ref>
=== '''बॉक्स ऑफ़िस''' ===
फ़िल्म ने बॉक्स ऑफ़िस पर ठीक-ठाक शुरुआत की। पहले दिन (20 जून, 2025) 'सितारे ज़मीन पर' ने भारत में ₹10.70 करोड़ की शुद्ध कमाई की। इसमें अंतरराष्ट्रीय बाज़ारों से हुई कमाई को भी शामिल करने पर पहले दिन की कुल विश्वव्यापी कमाई लगभग ₹20 करोड़ हो जाती है। दूसरे दिन फ़िल्म की कमाई में अच्छी बढ़त देखने को मिली और इसने भारत में ₹21.7 करोड़ कमाए, जिससे दो दिनों का घरेलू कुल कलेक्शन ₹32.40 करोड़ हो गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/box-office/sitaare-zameen-par-day-1-worldwide-box-office-aamir-khan-starrer-takes-a-rs-19-50-crore-global-start-movie-gears-up-for-big-growth-on-saturday-1391951|title=Sitaare Zameen Par Day 1 Worldwide Box Office: Aamir Khan starrer takes a Rs 19.50 crore global start; Movie gears up for big growth on Saturday|last=Jogani|first=Rishil|date=2025-06-21|website=Pinkvilla|language=en|access-date=2025-06-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/box-office/sitaare-zameen-par-opening-day-box-office-aamir-khan-starrer-has-a-soft-start-overseas-1391937|title=Sitaare Zameen Par Opening Day Box Office: Aamir Khan starrer has a soft start overseas|last=Singh|first=Jatinder|date=2025-06-21|website=Pinkvilla|language=en|access-date=2025-06-21}}</ref> पहले सप्ताह में फ़िल्म नें दुनिया भर में कुल ₹93.50–95 करोड़ की कमाई की।<ref>{{Cite web|url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/box-office/sitaare-zameen-par-worldwide-opening-weekend-box-office-aamir-khan-starrer-scores-rs-93-crore-globally-in-3-days-1392016|title=Sitaare Zameen Par Worldwide Opening Weekend Box Office: Aamir Khan starrer scores Rs 93 crore globally in 3 days|last=Mankad|first=Himesh|date=2025-06-22|website=Pinkvilla|language=en|access-date=2025-06-23}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.boxofficeindia.com/report-details.php?articleid=9185|title=Sitaare Zameen Par Overseas And Worldwide Business|website=[[Box Office India]]|access-date=2025-06-23}}</ref> फिल्म ने चार दिनों में दुनिया भर में ₹100 करोड़ का आंकड़ा पार कर लिया।<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/entertainment/bollywood/trade-calls-sitaare-zameen-par-success-massive-win-for-aamir-khan-everyone-wrote-off-urban-films-after-jawan-animal-101750740184096.html|title=Trade calls Sitaare Zameen Par success 'massive win' for Aamir Khan: Everyone wrote off urban films after Jawan, Animal|website=Hindustan Times|access-date=2025-06-25}}</ref> अपने पहले हफ़्ते में फिल्म ने दुनिया भर में ₹143.50 करोड़ से अधिक की कमाई की।<ref>{{Cite web|url=https://www.pinkvilla.com/entertainment/box-office/sitaare-zameen-par-worldwide-box-office-aamir-khan-film-trends-well-collects-rs-143-crore-globally-in-7-days-1392405|title=Sitaare Zameen Par Worldwide Box Office: Aamir Khan's film trends well, collects Rs 143 crore globally in 7 days|last=Dixit|first=Mohit|date=2025-06-27|website=Pinkvilla|language=en|access-date=2025-06-27}}</ref>
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{IMDb title|29471573}}
* {{Bollywoodhungama|id=sitaare-zameen-par|title=सितारे ज़मीन पर}}
[[श्रेणी:2025 की फ़िल्में]]
{{फिल्म-आधार}}
[[श्रेणी:भारतीय फ़िल्में]]
[[श्रेणी:आमिर खान]]
[[श्रेणी:आमिर खान प्रोडक्सन्स]]
[[श्रेणी:हिन्दी फ़िल्में]]
[[श्रेणी:फ़िल्म एल्बम]]
7v41wnpgxrbad2xvpe0uign3knfk339
सदस्य वार्ता:Surajkumar9931
3
1564460
6449043
6433275
2025-07-06T12:55:25Z
Surajkumar9931
853179
/* विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 परिणाम */ उत्तर
6449043
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Surajkumar9931}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:59, 3 दिसम्बर 2024 (UTC)
== बिना चयन के लेख निर्माण ==
आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|प्रतियोगिता में आज कुछ लेख]] बिना चयन के निर्मित करके जमा भी करवा दिये हैं। मैंने इनमें से दो लेखों का मूल्यांकन किया है। कृपया मूल्यांकन को देखें और आगे सुझावों पर ध्यान दें। यदि आप लेखों का चयन नहीं करते हैं तो इनमें आपको अंक नहीं दिया जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 14:26, 18 जनवरी 2025 (UTC)
:धन्यवाद! [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 15:18, 18 जनवरी 2025 (UTC)
::क्या आपको [[वार्ता:पेलियो-इंडियन]] पर लिखे मेरे सन्देश के बारे में कुछ कहना या करना है?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:00, 19 जनवरी 2025 (UTC)
:::एक सवाल था सर हमें ये पुरस्कार कहाँ से प्राप्त होगा? क्या हमें कहीं जाना पड़ेगा इसे प्राप्त करने के लिए? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:48, 21 जनवरी 2025 (UTC)
==पहले से हस्ताक्षर/चयनित लेखों का निर्माण==
आपने मेरे द्वारा [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|चयनित एवं पहले से हस्ताक्षर किए गए तीन लेखों]] को निर्मित कर उन्हें जमा भी कर दिया है। कृपया पहले से चयनित एवं हस्ताक्षर किए गए लेखों का निर्माण नहीं करें। - [[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] ([[सदस्य वार्ता:आदेश यादव|वार्ता]]) 01:49, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:आगे से ध्यान रखूंगा धन्यवाद [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:45, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::एक प्रश्न था सर हमें ये पुरस्कार कहा से प्राप्त होगा? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:46, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::पुरस्कार उनको प्राप्त होगा जो न्यूनतम अर्हता प्राप्त कर लेंगे। आप जिस तरह से लेखों का चयन किये बिना काम कर रहे हो, सम्भव है आपको कुछ न मिले। आपने अधिकतर लेखों में गलत अनुवाद लिखा है या मशीनी अनुवाद लिखा है। उदाहरण के लिए @[[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] जी द्वारा वर्णित लेख "उत्तर-शास्त्रीय इतिहास" आपने कहाँ से उठाया है? classical के लिए हिन्दी में अलग-अलग अर्थ है, साहित्य और संगीत में शास्त्रीय हो सकता है लेकिन इतिहास के क्षेत्र में इसे "क्लासिकी" या "श्रेण्य" शब्द लिखा जाता है। [[पेलियो-इंडियन]] पर आपको सुझाव दिया जिसके उत्तर में आपने लेख सुधारने के स्थान पर पुरस्कार पर जोर दिया है। आपको [[विकिपीडिया वार्ता:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|4 दिन पहले]] इसका उत्तर दे चुका हूँ। कृपया पुरस्कार पाने के लिए पहले नियमावली ढ़ंग से पढ़ लें अन्यथा पुरस्कार भी नहीं मिलेगा और आपका समय भी बर्बाद हो जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:17, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] ठीक यही शिकायत मेरी भी थी, इन्होंने कयी मेरे चयन किये गये लेख को मशीनी अनुवद या कयी को गलत अनुवाद करके जमा भी करदिया, और वे मेरे द्वारा शीघ्र नामांकन को भी हटा रहे हैं [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF&diff=prev&oldid=6345575] कृपया इनके यह समस्यात्मक लेख: [[अजुरान सल्तनत]], [[हांग बांग राजवंश]], [[रम सल्तनत]], [[आर्मेनिया साम्राज्य]] और [[अक्कादियन साम्राज्य]] शीघ्र हटाए। धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:41, 21 जनवरी 2025 (UTC)
== जनवरी 2025 ==
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:नवागन्तुकों का स्वागत|आपका स्वागत है]]। संभवतः आपकी ऐसी मंशा नहीं थी, परन्तु आपने आपके द्वारा निर्मित एक पृष्ठ [[:रम सल्तनत]], से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नामांकन]] सूचना हटाई। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के [[वार्ता:रम सल्तनत|संवाद पृष्ठ]]''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy1 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:36, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:मैं आगे से ध्यान रखूंगा कृपया ऐसा नहीं करें [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 23:24, 21 जनवरी 2025 (UTC)
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] कृपया आपके द्वारा स्वयं बनाए गए पृष्ठों से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने के नामांकन]] सूचना ना हटायें, जैसा कि आपने [[:रम सल्तनत]] पर किया। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के {{#if:रम सल्तनत| [[Talk:रम सल्तनत{{!}}संवाद पृष्ठ]]|संवाद पृष्ठ}}''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy2 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:37, 24 जनवरी 2025 (UTC)
== हस्ताक्षर ==
कृपया मेरा हस्ताक्षर कॉपी ना करे, यह विकिपीडिया गाइडलाइन का उलंघन है। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:18, 23 जनवरी 2025 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी २०२5]] में भाग लेकर इसे सफल बनाने तथा उत्कृष्टता पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजकों की तरफ से धन्यवाद एवं बधाई। पुरस्कार राशि तथा प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 10 अप्रैल 2025 तक [https://docs.google.com/forms/d/1ul_ASrq9lkzsPmGeziRNy7s5qktnNa66sxOVdUF1mnI/preview पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 18:21, 29 मार्च 2025 (UTC)
:प्रिय अनिरुद्ध कुमार जी मैने पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिया| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 02:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
::आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/रपट|अपने विचार और प्रेक्षण]] लिखे जिसके लिए बहुत बहुत धन्यवाद। यहाँ आपने प्रशिक्षण की बात लिखी है ऐसा पिछले वर्ष किया गया था। लेकिन इस तरह के सामूहिक प्रशिक्षण से कुछ लाभ नहीं हुआ। अतः इसबार कोई प्रशिक्षण का कार्यक्रम नहीं रखा गया। फिर भी काम करते समय आपको सुझाव दिये जाते हैं और कभी भी किसी तरह की समस्या आने पर आप प्रबन्धकों और पुनरीक्षकों को सहायता के लिए लिख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::नमस्कार
:::संजीव कुमार जी मैंने पहली बार सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 भाग लिया था और मुझे पांचवां स्थान मिला, पुरस्कार मिलने मे कितना दिन लगेगा |
:::पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिये हैं| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 09:55, 30 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके पहली बार भाग लेने की जानकारी हमें थी अतः आपके लेखों की समीक्षा थोड़ी नरमी से की गई। यह अच्छी बात है कि आपने पहले प्रयास में पाँचवा स्थान प्राप्त किया। हम चाहते हैं कि आप अगली प्रतियोगिता में प्रथम स्थान प्राप्त करो और अन्य लोग भी प्रतियोगिता से जुड़ें। आप [https://fountain.toolforge.org/editathons/sampadanotsavjan25 लेख जमा किये जाने वाली] कड़ी पर अपने लेखों की समीक्षा भी देख सकते हो और आगे के लिए सम्बंधित सुधार कर सकते हो। पुरस्कार की राशि को जल्दी देना हमारे हाथ में नहीं है लेकिन अभी इसमें कुछ दिन का समय लगेगा। उपरोक्त सन्देश के अनुसार 10 अप्रैल तक हम सभी लोगों को जानकारी उपलब्ध करवाने का समय दे रहे हैं। इसके बाद हम सम्बंधित जानकारी आगे भेज देंगे जहाँ से सम्भवतः अमेज़न गिफ्ट कार्ड के रूप में आपको ईमेल पर पुरस्कार राशि प्राप्त होगी। इससे आप अमेज़न पर कुछ भी क्रय कर सकते हो। मैं अपेक्षा नहीं करता कि 15 अप्रैल से पहले राशि प्राप्त होगी लेकिन हम कोशिश करेंगे कि बहुत जल्दी सभी प्रतियोगिओं को पुरस्कार राशि प्राप्त हो जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:33, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::::: नमस्कार
:::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया
:::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:43, 5 मई 2025 (UTC)
::::::हाँ, अभी तक नहीं आया जबकि फॉर्म भरे एक माह हो गया है। @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी से बात करके पता करना पड़ेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 5 मई 2025 (UTC)
:::::::: नमस्कार
:::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया मई भी ख़त्म हो गई
:::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 11:57, 8 जून 2025 (UTC)
::::::::हाँ, तीन-चार दिन पहले ही अनिरुद्ध जी से मेरी बात हुई है और उन्हें मैंने शिकायत की है कि इतनी देरी अच्छी नहीं है। उन्होंने मुझे वो समस्या बतायी जिसके कारण देरी हो रही है। ये देरी अनिरुद्ध जी की तरफ से नहीं हो रही है बल्कि कुछ अन्य समस्या के कारण हो रही है। अनिरुद्ध जी इसकी कोशिश में लगे हुये हैं। अब देखते हैं नया अपडेट कब और क्या आता है! फिर भी देरी के लिए हम क्षमा प्रार्थी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:21, 8 जून 2025 (UTC)
:::::::::: नमस्कार
:::::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया, क्या अपडेट है?
:::::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:33, 21 जून 2025 (UTC)
::::::::::मैं स्वयं प्रतीक्षा में हूँ कि ये भुगतान हो जाये तो अगली प्रतियोगिता के करवायें। लेकिन @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी ही इसपर कुछ कह सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:20, 22 जून 2025 (UTC)
:::::::::::क्या कोई अपडेट आया संजीव जी? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 12:55, 6 जुलाई 2025 (UTC)
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|अनिरुद्ध कुमार}} से उनके चर्चा पृष्ठ पर [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध कुमार#सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025]] शीर्षक से वार्तालाप किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को हुए 7 दिन बीत चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी भी प्रबंधक के प्रति संतुष्टि या असंतुष्टि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 03:43, 10 अप्रैल 2025 (UTC)
hkf5m7kqw0vrml2bvz3xf80fd1zhps7
6449312
6449043
2025-07-07T10:24:27Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: सदस्य का उत्तर
6449312
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Surajkumar9931}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:59, 3 दिसम्बर 2024 (UTC)
== बिना चयन के लेख निर्माण ==
आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|प्रतियोगिता में आज कुछ लेख]] बिना चयन के निर्मित करके जमा भी करवा दिये हैं। मैंने इनमें से दो लेखों का मूल्यांकन किया है। कृपया मूल्यांकन को देखें और आगे सुझावों पर ध्यान दें। यदि आप लेखों का चयन नहीं करते हैं तो इनमें आपको अंक नहीं दिया जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 14:26, 18 जनवरी 2025 (UTC)
:धन्यवाद! [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 15:18, 18 जनवरी 2025 (UTC)
::क्या आपको [[वार्ता:पेलियो-इंडियन]] पर लिखे मेरे सन्देश के बारे में कुछ कहना या करना है?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:00, 19 जनवरी 2025 (UTC)
:::एक सवाल था सर हमें ये पुरस्कार कहाँ से प्राप्त होगा? क्या हमें कहीं जाना पड़ेगा इसे प्राप्त करने के लिए? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:48, 21 जनवरी 2025 (UTC)
==पहले से हस्ताक्षर/चयनित लेखों का निर्माण==
आपने मेरे द्वारा [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|चयनित एवं पहले से हस्ताक्षर किए गए तीन लेखों]] को निर्मित कर उन्हें जमा भी कर दिया है। कृपया पहले से चयनित एवं हस्ताक्षर किए गए लेखों का निर्माण नहीं करें। - [[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] ([[सदस्य वार्ता:आदेश यादव|वार्ता]]) 01:49, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:आगे से ध्यान रखूंगा धन्यवाद [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:45, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::एक प्रश्न था सर हमें ये पुरस्कार कहा से प्राप्त होगा? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:46, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::पुरस्कार उनको प्राप्त होगा जो न्यूनतम अर्हता प्राप्त कर लेंगे। आप जिस तरह से लेखों का चयन किये बिना काम कर रहे हो, सम्भव है आपको कुछ न मिले। आपने अधिकतर लेखों में गलत अनुवाद लिखा है या मशीनी अनुवाद लिखा है। उदाहरण के लिए @[[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] जी द्वारा वर्णित लेख "उत्तर-शास्त्रीय इतिहास" आपने कहाँ से उठाया है? classical के लिए हिन्दी में अलग-अलग अर्थ है, साहित्य और संगीत में शास्त्रीय हो सकता है लेकिन इतिहास के क्षेत्र में इसे "क्लासिकी" या "श्रेण्य" शब्द लिखा जाता है। [[पेलियो-इंडियन]] पर आपको सुझाव दिया जिसके उत्तर में आपने लेख सुधारने के स्थान पर पुरस्कार पर जोर दिया है। आपको [[विकिपीडिया वार्ता:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|4 दिन पहले]] इसका उत्तर दे चुका हूँ। कृपया पुरस्कार पाने के लिए पहले नियमावली ढ़ंग से पढ़ लें अन्यथा पुरस्कार भी नहीं मिलेगा और आपका समय भी बर्बाद हो जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:17, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] ठीक यही शिकायत मेरी भी थी, इन्होंने कयी मेरे चयन किये गये लेख को मशीनी अनुवद या कयी को गलत अनुवाद करके जमा भी करदिया, और वे मेरे द्वारा शीघ्र नामांकन को भी हटा रहे हैं [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF&diff=prev&oldid=6345575] कृपया इनके यह समस्यात्मक लेख: [[अजुरान सल्तनत]], [[हांग बांग राजवंश]], [[रम सल्तनत]], [[आर्मेनिया साम्राज्य]] और [[अक्कादियन साम्राज्य]] शीघ्र हटाए। धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:41, 21 जनवरी 2025 (UTC)
== जनवरी 2025 ==
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:नवागन्तुकों का स्वागत|आपका स्वागत है]]। संभवतः आपकी ऐसी मंशा नहीं थी, परन्तु आपने आपके द्वारा निर्मित एक पृष्ठ [[:रम सल्तनत]], से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नामांकन]] सूचना हटाई। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के [[वार्ता:रम सल्तनत|संवाद पृष्ठ]]''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy1 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:36, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:मैं आगे से ध्यान रखूंगा कृपया ऐसा नहीं करें [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 23:24, 21 जनवरी 2025 (UTC)
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] कृपया आपके द्वारा स्वयं बनाए गए पृष्ठों से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने के नामांकन]] सूचना ना हटायें, जैसा कि आपने [[:रम सल्तनत]] पर किया। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के {{#if:रम सल्तनत| [[Talk:रम सल्तनत{{!}}संवाद पृष्ठ]]|संवाद पृष्ठ}}''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy2 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:37, 24 जनवरी 2025 (UTC)
== हस्ताक्षर ==
कृपया मेरा हस्ताक्षर कॉपी ना करे, यह विकिपीडिया गाइडलाइन का उलंघन है। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:18, 23 जनवरी 2025 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी २०२5]] में भाग लेकर इसे सफल बनाने तथा उत्कृष्टता पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजकों की तरफ से धन्यवाद एवं बधाई। पुरस्कार राशि तथा प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 10 अप्रैल 2025 तक [https://docs.google.com/forms/d/1ul_ASrq9lkzsPmGeziRNy7s5qktnNa66sxOVdUF1mnI/preview पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 18:21, 29 मार्च 2025 (UTC)
:प्रिय अनिरुद्ध कुमार जी मैने पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिया| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 02:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
::आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/रपट|अपने विचार और प्रेक्षण]] लिखे जिसके लिए बहुत बहुत धन्यवाद। यहाँ आपने प्रशिक्षण की बात लिखी है ऐसा पिछले वर्ष किया गया था। लेकिन इस तरह के सामूहिक प्रशिक्षण से कुछ लाभ नहीं हुआ। अतः इसबार कोई प्रशिक्षण का कार्यक्रम नहीं रखा गया। फिर भी काम करते समय आपको सुझाव दिये जाते हैं और कभी भी किसी तरह की समस्या आने पर आप प्रबन्धकों और पुनरीक्षकों को सहायता के लिए लिख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::नमस्कार
:::संजीव कुमार जी मैंने पहली बार सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 भाग लिया था और मुझे पांचवां स्थान मिला, पुरस्कार मिलने मे कितना दिन लगेगा |
:::पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिये हैं| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 09:55, 30 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके पहली बार भाग लेने की जानकारी हमें थी अतः आपके लेखों की समीक्षा थोड़ी नरमी से की गई। यह अच्छी बात है कि आपने पहले प्रयास में पाँचवा स्थान प्राप्त किया। हम चाहते हैं कि आप अगली प्रतियोगिता में प्रथम स्थान प्राप्त करो और अन्य लोग भी प्रतियोगिता से जुड़ें। आप [https://fountain.toolforge.org/editathons/sampadanotsavjan25 लेख जमा किये जाने वाली] कड़ी पर अपने लेखों की समीक्षा भी देख सकते हो और आगे के लिए सम्बंधित सुधार कर सकते हो। पुरस्कार की राशि को जल्दी देना हमारे हाथ में नहीं है लेकिन अभी इसमें कुछ दिन का समय लगेगा। उपरोक्त सन्देश के अनुसार 10 अप्रैल तक हम सभी लोगों को जानकारी उपलब्ध करवाने का समय दे रहे हैं। इसके बाद हम सम्बंधित जानकारी आगे भेज देंगे जहाँ से सम्भवतः अमेज़न गिफ्ट कार्ड के रूप में आपको ईमेल पर पुरस्कार राशि प्राप्त होगी। इससे आप अमेज़न पर कुछ भी क्रय कर सकते हो। मैं अपेक्षा नहीं करता कि 15 अप्रैल से पहले राशि प्राप्त होगी लेकिन हम कोशिश करेंगे कि बहुत जल्दी सभी प्रतियोगिओं को पुरस्कार राशि प्राप्त हो जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:33, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::::: नमस्कार
:::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया
:::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:43, 5 मई 2025 (UTC)
::::::हाँ, अभी तक नहीं आया जबकि फॉर्म भरे एक माह हो गया है। @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी से बात करके पता करना पड़ेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 5 मई 2025 (UTC)
:::::::: नमस्कार
:::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया मई भी ख़त्म हो गई
:::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 11:57, 8 जून 2025 (UTC)
::::::::हाँ, तीन-चार दिन पहले ही अनिरुद्ध जी से मेरी बात हुई है और उन्हें मैंने शिकायत की है कि इतनी देरी अच्छी नहीं है। उन्होंने मुझे वो समस्या बतायी जिसके कारण देरी हो रही है। ये देरी अनिरुद्ध जी की तरफ से नहीं हो रही है बल्कि कुछ अन्य समस्या के कारण हो रही है। अनिरुद्ध जी इसकी कोशिश में लगे हुये हैं। अब देखते हैं नया अपडेट कब और क्या आता है! फिर भी देरी के लिए हम क्षमा प्रार्थी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:21, 8 जून 2025 (UTC)
:::::::::: नमस्कार
:::::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया, क्या अपडेट है?
:::::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:33, 21 जून 2025 (UTC)
::::::::::मैं स्वयं प्रतीक्षा में हूँ कि ये भुगतान हो जाये तो अगली प्रतियोगिता के करवायें। लेकिन @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी ही इसपर कुछ कह सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:20, 22 जून 2025 (UTC)
:::::::::::क्या कोई अपडेट आया संजीव जी? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 12:55, 6 जुलाई 2025 (UTC){od|13}
अनिरुद्ध जी को सन्देश लिख दिया है, फोन करके जल्दी ही स्थिति का पता करूँगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 10:24, 7 जुलाई 2025 (UTC)
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|अनिरुद्ध कुमार}} से उनके चर्चा पृष्ठ पर [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध कुमार#सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025]] शीर्षक से वार्तालाप किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को हुए 7 दिन बीत चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी भी प्रबंधक के प्रति संतुष्टि या असंतुष्टि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 03:43, 10 अप्रैल 2025 (UTC)
93ala1i6mcis8fcmjnfm04hhrf7xswq
6449315
6449312
2025-07-07T10:26:10Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: त्रुटि सुधारी।
6449315
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Surajkumar9931}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:59, 3 दिसम्बर 2024 (UTC)
== बिना चयन के लेख निर्माण ==
आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|प्रतियोगिता में आज कुछ लेख]] बिना चयन के निर्मित करके जमा भी करवा दिये हैं। मैंने इनमें से दो लेखों का मूल्यांकन किया है। कृपया मूल्यांकन को देखें और आगे सुझावों पर ध्यान दें। यदि आप लेखों का चयन नहीं करते हैं तो इनमें आपको अंक नहीं दिया जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 14:26, 18 जनवरी 2025 (UTC)
:धन्यवाद! [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 15:18, 18 जनवरी 2025 (UTC)
::क्या आपको [[वार्ता:पेलियो-इंडियन]] पर लिखे मेरे सन्देश के बारे में कुछ कहना या करना है?<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 09:00, 19 जनवरी 2025 (UTC)
:::एक सवाल था सर हमें ये पुरस्कार कहाँ से प्राप्त होगा? क्या हमें कहीं जाना पड़ेगा इसे प्राप्त करने के लिए? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:48, 21 जनवरी 2025 (UTC)
==पहले से हस्ताक्षर/चयनित लेखों का निर्माण==
आपने मेरे द्वारा [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/लेख सूची|चयनित एवं पहले से हस्ताक्षर किए गए तीन लेखों]] को निर्मित कर उन्हें जमा भी कर दिया है। कृपया पहले से चयनित एवं हस्ताक्षर किए गए लेखों का निर्माण नहीं करें। - [[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] ([[सदस्य वार्ता:आदेश यादव|वार्ता]]) 01:49, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:आगे से ध्यान रखूंगा धन्यवाद [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:45, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::एक प्रश्न था सर हमें ये पुरस्कार कहा से प्राप्त होगा? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 05:46, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:::पुरस्कार उनको प्राप्त होगा जो न्यूनतम अर्हता प्राप्त कर लेंगे। आप जिस तरह से लेखों का चयन किये बिना काम कर रहे हो, सम्भव है आपको कुछ न मिले। आपने अधिकतर लेखों में गलत अनुवाद लिखा है या मशीनी अनुवाद लिखा है। उदाहरण के लिए @[[सदस्य:आदेश यादव|आदेश यादव]] जी द्वारा वर्णित लेख "उत्तर-शास्त्रीय इतिहास" आपने कहाँ से उठाया है? classical के लिए हिन्दी में अलग-अलग अर्थ है, साहित्य और संगीत में शास्त्रीय हो सकता है लेकिन इतिहास के क्षेत्र में इसे "क्लासिकी" या "श्रेण्य" शब्द लिखा जाता है। [[पेलियो-इंडियन]] पर आपको सुझाव दिया जिसके उत्तर में आपने लेख सुधारने के स्थान पर पुरस्कार पर जोर दिया है। आपको [[विकिपीडिया वार्ता:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|4 दिन पहले]] इसका उत्तर दे चुका हूँ। कृपया पुरस्कार पाने के लिए पहले नियमावली ढ़ंग से पढ़ लें अन्यथा पुरस्कार भी नहीं मिलेगा और आपका समय भी बर्बाद हो जायेगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 16:17, 21 जनवरी 2025 (UTC)
::::@[[सदस्य:संजीव कुमार|संजीव कुमार]] ठीक यही शिकायत मेरी भी थी, इन्होंने कयी मेरे चयन किये गये लेख को मशीनी अनुवद या कयी को गलत अनुवाद करके जमा भी करदिया, और वे मेरे द्वारा शीघ्र नामांकन को भी हटा रहे हैं [https://hi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%85%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF&diff=prev&oldid=6345575] कृपया इनके यह समस्यात्मक लेख: [[अजुरान सल्तनत]], [[हांग बांग राजवंश]], [[रम सल्तनत]], [[आर्मेनिया साम्राज्य]] और [[अक्कादियन साम्राज्य]] शीघ्र हटाए। धन्यवाद। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:41, 21 जनवरी 2025 (UTC)
== जनवरी 2025 ==
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] विकिपीडिया पर [[विकिपीडिया:नवागन्तुकों का स्वागत|आपका स्वागत है]]। संभवतः आपकी ऐसी मंशा नहीं थी, परन्तु आपने आपके द्वारा निर्मित एक पृष्ठ [[:रम सल्तनत]], से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने की नामांकन]] सूचना हटाई। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के [[वार्ता:रम सल्तनत|संवाद पृष्ठ]]''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy1 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 22:36, 21 जनवरी 2025 (UTC)
:मैं आगे से ध्यान रखूंगा कृपया ऐसा नहीं करें [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 23:24, 21 जनवरी 2025 (UTC)
[[Image:Information.svg|25px|alt=|link=]] कृपया आपके द्वारा स्वयं बनाए गए पृष्ठों से [[वि:शीह|शीघ्र हटाने के नामांकन]] सूचना ना हटायें, जैसा कि आपने [[:रम सल्तनत]] पर किया। यदि आपको लगता है कि पृष्ठ नहीं हटाया जाना चाहिए, तो आप उस सूचना में दिख रहे '''इस नामांकन पर आपत्ति जताने हेतु यहाँ क्लिक करें।''' वाले बटन पर क्लिक कर के अपनी आपत्ति '''''पृष्ठ के {{#if:रम सल्तनत| [[Talk:रम सल्तनत{{!}}संवाद पृष्ठ]]|संवाद पृष्ठ}}''''' पर दर्ज कर सकते हैं। प्रबंधक पृष्ठ के सम्बन्ध में कोई भी निर्णय लेने से पहले आपके द्वारा दिए गए कारणों पर विचार करेंगे। धन्यवाद।<!-- Template:uw-speedy2 --> '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 13:37, 24 जनवरी 2025 (UTC)
== हस्ताक्षर ==
कृपया मेरा हस्ताक्षर कॉपी ना करे, यह विकिपीडिया गाइडलाइन का उलंघन है। '''<span style="font-family: Times New Roman;">[[User:Garudam|<span style="color: black;">'''Garuda'''</span>]]</span> '''<sup>[[User talk:Garudam|<span style="color: gray;">'''''वार्ता :)'''''</span>]]</sup> 14:18, 23 जनवरी 2025 (UTC)
== विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 परिणाम ==
[[File:Main Barnstar.png|right|90 px]] बधाई हो! प्रिय {{PAGENAME}} जी, [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी २०२5]] में भाग लेकर इसे सफल बनाने तथा उत्कृष्टता पुरस्कार प्राप्त करने के लिए आयोजकों की तरफ से धन्यवाद एवं बधाई। पुरस्कार राशि तथा प्रतिभागिता प्रमाण पत्र प्राप्त करने के लिए 10 अप्रैल 2025 तक [https://docs.google.com/forms/d/1ul_ASrq9lkzsPmGeziRNy7s5qktnNa66sxOVdUF1mnI/preview पुरस्कार सूचना प्रपत्र] जरूर भरें। पुरस्कार प्राप्त होने की सूचना भी दें। --[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] ([[सदस्य वार्ता:अनिरुद्ध कुमार|वार्ता]]) 18:21, 29 मार्च 2025 (UTC)
:प्रिय अनिरुद्ध कुमार जी मैने पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिया| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 02:26, 30 मार्च 2025 (UTC)
::आपने [[विकिपीडिया:सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025/रपट|अपने विचार और प्रेक्षण]] लिखे जिसके लिए बहुत बहुत धन्यवाद। यहाँ आपने प्रशिक्षण की बात लिखी है ऐसा पिछले वर्ष किया गया था। लेकिन इस तरह के सामूहिक प्रशिक्षण से कुछ लाभ नहीं हुआ। अतः इसबार कोई प्रशिक्षण का कार्यक्रम नहीं रखा गया। फिर भी काम करते समय आपको सुझाव दिये जाते हैं और कभी भी किसी तरह की समस्या आने पर आप प्रबन्धकों और पुनरीक्षकों को सहायता के लिए लिख सकते हो। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 09:16, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::नमस्कार
:::संजीव कुमार जी मैंने पहली बार सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025 भाग लिया था और मुझे पांचवां स्थान मिला, पुरस्कार मिलने मे कितना दिन लगेगा |
:::पुरस्कार सूचना प्रपत्र भर दिये हैं| [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 09:55, 30 मार्च 2025 (UTC)
::::आपके पहली बार भाग लेने की जानकारी हमें थी अतः आपके लेखों की समीक्षा थोड़ी नरमी से की गई। यह अच्छी बात है कि आपने पहले प्रयास में पाँचवा स्थान प्राप्त किया। हम चाहते हैं कि आप अगली प्रतियोगिता में प्रथम स्थान प्राप्त करो और अन्य लोग भी प्रतियोगिता से जुड़ें। आप [https://fountain.toolforge.org/editathons/sampadanotsavjan25 लेख जमा किये जाने वाली] कड़ी पर अपने लेखों की समीक्षा भी देख सकते हो और आगे के लिए सम्बंधित सुधार कर सकते हो। पुरस्कार की राशि को जल्दी देना हमारे हाथ में नहीं है लेकिन अभी इसमें कुछ दिन का समय लगेगा। उपरोक्त सन्देश के अनुसार 10 अप्रैल तक हम सभी लोगों को जानकारी उपलब्ध करवाने का समय दे रहे हैं। इसके बाद हम सम्बंधित जानकारी आगे भेज देंगे जहाँ से सम्भवतः अमेज़न गिफ्ट कार्ड के रूप में आपको ईमेल पर पुरस्कार राशि प्राप्त होगी। इससे आप अमेज़न पर कुछ भी क्रय कर सकते हो। मैं अपेक्षा नहीं करता कि 15 अप्रैल से पहले राशि प्राप्त होगी लेकिन हम कोशिश करेंगे कि बहुत जल्दी सभी प्रतियोगिओं को पुरस्कार राशि प्राप्त हो जाये। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 20:33, 30 मार्च 2025 (UTC)
:::::: नमस्कार
:::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया
:::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:43, 5 मई 2025 (UTC)
::::::हाँ, अभी तक नहीं आया जबकि फॉर्म भरे एक माह हो गया है। @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी से बात करके पता करना पड़ेगा। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 08:56, 5 मई 2025 (UTC)
:::::::: नमस्कार
:::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया मई भी ख़त्म हो गई
:::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 11:57, 8 जून 2025 (UTC)
::::::::हाँ, तीन-चार दिन पहले ही अनिरुद्ध जी से मेरी बात हुई है और उन्हें मैंने शिकायत की है कि इतनी देरी अच्छी नहीं है। उन्होंने मुझे वो समस्या बतायी जिसके कारण देरी हो रही है। ये देरी अनिरुद्ध जी की तरफ से नहीं हो रही है बल्कि कुछ अन्य समस्या के कारण हो रही है। अनिरुद्ध जी इसकी कोशिश में लगे हुये हैं। अब देखते हैं नया अपडेट कब और क्या आता है! फिर भी देरी के लिए हम क्षमा प्रार्थी हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 17:21, 8 जून 2025 (UTC)
:::::::::: नमस्कार
:::::::::: संजीव कुमार जी अभी तक नहीं आया, क्या अपडेट है?
:::::::::[[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 07:33, 21 जून 2025 (UTC)
::::::::::मैं स्वयं प्रतीक्षा में हूँ कि ये भुगतान हो जाये तो अगली प्रतियोगिता के करवायें। लेकिन @[[सदस्य:अनिरुद्ध कुमार|अनिरुद्ध कुमार]] जी ही इसपर कुछ कह सकते हैं। <span style="color:green;">☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style="color:Magenta;">संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style="color:blue;">✉✉</span>]]) 10:20, 22 जून 2025 (UTC)
:::::::::::क्या कोई अपडेट आया संजीव जी? [[सदस्य:Surajkumar9931|Surajkumar9931]] ([[सदस्य वार्ता:Surajkumar9931|वार्ता]]) 12:55, 6 जुलाई 2025 (UTC)
{{od|13}}
अनिरुद्ध जी को सन्देश लिख दिया है, फोन करके जल्दी ही स्थिति का पता करूँगा।<span style='color:green;'>☆★</span>[[user:संजीव कुमार|<u><span style='color:Magenta;'>संजीव कुमार</span></u>]] ([[User talk:संजीव कुमार|<span style='color:blue;'>✉✉</span>]]) 10:24, 7 जुलाई 2025 (UTC)
==प्रबंधक समीक्षा==
<!--यह भाग सदस्य:Riteze/प्रस साँचे को प्रतिस्थापित करके बनाया गया है -->
आपने हाल ही में प्रबंधक {{noping|अनिरुद्ध कुमार}} से उनके चर्चा पृष्ठ पर [[सदस्य_वार्ता:अनिरुद्ध कुमार#सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025|सामग्री संवर्द्धन संपादनोत्सव/जनवरी 2025]] शीर्षक से वार्तालाप किया, जिसमें नवीनतम टिप्पणी को हुए 7 दिन बीत चुके हैं। उम्मीद है कि उक्त वार्तालाप से आप संतुष्ट हुए होंगे। किसी भी प्रबंधक के प्रति संतुष्टि या असंतुष्टि [[विकिपीडिया:चौपाल/प्रबंधक समीक्षा]] पृष्ठ पर दर्ज की जा सकती हैं। -[[User Talk:Riteze|<span style="color:green;">Riteze</span><sup>(वार्ता)</sup>]] 03:43, 10 अप्रैल 2025 (UTC)
0jjplxr399t9qr82zb4tbz8zjy4evxa
सदस्य वार्ता:Gontadu
3
1567489
6449189
6328656
2025-07-06T22:03:04Z
MemicznyJanusz
630617
MemicznyJanusz ने [[सदस्य वार्ता:Andhavarapu]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:Gontadu]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Andhavarapu|Andhavarapu]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/Gontadu|Gontadu]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6328656
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Andhavarapu}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 06:01, 22 दिसम्बर 2024 (UTC)
q6rhrjansmxm44idhdwhoxbqwvo5vr6
सदस्य वार्ता:Renamed user 37fb8af3ef3cff29462619454e38a88b
3
1574509
6449207
6352740
2025-07-07T03:15:57Z
AccountVanishRequests
836214
AccountVanishRequests ने अनुप्रेषण छोड़े बिना पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:Krishnayaduvanshi1]] को [[सदस्य वार्ता:Renamed user 37fb8af3ef3cff29462619454e38a88b]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Krishnayaduvanshi1|Krishnayaduvanshi1]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/Renamed user 37fb8af3ef3cff29462619454e38a88b|Renamed user 37fb8af3ef3cff29462619454e38a88b]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6352740
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Krishnayaduvanshi1}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:31, 28 जनवरी 2025 (UTC)
622xzghaug6socceuqpekpxq00t548t
हेइसेई युग
0
1579659
6449278
6392146
2025-07-07T09:02:54Z
CommonsDelinker
743
"Hayao_Miyazaki_201211.jpg" को हटाया। इसे कॉमन्स से [[commons:User:Túrelio|Túrelio]] ने हटा दिया है। कारण: [[:c:COM:L|Copyright violation]]: [[:c:Commons:Deletion requests/File:Hayao Miyazaki cropped 1 Hayao Miyazaki 201211.jpg|]]
6449278
wikitext
text/x-wiki
'''हेइसेई युग''' (平成) जापानी इतिहास का वह काल था जो सम्राट एमेरिटस अकिहितो के शासनकाल से ८ जनवरी १९८९ से लेकर ३० अप्रैल २०१९ को उनके त्यागपत्र तक था। हेइसेई युग की शुरुआत ८ जनवरी १९८९ को हुई थी, जो सम्राट हिरोहितो की मृत्यु के अगले दिन हुआ था, जब उनके बेटे अकिहितो ने १२५वें सम्राट के रूप में सिंहासन संभाला था। जापानी रीति-रिवाजों के अनुसार, ३१ जनवरी १९८९ को हिरोहितो का मरणोपरांत नाम बदलकर "सम्राट शोवा" कर दिया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.japan-experience.com/plan-your-trip/to-know/japanese-history/lere-heisei-1989-2019|title=The Heisei era (1989-2019) {{!}} Japan Experience - Japan Rail Pass|website=www.japan-experience.com|language=en|access-date=2025-04-02}}</ref>
७ जनवरी १९८९ को सम्राट हिरोहितो की मृत्यु के कुछ समय बाद, तत्कालीन मुख्य कैबिनेट सचिव और बाद में जापान के प्रधानमंत्री केइज़ो ओबुची ने सम्राट अकिहितो के लिए नए युग के नाम "हेइसेई" की घोषणा करने के लिए एक प्रेस कॉन्फ्रेंस की और इसका अर्थ समझाया।
ओबुची के अनुसार, "हेइसेई" नाम दो [[चीनी इतिहास]] और दर्शन पुस्तकों से लिया गया था, अर्थात् रिकॉर्ड्स ऑफ़ द ग्रैंड हिस्टोरियन (史記) और बुक ऑफ़ डॉक्यूमेंट्स (書経)। हेइसेई का अर्थ "हर जगह शांति" है।<ref>{{Cite web|url=https://www.japan-experience.com/plan-your-trip/to-know/japanese-history/lere-heisei-1989-2019|title=The Heisei era (1989-2019) {{!}} Japan Experience - Japan Rail Pass|website=www.japan-experience.com|language=en|access-date=2025-04-02}}</ref>
==युग==
[[File:Emperor Akihito 199011 1.jpg|अंगूठाकार|सम्राट अकिहितो अपने राज्याभिषेक समारोह में]]
हेइसेई युग ८ जनवरी १९८९ को शुरू हुआ, जिस दिन युवराज अकिहितो अपने पिता के उत्तराधिकारी बनकर जापान के सम्राट बने।
[[File:Keizo Obuchi cropped Keizo Obuchi 19890107.jpg|अंगूठाकार|मुख्य कैबिनेट सचिव केइज़ो ओबुची ने ७ जनवरी १९८९ को टोक्यो मेट्रोपोलिस के चियोदा वार्ड में प्रधानमंत्री के आधिकारिक निवास पर नए युग के नाम "हेइसेई" की घोषणा करने के लिए प्रेस कॉन्फ्रेंस में भाग लिया।]]
१९८९ जापान के इतिहास में अत्यंत तीव्र आर्थिक विस्तार का शिखर था। १९८५ के प्लाजा समझौते के बाद, येन काफी मजबूत हो गया और बैंक ऑफ जापान ने ब्याज दरें कम रखकर प्रतिक्रिया व्यक्त की। इससे निवेश में उछाल आया, जिससे उस वर्ष के भीतर टोक्यो में संपत्ति के मूल्यों में ६० प्रतिशत की वृद्धि हुई। नए साल के दिन से ठीक पहले, टोक्यो स्टॉक मार्केट इंडेक्स, निक्केई २२५, ३८,९५७ के अपने रिकॉर्ड उच्च स्तर पर पहुंच गया। हालांकि, १९९२ तक, यह १५,००० तक गिर गया, जो जापान की प्रसिद्ध "बबल अर्थव्यवस्था" के अंत का संकेत था। इसके बाद, जापान ने "खोया दशक" में प्रवेश किया, जो वास्तव में दस वर्षों से अधिक समय तक चला और इसकी विशेषता मूल्य अपस्फीति और काफी हद तक स्थिर जीडीपी थी। ऐसा जापानी बैंकों द्वारा अपने खराब ऋणों को हल करने के लिए संघर्ष करने और अन्य उद्योगों की कंपनियों द्वारा पुनर्गठन से जूझने के कारण हुआ।
१९९० का दशक जापान के युद्धोत्तर इतिहास में आर्थिक सुस्ती का सबसे लम्बा दौर था और इसने देश को औद्योगिक लोकतंत्रों के निचले पायदान पर या उसके निकट पहुंचा दिया, जो १९६० के दशक के विपरीत था।
===मनोरंजन===
====खेल====
१९९० के दशक में जापानी व्यापारियों के लिए अपने नियोक्ताओं के साथ गोल्फ खेलना बहुत दुर्लभ हो गया। गोल्फ़ के मैदान बड़ी संख्या में बंद हो गए, और कम मज़बूत अर्थव्यवस्था में प्रवेश करने वाले कई युवा पुरुषों ने अपने छात्र वर्षों के दौरान ही गोल्फ़ का अनुभव किया। अपने खेल संबंधी पहलू से परे, जापान में गोल्फ़ का उपयोग व्यक्तियों को कॉर्पोरेट संस्कृति में एकीकृत करने के लिए किया जाता था।
१९९२ में अमेरिकी फ़िल्म मिस्टर बेसबॉल भी रिलीज़ हुई, जिसने अमेरिकी दर्शकों को जापानी बेसबॉल से परिचित कराया। मिस्टर बेसबॉल द्वारा उनका उल्लेख किए जाने के बाद, चुनिची ड्रैगन्स और योमिउरी जायंट्स की लोकप्रियता में वृद्धि हुई। निप्पॉन प्रोफेशनल बेसबॉल और फ़ॉर्मूला वन (जिसमें जापान के सतोरू नाकाजिमा शामिल थे, जो १९९० के दशक की शुरुआत में सेवानिवृत्त हो गए थे, लेकिन दुनिया भर में उनका सम्मान किया जाता था) जापान में प्रमुख खेल थे। १९९० के दशक के दौरान निप्पॉन प्रोफेशनल बेसबॉल लीग में एकमात्र परफेक्ट गेम १८ मई, १९९४ को हुआ, जब योमिउरी जायंट्स ने हिरोशिमा टोयो कार्प को ६-० से हराया।
२००२ का [[फीफा विश्व कप]], जिसे कोरिया/जापान २००२ के नाम से भी जाना जाता है, ३१ मई से ३० जून २००२ तक दक्षिण कोरिया और जापान में आयोजित किया गया था, जिसका फाइनल मैच जापान द्वारा [[योकोहामा]] के अंतर्राष्ट्रीय स्टेडियम में आयोजित किया गया था।
[[File:FIFA2002-10000yen.jpg|अंगूठाकार|२००२ फीफा विश्व कप के लिए जापानी १०,००० येन का सिक्का]]
२००५ में आयोजित एक सर्वेक्षण में बेसबॉल, एसोसिएशन फुटबॉल और सूमो कुश्ती को जापान में शीर्ष तीन "पसंदीदा व्यक्तिगत खेल" के रूप में चुना गया था।
[[File:Saitama Stadium 1.jpg|अंगूठाकार|नवंबर २००६ में साइतामा स्टेडियम में फुटबॉल खेल।]]
सितंबर २०१८ में, [[नाओमी ओसाका]] [[ग्रैंड स्लैम]] एकल फाइनल में भाग लेने वाली पहली जापानी महिला और पहली जापानी ग्रैंड स्लैम एकल चैंपियन बनीं। नाओमी ओसाका २०१८ यूएस ओपन महिला एकल की विजेता थीं।
====सिनेमा====
[[अकीरा कुरोसावा]] की "ड्रीम्स" १९९० में रिलीज़ हुई, जो प्रसिद्ध फिल्म निर्माता की एक महत्वपूर्ण फिल्म थी। अकीरा कुरोसावा की अंतिम फिल्म मदादयो भी उसी दशक में १९९३ में रिलीज़ हुई थी। [[हयाओ मियाज़ाकी]] की "पोर्को रोसो" १९९२ में रिलीज़ हुई थी। यह १९९२ में जापानी बाज़ार में नंबर वन फ़िल्म थी, जिसका वितरण किराया ¥२.८ बिलियन और सकल प्राप्तियाँ ¥५.४ बिलियन थी। स्टूडियो घिबली ने उस युग में जापान की सबसे लोकप्रिय एनिमेटेड फिल्में बनाईं।
अवांट-गार्डे फिल्म निर्माता नागिसा ओशिमा ने भी १९९९ में अपनी अंतिम फिल्म "गोहाटो" रिलीज की।
२० जुलाई २००१ को जापान में रिलीज़ हुई स्टूडियो घिबली की "स्पिरिटेड अवे" को काफ़ी प्रशंसा मिली और व्यावसायिक रूप से सफल रही, जिसने दुनिया भर के बॉक्स ऑफ़िस पर $३९६ मिलियन की कमाई की। यह जापानी इतिहास की सबसे ज़्यादा कमाई करने वाली फ़िल्म बन गई, जिसने कुल ¥३१.६८ बिलियन की कमाई की, यह एक ऐसा रिकॉर्ड था जो अगले १९ सालों तक कायम रहा। २००२ के बर्लिन अंतर्राष्ट्रीय फ़िल्म समारोह में यह ७५वें अकादमी पुरस्कारों में सर्वश्रेष्ठ एनिमेटेड फ़ीचर के लिए अकादमी पुरस्कार जीतने वाली पहली हाथ से बनाई गई, जापानी एनीमे और गैर-अंग्रेजी भाषा की एनिमेटेड फ़िल्म बन गई। इस फ़िल्म को अब तक की सबसे महान फ़िल्मों में से एक माना जाता है और इसे कई "बेस्ट-ऑफ़" सूचियों में शामिल किया गया है, जिसमें [[बीबीसी]] की २१वीं सदी की १०० महानतम फ़िल्मों में चौथा स्थान शामिल है।
ताकाशी शिमिजु द्वारा निर्मित जापानी हॉरर फ्रैंचाइज़ "जू-ऑन" भी १९९८ में शुरू हुई और जापानी हॉरर सिनेमा के सबसे लोकप्रिय उदाहरणों में से एक बन गई।
====साहित्य====
इस समय के लेखकों ने ऐसी रचनाएँ लिखीं जो जटिल, विविधतापूर्ण और बदलती जापानी मानसिकता को गहराई से दर्शाती हैं। इस लेख का उद्देश्य हेइसेई साहित्य की मुख्य विशेषताओं का पता लगाना है, इसकी विषयगत व्यस्तताओं, शैलीगत नवाचारों और इसकी कुछ सबसे प्रमुख आवाज़ों के योगदान की जाँच करना है, जिससे इस आकर्षक साहित्यिक युग का निष्पक्ष अवलोकन हो सके। हेइसेई साहित्य की सबसे प्रमुख विशेषताओं में से एक है व्यक्तिवाद और अलगाव की खोज। पहले के जापानी साहित्य में अक्सर समूह पहचान और सामाजिक सद्भाव पर जोर दिए जाने के विपरीत, हेइसेई लेखकों ने अक्सर अपने पात्रों के आंतरिक जीवन पर ध्यान केंद्रित किया, उनके अलगाव, चिंताओं और तेजी से बदलती दुनिया में अर्थ खोजने के संघर्षों की खोज की। व्यक्ति पर इस फोकस को पारंपरिक सामाजिक बंधनों के कमजोर होने और आधुनिक जापानी समाज में व्यक्तिगत पूर्ति पर बढ़ते जोर के प्रतिबिंब के रूप में देखा जा सकता है। आर्थिक मंदी ने अलगाव की इस भावना को और बढ़ा दिया, जिसमें पात्र अक्सर बेरोजगारी, वित्तीय अस्थिरता और ऐसे समाज में बह जाने की भावना से जूझते हैं जो अब वही गारंटी और निश्चितता प्रदान नहीं करता है।
अलगाव के इस विषय को [[हारुकी मुराकामी]] की रचनाओं में शक्तिशाली रूप से खोजा गया है, जो यकीनन सबसे अंतरराष्ट्रीय स्तर पर पहचाने जाने वाले जापानी लेखक हैं। नॉर्वेजियन वुड जैसी उनकी शुरुआती रचनाओं से लेकर काफ़्का ऑन द शोर जैसी बाद की उत्कृष्ट कृतियों तक, मुराकामी की कहानियों में अक्सर अकेले नायक होते हैं जो अवास्तविक और स्वप्निल परिदृश्यों में घूमते हैं। २००२ में प्रकाशित काफ़्का ऑन द शोर, हेइसेई साहित्य के कई प्रमुख विषयों को पूरी तरह से समेटे हुए है।
[[चित्र:Murakami_Haruki_(2009).jpg|अंगूठाकार|हारुकी मुराकामी]]
इस युग के साहित्य को समझने में एक और प्रमुख व्यक्ति हैं [[बनाना योशिमोटो]]। वे १९८० के दशक के उत्तरार्ध में एक लेखिका के रूप में उभरीं और युग की शुरुआत में ही प्रमुखता प्राप्त कर ली, योशिमोतो के लेखन ने नुकसान, क्षणभंगुरता और सुंदरता और सांत्वना के क्षणभंगुर क्षणों की खोज से जूझ रही युवा पीढ़ी की संवेदनाओं को पकड़ लिया। उनकी सफल लघुकथा, किचन (हेइसेई युग से ठीक पहले प्रकाशित हुई लेकिन उस समय व्यापक रूप से प्रभावशाली रही), और बाद की रचनाओं ने दुःख, परिवार और सरल सुखों और अपरंपरागत संबंधों में पाए जाने वाले आराम के विषयों की खोज की। योशिमोतो की शैली की विशेषता इसकी प्रत्यक्षता, भावनात्मक ईमानदारी और संवेदी विवरणों पर ध्यान केंद्रित करना है, जो अंतरंगता और तात्कालिकता की भावना पैदा करती है जो एक खंडित समाज में भावनात्मक संबंधों की तलाश करने वाले पाठकों के साथ प्रतिध्वनित होती है। उनकी कहानियों में प्रायः युवा नायकों को व्यक्तिगत संकटों से जूझते और अप्रत्याशित स्थानों पर सांत्वना ढूंढते हुए दिखाया जाता है, जो उनके कुछ समकालीनों की तुलना में हेइसेई युग की चिंताओं और अनिश्चितताओं पर अधिक सौम्य, भावनात्मक रूप से सूक्ष्म परिप्रेक्ष्य प्रस्तुत करता है।
[[चित्र:Banana_Yosimoto.jpg|अंगूठाकार|बनाना योशिमोतो]]
जबकि मुराकामी और योशिमोतो युवा पीढ़ी की आवाज़ों का प्रतिनिधित्व करते हैं, जिन्होंने हेइसेई युग के दौरान प्रमुखता प्राप्त की, शोवा और हेइसेई काल के बीच सेतु बनाने वाले स्थापित साहित्यिक हस्तियों की निरंतर उपस्थिति और प्रभाव को स्वीकार करना महत्वपूर्ण है। नोबेल पुरस्कार विजेता और जापानी साहित्य में एक प्रमुख व्यक्ति [[केनज़ाबुरो ओए]] ने हेइसेई युग के दौरान महत्वपूर्ण रचनाएँ प्रकाशित करना जारी रखा। बौद्धिक रूप से मांगलिक और राजनीतिक रूप से संलग्न लेखन के लिए जाने जाने वाले, ओए का काम अक्सर शांतिवाद, सामाजिक जिम्मेदारी और युद्ध के बाद की दुनिया में जापानी पहचान की जटिलताओं के विषयों से जूझता है, अक्सर उनके व्यक्तिगत अनुभवों और उनके विकलांग बेटे के साथ उनके संबंधों के लेंस के माध्यम से। जबकि उनकी शैली और विषयगत चिंताएँ [[शोवा युग]] में निहित थीं, उनका निरंतर साहित्यिक उत्पादन और आलोचनात्मक जुड़ाव पूरे हेइसेई में गहराई से प्रासंगिक रहा। ओए ने अतीत की साहित्यिक और बौद्धिक परंपराओं से एक कड़ी प्रदान की, जो युवा हेइसेई लेखकों के अधिक आत्मनिरीक्षण और अक्सर अराजनीतिक आख्यानों के विपरीत परिप्रेक्ष्य प्रदान करता है। उनका काम जटिल सामाजिक और राजनीतिक मुद्दों से जुड़ने के लिए साहित्य की स्थायी शक्ति की याद दिलाता है, भले ही उनके आसपास का साहित्यिक परिदृश्य विकसित हो रहा था। उन्हें १९९४ में साहित्य में [[नोबेल पुरस्कार]] से सम्मानित किया गया था।
[[चित्र:Paris_-_Salon_du_livre_2012_-_Kenzaburō_Ōe_-_003.jpg|अंगूठाकार|केनज़ाबुरो ओए]]
इन व्यक्तिगत लेखकों से परे, हेइसेई साहित्य की विशेषता शैलियों और शैलियों की विविधता है। जबकि साहित्यिक कथा साहित्य केंद्रीय रहा, इस युग में लाइट नॉवेल, मंगा-अनुकूलित उपन्यास और अपराध कथा जैसी शैलियों की लोकप्रियता में वृद्धि देखी गई, जो पढ़ने के स्वाद की विविधता और लोकप्रिय संस्कृति के बढ़ते प्रभाव को दर्शाती है। पिछले युगों की तुलना में अधिक खुलेपन और जटिलता के साथ लिंग और कामुकता की खोज करने वाली महिला आवाज़ों और कथाओं में भी उल्लेखनीय वृद्धि हुई। साहित्यिक अभिव्यक्ति का यह विस्तार बदलते सामाजिक परिदृश्य को दर्शाता है, जिसमें महिलाओं को सार्वजनिक जीवन में अधिक प्रमुखता मिलती है और लिंग भूमिकाओं और यौन पहचान के बारे में चर्चाएँ अधिक मुख्यधारा बनती हैं।
====एनीमे और मांगा====
इस युग में जापान ने [[एनीमे]] और [[मांगा]] के परिदृश्य में एक महत्वपूर्ण विकास देखा, जो कलात्मक नवाचार और अभूतपूर्व वैश्विक विस्तार दोनों द्वारा चिह्नित है। इस अवधि के दौरान, १९९० के दशक में "एनीमे बूम" अवधि थी, एक परिवर्तनकारी दशक जिसने वैश्विक लोकप्रिय संस्कृति में एनीमे की जगह को मजबूत किया और २१वीं सदी में इसकी निरंतर सफलता के लिए आधार तैयार किया।
यह उछाल कई कारकों के संगम से प्रेरित था। जापान के बाहर जापानी एनीमेशन तक बढ़ती पहुँच, साथ ही जापानी संस्कृति में बढ़ती रुचि ने एनीमे की लोकप्रियता को अंतरराष्ट्रीय स्तर पर पनपने के लिए उपजाऊ जमीन तैयार की। एनीमे सम्मेलन वैश्विक स्तर पर उभरने लगे, जिससे प्रशंसकों को जुड़ने और अपने जुनून का जश्न मनाने के लिए समर्पित स्थान मिले। इस बढ़ते प्रशंसक समूह ने एनीमे मीडिया की मांग और दृश्यता को और बढ़ाया।
इस गतिशील दशक के दौरान कई एनीमे मीडिया फ़्रैंचाइज़ी अंतरराष्ट्रीय स्तर पर मान्यता प्राप्त घटनाएँ बन गईं। [[पोकेमॉन]], राक्षसों को इकट्ठा करने और रोमांच के अपने आकर्षक मिश्रण के साथ, दुनिया भर में बच्चों और वयस्कों की कल्पना को समान रूप से आकर्षित करता है। इसी तरह, हैलो किट्टी, जो पहले शुरू हुई थी, ने जापानी चरित्र डिजाइन की शक्ति को प्रदर्शित करते हुए अपनी वैश्विक आइकन स्थिति को मजबूत किया। जादुई लड़की एनीमे को सेलर मून के साथ वैश्विक दर्शक मिले, महिला सशक्तिकरण और चकाचौंध भरे परिवर्तनों के इसके विषय सांस्कृतिक सीमाओं के पार गूंजते हैं।
इन व्यापक रूप से सुलभ श्रृंखलाओं से परे, १९९० के दशक में एक्शन से भरपूर और जटिल एनीमे का अंतर्राष्ट्रीय उदय भी देखा गया। जापान में पहले से ही लोकप्रिय सेंट सेया और गुंडम जैसी फ्रैंचाइज़ ने अंतर्राष्ट्रीय ध्यान आकर्षित करना शुरू कर दिया, जबकि फिस्ट ऑफ़ द नॉर्थ स्टार और ड्रैगन बॉल जैसे क्लासिक्स ने एक्शन शैली के प्रमुख के रूप में अपना राज जारी रखा। कार्ड गेम के क्रेज ने यू-गि-ओह के साथ अपना एनीमे समकक्ष पाया, जिसने विविध एनीमे पेशकशों में एक और आयाम जोड़ा। इसके अलावा, आत्मनिरीक्षण और मनोवैज्ञानिक रूप से जटिल श्रृंखला इवेंजेलियन एक महत्वपूर्ण प्रिय और पंथ क्लासिक के रूप में उभरी, जिसने एनीमे द्वारा प्राप्त की जा सकने वाली कलात्मक गहराई और विषयगत सीमा को प्रदर्शित किया।
१९९० के दशक का यह "एनीमे बूम" केवल लोकप्रियता में उछाल नहीं था। यह एक महत्वपूर्ण मोड़ का प्रतिनिधित्व करता था। इसने एनीमे को विश्व स्तर पर मान्यता प्राप्त कला रूप और मनोरंजन माध्यम के रूप में स्थापित किया, जिससे अधिक अंतर्राष्ट्रीय सहयोग, निवेश और आज हम जिस तेजी से वैश्विक एनीमे उद्योग को देख रहे हैं, उसके लिए मार्ग प्रशस्त हुआ। इस युग के दौरान जन्मी और लोकप्रिय हुई फ्रैंचाइजी आज भी गूंजती रहती हैं, जो जापानी एनीमेशन और मांगा की वैश्विक धारणा और प्रशंसा पर १९९० के दशक के "एनीमे बूम" के स्थायी प्रभाव को प्रदर्शित करती हैं।
[[चित्र:Dragon_Ball_manga_1st_Japanese_edition_logo.svg|अंगूठाकार|ड्रैगन बॉल मांगा का पहला संस्करण]]
==महत्वपूर्ण घटनाएँ==
इस युग के दौरान, जापान एक सैन्य शक्ति के रूप में फिर से उभरा। १९९१ में, जापान ने [[खाड़ी युद्ध]] के लिए १० बिलियन डॉलर का वित्तीय योगदान दिया और सैन्य हार्डवेयर भेजा। हालांकि, संविधान के अनुच्छेद ९ ने वास्तविक युद्ध में भागीदारी को रोक दिया, जिसके कारण ईरान ने जापान की आलोचना की कि उसने सिर्फ़ पैसे देने का वादा किया और खाड़ी युद्ध में जापान के सहयोग की सराहना नहीं की। हालांकि, युद्ध के बाद, २६ अप्रैल और अक्टूबर १९९१ के बीच छह जेएमएसडीएफ माइनस्वीपर जहाज भेजे गए और जहाजों की सुरक्षा में सुधार के लिए फारस की खाड़ी में ३४ समुद्री खदानों को हटाया गया।
१९९५ में, [[कोबे]], [[ह्योगो]] में ६.८ तीव्रता का बड़ा भूकंप आया और प्रलय के दिन के पंथ ओम शिनरिक्यो द्वारा टोक्यो मेट्रो पर सरीन गैस आतंकवादी हमले किए गए। इन घटनाओं पर जापानी सरकार द्वारा तुरंत प्रतिक्रिया न करने के कारण गैर-सरकारी संगठनों का गठन हुआ, जो तब से जापानी राजनीति में महत्वपूर्ण भूमिका निभा रहे हैं।
११ दिसम्बर १९९७ को ग्रीनहाउस गैस उत्सर्जन को विनियमित करने के लिए [[क्योटो प्रोटोकॉल]] नामक अंतर्राष्ट्रीय संधि को [[क्योटो]], जापान में १९२ पक्षों द्वारा अपनाया गया था।
[[इराक युद्ध]] के बाद, २००३ में, प्रधानमंत्री जुनिचिरो कोइज़ुमी के मंत्रिमंडल ने इराक के पुनर्निर्माण में मदद के लिए जापान सेल्फ डिफेंस फोर्सेज के लगभग १,००० सैनिकों को भेजने की योजना को मंजूरी दी, जो [[संयुक्त राष्ट्र]] की मंजूरी के बिना [[द्वितीय विश्व युद्ध]] के बाद से जापान की सबसे बड़ी विदेशी सैन्य तैनाती थी। यह मिशन फरवरी २००९ तक चला।
नवंबर २००५ में, जापान एयरोस्पेस एक्सप्लोरेशन एजेंसी ([[जाक्सा]]) के रोबोटिक अंतरिक्ष यान हायाबुसा ने एक [[क्षुद्रग्रह]] पर उतरकर क्षुद्रग्रह सामग्री के छोटे कणों के रूप में नमूने एकत्र किए, जिन्हें १३ जून २०१० को अंतरिक्ष यान में सवार होकर पृथ्वी पर वापस लाया गया। यह इतिहास का पहला अंतरिक्ष यान था जिसे जानबूझकर क्षुद्रग्रह पर उतरने और फिर से उड़ान भरने के लिए डिज़ाइन किया गया था। हायाबुसा मिशन विश्लेषण के लिए पृथ्वी पर क्षुद्रग्रह का नमूना वापस लाने वाला पहला मिशन था।
[[File:D. Moura and J. Kawaguchi IAC 2010.jpg|अंगूठाकार|डेनिस जे. पी. मौरा (बाएं) और जुनिचिरो कावागुची (दाएं) २०१० अंतर्राष्ट्रीय अंतरिक्ष यात्री कांग्रेस (आईएसी) में।]]
२०१० में जापान की जनसंख्या १२८ मिलियन के शिखर पर थी। यह इतिहास में जापान की सबसे बड़ी जनसंख्या थी। अगले वर्षों में कम जन्म दर के कारण इसमें गिरावट आई।
शाही परिवार के तीन महत्वपूर्ण सदस्य, राजकुमार मिकासा के पुत्र: राजकुमार नोरिहितो, राजकुमार तोमोहितो और राजकुमार योशिहितो का क्रमशः २००२, २०१२ और २०१४ में निधन हो गया।
====२०११ सेन्दाई भूकम्प और सुनामी====
[[File:US Navy 110320-M-0145H-063 A large ferry boat rests inland amidst destroyed houses after a 9.0 earthquake and subsequent tsunami struck Japan March.jpg|अंगूठाकार|२०११ टोहोकू सुनामी के बाद मियाको, इवाते में नष्ट इमारतें।]]
११ मार्च २०११ को दोपहर २:४६ बजे, जापान में ९.० की तीव्रता वाला [[२०११ सेन्दाई भूकम्प और सुनामी|तोहोकू भूकंप]] आया, जो अपने इतिहास में दर्ज सबसे शक्तिशाली भूकंप था, जिसने टोक्यो क्षेत्र सहित होन्शू के उत्तर-पूर्व में तोहोकू, चूबू और कांटो के तीन क्षेत्रों को प्रभावित किया। १० मीटर (३२.५ फीट) तक की लहरों वाली सुनामी ने तट से कई किलोमीटर दूर अंतर्देशीय क्षेत्रों में बाढ़ ला दी, जिससे बड़ी संख्या में आग लग गई। भूकंप का केंद्र तटीय गांवों और कस्बों के इतने करीब था कि सुनामी चेतावनी प्रणाली के बावजूद हजारों लोग समय पर भाग नहीं सके, और साथ ही, फुकुशिमा दाइची परमाणु ऊर्जा संयंत्र और तीन अन्य परमाणु ऊर्जा संयंत्रों में शीतलन प्रणालियों के साथ गंभीर समस्याएं हुईं। अंततः [[चेर्नोबिल परमाणु दुर्घटना]] के बाद से रेडियोधर्मी संदूषण का सबसे गंभीर मामला सामने आया, साथ ही बिजली की कमी भी जारी रही। भूकंप के बाद, पहली बार, सम्राट ने पहले से रिकॉर्ड किए गए टेलीविज़न प्रसारण में राष्ट्र को संबोधित किया।<ref>{{Cite web|url=https://education.nationalgeographic.org/resource/tohoku-earthquake-and-tsunami/|title=Tohoku Earthquake and Tsunami|website=education.nationalgeographic.org|language=en|access-date=2025-04-02}}</ref>
==नोबेल पुरस्कार==
हेइसेई युग के ३० वर्षों में, कुल १८ जापानी (जिनमें ३ जापानी मूल के प्राकृतिक विदेशी भी शामिल थे) ने नोबेल पुरस्कार जीता।
*१९९४- केनज़ाबुरो ओए, साहित्य
*२००० - हिदेकी शिराकावा, रसायन विज्ञान
