Википеди
inhwiki
https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0_%D0%BE%D0%B0%D0%B3%D3%80%D1%83%D0%B2
MediaWiki 1.45.0-wmf.4
first-letter
Медиа
Гӏулакха
Ювцар
Доакъашхо
Доакъашхочун дувцар
Википеди
Википеди ювцар
Файл
Файл ювцар
MediaWiki
MediaWiki ювцар
Ло
Ло бувцар
Новкъостал
Новкъостал дувцар
ОагӀат
ОагӀат ювцар
Моартал
Моарталах къамаьл
TimedText
TimedText talk
Модуль
Модуль ювцар
Сага царгаш
0
10418
70121
51052
2025-06-14T21:08:43Z
InternetArchiveBot
2350
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
70121
wikitext
text/x-wiki
{{Значения|Царг (маӀанаш)}}
{{Тувла ма де|царг}}
[[Файл:06-10-06smile.jpg|thumb|right|{{center|Сага царгаш}}]]
[[Файл:Cross sections of teeth ru.svg|thumb|right|{{center|Царга лоаттам}}]]
[[Файл:Eruptingtoothwithlabels11-24-05.jpg|thumb|right|<small>Бага арайоаллаш латта царг:<br>A: царг
<br>B: дол
<br>C: тӀехк
<br>D: периодонта хоттамаш</small>]]
'''Сага царгаш''' еза кхача бохабеши, боаттӀабеши хьокхабе аьнна. Царг дукхагӀа [[дентин]]ахи (царга дулх) [[пульпа]]хи (царга тӀум) уж тӀакхоллача [[зубная эмаль|сир]]ахи латт. ХӀара царга ший кепи, царгий мугӀара юкъе къаьстта йола моттиги я, иштта хӀарачун ший [[Нервий раж|нервийи]], [[Дега-миай раж|миайи]], [[лимфай раж]] а я.
ЛерттӀача хьалан тӀехьа сагага 28-32 царг я. Царгаш [[Молочные зубы|берийъяраши]], даимаяраши хул.
Берий царгаш 20 хул: 8 [[Резцы|хьалхашкара царги]], 4 [[клык|къоахки]], 8 [[Моляры|кхалеи]]. Царгаш 3 бутт баьннаса зана дез араювла йолалу. 6 шу даьннача хана денз 13 шу даллалца берий царгаш даима йолча царгаш хувцалу.
Даима йолча царгех лоархӀ: 8 хьалхашкара царги, 4 къоахки, 8 премоляри, 8-12 моляри (кхала). Наггахьа [[Полиодонтия|совлен йола царгаш а гучаювла]] (берий а, даимаяраш а)<ref>Bodin I, Julin P, Thomsson M (1978) Hyperdontia. I. Frequency and distribution of supernumerary teeth among 21,609 patients. Dentomaxillofac Radiol 7:15-17.</ref>. [[Зуб мудрости|Кхетама кхалаш]] е ''пхьарцаргаш'' оалаш йола кхоалагӀа кхалаш цахилар гӀаьххьа лоархӀ, ха мел йода дукхагӀа болча Ӏилманхоша [[Рудиментарные органы|рудименташ]] я аьнна а увттаю уж, хаттар ше къовсаме дале а.
== Царга оттам ==
Царгаш е [[Альвеолярный отросток|лакхерча мочхала царг-кӀоагий ганашка]] йоахк, е [[нижняя челюсть|лохерча мочхала царг-кӀоагий даькъа]] чу йоахк. Царгаш тайп-тайпарча ондачеи (чӀоагӀача) кӀаьдачеи доакъоех латт. Ондача кӀадех лоархӀ [[зубная эмаль|царга сир]], [[дентин|царга дулх]], [[зубной цемент|цемент]], кӀаьдача кӀадех — [[пульпа зуба|царга тӀум]].
[[Анатоми|Анатомега]] йиллача, белгалйоах: царга ботт (долал арахьа дагӀа царга дакъа), царга овла (мочхала кӀоага чу а дагӀаш, долаш хьулдеш дола царга дакъа), царна фоарт (долаш кхоачалуча е сир цементага йодача метте).
Царга буххьерча Ӏурга гӀолла ({{lang-ru|апикальное отверстие}}) царга чухьа эшаш мел йолча хӀаманца царг кхоабаш йола [[артереши]], совлен йола коачал царгагара дӀакхухьа [[лимфатическая система|лимфатически сосудаши]], царга иннерваци Ӏалашъеш йола нерваши йолх.
== Царгий лазараш ==
{{Главная|Зубные болезни}}
* [[Кариес]]
* [[Патологическая стираемость зубов]]
* [[Пульпит]]
* [[Периодонтит]]
* [[Пародонтит]]
* [[Зубной камень]]
* [[Цементома]]
== Теркал де доагӀар ==
* Царга сир сага эггара [[твёрдость|чӀоагӀагӀа]] дола [[ткань человека|кӀада]] да
* Сир оагилгех латтац, энамелобластех хьайоаллаш йола [[метаболит]]аш мара яц из.
* Кхыдола царга кӀада мо доацаш, эпителиях хьахул сир.
== Хьажа иштта ==
* [[Зубная формула|Царгий формула]]
* [[Протезирование зубов|Бердаш увттадар]]
* [[Зубная фея|Царгий бозбуача]]
* [[Тридцать три|Тридцать три (кино)]]
== Белгалдаккхар ==
{{белгалдаккхар}}
== Литература ==
* ''Боровский E. В., Гемонов В. В., Копаев Ю. H., [[Зедгенидзе, Георгий Артемьевич|Зедгенидзе Г. А.]], Персиц М. М., Прохончуков А. А., Смольянинов В. М.'' [https://бмэ.орг/index.php/ЗУБЫ Зубы] {{Архиве диллад|url=https://web.archive.org/web/20210125224903/https://xn--90aw5c.xn--c1avg/index.php/%D0%97%D0%A3%D0%91%D0%AB |date=2021-01-25 }} // [[Большая медицинская энциклопедия]], 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия. — Т. 8.
* {{книга|автор = Загорский В. А.|заглавие = Частичные съёмные и перекрывающие протезы|место = М.|издательство = Медицина|год = 2007|isbn = 5-225-03919-7}}
* {{Книга|автор = Гайворонский И. В., Петрова Т. Б.|заглавие = Анатомия зубов человека : учебное пособие|ответственный = |издание = |место = СПб|издательство = ЭЛБИ-СПб|год = 2005|страницы = |страниц = 56|isbn = 5-93979-137-9}}
== ТӀатовжамаш ==
* [http://www.dental-revue.ru/Reference/Images/Form/form3.JPG Нумерация зубов в стоматологии]
{{Внешние ссылки}}
[[ОагӀат:Сага баге]]
[[ОагӀат:Царгаш]]
fvwi4o5p1lwipizmg8xclqacb8njhne
Ло:Potd/2025-06-15
10
17077
70119
2025-06-14T20:17:58Z
Frhdkazan
139
Керда оагIув: «Beacon Stawa Młyny, Świnoujście.jpg»
70119
wikitext
text/x-wiki
Beacon Stawa Młyny, Świnoujście.jpg
2t0z0xxcy8k8gsslzp603mu8vbaooqd
Ло:Motd/2025-06-15
10
17078
70120
2025-06-14T20:22:16Z
Frhdkazan
139
Керда оагIув: «Ikusgela-Fermin_Muguruza.webm»
70120
wikitext
text/x-wiki
Ikusgela-Fermin_Muguruza.webm
32i7vodhbh4atg9q1rtys836nff6ucn