*२००१ - रयोजी नोयोरी, रसायन विज्ञान
*२००२ - कोइची तनाका, रसायन विज्ञान
*२००८ - योइचिरो नंबू, भौतिकी
*२००८ - मकोतो कोबायाशी, भौतिकी
*२००८ - तोशीहिदे मस्कावा, भौतिकी
*२००८ - ओसामु शिमोमुरा, रसायन विज्ञान
*२०१० - इइची नेगीशी, रसायन विज्ञान
*२०१० - अकीरा सुजुकी, रसायन विज्ञान
*२०१२ - शिन्या यामानाका, फिजियोलॉजी या मेडिसिन
*२०१४- इसामु अकासाकी, भौतिकी
*२०१४ - हिरोशी अमानो, भौतिकी
*२०१४ - शुजी नाकामुरा, भौतिकी
*२०१५ - ताकाकी काजिता, भौतिकी
*२०१५ - सातोशी ओमुरा, फिजियोलॉजी या मेडिसिन
*२०१७ - काज़ुओ इशिगुरो, साहित्य
*२०१८ – तासुकु होन्जो, फिजियोलॉजी या मेडिसिन
==युग का अंत==
२०१० में, सम्राट अकिहितो ने अपनी सलाहकार परिषद को सूचित किया कि वे अंततः अपने पद से सेवानिवृत्त होना चाहेंगे। हालाँकि, इंपीरियल हाउसहोल्ड एजेंसी के वरिष्ठ सदस्यों द्वारा कोई कार्रवाई नहीं की गई।
१३ जुलाई २०१६ को, राष्ट्रीय प्रसारक NHK ने बताया कि सम्राट कुछ वर्षों के भीतर अपने सबसे बड़े बेटे, क्राउन प्रिंस नारुहितो के पक्ष में पद छोड़ना चाहते हैं।
इंपीरियल हाउसहोल्ड एजेंसी के वरिष्ठ अधिकारियों ने इस बात से इनकार किया कि सम्राट द्वारा पद छोड़ने की कोई आधिकारिक योजना थी। सम्राट द्वारा संभावित त्याग के लिए इंपीरियल हाउसहोल्ड कानून में संशोधन की आवश्यकता होगी, जिसमें इस तरह के कदम के लिए कोई प्रावधान नहीं है।
८ अगस्त २०१६ को, सम्राट ने एक दुर्लभ टेलीविज़न संबोधन दिया, जहाँ उन्होंने अपनी वृद्धावस्था और गिरते स्वास्थ्य पर ज़ोर दिया; इस संबोधन की व्याख्या उनके पद छोड़ने के इरादे के रूप में की गई।
जनवरी २०१७ में, निचले सदन की बजट समिति ने अनौपचारिक रूप से त्यागपत्र की संवैधानिक प्रकृति पर बहस शुरू की।
१९ मई २०१७ को, अकिहितो को त्यागपत्र देने की अनुमति देने वाला विधेयक जापान के मंत्रिमंडल द्वारा जारी किया गया था। ८ जून २०१७ को, राष्ट्रीय आहार ने इसे कानून में पारित कर दिया, जिससे सरकार को [[नारुहितो|युवराज नारुहितो]] को पद सौंपने की प्रक्रिया शुरू करने की अनुमति मिल गई। इसका मतलब था कि १९४९ के बाद पहली बार इंपीरियल हाउसहोल्ड लॉ में बदलाव किया गया था। त्यागपत्र की तारीख ३० अप्रैल २०१९ तय की गई थी।
३० अप्रैल २०१९ को, सम्राट ने टोक्यो इंपीरियल पैलेस में एक समारोह के दौरान अपने औपचारिक त्याग की घोषणा की। 1 मई को मध्यरात्रि JST पर अकिहितो औपचारिक रूप से सम्राट नहीं रहे, जिसने [[रेइवा युग]] की शुरुआत की। त्यागपत्र देने पर उन्हें जोको (上皇, सम्राट एमेरिटस) की उपाधि मिली, जो कि दाइजो टेनो (太上天皇) का संक्षिप्त रूप है, और उनकी पत्नी, महारानी, जोकोगो (上皇后, महारानी एमेरिटा) बन गईं। सम्राट नारुहितो का औपचारिक परिग्रहण समारोह अगली सुबह हुआ। इस प्रकार हेइसेई युग का अंत हो गया।
[[File:Yoshihide Suga announcing new imperial era Reiwa 2 (cropped).jpg|अंगूठाकार|मुख्य कैबिनेट सचिव योशीहिदे सुगा (जो बाद में प्रधानमंत्री बने) ने एक प्रेस कॉन्फ्रेंस में जापान और दुनिया के सामने नए शाही युग के नाम की घोषणा की।]]
==रूपांतरण तालिका==
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!rowspan="1"|हेइसेई|| १ || २ || ३ || ४ || ५ || ६ || ७ || ८ || ९ || १० || ११ || १२ || १३ || १४ || १५ || १६
|-
|rowspan="1"|ईसवी|| १९८९ || १९९० || १९९१ || १९९२ || १९९३ || १९९४ || १९९५ || १९९६ || १९९७ || १९९८ || १९९९ || २००० || २००१ || २००२ || २००३ || २००४
|-
!rowspan="1"|हेइसेई|| १७ || १८ || १९ || २० || २१ || २२ || २३ || २४ || २५ || २६ || २७ || २८ || २९ || ३० || ३१
|-
|rowspan="1"|ईसवी|| २००५ || २००६ || २००७ || २००८ || २००९ || २०१० || २०११ || २०१२ || २०१३ || २०१४ || २०१५ || २०१६ || २०१७ || २०१८ || २०१९
|}
{{S-start}}
{{S-bef
| before = {{nihongo|[[शोवा युग|शोवा]]|}}
}}
{{S-ttl
| title = [[Japanese era name|जापान का इतिहासिक युग]]<br>{{nihongo|हेइसेई}}
| years = ८ जनवरी १९८९ – ३० अप्रैल २०१९
}}
{{S-aft
| after = {{nihongo|[[रेइवा युग|रेइवा]]|}}
}}
{{S-end}}
==संदर्भ==
tf5zjdouj59k2reki5ddniimp0y0vga
इजेन अली: द मूवी 2
0
1588116
6449049
6449005
2025-07-06T13:11:46Z
~2025-139552
876792
6449049
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox film
| name =
| based_on = {{based on|[[इजेन अली]]}}
| producer =
| writer =
| music = अज़री यूनुस
| starring = इदा रहायु युसुफ<br />नूरयाती मसलिनी ओमर<br />शाफ़िक इसा<br />अज़्मान जुल्किप्ली
| studio = [[वाऊ एनिमेशन]]<br />कॉमेट प्रॉडक्शनस
| distributor = प्राइमवर्क स्टुडियोस
| released = {{Film date|df=yes|2025|05|22}}
| budget = RM 1 करोड़<ref>{{Cite web|url=https://www.hmetro.com.my/rap/2024/09/1133652/ejen-ali-movie-2-tayang-tahun-depan|title=Ejen Ali The Movie 2 tayang tahun depan|last=Nordin|first=Norhayati|date=2024-09-13|website=Harian Metro|language=en|access-date=2025-05-04}}</ref>
| runtime = 120 मिनट
| country = मलेशिया
| language = मलय
| gross = RM 5.93 करोड़<ref>{{cite web|url=https://www.cinema.com.my/articles/news_details.aspx?search=2025.n_eatm2bagsrm59million_69374|title=Ejen Ali The Movie 2" bags RM59.3 million at the box office|last=Hsia|first=Heidi|date=2025-07-02|website=Cinema Online|language=en|access-date=2025-07-06}}</ref>
}}
इजेन अली (मूल मलय 'एजेन' अली) द मूवी: मिशन सैट्रीया '''''({{lang-ms|''Ejen Ali: The Movie 2/Ejen Ali The Movie: Misi SATRIA''}})''''' एक मलेशियाई, मलय-भाषी कंप्यूटर-एनिमेटेड एक्शन थ्रीलर फिल्म है, जो 'इजेन अली' नामक शृंखला, एवं उसी के आधारित प्रथम फिल्म का सीक्वल है।<ref>{{Cite web|url=https://thesun.my/style-life/ejen-ali-the-movie-re-released-ahead-of-sequel-FE13609941|title=Ejen Ali The Movie re-released ahead of sequel|last=LYFE|website=thesun.my|language=en-MY|access-date=2025-05-04}}</ref><ref>{{Cite web |date=2025-02-05 |title=Get ready for 'Ejen Ali 2' with local music legend M. Nasir's 'Hanya Kamu' as its OST; original 'Ejen Ali' re-released on Thursday (Feb 6) |url=https://www.thestar.com.my/aseanplus/aseanplus-news/2025/02/05/get-ready-for-039ejen-ali-2039-with-local-music-legend-m-nasir039s-039hanya-kamu039-as-its-ost-original-039ejen-ali039-re-released-on-thursday-feb-6 |access-date=2025-04-19 |website=The Star |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title="Ejen Ali 2" aims to amass a bigger box office number |url=https://www.cinema.com.my/articles/news_details.aspx?search=2024.n_ejenali2aimsbiggerbo_67410 |access-date=2025-04-19 |website=www.cinema.com.my |language=en}}</ref>
इस फिल्म के निर्माण की घोषणा प्रथम फिल्म की सफलता के बाद की गई। 2022-23 में पुष्टि की गई की फिल्म अभी भी निर्माणाधीन है, और 2024 के अंत या 2025 के शुरुआत में प्रमोदित कर दी जाएगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.hmetro.com.my/rap/2024/09/1133652/ejen-ali-movie-2-tayang-tahun-depan|title=Ejen Ali The Movie 2 tayang tahun depan|last=Nordin|first=Norhayati|date=2024-09-13|website=Harian Metro|language=en|access-date=2025-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|last=Patrick|first=Ian Jeremiah|url=https://www.malaymail.com/news/showbiz/2024/09/14/ejen-ali-sequel-promises-improved-visuals-director-usamah-discusses-spin-offs-and-malaysian-animation-crossover-possibilities/150337|title=‘Ejen Ali’ director Usamah Zaid Yasin promises better visuals for sequel, discusses future of franchise with spin-offs, crossover possibilities|website=www.malaymail.com|date=2024-09-14|access-date=2025-05-04}}</ref> शुरुआती टीज़र सितंबर/अक्टूबर 2024 एवं प्रथम ट्रेलर जनवरी/फरवरी 2025 समेत फिल्म का पोस्टर भी प्रकाशित किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.nst.com.my/lifestyle/groove/2025/04/1208982/showbiz-after-blood-brothers-ejen-ali-2-ready-rock-cinemas|title=#SHOWBIZ: After 'Blood Brothers', 'Ejen Ali 2' ready to rock cinemas {{!}} New Straits Times|last=Entertainment|first=N. S. T.|date=2025-04-29|website=NST Online|language=en|access-date=2025-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|title=Ejen Ali The Movie 2 {{!}} Misi : Satria {{!}} Official Trailer #2|date=2025-05-01|url=https://www.youtube.com/watch?v=5nD1LWmAeKc&t|access-date=2025-05-04}}</ref><ref>{{cite tweet|number=1917436293111222745|user=ejen_ali|title=Ejen Ali The Movie 2 {{!}} Di Pawagam 22 MEI 2025 Satria. Bangkit!~ 🔷_🔷 #ejenalithemovie2 #eatm2}}</ref>
==कहानी==
अलिशा द्वारा आई.रिस (आई.आर.आई.एस) को सौंपने के बाद, मा.ता की पिलर मेंटर, दायांग, अली को संस्था के एक नए गुप्त सूट के बारे मे बताती है, और उसे उसका प्रथम उपयोगकर्ता बना देती है। दायांग के सहयोगी इस बात से प्रश्न उठाते हैं की क्या वो अली और उस प्रोजेक्ट की जिम्मेदारी लेती है या नहीं। वहीं, अली को संस्था से स्वतः-निष्कासित जासूस, रिज़्वान से पुनः मुलाकात होता है, जो अब 'न्युमेरोस' संगठन के बचे हुए सदस्य डॉस और ट्रेज़ के साथ मिल चुका है। रिज़्वान, अली को अगले होने वाले घटनाओ से सचेत करता है, और मदद करने के लिए आश्वासित भी करता है। वहीं, 'नीयॉनिमस' नामक एक हैकर (शृंखला के सीजन 2 मे पेश), अली समेत सम्पूर्ण मा.ता संस्था पर [[साइबर आक्रमण]] करने की योजना प्रारंभ कर देता है। अली अपने पुराने द्रोहियों द्वारा नए आक्रमण का जवाब देने के लिए नए तकनीक तैयार कर अपना वार करता है, जिसका विस्तार कथन में हैं।
==यह भी देखें==
* [[इजेन अली]]
* [[इजेन अली: द मूवी]]
==संदर्भ==
{{reflist}}
[[श्रेणी:2025 की फ़िल्में]]
hpipn27dypl9ggunlkysb1ohql40d83
बिहार विधानसभा चुनाव, 2025
0
1589660
6449197
6448956
2025-07-07T00:23:21Z
Auto1243
876610
/* पृष्ठभूमि */सामग्री जोड़ी।
6449197
wikitext
text/x-wiki
सभी 243 निर्वाचन क्षेत्रों के लिए '''2025 बिहार विधानसभा चुनाव''' अक्टूबर या नवंबर 2025 में होने वाला है। यह [[भारत निर्वाचन आयोग]] द्वारा आयोजित किया जाएगा, जो एक संसदीय कार्य मंत्रालय है।
== पृष्ठभूमि ==
पिछले [[बिहार विधान सभा|विधानसभा]] चुनाव अक्टूबर-नवंबर २०२० में हुए थे। चुनाव के बाद, [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन]] ने राज्य सरकार बनाई जिसमें [[नीतीश कुमार]] मुख्यमंत्री बने। बाद में, अगस्त २०२२ में, नीतीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन|राजग]] से नाता तोड़ लिया और राजद के नेतृत्व वाले महागठबंधन के साथ सरकार बना ली। बाद में, जनवरी २०२४ में, नितीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में राजद से नाता तोड़ लिया और एक बार फिर भाजपा के नेतृत्व वाले राजग के साथ सरकार बना ली।
== अनुसूची ==
{| class="wikitable"
|-
! मतदान कार्यक्रम
! अनुसूची
|-
| अधिसूचना दिनांक
| टीबीडी
|-
|नामांकन दाखिल करने की अंतिम तिथि
| टीबीडी
|-
|नामांकन की जांच
|टीबीडी
|-
|नामांकन वापस लेने की अंतिम तिथि
|टीबीडी
|-
|मतदान की तिथि
|टीबीडी
|-
|मतगणना की तिथि
|टीबीडी
|-
|}
== पार्टियों और गठबंधन ==
== अभ्यर्थी ==
== सर्वेक्षण और जनमत संग्रह ==
=== जनमत सर्वेक्षण ===
==परिणाम==
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%"
|-
!rowspan=2 colspan=2|गठबंधन
!rowspan=2 colspan=2|राजनैतिक दल
!colspan=2|सीटें
!colspan=2|प्राप्त मत
|-
!लड़ीं
!जीतीं
!#
!%
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" rowspan=5|
!rowspan=5|[[राजग|राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन (NDA)]]
|bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}"|
|style="text-align:left"|[[जनता दल (यूनाइटेड)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय जनता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|विकासशील इंसान पार्टी
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=lime|
|style="text-align:left"|[[हिंदुस्तानी आवाम मोर्चा (सेक्युलर)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}" rowspan=6|
!rowspan=6|राजद महागठबंधन
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}"|
|style="text-align:left"|'''[[राष्ट्रीय जनता दल]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारत की कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी) लिबरेशन|भाकपा (मा-ले) लिबरेशन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India (Marxist)}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|भाकपा (मार्क्सवादी)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}" rowspan=7|
!rowspan=7|महालोकतांत्रिक सेकुलर मोर्चा (GDSF)
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रीय लोक समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}"|
|style="text-align:left"|[[बहुजन समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन|मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|[[सुहेलदेव भारतीय समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|समाजवादी जनता दल
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|जनवादी पार्टी (सोशलिस्ट)
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor=red rowspan=5|
!rowspan=5|प्रोग्रेसिव डेमोक्रेटिक अलायंस (PDA)
|bgcolor=red|
|style="text-align:left"|[[जन अधिकार पार्टी (लोकतांत्रिक)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|आज़ाद समाज पार्टी (कांशीराम)
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|SDPI
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|बहुजन मुक्ति पार्टी
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
!colspan=2 rowspan=7|बिना गठबंधन
|bgcolor="{{party color|Lok Janshakti Party (Ram Vilas)}}"|
|style="text-align:left"|[[लोक जनशक्ति पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[झारखंड मुक्ति मोर्चा]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Nationalist Congress Party}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Shiv Sena}}"|
|style="text-align:left"|[[शिवसेना]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!
|[[निर्दलीय]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!colspan=2|[[नोटा (भारत)|उपरोक्त में से कोई नहीं]]
!
!
|
|
|-
!colspan=4|महायोग
!
!243
!
!100.0
|-
|}
== सन्दर्भ ==
<references />{{Poli-stub}}
[[श्रेणी:बिहार विधान सभा चुनाव, 2025]]
td0lqkjfv5s2xvp9ukdjfowdewl7so5
6449199
6449197
2025-07-07T01:18:30Z
Auto1243
876610
सामग्री जोड़ी।
6449199
wikitext
text/x-wiki
सभी 243 निर्वाचन क्षेत्रों के लिए '''2025 बिहार विधानसभा चुनाव''' अक्टूबर या नवंबर 2025 में होने वाला है। यह [[भारत निर्वाचन आयोग]] द्वारा आयोजित किया जाएगा, जो एक संसदीय कार्य मंत्रालय है।
== पृष्ठभूमि ==
पिछले [[बिहार विधान सभा|विधानसभा]] चुनाव अक्टूबर-नवंबर २०२० में हुए थे। चुनाव के बाद, [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन]] ने राज्य सरकार बनाई जिसमें [[नीतीश कुमार]] मुख्यमंत्री बने। बाद में, अगस्त २०२२ में, नीतीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन|राजग]] से नाता तोड़ लिया और राजद के नेतृत्व वाले महागठबंधन के साथ सरकार बना ली। बाद में, जनवरी २०२४ में, नितीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में राजद से नाता तोड़ लिया और एक बार फिर भाजपा के नेतृत्व वाले राजग के साथ सरकार बना ली।
== अनुसूची ==
{| class="wikitable"
|-
! मतदान कार्यक्रम
! अनुसूची
|-
| अधिसूचना दिनांक
| टीबीडी
|-
|नामांकन दाखिल करने की अंतिम तिथि
| टीबीडी
|-
|नामांकन की जांच
|टीबीडी
|-
|नामांकन वापस लेने की अंतिम तिथि
|टीबीडी
|-
|मतदान की तिथि
|टीबीडी
|-
|मतगणना की तिथि
|टीबीडी
|-
|}
== पार्टियों और गठबंधन ==
== अभ्यर्थी ==
== सर्वेक्षण और जनमत संग्रह ==
=== जनमत सर्वेक्षण ===
{|class="wikitable" style="text- align:center;font-size:95%;line height:16px"
|+ सीट शेयर
! rowspan="2" |मतदान ऐजेंसी
! rowspan="2" |प्रकाशन तिथि
| bgcolor="{{party color |National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color|Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
| rowspan="2" |'''बहुमत'''
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
==परिणाम==
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%"
|-
!rowspan=2 colspan=2|गठबंधन
!rowspan=2 colspan=2|राजनैतिक दल
!colspan=2|सीटें
!colspan=2|प्राप्त मत
|-
!लड़ीं
!जीतीं
!#
!%
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" rowspan=5|
!rowspan=5|[[राजग|राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन (NDA)]]
|bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}"|
|style="text-align:left"|[[जनता दल (यूनाइटेड)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय जनता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|विकासशील इंसान पार्टी
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=lime|
|style="text-align:left"|[[हिंदुस्तानी आवाम मोर्चा (सेक्युलर)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}" rowspan=6|
!rowspan=6|राजद महागठबंधन
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}"|
|style="text-align:left"|'''[[राष्ट्रीय जनता दल]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारत की कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी) लिबरेशन|भाकपा (मा-ले) लिबरेशन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India (Marxist)}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|भाकपा (मार्क्सवादी)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}" rowspan=7|
!rowspan=7|महालोकतांत्रिक सेकुलर मोर्चा (GDSF)
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रीय लोक समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}"|
|style="text-align:left"|[[बहुजन समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन|मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|[[सुहेलदेव भारतीय समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|समाजवादी जनता दल
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|जनवादी पार्टी (सोशलिस्ट)
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor=red rowspan=5|
!rowspan=5|प्रोग्रेसिव डेमोक्रेटिक अलायंस (PDA)
|bgcolor=red|
|style="text-align:left"|[[जन अधिकार पार्टी (लोकतांत्रिक)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|आज़ाद समाज पार्टी (कांशीराम)
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|SDPI
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|बहुजन मुक्ति पार्टी
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
!colspan=2 rowspan=7|बिना गठबंधन
|bgcolor="{{party color|Lok Janshakti Party (Ram Vilas)}}"|
|style="text-align:left"|[[लोक जनशक्ति पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[झारखंड मुक्ति मोर्चा]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Nationalist Congress Party}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Shiv Sena}}"|
|style="text-align:left"|[[शिवसेना]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!
|[[निर्दलीय]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!colspan=2|[[नोटा (भारत)|उपरोक्त में से कोई नहीं]]
!
!
|
|
|-
!colspan=4|महायोग
!
!243
!
!100.0
|-
|}
== सन्दर्भ ==
<references />{{Poli-stub}}
[[श्रेणी:बिहार विधान सभा चुनाव, 2025]]
4w6cudkktwkvt9kx5dbhmzg662p5gyg
6449239
6449199
2025-07-07T06:12:47Z
Auto1243
876610
सामग्री जोड़ी।
6449239
wikitext
text/x-wiki
सभी 243 निर्वाचन क्षेत्रों के लिए '''2025 बिहार विधानसभा चुनाव''' अक्टूबर या नवंबर 2025 में होने वाला है। यह [[भारत निर्वाचन आयोग]] द्वारा आयोजित किया जाएगा, जो एक संसदीय कार्य मंत्रालय है।
== पृष्ठभूमि ==
पिछले [[बिहार विधान सभा|विधानसभा]] चुनाव अक्टूबर-नवंबर २०२० में हुए थे। चुनाव के बाद, [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन]] ने राज्य सरकार बनाई जिसमें [[नीतीश कुमार]] मुख्यमंत्री बने। बाद में, अगस्त २०२२ में, नीतीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन|राजग]] से नाता तोड़ लिया और राजद के नेतृत्व वाले महागठबंधन के साथ सरकार बना ली। बाद में, जनवरी २०२४ में, नितीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में राजद से नाता तोड़ लिया और एक बार फिर भाजपा के नेतृत्व वाले राजग के साथ सरकार बना ली।
== अनुसूची ==
{| class="wikitable"
|-
! मतदान कार्यक्रम
! अनुसूची
|-
| अधिसूचना दिनांक
| टीबीडी
|-
|नामांकन दाखिल करने की अंतिम तिथि
| टीबीडी
|-
|नामांकन की जांच
|टीबीडी
|-
|नामांकन वापस लेने की अंतिम तिथि
|टीबीडी
|-
|मतदान की तिथि
|टीबीडी
|-
|मतगणना की तिथि
|टीबीडी
|-
|}
== पार्टियों और गठबंधन ==
== अभ्यर्थी ==
== सर्वेक्षण और जनमत संग्रह ==
=== जनमत सर्वेक्षण ===
{|class="wikitable" style="text- align:center;font-size:95%;line height:16px"
|+ सीट शेयर
! rowspan="2" |मतदान ऐजेंसी
! rowspan="2" |प्रकाशन तिथि
| bgcolor="{{party color |National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color|Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
| rowspan="2" |'''बहुमत'''
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
{|class="wikitable" style=text-align:center;font-size:95%;line height:16px"
|+ वोट शेयर
! rowspan="2" |मतदान एजेंसी
! rowspan="2" |प्रकाशन तिथि
| bgcolor="{{party color| National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color| Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
| rowspan="2" | '''बहुमत'''
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
==परिणाम==
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%"
|-
!rowspan=2 colspan=2|गठबंधन
!rowspan=2 colspan=2|राजनैतिक दल
!colspan=2|सीटें
!colspan=2|प्राप्त मत
|-
!लड़ीं
!जीतीं
!#
!%
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" rowspan=5|
!rowspan=5|[[राजग|राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन (NDA)]]
|bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}"|
|style="text-align:left"|[[जनता दल (यूनाइटेड)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय जनता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|विकासशील इंसान पार्टी
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=lime|
|style="text-align:left"|[[हिंदुस्तानी आवाम मोर्चा (सेक्युलर)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}" rowspan=6|
!rowspan=6|राजद महागठबंधन
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}"|
|style="text-align:left"|'''[[राष्ट्रीय जनता दल]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारत की कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी) लिबरेशन|भाकपा (मा-ले) लिबरेशन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India (Marxist)}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|भाकपा (मार्क्सवादी)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}" rowspan=7|
!rowspan=7|महालोकतांत्रिक सेकुलर मोर्चा (GDSF)
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रीय लोक समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}"|
|style="text-align:left"|[[बहुजन समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन|मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|[[सुहेलदेव भारतीय समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|समाजवादी जनता दल
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|जनवादी पार्टी (सोशलिस्ट)
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor=red rowspan=5|
!rowspan=5|प्रोग्रेसिव डेमोक्रेटिक अलायंस (PDA)
|bgcolor=red|
|style="text-align:left"|[[जन अधिकार पार्टी (लोकतांत्रिक)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|आज़ाद समाज पार्टी (कांशीराम)
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|SDPI
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|बहुजन मुक्ति पार्टी
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
!colspan=2 rowspan=7|बिना गठबंधन
|bgcolor="{{party color|Lok Janshakti Party (Ram Vilas)}}"|
|style="text-align:left"|[[लोक जनशक्ति पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[झारखंड मुक्ति मोर्चा]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Nationalist Congress Party}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Shiv Sena}}"|
|style="text-align:left"|[[शिवसेना]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!
|[[निर्दलीय]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!colspan=2|[[नोटा (भारत)|उपरोक्त में से कोई नहीं]]
!
!
|
|
|-
!colspan=4|महायोग
!
!243
!
!100.0
|-
|}
== सन्दर्भ ==
<references />{{Poli-stub}}
[[श्रेणी:बिहार विधान सभा चुनाव, 2025]]
hv6l1h977mwl8uq7z3pac85495x6370
6449246
6449239
2025-07-07T06:31:30Z
Auto1243
876610
सामग्री जोड़ी।
6449246
wikitext
text/x-wiki
सभी 243 निर्वाचन क्षेत्रों के लिए '''2025 बिहार विधानसभा चुनाव''' अक्टूबर या नवंबर 2025 में होने वाला है। यह [[भारत निर्वाचन आयोग]] द्वारा आयोजित किया जाएगा, जो एक संसदीय कार्य मंत्रालय है।
== पृष्ठभूमि ==
पिछले [[बिहार विधान सभा|विधानसभा]] चुनाव अक्टूबर-नवंबर २०२० में हुए थे। चुनाव के बाद, [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन]] ने राज्य सरकार बनाई जिसमें [[नीतीश कुमार]] मुख्यमंत्री बने। बाद में, अगस्त २०२२ में, नीतीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में [[राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन|राजग]] से नाता तोड़ लिया और राजद के नेतृत्व वाले महागठबंधन के साथ सरकार बना ली। बाद में, जनवरी २०२४ में, नितीश कुमार ने जेडी(यू) के नेतृत्व में राजद से नाता तोड़ लिया और एक बार फिर भाजपा के नेतृत्व वाले राजग के साथ सरकार बना ली।
== अनुसूची ==
{| class="wikitable"
|-
! मतदान कार्यक्रम
! अनुसूची
|-
| अधिसूचना दिनांक
| टीबीडी
|-
|नामांकन दाखिल करने की अंतिम तिथि
| टीबीडी
|-
|नामांकन की जांच
|टीबीडी
|-
|नामांकन वापस लेने की अंतिम तिथि
|टीबीडी
|-
|मतदान की तिथि
|टीबीडी
|-
|मतगणना की तिथि
|टीबीडी
|-
|}
== पार्टियों और गठबंधन ==
== अभ्यर्थी ==
== सर्वेक्षण और जनमत संग्रह ==
=== जनमत सर्वेक्षण ===
{|class="wikitable" style="text- align:center;font-size:95%;line height:16px"
|+ सीट शेयर
! rowspan="2" |मतदान ऐजेंसी
! rowspan="2" |प्रकाशन तिथि
| bgcolor="{{party color |National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color|Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
| rowspan="2" |'''बहुमत'''
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
{|class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line height:16px"
|+ वोट शेयर
! rowspan="2" |मतदान एजेंसी
! rowspan="2" |प्रकाशन तिथि
| bgcolor="{{party color| National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color| Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
| rowspan="2" | '''बहुमत'''
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
=== मतदान ===
{|class="wikitable" style="text-align:center;font-size:95%;line-height:16px"
! rowspan="2"|मतदान एजेंसी
| bgcolor="{{party color | National Democratic Alliance}}" |
| bgcolor="{{party color | Mahagathbandhan (Bihar)}}" |
| bgcolor="grey" |
! rowspan="2" | बहुमत
|-
! राष्ट्रीय जनतंत्र गठबंधन
! महागठबंधन (बिहार)
! अन्य
|-
|}
==परिणाम==
{|class="wikitable" style="text-align:center; font-size:90%"
|-
!rowspan=2 colspan=2|गठबंधन
!rowspan=2 colspan=2|राजनैतिक दल
!colspan=2|सीटें
!colspan=2|प्राप्त मत
|-
!लड़ीं
!जीतीं
!#
!%
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}" rowspan=5|
!rowspan=5|[[राजग|राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन (NDA)]]
|bgcolor="{{party color|Janata Dal (United)}}"|
|style="text-align:left"|[[जनता दल (यूनाइटेड)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor="{{party color|Bharatiya Janata Party}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय जनता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|विकासशील इंसान पार्टी
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=lime|
|style="text-align:left"|[[हिंदुस्तानी आवाम मोर्चा (सेक्युलर)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}" rowspan=6|
!rowspan=6|राजद महागठबंधन
|bgcolor="{{party color|Rashtriya Janata Dal}}"|
|style="text-align:left"|'''[[राष्ट्रीय जनता दल]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Indian National Congress}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय राष्ट्रीय कांग्रेस]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारत की कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी-लेनिनवादी) लिबरेशन|भाकपा (मा-ले) लिबरेशन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India (Marxist)}}"|
|style="text-align:left"|[[भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (मार्क्सवादी)|भाकपा (मार्क्सवादी)]]
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}" rowspan=7|
!rowspan=7|महालोकतांत्रिक सेकुलर मोर्चा (GDSF)
|bgcolor="{{party color|राष्ट्रीय लोक समता पार्टी}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रीय लोक समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Bahujan Samaj Party}}"|
|style="text-align:left"|[[बहुजन समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[ऑल इंडिया मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन|मजलिस-ए-इत्तेहादुल मुस्लिमीन]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|[[सुहेलदेव भारतीय समाज पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|समाजवादी जनता दल
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Communist Party of India}}"|
|style="text-align:left"|जनवादी पार्टी (सोशलिस्ट)
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
|bgcolor=red rowspan=5|
!rowspan=5|प्रोग्रेसिव डेमोक्रेटिक अलायंस (PDA)
|bgcolor=red|
|style="text-align:left"|[[जन अधिकार पार्टी (लोकतांत्रिक)]]
|
|
|
|
|-
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|आज़ाद समाज पार्टी (कांशीराम)
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=yellow|
|style="text-align:left"|SDPI
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=blue|
|style="text-align:left"|बहुजन मुक्ति पार्टी
|
|
|
|
|-
!colspan=2|योग
!243
!
!
!
|-style="text-align:center"
!colspan=2 rowspan=7|बिना गठबंधन
|bgcolor="{{party color|Lok Janshakti Party (Ram Vilas)}}"|
|style="text-align:left"|[[लोक जनशक्ति पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[समता पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor=green|
|style="text-align:left"|[[झारखंड मुक्ति मोर्चा]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Nationalist Congress Party}}"|
|style="text-align:left"|[[राष्ट्रवादी कांग्रेस पार्टी]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
|bgcolor="{{party color|Shiv Sena}}"|
|style="text-align:left"|[[शिवसेना]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!
|[[निर्दलीय]]
|
|
|
|
|-style="text-align:center"
!colspan=2|[[नोटा (भारत)|उपरोक्त में से कोई नहीं]]
!
!
|
|
|-
!colspan=4|महायोग
!
!243
!
!100.0
|-
|}
== सन्दर्भ ==
<references />{{Poli-stub}}
[[श्रेणी:बिहार विधान सभा चुनाव, 2025]]
tcgbnuqzj34z6v9ztnsc1s2wkjeo9v3
बंगाल सेना
0
1593057
6449103
6429572
2025-07-06T15:15:40Z
Amogh Tripathi
829630
/* इतिहास */नया चित्र (फोटो) जोड़ा।
6449103
wikitext
text/x-wiki
{{ख़राब अनुवाद|1=अंग्रेज़ी|date=जून 2025}}
{{स्रोतहीन|date=जून 2025}}
[[File:Flag of the British East India Company (1801).svg|thumb|बंगाल सेना द्वारा इस्तेमाल करा जाने वाला ध्वज।]]
'''बंगाल सेना''' (अंग्रेज़ी: Bengal Army) [[बंगाल प्रेसीडेंसी]] की सेना थी। बंगाल प्रेसीडेन्सी, [[कंपनी राज]] की तीन प्रेसीडेंसियों में से एक थी।
बाकी प्रेसीडेंसी सेनाओं के सहित, बंगाल सेना पर नियंत्रण का अधिकार [[ईस्ट इण्डिया कम्पनी]] को था। [[1857 की क्रांति]] के बाद ये अधिकार ईस्ट इण्डिया कम्पनी से हटकर [[ब्रिटिश राजतंत्र|ब्रिटिश क्राउन]] को मिल गया।
1895 में, अन्य प्रेसीडेंसी सेनाओं के सहित, बंगाल सेना को भी [[ब्रिटिश भारतीय सेना]] में मिला दिया गया तथा [[ब्रिटिश राज]] में एक नई सेना का निर्माण हुआ।
==इतिहास==
'''उतपत्ति'''
[[File:Bengal Troops on the Line of March (6125141926).jpg|thumb|19 शताब्दी में बंगाल सेना]]
बंगाल सेना की उत्पत्ति एक यूरोपीय सैन्य-दल (रेजिमेंट) से हुई थी जो कि 1756 में बसाया गया था।
'''ईस्ट इण्डिया कम्पनी के नियंत्रण में'''
सन् 1757 में, पहली इकाई बंगाली [[सिपाही|सिपाहियों]] से ''लाल पल्टन '' बटालियन के रूप में बनाई गई थी। बंगाल सेना में भर्ती किए गए सैनिक बंगाल के नवाब की सेना एवं अवध के नवाब की सेना में पहले ही सेवा में थे जिनको मिला-जुला के "पूरबिया" कहते थे। सारे सैनिकों को [[ब्रिटिश सेना]] के साथ ट्रेन कराया जाता था।
[[श्रेणी:भारत का इतिहास]]
{{श्रेणीहीन|date=जून 2025}}
bqydanskirvhvy9saugw2v4jujnucrf
महर्षि कार्वे स्त्री शिक्षा संस्था
0
1594184
6449030
6434194
2025-07-06T12:24:44Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{श्रेणीहीन}}, +{{स्रोतहीन}}
6449030
wikitext
text/x-wiki
{{स्रोतहीन|date=जुलाई 2025}}
[[चित्र:Maharshi_Karve_Jhopadi.jpg|पाठ=Maharshi Karve Stree Shikshan Samstha, Karvenagar, Pune|अंगूठाकार|308x308पिक्सेल|महर्षि कार्वे स्त्री शिक्षण संस्था, कार्वेनगर, पुणे]]
'''महर्षि कार्वे स्त्री शिक्षण संस्था''' भारत के [[पुणे]] ([[महाराष्ट्र]]) नगर में स्थित महिलाओं की शिक्षा में संलग्न एक शिक्षन संस्था है। इसकी स्थापना 1896 में [[धोंडो केशव कर्वे]] द्वारा की गयी थी। उस समय इसका नाम '''हिंगणे स्त्री शिक्षण संस्था''' रखा गया था।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
{{श्रेणीहीन|date=जुलाई 2025}}
b32bgd31vy96uvls9mjb23vuc1f1r7f
बी॰ जे॰ मेडिकल कॉलेज, अहमदाबाद
0
1594688
6449019
6445633
2025-07-06T12:07:31Z
Cherkash
299832
that's not a logo, that's just text rendering
6449019
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox university|name=बी॰ जे॰ मेडिकल कॉलेज|native_name=|image=|image_size=|caption=|motto=|mottoeng=|established={{start date and age|1871}}|founder=[[बैरामजी जीजाभाई]]|dean=मीनाक्षी पारीख|students=|undergrad=२५० हर वर्ष|type=[[सार्वजनिक विश्वविद्यालय|सार्वजनिक]] [[मेडिकल स्कूल|मेडिकल कॉलेज]]|city=असरवा, [[अहमदाबाद]]|state=गुजरात|country=भारत|affiliation=[[गुजरात विश्वविद्यालय]]|logo=|website={{URL|www.bjmcabd.edu.in}}}}
'''बी॰ जे॰ मेडिकल कॉलेज''' अथवा '''बैरामजी जीजाभाई मेडिकल कॉलेज''' ('''बीजेएमसी''') भारत के [[गुजरात राज्य]] में [[अहमदाबाद]] स्थित एक [[सार्वजनिक विश्वविद्यालय|सार्वजनिक]] चिकित्सा महाविद्यालय है। यह अहमदाबाद सिविल अस्पताल से सम्बद्ध है और उसी परिसर के भीतर स्थित है।
== इतिहास ==
अहमदाबाद मेडिकल स्कूल की स्थापना १८७१ में हुई थी। इसके पहले बैच में १४ छात्र थे जिन्हें अस्पताल सहायक के रूप में प्रशिक्षित किया जाता था। व्यवसायी [[बैरामजी जीजाभाई]] ने १८७९ में इसकी सुविधाओं के विस्तार हेतु ₹२०,००० का दान दिया और स्कूल का नाम बदलकर बी.जे. मेडिकल स्कूल कर दिया गया। १९१७ में, यह स्कूल बॉम्बे के फिजिशियन्स एंड सर्जन्स कॉलेज से सम्बद्ध हो गया। १९४६ तक, स्कूल ने [[मुंबई विश्वविद्यालय|बॉम्बे विश्वविद्यालय]] से सम्बद्धता प्राप्त कर ली और उच्च दर्जा प्राप्त किया, जिससे यह एक प्रमाणित चिकित्सा महाविद्यालय बन सका जो लाइसेंशिएट प्रमाणित चिकित्सक एवं शल्यचिकित्सक (एलसीपीएस) की डिग्री प्रदान कर सकता था। १९५१ में, यह [[गुजरात विश्वविद्यालय]] से सम्बद्ध हो गया और स्नातक पाठ्यक्रम प्रदान करने लगा। इसके स्नातकोत्तर पाठ्यक्रमों को १९५६ में गुजरात विश्वविद्यालय की सम्बद्धता प्राप्त हुई। <ref name="BJMC">{{Cite web|url=https://www.bjmcabd.edu.in/History?Mid=10|title=History|website=www.bjmcabd.edu.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20250612181041/https://www.bjmcabd.edu.in/History?Mid=10|archive-date=12 June 2025|access-date=12 June 2025}}</ref>
=== एयर इंडिया फ्लाइट १७१ का दुर्घटनाग्रस्त होना ===
१२ जून, २०२५ को [[एयर इंडिया फ्लाइट 171|एयर इंडिया फ्लाइट १७१]] महाविद्यालय परिसर में दुर्घटनाग्रस्त हो गया। विमान में सवार २४२ लोगों में से २४१ और ज़मीन पर मौजूद १९ लोगों की मृत्यु हो गई, जिनमें से अधिकांश महाविद्यालय परिसर में हुई। इस दुर्घटना से भोजन कक्ष और छात्रावासों को गंभीर क्षति पहुँची।<ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/business/aerospace-defense/authorities-identify-all-one-260-victims-air-india-plane-crash-2025-06-24/|title=Authorities identify all but one of 260 victims of Air India plane crash|last=Khanna|first=Sumit|date=2025-06-24|work=Reuters|access-date=2025-06-26|language=en}}</ref><ref name="Solanki2">{{cite news|url=https://apnews.com/article/india-plane-crash-cad8dad5cd0e92795b03d357404af5f8|title=Fiery Air India crash kills 241 people aboard, leaving 1 survivor, airline says|last1=Solanki|first1=Ajit|date=12 June 2025|access-date=13 June 2025|author2=Rajesh Roy|website=AP News}}</ref> एयर इंडिया की मूल कंपनी [[टाटा समूह]] ने क्षतिग्रस्त भवनों की मरम्मत का प्रतिबद्धता जताई।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/ahmedabad/in-34-seconds-3-photos-that-tell-the-full-horror-of-ahmedabad-london-air-india-flight-ai-171s-final-moments/articleshow/121817176.cms|title=In 34 seconds: 3 photos that tell the full horror of Ahmedabad-London Air India flight AI-171's final moments|date=13 June 2025|work=The Times of India|access-date=16 June 2025|issn=0971-8257}}</ref>
== संस्थान ==
* सिविल अस्पताल, अहमदाबाद
* महिला एवं बाल अतिविशिष्ट अस्पताल
* एम एंड जे नेत्र विज्ञान संस्थान
* द गुजरात कैंसर एंड रिसर्च इंस्टीट्यूट (जीसीआरआई)
* टीबी प्रदर्शन एवं प्रशिक्षण केंद्र
* यू॰एन॰ मेहता हृदय रोग संस्थान
* वृक्क रोग अनुसंधान संस्थान
* गवर्नमेंट स्पाइन इंस्टीट्यूट
* अंग प्रत्यारोपण संस्थान
* मंजूश्री किडनी हॉस्पिटल
== उल्लेखनीय पूर्व छात्र ==
* तेजस पटेल, हृदयरोग विशेषज्ञ
* हरगोविंद लक्ष्मीशंकर त्रिवेदी, वृक्क रोग विशेषज्ञ, प्रतिरक्षाविज्ञानी और प्रत्यारोपण शल्यचिकित्सक
* ए॰ के॰ पटेल, राजनेता एवं चिकित्सक
* [[केतन देसाई]], मूत्र रोग विशेषज्ञ
* जनक देसाई, मूत्र रोग विशेषज्ञ
* राजनी कनबर, तंजानियाई चिकित्सक एवं परोपकारी
* [[किरीट प्रेमजीभाई सोलंकी]], शल्यचिकित्सक एवं राजनेता
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* https://www.bjmcabd.edu.in/ (अंग्रेज़ी में)
[[श्रेणी:Infobox mapframe without OSM relation ID on Wikidata]]
[[श्रेणी:विकिडेटा पर उपलब्ध निर्देशांक]]
[[श्रेणी:Pages with unreviewed translations]]
3cndk5hynyuyunttc1d1f9wv0tn4wjm
सदस्य वार्ता:Happy Arya
3
1594699
6449187
6445743
2025-07-06T22:01:00Z
MemicznyJanusz
630617
MemicznyJanusz ने [[सदस्य वार्ता:Sad Arya]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:Happy Arya]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Sad Arya|Sad Arya]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/Happy Arya|Happy Arya]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6445743
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sad Arya}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:31, 28 जून 2025 (UTC)
natfppzrxp5f6ke10r0h352ron6dybw
कडोली
0
1594814
6449031
6448090
2025-07-06T12:28:25Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{Multiple issues}}
6449031
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple issues|
{{स्रोतहीन|date=जुलाई 2025}}
{{उल्लेखनीयता|date=जुलाई 2025}}
}}
'''कडोली''' (मराठी : कडोळी) [[भारत]] के [[महाराष्ट्र]] राज्य के [[सातारा जिला|सातारा जिले]] के पाटण तालुका का एक गाँव है। इसी ग्राम में [[भारतरत्न]] [[नानाजी देशमुख]] का जन्म हुआ था।
[[श्रेणी:महाराष्ट्र का भूगोल]]
7m1cowadjxi6nxgeqarc56ijn17c7v5
विकिपीडिया:आँकड़े/2025/जुलाई
4
1595125
6449023
6448672
2025-07-06T12:14:21Z
NeechalBOT
98381
statistics
6449023
wikitext
text/x-wiki
<!--- stats starts--->{{सदस्य:Neechalkaran/statnotice}}{| class="wikitable sortable" style="width:90%"
|-
! Date(Time)
! Pages
! Articles
! Edits
! Users
! Files
! Activeusers
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =1-7-2025 6:14
|Pages = 1373695
|dPages = 137
|Articles = 165741
|dArticles = 18
|Edits = 6433424
|dEdits = 477
|Files = 4609
|dFiles = 1
|Users = 857907
|dUsers = 174
|Ausers = 761
|dAusers = 117
}}
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =2-7-2025 6:14
|Pages = 1373837
|dPages = 142
|Articles = 165765
|dArticles = 24
|Edits = 6433848
|dEdits = 424
|Files = 4609
|dFiles = 0
|Users = 858070
|dUsers = 163
|Ausers = 761
|dAusers = 0
}}
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =3-7-2025 6:14
|Pages = 1373941
|dPages = 104
|Articles = 165769
|dArticles = 4
|Edits = 6434221
|dEdits = 373
|Files = 4609
|dFiles = 0
|Users = 858208
|dUsers = 138
|Ausers = 761
|dAusers = 0
}}
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =4-7-2025 6:14
|Pages = 1374059
|dPages = 118
|Articles = 165781
|dArticles = 12
|Edits = 6434584
|dEdits = 363
|Files = 4610
|dFiles = 1
|Users = 858346
|dUsers = 138
|Ausers = 874
|dAusers = 113
}}
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =5-7-2025 6:14
|Pages = 1374165
|dPages = 106
|Articles = 165781
|dArticles = 0
|Edits = 6434926
|dEdits = 342
|Files = 4610
|dFiles = 0
|Users = 858491
|dUsers = 145
|Ausers = 874
|dAusers = 0
}}
{{User:Neechalkaran/template/daily
|Date =6-7-2025 6:14
|Pages = 1374292
|dPages = 127
|Articles = 165804
|dArticles = 23
|Edits = 6435270
|dEdits = 344
|Files = 4610
|dFiles = 0
|Users = 858634
|dUsers = 143
|Ausers = 874
|dAusers = 0
}}
<!---Place new stats here--->
|}
<!--- stats ends--->
e4rk96zzur7t2iqnesko8ggpchppty8
वार्ता:Draft:स्वरूप सिंह खारा
1
1595295
6449152
6448007
2025-07-06T18:15:12Z
Drpriyankachowdharybmr
594414
/* स्वरूप सिंह खारा पृष्ठ – प्रकाशन हेतु समीक्षा निवेदन */ नया अनुभाग
6449152
wikitext
text/x-wiki
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि इसकी भाषा में प्रचार जैसा कुछ प्रतीत नहीं हो रहा है। हालांकि कुछ सोशल मीडिया की कड़ियां हैं, परंतु वे बाहरी कड़ियां नामक भाग में हैं, जो उचित हैं। --[[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 16:35, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== Draft:स्वरूप सिंह खारा — {{शीह-ल2}} हटाने हेतु आपत्ति (प्रचार नहीं है) ==
मैंने इस लेख को पूरी तरह से तटस्थ शैली में संशोधित किया है और सभी सूचनाएँ विश्वसनीय समाचार स्रोतों (जैसे Zee News, Patrika, ETV, Bhaskar, Election Commission) पर आधारित हैं। इसमें किसी प्रकार की प्रचार सामग्री नहीं है।
लेख की उल्लेखनीयता को निम्नलिखित बिंदुओं से सिद्ध किया जा सकता है:
* 2023 राजस्थान विधानसभा चुनाव में भाजपा प्रत्याशी रहे (ECI आधिकारिक लिंक सहित)
* कई राष्ट्रीय और क्षेत्रीय समाचार स्रोतों में निरंतर उल्लेख
कृपया इस लेख की समीक्षा करें और यदि संभव हो तो शीघ्र हटाने का टैग हटाएं। यदि किसी प्रकार का सुधार और अपेक्षित हो तो कृपया बताएं।
--[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:12, 2 जुलाई 2025 (UTC)
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (यहाँ अपना कारण बताएँ) --[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:02, 2 जुलाई 2025 (UTC)
इस लेख को विश्वसनीय समाचार स्रोतों के आधार पर संशोधित किया गया है और इसमें किसी प्रकार की प्रचार सामग्री नहीं है।
यह लेख अब विषय की उल्लेखनीयता को साबित करता है:
- 2023 राजस्थान विधानसभा चुनाव में भाजपा प्रत्याशी
- चुनाव आयोग की वेबसाइट पर नाम
- राष्ट्रीय समाचार स्रोतों में व्यापक कवरेज (Zee News, Patrika, ETV, News18, Bhaskar आदि)
- तटस्थ भाषा में लिखा गया है।
कृपया लेख को हटाने के निर्णय पर पुनर्विचार करें या इसे लेख समीक्षा पृष्ठ पर स्थानांतरित किया जाए।
--[[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 17:02, 2 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने टैग हटाने पर स्पष्टीकरण ==
नमस्कार,
मैंने इस लेख को तटस्थ भाषा और उल्लेखनीय स्रोतों (जैसे निर्वाचन आयोग, Economic Times, Zee News आदि) के साथ संशोधित किया है।
{{शीह-ल2}}
टैग को मैंने अनजाने में हटा दिया क्योंकि मुझे पूरी प्रक्रिया की जानकारी नहीं थी। मेरा उद्देश्य केवल नियमों का पालन करते हुए सही लेख बनाना है। कृपया समीक्षा करें और यदि आवश्यक हो, तो मैं हर सुधार को करने के लिए तत्पर हूँ।
धन्यवाद।
<nowiki>--~~~~</nowiki> [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 14:48, 3 जुलाई 2025 (UTC)
== स्वरूप सिंह खारा पृष्ठ – प्रकाशन हेतु समीक्षा निवेदन ==
== कृपया पृष्ठ की समीक्षा करें ==
नमस्कार,
मैंने [[Draft:स्वरूप सिंह खारा]] नामक लेख हिंदी विकिपीडिया के मानकों के अनुसार तैयार किया है। लेख में तटस्थ भाषा का प्रयोग किया गया है और इसमें निम्नलिखित विश्वसनीय स्रोतों को संदर्भ के रूप में जोड़ा गया है:
* भारत निर्वाचन आयोग – आधिकारिक उम्मीदवार सूची: https://results.eci.gov.in/AcResultGenDecNew2023/candidateswise-S20134.htm
* The Economic Times – भाजपा की चौथी सूची (नवंबर 2023): https://economictimes.indiatimes.com/news/elections/assembly-elections/rajasthan-assembly-elections/rajasthan-elections-bjp-announces-fourth-list-of-candidates-with-two-names/articleshow/104934420.cms
* भारतीय जनता पार्टी की आधिकारिक वेबसाइट पर संगठनात्मक प्रोफ़ाइल: https://www.bjp.org/hi/node/87237
* Zee News – बाखासर में बॉर्डर टूरिज़्म हेतु पत्र: https://zeenews.india.com/hindi/india/rajasthan/barmer/barmer-news-bjp-leader-swaroop-singh-khara-wrote-a-letter-to-cm-to-develop-border-tourism-and-port-in-bakhasar/2016203
लेख में कोई भी पक्षपातपूर्ण या प्रचारात्मक भाषा नहीं है। यह एक जन प्रतिनिधि पर आधारित तथ्यात्मक और एनसाइक्लोपीडिक लेख है। कृपया इस लेख की समीक्षा कर इसे मुख्य नामस्थान में स्थानांतरित करने पर विचार करें।
<nowiki>आपके उत्तर की प्रतीक्षा में, —~~~~ > </nowiki>{{ping|Shubham 7}} या {{ping|Anamika Yadav}} या {{ping|Hindustanilion}} [[सदस्य:Drpriyankachowdharybmr|Drpriyankachowdharybmr]] ([[सदस्य वार्ता:Drpriyankachowdharybmr|वार्ता]]) 18:15, 6 जुलाई 2025 (UTC)
b3yh810xfhygveeedwz291sn33svnsj
मिस यूनीवर्स 1955
0
1595444
6449062
6448508
2025-07-06T13:46:07Z
खास विशेष
810972
शीर्षक और उपशिर्षक बनाया
6449062
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
===विशेष पुरस्कार===
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
aixand6onsh7rwrdm54teii1bsrllq9
6449067
6449062
2025-07-06T13:52:31Z
खास विशेष
810972
/* बाहरी कड़ियाँ */ जानकारी और श्रेणी जोड़ी
6449067
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
===विशेष पुरस्कार===
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons|मिस यूनिवर्स}}
*[http://www.missuniverse.com मिस यूनिवर्स आधिकारिक वेबसाइट]
{{मिस यूनीवर्स}} {{सुन्दरता प्रतियोगिता}}
[[श्रेणी:मिस यूनीवर्स]]
[[श्रेणी:सुन्दरता प्रतियोगिता]]
[[श्रेणी:अंतर्राष्ट्रीय सुन्दरता प्रतियोगिता]]
af36yukeq4tul3pas0jesth2ktxff8a
6449223
6449067
2025-07-07T05:18:30Z
खास विशेष
810972
/* प्लेसमेंट */ जानकारी जोड़ी
6449223
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
|-
! प्लेसमेंट
! प्रतियोगी
|-
| मिस यूनिवर्स 1955
|
* {{flagicon|SWE}} स्वीडन – हिलेवी रोम्बिन<ref name=":5">{{Cite news|last=Mosby|first=Aline|date=23 July 1955|title=Swedish beauty wins "Miss Universe" title|language=en|pages=1|work=[[The Pittsburgh Press]]|url=https://news.google.com/newspapers?id=GewdAAAAIBAJ&sjid=0k0EAAAAIBAJ&pg=2644%2C1801288|access-date=14 May 2023|via=[[Google News Archive]]}}</ref>
|-
| प्रथम उपविजेता
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा'''<ref name=":5" />'''
|-
| द्वितीय उपविजेता
|
* {{flagicon|Dominion of Ceylon|1951}} सीलोन – मॉरीन हिंगर्ट'''<ref name=":5" />'''
|-
| तीसरे रनर-अप
|
* {{flagicon|West Germany}} पश्चिम जर्मनी - मार्गिट नुंके'''<ref name=":5" />'''
|-
| चौथे रनर-अप
|
* {{flagicon|Japan|1947}} जापान – केइको ताकाहाशी'''<ref name=":5" />'''
|-
| शीर्ष 15
|
* {{flagicon|ARG}} अर्जेंटीना – इसाबेल सरली<ref name=":6">{{Cite news|date=23 July 1955|title=Finalists|language=en|pages=1|work=[[The Logan Daily News]]|url=https://www.newspapers.com/clip/16092574/the-logan-daily-news/|access-date=14 May 2023|via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
* {{flagicon|BEL}} बेल्जियम – निकोल डी मेयर<ref name=":6" />
* {{flagicon|Brazil|1889}} ब्राज़ील – एमिलिया बैरेटो<ref name=":6" />
* {{flagicon|Canada|1921}} कनाडा – कैथी डिगल्स<ref name=":6" />
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे<ref name=":6" />
* {{flagicon|Guatemala}} ग्वाटेमाला - मारिया डेल रोसारियो मोलिना<ref name=":6" />
* {{flagicon|Honduras|1949}} होंडुरास – पास्टोरा पैगन<ref name=":6" />
* {{flagicon|NOR}} नॉर्वे – सोल्वेग बोर्स्टैड<ref name=":6" />
* {{flagicon|United States|1912}} संयुक्त राज्य अमेरिका – कार्लीन किंग जॉनसन<ref name=":6" />
* {{flagicon|वेनेजुएला|1954}} वेनेजुएला – सुज़ाना दुइज्म<ref name=":6" />
|}
===विशेष पुरस्कार===
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons|मिस यूनिवर्स}}
*[http://www.missuniverse.com मिस यूनिवर्स आधिकारिक वेबसाइट]
{{मिस यूनीवर्स}} {{सुन्दरता प्रतियोगिता}}
[[श्रेणी:मिस यूनीवर्स]]
[[श्रेणी:सुन्दरता प्रतियोगिता]]
[[श्रेणी:अंतर्राष्ट्रीय सुन्दरता प्रतियोगिता]]
e7nn6ob3dn6egi266ipfnqz6nwl0bx5
6449224
6449223
2025-07-07T05:23:02Z
खास विशेष
810972
/* विशेष पुरस्कार */ जानकारी डाली
6449224
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
|-
! प्लेसमेंट
! प्रतियोगी
|-
| मिस यूनिवर्स 1955
|
* {{flagicon|SWE}} स्वीडन – हिलेवी रोम्बिन<ref name=":5">{{Cite news|last=Mosby|first=Aline|date=23 July 1955|title=Swedish beauty wins "Miss Universe" title|language=en|pages=1|work=[[The Pittsburgh Press]]|url=https://news.google.com/newspapers?id=GewdAAAAIBAJ&sjid=0k0EAAAAIBAJ&pg=2644%2C1801288|access-date=14 May 2023|via=[[Google News Archive]]}}</ref>
|-
| प्रथम उपविजेता
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा'''<ref name=":5" />'''
|-
| द्वितीय उपविजेता
|
* {{flagicon|Dominion of Ceylon|1951}} सीलोन – मॉरीन हिंगर्ट'''<ref name=":5" />'''
|-
| तीसरे रनर-अप
|
* {{flagicon|West Germany}} पश्चिम जर्मनी - मार्गिट नुंके'''<ref name=":5" />'''
|-
| चौथे रनर-अप
|
* {{flagicon|Japan|1947}} जापान – केइको ताकाहाशी'''<ref name=":5" />'''
|-
| शीर्ष 15
|
* {{flagicon|ARG}} अर्जेंटीना – इसाबेल सरली<ref name=":6">{{Cite news|date=23 July 1955|title=Finalists|language=en|pages=1|work=[[The Logan Daily News]]|url=https://www.newspapers.com/clip/16092574/the-logan-daily-news/|access-date=14 May 2023|via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
* {{flagicon|BEL}} बेल्जियम – निकोल डी मेयर<ref name=":6" />
* {{flagicon|Brazil|1889}} ब्राज़ील – एमिलिया बैरेटो<ref name=":6" />
* {{flagicon|Canada|1921}} कनाडा – कैथी डिगल्स<ref name=":6" />
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे<ref name=":6" />
* {{flagicon|Guatemala}} ग्वाटेमाला - मारिया डेल रोसारियो मोलिना<ref name=":6" />
* {{flagicon|Honduras|1949}} होंडुरास – पास्टोरा पैगन<ref name=":6" />
* {{flagicon|NOR}} नॉर्वे – सोल्वेग बोर्स्टैड<ref name=":6" />
* {{flagicon|United States|1912}} संयुक्त राज्य अमेरिका – कार्लीन किंग जॉनसन<ref name=":6" />
* {{flagicon|वेनेजुएला|1954}} वेनेजुएला – सुज़ाना दुइज्म<ref name=":6" />
|}
===विशेष पुरस्कार===
{| class="wikitable sortable unsortable" style="font-size: 95%;"
!पुरस्कार
!प्रतियोगी
|-
|मिस फ्रेंडशिप
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा
|-
|मिस पॉपुलर गर्ल
|
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे
|-
|सबसे अच्छी पोशाक वाली लड़की
|
* {{flagicon|Nicaragua|1908}} निकारागुआ - रोजा अर्जेंटीना लाकायो
|}
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons|मिस यूनिवर्स}}
*[http://www.missuniverse.com मिस यूनिवर्स आधिकारिक वेबसाइट]
{{मिस यूनीवर्स}} {{सुन्दरता प्रतियोगिता}}
[[श्रेणी:मिस यूनीवर्स]]
[[श्रेणी:सुन्दरता प्रतियोगिता]]
[[श्रेणी:अंतर्राष्ट्रीय सुन्दरता प्रतियोगिता]]
lpa45a24gx5rwp7j9rlpujdi10p5jhg
6449226
6449224
2025-07-07T05:27:09Z
खास विशेष
810972
उपशिर्षक बनाकर जानकारी जोड़ी
6449226
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
|-
! प्लेसमेंट
! प्रतियोगी
|-
| मिस यूनिवर्स 1955
|
* {{flagicon|SWE}} स्वीडन – हिलेवी रोम्बिन<ref name=":5">{{Cite news|last=Mosby|first=Aline|date=23 July 1955|title=Swedish beauty wins "Miss Universe" title|language=en|pages=1|work=[[The Pittsburgh Press]]|url=https://news.google.com/newspapers?id=GewdAAAAIBAJ&sjid=0k0EAAAAIBAJ&pg=2644%2C1801288|access-date=14 May 2023|via=[[Google News Archive]]}}</ref>
|-
| प्रथम उपविजेता
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा'''<ref name=":5" />'''
|-
| द्वितीय उपविजेता
|
* {{flagicon|Dominion of Ceylon|1951}} सीलोन – मॉरीन हिंगर्ट'''<ref name=":5" />'''
|-
| तीसरे रनर-अप
|
* {{flagicon|West Germany}} पश्चिम जर्मनी - मार्गिट नुंके'''<ref name=":5" />'''
|-
| चौथे रनर-अप
|
* {{flagicon|Japan|1947}} जापान – केइको ताकाहाशी'''<ref name=":5" />'''
|-
| शीर्ष 15
|
* {{flagicon|ARG}} अर्जेंटीना – इसाबेल सरली<ref name=":6">{{Cite news|date=23 July 1955|title=Finalists|language=en|pages=1|work=[[The Logan Daily News]]|url=https://www.newspapers.com/clip/16092574/the-logan-daily-news/|access-date=14 May 2023|via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
* {{flagicon|BEL}} बेल्जियम – निकोल डी मेयर<ref name=":6" />
* {{flagicon|Brazil|1889}} ब्राज़ील – एमिलिया बैरेटो<ref name=":6" />
* {{flagicon|Canada|1921}} कनाडा – कैथी डिगल्स<ref name=":6" />
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे<ref name=":6" />
* {{flagicon|Guatemala}} ग्वाटेमाला - मारिया डेल रोसारियो मोलिना<ref name=":6" />
* {{flagicon|Honduras|1949}} होंडुरास – पास्टोरा पैगन<ref name=":6" />
* {{flagicon|NOR}} नॉर्वे – सोल्वेग बोर्स्टैड<ref name=":6" />
* {{flagicon|United States|1912}} संयुक्त राज्य अमेरिका – कार्लीन किंग जॉनसन<ref name=":6" />
* {{flagicon|वेनेजुएला|1954}} वेनेजुएला – सुज़ाना दुइज्म<ref name=":6" />
|}
===विशेष पुरस्कार===
{| class="wikitable sortable unsortable" style="font-size: 95%;"
!पुरस्कार
!प्रतियोगी
|-
|मिस फ्रेंडशिप
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा
|-
|मिस पॉपुलर गर्ल
|
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे
|-
|सबसे अच्छी पोशाक वाली लड़की
|
* {{flagicon|Nicaragua|1908}} निकारागुआ - रोजा अर्जेंटीना लाकायो
|}
==सौन्दर्य प्रतियोगिता==
===प्रारूप===
पिछले संस्करण की सोलह की तुलना में, इस बार प्रारंभिक प्रतियोगिता में पंद्रह सेमीफाइनलिस्टों का चयन किया गया, जो स्विमसूट और ईवनिंग गाउन प्रतियोगिता पर आधारित था। प्रत्येक सेमीफाइनलिस्ट ने अंतिम प्रसारण के दौरान अपनी मातृभाषा में एक छोटा भाषण दिया। इसके बाद, इन पंद्रह सेमीफाइनलिस्टों ने एक बार फिर स्विमसूट और ईवनिंग गाउन में परेड की, और अंततः पाँच फाइनलिस्टों का चयन किया गया।<ref name=":6" />
===चयन समिति===
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons|मिस यूनिवर्स}}
*[http://www.missuniverse.com मिस यूनिवर्स आधिकारिक वेबसाइट]
{{मिस यूनीवर्स}} {{सुन्दरता प्रतियोगिता}}
[[श्रेणी:मिस यूनीवर्स]]
[[श्रेणी:सुन्दरता प्रतियोगिता]]
[[श्रेणी:अंतर्राष्ट्रीय सुन्दरता प्रतियोगिता]]
e4yplvrlb6dh2n721qmtb2rfs4ce2fc
6449227
6449226
2025-07-07T05:30:39Z
खास विशेष
810972
/* चयन समिति */ जानकारी और सन्दर्भ जोड़ा
6449227
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox pageant titleholder
| name = हिल्लेवी रोमबिन
| photo = Hillevi_Rombin_Miss_Universe_1956_Program_03.jpg
| caption = 1955 में रोमबिन मिस यूनिवर्स बनीं
| education =
| alma_mater =
| occupation =
| years_active = <!-- Use format 1990–2000, or 1990–present if still active -->
| birth_name = हिल्लेवी ए.के. रोमबिन
| alias =
| birth_date = {{Birth date|1933|09|14}}
| birth_place = ओवनॅकर, स्वीडन
| residence =
| death_date = {{Death date and age|1996|06|19|1933|09|14}}
| death_place = [[लॉस एंजिल्स]], [[कैलिफ़ोर्निया]], यू.एस.
| height =
| eye_color =
| hair_color =
| title = मिस स्वीडन 1955<br>मिस यूनिवर्स 1955
| competitions = मिस स्वीडन 1955<br>(विजेता)<br>मिस यूनिवर्स 1955<br>(विजेता)
| agency =
| films = <!-- No. of films -->
| spouse = {{marriage|जी. डेविड शाइन|1957<!--|1996|reason=d-->}}
| children =
| homepage =
}}
'''मिस यूनिवर्स 1955''' चौथा [[मिस यूनिवर्स]] प्रतियोगिता था, जो 22 जुलाई 1955 को लॉन्ग बीच म्युनिसिपल ऑडिटोरियम, [[लॉन्ग बीच, कैलिफ़ोर्निया]], [[संयुक्त राज्य अमेरिका]] में आयोजित हुआ था। यह पहली बार था जब इस प्रतियोगिता का प्रसारण टेलीविज़न पर किया गया।
कार्यक्रम के अंत में, संयुक्त राज्य अमेरिका की [[मिरियम स्टीवेन्सन]] ने [[स्वीडन]] की हिल्लेवी रोमबिन को मिस यूनिवर्स 1955 का ताज पहनाया। यह प्रतियोगिता के [[इतिहास]] में स्वीडन की पहली जीत थी।
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों ने भाग लिया। इस सौंदर्य प्रतियोगिता की मेज़बानी बॉब रसेल ने की।
==पृष्ठभूमि==
[[File:LBarena.jpg|thumb|250x250px|लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल ऑडिटोरियम, मिस यूनिवर्स 1955 का आयोजन स्थल]]
===प्रतिभागियों का चयन===
इस संस्करण में 33 देशों और क्षेत्रों की प्रतिभागियों का चयन प्रतियोगिता में भाग लेने के लिए किया गया। इस संस्करण में आयु सीमा अभी भी 18 से 28 वर्ष के बीच थी, जहाँ विवाहित महिलाएं जिनके बच्चे थे, वे भी भाग ले सकती थीं।<ref>{{Cite news |last=Williams |first=Vera |date=23 March 1952 |title=Pageant of Pulchritude |pages=50 |work=[[Long Beach Press-Telegram]] |url=https://www.newspapers.com/article/long-beach-press-telegram-lb-pt-23-mar-1/78107882/ |access-date=7 July 2023 |via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
====पदार्पण, वापसी और निकासी====
1955 संस्करण में [[सीलोन]], [[इक्वाडोर]], [[इंग्लैंड]], [[ग्वाटेमाला]], [[लेबनान]] और [[निकारागुआ]] ने पहली बार भाग लिया, जबकि [[वेनेज़ुएला]] ने 1953 के बाद वापसी की।<ref>{{Cite news |date=27 June 1955 |title=Miss Ceylon is Dutch |pages=2 |work=The Straits Times |url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/digitised/article/straitstimes19550627-1.2.41 |access-date=18 July 2023 |via=[[National Library Board]]}}</ref> [[ऑस्ट्रेलिया]], [[हांगकांग]], [[न्यूज़ीलैंड]], [[पनामा]], [[पेरू]], [[सिंगापुर]] और [[थाईलैंड]] ने भाग नहीं लिया क्योंकि उनकी संबंधित संस्थाएं राष्ट्रीय प्रतियोगिता आयोजित करने या प्रतिनिधि नियुक्त करने में विफल रहीं।
[[बोलीविया]] की कोंसुएलो डियाज़<ref>{{Cite web|date=7 April 2017|title=Consuelo Díaz, la primera Miss Bolivia|trans-title=Consuelo Díaz, the first Miss Bolivia|url=https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-url=https://web.archive.org/web/20191113233818/https://www.lostiempos.com/oh/tendencias/20170410/consuelo-diaz-primera-miss-bolivia|archive-date=13 November 2019|access-date=24 March 2025|website=[[Los Tiempos]]|language=es}}</ref> [[डेनमार्क]] की कारिन रासमुसेन [[मिस्र]] की ग्लादिर लियोपार्डी [[हॉलैंड]] की एंजेलिना काल्कहोवेन और [[तुर्की]] की सुना सोले प्रतियोगिता में भाग लेने की अपेक्षा थी। हालांकि, इन महिलाओं ने अज्ञात कारणों से प्रतियोगिता से नाम वापस ले लिया।<ref>{{Cite news|date=1 June 1955|title=Miss Holland trok aller aandacht|language=nl|pages=3|work=De Telegraaf|url=https://www.delpher.nl/nl/kranten/view?query=%22Angelina+Kalkhoven%22&coll=ddd&identifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&resultsidentifier=ddd:110586384:mpeg21:a0141&rowid=2|access-date=18 July 2023|via=[[Delpher]]|trans-title=Miss Holland attracted everyone's attention}}</ref><ref>{{Cite news|date=4 May 2020|last=Tarihi|first=Güncelleme|title=Güzeller canlı yayında buluştu|trans-title=Beauties met on live broadcast|url=https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|access-date=29 April 2025|website=[[Hürriyet]]|language=Turkish|archive-date=2 January 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230102125519/https://www.hurriyet.com.tr/galeri-1929dan-gunumuze-turkiye-guzelleri-41508916|url-status=live}}</ref>
==परिणाम==
[[File:Miss Universe 1955 Top-5.jpg|right|thumb|250px|मिस यूनिवर्स 1955 और उनकी कोर्ट (बाएं से दाएं): मार्गिट ननके, मैरिबेल एरिएटा, मॉरीन हिंगर्ट और केइको ताकाहाशी।]]
===प्लेसमेंट===
{| class="wikitable sortable" style="font-size:95%;"
|-
! प्लेसमेंट
! प्रतियोगी
|-
| मिस यूनिवर्स 1955
|
* {{flagicon|SWE}} स्वीडन – हिलेवी रोम्बिन<ref name=":5">{{Cite news|last=Mosby|first=Aline|date=23 July 1955|title=Swedish beauty wins "Miss Universe" title|language=en|pages=1|work=[[The Pittsburgh Press]]|url=https://news.google.com/newspapers?id=GewdAAAAIBAJ&sjid=0k0EAAAAIBAJ&pg=2644%2C1801288|access-date=14 May 2023|via=[[Google News Archive]]}}</ref>
|-
| प्रथम उपविजेता
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा'''<ref name=":5" />'''
|-
| द्वितीय उपविजेता
|
* {{flagicon|Dominion of Ceylon|1951}} सीलोन – मॉरीन हिंगर्ट'''<ref name=":5" />'''
|-
| तीसरे रनर-अप
|
* {{flagicon|West Germany}} पश्चिम जर्मनी - मार्गिट नुंके'''<ref name=":5" />'''
|-
| चौथे रनर-अप
|
* {{flagicon|Japan|1947}} जापान – केइको ताकाहाशी'''<ref name=":5" />'''
|-
| शीर्ष 15
|
* {{flagicon|ARG}} अर्जेंटीना – इसाबेल सरली<ref name=":6">{{Cite news|date=23 July 1955|title=Finalists|language=en|pages=1|work=[[The Logan Daily News]]|url=https://www.newspapers.com/clip/16092574/the-logan-daily-news/|access-date=14 May 2023|via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
* {{flagicon|BEL}} बेल्जियम – निकोल डी मेयर<ref name=":6" />
* {{flagicon|Brazil|1889}} ब्राज़ील – एमिलिया बैरेटो<ref name=":6" />
* {{flagicon|Canada|1921}} कनाडा – कैथी डिगल्स<ref name=":6" />
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे<ref name=":6" />
* {{flagicon|Guatemala}} ग्वाटेमाला - मारिया डेल रोसारियो मोलिना<ref name=":6" />
* {{flagicon|Honduras|1949}} होंडुरास – पास्टोरा पैगन<ref name=":6" />
* {{flagicon|NOR}} नॉर्वे – सोल्वेग बोर्स्टैड<ref name=":6" />
* {{flagicon|United States|1912}} संयुक्त राज्य अमेरिका – कार्लीन किंग जॉनसन<ref name=":6" />
* {{flagicon|वेनेजुएला|1954}} वेनेजुएला – सुज़ाना दुइज्म<ref name=":6" />
|}
===विशेष पुरस्कार===
{| class="wikitable sortable unsortable" style="font-size: 95%;"
!पुरस्कार
!प्रतियोगी
|-
|मिस फ्रेंडशिप
|
* {{flagicon|El Salvador|1923}} अल साल्वाडोर - मारिबेल एरिएटा
|-
|मिस पॉपुलर गर्ल
|
* {{flagicon|ENG}} इंग्लैंड – मार्गरेट रोवे
|-
|सबसे अच्छी पोशाक वाली लड़की
|
* {{flagicon|Nicaragua|1908}} निकारागुआ - रोजा अर्जेंटीना लाकायो
|}
==सौन्दर्य प्रतियोगिता==
===प्रारूप===
पिछले संस्करण की सोलह की तुलना में, इस बार प्रारंभिक प्रतियोगिता में पंद्रह सेमीफाइनलिस्टों का चयन किया गया, जो स्विमसूट और ईवनिंग गाउन प्रतियोगिता पर आधारित था। प्रत्येक सेमीफाइनलिस्ट ने अंतिम प्रसारण के दौरान अपनी मातृभाषा में एक छोटा भाषण दिया। इसके बाद, इन पंद्रह सेमीफाइनलिस्टों ने एक बार फिर स्विमसूट और ईवनिंग गाउन में परेड की, और अंततः पाँच फाइनलिस्टों का चयन किया गया।<ref name=":6" />
===चयन समिति===
* मिलो एंडरसन - अमेरिकी फिल्म ड्रेस डिजाइनर<ref name=":7">{{Cite news|last=Bacon|first=James|date=23 July 1955|title=Miss Sweden named Miss Universe in final judging to pick world's most beautiful|pages=5|work=The Central New Jersey Home News|url=https://www.newspapers.com/article/the-central-new-jersey-home-news/145205781/|access-date=20 March 2025|via=[[Newspapers.com]]}}</ref>
* मिर्ना हैनसेन - मिस यूएसए 1953, इलिनोइस<ref>{{Cite news|last=Bacon|first=James|date=23 July 1955|title=Judges pick Swedish beauty for '55 Miss Universe title|language=en|pages=1|work=The Day|url=https://news.google.com/newspapers?id=8540AAAAIBAJ&sjid=4XEFAAAAIBAJ&pg=4202%2C3696144|access-date=25 July 2023|via=[[Google News Archive]]}}</ref>
* सैमुअल हेवेनरिच - लॉन्ग बीच म्यूनिसिपल आर्ट्स सेंटर से<ref name=":7" />
* टॉम केली – अमेरिकी फोटोग्राफर<ref name=":7" />
* रॉबर्ट पामर - अमेरिकी कास्टिंग निर्देशक<ref name=":7" />
* जॉर्ज रोनी – अमेरिकी लेखक<ref name=":7" />
* गिन्नी सिम्स - अमेरिकी अभिनेत्री और गायिका<ref name=":7" />
* विन्सेंट ट्रोट्टा - पैरामाउंट पिक्चर्स के कलात्मक निदेशक<ref name=":7" />
* अल्बर्टो वर्गास - पिन-अप लड़कियों के पेरूवियन-अमेरिकी चित्रकार<ref name=":7" />
* अर्ल विल्सन - अमेरिकी स्तंभकार और पत्रकार<ref name=":7" />
* रोजर ज़ीलर – मिस यूरोप समिति के सदस्य<ref name=":7" />
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची|30em}}
==बाहरी कड़ियाँ==
{{Commons|मिस यूनिवर्स}}
*[http://www.missuniverse.com मिस यूनिवर्स आधिकारिक वेबसाइट]
{{मिस यूनीवर्स}} {{सुन्दरता प्रतियोगिता}}
[[श्रेणी:मिस यूनीवर्स]]
[[श्रेणी:सुन्दरता प्रतियोगिता]]
[[श्रेणी:अंतर्राष्ट्रीय सुन्दरता प्रतियोगिता]]
hqisuwx0p8ja6ue26iahfxvfdd0cqqo
वार्ता:बड़ी दुर्गा मंदिर, रोसड़ा
1
1595584
6449336
6449004
2025-07-07T11:05:34Z
~2025-145999
876920
/* शीघ्र हटाने पर चर्चा */ नया अनुभाग
6449336
wikitext
text/x-wiki
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (इस पेज को नहीं हटाना चाहिए क्योंकि बड़ी दुर्गा मंदिर विकिपीडिया पेज के लायक है, इस विकिपीडिया को सन्दर्भ से बनाया गया है इसलिए उसे हटाना उचित नहीं होगा) --[[विशेष:योगदान/~2025-132751|~2025-132751]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-132751|talk]]) 08:55, 5 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (नहीं इस विकिपीडिया पेज को नहीं हटाना चाहिए बड़ी दुर्गा मंदिर रोसड़ा में ही नहीं बल्कि शुद्ध बिहार में प्रसिद्ध है इस मंदिर का विकिपीडिया बनना जरूरी है कृपा इसे ना हटाएं) --[[विशेष:योगदान/~2025-132432|~2025-132432]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-132432|talk]]) 11:05, 5 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (Nahi iss page ko nahi hatana chahiye ) --[[विशेष:योगदान/~2025-134225|~2025-134225]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-134225|talk]]) 12:09, 5 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (nahi ye wikipedia page delete nahi hona chahiye badi durga mandir bahut hi popular mandir hai to iska wikipedia page banna chahiye meri sanjeev kumar se anurodh hai ki please iss page ko remove na kare ) --[[विशेष:योगदान/~2025-133816|~2025-133816]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-133816|talk]]) 15:07, 5 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (मेरा संजीव कुमार से अनुरोध है कि इस विकिपीडिया पेज को नहीं हटाएं क्योंकि रोसेरा, समस्तीपुर का रहने वाला रहने वाला हूं और ये बड़ी दुर्गा मंदिर रोसेरा में स्थिर मंदिर बहुत लोकप्रिय मंदिर है जहां हर बार लोग दूर-दूर से पूजा करते हैं कृपा करके इस मंदिर का विकिपीडिया पेज का हटाएं, ये मंदिर सिर्फ रोसेरा समस्तीपुर में ही नहीं बल्कि पूरे बिहार में प्रचलित है और इस मंदिर का विकिपीडिया पेज बनाना जरूरी है। कृपा करके इस मंदिर के पेज को ना हटाएं।) --[[सदस्य:Shubhampradhanrosera|Shubhampradhanrosera]] ([[सदस्य वार्ता:Shubhampradhanrosera|वार्ता]]) 05:42, 6 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (Nahi iss wikipedia ko nahi hatana hai ) --[[विशेष:योगदान/~2025-132432|~2025-132432]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-132432|talk]]) 10:29, 6 जुलाई 2025 (UTC)
== शीघ्र हटाने पर चर्चा ==
इस लेख को साफ़ प्रचार होने के कारण नहीं हटाया जाना चाहिये क्योंकि... (नहीं इस विकिपीडिया को नहीं हटाना चाहिए) --[[विशेष:योगदान/~2025-145999|~2025-145999]] ([[सदस्य वार्ता:~2025-145999|talk]]) 11:05, 7 जुलाई 2025 (UTC)
debm8kxleiq2qiw1eljobiamfyuk5l5
अनन्तानन्द रामबचन
0
1595603
6449033
6448662
2025-07-06T12:31:39Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{स्रोतहीन}}
6449033
wikitext
text/x-wiki
{{स्रोतहीन|date=जुलाई 2025}}
'''अनन्तानन्द रामबचन''' सेंट ओलाफ कॉलेज में [[धर्म]] के प्रोफेसर हैं।
== शिक्षा ==
रामबचन ने [[त्रिनिनाद]] के वेस्ट इन्डीज विश्वविद्यालय से स्नातक की शिक्षा ली।
== सन्दर्भ ==
{{reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* ''डीजिटल कॉमन्स'' पर [http://digitalcommons.butler.edu/do/search/?q=author_lname%3A%22Rambachan%22%20author_fname%3A%22Anantanand%22&start=0&context=660323 अनन्तानन्द रामबचन]
{{Authority control}}
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:जन्म वर्ष अज्ञात (जीवित लोग)]]
e97c9k2x6kfveqdwpz81hjkjkqh6kib
शीलाचार
0
1595658
6449036
6448766
2025-07-06T12:35:26Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{Multiple issues}}
6449036
wikitext
text/x-wiki
{{multiple issues|
{{स्रोतहीन|date=जुलाई 2025}}
{{खराब अनुवाद|अंग्रेज़ी|date=जुलाई 2025}}
}}
{{धार्मिक जीवनी ज्ञानसन्दूक|name=शीलाचार भिक्खु|image=Silacara.jpg|caption=शीलाचार, रंगून, 1907|birth_name=John Frederick S. McKechnie|dharma name=शीलाचार भिक्खु|birth_date={{Birth date|df=yes|1871|10|22}}|birth_place=[[Kingston upon Hull|Hull, Yorkshire]], England|death_date={{Death date and age|df=yes|1951|1|27|1871|10|22}}|death_place=[[Chichester, West Sussex]], England|nationality={{flagicon|Britain}}[[United Kingdom|British]]|religion=[[थेरवाद]]|school=|lineage=|title=भिक्खु|location=[[बर्मा]]|teacher=|reincarnation of=|predecessor=|successor=|students=|spouse=|children=|website=}}
'''शीलाचार भिक्खु''' (22 अक्टूबर 1871-27 जनवरी 1951) एक [[बौद्ध भिक्षु]] थे जिनका मूल नाम '''जॉन फ्रेडरिक एस. मैककेनी''' था। वे 1906 में [[भिक्खु|बौद्ध भिक्षु]] बने और ऐसा करने वाले आधुनिक समय के शुरुआती पश्चिमी लोगों में से एक थे।
== जीवन ==
शीलाचार के जीवन के बारे में दो मुख्य स्रोत हैं। पहला एक अनाम लेखक द्वारा 'ए यंग पीपुल्स लाइफ ऑफ द बुद्ध' के श्रीलंकाई संस्करण में जीवनी है, जिसकी मैककेचनी के प्रारंभिक जीवन के बारे में जानकारी को सत्यापन की आवश्यकता है- दूसरा ज्ञानातिलोक थेर की आत्मकथा है, जिन्होंने कई बार शीलाचार का उल्लेख किया है।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{Authority control}}
[[श्रेणी:१९५२ में निधन]]
[[श्रेणी:1871 में जन्मे लोग]]
njn8ye93ur7aeeo5wg540j0vau3lnut
ञाणतिलोक
0
1595660
6449037
6448771
2025-07-06T12:36:48Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{Multiple issues}}
6449037
wikitext
text/x-wiki
{{multiple issues|
{{स्रोतहीन|date=जुलाई 2025}}
{{खराब अनुवाद|अंग्रेज़ी|date=जुलाई 2025}}
}}
{{धार्मिक जीवनी ज्ञानसन्दूक|name=ञाणतिलोक महाथेर|image=Nyanatiloka Maha Thera.jpg|caption=ञाणतिलोक महाथेर|birth_name=Anton Walther Florus Gueth|birth_date={{Birth date|df=yes|1878|2|10}}|birth_place=[[Wiesbaden]], [[जर्मन साम्राज्य|जर्मनी]]|death_date={{Death date and age|df=yes|1957|5|28|1878|2|10}}|death_place=[[कोलम्बो]], [[श्री लंका]]|nationality={{flagicon|Germany}}[[Germany|German]]|religion=[[Buddhist]]|school=[[Theravada]]|lineage=[[Amarapura Nikaya]]|title=Mahathera (Great Elder)|location=[[Island Hermitage]]|students=[[Nyanaponika Thera]], [[Silacara]], [[Lama Anagarika Govinda]], [[Paul Debes]], [[Nyanamoli]], [[Nyanavira]], [[Nyanavimala]]}}
'''ञाणतिलोक महाथेर''' (19 फरवरी 1878, [[विसबैडेन|वीसबाडेन]], जर्मनी - 28 मई 1957, [[कोलंबो]], [[श्रीलंका|सीलोन]]) आधुनिक समय में सबसे शुरुआती पश्चिमी लोगों में से एक थे, जो एक पूरी तरह से [[भिक्खु|बौद्ध भिक्षु]] बने। उनका मूल नाम 'एंटोन वाल्टर फ्लोरस गुएथ' था।
== प्रारंभिक जीवन और शिक्षा ==
ञाणतिलोक का जन्म 19 फरवरी 1878 को जर्मनी के [[विसबैडेन|वीसबाडेन]] में एंटोन वाल्थेर फ्लोरस गुएथ के रूप में हुआ था। उनके पिता एंटोन गुएथ, एक प्रोफेसर और वीसबाडेन के नगरपालिका व्यायामशाला के प्राचार्य के साथ-साथ एक निजी पार्षद भी थे। उनकी माता का नाम पाउला आफहर्ट था। उन्होंने कासेल के रॉयल कोर्ट थिएटर में पियानो और गायन का अध्ययन किया था।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
{{Authority control}}
[[श्रेणी:बौद्ध लेखक]]
[[श्रेणी:१९५७ में निधन]]
[[श्रेणी:1878 में जन्मे लोग]]
tkfnt7mkxgzwwheezs2pnrojkqcirx6
सदस्य वार्ता:Abhijeet Singh Pratihar
3
1595731
6449024
6449016
2025-07-06T12:15:16Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: 6. जुलाई २०२५ 11:39:07 पर नया सदस्य सन्देश के 6449012 अवतरण में बदला
6449024
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Abhijeet Singh Pratihar}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:39, 6 जुलाई 2025 (UTC)
djdqjlbm5d8zs6zn248c8ih52hznn6s
सदस्य वार्ता:राष्ट्रीय स्वराज युवा मोर्चा
3
1595732
6449017
2025-07-06T12:02:11Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449017
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=राष्ट्रीय स्वराज युवा मोर्चा}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:02, 6 जुलाई 2025 (UTC)
aashma7uep3omrc5xd9ttckgbx0lcm6
उल्का वर्षा की सूची
0
1595733
6449018
2025-07-06T12:02:46Z
Frodo Maximus
873653
मैंने एक उल्का वर्षा की सूची बनाई है।
6449018
wikitext
text/x-wiki
हर साल लगभग एक ही तारीखों पर दिखने वाली नामित [[उल्का वर्षा|उल्का वर्षाएं]] आकाश में एक खास बिंदु से निकलती प्रतीत होती हैं, जिसे रेडिएंट कहते हैं। इनमें उल्काओं की गति, संख्या और चमक अलग-अलग होती है। जनवरी 2024 तक, 110 मान्यता प्राप्त उल्का वर्षाएं दर्ज की जा चुकी हैं।<ref>[https://www.ta3.sk/IAUC22DB/MDC2022/Roje/roje_lista.php?corobic_roje=1&sort_roje=0 Meteor Data Centre, IAU]</ref>
== उल्का वर्षाओं की तालिका ==
तारीखें 2025 के लिए दी गई हैं।<ref>https://www.amsmeteors.org/meteor-showers/2020-meteor-shower-list/ 2025 Meteor shower list by amsmeteors.org</ref><ref>[https://www.wondersinspace.com/meteor-shower-calendar-2025/ Meteor Shower Calendar 2025]</ref> लीप वर्ष चक्र के कारण तारीखें हर साल थोड़ी बदल सकती हैं। इस सूची में उत्तरी और दक्षिणी गोलार्धों में रेडिएंट वाली उल्का वर्षाएं शामिल हैं। कुछ हद तक ओवरलैप होता है, लेकिन आम तौर पर, जिन उल्का वर्षाओं के रेडिएंट की डेक्लिनेशन धनात्मक होती है, वे उत्तरी गोलार्ध से बेहतर दिखाई देती हैं, और जिनकी डेक्लिनेशन ऋणात्मक होती है, वे दक्षिणी गोलार्ध से बेहतर देखी जा सकती हैं।
{| class="wikitable"
|+ प्रमुख उल्का वर्षाएँ
|-
! नाम !! चरम तिथि !! सौर लम्बांश (λ☉°) !! [[दायाँ आरोहण|RA]] (घंटे) !! [[दिक्पात|DEC]] (डेक्लिनेशन) (°) !! वेग (किमी/सेकंड) !! औसत ZHR !! रेटिंग !! स्रोत<ref>{{Cite web|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?meteor_streams|title=Meteor Streams|publisher=NASA}}</ref>
|-
| एंटीहेलिओन स्रोत || अनेक तिथियाँ || (N/A) || बदलता रहता है || बदलता रहता है || 30 || 4 || मध्यम
|विभिन्न धूमकेतु
|-
| क्वाड्रंटिड्स || 3 जनवरी || 283.15 || 15.3 || +49 || 41 || 110 || उज्ज्वल || (196256) 2003 EH1 ?
|-
| गामा उर्सा माइनोरिड्स || 19 जनवरी || 298 || 15.2 || +67 || 31 || 3 || मध्यम || अज्ञात (लघु अवधि)
|-
| अल्फा सेंटॉरिड्स || 8 फ़रवरी || 319.2 || 14.0 || −59 || 58 || 6 || उज्ज्वल || अज्ञात
|-
| लिरिड्स || 23 अप्रैल || 32.32 || 18.1 || +34 || 49 || 18 || उज्ज्वल || C/1861 G1 (थैचर)
|-
| पाई पप्पिड्स || 23 अप्रैल || 33.5 || 7.3 || −45 || 18 || परिवर्तनीय || उज्ज्वल || 26P/ग्रिग-स्कजेलरुप
|-
| ईटा एक्वेरिड्स || 6 मई || 45.5 || 22.5 || −1 || 66 || 50 || उज्ज्वल || 1P/हैली
|-
| ईटा लिरिड्स || 10 मई || 50.0 || 19.4 || +43 || 43 || 3 || मध्यम || C/1983 H1 (IRAS-Araki-Alcock)
|-
| डे टाइम एरियटिड्स || 7 जून || 76.6 || 2.9 || +24 || 38 || 30 || मध्यम || 1566 इकारस
|-
| जून बूटिड्स || 27 जून || 95.7 || 14.9 || +48 || 18 || परिवर्तनीय || उज्ज्वल || 7P/पॉन्स-विनेक
|-
| जुलाई पेगासिड्स || 10 जुलाई || 107.5 || 22.7 || +15 || 61 || 5 || मध्यम || C/1979 Y1 (ब्रैडफ़ील्ड)
|-
| पिसिस ऑस्ट्रिनिड्स || 28 जुलाई || 125 || 22.7 || −25 || 35 || 5 || मंद || अज्ञात (संभवत: विघटित)
|-
| जुलाई गामा ड्राकोनिड्स || 28 जुलाई || 125.3 || 18.7 || +51 || 27 || 5 || मध्यम ||(N/A)
|-
| दक्षिणी डेल्टा एक्वेरिड्स || 31 जुलाई || 127 || 22.7 || −16 || 41 || 25 || उज्ज्वल || P/2008 Y12 (SOHO)
|-
| अल्फा कैप्रिकॉर्निड्स || 31 जुलाई || 127 || 20.5 || −10 || 23 || 5 || उज्ज्वल || 169P/नीट
|-
| ईटा एरिडनिड्स || 7 अगस्त || 135.0 || 2.7 || −11 || 64 || 3 || मध्यम || C/1852 K1 (चकॉर्नाक)
|-
| [[पेर्सेइड|पर्सिड्स]]|| 12 अगस्त || 140.0 || 3.2 || +58 || 59 || 100 || उज्ज्वल || 109P/स्विफ्ट-टटल
|-
| कप्पा सिग्निड्स || 16 अगस्त || 144 || 19.1 || +59 || 23 || 3 || मध्यम || अज्ञात (शायद 2002 GJ8 से संबंधित)
|-
| औरिगिड्स || 1 सितम्बर || 158.6 || 6.1 || +39 || 66 || 6 || उज्ज्वल || C/1911 N1 (कीस)
|-
| सितम्बर एप्सिलॉन पर्सिड्स || 9 सितम्बर || 166.7 || 3.2 || +40 || 64 || 5 || मध्यम || अज्ञात (मध्यम अवधि)
|-
| डे टाइम सेक्सटैन्टिड्स || 27 सितम्बर || 184.3 || 10.1 || 0 || 32 || 5 || उज्ज्वल || (155140) 2005 UD
|-
| अक्टूबर कैमलोपार्डालिड्स || 5 अक्टूबर || 192.58 || 10.9 || +79 || 47 || 5 || उज्ज्वल || अज्ञात (दीर्घ अवधि)
|-
| अक्टूबर ड्राकोनिड्स || 8 अक्टूबर || 195.4 || 17.5 || +54 || 20 || 10 || मध्यम || 21P/जियाकोबिनी-ज़िनर
|-
| एप्सिलॉन जेमिनिड्स || 18 अक्टूबर || 205 || 6.8 || +27 || 70 || 3 || मध्यम || C/1964 N1 (इकेया)
|-
| ओरायनिड्स || 21 अक्टूबर || 208 || 6.3 || +16 || 66 || 20 || उज्ज्वल || 1P/हैली
|-
| लियोनिस माइनोरिड्स || 24 अक्टूबर || 211 || 10.8 || +37 || 62 || 2 || मध्यम || C/1739 K1
|-
| दक्षिणी टॉरिड्स || 5 नवम्बर || 223 || 3.5 || +15 || 27 || 7 || उज्ज्वल || 2P/एन्के
|-
| उत्तरी टॉरिड्स || 12 नवम्बर || 230 || 3.9 || +22 || 29 || 5 || उज्ज्वल || 2004 TG10
|-
| लियोनिड्स || 17 नवम्बर || 235.27 || 10.1 || +22 || 71 || 10 || उज्ज्वल || 55P/टेम्पल-टटल
|-
| अल्फा मोनोसेरोटिड्स || 21 नवम्बर || 239.32 || 7.8 || +1 || 65 || परिवर्तनीय || उज्ज्वल || अज्ञात (दीर्घ अवधि)
|-
| नवम्बर ओरायनिड्स || 28 नवम्बर || 246 || 6.1 || +16 || 44 || 3 || मध्यम || अज्ञात (संभवत: विघटित)
|-
| फीनिक्सिड्स || 1 दिसम्बर || 250.0 || 1.2 || −53 || 18 || परिवर्तनीय || मध्यम || 289P/ब्लैनपेन
|-
| पप्पिड-वेलिड्स || अनेक तिथियाँ || 255 || 8.2 || −45 || 40 || 10 || मध्यम || अज्ञात
|-
| मोनोसेरोटिड्स || 9 दिसम्बर || 257 || 6.7 || +8 || 41 || 3 || मध्यम || C/1917 F1 (मेलिश)
|-
| सिग्मा हाइड्रिड्स || 9 दिसम्बर || 257 || 8.3 || +2 || 58 || 7 || मध्यम || शायद C/2023 P1 (निशिमुरा)<ref>{{Cite web|url=http://www.cbat.eps.harvard.edu/iau/cbet/005200/CBET005290.txt|title=CBET 5290 : COMET C/2023 P1 (NISHIMURA)|date=2023-08-29|publisher=[[Central Bureau for Astronomical Telegrams]]}}</ref>
|-
| [[जेमिनिड उल्कापात|जेमिनिड्स]]|| 14 दिसम्बर || 262.2 || 7.5 || +33 || 35 || 150 || मध्यम || 3200 फेथॉन
|-
| कोमे बेरेनिसिड्स || 16 दिसम्बर || 264 || 10.5 || +30 || 64 || 3 || मध्यम || अज्ञात (मध्यम अवधि)
|-
| उर्सिड्स || 22 दिसम्बर || 270.7 || 14.5 || +76 || 33 || 10 || मध्यम || 8P/टटल
|}
== अस्थायी रूप से नामित उल्का वर्षाओं की तालिका ==
यह उन उल्का वर्षाओं की सूची है जिन्हें केवल IAU उल्का डेटा केंद्र द्वारा एक संकेतांक (डिज़िग्नेशन) प्राप्त हुआ है और जिनके लिए लेखकों द्वारा अस्थायी नाम प्रस्तावित किए गए हैं।
{| class="wikitable"
|+ अस्थायी रूप से नामित उल्का वर्षाओं की तालिका
|-
! संकेतांक !! अस्थायी नाम !! अस्थायी कोड !! अस्थायी संख्या !! सौर लम्बांश (डिग्री) !! RA (डिग्री) !! DEC (डेक्लिनेशन) (डिग्री) !! वेग (किमी/सेकंड)
|-
| M2022-Q2 || फरवरी ओमिक्रॉन एंड्रोमिड्स || FMA || 1212 || 113.7 || 342.4 || +44.0 || 53.3
|-
| M2023-D1 || जनवरी अल्फा बूटिड्स || JAB || 1213 || 282.6 || 218.8 || +28.2 || 58.9
|-
| M2023-D2 || थीटा ड्राकोनिड्स || TDR || 1214 || 296.3 || 235.2 || +60.7 || 32.8
|-
| M2023-F1 || अगस्त न्यू उर्सा मेजोरिड्स || ANU || 1215 || 239.2 || 155.8 || +59.7 || 55.0
|-
| M2023-F2 || ची डेल्फिनिड्स || CHD || 1216 || 67.3 || 311.8 || +9.1 || 63.3
|-
| M2023-F3 || जाई सर्पेंटिड्स || XIS || 1217 || 22.1 || 266.3 || −15.9 || 65.9
|-
| M2023-F4 || सितम्बर बीटा उर्सा मेजोरिड्स || SBU || 1218 || 277.0 || 164.3 || +54.0 || 48.0
|-
| M2023-F5 || डेल्टा लियोनिड्स || DEO || 1219 || 266.1 || 164.3 || +20.5 || 68.0
|-
| M2023-K1 || 51 सैजिट्टिड्स || FSG || 1220 || 54.54 || 300.3 || +17.8 || 59.7
|-
| M2023-O1 || न्यू हर्कुलिड्स || NUH || 1221 || 25.8 || 270.5 || +30.7 || 48.9
|-
| M2023-V1 || लैम्ब्डा स्कल्प्टरिड्स || LSC || 1222 || 160.0 || 7.1 || −38.8 || 10.0
|-
| M2024-H1 || आयोटा हर्कुलिड्स || IHE || 1223 || 37.8 || 261.1 || +47.3 || 35.6
|-
| M2024-N1 || साई फोर्नासिड्स || PFO || 1224 || 102.88 || 44.26 || −38.21 || 51.6
|-
| M2024-P1 || न्यू कैप्रिकॉर्निड्स || NUC || 1225 || 139.05 || 306.65 || −11.38 || 18.3
|-
| M2024-R1 || सितम्बर साई कैसिओपिड्स || SPC || 1226 || 162.10 || 20.6 || +73.5 || 46.4
|-
| M2024-S1 || ज़ेटा उर्सा माइनोरिड्स || ZUM || 1227 || 181.90 || 238.27 || +77.26 || 32.0
|-
| M2024-U1 || थीटा लिरिड्स || THL || 1228 || 213.55 || 288.87 || +37.01 || 13.1
|}
== संदर्भ ==
<references />
qzkwamdt4o53xvzv4yvbz5y1ku47i9y
सदस्य वार्ता:AdhesiveRegex
3
1595734
6449020
2025-07-06T12:09:07Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449020
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=AdhesiveRegex}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:09, 6 जुलाई 2025 (UTC)
n1owxgmsr55wdnuui0e70gx8xdcypev
निशा मधुलिका
0
1595735
6449021
2025-07-06T12:11:41Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1282995557|Nisha Madhulika]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449021
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox YouTube personality|name=निशा मधुलिका|image=|caption=|birth_date={{birth date and age|1959|9|04|df=y}}|birth_place=[[उत्तर प्रदेश]], भारत|occupation=शेफ यूट्यूबर|spouse=एम॰ एस॰ गुप्ता|website={{URL|https://nishamadhulika.com/hi}}|genre=व्यंजन|years_active=२००९-वर्तमान|subscribers=१ करोड़ ३९ लाख <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|views=३१ अरब ९० करोड़ <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|silver_button=yes|gold_button=yes|diamond_button=yes|stats_update=२८ अक्टूबर २०२३}}
'''निशा मधुलिका''' (जन्म: २५ अगस्त १९५९) एक भारतीय शेफ, [[यूट्यूब]] व्यक्तित्व और रेस्तरां सलाहकार हैं।<ref>{{Cite news|url=http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|title=Mother's Day 2017: Top Mom YouTubers you need to watch to help your mum in the kitchen this Mother's Day|last=Krishnan|first=Aishwarya|date=2017-05-13|work=India.com|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170516210407/http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|archive-date=16 May 2017|language=en|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|title=56, and killing it from her kitchen, meet You Tube star Nisha Madhulika, Noida's own Nigella Lawson - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20180919034629/https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|archive-date=19 September 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|title=YouTube Celebrates Phenomenal Growth in India|last=India-West|first=R.M. VIJAYAKAR, Special to|work=India West|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205093103/http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|archive-date=5 December 2017|language=en|url-status=live}}</ref> इन्होंने कई वेबसाइटों पर खानपान स्तंभ भी लिखे हैं, जिनमें [[इंडियन एक्सप्रेस]], [[अमर उजाला]], [[टाइम्स ऑफ इंडिया]] और [[दैनिक भास्कर]] शामिल हैं। निशा की विशेषज्ञता मुख्यतः भारतीय व्यंजनों में है।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|title=Meet India's hottest YouTube stars who are all the rage with the millennial generation|last=Goyal|first=Malini|date=2016-05-09|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205043629/https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|archive-date=5 December 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|title=Meet India's YouTube Millionaires- Business News|date=25 January 2017|website=www.businesstoday.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205232828/http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|title=India's YouTube Stars|last=Dutta|first=Saptarishi|date=2013-08-25|website=WSJ|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20180105031357/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|archive-date=5 January 2018|access-date=2018-01-04}}</ref>
== प्रारंभिक जीवन एवं पृष्ठभूमि ==
[[उत्तर प्रदेश]], भारत में एक भारतीय परिवार में जन्मीं। इन्होंने अपना बचपन और कॉलेज का समय उत्तर प्रदेश के अपने गृहनगर में बिताया। निशा का विवाह एक प्रौद्योगिकी उद्यमी से हुआ है और उनकी दो संतानें हैं।
== '''कार्यजीवन''' ==
निशा मधुलिका ने कम उम्र में ही पाककला शुरू कर दी थी। वे अपने पति के साथ [[नोएडा]] में रहती थीं जहाँ उन्होंने पति की कंपनी में सहयोग किया। बच्चों के घर छोड़ने के बाद [[खाली घोंसले का संलक्षण]] से जूझते हुए, निशा ने २००७ में एक ब्लॉग शुरू किया जहाँ उन्होंने भारतीय शाकाहारी व्यंजनों पर लिखा। इससे उन्हें लोकप्रियता मिली।<ref>{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|title=Trend Tracker {{!}} The rise of the food blogger|date=2014-03-01|work=Livemint|access-date=2018-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230105149/http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|archive-date=30 December 2017}}</ref>
२०११ में, उन्होंने एक खाद्य एवं व्यंजन यूट्यूब चैनल प्रारंभ किया।<ref>{{Cite web|url=http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|title=India's top YouTube channels and big moneyspinners|date=11 May 2016|website=The Hans India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205194554/http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> २०११ तक, वे अपने ब्लॉग पर १०० से अधिक व्यंजन विधियाँ लिख चुकी थीं।
२०१४ में, वे भारत की शीर्ष यूट्यूब शेफ़ में से एक थीं।<ref>{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|title=Home chefs find YouTube way to success|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818031536/http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|archive-date=18 August 2016|url-status=live}}</ref> नवंबर २०१७ में, सोशल मीडिया समिट एंड अवार्ड्स २०१७ में उन्हें "शीर्ष यूट्यूब कुकिंग कंटेंट क्रिएटर" का पुरस्कार मिला।<ref>{{Cite web|url=http://www.smsummit.in/|title=Social Media Summit and Awards 2017|last=StartAP|website=www.smsummit.in|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20171122065444/http://www.smsummit.in/|archive-date=22 November 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|title=ऐसे बनाएं Nisha Madhulika जैसा YouTube चैनल, ये हैं छोटे-छोटे टिप्स|date=2017-09-21|work=dainikbhaskar|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170928101508/http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|archive-date=28 September 2017}}</ref>
निशा को [[लोक सभा टीवी]] पर साक्षात्कार प्रसारित हुआ है और वे २०१६ में यूट्यूब के #SeeSomethingNew अभियान की प्रतिनिधि भी रहीं।<ref>{{Cite web|url=http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|title=YouTube promotes its stars on TV in new campaign|date=21 February 2017|website=www.afaqs.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205042202/http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|title=YouTube celebrates growth of online creators in India|last=Chaturvedi|first=Anumeha|date=2017-03-23|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205045102/https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|archive-date=5 December 2017|url-status=live}}</ref> वे टाटा ट्रस्ट्स की 'प्रोजेक्ट द्रुव' पहल में भी योगदानकर्ता हैं, जिसका उद्देश्य भारत के गाँवों में इंटरनेट सामग्री पहुँचाना है।
२०१६ में, [[द इकॉनोमिक टाइम्स|द इकोनॉमिक टाइम्स]] ने उन्हें "भारत के शीर्ष १० यूट्यूब सुपरस्टार्स" में नामित किया।<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|title=Meet India's top 10 YouTube superstars - Meet India's YouTube superstars|website=The Economic Times|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205143508/https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> इसी वर्ष वोडाफोन की 'वीमेन ऑफ प्योर वंडर' कॉफी टेबल बुक में भी उन्हें स्थान मिला। २०२० में, उनके यूट्यूब चैनल के १ करोड़ सब्सक्राइबर पूरे हुए और उन्हें यूट्यूब डायमंड प्ले बटन प्राप्त हुआ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|title=I got Youtube Diamond Play Button|date=13 November 2020|website=Youtube|archive-url=https://web.archive.org/web/20201119205701/https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|archive-date=19 November 2020|access-date=2020-11-19}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूब प्रयोगकर्ता]]
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]
[[श्रेणी:1959 में जन्मे लोग]]
shme6ed7a63v0qhj3yuxha7c6fzzwm2
6449022
6449021
2025-07-06T12:14:07Z
स्वर्ग
876547
6449022
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox YouTube personality|name=निशा मधुलिका|image=|caption=|birth_date={{birth date and age|1959|9|04|df=y}}|birth_place=[[उत्तर प्रदेश]], भारत|occupation=शेफ यूट्यूबर|spouse=एम॰ एस॰ गुप्ता|website={{URL|https://nishamadhulika.com/hi}}|genre=व्यंजन|years_active=२००९-वर्तमान|subscribers=१ करोड़ ३९ लाख <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|views=३१ अरब ९० करोड़ <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|silver_button=yes|gold_button=yes|diamond_button=yes|stats_update=२८ अक्टूबर २०२३}}
'''निशा मधुलिका''' (जन्म: २५ अगस्त १९५९) एक भारतीय शेफ, [[यूट्यूब]] व्यक्तित्व और रेस्तरां सलाहकार हैं।<ref>{{Cite news|url=http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|title=Mother's Day 2017: Top Mom YouTubers you need to watch to help your mum in the kitchen this Mother's Day|last=Krishnan|first=Aishwarya|date=2017-05-13|work=India.com|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170516210407/http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|archive-date=16 May 2017|language=en|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|title=56, and killing it from her kitchen, meet You Tube star Nisha Madhulika, Noida's own Nigella Lawson - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20180919034629/https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|archive-date=19 September 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|title=YouTube Celebrates Phenomenal Growth in India|last=India-West|first=R.M. VIJAYAKAR, Special to|work=India West|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205093103/http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|archive-date=5 December 2017|language=en|url-status=live}}</ref> इन्होंने कई वेबसाइटों पर खानपान स्तंभ भी लिखे हैं, जिनमें [[इंडियन एक्सप्रेस]], [[अमर उजाला]], [[टाइम्स ऑफ इंडिया]] और [[दैनिक भास्कर]] शामिल हैं। निशा की विशेषज्ञता मुख्यतः भारतीय व्यंजनों में है।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|title=Meet India's hottest YouTube stars who are all the rage with the millennial generation|last=Goyal|first=Malini|date=2016-05-09|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205043629/https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|archive-date=5 December 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|title=Meet India's YouTube Millionaires- Business News|date=25 January 2017|website=www.businesstoday.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205232828/http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|title=India's YouTube Stars|last=Dutta|first=Saptarishi|date=2013-08-25|website=WSJ|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20180105031357/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|archive-date=5 January 2018|access-date=2018-01-04}}</ref>
== प्रारंभिक जीवन एवं पृष्ठभूमि ==
[[उत्तर प्रदेश]], भारत में एक भारतीय परिवार में जन्मीं। इन्होंने अपना बचपन और कॉलेज का समय उत्तर प्रदेश के अपने गृहनगर में बिताया। निशा का विवाह एक प्रौद्योगिकी उद्यमी से हुआ है और उनकी दो संतानें हैं।
== '''कार्यजीवन''' ==
निशा मधुलिका ने कम उम्र में ही पाककला शुरू कर दी थी। वे अपने पति के साथ [[नोएडा]] में रहती थीं जहाँ उन्होंने पति की कंपनी में सहयोग किया। बच्चों के घर छोड़ने के बाद [[खाली घोंसले का संलक्षण]] से जूझते हुए, निशा ने २००७ में एक ब्लॉग शुरू किया जहाँ उन्होंने भारतीय शाकाहारी व्यंजनों पर लिखा। इससे उन्हें लोकप्रियता मिली।<ref>{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|title=Trend Tracker {{!}} The rise of the food blogger|date=2014-03-01|work=Livemint|access-date=2018-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230105149/http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|archive-date=30 December 2017}}</ref>
२०११ में, उन्होंने एक खाद्य एवं व्यंजन यूट्यूब चैनल प्रारंभ किया।<ref>{{Cite web|url=http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|title=India's top YouTube channels and big moneyspinners|date=11 May 2016|website=The Hans India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205194554/http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> २०११ तक, वे अपने ब्लॉग पर १०० से अधिक व्यंजन विधियाँ लिख चुकी थीं।
२०१४ में, वे भारत की शीर्ष यूट्यूब शेफ़ में से एक थीं।<ref>{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|title=Home chefs find YouTube way to success|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818031536/http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|archive-date=18 August 2016|url-status=live}}</ref> नवंबर २०१७ में, सोशल मीडिया समिट एंड अवार्ड्स २०१७ में उन्हें "शीर्ष यूट्यूब कुकिंग कंटेंट क्रिएटर" का पुरस्कार मिला।<ref>{{Cite web|url=http://www.smsummit.in/|title=Social Media Summit and Awards 2017|last=StartAP|website=www.smsummit.in|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20171122065444/http://www.smsummit.in/|archive-date=22 November 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|title=ऐसे बनाएं Nisha Madhulika जैसा YouTube चैनल, ये हैं छोटे-छोटे टिप्स|date=2017-09-21|work=dainikbhaskar|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170928101508/http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|archive-date=28 September 2017}}</ref>
निशा को [[लोक सभा टीवी]] पर साक्षात्कार प्रसारित हुआ है और वे २०१६ में यूट्यूब के #SeeSomethingNew अभियान की प्रतिनिधि भी रहीं।<ref>{{Cite web|url=http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|title=YouTube promotes its stars on TV in new campaign|date=21 February 2017|website=www.afaqs.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205042202/http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|title=YouTube celebrates growth of online creators in India|last=Chaturvedi|first=Anumeha|date=2017-03-23|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205045102/https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|archive-date=5 December 2017|url-status=live}}</ref> वे टाटा ट्रस्ट्स की 'प्रोजेक्ट द्रुव' पहल में भी योगदानकर्ता हैं, जिसका उद्देश्य भारत के गाँवों में इंटरनेट सामग्री पहुँचाना है।
२०१६ में, [[द इकॉनोमिक टाइम्स|द इकोनॉमिक टाइम्स]] ने उन्हें "भारत के शीर्ष १० यूट्यूब सुपरस्टार्स" में नामित किया।<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|title=Meet India's top 10 YouTube superstars - Meet India's YouTube superstars|website=The Economic Times|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205143508/https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> इसी वर्ष वोडाफोन की 'वीमेन ऑफ प्योर वंडर' कॉफी टेबल बुक में भी उन्हें स्थान मिला। २०२० में, उनके यूट्यूब चैनल के १ करोड़ सब्सक्राइबर पूरे हुए और उन्हें यूट्यूब डायमंड प्ले बटन प्राप्त हुआ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|title=I got Youtube Diamond Play Button|date=13 November 2020|website=Youtube|archive-url=https://web.archive.org/web/20201119205701/https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|archive-date=19 November 2020|access-date=2020-11-19}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://www.youtube.com/user/NishaMadhulika निशा मधुलिका का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूब प्रयोगकर्ता]]
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]
[[श्रेणी:1959 में जन्मे लोग]]
pewwhpwar75dn2e44antrnma376hjh9
6449025
6449022
2025-07-06T12:16:39Z
स्वर्ग
876547
6449025
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox YouTube personality|name=निशा मधुलिका|image=|caption=|birth_date={{birth date and age|1959|9|04|df=y}}|birth_place=[[उत्तर प्रदेश]], भारत|occupation=शेफ यूट्यूबर|spouse=एम॰ एस॰ गुप्ता|website={{URL|https://nishamadhulika.com/hi}}|genre=व्यंजन|years_active=२००९-वर्तमान|subscribers=१ करोड़ ३९ लाख <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|views=३१९ करोड़ <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|silver_button=yes|gold_button=yes|diamond_button=yes|stats_update=२८ अक्टूबर २०२३}}
'''निशा मधुलिका''' (जन्म: २५ अगस्त १९५९) एक भारतीय शेफ, [[यूट्यूब]] व्यक्तित्व और रेस्तरां सलाहकार हैं।<ref>{{Cite news|url=http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|title=Mother's Day 2017: Top Mom YouTubers you need to watch to help your mum in the kitchen this Mother's Day|last=Krishnan|first=Aishwarya|date=2017-05-13|work=India.com|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170516210407/http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|archive-date=16 May 2017|language=en|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|title=56, and killing it from her kitchen, meet You Tube star Nisha Madhulika, Noida's own Nigella Lawson - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20180919034629/https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|archive-date=19 September 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|title=YouTube Celebrates Phenomenal Growth in India|last=India-West|first=R.M. VIJAYAKAR, Special to|work=India West|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205093103/http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|archive-date=5 December 2017|language=en|url-status=live}}</ref> इन्होंने कई वेबसाइटों पर खानपान स्तंभ भी लिखे हैं, जिनमें [[इंडियन एक्सप्रेस]], [[अमर उजाला]], [[टाइम्स ऑफ इंडिया]] और [[दैनिक भास्कर]] शामिल हैं। निशा की विशेषज्ञता मुख्यतः भारतीय व्यंजनों में है।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|title=Meet India's hottest YouTube stars who are all the rage with the millennial generation|last=Goyal|first=Malini|date=2016-05-09|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205043629/https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|archive-date=5 December 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|title=Meet India's YouTube Millionaires- Business News|date=25 January 2017|website=www.businesstoday.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205232828/http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|title=India's YouTube Stars|last=Dutta|first=Saptarishi|date=2013-08-25|website=WSJ|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20180105031357/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|archive-date=5 January 2018|access-date=2018-01-04}}</ref>
== प्रारंभिक जीवन एवं पृष्ठभूमि ==
[[उत्तर प्रदेश]], भारत में एक भारतीय परिवार में जन्मीं। इन्होंने अपना बचपन और कॉलेज का समय उत्तर प्रदेश के अपने गृहनगर में बिताया। निशा का विवाह एक प्रौद्योगिकी उद्यमी से हुआ है और उनकी दो संतानें हैं।
== '''कार्यजीवन''' ==
निशा मधुलिका ने कम उम्र में ही पाककला शुरू कर दी थी। वे अपने पति के साथ [[नोएडा]] में रहती थीं जहाँ उन्होंने पति की कंपनी में सहयोग किया। बच्चों के घर छोड़ने के बाद [[खाली घोंसले का संलक्षण]] से जूझते हुए, निशा ने २००७ में एक ब्लॉग शुरू किया जहाँ उन्होंने भारतीय शाकाहारी व्यंजनों पर लिखा। इससे उन्हें लोकप्रियता मिली।<ref>{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|title=Trend Tracker {{!}} The rise of the food blogger|date=2014-03-01|work=Livemint|access-date=2018-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230105149/http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|archive-date=30 December 2017}}</ref>
२०११ में, उन्होंने एक खाद्य एवं व्यंजन यूट्यूब चैनल प्रारंभ किया।<ref>{{Cite web|url=http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|title=India's top YouTube channels and big moneyspinners|date=11 May 2016|website=The Hans India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205194554/http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> २०११ तक, वे अपने ब्लॉग पर १०० से अधिक व्यंजन विधियाँ लिख चुकी थीं।
२०१४ में, वे भारत की शीर्ष यूट्यूब शेफ़ में से एक थीं।<ref>{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|title=Home chefs find YouTube way to success|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818031536/http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|archive-date=18 August 2016|url-status=live}}</ref> नवंबर २०१७ में, सोशल मीडिया समिट एंड अवार्ड्स २०१७ में उन्हें "शीर्ष यूट्यूब कुकिंग कंटेंट क्रिएटर" का पुरस्कार मिला।<ref>{{Cite web|url=http://www.smsummit.in/|title=Social Media Summit and Awards 2017|last=StartAP|website=www.smsummit.in|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20171122065444/http://www.smsummit.in/|archive-date=22 November 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|title=ऐसे बनाएं Nisha Madhulika जैसा YouTube चैनल, ये हैं छोटे-छोटे टिप्स|date=2017-09-21|work=dainikbhaskar|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170928101508/http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|archive-date=28 September 2017}}</ref>
निशा को [[लोक सभा टीवी]] पर साक्षात्कार प्रसारित हुआ है और वे २०१६ में यूट्यूब के #SeeSomethingNew अभियान की प्रतिनिधि भी रहीं।<ref>{{Cite web|url=http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|title=YouTube promotes its stars on TV in new campaign|date=21 February 2017|website=www.afaqs.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205042202/http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|title=YouTube celebrates growth of online creators in India|last=Chaturvedi|first=Anumeha|date=2017-03-23|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205045102/https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|archive-date=5 December 2017|url-status=live}}</ref> वे टाटा ट्रस्ट्स की 'प्रोजेक्ट द्रुव' पहल में भी योगदानकर्ता हैं, जिसका उद्देश्य भारत के गाँवों में इंटरनेट सामग्री पहुँचाना है।
२०१६ में, [[द इकॉनोमिक टाइम्स|द इकोनॉमिक टाइम्स]] ने उन्हें "भारत के शीर्ष १० यूट्यूब सुपरस्टार्स" में नामित किया।<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|title=Meet India's top 10 YouTube superstars - Meet India's YouTube superstars|website=The Economic Times|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205143508/https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> इसी वर्ष वोडाफोन की 'वीमेन ऑफ प्योर वंडर' कॉफी टेबल बुक में भी उन्हें स्थान मिला। २०२० में, उनके यूट्यूब चैनल के १ करोड़ सब्सक्राइबर पूरे हुए और उन्हें यूट्यूब डायमंड प्ले बटन प्राप्त हुआ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|title=I got Youtube Diamond Play Button|date=13 November 2020|website=Youtube|archive-url=https://web.archive.org/web/20201119205701/https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|archive-date=19 November 2020|access-date=2020-11-19}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://www.youtube.com/user/NishaMadhulika निशा मधुलिका का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूब प्रयोगकर्ता]]
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]
[[श्रेणी:1959 में जन्मे लोग]]
jcy3hefdjp5xo60h4v40c756ka75qlc
6449027
6449025
2025-07-06T12:17:22Z
स्वर्ग
876547
/* कार्यजीवन */
6449027
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox YouTube personality|name=निशा मधुलिका|image=|caption=|birth_date={{birth date and age|1959|9|04|df=y}}|birth_place=[[उत्तर प्रदेश]], भारत|occupation=शेफ यूट्यूबर|spouse=एम॰ एस॰ गुप्ता|website={{URL|https://nishamadhulika.com/hi}}|genre=व्यंजन|years_active=२००९-वर्तमान|subscribers=१ करोड़ ३९ लाख <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|views=३१९ करोड़ <!-- PLEASE DO NOT CHANGE WITHOUT UPDATING stats_update BELOW -->|silver_button=yes|gold_button=yes|diamond_button=yes|stats_update=२८ अक्टूबर २०२३}}
'''निशा मधुलिका''' (जन्म: २५ अगस्त १९५९) एक भारतीय शेफ, [[यूट्यूब]] व्यक्तित्व और रेस्तरां सलाहकार हैं।<ref>{{Cite news|url=http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|title=Mother's Day 2017: Top Mom YouTubers you need to watch to help your mum in the kitchen this Mother's Day|last=Krishnan|first=Aishwarya|date=2017-05-13|work=India.com|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170516210407/http://www.india.com/buzz/mothers-day-2017-top-mom-youtubers-you-need-to-watch-to-help-your-mum-in-the-kitchen-this-mothers-day-2129100/|archive-date=16 May 2017|language=en|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|title=56, and killing it from her kitchen, meet You Tube star Nisha Madhulika, Noida's own Nigella Lawson - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20180919034629/https://timesofindia.indiatimes.com/city/noida/56-and-killing-it-from-her-kitchen-meet-You-Tube-star-Nisha-Madhulika-Noidas-own-Nigella-Lawson/articleshow/54510864.cms|archive-date=19 September 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|title=YouTube Celebrates Phenomenal Growth in India|last=India-West|first=R.M. VIJAYAKAR, Special to|work=India West|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205093103/http://www.indiawest.com/entertainment/television/youtube-celebrates-phenomenal-growth-in-india/article_184ea58e-1071-11e7-9f16-13369da44bcf.html|archive-date=5 December 2017|language=en|url-status=live}}</ref> इन्होंने कई वेबसाइटों पर खानपान स्तंभ भी लिखे हैं, जिनमें [[इंडियन एक्सप्रेस]], [[अमर उजाला]], [[टाइम्स ऑफ इंडिया]] और [[दैनिक भास्कर]] शामिल हैं। निशा की विशेषज्ञता मुख्यतः भारतीय व्यंजनों में है।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|title=Meet India's hottest YouTube stars who are all the rage with the millennial generation|last=Goyal|first=Malini|date=2016-05-09|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205043629/https://economictimes.indiatimes.com/magazines/panache/meet-indias-hottest-youtube-stars-who-are-all-the-rage-with-the-millennial-generation/articleshow/52167036.cms|archive-date=5 December 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|title=Meet India's YouTube Millionaires- Business News|date=25 January 2017|website=www.businesstoday.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205232828/http://www.businesstoday.in/magazine/features/how-ordinary-individuals-have-found-fame-and-fortune-on-the-video-sharing-platform/story/244684.html|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|title=India's YouTube Stars|last=Dutta|first=Saptarishi|date=2013-08-25|website=WSJ|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20180105031357/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2013/08/25/indias-youtube-stars/|archive-date=5 January 2018|access-date=2018-01-04}}</ref>
== प्रारंभिक जीवन एवं पृष्ठभूमि ==
[[उत्तर प्रदेश]], भारत में एक भारतीय परिवार में जन्मीं। इन्होंने अपना बचपन और कॉलेज का समय उत्तर प्रदेश के अपने गृहनगर में बिताया। निशा का विवाह एक प्रौद्योगिकी उद्यमी से हुआ है और उनकी दो संतानें हैं।
== कार्यजीवन ==
निशा मधुलिका ने कम उम्र में ही पाककला शुरू कर दी थी। वे अपने पति के साथ [[नोएडा]] में रहती थीं जहाँ उन्होंने पति की कंपनी में सहयोग किया। बच्चों के घर छोड़ने के बाद [[खाली घोंसले का संलक्षण]] से जूझते हुए, निशा ने २००७ में एक ब्लॉग शुरू किया जहाँ उन्होंने भारतीय शाकाहारी व्यंजनों पर लिखा। इससे उन्हें लोकप्रियता मिली।<ref>{{Cite news|url=http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|title=Trend Tracker {{!}} The rise of the food blogger|date=2014-03-01|work=Livemint|access-date=2018-01-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20171230105149/http://www.livemint.com/Leisure/v8H0mgmMkfND5FvdS8zoHL/Trend-Tracker--The-rise-of-the-food-bloggers.html|archive-date=30 December 2017}}</ref>
२०११ में, उन्होंने एक खाद्य एवं व्यंजन यूट्यूब चैनल प्रारंभ किया।<ref>{{Cite web|url=http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|title=India's top YouTube channels and big moneyspinners|date=11 May 2016|website=The Hans India|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205194554/http://www.thehansindia.com/posts/index/Technology/2016-05-10/Indias-top-YouTube-channels-and-big-moneyspinners/227258/|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> २०११ तक, वे अपने ब्लॉग पर १०० से अधिक व्यंजन विधियाँ लिख चुकी थीं।
२०१४ में, वे भारत की शीर्ष यूट्यूब शेफ़ में से एक थीं।<ref>{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|title=Home chefs find YouTube way to success|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818031536/http://indiatoday.intoday.in/story/indian-home-chefs-youtube-nisha-madhulika-gayatri-sharma-sanjeev-kapoor-sanjay-thumma-harpal-singh-sokhi/1/380025.html|archive-date=18 August 2016|url-status=live}}</ref> नवंबर २०१७ में, सोशल मीडिया समिट एंड अवार्ड्स २०१७ में उन्हें "शीर्ष यूट्यूब कुकिंग कंटेंट क्रिएटर" का पुरस्कार मिला।<ref>{{Cite web|url=http://www.smsummit.in/|title=Social Media Summit and Awards 2017|last=StartAP|website=www.smsummit.in|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20171122065444/http://www.smsummit.in/|archive-date=22 November 2017|access-date=2017-11-25}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|title=ऐसे बनाएं Nisha Madhulika जैसा YouTube चैनल, ये हैं छोटे-छोटे टिप्स|date=2017-09-21|work=dainikbhaskar|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20170928101508/http://gadgets.bhaskar.com/news/GAD-OFFB-how-to-make-youtube-channel-like-nisha-madhulika-news-hindi-5701028-NOR.html|archive-date=28 September 2017}}</ref>
निशा को [[लोक सभा टीवी]] पर साक्षात्कार प्रसारित हुआ है और वे २०१६ में यूट्यूब के #SeeSomethingNew अभियान की प्रतिनिधि भी रहीं।<ref>{{Cite web|url=http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|title=YouTube promotes its stars on TV in new campaign|date=21 February 2017|website=www.afaqs.com|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205042202/http://www.afaqs.com/news/story/49904_YouTube-promotes-its-stars-on-TV-in-new-campaign|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|title=YouTube celebrates growth of online creators in India|last=Chaturvedi|first=Anumeha|date=2017-03-23|work=The Economic Times|access-date=2017-11-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205045102/https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/youtube-celebrates-growth-of-online-creators-in-india/articleshow/57798935.cms|archive-date=5 December 2017|url-status=live}}</ref> वे टाटा ट्रस्ट्स की 'प्रोजेक्ट द्रुव' पहल में भी योगदानकर्ता हैं, जिसका उद्देश्य भारत के गाँवों में इंटरनेट सामग्री पहुँचाना है।
२०१६ में, [[द इकॉनोमिक टाइम्स|द इकोनॉमिक टाइम्स]] ने उन्हें "भारत के शीर्ष १० यूट्यूब सुपरस्टार्स" में नामित किया।<ref>{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|title=Meet India's top 10 YouTube superstars - Meet India's YouTube superstars|website=The Economic Times|archive-url=https://web.archive.org/web/20171205143508/https://economictimes.indiatimes.com/slideshows/people/meet-indias-top-10-youtube-superstars/meet-indias-youtube-superstars/slideshow/52173565.cms|archive-date=5 December 2017|access-date=2017-11-25|url-status=live}}</ref> इसी वर्ष वोडाफोन की 'वीमेन ऑफ प्योर वंडर' कॉफी टेबल बुक में भी उन्हें स्थान मिला। २०२० में, उनके यूट्यूब चैनल के १ करोड़ सब्सक्राइबर पूरे हुए और उन्हें यूट्यूब डायमंड प्ले बटन प्राप्त हुआ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|title=I got Youtube Diamond Play Button|date=13 November 2020|website=Youtube|archive-url=https://web.archive.org/web/20201119205701/https://www.youtube.com/watch?v=R9Bim_1ikTw|archive-date=19 November 2020|access-date=2020-11-19}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [https://www.youtube.com/user/NishaMadhulika निशा मधुलिका का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:भारतीय यूट्यूब प्रयोगकर्ता]]
[[श्रेणी:उत्तर प्रदेश के लोग]]
[[श्रेणी:1959 में जन्मे लोग]]
gez0x0mszjr92li63jjbb9xj6kzndt4
सदस्य वार्ता:Bluebloxx
3
1595736
6449029
2025-07-06T12:20:40Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449029
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Bluebloxx}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:20, 6 जुलाई 2025 (UTC)
nl9tge37zv06qb3zjejiqr62c0mw9wr
सदस्य वार्ता:2410513Deviprasad.S
3
1595737
6449032
2025-07-06T12:29:27Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449032
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=2410513Deviprasad.S}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:29, 6 जुलाई 2025 (UTC)
ofb8vkcaxwfk83arm75kmhvq2tyihxb
सदस्य वार्ता:Kvboy2023
3
1595738
6449035
2025-07-06T12:34:14Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449035
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Kvboy2023}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:34, 6 जुलाई 2025 (UTC)
o0fi35n3lgk7u28af6yf90kvt4v9a31
१४वें दलाई लामा का उत्तराधिकार
0
1595739
6449038
2025-07-06T12:51:19Z
अनुनाद सिंह
1634
"[[:en:Special:Redirect/revision/1299043414|Succession of the 14th Dalai Lama]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449038
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:The_Dalai_Lama_in_2012.jpg|अंगूठाकार|[[तेनजिन ग्यात्सो|१४वें दलाई लामा]] (2012 में )]]
[[तिब्बती बौद्ध धर्म]] के अनुसार, [[दलाई लामा]] की उपाधि 1587 में अल्तान खान द्वारा निर्मित की गई थी। दलाई लामा के अनुयायियों की मान्यता है कि दलाई लामा उस देह को स्वयं चुनते हैं जिनके रूप में वे [[पुनर्जन्म]] लेते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://karuna.org.au/wp-content/uploads/7.-Buddhist-theory-of-life-death-and-rebirth.pdf|title=Buddhist theory of life, death and rebirth|archive-url=https://web.archive.org/web/20210508164420/https://karuna.org.au/wp-content/uploads/7.-Buddhist-theory-of-life-death-and-rebirth.pdf|archive-date=2021-05-08}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://alanpeto.com/buddhism/understanding-reincarnation-rebirth/|title=Reincarnation, Rebirth, and Buddhism: Here We Go Again|date=7 July 2013}}</ref> वह 'देह' जब मिल जाएगी, तो अगले दलाई लामा बन जाएंगे।
[[तेनजिन ग्यात्सो|१४वें दलाई लामा]] ने कहा है कि वे ऐसे व्यक्ति के रूप में पुनर्जन्म ले सकते हैं जो तिब्बत के बाहर का हो। उन्होंने कहा है कि वह व्यक्ति एक "शरारती गोरी महिला" भी हो सकती है।<ref>{{Cite web|url=https://www.thetimes.com/comment/register/article/i-may-come-back-as-a-blonde-or-not-at-all-says-dalai-lama-bdc57rxb6hj|title=I may come back as a blonde — or not at all, says Dalai Lama|last=Dharamsala|first=Nicola Smith|date=2015-05-17|website=www.thetimes.com|language=en|access-date=2025-05-31}}</ref> वे यह भी कहते हैं कि यह भी संभव है कि उके नका उत्तराधिकारी का पुनर्जन्म ही न हो।<ref name="CTVNews1">{{Citation|title=CTV Exclusive: Dalai Lama will choose successor|date=2011-10-03|url=http://www.ctvnews.ca/old-ctv-national-news/ctv-exclusive-dalai-lama-will-choose-successor-1.706189|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006101945/http://www.ctvnews.ca/old-ctv-national-news/ctv-exclusive-dalai-lama-will-choose-successor-1.706189|periodical=[[CTV News]] website|quote=He suggested that there may not be a successor in the storied line of spiritual leaders to hold his title and the line may end with him.|access-date=2025-03-10|archive-date=2014-10-06}}</ref> चीनी अधिकारियों ने उन पर इस मुद्दे पर "कभी यह कभी वह" करने का आरोप लगाया है। चीनी सरकार के आलोचकों ने चीनी सरकार पर धार्मिक मामलों में हस्तक्षेप करने का आरोप लगाया है। चीनी सरकार ने कहा है कि तिब्बत से सम्बन्धित मामले चीन के आंतरिक मामले हैं जिस पर किसी बाहरी व्यक्ति या सरकार को हस्तक्षेप करने का अधिकार नही है।
[[श्रेणी:चीनी भाषा पाठ वाले लेख]]
07a1jmgpihikhs577zwtawwp6ccn7mr
6449040
6449038
2025-07-06T12:53:22Z
अनुनाद सिंह
1634
6449040
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:The_Dalai_Lama_in_2012.jpg|अंगूठाकार|[[तेनजिन ग्यात्सो|१४वें दलाई लामा]] (2012 में )]]
[[तिब्बती बौद्ध धर्म]] के अनुसार, [[दलाई लामा]] की उपाधि 1587 में अल्तान खान द्वारा निर्मित की गई थी। दलाई लामा के अनुयायियों की मान्यता है कि दलाई लामा उस देह को स्वयं चुनते हैं जिनके रूप में वे [[पुनर्जन्म]] लेते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://karuna.org.au/wp-content/uploads/7.-Buddhist-theory-of-life-death-and-rebirth.pdf|title=Buddhist theory of life, death and rebirth|archive-url=https://web.archive.org/web/20210508164420/https://karuna.org.au/wp-content/uploads/7.-Buddhist-theory-of-life-death-and-rebirth.pdf|archive-date=2021-05-08}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://alanpeto.com/buddhism/understanding-reincarnation-rebirth/|title=Reincarnation, Rebirth, and Buddhism: Here We Go Again|date=7 July 2013}}</ref> वह 'देह' जब मिल जाएगी, तो अगले दलाई लामा बन जाएंगे।
[[तेनजिन ग्यात्सो| वर्तमान१४वें दलाई लामा]] ने कहा है कि वे ऐसे व्यक्ति के रूप में पुनर्जन्म ले सकते हैं जो तिब्बत के बाहर का हो। उन्होंने कहा है कि वह व्यक्ति एक "शरारती गोरी महिला" भी हो सकती है।<ref>{{Cite web|url=https://www.thetimes.com/comment/register/article/i-may-come-back-as-a-blonde-or-not-at-all-says-dalai-lama-bdc57rxb6hj|title=I may come back as a blonde — or not at all, says Dalai Lama|last=Dharamsala|first=Nicola Smith|date=2015-05-17|website=www.thetimes.com|language=en|access-date=2025-05-31}}</ref> वे यह भी कहते हैं कि यह भी संभव है कि उके नका उत्तराधिकारी का पुनर्जन्म ही न हो।<ref name="CTVNews1">{{Citation|title=CTV Exclusive: Dalai Lama will choose successor|date=2011-10-03|url=http://www.ctvnews.ca/old-ctv-national-news/ctv-exclusive-dalai-lama-will-choose-successor-1.706189|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006101945/http://www.ctvnews.ca/old-ctv-national-news/ctv-exclusive-dalai-lama-will-choose-successor-1.706189|periodical=[[CTV News]] website|quote=He suggested that there may not be a successor in the storied line of spiritual leaders to hold his title and the line may end with him.|access-date=2025-03-10|archive-date=2014-10-06}}</ref> चीनी अधिकारियों ने उन पर इस मुद्दे पर "कभी यह कभी वह" करने का आरोप लगाया है। चीनी सरकार के आलोचकों ने चीनी सरकार पर धार्मिक मामलों में हस्तक्षेप करने का आरोप लगाया है। चीनी सरकार ने कहा है कि तिब्बत से सम्बन्धित मामले चीन के आंतरिक मामले हैं जिस पर किसी बाहरी व्यक्ति या सरकार को हस्तक्षेप करने का अधिकार नही है।
==सन्दर्भ==
{{टिप्पणीसूची}}
[[श्रेणी:चीनी भाषा पाठ वाले लेख]]
tkzb8zxm1cfbu90trrr7b8zkyl16755
सदस्य वार्ता:Jannek Wagner
3
1595740
6449042
2025-07-06T12:54:41Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449042
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Jannek Wagner}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 12:54, 6 जुलाई 2025 (UTC)
49xfa29sq17cdiwxqn450ua20472l8p
सदस्य वार्ता:Mawwer1
3
1595741
6449045
2025-07-06T13:01:19Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449045
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Mawwer1}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:01, 6 जुलाई 2025 (UTC)
g3pn4m8eiszsmzx2s854ifwue4b89pv
सदस्य वार्ता:Wikiupdates09
3
1595742
6449046
2025-07-06T13:02:26Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449046
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Wikiupdates09}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:02, 6 जुलाई 2025 (UTC)
lgimi9z3yzmmzn35mc93objm8injx28
सदस्य वार्ता:Hoodz4u
3
1595743
6449047
2025-07-06T13:04:37Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449047
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Hoodz4u}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:04, 6 जुलाई 2025 (UTC)
pyvuhw3c5zmgsuqtg1bormkh820647z
सदस्य वार्ता:Niki&wiki37
3
1595744
6449048
2025-07-06T13:10:30Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449048
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Niki&wiki37}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:10, 6 जुलाई 2025 (UTC)
mr2rm059d2586huoiii2yt9f54fj9ys
सदस्य वार्ता:Thanmai Sri Natta
3
1595745
6449050
2025-07-06T13:15:49Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[Template:Welcome|स्वागतम्]]
6449050
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Thanmai Sri Natta}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:15, 6 जुलाई 2025 (UTC)
mobr5m3jix4zvy4la78odlq1t9p2l1v
प्रक्षेपवक्र
0
1595746
6449051
2025-07-06T13:20:40Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1289036617|Trajectory]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449051
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:RiflemansRule.svg|अंगूठाकार|350x350पिक्सेल|ऊर्ध्वाधर लक्ष्य की ओर दागी गई गोली के दिशात्मक प्रक्षेपवक्र का दृश्य। इसमें:
<code>Rs</code>: तिर्यक परास (Slant Range)
Bullet Trajectory: <code>गोली प्रक्षेपवक्र</code>
<code>RH</code>: क्षैतिज दूरी (Horizontal Distance)
<code>α</code>: नति कोण (Inclination Angle)]]
'''प्रक्षेपवक्र''' ([[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेज़ी]]: Trajectory) या '''उड़ान पथ''' किसी [[गति (भौतिकी)|गतिशील]] द्रव्यमानयुक्त [[वस्तु]] द्वारा [[दिक्]] में समय के फलन के रूप में अनुसरित मार्ग होता है। [[चिरसम्मत यांत्रिकी|शास्त्रीय यांत्रिकी]] में, प्रक्षेपवक्र को [[हैमिल्टनी यांत्रिकी]] द्वारा विहित निर्देशांकों के माध्यम से परिभाषित किया जाता है; अतः किसी पूर्ण प्रक्षेपवक्र को स्थिति और [[संवेग (भौतिकी)|संवेग]] द्वारा सहअवस्था में परिभाषित किया जाता है।
यह द्रव्यमान [[प्रक्षेप्य]] (जैसे गोला) या [[उपग्रह]] हो सकता है।<ref>{{cite book|title=The Principles of Physics|last=Metha|first=Rohit|page=378|chapter=11}}</ref> उदाहरणार्थ, यह [[कक्षा (भौतिकी)|कक्षा]] भी हो सकती है—अर्थात किसी [[ग्रह]], [[क्षुद्रग्रह]] या [[धूमकेतु]] द्वारा केंद्रीय द्रव्यमान के परितः अनुसरित पथ।
[[नियंत्रण सिद्धांत]] में, प्रक्षेपवक्र किसी [[गतिकीय तन्त्र]] की [[अवस्था-समष्टि|अवस्थाओं]] का समय-क्रमित समुच्चय होता है। [[विविक्त गणित]] में, प्रक्षेपवक्र मानों का एक अनुक्रम <code><math>(f^k(x))_{k \in \mathbb{N}}</math></code> होता है, जिसकी गणना किसी प्रतिचित्रण <math>f</math> को उसके प्रांत के अवयव <math>x</math> पर पुनरावर्ती रूप से आरोपित करके की जाती है।
== यह भी देखें ==
* [[विस्थापन (सदिश)]]
* [[पंचांग|कक्षीय प्रक्षेपवक्र]]
* [[परवलयिक गति]]
* [[प्रक्षेप्य की परास]]
* [[दृढ़ पिण्ड]]
== बाहरी कड़ियाँ ==
* Projectile Motion Flash Applet {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080914030742/http://www.physics-lab.net/applets/projectile-motion|date=14 September 2008}} 14 सितंबर 2008 at the Wayback Machine: प्रोजेक्टाइल मोशन फ्लैश एप्लेट Archived 14 सितम्बर 2008 at the पर
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/traj.html प्रक्षेपवक्र गणक]
* [http://www.phy.hk/wiki/englishhtm/ThrowABall.htm प्रक्षेप्य गति पर एक अंतःक्रियात्मक अनुकरण]
* [http://ezyang.com/projectilelab/ प्रक्षेप्य प्रयोगशाला, जावास्क्रिप्ट प्रक्षेपवक्र सिम्युलेटर]
* पैराबोलिक प्रोजेक्टाइल मोशनः शूटिंग ए हार्मलेस ट्रैंक्विलाइज़र डार्ट एट ए फॉलिंग मंकी रॉबर्टो कैस्टिला-मेलेंडेज़, रोक्साना रामिरेज़-हेरेरा, और जोस लुइस गोमेज़-मुनोज़, द वोल्फ़्राम डेमोन्स्ट्रेशन प्रोजेक्ट।
* [http://scienceworld.wolfram.com/physics/Trajectory.html प्रक्षेपवक्र], विज्ञान की दुनिया।
* [http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projectile06d.html जावा प्रक्षेप्य-गति अनुकरण, प्रथम क्रम वायु प्रतिरोध के साथ।] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120703000342/http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projectile06d.html|date=3 July 2012}}
* [http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projTARGET01.html जावा प्रक्षेप्य-गति अनुकरण लक्ष्यीकरण समाधान, सुरक्षा का परवलय।]
[[श्रेणी:यान्त्रिकी]]
[[श्रेणी:प्रक्षेपिकी]]
6vbbmm3kkaqnvsh47vzc668fwro4w49
6449053
6449051
2025-07-06T13:22:07Z
स्वर्ग
876547
6449053
wikitext
text/x-wiki
[[चित्र:RiflemansRule.svg|अंगूठाकार|350x350पिक्सेल|ऊर्ध्वाधर लक्ष्य की ओर दागी गई गोली के दिशात्मक प्रक्षेपवक्र का दृश्य। इसमें:
<code>Rs</code>: तिर्यक परास (Slant Range)
Bullet Trajectory: <code>गोली प्रक्षेपवक्र</code>
<code>RH</code>: क्षैतिज दूरी (Horizontal Distance)
<code>α</code>: नति कोण (Inclination Angle)]]
'''प्रक्षेपवक्र''' ([[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेज़ी]]: Trajectory) या '''उड़ान पथ''' किसी [[गति (भौतिकी)|गतिशील]] द्रव्यमानयुक्त [[वस्तु]] द्वारा [[दिक्]] में समय के फलन के रूप में अनुसरित मार्ग होता है। [[चिरसम्मत यांत्रिकी|शास्त्रीय यांत्रिकी]] में, प्रक्षेपवक्र को [[हैमिल्टनी यांत्रिकी]] द्वारा विहित निर्देशांकों के माध्यम से परिभाषित किया जाता है; अतः किसी पूर्ण प्रक्षेपवक्र को स्थिति और [[संवेग (भौतिकी)|संवेग]] द्वारा सहअवस्था में परिभाषित किया जाता है।
यह द्रव्यमान [[प्रक्षेप्य]] (जैसे गोला) या [[उपग्रह]] हो सकता है।<ref>{{cite book|title=The Principles of Physics|last=Metha|first=Rohit|page=378|chapter=11}}</ref> उदाहरणार्थ, यह [[कक्षा (भौतिकी)|कक्षा]] भी हो सकती है—अर्थात किसी [[ग्रह]], [[क्षुद्रग्रह]] या [[धूमकेतु]] द्वारा केंद्रीय द्रव्यमान के परितः अनुसरित पथ।
[[नियंत्रण सिद्धांत]] में, प्रक्षेपवक्र किसी [[गतिकीय तन्त्र]] की [[अवस्था-समष्टि|अवस्थाओं]] का समय-क्रमित समुच्चय होता है। [[विविक्त गणित]] में, प्रक्षेपवक्र मानों का एक अनुक्रम <code><math>(f^k(x))_{k \in \mathbb{N}}</math></code> होता है, जिसकी गणना किसी प्रतिचित्रण <math>f</math> को उसके प्रांत के अवयव <math>x</math> पर पुनरावर्ती रूप से आरोपित करके की जाती है।
== यह भी देखें ==
* [[विस्थापन (सदिश)]]
* [[पंचांग|कक्षीय प्रक्षेपवक्र]]
* [[परवलयिक गति]]
* [[प्रक्षेप्य की परास]]
* [[दृढ़ पिण्ड]]
== संदर्भ ==
<references />
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/traj.html प्रक्षेपवक्र गणक]
* [http://www.phy.hk/wiki/englishhtm/ThrowABall.htm प्रक्षेप्य गति पर एक अंतःक्रियात्मक अनुकरण]
* [http://ezyang.com/projectilelab/ प्रक्षेप्य प्रयोगशाला, जावास्क्रिप्ट प्रक्षेपवक्र सिम्युलेटर]
* [http://scienceworld.wolfram.com/physics/Trajectory.html प्रक्षेपवक्र], विज्ञान की दुनिया।
* [http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projectile06d.html जावा प्रक्षेप्य-गति अनुकरण, प्रथम क्रम वायु प्रतिरोध के साथ।] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120703000342/http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projectile06d.html|date=3 July 2012}}
* [http://www.geogebra.org/en/upload/files/nikenuke/projTARGET01.html जावा प्रक्षेप्य-गति अनुकरण लक्ष्यीकरण समाधान, सुरक्षा का परवलय।]
[[श्रेणी:यान्त्रिकी]]
[[श्रेणी:प्रक्षेपिकी]]
alcg1sr5lf85goh7hnnpbqdvxy572nx
सदस्य वार्ता:Soham179
3
1595747
6449057
2025-07-06T13:29:34Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449057
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Soham179}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:29, 6 जुलाई 2025 (UTC)
5eyhrv3l4zjzvaxmluchtk39j1nt5r0
सदस्य वार्ता:Stephanh001
3
1595748
6449058
2025-07-06T13:31:19Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449058
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Stephanh001}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:31, 6 जुलाई 2025 (UTC)
3eg0l0262pllflw6614tta5mkqcfdy7
विश्व रेखा
0
1595749
6449060
2025-07-06T13:40:08Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1292105229|World line]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449060
wikitext
text/x-wiki
किसी वस्तु की '''विश्व रेखा''' ([[अंग्रेज़ी भाषा|अंग्रेज़ी]]: Worldline, वर्ल्ड लाइन) चार-[[विमा (गणित)|आयामी]] [[दिक्-काल]] में वह पथ है जिसका अनुसरण करते हुए वह वस्तु गुजरती है। यह आधुनिक [[भौतिकी]], विशेषकर [[सैद्धांतिक भौतिकी]], का एक महत्वपूर्ण अवधारणा है।
"विश्व रेखा" की अवधारणा "[[कक्षा]]" (Orbit) या "[[प्रक्षेपवक्र]]" (Trajectory) जैसी अवधारणाओं (जैसे अंतरिक्ष में किसी ग्रह की कक्षा या सड़क पर कार का प्रक्षेप पथ) से इसलिए भिन्न है क्योंकि इसमें समय आयाम शामिल होता है। यह सामान्यतः स्थान-काल के एक विस्तृत क्षेत्र को समेटती है, जहाँ जो पथ हमें सीधे प्रतीत होते हैं, वे स्थान-काल में वक्रों के रूप में प्रदर्शित होते हैं। यह उनकी (सापेक्षिक रूप से) अधिक निरपेक्ष स्थिति अवस्थाओं को दिखाने के लिए होता है—ताकि [[विशेष सापेक्षता]] या [[गुरुत्वाकर्षण]] अंतःक्रियाओं की प्रकृति को उजागर किया जा सके।
विश्व रेखाओं का विचार भौतिकविदों द्वारा प्रतिपादित किया गया था और हरमन मिंकोवस्की (Hermann Minkowski) ने इसमें अग्रणी भूमिका निभाई। यह शब्द अब अक्सर सापेक्षता सिद्धांतों (अर्थात् [[विशिष्ट आपेक्षिकता|विशेष सापेक्षता]] और [[सामान्य सापेक्षता]]) के संदर्भ में प्रयुक्त होता है।
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:विज्ञान में समय]]
[[श्रेणी:आपेक्षिकता सिद्धांत]]
jx7er6n0t3erwb0vohr499k378xumxu
सदस्य वार्ता:Rahulparste01
3
1595750
6449061
2025-07-06T13:40:19Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449061
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rahulparste01}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 13:40, 6 जुलाई 2025 (UTC)
9xujs472bzfh2d6fh66i1vwicz789ds
ऐतिहासिक स्थलों का राष्ट्रीय पंजीकरण
0
1595751
6449064
2025-07-06T13:51:16Z
चाहर धर्मेंद्र
703114
संयुक्त राज्य अमेरिका सरकार की एक आधिकारिक सूची है
6449064
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox government agency
| name = ऐतिहासिक स्थलों का राष्ट्रीय पंजीकरण
| image = HistoricPlacesNationalRegisterPlaque.JPG
| image_caption = एनआरएचपी पट्टिका
| image_alt = एक काले और कांस्य पट्टिका पर लिखा है "इस संपत्ति को संयुक्त राज्य अमेरिका के आंतरिक विभाग द्वारा ऐतिहासिक स्थानों के राष्ट्रीय रजिस्टर में शामिल किया गया है"।
| formed = {{Start date and age|1966}}
| jurisdiction = [[संयुक्त राज्य अमेरिका]]
| headquarters = मुख्य आंतरिक भवन,<br/>[[वाशिंगटन, डी.सी.]], यू.एस.
| chief1_name = शेरी ए. फ़्रेयर
| chief1_position = ऐतिहासिक स्थानों के राष्ट्रीय रजिस्टर/राष्ट्रीय ऐतिहासिक स्थल कार्यक्रम के प्रमुख और ऐतिहासिक स्थानों के राष्ट्रीय रजिस्टर के उप संरक्षक
| parent_department = [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा]]
| website = {{URL|https://www.nps.gov/subjects/nationalregister/index.htm|nps.gov/nationalregister}}
}}
'''ऐतिहासिक स्थानों का राष्ट्रीय रजिस्टर''' (National Register of Historic Places - NRHP) [[संयुक्त राज्य अमेरिका की संघीय सरकार|संयुक्त राज्य अमेरिका सरकार]] की एक आधिकारिक सूची है, जिसमें उन स्थानों, इमारतों, संरचनाओं, जिलों और वस्तुओं को शामिल किया जाता है जिन्हें ऐतिहासिक या सांस्कृतिक महत्व के कारण संरक्षण के योग्य माना गया है। यह रजिस्टर 1966 में राष्ट्रीय ऐतिहासिक संरक्षण अधिनियम (NHPA) के तहत स्थापित किया गया था, और इसका उद्देश्य अमेरिकी धरोहर को संरक्षित करना और उसका सम्मान करना है। वर्तमान में, राष्ट्रीय रजिस्टर में डेढ़ मिलियन से अधिक संपत्तियाँ शामिल हैं, जिनमें से 95,000 संपत्तियाँ विशेष रूप से सूचीबद्ध हैं। इनमें ऐतिहासिक जिले, साइटें, संरचनाएँ और अन्य महत्वपूर्ण स्थल शामिल हैं जो अमेरिकी इतिहास और संस्कृति में महत्वपूर्ण भूमिका निभाते हैं।
राष्ट्रीय रजिस्टर का प्रबंधन [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा]] (NPS) द्वारा किया जाता है, जो [[संयुक्त राज्य अमेरिका का आंतरिक विभाग| अमेरिका के आंतरिक विभाग]] के तहत काम करता है। इसका मुख्य उद्देश्य ऐतिहासिक स्थलों की पहचान करना, उनका संरक्षण करना और इस प्रक्रिया में संपत्ति मालिकों और ऐतिहासिक संरक्षण के लिए काम करने वाली संस्थाओं को सहायता प्रदान करना है। हालांकि, राष्ट्रीय रजिस्टर में सूचीबद्ध संपत्तियाँ सामान्यतः प्रतीकात्मक होती हैं और इस सूची में शामिल होने से संपत्तियों की सुरक्षा की गारंटी नहीं मिलती, लेकिन उन्हें आर्थिक प्रोत्साहन और संरक्षण संबंधी मदद मिल सकती है।
रजिस्टर में शामिल संपत्तियों का मूल्यांकन ऐतिहासिक, सांस्कृतिक या कलात्मक महत्व के आधार पर किया जाता है। इन्हें पांच श्रेणियों में बांटा गया है: जिला, साइट, संरचना, भवन, और वस्तु। इसके अलावा, ऐतिहासिक जिलों को भी शामिल किया जाता है, जो एक भौगोलिक क्षेत्र होते हैं जिनमें कई संपत्तियाँ योगदान करती हैं और कुछ नहीं।
साथ ही, कुछ ऐतिहासिक स्थल स्वचालित रूप से राष्ट्रीय रजिस्टर में शामिल हो जाते हैं यदि वे राष्ट्रीय उद्यान सेवा द्वारा प्रबंधित होते हैं, जैसे राष्ट्रीय ऐतिहासिक स्थल (NHL), राष्ट्रीय सैन्य पार्क, और राष्ट्रीय स्मारक। इस प्रकार, राष्ट्रीय रजिस्टर संयुक्त राज्य अमेरिका की ऐतिहासिक और सांस्कृतिक धरोहर के संरक्षण में महत्वपूर्ण भूमिका निभाता है, जिससे भविष्य पीढ़ियाँ अपनी धरोहर से जुड़ी ऐतिहासिक और सांस्कृतिक पहचान को समझ सकें।
[[File:Slater_and_Wilkinson_Mills_-_exterior_&_water_power_systems.jpg|thumb|ओल्ड स्लेटर मिल, पॉकेट, रोड आइलैंड में एक ऐतिहासिक जिला, 13 नवंबर 1966 को राष्ट्रीय रजिस्टर में सूचीबद्ध पहली संपत्ति<ref name="nris">{{NRISref|2010a}}</ref>]]
[[File:George B. Hartzog Jr.jpg|thumb|जॉर्ज बी. हार्टज़ोग जूनियर, 1964 से 1972 तक [[राष्ट्रीय उद्यान सेवा]] के निदेशक<ref name=directors>"[https://irma.nps.gov/DataStore/DownloadFile/484841 National Park Service Directors and Directorate] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220223070326/https://irma.nps.gov/DataStore/DownloadFile/484841 |date=February 23, 2022 }}, Historic Listing of National Park Service Officials, ''National Park Service Data Store (IRMA)''. Retrieved February 23, 2022.</ref>]]
== सन्दर्भ ==
[[श्रेणी:इतिहास परिरक्षण]]
fv35w6cjaa2tc4pe8jmc37dxgnh1a2q
सदस्य वार्ता:Based47
3
1595752
6449066
2025-07-06T13:51:31Z
XXBlackburnXx
285774
XXBlackburnXx ने [[सदस्य वार्ता:Based47]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:GrafKulenicto]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Based47|Based47]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/GrafKulenicto|GrafKulenicto]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6449066
wikitext
text/x-wiki
#पुनर्प्रेषित [[सदस्य वार्ता:GrafKulenicto]]
ag6enwleldbrbj6fu9xlt5yurwhslrp
सदस्य वार्ता:Vikimatik
3
1595753
6449072
2025-07-06T14:02:33Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449072
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Vikimatik}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:02, 6 जुलाई 2025 (UTC)
1tygkbxza686cdwyw1vw2gukamps3hn
सदस्य वार्ता:DEEPAK5677
3
1595754
6449073
2025-07-06T14:07:30Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449073
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=DEEPAK5677}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:07, 6 जुलाई 2025 (UTC)
htrgs7tex874hsj1hei43p7nikgf358
लिंकन बोरग्लम संग्रहालय
0
1595755
6449074
2025-07-06T14:08:32Z
चाहर धर्मेंद्र
703114
दक्षिण डकोटा के कीस्टोन के पास स्थित प्रसिद्ध माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक का एक महत्वपूर्ण हिस्सा है।
6449074
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox museum
| name = लिंकन बोरग्लम संग्रहालय
| native_name =
| native_name_lang =
| logo =
| logo_upright =
| logo_alt =
| logo_caption =
| image = MtRushmoreSculptorStudio.jpg
| map_type = | map_relief = yes
| map_size =
| map_caption =
| coordinates = {{coord|43|52|37|N|103|27|22|W|format=dms|display=inline,title|type:landmark_region:US-SD}}
| former_name =
| established = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD|df=y}} -->
| dissolved = <!-- {{End date|YYYY|MM|DD|df=y}} -->
| location = [[ब्लैक हिल्स]], पेनिंगटन काउंटी, [[साउथ डकोटा]]
| type = [[उद्भृति|राहत कला]]
| website = {{URL|https://www.mtrushmorenationalmemorial.com/things-to-do/lincoln-borglum-museum/|Lincoln Borglum Museum}}
| embedded =
}}
'''लिंकन बोर्ग्लम संग्रहालय''' [[कीस्टोन, साउथ डकोटा|दक्षिण डकोटा के कीस्टोन]] के पास स्थित प्रसिद्ध [[माउंट रशमोर|माउंट रशमोर राष्ट्रीय स्मारक]] का एक महत्वपूर्ण हिस्सा है। यह संग्रहालय न केवल इतिहास को संजोता है, बल्कि आगंतुकों को स्मारक की गहराई से समझ भी प्रदान करता है। इसमें दो थिएटर हैं, जिनमें प्रत्येक में 125 सीटें हैं और ये एक 13 मिनट की डॉक्यूमेंट्री फिल्म दिखाते हैं, जो माउंट रशमोर की कहानी और इसके निर्माण की प्रक्रिया को दर्शाती है।
संग्रहालय के ठीक ऊपर स्थित ग्रैंडव्यू टेरेस से स्मारक का शानदार दृश्य देखने को मिलता है, जिसे कई लोग स्मारक का सर्वोत्तम दृश्य बिंदु मानते हैं। यहीं से एक प्रेसिडेंशियल ट्रेल नामक पैदल रास्ता शुरू होता है, जो पोंडरोसा देवदार के जंगलों से होकर मूर्तिकार के स्टूडियो तक जाता है। यह स्टूडियो [[गुलजॉन बोरग्लम]] द्वारा बनाया गया था और इसमें माउंट रशमोर के निर्माण, डिजाइन, और निर्माण में इस्तेमाल किए गए उपकरणों की जानकारी दी गई है।
इसके अलावा, संग्रहालय के पास स्थित एम्फीथिएटर में हर शाम एक 30 मिनट का विशेष कार्यक्रम भी आयोजित किया जाता है, जिसमें स्मारक के इतिहास और इसके निर्माण की कहानी को रोशनी और ध्वनि के माध्यम से प्रस्तुत किया जाता है।<ref>[http://www.ohranger.com/mount-rushmore Park Overview] American Park Network. URL accessed on April 1, 2006.</ref> यह संपूर्ण अनुभव इतिहास, कला और प्रकृति में रुचि रखने वाले हर व्यक्ति के लिए अत्यंत प्रेरणादायक और ज्ञानवर्धक होता है।
== सन्दर्भ ==
euz5nul0raxa6d43mhqvkhe4ap9hbi3
सदस्य वार्ता:MUNNA853204
3
1595756
6449076
2025-07-06T14:25:12Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449076
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=MUNNA853204}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:25, 6 जुलाई 2025 (UTC)
0o299t6ep2dd6zr862i11dcnkto6zes
अदो (गायिका)
0
1595757
6449077
2025-07-06T14:28:45Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1298863607|Ado (singer)]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449077
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| background = person
| name = अदो
| image =
| caption =
| birth_name = <!-- leave empty if the same "name" -->
| birth_date = {{Birth date and age|2002|10|24}}
| birth_place = [[टोक्यो]], [[जापान]]
| genre = [[जापानी पॉप]]
| occupation = गायिका
| instrument = स्वर
| years_active = २०१७–वर्तमान
| label = {{hlist|वर्जिन|जेफेन<ref>{{Cite news |date=2022-10-24 |title=Adoが全米への本格進出を発表、アメリカのゲフィン・レコードとパートナーシップ締結 |url=https://natalie.mu/music/news/498804 |access-date=2022-10-25 |work=音楽ナタリー |publisher=ナターシャ}}</ref>}}
| website = {{URL|universal-music.co.jp/ado/}}
}}
'''अदो''' ([[जापानी भाषा|जापानी]]: アド, Ado; जन्म २४ अक्टूबर २००२) एक जापानी गायिका हैं। २०२० में, १७ वर्ष की आयु में, उन्होंने अपना डिजिटल एकल "[[उस्सेवा]]" ("Usseewa") के साथ पदार्पण किया, जो बिलबोर्ड जापान हॉट १००, ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट पर नंबर १ स्थान पर पहुँचा।<ref name="billboard-japan.com2">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref> यह गीत चार्ट पर आने के १७ सप्ताह के भीतर बिलबोर्ड जापान पर १० करोड़ बार बजा, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":22">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":12">{{Cite web|url=https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|title=Ado、「うっせぇわ」MV&ストリーミング再生回数W1億回を5ヵ月で突破 LINEスタンプも配信(CDジャーナル)|website=Yahoo! News|language=ja|trans-title=Ado breaks through with "Usseewa" music video & streaming plays exceed 100 million in 5 months LINE stamps are also distributed (CD journal)|archive-url=https://web.archive.org/web/20211130150944/https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|archive-date=November 30, 2021|access-date=April 2, 2021|url-status=dead}}</ref><ref name=":32">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २०२२ में, उनके गीत "न्यू जेनेसिस" ("New Genesis") का उपयोग एनीमे फिल्म [[वन पीस फिल्म: रेड]] के थीम सॉन्ग के रूप में किया गया और यह ऐपल म्यूज़िक के ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर रहा।
वह कलाकार प्रबंधन कंपनी क्लाउड नाइन द्वारा प्रतिनिधित्व की जाती हैं।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}</ref>
== जीवन और करियर ==
=== प्रारंभिक जीवन और संगीत की शुरुआत: २००२–२०२० ===
अदो का जन्म २४ अक्टूबर २००२ को [[टोक्यो]], जापान में हुआ था।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/ "Ado | 株式会社クラウドナイン"]. </cite></ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१४ में, वीडियो-साझाकरण वेबसाइट [[निकोनिको]] के लिए सॉफ्टवेयर के [[निन्टेंडो ३डीएस]] पर जारी होने के बाद अदो को संगीत में रुचि जागी। उन्होंने हैंडहेल्ड गेम कंसोल की छोटी स्क्रीन पर वीडियो देखना शुरू किया और निकोनिको पर उन कवर गायकों से प्रभावित हुईं जो अपना चेहरा दिखाए बिना गाते थे।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/usseewa/|title=「うっせぇわ」特設ページ|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=Usseewa special page|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१७ में, अदो ने निकोनिको पर एक [[उताइते]] (इंटरनेट कवर गायक) के रूप में गाना शुरू किया। उन्होंने १० जनवरी २०१७ को "किमी नो ताइओन" ("Kimi no Taion") के अपने कवर का वीडियो अपलोड करके शुरुआत की।<ref>{{Cite web|url=https://www.nicovideo.jp/watch/sm30407954|title=【初投稿】君の体温 歌ってみた【Adovance】|last=Ado|date=January 10, 2017|website=Niconico|trans-title=[First upload] I sang "Kimi no taion" [Adovance]|access-date=March 3, 2021}}</ref> [[निप्पॉन टीवी]] पर, उन्होंने बताया कि जब वह ''उताइते'' गायिका थीं, तो उन्होंने अपनी अलमारी को ऑनलाइन खरीदी गई ध्वनिरोधी सामग्री से ढक दिया था और उसी के अंदर रिकॉर्डिंग करती थीं, जैसा कि उनके 'उतात्तेमिता एल्बम' के कवर आर्ट में देखा जा सकता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|title=放送内容 {{!}} バズリズム02 {{!}} 日本テレビ|date=February 13, 2021|trans-title=Broadcast contents {{!}} Buzz Rhythm 02 {{!}}Nippon TV|archive-url=https://web.archive.org/web/20210213041934/https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|archive-date=February 13, 2021|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१९ में, वह कुजिरा के डिजिटल एकल "किनमोकुसेई" ("Kinnokusei") में शामिल हुईं, जो २३ दिसंबर २०१९ को जारी हुआ। कुछ महीने बाद, उन्होंने जॉन-याकिटोरी के डिजिटल एकल "शिकाबानेज़े" ("Shikabanēze") में गायिका के रूप में भाग लिया, जो २९ मार्च २०२० को जारी हुआ।<ref name="realsound.jp2">{{Cite web|url=https://realsound.jp/2020/06/post-569319.html|title=Ado迎えたjon-YAKITORY「シカバネーゼ」バイラル好調 "やり場のない心情"を描いた現代のミクスチャーロック|date=June 16, 2020|website=Real Sound|language=ja|trans-title=jon-YAKITORY welcomed Ado in "Shikabanese" Viral strong performance Modern mixture rock depicting "unfocused emotions"|access-date=April 2, 2021}}</ref> मई २०२० में, उन्होंने पोनी कैन्यन के संकलन एल्बम पैलेट ४ में भाग लिया। उन्होंने एल्बम के लिए दो गीत रिकॉर्ड किए: स्युदो का "कॉल बॉय" और शिशि शिशि का "ताएमा नाकू आई इरो" ("Taema Naku Ai iro")।<ref>{{Cite web|url=http://palette.extsm.com/|title=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|website=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|access-date=April 2, 2021}}</ref>
=== मेजर लेबल पदार्पण और पहला एल्बम: २०२०–२०२२ ===
१५ अक्टूबर २०२० को, अदो ने घोषणा की कि वह [[यूनिवर्सल म्यूजिक जापान|यूनिवर्सल म्यूज़िक जापान]] की सहायक लेबल वर्जिन म्यूज़िक के साथ पदार्पण करेंगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000190762|title=Ado、17歳最後の日にメジャーデビュー|date=October 15, 2020|website=BARKS|language=ja|trans-title=Ado, music debut on last day of age 17.|access-date=April 2, 2021}}</ref> २३ अक्टूबर को, उनके १८वें जन्मदिन से एक दिन पहले, उन्होंने [[वोकालॉइड]] निर्माता स्युदो (Syudou) द्वारा लिखित अपना पदार्पण एकल "[[उस्सेवा]]" जारी किया।<ref name=":23">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref> उनके यूट्यूब चैनल पर जारी इसका म्यूज़िक वीडियो १४ नवंबर तक ५० लाख व्यूज़ तक पहुँच गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|title=18歳シンガーAdo、デビュー曲「うっせぇわ」500万再生突破|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=17-year-old singer ado, debut song "Usseewa" exceeds 5 million views|archive-url=https://web.archive.org/web/20201217151558/https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|archive-date=December 17, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none|url-status=dead}}</ref> १० दिसंबर २०२० को, "उस्सेवा" ने स्पॉटिफाइ वायरल ५० जापान पर नंबर १ स्थान हासिल किया। २४ दिसंबर को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता सुरी द्वारा लिखित अपना दूसरा एकल "रेडीमेड" डिजिटल रूप से जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|title=女子高生シンガーAdo、新曲「レディメイド」12月24日にリリース|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=High school girl singer Ado, new song "Readymade" released on December 24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201219205416/https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|archive-date=December 19, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none}}</ref>
२३ जनवरी २०२१ तक, "उस्सेवा" ने यूट्यूब पर ४ करोड़ व्यूज़ प्राप्त कर लिए थे, और ३ फरवरी २०२१ को, यह ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट दोनों पर नंबर १ स्थान पर रहा।<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/ado_staff/status/1352962537071890432|title=Ado_Staff Tweet – 「うっせぇわ」MVが公開からちょうど3ヶ月で【4,000万】突破|website=Twitter|language=en|trans-title=Usseewa music video exceeds 40 million in exactly 3 months|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":42">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2183447/full/|title=Ado「うっせぇわ」が「デジタルシングル」「ストリーミング」2部門で初の1位【オリコンランキング】|date=February 3, 2021|website=ORICON NEWS|trans-title=Ado "Usseewa" ranked No. 1 in 2 categories of "Digital Single" and "Streaming" [Oricon Chart]|access-date=April 9, 2021}}</ref> १४ फरवरी को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता तेनिवोहा द्वारा लिखित अपना तीसरा एकल "गिरा गिरा" डिजिटल रूप से जारी किया। चार दिन बाद, १८ फरवरी को, उनके यूट्यूब चैनल के सदस्यों की संख्या १० लाख से अधिक हो गई।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/news/2021-02-08/|title="てにをは"が手掛ける 新曲「ギラギラ」を2月14日"バレンタインデー"に配信リリース!|date=February 8, 2021|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=New song "Gira Gira", digitally released on Valentine's day February 14, aided by Teniwoha|access-date=April 2, 2021}}</ref> १५ मार्च २०२१ को, "उस्सेवा" बिलबोर्ड जापान हॉट १०० पर नंबर १ पर पहुँच गया, और २० मार्च को, यूट्यूब पर म्यूज़िक वीडियो ने रिलीज़ के १४८ दिन बाद १० करोड़ व्यूज़ प्राप्त किए।<ref name="billboard-japan.com3">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref>{{Cite magazine|title=Ado Scores Her First No. 1, Kaze Fujii Logs First Top 10 on Japan Hot 100|url=https://www.billboard.com/articles/news/international/9541540/ado-usse-wa-tops-japan-hot-100|access-date=April 3, 2021|magazine=Billboard|language=en}}</ref> २९ मार्च को, "उस्सेवा" ने बिलबोर्ड जापान स्ट्रीमिंग सॉन्ग्स चार्ट पर अपने प्रारंभिक पदार्पण के १७ सप्ताह बाद १० करोड़ बार बजने का आंकड़ा छुआ, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":24">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":33">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २७ अप्रैल २०२१ को, अदो ने अपना चौथा एकल "ओदो" जारी किया, जिसका उपयोग वोकालॉइड निर्माताओं के बारे में एक एनएचके शो में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000200365|title=Ado、新曲「踊」がNHK「夜光音楽 ボカロP 5min.」テーマソングに|date=April 22, 2021|website=BARKS|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref>
११ जून २०२१ को, उन्हें "यूट्यूब्स आर्टिस्ट ऑन द राइज़" के लिए दूसरी जापानी महिला कलाकार चुना गया।<ref>{{Cite web|url=https://youtube-jp.googleblog.com/2021/06/ado-artist-on-rise.html|title=Ado が "Artist On The Rise" に登場|website=YouTube Japan Blog|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref> १४ जून २०२१ को, उन्होंने अपना पाँचवाँ एकल, "योरू नो पियेरो" ("Yoru no Pierrot") जारी किया। उनका छठा एकल "ऐताकुते" ("Aitakute") १२ अगस्त को जारी हुआ।
अक्टूबर में, अदो ने अपने पदार्पण स्टूडियो एल्बम, 'क्योगेन' की घोषणा की। २६ जनवरी २०२२ को जारी हुआ 'क्योगेन' ने अपने पहले सप्ताह में १,४०,००० से अधिक भौतिक प्रतियाँ बेचीं, जो सुपरफ्लाई के २००८ के स्वनामित पदार्पण एल्बम के बाद से किसी महिला कलाकार का यह पहला रिकॉर्ड था।<ref name=":122">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2223022/full/|title=Ado『狂言』が「アルバム」1位「Vocaloidのおかげで今のAdoがいる」【オリコンランキング/本人コメントあり】|date=June 25, 2024|work=オリコンニュース|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|title=週間 アルバムランキング – 2022年02月07日付|website=Oricon|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203025518/https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|archive-date=February 3, 2022|access-date=November 16, 2024|url-status=live}}</ref> बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत करते हुए, अदो मिवा के २०११ के स्टूडियो एल्बम 'गिटारिसिमो' के बाद से जापानी चार्ट पर अपने पहले सप्ताह में नंबर १ पर पहुँचने वाली पदार्पण एल्बम वाली पहली महिला बनीं।<ref name=":12" />
=== बढ़ती अंतरराष्ट्रीय सफलता: २०२२–वर्तमान ===
८ जून २०२२ को, जापानी एनिमेटेड फिल्म वन पीस फिल्म: रेड के कलाकारों का खुलासा किया गया। कलाकारों में, अदो को चरित्र उता की गायन आवाज अभिनेत्री के रूप में प्रकट किया गया, जबकि उता के गैर-गायन भागों के लिए काओरी नाज़ुका ने अपनी भूमिका निभाई। उसी दिन, अदो ने फिल्म के लिए इमेज सॉन्ग "न्यू जेनेसिस" जारी किया। "न्यू जेनेसिस" विभिन्न चार्ट पर व्यावसायिक सफलता रही, जापान हॉट १०० पर नंबर १ और बिलबोर्ड ग्लोबल २०० पर नंबर २० पर पहुँचा।<ref>{{cite web|url=https://billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=08&day=22|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of August 17, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{cite magazine|date=|title=Billboard Global 200: Week of August 27, 2022|url=https://www.billboard.com/charts/billboard-global-200/2022-08-27/|access-date=November 16, 2024|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}</ref> ऐपल म्यूज़िक पर, अदो अपने ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर पहुँचने वाला जापानी गीत रखने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/11-1/ados-one-piece-film-red-single-new-genesis-tops-apple-musics-global-charts|title=Ado's ''One Piece Film: Red'' Single 'New Genesis' Tops Apple Music's Global Charts|last=Harding|first=Daryl|date=August 11, 2022|website=Crunchyroll|access-date=August 17, 2022|ref=none}}</ref> उन्होंने दो सप्ताह बाद एक और गीत, "आइ'म इनविंसिबल" जारी किया, जो अंततः जापान हॉट १०० पर नंबर २ और ओरिकॉन कंबाइंड सिंगल्स चार्ट पर नंबर ३ पर पहुँचा।<ref name="hot1002">{{cite web|url=https://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=10&day=03|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of September 28, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/dis/w/2022-08-29/|title=オリコン週間 デジタルシングル(単曲)ランキング 2022年08月15日~2022年08月21日|website=Oricon News|access-date=November 16, 2024}}</ref> अगस्त में, अदो ने साउंडट्रैक एल्बम 'उता'स सॉन्ग्स: वन पीस फिल्म रेड' जारी किया। एल्बम बाद में विभिन्न चार्ट पर वैश्विक सफलता बन गया।<ref>{{Cite magazine|last=Frankenberg|first=Eric|date=2022-08-26|title=New Around the World: Ado Hits New Highs on Billboard Global Charts|url=https://www.billboard.com/pro/ado-hits-new-highs-billboard-global-charts/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> जापानी चार्ट पर, अदो क्रमशः "न्यू जेनेसिस", "आइ'म इनविंसिबल" और "बैकलाइट" के साथ बिलबोर्ड जापान हॉट १०० के शीर्ष तीन रैंकिंग पर कब्ज़ा करने वाली पहली कलाकार बनीं। बाद में उन्होंने अपना ही रिकॉर्ड तोड़ा, जब एल्बम के पाँच गीत जापान हॉट १०० के शीर्ष ५ में चार्ट पर रहे।<ref>{{Cite magazine|date=2022-08-25|title=Ado Breaks Another Japan Hot 100 Record With 6 Tracks in Top 10|url=https://www.billboard.com/music/chart-beat/ado-breaks-another-japan-hot-100-record-1235131045/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> ओरिकॉन चार्ट पर, अदो ओरिकॉन के इतिहास में स्ट्रीमिंग चार्ट के शीर्ष ५ में पाँच गीत चार्ट कराने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/30/ado-makes-japanese-music-chart-history-with-uta-and-one-piece-film-red|title=Ado Makes Japanese Music Chart History With Uta and ''One Piece Film: Red''|last=Harding|first=Daryl|date=August 30, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=November 16, 2024|ref=none}}</ref> इसके बाद, अदो ने एल्बम को विश्व स्तर पर वितरित करने के लिए गेफ़न रिकॉर्ड्स के साथ समझौता किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/10/24/ado-signs-with-geffen-records-to-release-music-in-the-united-states|title=Ado Signs with Geffen Records to Release Music in the United States [Updated]|last=Luster|first=Joseph|date=October 24, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=2022-10-25}}</ref>
[[चित्र:Blue_rose_(OpenMoji).svg|दाएँ|अंगूठाकार|179x179पिक्सेल|[[नीला गुलाब]] अदो का प्रतीक है, जो "इच्छाओं के पूरी होने" का संकेत देता है।<ref name="crunchy-interview">{{Cite interview|url=https://www.crunchyroll.com/news/interviews/2024/3/6/crunchyroll-hime-ado-interview|title=Blue Roses and One Piece Devil Fruits, an Interview With Ado|interviewer=Crunchyroll-Hime|date=6 March 2024}}</ref>]]
२०२२ के अंत के निकट, अदो ने एकल "रिबेलियन" और "मिसिंग" जारी किए। दिसंबर २०२२ से जनवरी २०२३ तक, उन्होंने जापान में अपना पहला दौरा, 'मिराज' टूर किया।<ref>{{Cite web|url=https://lp.p.pia.jp/article/news/236503/index.html|date=July 4, 2022|website=PIA|language=ja|script-title=ja:Ado、初の全国ツアー「蜃気楼」開催決定|access-date=2022-08-10}}</ref> जून २०२३ से सितंबर २०२३ तक, अदो ने अपना दूसरा दौरा, 'मार्स' किया, जो जापान भर के ११ अलग-अलग स्थानों पर १४ शो तक चला।<ref>{{Cite web|url=https://ado-dokidokihimitsukichi-daigakuimo.com/articles/news/arppWo3UNwkmULDAZ8EbB2vd|website=ドキドキ秘密基地|language=ja|script-title=ja:Ado、全国ツアー2023「マーズ」会員最速先行スタート!|access-date=2023-05-04}}</ref> ३ अगस्त २०२३ को, अदो ले सेराफिम और नाइल रॉजर्स द्वारा "अनफॉर्गिवेन" के जापानी संस्करण में शामिल हुईं।<ref>{{Cite web|url=https://www.nme.com/news/music/le-sserafim-ado-nile-rodgers-japanese-version-unforgiven-release-3479820|title=LE SSERAFIM join forces with Ado for Japanese version of 'Unforgiven'|last=Chin|first=Carmen|date=2023-08-08|website=NME|language=en-GB|access-date=2023-08-08}}</ref> सितंबर २०२३ में, अदो ने "शो" जारी किया, जिसे यूनिवर्सल स्टूडियोज जापान द्वारा उनके हैलोवीन कार्यक्रम 'हैलोवीन हॉरर नाइट्स' को बढ़ावा देने के लिए कमीशन किया गया था। "शो" व्यावसायिक सफलता बन गया और उनका तीसरा नंबर-वन एकल बना। अक्टूबर २०२३ में, उन्होंने "कुरा कुरा" जारी किया, जिसका उपयोग [[स्पाई × फैमिली]] के [[स्पाई × फैमिली (सीज़न 2)|एनीमे रूपांतरण के दूसरे सीज़न]] के ओपनिंग थीम के रूप में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2023-09-25/spy-family-anime-2nd-season-main-trailer-unveils-theme-songs-artists/.202784|title='Spy×Family' Anime 2nd Season's Main Trailer Unveils Theme Songs, Artists|last=Joanna|first=Cayanan|date=25 September 2023|publisher=[[Anime News Network]]|access-date=9 October 2023}}</ref> अदो ने अपने २१वें जन्मदिन पर अपने पहले विश्व दौरे "विश" की घोषणा की; यह फरवरी से अप्रैल २०२४ तक चला।
दिसंबर २०२३ में, अदो ने अपना पहला उतात्तेमिता (歌ってみた, utattemita; शाब्दिक अर्थ: 'मैंने गाने की कोशिश की') एल्बम, 'अदो'स उतात्तेमिता एल्बम' जारी किया, जिसमें रिंगो शीना के "त्सुमी तो बात्सु", पिनोकियोपी के "गॉड-इश", अकिना नाकामोरी के "काज़ारी जा नाई नो यो नमिदा वा", और टीके के "अनरैवल" के कवर शामिल थे। एल्बम ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर नंबर २ और बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर नंबर १ पर पहुँचा।
२७ और २८ अप्रैल २०२४ को, अदो ने [[जापान नेशनल स्टेडियम]] में "हार्ट" नामक दो एकल लाइव प्रदर्शन किए, जिसे करने वाली वह पहली एकल महिला कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/news/p/5275/|title=Ado 2024年2月から4月にかけて 世界ツアー「Wish」開催決定! 国立競技場2days Ado Special Live 2024「心臓」の チケット先行予約受付スタート!|date=24 October 2023|website=株式会社クラウドナイン(Cloud Nine inc.)|language=ja|access-date=2023-10-28}}</ref>
२६ जून २०२४ को, आइडल ग्रुप फैंटम सीता, जिसका निर्माण अदो ने किया, ने एकल "ओटोमोदाची" के साथ पदार्पण किया।<ref>{{Cite web|url=https://natalie.mu/music/news/579362|date=2024-06-25|website=[[Music Natalie]]|language=ja|script-title=ja:Adoプロデュースのアイドルがついにデビュー、1stシングルはチャラン・ポ・ランタン小春の書き下ろし|trans-title=Ado-produced idol finally debuts, 1st single written by Charan Po Lantern Koharu|access-date=2024-08-06}}</ref>
जुलाई २०२४ में, अदो ने अपना दूसरा स्टूडियो एल्बम, '[[ज़ानमु|ज़ानमु]]' जारी किया। १४ एकलों द्वारा पूर्ववर्तित, यह एल्बम ओरिकॉन और बिलबोर्ड जापान चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत की। 'ज़ानमु' जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर अदो का चौथा लगातार नंबर-वन एल्बम और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर उनका दूसरा नंबर-वन एल्बम बना।
अक्टूबर २०२४ में, अदो ने अपने दूसरे विश्व दौरे 'हिबाना' की घोषणा की, जिसके अप्रैल से अगस्त २०२५ तक कई महाद्वीपों में कई शो और चरण होने की योजना है।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/news/announcements/2024/10/24/ado-music-hibana-world-tour-2025|title=Ado Returns for Second World Tour, "Hibana," in 2025 Powered by Crunchyroll|date=October 24, 2024|website=Crunchyroll|access-date=2024-11-16}}</ref>
[[इमैजिन ड्रैगन्स]] ने १६ दिसंबर २०२४ को अदो के साथ अपने गीत "टेक मी टू द बीच" का रीमिक्स जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.upi.com/Entertainment_News/Music/2024/12/16/imagine-dragons-take-me-to-the-beach-ado/5011734363039/|title=Listen: Imagine Dragons release new version of 'Take Me to the Beach' featuring Ado|website=UPI|language=en|access-date=2024-12-19}}</ref>
फरवरी २०२५ में, यह घोषणा की गई कि अदो श्रद्धांजलि संकलन एल्बम 'मेइक्यो: ट्रिब्यूट टू अकिना नाकामोरी' में भाग लेंगी, जिसमें नाकामोरी के १९८४ के एकल "जुक्काई (१९८४)" का उनका कवर शामिल है।<ref name="news2">{{cite web|url=https://ototoy.jp/news/122381|title=中森明菜デビュー記念日にAdo、East Of Edenら参加の初トリビュート・アルバム発売 トリビュート・コンサートも開催|website=ototoy|language=japanese|access-date=2025-03-09}}</ref> इसके अतिरिक्त, उन्हें [[जॉर्जिया (कॉफी)|जॉर्जिया कॉफी]] का ब्रांड एम्बेसडर भी नियुक्त किया गया। उनके गीत "वताशी नी हानताबा" का उपयोग वाणिज्यिक थीम सॉन्ग के रूप में किया गया, और उन्होंने कथावाचक के रूप में वाणिज्यिक में भी भाग लिया।<ref name="newsgeorgia">{{cite web|url=https://natalie.mu/music/news/612096|title=Ado×HoneyWorksの新曲流れるジョージア新CMスタート、浜辺美波出演のウェブCMも|website=natalie|language=japanese|access-date=2025-02-18}}</ref>
== निजी जीवन ==
अपनी कोई निजी जानकारी साझा नहीं करने के कारण, अदो के बारे में बहुत कम ज्ञात है। [[द गार्डियन]] के साथ २०२४ के एक साक्षात्कार में, अदो ने अपना चेहरा न दिखाने के अपने निर्णय को वोकालॉइड सीन और अपनी कला पर अधिक ध्यान केंद्रित करने से जोड़कर समझाया।<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/music/2024/mar/11/ado-platinum-selling-pop-star-secret-identity-troxy-london|title='I express purely through my songs and silhouette': Ado, the platinum-selling pop star with a secret identity|date=2024-03-11|work=[[The Guardian]]|access-date=2024-11-16}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.universal-music.co.jp/ado/|अदो}}- [[:en:Universal_Music_Japan|यूनवर्सल म्यूज़िक जापान]]
* [https://www.youtube.com/channel/UCln9P4Qm3-EAY4aiEPmRwEA अदो का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:2002 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
3ul83qa2hdkeqdz30bhd2e20at58rqt
6449078
6449077
2025-07-06T14:31:36Z
स्वर्ग
876547
6449078
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox musical artist
| background = person
| name = अदो
| image =
| caption =
| birth_name = <!-- leave empty if the same "name" -->
| birth_date = {{Birth date and age|2002|10|24}}
| birth_place = [[टोक्यो]], [[जापान]]
| genre = [[जापानी पॉप]]
| occupation = गायिका
| instrument = स्वर
| years_active = २०१७–वर्तमान
| label = {{hlist|वर्जिन|जेफेन<ref>{{Cite news |date=2022-10-24 |title=Adoが全米への本格進出を発表、アメリカのゲフィン・レコードとパートナーシップ締結 |url=https://natalie.mu/music/news/498804 |access-date=2022-10-25 |work=音楽ナタリー |publisher=ナターシャ}}</ref>}}
| website = {{URL|universal-music.co.jp/ado/}}
}}
'''अदो''' (जन्म २४ अक्टूबर २००२) एक जापानी गायिका हैं। २०२० में, १७ वर्ष की आयु में, उन्होंने अपना डिजिटल एकल "[[उस्सेवा]]" ("Usseewa") के साथ पदार्पण किया, जो बिलबोर्ड जापान हॉट १००, ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट पर नंबर १ स्थान पर पहुँचा।<ref name="billboard-japan.com2">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref> यह गीत चार्ट पर आने के १७ सप्ताह के भीतर बिलबोर्ड जापान पर १० करोड़ बार बजा, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":22">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":12">{{Cite web|url=https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|title=Ado、「うっせぇわ」MV&ストリーミング再生回数W1億回を5ヵ月で突破 LINEスタンプも配信(CDジャーナル)|website=Yahoo! News|language=ja|trans-title=Ado breaks through with "Usseewa" music video & streaming plays exceed 100 million in 5 months LINE stamps are also distributed (CD journal)|archive-url=https://web.archive.org/web/20211130150944/https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|archive-date=November 30, 2021|access-date=April 2, 2021|url-status=dead}}</ref><ref name=":32">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २०२२ में, उनके गीत "न्यू जेनेसिस" ("New Genesis") का उपयोग एनीमे फिल्म [[वन पीस फिल्म: रेड]] के थीम सॉन्ग के रूप में किया गया और यह ऐपल म्यूज़िक के ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर रहा।
वह कलाकार प्रबंधन कंपनी क्लाउड नाइन द्वारा प्रतिनिधित्व की जाती हैं।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}</ref>
== जीवन और करियर ==
=== प्रारंभिक जीवन और संगीत की शुरुआत: २००२–२०२० ===
अदो का जन्म २४ अक्टूबर २००२ को [[टोक्यो]], जापान में हुआ था।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/ "Ado | 株式会社クラウドナイン"]. </cite></ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१४ में, वीडियो-साझाकरण वेबसाइट [[निकोनिको]] के लिए सॉफ्टवेयर के [[निन्टेंडो ३डीएस]] पर जारी होने के बाद अदो को संगीत में रुचि जागी। उन्होंने हैंडहेल्ड गेम कंसोल की छोटी स्क्रीन पर वीडियो देखना शुरू किया और निकोनिको पर उन कवर गायकों से प्रभावित हुईं जो अपना चेहरा दिखाए बिना गाते थे।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/usseewa/|title=「うっせぇわ」特設ページ|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=Usseewa special page|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१७ में, अदो ने निकोनिको पर एक [[उताइते]] (इंटरनेट कवर गायक) के रूप में गाना शुरू किया। उन्होंने १० जनवरी २०१७ को "किमी नो ताइओन" ("Kimi no Taion") के अपने कवर का वीडियो अपलोड करके शुरुआत की।<ref>{{Cite web|url=https://www.nicovideo.jp/watch/sm30407954|title=【初投稿】君の体温 歌ってみた【Adovance】|last=Ado|date=January 10, 2017|website=Niconico|trans-title=[First upload] I sang "Kimi no taion" [Adovance]|access-date=March 3, 2021}}</ref> [[निप्पॉन टीवी]] पर, उन्होंने बताया कि जब वह ''उताइते'' गायिका थीं, तो उन्होंने अपनी अलमारी को ऑनलाइन खरीदी गई ध्वनिरोधी सामग्री से ढक दिया था और उसी के अंदर रिकॉर्डिंग करती थीं, जैसा कि उनके 'उतात्तेमिता एल्बम' के कवर आर्ट में देखा जा सकता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|title=放送内容 {{!}} バズリズム02 {{!}} 日本テレビ|date=February 13, 2021|trans-title=Broadcast contents {{!}} Buzz Rhythm 02 {{!}}Nippon TV|archive-url=https://web.archive.org/web/20210213041934/https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|archive-date=February 13, 2021|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१९ में, वह कुजिरा के डिजिटल एकल "किनमोकुसेई" ("Kinnokusei") में शामिल हुईं, जो २३ दिसंबर २०१९ को जारी हुआ। कुछ महीने बाद, उन्होंने जॉन-याकिटोरी के डिजिटल एकल "शिकाबानेज़े" ("Shikabanēze") में गायिका के रूप में भाग लिया, जो २९ मार्च २०२० को जारी हुआ।<ref name="realsound.jp2">{{Cite web|url=https://realsound.jp/2020/06/post-569319.html|title=Ado迎えたjon-YAKITORY「シカバネーゼ」バイラル好調 "やり場のない心情"を描いた現代のミクスチャーロック|date=June 16, 2020|website=Real Sound|language=ja|trans-title=jon-YAKITORY welcomed Ado in "Shikabanese" Viral strong performance Modern mixture rock depicting "unfocused emotions"|access-date=April 2, 2021}}</ref> मई २०२० में, उन्होंने पोनी कैन्यन के संकलन एल्बम पैलेट ४ में भाग लिया। उन्होंने एल्बम के लिए दो गीत रिकॉर्ड किए: स्युदो का "कॉल बॉय" और शिशि शिशि का "ताएमा नाकू आई इरो" ("Taema Naku Ai iro")।<ref>{{Cite web|url=http://palette.extsm.com/|title=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|website=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|access-date=April 2, 2021}}</ref>
=== मेजर लेबल पदार्पण और पहला एल्बम: २०२०–२०२२ ===
१५ अक्टूबर २०२० को, अदो ने घोषणा की कि वह [[यूनिवर्सल म्यूजिक जापान|यूनिवर्सल म्यूज़िक जापान]] की सहायक लेबल वर्जिन म्यूज़िक के साथ पदार्पण करेंगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000190762|title=Ado、17歳最後の日にメジャーデビュー|date=October 15, 2020|website=BARKS|language=ja|trans-title=Ado, music debut on last day of age 17.|access-date=April 2, 2021}}</ref> २३ अक्टूबर को, उनके १८वें जन्मदिन से एक दिन पहले, उन्होंने [[वोकालॉइड]] निर्माता स्युदो (Syudou) द्वारा लिखित अपना पदार्पण एकल "[[उस्सेवा]]" जारी किया।<ref name=":23">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref> उनके यूट्यूब चैनल पर जारी इसका म्यूज़िक वीडियो १४ नवंबर तक ५० लाख व्यूज़ तक पहुँच गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|title=18歳シンガーAdo、デビュー曲「うっせぇわ」500万再生突破|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=17-year-old singer ado, debut song "Usseewa" exceeds 5 million views|archive-url=https://web.archive.org/web/20201217151558/https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|archive-date=December 17, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none|url-status=dead}}</ref> १० दिसंबर २०२० को, "उस्सेवा" ने स्पॉटिफाइ वायरल ५० जापान पर नंबर १ स्थान हासिल किया। २४ दिसंबर को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता सुरी द्वारा लिखित अपना दूसरा एकल "रेडीमेड" डिजिटल रूप से जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|title=女子高生シンガーAdo、新曲「レディメイド」12月24日にリリース|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=High school girl singer Ado, new song "Readymade" released on December 24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201219205416/https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|archive-date=December 19, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none}}</ref>
२३ जनवरी २०२१ तक, "उस्सेवा" ने यूट्यूब पर ४ करोड़ व्यूज़ प्राप्त कर लिए थे, और ३ फरवरी २०२१ को, यह ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट दोनों पर नंबर १ स्थान पर रहा।<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/ado_staff/status/1352962537071890432|title=Ado_Staff Tweet – 「うっせぇわ」MVが公開からちょうど3ヶ月で【4,000万】突破|website=Twitter|language=en|trans-title=Usseewa music video exceeds 40 million in exactly 3 months|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":42">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2183447/full/|title=Ado「うっせぇわ」が「デジタルシングル」「ストリーミング」2部門で初の1位【オリコンランキング】|date=February 3, 2021|website=ORICON NEWS|trans-title=Ado "Usseewa" ranked No. 1 in 2 categories of "Digital Single" and "Streaming" [Oricon Chart]|access-date=April 9, 2021}}</ref> १४ फरवरी को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता तेनिवोहा द्वारा लिखित अपना तीसरा एकल "गिरा गिरा" डिजिटल रूप से जारी किया। चार दिन बाद, १८ फरवरी को, उनके यूट्यूब चैनल के सदस्यों की संख्या १० लाख से अधिक हो गई।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/news/2021-02-08/|title="てにをは"が手掛ける 新曲「ギラギラ」を2月14日"バレンタインデー"に配信リリース!|date=February 8, 2021|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=New song "Gira Gira", digitally released on Valentine's day February 14, aided by Teniwoha|access-date=April 2, 2021}}</ref> १५ मार्च २०२१ को, "उस्सेवा" बिलबोर्ड जापान हॉट १०० पर नंबर १ पर पहुँच गया, और २० मार्च को, यूट्यूब पर म्यूज़िक वीडियो ने रिलीज़ के १४८ दिन बाद १० करोड़ व्यूज़ प्राप्त किए।<ref name="billboard-japan.com3">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref>{{Cite magazine|title=Ado Scores Her First No. 1, Kaze Fujii Logs First Top 10 on Japan Hot 100|url=https://www.billboard.com/articles/news/international/9541540/ado-usse-wa-tops-japan-hot-100|access-date=April 3, 2021|magazine=Billboard|language=en}}</ref> २९ मार्च को, "उस्सेवा" ने बिलबोर्ड जापान स्ट्रीमिंग सॉन्ग्स चार्ट पर अपने प्रारंभिक पदार्पण के १७ सप्ताह बाद १० करोड़ बार बजने का आंकड़ा छुआ, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":24">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":33">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २७ अप्रैल २०२१ को, अदो ने अपना चौथा एकल "ओदो" जारी किया, जिसका उपयोग वोकालॉइड निर्माताओं के बारे में एक एनएचके शो में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000200365|title=Ado、新曲「踊」がNHK「夜光音楽 ボカロP 5min.」テーマソングに|date=April 22, 2021|website=BARKS|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref>
११ जून २०२१ को, उन्हें "यूट्यूब्स आर्टिस्ट ऑन द राइज़" के लिए दूसरी जापानी महिला कलाकार चुना गया।<ref>{{Cite web|url=https://youtube-jp.googleblog.com/2021/06/ado-artist-on-rise.html|title=Ado が "Artist On The Rise" に登場|website=YouTube Japan Blog|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref> १४ जून २०२१ को, उन्होंने अपना पाँचवाँ एकल, "योरू नो पियेरो" ("Yoru no Pierrot") जारी किया। उनका छठा एकल "ऐताकुते" ("Aitakute") १२ अगस्त को जारी हुआ।
अक्टूबर में, अदो ने अपने पदार्पण स्टूडियो एल्बम, 'क्योगेन' की घोषणा की। २६ जनवरी २०२२ को जारी हुआ 'क्योगेन' ने अपने पहले सप्ताह में १,४०,००० से अधिक भौतिक प्रतियाँ बेचीं, जो सुपरफ्लाई के २००८ के स्वनामित पदार्पण एल्बम के बाद से किसी महिला कलाकार का यह पहला रिकॉर्ड था।<ref name=":122">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2223022/full/|title=Ado『狂言』が「アルバム」1位「Vocaloidのおかげで今のAdoがいる」【オリコンランキング/本人コメントあり】|date=June 25, 2024|work=オリコンニュース|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|title=週間 アルバムランキング – 2022年02月07日付|website=Oricon|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203025518/https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|archive-date=February 3, 2022|access-date=November 16, 2024|url-status=live}}</ref> बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत करते हुए, अदो मिवा के २०११ के स्टूडियो एल्बम 'गिटारिसिमो' के बाद से जापानी चार्ट पर अपने पहले सप्ताह में नंबर १ पर पहुँचने वाली पदार्पण एल्बम वाली पहली महिला बनीं।<ref name=":12" />
=== बढ़ती अंतरराष्ट्रीय सफलता: २०२२–वर्तमान ===
८ जून २०२२ को, जापानी एनिमेटेड फिल्म वन पीस फिल्म: रेड के कलाकारों का खुलासा किया गया। कलाकारों में, अदो को चरित्र उता की गायन आवाज अभिनेत्री के रूप में प्रकट किया गया, जबकि उता के गैर-गायन भागों के लिए काओरी नाज़ुका ने अपनी भूमिका निभाई। उसी दिन, अदो ने फिल्म के लिए इमेज सॉन्ग "न्यू जेनेसिस" जारी किया। "न्यू जेनेसिस" विभिन्न चार्ट पर व्यावसायिक सफलता रही, जापान हॉट १०० पर नंबर १ और बिलबोर्ड ग्लोबल २०० पर नंबर २० पर पहुँचा।<ref>{{cite web|url=https://billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=08&day=22|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of August 17, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{cite magazine|date=|title=Billboard Global 200: Week of August 27, 2022|url=https://www.billboard.com/charts/billboard-global-200/2022-08-27/|access-date=November 16, 2024|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}</ref> ऐपल म्यूज़िक पर, अदो अपने ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर पहुँचने वाला जापानी गीत रखने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/11-1/ados-one-piece-film-red-single-new-genesis-tops-apple-musics-global-charts|title=Ado's ''One Piece Film: Red'' Single 'New Genesis' Tops Apple Music's Global Charts|last=Harding|first=Daryl|date=August 11, 2022|website=Crunchyroll|access-date=August 17, 2022|ref=none}}</ref> उन्होंने दो सप्ताह बाद एक और गीत, "आइ'म इनविंसिबल" जारी किया, जो अंततः जापान हॉट १०० पर नंबर २ और ओरिकॉन कंबाइंड सिंगल्स चार्ट पर नंबर ३ पर पहुँचा।<ref name="hot1002">{{cite web|url=https://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=10&day=03|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of September 28, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/dis/w/2022-08-29/|title=オリコン週間 デジタルシングル(単曲)ランキング 2022年08月15日~2022年08月21日|website=Oricon News|access-date=November 16, 2024}}</ref> अगस्त में, अदो ने साउंडट्रैक एल्बम 'उता'स सॉन्ग्स: वन पीस फिल्म रेड' जारी किया। एल्बम बाद में विभिन्न चार्ट पर वैश्विक सफलता बन गया।<ref>{{Cite magazine|last=Frankenberg|first=Eric|date=2022-08-26|title=New Around the World: Ado Hits New Highs on Billboard Global Charts|url=https://www.billboard.com/pro/ado-hits-new-highs-billboard-global-charts/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> जापानी चार्ट पर, अदो क्रमशः "न्यू जेनेसिस", "आइ'म इनविंसिबल" और "बैकलाइट" के साथ बिलबोर्ड जापान हॉट १०० के शीर्ष तीन रैंकिंग पर कब्ज़ा करने वाली पहली कलाकार बनीं। बाद में उन्होंने अपना ही रिकॉर्ड तोड़ा, जब एल्बम के पाँच गीत जापान हॉट १०० के शीर्ष ५ में चार्ट पर रहे।<ref>{{Cite magazine|date=2022-08-25|title=Ado Breaks Another Japan Hot 100 Record With 6 Tracks in Top 10|url=https://www.billboard.com/music/chart-beat/ado-breaks-another-japan-hot-100-record-1235131045/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> ओरिकॉन चार्ट पर, अदो ओरिकॉन के इतिहास में स्ट्रीमिंग चार्ट के शीर्ष ५ में पाँच गीत चार्ट कराने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/30/ado-makes-japanese-music-chart-history-with-uta-and-one-piece-film-red|title=Ado Makes Japanese Music Chart History With Uta and ''One Piece Film: Red''|last=Harding|first=Daryl|date=August 30, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=November 16, 2024|ref=none}}</ref> इसके बाद, अदो ने एल्बम को विश्व स्तर पर वितरित करने के लिए गेफ़न रिकॉर्ड्स के साथ समझौता किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/10/24/ado-signs-with-geffen-records-to-release-music-in-the-united-states|title=Ado Signs with Geffen Records to Release Music in the United States [Updated]|last=Luster|first=Joseph|date=October 24, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=2022-10-25}}</ref>
[[चित्र:Blue_rose_(OpenMoji).svg|दाएँ|अंगूठाकार|179x179पिक्सेल|[[नीला गुलाब]] अदो का प्रतीक है, जो "इच्छाओं के पूरी होने" का संकेत देता है।<ref name="crunchy-interview">{{Cite interview|url=https://www.crunchyroll.com/news/interviews/2024/3/6/crunchyroll-hime-ado-interview|title=Blue Roses and One Piece Devil Fruits, an Interview With Ado|interviewer=Crunchyroll-Hime|date=6 March 2024}}</ref>]]
२०२२ के अंत के निकट, अदो ने एकल "रिबेलियन" और "मिसिंग" जारी किए। दिसंबर २०२२ से जनवरी २०२३ तक, उन्होंने जापान में अपना पहला दौरा, 'मिराज' टूर किया।<ref>{{Cite web|url=https://lp.p.pia.jp/article/news/236503/index.html|date=July 4, 2022|website=PIA|language=ja|script-title=ja:Ado、初の全国ツアー「蜃気楼」開催決定|access-date=2022-08-10}}</ref> जून २०२३ से सितंबर २०२३ तक, अदो ने अपना दूसरा दौरा, 'मार्स' किया, जो जापान भर के ११ अलग-अलग स्थानों पर १४ शो तक चला।<ref>{{Cite web|url=https://ado-dokidokihimitsukichi-daigakuimo.com/articles/news/arppWo3UNwkmULDAZ8EbB2vd|website=ドキドキ秘密基地|language=ja|script-title=ja:Ado、全国ツアー2023「マーズ」会員最速先行スタート!|access-date=2023-05-04}}</ref> ३ अगस्त २०२३ को, अदो ले सेराफिम और नाइल रॉजर्स द्वारा "अनफॉर्गिवेन" के जापानी संस्करण में शामिल हुईं।<ref>{{Cite web|url=https://www.nme.com/news/music/le-sserafim-ado-nile-rodgers-japanese-version-unforgiven-release-3479820|title=LE SSERAFIM join forces with Ado for Japanese version of 'Unforgiven'|last=Chin|first=Carmen|date=2023-08-08|website=NME|language=en-GB|access-date=2023-08-08}}</ref> सितंबर २०२३ में, अदो ने "शो" जारी किया, जिसे यूनिवर्सल स्टूडियोज जापान द्वारा उनके हैलोवीन कार्यक्रम 'हैलोवीन हॉरर नाइट्स' को बढ़ावा देने के लिए कमीशन किया गया था। "शो" व्यावसायिक सफलता बन गया और उनका तीसरा नंबर-वन एकल बना। अक्टूबर २०२३ में, उन्होंने "कुरा कुरा" जारी किया, जिसका उपयोग [[स्पाई × फैमिली]] के [[स्पाई × फैमिली (सीज़न 2)|एनीमे रूपांतरण के दूसरे सीज़न]] के ओपनिंग थीम के रूप में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2023-09-25/spy-family-anime-2nd-season-main-trailer-unveils-theme-songs-artists/.202784|title='Spy×Family' Anime 2nd Season's Main Trailer Unveils Theme Songs, Artists|last=Joanna|first=Cayanan|date=25 September 2023|publisher=[[Anime News Network]]|access-date=9 October 2023}}</ref> अदो ने अपने २१वें जन्मदिन पर अपने पहले विश्व दौरे "विश" की घोषणा की; यह फरवरी से अप्रैल २०२४ तक चला।
दिसंबर २०२३ में, अदो ने अपना पहला उतात्तेमिता (歌ってみた, utattemita; शाब्दिक अर्थ: 'मैंने गाने की कोशिश की') एल्बम, 'अदो'स उतात्तेमिता एल्बम' जारी किया, जिसमें रिंगो शीना के "त्सुमी तो बात्सु", पिनोकियोपी के "गॉड-इश", अकिना नाकामोरी के "काज़ारी जा नाई नो यो नमिदा वा", और टीके के "अनरैवल" के कवर शामिल थे। एल्बम ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर नंबर २ और बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर नंबर १ पर पहुँचा।
२७ और २८ अप्रैल २०२४ को, अदो ने [[जापान नेशनल स्टेडियम]] में "हार्ट" नामक दो एकल लाइव प्रदर्शन किए, जिसे करने वाली वह पहली एकल महिला कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/news/p/5275/|title=Ado 2024年2月から4月にかけて 世界ツアー「Wish」開催決定! 国立競技場2days Ado Special Live 2024「心臓」の チケット先行予約受付スタート!|date=24 October 2023|website=株式会社クラウドナイン(Cloud Nine inc.)|language=ja|access-date=2023-10-28}}</ref>
२६ जून २०२४ को, आइडल ग्रुप फैंटम सीता, जिसका निर्माण अदो ने किया, ने एकल "ओटोमोदाची" के साथ पदार्पण किया।<ref>{{Cite web|url=https://natalie.mu/music/news/579362|date=2024-06-25|website=[[Music Natalie]]|language=ja|script-title=ja:Adoプロデュースのアイドルがついにデビュー、1stシングルはチャラン・ポ・ランタン小春の書き下ろし|trans-title=Ado-produced idol finally debuts, 1st single written by Charan Po Lantern Koharu|access-date=2024-08-06}}</ref>
जुलाई २०२४ में, अदो ने अपना दूसरा स्टूडियो एल्बम, '[[ज़ानमु|ज़ानमु]]' जारी किया। १४ एकलों द्वारा पूर्ववर्तित, यह एल्बम ओरिकॉन और बिलबोर्ड जापान चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत की। 'ज़ानमु' जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर अदो का चौथा लगातार नंबर-वन एल्बम और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर उनका दूसरा नंबर-वन एल्बम बना।
अक्टूबर २०२४ में, अदो ने अपने दूसरे विश्व दौरे 'हिबाना' की घोषणा की, जिसके अप्रैल से अगस्त २०२५ तक कई महाद्वीपों में कई शो और चरण होने की योजना है।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/news/announcements/2024/10/24/ado-music-hibana-world-tour-2025|title=Ado Returns for Second World Tour, "Hibana," in 2025 Powered by Crunchyroll|date=October 24, 2024|website=Crunchyroll|access-date=2024-11-16}}</ref>
[[इमैजिन ड्रैगन्स]] ने १६ दिसंबर २०२४ को अदो के साथ अपने गीत "टेक मी टू द बीच" का रीमिक्स जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.upi.com/Entertainment_News/Music/2024/12/16/imagine-dragons-take-me-to-the-beach-ado/5011734363039/|title=Listen: Imagine Dragons release new version of 'Take Me to the Beach' featuring Ado|website=UPI|language=en|access-date=2024-12-19}}</ref>
फरवरी २०२५ में, यह घोषणा की गई कि अदो श्रद्धांजलि संकलन एल्बम 'मेइक्यो: ट्रिब्यूट टू अकिना नाकामोरी' में भाग लेंगी, जिसमें नाकामोरी के १९८४ के एकल "जुक्काई (१९८४)" का उनका कवर शामिल है।<ref name="news2">{{cite web|url=https://ototoy.jp/news/122381|title=中森明菜デビュー記念日にAdo、East Of Edenら参加の初トリビュート・アルバム発売 トリビュート・コンサートも開催|website=ototoy|language=japanese|access-date=2025-03-09}}</ref> इसके अतिरिक्त, उन्हें [[जॉर्जिया (कॉफी)|जॉर्जिया कॉफी]] का ब्रांड एम्बेसडर भी नियुक्त किया गया। उनके गीत "वताशी नी हानताबा" का उपयोग वाणिज्यिक थीम सॉन्ग के रूप में किया गया, और उन्होंने कथावाचक के रूप में वाणिज्यिक में भी भाग लिया।<ref name="newsgeorgia">{{cite web|url=https://natalie.mu/music/news/612096|title=Ado×HoneyWorksの新曲流れるジョージア新CMスタート、浜辺美波出演のウェブCMも|website=natalie|language=japanese|access-date=2025-02-18}}</ref>
== निजी जीवन ==
अपनी कोई निजी जानकारी साझा नहीं करने के कारण, अदो के बारे में बहुत कम ज्ञात है। [[द गार्डियन]] के साथ २०२४ के एक साक्षात्कार में, अदो ने अपना चेहरा न दिखाने के अपने निर्णय को वोकालॉइड सीन और अपनी कला पर अधिक ध्यान केंद्रित करने से जोड़कर समझाया।<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/music/2024/mar/11/ado-platinum-selling-pop-star-secret-identity-troxy-london|title='I express purely through my songs and silhouette': Ado, the platinum-selling pop star with a secret identity|date=2024-03-11|work=[[The Guardian]]|access-date=2024-11-16}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.universal-music.co.jp/ado/|अदो}}- [[:en:Universal_Music_Japan|यूनवर्सल म्यूज़िक जापान]]
* [https://www.youtube.com/channel/UCln9P4Qm3-EAY4aiEPmRwEA अदो का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:2002 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
aif3yudsybinzpg7sw14mndn0hpnamm
6449083
6449078
2025-07-06T14:38:14Z
Sanjeev bot
127039
बॉट: +{{खराब अनुवाद}}
6449083
wikitext
text/x-wiki
{{खराब अनुवाद|अंग्रेज़ी|date=जुलाई 2025}}
{{Infobox musical artist
| background = person
| name = अदो
| image =
| caption =
| birth_name = <!-- leave empty if the same "name" -->
| birth_date = {{Birth date and age|2002|10|24}}
| birth_place = [[टोक्यो]], [[जापान]]
| genre = [[जापानी पॉप]]
| occupation = गायिका
| instrument = स्वर
| years_active = २०१७–वर्तमान
| label = {{hlist|वर्जिन|जेफेन<ref>{{Cite news |date=2022-10-24 |title=Adoが全米への本格進出を発表、アメリカのゲフィン・レコードとパートナーシップ締結 |url=https://natalie.mu/music/news/498804 |access-date=2022-10-25 |work=音楽ナタリー |publisher=ナターシャ}}</ref>}}
| website = {{URL|universal-music.co.jp/ado/}}
}}
'''अदो''' (जन्म २४ अक्टूबर २००२) एक जापानी गायिका हैं। २०२० में, १७ वर्ष की आयु में, उन्होंने अपना डिजिटल एकल "[[उस्सेवा]]" ("Usseewa") के साथ पदार्पण किया, जो बिलबोर्ड जापान हॉट १००, ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट पर नंबर १ स्थान पर पहुँचा।<ref name="billboard-japan.com2">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref> यह गीत चार्ट पर आने के १७ सप्ताह के भीतर बिलबोर्ड जापान पर १० करोड़ बार बजा, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":22">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":12">{{Cite web|url=https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|title=Ado、「うっせぇわ」MV&ストリーミング再生回数W1億回を5ヵ月で突破 LINEスタンプも配信(CDジャーナル)|website=Yahoo! News|language=ja|trans-title=Ado breaks through with "Usseewa" music video & streaming plays exceed 100 million in 5 months LINE stamps are also distributed (CD journal)|archive-url=https://web.archive.org/web/20211130150944/https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|archive-date=November 30, 2021|access-date=April 2, 2021|url-status=dead}}</ref><ref name=":32">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २०२२ में, उनके गीत "न्यू जेनेसिस" ("New Genesis") का उपयोग एनीमे फिल्म [[वन पीस फिल्म: रेड]] के थीम सॉन्ग के रूप में किया गया और यह ऐपल म्यूज़िक के ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर रहा।
वह कलाकार प्रबंधन कंपनी क्लाउड नाइन द्वारा प्रतिनिधित्व की जाती हैं।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}</ref>
== जीवन और करियर ==
=== प्रारंभिक जीवन और संगीत की शुरुआत: २००२–२०२० ===
अदो का जन्म २४ अक्टूबर २००२ को [[टोक्यो]], जापान में हुआ था।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/ "Ado | 株式会社クラウドナイン"]. </cite></ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१४ में, वीडियो-साझाकरण वेबसाइट [[निकोनिको]] के लिए सॉफ्टवेयर के [[निन्टेंडो ३डीएस]] पर जारी होने के बाद अदो को संगीत में रुचि जागी। उन्होंने हैंडहेल्ड गेम कंसोल की छोटी स्क्रीन पर वीडियो देखना शुरू किया और निकोनिको पर उन कवर गायकों से प्रभावित हुईं जो अपना चेहरा दिखाए बिना गाते थे।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/usseewa/|title=「うっせぇわ」特設ページ|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=Usseewa special page|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१७ में, अदो ने निकोनिको पर एक [[उताइते]] (इंटरनेट कवर गायक) के रूप में गाना शुरू किया। उन्होंने १० जनवरी २०१७ को "किमी नो ताइओन" ("Kimi no Taion") के अपने कवर का वीडियो अपलोड करके शुरुआत की।<ref>{{Cite web|url=https://www.nicovideo.jp/watch/sm30407954|title=【初投稿】君の体温 歌ってみた【Adovance】|last=Ado|date=January 10, 2017|website=Niconico|trans-title=[First upload] I sang "Kimi no taion" [Adovance]|access-date=March 3, 2021}}</ref> [[निप्पॉन टीवी]] पर, उन्होंने बताया कि जब वह ''उताइते'' गायिका थीं, तो उन्होंने अपनी अलमारी को ऑनलाइन खरीदी गई ध्वनिरोधी सामग्री से ढक दिया था और उसी के अंदर रिकॉर्डिंग करती थीं, जैसा कि उनके 'उतात्तेमिता एल्बम' के कवर आर्ट में देखा जा सकता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|title=放送内容 {{!}} バズリズム02 {{!}} 日本テレビ|date=February 13, 2021|trans-title=Broadcast contents {{!}} Buzz Rhythm 02 {{!}}Nippon TV|archive-url=https://web.archive.org/web/20210213041934/https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|archive-date=February 13, 2021|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१९ में, वह कुजिरा के डिजिटल एकल "किनमोकुसेई" ("Kinnokusei") में शामिल हुईं, जो २३ दिसंबर २०१९ को जारी हुआ। कुछ महीने बाद, उन्होंने जॉन-याकिटोरी के डिजिटल एकल "शिकाबानेज़े" ("Shikabanēze") में गायिका के रूप में भाग लिया, जो २९ मार्च २०२० को जारी हुआ।<ref name="realsound.jp2">{{Cite web|url=https://realsound.jp/2020/06/post-569319.html|title=Ado迎えたjon-YAKITORY「シカバネーゼ」バイラル好調 "やり場のない心情"を描いた現代のミクスチャーロック|date=June 16, 2020|website=Real Sound|language=ja|trans-title=jon-YAKITORY welcomed Ado in "Shikabanese" Viral strong performance Modern mixture rock depicting "unfocused emotions"|access-date=April 2, 2021}}</ref> मई २०२० में, उन्होंने पोनी कैन्यन के संकलन एल्बम पैलेट ४ में भाग लिया। उन्होंने एल्बम के लिए दो गीत रिकॉर्ड किए: स्युदो का "कॉल बॉय" और शिशि शिशि का "ताएमा नाकू आई इरो" ("Taema Naku Ai iro")।<ref>{{Cite web|url=http://palette.extsm.com/|title=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|website=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|access-date=April 2, 2021}}</ref>
=== मेजर लेबल पदार्पण और पहला एल्बम: २०२०–२०२२ ===
१५ अक्टूबर २०२० को, अदो ने घोषणा की कि वह [[यूनिवर्सल म्यूजिक जापान|यूनिवर्सल म्यूज़िक जापान]] की सहायक लेबल वर्जिन म्यूज़िक के साथ पदार्पण करेंगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000190762|title=Ado、17歳最後の日にメジャーデビュー|date=October 15, 2020|website=BARKS|language=ja|trans-title=Ado, music debut on last day of age 17.|access-date=April 2, 2021}}</ref> २३ अक्टूबर को, उनके १८वें जन्मदिन से एक दिन पहले, उन्होंने [[वोकालॉइड]] निर्माता स्युदो (Syudou) द्वारा लिखित अपना पदार्पण एकल "[[उस्सेवा]]" जारी किया।<ref name=":23">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref> उनके यूट्यूब चैनल पर जारी इसका म्यूज़िक वीडियो १४ नवंबर तक ५० लाख व्यूज़ तक पहुँच गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|title=18歳シンガーAdo、デビュー曲「うっせぇわ」500万再生突破|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=17-year-old singer ado, debut song "Usseewa" exceeds 5 million views|archive-url=https://web.archive.org/web/20201217151558/https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|archive-date=December 17, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none|url-status=dead}}</ref> १० दिसंबर २०२० को, "उस्सेवा" ने स्पॉटिफाइ वायरल ५० जापान पर नंबर १ स्थान हासिल किया। २४ दिसंबर को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता सुरी द्वारा लिखित अपना दूसरा एकल "रेडीमेड" डिजिटल रूप से जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|title=女子高生シンガーAdo、新曲「レディメイド」12月24日にリリース|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=High school girl singer Ado, new song "Readymade" released on December 24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201219205416/https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|archive-date=December 19, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none}}</ref>
२३ जनवरी २०२१ तक, "उस्सेवा" ने यूट्यूब पर ४ करोड़ व्यूज़ प्राप्त कर लिए थे, और ३ फरवरी २०२१ को, यह ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट दोनों पर नंबर १ स्थान पर रहा।<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/ado_staff/status/1352962537071890432|title=Ado_Staff Tweet – 「うっせぇわ」MVが公開からちょうど3ヶ月で【4,000万】突破|website=Twitter|language=en|trans-title=Usseewa music video exceeds 40 million in exactly 3 months|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":42">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2183447/full/|title=Ado「うっせぇわ」が「デジタルシングル」「ストリーミング」2部門で初の1位【オリコンランキング】|date=February 3, 2021|website=ORICON NEWS|trans-title=Ado "Usseewa" ranked No. 1 in 2 categories of "Digital Single" and "Streaming" [Oricon Chart]|access-date=April 9, 2021}}</ref> १४ फरवरी को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता तेनिवोहा द्वारा लिखित अपना तीसरा एकल "गिरा गिरा" डिजिटल रूप से जारी किया। चार दिन बाद, १८ फरवरी को, उनके यूट्यूब चैनल के सदस्यों की संख्या १० लाख से अधिक हो गई।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/news/2021-02-08/|title="てにをは"が手掛ける 新曲「ギラギラ」を2月14日"バレンタインデー"に配信リリース!|date=February 8, 2021|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=New song "Gira Gira", digitally released on Valentine's day February 14, aided by Teniwoha|access-date=April 2, 2021}}</ref> १५ मार्च २०२१ को, "उस्सेवा" बिलबोर्ड जापान हॉट १०० पर नंबर १ पर पहुँच गया, और २० मार्च को, यूट्यूब पर म्यूज़िक वीडियो ने रिलीज़ के १४८ दिन बाद १० करोड़ व्यूज़ प्राप्त किए।<ref name="billboard-japan.com3">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref>{{Cite magazine|title=Ado Scores Her First No. 1, Kaze Fujii Logs First Top 10 on Japan Hot 100|url=https://www.billboard.com/articles/news/international/9541540/ado-usse-wa-tops-japan-hot-100|access-date=April 3, 2021|magazine=Billboard|language=en}}</ref> २९ मार्च को, "उस्सेवा" ने बिलबोर्ड जापान स्ट्रीमिंग सॉन्ग्स चार्ट पर अपने प्रारंभिक पदार्पण के १७ सप्ताह बाद १० करोड़ बार बजने का आंकड़ा छुआ, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":24">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":33">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २७ अप्रैल २०२१ को, अदो ने अपना चौथा एकल "ओदो" जारी किया, जिसका उपयोग वोकालॉइड निर्माताओं के बारे में एक एनएचके शो में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000200365|title=Ado、新曲「踊」がNHK「夜光音楽 ボカロP 5min.」テーマソングに|date=April 22, 2021|website=BARKS|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref>
११ जून २०२१ को, उन्हें "यूट्यूब्स आर्टिस्ट ऑन द राइज़" के लिए दूसरी जापानी महिला कलाकार चुना गया।<ref>{{Cite web|url=https://youtube-jp.googleblog.com/2021/06/ado-artist-on-rise.html|title=Ado が "Artist On The Rise" に登場|website=YouTube Japan Blog|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref> १४ जून २०२१ को, उन्होंने अपना पाँचवाँ एकल, "योरू नो पियेरो" ("Yoru no Pierrot") जारी किया। उनका छठा एकल "ऐताकुते" ("Aitakute") १२ अगस्त को जारी हुआ।
अक्टूबर में, अदो ने अपने पदार्पण स्टूडियो एल्बम, 'क्योगेन' की घोषणा की। २६ जनवरी २०२२ को जारी हुआ 'क्योगेन' ने अपने पहले सप्ताह में १,४०,००० से अधिक भौतिक प्रतियाँ बेचीं, जो सुपरफ्लाई के २००८ के स्वनामित पदार्पण एल्बम के बाद से किसी महिला कलाकार का यह पहला रिकॉर्ड था।<ref name=":122">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2223022/full/|title=Ado『狂言』が「アルバム」1位「Vocaloidのおかげで今のAdoがいる」【オリコンランキング/本人コメントあり】|date=June 25, 2024|work=オリコンニュース|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|title=週間 アルバムランキング – 2022年02月07日付|website=Oricon|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203025518/https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|archive-date=February 3, 2022|access-date=November 16, 2024|url-status=live}}</ref> बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत करते हुए, अदो मिवा के २०११ के स्टूडियो एल्बम 'गिटारिसिमो' के बाद से जापानी चार्ट पर अपने पहले सप्ताह में नंबर १ पर पहुँचने वाली पदार्पण एल्बम वाली पहली महिला बनीं।<ref name=":12" />
=== बढ़ती अंतरराष्ट्रीय सफलता: २०२२–वर्तमान ===
८ जून २०२२ को, जापानी एनिमेटेड फिल्म वन पीस फिल्म: रेड के कलाकारों का खुलासा किया गया। कलाकारों में, अदो को चरित्र उता की गायन आवाज अभिनेत्री के रूप में प्रकट किया गया, जबकि उता के गैर-गायन भागों के लिए काओरी नाज़ुका ने अपनी भूमिका निभाई। उसी दिन, अदो ने फिल्म के लिए इमेज सॉन्ग "न्यू जेनेसिस" जारी किया। "न्यू जेनेसिस" विभिन्न चार्ट पर व्यावसायिक सफलता रही, जापान हॉट १०० पर नंबर १ और बिलबोर्ड ग्लोबल २०० पर नंबर २० पर पहुँचा।<ref>{{cite web|url=https://billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=08&day=22|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of August 17, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{cite magazine|date=|title=Billboard Global 200: Week of August 27, 2022|url=https://www.billboard.com/charts/billboard-global-200/2022-08-27/|access-date=November 16, 2024|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}</ref> ऐपल म्यूज़िक पर, अदो अपने ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर पहुँचने वाला जापानी गीत रखने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/11-1/ados-one-piece-film-red-single-new-genesis-tops-apple-musics-global-charts|title=Ado's ''One Piece Film: Red'' Single 'New Genesis' Tops Apple Music's Global Charts|last=Harding|first=Daryl|date=August 11, 2022|website=Crunchyroll|access-date=August 17, 2022|ref=none}}</ref> उन्होंने दो सप्ताह बाद एक और गीत, "आइ'म इनविंसिबल" जारी किया, जो अंततः जापान हॉट १०० पर नंबर २ और ओरिकॉन कंबाइंड सिंगल्स चार्ट पर नंबर ३ पर पहुँचा।<ref name="hot1002">{{cite web|url=https://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=10&day=03|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of September 28, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/dis/w/2022-08-29/|title=オリコン週間 デジタルシングル(単曲)ランキング 2022年08月15日~2022年08月21日|website=Oricon News|access-date=November 16, 2024}}</ref> अगस्त में, अदो ने साउंडट्रैक एल्बम 'उता'स सॉन्ग्स: वन पीस फिल्म रेड' जारी किया। एल्बम बाद में विभिन्न चार्ट पर वैश्विक सफलता बन गया।<ref>{{Cite magazine|last=Frankenberg|first=Eric|date=2022-08-26|title=New Around the World: Ado Hits New Highs on Billboard Global Charts|url=https://www.billboard.com/pro/ado-hits-new-highs-billboard-global-charts/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> जापानी चार्ट पर, अदो क्रमशः "न्यू जेनेसिस", "आइ'म इनविंसिबल" और "बैकलाइट" के साथ बिलबोर्ड जापान हॉट १०० के शीर्ष तीन रैंकिंग पर कब्ज़ा करने वाली पहली कलाकार बनीं। बाद में उन्होंने अपना ही रिकॉर्ड तोड़ा, जब एल्बम के पाँच गीत जापान हॉट १०० के शीर्ष ५ में चार्ट पर रहे।<ref>{{Cite magazine|date=2022-08-25|title=Ado Breaks Another Japan Hot 100 Record With 6 Tracks in Top 10|url=https://www.billboard.com/music/chart-beat/ado-breaks-another-japan-hot-100-record-1235131045/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> ओरिकॉन चार्ट पर, अदो ओरिकॉन के इतिहास में स्ट्रीमिंग चार्ट के शीर्ष ५ में पाँच गीत चार्ट कराने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/30/ado-makes-japanese-music-chart-history-with-uta-and-one-piece-film-red|title=Ado Makes Japanese Music Chart History With Uta and ''One Piece Film: Red''|last=Harding|first=Daryl|date=August 30, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=November 16, 2024|ref=none}}</ref> इसके बाद, अदो ने एल्बम को विश्व स्तर पर वितरित करने के लिए गेफ़न रिकॉर्ड्स के साथ समझौता किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/10/24/ado-signs-with-geffen-records-to-release-music-in-the-united-states|title=Ado Signs with Geffen Records to Release Music in the United States [Updated]|last=Luster|first=Joseph|date=October 24, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=2022-10-25}}</ref>
[[चित्र:Blue_rose_(OpenMoji).svg|दाएँ|अंगूठाकार|179x179पिक्सेल|[[नीला गुलाब]] अदो का प्रतीक है, जो "इच्छाओं के पूरी होने" का संकेत देता है।<ref name="crunchy-interview">{{Cite interview|url=https://www.crunchyroll.com/news/interviews/2024/3/6/crunchyroll-hime-ado-interview|title=Blue Roses and One Piece Devil Fruits, an Interview With Ado|interviewer=Crunchyroll-Hime|date=6 March 2024}}</ref>]]
२०२२ के अंत के निकट, अदो ने एकल "रिबेलियन" और "मिसिंग" जारी किए। दिसंबर २०२२ से जनवरी २०२३ तक, उन्होंने जापान में अपना पहला दौरा, 'मिराज' टूर किया।<ref>{{Cite web|url=https://lp.p.pia.jp/article/news/236503/index.html|date=July 4, 2022|website=PIA|language=ja|script-title=ja:Ado、初の全国ツアー「蜃気楼」開催決定|access-date=2022-08-10}}</ref> जून २०२३ से सितंबर २०२३ तक, अदो ने अपना दूसरा दौरा, 'मार्स' किया, जो जापान भर के ११ अलग-अलग स्थानों पर १४ शो तक चला।<ref>{{Cite web|url=https://ado-dokidokihimitsukichi-daigakuimo.com/articles/news/arppWo3UNwkmULDAZ8EbB2vd|website=ドキドキ秘密基地|language=ja|script-title=ja:Ado、全国ツアー2023「マーズ」会員最速先行スタート!|access-date=2023-05-04}}</ref> ३ अगस्त २०२३ को, अदो ले सेराफिम और नाइल रॉजर्स द्वारा "अनफॉर्गिवेन" के जापानी संस्करण में शामिल हुईं।<ref>{{Cite web|url=https://www.nme.com/news/music/le-sserafim-ado-nile-rodgers-japanese-version-unforgiven-release-3479820|title=LE SSERAFIM join forces with Ado for Japanese version of 'Unforgiven'|last=Chin|first=Carmen|date=2023-08-08|website=NME|language=en-GB|access-date=2023-08-08}}</ref> सितंबर २०२३ में, अदो ने "शो" जारी किया, जिसे यूनिवर्सल स्टूडियोज जापान द्वारा उनके हैलोवीन कार्यक्रम 'हैलोवीन हॉरर नाइट्स' को बढ़ावा देने के लिए कमीशन किया गया था। "शो" व्यावसायिक सफलता बन गया और उनका तीसरा नंबर-वन एकल बना। अक्टूबर २०२३ में, उन्होंने "कुरा कुरा" जारी किया, जिसका उपयोग [[स्पाई × फैमिली]] के [[स्पाई × फैमिली (सीज़न 2)|एनीमे रूपांतरण के दूसरे सीज़न]] के ओपनिंग थीम के रूप में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2023-09-25/spy-family-anime-2nd-season-main-trailer-unveils-theme-songs-artists/.202784|title='Spy×Family' Anime 2nd Season's Main Trailer Unveils Theme Songs, Artists|last=Joanna|first=Cayanan|date=25 September 2023|publisher=[[Anime News Network]]|access-date=9 October 2023}}</ref> अदो ने अपने २१वें जन्मदिन पर अपने पहले विश्व दौरे "विश" की घोषणा की; यह फरवरी से अप्रैल २०२४ तक चला।
दिसंबर २०२३ में, अदो ने अपना पहला उतात्तेमिता (歌ってみた, utattemita; शाब्दिक अर्थ: 'मैंने गाने की कोशिश की') एल्बम, 'अदो'स उतात्तेमिता एल्बम' जारी किया, जिसमें रिंगो शीना के "त्सुमी तो बात्सु", पिनोकियोपी के "गॉड-इश", अकिना नाकामोरी के "काज़ारी जा नाई नो यो नमिदा वा", और टीके के "अनरैवल" के कवर शामिल थे। एल्बम ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर नंबर २ और बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर नंबर १ पर पहुँचा।
२७ और २८ अप्रैल २०२४ को, अदो ने [[जापान नेशनल स्टेडियम]] में "हार्ट" नामक दो एकल लाइव प्रदर्शन किए, जिसे करने वाली वह पहली एकल महिला कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/news/p/5275/|title=Ado 2024年2月から4月にかけて 世界ツアー「Wish」開催決定! 国立競技場2days Ado Special Live 2024「心臓」の チケット先行予約受付スタート!|date=24 October 2023|website=株式会社クラウドナイン(Cloud Nine inc.)|language=ja|access-date=2023-10-28}}</ref>
२६ जून २०२४ को, आइडल ग्रुप फैंटम सीता, जिसका निर्माण अदो ने किया, ने एकल "ओटोमोदाची" के साथ पदार्पण किया।<ref>{{Cite web|url=https://natalie.mu/music/news/579362|date=2024-06-25|website=[[Music Natalie]]|language=ja|script-title=ja:Adoプロデュースのアイドルがついにデビュー、1stシングルはチャラン・ポ・ランタン小春の書き下ろし|trans-title=Ado-produced idol finally debuts, 1st single written by Charan Po Lantern Koharu|access-date=2024-08-06}}</ref>
जुलाई २०२४ में, अदो ने अपना दूसरा स्टूडियो एल्बम, '[[ज़ानमु|ज़ानमु]]' जारी किया। १४ एकलों द्वारा पूर्ववर्तित, यह एल्बम ओरिकॉन और बिलबोर्ड जापान चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत की। 'ज़ानमु' जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर अदो का चौथा लगातार नंबर-वन एल्बम और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर उनका दूसरा नंबर-वन एल्बम बना।
अक्टूबर २०२४ में, अदो ने अपने दूसरे विश्व दौरे 'हिबाना' की घोषणा की, जिसके अप्रैल से अगस्त २०२५ तक कई महाद्वीपों में कई शो और चरण होने की योजना है।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/news/announcements/2024/10/24/ado-music-hibana-world-tour-2025|title=Ado Returns for Second World Tour, "Hibana," in 2025 Powered by Crunchyroll|date=October 24, 2024|website=Crunchyroll|access-date=2024-11-16}}</ref>
[[इमैजिन ड्रैगन्स]] ने १६ दिसंबर २०२४ को अदो के साथ अपने गीत "टेक मी टू द बीच" का रीमिक्स जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.upi.com/Entertainment_News/Music/2024/12/16/imagine-dragons-take-me-to-the-beach-ado/5011734363039/|title=Listen: Imagine Dragons release new version of 'Take Me to the Beach' featuring Ado|website=UPI|language=en|access-date=2024-12-19}}</ref>
फरवरी २०२५ में, यह घोषणा की गई कि अदो श्रद्धांजलि संकलन एल्बम 'मेइक्यो: ट्रिब्यूट टू अकिना नाकामोरी' में भाग लेंगी, जिसमें नाकामोरी के १९८४ के एकल "जुक्काई (१९८४)" का उनका कवर शामिल है।<ref name="news2">{{cite web|url=https://ototoy.jp/news/122381|title=中森明菜デビュー記念日にAdo、East Of Edenら参加の初トリビュート・アルバム発売 トリビュート・コンサートも開催|website=ototoy|language=japanese|access-date=2025-03-09}}</ref> इसके अतिरिक्त, उन्हें [[जॉर्जिया (कॉफी)|जॉर्जिया कॉफी]] का ब्रांड एम्बेसडर भी नियुक्त किया गया। उनके गीत "वताशी नी हानताबा" का उपयोग वाणिज्यिक थीम सॉन्ग के रूप में किया गया, और उन्होंने कथावाचक के रूप में वाणिज्यिक में भी भाग लिया।<ref name="newsgeorgia">{{cite web|url=https://natalie.mu/music/news/612096|title=Ado×HoneyWorksの新曲流れるジョージア新CMスタート、浜辺美波出演のウェブCMも|website=natalie|language=japanese|access-date=2025-02-18}}</ref>
== निजी जीवन ==
अपनी कोई निजी जानकारी साझा नहीं करने के कारण, अदो के बारे में बहुत कम ज्ञात है। [[द गार्डियन]] के साथ २०२४ के एक साक्षात्कार में, अदो ने अपना चेहरा न दिखाने के अपने निर्णय को वोकालॉइड सीन और अपनी कला पर अधिक ध्यान केंद्रित करने से जोड़कर समझाया।<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/music/2024/mar/11/ado-platinum-selling-pop-star-secret-identity-troxy-london|title='I express purely through my songs and silhouette': Ado, the platinum-selling pop star with a secret identity|date=2024-03-11|work=[[The Guardian]]|access-date=2024-11-16}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.universal-music.co.jp/ado/|अदो}}- [[:en:Universal_Music_Japan|यूनवर्सल म्यूज़िक जापान]]
* [https://www.youtube.com/channel/UCln9P4Qm3-EAY4aiEPmRwEA अदो का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:2002 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
tefokx9a03e79h86n5zb58uq1avr49u
6449086
6449083
2025-07-06T14:43:31Z
उपयोगकर्ता
876267
छोटा सा सुधार किया।
6449086
wikitext
text/x-wiki
{{खराब अनुवाद|अंग्रेज़ी|date=जुलाई 2025}}
{{Infobox musical artist
| background = person
| name = अदो
| image =
| caption =
| birth_name = <!-- leave empty if the same "name" -->
| birth_date = {{Birth date and age|2002|10|24}}
| birth_place = [[टोक्यो]], [[जापान]]
| genre = [[जापानी पॉप]]
| occupation = गायिका
| instrument = स्वर
| years_active = २०१७–वर्तमान
| label = {{hlist|वर्जिन|जेफेन<ref>{{Cite news |date=2022-10-24 |title=Adoが全米への本格進出を発表、アメリカのゲフィン・レコードとパートナーシップ締結 |url=https://natalie.mu/music/news/498804 |access-date=2022-10-25 |work=音楽ナタリー |publisher=ナターシャ}}</ref>}}
| website = {{URL|universal-music.co.jp/ado/}}
}}
'''अदो''' (Ado; जन्म २४ अक्टूबर २००२) एक जापानी गायिका हैं। २०२० में, १७ वर्ष की आयु में, उन्होंने अपना डिजिटल एकल "[[उस्सेवा]]" ("Usseewa") के साथ पदार्पण किया, जो बिलबोर्ड जापान हॉट १००, ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट पर नंबर १ स्थान पर पहुँचा।<ref name="billboard-japan.com2">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref> यह गीत चार्ट पर आने के १७ सप्ताह के भीतर बिलबोर्ड जापान पर १० करोड़ बार बजा, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":22">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":12">{{Cite web|url=https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|title=Ado、「うっせぇわ」MV&ストリーミング再生回数W1億回を5ヵ月で突破 LINEスタンプも配信(CDジャーナル)|website=Yahoo! News|language=ja|trans-title=Ado breaks through with "Usseewa" music video & streaming plays exceed 100 million in 5 months LINE stamps are also distributed (CD journal)|archive-url=https://web.archive.org/web/20211130150944/https://news.yahoo.co.jp/articles/a663b5b2194569d7d8b3b93135f92b35c82214ca|archive-date=November 30, 2021|access-date=April 2, 2021|url-status=dead}}</ref><ref name=":32">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २०२२ में, उनके गीत "न्यू जेनेसिस" ("New Genesis") का उपयोग एनीमे फिल्म [[वन पीस फिल्म: रेड]] के थीम सॉन्ग के रूप में किया गया और यह ऐपल म्यूज़िक के ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर रहा।
वह कलाकार प्रबंधन कंपनी क्लाउड नाइन द्वारा प्रतिनिधित्व की जाती हैं।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}</ref>
== जीवन और करियर ==
=== प्रारंभिक जीवन और संगीत की शुरुआत: २००२–२०२० ===
अदो का जन्म २४ अक्टूबर २००२ को [[टोक्यो]], जापान में हुआ था।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/|title=Ado {{!}} 株式会社クラウドナイン|website=Cloud Nine|access-date=April 2, 2021}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://cloud9pro.co.jp/artist/profile/ado/ "Ado | 株式会社クラウドナイン"]. </cite></ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१४ में, वीडियो-साझाकरण वेबसाइट [[निकोनिको]] के लिए सॉफ्टवेयर के [[निन्टेंडो ३डीएस]] पर जारी होने के बाद अदो को संगीत में रुचि जागी। उन्होंने हैंडहेल्ड गेम कंसोल की छोटी स्क्रीन पर वीडियो देखना शुरू किया और निकोनिको पर उन कवर गायकों से प्रभावित हुईं जो अपना चेहरा दिखाए बिना गाते थे।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/usseewa/|title=「うっせぇわ」特設ページ|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=Usseewa special page|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१७ में, अदो ने निकोनिको पर एक [[उताइते]] (इंटरनेट कवर गायक) के रूप में गाना शुरू किया। उन्होंने १० जनवरी २०१७ को "किमी नो ताइओन" ("Kimi no Taion") के अपने कवर का वीडियो अपलोड करके शुरुआत की।<ref>{{Cite web|url=https://www.nicovideo.jp/watch/sm30407954|title=【初投稿】君の体温 歌ってみた【Adovance】|last=Ado|date=January 10, 2017|website=Niconico|trans-title=[First upload] I sang "Kimi no taion" [Adovance]|access-date=March 3, 2021}}</ref> [[निप्पॉन टीवी]] पर, उन्होंने बताया कि जब वह ''उताइते'' गायिका थीं, तो उन्होंने अपनी अलमारी को ऑनलाइन खरीदी गई ध्वनिरोधी सामग्री से ढक दिया था और उसी के अंदर रिकॉर्डिंग करती थीं, जैसा कि उनके 'उतात्तेमिता एल्बम' के कवर आर्ट में देखा जा सकता है।<ref>{{Cite web|url=https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|title=放送内容 {{!}} バズリズム02 {{!}} 日本テレビ|date=February 13, 2021|trans-title=Broadcast contents {{!}} Buzz Rhythm 02 {{!}}Nippon TV|archive-url=https://web.archive.org/web/20210213041934/https://www.ntv.co.jp/buzzrhythm/oa/20210205.html|archive-date=February 13, 2021|access-date=April 2, 2021}}</ref>
२०१९ में, वह कुजिरा के डिजिटल एकल "किनमोकुसेई" ("Kinnokusei") में शामिल हुईं, जो २३ दिसंबर २०१९ को जारी हुआ। कुछ महीने बाद, उन्होंने जॉन-याकिटोरी के डिजिटल एकल "शिकाबानेज़े" ("Shikabanēze") में गायिका के रूप में भाग लिया, जो २९ मार्च २०२० को जारी हुआ।<ref name="realsound.jp2">{{Cite web|url=https://realsound.jp/2020/06/post-569319.html|title=Ado迎えたjon-YAKITORY「シカバネーゼ」バイラル好調 "やり場のない心情"を描いた現代のミクスチャーロック|date=June 16, 2020|website=Real Sound|language=ja|trans-title=jon-YAKITORY welcomed Ado in "Shikabanese" Viral strong performance Modern mixture rock depicting "unfocused emotions"|access-date=April 2, 2021}}</ref> मई २०२० में, उन्होंने पोनी कैन्यन के संकलन एल्बम पैलेट ४ में भाग लिया। उन्होंने एल्बम के लिए दो गीत रिकॉर्ड किए: स्युदो का "कॉल बॉय" और शिशि शिशि का "ताएमा नाकू आई इरो" ("Taema Naku Ai iro")।<ref>{{Cite web|url=http://palette.extsm.com/|title=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|website=Ado / PARED / まひる / ゆっけ presents PALETTE4|access-date=April 2, 2021}}</ref>
=== मेजर लेबल पदार्पण और पहला एल्बम: २०२०–२०२२ ===
१५ अक्टूबर २०२० को, अदो ने घोषणा की कि वह [[यूनिवर्सल म्यूजिक जापान|यूनिवर्सल म्यूज़िक जापान]] की सहायक लेबल वर्जिन म्यूज़िक के साथ पदार्पण करेंगी।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000190762|title=Ado、17歳最後の日にメジャーデビュー|date=October 15, 2020|website=BARKS|language=ja|trans-title=Ado, music debut on last day of age 17.|access-date=April 2, 2021}}</ref> २३ अक्टूबर को, उनके १८वें जन्मदिन से एक दिन पहले, उन्होंने [[वोकालॉइड]] निर्माता स्युदो (Syudou) द्वारा लिखित अपना पदार्पण एकल "[[उस्सेवा]]" जारी किया।<ref name=":23">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref> उनके यूट्यूब चैनल पर जारी इसका म्यूज़िक वीडियो १४ नवंबर तक ५० लाख व्यूज़ तक पहुँच गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|title=18歳シンガーAdo、デビュー曲「うっせぇわ」500万再生突破|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=17-year-old singer ado, debut song "Usseewa" exceeds 5 million views|archive-url=https://web.archive.org/web/20201217151558/https://www.musicvoice.jp/news/202011140169472/|archive-date=December 17, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none|url-status=dead}}</ref> १० दिसंबर २०२० को, "उस्सेवा" ने स्पॉटिफाइ वायरल ५० जापान पर नंबर १ स्थान हासिल किया। २४ दिसंबर को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता सुरी द्वारा लिखित अपना दूसरा एकल "रेडीमेड" डिजिटल रूप से जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|title=女子高生シンガーAdo、新曲「レディメイド」12月24日にリリース|last=編集部|website=MusicVoice|language=ja|trans-title=High school girl singer Ado, new song "Readymade" released on December 24|archive-url=https://web.archive.org/web/20201219205416/https://www.musicvoice.jp/news/202012190173737/|archive-date=December 19, 2020|access-date=April 2, 2021|ref=none}}</ref>
२३ जनवरी २०२१ तक, "उस्सेवा" ने यूट्यूब पर ४ करोड़ व्यूज़ प्राप्त कर लिए थे, और ३ फरवरी २०२१ को, यह ओरिकॉन डिजिटल सिंगल्स चार्ट और ओरिकॉन स्ट्रीमिंग चार्ट दोनों पर नंबर १ स्थान पर रहा।<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/ado_staff/status/1352962537071890432|title=Ado_Staff Tweet – 「うっせぇわ」MVが公開からちょうど3ヶ月で【4,000万】突破|website=Twitter|language=en|trans-title=Usseewa music video exceeds 40 million in exactly 3 months|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":42">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2183447/full/|title=Ado「うっせぇわ」が「デジタルシングル」「ストリーミング」2部門で初の1位【オリコンランキング】|date=February 3, 2021|website=ORICON NEWS|trans-title=Ado "Usseewa" ranked No. 1 in 2 categories of "Digital Single" and "Streaming" [Oricon Chart]|access-date=April 9, 2021}}</ref> १४ फरवरी को, उन्होंने वोकालॉइड निर्माता तेनिवोहा द्वारा लिखित अपना तीसरा एकल "गिरा गिरा" डिजिटल रूप से जारी किया। चार दिन बाद, १८ फरवरी को, उनके यूट्यूब चैनल के सदस्यों की संख्या १० लाख से अधिक हो गई।<ref>{{Cite web|url=https://www.universal-music.co.jp/ado/news/2021-02-08/|title="てにをは"が手掛ける 新曲「ギラギラ」を2月14日"バレンタインデー"に配信リリース!|date=February 8, 2021|website=Universal Music Japan|language=ja|trans-title=New song "Gira Gira", digitally released on Valentine's day February 14, aided by Teniwoha|access-date=April 2, 2021}}</ref> १५ मार्च २०२१ को, "उस्सेवा" बिलबोर्ड जापान हॉट १०० पर नंबर १ पर पहुँच गया, और २० मार्च को, यूट्यूब पर म्यूज़िक वीडियो ने रिलीज़ के १४८ दिन बाद १० करोड़ व्यूज़ प्राप्त किए।<ref name="billboard-japan.com3">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2021&month=03&day=15|title=Billboard Japan Hot 100 {{!}} Charts|website=Billboard JAPAN|language=ja|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref>{{Cite magazine|title=Ado Scores Her First No. 1, Kaze Fujii Logs First Top 10 on Japan Hot 100|url=https://www.billboard.com/articles/news/international/9541540/ado-usse-wa-tops-japan-hot-100|access-date=April 3, 2021|magazine=Billboard|language=en}}</ref> २९ मार्च को, "उस्सेवा" ने बिलबोर्ड जापान स्ट्रीमिंग सॉन्ग्स चार्ट पर अपने प्रारंभिक पदार्पण के १७ सप्ताह बाद १० करोड़ बार बजने का आंकड़ा छुआ, जो इतिहास में छठा सबसे तेज़ और एकल गायिका के लिए सबसे कम उम्र का रिकॉर्ड था।<ref name=":24">{{Cite web|url=http://www.billboard-japan.com/d_news/detail/98171/2/|title=Ado「うっせえわ」ストリーミング累計1億回再生突破 {{!}} Daily News|website=Billboard JAPAN NEWS|language=ja|trans-title=Ado "Usseewa" Streamed Over 100 Million Times {{!}} Daily News|access-date=April 2, 2021}}</ref><ref name=":33">{{Cite web|url=https://www.msn.com/ja-jp/news/opinion/ado-%E3%81%86%E3%81%A3%E3%81%9B%E3%81%87%E3%82%8F-%E3%81%99%E3%81%A3%E3%81%92%E3%81%88%E3%82%8F-%E3%82%B5%E3%83%96%E3%82%B9%E3%82%AF%E5%86%8D%E7%94%9F1%E5%84%84%E5%9B%9E%E7%AA%81%E7%A0%B4-%E4%B8%96%E4%BB%A3%E8%B6%85%E3%81%88%E3%81%9F%E7%A4%BE%E4%BC%9A%E7%8F%BE%E8%B1%A1%E3%81%AB/ar-BB1eVvwk?ocid=msedgntp|title=Ado「うっせぇわ」すっげえわ!サブスク再生1億回突破 世代超えた社会現象に|website=The Microsoft Network|trans-title=Ado "Usseewa"! exceeded 100 million plays and becomes social phenomena beyond generations|access-date=April 2, 2021}}</ref> २७ अप्रैल २०२१ को, अदो ने अपना चौथा एकल "ओदो" जारी किया, जिसका उपयोग वोकालॉइड निर्माताओं के बारे में एक एनएचके शो में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.barks.jp/news/?id=1000200365|title=Ado、新曲「踊」がNHK「夜光音楽 ボカロP 5min.」テーマソングに|date=April 22, 2021|website=BARKS|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref>
११ जून २०२१ को, उन्हें "यूट्यूब्स आर्टिस्ट ऑन द राइज़" के लिए दूसरी जापानी महिला कलाकार चुना गया।<ref>{{Cite web|url=https://youtube-jp.googleblog.com/2021/06/ado-artist-on-rise.html|title=Ado が "Artist On The Rise" に登場|website=YouTube Japan Blog|language=ja|access-date=2021-06-15}}</ref> १४ जून २०२१ को, उन्होंने अपना पाँचवाँ एकल, "योरू नो पियेरो" ("Yoru no Pierrot") जारी किया। उनका छठा एकल "ऐताकुते" ("Aitakute") १२ अगस्त को जारी हुआ।
अक्टूबर में, अदो ने अपने पदार्पण स्टूडियो एल्बम, 'क्योगेन' की घोषणा की। २६ जनवरी २०२२ को जारी हुआ 'क्योगेन' ने अपने पहले सप्ताह में १,४०,००० से अधिक भौतिक प्रतियाँ बेचीं, जो सुपरफ्लाई के २००८ के स्वनामित पदार्पण एल्बम के बाद से किसी महिला कलाकार का यह पहला रिकॉर्ड था।<ref name=":122">{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/news/2223022/full/|title=Ado『狂言』が「アルバム」1位「Vocaloidのおかげで今のAdoがいる」【オリコンランキング/本人コメントあり】|date=June 25, 2024|work=オリコンニュース|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|title=週間 アルバムランキング – 2022年02月07日付|website=Oricon|archive-url=https://web.archive.org/web/20220203025518/https://www.oricon.co.jp/rank/ja/w/2022-02-07/|archive-date=February 3, 2022|access-date=November 16, 2024|url-status=live}}</ref> बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत करते हुए, अदो मिवा के २०११ के स्टूडियो एल्बम 'गिटारिसिमो' के बाद से जापानी चार्ट पर अपने पहले सप्ताह में नंबर १ पर पहुँचने वाली पदार्पण एल्बम वाली पहली महिला बनीं।<ref name=":12" />
=== बढ़ती अंतरराष्ट्रीय सफलता: २०२२–वर्तमान ===
८ जून २०२२ को, जापानी एनिमेटेड फिल्म वन पीस फिल्म: रेड के कलाकारों का खुलासा किया गया। कलाकारों में, अदो को चरित्र उता की गायन आवाज अभिनेत्री के रूप में प्रकट किया गया, जबकि उता के गैर-गायन भागों के लिए काओरी नाज़ुका ने अपनी भूमिका निभाई। उसी दिन, अदो ने फिल्म के लिए इमेज सॉन्ग "न्यू जेनेसिस" जारी किया। "न्यू जेनेसिस" विभिन्न चार्ट पर व्यावसायिक सफलता रही, जापान हॉट १०० पर नंबर १ और बिलबोर्ड ग्लोबल २०० पर नंबर २० पर पहुँचा।<ref>{{cite web|url=https://billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=08&day=22|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of August 17, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{cite magazine|date=|title=Billboard Global 200: Week of August 27, 2022|url=https://www.billboard.com/charts/billboard-global-200/2022-08-27/|access-date=November 16, 2024|magazine=[[Billboard (magazine)|Billboard]]}}</ref> ऐपल म्यूज़िक पर, अदो अपने ग्लोबल टॉप १०० चार्ट में शीर्ष पर पहुँचने वाला जापानी गीत रखने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/11-1/ados-one-piece-film-red-single-new-genesis-tops-apple-musics-global-charts|title=Ado's ''One Piece Film: Red'' Single 'New Genesis' Tops Apple Music's Global Charts|last=Harding|first=Daryl|date=August 11, 2022|website=Crunchyroll|access-date=August 17, 2022|ref=none}}</ref> उन्होंने दो सप्ताह बाद एक और गीत, "आइ'म इनविंसिबल" जारी किया, जो अंततः जापान हॉट १०० पर नंबर २ और ओरिकॉन कंबाइंड सिंगल्स चार्ट पर नंबर ३ पर पहुँचा।<ref name="hot1002">{{cite web|url=https://www.billboard-japan.com/charts/detail?a=hot100&year=2022&month=10&day=03|title=Billboard Japan Hot 100 – Week of September 28, 2022|website=[[Billboard Japan]]|language=ja|access-date=November 16, 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.oricon.co.jp/rank/dis/w/2022-08-29/|title=オリコン週間 デジタルシングル(単曲)ランキング 2022年08月15日~2022年08月21日|website=Oricon News|access-date=November 16, 2024}}</ref> अगस्त में, अदो ने साउंडट्रैक एल्बम 'उता'स सॉन्ग्स: वन पीस फिल्म रेड' जारी किया। एल्बम बाद में विभिन्न चार्ट पर वैश्विक सफलता बन गया।<ref>{{Cite magazine|last=Frankenberg|first=Eric|date=2022-08-26|title=New Around the World: Ado Hits New Highs on Billboard Global Charts|url=https://www.billboard.com/pro/ado-hits-new-highs-billboard-global-charts/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> जापानी चार्ट पर, अदो क्रमशः "न्यू जेनेसिस", "आइ'म इनविंसिबल" और "बैकलाइट" के साथ बिलबोर्ड जापान हॉट १०० के शीर्ष तीन रैंकिंग पर कब्ज़ा करने वाली पहली कलाकार बनीं। बाद में उन्होंने अपना ही रिकॉर्ड तोड़ा, जब एल्बम के पाँच गीत जापान हॉट १०० के शीर्ष ५ में चार्ट पर रहे।<ref>{{Cite magazine|date=2022-08-25|title=Ado Breaks Another Japan Hot 100 Record With 6 Tracks in Top 10|url=https://www.billboard.com/music/chart-beat/ado-breaks-another-japan-hot-100-record-1235131045/|access-date=November 16, 2024|magazine=Billboard|language=en-US}}</ref> ओरिकॉन चार्ट पर, अदो ओरिकॉन के इतिहास में स्ट्रीमिंग चार्ट के शीर्ष ५ में पाँच गीत चार्ट कराने वाली पहली कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/08/30/ado-makes-japanese-music-chart-history-with-uta-and-one-piece-film-red|title=Ado Makes Japanese Music Chart History With Uta and ''One Piece Film: Red''|last=Harding|first=Daryl|date=August 30, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=November 16, 2024|ref=none}}</ref> इसके बाद, अदो ने एल्बम को विश्व स्तर पर वितरित करने के लिए गेफ़न रिकॉर्ड्स के साथ समझौता किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/anime-news/2022/10/24/ado-signs-with-geffen-records-to-release-music-in-the-united-states|title=Ado Signs with Geffen Records to Release Music in the United States [Updated]|last=Luster|first=Joseph|date=October 24, 2022|website=Crunchyroll|language=en-us|access-date=2022-10-25}}</ref>
[[चित्र:Blue_rose_(OpenMoji).svg|दाएँ|अंगूठाकार|179x179पिक्सेल|[[नीला गुलाब]] अदो का प्रतीक है, जो "इच्छाओं के पूरी होने" का संकेत देता है।<ref name="crunchy-interview">{{Cite interview|url=https://www.crunchyroll.com/news/interviews/2024/3/6/crunchyroll-hime-ado-interview|title=Blue Roses and One Piece Devil Fruits, an Interview With Ado|interviewer=Crunchyroll-Hime|date=6 March 2024}}</ref>]]
२०२२ के अंत के निकट, अदो ने एकल "रिबेलियन" और "मिसिंग" जारी किए। दिसंबर २०२२ से जनवरी २०२३ तक, उन्होंने जापान में अपना पहला दौरा, 'मिराज' टूर किया।<ref>{{Cite web|url=https://lp.p.pia.jp/article/news/236503/index.html|date=July 4, 2022|website=PIA|language=ja|script-title=ja:Ado、初の全国ツアー「蜃気楼」開催決定|access-date=2022-08-10}}</ref> जून २०२३ से सितंबर २०२३ तक, अदो ने अपना दूसरा दौरा, 'मार्स' किया, जो जापान भर के ११ अलग-अलग स्थानों पर १४ शो तक चला।<ref>{{Cite web|url=https://ado-dokidokihimitsukichi-daigakuimo.com/articles/news/arppWo3UNwkmULDAZ8EbB2vd|website=ドキドキ秘密基地|language=ja|script-title=ja:Ado、全国ツアー2023「マーズ」会員最速先行スタート!|access-date=2023-05-04}}</ref> ३ अगस्त २०२३ को, अदो ले सेराफिम और नाइल रॉजर्स द्वारा "अनफॉर्गिवेन" के जापानी संस्करण में शामिल हुईं।<ref>{{Cite web|url=https://www.nme.com/news/music/le-sserafim-ado-nile-rodgers-japanese-version-unforgiven-release-3479820|title=LE SSERAFIM join forces with Ado for Japanese version of 'Unforgiven'|last=Chin|first=Carmen|date=2023-08-08|website=NME|language=en-GB|access-date=2023-08-08}}</ref> सितंबर २०२३ में, अदो ने "शो" जारी किया, जिसे यूनिवर्सल स्टूडियोज जापान द्वारा उनके हैलोवीन कार्यक्रम 'हैलोवीन हॉरर नाइट्स' को बढ़ावा देने के लिए कमीशन किया गया था। "शो" व्यावसायिक सफलता बन गया और उनका तीसरा नंबर-वन एकल बना। अक्टूबर २०२३ में, उन्होंने "कुरा कुरा" जारी किया, जिसका उपयोग [[स्पाई × फैमिली]] के [[स्पाई × फैमिली (सीज़न 2)|एनीमे रूपांतरण के दूसरे सीज़न]] के ओपनिंग थीम के रूप में किया गया।<ref>{{Cite web|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2023-09-25/spy-family-anime-2nd-season-main-trailer-unveils-theme-songs-artists/.202784|title='Spy×Family' Anime 2nd Season's Main Trailer Unveils Theme Songs, Artists|last=Joanna|first=Cayanan|date=25 September 2023|publisher=[[Anime News Network]]|access-date=9 October 2023}}</ref> अदो ने अपने २१वें जन्मदिन पर अपने पहले विश्व दौरे "विश" की घोषणा की; यह फरवरी से अप्रैल २०२४ तक चला।
दिसंबर २०२३ में, अदो ने अपना पहला उतात्तेमिता (歌ってみた, utattemita; शाब्दिक अर्थ: 'मैंने गाने की कोशिश की') एल्बम, 'अदो'स उतात्तेमिता एल्बम' जारी किया, जिसमें रिंगो शीना के "त्सुमी तो बात्सु", पिनोकियोपी के "गॉड-इश", अकिना नाकामोरी के "काज़ारी जा नाई नो यो नमिदा वा", और टीके के "अनरैवल" के कवर शामिल थे। एल्बम ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर नंबर २ और बिलबोर्ड जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर नंबर १ पर पहुँचा।
२७ और २८ अप्रैल २०२४ को, अदो ने [[जापान नेशनल स्टेडियम]] में "हार्ट" नामक दो एकल लाइव प्रदर्शन किए, जिसे करने वाली वह पहली एकल महिला कलाकार बनीं।<ref>{{Cite web|url=https://cloud9pro.co.jp/news/p/5275/|title=Ado 2024年2月から4月にかけて 世界ツアー「Wish」開催決定! 国立競技場2days Ado Special Live 2024「心臓」の チケット先行予約受付スタート!|date=24 October 2023|website=株式会社クラウドナイン(Cloud Nine inc.)|language=ja|access-date=2023-10-28}}</ref>
२६ जून २०२४ को, आइडल ग्रुप फैंटम सीता, जिसका निर्माण अदो ने किया, ने एकल "ओटोमोदाची" के साथ पदार्पण किया।<ref>{{Cite web|url=https://natalie.mu/music/news/579362|date=2024-06-25|website=[[Music Natalie]]|language=ja|script-title=ja:Adoプロデュースのアイドルがついにデビュー、1stシングルはチャラン・ポ・ランタン小春の書き下ろし|trans-title=Ado-produced idol finally debuts, 1st single written by Charan Po Lantern Koharu|access-date=2024-08-06}}</ref>
जुलाई २०२४ में, अदो ने अपना दूसरा स्टूडियो एल्बम, '[[ज़ानमु|ज़ानमु]]' जारी किया। १४ एकलों द्वारा पूर्ववर्तित, यह एल्बम ओरिकॉन और बिलबोर्ड जापान चार्ट दोनों पर नंबर १ पर शुरुआत की। 'ज़ानमु' जापान हॉट एल्बम्स चार्ट पर अदो का चौथा लगातार नंबर-वन एल्बम और ओरिकॉन एल्बम्स चार्ट पर उनका दूसरा नंबर-वन एल्बम बना।
अक्टूबर २०२४ में, अदो ने अपने दूसरे विश्व दौरे 'हिबाना' की घोषणा की, जिसके अप्रैल से अगस्त २०२५ तक कई महाद्वीपों में कई शो और चरण होने की योजना है।<ref>{{Cite web|url=https://www.crunchyroll.com/news/announcements/2024/10/24/ado-music-hibana-world-tour-2025|title=Ado Returns for Second World Tour, "Hibana," in 2025 Powered by Crunchyroll|date=October 24, 2024|website=Crunchyroll|access-date=2024-11-16}}</ref>
[[इमैजिन ड्रैगन्स]] ने १६ दिसंबर २०२४ को अदो के साथ अपने गीत "टेक मी टू द बीच" का रीमिक्स जारी किया।<ref>{{Cite web|url=https://www.upi.com/Entertainment_News/Music/2024/12/16/imagine-dragons-take-me-to-the-beach-ado/5011734363039/|title=Listen: Imagine Dragons release new version of 'Take Me to the Beach' featuring Ado|website=UPI|language=en|access-date=2024-12-19}}</ref>
फरवरी २०२५ में, यह घोषणा की गई कि अदो श्रद्धांजलि संकलन एल्बम 'मेइक्यो: ट्रिब्यूट टू अकिना नाकामोरी' में भाग लेंगी, जिसमें नाकामोरी के १९८४ के एकल "जुक्काई (१९८४)" का उनका कवर शामिल है।<ref name="news2">{{cite web|url=https://ototoy.jp/news/122381|title=中森明菜デビュー記念日にAdo、East Of Edenら参加の初トリビュート・アルバム発売 トリビュート・コンサートも開催|website=ototoy|language=japanese|access-date=2025-03-09}}</ref> इसके अतिरिक्त, उन्हें [[जॉर्जिया (कॉफी)|जॉर्जिया कॉफी]] का ब्रांड एम्बेसडर भी नियुक्त किया गया। उनके गीत "वताशी नी हानताबा" का उपयोग वाणिज्यिक थीम सॉन्ग के रूप में किया गया, और उन्होंने कथावाचक के रूप में वाणिज्यिक में भी भाग लिया।<ref name="newsgeorgia">{{cite web|url=https://natalie.mu/music/news/612096|title=Ado×HoneyWorksの新曲流れるジョージア新CMスタート、浜辺美波出演のウェブCMも|website=natalie|language=japanese|access-date=2025-02-18}}</ref>
== निजी जीवन ==
अपनी कोई निजी जानकारी साझा नहीं करने के कारण, अदो के बारे में बहुत कम ज्ञात है। [[द गार्डियन]] के साथ २०२४ के एक साक्षात्कार में, अदो ने अपना चेहरा न दिखाने के अपने निर्णय को वोकालॉइड सीन और अपनी कला पर अधिक ध्यान केंद्रित करने से जोड़कर समझाया।<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/music/2024/mar/11/ado-platinum-selling-pop-star-secret-identity-troxy-london|title='I express purely through my songs and silhouette': Ado, the platinum-selling pop star with a secret identity|date=2024-03-11|work=[[The Guardian]]|access-date=2024-11-16}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* {{Official website|https://www.universal-music.co.jp/ado/|अदो}}- [[:en:Universal_Music_Japan|यूनवर्सल म्यूज़िक जापान]]
* [https://www.youtube.com/channel/UCln9P4Qm3-EAY4aiEPmRwEA अदो का यूट्यूब चैनल]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:2002 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
mhgzd1zed7krso842t2s4ey3330mcii
कार्चर
0
1595758
6449080
2025-07-06T14:35:25Z
चाहर धर्मेंद्र
703114
एक जानी-मानी जर्मन कंपनी है जो सफाई उपकरण और प्रणालियाँ बनाने में विशेषज्ञता रखती है।
6449080
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox company
| name = अल्फ्रेड करचर एसई एंड कंपनी केजी
| logo = Kärcher Logo 2015.svg
| trade_name = कार्चर
| type = [[सार्वजनिक कंपनी|सार्वजनिक]] (सोसाइटस यूरोपिया और कंपनी केजी)
| founder = अल्फ्रेड करचर
| founded = {{start date and age|1935|01|02|df=y}}
| location = विन्नेंडन , जर्मनी
| area_served = दुनिया भर में
| key_people = * हार्टमट जेन्नर (सीईओ)
* क्रिश्चियन मे (सीएसओ)
* मार्कस लिम्बर्गर (सीओओ)
* स्टीफन पैट्ज़के (सीएफओ)
* मार्को कार्डिनले (सीटीओ)
| products = सफाई उपकरण, पूर्ण सफाई प्रणाली
| revenue = €3.29 बिलियन (2023)<ref name=":10" />
| operating_income =
| net_income =
| num_employees = 16,000 (2023)<ref name=":10" />
| parent =
| subsid = करचर फ़्यूचरटेक, करचर न्यू वेंचर, करचर इंडस्ट्रियल वैक्यूमिंग, करचर म्यूनिसिपल, WOMA, ज़ोई, इंटरपूल, सोनीक्यू सर्विसेज
| homepage = {{url|https://www.kaercher.com}}
| footnotes =
}}
[[File:Kärcher-Hochdruckreiniger.jpg|करचर उच्च दबाव क्लीनर|thumb]]
'''करचर एसई एंड कंपनी केजी''' एक जानी-मानी [[जर्मन]] कंपनी है जो सफाई उपकरण और प्रणालियाँ बनाने में विशेषज्ञता रखती है। यह एक पारिवारिक स्वामित्व वाली कंपनी है, जिसका मुख्यालय विन्नेंडन, [[बादेन-वुर्तेम्बर्ग| बाडेन-वुर्टेमबर्ग]] में स्थित है। करचर को सफाई प्रौद्योगिकी के क्षेत्र में वैश्विक बाजार का अग्रणी खिलाड़ी माना जाता है।<ref>{{Cite web |last=Balzli |first=Beat |date=2021-07-16 |title=Podcast – Chefgespräch: Kärcher-Chef Jenner: Wir haben unsere eigenen Gesetze gemacht |url=https://www.wiwo.de/podcast/chefgespraech/podcast-chefgespraech-kaercher-chef-jenner-wir-haben-unsere-eigenen-gesetze-gemacht/27427272.html |access-date=2025-01-23 |website=Wirtschaftswoche |language=de}}</ref>
2023 तक, करचर की उपस्थिति 82 देशों में फैली हुई है और इसकी 160 से अधिक सहायक कंपनियाँ कार्यरत हैं।<ref name=":9">{{Cite web |date=2024-02-07 |title=Kärcher bleibt auf Kurs |url=https://www.kaercher.com/de/inside-kaercher/unternehmen/medien-informationen/medien-information/3197-kaercher-bleibt-auf-kurs.html |access-date=2025-01-23 |website=Kaercher.com |language=de}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Brüse |first=Christian |date=2023-04-28 |title=Kärcher: Umsatzsteigerung in 2022 |url=https://www.profi.de/aktuell/aktuelle-meldungen/karcher-umsatzsteigerung-2022-30582.html |access-date=2025-01-23 |website=Profi Online |language=de}}</ref> कंपनी के पास विश्वभर में 16,000 से अधिक कर्मचारी हैं। इसी वर्ष, करचर ने €3.29 बिलियन (यूरो) का बिक्री राजस्व अर्जित किया, जो इसकी मजबूत वैश्विक पहुंच और उच्च गुणवत्ता वाले उत्पादों की मांग को दर्शाता है।<ref name=":10">{{Cite news |date=2024-02-07 |title=Winnender Unternehmen mit leichtem Wachstum |url=https://www.stuttgarter-zeitung.de/inhalt.kaercher-winnender-unternehmen-mit-leichtem-wachstum.f60e5aa9-52d1-4231-93e6-fbd05dc989de.html |access-date=2025-01-23 |work=Stuttgarter Zeitung|language=de}}</ref>
== सन्दर्भ ==
gsgn4q6oihj84rw5bssrhnt60vdxwyy
सदस्य वार्ता:Polayadi123
3
1595759
6449082
2025-07-06T14:38:01Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449082
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Polayadi123}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:38, 6 जुलाई 2025 (UTC)
7q0zokwyso98v832mkajy12s224f8mq
सदस्य वार्ता:Aksinghwiki
3
1595760
6449093
2025-07-06T14:59:17Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449093
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Aksinghwiki}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 14:59, 6 जुलाई 2025 (UTC)
9edrlj88w2ykqwx5g93a7mm6atj45kk
सदस्य वार्ता:Satyamkumar05264
3
1595761
6449095
2025-07-06T15:00:06Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449095
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Satyamkumar05264}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:00, 6 जुलाई 2025 (UTC)
7r18bld0f0a7encfrz35su2qjfxkz92
विकिपीडिया:पृष्ठ हटाने हेतु चर्चा/लेख/स्वेच्छाचार
4
1595762
6449099
2025-07-06T15:05:36Z
सदस्य1
875430
हहेच चर्चा
6449099
wikitext
text/x-wiki
=== [[:स्वेच्छाचार]] ===
{{हहेच श्रेणीकरण|वर्तमान=हाँ|प्रकार=लेख|तिथि=जुलाई 2025}}
:{{la|1=स्वेच्छाचार}}
:{{गूगल|खोज|समाचार|पुस्तक|विद्वान|स्वेच्छाचार -विकिपीडिया -wikipedia}}
नामांकन के लिये कारण:
स्रोतहीन मूल शोध, सितंबर 2018 से। [[सदस्य:सदस्य1|सदस्य1]] ([[सदस्य वार्ता:सदस्य1|वार्ता]]) 15:05, 6 जुलाई 2025 (UTC)
l96w0jevz0yzq0q86ystirb41tssjwk
सदस्य वार्ता:NarayanaElchana
3
1595763
6449102
2025-07-06T15:13:34Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449102
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=NarayanaElchana}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:13, 6 जुलाई 2025 (UTC)
6hi58nrm9n697p0lewe1csck51dgitp
सदस्य वार्ता:SKT995
3
1595764
6449104
2025-07-06T15:16:21Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449104
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=SKT995}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:16, 6 जुलाई 2025 (UTC)
t18h9uukt986w1k9prgsk5zql34hvx0
सदस्य वार्ता:Zaheer131
3
1595765
6449105
2025-07-06T15:22:30Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449105
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Zaheer131}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:22, 6 जुलाई 2025 (UTC)
7esbp0t8ku9n7wqb8tahk54j8r173kk
सदस्य वार्ता:Esophagus1
3
1595766
6449106
2025-07-06T15:25:41Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449106
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Esophagus1}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:25, 6 जुलाई 2025 (UTC)
a4ru4q63cima6nqhssyshmf0ftfn1es
सदस्य वार्ता:सौरभ त्रिपाठी 123
3
1595767
6449109
2025-07-06T15:41:45Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449109
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=सौरभ त्रिपाठी 123}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 15:41, 6 जुलाई 2025 (UTC)
15z218alvtmbs28x9zwg9mtyokkw24h
सदस्य वार्ता:Vishnubishnoi105
3
1595768
6449111
2025-07-06T16:01:15Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449111
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Vishnubishnoi105}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:01, 6 जुलाई 2025 (UTC)
cqbbyezp5xzojdp91n8ppqzii77xosz
सदस्य वार्ता:Solanki Singh S
3
1595769
6449113
2025-07-06T16:05:00Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449113
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Solanki Singh S}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:05, 6 जुलाई 2025 (UTC)
624tjbcv14jy6r4jhwhp6mcf53uhauv
सदस्य वार्ता:Cazieblog
3
1595770
6449114
2025-07-06T16:08:40Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449114
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Cazieblog}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:08, 6 जुलाई 2025 (UTC)
lgaaxfmyn0phsrh75q328jr7876ep7w
सदस्य वार्ता:Salikmatloob1
3
1595771
6449115
2025-07-06T16:10:23Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449115
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Salikmatloob1}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:10, 6 जुलाई 2025 (UTC)
6fl076arb8pdeclxznhxyzvtd8jseho
सदस्य वार्ता:Plsletmedelete
3
1595772
6449116
2025-07-06T16:11:41Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449116
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Plsletmedelete}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:11, 6 जुलाई 2025 (UTC)
ki14l5muaqmwa9otde10ju9t2kx4xiv
सदस्य वार्ता:Tom7711
3
1595773
6449117
2025-07-06T16:17:23Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449117
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Tom7711}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:17, 6 जुलाई 2025 (UTC)
sldxyxlln34znl0lqh09ttw7eqzr9pi
सदस्य वार्ता:Manprit kumar
3
1595774
6449119
2025-07-06T16:37:21Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449119
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Manprit kumar}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:37, 6 जुलाई 2025 (UTC)
63yfnrccm68l1ggg804h2jm1ynazk0f
सदस्य वार्ता:I.m.khan 789
3
1595775
6449121
2025-07-06T16:41:58Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449121
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=I.m.khan 789}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:41, 6 जुलाई 2025 (UTC)
gtznt49h10s0cxiiowwa1qv1h4xn4og
सदस्य वार्ता:Multicus
3
1595776
6449123
2025-07-06T16:57:20Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449123
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Multicus}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:57, 6 जुलाई 2025 (UTC)
o4n4puvflcmtq07gw1gq8i809okg02d
सदस्य वार्ता:Tumblrboi
3
1595777
6449124
2025-07-06T16:59:28Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449124
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Tumblrboi}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 16:59, 6 जुलाई 2025 (UTC)
pev4m9chc55gc3r8w0enr1q6jf057j9
सदस्य वार्ता:KunalKapoor1985
3
1595778
6449125
2025-07-06T17:12:37Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449125
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=KunalKapoor1985}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:12, 6 जुलाई 2025 (UTC)
8qveb414l79rhs9jlyrg2pwoubn4cje
सदस्य वार्ता:ShreyanaviAadhya
3
1595779
6449128
2025-07-06T17:26:51Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449128
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=ShreyanaviAadhya}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:26, 6 जुलाई 2025 (UTC)
t434f8kcsgljkap3xe9jwq119kgoz6u
सदस्य वार्ता:Santadagger
3
1595780
6449129
2025-07-06T17:30:40Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449129
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Santadagger}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:30, 6 जुलाई 2025 (UTC)
mkt0527hshhpwjkw905wm0ktxpvq76i
सदस्य वार्ता:LumenLynch
3
1595781
6449138
2025-07-06T17:49:23Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449138
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=LumenLynch}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:49, 6 जुलाई 2025 (UTC)
k0m94p7k3eigxa3t50573be5lk5rtsp
सदस्य वार्ता:Neha108
3
1595782
6449147
2025-07-06T17:54:29Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449147
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Neha108}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 17:54, 6 जुलाई 2025 (UTC)
7b1ha8waslg1xtrmq7mbxywwt9h4eso
सदस्य वार्ता:Mohdkaif33
3
1595783
6449155
2025-07-06T18:23:04Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449155
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Mohdkaif33}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:23, 6 जुलाई 2025 (UTC)
i1rhke5d8rrdhmdfpy1zt7zpu1mj4ud
सदस्य वार्ता:Sarvesh090
3
1595784
6449156
2025-07-06T18:24:34Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449156
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sarvesh090}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:24, 6 जुलाई 2025 (UTC)
9xvx8hxi87towvo08ly7rtilx8h0kg7
सदस्य वार्ता:सुधाकर वडजे
3
1595785
6449158
2025-07-06T18:36:54Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449158
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=सुधाकर वडजे}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:36, 6 जुलाई 2025 (UTC)
ncv94ktjiyw24d25jfm031ksj25rqrn
सदस्य वार्ता:Doppelkammertoaster
3
1595786
6449159
2025-07-06T18:39:41Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449159
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Doppelkammertoaster}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:39, 6 जुलाई 2025 (UTC)
lro071rd9kifag72jf9730dirc978fv
सदस्य वार्ता:AbirArno17
3
1595787
6449160
2025-07-06T18:40:56Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449160
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=AbirArno17}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:40, 6 जुलाई 2025 (UTC)
lbd3pfeghjgrr5xe4uuapsdsxuco6st
सदस्य वार्ता:Akashkumar8756
3
1595788
6449161
2025-07-06T18:47:07Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449161
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Akashkumar8756}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 18:47, 6 जुलाई 2025 (UTC)
diau1w7pskv21mdylaaomsoiinsp94l
सदस्य वार्ता:Oleg Farrahov
3
1595789
6449164
2025-07-06T19:01:31Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449164
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Oleg Farrahov}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 19:01, 6 जुलाई 2025 (UTC)
7fnp0tbg9lmi5361wkrqym8u5tdcpf4
सदस्य वार्ता:Rahulsoni1997
3
1595790
6449165
2025-07-06T19:06:15Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449165
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rahulsoni1997}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 19:06, 6 जुलाई 2025 (UTC)
60fbfh0v00uzzq6r9y9p2aik4oqhszx
सदस्य वार्ता:Thisispathik
3
1595792
6449169
2025-07-06T19:24:51Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449169
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Thisispathik}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 19:24, 6 जुलाई 2025 (UTC)
r64veu2dik71s0lujj8ax58b65bd5bi
सदस्य वार्ता:Alfred Antonio brown
3
1595794
6449177
2025-07-06T20:07:52Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449177
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Alfred Antonio brown}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 20:07, 6 जुलाई 2025 (UTC)
acwb5iqlbc3a07mi60eguvd79yu7b5s
सदस्य वार्ता:Sid raj7
3
1595795
6449178
2025-07-06T20:08:24Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449178
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sid raj7}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 20:08, 6 जुलाई 2025 (UTC)
qw2btnv5gapwo26ff47quuxtq4kw2sv
सदस्य वार्ता:Chintu wankhede
3
1595796
6449179
2025-07-06T20:12:28Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449179
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Chintu wankhede}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 20:12, 6 जुलाई 2025 (UTC)
s4si3hzvm6whm6x0t3oq7qzfj8vbyec
सदस्य वार्ता:Sumandas3423
3
1595797
6449181
2025-07-06T20:45:28Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449181
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sumandas3423}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 20:45, 6 जुलाई 2025 (UTC)
0bs4yqwb8hnxm2cxqfcg7p74srioweo
सदस्य वार्ता:DxrkPr1nceQajarIran
3
1595798
6449184
2025-07-06T21:21:55Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449184
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=DxrkPr1nceQajarIran}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 21:21, 6 जुलाई 2025 (UTC)
ffd876aqfp4jnv9pwdrtsaafps3b3u8
सदस्य वार्ता:Orzage
3
1595799
6449185
2025-07-06T21:24:15Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449185
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Orzage}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 21:24, 6 जुलाई 2025 (UTC)
cs4cafi5homshepwk509joww2mqnr5f
सदस्य वार्ता:Sad Arya
3
1595800
6449188
2025-07-06T22:01:00Z
MemicznyJanusz
630617
MemicznyJanusz ने [[सदस्य वार्ता:Sad Arya]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:Happy Arya]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Sad Arya|Sad Arya]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/Happy Arya|Happy Arya]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6449188
wikitext
text/x-wiki
#पुनर्प्रेषित [[सदस्य वार्ता:Happy Arya]]
a7nrts33gs2ysp1zrgttt2y9gwriebj
सदस्य वार्ता:Andhavarapu
3
1595801
6449190
2025-07-06T22:03:04Z
MemicznyJanusz
630617
MemicznyJanusz ने [[सदस्य वार्ता:Andhavarapu]] पृष्ठ [[सदस्य वार्ता:Gontadu]] पर स्थानांतरित किया: "[[Special:CentralAuth/Andhavarapu|Andhavarapu]]" का नाम "[[Special:CentralAuth/Gontadu|Gontadu]]" करते समय पृष्ठ स्वतः स्थानांतरित हुआ।
6449190
wikitext
text/x-wiki
#पुनर्प्रेषित [[सदस्य वार्ता:Gontadu]]
hr92d28s4mrq3bs9sx68r88qemb0vsb
सदस्य वार्ता:Shubham.rajput971
3
1595802
6449191
2025-07-06T22:05:03Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449191
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Shubham.rajput971}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 22:05, 6 जुलाई 2025 (UTC)
32h93gwk1qgplstk4zoak6vm6yeevkd
सदस्य वार्ता:JulioSndvl80
3
1595803
6449192
2025-07-06T22:08:10Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449192
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=JulioSndvl80}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 22:08, 6 जुलाई 2025 (UTC)
ggc7bur13dltvmnmu9bt0fm018a1x8f
सदस्य वार्ता:GoldRomean
3
1595804
6449193
2025-07-06T22:28:08Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449193
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=GoldRomean}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 22:28, 6 जुलाई 2025 (UTC)
3o5bc7mt3u6ph6nv6aac4ddr6b2x4gc
सदस्य वार्ता:Gansa meghwanshi 00
3
1595805
6449195
2025-07-06T23:21:25Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449195
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Gansa meghwanshi 00}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 23:21, 6 जुलाई 2025 (UTC)
1xl6cwpvxthg2unslznt59dbu0reqw4
सदस्य वार्ता:Mohit khariya
3
1595806
6449196
2025-07-06T23:53:59Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[Template:Welcome|स्वागतम्]]
6449196
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Mohit khariya}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 23:53, 6 जुलाई 2025 (UTC)
io9rk6iyy5fnn0by0um647wkvlz8vkx
सदस्य वार्ता:Oqercscji
3
1595807
6449198
2025-07-07T01:07:51Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449198
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Oqercscji}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 01:07, 7 जुलाई 2025 (UTC)
0jfb4tv5oe8td5qechbl8391cbadikq
सदस्य वार्ता:Jinwoo777
3
1595808
6449202
2025-07-07T02:51:24Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449202
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Jinwoo777}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 02:51, 7 जुलाई 2025 (UTC)
fw4vfdnt8enej9wr561msjcimr7qt2g
सदस्य वार्ता:ジャニー西川
3
1595809
6449206
2025-07-07T03:09:37Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449206
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=ジャニー西川}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 03:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ef1pul1itb0usgk796j9cy7s93h0q6d
सदस्य वार्ता:Thunderbullll
3
1595810
6449209
2025-07-07T03:31:31Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449209
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Thunderbullll}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 03:31, 7 जुलाई 2025 (UTC)
p3trr37tsfvunsuog6u4xnido3w140r
सदस्य वार्ता:Chatrariya bharatbhai
3
1595811
6449210
2025-07-07T03:48:19Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449210
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Chatrariya bharatbhai}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 03:48, 7 जुलाई 2025 (UTC)
0lp0qow3ycdhp4jobst1054u3jp57c3
सदस्य वार्ता:Riklavya
3
1595812
6449211
2025-07-07T03:56:22Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449211
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Riklavya}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 03:56, 7 जुलाई 2025 (UTC)
leqdopb0941flq189xwk9a18vxr8h0e
सदस्य वार्ता:Rpbharat
3
1595813
6449216
2025-07-07T04:09:01Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449216
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rpbharat}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 04:09, 7 जुलाई 2025 (UTC)
t8szmehzxu27t2jl734wo53jdipxlss
सदस्य वार्ता:Metaconnector
3
1595814
6449218
2025-07-07T04:41:11Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449218
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Metaconnector}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 04:41, 7 जुलाई 2025 (UTC)
bswirs6t4lsopylvr3i9u0ifupopi1a
सदस्य वार्ता:Karanthakur99
3
1595815
6449219
2025-07-07T04:50:10Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449219
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Karanthakur99}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 04:50, 7 जुलाई 2025 (UTC)
k54iwud6g9q7o8tzfxo9wwwzein80n6
सदस्य वार्ता:Bansal class
3
1595816
6449220
2025-07-07T04:51:52Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449220
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Bansal class}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 04:51, 7 जुलाई 2025 (UTC)
csqltrit1encf3dy77bqg3cnf86omkw
सदस्य वार्ता:Paleozoey
3
1595817
6449221
2025-07-07T05:02:22Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449221
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Paleozoey}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:02, 7 जुलाई 2025 (UTC)
lmx44yiyabf3s9b4u4pss1fmo1r4xba
सदस्य वार्ता:Dhar Rajarshi
3
1595818
6449222
2025-07-07T05:04:10Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449222
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Dhar Rajarshi}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:04, 7 जुलाई 2025 (UTC)
b9d77swgimtuluzkq3u1bjip9xcre20
सदस्य वार्ता:Rajeshthakur42
3
1595819
6449225
2025-07-07T05:25:53Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449225
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rajeshthakur42}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:25, 7 जुलाई 2025 (UTC)
s8eyidrvy9djs3co9fn4t4apu7d0d3w
सदस्य वार्ता:VASUDEV BENIWAL
3
1595820
6449229
2025-07-07T05:35:25Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[Template:Welcome|स्वागतम्]]
6449229
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=VASUDEV BENIWAL}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:35, 7 जुलाई 2025 (UTC)
lwcohljg388u9mkzyp7mto7rlvye7bi
सदस्य वार्ता:NirmalChaitanya
3
1595821
6449230
2025-07-07T05:45:30Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449230
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=NirmalChaitanya}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 05:45, 7 जुलाई 2025 (UTC)
g9d6c36t3lwx9fntg3pda6m0g5piyyu
सदस्य वार्ता:Alrightxme
3
1595822
6449235
2025-07-07T06:01:21Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449235
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Alrightxme}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 06:01, 7 जुलाई 2025 (UTC)
e3m00o7dt9uxnjcpziw7fav2y49d2io
सदस्य वार्ता:Alif Patnaik
3
1595823
6449241
2025-07-07T06:19:32Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449241
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Alif Patnaik}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 06:19, 7 जुलाई 2025 (UTC)
de1wk69u2oxbv9srd5e3g56t181mi85
सदस्य वार्ता:Pintu bishnoi 29
3
1595824
6449247
2025-07-07T06:34:59Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449247
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Pintu bishnoi 29}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 06:34, 7 जुलाई 2025 (UTC)
nafa1vbmeg9cwvlmzq6bkfg5lkz0hop
सदस्य वार्ता:Calculatessd
3
1595825
6449249
2025-07-07T06:51:29Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449249
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Calculatessd}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 06:51, 7 जुलाई 2025 (UTC)
3rdc23zg3lf0mpj0xqvcazzv9ka4vip
सदस्य वार्ता:Abbasshekari
3
1595826
6449252
2025-07-07T07:03:26Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449252
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Abbasshekari}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:03, 7 जुलाई 2025 (UTC)
l5s40rl4529i8mfwcs9wm8ss74si7j9
सदस्य वार्ता:Sourav 4816
3
1595827
6449271
2025-07-07T07:32:39Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449271
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sourav 4816}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:32, 7 जुलाई 2025 (UTC)
oqjdrvz6lofig16jlx7powuf6a2gdl0
सदस्य वार्ता:2431704aditi
3
1595829
6449273
2025-07-07T07:41:15Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449273
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=2431704aditi}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:41, 7 जुलाई 2025 (UTC)
oeutwocj3dchzecvldt9ny8e0187kes
सदस्य वार्ता:Lisarani Biswal
3
1595830
6449274
2025-07-07T07:45:42Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449274
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Lisarani Biswal}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 07:45, 7 जुलाई 2025 (UTC)
rqlbbga46hlw5pkcq2vxm227j5g821b
सदस्य वार्ता:Samitkumar356
3
1595831
6449276
2025-07-07T08:47:03Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449276
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Samitkumar356}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 08:47, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ozfeso1ym6k5m2fzu0rg99ngmd0fygd
सदस्य वार्ता:Okapurusha
3
1595832
6449280
2025-07-07T09:13:16Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449280
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Okapurusha}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:13, 7 जुलाई 2025 (UTC)
faar5m7k84rb2mamxqosxg2zotryjog
सदस्य वार्ता:Urvashi9
3
1595833
6449283
2025-07-07T09:17:30Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449283
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Urvashi9}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:17, 7 जुलाई 2025 (UTC)
oy4wfgkat1b6eib97xe57che225qg9j
माचा
0
1595834
6449284
2025-07-07T09:19:42Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1297971789|Matcha]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449284
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Tea|Tea_name=''माचा''|Tea_type=[[हरी चाय]]|Tea_color=हरा|Tea_image=Matcha Scoop.jpg|Tea_origin=[[चीन]] और [[जापान]] (पाउडर चाय की उत्पत्ति: चीन; आधुनिक शैली: जापान — छाया-उगाई, चमकदार हरा, उमामी-समृद्ध)|Tea_names=[[wikt:抹茶|抹茶]], "“महीन पिसी चाय”"|Tea_quick=प्राचीन चीनी मूल की जापानी पत्थर-चक्की से पिसी पाउडर हरी चाय}}
'''माचा''' (Matcha; [[चीनी भाषा|चीनी]] और [[जापानी भाषा|जापानी]] भाषाएं में: 抹茶) एक महीन पिसी हुई [[हरी चाय]] की चूर्ण है, जो विशेष रूप से छाया में उगाई गई चाय की पत्तियों से तैयार की जाती है। छाया में उगाई जाने के कारण माचा का रंग चमकदार हरा होता है और इसका [[उमामी]] स्वाद गहरा होता है। प्रायः माचा को गर्म पानी में घोलकर ही पिया जाता है।
माचा की उत्पत्ति [[चीन]] में हुई थी, लेकिन चौदहवीं सदी में वहाँ कच्चे माल के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया गया था।<ref name="Shen22">{{cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|chapter=補遺一|language=zh|trans-title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|trans-chapter=Addendum 1}}</ref> छाया में उगाने की तकनीक सोलहवीं सदी में [[जापान]] में विकसित हुई<ref>{{Cite web|url=https://kotobank.jp/word/%E6%8A%B9%E8%8C%B6-136678|title=抹茶(マッチャ)とは? 意味や使い方|website=[[Kotobank]]|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241214031527/https://kotobank.jp/word/%25E6%258A%25B9%25E8%258C%25B6-136678|archive-date=14 December 2024|access-date=12 December 2024|url-status=live}}</ref> और आज लगभग सारा माचा वहाँ ही उत्पादित होता है।<ref name="japan_unique_teas2">{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref> पारंपरिक जापानी चाय समारोह, जिसे आमतौर पर चानोयु (chanoyu, 茶の湯) या सदो/चादो (sadō/chadō, 茶道) कहा जाता है, माचा की तैयारी, परोसने और सेवन के इर्द‑गिर्द घूमता है और यह एक ध्यानात्मक तथा आध्यात्मिक अभ्यास का प्रतीक है।
माचा का उपयोग मोची और [[सोबा]] नूडल्स, ग्रीन टी आइस क्रीम, माचा लैट्टे, और विभिन्न जापानी वागाशी मिठाइयों को रंगने और स्वाद देने में भी किया जाता है। अक्सर इस उद्देश्य के लिए महंगे छाया‑उगाए माचा के बजाय रंगद्रव्ययुक्त सस्ता माचा प्रयोग में लाया जाता है।<ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.ooigawachaen.co.jp/blog/2017/02/09/369|title=本当の抹茶とそうではない抹茶がある!?抹茶にまつわる知っておきたい豆知識|date=9 February 2017|website=大井川茶園 公式ブログ|language=ja|access-date=13 December 2024}}</ref>{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== परिभाषा ==
[[अंतरराष्ट्रीय मानकीकरण संगठन]] (ISO 20715:2023 “टी — चाय के प्रकारों का वर्गीकरण”) और जापानी खाद्य लेबलिंग मानक (日本茶業中央会 द्वारा परिभाषित) दोनों के अनुसार, माचा के लिए निम्नलिखित शर्तें अनिवार्य हैं:
* Camellia sinensis var. sinensis (चीनी, छोटे पत्तों वाली चाय) से निर्मित होना
* छाया में उगाया जाना
* भाप देकर पकाया (स्ट्रीम) और सुखाया जाना, बिना रोल किए
* महीन चूर्ण के रूप में पीसा जाना
जापानी लेबलिंग मानक के अनुसार, चाय की पत्तियाँ कटाई से पहले लगभग २–३ सप्ताह तक ‘योशिजु’, ‘कोमो’ या चीज़क्लॉथ जैसे आवरणों के अंतर्गत छाया में रखी जाती हैं। इन तीन प्रक्रियाओं के बाद की पत्तियों को ‘टेंचा’ (碾茶) कहा जाता है। ISO मानक में कोमल पत्तियाँ, कली या अंकुर भी माचा बनाने के लिए प्रयोग किए जा सकते हैं, जबकि जापानी मानक केवल पत्तियों को ही मान्यता देता है।
सस्ती “हुनमात्सुचा” (hunmatsucha, 粉末茶), जो गैर‑छाया उगाई गई चाय की पत्तियों को पीसकर बनती है, कभी‑कभी “माचा” के नाम से बेची जाती है, हालांकि यह उपरोक्त शर्तें पूरी नहीं करती।{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== विशेषताएँ ==
माचा की विशेषताएँ इस प्रकार हैं:
* रंग : चमकदार हरा (उपयोग की गई पत्तियों के आधार पर गहरा भी हो सकता है)
* स्वाद : गहरा [[उमामी]]
* खुशबू : ओओइको (ooikou, 覆い香) जैसा, समुद्री शैवाल की तरह
<ref>{{Cite journal|title=あたらしい農業技術|trans-title=New agricultural technology|url=https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|journal=Shizuoka Prefecture Industry Department|archive-url=https://web.archive.org/web/20240831012517/https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|archive-date=31 August 2024|access-date=13 December 2024}}</ref>
छाया में बढ़े क्लोरोप्लास्ट अधिक प्रकाश अवशोषित करते हैं, जिससे माचा का रंग जीवंत होता है। इसका उमामी स्वाद मुख्यतः अमीनो अम्लों (जैसे थेयेनिन, सुक्सिनिक अम्ल, गैलिक अम्ल, थियोगैलिन) से आता है, जबकि ओओइको खुशबू डाइमिथाइल सल्फाइड के कारण होती है। छाया देने से थियेनिन और कुल मुक्त अमीनो अम्लों की मात्रा बढ़ती है, पर कैटेचिन का संचय घट जाता है।<ref>{{cite journal|last1=Kaneko|first1=Shu|last2=Kumazawa|first2=Kenji|last3=Masuda|first3=Hideki|last4=Henze|first4=Andrea|last5=Hofmann|first5=Thomas|date=March 2006|title=Molecular and Sensory Studies on the Umami Taste of Japanese Green Tea|journal=J. Agric. Food Chem.|volume=54|issue=7|pages=2688–2694|bibcode=2006JAFC...54.2688K|doi=10.1021/jf0525232|pmid=16569062}}</ref>
== तैयारी ==
टेंचा की पत्तियों को पहले लगभग १०–१५ सेकंड के लिए १०० °C पर भाप में पकाया जाता है, जिससे पत्तियाँ नरम होती हैं और ऑक्सीकरण एंजाइम निष्क्रिय हो जाते हैं। फिर इन्हें १७०–२०० °C की मशीन में सुखाकर महीन चूर्ण (माचा) में पीसा जाता है, जबकि पत्तियों का अपना तापमान करीब ७० °C रहता है।<ref name=":2">{{Cite journal|last=Haraguchi|first=Kenji|date=2015|title=抹茶の特徴|trans-title=Characteristics of Matcha|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/jao/46/2/46_121/_pdf|journal=Japan Association on Odor Environment|language=ja|volume=46|issue=2|pages=121–126|doi=10.2171/jao.46.121}}</ref>{{Nbsp}}{{Nbsp}}
माचा चाय दो प्रकार की होती है:
* कोइचा (koicha, 濃茶) : उच्च श्रेणी का माचा, लगभग ४ ग्राम माचा और ३० मि.ली. ८० °C के पानी से; इसमें फेन नहीं बनाया जाता।
* उसुचा (usucha, 薄茶) : आधा माचा और ६० मि.ली. ९० °C के पानी से; इसमें फेन बनाकर कड़वाहट कम की जाती है।
<ref name=":3">{{Cite web|url=https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|title=濃茶と薄茶の違いや入れ方を動画と写真で解説!茶道の抹茶碗の違いも説明|last=橋本城岳(じょうがく)|date=6 September 2018|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213190126/https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref>
=== जापानी समारोह में ===
[[चित्र:Bamboo_chasen_to_whisk_koicha_(15455038443).jpg|अंगूठाकार|चावाँ में चसेन से फेंटा गया कोइचा]]
[[चित्र:Matcha_(5026245674).jpg|अंगूठाकार|उसुचा]]
कोइचा पीना [[जापानी चाय समारोह]] का मुख्य हिस्सा माना जाता है, जबकि उसुचा पूरक होता है। समारोह में माचा को निम्न बर्तनों में संग्रहित किया जाता है:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GwUaFBTlm4QC&dq=koicha&pg=PA187|title=An Introduction to Japanese Tea Ritual|last=Anderson|first=Jennifer Lea|date=1 January 1991|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0749-3|pages=187|language=en}}</ref>
* चाइरे (chaire, 茶入) : कोइचा के लिए
* नात्सुमे (natsume, 棗) : उसुचा के लिए
उपयोग से पहले माचा को छलनी से छाना जाता है। फिर चाशाकु (chashaku, 茶杓) से आवश्यक मात्रा में निराजवंशा जाता है, चावाँ (chawan, 茶碗) में गर्म पानी डालकर चसेन (chasen, 茶筅) से घुलाया जाता है, और मीठे व्यंजन समाप्त होने के बाद परोसा जाता है।<ref>{{Cite web|url=https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|title=お抹茶より先にお菓子を頂く理由|date=17 December 2017|website=三日月茶道教室|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213231436/https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|title=抹茶をいただく時に、先に和菓子を食べるのはなぜですか。 {{!}} レファレンス協同データベース|last=国立国会図書館|website=レファレンス協同データベース|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240320003927/https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|archive-date=20 March 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><gallery widths="200">
चित्र:Aichi_Prefectural_Ceramic_Museum_2018_(009).jpg|चाइरे
चित्र:Chr_natsume.jpg|नात्सुमे
चित्र:Three_piece_matcha_set.jpg|पाठ=upper left : chasen (茶筅), upper right : chawan (茶碗), lower right chashaku (茶杓)|ऊपर बाएं: चसेन, ऊपर दाएं: चवाँ, नीचे दाएं: चाशाकु
चित्र:Outdoor_Tea_Ceremony.jpg|एक मेज़बान जापानी बाह्य चाय समारोह के दौरान माचा तैयार करते समय
</gallery>
== उत्पादन ==
आज माचा का अधिकांश उत्पादन जापान में होता है, जहाँ यह चाय समारोह का अभिन्न अंग है। चीन और वियतनाम में भी कुछ माचा उत्पादित होता है, जो मुख्यतः जापानी निर्यात के लिए होता है।<ref name="japan_unique_teas">{{Cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last=Heiss|first=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref>
== अन्य उपयोग ==
माचा (या “माचा” नाम से हुनमात्सुचा{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}) का प्रयोग कई व्यंजनों में रंग और स्वाद बढ़ाने के लिए होता है, जैसे कास्तेला, मांजू, मोनाका, काकिगोरी (बर्फ पर चूर्ण), दूध और चीनी के साथ पेय, और माचा‑जिओ (नमक‑मिश्रित माचा) से [[टेम्पुरा]] का स्वाद। यह वेस्टर्न शैली की [[चॉकलेट]], कैंडी, [[केक]], पास्त्री, [[कुकी (एक प्रकार का बिस्कुट)|कुकीज़]], [[चीज़केक]], [[पुडिंग]], मूस और ग्रीन टी आइस क्रीम में भी लोकप्रिय है। [[पोक्की]] और [[किट कैट]] जैसे स्नैक्स में भी माचा संस्करण मिलते हैं।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|title=The matcha moment: why even KitKats now taste of green tea|date=24 February 2019|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=19 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108001017/https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|archive-date=8 November 2020|author-first1=Rebecca|author-last1=Smithers|url-status=live}}</ref>
उत्तरी अमेरिका के कैफे (जैसे [[स्टारबक्स]]) में “ग्रीन टी लैट्टे” और अन्य माचा पेय लोकप्रिय हो गए हैं, जो स्वास्थ्यवर्धक विकल्प के रूप में पसंद किए जाते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://soranews24.com/2016/06/10/starbucks-matcha-marches-into-the-via-lineup-with-new-japan-exclusive-green-tea-drink-mix/|title=Starbucks matcha marches into the Via lineup with new, Japan-exclusive green tea drink mix|last1=Baseel|first1=Casey|date=10 June 2016|website=SoraNews24|language=en-US|access-date=29 February 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|title=Green Tea Joins Starbucks Menu|date=19 April 2006|website=Queens Gazette|archive-url=https://web.archive.org/web/20240321151230/https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|archive-date=21 March 2024|access-date=29 February 2024|url-status=live}}</ref>
<gallery widths="150px" heights="150px" mode="packed">
File:Matcha_ice_cream_001.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_ice_cream_001.jpg|[[टोक्यो]] के एक रेस्तरां में माचा आइसक्रीम
File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|माचा केक
File:Matcha_tiramisu.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tiramisu.jpg|माचा [[तिरामिसु]]
File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|चा‑सोबा सुशी रोल
File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|व्हीप्ड क्रीम से सजी माचा नाइट्रो कोल्ड ब्रू
File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|माचा लैटे
File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कॉफ़ी बीन्स चॉकलेट माचा
</gallery>
== इतिहास ==
=== चीन ===
[[चित्र:110601_204646.jpg|पाठ=Various types of compressed teas|अंगूठाकार|विभिन्न प्रकार की संकुचित चायें]]
[[तांग राजवंश]] (६१८–९०७) के दौरान [[चीनी जनवादी गणराज्य|चीन]] में चाय की पत्तियों को भाप में पकाकर ईंटों (टी ब्रिक्स) के रूप में दबाया जाता था, ताकि उन्हें संग्रह और व्यापार में आसानी हो। लू यू की पुस्तक द क्लासिक ऑफ टी (७६०–७६२) के अनुसार, चाय को पहले आग पर दबाई हुई चाय की ईंटें सेंककर तैयार किया जाता था, फिर एक लकड़ी के ग्राइंडर ([[चीनी भाषा|चीनी]]: ''niǎn'', 碾; [[जापानी भाषा|जापानी]]: yagen) में पीसा जाता था। इसके पश्चात् पानी को उबालकर उसमें एक बार नमक मिलाया जाता और फिर चाय का पाउडर उबलते पानी में मिलाकर तब तक उबाला जाता जब तक उसमें झाग न आ जाए।<ref name="Luyu2">{{cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|chapter=五之煮|language=zh|trans-title=The Classic of Tea|trans-chapter=5}}</ref><ref>Han Wei, "Tang Dynasty Tea Utensils and Tea Culture: Recent Discoveries at Famen Temple", in ''Chanoyu Quarterly'' no. 74 (1993)</ref> कभी‑कभी इसमें हरी प्याज़, अदरक, जूजूब (बेर), संतरे का छिलका, टेट्राडियम रुटिकार्पम (Tetradium turicarpum) और पुदीना भी मिलाया जाता था।<ref name="Luyu">{{Cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|trans_chapter=5|trans_title=The Classic of Tea|chapter=五之煮|language=zh}}</ref>
==== पिसी और संकुचित चाय ====
[[चित्र:Famen_Si_May_2007_071.jpg|पाठ=Niǎn|अंगूठाकार|निआन (niǎn, 碾), फामेन मंदिर से प्राप्त एक कलाकृति]]
[[सोंग राजवंश]] (९६०–१२७९) के दौरान, भाप में पकाकर सुखाई गई चाय की पत्तियों से बना पाउडर लोकप्रिय हुआ। पेय को तैयार करने के लिए एक कटोरे में चाय के पाउडर को गर्म पानी के साथ फेंटा जाता था।<ref name="Hiroichi2">Tsutsui Hiroichi, "Tea-drinking Customs in Japan", paper in ''Seminar Papers: The 4th International Tea Culture Festival''. Korean Tea Culture Association, 1996.</ref> यद्यपि तब “माचा” (matcha, 抹茶) शब्द प्रचलित नहीं था, कटोरी और चाय की व्हिस्क (बांस का फेटने वाला उपकरण) से चाय फेंटने की प्रथा ११वीं शताब्दी तक चीन में आरंभ हो चुकी थी।
सबसे प्रमुख दस्तावेज़ सॉन्ग राजवंशीन कैई श्यांग की रिकॉर्ड ऑफ टी (१०४९–१०५३) और सम्राट हुईज़ोंग का ट्रीटाइज ऑन टी (१११०७) हैं। इनमें उच्च-गुणवत्ता वाली संकुचित चाय, जैसे “लोंगफेंग तुआन्चा” (龍鳳團茶, ‘ड्रैगन एंड फीनिक्स लंप टी’) के पाउडर बनाने के तरीकों का वर्णन मिलता है।<ref name="Cai2">{{cite wikisource|title=茶錄|first=Xiang|last=Cai|wslanguage=zh|language=zh|trans-title=Record of Tea}}</ref><ref name="Sen19572">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466376/1/1|author1=千宗|date=1957|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466376}}</ref> चाय की ईंटों को धातु के निआन से पीसा जाता, छाना जाता, कटोरे में डाला जाता, गर्म पानी मिलाकर व्हिस्क से अच्छी तरह मिलाया जाता।
'''रिकॉर्ड ऑफ टी''' में उल्लेख है कि जितनी महीन छलनी होगी, चाय उतनी ही अधिक सतह पर तैरती; मोटी छलनी से पाउडर डूबता रहता। यह दर्शाता है कि उस समय के पाउडर कण आधुनिक माचा से बड़े थे। कीयोमिन-जी (क्योटो) और एन्गाकु-जी (कामाकुरा) में आज भी सॉन्ग राजवंश की चाय समारोह की परंपराएँ जिंदा मानी जाती हैं।<ref>{{Cite journal|last=Fukumochi|first=Masayuki|title=京都の無形文化財としての建仁寺四頭茶礼|trans-title=Kennin-ji's Yotsugashira Charei as an Intangible Cultural Property of Kyoto|url=http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|journal="Kankō & Tourism", the journal of the Osaka University of Tourism|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240812131847/http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|archive-date=12 August 2024|access-date=27 January 2024}}</ref>
==== संकुचित चाय का घटता उपयोग ====
सॉन्ग राजवंश में लंप चाय (团茶) का निर्माण श्रमसाध्य, जटिल और महंगा था, तथा किसी भी त्रुटि पर पूरी बर्बाद हो जाती थी। तांग राजवंश में “चखने पर कड़वी, निगलने पर मीठी” चाय को आदर्श माना जाता था, किन्तु सॉन्ग राजवंश में इसे “सुगंध, मिठास, पूर्णता, और कोमलता” चार गुणों से प्रतिस्थापित किया गया, जिससे चाय की प्राकृतिक कड़वाहट को हटाने के प्रयास हुए। परिणामस्वरूप, संकुचित चाय महंगी और जटिल बन गई तथा मिंग राजवंश के बाद इसका तेजी से पतन हुआ।<ref name="Teng1993">{{Cite thesis|last=Téng|first=Jūn|title=茶文化の思想的背景に関する研究|trans-title=Study on the ideological background of tea culture|date=1993|publisher=神戸大学|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|doi=10.11501/3078362|language=ja|archive-date=26 January 2024|access-date=27 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126234935/https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|url-status=live}}</ref>
[[मिंग राजवंश]] के प्रवर्तक सम्राट झू यूआनझांग ने १३९१ में संकुचित चाय के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया। इसके बाद चीन में ढीली पत्तियों को सीधे गर्म पानी में भिगोकर तैयार किया जाने वाला आधुनिक तरीका ही आम हो गया।
[[चित्र:明太祖画像.jpg|अंगूठाकार|पुराने सम्राट झू यूआनझांग, लगभग सन् १३९७ में]]
: शेन डेफू की वानली ये हुआ बिआन (萬厲野獲編) में उल्लेख है कि मिंग राजवंश की शुरुआत में, सम्राट को चीनी चाय—विशेषकर जियानिंग और यांग्शियान चाय—की पेशकश होती थी, जो संकुचित रूप में ‘लोंगतुआन’ (龍團) कहलाई जाती थीं। तिसरी वर्ष की चौबीसवीं सितंबर में साम्राज्य ने लोंगतुआन का उत्पादन बंद करवा दिया और केवल ताजे अंकुरित कोंपलों को ही संग्रहित करने का आदेश दिया। संकुचित चाय पर प्रतिबंध से माचा भी चीन में लुप्तप्राय हो गया और आगे इसका विकास मुख्यतः जापान में जापानी सौंदर्यबोध और सिद्धांतों के तहत हुआ।<ref name="Shen2">{{Cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|trans_chapter=Addendum 1|trans_title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|chapter=補遺一|language=zh}}</ref>{{Efn|The original text is: "國初四方供茶,以建寧、陽羨茶品為上,時猶仍宋製,所進者俱碾而揉之,為大小龍團。至洪武二十四年九月,上以重勞民力,罷造龍團,惟采茶芽以進."}}<ref>{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=A Brief History of Tea}}</ref>
कुछ इतिहासकार बताते हैं कि मिंग राजवंश में कृषि और सैन्य शक्ति पर जोर तथा होन्गवू सम्राट का स्वयं अवनतम सामाजिक स्थिति से उत्थान ने इस जटिल शाही परंपरा को तुच्छ समझा होगा।<ref>{{Cite book|title=茶の話——茶事遍路|last=Chin|first=Shunshin|publisher=The Asahi Shimbun Company|year=1992|isbn=4-02-260705-X|series=Asahi Bunko|pages=90–100|language=ja|trans-title=Tale of Tea: Chaji Pilgrimage}}</ref>
=== जापान ===
[[चित्र:Yagen.jpg|अंगूठाकार|''यागेन'']]
चाय का सबसे पुराना दस्तावेजी उल्लेख जापान में ९वीं शताब्दी का है, जब [[बौद्ध भिक्षु]] एइचू (Eichū, 永忠) ने चीन से चाय के साथ लौटकर स्नेचा (煎茶) सम्राट सागा को ८१५ में कराया। यह संभवतः चीनी संकुचित चाय थी, न कि आधुनिक स्नेचा (जहाँ पत्तियाँ सीधे पानी में भिगोकर बनाई जाती हैं)।<ref name="Nunome1982">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref><ref name="Nunome19822">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref>
==== माचा का परिचय ====
माचा को आम तौर पर ११९१ में ज़ेन भिक्षु ऐसाई द्वारा चीन के सॉन्ग राजवंश से जापान लाया गया माना जाता है। उन्होंने किस्सा योजोकी (喫茶養生記, ‘स्वास्थ्य के लिए चाय पीने की पुस्तक’) लिखी और १२१४ में इसे कमाकुरा के महान शोगुन मीनामोटो नो सानेतोमो को समर्पित किया। उस समय चाय को औषधि के रूप में देखा जाता था।<ref name="Ikegatani1988">{{Cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024}}</ref>
किस्सा योजोकी में वर्णित है कि चाय की पत्तियाँ सुबह तोड़ी जातीं, तुरंत भाप में पकाई जातीं, और फिर रात भर भूनने की रैक पर रखी जातीं। आधुनिक माचा में यह लंबा भूनने का चरण अब नहीं होता, केवल लगभग तीस मिनट तक सुखाने के लिए भूनते हैं। उस समय चाय भूरे‑काले लंप के रूप में होती थी, जिसे पीसकर वर्तमान माचा की तरह सेवन किया जाता था।<ref name="Sen19582">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466377/1/19|author1=千宗|date=1958|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|page=13|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466377}}</ref><ref name="Ikegatani19882">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref><ref name="Ikegatani19883">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref>
[[चित्र:Unpo_iroha_shu_matcha.jpg|अंगूठाकार|जापानी शब्दकोश ‘उन्पो इरोहा शू’ (१५४८) में माचा (抹茶) के लिए प्रयुक्त अक्षर]]
==== माचा का प्रसार और परिष्करण ====
जापान में १४वीं से १६वीं शताब्दी तक माचा ज़ेन मठों में महत्वपूर्ण रहा और उच्च वर्ग में इसकी मांग थी। १३वीं सदी तक माचा को यागेन नामक हाथ से चलने वाले ग्राइंडर से पीसा जाता था, जिससे कण मोटे होते थे। १४वीं सदी में चाय के लिए विशेष पत्थर का चक्की आया, जिससे महीन पाउडर बनना संभव हुआ।<ref>{{Cite journal|last=Sawamura|first=Shinʼichi|date=2011|title=中世以前の抹茶の粒度と味|trans-title=Particle Size and Taste of Matcha Produced before the Middle Ages|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/cookeryscience/44/3/44_231/_article/-char/ja|journal=Journal of Cookery Science of Japan|language=ja|publisher=The Japan Society of Cookery Science|volume=44|issue=3|pages=231–237|doi=10.11402/cookeryscience.44.231}}</ref>
[[चित्र:Tea_bowl,_known_as_Suehiro,_studio_of_Chojiro,_Raku_ware,_Kuroraku_type,_Azuchi-Momoyama_to_Edo_period,_1500s-1600s_AD,_ceramic_-_Tokyo_National_Museum_-_Ueno_Park,_Tokyo,_Japan_-_DSC08889.jpg|अंगूठाकार|चवाँ जिसे सुएहीरो कहा जाता है — चोजिरो के स्टूडियो से]]
[[चित्र:Kiyomizudera_Engi_Emaki.jpg|अंगूठाकार|कियॉमिजु-देड़ा मंदिर के मूल की चित्र लिपि से "चाय बनाना" भाग, सन् १५१७]]
==== परंपराएँ ====
[[चित्र:Uji_Chatsumi_Zu.jpg|अंगूठाकार|[[उकियो-ए]] जिसमें उजी, क्योटो में चाय तोड़ना दर्शाया गया है। यह चित्र हिरोशिगे तृतीय (१८४२–१८९४) द्वारा बनाया गया था।]]
मुरोमाची काल से “चाय गुरु” (茶師, चाशी) शब्द का प्रयोग चाय निर्माताओं और विक्रेताओं के लिए होता था। [[एदो अवधी|एडो काल]] (१६०३–१८६७) में यह विशेष रूप से उजी, क्योटो के “गोयो चाशी” (御用茶師) तक सीमित हो गया, जिनका दर्जा [[तोकुगावा शोगुनराज]] द्वारा सुनिश्चित था। उजी चाय गुरु तीन रैंक—गोमोत्सु चाशी, ओफ़ुकुरो चाशी, और ओतोरी चाशी—में विभक्त थे। इन्हें अपने कुलनाम का प्रयोग और समुराई की तरह तलवार रखने का अधिकार था; ये केवल शोगुन, दरबार और सामंतों को चाय बेचते, आम जनता को नहीं।<ref name="Anada1971">{{Cite journal|last=Anada|first=Sayoko|date=30 November 1971|title=江戸時代の宇治茶師|trans-title=Uji tea master in Edo period|url=https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|journal=Gakushuin University History|language=ja|publisher=Gakushuin University Historical Society|volume=8|pages=47–70|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129204244/https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|archive-date=29 January 2024|access-date=30 January 2024}}</ref>
== यह भी देखें ==
* [[हरी चाय]]
== सन्दर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:ग्रीन टी]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
[[श्रेणी:लेख जिनमें कोरियाई भाषा का पाठ है]]
[[श्रेणी:चीनी भाषा पाठ वाले लेख]]
n8czn0sz4s6xqjdor0cuqnatbj4gun2
6449286
6449284
2025-07-07T09:21:40Z
स्वर्ग
876547
6449286
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Tea|Tea_name=''माचा''|Tea_type=[[हरी चाय]]|Tea_color=हरा|Tea_image=Matcha Scoop.jpg|Tea_origin=[[चीन]] और [[जापान]] (पाउडर चाय की उत्पत्ति: चीन; आधुनिक शैली: जापान — छाया-उगाई, चमकदार हरा, उमामी-समृद्ध)|Tea_names=[[wikt:抹茶|抹茶]], "“महीन पिसी चाय”"|Tea_quick=प्राचीन चीनी मूल की जापानी पत्थर-चक्की से पिसी पाउडर हरी चाय}}
'''माचा''' (Matcha; [[चीनी भाषा|चीनी]] और [[जापानी भाषा|जापानी]] भाषाओं में: 抹茶) एक महीन पिसी हुई [[हरी चाय]] की चूर्ण है, जो विशेष रूप से छाया में उगाई गई चाय की पत्तियों से तैयार की जाती है। छाया में उगाई जाने के कारण माचा का रंग चमकदार हरा होता है और इसका [[उमामी]] स्वाद गहरा होता है। प्रायः माचा को गर्म पानी में घोलकर ही पिया जाता है।
माचा की उत्पत्ति [[चीन]] में हुई थी, लेकिन चौदहवीं सदी में वहाँ कच्चे माल के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया गया था।<ref name="Shen22">{{cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|chapter=補遺一|language=zh|trans-title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|trans-chapter=Addendum 1}}</ref> छाया में उगाने की तकनीक सोलहवीं सदी में [[जापान]] में विकसित हुई<ref>{{Cite web|url=https://kotobank.jp/word/%E6%8A%B9%E8%8C%B6-136678|title=抹茶(マッチャ)とは? 意味や使い方|website=[[Kotobank]]|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241214031527/https://kotobank.jp/word/%25E6%258A%25B9%25E8%258C%25B6-136678|archive-date=14 December 2024|access-date=12 December 2024|url-status=live}}</ref> और आज लगभग सारा माचा वहाँ ही उत्पादित होता है।<ref name="japan_unique_teas2">{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref> पारंपरिक जापानी चाय समारोह, जिसे आमतौर पर चानोयु (chanoyu, 茶の湯) या सदो/चादो (sadō/chadō, 茶道) कहा जाता है, माचा की तैयारी, परोसने और सेवन के इर्द‑गिर्द घूमता है और यह एक ध्यानात्मक तथा आध्यात्मिक अभ्यास का प्रतीक है।
माचा का उपयोग मोची और [[सोबा]] नूडल्स, ग्रीन टी आइस क्रीम, माचा लैट्टे, और विभिन्न जापानी वागाशी मिठाइयों को रंगने और स्वाद देने में भी किया जाता है। अक्सर इस उद्देश्य के लिए महंगे छाया‑उगाए माचा के बजाय रंगद्रव्ययुक्त सस्ता माचा प्रयोग में लाया जाता है।<ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.ooigawachaen.co.jp/blog/2017/02/09/369|title=本当の抹茶とそうではない抹茶がある!?抹茶にまつわる知っておきたい豆知識|date=9 February 2017|website=大井川茶園 公式ブログ|language=ja|access-date=13 December 2024}}</ref>{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== परिभाषा ==
[[अंतरराष्ट्रीय मानकीकरण संगठन]] (ISO 20715:2023 “टी — चाय के प्रकारों का वर्गीकरण”) और जापानी खाद्य लेबलिंग मानक (日本茶業中央会 द्वारा परिभाषित) दोनों के अनुसार, माचा के लिए निम्नलिखित शर्तें अनिवार्य हैं:
* Camellia sinensis var. sinensis (चीनी, छोटे पत्तों वाली चाय) से निर्मित होना
* छाया में उगाया जाना
* भाप देकर पकाया (स्ट्रीम) और सुखाया जाना, बिना रोल किए
* महीन चूर्ण के रूप में पीसा जाना
जापानी लेबलिंग मानक के अनुसार, चाय की पत्तियाँ कटाई से पहले लगभग २–३ सप्ताह तक ‘योशिजु’, ‘कोमो’ या चीज़क्लॉथ जैसे आवरणों के अंतर्गत छाया में रखी जाती हैं। इन तीन प्रक्रियाओं के बाद की पत्तियों को ‘टेंचा’ (碾茶) कहा जाता है। ISO मानक में कोमल पत्तियाँ, कली या अंकुर भी माचा बनाने के लिए प्रयोग किए जा सकते हैं, जबकि जापानी मानक केवल पत्तियों को ही मान्यता देता है।
सस्ती “हुनमात्सुचा” (hunmatsucha, 粉末茶), जो गैर‑छाया उगाई गई चाय की पत्तियों को पीसकर बनती है, कभी‑कभी “माचा” के नाम से बेची जाती है, हालांकि यह उपरोक्त शर्तें पूरी नहीं करती।{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== विशेषताएँ ==
माचा की विशेषताएँ इस प्रकार हैं:
* रंग : चमकदार हरा (उपयोग की गई पत्तियों के आधार पर गहरा भी हो सकता है)
* स्वाद : गहरा [[उमामी]]
* खुशबू : ओओइको (ooikou, 覆い香) जैसा, समुद्री शैवाल की तरह
<ref>{{Cite journal|title=あたらしい農業技術|trans-title=New agricultural technology|url=https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|journal=Shizuoka Prefecture Industry Department|archive-url=https://web.archive.org/web/20240831012517/https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|archive-date=31 August 2024|access-date=13 December 2024}}</ref>
छाया में बढ़े क्लोरोप्लास्ट अधिक प्रकाश अवशोषित करते हैं, जिससे माचा का रंग जीवंत होता है। इसका उमामी स्वाद मुख्यतः अमीनो अम्लों (जैसे थेयेनिन, सुक्सिनिक अम्ल, गैलिक अम्ल, थियोगैलिन) से आता है, जबकि ओओइको खुशबू डाइमिथाइल सल्फाइड के कारण होती है। छाया देने से थियेनिन और कुल मुक्त अमीनो अम्लों की मात्रा बढ़ती है, पर कैटेचिन का संचय घट जाता है।<ref>{{cite journal|last1=Kaneko|first1=Shu|last2=Kumazawa|first2=Kenji|last3=Masuda|first3=Hideki|last4=Henze|first4=Andrea|last5=Hofmann|first5=Thomas|date=March 2006|title=Molecular and Sensory Studies on the Umami Taste of Japanese Green Tea|journal=J. Agric. Food Chem.|volume=54|issue=7|pages=2688–2694|bibcode=2006JAFC...54.2688K|doi=10.1021/jf0525232|pmid=16569062}}</ref>
== तैयारी ==
टेंचा की पत्तियों को पहले लगभग १०–१५ सेकंड के लिए १०० °C पर भाप में पकाया जाता है, जिससे पत्तियाँ नरम होती हैं और ऑक्सीकरण एंजाइम निष्क्रिय हो जाते हैं। फिर इन्हें १७०–२०० °C की मशीन में सुखाकर महीन चूर्ण (माचा) में पीसा जाता है, जबकि पत्तियों का अपना तापमान करीब ७० °C रहता है।<ref name=":2">{{Cite journal|last=Haraguchi|first=Kenji|date=2015|title=抹茶の特徴|trans-title=Characteristics of Matcha|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/jao/46/2/46_121/_pdf|journal=Japan Association on Odor Environment|language=ja|volume=46|issue=2|pages=121–126|doi=10.2171/jao.46.121}}</ref>{{Nbsp}}{{Nbsp}}
माचा चाय दो प्रकार की होती है:
* कोइचा (koicha, 濃茶) : उच्च श्रेणी का माचा, लगभग ४ ग्राम माचा और ३० मि.ली. ८० °C के पानी से; इसमें फेन नहीं बनाया जाता।
* उसुचा (usucha, 薄茶) : आधा माचा और ६० मि.ली. ९० °C के पानी से; इसमें फेन बनाकर कड़वाहट कम की जाती है।
<ref name=":3">{{Cite web|url=https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|title=濃茶と薄茶の違いや入れ方を動画と写真で解説!茶道の抹茶碗の違いも説明|last=橋本城岳(じょうがく)|date=6 September 2018|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213190126/https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref>
=== जापानी समारोह में ===
[[चित्र:Bamboo_chasen_to_whisk_koicha_(15455038443).jpg|अंगूठाकार|चावाँ में चसेन से फेंटा गया कोइचा]]
[[चित्र:Matcha_(5026245674).jpg|अंगूठाकार|उसुचा]]
कोइचा पीना [[जापानी चाय समारोह]] का मुख्य हिस्सा माना जाता है, जबकि उसुचा पूरक होता है। समारोह में माचा को निम्न बर्तनों में संग्रहित किया जाता है:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GwUaFBTlm4QC&dq=koicha&pg=PA187|title=An Introduction to Japanese Tea Ritual|last=Anderson|first=Jennifer Lea|date=1 January 1991|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0749-3|pages=187|language=en}}</ref>
* चाइरे (chaire, 茶入) : कोइचा के लिए
* नात्सुमे (natsume, 棗) : उसुचा के लिए
उपयोग से पहले माचा को छलनी से छाना जाता है। फिर चाशाकु (chashaku, 茶杓) से आवश्यक मात्रा में निराजवंशा जाता है, चावाँ (chawan, 茶碗) में गर्म पानी डालकर चसेन (chasen, 茶筅) से घुलाया जाता है, और मीठे व्यंजन समाप्त होने के बाद परोसा जाता है।<ref>{{Cite web|url=https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|title=お抹茶より先にお菓子を頂く理由|date=17 December 2017|website=三日月茶道教室|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213231436/https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|title=抹茶をいただく時に、先に和菓子を食べるのはなぜですか。 {{!}} レファレンス協同データベース|last=国立国会図書館|website=レファレンス協同データベース|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240320003927/https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|archive-date=20 March 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><gallery widths="200">
चित्र:Aichi_Prefectural_Ceramic_Museum_2018_(009).jpg|चाइरे
चित्र:Chr_natsume.jpg|नात्सुमे
चित्र:Three_piece_matcha_set.jpg|पाठ=upper left : chasen (茶筅), upper right : chawan (茶碗), lower right chashaku (茶杓)|ऊपर बाएं: चसेन, ऊपर दाएं: चवाँ, नीचे दाएं: चाशाकु
चित्र:Outdoor_Tea_Ceremony.jpg|एक मेज़बान जापानी बाह्य चाय समारोह के दौरान माचा तैयार करते समय
</gallery>
== उत्पादन ==
आज माचा का अधिकांश उत्पादन जापान में होता है, जहाँ यह चाय समारोह का अभिन्न अंग है। चीन और वियतनाम में भी कुछ माचा उत्पादित होता है, जो मुख्यतः जापानी निर्यात के लिए होता है।<ref name="japan_unique_teas">{{Cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last=Heiss|first=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref>
== अन्य उपयोग ==
माचा (या “माचा” नाम से हुनमात्सुचा{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}) का प्रयोग कई व्यंजनों में रंग और स्वाद बढ़ाने के लिए होता है, जैसे कास्तेला, मांजू, मोनाका, काकिगोरी (बर्फ पर चूर्ण), दूध और चीनी के साथ पेय, और माचा‑जिओ (नमक‑मिश्रित माचा) से [[टेम्पुरा]] का स्वाद। यह वेस्टर्न शैली की [[चॉकलेट]], कैंडी, [[केक]], पास्त्री, [[कुकी (एक प्रकार का बिस्कुट)|कुकीज़]], [[चीज़केक]], [[पुडिंग]], मूस और ग्रीन टी आइस क्रीम में भी लोकप्रिय है। [[पोक्की]] और [[किट कैट]] जैसे स्नैक्स में भी माचा संस्करण मिलते हैं।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|title=The matcha moment: why even KitKats now taste of green tea|date=24 February 2019|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=19 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108001017/https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|archive-date=8 November 2020|author-first1=Rebecca|author-last1=Smithers|url-status=live}}</ref>
उत्तरी अमेरिका के कैफे (जैसे [[स्टारबक्स]]) में “ग्रीन टी लैट्टे” और अन्य माचा पेय लोकप्रिय हो गए हैं, जो स्वास्थ्यवर्धक विकल्प के रूप में पसंद किए जाते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://soranews24.com/2016/06/10/starbucks-matcha-marches-into-the-via-lineup-with-new-japan-exclusive-green-tea-drink-mix/|title=Starbucks matcha marches into the Via lineup with new, Japan-exclusive green tea drink mix|last1=Baseel|first1=Casey|date=10 June 2016|website=SoraNews24|language=en-US|access-date=29 February 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|title=Green Tea Joins Starbucks Menu|date=19 April 2006|website=Queens Gazette|archive-url=https://web.archive.org/web/20240321151230/https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|archive-date=21 March 2024|access-date=29 February 2024|url-status=live}}</ref>
<gallery widths="150px" heights="150px" mode="packed">
File:Matcha_ice_cream_001.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_ice_cream_001.jpg|[[टोक्यो]] के एक रेस्तरां में माचा आइसक्रीम
File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|माचा केक
File:Matcha_tiramisu.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tiramisu.jpg|माचा [[तिरामिसु]]
File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|चा‑सोबा सुशी रोल
File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|व्हीप्ड क्रीम से सजी माचा नाइट्रो कोल्ड ब्रू
File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|माचा लैटे
File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कॉफ़ी बीन्स चॉकलेट माचा
</gallery>
== इतिहास ==
=== चीन ===
[[चित्र:110601_204646.jpg|पाठ=Various types of compressed teas|अंगूठाकार|विभिन्न प्रकार की संकुचित चायें]]
[[तांग राजवंश]] (६१८–९०७) के दौरान [[चीनी जनवादी गणराज्य|चीन]] में चाय की पत्तियों को भाप में पकाकर ईंटों (टी ब्रिक्स) के रूप में दबाया जाता था, ताकि उन्हें संग्रह और व्यापार में आसानी हो। लू यू की पुस्तक द क्लासिक ऑफ टी (७६०–७६२) के अनुसार, चाय को पहले आग पर दबाई हुई चाय की ईंटें सेंककर तैयार किया जाता था, फिर एक लकड़ी के ग्राइंडर ([[चीनी भाषा|चीनी]]: ''niǎn'', 碾; [[जापानी भाषा|जापानी]]: yagen) में पीसा जाता था। इसके पश्चात् पानी को उबालकर उसमें एक बार नमक मिलाया जाता और फिर चाय का पाउडर उबलते पानी में मिलाकर तब तक उबाला जाता जब तक उसमें झाग न आ जाए।<ref name="Luyu2">{{cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|chapter=五之煮|language=zh|trans-title=The Classic of Tea|trans-chapter=5}}</ref><ref>Han Wei, "Tang Dynasty Tea Utensils and Tea Culture: Recent Discoveries at Famen Temple", in ''Chanoyu Quarterly'' no. 74 (1993)</ref> कभी‑कभी इसमें हरी प्याज़, अदरक, जूजूब (बेर), संतरे का छिलका, टेट्राडियम रुटिकार्पम (Tetradium turicarpum) और पुदीना भी मिलाया जाता था।<ref name="Luyu">{{Cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|trans_chapter=5|trans_title=The Classic of Tea|chapter=五之煮|language=zh}}</ref>
==== पिसी और संकुचित चाय ====
[[चित्र:Famen_Si_May_2007_071.jpg|पाठ=Niǎn|अंगूठाकार|निआन (niǎn, 碾), फामेन मंदिर से प्राप्त एक कलाकृति]]
[[सोंग राजवंश]] (९६०–१२७९) के दौरान, भाप में पकाकर सुखाई गई चाय की पत्तियों से बना पाउडर लोकप्रिय हुआ। पेय को तैयार करने के लिए एक कटोरे में चाय के पाउडर को गर्म पानी के साथ फेंटा जाता था।<ref name="Hiroichi2">Tsutsui Hiroichi, "Tea-drinking Customs in Japan", paper in ''Seminar Papers: The 4th International Tea Culture Festival''. Korean Tea Culture Association, 1996.</ref> यद्यपि तब “माचा” (matcha, 抹茶) शब्द प्रचलित नहीं था, कटोरी और चाय की व्हिस्क (बांस का फेटने वाला उपकरण) से चाय फेंटने की प्रथा ११वीं शताब्दी तक चीन में आरंभ हो चुकी थी।
सबसे प्रमुख दस्तावेज़ सॉन्ग राजवंशीन कैई श्यांग की रिकॉर्ड ऑफ टी (१०४९–१०५३) और सम्राट हुईज़ोंग का ट्रीटाइज ऑन टी (१११०७) हैं। इनमें उच्च-गुणवत्ता वाली संकुचित चाय, जैसे “लोंगफेंग तुआन्चा” (龍鳳團茶, ‘ड्रैगन एंड फीनिक्स लंप टी’) के पाउडर बनाने के तरीकों का वर्णन मिलता है।<ref name="Cai2">{{cite wikisource|title=茶錄|first=Xiang|last=Cai|wslanguage=zh|language=zh|trans-title=Record of Tea}}</ref><ref name="Sen19572">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466376/1/1|author1=千宗|date=1957|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466376}}</ref> चाय की ईंटों को धातु के निआन से पीसा जाता, छाना जाता, कटोरे में डाला जाता, गर्म पानी मिलाकर व्हिस्क से अच्छी तरह मिलाया जाता।
'''रिकॉर्ड ऑफ टी''' में उल्लेख है कि जितनी महीन छलनी होगी, चाय उतनी ही अधिक सतह पर तैरती; मोटी छलनी से पाउडर डूबता रहता। यह दर्शाता है कि उस समय के पाउडर कण आधुनिक माचा से बड़े थे। कीयोमिन-जी (क्योटो) और एन्गाकु-जी (कामाकुरा) में आज भी सॉन्ग राजवंश की चाय समारोह की परंपराएँ जिंदा मानी जाती हैं।<ref>{{Cite journal|last=Fukumochi|first=Masayuki|title=京都の無形文化財としての建仁寺四頭茶礼|trans-title=Kennin-ji's Yotsugashira Charei as an Intangible Cultural Property of Kyoto|url=http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|journal="Kankō & Tourism", the journal of the Osaka University of Tourism|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240812131847/http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|archive-date=12 August 2024|access-date=27 January 2024}}</ref>
==== संकुचित चाय का घटता उपयोग ====
सॉन्ग राजवंश में लंप चाय (团茶) का निर्माण श्रमसाध्य, जटिल और महंगा था, तथा किसी भी त्रुटि पर पूरी बर्बाद हो जाती थी। तांग राजवंश में “चखने पर कड़वी, निगलने पर मीठी” चाय को आदर्श माना जाता था, किन्तु सॉन्ग राजवंश में इसे “सुगंध, मिठास, पूर्णता, और कोमलता” चार गुणों से प्रतिस्थापित किया गया, जिससे चाय की प्राकृतिक कड़वाहट को हटाने के प्रयास हुए। परिणामस्वरूप, संकुचित चाय महंगी और जटिल बन गई तथा मिंग राजवंश के बाद इसका तेजी से पतन हुआ।<ref name="Teng1993">{{Cite thesis|last=Téng|first=Jūn|title=茶文化の思想的背景に関する研究|trans-title=Study on the ideological background of tea culture|date=1993|publisher=神戸大学|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|doi=10.11501/3078362|language=ja|archive-date=26 January 2024|access-date=27 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126234935/https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|url-status=live}}</ref>
[[मिंग राजवंश]] के प्रवर्तक सम्राट झू यूआनझांग ने १३९१ में संकुचित चाय के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया। इसके बाद चीन में ढीली पत्तियों को सीधे गर्म पानी में भिगोकर तैयार किया जाने वाला आधुनिक तरीका ही आम हो गया।
[[चित्र:明太祖画像.jpg|अंगूठाकार|पुराने सम्राट झू यूआनझांग, लगभग सन् १३९७ में]]
: शेन डेफू की वानली ये हुआ बिआन (萬厲野獲編) में उल्लेख है कि मिंग राजवंश की शुरुआत में, सम्राट को चीनी चाय—विशेषकर जियानिंग और यांग्शियान चाय—की पेशकश होती थी, जो संकुचित रूप में ‘लोंगतुआन’ (龍團) कहलाई जाती थीं। तिसरी वर्ष की चौबीसवीं सितंबर में साम्राज्य ने लोंगतुआन का उत्पादन बंद करवा दिया और केवल ताजे अंकुरित कोंपलों को ही संग्रहित करने का आदेश दिया। संकुचित चाय पर प्रतिबंध से माचा भी चीन में लुप्तप्राय हो गया और आगे इसका विकास मुख्यतः जापान में जापानी सौंदर्यबोध और सिद्धांतों के तहत हुआ।<ref name="Shen2">{{Cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|trans_chapter=Addendum 1|trans_title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|chapter=補遺一|language=zh}}</ref>{{Efn|The original text is: "國初四方供茶,以建寧、陽羨茶品為上,時猶仍宋製,所進者俱碾而揉之,為大小龍團。至洪武二十四年九月,上以重勞民力,罷造龍團,惟采茶芽以進."}}<ref>{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=A Brief History of Tea}}</ref>
कुछ इतिहासकार बताते हैं कि मिंग राजवंश में कृषि और सैन्य शक्ति पर जोर तथा होन्गवू सम्राट का स्वयं अवनतम सामाजिक स्थिति से उत्थान ने इस जटिल शाही परंपरा को तुच्छ समझा होगा।<ref>{{Cite book|title=茶の話——茶事遍路|last=Chin|first=Shunshin|publisher=The Asahi Shimbun Company|year=1992|isbn=4-02-260705-X|series=Asahi Bunko|pages=90–100|language=ja|trans-title=Tale of Tea: Chaji Pilgrimage}}</ref>
=== जापान ===
[[चित्र:Yagen.jpg|अंगूठाकार|''यागेन'']]
चाय का सबसे पुराना दस्तावेजी उल्लेख जापान में ९वीं शताब्दी का है, जब [[बौद्ध भिक्षु]] एइचू (Eichū, 永忠) ने चीन से चाय के साथ लौटकर स्नेचा (煎茶) सम्राट सागा को ८१५ में कराया। यह संभवतः चीनी संकुचित चाय थी, न कि आधुनिक स्नेचा (जहाँ पत्तियाँ सीधे पानी में भिगोकर बनाई जाती हैं)।<ref name="Nunome1982">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref><ref name="Nunome19822">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref>
==== माचा का परिचय ====
माचा को आम तौर पर ११९१ में ज़ेन भिक्षु ऐसाई द्वारा चीन के सॉन्ग राजवंश से जापान लाया गया माना जाता है। उन्होंने किस्सा योजोकी (喫茶養生記, ‘स्वास्थ्य के लिए चाय पीने की पुस्तक’) लिखी और १२१४ में इसे कमाकुरा के महान शोगुन मीनामोटो नो सानेतोमो को समर्पित किया। उस समय चाय को औषधि के रूप में देखा जाता था।<ref name="Ikegatani1988">{{Cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024}}</ref>
किस्सा योजोकी में वर्णित है कि चाय की पत्तियाँ सुबह तोड़ी जातीं, तुरंत भाप में पकाई जातीं, और फिर रात भर भूनने की रैक पर रखी जातीं। आधुनिक माचा में यह लंबा भूनने का चरण अब नहीं होता, केवल लगभग तीस मिनट तक सुखाने के लिए भूनते हैं। उस समय चाय भूरे‑काले लंप के रूप में होती थी, जिसे पीसकर वर्तमान माचा की तरह सेवन किया जाता था।<ref name="Sen19582">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466377/1/19|author1=千宗|date=1958|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|page=13|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466377}}</ref><ref name="Ikegatani19882">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref><ref name="Ikegatani19883">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref>
[[चित्र:Unpo_iroha_shu_matcha.jpg|अंगूठाकार|जापानी शब्दकोश ‘उन्पो इरोहा शू’ (१५४८) में माचा (抹茶) के लिए प्रयुक्त अक्षर]]
==== माचा का प्रसार और परिष्करण ====
जापान में १४वीं से १६वीं शताब्दी तक माचा ज़ेन मठों में महत्वपूर्ण रहा और उच्च वर्ग में इसकी मांग थी। १३वीं सदी तक माचा को यागेन नामक हाथ से चलने वाले ग्राइंडर से पीसा जाता था, जिससे कण मोटे होते थे। १४वीं सदी में चाय के लिए विशेष पत्थर का चक्की आया, जिससे महीन पाउडर बनना संभव हुआ।<ref>{{Cite journal|last=Sawamura|first=Shinʼichi|date=2011|title=中世以前の抹茶の粒度と味|trans-title=Particle Size and Taste of Matcha Produced before the Middle Ages|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/cookeryscience/44/3/44_231/_article/-char/ja|journal=Journal of Cookery Science of Japan|language=ja|publisher=The Japan Society of Cookery Science|volume=44|issue=3|pages=231–237|doi=10.11402/cookeryscience.44.231}}</ref>
[[चित्र:Tea_bowl,_known_as_Suehiro,_studio_of_Chojiro,_Raku_ware,_Kuroraku_type,_Azuchi-Momoyama_to_Edo_period,_1500s-1600s_AD,_ceramic_-_Tokyo_National_Museum_-_Ueno_Park,_Tokyo,_Japan_-_DSC08889.jpg|अंगूठाकार|चवाँ जिसे सुएहीरो कहा जाता है — चोजिरो के स्टूडियो से]]
[[चित्र:Kiyomizudera_Engi_Emaki.jpg|अंगूठाकार|कियॉमिजु-देड़ा मंदिर के मूल की चित्र लिपि से "चाय बनाना" भाग, सन् १५१७]]
==== परंपराएँ ====
[[चित्र:Uji_Chatsumi_Zu.jpg|अंगूठाकार|[[उकियो-ए]] जिसमें उजी, क्योटो में चाय तोड़ना दर्शाया गया है। यह चित्र हिरोशिगे तृतीय (१८४२–१८९४) द्वारा बनाया गया था।]]
मुरोमाची काल से “चाय गुरु” (茶師, चाशी) शब्द का प्रयोग चाय निर्माताओं और विक्रेताओं के लिए होता था। [[एदो अवधी|एडो काल]] (१६०३–१८६७) में यह विशेष रूप से उजी, क्योटो के “गोयो चाशी” (御用茶師) तक सीमित हो गया, जिनका दर्जा [[तोकुगावा शोगुनराज]] द्वारा सुनिश्चित था। उजी चाय गुरु तीन रैंक—गोमोत्सु चाशी, ओफ़ुकुरो चाशी, और ओतोरी चाशी—में विभक्त थे। इन्हें अपने कुलनाम का प्रयोग और समुराई की तरह तलवार रखने का अधिकार था; ये केवल शोगुन, दरबार और सामंतों को चाय बेचते, आम जनता को नहीं।<ref name="Anada1971">{{Cite journal|last=Anada|first=Sayoko|date=30 November 1971|title=江戸時代の宇治茶師|trans-title=Uji tea master in Edo period|url=https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|journal=Gakushuin University History|language=ja|publisher=Gakushuin University Historical Society|volume=8|pages=47–70|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129204244/https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|archive-date=29 January 2024|access-date=30 January 2024}}</ref>
== यह भी देखें ==
* [[हरी चाय]]
== सन्दर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:ग्रीन टी]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
[[श्रेणी:लेख जिनमें कोरियाई भाषा का पाठ है]]
[[श्रेणी:चीनी भाषा पाठ वाले लेख]]
p5mx38rz8p30anpwh31o2rc8oawsjoc
6449287
6449286
2025-07-07T09:24:07Z
स्वर्ग
876547
6449287
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Tea|Tea_name=''माचा''|Tea_type=[[हरी चाय]]|Tea_color=हरा|Tea_image=Matcha Scoop.jpg|Tea_origin=[[चीन]] और [[जापान]] (पाउडर चाय की उत्पत्ति: चीन; आधुनिक शैली: जापान — छाया-उगाई, चमकदार हरा, उमामी-समृद्ध)|Tea_names=[[wikt:抹茶|抹茶]], "“महीन पिसी चाय”"|Tea_quick=प्राचीन चीनी मूल की जापानी पत्थर-चक्की से पिसी पाउडर हरी चाय}}
'''माचा''' (Matcha; [[चीनी भाषा|चीनी]] और [[जापानी भाषा|जापानी]] भाषाओं में: 抹茶) एक महीन पिसी हुई [[हरी चाय]] की चूर्ण है, जो विशेष रूप से छाया में उगाई गई चाय की पत्तियों से तैयार की जाती है। छाया में उगाई जाने के कारण माचा का रंग चमकदार हरा होता है और इसका [[उमामी]] स्वाद गहरा होता है। प्रायः माचा को गर्म पानी में घोलकर ही पिया जाता है।
माचा की उत्पत्ति [[चीन]] में हुई थी, लेकिन चौदहवीं सदी में वहाँ कच्चे माल के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया गया था।<ref name="Shen22">{{cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|chapter=補遺一|language=zh|trans-title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|trans-chapter=Addendum 1}}</ref> छाया में उगाने की तकनीक सोलहवीं सदी में [[जापान]] में विकसित हुई<ref>{{Cite web|url=https://kotobank.jp/word/%E6%8A%B9%E8%8C%B6-136678|title=抹茶(マッチャ)とは? 意味や使い方|website=[[Kotobank]]|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241214031527/https://kotobank.jp/word/%25E6%258A%25B9%25E8%258C%25B6-136678|archive-date=14 December 2024|access-date=12 December 2024|url-status=live}}</ref> और आज लगभग सारा माचा वहाँ ही उत्पादित होता है।<ref name="japan_unique_teas2">{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref> पारंपरिक जापानी चाय समारोह, जिसे आमतौर पर चानोयु (chanoyu, 茶の湯) या सदो/चादो (sadō/chadō, 茶道) कहा जाता है, माचा की तैयारी, परोसने और सेवन के इर्द‑गिर्द घूमता है और यह एक ध्यानात्मक तथा आध्यात्मिक अभ्यास का प्रतीक है।
माचा का उपयोग मोची और [[सोबा]] नूडल्स, ग्रीन टी आइस क्रीम, माचा लैट्टे, और विभिन्न जापानी वागाशी मिठाइयों को रंगने और स्वाद देने में भी किया जाता है। अक्सर इस उद्देश्य के लिए महंगे छाया‑उगाए माचा के बजाय रंगद्रव्ययुक्त सस्ता माचा प्रयोग में लाया जाता है।<ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.ooigawachaen.co.jp/blog/2017/02/09/369|title=本当の抹茶とそうではない抹茶がある!?抹茶にまつわる知っておきたい豆知識|date=9 February 2017|website=大井川茶園 公式ブログ|language=ja|access-date=13 December 2024}}</ref>{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== परिभाषा ==
[[अंतरराष्ट्रीय मानकीकरण संगठन]] (ISO 20715:2023 “टी — चाय के प्रकारों का वर्गीकरण”) और जापानी खाद्य लेबलिंग मानक (日本茶業中央会 द्वारा परिभाषित) दोनों के अनुसार, माचा के लिए निम्नलिखित शर्तें अनिवार्य हैं:
* Camellia sinensis var. sinensis (चीनी, छोटे पत्तों वाली चाय) से निर्मित होना
* छाया में उगाया जाना
* भाप देकर पकाया (स्ट्रीम) और सुखाया जाना, बिना रोल किए
* महीन चूर्ण के रूप में पीसा जाना
जापानी लेबलिंग मानक के अनुसार, चाय की पत्तियाँ कटाई से पहले लगभग २–३ सप्ताह तक ‘योशिजु’, ‘कोमो’ या चीज़क्लॉथ जैसे आवरणों के अंतर्गत छाया में रखी जाती हैं। इन तीन प्रक्रियाओं के बाद की पत्तियों को ‘टेंचा’ (碾茶) कहा जाता है। ISO मानक में कोमल पत्तियाँ, कली या अंकुर भी माचा बनाने के लिए प्रयोग किए जा सकते हैं, जबकि जापानी मानक केवल पत्तियों को ही मान्यता देता है।
सस्ती “हुनमात्सुचा” (hunmatsucha, 粉末茶), जो गैर‑छाया उगाई गई चाय की पत्तियों को पीसकर बनती है, कभी‑कभी “माचा” के नाम से बेची जाती है, हालांकि यह उपरोक्त शर्तें पूरी नहीं करती।{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}
== विशेषताएँ ==
माचा की विशेषताएँ इस प्रकार हैं:
* रंग : चमकदार हरा (उपयोग की गई पत्तियों के आधार पर गहरा भी हो सकता है)
* स्वाद : गहरा [[उमामी]]
* खुशबू : ओओइको (ooikou, 覆い香) जैसा, समुद्री शैवाल की तरह
<ref>{{Cite journal|title=あたらしい農業技術|trans-title=New agricultural technology|url=https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|journal=Shizuoka Prefecture Industry Department|archive-url=https://web.archive.org/web/20240831012517/https://www.pref.shizuoka.jp/_res/projects/default_project/_page_/001/025/684/506hihukutya.pdf|archive-date=31 August 2024|access-date=13 December 2024}}</ref>
छाया में बढ़े क्लोरोप्लास्ट अधिक प्रकाश अवशोषित करते हैं, जिससे माचा का रंग जीवंत होता है। इसका उमामी स्वाद मुख्यतः अमीनो अम्लों (जैसे थेयेनिन, सुक्सिनिक अम्ल, गैलिक अम्ल, थियोगैलिन) से आता है, जबकि ओओइको खुशबू डाइमिथाइल सल्फाइड के कारण होती है। छाया देने से थियेनिन और कुल मुक्त अमीनो अम्लों की मात्रा बढ़ती है, पर कैटेचिन का संचय घट जाता है।<ref>{{cite journal|last1=Kaneko|first1=Shu|last2=Kumazawa|first2=Kenji|last3=Masuda|first3=Hideki|last4=Henze|first4=Andrea|last5=Hofmann|first5=Thomas|date=March 2006|title=Molecular and Sensory Studies on the Umami Taste of Japanese Green Tea|journal=J. Agric. Food Chem.|volume=54|issue=7|pages=2688–2694|bibcode=2006JAFC...54.2688K|doi=10.1021/jf0525232|pmid=16569062}}</ref>
== तैयारी ==
टेंचा की पत्तियों को पहले लगभग १०–१५ सेकंड के लिए १०० °C पर भाप में पकाया जाता है, जिससे पत्तियाँ नरम होती हैं और ऑक्सीकरण एंजाइम निष्क्रिय हो जाते हैं। फिर इन्हें १७०–२०० °C की मशीन में सुखाकर महीन चूर्ण (माचा) में पीसा जाता है, जबकि पत्तियों का अपना तापमान करीब ७० °C रहता है।
माचा चाय दो प्रकार की होती है:
* कोइचा (koicha, 濃茶) : उच्च श्रेणी का माचा, लगभग ४ ग्राम माचा और ३० मि.ली. ८० °C के पानी से; इसमें फेन नहीं बनाया जाता।
* उसुचा (usucha, 薄茶) : आधा माचा और ६० मि.ली. ९० °C के पानी से; इसमें फेन बनाकर कड़वाहट कम की जाती है।<ref name=":3">{{Cite web|url=https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|title=濃茶と薄茶の違いや入れ方を動画と写真で解説!茶道の抹茶碗の違いも説明|last=橋本城岳(じょうがく)|date=6 September 2018|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213190126/https://hseito.com/macchawan/chigai-koicha-usucha.html|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref>
=== जापानी समारोह में ===
[[चित्र:Bamboo_chasen_to_whisk_koicha_(15455038443).jpg|अंगूठाकार|चावाँ में चसेन से फेंटा गया कोइचा]]
[[चित्र:Matcha_(5026245674).jpg|अंगूठाकार|उसुचा]]
कोइचा पीना [[जापानी चाय समारोह]] का मुख्य हिस्सा माना जाता है, जबकि उसुचा पूरक होता है। समारोह में माचा को निम्न बर्तनों में संग्रहित किया जाता है:<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=GwUaFBTlm4QC&dq=koicha&pg=PA187|title=An Introduction to Japanese Tea Ritual|last=Anderson|first=Jennifer Lea|date=1 January 1991|publisher=SUNY Press|isbn=978-0-7914-0749-3|pages=187|language=en}}</ref>
* चाइरे (chaire, 茶入) : कोइचा के लिए
* नात्सुमे (natsume, 棗) : उसुचा के लिए
उपयोग से पहले माचा को छलनी से छाना जाता है। फिर चाशाकु (chashaku, 茶杓) से आवश्यक मात्रा में निराजवंशा जाता है, चावाँ (chawan, 茶碗) में गर्म पानी डालकर चसेन (chasen, 茶筅) से घुलाया जाता है, और मीठे व्यंजन समाप्त होने के बाद परोसा जाता है।<ref>{{Cite web|url=https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|title=お抹茶より先にお菓子を頂く理由|date=17 December 2017|website=三日月茶道教室|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20241213231436/https://mikazukisado.localinfo.jp/posts/3406325|archive-date=13 December 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|title=抹茶をいただく時に、先に和菓子を食べるのはなぜですか。 {{!}} レファレンス協同データベース|last=国立国会図書館|website=レファレンス協同データベース|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240320003927/https://crd.ndl.go.jp/reference/entry/index.php?id=1000232146&page=ref_view|archive-date=20 March 2024|access-date=12 December 2024}}</ref><gallery widths="200">
चित्र:Aichi_Prefectural_Ceramic_Museum_2018_(009).jpg|चाइरे
चित्र:Chr_natsume.jpg|नात्सुमे
चित्र:Three_piece_matcha_set.jpg|पाठ=upper left : chasen (茶筅), upper right : chawan (茶碗), lower right chashaku (茶杓)|ऊपर बाएं: चसेन, ऊपर दाएं: चवाँ, नीचे दाएं: चाशाकु
चित्र:Outdoor_Tea_Ceremony.jpg|एक मेज़बान जापानी बाह्य चाय समारोह के दौरान माचा तैयार करते समय
</gallery>
== उत्पादन ==
आज माचा का अधिकांश उत्पादन जापान में होता है, जहाँ यह चाय समारोह का अभिन्न अंग है। चीन और वियतनाम में भी कुछ माचा उत्पादित होता है, जो मुख्यतः जापानी निर्यात के लिए होता है।<ref name="japan_unique_teas">{{Cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last=Heiss|first=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=Japan: Unique Teas and Introspective Customs}}</ref>
== अन्य उपयोग ==
माचा (या “माचा” नाम से हुनमात्सुचा{{Sfn|三木雄|2019|p=40}}) का प्रयोग कई व्यंजनों में रंग और स्वाद बढ़ाने के लिए होता है, जैसे कास्तेला, मांजू, मोनाका, काकिगोरी (बर्फ पर चूर्ण), दूध और चीनी के साथ पेय, और माचा‑जिओ (नमक‑मिश्रित माचा) से [[टेम्पुरा]] का स्वाद। यह वेस्टर्न शैली की [[चॉकलेट]], कैंडी, [[केक]], पास्त्री, [[कुकी (एक प्रकार का बिस्कुट)|कुकीज़]], [[चीज़केक]], [[पुडिंग]], मूस और ग्रीन टी आइस क्रीम में भी लोकप्रिय है। [[पोक्की]] और [[किट कैट]] जैसे स्नैक्स में भी माचा संस्करण मिलते हैं।<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|title=The matcha moment: why even KitKats now taste of green tea|date=24 February 2019|newspaper=[[The Guardian]]|access-date=19 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201108001017/https://www.theguardian.com/food/shortcuts/2019/feb/24/matcha-moment-kitkats-taste-green-tea|archive-date=8 November 2020|author-first1=Rebecca|author-last1=Smithers|url-status=live}}</ref>
उत्तरी अमेरिका के कैफे (जैसे [[स्टारबक्स]]) में “ग्रीन टी लैट्टे” और अन्य माचा पेय लोकप्रिय हो गए हैं, जो स्वास्थ्यवर्धक विकल्प के रूप में पसंद किए जाते हैं।<ref>{{Cite web|url=https://soranews24.com/2016/06/10/starbucks-matcha-marches-into-the-via-lineup-with-new-japan-exclusive-green-tea-drink-mix/|title=Starbucks matcha marches into the Via lineup with new, Japan-exclusive green tea drink mix|last1=Baseel|first1=Casey|date=10 June 2016|website=SoraNews24|language=en-US|access-date=29 February 2024}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|title=Green Tea Joins Starbucks Menu|date=19 April 2006|website=Queens Gazette|archive-url=https://web.archive.org/web/20240321151230/https://www.qgazette.com/articles/green-tea-joins-starbucks-menu/|archive-date=21 March 2024|access-date=29 February 2024|url-status=live}}</ref>
<gallery widths="150px" heights="150px" mode="packed">
File:Matcha_ice_cream_001.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_ice_cream_001.jpg|[[टोक्यो]] के एक रेस्तरां में माचा आइसक्रीम
File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_and_Redbean_Cake.jpg|माचा केक
File:Matcha_tiramisu.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tiramisu.jpg|माचा [[तिरामिसु]]
File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Soba_sushi_w_egg_crab_cucumber.JPG|चा‑सोबा सुशी रोल
File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2019_Nitro_Matcha_Cold_Brew.jpg|व्हीप्ड क्रीम से सजी माचा नाइट्रो कोल्ड ब्रू
File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matcha_tea_latte_with_rosetta_latte_art.jpg|माचा लैटे
File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Coffee_bean_Matcha_Sarangani1.jpg|कॉफ़ी बीन्स चॉकलेट माचा
</gallery>
== इतिहास ==
=== चीन ===
[[चित्र:110601_204646.jpg|पाठ=Various types of compressed teas|अंगूठाकार|विभिन्न प्रकार की संकुचित चायें]]
[[तांग राजवंश]] (६१८–९०७) के दौरान [[चीनी जनवादी गणराज्य|चीन]] में चाय की पत्तियों को भाप में पकाकर ईंटों (टी ब्रिक्स) के रूप में दबाया जाता था, ताकि उन्हें संग्रह और व्यापार में आसानी हो। लू यू की पुस्तक द क्लासिक ऑफ टी (७६०–७६२) के अनुसार, चाय को पहले आग पर दबाई हुई चाय की ईंटें सेंककर तैयार किया जाता था, फिर एक लकड़ी के ग्राइंडर ([[चीनी भाषा|चीनी]]: ''niǎn'', 碾; [[जापानी भाषा|जापानी]]: yagen) में पीसा जाता था। इसके पश्चात् पानी को उबालकर उसमें एक बार नमक मिलाया जाता और फिर चाय का पाउडर उबलते पानी में मिलाकर तब तक उबाला जाता जब तक उसमें झाग न आ जाए।<ref name="Luyu2">{{cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|chapter=五之煮|language=zh|trans-title=The Classic of Tea|trans-chapter=5}}</ref><ref>Han Wei, "Tang Dynasty Tea Utensils and Tea Culture: Recent Discoveries at Famen Temple", in ''Chanoyu Quarterly'' no. 74 (1993)</ref> कभी‑कभी इसमें हरी प्याज़, अदरक, जूजूब (बेर), संतरे का छिलका, टेट्राडियम रुटिकार्पम (Tetradium turicarpum) और पुदीना भी मिलाया जाता था।<ref name="Luyu">{{Cite wikisource|title=茶經|first=Yu|last=Lu|wslanguage=zh|trans_chapter=5|trans_title=The Classic of Tea|chapter=五之煮|language=zh}}</ref>
==== पिसी और संकुचित चाय ====
[[चित्र:Famen_Si_May_2007_071.jpg|पाठ=Niǎn|अंगूठाकार|निआन (niǎn, 碾), फामेन मंदिर से प्राप्त एक कलाकृति]]
[[सोंग राजवंश]] (९६०–१२७९) के दौरान, भाप में पकाकर सुखाई गई चाय की पत्तियों से बना पाउडर लोकप्रिय हुआ। पेय को तैयार करने के लिए एक कटोरे में चाय के पाउडर को गर्म पानी के साथ फेंटा जाता था।<ref name="Hiroichi2">Tsutsui Hiroichi, "Tea-drinking Customs in Japan", paper in ''Seminar Papers: The 4th International Tea Culture Festival''. Korean Tea Culture Association, 1996.</ref> यद्यपि तब “माचा” (matcha, 抹茶) शब्द प्रचलित नहीं था, कटोरी और चाय की व्हिस्क (बांस का फेटने वाला उपकरण) से चाय फेंटने की प्रथा ११वीं शताब्दी तक चीन में आरंभ हो चुकी थी।
सबसे प्रमुख दस्तावेज़ सॉन्ग राजवंशीन कैई श्यांग की रिकॉर्ड ऑफ टी (१०४९–१०५३) और सम्राट हुईज़ोंग का ट्रीटाइज ऑन टी (१११०७) हैं। इनमें उच्च-गुणवत्ता वाली संकुचित चाय, जैसे “लोंगफेंग तुआन्चा” (龍鳳團茶, ‘ड्रैगन एंड फीनिक्स लंप टी’) के पाउडर बनाने के तरीकों का वर्णन मिलता है।<ref name="Cai2">{{cite wikisource|title=茶錄|first=Xiang|last=Cai|wslanguage=zh|language=zh|trans-title=Record of Tea}}</ref><ref name="Sen19572">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466376/1/1|author1=千宗|date=1957|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466376}}</ref> चाय की ईंटों को धातु के निआन से पीसा जाता, छाना जाता, कटोरे में डाला जाता, गर्म पानी मिलाकर व्हिस्क से अच्छी तरह मिलाया जाता।
'''रिकॉर्ड ऑफ टी''' में उल्लेख है कि जितनी महीन छलनी होगी, चाय उतनी ही अधिक सतह पर तैरती; मोटी छलनी से पाउडर डूबता रहता। यह दर्शाता है कि उस समय के पाउडर कण आधुनिक माचा से बड़े थे। कीयोमिन-जी (क्योटो) और एन्गाकु-जी (कामाकुरा) में आज भी सॉन्ग राजवंश की चाय समारोह की परंपराएँ जिंदा मानी जाती हैं।<ref>{{Cite journal|last=Fukumochi|first=Masayuki|title=京都の無形文化財としての建仁寺四頭茶礼|trans-title=Kennin-ji's Yotsugashira Charei as an Intangible Cultural Property of Kyoto|url=http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|journal="Kankō & Tourism", the journal of the Osaka University of Tourism|language=ja|archive-url=https://web.archive.org/web/20240812131847/http://www2.meijo.ac.jp/img/s17fukumochi.pdf|archive-date=12 August 2024|access-date=27 January 2024}}</ref>
==== संकुचित चाय का घटता उपयोग ====
सॉन्ग राजवंश में लंप चाय (团茶) का निर्माण श्रमसाध्य, जटिल और महंगा था, तथा किसी भी त्रुटि पर पूरी बर्बाद हो जाती थी। तांग राजवंश में “चखने पर कड़वी, निगलने पर मीठी” चाय को आदर्श माना जाता था, किन्तु सॉन्ग राजवंश में इसे “सुगंध, मिठास, पूर्णता, और कोमलता” चार गुणों से प्रतिस्थापित किया गया, जिससे चाय की प्राकृतिक कड़वाहट को हटाने के प्रयास हुए। परिणामस्वरूप, संकुचित चाय महंगी और जटिल बन गई तथा मिंग राजवंश के बाद इसका तेजी से पतन हुआ।<ref name="Teng1993">{{Cite thesis|last=Téng|first=Jūn|title=茶文化の思想的背景に関する研究|trans-title=Study on the ideological background of tea culture|date=1993|publisher=神戸大学|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|doi=10.11501/3078362|language=ja|archive-date=26 January 2024|access-date=27 January 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240126234935/https://dl.ndl.go.jp/pid/3078362/1/45|url-status=live}}</ref>
[[मिंग राजवंश]] के प्रवर्तक सम्राट झू यूआनझांग ने १३९१ में संकुचित चाय के उत्पादन पर प्रतिबंध लगा दिया। इसके बाद चीन में ढीली पत्तियों को सीधे गर्म पानी में भिगोकर तैयार किया जाने वाला आधुनिक तरीका ही आम हो गया।
[[चित्र:明太祖画像.jpg|अंगूठाकार|पुराने सम्राट झू यूआनझांग, लगभग सन् १३९७ में]]
: शेन डेफू की वानली ये हुआ बिआन (萬厲野獲編) में उल्लेख है कि मिंग राजवंश की शुरुआत में, सम्राट को चीनी चाय—विशेषकर जियानिंग और यांग्शियान चाय—की पेशकश होती थी, जो संकुचित रूप में ‘लोंगतुआन’ (龍團) कहलाई जाती थीं। तिसरी वर्ष की चौबीसवीं सितंबर में साम्राज्य ने लोंगतुआन का उत्पादन बंद करवा दिया और केवल ताजे अंकुरित कोंपलों को ही संग्रहित करने का आदेश दिया। संकुचित चाय पर प्रतिबंध से माचा भी चीन में लुप्तप्राय हो गया और आगे इसका विकास मुख्यतः जापान में जापानी सौंदर्यबोध और सिद्धांतों के तहत हुआ।<ref name="Shen2">{{Cite wikisource|title=萬曆野獲編|first=Defu|last=Shen|wslanguage=zh|trans_chapter=Addendum 1|trans_title=Unofficial Gleanings of the Wanli Era|chapter=補遺一|language=zh}}</ref>{{Efn|The original text is: "國初四方供茶,以建寧、陽羨茶品為上,時猶仍宋製,所進者俱碾而揉之,為大小龍團。至洪武二十四年九月,上以重勞民力,罷造龍團,惟采茶芽以進."}}<ref>{{cite book|title=The Story of Tea: A Cultural History and Drinking Guide|last1=Heiss|first1=Mary Lou|last2=Heiss|first2=Robert J.|date=2007|publisher=Ten Speed Press|isbn=978-1-60774-172-5|location=New York|chapter=A Brief History of Tea}}</ref>
कुछ इतिहासकार बताते हैं कि मिंग राजवंश में कृषि और सैन्य शक्ति पर जोर तथा होन्गवू सम्राट का स्वयं अवनतम सामाजिक स्थिति से उत्थान ने इस जटिल शाही परंपरा को तुच्छ समझा होगा।<ref>{{Cite book|title=茶の話——茶事遍路|last=Chin|first=Shunshin|publisher=The Asahi Shimbun Company|year=1992|isbn=4-02-260705-X|series=Asahi Bunko|pages=90–100|language=ja|trans-title=Tale of Tea: Chaji Pilgrimage}}</ref>
=== जापान ===
[[चित्र:Yagen.jpg|अंगूठाकार|''यागेन'']]
चाय का सबसे पुराना दस्तावेजी उल्लेख जापान में ९वीं शताब्दी का है, जब [[बौद्ध भिक्षु]] एइचू (Eichū, 永忠) ने चीन से चाय के साथ लौटकर स्नेचा (煎茶) सम्राट सागा को ८१५ में कराया। यह संभवतः चीनी संकुचित चाय थी, न कि आधुनिक स्नेचा (जहाँ पत्तियाँ सीधे पानी में भिगोकर बनाई जाती हैं)।<ref name="Nunome1982">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref><ref name="Nunome19822">{{Cite journal|last=Nunome|first=Chōfū|date=December 1982|title=抹茶の源流|trans-title=The Origin of Matcha|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/7957009/1/13|journal=Kaitoku|language=ja|publisher=Kaitoku-do Memorial Association|issue=51|pages=21–27|doi=10.11501/7957009}}</ref>
==== माचा का परिचय ====
माचा को आम तौर पर ११९१ में ज़ेन भिक्षु ऐसाई द्वारा चीन के सॉन्ग राजवंश से जापान लाया गया माना जाता है। उन्होंने किस्सा योजोकी (喫茶養生記, ‘स्वास्थ्य के लिए चाय पीने की पुस्तक’) लिखी और १२१४ में इसे कमाकुरा के महान शोगुन मीनामोटो नो सानेतोमो को समर्पित किया। उस समय चाय को औषधि के रूप में देखा जाता था।<ref name="Ikegatani1988">{{Cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024}}</ref>
किस्सा योजोकी में वर्णित है कि चाय की पत्तियाँ सुबह तोड़ी जातीं, तुरंत भाप में पकाई जातीं, और फिर रात भर भूनने की रैक पर रखी जातीं। आधुनिक माचा में यह लंबा भूनने का चरण अब नहीं होता, केवल लगभग तीस मिनट तक सुखाने के लिए भूनते हैं। उस समय चाय भूरे‑काले लंप के रूप में होती थी, जिसे पीसकर वर्तमान माचा की तरह सेवन किया जाता था।<ref name="Sen19582">{{Cite book|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/2466377/1/19|author1=千宗|date=1958|publisher=Tankō Shinsha|editor-last=Sen|editor-first=Soshitsu|volume=1|page=13|language=ja|script-title=ja:茶道古典全集|trans-title=Complete Collection of Tea Ceremony Classics|doi=10.11501/2466377}}</ref><ref name="Ikegatani19882">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref><ref name="Ikegatani19883">{{cite journal|last=Ikegatani|first=Kenjiro|date=September 1988|title=Tea: Especially on Chinese tea|url=https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|journal=Dietary Scientific Research|language=ja|publisher=The Foundation for Dietary Scientific Research|volume=9|issue=5|pages=18–27|doi=10.11501/1841906|archive-url=https://web.archive.org/web/20240227074443/https://dl.ndl.go.jp/pid/1841906/1/16|archive-date=27 February 2024|access-date=27 February 2024|url-status=live}}</ref>
[[चित्र:Unpo_iroha_shu_matcha.jpg|अंगूठाकार|जापानी शब्दकोश ‘उन्पो इरोहा शू’ (१५४८) में माचा (抹茶) के लिए प्रयुक्त अक्षर]]
==== माचा का प्रसार और परिष्करण ====
जापान में १४वीं से १६वीं शताब्दी तक माचा ज़ेन मठों में महत्वपूर्ण रहा और उच्च वर्ग में इसकी मांग थी। १३वीं सदी तक माचा को यागेन नामक हाथ से चलने वाले ग्राइंडर से पीसा जाता था, जिससे कण मोटे होते थे। १४वीं सदी में चाय के लिए विशेष पत्थर का चक्की आया, जिससे महीन पाउडर बनना संभव हुआ।<ref>{{Cite journal|last=Sawamura|first=Shinʼichi|date=2011|title=中世以前の抹茶の粒度と味|trans-title=Particle Size and Taste of Matcha Produced before the Middle Ages|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/cookeryscience/44/3/44_231/_article/-char/ja|journal=Journal of Cookery Science of Japan|language=ja|publisher=The Japan Society of Cookery Science|volume=44|issue=3|pages=231–237|doi=10.11402/cookeryscience.44.231}}</ref>
==== परंपराएँ ====
मुरोमाची काल से “चाय गुरु” (茶師, चाशी) शब्द का प्रयोग चाय निर्माताओं और विक्रेताओं के लिए होता था। [[एदो अवधी|एडो काल]] (१६०३–१८६७) में यह विशेष रूप से उजी, क्योटो के “गोयो चाशी” (御用茶師) तक सीमित हो गया, जिनका दर्जा [[तोकुगावा शोगुनराज]] द्वारा सुनिश्चित था। उजी चाय गुरु तीन रैंक—गोमोत्सु चाशी, ओफ़ुकुरो चाशी, और ओतोरी चाशी—में विभक्त थे। इन्हें अपने कुलनाम का प्रयोग और समुराई की तरह तलवार रखने का अधिकार था; ये केवल शोगुन, दरबार और सामंतों को चाय बेचते, आम जनता को नहीं।<ref name="Anada1971">{{Cite journal|last=Anada|first=Sayoko|date=30 November 1971|title=江戸時代の宇治茶師|trans-title=Uji tea master in Edo period|url=https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|journal=Gakushuin University History|language=ja|publisher=Gakushuin University Historical Society|volume=8|pages=47–70|archive-url=https://web.archive.org/web/20240129204244/https://glim-re.repo.nii.ac.jp/records/1510|archive-date=29 January 2024|access-date=30 January 2024}}</ref>
== यह भी देखें ==
* [[हरी चाय]]
== सन्दर्भ ==
{{Reflist}}
[[श्रेणी:ग्रीन टी]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
[[श्रेणी:लेख जिनमें कोरियाई भाषा का पाठ है]]
[[श्रेणी:चीनी भाषा पाठ वाले लेख]]
py289ae0xrgzumdmq0jpogw6vn02ut7
सदस्य वार्ता:Indian national namaste
3
1595835
6449288
2025-07-07T09:28:54Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449288
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Indian national namaste}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 09:28, 7 जुलाई 2025 (UTC)
2caesoy67ii96r6t17mpg9tuwcijy22
ताहिरा रहमान
0
1595836
6449289
2025-07-07T09:33:59Z
Umarkairanvi
13754
"[[:en:Special:Redirect/revision/1296676008|Tahera Rahman]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449289
wikitext
text/x-wiki
{{ज्ञानसन्दूक व्यक्ति|name=ताहिरा रहमान|birth_date={{Birth date and age|1991|01|24}}<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/TaheraTV/status/1088583238677860352|title=Tahera Rahman on Twitter|last=Rahman|first=Tahera|date=2019-01-24|website=Twitter|language=en|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014204132/https://twitter.com/TaheraTV/status/1088583238677860352|archive-date=2019-10-14|access-date=2019-10-14}}</ref>|birth_place=[[Chicago]], [[Illinois]], U.S.<ref>{{Cite web|url=https://www.ourquadcities.com/contact/bios/tahera-rahman/|title=Tahera Rahman|date=2018-02-07|website=WHBF - OurQuadCities.com|language=en-US|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014204925/https://www.ourquadcities.com/contact/bios/tahera-rahman/|archive-date=2019-10-14|access-date=2019-10-14}}</ref>|occupation=समाचार वाचक}}
'''ताहिरा शिरीन रहमान''' (जन्म: 24 जनवरी 1991) अमेरिकी समाचार वाचक है। जिन्हें 8 फरवरी, 2018 को WHBF-TV के लिए संयुक्त राज्य अमेरिका में पहली पूर्णकालिक [[हिजाब|''हिजाबी'']] मुस्लिम प्रसारण समाचार वाचक बनने के लिए जाना जाता है। वे स्टेशन के लिए निर्माता के रूप में काम कर चुकी है। <ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/AIkomoniTV/status/1177676338104279043|title=Bittersweet moment! You all will be missed at the station! So excited for your future and journey.pic.twitter.com/JOvxf2sDOX|last=Ikomoni|first=Alexandria|date=2019-09-27|website=@AIkomoniTV|language=en|access-date=2019-10-14}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.today.com/style/tahera-rahman-first-air-tv-reporter-wear-hijab-t124701|title=Meet the first American TV reporter to wear a hijab on the air|work=TODAY.com|access-date=2018-10-10|language=en-US}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.ourquadcities.com/news/taheras-journey-making-history-and-breaking-barriers/963693768|title=Tahera's Journey: Making history and breaking barriers|last=Lundberg|first=Tiffany|date=2018-02-10|work=OURQUADCITIES|access-date=2018-10-10|language=en-US}}</ref> <ref name=":02">{{Cite news|url=https://metro.co.uk/2018/02/27/america-just-got-its-first-full-time-muslim-tv-reporter-who-wears-a-hijab-7344956/|title=America just got its first Muslim TV reporter who wears a hijab|date=2018-02-27|work=Metro|access-date=2018-10-10|language=en-GB}}</ref> <ref name=":12">{{Cite news|url=https://www.desmoinesregister.com/story/life/2018/02/23/iowa-journalist-makes-history-first-hijabi-reporter-american-tv-tahera-rahman-whbf-local-4/335297002/|title='My America, too.' This Iowa TV reporter is the first to wear a hijab on air in the U.S. — haters or no haters|work=Des Moines Register|access-date=2018-10-10|language=en}}</ref> <ref name=":42">{{Cite news|url=https://www.voanews.com/a/muslim-american-reporter/4285574.html|title=Hijab-Wearing TV Reporter Charts New Path for Muslim-Americans|last=Farabaugh|first=Kane|work=VOA|access-date=2018-10-10|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/tahera-rahman-becomes-first-full-time-tv-reporter-wear-hijab-air-1084355|title=Tahera Rahman Becomes First Full-Time TV Reporter to Wear Hijab|work=The Hollywood Reporter|access-date=2018-10-10|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.clintonherald.com/news/local_news/panel-will-focus-on-racism/article_fc5163fc-19af-555c-9ed0-94e6af3b3c5b.html|title=Panel will focus on racism|last=Herald Staff Report|date=2018-09-13|work=Clinton Herald|access-date=2018-10-10|language=en|quote=The panel discussion will feature WHBF news reporter, Tahera Rahman, the first woman in hijab to work as an on-air reporter for American television. Tahera joined the WHBF Local 4 News team as a producer in May 2016.}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.huffingtonpost.com/entry/tahera-rahman-is-making-american-history-in-her-hijab_us_5a99cd84e4b089ec353a43a5|title=Tahera Rahman Just Became The First Full-Time Hijabi Reporter On Air In America|last=Jones|first=Ja'han|date=2018-03-05|work=Huffington Post|access-date=2018-10-10|language=en-US}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://qctimes.com/news/local/rock-island-tv-reporter-tahera-rahman-featured-on-nbc-s/article_cb2001d3-64d9-54fd-80fb-aebf99205c60.html|title=Rock Island TV reporter Tahera Rahman featured on NBC's 'Today' show|last=Hancock|first=Amanda|work=The Quad-City Times|access-date=2018-10-10|language=en}}</ref> <ref name=":22">{{Cite news|url=http://emirateswoman.com/tahera-rahman-is-the-usas-first-hijabi-newsreader/|title=Meet the USA's first hijabi newsreader|date=2018-02-19|work=Emirates Woman|access-date=2018-10-10|language=en-US}}</ref> <ref name=":32">{{Cite news|url=https://www.albawaba.com/editorchoice/americas-1st-hijab-wearing-tv-reporter-tahera-rahman-goes-air-without-glitch-1171370|title=America's 1st Hijab-Wearing TV Reporter Tahera Rahman Goes on Air Without Glitch|date=2018-08-09|work=Al Bawaba|access-date=2018-10-10|language=en}}</ref> <ref>{{Cite news|url=https://www.timesofisrael.com/first-full-time-hijab-wearing-on-air-reporter-breaks-barriers-in-us/|title=First full-time hijab-wearing on-air reporter breaks barriers in US|work=The Times of Israel|access-date=2018-10-10|language=en-US}}</ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[विश्व_हिजाब_दिवस]]
* [[इस्लाम में अंतरंग भाग]]
* [[हिजाब]]
* [[ज़हरा लारी]]
== संदर्भ ==
<references />
*
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:1991 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:समाचार मीडिया]]
[[श्रेणी:अमेरिकन]]
[[श्रेणी:अमेरिका के मुसलमान]]
[[श्रेणी:हिजाब]]
en5bcpr39g74trloe1mpj8ayvxc9wh7
उमामी
0
1595837
6449290
2025-07-07T09:39:06Z
स्वर्ग
876547
"[[:en:Special:Redirect/revision/1295770534|Umami]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449290
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple image|direction=vertical|header=उमामी|image1=Soy sauce with wasabi.jpg|image2=Ripe tomatoes.JPG|image3=Umami Snack (41957534).jpeg|footer=[[सॉय सॉस]], पके [[टमाटर]] और [[मिसो]] उमामी घटकों से भरपूर खाद्य पदार्थों के उदाहरण हैं।}}
'''उमामी''' ([[जापानी भाषा|जापानी]]: うま味 से) पाँच मूल स्वादों में से एक है। यह शोरबों (ब्रॉथ) और पके हुए मांसों में विशेष रूप से मौजूद होता है।<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/foodanddrinknews/7195114/Umami-in-a-tube-fifth-taste-goes-on-sale-in-supermarkets.html|title=Umami in a tube: 'fifth taste' goes on sale in supermarkets|last=Blake H|date=9 February 2010|work=[[The Daily Telegraph]]|access-date=10 February 2011|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/foodanddrinknews/7195114/Umami-in-a-tube-fifth-taste-goes-on-sale-in-supermarkets.html|archive-date=11 January 2022}}</ref>{{Rp|35–36}}
लोग उमामी को उन स्वाद रिसेप्टर्स के माध्यम से महसूस करते हैं जो मुख्यतः ग्लूटामेट्स और [[न्यूक्लियोटाइड|न्यूक्लियोटाइड्स]] पर प्रतिक्रिया देते हैं। ये यौगिक मांस के शोरबों और किण्वित (फर्मेंटेड) उत्पादों में व्यापक रूप से पाए जाते हैं। ग्लूटामेट्स को अक्सर [[मोनोसोडियम ग्लूटामेट]] (MSG) के रूप में खाद्य पदार्थों में मिलाया जाता है, जबकि न्यूक्लियोटाइड्स डिसोडियम गुआनिलेट, इनोसिन मोनोफॉस्फेट (IMP) या गुआनोसिन मोनोफॉस्फेट (GMP) के रूप में जोड़े जाते हैं। चूंकि उमामी के अपने अलग रिसेप्टर्स होते हैं, न कि पारंपरिक स्वाद रिसेप्टर्स के संयोजन से उत्पन्न, वैज्ञानिक अब उमामी को एक स्वतंत्र स्वाद मानते हैं।<ref name="Chaudhari_20002">{{cite journal|vauthors=Chaudhari N, Landin AM, Roper SD|date=February 2000|title=A metabotropic glutamate receptor variant functions as a taste receptor|journal=Nature Neuroscience|volume=3|issue=2|pages=113–9|doi=10.1038/72053|pmid=10649565|s2cid=16650588}}</ref>
उन खाद्य पदार्थों में जिनमें उमामी स्वाद प्रबल होता है, शामिल हैं:
[[टमाटर]], [[मशरूम]], किण्वित सब्ज़ी प्रोटीन, [[मांस]] का अर्क, खमीर अर्क, [[किमची]], [[चीज़ (पाश्चात्य पनीर)|चीज़]], [[सॉय सॉस]], [[मछली]] और शेलफिश (जैसे मॅलडिव्स फिश, कट्सुओबुशी, सार्डिन, एंकोवीज़), दाशी (जापानी शोरबा), तथा अन्य कई ब्रॉथ-आधारित व्यंजन।
१९०८ में [[टोक्यो विश्वविद्यालय]] के डॉ॰ किकुने एइकेडा ने वैज्ञानिक रूप से ग्लूटामिक अम्ल को उमामी स्वाद का मुख्य कारण पहचाना। इसके अगले वर्ष (१९०९) में इन्होंने और साबुरोस्के सुज़ुकी ने [[अजीनोमोटो|अजीनोमोटो कंपनी]] की स्थापना कर विश्व का पहला उमामी सीज़निंग—मोनोसोडियम ग्लूटामेट (MSG)—बाज़ार में उतारा, जो जापान में “अजिनोमोटो” नाम से जाना गया। इसके पश्चात् MSG विश्वभर में विभिन्न व्यंजनों में उमामी बढ़ाने के लिए प्रयुक्त होने लगा।<ref name="cnn270125">{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/travel/article/msg-changing-views-cmd|title=MSG is the most misunderstood ingredient of the century. That’s finally changing|date=|publisher=[[CNN]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250127164039/https://edition.cnn.com/travel/article/msg-changing-views-cmd|archive-date=27 January 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="jt150225">{{Cite web|url=https://japantoday.com/category/features/food/what-is-umami-the-mysterious-taste-of-japanese-cooking|title=What is umami, the mysterious taste of Japanese cooking?|date=|publisher=[[Japan Today]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250215074906/https://japantoday.com/category/features/food/what-is-umami-the-mysterious-taste-of-japanese-cooking|archive-date=15 February 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="ym160125">{{Cite web|url=https://japannews.yomiuri.co.jp/features/japan-focus/20210413-71775/|title=Kanagawa: Unmasking science, history behind umami|date=|publisher=[[Yomiuri Shimbun]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250116020815/https://japannews.yomiuri.co.jp/features/japan-focus/20210413-71775/|archive-date=16 January 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="aji210425">{{Cite web|url=https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|title=History|date=|publisher=[[Ajinomoto]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|archive-date=21 April 2025|access-date=16 May 2025}}</ref>
२००० में [[मियामी विश्वविद्यालय]] के शोधकर्ताओं ने [[जीभ]] पर उमामी रिसेप्टर्स की उपस्थिति की पुष्टि की, और २००६ में अजिनोमोटो के शोध प्रयोगशालाओं ने समान रिसेप्टर्स को [[आमाशय (पेट)|पेट]] में भी खोजा।<ref name="aji210425">{{Cite web|url=https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|title=History|date=|publisher=[[Ajinomoto]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|archive-date=21 April 2025|access-date=16 May 2025}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history "History"]. </cite></ref>
== उत्पत्ति ==
उमामी शब्द [[जापानी भाषा|जापानी]] (うま味) से आया है, जिसका अनुवाद “सुखद स्वादिष्ठ स्वाद” किया जा सकता है।<ref>{{cite web|url=http://nihongo.monash.edu/cgi-bin/wwwjdic|title=EDICT's entry for ''umami''|author=Breen J|access-date=5 December 2017}}</ref> यह नवशब्द १९०८ में रसायनशास्त्री किकुने एइकेडा ने “उमाई” (うまい, ‘स्वादिष्ट’) से व्युत्पन्न कर गढ़ा था। 旨味 (जहाँ 味 “स्वाद” को जोड़कर) शब्द आमतौर पर किसी खाद्य की स्वादिष्टता के सामान्य संदर्भ में उपयोग होता है।<ref>{{cite web|url=http://www.jsrae.or.jp/annai/yougo/188.html|title=うま味 (umami)|publisher=Japan Society of Refrigerating and Air Conditioning Engineers|access-date=5 June 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://umamibook.net/what-is-umami|title=What is umami?|publisher=[[Columbia University Press]]|access-date=5 June 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/umami|title=Umami|work=[[Cambridge Dictionary]]|publisher=[[Cambridge University Press]]|access-date=1 January 2011}}</ref>
[[File:Kikunae_Ikeda.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kikunae_Ikeda.jpg|अंगूठाकार|किकुने एइकेडा]]
== संदर्भ ==
{{Reflist|refs=<ref name="Torii_2013">{{cite journal | vauthors = Torii K, Uneyama H, Nakamura E | title = Physiological roles of dietary glutamate signaling via gut-brain axis due to efficient digestion and absorption | journal = Journal of Gastroenterology | volume = 48 | issue = 4 | pages = 442–51 | date = April 2013 | pmid = 23463402 | pmc = 3698427 | doi = 10.1007/s00535-013-0778-1}}</ref>
<ref name="Fleming_2013">{{cite web |url= https://www.theguardian.com/lifeandstyle/wordofmouth/2013/apr/09/umami-fifth-taste |title=Umami: why the fifth taste is so important| author = Fleming A |newspaper=[[The Guardian]] |date=9 April 2013|access-date=18 February 2017}}</ref>
<ref name = "Jufresa_2015">{{Cite book | author = Jufresa L |title=Umami (Mapa de las lenguas) |location=Spain |publisher=[[Penguin Random House]] Grupo Editorial México |language=es |isbn=978-607-31-2817-9 |date=February 16, 2015 |type=ebook}}</ref>
<ref name = "Mouritsen_2014">{{cite book|date=April 2014 |type=ebook | vauthors = Mouritsen JD, Drotner J, Styrbæk K, Mouritsen OG |title=Umami: Unlocking the Secrets of the Fifth Taste |location=United States |language=en |publisher=[[Columbia University Press]] |pages=35–36 |doi=10.7312/mour16890 |jstor=10.7312/mour16890 |isbn=978-0-231-53758-2}}</ref>
<ref name="Nelson_2002">{{cite journal | vauthors = Nelson G, Chandrashekar J, Hoon MA, Feng L, Zhao G, Ryba NJ, Zuker CS | title = An amino-acid taste receptor | journal = Nature | volume = 416 | issue = 6877 | pages = 199–202 | date = March 2002 | pmid = 11894099 | doi = 10.1038/nature726 | s2cid = 1730089 | bibcode = 2002Natur.416..199N}}</ref>
<ref name="Delay_2000">{{cite journal | vauthors = Delay ER, Beaver AJ, Wagner KA, Stapleton JR, Harbaugh JO, Catron KD, Roper SD | title = Taste preference synergy between glutamate receptor agonists and inosine monophosphate in rats | journal = Chemical Senses | volume = 25 | issue = 5 | pages = 507–15 | date = October 2000 | pmid = 11015322 | doi = 10.1093/chemse/25.5.507 | doi-access = free}}</ref>
<ref name="npr">{{cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=15819485|title= Sweet, Sour, Salty, Bitter ... and Umami|publisher=[[National Public Radio]] (NPR) |date=5 November 2007| author = Krulwich R}}</ref>}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://www.umamiinfo.com/ उमामी सूचना केंद्र, टोक्यो, २०१६](अंग्रेज़ी में)
[[श्रेणी:जापानी शब्द]]
[[श्रेणी:स्वाद]]
[[श्रेणी:सीएस1 स्पेनिश-भाषा स्रोत (es)]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
andoji91c1x1td54g31m0cog59k129k
6449291
6449290
2025-07-07T09:41:15Z
स्वर्ग
876547
6449291
wikitext
text/x-wiki
{{Multiple image|direction=vertical|header=उमामी|image1=Soy sauce with wasabi.jpg|image2=Ripe tomatoes.JPG|image3=Umami Snack (41957534).jpeg|footer=[[सॉय सॉस]], पके [[टमाटर]] और [[मिसो]] उमामी घटकों से भरपूर खाद्य पदार्थों के उदाहरण हैं।}}
'''उमामी''' ([[जापानी भाषा|जापानी]]: うま味 से) पाँच मूल स्वादों में से एक है। यह शोरबों (ब्रॉथ) और पके हुए मांसों में विशेष रूप से मौजूद होता है।<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/foodanddrinknews/7195114/Umami-in-a-tube-fifth-taste-goes-on-sale-in-supermarkets.html|title=Umami in a tube: 'fifth taste' goes on sale in supermarkets|last=Blake H|date=9 February 2010|work=[[The Daily Telegraph]]|access-date=10 February 2011|archive-url=https://ghostarchive.org/archive/20220111/https://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/foodanddrinknews/7195114/Umami-in-a-tube-fifth-taste-goes-on-sale-in-supermarkets.html|archive-date=11 January 2022}}</ref>{{Rp|35–36}}
लोग उमामी को उन स्वाद रिसेप्टर्स के माध्यम से महसूस करते हैं जो मुख्यतः ग्लूटामेट्स और [[न्यूक्लियोटाइड|न्यूक्लियोटाइड्स]] पर प्रतिक्रिया देते हैं। ये यौगिक मांस के शोरबों और किण्वित (फर्मेंटेड) उत्पादों में व्यापक रूप से पाए जाते हैं। ग्लूटामेट्स को अक्सर [[मोनोसोडियम ग्लूटामेट]] (MSG) के रूप में खाद्य पदार्थों में मिलाया जाता है, जबकि न्यूक्लियोटाइड्स डिसोडियम गुआनिलेट, इनोसिन मोनोफॉस्फेट (IMP) या गुआनोसिन मोनोफॉस्फेट (GMP) के रूप में जोड़े जाते हैं। चूंकि उमामी के अपने अलग रिसेप्टर्स होते हैं, न कि पारंपरिक स्वाद रिसेप्टर्स के संयोजन से उत्पन्न, वैज्ञानिक अब उमामी को एक स्वतंत्र स्वाद मानते हैं।<ref name="Chaudhari_20002">{{cite journal|vauthors=Chaudhari N, Landin AM, Roper SD|date=February 2000|title=A metabotropic glutamate receptor variant functions as a taste receptor|journal=Nature Neuroscience|volume=3|issue=2|pages=113–9|doi=10.1038/72053|pmid=10649565|s2cid=16650588}}</ref>
उन खाद्य पदार्थों में जिनमें उमामी स्वाद प्रबल होता है, शामिल हैं:
[[टमाटर]], [[मशरूम]], किण्वित सब्ज़ी प्रोटीन, [[मांस]] का अर्क, खमीर अर्क, [[किमची]], [[चीज़ (पाश्चात्य पनीर)|चीज़]], [[सॉय सॉस]], [[मछली]] और शेलफिश (जैसे मॅलडिव्स फिश, कट्सुओबुशी, सार्डिन, एंकोवीज़), दाशी (जापानी शोरबा), तथा अन्य कई ब्रॉथ-आधारित व्यंजन।
१९०८ में [[टोक्यो विश्वविद्यालय]] के डॉ॰ किकुने एइकेडा ने वैज्ञानिक रूप से ग्लूटामिक अम्ल को उमामी स्वाद का मुख्य कारण पहचाना। इसके अगले वर्ष (१९०९) में इन्होंने और साबुरोस्के सुज़ुकी ने [[अजीनोमोटो|अजीनोमोटो कंपनी]] की स्थापना कर विश्व का पहला उमामी सीज़निंग—मोनोसोडियम ग्लूटामेट (MSG)—बाज़ार में उतारा, जो जापान में “अजिनोमोटो” नाम से जाना गया। इसके पश्चात् MSG विश्वभर में विभिन्न व्यंजनों में उमामी बढ़ाने के लिए प्रयुक्त होने लगा।<ref name="cnn270125">{{Cite web|url=https://edition.cnn.com/travel/article/msg-changing-views-cmd|title=MSG is the most misunderstood ingredient of the century. That’s finally changing|date=|publisher=[[CNN]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250127164039/https://edition.cnn.com/travel/article/msg-changing-views-cmd|archive-date=27 January 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="jt150225">{{Cite web|url=https://japantoday.com/category/features/food/what-is-umami-the-mysterious-taste-of-japanese-cooking|title=What is umami, the mysterious taste of Japanese cooking?|date=|publisher=[[Japan Today]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250215074906/https://japantoday.com/category/features/food/what-is-umami-the-mysterious-taste-of-japanese-cooking|archive-date=15 February 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="ym160125">{{Cite web|url=https://japannews.yomiuri.co.jp/features/japan-focus/20210413-71775/|title=Kanagawa: Unmasking science, history behind umami|date=|publisher=[[Yomiuri Shimbun]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250116020815/https://japannews.yomiuri.co.jp/features/japan-focus/20210413-71775/|archive-date=16 January 2025|access-date=16 May 2025}}</ref><ref name="aji210425">{{Cite web|url=https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|title=History|date=|publisher=[[Ajinomoto]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|archive-date=21 April 2025|access-date=16 May 2025}}</ref>
२००० में [[मियामी विश्वविद्यालय]] के शोधकर्ताओं ने [[जीभ]] पर उमामी रिसेप्टर्स की उपस्थिति की पुष्टि की, और २००६ में अजिनोमोटो के शोध प्रयोगशालाओं ने समान रिसेप्टर्स को [[आमाशय (पेट)|पेट]] में भी खोजा।<ref name="aji210425">{{Cite web|url=https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|title=History|date=|publisher=[[Ajinomoto]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history|archive-date=21 April 2025|access-date=16 May 2025}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://web.archive.org/web/20250421202224/https://www.ajinomoto.com/aboutus/history "History"]. </cite></ref>[[File:Kikunae_Ikeda.jpg|कड़ी=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kikunae_Ikeda.jpg|अंगूठाकार|किकुने एइकेडा]]
== उत्पत्ति ==
उमामी शब्द [[जापानी भाषा|जापानी]] (うま味) से आया है, जिसका अनुवाद “सुखद स्वादिष्ठ स्वाद” किया जा सकता है।<ref>{{cite web|url=http://nihongo.monash.edu/cgi-bin/wwwjdic|title=EDICT's entry for ''umami''|author=Breen J|access-date=5 December 2017}}</ref> यह नवशब्द १९०८ में रसायनशास्त्री किकुने एइकेडा ने “उमाई” (うまい, ‘स्वादिष्ट’) से व्युत्पन्न कर गढ़ा था। 旨味 (जहाँ 味 “स्वाद” को जोड़कर) शब्द आमतौर पर किसी खाद्य की स्वादिष्टता के सामान्य संदर्भ में उपयोग होता है।<ref>{{cite web|url=http://www.jsrae.or.jp/annai/yougo/188.html|title=うま味 (umami)|publisher=Japan Society of Refrigerating and Air Conditioning Engineers|access-date=5 June 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://umamibook.net/what-is-umami|title=What is umami?|publisher=[[Columbia University Press]]|access-date=5 June 2017}}</ref><ref>{{cite web|url=http://dictionary.cambridge.org/dictionary/british/umami|title=Umami|work=[[Cambridge Dictionary]]|publisher=[[Cambridge University Press]]|access-date=1 January 2011}}</ref>
== संदर्भ ==
{{Reflist|refs=<ref name="Torii_2013">{{cite journal | vauthors = Torii K, Uneyama H, Nakamura E | title = Physiological roles of dietary glutamate signaling via gut-brain axis due to efficient digestion and absorption | journal = Journal of Gastroenterology | volume = 48 | issue = 4 | pages = 442–51 | date = April 2013 | pmid = 23463402 | pmc = 3698427 | doi = 10.1007/s00535-013-0778-1}}</ref>
<ref name="Fleming_2013">{{cite web |url= https://www.theguardian.com/lifeandstyle/wordofmouth/2013/apr/09/umami-fifth-taste |title=Umami: why the fifth taste is so important| author = Fleming A |newspaper=[[The Guardian]] |date=9 April 2013|access-date=18 February 2017}}</ref>
<ref name = "Jufresa_2015">{{Cite book | author = Jufresa L |title=Umami (Mapa de las lenguas) |location=Spain |publisher=[[Penguin Random House]] Grupo Editorial México |language=es |isbn=978-607-31-2817-9 |date=February 16, 2015 |type=ebook}}</ref>
<ref name = "Mouritsen_2014">{{cite book|date=April 2014 |type=ebook | vauthors = Mouritsen JD, Drotner J, Styrbæk K, Mouritsen OG |title=Umami: Unlocking the Secrets of the Fifth Taste |location=United States |language=en |publisher=[[Columbia University Press]] |pages=35–36 |doi=10.7312/mour16890 |jstor=10.7312/mour16890 |isbn=978-0-231-53758-2}}</ref>
<ref name="Nelson_2002">{{cite journal | vauthors = Nelson G, Chandrashekar J, Hoon MA, Feng L, Zhao G, Ryba NJ, Zuker CS | title = An amino-acid taste receptor | journal = Nature | volume = 416 | issue = 6877 | pages = 199–202 | date = March 2002 | pmid = 11894099 | doi = 10.1038/nature726 | s2cid = 1730089 | bibcode = 2002Natur.416..199N}}</ref>
<ref name="Delay_2000">{{cite journal | vauthors = Delay ER, Beaver AJ, Wagner KA, Stapleton JR, Harbaugh JO, Catron KD, Roper SD | title = Taste preference synergy between glutamate receptor agonists and inosine monophosphate in rats | journal = Chemical Senses | volume = 25 | issue = 5 | pages = 507–15 | date = October 2000 | pmid = 11015322 | doi = 10.1093/chemse/25.5.507 | doi-access = free}}</ref>
<ref name="npr">{{cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=15819485|title= Sweet, Sour, Salty, Bitter ... and Umami|publisher=[[National Public Radio]] (NPR) |date=5 November 2007| author = Krulwich R}}</ref>}}
== बाहरी कड़ियाँ ==
* [http://www.umamiinfo.com/ उमामी सूचना केंद्र, टोक्यो, २०१६](अंग्रेज़ी में)
[[श्रेणी:जापानी शब्द]]
[[श्रेणी:स्वाद]]
[[श्रेणी:सीएस1 स्पेनिश-भाषा स्रोत (es)]]
[[श्रेणी:जापानी भाषा पाठ वाले लेख]]
159y5kmmjrtup18r2me7hjwl4ajrm7e
कुबरा डगली
0
1595838
6449293
2025-07-07T09:43:24Z
Umarkairanvi
13754
"[[:en:Special:Redirect/revision/1294873185|Kübra Dağlı]]" पृष्ठ का अनुवाद करके निर्मित किया गया
6449293
wikitext
text/x-wiki
'''कुबरा दागली''' (जन्म 17 फरवरी 1996) एक तुर्की [[तायक्वोंडो|ताइक्वांडो]] एथलीट, सोशल मीडिया प्रभावकार और दो बार की विश्व चैंपियन हैं। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html|title=Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes|last=Akyol|first=Riada Asimovic|date=2016-10-17|website=Al-Monitor|language=en|access-date=2020-10-26}}</ref> <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.aa.com.tr/tr/spor/turkiyenin-yildizlari-kubra-dagli-emirhan-muran/1332094|title='Türkiye'nin Yıldızları': Kübra Dağlı-Emirhan Muran|last=Doğan|first=Ercan|date=July 12, 2018|publisher=Anadolu Agency|language=tr|archive-url=|archive-date=|access-date=October 25, 2020}}</ref>
2016 में विश्व खिताब जीतने के बाद व्यापक मीडिया कवरेज मिली, विशेष रूप से हेडस्कार्फ़ (हिजाब) पहनकर ताइक्वांडो में प्रतिस्पर्धा करने के लिए। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html|title=Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes|last=Akyol|first=Riada Asimovic|date=2016-10-17|website=Al-Monitor|language=en|access-date=2020-10-26}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAkyol2016">Akyol, Riada Asimovic (2016-10-17). [https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html "Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes"]. ''Al-Monitor''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-10-26</span></span>.</cite></ref> उसने सोशल मीडिया पर लिखा: "वे मेरी सफलता के बारे में नहीं, बल्कि मेरे सिर पर बंधी टोपी के बारे में बात करते हैं। मैं ऐसा नहीं चाहती। हमारी सफलता पर चर्चा होनी चाहिए।" ''मिलियेट'' अखबार के स्तंभकार असु मारो ने डैगली की आलोचना के दो स्रोतों का दस्तावेजीकरण किया - मुस्लिम जो ताइक्वांडो को महिलाओं के लिए अनुचित मानते थे, और धर्मनिरपेक्ष संगठन जो चाहते थे कि वह प्रतियोगिताओं के दौरान अपना सिर ढँक कर रखें। उन्होंने दोनों समूहों की निंदा करते हुए कहा कि वे "लिंगवादी विचारधारा" रखते हैं जो उनके और अन्य मुस्लिम महिला एथलीटों के लिए हानिकारक है। <ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html|title=Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion|date=2016-10-20|website=The Independent|language=en|access-date=2020-10-26}}</ref>
ताइक्वांडो के अंतरराष्ट्रीय शासी निकायों द्वारा सिर पर स्कार्फ़ पहनने की अनुमति है, हालांकि दागली ने कहा कि 2013 में एक बार उन्हें [[हिजाब]] के बजाय एक बंदना पहनना पड़ा था। <ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html|title=Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion|date=2016-10-20|website=The Independent|language=en|access-date=2020-10-26}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html "Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion"]. ''The Independent''. 2016-10-20<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-10-26</span></span>.</cite></ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[विश्व_हिजाब_दिवस]]
* [[इस्लाम में अंतरंग भाग]]
* [[हिजाब]]
* [[ज़हरा लारी]]
* [[ताहिरा रहमान]]
== संदर्भ ==
[[श्रेणी:1996 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:हिजाब]]
[[श्रेणी:तुर्की के लोग]]
[[श्रेणी:तुर्की के खिलाड़ी]]
ey0gaqjilh565tma58o412pz0vmjeib
6449295
6449293
2025-07-07T09:45:38Z
Umarkairanvi
13754
सुधार
6449295
wikitext
text/x-wiki
'''कुबरा दागली''': (जन्म: 17 फरवरी 1996) एक तुर्की [[तायक्वोंडो|ताइक्वांडो]] एथलीट, सोशल मीडिया प्रभावकार और दो बार की विश्व चैंपियन हैं। <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html|title=Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes|last=Akyol|first=Riada Asimovic|date=2016-10-17|website=Al-Monitor|language=en|access-date=2020-10-26}}</ref> <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.aa.com.tr/tr/spor/turkiyenin-yildizlari-kubra-dagli-emirhan-muran/1332094|title='Türkiye'nin Yıldızları': Kübra Dağlı-Emirhan Muran|last=Doğan|first=Ercan|date=July 12, 2018|publisher=Anadolu Agency|language=tr|archive-url=|archive-date=|access-date=October 25, 2020}}</ref> 2016 में विश्व खिताब जीतने के बाद व्यापक मीडिया कवरेज मिली, विशेष रूप से हेडस्कार्फ़ (हिजाब) पहनकर ताइक्वांडो में प्रतिस्पर्धा करने के लिए। <ref name=>{{Cite web|url=https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html|title=Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes|last=Akyol|first=Riada Asimovic|date=2016-10-17|website=Al-Monitor|language=en|access-date=2020-10-26}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFAkyol2016">Akyol, Riada Asimovic (2016-10-17). [https://www.al-monitor.com/pulse/originals/2016/10/turkey-headscarved-taekwondo-champion-shakes-stereotype.html "Veiled taekwondo champion breaks Turkish stereotypes"]. ''Al-Monitor''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-10-26</span></span>.</cite></ref> उसने सोशल मीडिया पर लिखा: "वे मेरी सफलता के बारे में नहीं, बल्कि मेरे सिर पर बंधी टोपी के बारे में बात करते हैं। मैं ऐसा नहीं चाहती। हमारी सफलता पर चर्चा होनी चाहिए।", ''मिलियेट'' अखबार के स्तंभकार असु मारो ने डैगली की आलोचना के दो स्रोतों का दस्तावेजीकरण किया - मुस्लिम जो ताइक्वांडो को महिलाओं के लिए अनुचित मानते थे और धर्मनिरपेक्ष संगठन जो चाहते थे कि वह प्रतियोगिताओं के दौरान अपना सिर ढँक कर रखें। उन्होंने दोनों समूहों की निंदा करते हुए कहा कि वे "लिंगवादी विचारधारा" रखते हैं जो उनके और अन्य मुस्लिम महिला एथलीटों के लिए हानिकारक है। <ref name=>{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html|title=Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion|date=2016-10-20|website=The Independent|language=en|access-date=2020-10-26}}</ref>
ताइक्वांडो के अंतरराष्ट्रीय शासी निकायों द्वारा सिर पर स्कार्फ़ पहनने की अनुमति है, हालांकि दागली ने कहा कि 2013 में एक बार उन्हें [[हिजाब]] के बजाय एक बंदना पहनना पड़ा था। <ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html|title=Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion|date=2016-10-20|website=The Independent|language=en|access-date=2020-10-26}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.independent.co.uk/news/world/middle-east/turkey-hijab-taekwondo-champion-kubra-dagli-response-a7371831.html "Islamists in Turkey can't decide whether they love or hate this hijab-wearing Taekwondo champion"]. ''The Independent''. 2016-10-20<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-10-26</span></span>.</cite></ref>
== इन्हें भी देखें ==
* [[विश्व_हिजाब_दिवस]]
* [[इस्लाम में अंतरंग भाग]]
* [[हिजाब]]
* [[ज़हरा लारी]]
* [[ताहिरा रहमान]]
== संदर्भ ==
[[श्रेणी:1996 में जन्मे लोग]]
[[श्रेणी:जीवित लोग]]
[[श्रेणी:हिजाब]]
[[श्रेणी:तुर्की के लोग]]
[[श्रेणी:तुर्की के खिलाड़ी]]
5tgvyznr06dtzlsio5hgp4d32aypuma
सदस्य वार्ता:001bibek
3
1595839
6449306
2025-07-07T10:12:10Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449306
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=001bibek}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:12, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ewfdwd1jlff1q94leyppj7287mh0312
सदस्य वार्ता:Modi ji 420
3
1595840
6449313
2025-07-07T10:24:40Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449313
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Modi ji 420}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:24, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ivfgbum5tt5shdaedxflb7pbblcitq2
सदस्य वार्ता:Palakshi8
3
1595841
6449316
2025-07-07T10:26:26Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449316
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Palakshi8}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:26, 7 जुलाई 2025 (UTC)
2287qavd9vo3tn1fewt7awjdpusqfqb
सदस्य वार्ता:Shubhamjha.jr
3
1595842
6449319
2025-07-07T10:28:55Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449319
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Shubhamjha.jr}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:28, 7 जुलाई 2025 (UTC)
pbbcj66a86boiaogq4busmkrs0w7c76
सदस्य वार्ता:Minchuchui
3
1595843
6449321
2025-07-07T10:30:35Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449321
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Minchuchui}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:30, 7 जुलाई 2025 (UTC)
k6y2nniinxnaazw89tp07f7ujytobq7
सदस्य वार्ता:Er. JAYDEV RAY
3
1595844
6449331
2025-07-07T10:50:37Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449331
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Er. JAYDEV RAY}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 10:50, 7 जुलाई 2025 (UTC)
44xs35epebv94nf4hvhy5x61naxgdv0
सदस्य वार्ता:S. Samit Kumar
3
1595845
6449337
2025-07-07T11:05:52Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449337
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=S. Samit Kumar}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:05, 7 जुलाई 2025 (UTC)
tgfvsm53vrcw1gj7o376p913vbo22pg
सदस्य वार्ता:Pravin Tiwari Music World
3
1595846
6449339
2025-07-07T11:07:48Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449339
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Pravin Tiwari Music World}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:07, 7 जुलाई 2025 (UTC)
nvgv2zg858wgqkgd2orn7mttqszkr87
सदस्य वार्ता:Bunty81e
3
1595847
6449343
2025-07-07T11:17:57Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449343
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Bunty81e}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:17, 7 जुलाई 2025 (UTC)
gcqzz9kbbohf7d69htj0vtb6rw0t3kj
सदस्य वार्ता:Rupendra8844
3
1595848
6449346
2025-07-07T11:20:11Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449346
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rupendra8844}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:20, 7 जुलाई 2025 (UTC)
9r67epgd3h68ww9d9p4gsoko4gizweq
सदस्य वार्ता:Sarfara.zzzzz
3
1595849
6449347
2025-07-07T11:21:11Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449347
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sarfara.zzzzz}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:21, 7 जुलाई 2025 (UTC)
7a07imm22yt7euomeju0a2odnwb4gru
सदस्य वार्ता:Sargun gill
3
1595850
6449348
2025-07-07T11:21:56Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449348
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sargun gill}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:21, 7 जुलाई 2025 (UTC)
6ezsui1dfysw9op69ddqlbmbtbrgmoo
सदस्य वार्ता:Rrmeena1508
3
1595851
6449354
2025-07-07T11:30:23Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449354
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Rrmeena1508}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:30, 7 जुलाई 2025 (UTC)
jdypfx5cn99amep3tl7vt6gsxt20sdi
सदस्य वार्ता:Ajay Meghawal
3
1595852
6449357
2025-07-07T11:37:32Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449357
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Ajay Meghawal}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:37, 7 जुलाई 2025 (UTC)
ck66ueih85ib2ejy6dwdltnluxcd8o6
सदस्य वार्ता:Sarora2571
3
1595853
6449359
2025-07-07T11:44:21Z
नया सदस्य सन्देश
48281
[[साँचा:सहायता|स्वागतम्]]
6449359
wikitext
text/x-wiki
{{साँचा:सहायता|realName=|name=Sarora2571}}
-- [[सदस्य:नया सदस्य सन्देश|नया सदस्य सन्देश]] ([[सदस्य वार्ता:नया सदस्य सन्देश|वार्ता]]) 11:44, 7 जुलाई 2025 (UTC)
33szvkr9p4bah23kl6k3b9qykpgi1gj